Вы находитесь на странице: 1из 1202

c icr cc

c .'or/cc ccccc
KCHCi!'
c«r t«<-c
rcctC ^Cf
(«C c ' «^ cct

X (LC
CCLCOC
C®L 'C

dcC'
.c^. 'C
-^SC* Cv «CC C V cd c «i<<c
cc -cc
c c<c:.
ccx< t <cc
.^.^"
dcCic: "^c' ^i\
«C^ <*!" C <: <C: CCf «T^
(carc 'iccc' <a&.
r ccc' tf f Tc-

V <3:c>''<;cco

C c CC C CT
<aoc cct'-^^
Ik^^^ ((
Cf
vC' C (<'
C(
(€
.
.
O
C<
C«C'C
CtC>^
C(CC >
'

;
'
t.";
C
<"f

^
'- '-< rc «r(r'«
•^

,
^ccrc?
~- .^. ,

( (
.o, rcc '
'^-
c • g:cc: '< '^ce <

fe^i^ <' ***--! cc C<C^c


( cic<?r(f««tr^ (cCJ( CC ^' CcC
(((G<id'"<c;.^:?
ccc (C r .
;
'^^§cl?^?^'V:^^ (^caC'C<3cr«X'^-
,«;fCf«2P'jCC ,

:#€C cc>e^
i^'V^"C^, .^ccv-cccci^^
c<e<c CC c i<4«^
'^'^ <i!Z:__"CC
'
r '
ccC* -'~c ^.c C' c.cc <c ,00; ccc<3K3?Mg:
«^*^

c <:
((CfJCfC' ^ <c («^cc«sc C' ^'*(Cc- c.ccCSrcC^
'

cCE « c cis c.. •


(fe<^ «CL-^S^^-
(fei
'

3^.
cccCC" (i_.t.(, c. t::., c ^rc. f ccCCt€''
c<r cr '

C"CC
c«:<c ccc €«( - C( COCC' c CCC((; (L€
:.c..(C:c c- c-arrccf cacc,
<OE ''C .
CK.CC?; VILLANOVA COLLEGE LIBRARY
<"<f ..«5 Villanova, Pennsylvania A"-^' tc-OCCCcCC 'C(C,:

iCSA (. ,.,
(C, .•:"

tc C*^'-'- C Q||^cc'<kC . c i<cC


(ACC <C' c CC«<^.(CCCO
S^Sr . <. €i ccs:.. :-.,^^C:Ct_ V MHg^c^vfi^.^^k&^Sa
This book vvas donated
".C5C<.«;!«sa
3-4-49

f:'.-O0CC<C cc c^t ^^
„(CCC(CC^ ^5Si Re.v...,.M....SuLIl.Y,nn^...Q.,..?..A..
,«C'.'CC<fi. CCTCCCC. m. c c^ c£C«l
c,€C"
ccC". (c<Cc
«c: cocccfe
cf(CCCCCC(<<:-<Kv(
.._

ccCI
_. _
^a , ^c ec
'® c
,
.

IC'
^((CC i^
^ccc c«(Cc(CC(c ccc ' '
<^" € \C ( <

!'cx:'*c?( ECT(
C«<i^aiSaii 'CCCC5S^>'1^«^( .CaC: <rC3C'C' w- ^^ccc^ ^^. >-
c cr^jsSa^Kf-.cL.cCSl^-^KCE^-C^^ (CCI'C'.C"«^'^ <SaOS:CCC- <5t4«<i
c CcJC?<a[^^- ccc<i<C:'<r<^<g.
cecT<a[^^- "c c
CCC<i-C:'<r<^<g. "C C 'C^caC.OsC ^moi^-^CjC^ c«.xj
'CCrCaC^CS* kmSi^-^CjC^ c«..<3
"ccc«c ^rtcc CCVC
ccvc (c<j
c-,
cccajait^.^ccccKtc^ ^«ScrC
CcC<aJ3C:.'c«rccr(Ctc:< ^«scrc ('C.co..
('c.c.. CC/C<2C
cc/c<ic "CcckC ((<j ^OCC
c: <
c
c

c
c:
cc
Ct

c
c<cc«;csc
C<CCCf<C'Cgc CCC
mm^^msjmi^'':xm "
ccfc'
<l ^C(CC-
"
^c<c<5!S,»s;s^c<s:tp; m:,'''C5CC
('CCCCC* (CcC ^t.'<f<l"C
^ccC^tjC-C c«
^C'(C'CC,C
CC '(C CsC^ ''
vc<i
<•<

'
("C^ (CCCt C^CCCCC CCt:€S____
C '(C(ic'
'd c(C. •

- ^" cC' 'CCC ci 'ff


CCl 'ffC<([C'
('
rrr03C<^^9li3fcc(C:c €CCcCCi-CCC
c<([C'C «cc^cccc ccE. ««a^^^^itfli
CCj C3S_ <^CC •-^.mC'-<
i.cc '^;CCcC ^'''-ccccccccci'«^T^^^g^c
^^^^^Isl .C^^^CCL;C.
c ^-C^JSIc CC'
iK «: <^ 'C3CC' « c<;
c< '«^<
'.cc^c ^ C • ocv, ccc:-< c
<c«f_«LC c-CC "<«:<
- cccc
CCCC
^'''cc •^m
(C-CCC:' C'C'CC(C<KC'€CC«C(C ^•<&^f ^ c<oa2cC:c_
'« -- --C<«('<f«
^<f. «. <<CO
<cc<:t<i c .c.c.ffccccc: <a;<x '<< t<<t<-:':'<,.
«c .. -
'
(C^c^ c<ccC'Cc
<L<c. (rc<*fiC c ccccccrc C' ccc ^c
(Cd <•
.
c C^cc¥<^- c .<gx ccr#ccc€r
cC .
c c'^^ CCCC;."c«.(.(
c«-f.' «c(r<^:'<LCcscrt.c^-^c,.
«CC( c^( CC «;<*:•' c 53:«

rcc
'^^i-<:
cco!: c^iec^'^^^^
<-oc c^^aee «; <'^<s:'<.
-'-iC
'-' c«*i (< . 'C c^c 'ccgj^lc': c . c<iiG;«ss9
- •' - ( .<^ c<«rc K<ac<c.' .».c
itec -cc(<ti^' C": "CM<dl;C< 'J ««^Ke<
<SC c<QC3cS. (<rCC:vC «r c :"'Cicc:c<ircCC'«S>c «£:?: <«L*gr(«^.C'c( (aQOi'('Cc<^.' ccc
CC C^aO®; t<iP'( C^CCC^CCC*®^ <SS CJTI^ ''CC «C4KJC<:-'<S8I' «^
^
,'.. <^( (-
'

'
«(dc§:<^- '
c®crc.c^ia:cJ<3S: "C .<*3K'"CC.(C<r'CC::oc<^ «c
c - -•«ocs; f.cc;' •
^^' c<c<'.<< ^dC'- .<E <cv,:r»^c<i'..cc. (c<5sx<e("C<s:.(.c
:/Sr<..<r <:< C<. «flgjCcC c <£C: <3;«:, ( <«1SI(,C'.<BK. '
CCc, <rCC"'<(' '<i<33li"^C<M.' cC
CC<.C'C CCv ^<:(C<£.CC CCl: ^''SL Ct C <C.C(: :CC€r€S<CK '«^

jr<gr^r<s^cr ^ec-^^cc^c 'cc^cr'*^^!^' <


'CCCC' ccccccctcccc ccdc «'
((' - c (c
(C '
' ciC(i^<(C'£
CIC(EL«C'S. 'CC.CCSS:'^"'^- ctc (<.CC"C((
ct< "'5*«^'Vi.<'v.'_
'cCCCofcc-ccrCcCcacc^ r <<ca|C^ r<fc\ - < •<:•
•<:' -cccc CCC^ca •(ccac^Ccxl^c
c:c<g^'rcCC -ct
c:c<g^'(ccc c^Ecc^c:
•<f<r C( c
c<::cxcc<£ <cc • fmL r^ c
r^c< <
((, '
((,' '

CC^
CC^^^C ^<CC (C c CCCCC^' (^ C (ic <i^
c; cjCaCC-
'
:<aiE:<ClCC
'^. .(.«^C^CCc cy. <
^ <&?-

?CC' '
Crc<rv«^CC(
C:c<t.'^<-C( cC
cf '-^feCc c C
^
. '

::eS=«c<<r <::c<:c< c ,
cc^
^.*-i& -^mj-cc >^--.
€C mlr- «rcf
«s: ".*t< «r
«
.«'^rW^AB^ C<:C '^L. <«C<2:.<C<"
'Tj^Cer <L CCC c r <«£
CdK. ^l5<Cc CtC^. .ccC' <S ^.<^<k tci.C:'*::'"^:. "«305C:' <
K-^<-rc( .-cr^r CC '^<T. cC<C<*^''Cg^ cc<
'"•'-'• crc 'CS^^rcrCC
,<j^ <f;C .CliX:!"^!©. 'C
CC-C- '<cr <: C
•«T»ar ^r" ^C: \c< CtCSlv;, <j;<r< , c<

_ «H.. ^L<c c,c . c.c<c?: « <E:«.C '

'
<s^ «;c'*-c«i ' c _I (' CC <k _
ccc "c •.c<<a c<sC'C c«<aicc:c<,c' ccc ccc -<. ^Crc<8R' «cc^c<CS)e;'«a8L..C <561
C(C r *£.<J^ c C<E_C (CC^iSBfilirtL,^ CCc f C 'Ccc2:c^< ...({(

*.
•< /'/ ^r7c^ ./'rnr'r.1 :,/r/
« irr afif ' f\
( ( u , i;i(g' C«r <rr.
c f
,

<M^H
T~v^^^M| &^5-'
LiL
( 'fo vH :(rc? rrrci "^^BB Cg-
^^"
'

rc CCj
i r (f
ci
V <L crc i <'
^E^fl
i ft ccr. 1 ((^^^1 fjtt^f

:< c't
e fC e^^CiEC(f'
<<• '
-
cS ^ V
c^v
c«^

3rc« (-<Ec ccc C€^_ ff

r<r..(^(f«<
c'(tr»_
(^c cccccc. «i « C( C(ccc«i2:*rcrc (CC^tfClLi<-
,< '
,. ,,£_ <.._

(CL < CCC(T<C'. «L ' c <lcc:(«a2'<^CC


c ccc^ c
(,((•. CCt7c C
rcr?c e I

^(ccicC'. <l:ccccC( c
r^.. Ccr'm«;^Ci "CcCiaE€I«C<'.C : tC' '^x^<c^
"'CCL <C« ^VSS^- ^
•cCl CCC€e '<^- < CrCCCCCCCiiC '

$/e-fc c
« ^cccc-ecfc cc- ((C^-OC
t c«^«
,
.,c:cc « r (fc« '<l
X.CC''Cr «Cr
(>cCC«r CCC8' .
G. C:G3XCtXC'.C-
-

'.(LCv ^'<OCj C C(C €1 <!

(eC-C''> ( <C:cct'
:,

i((t*ZC<'>'" (<CC<S' c-c «:: ccCi.,' 'CCjO^'


«2C'CC Cj c ,
teiCC"'' 'CC(!(
. cm.rcc
( <r:cc «rccccc^^ c<r <?«%i: t ^fCC. crc
'CC(r" (^T'
:< cC<C cc 'C
Cd: 'Cr-b ' C c
1: (
ccc«B
c_ «sssjCtCcC' ccc.<?c«c: c
cCC«tE.<^.
(Lc:«sit'"
(.(cC.Cc^C.^C i:
.
(( >^"y.
'
c:c
'

f: c:
cc
cSc-
(.«CLCZ^c.c Cl c
^
c: C? -c vCZ-K (CC^^cc^t; ^c -

-rr.mco(!^
rr-i^^C -
- TT X C" rc-c«£'W(.'.C CC "
"
o.coc^jc .-JC:-''
^

r,> a 4i:CZ^:0
a
CjCsC <»-^-.S
' *;

a:'fC(iC'<C"^cf c*'

rTC' .C*^
|t :fecac"C' c«x: :^xf:cp ^. ^ --'((scCCCKj
\'ccc<i.c.
:M«a^a^i(,_B->
--'Cc^eccA.-..^^
(

C«cM* --. _.

-jCS.''C^.C.'.'

-«-(('f

' '
.
cc
CcCCC-^-c-fc-^dreffCi.r^-cgr a

g^&^\^r (i(^ c^icr^M» '


(tcvc <i4

^^©cccsn
'•

^«« ICC cCcCG-OKiC CC

^cda
:7cs-c€*
^(i^-cc'?f^( (3i<E cc§C©(rcxi C^KMl
:^„ ^-r' a^-t:CCC<^C: 'c.ccEicm ccaGtOi
,

r<c:cC(i«

WT' cc
,

.v^ilLCCCClC "CCgCcCC (C:@ter.aK<fiMiL(i 7rc»'iq^vc-(-' ^^^i'^.

KC ^iKcfeig' -

-
(cel <Si '^'^'«3C3C'CCfe^ ':C-c<gsA€3«.^^»E:^mi(^f'» CcjC^'^'^^
3--kc-!c.«.' ^^'-J^X:' r«CCiv CcC-:««'^' <^Xr^Kf&<&:. cx-;. c:c'«^>S: ' *^C J^^J-(
£2 ccjc 'ic ^ c^C:ft: ciBCc c ct »( c -(
rK.''<:cccr^
cc ccc cc <mjk^ ccdcc ^ ^ '#^<^. '
*
'«^
|(L^C: (Kc^CC-.
t cc"' ! c «-C^C^ cccc<e:.C' «' c^p.c-.Cj. '

'((-,'
fM Cfifil^ 'C

^ C€-^cccc: <'&W^.
'
'^^"^^ "^^ c^:< t ' |ft-:C(:<C<9JSI^
.x:c<s:^';g^^«<^^^ -
'

'^c^ ':

"^^^ c<CCC-«l.c
:cfc^.

cTccSxi
Sfc<:' ,cs^<'c <cgr<:sgr<&^c
c:f '^«C:^^K:wi(accr Ctr c.c (^- ctf^'cVr<^
^CC^Cmc
..

.€^CC'-C<(CC M-C/^C'^i^^cC( CC '^C. C cc:^e-<cc


^«^«ccccic.c .«^sr: cd^L <^C-.-C^'<^iE:cB«C( r*" .(C<S-vc c«r«cCC:C
j«®?x: c:<i:cc..(^<c^ -cc
KZ<m<c^4cs^_
— «c^- cc c« C«CC( 'C«ICCCC-C
.CJicc
<; *Oi'<C:^: 'ilSs.iS;- CO os
_cil
C<mcCCC r.
: c:s<r:.c:<«3acc^j«Mi. cc* :c c&

cC: '--"c
«ac c
''^'
<5:^«^^ .
ctrccd
«crCccC'^
c«c
-
6r;c<K C CC5-
-^- €:c"
'

'
Cf^
< .-,.
ACTA
SANCTORIM
quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur

EX LATINIS ET GK/ECIS, ALIAHUMQUE GENTIUM ANTIQUIS MONUMENTIS

C.OLLECTA, DIGESTA, ILHISTRATA A

GoDEFRiDo HENSCHENIO et Daniele PAPEBROCHIO


Francisco BAERTIO et Conrado IANNINGO
E SOCIETATE JESU F'RESBYTEB1S THEOLOGIS

EDITIO NOVISSIMA, crHANTE JOANNE CAIINANDET

.TUNII TOMUS PRIMUS


COATIIVEIVS SEX 1>R1M0S DIES
gUOS CLAUDIT COMMENTARIUS DE VITA, CULTLI TRANSLATIONE

S. NORBERTI, PR.EMONSTR.VTENSIUM FUNDATORIS


UAGhEBrHGENSRiM AncltlEnSC- ET ANTVEnPIE.NSHK APOSTOLI

CUM TIUPLICl COIIOLI-AHIO ILLUC SPECT.UiTE

TOTI AUTBM TOMO PRvEMITTUNTUR APOLOCETICA C. J. PRO ACTIS SANCTORUM REPOSITA QUADRCPLICI ANTIRRHETICO
ADM. R. P. SEB. A S. PAULO P. CC.

PARISIIS ET ROMtE
APLiD VICTOREM PALME, bibliopolam

186'
ACTA

SANCTOBLM
rAnisiis. — rx typis v. i;oiii'v, vi.4 (i.MiANCiiinE
RDINANDV5 DEI GRATIA EPISC0PV5
I-"ADERBOIlNENSI5 ET MONASTEMEN^IS'.
^-JurjjraiuusSti^oinberjensis,S'.iR.^mp^^ruiceosComes¥yrm
tanus,(DomLnus in^^crcklohc etJ^iff.^iBaro ^e^S^urstenlierq^
O Snt TKm kaf. fufti, A D. MPCLXXx in ^^ttoti^ sug. ^^r i
.
<v ^^

'•'^-

.-r

£^^

V
^rwv
saIctW
"''ta
pnmigenia Scriptovuro V^'

C„„ '^O^LECTA DlOESTA- j„

i
t^ODEFRiDo "hENSCHENIO ?I^

"^ysco BAERTIO &CONBADO lA^^^^J Y V

TOMVS 1
dies meTvsis
"^t' >|^,
^^/"'"^''''Jtens sex primos
tr"»^-;/o(«""'
>0'
cullii-
7"^' Pra

II,
auUm Tomc pf^
r,/nip''
% 'i
frrAth.c AJ„,
Ji _P S,l u S P"^ ''^

Edjtio novtssima.
rA , Luriiite

V ^^

^Ji

^\^^
'm
5RVDIT10

^^\;s^^ ^.
,/"

'^•f^'s \4

\ 1 IQ^ i^ K L 0\ <

PaRISIIS & ROM/E,APVD VlCTOREM PALME. M.DCCC.LXVJI


LEOPOLDO
ROMANORUM IMPERATORI
SEMPER AUGUSTO
AUSTRIACO, CLEMENTI, PIO,
FELICI. VICTORI.

Junius merito Mensis appellatur Natalis. Natalis quippe est


hic,

Saneli, cujus unius, prater Dei-hominis Deique Matris, regnan-


tium in coelis omnium Nativitas celebratur in terris, Joannis Bapti-
(^Jstse, quo non surrexit major inter natos mulierum. Natalis idem est

gloriosi, cujus unius, post summura Christi Domini Vicarium, reg'
nantium in terris omiiiuni, Nativitas praecipue celebranda venitLeo.
"poldi-lgnatii, quo non surrexit major inter genitos imperatorum.
^lstius sancti Joannis Baptistae sanctissiraam Nativitatem coliraus hoc
^mense. Hujus gloriosi Leopoldi auspicatissimam Nativitatem annua
::jmemoria ac gratulatione recolimus hoc eodem mense, quem et Au-
gustissimo cjus nomini officiose dedicamus impares quidem illu-
:

strare pro merito Nalivitatem vitamque Joannis, quam Digitus


Dei in sacro Textu cminenter descripsit: nec minus impares illustra-
^re Nativitatera gestaque Leopoidi, qu?e omniura in ore oculisque
.^versantur adhuc, et clarius conspiciuntur in se, quam exprimi in ta-

jbula possint. A.uditjpin Nativitate Joannissemel fuere gratulantium


^^vicinorum et cognatorum Ifclre voces. Audiuiitur illae quotannis in
'
Natali Ca;saris iterat?e ,
gratuiantibus ei Principibus, applaudcntibus

^^ subditis, gaudentibus exteris, mirantibus universis; qui et prsetcritis

; ejus gestis futura metientcs, tacito secum animo pensitant, quod illi

^^ de Joanne palani interrogabant; Qnis putas Cgesarwfe erit? Etcnim


'
- nianus Domini erat cum iUo Itaesl.Et (luidem tani nuiltipliciter manus
\ Domini Tecum fuit (Ad Te convertiraur et nos, in hoc quuiquagesi
:: mo quintoNatalituo, gratulabundi, Augustissime atque liivictissime
Impcralor (ul non infcriora deincepssperari possint Tibi, quam elu-

xerunl in Joaime; certe, ul raajora, quara liactenus Te Domini


in
'
operata est, sperari de cetero possint, et immortalia. Nempe, manus
Junii T. I A Domini

67^/
Domiiii Tecuin quando hominibus ita disponentibus, ecclesia-
fuit,

sticum amplcxurus statum, jam habitu eccle^^iasticus; a Domino ad


Imperii solium, praelcr iiominum expcctationem,anno Christi mdclviii,
juvcnili in ffilate, elevatus es; uti puer David, pnetcr spcm suam et
opinionem omnium, a pedo pastorali ad scoptrum Israel. Manus
Domini Tecuin fuit, quando gravibus aliqunties inlirmitatibus olim
pressus, non sine vitae discrimiiie; variis insuper insidiis appetitus ;

proditores non paucos expertus; spc Dei scmper ab inflrmitatibus


convaluisti, insidias declinasti, proditores detcxisti, comprehendisti,
punivisti ; mitius tamen, pro innata clementia tua, quam dclicti gra-
vitas et reorum impietas merebalur ; Clementi* divinoe, infra meri-

tum punientis pcccata hominum, /Emulator. Manus Domini Tecum


fuit, quando magni Hispaniarum Regis Philippi IV, utriusque orbis

Monarcbse fllium, Margarilam-Mariam-Theresiam, Ca^sareum intro-


ducturus in lorum, obstacula varia, ardua, et diuturna, desperanti-
bus eventum hominibus, juvante Dco, feliciter perrupisti; sponsam
laiidcm adduxisti, altcr Jai-ob altcram Racliclem, breviori tamen im-
pendio tcmporis ; ac prolcm iiidc susccpisti suavissimam, novuin Ba-
variccT Domui daturain heredem. Manus Domini Tecum fuit, quando
una altcraquc cara conjuge pra^maturo fafo ereptis nullum post ,

se relinquentibus heredcm masculum interitura timebatur Augus- ,

tissima familia , nisi Dominus tertiam supcrinductain , Eleonoram-


Magdalenam-ThercsiamlNeoburgicam.Iongiore vita ct multiplici pro-
le, deliciis Augustissimi Patris. in spem seraj posteritatis, liberaliter
beasset : atque o beet adhuc ! Manus Domini, si unquam alias, Tecum
fuit quando (ita laetis tristia miscet Dcus) Passaviam, cum cara con-
juge et liberis Te contulisti, victo ad Arrabonem fluvium exercitu tuo,
Ipse invictus : cincta diutina obsidione et tantum non cadente Vien-
na, fpse erectus ; trepidanle Christiano orbe, Ipse intrepidus ; fractis
omnium animis^ ipse constans , illo codcm in sacello, prodigiis Magnse
Dei Matris celebri, ubi ali(|uot abinde annis la^tus la^lum duxeras, tunc
flsus Deo consolabaris mcestam; Affore e coelis opem; premi justos,
non opprimi ;
probandos homines adversis, ut aurum igni, quod luci-
dius inde exit : sicque erecta in spem cl ipsa Auguslissima con-
Juge, perseverabatis ambo in oralione tam efficaciler pulsantes
; pre-
cibus coehim, ut militcs, Deoduce pra>cipuo, armis propulsaverint pro-
fligaverinlque a moenibus Vicnnai infcslum hostem ; solverint obsidio.
ne urbem ; recreaverint suhactam fcre Aiistriam, trcpidantem Germa-
niam, pavenlcm Ilaliam, lugenlem Hispaniam, anians Austriaci Noini-
nis Bclgiiim, Europam, pro liberanda Vienna propugnaculo Christiani
orbis, noctu diuque supplicantem, pcnc univcrsam. Etenim manus Do-
mlni
mini Tecum tunc fuil, Piissime Imperator : manus illa, quge humiliat
et exaltat, quae vulnerat et medetur, quse morlificat et vivificat, quse
deducit ad inferos et reducit sperantes in se. Wanus illa pressum ere-
xit sublimius, humillatum exaltavit gloriosius, pcne victum fecit victo-

rem et triumphatorem. Scilicet, probatus advcrsis merebaris recreari


prosperis; urbeex una pulsus, expugnare sexcentas; unicedens semel
hosti, hostibus potiri onmibus ; transiens ad Occidentem, extendere
imperium late in Orientem; timens provinciis propriis provincias ju-
sto bello acquirere alienas plure^ ,
quam habuerint unquani Augustis-
simi Majores; denique visus aliquibus infclix, mercbaris feliciter re-

gnare et clementer imperare onmibus. Quid enininon prospere laeteque


fluxit,ex quo Viennam rediisti victor?Quot urbes illa Tibi peperit obsessa!

Quot provincias provincia una vastata! Quot victorias una clades, ea-

que levissima, ad Arrabonem accepta! Urbes lubet videre expugnatas?

Expugnasti, Ca^sar, et manus Domini Tecum, niunitissimas quasque


Hungariae, Sclavonise, Croatise, Rascia;; imo et Bosnise et Servise; par-
tim (qoud gloriosissimum Austriacumque est) longanimitate ac mansue-
tudine, sine caede et sanguine tuornm; parlim (quod C?esareum est)
armata fortiter manu. Posleriori modo expugnasti praeter alias Neose-

lium, munitissimam arcem, in Hungaria Superiore; Budam, urbem


Regiam, in Inferiore, Albam Graecam, emporium tam celebre, quam
nmnitum, in Servia, denuo faventibus Superis expugnandum. Expu-
gnasti modo priori Agriam, Muncatiam, Albam Regalcm, Sigetum,
Canisiam, et, hocipso quo scribiinus anno, Giulam. Reliiiuarum, toto
belli tempore captarum, licebit inire computum ex multitudine et am-
pliludine provinciarum atque re,i>norum, debellatorum jier varia prae-

lia. Pugnasti namque cum hoste sacpius; semper (quod memorabile

est) victor. Ita spectavit pugnantem Barcanum, cacsisque decies mille

Janizaris, cessit urbs illa victorii praeda, armata vi expugnata. Spectavit

pugnantem Vazita sinml et vincentem, desideratisque armalorum suo-

rum millibus octo, arbitrio victoris se ullro permisit; malens incolas

suos, amplius duodecim millo, bcllo caplos tradere, quam Barcani

forlunam experiri.Spectavit pugnantem plus vice simplici Rcgia Bu-


da, cjesisque bis terve memorabili clade Turcis, spectavit se a victo-
re exercitu, spoliis^ cgesorum divite, et eroptum Mahumeti mililare

signum praeferente, obsessain. Spcctavit pugnantom post hijec Slri-

gonium, urbs Archiepiscopalis, jam tum Caesareis armis expugnala,


sed a Tui-cis denuo obsidione cincta mox(|uo exercitum tuum, fu-
;

sis fugatisque hoslibus ovantom, hotaquo excopit. Spoctavit


libora

denique pugnantem. subacta Sclavoiiia trajocloque Savo, Bosnia;


mi-
et victorem, dum in Servia expugnatur Bolgradum, bis sensit ;
junuT.i B rata
rata tuorura virtutem, qui exiguis cum copiis ausi exercitum aggre-
di, incredibilem oblinuere victoriam ; singuli in quinque pugnantes,
plures in loco occidentes quam ipsi numerabant, triginta amplius
auferentes hostilia signa, tolis potiuntes castris. Et ha; quidem aiiae-

que plures victorifc, quae non Csesaribus fuissent summse, Ca;sari


gradus fuerunt ad majores, liostiquc intcrnecinas. Unam ejusmodi et

principium reliquarum omnium conspexit Vienna,qua se conspcxit


obsidione libcram, jaccnlibus circum cadaveribus hostium superbo-
rum innumerabilibus. Alleram oonspexit Darda;cum trans Dravum
munitis castris, etiam provocatus ct lacessitus, sed prodire non au-
sus hostis; ausus vero cis fluvium redeuntes Csesareos insequi, tara
internecina, paludibus fluvioquc fugam prohibentibus, affcctus est
clade; ut eo loci divinitus vidcri possit deduetus fuisse, quo magis
absolutam Tibi victoriam darct; prirmio laborum suorum victores
seculOjTransilvania tota et tola Sdavonia subactis,trajecto hinc Dravo,
inde Tibisco. Tertiam ejusmodi conspexit Scrvia victoriam et inge-
muit (crro, exultavit, cxcusso servitulis jugo) ter ca?sis dclctisque
Turcarum copiis ingciilibu^, caplis bis castris opulcntis,captis cen-
lum septuaginta et am[)lius univcrsim tormcntis bcilicis, caplis pari-
ter Nissa et Vidino. Quartam coiispexit cum intcrnecione Turearum
Salankama, opitulante manu Domini Ca;saroo militi, qui circumda-
tus ab hoste, ideo circumdatus fuerit permittente Deo, ut citius pu
gnaret, gloriosius vinceret, pleniorem victoriam reportaret; csesa
hostium multitudineplurima, ca?so cum plerisque Ducibus ipso exer-
citus supremo Ductore, primo Vizirio, captis plusquam centura tor-
raentis majoribus cum totis caslris. Et in his quidem. Ca?sar, vicisti
hostes prailio; nuperrime sine pr^Iio vicisti, ut manifestius appare-
ret, manum Domini Tccum esse. Cinctusquippe obsessusque cura
Petri-Varadino totus periclitabatur exercitus luus, nisi obsessorera
excrcitura mirabiliter vicisses. Vicisti autem, non ope Angeli, quod
mirabileest, ut Ezechias Rex Juda;quo orante pro conservatione
Hierosolymorura, * cxiit Angclus ct pcrcussit in cxcrcitu Assyrioriim
cenlumoctogintaqiiinquemiUiajCl Regcmeorum Sennacherib cum re-
liquiis fugavit. Non iteravicisti, quod mirabilius est, ope cyniphum,
utJacobus Nisibita Episcopus sanctus; quo orante, advolarunt divi-
nilus examina cyniphum in exercitum Persarum, arcte prementiura
obsidione Nisibin, et raorsu suo actis in furias elephantis atquecquis
hostilibus, omnes cum Rege suo Sapore fugam capesccre compule-
runt. Sed vicisti, quod mirabilissimura
opegutlularum pluvialium
est,

quas, orantibus Tecum bonis omnibus, dcfudit Deus in castra Tur-


carura, tuos obsidentium, tara crebras, ut tota inundaverint, expule-

rint
;

rint inde cum Vizirio suo hostes, et in fugam conjecerint noctur-


nam. Ita qui mirabilis est Deus in Sanctis suis, et sanctus in omni-
bus operibus suis, adcst suis praecipue araicis, in manu forti atque
mirabili, quando vix quidcm supercst humana, ex-
spes, aut ne vix
oratus supplicibus eorum precibus, votis, inediis. Adfuit autem sup-
plici Ezcchia; Regi mirabiliter, sed per Angelos, spiritus ratione prae-
ditos eosque potentes. Adfuit supplici sancto Jacobo Episcopo mira-
bilius, scd per cyniphcs, animalcula animata, eaquemordacia. Adfuit

vero supplici Loopoldo Cajsari mirabiUssime ,


per guttulas pluvias,
rem conlemptissimam, et vita, et robore, et spiritu, nedum ratione
destitutam. Considerare nunc libeat, Augustissime Caesar, et mirar}
longam rerum secundarum seriem, qua renumeravit aequus coeli ter-

rseque Arbiter Deus, brcvissimi temporis calamilates. Dixeris, spe-


cimen dedisse bonitatis ac munificentia?, qua perbreves amicorum
suorum in hac vita labores, prajmio compensat in ccelis a;tcrno.
Etenim JBstas eadem, qufB anno mdclxxxiii transeuntem vidit et re-

ducem, et victorem, et triumphatorem ; caesis ad internecionem foe-

difragis hostibus, liberata Vienna, capto Strigonio, expugnato Bar-


cano, profligatis ante in conspcctu ejus, qiiiB e clade Viennensi su-
pererant, Turcarum reliquiis. Annis vero continuata serie subsecutis.
Millesimo sexcentesimo octogesimo quarto, reportasti victoriam
quadruplicem, primam ad Yaciam, mox inde captam; alteram, ter-
tiam, et quartam prope Budam, mox inde obsessam; praeter oppida
Pappam, Vesprinum, aliaque plura.
ditioni adjecta,Dotim,Virovitiam,

Octogesimo quinto, vicisti hostem ad Strigonium, ipsumque obsi-


dione liberasti expugnasti Neoselium, Vicegradum, Solnocum; re-
;

cuperasti Filccum, Esperias, Tocajum, Cassoviam, Debrecinum,


aliasque urbes.
Octogesimo sexto, expugnasti Budam, inspectante exercitu hosti-

li ; cepisti Scgedinum, Quinque-Ecclesias, Dardam, Caposvarinum,


Simonthornam, Novigradum, et plurima alia.

Octogesimo septimo. consccutus es victoriam, qua vix illustrior


ulla fuit, prope Dardam; accepisti emaciatam longa fame Agriam

desertam metu a Turcis Posscgam et Essecum, totamque fere Scla-

voniam ac Transilvaniam.
Octogesimo oclavo, qui memorabilis est occupatione duplicis Al-
ba?, Regalis et Gra-ca; ; submisit se Tibi, ullronea dcditione Alba Re-
galis, extrcma expugnata incdia, qua et coacta se dedidit Moncatia;
subjocta Tibi fuit, etsi reluctans, Alba Graeca, armata forliter cxpu-
gnata manu. Ut de Lippa, Lugos, MIoco, Pelri-Varadino, Titul,
Orsova, Semcndria, tolaque Servia occupata, et victoria duplici in

jumi T. 1. c Bosnia
,

Bosnia relata nil memorem.


Octogesimo nono, tcrna commisisti propiia, ot ternas retulisti victo*
rias in Scrvia, admodum momorabiles: ternas item acquisivisti
civi-

tates pra:"oipuas, Sigelum, Nissani, Vidinum; primam fame, alteram


metu, tertiam vi, ad dodilionem coaetas.
Nonagesimo, expugnasti extrema penuria, inexpugnabilem alio-

qutn arccm. Canisiam.


Nonagosimo primo, pugnasti pugnam Salankemensem et fortiter

vicisli, tota adeptus castra bostilia.


Nonagesirao seoundo, cepisti Yaradinum-grande, et aretius Trans-
silvaniam cumllungaria connexuisti nobisquedodisti copiam inqui-
;

rendi in monumentum sepulcralo sancti Lflidislai Hungari» Regis


illic magnifiee olim conditi, et boc Junio mense a nobis illustrandi.
Nonagesimo tertio, pactis conditionibus Tibi dcdita fuit arx fir-

missima Jena, et cum ipsa accessio facta est immensi tractus


terrarum.
Nonagesimo quarto, niilitavit Tibi setbcr nubes, et pluviae, ignomi-

niosam bostos in fugam conjicientes, ad Petri-Varadinum.

Nonagesimo quinto, boc ipso. quo scribinuis, vix incboato, Tibi se

Jiilia offert, bono omine, pro strena ; secuturo, uli speramus, pro na-
tali dono, Temosvarino; expulsis e tola Ilungaria ultra Danubium ac
Savum Turcis, quo socurius feliciusque imposforum possis regnare.
Alquc ba^c snggorit Junius, S. Joanni Baplislso, idem et sacrse Ma-
jestali luac natalis men^iis; quo pracdicentur magnalia, quse manus Do-
mini cum ulroquc noscilur mirabilitcr operata esse : sive propria id
ipsi impelraverilis virlule, sive mcrilis Majorum. Ulcrque cnim gens
Sanclorum eslis: Joannes quidem a sanclo palre ac matre genitus;
Leopoldus vcro a sanctis Majoribus prognalus: quibus cliam annume-
res liccl, qui sancla sancle venorali, Sanctorum Rcliquias solicite

quECsivcrunt translulerunlque. Paucorum cx boc numcro nunc me-


morem me faciunt pra; cctcris, Sancli duo, quorum gesta pulcberri-
ma boc ipso priore Junii tomo Icgunlur illustrala, Norbcrtus atque
Morandus; religiosissimorum Ordinum, alter Canonicorum Pra;mon-
stralensium Inslilulor; aller Cluniacensium Monacborum Tbaumatur-
gus; uterquc Domui Austriaeai obstriclissimus, quod bujus pictate ac
opera sacraj ipsorum RoIiquia>, in luticra loca translata?, cclebriusque
cullffi fuerint. Fuit quippe Auguslissimus Imperalor Fcrdinandus U
gloriosae memoria', qui sacra Norberli Lipsana, inbonoraliore loco 'n-

ter acatliolicos Alagdoburgenses, fugienlibus iude fugatisve Rcligiosis


Ordinis ejus viris, rdicta , interposita auctorilate Caesarea, missaqueae
Uerata super ea re legatione Magdeburgum , sibi petiit, obtinuit,

Pragam
Pragam transtiilit, et lionoriflcentissime ibidem reponenda ciiravit.
Fueriint pariter Austriaci Principes religiosissimi, Frcdericus scnior,
et Sigismundus ejus filius, Comites Tyrolenses ac Ferretani ; nec non
Fredericus junior, prjedicti nepos, Imperator, nominis sui terlius;
qui S. Morandum singulari veneratione prosecuti, argenteam ei sta-

tuam bipedalem, et magnum frumcnti, ccrBC, atque auri pondus


olTerendum; insuper Vitam cjus describendam, ct sacrum Caput
transferendum Viennam curarunt. De S. Ladislao Rege, aliisque
provinciarum luarum ac familiac Sanctis, frequens lectio lecurrct
secuturis in voluminibus. Interea Sanetis, quos modo dixi, sacrse
Wajestatis fuoe ct Familire tutelam, finiumque patenlissimac dilionis
custodiara committimus. S. Ladislao, Varadini scpulto, fincs commil-
timus Orientales: S. Norberto, Pragae honorifice conservato, Borea-
!es: S. Morando, per Alsatiam Suntgoviamque, Eabsburgico-
Austriacre Genti natales provincias, mirabilibus prodigiis et corpo-
ris sui dcpositione celebri, Occidentales. Meridionalcs «utabilur, quo
extcndis imperium, mare ipsum; doncc manus Domini, quae lecura
tam mirabiliter prolendere dominium tuum ccepit, illud porro tara
late protendat, ut aliquando domincris a mari usquc ad mare. Ila

optamus, vovemus, atque oramus Dominatorem Dominanlium, An-


luerpia? in sacriRomani Imperii Marchionatu, vii Kalendas Majas
MDCLXXXXV, vota eadem nostra cum primo hoc Sanctorum Junii to-
mo in proximo Natali tuo Tibi stituri, oblaturi, atque iteraturi ssepius

AUGUSTISSIM/E ET SACRATISSIMyE MAJFSTATIS TU.E

Devotissimi

Daniel papebrochius.
FRANciscrs BAERTIUS'
CONBADLIS JANNINGUS.
SucicUitis Jesu

Junii T.I D FACULTAS


FACULTAS R. P. PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDROBELGIC^


ET SUMMA PRIVILEGII C^SAREI-

Ilixpmiianim Re^ia, dcinde Serenis.vinwrum Archiduciim Ai-


Cum Edktis Philipjii

hcrli el hnhcllic lleUpi


/nii/lrmnlis
II
Pr.iicijnim, riirsiiinqiic Pliiliiipi III, ac unviisimc Caroli II Pcijiim,
2 niTcnihri\ IfiO-i, et Jnnii 169V, Provincialihus Sorictalis Jcsn, pcr Flan-
ilriihcliiicnm pro tempore fuluris, poHestas faeta sit ejigendi Tijfjmjraphos ct llihliopulat,

qni , ad aliorum quoruincumque cxclusionem, soli imprimere ac rcimprimere et vendcre poisint


lHriis et npern qnelihel , riie np<irri'.>itn, car>inlihui(jue ejuvlcm Sociclalis Patrihus cilita aal
pono eileuila, sub cnnmelo sii(e Majcstatis Privllcglo, non aliler impctraudo, qumn in scriplis

ohteula et privet'iihila lice.nim prir.licti Provincialis : idquc siih ijravihus picnis, iu contravcnlores
aut alinr imprcssn impnrlanles stalutis, ut laihis in ipsis patemibus lilleris npparet. Cum etiam
sua Cirsarca Hujestns iilein valerc voUierit la liuiniiihus S. II. Imperio suhjcclis:
liijo iufrascrijitus, Soeietali': Jesu pcr Flandrohelijicam Praposiius Provinciulis, potcstatc ad
hfirmihi juria ah Ailm. H. P. N. Prn-posik) Gencrali Tliyrso Cimiznles, conceio Jlenrieo Tliicullier,
Tijjiiiijrnpho cl Itihliopolie Autucrpiejni, (acidlatain sic imprimendi, ct .pcr sc aiiosque vcnileudi
infruscriplnm oinis, e.t luore nnstriv Socielalis iquod kisce alteslor) rcco.jnitwn et approhaliun ;

tiilelirel, Tomum primnm de Aclis Snnolnriim Juuii, criMectls, diijeitis, etXluslratis per Golcfri-
dmn llcucsheuiu.m p. m. Dmtclem Papcbrochium, Franciscum lisertiiim,el Conrndum Janniu-

gum, Sociclalis noslnv Prcshb. ct Tlieologo<:. Istain autem facullalcin, uua cum Privilcgio Ucsareo,
mete disposivioni eonimissn, tali condilione indulgeo, ut privd. Hcnricvs ThieulUer tenealur ea ne
usuDi probaiv iuira Ires proximos ah harum data menses, eadcmque ad uiiaia solum iaiprcssioaem
vi liarnin utalur: sic nl pro ileranla imj)reisioue, novo mco vel snccessorum incorum couscnsu
opusnil. In qunrum fidem liaioc , mnnu propria .subscriptas., tonsuetoque nosln officii eifiUo ma-
nitas, dedi, Mechliniwdie decima Martii 1695.

IGNATIUS DIERTINS.

SUMMA
PRIVILEGII REGII.
CMinMis, Dei gralia llispaniarum Indiarumque Rex. Dux Burgunilia!, Brahanlia; clc.

SiTeiiissimus Bel,i;arum Princeps, Diplomale suo sanxit, ne quis citra voluntatem


P. Danielis Papcljrociiii e Soeielale Jesi', ullo niotlo iniprimat vel aliunile inveliatac

veiuini exponat pcr proxiiiuim decenniuin Acta S.VNCroniiM; qui secusfaxil, conllscatione
exeiinilai-iuin, et aliis gravibu; picnis mulctabitur ; sicul I iliu^ palet iii lilleris dalis Bruxel-
lae xii Februarii mdcxcii.

Siymi LOYENS.

Et e.^o Dnniel TapR^broAlas, Soeielatis Jesu, Henrico Thieullier ,Typographo et Bibliopo-


1« .\nlu"rpiensi. permitlo, ul, pro una dumlaxat vice, imprimal tomum |)riinum de Actis
Sanctorum Junii. Datuin Anlucrpia: anno .mdcxciii, xix Octobris.
APPROBATIO
ORDINARII.
Tomus prinms de Actis Sanctorum Junii a Patrlbus Go-
deffido Ilenschenio, Daniele Papebrochio, Francisco
Baertio, Conrado Janningo, Societatis Jesu Sacerdotibus,
eruditeconscriplus,cumadjimcta Apologia, tttiliter in lu-

cem dabitur./tacenseo 4/ifMer/)/ce1693rf/(? 23 Martii.

ANTONIUS HOEFSLACH
Ecd. Cathcd. Can. Giad. Librorum Censor.

PROTESTATIO AUCTOREM
luod ante prsegressos quinque menses identidem sumus prote-
'stati, nos in hocde Actis Sanctorum opere servatas velleUrba-

ni Papse VIII Constilutiones; neque nostrisaliorurave huc referondis


Commentariis aliud pondus tribui, quam est hislorise, ab hominibus
errori obnoxiis scriptae ; idem ante hunc primum Tomum Junii denuo
prolestamur.

CONRADI
;

SYNOPSIS TOMI I JUNIl.

Primns
sim
hic Tomus, trl/nis aliis

jineciurens, continet priores scx


spcuturis seor-
tlies, in
curanfe Vener.
succe.Ksore, accurate dcscripla,
Ilugonc ejus apud PraEmonstrntum
nonnutlis Analeclis au-
parlim breviores Nntilfas, piirtim pro-
eisque. gelur et sequilur prolixa historia translati Pragam
.

lu-iora Acta,
Griecaatque Latina, Smictnrum hoc seculo corpons, nonnullarumqne Rcltquiarum
An-
nominatorum plurium quam se.icentorum ; inuominalo- tuerpiam : deinde CoroUarium de Archtepi.scopatus
nim vero, sed certn nnmero comprehensovum ac fere Maqdeburgensis institutione, atque decessonbus ipsius
Martyrum, septemdccim miUinm ducenlorum quadra- SancU, ex MS. Chronico nostro : *Stephanus denique
gnita. Indicantur antem, in ordine 1'rxtermissorum Episc. M. Noralx in Suecia.
ant ad alios dies reiotorum, alii supra trecentos sexa-
ginta. Prx limine ponuntur OpHscuia apologetica IN STATU MONASTICO.
Couradi Janning*, pro j4ctis Snuclnnim a iJaniele
Papebrochio elucidatis, opposita Autirrhelicis y/dm. Ad
hunc referendi nonnnlU ex prxnominatis Epi-
i?. P. Sebostia7ii a S. Paulo, RR. PP. Carmelita- scopis, prxsertim Claudius, Bonifarius, Norbertus.
rum in Flandro Belgica bis Provinciali, qundruplici Et hiijns qvidem occasione datur Corollarinm 2. de
libello vulgatis. Vt auiem distinctior qna^dani Notitia * Abbalia S. Michaelis Antuerpiae, ejnsque
Fihabus
prxcipHorum Sanctorum, hoc voiumine iilustratorum, [ut vocant) Averbodiensi, Tongerloensi, ac
Middel-
cunosis detur, serviet hyc Siinopsis; eos, more jam burgensi, ex originariis ipsorum locorum monumentis,
alias probato, in tres Ordines Statusque distinfiuens. ubi series Abbatum Chrouologicc pertexuntur usque
Quoriim vi-ro Acta vel Commentarii magis faciunt ad modo. Ad Priemonstratensem quoque Ordinem spe-
mores informnndos, ornandus conciones, atqiie ad col- ctant^S. Gillmrtus Abbas, ejusque antea \xyiot Pe-
loquia pia, el religiosam siipcr mensa lcctiouem, eorum tronilla, et fiUa Poniia.
nomini addetur Asleriscus *. Ex antiquioribus insfitutis nominandi hic veniunt
Abbates. Caprasius Lertnensis, Liffardus et Urbi-
cius Mngduncnses, Petrocus Cornubiensis, Gualte-
IN STATU ECCLESIASTICO.
rius Scrvilianen.sis, * Eneco Oniensis in Ilispania :
Aqmen ducant, exRomanis Ponlificibus, Eiifrenius tum Monachus Cluniacensis * Morandus in Aleman-
I; ex Palriarchis Alexondrinis, Cerdo et Jiistus, a nia, ciijus Miracula operosiiis coUecla ; Peregrinus
S. Maico qiiurtus et sexiiis; ex Constanliuopolilanis, Eremila Camalduiensis * Francus Eremita ia ,

* Metrophanes, quem ulrum aliqui sub titulo Bgzfin- Aprutio.


tinorum pra'ce.sserint, jam inde ab Apostolicis tempori- Ex afiis recentioribus ; Franciscani , * Pelingot-
bus., dispniafur, et verosimilius negatur. Ex reliquis tus Urbinas. Andreas //ispellas, Pacificus Insuber.
Orieutis Eccle.<iiis prsecipui nunc veniunl, * Pamphi- 0-"d. ApostoUnorum nunc extincti, * Piacidus Reci-
lus Presb. M. cum Sociis ab Eusebio Cijesareensi ,
netensis.
intimo suo amico laudatus. Durotheus ^pisc. Ad
hanc -qnoque classem reduci possunt Peregrini
Tyri M. fubulosx Synop.seos nequaguam auctor ; et * Davinus, Lucx in Etruria; * Nicolaus, Trani in
* PhJIippus ex VII primis Diai-oiiis unus; el * Lu-
, j^pulia; * Sitneon j^rmenus, Rectusus Trevins ; cu-
cilHanus , ex Idoloium Saceidote, insignis Martijr. jus exceUnni, Vita, Miracula et Etevatio, conjuncta
Ceteri, fere Occidentules Ecclesias suis virtutibus cum EUvaiione f^ener. Popponis Archiep. ac deni-
et miraculis illustrurunt Africa quidem, Car- ; et in qiie * Gerardus Tinctorius, fundalor Nosocomii Co-

thagmensem * Cieciliiis Presb. S. Cypriani Ep.


. mensis.
Magitler In Italia vero, Episcopi plures; Vin-
: Ab Orientali Ecch'sia, occasione S. Borothei Ty-
centius M. Mevanieusem, cum suo Diacono Benigno ;
rii , suggerunlur nobis per modum CoroUurii; quia
Formiensen., Erasmus M. Aqnenscm apud Insuhres, dies proprius ignoratur, tres alii * Dorotliei Mo-
Guido. Preshyteri oruaverunt, Romanam, * Marcel- nachi Thebanus in yEgypto, Archimandrita in
;

linus, cum Petfo Exorcista quornm Acfa, ctiam ;


Palxsiina el fertius cognomento Junior in Chilio-
,

vcr.yu, Transiulumem in Franconiam ct nuraciila plu- como ad Pontum cujus Acta dantur Grxco-Latina.
,

ribua libris descripsit Eginliardus Abbns; Spo'etinamt


Fortunatus ; AquHeiensem,* Bertrandus Fatnarcha IN .STATU SECULARI.
M. Uliiii quiescens.
In Gallia eminuerunt Episcopi ex nunc occurrcn- Ex Regnm Mercix sfirpe in AngUa, Wlstanus M.
tibus,* Pothinus seu Photinus, Lugdunen.-,is M. cum et Lusiianiie Infans Ferdinandus, pro Ciinstiano
Sociis; * Clarus, Lectoren.us, cum synonymis pluri' exercitu, a Mauris circumveuto, obses relictus, et car^
bus male confusus; Illytiius, Claromontanus, ex S. ceralibus aerumnis emaciatus Fessx in Afnca, cujus
Greg. Turon. Aldricus, Scnonensis, cnjus Vitam scri- Acta Secrefarius ejtis et socius caplivilatis descripsit.
psit Ferrariensis Anonymus; * Berticliraraniis, Ce- Genesius Comes in Arvernia. * Artemius nnbiUs Ro-
nomanensis, cum decessoribus, quorum series ex Re- manus, cum uxore Candida, fxUaque Paulina MM.
gesto illius Ecclesix; ipsius vero Acta, ex illis et Justinus Philo.sophus(?( Socii, quorum passwncm de-
proprio proUxissimo Testamenio collnjuniur; * Ciau- scripsU Eusebius. Milites Martyres; Proculus Bono-
diiis denique Fesontionensis et Abbas monastcrii a se nix, et Crescentinus Tiferni. Marlyres ettnm Per- ^*

dicli, unde accepta miracula coUegit Petrus Franc. gentinus et Laurentinus fratres, Aretii in Tuscia ; et
ChilJletius nosfer, cum variis observalionibus, patriam in eadem Vohiterris * Justus et Clemens, quortim
ac familiam Sancti illustrantibus, totumquc Vesontio- dantur Miracula e.t Translafiones. Cerdonihus vero hic
nensmm Prsesulum seriem, accuralinri quam alibi offertuc Pntronns * Theobaldus miracuUs clarus ^ibx ;

vspiam sludio. rxplicantibus. Ilis odde ex Bnlannia Pompeix npud Insubres.


* Gudwalum
Ep, Gandavi in Flandna quiesceuicm, Nec inglorius in hoc Tomo manet sexus femineus.
unde babentiir Vita et miraciila, a Monacho Blandi- Adest enim, post plurimas sancias Marty7-es nomina-
nien&i tum etiam Adelgisum Preshyleruiu in Pi-
;
lim relafas, et Sanctimoniaks nonnullas, * Chrothil-
cardia. dis Chlodovei primi Regis Christiani apud Francos
,

In Germania et rcliquo Septemtrinne, Quirinus M. uxor ct fidei rnagistra, Parisiis ad S. Genovefx re-
Sisnn' in Pannonia : * Bonitacius, prlmus Arcbicpi- quiescens; nec procnl inde , Ponlisarx, Hildeburgis,
scopus Mnguntinus, idemque /lessorujn ac Turimjo- nobilissma vidua. Quibus ex veteribus accedunt. Oliva
rum Frisonumque Apostolus, dpud hos etiam Martyr VirfTO /Innguix in Campania Romana ; Saturnina
cum Sociis,
factus et Fuldam translafus ; unde pnst V. M. apud Alrebates in Belgio ; et* Sophia Seua-
varia vclustissima Acta, dantur eliam plura miracula, trix in Thracia.
cum y/na/cclis, Fuldensem Abbalium spectantibus, et
varins variis locis Reliquias Sancti * Conradus, : NOTITIA ICONUM.
Electus Trcviren&is M. et ^* Meinwercus Paderbor-
nensis, quorum pntcfarie Vilie hnbentur : Norber- '"
Omniurn Aclis ornandis et iUustrandis serviunt
tus Magdcburgensis, antca Pra'mnnstrntcnsis Ordinis figurx xncx, n/fabre sculplw ; in ipso quidem conle.rtH
Fundator, et Antuerpiensium Aposiolus; cujus Fua, circiter quadraginta ; extra tUum vcro seorsim excusx,

Junu T. I E et suis
,

swoi^sis toMi r .rtiNir.

et suis locis inserendsp dhnidio in folio, fignrx no- Pag. 58 S. Cresccntiani Mart. Crux ,
quam nr-
vem; inlcgro item aut etiam duplici, fiijnrx octo; cumlullsse praulicabiindHS putntur.
flers^que a manu Henrici Cansxi, calo ct encausio Pag. S8 Costa, crediia immanis esse draconis.rfii
prifstantis. ipso Sancto [nt fertur) cicsi. _
Ilic tantus lum numerus tnm sphndor icouuin, Pag. 79 Arca el itltare sancloriim Proculi Epi-
tonge viajori quam pro ullo pr,rcedcntium Tomorum scopi Proculi Martyris Bonouix.
(•/

impensa cnratus, cum hliri prctium augerc cocgcrit ; Pag. Ecclesia S. Symeonis, exveteri aptid Tre-
Ofi
ipsve autem pcr euni spars:e, quia sub itnum aspeclum viros Cupiiollo formata.
non cadunt, sestimantur difjicitius, levi ocuio cursimqnc Pog. 231 Klfigics B. Nicolai Peregriui, aqiiid Tra-
eas delibantibus ; placct earumdi'm Itic reddcre distin- nuni in Calubrin, ex vcteti pictura.
ctiorem rationem , iiidtcato ciijusqiie aniumcnto ctloco. Pag. 280 S. Chrotildis, Regin.-fe Franciaa ad S.
Frons ipsa libri rcprxsentat Socielolem Jesu. Inge- Genovefx Pnrisiis arca argcntea.
nio Studioqiie stipatam, qux c.t colleclis undique Saii- Pag. 328 S. Davini Perigrini Lucx iucorrnplum
ctorum Actis , voranti omnia Tempori .lubslractis corpus.
,
tompdsituni vehtti i/njntiama snaveolens in lioc votii- Pug. 327 ejusdem commenlilius etquasi Episcopalis
minoso opere offcrl Roinanx Ecctcsiie, ad vcri fntsiqiie babilus, co".partitns vestitui Patriarcbx CP.
discrimen arbitrx considenli, atqiie de singulis in aiqui- Png. 333 Frontispicium Fitx S. Morandi, ex Bi-
Idle cl veritnle jiidicalurx ; dliin iulcrim pio crnditoqnc btiotbfca Cii'siireo Vienux.
molimini snbrcrlendo neqvidquam al/atioral Tempus, Pag. 431 Benedictinoriim Casinensiura hahitus
Ignoranlia, Barbarie et Inoidia juvcinliblis. ProJime antlquus, e.r vcteri menibrnita.
scquiiur Auguslissimi et Invictissimi Corsaris Leopoldi, Pag. 502 Tumha S. Meinwerci, Episcopi Pader-
Perducthum Turcarunique domitoris c/Jigies, dignuli bornensis.
Aclis Junii Patronus inscribi. Ex ordiiie porro, medio Pag. 548 B. Bartholomaji Ord. Apostolinorum
in fotio, succcdunt. effifiies, ex vcteri pictura.
Pag. i^[ Monument.i Fuldensia, ad .\Ctd S. Bo- Pag. 550 B. Placidi Recinetensts, Ordiuis ejusdem,
niracfi !7/us(ruii(/a, cuin aiitiqua tiitjus cffiaie, Regum- corpus iucorruptum.
que Caroti atque Carotomanni, /iliorum Pipplni ; lum Pag. 533 S. Infantis Ferdinandi, in Mauros ten-
fornid veleris dpud Fuldam Cucul/i- iic Scapntaris. ct dentis. elfigies ex rasconceUio.
Civitatis Monusteriique Sigilta, ac basiticx Bonifacia- Pag. 755 B. Gerardi Modoetiensis Milusoteitm.
fise simuldcrum elc. Pag. 755 piusdem, ex veieri pictitra, effiqies.
Pag. ^W) TerimttniW Pailerborn. ac Monftster. Png. 770 B.UcrlraMdi Patriarch* Aquilejen. et
Episcopr effiqics , pra^fim , Actis S. Meiiiwerci Mart. efligies ad vivuni.
viventis curii^ ittustratis, ctmrmorix demorlui inscrlptis.
Png. 793 Reverendiss. D. Jn.annis Chrysostomi
Pag. M,')3 S. Ferdinandi, Liisitaniis Infantis, Teniers Abb. Prajnionstral. Autnerpix ad S. Mi-
«pud Manros rapliri statua. iil stat iii atlnri ; circum-
clinetisinsignia , prxfixa dedicatis eidem Aelis S.
euiitibiis cx veteri iinprcsso labeltis novcm, passionis Norberli.
iltins scriem e.rprimeniibiis. Pag. 789 Insignia S, Norberti symbolice
. ador-
Pag. 765 Mausoletim, sancto qtiidem Herma- nata.
gorx, priino Episcopo Aquilriensium Utinum Iraus- Pag. Hll Spnrsilis NamnmsS. Norherti,
, in trans-
ferendo, a Hertrando PatriarcIiaiWvppora/«m.wc. 14; latione corporis Pragam.
sed cui ipsunimel, pro jitstilia cn-sum inlulerunl
Pnq. 922 Nummus Eiichari.sticus ,
,
Tertiariis
Utinenses .
inlegro elinmnum corpore qiiale tiic sub Prxmonstratensibus ad S. Micliaelis consepeliri
; so-
ara cernilur, exeinptum arcx ti/us.
, ciii atias inclusum
servnlur. Pog. 926 Abbatiffi S. Michaelis, ex variis parti-
Pag. 873 Sacellum fei-reum clatlirati opcris, ma- biis , antiqiii prospectns.
gnifice coronotum, in ecclesia Stratioriensi
Ord. Prx- Pnq. 926 Murorum Antuerpiensium ad
S. Mi-
monstrat. Pragx ; erectum ossibus S. Norberti. chaelis vrtus nova facies supra Scbatdim.
ct
Pag. 874 Ipsius Sacelti Ara iuterior, ut ibidcm.
Pag. 929 Isabelte B.irb.miffi, Biirgundix
Dttcis-
exstat citm farma nryentca: apiid .<K, tumiilus nd S. Mictiaelis.
; Aiitucrpieiiscs
arcx prxgraiidis, cui Retiquix itlius aliqux Pag. 930 D. Autonii de Oignies
inclu- Enuitis tumulus
dunlur. tbldem autiquus.
Png. n29 Specimina Romanornm Antiqnilatuni. Pug. 933 Abrahami Ortelii Geographi
effiqies, ex
ttd S. .Michactis Anluerpix rcfossarum an. ICIO. ejus ibldem cannlaptiio.
Et
lliec quidern in dimidio nd libri mensmam 933 Sigilliim Friderici Imper. ex autoqra-
f";;.
folio ; in
inlegro eoque grandiori c.rprimuutur p/iu upud Mic/inelilui Charia.
sequeulia.
Pag. 92« Abbatia S. Micliaelis 4n/uf r/«a-, Ibid. Walteri Abbatis vi Epitaphium, aplatum
prima
a S. Norlicrto siiscepla tn Belgio, qualis tiodie postea aiidam AVillielmo
cerni- Verstegen, sec. 16 ccclesix
tur, citm sulmrbana Domo in Berschnt. ejusdcm Vicario.
Pag. 9^3 EcclesiicS. Michaelis conspectiis interior.
Pag. 939 Arcus triumphalis, ad poriam
Abbatise
Pag. 023 Oniatissimi ibidem Refectorii l>rxsintcius, iiigrediente iltuc Philipp,, II
tria la- Belqarum
tera, Pictoris Quelliiii opus eximium. rrincipe.
Paij. 948 Ahliatia Averhodieusis Piig. 943 Alius, Principi
, Micliaeliticx Cardinali Ferdinando,
prinioijeuita. Belgii Gubernalmi, ibidem erectus.
Pog.'Xil AhbatiaTongerloensis, Pag. 944 Rpfugium Bruxellense Jbbulum
hticx secundogenita,
f/iisffemil/ic/me- S.Mi-
cum Collegio S. Norherti Rom» c/iaelis.
inde noto. I'ng. 948 Averbodiensij Abbatix ecclesia velus
Et tixc
quidem tabitlx seorsim inpressx libroque in- Pnq. 905 SigiUum vetus Abbatum
S. Michaelis
eertx sua sc magnitndine fncilius cum Sigillo. Syiiodi Basileeusis, ex
produnt; iion ilcm Middelburgensi-
quic intra conte.ctum ipsnm cbarlis origiunriis.
magnitmtine varia, num- bits
quam tamen intcgram fere paginam Pag, 972 Ahbatia>
implentes , sic Middelburgeusis prospcctus
vivcnicntnr. tchuographicns.
Pag. \i) S. Justini Pliilosophi et Martyris Pag. 973 Ejusdem.
dispu- niinc in Curiam Zelandicam
tantis effigies palhala,
ex veteri membrana. coinmulalx, facies anteiior.
Pag. 50 Arca velus Statiaj Marcellaj
, in agro Pag. 3* Effigies S. Norherti, in
Bououieiia reperta, Proculaj ibidcm veleri /labitu sui
gentis monu- Urdmis, quoad formam uiide Pnrdicatorum Ordo
mcntum. ,

situm surnpsit.
: ;

CONRADI JANNINGI
PRO ACTIS SANCTORUM HACTENUS EDITIS
OPUSCULA APOLOGETICA
REPOSITA ANTIRRHETICIS
Adin. R. P. Sebasliiiiii a S. Paulo Proviiiciali Carnieli Flainlrobelgici.

^QUO LECTORf AUCTOR.


lacendi tempiis hqneiiiU esse monet el placnit viris ingenuis,
iit raox latinam fecerint noa
Tnfipus
Jivinus Eclesiastes. Importuna .\micorum tantum in Belgio, sed etiara in Germania loco non
diitis scriptisque P. Da-
loquendi licentia , uno nec alienum piitaverit a persona sua, eo cu-
1

nitlem Papebrorhium injprimis, etillustrata ram et operara conferre Celsissimus Princeps de


ab ipso Sanctorum Acta iludum exa^ifavit quam : quo supra. Ejusdeni Epistohe pro ut pridem edita
,

opportuno per annos propemodum viginti silenlio fuit, parteni hic potiorein accipe putabis eo fine :

Taciiitnus ita toleravinuis nt priorcm moniti divini partem


, , piiblicatam iib editoribus suis fuisse, ntarctiusnos
hortatu Eru~ tacendo suo tempore, implevisse putemus; secuti astriiigerent ad silendum , ipsi quodammodo facti
ditorum,
tum sacraj Scripturje et ralionis ductura, suaden- Apologistfe nostri. Sic incipit
tium ut l"cus ira; ac pertnrbatis auimis quo se col- Mi Domine Antoni. Quod nova et curiosa om-
4 ,

ligant detur; tum virorum prudentium ac litterato- nia qux ad mauus tuas perveiiiunt. mtbt cammuiiires,
Liiettas
rum consilium, adliortatorura nos identideni per lit- plurimum tibi deben. Lcgi qiix milii mi^isti latinn , acerbltate
teras suas, ut ne propter objeotos verbornm aculeos carmiua Palris laqber Beuedictini ad S. Lambertum ptenoi
sparsasque libelloruni spiuas deflecteremus a cuepto in Sttjria, de controversia inter PP. Carmelitas et P.
liene itinere; ant etiam aureis instar .\talantae , Papebroclvnm , dcqiie noiliiullis ob.mvalionilius , quas
pnmis, neJum Poinisdiscordia! coliigendis, retarda- liic tlc illornm opimonibus, de Ordinis sui oriiiine et nn-

reraur a cursu. tiqititate miintlo liactcmis oblrusis , concmuavit. Moti


2 Ita adbortati sunt (ut e plurimis, quorum lit- exiude vebenienler PP. Cannelitx libellos pubhcariml,
terse penes me sunt, duos producam) viri cbirissirai, plenos acerbitate et carttati christian.r uullateuns con- lisque negat

prjrserttm Antonius de Wion Doniinus dHcrouval et Ca-


, ; formcs; cum tamcn suo potiiis exemplo ad eamdem nos respondendum
Htrovattiij rolus du Fresne Dominus du Cauge; quorum sola
,
excitare, vi sux professionis, obstringantur; leiieantur-
noraina protulisse, attentionem sibi apud eriiditos qiie augere potius, qnam diminuerc lionestoriim virorum
Lectores conciliasse est. Illorum pnmns litteris , ,
existimationem. Attamen haud credtdenm responsu-
Lutetiie Parisiorum anno md(xxxxii] die xvni Martii riim his P. Papcbrocbium ; prout facturum iUtitn qiii-
datis, postquam epistolam non ita pridein silii fu- itatn opinantur; neque insertitrum Operibtts suis yerstts

niiliariterinscriptam Gallice a Domino du Cange illos; setl ntglectitriim potius cjnsmoli inveeiivas, qux

(de iiua inox) Celsissirni Principis Eruesti Lant- non nisi pulilicaiitibus nocere possiint : licitip eniin vin-
gravii cura latine versatn sibique submissain acce- dictx speciem arbltror. inimici iiijuiias silcntio cantetn-

perat; inter alia duriuscula, a-gris auribus displici- nere. Eienim Patres illi omnibus in scriplis stiis tam
tura, et propterea liie praJermissa. in liunc muduni prudenter lincteuus cgere, ut tiitiil nocere tltorum exi-
scribit, alloqueus P. Paiiebrochiuni , de aculeatis stiniationi possil, firiniiis tuter Doctos stahilitse, qtiam ut

Araiciirura bbellis ; Qucmattmvdum liuc usque mnntiiis a catnmnta et obtrectatione sibt timeat.

siuijulariter apprtilwvu vesli'iim scribendi ct sine fuco 5 Qiiemadmodnm vero omnia perlegi , quie ab illis

atque antmt pracoccupattonc veritalem diccndi modum; hactenns in tucem cdila sunt ; ita testari possnni, ma- hortaturque
xima cos sinceritate aqere. ubique prolestantes nullitm tittere senteU'
ita ntiH minori vobis lawli verlct, si contempseriiis ejiis-
tiam dlcere dff
modi invfctivas ,
qux provenire nequeunt nisi a wlo sibi nisi veritatis indtiijanda' fiuem jiroposifutn esse; ne-
retius impro-
malc ordinalo, el inscitia liistorica corum qui lalia ,
que forc se ad retraclatidum difficiles , sicitbi erratum bal)ttttrus.
scripta ad- quis moustraverit guod etiam plurtbus
scribiint..,.Gravis animi dolor caperet omnes. slitdia esse ; in tocis
vcrsariontm
contemue'ida litlerarnm amantes ; si Paternitas vestra qitantiilamms amplissimi Opcrissui, Cardinalis Baronii exemplo,
suadentis: parlcm temporis, qitod aUlii tam utililer cMlocaLis. im- facere nou dubitiiruul Eninivero extra dubium, et viris
pcmieret respoiitlendo scribcndoque de argumento ,
tam doctis pcr.spectissitnum est , iicmiuem tnfilltbilcin es.se,

parum diibio iuter Eruditos, ct nulliui operx prctii. el in coiijecturis facile errari. qux siepe fallutit, etsi

3 Alter pruidictoriim virorum eadem super re nittit niinus auctori videatur. Sane nemini vitio ver-

seiisnm suiim declaraverat famiiiariter amico suo tendiitn est , sitam de retractata senteutiam , edicere,
ct Cautjil, Domiuo d Heronval per litteras anno
prsniisso ,
modo Lcclori integra scnticndi, quod placucrit, tibertas
gui pcr fpi- MDCi.xxxil , IV Septeinbris datas Parisiis quas liio : reiinqualur : sed qui opiniouem suain gravissimts a-t-
stntam dein-
amicis quoque suis quibusdam communicavit qui ;
ctoritatibiis, et .loltdis rafionibus confirmat, eam itt ve-
de impressam,
reprelteudit et judicaverunt contiiiuo, luce dignas esse ; Prodie- ritatcin indubttatam, edcre jfotest; ctm nihit de suo as-

runt certe ne.^cio quo editore ; lingna ut scriptiB


,
serat , et res tota ab additctis probalionibits dependeat.

erant Gallica, et initio anni sequentis eti:un recusse Contra vero asserta quxtlam in scriptoribus reperire
fuerunt .\iitnerpia», cam Approbatioiie Ordinarii Cen- est, qux sine crisi prxtcriri nequeuiit; cum tam longe
soris Domini A. Hoefslaqh, ita testantis die xiii Fe- ab otiini probabililatc absint, ut qui ca iion oppitgnave-

bruarii mdci.xxxiii : Episttila liu-c; non minits di.-icrcta, rit. ant igiiorautite , ut uiiniie credutitatis argiii possit.

quam fortis ad occurreiidum consequcntis scaiidalosi.i ,


Qitxso, enim; quis creilct, ttbros quosdam ab Hispanis
utiliier retmprimelur. Publicata exinde Epistola, sic aliquibus ulias sat erudilis siib noinine Flavii Dexteri,

Junii T. I I Maximi
, :

APOLOGIA PR/ELIMINARIS
Maximi LuUprandi pubhcatos. vera esse illorum
et Sl^PPLEX proorigineefaniiq^.itafeOrdinis Carmetita- D
Saiiclissimo Dmnino In- qul cdidit
auctorum Opera? An auccen^ere PP. Henschenio et rum varusque illius historiis...
an 1683 Li-
Papebrochio, Pri7icipis ejusdem f>ubditis , Uispant po- noceutioXl exhibitus. Prsemittitur Libcllo SYN' tPSIS, betivm sup-
teriini; suam ea de re scntentiam ul viri boni,
qiiod , in speciem magnifica, sed nihilo solidior quam Li- plicem cum

cordate edi.icrini? Idem dc libro Joannis /Iierosolymi- bellus ipse, nempe ut Jiidices, ad illius e.ranien a sua Synopsi,
tani. ac f^ita S.Angeli Martijris Carmelitani sentien- Sanctitate deputandi, di/Jicullalis nodum ac causx sub-

dum est; fjuos, etsi inconcinne cotnposilos suppositosque staniiam mox intneri et assequi vnleant. Egit tam
ct illo nihll
PP. Carmelitani velnt certa Patriarcliarum Hlorum Syuopsis quam Libellus, quantum potuit, spatio
efflcicnte,
Opera sustinent, eodemplane fundamento et solidilate, annorum decem; sed nibil peregit spatio annorum
qua Ordinis sui oritjinem veteri ex Testamento dedu- decera in reui suani suseque pra-ten^ionis apud Judi-
cere nituntur. ces deputatos; si tamen tanti Libellum fecerit San-
C Consullius credo (acerent, si Joannis Piiocas tesli- ctitas sua, ut Judices pulaverit deputandos, aut ip-
vionio crederent, qui sub Ordiuvi tllius prima tniiia sum etinm Libelluni admittere dignata sit.
VixU, eaque uobis tnm dilucide descrip^if. Eitnim itlius 9 Malum o.iien. 1-itar alia tentandum aliquid
«/ Bom.T
auctorttiile?n neijuicquam evertit , librum hunc in IIol- probanda linmce nostra curare non pos-
est via. Si curtt pro-
landia impressu7n esse. Aam prarterqnajn quod manu- sumus improbanda , et , si Superis placet, prohi-
;
fubcri Act.1

adhuc Romae invenire sit qiiid, Sar.ctorum


scripla Doniiiii Allaiii ;
bemUi curemus (qnamvis in Inquisitioxie Hispaniai
ut historla qua!so, IloUaniiorum aut Prolcsiuntium iuterest de ori- id frustra tentaverimus) ab Ecclesia sancta Sancto-
ecclcsiasdca
errorltms
ginc Ordinis Carmelitani? An prxviderunt illi hanc rum Actii, a Papebrocbio iUustrala fidera Auctori ;

purgelur. controversiam, ul auctorem apiid ie impressum faUifica- sic detracturi, etiani ubi agit de rebus nostris. Hunc
rent? Sane veritati potius mha:rere deberent boni Patres iu finem prodit post decennium ab cdito Libello sup-
illi, quam fabulosas orignics tam remole eonquirere, eo- plice, eodein auctore R. P. Sebastiano a S. Paulo,
dem fere 7nodo qno Gra:ci ac Romani in texeuda Ctvi- secundura Provinciali , Accusatio P. Papebrochii, E
talum et Pruvineiarum suarum liistoria egeruut. /fisto- sive E.xniBiTio ERRORUM quos hic commiserit in cdit an. IG93 ,
Exhibitio-
ria sacra, cujus I/isioria de religiosis Ordinihus partem scriplis suis dc Actis Sanctorum; cujus libri titulum nem errorum.
fucit, puryata et defxcala esse debel ab ouini fubula, ac si .«-pectcs, jurabis, (ut mitissime dicam) a non Ca-
quidquid illi stmile ; el cum viri docti eidem sc studio tholico profiaxisse calamo; si librum ipsum, a non
applicant,haud parum de Rcpublica merenfur. Faciunt Hislorico. Accessit his ejusdein Aucturis Motivum
hoc Patres ^Jnluerpiani, dum in ntis Sancturum con~ Juiiis pro libro, iui tiiuius. Exhibitio errorum, et sub-
cinnnndis tam fe/icilerlaburanlcs, uihil nisi scrii, so- indeAppENDix flti Mutivum itlud. Tres hi po&teriores,
et Motivum
lida ,
gravissimisque aiiclorilatibus firmata afferunl; in titulo suo , ufTeruntur Sanctiss. Doniino nostro Jiiris ejas-

neque,ui nonnutli, ridicula et futilia intermiacent Si . Innocentio Papae Xll, feliciter nunc Ecclesiam mo- qne Appen-
dicem
qui veru sint, qiu lios labores , ut et errorum suorum deranti, et, si vota nostra valeut, in multos luode-
detectionem wgre feraut ; agant prout libitum illis fue- raturo annos.
rit : habet hoc Veritas privilcgium, ul menducii nebulas 10 Monuit me tura auctoritas adm. Rev. Patris
suaple uatura dissipel uec adversariorum scripla vel
; Provincialis, tuin sanctitas Pontificii nomiuis, cui
quidquam nocere poterunt ciisiimaiioni tantorum riro- inscribuutur libri praidicti , tempus loquendi adve-
qnifiiis re-
rum, et dc httcris alqne Repuhhca tam bene meritorum. uiste; movitque, ut quod sibi dudum indixerat silen- spoiidetur
Hactenus Dominus du Cange ad amicum simm
7 tium P. Papebrochius ego rumperem, jiauca qu3e , jicr aliqmt
Herovalliuin, qui non ex fama vulgi aut dictis alio- ad rera faciebaut , modeste (ita puto, et judicare iios/rot fJ-

rum liic judicat, sed ex pcopria visione. lectione et poterit Lector) iilis reponens. Ad Libellum enini
beltos.
Sic tcmpore
ingenio ; testatus se nostra de Actis Sanctorum supplicem reposui Brevem insiructionetn, eauique ina-
tacendi scr-
lato ctiti, scripta legisse omnia : eaque talia esse putat, ut nuscriptam solummodu, ad infurmandura eo.s, quo-
defcndi non debeant contra tibellos Aniicoi*um ocer- rum intererut; quse non nisi post decennium publici
bilaie plcnos; sed iujurias inde illatas (si taraen ejus- juris facta est cum altero meo scripto; edita jam
modi libelli non raagis Auctoribus suis noceant, Exhihitione errorum a P. Provinciali. Eamdem In-
quam quibus nocere voluntj per liciix sp^ciem vin- struetionem et alia nonnulla hissubjicio perennatura
dicta:, su.entio contemncndus esse. Observuvimus igi- (ut ne querautur araplius RR. PP. Carmelitae, nulla
tur, horuni aliorumque suasu, iempustacendi; et ea- nos scripla sua dignari responsionc) subjicio in- .

tenus monitum, quodprcemisi, divinum iraplevimus; quam his Insiruclionem brevem ; et quidem primo
,

lotjui etiam impleturi mox partem raoniti ejusdem alterara, op- utpote primo R. P. Provincirdis libro opposi-
loco,
caplmus o& portune loquendo, quan majoris auctoritatis scri-
io
auctorita-
tara : subsequetur Episiota {amitiaris, opposita libro
pturi, ipsi Ordinis Carmelitaui in Belgio Provinciali,
tein P. Pro- ejus secuudu : addetur Expostulaiio umica, opposita
vincialis. adm. KeverendoPatriSebastianoaS.Paulo, lubuit, hi.sce autero, seorsiin
terlio : prius excusis, adhae-
satvrica variorum libellorum scriptione damnata,
rescere postremo poterit Po^tscriptum ad prajmissa,
aliquantomoderatiore uti stjlo, et perlibros, partim tam nostra, quam Carraelitana scripta, ut a Brevi
pro defendenda antiquitate sua partim ad convel- , insiructione exorsi scriptionera nostram, Post-scripto
lenda noslra Sancturum Acfa, irapressos, ad Sedem
brevi terminemus, ceternum, si modo liceat, tacituri.
Apostolicam iterato ac saepius recurrere. Auctoritas
Accipe igitur hic, Lector, Opuscula illa, pro Chro-
enim atque dignitas viri (non tamcn modus scriptio-
notogia Patriarcliarum Aiexandnnorum , primo qui-
nis) meretur responsura aliquod, non niinus
quam deni Junii Tomo destinata , uti monuimus in hujus
aliorum libelli contemptum. Prajfalione; sed illis , quai Apologetica sunt edito-
8 Primus igitur liber, quem edidit anno mdclxxxiii rum hactenus voluminum, ac proinde hunc sibi lo-
U. P.Sebastianuspr^dictus, inscribitur LltJELLUS
cum viudicare videntur, locuin suum cessura.

BREVIS
;

PRO ACTIS SANCTORUM.

BREVIS INSTRUCTIO
CIHCA LIBELLUM SUPPLICEM,
Qui Sanctissimo Domino Innoccnlio XI, pro orii/ine, et antiquitate Ordinis Car-
melilarum, variisque illlus hisloriis, a S. Confjre/jnlionc Riluum iterato recoi/ni-
tis ct approhalisi ncc non SS. Pontificum BuUis; ndiicrsus P. Daniclem Papehro-
chium Soc. Jesu, eas ul commenla ct iinposluras e.xplodcntem; e.vhihitus esl per
Fr. Scbastianum aS. Paulo, Provincialcm Provincia; Flandro-bclgicte, Ordinis
FF. Bealissimm firijinis Mariie dc Monle Carmclo : qiiique editus dicitur,
Frnncofurti apud viduam Zudbrodt.

Veritas odium pariat apud raultos, apud et sua, et Operis sui interesse putavcrunt,
Etsi
rnatrem suam tamen, Ecclesiam, dico, Ro-
dicti,
publico siiniliter scripto satisfleri provocanti adeo- : salisfit a no-
manam, parere iiirnisi aiiinreni potest illu- que Tom. Aprihs a pag. 764, ad Vitam S. Alberti,
i
stris.

strantibus ipsani, e tenebris in lucem pro- rationes silentii sui exponunt. Verum prius quam
B tractam. UtruraqiieVeritatis pariuni, cdium ncinpe rationes istse tvpis ederentur, subodorati PP. Car-
Acta Sancto- ct amorem, ipsam illustrando, sibi peperit P. Da'iiel mel.ta;, illas expectatione sua solidiores esse; pro-
rutn illu-
Papelirocliius,decessorum suorum exemplo lauda- vocationis suje consilium damnarunt; omiiemque
stranttOus
odtum parlt, biliter afque iudcfesso studio Sanctorum gloriam continuo raoverunt lapidein. tum per se, tum per
damnantibus
cum veritate promoveus, colligendo illustranduque ipsuni Soeietatis Jesu Praeposituin Generalem, ut
moji Carmeti-
ijisorum Acta, tantacum utilitate Religionis Catho- earura editionem impeilirent obtinueruntiue re tis controver-
;

licje, ut ipsi in Hollan.lia acatbolici Doctores ac ipsa illum in iinera epistolam a dicto Gener.ili P. six auctorl-
bus, cxpostu-
Prjedicantes fateantur, hactenus nullum prodiisse Oliva, quara ct impresserunt Libello suo supphce, de
/aflonen
Opus, qiiod continuatain in Ecclesia Catholica ad quo agimus, pag. 10. Sed uti nunc in hoc Libello, suam.
nostra usque tcmpora Sanctitatem, sacrarum Tra- ita tiinc apud P. Olivam callide tacuerunt de //r-

ditionum atque Rituum successionem, Ductrinre per nwmf)!(nvioet expostulatione.publiciB luci a sedatis;
singula secula confoi'mitatem, aliaque plura. mani- quse cum P. Generalis ex suorum informatione po-
festius commonstret, quam Acla Saiiclorujn, a P. stea cognovit , a3gre ferre non potuit, responsio-
apud atiguos,
prolata
.Toanne Bollando inchoata.communibonorum plausu nem paratara publice postulanti reddi. Porro qu£e-
cxccpta, Suinmorum Pontificum favnre
singulari cumque in pr,"edicto Libcllo supplice, pro pace eon-
promota adeo ut .Alexander VII eoruin .\uctores,
; servanda a PP. Carmelitis gesta, speciose dicuntur,
tiim temporis Gndefridum Hcnscbenium et Danielem post violatam ex parte illorum pacem per editionem
Papebrocbium, e Belgio in Italiam cvocaverit, ac Armaincntavii gesta esse , observanduin sfudiose
tum Vaticauam, tum reliquas oranes,
l.iibliothecas, observandura esse , Ar-
est. Iteruiii dien, studiose

ipsis examinandas patere, dato ad hoc diplomate, viamentarium Carmctitmium P. Francisci Bonxspei,
voluerit. publice provocantis atque obtestantis P. Papebro-
2Iudein Belgium reversi Patres. ingenti sacra- chium, ut suain de antiquitate Carmelitani Ordinis
nim notitiarum tbesauro divites, coeptura Opus fe- senteatiaiii ferret, inulto prius fuisse editiim, quam
lioiter prnsecuti sunt. Cum vero ad Acta S. Bertliol- ipse illius mentionem vel verbo fecerit. Palebit id
apud PP.
Carmelitas, cli primi Carmclitarum, ut ipsimet vocant, Prioris
, utriusque scripta inspicienti. .\tque hoc raodD abunde
iilentium pru- Generalis, die xxixMartii illustrata, ventuin esset refiitatum est, quidquid in Libcllo snpplice ejusqiie
dens;
iie vel a proposito sibi veritntis stiidio recederent Synopxi, objicitur nnn recte P. Papebrocbio, quasi
c ,

vel indignationem PP. Carinelitarum incurrerent, priraum ipse offensionis posuerit lapideiu.
traetaudo qu^stionem de origine Ordinis ; ab bac 4- Circa reliquum porro Libellnm, etsi nihil quid-
abstinendum sibi, salva veritate et amicitia pr.edi- quam contineat, quod non pridem aut rcfutatum, llbellus sup-
ctoruiii Patrum, putaverunt, -^cta S. Bertholdi tan- aiit gratis asseri raonstratum aut scriptis suppositi- plex nifiil
tum illu.strasse contenti, iinlla penitus seiitentias tiis atque apocryphis uiti ostensuiii sit notanda argumenti ;

novi habenSt
sure de antiquitate Ordinis facfa mentione. Patet niliilominus uonuuUa primo quidera. quod
voniuiit..\c
lioc eadeiii .\<-la, impressa Tcm. 3 Martii
legenti variis locis reus agatur Papebrochius lassse Maje-
pag. 787. Utinam prudens hoc atque iunocens de statis Ponfifici:B, propterea qiiod BiiUis aliquibus
.antiquitate Ordinis silentium (quid enim silentio minorein. qiiain par sit, reverentiam deferat scili- ;

inuocentius prudentiusque, ubi loqui quod sentis, cet iis pridem Toui. i Aprilis pag. 788,
Buliis, qiias
praivides displiciturura offensuriimqiie'?) omnibus a nurn. 101, deinonstravit aprocryphas esse, nec ab
«•que ac pluriinis o PP. Carmelitis proiiatum fuis- uIIj uuiuam Pontifice ilatas. Quisi vero Ecclesiae
set! Uni praicipiie P. Francisco Bona3-spei displi- sinctitas auctoritasque sinefigmantissalva esse non
siijiis rallo- cuit. i|ui proinde arrepto calaino libruin composuit possit.
ncm reildt, siib hoc titulo, Hiiitorko-Thcologlcnm Cnrmcli Arma- STJoiTitera, quod a nura. 23 auotoritate Ponti- probat Ordi-
piibttce po-
mcntiirinm ; ubi per trigmta et ainpluis paginas, flcla canonizitam anti luitatein siiam velit Libclli nem ab ipso
icenli 1'. Bo-
Auctor: sed vereor ne eadein auctoritate aiiliiiiiio- Enocli tnstilu*
vxspei coiilra PP. Henschenium et Paiieljrocbium uoini-
tujn esse.
natiin agens, ipsorum silentiuin, qund dixi, acriter rein faciatOrdiuem, quara ipse velit, ao uoiueii Fun-
perstringit ; ejusque rationem publice reddi, pro- datoris ab Elia ad Enoehiim transferre eogatur.
lixe exposcit. Neque luec mihi ita asserenti credi Nam numero suo 25 ex Jiilii II Bulla, qiia priores

velim ; Armamcntiinum ipsum pro me, quaj asse- omnes conflrinari ait, hiec ipsi verba pro se adfert,
rui, probabit. scilicet, Carraelitas Snnctnrum Proplietarnm Eli.v,

3 Ita per scriptum publicuiii provocati Patresprte- Blisei, et Enoch... successionem Ueredilariam tenere.
Ex
:

IV APOLOGIA PR^LIMINARIS
Ex quibus si quid pro antiquitate ac veri uominis gant, parum nioraii debent ex coaevis auctoribus
AUCTOBB C. J. Instilutore prolietur ; non solum proliatur. Eliam studio singulari illani exaniinautes, et appensis dili-
atque Eliseuni ^ut volunt Cannelita!) sed Enochum genter in utramque partem rationibus, tandem ma-
quoque (quod tamen nolunt illi) et quidem prinia- ture sententiam siiam proferentes. Sed neqiie obti-
riuni, utpote tempore iirioreni, veros Ordinis Car- nent auctoritates plerieque id quod prajtenditur,
melitani Institutores rsse. neque evincunt i|uidquam amplius quam P. Pape-
6 Tertiura noto, nimis indnlgenter praesumere brochius ultro concedit. Vide enim sis Lihellum a
Auctoreni Libelh, ad cvincendam antiquitatem prae- num. 69, ubi auctoritales Cornelii a Lapide, Fran-
Officia Eecl. tensarn, satis cti;p. quod illius mentio fiat in Officiis cisci Siiarez,aliorumque atferuntur; comperies Au-
Ttil evmcvnt Ecclesiasticis, per sacram Congi-egationem Rituum ctores pra'cipuos passim uti particulis similitudinis,
pro anti- dicendo, Eliam taniqnam Patronum atque Instituto-
aut permissis aut approliatis. Fateor, ex ejusmodi
guitatr.
approhatione historiis aiictoritatem accedere, neque rem esse Carinelitrirum : Carinelitas quasi posteros
ulliis id negaverit Calliolicus : at vero accedere ta- Eliae o.sse ; item, quasi hereditariani successionem
lem, ut falsum subesse non possit historiis, sub in Mnnte Carmelo tenere.
approbatione tali legi permissis; aut ut viri eniditi Niliil autem horum negat P. Papebrochius
9 :
nec atiud
prnhibeantur circa ilhis dispiitare,ab iisque ratione quin irao docet, qiiouiodn PP. Carmelitae Prophe- nsxerenles,

bona nixi dissentire, ne ipsa quidem sacra Congi'e- tam Eliam appellarc possint Ducem, Putrem, Aneio- quain Pape-
Iroc/nus ullri
gatio ]irietendit. Patitur enim de facto quitstionem rein, et (si Msi \ci\\i\i{) Ltstitulorem siium ; hoc nimi- conccdat.
agilari de S. Dionysio Parisiensiuin Patrono, an rura sensu, qund per revelationem Prnphet(c et jus-
scilicet idem sit (quod Ijreviarium Honiannin mani- su ejusdem (quod liactenus fereignotum, S. Berthuldo
feste asserit ad diem ix Oclobrisi ciini Areopagita, priino P; ioi-i accidisse, ex conteniporaiieo Scriptore,
an vero diversus item, an a S. Clemeute seculo
: tuuc Carmelum invisentc,osteudilur) OrdoCarmeli-
primo missus sit in Galliam; an temprire Decii se- tanus initium sumpserit; quemadinodum Ordo Ser-
culo tertio. Patitur similiter de historia S. Martlia', vorum S. Maria?. ob similem revelationera. illam
u ad XXIX Julii relata, disputari. Patitur etiam (ut nuncu|iat Fiindotriccm suam. Concedit igitur isthiec
ncc dispularl plura missa faciam) contr'a adventum S. Jacobi in ultrn Piipebrochius, et eateuus optime meretur de
it ea tetant
Hispaniam. ad xxv Julii a se assertiim, rationibus Ordine Car.-selitano, quod solidum ipsi principium
pugnar-i. Patitur denique, ab ipsis PP.Carmelitis in assignet retinendi adeo aroatuni, Eliae ut Instituto-
doeens, quo-
controversinm vocari, an S. I)iouysius Pnpa Con- ris, litiilum : uiiiim interea dcprec.ins. ut ne rem inodo Etias
fessor, qiii seculn teriio Eccli^siie prsesedit. Carme- Acta Sanctorum scribenti niaxime
iucredibileni. et institulorha-
lita. ut aiunt; Mariyr liierit nec ne. Patilur, in- iniporiunam, cogatur admittei-e; videlicet, Ordinem bcri positt.

quam, Ecclesia de historiis illis dubitar-i disputar-i- religiosnm a Christo nito dundecim fere seculisex-
que, tanietsi in Breviario aut Martyrologio Romano titisse, et toto illo tempore nulli cuipiam Scriptorum
legantur, atque inde non unius tantum Keirgiosi dictincle innotuisse; eumdem continuatam sine in-
C)rdinis, scd quasi totius Ecclcsiae traditio fieri terruptione, a temporibus Elise ad duodecimum
vidcantnr; neque injuriosum sibi putat, si quis op- usque Christi seculuni, successionera tenere; et id
positam asser'tioni suaa in historiis Breviarii , auctordms aut domesticis traditionibus, utrisque
senlcniiam teneat. Quomodo igitur Ecclesia non seculo dnodecimo multo juniorlbus, ci'edi debere,
patietur similiter quasstionem instilui de historiis, Inde enim flei'et, ut pariter cogeretur Papebr-ochius
in privato aliciijus Ordinis Breviario contentis, in Artis Snnclorum adscribere eidem Ordini. quot-
aut ex speciali S. Congregationis favore recitari quot fere Pala^stina aliipqiie regiones vicina; incolaa
permissis ? habuere .sanctos, puta SS. Hilariones, Serapiones,
7 Quiimodo item injurius censeri possit cuipiam Spii-idiunes Item SS. Basilios, Gregorios, N;jzian-
;
tnultominus
Ordmi, qui ab illius Breviario ac traditione parti- zenos Cyrillos
Alexandrinns
id faciunt , sed et Joannem ;

Officia Oidi' culari, nixus ratione bona et auctoritate : Histori- Bapt. et ipsam Beetiss. A^Muriam. Hi enimomnes,
mimprlvuta. corum alicujus notae panie oninium, recedatl Sed pra;ter innumeros alios, nominaiini a PP. Carmeli-
ncque ipsi PP. CarmelitK pr»cipui, in hoc consen- tis inter suos annumerantur nonuullique etiam ,

tiunt .\uctori LiOiili sii;i;//icis : siqiiidein ea super re variis in locis habitu Ordinis donantur, contraprie-
apud S. Congregationcin mota difficultate ab IIIu- ceptum Urbani VIII.
strissimo ac Keverendissimo Domino Auberto van- . 10 Porro Papebrochiura, sensu priedicto,
conce-
den Eeden, Aiituerpiensium Episci po re.spoude- ; dere Eliain PP. Carnielitis, patet tum alibi, tum ex
runt PP. Carmelita! Ruinani utriusque Ordinis, et tom. 2 Miiji pag. 710 nuin. 9. Quousqiie autem se et quatcnus de
quidera ipsi Reverenlissimi Generales A'i/ii/ se extendat ipsius
antiquitate
;
iinpugnatio, melius intelligi non Ordinis dulii-
aucloriliitis prcrtpndere Of/inis suis inessi; jirx aliis polest. qiiam ed verbis impugnaiitis, quibus ibidem Irt,
continentiljus liistiirius nniiijuas, de (/uilms exacta certa- pag. 710 uum. 18 ita loquitur Denique aliud niliil :

quelioherimuio notilia non potest; utvidere est tom. 2 concliidam, qunm praelensas Cainielitani Ordinis anti-
Maji pag. 71« a num. 29. Sed neque parem inesse quitates ejnsmodt esse, nt de iispossil nim iniprudenlerdu-
auctoritatem Officiis R.-gulariuni privatis, circa hi- biluri; atque ipsos diibilantes uuUum facere iiijuriam
storias antiquas, recentissinie compositis, et
a S. Ordini, sive cum de tliis aijere subterfngiiml, majoris
Cougi'egatii.ne pure peimi^sis, atque ine.st Officiis boni respeciu; sive cum loqui coaeti, taiidem inqenue
Ecclesia: universalis au omni memoria legi, solilis, confitenlur quid seutiant : quoium primum in Martio
,

et speciali approbatioue conlirmatis, ex


dictis su- secundum feeimus in Aprili.
pra manifestuin e-t.
1 1 Denique sine annotatione prsetermittere
ne-
8 Quartum dcnique noto, in Liliello suiiplice queo, quiid Auctor Libelli, in ipso supplicatioiiis
num. 53 undequaque cnngcri aucloritates Scripto- exordio, non minus asseveranter de P. Piipeprochio,
ttut Theologi,
rum, partim antiquioruni, pariim i-erentioruni duo- iiulto Pontifl-
fldem tiistvri- ct quidein priino loco, quam deiiide de Patribus eis jussu pro-
cam Inc iu/)- decimo seculo. Et imtiquiores quidem non nisi dun
,, . . - *"' Ordinis pronuntiet, interdictura taiii illi quam liibitwi de itla
jionentcs, iioti >el tres citantur, iidemque fldei
aut suspecta;, aut istis a S.mctitate sua ulteriori circa rem controver- scriliere.
examinanlcs ; ommno nullius esse convincuntur, tom. i Aprilis sam scriptione : quod de sui quidein cerlo scite po-
pag 760 a niim. SO. Rccentiores vero,
priesertim tuit; de illo.nimis lemere, ne dicam injuriose, atfir-
cum pleriqne hiijus aut pra^cedentis scculi
sint, ne- mavit, Demus tamen ita esse : prnfecto si istius-
que ex professo ac studio proprio, sed
unius fere modi inlerdictum respectu P. Papebrochii re ipsa
* bulensis flde antiquitatem
protensam obiter attin- factum fuisset, non potuisset severius sibi ipse im-
xerasse
.

PRO ACTIS SANCTORUM.


perasse silentiurn, quam tenuit baotenus ; et con- veritatem. satis esse veritatis amantibus; nuUa fa- D
sed sponte stanter deinceps tenere animum obfirmavit, nihil tis unquam fore-aliter aHcctis. Utinam eadem mens ait.torf. c i.
sua sUcns.
importunis quibusvis adversEe partis libellis , ad ceteroqum Patribus Carmeiitis etiam
religiosissimis
respondendum identidem provocantibn?, a proposito post interdictum, fuisspt, nullumque scriptum eo-
dimovendus ntpot.e existimans, hactenus allata a
; rum, seu proprio seu alieno nomine edilum mon-
se argumenta, ad elucidandam quiestionis propositae slrati pussel ! Utinam et modo foret I

EPISTOLA FAMILUmS
Ad Rev. Adm. P. Sebaslianum a S. Paulo, Proviiicialem Provincia; Flandrobclgica; Ord-
FF. Beatiss. Virg. Maria; de Monte Carmelo, olim Sacra; Theologise Professorem Lova
nii, circa librum ejus, qui inscribitur;

EXHIBITIO ERRORLM,

Quos P. Dnnirl Poiirhrneliius S J. cowmisil foiilrii Clirisd Dnmini jwvpvrtnlrm,


icliilcm rlc: Suiiiinoriim Ponlificvm Aclu cl (lesln, Bvllas, Brcvia el.Dccrclii;
Concilin, S. Scriptiirnm, Ecelesiw Cnpilis Prininlum el Vnilateni; S. R.E. Cnr-
dinnliiini dii/nilnlein el aiiclorilnleiii ,• Snnetos ipsns ; coruin ciilliim, reliiiuias, ncta,

scripla ; Indiil<ientinriiin nnlitiiillatein; Hislorins sacrns, Brcviaria, Missalin, Mnr-


tyrolofjia, Italcnilarin ; rcceptnsfjue in Ecclesln Iraditiones nc revelntioties ; nec
non nlin «ikccis nnlinua monuinenla /tefjnoriim, Itcf/ioniiin, Civilntiim, ac oni-

niuin fere Otdinuni; idtinc tion nisi e.v mcris conjecluris, nrijiiliis iieijativis, inso-

lenlibus censuris, salijris «c snrciismis ; cum Etlitiicis, Hteresinrchis, nierelicis,

aliisqvc Auctorilius ab Ecclcsin datntialis; ntitio mdcxcui oblala S. D. A . Intio-

cenlio XII.

legentibus, passim laudata; cum, inqiiam, Patern.


ADM. REVERENDE PATER, vestra ita tractet indigne Acta Sancloiiim; nihil mi-
PAX CHRISTI. retur, qiiod nunc silentium ruinpamus ; non jam
cauvara privatam nostram et scripta de origine
Ordinis vestri, sed causam Ecolflsia; et Sanctorum
Yi.idimus librura Paternitatis vestrse adm. Reve- omniiim pubhcam defensuri.
Trla pnrcipue reiida:., cnjus titulus incipit, Exhibitio erroriaii. Re- 3 Quaroqiiam ne hanc quidcm mihi defendendam parati inuta-
agit ExhibiUo liiiuus liic iterari refugit, ne Auotori 'lUO, ito reli- sumere velim, illo qu.. vobis placeret modo con- ; re qiiod erra-
ciiorum,
giosa qua subditis pra>lucere Provincialis
iiiode.vtia, scritiendo librimi, et respondendo ad singulns para- lum eil.

debet, ruborem denuo injiciat. Liber ip..^e duo \m- graphns vestrns ; sed, monendn Lectorcm, ut cum
tissimum tractiire videtur: alterum, ut staliiliat pervolverit librum vestruro, cit;ita ihi ex Actis
sumniain antiquitatem sairi Ordinis sui quod opto ;
Sanctorum loca ipse per se dignetur inspicere, le

fieri [losse : alterum, ut fii\ stabiliendam antiquita- gens priemissa et siibjuncta. Hanc ego refutationera
tem illam, convellat Acln Sanclorum; quod Sancto- libri existimo sufficere et optiinam tore. Quod si F
(J
rura Cullores improbare debentomnes. et despcratie minus recte nos passim accusari viderit idem Le-
si quid erratum nota-
causse vestne indicium esse censent. Non enim sunt ctnr, innocentue plaiidere :

facienda mala, ut eveniant quae putatis bona. Ter- verit, benigne nobis indicare dignabitur. Id enim
tium quoqiie addi posset; stylus, commoti anirni palam esse erndilis omnibus cupio, paratos fore
index epitheta, a;quis auribus gravia; tcrmini,
:
nos, quicumque indicati fuerint errores, cum grafi-
invidiam eoncitare nati ; senlentiffi partis alterius tndine animi cnrrigcre. exeiiiplo dccessorura nostro-
trunratio, pro integns passim vendita; : tituli, plura rum, qiii id pra^stifei^unt, in ajtate S. Francisci de
proraittentcs ,
quam demonstrent siippo^itiones, ;
Paula, in i Ifflcio s:j-h lissimi Sacramenti, in aliis.
non fundatie, et numquam probata?, nec 1'acde pro - 4 (Jiiesli fuerai.t RR. PP. iUinimi. prfflgrandem „,j „»}( ,v,|.

banda;; Censores, qui parteiii inauditam, nec lectis saiicti non recte a nobis mi«
Pafriarchoe sui refatem,
ejus scriptis, cnndemnant, minus ffiqui et.alia ejus- ; imminutam esse. Questi ifem RR. PP. Prsdica-
modi pliira. Sed bona causa talibus adminiculis fores, male negatum a nobis Divn Thoni» auctori

nulla indiget. tntum Officiiim prasdictum. I'*rique productis ratio-

2 Ad primum nihil attinet respondere, proeter dicta nibiis ostenderunt querelarum suarum verosimilem
pridein suis locis, Patern. vestrx' non ignota, et sequitatem: et conlinuo obtinuerunf correciionem
tui respun-
li.actenus sibi constantia. Terlium, commiseratione nnslr.am, inutat's que mutaiida erant. Et ecce ces-
demus qua
potius, quara responsione dignum est Secundum saruiit ipsnruin qiierelae ; successit gaudium nostrum
teniis lacerat
Acta Sancto- cnnsiderari potest. Sed cum in illo jam Patern. ve- ex elucidata magis verilafe: perstitit religiosa pax,
stra non tam exagitet P. Papebrncbium. quam la- araor, concordia. Utinam similiter RR. PP. Car-
ceret (si Snpei-is placet) ipsa Sanclonim ,tcta, a inelilse r.itionibus non vanis, aiit male siippositis

populo Christiano utiliter legi solita; ab historios argumentis, probent vera esse. qiiae esse cupiunt;
ecclcsiasticae periliy ample probata ; a PrKsulibus, nos similifer prompti suinus futuri ad subscriben-
Epi>copis, Cardinalibus, suminis PnntiHcibus varie dum veritati monstrata;.

promota ab omnibus denique, non livido oculo illa


;
5 Videri etiam potest Protestatio iteraia tomo 6
Maji
,

VI APOLOGIA PR.ELIMINARIS
A Maji pracfixa, ubi ndni. Rev. D. Claudio Castellano, possunt libro ejus quarto de Vita Constant. cap. G{
AVfTrtHRc. j. Canonico Parisiensi, obstrictos nos esse fateraur; Et de baptismo quidem quod
et seqq. scribit, in

et Papebnichius, taraquam singulariter merito de se suburbauo Nicomedtx cotwoeatis J^/nsro/ws infirmus


et Actis Saiiclonim, eidera inscribit, grati animi Impprator, desiderium suura baptisuia suscipiendi
cum gratltudi
causa, amplani Dedicationera, Parafipomenis ad Co- declaraverit ,ab iisque solcnni ntn divinis ceretnoitiis
ne animi.
natum tti Caiahgos Romanorum Portti/icum pra?fixam, peractis, sacrorum mystcriortim parliccps factus sit. Et
quod intcr legendum Acla Sauciont7ti nofnre errores, pos/quatti omtiia rite itnph'ta smit, candidis ac reriiis
nobisque indicare dignatus fuerit. Si eumdem sco- vestibitSf tucis itistar radiantibus. est amicttts; et caii-
pum iiiter lcgendum Acla habuit Patern. vestra, dtdissimo in lecto recubuit, ncc purpuvam covlingcre
quem istc; et si veritatis ilhistrandre studio colle- amplius voliiit. Nnn p'jtuit Eusebius, qui historiam
git operose tani multa iii liliro siio, gratias eatenus hanc scripsit sub Consfantio Constantini filio et
agimus : j-ed aliud etiam bcneficiura addi roganuis, surressore, non scire, quid patri ejus factum fiierit,

ut Patern. vestra (neque enim ipsamet crediderit, prassertim in re tanti momenfi et tara solenniter
omnia, illic a se congesta, errores esse) errores acta: nec pra^sumi potest ausus fuisse raentiri, atoto
veros matnro examine e libro suo excerpcre, ct mundo m<>x redarguendus.
scriptos aut (ypis seorsim editns communicare no- 10 Anno ab obitu Conslantini vicesirao secundo
biscum dipnetiir. Quo facto. raajori nos beneficio coacta fuit SynoduK Aritniiiensis, in qua. prseter St/nodo Arl'
minensi.
aflectos putabinius; quia magno- labori. lectione Arianos, interfuerunt Episcopi pluresquam trecenti
libri vestri pcrdendo, parcituri simus, sanctiore Catholici qui omnes, in Epistola sua Synodica ad
;

studio utilius occup.iti. Constantiuni Imp. extante apud .\thanasium grcece,


6 Quod si aniraus mihi fnret contentionis cupi- dicunt, T,T:ii^r. Koynrai/rivo:, <I); il «vOaiiinoiv iyvjtTo

Hc/ircfirndun- (lus, di'l)ert'm cxeniplo Patern. vestrae scrutari |5a7T-iG9£i;... Cftnslantiito, post baptismnm susceptun
tur in nobii a atque invidiose exjilicare librum vestrura, uti expli- vita fuucta.
Carmelitts
cantur a vobis Acla SntKtontm : ansim spondere 1 1 Eamdem sententiam Jtlianosius, dum Episto-
futurum (ita me Sancti jnvent) ut pliira proforam e lam Synodicam operibus suis inserit ac approbat, 55. Athanasio,

libro vcstro reprehensione digna, (luam ex Aclis similiter approbasse censendusest non id facturus :
E
vos produxistis. Atque illud imprirais ubiqiie in profecto, si aliter se res circa baptismum prajdictum
vobis i'epre]ipn(Iam temere ipsi reprehendatis,
; qiiod habuisset; quod ipse, si quis alius, ac totus pene
quas pnssim reprehendenda non sunt, judicio Eru- Orbis Christianus tum nnvisse poterat. Id etiam
ditorum. Vin' pauca, qua" paiicis dici ct facile Inlel- ostendit S. Avtbtosius, semper in Occidente (ni fal-
ligi possimt, liic notem? Arguiraur docere, Con- lor) coinmoratus, et anno post Constantinum sexa-
stantinum Magnura, nnn a S. Sylrestro Papa Ro- gesirao mortuus, in Oratione quam habuit de funere
mae, sed ab alio Nicomediie sub vitfe finem salutari Theodosii Imp. in qua de Coustantino mentionem
fonte lavatiira esse non credere part (irmit^ile,
; faciens, ait Oii l^aplismatis gratia, m ultiniis con-
;

Evangelistnm Lncam fuisse Pictorem, ac, fnisse stitulo, omnia peccaia dimisil. Adde Hieroutjinum.
Medicum non ndmittere imagines omnes, qu;e variis
: non adraodum Ambrosium annis mor- Bicronijmo,
raultis post
locis honnrantur, et a S. Luca pictae feruntur, re- tuura. Dicit Chronico, Constantinum, e.Tliemo
is in
vera tales esse repndiare historiam Inventionis
: vitx sux lempore, ab Eusebio Nicomcdiensi Episcopo,
sancta; Crucis; Acta S. Sylvestri Papa;; Bullas, bapliuiltim esse.
quibusdam Pontificibus affictas; librum Joannis 12 A moi'te Hieronymi potissimum fiornernnt, ilem ex Socra-
Ilierosolymitani, Monacliorum ad
de institutione in Oriente Historici Grasci, Socrales, Soiomenus, te.
Caprasium; Epistolam, sub nomine S. Cyrilh, Tlieodorrtns, Continnatores Eusebii : qnorum primus
tertii in Carmelo Prioris, sese comfnendantcm Vi- : an. 410 vivens, in Historia sua Ecclesiastica lib. i
tam S. Angeli Carmelitas, ab itinerum ejus individuo cap. 39 editionis Valesiana; notat, Conslatilinum,
sosio, ut vokint, compo.-.ilam ; et sexcenta ejus- ev moa^rEK,) Siiyo^j-^y. xf,i IVizopr.iJei'^;, Toi; XoioT-ia'.)!-
modi. /.0'j p-ET:flctacx)/ity /3a7lTt'a|yL2TO; ; in Sllbuibio Nicome-
7 Magnum crimen, et ante himc diem ab liisto- tli.v dcctenlem, buptisma Climtinnum suscipere.
ricse rudibus inauditum Nse ego vices doleo Pa-
!
13 Siippar Socrati Soiomenus, in sua pariter Hi- Sozoir.eno,
tern. vestra;, quod tam inconsiderate famara suam storia Ecclesiastica lib. rem oamdem F 2 c:ip. 34 ;

C Iiidlbrio exponat, -v-el ipsis in Iiistoria ccclesiastica verbis non multiim discrepantibus explicat. Pa
gucr passim tironibus, cum taliaarguit ac reprehenditin Pape- cissimis post utrumque annis obiit Tbeodoreliis,
laudanltir a'}
brochio, qii» Erurliti passim araplectuntur itaper- Episcopiis Cijremis, cujus
Eruditis: ; Graicus lextus sio sonat Iheodorelo,
suasi auctoritatevctcrum et elucidatione recentio- Latine : Ciim Iinperalor Ctmslantinus esset Nicome-
i'um. Vere non una nocte aut .snbila metamorpliosi dice in Bithtjnia, graviter xgtotare capit : ctimque
Theologus bonus, bonus evadit Historicus. Si anti- sectim consideraret qtiam incertits sit liiimnnx vitx
quos legisset auctores Patorn. vestra, si legisset eiitus,donum sacrosancti baptisinatis arcepil. yld lioc
recenles. ociiloruin animique acie in veritatem in- ttamque trmpiis istnd ideo distulerat, qiiod maijno tene-
lenta; non verleret Papcbrochio crimini, quod bnlur desiderio, lioc salitlare lavacnim in Jonlatte
laudi potius vertendum est. fltivio percipiendi.
8 Priino loco argnitur, quod Constantinum Ma- 14 Proximus illos soquitur Gelasius Cii:.iccuus,
guale esl, Gelasio
liaptlsmui
pnum sul. fincm vitoe, non a S. Silvestro baptiza- Cirsarcr Palxslittx Episcopus, Actorum in Concilio CyzKeno,
Constantltto tnm, diciit. Non gratis id dieit Papebrochius, se- Nicajrio colleclor: de quo Pholiiis in Bibliotheca
cottatus sul} cutus auctores proliatissimos, coajvos Constantino Cod. 88 sic scribit Desinil Gelasitis in Imperaloris
:
ftMtn vitx
atque ad Ktatera ejus proxime accedenfes. Hos pro- Constanlini Maijni obilu, quando, divtno remissionis
ducere (lamefsi longior futurus sum, quam vellem) peccatorum lavacro stncepto, vilx hnjus mactilns, quas
in gratiam Pstern. vestr.ic lubet, ut hic eos legat, commiini mortalium sotie contraxisse oporttierai, wia
fine confusione tamen sni, si possit Esemplo ex eltiit. Baptismate vero tinctutn refert ab ortltodo:ro Sa-
uno de reliquis judicabit Lector. cerdote, sacroqne ritn; nou (lulem nt quidam prodi-
,

9 Primus, et coa;vus Constantino, et gestorum dcrtinl, itb lixrelicortim aliquo. Longiorem auieni hanc
ii/l cmstat ei
ejus scienlissimus, prodit Eusebttis Pamplttli, Cxsa- baptisinnti altrenisse moram, quod
Buiciio, ipsis Jordnnis flti-
rcat m Palj-itina Episcopns, describens accuratissime viinis aqtiis tingi vchementcr oplasset.
extremum ejus mnrbum, iter, baptismi desideriun 13 Quid attinet liisce alios, mediie tetatis ac re-
laptismum ipsura, testamentum, obitum ; quai legi centiores, annuraerare; Cuspinianos, Perronios,
Patavios
; :

PRO ACTIS SANCTOKUM.


Petavios, Lambecios, Valesios, Paij ios ? In Idem cou- ejusdem ingenii, id est fictitia, quantum quidem D
et aUis senliunt ciuii prsedictLs omiies, Constantiimm snb ego potui rescire. Nomen Auctoris, probe mihi de- Al CTOnE C. J
pturlmis
fijiem vilx (addunt plerii|ue A^lcutnedia:) baptizatum scriptum, non debeo indiiare Patern. vestrse. quai i/luslre norrifn
Domint d' /le-
fuisse, mortuo pridem Rumee Sylvestro. Quare satis iilum ignorare nou potest vulgo autem indicare louval.
:

sit uiuim audire, omnium quodammodo loquentem non causa. Sed prcecipua, et (si ita
volo, caritatis
ore, eruditissimum Pelavium. In Rationario tera- malis) unica impo^turie ratio in h(;c consistit, quod
porum lib. G cap. anno 337 bic habet Ipso Pen-
i : Auctor ille vester prseHxerit Epistolce suae, qu3e
tecosles die monlur Cotistanlinus, in subnrLuuo Nico- totum fere conficit libellum, priedicti Ampliss. Do-
medise; ubi paulo aiile moriem bapiizalitm esse niini dllerouval, rerum omnium ignari, et factum
PLERIQUE VETEIiUM a/firmant : quibus Cnr- vestrum , ubi rescivit, u-geiriine fercnti-s, illustre
dinalis Penonius niiper adstipuialus csl, dum poU noraen. Quapropter ut famai ac nomini suo consu-
Nicxnam Sijnodum baptKatum ab Eusebio Nicomc- leret, putavit nolam adeo turpem per publicos T^bel
diensi Conslanluium assernit. liones ac instrumenta a se atque familia sua arcen-
fnctum pu-
16 Si ilia legisset Patern. vestra, quod utique dain. Instrumentum, ut dixi, authenticum penes me ljl'ce dtte-
quos si legls- oportebat ab Hi^torico factum es?e ; qua fronte ausa cst, quod semel impressisse in prima hujus Episto- slantis.
set Amiciis, fuisset vel hi^cere contra Papt-bruchium, qui>d tot Ise editione, satis sit, ut parcatur honori Ordinis.
siiieconfa-
sione sua
tam giuvium et aiitiquissimoruin juxta ac recen- Judicare Lector inde plura posset de sincera fide
faculssel. tium scripturum Sfntenliam, de baptismo Constan- Patern. vestraa ac. suoruni, (luum ego velim hic ex-
tini, ampiectatur relicta altera de Baptisino Rnma-
; primere. Judicabit etiara eadom de re, majuri cum
no, qua.' pra^^cipue nititur pseudupigrapha Mclcliiadis certitudiiie. si inspexcrit nulLan Ciemeutis, Pap;e X,
Epittola, et improbanda in multis Vita Silvestrina, datam Roma:^ die vi Maji muclxxiii, relatam in Bul-
quai fere fundamentura fuit cur pusteri id credide- lario novo, Bulla xxxiv.
rint multi? Habet hic Patern. ve^tra exemplo in uno 19 Suuimo denique crimini datur Papebrochio,
specinien eruditionis, et argumentum cunfu>ionis quud nonnulla teneat iu re historica quai Lutherus, ;
E
iux. Hanc ne augeam, missa facio reliquaobjecta, Calvinus (quos tamen is legit numquara) Luunoyus Objiciunt
majora Papebrochii criinina inspecturus qualia ,
ac Natalis Alexander docuerunt. Quasi vero nihil Papctirochio,
docere ali'/ua
praeferunt Tituli vestri plerique, paragraphis pra?- reperiatur veri inter errata pluriraa hitresiarcha-
Hecensenttir fixi, ubi pasbim notatur, Tianstaliones Sancturum, rum. Quid vetat. uniones luto permixtos colligere
a prohibilis
alia Papebro- Brevia AfObioHca et Bullas explodere , et anjuere ac servandos repouere? Meminitne Patern. veslra,
auiloribus
cfiit crlmina; imposlurx : fffutirc sua :per impodvrcm agere : im- quod Articulo suo 13 § 13 num. 101, in quem casu nccepla
pugnare cum ha^relids Imagines sacras ei Reliquias incido, ad probanduin qnaidam dicta ^ua, advocet
Sanclornm imponere Sedi Aposiolicx, etc. Graviora
; Aucioi'es Bihliothcae Tnjunna', cognitos a se ut haj-
sunt haec eniravero. Sed quiil horum prubat textus, reticus? Nu^piam advocat P. Papebrochius Lutlie-
Tilulis tam sacris subjectus? Judicent xqul partis rum Calvinum, nusj.iam Auctores Bibliothecae
aut
utriusque Lectnres. Ego tautum dico, Theulogiam praedicta?. Quod illorum doctrina immerenti impu-
mihi meam non permittere, ut talia regeram in Au- letur, debet cum aliis ejusmodi leneficiis Patern.
ctorem, magis meritum, ac nocentiorem. vestr». Miserura vero Lauiiujiim (sed in Carmelitas
i7 Possem vicissim ornare Patern. vestram (si peccavit) ac uiagis etiam niisenim Alexandrum, quod
sed mniora par pari referre vellera) elugiis Eeque honorificis, uterque passim hxreticos comitari, jubente Patern. qui ipsi kx-
sunl, illa ip- idque uiajori cum jure, tum quia provocor, tum vestra, debeat atque Alexander insuper debeat
; telicos pro
si imputan- se ci' ant,
quia innocenti^E patrocinor. non talia raerita'. Sed Papebrochii causa culpam neutrius luere, coactus
tium.
unum pro omnibus sit ; non meis verbis leviter cfiu- (quasi iramcmor esset calamitatis suai qiialiscumque)
tifum, sed autlienticuui, probe testatum, et publica idenfidem audire ex Pateru. vestra. cum mgenuo-
auctoritato convictuio. Dudum penes lue est instru- rura indignatione, damnotum se ab Ecctcsia esse. Au
raentum authenticuin, quale dixi. publica auctori- religiosum estafflicto addereainictiouem? et pcenam,
tate Parisiis anno mdclxxxih die xai Novembris a Superiore seiuel inflictam, ab ncquali, nihil inju-

factuni, curante Amplissimo viro, Antinio do-Vyon, riae passo, sjepius iterari?
Domino dllerouval, Consiliario Regis sui, circa 20 Nolira egu R. P. vestro Philippo Teissiere.qui
et prohlfn-
imposturam verara atque palmarem , a Patribus anno 1682 corara Capitulo Provinciali, Biterris tas Thcses
vestris cummissani Leodii codem anno, in impres- coacto, Historiara Carmelitanam, Thesibus Episcopo Btlcrremes
vfpote infa-
)/ii iibflla sione infamis libelli, Papebrochium ac Sucietatem loci dicatis, defendendara suseepit, ex- scquunlur.
theologice
suo prafi- nostrain crimiDantis cui titulus. Reponse d la
; probrare, quod Thesos ipsius, et in Thesibus Histo-
Sciitium
lctlre, quon a vn courir d Liege depuis peu, sous le titre ria Carmelitana, Romana tensura notatai ac legi
de N. Conscilier du Roy, contre forigine et la succes- prohibitce siut. Et quam multa vos etiamnum susti-
sion de COrdre dea PP. Carmcs. A Paris ; cluz la netis, qu» dumnatis illis Thesibus continentur?
Roclie, a l^enscigne de la ferite, 1083. Adeo placuit Quod Papebrochius citet subinde, ac laudct etiara,
vobis libellus iste, ut efiain latuiilati dunatus sit, Natalein Alexandrum, vitio ei dari non potest; cum
alterique deterioris farinae, Salisbunji, uti pra-fer- id fecerit prius quam Iibri illius proscripti fuerint
tur, apud Gottifridum Junck, nuspiam illic notum quemadmodum ad crimen iraputari non potest uUi,
tjpographura, anno mdclxxxiv inipresso, sit inser- qui hodie laudaverit libruin, multa beue ac erudite
tus ; ubi titulus, gallice modo hic proemissus, sic disputautem ; si is forte, propter detecta quaedara
redditur latiae ; Rcsponsio ad Epistolam, qux visa errata, post mensem aut annuin, in Indicem libro-
Leodii yrassari suO titulo N. Cvnsitiarii Regii, confra rum pruhibitorura referatur. Papebrochium autera
Originem el succe&sionem Ordinis Carmelitarum. ante damnationem Alexandri prwdicti, tantumino- Seciili non
18 Locum irapressionis, Latinus hic interpres, do usum fuisse libris ejus, scivit Pateni. vestra, Satalem in
atiqitViis
uti et impressoris noinen, caute prcetermittit ubi : citans Art.suu 4§7 partemtextus hac super re Pa- ante proht-
auctor Gallicus locum impressionis posuerat Pari- pebrochiani, Sed cur non totum? An ex loto textu bifionem.
sios, et impressoris nomen La Roclie cum tameu : patuisset sinceritas Papebrochii et umni culpa a ;

constet raihi, ex amicorum litteris, 10 Julii an. 1G83, legentibus totuin, absolvendus putabatur? Totum
in loco iinpressionis Libellum praedicturadatis ; igitur accipe ex Conatu Chronico-historico pag.* 5
Leodii impressum esse, impressore Grison, suv le nura. 20.
vieiix tnarche, in veieri furo. Additur pra^terea sub 21 fiis prxnofatis, incipio cum P. Hcnschenio a
calcem libelU Approbatio, quaa solet esse Censoris, primo ac prxcipuo Ecctesix Capite Ch>i^to Jesu, cujtis
Vicarii
;

APOLOGIA. HRiELIMINARIS
L Vicarii sunt Rotnaiii Pontifxces, Peti-i successores. eum alumnuiii, cui (quod novisse potest Pafern. D
AICTOIIE Tomi veslra, et illustrata Anluerpia, hrevi typis vulganda, '""'l '''«;-
C. J Sed ecce^ ipso teinpore, quo, utyiusque. (4 et 5J
torrir/itmis
impressiont jam (ertne absotuta, pwjina lntrc, in iluobus manifesluni faciet) pra3 ceteris Antuerpiensium glo- ciirim
eadem pott
prohibUio- ultitnis tiunieris mutanila, iti:rato tlestinatur ad prx- ria cordi est, indigne concitetur in totum laborio- eripiamus
nem, lum', perfertur lioma qravi^simum Sanctissimi Domi- sas Societatis corpus? At quo paclo? Papebrocittus
tti Nostri Decrelum, publtcatutn istic an. mdclxxxiv impiiijuiot. Quid? Prxputimn Clinsli Domini, Anluer-
die X Julii, quo •• Libri qutdom, yluctore I\'atale Jle- pix assrrvatum. Quid Pr*putiuin Dornini apud
» xandro, /'ralie Ordiuis Pricdicatoium, in sedccim Anlucrpienses, ad anliquitatein Ordinis vestri in
• voluinino ilisiributt [prselcr alios in quatuor opusciila inonte Carnielo? Quihus auteni argumentis impu-
" divisos) et a prinio usque ad duodecimuin seculum gnat PapebriMdiius? Ex .Audiamus.
nieris coiijectiiris.

" inclusive eaitt, sub tttuio, sclecta Hi^toriae ecclesia- 23 Inter ecclesias (ait Patern. vestra loco cilato)
» slicae Capita, a S. D. N. Innoienlio PI>. XI, quiv contendunt, apud se exisiere sacrosiiuctutn Clirisli
» motu proprio el ex certa siientia ac matura delibe- Domini Prsc^iutiutn, non immer,to ccctesia Autuerpien-
» ratwiie, deque Apostolicx potestatis pleuitudinc datn- sis ghtiaiur, illud apud se qutiique ferme seciilis fuisse

» nantur ac reprobanlur, ac legi seu relineri prolii- asservalum : quod Ven. Botlandus, Papebrochii ma-
" bentur; ipsorumque Itbrorum omnium et sinijulorum gister Toin. I Januarti fot. fi ceitset oinnino piobabile.
" impresnio , descriptio, lectio, retentio, et usus siib Primum. £x lestimonio Capitnli /Jntuerpiensis anito
» ijravissimts pi£uis in dccreto conlentis, oninino inler- 1416 dato. Secundum. Ex testimoiiio llieobolilt Ar-
» dicitur. » Ne quis iijitur, duos Itos Tomos in lucetn cbiepiscopi Bisonttni aiino liS? dolo. Teriiuin. Ex
venire videns post hnjustnodi Decretutn, et mlnlominus testimonto Joauiiis Eptscopi Conieracensis anno 1428.
in eis diclos tibros siil'inde absqne scrupulo alleqaios re- Deniqiie ex teslimonio Eogenii Popw antio 1446. Qui-
periens,ol'sen'aiitiam Aposiolicoinm tnandatoruin ,qnam busaccedit Bulla Clementis VIII omio 151)9 data, qua
atite sniqutos Toinos profuemur, co in casu desideirt confirmalur Confraternilas Ctrcumcisionis, jain oliiii in
monitum tectorem veliin, id, priits quam tate IJecre- urbe /Inluerptensi instituta. Hiec saltcm laus, ijuod
E
et pro lion
tum conderetur Romie, procut inde in Belgio esse abs- prie ceteris ecclesiis, de Praeputio Cliristi cnnteu-
scriplis ha-
beti votumus. qne mato dolo factum et quidetn in tis dumtfixat ar-
; dentibus, ilhid adjudicetur .\iitiierpiensi, et qiiidem
gumenlis, qitir sola stAiictor itle tractasset, iion piilamus tara variis arguincntis. debelur //clis Sanctorum, et
incursurum fuisse Snnctx Sedis indignationem tam Antuerpia Societati.
eateniis id debet
grove.ni. Intertm etiiitn sic itnpressa pro non inipressis 26 Sed an P. Papebrochius id im/dij/mv? Enim-
hoberi cupio; ct Pontificue voluulati in omnibits atqne veru, inquis; Ex professo enim studcre viijiiTua, ut
per omnia inoreni geslum desiderans, ese.cto septiinoque antiqutssintas Capituli Antuerpirnsis titteras, qutbiis
Maji Tomis, jam jam ad prxium postulandis, erpungo tcstitiiouium perliibetur, quomodo Hierosolijmis oltiu ad
quaruinque alia loca, dictoriim tibrorum mcnlionem Ecctesiaoi Antnerpiensem trausmissum fuerit sacru.-.an-
(acientia. ctuin Chrisli Domini Prxiiutium, funditus cvertat, aut
il Quid hanc assertionem positivam, siispi-
afl sollem de supiiositione et lictiune viteot rediieie suspe-
cin conlraria et niiile cohaTens, a voliis loco citato ctas. Niiin, quamvispnefota- liitcrx diserlis verbis ossa-
mcla? lile rctractat ultro, disertis vcrbis, cuin sin- rant, sacrum Christi Domini Priepuiium Ilieiosolumis
gulari erga sanctain Sedein Aposfolicam reveren- Anlueipium trausmissutn r.sse ab lieniico Nocsc, I'res-
tia; atquo pro retracfatis ct non impressis haheri bijtero Autuerpiensi, facio Hierosolgmilanorum Episco-
vultoiiinia, qiia" e Natale uspiam adduxerit. Vobis po; prixfuienter tamen asserit Papebrochius, Tom. 7
nihilominushihet suspicari, hanctam seriam retra- Muji pug. 702 Nultum
, intcr Palriarclias La-
ctationeni aliml iion csse, nisi vcrba cl voces, ac fnvo- Hierosolymis sederunt, iocum
ttnos, qui esse Hen-
htm in pecralo e.rcusattonem. rico, de quo Htlera! Capituli Antuerpiensis atini 1416.
23 Sed ad crimina Papebrochii redeo ; non quod Quo asse.rto, juxla moditm argumentandt, seu potius
Jpud An- eliienda puteni, quie probata non sunt sed quod orijulandt, ipsi admodum
;
familiurem, /Intuerpiensium
Uierplenses operiB pretiuin jndiccni, hic etiam crimine in uno testimonii pivbabililas ac terisimilitudo funditus cver-
invidia tiobis
(quod pace Pnterii. vestraj liceati iiinnstrare ajquo
perpcram tititr.

concltatvr, Lpctori, quid ile reliquis sentienlum sit. Parapra- 27 Nihilnealiud argumenti suppetit? Inde igitur
phus vester 8 Articuli priini .-ic inscribilur : I'ape- veslraj Paterii. videtur Papebrochius ex professa F
brocltius cx meris cohjecluris impugnnt Pniputiiim sludere, ut fundttus .Vlituerpiensis n somnianle
e-ocrtat litteras
CbristiDomini,/lntiterpiai nsscrwiriim. Antuerpianiihi Capituli ; atjue iiD,impugnel Pncpulium Christi Do^ tolia Amico ;
velhrat aures Anfuerpia, quam cgo alterara mihi mini, Antuerpin- asservatum
:
>. Kt tameu certo scit
pafriam duco diutina coinmeiiu.ratione
es.-e An- eadem vestra Patern.
:
illo loco Papcbrochiura ex
tiierpia, iihi Acla Sanctorum illiistrari coepta, huc
professo stuiterc Clironologiai
Patriarcharum Hiero-
usque felicitcr, si pcr vos licel, illustrari pergunt : solyiuitanorum stabilienda; quo facit impriniis, ut :

uhi nionuniema publica, Senatus popuhque iii So-


ne quem annumerct Patriarchis istis, qui annuiiie-
cielaleni irierila loquunfnr ubi Societas vicissim :
rari omnino nec potest, nec debet. Sed quiii taiidem
gratitudineni ^uam c<unmonstrare non cessat, domi jieccavit Papehrocliius? Pra-fidenler asserit. nuilum
et foris in vinea Domini hiborando ; in Scholis in- iitterPatriarcltas Latinos tocum esse fjenrico (cur non
ferioribus, litteris et pietate inibuendo ajlalein Patern. vestra locum ei quierit, ac ostendit esse?)
tenernm; in iiltioribus, .scienlia diviua institnendo tle quo Ittterx Copitult Antiierptensis,
anno lil6 si-
adultani; in sacris pulpifis, dicendo ad conciones; giiala). Aii vero in pcccalo isto, quod dicis, vel
in sacellis niinorihus, calechizando ad rudes , in verbulum est quod Prsputium souet, nedum impu-
sodalitiis-, horluiido ad virtuleni pueros, adolescen-
gnetf Alia proi>us, qiiain vos vnltis, et non bene
tes, juvenes; coelibes et conjugatos; sacros et pro- interpretamini, illic liabet Papebr..chius, huc per-
fanos; Flandrice, Gallice, Latiue in expiando, ; tinentia. Imprimis partciu profert ipsaruni Capituli
labore indefcsso, ciim tamen
poenitentes ; in dando consilium litteraruiu. Deinde eas exphcat, et coiiciliare
cona- id ipsis clare
dubitantibus consolando ninestos in visitando
in
; ; tur in favorem Antuerpiensium, ac veritatis. Prai- asseramtts,
caplivos; in confortando infirmos; in assistendo
putium \ero tantura abest ut impugnet, ut ejus per-
morilmndis.
petuam seculorum quinque possessionem, vartis docu-
24 Ula, inquam, Antuerpia, in isfis aliisque gra- meiitis testalam, tHssevevel indubiiabilem
titudinem et zeluni nostrum multipliciter
esse. \i\ hoo
experta, impugnare est An
ea non legit Patern. veslra ?
?
propter unum alterumve Societatis
alumnum, et Fidem liic requiro Religiosam, Sacerdotalem, Pro-

viucialem
;

PRO ACTIS SANCTORUM,


vincialem. Accipe textum Papebrochii, quemadmo 31 Nisi Propbetam hic agat Patern. vestra, ca-
dum vestrumjom totum ut jacet Judices ap-
dedi, :
pere non possura, qni de futuris contingentibus et AtCTOREC. f.
pello ipsum Ven. Capitulum Antuerpiense, ipsam- libertati nostrai subjectis, tam asseveranter qttod tiirptter
pro-
que Pateni. vestram, ut coram Vencrandis istis fictum ab
nuntiet, determiiiate futura esse. Ytdetur, inquis, Amtco
viris raoderatione animo expendat dicta Pnpebrociiii, Papebroehiusetiiim adversus bistoriam Canonicorum
et scntcntiam suam vel confirmet, si ausit ac possit Prxmonstralensium aliquid nmchinari. Tacebit potius
vel retractet, si se amet ac amari velit. Ita scribit salva veritate, utitacere voluitdo antiquitatevestra,
Papebrochius :
si passi fuissetis, quam loquatur rationabiliter dis-
28 Ex regnante Baldvino I nullum
diclis a/iparet, plicitura Ordini integro. est, cur timeant Quid vero
inter Patriarchas Latinos locum esse Henrico, de ijuo Prajmonstratenses, nisi forte a proplietia temeraria
lillerx Capiluli Antuerpiertsis, sii/nalse an. mccccxvi, Patern. vestrm tantum? Machinatur aliqiiid Pape-
ela noliisprolalx 1 Januarii; ubidePrxpulioDomini, brochius, quod effutiet in Junio, quando edel Yilam
num. 24 Tradiderunt nabis seniores
sic laijunnlur; « S. Norberti, nisi coerceatur. Nisi Patern. vestra
» noslri, ijuod olim regnanle in Terra sancla felicis coerceat. nescio quis tandem coercitiirus slt; cum
» recordationis iHustrissimo Clirislianissimoqne Prin- putem, nulli uspiara lerrarum tantum mali oniinis
» cipe, fundalore noslro, Godefrido de Buillon, Hie- in mentem venisse, quantura hic prsesagitur a vo-
» rosolijmitanorum Rege, erat eum iilo generosus qni- bis.
» dam vir Anluerpiensis oppidanus, fJenrieus Nocse, 32 Prodit hoc ipso prirao Sanctorum Jnnii tomo
» Prcsbijicr etejiisdem Dontini Godefridi Capellanus; Vita S. Norberti, ipso adjuvante Sancto. Sed. ta-
» (]iti deinde eorumdem Hierosolijmitanorum faclus centibus nobis. docet Vita illa, quain irreligiose ac rfoceSii l«u-
» Episcofus, videns, suecedente Balduino, pracfati temere h^c et similia (//'ui/fa sintaPatern. vestra, "''"<""<'"»
'

» Peijis Goilefridi fralre, stevitiam infidelinm reinva- pro tota mali ominis prolKiiione aliud non citante
i,'eHi,
» lere Paganorum ; natalis palnw nimirutn nffeclus quam haeo verba Papebrochii, ethoc modo Exorlos : E
» amore, conquisitum ante et suffieienti documentopro- Cunonicos Prxmonstratenses, credibiie est, inprincipio

et ptr se-
» buliim Domini nostri Praeputium, per niiinus cJijus- suo, distinctos fuisse a seeutaribus solo eolore, tiauil

f ula quin- » datn noslralis Capellanisni et nostri, Arnoldi Heer- multum absimiti forma tonsurx atque veslitus usos.
que poises- » Iranl, priusquam morte corporuliiltic prtevcnireltir, Miror pquidein, qunmodo prudenter hinc inferri pos-
sum lesle-
» ut rein tam sactam indignis fidelibus stibtrabercl,ad sit, tinienduni e.?se Praunonstratensibus abeditione
» noslram prsefatam eccclesiam ylntuerpienscm, me~ Vitae S. Norberti, aut coercendumiis esse auctorem

» ntoriale sui perenne, fideliter transmisit. « Facile Vitffledendje, de qua nerao bonus mali quidpiara
fuit decursu seculorum trium, in hac pcr Iraditionem ominab:itur.
accepta relalione, variari quidpiam stdva rei subsliinlia, 33 Dic amabo, Religiosi Pr^monstrafeiises.non- . „
quatn PERPETVA SECVLORVMOMNINOQVINQVE POSiESSIO, ne l^annnici sunt?Quid si modo mstitutum eorum cis indecorum,
V.4RIIS DOCVSIEmiS TESTATA , INUVBITABILEM FACIT. obtinerel, ut haud raultum absimili furuia tousur,-e "»" "'.
Omnia autem miJd vcrosimillimutn fit,
considcranti atque vestitus uterentur, colore taraen ve.^itium albo
quod Daijberlus Patriarcha, cum decretum haberet ab distinguereiilura secularibus; an similitudoilla ton-
infensi sibi Rcgis Balduini fe.eie Antiochiam declinare, surjeatque vestitus iis magis indecora foret, quora ap-
Vicariuin pro se reliquerit .Henricnm istum, unuin for- pellatioCanonici?Nihilominus i<] di.^^plicetvestrte Pa-

tassis ex Suffraganeis Episcopis suis : et sic tradilio tern. inquienti ;


Quasi vero a S. Norberto non minus
Antucrpicnsium, Episcopum dUerit, qui sotitm erat veslitusreligiosi formam acceperint, quam ipsain Re-'

Episcapi Hicrosohjmitani Locumtenens : cui etiam ad- gutam. Certe Regula S. Angustiiii, quain suis tra-
diium cognomcn Noese posterioris forsitan institutionis didit S. Norbertus, necolore quidera differt ab ea-

ftierit, quia seculu sv sic appctlabantur, qui Henricum dem Augustini Regula, quaiii plures alii Ordines
islum inter propatruos suas numernhant. Ita Papeljro- rehgiosi sequuntur ; et tamen indecora Pramon-
chius. Quidliic Pra?putiura Cliristi Domini impugnat? stratensibus non esse putatur,
etiani a Patern.

Imo quid illud non confirmat Antuerpiensibus? vestra cur igitur vestitus, colore saltem a vestitu
:

29 Hactcnus .'intuerpia me loqui coegit et non- Canonieorum secularium diversus, indecorus eis,
dum sinit tacere. Facit ad gloriam ejus, ne quid prjesertim initio Ordiiiis, fuerit? Sed neque ait Pa-

Concilatuf indignum corainitiamus in sauctum Apostolurasuum pebrochius, haud multum dissimili forma lonsnrxatque
in-
, , / n
Pnen.oustratenses,
i i • -^- r\ 7- • fiahiCnmsiml-
vidia nobis Norbertum. institutumque ab eo sacerrimum Ordi- veslilus usos fuisse initio Ordiiiis ^p^ rorma Ca-
apud Prx- tunc ufebantiir Canonici secula-
neni. Quid? Nos? in S, Norbertum institutumque sui, illi i<irm<e, quje nonicis seca-
monstra- lant>us gesiiu-
lcnses. ab eo Ordinem? Primordia saltem ejus ex veteri res;sed illi, (luajexprimltur in lanideeffigiatosepul-
se Initlo Ordl-
1i . Ti. * I , »
Testainento accersenda non sunt. Rogat me hisce crali,dequacoiitroversiaerat,Utautemhfficpatescant „/,_

diebus (jocone an serio, vix scio) Vir Auiplissimus, proJucaiii, uti Papebrocbii textum
supra, ipsum
Ordinis istius imprimis amans, et mihi pridem fa- integrum, et quidera pauloaltius repetitum, parlim
niiliariter notus numquid moliremur proximo San-
:
claritatis causa, partim ut appareat quain aliter

ctorum Junio meuse adversus Ordinera Prieiiion- citetur a vestra Patern, auctor ille, aliter ipse

strateiisem; simulque proferri jubetlibrumPalern. scripserit; quaraque ex incidenti Uintum illic raen-
vestrse, ab aliquo subditoruin vestrorura ei dono tinnera faciat Priemoiistratensium. l^nco igitiir ci-

datum, monstratque mihi locum, quem hic inon- tato, qua^stio vertitur, an lapis sepulcralis, in op-
strandum omnibus proferre lubet, ex Art. 22 § 2 pido Boppardia adRhenum, effigiom exliibeat Car-

num. 19. melitas; aientibus vnbis, Papebrochio negante, et


30 yiVtour jBraj/rrca (inquit ibi Patern. vestra) sic inter alia loquente num. 29.
PapebrocliittS eliain adversus historinm Cunonicorum 34 Intcrim ex visis dictisque apparet salis, nihit

PriEinoiislratensium atiquid machinari, quod effutiet Carmeliticum videri in tapide Bappardiensi : quem
luasi impu-
in Junio, quando edct Yitam S. Norberti, nisi coer- tamen ut prxeipuum sottdissimumque siix in Europa
'jnaiuris eo-
ruiii ceatur. Nam toino 2 Jpril. in PropijU-o, parte S antiquilalis fundamentum oslentant ntiqui, nmjoriprx-
Ordincm;
num. 29 i/i<i( ; » E.mrtos Canonicos Prxmonslraten- judiciorum tuendorum zelo ducti, quam reruin veterum

» ses, credibile est, in principio suo, distinclos fuisse cognitione inslructi. Quoniam vero dc isiie scpulla faci-

» a secularibus soto catore ; haud inuttum dissimiti for- lius est pronunliare, non fuisse Carmelitam, quam
» ma lonsurx atquc vestitus usos. « Quasi vero a S. distincle dcfinire quis fnerit ; optarem ptura. secuti xi jr„j^, expllcat

Norberlo non minus veslitus religiosi formam acceperint, flc xn monunienfa seputcratia Rhenanis tejititmno-
in provinciis

quam ipsamKegulam. eorumque vicinia superessent. Vix enim dubito, quin '"'"' ^""«".
Juini T. l II Priorum
; ;

APOLOGIA PRyELIMINARIS
A Priorum scu Prrposiloru ecularium lineamenla si non audita Patern. vestra, non lecti^ ejus scriptis

Siquidem quae accusanlur, sic pronnnliet : Ego Titius Censeo


AtCTOnf C J- omniasimilem (cre Itabilum Teprx-sciilareiit.

paulo posl Canonici Prxmonslraletises {quos


exorli P. Sebaslianiim a S. Paulo, in iis, qiu-econtralibrum
ejus, Exbibiiio Errornm. ab Actore citanlur (S/^P-
credibile est iti principio suo dialinctos a seculnribus

fuisse solo colorc) Itaiid mvllum dissimili forma


lonsurx POSITJ CITATIONVM FIDELITATE) non
salis in.^islere Spirilui Ecclesise Calholicx el proprii
atque veslilus usi sunl; quemadmodum collujere iioHs

B Ilermanniim Sleitlfclden- OrdinissuiCiirmrlilani, cirra sanclx Srdis Jpostolicx


liaiil ex antiquis picluris, .

S. R. E, Cardinalium diijnilalem];
sem, sccttlo xiii morluum, reprxsenientibus. Cur Pa- aaclorilalem;

oniissa parenthesis nola, Siinclorum citm Chrislo regnanliiim lionorcm; Reliijio-


tern. veslra hajc citans,
Cm formam tonsnix alqite veslitus soiitm Ordinem velustaleni ac probala monnmrnla.
confundit sensura?
Pra-inonstratensis refert ad seculares Canonicos, 38 Stupeo.S rWOS/rA CITATIONVM 11- prccserfm si
sapponendo,
DELIT.lTE. An iUuJ judicandi damnandiquefun- judiccnt
cum aJ iiiiaginein in lapide efllgiatam deheret? Cur de re

ultiraam orationis partem, iirsmissorum probationem damentuin'! Non temere supponendum est judicanti, tgnota siltt.

de visu continentem, piirscindit, parum flileliter quod impriniis inspectum. examinatum. ac certiira
quam illi essedebet. An, si siipponam ego
ex sola unius
adducto texfu dimidio"! Fidem liic requiro,
relatione, injustiim in casu dicto Judicem esse Ti-
supra.
33 In utroquetexlu Patern. vestra), a me paulo tium; jiistus egosira, si uon audilum illumiujustitiae
ante producto, mirari sutis non possum, quomodo acpconae condigiice damnein?Si Patern. vestra Cen-
gin ill tituHs
tani dcbilia proferat, ad probandum, per niiserum soribus suis cum suo libro simul obtulisset etiam
miilta jactat.
viHETiu, qua; tam magnitice ac jactanter propnnit Jcta Sanclorum, ut non truncata et perjieram cx-
in titnlis. Prirai loci titulum supra dedirous : alte- plicata, sed integra cum prajmissis et subjunctis in

riu-sic babet : Papebrochiiis valde insoktiler, etsuc- proprio fonte legere potuissent idque voluissent ;

cessu plane erubescentlo, ontiqua variorum Moiiacliorum, tum vero cequiorera, credidero, ac noraine suo dig-
quos inter Norbertinoruin, iuMdit diplomala et mo- niorem tulissent Censuram. Quaprupter appellare
nitmeitta. Erubescunt litterae ipste, quantumvis ni- possem a Censoribus, qui non legeruut Acta Snnclo-
scd pwicapyo-
bat ;
grK, quod promittentibus ip^is tam multa acgravia, rum in quibus ea damnaut ad eosdem cuin legeriut,;

piicstuntur tani pauca et fere ficta. Primo loco, Carmelitanis exceplis. Sed alii reperiuntur, qiii le-
Patern. vestra; vuietur Papebrocliius ex profeiso stii- gantnostra, magis in historicisversati, quaraTheo-
dere, ut anliqiiissimas Cnpituli Anluerpuiists lilteras logi plerique nec desunt Itali ac Gatli qiios niiror
; ;

fitiiditus evcrlat. Secunilo loco eidem vilietur etiam nuUus a Patern, vestra esse aJvocatos ad censu-
advcrsus histcirium Cantmieuium Prxmonslratensium randum. An probaturi non fuissent illi scripta ve-
aliquid macliviari. Idne probarc est ihema, tain in- stra'? aut reipsa advocati, ut plures alii, probare

solenler et asseveranter iu titulo propositum? Si noluerint?


39 Cur porro praeter Censores praedictos, initio Li''elhissup-
ego de scrijiture inepto, qui maledictis utitur pro
plejr,a Hep.
arguraentis, dicam, quod mihi insanlre viDETUnian libri positos, apparet in medio ejusdera tota caterva
Veiicta prohi-
propterea insauiat? Censorum, approbantiura Libellam supplicem ad fe- bitus.

30 Probet Patern.vestraesse, qusePapebrochius licis recordationis S. D. Innocentium XI P. M. qui


mvlta suppo-
negat esse, qua?que non esse ostendit; non recte ante decenniuui prodiit, nulla nisi Ordinarii Censo-
vcris, ut vcia,
vapulans ab eo, qui dicit, supponit, clamitat, et nihil ris aiqjrobatione munitus An sine Censoribus istis
'?

]irubat. Ncgat Papebrccbius, Henricum Noese, de intrare Roinain, et ocuios sanctissimi Iniiocentii,

quo siipra, fuisse Patriarcham Hierosolymitanum, cui oflerendus erat, subire ausus nou fuifi An illo-
et ratioiieni reddit, quia illo terapore, quo fuisset, rum auctoritate mota Resjiublica Veneta rescindet
conslat aliurasedisse. Vult ipsuin Patriarcham fuis- Acta sua, quibiis idem Libellus apud se recusus,
sePatern. vestra sed rationem nullain reddit, qua
; publicari prohibitus ac tenebris addictusfuit'?
probet. Improbat ille A'itain S. .\ngeli, neg;itqueab 40 Fui ipse Romae, quando prodiit prirauin Li-
et /"ond/Jils
itiiierum socio tcriptam esse ob arguiuenta pluri- bclhis iste siipplex, uti tilulus habet, francoftirti ocu'os sttliiie
ma ; qua: vobis solvenda proponit toin. ^ Maji in inipressus; nec non, quando recusus fuit in statu non ausus,
Appeiid. ct nisi solverilis, nihil iacitis. Negat Pa- Veneto, ac suppre^sus Superiorum mandato. Sub-
pebrochius S. Eliam institutorem esse Carmelitani missuni etiam e Belgio exemplar obiter inspexi :

Ordini.-, ut SS. Dominicus, Franciscus, Ignatius cumque nihil novi, quod magnopcre urgeret, afferri
ijtix pridem sur.tsuorum; et pluribus probat tom. 1 Aprilis et observassein ; concepi Brcvem Itisiructionem circa
tion sulislslcie
moristruta
alibi, rejectis pcr argumenta bona documentls in- Libellnm istum, qua viros aliquot Illustrissinios de
Sltlll; certis, iictis, lalsis. Asserit, quod ille negat, Patern. quibusJara eo spectaiitibus inforinandos curavi, et
vestra ; ut probet, assumit documenta ilia, inccr- sic suam Sanctis causam pcripsostuendam coramisi.
ta, flcta, lalsa, evcrsa, pro certis, sinceris, veris, Discessurus vero Roma anno muclxxxvi, triennioab
iuconcussis. Probandura est talia esse dociimenta editione Libelli elapso, curiosus intcrrogavi ununi e
ista, uon supponendum. praedictis Illustrissirais, qui fere quotidie Sanctissi-
37 Neiiiie suppcsitiones vestrae, probationes ut mum Dorainum ex offioio adibat, de controversia
fianl autdicteriasconiiuatave, ut rationes evadant
; nota probe instructum Niiraquid Libellus vester
;

quatqit' aitcto- uiiquaiii elliciet auctoritas Censorura, quaiuvismul- unquara oblatus reipsa, visusque fuisset Sanctitati
rttas Cciiso- toruni Pt e variis Academiis, magis Theologicis, sua; ? Negavit ille, addiditque Si offerretur, nihil :

rtim iiuiit-
quani Iluturicis, collectorum; illorum praesertim, effecturum apud aequas PontiKcis aures, veritatem
qiiiti.cfllcict
r ra asf, qui e.\lra chorum saltant, Judicis personaro iiiduen- priK antiquitate aestimantis. Vivit etiamnum lUu-
les, ubi Ceiisores tantum rogati sunt, et videri vo- strissimus ille, majori nunc in dignitate constitu-
lunt ; non modo probant, quae legeruut; sed
qui tus.
etiam coiideiunant, qua; non legerunt qui sta- : 41 Lego inter Censuras proximc raemoratas ,

tuuiit aliquid parte inaudita altera, in favorem au- primu loco, Judicium Vinrersilalis Coloniensis.
diliu, ac grave prajjudicium non audit. /Equiore hic Quod et legerint Colonienses ipsi, qui se per litte- colllftt pli""
approbatorcs,
Judiceopus est, utde taliuni aequitate aequum judi- ras apud de fraude suspicatos, excusaut
iios, nihil
cltani ftclos:
ciuuijudicetur. Finge, me corara Titio judice inju- negantcs, Univer.-.itatem suam approbasse LibcUuiii
riaiuiii agere Patern. vestram ac dicere ; inepta, istuin ; ac dolentes, seu auctorem ejus, seu alium
lulsa, truiicata, injuriosa, scandalosa,damnanda, querapiara, nomiiie Universitatis abusum, pruden-
coffiburenda scripsisse ; putas aequuin fore Titium? tiam atque auctontatem ejus turpiter prostituissc ,

et
,: ,,
,

PRO ACTIS SANCTORUM.


et ad delendam notam illam oliligan, et forte co- pturiendo peccavit vestra Patern. ex toto cordis D
gendmv. Sed hoc ipsi ouraverint. Ego, ne praeter affeclu ei, quantum quidora in rae est , condonare AicTonE c. j.

propositura meum EpistoleB rationcm excedam omnia


finem facio ubi Protestationem Patern. vestrse
, , 44 Protestor iteni, corrigente Ecclesia aliquid
aut saltem ejus partem , uti et raeara hic ad- , in scriptis nostris, aut qualibet privatapersonaerro- ^1°!"'^'^ ^.
jecero. res in ilHs veros indicante , futurura ut eos proxi- get errata.
42 Protestatio vestra qiiam credebam ,
impru- , ma qnaque occasione corrigamus. Si Patern. vestra
denter passim scripta abolitnram fiiisse, talis est inter iUos errata nobis vera dignabitup paucis sug-
qualis et
proteslntio est Prolestor , me abstijiere velle et priencindfre ab omni gerere, gratias a nobis ampliores expec.tetsi acta :

Auctoris, cen&uvd ; conlentns demou&trnre ,


quod Papcbrocbins pergat agere ac nugas, nullum expectet respousum.
non mitius irreverenler, insolenter, et cnntemptim dicla 45 Rogo etiam Patern, vestram, ut hanc Episto-
Ecclesix monnmenta, Sedif, AposloHcx auetoiitale com- lam meam, cum Brevi Instructione circaLibellum
jnunita, repudiet; (juam hxretici, auC Joannes Lau- supplicem vestritm , de quamodo dixi, quauiqne huic
noyns, Nalalis /Hexander. aliique ejusdem fiirfuris Epistnlse prEeinisi, patiatur addi ad calcem libri sui,
scriptores, ab Ecclesia damnati, Hoccine abstinere e^i simulque cum illo vendi ac legi. Neque enira moror
ab omni censural Sed ru/; tantum, abstinere Patern. judicium illorura, qui cum libro vestro banc etiam
vestra. Supponat igitur, Caiuni, in pectus Titii de- Epistulam legentes, repreliensuri sunt, quod mitior
liljerate adigere pugionem, et exclaniare ac prote- sini, quam par est, in amicum exorbitantem. Malo

stari, se nolle euni lccdcre an propterea videbilur ; enimvitleri nirais mansuetus, quam parum prudens,
Ciius non hxsisse Titiuni, sic percutiendo et con- ; aut parura religiosus. Atque hic finem faciens, me
tra mentem locutus non fuisse, sic protestando? meaque ad majorera Dei et Sanctorum glo-
studia,
iS Pergit Protestatio : Quod si vero Innc inde Pa- riam prosequenda, coramendo sanctissirais Patern.
vane exul-
tantls.
pebrociiius nimis acriler et dure corripi et redartjuivi- vestrie sacrificiis, in osculo pacis. Antuerpiaj, ex
B deatur, dum erroris, falsilatis, ac imposlura' passim Museo nostro anno a partu
, pacifico Virginis £
argxiitur et censuratur; non habet quod inde ronque- MDGLXxxxiii, diev Martii.
ralur, cum illorum plernmqtie evideuter convincalur.
Hoc ultimura ostendat Patern. vestra verum esse ,
ADM. REV. PATERN. VESTR.E
et nun dico evidenter ; sed vel verosiraiUter coniincat
in Cljnslo
Servus
quEG ait ; et ego protestor, me reliqua, quai in Pa-
pebrochium, quse in Societatem nostram, quae ia CC NRADUS JANNINGUS S. J.

Ecclesiam militantem, quae in triumphantem scri-

AMICA EXPOSTULATIO
PRO EPISTOLA FAMILIARI
CONTRA MOTIVUM JURIS,

Praeter omnemjurisformam nuper m vulgus sparsum,

Ab adm. R. P. Sebastiano a S. Paulo, de quosupra.

ADII. REVERENDE PATER. fuerinl in Actii Sanctorum errores, cum gratiludine


aiiimi corrigere. Et num. Smagno bemftcio afficien-
PAX CimiSTI. dos nos piitavi a Palern. vestra, si errores veros malit-

ro e.xainine e iibro sito excerpere, el scriplos aut typis

Ejiistotoc fit- ie VII Martii iiuperi f.imiliarifer Pa- misi seorsim eJitos commuiiicare nobiscum dignata fuerit.
md. opponi- kternitati vestrte adra. ReverendiE Fnmlia- Et nuiiiero denique 44 cum dixeram ; Proteslor, cor-
.yodviim

D!
(iir
eam gnalibet
juris, paixitn
em Eiiistolam impressani, comitante rigenie Ecclesia aliiiuid in scriptis r.ostris, attt

famitiaie, altera mea manuseripta. Creilel)ain (quod privata persona errores in illis veros ind.caiite , fnlu-

sine inliumanitatisnota oiiiKti non potuit) alferu- runt ut eos pro.tiina quaqitc occasioue corrigamus. Ad-

trara saltem responsione pariter familiari ilignan- jiinxi. Si Palern. vestra iiiter illos errala nobis vera
dignabilur paucis suggerere, gralias a itobis amptiores
ilam ; ut sic niiindo consfaret, nullasinfer Religio-
sos virosintercedere ac ali siinnlfates; sine riuibus, expectet; si acta pergat agere ac nugus, nuUum expe-

uxemplo Sanctorum plurium, disputari potest erude- ctet responsitm.

randaiatque illustranda; veritatis cuusa. Cum ecce, 3 Cur ad lias tam amplas, tam amicas oblatio-
5i vere mon-
post morara trimestrem, viileo prodire Moliviimjii- nes, tam proraptam voluntatem corrigendi errata strentnr erri-
la esse
risino libro nd liluliis, E.rh,liUio enorum etc. Muti- non pruferuntur, amice ac farailiarifer, vere talia?
vura parura fnmiliare , ac reipsa crambe fer cocta, An alio colliraat Palern. vestra tot scriptis suis
primuui in Libello Snpplice, iterura in Exliiliitioiie quara ut errafa in Aclis Sanctornm cnrriganfur
errorum, denique in hoc Molivo Jnris. Ostenilit Pa- Nolira id ego suspicari.Cum igitur ultro otieratur
suis. nolle se faniiliarifer talis correctio qiisB familiaritas est, illani per Mo-
tern. vestra scriplis illis ;

agere cum ipqualibus; nolle obedienter cum Siipe- liruin .furis procul hinc in incertura solicitare? Quis
creditor familiaritcr in jiis vocet debitnrem suuni
i'ioribus ; nolle fidelitcr ac religiose cuni Actis Sait-
prassertiin si is
cloruni, solicite colleclis, prudenter iligeslis, erudite innlluin nlei oper.vque perditiirus ;

illiislratis. Illa raonstrare aggredior. sponte sc offerat ad dissolvendum omne deb ifum ,

quod ostcnderit creditor vere deberi


> Sed ultiina
2 Familinrifer fracto ego Patern. vestram, atque
prajmissx' senfentia; iiiea? pars. Si acta pergatagere ac
adeo invifo ad familiare responsum cnra ipsi in ;

cnrrKji, qux
Epislola Fam. niira. 3 a'ciue ac Eruditis omnilius pa- nugas, nullum expeciel rovwnsiim ; moverit Patern.
offeiuntur
corngtndu, Uiiii esse cupio, paralum fore me, quieumque iitdtcati vestram, opiuor, ad scribendum Mottvum Juris, ut
; ,

APOLOGIA PR.€LUIINARIS
A ne responsum acciperet inipleU conditione, sub ; 7 Vin'inobedienliara iHam clarius intueri? Fiu- D
Air.TOnB ]. c. qua responsum dicitur negandum. Accedunt Erudi- gamus duos Conventus Religiosos, imperio Palern, '" In stmilt
Ciir rctpon- ostenditur
dealur /itc dc- torum, eadem etiam nunc sentientium judicia, at- veslras subjectos, inter se, quacumque demum de clarius;
nuo. que adliortationes, ut nullum demus responsum aliud causa conlendere maledictis, libellisque famosis
, ,

quara datum est in Epistola Familiari. Perstiti et nomen auctoris nullum prajfereniibus quse, uti et ;

ego, proposito in eodem donec ab inerudito vulgo ; ,


scandala aliaque incomnioda inde seculura, provide
etiam Religiosorum, jaclariaudivi, post editura Mo- impedire cupiens Patern. vestra, ut decet Provln-
tiviim Juris, Auctorem Epii-tolx Fumiliaris adeo con- cialem, Conventui, raagis insolescenti ac petulanti
victum esse, ut redaclus sit, quod aiunt, ad metam inipopat juslas ob causas, ac legitime intimet san-
jion loqui. Miserura Auctoreui Episiolx Fttmiliarial cla> obedieuliffi pr.weplura ne imposteruin aliquid
,

Praecipue quod in judic-um vocelur ineruditorum, ct coutra alterura omnino aut scribat aut imprimat.
in grati.im vulgi debeat, contra jiropositum suum, Posito tali casu, si uihilominus ille Conventus, cui

deuiio responsiin\ parare, idque ad vulgi captum ;


prasceptum sileadi fuit impositum, et quldem ejus
cum Eruditis aliunJe de veritale rei salis superque Prior, silentluin ruraperet; et eadem qua; prius
sit persuasum. maledlcta, libellosque vcrius famosos quam religio-
4 Quod nolit obedienter agere Patern. vestra sos ingereret alteri Couvenlui ; an Patern. veslra
Auctor Ltbelti
tuppltcts idein cura Superioribus, clamitant citata ejus scripta; in eura pro subdllo obcdicnle haberef?an impune vio-
cl Uotlvi quorum priiiio, sive Libcllo supplice (quandoquidem lasse praeccptum paleretur? au scandalum, quod
deillo sibi etiam plaudat Patern. vestra initio Mo- Prior e.semplo pessimo subditis dedlsset, repa-
(iwsui) Sanctissimo Papae Innocentio XI pridem raluin legitirae non vellet t
(uti tilulus legit) t'.cltiliito, sic ipsum alloquens, or- 8 Neqiie diluei, inobedieQtias vestrae labem, quod aijiis rci pia-
diris, IiE.<Tissi-ME Pater. Ciit}i Emiiientissimus Do- liber inscrlptus sit Libellus supplex, neque quod ex- ciitum augetitr
miiius CurfiiiKilis Ctjbo, Sancliiaiis vestrx nomiiie per ex titulo li-
hibitits fingatur Jiinoceatio XI. Qiiin iino hoc u(ro-
bettl.
Procurtttorcm uoslrim Gaieralciii, sigiii/icuri nobis cu- que ex capite augetur peccati malitia, Nain primum, E
rtivcTit, Sonctilulis vcslru voliintatcm csse, ut Ptttres sub litulo Librlli supplicis, nihll minus quam supplex
Sociclalis Jesn dcinrcps coutia Oniiiiem nostntm aU- libellus, nihll magisquam tarj'ago,scrlptorum,qualla
quitl typis etlerc desistant ; utgiie parie ex attcra Pro- Pontifex edi vetuerat, non solura Socletati uostrae ,
viiicix nostne Putrcs, giii adversus prtefutos Socictatis sed Ccelitibus ipsis eorumque Aclis injuriosorum,
Putres uliqiia in Iticem edere iii niiitiiuit indu.rcrant, in lucem prodit. Deinde. quod cxhibitits Pontifici di-
mandatum
Poiitiflcis, st- oinuino absnufant ; nddiccns nobis jw.tttice iidmtnistra- catur, mera fictio est, ad iinponenduiu muiido, et
hre jubentis. tioncin, qiias advcistis prsefalus Palrcs habeamns ex-
si auctoritatem qualem qualem libro com|iarandam ;
;

poi.tutationcs ; cl occasionc htcnbratioinim P. Danielis cum re ipsa Pontlfici vlsus nusplain sit, secundum
Popcbrocliti Societatis Jesu in .Jclis Sancionfii grava- scripta mea inEpisl. Famd.nam. 39 et40. Quaeau-
tos nos admodiim sentiumiis el txsos; Exftostulalioncs tem ratio, quae jurls regula, quodtrlbunal permlttit,
noslras ac gravuniina, omni qua pur est reverentia hu- Libelltnn snjipUcein ,
qui soli Principi, cui iiiscribitur,
milique in omnibus submissione, Sanctitali vestrx ex- saltem primum oiferri debet prius quam buic visus
;

ponere aiiileaius, ut jam diiditm exoptata desuper atl- fuerit aut cognitus, ab auctore suo publicijuris fie-
viinistrctnr juslitia. ri, cum dedecore Priiiclpis et abu^u nomlnis ejus ;

5 Grave prajceptum, ab ipsa Sanctitato sua, Pon- praiserllm quaudo nlhil supplicls Libelli (prfeter
tifice Romaiio, emanatum; per Eraineiitissinunn Do- unum quem pra»fert tlluluni) compleciilur? Et ta-
minum Cardinalem Cjbo, tunc temporis priecipuum raen LibeUum talem, et in eo cxposiulaliones vestras
priinumque pr«fatieSanctitatis suae Minislruni; et per ac gravamina, oinni qiia par cstrcveccntia Inimilique in
Procuralorem totius Ordinis vestri Generalem, no- omnibiis submissioue, excepta obedicntia, Sanctitati
mine Sanclitatis sua;, legitime intimatum; aPatern. sui£ exponere aitdetis.
Icgilimc insi- vestra, ex propria
nuatum
coufcssione, pro tali cognitum 9 Ad alteruiu prrecepti meinbrum, quod Patres
et susceplum. Videlicet, Sanctilatis siix volwtalem .^iintte man-
Societatis speolat, responsumjamest in Brcvi instnt- datiim Pontt-
esse,ipsainque velle;.... ut Patres Carmelitee, qui etioiie circu eumJem Libellum supplicem, num. 11 et Pcis, Societa-
adversub Palres Socielatis Jesu atiijua in lucein eilere ultimo. Videlicet, quod Patern vestra, Auctor Li- ti non est Im-
in nniniiim iniluxeraiit, omnino abslincanl; adJicente de se posUum;
belli, suisque certo quidem scire potuerit, id
Pontificc robis justittx admimstrationcm, si quas ad- quod fatetur, impositura sibi
F
suisque fuisse praece-
vcrsiis prafatos Patres Socielalis Jesu /rVads earpo- ptum Pontlficlum sileudi quod vero Patribus So- :

stitlaiiu.ics. Si rcvererctur Patern. vestra, ut debet, cietalis iJ Ipsum impositumdicat, nimls teniere, ne
auctoritalem Sedis Apostolicai, ac Jesu Christi in dicam injuriose afBimat. Cumcertissimuu al, nuhi-
terris A'icario debilura praeslare obsequiuni vellet que ex ipso ore nostri lunc Pi^ieposili Generalis,
deberet continuo, ut erat Proviiicialis, impedivisse Caroli de Noyelle, illa super re expresse coram a
subditorum suorum tain luculenlo Pontificis
neqiiis
me inlerrogati, coustet; istlusmodi prajceplum nus-
mandato rcfragaretur neJura deberetipsa, qua? piam datum
;
, nedum inlimalura Societati fuisse.
bniio suis exeniplo lenetur proelucere,
mandatum il- Nihllominns sine prascepto, arctius sllentium te-
lud transgredi lara palam.
nult Societas; quam cum prfficepto, Ordo Carme-
6 Quid enim? Fatetur Patern. ve.stra, praice- litanus.
tnobedientcr ptum sibi Summo Pontifice, ne qui in lucem
esse a
10 Quod ipsum Brevis Instructio, jam tum a qtiamris ultro
transgredHiiri edat contra Patres Socielalis; utque oiimno absli- decennio, Jeclaravit liis verbis
Profccto, si isiiusmo- :
stltitrimus-
neat ab editione atque impressione
ejusmodi.Nibilo- di inierdutum Ponliflclum resprctu P.
Papebrocltiire
miiiuseadem Patern. vestra, nonniulto post, etiam ipsa factum fiusset, non potuissct seocrius sibi
ipse im-
tum Provincialis, sciens prudens protrudit in lucem
peras..esilentiain, qiuim tcnuit haclenas
; ct constuntcr
Libellum suum, nominetenus Snpplicem; atque iiiter-
deinccps tcnere animnm obfirmavit ; nihil importunis
posito paucorum anuorura intervallo, iterum
creatus quibusvts advertx jiartis adrespondendum iden-
Itbellis,
Provincialis (quasisubditusnonsatis luculeiituraino-
tidcm provocantibus, a propostto dimuvendus
; utpole
bedieiitiieergasauctam Sedemdare specimen possel) existimans, hactenus allata a se argumenta, ad eliici-
iterum eflundis partum, pejorem priore,
Exkibitio- dandam qiixstionis propositx ventatem, satis
esse veri-
nem enorum; quin mox et terlium eiiiteris
Motiviim tatis amaiitibus ; nulla sutis unquam jore aliter nlfcctis.
juris, quonempe informis
ille partus utcum.me
metur.
for- Uliitam eailem mcns PP . Carinelilis eliam post iitler-
dictum juisset, nullitmque scriplum eorum seu preprio

seit
,

PRO ACTIS SANCTORUM.


A seu alieno nomine monstrari possell Ulinam et moio tate ex defeclu processns, sive ordinis
imposie- jiidiciarii num. D
et foret ! etiam postquam Patern. vesti-a, trinlid 18 his verbis
fWWt tacUU- :„,l. _.i:j _ : .1 _ , i , „ .... ..' : Libctti iuiquc obtalio , ex supradicto- AUi.ToaB c. >.
eJ^inde edito scripto, tripliciter Pontificium silendi
ri jimiM. rum oinnium communi srnlentia, est de substanlia judi-
prajceptum eUisit. Ego interim pro me, quod pro
cii cum prmcipium ct fnndameiititm causx ipsms ju-
:
P. Papebrocbio Brecis bistructio, sancte spundeo dicii e.tistat ; et non soliim ratione parlium, ve.rum
Patern. vestr», me quoque, cum videam nihil fami- etiam respectu judieis offerri consuevit : videticel ul
liariter, parura rationabiliter, agi, nil nisi cramben
ipse judex ex eo modum el aciionem mtenlatam, et
recoqui, imperaturum mihi silenlium, constanter numqiiid .lit apta vei non, et sibi conctiidat, cognoscere
deinceps tenendum, neo iujportunis i|uibusvis libel- possil ac secundum iltius
; formam sentenliam suam
lis vestris, ad rcspondendum identidem
provocatu- dictet.
risrumpendum postquam nunc de raodo scribendi
:
14 Hic porro juris ordo, non'tantura servari de-
„„ ,

vestro juridico primum, deiude de tribus a me pro- bet, ubi inter laicos lite contenditur ; verum
etiam, "dtblup^
positis in Einstoli Famitiori argumeutis deuique ; dricente eodeiu auctore, citato loco nuiii. 2 Ordo
iste ''fc^-
pro Brevi Iiistnictione raea pauca artdidero. Quiljus juris ctiam in cavsis. qux Romani Ponlificis jiidicio
etiam patercpoterit, quam parum religiose ac fideli- deciduntur, servari deliet. .\tque hinc discere Patern.
ter nos et Acta Saaetoruin impetatis quamvls ac- : vcstra potest. quo pacto agendura sibi sit, cum de-
curatius de judicare poterit, quisquis Exhiljitio-
illo nuo Libettiim suppticem scriptura est. Quam vero
nem et Motivum Juris contulerit cum ipsis Sancto- non juridice, ne dicam ignoranter, egerit hactenus,
rum Actis. patet ex eo quod, I^ibetto supptice non oblato, in
11 Imprimis igitur scire velim Patern. vestram, Exliibitione eirorum Accusationes conscribat nec ;

non minus difficile esse, ut una nocte et velut su- ipsas, puto, oblatas Judici : atque insuper pro iUis
bita metamorpliosi Tbeologus subtilis, subtilis pari- confarciatil/oii™»! Juris. Risum, si potcstis, tenete,
ter evadat Jurisconsultus, quam ut evadat peritus Juriscousulti.
rerum aliquaiido gestarum Historiographus. Prima 15 Porro vestra Exliibitio errorum, qualis liber p
scriptio vestra complectitur Ltbellum suppliccin qua- esf? Judicio Eruditorum, ac praicipuc Juris-perito-
ExhibUio
lemcumque, et quidem Summo Pontifiei, lioc est su- rura, non modo liber, sed et ipse libri titulus, titiet- errorum gux
prerao m controversiarum Judiciofferendum
terris : lus famosus est utpote qui compositus est ad infa- "' '^"' '""'"
;

altera congerit accusationes et approbationes contra '"*'"""""''


miam viri probi. et religiosi, et scriptoris eccle.sia-
Sanctorum .'Icta eorumque Auctores, quibus ipsorura stici. De talis farin;e libelln ita loquitiir Impprator
auctoritas labefactetur tertia, et has et illas tuerl, :
§ I. Instit. de injuriis Si quis ad infamiam
: uliciijus,
recoctis iisdera argumentis, nequidquara nilitur et tibelliim, uut carmen, aiil lnstoriam scripserit
:
, com-
Motivum ne sua ei desit apud imperitum Lectorem auctori- posuerit, ediderit, dotove mato feceril quo qnid corum

^lTa^uT"'
*^^' ^""'^ ^' '''"1"™ apponis, Moiivum Juris pro U- fierit : is, (teste Ulpiano, ex quo praedicta verba de-
scriftum, ^Oj <;"' tilulus est, B.Ml!ilio Errorum etc. Egregiam sumpta sunt. 1 5 §. 9 ff. rfc injiiriis et famosis tibetlis)
vero laudem juridicam merelur Patern. vestra, qu» si condemnaliis sit, Intestabilis ex lege esse jubetur.
sub titulis juridicis tam paruiii juridice scribat, ut Est autem Intestitbitis. ut habet Sciiardius in suo
in toto,quantum quantum est, Molivo juris, nullum Lexico, qui tcstinioini discmdi jns non tiabet. Atque
habeat Juris textum, quod sciam, nisi miserrimum hinc timere non immerito debet Paterii. vestra, fa-
unimi l:iocardicum, ut Jurisconsulti loquuntur, ex mosae Exbibitionis errorum auctor ne ab omnibus ,

Decreto Gratiani sumptum, ad probandum id, quod intestiibilis habeatur liabtbitur certe ab iis, qui eam
;

sine probatione admittitur ab omnibus, videlicet, scripti libelli famosi tacite condemnaiit.
quod eirure, sit unuin pro alio putare. 16 Neque existimare Patern. vestra debet, plus ,isi a Procin-
12 Deinde. loco sane non suo, nec ordine juridico, sibi aliquid hac in re licere, quod Urdinis sui Pro- ctali scriptut
debebai
Jitdici olfeiri, oSers Judici (si tameu re ipsa offeras) Moliviim Ju- vincialis sit, quera titulo Patroni Advocative pro- '"
iuam piiiitica- rts. enim prius re ipsa debuit Judici Litieilm
Offcrri tegere aut defendere teneutur. DefensioDera ego
' supple.r quod factum noii est. Libelluui Jude.x com- vestram neutiquam improbo sed improbant illam :
;

mumcari jubet pavti quod item factura nou cst. Li- ; tamen atque adeo vetant, quando cum injuria et
,

bello demuin communicato, ansam defensionis ao- contumelia partis instituitur. Impcratores 1. 6 Cod.
quiiit pars : atquc ita lifis ordo instituitur. Quae de postulando : ubi universim pra^scribunt, ut tales ^
ornnia si lcgitime fuissent facta ; tum demum po- defensores, non ullra qiiam liiium poscit utiliias (Lis
tuisset Patern. vestra scribi^re atque offerre Moli- vestra quae sit, scitis. t^uid eo confert inique con-
vum Juris. Jam vero cum illa facta uon sint: nescio velli Sanctcriiin Acla, et exagitnri Auctores eorura?)
qiia frontcaudcat illud offerrc. et quidem sanctis- in ticentiam convitiandt et matedtccndi temcrilatempro-
simo juxtaacjurisconsultissimo Pontifici. An uttacite rnmpant. Agant quod causa desiderat ; temperent se
euro reprehendat Patern. vestra, quod partem ac- ab injuria. Nam si qiiis adeo procax fuerit, ut non ra-
In Judicis cusatam non citaverit in judiciuui An vero, ut ei '? tione sed probris putet esse certnndum, opinionis suae
contemptiim, falso persuadeat , a Decessore Innocentio XI cita- imminutionem patieiur : nec eniin conniventia commo-
taui partem jam fuisse cum Motiviim Juris ei obla- : danda est, ut qiiisqnain, negotio dereticto, in adversarii

tum, supponat citatioiicm pnecessisse? sui contumetiam aut patam pcrgat aut subdole. Quod
13 Certe si Juris consultum velis agere, ac sen- communiter illi faciunt, qui rationibus destituti, y„„ j,^ j.^,.
ct Juris coii- tentiam a Judice ferri desideres Juris ordinem clamoribus reiu putant agendara de quibus Am- siott nosira,
. ; :

sutlorum rl- i, , , i

sy^ . servare debes nisi Juris peritis omnibus liulibnum


;
i i

mianus 30 Cum ad inopiam venerint attegationum


: ,
'^"Jus liitis

velis Heri. Ad hoc autera iiou sufficit , ut Libellum ad effnenntam defleitnnt conviliandi licenliam. .\tque
suppliceiu componas, sed ut eum Judici insuper of- 1)330 de juris peritia qualicumqiie Patern. vestrae
feras. Ita dooet (cogit enim me Patern. vestra Ju- per qualemcuraque meain illustrata, sint satis. Pro-
risconsultos vel invitum adire) Thuldajnus ad Cod. gredior ad tria argumenta, pridem a me vobis ob-
de tn Jus voeando, in principio : Eihibito per actorem jecta.
Judici libello, eum Judcxper snbscriplioiiem jitbct com- 17 Exposui Patern. vestrae in Episl. Fain. num. ajneacno.
municare reo, el reum, responsurum certo die, compa- 2 ac 3, iinem quem ipsa sibi proposuit in Extiibi- j'''^^*"-','!*
rere in judicio. Haec aiitem oblatio libelli, de jure ita tione errorum ; convettere scilicel ad stabiliendara ,„,^1 Acia ,

est necessaria, ut dicatur esse de substantia judicii, antiquitatem summam sacri Ordiiiis vestri, Acta Smcioium,

prout ex communi doctrina docet Vantius in tract. Satictorum, cum magno rei Catholicae commodo
lie Nnllitate process. ac seatent. sub nibrica de Nulti- praegraudibus octodeeim volurainibus coltecta, digesta

et
APOLOGIA PR^LIMINARIS
et illuslrala. Atrox saiie faciniis, ilesperationc iile- Inspice mca denuo uura, 38; et damuabis ac revo-
AlCTOnR C. I. nis^inium, ac homini Ueligioso Catholico prorsus cabis tua nuin. 102 : si laraen inspexeris oculatior,
indecorura I paritcr finem, qiiera cgo in-
Exposiii quain fuisti, cum me ausus cs arguerc fraudulentiXf
tendi ; videlicct,comniuni Ecciesise hono, m tlffen- quod imputein tibi, quasi per iila quas dixeras de ,

deiidis Sanclonan Acris, a vohis male discerptis, con- Pra^putio Domini, probares lioc lliema tuuin § 2 Art,
suhM'e ; sic taroen, ut noHm ilefensionem institucre 22 ; Papebrochins vatde insolcnler et successu plane EleiHm arguit
ilto (uti loquor num, 3) itw vobis phcerct moilo; coii- erubesccndo, aiitiqua variorum Monachorum invadtt me p-audulen-
tia-, ciijus
scribcndo Itbrum, et resfioiulciuli) ad siiigulos paragra- diplomola monumenla. Ubi tamen, ais, per lotum
et
tpse reus est,
jihos vcslros : sed monciuio Lcciorcm, ui cutn pcrvolve- illuni paragrapliiini, ne vcl veibum dc Pnvpulio Chri-

riL libruin vcstrum, citala ibi c.c Actis Sanclorum loca sli habco. Et addis exultabundus Idne reftitare est ;

ipse pcr se dtijuclur iuspiccre, atque lcijcre prifviissa meas assertiones ct e.ihib.tiones ? Cerle talem fraudn-
cl Idipsum nuiic iteruin iterumque roga-
subjuncia. tentiam a rcligioso Sacertlote expectaverani nuniquam.
tiini et ob^ei-ratuni vclim Lectorem ut faciat sic : Nec ego expectaverara. Sed egone tibi imputem
facile perse judicaturus est, refutatione libri vestri qu£e dicis ? Mirari salis nequco cEecitatem (nolo enim
alia opus non esse, quam collatione ejus cuin textii fraiidulentiam intcrpretari) unile profiuxerit illa in-
integro Papcbrochii. considerata, ignorans, atque irreligiosa locutio Pa-
18 Qucd si intelligere yoluisset Patern. vestra, acrelege
tern, veslra3, Inspice igitur aperlis oculis,
nim objecisset raihi, insultahundo similis, illud Hie- totum racura numerum 35, in quem inveheris. Os-
rtfittando
ronymi Qui iirjuilur in pluribiis, ct in dilntione cri-
; tendcram paulo aute, non impugnari (uti arguebat
in paucli
ininiim aliquod prn^tcrn quidquid tacucrit, confite- Patern. veslra in Exhibitione errorura
iitil , §8 Arl. i) a
lottim li- lur. Nego eniin, mc unquam dihiere voluisse li- Papebrochio Pra;puliura Christi ; allegato priustoto
bntm ftccu-
bi"um, cenlonibus male cousutis fartum, ct seipsum Titulo Articuli vestri prasdicti , videlicet illo : Pa-
satoris,
ingenuis coudemnantera ; scd volui.-se, aio, in duo- pet/rochius ex incrls conjecluris impugnal Pra-putium
biis tribusve exemplis cxhibere Lcctori specimen, Chrtsli Domtnl, Antucrpix (isservaluni. Deinde traus-
unile de toto libro judieium formare posset, Volui eo ad osfendendum. quod Patern, vestra Ordinem
insuper aliquid responsi dare, cum eatenus nulluin Prffimonstratensem injuste concitet in eumdeni Pa-
dederaraus, propter dignitatem person^e vcstrae, pebrochium, Ac deraum sic ordior numerum 35 ;

raoderantis totam proviuciam rcligioy Ordiuis ; ra- 21 In utroque textu Patern. vestrae, a me paulo
tus illara niodeste ac farailiaritcr disputaturum ante producto fubi ueuipe de Pra-pulio Domini, et
dum coitvin-
fuisse. Volui autcm illud respousi paucis dare, de Prxmonslratcnstbus cgeraiii) mirari salis non pos- clfur ei ipsis
propter faraam ejusdera personiD vestrae, in digni • sum quomodo tani dehilia proferat, ad probnnduin, meis lcrminis,
tate constitutae ue, si totum Iibruia siraili modo
; per raiserura viuetib, quse tam inagniHce ac jactan-
traitassem, Patern. vestra etiam apud suos, despe- ter proponit in Titulis. Priini loci Titulum supra
ctui foret, cum gravi damno disciplin^ religiosae. dedimiis fubi nempe de Pra?putio actura fuerat, ac
Habes hic, cur resiionderira et cur paucis. Nunc ; Titulus ejus illic datus, uon dcbebat hic iterari) :

HieronymiauK seutentia; tu;e loco, Iianc mcara, ubi- alterius loci Titulus sic habet ; Papebrochius vaiie
que veram, mihi liceat vicissim proponere Patern, insolenler, et sucressu plane erubesceiido , anliqua va-
vestrte, in jure ae ralionis dictamine fundatam. riovum Monachoritm, quos inter Norberlinorura, in-
Qui arguit in pluribus, et in argulione criminum con- vadil diptomata el monumenta. Erubescunt litlerae
vittcilur slatim Iria peccasse, cx ignoranlia facti, ex ipsae, quanlumvis nigras, quod promittentibus ipsis
mala fide, ex malignitate ; in reliquis nullain liabeto tam multa ac gravia, praistentur tam pauca et fere
auctiiritalem. ficta, Primo loco fubi de Pra-putio Antuerpia; ser-
19 Ostendi in Epist. Fara. num. 8, ignorantiam vato) Patern. vestr» videtur Piijiebrochius ex pro-
vestram historicam in Baptismo Constautini. Osten- fesso studere, ut
giit peccal antiquissimus Capiluli Anluerpieniis
cj iQiiorait- di. a nuni. 23, malam fidem in PrEeputio Christi
lilleras fundilus everlal. Secundo loeo (ubi de Prae-
tia fiicti, ex Doniiui apud Antuerpienses conservato quod Pa-
; monstralensibus, in nos concitatis) eidera videtor
niula flde,
fx
liebrochiuuj impugiiare, ct quidem ex meris coujectu- etium adveisus bisloriam Canonicoruir. Praemonstra-
matiijiti-
late.
ris, asseris ; ubi tamen apertis terminis iUud An- tensium altquid machinari. Idne prohare cst thema
,
tuerpiK cunservatum, et ait, ct confirmat. Ostendi, taiiiinsuleuteretasseveraiiter in titulo propositum?
a nura. 29, vwlujnilalem in eo, quod de futuris va-
Si ego de scriplore inepto, qui nialedictis utitur
pro
licinandusacrum Praemonstratensium Ordinera con- arguinentis faddo nuiic etiain, qui iiescit quid re-
citare in inuocentes coneris, dicendo Pa-
Vuletur
:
prehenilat qui sibi ipse injurius est
; injusle accu- ,
pebrochius etiam adversus historiam Canonicoium Prx- sando fraudulentia alium) dicam quod mihi insa- ,
monslraleiisium aliquid maclduari, quod effutiet m nirc. viiiE.\iuii; an propterca
insaniat ?
.lunio, quando edel fitam S. Noiberti, nisi coercea-
22 Hactenus ille numerus 3S totus ut jacet pras-
lur. Ufquc suum boc viiieti'r probet Patern. vestra, tcr inclusa parenthesibus, qu» caecutientes
oculos
litat textuiii Papebrochii, in rein suam nil probau-
,
mihi ufftn-
elurainandi ergo inserta nunc sunt. Qua;
leni ubi
autem, xissc qu.r ue
oraissa parenthesis nota confundit ejus
;
amabo te, ibi vox, qiiae liltera, quis apex
qui im- somniavl
sensum ;
uhi refert ad Praimonstratcnses, quoil alio ;

putet Pateruitati vestra;, quasi per ilta, qiix quliem.


di.teras
deberet ; ubi ullimam lextus Papehrochiani partem, de Pneputio Doinini, probares Itiema
liiuin § 2 Art.
praeuiissorum probaticnem de visii continentem,
22 prafixum '! Quilibet profecto non omnino ca>cus,
priescindit , parum fideliter adducto textu dimidio. facilejain videt ac intolligit, protulisse
Sed ine Titulos
lioc peccatum et proxirae procedens de mala duos, ct singulas siugulorura proluhsse
fide, locis citatis, ostendi probationes
pluribus et tam clarc, ut vestras; levissiiuas sane, neo nisi pcr
cadem tanlum noii
rai-erurn vi-
concedat .Molivumjuris vestrum: DETUR probaturas, qiiod iiiagnifice in Titulis asser-
adeo frigide hic purgat aiictorem siium, alia fe*re
ad tura fuerat non vero tibi iinputasse me, quoil ob-
:
rein noii facieutia tr.ictans
§ 3 et 6, jicis, quasi per illa de Piitputto,
probes alia de Prw-
20 Ibidcm commiseratione etiam tangor Patern,
monstratensibus. Vide nunc, mi Patcr, quam nullo
vestra, quod num. 102 omnium ma.rime injnriosus te coii.ioleris arguraento
sis, tum raihi, cui ; quaraque vane tibi persua-
ilfic affiugis quffi nec posui
nec dcasvalde paiica. sialiqiia, et ciuidem
cogitavi; tum tibi,
non iiisi e.dgui
veram affectalaiii
qui illic vel momeiiu, esse in tito tibro repretiendenda
nrodis ignorantiam scriptorum mcorum, ; cum aliqua
quie im- illi conlra evidenlem vcrilalem
affiiigi debeanl. ul im-
injitriosa rrpulas. pugnan possil. cascitatem I Agnosces, opiiior ,

uuno
PRO ACTIS SANCTORUM.
nunc; affinxiafie, non me tibi, scfl te milii contra evi- feratmodo, si ad manum sunt, Patcrn. vestra simi- D

dentcm veritntcm, qiirr? n-in sunt; ut iin}ui;;)inre ma liainstrumenta, nnn difo annns 49, sed annos etiam AVCTOnK C. J.
fraudulentcr accusare. Agno-
po.^ses, ei (raitdulciitisi bis mille. post rapttun Elife aut Enochi Prnphetse
unde immerito
vaflulat ab
sces ctiam, utri nostrum potissimum compeiat Gre- scripta, et non minus requus erit Papebrodiius an- Amlco.
gorianum illud, quod eodem num. tuo 102, loco quam est illi prodigiosa; liistoriae.
tiquitati vcstrse,
epiphonematis adversarium enecantis, subdis, sic Interea tamen vapulat Papebrochius a Patern. ves-
scriptum. Aruogantks viii habere hoc proprium so- tra, nuUa sua culpa, ut vi (es ; diffamatur et apud
vnde et jacta
lent, vl dim
nimia iiwcctione prodcunt eliam in-
in , Carthiisianns turpi criraiuationeuti etiam apud ,

in vie lcla vehendo MENTiANTun et cum von possnnt reprehendcre


; aUos Rtdigiosos Ordines non dissimilibus artibus :

suum redeunt Justc qna: swH, reprehendunt mentif.ndo qux non sunt. quibus tamen, dubito , an gratum sit patroclnium
\n auctorcm.
Ausuis non fuissem terminis tam mnrdacibus uti in quod Patcrn. vnstra, non rogata, iis impendit con-
Provincialem Ordinis relipiosi, quantumvis apte tra Papebrochium; saltem postquam vident . illnra
convenientibus, nisi illos mihi prsscripsisset ac im~ infeliciter cecidisse catisa, non tautum pro Carthu-
properasset ipse. sianis ac Prsemonstratensibus suscepta sed etiam ,

23 Audivisti etiam, frivole conajv Papebrocliium ,


sua propria. Non defensoribus istis tempns eget nec ,
ConcUantur
5^ ejrii!<nre apud Carthusiatm , quod Tomo^i Mariii Ordines illi.
in Piipchro'
cfiinmC irlhu- fol. 2ti0 hisloriam de prodiqio Doctoris Parisiensis de- 26 Sed redeamus ad Malnm fidem, unde et modo
slaii}, functi, dixerit, in Cahtuusu non pROiuni. Nihil est. narrata non prociil abstint, nisi ad Malignitatem ^lala /tde ar-
fjnifur Pape-
curse excuset iUa super re Carlhusianis Papehro- raalis reducere. Malam fidem consistere in eo dixi-
lirochlus op-
chius : sed est, cur dctegat Carthusiauis uc tnti nms, quod argu is, Pnpebrochium ex meris conjectum puynare Pr^-
mundn fraudulentiaui (da veniam verbo, quod indi- impugnnre Prieputium Chrisli Domini Antuerpias pitiium Domi- ,

ni,
gnitas rei exprimit) Patern. ve^tr». Loco a te ci- asservalum. Sunt hi ipsissimi termini, quibus prupo-
E
tato, ad Vitam Dionysii Carthusiani , a P. Hen- nit Patern. vestra inipugnationcm suam in Exhibi-
schenio piae nipmoria; iliustratam ,ubi mpnsio tit tione Art. 1 § 8; a me fidt^liter ct intpgre relati in
prodigii praetacti : legi&ti hanc Notuhtm De. hac : Epist. Fani. num. 23, ac dcinde non semel integre
historiii, qunm ipsi in Carlhushi didkimns non appro- iterati, ac reftitati et taraen in Motivo num. 94
;

bari, aqendum erit G Octobris. Scribit illic Hen?clie- lcgero cogur, quod astnte et calUde tibi contra omnem
nius, qua* coram didicit in ipsa magna Carthusia, veritntem a/fricem. quasi Papebro-
tantura dixeris ,

ab ipso Reverendissimi P. Generalis Secretario; chium prirputiutn Chrisii Domini impugnare; cum ta-
qui Patrem illum et Papebrochium, ex itinere Ro- men dixeris, illum id irapugnare, quatenus y/ntuer-
mano-belgico auno mdclxii die xii Junii Carlhusiaui pix asservatum. Atqueego, ita ut tu vis, a te dict.um
iiigressos, et sumnia caritatc exceptos, jussu Reve- esse, et dico et dixi. Inspice textum meum a num. ut Antutrpix
asservatum,
reiiriissirai praedicti per oninia deduxit ;
juvit ; et 23: confunderis. ubiqiie Icgens conjunctim haec a rae
qu;L' supra citantur ab Henschenio , cum illa de re STipta, Priepuliiim Christi Bomini Antuerpix asser- ,
guasi reprobct
prodiaiuin colloquiura inciderat ,
prununtiavit. Quodnam hic valum; de quo agitur, an illic asservatura impugne-
siiS'i/a(i Do- peocaturn Henschenii ,
qui dictum Secretarii refert, tur, nec ne. Confundere igitur, et resume honorem
ctoris;
nihil ipse de qua?stione propo^ita definiens, sed ad illum libi, quod asliiie et cnllide non tibi ego dtrai-
VI Octobris diflercns? Et tamen Imc peccatum tam diura sensum, sed tu mihi suppositum tuuui falsum
grave videtur Patern. vestra". ut non c-ntenta, illud et forle mahgnura, contra veritntem affrices. Qui a
in Eiiiibilione Errorum per integrum Articulura verifate stat. nihil est cur astute, cur callide agat ;

exaggerasse, idem etiam reproducat in Motivo. Qua est cur sic agat, qui rebus comraenta
diffidit suis ,

autera verecundia et conscientia, ipse judicaveris et venditans rerura ignaris, ut vel sic eis persuadeat
sequus Lector. e*se qtiod non est. Quo autera pacto conaturPatern.
24 .Jam vero innocens Notula ista, scripta fuit a vestra Molivum hic suum hberare inala fide, indigna
P. Henschenio, illa qua vidimusauctoritate, in tnmis Religioso viro. magis indigna Sacerdoie, maxime
Marlii, qui prodierunt omnium primi post reditum indigna Provinciali ? Confugis ad litteras Capiluli
ejus in Ueigium. Septennio autem post. anuo vide- Antuerpiensis. Niliil facis. Dicis : Papebroihius im-
cum tamen
licet MDCLXxvlucem editur tjpis Lugilunensibus
in piujniit Pra^pulinm Chrisli Domini, quntenusAnluerpix asseral iniu-
eodera qucni tu citus l'i'atain ejus
tonius P. Juannis Cohimbi Societatis nostrge. com- asservatum. Er P;ipebrochius,
ihi posse,\sio-
plexus Opuscula varia historica, et priino loco Dis- luco, eaindcm veritateni servati apud .Vntuerpienses ncm esse.

CHW iltiid ta- sertationem de Carthusianorum initiis, antiquitatem Prieputii apcrtis terminis asseverat ac defendit ;

v\en cTprcsse historiie prodigios.^e ex antiquioribus MSS. probau- qnnm inquiens, perpetna seculorum omnino quinque
approbet.
teui. Ut vidtt illa Papelu-ochius, fere anticipat possessio, variis documentis testata, induhitaOilcm facit.

Hensclienii mentem, ad vi Octobris decisioncra dif- Quid nervo^ius dici potuit? asserere rera indubifabi-

ferentis ; et aperte favet sententise, a Cohimbo pro- lem esse, niihi sonat, esFC veram,esse certam : sed
batae, in Conatu Chrunico-historico parte 1 pag. 3:2 Patern, vestrce sonat atque explicatur, impugnnre.
num. 16 et 17 his verbis Nec sane :quia ex Lec- ,
Qua fide, bonane an mala? Per se patet.
tionibus de S. Brunonc, ad instanliam Academix Pa- 27 Patct etiara, fru.<tra recurri ad litteras Capi-
risiensis, expuncta est occasio converswnis vu/go jac~ tuH Antuerpiensis, qu;e triuin secutorum a.'tatem
tatn, desinit religiosissimns Palrum Carthnsianorum non habent, ciira adinittat Papebrochius, tamqtiani
Ordo eamdem adhuc verum lueri et Joannes Co-
ut : indubitabileTn Pfa?putii possessionem esse per secula

lumbi nosler, in capitesuorum Opusculorum ponere ,


omnino quinque, duubus ante seciilis, quara litterae
non dubitavit Dissettationem de eo argumento doctam , illie conscriptiE fucrunt; et possessiouem illara. ait,
sane. testatam esse variis documentis ;
quae inter referas
variis doCU-
Et post pauca, ostendens vim docti ejus argu-
!25 licet Litteras praedictas. Has , cum priraa fronte
mcntis testa-
jroferens au- menti, annumerat annos a^tate Gersonis (qui diu pii- aliquid continere videantur, conatur Papebro- tam.
falsi

ctviilutes an- tatus fuitiilud prudigium, anno 1420 circiter, pri- chius explicare etconciliare in favorera Antuerpien-
fi<iuissimas:
mus litteris prodidisse) longe anteriores, aCohimbo siuin ac AVritatis, uti dixi num. 27. Sel et hoc

erutos cx MSS. inquicns, ipsum tcstes habere ab anno Paternitati vestrae. impugnare est. Cur non accedis
1391, 1383, 1313, mio 1298crll50. sic ut uttmus ad Ven. Capitulum Antuerpiense, viros intelligentes,
soluKi distel 49 annos a morte sancli Fundatorls, obita apud quos scriptionc illa tua in iuvidinni vocare Pa-
anno 1101. Haec Papebrochius, quem hic in Car- pebrocliiuiu frustra conatus es. Ipsos ego fidentcr
thusianos peccasse arguis, nescio qua fronte. Pro- appcllabam Judice^, quamvis in eorura pni-judiciura
scripsisse
,

APOLOGIA PR^LIMINARIS
scripsisse hic videamur Patern. vestrx". Si bene per deteslata est idqne temporibus Constantini
:

AlCTOnE C. 1. meritiim de ipsis scriptione tua te putas ; poteris quam maxiinc notum fuis.«c oportet, cum paulo ante,
exspectare aliqueni ab ipsis, quanturaEvquitas sinet, controversia gravi illa super rtf orta sententia S. :

favorem. AcccJe eadein qua cgo confldcntia inter- : Cjpriani atque Episcoporum Africanorum ah hae- ,

roga. an in toto contextu Papebrocbii hac de re, reticis haptizatosdenuo baptizari debere docentium,
aliquid sit, quod impugnet illorum posscssionem priinum reprubatasit a Stephano Papa, deinde eliam
Pra?pntii ? an non e contrario sint niulta quag eam sit damnata a Concilioplenario, ut loqnitur S. Angus-

confinnent? Ni facis existimare poterunt Venera- ; tinus sive QScumenico Nicajno, cui mterfuit Con-
.

biles isli viri, confirmare sententiam tuam, aut


te stantinns idemque noluisset
; nec vero potuisset ,

ausum non esse ant non potuisse


, atque adeo ; rebaptizari, contra definitionem Ecclesi^ sihi notara,
illani, cum alteriinjuriosa sit, retractari a tedebere, sine gravi delicto.
si te anies ac araari velis. 30 Jam velim consideret maturius Patern. vestra
Injuste postu-
fgnoraiifia
28 Venio nunc ad ignorantiam facti historicam. meam imposiuram, evidentcr falsam, et contra eviden- tor cgo impo-
Amict historl- Ubi clarilatis causa debeo prKinittere principium tcni vcritntem ttbi affriclam, uti loqueris. .Aio, arqni sturx,
ca de bapHs- textus vestri hac super re, ut habelur in Molivo Popebrocbium a vohis, quod Conslanlinum Mngniim
m oCon\tan- nuni. 23 : Bic, ais, qua^nam ego temcre in Pnpvhio- sub finem vitx, prope Nicomediam; iioii a S. Silves-
linl.
chio reprehendo ? Primo loeo {irnjuit Efislola [ami- tro Roni;e haptaatum esse dicat. Fafeor et iterum ;

liaris n. 8) arguitur Papebrochins, quod Consluntlnum aio. Ac ne terminis fabulisque inutiliter occupemnr,
Maijntim sub /inetn vila;, non a S. Silvestro bGplitulum scire velini, an in alterutniistius propositionis parta
dicat. Qvavi vero islhyc impostnra sit evideuter fatsa, arguendus tibi videatnr Papehrochiiis, nec ne. Si in
el conlra evidcntem verilalcm mihi afficta , e.t alterutra arguas : nibil imposturu^ nihil contra evi-
eo liqnet ; quod nullibi Papcbrochium , argnam denlem veritutem tibi alfricui : cum revera ex suppo-
de €0 qitod Conslantinum Magnmn snb finem vilx...,
, sito fl)'i;»as Papehrochiuin in propositionc prKiiiissa :

bnptizatnm dieat, sed de eo dnmlaxat, qnod baptismnm quod lantum dixi. Si neutra in parle ipsuni argnas:
Conslautini, a S. Silvestro su.icepium, tam-
e.rplodal faterc id, qua;so, p;>lam candide ; et ego falebor, me
quum [ubulam. Vt videre est in libromeo Arl. 2 §. 3. non debuisse scribere , aigui a vobis Papebrochmm
Evolvamus tantisper propositionem hanc ultimam in in eo. quodConsl. Magnum suh fiiiem vilir, non a S. Sil-
duas quas babet partes. Vel arguis Papebrochium ve^tro bapiii-alum arguendus
esse, dicat : cum in eo
dumlaxat exeo, Qnod bapiismum Conslaulini a S. non sit, ex suppositione iterum confcssionis vestrffi.
Silvestro susceplum neget vel ex eo, quoil negatum ;
Alque adeo nil superest, in qiio argnere volueritis
insuper explodat et explodat lamquam fabulam. Si
,
Papehrochium, quam quod explodat baptismum Ro-
secundum dic, quid sibi velit illud explodere tam-
;
manum tainqnam fabulam concedentes, Constanti- ;
quiim fobulam. Varia souat vox Fabula hominibus : num siih finem vilx haptizalnm cssc prupe Nicomediam,
qunque compelit, q\iorum oliqui suhinde sua culpa non Ronia; a S. Silvestro. Id ipsum autera est quod
fiunt ctiam posti|uam Eruditnrum facti
/o)ii(/u vulgi,
asserimus nos. Sed nec uspiani, puto, ostendes, quod
sunt. Igitur in qua'stioneni venire non pntest qui- baptismum illum Papebrocbius appellet fahulam ,
buscumque demum terininis niore suo velit uti Pa- multo niinus quod illum pro tali explodat. Termini
tern. vestra) nisi quod neget Papebrochius Con-
qui sl non
, sunt illi Patern. vestraa tautum, quihus nolo immo-
baptizatns est
slantinnm Roma; a S. Silvestro baptizatum esse. rari.
Komie, Huic antem scntcntias opponitur alia de baptisrao , 31 Quaniobrem, ut expressius explicarem igno-
eiilem in suburbiisNicomedia? subflnem vil;ecollato. quod rem
rantibus bistoricis quEestionis statum , dupliciter eamdem du-
Adeo quicumque vult baiitiz:itum aliquando esse
ut,
quodammodo rcm eamdem proposui conjnngendo , ;</ici(ci
Constantinum si alterutrani sententiara admittit,
,
baptismum Nicomediensem cum non Roniano quia ;
alteram necessario exclud:it et bene sequitur, Re- :
afljrmatio baptismi Nicomediensis necessario iufert
probo haptismum Constautini Ronianum ergo te- ; negationem Romani : E. g. Baptizatus est Constan-
nco Nicomediensem et, Approho haptismum Ro- ;
tinus Nicomedia;, ergo non Romae. Uti e.\ vestra si-
est Nicomedix; manuni; ergo reprobo Nicoinediensem. Nam cum e
C duabus praHlictis scntentiis altera alteram excludat;
militer sententia iufertur, Baptizatus est Rom» ,

ergo non Nicomediae. Si nempe alteruter Baptismus


qui unain solide firmiterque stabilierit, alteram ne-
uecessario tenendus cst, ut bic supponimus ex pra-
cessario reprobandam ostendit. majons cx-
missis. Ecce quo evaserit, quam dicis, imposlura
2y Qnod enim Patern. vestra in re despcrata ad ,
pressionis
evidenlerfalsa, elcontra evidenlcm veritatem libi affri-
lertiam confugiat opinionem, anliquis oranibus, causa.
to- cta. Sidicam Patern. vestram, esse auimalrationale:
aversante Ec- tis ut miuimum octo seculis a morte Constantini
clesia Ifapti-
respondehis, me rccte dicere. .Si dicam, esse animal
ignolara, de duplici ejus baptismo, primo Romano
smum ejus ratiotmle et non irralionale : argues me per hoc ira-
duplicem. Catholico, altero Nicomediensi Ariano dubito an
;
posturas? Non
credo. Majoris enim expressionis
ex animi sui sententia faciat "'^'
* .
P^"'"'' admittat
, .
causa, afl^rmando et negando res onnositas idem
Anani.iura rilu haptizutum Constantinura eorum
eorum-
'^'^
.
quodnmniodo bis dico.
dem dogmatibus cunsem^isse, in iisque ohiisse ct
i

; 32 Scd relinquamiis fabulas et imposturas au- Ilaptismnm


sic Arianum in Arianismo
mortuum, sempcr pro ctoribus suis ac slabiliamus scntentiam dehaptismo Constantinl
:

Sancto hahitum cultumque fuisse et coli in


Ecclesia Nicomediensi, a Papebrochio assertam a me con- .Mcomedien-
Calholica. Detestahitur id sine dubio Patern. ,

vestra: firmatam a Patern. vestra negatam, per hoc sem


verumlamen ex illa sententia id sequi, docet Baro- ,
quod
mordicus tueatur Romanum cujus defensione
nius, prscipuus vester hic, et unicus se- ;

fere dux, ad mel suscepta, indecorum sihi pulat non perscverare


an. 324 num. 47 etseq. numquam
passurus fquod in errore, aut saltem in opinione
nec ullus patietur Catholicus) Constantmum multo niagis aliena
pro San- a vero, quam sit oi.posita
Adduxi pro sen- nostra.
cto coli in Ecclesia, ct cumdem impie atque abEcclesia tentia niea a num. !), Eusebium Pamphili,
penitus alieimm migrasse e vita Episco-
, qualiter migrasset pum CiBsarea) Patestins. Addiixi Athanasium Pa-
cx sentenlia Baronii loco citato, si
ab Ariano Epi- triarchani Alexandrinum. Adiluxi plus
sine crimine sci.po haptizalus suh vitffi quam tre-
non admitten- finem fuisset et ex mea :
centos Patres Synodi Arimlnensis
senlentia etiam sic migrasset, si rebaptizatus Calbolicos qui
dum. ,
omnes eodcm quu Constantinus tempore vi.xerunt
,

leslantur
sub tinem vita; fuisset a quocumque demum toto mundo sparsi. Adduxi itcm liturlml coxvl;
etiam non Ariano, Episcopo sanctos Patres et
aut Sacerdote. Quia Ecclesiai Doctores
baptismum secunduni Ecclesia Amhrosium et Ilieronynium.
,

Cathulica sem- Adduxi Historicos prajcipuos Socratem Sozome- , ,


,

PRO ACTIS SANCTORUM


niim, Theodoretum qui pariter omnes intra pri-
; Francisco. Uti igitur diraoveri se ab opinamento D
raum a morte Constantini seculum vixerunt, scri- hoc non patitur a scriptore Gallo prsedicto, qui con- alctore c. i.
ptis suis illustres; sine quibus , vix ulla historicEe trariura asserit; ita nec debebit abduci ab opina-
ecclesiasticsc priniorum quatuor seculorum notitia mento a quovis qui post secula aliquot
illo, primum
ad nos pervenisset. scripserit contrariura.
33 Adscripsi, ut nostis, auctoribus meis suamcui- 37 Confundcre hsec possunt, quantumvis obsti-
Bomanum que a^tatum qua vixit. Agat nunc hisloricnm etiam natura in negandum animura, etiam illius qui mavult ^'^"^^*' ^^it:

7iulli idonci Patern. vestra , sirailemque uotam tcraporisquo vi- totam (luatuor primorura et amplius scculorura "'
cuctoritas
Infra secula xerunt Auctores a voljis sive pro baptisrno Uo- , historiam eccle.siasticam cvertere ac eliminare ab
iria :

mano, sive contra Nicomediensem cituti.in mediuin Eccle^ia, omnera negando fidera Eusebio , Socrati,
proferto. Inde, sine alia refutatione, cogeris fateri Sozumeno, Theodoreto, solis, certc praecipuis isto-
vel invitus. muximam esse divcr^itatem iuter au- tum teraporum historicis sacris quara admittere, ;

ctontates, contemporaneam nos.trani, et aliquot se- Eusebium non esse mentitum, in re tam nota om-
culis posteriorem vestram. Certus sum enim, ne vel nibus ac manifesta, ut raentiri non potuisset, quin'
unum unicum idoneum auctorera , non dico coa- objectuni sibi in os raendaciura quotidie erubuisset.
vum Constantino sed ne quidem , qui intra totum Eusebius, in.iuis, ex D. Hieronymo fuit hEereticus guem tota
priinum, alterum, ac (ertium ab obitu ejus secu- ArianvSy Arumorum signifer. Audio
et et : fuisse Scclcsia Gal-
^^°"°'
lum ^cripserit , contra baptismum Nicomediensem, Arianum ante Synodum Niccenam concedo : post
auf. pro Huraano , Cur
produci in mediura po.sse. illani permansisse ac raortuum esse in baeresi, ne-
igilur tantomajorem auctoritatem ac certiorem non gabunt plerique; et imprimis tola Gallicana Ec-
praeleras miuori ac minus certae? clesia, ejusque Martjrolugia et Missalia anliquis-
34 Scripsisse nostra memoria Gallus quispiam sinia quie tantiira aljest ut Eut-«l)ium in Ariauismo
;

unde per narratur, Franciscum primum Uegem, numquam a mortuis annuraeraveriut, ut etiara interSanctos re-
simililiidlnem Carolo quinto Imperatore bello captumfuistie cum- : posuerint coluerintque perpetuis fere teraporibus.
nstenditiir,
E que propterea passim irrideretur etiara a snis , re- Cunstat enim jani tunc a seculo nuao cultum ei ut E
spundisse fertur, id se tali scriptione effecisse, ut post Sancto delatum fuisse, eumdemque anno mdlxxxvii jrj,fQrdo
ceutum annos captivitas illa in dubiura revocanda nondum Eusebium Uunc inscribit
dcsiitse. Nam
sit.iSunc, upiuor, nihil dubitatPatiTn. vestra de ca- Usuanhis Martjrulugiosuu, quodjus^u Caroii Calvi
ptivitate illa Hegis Francisci, nixa testimoniis scrl- Regis cullectum uon tantum, inquit Molanus in
, ,

ptorum, cosevorum ipsi facto, et qul temporibus GalUcaiiis JEcdesiis , sed etiara in Romana et per-
proxime secutis per seculura integrum viN.erunt. muliii usurpatum perpetuo fuit.
tiliis

Nec dubitare nunc incipiet propter auctoritatem 38 autem Usuardus, ut editus est a Mola-
Dicit
pra^d. Galli, quaniumvis magnam aliunde is silji ad- no an. 1508 Die wnJunti. Civitate Ciesarxa Pa-
: . ,
perpetuts fere
eptussit; qui seculo fere ac dimidio post faijtum , l£tslinu', Sancti iliistwii Lpiscupi et Confe^.sorii , viri temporl^
primus id factum negat , sine teste idoneo , imo excellentiAsimi inijenii el hisloriogruplii. Quibus in- pro Sanclo
^''^"*''
contra tut testes factuni affii'mautes. At vero, si con- siiper addit alter Usuardi codex MS. antiquus in
ting*>ret Patern. vestram post miUe annos primura raembrana, ecdesiis Alsatiai aptatus et apud nos ,

nasci, an fidem derogaret illis, quibus nuiic adhi- conservatus Qui (Eusebius) ianlum dilexit studinm,
:

bet, conteniporancis et proxime secutis Auctoribus, ut nil a Constantino Maipto petere vellet nisi tanlum ,

staretque a Gallo istb ejusque sequacibus ? Non ut geslaSanclonnn t,ibi mitleret, in quibus suum inge-
puto ; nisi forte contingeret illam tunc nasci vitiato nium ad mullorum utilitalem eaercere valeret. H;ibuit
admodura intellettu, et qui verura a falso discerne- idem Euscbius in Galliis etMissam suam cum Ora-
re omnino non valeret. tione propria : habuit etpropriiun Officium, in cujus
35 Similiter, si vixisset Patern. vcstra ceutesimo priraa Lectione de vita ejus, sic habetur : Hic
pnmum indn-
bitabilem, (fingaraus) a raorte Constjntini auno, qui fuit a [ Eusebius) cum nliquando Ariana hsrcH laborasset,
nUervm Christi Doniini nativitate (luadringentesimus trice- ad ISyiwdum JSuixnam accedcns, Spiritu sunclo ins-
inciedibilem omnes
sinius septimus; habuisset tunc illos aucto- pirutuSy Patrum senlentium secutus e^t , ac dtincep$
esse.

C res quos enumeravimus, pro bapti^mo Coustantini usque ad mortetn .'•anclissime cum orthodoja {ide vijcit.
p
Nicoraediensi, non habuisset ullum pro Romano. Extani tolce tres cum
Lectiones et Oritio praedicta
Habuisset insuper testes illius veritatis bomines Missa, apud Heuricum Valesiuni aute opem Eu-
fere oranes, qui tunc vi.xcrunt ; cum soleant gesta sebii ubi ctiam mentionera facit Codicis MS. Pa-
:

Principum. ad pra?sertira Imperatorum , singularia risiensis Ecc!esi£e, aute octmgentus anuos , ut ait,
atque vs.lde eminentia, diu suliditorum auimis in- exaraii ,
qui continet Eusebii historiam Ecclesia-
hajrere, et quasi per traducem propagari ad poste- sticam Rufino interprete , atque ita incipit : /«
ros, uti experiraur exemplo proposito de capto
in notnine Dei summi. Licipit historia Sancti Eusebii
per Caesarem Carolum V Francisco Rege quod ; Cxsarecnsis £piscopi. •
omnium animis etiamnura insidet, Iippisque et 39 Ati)uc iiaec dicta sunto , non quod velim ego
non ideo
tonsoribus notura. frequons in colluquiura adduci- canoui/are Eusebium. Absit. Pontificii id fori est
tacite criml-
tur post sesquiseculum. Jam vero iuter omnia Cun- cui ego uie mcaque opinamenta voleus lubens sub- nanda Amico^
stantini facta ecquod illustrius et raemoria Cliri- mitto. ^ed et Pontificii similifer tori ost dccanoni-
stianorum sempiterna dignius , illo quo se per ba- zare (da veniam novo verbo) illura ,
qui nescio quo
ptismuni in eorura nunieio f erl( cle constituit ea- , usu aut abusu, a tempore immemorabih per totse-
tenus Catechuraenus fidei Catholicse pridem pro-
; cula, cultu Sanctorum, iu regno tam araplo et bene
batse signaculum suscepit et sanctie Ecclesia^ se : Catholicu. aliectus fuit non Patern. vestrs quae ; ,

subjecit, cum i^umma oraniura consolatione et gra- illasua decanonizatione iuvasit forum alienura , et
tulatione Catholicorura, post tot Imperatorum gen- Pontificiam sibi arrogavit polestatem. Ego , cum
tilmm, ac ultimara eanique sa^vissiraam Oiucletiani Ecclesia Romana nihii declaraverit quod sciara, ,

persecutionem, priraura hunc per baptismura Impe- super sanctitate aut non saiiclitate Eusebii audax ;

ratorem, plcne Cbristianuni, conspicientiura. facinus existimo esse Patern. vestra; , quod Eccle-
30 Si, inquam, vixissetPatern. vestra centesinio siara GaUicanam totara iira^sumat tacite criminari

a raorte Constantini anno, visis cognitisque qualia imprudentite, temeritatis atque erroris commisso- ,

diximus non potuisset tunc aliter opinari de ba~


; rura, et persecuia tan multa continuatorum. iu co-

ptismo Nicomediensi, quam nunc de capto Rege leudo Eusebium pro Sancto Neque excusat factura

Junii T. I III vestruia


xviii APOLOGIA PR/ELIMINARIS
A vestrum auctoritas S. Hieronjmi. Legenmt enim et tem, apud Sozomenum , apud Theodoretum legi D
AVCTOHE C. Galli Hieionymum. ejusque scripta de lia^resi Euse- Constaniinitm : et sic scriptum ab ipsis istis aurto-
plttra, /loc
vestra ribus fuisse, quis sustineat, non difficulter et lioc
^°i^^ intellexerunt ac Patern.
'''' et illis :
si
in gentrt cul-
fanda, apud lectis intellectisque, nihilominus Eusebium pro San- adniittet num. 53; ratus, illorum auctoritatem unius
suos invtnturo (.jo habuerunt. Si Galli vicissim inquirerent in San- Athanasii lectione quam et profert, ConsUinlem
,

ctns, quos Ordo Carmelitanus sibi aut fecit aiit ad- sci-ibentis, facile elidendam. Sed legit l^aronius tan- lejis textus

plura inveni- tumniodo toxtnm Athanasii Latinum ut est apud ^^^""asii;


optavit, et brevioi-i tempure coluit; .

rent carpenda. Specimen infra proponetur. Dices Nannium anno 1564 editus ubi nescio quo fato, ;

for^itan, tunc decanonizatum ab Ecclesia Euse- cum primo loco expressc legatur Conslantinus;
biura cum Gregorius ,
XIII probavit recognitum paulo post, ubi de baptismo ejus, irrepsit Consfans.
suo jussu Martyrologium in eoque pro Ciesareensi . 44 Quod si Baronius legisset etiam textum Atha-
Eusebio substitutuni Samozatcnuiu. Sed intellige. ex nasii Gra-cum, anno IGOO nrimum in lucem typis ^^'^ ^otinus
tanttm,
anastasi Uoctoris Parisini.in Leclionibusde S. Bru- editum, ex novcm Cudicinus U^b. qui omnes Con-
IVannio versus
none aboleri jussa, pluribus^ine similibus exemplis, sidntiiium legunt, concinnatiim , addita interpreta-
non continuo falsum aliquid judicari quia ex Bre- ,
tione Nannii pra^dicta: si legisset eamdem Episto-
viario Martyrologiove deletur ;
quemadmodum ex- lam Gra3Ce apud Labbeum et Cossartium. tomo 2
presse declaravit sacra Congrcgatio Rituum, ne- Concil. col. 7'.)8; utrobique, ex fide phiriuni ut ,

quaquam perexpunctionem istius aiiastas:s inten- dixi , MSS. legisset Kov^rs^vrrvo; ; atque sententiam
tuni fuisse. suam hac in parte vir mgenuus ac veritatis studio-
40 Praiter hanc sanctimoniffi Eusebianse laudem, sissinius mutasset. Unum mirari sa'is nequen nec ,

in promplu sunt Auctores plurimi. pra.staiiles, an- scio quo nomine appellem an stuporem , , an igno-
tiqui juxtaac recentes, etiam illi ipsi , qui notam ranf.iani, an fallaciam; non Baronii sed , illius qui
Fides Euschit
Ariaiiismi. torte non immerito, tribuunt Eiisebio ; Baronium sibi ducem hic sequendum ascivit. Vult
hlslorica Jau-
italur
quorum testiinonio non niinus quam Gelasii Cyzi- enim Patern. Vestra ctiam confirmare seiitentiara
,

U ceiii lib. 2 cap. 1, uc/i s/«i/iw.s/5si?/iii.< (qua: histurici


. Baronii, Constans legentis pro Conslontinus. Factum
Ikus sumiiia esti et inier veteres ecclcaiasiicx fiistorix bene. Sed quumodo ? Num. 48 ^crihis Aiquc ila :

Kide dignissimus audit. Imo et ipse S. Hie-


scrijjtorcs legitnr inOpenbus Gr-^co-Laiinis i*?. Alhanasii uti et :

ronynius tametsi ob Ariani&muiu Eusebio infen-


. aputl Labbcum et Cossortium tonio 2 Coucil. fol. 796
sior, fidem lamen cjus historicam aliasque dotes , (imo columna 798). Di'inile in Ii:tIu Lnlino apud
historicum comiuend:intcs, laudat Epistola Gb ad S. Jthanosium in Episfola de Sijnodo Anmini et Se-
Paiiiiuacbiuiii et (_lce:inum his verbis : Edlcsiasti- leucia.', tum in margine guam lu corpore leyilur , Im~
cam jiulclirc Eusehius Itisloriuni lexuit... licet nnpie- perator Conslans. non Coustanlmus.
tatis Arii apertissimus projninunlor sit. Et alibi ; 45 Quid? Legitur in operibus Graeco-Latinis
Quis prudeiitLor, dociior, eloqueiilior Eiiscbiv (tametsi Athauasii.neciionLabl)ei et Cossartii, Constans Tpro
non item (7)\r-
asscrtor Oriijenis sit) invcniri potesl? Constaniinus'? uti mox
expresse etiam explicds legi cns, uhique
4! Sed his non obstantibiis, seniper .Arianus ma- in textu Athanasii Latino tantum tam in margine constan- ,

nebit Patern. vestra; Kusebius ''""'" *-V''


: per ine licel ; atque quam in corpnre? Fateor , in Operibus Gr£eco-La-
ideo omni tide historica iudignus; id per me non tinis Atbanasii et Labbei legi in Latino Constans :
liret. Nam Hieronymus idem , cui illuiii taniquam sed textus ille Nannii est, quem sive semel, sive
Ariaiiorum siijnileriim inseclatur ; ejusdeii- pruden- centies recusum afferas, nihilo ex replicata impres-
tiam. doclrtnam, elotjncnliam et liistoriam ccclesiusticam sione plus auctoritatis conferes. Legere debebat
etiam a s, pnlclire, iitqiie adeo fiileliter descriptam, laudat et Patern. vestra, aut sibi legendum curare.utrobiquo
Jlteronymo.
extiillit. Iterum ; si, quia ha';'cticus , liistorica fide testum Grajcuin, quem <'itut, noctuis credo et , .

indignus est jam Martyrologioquoque Koiuano fi


. vespertilionibus. Utrobiqueenim reperisset Patern,
dem negare, alque e numero Sanctorum Maityrum vestra, et quisquis oculus habet, Kovorsvnvo; id- ;

eradere debcs, quotquot Ecclesia Komaua iihuude que ex consensu novera diver&orunt codicum MSS.
ignotos. sane pluriii.os . ex Eusebio iuseruit Mar- ut diximus. Si revivit.ceret niodo Baronius tanta ,

tyrologio suo populoque Christiano quotidie le-


; codicum MS3. auctoritas, scio, compelieret virura F
- gendos et pro Sanctis colendos propoiiit.
,
mufare sententiam suam diceretque (quod lectis ; ,

42 Vide sis, lui Pater, quo te abslraxerit zelus, Socrale, Sozomeno, Theodoreto, dixerat adan. 324
liaf eum pro EuM-bio paruni i«quus cui si fldem neg^ire pergas
h^retico Ita-
;
num. 53.) Q«(6- ni(d(>?/.s, Athanasium etiam scripsi^se
btat. historicam, quia luit ha^reticus , tamelsi plures IWjnTixvTivji non slatim inteUujehat causam baptismi
,

tueantur ejusdem senteiitiam (,'alholici scriptores Cunstantiniani Eusebio adjudicandam, nec vllum reli-
;

negare fidem pariter debebis Lutliero Calviiiove quum esse defenstoni locum nisi forte Paternitati
;
haeresiarchis argumentis. quai Catbo-
, etiam in iis vestrEe.
lici scriptores non minus quaiii ipsi tuentur
puta, . 46 Num. bO quusris;Sedquid adS. Hieronymiim,
captum a Carolo V Kegem Franciscuiu nec ut cre- :
in Epist. Fam. dicentem Consfantinus, e.rfremo vita.'
:
Ostendifur,
das, debebis moveri auctorilate Catbolicorum
idem suai tempore. ab Eusebio Nicomediensi bapti:atus [astute H-cronijmi
scribentium, quia ha'reticus aiiquis id ipsuin af.
oiniifitur, ais) in Ariunum dogma declinavil. Yis di- textum non
firmat ncgare cvrlutuin
:
et ego Hdem debebu in omuibus,
tibi
cam ? Eadcm a&futxa omiilitnr ilhid,i>i .-Jrianum dog pcr astutiam
quorum accusas Papebrochium quia haM'eticus , viu dedinavit;qua omittitur reliquus Hieronymi tex-
nescio quis eumdem in iisdem accusavcrit.
tus usque ad fiuem Iibri quia nempeneutrafaciunt :

43 Auctoritatem alioruin quos cilavi historioo-


ad qua;stionem pr^sentem, quae prsecise tractat de
ruiu Socratis, Sozomeni TheuJoieti i'cm
,
Atha- , ; baptismi Constanliniani loco ac tempore. Si locus
nasii et Synodi Arimiiiensis trecentorum et ani-
,
fuerit Roma, facde conveniet, baptistam fuisse S.
plius Patrum Calholicoruin unaiiimiter alfirman-
,
Silvestrum vero fuerit Nicomedia aut ejus sub-
; si
Bapttzatum tivmi. sub finem vitaj Con.stantinum fuisse ba|i|iza-
\n fine lilx urbia. non omnino certum e^t de baptista, qui ul-
tura, eveitisse te putas diceudo Epistolam illam
Constantem , , terius inquiri, nec facile uni Hieronymo credi debo
pro Constanti Synodicam qme a
aucloribus reritatiir, pra;dictis
,
bit fuisse Eusebius Nicomediensis. Si enira is fuisset
intelligi debere de Coiistuiiie et bapfistdin
noii de Comtanlino ,
bap',ista Constantini sane Eusebius Caesareensis
,

sub finem vila; baptizato Constanlini


idque pr.ccipiie liaronil :
innominatum non prsetermisissef, cum id gloriosum non faisse
sic sentientis noniuie, tepulas evicisse. Nu"» Ad- sectae suae Arianae fuisset, raagnamque ei concilias Eusebium
mittit Baronius ad an. 32i uum. S2 riicomid
; apud S 'Cra- set auctoritatem, primurainter Christlanos, eumque
Magnum
:

PRO ACTIS SANCTORUM.


Magnura Imperatorem Constantinum, a sectae subb ter nugasrepono; et maxime illud, quod num. 52
principe EusebioNicomediensi Episcopo baptizatura respondes ad textura Ambrosii, dicentis; haptismi AIT.TORE C. I.

uti et Ambro'
fuisse. Cum igitnrin pra?sentiarum qua?stio nonver- gratiam, in ULTiiais constituto, omnla peccata dimi-
tatur, inquoddogma decliiiaverit Constaiitmus jani sisse; Niliil, inquiens, vide colUtji. nisi quod sanrtus
baptizatus, neque a quo Nicomedise baptizutus sit; Puter ibi alludat ad lepram, qua Romas lahoravil Con-
sed an baptizatus ibi sit Homae; fru-
potius quain stantinus, ratione cvjus reputohatur in ultihis cunsti-
stra adjuuxi.--sem iilud, in Ariauumdoijma dccUnavU; TUTUs. Si siclicet e.xplicareauctores eoruraque ver-
imo et frustra atljunxisse videri possum ac volo, ba, ut iN ULTiMis coN^TiTLTUM esse, sit U-pra labora-
illudHieronjmianuin, uO EuseOio yicomeiUen^i bapti- re; leprosiomncsgaudeant, atquead Patern. vestrara
zalum esse. Opinnr enira et hoc falsum esse, tum confessiouis causa concurrant suadeo ab omni ex- ;

ex ratione supra allata.tum quod ahunde discaraus, comraunicatione alii.<que censuris ecclesia^ticis, et
cujus nouiinis et loci Episcopus baptizaverit Con- peccatis quanturavis gravibus, etiam sumrao Ponti-
stuntinum. fici reservatis. tamquam m ultimis constituti, con-
47 Fasti quippe Ecclesia Alexandrinae, in Ha- tinuo absolvendi.
bessinse gentis Hagiologiuni nietricuni relati, no- 50 Atque heec satis sunto ad stabilienda argu- Condmio
sed polius
de baplismo
minanl b;iptistara Cjiistjntini Prtrum, Solorum in raenta mea, cnntra objectiunculas Patern. veslrse,
1'clrum Conslantinl.
S.
Solcnsem Ep.
Cypro civitatis Episcnpura sanctura cui ad diera : pro baptismo Constantini, sub vitae finem coUato :

VII Tubiv, qui diei secundo Januarii nostri respon- quje cui hanc persuadere nequeunt, ei
veritatein
det, iiccinunt hanc ^trophen SaluU-m (dicoj tibi, : auctor sura ego, ut imposterum alistineat abhistoria.
Petro Solfnsi. lapUsUe Constantuii Rpgis, ejus qui Colligereinterim, ex dictis huc usque de Ignorantia
Crucem revclnvit (sive invenit, aut publice coiendam fiicli historica, potest Patcrnitas vestra nnn agi hic ;

adorand;imque propot.uit). Dws miuhslerii lui, facti de faliulis, seu veris, seu fictis; sed tiu^ri, au Cuu-
sunl dief JusliUx ela^quilatis administranda^ : qnoniam sit prope Nicomediara, an Ro-
stantinus biiptizatus
confractus est Dccjon, ft cecidit Bel, sicut olim haias mje; quorum alterutrura necessario dioendurn est.
pnvdixU. Quibus indicatur per bapti&mum Cun^tan- Priraum asserunt Auctores plus quam trecenti,
tini, omnem sublatam gfntilibus speni es.^e resusci- cocevi oranes, toto orbe sparsi, doctissimi juxta
tandae aliquando idnlulatriae. atque sanctissimi, uti vidimus : secundum asserit
48 Sed vereur, ne hic inihi objiciat Patern. ve- nemo idoneus tostis. qui nomjnari ut tyiis possit,
stra silentium Eusebii Caesareensis, nihil de illo intra secula tria sequentia.
ets\ pjiis
Petro Solensi, baptista Constantini, raemorantis. bl Colligere item potest Patern. vestra,
quain
hon meinine-
Eusebius, Ego vero objioiani simihter Piitern. vestra; ejusdera fru-^tra elevare auctoritatem Eusebii, ex. An Eusebius
conata sit
lit
in hxresi mor-
Eusebii silentium circa baptistara Constantini Eute- Baronio praeoipue accuraulans raulta, quibus eum
luus sit.

bium Nicomediensem, quem ex Hicrunymo credis ostendiit ha'reticura fuisse, quod ne nego quiiiera :

taUm revera fuisse. Et raliuneraaddo, cursilentiura sed in ha-resi mortuum, negat Rcclesia Gallioana
Eusfcbii faveat sententiie nustrae, ex fastis Haoessi- (cujus pliires Episcopi Eusebiiiiu noverunt onrara in
nis ; non faveat vero sententia? Patern. vestra?, ex Synudo Nicsenaj semper nec Baronius
et negavit ;

divo Hieronymo; idque pra-cipue e prudentia et aut citati ab Auctores eo usque haeresim ejus
eo
subtiliiate ingenii, quam Eusebin tribuuntauctures, (quod sciam) extondunt.
etiani Hieronymus; et testatam faciuntipsa Eusebii 5:2 Colligere insuper potest Patern. ve^tra, h»re-
Il.Tresis non
scripta, non modo historica, sed etiara theologica, sim non efficere, ut quis cnntiniio in omnibus deli- fiicit In om-
quae passim extant. Prudentis namque et subtilis ret; ut negare ausit, raedio die lucere solem ; ut iiibus dtlirare.

erat ingenii, nihil piiblice scribere, quod publice raentiri velit in re toti mnndo exploratissiraa; ut
constabat falsura. Arque hac ipsa de causa peccasset iinpuue mentiatur neniine oiunino contradicente, sed
etiara conlra prudentiara suam; si falso scripsisset, omnibus mendacium ejus, uti tale coguitum, pro
Cimstantinum sub vitai finem i+rope Nicomediam veritate verissima adorantibus.
baptis^mo tinctum esse. Prudentis item et subtilis 53 Colligere etiam potest Patern. vestra. Greecos Grxci Cofiices
le.jUnt Con-
er;it ingenii, Arianismo faventis, ut p;ilam enuntia- textus, non soliim Sncratis. Sozomeni, et Theodo-
stantinum.
quod salva veritate in rem suara posset; quale reti, quod fatetur Baronius; sed etiam S. Athana-
ret. F
f]ui nec En- erat, proik're nominatim Eusebiuin Nicumedienscm, sii (cujus textum Graecum B^ironius non viderat,
sebii Ificom, interpretis errore lapsus,
siis re ipsa Constantinum baptizasset. Erat insuper ideoque Nannii, Latini
memlnit.
pruu^ ntis ac subtilis ingenii. Ariani-sino faventis ; aliter sentiebat) et quidemexnovemcodicibus MSS.
sdeiii^o quod salva veritate in nem suani
tegere, piwter irapressos, legere, Consuuilinumin fine vitSB
l^-^gcr^ poteriit;quale erat, non prodore nomen Pe- baptizatum esse nuUura vero legere. Con.^tantem,
;

tri Solensis, qiii baptismum contulerut Constantino, nti Patcrn. vestra sustiiiere vult, o' susiinere nollet

recte Caiholici; ut ne illa prudiiioneCathfdicis vide- Baronius, si illa raonumenta hiibu:s>ur, quo; Paterii.

retur prudesso; ubi silendo auctorein baptisini , vesfrre hic indicantur et aiite ooulos propununtur,
iiulli fiiciebat injuriam arguraentum vero relinque-
; si videre velit.
Auclorcs
hat posteris suspicandi, baptismum contulisse Eu- 54 CoIIigere denique potest Patern. vestra, e\-
Oont fiiem
seliiuiii Nicumediensera, quia in ejus dioecesi ba['ti- pIic;itionera, quani adliibet verliis divi Amhrusii, viemitur,
zutus fuenvt Constantinus. oninino ridiculam esse. Item textumdivi Hieruuymi tlst 1(1 ali'
qtto eriei>t
49 Redeo ad textura Hierunyrai, ex quo inferri posse ac debere iidmitti pro illa parte, qua ciuninu-
Uaioiiijmi
posso negn, una atque alia ejus verba Eequaliter nem cum aliis sui temporis sententiam docet; non.
tcittts pono vero debere ailmitti, ubi singularera.aliisinaiiditam,
credi debere. Buptnatum enira esse Constaiitinum,
cxatninatur.
latius patet, et prius cognosci potest; quara, a quo ac rationi parum cou.sonam tradit. Qiia in re ^tupeo
biiplizalus sit : vt ad ha;c ipsa cognuscenda, uihil pervicaciam Patcrn. vestrs, quae pergit sustinere.
omnino atlinet scire, quod dogma de^iceps decU-
in indignum fide esse Aucturem qaalemcurai|ue. qut
»rti'?M7. Egoqu.dem nullus dubito, tiuin Patern. ve- in uno aut paucis errasse depivhenditur, oxaucto-

stra infans Baptizata sit. ignnro aiiteni. a quo Paro- ritate aliurum, aliter sentiontium; afque iiino Eu-
nogandam tidera a Papeiirochio pr.etendis.
cho nec ad haptismum cjus spectat, a me sciri. ia
:
sebio
(juoil dogma duinceps dfclinaverit, an illorum, qui quia nno alteroveeum non se(|uitur,rationeuixus.
in

exanimi sententia dr-feiidunt antiquitatem Carnieii- Cerle sibi ipse nnn creditlitD. Augustinusin multis,
tanam; an veroeorum. i,ui pro forma tantum, ne quic, iit Christianura ac veritatis studiosura decet,
laudahiliter retractavit; uti raulti alii fecerunt, quo-
t"ratrum suorum incurrant invidiam. Sed et haec iii-

ruin.
; :

APOLOGIA PRyELIMINARIS
nim gandeo enumero esse Papebrochiuni, quem ais, rum in margine, quod Canones isti Ilenricum Ar-
llttCTOBE C. J. proprio motn rctractassf ttltrn bis mith- crrores, fjtios chiepiscopo Rhemensi. secnlo ix florenti, et plerisqne
irtler Acla Sanctontm ex itjnorantia comttiiscrat Laudo .
Eriidilis videanlur .snpposili, uti et ipsi Labbeo, et
veritalis sfudium in Papcbrocbio, non minus quam Christiano Lupo, et Antonio Pagio, et E.nmanueU
inD. Augnstin{) unicum tamen deesse credo. illius
:
Schelstratio, viris istaru.n rerum peritissimis, et ex
errorem, tit numerus bismille compleatur; ac dolco, pi'ofessotalia tractantibus. Ut alios omittam, audi
qund in tanto errorum numeronihil in causa vestra Illustriss. Schclstratium, bibliothecae VaticanEe Cu-

repererit corrigendum retractandumve, etiani post- stodem, Pafern. vestrae non minus quam mihi aesti-
quam vos multa, npinione vestra, luce clarius de- niatum, in singulari Dissertatione hnc de (^oncilio

raonstrasse jactatis : aut si quid bic etiam retraeta- pag. k%i ,4ntiquilatis illiistratx, sicconcludentem.
agnoscite a^quum ojus in vos animum.
vit, 58 Qitia, non solum Dionijsius (qui Romae Justi- utpote sup-

55 Insuitat nihilominus Patern. vestra Papebro- niano imperante Coilicem Canonum confecit) Cano- posititium

chio num. 42, quod Enselmm auclorem habet viorlo nes hosoinisit, sed ctiam lioc Conciliutn, tuin ex dictis
ilc Baronius
proiatur Ami- proifatissimitm, ubi de baptisrao Constantini. mndo pertotam Disse.'tatinnem. liim e.c falsa Consnlumci-
eo ; ubi de impvohiitissiimim . ubi nescio qua? in illo reprehendit. tatione, lum cx Helenx subscnptionc, contra omninin
bapttsmo Nolim liic pluribus ea prnponere, utpote non magni seculoriim praxim, quie miiUeres ab Episeoporum Con-
Const,
momenti. Sed velim qucerere. an idem Baronius, ciliis, el mullo matjis ab eoriim suhscriplionibus exelit-
qui Patern. vestrre est suctor prohalissiinus, ubi agit dil : titin demum ex niimerosissiino el Grtrcoritm Epi-
de baptismo Constantini, fquamvis tot alii rccentio- scopnrum catalogo, oliisque , suiipositionis arguilitr;
res. a me citati. Perronii Cardinales. Petavii, Lani- Hincmaro. Melropolilx Rliemensi; Pa-
facile asscntitrr

becii, Valesii, Hermantii, Pagii, legorint et ipsi risicnsium Jrchiepiscoi>o de Mtirca, Christiano Lnpo,
Baronium, magisin arfehistorica.quara profiteban- Phitippo Labbeo, ac plerisque Viris eritditis, tacite ttb

tur, versati. quam est Patern. vestra, aut ego; et eo citalis : facile, inquam, iis asscntior, ircrem Epi-
tamen, salva Baronii pace, non probant bapti-
illi loqnm el Cnnones xx, tle hoc Coticitio, ulfcrlnr, reston-
smum Romanum. probant veroNicomediensem. Nec tes, esse suppositos. Atque boc Concilium Romanura,
putare velim, Patern. vestram se illis omnibus per- est, cerlnm et indubitntum vobis, sed solis, testimo-
spicariorem existimarein penetrandis Rarouii argu- nium pro baptis.no Constantini Romano, ideoque
mentis, aut discerncnda veritate historica.) primo loco productum.
50 ^'elim, inquam, qua^rere an Baroniu";. qui 59 Videamus alterum. Sunt iUud ^c/n 5. Silve-
improbatur nihll Acta
auctor est Patern. veslra; proiatissimus, iilii de stri, ais, in allcro Concilio Roniann, snh Gclasio priino
ubi df origine S. Siivestri,

Ordinii.
baptismo Cnnstantini; sit eidem simWiter prohalissi- CVM OMNI IIONORE SVSCEPT.J. Bona fides
mus, ulii ad anmim H8I, num. 13 sic scribit : aut intelligentia Pafern. vestra; l.ic iterum deficit
Constaulior viiletnr assertio, qnod Ordo RelidiosorHm Falsnm est eni.n illic scribi, Acta S. Silvestri cum
Carmelilavornm, qui in Palirsliua in ipso Cnrmelo omni lionore suscepia esse. LegebaiUitr tanfummodo
monte fixere sedes, snti Ale.randro 111 Rom. Ponliftce a mullis in urbe Roinana Catlioticis, et pro aniiqito usu
sump.<il oriijinem : quoto mitem anno ejus Pontificatns. mullse hxc imilaliantitr Ecclesise. Eatenus autera pro-
habetur incerlnm. Horiim auiem promotor, propagator, bantur illic AcfaS. Silvestri praedicta, a Gelasio,
ct cuslos fiiit tlle, qui fnngeOatur iti Orienle legalione quateuus ipsa, ut multfe aliEp scriptur», ibidem ex-
Apostoliae Sedis IJaimericns, Palriarclia Anlioclienus pressa», suscipi non prohibenlur: quia nempe nihil
gui considerans cnmpliires ex Occidente, qid venerant contra fide.n Catholicam continebant, ac .itiliter
vilam eremilicitm actiiri in Terra saiicla, liiiic inde di- legi a populo Cliristianoad multorum a?diflcationera
tpersns, crpositos barbarorum tnciirsibus ; coHeqil eosin poter.ant. utinuncetiam legt.nturtam ipsa quam alia
viiiim, duiitrine in monlem Carmetnm, Elix liabilatioiie Sanclnritm Acla. tamefsi nou in omnibus probata,
eijreijie olim nobilitalvm fuere ista principia, e.r irao iu multis roan.feste falsa. Nou eni.n sulum ad
.
qui-
bus. ut ei parva scaliivigine fliimen, inimrnsus est an- imitatione.n sui allicit quod re ipsa pra.'Clare factura
ctus ccetus relitjio.mrum virorum. Hactenus Barnnins est, verumetiam quod potestpra^clare factL.tn fuisse.
;

qui hic quoque pTOfofnsimK,^ est Paterii. vcstra?,


si
60 Considera nunc, quam certiim el iniliibitalum
uti debet esse, ne nihil exen probet. ubi testininiiium dare possint Acta S. Silvestri
de baptis- qua,',
reo Cnnstjmtini
F :

jam principium contentionis ve-


; ipsn Baronio teste ad aunum 315 nu.n. 17, non in compluribus
stra? cum P. Papebrochio. et caput omnibus vcra sunt, prout liodie extanl, nimirum de- deturpata
ejus, omnino
suhlatum est, et in reliquis facile pax et amicitia mcndaciis,
lurpnta complvribus (ul vidimus, ait ; ac prius raon-
vestrn coalescet. Credat igitur hic sanctissimus straveral) qux aliunde irrepseninl, MENDACIIS.
OrdovesterreligiosissimoBarnnio, si minus honori- Et Baronium fere secutus Labboits enumerat com-
ficum sibi putet, credere Papcbrochio. Alia peudio mendacia illa to.no 1 Conc.l. col. 1491 sic
vobis
similiter credenda proponit idem Auctor dicens
ad an. 444 Acta S. Silvestri, pront hodie extanl, pluri-
;

num. 17. bus mendaciis scatent. Nam qiiod referunt, Constan-


Pro haptismo 57 Eruditorum, scio, nullusdubitabit, quin allata tinnm ante Hetenam Cbrisliannm fnisse ; Constanlinm
tiomano nthil hacteinis argumenla pro baptismo Nicoraediensi,
evincit Con-
etConslanlem C^^sares /iugiistos hoclemporein Oriente
talia sint, ut in considcrationem venirenon possint,
cWfum Ro- degissc; Isaac (alii legunt Isaehar) apitd .ludxos sum-
manum. qua; ajrerri s.ilent pro Rnmano Silvestrino, quan-^ muin Ponliftcaluni atlminislrasse: Helenatn ex Bithy-
tumvishunc cerla et indiibitata probare
testimouia in- nia oriundam fuisse ; jejnnium Sabbati per ,Silvestrum
scite jactet P.atern. vestra niim.
25 Molivi sni. Obi- abrogalnni, diem Domimcum per eumdem instilulum,
ter oculo dignemnr eerla illa ct indiibitatn vobis testi- ipsiimqiie Silrcstriim Ponlificem a Mctchiade ordina-
monia. Nam (uti probas ibidem prnno.) Concilium tum fuisse. {Addere his potest qui volet, Constanti-
Romanum. sub S. Sihe.stro Romx coaetum, lepra infectum per universam,
in exor- nuiii ut Acta apud
dw i</ /cs/8/i,r. Auctoritas magna et coa-va,
si modo Surium lo^uuntur, misisse regioncm, qui infanles cnl-
vera sed hnc ipsa sibi
Patern. vestra persuadere
:
ligerent crudeliter mactandos, ut eorura sanguine
numquara polerit : afque ideomagisniiror, qund aliis adhuc bullienle k piscina lavaretur. Addat etiara,
idcredendumausitpropnuere. Dic, quodnam baptizatum Romse a S. Silvcstro Constantinu.n, rem
istud
tonclram Romanum? Cujus viginti
Ccnones circum- Gelasii tempo.ibus uliique ignotam. Addat denique,
leruntur. milio loquentes
de baptismo Constantini eu.iidem Constantinura anno Christi cccxx.v, iiti
Romann; et
oxtant apud Labbeum tnra. . Conc.l. Baronius coUigit. Roms baptizat..m fuissc, quo toto
col. 1545. bed .liidem
extat quoque a Labbeo nota- anno RomsB non adfuit:) aliaque ptura a ventale om-
nino
PRO ACTIS SANCTOHUM.
uino aliena esse, pvxlerquam quod id pvlcbre onlcndai eodem toino 7 col. 939 ex iisdem Actis Silvestrinis D
Baronius aniw SIS tiurn. 12 et seqtientibus; eliam ipsi citat Concilium illud Romanura, ad quod Heleua ArcTonEc. ».

Canones Apostolorum, et Nclie, quas iOi conscripsi- Judseos, Scribas et Pharisa;os adduxerit, paulo ante
mus, aperle dfmonstranC hic monstratura nullius fideiesse.
61 Acta illa, a Baronio et Labbeo
Objicies, scio ; 64 Atque hic quidem pnraus omnium est, quod
etlamsi pii-
credi puriora fuisse,quando RomEu et in niultis aliis de baptismo Constantini Gregorii Tu-
sciara, iduueus Auctor, qui
riora fuerlnt Ecclesiis lccta, suscipi jirohlbita non sunt a Ge- Romano ex Actis S. Silvestri meminit. Nara quod '""""
iJtitio: lasio. Nescio equidem qui probent Auctores illi opi- Gregorium Turonensem eo trahere velint aiiqui,
nionein istani. Pntest enira Poutifex ille utilitatera, violentum pluribus videbitur: nec immerito. Nam
ex lectione piorura gestorum in vulgus promanan- haic ejus verba, ex Historia Francorum lib. 2 num.
tem, spectasse polius, quara rigorem veritatis histo- 31, ubibaptismum Clodovei, primigentis suae Chri-
ricai quemadinuduin eadeni Acta, etiam ut nunc
: stiani Regis, descrihit, inquiens; Procedii novus Con-
sunt, utiliter legi permittuiitur ab Ecclesia. Fuerint stanfinus ad [uvacrum^ deieturus leprx Vi-leris morbum,
tamen puriora tunc, et fuerint purissinia, per me sordeutesque maculas gestorum antiquorum recenli la-
licet. Quid concludes ex Actis illis purissimis pro tice deleturus. Hxc, inquara, verba de baptismi
baptismo Cunstantini Romano? Nihil de baptisnio Constantiiiiani loco ac tempore nihil exprimunt.
illo Gelasius, ne verbo quidem. Citat solummodu Deiude tota Scriptoris, encomiasten hic agentls,
Acta illa, ut hic suppunimus, purissima : quae pro- intentio per hoc salvatur, quod Cloduveura, primum
bari debent a Patern. vestra in puritate sua aliquid Francorura per haptisraa Christo renasciturum
locuta fuisse de baptismoConstantini quod ni fcceris, : Regem, laudet exeraplo Cunstantini, primi similiter
auctoritas Actoruin istorum, quantumvis purissimo- inter Imperatores baptismo Christiano tincti;di-
Fura, nihilo plus confcret ad intentum Patern. ve- cens; Procedit novus Constanliuus adlavacrum; cujus
strce, quam eo conferant eadera Acta, ut nunc sunt, deinde effectum describens, ^er lepra- veleris morbiim,
depravata. Imo quamdiu illa Acta vis pura et au- fam potest spiritiialera peccatorum lepram, sane
tUeatici fuisse; tam diu Constantini Baptismus velcrem, intelligere; liuam alludere ad lepram Con
Romauus et lepra, re^-enti infantiura sanguine ex stantinicurporalem; quie sane vetus non fue
In ipso
E
Aruspicum responsis abluenda. abfuisse debent ab rit, cura divinitus imrais.^^a, non multo post mira
Actis illis, non minus quarn abfuerint alia iniperti- culose depulsa dicatur, uli vel ex ipsis Actis Slive-
nentia, paulo ante ex Labbeo prolata. Quis enim strinis patet. Adh;ec, per leprx morbum, non tam
de lepra ilia aut de illo baptismo soraniavit unquam ci^rporalera (neet
hoc labura^seClodoveura insinuot)
usque ad Gela^ii terapora et diu post, idoneus scri- quara spiritualem iuteilexisse dicendus est Giego-
ptor, Latinus, GrEecus, Christianus, Gentilis, ami- rius ; uti mox per sordentes maculas, non inleUigit
cus aut inimicus Constantino'? Unde ergo illa pro- alias, quam spirituales animae.
babis? Ex Actis S. Silvestri, ut nunc habeutur? 65 Interea tamen, si quis spiritu contradictionis
NuUaillis hic fides. ExActis ilhs, ut priraitus fue- actus, :^ustinere perlinaciter velit, Gregorium iato AnastasH fti-

runt, purissimis? Nihil illa de baptisrao et lepra, suu loquendi modu respexisse ad leprara Cunstau- *'''o'^- *'

nisi ostenderis. tini corporalem; et hoc ego nou morabor gratis

62 Cousidera etiam quod Julianus Apostata, an- concedere; requireiis pariter concedi milii, quod

LepraConsta» nos XXVI, po.st Cunstantinum mortuus, ohjecerit Acta S. Silvestri, qua; sub Gelasio supponimusad-
tini ficlida. quaf^i per ludibrium Chri^tianis (uti legitur apud huc pruba fuisse, ccntum spatiuaniiorum, quod in-
Cjrillum Alexandrinura lib. 7 contra Julianum) ter Gelasii atcjue Gregorii prsedictorura intercessit
baptismum eorum ncminem lopra aut alio morbo obitum, viliata fuis^eetnun majorein, quam uunc
;

corpurali sanavisse, dicens : £l leprosi quidttn lepram apud Eruditos, aucturitatem habuisse tempore Gre-
baptisma non at/imi(.... ^4du(teria vero, rapinas et gorii, quamvis in laudem Clodovei Regis, inde de-
omnia omnino peccata eximet'^. Qua fronte ita loqui, duxerit comparationera. quara vidimus. Jara reli-
quantumvis apostata, Imperator ausus fuisset, si quos Auctores, AdrianoPapapnenurainato juniores,
recenti meraoria in Constantino re ipsa tale miracu- Anastasium Bibliothecarium, Waudelbertura Diaco-
luni in totius mundi conspeotu contigis^et, depulsa num, Nicolaum IPontiticem, Theophanera, aliosque, „
per baptismuni ejus lepra? Quid otiara irapedivis- qui obiter plerique baptisraura RomaDura innuuut,
set Cyrilluui, quo minus Apostatoe pridem mortui nihil attiuet refutare alio argumeuto, quara quo re-
dicta conlutaret, allato Constantini, lepra sic mun- futaviraus auctoritatera hac in re Adriani ; quia
dati si verum est, exemplu? Sed nihil de illo Cy- nempe talia adstruxerunt, ex apocrjphis Silvestri
rillns ; respundeiis tanturamodo, baptisnia etiam cu- Actis, quoe illorura ictate nihilo majoris fidei fuisse
raturum esse lepram aliosque raorbus, Deus vel-
si censenda sunt, quam modo.
let, aut eum in finem illud Christus inslituisset. Ut 66 Pergit denique probare Patern. vestra, per
videri potest apud ipsum loco citato. quod mbil labula
certa et indubitatu sibi lesttmonia, vult, haptis-
Lataanensis,
63 Tertium vobis cerlum et indubilatum te!,iimo- ma Roraauura : quia praedictis auctorihus suis accc-
nium profert Adrianus IV [it\ poue hic sequitur Pa- dit anliquissima Romanx Ecciesix traditio, cnjus spe-
Nihil etiam
tern. vestra Ciaconiura.ut ejusetiam errores araet, cimen exhibet mugna cotumna secunda a
tubula ; ex
ti>incun(
aiidoriltites
Adrianu7n IV, pro I scrihens) in Concilio Nica'no se- latere dextro navis basilicx Lalerunensis pendens : cu-
Adriani cundo, et tum. 2 Episl, Decrelalium. Obiit Adriauus jusverba referuntur rlrt. 14 § Z E.vtiibitionis errorum.
I suh exitum seculi octavi, annos fere ccca morte Videamus ipsa Anle annos milic (inquit Tabuia)
:

Gelasii Papae pra^dicti. Interea teraporis Acta S. circa annum Chrisci sexcentesimum, S. Gregorius, et
Silvestri, quEe possunt sedcnte Gelasio pura et pu- ante istum S. Silvester, Indulgenliam plenarinm, quo-
rissima fuisse possunt itidem ac debeut, in suppo-
; cumque tcmpore anni, omnibus ad Ecclesiam Lalera-
indigna Schel-
sito illo, depravata esse ntm adiuodum diu post; nensem venienttbus conccssere. Non pruscquor reliqua,
sfraiio vlsa-
cum Adrianus pra-fatus, citet Acta illa Silvestrina, cum ex capite Tabultepateat, ipsara initio hujusse- que citarelar.
jara tuin uuu melions nota;, quam nunc sunt. Nam culi primura scriptam esse alque inde satis appa- ;

idera Adrianus, qui luco vobis favente, sciiicetEpi- reat, quautum tidei mereatur in re autiquissima,
stola Constantino et Irena) Augustis inscripta, atque mille treceutos ante aiinos gesta, de baptismo Con-
a Labbeo torao 7 Concilioruni col. 102 reiata. ex stantini, quem postea eadera Tabula innuit conti-
Actis S. Silvestn mcntionem facit baptisrai Uoiua- gisse Romce, uepulsa a corpore baptizati lepra.
ni: idem, inquam, Epistola ad Carolum Magnum Ccrto Illustrissimus Schelstratius, quem supra lau-
davi,
AP(»LOGIA PR.ELIM1NAHI3
davi, ut erat ciirioMis aiiti'iui(atis srrutator. in ec- potost : cura id fecerit priusquam libri ejus proscri-
AtXIOnB C. J. clesia Laleraiifnsi (-eiilies npectaverit Talndnm prae- pti fueriiit. Quod contra evidcntim vcritittem esse ex-
(iicLam: seddii^nam non juilicavit, cujus vel verbiilo (oijitulum, luculcntcr pnleiil cx citalionilms infra pro-
iiienliunein faceret in Autiqnilate sua lUiistraia pag. duceudis. Nam cum prhnum folium Coniilus Cluonico-
466 el seq. ubi piurinia cuiligit pru Baptismo Ro- hislorici PropyU^i Mnji suduret subpxlo,
tatetur
inano, quibus addi non licnit miserai illi Talnil^. PAPEUUormrs fol. 3*
num. 20, se accepisse et lk-
Ununi niirari non desino, quod ausit Palern. vestra, GlS^E PR.tFATVM InN0;.ENTI1 Xf DEf.RETVM SUtlS cito :

tam cnta el indubUata tvstimonia vel mediocriter Hi- proinde {si animus ei fuisset obtemperandi Decreto Apo-
storicA-Peritoriinioculis ubjicere;quudque lam pne- sloUco) ut omnia ct siugula, ex istis damnaiis Itbris e.c-
fidenler suani Iiic probationem concludat his verbis: cerpia, in subsequentibus foliis, prjcio subjicieudis, pcr
Quihus oliisqiie ANTiQLissnns A"CT<>RmL-s (maxiine tolum Coiiuium expuiigerenlur : et n forliori, ut expuii-
aniiquus vestros ego supra produxi omnes: nam gerentur ex tomo 6 ct 7, aliquot annis post demum im-
aiiliquissimi nulii junt, ulonei testiim-nii).... id (ba- pressis.
ptisina Rumaiium) undequnque lam solule piolmtnr {s\ 70 Hactenus Patern. vestn', qu<e, reroquendo hic
verbii qualiacumque, i.ruljatiunes forent) nt Jultus etiam cramben suani, ac negando contra as^ertio-
liofniMsiom. 25 Vct.patr. asscrat, essi' tkmeritatem nem Papebrocliii. fulium illud 5*^ Conatus Clironi-
ncgare, Cviistantiuum a S. Silvcstro bapiizntum fmsse. cu-hiaturici inter ultima impressuni fuisse ; conipei-
Qui idem Julius", si modu oculos aperiret, allafaque lit nie quoqiie, utcrambenrecoquam et quae Patoi u. :

a nobis argumeula inspicerel, a>sereret profccto, vestra, piimum a Papebroihio. folio 5* citato appo-
esse TEMi-.niTATEM, ncgarc, Constmlnium sub vttaf fuiem sita, gustavit; a me iu Epist. Fam. ingesta in us,
in suburbtis JSuomedix baptizntum fuisse. digerere non nunc demum hic tertiu cocta
potuit;
67 Transeo ad alia, prnperans aJ Brevem Listru- exliibeam. Gusta igitur denuo ac digere ex ICpist. (quod ei vitio
tf<rreil.s cri- cltonnn meain purgandam. Paragrapho suo 4 male Fam. a numero 20 sequentia: Quod Papebrochius darl non
ipen intque
Jjabet I*alern. \e.Hram, quod ego num. meo 19 citetsubinde, ac laudetetiam,Natalem Alexandrum. potestj
objectum Pa-
peltroc/iio.
dieam, sujmno crimnii a vobis dari Papebruchio, quod vitio ei dari non potest; cum id fecerit prius qiiara
E
noininlla feneut iu rc hisiortca,
qux Luthenis, Calvi- quemadmoduni ad cri-
libri illius proscripti fuerint:
nus.... Laur.oyns, ac Nntults /Jlexnnder docuerunt. raen imputari non potest illi. qui hodie iaudaverit
Et irasceris etium, dicendo: Itaiie? (Jva-tiam, obte- librum, mulfa bene ac erudiie disputantem, si is
cio, illa SMil-! Nuii oslcmlcliir iii Iniii Idiro, qiiod iilla {orte, propler (ieteeta qiia:(l!iiii eirala, ]iost ii.ensem
miiiini, et miillo miiiiis simivio aimini, dem Pajniro- annum,
;vut Indicem librorum prohibiloruin refa-
in
chio. Concedo ; 1'oilas^is toto liliro te nuu olijicere ratur. Papebrochiiim autera ante daniuitionem
verbotenus smimum
crtmni : at ubieiinique de bw- Alexandri pnedicli, tantumniodo usum fuisse libris
resi agis, de sivimo crimme agis cumque identidem : ejus, scivit Patern. vestra, cilans Art. suo 4 § 7
ingeris, Papelirochiuni lciiere nescio qua; cum Wi- partem texlus hac super re Papebrochiani. Scd cur
elcllislis, cum Illijrico, cum Liillieio, cum Mogdcbiir- nou totum? An ex toto texlu patuisset siiiceritas
getisibus, aliisque lixresiurcliis: qusero. aii intelligi Papebrochii, et omni culpa a legentibustoluni, ab-
debeat Papebrocbinsaliqiiam lenere hicresim, quain solvendus putabatur? Quando neinpe animadvertis-
nec iie.
isti doceiit ;
seiit, illud ipsuin folium loqui et fateri, contra per-
08 Si tenet, summuin crimen admittit: sed non tinacem obstiuatioiiem
simititcr com- miuus
Patern. vestrse, aliler vo-
admittit crimeii P;itern. vestra, quod lale cri- lentis
pettt Amico, credi. se inipressione jain fere absolutu, pro-
ir.en ejus iion aliter proLet: inlerest enim tolius pterea quod mutari quKdam deberent, ileralo desli-
Eccdesiw Catholica', detegi ha-reses in viiis Cutho- nalum fiiisse ad jirxliim. Totuin igitur accipe tex-
licis ac Religiosis. Si non teiiet ha;resini ali'jiiam cum tum ex Coiiatu Chronico-historicu pag. 3' num. 20,
ba;reticis Papebrochius; Siimmo pariter omiiii! da- 71 His pratwlaiis, nicipio cum P. /lensclienio a
bitur Patein. vestriu, quod innocentem ha-resis iu- iif tcslatvr
primo ac prxcipuo Ecclesix Coptle Clirislo Jesu, cu-
simulet, aut iu ejus sus|iicionem addiicere coiielur, tpsum fotiuin,
quod cam Lu- jus Vicarii sunl Romani PoHlifices, Pelri successorcs. itirato iir,-
Ihcro crcdaf quando inv;diose cum liKreticis eum collocat, et
(n umim Deum illorum Sed ecce, ipso tempore, guo, utriiisque Tami (4 el b) pl c.isun',
doclriiiam sequi siigillat; ideoque et ex-
IMPBESSIOrSE lAM KERME ABSOLl'T.1, P.iGIN.V UJ£C, in
coniniunic;iti5 et ab Ecclesiadaninandis E
aniiumerat. duobus utUmis numeris inulaiida, iter.vt.i iiestin.\tur
Eadem .^ane argumentandi ratioiie osfendam ego,
perferliir Roma gracissiinum Sanctissimi
.lu pr.eli.i-M ;

Palern. vestiam haeiesim sapere, in eo quod


cir(/a( Domiiii Noslri Decrelum, jiiMicutum islic an. mucl-
Deum. Nam R. P. Sebastiamis a S. Paulo
in uiiiim
xxxiv die x Julii, quo - Libri qiddam, Aiiclore Na-
lenH cuin Wuleirislis, cuni Illiirieo. cuin
£11//«™, •' lale ^'lccandro, Fraire Ord.nis Pnediealorum, in
cum Mi'iji'el,uujei,siljus, aliisgue liarelicisei liaresior-
•. sedecim voluinina dislribuli {prxler alios in quuiuor
tliis leieininiliiis cumiisquecredit ac dorel,
;
Dcum • ojiuseula divisos) cl a primo iisqiie ad diioderiiiium
esse uiiiimergo cum liaTeticis e.\conimunicalus est,
;
•• seculum mcliisive editi, sub tilulo, Selecta Historias
cum iisqiie ab Ecclesia damnandus. Ecce preliosis-
simus uiiio tuiis, c|U0 vitani ajleniam couipares,
•• erclesiasticffi Capita, a S. D. N, Innocenlio PP.
tibi •• XI, molu projirio el tx ceria sricnlia ac maiurn de-
cuin ha;reticis conimunis est.
- Iibeiolionc, deqiie .-I posloliciv iioieslaiis jtleniliidine
fi!) .\iilequam paragraplium
istum concliidas, di- • dumnanliir ae rrpiobanlur, ac teiji seu ictineri pro-
cis iium. 80: fideamus deniguc
guaiuam iu re lnslo- • hibenlur; ipsoiumqne bbrorum omiiium et simjulo-
rwo Papel-iocliius Imea. curn Naiale Alexaiidro,
ex •• rtim impressio. descrii-lio, lectio, relenlio,
ejus damaalls lil,ris: iiiiorumiminei.sioiiem. ct usus
deseriplio- •• sub gravissimis pxiiis in decrelo eonlenlis,
nem... el iisum... sub },a:na omiiino
e.reommuniealioi,is, /tcr
coiilra facienlcsii.sof.jclo„bsqucalm
•• inlerdicilur. .. Ne quis igilur. duos lios Toinos iii
derlaralioue inciir- liirem venire videns posl hujusmodi
renda, Decrelum, et nihil-
soli Ponlilin reserrala, ,,rol,ibuil Iniweenlius
Citaoit Pnpe- ominiis in eis diclos Itbros siibiude absqiie se:upulo
brochius A'a- XI an. 1684. 10 ^1,/». Uiide ui ob iiicursu liujus
ex- allerjolos reperiens, obseivanliam Aposlolicorum inuiida-
talem Alex. commuiiicationis toiam vulgo cxriisclur Paiicbioclnus;
ante prohi- torum, quum ante stiigtilos Tomos profilemur, eo in
ciim passini diclos diimiialos libros
cilel, sequalur, eliam
('itionen:. ciisu desidcret; moniluin leclarrin
simnde loudel, varia ex iliis describciido relim, id prius,
ac suis tomis quuin lale Decreliim coiiileretur Itomx, procul
inserendo: linic aslule in Epislola iiide in
Fam. num 20 Belgio esse alisqiie mulo dolo facliim;
sic liubeiur Quol Papebrochius citet subinde el qiii lem in iis
:
ac lau- diimlaxttt argnmeniis. qux sola si Aiaior ille Iraelas-
det ctiam Natalem .\lexandrum, vitio
ei dari non sel, non putamtis incursiirum fuitse Saiictx Scdis indi-

gnalionem
PRO ACTIS SANCTORUM.
gnalwnctn lam gritvim. Jntfrim etiam sicimpressa pro claret, r.tque illico promptum se offerat ad rcscin- D
hiihcri cupia; Ponti^cits volnntati in deiidum quidqiiid ALcTonr- c. j.
non irnpfi:$siti et Decreto illi, antequam editum
ontnihas atijw pcr otttnin moretn gcstum tlesitlerans , e esset. contrariuin scripserit; ac re ipsa rescindat.
sexto seplimoqite Maji Tomis, jatnjnm ntl pnvlam pn- ex illis lihris prnliibitis impressa pro nan im^pressis
slulanitis, expungo quxcuniquc alia loca, dtclorum li- Itaberi cupiens ; id alia de causa non fecit, qnam ut
hronim mcntionem facientia. Pnniificia'. VQluvtnti in omnihns et pcr omnia morem
72 QciiJ ad haiic assertinnem jiositivam, suspi- generet. Ciessit autem eo
inurlu quo potuit, protesta-

cio cuntraria et male cohcerens, a vubis iocj citato tionem siiam quam vidimus. inserendo foliis. iiiitio
cotifttndens
prrtiiiaciam miitu? Ille retractat ultro, disertis verbis, cum yin- qiiidem libri roposit.is, sed iuter ultiiiia deniio recu-
arciisnforis
gulari erga sanctam Sedem Apostolicam reverenlia; sis ; nec aliter tunc, quam sic protestandn, quod
Amlci, faotiimerat, infectiim liicere potuit. In futuruiu vero
atqiie pro retraclatis et non impressis haberi vult
omiii.i, qu£D e Natale uspiam ad luxerit. Vobis ni-
providens. addit: e seila septitnoqne Mtt]t tnmis. jam'
bilnininus lubet suspicari, hanc tam seriam retra- jam ad prtelum pastulandis, expungo gn.vcnmqite alia

ctationcm aliud non esse, nin vcrba et voccs, ac {ri- loca, dictornm librorvm mentionein facientia.

volim in peccatn eTcusattonem. Hactenus ego, cum, et 7G Hic vero amo Patern. vestram, et gratias ei- el ijralias

pro Papebrochio. dem ago, quod perscrutando 6 et 7 tomos Maji, ad- auentis pra

Papehrochins se accepissc, iuvare diirn.Ua nnstrum, declaratainiiue itidicaitt in


sit coiiatuin
73 faletitr igitur, ais,
j ,, " ,
... .... tomo G et . . . I

el legisse Innof.entii XI
Decrelum, darnnans libros moduPapebrochii intentionem, indicando in singu-
lis priedictis tomis singula loca, Natiilis oliiter men-
Natalis Alexandri. Ita est. Et ego fateor acvellem :

fcjliiira illud Pro-


tionem f;icientia. cujuscumque deinum C.irrectoris
Paterii. vestrain similiter fareri.
pjlasi seu Conatus Chronico-bistorici, signatum 5 ",
oscitantia illic relicta. Nam scire nportet, ne cum
niniia teinporis jaetura ingentes tomns jam compo-
qund vos primnm pertinaoiter appolbitis, etiam
sitos scrupulose relegercmiis, distulisse nos corre-
poslquam in terininis scriptiim ibidem legistis, fo-
ctionein propnsitam usque ad ipsam impressionem,
iium illud inter ultimi, si\e nttittsque tomi (4 et S;
ut sic eadem opera ac minori temporis dispenrlio, et ^
impfessiane jain [enne absoluta, ileraio tlestinalum
legeremus simul et corrigeremus ciim erratis typo-
fuisse ail prxlum; propterea quod aliqua in illo mu-
etiam
gi-a[iliicis loca. Nitalis mentionem facientia.
fanda judicarenlur. .Mqiie hinc patere pote.st, quam
11 autein ita fei-imus, ut pluribus rescissis mulatis-
perfricta; frontis csse debe.at, qui pcrgit ubstinate
que, indicata a Patern. vestra duo lora aciem ocu-
tueri, folium illud, primum quod tertio do-
fuisse,
lorum et mentis. inter corrigendum ad plura
etus fuit, inier ulltmi esse imprevsum: idque nolit
distractie. subterfugerint, ac praiter intentionera
crelere Religioso, qui affirmat; oculis suis, quibus
no^tram remaii<erint imrautata quorum unus re- :

legit; folio ipsi lacero, cui integruin substitutum


prehendit Natalem. tamquam male merilum de Gre-
est; bibliopego derauni, testaturo. si rogetur, fo-
gorio VII Pontilice Rimano; alter eumdein opponit
lium praedictum, bis iuipressuin reperiri in massa
aiictoritati S. Thoraa3 in i|Uiestione, an Symbnlum
cbartarum solutarum et prius quidem laceratum
;
Qutcumqne vult, sit S. Atlianasii, nec ne. Gratias
adhuc superesse, quando compingendus dalur to- interiin denuo agimus Patern. ve-trae pro indica-
mus ille cui alterum substitui debet integrum, quod
;
tione istorum du jrum locorum non item pro indi- :

nempe impt-essione jnm fertne ahsoluta, denuo recudi catione, aut potius esagitatione, multo plurium e
debiiit; uti sffipe accidit rei litterariffi ac impres-
ConatQ Chrunico-historico corrasorum. quein dixi-
sioiii (iperam dantibus.
mus ante prohibitionem Natalis fuisse fere iinpres-
74 Cunferre nuno Patern. vestra potest cum sura totura.
coiiiihcitdans
cititilfirem ejusmodi homine, obstinato dicam an obcaecato, bo- 77 Ut autem videas. quam ingenue ego agam ft i,ie staiim
ittii/nc iicctt- minem religiose candidum, atque erga Derreta Ro- cum Patern. vestra. quainque niliil magis in votis cerriijcniis.
sa!t.
Diana vere atque religiose observantem quem e.x :
habeain, quam quiaiinquc iniliiatt fnermt, errores,
eodem contextu manifeste potuisti cognoscere. /u- veros neiiipe. cum grntitudine animi coryige.re. uti
telur, inqiiis. Papelinichiit.s ie accepisse ac legisse In- Epist. Fatntiiari nuin. 3: nulim duo-
indicabam iu
nocentii XI
Decretum, damnans libros Natalis Ale- rum pra?missoriira loccrun) cnrrectionem ditferre, F
xandri. Ita cst, utdixit; fatetur. Verum cur fatea- duin alitis de ylciis Sonclofum tomus edatur: sed
tur, nisi ex ingenito aninii candure ac reverentia hanc ipsara. quae prae raanibus est, occasionein arri-
erga Sedem Apostolicam ? Aliud eniin non est. cur pio, tura ut citius correctio fiat, tuin ut ad pliirium
faleatur. Si, uti passim insimulatur a vobis, sub- notitiaraprimptitudo nostra perveniat; et hoc ipso
dole voluisset agere, atque citata e prohibitis libris loco cura Papebrnch'0 velim raouitum Lectorem,
rata habere ;
pulerat relinquere oiniiia ut erant, et cupere nos prcemissa duo loca, et si qua sunt alia,
nullain uspiani talis Decreti nientionem facere. Quid eorumdem librorum mentiunein aliquara f:icientia,
enim cngebat facere? Non Summus Pontifex. non ex G et7 tomis de Aclis Satictorun deleri. quaeque
Eminentissimi Canlinales. non Illustrissimus luter- illic impressa suut pro non impressis halieri; ilesi-
nuntms, nou adm. R. P. tlcncralis Societalis no- derautes Ponttfictat voluntali in omnibtts et per otnnia
sti-K, aut alius quivis Superior, quorum nullius morem get-i, tain a nobis. quamaPatern. vestra; a
Decretuin aut prseceptum nobis intimatum fuit; uti nobis. in obtemperando Decreto. nobis non intimato;
Patern. vestra; intimatum fuit legitime, jussu Sum- a Patern. vestra, in ohteraperando raandato Ponti-
mi Cardinalem Cybo
Pontilicis, per Eminentissimuin ficio, ei legitime intimato.
et Procuratureiii suum Generalem, ut fatemini. 78 Paragrapho 7 sumit sibi Patern. vestra rein ceiisores inl-

nequid scriberet contra Patres Societatis Jesu lia- arduaiu, utiuiquitatem ipsam .Tquitatis pallio tegat, iui

giographos. Non denique ullibi praedictum Decre- et iniquos Censores. a^qiios esse ostendat; illos,
tum, Antucrpiffi aut iii Belgio, publicatum fuit. iuquain, Censores, qui judicis personam i iduerunt;
75 Undc igitur istius Decreti potius notitia. qui condemnarunt quse non legerant ; qui statue-
iifto epii-
runt aliquid, parle inaudita allera. in favorem au-
I

tl'ii'tlis
quam aliarum rerum plurimarum, qui» quotidie Ro-
clfitta
ditie. et grave prwjudicium nonauditoe: illos Censo-
er Katatc, mie statuuiilur decernunturqiie, nobis iguorataruin,
pervenisset ad Papebrochium? Quidqiiid de Decreto res si Patern. vestra pergat Kquitatis iaude extol-

illo scivit, privata diligentia sic assecutus est, ut lere, confiindi poterit tam ipsa, quara illi, a Poeta

facillime potuerit. gentili. multo judicium ferente. eorumque


aequius
dissiinulare scientiam illain

suam ingenue de- iniquitatem damnante, ubi ait:


Qiiod igitur privatam scientiam
Qni
;

APOLOGIA PR.-ELIMINARIS
A Qiii .italitil aliijuid, piirte i/iandita altera, verit, qttnd ohjicil ; pxnam, qunm inttthrit, ipse patia-
AIXTORE C. J.
yJtguiim licet statuerit (quid si slatuerit ini- ttir: per quam Lcgem daninabitur Patern. vestra,
quuin?) hatid xqittts fttil. hujuscc opprobrii, quod nnn nliler sttos cnnsttevit re-
"9 Neque iniquitatis notam evadont, quod ex- fittare adversarios, quam sarcasmis, satyris, et insnlen-
fnatra txcu-
iantur.
presse rogati snt a Patern. vestra, uti excusas num. tibtts censiiris.

106, ut tina pi\rter nttdam tmprttnendi ticenliitnt, 82 Venio ad Paragraphum Patern. vestrse octa- Damnath II.
suitm eirca cnnlenttun libri vestri digniirentnr adjitn- vuni, qui orditur a valde iinperltncnit exprobralione, Inlli supillicls
aitctorl suo,
gcre judicitnn. Belle. Sed an rogati etiam fuerunt a ut putas, tibi facta; cum dicis : Nola ulterius in
Patern. vestra, ut judicarent de libris adversarii, Epist. Fam.
rtnm. 40, yalde imperti.nenter mtlii
Aela Snnclorttm illnstrata coniplexis, quos nuraquam EXPRonKARi, Libellum mettm supplicem, in stntu f^e-
leyerant? An rogati fuerunt, ut eorum auctoreni neto recttsitm, per Senaitini fiiisse suppvcssum. Cum
daninarent inaudthtm ? kn rogati fuerunt, ut ipsi id mngis ad cmtfusionein Papebrochii qnam meam faclnm
niliil inquirenles in si'ripla adversarii, illa nihilo- Laudo apertuin cor Pntern. vestrpe, quod
ftierit.

minus, SUPPOSITA CIT.JTIONVM, a Patern. agnoscat meritum Lihelli sui laudare vero non pos- ;

vestra addurtarujn et perperam explicatarum, Fl- sura, quod id ad confnsionem Pnpebrnchti vertat.
DELirATE, condemnarent? Dixi num. Z% Epist. QuEe, quiBso, confusio Papebrochii inajor ex damna-
Fitm nnn temere snpponendum esse judicanti, quod tione Veneta libri vestri, nihil ile viro hnneste lo-
inijirimis inspectum, examinatuui, ac ccrtum illi quentis: qnam fuitex daninationc Rnmana HistoriaB
esse debct, ut a;qnus sit. Si tanien istha^c etiam vestr.x Carmelitana^ Bitcrris in Gallia corain Epi-
rogaii fuerunt a Patern. ve.stra Tensores illi ut ; scopo loci ct Capitulu Provinciali ilcfens;B et Epi-
debcbant esse, quod volunt, viri prudentes non de- ; scopo dicatffi? Quid hic ego imperlinenter exprnbro?
bebant in illo obseqni iniquae postulationi vestrae; ubi obtrudis mihi, loco nou suo, oohorteni Censo-
neque excusari hic ]iossunt Doctores Theologia cul- rum, cum \hc[n& judictum Vniversttittis Colunien&is,
pa, tametsi is, ipii tale quid postulaverit, persuase- Universitati illi, ignarre, male fide
reruni omnium
ritque, graviiiris culpa» reus esse dcbeat. suppositum Ubi Censores approbasse leguntur Li-
?

80 Atque hoc piinctum est unicum fere. quod bcllum supplicem, postquam triennio et amplius pu-
to magis ciit-
Patern. vestra in gratiam Ceiisorum snorum para- blicam lucem aspcxerat sine illornm approbatione,
patdt qito mnt grapho illo 7 monstrare debebat ; nempe, fequura postquam a Repub. Veneta jussu Inquisitionis, te-
ttocttortf. esse judicem qui damnat pai tem inattdiiam, iion vi- nebris dainnatus fuerat. An niirari iion debui, qiiod
11(111 lcclis ejus .vriplis ac ritlionilius. Et cum ni pro tam adversani passo fortunani, post
tali Libelln,
lii! niinus qnam lioc nionstraverit Pateru. vestra, tot demum annos ex ipsa Hispania accersas Censo-
tamen sic concludit paragraphum istum
confiilenler res? An' imprrlinenter exprobravi, ciini ad re.n tam
nuni. 119: El hittc evideitler pulel, quain lemere et novam interrogavi, An illoruin Censorum pra;poste-
injusle in Epislola Famtltmi Censoirs ndeo sapientes, roruin aucloritale mnla Respnb. fencla. rescissura
ulpnte Eximii in sacra Theologia Magislri ac Doclnres, essel Acla stia, quihus idem Libelltts snpplex apiid se
iiec Hon pubitci Professores, lamquam miiius a^qui ar- recitsus, publicari prohibilus ac leitehris addictus fttc-
guanlttr : qitod pruimle eommUerolinne polius quam ul- ral ?
terinri refnlalioiie dignttm videlur. Inio ulterior refu- 83 Probatur famen, suppressionem illam Libelli
non Pape-
tatio adeximcndum Censores tales a culpa, omnino vestri Papebrochio inagis confusioui esse. quam brochio can-
necessaria est. Neque eniin appellationes Theologi, Patern. vestrae. Nam, uli mihi inde (ex Rep. Veneta) fusloni esC ;
neque ptthlici Professoris, neque Magistri, neque scriptum fmt, inquis, id e.x alio capile Libello conli-
Extntii Docloris, imo nec Jmplissimi, si ita vis, fa- gisse non prsisumilur, quam ex faclione qttorumdnin
ciunt, qiiis miniis xquns non sit, si iniquejudicet;
iit Jesuitaritm. Pro ut omnino est vernsimile. Nam cttm
inio faciunt, ut in.ngis sit inii|nus : cum scientia dictiis LibeUus a tol viris Academicis, ex diversis Uni-
abutatur sna, co niajori cum delicto, quo scientia versilalibus, non absqtte cnnfusioiie Papehrnchii sil ap-
majore prwditus est. Et istorum tale judicium com- probttlus, non videlur ulH posse disphcere, qttam .le-
niiseratione potius quam excusatione revera dignum stiitis. Non potui quin totum contextum hunc
est. confusionis Papebrochianae adscriberem, ut Lector
81 Pergit autem Patern. vestra: Vnde illos Bo- consideret ac miretur argumentaiidiiiiodum qualem-
ctores Theologos etc. rogatns cupin, quatenus laiilam cumque, seu theologicum seu historicum, quo illam
temerilalem dissiviulare dignentur: cum a viro magis confusionem probare vult auctor. Crimen duninati
Histortco quam Theologn procedal (id mihi indecorum Libetli suppltcis datur Jesuitis illis nempe, qui ne ;

non rcputo Quamvis, Theolo-


in prwseiiti materia. digitum quidera. ut dici solet, moverunt, ad curan-
gus ut audiara ac sim, non debeam cum Jdm. R, dam proscriptionem tot aliorum libellorum vestro-
Injuria, ab P. F. Sebasliaiio a S. Paulo, olim sncrx Thenlngix rum, identidem cuin ingenuorum virorum nausea
adrertario Priifessor Lovanii fuisse. Repiito autera injuriosum protrusoruin in publicum, quales siint.
illata,
mihi, quiid subjungis) ; cl qitidem a tali, qui nnn oli- 84 Heroica Carmelt Reguln, asanclissimo Dei Pro-
tersiins cnnsitevil rrfulare iidversarios, qitam snirasmis, pheta Elia, titn itti et libelti,
el exemplotradita, ab Hierosnlgmitnms
Ittc tnumerati,
salgris, el insolentibus eensuris. Somniatne Patern. Patriarehis Jounne et AWerto consciipta; ah cnjusdam
vestra, an delirat, quando sic loqnitur ? privsertim Miislei Scripioris (Papebrochii) vilipendiis vindicata.
quando ad liajc sua dicteria prohanda, appellat ad pcr R. P. F. ralenlinum n S Amando ejustlem Or-
Art. 28 num. 8, suae Exltibitionis. Afeliin ostendat diiiis Hisloriographttm, antehac
S. Theologite Profes-
Patern. vestra, me non tantum refitlare, sed etiam soiem. Coloiiiae apud Petriim Jlslorff
Bibliopolam
'
consuevissc refulare, quod ais, adversarios nostros sar- 1682.
casmis, satgris, et insolentibus censuris. Articulum I'omum Discordix, sive Dissidii inler P. Papebro-
pra;dictuni, ut levissinie dicam, somniandn citasse de- cltiumct Carmelitas Origo, Progre.Kus, Frttctus.
Au-
bes, quia ne verbulo quidem mei meminit. Ostende ctiire, Irapressore, Loco,
Temporeiisdem ;etailditur
igilur alicunde quos comminisceris .mcasmos, saty- infra Cum Approbationihus : sed
nullam invenio hu-
ros, et insolenles censuras, quorum me reuni conten- jusce ipsius libri Approbationem,
nec ullius Appro-
In ipsum rf- dis; vel
requiram ego fidem deniio aPatern. vestra, batoris iiomen.
fertur a l£- non tantum Sacerdolalem, sed et Provincialem. Et
A^oriis Ismael, eitjus mtnus
glbus.
requircnt juia satisfieri, tum hic, tuni alihi,
contra omnes, el ma-
huic nus omnium conlra eum liierlgue fa-
: sive Daniel Papebrochius
suas Legi, cap. Qui non 2 quast. 3 Qui non proba- :
Jesuita, omiies impugnans, orbi intisl
exposilits, per D. Ju-
slitm
PRO ACTIS S,ANCTORUM. XXV
A stum Camum. In camo ct (rxno maxiUas eorum coii- per R. P. Miiximilianum a S. Maria, Carmel.
Ex- D
slringe. Fsal. 31. Augustx findeUcorum Tijpis Josue calceul.S. Theol. Leclorem.hodieque AntuerpiK Pria- ai r.TORE c. i;
BriUe-maker. Sub signo Exploralorum in Jericlio rem Colonix Agnppinx, Ttjpis Hermanni Demen
1682. Bibliopolx, anno 1C81. Auctor, qui nominatur,
vo-
85 Jesuiticum Nihil, P. Papebrochio Jesuilx su- luit persuadere se Auctorem non esse.
per ipsius cum Carmelitis quoad Ordmis itlius Imto-
Hnrpocratrs Jesutlicus, R. P. Papebrochium Jesui-
riam coiitroversia, Carmeliticis scriptis conricto, et ad tain, saliiluris siletitii de.bitseque
palinodix monens, pcr
silentiiim redacto; demonstraium Auclore Pctra
Inichero R. P. F. Vnleutinum a S. Amamlo, qui supra.
Francone. Ad nihilum rednrtus siim.Psal. et nescivi Colonix apud Wtlhelmum Friesscm.
72, 22. Salislmrgi apud Goltefredum Juncli ignotum 89 Prodromus Carmelitauiis sive R. P. Danielis
illic Typograi)hum, anno 1684,
sine Approbatione, Papebrochii Jesutlx, Acla Sanctorum collitjentis, crga
qua pi-ofecto injignissiinus est liber, variis fartus Eliattum Carmeli Ordiuem sinceritas, velitalim el re-
opusculis inverecundis, plerisque jam antea seor- missive discussa, ex majori opere, Eliiis Ileroictis in-
sirn editis, scd effrontis sui auctoris judicio, dignis scripto, excerpta, zelo et .sluilio R. P. F. Valentino a
qua' bic simul recuderentur. Aliquot annumero. S. Amando elc. Anuo 1682, loco et Iinpressore iis-
8C Rfsponsio ad Epistolam, qux visa Lcodii gras- dem.
sari iub tilulo N. (idest Caroli du Fre.-,ne. Domini du Dcbita Papebrochiana, stve Palinoilix cantatx et
Cange( Coitsiliarii Regii, conlra Originen et succes- canlandx a P. Daniele Papebrochio Jesuita. Comptt,-
sioncm Ordinis Cnrmelilarum. Subticetur hic locus tus primus, cotttinens debitn soluta, sive paUttodias
et Impressoris nomen, quas prius ficfa expresserat cantatiis, sitbductits per D I. S. Coloiiix opud Wilhel-
Auctortextus Gallici, subhac inscriptione Reponse ; mum Fnrssem 1G88. Caret Approbatione.
a la leltre, quon a vu conrir a Licge depuis peu, sous R. P. Ptipebrochius Jesuita, Iltsloricus conjectura-
le titre de N. ConseiUer du Roy, conlre forigine et boinbardt-Mus
lis, in Actii Satictorum, S. Lucam, et
te succcssion de 1'Ordre des PP. Carmes, A Paris ; SS. Patres, S. Tliomam, summos Pontificcs. Caiii-
chet la lioche, a 1'enseigne de la VcriU, IC8.3. Fingi- nales, antiquas Indtilgenlias et Bullas, Breviaria et
tur pr;eterea, fictione ignominiosa, liesponsio esse
g
veteres Fundationes Monasticas, reslinctus, a Domino
D. Antonii de Ilerouval ; Equitis Aurati, Regi Chii- Christiuno del Mare. Salisburgi apud Gottefredum
stianissimoaConsiliis et in suprenia rationum Curia Jottck 1688. Pro .Vpprobatione est.
A. V. Vidit
Auditoris, varia eruditione non minus quam anti- B. L.
quissima nobilitate conspicui. Sed is ulii rescivit 90 Scribitur nobis etiam uuperrime Luca, spar-
abusum nominis sui, wgerrime tulit factum fraudu- gi per Ilaliam diracissimutn Liliellum, non quidem in
lentum; turpemque notaui, per hoc fama3"ac digni- Italia, sed Leodii anno 1688 eiUtiim, cum titulo, Epi-
tatisuffi inustam, per publicos Tabelliones et instru- stola informaioria ad Societutem Jesu. Nundura milii
menta expungendam, atque a se familiaque sua contigeratlibrumillum videre ; sed adhibita modica
arcendam putavit uti et re ipsa arcuit Parisils xiu
; diligentia, tandem ipsum vidi, vere dicacissimum,
Novenibris mcLXxxni post pranaiiim, coram Notariis sub hoc titulo integro ; Epistola informalona ad So-
Regiis declarando, librum prwdictum esse omnino cietatem Jesu, super erroribus Papebrochiuuis ; sive
suppositum nomini suo: illumque reprobut in om- Ilercules Commodiatius Joannes Lannoijus Constan-
nibus,lamquam non compositvvi aut scriptum a se di- liensis, repulsus ab adm. R. P. Theophilo Reynaudo
Instrumentum legi potcst ad cal-
recte vel indirecte. ejusdem Societatis ; rcdivivus in P. Daniele Pape-
cem Epist. Familiaris editionis prima. Alterum Je- ccmmenta propria, tittilo Aciorum
brochio item Jesuita,
suilici nihiU scriptum hoc est. Sanctorum evidgante. Per I. L. M. H. Leodii apud
87 Amtjclx Jesuiticx, sive Papebrochius , scriptis Guilicltnuin Henricnm Arcel, sute Serenissimx Celsi-
Carnieliticis convictus, suo silentio perdilus. Auctore ttithnis Typogropliiim 1C88.
D. N. Consiliario Regio sed ficto. Desunt ei locus
;
91 Hi omnes libelli (et quot alii ejusdem ge- ^, d„„^
et tempus impressiouis et impressoris nomen. Ter- neris?) prodieruiit superioribusannis, plcrique men- damnandi:
tium Scriptum Jesuitici nihili sonat tientes suorum (si tamen prffiferant) .4uctorum,
Suada Harpocratis, sive Daiiiel Papebrocliius Je- Approbatorumque nomina, et impressionis locum ;
C suita, a Carmelitis cormctus, sibi suadens silentium. atque adeo tautum porrigendi erant Sacrs Congre- F
Prinia editio Libelli facta fuit Hermopolt, tijpis Ltp- gationi Indicis, ad hoc ut configerentur et tamen ;

piis 1083. Sequitur ./i'siii/!ci niltiU pars iv uuUus Jesuitarum tantillum sibi eo collaborandum
Jesuitica ad Epistolam in Siiada contentam Rcspon- putavit; utpote persuasorum, tani egregia monu-
sio ; sed Jesuitis afficta. Pars v Jesuitici nihili appel- menta nemini niagis quam Auctorilms suis ignomi-
latur niosa esse. Numeret Pateni. Vestr.^, licet, inter
Sijnopsis authentica et curiosa errorum, commtsso- illos, cum etiam Libellum suppUcem, contra
aliis suis,
Tum a li. P. Daniele Papebrocbio e Societate noniinis expressum Innocentii XI maudatum, idque in civi-
Jesu, contra utrumque sacrum etcandidum Ctirmetila tate liiBretica typis vulgatum, et vel ideo ejusdem ^.
„„^„ „„r-
rum Ordinem, et insertorum suo Propgla'o atque lunocentii Sanctissimo noraini indigne inscriptum. lecti iiitssent
Commcntario in Acta Sanctorum, variis utrittsquejuris Hcec eausa Venetis damnaiidi Libellum esse potuit, '• Congrcja-
'*"'*'"
textibtis stipata, proilit in Iticem Auctore (verone an verosimilior quidem illa, quam quod id curaverit
ficto, equidem ignoro) R. P. F. Alberto Zennero de factio tiuorumdam Jesuitarum, quos Respublica ista
Vesalia Clivorutn, Ordinis Prxdieatorum SS. Tlieo- curat scilicet. Vis taraeii ita esse, quia, ut ibi inde
logiai Magistro et Professore. Antea seorsim editus scriptum ftiit, id e.c alio capite Libello conligtsse no.n
Libellus fuit, sine loco etiam ac tempore iinpressio- PR«sUMiTiiii. Egregia probatio Et tamen talis prae- !

nis, atquc impressoris nomine. Concludunt denique sumptio, Patern. vestrie omniuo est verosimilis. Ratio.
totuni Jesuiticum nibil duo sequeutia opuscula, in Quia dietus Libellus non videtuh ii//i posse displicere
hac farragine Libellorum forte priinam edita, iiiihi quam Jesuitis. Displicuit certe Inquisitoribus Ve-
certe antea nusquam visa ; neinpe netis. An et illi Jesuiticas sint? Cur porro nuUi
Jesuiiicttm Papale, et Jestiiticum non Papale. alteri displicere vitletur posse? Qui;i a tot viris Aca-
Transeamus ad alia. qua* quideni ad nos pervene- demieis. ex diversis Uttitiersitatibus, non absqtie confu-
runt, prseclara Aiiti-Papebrochiana opera. sione PapebrochU (.Vcademicorum illum dictum
88 Harpocrates Carmelitanus, R. P. Papebrochio oportuit} est approbatus.
Jesuitx, Ordtnis Carmeiitamm imptignatori, loquens 92 Oblita deuuo hic sui est Palern. vestra. Me-
Junii T. I IV minisse
;

XXVI APOLOGIA PR .«LLMINARIS


. minisse enim ilehebat, quod LibcUus, quanilo illum Elis.ei ac Enocii, necnon aliobum Sanctorum Pa-
ABCTORB C. t, laclio Jcsuitartim, ut prssmnilur. curasset daiunan- TRUM, QUl montem sanctum Cabjieli inhawtakiint,
gtiod nullus
dum : a nullo Academico (excepto Cen-
ailluic viro SUCCESSlONEMHEIIEniTARlAM TENERE. Nibil hic Pon •

JesuUa pu-
tavit operx sore ordinatio) erat nmnitus cum muniri cccperit ;
tifices ile Euoch 5. Marci comilc, nihil de mriiclore
pretiitm esse. primum anno 1687, anno ut minimuin intcgro post monaslerionim in yEgijpto, iiibil de strenito Eliaiii
daninatiouem Libelli Venetara. Et hinc non cr/H-n- instituti promotore. Ha;c igitur probauda supersunt
brabam imperlinenler, seil commoile ad reni interro- Patern. vestraa.
gabam nupcr An .\piii'obatoruui illorum auclori-
:
96 Inspexi deinde Annales Lezanse, tom. 2 fol.
tate mofa licsphblica fcueta nscinderet .-jcta 6ua etc. 113 num. 24, et sequentibus quoecitas locis inveni :

Sed, ut mittam bas nugas, dic niibi ; vel crimen est omnia, quse modo ex Patern. vcstra produxi; et comite S
collaborasse ad daranationem Libelli, vel non est. insuper, quod Enooh ille, S. Marci Coiues, i» snum Miirci

Si est : crimen majus est Patern. vestrae, quod ex Carniclum rcvcrsus, contcnipltitioni et orationibus va- Evanij.

sola pnesumptioue, et quidem aliena, et qu» vobis caiis, annn Doniini Lxiv pro septima die Julii dicm
ipsis tantum vcrosiviihs est, siue proliatione ulla, clausil extremum. Item, quod c sepliuiginta duobus Di-
criraen imponas viris bonestis ac religiosis, et illud scipulis Cbristi, et quidem Septimus ordine elcctus ;

ipsum crimen, quod tegere caritas debebat, toti et Episcopus Nicopoli, sed per Iricnniitm tanluni, fuit.
mundo publice manifestes. Si non est crimen cur : Horuui auctoritatem Lezana prKcipue fundat in Pa-
confusiom
igitiir Papebrochio, si sit re ipsa factio Je- lafonydoro vestro quamviseidem se non satis
;
fiilere

suitarum eo coUaborasset? Quod tameu factum monstret, his vcrbis : Si veriim csl, qitod Joannes
esse, nec Patern. vestra, nec uUus vestrorum, Pat.-eonijihrus lib. 2 cap. 2 asseruU, vidclicet Enoch
credo, probabit unquam. de Amatliim, Carmcli Fratrmh Peclorem el Prieposi-

93 Venio nunc Brcvcm Instructionem meam


ail tum circa hoc tenipus (ad anuum videlicet Domiiii.
An Enoch
circa Libelliim suiijfiiccm vestrum. Paragrapho ve- ubi lisec scribit Lezana, xxxvi) fuisse.
Proph. in-
slitutnr Or- stro ultimo perstrictani, quam secum Paternitati 97 Nunc quiero, aii RR. Patres Carmelita! ha-
diitis Carmc- vestcce attulit nuper Epistoia niea FamiUuris nunc ; beant .Auctorem antiquiorem Pala'onydoro ullum
lif! ntiUi noto
verii hic eidem pra^misimus dudum quideni com- ; idoneum, qui noverit Enocbura illura de Amatbira, tmnis al>-
positam, sed pacis auiorc (quod putaremini, non Cliristi Discipulum, septiino loco inter Scptuaginta Itiiic '2011 .

exaudilosuppliceilloLibclIo.deinceps tacituri fuisse) duosvocatum, Marci comitem, Episcopum Nico-


S.
non vulgatam, nisi nuperrime postquam denuo scri- poleos, Carraeli incolam, anno Christi Lxiv die vii
ptitare clapso decennio ccepit Patern. vestra ; cui Julii raortuum an non habeaut'? Si babeant inju-
: ;

nibil 111 illa lustriictwue dignum refutatioue occurrit, riam faciunt taiu sibi quam nobis, quod auctorem
iiisi quod num. 3 contr.\ EvinENTEM veiutatem, iUum nuspiam producant, qui sane multum afferre
FR.\Ulll'LENTER, IN DERISUM OnDINIS CaRMELITARUM, lucis bistoriai CarmelitanEe posset, ac forsitan satis-
Enoch, de ijuoin summoritm Pontificum Buliis, sumat facere dcsiderio utrorumque nostrum, antiquitatein
pro Enocho vetcris Tcstamenti : cum evidcntcr coiistet vestram pari studio stabilire cupientium. Si non
(ex Art. 16 §. 3 niim. 34. Annot. Lcz. tom. 2 fol. habeant antiquiorem Palseonydoro consideret qua;so ;

115 nitm. 24. Item fol. 141 num. d. Et ilerum fol. Patern. vestra hujus antiquitatem auctoris, qui a
177 ?iiim. 2) iliiatji de Enocho de Amalhim novi Te- duobus seculis floruit anno mcgccxcv Historiani;

stamenti, qui cum S. Marco Emiujelisla perrexil in suam, Fasciculum tripartitum, absolvit ac bienuio ;

JEgijplitm, et post martijrium S. Murci revcrsus in post, typis Moguntinis primum in lucem edidit.
Monlem Carmeli, ibidem sanclissime vixil et obiit anno Priinus is fuit (ut suppouo, cum antiquioreni nul-
Dommi lxiv. lum citatis, nec puto citabitis) qui anno mccccxcvii
94 Auilio. Sed imprimisirasci debet Patern. ve- in lucem protulit Enochum de -\matliini, antea ora-
Ita cotVtgi-
tur ex Bttl- stra summis quod EnocU in Bullis suis
Poiitificibus, nibus ignotuin. .\nnoautem mcccccxxi creatus Pon-
lis J'onl. uorainaverint ; idque coutra evideiilem, uti vos lo- tifex Sixtus IV, Bulbra, quam citatis, nuraerantem
quiniini, veritatcm, fraudulenlcr , Ordinis m ilerisum inter majores vestros, uti Eliam et Elisettm, ita
Carmelilaritm. Dicocnim,tantum abesse, ut evidenler etiam Enoclmm Prophetam, edidit anno mcccclxxvu
constel cx locis citatis, in Bullis agi Je Eiioclio de viginti annos autc quam ederet historiam suam
Amalliim, ut ne agi quidem de illo in dictis Bullis Pateonydorus.
potuerit ullo inodo. Distingue tempora, et bistori-
F
98 Dic niodo, amabo Patern. vestram , quem intelliflltur
cum age. Doccbunt te illa, nou' uie contra evidentem potuit ac debuit Sixtus IV in Bulla sua intelligere in nttttis

verUalem, non fraudulenter uon derisum Ordiiiis Enoch Pro-


, iii Enochunr? an illum antiqui testaraenti, qui vere
pltpta.
Carmelitarum ; sed ex mente Pontiticum, qui Bullam Propheta fuit, uti appcllatur a Pontifice , et e sacris
dederunt, locutum fuisse; et quidem, ut parcerem litteris, ajque ac Elias et Eliseus, notissimus est
bonori vestro, obiter tantum illa attingendo, quse an alium novi testamenti, uti vos interpretamini ,
pluribus ostendere in proraptu erat, etnunc me adi- qui nondum notus quando Bulla pro-
erat mundo ,

git Patern. vestra, ut ostendam. diit; et Propheta nuspiam audit, etiara apud vos.
95 Inspexi igitur loca oninia, quaj citas, ad evi- Suspicari quis posset quod edita Bulla Sixtina,
;

piobandum, agi in Bullis de Enocho


denter, ut ais,
doctiores Patres vestri animadverterint sequelam,
de Araatbim novi non de Enocho veteris Te- qitiilis non
,
videlicet , eadem auctoritate Apostolica, qua pro
stamenti futt Enoch
; ac impriniis inspexi citatum Articu- fundatoribus sanctos Prophetas Eliam ac Eliseura itc Amathlm-
lumtnum 10 §. 3 num. 24 ubi aliud prubatio- adoptatis
qux intelli-
,
, adraitti etiam debere Propbetam
gi non pos-
nis nil invenio, quam auctoritatem solius Patern. Enoch atque ideo iidera Patros curain ac studium
:

sunt de vesti-ie, quse in re tam antiqua, quaiido nou alios suum iutenderint in pra;citatae BuUa; Pontificia; ex-
Enocli de citat auctores, mihi nulla est. Dicit enira tantum- plicationcm quara Palasonydorus in rein suam
:
Amatltint,
modo, quod iii JEijijpto Essents conslructa fuetinlmo- commode invenerit, atque audacter impresserit ,
nusleria ab Enocli S. Marci comile, qui posl marty- jubens mundo nasci ac innotescere novum Enocb.
rimn S. Marct , ad Monlem Carmeliim reversus, 99 Si nunc Patern. vestraaut quivis alius, cujus-
Similltttdo
instuuti /iEliani dilatationi slrenuc operamdedu. His cumque ille demum sit apud suos, asse-
auctoritatis illuslrans
fideni adbibere nequeo, nisi auctoritas accedat ma- ret,atque iraprimcrct etiam, siiie teste tamen vel prxdtctn ;

jor. A.IJis igitur continuo: Proul Su'(u.s


IV, Jitlius auctore idoneo, rem novam ac illustrem qu^ ante ,
11, et Gregorms XIII suis in Bullis testantur, dicen- annoa mille contigerit, sed hactenus muudo non
tes; Carmelitas Sanctobum Prophetarum, Elle, cognitam. Exempli igratia, si produceret Enochum
de
,

PRO ACTIS SANCTORUM.


de Aqiiaveteri Ultrajectince dioscesis , eumque fa- Discipulum Christi e lxxu facere ? Potest enim iitter D
ceret Jesuitarn aut Franciscanum, qui deinde ogres- ipsos fiiisse, ,seu
hoc suo, seu alio nomine notus. AICTORB C.

SU5 collegio aut monasteriosuo, socius adliKserit S. 103 Juvabit porro oblatam hic etiam arripere
Willelirordo,cum eoque perpgrinatum ierit, Romam occasionem, ostendendi modum, quo nonnulli reriira quamquam
Reversus Episcopalum tenuerit an-
vei'0, Ultrajecti suarura amantiores quam par est, canonizant pau- ab ipsts in-
nis tribus, quando eo relicto rediit ad monasteriura latim quos volunt Sanctos. Hic ipse Enoch de Ama-
serttts itt
Martyrolo-
suum, ubi instituti Ignatiani aut Franciscani dila- thim pro exemplo sit. Illum Patres Carmelitie giis suis.
tationi strenue operam dans, ct simul conteinpla- paulo antiquiores ignorarunt , recentiores in raun-
tioni ac orationibus vacans , anno Domini dcxlvi dum induxerunt, recentissimi etiam in coelos in-
die VII Jiilii inquam, hajc aut similia de
obierit. Si, vexeriint, atque inter Sanctos collocarnnt auctori-
Enocbo illo de Aquaveteri, qui, ut suppono, aut tate sua. Nam anno Mncxxviii Petrus Thomas
numquam fuit in rerum natura, aut saltera nulli Saracenus iii Mrtiolorjio Carmelitarum, cui calaloijum
antc hac uspiara innotuit, audacter nunc primum plurium Scticlortim ac Beatorum VLtrttisque sejtis Ere-
au Patern. vestra tali assertori
assereret aliquis ; , mitanttn B. Marix 'de Monte Carmeli, adjiingit
quantumvis magnje auctoritatis, possit .adhibere ti- etiam recenset Beatiim Enoch Episcoptm. Deinde
dem illa in re ? Non credo : ne quidem si ipsamet in liliello Gallico Valcncenis anno mdci.ix impresso
ejus aiictor ioret. (et anno 1681 Namurci tcrtiuiu edito et aucto, cum
100 Quando h;ec considerat Patern. vestra fateri nomine Auctoris R. P. Philippi a Visitatione, Reli-
gux con-
viTicit ot>-
tacile, credo, debet ; dicta illa Palieonydori non giosi Carmelit;e) siib hoc titulo. Breviaire des Con-
iUnatitm. inodo Historicis. verum etiani Tlieologis ac sibi esse freres et Consisurs dii S. Scapiiltiire de N. Dnme dit
incredibilia ; illuin post xv secnla, tacentibus om- Mont Carmel. Id est, Brevinrittm Confratrum et

nibus, sine teste, sine auctore idonco excitare e Consoforitm sacri Scaptilaris S. Marise ile Mattte
concavo lunje novum Enochum, Discipulum Christi Carmelo. In lioc, inqiiam, libello praemittitur Ka- E
Domini septimo loco electura. Comitem S. Marci leiidiirium festnrum B. Mntix Yirciinis , et PRJS- et admotus
alfaribus.
Evangelistaj Episcopuin Nicopoleos, Priorem et
, CIPVORUM SANCTORUM Ordinis B. Marise
PriBpositiim Fratrum vestrorum in monte Carmelo, de Motite Carmelo, (qui, uti post Kalendarium ad-
anno Christi lxiv, vii Julii mortuuin. Qiiam vellem ditur, aut per totum Ordinem Carmclitnntttn, aut in

ut ne insultasset milii Patern. ve.stra circa hanc aliqita ccclesia, coluntiir Ofjicio vel aliquo pu- hoiiore

rem in particulari, quam ego honoris vestri causa, blico,) qtiiqtte deherent porticutariter honorari a Con-
ut dixi , delibare tantura volni in Brevi Instrii- fratribtis et Consororibus siincli Scapttlaris ; ac deinde
clione, non etiam explicare; quod minc nie cogitis ad diem vn .lulii, inter prxciptios Ordinis Sanctos ,

facere. refertur Etioch (nempe de Amathira) Episcopus Coh-


101 Qiiin imo volui iu omnera me parteni ver- fessor. Extat etiamalius liber, secundumeditus Va-
tere , quo modo possera solvere nodum illura
.si lencenis anno 1670, magis sacer priore, qui conti-
Pontificiuin, in favorem vestruni argumento ali- , net Mtirtijroloijintn Sanctorttm Orditiis Carmelttarum,
Eijtltctitttr quo, vel speciem veritatis habente : atque incidens et iu Kaleudario prEeinisso ad vii Julii legit, S.
guoijito ino- in Epistolam CanoiiicamB. Judae .'\postoli, legi versu Enoch de Amalhim, Epise. Hujussan-
Nicopolilantis.
do occusio
14 Enoch tteptimum nb yJdaiii fuisse : qui tametsi ctitas si talibus porro incrementis augeatur, timen-
inctuceiidl
Enochttm non possit intelligi Enoch novi Testamenti . potest duin est, ne brcvi etiam (nisi per Sacram Rituum
novi Testa- tanien alicui, nou nimis subtili, visus fuisse funda- Congregationem illicitura foret) collocetur in Bre-
menti. Lectionibus pro-
mentum pra^bere , cui iniediticaretur novi Testa- viario Ordinis , atque Officio et
menti Enoch novo Testameiito nomen
; tuin quod in priis ornetur is, de quonondum constat, an in mundo
illud citetur ab Apostolo, ut vidimus ; tum quod fuerit.

Auctor hiijus Enochi septimtttn eum tingat inter , 104 Plura etiam occurrunt in eodeni Kalenda- Ptures ahi
ab ipsis co-
iliscipulos Christi Domini, per quamdam analogiam rio,quKrisura mihi inoveant et cominiser.ationem,
luntur non
:id illura veteris Testamenti, qui fuit septimiis ab quando intcr Pk.€Cipuos Sanctos Ordinis C.\rmeli- »ut.

Adam, ct hocce ornatur elogio GeneseosB, quod TANi lego diebus ix, xix, xxii, xxvii, xxvni soUus F
iitnhitlavit cum Deo, et non appariiit; qiiia ttiUt eutn Januarii (ut reliquos taceam) Sanctos Tetesphorum
Detis. Quo sirailiter respexisse potest fictionis ,\u- ac Dioniisiiiin Pontifices Romanos , /Jnastasium

tor, suuin faciens Enochum ambulare cum Filio Persam Martyrem illiistrem Joannem Chrtjsostomum ;

Dei,Domino nostro qui et sublatus fingi poterit, ; Doctorem Ecclesiie Cijrillum Jlexandrinum Epi-
;

oum nusquam apparuerit, ne nomine quidem tenus, scopuni, quorum nonullorum gesta in Breviario Ro-
iiuindecim seculis lere integris a passione ejusdem mano etiam leguntur, illius inserta a Collecturibus;
Filii Dei. et approbata ab Erainentissimis sacr;e Rituum
qiti niiyqnam \0i Pro reliquis, quse tribuuntur huic Enocho, Congregationis Cardinalibus, viris srieniibus atque
ciedtbttts adjunctis, nnllam reperio in illo veteri aualogiam. priidentibus sed (qiiod dolendum est) hic tarn CIE-
;

redditur ab
Miror aiitem, quod illa eadem tam singularia et no- cis, ut nullus illorum in memoratis eorum gestis vi-
^micts Carraehtani. Testabuntur qua)
;
tabilia adjuncta iion coneiitur Patres Carmelitie derit agnoveritque
ipsi. aliiinde crediliilia reddere, quam ex PaljBony- dico Lectiones ipsa) in Breviario Romano : ad

doro, nimis recenti auctore, quara ut in illis iidem quod identidem appellat Patern vestra, infallibi- :

lem quodamniodo ei, in rebus sibi faventibus per


obtineat. Sed nesciunt dubitare in iis quie volunt ,

adscribens auctori-
credere et credi. Unum tainen quod Discipulus , totain Exhtbtlionem Erroritm,
Christi fuisse dicatiir Enoch e lxxii , videtur scru- tatem. Iii non faventibus, uti hic, nescio qualem ad-

puluin niovisse Lezanie tom. 2 pag. 177 conside- , scriptura Fateor interim.benigne vobis ab.^po-
sit.

ranti, in Catalogis DiscipulorumChristi, qui passim stolica Sede permissum esse, aliquot ex pnedictis

extaiit, nulluin istius nominis legi. Attamen debuit Sanctis aliisqiie in Kalendario memorato conteutis,
scrupiilus iste ceilere npiuioni pra?concepta*, atque colere taraquani Ordinis vestri non taiiicu permis- :

Enoch ille etiam ipsi Lezana; Discipulus e Lxxii et sione illa cautum est. ne quis omniiio dubitet, aut

esse et inanere : ijuia, ait, nomitta ipsonitn inceria etiam disputet , an singuli eoruiii revera vestri
sunl (quomodo incerta quaj distincte scripta sunt Ordinis fuerint : sed illud vobis probandura relin-
quitur, quod Pontifex sub liac formula (sicut tiobis
nomina?) el fvrtasse atiqui hinomti fuernnt, ut prop-
terea inter ipsos, etsi altu tiomine, Eitoeh esse potue- relatutn est) benigiie concessit.
105 Pergit porro Patern. vestra irasci Brevi In-
rii. Quid prohibeteodemargumentoLozaiiam ipsuni,
stnictioni
APOLOGIA PR^LIMINARIS
slructioni , SimiUtfr non minus
dicendn num. 129 :
tum, an vero prius a S. Silvestro Roma»; quse prse-
irrTnnE c. J. ixttlevole, eonlrn evidenlem veritnlem, el in derisum cipua. me inter et Patern. vestram, nunc agitup
Etias per re-
Ordinis Carmelilarum, num. 8 in dicta Brevi Insti-u- quajstio : quandoquidem,
relicta aut liesperata pro-
velalionem
tam reete clione asseritur ; CarmeUlas Eliam Proplielam appel- pria causa, alienie hujus patrocinium susceperis,
vocaiur /n- lare posse, siium Instilulorem, Uocnimiriim sensu, quod successu non niagis folici. Ad lianc enim cvincen-
slHulor Ot- Motivum scri-
per revelnlioncm ci jussu cjusdem... Ordo Carmelita- dam pra?Gi[>uee dirigis tuum Juris ,
din. Carm.
niis initinm sumpserii. Dissenliet a Patern. vestra bens SS. D. N.
in ipsoTitulo, illud signantcr offcri

totus, cum quovis a?rjuo Lertore, Ordo Servorura Innocenlin XII pro Bnptismo Constantini Magni, a

B. Mariffi, qui non malevolc, non contra cvidcntem S. Silveslro Romse cotlalo, qucm cum aliis S.

vcritalcm. non m derisum Ordinis sui loqui putat il- Silvestri .'/clis e.rplodil {ita modesti<e vestraa loqui
Inm, qui B. V. Mariam nuncupat Fundatriccm et lubet) P. Danicl Papehrochius Soc. Jcsu tamquam ,

quam B. Vir-
go Ordinis Instilutricem suam. quamvis tanturamndo per revcla- falmlam el mendacm. Sed iabulam ego istam ct men-
Servorum. toni'm (v'!"''™ Ordo illeinitium sumpserit. Dissen- dacia, quse dicis jam ad captum, ni fallor, eti.am
;

tiet pariter totus Ordo beatissima; Virginis Mariaide vestrum et eorum qui Historici non sunt eluci- ;

Mercede, qui tantum abest ut existimet, in derisum data dcdi. Reliqua? duse qusstiones , scilicet de
sui Ori/imsbeatissimamVirginera appellari Instilnlri- Pr;eputio Christi Domini ,
qualenus Antnerpix as-
cem suam, ut potius supplicaverit summo Pontifici ,
scrvato,atque de Praminnstratensibus , quorum in-
quo liceret sibi eam sic appellare. ac prn tali liabere dignationem male conafa fuit Patern. vestra nobis
et colere in Oratione Officii propi-ia, a Sacra Con- concitare liquidiores sunt in Epist. Famil. qiiam
;

gregationc Rituum appmbata, his verbis : De.us , ut pUiribus bic deniio tractari debuerint : prwser-
qui per (iloriosissimam filii lui Miilrem , ad lilierandos tim cum illi, ijunrum interest ; Venerabile, inquam
Christi fidelcs a potcslate Paijanorum ,
nova Ecclcsiam Capitulum Antucrpiense Cathedralis Ecclesias, et
tiiam prole ampiUficarc dignalus csl : priesla quxsutnus, Venerabiles pariter Domiiii Canonici Pr,Temoustra-
ut quam pic veneramur tanli opcrts Institutricem ,
tenses, saltem multi quos ego novi ; approbcnt
etc. Et tamen constat, tum ex Lectionibus sulijun- scripta Papebrochii, in quibus a Patern. vestra re-
clis.tum aliunde, BealaraVirginem per revelationem prehenduntur et accusantur.
tantum instituisse, aut instituendum jussisse,
pree- 109 Qiiod exarainaverim obedientiam Patern.
dictum Ordinem de Mcrcede. vestrae erga summiim Pontificem feci, tum quod ;

106 Ad ultimum Patern. vestrie numerura seu illam in Papebrochio, ubi nou debes saepe reqiii- .

mantissam quod spectat , scire potuisti, inept.am ris tum qiiod mentio Lihclli Supplicin
; contra ,

esse. qnam illic innuis, comparationem inter Joan- obedientiam Pontifici debitam typis edili initio .

ucm Boulese (qniscumque demum ille sit Hebraica- Moiiri injecta, id me monuerit faciendum, ad cor-
rura litterarum Professor) qui nescio qiiid scrip- rectionem illorum, qui minorem, quam par est,
Ingeni dis- serit dc origine Societatis Jesu ; et Jonnncm Phoae, Ponlificiis mand.atis deferunt observantiam.
crimen inter qui grapliice descritiit incuiuabula religiosie familiaj HO Quod Juris peritum videri nie velle. opinari
imlia Ordinis
vestra; in Monte Carmeli. Joannes Boulese scrip- possit Patern. vestra. ex eo quod arguam ipsarains-
Carm. ct
Societatis sissc dicitur anno
MnLxxvni, annos xxxviii post propterea quod Mnlivum Juris scripserit,
citiie juris,

confirmatam a Paulo Papa III, et aliis deinde Pon- non servato Juris ordine id equidera liberum re- :

tificibus. Socletatem, pcr Bullas, quas extant, origi. linquo opiuioni vestrse ; acturus libenlius hicet nuno
nem ejus distiucte explicantes. Joanues Phocse de- cum P.atern. vestra Historicum; alio tempore ac

scribitincuuabulavestra, in Montem Carmelum pe- loco Theologum ; Jurisconsultum vero non nisi per
regrinatus, qualia ipse illa oculis suis eoram ins- vos coactus.
pexit atque aurilius audivit ; etprius illadescripsit, 111 Ccnsores seu Approbatores Exhibilioms ve-
pattt ex
quam ulla pro Ordiuevestro edita Bulla sit. Majus strffi liic non resuscilo nec priiis resuscitabo, quam
;

Bullis Pont. discrimen illos inter Auctores dari poterit alibi , si ipsi, vcl Palern. vestra. quje eos excusare nequid-
visum fuerit. Nunc solumraodo velim, ut rcferat Pa- quam conata est, moiistraverit cequos esse, qui judi-
tern. vestra BuIIas Pontificias, tam uni quam altcri carunt aut condemnarunt pirtem nnn aiidilam, non Doctor
T/ieologix
Ordini datas, ,ad enrum principia, considerans quo visam, non lectam. Nequeotaraen, quin sinain nunc
F
tempore, quo loco, quibus loquendi formulis res- vivere in oreomnium, e Censoribus illis unura, qiii
pectu utriusque datae sint et cognoscet quantum ; se ipse resuscitavit in vestro Motivo jnris, illud
inter illas iutercedat discrirainis. etiara approbando, Eximiiim Dominum Ilermaunum
107 Sciri item velira, non tam stolide amari a Damen, Sacrx. Tlicologix Doclorcm ac Professorem
Societale nostra antiquitatera justo raajorem , ut ordinnrium, Avchipreshytcrum dislriclus Lomnicnsis,
Prxstat pa-
velit Institutorem sibi adoplare Patrem honiim lihrorum Ccnsorem : qui inter alios, cum non legis-
TUm vixisse
cum laude, Slanihnck, aut ab ipso origincm suam derivare tam- ; set unquam Acla Sanctorum, libruni qualcmcumque,
guam dlu etsi is annos quingentos aiit mille ante S. Igna- illa Acia subruerc conatiim, approbavit atqiie ainple Censor cx-
cus,
desidem.
tium, aut etiam temporibus Eliie floruisset. Mavult commendavit, sed supposita veritatc cilationum ; ita
Soeietas nostra (atque idem malle debet tam sacer ut crecus videri possit judicassede coloribus. Quam
Ordo Carmelitanus, qu.am parura ste- quivis alius) vero id honorificuin Doctori!
tisse, et multa exiguo tempore ad gloriam Dei prse- 112 An autem oculatior idera et prudentior fue-
clare fecisse ; quam multos retro annos vixisse , ac rit in approbando Motivum juris ? Scrip'um hoc,
magts pro-
desidein inutilitcr in proprium dedecus trivisse aita- ait, ,\TTENTF. PEBVoi.vi (maturura igitur judicum ex- dit cxclta-
tem. Seneelus enim , non tantum hominum , sed pecto) oc iii co (am solidas quam peremplorias incenia tcm stiam
etiam Religionum, vencrahilis in secuiida
esl, non diuturna neque rationes (ciijusrei aut scripti peremploriasf. 'iraagina-
Censura.
annorum tmmero, sed virtutibus et pr.-eclare gestis rii, credo) iitjure merilo pro lihro sun Motivnm juris
compulata. Et xlas seneclutis , vila immaculala ,
appclletur et sit llnkViK Mnlimm Juris, contrn jus
Sap. 4. exhibitura, ut vidimus ; et infelicior Censor, qui sibi
108 sufflcient, non quidem Patern.
Atquffi hsec persuaderi sivit, Molivum i\hii, juremc.rito juris ap-
Anacephatso-
vestras cum quibus nulla unquara argumenta,
suis, pellari et cs.ie. Sequitur
Censura Qito aiitera in : )

sis quicstio- etiam sole meridiano clariora sulficient ad depo- , eodem Motivo, pariler Epislola Familiaris P. Con-
num. nenda pnejudicia inveterata sed asquis sufBcient ; riidi Janningi Societ. Jesu invicte refutatur elc. Qiia-
Lectoribus ad judicandum baptizatusne fuerit Con- so Patern. vestrara, ut roget Eximiura
,
illum Do-
Etantiuus Magnus prope Nicoraediam, sub vitsexi- minura Censorem, an, qui Censuram tulit ineptam,
Supposita
PRO ACTIS SANCTORUM.
A Supposita veritate cilatwmm, contra scripta Papebro- operam conferet Patern vestra sacrae Religioni suas
. ; D
chii, qu<e non legerat, et forte ne viderat quidem quam si de Baptismo Constantini de PrKputio *i'CTonE c. >.

^i .,.,.. , .

OUnsti Domini, qnatenus Anlnerptar


;

, cujus me-
unquam ; studiis Theologicis, quje ejus fori praecipue asservato ; c,q muasse gui
sunt, inimersus ; an, inquam is lcgorit Epistoliim rebus Pr.-emoustratcnsium atque Carthusianorum voiuerii ;

qnam '"'
Familiarem, invicte rrfnlatam per j.1/o(i!)iim aliisque ad vos inininie spectantibus, pergat, zelo '"^'"' ''
pio doceri.
juris, clamitat? Si non le^it Epiilotam illam; mere- modoque paruin laudabili disputando. Acta Sancto-
tur Censor censurari denuo etiam hic, uti in Epistota rum illustrata iinpugnare, Ego interea ad illa rcdeo
praedictaquod damnet quse nescit. Si legit Episio-
;
iliustranda, ad gloriam Sanctorum eorumque
reinu-
lam ; hanc Amicam Expostutatio-
ofFer ei, quEPso, et neratoris Dei non amplius inde abstrahondus a
;

nem legendam judicetque tum denuo, an non ipse


; vobis, similisemper pede progressuris scd quod ;
(

potius iNvir.TR refutatus sit in refiitato liic Motivo protestatus sum alias, ac denuo protestor) tacite
juris, quod approbavit; quam per Motlvum et ipsius correcturus suo tempore ac loco, quijquid ;Ecclesia
Censurani, refutetur Epistola Familians, quse veri- Romana iii scriptis nostris corrcctionis indigere ju-
tate nixa et simplicitate sua, non putavit, tot sibi dicaverit, aut quivis privatus recte monstraverit.
opus esse Censoribus, utse venditetveritatis anian- IIS Si tameu pergat irritare nos porro Patern.
tibus quot adhibiti fuerunt, sed aha de causa, Ex-
; vestra, fieri adhuc semel siiere dcinam,
poterit ut
nuda amat compa-
hihitiom errorum. Voritas enim, daturus libellum non magnuin qualitcrcumque do- ;
'

rore numquara magis suspecta, quam ciira verbo-


-.
mum vubis placiturum, sub hoc aut simili titulo ;

ruin phaleris ac Censorum elogiis ornata jubetur Refutalio tibeltiiruin cinniuin, a liR. Patritnis Carme-
prodire. lilis P. Papcbrocliium, aut Acla Sunctorum iiux
contra
113 Quod denique egerim de Enocho, veterisne hacteuus editorum, et edendorum poslltac.
iltustravil,
an novi Testamenti intelligendus .sit in Bullis Pon- Fateor non minus invitum id ine praistiturum esse,
Cur de Eno-
cho ile titiciis, protector me acturum noii fiiisse omnino, quam prajstiteiim supra diota de Enocho de Ama-
Amatklm nisi Patern. vestram mordacissimc meinsimulasset, thiin; praistiturus tainen, si compellar. Quamobrera
actum sH conlra eviiletitem. vrritatem, derisum
fradulenter, in consulat, quaeso, Patern. vestra otio suo ac meo, ut
B
Ordinis Carmetitarum, argumentum istud, quamvis neuter illud perdamus, rationera pretiosi temporis
obiter tantura attigerim, tractasse. Detergenda mihi aliquando reddituri Kquissimo reruin nostraruin at-
itaque neces.-^ario fuit nota illa turpissima, quasi que disce[itationum Arbitro, qui scrntatur oorda et
scripseriin, in derisum Ordinis Carmetilarum, idque renes, Deo quique redditurus est utrique iiostrum
:

fraudulenter, et coutra evidentem veritntem. Superi !


mercedem, non seeundum opinionera hominum, sed
Ego sic scripserim contra Ordiiiem Reiigiosuiii, flo- secuodum operanustra qu'(je quidem meacum alibi:

reiitem, Laboriosuin, nc milii singulariter dilectum? sajpe prava fueriut et cum, licet in hac atque pra-
;

Quee super illa qua^stione in Brevi Instruclione atti- cedenti scriptionc nullius mihi conscius sim ciilpie,
gi, ir.nocua plane ^unt oninia : qu;c hic protuli. pufo non taraen in hoc justificatus sim ; rogo Patern.
esse vcro, non fraudtdenta non in derisnm aliciijus ,
vestram, ut suis suoramque sanctissisinis Sacrificiis
scripta, quamvis Patribiis Carmelitis fortasse non et precibus, tam placatum mihi in die novissimo
placitura culpam iuterim sui doloris imputaturis
;
Judicem illum reddere conetur ; atque ego nunc sum
Patern. vestrae, non mihi, qui invitus eo accessi et Patern. vestraj ac sacro Ordini vestro, mihi ia ve-
a vobis compulsu? sic tamen comparatus animo,
;
ritate semper amando ac venerando, AntuerpiiE ex
ut si quid, quod humanum est, erraveriin nusquam ;
Museo nostro, anno a Nativitate Christi Jesu, Sal-
promptius correcturus sim erratuni quamin prre- vatoris nostri et Judicis futuri, Mocxciii die xii .\u-
senti quiostione, quaj vobis surami momenti est et gusti.
multffi sequelae.
111 Id igitur oro atqueobtestor Patern. vestram ADM. REV. PJTERX. VESTR.E.
ut rae doccat, qui Pontifex Sixtus IV scripserit in
Bulla sua, ac nominaverit hominera, toti mundo ea- Servus in Cliristo

tenus,. et postea aliquamdiu, ignotum. Utiliorem sic CONRADUS JANNINGUS S. J.

POST-SCRIPTUM
AD EPISTOLAS PR^MISSAS.
PRO AUCTORITATE SCRIPTORIS VINDICAiNDA.
Ad eumdem adm. R. P. Paulum a S. Sebasliano efc.

rrare possum, fallere non volo fraudis aut viri spectabiles atque eruditi judicent, uti Acta San-

m
;

imposturse falso postulari, ffiquaniraiter fero, clorum, a decessonbus meis illustrata, putantiir pe-

oomraiseratusetiam sic postulantem. Errasse reniiatura ; ita eorum Apologiam, qualibuscumque


Patern. vestram in iis, quae mihi fraudi ac demumscriptisantirrheticisoppo.sitam,debereeadem

imp itnra; ducit, nolet ipsa credi. Quid ergo credi Acla perpetuo comitari) decreviraus talium judicio
voluerit, cum id iterato et loco non uno facit, judi- conformare nostrum, apponendo liic.\poIogiara, non ^j^, ,„,.,

cinm sit penes Lectorem. Certe, quisquis oredi non ila pridera seorsim impressara, in Epistola et Ex/io- anuicanda
vnlt. se errasse in criminando alterum, ubi raani- stulaiione prffimissis. H;ec tamea ipsa scripta ut «',
festi erroris convincitur, credi dcbet caliimniatus fidem suara apud aequos Lcctores retineant, debet
pridem Appendi.t Patern. sua quoque eorura .Auctori fides et auctoritas salva
P fuisse. Prodiit non ita
" Provin-
ciiilm oiiu rec- vestrai, nd Motivum .Juris : in qua cum nihil fere esse. Hanc vero cum Jpiiendix ad Motimm -luris

tc labcfactata. agatur prister saepius acta et sexcenties agenda ;


elevare per fas et nefas conetur ; meum esse debet

statiierara niliil omninorcspondere, ^ivoutln Epislola earadem integram ostendere et servare.


Familiari et Amica E.tiiostutalione declaravi ; et 2 Idautem, prietermissis aliis injuriis omnibus, iniribus
f^iAije
vero eatenus quod statueram observabo, ut per li- prcestabo tribus pr.T;oipue in exemplis, quibus accu-
sor in Appendice uum. 129 et seq.(nuUa, qure evin-
" •''

bellos seorsim responsurusnihilsim. Attamen (cum


cat
APOLOGIA PR/ELIMINARIS
cat aliquid. probalione addita, ut niox viilebimus) moderate et religiose tueatur. Quapropter id et li-

quod, ausit valtle trmerario et siicmsit pudtbuntlo, cebit mihi, tum Nostri, tum Vestri Generalium
astute moHar defensiunem Papebrochii : damnorque pace et id agendo nihil me agere scio, qiiod vel
;

in iUa re mjitalurit:, et qnidcin mttni[fsu. Adlnec raandato Patris Nustri, vel pnimissis, ab eo faotis
num. accusor, quud infiilmima glosseinata appo-
8li Reverendissirao Patri vestro, adversetur aiit hnjus ;

nam sitntmoriiin Pontifiaim BuUts. Denique nnin. 84 etiara voluutati inerito adversari possit, dolituri ta-

objicitur milii, quod sim tnalcvoliis crilirus, a passioiie men fortassis, quod Patern. vestra, pacificis litteris

sita exc.Tcaliis ; eo quod intelligaui in Bullis Ponti- suis acceptis, me denno provocaverit.

ficnm Enochum, Proplietam veteris Testamenti, G Neque vero promissis ejusmodi aut raandato
quem Patres Carnielita! volunt esse, Enoclium de opus erat quibus ego constringerer, ne imposte-
;
Cltjus pr,T-

Amatliirii, discipulura Christi Domini in Testamento rum coiitr.i antiquitatem Ordinis Carnielitani scri- ecpto opus

iiovo. berem, qui isliiismodi soriptioiiem nec scripsi hacte- non est no-
lenti tange-
3 Gravia isthajc sunt et cuivis innocenti non to- nus. nec meditatus fui. Quidquid scripsi ad Or-
refjintlendo rc antiqui-
injiiririm leranda. Nam imposlorcm qui agit Uistoricns. indi- dinem Cannelit. spectans; coactus, Pa- tutem Carm. uti nuiic, a

illalani, gnus cst qiii Historicus andiat, neduni qui philisto- tern. vestra scripsi, nt illustrata a uobis Acla San-

riam profileatur. Qui ineptissitnis ijlo&sctiiatts suinmo- ciorum tuerer, contra fumosam vestram Exliibitio-
rum l'oniificiim bullas inale explicat atque detiirpat netn Errtirnm, per Epistolam ftimiliarein ineara. Hic

Catholicus, summornm Pontificum indignati..nem ego nihil coiitra antiquitatem Ordinis Carmelita-
merito incurrit. Qui malevolus criticus, et quidem a rum. Tres prjecipue tracto qusestioues in specimen
passionc sm excxcatns, vult scribere historiam Chri- libri male cohuerentis ;
primam de Baptisnio Con-
slianus ; deleatur nomen ejus e uumero Histori- stantini, alterain de Prseinitio Christi Domini, ter-
corum, nontantum Christianorum, sed et geutilium tiain de Pra?monstrateusibus ; illicvidendas. Subse-
et scriptorum omnino omnium. Hinc par est, ut cnta est deinde, ad retundenduiii Motivnm juris

Ij
notas tani turpes, qnas raihi inurit Patern. vestra, vestrum. Ainica iiiea E.rposlulatio. Sed neque hic
salva pace pcr modoratani defeusionem exustas, amoliar. Id ego (|uidquam contra antiquitatem Ordinis ; nisi
ipsonim
aulcm pace etiam vestra me facturum confido nisi ; forte impactam mihi a Patern. vestra calumniam,
E
inferentium. gttainvis hxe
perinde niecum agere velitis, atque is acturus esse, amulitiirus, taliuni alicubi mentioneni fecerim, qiiai sitic piaculo
qui i)arte ex una ajiud sumraos infimosque, sparsis tangi debuerint, ut me defenderera. Quaravis non ittitslrari pos-
sit.
etiam quaqua ^"ersura litteris ac libellis.furti accusaret viJeain, quidainpHus piaculi comniitteret, qni anti -

innocenleiu ; ex alia vero parte farcam illi minita- quitates Ordinis Carmelitani ilhistraiidas susciperet,
rctur, si se suamque innocentiam tueri ac mundo quam qui illustrat autiquitates Ecclesiffl Catholicffi
judici probare vellet. Violeutia illa foret, plus Roinan^e. Hajc certe gaudet illiistrari : et veritas
qnam tyrannica. nusquam laetior est, qiiam cura pleno die, oinuium
4 Scio quidem adm. R. P. Thyrsi Gonzalez, oculis exposita, veliit in tbeatro conspicitur. Interea
Pilliil 5cri-
Pra^positinostri Generalis, mentemjesse, ut deinceps uedum im-
nolenlibus vobis, nec ogo volo illustrare,
bctidum a
notiis essc
nihil quod attinet initit/uilalem Ordinis
scribatur, puguare autiquitatem, quara etiam probare vellem
contra ait- Carnielitani, eamque ipsum etiam provide ac beni- si possem. Calumiiia iiiterim in Motwo jnns mihi
tiqtiitatcnt
gne cum lleverendissinio Patre Geiierali vestro impacta, quam amoliri debui in E.rjiostulaliotie mca,
Cartnclit.
communicasse idque panter mo docet Appcndix
; bsec erat, quod contrn evidentem veritatein, frandu-
irstra num. 130, sic loqucns ilodcrniis qiioqm Prs- : lenter , in derisiim Ordinis Carmclilarum, suraam
posilus Socielulis Gcnerults, Rcverendissimus P . Thiji- Enochum, de quo in summorum Pontificum Bullis,
ius Goiizale:, proinisil (pront scripsit nobis Rcveren- [iro Enucho veteris Testamenti.
ilissimus P. Ocncralis noster) sc non permissnrum ul- 7 IIuc tuta inea inipugnatio antiquitatis vestraj
tli^cttis a
Ira canlra Ordinem Carmcl. a Papebrocliio oliqiiid reduci debet, si qua Nempe dixeram iu Breoi
est.
suu R. P.
a nic solunt
Ccnmili conscribi iiel in lucem
Cui omniiio est fukndum. Ne
edi. Inslruclioiie num. 5. vereri me ne Auctor Libelli sup- ohlnjtie tacta
Atnlciis, dubites. Sed quando isthwc vobis scripsit lievereu- plicis auctoritate Pontiflcia aiitiquiorein faoiat Or- ad arcentiam
dissimus vesler Geueralis, an siinul Patern. vestraj dinera suuin, quani ipse velit; ac nonien Fundato- iitjuriam.

facultatem dedit scnbendi Appendicem sitam; pro- ris ab Elia ad Enocbum transferre cogeretur qnia :

vocandi me
per illam denuo; meque faciendi imjoo- Pontifex in Bulla asserit, Carmelitas Sunctomm
slorem maiiifcstuin, malevolum crilicum, excatcatum a Prophelariim Elix, Elisci et Enoch successio-
passione sua, incplissimuin Bullarum Pontificiarum nem hereditartam tenere. Ubi ego Enochum veteris
interprelcni etc'?^quitas viri id vetat vel cogitari. Testameuti intelligo, sed cotitra evidentem verilalem,
Interea Patern. vestra scribit talia|de me, post ac- fraudulenter, in tierisum Ordinis Carmelitarum ; uti
ceptam Epistolam Generalis sui : et vok-t nie obmu- argnit Patern. vestrain Molivo jnrisaum. 128, vo-
tescere adinjurias illatas ? Rcligiosa: quidem virtutis lens, Enochum de Ainatbim, Christi discipulum,
exercitinm cst, injui'ias patienter et silentio ferre
; intelligi. Cumquc expositionem meain, sic crimi-
uti dudum tulimus : idque gloriosumsit
persona iii natus, delensionis causa pluribus confirmassem in
privata, cnjus contcmptus cum damno publico con-
Amica Expostulatione a num. 93; pcrstringisme de-
junctus non est. At inpersona quoilammodo publica,
demio nos nuo moxin Jppendice a ninn. 83, qiiod mepu.isimis
provocal qualem me sustinere Obedientiavult, dum Actis ,San- ijloi^semalis summorum Pontirtcuin Bullas coinmacu-
scrilicnilo
rtoMinnllu.strandispublicandisquejubetoperamdare; lera ac male explicem,
iiijltriose. insipieiis ant malevoUis criti-
lolcrari ejusmodi coiiteraptus laudabiliter
non po- ticus, n passione sna exccpxatits.
test imo potest quam debet ne-
lain laudabiliter,
;
8 Interea ahud non daniat Patern. vestra quara
cessario, arceri ue Acla Sanclorum cogitentur inep- Pacein cla-
;
pacem, utique nobis, qui e publicis disputalionibus mans Amlcus,
tissimis glossematis, et imposturis illustrari a
scri- pubhcisqueiu ecclesiis vostris Officiis, inorepatriffi,
ptore cieco.
certisanni teraporibus frequentari solitis.non eman-
5 Quod pnrro ad raentem adm. R. Patris Nostri siinus priini, carissiinara; et vidererisetiara sinccre
spectat; scio pariter, ipsum numquara addixisse
Ijuo Ufgnc pacein velle, collaborantibus eo utriusque Ordinis
se exlentlc-
Ueverendissimo l^atri vestro Geiicrali neque vo- ; Generalibus, ut videmus nisi eorum mente intelle- ;

re possit luisse. aut etiara potuisse prohibere, ne,


quod lege cta, contrarinm re ipsa monstrares, novo libello iemtl.
Victis Ce- naturai cuilibet permissum est, vel Papebrochius, novisque injuriis lacessendo cupidos silere, et pu-
neralls So-
vel ego, vel alius quivis e subditis
cielatis. suis, injurias, blica, qua! dantur scandala, tollere, eainque ob cau-
quibus lacessitus sit, depellat, suumque houorem sam paratos revisere etiam prius ecclesias scholasque
vestras
;

PRO ACTIS SANCTORUM.


vestras, quam vos nostras ; licet prinii Vos usura imo sponte prorurapunt in favorera narrantis. quo D
duramodo Officiura '^^ctobe
illura religiosum interruperitis ; plus gessisse, quam gesscrit, videantur suis audito-
istud jirseventionis nostrce pacificum fore intellexe- ribus. Ifa res sunthuraana-. Tertium noto, impru-
rimus. Similiter visa fuisset Patern. vesfra a bien- dens promissum in re prreraeditafa, ubi hic fuisse
nio sincere pacem velle, nisi niox novo famnsuque debuif, alienura videri a nota prudenfia R. P. Phi-
libro pene confpctam turbasset. IpsaPatern. veslra lippiRegaus. Quomodo enim dixerit, quod per R. P.
tunc Ordinis sui Provincialis, et li. P. Philippus Generalem, Societalis Jesu Professores admissurt snnt
Regaus Societatis noslrte itidem Provincialis, per traditioncm, de qua supra? praiceptonc ejus coacti,
Flaudro-belgicam, rem agebant ; alter serio, alter an rationibus moti.^ Deiude admi>surine sunt tradi-
nescioqiio animo, ab effectu cuilibet interprefando. tionem illam, lamqunm omnino prolinbilem vobis, an
9 De illa Pacificatioue ita loquitiir Pafern. ve&tra etiam omnino prnbubilem s\h\?PrdsceT^t\\m R. P. Ge-
in sua Appeml. iium 138 : Isti Dccrcto, laudabili neralis ; ad persuadendura intellectui probabilita-
sane, in favorera sententia; probabilioris a S. Ro- tem taUs originis, hic frustra foret, ut patet. Tali
mana Intiuisitione edito; sed hic plane otioso, et enim prsecepto, mereextrinseco, nisi ratiimes sccum
nou alio fine inserfo : quara ut novitate aliqua sub adducat, non subest intellectus. etiani ReUgiosi
inagni viri nomine, (quod et in tifulo indigne pra^fi- neque illo mnvebitur ad judicandum, medio die non
gitur) coniUtus, per .^e absonus libellus, emptorem luceresolem. aut, probabile esse sibi aliisve, quod
inveiiiret. hti, inquis, Decreto atljuu/jo Resolutionem rationahilifer putat improbabilo esse fam aUis quam
R. Ailm. P. Pliilippi Regaus Proviiicialia Sociftulis sibi. Igitur rafionibus agendum est : hse vero peti
Jesu per Phindro belijium, quam cimceperul, et milii non debent a P. Generali nostro, in antiquitate
ab anno intimari curavil per P. Isidornm a S. Maria vestra parum versato; sed ab ipsis Patribvis Carme-
Maijd. de Pazti Ordinis noslri, Plnlosophix Lecto- litis; qui si utad prudentem assen-
talesprotulerint,
rem ;
qui cx ejus ordinalione mihi stgnificavii, dictum movere possint viros in-
suni probabilitatis optatiie
Provxncialcm mullum inclinari, pro restauranda pace differentes et rerum iUarum gnaros, frustra reciir- R
et concordia inter B. Virg. Marix Fratres et Socie- ritur ad R. P. Generalem. ut per ipsum Societatis
tatis Jesxi aiumnos, qux atite liac inter illos semper vi- Professores admittaiit traditionem ve-^tram, ut pro-
gml, donec eam turhavit Papebrochius (imo Auctor babilem ; quam ipsi, quo rerum scieiitiores snnt, eo
Armiimenlarii, intortis in PapebroL-hium acutissimis citius per se sibi persuadebunt. du^ti rationibiis
telis ; et qui post Auctorem istum decreverunt, quas petimus produci ut ; sibi qiiisque prubabilera
abstinendura sibi suisque a publicis Societatis fun- habeat traditionem. At si velis, Professores Socic-
ctionibus, etre ipsa primi abstinuerunt et abstinent) tatis illam traditionem tantum admittere. ut vobis
(/ in Istnm finem dtxit,Vro\\x\c\ii\\^ sciUcetSoci<^tatis, Carmelitis oranino probabilem : iterum hic nuUum
pene factani
per Rcverendissimum P . Prxpositum Generalem, So- prceceptum P. Generalis. Rationibus ducendi
erit,

turbat.
cietiiiis sux Professores admissuros Iradilionem de ori- sumus quas non difficile erit adducere tam mulfas
:

gine Carmeiilarum ab EUa Propheta in veteri Tesla- (et ego paratus sum adducere, si gratura foret) ut a
a P. Provin-
mento et hereditaria inde successione, tamquam omnino quovis prudenti viro prudentera, et plus quam pro- ciali Socie-
probabdem el bnmanam omninomereri, sicxUalias
fidem babilem assen^um eliciant, quo judicetur, proba- taiis,

similes Ecclesiustica: hi.storix merentnr. Cumque Pa- bilem esse Patribus Carmelitis traditioueai suara
pebrocbius huic supevvenirct discursui, dixit se eliam de origine Ordinis. Si et hoc voluerit admittere et
subscriplurum. Quod diclus Lector paratus est juramento addicere vobis R. P. Regaus, prudenter egit, ut so-
confirmare. Venmtamen cum paucis post diebus in lu- let; sed imprudenter acturus fui.^^set, si pro eo obti-
cem ederelur Eihibiiio errorum; oblala, non est subse- nendo ab omnibus Societatis Professoribus, recurris-
cuta suhscriptio. set ad R. P. Generalera suura, in cujus pntestate noQ

10 Quio impedivit subscriptionem oblatam'^. Qui erat id obtinere. Ethuic resolutioni libentersubscri-
novofi erlcndo
tihrns.
edidit E.rhibilionem Errormn, infaraem vel ipso tifulo bet Papebrochius. AUam probabilitatera si praeten-
suo librum. Quis edidit Exhibitioncm illam Adm. ditis. explicatenobis illam, et aptis argumentis con-
?
p
R. P. Sebastianus a S. Paulo, Proviucialis Carrae- firmate, assensum obtenturi etiam nosfrum, si argu-
litarum per Belgium. Quaudo edidit ? Dum pacem menta, qusf! aUata fuerint, prajvaleant ( ontrariis,
tractat, et quidem taUbus jam sibi ohlatam, uti ipse aut pariaefiam sint.
acribit, conditionibus; qualibus Ordo suus acqui- 12 Quartum etiam noto, quod pr^dictus R. P.
esceret. Hoccine est pacem serio ve!Ie?Imo, uti is Philippus Regaus edita Appendice veslra, adhuc
;
ain f.oncessa
vult; qui duxexercifus cum sit, temporeinduciarum Provincialis, a me rogatus responderit ; et nunc eiiamsit.
adversarium, suspicatum, ex improviso no-
nil doli hujusce Domus Professie Priepositus meus pergat
vis tormentorum ictibus hostiliter invadens, tracta- respondere, se rationabiUa addi.xisse, non tamen
tionem pacis . propemodum concUisce , turpiter meminisse terminoruni, quibus pacificatio proposita

abrumpit, snbdolus pactficator. Sed quid de omni- aut acceptata fuerit oretenus fuihil enim scripto
moda probabiUtate succcssionis hereJitaria^ ? Scio, conceptura fuit) nisi quod terraino omnino, bis in
Rex. P. Philippum Regavs, tunc Provinciatem nos- narratione P. Isidori repetito, sciat se usum non
trura, uti etiam hoiUernum, illius successorem R. fuisse, sed simpliciter concessisse Patribus Carme-
P. Ignatium Diertius, muitum inclinari pro rcstau- litis probabilitatem suam : supervenienteni vero P.
randu pace et concordia inter utrumquo Ordinem, Papebrochium, a se rogatum, an et ipse concederet
idque priraus abunde monstraverit; Pa- si (quod ait probabilitatera illara, respondisse, omnino, et con-
tern. vestra) dixit, per Reverendissimum P. Prxpo- versum huncadP. Isidorum dixisse in huncsensum ;

silum Generaiem, Societaiis sux Professores admissuros Tenele, prout vobis iibitum fuerit, id vobis licere per
traditionem de origineCarmelilaru/n ab Elia Propheta me, verbis et scriptis, sxpius protestalus fui. Notode-
etc. tamquam omnino prohabilem, et fidem humanam uique, eumdem R. Patrem Regaus mirari, quod
omnino mereri. Patern. vestraprivatamintervostractationem pacis,
11 Ubi noto primum, nolle me putari impugnare publicam lypi^ faciendo et pro libitu suo interpre-
proVjabiUtatem illam, si quatenus necesse est, de tando, efllicere voluerit, ut post iiac nec ipse, nec
qumnodo con- ipsa hic loquar. Deinde, noUe me juraraentum exi- alius e Sooietate tani confideuter sit vubiscura de si-
cedt politeiit gore a R. P. Isidoro super dictis, quaj, ut labilis est milibus agere, atque ipse egit. -igit nunc
raeraoria, facile alterantur mutata vocula et, ut ; 13 Redeo ad injurias, num. 2 potissimura atta- •^'^''•P^o''/""» *^
•^
cuctontatf
Guctorilale
quilibet est rerum suarum amans, facile torquentur. ctas, qua) me cogunt nonjampro P. Papebrochio, propria.

non
APOLOGIA PR.«LIMINARIS
non pro ab ipso Sanctorum Actis, sed pro
illustratis pturas, JD EST, sanctam Sijnodum Nicmuam
me ipso pracipue ac pritauctoritate mea, agere cum Constantinopolilanam.. Epliesinum. Clialcedonen-
. . . . .

Patern, vestra quam impriinis rogatam velini, ut


:
sem Jtem Opuscula B. Cijpriani Marlijris. Item
circumspectius ileinceps scribere dignata, integram B. Oregorii Nazian-.ciii Jlem Grsta sanctorum qul susciptt
uoii prohibet
pariter suam sibi auctoritatem conservet. Quisquis marlijrum. Horum tamen Gestorum aliqua salteni,
atiquos tibros.
enini alterius faniam iacerat injuste, suam lacerat ideo secundum anliquam consuctudiuem siugulari cau-
prajcipue. Ut autiun meam monstreni sic laceralam tela in saiicta Romana Ecclesia uoii leguntur, qitia et

esse, compellit nie Patern. vestra non j.ini Histori- eoruin qui couscripsere iioinina pcnitus ignorantur; et

cuin, iicduin Theokiguin aut Jurisperitum ; ut in prffi- ab iufidelilius aut idiotis snperflua, aut minus npta,

cedentibus suis, sed Orainmaticum agere. Putabam quam rei ordo fiierit, scripta esse putautur; sicut cu-

pridein iUo me oiiere docondi defunetum fuisse, cum, jusdam Quirici et Jiihlx, sicut Georgii, aliorumque
etTheologos
hujusiuodi Pttssiones, qux ab lixrcticis perldbentur com-
Crani-
cofjittir ex moro Soeietatisliostra; ctvoluntate Superiorum, in Decreto
malicam do- Propler quod, ut diclum est, ne vel levis subsan-
per «nnos aliquot Grammaticain pueris tradidi ;
positic. enumeralos:
numquara suspicatus futurum, utviri, graves aetate, iiaiidi oriretur occasio, iii saiicta Romana Ecclesia noii

dignitate coiispicui, Theologia; Pi'ofessores, coge- leguntur. Nos tumen ciim prxdicta Ecclesia oiiints

rent me scriptis suis, ad se docendum lcges gram- Martijres et eorum gloriosos agones, qiii Deo magis,
nvalicales et connexiones in oratione observandas, quam liominibus noli sunl, omni devotione veneramur.
ut commodus inde sensus, ab auetore intentus Jtem Vitas suncloruin Patium, Pauli, Aulonii, Ilila-
elicialur. rionis, et omnium Eremitarnm, quas tamen vir beatis-

14 Compulsus igitur a Patern. vestra illustrare simiis scripsil Jlieioiiiimus, cum omni bonoie suscipi-
cvjiu Ires
Gramraaticales praicipue tres, mus. Item Jctis beati Silvestri Apostolicx Sedis Pne-
prxctpve qux- aggredior quiestiones
stiones propo- de quil)us iii Apimidiie vestra, inter alia luihi litem sulis, iicet ejus qui conscripti nomen ignorelur, a multis
nuntur^ niovetis. Priina est de intelligentia Decreti, quod tamen urbe Roinana Cotliolicis legi cognovimus, et sed prxter
in

Gelasius Papa, in Concilio Romano cum Episcopis pro antiquo usu mulla: hxc imitanlur Ecclestx. Ilem gcncralem
B Lxx congregatus, edidit superscripturis quibusdam, scripta de inventione Crucis Dominicx, et alia scripta
probattonem
E
tum probis, tuin apocryjdiis utrum in illo Decreto ;
dc mventione Capitis .loannis Baptistx, novellx quxdam
Pontifex Acta S- Silvestri Papse cum omiii Iwmie relatioiies sunt, ct nonnulli eas Catholici leguut. Sed
susapiat aii vero dicat tantummodo, quod a multis
: cum lixc ad Catholicorum mamts pervenerint, beati
in urbp Jfviiiaua Ifguntur Acia ilUi; quodque jiyoauliquo Pauli Jposloli prxcedat sentcntia : Omnia proliate,

usu multx lioc imitciitur Kcclcsix. .\ltera quaestio eo- quod bonum est, teiiele.

deni fore redit, utruin nempe Scripta, sive historia, IG Antequam hoc super textu disseram, debeo
dc inveutionc Crucis Domiiiicx, in eodeni Dccreto notare iequaliter hic approhari a Gelasio Scripla
;

iiti/io omnibui
Gelasii, et ipsa susciplanlur cuin oinni lionore; aii vero de iiiveuttone Crucis Doiiiiuicx (qua6 Patern. vestra
tibris
dicantur tantuin Scripla eadem, nouellx qua'dainre- sine lorniidine proclamat, cum oiiini Itoiiore ab eodcni prdinissam.
lalioiws ense, quus nonnulli Catltolici icijunt. Hinc fiet Gelasio snsceptu esse) et alia scrlpta de inveiuiuiie Ca-
digressio ad examinandam auctoritatem prajdictae pitis S. Joannis Baptislx. Quae adeo et ipsa debent
Historite; utrum illam Papebrochius merito repu- a Gelasio cum omni honore suscepta esse, secun-
diet. Tertia quajstio granimaticalis versabitur, prse- dum vos. Sed iii eo cedit acumini Patern. vestriE
ter alia, circa jironomen rclativo-demonstrativum, Tlieologico perspicacitas Hislorico-Theologica Emi-
JIa'.c, in textu Palieonjdori : utruiii referat demon- nentissimi Baroiiii, qui approbationem istaiu Gelasii
stretve illa, quai reraotiora sunt a se in meinorato nuspiam e textu ejus potuit eruere. Quin imo ex eo-
textu, sicque salvare possit Enochum de Amathim ; dem censuram scriptis istis adjunxit ejnsmodi, qua
an referat deiiKinstretve aliu, qua; sibi propiora nullain eis fideiii addat suam, scd potius demat.
sunt. Hunc in finem propouetur amplior Palseony- Loquitur enim Baronius de scriptis, quae de inven-
dori contextiis, qui plura curioso Lectori conside- tione Capitis S. Joannis Biiptista; tractant, in An-
randa niiramlaque daliit, quam ego notare velim notatioiiibus Martyrologii Romani ad xxi>: Augusti
pacis causa; si quo modo amari animileniri possint. litt. b, in liunc modum : Cnjus autem fidei sit Tra-
Ilarum igitur trium quKslionum priorem partem ctatus ille de revelatione seu invenlione Capitis S.
it:i innrdicus tcnet Patern. vestra, ut dissentienti Joaniiis Buptistx, declarat ccnsura Gelasii, qux sic ea
commode ex mihi impostoris iiotani atque alia non leviora, quse qux ibi siint, reliquit Lectoris arbitrio, ut qux vera
ipso teitu
inlellt^endx.
vidimus, aflricet alteram partem ego sic tueor, ut
; vel fitlsa sint, ante e.xaminet, quam probet. Erant
taiigar commiseratione eoruin, qui adco alucinaiitur nempe ex eadem Poutificis censura, utraque scri-
in rebus apertissirais, utaluciiiatio nonpossiterrori, pta novellx quxdam relationes. Deinde roprobat Ba-
sed dcbeat ignorantia; crassa; aut pertinaciie adscri- ronius ibidem scripta illa de inventione Capitis
bi. Sed dehis judicium relinquamus Lectori; quod S. Joannis Baptistae, ut apocrypha; similibus fere
adjungit
ut forniet, aliud nibil attinet fieri, quam produci argumentls ac nos reprobamus scripta de inventione miittis etiam
ac legi partem aiupliorem, quam [irofert Patern. Crucis DominicsB. Considera nunc, cuni quanta puilicularem
vestra, contoxtunin, de quorum ccnsitram.
intelligcntia dispu- cautione et quo ordine procedat Pontifex iii supra-
tatur. Ex hisce euim solis, vel puer Grammaticae dictis. Texturus catalogum librorum, Catholicis per-
studiosus, nil a me doctus, declarabit per se quis mittendorum pr^figit universalem hanc omnium
,

sensus genuinus sit. Priino loco inspiciamus Decre- approbationem, aut porinissionem seu non prohibi-
tumGelasii et lxx Episcoporum. tionera, quod iiempe suseipi non prohibentur ab Ec-
13 In illo Decreto Pontifex, postquani de aucto- clesia eoque omnes reducit sequentes scripturas
;

Profertur ritate sanctae Romanse Catholica; et Apostolica; Ec- per conjunctionem generalem id est : et singula eo-
tejctus Gelasii
clesia;, deque pra'rogativa et Cathedris S. Petri dem respiciunt menibra per particulam itein, in ca- qiix ad atios
Apostoli exordium priemiserat, sic iuslituit de li- non exlendi-
pito singulorum positam quie suuin mciiibrum neu-
;
tiir tibros
broruin variorum auctoritate atque utili aut inutili tiquam lefert ad proxime pra;cedens sed ad genera- ;

eorum lectione orationera (jamvis aliud fundamen- :


lem, ut dixi, non prohibitionem initio pra;fixam, aut
tum nullus possit ponere prxter id qnod fositum est, si id non facit, oinnino otiosa est particula illa item.
qui est Cliristus Jesiis
: tamen ad xdificationem nos- Pra;ter hanc autem generalem non prohibitionem,
tram, cadem sancta Jiomana Ecclesia. post illas Veteris adjungit Pontifex nonnullis libris particulares ali-
vel Novi Testamenti, quas regulariler suscepimus, quas rationes aut censuras, cur securius, aut rainus
etiam HAS SVSCIPI NON PROJIIBET scri- secure legi; cur laudari; cur suspecti esse merean-
tur,
; :;

PRO ACTIS SANCTORUM. xxxnl


tur. Verum hasc adjuncta Censurarum, in singulis rejkiat et repudiettamquam ftgmenta et mendacia D
Decreti niembris, ad snas qua^que Scripturas, de (quod figmenta et mcndacia hic somniat Palern. AtCTOnE c. /,'
quibiis illic agitur, sic adstringuntur, ut extendi ad vestra nulla norape, aut sua tantum certe som- de iiiventione
; ;
S. Crucis:
aliasnon possint. etlani proxirae sequentes uti fa- ; nianli nocitura priecipue I

tebuutur vel ipsi grammatic» candidati. ubi tcxtura 18 Inde porro relicto Papebrochio, ad me conver-
quem protuli, non oscitanter legerint. Cur onim b£ec teris liisverbis) Molitnr hic astnte Janningus adeo
membra ; Ilem scripta de inventione Crucis Dominica:. insolentem censuram excusare; sed aiisu, vnlde teme-
Item Actus braU Sitvestri : qufe propriam habent rarioet successupudibundo. Dicit enim num. ^O inAmi-
censuram, referantur potius ad ccnsuram mera- caExpost. Faisumest, iUic(in Concilio Romano) scribi,
bri proxime praecedentis, ubi tantummodo Viias deinde me
Acta S. Silveslii ciim omni lionore suscepta esse. Le- aggreditur.
Patnini, illic cum omni honore siiscipit
indicatas, gebantur tantummodo a tnuliis in urbe Romana Catho-
Pontifex quam lioc ipsum merabrum de Vi-
: licis, et pro antiquo nsu mull3i hxc imitabantur Eccle-
sive prxce-
tis Patrum referatur ad censurani proxime iti-
, siie (Ita dixi et dico; et dici debere sustinebo co-
dfntci sice
subseqtienles.
dem praecedentis membri, qua dicuninr qu^dam ram Graraniaticis oranibus eontra Patern. vestram,
sanctorum Marlyruni gesta in sinictn Romana Ec- quae tameu sic pergit ex dicto raeo verissimo impo- et rei verisii*
clesia non legi, qnia ab ignotis, infidclibus, aut idio- sturam, non raeam uti putat, sed suam consuere). m.T assertO'
tis rainus apte scripta putantur ? Praetcrea, finga- Ut autem hujus imposlurx nd oculum appnrent falsitas,
rem
raus ^ensuin esse quem ponit Patern. vestra, ut Pon- inspiciendum est Concilinm tam antiqu.e quam novx
lifix dictum voluerit
omni lionore suscipimus
: Iiem Actus beati Silvestri cum impressionis, quod sic habet : Fitas Pntrum — cum
: Iletn scriptn de inveutione omni honore suscipimus. Item Actus beati Silvestri,
CrncisDominirx cum omni honore suscipimns : debes ApQstolicx Sedis Prxsulis, licet ejus qui conscripsit
pariter sustinere,
in sequentibus cjusdem Decreti nomen ignorctur a multis tamen iii urhc Romana Ca-
membris, ideni debere intelligi, diciquc de libris tholirislegicognovimus, elpro antiquousumultiv hxc imi-
Rufini, Origmis, Eusebii, Orosii, aliisque ibi indica- tantur Ecclesix. Itemscripta de inventione Crucis Do- impostorem
quod "*''"'/"«'"™
tis, omni honore snscepent Pontifex.
illos ciim minicx. Ita Patern. vestra : qu« et pergit sic con-
Id voro esset confundere et sus deque vertere ~
cludemlo iusultare raihi. Quid ad hxc Janningus ? E
omnia nec fieri ullo modo potest, ut legenti reli-
; Miserujn Auctorem Epistolx Familiaris ! Nx ego doleo
quuui Decreti textum paLebit. Interea liic tantiira viccs ejus, quod tam infonsiderate [amam suain et au-
inspice, quae de inventione Crucis Doniinicuj pro- ctoritatem luditno exponat{nli iuEpist. Fam. num. 7
duxi ex Decreto illo; comperies, scripta de illa in- maie mihi ipse prius condoiuil) tam manifeslas impO'
\eni\onenoi'eltas quasdam reltitionesd,i>iie\\^ri aPontifi- sturas referendo.
ce; quassic«7H om»ilionorem oh eodem siisceptas tisse ly Hactenus contextus vester, ut jacet, integer;
sustinere velis, voles ejus prudenti;e injurius esse. exceptis parenthesiljus, quae Horaano charactere in-
qu\a nego,
17 Habes hic, Pater adra, Reverende, partem scribuntur. Sed, quid ad hxc Janningus? In caritate Acta S, Silve'
Addilur his Decreti Gelasiani et lxx Episcoporura, eadein siu- conabitur vincere gloriabundara ignorantiara et stri cum omni
tcjctus P. ceritate prolatam, qua nuper inde in Amicam Ex- ignorantem accusationera adra. R. Patris Provin- bonnre suscep-
Provhiciatis "**'
postnlatwnem transtidipauca,qu^ Patern. vestro re- cialis. Quis enim ex iilo scripto seorsira lecto, nou "

prehendit, et carpit, et imposturx arguit raore suo ; daranet Papebrochium perjurii, me imposturx, et
atque ausn valde temerario ct successu pudibundo a. iuq quidera 7nanifestx? Evolvaraus primo imposturam,
prolata esse, jactat. Miserei me tanti stuporis ac sed ea conditione, ut aiteruter nostrura, id est, ego
caecitatis in Professore TheologiEe et quidem Lova- aut Patern. vestra, qni imposturara fecisse depre-
nii iilam professo. Verura ut stupor ipse sentiat et hensus fuerit, se impostorera esse reipsa et palam
caicitas ipsa videat, ([use nolet; conjungenda cum scripto fateatur. Imposturam fecisse arguor ego,
productis ex Decrcto Gelasii qusedam hic sunt, ex quia dixi in Amica Expost. num. 59 falsum esse;
^ppendice vestra ad motivum Juris, paulo altius re- quod in ConcUio Roraano, sive Docreto Gelasiano,
petita. Sic ibi num. 127 loqueris Et ut omnes no- : de quo supra. scribatur, Acla S. SUvestri cum omni
tabilioTcs simul et semel comprehendam errores, quos honore suscepta esse. Jam fassus sura, me dixisse

] Papebrochius in Notis ad Acta Sanctorum comniisit falsuin c^se, i(a legi in Decreto ; et iterura dico; et F
dico et sustinco, ipsum turpiter errasse^ quoties a re- erit mihi ra.ignns ApnUo Patern. vestra, si contra-
gulu et magistra verilatis recedit (coucedo) : pro ut riura monstiare, seque sic purgare possit ab inju-
cenlies et centies ab ca recessisse convincitur (id nego). ria, a raaledicentia, ab impostura mnnifesta, mihi licel negaiio
'Ha conrormts
Nam cum pro regula et magistra veritatis, proprio motu. iniuste impacta. Hsc enim in te recidcnt, nisi raon-

sibi Papebrochius prxscripstrit sacrosanctai Sedis Apo- stres m me locura habere. Uicis, ad detegendam pontiflcis,

stolic^ j\idicium, a quo {bmiter statuit et sancte jura- imposturam meam, inspiciendum est ConciUum tam
vit, niquidcni latum unguem decUnnre velle (nptiraum anliqux quani novx impressionis, quod sic habet : Vi-
qu\ omnes
errores Pa- Papebrocliii ct sanctissiraum juramentuni) : osten- tas Patrum.... cum omni honore suscipimus. Item
pibrovhii ditur, ipsum ab eo passiin recedcre^ et toto conlo aber- Actus B. Silvestri, Apo&tolicx Sedis Prxsulis, licet
notaOihores
rare, ut patet per totam Exhibitionem Errorum (quse ejus qui conscripsit nomcn ignoretur, a multis tamen
colligens.
passim a toto aberrat textu Papebrochii, nec fidem in urbe Romana Catholicis legi cognovimus, et pro an-

meretur, nisi postquam Papebrochii scripta, quae tiquo uso mnllx hxc imttantiir Ecclesix. Item scripta
impugnantur, siraul etiam lecta sint in fonte suo, de invenlione Crucis Dominicx. Ita Patern, vestra.
non adultcrata). Nam (ita probas raodo dicta) qux 20 Scd quis Gramraaticus inde concludat, Actus
sacrosancta Sedes Apostolica recipit et approbat tam- B. SUvestri cuM omni uonore suscEfxos esse aPon-
notQbilissl-
quam vera, vel ut probabiliter talia; rejicil et reprobat tifice'? Nullus omnino. Et multo minus inde conciu-
nuim iitde
passm Papebrochins, tamquam falsa, mendacia, {ig- det aliquis, scripta de mventione Crucis Dommicx sic
seligit himc.
nienta, et commenta, pro ut variis in exemplis ostendi suscepta esse. Inspice, amabo te Lector, invitatus
hic § i ('/ 9 : (?( UNUM hic dumtaxat pno uMNiiUis re- aR. P. Provinciali.Concilium; aut, si illud ad raauum
produco SPECIMEN, KOTATU DiGNUM, quod habetuv num. non est, inspice hiec ipsa, pro ut inde prolata sunt;
11 et 12 (irao \t et 13). Ubi ostenditur, quod Pape- et considera paulo attentius. Vttas Patrum, ait Pon-
qtiod (ipocrtj- brochius Ilisloriam inventionis Crucis Dominicx et tifex, cum omni honore suscipimus. Optirae.SedsimiU- uti dtmon*
ut ^tratur.
pliam (licat Jcla S. Siivestri [qum S. Gelasius Papa I an, 494 ter curaonini honore suscipiat Actus B.SiIvestri,
hisloriam Ergo hic sensus e sequentibus formandus est
in Cunrilio Romano, cuin lxx Episcopis, cvyi o.mni ais :

ojuni vilipendio et contemptu Item Actus B. Silvestri... licet cjus qui conscri-
HONORE sfSCEPiT) cum,
Junii T. I
V pait
; . .

APOLOGIA PR.€LIMINARIS
psit nomen ignoretur, cum omni honore siucipinms. »1 Homano.cum i.\-s.Epi^copis, cnmomni lio- D
Concilio
diqnum
ArCTORE C. i. Quo posito, supervacanea est reliqua orationis pars norc iiiscepii) cum onini vilipcndio el conlemplu rrjiciat uota-

et repiidiel, tumquom ficuenta ct mendacia. Mode-


a muilis, elc. ut legenti patet. Dic porro, quiil nicin-
brum orationis praecedens absolutum, et per se stius,amabo. Imprimis Acta S. Silvestri a Ciel.-isio reproducit
completum, facit ad membrum sequens, cum priori Papa I eum omni lionore suscepta esse, jam credes, argumeiitum
neutiquam connexum? Illuil. ciim omni lionorr sn.vi- opinor, falsiim e.sse. Nolira tamen cgo errorem il-
suum solius membrum, nionslratque lum Patcrn. vesfrae, meudacia, /igmenla el ronimenla
pimns, claudit
contenta, nempe Vilas Palrum. a Pontifice su- dicere ; talia vobis libeat, et (si potest) liceat, Pa-
ijlo

scijH cim omni Iwiiore. Non sic suscipiuntur contenta pebrochii scripta reputare. Reinittis autera me pro

membro proxime scquenti, nedum remotiora Sed : figmenlis et meiitlaciis islis ad paragraphum 2 ipsius

illa suas wque liabent clausulas proprias et Acliis ;


Appendicis. Ubi instantev, inslantius, instantissime

quidera li. Silveslri hanc habcut; quod a mullis in urges. ut respondeam ad multa, qua- illic enunicras.

liomana Calliolicis leiji coijiioscanliir : Scripla Dixi in Episloltt famil. optim.im rerutationem libri
urlie

vero de invenlione Criicis Dominiae, liabent lianc; vestri habiturum Lsctoreni, si cuuferat per sc scri-

quod iiovellx quxdam relalwues sml, el nouuulli eas pta Pa|iebrochii cum vestris. Me vestra sufficiat in

Calholici le.ijant. Et sic alia habent alias clausulas. spcciininibus paucis nionstrasse qualia ct quanti

Ex quilius etiani videre est, Ti Ileni, singulis mera- sint. .Uibi utilius occupor.
bris prirfixum. ca uon conncctere inter se, ut dixi, 24 Attamen cuin Patern. vestra multa iUic cnu-
liivenlas in
sed rcspicere ad geueralem omnium approbatiouem, uierata, liic reducat ad unum, atque unum ex om-
Papebro-
initio positam, qua singulffi scriptura; suscipi non nibus seligat t.amquam Achillera suum prajcipuura, chium,
proliilienlur ab Ecclesia Iloniana aut certe, si eo ; idque pro oinnilnis reprodueat speciinen iwlalu digiium,

nolis respicere, otiosum esse. uti loquitur : lubet speciiiien illud unum, notatu
21 Quamobrem ccrtum fixumque maneat, cum dignura, pro omnibus'reproductum, tantisper spe-
B omni honore su.icipi solunimodo rUas 1'atium, illo ctandum exhibere, et in illo aliorum omniiimimbe-
membro Decreti contentas non item Actus B Sil-
Qiucritur cfiii' quod ex omui-
;
cillitatem monstrare. Si enim illud,
sa cur errorem
suum dedocerl veslri; non, scripla dc invenlione Crucis Dominiae; bus ijise omnibus notalu dignuni, inve-
eligis, pra;

noluerit non, reliqua quae sequuntur. Quid igitur causa; di- niatur debile csse aut nullum facile intelligi Jatur, ;

cam esse, quod Patern. vestra, semel a me in quantulum tribui debeat aliis omnibus. Certe Pa-
Amica Expost. num. 59 monila errorcni hunc, eum- teru. vestra nuc poteiit, nec audebit iiegare, relii|ua

dem videre noluerit noluent iteui legere praeniissa et


; sua arguraenta, in Papebrochiura intorta uulla ,

subjuncta in Dccreto! Sed deductu fronte, iterato esse si hoc speciraen deiuonstretur esse nulliim.
;

eumdem propouat. detendat, pro verissiraa veritate Gustemus igitur funtera ex quo reproducis speeiinen
venditet iucautis Lectoribus ; et niihi, recta mo- notatu tlignum. Sic ais nura. 12 (nara num. 1 1, quem
neuti noii recte iusultans, ausiim vaUle lerx.eniriim, etiam citas. nihil iuvcniobuc spectans) Item st rnn :

successum pudiln.uiliim , imposturam mauifesUim impro- sit redaetiis Janningus ad metam non loqui, probet, Pa-
pebroeliiiim recle repiidiisse hisloriam inventionisCrueis quod repro-
peret? Si obstiuationi in mala fide aut imposturx
bet fiistoriam
manifeslx nolim tribuere cogar saltem tribuere
,
Dominiia;, tamquam ftibellam, fabulam figinculiim etc
de inventionc
ignorantiiie, in re apertissima seu verae seu afToctatae. ciim ttimeu a S. Gelnsio Papa I in Coiicilw Romano S. Crucis.

Vera autem un"Ic ortum ducere potuerit non video, an. 494, cum i.xx Episcopis, cu.M o.mni honore su-
nisi ex eo quod Patern. vestra truncaverit, uti pas- scefta siT el deiuceps, a SS. Ambrosio, Gregouo
:

sim scripta Papebrochii in Exhibilione erroriim, ita Turonensi, Andrea Cretensi, aliisque illuslribus scrip-
nunc etiani Decretum Pontiflcis lxx Episcoporum. toribus tradila, et per tolani Eccleslum indubUanter
2;2 Cur enim sic Incutus, Item scripta ile inven- reccpta
lione Crucis Dominiae; ampulas reliqua, manifcste 25 Annon similiter receptafuit, et hodiedum legi-
R. P. Provlii.
doctura, non posse illa scripta intelligi cum oinui tur historia de vita S. Silvestri? Et tamen illaiii
eltam
clalis,
monitvs: lionore suscepla fuisse a Pontifice ; uti jam ostendi- valde apocrypham esse osteudimus iu Amica Expost.
mus, coutra assertionem vestram coutrariam et a nuui. 39 : estque reipsa delurpata compliiribus (ita
fallaccnrr Cur etiaiii priora Decreti.ad iutelligeutiara Baronius loquitur) mendaais. Baronius esset I si

ejus plurimum conferenlia. non profers in se ipsis, Papebrochius, quacrudeliterhicvapulareta Patern.


aut legisse saltera atque intellexisse couimonstras vestra ! An non siiniliter recepta fuerunt atque ho-
qua3 pariter dedoctura te crrorera iuisseut? Neque dieduni leguntur Acta S. Judse Cyriaci? Et tanicu
cx eo, quod Actus B. Silvcstri a multis iu urbe Ro- scatere corapluribus, ut cuin Baronio loquar, men-
mana Cathoticis legi cognoscantur ; aut noveUas de daciis convincuutur Toino i Maji a pag. 445 quam-
inventione Crucis Dominicifi relatioues nounulli Ca- vis aliter sentire Patern. vestra, nequidquam velit.
tholici legant; inferre licet, majorera iis auctorita- An non similiter receptae fuerunt et hodieiluiii le-
tera inesse. quara insit Enistolne, qua> Aposlolo guntur passiones SS. Quirici et Julittae, nec non S.
Paulo afiingitur taiiiquam ad Laodicenses scripta, Georgii celeberrimi pugilis Et tamen ab ipso Ge-
?
de qua divus Hieronyinus Legunt quidtim et Epi- ; lasio Papa jam olim in eodem Dccretu, de quo egi-
stolam Pauli ad Laodirenses ; Sed ab oniuibus explodi- mus, inter apocrjplias scripturas relatffi fuerunt.
tur. Atque hcec pro me dicta sunto; ex quibus ju- An non siniiliter, ut infinita prastcream, Epistola
diciura formet Lector, uter nostrum imposlor sit. Pauli ad Laodicenses aetate Hieronymi, ut jam vi-
Ego talem me fateri non dubitabo, si prudens et diiuus, a quibusdam tetjebatur ? Sed ab omnibiis ex-
aequus in praesenti casu me daranaverit imposturae. plodebatiir : Vcrum quid ego ad Achillem illum ve-
lllam Poii-
Nunc pro Papebrochio pauca. strum? instainer, inslanlius, instantissime a Patern. tifex iius-
23 Dicis ; Qux sacrosancta Sedes /Jpostolica reci- vestra requisitus, imo compulsus respondere? A S. i/iiiim citm

ununt ex pit etapprobal, tamguam vera,vel nt probabililer lalia Gelasio Papa I omni holio-
giti
; iu Concitio Romaiio an. 494, ciim
omnibus, re
stiscipit.
rejicU el rcprobatpassimPapebiocliiiis, tamiiuam falsa, LXX EpisCOpis , CU.M OMNl HONOUE SUSCEPTA ]esT
MENUACiA, FIGMKNTA cl COMMEMA ; pro ut varUs in Ilistoria inventionis Crucis Dominicx. Id vero
exemplis osteudt liic § 2 et 'd; el unum liic dumlaxat falsuiii, falsius, falsissimum est; nolo enim dicere,
pro omnibus reproduco specinien, notatu dignum, quod splendidissimum esse mendacium. Judioet id
liabetiir niim. 12 et 13. Ubi osteiiditur, qiiod Papebro- Lector ox vcrbis Gelasii, qui rotunde edi^it, Histo-
cliius liistoriam inventionis Crucis Domiiiiae et/Ieta S. riam illain esse Novellns quasdani relationes ; monet-
Silvestri [qux S.Uelasius Papa primus anno ccccxcilil que Catholicos, cuin ad eorum 'niauus illaj pcrvene-
rint.
: :

PRO ACTIS SANCTORUM.


rint, meraores ut sint sententiae S. Pauli : Omnia potest etiamsi cuperet. VuH Historia, Eusebium D
probate, quod bonum est tenete ; indicans, sc illis non Roma Constantinopolim profectum ; qui {ut extiterit M CTOnR C. J.
denique in
inultum liistoricae fidei adhibere, tantum abest ut tum Constantinopolis) pedem non ex- in Ponlificatu
ipso Bapti-
sed novel-
cum omni lionore nusceperit. An Pontifici injuriam tulit Italia; etnescio an extulerit Roma. paucorum $ta et lia-
lat revela- faciatPapebrochins secundnudo conatus ipsius? aut mensium, ex nostro calculo, Pontifex. Vult deni- ptismi loco.
lones vocat :
neges porro, Papcbrochium Jlisfoiiam Inventionis que, Constantinum Constantinopoli baptizatum esse.
Crucin Bominicx, sive, uti Pontifex loquitur, No- Sed neque hoc admittere potest aut Patern. vestra
vellas relationes, recte repudiasse? Nihil attinet id aut ullus iiistoricus.
hic nionstrari pluribus. pnstquani de liistnria illa Falsum est,
28 Prretermitto plura ; cum gustati fonles adeo
S.Ambro-
prrevium Pontiticis Komani et lxx Episcoporum turbidi atque amari, sufficiens de reliqna aqua ju- slum. pro-
audivisti judiciam. Legisti insuper Coramentarium dicandi argumentura sint, et tota Historia, ut jacet, basse histo-
P. Papebrochii delnventione sanctae Crucis, Tumo i ex quatuor MSS. edita, legi possit Toin. Maji a rlam prm- i
diztam.
Maji a pag. 3G5 raultorura opinione accuratura et
: pag. 449; ubi de S. Juda Qmrinco. Prseterraitto
laudabilem : licet aegris nonnullorum oculis atque etiara, fali^um esse, quod a S. Ambrosio iradita sit,
anirais recte capi fortasse neiiuiverit. ut ais, Historia eadera de Inventione sanctae Crucis.
26 Ad eam nunc dcnuo legendam sereniori vultu, Agit quidera Ainbrosius de Inventione illa, eamque
ejus Auctor remitto Patern. ^estrara, si volet intelHgere; eo- vere factara esse credit atque asseverat, uti et cre-
oilenditur demque mitto scquns Loctoros omnes, illic inventu- dit et a<5severat Papebrochius sed de Historia In- ;

muUiplici-
t<r errare,
rns probationcs Papebrochii ampliore, quam hic ego ventionis, de qua hic ; niliil invenio apud Ambro-
vclira inserere, brevitati studens. Ostenditur, enim sium : imo qua de Inventioue narrat ipse, ac praa-
ibi in ipso principio (malum omen I ) turpiter errasse cipue de indicio salulifer?e Crucis ;
plane diversa
auctorem, quisquis ille fuerit. in tempore quo in- sunt ab Historia pra^dicta. Praetermitto insuper, et magU
falsum pro-
venta Crux dicitur, qnod definit iile annum ducen- quod Patern. vestra, incauta (ut sEepissune alias)
basse post
tesimum trigesimum tertiuvi post Passionem D. N. scribat,Ambrosium deinccps fa tempore videlicet Gelasil tem-
tempnre Jrsu Clmsti, qui est ducentesimus sexagesiinus sex- Gelasii Papse) tradidisse Historiani Inventiouis san- pora
in
invetitionis tus post nativitatem ejusdem Domini nostri, cura cfEe Crucis, atque adeo deinceps vixisse ; cum tamen E
S. Crucis
certum sit, Crucem primum inventam post Conciliura seculo ante Gelasium integro, rainus anno uno,
Nica^num, annuju ducentesimuni nona-
id est post raortuus ^^it. Quod si tam paruni accuratus liistori-

gesiraum secundum a Passione, trecentesiraum vi- cus es, ubi ipse historieura profiteris, in scriptione
gesimum quintum a Nativitate atque ita ante- ; propria : qualis eris in scriptione aliena? Denique
vertit verum tempus inventionis sanct^e Crucis an- praetermitto npgare.quodHistoriailla pfrto/flm Eccle-
et imperii nos, ut mmimum, septuaginta. Eodera anno tacit siam indubiianter reccpia sed non pro-
sii, uti ais,
Cotis!antini,
regnare Constantinum Magnum ;
qui tantum abest, bas ; cum id dudum pro me negaverit Gelasius, No- falsum etiam
in tota Eccle-
ut tunc regnaverit, ut natus nondum fuerit ; atque vellas relationes illam appellans : post cujus judi-
sia essc rece-
vix scio an vel nata fuerit Helena niater ejus. Po- cium, quid attinet exarainare Grcgorium Turonen- ptam.
test certe tunc nundum nata. et tamen Constantini sem, Andream Crelensem, altosque illnstres scriptores,
mater postea qnantum ad temporis interval-
fuisse, quos non norainas? Omnes enira, si Catholici sunt,
lura spectat. Facit praeterea, genlem burbaronim mul- subjicient se a^que prompte quam Patern. vestra, ju-
t(im, super Dauubium congregatam , QC puratam ad dicio Pontificio revocaturi etiam si viverent, sicubi
;

bellum, tiraorem Constantino incussisse usque ad nirais creduli ahorum dictis, ah illo forte recesse-

mortem; idque in sexto anno regni ejus quando ; rint quod hic. ut dixi, examinare mihi iion vacat.
:

nempe ex quo regnare cteperat, Danubium aut


, 29 E\aminet hsc Patern. vestra, atque tum ju-
Orientem nondum viderat, nec aliquanto post visu- dicet, uter nostrum redactus sit ad metam non loqui

1 us erat, subigendo Galiiara atque Italiam occupa- utrura ego astntc molitns sim, insolenlem ccnsuram
tissimus, et hoc ipso sexto imperii anno, magno ap- Papebrochii, ut ais, cxcusare, idque ausu voUle te-

paratu ad Tiberim contra Maxentium movens :


mernrio et successu pudibundo ; an potius indigeat

quando et signura Crucis conspicatus est in aere ;


Patern. vestra causidico, qui adeo insolenteiu ipsius
quod auctor Historiie ei visum fuisse, perperam di- et iniquam censuram. atque ausura valde temera-

, cit, quando contra Barbaros ad Danubium movit : riuni et successum pudendum, excuset, 31 possit?
quo ne movit riuidem, nisi aliquot post anuos, ut Transeo ego a qua^stionibus Grammaticalibus circa
dixi, rebus in Occidente, pacatis. intelligentiam Decreti Gelasiani, in quantura spectat
27 A Danubio commode deduci visus est Au- ad Actus B. Silvestri, atque ad Srripta de inveniione
item in loco
visx illi ctori I^cc Conslanlinus in stiam civitatem, utique Crncis Dominicx ; ad tertiani lis similem, de iutel-
Cnnis in Constantinopolim; unde miitens ad Eusebium Epi- ligentia BullEe Sixtinje.
culu.
sfopum tirhis Romx fccit eum venire ad se, qui
,
30 Quasstio est, utrura iUic per Enocli intelligi Qu3tstio
tertia, an
cati'cfiizavit cum jidcm Christinnorum, ct baptizavit debeat Propheta vclcris Tcstamenti, notus in Genesi;
per Enoch
eum. Quot hic monstra historica Obiit Eu.sebius ! an vero nun Projiheta, sed Discipulus Christi e sc- in bullei
Papa anno Mtdi vulgaris cccx ex nostra, anno vero ptuaginla, comes S. Marci, de Amathim a vobis co- Sixti IV
cccxi ex aliorum sententia et liic est imperii Cou-
; gnoniinatus. Illud assero ego, et probo in Amica

stantini sextus. Recte liEec coincidunt, cnm prse- Expost. a num. 93, quo Lectorem remitto. Hoc ad-
niisso temporis charactere, quobarbaros, Danubium struit Patern. vestra cum suis post Pala?onydoruni;
transeuntes, repulsos fingit victosquea Constantino utque simules, te nihil dimoveri scriptis raeis a
fuisse. Quod ut supponamus tam vere faclum esse prapcimcepta opinione aut pertinacia; Transeo, \i\-
quam esse falsum quomodo Constantinus in suam
: quis in Appendicc a num. 83, ad ineptis.^^imnm Jan-
civitatcmCP. tunc venerit, quam anno imperii sui vingi glossema circa summorum Pontificum Bullas,

xxui primura construere co^pit e Byzantio ? Quo- dicentium; Carmelitas. sanctomm Propheturnm ElisB,
modo porro conciliabit Patern. vestra hunc loeura Elisci ac Enoch; nec non aliorum sancforum Patrum,
cum sua de baptisino et baptista Constantini opi- qui montcm sanctum Carmeli inhabilarunt, successio-
nione, in PJxhibitione errorum, in il/o/uio juris, in ncm hcreditariam tenere, Ubi Janningus audet asse-
ejus Appendice mordicus, sed cajco modo defensa? rere, per Enochum intelligi posse, Enochum antiqui

Vult Historia illa ab Eusebio Papa baptizatum


, Testamcnti. Recte ais. Addo autem, et intelligi de- intelliyi de-

Constantinum fuisse, quod nemo idoneus auctor as- bere. Progrederis vero Quis, ni.si insipiens et ma- :
beaC I'ro-
p/icla anfiqu,
seruit hactenus, neque ipsa Patern. vestra credere levolus criticus, a passionesua excxcatus, per Eliseum,
Testamcnti t
Enochum ;
; ;

APOLOGIA PR.,i:LIMINARIS
Enachim ; nec non alios sanclos Patres islos, mteHiget ut hic nominari possit a Pontiflce et intelligi Car-
ArCTOBE C. J. aliqtios Elia Propliela longc anlcriores ct seniorcs, qiii melita? At, inquit, est Enochus tempore anterior
in moiile Carmelo jiixla Eliamim instiluliim nuniqnam Elia, et po-sterior Bulla. Quid
illo nominatur in

vixerunfi tum? Solummodo sequi inde non Enochum, potest,

31 Vis dicani.quissit iWe insipiens cl malevohis cri- sed Eliam primo loco noniinatum, pro prscipuo au-
ticus. a passione sua exciecatusf Onines illi Reverendi ctore Ordinis haberi aut ab Elia principaliter, mi-
;

sipirns qjti Patres Carmelitse, qui rum ailm. R. P. Daiiielc a nus principaliter ab Enocho heredilariain successio-
id affirmat
Virgine Maria, Carmeli Flandru-belgici Ex-provinciali nem lencri; uti Pontifex loquitur. Non sequitur
et Iltslorioijraplto, in Speculo Carmelitano, anno autcm, quod Enochus non posuerit principia qua3-
WDCi.xxx qnatuor voluminibus cdito, exCalahijo seu dam Prophetici Ordiuis, quae deinde perfecerit Elias. nihil impedil
Coilicis MS. Carmcli Meclilinicnsis,
Kalentlano vrlusli Quis enim reprehendat Pontificem (vos certe nullo guo minus
nominetur
tenent Sanclo Ordinis Carmelilani Enocliinn an-
jiro , modo potestis) si niinc definiat : Ciirmelitas Discal-
Carmctiia
tiqui Testamenti Propliclam; licet liic Elia Propheta ceatos, Sanclorum Thercsx, Joannis a Ciuce, Elix

lonijc anlerior ct senior sit, et in monle Curnielo ac Elisei hereditariam succeisionem tcnere! Et tainen
juxla Elianum inslilnlnm numqiiam virerit. Sic enim pra:cipuum Ordiuis sui auctorera agnoscere debent
cx Calalogo isto in Speculi prajdicti tomo 2, sub Patres Discalceati S. Teresara, quEe fundaraenta
initiuni legitur : xx Maji, Eiiocli Carmelitx Pro- qua;dam, ab anterioribus et seniorihus posita inve-
plielx. Ncijuc intelligero hic licetalium, quam Pro- uiens, supera?dificavit Ordinera religiosissimura, cu-
phctam antiqui Testamenti ;
quia iu eodem Cat.ilogo jus ipsa Mater et Auctor et Fundatrix merito audit,
condistinguilur a prajtcnsn Enocli Episcopo, discipulo etiam ex oraculo Poiitificio. Similiter ratiocinare
Clirisli, et ab Enocli Palriarclia Hterosolijmilano, de illic de Enocli, uti liic de Elia.
niji velinl
Carmchtx quibus vu Julii et xii Augusti iliidem agitur. Ncque 34 Pra.'terea nuspiam ibi vocat Pontifex Institu-
omnrx, tnci- inferas, Enocli Episcopnm, Clirisli disci- torem aut Fundatorem Ordinis Carmelitani Eliam,
tameu hiuc
pienlcs ou-
pnliini anle Palaoonydori tenipora fuisse notuin niun- aut Eliseum, aut Euochum sed tantum ait, Car- ; E
dire:
Constat eniin imprimis, Codicem illum MS. melitas inde hercditariam- sitccessionem tenere. Quod a guo et
do.
successio ali-
Conventus Mechliiiicnsis. quaiiivis vetuslissimus vo- sane evidcns non sonare Institutorem aut Fnn-
est,
qua teneatur.
bis sit, post editam a Sixto IV Bullam, quando flo- datorem proprie dictum ; et ad Enochum referri
rebat Pateonydorus conscriptum esse. Constat , etiam commode
potest. Certe cgo successionem he-
deiiidc, i.?tha>c de Enoch prosdicto, Christi disci- natuno teueo, propius quidem ab atavo
reditariara
pulo, reccntiori manu Codici adjecta esse idque ut : meo tritavoque ; sic tamen ut negari non possit,
fieri non potuit ante Pateonydorum verosirailli- ; me illain pariter tenere ab Noe atque Adamo, longe
mum est, aut por ipsum, aut post ipsum, et forte anterioribus. Denique considera attentiusPontificis
diu post, factum fiiisse. effatum. Bipartitur is illud in Prophetas et sanctos
32 Sed pergis incplissimum mciim qlosscma refu- Palres, utriusque menibri partitioncm notans per,
tare sic prohans, non posse per Eiiocluim intclligi
;
nec non : ita ut pricres intelligantur tautum Pro-
anunorem cl seniorem Elia qui in Carmelo num- ,
phetai, aut (si illos malis etiani Patres dicere) in-
quam vixerit : quia vobis evidens csl, per Eliseum, telligantur simul Prophet:p ac Patres esse : posterio-
Enoclium, nccnon alios sanclos Piitres, in tliclis Bullis res vero intelligantur solummodo esse Patres, qui DisfinguU
Pontifcx Inter
intelligi non possc alios, (]uam Elix Proplietx succes- montem sanctum Carraeli inhabitarunt : atque ideo {'rojihctas et
sorcs, discipulos et sequaces, qui citm ipso, vct post explicari debcat Pontificia sententia hoc modo Car- : Putrcs,
ejtis raplum, in monlc Cannclo jnxla prophclicum ejits melita;, sanclontm Prophelitrum Elix, Elisci acEnoch
si (lcbcl (n- inslitulum vixcrtint. Dictum inipru:lens, et rerum successionem hereditariara tenent; nec non, eidem
tclHyi sttc-
suarum obliti 1 Iiifero enim; Ergo S. Joannes Ba- Carraelitge, alionim snnctorum Palriim qni montem
ccswr Elix
in Monte ptisUi, Cbristi Pra;cursor : ergo S. Anitrcas, Christi sanctam Cnrmcli inhabitarunt, successionem heredi-
Carmclo, Apostolus; orgoS. Joaiiuis Baptistae Discipuli, iidem- tariam tenent. Exqua propositiouis Pontificiie aua-
que Enochi de Amathim (ita enim vos gratis sup- l3'si observabis primo, Enochum non posse illic uon F
ponitis) socii, et iu Gallia deinde Episcopi, S. Mar- intelligi Propheiam. aque ac Eliam Eliseum.
et cujus proposi'
tialis Kpiscopus Lcmovicnsis, S. .Saturiiinus Episcopus Certe si abstrahas Enochum istie e nuinero Prophe- tio falsa cst

Tltolosaiius primus, S. Fronto Episcopus Pelragori- tarum, non cimstat sibi oratio, sed est falsa si ad- tofa, nisi Pro- ;
phetis addatur
censis, S. Nalhanacl, Pliilippi Aposloli germanus, das ipsum Prophetis, constat sihi ut patet, ac est
Enoch, ;

Episcopus Bilnricensis; ergo gloriosis.iima Virgo Ma- vera. Quemadmodum si dicas Apostoli, a Christo ;

ua ; ergo ticatissima Maria soror Lazori, ct Martha; inter duodecim vocati, sunt Petrus, Andreas et
ncqiic Joanncs crgo sanctissima Thccla, virgo, lioinanorum nobilissi- Enochgs de Amatliim vcra esset propositio, si om-
:

Jlajil. nccmtil- ma. Pttuli Ajiosloli discipula ; aliique iunuinerahiles, nes reipsa essent Apostoli. Nunc autem, cum unus
ti alli fucrlnl
quos cum Pala^onydoro lih. 2 cap. 2 et alibi con- talis non sit, propositio est falsa qui est hjpothe-
Carmehta, :

teuditis, Cai-mcliltis fuisse; revera tales numquam tiea cnpulativa aifirmativa, quae siinpliciter vcra ut
fueriiut : quia ciim Elia, vel post ejiis raplum, in sit, requirit omniuin partium existeutiam pro ut
guia joia pars
moulc Carmelo iiumquam , quod scitur, vixeriint. enuntiaiiturexistere : ut sit simpliciter falsa tota, sa- esl falsa-
Nihiloiiiuius nonpotest per Enochiim, in BuUa Sii- tis est deficere existentiam partis unius.
tina noiiiinatuin, intclligi alius fet hoc vobis cvitlens 34 Ex eiidem propositionis analysi observabis
quia ntmquam
est) quam Kli.r succcssar, qui in mmitc Carmelo vixe-
in Cannclo secundo, manifestum etiam fieri, quod habitatio in Ennch non
vixcruttt. rit. Atque ita male caiiti, exclusionem tot aliorum Monte Carmelo non referatur neccssario ad Prophe- (lcbct vixiste
pro nihilo ducitis; duniinodo cxdudatur e Bulla et tas, sed per relativum in Carmdoex
17111, aptissime conjungatur
vi Bullec.
numero Carmelitarum Enochus veteris Testamenti cum proximo membro tantum; ut soli Patres de-
tum quia in montc Carmelo non vixil, tuin quia anle- beant in Carraelo vixisse, non item Propheta!, ex
rior csl Elia. vi Bulla; in qua nominantur ; quamvis duo horum
33 Dic, amaho Pontifex scripsisset, Carme-
; si reipsa in Carinelo aliquamdiu vixerint. Ita si ego
litas sanctorum Proplictarum Elix, Elisei ac Jo,\nnis dicam, Jesuitas S. Ignatii de Loyola, nec non alio-
BArTisT/E hercdilariam successwncm lenere : an Pon- rura religiosorum virorum, qui instilutiiin ejus se-
Qu od aiitcrior tifex e sententia vcstra locutus fuisset? Non aiide- Censelw cen-
cuti sunt, hereditariam successioncm tenere nemo
lilia fucrit ;
siira P. PiO'
bitis negare. Et tamen Joannes Baptista nusquam
ISnoclius
referet relativum quiai Ignatium, quod est primum vliicialis,
legitur aut scitur iubabitasse montem
Carmelum. mcmbrum : referent autem omnes ad secundura tan-
Cur igitur debet Enochus inhabitasse moutem illum, tum ; nempe ad religiosos viros, qui secuti sint
Ignatii
PRO ACTIS SAISCTORUM.
Ignatii institutum. Restat igitur ut quserat mibi evidentem veTitatem. Nam, inquis, ipse Palxonydorus, D
Patern. vestra Enochum aliura, qui sit Propheta, quamlo in Fasciculo tripartito (ib. 2 cflp. 'i narrat, AtcTotin c. i.

praeter illumantiquiTestaraenti et respondeat apte P/^^f^^^ j'^'


; qiiomodo Enoch de Amatbim, comes S. Marci, post
ad hactenus dicta, ut merito raihi exprobrare pos- hujus martyrium reversiis sit in montem Carmeli etc. nydori
sit (quod nunc imraerito facit) exphcationem raeam subdit : Hacc in Historia Ale.rnndrina, et in Libris de trancatum,
sententiie Pontificiae csset ineptifsimum glossema, Imtitutis Monachorum, et in Supplcmento Sigeberti de
contrn summoriim Pontificum Biilias, et quidera iiisi- illustribus viris; qux Palxonydoro sunt longe anli-
picntis anl malevoli crittci, a pnssione sun c.icxcati. quiora.
Quantum excsecata esse passio debet, ubi aniraus 38 Fateor haec orania legi apud Pal^onydorum :
^ („,„^g
tam est perturbatus, ut nihil recti videat aut loqua- sed et fateri debet Patcrn. vestra praHer illa legi ipctusnifiU
tur; quamvis ubique evidentiam sibi fingat videre quEedara alia, hic truncata per raysteriosum, etc. Et ^'^''^ contre,
"'^'
et luqui ! Sic enim concludis num. 891. orania ista ego probe perspecta habui, qiiando po-
35 Cnm ifjitur evidens sit, dictas Bullas necessario stulavi auctorem idoneum, Palaconydoro antiquio-
esse intelligerjdas de aliquo Enocfio, Eli^r discipnlo et rera, qui novisset Enochura de Araathira. Si vere
evidentiam
montem Carmeli{\d jam raon-
sequaci, qui inbabitavit sibipersuadeat Patern. veslra, citari a Palreony-
vtdctilis, ttbi
ienelra: sunt,
stravimus nccessarium non esse et si pcrgis neccs- : doro Historiara Alexandrinam, Libros de Institutis
sario requirere, cxpungere e numero Cannelitarum Monachorum, ac Supplementura Sigeberti. pro
dcbes S. Joannem Bapfistam, cum reliquis quos Enoclio de Amnthim quasi norainaverint noverintve
;

in Hsque enumeravimus, aliisque qui numquam videre Car- hi Auctores Enochum istum mirabile sane est, :

Enocfutm de meliim) et alius inler ftlios Prophetarum ac scquaces quod ipse a rae rogatus ]iostuIatusqiie non promas
Amaihim,
Cfirisfi disci'
Elicjc non rcperitur prscler Enoch de Amathim, qui Auctorum verba, Enochum de Araathim appellantia
pidum, cum Marco EvaugeUsta perrexit in j^ijyptum, et post nominatim, aut ejus mentionera quoquo modo fa-
eJHS martyrium, reversns in montem Carmeli, ihidem cientia. Profecto si talia laterent in citatis Auctori-
B sanctisstjne vixit et obiit anno Domini lxiv, ui referl bus, Patern. vestra, scrutata minutissimos quosque
E
Pala-onijdorus in Fasciculo tripartito lib. 2 cap. 2. apices per tota Sanctorum Acia labore diutino, ut
{Audiemus te de hoc iterura, ubi monstraveris Eno- carperet Papebrochium ;
quovls irapendio ac labore
ab annis 200 chum de Aniathim aliquando extitisse in rerura na- erueret e latebris suis thesaurura istuni, hactenus
primum in
tura quod numquara evincet auctontas solius Pa-
: frustra quassituni, in defenslonem suara. Atque ha^c
lnccm edilum,
obstetricanle la'onydori. annos abhinc ducentos non amplius scri- satis forent ad raonstrandura, non pufari et supponi
uti hicprO'
Palaonydoro. heniis) Jltnc per Enochnin, in Bullis Ponlificum, in- a rae contra evidenlem veritntem, vos auctorem Pa fcrlur.
telliijimus Ennchum de Amnlhim (ita quidem
est, et la?onydoro antiquiorem pro Enocho de Araathini inidocapitis
"/'*'''"'
oranes hactenus scriptores vestri post Palsonydo- pruferre non posse. Yerumtamen, quoniam truaca-
rum, nullus vero ante i[isum) nid malit Janningus : tum per, clc. raihi textura ohjicis PaUponydori,
iutelligcre Enochum Patrinrclinm Hierosolijmitanum. evolvendum mysterium est, productis hic, non tan-
36 Si hoc raihi concedas, jara actum est, saltem tum latentibns sub illo, elc, sed praemissis quoque a
hic, de auctoritate Palajonydori et omniurn eum se- principio Capitis ;
quod sic orditur Palajonydorus ;

Vbi Cai-melit»
Pcr Ennch cutorura. Nolunt hi Enochura intelligi Patriarcham 39 Satis est jam brevibus dednctum, qtiod Joannes
vrn dicuntur
nou potcst Hiorosolyniitanura. Junior is cst, quara ut possit Baplista, vcrus fuerit Religionis Carmeli observalor et
saiicli Joan-
inlelligi
qux' ipsi volunt antiqua ctuifirmare, seculo xui princeps. cum discipulo suo S. Andrea, Nunc vero de nes Bapt.
Patriarcha
BieiOiol. mortuus. Rcposcent oranes Enochum de Araathim, ceteris discipulis ejtis reslat declarandum. Qnamvis
niliil pensi habentes, quidquid Patern. vestra aliter vero discipnforum ejus paiicoriim nomina Evangelistas

interpretetiir, aut adacta concedat, alium intelli- cxprimant ; tamen plures eos fnisse, desciibtint, qui

gendum Blnochum quam de Amalhira. Nec sanc mihi Palrem suunt Jonnnem Carmelilnm^ ipsi Carmeiitx, AiidrrasAposC
per ipsos licebit, tametsi mnllem, per Enochum in sinccriler observantes, postea Christo, et deinccps Apo~
BuIIa intelligere Patriarcham Hierosolyraitanura. stvlis familiarissime adftseserunt. IJorum unus fuitSy-
Continuo enira clainitarent omnes, Eeque injuriura las, comes Apostoli Paufi, de quo fiabetur Actunm 15 Sylas, comes
Pauli;
me es^e Ordinisuo, eta^que, contra evidentein verita- Capituh. Ipse quiepit anno Domini lxxiv, JuIH die
tem, ^qnefrnudnlenter, asque in derisum Ordinis Car- xiii. ylller, Mariialis filius Addi, Pctri Apostoli con-
fllaitialis,
7nf/(/af'Hm,sicameexpIicariBullasPontificum: quara sanguinens ct S. Slepfiani, Episcopus Lemoviccnsis, coiisafirjuineus

idclamitavit Patern. vestra, cum intelligeudum dixi Galiix, nUima Jtinii ab fioc seculo migravit. Tertius, ss Petri et

Enochura autiqui Testamenti. Ut enirn Iiic Pateru. Satuiniinis filius Legex Regis Achaise, EptscopusTo- Stcphani;

vestra^ nimis antiquus, sio ille aliis scriptoribus fosanus primus, martyrio coronatus penullima Novem- F
vestris nirais recens est : ideoque nolunt, nec vero bris. QudTtus, Fronto Episcopns Ptctagoricensis, qui

possunt admittere Enochum Patriarcham praedi- S. Martfiam scpelivit. Iste postquam coopcrafns fuisset
sine indigna- Satnriiinus
ctum, nisi omnes propriam sententiara, jam niortui, Fratribus in ronslruclione ccctesia' in lionore Virginis fronto,
tione aliorum el

CarmeUtarum revocent in gratiara Patern. vestr^e, ac deleant e gforiusx in snncto monle Carmcli, fuit in prxdicto foco discputi

Bulla Pontificia voculam Propheta, qualera expresse sux nalivitalis Episcopus constitutus. Construxit igit.ur Chrtsli;
notat Ponlifex fuisse Enochnra, ut raonstraviraus ;
ilfic jnonnsterium, lxx secum fiabens discipufos, teste

(a) Fincentio in Speculo. Vide ibi. Ilnjus feslum co- a


pro eaque snpponant voculara Patriarchn.
^'atlianaet
37 Sequitur deindc numenis vester 88 •-
pro quo fitur VIII Kal. Novembris, id cst xxri die Octobris.

notaudum hic est, dubiura me raovisse in Amica Quiiitus, Natha7iaci, Phifippi ApostoU germanns, qui
vt ostendat P. 5,/,i/j„«j^

Provinciatis, An RR. Palreis Carmelilx habe- ct Vrcissinus dictus est , Episcopus Bituricensis, in
Expost. nura. 97,
rent auctorcm antiquiorem Palronydoro u llum idoneum, Lege doclissimus. Ipse decessit mensis Novembris dte
IX. Et aiii CarmeUtx, discipuU Joanius, mtifti; quo-
qui noverit Enochum de Amatliim, Christi discipulum,
rum nomina sunt in Libro vitx. Gratulari hic ego in
septimo loco inlcr Scptuaginta duos vocatum, S. Marci
transitu vellem sanctis istis et antiquissiinis Gallia-
Comitem, Episcopum Nicopoleos, Carmcli incolam, ^^ £„och de
anno Cliriiti lsiv die vii JuHi mortuum : au non lia- rum originem suum, si speriire possem Amii/iim,
Ecclesiis

berent'? Et post pauca Primus fuit Palseonydorus


:
futurum, ut gratulatio inea non videretur ipsis im-
me supponcre [ut supponv, lum antiquiorcm nullumcitatts; nce,pnto, properium esse. Supersedebo igitur gratulatione
aliqtdd conira citabitia) qui anno Mi;cc(-:xr.vii in lucem profert Eno~ ejusraodi tantisper. dum antiquior. in re antiquissi-
evidenlem ma, PaUeonydoromihi auctor monstretur, qui Car-
clmm de Amothiin, antea omnibus igiiolum. Ita ego
veiilutan,
loco citato: sed qua^ interpretatur Patern, vestra melitara agnoscat in primis prajdictarum Ecclesia-

numero suo prEedicto, a me puiari et supponi contra rura Episcopis.


40
;
, :

xxxvin APOLOGIA PR^UMINARIS


40 Istos, quos modo enumeraviinus S. Joannis 42 Fateor quidem quod iraprudens aut pervicax
Al T.TORK C- J.
Baptistai Discipxilos, Episcopos Galliarum prinios, aliquis iraaginari sibi possit ,
possitque ^^ustiuere
habuit socios sanctissimits Enoch de Amathtm, puer, animo obstinato velle. non tantuni pro iis, qua? pro-
gul ex Reclore
Pralrum in
vclut aller Satnne!, a parentibus in monlcm Carmcli xime praiceJunt, sed pro remotioribus quoque, ci-
monte Carm. adiluclus, virijo pcrmaneus. Hic Euoch prius in tari Vinceutiuin. Au autem id Lectoribus suis etiam

montem Carmeli Fnitrum Rcclor ct Pnrposilus videri voluerit Palajouydorus, nou disputo. Certuiu
fuif coustilutua. Cum vcro locum suorum Frairum interea est; non debere, nec posse, ad remotiora
pi diHijnilus circa Jordaurm vifiitoret, audivit S. Joauuem, Chri- referri auctoritatem Vincentii, solumnodo dicentis
Cfiiiiii ordine .t/wm Dominum commcmlare, ubi dixit : Ecce Agnus {quautum spectaf ad prx'sens argumeutum) quod
sept ifnus.
Dei, ccce qui tollit pcccata mundi. Tanc cum quibus- Fronto, Episcopus Petragoricensis, lxx Monachos
dam Frafnbus suis deiuceps Christo junctus cs(, ab eo ad serviendum Domino congregavit. Nihil auteii] ibi
numerum Discipulorum i.\w\ordinatus. Et
i^cptimus iu Vincentius de conversatione Froutonis cuni S.
ct I\'icopoh ex ttt pafel
Spiscopiis hoc non siue mystcrio factum creditur. Nam primus Joanue Raptista ad Jordanem; niliil de innra ejus
eonmdem
/undat mo- Enoch, (uil seplintus ab Adam iu liuea Sclh, transla- in Moute Carmelo, nedum de ecciesia beatae virgiui textu.
nasferhim
lus inpnradisum, siguificans scplintam a^tatem, in qua Mariaj ibidem ab eo constructa nihil de scpuUa ab ;
Fralribiis suls;
healus Eunch CarntcHlu heaiam et eremiticam vitam eodem S. Martha. Hiec aliuude debet coufirmare
peregit. Inde post Asceusionem Christi, ab Aposlolis Palaionydorus, aut Patern. vertra, si velitis credi.

Uide Maraim
Nicnpoli Episcopus ordinutus, vocatis qtubusdam de Ut autera mea qu;e dico, non mihi, sed
crodatis,
comitafnr Fratribus, monostcrium ihi consti/uit. iSed triOus tan- oculis vestris, subjicio verbotenus textum Vincentii,
Hoiiiani,
fum anuis ilU ccclcsiae pr3'sidens, beoto Morco adhx- quatenus huc facit, e lib. 9 cap. 43, collatiim cum
sit. Taudcm M arcus ad Romam missus,visitatis Aqui- textu Pal.Tonydori de Frontone. Pal^on^^dorus, ut
lcia,Cypro ct montc Carmeli, profectioncm fecit in supra vidimus, sie habet Quartus, e Discipulis :

etrudux in
Carmelum,
j^gyptum. Unde {h) Philo: Itaquc Marcus, assumpto iiempe S. Joannis liaptista^, Fronto Epi&copus Picla-
collato cum
vivritur Enoch ercmita monlis Carmeli, cum Evangelio quod goriceusis, qui S. Marlham sepelivit. Isle postquani textu Pa-
anno (t'i.
ipse confecerat, perrexit in yF.gijptum. IJbi couslructis cooperatus fuissrl Fratribus in constructione ecelesix in Ixonijdori

jnonastcriis et Fratribus religiose inslitutis, Euoclt ad honorc Virginis gloriosx in sancto monte Cnrmeli, fuU
E
Terram sanctam post Marlyrium S. Marci reversus, in prxdicto hco svx nativitatis Episcopus constUutus.
in monte Cnrmeli conteniplationi et oratwnibus vacaus, Construxit igitur illic nionasterium, lxx secum habens
Prlm.t vonim
dic \i\ meusis Julii diem ilausit cvtremnm : ubi anno discipulos, tesle Vincentio iu Speculo. Vincentius au-
Moiiachontm
discipliiui Domini Lxiv a Fralrtbus diguo cutn huuoie iraditus tem sic luquitur : FuU etiam S. FroiUo, qui a prima
proponitvr cst iCpuUurx. Nam cum in priiuordiis fidei pauci qui- artate Dco devotus, ct a Pelro .-Ipostolo Rom:e ordina-
dem, scd probalissimi, Monarhorum nomine censeren- tus, atque m urliem Pelragoiicum, in qua nalus est,
tur, qui a beato Marco, qui pri?nus Alexandrix prx- primus dcstinatus Episcopus, i.xx Monoclius ilndem ad
ex UisfotUi suadcnte Enoch Christi discipulo, normam susce-
fuit. scrviendum Doniino congregavU. Viden', nihil facere
Alcdandnna,
pcre vtvendi, eo fervore leclioni, orationique, ac operi aactoritatera Vincentii ad ea qua? paulo reraotiora
manuum diebus cl noctibus incumbcbant, ut nec esca- sunt , de sepuUa S. Martha et extructa ecclesia
rum quidem appetitus vel memoria, 7iisi altero tertiove quffi tauieu videri putest Palagonydorus tribuisse
die incideret, corporis interpellaule inedia. llxc (c) in Frontoui.
Hihtovia Alexundriua, et iu Libro de Institutis Mona- 43 Conferat modo Patern. vestra quas dicimus
,

chontm, ctin Supplemento Sigeberti dc lUustnOusviris.


qui parum
de citatione Vincentii , cura citatione Historire Ale- fidclitcr al-
41 Huc usque Paljcon.vdorus in editione priraa, xandriuEe atque aliorura duorum ; et rationem red- lec/aUir a
trs'e Palro-
vivento auctoiv, anno Mc:c:cGxcvir absoluta Mogun- dat, cur horura auctoritas altiora in textu respiciat, P. Provinc.
ntjdoro;
ti;e, impensis veueruUlis Patris Joaunis de Cronen- quain auctoritas ilUus : nisi reddas, producto Histo-
berg, Priorts Conventus Moguntincnsis Ordinis Car- riai istius aut aliorum Auctoruin textu
(uti ego Vin-
meUlarum. Qua; siiniliter ita leguntur in editione centianum produxi) pr^sumetur, par utrobique ci-
secunda, Veiietiis anno mdlxx curata, snmplibus tandi Auctores illus motivum fuisse Palteonydoro
Comntunitalis Carmelilicx ; ita disponenle ejus Patre et pari modo citatos esse, nempe ad confirmandum
Joanne Baptista Rubeo, Priorc et Magistro GcncraU pruxiiae dicta. Hcec autera Patern. vestra in cita-
cjui Auctorcs digiussirno; c-ui ipsam dedicat ejusdem Ordinis Fra- tione uUimorum auctorura, oculis subjicere verita
afios citat
tcr Pompcius Zuccalu, Conventus Venetiarum Regcns, sepeUre optat sub mysterioso etc. parum Hdeliter
doctorali lauroa insii^nis. Tribus in pra;m:sso con- allato textu. An non infidelis ego historicus forem,
textu locis diversis video cilari a Palaeonydoro uo- siprtemissum Palsonydori textuin, ubi Viucentiura
niiimtira Scriptores, quorum aucturitate confirmet citat, allegarem, suppressis per e^c illis omnibus,
sua dicta. Sub initium, ubi littera
a, citat Vincen- qua; iu Vincentio leguntur; ac dicercm Fronto, qui :

tium in Speculo sub inedium. ubi littera b, citat


; S. Marlham sepelivU, postquam cooperalus fuisset Fra-
Philoncm ejusque verba adducit sub finera vero, ; tribus in conslructione ecclcsix in Itonore Firgiuis glo-
:;d litteraui c, citat Ilistoiiam Alexandnnum, Li- riosx in sancto monte Carmeii, fuit Episcopus Picta-
bium de Instiiulis Monachorum cl Suppkmenlum Si- yoricensis coustitutus etc. teste Vinccntio in Speculo.
pro proximc geberii. Primus et ultimi Auctores ita citantur, ut Infidelis enimvero citatio foret hxc I qua^ pcr etc.
dictis a te,
l.rasmissa, etiam altius repelila, videri possint ab faceret, ut citati auctoris nihil citaretur; atqne le-
iis traditii fuisse : cum tumen primus nibii prserais- ctures manifeste iuduceret in errurem ; opinaturos,
sorum habeat. praiter ill.i qua; proxime prjEcedeuti a Vincentio doceri, extructam Virgini in Carmelo
versu dicuntur de Monachis lxx, ad serviendum Do- ecclesiam quod nequidem somniavit Vinccntius,
:

uiino congregatis a S. Frontone. Quiim alte autem


re- ut videre est apud ipsum loco indicato. Nolo ha^c
pL-teuda sint, qux' tribuuntur uUimis Auctoribus, appUcare pluribus citutioni vestrEe et atque mysto-
nm facile definitus est; nisi quod illa imprimis, et rioso eic. de quo supra eadein euira utrobique est
:
mc pro rr-
rte sola. utpote
pruxima, tribui cis debcaut, qua; ratio. Quia tam vestrum ctc. Lectorein inducit ad
1

motioribus ;
Patcrn. vestra sub mysterioso etc. involvere tene-
credendum citari Historiam Alexandrinam pro
,

bris couatur, jid altiora extendens auctoritatera


eo- Euocho de Amathim, quod falsuin est; quam indu-
rum, quam par e^t absconditis ii^, qua; propius
;
et ceret meum, ad credendum, citari A^^incentium pro
certo uoscuutur iutelligenda. Quidni
auctoritas ul- ecclesia beatie Virgiuis priedicta, quod pariter fal-
timorum Auctorum teque restringatur ad
proxime sura est.
dictu, quara rebtringitur
auctoritas primi? 44 Imo tametsi auctoritas Vincentii referri posset
etiam
:

PRO ACTIS SANCTORUM XXXIX


etiam ad altiora non potest eo tamen rcferri au
, similia vorba, qui favent suisrelms, auctori antiquo D
pronomni ctoritas ultimoriini Auctorum quia hanc ad pro- ; et magui nominis affingit; et contra fiilem pariter Ai r.ronR <; J.
Jfxc, proxi- .rqiie tnfide-
wa refert.
xima restringit ipse Palsonydorus per relativo historici pro veris citat. Primum focit R. P. Daniel lis h'storicut
demonstrativuni pronomen IJur quod proxinia ;
, ; aVirgine Maria (cogit me Patorn. vestra impor-
uti pronomen lUa romotiora demonstrat ut
, : tunitate sua nptimura alioquin virura, ininus hono-
sensus Palaeonydori sit : Hxc , id est, quse niodo rifice hic noniinare) eradcus in editione sua Palaio-
retuli, de fervore atque assiduitate Monacliorum in nydori. verba illa; Unde Philn, credo, quoil quse>ita
lectione, oratione, ac opere manuali, deque alisti- in Philone non invenerit, qua^ citat hic Pahrony-
nentia eorum et jejuniis triduanis (quae omnia sub dorus. Sed fidelis Historici erat tam notabilem
etc. transmittit silentio Patern. vestra) iii IlUturia omissionem, inter plura rainoris momenti notata,
Alexanilrina, et in Hbro de institulis Monacliorum et , saltem monere Jectirem. Altcrum fecit PaIu;ony-
in Sujiplemenlo Sigeberli de illustribusviris.ca- Jam dorus, aliingens Philoni verba admodum notabilia,
Cilat Pn-
IxoTiijdorus
pio, quid referat dcmonstratve ts f/xc; quid item qu^e non habet, et sic afficta, pro veris allegat, ci-
Philoiiis prubari po.ssit ex Auctoribus hts quando integer , tato nominatim Philone.
verba. producitur Pala^onvdnri textus. Nihilominus ta- 47 Sed ponamus oinnia iiic fideliter a vobis acta
VI fidfliCfr
metsi integer, candide, sine truncatione allegatus esse quae egistis fidehter a Palaeonydoro citari
:
i^Cxc aclfi
is textus fuisset a Patern. vestra; necdum scio, an Philoncm pm iis, qua; non habet Philo fidehter a : iint oinnia
integra continuo tides Palieonydoro habenda esset, Daniele a Virgine Maria dcleri nomen Philonis in
in vaga citatione Historife Alexandrinaj Anctorura- textu Palaeonydori quem praefatur se integrum
,

que sequentium; cum nullum ex iis verhum ipse edere : fideliter a Patcrn. vestra abscondi sub elc.
aut Patern. vestra producat. Ratio dubitandi est, quas praocipue intelligi debent per subsequcns IIxc,
quod in eodeni contextu paulo ante, ad litteram b, Quid inde ? IIxc, inquis, in Historia Alexamlrina, ct
noiiiinutim citet PhUonem
verba ejus pro Enocho , in libris de In.slitutis Monnchorum, et in Snpplemenlo
de Amathim allegans; sed ea verba, qu* nuspiam Sigeberti de itluslrihus viris ; ijvai Palseongdoro suiU
in Philone leguntur. Palajonydorus enim postquam ionge antiquiova. An et putas auctores et iatos, aut
multa e genio suo de Enocho de Amathim prnljcu- omiiino aut saltem in praesenti argumento, idoncos
pra Enocho tus fuerat, quae snpra retulimus; ita loi|UPutem in- esse (postulavi aiitem idoneos) qui testimonium perhi-
dt AmatMvi, ducit Philonem. Unde Plnlo
Marcus as- : Ifaque , beant fide dignum? Non hoc quidem prubas, quod
sumpto Enoch Heremita Montis Carmeli, cum Evan- primo loco probandum esset .'ed ilios hmje nnli- nondum :
con-
gelio, quod ipse confecerat, periexit in /Effijptim.lSio^o quiores fvisse Palseonijdoro,, conaris ostendure; idque stal, qmtis
plura ailjungere, supra Ipgenda, cum disputari pos- impriniis de Histcria Alexandriua adeo est evidens sU llisforia
.ilexandrina.
sit an plura ad senfentiam Philonis debeant, nec ne, (ita dicis) ut probalione non indigeat. Amas tenebras,
pertinere. Pertinent eo certe quae hic produxi; quae- rai Pater. Dic primum, quara intelligat hic Ilistoriam
que propterea Putern. vestra vel ostendere mihi in Alexandrinam Paiaeonydorus; quam, Patern. vestra?
Philone debet; vel debet fateri, Palsonydorum, sub Editamne typis, an uondum cdtiam? Si editara;
specioso Philonis nomiue ac gravi ejus auctontate, dic, ubi, quando, quo editore? ut mihi quoque :

a Palxonij-
levia sua soninia Enocho de Amathim mundo
de inspicere librura liceat, libenter vobis opem laturo
doro citata.
pruposuisse, ac diu venditasse incautis pro dogma- in qua^rcndo Enochum de Amathim, et eruendo
tibus veris, illum inde, sicubi lateat. Nisi aliquid horum pra3-
45 Ex Phiione igitur, ex Philone, inquam, quem stet Patern. vestra; non esse evidens,
fateberis,
praecipue et solum et verbatim hic citat Palffiony- Historiam illara Palaeunydoro hnge antiquiorem esse
quae fhtlo
non habct
dorus nominatim exprimere^ Enochum eremilam
, aut omnino extitisse, tanietsi aPalajonydoro citetur;
Montis Carmeli, utique de Amathim, ex illo. iterum uti evidens non est; leyi apud Philoneni, de quibus
dico, Philoue debet Patern. vestra eruere Enochum supra num. 4i; tametsi pariter cilentur a Paheo-
nisi profe-
istum : alioquin. Palseonydoro quid fief? quid fiet nydoro. Fateberis item, credi prudentcr nou posse, ratur.
Enocho vestro? Hinc porro facile colligitur, spem mentionem fieri Enochi de Amathim in Hisioria ilia
esse minorem eruendi Enochura de Amathim, ex Alexandrina, nisi aut verba ejus proferas rogatus,
citata pariter a Pal^onydoro Ilistoria Alexnndrina aut saltein indices , ubi lateat hber ipse, ut exami-
aut liliro de Instilulis Monachorum, aut Snpplemento nari possit.
SiijeOerli de iUuslrihus viris, quorum nulla apud Pa- 48 Habeo quidem Chronicon Alexandrimun editnra
lasonydorum leguntur verba, nedum exprimitur no- initio hujus scculi a Kadero nustro Monuchii sed ; Q'ix enim
minatiin Enochus : uti expriraitur in verbis, Philoni nihil ibi de Enocho de Amathim quamvis tribus uot.t nolns
.

sanC,
suppositis. Quod
tamen eruere vel hinc eum pos-
si locis agat de S. Marco qui Euochum vos suciura,

sis ; retractabo, quod silentiu auctorum vestrorum datis. Habeo item Chronicon Oruntalc latiuitate ,

ac aliorum nixus , dixi; primuin Enochi de Ama- donatum, atque in lucera edituni ab Abrahamo Ec-
thini inventorem aut plasten fui^se Paleeonydorum. chellensi Syro Maronita, quod priecipue tractat de
46 Quid hic agat Patern. vestra ad succurren- rebus Alexandrinis .'Egyptiisque, coutinens inter
duni vacillanti auctoritati PaliEonydori impruden- , alia Ilistoriam Patriarchariim Alexindri;e, additque
ter (ne quid gravius dicam) sua inventa pro genuina Patriarchis gestorum suorum narrationem aptura,
Philonis seutentia obtrudentis? Hiercbit hic aqua. longiorera vero reliquis addit B. Marco Evangeli-
quain cita- Negabis citari Plnionem a Palaeonydoro? Exhibebo sta?. Sed neque hsc Historia mutit de Enocho de
tlonem alius Palaaonydorum ipsura.anno Mcccuxcvii atque iterum Amuthim. Hubeo denique codicem MS. pr«gran- non novtrant
ciediC. Enochnm d«
MDLXX irapressum, qui te convincet Appellabis ad : dera, adeo carum cestimatumque P. Danieli a Vir-
Amathim.
aliam editionem nuper a P. Daniele a Virgine
, gine Maria de quo supra, ut sa?pius, ad nos invisens
Maria curatam, et insertam Speeulo Carmelitano? osculum ei impresscrit, propterea quod eruta inde
ubi non leguntur verba illa Uude Philo. Noli, : priraum oditaque scorsiin ab Hcnschenio fuerat vita
qua?so, nisi ieque gravis delicti reum veiis facere S. Petri Thomse, e Carmelita Patriarchaj CP. ea-
Auctorem Danielem praidictum, Ex-
Speculi, P. tenus ignota etiam ipsis PP. Cannolitis. Agit hic
Provincialera et Historiographum Ordinis; quam codcx amplissirae de rebus Ecclesiarum orientalium
ego reum facio Palaeonydorum ipsum. Tani enira in earumque initiis et Patriarcliis, ac speciatim deS.
vitio est, qui notubilia auctoris, quem profitetur in- Marco sed neque hic verbulum lego de Enocho de
;

tegrum se dare, verba, quia rebus suis non favent, Amathim; uti nec in Vita ejusdera S. Marci, a no-
e textu, contra fidem historici , eradit; quam qui bis e pluribus MSS. edita utque illustrata xxv Apri-
lis.
:

XL aPOLOGIA PR.EL1MINARIS.
A lis. Restat igitur, ut nie doceat Patern. v(>.stra ;
litarum, el describit habitum Ciirmclitarum. At ittis, D
HCTOnE c. j. qua>nam, et ubi, sit Historia Ale.raiidrina, qu£e me- inqiiit Bellarminus, temporibu^ noinen Carmeiilarum
minit Enoolii nisidocueris; laceratum putabo a
: lietiyiosorum erat ptane inauditum.
Palaionydoro codiceni esse, postqiiam illo usus 1'ue- B2 Ex eodem capite negat Baronius, librum, "e Baronio;
rat. Ego ad Libros ile Instilutis Monaclioriim transeo, tam antiquum esse, aut a Joanne xliv llierosoly-
inspecturus , quales il , et quam idonei auctoris miiruni Episcopo conscriptuin, quia nempo Carine-
sint. titam se facit auctor; qualem negat fuisse aut esse
49 Tribunntur a vobislibri isti tamquam au- , potuisse Joannem prajdicliim. Textum ejus ut Je
Libri de in- ctori.Joanni Cannelita.', cxinde Episcopo Hieroso- Joanne capias, debeo aliquanto altius repetere. Ex
ttUiilione l^milano xi.iv; qiii Grtecc illum conscripserit in- occ.isione enim quod de Cyrillo AIexandri;B Epi-
Nonaclio-
eunle seculo v, se tam caule libruni suum servari scopo neget Carmelitara fuisse negat idem de ;
riiiii iijjii-

tliaiifiir
mandaierit, ut seculis omnino duodeciin sequenti- Joaiiue. Sic igitur ad anuiim 444 pag. mihi 21 litt.
bus, nulli liominuin, ad liunc usque diem, le.\tus c loquitur Baronius ; liespuimus alque e.csufflamus ^uia „»(.,
GrDCcus sic innotuerit, ut aptum de ejus existenlia fiymentum iltud, incerto aitclore prodilum, Chronico eorum se fecit
teslimoniuin protulerit aliquis; ne quiilein ille ip.se, nimiram, quod e.rliisse finyitni apiid quentdam Fran- Carmehtam,
qui fertur a viibis e Grirco Latinum fecisse : judi- cix Reyein, quo Iraduiit, S. Cyriltum Atctandrinum
cantibus interim aliis, in illa re vcrsatissiinis Scri- Episcopum, Monachum fitisse nionlis Carmeti : cui
ptoribns, auctorem eoriim, bominem esse, non tan- qiiidcm assertioni Trithemius teviter niinis fidem prx-
tum recenliorein, sed et niere Lutinum. E quorum stitit. Unde hxc. quxso, incerto Auctori; si, qni ccrti
numero sunt, imprimis ilocti.ssimi in ulma Universi- ttlque probali sunt
aitetores, ejitsitem Cyrilli xquales,
lale Cotonirnsi 7'lirologi oc Prolessores ; qui Bililiolhe- ejusdemque res yestas qitam diliyentcr proseculi, Itxc
cam vetenim Patrum anno Mncxvni Colonife eilide- nescienles, obriita opud
siteiilio reliqitcruntl. Vet qute
runt, prajniiltenles opusculo inter alia boc suuiu hujus temporis scriptores Carmelo a
mcnlio tle culto
B judicium; quod stylhs ipse pjus Lttlmus vitiv Monosticx Professoribus? Etenim cum apud S.
a Tltrologis
toliis sit; E
quod magis jnitent, esse opits aucloris Latinielrecenlio- Hirronyiniim, Palladiiim, Evayriiim , Cassianum,
Cohiiienslbiis,
ris; nec esse ex omni parte sincerx el inlegrx fidei : Tkeodoretum, Cyrittum Monachitm et atios secuti hu-
quod mulla sine majorum ouclorilale, et fule ambigua jusquintiScriplores frer/uens mentio sil de Monachis quaiido Car-
operi inserta sint ; quod illa ipsa satis arguanl alium in Patxslina deyenlilius; niisqiuim penitits apud eos "icMa nuiliis
ejusesse oucdjrcm, quam Joannem; ^'"''
et quitlem rccen- iteMonachis Carmelitis. Facessal iyitur ejnsmodi de
tiorem : quoil ex ibi prajmissis facile releUatur auclor monachismo Cyrtllt tn Carmelo fabetta: sicut atia liuic
libri fuissc Jimnnrs xLiv Jlierosoli/morum Jipiscopits liaud impar, qua Iradilur et Jounnes, utique xliv,
denique quod lilier ipse, fttle voctllare deprehentlatur, Hierosotymorum Episcopus Oriyenista, fitisse etinm
cum niulta de Monachis Carmelilis , primis Ecclesix monachus Cannelila. Sicut euiin lixc leuiler efjhiynn-
lemporilnts jum riijentibus, prodat. tur.ila el facile refctlitntitr. Hkc Baronius : qui dum
50 Ex eorumdem numero est Reverendissimus negat, Juaunera, sque ac Cyrillum, fuisse Carmeli-
Joannos Maria Brasidiellensis. ex Ordine Praedi- tam Monachum; negat simul etiam, auctorem esse
a Sfaglslro catorum, Magister sacri Palatii Ronia; ac deinde . libri de Institutione iMonaclioruin quo de agiinus;
iacri Palatii
Episcopiis Polymuianeusis in Apulia. Hic dum erat quia honim auctor palam prolitetur se Carmelitam
Somx,
sacri Palatii M.igister, ex ofTicio recognoscens eliam esse.
hunc, de quoagiinus, librum; judiciura deillo siiuin b3 Iino ipse Tritliemius, ceteroquin encomiastes
Rom;e anno mdcvii in Indico librorum
iinpressit Ordinis Carmelitani elfusissimus, non audet in li-
expurgandorum; quod cum priemisso Doctorura ju- bro de Scriploribus Ecciestast. Joanni Iiuic, iiieunte
dicio ita coiucidet, ut ipsum lii pra; ociilis habuisse, seculo V, Episcopo Hierosolymitano asserere librum,
Tritliemius
et partiin dcscripsisse videantur, taiiti viri senten- de quo hic agimus; nec aiidet euiu dicere Carmcli- toitdator Ordi-
tiam tantorum suflr.igio munientes. Abjuilicat cnim tam, sed potius Origenis sectatorem. At in libro de uis Carm.
et iste librum Joanni xliv, inquieus esse auctoris itluslribns viris Ordinis Carmelitarum meminit alte-
recentwris et quidem Lalini. destitui majorum auclo- rius Joannis, qui seculo vni floruerit.quem et Bealum
ntate, esse fidei ttmbiyux et vacillanlis
; quia (ecoe etCarmetilam et Hierosotymitanx Ecctcsiie Patriar-
totidem verba, quot supra Doctores descripsere) cliam, et quidem quadrayesimuin quartum facit, dicit-
multa ile Moiiachis Carmelitis, primis Ecclesite lempo- que claruisse temporibus AdiianiPapxI, anno Domini
ribus jam vigentihus, prodit.
Maximi Jcsu Christi septinyentesimo septuaycsimo :

Phil ijipo
51 Ex eorumdem numero est Philippus Labbe, et huic attribuit votumen insigne, uti ait, de pnncipio
Labbe, qui in Iraclatu de Scriptoribus Ecclesiasticis,
multa et profeclu Ordinis Carmetitici ; designans procul
du-
erudite disputans atque indagaus, sio loquitur
pag. bio per hoc volumen, illos ipsos libros, quos sub ti-
584 Jlunc Itbrum a postenore aliquo scriptore eoque
:
tulo de institulis Monachorum, citatos vidimus a
Laliiio, fttiise Joanni Hierosohjmitano supposilum , eru- Palajonydoro : quosque alii aliis nominibiis indigi-
ditissimi ct acutissimi viri crnsucrunt,
Baraniits, Bel- tarunt. Aliqui eiiiin et quideni paulo antiquiores, trihitit libruin
tarminus, Sherloqits, et Theophilus Riiijnaudus
iii hoc tilulu usi sunt : Institulio anliqua Retiyionis scciilo 8
Erotemalis, qute Wasleliantim edilioiiem prodie-
po.st
Carincti. Alii illo : Hisloria de antiqiiilate Ordinis
runt. Et postea subdit, quod
assertores libri, qui CarmeltUini. Alii isto Ltber de
: inslitutione primo-
auctorein ejus a-qualem et concertalarcm
S. Jlieronymi rum Monacliorum. Imo plures Carmelita; liunc eura-
staluunt, /rastelius, et MichaetNunhos
, el Auctor dem libruni suum, volunt intelligi per illum, qucm,
I'uradtsi Carmelnici; nequaquam id persuaserint Ba- teste Gennadio.scripsit Joaunes xliv in obtirctatores
ronio, et Bellurmino, el vix ulti extra suum ca:tum; slitdii sui, quo nempe S. Hieronyiiio visus fuit Ori-
nedum Rajuaudo, quanilumvis Carmeli aniico, de- geni ultra modum addictus esse.
que ipso tain bene merito, ut solennes
excquiaj 54 Certe titulus quem Tritbemius ponit de prin-
ThcoplHlo
niortuo per Ordinem totum decreta)
Raijnamio, facta>que sint. cipw et profectu Ordinis Carmetitici,
Is in Erotematis suis, post editas
expri-
pleiiius
a Wasteho Viii- mit argumentum libri, atque adeo magis proprie ei
dicias impressis, ajque clamat ipse,
ac clamal s-lytus convenit, quam quivis prffidictorum. Et sane,
libn , aitctorem esse Lalinum, ncc adeo nisi
antiquum. ut eumdem librum designet Trithemius alium sub illo
S. Jlteronijmi ilici possil xquatis. Bellarmino de
;

.Scri- titulo debet proferre, aut salteiu indicare, quisquis


ptonbus Eccl. jam tumCardinali,
tony e poslerior est sententiai huic iiostrEe volet contraire. Neque enim
auctor hbn; utpote qui dicat,
se csse Ordinis Carme- credibile est, tam insiyne volnmcn de Principio et

profectu
PRO ACTIS SANCTORUM.
profeclti Ordinis Carmelilici ante typonini inventic- Si vero sciverunt, quis auctor libri, etquo tempore D
tamtn di-
(li
nem, per secula septem, ex mente Trithemii, con- vixerit ex eorum scientia ajtas certa auctoris defi- »^"''""
;
"'
irrsui esO
servatuin ; nulli. prEeterquam soli Tritliemio inno- nienda est, nempe seculum octavum quo tencnt :

tuisse, nequidem Patribus Cannelitis, ([Ui tle libro cum Trithcmio, vixisse auctorem et scripsisse li-
isto :iltuni silcnt ; licet debuerit aptissimus esse ad brum de quo hic. Verum cuni id repugnet hodier-
commendandum Onlmeiii ojusciue antiquitatera et ; norum Carraelitarum placito communi, ad seculum
aptior fortassis (ita saltem titulus indicat et a;sti- v auctorcm uilducentium Viri indiffe-
llbri ; nec unqiiam con-
rentcs auct»-
matio,quam de eo liabet Tntheniius, utsiijne viilu- sensurorum scnlenti» priorum de ffitate Auctoris ;
rem rjui
men appellans) quam sit liber (si tamcn diversus quffircndi sunt Judices verum scirc volenti, indiCfe- putonl
est) lie insiiiuus Mmiichorum ; qui plensqiie in Con- rentes, neutri parti addicti, fama intcgri, doctrina
veutibus inveuitur raauuscriptus. Minus etiaui cre- conspicui. probitate noti, omnibus sequi, ct, quod
dibile est, librum Tritheraio, (.'arraelilis amicissimo, caput est , rerum , de quihus controversia est,
visum, ab ipso his communicatura aut indicatum, intelligentes.
Quales sunt, Cardinales, Baronius et
et ab his descriptuni non fuisse. Denique omnium Bellarminus Kpiscopus et Magistcr sacri Palatii,
;

mininie credibile est, libruni, tjpis jam inventis. et Joannes Maria Brasichellensisj cx Ordine S. Domi-
per Germaniam creberrime usitatis, post quam nici; Doctures ac Thcologi Acaderaise Coloniensis;
Miiguntise Tntheuiius sua tle lauiUbus Orditiis Car- cura eruditissimis Sherhigo. Ravnaudo, atque Lab-
meUiartim inipresserat nifeliciter interiisse. Nus- ; beo adde etiam Trithemiura; qui de libris eccle-
;

quaiii eniiu roinpai-et. siasticiseorumqiic auctoribus, Eetatc ct auctoritate


3S Designaverit igitur Trithemius librum eum- ex professo scripscrunt plerique.
dem, quera Palseonyilorus, de mstiiulis Monaclwrum, 57 Hnrumomnium nullus omnino patitur, librum
eunique suo au..tore, seu vero, seu supposititio,
cuiii Latinum tsse
de insitiulis Monacfiorum tribui Joanni xliv, seculi
ac reeentem.
Joanue xliv, retulit ad seculum viii, ignotum sibi quinti Patriarchae Hieresolymitano; nullus aucto-
pro seculo v. Atque hinc conflcitur, Tritlieinii tem- rem ejus patitur Grsecum houiiiiem dici; nullus pro
pore incertum adhuc luisse, quis libri de insliluiii illa a-tate patitur Monachum inveniri Carmelitara.
Monac/iorum auctor sit Joannesne qiii seculo v :
Omnes auclorem ejus faciunt annnymum Latinum
ineuiite, uti nunc contendit sacer Ordo Carmelita- ac recentiorem ; praeter Tritheiiiium, qui seculo viri
cujiis aiicfor nus; an vero qui seculo viii praefuit Hierosoljmis eum attribuit, nt vidimus. In qiio cum ci nunc as-
Trilfiemii
Patriarcha, uti aunis abhinc ducentis idem Ordo sensuri nnn sint Patres Carmelitae, necegoassentir-
temporc ad/iuc
incerlus fiiil; cuin Trithenuo sensit. Nam cum Trithemius /jreci- possim; illis, anliquiorem seculo viii tuisse aucto
lius el luslunUa el crebris adliorlaiionthus Carmelita- rem me, fuissc posteriorem, opinantibus
; vocet :

runi Cruizenacensium im/julstis, scripserit Opuscu- Trithcmium in prajdicto Opusciilo merum encomia-
luinsuum (tf/uiiiddus Ordinis Frulrtim CiirmeUlarum sten, quisquis sanctissimo Ordini Carmelitano fa-
ejusdemque lUuslnbus viris cumque tanto impulsu : vet ; non vocet historicura ; nisi velit ingens dam-
conciuuatum a se Opusculuin pra;cipuis qiiibusque num et dedecus inde Ordini obvenire. Tam enira
per Aleraanuiam Carmelitis, Joanni Hirici de Ntis- multa nec lo.ngo, Joannis sui xliv clogio ^"'"'
in unico, ^''-

sia Prooincmli ac celeris fiaribusin Couvenlu Agrip/ii- ,„1


habet , „
monstra , u- X
historica, ut
. -.,-,
quemvis Histoncum
tfteniii exami-
„^(„r
neusi caiiitularuer longrcijalis anno mcccclxx.\xii terrefacere nierito possint. Monstrum est, Joannein,
transmiserit adhuc mauu.scriptum, biennio aiHe qiii a Trithemio designatur //iVoso/j/mi/nna: AVc/aia;
quam imprimereiur, ab ipsis legeiiduiii, examinan. Palriarclia. fuisse Carmeliliim. Non enim pro tali
dmu, et M( corngeudum, mio et impnmen-
liberel
eiiraCarmelita;ipsi agnoscunt. Monstrura est, fuisse
duai uti re ipsa aiino mcccclxxxxiv iiupressum est
; Patriarchara quailrage.wnum iiiiarltim ; qui scxagesi-
liuiaiiUs:, operum iiacanle VenetabiU et tlcvoto Palre- mus secuniliis aut circiter computari debet. Moa-
Dotnina Joanne Lafjicida Coloniensi.Priore CurnicU- strum esi, claruisse lem/ioribtis Adrmni Paitx ; et ma-
luitm in Ciuuenaclio.uu doiet Epistola Hultjlien jus monstrum, f//irn/,ss,^ lcmitoribus Adriani Paiix,
Sijciimbn Reijularis JJeijnensis, primie editioui prai- ttttno Christi srpiiugenlrsimo sepluiijcsiino; quando
niissa. Cuni, luquaui, Tnthemius Opusculi liujus nnndiira erat Papa Adrianus et Joannes aliquis ,

sUi hortatores, adjutores, examinatores ceuso- , Patriarcha. jam pridem e vivis abierat. Monstrum
res, correctores, atquc editores habuerit tot pra;- denique est, Jonnnem istum esse Beatum, qualis a
cipuos toCius amplissimaj provinci.ij oum suo nullo Martyrologo agnoscitur pro seciilo viii Joan-
Pruviuciali CarniBlitas; et ejusdem Opusculi exinde nes Patriarcha Hierosolyraitanus fuisse.
approbatnres ac defensores huc usque habeat 58 Sed erro, qund ultimum hoc inonstrum ad-
Ordinem totum conficitur, ex mente Patern.
:
scribara Trithemio, qiiasi ipse Joannem litinc Bea-
veslra; num. »J Appendicis, non solum Trithemium Itim fecerit non enim iii Trifheraii editione prima, quem trunca-
:

Opusculi auciorem esse, sed nmnes etiam prajdictos anno I 4B4 aut paiilo post curata, inveuio titulum luiit elldit
Paties vestros. Asseris eiiim niim. prajdicto, ijuod, '^"'!°' *'"™'
Beitli, '
datum Jo.inni. Fuit illa pietas et religio poste-
qui sciipla alterius iiieiur r 1 , tiCarm.
ci apiiro!>ai ;ij.hu com'- roruiu, et lorte solorum recenfissimurum, qui tali
munem juns retjulam siia jacil, et pro illortim uactorc ipsura titulo decorandum i)utarunt. Certe qui Car-
eluim littbendus est : idque multo magis si etiara cor- melitica Tritlieraii recudenint Coloniaj anno I6^43,
re.\.erit ac imprimi curavcrit. sine scriipulo Bcaium vncant Cetcra ditionis. hiijus
5B Atque ha;c dictasunto, tum ut appareatacu. in Joanne isto Pafriarcha integre cnncordant cura
meii Patern. vestrai, quo me vis reuin lacere ora- editione prima Trithemii. Non sic editio nuperrima,
nium, quorum frustra clamas reum esse Papebro- in Speculo CnrmiUtano proposita a P. Daniele a Vir-
cliium tum. iilque piajcipue, ut appareat Trithemii
; gine Maria. Hic enim parte 5 jiag. 901 in eodem
teiupore inceitum adliiic fuisse. quis auctor sit libr Joanne Patriarclia e textu Trithemii nulla addita .

de Institutis Monachoruni, et quo tenipore vixerit. .\iinotatione, tollit haec verlia; Anno Doinini Ma-
Veleiiim id seiverunt, Tntheraius, qiii de laudibus ximi Jesu Christi septinijeiiiestmo seiiltiajesimo; iitique
tM;i iihjisc, tt vins illustribus Ordinis Caniicliiani ex professo superflua ci visa, quia cniiciliari iioii poterant cum
tili fl Pt>. tractat, et Patres Cannelitie, approbatores, corre- reliquo textu; queniadiiiodum superilua ei paritcr
Cannelif^, cto/esque ipsius Unde Philo; ideoque
vcl non sci^erunt. Si non scit
: visa fuerant illa Palajonydori ;
lunc iioiidum
srivfrinf.
veriint, quis et quanilo vixerit auctor hbri \<rie- pra^terinissa. quia Phllo illic citabatur, supposito
dicti : id saltem tunc incertum et oliscurum fuerit, Philoiii textu alierio.
quando ipsi, quorum unice intcrerat, id iiesciveruut 59 Denique restat idoueus auctor inveniendus in
Ji.nii. T I VI Supplemenlo
lUi APOLOGIA PRiELIMINARIS
A Sttjiplemento Sigeberii de illnstribus viris, quod tcrtio supersunt, quibus pauca repono, mtnse. Audiuntur D
An:TOIlB c J.
loco citatur a Pateonjdoro. et quidem pro Enocho passim per Bclgium RR. PP. Carraelitie rainitari Minaniur
Supplemcntum
deAmalliim, uti contendit Patern vestra. Egovero . nobis sacrara Iniiuisitionem Romanam; eojam dela- p°*"|^^^^.
Sigtbtcri de
Wuilribus ausim sustinere, non magis raeminisse Enoclii au- tos et accusatos libros nostro.-i, brevi proscribendos. /„,„(,,,,„.
viris ctorem Supplementi istius, aut niagis idoneum esse, Scilicet, post(|uam frustra eos detuleruiit et accusa- nem nom.
ut t^slimoniim redidat; quam Enorbi memineriut, runt. proscriptionem pariter tentantes, in Inquisi-
SiUt idoiieiad testificandum fuerint, Auctui-es Histo tione Hispanica. nobis rernm omninni ignaris. Sed
riiu Alexandrinai, et Libri de Institutis Monacho- libri pro se, aut Sancti pro libris locuti, siliiqiie pa-
rum. Palnonydorus, ad probandum extitisse et trocinati sunt. Rectius Patres; nunc agitis, cari

cgisse illa. quai narrat, Eiioclmm de .\matliira, ci- cum ad luquisitionein recurritis universalem Ro-
tat Sufijilementum Sujeberti de Hliisiribus viiis ; et manam quod antea factum oportuerat, relicta Hi-
:

non probuhir ipsum suscipit Patern, vestra pro tali (quoraodo enira spanica. Prubo recursum ultimum nec terreor ;

anligitiu.s esse
erret Palaionj'durus, in re vobis tam cara?) imo de- nomine Inquisilionis, neminem nisi nocentem puni-
Patotonydoro;
iendit et probare etiara tcntat, Supnlemenlum istud turse; nihii librorum uisi noxiorum proscripturaj ;

Sigeberti Piitseoiiydoro tonge ajiiiquiiis csse, his verbis Quales si noslri aequissimis illis Arbitris judicati
tn Aj'j'e7id. ])\im. 89 : SKjetierlus juxta Belttirmiiium fuerint; proscribnntur , damnentur, urantur; ut
floruii nniio MCi. quiidrintjriilis circiier annis ante Pa- meriti fuerint. Nolumus enira ipsi, illos extare nisi

Ixoiiydoriim. Qnid ad lixc Janntnijus^i in publicum, sanctse Ecclesiae Catholicae bonum;quo


GO Multa saue : eaque minus temeraria quara laborHS stiidiaque no^tra uuice tendunt.
imo nutlum
»mnino esC.
illa vcstra. Priminn ; probat Patern. vestra, Sopjile- ii2 Neque h;ec jactanler a me dicta accipi velim,
mentum Sigeberti longe antiqiiius esse Palaionydoro; quasi nulla in iihris nostris putemus errata, aut cor-
Pafa:onyiloruin quadrin- rectione digna esse. Absit. Homines eniin sumus, cui nos scri*
quia Sigebertu» floiuit ante
taque nostra
gentis cireiler unnis. Bellissime. Quid si ego nunc quorura est errare : sed et Catlioliii sumus, quo- libcnter
scribam, ut possum, Supplemenlum Sigeherti ; an rum est catholice sentire, et, siquid per inscitiam .iii^imittlmus.

Suppiementum hoc Palffionydoro aiitiquius sit? hunianam aut inadvertentiam vere erratum sit, E
Deiiide; doceat me velim Patern. vestra ; aut, si Chrisliana humiliiate libeuter eraendare : idque veri
id nequeat per se, extundere debebit ex Palaeony- sludiosis niolestam esse non debet, nec erit nobis.

doro ;
quodnam .sitillud Supplemenlum Stgetierti de Irao, uti rogamus passim eruditos Lectores, utani-
illustriltus viris. Novi quidem Sigcbertiim de iltusln- inadversa sibi in Aclis Stvtclorum errata, indicare
bus vtrts : estque ille ipse Iiher, (|ui de Sciipioribus nobis dignentur : quo, istis correctis, perfectius
Eeetesiuslicis passini inscril.itur; queiii ipse Sigeber- semper evadat Opus; ila s^pe vota nostra eo se ex-
tus in tiiie aiqiellat libelliim suum de illustribus viris. tenderunt, ut Superiorum in Ecclesia auctoritate
Non novi uutem, nequc noverunt Trithemius, Bel- deputarentur viri litterati, Historic» periti, qui le-
larniiiius, Vussius, Labbeus, ubi ex professo dc li- gerent attente, exarainarentqiie m.ature scripta no-
bris Sigeberti Supplementique disserunt. Sitpple- slra; et notata in eis errata naevosque, sine quibus
'
mentum i-jus ullum de lUustrtbus viiiti. Nura ita vix scribitur aliijuid, nobis indicarent, continuo illa

absconderit illiid ratoonydorus, ut nulli prseter- cum grati:irura actione ac debita subinissione cor-
quani ipsi notum fieret deinceps, nisi forte Patern. recturis. Ha;c ad minas jam dictas veslrorum per
vestra.'? TiTtium ; docebo ego veriora ; existere Belgium siraul declaratnra, quod non
satis sunto ;

nempe Siipplemeuta Sigeberti, non lihelli de illu- siinus idololatrae scriptornm nostrorum, qufe qnovis
stribus vins, sed Cltroniii ejus. et quidem triplicia tempore, ubi a vero descivisse cognoverimus, cor-
aut etiam plura, si vis. Haec autem cum nou citen- rigere parati sumus, ut ssepius jam t\ix\.
tur a Pala.'oiiydnro, et raihi non vacet ea evolvere, 63 Alteris, Patern. vestrae minis, minus etiam
ut Enochum de Amathim inde eruam rogo Patern. : terreor. Minarisenim in A;i/)C'i(/ice nura. 13!); (Jiiod
vestram id ut faciat, si PulKonyduri et sua; aucto- si non nisi nugas et qjtisqutlias ad cetern rcponam. prnut
rilati consultum velit : ego satis eo rollnborasse po- Inictenus; aliitm tleputabts, qui niigis meis nnguiido
tero videii, docendo, qualia Sigeberti Supplementa respoitdebit. Priraum, gratulari hic potius dcberet Minalur Ami-
cus, alium se
extciit;ne frustra fatigct se Palern. vestra atque sibi Patern. vestra quod responsum aliquod accepe- stbi sutistitU'
^ olium perdat, imiuirendo nunc frustra in Supple- rit; quam rainari mihi, quod parum feliciter scri- rttm, gui
mentum cjus dc illtistribus viris, quod anlea inquisi- bendo 1'essa, alium sibi deheat substituere Scis scribat

tum uporlebat, quam illud citares ex Patooiiydoro enim quod innumeris fere libellis vestris, quorum F
pro Enocho de Amathim, ut accuratiur Palseony- enunieravi aliquut in Amica Kxpostulutione a num.
doro Historicus videri posses : nisi existimaventis nullum dederimus responsum : neque Patern.
fortassis ulerque, eflicacius probari non posse, ex- vestrae dedissem ego, si de Antiquitale vestra ta
stitisse hoininem, qui non extitit; quam ex libro tam disputasses. Sed cura Acta Sonctorum universa
siraililer non existente. Quid ad haic Patern. prostituere ac dilaniare, truncatis periodis, non
vestra? dubitaveris, persona in diguitale constituta ; utpote
Hatio, rur 60 Longior hic fui, qnam voluisseni, nisi impor- Provincialis Ordinis, alioquin celeberrimi ; meum
tongius tune coactus essem in reddenda ralione ineptissimi fuit .4f(a eadein defendere; quanturacumque inde
tcriptum mei glossematis, circa summorum Ponlilicum Bullas,
fioc sit.
vubis detrimentura nasci putaveritis, Non iinpugno
qua; niilii sanclai sunt eterunt. quotiescumiiue sunt vos, aec impugnabo defendo, ac derendam Suncto-
:

Pontifici» et non supposititiai. Longioriteni fui, ut ritm ^lrfw, quamdiu per Sanctain Ecclesiam Roma-
ne post hac audiam a Patern. vestra insipicns aut nain defendere licebit, mihi sancta :pque promptus :

malevolus critirus, a passione sua excxcatus. Denique silere aut errata currigere, ut dixi, ubi eidem Ec-
loiigiorfui, ut turpissimain notam imposioris mam- clesiae visum fuerit. Deinde rogo Patern. veslrara,
festi ostenderem, lanto mihi injuriosiiis affricari, non t[\i'n\em in.itanler, iitstanlius, instanlissime ; sed
quanto minus prubavent Patern. vestra dictum humiliter acamice; ut ad nugas et qnisqiiilias meas
suum. Interea cuin ego demonstraverim, nullo me hactentis repositas scr'\\)i\s suis, per similes nugas et
argumento aut ratione a vobis tain honorifice ap- quisquilias respondeat ineis ; sed ad rem. Tertium,
pellari, vider:t
cipue. Certe qui aliis
Lcctor cui houor debeatur pra;-
iste
rae vult impostorem videri, et
non ego
^ provocavi
r faiern. vestram, sea
Patern. sed provocatiis
pr
respondi pro defensione Sanctorura. Quod si alium
'I *' "">'"'
nugatores
°

nos faciat.
non probal; iisdem im;wiii(. deputaveris pro te, qui auctor es mutuffi discepta-
61 Jam vero retusis, ut opinor, injuriis ; binas tionis nostra;, nolira ego propterea triuraphum ca-
PRO ACTIS SANCTORUM. XLIII

nere sed remittara alium istum, ut disputet quo-


: vi3raihi Sanctisque iniquara,et sacrura ejusOrdinera D
AicTone «>
cura ei libuerit, et qualibuerit de re. De antiquitate amo.juxtaac meum; eroque ei seraper amicus,
enim vestra non magis cum ipso.quamcum Patern. sed usque ad aras : ultra quas progredi nefas est.
vestra disputabo : sed nec disputabo cura eo pro Antuerpiae xxii Februarii mdoxcv.
Actis Sanct07um vindicandis ; quamvis forte subti-
lius dispulaturus, et rainus ignominiose Snnclonim ADM. R. P. VESTRjE
Acia tractaturus sit, quam decessor suus. Si porro
jusseris, eura nngando resjwndere , nugari incipiat, qui supra
et nugatorem nugari sinemus ,
quantum libuerit.

Interea, sepositis nugis, Patern. vestram.quantum- CONR. JANNINGUS S. J.


INDEX
SANCTORUM ET MATERIARUM,
Aci primum Tomum Junii pertinentium,

Mrol. Marlyrologium, Mroll. Martyrologia iiidiciil.

Prhnas autem aiiarum quarumdam vocum, passini truncalarum syllabas, ut Imp.

, Ep. Ab. etc. facile (luivis per se integre leget, Iinperalor, Episcopus, Abbas, etc.

mutuo sumpta G19. Acta Apocrypha 020


Amantius, Lucius, Alexander, Andreas, Donatus,
^ bidianus M. ex Mrol. Hieroiiymiano
Adalarius ndv Bonifacius
279
443
Peregrina, ei Mrol. anliquis
DissF.RTATio, an iidem cum
618
illi .sint sequentibus,
2 Adalgisus sive Algisus Presb. in Theoracia, Ainando, Lucio, .\lexandro etc. martyribus
Picardiaeregiuncula. Commrntariuspra^vius c\rC3i Cauiiensibus, prope Narbonam honoratis 22 *
cultum Corporis, et Acta parum sincera 2IG .\masius Mart. ex Mrol.llieron. 281
AcTA suspecta f.v M.S. Mona.sterii S. FoiUani .^mclia Mart, f,r Mrol. Hieron. 164
prope /Mii/m. Prologus 217. Cap.l Nativitas, Amnion, M. ex Eiisebio et Haijlol. Ilabess. 31
suscpptuiu sacerdotium, itev in Franciain, Kons Andreas Hispellas Ord. Minorum. Comin. Hist.
miraculose elicitus, locus extruendo monaste- § 1 De Vit3e scriptoribus, obituque et cultu
rio inventus. 217. Cap. 2 S.Corbicanus remis- ipsius Beati 3b0. §2 De inspectione sacri Corpo-
sus in mortui cadaver per mare
Hiberniam , risanno 1594, duorumque librorumeo spectan-
receptum, Romana Peregrinatio , mors 220. tium 338.§3DeTranslatione Ossium in novam
Aiipfnilix de S. Adalgisi Elogiis apud Wola- eapsam novumque allare anno 1597, et aliis
num, Myraium, et Bucelinum : et quid de illo nonnullis Beati Reliquiis 3G0. § 4 Novissi-
per conjecturam credi possit 222 mus Processus ad probandum veterem B. .\n-
AdaUierus vide Bonifacius drea; cultum 361
3 Adamus Confessor 229. Historia Translationis
islationis C .\ndreas, Martyr, vide Amantius 018
Auctorecoiilemporaneo 329 2 Antonia, vide Martyres Lugdunen. 136
2 AdjutorMart. ex Mrol. Hieron. 204 2 Antonina Mart. exMrol. llieron. 204
1 Agapa, Martyr cc Martijroloijiis 47 6 Anub Eremita ex ruis Palrum aliisque G31
1 Agapitus Monachus, ex Siinu.rariis 131 2 Apollonius, vide Martyres Lugdunen. 1 36

1 Agapitus Mart. Soc. S. Secundi SO 5 Apollonius Martyr, vide Marcianus 412


6 Agobardus, Archiep. Lugdunen. Si//to(;i' Decultu 3 .\ponus Mart. ex Mroi. Hicron. 280
actis, fide, aetate 738 Appia, luartyr, ex Martijr. 47
2 ^milia, Martyres Lugdun.
vide 136 3 .\pronus Mart. ex Mrol. Hieron. 280
2 ^Einilia altera. vide Martyres Lugdunen. 1. IbC 1 ,\rabus Martyr, i'.r Mrol. 47
2 ^sia M. viile Mari» Mart. lo6 4 Arecius Martyr, ride Pictus 370
2 Albina.nVte Martyres Lugduu. ISO 3 Aridus Mart. r.r Mrol. Jlieron. 280
2 Asclibiades, riilt' Martyres Lugdun. 130 2 .\risteus, vide Martyres Lugduuen. 1 36

3 Adalbertus Episc. Comin. Criticus. Cultus as : Acta 5 Arius Martyr, W(/r i\larcianus 412
majori parte fabulosa 302 2 Arminius, et Materejus, Martyres, ex Fastis Co-
Aldricus, .\rchiep. Senonensis. Comm. prsev. De plicis et Habessinis 165
vita ajtate et cultu Sancti 740. Vita. Cap. 1 Arteinius et Candida Conjuges, et Paulina virgo
Ortus, studia. acta ab eo Monacho et Abbate illorum lilia, martyres Comm. Hist. § 1 De
741. Cup. 2 Acta in Archiepiscopatu. Morbus, eoriim Passione et Reliquiis in Italia 624 § 2
obitus, sepultura 742. Cap. 3 Translatio Cor- Corpiira et Reliquiie alicujus S. Paulin» cum
poris Miracula patrata
: 744 priori confusie in Hispania et Moravia 025. § 3
i. Alexander, vide Martyres Lugdun. ISO ,\lterius S. .\rtemii corpus Ipris in Flandria;

4 Alexander Ep. ex Augustino


Veronen. Sijlloge alibi Reliquiie 627
Valerio 390 Athanasius Thaumaturgus ex MS. Sijnax. 319
G Alexander, vide Amandus 619 Attalus, vide Marlyres Lugdun. 156
6 Alexander Martyr, vide Amantius. 618 Attalus Martyr r.!- Mrol. Hieron. 369
Alexander Martyr, Fajsulanus. Comm. Hisloricns Attalus Martyr ex Mrol. 622
De Sancti Cultu, Actis, ^Etate 738 Attalus Tliaumaturgus apud 6rcEcos, ex Menxis
2,'Algisus, i'ii(r' .'Vdalgisus 216 et Sijnaxariis 714
4,AIoiiius .\bbas iu -Egypto, ex Sijnaxario el Apo- Aucias Rex Martyr ex Mart. 47
phteijmntis Patriim 389 Audaldus, r/r/e Amandus CU
6 Aniandus, Lucius, Alexander, Audaldus, Marty- Audilus Comm. Criticus. Ossium sub noiiiine

res Caunenses, Comm. Critivus, De corum Auditi translatio ex veteri in novam arcam :

cultu patria et Translatione, .\ctisque talibus, nupera figmenla, sub Ovidii nomine recepta,
ut videantur a Novidunensibus Martyribus et critice discussa 282
Jiinii T. I VII Aurelius
;

INDEX SANCTORUM
3 Aurelius MarljT rx Mrol. Ilieron. 280 seculi ix, Regum item Francorura eodem spe-

S Ausona, vittc Marljros Lug<lunenses 156 ctantium 430. Vita i auctore Willibaldo Presb.
Prolotjns 453. Cap. 1 Infantia, vita monastica,
B studia , virtutes 453. Cap. 2 Sacerdotium
susceptum, iter in Frisiam vivente Ratbodo,
X^ajanus 'Vid.riyr ex Murhjr. 47 deinde Romam, hinc in Germaiiiani, ilerura-
1 Caricus llarljr, cx Marliirologiis 47 qiie in Frisiam ad S. Willibrordiim 455. Cap.
2 Barbarinus Pre^b. M. cx Mrol. Hieron 104 3 Hessis conversis Episcopus Romffl ordiuatur
6 Bazalota et Euphemia Sanctimoniales, ex Hatjio- Bonifacius, Turingiam cxcolit, monasteria con-
lofjio Hiibcssino G29 dit, et tertium Roinam abit; dein Svnodos ce-
1 BeneJictus Mart. ex Fcrrnrio 30 lebrat 458. Cap. 4 Martyrium S. Bonifacii et
G Benignns Diac. vidc Vincfntius Eji. 013 .sociorum : illiiis Traiislatio Ullrajectum, Mo-
6 Bertichramnus Episc. Cenornan. Comm. Hi-st. guntiam, Fuldam 463. Supplkmentum, Auct.
§ 1 Acta vitoe usrjue ad susceptnin Episcopa- PresbyteroMoguntino. Cap. 1 Depositio Ge\ve.
tum, hujusque initia G99. § ^ Monasteria et libi et Adelberti Episcoporum 405. Cup. 2 Va-
Xenodochia a Sanctn fundafa 701.,^ 3 Fides ria a S. Bonifacio conslituta; Episcopi ordi-
Clolhario Repi conslantcr servala, inter ejus nati 407. Cap. 3 Marlyrium, Translationes.
adversa a BerlichrRnmo, et reliqua ejus acta WiIIIbaMus soriptor indicatus 468 Vita ii.
702. § 4 Testamentum Sancli, quatenus conli- Auct. Presbytero S. Martini Ultrajecti. flrolo-
nens dnnala prim;E .suaj heredi, scilicet Ec- gus 469. Cap. 1 Res gestie in Aiiglia, Frisia,
clesiae Cenom. 70C§ S Fundi legati Basilicse Germania. Iter priinum etsecundum Roinaniira.
S. Petri et Pauli, alteri lieiedi 708. § 6 Le- Consecratio Episcopalis 470. Cap. 2 Terlium
gala utrique heredi communiter, et alia piis iter Romanum; Archiepiscopatus Moguntinus.
locis assignala 710. ^' 7 Legata Kegibus, ne- Labures et hoi-um fructus 471. Cap. 3 E.xcu-
poti, pro -nepotibus, aliisque familiaribus 711. satio ob miracula non scripta,qualia ab eo
§ 8 ^lanu missiones, lam servoruni quam nian- patrata 472. Vita iii 473. Exccrpla ex vHu
cipiurum sexus utriusque : cura sepullura; et S. Grcfinrii, Pat.to)is Ultrajectini 476. Ana-
anniversarii : conclusio cum subsignationi- lecta Bonifaciana. Cap. l kn et quid a Za-
bus 713 charia Papa et S. Bonifacio actum sit in pro-
6 Bertrandus Palriarcha .^quileien. Mart. Comm. motione Pippini ad regnum Francorura 480.
pritv. ^ 1 Bertrandi dislinctio ali aliis ejusdem Cap. 2 Monaslerium Fuldense constructum a
teinporis honioiiyniis, natale solum, Patriar- S. Bonifacio, ejusque corpus ibi d-^posilum, ac
chalis Sedes, tempura vita? priecipua 764. § 2 deiiide innovam ecclesiam translatum. Historia
Veneratio et cuHus Bertrandi publicus 765. Translationis et dedicationis 482. Cap. 3 Laus
§ 3 liistrumenla duo, qiiorum allerum per In- S. Bonifacii, Fulda; rairaculis Clari. Donatio-
dulgentias confirmat cullum pr*dictuiii, alte- nes et ludulgentiai coiicessa3. Reliquias nunc
ruin e.xhibet compeiuliuin vitie ac mortis. servala; FuUte, Mi'guntise, Colonia; 483. Cap.
Earumdem ex Cortusiis narratio 767. § 4 Alia 4 Reliquia; aliorum, ac potissimum SS. Euba-
Bertrandi Gesta : Vitw auctor et auctorilas ; ni et Adalarii, Erfurti adservatte 480. Cap. 5
Beati efiigies 708. Eimtola. Continens prsecipua Reliquia; SS. Bonifacii, Hilarii et Cyrobaldi,
gesta Bertrandi, pro immunilate Ecclesia; sua;, Brugis asservat£e. Varia? illarum translationes
ab ipsomel scripta, ad Guiliehnum Decanuin 487. Cap. De Cultu et Reliquiis S. Bonifacii
ejusdera Ecclesiie 770. Pars nllera Epislolx 'ili. in Eirhsleldia 490. Cap. 7 Miraculos» gratia)
ViTA ET MiBAGULA ex MS. Vallicellano. Cnp. 1 cultui S. Bonifacii in Monte-adjutorii adscri-
Vita aiite Patriandiatum, in eo liberalitas et ptae 492
solicitudo erga sibi comniissos 774. Cap. 2 Re- Bosa viile Bonifacius 443
liquas ejus pr;eclara; virtutes : cffides, posthuma Bublosa Mart. ex Marlyrl. 47
gloria 775. Cap. 3 Miracula legitime ac juri- Bullodus, Mart. cx Martyr. 47
dice deposiia anno 1352 Junio, Julin, et initio
Augusti 777. Cap. 4 Miracula reliqua in Au-
gusto deposita 779. Cai,. 5 Miracula mense
Septembri deposita781. Cap. 6Miraculaiiien.se \^3ecilia, Mart. ex Martyrol. 47
Octobri ac Novembri deposita782. Cap. 7 Mi- Ca?cilia Martyr. ex Mrol. Hieron. 204
racula mense Decembri anni 1352 et 1353 Presbyter Sylloge. ex variis Scriptori-
CEecilius
deposita 784. Cap. 8 Miracula aunis 1355, bus et hodierno Romano 264
1408, 1420, 1480 palrata 787 2 Calpurnia Mart. cx Mrol. Hieron. 2U'i
4 Bislaiiiona, i'i(/c Sophia 371 4 Caina M. ex Mrol. Ilirron. 371
2 Blandina, vitie Martyres Lugdunen. 156 6 Camarus scu Camasus Martyr ex Mroll. 622
2 Biblis, vitlc Martyres Lugdunenses 156 4 Cainasus M. ex Mrol. Hieron. 309
B Bonifacius M. .\rchiepiscopus Moguntinus et So. 5 Candida Martyr ex Mrol. 413
cii Marlyres; Enbanus Coepiscopus Adalarius ; 6 Candida Martyr vide Artemius 025
seu Adalherus, Wintrungiis et Walterus. Pres- 1 Caprasius Abbas raonasterii Lerinensis. Cvmni.
hjteri; Haniundus, Scribaldus, Bosa, Levitae prsev. veterum de eo testismonia; alia^que ine-
Waccarus, Gundecarus Elleherus, Hathe- , inoriai 73. Vita ex MS. Lerinensi a Vincentio
vulfus, Monachi; Hillebrandus et xl Laici. Barrali editae 75
Comm. prirv. § i Varii vitie
quo- scriptores, 1 Carra Mart. cx Mart. 47
riim priecipuus Willibaldus Presbyter, ab Epi- Cassus Mjrt. cx Mart.
1 47
scopo ejusdem nominis verosimiliter diversus 3 Cassiaiius M. ex Mrol. Hicron. 280
445. § 2 Patria, Tempus vita? et martyrii : 1 Casta Marlyr fjMri)//. 47
Archiepiscopatus S. Bonifacii 446. § 3 Cultus 1 Castula Martyr ex Mart. 47
sacerS. Bonificii et sociorura 449. g 4 Effigies Castula Marfyr ex Mart.
1 n/i(i 47
S. Bonifacii, ex vetusto lapide et sigillis;
ncc 1 Castula Marlyr ex Mroll. 47
non monastici tunc habitus formae, ex picturis 2 Castula Martyr ex Mrol. Hieron. 164
AD I TOMUM JUNIL
Castula M. ex Mrol. Ilieron.
alia 204 ei toparchia; praefuerunt, S. Claudil genus pro-
Castula Murtyr ei Mroll. 418 pagatum sit. Series eorumdem 002. Cap. 3.
Castulina Mart. e.r Mrol. Hieron. 204 De S. Claudii integro adhuc Corpore, a quo
Castulus Mart. ex Mrol. Ilieron. 204 diversus alius Metenaci 004. Cap. 4 Cur S.
Castus Martjr Mrall.a 47 Claudius Metenacensis aEstimari possit unus
Castus Mart cx Mrol. Ilieron. 204 Sociorum S. Alexandri Martyris Lugdunensis
Castus Mart. rx Marlyrol. 47 665. Cap. Ordo et locus B. Claudii inter Ar-
Catulinus Martyr ex Mrol. 47 chiprsesiiles Bisontinos horum antiqui duo
:

Cenonus Mart. ex Mrol. Ilieron. 204 Catalogi abannis nc, eorumque ratio Chrono-
Ceratius Episc. Simorrae, in Vasconia. Comm. logica 069. S 1 Primorum quinque seculorum
Ilisi.de cultu et Vita post translationem scri- Episcopi 070. § 2 Episcopi qiii serulo vi prae-
pla, incertaque ipsius aetate ac sede Episco- fuerunt u.^ique ad S. Niceliuni, uhi de Privilegio
pali 697 Medardino 073. § 3 S. Nicetius ejusque suc-
Charito Virgo Mart. vide Justinus 10 cessores u.>.que ad seculnm ix, ubi de vita S.
Chariton M^irt. ride Justinus 16 Megetii, atque usu Pallii per Macarium Hiero-
Chrisla Mart. ex Mrol. Hieron. 370 solymitanum eidem confirniato, et Claudio II
Christophorus Mart. ex Siinarnriis 410 670. § 4 Seculi xi Episcopi ; uhi multa de tri-
Chrothildis Regina, vidua Chlodovei I Franco- plici Hugone et Gaufredo Lugdunensi 682. § 4
rura Rpgis Comm. prievius. Acta, cultus, Reli- Episcopi ab anno Mci ad mclxvi : uhi de Fa-
quiae 285. Vita (?j 5. Gretjorio Tiironensi. Cap. verniacensibus, primum Abbatissis, et deinde
l Genus regiura cnnjugium cum Chlodoveo I
; Abbatiiius 683. § 6 Reliqui per seculuiu xii An-
Rege Francorum, et in eo peracta 287. Cap. 2 tistites 689. § 7 Successio Ejii^coporum usque
Acta in viduitate post mortem Chlodovei Re- ad medium seculi xiii 691. § 8 Seculi xiii pro-
gis obitiis, sepullura 289. Cop. 3 .\nalecla«
: secutio usque ad diraiditira xvii 094
Vita MS. el in Acii.i Beiieilictinis excnsa 290 8 Clemeus Conlessor; viilc Justus 430
Cirinus Mart. ct jl/vo/. //inoH. 369 3 Coemginus sivc Keivinus .\bb. Glendelac. Comm.
Clarus Episc. Mart. Lactor^e in No^'empopu!a- pr.Tv. Cultus Sancti, Actoruin lides 303 -vcT.^

nia. C-Jinin. Ilist. § i Cultus Lactorse, .\uscii, siispccta. Cap. 1 sancti nativitus; baptisinus,
Burdegala", Petrocorii, et Sarlati 7. §2 Cultus et vitae sanctioris tirocinium 304. Cap. 2 Vita
sacer apuil Lpmovices, Tutelenses, Cadurcos, eremitica et nionastica : miracula quaedam, et
Rulhenos. Albigenses, et Tolosates 9. § 3 Vita fundatum primum monasterium 300. Cup. 3
ex MSS. BrcviariisTiilelensi el Alliicnsi 10. Di- Munasterii Glendelacensis fundatio: sancti vita
vinatio de pluribus sjnonymis Sanctis, his in solitaria fraudes djemonis ipsi deteclje 308.
:

unara personara confliitis 14 Cap. 4 Monasterii ad alteram stagni


ripam
Clateus Episc. M. E\plicantur ejus cultus astas, translatio. S.Coemgini cuin SS. Columba, Kie-
raartyrium 308 rano aliisque amicitia. Fraus daemonis detecta
Claudiiis pner M. viilc Lucillianus 267 310. Cap. 5 Miracula et beneficia a Sancto
Chiudiiis, cura Sociis cxxi, aliisque lxui Mar- viris Principibus prajstita 312. Cap. Spiri-
tyres in .lEgypto, ex Hatjioloijio Metrico ffa- tus propheticus. Spirituaha bcneticia variis
bcsstno 414 coUata. Obitus. 313
Claudiiis, Ep. Viennensis in Gallia Sijlloge Hist. 6 Colraocus sen Colmus Spiscopus in Scotia, ex
Circa ejus cultum sanctosquo Viriacum cum Breviariis et Scriptoribus Scoticis 748
ipso attributos 70 2 Coraraiuus, vitte Martyres Lugdunens. 186
Claudius Ep. Vesontion. et Ab. Jurensis. Conim. 2 Concordia M. ex Mrol. Ilicron. 204
pr.rv.de monasterio, aitate, vita luiraculis et 4 Concnrs Episcopiis. Comm. Ilist. Circa cultura,
cultu Sancti 634. Appcnil. designatio operis, a Episcopatura, aetatem Sancti 404
Petro Francisco Chiffletio relicti 636. Fita 5 Conon M. ex Synaxariis 416
Brevior ex MS. et Breviariis exciisis 638. rua 1 Conr.idus scn Cuno, designatus Archiep. Trevir.
lontjior, seciilo XIII aut xiv composita 639. Mi- Mart. Theologii depositus. Cumm. Pra^r. de ejus
R.^.ci'L0RUM lit/er I, cum Vita breviore scriptus. cultu, Actorunique Auctoribus Coaevis 123.
Cap. 1 Corpus per varia locacircumlatum, mi- .4CTA Auct. Theodorico Monacho Theologiensi
racula facta641. Cap. 2 -\Iiainiracula .\rbosii eoaevo ex .MS. Prologus 124. Cap. 1 Ortus,
patrata 644. Cup. 3 .\lia miraoula ibidem. No- Presbyteratus et Priepositura, .\rchiepiscopa-
wse-villae et Lugduni facta 646. Miraculorum tus et captivitas, 124. Cap. 2 Martyriura S.
liber II a Cldjjletio collectus. Prailatio 647. Cap. Conradi. et sepultura priraa 127. Cap. 3 In-
1 Suffocatus aquis, et raoribundus alius salvati; ventio et translatio corporis. Varia mox pa-
nianus cancro exesa restituta. Miles inter ho- trata miracula 128. Erpostulatio Sigefridi Ar-
stium tela et in carcere diuturno, iiihil damni chiep. Moguntini ad .\lexaudrum II Pontificcm
passus 048. Cap. 2 Graviter saiu-i.ati ab hosti- Romanuiu 130
bus, itemque naufragi, vel aliter in mari peri- 3 Conus Monachus. Comm. praev. Loca cultus,

clitiintes, servati 630. Cap. 3 Ex captivitate Acta, Miracula 381. Vita. Ex vetusta inein-
barbarica vel hostili : extrerais suppliciis. vcl brana Dianensi 352
pr.xdonum inanitius, liberati OSt. Cap. 4 Mor- 1 Cotensa, Mart. ei Mrol. 47
bi letales depulsi, abortivi vivificati 084. Cap. 2 Cornelius, viilc Marlyres Lugdunenses 150
5 Mortui suscilati, moribundi salvati 058. Cap. 4 Crescentia Mart. cx Mrol. Ilicron. 370
6 Adolescens Sabauda, a gravi da^monis vexa- 1 Crescentiauus, rel Crescentius Martyr. Comm.
tione liberata : itera lapsi aut ruinis obterendi prxv. De actis, transhationibus et cultu 56
658. iLLiism.iTiONES Cl.mdhn.e Petri Friin- Acta ex MS. Urbinatis Ecclesiie 39
Opiisculum postumiim. Cap.
cisci Clii/lletii S. J. 1 Crisprinus Mart. in Africa ex Mrol. 42
1 De Pago Schodingoruin, ejusque Ducibus, et 3 Criscens M. ex Mrol. Ilicron. 280
eodem comprehensa Salinarum Toparchia, pa- 3 Cyprius M. ex Mrol. Ilierou. 280
tria S. Claudii 600. Cap. 2. An ad Dominos Cyriaca, Valeria, Marcia Martyres
'
: Notitia ex
Salinenses, qui septem lere postrerois seculis Sjnaxants MSS. 612
1
;

INDEX SANCTORUM
1 Cyriacus, Mart. socius S. Florentini 42 thei natales, fuga, raonachatus, sacerdotium
l Cyriacus M. Romae ex Mrol. 42 596. Cap. 2 Ecstases patitur, et divlnitus jus-
sus exstruit monasterium ac templum 590.
D Cap. 3 miracula et mors Sancti. 601
5 Dorotheus junior, monachus in Chiliocorao. De
Jjacianus Martyr, vide Pictus. 370 vitae ejus descriptore Andrea Damario 21 * e
2 Datula M. ex Mrd. llicrnii. 204
2 Datus Mart. ex Mrol. Hiernn. 204 B
3 Davinus PeregrinusLuca;. Comiii. priev. Actorum
antiquitas; cultus Sancti etiam apud Regulares JCibustu» M. ex Mrol. Hieron. 369
Canonicos; Ecclesia S. Micliaelis, in qua Cor- 4 Eiagonus M. ex Mrul. Hicron. 370
pus 320 ACM. Auct. .\nonyrao supparis ffivi. 5 Elleherus, vitle Bonifacius 443
Cfip. 1 Ariventus et obitus Lucffi : Elevatio 5 Elsiarius Monachus, ex Feteri MS. et Miol.
Coi-poris 322. App. de tertia quarta et quinta Saitsmiji 496
Translatione 325 1 Eneco .Abb. t^rd. S. Benedicti Onnife
Hispa- in
3 Demefria M. ex Mrol. Hieroii. 279 nia Comm .
prxv. Fundatio ac reformatio Onnien-
4 Dibamona vidc Sophia 371 sis, Sancti cultus et vitm scriptores 104.
4 Dinocus M. e.i: Mrol. Hieroii. 369 ViTA brevior. Ex MS. Monaslerii Piniialensis
1 Dionysius Monachus ex Sijnaxariis 131 107 AcTA prolixiora. Cap. 1 S. Eneconis pia
3 Dionysius puer M. vitlc Lucillianus 267 initia et anachoresis 108. Cnp. 2. Abbas fa-
3 Doniitius JL cx Miol. Hierm. 280 ctus Eneco virtutibus et miraculis claret 109.
2 Domna, viilc Martyrcs Lugdun. 156 Cap. 3 Alia viventis miracula et felix ohitus
2 Donata Mart. ex Mrol. Hieron. 204 113. Cap. 4 .Alius sermo in laudeiu Sancti, ex
2 Diinata altera Mart. ex Mrol. Hieron. 204 veleri MS. quo continetur ejus Canonizatio et
2 Donata tertia Mart. cx ^[rol. Hieron. 204 pcenffi festum violantium 115. Cap. 5 Captivi
2 Donata quarta Mart. cx Mrol. Hicroii. 204 sancti intercessioue liberati 118. Cap. Ossis
2 Donata quinta Mart. ex Mrol. Hic.ron. 204 unius translatio Bilbilim Patronatus assum- :

2 Donata sexta Mart. ex Mrol. Hicron. 204 ptus, secuta rairacula 119. Cap. 7 Alia mira-
3 Donata M. r.r Miol. Hicron. 280 cula S. Eneconis, ex lib. 3 Dameii 121
3 Donata altera M. ex Miol. Hieion. 280 3 Emerita Mart. cx Mrol. Hicron. 281
1 Dcnata Mart. p.r Mrol. 47 3 Emeritus M. ex Mrol. Hirron. 280
1 Donatius Mart. ex Mrol. 47 1 Epagatus Martyr, ex Mnill. 47
1 Donatus Mart. ex Mrol. 47 2 Epagatus Martyr, ex Miol. Hicron. 164
1 Donatus oliiis Mart. ex Mrol. h7 2 Erasmus Episc. M. Formiis inCampania Comm.
1 Donatus fertius ex Mrol. 4" pr.rv. circa .\cta, translationem, cultum, reli-
2 Donatns JL ex Mrol. Hieron. 164 quias, inter plures Synonymos verosirailiter
2 Douatus alter Mart. ex Miol. Hieron. 204 partiendas 206. .Acta suspectn ex septem aiiti-
3 Donatus M. ex Mrol. Hieron 279 qnis roilicibiis MSS. Gelasio II Papa, et Mom-
3 Donatus secunilus M. ex Mrol. Hicroii. 280 bntio Cup. 1 Vita in Libano Acta. Tormenta
6 Donatus M. viile Amantius C18 sub Diocletiano tolerata.Mortuus suscitatus,
2 Di.nlula Mart. cx Miol. Hiermi. 204 plurimi 208 Cap. 2 Tormenta sub
conversi
5 Dorotheus Ep. Tyri. Coinm. Hist. § 1 De duobus Maximiano tolerata varii conversi, et Mar-
:

Dorotheis, uno Tyri Episcopo, altero Antiochiae tyres effecti. Obitus S. Erasmi 210. App.
Presbytero 427. § 2 Tyri Eiiiscnpatus S. Doro- -Actorum censura tormenta alia sancto adscri-
:

theo Martyri assertus 428. g 3 Synopsis Apo- pta miracula quajdam


:
211
stolorum ac Discipulorura Christi 12piscupo- 3 Erasmus Mart. ex Mrol. Hieron. 281
rumque Byzantinorum, S. Dorotheo adscripta 2 Estivus, seu PalDcstinus M. ex Mroi. Hicron. 205
429. ConoLL.iRRM de tribus sanctis Dorotheis, 2 Evantia M. ex Mrol. Hieron. 204
Tliebano, Archimandrita, et Juuiore. Coinm. 2 Evasia Mart. ex Miol. Hieron. 204
jjrjcwiw § Distinguuntur interse tresisti, ra-
1 2 Evasius Martyr, er Mrol. Hieron. 164
tione temporis et loci quibus vixerunt 582. 2 Evasius Marf. ex Mrol. Hieron. 204
§ 2 De cultu illorum et vitis, harumque aucto- 5 Evasius M. e,x Mrol. Hieron. 414
ribus, cur hoc loco dentur. Item de aliis
et 1 Evelpistus M. «(/(• Justinus 10
duobus Dorolheis Abli.atihus 583. § 3 Dorothei 2 Eugenius I P:ipa Romanus Comm. Iiist. circa
junioris, Vitaj auctor.
Hujus scripta, et sedes cultum, pontificatuni, et sepulturam 214
Archiepiscopalis Euchaita, proponuntur et il- Euphemia, vide Bazalota 029
lustrantur 584. ViT.v S. Dorothei Thebani 6 Eusebia M. vidc Maria fiU
Auc. Palladio Episc. Ilelenopolitano teste ocu- 6 Eustorgius II Episc. Mediolanen. Sijlhge de ejus
lato 586. ViTA S. Dorothei Archimandritai, e.x cultu, actis atiiue «tate 633
variis. Cap. 1 Ejus sanrtitas et scripta, 4 Euticus M. ex Mrol. Ilieron.
yitiB 569
corapendium, studia litterarum 587. Cap. 2 Eutropiiis Mart. ex Ferrario
1 50
Gesta Dorothei circa Dositheum, discipiilum 8 Eutychius Episcopus Comensis, Sijlloge Hislo-
suum 589. Cap. 3 Quid de obedientia et humi- De ejus cultu, vita, translatione
rica 444
litate docuerit atque exercuerit 590. Cap. 4 4 Expergentus M. ex Mrol. Ilieron. 370
Magistrum suum in omnibus consulit: suspi- 2 Extricata M. cx Mrot. Hieron. 204
cionuni malitiam discit, atqiiu in alio
ostendit 2 Extricata alia Mart. cx Mrol. Hieron. 204
S92. Cap. 5 Vitia cum tenera sunt, facile
3 Extricatus M. ex Mrol. Ilieran. 280
cum inveterata, diflicile siiperari, varie docet 3 Exuperia M. ex Mrol. ffieron. 280
S. Dorotheus 503. Cap. 6 .Modum vitia
extir- 1 Exuperantius M. Romoe ex Mroll. 42
pandi, virtutesque inscrendi animje
proponit, 1 Exaperantius M. ex Ferrario 56
sirailitudine sumpta ab agricultura 593. Vin
S. Dorothei Junioris, sive
in Chiliocorao Auct
Monacho coajvo discipulo ejus. Cap.
1 Doro-
AD I TOMUM JUNK.
liist. Cultus, Reliriui.r, Ecrlesiae. Acta SS. Se-
cnndiani et sociorum illis aptata34. — Appeii-
dix de Reliquiis S. Florentii, Perusio Duacnm
r sednsa, Mart. ex MroU. 47 translatis ad Ecclesiani societatis Jesu 37
Fappa Miirtyrrj Mrolt. 415 3 Florus M. exMrol. Hicron. 280
Fausta M. ex Mrol. Iberon. 204 ] Fortunata Mart. cx Mroll. 47
Faustina Mart. i'.r .1/ro/. Hieron. 280 1 Fortunatus Mart. ex MroU. 47
Faustinus Mart. Socius S, Florentii 33 2 Fortunata M. ex Mrol. Ilicron. 20i
Faustus Mart. ex Mrol. Hieron. 204 2 Fortunata alia Mart. t'.r Mrol. Hicron. 204
Felicia Mart. ei Mrul. 47 3 FortunataM cx Mrol. Hierou. 280
Felicia Mart. ex Mrol. Uicron. 204 3 Fortunata aliaM. cx Mrol. Hieron. 280
Felicianus Martyr ex Mrolt. 415 1 Fortunatus II Mart. ex Mroll. 47
Felicissiina M. e.r Mrol. Hieron. 204 1 Fortunatus III Mart. cx MroU. 47
Felicitas M. cx Mrol Hieron. 280 1 Fortunatus Mart. cx Fcrrario 57
I elicitas Martyr, ejn^ lietiijitix Iranslatz Antuer
(KIT- 1 Fortunatus, presb. Dioec. Spoletina; in Umbria.
piani ail tnnplum Soeietalis Jesu 415 Ciiinm. pr.ro. de illius cultu, et vitas aucture
Felicitas Martyr ex Mroll. 415 72 Vita auctore Audelao Presbytero, ex qua-
*
Felicula Mart. ex Mroll. 415 tuor eodicibns MSS. 72
Felinus M, vule Gratinianus 22 2 Fortunatus Mart. ex Mrol. Uieron. 204
Felix W.. ex Mroll. 47 2 Furtiinatus alius Mart. ex Mrol Hieron. 204
Felix Martyr ex Mrol. Hieron. 104 2 Furtunatus tertius Mart. cx Mrol. Hieron. 204
Felix alius Mart. ex Mnil. Hieron. 204 2 Furtiiuatus qu;irtus M. cx Mroi. Hieron. 204
Felix tertius Mart. ex Mrol. Hieron. 204 2 Fortunatus quintus Mart. cx il/ra(. Hicron. 205
Felix quartus M. ex Mrol. Hierou. 204 3 Fortunatus IMart. ex Mrol. Hicron. 280
Felix quintus Mart. ex Mrol. Hieron. 204 3 Fortunatus alius M. cx Mrol. Hieron. 280
Felix sextus Mart. cx Mrol. Hieron. 204 3 Fortanatus Martyr exMroIl. 416
Felix M. ex Mrol. Hicron. 280 2 Fontpjus Mart. cx Mrol. Hicron. 204
Felix M. alius cx Mrol. Hicron. 280 4 Fortunus M. cx Mrol. Hieron 370
Felix M. ex Mrol. Hieron. 416 4 Fortunion M. ex Mrol. Hicron. 309
Felix M. Monachus Frislarise. 49G 4 Francisca V. Ord. Servorum D. M. ?vnopsis
Ferdinandus Princeps Lusitanise Comm. pr.TV. De vitJe atque cultus 407
Actis, a Secretario et socio scriptis, inchnato Francus Eremita 544. Vit-v cxMS. Codicc Asse-
cultu et iinaginibus. Diebus obitus et trans- riei servato . 544
lationis 552. Agt.\ ii -loanne Alvnri sncio et Fructus M. ex Mrol. Hieron. 280
Secret. seripta. Cap. 1 Ferdinandi natales : Fuscus Mart. cx Mrol. Hieron. 204
virtutes erga Deum et proxinmm 854. Cap. 2 Frustina Martyr, ex Marlijr. 47
Aliae sancti Infantis virtutes ; discipliua do-
mestica, expeditio in Africam suscepta 5SG.
Cap. 3 Expeditionis Tingitanae iufelix exitns.
Reliquiie chri.-tianorum, Septam pro lytro ijagia M. ex Mrol. Hieron. 380
pactffi. dato obside Ferdiuando 538. Cuji. i 2 Gagus, Mart. exMroll. 47
Exenipti periculn Lusitani negant reddendam 3 Gagus M. ('.< .Mrol. I/ieron. 270
Septam Maurisqui pacta non servarunt;Iytrum 3 G:igus alius M. ex Mrol. Hteron. 280
prolnfunte recusat Arzilla! Dominus SCO. Cap. 5 Oagus Martyr ex Mroll. 415
5 Arsilla Fessaiu S. Infans traducitur cum so- 1 Gajanus M. et A/ro//. 47
eiis, et per quinque primos menses inclemeiiter 4 Galdunus M. ex Mrol. Hieron. 369
habetur 5G3. Cap. C Catenis onerati captivi 2 Gallica M. ex Mrol. Htcron. 204
educuntur ad opus faciendum nuntiatur eis : 3 Gallicia M. ex Mrol Hieron. 280
mors sui Regis Eduardi SC5. Cup. 7 Augentur 1 Gaudeutius, Ep. Arbensis in Dalmatla, Siilloije,
captivis labores et ffirumms usque ad exeuntem ex Philippo Ferrario et S. Petro Daraiani 131
Februarium 560. Cap. 8 Liberatio Infantis 2 Gaudolus Mort. cc ./l/ro/. //ifroii. 204
variismodis frustra tentataet.igitataiierumna) C Gelasiiis Martyr, ex Sijnaxariis 628
ejus exinde auctse SC7. Cap. fl Solatia ab In- 1 Geniellina Martyr ex Mrol. 47
fante et sociis mutuo data acceptaque 5B!). 1 Gemina Mart. ex Mrol. 47
Cap. 10 Credes inter-nuntii Mauri de lytro : 2 Geiuinianus, ijiilc Mart Lugdun. 156
tractatus irritus Infantis in proprio gurgustio
: 2 Geminus, vide Mart. Lugdun. 186
serumnie et exercitia pia 571. Cap. 11 Extre- 3 Genosius Episc. Claromont. Comm. prxvius
mus S. Infantis morbus : conspecti in visione Sancti cultus et Acta fabula; rejectje 31 S.
:

Sancti pius lamenta sociorum 574.


obitus, y\td., ex MS. Legendario 316
Comes Arvernius. Sijnopsis de cultu,
Cap. 12 Oadaver Infantis exenteraturasuspen-
: 5 Genesius,
sumque de muro sociorura fortuna Lazara-
: : letate, actis, e Scriptortbns Arvernis 496. om-
quii exitus 876 Cap. 13 Miracula post mor- CIUM ex Breviario Cainaleriensi 497
tem. Translatio corporis in Lusitaniara. 878 C Gerardiis Tinctorius, Fundator hospitalis Co-
Firuuis Martyr i'.r .Mcmeis. 00 mensis Comm. prxv. De cultu per S. Carolum
Firmiua Mart. ex Mrol. Hicron. 204 BorroniaMim probato. et Actis coram eo pro-
Flavia M. f.r Mrol. [Iieron. 204 ductis 754. AcT.\ jussu S. Caroli Borromaei
Flavia M.
ex Mrol. Ilieron. 280 coUecta Cap. 1 Fundatio Hospitalis miracula : :

Flavianus Mart. ex Mrol. Hieron. 204 mortui sanctitas Olgeatse coguita 755. Cap. 2
Fledus Martyr ex Mroll. 47 Miracula seculo xiv patrata, et a Bonincontro
Flavius Mart. ex Mroll. 47 Morigia dunifierent sci'ipta738. Cap. 3 «eculo
Florentina Mart. cx Mrol. Hieron. 204 IC exhibitum Bouincontri MS. Seniorum Mo-
Florentinus Mart. ex Mrol. Hicron. 204 doetiensium depositiones, per Carolum a Basi-

1 Florentius Martyr Perusii cum sociis. Comment. lica Petri exceptae 760. Cap. 4 Prosecutio
luformationum
INDEX SANCTORUM
Informationutn, liecultus antiqui continuatione 6 Hilarion Junior, Hegumenus Confessor. Comm.
sumptarum 702 prsev. De ejus mcnasterio et Vita ex Grjrcorttm
1 Gerraanus Martvr ex Mrull. 47 ritnalibns 7i6
1 Getulla Mart. ri Mroll. 47 2 Hilarius Mart^T ex Mrol. Hicron, 16i
6 Gilbertus Ahbas, Petriinilla conjux, Pontia filia 3 Hilarius et Vaieriiis. Episcopi Carcassonenses
Ord. Priemonstr. Comjn. prsfv. de cultu anti- Ex scriptarilfus reecntioribus 284
quo et vita recentiori 749. Vita ex Joann,- lc 5 Ililarius Mart. ex Mroll. 415
Ptiiije. rnoLOGL's 750. Cap. 1 Expeditiu cuni 1 llilariis Martyr ex Mroll. 47
Ludovieo VII Rege I'rancoruin in ter-rarn san- 3 Hilbiirgis Vidua Comm. prxv. De vita. unde et
cfarn 750. Cop. 2 miinasteria iluo cunstructa. cur ea datiir 353. Vita ex vcteri Cltarlulurio
In iijis sancfa ejus et uxoris conversatio, obi- Ponlisarensis nitniastcrii 354
tus et cultus 751. Cap. 3 Corporis inventio et 5 Hiltebrandus, vitle Bonifacius 445
elevatio : aliniia rniracula 752 2 Honorata Mart.vr, ex Mrol. Hieron. 164
Goriiius Mai'tyr, vide Marcianus 412 2 Honorata llart. cx Mrol. Ilieron. 204
3 Gorgonia M. ez Mrol. Hicroii. 280 1 Ilonoratus Mart. ex Mortijrvl. 47
1 Gosia Marfjr ct .l/io//. 47 3 Honorata l\.exMrol. f/i.ron. 280
2 Grata, vide Mart. Lugdun. 156 2 Honoratus Mart. cx Mrol. Hieron. 20S
1 Gratinianus et Felinus Martyres Perusini, Aro- 1 Hurtensus Mart. ex Mroll. 47
nam in Insubriain transiali. Comiii. prsev. 2 Iluiiiatus Martyr, ex Mrol. Hieron. 164
Aotain .'Vronensi Mouasteriocomposita et bifa- 3 Hypatiuspiier M. !ii(/r Lucillianus 267
riara dividenda 22. Acta .\pocrjpha, e.T veleri 5 Hyperechius Martyr, vitle Marcianus 412
MS. Aronemi. Pars prior, De Sanctorum coii-
versione et Contessioiie iutrepida ante tribunal,
siniipta ex Acti^SS. Sccitiitliotii et Socioriiiii, in
Acta SS. Florcntii et Sociornm liccnlim trans-
25 Pars pfintcrior, Dc constantia San-
[ornialis J.llidius etLeogontiusEpp. Claromontani Comm.
ctorum varie tcnfata, eorumque morte, fere e.c pr.efius De utriusqiie cuKu, et Vita prioiis il6
inijeii.o Anctoris conficta 27 Vita Auci. GrctjorioTuronen, 418. Alia Ex ve-
5 Gregorius i\Iar(yr, i".r j1/™//. 415 tus'o Brcviarin Illitliano 420. .\ppend. De Cor-
5 Gregorius iMarfjr, Ep. Lilybietanus. Sijlloge poris elevatione et translatione 423. Eoclesia
tlist. De ejiis notitia ex Actis S. Gregorii Li- Bernowino episcopo. Quairitur an
ei couilita a
Ijbifitani sumpta 426 hic episcopus Vesoutionensis fuerit an Arver-
1 Gricciviauus Mart. ex fcrrario 56 nensis 18 * f
4 Gualterus Abbas. Comin. prav. De cultu 397 5 Ingenuus Marlyrc.r Mroll. 415
ViTA ex MSS. 307 5 Irene martyr, uitle Marcianus 412
6 Gudwalus, Ep. Britannus, Gandavi in Flandiia. 3 Isaacus monachus M. Curduba» Jomm.prsev. De
Ctmim. pr.fv. de vitiu et luiraculorum Actis, scriptore martyrii ejusque mentione in Marty-
ac Sancti a-tate 716. Vita n Munaclio Bloiitii- rologiis 317. AcTA Aticl. S. Eulogio martijre
nieitsi Prulugus 718. Cap. i Vita
expoliln. 317.
Sancti in patria atque vicino scopulo, ant« et 1 Ischyrion mart, ex Eiiseiio et Hajiol. Haliess. 31
post Episcojiatum nonnullaque miracula 719.
; 4 Italius M. i-a- Mrol. Hieron. 370
Ctip. 2. Terminiis maii positiisAngelorura in Italus martyr, exMroll.
:
622
Missa niinislerium discessus aliam ditio-
; in
nem, mir;iculis roboratus 721. Cap. 3 Mona-
steriurn constructum. Hereditas obtenta et fi-
lius proprietario datus. Alia miracula 722.
Cop. 4 Miracula S. Gudwali, in mortuo su^ci- Ja aiunica, vitle martyres Lugdun. 47
tato anieiite, et mulo sanatis
; item in ove, ; 1 Januaria Martyr ex Marlyrologiis 156
lupis, et equo patrata 725. Cap. S Teiiipus 1 Jauuaria alia mart. ex Mtirltjrolotjiis 47
mortis diviuitusindicatuni pius obitus, traiis- : 2 Jaiiuaria mart. ex Mrol. Ilieron. 204
lationes 728. Emltolisinns Serino de transla- 2 Januaria mart. ex Mrol. Ilieron. 204
tione S. Gudwali et Bertulfi 730. Cap. 6 Re- 3 Januaria inart. «
Af™/. llieron. 280
centiora miracula, Gaiidavi et in vicinia pa- 3 Jauuaria alia mart. ex Mrol. Ilieron. 280
trafa 732. Cap. 7 Alia ejusdem temporis mi- 3 Januariatertia inart. cx Mivl. Hieron. 280
racula 734 3 Januaria quarta mart. exMivl. f/ieron. 280
2 Guido Ep. Aquensis in Insubria. Comm. prxv. 3 Januarissa mart. ei Mrol. Ilicron. 280
De cullu et Auctoribus vitaj 223. Miracula ex 1 Jaiiuarius raartyr cx Martijrtilotjiis 47
.MSS. pcr Laurenliitm Cukiatum
vila 225 1 Jauuariasalter mart. f.c J/ar/i/ro/oi/iVs 47
5 Gundecarus, vitle Bonifaoius 4i5 2 Januarius mart. ex Mrol. Hieron. 204
6 Gurvallus, Ep. .Metlieusis in Armoricis. Comm. 2 Januarius alter raart. ex Mrol. Hteron. 204
Hist. De ejus cultu, actis, aetate, et insti- 2 Januarius tertius mart. ex Mrol. Hteron. 204
tuto 715 3 Januarius mart. ex Mrol. Hieron. 279
3 Januarius alter niart. ex Mrol. Hieron. 280
5 Javinus ct Herculius, ex vetusto Martyrolog. 430
H
1 Joannes Martyr crA/ro//. 47
2 Joannes Erem. Presb. Comm. prseviusUe cultuet
H amundus, vitle Bonifacius 445 vita ejus 254. Acta ex Legendariis 254
5 Hatbevulfus, vitle Bonifacius 4i5 2 Joannes Mart. Sijlloge ex Slavo Russicis raonu-
2 Helpis, vitlc Martyres Lugdunenses 1.56 nientis 257
1 Herineco, riiie Eneco, 104 4 Joannes Mart. Heguraenus, ex Sijnaxario 394
1 Heraclia Mart. Rom» « Mroll. 42 G Joannes Veron. Ep. Ex Angustino Valerioct uliis
5 Helarius, vitie Javinus 430 rccentiorihus 031
1 llicrax M. vitie Justinus 16 2 Jocundamart. ex Mrol. Hieron. 204
:

AD I TOMUM JUNII.
3 Jovianus JI. e.t Mro\. Hirnn. 204 3 Lucianus mart. c.r Mrol. Hieron.
281
2 Jovianus niart. fx Miol. Jlieron. 204 3 Lucillianus seuex; Claudius Hypatius, Paulus,
1 Jovinus in Pictav. DioDC. Sijlla^j. Hist. De pjus
Diouysius, pueri. Paula seu Paulina Virgo,
cultu et genei-e et prolessione mouastica. 71 Martyres. Comment. Pr.vv. Memuria in pluri-
4 Jucundianus mart. ci Mrol. llicioti. 370 rais fastis prajsertim GraBcoruiu 2G7. Enco-
2 Julia, ti(((i'raartyres I.ugdiin. )S6 MiUM Auctnre Plwtio Scrvoplujlace et Loijotheta
2 Julia alia, videmM-iyrei Lui;dun. 15G C P. Cap. 1 LiicilHaui vita ante et post con-
2 Julia raart. e.r ^Vru/. Ilirron. 204 versionem 270. Cap. 2 Ejusdein, orta persecu-
2 Julia alia
inai-t. ex Mrol. Hieron. 204 tione, in tormentis Cun.slantia 278. Cap. 3
2 Julia tertia raart. e.r Mrol. Hieron. 201 Inventos in carcere quatuur pueros plurihus
2 Juliaquarla mart. ei Mrol. Hieron. 204 animat ad raartyriuin Sanctus 274
4 Juliamart. ex Mrol. Ilieron. 309 2 Luciosa mart. cx Miol. Hieron. 204
3 Juliana Virgo mart. «
jl/ro/. Hienm. 279 2 Luoius iiiart. ex Mrol. Hieron. 204
5 Juliana martyr r.c A/™//. 415 C Lucius et Araintius rnartyres, Cornelii iu agro
1 Julianus raarly-rSocins S. Florentii 33 Parinensi. Sjllojc. De euruin inventione et
2 Julius. viik marlyres Lugdun. 156 cultu 622
2 Julius mart. ex Mrol. Ilieron. 204 C Lucius, vide Amandus 619
2 Jusfa, n,/c ra.-irtyres Lugdun. 156 1 Lupiisinartyr cx /l/io//. 47
2 Ju^ta raart. exMnl. Ilieron. 204
3 Justa mart. ei Mrol. Hieron. 280
1 Justina Virj;o mart. Sacia S. Seciimli 60
M
1 Justinus martyr, Charilon et Socii Comni. Hisl.
§1 .\n idein hic qui Justinus Philosiiphus, ct lljacarius, rii/c Martyres Lugdunen. 15G
cura Sociiscapite plexus, 16 §2 De anuo mor- 4 Majanus peregriniis, L'uigariis in Vasconia 1 '
tis die cullus ac spatio vita 18.
m, Coufes- 1 Major Marfyr c.r Mroll. 47
§
sio martyrum coram Prsfecto Rustico 20 1 Majorus Martyr ei Mrol. 47
1 Justinus martyr, ex Fernirw 56 ' Mdjosa Marlyr cx Mrol. 47
2 Justiis, W(/f martyres Liigdun. 15(1 1 M ihhus Martyr ei Mrol. 47
2 Ju^ta mart. r.r J/ro/. //ieraji. 204 3 Maiiimelus Mart. c.c .Urol. Hicion. 416
2 Jiislus raart. ex
Mrol. Hicron. 204 2 Marcella Mariyrei; Mrol. Ilicran. 204
3 Justus raart. ei Mrol. Hieron. 280 1 Marcellianus Martyr c.t A/ro/. Ilieron. 47
5 Justuset Cleinens, Confessores. Comm. Prxciin 1 Marcellianiis alius Martyr ex Mrol. Hieran. 47

Acta, ffitas. cultus et miracula. 430 Historia 2 Marcellina Marlyr ex Mrol. Ilicron. 204
Monasterii SS. Justi et Clcmentis ex rclerilius 1 Marcellinus Martyr Soc. S. Fhrenlii 33
A((K 432 MiR.vfiULA circa annnm 1140 cun- ^ Marcellinus Martyr ei Mrol. 47
soripta, 434. Appendix i aildila ab Jugnslino 2 Marcellinus Preshyter, Petrus E.xurcista, Tiio-
Florentinio 438. Appisndix ii. Ex MS. Rcla- matus, Rogatns, ct alii quadraginta duo Mar-
tione Volaterrnnoriim 439. Histori.4 invenli tyres Comm. pri^viiis. Deeorumcultu, ecclesia,
sffipeque translati et recngniti corporis S. Cle- actis 160. AcTA Ei jdiiribiis perveluslts codici-
nientis 440 hus MSS. 107. AcTA Metrica, Auctorc fut
6 Justus, Episcopus Alexandrinus, quintus post putalur) Ecjuiliarto 169. Hyinnus Aiict. B. Ra-
S. Marcum, ei Hagiologia metrico MS. Habcs- bano Ali. Fuldensi, dein .Jrcliiep. MoQiinlino
sino ; ct bisioria Piitnnrchali 610 172 Transl.itio Reliquiarum in Gerraaniam.
1 Juvenlius Marf. Romx cx Mttrlijrologiis 42 Comm. p.rv. § 1 Hist.iria translationis ; scri-
1 Juventius Mart. Roma in Gallia translatus. Gra- pta, hica ad qiiae translatx Reliquia>, a
Ludu-
tije curalionum intercessione S. Juvenlii pie vico pio Imperalore douata Eginhnnlo 172 §2
attriliiitarum. ex MSS. Gallicu Casi-Dei 43 Reliquias Selingeiistadii asservatse, quando
el 45. eo translat* in variis Ecclesiis alia; atque
:

alise 174. § 3Iiispectio Reliquiaruin Selingen-


K. L sladii, facta anno .mdcvii 170. HisroniA Trans-
LATIONIS Aiict. Eginbardo liinr Selinticnsta-
Ke
leivinus, vnlc Coemginus 303 diensi Ahbiite 177.Prolugus 177, Cap. 1 Missi
2 Latina Wart. ex Mrol. Hieron. 205 ah Eginhardo Roniam ad prucurandas Reli-
3 Laiirenfinus, mitc Pergentinus 265 quias. Ohtenta; sancforuin Marcellini et Petri
1 Lauta Marlyr ex Martijruloijiis 47 177. Cap. 2 SacriB Rellquiio per diversa loca
6 Leogoutius Episcopus vule Illidius , 416 delatx* in Micliiliiistat, et post varias visiones
5 Leouides Martyr, ride Marcianus 412 in MuIIinheiin, postea Selingenstat dictum
1 Liherianus, j>ti( Valerianus Martyr 16 180. Cii/>. 3 AliquK Reliquise S. Marcellini
3 Lihosus Mart. ei Mrol. Hieron. 280 oliin impetrantur; et ad alia loca
ahlatte,
3 Lifardus et Urhicius /VhbatesMagdunenses Con, transferuntur, Miracula factal83. Ca p. 4Mi-
ment. Prxr. de cultu Actis, translatione. ac racula in surdis et rautis, contractis et
,
aliis
291. Vita exanliijnis Codicibas 293.
rairaciilis ajgris, Mullenheimi patrata. Cerevisia iii vi-
Translatio Corporis et Dedieatio Ecclesiae Mag- num rautata cereus ultro accensus 186. Cap.
:

dunensis295. Miracdla. Prologus 297. Cap. 5 Alia niiracula Mulinheirai facta. siirdis et
1 Captivi liberati, iiivasor iniquus morte mul- mutis, paralyticis et arnautibus sanatis: luiuen
ctatus 297. Cup. 2 Ca;cus et mulus sanati iter agentibus nocle concessum. Libellus Ira-
captivus liberalus 299. Cap. 3 a Bernardo peraturi oblatus. 189 Cap. 6 Miracula in pala-
Magduncnsi Canonico dictatum 301 ad Reliquias horumSanotorum
tio Iiiiperatoris
3 Luca mart. ex Mrol. Hieron. 280 lacta. Ca?citas, confractio, pandysis, febris
4 Lucentia Virgo, Ex relatn Claudii Castellani Ca- suhlata 193.Cap 7 Miracula Valencenis in
non. Parisien. 403 Hannonia patrata, ad Reliiiuias horum San-
1 Lucia Virgo martyr ei Martyroloijiis 47 ctorum, Cjeci decera illuminati, alii agri sanati
3 Lucia mart. ei Mrol. Hieivn. 280 195. Cap. 8 Miracula Garidavi, in monaslerio
S. Bavonis,
INDEX SANCTORUM
horum Sanctorum. necati S. Pothinus, et alii; Blandina torta.
S. Bavonis. aO Reliquias
Cseci octoilluininati : alii segri arfjuti 100. Cnp. Martvrium SS. Maturiet Sancti Alexandri et ;

9 Ad Reliquias Trajecli depositas sanati caeci, Attal'il59, Cap. 3 Martyrium SS. Pontici et
muti, contracti, paralytici. 198 Cap. 10 Duo Blandinffi. Corpora c.anibus objecta, igne adu-

miracula, intercessione SS. Proti et Hjacintlii sta. et subniersa Virtutes martyrum 101.
Ecclesia S. Marcellini AppEN-nix de Ecclcsia S. lilandinaj. 103
atque S. Ilermctis, in

et Petri patrata. 199 .\pp. 1 De prstensa ea- 1 Marlyres sedecira millia in ^Egypto ex Ilagiii-
rumdem Ueliquiarum existentia in Suossio- Ingio Hatic\^ino 32
nensi S. Medardi ecelesia, ex epistula sub no- 2 Martyres Sendomiriiein Polonia a Tartaris cajsi.
mine Odilonis ad Ingrannum eilita 201. Coinm. Hist. De teinpore modoque niartyrii et
Appendix 2 De Keliquiis S. Marcellini. Roma cultu. 258
Pedemontium in Cuiiipania. Iioc s«cuIo transla- (Ouoanno Tartari in Poloninm irruperint, at-
tis203. App. III. Restauratio nionasterii eorura qiis Sendomiriam occupavcrint 9 Eorum se- '

Hasnonite, ex eorurndcm apparitione curata puKura, et concess;e indulgentiae. 10 *


per liuldoiiium Flandri» coinitem, sanctorum 2 Mastilla Mart. ex Mrol. Hieron. 204
illorum patrocinio raortis periculo bis creptuin 1 Matrona Martyr cr Marlgrologiis 47
seculo XI. Iteiii de eoruindem ibi olim et nunc 2 Jlatcrna, vidc Martyres Lngdun. 150
reliquiis 2 * 2 Matrona Mart, ex .\Jrol. Hicron. 204
3 Marcellus Mart. r.r Mrol. /Jieroii. 280 1 Matrona, alia Mart. r.r Mrol. 47
6 Marcia, riJe Cyriaca 012 2 Matrona alia Mart. cx Mrul. Ilicron. 204
204 3 Matrona Mart fir jl/ro/. Hicron. 280
2 MarciaMart. c.r Mml. Hirron.
2 Marciaiia Mart. r.r Minl. Hieron. 204 3 Matura Mart. f.r Mrol. Hieron. 280
2 Marcianus Marlyr .'.r ^l/™/. 47 2 Maturus vide Martyres Lugdun. 150
1 Marcianiis aliiis M. rx Mrol. 47 2 Mavorus Mart. ex Mrol. Hieron. 204
:i Marciamis !\I. et Sosii, Comm. Hist. Cultus apud 5 Maurus Jlartyr i-.r <l/ro//. 415
"Lalinos ac Or,T?cos et martyrii modus 412. 1 Jlaxima martye cx Marliirolotiiis 47
i

AcT:.\.ex MS. Faticano 4' 3 1 Jlaxima, alia niart. exMroll. 47


2 Marciosa M, « Mrol. IJirron. 204 1 Maxima.tertia mart. ex Mroll. 47
1 Marcus M. er Mrol 47 2 Maxima mart. ex Mroll. Hieron. 204
1 Marcus aliiis M. ex Mrol. 47 2 Maxiina alia raart. exMiol. Ilieron. 204
1 Maria Martyr rt lUro/. 47 2 Maxima Mart. ex Mroll. Ilieron. 204
2 Maria Mart. ex Mral. Uicron. 204 5 Maxima alia Mart. cx Mrol. Hieron. 204
2 Maria alia Mart. ex Mrol. llieron. 204 2 Maxiuia tertia Mart. cx Mrol. Ilicron. 204
2 Mariatertia M. ex Mrol. Hicron. 204 1 Medulphus Eremita in Arvernia, Ex Officio Ec-
6 Maria Mart. nm Sociakus Martlia, et tribus Vir- clcsiastiro 74
giuibus, Eusebia seu Esia et Zenaideniatroiiis, 3 Mefomus Mart. r.r Mrol. Ilicron. 280
atque Zenaide Tliauraaturga. Svi.uir.n conje- 5 Mein^vercus Episc. Paderborn. Com prscvius. De
cturalis secundum notitias in Graecorum fastis Vita; Auctore ejusqiie refate, ac Heati cnltu
repertiis 011 500. ViTA Auel. Aldinglioffcnsi Aiionymo. Cap.
2 Marina Mart. ex Miol. Hicron. 204 1 Institutio Episcopatus Paderborn. cui deci-

2 Marius Mart. c.c Mrol. Ilieron. 205 mus pr;tfuit Meinvvercus ; hujus natales, stu-
(i Marta Mart. vidc Maria 011 dia, Clericatus in au'a Ottonis III 503. Cap.
1 Martialis Mart. ex Mrol. 47 2 Episcopatus Paderborn. a Rothario Episc.
2 Martialis Mart. cx Mrol. Hieron. 195 niultimodis restitutus, B. Meinvverco non nihil
4 Martialis Kpiscopus. Ex Uijello ct Jacobillo 387 conferente 505. Cap. SFactus Episcopus Mein-
5 Martialis Mart. ex Mrol. 415 wercus statum Ecclesiaj in spiritiialibus ac
2 Martinianus Mart. exMroi. Hicron. 204 temiioralibuspromovet 508 Cap. 4 Iter Meiu-
1 Martinus Mart. ex Mrol. 47 werci Italiamcum S. Ilenrico Imp. ac redi-
in

1 Martinus alius MartyrCT il/ro/. 47 tus Paderbornam 511. Cop. 5 Beneficia Eccle-
2 Martyresiv, Mater cum tribus filiis, i'.r Sijnaxa- si;e Paderboruensi collata Meinwerco procu-
xariis 104 raute et gratitudinem referente 513, Cap.
Martyres xx Tarsi in Cilicia. Notitia ex Mariij- Ejusilcm argumenti prosecutio 510. Cap. 7
lologiis et 4etis S. Bonifacii Marlyris 623 Alia beneficia sub simili Episcopi gratitudine
1 Martyresxsiii i'jil/ro/. 47 Ecclesia; facta 518. Cap. 8 Reliqua beneficia
4 Martyres XXV rijl/ rui. //(>roR. 309 adnitente E[iiscopo Ecclesiai facta, absolutum
2 Martyres xxxviii cx Sijnaxario. 104 Monasteriuiu AbdingliolTense 521, Cap. 9 Ma-
5 Martyres xl, vide Ronifacius 445 ter et vitricus Episcopi graviura suorurn scele-
2 Martyres XLii, viile Marcellinus 171 rum tandein poenas dant, divinitns castigati
2 Martyres XLViii ex Mrol. Hieron. 205 523.Co;i. 10 B. PopponisTrevir.actaquaedam;
2 Martyres lxxvi ex Mrol Hicron. 204 plura Meinwerci, pr;escrlim circa monasteria
1 Martyres Lxxvi, aut clxxii cx Mroll. 47 et servus 525. Cap. 11 D.cecesis utilitas diver-
3 MartyresLxxxui, vcl xciii cx Mrol. Ilieron. 279 siinode ab Episcopo procurata 528. Cap. 12
3 Martyrcs lxxxiv, autcii ex Mrol. Ilieron. 280 Post reconciliatos inler se SS. Henriciim Inip.
1 Martyres cxx <?jiV/ro//. 47 et Heribertum Archiep. variis fundis donatus
3 Martyres cxLVii ex .V;o(. Hieron. 279 Meinwercus 531, Cap. 13 Varia interSS. Ilen-
2 Martyres plurimi, Jntioclii.e Passi, cx Sijn. 105 ricum Imp. et Meinwerciim familiarius ac(a
2 Martyres Lugdunenses xi.viii. Comm. Prsev. cir- 534. Cii/). 14 aConrado Imp. facta Episcopo
ca niuiiina Martyrum, et quaidam de ipsis du- Beneficia, aliqua coram illu acta 537. Cap. 15
bia 150. A(rr,i, ex Epistola Lugdimcnsium et Alia bona acquisita, Monasterium Abdingliof-
Viennensium, Greeee edita
ab Eiisebio. Lalinc fense Paderborn;e absolutum et donatum 539.
reddita a liufino. Cap.
Occasio persecutionis
1 Cap. 10 Fundata el dotat:i ecclesia Collegiata
Acta aliqua SS. Vetii, Epagati, Zachariffi, Bal- moritur Meinwercus
in suburbiis, pie 541
binai et Sancti 157. Cap. 2 Fuitore carceris i . Melusa Martyrra: A//c//. 47
3
. ,

AD I TOMUM JUNIL
3 Metnana Mart. cr Mnil. Hierm. 280 venit 23S. Capiit 4. Post varia miraoula Ta-
1 Metunus Martyr t\t MruU. 47 rentum abit Sanctus, indeque Tranum, ubi
4 Metrophanes Episcopus Constantinopolitanus
, moritur 236. Pars 2 De Sancti adventu Tra-
Comm.HM. § Cultus apud Graecos et Lati-
I
num et obitu, atque hunc secutis miraculis,
Bos, qualia de eo lialjeantur Acta. 376 § 2. Auclore A'lelferin, tesle m plurilnis oculato Pro-
Utrumante, an post Synodum Nicaenam obierit kigus 238. Cr/;)ul 1. Vita sancte acta. Obitus
Metroplianes 378. § 3. Elucidatur ideni argu- pius 230. Cap. 2 Miracula ante et post sepul-
inentnni, inquirendo quamdiu et quando Epi- turara facta 241. Pars III De S. Nicolai Ca-
scopus CP. fuerit Alesander, Metroplmnis suc- nonizatione et Translatione. Prolngus 242.
cessor 380. § 4. Statuitur lempus et ietas, Cap. Canonizatio S. Nicolai Peregrini. Ec-
1
quibus obiit Metrophanes 381. § 5. Episcopos clesia constructa. Miracula patrata 243. Cap.
fulsse Bysantii ante Metrophanera, non proba-
2 Translatio corpuris ad nuvam Ecclesiam :

tur anctoritate Nicephororura, sivc Patriarchas Miraculafacta244. Hyrani247 Pars iv De se-


sive Pseudo Dorotheura secutorum
Callisti, cundaCorporis translatione. Prologus 248 Cn/!.
383. § Quotus
6. ysantii Episcopus fuerit
i
1 luventlu partium aliquarum anno 1603, et
Metrophanes 38o reliqui corporis an. 1611, 249. Co;i. 2. Trans-
1 Wmnaas. tAsriyr ex Marlijrolofjiis 47 lalio celebratur 5 Octobris : sacrarium in-
i Modianus Mart. ex Mrol. Hicron. 204 stauratiir, inquod etiam aliaa Reliquiae infe-
4 Momma Mart. ex Mrol. Hieroii. 370 runtnr au. 1616, 2S0. App. De Ecclesiis in
3 Morandus, Monachus Cluniacensis, Comm. /V.rr. honorem S. Peregrini constructis 252
§ 1 De Vitis, ac die cultus S. Morandi; et 1 Nina Martyr ex Mroll. 47
unde hi Coramcntarii potissimum desuraantur 2 Nina, Martyr, ex Mral. Hieron. 164
332. §2DeMonasterio.Vltkirchen5i S. Christo- 2 Nina, Martyr, ex Mrol. Hieron. 204
phorl.deinS. MorandietoppidoAltkirchensieo- 2 Nina aha Mart. ex Mrol. Hieron. 204
rumqueFundaturibus334 ^3 Cannnizatio S. Mo- 2 Nina tertia Mart. ex Mrol. Hieron. 204
randi-.lndulgentiaeconcessie. eorumquediplonia- 4 Ninnita Mart. ex Mral. Hieron. 369
ta33S.§4Cultus S. Morandiapud Oluniacenses 4 Ninnoca Virgo Comm. Hist. § 1 De certo cultu
per Oiriciuni duplex. apud Domum Austriacum ejus, sed ;\ctis perquam male consutia. qiinad
per anathemata, apud vinitores per picturas a'tatem, genus, et iiativitatem Sancl.p 309.
§2
377. § 5 Sodalitiura sub invocatione S. Mo- Transitus Sanclae in Armoricam 407. 53 Mo-
randi erectum, ejusque leges, merita Ordiuis nasterium constriictura et dotatum 402. .ICtas
Cluniacensis eidem comniuuicata 338. § Po- qua floruerit, et cultus antiquitus ei dela-
sterior monasterii S. Morandi desolatio : ali- tus 13*
quot Prspositorum ejus enumeratio 339. § 7 2 Noiiritia Mart. ex Mriil. Hieron. 204
Prjesens Residentiae, Ecclesiffi, tuniuli et Reli- 2 Nondinarus Mart. ex Mrul. Hieron 204
quiarura S. Morandi status, sub Patribus So- 6 Norbertus Archiepisc. M.igileburg. Fundator
cietatis Jesu 340. Vit.\ Sectilo }irimo a morle Ord. Praemonstrat. Comm. prsev. § 1 Synopsis
Suiicti scri[Hti, a Mniiticho [vt tiiiletiir) ipsius Mo- Vitie clironotactica cultus sancitus a Gregorio
:

imsterii Moraiitliiii. Prologcs 341 , Cn;). 1 Mo- Xill, a successoribus auctus 797. §. 2 Vita
randiortus,pneritia, peregrinatio, raonachatus, scripta, curante Hugone primo socio etin Pne-
virtutes 341. Cap. 2 Miraculaante et postmor- monstratensi regimine siiccessore: cum .-\na-
tem. Translatio et Canonizatio 343. Miraclxa lectis HistoriK translationura, hoc seculo fa-
Girciter mediuin seculi xv facta, pleraque in ct.ariiin et Corollariis 799. §. 3 De festo Sancti

mortuis resuscitatis, Aiiiwttita a D. Mtirtino a seniiduplicis ad iliiplicis ordinem translato


Giviiter, PrtrposiloS. MorantliZi^. Recenliora, 800. g. 4 EiicomiaS. Norberto ejusque Ordini
descripta ali aliqiioe Soc. JesuSil. Recentissi- ab ej'isdem asvi scriptoribus data 803. g. S
ma a Patnbiis Socict. Jesu Colleeta 349. § viit. Auctorum quoruindam seculi sequentis testi-
De vita ejus a L.Tmhecio edita, et de quibu- monia, Sanctiraonialiura Ordinis vetus discipli-
sdam in codice MS.C^sareo, vitae praeraissis na 805. Vita ex variis MSS. etlita n Joan.
IS * § IX. Variantes lectiones in vita ex edi- Chrijsast. vailder Sterre, Priore ae postea Ali. S.
tione Lambecii comparafa cuin nostra
, et : Micbaelis Antuerpix. Cap. i Ortus, secularis
noslra? ad illas Annotationes 16' vila, conversioadmeliorera 808 Co/i. 20rdines
5 Mustilus Martyr « il/rri//. 415 sacri suscepti : Verbuiii Dei praedicatura. In-
juria palienter tolerata 810. Cap. 3 Quare et
N quomodo patiantiir Sancti mala. Constantia
tidei in S. Nortierto 812. Cap.i Perseculiones
11 abor Mart. e.x Mrol. Hieron. 280 toleratie, peregrinationes assurapt», potestas
1 Neon Mart. ex MS. Siinaxanu Diviim. 70 concionanrti obteuta 813. Cap. 5 Colloquium
3 Nepor Mart. ex Mrol. Hteron. 279 cumEpir.cripoCaineracensiascitusHugo sociiis:
5 Nicander Marlyr, wi/c Marcianus 412 concioneshabilK H\S.Cap. 6 Discordiiesublatae
S Nicander Martyr r.r Mroll. 415 et pax iirmala8l7. Cap. 7 Favore Callisti
2 Nicolaus Peregrinus, Trani in .'Vpulia Patronus. PapiB et patrocinio Episcopi Laudunensis
Comm. Hixt. Circa ejiis cultum ac Vitre, Mi- ; Pra'monstratum coeptura habitari. Diabolicae
raculorum, Translationunniue scriptores. 329 tentationes superutae 819. CapiU 8 Varii socii
AcTA tiiiatlriparlita ex coa^vorum Auctorura acriuisiti. Energiimena liberata. Keliquia^ ac-
monumentis. Pars 1 , De vita S. Nicolai in ceptje 821. Cr//'. 9 Professio secuiulum Regu-
Graecia, ex reUtii Bartholomxi Sanctumtomitiiti. lani S. Augustini. Exercitia virtutiiin praescri-
Cap. 1 Quomodo divinitus instructus puer coe- pta 823. Cap. 10 Socii unius hypocrysis de-
perit ambulare, clamando Kyrieeleison, et quid tecla ; Ecdesia constructa 824. C«;i. 11 Ten-
ea causapassusin patria sit 231. Ci/jo.^Sancti tationes superat;e Energunieui liberati 826.
:

vita eremitica, etvari,e ejiisin illaprobutiones : c. 12 B. Godefiidus Cappenbergensis conver-


detersa calumnia 233. Transgressus Cap. 3. sus; idein cogiliuili Tlicobaldo Comiti persua-
in Italiain Sanctus, nou sine miracuhs Lupias suin conjugium 828. Cap. 13 Curati ca;ca et

Jiinii T. 1 YUI daemoniacus


INDEX SANCTORUM
dsenionianus. Tanchelini haeresis extirpata An- polilse dignitatem transitus illaudatus 905. § 4

tuerpiae830. Emdolismis. EpistolaTrajectensis Giselharii .Vrchiep. obilus.TagmonisOrdinatio,


Ecclesiae aii Fridericum Episc. Coloniensera, hujiisqneex Dithmaro MS. vila. iaus, et mors
de Tanchelmo seJuctoreSai. CapAi Daemnnes 907. § 5 Brevis Walthardi .^rchiepiscopatus,
seepius repulsi, lupi cicurati834. Cap. 15 Ar- ejusque encomia ex eodem Ditliiiiaro 909. § 6
chiej^iscopatus Magdeburf^onsis aditus ; Cu3no- Aliorum Archiepiscoporum successio iisqiie ad
biuni Ordinis in eo constitutum 830. Cap. 10 S. Norbertiim et ultra, ex nostro MS. 912. $7
Persecutiones tolerala), jirimi Abhates orilinati Tituhis Primatis Geriiianipe, quomodo etquam-
838. Cap. 17 Privilcgia Eeclesiaj suje ab Inno- diu jiost S. Norlierti obitum Magdeluirgensi
centio Ilconflrmariimpetrat Sanctus. In seJi- accesserit914 CoRoi.LAniUM II De ecclesia et
tione constanliam tenet : miraculose praeserva- Norberto
abliatia S. Michaelis Anluerpia;, a S.
turamurle840. Cnp. 18 .Alia conspiratio dis- suscepta ec hactenus florentissima 917. §1
cu^sa iler Uomanuin. Morbus, et obitus 842.
: Translatio ecdesia^ad Pra^monstraten^es. 918.
Cap. It) Sepultura Curporis. Triplexapparitio. § 2 Confirmata Confraternitas inter Marianos
Epilogus 844. Analkcta NoRm-:KTiNA. CapiU 1 Canonicos et Michaelitas 920. § 3 Veteris pa-
Fratrum Cappeiiber^ensuim adilitainenta ad rocliiai Antuerp. liniites, eorumquc interutros-
vitam 845. Cap. 2 Ex libro iii Ilerinaiini Mo- qiieCannnicos divisio 921. §4 De Fratribus seu
naclii de Miraculis S. Maria; Laudun. i? 1 Tertiariis Micliaelitarum, eoruinque Saiiclimo-
Congressus S. Norberti cum Episcopo, lieduciio nialibus 922. § 5 Topograpiiia eccicsia' el cie-
Laudunum. Pra^iiionstrati oblati acceptatio nobii vetus ac nova, iconibus decinrata 923.
848. § 5 LauJuni eretta S. Martini Abbatia. §0 De forma, mutatione aiienatione inurorum
Hugo Pi aimoiistrati subs>titutus Norberto. IIu- Abbatiai ad sciialJim, deque llomanis antiqui-
jus multiple.t coiniuendatio SSI. §3 Caniera- tatibiis juxta eos eflossis 923. § 7 Hodierna;
censis Lpiscopaliisa Norberto i'ccu>atus, Mag- Basilica; et Abbatia? ornamenta iiriccipua 928.
deburgensis recusanti impositus 853. Cup. 3 § 8 Series xvii primorum Abbatum 931. § 9
De Moiiasteriis a S. Norberto prope Sanctos Successio Abbatum medii ffivi, quonim plerique
et Magdeburgi Fundatis 854, IIistoiua Tra.ns- de teinplo vel Jomo bene nieriti 935. § 10 Ab-
LATioNis. Cap.i ConatusproublinendoCorpore, bates seculi xv, de fabrica pleriqufi etiara nieriti
pridein in Belgio ca'pti, in Gerniaiiia proiiioti, bene 930, §11 Keliqui seculo xvi Abliates,
efiectu nullo usque ad inijieriuin 1'erdmandi II eorumque acta gloriosa 938. § 12 Abbates
857. Ctip. 2 Cuisaris volunlati. Magdeburgi secuiixvii, qiiibus longain successorumseriem
exposit»', consenlit tandeiu Magistralus, res optat Auctor 942. CtinoLi.ARRu III de Abitatiis
taiiien non peragitur 830. Ca/i. 3 E.\piignata fiiialibus ecciesia^ S. ]\Iicliaeiis 945. § 1 Iuilia
perticacia civium reJit tertium Abbas, secu- et progressiis Abbati.T Everbodiensis prinioge-
rosi|ue rcdjit de CEsarea clemeiitia 801. Cap. nitae. //;ii/. g 2Al)ljatum series apriino Andrea
4 Die 3 Decenibris requisituni et tiimuluexein- usque liodiernum 940. § 3 De Abbatia Tunger-
ptum corpiis, devectumque Doxanum prope ioana secundo-genita. ejusque Piaelatis usque
Pragam 804. Cap. 3 iMagdeburgensium atte- ad institutiiincm Episcop.itus Silv*ducis 957.
statio super veritate sacri Corporis 807. Cap. § 4 Unio cum Episcopatu facta ac rursum dis-
S. Norbertus Patronis bohemia? aJscriptu* : soluta. Successio rei'qiiorum 939. §5Detertio
Traiisiatio festive per
octiduum celebrata809. genita MidJelburgensi ac priinum de ejus
:

Cup. 7 Descriptio iii quo Reiiquia; col-


sacelli, iuitiis secuioxii et xiii.901. § .\bbatessecul;
iocanJa; erant 872. Cap. 8 Verlcnte anno pri- xiv et diraidii sequentis, sub iisqiie acta 903.
mum Depositioiiis, lestuiu iustitiituin et m:ig- § 7 Reiiqui scculo xv .Abbates horum ultimo:

nitica ducta Processio 875. Cap. 9 Ultiina subjectum Hapease Virginuin in HoIianJi i

stado poiiipai. el tiiiis soiennitatis tutius 877. Monasterium 90G. §8Cetcri Abbates usque aJ
Cup. 10 Anluerpieiises, ad Translationeiii auni constitutum Episcopatum 907. § 9 Primus Epi-
1027 invitali, Juos e.\ suis Rcligiosos niitlunt scopus etAbbas Middelbiirg, et reiiquamona.
880. Cap. 11 Abeunt Antuerpia Micliaelitaj sterii a FoeJeratis, uua cuin civitate occupati.
duo, comraendatitiis ad Keliiiuiam aliquam fortuna 970
obtinendain instructi88l. Caji. 12 Micliaelita! Norbertus, OrJ. Praemonstratensis institutor,
duo Antuerpia Pragain missi iiitersunt Trans- archiepiscopus iVIagJebiirgensis. Appendix.
lationi; nec sine Kcliquiis revertuntur 883. Annus nativitatis, eiogia ex Guiberto abb. S.
Cap. 13 interim acluin Antuerpiic, et
(Qiiid
Maria; Je Novigcnto aliud sub iiomine Ro-
:

quomodo eo rediverint Deiegati 880. C'ip. 14 berti Je Monte quaiido scriptura 22. Candidus
Festuin sancti solennius solito actum. Appaia-
Ordini habitns a S. Maria Virgine datus non
tus ad Translationcra Keliqniarum alLitaruni est 20 '. Capitulum Ordinis gcnerale Prffi-
888, Cap. 15 Processionalis
vai iis poinpa, monstrati quomodo anno mccxvii celebratum
spectaculis interpoiata 890. Cttp. 10 Keliruus
sit 28 *. insigniaS. Norberti, epitaphium Bar-
procedentium orJo, et per octivam oontinii ita
tholomai ep. Laudunensis iteiii Godefridi et
;

festivitas 893. Cap. 17 Octavse Jiei


functioiies EriiiensenJis, bcnefactorum OrJinis 29 *. Thc-
eucharisticaj. Br.indca variis impertiia 895. nolia, item ecclesia S. Martini LauJuni, Prai-
Ai'Pi:nuix lienelicia qusdain recentiora Saiicti monstratensilius concessa 31 *. QufflJara de
ope impetrata 899. Coholi.arium I De
institii- Abbatibus S. Michaelis Antucrpia! iliitl. Corri-
tione Archiepiscopatus Magdeburgensis
et , geiiJa in serie abbatuiii Tungerloa! 31 *. Pri-
priniis ejus Prssulibus usque .ad S. Norbcrtuni vilegium illi loco datum a Burcliardo ep. Ca-
901 § 1 FunJatio civitatis, iii eaque Abbatia meracensi. an dari potuerit Cameraci aii.
S. Mauritii, et liiijiis postca in Archiepisco- Mccxxxiii 34' Translatio corporis S. Norberii
pium conversio 902. g 2 Arcliiepiscopatus
MagdeburgoPragam, delen.sa contra Philippum
MagJeburg. institutio ex nostro MS. et
i>rimi Mulierum 3S *. De historia Sancti Jena; ad
AJelberti Oi-dinatio 903.
§ 3 AJalberti prirai Salam in publica dispiilatione propnsita a Ga-
Archiepiscopi sanctus obitus Electi Oihrici :
spare Sagittario 38*. ADiiiTAMF..NTiiM de insti-
exclusio; Giselharii Merseburg.
Ep. ad Mclro- tutione et Primatu aichiepiscopatus Magde-
burgensis
, ;

AD I TOMUM JUNir.
burgensis. § Arcliiepiscopiis primus a Diet-
i 2 Paulus Mart. cr Mml. Kierov. 209
maro statuiturinaugufatus anno dcccclxx 41*. .3 Pauliis, jnLcr Mmliir, viile LuciUianus 267
§ II Osteuditur, priroum archiepiscopuni ordi- 2 Percus Mart, e.r Mrol. Hieroii. 20i
naluin esse an. dcccclxviii, die xviii Octobris 6 Peregrina Martyr, nile Amantius 628
42 *. § III Aa per regiones Polonorum anno 3 Peregrinus Eremita Comm. Hist. Miracula, et
Dcccci.xviii fuerint episcopatus quam culius antiqui indicia obscurata
alii, qui 362
Magdeburgeui^i Metropoliife tuncsubjecti fuere 3 Pergenlinus et Laureiitinus et cccc Martyres
44 *. § IV De Primatu Gennania?, Matjdebur-
Comm. Pr.n. de eorum cultu et Actis 203.
geusi ecclesise, ac titulo Primatis.S. Norberto, AcT.\ vetiista ex MSS. 266
a quibiisdara tributis 46 *. Hulla Innocentii 3 Perseverantiiis Mart. ex Kalendario Carlhaijinen-
Papa; II super certis episcopatibus in Poionia si 28«
et citra, Arcliiepiscopo
Magdeburgensi sub- 4 Petrocus Abbas Comm. Prrv. Variae Corporis
jectis in eumque Annotata nostra 50 *. Re-
; translationes et cultus 391. Vita suspecta,
rum, a Norberto gestaruni in archiepiscopatu, yiiiClore Joonne Tinenioiitliensi 392
compendium ; fjr Chronico Maijdeburgensi im- 6 Petronilla, vide Gilbertus Abbas 761
prfsso 5i *. Reliquias S. Norberti in abbatia 2 Petrus Exorcista, vide Marcellinus 166
Parcensi prope Lovanium 54 *. De Jordano, 2 Pelrus Mart. ex Mrol. Hieron. 204
primo Posuania et Polonorum episcopo, obser- 3 Petrus Mart. exjVra/. Hieron. 287
vanJa 55 '. An, Magdeburgensem archiepisco- 4 Pelrus dictus de Bono, Monachus. Ex Cluniacensi
patuinanno dcccclxx fundatum esse, scripserit Chronico 406
Dietmarus 54 *. Utrum Misnensis episcopatus 5 Petrus Spina, monachus Ord. S. Basilii, Ciani
cuin Magdeburgensi, an prius, fuudatus sit in Cilabria ulteriore. sylloge historica, da
fundatione monasterii Cianensis, publico sancti
Novella MartjT cx MarUjroloijiis cultu et miraculis 20 *
1
47
1 Novella, alia Martjr ex Marlijrologiis 47 1 Petruvius Mart. f.r MnrtyroloQiis
47
1 Novella Martjr ex Marliirolocjiis
iii 47 6 Philippus, unus ex septein primis Diaconis, Tral-
3 Nuptialis Marlyr cx Mrol. Ilieron. 280 len<ium in .'Vsia Episcopus. Comm. Ilist. De
3 Nuridinus Martyr ex Miol. Hieron. 204 geslis, et Eunucho per eura baptizato
ejus
Episcopatu, et cultu 608
6 Philippus e septem primis diaconis, Cultus in an-
tiquioribas Usuardino martyrologiis 22 *
Ubercus M. ex Mrol. Hicroii. 280 6 Philippus Martyr cx Mroll. 632
1 Outavius Marlyr ex Mrol. Hieron. 4| 2 Philomenus, ride MarlyresLugdun. 156
Ocliiber, vide Martyres Lugdun. 130 4 Philippus Mart. ex Mrol. Hieron. 370
Oliva Virgo 331. Vita ex MS. Cajclani 331 6 Phota, ex Synaxario Divioneim 726
1 Optata Martyr. ex Mroll. 47 2 Photinus, vide Marlyres Lugdunenses 156
4 Optatus Episcopus : libri scripti : cultus, setas. 1 Photinus Coufessor, in Namurcensi Belgii dioe-
388 cesi, ex traditione et usu loci, ubi colitur 82
3 Orasus Martyr, ex Mrol. Hieron. 281 4 Pictiis Martyr RoniK : Cultus : et Hispanica do
2 Oratus Maityr ex Mrol. Hieron. 205 loco martyrii figmenta 370
1 Orpliytus Marlyr. ex Ferrario 56 1 Pilingottus. Terliarius Ord. S. Francisci, Ur-
3 OviJius, vide Auditus. 282 biiii in Italia. Conim. Prxv. circa vitara et
cultiim Beati. 144. Vita, nuctore coxvo Uibi-
nate, ex MS. civitatis. Prologus Cap. i 145
Spreta mercatura totum se Deo trailit Pilin-

Jt acificus Ceredanensis Ord. Minorum : Vitae gottus. solitudini, orationi, eleeraosynis inten-
et cultus notitia , ex variis 406 el die 6 tus 146. Cap. 2. AliiO Pilingntti virtutes, et
paij. 802, grati*. divinitus ei concessEe 147. Cap. 3. Pe-
1 Psewn Martyr, iifrff Juslinus 16 . regrinatio Romana, obitus, sepultura, traiisla-
2 Pafili.s Murt. ex Mrol. Hicron. 205 tio propter miracula 148
\ Paraphilus Preshyt. Mart. Comm. praev. De variis 2 Pi-M-ina Mart. ex Mrol. Hieron. 204
diebus cultus et ."Vctis ab Eusebio Cffisareensi Plaeidus Ordinis .Vpostolinorum Comm. Hist.
editis 60 Acla pnssionis ex libris Eusebii de cultus, vita, rairacula, Ordinis origo et pro-
vita PamphiU Pars prior, Omnium duodecim gressu.'!, 547
atque imprimis Pamphili laudes coraplectcns 62 3 Porapanus Mart, cx Mrol. Hicron. 280
Idem, ex Eusebii Historia Martyrum, cap. xi 2 Pompeia, vidc Martyres Lugdun, 156
65. Pars allera Sanctiirum singulorum certa- 2 Pompeia altera, vide Marlyres Lugdun. 156
mina et M,irtyrii exitus 65, el seq. Appendix. 6 Poutia, vide Gilbertus Abbas 749
De Miserabili exitu eorum qui Pamphilum per- 2 Ponticus, vide Martyres Lugdun. 156
secuti sunt 68 2 PorBrus Mart. ex Mrol. Hieron. 208
5 Paiiiho Martyr, vide Marcianus 412 2 Posinna Mart. ex Mrol. Hieron, 204
3 Papiizinicus M. ex Mrol. Hieron. 279 2 Posiiina alia Mart. cx Mrot. Hieron. 204
2 Paiila Mart, cx Mrol. Hieron. 264 3 Possemiis Mart. ex Mrol. Hieron. 280
2 Paiila alia Mart. ex Mrol. Hieron. 204 2 Potamia, vide Marlyres Lugdun. 156
2 Paula tertia Mart, ex Mrol. Hicron. 204 2 Potbiuus, viilc Marlyres Liigdun. 156
3 Paula Mart. ex Mrol. Hieron. 2S0 1 Potinus Martyr ex Marlyroloijiis 47
3 Paiila ViiQo Martiir, vidc Lucillianus 267 1 Prima Marlyr ex Mroll. 47
1 Pauliiia Marlyr, ex Marlyrologiis 47 2 Prima .Mart. ex .Mroll. flieron. 204
1 Pauliiia Virgo M. Artemius ex Marlyrolo-
vide 2 Prima Mart. ex Mrol. Hicron. 204
ijiis i7 5 Prima Marlyr cx Mroll. 415
1 Paulus Martyr, ex Enseldo 60 2 Priraosa alia Mart. c.r Mnd. Hieron. 204
1 Paiilus Presb, Socius S, Reveriani 39 1 Primus .Marlyr ex Martijrologiis 47
1 Paulus alius Martyr, ex Martyrologiis 47 2 Primus, cide Mariyres Lugdun. 156
3
INDEX SAKCTORUM
3( Prisca Mart. er Mrol. Jheroii. 280 5 Rutilus seu Ruslulus et Socii duo Martyres ex
i Priscus Martyr e.v Mroll. 47 Martijrologiis 371
^ Priscus MartjT, e.t Mroi. Hieron. 164
8 Privatus Martyr tj- J/ra/. Hienm. 414 S
1 Prooula Marlyr ex Mrull. 47
3 Procula M. c't Mrol. Ilieron. 280 Oabina Mart. ex Mrol. Ilierou. 205
1 Proculus Martyr ej: iWro//. 47 5 Sacrinus Martyr r.r 3/?'o//. 415
1 Proculus MiJes Mai*tyr Hononiae in Italia. Coniin. 1 Sailis Marlyr ex Martgrologiis 47
Ilist. Ejus a S. ProculoIiitei'amnensidistinctio. 2 Salpurnia Mart. ex.Mrol. Jlieron. 204
Martyrii tempus. Acta apocryplia 48 2 Saiiiina Mart. ex Mroi. Hicron. 204
i Proculus Episcopus Martyr, Bononia^ in Ifalia. 2 Sammala Mart. ex Mroi. Hieron. 204
Comin. Ilint. De cultu, et duplici translatione 5 Sanclius Coi'dubai in Hispania M. Ex memoriali
corporis, ac martyrii tempore, ejusque diversi- Eiilogu 498
Proculo Iuteramiiensi
tate a 77 2 Sanctiis, Martyres Lugduu.
yii/i' 1.56

1 PtolomajusM. ex Eusehw el Hagiol. Abess. 31 2 Sarinatia Mart. ex Mrol. Hiernn. 204


1 Pulilasiis Martyr e.r Mroii. 47 1 Saturnina Martyr r.r Mroll. 47
1 Piil.lius Martyr ex Mroli. 47 1 Saturnina alia Martyr ex Mroll. 47
3 Piii.liiis Mrol. Hieron.
Miirt. ex 280 2 Salurnina Mart. ex Mrol. IJierm. 204
3 Publius alius M. ex Mroi. Uieim. 2S0 2 Saturnina alia Mart. ex Mrol. JJieron. 204
1 Pyrrlius Ep. ex MSS. Syiiaxario Divwn. 70 2 Saturninalcrlia Mart. ex Mrol. Hieron. 204
2 Saturiiina qiiaita Mart. ex Mroi. IJicron. 204
Q 2 Saturnina qiiinta Mart. ex Mroi. Hiernn. 204
2 Saturnina scxta Mart. ex Mrol. Hieron. 204
Vuartia, viile Martyres Lugdun. 156 4 Saturnina Martyr ex Mrol. Ilieroit. 309
1 Quietia Jlartyr ex Mroll. 47 4 Saturnina Virgo Martyr. Cultus et titulus niar-
1 Qiiintus Miirtyr ex Mroi'. 47 tyni ' 394
1 Quintus alius Martyr ex Mroli. i~ 1 Satiirninus Marlyr ex Mroli. 47
3 Qiiintus M. ex Mrol. Ilieron. 280 1 Saturninus alius Mart. ex Mroli. 47
3 Qiiuilus alius M. i'.r jl/io/. ///eran. 280 1 Salurniniis tertius Marl. ex Mroll. 47
3 Quiriiius Martyr i-x.l/™/. ///«0)1. 27'.) 2 Saluriiinus Mart. ex Mrol. JJieron. 204
4 Quiiiiius M. ex Mrol. Ilieron. 309 2 Saturninus alius Mart. ex Mrol. Hieron. 204
4 Quinnus Martyr. Sijlhiie de ejus cultu et condi- 3 Saturninus Martyr i'.c Mrol. Hieron. 280
tione 371 4 Saturninus Mart. ex Mrol. JJteron. 370
4, Qiiirinus M. Episcopus. Comin. jiriev. Antifiuis- 5 Satiirninus Marlyr ex Mroll. 415
sima Acta, Corpus Roniani translatum, indeque 5 Saturninus Marlyr ex Mrol. Hicron. 410
a variis possideri assertum 372. .iVcT.i vetu- 3 SaturnusMarl. r"r.l/rii/. Ilieron. 280
stissinia 303. Hymiius Prudentii 370 2 Saturus Wartyr ex Mrol. IJieron. 204
2 Salurus alius Mart. r.r il/ro/. ///rroii. 20 i

R 5 Saturus Martyr ex Mrol. Hieron. 410


5 Scirbaldus, vide Bonifacius 445
ReLeverianus Episc. cum XI sociis MM. Augu- 1 Secunda Marlyrrx Mroll. 47
stoiluni in Gallia Coinin. Hisl. Cultus
in bre- 2 Secunda Mart. ex Mroi. Hieron. 20'i
viariis et Fastis, tempusqiie martvrii
30 2 Secunda alia Mart. ex Mrol. Hieron. 20'i
2 Rediicta Mart. r.c Mrol. Ihenm. 204 b Secundiauus Martyr fxil/io//. kV.i
2 Rodana, vide Martyres Lugdunenses n;o 1 Sccundus Martyr Ameriae in Umbria item .'\ga- :

2 Rodilia Mart. ex Mroi. Hienni. 204 ]iitus et Justina V. M. Pergulie in Italia Comm.
1 Rogata Martyr ex Mroli.
47 prjev. Tresurbes liuncS.inctuinsibi asserentes,
2 RogataMarlyrrxil/ro;. Hieroii. 104 ejusilemque etiam alibi ciiltus et -Vcta varia 50.
2 Rogata Mart. ex Mrol. Hieroii. 204 MSS. Eiigubiiw
AcT.\ r.r et Bmlecensi 51. App.
2 Rogata Mart. ex Mrol. Hieivn. 210 de Corporibus SS. Sccund;, Agapiti et Justin;e
5 Rogala Martyr ex Mroll.
419 Marlyrum ac Protectorum Pergulanorum S3
1, Rogatiana Marlyr ex Mroil.
47 2 Secundus Mart. ex Mrol. Hieron. 204
1 Rogatiauus Mai-(yr ex Mroli.
47 3 Secundus Mart. e.x Mrol. Hieron. 280
3 Rogatianus M. ex Mrol. Hieroii.
280 5 Secundus Martyr ex i\/ro//. 415
3 Ilo^atianiis alius M. ex Mroi. Ilieron
280 2 Seleucus Mart. M
3/ro/. Ilieron. 205
2 Rogalus.Marlyr exMrol. IJteivn.
204 5 Selieniades Marlyr, ('/(/(? Marcianus 412
1 Rogalus Martyr f.r Mroli.
47 2 Senecio Mart. ex Mrol. Hteron. 204
1 Rogatus alius Martyr r'j: Mroll.
47 2 Sepaca Martyr, exMrol. Hiertm. 104
2 Uogatus Martyr vule Marcellinus 100 1 Sepacus Marlyr c.!; i1/ro//. 47
2 Rogalus Mart. ex Mrol. IJition.
204 3 Septiminus Mart. ex Mroi. Ilteron. 281
\ Roiiiana Marlyr ex Mivli.
47 3 ServulusM.irt. CJ jl/ro/. //iVron. 281
3 Roiiianus Martyr « i)/,o/. JJieron. 280 5 Servulus M. ex Mrol. Hieron. 416
i Ronuuus Episcopus, Eremita in Britannia Armo- 3 Severa Martyr ex Mrol. IJieron. 280
rica Coiiim. prxv. Circa ejus
Sitatem, vitajn et 3 Sevcrus 'Martyr cx Mrol. Ilieron. 280
Reliquias 80. ViT.v ex Breo.
Corisoiiit 81 3 Seitus Martyr ex Mrol. Hieron. 280
2 Ro.'a Mart. ex Mroi. Hieron.
204 2 Sililinus Mart. cxMroi. Ilieron. 204
i Rufina Martyr ex Murlijrologiis
47 1 Martyr ex Mortyroiogiis
Sillesia 47
3 Rulina Martyr ex Mrol. Ilieron.
280 1 Martyr ex Mroli.
Sillica 47
4 liusticus M. ex Mrol. Jlieron.
308 1 Silvana Marlyr ex Mroll. 47
4 Uuslulus Martyr ex Miol. IJieroii.
370 3 Silvana Martyr ex Mrol. Hieron. 280
8 Rutianus Martyr ex Mrlol.
415 1 Silvanus Martyr cx Murtyrologiis 47
i Rutilia Martyrcj Mroll.
47 1 Silvanus alius Martyr ex Mdityrologiis 47
i Rutilus Martyr ex Mroll.
47 3 Silvanus Martyr ex Mivi. Hieron. 280
3
Al) I TOMUM JUNII.
3 M. ra Mrol. llicron.
Silvanus alius 280 5 Thyminus Martyr, ex Mrnl. llieron. 416
3 Silvanus tertius Mart. e.r Mrol. Hieron. 281 3 Titonia Martyr, ex Mrol. Hicron. 280
8 Silvaiius Mart. f.r Mrol. llieron. 4|G 2 Titus, ridc Martyres Lugdunenses 156
2 Silvjnus Mart. e.r Miol. Ilirnni. 204 3 Toga M:irlyr, ex Miol. Jlieron. 280
9 Silvius, vidi-
Martjres Lugdunenses 156 2 Trophina, cide Martyres Lngdunenses 136
4 Silvius Martj-r
e.r Mrol. llieron. 3()9 2 Tulla Mart. f.i: Mrol Hieron. 204
3 Sinereus Mart. i'.r Mrol. Ilieron. 2H0 2 Turninus Mart. ex Mrol. I/ieron. 204
4 Sophia, curn filiabus Dibaraona et Bistamona;
item S. Warsenopba et matre ejus, E.r Haijiol. U
Mrlr. Anomjmi Habessini '381
4 Sopliia Senatrix e.x Sijna.rario 303 Ulpius, Miie MartyresLugdun. 136
2 Statuanenus Martyr p.ril/ra;. Hieriin. 281 1 Urliana Marlyrra-il/ra;. 47
2 Steplianus Episc. Mart. Norala; apud Helsingos Urbana alia Martyr ex Marlijrologiis
1 47
in Suecia. Coinm. Iiisi.%\ De vita. niartyrio 1 Urbaua tertia Marlyr M
jl/ar/i/ro/oyiis 47
etcultu c.T .Joanne Mnijiin 226.
§ 2 De tempore 2 Uib:ma Mart. exMnl. Ilierun. 204
missi in Suecinm gcniini .\(lahvardi, cr Adamo 2 Urbana alia Mart. Ex Mnd. Ilicron. 204
Bremcnsi 226 § 3 De tempore missi post Adal- 3 Urlianus Martyr ex Mrol. Hieron. 280
wardumin Sueciam Stephani, hujusque statua 3 Urliicius, vide Lifurdus. 291
Corbeiai inter Sanctos et die natali 227 b Urbicus Martyr fx .Uar/i/ro/oj/is, 418
1 Surdiila Martyr r.c Marhjroloijiis 47 Ururia Martyr
1 p.c Marlijroloijiis. 47
1 Sjmeon Rechisus in porta Trevirensi Commenl,
prxr. Sancti ecclesia etcultus. Vitaa plurium
teste oculato scripta, annique adventus, obi-
tus, et CanonizUio 83. Vn.K Aiiclore Eberwino, Y alens, Diac. Mart. ex Ensebio 60
Abh. S. Mariini Treviris. Prologus 86. Capid 1 2 Valentina M. cx Mrol. Hieron. 204
Pia educatio, peregrinatio, vita eremitica, et 2 Valentiniis Mart. cx .\Jiol. Jlieron. 204
monastica variis locis88. Cap. 2 Iter in Oal- 3 Valeri Mart. ex Mrol. Hieron.
1 280
lias deftmatum, variispericuSis cxpositum 89. 3 Valeria ali:i Marf. ex Mrol. Ilicinn. 280
Cap. 3 Notitia cum S. Poppone Archiepiscopo 6 Valeria, "idc Cyriaca. 642
Trevirensi : Reclusio, obitus, sepultura 89. 1 Valerianus seii Lilieri;inus Martyr 16
Caji. 4 Miracula varia raeritisS. Symeonis pa- 3 Valerius, i'!'(le Hilarius. 284
trata post mortem ct in vita 91. Embolismus 3 Veneria Martyr cx Mrol. Iliernn. 280
De Canonizitione S. Symeonis cjusqueecclesia 3 Veneria alia Mart. ex Mrol. I/ieron. 280
92. Cap. 3 Quasdam paulo posteriora miracula 2 Venusta Mart. ex Mrol. Hieron. 204
97. HisToniA elevationis Sancti Syraeonis et 3 Ver.inus Martyr ex Mrol. Hieron. 280
venerabilis Po|iponis. Aiicloribnsiisdemque tcsli- 1 Vericii; Martyr ex Marlijrologiis 47
bus oculaiis, Frcderico Prxposilo EcclcsixS. 2 Vetius Epagatus, vide Martyres Lugdun. 176
Paiilini, et Joanne Schekmanno mimaclio S. Ma- 3 Victor Marlyr ex Mrol. Hicron. 280
ximini. % I Elevatio S. Svmeonis ex ipsms cc- 3 A'icter alius Martyr ex Mrol. Jlieron. 280
clesi:e velcri maiiuscripto 991 .
§ 2 Elevatio ve- 1 Victoria Martyr c:c ^l/rti7//ro/oi/((s 47
nerabilis Popponis « 3/S. 101 2 A'ictoria M:irt. ex Mrol. Jlieron. 204
5 Systus Confessor CoxjECTunA : ex vclcii Calcn- 2 Victori;i alia Mart. cx Miiil. Hieron. 204
dario. 415 3 Victoria .Mart. Ex Mrol. Hicron. 280
1 Victorina Mirtyr ex Marlijroloi/iis. 47
3 Victorinus Martyr ex Mrol. Hicron. 280
2 Victorina Mart. ex Mrol. Hicnm. 204

1
T ecla V.
TiTtiiis
M. Antiochia; ex Mroll.
Mart. e.r Mroll.
42
47
I Victuria M.irtyr ex Marlijroioijiis
2 Victuria Mart. ex Mrol. Hicron.
47
204
2 Tertius M:irt. cxMroll. Hicron. 204 2 Victuria alia Martyr ex Mrol. Hicron. 204
1 Tertula Martyr ex Mroll. 47 3 A^icturia Mart. ex Mrol. Hieron. 280
2 Tertuh Mart. cx Mrol. Hieron. 204 2 Victuriaiius Mart. cx Mrol. Ilieron. 204
2 Tertula ali:i Mart. ec Mrol. flicron. 204 3 Victiirina Martyr cx .Mrol. Htcron. 280
3 Tertula M irlyr ex Mrol. Hiernn . 280 5 Victunis Martyri'.r Mioll. 413
1 Tertulus Marlyr ex Martijruloijiis. 47 1 Vincentius Martyr ex Mrnl. 47
2 Tertulus Miirt. ex Mrol. Hieron. 204 2 Vinceiitius Martyr ex Mrol. Ilieron. 164
2 Thamatus Mart. ex Mrol. Ilieroii. 203 Vincentius Episcopus, Heuignus Diaconus,et socii
2 Theemeda et filii pjus Maityres, ex Eastis Copti- Martyres. Caniin. prxv. de eoriim .Actis, Reli-
cis ct IIabe.^sinis. 103 quiis,aetate, patriiietecclesiaCIS.AGTArj: MS.
1 Tlieobaldus, Albaj-Pompeia; in-In.<ubria Coinni. 6 Vincentius Ep. Tiieatinus ex Kalendario islitis ec-
pnec. De anno inorlis, die cultus, vita et rai- (lesix. TuANSi.ATiocorporis Magdeburgum, iiide

raculis 132. A^iTA Cap.l Ortus, edueatio, et Wratislaviam. 629


reliqua tempore vitsegesta 134. Cap. 2 Morbu.s 1 Virianus Martyr exFerrario 36
obitus, sepuitura, miracula 13G. Cap. 3 Alia 3 ^'ivianus Martyr, ex Mrol. Hieron. 280
miracula, intra annos fere ducentos ab obitu 2 Vilalica Mart. cx Mtvl. Hieron. 204
Sancti patrata 137. Cnp. \ Iiiventio Corporis, 2 Vitalis, vide Martvres Lugdunenses. 106
et mortui pnst eam suscitati 139. Cnp. 3 Alia
niirii.cula inventionem secuta 140. Cap. G Gr,a- W
tiae recentioris memori3e,'ad invocationem B.
Theobaldiobtentas 143 \ f accarus, vidc Bonifacius 4'i:i

1 Thcophilus M. c.r Eusebio el llaijiol. Ilahcss. 31 S Walterus, vide Bonifacius 445


2 Thespe*ius M. iu Cappadocia cx .Menaiis cl Sijna- 4 Warsenopha, vide .Sopiiia 371
xariis Grxcornnt. 22 b Winlruugus, vide B'inifacius 4i3
2 Thoiuatus Martvr, ridc Marcellinus 1 Wisfanus e Regia Merciorum prosapia. Coin
prxv.
INDEX SANCTORUM.
prirv. Circa ejus natales, Ciedem, miracula, 1 ZmonM. rx Eusebio ft Hagiol. ffabess. 31
cu\l\iraS3.Yn\exli;ije«daJooiinisCiipijravii8ii 3 Zetula Martyr fo; .1/ro/. Hinon. 280
5 Zoeius Martyr fx iVro/. Hirron. 416
Y, Z 1 Zozimus Martyr Antiochice rx MrolL 42
1 -^ 2 Zosimus, Martyres Lugtlunenses
1'ide 1S6
I nicus, Ynigo. Eneco.
rii/i> 105 2 Zoticus, Martyres Lugdunenses
r/i/c 156
2 Zacliarias, nrff Marlyres Lugdun. Ib6 4 Zoticus tHiirtyr ex Mrol. Hieron. 369
6 Zenais M. w* Maria M. 611 6 Zoticus Marlyr, rx Martijrologiis 622
6 Zenais M. Taiunsturga vide MariaM. 611

INDEX
INDEX

CHRONOLOGICUS.
SECULO I.
SECULO IV.

Sanctus Pliilippiis ex prirais vii Diaconis 608 Sub initiuni passi S. Proclus Miles Bononia;
S. Clateus Kp. M. Bri.\ia3 308 49 c, S. Firmus in Graecia 69 b c. S. Cre-
S. Linus aliquis dicitur rexisse Ecclesiam Ve- scentianns Tiferni 56 S. Ssoundus Ameriie
sontinen. G70 e. Alijuc exhinc vide Ejiiscopo^i in Umbri. 50
Vesoi}tio7iense^ Chronotogice digestos.
Sub idem tempus floruerunt SS. Leognntius et
68 Obiit S. Marcus Evangelista 011 a Ulidius Epp. Claromontani 416. S. Jovinus
Pictavis71 c. S. Fortunatus Presb. Spoleti,

SECULO IL 72 b e S. Claudius Ep. Vienn. in Gallia


70 c
y^n. 302 Inilicta persecutio Diocletiani et Maxinii-
An. lOi S. Clarus flicitur ordinatus a S. Anacleto niani 380 c
Episcopus Lectorensis in Gal'ia 8 b 303 Passus S, ^'incentius Episc. Mevaniensis
120 Africa couversa 13 d iiiUmbria 613 a
127 S. Justus Episcopus Alexandrinus. 5 post 305 Galerius Maximianus fit Imp. 375 c
Marcum GIO c 011 a 30SS. Pampliilus Pre^byter cum sociis patitur
134 0bit iUe 011 d Ca'sarejo iu Paliestina 60 a
16^ SubAurelio, Antoninifilio.persecutioquinta 314 Concilio Arelalensi I interfuit Agriciiis
agituta, et Martyria in Galliis visa 1.3 e f Ep.Trevireiisis lOOf
177 Persecutin magna in qua passi Martyres
; 323 Passus S. Blasius Epis^opus Sebasta: in
Lugdunenses 1S7 Armenia 512 b
Passi SS. Persentinus et Laurentinus Aretii 324 Cuncilio Rnmano interest S. Martialis
265 Episc. Spoletanus 387 f
320 Inveuta Crux Domliii 678 e
328 Dorotheus Tliebaniis speluncam suani c(»
SECULO flL
pit incolere 583 c
340 S. AlexandroConstantinopolitanoEp. suc-
S. Ca!cilius Prcsbyter Carthagine in .\lVica cedit S. Paulus 380 e
iloret 264 340 S. Paulus Episc. CP. ordinatur 17 b
Passi SS. Florentius et SdciI Perusii 33 340 Scripta fuit Epistola. Priraa Julii Papas
An. 217 AntoninusCar.icalla Iraperator viveredesiit in causa Athanasii ad Orientales seiurntibus ;

386 b nnnis ali.t duae 81 b


249 Passi sunt SS. Ammon et Isobyrion cum 350 Creditur obiisse S. Martialis Spoletinus
sociis Alesandriae 31 d 387 c
250 Septimain Christianos excitata persecutio 3G2 Dorotbeus Episcopus Tyri, sub Jidiano
"
165 b Martyri 427 b c 582 c
252 Sedecim miUia Martyrum in ^Egypto 370 circiter obit S. Optatus Milevitanus Epi-
32 d scopuj in Africa Sjriptor 388 b
233 Creatus est Imperator Valerianus deinde 376 Obit Geinsericus R^ix Wandalormn in
persecutor »182 f Africa 431 c
260 Martyrium siibierunt SS. Rufina et Se- 385 Obit S. Illiilius Episcopus ClaroniMnt.
cunda Virgines Romanaj 169 d 416c
270 Coepit imperare .Aurelianus, movens in 387 Obit Constantinus Magnus Inip. 416 c
Christianos persecutionem nonam 207 c 393 S ilustius Uierosolymorum Ep. obit 5S2 f
273 Augustoduni passus est S. Sympborianus 395 Gotbi depopuhintur Europam transff rtur :

40 a Byzmtii SS. Lucillianus et Sncii raarty- cirpus S. Quirini Martyris 373 a


rium subierunt 208 d. Interamn» etiam S. 395 Theudosius senior Imp. obit sub hoc vixit
:

Valentinus 80 d T. Alonius Ab. ^gyptius 390 e


274 Aurelianus Imp. devicto Tetrico tyranno 397 Obit S. Martinus Ep. Turonensis 288 a
Christianos persequitiir 39 f
205 Uesinit ille iraperare 267 f SECULO V.
282 Moritur Prubiis Irap. 382 f
284 Tanta inchoata est persecutio Alexandris An. 40G Diogenianus Episc. Albiensis 10 e

ut inde novara Epocham auspicati sint /Egy- 408 Imperare ciEpit Theodosius Junior 671 f

ptii, Martyium dictam 32 e 423 Vivere desiit flonorius Inip. 671 f

290 Martyres xx Tarsi in Cilicia 623 a b 430 MoriturS. Caprasius Ab. Leriuensis 75 c

291 Galerius Maxiniianiis Cajsar persequitur 433 S. M:iximiis fit .*.b. Lcrinensis 677 e

Christianos 373 c, sub eo S. Quirinus Epi- 439 Capla a AVaiidahs Cartbago 431 c

scopus Martyrin Pannonia 373 e 149Mo."itur S. Hilarius Ep. Arelatensis 75 e

450
e

INDEX CHROXOLOGICUS
450 Obit Theodosius Juniar Imp. 300 e 597 S, Augustinus venit in ,\ngliara 486 d
451 Coucilio Clialced. subscripsit Macarius 608 Clotharius Re.x Francis totum pene re-
Efuscopus .'Knonensi.s 31(5 c gnum amittit, 705 b
4i)5 Geinsericus Rex Wandalorum Siciliam et
Italiaui depopulari co?pit 431 c SECULO VII.
480 Kegnare coepit Chlodoveus I Rex Francias
28H a Sec. VII iniiio S. Molocus, Ep, in
E]), Rossia Scotiae

48'i N.itus S. Claudius Episc. Vesontiou. 634 f provincia 24


584 S. EugeniusCarthaginensis Episcopus re- Vixit S. Gudwalus 710 c. Item S. Algisus
legatur l'je 222
493 Theoduricus Arianus factus R. Italia) 013 Clntliarius liex rcgnum suum re-
Franciffi

033 d cii]ieravit 705 b


49C Anemius Carthasinensis Epi^c. suhscripsit 615 Obit T. AdelbertusEp. Bumensis 302 a
ciiidauiSvuodicai 15 de, etolitigitCliludoveo 610 S. Bertichramuus Cenumanensis tesfauien.
Regi Krancorum victuria de .Marnannis, qua tum condit 699 e
conversus est 287 e 618 Uiciturchiisse S, Coemginus Ab, Ilihern.
40!) Celebrata Humre Cnncilia, quihus sub<cri- 303 c
psit Innucentius Ep. iVlevanicnsis 013 b 619 liertetrudis Reg. Franciee moritur 703 c
300 Celchrato Roiiia; Coucilio subscribitur S. G23 0bit S.GurvallusEpi3copus.\letensis705c
Quintus Episc. Theatinus. G79 o Item S. Bertichramuus Ep. Cenoman.,700 b
628 S. .\na5tasius in Assyria Passus 78 a
SECULO VI, 636 Rolharius Christianus regnum Longobar-
doruni adipiscilur 7 j8 e
FlorueruntS. Clirolhildis Regiiia 290 c. Roiia- 638 Sigebertus R. in Anglia ohit, Clodovaius II
nus Episc. et Ertunila in Britannia Armo- apud Francos regnare iiicipit 219 e
rica 89 c, et S. Lifai-dus atqiie Urhicius 057 Fundatum Corbeiense in Gallia niniiasfe-

Abbates I^lagdunenses in Gallia 291 c rium 219 e


500 Ohiit Cloduveus Rex Francia; 285 i 657 Obit S. Bavo confessor Gandavi 480 c
515 Fiindntum niouasterium .^gauneuse a S. 002 Mortuns Genesius Ep. Claroinont. 316 a
Sigisnuinilo Rege Hurguntlionuni 002 e 608 Murtuus S. Kata Ep. Lindisfarn. 608 d
510 S. Claudius electus Ep. Vesontion. 034 f 691 Commissuiu prajlium Textriciense, quo a
517 Cuncilio Epnon.subS. Avito Ep. Viennensi Pippino Heristello superatiis estTheodoiicus
subscripsit S. Claiidius 034 f Rex Francias 681 a
520 S. Octavianus, Jiistus et Clemens crediiu- 693 Berchtwaldus factus Ep, Cantuar, 458 b
tiir Volaterras adveuis^e 441 a
523 S, Chiudiiis tit Mnnachus in Monastcrio SECULO VIII,
Jurensi S, Eugendi 035 a
520 Obiit Theoderirus Arianus Rex Italia; 1 Turiavus Ep. in Britannia floret 13 f
033 e Macedonia cuin quibusdam pruviiiciis adjacenti-
S. Claudius factus Aldias Jurcnsis 035 a bus, a Rumauo Patriarchatu ad CP. abstracta
527 Iinperare cuepit Justinianus 43! c 4 1 f A Carulo Maguo translatae Burdegalara
Injuriosus Ep. Turonensis iuterfuit Concilio 2 Reliquiw S. Clari Ep. et Suciorura 8 f
Aurelianensi 290 c 705 Berwaldus creatur Ab Glaston. in Angl.
541 Tulilas regnum Gotthorum accipit 431 h 438 c
Injiiriusus Ep. Turonensis; cuin Marco Epi- 708 Cunstructum monast. Evesham. in .\ngl.
scapo
.Aiireliin. in Concilio 4 Aurelianensi 84 f
290 c 202 e 712 Ca?pit rcgnarc Luitprandus R. Longoh.
542 S. Proculus Episc. Martjr Bononia; sub 458 c
Totila 77 c f 710 Hellum gestum inter Rntbodum Regera
544 S, Klorianus Hispalensis Episcopus Martvr, Frisonura et Carolum Martellum 447 a
suh eodem (i;3:j c 710S. Bonilacius a GregurioII Missus in Ger-
570 Irruptio Lungobardorum in Italiam 7138 e maiiiam .Apostolus 458 c. inlerim Rutbodus
571 Oliit S, Gallus Clarumont. Ep, 423 d RexFrisiaepaganismoimmnritur447 b 458 c
57() Ohit.S, Germanus Ep. Parisiensis 71 1 b 720 Mauri occupant Hispaniam 498 f
579 Per Longobardos devastata Volaterra, 723 Ordinatur Ep. S. Bonifacius 402 a 479 f
dcinde ab Hunt;aris incendio consumpta 731 Moiitur Brechtwaldus Ep. Cantuar. 458 b
441 e 733 Murtuus Eudo Dux Aquitaniaj 077 c et
581 Muritur S. Doranolus Ep Cenonianeu. \'enerabilis Beda vitain finit 449 a
099 a Murtuus S. Claudius Ep. Vesontion. et 730 Burguiidia a Saraceiiis vastatur 677 c
AbbasJurcnsis 055 a 737 Deleti intra Gallias Saraceui 077 c
584 Cbilpericus Rex Franconmi obit 711 b 738 Ultimavice Ruinam itS. Bnnifacius 402 e
580 liaudcgisilo Epi.^copo Cenoraanensi, succe- 739 Odilo Dux Bav. succedit Hugiberto 402 e
dit S, Berticliraninus 099 b 741 Obit Caroliis Martellus, succedunt Carulo-
588 Constantinus Cornubiae Regulus ad rae- iiiannus et Pippinus filii 447 e 452 b 402 f
liura conversus 400 h 743 Luitprandus Rex Longobardorum E\asio
579 Coucilio Toletivuo iuterfuit Scrgius Ep, II Ep. Astensi dicEcesim auget 135 d : obit
Carcassunensis 234 c ipse 458 c
591 S. Adclhertus factus Episcopus Coraensis 744 Morluus S. Willibrordus 447 e Fuldense
302 aFundatumMonasteriuni LuxovicnseO^Ob monasterium fundatura a S. Donifacio 480
593 S. Guntraninus Rex Burg. moritur 690 e 7.'i7 Murtuus Wigbcrtus Ab. Frislarien. 479 f
593 Obit S. Gregorius Turonensis 419 f Caroloniannus in Cassinofit mon<ichus 447 e
590 Regnare incipit Theodoricus Rex Franco- 730 Coronatur Pippiniis Rex a S. Bonifacio
™"' 678 a jussu Zacharise Papa; Rex Frauc. 480 a h c d e
751
e ,

AD I TOMUM JUNII.
"31 Moritur Hurchardus Ep. Herbipolen. 479 f Hermetis translatae Mutlinbemium ad Ein"
752 Consecratur S. Rutgangus Ep. Meten. hardum 201 f Hilduinus .\b. in exiliummis-
408 c sus hoc auno 180 b ab eodera revocatur an.
754 Pippinns aStephano Papaiterum corona- 180 b
tur cuni liliis Carolo etCarloraanno 45:2 a 835 Concilio apud Theodonis-villam interfuit
Martyr in Frisia olit S. Bunifacius cum so- Baduradus Paderborn. 505 a
ciis.Vitae ejus Chrotaxim habes 4.i7 et seq. 830 NVitlasius Rex Merciae moritur, succedit ei
755 Olebrala translatio S. Germani Paris. Berthulphus frater 83 b c
7H a 830 Obiit S. Agobardus Arcbiep. Lugdun.
771 Obit Carloraannus Junior, fral«r Caroli 737 cd
Magni 459 b 841 Obiit Theophilus Imp. Iconoclasta 748 a
775 NatusCP. S. Hilarion Jnnior 748 Commissa pugna Fontanetica, Carolus Calvus
779 Moritur S. Sturraius Ab. Fublensis 482 c regnum dividit raoritur S. Aldricus Archi-
;

783 Widikindum et Saxones Carolus Magnus episcopus Senonensis 740 f


praelio vincit 490 e 842 Religio caihohca restituta contra Icono-
790 Natus S. Aldricus Ep. Senonensis 740 c clastas per Theodoram Augustam 746 c.
795 Ilatliumapus consecratur primus Episc. Hilduinus sepultus in Abbatia S. Medardi
Pailerbornensis 503 c. S. Hilarinn Junior 180 b. Extructura monasterium Bonae-vallis
ingreditur Moaasterium 747 e. Sfculo viii 173 f
vel IX Ccrpus S. Florentii M. delatum Pe- 843 S. Anscharius Sueciam convertit 220 b
rusiam. 33 c 845 ObiitS. Hilarion junior 740 b
847 B. Rhabanus creatur Archiepiscopus Mo-
SECULO IX. guntinus . 469 e, 485 J
849 Martyrio affectus S. Wistanus Episc. in
Pro imraunitate Ecclesise morifur S. Alexander Anglia 83 b e
Ep. I"esulanus 739 f. Itera S. Stephanus 851 Cordubae in Hispaniasub Saracenis pjssus

Ep. Noralae in Suecia 226 S. Isaac Monacbus 317. Item S. Sanctius

802 Nicephorus Imp. regnare incipit 748 e 317 r


801 Mortup S. .\lcuino succedit Singulfus Ab- 852 Post Bertulpbum Burrhedus ultiinus Rex
bas, S. Aldricus fit Monachus 740 b c. Ha- Merciorum regnare coepit 83 c
tlinmaro Paderborn. succedit Baduradus 835 S. Aldricus Ep. CeHoiuann. moritur 699 d
S03 e 836 Moritur B. Rabanus Moguntinus 469 d
800 S. Nicephorus factus Patriarcha CP. 748 e 863 Obit S. Auscharius Archiep. Bremensis
807 S. Hilarion Juniur factus Heguraenus748c 528 b
811 Nicephorus Irap. regnare desinit 748 o Consecratur Adalgarus Ep..-Eduensis 074 c

81 1 Floruit et Testaraento Caroli Magni sul)-


873 .Edificata ecclesia catliedralis Coloniae a
WiUiberto Archiepiscopo 856 c
scripsit Bernowinus Episcopus qui videtur
874 Huoggi factus Abb. Fuldensis 483 f
Arvernensis fuisse non Vesontionensis 14 d f
814 Carolus Magnus Irap. raoritur 4C0 f 503 f 877 Obitus Luthardi Paderborn. Ep. SOo a,
Leo Armenus IraperatorCP. furitcontra sa- 307 f
cras imagines 748 c 887 Bernuinus Vienn. Archiepisc. in Synodo
Cjbdonensi i03 f
816 Witlasius in Mercia regnare incipit 83 a
817 Hilduinus factus Ab. Suession, 178 c 888 Regnare cispit Arnulfus Rex 483 f

818 Hieremias Archiep. Senonensis Electus 8S8 Obit Ailalgarius Archiep. Bremen. 229 e
740 b 893 Carolus simplex regnare coepit in Fran-
Katgarius Ab. Fuldensis depositus 431 d cia 9d
820 Occiso LeoneArmeno Micbael Balbus im- 899 Obitus Arnulfl Regis Germ. 486 a
548 f 900 Obiit Biso Episc. Paderborn. 503 a
periuni suscipit
Circa 900 in Eccl. S. Proculi illatum corpus
Fundutum monasterium Corbeiense in Sax.
220 a ejus, cuin alterius Proculi Reliquiis 78 e
822 Corpus S. Lucii Pap« tronslatum ad Ec-
clesiara S. Ca^cilise 216 e SECULO X
Moritur /Egi! Abbas Fuldensis 483 a. Raba-
nus succedit 449 b Russi ad fidein conversi a Graecis 131 b
Angilliertus Archiepiscopus Mediolanensis et 900 Hungari vastant Saxoniara 330 e
for.san alter ejusdeni nominis tlorent 373 d 912 Obit Iluoggi Ab. Fuldensis 486 a
820 Institufus Episcopalus Haniburg. 917 f. 913 Obit Hugo Arcbiepisc. Biem. 229 a
ReliquiEe S. Sebastiani illata; in Ecc. S. Me- 916 Hungari iterum vastant Saxoniam 530 e
dardi 201 e 917 Baldricus fit Archiep. Ultraject. 730 e
827 Translatse Reliquiffi SS. Marcell. et Pet. 919 a Norni. Clarora. eversa Eccl. S. IlliJii

176 c 416 f
S. Aldricus factus Abbas Ferrariensis 740 d 927 S. Gerardus Ab. Blandin. 730 e

828 AIUitK Gandavum ad S. Bavonis Ueliquia; 932 Ingrannus Episc. Laudun. 202 f, Rodul-
SS. Marcellini et Petri 175 b. 19G e, nec phus 1'egnare ccepit in Gallia 9 d, et Burol-
noii et Trajectura 199 r. S. Nicephcrus Pa- dus Episc. Lausan. consecratur 622 c
triarclia Constantinopolitanus oliit 748 e 936 Ethelstanus Rex Ecclesiam exstruit S.
828 SS. Marcellini S. Petri MM. Relii|uiae Petroco 391 f. Obiit Unni Bremensis Ar-
Gandavum translatee 1 * f, 2* b chiepiscopus 305 b
828 Theophil. Constaiitinop. imperare ccepit 938 Fundatum monasterium S. Manritii Mag-
748 b. Mortuo Hieremiae Senonensi Archi- deburgi 902 a
episcopo succedit S. Alilricus 740 d 944 SS. Ansberli. Vulfranni , Wandregisili

829 S. .Anscharius legatus in Suecia 226 a Coniledi celebrata Gandavi translatio 730 f
830 Reliquiae SS. Proti et Hyacinthi atque 940 Obiit S. Lucus Stylita 233 a
Jmiii T. I IX 350
INDEX CHHONOLOGICUS
980 Hufio Episc. Carnot. instnurat monaste- 1019 Thietmaro Episc. Merseburg. successit Bruno
rium S. Petri in valle 355 c il 928. et obiit S. Heimerartus Presb. 530 f
Rex Francorum 730 f 1020 S. Syraeon Peregrinus cum Cosma socio En-
9S4 Lolliarius coronatur
golismis transit 89 e
9b5 SS. Gud\vali,etBertulphiReliquia!allatae
Gandavum 717 f 1051 Terra-motus raagnus in Bavaria 533 c
958 An inhlitutus sit Episcopus Misnen^is et 1022 Obiit SnnciusComes Dominus CastellEi». Mon.
iion potiusdecenuio post S7* d Onniensis fundntor 105 e. Ilem Thiederi-
960 Ab lioc iinno apud llabessinos familia Z:i- cus Monasterien. Ep. eui su-cedit Sigilii-
ohiea Iraperium tenuit liOC f dus Ab. Magdeburg. 533 c. El Thiederico
962 Otto Magiius Imperat. Volaterra; mronia Mindensi sulficitur .Albeiicus, sed non con-
restaunit 4il f secratur 533 c

963 Confl.igravit Eccl. S. Pauli Roma! 23 b c 1023 Obit Dietinarus Ep. Osnaburg. 50 f b et Gero
966 Ccepit converti Poloniii 903 a Archiep. Magdeburg. 913 a cui successit
968 Ordmatio S. Ad.ilberti primi arcliiepiscopi Dietmaro autem Hunfredus
Hunfridus, :

Magdcburgensis 38. Fuerint ne anle illum Haherstad. Brantoch


Ilem Arnolclo et .

annura Lpiscopatus in Polonia Magdebur- liernardo .Mdenburgensi Reinholdus 533 c


gensi non subjecti 41 1026 Synodiis provinci.ilis Moguntina sub Arri-
909 .Inannes Ziraisces factus Iroperator CP. bone Archiep. in Selingenstat 537 c. Mo-
K85 f, S. Forannanus Ab. Valciodor. 210 f ritur Ricliardus II Dux Britanniffi 89 f. et

970 Atbclberlus Archiep. i Magdeburgensis Bruno Episc. Tullensis conseiratur 633 a


903 ilCorpus S. Adalgisi translatum in mo- 1027 Conradus Salicus Inip. coronatur 538 f
nasterium S. Michaelis 216 f 1028 Restauratuin mon. Columbensea Fulberlo Ep.
972 MoriturOtto I Inip. succedit Otto 11 filius Carnot. 355 d. Obit Garzias Comes ultimus
ejus 905 e f Castellse ejusque possessionem adit San -

977 Obit Bablricus Archiep. Ultraject. 730 o cius Rex Arragnniie 105 f

fit Archiep. Moguntinus


Willigisus 469 e S. Sj^meon Tre\'iris includitur turri Porui? Ni-
978 Tranvlatum corpus S. Hilarii Ep:scopi graj a Poppone .\rchiep. 89 f, et niortuo

Carcasson. 284 e et 970, Translatai Aronam Richardo III Duce Normanuise successit
Reliquia; SS. Gratiniani et Felini 2i a Rubcrtus frater 89 e
982 Wungerus Episc. Pojuan. 1)07 d. Obit 1029 Reforinatur Unniense 89e, 106 d, et
mo:'.ast.

Otto [)ux Bavariw et Sueviie 303 e. Itein obit Unwanus Archicp. Bremensis 511 b
Jordanus Episc. Posnaniensis 903 b 1030 GuilielniusdictustSracliium ferreumDux.\.]ui-
983 Olto II irap. obit eique succedit Otto III taniae obit 89 e, et Gulfredus Ep. Vo-
504 d. 907 c. Item Fulcmarus Ep. Pailer- laterranus oratoria SS. Justi et Clementis
boru. b05 b reajdiflcat 432 b 441 f
994 OdilufitAb. Cluuiacensis 692 d 1031 Bruno Ep. Augustonus frater S. Henrici Imp.
906 Marlvrio coronatur S. Adelbertus Episc. moritur 508 c
Pragensis 507 f, 907 c 10 2 Obiit Rudolfus III Rex Burgund. 224 d, 404 b
998 t)bit Hugo Capetus auctor 3 stirpis Regia; 1033 Lothariiis cornnatur Imperator 908 f
iii Francia 423 e 1034 TranslatEe Reliquiai S. .Ailalberti et aliorum
Exeunte secula x florent. S. Gaudentius in Sanctorum ex Polonia Pragaiu 507 f
Dalmatia 131 e , et iii Aquitania Guiliel- 1035 Morluo Sancio Rege Hispania; regnare cope-
nuis Ferrei-brachii Dux 97 e, alque S. Col- ruiit fllii ejiis Garzias et Ferdinandus 119b
mocus, seu Colmus in Scotia sub Rege Iven- S.Guido fit Ep. .'\quensis224 e. S. Synieon
neto III 748 c Treviris reclusus obit 90 e
1000 Conflagravit civitas Patherbrunn. 506 b 1037 S. Eiieco factus .\bbas Onniensis 104 b
1039 Mortuo Conrado, Henricus III Rex Gerniani:o
SECULO XI rcgnat 4 f
1042 Cauonizatur solenniter S. Sjmeon a Bene-
1001 Otto Illlrap. veneno perit 506 e dicto IX ,
primus , quod sciatur post S.
1002 Obit Wolelolffus Episc. Osnaburg. 508 b Udalricuin Eiiisc. 85 et Gomesius Ep.
,

1008 Ob. Ansfridi Fpisc. Ullraject. 510 f Burgensis interest Conoilio Usillensi 1 16 e
1009 Wiperto Mersebuig. Epi.sc. defuncto succes- 1043 vel sequenti, Adalwardus senior ordiiiatur
sit Thietraarus 911 e i^et AUkero Ab.
, S. Sueci;e Apostolus 226 f
Joaiinis Bapl. Magdebiirg. SigefriJus91 1 e. 1044 Moritur RiLdiaidus Abbas S. Vitoni 89 d et
Bruno, fraler S. Henrici. fit Episc. Augu- fundatur Ecclesiu S. Pantaleonis prope
stanus 508 c. et obiit Retharius Episc.Pa- Lucam 321 a
derboru. 507 b, succedit ei S. Meinwercus 1045 Heribertus Archiepisc. Mediolan. obit 373 d
508 c 1046 Translatio Beatorum Drithmari et Luiilolfl
lOH Willigiso Archiep. Mogunt. succedit Eikin- .Abbatum Corbeice Saxonica; 52S c
baldus Ab. Fuldensis 469 d 1051 Obiit lluneridus,bive Menfridus Archiepiscop.
1012 ObitTagmo Archiepisc. Magdeburg. 908 a Magdebu."g. 913 b. Item Rodulfus Episc.
Item Wungerus Episc. Posnan. 903 b et : Paderbonensis 530 c
Tiferni celebrntur Iraiislatio S. Floridi et 1052 HaliuarJo .Archiep. Lugdun. succedit llura-
aliorura SS. Marlyrum 571 c bertus, seu Gaufridus 684 c et moritur S.
1013 S. Lubentio Arehiep. Breiuen. succedit Un- Atto Episc. Gotbolaiien.sis 111 a
vvauus 510 a 1053 Wolfgangus Ab. Abdinghossensis obit 530 c
1014 Coroiiatus S. Henricus Iinperator 512 b et Victo ac mortuo Garcia, filio Sancii Ca-
Pelrus DerthonensisEpiscopuseligitur224 e f stella! R. belluin inter fratres flnitur 112 f
1013 Inchoatur monasterium Abdiughoffeuse a B. 1054 Corunatur S. Henricus Irap. 224 f, et B.
Meinwcrco 523 c Bernulfus Ep. Trajecten. morilur 834 b
1010 Obiit Megingaudus Archiep. Trevir. 527 f 1055 S. Anno creutur Colonien. Archiep. 126 f
1018 HeribertubArthiepisc. Mediolan. 373 d 1056 S. Anselmus Episc. Lucensis 321 b
1077
,

AD I TOMUM JUNII.
1037 Obit S- Eneco Ab. Onniensis 107 c clesia; M.ngdunensis 204 a, 295 d
1058 Conflagrat civitas Paderbor. 529 d, et Raira- 1105 Hartwicus Ep, Ratisponensis 830 b
bei-tu .\b. S. Clementis Volaterras defuncto 1100 Proliantc Paschale II nionast. .Mtkirchense
subrogatur Andreas
434 b. Einliardus datur Benedictinis 334 e
Eiiiscopus Spirensis ordinatur 126 f 1100 Pascbalis II Papa cunsecrat Ecclesiam S II-
1039 Inaiiguratur Pliilipp. I. R. Franc. 353 c, lidii Claroiiionl. 410 f. Mortuus Philippus I
C84b Re.K Frani^iie 333 c
1063 Egilliai'do Magilebui'g. AiTliiepisc. succedit 1107 Joannes factus Abbas Onniensis 107 a
Weziio sive \Vei'nlierus 913 c 1109 Obit S. Dominicns Calccatensis 110 b
1006 Ebci-ardus Anhiep. Trevirensis moritur, eli- 1111 Joanni Ab. Onnien. successit Dominieus
gitur S. Conradus Pra;positus Coloniensis 107 a
liG, qui raox iiiartjT obit 128 1112 Obit Burcbardus Episc. Trajeclcnsis 833 f
1007 Moritur Eiiihardus Episc. Spirensis 126 f 1113 Monachi SS. Justi et Clementis Volaterris
1068 Translal* Reliquiai S. Crescentini Mart. Ti- assiimiint habitum Camaldulensium 441 f.
feriio Urbinum 57 c Ordinatur Bartholomaeus Laudunen. 821 a,
1009 Pbilippus 1 K'ex Franciffi confirmat fundatio- Tancbelmus anathcmate damnatus, Iti-ugis
nem iuonasterii Pontisarensis 355 c ejicitur 833 e
1070 Reliquia; SS. Maicellini et Petri Gandavo 1115 Obit Doininicus, Alibas Onnien>is 107 a et
tianslatis ad monasterium Hasnoniense Ven. Hildeburgis vidua Pontisaroe 723 f.
operaRalduini Moulensis Coinitis Flandria; Occiditur Tanchelinus hiereticus 833 f.
et Hannonia! 197 e. Moritur S. Giiido Burchardus creatur Ep. Cdmeraccnsis817c
Episcopus Aquensis 223 a 1116 Godefridus alias Gaufridus factus Episco-
1070 SS. Marcellini et Petri MM. Reliquiae Hasno- pus Carniitensis 834 c
monasterio elevatie
nia; in 3 * f 1118 B. HugoS, Norbertnse jiingit 816 a
1072 Obiil S. Adalbertus .Vrchiep. Bremeusis 223 a 1119 Obic Radulphus .\rchiep. Turonensis 297 a
et TlieodoriciisCoines Luxcmburgensis, qui 1119 Crescentius Card. diacomis SS. Marcellini et
S. Conradum interlici jusserat naulragio , Petri, horum ecclesiam a fundamentis
perit 130 c. Curcliardus eligitur Basileen- restituit 7 * •)

sis Ep. 083 b 1120 S. Norbertus venit Praimonstratuin 297 c


1073 Defunctus S. Dominicus Sileusis 112 f Synodo Suession. Petrus .\bailardus flcte
1075 Moritur S. Anno Colonien. Arebiep. 136 f hffireses suas abjurat 803 e
Item GaurridusseuIIuiiibertus Episc.Lugdu- 1121 Godefridus Comes Naraurc. Nor-tradit S.
nensis 684 d. Sceinenus Auceiisis, Burgos berto Eccl. Florefliensern 823 a Priemon-
translatus, utrumque episcopatum coniun- stratura daturcideraSancto a Bartholomaeo
git 115 d Episcopo Laudun. 804 b
1077 Obit Petrus Derthouensis Episc. 224 f. Eccle- 1122 Henric. Sanglier factus -^rchiep. Senon.
fria S Thoinai conseciatur a Bonizone Ep. 751 d
Sutrino 167 d, et Gebuinus eligitur Epi- 1124 .\ntuerpinin venit ad destruendam Tanchelini
scopus Lugdunensis 6o3jb bseresim S. Norbertus 897 eique traditur
1079 Obit Hildolfus Coloniensis ."irchiep. 837 d Ecclesia S. Michaelis, Canonicis ad S. Ma-
1080 Nativitas S. Norberti iiistitutoris Ord. Praj- riiB migranlibus 921 a
moiistratensis cfiusignari potest. 2G *
f 1123 Lotharius DuxSaxoniaeeligitur Re\ Roiiiano-
1081 Radulpbus fit Arcbiep. Turonensis 297 a, et rum 838 b
Alexius Comnenus Irap. CP. 240 d 1125 An S. Norbertus fit -\rchiepiscopus ab Udone
1082 Arnaklus Episc. Cenoraaii. moritur 099 a Ep. Citicensi ordinatus 54 * a
1083 NasciturS. Norbertus Sanctis in Clivia 788 c 1126 S. Norbertus fit Arcbiep. Magdeburg. 897
1090 Tbeodoricus Episc. Virdunensis raoritur 123 c Hartwico Ep. Ratisp. 830 a succedit Conon
1091 ^Edificatur Ecclesia S. Maria; Brugis 487 e 810 f
1093 Guibelnius de Moiiteforti fit Ab. Beccensis 1127 Mortuus B. Godefridus Cappenberg. Onlinis
355 d. ctfliiiret Uicluirdus Episc. Centum- Pr£emonsfratcnsis 828 e
cellensis et Bleraniis 34 e 1129 S. Noibertus Eccl. S. MariaeMagdeburgi tra-
1094 Obiit S. Nicolaus Peregrinus Tranijin .\pu- dit Priemoustratensibus 850 f
lia 229 c 1130 Crescentius succedit Rogerio in Episcnpatum
1095 S. AgapitusMedicus in Russia 131 f Volatcrranura 432d, 438c
1099 Burchar.kis creatus Traject. Episcopus 834 b Rogerius coronatur Rex SiciliEe 346 e Mori-
Joannes 2 Episeopus Aureliaiiensis 297 a tur Conon Ratisponensis 810 e
Capta Hierosolynia a Christianis 437 f 1131 Milo creatus Episcopus Taruanensis 813 f
1100 Elevatie Reliquiie BB. Ludolti et Drutiiiari 1131 Obierit Biirchardus Ep. Cameracensis, ut
Abb. Corbeien.sium a Marquardo Episc. nihil decernere potuerit biennio post in fa-
O.-naburgensi 229 f vorem monasterii Tongerloani 30 * a
1100 Fredericus factus Coloii. .\rcbiep. 810 e Morilur Fredericus Colon. .\rchiep. 810 e
Seciil XI 011 xn. S. Petrus Spina Ord. S. lia- 1132 Lleclus -\lbero Trevirensis Archiep. 8311 f
silii monacbus 16 Frederico Coloniensis suff^ectus Bruno832 d
SECULO XII Gislebertus fit Ab. S. Petri Gandavi 717 b
Floruit et obiit S. Morandus in Suntgovia 736 e
Monachus 332 a 1133 Lotharius Irap. Coronatur 838 b 843 a b
1101 Leiniarus Archiep. Bremen. obit 228 a. Na- 1133 Disceptatur Konne coram P.apa ct Iniperatore
scitur Tbeobaldus Magnus Coiu. Blesen. inter Abbntcn Fuldensem et Archiepisco-
854 c pum Magdelmrgensem NorbertuMi de priraa-
' a Item, Epistola Innocentii
1102 Miraculose translatuni corpus S. Adanii Conf, tu sedendi 50
Gulionisii iii Samiiio 330 f Papce II, confiriiians .\rcliiepisoopis Mag.

1103 Gualovel Walo Ep. Parisicnsis 297 a deburgensibus jus Sedis iu Episcopos Po-
1104 Translatio Corporis S. Lifardi. Dedicatio ec- lonorum 50 * e
1134
INDEX CHRONOLOGICUS
H34 Obit S. Norbertus Magdeb. 897 i 843 b 1181 Obit Berneredus Card. Ep. Pra-nest. 263 b
014 c 1 183 Translatae reliquiae S. Secundi Mart. 51 d
1134 Obiit, S. Norbertus ex Epitaphio, ipsi posito 1184 S. Ugo Ep. Volaterranus obit c 432
Magdeburgi 36 c * 1185 B. Ludovicus Arnesteniensis moritur c 847
H3b Ugo Ep. Cenomannensis ordinalur ()99 c 1186 Anl pndo posl, Obierit Robertus de Monte,
Oniilius fit Abbas Dei-loci 751 d. Alphnnsus adeoqae non potest chronicon, quod Sige-
coronatur linp. Hispaniffi 257 a berto subjungitur, totum, ut ibi exstat,

H37 Ecclesia S. Piintalecnis prope Lucam data scrip^isse 27 f


Canonici.s licgularibus 321 a 1187 Amissa Hierosolyraa 437 f
1138 Gaufriilus Ep. Carnot. obit854 c. Itera Gislo- 1190 Obit AlfonsusVillexCastella; 257 a
berfus Ab. S. Petri Gandavi 717 b 736 e 1191 Balduinus Archiep. Cantuar. moritur 84 c
et llugo Kp. Coloniensis, cui succedit Hi- 11'JC l-Tbit Obertus Tertiagus Archiep. Mediolanen-
dnlfus II 857 d Item dcfunot" Simone Ab- sis 757 d
bate S. ISertini electus Leouinius 851 d, 1199 Benedictini incipiunt rehabitare monasterium
atcpie S.Waltnianno Abbate S. Michaelis Sublacense 366 f
• Antuerp. Emelinus 839 f
1139 Morilur Crescentius Ep. Volaterr. 432 e SECULO XIII.
1140 Obit Boleslans Dux Poloniae, eligitur Uladis-
laus C30 e Iiivcnitur corpus S. Clcmcntis Hagiologium metricum Habess scnptum.
Conf. Volaterrse442 d Itcm Romae corpora Ib
SS. Cornelii Papie et Quirini Episc. tnms- 1203 Mortuus Guilielmus Ab. Roschilden.
feruntnr ad ecclesiam S. Mariie tran' Ti- 286 c
berini 373 a '(i6 f 1207 Obit Modoetias S. Gerardus Tincforius 754 b
1141 Falco factus Abbas Cavensis 606 f 1214 Glendelacensis Episcopatus in Ilibernia uni-
1142 Trani elevata; Reliquire S. Nicolai Peregrini tur Dubliniensi 303 a b c
2i0 a, Iteni inninn. Onniensi SS.Eneconis, 1217 Celebratur Capitulura Ordinis generale in
Acti atque Tigridiae per Petrum 11 Ep. Pnemonstrato et qao ritu 28 * f
Burgen. Il8b 1220 Nascitur B. Bertrandus .Aquileiensis Patriar-
1144 Obit Alberto Ep. Virdun. 804 c, et Uenricus clia 705 b
Sanglier Archiep. Senon. 751 d 1223 B. Andreas Hispelte ingreditur Ordineiii Mi-
1145 Corpus Ep. Teatini traditur Pe-
S. A'incentii norum 357 b
tro Principi Polono C30 c Uladislaus Dux 1220 Obit S. Franciscus Assisias 357 b
Poloniie cum uxore ejicitur C3I a d 1233 Ecclesia S. Pantaleonis prope Lucani datur
1146 Falco Abbas Cavensis moriturCOO f et Boles- Cisterciensibus 320 f
laus Crispus fit Dux Poloiii;u C31 d, Ma- 1234 Reliquiie S. Chrothildis Reg. Fr. in uecen-
nasses creatur Ep. Aurelian. 292 b tiurein arcam translatas 286 f
1149 Ilartwicus nnlinatur Archiepisc. Bremensis 1237 Ecclesia SS. Pergentmi et Laurentini prope
227 f, et Ado II jVbbas Jurensis 643 e Aretium traditaCamaldulensibus 205 f
1150 Bartholuraseus Laudunensis relictoEpiscopatu 1240 Urbini natus B. Pclingottus 144c
fit inonachus 821 e 853 b. Obit Albae- 1242 Iucendio perit Ecclesia S. Joannis Baptisfae
Pompeiee S. Theoljaldus 132 b. Guiliehnus Luoa; 321 a
R. Siciliffl coronatur 346 f. Fnndatur mo- 1243 Pclrus Salpensis Ep. Theatinus, sub altari
nast. Novera-fontium a S. Gilbcrto 750 c collocat corpus S. Urbani Episc. Item
qui illucimmigrat anno sequ. 751 f Theatini 630 a
1159 Celebratum Concilium in Ilibernia, et decla- 1246 Celebrata Vesontione translatio Reliquiarura
rati quatuor Arcliiepiscupi, .Ardmachanus SS. Ferreoli et Ferrucii 694 e
autcm Prinias 404 a 1248 Esusta CatheJralis Coloniie et nova aedihcari
1153 Obit GualterusEpisCDpus Laudun. 831 f ccEpta 856 f
1154 Obit Rogerius Rex Sicilias 540 e, et Erfur- 1250 Translata; Reliquiaj S. Livini Ep. M. a Wal-
tuin trausferuntur Reliquiae SS. Adelarii et tero Ep. Tornacensi 480 d
Eobani martyrum 487 a 1154 Innocentiiis IV, curante Bartholoraseo Ep.
1155 Coronaturlmp. Frederieus ^nobarbus 635 b Spoletino, conflrmat Minoribus Ecclesiam
1159 MoriturMilo Episc. Taruanensis 813 f S. Anlreas Hispelli 358 c. B. Andreas
IICO Ailo II .\bbas Juren.sis exauctoratur 643 e Hispellas raoritur et miraculis claret'357 b
11()2 Magna faines per Italiam 7.57 f 1260 Scndomiriae in Polonia a Turcis ca;si coluu-
1163 ObiitS. Joannes Erem. Presb. Urticse in Ca- tur Martyres 258 b
stella 256 b, et Leonius Abbas S. Bartiiii 1260 Martyres Sendomirenses aTartaris, in Palon-
in Flandria 851 j cano irruentibus, CKsi 9 * a e
1164 Mortuus Ilugo Ab. Praemonstrat. II 817 d 1261 Corpus S. Coiii mon. translatum Dianii 351
116C Obit Guilialinus Rex Siciliae 540 f 1262 Obit Ven. Bonhlius I C.eneralis Ordinis Ser-
1171 Obit Olta Frater Godefridi Cappebergensis voriiin 3 c
Priepusitus monasterii 829 f 1270 A. Bartholomajus Episc. Vicentinus ohit 6 d
1174 S. Hugo fit Episc. Volalerr:c 432 c. Funda- 1274 Gerardus II fit Generalis Prior Camaldulen-
tur llospitale B. Gerardi Modoetia3 750 a sium 302 c
1175 B. Petrus Tarentasiensis Archiep. obit 090 b 1285 Defuucto Carolo Andegavensi Regi Sicilia;,
1177 Furto sublatum Corpus S. Petroci ex iiiun. successit Carolus II ejus filius 212 f. Re-
Boniinensi, restituiturjussu Henrici II Ke- liquiieSS. Secundi et Agapiti inventas, et
gis Anglia; 30^ b miraculose translata; apud Pergulam 50 d
1178 Raynaldus e Carthusiano factus Episc. Belli- 1286 Fuiidatus cunventus Minoruni Urbini 144 f
ccnsis 690 d etlngrannus Abbas Sanmedar-
1288 Mortuus B. Peregrinus Erem. Camaldul.302 f
densis 202 e 1289 Datum diploma Indulgentiarum Ecclesiie SS.
1179 Concilio Lateranensi interest Amandus Epi- Morandi et Christophori 335 e f
scopus Vigiliensis
230 b 1291 Caraalduli mortuus Gerardus II Gener. 302 e
AD I TOMUM JUNII.
1300 Huc usque apud Abassios Iraperiuni tenuit fa- 1362 Defunctus Guilielmus de GennepArchiepisco-
milia Zachaea 006 f. Eodera anno Bonifacius
pus Coloniensis 822 f
VIII Jubiteum Roma; celebrat eo ii B. :
1365 Volaterris instaurata Ecclesia S. Clementis
Pelingottus 148 e, et Conradus Erem. Au-
Conf et inventa raulta Sanctorum Corpora
gustin. fit Episcopns Urbinas 143 d 432 b Comi secunda trauslatio S. Fidelis
M. 368 d
SECULO XIV. 1370 Joannes PistoriensisEp. Spoletinusobit3.58 d
et insignis Reliquia S. Erasmi per Caro-
1301 Ottobonus creatus Patriarcha Aquileien. 773 d Iiim IV Iniperatorem atTertur Pragam
1304 15. Peliugottus Urbiui obit 144 c, 1 19 b 207 e
1306 Guilielmus de Bato-Maurelli Abbas S. Illidii 1376 Corpus B. Meinwerci Paderbornje translatura
42b a ad niediura Chori 5UI d
1307 Aubertus Anselin de Monte-acuto Episcopus 1383 Joannes I Castellai Rex abrogat usura ^rae
Claromontanus 423 a Hispanicffiin Comitiis Segobiae 119 d
1308 Henricus Luxemburg. Electus Imperat. 700 b 1386 Joanues I Lusitauia; Rex init possessionem
1300 Translata; Reliquije B. Bertrandi Convena- pacificam Regni, victis Castellanis 552 a, et
rum Episcopi a Clemente V 704 b, et de- reslauratur Luca; Ecclesia S. Joannis Bapt.
functus CarolusII Rex SiciliiB 212 f 321 e
1311 Elevataj Reliquiae S. Illidii Episcopi Claro- 1387 Obit B. Petrus Luxemburgicus Card. Avo-
raontani 424 b 417 b, nione C49 f
1312 Obit Guilielmus de Bato-Maurelli Abbas S. 1388 Wernerus a Kunigstein fit Archicp. Trevir.
Illidii 425 a sub quo repertum Corpus S. Symeonis
1313 Henricus Luxemburgius coronatus Iniperator 101 d
obitan. seq. 760 b. Vitalis fit Archiepisco- 1390 Corpus S. Proculi Bononiae etalterius S.-incti
pus Bisontinus 673 a c ejusilem nominis 781 b,pro quibusconstru-
1317 Castrensis in Ciall. Episc-jpatus institutus cta .Arca 50 a
82 c' 1394 Mouasteriura S. Mariae de Fenestrillis conces-
1318 Erectus Episcopatus Tutelensis 9 c sum Cistercieusibus 33 f
1310 Chorus caihedralis Colonien. perfectus 837 a 1397 Mortuus Laurentius .\rchiep. Brachar. 367 e.
Bertrandus deTurre Cardinalis 764 b 1398 MoriturB. Placitus RecinetensisOrdinis Apo-
1322 Henricus Goritiae Comes defunctus 574 f stolinorum 549 e
1324 Mortuus Ulricns ult. Comes Ferreten. 335 a 1400 Frustra aperitur tumba S. Symeon. Recl.
1326 Ecclesias S. Morandi Indulgentiie concessae 83 b
336 d e f
1329 Conradus Ep. Urbinas moritur 143d, et Au- SECULO XV.
bertus Claromontanus 425 a 1401 Reliquiarum SS. Secundi et Agapiti et Ju-
1330 Altkirchium muro cinctum ah Alberto Au- stina: juridica inspectio PerguUu 33 c
striaco 333 a Iiistituitur Ordo Militum Jesu
1402 Natus B. Ferdinandus Princeps Lusit. 534 f
Christi in Lusitania 410 d 1413 Capta Septa a Joaune I illius patre 502 f
1333 Obit Vitalis .\rcbiep. Bisontinus 075 c 1418 Mortnus Wernerus a Kunigstein Archiepi-
1334 B. Bertrandus creatus Patriarcha Aquileicn. scopus Trevirensis 101 d
764 f, et mortuus Berlrandus a Turre 1419 Alarinus Rambardus Episc. Albieusis 140 e
764 c 1420 In Parisiensis urhis publica necessitate pro-
133b Obit Bizardus de Camino, pradio rictus a R. cessionalitercircumlatae Reliquia: S. Cliro-
Bertrando 771 c thildis Regiuae 287 a
1338 Kicolaus Brnnus Episc. Tridentinus mortuo 1422 Belgradum a Turcis frustra oppugnatum 89d
Henrico de Metis succedit 772 c. Otto Dax 1424 Moritur B. Bartboloraieus Recinetensis Ord.
Austriae filius Alberti Impcratoris obit Apost')|inoruin 549 e, OJdo II factus Ab-
771 c, et iiasciturB. Placidus Recineteusis bas Cluniacensis 41 337 a
549 b 1423 Moritur B. Guardatus Ordinis Apostoliuoriira
1339 Conciliura Provinciale celcbrat B. Bertrandus 549 e
Aquileias 774 e 1428 Statua S. Morandi argenfea donatur a Fre-
1340 Guido de Bononia successit Guilielmo deSura derico Seniore Coinite Tirolensi 333 f
in Episcnpatum Lugdunensem 049 f 1429 Le\ afum Corpus S. Theobalili, pcr Alerinnra
1341 Fundatuiii a B. Bertrando nionasferiiim Mo- de Rabauilis Episc. Albien. 133 d c 139 e
nialiura S. INicoIai 773 e f 1431 Habitus designatus Ordini Apostolinorum sub
1342 Confirmatce inilulgentiaB Ecclesia} S. Moraiidi lCugonio IV Papa 548 e
336 f. Ludovicus Caroli filius electiis Rex 1432 a Turcis captii ThessaIonica47 c, et a Joanue
Hungaria? 773 li II Castelhc Rege Granata 558 c
1353 Bertrandus de Alhia creatus Cardinalis 764 d 1 434 Mouasterium S. Joanuis de Urtica a Canonicis
1345 Allkirchii consecratuin templum B. M. V. a Regularibus truuslatum ad Hieronvniian.
Joanne de SennaEpiscopo Basileensi 353 a 237 e Obit Joannes I Lusitaiiiaj Rex 5j.S c
1348 Inventum Corjms S. Florentii M. sistit Pe- 1437 OJdo Abbas Cluniacensis decernit Olficiuiu
rusiae i>estilentiam 33 e. Petrus a Mel- S. Morando 337 b. Fridericus zu Rliyn
pbiensi Episcopatu translatus ad Conoor- factiis Episcopus Basileensis 346 b. Ob^essa
diensem 772 c inrcliciter Tingi, B. Ferdinaudus pro copiis
1349 Jnannes Pistorien.sis fit Episc.SpoIetinus 328,d liberanilistraditur obses. 581 c
1350 Obit Bertrandus de Albia Cardinalis 704 d 1438 Obit Eduardus Rex Lusitaniaj 500 e, ejus
Montur B. Eertrandus Patriarcha 705 a fraterFerdinandus deducitur Fessain capti-
1355 ObitJoannes Ducius Nuntius Apostol. 764 c vus 532 b qui anno
1360 Urbinidenuo iuspicitur corpus S. Crescentini 1443 in cai>tivitate moritur 532 b

M. 57 d, et Hispelli decernitur festura B. 1445 Monasterium S. Mariae de Fenestrillis om-


Audrsa; Minoritae 3S8 c cessura Servitis 33 f

1440
ACTA SANCTORUM
JUNII
TOMUS PRIMUS.
Oiihiliis /(/(• aiiiius esl, ah eilito seplcm voluminihus Majo, ct a morte feneian-
ili Mai/lslri nnslri V. (loildridi Ilpii^clionii iluoileciiniis, ffuod Juniiis mcnsis
sacri .lnni iirimiiin semeslre complclurus, ad firirliini venire geslil. ^toriim
c.vcusanl, novi Ti/iini/raplii ileliijcmli necessilas, per inorlem MieUnclis linohhari;

a//liclissiinn lielr/tn inlcrcliisa cum e.xleris rcf/ionihiis commercin; el c.vpericnlia in-

commoiloruHi, e.v cir/Uii prliisimprcssione iiHamahsoiiilnhahcrelnr tntii nnins mensis


coin/iositio ; frnclns ilcniiiuc, c.v non inlerruptn progrcssionc sptrandiis.Qunmquum
cnim fiistis dccnusis placeal, sncccssiiic sini/iilos Tomos ederc in liicem; iiiilla lamcH
alia re iiii/iedilis, jacilc cril cjjiccrc, nl modicis illi scse consci/uiniliir inleri'nUis.
Inlerim ad/am nola locnplclandi operis inslrnmcnlii, noviiin aecessil e.v /fllhinpia;
JLijiiologium sciltect ^letricuiii; non quidcm anlliiuins seciilo xiii, scd e.r i'cliislissi-

niis Si/naxariis Coptilarum. Iliihcssinorumiine derivalum; nndv hand panciores


utriiisiive gcntis Martijres el Confessores in n/iuslioc conflucnt, iinam ex simtlihus
Griccic IJcclcsiii' inonnmcnlis liaclcnns sccc nnhts ohlulcrUuf. Speciinen thesniiri tn-

de criieiiili pt Iniiiin diihil, pricfii/cndns liiitc Tnmo Tractatus de 1'atriaicliisAleNan-


drinis; a i/uihus i/ens illa,nt fidei Chrislianic acce/iil nolitium, ita ct sacrornin An-
tislitcs scmjicrpetiil ; tinii viirii anlc jVcsloriiim el Dloscoriiin Saiiclt, oriialnri se.v

/iriinos, i/nns idein hic Tnmiis complcclclur, dies. Qund si pari fcltcitnle !n mnnns
nostras veniat ipsnin Lcclcstarum illarum Svnaxariuni, /Etiiiopiciim i'c/Copticum,
una cum l'assioiiii)Us Martvruin, iinarnin ini/cns voliimcn isltc liaheri intcllit/n; po-
tcrniil tn clariorein Inccm eincri/ere mullt, 1/11^ adhiic snh ohseiira Ilaijiolni/ii p rie-
dicti hrevitate latent. Aoh mircris iiutcin, i/nod incnsts hte Jiinius, lei/ue ae pricce-
dcntes, prirfcrnt WciisihcnVi vcncrahtlc iinincn ; iicquc cxtsltmes, linnnraiidie memo-
riw cjus td tndulliiin pnltns, iiunm dchilnm o/icric tn pricscnlcm rcm cnlliitn'. Elentm
vtr , iinii miniis aetuosus iiuam ernditus, i/ncmndniodum dti/esscrnl mnjorcm pnrtem
Actoruni Maji, iiitcrim dum ei/o DanielPapelirodiius ahsolvo perfictoiinc Apriiem,-
sic eliiim, lioc vult/nlo, coinmistt niiht iiiiod rcliiinnm crat Mii/i, cwptliiue Junium
prir/inrare ;ea priescrliin coninientaiido, iime /ilus e.v/icrienliiv longa e.verctlattnne iic-

quistlic, ct liiinus lcniporis dc/ioscchniil,iil lelali sno'/'ain tngravcsccnttapttora. Qnain


mnlln, quamque inlntmc vnlgiirla huec stnl, ut clarius demonstrarelur; plaeuit I/i-

stns noiiicn c.vpresstns prwfigcic, non soliim Inlegrts luciihriiltonihns, quthns prieter

extrcmam manum conliili nilitl: scd etiam illis, quthns iijfcclts diimla.vat plus i/ise

apposnt qnam fnctum rcpcrcram; sie tiimen ut Jddilanienla niea ah Ilenseliciiiann


commeiitattonc scccrnaiil inilialcs nomtiits lillcia', iipiinstlw mnrijini. IIoc vcrilnti,

istud icquilutt dahilur; utrumqne vcro tuw, Lcetor, instructioni, tihi id inlernosei

usus exiget. iVoflm ilerare cetera, atite Varios Totiios Miijt prtdcin dtctn, dc postn-
Inla noii soluni upe, scd eltnm amicu lorrcclione ; de ^u|>plemento ad lolum seme-
slre, /losl Juniuni nhsolntmn, edciido; dc Indicilnis, iid omnes entcnus cditiis Tomos
generalibiis: tantum /liarnm a/iud Deum prccuin suffrngiumpeto, 11 1 ea Chrisliante
rei/inhlicie tem/iora Inri/inlnr, /tcr qiiie ca-pta ciniliiiiiari, et ahsoluta commode dis-

Irnhi posstiit, ad Saiiclorum, ipstnsqnc iinprimis Dci mnjorem ylorinm.


Junii T. I 1 PRIMA
PRIMA DIES JUNII
SANCTI QUI KALENDIS JUNII COLUNTUR.

S. Appia, S, Dniialianus,
I^iinctus Cliirus Episcopus Marlyr Lactorae in S, Castulus, S. Marcianus ii.
Novempopulania. S. Coteusa, S, Sailes,
S. Juslinus S. Nnvella, S, Castus,
S. ChiLiiton, S. .\gapa, S. Januarius ii.

S". Cliarito,
S. Carra. S, Donatus iii,
S. Evelpistus, S. Lruria, S, Horlensus,
Martyies Roma;.
S. Hierax, S. Rublasa, S. Salurnina,
S. Peon, S. Forluniitus ii. S. Malchus,
S. Viilonanus.scu
S. iMartinus, S. Silvanus ii.
Libcrianus,
S. Saturninus, S, Quintus II,
S. Thespesius, Martyr in Cappailocia. S. Riijanus, S, Fclicia,
S, Felinu Martyres, Perusia Aronam S. Rogatianus, S. Sillesia,
S Gratianus, translati.
S. Houoratus, S. Jaiiuariii ii.
S Anuion, S, Doniitus, S. Forluuala.
s, Zenon, S, Marlianus, S. Victuiiii.
s PtoloniKUS, Martyres, Alexandria' S. Saturninus ii. S. Mariii, cT
S. Ingenes, .Egypto. S. Potiuus, S, Piima, ^
S. Thcophilus, S. Paulus, S. Gemellina,
S. Ischyi-iun,
S. Petrunus, S. Faustina,
SS. Murtyium /Egyplioruni sedecim millia. S, Rutilia, S. Aovella ii.
S. Klorcntius, S
S, Flavius. S, Donala,
S. Julianus, S B
Quiefa, S. Gctulia,
S. Cyriacus, Martyres Perusini. o
S, Januaria, S. Raricus,
S. Marcellinus,
S, Novella, S. Urbaiia,
S. Faustinus,
c
S. Januarius, S. Romana,
S. licveriiiuus Ep. ^
Marlyres, .\ugustoduni S. Gosia, S. Priuiii,
in
S. Puulus Presb.
Gallia.
S. Fa'dosa, S. Tcitula. 1
Socii decem, S. Victorina, ro
S. Casta,
S. Oclavius Martyr Thessalocicis in Mace- S. Matrona, 53
S. Miixiuiii II, o
douia. S. Castula ii, S, Irbiina ii.
S. Zosimus, S. Rogatiana,
Martvres Antiochia;. S. Optala.
S. Tecla Virgo, S. Ouinlus, S. Malrona ii,
S. Crispinus, Martyr in Africa
S. Maicus, S. Melosa,
S Juventius, ,
S. Gcniiiia, S. Metiinus,
S. Cyriacus, /
S. Miirliiilis, S. Majoius,
S. Exupeiantius,
Martyres Roma!.
i
S. Miluiius, S. Secunda,
S. Heraclia, i
S. Paulus, S. Urbana iii,
S. Juvenlius Martyr Ronia translatus S. Vcricus, S. Gemellina iii.
Galliam.
S. Cassus, S, Saturnina ii.
S. Lucia Virgo, S Tertulus,
S.
S. SaUnninus iii, S, Procii.sii,
S. Aucia Rex, S Lauta,
S. S. Fclix. S. Sunlidii,
S. Rogiitus, S. Victiiria,
S. Marliiius ii, S. Silvana,
S. Gcrmanus, S. Gagus, S. Dnnatus ii. S. Rulina,
S. Silvanus, S. Fortunatus, S. Rngatus II, S. Nina,
S. Bulludus, S. Maxima, 3 S S. Joannes, S, Sepacus,
S. Cecilia, S. Pauliua, S, Fortunatus iii, S. Vincoiitius,
S. Pri ^CUS,
AD DIEM I JUNII.

S. Pri'cus, S. Caslus ", S.PampbilusPresb.


S. Hilarus, S. Miijor,
Martyres CcBsarea! in Pa-
S. Valens Diac.
laistina.
S. Felix II. S. Priiculus, S. Paulus Confes.i.
S. Ciislula III, S. Epagatus, S. Firmus Martyr,
S. Publius, S. Tcrlius, S. Neon Marlyr. apud Graicos.
S. Arabus, S. Sillica, S. Pyrrbus Episc.
Alii cxx, S. Fcrtula, S. Claudius, Episcopus Viennensis in Gallia.
S. Lupus, S. Majosa, S. Jovinus, in Piclaviensi Gallia» dio-cesi.
Abi XIII, S. Timotbeus, S. Forluiiatus Presbyter, in Spolclina llaliiB dioc-
S. CiiUilinus, S Marcellinus, cesi.

S. Publasus, S. Uutilus, S. .Medul|ibus, Ercmita in Arveruia.

S. Martinus, S. Pioculus, Episcopus Marlyr Bononia^ in


S. Gernianus ii,
,

Italia.
S. Gajaiuis, S. Joannes ii,

S. Miiroelbanus, S. Maxima, S. Ronanus, Episcopus, Eremita in Britannia


Armorica.
S. Flcdus, Alii Lxxv
S. Photinus Confessor, in Namurcensi Belgii
S. Miircelbanus ii, aut r.Lxxii,
dioccesi.
S. Marcus.
S. Ciiprasius, Abbiis monasterii Lirinensis.
S. Pniculus Miles,Martyr Bononiae in Italia.
S. Wistanus, e regia .Merciorum prosapia in
S. Secundus Marty r, Ameriic iii Umljria.
Anglia.
S. Agiipitus, Mai-tyres , Pergulie in
S. Syraeon, reclusus in porta Trevirensi.
S. Jusliua V. Italia.
S. Eneco, .\bbas Onniensis in Hispania.
S. Cresccntianus,
S. Cunradus seu Cuno, designalus .\ichiepisco-
sive (^resccntiuus
pus Trevircnsis.
S. .histinus,
S. Gaudeutius. Ep. Arbrnsis in Dalmatia.
Griccivianus, S. Agapilus, 1 ,, 1

n
Virianus, Martyres , Tiferni in Um- o
S.
rv''
Dionysius,

(
.Moniicln in Ru<sia.

Orpliitus, bria. B. Theobaldus, Confessor, Albae PompejiE in


Exupeiiintius, Insubria.
Benedictns, B. Pclingiittus, tertii Ordinis S. Franoisci Ur-
Eutiiypius, bini in Italia.
Forlunatus,

PR/ETERMISSI ET IN ALIOS DIES REJECTI.

Opera R. P. Gudefridi Hensclienii pia; memori;e ubi ;iliiiil non indieant litlerse in margine
apposit;e.

Genenilis Ordiiiis Scrvoruni, cxcusa an, 168G, diciliir fuisse xxv J.inuarii. /ii
Beafi Bunfilii,noitien Itoc ttie,
I

tamqnaitt titortis sux {<iutitii qucM, diem fptamns oiigittalHer traiiscrtptum ohti-

obiit Florentiaa an. l^^i^t^jnotatiif in Ctittitogo ncre Libellum, statim ab obitu scriptuni de Vita
Oenerali Sanrtoruin, (/rii iton siint in Rtitnano, et iniriicubs ejus, quem in monaslerio Manluano,
njnttl Ferrariuin ; sed per erroretn ; qut:in viiiettir citi Partii-Cormeli nomen, asservari assent Hippo-
ipsetitet aiictor correctutn voliiisse in Iudice Alplia- lilus Uonesmunilus, Pnrt. 2 Uisl. Mant. ad an.

betico ; non Junii, sed Januarii dtem i notttns : 1495.


qitundo obiisse eum ctiam scriliit Gittniits in sui Or- Paula Juior, Virgo Roman.i, neptis S. Paulie Vi-
dinis Annalibus, Ex qnilius aliistjtte plenius tle dnffi. ciiin lititlo SanctiK memoiatur n Curolo Bitr-

eodem ntjere poteriinus {si pnblictts ejus cultus intcrini tltolmnxo Piama, in Sautuitrio seu Menologio Ro-
niilns probntus fiicrit) tlicto dlc i Janiiarii. mano pcrpetiio. Non reperimus ejus nomen in ullis

i^ayiniindi, Confessoris Ordinis Praedicntoruiii, Fttstis, neque hic Auclor indicat qua in Ecclesia co-

beata raemoria', inserla est scriptis additionibits latur, aut in qita cjus Reliquix asserw.ntiir. Cele-
Cartliusix Bnuelteitsis ad Grevenum, Dettimus rtim qute de ea posr.ettt tlici, habentiir in VituS.
Vitam et Bttllam Cttnonaationis vii Jamiarii. Piiitla: nDi.t- num. 42 tiie xxvi Janiiaiii.
SS. Herni_vlu< et Stratnnicus, Martyres Singifluni S. Probiitiiis, Presbyter Novigenti in agro Pari-
iii Mysia. refei-untttr n Grircis in Menscis el Me- siano, colitur liodie et natalis dicilur. Nos Vitam
notogio Sirleii, sed majori encomio, quunilo cum ejus tlcdimus, quaiido Reliquiarura inventio cele-
Lalinis etmim Acta deiliiims, xiii Januarii. braiiir, iv Februarii.

li. Archangelu de Triuo, in Jcie liettc ordinata Stin- S. ApoIIinnris, Contessoris et Doctoris, depositio
clorum ac Beatonnn Ordiuis Cnrinelitici, lioc die apiid Aiitiuchiam, in^erla est .US. Florario San-
ttinatur : Auctor vcro in Notis MSS, atUlit quod clorum, t>c hac re quasivunus ad Vilain S. Claudii
die vii
ejus dies anniversarla celebratur, de conseusu et Xpullmarit, Episcopi IJieropoliiani. S. i.

iudnlto particulari Luilovici GonzagEe Episcopi Februarii.


Mautuani et alioriiui Iiiijus siiccessoruni. Verum S. Secumli Martyris translatio altera Aslie in Li- ;

gnriii facta anno moxcvii, mdicatur a


Ferrario in
ea dies, tam apud Lcianain et Vaniclem a Virijine
Maria Latiiie, quam in yttti Utttica Gunstailx Ctitalogo generali e;c Tabulis Ecclesix .Aslensis a se
lcctis
;

PR.ETERMrSSI'
tectis. Varia Acla S. Sequndi, ctm plurihus Tmn- Offerttnttir nobis cx ciijtisdam perantiqiii (nt dkiltir

slalianihtis, dedimus die ejus nalali y.%x Martii. MS. Codicis eegraplw, per Abbatcm Coijetatittm

SS. Felicis. Fortun.iti, et Achillei Mart.vruni trans- communicalo, et iuter Card. Baronii cotlectanea
latio in Navarram, ad coenobiiim S. Geurgii asservalo, in Bihtiotli.eca Vallicellana Rom^e sul>

Azuellensis, referlur in JJagiologio Lusilano Car- littera lamqtiam a Ludovicio Pio adducli tti
;

dosi, scribenlis nativitate Lusitanos esse. Nos Aclti Ilaliam, od restauranda Episcopia et inouasleria;
Auclore coinm, dedimus [id/i et et quasi eariitn omuiatn corporn, tevelaute S. Marco
vils el murlijrii,
diilx Iranslalionis meminimvn) dic xxiii Aprilis. Evangelisla, insimul trpertn fuissctil, eo qito passi

SS. Florentius et Vindemialis Episcopi, I^atrnni fuertint loco, cirra civitalein Atissam in Lucania ;

Tarvisii, ob corpora eorum ibidem adservata, quo ttetnpc paler cttm quinqtie fitiis s& receperat,

refrriintur a Ferrarw in Catalogo Sanctorum Ila- post varta pro fide tolerata lormenta, in civitate

litr. Eorum Acta dedimus XI Maji. cjusdent Lucauix Pallonia, snb Princtpe PaUffinio,

Presbjteri et Martyris Cordubensis, Itattcas ProviJicias vnstattte, et Jovis ceten/riimque


S. Eulogii,
translatio Ovotum, inJicaliir a Galesinio et Per- genttltsmi deorum cullore, aperlo sctlicet dirinitus

rario : iiV ca egimus ante Vitam ejns XI Martii. carccre, sani intrgrique egressi : ctijus marlijrii

S. Maximi, |
Translatio corporum, fama, ex Firmana uhi habitahat Provincia., excila
S. Venerandi.r'^'''^™™' Fonlanellx, cmio. Lya, cttm Marco adhuc laclentc et fralre, ctim iisdem
S. Vulfranni.l„ bio diucests Roto-
. ad viri ftliorumque scpulcrum orans expiraverit
r. ,T lipiscoporum,!
, , ,

S. Erembertij '
'^
\ miigensis, rcferlnra idque lcmjiorc Jtistini ulquc Ltidavici Pii, Inpera-

S. Condedi Presbjteri, Saiisfayo,ei Molaiio ' torumqtic, va.^rtanlibus Lucaniam prmintn Parthis,
et SS. VullVaimi et Eremberti a Wione, Dorgn- e Sejitentriooe advectis ; detnde Sarace.nis, e Ci-
nio, Biaclino, ex Breviario Fvnlaneliensi. De liac licia. Invetita anno Incar-
aulcm. dictintur corpora
jmt VUam S. Vulfranni,
Trani^luliime latc agilur nationis mxx.\ix. gubeniante Romnnam rempu-
a nohis illuslralum pag. id die xx M.artii. blicam III Rege Henrico, II Conradi Ciesaris-
Jt Vtiam S. Eremberti Episcopi rffrfimiis, xivMnji. filio, secuiido anno regni ejus, vel (ut in ftne le-

Acta marlgiii SS. Maxiiui et Venerandi, .xxv Maji. gittir) anno iii regni ipsius, Hxc omnia qiiam
Vita lero S. Condedi danila eril xxi Octobris. male cohcereant, ncttio vel modice in historia versa-
S. Firmus Martjr, ob corpus Roma Viennam Anstrix tus non vidct. Euormiier discrepant Justini et Lu-
anno 1643 translatum, ad ecclesiam S. Jaseplii dovici tempora, scihcct inteqtis trilitts secutis :

Tlie.resanaruni, ibidem oflicio dvphci colilur, siciit Ati^sam et Palloniain civttates nnllas rtovil Ilalia,

diiimus, ubi de S. Fabw xxi Maji. vetiis aut nova. Henricus, inter Uermnnta- Reges
S. Hilarius Episcopus Tolos:inus„ et quidem tum liujiis notniuis Tcrtius,
rcgnnre caqiit a primvni '

pi-iiims et quam Secundus ejus nominis, rcfertur in morte palrts Conradi ipso auno 103!) ohita : noque
Martijrologio Gatlicano Saiissaiji. De co late egi- facile capias quos fahulalor inlelligat Partbos a
mus, ct uiim duo Sijnonymi sinl stataendi, quxsi- Septentrione, nisi forle Tarlaros, qnos in Iialiam
vimus die xxi Maji. penetrasse nnsquam legimus. Mcrito igitur tatn

S. Florentius monacbus, mortuus Fulginii,


lioc die absurdam thapsadtam contcmpsit Baronius, ncque
rcferlur a JacobiUo tn opere de SS. Vnibrix, el a dignaltis fuil [tispiam nominnrc : a/iud otnnes eltam

Ferrorio in Catalogo generali. h deposilus tn ec- scriplores de Sauctis Italix, alliim de istis silen-
clesia Catliedrali ibidem, sub ritu Dapltcis, liodie tium.
colitur ; vernm qtiia res geslse, a S\ Gregorio Justus et Yirianus Martyres tndicantur a Grcvcno
Magno scriptse, cohacrent cum Actis S. Eulychii ct Cantsio, (?t Yirianus etiam a Bcllino ac Molatto.

Abbaiis in agro Nurslano,. simul .coluntur in Mar~ Y'irianus a Saussatjo, Vienuai videtur ascribi ; sed
tyrul. Rom. qiiod et nos seciili sitmus, xviv Maji. propter Fcrtariiim, qui cilans Maiirolyciim profcrt
S. Vincentius, Lirinensis monasterii cmnobtta, hodie in Noti*!, qti,^ litc attribjtit Yiventio, melius Ju-
rcferlnr a Pctro de Natalibus, Canisio, et aliis; ut veiitio dicendo de qtto inlra acturi lulitis, liiccm
diximus ad ejiis ntam xxiv Maji. nobis majorcm udfcrri oplamus.
S. Joaiinis I Papa? et Martyris translatio refcrtur iu S. Eiisebius Jlaityr indiculiir in MS. Carmelitano,
MS. Ftorario Sanclorum. Dc ea egtmus ad f^ttam forsan ob Rrliquias alicttjus Eusebii, ad qttemdam
ejus xxvii Maji. ejus Ordinis Convetitutn allatas.
SS. Sisinnius, Martyrius, et Ales^ander, Martyres S. Theociis , Presbyter Noviomi, indicaltir in MS.
in agro Tridentino, teferuntnr cum longo eiicomio Flarario. Fst notjis hactcnus tgnotus. Non eliain est
in Vialu Sanctorum, Hogcnox anno mdviii excttsa. mettiio ejtts in Brcviarii Noviomensis Kalendario,
Eoriim Acta dedimtis xxix Maji, neqtie apud Saussayum.
S. Madelgisili Eremitas aliqua elevat:o, Centula; Martyrius, EpiscopusViennae, incriptusest MS. Flo-
Iwdie lacta scrihitvr, uli di.iimus ad ejtis Acta rario. Vcruin cutn rieunat talis Episcopus non ftie-
XXX Maji. rit,an aliiitide talis advenent , aut ejus Reliquix
S. Petronilla Yirgo, /joc die solita est coli in Fcclesia co trauslatx fueriut ; uecdum poluimns scirc.
Aquilriensi, scilicet propler solrnnittitcm SS. Cun- Helladius, Eladius, Gallus a(tf;;7iir S. Claiidio Epi-
tii, Cantiiitii et CantioutUx translata. De ea et aliis scopo Yiennensi , aut loco illius poniitir iu Marty-
egimtts xxxi Maji. rologiis nonnullis, ut infra ad liujtis Natalcm cxa-
S. Vjiicentius Martyr Roina; refettur a Malauo, minamus.
Grercno et aliis : est is, littcra prinia transposita, Ludgard devota Christi matrona
, , in Sanctarum
S. Juventius, seu Inveiitius, qui cum aliis trilms Yirginum congregatione quam ,
in Brixmon S.
Mariyrihns lioc die coliltir. Inio Viventius, magis Anscharius ordinavit, totum patrimoniuin smiin
usiiato nomine, appeltatur in nontiuUis MSS. nli offerens, coelesti Sponso chorum castitalis suo
infra diccmus. nutrivit ducatu. Ita Cratttzitis lih i Metrnpolis
Stephaiius /conjuges ex Teu- cap. 41, Ilanc fVion in Appendice quod Natalis
,

et L\a j tonia adducti, ignoreliir , et non colatur, rettilit , addito tittilo


Benedictus l'pisc. \Matttjres in Luca- Sancta!. Secutus Menanlus. y/rturus vrro
]
tn Gg-
Paulus Abbas, eorum )ma sub Snracenis. vaecro ad htinc diem retulit. Qu,v dc ea cxtant, ex
j
Leo et llonatus, filii. Crant-.ia jatn retnlimus, nec pltira audemus aliitnde
j
Martinus et Mareus '
spcrare.
Joannes Diac. Lyae frater. '
Leonartius,
,,

AD DIEM I JUmi. 5

Leonartius, Kpiscopus et Confpssor in Britannia ,


Vereor autem, ne in allegandis Tabidis Fcclesix Cala-
inserfus est iHcio MS. Florario : sed quis lUe fuevit, ritanie, peque infeli.r Mannque fuerit aique Ferra-
necdum a.s.^Jcr/ni poiuimns. rius. Nam
Dwmjsins Bonfnnt ni Triumpbo Sanr- ,

Dicullus, KremitLi otpnnliii Bf^sanhamo nt Sanotus , ctorum Sardini^ lib. \Zcap. M), ut Ca('iritnnis Re-
mcmora/nr a Camernrio in Mcnoiogio Scotico : ve- gem istum ad^ichbnt , soitu.<! Fcrrarit , et malj' alle-
nun a Dempstero ejns Elevatio lion die refertitr, at gntie nb eo Lnnrea' , anclurdnte nititur. Interim
Nalnlix XI Febvnarii ; qno die a Ferrnrio, ciUmte Ferrarium , mutatis ejus verbis auctisque {ut alibi
Dempsicrum ,
propnnilnr Bosanhamus ErPTnita evm qnam in sno, ad mnrginem tamen Cata- citato
tnojori mendo, sed lioc ad hunc dicm emen>hito Di- logo, legisse videri de.beat ) mntato eliam Snnctiprx-
cullus legitnr Allegntnr a Camey-nrio Vitn S. Wil- tensi 7iomine , sic ordiri factl : Kalendis Junii S.
fridi, quam (nirtore Endmero dedimuf! xxiv Apri- Gumerus Calantanus , Sardiniaj Rex etc. : dein-
lis vbi vum. 46 oqitur de laboribus ah eo in Sus-
,
de {nc si /oitgms iUo eloginm texeret\ addit : Vi-
se.ria susceplif!, el istn ndduntvr Erat ihi Monnchus : xit hic UeN. Sardiniee tempore D. Bernardi Abba-
quiilam de nfjtione Scolornm, nomine Diculus ,
tis ("laravallensis. Quia vero eo tempore Pisani
babens mnnasterium pLTmndicum. in loco qui Sardiniam , nrmis obtentam, designatis a se Jndici-

voc;itur Bosanham sen Bnschan inter Chice- , , bus quntuor regendam commiserant , eornm unius
striam et Therna^iom insidam , «rf Incum vcrsus Constantini fitium fiuqit Gumerum ,
qui, sque ac
Hantoniam. ^lnis est Diculins Preshjter, in f^ita celeri , Rcqis sibi nomen u.^urpaveiit : qui etiam in
S. Fursa-i apvd Bedam lib. 3 cap. 19; qni inalte- vulgi comlemptum Monacbus
venerit fnctus et , lo-

ra S. Fiirsiei Vita, 16 Januarii nitm. 37, Tibulla cuni proverbio , in stolidum hominem usurpari so-

appellatur. De bnc Colqonus ad ejmdem Fitrsa:i ,


lito, dedcrit, Miradi ita Gunari, id esl , En qualis
Vilampiig. 92. non audei definire ,
qnis lUe stt ex Gumerus. Denique Pntrem Pintiim reprehendit
novem nomine Diculli ibidem propositis : cui et nos Mannque ,
qnod iu dubium revocnrit , sit ne S. Gu-
assentimnr ignoran ntriusque cullum nc diem nn~ marns {cni omninn ni promovtorio Cabmiano stat

talem. Utrnmque in unum virum conflavit Demp- dicaiinn icmpium , Snrdts de santu Gnnaru di-

sleriis . 7» Hut. Fccl. Ge^ntis Scotonnn pug. ctumj »it ne ntquam S. Giinarus hic aliut, a S- Ja-
203 ,
('/ Itb-rum ab co scripium more suo 'commi- nuario ;
quod didnum minime absurdnm milii vi-

niscilur. detur ; esto nunc ,


[nbolitn disttnctinri nolitia ejus

Albert.u.s, Episcopus Rigensis, legislator Militise cui dknla ecclesia est) Romnno Mariyroloijw as-

Gladiteporum , cum titido Beali mscriptus esl Mc- sueti recentiores Janua-
, didicerint magis integrum

nologio Crsicrciensi Clmjsostomi Henriquez. Jt rii nomen pronuntiare quando de Neapolilanx l/r' ,

Claudius Chalemot abslinet a tUulo Benti uli et , bis Pntronn fif sermo qucTn tamen nihil prohibet ;

Kruntiius; oh cujus relationem dnbitat Chalemo- cogiiaie iln sub nnmtne (iunaru cultum fui.^se et ,

tus . an revera fnerit Ctstcrciejms. Plurimum is {orsan ante tempnra Pisnnorum Sed hrc ipsismet

Inndatur lib. i Hislorife Livonise ,


quam Balthasar Snrdis porro dijudtcandn relinquimus; safisqne ha-
Russowenus Gci-mnnice ediiiit. bemus bic indicasse, cnrsa^pnis cunctemur Tt^iumplio
Petrus, in eremo fontis Avellani Eremita. indi- isti plaudere.

catnr a Menardo sed solum cum titulo Vene-


, Conradus , Baronum genere prognatus mo-
e claro ,

rabilis. naclius archigrammateus in nionasterio Or-


et

Valentius Preshytcr apud Provinciam Valeriam , dints Cisterciensis Heina sive Hegena, quod ,

ante ecclesiam sepultus qui ante caulas fureni ,


olim in Hassia fuit, virtutum gratia conspicuus,
vervecis detinuit; memoratur cnm litulo Sancti a rcfertia- in Kalendorio Ordinis Cisterciensis anno

Petro de Natatibus , lib. ii cap. 101, quod ejus 1617 Divinne e.xcnso , el cum titulo Qeati me.mora-
Nalnlem ignoraril. Hunc Ghinius retidit ad diem tnr ab Henriquez, Cbnlemoto, Buceliiwet Jongelino

ptimujn Junii : et citatnr ab utroque S. Gregorins in Abbaliis Hassi^-e et Thuringix. AHegaiur nnti-
lib.3 Dialoiji cap. 22. Sed is nomen Preshjtetivon quinn Missnle Ordinis, in qno ista teguntur Con- :

exprimit; qux autem unrrat asserit se accepisse ab , radiis, in Egena monasterio Hassia^ nionachus,
Abbate suo f^aientininno. Hinc e.rncliora monnmen- mulla miraculnrum gloria continue fulgens. Ita
ta de cultu hvjns Jnonijmi desideramus. solcni Obitunlia nl vocnnt, sen dies ohttus virorum
Petrus , S. Roberti Al)batis apuii Molismum disci- dlu.siraim anuotnri iii Kalendnriis et Marttjrolotjiis ;

pulus, inde Oisterciuni difjressus , ac piis opfri- neque inde coguoscdur cultut aut venerntio Eccle-

bus clarus , referlur lioc die cum liiiiio Beati a siastica eorutn. Jllegantur secundoCollecliones Phi-
Chrijsostomo H
enriqnez in Menologio Cii^terciensi lippi Seguini, Prioris Caroli Loci in dmcesi SU-
Claudio Chaltmoto in Serie Sanctorim et Beato- vanecteiisi , qua' sialiquando excudantur, cerlius ju-

rum et illustrium virorum Ordinis CiUerciensis diciinn de rc totn ferri poterit.

et a Gabnele Bucelino in Menoloqio Benediciino. Alphonsus Navarettus ex Ordine Prsedicatorum ,

Ast Saussaijns in Martijrologio Gallicnno , solum in- primus Martyr in Japonia, refertin- liisce Knlen.

ter Pios recenset : nec inveni in Knlendario (^ister- Junti in Anno sancto Ordinis S. Dominici Gnltice ,

ciensi,Divione sub an. 1617 excuso. Dedimus el Bclqice excuso. At vlrlutes et mariijrium ejus de-

XXIX Aprilis Vitam S. Robetti primi Abbatts Ci- scribunlur a Joanne Rehacin Triumpho Murttjrum
steniensis, tdn tnhil dc. eo. cap. 3 et tribus sequentibus.

Germaiius, Rex Sardinise. postea Monachus Ordini.'^ Joanna de Durve , prima Ahbatissa pro Coletanis
Gislerciensis memorntnr a Ferrario in Catnlugo Chirissis facta Camheriaci in Sahandiaan. 1470,
,

ge.ne.rnli, qunsi inemoria ejus C;ilari recolatur ; in multa sanctitatis insignia in vita edidit ejusque ;

Notis autem nllegat Tahulas et inonnmenta Ec- oorpus, postcentum ab ohitu annos integrum et
suavissime redolens inventuiu fuisse scnlntnt
olesia^ Calaritanie , nobis ignota; addilque qiiod , .

WaddingKs in Annalibus et Haroldns in Epitome


de eo inveniatur 0/17«»/ apud Lauream Evangeli- ,

die mortis,
cam. Edidit hanc Jngelus Mannqne , etlib. 'idis- ad dictumiinnum, non indicato anno aut
Arturus in Mar-
cursu 7 agit de viris illustribiis Sanctilnle Ordi- nut titulo Meatx addito, quod facd
Frandscnno et Ggnm-co Sacro ; Nicolai
nis; sed absqtte menltone btijns (icrmani ; cujns tijrologio

premitur sdcntio a Clmjso- Fodereti liistoriam allojans unde ejns simulque sic
memoria nihilo minori ,

reperta- Mariae Cavalerite noiitiam hansisse profi-


stomo Ilenriqnei, Ctaudio Chalemntn, Bucelino. et

aiiis.
tetur fVaddingus.
Leonardus
,,, ,

P.-ERTERMISSI
Loonardus Assisias . S. Francisci in prinia pro- cjus darr hoc dle. scd per errorem: scribi cniin dchuit
feftioiie Synaca socius, ab coih-m Arluro ad hunc tiim ibi tuni XXI ^fnji in Pr^lerniissis l Julii.

qnnqnc dtcm ciim liluh Beati refcrtxtr : de qno uilitt Laudiilphus ^piscopus apnd Laurleuses , nt Sanctus,
scilnr quod 7iou habeatuv in Vtta S. I^roncisci, indinitura Gnlcsinio; ut Beatus, a Fcrrario in Ca-
quando, si cullnm Ecdcsiasticum hahet, de co latins tnlofjo grncmli. rt ab Ughfllo Tomo 4 in Episco-
polerit agi. pis Asicnsibus : qui , ex Kfilendario antiqni Brcvia-
Petrus Nodasus, Ordinis Minimorum Provincialis, rii Ecclesue. Astcnsis, assent , eum ohiissc, quando
non sine eximia; s;inctit;itis opinione indicniur de eo iiolerit agi ix Julii.
obiisse, ot Nigeoui jacere ; scd inlcr J'ios , in SS. Wlfadus et Riiffinus , Martyres in Anglia , re-
Mavlyroloijio Gallicani Snussnyi. fcruntur in Marttjroloqto Anglicono prtnue editio-
B. Gennani monasterio Parisiis, dedicatio crypta- nis , eoque citoton Fcrrano. Sed qux ihi dicuntur,
rum, in honorc :ic veneratione Dei Gonitricis qunsi in odiuni fidei a proprio patre Vuljhero Rege
Mariae et B. Petri Apostoli, SanclorunKpip Mar- fuisscnt occisi, hiie rejivinitis al Vilom S. Erinc.nil-

tyrum Georgii , Aurelii. at(|ue N.tllialia?, nbi dx lieginx , uxoris dicti Vulfheri xiii I\'hruarn
principalis ara uomini cjusdein Virjrinis et B. %. 3. Culiiim lamcn coruindcm Inetur Alf>>rdus ia

Pelri oniniumque Aposiolorum conspcrata est. Annnlibns Ecclesiif Anglosa.tonica? , ad annutn 609
Ad caput vero sauctornni Martyrum estaltare in num.{) el 10. aique cutn Mnrtyrologio Anglica-
houori' S. Michaelis, heatarumque omniiini coe- no sccundx cdilionis passos ait [quanth ea res po-
lestium Virlntum. Et ad pedes ipsorum SS. ^'in- terit cxaminari) xxiv Julii.
ceiitii, Sebasliaui, Clirislopliori, Andochii, Tyrsi Elpidius, Episcopus et Confessor, adscriplus cst yld-

et Felicis. Est ihi et altare in hojiDre Macarii dilionibus Grevciii ad Usttardnm. f^idclur esse S.
Dionysii . Rustici et Eleuthprii, omniumque San- Helpidius. Episcopns Lugdunensis . refeirndus
ctoruni I\Iartyrum. Ktiam al;ud S. Marrelli . Ge- od II Sept.Hnibris.
novefcP Virginis, Savini . Audoeni Anoherti , ,
Juvencus , Presbyter et poeta Evangelicns , iiL^^cri-

omniuniqueCunfessorum et Virginum. Ila Usunr- ptns e.st Martyrologio IJispanica Tamnyi SnUiznr,
dus in primnrto Martjirologio ,
quod ertat in vio- cilantis MS. Mnriyrologium Ilieronymi Romnn dc
nasterio S. Germaiii de Protis ,scriptum anle mor- In Uiguvrn ideo forsnUy quod hoc die colalnr
:

tem Caroii Colvi , cui ip.<!u?n aiiclor dicavit , uti S. Juventius MarljT Romai. Idem mhilominus
nos docuit Joannes Mnbtlio. Qunrcistom memoriam Tmnoyus , i'elut isti MS. parnm fidens , rejicit
liic indicandam censuimxs. illius Natalcm in diem {ijuando poleril cultus exa-
SS. Marcellini ot Peln Martyrum, susceptio cor- mtnarr) xii Septembris.
poium Gaudavi lcgilur opud Suussayum, in Mar- S, Cypriani translatto reliquiarum RdthMiiaci in
tyrol. Gallic. Acla damus n Junii. Flaudria, mcnwraltir a Molano, Cnnisio, Saussayo.
SS. Alcihiades et socii, Marfyres Lugduni, sub M. Dies ejus nalaiis e.st xiv Septenibris.
Aurelio Autonino, hodienominantur a Ferrario in S. Nioomedis Prei^hyteri et Martyris dedicatio Ec-
, ,

Catalogo gcneraii. Passi sunt in comitatu S. Pho- clesise Romse, indicalur a Rahano, Usuardo, Ado-
tiyii Episcopi, et simul coluntur ii Jiinii. ne Notkcro et lii duo oddunt
, Cujus marlyrinm
, :

S. Erasmi natalis invcnitur in MS. Casinensi. Co~ celebratur xvii Kalendas Oclobris. In nonnullis
litiir ipse n Juuii. MSS. appellatur Natalis S. Nicomedis, et in
Agoardus, Episcopus Lugdunensis . cum liinlo San- Apographo Paristensi Mariyrologii Hieroinjmiani
cti, proponitur a Ghinio in Natnlihns Snncioinm intc.rpimitnr inter quatuor Martyres Ronianos Ju- ,

Canonicorum. At Saussaijus aliiqne rcferunt {sed ventium cJ. alios tamqnom eornm socius. In va-
,

fere intfr Pioa) vi Junii. riis J^olfinia'. Ecclesna colitur Ofjicio triuni Lcclio-
S. Philippus, Preshyter apnd Cu^saream Palestina?, num. Deeo, cum Mariyroloyio et Brevinrio Roma-
mcmorntur in MSS. Leodiensilms S. Lamberti ^ et 710, agetnr XV Septenibris,
S. Laurentii ; at> aliis vi Junii. Gnudini \ l-llevatio corporum in -
I
Rodulphus, Episcopus Eugubinus vir magua' au- , Priucipii, ( EiiisGoporumf f/if«/Mr nSaussayo Mola-
sleritatis, ut Sanctus prufcrtur a Mennrdo in Mnr- Lupi, ( lano, Galesinio, Ferra-
I

tyrologio Benedktino. Wion quoque lib. 2 in Ev- Agricola; Preshyteri ' no: exhts
gv.binis Episcopvi eumdcm Sancli titulo honomt, Gaudinus coUlur, uli lunc diximus, XI Februarii.
asserilqne olnisse ^GJunii. Asl Ughellus in Epm-o- Principius, frater S. Remigii, xxv Septcinbris.
pis Engulnms , absiinei ob 'omni litiilo Saucti et Lupiis. i^tius in Episcopatu successur, xix
Beati. quomvis ipsum Wifmem citei. De eo nge- Octoh.
'"«•''
XXVI Junii. Agricula Presbyter, perperain Episcopus dictus,
S. Tlieob;iIdus. Abhas Vangadili;e in diocesi Ha- xxOciohris.
driensi in halia. Ordinis Cumaldulensis , liisce Roniedius, Confessor Tiidentinus, cuin aliquo
Kaleudis Junii mortuiis, et ihidem depositus elogio rejerlur a Ferrario in Catnlogo Saiictoium
maximacolebritatecolitur. Ila Ferrartus, fVion, Iiulia', quod prima Domiuica mensisJunii ce!e-
Dorgitnius, Bucclinus; idemque ccnselur, qui Sala- bretur Dedicatio ipsius Ecclesi;« cujus festum :

nicse prope Vicenti;im Eremila vixit, a morte ad diem agi xv die Januarii prxmonet. /^erum, [uii
hanc urbem Iran.slatus. Verum Augusiinus Flo- ad dictuni dicm notuvintus,) in Vita, quam ex ve-
reniiiius, Vicenlia Vanguditum trauslotum ejns cor^ terihus MSS. Tomo 3 Bavarix sanctx exhibutt
pus asserit. IJn-c conlroversiu ad S. Theobuldi Ere- Rnderns, cimsenlientibns quihusdam Maityrologiis,
milai Salaniccnsis Acia apiius prvponetur ubi dicitur obiisse
; et coli lOctobris.
quamvix dicelur ob eo alius essc hic S. Theobai- Damianus, Pivsbyter Cnmmervaldiaj, qui S, An-
rius Abbas. hodie coli solitus ; Lectoran tnnicu drea: Reiiqnias a S. Roiiulo in Scotiam allatas
remitlimus od §. 3 Comnientorii piitvii altcrins recepit, propnnitur a Dempslc.ro, in Mcnologio
^^^^^ XXX Junii, Stoiico, hoc die; a Caincrario. sequenti die. De eo
B. Bartholomasus Episcopus Vicentinus nc snbinde potertt ogi,
, aut eutn S. Regulo uiriqne memorato,
Patriarcha Hierosolymitanus, obiii a7i»o 1270, qua xvii Octobris.
occasione multa de eo dta.imus posi Tom. 7 Muji
in ant ad Actu S. AndreiE Aposloli xxx Noveudn'is.
Paralipomenis ad Tom. Z,cui Serics istorim Pa-
S. Florus Episcopus, creditus a S. Petro Apnstolo
Iriarchnrunt pra-fnjitur ibique piomisi^nus
; Fitam missus inOalliani Narbonensem, et fuctus primus
Episcopus
AD DIEM I JUNII. 7

Episccpus Lodovensis, refcrUtr uJacobu Branchc in indirat Molonus, od diem ejus Nalalem {quod ad
libro de Sajictts Atvermx ct Velaunix, .h'<I lam- hunc diem alu faciunt) ixOctobria.
quam die Translalionis, natulcm aiitcm recuti dicil De S. Sulpicio Epjscopo egimus xvn .lanuarii.
Nuveinbns.
1 De S. Leocadia Virgine agendum erit ix Decemb.
S. P. N. Ilypatii meraoria hodu: ocvurrit in Ma-neis SS. IhchyrionisDuciset Militum quinque. in /Egyp-
ej.cusis variisque Syniij:ariis MSS.
Suspicuniur eum- tovano martyno enectorum sub Diocleliano, luuda-
dem esse. quicum tunlo Episcopi Giingruruin no- Romano, omnibus antiifuiori-
tur pa>sio in hodierno
talur in Grxconun T}j}iicu, et olm]ue uilu chara- bus Cira^cuium Lalinornjwpw Easti.t iijnola qua- .-

clere tn Sijnujcano Cvpiico, qncmiiue cutn Laiinis propler, licet Buronnis in JSoiis addiU, de iisdem
referemns xiv Noverabri!*. apurl Gr-iecos ngi; muneatipic divcrso.s ab iis esse,
S. Aniaturis, Episcnpi Augu.Ntodunensis, transhitio de ijuibus .'iub Decio pa.ssis ex Dionysii Alejandrini
inscripta est MS. I-lomriu. Din ejus nalalis est epistolu agii Eu.iebiuslib. 6 vap. 42 non audenus ;

XXVI Nnvembris. tamen diversos opinari, donec alicunde darior noOis


S. Proculus, Kpiscopus luteramnensis, Martyr Bo- eurtun notuiu offeratur. Scimns enim Baronium,
aoniae. colitnr ibidem in Ecclebia Parochiali S. cujus aibilrio poti.ssimum processU Murtyrologii in-
Proculi Militis, el rffertnr e.v MS. Stmzzianu. at~ noviitio et GfieaP Imgu^. ignarum,
ampUficatto,
que a Fenario in Catulogo Sunciurum Iiali^. Nos circa Sunctos Gr.irormn adjutum solo quod Sirletus
hoc die ud VUnm S. Pruculi Militis de eo nonnulla illt verterut Mrnologio, in quo ipso nuUus comparet
dicimus, plura daturi die Nutali i Decemb. Ischyrion : pnnnde veremur ne Sciolus aliquts im-
SS. Gisleni, Sulpicii Episcopi, etLeoca(li;e Virginis posuerit; el cim bona ilUus venia, differimus idterio-
translatio.cclebralur in monasterio Celleusi, nunc rem circa Mnrtyres isto.^ Iractaltonem, iisque in
S. Gisleni dictu, iiliin Natalibus Sunclunun Belgii xxn Deeembris.

DE S. CLARO EPISCOPO MART.


LACTORyE IN NOVEMPOPULANIA

COMMENTARIUS HISTORICUS.
§.-1. Ciiltus Lactora;, Ameii, Burdegalse, Pelrocorii et Sarlati.

i clebris cst sacra venerutio, per provincias Aqui- convertisset; hinc in Aquitaniara pro6ciscens, Pe-

certn

c
bis

fui.-^se.
^

irt
taniras, S.
quo prinium

sU, etim supra


Rfferlur is
Clarl, ut

iloiii potius ontinis cuusa,

memoratis
quidem
Episcopi et
hujiis mensi.^i diem nuspicamur,
quum guodclarum
omnibus priorem ^iate
a plerisque ad
Martyris,

initiu
no-

con-
trocoriorura urbern adiit, Frontonis Apostolici viri,
Anianique ejus sequacis jam praedirationibus Chri-
stianis imbutam, ac eorumdem aa piipmium absces-
su, susceptae
quam ad
salutiferte institntionis
Chrislura reducere animitus
pene oblitam;
constituit.
stiiulnnun in GaUii.s Bcclesianim ,
primorumqtie Saeviebat tura gravissima pestis, a qua dura corpora
ibtdem Martyrum lempora; sed utrutiue quam mi- divtna virtute liberaret, ipas animas, lue exitiahs
nime certis definiantur terminis, non est hitjus loci superstitionis infectas, ab hac superna ope eripuit.
demonstrare. De eo apud Lnbbeitm, tomo secundo Novx Verboeniradivinoarmatus, falsorum deorum oracula
bibiiothecije, in fjngioiuyio Franco-GaUiaf pay. 700, obmutfscere fecit. dehibra evertit, sucriticulos. qui
ista leguntur: Kalendis Junii. In Gailiis civitate Jtivis et Martis execrabiiem cultum exercebant, alter
Latora (Lacorani scribiintaiU, idque olim nomen fiiisse Elias zelator divinae glori* de medio sustulit. Nec
V

Cul/iis Lav-
aiunt ei, qux nunc Lactora el Lcctora dicUiir vulgo modo urbem hanc, sed oppida vicinaet psgos adja-
lor,t. Laitoure) nalalis S. Clari Episcopi, Archiepiscopi, centes, divina eioqutfutia vit^que sanctimonia et
et Martyris: qui cnm idolis sacrificarenollel, primo prodigioruiu coriiscatione, a nefaudis idulorura riti-
verberibus affectus, deuide carceribus inancipatus, bus ad veri unicique rerum Conditoris et Reparato-
ibique .\nj;elica visitatione conforUitus, ad 'iltimuin ris cultuffi feliciter abduxit. Intie, quo opus divinum

Cii2>o cjpite martyriuin cunsunmiavit. l/ur ihi. Est ami>liuspromoveret, ad Lectorensesprogressus est.
Lactora vrbs Episcopalis ylquitar.iae tertin: seu No- Apud quos dum eodcm fervore Apostolici spiritus '«<'';'«.

vempopulanix, sub Ausnornm metiopoU, a qua non idula comniinueret ; a satellitibus fc.atana; interce-
procul abest, ad eumdem Gersiuin rivum stta: seU et ptus, vinculis constrictus, raptatusque ad Juvis sj-
Auscii et-se aliquas S. Clari ReUiiutas infra dicetur. mulacrum ; ibi, cum netanda sacra (acere urgeretur.
2 Saussayus, in Supplemeuto Mnrtyrologii Gallica- ob tlenegatum pscudonumiui cultum variis excru-
J.logium c.i ni, ud linnc dicm ista scribit : In agro Lectorensi sub ciutus tormentis; demum, ne triuraphatori laurus
Saissaijo, Natalis S. Clari, Epis<:opi et decsset, capiteca'sus,diadematecruento proprii san-
Au.^censi metropoli,
Murtjris: qui, quotempore pi"imum Evangelii hunen guinis redimitus, supernam a^ternamqiie ad ovatio-
irr;idiabat,divinis hiijus radiiscollusrratus, ex Africa nem perrexit: cujus eflusus sanguis semen evasit
ju.ifa qinm Christianorum copiosura. Uude his in populis. quos
Hoitiam venit: ubi iii schula Apostolurum eruditus, ubi et mar-
j i.idtcnvU
crueiito enixu Chnsto Servaturi peperit. memoria t;/rioc«ronif
Hiitna' tauta fide, sapientia, zclo dilatanrlas Christi glori;^
"**'
einicuit, ut post edita jam circuinquaque praclara ejus perpetua permansit in gloria: a quibus potens
gratia;, qua afHuebat, specimina, majoris dispen.sa- cliaranum ut Opitulaior imploraiur. Eo enim dono
tiouis iduneus ccnsitus ab Anacleto Papa sauotissi- perpeti a Deo clarificatus promicat, nt qiii divime
rao, Apustoloruiii auditore et herede, ordinatus ab lucis gerulus, dum intor mortales ageret, a tenebris

eodeni Episcopus, in Galhani fuerit directus, ad infidelitatis erepfas humanas mentes lumine divinje

Agrippinsnscs tiim silveslies pupulos, ut eos rinili- aguitionis et gratijB irradiavit, corporeosoculos ca-
jiiasque gentes Evangelicye lucis splendoribus ilhi- ligine oflusfs grata.' lucis restauret aspectu. Tum
uunaret. Qua in regione cum multos ad Christum insignis Ccelitis exuvia^ partira Ausciis in luonaste-
rio
. ::

8 DE S. CLARO EPIS. MART.


rio S. Orienti, partim BurdigaliE (ubi etiam Chri- S. ClAvaproponereiit, vehiti ok Breviarlo Burdigalensi
ArCTORE G. II.
stiim aniiuiitiavit) in sacrario S, Eulalife honorifice et Vasatensi ahisque moiinmentis compilafa; qvx
oonservantur. Breviarin nccdum habemut;, prnsiimuniis uufem in ali-
3 [indenus maguifioa et [jn^Gut teins fjuii tiinc erat) qno eoriim Anucletnm uominaii. Sed nec ihi nec alibi
^ias inccrta.
pnievih pliiiie ehquentio Sau.ssayvii .^gripjiinen^es /?o- hactenus lei/inius sinuil cuin riai'0 passvm B.ibilium;
mams Colotws, tamqtiavi Siiveslres tuiic. cum Olarus cl gmtis pra^^sumilur Clari nomen fimlhie pofiusqvam
vivcbat populos, panim cofnjnif df^scnbrns. Acta vc~ homiim fuisse, eontrn ceteros ojnws, ex Afnca Snnctum
riora S. ()rientii, Episcopi Auscwrnm, illvsfravhnus addvcentes. Joannes C/ictus in Epifcepis Gollix, al-
ad Ka/cndas Mfiji, oftiist^is alus, quie ptane fnbulosa lata f^iix epttome, scribii Claruin maptjrio coronatum
esse judicnvimvs, Sanriumtjue, JKxta meliorfi Acta se- Kalendis Juiiii Trajano imperante, quod esset mlra
ctilo V {lorentem ; fingunt frairem S. Lnurentii. Ea annos xcvm et cxvii luide uutem sumplvm sit xque
;

conferens nm ^ctu S. Justini Biijorrensis, inter S. nescio, necsine ^ongrux tmtiquitatis feslimonio facile re-
dari sodos nominnli, ad jtiyn dictns Kalcndas Maji cipieudvm pufo.
s^fuf rcjrdis vt fahulasis ; vcreri compellnr, ue similis ij hi PeUocoricensi afjro injeriore Sarlnlum est,

fariuar rtiam sit ip.fitismel S. Clari Vito, qua pra-lu- urhs Episcopnlis; uhi suh nlu dnpiicis mnjoris colilur .iliud er
sartafensi
centi', seu potius ejus compendio in ircs Lectinnes ad Knlendis Jtinii S. CIarn«, 'le quo Lectin qviUta im- Proprio
nsvm Ecclesix Lecforensis divtso, istn scripsji .Savxsa- pressu Punsiis annn 1677, cvm rchqnis illius Eccfe..<n£e
cnm fariens, S. Frontone Petro-
yns, sva ex co}ijecfm\i pwptiis, ab Armando Girard Canonico compositis,
coiicensi Episcopo, et S. Aniano juuiorcm. Nullum eitit-^qve jnssu EjdH^opi atqve CapitHli. Ibi ctiam
GalUa S. Anianum vovit, nisi Aurelinncnsem, s.vii invenii^e est Ilijmvum ad Vespevas -et Lavdes pro'
Novembris Hlvstrundvm, qvem oonstal trmporibus jfl- prium , svb fiac CoUerla. Deus. ^^ui B. Clarum,
filx ciira medium v seculi floruisse. S. Frunto cMiliir Martyrem tuum atque Pontiticem, contra hostis
XXV Octohris; cnjus Acta non .sotis solidn. pn.ssim pro- antiqni s«vitiam dimicaniem. Angelica visitatinne
ferunfur, et a Frnucisco Bosqncto, hhro prnno Histo- coufortasti ; da nobis ejus iinitatione ita conira .'^pi'

riarum Eedesix GnUimux ctiyite 13,14 fi 15 dm-u- r^ualia nequitias deoertaje, ut adversa q^iajque tuo
tiuntnr. Ipsa polent iLector iiniUnn viderr, interttngue siffpereinns auxilno. Lcitie pnvdicta tahsts^. Ciariis
votare,qunm incerla siut plcraque Snnctorum vclerum ex Africa oriundus, prupugnand.e fidei stndio, cum
per AqnUaniam Acta, quamque non oiulUun Hs fiden- sex aliis sociis, Justiuo, Geruntio, Severo, Puly-
dinn sil, qua: dc S. Claro diccfUur: manentc nihilomi- cnrpo. Juanne et Babilio, natale soluiu relinquens,
niis ccrto ejus cutlu. a qvo dua' ifulrm }iarocliia- in No- Roiiiam venit. Inde a Roniano Puntifice Episcopus
vempopulania appelloniur, el eurnm aUeru enf Leclorx ounsecratus, .aliqiiein Gallias ad priedicandum Cliri-
vicina sti Evungeliuin missus, piimuin Cohmiam, tuni Al-
Allud Elogiuni 4 Auionius Dadiuus de Alteserra, lib. 4 Renim biaui et vicinas circumquaqiie provincias peragrans,
fx Dadino Aqviiuuicnnnn cap. 11, istadeS. Claro scribit: Anno multos ah idolorum cnltu revocavit, ac fidei lumine
AUeserra,
civ, tenipore Trajaui, Clarns ab Anacleto Papa or- illustravit. Vesunam Petrocoriorum, quee S. Fron-
dinatus Episcopus;, cura sociis Juslinn, Severo, Ge- tonis praedicationibus Christiana veligione imbuta
ronlio, Polyc-arpo, Jona, Babilio, missnsin Gallias, fuerat, ingressus, eara a g^ravissima qure grassaba-
ChristianEe fiflei propajiaiidae causa. Primum ad tur peste liberavit. Dehiuc plebe ad pristinos erro-
Colnnienses itcr convertisse dicitur, eosque inyste- res rcversa, dEeraonum oracula obmutescere f«cit,
riis fidei auctitr;i'-se ; inde loniio itinere Albiam delubra evertit, «acnficulus Martis de medio susta-
Aquitani^ oppidum pervenisse : quo ut pedeni intu- lit, regionemque uinnem a nefanda idolorum cultura

lit, energumcnam curavit: per biennium


Tnuliercm adveri Dei cugnitioneni ndduxit. Tandera Lectoram
quo ibi stetit. multos ad fidem convertit. Quo ela- profectus, etverbum Deicum ineredibih zeloannun-
pso Antliimium reliquit successorem et una cum ; tians, ab idoloruin sacerdotibus post varia tormenta
Babilio, perpetuo labnrum socio, migravit Lacto- in carcerem conjectus, noctu ai) Angelo invisitur, et
ram, urbem Novempopulaniae, salutariipie adventu de insfanli suo exitu admonetur. Sequenti vero die
eara lilieravit s^vissima peste, qua aflSictabatur et : cura Babilio, uno exsociis capitecaesus est. Corpiis
qnaniplurinios Christo fideles comparavit. Sed ple- Lecfurae primo sepnllum est, inde agcnte Carolo
be tumuituante, velut in hostem deorum, raptus in Magno Bnrdegalam tninslatiim, atque in tcmplo S.
templum, et ut idolis sacrificaret incassum solicita- Eulaliae coUocatum, magna Christiaiiorura religione
tus, cu.ii 1'abilio socio capite ca^sus est. Curpusejus honuratur.
quiescit apnd Auscinm in basilica S. Orieutii. Gesta 6 Ila-c itn. Spcctiinl ad Mctropolitannm Burdeija-
ejosMSS. Afnim natione dictitant sed f;)ciliusmihi : lensem Episcopntus Petmcoiiensis el Sarlalensis, ut
Citltus Pe-
frocorli
suaserim faisse Romanum, quod Roma raissus s:t, videntur cunus S. Clari vt-l ideo isiic piomoius. De

ac ea aetate Romai fuerit illustris Claroruni gens. Petrocoriis tamen, aique dv peste sublnla, nlium alibi
Neinpe A. Gellius, qui Rum« floruit proxima Adri- est silentium; nisi quod Fcirarins S. Clarura Episco-
ani jetate, raemorat L. Claruni Pra^fectura Urbi, pura Martyrem hubere suum cultum apud Petroco-
et Eratiuin Claruin itidera Prsifectum Urbi et bis rios asserit in CataJogo generali : sed abcrrat, dum
Consulem : ut in libris nosfris, D. Antuninum Ery- annotat, eum, cnm ibidem fidera przedicasset et Eccle-
cio Chiro rescripsisse invenio. Ita Dadinvs Alleserra. siam rexisset, variis suppliciis aifectum, demum
At qux citat Acfa MSS. veremur ut alia .sinf quam capite plexuni esse : hoc emm dicilur apvd Laclo-
infra danda ex MSS. Breviaiiis:
Uxc avtem von renses contigissc . Eodem modo in urbe ct dmcesi Bur-
modo non longo itinere, aditmn AI>jiam sed
dicuut, ; deynlensi sub ritn duplici coliiw, et polissimum in
Colonise proximara civitatem /aai(»j/,- adeoqve infelli- Ecclesiu parochmh S. Euliilix, uhi lcgitur vclus in-
gi non possvnt de ea Colonia Agrippina, nudf ipneler- scriptio in muio Sncelli sculptn, et oh Ilteionymo Lo Kiirdegaix,
quam quod ab Aquitanis lougissime distet) nequaqunm pez in Metropolitance tua; Burdegalensis descriptione vapella a

transeunda fuil JRoma venieuti Claro Carolo Magn»


: muUo minus pagina 132 Carulus Magnus hanc fundala.
lus vcrbis relata.
censeri primam Ecclesix suse ordiualionem ei
debel capellam Inndavit. et retro altare scptem curpora
debere, rujvs nvllam prorsvs
memoriam retinet. Ana- sancta iraposuit. qui pro fide Christi mnrtyrio co-
cletum Papam, iisdem Breviariis nusquam nomina- ronati smit qconim nomina sunt, Clarus. Justi-
:

tam, nesciremvs divinare vnde ucceperit Altc&erra, nisi nus, Gerontius, Sevorus, Pulycarpus, Joaunes et
Lectoreusis Ecclesix Officin propria, auctoritute
Lv- Babilius. Addit autem dicfus Hieromjmus, eadem
dovici dc la Rochefoucauld Epncopi edita, Lecliones de omnia singuHs annis, Dominica priraa post festura
Clari,
DIE PKUMA JUNH. 9
A Clari, in processione soleuni circumferri. His motiis denlur intelligi Reges, Carolus Simplex et Rodulphus, D
et iiUus auctor Lectoreiiais Proprii, sic fiiiil vi Lectio quorum prioris annus tertius conve.nit in annum Ckristi .vi ctohb g. h,
nem Xu sex socii ecdera insoltii passi sint, gesta
:
Dcccxcv : Rodulpki aniius tnculit m annum nccccxxxn.
Don referunt (imo eornm semel dumtazat m egressu
8 llic S. Clarus, modo Coniessor, modo Martyr
ex Africa memiiieruiit, iolus Altesma Babilium Siiiicto
appellatur, nulliidum Diijmlalis Episcopalis facta men- ''"" "'"'"
juiigil nmrlijru socium) Passos tauien
&!se. sive illo tione. Eadem abslinet veliis Hymnus, olim cani solitus "ihmlts"'"'
sive alio terapore, traditio est. Ut autem
in vita in ecclesia Tutelensi die festo S. Clari kalendis
conjinicti fuerant. sic eoruni sacra; Reliquia;
eodem Junii, inquit Balusius. Is aulem est liujusmoii.
luculo in ecclesia S. Euhilia) Burdigalaj
recumbunt; Clari recurrit annua-Dum gloriosi gloria,
illuc a Carolo Magno
ex veteri scripto, lapidi
(ut Totus piiirum sobriis-Orbis resultet laudibus.
ejusdem Basdica; insculptii, legitur) alUta. Tu.m Tutela, tanti Martyris-Servans thesaurum corporis,
adilitur Natalis S. Clan dies Kulendas Junii cele-
:
Tu persona gaiidientius-Tui Patroni lau.libus.
bratur maxinio Burdig.-tlensium applausu, aliorum- Turbas per orliem plebiura-Converterat Gentilium;
que; ex vicis et pagis |iassim eo qu..taunis solent Divina dicta severat-Messis beata crevei-at. die festo caiii
sotitiis.
accurrere, crebiis, quaj per ejus suiiragia solent Sacer .sator fructum sui-Laboris, ac miles Dei
consequi, pellecti beneficiis. Soussayus. ciim eadem Palmam triumphi nobilis-Coelestibus refert thronis.
inscriiitioiie. componens Alleserrie lestiiiwnium, nsseve- Terris reliquit duIcia-Ossum suorum pignora :
raiilis, corpus S. Clari quiescere apud Auscium in Collata nobis ciEluus-CuIaraus hiec devotius :
Basilica S. Orientii, rft,r;/; liujuii Cojlitis exuvias Beatus horuin spiritus-Revisat ut nos saepius,
partini Ausciis, partim Burdegalie ci.nservari, Reddatque suiumo Numini-cum Patre, Proli, Fla-
Nos
ea re pnrum muvemuv : qiua nuvimiu partes corpoi-um,
[mini.
subiiule iitin magiius, lu ejiismoili casibus sa-pe nomtiiari Quonam vero tempore, inquit Baliizius, quove
9
corpora ; neijue vuiumiis diiltUare de vera stiiiclitate deiniiiii modo Tutelam delatae sint sacrie
Reliquia;
p illoritm membrorum, quibus et Albiemes el Tuleleiises sancti hiijus Martyris, nrecimus; illud tantum uubis
gaiidere mox infra dicemus. coiiipertum est, has octingentos annos in Ecclesia ^
Tutelensi fuisse conservatas... A^ulgo tamea fertur
§. II. Cultus sacer apud Lemovices, Tu- fabula... quaiii hic narraturi sunius. Moiis est urbi
felenses, Cadurcos, Ruthenos, Albigenses cuntiguiis, quem vulgato vocabiilo Po.lium S. Clari
et Tolosates. appelhimus; ubi neraus olim fuisse Iradunt, cuin
Tutela nondura urbis forraam erat adepta, nihilque
apud nos erat prajter monasterium Benedietinorum.
Ciiltus ijiipra nominalits Saussaifus, necdum eontm qm in IUac forte transiensqui.lam homo. qui Sancli noslri
toiwiiidj. iiupplemeiito postea sciipsit notiiiim naclus, in ipsomet
Reliquias secum portabat, incidit in feram neraoris
suo Marlijrologio aj liasce Knlendas Junii Lemovicis,
liospitem atque ab ea devoratus est. Hic hominis
inquit, S. Clari, Episcopi etMartjris, meritis raagis,
casus, sive quod comes ilineris prodiderit, sive quod
qnam monumentis clari. Stilicel, quia in Breviario ita vuluerit Deus, brevi diviilgatus est, atque ad
Lemovicensi (qiwd Raijmundi de la Mar-
aiictoiilaie
,.„,,( ^t modo
nostrorum Monachuruin aures illius fama pervenit. iranslaiionis
tonie Epltcopi recognitum, et anno mdcxxv eicusxmi
Hi in nemus ire destinarunt : se.l semper eus lielliife •"'"atiuncula
est) prxscribitur officium Ecclesiasliciim de S. Claro,
cogitatio ab incepto removit : donec audaciur aliquis
Episcopo et Martjre, sub ritu simpUri; et de Commniii
hortatus est, sumptis fustibus aiidacter omnes ad
unius Martyris reciiatur Oratio. Infirmitatem no-
expugnaudam bestiam progrederentur. Ita factum :
stram; Lectio iiulem m, Principes persecuti sunt me
receptum est Caput S. Clari cum aliquot ossibus,
gratis. Id aijro Lemovicensi iiiferiore uil/s pnrcipuu esl
omniaque simul in ecclesiam Tntelensem delata
ittlit,uix ei
Tutela, iibiAbbatia S. Marlini in Snlem Episcopuiem
sunt, ubi hu.heque ostenduntur. Fabula quidem h<ec,
Paitoiiaius erecla at aiiiio Mcccxviii. Ibi in Cathcdrali serviintiir
Lector, sed quse fortassis indicat, miraculo receptas
Tiiielx. Reliquix SS. Clari, Laudi, Ulfardi, Baumadi, et Divi nostri Reliquias. Hujusce tainen expeditionis
eorum fest.i celebranlur, respective.
i Junii, xx Sep-
raonastica;. si ea fabula non esset, extare videretur
lembris, iii Junii, In Crunico Ganfredi
iv Aujusli.
rude argumentum, ni fallor. Non certa anni tem-
C Prioris Vasicnsis, tipud Labbeum tiimo 2 Novx biblio-
pestate Canonici Tutelenses. fustibusarmati; vestes
Ihec.i: pag. 286, de istis urbis Tulelensis Palronis Iixc k
talares et superpellicea induli, magiia populi fre-
iionnuttottterl
legiinlur: TutelamWlfardus et Laudus tuentur cum quentia coniitante, hini soleni.iler eunt iii iiiontem argumenio ;
Claro, per queni serena tempora; et Baumardus, ibique rite Sacris operati, dala populo pace, eodeni """•
per qiiem imbribiis plena, Duminus ,s,Tpe contulit ordine redeunt in Ecclesiam Calhedraleni.. Hxc
orbi. Qiiie anle Dissertalioiiem Slephani Baliizn de Baluzius, iwscio cur lam absolute istam vulgt narra-
hisce Sanrlis, Tulelx sub annum .mdclvi e.vciisam.
liunculam. ejtplodens ut fabulain; anilemne dubitans,
Bernaidus Guidonis ilti clarius cjponit in MSS. No-
aiipuenlein oppellel; ubi simplicilatis ijuidem antiqux
minibus Sanclorum Lemoviceiisis iliiT.cesis : S. Wl-
multum, sed aouaraTov vei aoOvarov niltil.
Doiia sancio pliardus, S. Laiidus, S. Clarus, S. Buumadus Tu- 10 Ut ut esl, ex prtegressis apiid eumdem Balu:.ium
/iirto aiinis telam tuentur et juvant. Per Clarum clara et serena discimus, qiiod dies liiijusce Translatioiiis, in veleri
63,'. ei 932 tempora dantur per Bauniardum terra infun-
:
Breviario Tutelensi, notala reperitur, vicesima
sinc tituh
Episcopi, ditlll sicut sffipius est compertum. Deinde e.\ octava nieiisis Maji. Ipsas
eliam Reliquias. Tutelam « 2S J/iyi
CliartularioTutelen.«i ista nddunlur: Donuni Geraldi qiuindocumqiie et quomodocumque recoli solitOf
dclatas. ibid.m lutrii-
S. Martino. Sacro.sancta; basilicae S. Martini Tute- cutis claiuisse, consial ex Ilijmno sequenli, olim cani
lensis coenobii, ubi alniifici Confessores Christi, soliio die tali; in qiio, xqiie ac in Leclwnibus de vita,
Clarus atqiie Laudus, humati quiescunt ubi prffi- videmiis usurpari Pontificis
;
.vii.ii Episcopi titulnm.
senti tempore Domnus Odo .\bbas praiesse videtur. .. Martyr beate, suiiime, Clare, Pontifex,
Factum est lioc in niense Madio, anuo iii, rognante -Egris salutis saipe mirus artifex;
Car.do Rege. Ilem Donuin Beiiedicti Presbjteri. Caicis habeudi proiiiptiis auctor luminis,
Sacros;iiicto coenobio Tutela?, quod est fundatum in Cujiisque demum restilutor debilis, eitm Uymni>
lionore almi Martini PiksuIIs. ubi corpora Sancto- Cujusque saivi iiiox repulsor daimonis. i.roprio;
rum requiescunt, Clari Martjris atque Laudi Pra;- Sanator ndsis talis legris moribus,
Factaest cessio ista in mense Madio, aniio
sulis... IUuniinatur talis orbis mentibus,
nono, quod Rodulplius Rex euipit regnare. Ubi vi- Grcssus reforma claudicantuiu debiles,
JuniiT. I 2 Pacis
10 DE S. CLARO EPISC. MART.

.\ Pacis viam, salutis alque framites Proxima Lcmomensi lujro et Tidelenai dia-.cesi est D
Cullus
Ai'CToivE i;. II. Pergant citi, dureiit et illassabiles. Cndurcensis urbs, cum sun diarcsi, uhi S. Clarum,
Cadurci,
Episcopuiu et Martyreni, lii.^ce Knlendis Jund snb
Quidquid raisellis intulere criminis
Astu malignc) dsemones, noquissirais ritu sfm^diiplici coli, scimus ex Festis prupriis dictx

Mentes agentes persuasio)iil)us, Ecclesix Cadurcensis. Imo et ejus memoria^n celebvari


Precando dele duna posce Spiritus,
:
in Ecclesia et diacesi Ruthenensi vicnia, (2pud Ferrn-
Grates tibi quo concinct noster chorus. riiim leffitnr : idemque ex cliarla ad nos missa constat.
Aec prncvl admodum distat urbs ejusdem Aqiiilanix
Festum frequentat obseqnentuni concio,
primir, Albia sive Albiga, a qna AlOigenscs lntnelici
Colitque supplex nostra te devotiii :

Tu conle mundiis, .itque justos aetibus, suam iippeUationem acceperunt. //lyHijprimus civitntis
ab omnibus, Episcoinis, S. Clarus nominatui apud Gutlielmum
Tut.ns periclis ac malis
,

Terra levatos i-edde nos cadestibus. Catellum, Claudium Rohertum, Joainiem Clieiin, et
Rerum parcnli Trinitati simplici, fralres Sammarthanos ; qui similiter otnne.s secundo
Cum Patre, Nato, septiformi Flamini, ioco ponunt Antimium (hscipulLim Clari; neque deiudc

Devola laudum personent praeconia ;


invemunl qucniquam anfe Diogenianum, ad ainium
Grates agantur, concinatur glnria, circiter ccgcvi. I/onovotus aulem Albix Sanctiis

Per hsec ct ultra quseque semper seciila. Amen. Offtcio ecclesiastico, cum LectioniOus propnis de Vitii
1 1 Hts propler majuris aiinquilnlU spfciem sic re- aiijue hnc Oratione. Omnipotens seinpiterne Deus,
giuiliseliam
^^,,^^ aiUluntur e.x praprio Sarlaleiisi recentioris com- qui per glorlosi bella certamiuis, ad immortaleui
]">sitionis Hijmni duo : rpilomcn mox pnferendanim tnuuiphnin, B. Clarum, Maityrem tuum at^iue
slylosailali
eanilur. Le.clioiiHm accuralins complexi, in liiinc modum : Pontiticem, extulisti; da cordilms nnstris dij,qiam
Divina providentia-Clariim venire compulit, pro ejus solennitate lietitiam; ut cujiis hic membra
Cuin .scx viris ex Africa-Phigasque nostras appulit. pio amore amplectimur, t^jus precil)us adjuveinur. E
Tohs.r
1! Pleiius superno Nuinine-Solvit statim caliginem Demqiie scnptum est nobis, ctinm Tholosaj eumdem
Verbi supenii semine.-Vil» parans «riginem. Sanclum coli : an outem el Reliquide ejus ibi sint ali-

Gentes fernces G.Hlli:e-Lavit sacro baptismale, qu.t,necdum comperimus.


Vagosque cives Abbi;e-Certo reduxit tramife.
Idola Mai-tis destruit-Delubra purgans sordibus ;
III. Yita ex MSS. Breviariis Tutelensi
§.
Vesuna; fidem detuht-Miris pollcns virfutibus
atque Albicnsi.
Alius Hijmntis sic propiinitur.

Christidecorummilitcin Dignura supremislaudibus,


Virtute Clariira divitem-Lietis canamus mentibus J. risicr Psnlterium, Clericis omnibus,tam intvaquam " ^*

Hic raole fractus corporis-Ferri catena stringitur, extra clnu^trum viventibns, commune, et a sinijults ex
^jT^^o^-l^mi'/

In ima raissus carcens-In quo poli lux nascilur. antiqun abliijationc solituin ab init-o quotidie cantari vel 15 gcribi

Hunc .A.ngelus prfe.sentia-Solatur, admirubili recitari, prout nunc quoque habetur distribulum pev ca;ptis,

Tunc pectoris constanfia- In cariie fulget debili. hcbdomad.f ferias liorasque dnirnas ac nocturiuis, sed
Amore mentem roborat-Diim mortishorampnesciit. cam propriis recentiusque inslituds, ad singulas

Corpusque plagis i)ra'parat-Nusqu;\m metu qui ser- Ilymnis, CapiluUs, Fersiculisque ; praHer Psallerium,
[viit. inqium. habebant majores qustque ecclesix, piita Ca-
Crudelis instat carnifex-Saiiguis repente funditur : tliedrales Abhatialesquc, Lecltonaria, PassionaUa seu

Sed non movetur Pontifex-Ncc roens pavore fran- Legendarui , et Homiltaria, ad publicum noclurni
gitur. Olficii productioris usum ; sic ut ex prtmis legevcntuv
Confraier- 12 Sed ncc illud silendum est, ait Balu;.ius, buic iibri Scn]ituvx sacroi, pro temporum varietate; ex se-
TiUas, ab nostro Sancto dicatam esse Sodalitatem (Confrater- cu7idis, Sanctorum Vi!x aut Martijnim Passiones ; e.x
nitatem recepto vocabulo vocani) in Ecclesia Tule- tcriiis, SaitctovumPatrnm Ilomiliije, secnudum Ordi-
lensi institutamanno mcccclxxxvi dic xiii Novem- nem Pvminicarum, et Evangeliorum. Quorum omniuni,
bris. Huic nomen dedere Clemens Briliacus Epi- ordinate per anni circulum describeiidorum, initium
scopus Tutelensis {quem Suvimarlltani asserunt faclum videtur post seculum x. Sed cum eorumdem
possessionem aileptum xxxi Moji aiino .MC(Xcxcv) protixitas, grondia complura implens volumina, molis
Lendegarius Velianus, Abbas de Sullyet Cellerarius mojoris esset, quain usus; ideoque paulalim invaluisset, F
Ecclesise Tufelensis. Qiiod autcm uttincl screnilatem, ut, juxta ejus qui Choro prxsidebat prx&criptum, ec
S. Clari invocatione solitam poslulari, ul nobis aiiclor singuUs solum deltbavtntur aliqna; cccpevuiil, seculo ul,

esl, annis ali liinc cccl. snpra lavdatus Bernardus Giii- summum xiv {nec enim antiquura exempla facile quis
confiimat Batuzius exemplis diiobiis, sumptis
dx}nis, id inveniet) descvibi Lectwnum Sacravum breviaria, qua;
cafui osicn-^^ Feleti Coiltce, 'prisca TuteUensi linijua cotiscriplo, possenl minorum ecclesiurum publico et singulovum
tumannoUHi, . .
c „ i.
tpsnmqtie ortginalem conlextum tn ftne noelli stii
i
Clericorum prtvalo usui deservire : ex quibus demum
legendum exltibet. Versio ejus Latinn Itxc est : Anno secnlo XVI extilit et nomen sumpsit lUud, quo ntiiic nti-
MDViii die xxviii Maji, quaTranslatio S. Clari cele- mur, Ecclesiastici Officii Breviarium. Medii islius

brari solebat in Ecclesia Tufelensi, cum pluviae gcneris fmt illud, qund in nostvo Tutelensi Coltefjio Taleienn, M-
frugibus incominodarent, Caput S. Clari populo manu ej.avatum veperil amicus ho.^/it Slephrinus Bt- bicmique:

osferisura est, atque integros unura et viginti dies Unius,ium tum in sludium iUustrnndx mitiquitatis in-
patuif ; ut cuilibet licitum esset ad sacras illius tentus; unde et occasionem sumpsit, Tutelensi [quam
Reliquias orare, quo tandem rediret sua coelo sere- parabat) liistorix praemiitendi Disserlationem, sitpra
nitas. Non impetratum est. Siquidem toto illo
aigre num. 7 laudatam. Appavebat enim exnumero Lectio-
teinpore, quo sanctum Caput oculis mortalium num xn, in quas distribuia Sancti Vilo eral, Brevia-
osfendebafur, raro pluit. Annn mdxxxii solennis rium istud, juxta monastici Ordinis formam, descviptuin
processio aniio processio in urbe Tutclensi facta est die vii niensis fuissead usum Monachovum illorum Tutelensinm,
Ia32,
Aprilis, perque urbeiii circumlatai sunt sacrae Re- quovum Abbatia in Episcopiiim convcvsa fuit unno
iiquise SS. Clari, Laudi, Ulfardi ct Baumadi. Huic Mcccxvni [uti dictum esl) servaio tamen mona&tico
cereiiinniae pr*sentes fuerunt Canonici, Presbyteri Ordtne, usque ad annum mdmv, quo Capitulum ex
parocbiarum S. Pelri et S. Juliani de urbe, (_)pti- Rcgulari factuin est Seculare. uU apud Sammurihanos
mates et populus. Haec aufem fiebant, ut Sanctorum docel idem Buluwis, Decanos Tulelenses enumera-
prccibus exoptatam aeris temperiem daret Deus. turus. SimiU' aliud Bvevtarium, i,cd ex forma Cano-

nicali
DIE PRIMA JUNII. H
nicali drscriptum, ideoqiie Saiicti Vitam iiitra iiiime- tandem exturbati, iter dein expleturi coeptura, ma-
rttm IX Lectiotium conchtdens, exaratitmqite ad iisum rinnm repetivere navigium.
Ecclesiic yjllfieitsis, reperit ante nos tjninquaginta 17 Igitiir Romam
longa f satis navigatione pro- /

annos talium curiosus alii/uis, et qux ibi iiivenit Pa~ vecti, decreverunt aliquantulum dcraorari.
inibi

tronoriim Albiensium Propria, manu sita transcripsit m Suiiimum denique Sedis Apostolicae g PontiHcera
quaiernuin, apud nos asservatuin. adeuntes, iUius ssepius et ad instructiiinein aniraae, liomam ventl .*

14 Porro liret utrobiijuc apparent contexliis , ex gratia colloquii et ad corporum subsidium, rauni-
:

priiis scripta Vita acceptits verbotenus ; mirabili tnmen flcalargitione suntusi. Interira fama currente, nun-
tliide habetur
in/e;cr fiher mndo fartiim fst, ut,rum utriusqite Breviarii Collector tio percepto, quod in Gallicis atque Aquitanicis
VltO', cotnpendii cattsa bonain prioris contexlus parletn oinit- partibus inulti coronarentur gentili perseciitione
teret; Tutelensis qiiidem primas octo Lecttones conli- iiiartyrio, h tamtae gloriae sancta cupiditate permnti, k
nuo tenore transcrilieret, ultimas quatuor acciperet ex illucstatuunt iter dirigeiidum, ubi per inajoris tole-
fine ; Albiensis vero inde sibi crederet incltoandum, ubi rantiEe meritum, glorige celsioris assequerentur et
de adventu Sancti Albiam inchoutur narratio, qiio usque praeraium.
fere se e.rlendunl pr3ed!ct,r octo Tutetensiitm Lecliones. 18 Nain ubi opfati hujus perceperunt ruraoris j. iv,

auditum. S. Clarus sodales convocans ceteros, hu- excitat illos


lla ex utroque Breviurio quadumteiius integrari potest
conlextus ntx, qux tpsa tamen composita fitil, prxlu- jusniodi adhortatione affatus est illos. Quid, quieso, °/^^,'"''^"

centibits quilmsdain ipsius Sancti Gestis, ab antiquiori- est, venerandi sodales, o Christianissimi viri,
bus scripto quodam transraissis quibits Auctor ad- ;
quodcum ad relinquendam pro Christo patriam, pa-
didit alterum librum Miracuiorum, magno ctim histo- rentes ac proxiraos, atque ad superanda omnia de-
riae damno deperdilum. Elenim ex eo potuissel innotes- lectabilia aniinum duduin assurapserimus
mundi,
cere, tum locus ille prsecipui cuitits, ubi tot miraculis invictum, viceritque in tali certamine ille in nobis
Sanclus claruit, el nova istaic f^ita composilu fuit ; lum qui dixit: Ego vici mundum . nuncproeodem mun-
Auctoris setas, quam ne maqnam esse prxsumamus, danara reraoramur pati pressuram et tainquara se- ;

facit prioris libri stylus vertmior ; ut necesse non sit, mipleni, ne dicain penitus vacui fiducia, qiia nos ju-

ipsa ab anterioribus scripto transmissa gesta, seculo xii bet in hoc quoque confidere, cunctamur forsitaa
aut XIII velitstiora credere. Ea aulem sivel oiiginaria, capessendam, ipso in nobis certante, victoriam ?
pi gestis aiiti-
ul primum fiterunt ; vel snllem integra, uti Breviuriis Quid juvat huc usque mundana prselia subegisse ;
quiorltttis
surttptx. scribendis servierunl, habutsset Baluzius ; duliitat rom- cura in tantis jani victores, nunc ad martyrialium
munis noster ipsiusqne amicus Armaridits Gerard, in titulosgloriarum et feminse prajeant et infantes ?
epislota per qiiam Disserlalwnem prxdiciam iwbiscum Accingaraur igitur ad certarainis bella divini pro- :

commumcavit,utrum f//e ingentera in Tnietensi Bre- peremus ad loca, in quibus candidatorum consortia
uiario thesaurum repertum sibi credidisset. Non antbi- Martjrum, et prseraia possimus sublimiora mereri.
go certe, quin ea qiia ultimum fuit qrandiori veterum l'J Arraa, inquit beatus Clarus, capiaraus, Fra- t. v.

monumeri.iorum dijudicandorum eiperientia. minus ei tres, ad dimicandum, quibus induti sancti et humi-
quam volititjuvenis, annoritm tuiic so-
fittere voluisset,
les corde nesciunt vinci hoc est. fidei fortitudinein,
;

lum XXVI. Hoc iit per se arhitrari tector possit. plaeet spei longaniraitatein, dilectioais Dei, qui tantum
prxdictas Lecliones integras proferre, sic iil lilieris T nos dilexit, pro toto posse sincerissimam recompen-
el A ad marginem posilis paleat, ex qito qiwlque accep-
sationein. ac perhoc semper invictam pro ipso liben-

tum sit Breviario. ter orania perferemii constantiam. Sin aliud forsan

IB Sanctus igitur aacbeatissimusClarus, etPon- placet cuiquara vestrum, aut hoc ipsiim, qualiter
cousilio piitatis prudentiore tractandura ad
tifex gloriosus, regioiiibus b Africanis (ut antiquiore fiat, ;

quadara scriptura traditura nobis est) oriundus et ; praesens noster ccetus fidele super hoc in commune
Ex Afiim in occiduas orbis partes, pro pereuntiuni salvatione consilium capiaraus.
oriuiidits. nnpulnrura, superna iniseratione directus ; Gallicis 20 Ad hajc unus ex beatis illis coraitibus, scilicet

vel Aquitanicis gentibus, prirao quiilein raagnificis S. Severus Tu, (inquit)beatissimeCIare, perquem
:

prajdicationibus, pietatis, virtuturaque mnltiraoda- nos Dorainus ad tara salutifera dignatur hortari,
rum satismirabilibusgestis emicuit vere clanis de- ; ipso credimus inspirante, poteris consiliator quoque „

hinc passioniim, miiltuin mortalibus admirandaruin, in hoc optimus fieri. Incunctanter itaque tuum no- ^, j^^^^^, ^
fortissinia tolerantia clarior est effectus ac demura ;
bis consilium absque dubio secuturis expone. Tum papa consi-

superiori curia receptus, coclestiuin collatione ille : Quantum (inquit) videor raihi primitus ha- tiumpeiere.
in
beneflciorum, assiduisque miraculis, jani per orbera bendi vi.am videre consilii Sanctissimus Urbis Papa ;

splendet usquequaque clarissimus. Hepc in prirnis ac summffl Sedis .\ntistes, super his consulendus no-
ita proposita, deinceps, eodera quo proposita sunt bis maxiine quia ex quo hiic devenientes, hic ad
:

ordine, probabiliter asserainus. Primo videlicet ex tempiis raoratui-ireiiiansimus, et colloquiis ipsius et


ipsiusgestis, ab anterioribus (ut prsetaxatum) scripto beneHciis fainiliariter ac liberahter usi sumus.
transmissis ac deinde ex 21 Ite, inquit beatus Antistes, Christi Domini r. vn.
quodam notitise nustrie ;

mira- gloriantes et gloriosi nomine, ipsius anxilio fulti ac


his, quae ccelesti sede locatus, sa^pius confert '^J,^,''^"^
freti inunimiue et, ut audistis, in partibus Aquila- „„„,„„,.
culis c saliitaribus terris.
:

nicis, gentili per.secutione raultis pro piet:ite labo-


Septem, ut tradunt, coiuites fuerunt
I() qui ;

Chrislianii Hde pariter irabuti, parique fidei fervore rantibus Christianis, vestri .adjunctione concurrite ;

ac sancti operis incitati, patriam ac parentes, et quai ut et ipsi. non t.antuin solatio vestro et ailliortatio-
fortissiraaj toleranti» roboreutur
possidebant oninia relinquentes, urbem Romam de ne, verum etiam
exeraplo et nesciis adhiic fidei Christianae vestra
transmariiiis partibus deireverunt expetendam. No- :

mina eorum, Clarus et Justinus, Gerontius et Se- priBdicatione conversis, Christianitas ipsa, quain vel

verus, Polycarpus et Joannes, atque Habilius. Hi delere penitus vel saltem ininuere inalignitas inimi-
iim sociis scj nu-
igitur Roinain,ut dictura est, tcndrntes, cura ad ca conatur, multiplicato potius Christianoruni
civitatera quaradam, vocabulo (ut fertur) e Joppcn, mero seinper augeatur. His ita sacratissinius Anti- Episcopus co'i-
placuit, Eccle-
navigio proveliente, venissent populus ibi non par- ;
stes peroratis, ceteros, ut de singulis secratus
siasticis ahisgradibussubliinavit;
beatissimum vero
viis proedicatione illorum ad Deiim veriira ab idolis
Clarura ad surami Sacerdotii delegit i ac sacravit
est conversus. Pro iiiia re, dira in eos Principum
civilatis iracommota, perseculione denique gravis- Oflicium.
ac de civilate 22 Itaque saiictus Clarus, ad summum Sacerdo-
sima excitata, iujuriis multis afHicti,
tiu;n
: :

H DE S. CLARO EPISC. MART.


liura AposfoHca (ut dixiraus) sacpatione ppovectus, Pontifices, de falibus quidnam cunctis portende-
cum fr Presbytero Bai)ilio civitatem qnamdam, Co- rent, mutuis coepepunt ad invicem fractare con-
loniam uuncupatam, conimodum sibi duxit prasdi- sifiis.

cationis gratia expetendam quam fama roneepe-


: 27 Tunc unus ex civitatis Ppimoribus, nomine
rat popiilositate multa divitiisque nimis refertara, Yboldus, qui (ut conjiciraus) nonnulla de fidei Chri-
sed deditam idolis, et Dei vepi cultus penitus igna- stiana; doctrina, faraa tantum discuprenfe. cpudelo
ram l tamen auditu pepcepepat, ea quae audierat ita et Chrlsti /tde

A. I. 23 Beatissirao Ciaro apud Coloniam residenti, et hssitantibu^ cospit intimare concionibus, Jam du- palam anmtn-
Colonia degil. tiala.
popnlorum, pep ipsum Domino acquisitorum. cu- diira in his quoque Occiduis partibus ad luulto-
ram ibidem cum surama devotione gerenti, nun- ruin pervenit auditura, in Orientalibus regionibus
tiatur, ppoxiniam quamdam, Albiam noinine, civi- extitisse olim viruiu queindara , nomine Jcsura,
tatem, totamque circum circa regionem, da?-
illius sapientissirais eloquiis, ac salutiferis prasdicationi-
moniacis adliuc cultibus oberrantem, ita divino die- bus, virtutibus quoqiie nimium admirandis prajpo-
bus illis mujclatam esse judicio, ut et animalium fentem salis atque magnificum. Is etiam multis sibi

quorumcumque, et bominum peste saevissiina de- credentibus. suoque inheerentibus discipulatui, eara-
saeviente, t«ta citius deleretur ; si non illi cujus- dem contulit .".alutaria pra;dicandi et adniirabilia
cumque aut Dei, aut Deo danante bominis ope ce- operandi virtutem atque ad hoc ipsura tntura eos
:

lerrime subvenipetup. Tum Clapus beatissimus, pe- direxit in raundum, ut et ppasdicamentis suis et ge-
reuntium procurape salutem jam dudum assuetus, stis, ad verara edncerent homines sapieiitiam. et
horum quoque eo maxime corporaiem grassapi do- maxiine de uniiis surarai ac veri Dei cognitioue cul-
luit inleritionem, quo divina' veritatis ignari, post tuque instituerent : idola vero, qufe errore cole-
teiiiporaleni copjioris morteiu, aeternam sine dubio baiitur antiquo, velut malignorura latibula dsemo-
indp Albiam
discessurux,
subibunt animarnra pepitionera. Quappopter adsci- niorum, conlemnenda penitus, et abjicienda do-
tis Ecclesiae suie Clericis, sibique cubaspenlibus ora- cerent.* Qii« vidilicet doctrina per totius .'isiae,

nibus fidelissimus ac peligiosis, perlati nuntii cau- atque -Afric.e, Eiiropas quoque innumcras regiones
sara eis in notitiain defert, verbisque multis ac mo- tanta est jam disseminatione ac fructiflcatione raul-
nitis inst.intibus su,adet, jiopulo inaxime vicino, tiplicata,ut pene nos soli, in hoc orbis Oecidui
in servilute [diabolij m pereunti, pia a se debere mi- angulo constituti. divinas hiijus .xapientise saiutiie-
sepalione concuppi. rasque docfpin:B adliuc videamur igiiari. Unde puto,
24 Quo tandera pcpsuaso, Me, inquit. ipsum il- jam foptasse pep alique;ii talium doctopuni, ad nos
luc oportet accedere, iiec tantce lei curam (rae toi^ usque tanti bimi notitiam propinquasse; idque et ap-
pente segnitia) aliis delegare : et quia binc abeun- reiititiie vocibus inclamapi. et siraulacporum, aut
ti mihi, quo fliie pes futupffi ppogrediantup ignopo ; potius diemonura in eis latentium, repentina lacifur-
coTtslituit Sa-
ttirtum Episco- vos totius Ecclesia; urbis bujas .administrationera, nitate monstrapi qui vel ipsiiis agnoscendai verita
:

Jrum, quo siuguli officio [fungimini] procuretis, edico. Fpa- tis proximatione deterriti, vel suaj proxim.a; deje-
tpem Sabinum (quem inoribus. et actibus, totiusque ctionis ma>roreconl'ecfi, jam sibi servienfium aut non
vitae religiosa? viptutibus adornatuin , Episcopali audent. aut nequeunt atlendere famulatum.
officio [existimo] aptum) noslpi loco suminum hic 28 His auditis, dum ad invicemde talibus conqui-
n delegaiuus n Sacerdotem. Rannulfb o et Ramfpedo mnt, et fabulantup urbis portam vip beatus ingpe-
; converlil
et alios mini- specialitep administpaiidam verbi Dei delegainus difur. quem quidem.excircuinjacentibus agris ef sub- Albtenses
slros Ecclesir.
praedicationem. Ceteros omnes Ppesbjtepos, et urbicis locis plurima concurrentium cipcumscpse-
,

Diaconos, aliisque officiis divepsis gradibus mini- rat multitudo qui veoeranfissimse persoiife habitus
;

strantes, suo quemque ordine, Ecclesiasticis man- incessusque religiosi insolita visione suspi.nsi, raa-
damus institutionibus atque utilitatibus deservire. xime prasdicationis ejus dulcifluo intentissiine
au-
Florentiiira y vero q atipie Eugeniura, et Montanum scMltabaiit omnes eloquio
P 1 Hic ergo confinuo etiam
itinepis nostpi comites ac socios decepnimus assu-
?',
civitatis et proceres quique jiinguntur et popiilares;
mendos. et quae sinf, vel quid sibi vellent quae diceret, om-
25 Tuitionem autem omnium vestpum. Ecclesiffl- nes curiosissim:is ad discendum erigunt aures Qui-
A. II).

c que defensionem, sub Dei ac Domini noslpi Jesu bus beatissimus Clarus, divinitus docendi grafia
Christi proiectione et auxilio, Domino duce. injun- seinpep plenus, suniraam totius obfinendffi salutis
gimus Alderaario ceterisque Magistratibus urbis, ei- saeris et necessaviis explicuit verbis ;tofainque illius
dem Domino Christo vero pietate et digna devo- [civitatis] circumcirca regioiiein. daeinoniacis adhuc
tione subjectis, ut tempope vitae ppa>sentis, libepo cultibus oberrarifera [percuppit] ; itaque divino auxi-
et secuio Doinini famulatu, et vobis et illis a-ter- lio ei adjuvante. populum eura converfit, et ad
na; vita; glopiam conquiratis. Tum singulos
deo- Christi baptismi gi-atiara innovavit.
sculans custodiffique supernEe comraendans, ac
, 29 Cum igitur B, Clarus Albise pep fpium anno-
demum valefaciens universis, cu.m dilectis co- pum spatiura inopain fecisset, et multis miraculis pep
mitibus iter est aggressus, Prosecuti sunt tamen Lectoram
eum a Deo facfis. ef raulta turbahominum ab ipso abtl
illum alii plures, pro discessu ejus lacrymas
non Pontiflce baptizata, et Episcopo nomine Anthimio s
parvo dolore fundentes et cum eo ad pegionis
;
illius in eadem civitatenomine Albiaconstituto; adquara-
finesusque progressi, ipso tandem sunt supplieante dam urbem, iiomine Lectoram, peprexit, ubi divini
regressi.
verbi solita jacere semina citpit. Verura optata diu
2« llle autera ciepti raatupator ifineris, cum jam ppo Christo comppehensione passionisque proxiraa-
prajtaxatffi propinquarel moHnibus civitatis, puella tione gaudenfissirausducijubetur ad teraplura Mar-
qua:dara, nomiue Asteria. dasmone furente cop- tis, aut sacrificiorura ritibus sponte subdendus,
aut
repta, vocibus magnis inclamare civibus
cojpit, poenis omnibus imraanissime discerpendus. ( • Igi-
/n ac:ce,su ad urlii ilhjam ppoximura adveiitape vipum,
per quera tup sacrilegara perductus ad arara, sfatuamque
Alttiam, oranis illa regio ad Deura vepum unumque con- Maptis in loco cepuens edifiore statutain : oculis
verteretur et solura, Mox et simulacra, dasraonicis ol> statuani
coppopis dipectis ad cffilum, obtufibus aufera raentis
Marlls de-
respunsionibus assueta, insolito ob illius vipi
proditur at/
pra;- ad Doraiiiura, dum verbis illi supplicat paucis, illa jeclam
sentiam obticuere silentio. Itaque
energumena. simiil omnes, stafim corruit sfafua Martis, atque ita perfracfa
turba quidem plebeia prascipue
vocibus arpeptitiffl' deducitur ad nihilum, ac si in eo loco tale quippiara
simulacrorum vero silentio teraplorum
permoti numquara fuerit visum. Obstupuerunf paralarum
ministri
;

DIE PRIMA JUNII. 13


V n>inistri pocnarum, perditum Deumsuum summum : denti Prologo, guem Lecliomm scriptar omiserit :
flagrls cxdi- ingerauere Pontifices. sanctumque Martj-rem fla- qnemque liesiderari dolemus, aliquid de occasione scrip-
tur:
gris et verberibus durissimis attrcctantes, ad Ju- tionis xtateque aurtoris et ipsiustnet vitx verosimiWer
dicum audientiam reducunt; acclamantes, nunc docturum, si inveniretur.
mabnim illum ac maleflcum evidentissime compro- b De Ecclesia Africana, sub Primatu Cartliagi-
batum, qiii tantam reverendi statuani numinis, ma- nensi, cgregium plane librum eilidit an. 1679 Emma-
nibus intactam, prajcantationibus solis, cnntritione nuel a Sclielstraten, tunc adliuc nostrx Antuerpiensis
acperditione subita deduxisset in nihilum. Ad ha;c ecclesiip, ]>osten Faticanse Basilies' Canonicus et Biblio-
furor rabidus auJientium concit.it sensus, et ad poo- tbeex Cuslos ; sed pro dolorl in maximorum rerum
naruni crudelium inferenda instig.-it duriora suppli- principio morte prxmiUiira nobis ereplns anno MPCxdl;
,T. X.
cia. Itaque per cardetum trahi prsecipiunt nudum;
*
ubi cap. 2 docet contra Boronium, non fuisse fidem
in equuleo
inde in catasta extentum fortiter mactari duris icti- Cliristi in Afyira ab Apo-itolis eorumve
tortus. iliseipulis prx-
bus plurabatarum. Uehinc toto triduo suspensus in diiatam.primumque co inductam post annum drrifer
equuleo, dnm nulla polest flecti aut acerbitate aut 100 au( 120 qnod jiiverit observasse pro infra di-
;

diuturnitate supplicii, jubetur rursus in carcerem cendis.


trudi. c Vereor ul sinrera tiicc lcctio sil, forte scribendum
30 Sed non erat illius benignissimi talium militum erat, S ilutaria : De itlo miraculoriim libro cert us nos
Regis absque solita cnnsolatione diutius relinquere deeebit uliima Lectio Brev. Alb.
tolerantiam tantam pro ipsius nomine certantis. * d Hos pariter omnes, uti num. 6 dictum, Carolus
Angeliro rursuni u fruitur obsequio, Angclieo mo- Magiius, Burdegalx reiro altare unnm, invenitur re-
at> Angelo netur et docetur alloquio, securus efficitur de victo-
confortatur.
condidisse, ul Martyres ; iinde fortassis oecasio data Vitx
ria indubie proximeque futura ; acsic absque ambi- liujiis Auctori, ipsos huic S. Claro socios ailjnngendi:
guo secutura, spe beata, perfruitur jam corona. quod si fuisscnl, ptures illi haud dubie Ecrlesias sua
Astans naraque ei post noctcra Angelus dixit Con- : prxdicutione divisim illusti'assent, ab iisque ut .Sancti
I

stans estu, niltimeas, quia diecrast.ina, pugnafelici colerentur, salteni plerique : nunc trium dumta.rat no-
peracta, niartyrii te glorioso subliinunte triiimpho, viina, Juslini scilicel, Gerontii ct Ssveri, Gallicanis
in solio residebis, Christo collocanteatquecoronante fustis reperiuntur adscripta. Primiis i Moji colitur Bi-
snperno. gorrx; sed qux ejus ejtat Fita fnbiilosissima, ibidem
31 Acceptis dictis Angelicis, post noctis moras, a nolns rejectaest; atter festum hnbel iv Moji prope
deductis tandam tenebris, dies optatasuccedit. Pro- Atarum ; sed tam hic qttam iste repiitantur Coufesso-
duci rursura julietur e carcere, atque judicio pras- res : teriiiis, ut Abb<is. memoralur in Supplem. Saus-
sentia; principalis astare. Interrogatiir, utrum se siiyi I Augusti, eoruinque omnium an pertineat aliquis
adhuc inccepti vel sero poeniteat, jussionibusobtcm od S. Clarum, meiito potest dubitori.
peranduin jam sibi esse decernat. EuinJem se res- e Joppe nutissimus Putxstinx portiis, nee aliam
pondet esse, qui fuerit, ejusdemque animi fide invio- hujus iioininis urbem norunt Gcographi. Tolo igitur
consCam in
fide
labili perpetuo fore promittit. Tura vero certissime Medilerroneo e.cerravit, quisquis eo adduxit ex ylfnca
jam probato, quod constantiffi tantae virtutem ina- Hoinain navigitturos ; nisi gratis comminisci quis velit,
nissimo floctere labore tentarent, supersedendum prius profosilum fuisse Hierosolymis loca sancta visi-
quandoqueceterisjudicantpcenis raortisillum acce- ; lare, aia tempestate fuisse expulsos ; mirumque est huc
leratie compendium, obtruncationem subire
c:ipitis nou itnimiiilverleutem Baluzium, ciim scripsissel, Mare
decernunt. Ita mcenibus urbis eductus, perductusque ingressos qua patet in Italiam facilis via, inctinctan-
ad locum taiita sibiprieteritorum lemporum diutur ter addidis.se, qtiod Joppen pervenerunt.
gladio oc-
nitatc desideratum, orationem ad DDminum fudit, f Longa satis, si ex Joppensi portu repelita navi-
cidilur scque, atque omnes quos illi acquisierat, regendos galio, uipoie teucarum,c'.rctter 700 : at si ex Afriea,
eidem suppliciter commendavit ac : sic, genibus sic proprie dicta Romanorum Provtncta, cujus caput
flexis, cervicem spiculaturi hilaris et proinptus Cartltago, non tongior qtiam leacaram 200 trajectus
extendit ; totoque civitatis jiopulo spectante, et la- fuertt.
crymasaraarissimasprolundente, ictugladii percus- g Melius hic nomen Ponlificis omiltitur, qitem Ana-
sus occiibiiit. cletum qtiidam dixerunt, iinumex primis successoribus
32 Hic liiletur litiri primi fuisse finis; hbri aulcm Pelri.
et post mor- secutidi initium fuisse assumptum alt Alliiriisis Bre- li Slilpitius Severus, qui an. 422 floruit. Iib. 2 Hist.
tm miracu- viarii Collcctore pro Lectioiie rx ; cujns Lectioiiis iiu- sacrx : Sub ,\urelio, Antonini filio, inqtiit, persecu-
lis claret,
A. IX.
merum quidem notutum invenio i« ecgrapho nostro; tio quinta agitata, an. 162, .ic tum primum inter
sed non ipsa verba. Liilori enim [nt mdebalur) super- Gallias MartjMMa visa, serius trans Alpes Dei reli-
/luo pareens scriptor; Post ejus, inquil, virlutura gione suscepta. Qnod licet sic explicet eruditissimus
Anaoephalieosim, itaait (Brcrniniim scilicet, ubi illa Bosquetiis, ut non neget a lempore Apistolico cxpisse,
Anacephalxosis reeilabutur.) De illis, qu>x> hic vivens aiiquam Evaitgelii luccm splendescere in Gallia, Mar-
operatus et passus est, editus prolixior jam videtur lyresque nonnullos subiude factos ; Seferitm tamen intet-
esse liber : de iis vero, qua; per illum mirabiliter lexisse veiit illustria et in omniuin oculis /'Hda^a
gesta sunt, post ipsins ad superna conscensum, al- Martyria, quole Ltigdunensiuiu Martyrum fiiit ; et
terum putamus pro nostro posse, Doniino juvante, quatia liic Auctor sibi est imoginatus.
cuilendiim qui liber ulinam adliuc alicubi supersit.
:
Bertrunitits Turrianus, Tuielcnsis Decanus an.
i

Interim licebit prirsumerr, scriplum Albix fiiisse ; scripsit Institutiones Ecctesix a quo-
ibiqtie 1587, qut siiar,
ad eorpus ejuspatraln miracula : siijuidem corpus ipsum dain S. Eugenio.quem B. Dionysiidiscipulum fuisse
Albitr liaberi testatur, qux lie ipso recitatur Oratio, contendit, Episcupuni factuin Clarum ait, apitd Ba-
licet forie non inteijrum, sed Reliquiis per varias civi- liizium pag. 13.
tates diiusis imminutum. k Q«am(;u(ira Colonia Nemausus, Gallix Narbo-
nensts civitas, notir antiquis Romanis sit ; eaqiie tran-
siri potuerit Roma in Aquitaniam euntibus : non est
ANNOTATA.
tamen Albiie, proxima! [ut mox dicittir) civitati, vicina,
nisiex 40 leucarum et amplius lutcrvalto : nec unquam
aParliculalgitnr, in principioLegendarum plitrium aut illa aut alta ulla Gatliie eivitos invejiitur antijjuitus
sic fosita, indicat continuatioiiem cum aliquo prsece- notninata simplicUer Colouia. Nota tamen erat, quando
scribebat
:

16

DE SANCTIS MARTYRIBUS ROM^ PASSIS,

JUSTINO, CHARITONE, CHARITO, EUELPISTO, HIERACE,


P^ONE,
ET VALERIANO SEU LIBERIANC
COMMENTARIUS IIISTORICUS.

$. l, An idoni liic qui Justinus Philosophus, et euni Sociis capitc plexus?

ra'ci hin septem Martyrilnis ita Iribuunt lotnm \n\ Apritis prxterinissum, placet hic Latinum exhi-
cincA AN. (>^ ' liitjus dtei Ofjkiiim in tiiia Meiiwis, ut de iis bere ; quale infra, ciim retiquis hujus mensis Sancto-
CLXvn.
'Wfsulis sint l-.i/yji sive Versus, Unn Assiniiles ru7n Elogiis, daluri sumus Graeee ; est autem Inijus-

.^ qnam Siiniles, (IIpocojyLOia et "Op.00: illi ap- 7nodi : Justinus, Cliristi sapientissimus Marfyr, erat
pelianl) Tropariatiue cl Canonis ottines Odae ;
quas ex Neapoli SjriEe, vir Philosophus et multaiu ha-
qiiidtm e.v nntiijuiorihtts esse, a Sanctis Jonniie Da- bens scienliam. Hic Christiim diligons, et eum
Uiasnno, Svi/lnuniove, aut cortim Collegis compositas ,
odientes aversatiis, divinn ijuolidie zclo magis ma-
Di/oj Jusfiuos
faciunt Gr.tci.
piubai defeclus eteganliaium, a posterioribus Ilijmno- gisque succeudehatur. Quupropter et Roinam ve-
B fjrajiltis passim observatarum, qui et Acrostichos fere niens, siib iniperio Antonini. et lihrum scribens,
p
IJijmnos compnsuerunl, el ipsi Achro&lichidi suum no- partim quidem contra errorem idulolatriie, partira
invti aut inseriierunt ant snhtexuerunt . Quin aufem vero de fiie in Christum, tradidit eum Iniperatori :

itdem GrA-ci, suUem poU cinnpositum et orduiatum Of- qui ^apientiam ejus demiratus atque scientiam. eum
/icium isiiid, sacrse hujus turmas autesiijnanii7n Jiisti- nou soluni non interfecit, sed etiam cidlaiidavit.
Dum, crediderint diierstim a celebri ejus iiominis Phi- Quoiiiam autem etiam in suis inter idolnlatras disser-
lostipiio, suis pro re Clirii,t'.aua Apnloinis nnmortaie tationibus idolorum cultuni demonstrabat esse per-
nomen in lcrris, atque Marlijrii liiiirenm commeriio in nicitf^uin, et Christianorum religionem scriptisex-
Jn ,Vcn<ris ac
aelis ; duhitare non sinit ijeminalum cx Sijnnxariis plationibus stabiliebat; odium incurrit Cre.sceutis
Typlco
Eloijnim, cum aptalis ulriiiue dislichis, diversum mor- Philo^ophi, qui his stimulatus. non prius desiit in-
tis ycniis expriwenlihiis ; quibus unus xwv£('w, cicuta sidiari, quam ipsum de medio sustulisset. Mena^a
potatus dicitur ; alter ii<^ii., gladioplexus : quemad- di&tinctius [nescio an et verms) sic fininnt periodvm, In-
modum piuribus deduxi aJ. xni Aprilis, quo Philuso- vidia porro Crescentis Philosophi, multis toleratis
phus a Lalinis coUttn'. Ex titiilisqnoqui: Syna.iuriorum tormenlis, enecatur ; /nm addunt , certo non minus
fonnatum Typicum, eam ipsam a.'sinnalione7n diversi- quam vere, Is vitce puritate atque innocenti:^ ad vir-
tatis confirmaU f( Caput y.q\ i. 24, comptecteiis Re- tutis fastigium pervenit ; onmiaiiue scientia tam di-
gulam dtvini 0[Juii pro mense. Junio, sic nedilur : vina quam humana plenus, librus sane doctissimos
Eii; -r.y a' I.M priinam diem, Toi) 3t-/i'ou MapTupoc, atque utitissimos cunctis fidelibus reliquit, qui legen-
'Joucnyoy Toii ^^iXoGiJcfou, eTepou M:z&tu6oi:, '|^uoti'vo-iJ, tibus eximiarumrerum cognitionem adferuntmJnime
xat TO)!^ olv aC-u), SauctiMartyrisJii.stiiii Pliilosophi, vulgarein. Est autem NeapoIis,snie [nt Men.'ta) Fla-
et alterius Justini ac Sociuruinejus. Imo Meiiolo- via Syrire. civilas Samaria^, Sichein antiqnis dicta.
gium Slacorussunm, quod Baro Sparu-enleldnis Suecus 3 /Itnc porro ad ulterum, velut atterins Justiiu ac
nohts e.z Muscovia utlulu u se Laline reddilnm {ul in- Sociorum Elogium, sic progreditur idem Basilii Impe-
fra^adproprios duos ejus gentis Sauctos,dicetur) addit, Tatoris Synaxarnun : Kat "AO^.yiat; Toi; ay MdiLi. F
Pliilosuphura quidem pu.^^sum, aniio cc, sub Severo ;
^\o-jCzij'yj xai T^; C"JvoOi'a^ xixoij. Et certamtn sancti oliiid his 7

Alterum vero, anno cxxiu, sub Hadriuno : qiU anni Martyris Justini ac Societatis eius tum subjunqu : -''"''i'''''""
:

vel Gr.axo more numereutur, sic ut octennio adjecto re- btiam hi Sancti Roinai versabantur, dctcentes m ouni,
VDcan ad calcutiim commtniis ^rx dcheant, et anno Christi nomine; comprehensi autem ab Urbis PrEe-
cxviii ei GXXJii respondere : vel tnore Moscovitico qiio fecto, primum carceri sunt inclusi post raultos
;

usum vulgaris xiie, t^neri sequenli die ostendam. deinde dies jussi sunt coram illo sisti. Exami-
Qunmquam iu prxsenti casu parvi referat id nolasse : navit autera JustiJiuiu Pra;fectus , atque post
cum Severujs imperaverii ab auuo vulgaris a;ix cxciv multas variasque interrogationes ; Dic, inquit, Ju-
ad ccsi Hadriaiius ab nnno cxvii nd cxxxvni
; el in ; stine, utrum fustigatum te decollatunique omnino
utroquexqualilererret Moschorum Chronologiu, quia ad credas incadum conscendere. Respondilque Justi-
Antouini (/ui llddriai no shaei-til In.pnn.jn Juslius nus, Spero hereditatem regni coelestis consequi , si
Philosophus scilur pertinere. ejusniodi cruciatus prumpto animo sustinuero. Cui
2 hlis sic excusis Mena^i.s ac Typico nec non Mo- Prsefectus, Ergone opinaris quod in ccelum ascen-
schorum Menologio consentitnit omnia, quotquot vidi- des, ibique recipies bonorum quurunidam rotrihu-
fn Sifnaxariis mtis et tongtun enset enumerare, Sijnaxarian MS. in tionem ? Et Justinus Non opinor sokim, inquit, sed
;

aufem aliud eo diversa a Menxis, quvd, omtssis partihus


Philosopho,
ceteri.s Of- certissima persuasione id teneo.Tunc'Praefecti jussu,
fkii ad Sunclos speclanfis, sotas eorinn synaxes sive
fe- capite plexus esi, sicut et Sancti qui curn eo erant.
slivitales iiidicealcinn hrevi tininscujusque elogio. flic
; Eademlere habent excusa Menxa ; sid Sociorum 710-
satis fucrit indigelare onniinm anliqnissimum, ex MS. mina, m Elogio praeteiHa, sic proponunt in tilulo, J^
Cryptx-ferraix sumpitnn, atque Imperatoris Basilii a{iT>5 r.p.i^a Eodem {sciticet primo) die, xwj aytojy Mccp-
Porphyrayennetx nomine tnsiynitum, quia ab ipso vel Tupojy, IoucTt'yoi', Xap/TOJvoc, Xa^piToiJi;, EveATTtCTOU,
ipbius jussu cotteclum, ubi sic tegilur : Mr,vi 'Iovvt'oja\ 'lepcfxoc, Yiiwjoc, xsti haXtoiavoi). ct nmn$.t
"X^lr^Qic, Tw
MapT. TouaTi'i/ou tov OiXo^ocj-ou.
xy. 4 Singutis islis Divtonense Synaxarium, in a.ssi- capite plc-
Mense Jumo die i. Certamen sancti Mart. Justini gnandis cuique Sancto distichis propriis arctuntins ce- xos dicunt.
Philosophi : et subjungitur Etogium, quod, pratdicta teris, more suoplausit\: sed erravii cu7n Justum, vetut
. ; ;

DIE PRIMA JUNII. 17


a Justinn diuer.mm ,
primo poal eum loco posuit in litu- TTpooxyvEtv Tpi'aoa. Dei sapientia ornatus sapiens Ju- D
lo, yivr.iir, T'oy uy. MsipT, 'lo;;r;Tt'i"j\j, 'loiJ^To, elc. cui er- stinus, Gentilium Philusophiam fatuam reddidit, at- AKTORH
rori amsonarc cHslichon snbsequens sic vidctur: que persuasit Trinitatem adorare in charitate.
Ointui Tifiiiv 'loOriTov 'if% to ci(^oz, 7 Iliic consideians, animumque reHertem ad Arta
Kat zr.v xt<fa.lrrj iv 'louoTrvo^. neque distin-
}t.Aiv(t)'j infra danda ; cogito, inlcrrogaUones quidcm Prxfecli,
ctionem cerlo
Necdurnadtjratonsis, demerel .lnsto »t capiit responsaque Sanclorum cutn subsecuta sententia, verbo- piobant Acta
,
Cervice (|uanJo flexa Justiiius stabat. tenufi accipi poluisse { sicut et accepta videntur)
Ast lort/mis .'Juctor vocem istam ^woTov^uonappella- ex Actis judicialibus . coram tribunali descriptis ,

tivo nsurpavit, sed adjectivc, nt iti sigiii/icalwnc nominis adeoque eatenus certissima cssc cetisenda; sed eje-
luderet; ct in versu, quamvis Gra-co, Latinum usur- cutionem seiUetitix , seque ac exorduim , addi de-
parerit epittielon; quo sensu, per minusculaiti scribi bui.H.'!^ ab eo, qui prxdicta voluit in formam liistoricam
voUiil tovoTov, justiHn, sub inteUiijeudo virum ; reliqua Tedigere, acproinde ea uon esse paris anctoritalis cu-
auteni di.sliclia sic sonant, jus simt celera. Ceite,edicta, per singulas nrbes ac
fclsfo^ Xy.^iztiiv, xat XKf.iT'i) Uc.oOivoq, regiones proposita contra Chiistianos, a qutlnis ini-
T^y.^ivTic, eOp.fpoufii Se('wv XxptTWv. tium sumilur nuUa eo tempore quo Martijrcs tii
, ,

Charituni <!iarum coclicn unguento fragrant, passi sunt, nova fueiunt; sed siiUim a crudelil)us ava~
Chariton capite niinutus, et Ch;irito virgo. risque Pnefectis, prxter meniem Imperatorum, urge-
Acla Laline versa solum Mulierern appellanf, unde banlur vetera, lanlumque non absoUite revocata. Ilinc
non sine (mdamento suspicari Ucet, quod Grxce scrip- TertuUianus^ non soUim Latine per se, in Apolog. cap.
tum sil, ^jvr, sed Povta, sciens Charites sive Gratias utpote initio
i
5; sed etiatn Graece apud Ensebium Hb. ^ cap o, cir-
ac flne post
se^npvr rinjines fingi, pius credidit eleqantix fnlurum ca finem tiujus in quo vcrsamur secundi secuU, ila scrip- additis
aucla:
in drsiynata ad etxjmon aliusiove, si Virginem dicere.t: sit : Quales, inquit, leges istn^, quas adversus non

quenwOmodum Poeta idetn, versut seriiens, Eioet^gla- soliexcquuntur impii, injusti, turpes, truces, vani,
dio ca-sos Marlyres dicere malutt, ubi ^irletus iti Actis dementes? qnas Trajanus ex parte frustratus est,
Securi pouens, (rederc facit Grxce scriptiitn invenisse vetando inquiri Chiistianos ? quas nullus Hadrianus ,

nO.iy.it. quamquam curiositatum omnium explorator ; nul-


finijuHsquc 5 Qnemndmmium aiiiem Poeta lnsit in nominibus lus Ve>pasianus. quaiiiquam Judaeorum debellator ,
proprinm Ju^ti.Cliaritonis, etCharitu:^; iia adcelervs pergens^ nuIlusVerus, sive S^^verns (ut aUqni maUent legere)
cpigrnmma
accinunt.
inquii : impressitJ' Ut autem hic depretiendifur impegisse Au-
E"j£?.T:t(; KiieXiriaTO^ erjTiv et/.oTW^, ctor, in eo quod ex se addidtl ; cur non possimiis formi-
'i\ xXr,piv stu Tov 0EOV, TfXYi5tt(; x.aftav. dare, ne ide.m ipsi aceiderit et in allero ; neqiie satis
Merito Iteue-sperans dictus est Evelpistus, certo sciverit, an et quomodo fuerit executiotii datnsen-
Cui capite plexo Numeu in sorlem obtigit. teniia ; qus potuit ab Imperatore Marco, mitis ingenii
viroct Phihsophorutn amuntissimo, suspensa fuisse, sal-

't IJ.r,^i'ic. ok OriOd i^uy^iy:hv G(jirr,o'\.cr.v. tem quoad ]\\ii'u\\ivc. Eteniin Aponius, minime con-
Hierax ut accipiter prosiliii ad certumen tfmnendpe velusialis et .4ponius
: .scriplor, ct quem Labbseus noster
clam inter-
Et sectus, anim<e venafus est salutem, probat circa annum dclws. flvruisse, sub fxnem Ubri fi^itum Phi-
Iljiiwv rijitW tJucjsowv (TtCTtv Aoyoic,, I in Canlicum Cnnticorum, super iUo f^^crsiculo, Fllii lusophum axt.
Xeipi li^jrion 7:at'eT3ti xset' av/evo;. matris meae pugnaverunt adversum me, /la-caicSi-
Fidem impiorum voce percutiens sua, cut demagno viro Justiuo Phiiosopho hij-toria re-
Culhmi ieritur dextera ensifera, P?eon,. fert factum: qui ex sua vauissima Philosophia ad
7(0 etiiim per diphtlwnijum in tilulo Aclorum tiomen lioc veram Philosophiam ('hristicum convertitur, et con-
scrtbitur, Ucct in cotite.itu et in tilulo Menxorum di- versus pro vera religione contra Gentiles pupnat,
catur IIewv; scd hoc^ nuUum habet eltjtnon : a [\xt(a et quo^dam filios matris Philosophtis [maUem Phi-
autem Caido, Ferio, fil participium Ilaiwv, ovto?, quo losophise legere) redarguit blasplieraantes, callide
alludit hoc Epiqramma. Nilnt tale occurrebat in no~ in secrelo vocatus, ab iis Magistris interfectus est:
jjiiHc Liberiani, qnod m Aclis scriptutn reperit, Poefa ubi ultima verba, Ubrariorum aut evanids scriptunvvi-
non Valerianuni,- hisil erijo utvoctbus MO.o; Membrum, tio perperam lecta, sic puto restilui nd mentem aucto-
et MeXwv. Cum cura quKrens, huc viodo: risposse; callide in secreto necatus ab iis, Martyr
i^tCiti^ Ti %ai cii tw 0iu Tp.rMv p.iXoi, Christi etlectus est. Quidni autem circuta in potu
Me).o'>v to /-petTTov, Aioeptavs Kx^av. ; prxbita^ ul habt-nt Mensa ? Neque tiuic opinioni repu-
Ecquod refectum proferes membrum Deo, gnat Euschius Ub. 4 cap. 16, cutn ait, quod Jnstinus
Liheriane, qu^reiis (^uod optimum? Caput. sacro martyriocoronatus e.-^t, fraude ac macliinatio-
() Ceterntn, quamvts Sytia.xariorum inventor primns, nibus Cresceutis Philosophi, sive, ut Gricce legifur,
Canon ejiis
utnmque
Justinos duos distinctis Etogiis proposiierit; OtXooo&ou Kp(OxcvTo;T>:vETrtDou).r/V aiJTwxsTapTiJoavTO?,
diei videtur
iiiieum sotum eutnqiic seculus Pocla qui elogiis singulis suo prxlusit Crescente Philosopho accusationem ejus subornan-
Jmftmim Epiijratnmatc; de auciore latnen Canonis merito dubi- te quod yincior Cttronici Alexandrini verlit Kp('o/iv-
:

a<jtmcerc. quam unum Justinum htc aijnoverit eum-


plus Toc KTJTov iJ7rooa')).o>To?, Cresceute ipsum deferente.
tes, ati ,

que Philosophum utpate qux alia in uUis laudans,


; Quid enim vetot rredere, prtus delatione subdola, dein-

pula fiducintti nnimi, generositalem, conslanliam, ac de venero usum Cynacum ?


forlitudinem, Jnstinum spcciatiter commcndet a Sa- 8 Ergo quidquid iti ^lpriUdisputaviin contrarium, Acta unde
picnlia. Sic qui in scciindo Versu Siinilari dictus fueral, sic accipiat lector, et ut per me liberum ei sit Barmna- hic edita .»

f^tro^ 'lojoTrvoc, divinus Justinus; Ot^t; i laudatur, nam iiic seqxii seitteutiam, ipsique Philosopho sequentia

ut UvcviiixToiiBctoxj Tr?.r,o9ei(;, Spiritu divino repletus Acta aptare ; non quidem quia id suadeat Epiptianii
Ode autem c' sic ordilur, OupavoOev tkv -/.Ir^aiv oilap.t- locus, recle istic a ttobis emendatuSy et sano sensui resti-

vo;, ojOTiip OiGTziaiQc, ]lau).oi;, Qeooocfe, eu9u5p(>p,r;aj^5 tiitus. sub eaque correclione nihil huc faciens ; sed quia
apioTa. Divinitus vocatus ad fideni [qnettiadmodutn optime quadrant Philo.wptio Acta, vero germana [ut

eumque Phi- toto primo captle Vtlije, ex tpsiusmel operibus sumptx, ail liaroniits) atque siucera.nullisque paraphrasibus
liisap/ium ad dicjn xm Aprilis legitur) rectum cursum optime te- circumdafa, sed prout descripta fuerunt es Actis
jiuisti, Mart^r Doum Sapsens , t^ioui et vene- jiublieis. Mirum autem iion ampUus mihi vidctur,

rabilis Paulus, Ode vero i;' .^iecundum Strophen tiabet quodin Actis tsits nihil de i\x&i\i\\viiaantenore, nihilde
liujusmodi: Socfta 0eou 'louoTrvoc o oo^fit xty.o^yp.r^p.ivo^, Crescenlisirtachinattombus legatur: quia scilicct Auctori
rr/v Twv eXXriVwv (5:7TO(jL'i)pave ^iXooo(p£V.v, zvy^xoiTi jziiaai solum cura fuit, (ideliter Grxce reddere, qnatn reperie-

Junii T. I 3 bac.
; ;

18 DE S. JUSTINO ET SOCIIS MM.


bal, t(un anlheniice descriplam Mtirfijrnjiicunfcssioncm; bit JuUus CnpiloUnn>i, ip.sum Sloica) liiscipIin-T peri-
AVCTtinE D. P atlditis ilnmta.rat iuitio ac (inc liiicis pitucis, quiinis, iit tissimum pnecipue et sectatus ct reveritus ?s(/7hj9«-
furma histuria' imhiccrelur. Alijuc ufinnm, origi-
(ii.ri, rntor: isdorai militia^jue pollebat ciim quo com- :

varia Laitna hnbcreiuus ! fi.t (/f/jtvc»/(.''us damus Gne- municavit idem Inif erator omnin publica privataque
ca ex codcm Cnjpt^- ferrntx MS. Codice, uuile ac- consilia ; cni etiam ante Praefectos Praotorio sem>
cepta Lipomanus Sirteto ^niml, ilerum Lntiuc rcdden- per csculum dedit, quein et Consuleni iterum desi-
da. Damus autcm ea bcncficio I/lusfrns. Emmanuelis gnavit, cui post obitum sfafuas a Seuatu postulavit.
Sclielstrotii, Bibliothcca' Hfius J'raiecti, snb lioc tilulo, Olnlus aulcm illc.ei pnfrcptus jicrcum.^iccundus Con-
*MapT^p:ov Twv it*/'wv "Io-joti'vou, \::^piTO>v')c, X^ptTou:, sulafus, vidcri pule^l Dei vtndicla, propfer iiiju.^ifnni in

I]i)!i'wvo; x.at Ai^ipiavov, (j^s^&TJ&WitvTWV ev ''W)yr,, tt&o Sanctos scnlentiam, eoilem mox anno sccuta.

ie' ei^wv 'loy?.('ou, My.vi 'louvt'ou r.Ci''utr, ^\xc,-Cotw etc. 10 Ad dicm quud atlinel, jam dtxi ad xm Aprilis Dies 13
Aprilis
et cum hoc Orxco tcxtn recudt facimus Sirleti vcrsio- Usuaido, qui Justini riiilosophi noinen primus Lati-
i'fiilosopko
netn, Itcct intcr Vilaa a Lipomano ac Surio coUectas nis faslis inseritit, niillnm alintn videri cau-iam fitisse elietus videtur
jum sa-jnns recusnm ; vorisqne Ainui:alio>'ibiis ainolt- ad tnUni dicin sigiianduin, quam qiiod eo die notata ad nrhityium
t'.uinrdi,
niur srrupulos., qui videbautur ohsiarc, qiio mimisunus forsitan fuerit in aliquo Hierouymiani Mariyrologii
idcmque Justinus credatur , a Sijnaxariorum primo ecgrapho SS. Carpi Papyli et .\gatliouici raemoria,
Compilafore, eutt.qnc sccutis ccterii^, perpcram Ht duos quouun bisloris' siibjunrerit Em^ebius narrutioncm de
diRlructits. Justino. Causam cos conjungendi eUamnum subsistere
judico; nec fntile invcniendam ahum causam id taU
dic facicndi, non possnm iluOitare lUnlius; quia, post-
§. 11. !)o aniio moiiis. (lic rniiiis, ac smjUio
quam i.^lam conjcctando proposui, ad manus noslras
vila?.
pervenit ipsuin illud li tcronijmianum Martijrolugium,
a Franciscu Mnria Elorenlinio Lucensi e dupUci ec-
X rai-fectus Urbis, iti Actis nojninafus Rusticus, grapliu sumplum, collalnmijuecnm ecgrapliis Eptcrna-
Q. Junius loram cujns fribunuU iuterroyati Saucti capilis sciiten- censifCorbeiensi, ac Bluniiano; in quibus ojnnibus nul-
Susticus tinm liilisse (Ucuntur, nihil habct quu tuUs distractiu lum appnretMariyrum islorutn vcsligiam, qnod
talidic
an. IGl
probetur necesiaria ; sed cjus prxfilutata Pra-fcctura scqui Usuurdus potiterit. Tolanfem simul ecqraphis in
Consul Or-
dinarius.
uplimc compuni pufcsf cnm iis tcmporibus, quibusJusti- ejnsmodi omissionc concordantibus, aliud aUqnod exsli-
nuin obtuUsse altciarn snum Apuhtjiam scribit Euse- ti>se, ubi isli desctipll hahebuntur, vix jam ampUiis
bius 4 cap. IC, id est {ul dicitur in finc caoitis
lib. potest per conjecturain ulcuynqne rntiunubilem lenert.
14) qnando, mortuo Antouino Pio, Maicus Aurelius Resfat ergo ut fatcamur, Usuardnm, ausuin aUquid
ejus filius cuni Luciu fratre successit. Sncccssil, esse SHpra Bedam
Florum, i]ui its soUun diebus
ac
autcm anno clxi, el usque ad clxix corregnarunl. inscnpserunt quidpuimquihus, Sanctorum aUquem /»-
Jntcrim vcro Prafecluram XJibis gcssi^se RustJcuiu, vcnirant icl coli aniiqnitus, vel passum aiU mortuum.
ccrlis^imum sit ex iJivoruni Fratruni_/o//i numinutorum Quid vcro uusus tUc sil '? /(/ quod posteain Romaiio
deinde Pj-jt-
/eclus Vrbis Resirnpto, guoti Ufpianuslib. i dc Appeliuiionibus al~ Marlijrologio Baronius, i7i I-^ranciscano Arliwus a Mo- slcnt et 1

lc'jat,refcrturquc in Ub. iiiDigcsturum, Tit. inum. 3, nasierio; ut, quos aiitina memoria dignos omnino exi- Jutiii a
Jic.^cripti verba hxc siuit : Cuni jier errorem factuui sfimarels nuUo addKo passionis ant mortis die, liuuc
Gracis.

dicis, uti a Juiiice, queni ex rescriitlo nostro ab iis suo legerent arbitratu ; ut jam excnsabiliores videri
aniplissiniis Consulibus acceperas, ad Junium Ru- possiut, qui sibi id Ucerc putaverinl, quod lonto anti-
sticuin amicum no^truni, Prafectum Urbis provoca- quior Usuardus in simiUbus tton exislimavit illicitum.
rcs. elc. Urbis crgo Prn-fcctus futl Rusticus sed quo ;
Idetn dixerim de Graroium Synaxariis, et Sanclo-
anno ex novem prscnofafis? Non primo: quia tiuic ordi- rtim per annum colendorum HijmnugruplUs; Justinum
nariitm Consulutum gessit cum Veitio AquiUno ; non scilicet et Socios ah ipsis ad hunci Jitnii relalus, non
etiam mvltts annis post ; siquidcyn ipse Eusebius San- ex aliqua ccria scientia {hucenim nequc ex Aclis ite-
ctorum PoUjcurpi et I^iunii Martijrium cap. 15 rcla- qtte aUunde eruitvr) sed ex beneplanto quia
; lalt die
tiim, in Chronico .suo adscribil anno \'u pra-dictorum non rcpcric-batur aUus, speciatis honore digiius.
Officii
Impcratorum, qui fuil Christi cLSVii Chronicum au- :
Quod auletn Acla eorimdetn itivetierit Lipotnanus in
tcm ublalam a Jusfino y/pologiam aUemm adscribii anno Cryplx fenalx Codicc diei \n adscripta ; idcum altbi
Lnpcratorum islorum vi, sen polius v;nam primus ip-
nuspiam rcpcrialur, ncscio cuivei causx vel errun im-
sorum annorum perperum geminutur in iUcLo Chroiiico
putari dcbcat.
siniut cum Consuialu, qnem tumen iUi jnnctim semel
11 Aclo Aleluphrasli adscripsil idem Lipomanus, Acta non
tanium gesseruut : annns v convcnit cum Indi-
ct hic
exeoque Surius et alii; eo (hicti errore, qunsi omnes .scnjisit Me-
ctione xiii Consulatuque Pudentis et Orphiti, cum qua'cumque cclant Ora-carum f^Uarum coUcctioncs, nb (ajihrastcs
anno chcitir
ItiC aniioM perjM-rum composilts ; omnia aufem sirnid no- eo essent. Errorem liunc intetjroe.l erudtio deSuneonutn
tunl unntim Chri.sti clxv. Cumqiicidcm Chrunicondieat, scriptis opere redarguit Leo ^llutius, plitrimits carum
Justinum ov i>.t-' w
non pust iniiltuin teinporis,
TTo/.i.,
pruprits Aucloi ibus ,<iuis restitucns ; aUas Mctaphrasti
d.vina murlyrii laurea exoniatum, /iu»^/ iHt'tf»/f/r«t;
adjudieans, ex slyli sihi propni characlcrtbus noto ; nun
dicelur, id Jactntn esse annorum mo.r
scqicntittm uno pitucas vero adi'S})olns relinqitens, qine Ininen certonon
putu Lxviiai(( Lxviu, vel etium lxvi. Etsi
enim peise- smt Mciaphrasfis, nlque inter alias ipsa hwc Acta ;
culio notetur vehementtcrfuisse aitno
lxvii cu?n famcn , quibus dialinclc cognitnm InlcrprcUs Grxci numeu,
eafuerit, iion edicfo Priucipim, sed popuUintcr
conci- uumquam auclontittis tantttm date pos^icf, quantutn
totu ;potest ea aliquando cilius ca:pme, el occusionem ipsis ditt proprius suus cliaractcr, quia eafacit ivstimati
Justino dttUs^e ex Asia Rontum vice aUera veniendi. ex judicialibus Acfis Iratiscripta. Talia iu unnm grande
Keqne mirum cuiquam videatnr, quod qui initio Iinpe- opus, quod modo non extat, collcghse Eusebinm Pam-
rii prn-faU dictiur Consnl fuisse, posiea gesseri!
tnrnque Urbis phili,Bollandus uq,sler itidicai in Gci.crali Pnefalione
ite-
rum (lesiijua-
Pra-fectitraiii. Quamenim famiUnre eowvo fuerit, ut ex ad Vitns Snnctorutn, anie Januarium Cap. 1, §. 3
PriLjcclis Uibis, Cuusules;ct CtmMtUitu
; sed ex f.atiijts
ttis Conivt annuo trime- idcmque fusins demonslravit Florentinius Admonit. 3 Grjca /ecil
strtvc
perfuncU, ritrsum ficrenl Urbis Pncfecli ; docebit
prxviu ad suum Maiiyrologtuin. Allegant ambo loca vcinslior ah-
utrurumque Series, ub annu ccLiv eipansa q>tis
apud Bu- Eitsebn, rcmUlcntis in sua Ecclcsiaslica hisloria lecto-
chcnumpag. 23G, ubi usquc ad Diocleiiani
Impcnum rem ad opus spccialc, quo cujtisqne ibi rccensttt confes-
niliil jrequenlius. fuit aulem Ruslicus illc primo siones sigiiiatim, libertas sermoiiis, apologiae pro
ojnid M. AurcUum loco. Aam, uUm hujus Vua scri- fide, coram populo ac judi^Mbus, conliiicntnr : qualia
cum
; ;

DIE PRIMA JUNIT, 10


nim hisce in Actis citrn fucum uUnm explicata legantur Somnium Scipionis cap. 6. Notandum. m^in^, qund
cnr non licebit opinari ea es.se illius prardicti (iramtioris numerus septenarius se multiplicat, id est anno odenque ffiar-
operis Eusebiani partevi nninn, ip.-iim Justiiii Apolo- fijnum su-
XLix. facit ;ptatem, qum proprie perfecta et habe- bti.sse an. ^etch
giispro fide primum adscribi solttnm a Gnrcis ; nc tur et dicitur. Hanc si hnbuit convertens se ad Chri- tls 70 vet 77.
deinde, pancis addilis iii jirincipio ac finc, translatnm in stum Justinns ; lolo quo Ilndrianus regnavit tempore
libros de Sanctorum, absque desiijnationediei ali-
Vitis
permansit in etltnicismo , id est usque ad annum
cnjus, quem poslea Syuarariorum instttntor elcgeril.
cxxxvni et primam suam pro Christianis Apolo-
;

Parro cum pnorem omnem S. Justini Philosophi giam obtulit Anronino, Hadriani surcessori, annos
vitam xiii Aprilis dcduxerim , omissa ejus Socio- nafusLx; dtriino quinto aut decxmo sexlo post anno
rumque confessiune, quam alterivs csse jiersuasum tunc marlyrium ferti, octoqcnnrio quam septnngenorio pro-
hahebnm; nuncsaltem ea exhilienm, liberum Le-
restul pior.Petrns f/allox, editx seorstm f^ilx S. Justini,
Cfnribus reHnquendo,ut expensis utrimque momenlis ra- qute pra^ludium
illi futt majoris operi.^i, prj-pnsuii, ex
liuuum eliijant duosue an unum Justinum malint
, vcteri nescio ubi reperta pictura, elftgtem. tpstus. in
admitlere. Pallio Philosopbico, cum Itoc Tertutliani lemmate
1:2 Tnterim placcat Epipbanii locum de illo, ex Gaude Pallium et exiilta, melior jam te Philosnphia
Panario Ilxresi 2G seu 40, iterum legere sicut eum , dignata est. ex quo Christianura vestire coepisti.-
Ep\phnn'n de censeo transpositione emendandum ; enormiter enim Repraesentatur autem, ut hic vides, setate plenn et tn
Justino tocus
coireclus.
mendosum esse nemo non futetur. Ego sic legerim. senium vergeute, sed robusfo corporis habitu : digitis
OiJTOc 'louaTtvo; ^ixp.y-^u'r.c, i.v to yevoc, [Ini zr,c, ryt- autem micantihus in modum diiputantis ; et Dei unius Bjusdem in
Patlto philoso'
{xo'Jii'at^ 'V(iJOTiy,o\J v.xl 'Aopisii^ou BaotJ.ew;, etwv tm'?:- verifntem, qunm dexterx index exlentus notat, sgllu- phico
efpgtes.
xovTa UTrapywv iv '/.aOe-jOaay? r.liy.iix.] ei? XptCTov nima- gistica demonstratione, per tres priores sinisfrx digitos
Tiuxwi; y.ai ^v/^lux; £^a'Ty.y,9e(;, apiTi^^Te p['ov hj5cic7.- signtftraln, evtncentis ; ni.H mulis ea rntione in Es.fen-
(j.ivoc, riTe^o;uTr£p XpifJi"oiJ piapTup/ia;, Te^efou azt^xvnu tia ur.um, in Ptrsonis trinum Dcum exprimi, guasi
xct-ahovzxi, eTTt t/;; T^jjptaiwv -nO.zfjK.
Hic Justinus, hoc dicente Justino, quod in prima ad populum Antio-
cuin genere esset Saniaritaiius, Cunsulibus Rustico cltenum coucione S. Melefiu^, cum simili digiiorum
et Hadrtjino Imperatnre annum agebat trigesimum, confirmatione diiisse perhibetur a Theodovetu. af/egnto
jam aetate] Christo credidit, bene-
et in constanti, ad xii Febr. num. II ; Triasuntquie intelliguntur,
que exercitatiis et vitam cum virlute ducens, deni- sed veliit de iino Inquimur.
que pro Christi nomioe martyrium subiit, perfeeta
facit eum an-
no 119 (rice- lorona digna liabitus, in urbe Romana. Epipbanii
nririum, conlexlus, sicut alias babelur, nd finem periodi totius
collocans lineam, a me parenthesi clausam, atque ad
initiuni trnnslatnm. duplicis mox erroris convincitur

quod Justinum facint solum iricenanum concipi cum


Mnrtyrinm subiit; quodque id acriVdnf Rustico et
Hadriano Coss. qui annum Christi cxix signnnt in

Faslis. Xon ila hebes Epiphanius fuit, ut, Justini


Apologias legeril, etnon cogitaverit,quantum isannus
distet ab illorum selate^ quibus ipsas Sanclus obtuHt :

an autem idem voluerit in fine periodi additum, inl


*PouGTrx,ou 'E7:y'p/ou ZYic, TToXeoJc, sub Rustico Urbis
PriFfecto, idque librariorum culpa exctderit, nolim di-
vinnndo asserere ; cum satis sit sen.sum clarum, et {ut
pulo) vemcem, modica lUa conver.-iione fccisse ; cu7nquc
Epifihanins potuertt Acta Confessionis Romanx lcgissc.

13 Ensehiiis, lih. i cap. 8, Scnptoves cnumerans,


qui sub Hndriaiio floruerunl ; cum IJ njestppum nomi-
nn-^iset ; sub idem tempus, inquif, etiam Justiniis,
c germanus verse Philosophiie ainator , adhuc in
ti(t Christum Gentilium scientiis se exercens. a>tatem conterebat.
converli feie
Fortassis aulem idem in aliquo Scriptorum suorum,
quinquagcna-
rium. qund Epipbanius vtderit, el nos talent, trigesimum
iefalis sua: annum reliquii, prxdicto Rusfici et Hndria-
ni Cunsulnlu sig^tatum. Non tamen tunc dixerim fuis-
si? conversum. Etsi eniin virtlis oetas nominnri sxpein-
cipiat ab anuo xxix. rectius fnmen Macrohius, in "STVSTim 6 rHiLo^OFm'3 £.r^iAKrrB..

§. III. Confessio Martyrum corain Pra-foclo Rustico,

Ex Aclis fudicialibus oUm Grxce versa, ex MS. aufem Gr^co rursum Laline reddita a
Guilielmo SirletOj edttaque a Lipomano et Surio.

Jjj'"' r<iJ )c«tpw Twv avo^wy uneppLa^tov Tr^ ei^wXoXa- Uuo tempore nefarii superstitionis idolorum
rp:('a^, TrporJTayptara «'aeSi^ zaTa Twv euoeSouvTOJv \pi~ propugnatores regnabant; impia, contra Chn?tia-
^^ ^j^^j^,,^
oziavtbv, y.xzx ttoXiv /.xi /^wpav e!!eTi'0eTO, wfjTe aurov^ nos pietatem ac religionem servantes, per singulas y p (tuctis
avayx-aoeiOai OTTE^v^eiy Tori; ptaTat'on; ef^utXoti;. XvHr,- urbes ac regiones, edicta proposuerunt, a ut qui- Sanctis,
deprehensi essent, idolis sacri- a
cpOevTec oZv ot aytot av^pe; umiy^fiQav Tipo? rov T17; cumque Clirisli.ini

"Pwptr,? "K7TaC)/ov, ovoptaTt 'PouoTtxov uvj eiaityBvjKiiv ficare cogerentur. Comprehensi igitur sancti illi

noo zo\j ^Y,pazo<i, 'PouoTixii; "EjTsfpxoi; ilmnrjoc 'louari- viri, adducti .^unt ad Urbis Rtmianae Pr^efectum

vov lIotiJTov rre('o9yiTt zoic^^fnz, •aoci uTra^AOuaovror^ Botoi- Rustieum nomine. Quibus anto 'ribunal constitu-
Xeuotv. "louorryo; iinvj' "ApieptTrrov y.xi axarayvttJaTov, tis b, Rusticus Priefectus dixit Justino Age, esto : tf

diis
,

20 ACTA S. JUSTINJ ET SOC. MM.


diis ipsis obediens, et Imppratoriis edictis. Uli au- z'o Trei'9e<j9ai rou nooazoc^^idrnv vm tou cWT^po; rfj.Civ

tem Jiistiims respondit : Nenio unquam reprohendi 'Ir.ativ XptfTToO. 'Pourrrixo; "E-iiyciyo^ tlT^t' not'o'j; ^o-
aut condemnari poferit, quod Saivatoris nostri Jesu yo-j; fZETaxEtp''^£m 'loufjzivoc, zinf Wdivzac, fxiv Xoyou?
Christi prseceptis obedierit. Tum Rusticus c Prae- tr£tp3;9r,v fiaOsiv, ouve9e(iyiv 3s xoic akrMfJt Xoyot;; rwy
fectus : In cujusnam, inquit, eruditionis ac disci- XpioriaiTrJv, xai fiYi ape'o>coufTt Tor; ij/cjiJoiJri^ot;. TouOTi-
plinarum genere versaris rfV Cui Justinus Omnium : x6: "ETTTpp^oc d-Krv' 'Exefvo^ oe ap^oxouoiy ot Kyoi»
prlmui ab eo quidem disciplinanim gcnus discere conatiis sum, Trai/a^^iE ; ^lo^jczrjo^ d-ngv Nai* i-Kn^Yj ficxa SoyiXTLzri^
interrogalur opOou
verae autem Cbristianorum disciplinse adhaesi ;
ETTOjaot cfUTOuQ. 'PouoTtxo; '^Tr«p/o; iim' Ufiliv
Jtutinus:
quamvis illa non placeat liis, qui hUx npinionis ect' q6'/ij.x ; ''07re& tv^ji^ovfivj sic rov zo)v XsioTtstywv
errore ducuntur. Tura Rusticus dlxit lUane, mi- :
0EOV, ov r'youp.e9a: eVa, toOtov eH apyyjc, noiY-r.v xat §rr
serrime, eruditione delectaris ? Maxime, inquit Ju- fitoupyov zr,<i -KxrjY.c xT('aEW;, opa-^c, te v.ai aopaTOU,
stinus ; quoniam recto cum dogmate Christianos xct( xupiov ly,aouv XpiTTov Trzr^"» 0eoO, o; xai TTpoxez)^-
ipsos sequor. At Praefectus Quulenam est istud :
puxTat uro TO)y npocpyiTwv, fxO.hav TiscoayiviaOyi tw
dogma Respondit Jus'inus
? Quud Cliristiani ho- :
yevei ziov av9pa)-a)v, owr/jpi'a; xrpu^ xai Ot5aoxa?.o; xa-
mines cum pietate servamus. boc cst, ut Dcum /wv p.7.*3r,zuiv' y.ayo) «fOpwTTo; w, pitxpa vo(it'Cw J.e^eiv

unum cxistimemus factorem atque creatorem om- Ttpo; TYiv auTou aTTEtpov SEorrra, Trpo*^r,T ixr,y Ttva ouva-
nium, quJB videntur, quceque corporeis oculis non ^tv o^o^oyrJjv' eTif TTpoxExrpuxrat TTtpi toutou, ov si^rvuv
eogue Chri- t)£ou utov ovra-
cernuntur et Dorainum Jesum Christum, Dei fi-
;
r-rrpti yap, ori avw^EV TrpoeFTrov oi H&o-
stianorum do-
ifma iQudan- liura confiteamur, olim a Prophetis prcenuntia- <^ii?Ta{ jTipi T*;; rourou jiapouot'*; yEvop.E'vr,; ev crvOr/ojTrot;.

U; 'PouoTixoc "ErapKo; Hou nvvi^yttjOe *\


louort-
tum, qui et humani generis judex. venturus est e, ErTre* .

salutis praeco et magister iis, qui ab iHo bone didi-


vo; efTrtv* "EvQa i/.xtiZM TTpoai^psot; xat «Juvaf/t; eoTi*

cerint. Ego quidem, ut liomo, imbeciUis sum, et


iravTWcyap vo^f^^et; eTTi to auT>i ouve';f;£o9at >7,ua; Travra; ;

ovy 6'vrw; dk- ^tozi 6 Sshc ro»v Xptortavwv tottw ou


longe minor, quam ut de infiuila illius Deitute ali-
B 7Teptypa'(^£Taf a).Aa a'j)paTo; 'tiv Tov oupavov
quid magnum dicere possim : Prophetarum raunus
yxv 7r?.rpor, x«t Travra/ou utto zmv Trtorwv TrpooxuvErraT
hoc esse fateor : scio enim quod Iiujus ipslLs. quem
xat do^aUzxt. 'PouoTixo; "Erfapyo; efTTEV £^7:5, rou
Dei filiuni esse dixi, in orbom terrarum adventum
Ofj-vipyEa^t, v et; irotov roTToy a^poii^ei; rouc fj.ix%zxi;
multis antea secuHs divinitus pr«dixeruut.
15 Qua^sivit Pra&fectus, quem in locum Cbri-
oou ; lovoTrvoc ErTrev Eyw eTravw uevu tivo; Motprivou
Tou Ttf^wTt^vwv f3a?,avt'ou, xai Trapa Travra rov ypovov
stiaiii couvenirent Cui re-^poudit Justinus, eo
f.
et ad eoruvt TouTov E7r£a)7jjLr,oa ds zrj 'PwfjLafwv TroAet touto ^euTepov,
eccleslam ho- unumquemque oonvenire, quo vellet ac posset. An,
xat ou ytvwoxw a))riy Tiva ouveJ.euotv ei zr,v exerjou,
spiiari, inquit, existimas, omnes nos in eumdem lucum con- iJ.ri

x,ai EtTti; eoouiero a-^izvetoGat Trap' exotvwvouv aurw


venire solitos? Mmime res ita se habet. quoniam E;j.oi,

rov zfjt^ aXr,9£ia; Xtiyov. 'PouortKo; erTrev Oux ouv Aot-


Christianorum Deus loco non circumscribitur; sed,
TTov XpiOTiavii; tl louorrvo; erTrev Nat, XoiOTixvos
cum invisibilis sit, coelum et terram implet, atque ;

etuf 'PouoTtz.0? ''Krap/_o; Tw Xapi'rwvt erTrev EtVe,


ubique a fidelibus adoratur, et glorificatur. Tunc
Xapt'TCi)y, xat ou Xptortavocer; Xaotzutv ETiri' Xpiorta-
Pr*fcctus : Age. inquit, dicas, quem in locum con-
veuiatis, et
ytic etptt, 0eou xe/EUOei. Pouortxo; "Epao/o; Tipo; zr,v.
discipulos tuos congregos. Respondit
XapiTW erTre- iu rt' Xapiroi; Xapirw etTre, Xot-
liyiK;,
Justinus Ego commoror, toto quo b;c sum tera-
:

ortavd^ tipit r>7 tou Xptorou ^o)pea. Touijrtxo; t-im zm


pore, supradomum Martini cujusdam ad balneura,
cognomeuto Timotinum g Eu£/7rt'oTW" 2u ok Tt'; ef EuEAmoroc, 5ouio; Katoapo;»
9 veni autem uuuc in :
;

h urhem Roraam h secundo neque alium quempiam a7;e>:pt'vaT0, Kaytii Xptoriavo; et|Lit, eJ-eu^^EpwOei^; {im
;

i
locum, nisi quem dixi i, cognosco ac si quis ad XpiOTOu, y.xi zf.c, aUT^^c £X7ri'oo; pi£Te'^w, /zptrt Xptorou.
:
tahm
flc 'PoucTtxii; 'KTTapy^o; rw 'lepaxt erTri' Kai om Xpt-
qmqut esse me venire voluit, communicavi cum illo veritatis
tJTtavo; er; 'lepa^ fcrTie- Nai, XptoTtavoc ei^t- riv yap
professo; doctrinam. Ergo Christianus es tu ? inquit Rusti-
aurov 0e6v aioo^cti xat Tr&ooxuvoj, 'Pouonxo; ''^Tzy-cyo^
cus. At Justiuus Maxime, Cbristianus ego sum.
;

erTTEv iouarivo; vfj.dc e7ToiV,oeXptortavou; 'lipy.l eiTztv


Tunc Pra'fectus dixit Charitoni; Dic, anettu Chri-
;

stianus es? Cui Chariton : Christiauus ego sura. Deo


"Hpirv XptoTtavo;, xai iGofj-xi. Uiw dk eorw; eTTre*

Kaycij XptOTtavo; et;jii. 'Pouorixi; ''E-nxoyoc, et'7Te' Ti'; o


ipso adjuvante. Quaesivit Rusticus a k Charito
Olox^x^ 0£ Hswv ErTrev 'Ajto Tt7jv yovewv TrapeiJ.j^/iauev
c muliere, num et ipsa Christi fidem sequeretur. Cui
; ]

r:^v xaX/j^v TauTy,v 6pioAoyt'av. EuEXTrtoro; £?7rev 'Iouoti'-


respondit illa, se qunque, Deo daute, Christianam
you piev yocw; irjxouov twv J.oyojv, ,7Tapa Ttiy yovewv 5k
esse. Tunc Rusticus dixit Evelpisto : Tu vero quis-
xaycij 7Tap£t').r/^a Xptortavoi; eZvat. 'Pouorix^; ''Enaoyo^
nam es ? Evelpistus, servus Caesaris, Et ego, re-
iiTiv Hou etotv ot yover; oou ; EueATTtoro; erTrev 'Ev rn
spondit, Christianorum sum : sed iserat, a Christo
KaTTTra5oxt'a. 'Pougtixo; tw 'lipaiti Xeyet* 'Ot ooi yo-
ipso libertate donatus, et illius beneficio atque gra-
vei; TTOu eoTi'v ;
'0 oe a7r£xpt'varo Xeywv '0 a}.r,9tv6t
tia ejusdem spei, particeps factus.
f.lj.u)v iixzrj^ eoriy 6XpioT6c. xai /-tr)r>;p >5 £('; aurov 7ri'ari;-
16 Post haec PrEefectus Hierace qusesivit ab
ot 0£ e7ri'y£to[' /Aou yover; £re).eury,Gav eyw aTro 'Ixo-
num et ipse Christianus esset. Cui Hierax dixit :
y.y.i

v['ou Ti^c Opuyt'a; aTroOTTaSet; vj^xoi e).r^?.uOa. 'Pouon-


Certe Christianus et ego sum ; eumdem eniin
interroffantur Deum x6; "ETrap;(o; e^TTE AtSeptay;)- Tt' jxai cu
etiam ceteri: colo atque adoro. An, inquit Prasfectiis ?.£'yet; ; ou $k
, Christia-
ou Euoeoet; Aiceptavo; erjre- Kayto Xpioriayo; eipif
no& vos fecit Justinus Ego, inquit Hierax, et '?
;

/ui,
cuoeo'i yx^ y.ai Trpooxuvtrj rov dln^tviy 0e6v.
jixovoy
et ero Christianus. Stans
autem et pEe.m dixit Ego : '0 '^ETrap/o; ?.Eyet 7rp6; rov 'louoTtvoy. "Axoui, 6 Xe-
quoque sum Christianus, Etquisnam, inquit
Prae- yofzevo; Xoyto;, /.al vopt^ilwv o^.r.Oiyou; tidivxi Xoyou;,
fectus, te docuit? Respondit ille pareutibus bo- : A eav f;aoTtyo>9e!; a7ToxecfaXia9>7, TrEt'or, ort fj.iXXtic ctva-
narabancconfessioneraego accepi. Post hunciEvel-
6at'v£ty £t; tou; oupavouc; 'IouotFvo; eTTrEv 'E)ti'^(o
pistus dixitEt ego Justini quidem sermones ma-
:
£;£ty aurou ra ooypLara- ixv uTro|j.ei'yw Taura- oMa xat
gna cum voluptate audiebara, sed a pareutibus ta-
TTaai roF; outw fitwaaot Trapa/jiEVEiv r6 Oerov yxc^iaux,
men et ipseChristianus esse didici. Tum Prsefectus: fiiyj^i T)i; e)t7r>,r,pwoew; rou Travr^; xooptou. 'Pouortxos
Et ubinam parentes sunt? In Cappadccia /, in-tui
"ETrap;,^o; efTre- Touto ouv uTrovoori; ort avaor.Qri tic, zoii^
quit Evelpistus. Quaesivit Pra'fectus et ab
Hierace, oupavou;, a|aotSa'; rtva; aTro)./,i|^r,p;£yo; ; 'louarryo; erTTev.
ubinara gentium essent ejusparentes, Cui
respondit Ou/ unovow, a)X ejTtoTa'piai xat TreTrXr.pocj-oprfjLat. 'Pou-
Hierax Verus pater noster Christus est.
;
et mater OTixo; "E^rapxo; erTre* T6 Aoittov £),9wpiev et; t6 TTpoxet'-
fides, qua in ipsum credirnus terreni vero paren- :
pevov xat xareTretyoy jipdyfia- ouveXOovre; ouy 6fjto9u//a-
tes mei mortui sunt. Cfcterum ego
ab Iconio m o6v Guoare Tot"; Oeor;. 'louorrvo; ErTTEV 0ui5ei; euopovwv
aTCO
DIE PRIMA JUNII. 21

A ctTTo eOi5eSe('^(; tic daloti^v peraTri^Trret/PouoTixo^ "ETiap- Phrygiae abstractus huc veni. QuEesivH Praefecfns D
^o; efTTSV Ei ^ri mi^tiBz, Tt/:xwpi9)^oei9E ayyiXe^Iic. loy- a n Liberiano, quidnam et ipse diceret num Chris- ;
"
atrvo; £?!:£• At' evy_)ic t/_wfAEv 5(a tov Kvpiov rf/'7jy '|r,- tianus esset, an in deos pius ? Cui Lilierianus : Et
oouv Xpiariv Ttfj^wpiQEvTE? Tw^i^vai- ort roOto rf/Fv awrr;- ego, inquit, Christianus sum : coio enim et adoro
p['a Y.v.i KCf^'^Y,nicf. ytvintrai 'nzi rou c^oSepOLi xat Trzy/.o- soliim verura Deum.
[3r.|/aTo; ToiJ oe^JTr^jrou
ff|:ji('uu rfiwv xTii owTv^poc. 'iia^u- 17 Tunc Pr;pfecr.us cnnver^us ad Justinum di- omnibus au-
Tw; Je y.sEt o; ?o(Tro( MapT-^pe; erTrov rioi-i o QO.ei;, xit Audi tu, ([ui eloquens esse direris, et putaj^ te '''"» o<i tor.
:

rfier^ -/ap XpiiTtxvot' eaf/ev,


menla et
Y.y.i iio'ii).fitc ou ijGopev. veram disciplmam tenere; si a capite per totum
mortem $e
'Pou-JTtxo; "E-nv.^yoc^aiZtfs^Y.vyzo \v/wv' Ot f/Ji (SovXrj- corpus fiageUo cassus fueris, persuasumne habes offerentibiu. ,

QevTEi; %<iv.i ToTc Qeotc, v.ai rSai to) tou AuToy-psfropo; fore ut in coelum ascendas? Cui Justinus : Spero,
TcpooTayfzart, fiaanyw^evTE; aira/OT^rwaav, xe(^a/ty.)',v inquit me habiturura quod hahent qui Chrls-
, ,
,

ctTtOTtvviJvrEC 5t'xrv, xat tt/V tww vof/wv a-AoAou9('av, Ot ti.dogmata servaverint, si hsec ipsa qua^ dicis , ,

ayiot MapTupB? Jo^al^ovre; rov 0iov, eceX^ovTe; e7T( tov perpessus ftiero scio enim omnibus, qui sic vi-
;

fluyr;9yi tottov aTrerf/.i^/Oyiaay rac y.eqiaXac, x«i eTe^^et^uaov xerint, divinam gratiara conservari, quoad totus
atuTWv zr,v fi5:pTUp('av ev rip tou Swrwpo; ofio).oyta. Ttve; mundus consumraetur. Ad haec Prsefectus Uusti-
Je Twv tkitojv, iarpfo); aurwy ra a<iiU.y-Z7. JaSovrec, cus : Ergo futurum opioaris, ut in crelos ascendas,
xaTeOeyto ev totcjj ETKrroei''»), '7uvepy«aaari; aurorc zyi^ mercede.n aliquam recepturus ? Nnn opinor, inquit
^apiTo; Tou xupi'ou rfjLrov 'Hrjoi) Xpiarou, w r, ooHa e(; Justiuus, sed scio et hoc tam certum haheo,: ut
Tou; atfjJva; rfJjv atwvwv, 'Ajj.y,v, nihil dubitem. Rusticus dixit : Veniamus deinceps
adid ,
quodpropositum est, etnos urget. Convenite siraul, et nnoeodemqueanimo diissacrifi<'ate. .\d hsecju-

stinus: Nemo; inquit, qui recte.sentiat,pietatem deserit, ut in erorematqueimpietatem dplabatur. Prsefectus


Rusticus dixit : Nisi jussis nostris parere volueritis, crucia'us o sine ulla misericordia patieraini. Justinus
autem : Maxime nos in votis habemus, propter Dominum nostrum Jesum Christura cruciatus perpMti. ac
salvari ; hoc enim nobis salutemet fijuciam conciliabit, ante ejusdeiu Domini et Salvatoris nostri terribile
illud tribunal, cui totus divino jussu assistet. Idem et reliipii omnes Martyres dixerunt, hoc ad-
mundus
dentes Fac cito, vis
: nos quod
enim Christiani suraus, etidolis non sacrificaraus.
:

18 H«c audiens Prajfectus, talera sententiam pronuntiavit Qui diis sacrificare. et Imperatoris edicto :

parere noluerunt, flagello cassi, ad capitalem p«nam abducantur, ([ue:n:uImodum leges praecipiunt /). Ita-
quo saucti Martyres, Deum coUaudantes, ad consuetum loctira producti, po^^t vprbera q securi percussi sunt.
et in Salvatoris confessione martyriura consummarunt r. Post hiec quidam fideles clam illurum corpora
su.^tulerunt, et in loco idoneo condiderunt ; cooperante gratia D. N. Jesu Christi, cui gloriain secula se-
culorura. Amen.

ANNOTATA D. P.

a Hnr de edictn e.rordium [amiliare fuit plerinque , e Plenum discretwnis responsum, et opportunum
post ilatam ChrUtiitiis a Constanlino pacem , Jcta excusandis prxdicatoribus Evangelicis ajmdSinasaUas-
Miirttjrum vcl antiqua colliqentilnts, ut hic noster fecit,. que ctiltiores nationes, dum non statim eorum oculis au-
vel pro deperdiiis novn scrihenttbiis : faltunt tamendum ribusque Chrislura ,oro;JO«HHi Crucifixum. Eodem fa-
identidem edicta reeentia videntur indicare. quoties nova cit Disseriatio XLix, nosfris ad Chronologiam Pontifi'
exoriebalur persL'eulio , sxpius non tani Imperaloribus ctim Paralgpomenis inserta pag. 140.
impiitanda, qnam Prsefectis ,
publico populorum aut f Hicmihi vtdeor siibodorari occultas machinationes
priviito suo in Christianos odio servienlibus. Nam ex Cresceiitis, quibns Christianos eorttmque doclorem Ju-
Tertulliano scimus, qitod a tempore Trajani usque nd stinum insimnlaverit apttd Prxfeclum, tumquam clan-
tempHs scripH Apoloijetici, id esl, ttsqne ad finem secti- destinos coitus, quietique ttrbis periculosos, agere soli-

/z2, nuUa nova lexcuntra Christianos emaiwsse dicatnr. tum.


b //((' incipiunl ipsn Actorum judicialutm lerba, g Timiotinum Sirletus legit, idem antem et Nov^-
qux in Vita S. Justini [ut eam collegit noste.r Pelrus tianiun appelhfiatur; sciUcet a Novato et Timotheo
Halloix) pag. 1 IG num. 24 a me prxtermissa possenl fartribus, ejus fabricatoribus; era'qiie iUud in ecclesiam

restitui, mut.itis ntutandts in isto nitmero. Chri.ftiiinorutn conversun a S. Pio Papa, uti legitur p
c Hic vems est titnlus : Grxce "ETrjp/oc, proximus in Actis SS. Praxedis et Pudentianx, qux videre est a
QUl pnr Consulatui magistratus de qito Cedrenus in , 7iobis iltuslralaad 19 Maji.

Theophilo '0 "ETrapx^; tv 0eoij jtai zr,:, Barj(>.£'(.j;


. , h Sctlicet, circa an. 150, qnandoprimam p'*o Chris-
yaVvorrro; to xp('vetv >aowv, ror; T:o).tTt/.or; /p/iae^^Oat tianis Apologiam abtulit\ et iterum nunc, cum venerat

vdfxot;. Praefectus {scilicet Urbis regise, rr; (ia-aiXt^iJo;) obtaturus secundam : de quibus vide §, 3 Comm. nostri

a Deo acregias-Tenitate judicandi potestatera acci- in Aprtii.

piens civilibus ad jus


,
dicondum utitur legi- \ Nempe ut primi proprium : quare neque hincde-
bus. Erat evgo is qui antiquilns, cum adhnc siimma buerat sumi argnmeinum prxtensx distinclionis , ut feci

pote.slas apud Consules esset ante JuUum Cxsarem , num. 6 prxdict' Commenlarii,
PrEetor Urbanus nuncupabatnr. Paque , licet Praesi- k (?rj'ceXap(Tw, oO;, ut Dido, us. Ideo non placet
des Prnvinciarum etiam "ETrap/ot dicebantur, nomen quodSirletus, sexum nolaturus, Cliarilinam
e.rpres.<iius

tnmen Pr;tsidis;;fl«/o ante bis usurpaturn a Sirtelo ex- vocaveril. Qni sequitur Uotim etiam penultima longa
pnn.ri, et titulum Praefecti subslilui ,
quo etiam .sf/o nat'wvo; infleclitur.
deincepsSirlettis est u-^ius. 1 Sed et reUquos fere fuisse exlraneos, eoqtie fiden-
d llinc Surtus argumentum sumpsit Justinos dis- tins pr.r aUis compreliensos, suspicari faciunt nomina
tingurndi : Non eniin tani obscurus, inquit, Justinus plerorumquc Grxca : quin eliam verostmile e.^t, Romx
fuit, ut id ex eo percunctari Pnetectum oportuerit. e.vistentem Justinum vix aUos quam Grs-cos auditores

f^erum ut Asia notissimus fuerit, Romx hospes


ille in habui.sse.
erat modici temporis : deinde, ut Philosophum esse enm m Hactenus qnidem nnicam hujus nominis civitatem,
sciverit Prseferhts, intererat scire Stoicumne se an , Lgcaonix caput. in Cappadocia novimus; et peregrino
Peripateticum profiteretur ; quxduae sectte potissimum alicni ignosci posset , Phrygiae nomen ttstirpanti pro

lunc Ronne seslimabantur : quare in hoc argumento tota Minori Asia : sed Iconiensi aticui, qualem se dicit

nuUum amplins prxsidium pono, ut alias feci num. 6. Hierax, ncH quadrat ejusmodi abusus nominis Quare .

vehementer
:

20 ACTA S. JUSTINI ET SOC. MM.


i diis ipsis obediens, et Iniperatoriis edictis. Illi au- rb Kit^ea^at toii; i:DoaTayfiiiniv Ctto tou cwTJ7po; r'fi,wv

tera Justiuus respondit Neino unquara reprehendi :


'Irffoy XpKTTou. 'Pourrnxo; "ETr^pyo; iim- Uoiovc, ?.o-

aut condemnari poterit, quod Salvatoris nostri Jesu yo-j; fjLtzctyiiptXcic; 'louaTrvoc erTre' Uuvrac, ixkv Xoyou^
Christi praeceptis obedierit. Tum Ruslieus c Vrte- i~itcx9r,v ij.a'^uv, avvtOi^xv ok roic a).yMai Vjyoti; twv
fectus : In cujusnam. inquit, eruditionis ac dlsci- XptOTtavfiJv, xai fj.ri tzpenxouai toF; vli-jJo^rJtoi;. 'PouOTi-

plinarum genere versaris rfV Cui Justinus Omnium :


xo; "ETrypyo; erTrrv "EkilvoI o= crp^oxouotv oi ^-uyoi,

primus ab eo quidera di^;ciplinarum gcnus discere conatns sum, 7rava'9XtE ; 'louOTrvoi; erTrev Nai* Itzh^y} ^tzx §6yii:r.Toc,
interrogatur
\erx autcm Christianonim disciplina; adha^si ;
opOoiJ eTToj^ioi srxjTOVc.. 'PouOTtxo^ ^TTapyo; e'7r£' Ilorov
Jtuttnus:
qnamvis illa non placeat his, qui fals<e npinionis ect' Joyfxa ; ''Ot^ec/ EuoiSou^ev etc tov twv XctoTtavwv

errore ducuntur. Tum Rusticus dixit lUane, mi- :


©eov, ov ryov^t^x eva, toutov It apy_«; 7roir,T>;v xat Sn-
sernme, erudilione delectaris ? Maxime, inquit Ju- p-toupyoy tk; TTsoy;; XTtVew;, op«T>^;, te koci dopaTou,
stinus quoniam recto cum degmate Christianos v.ccl zuptov *l%Gtiiiv XptoTov T:xt§a 0eoO, o; y.7i TrpoxEy.i?-
;

ipsos sequor. At Pra;fectus Qualenam est istud :


puxTwi Otto T'7)v npo^r.Twv, fJL£').},wv Tzxaayivza^yi tw
dogma? Respondit Jus'inus Quod : Christiani ho- yevet twv o:v9pwTroJv, 0WTy;p('a; y.r.pul xat 5i5aaitx?.o; vta-

mines cum pietate servamus. hoc est, ut Deum Awv ij.x%Tb)v Y.oiyfo ay9p(j)7To; (itv, pifxpa vo^iitdi 5.?yetv

unum existimemus factorem atque creatorem om- TTpo; vhv aOToiJ aTreipov Btoxrx-x, Koof^r.z\.v~r,v Tiva iJuvst-

nium, quae videntur, (luseqne curporeis oculis non ^(v oiixo^.oywy ETTt TTpoKtxrp-jxTat Trept toutou, ov t^r.v\>v
eoqiie Cfiri- t)eQG utov ovT-z"
cernuntur et Dominum Jesum Christum, Dei fi-
;
Xar.y.(. yy.o, oti avti)9ev T:po£!"7:ov oi IIpo-
slianonim do-
lium confiteamur, olim a Prophetis praenuntia- cfnTai Trept T>5; TouTou TrapouO('«;yEvo^ufjy;(i ev ovQpwTrot;.
gma laudan-
le; tum, qui tt humani generis judex venlurus est e, 'PouoTixoc "ETrapxo; tlnf Hou ouvE'p/£o9e , iouoTt-
salutis pneco et magister iis, qui ab illo bene didi-
voc d-K-v "Ev5a ezaoTW 7rpoat'peo(; xat ^uvaj/t; eoTC
zzvTO); yy.a vo^fXtic itri to auTr/ a\iv(ytn^v.i Yifxac TrivTa;
cerint. Ego quidem, ut liomo, imbeciUis sum, et ;

longe miuor, quam ut de infinita illius Deitate ali- ouy ovTw; 5k' Siori 6 ©ei; Tf7)v XptOTtavwv tottw ou
7iEptypa'<^ETa(* aJ.Aa dwoocTo^ wj tov oupavov xat Tr,y
quid magnum dicere possim Prophetarum raunus :

hoc esse fateor


yr,v 7r/rpo(, Aai TixvTCf.yjiu vno twv TTtTrwv jrpooxuverTaJ '
: scio enim quod hujus ipsiLS, quem
xat OoEaCtTcii. 'PouoTtxoc 'ETraoyo; EfTTEv Elr.k, ttoO
Dei filium esse dixi, in orbem terrarum adventum
aiivipyza^t, y} iic. jrofov tottov aOpoiiTet; ro-jc iix%TXi;
raultis antea seculis divinitus praedixerunt.
15 Qua^sivit Pra^feclus, quem in locum Chri-
oou ; 'fouoTtvo; et^Trev Eyw ETravw ^uc/w Ttvo? MapTivou
f ToO Tif;o)it'v(j)v |5a).ayt'ou, xai Trapa TravTa tov ypovov
stianicouvenirent Cui respondit Justinns, eo /".

«t ad eorum TOVTov i-Ki^r.^r.aoi. Ss Trj 'Po)]ULai'o)v ttoXei touto oeuTfiooy»


ecclesiam ho- unumquemque convenire, quo vellet ac postet. An,
xat ou ytvwoxoJ «^>r,v Ttva ouvsXEUOtv et' }ir,xr.-j exe/vou,
spitari, onmes nos in eumdem locum con-
inquit. existimus.
xai eiTi; eoouAcTo otc^txveroQat Tvap' i\j.oi, EKOivtovouv auTo)
venire solilos? Mmirae res ita se habet. quoniam
Christianorura Deus loco non circumscribiiur; sed,
Tov T)7; aXr,9£('a; 3.oyov. 'PoucTtiiCi; erTrev Oux ouv Xot-
Trov XpioTtavo? e'; 'louoTrvo; Erjrev Nat, Xoiortavo?
cum coelum et terrara implet, atque
invisibilis sit,
£(uc 'PouoTixb? "ETrapyoc Tw Xapt'TO>V( erTiev* E?Tre,
ubique a fidelibus adoratur, et glorificatur. Tunc
Xap('TO)v, xat ou XptoT(avbc£r; XaotTo^v eTTis' XptoTta-
Prffifectus : Age, inquit, dicas, quem iu locum con-
vo; E(ptt, Oeou xgAeuOEi. 'Pouot(Xo; "Epaoyo; TTps; T7;v.
veniatis, et discipulos titos congrej,fcs. Respondit
XapiTW erTre" lu XaptTot; XaptTO) dKt, Xpt-
ti Xeyet;,
Justinus : Ego commoror. quo h:c sum tem-
toto
CT(av(j; ££'pt[ T17 Tou XpiOTou ^o)pea. 'PouoTtxo; 6*^:6 Toi
pore, supra domum Martini cujusdam ad balneura,
Eue/TrtoTO)' dc T(; £c EueATriOToc, ^ouXo; Kat^oapo;,
9 coguomento Tmiotinum g veni autem uunc in :
;

h urliem Roraam
a7rexpt'vaTo, Kayo) XptGTtavo; etpti, eXEuyEpoj^Seic utto
secundo neque alium quempiam
ft :

i XplOT'
OTOu, Y.x.i Tr^q aurr,c £/jrtoo; \i.tTiyjji, yy.ui.Tt XptoToO.
locum, nisi queiu dixi 7, cognosco ac si quis ad :

ac talem PoucTiitii; "Kjrapyo; tw 'lepaxt erTTi- Kat ou Xpi-


guugue esse
me venire vuliiit. ciunmunicavi cum iilo veritatis
CTtavo; tt\ 'lepa^ eiTie- Nat, XptOTtavo; e(^f tov yxo
professo; doctrinam. Ergo Christianus es tu ? inquit Rusti-
auTov ©Eov a£oopia( xal ^rpocxuvti). 'Pouct(Xo; "ETTxpyo^
cus. At Justinus Maxime, Christianus ego sura.
:

eiVev* louGTryoc uptdc eT:o(V,c£ X&toTtavou; 'lepa^ erirEv


Tunc Pra-fectus dixit Charitoni; Dic, anettu Chri-
;

"lljUJiv \^iaTixvQi^, v,x[ eooptat. ne^ojv iji eoTw; erTre-


stianus es? Cui Chariton : Christianus ego sum. Deo
Kayoj XptOTtavo; e(pi[. 'PouoTtxo; "ETra&yo; erire* Ti'; o
ipso adjuvante. Quaesivit Rusticus Charito a k
Oiox\xc, 0£ FIeojv er;iev 'ATro tGjv yovEwv TiapttXr/iauev
muliere, num et ipsa Christi fidem sequeretur. Cui
;

T»iv xa/Xr/v TauTr,v i^rif.ryjlxv. EueATitCTo; etTiEv 'loucTt'-


respondit illa, se quoque, Den daute, Christianam
vou piev roeo); j^xouov rcLv ?.oyo)V, .Tiapa to)v yovecJJv oe
esse. Tunc Rusticus dixit Evelpi^to : Tu vero quis-
xayoi Trapet^X.r^a XptCTcavo; tlvxi.. 'PouoTtico; 'ETiapyoi;
nam es ? Evelpistus, servus Caesaris, Et ego, re-
dnf IIou e(0£v ot yovet; oou ; EueXTttOTo; £'Tr£V' '£v t»
spondit, Christianorum sum : sed iserat, a Christo
Ka7iT:aOoxi'a. 'PoucTtxo; X(h 'ispaxt XeyEt- 'Oi ooi */o-
ipso Iihertate donatus, et illius beneficio atque gra-
v£[; TTOu eCT('v ;
'0 oe o7r£xpt'vaT0 ),£yo)V '0 a?,/,9(voi
tia ejiisdem spei, particeps ftctus.
i.[J.'uv TraTj^p eoTtv oXptoTo;. xat ptr;T>;p r, et; auTov Trt^oTi;*
16 Post hsc Prtelectus Hierace qua_'sivit ab
ot 0£ £Tr('yeio!' piou yovef; eTe/euTr.cav xat' eyw aTro *Ixo-
num et ipse Christianus esset. Cui Hierax dixit ;
'

V('ou T-fiz <t>puyt'a; ajrocTra9E(c iv^xos. ilrX-^^x. 'Poucrt-


interrogantur
Certe Christianus et ego sum ; eumdem enim Deum
y.o; "ETrapyo; e?7:£ A(S£p(avw* Tt' |xat ou ).£'y£i;; ou Je
etiam ceteri colo atque adoro. An, inquit Priefectus , Christia-
nos vos fecit Justinus Ego, inquit Hierax, et tm,
ou Euoeoet; ; AtSeptavo; erjre- Kayw XptOT^avo; etpic
'?

cuoeoo) yixci Y,ai Jipooxvvoj tov ptovov aAriQivou Qt6v.


et ero Christianus. Stans
autem et pEeon dixit Ego : '0 "Ejrapyo; )ey£t 7rpi; tov 'Iouctcvov. "Ax.oue, o Xe-
quoque sum Cbristianus, Etquisnam, inquit Prse-
yjuevo; )oytoc, xai i"JiJ.i'iuiv cc?.y,9(vo-j; u^ivxi Xoyou;,
fectus, tedocuit? Respondit parentibus bo- ille : A Idv pacTtyo)9e!; aTroxeci-aXtcQ)^, 7Tei'oyi oTt pte'?,).£(; dva-
nam hanc confessionem ego accepi. Post hunciEvel- Zxtvuv Tou; oupavouc;
6(5 Toucr(Vos eTTrev* 'El-KiXta
pistus dixit Et ego Justini quidem sermones ma-
:
ecEtv auTOu Ta oo-/ptaTa* idv uTrop.£!'vo) TauTa* oroa xai
gna cura voluptate audieham, sed a parentibus ta- Tract Toi? ouTO) (Sficaoi 7rapafj:evetv to Qetov yaptcpia,
raen et ipseChristianus essedidici. Tum Prsefectus:
ji£'yp( Tii; eitTi>r,po)Geo); tou kxvxqc, Kooptou. 'PoucTtxo;
Et ubinara parentes tui sunt? In Cappadocia/, in- "Ejrapyo; errre" Touto ouv UTrovoot'^ oTt oi.va^r,ar, et*; tou;
quit Evelpistus. Qujesivit Pra^fectuset ab Hierace, oupavou;, a|U0(6a'; Ttva; aTro)./,i|/'jpt£vo; ; 'loucTtvo; erjrev.
ubinara gentium essent ejus parentes, Cui respondit
Ouy uTiovo'1), aXl' e;rtCTapta( xai 7t£jr)/ipooopy,u,ai. 'Pou-
Hierax Verus pater noster Christus est, et
:
mater axiACic, "ETiapyo; erTie- To ).Q(7rov £).9o)piev ei; to jrpoxet'-
fides, qua in ipsum crediraus terreni vero
paren- :
xai xarETieiyov jrpaypta- cuveXGdvTE; ouv 6{jio%ij.x-
/Lisvov
tes mei mortui sunt. Ceterum ego ab
Iconio m Oqv BvaxTi Tor; Oeof;. 'loucTrvo; erTrev* OuSel; eucfpovoiv

CtTIO
,

DIE PRIMA JUNn 21

PhrygiEe abstractus huc veni. Quresivit Prsefechis D


X,o; erTTSV Ei fi)? 7ret9ei9e, rtfxwpiOr.ceiOe avy;?.e'ri<;. lou- a n Liberiano, quidnam et ipse diceret ; nnm Chris- "
(Trryo; e?TrE' At' evyy5c E/wfzev ^ta rov KOptov r|jt'7»y "|r,- tianus esset, an in deos pius ? Cui Liberianus : Et
aoOv XpioTov TtfjiwrjtQevTe; ^wOi^vaf on toOto /'urv aa>T>i- ego, inquit. Christianus sum co!o enim et adoro :

pE'a K'^t Trcppy;it'a yevi^oerat ETrt tov ooSepoii xai Traw.o- solum verura Deum.
opiou Pr.fAaTo; toO OerJTroTou yptc7)v v.rl owTvipoc. 'ii-jau- 17 Tunc PrEefectus cnnversus ad Justinum di- omnibus at
Tw; Je xat o! ?oiTTO( Maprupe? erTTOV Ilota o 9E'?.et;, xit Audi tu, qui eioquens esse dit-eris, et puta;' te ''"'» ad tor.
:

Y.ii.tiCy yap Xpt'7Tiyvoi' e-jpEv, /.at et^cJwXotc ou 'j9oyev. veram discipUnam tenere; si a capite per totum ""'" «^
mortem se
'Povi^Ttxo; "E7rapxo(;{Z7r-:!^yivyTo liyMV Ot f^>7 pou^y,. corpus flngetlo caesus fueris, persiiasumne habes offereTttibui. ,

6e'vTE; %r;7t To?? ^eor?, /.«1 r^at Tw ToD AuToxpaTopo; fore ut in coetum ascendas? Cni Justinus : Spero,
TTporjTayfjtaTi, fiaOTtywQevTec aTra/_9r,rwoav, xecfaAixrjV inquit , me habiturum quod hahent qui Chris-
, ,

ctTtortvvuvre; ^tV.rv, xat zr^v twv vofxwv anoXou9t'av. Oi ti. dogtuata servaverint, si heec ipsa quae dicis
, ,

aytoi MapTupei; oo^kIi^ovte; tov fc)iov, e^eX96vTe; eTrt rov perpessus fuero : scio enim omnihus, qui sic vi-
awY.Bri T07T0V a7:erf/.ri9y,nav ra; zscfaXa;, xai eT£?.et'uTav xerint, divinam gratiara conservari, quoad tntus
auTOJV TJ^y fAapTupt'ay £v ryj tov 2fi)riipo(; of;.oXoyia. Ttve^ mundus consummetur. Ad haec Praefectus Uusti-
^e Twv TTt^JTWv, Xarp£'f»); auTO)v ra n>ii^yzx J.a^dvrE;, cus : Ergo futurum opinaris, ut in coelos ascendas,
xaTE'9evT0 ev totcci) eTrtTr,5ei''i), ouvepyaaafjri; auTO£<; T17; mercedetii aliquam recepturus ? Non opinor, imiuit
yaptTo; Tou xupi'ou rfAfTjv "Ircou Xpi<JTou, oj r, Sota tic,
Justinus, sed scio : et hoc tam certum habeo, ut
Tou; aiojva; rwv afjjvwv, 'Api/jy,
nihil dubitem. Rusticus dixit : Veniamus deinceps
adid ,
qundpropositum eit, etnos urget. Convenite simul, et nno eodemqueanimodiissacrifirate. .\d ha-c.Iu-
stinus: Nemo; inquit, qui rectesentiat, pietatem de«erit, ut in erorematqneimpietatem dplahatur. I*rrefectus
Rusticu'^ dixit : Nisi jussis nostris parere vulupritis, crucia*us o sine ulla misericordiu patiemini. Justinus
autem : in votis habemus, propter Dominum nostrum Jesum Chrislum cruciatus perpeti. uc
Maxime nos
salvari hoc enim nobis salutem et fiduciam conciiiabit, ante ejusdem Domini et Salvatoris nostri terribile
:

illud tribunal, cui totns mundusdivino jussu assistet. Idem et reliqui omnes Martyres dixerunt, hoc ad-

dentes Fac cito, quod vis nos enim Christiani sumus, etidolis non sucrificamus.
: :

18 H*c audiens Prieiectus, talera sententiam pronuntiavit Qui diis sacrificare. et Imperaforis edicto :

parere nolueruiit, flagello ad capitalem poenam abducantur. quemadmodum leges prjecipiunt /^. Ita-
caesi,

que sancli Martyres, Deum collaudantes, ad consuetum Incim producti, post verbera q securi percussi sunt.
et in Salvatoris confessione martyrium cnnsummarunt r. Post hiec quidam fideles clam illurum corpora
sustulerunt, et in loco idoneo condiderunt ; cooperante gratia D. N. Jesu Christi, cui gloriain secula se-
culorura. Araen.

ANNOTATA D. P.

a Hor de edictis exordium finniUarc fuit plrrixque e Plenum discreiionis responsum, et opporlumm
post datam Christiims a Coustantino pacem , ^cta excusandis prxdicatoribus EvangeUcis apnd Sinas aUas-
Mitrtijrum vcl anligua coUiqentibn^, ut hic noxlcr fecit,. que cultiores nationes, dtim nonstatim eorim ocuUs au-
vel pro deperdilis nova ncrihenlihiis : faUunt lamendum ribusqne Chr\st\im proponitnt Crucifixum. Eodem fa-
idcnlidemeduta recentia Videntur indicare quudesnova , cit Di^serialio \ux, nosfris ad Chrnnologiam Ponlifi-
exoriebaiur perSf-'vulio sxpitts non tam Imperatorihus , cnm Paralijpomenis inserta pag. KiO.
vnpnlanda, qxuim Prsefectts pubUco populoriim aut , f Htc mihi videor subodorari occultas machinaliones

privato sho in Christianos odio servicntihus. Nam ex Crescentis, quihns Christiaiws eorumque doctorem Jii-
TertuUiano sctmus.quod a tempore Trajnni nsque ad stinum insimnlavent apud Prxfectum, tamqtwm cUin'
tempus srriph Apolcijclici, id esl, usque ad jinem secu- destinos cxtus, quietique urbis periculosos, agere soU-

W^, uiiUa nova lexcontra Christianos emanasse dicatur. lum.


h f/ic incipiunf ipsn Actoriim judicialuim verba, g Timiotinum Sirletus legit, idem autem et Nova-
qux in Vita S. Justini [ut eam coUegit 7wster Petrus tianum appeUuhatnr; sciUcet a Novato et Timotheo
Ha(hix) paij. 116 num. 24 a me praetermissa possent fartribus, ejus fahricntoribus; erafqne iUud in ecclesiam

restitui, mutAtis fnutandts in isto numero. Chrisliiinoriim conversiim a S. Pio Papa, uti iegtlur

c Bic vervs est titulus : Graece "ETrapxo;, pro.rimus in Actts SS. Proxedis et Pudcntianx, qiix videre est a

aut par Consulalui magistratus , de quo Cedrenus in nobis Ulustrataad 19 Maji.

Theophilo '0 "Erapx^; iv 0£i^ it^i 'M BaaiXew;


. ,
h SciUcet, circaan. 150, qiiando primam p^-o Chris-
yxXr vorrro; ro v.pr.-eiv Xaowv, rof; TroXirt/.or; ^cpriiE-jQat tianis Apologiam abinUt\ et iterum nunc, cum venerat
vof/oi;. Urbis regiae, ry;; (3aiiXi'(!o;)
Prsefectus {scilicet oblatiirus secitndam : de quibus vtde §. 3 Comm. nostri

a Deo acregiasi-renitate judicandi potestatem acci- in ApriU.


piens civilibus ad jus dieendum utitur legi- i Nempe ut primi proprinm : quare neque hincde-
,

biis. Erat ergn is qni antujuilus, cum adhiic summa buerat sumi argumentim prxtensx distinctionis, ut feci

poleslas apud Consules esset anle JuUum Cxsarem , num. 6 pr^dict' Commenlnrii,

Pnetor Urhmius nuncupahalur Ilaque Ucet Prssi- . , k GrjeceXa^tTO}, ou;, ut Dido, us. Ideo non placet
des Pmvinciarum etiam "fejrapxot dicebantur, nomen quod Sirletus, expressius sexum nolaturus, Charitinara
tamen Pra-sidis/WH/o ante bis usurpatum a Sirtelo ex- vocaverU. Qui sequitur Ilat^wv etiam penuUima longa

pun.ri, et titulum Prsefecti snbstilui ,


quo etiam solo nai'wvo; inflectitnr.

deinccpsSirletus est usus. Sed et reliquos fere fuisse extraneos, eoqne fiden-
1

d Hinc Surins anjumcntum snmpsil Justinos dis- tins prx aUis comprchensos, suspicari faciunt nomina

/inf7Hr«f/i Non enim taraobscunis, (n^HtV, Justinus


.• plerorunique Grxca : quin etiam verostmile est, Romse
fuit, ex eo percunctari Pra^fectum oportuerit.
iit id existcntem Justinum vix alios quam Grxcos audttores
rernm Asia nolissimus fitent, Romae hospes
uf tUe tn hahuisse.
ernt modici lcmporis : deinde, ut Philosophum esse eum m Hactenus qtiidem nnicam hujus nominis civitatem,
sciverit Pr^fenus. intererat scire Stoicumne se an , Lycaonix caput. tn Cappadocia novimus; et peregrino
Peripateticum profileretnr ; qux dux seclw potisstmum aUcui ignosci posset Phrygi» nomen usurpanU pro
,

lunc Hompe lesliinabantnr : quare in hoc argumento tota Minori Asia : sed Iconiensi aUciii, qnalem se dicit

nulUtm ampUus prxsidium pono, ut aUas feci ntm. 6. Hierax, non quadrat ejusmodi abusus nominis. Quare
vehementer
,.

32 \CTA SANCTORUM.
A vefiementer imp. Ifoy ut credum, hi ipxamet proprie dicta p Qu.v sequuulur verha simt ejus, qui originnriis
Phrygia nliud fnisse lconimn, dicium Phrygise, ut a Actisjndicii tniliuin ad finem addidit.
celebriori ahero dislingnerctur. Sic cum aliam \ntio~ q Consueto liomauis supplicii genere, ut decoUationi
chi:im, quam celeberrvnam Syrise. civilaiem . volnnl pnemiftfreutnr virqa', quarum fasccs ideo Magistrati-
scriptores desitjnare , dicunt, Antiochiam Pisidias bus supremis unn cutn sccurilms pr.vferebanlur ,
jam
Cilicia?. etc. inde ab Uibe conditn : ideoque id magis placet quam
n Valerinnum Mensa nuncupani. (iliuliui!, quem Epigramjnata pneferunt.
Sijuasaria de Justinu Philosr.pho, multis revera r .'Juciornon prspsumpsit dc suo diem wldere ; uli

tormentis jn-iiis toleratis enectiun dicunt : quod. abs- pleriqtie illi fecernut, qui diu post scripscrunt Acla San-
que auliquion teste additum, no/im amplnts sumi in ai'- ctorum, pnbltcocuUu pridcm celebrium ; quod non pa-
gumenlum distiuctionis. lum facit nd commcudnliouem siuceritatis.

DE S. THESPESIO
MARTYRE IN CAPPADOCIA
Ex Menxis et Synaxariis Grwcorum.

emona S. Thespesii celeh-niur Tubulis Hacquin Aclotinn proli.riorum Synopsis,

m
in sit vi.c
UBCA ccxxx. hudierui Martijrohgii Ronvini, ad Kalcndas equidem dubito : en dum adhuc desideruntur, Lalinam
^
Junii, hiscc verbis Thes-
: In Ctippadof la S. accipe ipsius Epitomes Irauf-lationem.
_pesii Martyris, qui suh AlexanHro Impe- 3 Hi-:' Alexandro C^esare imperante, propter fidei <i"-o iiotantur
CuUus opud
""''^^ Oi's
Grxcos- rntore, et Simplicio Prsfeclo, post alia tormeiita , Cliristianas professionem a Simplicio Praeside Cap-
tortueiita '
decollatiis est. In Nolis addttur, agere de eodem hac padocia:. {nam et ipse Cappadox erat} coniprehen-
die Grajcos in Menologio, uhi et ejus martyriutn sus, ad idolurum fanuin, ut lis sacrificaret ductus ,

plurihus descrihitur, et ad mnnjmem tempus mariyrii est. Verum non


passus persuaderi, niagis etiara ex-
indicalur circiter annura ccxxx . qtto iiuperabat Ale- plosit idola et irrisit. Qiia de causa in eculeo s'js-
xander, qui reguavit ab anuo ccxxii u.^^qne ad annum peiisus c^^ditnr, et in ardcntera fornacein conjicitur:
CGXxxv. Galei>inius eiiam ex Chartophylacio , nl ait sed gratia Christi cum ilhi^sus pernianeret , rursus
Graeco [Sijnaxaria MSS. cutn inlelhgcre credu) osserit ad teniplum idnloriim, eo tempore quo Pagani sa-
se hujus Martyrium acceptum, Latine breviter ex- criBcia oflerebant, trahitur : qui ubi ad arara acces-
pressisse. Sirlctus Laline verbotenus reddidit enco- sit , illam evertit. Continuo igitur in .sartaginera
ntiuni, quodex magnis Mcnxis Grsecorum, et uonnuUis accensam, oleoiiue ao pice et adipe bullientem con-
8ijua.iariis MSS. Icgitur, estque hujusmodi. jicitur quara cum duos dies fortitcr tolerasset,
:

Etogium ex
inde sanus salvusque. nulla corporis parte ustulatus
MSS.
Bix 0£ rr.v eic XptoTov 6jjto?,fiyt3tv xpaTr.Oet^ napx ^ip.- exivit. Quo ingenti miraculo niultos
infideles ad
7i?.r.x['ou "Ap;i;ovTo; KaTiTraoo/.i'^;, KaTTTraJo)^ Ctv xat Christi fidem adduxit
proptereaque extra urbera painague et
:

stOTOc, ayeT«i im zihv tiSdi^Mv vatojy, 9\ifSto(v mooiVi'/- eductus, capitali sentenria ad seeurim damnatur. pnltstra
CajijiaUocia.
xevj Tol? ei^wXotc. Mk rrioGtit; oiJv,a.Hx dk /zaXXoy p.\j/.- Hd-c ibi, Uibem quidem nullam nominando facilem ,

Br.ciirjxc Ta etO"w/a, y.pef/aoOeic thzcni, 7.7:1 et^ xXt^oayov tamen conjecturam relinquendo, quodea fuerit Cssarea;
7rvpw9i'vTa iy.^x)Mzo'.i. T>5 5i XptaToiJ x^P'"^' aSXaoi^^ qiua inhac soiUam Provincix Prxsidem Romanum re-
oici^Eiva^, a-/iZ7.i TraXiv et; tov twv eiJwXwv V70v, 6v9a sidere, inleUigunus ex eo, qtwd ipsa deinde fuerit
%ai!xc iit.oar.yfjV 01 "EAXy.ve^, -/.yt nXr.nixaac,-:bv pwaov CappadociEe Metropolis : nnm disposUionem poUli-
xaTaoa^.Xet. Ua^ayp-c^.x ouv dc zir/^viv t^Z£>li.zx\. cam sequi si-lebani Clirisliani in Meiropolibus eligendis,
7iEJRipax.T0fievoy, eXat'fi) y.o.t rufjrsri xat fjTe'a:Tt u.igtov, ^//((.'i 0/* /hjc cs/ The.^^pesius junior ex urbe Galutix
,

KaJ ejTt Ouoiv /'^epaii; iv xvzC) 7rpo';y.a&Tr(pt''3a5 ecepye- Gangra onundus, qui cum EuHachio in perse-
fratre
1 vai ao?.a€«c, ^r.o^ otioOv xau^jewc ev tw owp-aTt e/_wv cutione Maximiiini Nica.-x in Biihijnia marlyrium
Z5tt 7;o/AOV5 Z(t)V d-KtT.WJ TZQQC, ZT.V Eci; XpiGToy mczvj estpast.us, recolUurque xxNovembrts, etiam Martyro-
lJ.izr,'/y.'/c §ia To Toii OaujixaToi; pteyeDo;. 'E^ayet oSv av- logio liomano tnscriptus ; cujus stmtUter Acla re.quiri-
Tov Ei'j) zf.z 7i(j}.g(j3c_, -/.71 zir, 9ayaT0j zar: ot/.xUt tou.^. mus, et inveuiri vplumus.

DE SANCTIS MARTYRIBUS PERUSIMS,

GRATINIANO ET FELINO,
ARONAM IN INSUBRIA TRANSLATIS.
COMM.ENTARIUS PR^VIUS.
Acla in Aronensi monasterio eomposita, ctbifariam dividenda.

rona jieropulens emijoriura, ii! Triaiam.1 Arona, inquiim, Mediolaiio iislat minus qiiam xi. p.

.ironcnse
tird. Beiicd.
ca:noblum
A ClinlciLS lib.

Imubres Incum
liergomum,
Mediolaneiisibus aiienli, ad
l>ulti,
7 loqiiilur, iid

sita

vti

nomen Tlieobaldi isiic se


imposuil ijuaedam iimililudonomiiiis cum Air.inu)
{noii

milii
ivro
Verinnum
iiiler

ulias, de Episcopis
Comum
apiid M. Ipsum.jiim iride a temporibus Oltlionis
ris. niibile liabiiil

descripla,
Benedictini Ordinis moiwsleriiim : de
cujus condiivre ibidem in Ecclesise memhranis legiinlur
per modum Epilapbii, carmina noniiulln,
II Imperalo-

quadamlenus qiiidem, necdum lamen perfecte njthmicu;


talia
;

DIE PIIIIIA JUXII. ^J

A taltd vero, qnaUu dr^nonslravlmtth sfcvlo x otque xi in titudine. Eienim Anttsiasius Bibltoilierarius, niinutis- D
Aif/ron:: d. p
vsit jiiisse, prmsiinnni ij'S<i secutti xil ad sumnititn jier- sime uc prolixlsstmc enumcrans sarla Itxta ah illo

fectinnem inldiiceret Leo iste, itmte nnnteii Leontnornm Leone curata, et plurtma eju.-.dem in Basiticam Pau-
versmim aceepernnl. liefert illa cartniiia Carolus No- linum coltocala donorta ntqne ornamenta. niliil iticit de
variensis K\)iscopus, iii sun Novnrto nyens de Arona ; repnratioite tecli. H«e antem nec alteri cuiqnam con
propleren qnod Itanc crednl nd siiom dixcestrn otim per- sequenttttm Leonuui potestcum fundamento adscrtbi,
tinuisse, Itcetdeiutte Mcdiolanensi cesserit; refert antem usque nd pra-dtetum VIII; mox qntttem asitaordina-
*""
P"^-
"^ ''^'' tfimre, pnutnrti ex verasimiti conjectura tione per sedittosos Romanos expulsitm, sed satts cito
ndt/uin n
rriiinpi- Ada- correeto. ab Imperalore restitutitni, ut toto qiio reliquo super-
VII). Membra sLib lioc tuniulo requicscunt Principis, rixitaniio dcccclxiv, et trintestri seqttcnti, absolvere
[Ada;, opus deproperaluin potuerit, juita praedictain memo-
Qiii quof]ue duni vixit clarus in orbe fuit. riain, qiiar slc Unbet .

B^ilator furtis fortes perlerruit hostes 4 Exultate, Pii, lacrymis in gaudia versis. tesiibusver-
* Timerc Et protectori reddite vota Deo
Mu;nia, Roma, tua ariua * tinauere suii, ;
silius tn ?a
positis.
Jura dabas terris. quEe quondam florida cunciis ;
Cujus sic tenuit resolutuin dextera tectuni,
Ilic tibi quod voluit fecit, et indoluit. In vacuum ut caderet taiita ruina solum ;

Hic Regcm dira niultis placavit ab ira, Solum ul invidia; Princeps tornieiita subiret,
Clarus erat cunctis onmibus iste modis. (Oitho vtdelicet, lujus Duci ac Miltti ttamnum impu-
Hos Perusina Sanctos adduxit ait urbe, tnbatnr)

Et statuit tcnipluni lioc in honore Dei. Qui nullum ex ampla strage tulit spoliura.

Fecit cienobiuni, sub norniic, tramite dignura, Kam puliora niteut repaiati culinina templi,
Sufficiens viciuiii Fratribus esse dedit Et suinpsit vires firmior aula uovas ;

Quo Regi Reguni valeant servire per lovum, Dum Christi Antistes cunctis Leo partibus sedi

]> Kt Diiniiiium rogitent qiio silii det requieiii. Consulit, el celeri tecta refoririat ope ; p;

2 Adaiiuim Ititnc vtdeittr pnetnndaltts Tristatius Dociorcin ut luundi Paulum plebs saiicta bcatum
Chalcus, lib. 6Hist. Mediolan.itb. ttd ntt. 'jC8, inler Iiitrepide solitis excolat officiis —
eas numerare, qutbtis Ottlio II, defunclo patte m Ita- Seqnebatnr contm emlalio fidclis laburis, a Felice Pres- /,/fm ,imi;'i

bytero Adeodato Levila collatx, verstbus an. 9TJ sult


Itam reniens, Juin Cassiani moratur, concessit pos- et istiic

°"'
"
sessioneiii legitiniam earum rerum atque urbium, quatuor dissimtlts inaleque tomati nietri, ideoqite hic
atias imin-
possidebant cujus rei, iii^ail, Arcke- pr:irtei'missis; cum jam satis ex atlatis constei, causam
jour dicin, tjuas iu Italia ;

Bibliotheca vidiinus. esse citr Leoni VIII. nullani citr III opiis ii.titd ad-
tvpaiu tabulam in Ticinensi
Quod autem, in tlistoria Iriinslationis mo.i datida, il- scribatiir. Interim cuin htibcamus juslificationetn jErte

fucienilx fundandiijue monosierii aiicior vocctur et Indictiottis snpernts notatx ; apparet, qtiod eidem
Itits

maqnopere me antjil. ncniie cotjit iit btiio- qiioad ijesta sitb Oltoiie 1 fideliter trunscriptx, imperile
Aiuizo, 110«

dienm cum itnum idemqite «omen appiisitus fuit annus Retjtii et Impcrii Ottonis 11, fitn-
minem fnisse iltum ;

daiioni Aronensi seu poiins Transtationi carporum


Adara ct Aiiiizo, formittum ex nomitte piioi i,
credi possit
apbaTesim primx stjllabte Ad, Italis nsque ndeo Sanclornm separatim itdscribendiis. Nunc ipsum Trans-
jter
et termtnutto dimunitiva, izo. Sic ex
lalionis historiam accipe, uli Aron.x nobis descripta esl,
familiarem, sicui

Adall)erone factum videtiir Albizo ex ex vetcri nosiiorum nunc ibi Patrnm membrana, non-
Adalberto vel ;

nihii per conjccturam correxta.


Odeberto, Obizo, ntd etiam lulervenit uUintx stjllttbx
;_('xGebe- 5 Multorum itaqiie temporura. posl sanclorum
trtincatio. per quiim ex Bonifacin, Bonizo
Mutli/rum passwiiem, hibeiite cuiriculo; accidit ut pcrusix sana-
Lardo Gebizo Longol.urdiic fonnatitur, atvtqite swiilia.
Conius Amizo, StationensisacSepriensisComitatuum tus ab Inffi-
Sunt qtti etium pro Amizone, scrilmnt Obizonem. Sed ctaHHpirna,
ttomen, dtversain siiinare perso- imola, Dux Impirialis exercitus sub |irimi Ottonis
hoc nl dniersum est tla

extnile vero mtnm coitfiisionent, qitod imperio {qttidani] cx Militia lejits], Regi sibique
nam cxisiimo ;
Apo-
ignolo judicio, comburerct porticum S. Pauli
Adaini seu Amizonis ftlms altquis nui nepos Obizo,
Cujus reatus ipse " periculum sustinens
' "I'"''
ut
stoli. ;

eidem Aronensi Abbnti.e mulla conlulerU benefkia, ob


qui auctorcs sceleris nou satis cnstiijavit (sic ettim facti
qux velut alter fundaior sit Itabitns.
timdiam videtur Attclor, lenitam voliiisse, licet plus
Ut pricr isle snb Olthone I Romatn co-
C 'i iil est,
Panlinx Basilitx tn- altqitid agiioscere videatvr Epilnphii aiutor) brachii
gui amio or>3 pias feitur duxisse , et Poriicum
dcUcti vin-
Dux oitltonls prohibuisse sub et dexteriB [paralysi tactus]. utqite istiiis
ceiidi, si non jussisse, cerle non satts
:

pomte rente- ditlam divinttus immissam inlerpretidus, remedium


Otthone autem II, inflictx sibi divinitits
pofiVuS.""' Quo perculsus timore,
uliatis Sanctorum qiuesivit ex tani ncfario opere.
I'autt oijiii- dittm invetiisse Perusii ; iiideqtie
"" et Matris
non longo post
Ecclesi;e oflensas dulore
striixisse atqne or- ;

Gratiani atque Felini corportbtis, iuvenit Peru-


Actum est tempore, Sccundo Ottone Imperatore,
ca:itobium perliibeiur : et uilditiir :
nasse restau-
Indictione siie quod qutesierat, ss pcrdilum gaudens
hoc anno Domiiiicie Incarn. dccccuxui, Unde Mediatoris
xvmi, Iin- rare ex S.alvatoris dilectione.
vii, Regni vero Domini secundi Oltonis
ejusdem civitatis Episcupum, cu- nnnijntm
Vierque hic amttis unnum operanle virtute.
perii autem ejiisdem xii.
perptext hterent Aro- jusdamtamculpa. gravatura mole adiitcun, magno '^^P;;;"'
Christi ttotut uccccLxxix, utitle

eo ma- tremore. Sed quia Miles scculi Miles iiialmt elhci


itenses, qtitd censennt de prxnotato dcccclxiii ;

componi soleiit Iiidictio vi sei Christi, non destitit impetrare, quod aniino ardebat
gis, qiiod citm tali aniio ;

a quo imiilere. Pretiosoruni corpora Martyrum Graliani et


ha-c tantiim cucurrtt itsqite ad Septembrim,
qun, quod mirabile cst, movere
//«;"5 Indictionis Felini postulavit ;
aepia fiiit niimeriin ludictio vii.
niillatenus poluit, priusqiiam fule obnixe
lirinav:t,
Otlo I Romam ctim
.

mrasc tertio, vuteltcet Decentbri,


se in patriam suain cum magna
revereiilia ductii-
exercitv vettit, Stjttoilum coetjit, deposito Joantti XII
qitam nmx inceperat, ad honorem
qiw lemporc Paulina riim ibique camobiura quod
uo viii Leottem VIII siibstititi fecil;
;

Patns
restaurovll. nt ipsum qnoqite illiiis
eorum, a>dificaturum ; ubi reverentissime
j,aitic,is potuil sic conlliijrasse .

officia quem Pon-


ruinx- Benedicti divinitus celebrarentur ;

tecluin vetnstum, liuud parum intle passtiin sii,


iram Regis, quam
imploraverat, ut
Memoriam Itujtis luinx titex suppliciter
que mox faclx prxparatiim.
redderet delinitam : a
in reslaurata simtli- vellet suscipiendo pecuniam,
eitmqiie mox sectttiv reparulionis,
nisi Sanctnrum cor-
posttam, recilat Joanttes Severattns, in quo id non poterat cxtorquere,
ter Poriicu amore postulave-
pntj. 3!)4 ; Leoni poia qua; petierat, et ex Christi
opere de vii Ecclcsiis Urbis parte i et quia aliter efficere non po-
sed absqiie ulla verosimi- rat danda firiuaret ;

qnidem III illam iidscnbens,


tuit.
:

24 DE SS. GRA.T1NIAN0 ET FELLNO MM.


potius quam reatus sui probaret periculuro,
tuit, BraidcnM ecclesia Mediolani, a<i publicuui civitatis
promiserat daudum. Inito aulem consilio. cvocalis salutareque coiumodum. poni curaverat. qui Patres
miiitibus sileutio pra^cepit, ut, ignoranle populo, Aron» divmo cullui. ac lundaruin utililati saluli-
Sauctorum curpora. ab eccle>ia qute est silajuxta que. certis conditionibus adjectis. inservireut : li

Tiberira Huvium. haud procul ab cadem urbe, in qua autein Colifgium ibi ctJiistituerunl, in quo Religio*
atgtu Aronam tumulata jacei)aiit, levarentur ac Duci traderentur. nis Novitii prubarentur.
transtulit. Sed ea nocte, qua iuvc fiebanl, nunti;itum cst urbi. 8 Apud hos servalur eliatnnum vetus codex Mem~ apxid quQs
tantum lh*^^aurnm auferri ab Qui cnm niagna
eis. bianeus, Siinctorum Lcgcndas continens, interque ens srrvatur
Coctex MS.
festinatione persecuti -^unt Comitis milites. Sed per- uJcia SS. Graiiniani etFelini./jroKaleiidis Junii, qui- itt
gno Acta,
cussit cos Dominus crecitate magna, Sanctoium bus coluntur. Eorum se ecgrophunt habuisse protcsta-
araore et eorura liberatione, el ita ad propria iristes tur Carolus Episcopus, cum anno mdcxii Novariam
et confusi remeati sunt, quod tam pretinsis corpnri- suamedcret; habuit eliam Hlud Philippus Ferrarias,
bus essent privati. Ipse aiitem Comes Episcopo de sequenti tnox nnno excudi faciens suum Sanclonim Ila-
Imperatore, fideli aniino, ut promisit, omnia com- lix Cataiogutn ; v.iraturqite quomodo Baronius, qtii
plevit» et tanti thesauri pignora diixit ad dicta di- verositnilitcr auctor fuU, ul in Martijrologio Roifono,
lecta loca * : ubi usqne hodie illorum cl.irent mira- Grcgoni XIII Jussu refortnuto lcgcrelnr, Perusi»
cula, {jUorum patrociniis. Cliristi opilulante gratia, SS. Marlvrum Felini et Gratiuni Militum, qiii sub
ii.ereamur paudere per infinita secuia. Amen. Decio genus omne niarlvrii pcrtulerunt ; ac deinde,
6 A l signum ', lineo fmtrpeiiultima nolatitm, in viutota post tncnniuni phrasi, qui sub Decio vanis

ft veniam Uli
margine adiiehatuv —
caslrum ([uod
videlicet ail tormentis cruciati, martyrii paltnam gloriosa morle
itnpeirat
Arona dicitur. in quo et coenobium in honore eo- peice))erunl. Miralur, inquani, et rnento viiratnr
[mperatore rum ac Salvatoris Doinini extruxit, juxia ripam Ferrfirius, quomodo Baronius, in suis ad idem Mar-
irato.
Laci mnjorts. Sed iutelligi dcbcl pridem ad Salvato- tyrologiuni Notis, citet Monuiiienta Ecclesi» Peru- (itUqata
B
ris lionorem extrui cceptum {scilicel sfQtiin a nuticepta sina;, quae inqnil, manuscripta accepimus ; cnm finronio.

admissi sacrtlegii pmnitenlia) perfettnm fnifse etiam Perusiffi nulla extet lioruni Martyruin memoria.
ad S^mctorum honorein, illatis illuc corporibus, ob Actorum quoque notitiam inillam ibidetn extare, vel
vaiifudivem bnichii, eorum iniercessione receptam. inde probatur, qitod Perusini .scripiorcs, pro eo ipso
Qui autem Corpura sancli; donavit Episcopus. certo lemporc, pro quo iUn faciunt Episcopum Florentium,
ncquit nominari. Nam Ufthellus, JoaMnein qwdem nullum altum noverint quam Decentium. noininatum
nomittat, Otthonis, I CunUUulwnibus subr^criplum. anno m Actis S. Florentii et Sociorum Martyrum. Ila^c
DCCCCLXiv; sed poulo posl obiisne ait. neque invcint suc~ autem /icta, cutn verbotcnus eadcm sintcuniActis SS.
cessorem ni&i Cononein, anno nccccxcix ordinntum. Secundiani Marcelliani et Veriani Fatronorum Tus-
sed pro parie
Fiierit enjo intcrmedius aliquis, qni quo sno mnlo me- cauellensium, qut ccluntur ix Augusti ; Alar- sumpta ex
et solis
rilo mcurrcrit indignationem junioris Onhonis, nihil lijrnm locormnque nominibus diversa : rwsus fuisse Acds S. Flo-
divinare malure tamen reiit ii,
atttnet ; sihi consuhnt^ qiia^sito transformata et Aronensibus hisce Patromn aptata,
Amizonis palrociuio, cum forte hic Pcrusia transiret, tnutfta tamen phrasi et piuribus tiovis ciicumstantiis
Roma revcrtens ; non jam ab ejpedilione mililuri,sed additis, vehemenrer tniraretnur; ntsi compertum expe-
a votiva peregrmatione smcepta snnitotis recuperandse rientia haberemus, quam spcpe et (acile snpenorihns
ergo, quum is reperit Petusia; aiil / rope eutn in vicina seculisfacta sit cjmtnodi commutatio; volenlibus subinde
juxla Tibcrim ecclesia, cujus nunc nieinona nulla su- Monachis quibusdam,' magis ptis quam doctis, undc-
perest, el in qua tunc snncta Corpora jacebaut. Dixi, cutnque poitus mutuari suotutH Putrotiorum Legendas,
Episcopum muiure sibi providisse dc puirocinio, com- quam falcri se nullas a niujunbun accepisse.
pulsum timore Imjwratoris deniio vrnlun in Iialiam, 9 Tnlem circa annum xx hujus secidi, transcrip-
ad compescendos Saracenos, in Apuiiam Calabnamque tam sibi Aroua uccepit noster Ilenhertus liusiucidus,
immtssos n Ba^iUo II Gra^corutn Iniperatore ; alqiiead propr^scnti quod meditari et promiilere coipcrai ope-
vindicandnm doletn, uxori suse Theopliannni a Joanne re. Eamdem deinde, absque historia Translalionis, neque valde
Zemisce istir antstgnatatn. quam supra dedittius, quamque recentiori manu Co- nnliqua.
7 Tali porio occasionc ac temporc fundatum et sa~ dici untiquioii insertam esse, testntnv qnidntn ex nos- F
cris Reliquiismunitum Ccenobium, quamdiu snb Regu- Iris, post eatndem Legendam Ilalice redditam, atque
laribus Abbatibus matisnit, incomperlum hactenus via- Bollando nostro missam anno mdclix : etanjumenlum
Jteinf^e an. net. Novariensis Episcopiis Carolus a.yserit, postenori inde sumit credendi, quod liber ipse, una cum sanctis
U^ sub tempoie solitum fuisse primariis viris commcndari; Corponbus, fuetit Perusia allatus Aronntn. Sed tieque
Ahbate com-
qnalis fuit Hieronijmus Calagrani, Ponl\{ktus Cubi- persuudere mihi possutn, ipsammet Legendam
n\€nd. SS.
cularius secretus, quando anno mcccclxxxix restau- Florentii et Sociorum, quam di.ti et mox oslendam.
rata ecclesia est, Sunclornmquepra-dictorutn corpora siib SS. Gratiniano atque Felmo /«/.Mt^ apftifam, non csse
prs-cipiio atlari, sub quo cliam nunc reqiiiescunt, fue- reccnticreni Aronensi fundatione ; neque omniuo iiidu-
rttnt coltocata, inscriptts hiscc litteris: Sanclif^simoruin cere valeo animuin ut credum, tam prujectie udfingen-

translatx
Marlyrum Graliniani et Felini corpora, sub Decio dum impudenlise fuisse Perusitios, ut uno eodemque
sunt adnovam Cffisare passa Ilnperatore Ottone II divinitus e
; tempore legerenl in suis ecctcsiis Legendam duohus
arcom corpo- Perusia huc advecta a^de instaurata, ad hanc Satictorum Martyrum paritus,
;
sub sola nominum diver-
ra; aram pie translata et hic condita, anno Sal. sitate, communem; eslo decipi potueiint ah aliquo. qui
MCCccLxxxix. sedente Innocentio VIII Pontif. Max. S. Florentio et socUs Perusiae passis aptavit /Jcta SS.
Jo. Gal. Sf. Vicec. Duee Med. VI, Jo. et Vital. Secundiani et Sociorum, Centum-celiis ad mure pus-
Borromaeis Aron. Comitib. Hier. Calagrani Papien. sorum; sicutpostea decepti sunt Aronenses.
Cubicul. secreti, coenobii PrEefecti, jussu et im- 10 Interim eorum compendium hnbemus, tam in ve-
pensa. Qui porro tunc Comites Arvnenses eranl Bor- teri Mediolancnst Breviurio anni 1539, in tres divisutn Cultus etiam
romxi, ipsam qiioque Ahbutiatn, a fatnilia Ferrana Lectiones; qtinm tn reformato anni 1G35, contractum Mediolanl
Vercellensi aliquamdm delentam, in sux gentis jus ad unani, Et in veleri quidem cuatn duplex Oralio
transUitam tetiucrutit, donec S. Carolus, Archiepi- proprta praescnbitur^ quarum prwr hicc esl : Deus «lui
ac denique scopiis Mediolanensis, ipsaii cnm aniplissimis aliis hunc diem victoriosissiino Sanctorum Marlyrura
Ivcvs Jeiuilis]
traditus;
sacerdotiis, illustri admodum Cbrislianae modera- tuorum Gratiniani et Felini certamine decorasti;
tionis exemplo, dimisil, inqun Caroius Novariensis, fac qussumus omnes, ad eorum festivituteni deVute
ac Patribus Societatis Jesu tradi curavit
quos in : confluentes, illorurn mentis veniam assequi, quum
dictis
::;

DIE PRIMA JUNII. 2S


suis diffidunt possR pron,e.-eri. Alque cx Brc-
lioc ruin arrL.cti,
f.cnas quasi invitati ad epulas D
a.l
twrw ccisco poiws. quam C.C ullisPenmmrummon,,- Isti festinabant.
At saivus Paganorum furor de KX HS.'
me,u,s, illala m Grcjonamtm Marl,jrolo,imm „o,nma Sanctorum patidilia, unde sedari debuit, gr.ivius
an olim Pe- com,„c„dal,oncmque tor,„cni„ncm. Qaalia aulcm ipsa exarsit, eos diverso tormenturum genere dilanians
rusU tid Pon- si„t Aeta, unile Lectiones B,e„iani stimptiF,
tm-Feldntl jumt ip- Alii namque familiaribiis privati rebus, proiscrip-
si.smet verliis pivihictis cognoscere, co,tjc,-e,i(Jo ea cum tione .lamn;iti, alii exilio .leputali, alii rarceribus
Aais SS. Secundiani et Marcelliani mfra proihicenilis. maiicipati, alii ferreis nexibus stricti, alii vcrberi-
Soltim lUc addiilenm, pro Gratiniano, Romani Mar- bus secti, alii vivi decoriati, alii detruncati.ine roem-
tyroloijii Amplificatoribtis okrepsisse Gratianura ; et br..ruin di.formati, alii fcrarum morsibus dilaniati,
qui i„ yjctis Aronensihus Felinus iemper dicitnr [ler- alii plumbatis cEesi, alii laqueis strangulali, alii
miilalione dimmuliva ec nomiiie I"elicis, qua„tum pos- aquis siibniersi, alii ignibus exusti, alii gladiis trans-
stim co„jeclare ; q,iasi Feli.-inu^) Kalendarto Missa- m verberati, et quidqui.l insuper crudelitatis carnifi-
lis Mediolanensis anni 1822 Fininum, in Breviario cum saivitia excogitare potuit perpessi sunt. c
vero anni 15:J'J Filinuni srrilii, el uiriibiqiie anle Gra-
3 Prafati autem viri Gratinianus et Felinus, corum initi-
tinianiiin nmuinari : quod utrumqiie rx Aronensitim cum adbuc essent Paganis gaiores Gratl-
ii-retiti erroribus, etiam
usu concclvm ntanuset
(„11. in Kalcadariis et Breoiartis autio- ipsi Cbristianospersequebantur, oontra eos Caesaris Fetintu,
r„m 1,182 el 103b : scriptuinq,ie FAmi et Gratmiani. et Priefecti aninios crebris suggeslionibus et consi-
- .

Porro, « veiv est conjecttira, Felinum, pro Felicino liis instigantes. Ei.ant .luippe nobilitate conspicui,
Perusinis dicto, Aronensmm usu obliniiisse ; Itatid ab- et mundanje sapientiio disciplinis apprime eriiditi
stirda foret c.iiam allera, qua undc gi'ani|i honore in p:ilatio habebanlur, et inagua
piitiirelitr Pontem-Fel-
cino vitlijo nuncuputam, Tiberiqtie instratum, ultru farailiaritate apud Imperatorem et Pr:efectum ute-
srcundum ab urlie l'ertisia milliariitm versus Eurobo bantur, eorumque eonsultu Reipublicie negotia ste-
ream, n:imen liabrre a vetnsta ibide.m S. Felicini, pius ordinabantur d. Illis ergo, ut prsediximus, gen-
Arouensibiis Felini ilicti, ecclesia ; ex qua Sanctonim tilierrore diutius occupatis; tandem divina pielas,
corporn acce.perit .Vraizo. Atque ita eortim nolilia et quas omiies hoinines viilt snlvos fieri, et ad agni-
ctdttis Pcriisinis vcnerit oMivionem
in ; maxime si tionera sute veritatis venire, cum eos ad vit.ira prae-
nulla ibi jam ampUus remattsil ecclesia ivl capella ;
ordinatos sciret. tali ordine ad fidei sua; notitiam
aut, fi qtia loco stiperest, ea m ollerius Saiirti titulum perdtixit. Gralintanus .' eqtiidein, cuin qii.adam die
ac pnlrociniuin pridem traiisiit, uti sxpe consuevit fieri. contraChristianos, soliio in.'te, Valeriano Pn.fecto miraticon-
Simili forlassis moilo exolevit notitia et cnlUis S. Gra- consilium praeberet subita superme visitationis stantiam
;

tiniani in eodem territorio Perusino : cijus tamen ves- gratia. quasi quo.lam sole iUustratus, c(epit anirao
Christiano-
Itoceam rum,
et tiijitim supersit in uomine loci, vulgo Rocca-Gratian pertractare Cliristianorum constantiara ; quomodo
Cratia,U?
dicti, quem Clioroijrnphica reijiouis utitis lahila poiiit idolorum culturas abominarentur, et temporales
PeriisiTad meridtem, intrivullo Irinm millianum, ad ptenas non solura contemnerent, sed potius pro
occiduam Gennie fliwii ipsam urbem prxlerlabcntts ri- Christi nomine ampleolerentur. Per]iendens igitur,
pam ; vel polius in loco S, Griciniani, e,idem in tii- eos, sine quadam magnaspe prreraiorum, t.iingravia
bula nomiuato, quinque milliaribtis Boream ex al- m nullo niodo pati posse Felinum, utpote fami-
; illico
tera parte civilatis. liarem et prudeiitein virum, accersiri curavit, cum
illo coUatiirus qua? aniino conceperat.
4 Post multimodas ergo confabulationes, et
ACTA APOCRYPHA losophicarum qusesfionum disputationes. Grafiiiia- causam ejus
plii-

Ex velcre MS. Passionali Aronensi. nus de Christianis intulit dicens amice, niiror inter se qux- :

nimiura. cur Christtani lanto desiderio tormentis ntnt:

PARS PRIOR affici. et pro Clirislo mori exoptant : suspicor enim


eos post mortem aliqtiid sperare. Felinus respon-
De Saiicloruni eonveisione. el confessione dit : Tu forsitan suasionibus eorura seductus,
inlrepida anle Iriiiuiial, Cliristianus fieri, et ad exemplum eorum cru.'iari

et niori desideras ?Gralinianns, inquit : Fateor me


Sumpla ex Actis SS. Secundiani et Sociorum,
in Christianie religiotiis amorem aliquatenus ani-
in Acia SS. Florentii el sociorum, licentius
mum inclinasse. Felinus dixit Ex qua occasione?
;

transformatis. Gratiiiianus respondit Quia dicunt, post raortera,


:

alterain vitam esse, hac mortali multo praestanlio-


OanotissimornraMartyrum.Gratini.iniscilieetetFe- rera, nullo fine terminabilem, indeficienti luinine

lini,passiones et certainina scripturi, cum et ipsi a coruscaiitem, iiiffistimabili deliciarum copia affluen
cunabulisessent Pagani, quo oriline ad agnitioneiii tem ; in qua animffi, qtia; fidem Cliristi observant,
Cliristianse fldei pervenerint, in prima fronte referen- inenarrabili dulcedine satiantur ; illi autem qui con-
el Gratinia-
dum, aptum censuimus : quateiius inde, velut a tra Christum sentiunt, inextinguibilibus flammis
nas eis se
fundamento, narrationis solidius ajdificium surgatn. traduntur. Resurrectiouein quoque corporuni in fine accessurun
2 Cnm igitur Deciiis b Ca^sar Roinani Imperii mundi. et jnilicium iutiirum affirinant ; in quo ju- professus,
Persecutioue monarcliiara esset aileptus, iiistinctu diaboli, contra dicio omnes, qui Deos quos colimus adorant. per-
svscitata sufi Christianam Religionein, gravi a.lraodum exarsit petuis iiilerni cruciatibus damnatidos asseriint
Decio et iMle-
riano. odio. Valerianiis quoqne Pr;ofeclus, persecutor cru- Christi vero cultores, ajterna beatitudiiie remuue-
delissimus, orat Cliristianis valde infestus ; et in randos. Quoniain ergo inelitis est, post moi'tera vita

eorum necibus, tamquam ferocissima bellua, gras- perfrui beata, quam inferni po;nis cruciari ; idola

sabatur. Imperator ideo, cuni eodem Valeriano conteninere. et in Chrislum credere desidero.
Pra3fecto, legein saiixit, ut ubicumquc Christiani 5 Felinus dixit Si ha.c ita veraciter esse, ulla
:

invenirentnr, ad idolorum sacrificia continuo com- mihi ratione potueris approbare, ipse quoque Chri-
pellerenlur; ac, si resisterint, diversis lacerati pce- stianusfiam.TuncGratinianus, gaudio repletns.ait
nis interirent. Sancti aulcm Dei Martjres, inexpu- Miror prudenliam tuaiti illos pufaro Deos. qui arte
gnaliilibus fi.lei armis iiiibuti, Cliristique ainore horainum fiunt. qui niuti et surdi probantur, qui
inilainmati, eoruni lyrannidi repugnabant interriti ;
ntillo sensu vigent. De Christi autem divinitate noli
miroque iiiodo quanfo atrocius puniebantur, taitto dubitare, inctjjus gestis legitur, qiiod c.ecos illumi- ittfm persua-
Fetmo:
nasset.dseraones eflfugasset, mortuos suscitasset, et
et
roborati Dei adjutorio, et spe seternoruin gaudio-
4 innumera
Junii T. I
;; 1 ;

26 ACTA S. GRATIMANI ET FELINI MM.


A innumera miracula fccisset ;
jiosiremo, sua possunt occidere. Erant autem curo illis istiquinque, D
scpultus essct, resurrexisse et ipsi quoqiie in eodera tempore in nomine Trinitatis
Sf.onte mortuu.s et
asccnilisse in co^lum, nullo modo dubitctur. Hia haptizali, videlicet Marcellianus, Faustinus, I''or-

Felinus auditis, ctiam ipse credidit. tunatus, Justintis, etVirianus.

r Interca fama .S. Flurentii /, Perusina; civitatis 9 Cum ergo se invicem ad martyrium cohorta-
f/ut tintut autcm S. Florenlius,
Episcopi, pcrvenit ad eos. Ipsc rentur, Sancli Gratinianus et Felinus dixerunt. Nos eique cum
accrdfnlfs od impctum paulisper de- iliiraus ad palatiuiu. Marcellianus ceterique re- soctts se si-
tunc temporis pcrsecutionis
S. Florenlium stunt.
clinans, lateliri.» quilius poterat seipsum occultabat sjiondcrunt Et nos pergeraus vobiscura, pro no-
;
hp.
non auteni metu |inssionis, sed potius ut .^aiictoruni miiie Christi qiiicqiie tormonta sustinere parati. Di-

animos, quoa in tormentis deficere formidali.it, con- luculo igitur onines pariter surgentes, profecti sunt

fortarct et eos qui de idolol.itria ail Chri.^tianitatera


;
ad palatium / Calisti, ubi id leiiiporis Dccius C3e-
transfugerant. sacri liaptisniatis unda aldueret. Ad saret V'alerianus Pradectusmcliibautur. Sanctisau-
liunc ergo Gratinianiis et l'clinus venicntes, pro- tem Graliniano ac Feliiio ad Pra^fectum ingressis,
strali cujperuiit osciil iri pedes cjus, dicentes ad cum dixit Prajfecliis O viri eloiiiieiitissiiiii, verane sunt
:

Sanctissime Prasul, niiserere noslri, et illuraina quie audivimus de vobis 1 At illi, Quid? inquiunt.
nos sorvod tuos, ut viam voritatis possimus agno (juia, inquit, magicis Christiannrum artibiis se-

scere, et ad vitam a-tcrnani iricroamur pertingere. ducli, facti estis Christiani ; ac Diis oranipotentilius

Illc autem, fidei corum congralulans, dixit ; Si in- cunteiiiptis, .adoralis Christum. qui propter super-
dubilanli animo ad fidcm D. N. Jesu Christi acce- stitioneiu suara a Pilato cruciflxus, mortiius et se-

derc desideratis, conseqiiens est ut primuin abre- pultus esse traditur. Sancti Dei responderuut : Et
nuntietis idnlis, deiiide in cor.fessione et fide veri quare. cura dixisti crucifixum. niortuum et sepul-

Dei, sacrobapti>nialc,abidclohitria'Sordilius cxpur- tuiii ; iion addidisti, qiiia surrexit et ;iscendit ad ca'-
geiiii'ii. Al illi cuni lacryniisdixerunt Jani quidem, ; los? Valorianus dixilVore, ut vidco, Christiani nc /tdcni in-
;

trepide profi
aii'iicata siiiiiiliicroriini siipcrstitioni', Clii istum ve- cstis. ,'Vt illi iiiciinctanter responderunt Vere, ;
trntttr:
Itlolnlahi.r ruiii crcdimus et coiditeniur
Doiiiinuni sed nos : Christiaui suiiius. PrEefectus autera ; Nolite, ait, E
nnunltant niiseros, qui liaclenus, vero Deo contcmpto, idola araici, clomcilissinii Principis gratiam, et aiiiici-

fiilsu, surda, ctniula adoravimiis et ad volunlntem ; tiain nostram perdere. Saiicti Dei Araicitia tua :

CKsaris et Pra^fecti, tot Domini Sanctos cruciavi- tecura sit nos illa opus non habemus, quia Dco
:

mus.qiiid farturi sumus 1 QuosS. Florentius blande iiiimica esse diguoscilur. Valerianus subridcns ait

consclans Desinite, in(|uit, coiitristari, ncc metua-


;
Cessate ab liac sUiltitia, antequara vcnialis ad tor-
lis : crcdito tdiitum, ot baplizabiniini, et accipietis luenta. Cbristi autem milites imperterriti responde-

remissioiicm peccaloruni vestroruni. Quibus plenius runt Cessa tu, miser, abinsania tua, etab efTiisione
:

de flde instructis, ait ; Crastino ad iiie revertimini, sanguiuis Sanctorura iiiniixii, aiitequam inextingui-
ut baplismum salutis et fideni Christi accipialis. bilis gehennae incendio tradaris : noveris autem nos
! Eadcm auteni dic Valerianus Pra-lectus fecit tormeiitii tua onniino non timere.

IJ
apprehendi cum ij, et diutissimo cruciatum jussu 10 Tunc Prccfeclus, fiirore commotus, jussit eos

bopttiullijue Ciesaris detrusit iii cari-eicni. Gratinianus vero ac trudi iii c;ircerem. Cumque a miiiistris duccrenlur;
et cltriinuilc Feliiius iis corapertis, nd qucmdaui Prcsbyteruui m Sancti Marcelliauuscelerique socii coepcruut pu-
unclt,
nniiiiue Timothouiii b, virum a'quo sanctissimuiu, blicis vocibus cl.'iniare. Utquid innocentes isti inju- iradunlw
h carccrl,
festinantes pcrrexerunt. Quos cum ille inopinatc riantur pro Christi nomine, et nos Chri-
? Si forte
inlroeuntes vidisset ; susjiicabatur eos ad se coinpre- stiani sumus. Qui niox jubentePraifectoconiprehensi
lieiideiiduni, et ad martyrium duceiidura venisse. sunt, ct pariter missi iu carceicm. Illis vero
At ipsi, ex morte saluliiiites eum, ceciderunt ad pe- iii obscurissiinum carcerera delrusis, ecce su-
dcs ejus, diccntcs ; Roganius te, pcr oninipotenlein bito lux coelitus einissa totum Ciircerem ingenti
Deuin. qiiein tu pra'iiicas, ne tardes nos baptizare. chiritate illustravit. Erant auteni ibidem et alii

Tuiic li. Timotlieus, gaiidio rcplctus per oniuia, se- Christiani c;vtenis coarctati : e quibus uiius uo-
cunduin Catholicam fidcni catediizavit eos. et in niine I''eciolus, qui jain sex menses haliebat in
nomiiie Triiiitntis bantizatis. Ite ; inquit, ad H. carcere, audiens Saiictos Dei iiitroeuntcs, coipit
SixUiin i, Roinanai Ecclesi.a' Episcopura et ipse vos ; clnniare;Qui sunt isti servi Dei, intrantes taberna-
Chrisniatesancto confirmans, signaculo Christi con- culuni servnura Dei'? S. Felinus dixil : Speranius
signabit. Qui jussa ejus ocj-us exequenles, a S. de Cliristi cloraentia,quod nos quoqueinsortem ser- ihigue illmu-
Sixto confirniati ac coiisigiiati sunt. nanl cxcum-
Eodeiii autein vorum coinpiitare dignabitur. Fociolus autem, cuin
die in doiiios suas regrcssi, facultates suas paupe- lucis spleudorem vidcre nequiret, dixit ad S. Feli-
ribus erogarc ctt'pei'uiit. num Exlende nianum tuara ad me
; quara proti- ;

8 Cuni lia'C ita agerentur. ct jain non parum nus oxtendit. Quani luni I''eciolus atligisset, et ipse
teiiipi.ris cfllnxissel, coipit niirari Pra-feclus, cur vidit lunien, et dixit Ecce quam bonum et quam :

SS. Giatinianus et Felinus redeumli nd pahitiiiui jucundum Imbitare fratres in uiiiim sicut ungueu- !

tanidiu moras inneclerent rsai. ur


; scripsitque ad eos epi- tum desceiideus de capite in barbani, barbain Aaron ;

stolara, continentem. Valcriamis Pricfectus


ha;c etdescendat super nos benedictio Dei. Et respon-
Gratiniano et Felino, amicis et consodalibus caris- deruut oniues, Ainen.
siinis, salutcm. Vobis igilur, o ainici, vestrani prai- Dccium
ttccersiintur ad 1 Interea Valerianus Praefectus, ad Cte-
Prtefedum, sentiam t:iiitoleuiporesubtrahenlibus, in quamdam sarem ingressus, ait;Suggero Pietati vestras, Gra-
nos solicitiidiiicm, misislis pulavimus euim vos :
tiniaiium etFelinum, vestrte Sublimitatis ministros,
aut forle inlirmatos, aiit ccrte aliqiios Christianosin Cliristianos effectos. Iraperator respondit : Qua ra-
custodiacouslriclos liabcre. Nuiic ergo, quia respn- credaiii quod asseris? ipsi enim Cbristianis
tione
blica vestro consullii opiis liabet, aii nos maturius et poenas
semper erant infcnsi, ei inferebant ;

vonire ne tardetis. roganius. Perlectis itaquc litte- potuerunt


quomodo ergo fieri Christiani ? Prae-
ris, SS. Gratinianus et Felinus dixerunt
.ad celeros fectus dixit vestram, sine dubio Chri-
: Per saluteiii
qui secuin erant Christianos Cogiioscile, Fratres, in custodiam eo qiiod rrssentnd
:
stiaiii suiit : cgo jaui eos misi
ReipiiblicLe jussa conterapseruut. At Decius Cae- jjccio Imp
iiostrie resolutionis teuipiis iiistare
: iiiduti ergo ar-
misfidci, pncpareiiius nos ad bellum. Meniores
es- sar : Fac eos, inquit, cum lionore, ut soliti erant,
toto iirajcepti D. N. Jesu Chrisli,
diceiitis ; Nolile aspectibus uostris pra;sentari. Tunc Valerianiis Prse-
timere eos qni occiduut corpus, animaui
autera non fectus, missisad carcerera niinistris, Sanctos Gra-
tinianura
DIE PRIMA JUNII. 27
A tinianumetFelinum,'absolutosvinculis,anteCffisaris h Eaiiem Presbvternm
tribunul fecit adduci. Qiiihus introdudis, Decius
fiicimit ih titulo Pasto- D
ris : qui Tihilus liom.-r fuil, non Perimi EX MS.
; uli el
Ccesar ait Jam rtiu pr.-estolati siimiis, pulantes vos
;
Timotheus, ibi Presbyter, iei anniis 100 nnle lempora
aliqua iinhis de CliristlaTiis suggestiiros, ijui Deo-
Decii : de qm in Aclis SS. Pudentinnie el Prnxeiis
rum et Reipuhlica; desertores, Iraperii nostri
quie- 19 Maji.
tem turhare nilunlur; sed, utjamdiu comperiraus,
i Cmnmune omnihiis Jelis vilium, .iiimplum ex Aclis
vos eorura magicis artibus seducti, facti estis Chri-
S. Lnurenlii. in liitc cnrruiitis; ei) qiioU pcrsecutio, qua
stiani, et Deorura culturam cnutemnitis, ac jussa
pa.wus sanctus Levites esl, passus dieeliolur in persccu-
nostra et publicas leges pro nihilo ducitis.
lione Decii et Valeriani [ali islo enim cwpln, rum au-
12 Cui Sancti Dei respondentes, dixerunt Ha- a-ilioallerius
:
tunc .^oliim Prn-fecti ; ali liiir, postea Jm-
ctenus nos raiseri. publicis legilius servientes etjus-
peratore faclo. conlmuala est) et sic ineple compnsilits
fionibusvestrisobtcmperaiitcs, multa mala commisi- lijninnus
fiiit Decius, ciim SS, Sixto et Liiurentio
mus,icilicetraultum sangiiinemSanctorum effumlen- Marlynlius, tolo fere orlennio post Deciiinterituin sliper-
do,unde]tartareo plecti meruimus supplicio verura :
slititm.^. Aronen.lia aiitem in lioeiiraviiisej-errant, qiiam
" per misericordiam Dei jam indiilgentiam consecuti, alia Acla;
quoil Periisiie omnin rjcsta finqnnt, ubi
uUerius ad haec scelera iirieceptis tuis parere non neqiie Decius, neqiie Valerianus, neqiie Sixtus
Scdem
possumus. Decius dixit: Jain palam estvosad Chri- siiam riidiueriint ; nlin proinde niullo conrcnieiiliiis ad-
stianani superstitiouem declinare. Christi milites scrihunt omnin Urbi Roma', quond usqiie Centum-
responderunt: Nosnon adsuper.stitiouem,uttu dicis cellas aiit Perusiam exiiles Sanclos ducanl : ibiaulem
sed ad rcliyiosara veri et oninipotentis Dei culturam tiinc Ponlifex erat S. Fabiaiius aut Cornelius.
declinavimus. Imperator di\it, Nolite in hac per- k Urhevetanim, Secundiano ac Marcelliaiio, ac-
tinacia remanere: sed accedentes, Diis, secundum ceis.wse Virianum iteil; Periisina, Florentio r; Ju-
piissimos ntus, libaiiiina offerte. Sancti Gratinianus liano juiigiint Cyri.acum, Marcellianum etFauslinum,
g et Felinus responderunt : Stulta suades. o Impe- de quihits nos iufra.
rafor, ut qui semelab idolorum sordibus mundati 1 Saluslii Palatium,f.r AelisS. Laurcnlii, nominat
sumus, eorum cceno iterato, veliiti sucs nos imrait- Urhevcl. Pro quo lacile liic potiiit ohrepsisse Calisti,

aC^ue torqiten tamus. Sine dubio autera volumus. qiiod


te nosse ciijiis Palatium unllmn noviniits Romee, scd Cceme-
liir. posthac idolis surdis et mutis, quibus semel ahre- terium nmciis noniinatissimum.
nuntiavimus, cervices nuiiniuam iuclinabimus. De- m Urhevetanuin, sobiin Secundianum, Ferusina
cius Ciesar dixit: Publicam Deorum blasphemiam solum Flnrentium, ducliim dicunt, qitibus mox socii
puhlicis necesse est vindicare torraeiitis. Sancti menierintjitngi, eo qui llic scrihilur modo.
Dei dixerunt Ne putes nos rainis tiiis terreri
: tor- :
n Totiis lioc art. ahest ah aliis Aclts : Feciolum
menta tua pro deliciiscomputamus, quae nobis etiam aufem istum nescio nnde siimptiim conjectem.
nunc rcfrigerium parant, tibi autem perenne in- Atia Acta, loco islorum lormentoriim, ponuiit
oendium. Tunc Decius, nimio furore siiccensus, dixit exilii sentenliam, a Decio lalam ; et Urhevete.na
.ad Valerianum Pr^fectum Istos profanos, qui pu- ; qiiidem, Centumecellas ; Perusina vero, Perusiam
blice Denshlasphemant, etnobistormenta minantur, ahlegant suos Sanctos, ciim mandnto ad Proronsulem pro-
jubemus vivos excoriari, et eor-iim cnria igiie com- mncise.
buri, ipsos autem super prunas et cineres in car-
cere projici. Porro fortissimi athletaj Christi, se- PARS POSTERIOR
ciindum regiam jussionem crudelissiiiie dilaniati,
gratiasreferebant Deo, quoniam digni habiti sunt De eonslanlia SiiiirtiiiMnii v.iric lonl.ila, eo-
pro nomine Jesucontumeliara pati. riiiii(|iic' niorle,

ANNOTATA D. P. fere ex intjenio Aactoris conflcta.

a Ciiltlor multo slghis quain stl oriQinnlium Acto- ^uin vero reducti essent in carcercm, ecce An-
rim, iviatetn eliam posteriorem sapil. gelus Domini apparuit eis. dicens : Pax vohiscum,
b Civpit Decius imperttre imiio Chrisli 249, mense F^ratres. S. Gratianinus dixit : Nos alter;ira [lacem,

circiler Majo occisusnn. 251. ad ftncm vergenle ; lia- nisiD. N. Jesu Christi, non credimiis, pro i|uo et F
Sancfi visitan'
hueratque criidelilatts sine sociiim P. Liciniura Vale- tormenta sustinere desideramus. .\ngelus dixit :
tur et sanan-
riauum, Pnefectiim Urhisa se creatiim; ac dcinde, Hancetegovobisapporto Angelus enim ipsiussum, :
Cur at> Angelo;
post itliiis Imperium, diclum Im-
sitccessoritnique hreve et liaheo medicinam perquam animie vestrie curen-

peraloreman.^^Z. Necenimduos Valerianos 5(u/u(;n- tur. fides rohoretur, corpora pristin.T sanitati re-
dos oslendi ad.Ciitalogum Rom. Poniiff. agens [de stiluantur. Hscc Augelo dicente, sani ctlecti sunt,

S. Lucio mtm. 5. et suavissimus odortotumcarcorera iiuplevit- Tunc


Sancti Dei, jactantes se iid pedes ejus, rogaveriint
c Totiis hic excursiis Aroncnsis Aucloris cst, nec in

aliis Aclis apparet qiiidquam, pneter perseeutionem, ut benedicerenlur abeo, accipcrentque fortitudinem

paiicis verbis indicatam. et gratiam, ne fortc deficerent in poenis. ."Vngelus

d Breviaria, Milites faciunl: quod seculi sunl Ro- autem benedicens eis dixit : Qiii Verbnm Patris,

inani Breviarii Ainplifiealores,atque etiam Ferraarius: descendeus in ulerum Virginis, hoino fiori dign.atus

est, ut perditos terrigenas salvaret. et in se spe-


Asl Togatum ficiunt. tam Florcntium quain Secun-
idque eiiam liuic teiiori rantes coiifortaret ipse vos salvare, conforlare,
ilianum Jcla ipsis ailscripla, ;

etbenedicere ilignetur ; triumphato mundi prin-


ut,
apUlls congllterel.
Florentii, alia Secundiani nominn hic cipe, coelesti palina digni efliciamini. His dictis
eAlia Acta
.iuhsliluunl mox, ubi Itic Felinus, tbi Julianus
; siculi Angelus ab oculis eorum ablatus est.
nHl Marcellianus nuncupatur : et ulraque in argu- 14 Porro Valerianus Priefectus, existimans eos
jara mortuos, duobus mililibus, Superanlio scilicet ad
fiiS^HE
menlitm addiicunt Virgihanos ex Sihillaversus, Evaii- misii milifts
et Cyriacoprajcipit. dicens Ite, et cadavera illoruiii
gelioque MattUxi ac Lucae. :

duo, visa ea-


exmuris civitatis longius pro-
f Ttim Urberetanum qiiam Periisina MSS. Sanclos magorum etrerentes. festi tuca con^

Illi ergo adcuntes carcerem. cura vidissent verluntur.


sHOS immediale adducimt Timotheo Prcsbytero.
jicile.
Sanctos Martyres splendido amictu circumfulgentes
g Scilicet Florentium Episcopum :
sed alia diio
ettantum luraen circa eos, stupefacti dixerunt viri ;

uiliil de appreliensione ciijusquam liabenl.


gloriosi
;
:

28 ACTA S. GRATINIANI ET FELINI MM.


omnivenerationedignissimi, qnos liiijus venit .id S. Florentiura Episcopum ; et prostrata
gloriosi ct
gloriie ad pedes cjus, deprecab.atur euin, ut b.aplizari
tanti liiminis claritas mulcet, quos tantae
odoris fragriintia meretur.At ille gaudeiis baptizaviteam, iu nomine
jucun(lit:i» fovi:t, quos suavissimi
tanto splendore reverberati, Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
reficit ! At nos niiscri,
tc-nuiter sentirc sufficiraus. 17 Ut autera baptizata est, confestim sancto
vestram gioriam vix
Prsesuli valedicens, cuinmagnogaiidio reversa est
Sancti M.nrtyres dixerunt ; Et vos quoque, si in
credere. et in iiomine ejus et veniensad domum Felini, invenit uxorem ejus
I). N. .lesum Cliristuin
imo perennis vitiefieri noraine P.aulinara, epulis et tetitiie vacanteiii, et
baptizari vultis, liujus gloriie,
participcs potestis. Superantius vero ct Cyriacus, dixlt ad illam ;Felinus vir tuus, catenisconstrictus
Credi- in carcere lenetur c et tu lietam tc exhibes 1 Pau-
pedibus eoruiii provoluti, ca;perunt dicere
;
;

Peus prieter
non esl lina dixit Quaex causa? Lucilla ait, Quia credi-
mus et confiieniur, quiii alius ;

Christiim, qui in se spcriintes tanto honorc ^glorifi- dit in Christum, rerum oinnium .creatorem. Pau-
cat. Tiinc Sanrli Gr.aliiiiaiius et Felinus, videntes lina dixit Ipsepersequi solebat etpunire Christia-
;

cor cururn lucefidei illuiuinatum, miscrunt eos ad nos qua ergo ratione ipsum Christianum credara?
;

S. Timotlieuin Presbvterum qui eos in Christo Lucilla respondit Fgo quidem, venieas ad carce-
;
:
rem nuntiat
corroborans, et de fide plenissime instruens, .bap- rem , inveni Faustinum,
Felinum , Gratini.anum ,
uxorlbus San-
tizavit. Quibus baptizatis et ad carcerem regressis Cjriacura, Siiperantium Ciesarium, Juslinum, Vi- ctorum.

ecce Valerianus Priefectus ad carcerei". progreditiir, rianuin, Marcellianum, Benedictura d et Fortuna-


qunsi niorluorum corpura (ut jiutabntj vi^^urus. In- tum; ciiin aliis centuin viginti Cbristum colenlibus,
venieiis anteiii Superantinrn et Cyriacum, cum S. custodia; inancipatos ipsa quoque per verha eorum ;

Gratiiinoet Feiino sedentes, et sludiose incditantes credidi Christo, et baptiziita gratias ago Dcniino
gravi ira exorsit ; ct jussit eos ferreis catenis cus- meo, qui nie in aiicillaruin siiarum nuraero compn
todiri iii carceve, quoad usque decerneretqiia pcena tare dignatiis est. Ad Gnitiniani quoque uxorera
eos perderet. cuni hiee eadeiii I.iicilla detulisset; continuo ambae
IS Erat jauteni ea tenipestate qna>dain nobilis claniantes festinabant publice ad carcereni. Ingres-
matrona, nomine « Lucilla, uxor Aspasii Procon- sie igitur, cum siinctos Marlyres vidissent, cura
Jmcillfi carce- sulis : quic, cum non longe a carcere habitaret, granJi ululatu claraabant dicentes ; dulcissimi
Tcm voctit tl-
audito quod Gratiiinus et Felinus maiicipati essent Doniini, uiide vobis t.am subita mutatio? Quid vobis
lumlnafum
ciislodiie, assumpsit secuiii jiaiieiii et aquaiii, etcirca visura est relinquere Deos, quos seraper coliiistis, et
innenUni,
mediani iiocteiii accenso luiniiie ingrcssa est inte- ignotura Deura iidoraie? Cur Principum jussa et

rioi'ac;irceris. Videiis auteiii omiiia, quai iiitus lia- publicas leges contemnitis? Quibus dominis nos et
bebantur, adeo ingeiiti luce illustrari, ut luiiien familias vestras relinquitis servituras? Quare tur-
quod in manilius jiortabat oinniiio obscurari vidc- pissinia morte diimnari desideratis? .'Vt Christi bel-
retur, sliijiefacta ait; i')cce jaiii septeiii aiiiii suiit, lalores, super petram fundati, his lamentationum
qiiod istiiiii Ciircorem notuni haleiis, reclusis in eo flotilius non soluin iminobiles, sed muli.o fortiores

necesvariii ministravi, et iiuiiiquam sine luminaribus efl^^ecti, resjionderunt dicentes : infelices et Deo <lit.v frustra
intrare potui ; inodo aiilem iiiedia nocte ingressa, odibiles, cur nos a via veritatis avertere. et ad jiri- eorum antmoi
soltcttans
supra solein invenio spleiidentem. Unde ista nova stinuni erroreni revocare nitiniini? SuflBciat vobis
lux his inlocis, hactenusatra obscuritate obse.^sis? vestra quare nns captivare mulimiiii?
captivitas,
S. Felinus dixit; D N. Jesu Christus lux indefi- Qiiare nos biqueis diaboli, quibus semel eruti sumus,
ciens, illuininat oiuiies liomiiies, in hunc mundiim iterum innodare tentatis ? Tollite deprecatorias sua-
veniontos ; qui spirituidi lumine aninias nostras siones, et vos potius nostris acquiescite, ut relicta
illinniuiivit. ipseetiam. ad consolationem servurura siinulacrorum vanitate Deuin verum creatoreiu ,

suoriiiii, cius loci caliginein, hoc quo vides modo, veslrum cognoscatis.
pellere dignatur ; ipse eiiim est veriis Deus, Creatur 18 Interea igitur cum Lucilla, pauperum multi-
Lucllta. a
Cffili et terra;, et oniniura quaj in eis sunt, ciijus tudine ad praiiiliuni convocata. facultates suas illis
(iiro deprmsa
nutu teniporacurrunt, cujus odore reviviscuntinortui, distribueret ; Aspasius inopinate superveniens et pauperes ate-
cujns tnctu confortantur inflrini, cujus potestas non valde adrairans vehementer quEerere causas, rc,
; cffipit
deflcit, cujus opes non decrcscunt, iu quem qui cur tanli pauperes illuc convenissent, curque domus F
crediint oelestis regni municipatura merebuntur, siiie substantiam dissipasset. Lucilla respondit ;

contemptores autera ejus poenis iiilernalibns dain- Quia Scriptiira dicit, Qiii dat paupori fceneratur
nabuiitur. Deo. Aspasiiisdixit Quid est foenerari Deu? Lucilla
:

Ifi Tuno Lurilla. peilibus Sanctoruin provoluta, respondit : Egenis eleeraosynam jiorrigere, ctaDeo
ait: Adjiiro vos perCbri>.|uin, 1'acite me Cbrisliana) mercedem recipere perennera : reddetenim Deus
religioiiis participein b, iiualenu^ Sap. 10,
ad hanc perpetuuin mercedem laborum Sanctorura suorum. Aspasius
ChrisHana felicitatein, qiiani prajdicatis, pertingere merear. dixit : Quis Deiis? Lucilla respondit : Deiis, totius
/icrt pelll;
Sancti Martyres dixerunt : Si ex toto Jcorde in creatura; conditor et liiimani geiieris redemptor.
Christuin baplizata fueris, in iicrpetuum salvubens. Aspasius dixit Quis te hoc docuit? Lucilla respon-
:

At illa, Credo, inquit, Doininuiii (Jesum Christum dit Doniinus meus Jesus Cliristus. Aspasius ait
;

verura Deiim esse, et in noniiiio ipsius baptizari Ergo Christiana es tu? Lueilla respondit Ancilla :

omniniodisdesidcro. Tuiic Sancli Dei, ejus cogiiito fer-


Christi sum, et ei servire volo. Tunc Aspasius valde
yore.gritiasagentesDeo, qui soluserrantiummentes iratus, ccepit pugnis et calcibus caedere Lucillara,
illuminal, ut viara veril:itis pussint aguoscere, di- ita ut oinnes qui erant in doino pauperes fugissent. ab eodem
xerunt iid Lucillain Viide ad S. Florentium Epi- cjditur et
;
Qui cum cruileliter Ciesam in carcerem trusisset,
vincltur.
sciipum ipse dicot tibi, quid te opurleat facere.
;
cippo pedes ejus constrinxit. Cognito aiitem quod
Lucillaaulemait ad eos Ucce attuli vobis pancm :
per Sanctos Gratinianuin et Felinuin credidisset,
et aquani sumile ergo el reficite corpora vcstra.
:
ccepit cuntra eos claniare, dicens magosl o raa- ;

baptiiataqite S. Felinus dixit ei Sicut palea non potcst cum tri-


:
leficos! qui inentes hominura alienant. Qiii cadera
a s. FlorenliQ tico iii horreis recondi, sic nec nos comiuunicare
Bfiscopo,
verba sa^jiius iteraiidu, ad Imperaturem ingressus
tibi. aut ft te aliquid
.accipere possumus, nisi te est, nuntians ea qme facta fiierant. Tunc Inipera-
permittiis baptiznri. His Lucilla
auditis exiit cum tor, furore repletiis; Cito, inquit, tollite jugura e
feslinatione ; et ad doinum suain
regressa, sumptis ferreura igne candens, et collis Gratiniani et Felini
secum vestibus candidis et argento et auro. inipositum, jungite eos ad invicem ; et cum catena
ferrea
DIE PRIMA JUNII. 29
ferrea Lucillam ad medium jngi suWigatam; et sic tiam et fortitudinom,
nc mundi prosreris illaqueen- D
.-osparitcr mius conspectilius exliibete. Sine
mora tur, nec a.iversis
franynntur; et fac eos plenis- KX MS.
autembeliatoresChristi.adjugumferreum secundum simara consequi misericordiam, et ad tiia'
lam perve-
regiamjussi.mem colligati, cura S. Lucilla pri-sen- nire gbiriani.
tati sunt.Jugiim autem, um ex nimia succensione < il Cumque omnes, finita oratione, respondis- conforlanlur
quasi vivcns carbo ardere videretur, nullam eis in- Araen, et se de terra clevasseiit npparuit illis
seiit ; a clirislo ap'
tulit lcEsionem. Dominus Jesus Christus. signum sanctte Crucis in jiareiite .

19 Quibus Deeius Csesar visis, suhridens ait ; manibus tenens, super spleiidorcm cinirans :
siilis
Huc usque non vidi homines jugo subnexos, sed cujus a dexteris juvenes elegantissimi, candidissi-
boves nec mulierem, sed saxa aut ligna vehcntes.
; mis vestibus circuniainicti, thuribula aurea suavis-
S. Gratiniauus respondit Imperator tu, cuin : ; simo odore incensorum fragrantia porlabant :
qui
sis mortalis, et post modicuni veriuis et putreiiofu- autein a siuistris, corouas aiiro geimnisqiie riitilan-
Imperator
turus. corpora nostra. qnaiidi-que qualicuuique niorte tes gestabant : et dixit ad sanctns Martyres
to atidito, amici ;

jtifjo ferreo nioritura, iu tuam potest.item tradita, ludibriorum mei. data sunt vobis signa virtutnm. qiiibns
adver-
candeiiti inne coniuiiieliis afficerc potoris ; animas autem kedcre sarioriiin tvTannidem vincatis
surgite, ad mensam :
xam cum non vales. Decius
Saiictis,
dixit : Miseri, multum de vobis mcaiu inviiati sunt vobis delicia et mau-
: p.iratai
doleo, qiiia suliita nescio qua abrepti ves:iiiia, Diis sioiics, inenarrabili jncunditate ama;nissim.T.
Post
debitam venerationem exhiuere contemiiitis et pn- ; modiouin vidobitis nio. et ego ducain vos in reguum
blicarum legum decreta et jussa nostra parvjpen- patris niei, ut iromarcescibiles coronas. cuni iiidefe-
dentes, in hac obstinatione porsistere vultis, unde ctibili odnrum suavitate, recipiatis. His
dictis ligno
tormenta et crudeles interitus vos expectant. Ad sanots Crucis consignavit eos, et ablalus cst ab
quaesancti IMartyres respondeiunt, dicentes; Scias, oculis eorum. Illi autem immenso repleti gandio.
nos nec blandimentis sediici, nec minis terreri, nec consona gratiarum actione divinam collaudabant
pcents frangi posse : unde tormenta, quie minaris, clementiam. quse eos visitare et consolari dignata
quid tnrdas inforre? Nos parati suraus, pro noniine est.
Christi, omiiia sustiuere; et iinn solum non furini- 'ii Illis antem laudibus divinis vacantibus, et si-
damusea, veiuin toto aninii desiilerio la-ti expecta- tibuiido pectore palinani martyrii Hiam sistun-
dcsiilerantibus,
tnr ttecio.
mus scientes, qiioniani per multas tribiilationes
; Decius Ca^sar jiLssit sihi iii palatio Calisti Iribunal
oportet nos iiitrare regnum Dei. Triticum ipiippe, parari; praicepitque ut tola civiiiin / uiianimilas ad
quaiito plus in area tunditur et concultatur, tanto spectaculnm conveniret, et si qnis adesse negligcret
piirius in horrea reconditur. Tunc Aspasius Procon- Imperatoiera offenderel. Comniota est ergo civitas
fruslra so/i-
citatr sul cuiii clamoredixit bone Imperator,cur liosce
: undique ex adverso cnnfluentibus,
tota, et tiirbis
homicidas punire tardas, qui uxores suas deseren- Sanctos Dei exhiberi imperavit. Quibus adductis
tes. meam etaliorumconjuges prajstigiisseducentes, ait Forsilan adhuo in vestra pertinac.ia perduran-
:

concubiieriint cum eis; insupHr Reipublicaj Deosde- tes, jussis nostris resistitis, et Diis offerre liliamina

serenles, sacrificare conteinnuiit ? Fas non est vi- conteniuitis? Martyres Christi constanler respon-
vere tales. Caesar dixit : Quoniam Reipublic» uliles derunt ;
Jiissis tuis, ad sacrilegia coinpellenlibus,
et necessarii esse poterant, dediinus eis vivendi in- nnmquam obtemperabinius, nec da^moniiiii latibulis
ducias, sperantes posse eos aliquateuus ab hac per- divinum cnltiim exhibebimns. Decins dixit Qua :

tinacia resipiscere. Nunc ergo rursus retrudautur sunt dasmonuin l.-itibiila? Saiirti Martyres dixcrunt;
in calcerem, crastino aut Deos adoraturi, aut crudi Siniulacra, quibus vos ignorantia e.xca'cati ilivinum
lissim» mortis i-ententiam procul dubio subituri. honorera impenditis in eis eniin dfemones. quasi
:

20 His ergo in carcerem reductis, ccce Angelus serpeiites in foveis lalitantes, su» deceptionis ve-
illi vero ab
mediara noctem aperiens carcerem,
Doiiiini, circa neno suos cultores necant, et perpetuie morli ira-
Angelo et
S. Florentio duxit eos ad doinos siias qui uxores suas et totam:
mergunt. Tuuc Decius Ctesar, tamqnain leo fren-
visitati, pariter faniiliam ad fideiii Christi converteutes, S. dens, jussit eos in ecnleo snspendi, et nngulis latera
Timotbeum Presbjteriiiii aocerserunt, rogantes, ut eorum radi,ipso sub voce prwconia claniante, Deos
eos qui crediderant baptizaret. Quibus peractis, et blaspliemare nolite. At Sancti Dei, piilclierrimo
omnibus quEe lialiebant panperibns erogatis, ante vnltu jucuitdi, dixerunt ad Deciiim : (iratias agimus
lucem regressi sunt in carcerem. Sanctus quoque tibi, Imperator, qui iiosirje voluntati servieiis, pro-
Florentius Episcopus, veniens ad eos in carcerem, prii snngninis nos nnguento perfundis : lianc cpii-
saluta\'it illos , diceiis : Fratres, confortamini in lationem semper optavinius. Ille autem, enrum in-
et varie ov-
Domino, viriliter agite; teiiiporales cruciatus ne sultatioues iion ferens, pnblicum consessiim cuui ciati,

formidetis, niemores promissionum Dei dicentis, Si Valeriann Praefectu confusus reliquit j Promoto ;

transieritis per ignem, flamma non nocebit vos, et Tusci.-e provincia; Consnli praecipiens, nt quam cru-
odor fumi non erit in vobis : et iterum, Capillus de delissime posset ipse eos tormentis
qui laniaret :

capite vestro non peribit : in patientia vestra pos- continuo. lateribus eorum snlphure aspersis, flam-
sidebitis aninias vestras. De his igitur promissinni- mas jussit apponere.
bus certi. nolite pugna lassescere propc eiiira
in : 23 Tunc subito unus ex ministris, arreptns da)-
est, ut ad illum Iriumphum pertingatis, post queni mone, coepit clamare, dicens Sancti Dci, Grati- :

me liberalil unum
nec ullus belli metns restabit; scd semper victoria, niane ct Feline, quare inceiiditis? Aliiis quoque,
ez licloritnis
tle dicindiem cumulanda, sine tine peritiansura est. nihiloininns a diabolo snfincatiis, repcnte cet:idit,
a dcmone:
(jusque bene-
dictione iiiuiii
.•\t Saiicti Dei, unanimiter cuin ad S. lacrjiiiis et mortiius est. Parentes autein illius qni a ilieino-
Florentii pedes se prosternentes, rogaveruiit, utpro nio vexabatnr. ad sanctos Marytres confestiin acce-
ipsis Dominum supplicans, sua eos benedictione dentes, ceciderunt ad pedes illorum dicentes : Servi
confirmaret. Tum
S. Florentins super eos sic ora- Dei nequitiam iiostram ne attendatis, sed
altissiini,

vit, dicens; Domine Jesu Christe, pastor bone, qui ad gloriam et honorcra Dei veslri succnrrite mise-
pro salute humaui generis cariiem induisti, et pre- ris, niisereraini snpplicibus , iit iste, qui in ultionera

tioso sanguine tuo nos redemisti, qui in te credeii- injuriarura vestrarum vexatiir, perpietatem vestram
tibus regna coelestia promisisti henedic et sanctitica :
liberetur. Qiiibns sancti Marlj^res dixerunt : Ite ad
hos famulos tuos, de tua pietate prsesumentes, ac Deos Imperatores vestn, pro quibus zelantes iu
in tua fide corrobora ut sentiant tuum juvauien,
:
servorum Dei csedibus grassaraini, et ab ipsis auxi-
qui confitentur sanctum tuum nomen da eis patien- : liura postulate. Verumtamen ne forte injurias nos-

tras
, ;

30 ACTA SS. GRATINIANI ET FELIXI MM.


A tras ulcisni, et maliiin pro mnlo rpiidere videainur ;
nee flexerunt : deinde Superantius et Cyriacus, D
^^ *'*'
fjuaipvis hoc inalitia vestra non nicrealur, precibus Marcellianiis et Justinus, Virianus et Benedictus, 1 JunH.
vestns acquiescimuR. S. Gratinianus itaque, arre- Fortunatus et Floreniius m : vocabula autem cete- "^

ptitii manuni apprcheiidens, ait Audi, mulcdicte ; rorum liber vitae in coelis scripta conlinet. Passi
diabole.adjuratusperimniensum noiiien Dci etSalva- funt autem sancti Martyres sub die kalendarum Ju-
torisnostn Jesu Christi. discede a plasmale Dci, et niaruin ; regnante Doraino Jesu Christo, cui est
ne ulterius ad ipsum reilire audeas. At continuo hoiior et iinperium. cum Spiritu
iiua Sancto, per
horrisona voce exclamans, dixit:() nnmen terril^ile. infinita secula seculnrum. Amen.
quoil me cogit exire : et eodera momento arrcjitus
liomocuratus est, ANNOTATA.
Ad mortuum quoque cum Sancti Martyres
'ii
accessissent, cum lacrymis divinam clementiam im- a Lucilla Christianissima femma, cou.snTigninea S.
orationrm iuderuut, dicentes Do- Tihuriii Marhfris sub Diorle!iaiio laudatiir in Actis
oliumgucmor' pl*^ranti's, Iiaiic ,
:

luumsuici- mino Deus, Ke\ onmipotens, reruni onmiuni crea- SS. Pelri et Maicellini t Junii. Aspasius Vicarius
'""''
tor, cujus potestati etiam mors ipsa sulijecta est ;
nomiuatur in Actis S. A(jite{is "21 Januarii, siib eodem
respicc ad prcces servorum tuorum, et pro tui no- Dioclciiano : sed qnantum Inc dibtut u tempare Deciif
minis gloria resu.vcila Iiunc mortuuni, ab hoste hu- h Parum apte fimjitur uunc primum pciere ul fiat

niani gencris suffccalum; ut omnes circumadstantes ChrisUana, t}ua' jam seplhnum aniium assueverat inn-
agnoscant, quiatusolus unus Deus es, qui mortificas ctis cx caritate mtnislrare.
ct viviiicas, deducis ad infcrnum et reducis. Et coin- c Quasi vcro inmprehensio vvi lam publica, potuisset
pleta orutione revivisccns mortuus .surrexit, et cce- uxorem laluisse tatn diu.

pit clairiare dicens; Unbs Deus Cliristianorum, et d Ca^sarius, IJenedictus. Fortunatus, /« oi/is prae-

mmi. csl, aliiis pr.fter eiim, cujiis ditiimi oiimia cilalis Actis nusquam compareiit, nec eorum simul pas-
i: oliediuni, cui omnia sorviunt, qTiem etiam inferi sorum uUa Jispiani mentto.

tremunt, quem niiser iste inundus nnn cognoscil e Antonius Gallonins, in suo de Marhjriorum m- „
onines autem Dii geiitiiim da;tnoncs, qui iimumera- slrmneutis traclatu, nihil tale habet; adeoque nec repe-
bilcs in Imc ncre circumvolantes, animas honiinum rit lu ullis probalis y/ctis, unde tractatnm islum for-

quasi aiicupcs tendicuils suis irrctlre cupiunt; et mavil ; neque nos tale quid invenimus hactenus.
quas illaquearc possiint, barathro inferni immer- f Xcque credibilc esl, nequc altbi uspiam legitur,
gunt, ubi cstfletusetstridor dentium, uhi dolorsine ejusmodi tali occasione edictum; imo nec possibile est^
remedio, ulii horremhi lenebrarum densitas, ubi ut unum in locum lola una civitas colliiieretur.
slagna igiiea sulpliurcis exhalalionilms lerventia, g llic ad cunte.itum Perusinum redit Auclor, non
ul)imor.s qua.'ritur et non invenifur, ubi nulla spes tamen mutal jvdtcii locum, quia Perusise rem omnem
terminandiu calamitatis ibi Deciuni Imperatorem,
; gcslam concepcrtil; quam haclcinifi Acla alia adscripse-
et Valerianum Praefcctum, ct onines iflolorum cul- rant Romx.ubi rcvcra Decius cum Valeriann Chri-
tores, inenarrabiles tormcntorum angustia;, nullo stianos vexaruni : unde illa, post primas inlcrrognliones
tennino finienda?, manent. in e.iilium cjeclos Sanclos tenent, ibique porro tortos et
25 His visisetauditis, tnrbee circumstantesattol- capile plexos.
limt clamores in coelum, dicentes Non est Deus ; h Idem finbent alia Acta ; sed locent de ntiracuUs,
hine toHversis priBter Chrisliim, qui facit mirabili;i magna solus : subsecutis vihdiclam, in itnius curatione et susciiatione
mu/m,
Qj crediderunt ex eis fere quinquaginta viri. exce- allerius.
ptis mulieribus et parvulis, inter quos Aspabius Hujusmodi pagum nullm cxhibens tnbul.r at qua
i .-

quoque rrtH-onsul credidit. Quo comperlo, Dccius proxtmus ui bem alhtit Tiberis, millianbus duobus eum
CajNnr furore stimulatus, ju>sit Vaieriano Prapfecto, disiare scnbil dvsar CrispuUus, in sua Perusin Au-
cuni idolorum Pontificibus, per totam civitatem, gustapag. 7. Perusina Acta ¥\x\\e&ium nominant, seu
pluteas, et vicos perscrutari ct quaerere Cliristianos, Boscum funestum, et cis flumen collocaiit ; Urbeveta-
iit cum Sanctis Gratiniano et Pelino capite plecle- iium r^ryColoniacum, Lxii milliario ab Urbc, 5C//icp(
C rentur et inventi sunt centum quinquaginta ties. F
:
Romana.
Quibus omnibus capitalcm dans seiitentiam, pra;ce- k Eadem originaria Acia, in Mare prxcipitari cor-
pit. ut longe a civitale. trans Tiberiui scilicet, du- pora faciunt; quta ciica Centum-celias rem geslam
i*-*!'*^"»"''- Sancti igitur Marlyres, transvecti fiuvium, ponunt.
plldmtur"
ec unur,
^j^^jj ^^^^^ ^^^ descitum locum, in pago
qui vocatur i Ncqite hiinc Perusini noverunt,
1 .ted Decentium ;
l'anestri, uno milliario a Perusina civiiate et ibi ; ei eorum Aciadicunt, ab eo mi.ssum Superantium, ec-
di'CoIIati sunt. Quiu-um corpora duiii sjiiculalores clesise S. Mariai Rectorcni simililer Urbevet. solum :

.Ji fliimen /. iirojicerent,unda divino nutu acta de-


^ nominat servura Dei Adeodatum ^wi »oc:« veniens ,
liuo in liltus cxposuit. Sanctus autem Vincentius /
^ collegerit corpora in littiis ejecla; hxc autem majorem
tiinc temporis Perusinaj civitatis Episcopus, accer- hnbcnt veii speciem ,
qitam hic notat proC''ssio
s:toS. Timothcd Presbyteroct onmi Clero suo, cor-
Cleri totius, tempori pcrsecutioms tam dir^ parum
Iiora collegit, et cum dcbilo Iionore
sepelivit. Cete- congrua.
rnm ncmina sanctorum Martyrum, quai nobis de m Nolnn nominibus sic fortuito colieciis augere
tanto numero comperla sunt. cimlinua subnolatione Sanctos hujus diei ; interim noto quod Marcellianus
describuntur. Siquidem Gralinianus et Felinus et Verianus in propriis .suis Actis dicuntur decotlati,
!'irai, vclut ducos belli, truncandas cervices
1
ultro- sub dic quinto Idus Augusti.

DE
. ;

31

DE SANCTIS MARTYRIBUS

AMMOINE, ZENONE, 1'TOLEMyEO,


IXGENE, ET THEOPHILO MILITIBUS :

ITEM ISCHYRIONE PROCURATORE,


ALi:\ANDRI.E IN .TOYPTO.

COMMENTARIUS HISTORICUS.
Nolilia eorum cx Euscbio, cultus ;ul Ilaljessinos ex .4]gyp(o derivatus, confusa
ad Latinos memoria.

Eusebius Pamphili, lih. 6 Historio' Eccles. cnp. an solum sic adjective vocetur ; id est Deo carus vel Deum
34 sive 41 smtndum Valesium; recitat Epi- araaiis. Simc si nomen proprium non videtur omit- Eitrum mmi-
fnret,

slolnm S. Dioiiysii, Epi^copi Alexandrini, ud tetidua fuisse Arriculus, cum quo pauloaute ah EusebiO iiR. an pvo-
prifi oinniiil
£x EpiSloln Fiibnim AnliocUennm, nairajitis, quomodn jiominanfur, TTpeaSuTr,; 'louXfvo^. Senex Juliatuis;
,
E
S Dionyxii penecnlionis Decmujf puhlicaro edicto [qnod anno »5 ce^u>0T' ezecTaTi^ rpecouTi; Me;-/.ou'v('a, reverendis-
Aleiandr.
ccxLTX affixum in ea urbe perpendil) conslernoti alii, siina anus Merruria, Nomen tamen Theoj)hiH hic

alit ad fornter aijendnm animati sint. Tum ad singn-


teneo, ut proprium ; quia Eusehii verha Nirep/iorus sic

laria qnorumdam certamina nomiiiatim dcsrendens; post


reddit, •/.»[ ti; TrpecSuTr;; 0£'>'.jt).o;, et senex (luidain
laudatum quemdam, Nemesium, falso iircusntum ut Theophilus, qnae Pkrasis communi inteKectui fuvet.

latrouum aocium et liis ipsis passum gravioru, de qno 4 Ex ipsius epistolx hnud satis cerlu etiam
verbis

Romanuni hodiernum ix Decembris , stc progredi- inlelliijitnr, Coufessnresne dumtnxat, an Martyres


F.x Hagiulogit
tur in eadcm EpistoUi recitanda pru-cituto ioco quoque habendi stnl illi qninqne, de quorum completo
JUhiopi co
Eusehius. per morlem a.]one niliil disttncte legilur. Sed dubium MS.
hoc nohis so'vuid Fasti Alexandrini, a CL. V Jobo .

habetur 5 x«i Zyivwv, v.a.i J\x^\i^.o.i<i~, v-xl 'lyyvjr.c, vtat ovv ci\iZQL<; Ludolfo, cruderati. Cum enim Hebessini, sub nomine
ilihlum il- j^thiopum Axumitarum anliquHus noti, Alexandrinx
WiocfiMc, ziorr./.eioav -n^bi tou oty.a^jTKptou.
TTiEOovTr/i;
/usfris cnn-
Kpivopivoj oi Ttvo^ w; XptoTtavou, zai Trpoi; a-^vr,Giv Ecclesiie ritu:i su.^-ceperint tempore S. ^thanasii, ce.r-
fmio.
oiTiwxoc, s.Ti(jto'jxo oijroi TT^-pEaTr./.rjTei:- xai to'.; te tissimi nohis testes esse pnssunt eorum, qnos Eeclesia
YtdYi

TrpoowTtoi; vAviiivj, xai xac xet^p^^ aveTetvov, y.v-t OJVt


illa coluit Marlgvum; siculi liuthenornm sive Moscho-

ayr.^o.xCCQ'jzo Totc Gw/AaGtv. 'ETTtatpoipvic ^k uzvtwv w/o^ rum Fasti nonnihH nos juvant ad Constantinopolitana:

auTouc yvjrt^ivr.c,, 7ipt'v Tivcf^ a-.Twv aW.ouc Aaofa^^at, Eccksise confirmandos usns, circa cnttum Sanctorum ab
a^acavTs;, £Trt to paTpov aviJp«f;.ov, £?vai XptGTiavot', illa acceptorum. Fastis illis concinnatidis pritnum ser-
niiper noUi
XtyovTe;- o)? Tt'v re 'HyefJLOva xat to'J? cuvE'JpoU(; ifx^o- vierunt Kaiendnrin Cnptica, aSeldeno quidem olim re- Inliiu- rril-
evOapaecTarou;. perta, insertaque operi de Sgnedrits He.hr xorum, sed ditn,
60U1; yvjioHv.i- xai tov; f^£v jtptvoaevoui;

£(s' 0^; 7r£t'aovT«i ©atv-cOai, Tovi; 51 ^ixa^ovTa; amOst- ipso mortuo meudosissime exeusa et a Ludolfo emcnda-

lici.v. Kai ouTot p(£v e>i 5i>ta5Tr,pt'wv eve7Top.7reuaav 7.9.1 ta: potissimum autem eodem servivit Hagiologium me-
>iyy}.?.t3tfJOVT3;t T>i piapTUpta 0pi7f/.O£U0VT0£ S-UTOV? ev^"!)- tricum, cujus tam mnlla speciminu jam deU in Tia-
^w; ToO 0£ou. Ead.em, verbis duintamtsuhinde aliis ,
ctatu ad hunc Tomnm Pra^inmnari.
habet Nicephorui, Callislus, Eusehium sequi solitiis, 5 In hoc Haginloijio, sive {ut Ludnlfus appellare V
lih. b cap. 31; Eusebii autem verba. Lntma sic mavnlt ) Sunctorum Encomio, sic f-ire lejilur ad diem hahctui diet
cullus, cl qui-
reddo VII 7nensis decimi tpsis Sene, Coptis Bnuric dicti. qui dies
dem ut
3 Confestim autem militaris quidam manipuliis. nostiis Junii Kalendis respondet Salutem dico -
; (iiiin Murtijrum
Ammon et Zeuon. et Ptolomieus et Ingenes (Vale- que militibus, qui galea tecti et coronati fuerunt,
7H0.
sius Ingenuiim nec noa senexTheophilus. co-
verltl) cunl eo; scilicet Aschiroue de quo ibtdetn eadem in
;

ram tribunnli adsUtit. Ubi cum in qnaestiunem ari- stiopha hxc prxcesseranl, Saluto Ascliironem, qui
ductus Christianus aliquis. ad fidem negandam patieuter tulit tentationem, cum ejus verenda ca-
prupenderet;adstantes illi fi-emere, vultihus inniiere putque scindei'et Aririenius apostata, et ea quaj in
manus tendere, toti^que corpuribns gesticulari. Christoest vita privatus. Hic autem omnino esse vi
Igitur conversis ad ipsos omnibus, prlusquam alii detur Ischyrion, de qno dicturus /llexander Episcopus
ipsos corapreheiitlerent, prucucurrerunt ad subsellia, apud Eusebium, cccptum narrationcm sic prosequilur.
fid slujtorfm seqiie Christiauus esse professi sunt; ita ut tam Sed et alii complures. per oj^pida i-t vicos, a Gen-
uti cliftm
ipsorummel tiUbusdiscerpti siint; quuruin KrnuH exempli gralia
Pnefectum ([uam assessores ejus appareret perter- hchijiionis,
jndicnm.
refii-ri : nain rei quideui animatissimi rernebantur commcmorabo. 'Ii/u^^i^wv EirsrpoTreue Tivt rwv '.Vpy/jvTwv
TouTov pitcOo^ofr;; exeAeuce 5uc«f mt-
ad qiiEecumqiie patienda sibi forent, judices vero i-Kt uicOfJj. jj-h

uopt^ev Ef.tf/£'vovTa, 7:poO£jr*:Aa-/.t?ev ^'^iixap.i-


contremiscebant. Isti igitur ex praetorio ovantes B'jp.vjvj,

vou, |3ay.Tr;ptav p.t'/ioxrrj XaSwv, 5ix roiv evTe'po)v /.at twv


procedebant, et exuUantes propter coufessionem ;

Deus vero per ipos gloriose triumphavit. Hxc Eu- CTiXxyytav Ofufjxc,, ixni/.xe.ivt.

sebim, non eonsueius in manu.scrip!is exemplarihus 6 Unius ex Magistratu rem procurabat Ischy- scd cuin ali-
propria nomina majuscuUs litleris prxsignare, siciil rion (|uidam, raercede conductus. Iluncjussit is qui gua pisslonii

Latini faciunl, et nos etiam in Gr<ecis prxlo parandis. ipsura coiHJuxerat idolis immolare, et non obse- diversttatf
quentem sibi tractavit injuriose; persistentem in
Nunc aiUem dubium inde nascilur, an ultimo loco lau-
nomme dicendus Theophilus; proposito affecit contumeliis ac deniquc frustra se
datus Senex, propno
;
sit
esse
:,

32 DE ACTIS SANXTOUUM.
A esse videns» prandi accejito baculo, trans viscera et iisdem apud Graecos agi, non comprebendo quosnam
ALcronM). I'-
intestiiia confixum intereniit. Sic autem cum h>c vclit. Sirleii Menologium,qnale extiil a Canisio editum
pnm;f auclorilalis teste coticiliaverim liabeRsuinm Poe- iiibil stmtle babct : $i aliitd ampltus accuratiusgue Ba-
tam, ut iiiter coittumelias, qutljus I>ch)rioiieni lieriis ronius babuit ab coJi-m Siiieto, cujus solius oculis ipse

apohtula, Aimeuua vel Mereaior) cffecil, fneril atru- (iraca Menua et Synoxana lcgit ; pergnm mirari
cior oiiiniOus verenihrum abscismo ; el per ipsiim iilud inter tot qux vtdi MSS. Grieca islins generis, necdum
vulnus Hursum niiuctur. iinilnsun boculus, lufentiua vmce- unum occurrisse, ubi de isti.s Martijribus quidquam
raifue (ransii-rif; sic autem confixi cnput culfro ait abscis- legeremus.
»um. Scil bxc cettiun dititincliuHquc suggerent /iClhiO- 8 Ne nutem ad Eu.-ie^iium et Nice/)liorum fortossis
dirs 11 De-
pica Sijnaxaria vel Menitn, si aliquaiido liuc tians- Baronius videutur, prohibet ipsemetcum addit: cembrls
rea/H-xi.^^si'

ferautnr, mip/ilelura ('ojiticorum et Alejandriiiorum Alius hic (hchyrion) ab iUo cst, cujus nieminit fschyrioni
lectus
Sijnaxaiiorum defectun ; et com/iendio ejhibttura eo- Dionysius Alexandrinus. Diversum sciHcet credi fa-
, . rum passiones, nuoriim vi.x nomiiui hahentur ex Kalen- ciebanl errores /inenolali ; et su/t/^osititius Beda, ex
havd aque ' '
. -

cum Easeblo ddiiis. I\icepliorus, Eusebium tiunscnbens. Iscliyrioms Vsnnrdinuclorilate eumdem referens ad xxi Decembri^i.
coticitiftndd, condilionem sic explicut o; riv /.xt' of/.oy ii/i ~t.v Vsnardi anUquioris verba ad islum diem bitc sunt
e::tTf-'jir^v v'»v eTii-s/.^ow r/.vixaoe Ttvjc : 'cui a elaro Alexandriaebeati Schyvionh. {P.<:euilo- Beda im/yresstts

(|iir»(iiiiii ejiis loci viro dotnus procuratio inandata Cleridonis ; Martyris. Is cum ad sacrificanduin
fiu-rat, uno verbo (Econoinum diccrenius. blanditiis atque injuriis cogeretur, et contemneret;
iMtlmrum 7 Jfnminii Murlitroiogii rccognitores et amplifica- prajacuta sude transvorberatus per viscera, neci ad fsuardi
orbitrium.
ernita''^''*
/ojc^ sub Greiforio XIII, prxdiclorim Martyrum obscu- tradilur : qux ex Vsuardo transcri/)ta, reslitulo tamen
ram aliquam nolitiam boc die nacli, sic scnpt,eruul, ct Iscliyrionis integro nomiue, leguntur iii hodierno Ro-
sic etiam iiuiic ItijUur ; In yEgypto Sanctorum , mauo : sed ad hasce Kalendas melins re/mnentw, si

g Iscliyrionis, Unctitris niilitum, et ahoruin qiiinfjne quando MaTttjrologium corriyelur. Intenmhoc excmplo
inilittiin, ([ui ^ub Diocletiaiio pro Christo diversis discimus, eliam antiqnos Martyrologos, qualis Vsuar-
jnodis iierempti sunt. Krior, iion niinjis in condilwne dus fiiit, licentiam sibi assum/jsisse augendi sacros \Fes-
Marlijris, quum in nomine Im/ieratoris comnii.ssus; tos, leciinadarbitrium Natalibus eorum, qiiorum qnam
luiud ine iiiovet,ut hos alios es\e. sus/ticcr. quam dc qui- certa ex Euf.ebio erat el illustris passio, tam crul eo ta-
bus lioc i/)so dic Ilabessini, el in Epistola Alc.rander : eeiife ignotus dies; certius nosceitdus, si Orienialium
soluin ba-reo uude. snm/>tum esse sns/)icer, sic errandi Kcclesiarum Fasti Occtdentulihus noti fuissent.

exemplum. Licel enim Baronius in Notis addat, de

DE SEDECIM MILLIBIJS MARTYRUM


IN .EGYPTO SUB DECIO.

SYLLOGE niSTORICA.
Ex MS. Ilagioiogio inetrico Anonymi Ilabcssini

cinc. AN. rnienius iste, ijni S. Iscliyriuni pvxmemo- Diocletiaiti, ascendisse ad centum qiiinqua^inta rail-
CCLII. ralo neccm maun propria r i.fi
ob fidem Christi
^i-.. . .. uentte Id vtde-

A- iiomen Inlere pfvgerelf


ta ipstitn indicasset ;
titsi,

vitleri potesl
intulit,

fftibessiuus
in
el

Pnefe-
cujiis

Poe-
lia
solura vertere coacta;
ca>sa,

adeo celehri Chrisiianis Alexandrints, ut ah eo attspi-


nb nnno
et septingenta
scilicei
nnllia
ccLxxxiv,
,.j rf,,(,f(

ilihile,
i„cre-

Stth Armeniit
(./^j.^ /Juiiipti sticcessisse ei, tiiiem Dlomisius Kviscoims cuti siitt ttovam annornm numerandortnn Epoehnm.
^:ii!iliU i'ix- ' , .,
, , „ ,. .

f^^ltf.
stiie iiomiue retiijutl; et persecultonem, Decits cUtil- Martyrum diclam, usqueadc:c:ai; siciit aulem /Ethio-
C ctis stih Gallo ct Voltisiauo eoutinuatatu, exercuisse. pes intvucrunt ab /Egyptiis colleclum tiutneritm ,
Siiiuiiteiu iileiu Porln, po.-;! Marliiycs prirdictos aliorum Proviucia morte
, lotii punitorum sub Diorle-
vel exilio F
iniieutemsicceleliral luultiludiuein. SuliituMyriaileraet tiaiio; sic poluerunt etiam invenisse nnmerurn eorum
,

sex niille, (jui nunierati fuerunt [scilicetinler Ckri- qui ab iuitii Decii ttsque ad e.tordium raleriani, per
sti Martijres), pi-i'|i(erca quod vel igne creinati sint, aitnos qiiatiior passi vel releiiali fuere, aul
fui-w liulgo
ceiiscuiur vel Inras exinil^^i passioiiis siia^ npniuMii absolveriint, ceusehnnlur. Nec enim veliin tanlam tttrhant, uno die
Uarinres sulj inaiiu .•Vnueiiii tttiqtie tuttr /Egypto prirsidentis). vel locopassam credere cum Eitse.bivs, lib. 8 ra;i 9. .,i sub Diocle-
{ ;

l'tiiiaiu illi uieoruin lio.^tium cspita pedesqiie cciii- exaygeraus gravitalem perse.cittiontssuhDiocleliano exer- '""lo inlerem-
1mo°0."'
culcout, etquocumiiue iirolectus fuero inecuin va- citie,dumipsein parlihtts Tliebaidis degeret, promagno ''"''"'"''_
dant. S. Diouysius, Episcnpus Alexandriuiis lioc tem- nuucdeni, interdum viceniet amplius,
relerut, qttod
j^;i -iijoooo.
pore, insua ad Fabitim /Inliocheiintn epislola, apud quandoque etcenteui, viri simul acmulierescum par-
Eiischium, lih. 6 f<i;i. 42, ;iit,'ii V'ii/i'siiim piisl relala vulis, imodieinterficcrentiir, variisacpcrvieesalter-
eoruin {dequibus supra riiimus ) Marltjriu. Seil et alii natissiippliciisaddicti. Quamquamsicetiam',tap.Sdicat,
conipluros, iiii^uif, per i.ppiila et vicos a Gentilibus ii/rm£'ii.vi'/„iis, ^Egyptios, quidomiinartyriumperpessi
discerpti suiit. liorum, qiii tola /Kiiitptojudicto puldico sunt, tota illu persecuiione, prope innunerabiles fuisse,
damnati n Prirside, vel in e.rtltitm acli sunt, el qtiidem cum uxoribus et liberis; et cap. u refert, urbem
tain ijrauili uumero, ilte qitidem non meminil: sed vero- quaradani Cliristianorum in Phrygia, igne injecto
wnileest, ejus epi.Uolam, haud diu post ediclonim pro- crematam totaiii, cum viris, mulieribus ac parvu-
muliiatiiinem scriptam, non ullra primum Decii lis Christuin Deum invocantibus
, : et sic continije-
auntim procedere, nec atliuijerc acta aimi ccLii ac re poluit, ut, si iion iii Deciana persecuiione, saltem
un, i;iii/ius Gnlliui el Voliitiauus reqnarunt , el sub in Diocleiianxa, vere, in solaJatri|ipa (aliis Atribis
quihus .\riiienius prarfecturam gesserit.
«1 citiidis Episcopalis) perierint xxv miliia; alibi cum
i l.udolfus, iii JSlltiopicis stiis monumeniis, reperit, quadaiu S. Hilaria caisa fuerint vii luillia ncc ; vi
numenim Maityriiin et Confessorum, suh perseculioue raillia et cr.cc et lxxxv cuin Sti-atonica ; vi millia
;
, ;

DIE PRIM A JUNII.


33
A c st XXX cum Martyre Theod..ro alibi iv millia et
;
cut Elias aiwniit januam pluvia , in sexlo
XXX elc. siciit rx siw Ilabemiio Puela refert niensa D
Ludol- anni tertii sic lio.lie .npertuni fuit teMiplura
fus ,
i« Prs^fnlione ad y£thwpicos Fasios. cilatis
;
tuum , AicTonE d. v.
Maria : aperi ank'm olausurn aniniani ini.nm, ut ei
dies XXV Julii, xx Marlii, xxvii Febrtiarii ,'
xxv
,.(
infundatur justitia et pax. Ipso autem Dedicntionis
Octobris.
fesio : i'cilicalionem tcmpli tui Maria, eo iM eilam hocceleliro,
jllgiic A.rc ex 3 IIxc ideo deduxi, tii inlclligai Leclor, ,jmin von
Jfafjiologto leve siid.dWinm operi
loco Kdifioati, ul.i filiusbene- " "l""'''*"
tuus scalurire fecit
iiosliv conferetidum sit ei
,£tltioptcii.
illo dictionis aquam. In noiniiie tuo, utilissimo nomino,
Ilabessiiio Poeta. Neiiue eiiim TaUoecflau
Saticlos diuntaTat. sive donetur ei i|ui islic oraverit linni iiuiii-uin.iue, da- llartanx.
jiiijyiitios, sive y£tliio;>icos, nohis in
arijumctittmi pro- tum oplimum
posilos invenirel ibi lector; sed eiiatn
et donum perfectuin. Opera- preliiim
festa pluru, prx- fueril scire dislinclius occasionem :edtficanil:e ejns
serltm Miirinna, Parlltenophilis opportiina.
Ptita pro- ecelesix citjtis liic recoUiur Dedicalio
.
, viiietur eiiim
festtim. Iiodie, et festum, cras cehhaiidtim
: unde iiidicari miraculosus fiitts oliqtiis , eo loci repertns.
utriiisijue diei cantus sic iiicipil ; Profesli qtudein : Si-

DE SANCTIS MARTYRIBUS PEUUSINIS

FLORENTIO, MARCELLINO,CYRIACO
JULIANO ET FAUSTINO,
IN UMBRIA ITALLE PROVINCIA.

COMMENTARIUS HISTORICUS.
Cultus, reliquiae, ecclesiic: Acla iiliona, atl ijisos, (radiida-

cx Hommio
PnstquamGregorii Martyrologio, ad inau' Inguinariara appcllnt, omniyioque universalem fuisse
datum XIII recognito ct aucfo, pro- tcstatur) Cessavit autem illa in hac civitate, per in-
pu&iti uttiveviai. Ecciesix suul hi Snncti Mur- tercessionemgloriosi Martyris S. Florentii ; et pos-
Liex o Jumi tijres, ad v Juiiii recolendi, quasi Perusise tea repusifum fuit supradictum Corpus in praiiata
fier/jd-am tali die colantur, in persecutione Decii capite caisi ecclesia, sub altari majori, inventumque luit quod
adiciipli.
idem gui in isla recognilione et amplificatione poliorcs ipsum Corpus ei^set sine capite.
partes liabuil C^sar Card. Baronius, tum adhnc Cun- 3 Ecclesia istn, una cum adjunetomonasterio, Be-
greqationis Orntorii Preshjter , ipsnmque mo.r Notis nedictinornm Monachorum olim fuit ; qui eidem hoilie- in hac ett
eeclesia S.
illuslravit, m hisce ait, quod de iis agant aiitiqua MSS. dum teneiit Perusix Abbutiam S. Petri, in cam eccle- Florentii,
illius Ecclesiae. Verum hmc rpsos Sa7icfos liac die ce- siam, {qux priut, Calhedralis fuit) indurti anno
lebrat, tesle Philippo Ferrario in utroqne Catalogo ,
DCCCCLxv ab Honesto tunc Epi&copo, uti scribit Ughe.L-
quod ex Actis Kalendis Junii morfem pro Christo lus; antcn forsitan ad S. Florentii commorantes
oppetierint. jam supra dictis apparct
Unde, et ex , , atque ila, translato jam Abbatc, ipsa S. Florentil
Jmplilicntores Marlijrologii parum fideli n'ormatior,e ecclcsia inPrioralum conversa, multum de splendore
cohintiir 1 ut usos, circa Martyre^i Peru!>i7ws : apparet etiam aber- debuit amisisse, et quod comequens fuit eliam deflo-
natali suo.
rnsse a veritate Jacobillum, cum Sauclos ex aucloritate ruisse fervor devoiioiiis popularis erga S.
Florentiura.
Romani Martyroloyii rcfcrens ad diem v, dicit hanc Hnius autem Corpus Uliic illatum crediderim slatim a
fuisse diem Passionis eorum, primam vtro Transliitio- prnna mnnaaicrii fundalione, scculo forsan viii aut ix,
nis. Sed nec ipsa dies v, dies Translntionis fuit, talis cum maxmc per Italiam multiplicabantur hujus insti-
saltem ctijus aiiquu extet mcmoria, qux nuUa Jnvcnitur tutimonastena, derivata ex Cussino. per B. Pelrona-
anle annum MCCCXLVin, quam etiam alleyat ipse Ja~ cem rcstauralo, discipUna. Jacuerat Corpus Ulud antea,
cobillns. ut invenlam apud Pompeium PelUnuyn, \Au- tcstc Jacobillo. in suburbana ParocliiaU ecclesia, dicla

ctorcm Hrstorix Perusime, sub annum 1G22, tribus S. Maria; a Fenestnliis [unde forsitan in prxmissa
volumindms vernncula lingua edilx. Pas.^ione SS. Gralininni et Feliin nomen Fane^:tri ir~
2 Mcmorium istam ex veteri MS. habemus repsit) nunc autem Montarone, id est MunsTyrrhe-
Corporibusan. ipsiusmet Pe.llini manu transcriptam, post vetera Acta nus, inquit Jaeubillus ; addens, quod hxc suburbana
13i8, 4 Maji.
Iialice rcddita ex Laiinis, ante prolixiorem ipsorum ecclesia, renovata sub anuum lunxxv, fuerit mera-
translaiis.
paraphrnsim.quam ille Hisloria; sux inserendampura- bruni ectlssia) S. Florentii Perusini ; idque, ut ego siil) eaqae
tocus prlmas
verat, et ante imprcssionem obtulit Illustrissimo ao quidcm censeo, d principio fundationis Benedictinx m
seputfurx
Meverendissimo Episcopo suo, Neapolloni Comifulo, en urbe. Sed cum. ibijam frequentia, ac verosimUiter Sancturum,
honoris Dei ac Sanctortm cjus promovendi studiosissi- ctiam disciplina, prorsus defecmet aggregatun est ;

moseni. Originaria Memorix prxdicta verba, cx Ifa- monasterium Abbatiai Montis-acutl Ordinis Cister-
lico Latina, hsec sunt Anno iMccclviii die ii Maji : ciensis ; ac deinde anno mcccxciv concessum Mona-
inventum est corpus S. Morentii, quud erat sub chis itidem Cisterciensibiis Bosci funesti, a Corpo-
altari Majnri ; et die iv Maji (
Erat hsec lunc Domi- re Christi cognominritis; ac denique anno mccccxlv
iiica )
jirocesserunt onines Reiiginnes utque Confra- intro^lucti illuc fuerunt Patres Ordinis SiTvorum
purgntur al>
ternitales civitatis ad ecclesiam S. Fiorentii ; !et pur- He.its Maris , atque etiaranum ibi habilaut. Ita
tiiguinaria
tatum Corpusejus in processione quasi per to-
fuit JacobiUus.
peste civitas
J'erustna: tam civitatem, ex devotione, orando Deum, ut per 4 Hxc deduxissc eo juverit, ut scialur. qme fucrU forsUnn iltls et
suani misencordiam dignaretur sistere maximara fortuna sacri Corporis, e suburbuno in utbem deportati .SS.Gratiniano
pestilentiam, quae grassabatur ('arffii^ Pellmus, non ex eo toco, ex quo ipso forsitan SS. Gratiniani et Feli- ac Felino otin

tantum hic, sed etiam in omnibus aliis locis. intra ni corpora accepU Amii.o, Aronam transferenda {ut communis.
extraque Italiam et Matthxus Viilanus lib. 1 cap\.
;
supra dictum] anno dcoclxxix. Est autem verosmi-

Juuii T. I 5 te.
;)
, ;

3& DE S. FLORENTIO ET SOCIIS MM.


A le, quod eondem du' i colendi cum S. Florentio, aiia tpsoritm cum .Actis S Secundiani ct Sociorum col- D
AH TOAB ». f. vulia autiquia iama fucril, quum quod simut taii die iationfm.
jiahsi credtrentur. JIoc eliam videntjir indicare Aro- 7 Alleri pr^fiitarum capsellnrum inclusa fuisse f*ociornm

Fl"rentiijm Peruitinum ossa S. Cyriaci, ''*^';'f*'*P'"o-


neniiia Acta hcet fecrrinl sustinere PeUinus noluit, videri
etsi
,

h'i'iscopum, c»i Vinccnliiis aut heceutUis succe.>:serit, tamen possit


,,,,..,
haud absinnic vero; esto adhuc pro- is
P>''^ exlra
urbem mori'
sacrorum curator Corfiorum. Neque id enset diffinie priam eceiesiam habeat extra urbem, primo abinde siraniur.

creditu, ni hobereiur certiua aliquod fnmlamcntum . milUario versus meridiem ; cui additum fnisse mona-
quam sint Aela Aronensia. Nunc obslanl ipsiusmet S. slninm teslatur Jucobiltus, et uude ipsa tempornm in-
Florcntii Acta, quorum exempia in ecelestis SS. flo- juriis desulata corpus in urbem allatum si fuit, nus-
Tcntii et Pctri monaatiris, atque in Catliedrali S. Lau- qiiam aptius potuit collocari, quam cum socio passionis

Qui CMm ipsJs rentii e.iiitme, sibique visa esse, scrifjunt Peilinus cullnsfjue Florentio. Locum
islum vulyus San Chierico
e^diem cl alqne Ferrarius, et Jacobiiius, eoriim salttm ocufos se- appeUat, qiiod polius S. Clericum, qna^n S. Cjriaoum,
Aeta commu- nnyqwim
cutiis; elsi lila nunc apparere intcllignm , natuni e.st sitjniftcare. Ab hnc autem nun procul di-
nia habent.
post luqnihilioncm sedulam a nostns J'erusini.\ Patri- stat, inquit jnm ssepe citains Jiicobili-is, alia ecclesia
bus, meo rogalH, fadain. Puduit forlassia dintius ea S. Faustini, ubi cjns corpus forsitan adhuc latet. Ex
exhibcre. tamquani Actft SS. Fiorentii et Sociorum , ollera vcro ad Boream parte, sed intervailu milliarium
qux constabat irrbotcnns {si nomina propria mutc& quinque, est Mons-Juliaui, simili furtassis de causa
eadcm essecum Actis SS. Secundiani et Sociorum sic dictus ; ita ut solum supcrsit quxrendus locus, S.
die IX Augusti occurrenlium ; quw ut soia fuerunt an- Marcelliuo olim aut nnnc proprius quihm si jungendi
;
tiquitus nota, sic et in vctuUiorilnis Lcgciidariis pluri- SS. Gratinianus et Felinus, eorumdem vestigia jam
bnspiurium nalionum invcniuntnr subhorum nominibus, videmur invenisse in Ponte-Felcino, et loco S. Grici-
•non ite.m subnominibus itlorum, nulli velcrl Martyro- niani, milliari ab urbe quinto, seu malis Roccam-Gra-
loijio inscriptorum. tiniani, tertio in Boream lapide.
H '» /Jocut clarius patcnl, simulque certius desccun- 8 J\'llinus atqnc Jucolnllu^, ut persnadeant Acta E
icd tnutiio da cornmdcin Actorum melamorpliosi supcrius /niiTiiii Acta
indica- mox damla a S. FJorcntio et sociis translota fuis'nc
aunipta nli
AcdsS. Srcuti-
ta; placct illn producere ex MS. Codice ccclcsix Urbe- a.s.->umnnt ad S. becundianura ac Sucios, pottus quam p,-,a .s, Seeun
dlaiii el velanir^ qiiiilia etiam inveniremus a Stirio in aliqna e contrario, quiid de suorum Martyrum vera diano et
existentia
Sottorum, (icrmanicarum B ibliofhccarum repcvta, nisiis dictiu- constet ex inde nominatis ecclesiis, ipsorumque in his
^*"^''*'

iieni p;mlo Latiniorein redUidjsset, iabore forsan tem- vei olim vel eliam nunc corpornli prxsentta ; isti au-
poribiis istis conyriiO, nunc aulem parum gralo studio- tem, SS. Sccundianus, Marcellianus, aut
inquiitnt,
sis antiquiliUis. Intcrim mnlini credere, metamorplmim Verianus, quo loco TuscaniEe passi aut conditi sint,
Aclorum primam Perusnt, post invenlionem
factam non constat Perusia,
; et inquit Jacobillus, nunc
supra mi-inoratamnnni mcgcxlviii; rcfiorescente San- Umbriae caput, Tuscana^ tamen civitas est. Sed ve-
Ctorinn cnltn, ct Monnchis indiijnnm putantibus, si nnila
hementer eos errare puto, dum TuscanEe nomen, ut
eornm possent Actu Dslcnderc. Ilinc vcro conscqucns
nunc, ita et olim accipiuntpro tota Hclrnria sive Tiis-
ficret, metainorphosim ailcram, co excmpio faclam cia. Acta Centumcellis jndicatos dicunt tres istos
Aromr, post similem inventioneyn anno mcccclxx,xix; Mariyres, e.rtraque urbem plcxos capile, et corpora
nisi fortc ocuiari tcstimonio, arbilris ad taiia exerci-
jnctata in mare : et hxc omnia plusqnam lx. p. m.
tutis, dcmonstrari possit , Aroncnsis Codcx multo distanl Pcrusiu; propc aiilem, id est xvi dumtaxat mil-
esse vetuslior.
liarinm intervailo, Boream versus, ad Marlx fluminis
(> Non tamcn propter Actorum, sic mutuo snmptO' dexteram ripam, csl civitas, Tuscania vctenbus dicla
Cor/ms S. ,

rum inccrliiwlinem, piitet aliiptis incertnm nobis red- autem sequiori quo
Floreiilii an. a^vo /Icla componla sunt, Tuscana
nm utium di posse Marlyrium et cultiim S. Florentii, tanti tem- eratque {ut in Lexico Geographico Ferrarius) urbs
;

pnlcin sistit.
poris {nti ostewtimus) usu firmatum. Nnm etiam anno alias Episcopalis, ampla et dives, unde Tu^cauien-
Mcoic, Cistcrcien&ihns jam possidentibus ecclcsiam cum
sespupuli dicti a Plinio ; et multi existiiuant, eam
corpove dum iierum niaxiniapestilentia grassaretur
;
qux Helrnria diccbatur,a.h ipsadictarae^se Tusciam:
Perusiii', et plurimi civium morerentur quoti>lie
sed
extia Cenliiiit-
;
sexdecies
ex.pugnata et diruta, nunc est urbs
suniuia cum diligentiu M.igistratuuni, nec luinori celtas paisis.
parva, Vilerbiensique Episcopatui uuita; cujns etiam
C impendio Eoris publici, curatum est {u( c.r MSS.
ecclesia Catliedralis, aliis pulcherriina,nunc diruta,
vuiijarilius docel Pcllinns, ipsa formalia verba tran- dicitur S. Petri in Tuscia et in ea visitur etiam-
scriberc professus) quateniis processiones institueren-
;
F
num h;ec iuscriptio, Ricliardus Praesul Tuscanus , et Tit.^canie
tur; ad quod extracta fueruntcorpora SS. Florentii
Centumcellens. et Bleranus anno wxciii. Ilinc ergo nuiic Jusca-
et Cyriaci. et proccssionaliter per oiiinem civitatera nettj: conitttis.
cum dicunt qiiod S- Secundiaui et
intcltigunlur Acla,
circunilatji propter singularein fiiiuciam, quaui in
;
Sociorum Orationes florent in ecclesia B. Petri Apo-
eoruiii intercessiiine tali in occasione repositara ha-
stpU, in civitate Tuscana cui clausulai consonan^i :

el auno lii52, bel),it populus Perusinus. flinc faetwn, ut cum, anno


Epitome metrica, hoc versn concludtlur;
ob Hiilscopo circiter Mni:x\ii ; corara ipso Illustrissimo ac Reveren -
At caro Sanctorumjacet hic veneranda viroruin.
dissitiio Nenpoieoiie,de majori capsn, quaj siib altari
Cetera dicemus ad ix Augusli ; nutic aulem vetera
priucipe in ecclesia S. Flnrentii erat. extraherentur
Acta habe, alias confercnda, cum editione Siirii, licet
minoros dua) ; Pellinns ilii pra-scnx, et [vclut peritis-
minus sinccra ; et Bonini Mombritii, licet contracta.
simus rcrum Perusinarum, quarum tnnc texcre incepe-
rat hi.-itortam) interroijtttus, quid cis contineri pularet
fidenter responderil; quidquid id esset, siveciuerura ACTA
sive ossium, videri esse S. Florcntii ; atque in eam
opinionem induci se quibusdara locis MSS. Codicum SS. Seciiiidiani el Sociorum, ix Augusti,
relictoruni a civibus nonnullis, qui solliciti fuerunt,
ut quiilquid teraporibus suis accidebat diguuin me- SS. Florenlio el Sociis inepte aplala.
nioratu. dietim consignarent chartis. Talia loca in
mum coiiiijerc jussus Pellinus, e.cartivit Commen- i^ub ijuinto die iiius Augusti, in Coloniaco, quod oiiapersccu-
tarium isttim, quem curante P. Silvestro Petra-sanctn ajipellatur Colonia, temporibus Decii Ca'saris, sub tione snh m
Roma nccepil nosler Bollandus. Huic porro inserta A^aleriano Prajfccto, maxjna persecutio orta est ""
Translatio Actomm Itaiica , deficicnte Lntino ori- Christianis a. Eodem tempore erat quidam [Secun- ii

ginario contextu prxlucebit nobis ad promtssam dianus] b Togatus, vir i


, qui pra;sidebat Palatio,
eloquentissimus
;

DIE PRIMA JUNII.


33
eloquentissimus mundanse artis, sive Rhetnricee,
Magistri et amici Principum, uolite hoc judicare D :
aut iVIusica;, vel Pliilnsopliiae, vel AiithmeticEe,
quia vos eritis in eoruiu reorum numero, qui hanc KX »IS.
necnon et Astronomiie. Hic omnibus Illustrilius c
doctrinam praidicant. Respondit Se^^uudianus To-
ertit iilaccns sine reprehensione. Eoilem teiiiiiore, gatus, et dixit; Audite me, et credamus Dmuinum
duni consilium Secundianus Valeriano
praelteret
Deura Christum; et eorum exemplis credamus, qui
Pra;fecto contra S.inotos Martyres, lia-c cogitatio sic desideraut vitam istam amittere, ut a?terna
Secundtanus ei fuit, dicens incordc suo Quare tanta ambitione :
fruantur. Respondit Virianus. Si est aliqiiid a^ter- decernit fldem
eim Marceltia- desiderant Christiani niori pronomine Christi, ma- num, .lustuin est quajri. Scomdianiis dixit; Ego proflleri.
nodeChrislia-
gis quam vivere ? et utitur hoc consilio, ut diligen-
nis disseretis. multorum sanguincm fundendo cognovi. Earlem
tiusperquireret et veraciter cognosceret. Et audiens hora miserunt ad quemdara Presli_vterum, nomine
Secundianus Togatus famam cujusdam viri sapien- Timotheum de Titulo Pastoris : qui cum venisset et
tissinii, nouiine Marcelliaui, qui et ipse persecutor introisset ad eos, sic eum salutavit Secundiunus,
erat Christianorum ; rogavit eum ad doiniim suam dicens ei, Ungo te per Christum, queni tu priedicas,
venire. Et cum venisset ad eum Marcellianus, gau- ne tardes me
baptizare in nomine Domini Jesu
dio ambo repleti sunt; et cteperunt ambo simul de Christi. quoque Marcellianus rogaliat. Tunc
Ita
sententiis philosnphia: disputare ; et reversi sunt ad beatus Timotheus Presbyter catechizavit eos, qui
jraramaticam doctrinam, et coeperunt ambo simul ita dixit in confessione j Credis Deum
: iii Patreiu
dc huc sermone Virgilii sermocinari, unde scivisset Omnipntentem'? et dixit, Credo. Itein rlixit beatus atqtte baplts-
Virgilius (/.
Tiraothcus Presbyter; et in Jesum Christum fihum mutn stiscipil.

Jam nova progenies ccelo dimittitur alto : ejus, unicnra Domiiiura nostruiu? et respoudit,
Jam venit et Virgo, redeunt Saturnia regna e... Credo. Item, qui coueeptiis est de Spiritn sancto,
j. et quasi Eestiiabant in hoc dicto, dc quo locutus uatus ex Maria Virgine? et ille responriit, Credo.
fuisset Virgilius, Et dixit beatus Timotheus Prcsbyter, Et ego te
B 2 Eadera hora dixit Secundianus. Redeamus ad baptizo, in nomine Patris et Filii, etSpiritus sancti,
tl qus de
Cfirislo lege-
consilium simplicitatis doctrinie. Respondit Mar- utcredas remissionera peccatrn'ura. Respondit, Cre-
rant eomme- ccllianiis; Quod simplicitatis consiiium? Secundia- do, cum lacrymis. Itera Virianus et Marcellianus
motans, nus dixit, de Christianis, qui tanto desiderio raori sirailiter bapti/.ati sunt.
Accersitus est.auteiu li. h
volunt pro nomine Christi, et trucidari magis quam Sixfus Episcopus. et siguavit eos signo Crucis.
vivere. Marcellianui dixit ; Tu ex responsis eorum 4 Ab eadem autem die cceperuut facultates suas
doctus es; vel ex qua caritate niori desiderant aut pauperibus omnes dispensare. Post racnses liuos
spo pro nomine Christi? Secundianus dixit Quia ; requiritur Secundianus Tugatus a Valeriano Prae-
dicunt esse judicium post mortem : et resurrectio- fecto; cui nuntiatum est quod Christianus factus
nem ; et quia idola et simulacra, qnje ad^ramus, esset; nam et alii i Scholastici, Marcellianus et Postea ad
ha^c ipse Christus eorum zelatur. Marcellianus di- Virianus, facti sunt Christiani. Respondit Valeria- Vatrrtatttm
Prafcctum
xit? Quid est Christus"? Respondit Secundianus; nus PrsBfectus [Quoraodo potest hoc fieri
: nam :
accersiltis,
Quantum ad allegoricum proprietatis sensum, Un- ipse persequebatur Cliristianos? et] k quasi propter k
ctus. Marcellianus dixit, Si Dei Unctus est, Deus amicitias misit ad eum Episfolara hanc : Fratri Se-
esse dignoscitur'? Secundianus dixit Miror pru- ; cuniliano Togato, Valerianus Priefectus, solicitus
dentiara tuam, qui legisti libros ejus dum in :
Quod non ad consilium nostrum
amicitife nostrae.
studio arabo occuparemur, et aliqua absconsa aut occurras, inirnr tamen dignare ari uos venire. quia
:

futura cognoscere desiderabamus et capere tu : sunt propter quae te reqniramus quare ad rem :

melius nfistri nos pervenisse ad libros ejus, et quae publicam cugnoscendam niature or'Currere unu dilfe-
narr.iverunt discipuli ejus bene in cognitione niea ras. Etaccipicns hancepistolam, legit S. Secundia-
retineo, et dico; Quia sic dixerunt historiographi nus : et dixit ad sanctos Marfyres Marcellianum et
ejus, Lucas et Mattliseus, Ciecum natum illumiuas- Viriauiim : Fratres, cognoscite qiiia venit tempus
ipstnn cum,
se, leprosos mundasse, mortuos suscitasse, et de nostrum : iiraeparamus nos ad bellum : jam arma socit\s ndit

coelo responsum audisse, et confessionem dsemonura induti sumus fidei, nihil pcrtimescamus. Et dixit intrvjndus:

dicentium, quia filius Dei est ipse Cliristus, pro ad Marcellianura et Viriauuiu Ego suhis per-
:

quo summa arabitione magis isti mori desiderant gara ad Valerianuin Prjefectum. Resprinderunt et
quam vivere. Unde ergo hoc dico ; Quantuin eorum dixerunt Nos itaque tecuin venieraus. Et perrexe-
:

testimonio probatur, ipse est ; Deus et ut isti supe- runt diluctiio omnes tres ad palatiura l Salustii,

riiis designaut et affirmant, filius Dei, cui Deus qiiia ibidera habitabat cum Decio. Et nuntiatura est
luqiiitur. Quem qnid^ra occisnin a Poutio Pilato, Valeriano Praefecto, eo quod Secundianus Togatus
prsedicant crucifixum, lancea furatum, sepultum ; et adesset.
post tertiam diem vivum, et manriucantem videnmt 5 Hoc aurliens Valerianus, exieiis, sedit in ba-
raulti; et post dies aliquot in ccelo ascendisse oculis silica qu» cognominatnr m Asclepii. Et dura in- m
videntibus, qui eum crucifixisse testantur. Quando troisset ante eum, in subitn imrautatus est vultus fldemque
Cfntstus
hoc autem dignoscimus, et alia multa legisse me- ejus : et dixit ad eum Valerianus; virura elo- palain pro-

miuimus, quoraodo adoramus Deos, quos cognovi- quentissiraum quid est quod
in orani prudentia, fesstis,

mns seiiiper turpiter vixisse? Marccllianus dixit; audio de Secundianus


te? Cui Nihil ego dixit :

Vere retineo omnia me sic legisse. Secundianus dixi, quid anrlisti ? Respondit Valerianus Audivi :

dixit : Ergo inodo cognoscamus. quia justus amor ab aliis, quodaineus elfectus sis. Respondit Sccun-
est Christianorum, qui pro Cliristi noraiiie mori dianus Togatus, et dixit ad Valerianuin Praefectum
desiderant. Ego riuidem prudentior eflectus sum. Dicit ei Va-
.1 [Ipsis hfflcjet hissimiliadicentibus,venit adeos lerianus Praefectus, ergo ad quid nomen Christia-
qnidam amicus eorum I Virianus, et cum introisset nitatis sortitus es? Respondit Secundianiis, et dixit
Pnefectum intelligeres aut
cntii ipso tt ad salutationem eorum ccepit de doctrina munda-
; ad Valerianum : Si
aectdente [idem] desirlerares. Noii recordaris,
iia: artis eorum aliqua interrogare. Secundianus scires; tu
Vtriano
Togatus dixit Ego infelix, qui semper adoravi
: quanti et quales sint Martyres Uoraini mei, qui
idola falsa et muta, quid facturus sum ? quicruciavi contempserunt mundum, despexerunt divitias, ut

omnes Sanctos, ad gloriam Valeriani, et ad meara ad vitam leternam pervenirent, quos ego per tuam
confusionem? Respondit Virianus et dixit Ego : jussionem cruciavi? Misor ego infelix, qui habeo
hic aliam doctrinara cognosco. opprobrium scmpiternum Taraea credo, quia re- I
amens effectus suin ;

laxat
;

36 ACTA SS. SECUNDIANI ET SOCC. MM.


laxat milii Dominus meus Jesus Chri.^tus, qui re- diaboli. Promotus Consularis Tusciae dicit ad eos :

pnat in [Rternum. Valerianus Praifectus dixit, Ergo Audite me, prudentissimi viri et aniici sapientiae, et

Christianus eflectus es? Secundianus Togatus rlisit; Responderunt oranes


sacriflcate. Nosmetipsos, si :

Et vere Christianus. Tunc subridens Valerianus meremur, s;icrificium Deo offerimus, non diabolo
Prsefectus dixit ; Noli, amice, perdcre amicitiara cum quo vos et Principes vestri in ceternuni jara
antiquam [meam et] Cajsaris. Secundianus dixit : damnati moriemini, facientes voluntatem hominis
Amicitia tua tecura sit. quae inimica rlignoscitur ad tempus.
creatori nostro : et tibi (consule] Nain si ad quod 8 Eadem hora jussit expoliari eos, et fustibus
rastltrus caesi,
natus cs scires, abominans iflola, mundus esses. c:edisub voce pra-conia, dicens, Pr;eceptis Princi-
y
Ideo (iic dicit Isaias Prnpheta, Qui mundi sunt puin obedite. Et dura diu caederentur, clamabant
mundi (iant. et n nui sordidi sunt adhuc sordescaiit: dicenfes, Gloria tibi, Doinine, quia meruimus intro-
tu autem semel sordidus factus es. ire in requiem tuain. Et jussit eos Promotus Con-
C Valerianus dixit Araice, numquid ego tibi ; sularis Tuscige a terra levari Quibus dixit Ecce : :

aliquam injuriara feci? Ego ainicitiam .antiquam Sacriim sacrificate. Illis autein expuentibus in
:
in carcrrem
ducUur, non dc-spicio, sed curare festino et jussit euin in : simulacruin, cecidit et confractuni est.Hocaudiens
custodia retrudi. Et dura duceretur a militibus, Vi- Promotus Consularis Tusciai evanuit, et iratus jus- et ungulis
rianus et M.'ircellianus copj)erunt ciamare? Ut quid sit eos omnes singulatim in eculeo suspendi, et radi in ecuteo
lacerali,
rotruditisinnocentem? Si aiitom pro Christi nomine, latora eoriira unguibus q caprarum, dicens eis sub
9
et nos ('hristiani sumus. Tunc nuntiatum est Vale- vooe priecoiiia, .Sacrificato diis. Illi autein oculos ad
i
riano Prajfcclo de aliis duobus. Tuiic Valerianus euduin levantes, dixeruut; Gratias tibi agimus, Do-
Praifet^tus prjeecpit ipsos simul in custodia retrudi, inine Jesu Christe. Et ir.atus Promotus Consularis
dieens Usque diim reft-runtur Ca?sari, teneautur.
; TusciEe, jussit ut ad lalera eorum lampades pone- ac tampaditjus
Et ingrediens ad Decium Cajsareiu Valerianus Prfs- rentur. Et dura assarentur, subito mortuus est unus vsti,
fectus, invenit euin laitissimuin : cui ita dixit ; Per minister carniticum ; et alius, arreptus a djemonio, E
culmen vostruin et subjectionem meain, piptati coepit clamare et dicere : Secundiane, Viriane,
vcstriB Iffitissima hora pnesens suggero, si cognovit Marcelliane, Saneti Dei omnipotentis, quid nos tor-
pietos vestra, Secundianus Togatiis, vir prudenlis- quetis? Tunc videns hoc Promotus Consularis
siinus, Christiaiuis effectus est. Cui respondit Deeiiis Tusciie, iraoundia plenus, dedit in eis senlentiain,
Caesar? Non pt.test iieri ; ipse cruciabat oiniies qui ut capite truncarentur, et corpura eoruui jactaren-
hoc uoineu ausi suiit coiifileri : iiuoiuodo pntest tur mari.
in
l
fieri ut et ipso lioc sortiatur n(jiiien'i Valerianus 1)Qui ducti sunt in locum qui appellatur Colo- ,
capitc plectun-
Praefectus dixit : Ego euiii jara discussi, et reura niacum, qui dicitur Colonia sexagesimo secundo r ,

custodia) mancipavi. Dociiis ad Valeri-iiium Prajfe- miliario Urbis Romse et ibidein decollati sunt, et
;
inde siititur
ctuindixit: Maturius ad me dediicatur. Vulerianus corpora eorura jactaverant in mari. « In ipsa nocte
Dcclo Imp.
Praileclus dixit Piwcipiat mansuetiido vestra. .'Vlia
: veuit qnidam servus Dei nomine ,s Deod.atus, et col-
die praisoiitatur aspectibus Decii CaBsaris : et dixit legiteorpora, quae invenit ad littus maris et duo
,

ad euin Docius Csesar ; Secundiane, quare vultus capita aliaautera die, invenit aliud caput/, etjun-
:

tuus immutatus est? .Secundianus dixit, inelior aut xit corporibus Sanctoruin Secundiani Marcelliani ,

clarior est? tuin Decius


Cajsar vidit viiltiim ejus et Viriani, illustrium virorum quos et
; sepelivit
sicut Angeli ; et subridens dixit ad eum Patroci- : juxta locum ubi decollati sunt, sub die quinto idus
neturtibi prudeiitia tua antiqua. Kespondit Secun- .\ugnsfi. Quuruin oratioiies flurent in ecclesia B.
diiinus, ipsa est insipientia et inimica unicuique. Petri Apostolici in civitate Tuscana , 'C regnante
Tunc Decius Cassar dixit ad eura, Qnid respondes? Doinino nostro Jcsu Christo cui est lionor et gloria ,

Respondit Secundianiis dicens, Ohristianus suin. per inflnita secula seculorum. Ainen.
Decius Cajsar dixit ad euin, recede ah insania, et
vive (3. Re.spondit Secundianus ; Tu recede et vive : ANNOTATA D. P.
quia vivus inortuus es.
7 Eadem hora Nuntiatum est Decio Cassari, a Deest hoc exoriiium Mombritio, neqiie eo mus est
quia duo Scholastici similes ejus essent in Cu-
alii Perusimis triinsformntor quiil outem hic
; sibi velil
stodia. Kt ilixit Cwsar Decius cuni furoro, In exilio Colouiacum, quod appellatur Colonia, necdim asse-
giu Ipntm
cum .SofJK deportentnr. Valerianiis Praifectus dixit ad Deeium quor. Sencschatlus infra
, Itiuilun^Ius, in hoc exordio
Cenhm- lellas Caisarem, Qun pra>cipit pietas vestral Decius Ca^sar etiam nolut Pr;i;fecturara Valeriani , scriptam pro
releijat ;
dixit, Deducantur Centuincellis o, et tradantur Censiira, quam ille hoc lempore e.rercuit, non autem
Priunoto Consulari, et coarctentur oflerre diis sa- Pra'fectiiraui urbis. Valcrianum enim, anteqmm Ccn-
criflcia. Eadera vero die ducti sunt a militibus sor constiluereliir , Decii exercilui pra'fuisse, lestutur
quinquaginta p, et traditi sunt Quarto Promoto Pomponiits Lxtus in Decio ; salisqiie significat Trebel-
Consulari. Eadein hora aceeptos misit eos in custo- Valeriano
litis in ; ditm referteum, cum a Senatu de-
dia cum trigiuta militibus, vinctos calenis, qnia
hoc signaretiirCeusor,fuisse\ns\ioprocir\i^tn, q.iod ex-
pra>ce|ilum est Non raerentur vivere, si
«W rt Vroma- ;
non sacri- pediiionem mililarem sonare docent Festus, Paulus
to Conittlnri flcaverint diis .secunduin
consuetudinem antiquam. Diaconus, et alii. Praefeeti ertjo nomen Itic lalins ac-
inlcrrogitti. Et cum \wc dixisset Pn.motus Consularis
Tusci», tipitur, prout .tubinde accipi notat Biironius ad an.
alia die jiissit, sibi in civitate Centumcella-, in foro 260 et 284.
tribunal parari et sedens in tribunali, jussit ante
;
b Deeral hoc loco nomen Secundianus ,
pro quo in
se, inconspectu oinnium ot raagistratuiim, simula-
MSS. Perusinis semper nominatiir Florentius ; el loco
crum Saturni et tripoda delerri et prKcepit
Se- :
Marcelliani, mox noniinandi, Julianus. Quod ad ti-
cundianum et Marcelli;mura et Virianum adduci. lulum Togati altinet, Lipsius lih. i Elecl. cap. 13
Qui adducti suntquasi victores Christi.
Respondit erudite docet, quomodo Toj^a, florente Repubiica. vestis
«d eos sub voce prwconia Introdueantur :
coiituma- communis Romani popuh, sub Imperutoribu.s exoleve-
ces Cajsarum et rebelles deorura. Quibus introdu- rit, manserUque Senatonbus dumtaxat et Magistra-
ctis, dixit ad eos
Prumotus Consularis Tuscia; tibus.
;

Quare non obeditis prajceptis Principum,


et humi- c Illustres dicebantur honoratiores quique in Impe-
liatis vos diis? Respondit
Secundianus Nos prai- : rio, Praefecti [Prajtorio, Prajfecti urbi Quiestores,
cepta Dei omnipotentis ,

mercainur audire, non Magistri militum etc. de quibus aliisque vide Joan-
nem
, ;,

DIE PRIMA JUNII. 37


A vem Seldemtm, pecnliari libro de Tilnlis lioiwranis. sua bisulca extremitato caprinam ungnlatn ali- D
d firg. Ed. k in quem
tocum Pontatius noster quousque reforentia utique deradeudis sulcandisque avctobe
;
d. p.

commenti siraile censet, qnod Selmstiamis Cormdns ,


lateribus, uti Tertulluinns, Ilieromjmus , Auyustinus
in I ^"En. et ex eo Ramus niirraiH^ duos hosce Marty- loquentur, apiiora ; qnam qnornm fignram e.vhibet
res, hujus
Eclogre veri-ibus consideratis, ad Cliri- Gallonins, tibro de crucitttibus Martynim Tabula 13
stiana sacra acces^isse. Nempo, inquii, argumenta litt. A.
nuUa TZEtSoivoJTepa vel legerant vel audicrant. Sed p Tali ratione intelUgeretur locus aliquis in finjbus
non lioc dicunt Acta: solum tiffinhant, itide ductum Castrensis Cvmitntus, ubi interim nullnm nominis taUs
inilium sennonis conferendi de Cltrislo. Neque tam vestigium. Perusina, procul a civitato, ad unum mil-
remota iltu induclio fuit, qua sa'pius hai Cltristiani liare cis Tiberiin, in loco silvoso dicto Fimesto :

paulo erudiliores. Najn et Lactanlius lib. 5 cap. 7 ,


et consequenter in Tiberiin juctata corpora dicunt.
agens de adventn filii Dei ad homines, kuc ita respe- s Eadem MS. Suporantium nnminanl, jniss.nm ab
xisse videlur. Sed Deus, ut parens diligentissimus, Episcopo Decentio , Uectorem {nota iiiuli novitalem
appropir.quantc ultimo tempore, nuntiuni misit, qui ex xisu fere Itodierno) ecclesize S. Maria).
vetus illud seculum fugatamquejustitiam reduceret. t Eadem nikil niutant circa nunterum inventorum
Rediit ergo spccies istius aurei secuU ; et reddita capitum; quo-l tamen ratio consequentim videhntur ext-

quideni terris, sed paucis assignata justitia est ,


gere.
nominc Virginis pcr Poclam siynata. Porro exempta textui Ilexainelra h.vc snnt, quorujn
e Aclii Itxc vcrsibus ornavit aliquis, tamquam sum- pbira forte in principit) desnnt.
mariis capitum, qui deinde continuo inter prosam textu a Ortus tum Christi laudatur versibus istis,
transciipti sensum turbunt in MS. quarc eos indc exi- j3 Decius ast verbis conatur vertere Sanctos.
mo, et loca liltcrulis Grxcis noto, ipsos versns infra si- 7 Verberibus duns Sanotos condemnat et urit.

mul omnes datnrus, sub itsdem Utterulis. 5 Sacrum ferro diis hos oogis , inepte Promote.
B f Peruaina MSS. pro Virianu, adducnut huc Cy- £ SputoSanctrjrumraoxfrangitur ast simuhcrum. R
riacuni, Marcelliuum, et Faustinum. f Caniifices voro lacerant pro nomine Chnsti.
g Calechesis hxc verbolenus sumpta esl ex Actis t Inipcrat, et fcrro Sancti truncantur acerbo.

S. Laurenliiy laptiianlis S. Hippolijtum cap. 15 apud r. In inare Sanctorum jacfantur niembra piorurn.
Suriuni. Timotlieus aulem liic, apnd Snrium, vocatur ^ At caro Sanctorum jacct hic veneranda viro-
Presbyter de titulo Pastoris; sed hoc acceptum vide- rum.
tur ex Actis SS. Pudentiame et Praxcdis per ana- ,

chronismum intcgri unius seculi cum sub Pio Papa :


APPENDIX
florueril isle Presbyter.
li Jam ilixi, quo errore hic et alibi cum Decio com- DE RELIQLIIS S. FLORENTII,
ponatur Sixtus, sexennio post ejus mortem primum
Pontifex factus. Sub Knleriano, jamnon amplius Prjt>- Pcrusio I)iKiciim Iritnslalis, ail ccclcsiimi

fecto seu potitts Censore, sed Imperatorc: nominandus Sueictatis Jcsii.


erat Fabianus aut Cornelius.
i Scholastici, /'/ est, Oratores, seu viri littcrati . Rf
_ [_ev. P. Floreiitius de ilonlKiorericy, noii solum il-
Miima 11.

unde S. AnijHSiinm in Dialect. Cum Scholastici solum liislri generis nobiiilale, sed eliam prxeipuis f/Hiftii.M/iie 1C5I Daacum
Rellipllis S.
et priniitus dicantur ii . qui adhuc in Schola sunt in rerjenda Socielale lam universa ijuam Behiica iilra-
,
FlorentH,
omnes taniea, qui in litteris vivunt, nomeu hoc que, muneribusgesiis, pene iisiiue ad summiim (Senera-
usurpant. Ila Serapion apud Hieron. de Scrrpt. Ec- lalmn, inler nos celeberrimus fuit. Jluiic, morluo P.
cles. ob elogantiam ingeuii, cognoraen Scholastici Irancnco Piccomolinio , eleclus a X Conijreijalione

meruit. successor, posl Alexandrum Gollofredi, Gosvinus Ni-


lc Hoc vel quid simile excidit per librurii feslinalio- chel,cum uliique BcJgicx Provincise, olim fciiciler ab
nem : neque nobis liic succurrcre potuit Mombritius ,
ab eogubernatx, risilalorem destiiiarel anno mdci. ;
tota parle priori valde contractus. Secutus ergo ad hia- venil is cum sacrarum Re.liqniarum , in Ilalia copiose

lum supplendum Aroncnsia Acta sum : nam et Perusi- collectarum, Ihesaiiro lanlo, ut nullnm pene sit ulrius-

na, ex dffecluoso similiter exempb sumpta pariter ,


qite ProvinciK lemplum vel oratorinm, cui non imper-
^ hic deficiunt ; ut unum omnium fonlcm inteiliyas ,
lierit alicujus Slaneli corporis notabilem porlioiwm.

ipsum fnrte Urbevelanum codicent. Quod autem, pro singulari erga nnminis sui Palronos
I Ita etiam S. Laurcntius, cnp. 17 , dicitnr Decio reverentia, habebal carissimum, Os scilicet cniriilc S.
Acta illustran-
pra'senlatus iu Palatio Salustiano. Floi'entii Miirtyris Perusiiii, danavit coUegio Duaceno,
tur a Mickae-
ra PtUinns, Ilalice locnm hnnc reddcns, m Basili- ciii ler Reeloi pr.rfucrat : e rallalionemque soleniliter Sencscliatto le

cam vicinam, enim habet textus quasi


inquit : ita ,
jecil sequenli mo.r anno celebrari. Eam aclionem illu-

in Perusinis MSS. defucrit nomen. IHnc contra slriorem nt facerel Michael Seneschallus, vir omnino
Murlianum colligitSeneschallus, Palatium Decii fuisse cruditiis, libellujn edidit sub hoc litulo, Noliilis agon
proximum xdi, qux nunc dicitur S. Laurentii in Pa- S. Florentii, Togati Roraani, invicti Martyris Pe-
rusini, pestilentite depulsoris, et adversus illam
nisperna.
Apoca- Tutelaris ubi eieganli paraphrasi donantur .\cta
n Non est hic locns Isaix, sed Joannis in ; ,

Notis, unde noniiihil


hjpsi cup. 22 y. H ; eumdem tamen sic ctinm ex suis supenus producta ; additis etiam

JJSS. recilat Pellinus. mutuatum me profileor supra.

Perusina, Perusiuni : distant autem Centumcel- 2 Addidit etiain Prxfalionem, cum similibiis no-

mare Tyrrhenum tis ; in qiiibus haud omisit indicare


convenientiam ho-
lee, hodic Civita-Vecchia, ad sit^'

ab urbe Roma p. M. 40. Nota aulein Senesckallus ,


ritm Actorum cum Aclts SS. Secundiaiii ac .Sodoriim :

Consulares dici, non .solum eos qui Consulntum gesse- ac pnmum conatur nonniliil differenlix inter uiraque
Promotus; sed invrnire; sed huic differentix non mullum fidens, eo
rint, quulis nnllus in Faslis inrenilnr
omnibns Pnesidihus ThusciA, aliisqne paucis, honora- propendit,ut Acla illa, non fuerint a S .
Secundiano

irimslala ad S. Florenlium; sed conlra.


Statim enim
rium eum litnhun fnisse.
MSS. verosimilius ipsi apparet, Centum-cellis, non ita no- et fjuadamte-
p Eadem triginta. nits drf^ndun.
Caprarum ungulas. inter tormenta Mnrtyrum olim urbeetpridem funditus diruta, intercidisse tur
liili u! sciiui-
q ,

S. Seoundiani raonuraenta, iiua postea sint


aliunde
necdnm ahbi leyi : mterim placet sententia Seneschalli
Flo-
nostri, exiitimantis hic sigmficari ferrea instrumenta, suppleta quam ut Perusiae penerint Acta S,
;

reutii;
,

38 ACTA SS. SECUNDIANI ET SOCC. S:M.

reiilii quaj civitas jam inde a Caj^aris Augu^ti xviii et xxji mensis Decembris mdcxlix consigna-
;

teinporilius, etiam flornit, ad


non tantum stetit, seil tam, in dicta capsula 111. et Rev. D. Josepho Ma-
hunu dicm. Deindu, cuni Decius eo anno quo san- ,
riEe San-Felice , Perusii et Umbria; Gubernatori
ctos hosce Martyres necavit, nec oinnino extremo, Gencrali ; vere, realiter, et cura effectu fuisse , et

dicendus »it inleriisse ; apgeniine in exeuntem Ju- esse deductam, sublatam, et extraotam {ex eadein-

liuin Acli» credimus; Secumliunum


luensem. quo {si met qua asservantur Reliquiie dicti S. e^lractloiiit
ca])^ula. in

jussit ad Picunotum duci, differetur iiostremus De- Florf.mii, existente sujier altari Heliquiaruin dictae ej arca per
Piilres Servl-
cii ex urlie discessus et |irofectio in Mu'siam, ulii ecclesia; ; S. Florlntii, civitatis Perusii, et ejus-
sa'|iius loiiflixit cum hosto, quein et aliquaudo ve- dem Urdiiiis Servoruni. Et hoc dicimus et attesta-

lut oljsndit. At si ineunte Jiinio, [lost daiuriatum inur, quia vidiinus, perspoximus, et prieseutes fui-

Florentiuui, expeditionein susceiiisse dicatui- Decius, mus. In quorum lidem, Ego idem Fr. Jo. Eaptista
satis cuniiuode ptituerint perfici oinnia qux ab lii- qni supra, scripsi, subscripsi, et solito sigillo dictffl

storicis narraiitur. Vcrum non sunt liivctalia, iit ma- Parochiae .niunivi, et medio juramento conlirmavi
gvum momtnititm cunferre poimiut ad liuic rel ttli pnus hac die quinta Februarii mucl. Ego Fr. Carolus
triliuenda Acta ,
pluribus post utriu^ijue pasMnem Bonacquistiusde Perusio, Ordinis Servorum quia ,

seculia Bcripta ; el qux siib nomine S. Sccuiidiani tnvc- vidi, iierspexi et praeseiis fui, ideo subscnpsi manu

niunlur Aclu. mullo anliquiora sunl, quam qure sub propria ad fideiu.
S. Florentii iiomiiie. G His acccptis idem San-Fchciiis, jain designatus doiiationis
3 Ip!.ius UMIi Caput 12, rrlala corporis transla- Arcbicptscopus Coiiscntinus, dcdit, ad H. P. Joannem faclx P. Jo.
Ptiitto Otiva,
desenbitur tioiic Pcrusiam, sic coniliiilit ScncscliiiUus. Est tein- Paulum Uliva, ttmc Collogii Germanici Rectorem et
fjm eccksla
plum illiid (quod a S. Horenlio nom/iiuliim, m;ii;fi«o Concionatorem Pontificium, posteu Socictittis univer-
Peraill,
Commrnlario dijcimiis) ex antiquissiniis qu» Perusi» sx, P. Goswiiio Ntckel tlcfuncto, Pnjcposilum Gene-
visuiitur ; adeo ut negent jiriinordioruni ejus ullam titteras. Adm. Rev. Pater ac plu-
ralem, htijusmodi
extare menioriam in vetcrilius urbis nionumentis.
, rimum observande. En sacras S. Florentii Heli-
IIoc nnuin in coufesso esl, j.iiii inde a prin'ipio jus quias, uua cum suis Tabulis authenticis, quibus et
parochi.T. habuisso, ac, post varias rerum vicissitu- meuiii ipse Testimonium adjunxissem nisl hce a ,

dincs, Kugenii IV Pontiticis Maxinii auctoritate RH. PP. abunde sufficerent. No-
Servitis profectae
RR. PP. Servis B. Maria; cessisse. In co prostat vit Patornitas vestra, qua ex causa hactenas mit-
I'"lorcntii efligics, juvoiiili specie, orantis habitu, tere distuleriiii. quaiiique cuiuam ex animo illi ad a Gitbernator
S.
Perusino:
posilo genu altero, junctis niaiiibus , oculis in cce- primos nutus obsequi. Die Luiiffi postremo huc pri-
lum sublatis gladio lateri, non tam appenso, quani
; inum Roiiia reversus est ille e Palribns, qui peiies
ffflglra.
adiacento quod postiemuin (ut nudio) quidaiii Pe-
; se sacrse lipsanotliecae clavem asservabat moxque ;

rusii sic interpretantur, quasi ensis insigne sit ntu- iiie hic expertus est rigidura promissi exactorem.
noris, obiti in auhi Ca;saris, cui Klorentium a con- Sanctum donuin non mitto ea elegantia exornatum,
siliis fuisse volunt. Sed iiraderquani quod i<l procul quw rebiis divinis debetur ; eo quod, cum Patres
sit a vero (ut ut inoribus nostris eo gestaniine se ServitiB illud ad hiinc inodum sua pyxide concluse-
distiiigii.ant ab aliis 1'rincipuui adininistri, etiam riiit, noluerim ego in aliam transferre, ne id au-
Togati) tamen florento Imperio, ac noininatim Decii thentico ipsorum Instrumento fraudi esset. Sed ne-
ffitate, iisurpatum, haudscio aii facile probari possit. que per tomporis angustias mihi lucuit novum illi
Potiiis crediilorim, eo signilicatura ; fuisse gladio oriiauim adjicere, prout optassem. Gratuin habeat
amputatuiu caput fortissimo Christi militi. Juvenilis Paternitas vestra pretiosura muniis hac theca con-
vultus refundi potost in luorem illonnn temiioruiu tentuin. et una sincerum alfectum ejus qui illara
bariia; ad culeiii aliradeiuhu ;
quo fit ut in anliquis singulari veneratione proseiiuitur. Perusi» , die vi
statuis ac nnmmis, etiani virilis wtas, bhindum FVbruuni mdcl.
quemdam adolescenliie vigoroin spiret. 7 Seqitcnli anno veniens (uti dUi) in Bclgiiim R.
tt tuteln eon- 4 Pcrgit tlnnde Seucschalliis tlcmonstrare cap. 13, P, Florentiits tic Montmorcncij, Insulis \ Julii testa-
ct approba-
Ira pesltteyi' qiiod S. Florontius postilentia.' depulsor, et contra tus est, seinclusum in dicla Capsula os notabile S. tlonls pcr
llam,
oaiu Tutelaris cst Itabitiis, iisdcm, quilnis in Com~ Florentii, Martyris Perusiae, cum adjuncto testi- Vicfirios
Atreltiteiises.
mcnttirio prxiiio sunius mcccxl- ttsi, iirqumcntis , uiini monio aulheiitico accepisse Romic, de manu H. P.
viii ct MC(;cc nddilquc vcxillum elogans anno Mccc-
F
; Joanuis Pauli Oliva, et illud dedisse Collegio So-
CLXXvi arie S. Florentii appensum, in supplicationi- cietatis Jesu Duaci. IJis autcm visis; Vicarii Gene-
bus contra grassanteni postileiitiain futuro tempore ralos Sedis Episcnpalis Atrcbatensis vacantis, fidem
instituendis, circiimferendum. Et reccntissinie, inquit facimus, iii>iuiuiit, et attestamur, pro parte H. P.
anno Muiixxix, ciiin Tuscia universa sajvissimce luis Huberti Willheim, Vice Provincialis Gallo -Belgicse
contagione devastaretur, Perusini, publico civitatis Soc.ietatis Jesii, et Roctoris Collegii Duacensis,
Ooncilio liabito, rursuin S. Florentium inter singu- Sicecesis Atrebatensis, exhibitam nobis fuisse Cap-
lares suos Prassides ac Patronos adlegere ad diem sulam ligneam, signatam sigiUis quinque, eadoin
XXIX Januarii. Clientes autem suos ita texit Martyr, forina qua sigillum alatere instrumenti suprascripti
ut ne minimii pestilentia; uura. intor tot vicinarura est expressum; quam capsulam, in pra!seiitia H. P.
urbiuni fuiiera, fuennt alllati. Libellum deuique ciau- Aiitoiiii le Feburo
ejusdem Societatis Presbyteri
dmt iustrumcntii pubUcu, fidcm faaciitia Translal loiii, reseraviraus; ct in ea priiuuin reperimus supra-
Pensia Ditacum faclir , iiiitium siiniciitlo ab ca, qiioi scriptum Instriimentum, una cum Epistola III. et
m 5110 S. Florentii Cnnventu sitinaveriint HU. PP. Hex. Domiiii Josophi Maria^ San-Felice, Porusii et
Servi B. V. Mariiu. Provincia; Mautua;. Uiiibri:e Ciulicriiatoris Generalis, scripta ad R. P.
8 Nos infrasoripti lideni facimus, et verlio veri- Jo. Paulum Uliva vi Februarii mdcl; qua declara-
l^iil}llcantur
tatis attcstainur parliculain ossium et reliquia- bat, sese ad eum transmittcre sacras Rcliquias
ii~lus , S.
rum S. Floreutii, positam in capsa lignea, colorata Florentii Martyris, extractas et sibi consignatas, ut
coloro rubeo et aliis coloribus... signata .sigillo in eodem instrumento. Doinde gossipio candido de-
parochiali erclesiaj S. Floreiitii per me F. Jo. Bap- center coopertum luvcnimus Os praefatiim ejusdcm
tislam Petrocchiuai de Pcrusio, Ordinis Servorum
S. Florentii, a RR. PP. Fr. Jo. Baptista Petroc •

dictiB ecclosia! Parochum, de inaiidato R. P. Mag. chio, et Fr. Carolo Bonacquistio Prosbyteris, Heli-
Hippolyti Ua>zani de Ferraria totius Religionis
, giosis Ordinis Servorum B. Maria; Virginis, capsulae
SerTOium Prioris Generalis, sub data, Bononia» die priefata; inclusum. Quibus omnibiis visis, et dili-
gcnter
;

DIE PRIM \ JlNIl. 30


genteroonsidei-atis, praefatum Os, tamquam veram dinibus Sacrum solenue curantibus, et vota suafo- n
pariiculam Reliquiarum S. Florenlii Martjris, per- rcntibus. .vrcTriu; n. p.

misimus, et perniittimus in Ecclesia Societatis Je-t i) ^'ahiit autem plurim\uii ad cuUum ejus profe*
cc deinde in
Duacensi (cui R. P. Florentius dc Mi.ntniurencv, reriijiiin vita ejusdem Martyris, et nobilis agon ele- suiipliealionc
ejusdem Societatis in Belgio pro tempore Visitator, ganti stylo latine, tum Ptiani voniiicule typis vul- cftnlra peftein
illudpm lari;iti"ue donavit; publice Tliristi iidelium ""''"'"•
gata : ca>pitqiie Sanetns eo t-oli iuipensius, quotl
veneralinni exponi. Datum Duaci Anno millesimo sul) jeslatt-m pestilens morbus paulatim t^liscens,
sexcentcsimo quinquagesinio prinio, Mensis vero satismulios in civitate corripuit. Cumverude more
Octobris Die decima tertia. a Clero ac Religioi^is (>nlin:bus publica per nrbem
et ma-nia supphcatio esset instituta et ad eam, ro-
CARD. FR. DE LAURETEN. ;

gante Mngistratu, Sancti quo.jue Florenlii reli(piiae


Archid. Atreb. Vic.
a Sacerdotibus externis deportarentur, ita uthK-um
8 litiid porro Dttaci aclum sit, iiccipif e.r Ilistoria haherent inler Cleraiii is honnr hosplti novo
Jttx pyeliosa :

Sieroflieca Coltcdii tstiits, pro vtiirc Societalis nostrx aiititti; coii- exhihitus oliHndit pauciilos quosdani, ac nt^miiiatim
coiiditx aiino timtari sottta; ubt post fnuinerata vaiia ornamcnta, Patres Dorainicanos; i[\ii cum ventum e^set ad
1625,
tltfsattro fcclesia; (iiinoMDGLii illain, sic leiiitur. Acces- tempUun D. Virginis, in quo quiescenduin erat, ne-
sit deinde hierotheca
caput pectusque referens gaverunt se ultenus, nisi mvitito ordiiie, porrectu-
S. Florentii Martyris Pcrusini, cui iuscrtum est ros. Et veroreliqiiise S. i''lorentii eo dio ibi mansc-
Os cruiale ejusdem saucti, dcnum R. P. Florentii runt, quasi Deo iUis majorem cultum reservante.
de Montnioreury qui cum RoiuffiSocietatis nostr,-»!
;
Etenini nonnnlli cives, illi jara tum addioti, conspi-
Assistens degeret, Reliquias illas, ope Magnatuin rarunt, ut nova Supplicatioinstauraretur, uuaiesset
Italonim, a Patribus Servitis Perusinis impefravit propne S. Flurentii cujus etiani ipsi nltro curam „mg
;

solentii poiiipa deinile ex ainicorum hberalitate contiata pecnnia , et sumptus susceperunt et anmiente atque comi- E
:
deferviitur in
templum.
hierothccam, faciic quadrin^entis aureis ivstima- tante Magistratu. haud nuiltis diebus interjectis,
tani fulu-icandam ciiravit. Pridie vero festi, qiiod itum est pcr jiriinarias phileas ad toniplum supra me'
in qnintani Junii incidit. sacrajilK-e reliquiaBeScho- nioratum D. Virginis ; factoquo ihi primum Sacrifi-
la Theologica Collegii Aquicinctini, prslucente lon- cio, processuni est solenni [louipa ad univorsa.^ urhis
go ordine ta_Hlarum, quas ferebant partim selecti ambitiim permoBnia. Credi vix potcst, rpiantiis tunc
magiio nunicro adolescentcs, partini Sacerdotes fuerit populi cimciirsus, quanta pietas : ci invitabat
posl seoisim,
nostri linteati cum stola, in teroplum noslrum per pluriraos veluti ademptus honor D. Florentio. hac successn
vicinas plateas, a primariis Patribns delatffi, et in ratione rcstituendus, ipso etiaiu coulo sua serenitate *>/''''""

altari ad lioc parato cuUocats'. Hiceo die vespera; adgratulante. Uoc asserunt
qui sunt provectioris
decantataj. Postridie niagiio apparatu Sacruin ab setatis, numquam magis
piam, necmagis frequentem
eoilein R. P. Florenlio de Montmcrency cclebratum ;
supplicatiooem Duaci visam esse. Neque vero de-
coBcio ad populum habita de laudibus invicti Mar- fuerunt plurimi, qui postmodum, seu inter pericula
tyris ad cujus cultum passim exarseriiut anirni,
: pestis iniiiiunos, seu ctiam abea corropti et siihinde
ideoque potissimum, quod adversus pesliferam luem lilierati, se id S Florentii meritis debere faterentur.
adesset novus Tutelaris, cujus ope constarct Peru • Restitulte cuipiaiu pite personae sanitatis pendet ad
sinam civitatem non semel ab illa fuisse liberatam. ejus intaginem anathema,corona argeiitea; etmulti
Ergo ad totum octidtium jirodiicta solennitas, modo ])rEetcrca a variis accensi cercitotaiestate, lerequo-
Magistratu, inodo ipsa Universitate, modo aliis Or- tidie arseruiit.

DE SS. REYERIANO EPISCOPO,


PAULO PRESBYTERO, ET X SOCllS,

MARTYRIBUS AUGUSTODUNl IN GALLIA.

COMMENTARIUS P R yE V I U S

Culuis iii L!roviai'iis et Faslis, lempusquc Martyrii.

ngustodununi, antniuissimii jEduorum iirbs, sbj-teri, cum aliis decem, qui sub Aureliano Prin-
Av.vo cci.xxn Gallia et lioiiienio Biirgitmlnr Diicatu, cipe niartyrio coronati sunt. Vsuardum describunl

per siittm terriloriiim carios, Bellinus (i/iiiReverentianuin appellat) Grevenus, Maif


celebiat Iwc ilie

Tempus mor-
V: in odtiim fidei Cltristianre jiissu

pcraluris occisos; quiindo isapud Catnlaunos Tetiicum


Aurchani Im- roljicus. Felicius,

liolieriio
Mohmts, Galeiintus,
Murlyrologio liomano. Petriis de Nutalibiis
aliique, cvm

tijni.
devicit, atqtte in deditionem uccepit. et iter lib. 5 citp. 13 ista scribit Reverianus Episcopus, el
:
Jyranniim
per jEduos iitstituit, aniio yErai vulfiaris CGLXXIV. Eo Paulus Di.aconus, cum aliis decem Martjribus, apud
Roma in Gidlias profecti, certa- civitatein Augustodununi passi sunt. Qui onines pro
tempore Marlijres lii,

gloriosttm perfecisse referimttir in Actis, diu post


confessione nominisClirisli, sub .'\urelianoPrincipe,
men
vivcniionem corpniiim scriptis, qux e.t veteii codice MS. coronam passionis a Domino perceperunt, Kalendis
Franciscus Clnfliettus. Junii, ut dicit .\do ex Hieronymi Martvrologio. II.M
collecta nobis transmisit Pelrits
et /liero-
In eo Codice scmper quidcm leqrbatur Regianus, sed ibi. Veriim in genuinis MartyriAoijils Adimis
Reverianus nymi ista non repertuntur; sed in altquilius MSS.
ejus loco reslitutum erat recentiori inaiiu :

contcxtui Adonis ailditi illi stirtt, et Episcopiis Rivia-


giwd nomen cum ipso et aliis aitliquis Atictoribus deti-
nus scribtlur. Saussayus in Martijroloijio Gallicano,
nemus : Gallice S. Riran dicitur.

2 Porro Usitardus.in omnibus codicibus mamt cxa-


pnmo liico eoscelebratbisverlits:Aligastm\uii'i /Eduo-
Memoiia iii Kalendas Junli:
Tatis et typo cusis, ista liabct adliasce
rum natalis Sanctorum Martjrum, Rcveriaiii Epi-
Faslis. scopi, Pauli Prcsbyteri, et aliorum decem, qui pro
Augustoduni SS. Reveriani Episcopi, ctPauliPre-
Christo
40 DE SS. REVERIANO EP. ET X SOCIIS.

A Christo (qucm unice et ardciiter o^luerunt) glorifi- Cliristus, filiiis Tei vivl, ipsi csl, qiii fecit coBlura ei

canilo (leiiiignaiites, sul) Aurcliano Principe, supe- terram, el omniaqua? in ets suut : ipse solus Deus
ralis forliler suppliciis, insigni marljriii coronali immortalis, quem confitcntur Angeli er omnes virtu-

sunt. Ua-c Saiissayus. qui mii viilrlur Aclii liabuiiae. non potesl dc pienis tuis. Nos
tes cttdcstes. eripere

3 Iil liicviaiw, ail rllnm ilimesis ACiliinisis. au- tainen sacrilega vana idolorum cultura, deos
et

cloriialc ./iiiiihi lluralii Kjincopi, suhainiiim iimx\iy ligneoslapideosque, quibusadorando similis cffectus
el Jlreviarlo
Muensi. excuui. nieiiwria S. Rcvcriani uiia cum S. Nicomcde es, qui nec vocemhabent, etsensii peromniacarent,

ad hiisce Kiilenilas .hinias rnalitur. Iiac jirxscripia non adorabimus sed tota inente et vocc confitebi-
:

Oratioiie Deus qui niis bcflf/iriiin Martyrum tuo-


:
mur Christiira, redemptorem liumani generis, qui
rum, Nicomedis et Rcveriani, meritis et inleices- venturus est judicare vivos ac morluos, et destruet
sione ]a?tificfts; conccde propitius, utqui eoruiii be- aerias potestates, qiKirum tu vas et servus esse vi-

neficia pnscinius. donii luaj prntiaB cunseiiuamur. deris. Tunc impiissimus Aurclianus.verbailliiisferre ct (tageltatus
cnp:le pleeti-
Uxc ilii. Dedicatio imlalis S. Nicoinedi» Prcsliyleri non valcns, jussit cos a pra-sentia sua omnes amo-
tur, cum s.
ct Mai-t^^ris Rnnia', indicatur ab Vsmrdo, Adoiie. et vori. et a lictoribiis fiagellis torqueri, et diversis 1'aulo et

oliis. Vcruin ejus solcnnitas in Breviaria, etiain Ro- tormeiitis affligi, postmodum capila siiigiiiis ampu- atiis.

maiw, celcliraliir xv Septeniliris. De supiu rclato ac- tari. Qui oinncs, Christum Dominum clara voce con-

ressu Aurcllaiii in Gallias agitut Vopiscus cap. 3^, fitentes, spontecollalictoribus subraittentes, decol-
Kntriipiiis lib. '.)etalii. £•1 eliam S. Syinpliorianus lati sunt : Primus Reverianus Episcopiis, et inde
viiirlijuo coronattts Anijustoduni siib codcin Aureliano ;
Paulus Preshyter, ciiin suis sociis niimero decem,
sed co ibidem non prirsente, ct qiiantnm colliijimus anno cuin gaudio rcgna coelestia intraverunt. Piitabantur
prirccdente txii.xxiii, w/i/iii? xxii ,'ln//ii.s/i : ad iiucm linguas ceornm Deuin pra^dicare pnecisis jain capi-
diem ista exuctius disculiciida. tibus.
4 Sancli igitur Martyres, cum ab iniquissimo
Aiirehaiio fiiissent interfecti, seipsos ostonderemul- Coipora per
ACIA tis virtutibus, per auxilium Christi Domini, coape- l'iam malro-
iiaiii seputta,
riiiit. ('uni id Jtegi niintiatum esset, pr;i'cepit inili-
E
Ex vcleri MS. a /'. f. Chif/Iclio communicata. tibussais dicens : Viros stiiltos, quos p:'upter Deo-
rum culturam nostrasententia jussit puniri, proji-
cite invasta solitudine, ut eoriim corpora a bestils
rost fldem .1 (isl.r|uara DominuselSalvator noster Jcsus Cliri- devorentur, et humanffi consuetudinis careant se-
Cliiiiti uhiiiuc stus, (lcvicto iiiurtis iniporio, glorificata huinanita- pultura. Erat tunc matrona in codem loco, iioinine
dtvutfiart
tis substiiiitia, asieniHt in cdshis; per tctum orbem, d Maxima, amore Christi accensa, quse locuni cii-
ca\ptam.
cum sancta Kcclesia Catliolica, per beatos -\postolos, ravit inspicerc, ubisaiictiMartyresprojcctifuisseut.
ita Ev.ingeliura Clirist! coniscavit, ut eliam lermi- Ministrisautcm abscedentibus, venit ips cuinservis i

nos nnivcrsaj terrai transcenderet. Tunc antiiiuis- suis, et omni cura honore corpora sanctoruin Mar-
sinius angiiis, ccrncns fortiludiuem suam evulsara, tyrum sepclivit, et ibi diutius absque notitia homi-
regnuiiH|iic siiuin diriiptiiin; iiividia? lacibiis inar- miin latuei-nut.
desccn.s, contra Cliristi niilites, pcr truculentissiiuos 5 Sed omnipotens Deus noluit ut manerent in- et sptcndort
Principcs, sajvissima excitavit certamina. Qiiantnm iioclurno indt*
cogniti, sed in consolatione fidelium pro illo cer-
cata.
verodiverso genere torraentoruin diver.sisque adin- tantium manifestare pra;cepit tbesaurum occultum.
vcntionibus contiaeos nitebatur, tantiim per Spiri- Septem nanique Monachi, de urbe Roma cgressi, in
tum sanctum corroborati, nsqiic ad paliiiam victo- eumdcin pervcnerunt locum, quo corpora Sanctorum
riaj in a|^one certabant : ita iit (iiniiis Ecclesia, ve- reiiuiescebant, secum vero deferebant Reliquias
hit cx geininis piilcherrimis, sanctoruin Martyrum sauctorum Apostolorum Petri et Pauli. Cum inibi
virtiitibiis iidoriinta, iii fidc Catholica magis raagis- ad hospitiiim declinassent, fatigati ex ilinere, media
i|ue llnreret in niiindd. nocte audierunt quasi simitura Angeloruin multo-
2 I};itur eodeiu tcmiiore, cum impiissiraus .^ure- rum, sublirae Deura laudantiuin. Bxurgentes vero,
liaiiiis. ah Oriciitali
parlc cgressus, Ecclcsias Dei
o apparuit illis claritasnnigna. cuiu magno splendore.
vastando, in Calliarmii usqiie venisset partes li. ; IUiautem stupefacti de tara immensa claritate, .se- F
Reverianus b Episcopus ciiin sociis suis, ordine sci- cum cogitarc, quidnam agcreut, cojperunt. Timore oraiorio hono'
S. Itevertaiius licet Episcopali,
mntur:
pro fide (Jhri.sti diraicare cupiens, concussi niniio, fugereper ercinuni decrevcrunt. In
eiiui .soclis
ab iirbe U'inia egressus, perveuit ad locuin, quo media itaque via steterunt duo spleudidissimi viri
ttomu iii

Cullius yro- inorabatiir Aurelianus; intra .Uigustodiinense tcrri- devoluti, ut nullatenus viam quam destinaverant
/ictus, torium ingressus. Mox verbura Christi, ut solitus in itinere arripcre possent.
Agnoscentes vero quod
erat, oiiinibus iinnuntiare ca-pit.
Audiens hoc Au- pnedicta pignora Sanctoruni exinde ferre non vale-
reliaiuis Kex, ante pra'senliani suani eum cum so- rent, ea in eodein loco reliqucrunt; et oratnrium e
ciis suis praTepit adduci. Qui ciim adducti essenl,
ab Aboleno Prcsbytero desuper fuit Eedificatuiii.
niulta dona ac munera eis pollicilus est, oh hoc ut
6 Scd qiiia ad notitiain ipsius, S. Reveriani prje-
quoscuinquo potuisseiit, transferrent ad idolorum sidianon pcrvenerunt, juxtaipsum or.atorium pre-
cultiiram, inaxime tamen qnos ipsi dociierant. A h- tiosa corpora Iateb..nt.
Cumqiie inibi altentius ex-
slstllur ae Regis B. Ueveriaiuis ciim Paiilo egrcssus, gra- cubarent, pietas Dei non sincbat diutius terra prc-
Aureltauo, tiam Christi oninibus phis prmdicare, ac sedulo tiosa corpora occultari ; quia in claritate Altissimi reperluntur
ministerio accepto insistere cocpcrunt. Cernens
splendidiores sole fulgebant. Aperta est vero terra iuCegra,
frustrari voluntatem snain Aurelianus, et quod nec
per imperium Christi, et apparuerunt Sanctoruin
rauneribiis nec argumentis verhorum eos avcrtere
a corpora pretiosa, absque ulla diminutione menibro-
fideCliristi posset, vocans eosdixit ; Anti(|U;E legis runi quia non potuit bestia nec verinis quidquam
:

cdicta observate, quie jubenta nullo cwitcmni sa- ex illis contaminare, quos protectio .\ltissiiiii cir-
crificiaDeorum : quod si offerre nolueritis, diversis cumdabat. Tum vero desuper permisericordiam Dei
vos poenis interimi pia'cipiani et non
: eripiet Ab eo die quo pretiosum B.
ecclesia fuit redificata.
vos de manibus ineis ullo modo auxihum vestri Reveriani apparuit Corpiis, qui omnia crcavit ex
Christi. oleum stit-
nihilo, liquoreni olei in eodein loco ita jugiter per-
3 Kevcnanus Episcopus. timoi-e nudus, fidei fer- laut.
stillare fecit, ut numqiiain aliunde ibidemub hoiui-
vore vestilus, rcspondit Dominus noster Jesus :
nibus fuisset oleum iUatum. Quicumqiie vero legro-
tantium
DIE PRIMA JUNII. 41
tantium fideliterexindedetulerint, stalim pristinaui per rjus discipu!ii-i Atidocbivm ac Thijr.ium, fidei lu- D
recipiimt sanitatem. ininc fuit Uliistriiiu ; lujux ititcriin Episcnpi omnes uos '* ^'*'

7 Illud quo(^ue «onsitebo. quod ciBictorumoculis tiitent. iisque ail .*?. Amafoim, liuem ordiiintum wino
miraciiUs auribusiiue perpalmt. Postpra;dictam revuhifiioivera, 38So.N/<-M(/i/ JlensiheniHs, aii ^us jjcla i Muji. ln-
rlarescunt.
eujus supra lecimus menlionem, omnibus diobus terim nnlli linclrnns in mentem venit S. Reverianum
oinnibusqueiemporibus, per lutercessioneiu pretio- Autjuiitoilunennibus Epi^cnpis annumerare.
sorum Marf.yrum caeci illuminantur, paralytici
, c Viiiinm vetii.^itiori ae certiori testimonio consfet,
gressum recipiunt, surdi auditum, multi eluquium, ifl non fiijurnte bic dici.
dsemones de obsessis corporibiis ejiciuntur. Tantas d //tijus Maxima^ nulln alilii itotitin ; fortnssis et
virtutes tantaquo mir;icula explicare uon valebn, nomen ijratis inveutum fnit, ut alias .s.rpe factum in
quantum in eodem loco j^etiule Domino largiente martijriis. plura posl secuh piimumscriptis.
conteruntur. Dotmihipius Dt)miniis veniain» quia e Roma Augustodunum venienlibus; ad ultvtnam
multa praeterii qui vix pauca conscripsi. Passisunt lotius ilineris leucnm, nccurrii vicus S. Petri dictns;
autemsancti Martyres die Kalendarum Juniarum/", forta.-isis occnsione liujus oralorii, iihiolim silvufn esse
auxiliante Domino nostro Jesu Christo, qui cum potuit, qme kic pro vasta solitudiue acnpitnr; Abolo-
Patreet Spiritu sancto vivit et regnat Deus, per nus vero iste oratorii conditor (luantlo vid-erit, optnrem
,

infinita secula seculorum. Amen. inveniri posse : sic enim de horum Actorum ietnte pos-
sel aliqua fieri conjectura. Eam inlerim non valde
ANNUi'ATA D. P. 7n'iqnnm ausim concipere; disrere nutem velim, nn vel
in jiim dnta S. Petri subnrbana pnrorliin, vel alUii nd-
a Nnnpe a pnrtc Itiilia:; qua:, respectu GuUut hue supersit curpus aut memnrin aliqua S. Reveriani
Oneiitulia censetur; ct ubi Aureliunus, hjiho 272, nr- et Sociorum.
bem Romisnum miiris cinxerat; edictnijue rennvurat. 1"
MS. Florariitm : Snb Valenano Principe coro-
b ,1/ cujus Sedis^. Mirarcr eyo, xi non fuerit ordi- nati sunt anno salutis 2GG, persecutionis vero auno E
»«/H.s n S. Felice J'opa I, pro ipsnmet ALduensi Ec- 8 : qux nec inter se, neque curn Actis cohxrcnt.
clebia : /ixc ennn, jnm inde a tempore S. Pohjcarpi^

DE S4NCT0 OCTAVIO,
MARTYRE THESSALONIC^ IN MACEDONIA.
Ex Marlyrologio Ilieronyminno.

illustriora instrumenta , de cnltn et ve.nera- rici, Trevirensi S. Maximini, Parisiensi Labbei,Cor-


Inter
lione Sajiclorum, est vetniti.<isimum Martyrolo- beiensi, Aguisgrnnensi, et aliis, uli etiam in Mnrtyio-
ijium, dictum S. Hieronijmi. Hujus quaiuor logio stib nomine Bedx vulgato, et apiid Greveinun in ""'"cn »n
Fastis la-
luictenus ailepti sumus apographa, quorum anli- Auctarto Usunrdi, Mnrtyres esse, et hvnc etalios fere
tinis:
qut.ssimnm monasterH Eptemocensis in ngro Liixem- omnes, in istis Mnrti/rolnyiis relntos, sutis certo coijno-
yotitln ex Actorum .lanuurii habui- vimus, ex eorumdem
burgi. at inilio impressionis constanti u.tu, licet illud non
Sfnrfliis S.
mus, cjusque iniiium laininis a^reis edidimns ante lo- aildnlur. Notissima est elinm urbs Macedonix Thessa-
Hicrumjmi,
mum secundum Aclorum rnensis Aprilis, nt velexforma lonica, de qua et infra lnlius agemus.
ac vetustate chnracteris rjus diijnitas po.sset agnosci. 3 Oclavium intertrn nulluvt Fnsti Gra-cnrum no-
dein secundum apogrnphum, tn monasterio verunt quod sane non mngnopere miramur constat D. P.
Acces&it ; :

cur non et
Corbeix. Gallicanx repertum, et a Luca Dacherio tomo eiiim nobis ex episiola Nicoiai Papa' I, Tbessahnicen- in Gracisf
4 Spicileijii insertum, excusumqueParisiisanno mdclxi. sem Archiepiscopum Vicem Romani Ponlificis gessisse
Postea Franciscus Maria Florenlinins aliud ecurn- per uiram^ue Epyriim. Illyricum, Macedoniam, Tltes-
phiim apud Lucenses suos reperit, cui nos Epiernacense saliam, Acbainm, Daciam utramque, Mijsiam, Darda-
K
desiriptum concessimus, et ipse tria ista apograplia ninm, el Pnrvalim; itnde etinm Justinianus Iinpera'
vulgavit Lucx anno mdclxviit, atque sub finem ndjectt tor Novella 13 tndtcat, se a Vigilio Papu obtinuisse

obsermtiunes ex quarto apogrnpbo D. Ilenrici Julii Jusliniana' primn-, patripe suw, ut ejus pro tempore

Baronis de Blum, Caesarfi nunc Praga' Consiliuni, Antisles, Archtepisfopns fxat, et in subjecli.s sibi Piv-
quoil noi,tro instinctu cidem submissum fuit. Existotam vinciis locum oblineat Sedis AposloUc^p Romanse. Quod
velusto alque ex lot ecgrapbis inlrgrato Murtyrohgw, si lotus ille Vicnriatns, n Romano Patrinrcbntu ad

pergemus boc mense Sunctos profcrre, ntque pro viri- Cnnstanltnopolitnnum abstractus (/('(m^c fuit {sic enim
bus iliustrare. Est aiitem boc ubique initium : loquitur antiquiis hiijus Patriarchatus Dialypus apud

2 Kalendas Junii. In Thessalonica Octavi. Mar- Leunclavium) id tamen primum fnctum est, sub icono-

tyrohgium Rnbani, h\ Thessalonica natale Octavi. macbis Imperatoribus seculo \\n ; ex eo nuiem tempore
JVof/uTH,s,In Thessalonica nativitas S. Octavii. .SV- jnajor ntrn fuit Grwcis easdem provincias sibi cnnser-

milia habentur, in pervetustis MSS. Richenoviensi in vandi, qnam enrum Sancios suis fasiis ndhcribendi,

Suevia, Rhinovien.si in Helvelia, AugustanoS. Udal- qucs paucissimos diimtnxal tbt invenies.

lunv T I DK
;
:
;

{2 ACTA SANCTORUM.

DE SS. ZOSIMO ET TECLA YIRGINE,


MAnnRllllS AOTIOCIIIyE.
Kx anli(|uis Marlyi'ologiis.

Marlytologii Jlurovymiani apoijra- Aniiochia otnissa. referlur Zosimus in MSS. Augu-


Avltqua plin, Eplrniacen>!i' ct Curbeiemi' PariAiu ex- stano S. Vdalriri, Pariiiemi Labbei, et apud Grevenum
ntsjim, lionSaiKlos itii referunl : In Antitichia in Auclario Usuurdi. Zozonus vero appellatur in

/nsiiiii et Tcclai Virginis. .^'/f/cm. sedomis- MS. ^quisgitinensi. Jlacleuus de iis plura non repe-

so Ittulo Virginis, leguntnr in npoyrnplns ejustlem rinua.


Marljirologii, Luccmi eA Blnmiam; item in MS- 'iCumaiitetn Antiochiiisiniplictter noJtiinaliir ; quom-
Richenoviensi et alio Jirgina' Suectx per Jfohtenittm quam ejus nominis plures in variis Provmciis sint ur-
jVominn in latidalo aliiue vutgato, uti eluim apud Nolheriim. Asl bes, inielligitur plerumqne Antiochiu Syrias, prima QU.T /UTC
Atarlils. Arttiochi'1
Tecla etiam Virgo appeUalar in MSS. Casiveusi, S. J\'tri Aposloli Scdes, ideoqtie inter J^atruircliales

Allempniano, Treviremi ijuodam S. Ma.rimini,el alio ettam prima post Romanam; cni proprin Synaxaria si

Corbeiensi. Jiahanm priorem solum nomimU liisverbifi: alicuudc €ruerenlnr,de i&tis Sunclis, aliisque plurtmis

K(, in Antincliifi Zosinii. Qu;i',e{iani leijunlnr lu Mor- nunc ignotis, hniid pauciora verosimiUlcr docerent
tyroloyio snb nomine liedn- vnUjnto, el in MS. Ixnlrn- quum nnnc discnmus ex Synaxariis Constnntinopolita-
darioanle opera S. Jsnlori posilo. Deniijne, ptd.rUra nis, unn cum Jieltgione diiiltus asservatis.

DE SANCTO CRISPINO
MAIilVllE IN AFRICA.
Ex anliquis Martyrologiis.

crtio loco : metnoralur hic Mnrtijr in quntuor palxslra tnemoratur S, Crispinus in MSS. Augus-

T
«0, dttplici
^

xiviini, et alio
Marlyiologii
plm :

tnr in pcrveluslis
II ieromjtniani

In Africa Cri^pini.

Cardtnalis Barberini,
MSS.

Regina' Siieciif prxcilalo,


vclustis
Qmr eadem
Richenoviensi, Jiotna-
Trevirensi S.
in
apogra-

quo
Injun-

Mn-
ila le-
tano S. Udnlrici,
al

talur
Crispinus
Grevenuin

viemoria
m MS.
in Aiictario
et

ititer
Parisicnsi Labbei,
Aqniagranettsi, et

Usuardi. Atqiie hxc in codici-


bus repertn sufjiciuvt, ut illius Marlyris a
Sntictos alios liiijus
et Ptagensi
Cnspus apud

tiobis

diei,
reco-
donec
yilur : In Africa natulis S. Crispini. Asi omissa aliunde affulgeat aliquid nmplioris litci.':.

DE SANCTIS JUVEMIO, CYRIACO EXUPERANTIO ET


IIERACLIA
MARTYUIHUS ROMyE.
E\ Marlyfologiis.

- iirlyrologium Rovianum hunc mensem ad has 2 Ex his nomina Juvenci et Cyriaci snnt in Ma- ^. 3 socionm
Knlvndns Maji it2 au.y)icatiir : Roniai S. tijrologiis Trevirensi S. Maximini, et dnplict liomano

Aomcii S.
Juventii ,-
Mi
nus luu:
'iilii Miirtvris. Annolut Bnrcnius
,eo velera niannscripta. ex quihus Mola-
(iie, sctlicet in ea editione, qua iste solutti n.sus
: De Cttrditiaiis Barberini. Jn MS.
ventii et Cyriaci. Jn Corbeiensi Joventiai, Cjriaci.
MS. Jiegitix Snecix, Roniai
Pragensi

Cyriaci cuni
legiliir

aliis tri-
Vi-
Jn

est anni 1J)G8. Ast in diiabus aliis post secutis, qiiasi bus, qttos reluiimns. MS. Uyhellianutn RomieYiven-
aniniiidversii printie edilionis errore, legitnr, Konise S. tii, et Slroizinnnum Florenliati Viventii. MSS. Alre-
Viventii Martyris, et itn habent etinvi Marlyroiogintn bntense et Tornncense, Runise nataUs S. Exuperantii
Colonin: et LttOecx anno 1490 cxtusuin, alque Gieve- pro qito in MS. Colonietisi S. Marix ad gradus scri-
nus in attymenio Usnardi, et nonnulla MSS. ejitsdem biinr, Operantii, et additur Joventi : pro qiio etiam
Ustiardi e.iemplaiia, ad usum Bchjicaruin Erclesiarinn Juventii legitur in MS. Auqustano;
^ Joventi in Pari-
potlus g.tain tn antiqmon-
aucla ; in quornm eliam plnribns el in MS. J-lorario stensi Labbe.i. Servamus ergo priino loco S. Juventiuin bns siss.
yncntii.
legitur, liouuu S. Vincentii Martyris. Mnriyrologium Martyrem cutn Mnriyrologio Romano, ex con.-iensH
Beilini, .^ecundinn oioreni Iioinan;v curtie J*arisiis anno plnrttncrum eiquc atljungitnns Cyriacuni,
; Exuperau-
Musxi auctins editum, et (ialesinius cutn dteio Marty- tiuni, ileracllain al> ahis additos. Jn apoijnipho Cor-
rolinjio Romaiio coiisentiunt, et habent Ronia,* S. Ju- beiensi S. JJieronymi inierponebalur nomen Niconie-
ventii Martyris. Jdque tnahtmus rettnere, quia anti- dis Marlyris : sed, ult inler l^iieiertnissos et in alios
qxia .Marlyrologii Ilieronymiani apoyrapha,qiinrto loco dies tejectos dtxinius, est solutn hoc dic dedicatio cjus
d(! illo ei tnbus i^ociisagunt, et fere tstn hnbent : RoiUEe Ecclesi». festtim vero ipsius recoUtur solenni vcnera-
Jovenli, Cyriaoi, Exuperanti, Hieraclia}. Jn altquibus tione ad dieni xv Seplembris.
eiiam, Juvenci, Cyi'ici et Eracliae.
tetjitiir
3 Fetrarius m Catalogo Sanctorum Jtalix celebrai

S. Juventiuni,
,

DIE PRIM,.\ JUNII. 43


S. Juventium, martyrio affectuui Roraa!, qua tamen
puhlicorum \otariorum snper co confectis, con- D
a/«5 ignola. persecutione, et quo rnartvrii frenere passus sit se
stat. .\h hoc rursus Palri .\ntonio Cipalaj Societa- aii;toiik d. i

leperire non potuisse ail quod piissm de nn


: et iios tisJesu concessus ac traditiis, diu servatus fuit in '""^'«"'""'
Uqitis Marlyribiis liUemiir quoiiiam iii iinmittlo Miir-
; capsulis hgr.eis, sub altari raaxiino cjnsdem Tenipli;
lijrologio, S. Hieroilymi sotim ilomiiia el palxslra unde pr.stmodum ad siipradictnm sacellum transla-
Marlyrii soleanl indicari; et cr illo passim alii siws tus, et capsulis inauratis, et semistatuis item in-
Faslos Iranscripserinl. Inicrim Mniirolijcus. de Viven-
anratis, Martyruin vnltus rppra;scntantibus recnn-
tio (liaiid diiliie Juventiura inleltigciis. liiieia
prima ditiis, in latcralibus sacelli parietihus piie fideliura
Iransposilii) iia scriliil : Roraa- S. Viventii, ex Gallia venerationi exhibetur. lia nnbis inde scriplum fuit
Presliyteri, qni Theoiinsii et Valentini temporibus anilo Mni;xca li. P. .Toscplio de Lticiis, moncnlr, ite
clarnit. Hoc itte umte Imtineril difficile esi divinarc ipso S. Juventio Offirium
; stih rilu nuplici rccilari a
el xn latilms siepe depretieiiso per qraluilam ficUoiiem nostris, qiiasi niliil Jubilnnlibus ejus itlas essequi in Ro-
fattere, diflirilius fiienl liabere fldem. Maiirolijeuin ninno Marlyrnloijio memoraliir. Credelinnlur quidem
more siio descripsit Feticins. htijusmoJi lesia cessatiim, per Decreltim die xixOrto-
4 Uirabite aulem quomodo Ferrarius, dum m
est hris Mor.xci publicaitim sed experintia docuit
: usiim
Gallia S. Virianum Presliyterum ct Martyrem cete- semi'1 pie tiid'iclum, non absqiie incommodo ahroiiari pos-
hrasset, in Notis potiieril cilare Maurfilycuni, qui illura se; sttspciisaqtieqiiodiimmodo Decreli exectiiio, omnia
sub Valontiniano et Theodosio Imperatoribus cla- in eodem quo reperit stalu retiquit. Ipsuin tamen liic
ruisse, Romaeqne martyrio coninatum scribit. reponere juiiat, ad meinoriam pnslerilalis. Cura s.acro- „ ,
El^fclu ciir
Sed tioc iiobis docitmento sil, qiiam perperam leijaulur rum r, , ri .
Kituuni Cougregationi mnotuent quam plures
. , .

, cat,ieril
sxpe et descrlbanlur Auclnrcs. Vldelur ulerque Valen- ahu.stis irrepsisse circa recitationem Officii . sub Decretuiii,
Anex Juventio lunauum Imperiilorem votiiisse iniiicare : Fernriiim prjetextu Dccreti ab eadem Congregatione eviilgati
ffictus allis
aiitem seculus fuit Saussayus in Marlyrotoyio Gallicaiio, dc aniio MDr.xxx, et in Breviario Homano
\iriamts? impressi,
ciim S. Ctimdio Episcopo Vieiinensi adjunxil Hettadium in quo permittitur posse in ccclesia recitari ntficia, E
Episcopum, et S. Viriauum Martyrera, in pieti.tis et Mis.sas celebrari, de Saiictis, qnorum Corpora
agone coronatuui. Bettinus ct Motanus, omissa pa- vel insignes Reliquice in illis asservantur Eminen- ;

txstra, soturn mcmineruut S. Viriani Martyris cui ; ti.ssimi Patres, eidem Congregationi priepositi , iis-
Greveinis in Jiiciario Usuardi, el Cunisius in Mar- dein ahusibus evellendis pra;cipue intenti, inhseren-
lyrotogio Germanico addunt socium ttis vert>is Jusli
, : do Decretis alias in similibus editis, declarurunt,
tiqnc Juslus
a(ldilti$i* etViriani Martyruni. An ergo sicut f.f Juventio fa- prajdicta Ofttcia Sanctorum, ratione Corporis seu
ctvs est Vivcnlius aut Vincentius, ila eHnm Virianus ? insignis RcliqMla? recitanda, intelligi debere de San-
Notumus ul definire : sed neque ejus nomine augere clis dumtaxat in Martyrologio Rom-mo descriptis,
numerum Sanclorum hi.Jus diei, ob defeclum anliqiio- et dummodo constet de identitale Corporis seu in-
rum Calaliigaruin salisqiie : liabemus reiii iudicassc, et signis Reliquiw ejnsdemmetSancti, qui repcritur in
nomiiia inter Prnelermissos retulisse, si forte ati-^uis Romano Martyrologio descriptus. De ceteris autem
niiijus titmen possit affundere, vt ex tiisce lencbris eliam Sanctis, in praedicto Martyrologio non descriptis,
tector erualur. Justinus qitidein et Vcrianus noininan- aut quibus a sancta Sede non fuerit specialiter con-
titrin Actis Aronensibus SS. Gratianiniel Felini, iietiit ces.sum, {E.Tceptis lainen excipiendis, jtixla Decretum
cum ipsis tioc die passi Periisii ; sed eos nihil huc spe- Urbani VIII, nihit mlttari volentls circa eos pro qiii-
ctare arbilramiiv. bus tmmemoritbitis temporis prxscriptio mitital) Officia
5 In sacello, quod est a dextro latere nohilissimi non obstante quod ip- de offtcio pro
ct Missas recitari vetuerunt,
lallltus non
araplissmiique Templi nostrae domus Professse sorura Corpora vel insignes Reliquix iii ecclesiis recllando.
S. Juvenlii
NeapclitanEe, sub auspiciis nomine Beatissira^
et asserventur quihus tamen. ab Ordinariis locorum
;
llfliquia;
A^irginis Dojninae nostrae, inter ceteras Sanctorum approbatis. dehiiara fideliura venerationein, prout

Sanctarumque Heliquias, qnarura sacer ihi tliesLiu- hactenus servatum, sed absque Officio et Missa,
rus i'econditur, multa cxtant fragnienta pra?cipua suh poenis de non satisfaciendn praicepto recitando
Corporis S. Juventii Martyris asservanturque in ;
( ifficiuui aliistiue in Constitutione B. Pii V conteiitis.
basi pectoralis statuae inauratae ejusdem Sancti, vullu Opturem ego ncminem iiiveniri posthitc lem simpttcem,
juvenili depicti. Hicsacrorura lipsanoruin thesaunis, ul sotuni iiomen svlficcre credat ad prolmntam idenlita-
ex Martyrnm cceraeteriis Roma; Apostolica aucto- tein in Decreto requisitam : atias novistimus error lieret

rilate extractus, et ab Illustriss. ac liev. D. Cardi- pejor priori, cum sota ex Martyrotogio pelita iiomina
nali Slbrtia Neapulira delatus, ac Doniinae Portiae imponnniur Reliquiis Roiiia offerendis ; cum cenleiii

Cigala; Ducissie de Cardinate, et Principissae Sa- fiiisse poluerint Synonymi Marlijres Romx piissi.

triani, donatus est ; uti ex litteris authenticis,manu

DE S. JUVENTIO iMARTYRE,
ROMA IN GALUAS TRANSLATO.
Ex Monumentis Monasterii Casje-Dei Di(ccesis Ebroicensis.

non fnndntionem, disciplinam certe peculiarem acce-


Dvo suiit hujits

Ortlniis Bciwdiclini
tiusium tacfam) virorntn
nominis monasteria
{ut terlium 1'rxmonstra-
unum.npnd Arvcr-
in Gallia si

pit ab Archinwnasfcrio Fonlis- Ebraldi, fundato per


altcrum B. Robertum. cognommatnm de AbrisseUo,
nos, n pritno siio Abbafe nc Fiindatore S. Ro- cujus similitcr f^itam dedimus xxv Februarii. l/uic, et
liTio, cujus Vitnm xxiv Apnlis illitstravimits,celei)ri~ Sanctimoninlium numero, et peculianum Contjrega-
t\lS3L-J)ei
tatctn haud parvam consecutnm ; nlternm nobilium tioni isti Instituiionum ob.-,ervantia {lorentissimo, annis
virginum m- non multis, Christi scilicet MDCi.xvn, nobile
lilium cfnno- Virginnm^ inler Parisios et Rototnayunit ad ncutrum abhinc ^_°"^'f"''^
corptis:
bto Itimen harum civitatum, sed ad Ehroicensem utrique accessit Roma palrocimum, cim corpore S. Juventii,

:-t:'innni pcrlinens dicecesim. H oc monasierinm snim quem hoc die qnotanms colendum suaferunl Superio-
res.
;,

H DE SS. JUVENTIO ET SOCC. MM.


res , communi illo pjurium crrore abducti. quo adve- xendiois dextra et sinistrae duae tibiae, una fibula
.

ctorum Jtoms Mnrtyrnm nomfna, sive simul invtnta cniralis ,


plures digiti tam manus qiiam nedum
eum corporibm. sii>c arhitrotn Vicarii Ponliftcii delecta, piura alia ossicula et ossium particulnp, cum phiala
reqnirnnt pleriquc in limnano Martijroloijio ; et reper- ropleta sanguine Martyris, otiamnum rubente. licet

tum islic (liem asxumuut. qnasi pmprium ci quem ac~ sicco ex qiiibus Reliquiis, de consensu ipsius Do-
:

cepcrtinl Sanclo. Eqnidrm ejnsftiodi usum probare non rainm de Bernicres, os unum femoris datum fuit
possum, ulpote fonlrm plurmne confuniotiis circa sacras D. Abbatissae Kontis-F.hraldi; et alise quaedam par-
Reliqntas synontjmorum Sanctorum. Sed td facilius ticuias similitordrmataesunt personis, in protoollo
Tedargui potesf, quam corruji \ inlerim, sub ejusmodi bujus -ierbalis Processus, in nostra Secretaria as-
proteslalione, nerviendum esl u$ui,quetn pene&arbiirium servata nominatis.
,

est, ct jns,et norma, non aoluvi bquendi, sed etiam K Aliiis porro jam enumeratas Roliquias colloca-
SanctoR colendi. vimu-* intra lipsanotbecam inaurat;im, paratam hunc
approbat
2 ProcesHuH vcrhalis, ut vocant. seu imlrnmeufum in finem atquc per nos bonediftam ;
quam per- F.piscopus
Translalionis prnuiiclae, placet ex Gal/iro Lalmum fo- misimns expnni voncrationi fidelium deipie tota : Ebroicensis
har actione jussimus formari Prooe«siim verbalem, 1C67.
cere; quia fofcre conlmeutur omnia, quo' nohis de pr^r-
nomtnato Sutiria diccnda supcrsnnt : sic autetn luihet : coram Mag. Joanne Bernard Doctore Medico; Pa- ,

Heiirirus do Maupas du Toiir, Dci et Apostolicae schasio (COsse , et Philippo Drugeon , Magistris
post Vicarii Sedis gratia, Kiiiscopus Eliroicensis. Consiliarius Chirurgis juratis : qui nobiscum pariter signarunt
Pontlflcii lU-
Status ()i-(liiiurius Ref,ns Dnmini nostri. oninibus et aflestati pr.esentibus sunt ; qua; otiam relectae,
teras authen-
ticas anni pra'.seiitos lilUiras visuris, sjiliitem et benctiictionem datas suiit in dicta Domo Casne-Dei , dioscesis no-
16C&. in Uoniino. Nntum facimus, quoil liac <iie Martis x stra>, anno Signatumque erat
et die suprascriptis.

Maji MDixxvH, venin.us in Abbatiam Casa? Dei> Honricus E. Ebroicensis, subtusquenotatus Bonne-
derluctam et (leprnidonfcm a Regali Abbatia Fontis- villo de mandato ipsius Domini Episcrnpi qni etiam

Ebraldi, (^rdinis S. Heiicdicti ubi dilecla nobis filia ; consensit ut ipme Sanclimoninles die x Maji Transla-
,

acsoror Domino, Mater de Bernicros de Percy,


in tionem Sancli quotannis celebrarent Officio Eccle-
antebac Pnorissn ipsius Domus, cnram D. Prioris- siastico.

sa ac !{<'Iigiosis cjus, exliibiiit nobis attestatlMnem Addnnt eardem, qnatiim ntra lixc uobis descripla

quanidam P. Eii^ebii de Neiifchastel, Presbyteri et transmissa sunt, pra>fatos mcdienm


et chmtrgos ,

Religiosi tertii Oivlinis S. Francisci ac Procuratoris consideratis nttentius ossibus quod Sanctus SpiTa disse- . censuisse ,

gencrali», tunc ad Curiiun Romnnam pro negotiis iste Martyr fuit sectus per medium serra lignea. ctuin Marty-

Ordinisconslituti, daiam in Conventu DominEe Ferrea an lignea non credo ex inspeclione sefjtnen- rcm judica-
,
riiiit Chirurgi:
Miraculorum de Urbe, die xxiv Noveml.ris
nostriB torum discerni potuisse aiferum tnmen diciputo, quia;

MncLXv qua contincbatnr, quoraodo D. Octavianus


;
sic legalur serratus S. Jsaias Propheta. Sed hoc Jn-

et alias fhtia-
Carafn, Archiopiscopus Patracensis, et Vices-ge- dxorum fuerit ; Roinanos lignens serras nd supplicia
toris an. lCliC rens Kminentiss. Cardinalis Ginetti, Vicarii (iene- nsurpasse nusquam lcqi. Prxleren judiriujn isdtd chi-
ralis S. D. N. Alexandn Papa; VII , ipsi dunavnrit rurgicum amlngunm fnctt modus serrrandi antiquo' ,

corpora vSS. ParMienii ct Juventii Martyrum. inclu- rum, pxplicnlus a Cnsauhono in Sucfonium lib. 4 cnp.
sa dnnbns cnpvis ligneis, qiKe declarat donavisse se 27 dicentem qiiod Caius Cfcsar mu!tos honosti or-
.
,
id (juomndo
P. Provinciali dictiOrdinis inCoRnomaiinia ; itomque dinis medios serra secuit ubi Mi^dietatoni acclpe, : ,
ciedi possit
attegtationom ptwnominati P. Maitialis, debite si- inquit Casauhonus , longitudinis et statnraj , non la- stante. capitis

gnatamet sigillatjiin, cum snbscrlplo, Datum Pari- titudinis c.r^rporis : sic enim modius , ducto a capite intejritate?

siis in convcntu Nazareth, festo Visitatiouis D. Ma- principio, dissecabant : idque etiam ev Diom pro-
riEe II Julii mdci.xvi qua morbante donat pra^fatae
;
balur; de rehcllantibus sub Trajano in Africa Judxts
Dominie do Herniers de Porcy, tunc Priori*=sae, assereiite ,
quod multos inedios a capite serrabant,
unam pra;fatarain capsarum, qua continori dice- otTTo yopucpi^c ^iEjTfiiov, Quod autem tiilis fuisse anliquo~
batur corpus S. Juventii Martyris; siipplifabat rum serralio passim concipeietur, probare potest avreus
auteni pniMlicta Doniina.ut procedere dignareinur cndex Mcnoloiii seu Sijuaxarii ,
jitssu BasilH Impe-
ad roseraiionem ipsius cupsa), eum in fineni nobis raloris Porphgrogennctx scriptus , hodieque in Bi-
obhitii', atque iid veriHeationcin Roliquiarum sacra- hliolheca Vatirana servalus , unde efpjiem Isaia- Pro-
runi pra'dicli sancti Martyris, quij» intus del)i'bant phet;r snis svper eum commentariis pra-fixit nosler
contineri. Cornelius a Lapide pag. 46, w/n in recessu piclurse is
3 Nos nuteni, hujusmodi supplicatione moti, su- reprwsentatur , tale mppliciiim flejo genu suscipiens a
hlatis quibns ea capsa obserabatur sigillis, priino capilc.
ritr ins})ec(as,
omnium vidimus autbenticam membraneam, ^igna- 7 Sfd hoc aliis curandutn relinquo , von improhn-
tam, E. Ar. Patracencis. Romaj vi Julii anno tnrus interitn, si piar islx Vtrgines suo illi Pulrono,
Addita: Indul-
WDCLxv; cujus vigore prionominatus D. Arcliiopi- pro signo niarlgrii cum palma serram appinxerint
,
gentix.
scop\is Patracensis, A^^ice-pereus S. D. N. Papie, sicut S. Siviotii ApflSlolo soh't fieri. Magis huc spectat,
te^^lalur, rledisse pni'd. Fiatri EuscbiodeKenfcbas- quod [ut ill.r. huc scribnnl) Clemens Papa IX plena-
tol, Procuratori Ordinis PuMulrMitium in Curia Ro- riam Indulgentiam, ad septennium valittiram . anno
maiia, corpus et ossa S. Juventii Marlyris, alins MncLxvii couccssit, rjmnibus die i Junii ad fpstum
de niaiulato sure Sunctitatis a se extracti ex ca-me- celebrandiun conflu^uris iVHorff/nc ClemensPapa X,
terio Calixti, cum nomine paritor rejierlo in l;ipide : successor prioris, anno mholxxii, Confraternitatem , ct Confi-a-
quie aulhcntica itasignata sigiUabatursigillo. clanso pub S. .Tuventii patrocinio institutam , approbavit, trrm'as:
inlra capsulam auieam, siinillimoque sigillis ipsi ar- variisriue Indulgentiis locupletavit, pro die i Junii
culiD forinsecus appositis. et Dr^minica sequenti : quibus diobus infinitus ad
4 Sub hac certificationo sustulimus panniculum Casain-Dei concnrsus est populi plurimis mira- ,

violacei serici intrn quod gossypium bene albnni


. culis fervorem suscitantibus quantum verbo ex- .

orat, et buic iuvolufjo Roliquim pra-fati Sancti Mar- plicare nomo valeat. Eorum tamon miraculorum,
tyris ; atquo sigillatim , caput intr.*grum , a quo ta- quia approbatum publica auctoritate nullum ost,
men sejuncta maxilla inferir>r, r-nm dontibus octo, nullum perscribitur : nec voro magni nestimanda
BeHqnias
seorsim adjacebat; et ex altoia parte duoossa bra- corporalia boneficia sunt, collata oiim spiritualibus,
etiam sigil-
latim rcco- chiorum, duo ossa qu;r peronina dicuntur, una in conversione perquam admirabili plurimorum , a
gnitas; vertebra iutegra . rbio ossa femoris, duo ossn co- recta salutis via pridem exerrantium. Tta epistola,
. :

DIE PRIMA JUNII 4S


ex eo loco ad me data aiitio siDCLXxvm i/i> x Julii, bulare sine cnjus-iimm adjutnrin, et .id quemcumfiue D
Biennio aiilem pnst sipiificnlum per aliam epiMam rfs peteret usnm movero manus. In qunnnn fiilcm
fuil, i/uod sacro Cnrpori er piorum eleeiiiosyiiis ac mo-
chiropraphum suuiu hnic scripturpeapposuit, coram
nasterii impeiisis curatum sit altare ex ligno, eleganler
Rev. Matre Prioriss.i phirihusque Relijriosis. mJ
tculplo el inaurato. Quiliiis non conlcnliis ciim mihi
. crates majores eum in finem collectis. aliisqueper-
mitli petiissem qiiiilqiml pnblicis scriptis consiguatiim soiiis dicti miraculi testibus, anno et die praidictis
halchalur ulile, CTCerpsit Jaqiielina dc Saliiemis, ejus-
f Tihnult Vautier.
dem loci Reliijio.<a, ex plurimis medio jiiiamentu le- Suhsiqunnlihus hic
atcata niira- i't infra F. M. Barlot , et Ja-
gillinc dcpoilHa, pr,Tcipuas aliijunt Ginlias, nec enim
cula coho Gautier, Sccretario {ut reor) Confraternitatis S.
adhuc placet vocare Miracula, ad iuvocationem ipsius Juventii.
Sanclt, ut pie credilur , diviuiins impeiratns; oinissis Dio atque anno pra^dicfis, companut, corir
et iuiclta uiia.
celeris, vitandie proli.ritatts causa, ad illttstrondnm rw- nohis qui s\ipra, Catharina le Febure , uxor Petri
7nen ignoti ali/is Martyri. Gravelle , ex parochia Nova!-I,yr» , qiiam scimus
8 Ulinnm vcro nmic etiavi possim e.rpUcnre, qitid probis moribus orn.-itam pulilic:i cum approbntione
simul erulum
factum sit cnrpore S. Parthenii ,
pariler extructo cum vivere ac fiileni niereri , cxhibens nobis Magdale
Morpus s. •

Parthenll; corpore S. Juventii , et a prafato P. Procnratore, nam Gravelle, flliolam siinm duodennera ; suscepto-
transcripto m jus potestalcmque P. Martiahs, prxno- que sanctis.^imo EucharistiiB sacramento , et lactis
minaii. Pulavit ille, S. Parthenium esse cujus me- , .sacrnsanctis Evangeliis , coram Venerabili, in ipsa
moria consignatur in Roniano Miirlyyologin ad ilicm Casje-Dei ecdesia dixit, qiind pr»l'ata
, Magdalena
XIX Miiji.itna cum socio Calocero : qui ambn Ennnchi filia stta, jam inda a festo Nativitatis proxiine prie-
uxoris JJecii, nb eodcm martijrio offecti crcdnntur, et terito ,quodam huinorum siipr;i iitramque
tiiixu
in eadcm ca:metcrii Calixtim crypta sepuld , in qua ooxendiceni de.5cendenlium sic afflicta fncrit, ut
poslea conditus fuit S. Si.rtus. Facerct hoc sane conje- nec unum quidein passum posset sine adjiitorio pro-
cturam P. Mnrtinlis de suo Parrlienio acceptabiliorem movere. Se quidem ad eam snhlevandam phires me-
alicui; ni.^i tam illustrium Martyrum corpora, a'que ac dicos et chirurgos advocasse; inter qtios fuerint.
corpns S. Sia:li, constarel a tempore qunm lon(jissimo in Medicina' professor de Frctigny et quidam dictus ,

htcem protracta, etcoUocata fuissc ct diu honorata in Mag. de ia Fonteine chirurgus juratus in largo;

aiiqna Romanarum busilicarum quarum nonnullx ,


Novslyraj a quibus priBScripta remedia varia
;
leinere crcde-
retiir ejascsse,
ipsnnm adhnc Pcliquias hahere (jlorinnlur. Poiiorem frustra applicuerit infirma!. iiecurrisse ergo so ad
qiti cDtifiir 10 taincn eorumdcm partem ad se delntam crcdidernnt divinura auxiltuin, S. Jiiventio M:irtyre intercedente
Maji Miinachi Mauri-mnnlis in diwccsi Cululaunen.^i, fiui- implorandnin, institutione votiva) Novetiat; cujua
quodnm Nanccio Comite
dati sub ipsoruju patrocinio n ,
causa ;ui hanc ecclesiain venerit cum fllia sua pr«-
forlassis ante lempora Caroli Magni. Sed et San-Be- noniinata : qu.irto autcm dicdixisse silii infirntara,
miginni Remis Cainobitir ,simili possessione gloriantnr. qtiod sentiret rlieuma illud molestum a coxendtcibus
Hac aiitcm alterulros vetle dejicere argumento tnm , denrsnmlabi, dum intra ecclesiam or.ibat : et co-
tncerlo, quam est invenlio lam vecens Martyrum for- ram omni populo, qui suie i>tic devotioni instabat,
tassis anonymorum avtsolo eo nomine cogntlorum, quod
, ambulavit iisque ad ostinm eccIesiEe atque e.\inde ;

pluribus eodem in cnmelerio sepultis polest fu^sse com- sic magis m.agisque roborata est in dies, ut eam vi-
mune , plus quinn lenwrariuin forcl. deriraus ipsi liliere ainbulantein . nec nisi bacillo
quem manu tenebat innixam. In quorum fitleni prae-
noininata C;ithariita Feinire scribere
GRATI^ CURATIONUM, maiiits siiai signiitn f
le

tipposiiit
,

Iiisrc. cnfaiii
nescia,
Rev.
Matre Priorissa Maria de Bretigneres, Genovefa
Interccssioiii S. Juvenlii pic atti-iiiiilai'iun.
de Bernieres, aliisqiie ReUgiosis, nec non priedictis
Ex MSS. Gallicis Casx-Dei. testibus ac Secretario.
3 Die atque anno priedictis, comparuit, coram
1n nomme Domint, tlie viii Julii, nnni mdclxvii ,
nobis qui sitpra, Antonetta Bounard, uxor Gtti- utquc altera
adstitit coram noliis, Fr. IVIicliaela Barbot, Pres- lielmi Gril, ex parochia Nov.ne-IyrEe, mulier boniE P
Ijytero religioso et Confessario CasEe-I)ei nec non , vitiB bonorumque morum (uli nobi constal) ac fids
Sonantiir vir
Carato parijclii.ili ejusdem loci Tiiilialdus Vaiitier, , digna qua- medio suo juraraento tactisqne Evnn-
;

paratyllcus.
ex burgo Nov;e-lyr=e; qiii nobis visus est vir pien- geiiis , aiite Venerabile in dicta ecclesia, nobis ob-
tissinius , ac aclibus devotionis prorsns singularis, tulit fiiiani siiain Curlottam , annos quitidecim na-
quos eum exercere conspeximus in no>tra conven- tam ; quam asseriiit a niense Decembri pra^terilo
tuali ecclesia, in qua corpus .S. Juventii IVIartyris ^iiper iinam coxendicum pavsain c;it;irrlium ,
qiio

requiescit quique publice bnbetur liomo probus ac


;
omnino impediebatur gressum formare nisi alie- ,

fide dignus. IIic post suscepfam in eadem nnstra


,
nis manilitis snstentaretur advcrsus quem morbtim :

ecclesia sancti.^simam Communionem , asscruit no- complura renicdia ei priebuerit Medicus de Freti-
bis cnram venerabili et tactis reverenter sanctis
,
giiy. His autom nihilproflcientibus, recurrisse se ad

Evnngeliis quod annis abhinc duobus genibus pa-


,
Dei polentiam ,
quant infiuitara cogitabat , meritis
ralysi dissolutis , in eum fuerit statuin redartus, ut S. Juventii implorandain. Cuniquedevolionem pror-
nec iinum quidem passum promovere posset, nisi sus singularem erga Sanctum ihtuin concepisset,
duobus iitrimque fulcientibus illuni insuper adeo :
decrevisse se in cjus honorein Novenam instituere,

inhabiles sibi manus fuisse ,itt iiibil iis operari vale- cum sua infinna (ut dictum est) intra ecclo-
fllia

leret. quidem ad hujusraodi inflrmilattiin le-


Et ille siam hanc, ubi corpus ejus asservatur. Tertio au-
vameiititm pluresniedicos a se consiiltos ait, ac temdie dixissc sibi prtcdictam fiiiam, quod subito
nominatim Doniinum fOrieit.x ex oppido .\quil3e , senserit sevcheraenter alieviatam : unde mox etiara

Dominiim de Vaux Dominum dii Val, et Dominuni , per se solam surgens ambuiarc cceperit, coram mul-
Vattier medicum Regiuni : (lui cum varia ei prie- to istic prajsente pnpiilo, scipione dumtasal nixa, ae
scripsissent applicuissentque remedia , nihil solatii porro roliustior iiidies evasit. In qitorum fldem si-

attulerunt. Tandem eura incessit devotio faciendas gnum suumf hic apposuit Anlonetla prffidicla, co-
ram iisdem utriusque sexus testibus, qui supra no-
ad S. Juventii bonoreni Novenie quem in finem. :

huc veniens xxix Junii prout dictiim est, paraly- ,


minantur. Pr.-cdictis autom tribus Gratiis attestali
ticus ccepit, quinto ipsius Novense die, perseara-
;
sunt proximo die, primo Augusti D. Philippiis le ,

Marchant,
: :

46 GRATI/E S. JUVENTIO M. ADSCRIPT.E.


Marciiant , Pre^t'}lfr Sacellanus in Nova-Iyra; et cnram cxperti sumus, ct ipsa corain Dominarura
Nicolaus L'*yf:oii, iliulem Sacellamis in orclesia S. Keligiosarum Conventu nobis inspectantibus sub-
^•>t;idii : queinadinudum iisidem aiilea, scilicet xxv signando firmavit.
Julii,altestatierantKectorParocliije Novas-Iyranfp, 7 Die XXIV Septembris anni mdciavii, adstitit, mnrienli lo-
dictus de Chanipigny; et Jacobus le Paon ibidem ,
coraiii nobis qui .supra, Francisca Buglel, imiuilina quch reddi-
Presbyter. parochia> du Bois Renanld, quam virtute ac fide
4 Die X J'ilii Mi)f:iAvn, ronijinriiit, corain nobis prieditam novimus suoque juramentn, ut alii,
;

ittm muiUr, qni sn|)ra, Joanna Maillard , ex S. Germnno de testata e.st, quod D. Jacobus Lignardiere maritus
i>i/ut' ac prio- Mnrtitrny diceccsis Sagiensis , cum suo marifo An- suus, post octo dierum eegritudinem, lapsus in syn-
res fjradi non nctt nobis ut proba ac fide digna copem, sine loquela ac sensibns per octo intogras
tonio IJouvet,
valtnx
inulier; receptisque Sacramentis et conlactis Evan- horas jacuerit. Cum aiitem ipsa, admotiente Tunia-
geliis , corain Sanctissinio. dixit, sea men?e Martio sia du Bois, ex parochia S. Genuani de Rugles, hie
proxinie elapso , descendentibus in tibias hiJinori- pnriter praesente et subsignanle. votum pro marito
bus inipeditain fuii-se, atiiue omni gratliendi f;icul- concopisset. per intercessioncm S. Juventii obtinere
tate cx prascripto mcdici de
privalam. Cunique ei cupiens a Deo, vel vitam jain desperatam, vel
Frelit;ny varias experta esset medicinas, nequc pro- loquelam, saltem ad peragendam peccatorum con- donec
Confes'
fecisset quidpiam agram se.uterat, venisse in ;
fessionem ; hactenus voti compos facta est. Re- sionem face-
hanc ecciesiam. invocandiS. Juventii causa, Nove- cuperavit enira jeger usum lingua^ tantisper ; et de
najquc in ejus Iionorem exordiendai. Tnm vcro do- pecoalisrite confessu-^, denuo in syncopen relapsus
nuim rediisse se, atque proximo fqni Dnminicijs est ; nec ullumposteaverbumprotulit,sed intra unam
erat)die, poluisse ncmine auxiliante pcdibus suis circiter horam obiit : quemadinodum pra?noniinatae
adire ecclijsiani paruchiaj ^use , iino lione qnadrante matrona' dua?. prior nominis, pnsterior Criicis sub-
distaiitem , ad Missam ibi audiendnm : qua finita signalione atfirmarunt, coram noliis et Reverendis
puer a morau
siniililer dnniuni per se reverterit : et hodie. qui Matribus Conventus, anno ac (he pra>dictis: se- canis
rabidi,
dies ullimus Novenje est, liuc advenit, gratias quentis autem Octobris die iii, idem fecit ipse Cu- E
actura Deo et S. Juventio, pro miiMcuIn et f:ivore ratus prainominat* ParocliiEe, Joannes du Buis
sibi exhibito in cujus meinoriam Laculum suuni hic
; dietus.
reliquit, et veritati testimonium dixit . coram prae- 8 In parochia "Willariensi propeViridem-silvam,
adusfione
nondnata Priorissa et Religiosis pluribus, et Ludo- vulgo le Verd bois, bimulus puer, Pliilippus Souti
maiiiis,
vico Bourdin, Francisco de la Noe, Antonio Bouvet nuncupatus, admorsus fuit a cane rabido nihil ;

marito , et Roberto Maillard fratre suo , oinnibus tamen iiiali exinde passns, qnia mater filiolum S.
pradiclai parochiai S. Germani de Martigny inqui- Jiiventio commendarat sed cum bsec neghgeret :

linis , velut cKnilatis testibus miractili quod etiam : votum factum impiere, contigit ut idera puerulus
iiianus sua; slgno firinaverunt singuli anno et die , manura sibi adureret qua?, raox nt votum iteravit
;

qiiibus supra. Siiuili^iue fide attfslatus fuit eidem niater, curata ei est. Verum, tardantc illactiara hac
Gratiae , utoculis suis conspectae , Parochiae islius vice, et puero micas quasdam panis deglutiente,
Curatus , Juannes de Boucher ; nec non is qiii in- earum una transversim iniiffisit gutturi ; tantumque
firmain curavit medicus vel chirnrgus , F. Focault. iiifirmalus iile est, ut jarajam moriturns putaretur.
f) Die XII Julii mdclxvii, comparuit, corara no- Tuin vero tertiura ot serio Sauctura appcllavit raa-
jiuer caciis pct bis qui snpra , notus a iwobilale et fide Nicolaus ter ; votique composfacta, ihud cum gratiarum ac- el inica JH-

tridiium. Irii ijultur


Maloi^^el , hiijus parochia; Casae Dei subditus : qiii tione personaliter, exolvit, mense Majo anni
niodii pra?dic(o juratus assernit , quod filiolus suus wncLXViii. Carolus Hue, annos septei.i natus, ex
triinuhis Thomas , faclus fuerit cscus die xxvi parochia de Chaumont prope Gace, oculum unuin
Junii pra;cedriiti , dcflneiite in ejus oculus humore sit amiserat, ut eo omnino videret nihil, qnamvis
noxio : quamobrem adS. Juventium recursu habifo, snpra pupillam iiihil etiam videretur qund nsum
ilie Visiianti Elisabethani Virgini sacro ,
petierit ejiis iinpediret. Parcnti autem ejus utroque San- itein oltiri
^upra sa in persona fihi recitari Evangelium sancti ctum Marlyrem invocante. post biduura apparuit txtnivliis
Martyris. Hoc autem facto doinum regressus re- , sanns pueri oculus, quo is nunc sine molestia oculiis,

perit puerum uno jam oculo videntem. Cumque ab utitur.


uxore et pluribus qui islic opus faciebant mer-
, 9 ^gidius le Royer, annos natus sexaginta sex,
ccnariis, quajsivisset horam et modum quo illumi- , gangrffinain in una coxendicum patiebatur plane F
gnw^r.riia
natus puer eo uculo fuerat intellexit, id codem ; forraalain ; depositusquea medicis, etiam ipsespein
desjinrnlei.
moniento contigisse, quo Evangfdium super se fe- vita; longiorisdeposuerat, eo quod cor sibi deficere
cerat pronuntiari. Tertio autem die post , ccepit sentiret, consumptis omnino viribus. Votum nihil-
eiiani altoro ocnlo videre puer : adeo nt nunc ain- ominus fecit S. Juventio et ecce caro pulrefacta :

litibus , sine ullo vel minimo impedimento , utatur coppit continuo separari ab integra, ad stuporem
in ciijus rci fidem ipse chirographuin suum hic ap- raedicorum; neque diu postintegre convaluit a^ger.
pt>suit. Hoc autera factum esi in paruidiia Magdalenae Ver-
C Die XV mensis atcjue anni jam notati. compa- nolii, mense Decembri anni mdixxviii. Joanna
mulier surda
iiiit, coram nobisqui supra, hnjus parocliiBe incola,
per untios 30» Chardet, ex parochia vulgo Chandey dicta, fluxionem
Thomasia du Bois, nota; fidei ac probitatis miilier; aliqtiam patiens supra stomachum etbrachia, sicea
molcsluiii
(lUffijurataut supra, afllriiiavit, quod annis ab liinc gravabatur, utnun absque grandi mole.^tia ambulare rheumi.
trigintii, supra auris siiiistrie liimdaiu gesserit pus posset, ob respirandi ditiicuUatein; brachiis vero
Iplam, qnae non soluin auditum pra^cludebat, sed agere nihil.Ergo ad couventualera ecclesiara Religio-
ftiain acerrimos dolores ijisi pariens, omnem ea sarnmCasae-Dei adduci se fecit i Junii MncLXx.ipso
p; rtecontactum vestrnin horrerefaciclat. Ha^ccura die quo ibicelel)rabaturfestum S. Juventii; petiitque
ad nostram eccles^iam venisset in die Tran^lalionis Evangeliura recitari. Hoc autem
supra se facto,
S. Juvcntii Marlyris, ceremoni<B illi interfntnra. stutim sensit sibi longe melius e?se, ac domura
S:incti<ine auxiliura inipluratura ^peciali devotio- multum consolata deinde
;
ciira difficultatein rediit :

nisaffcctu movcri sescnsit, codemque inipellentebis per nuvem dies continuavit devotionera ^uam, pust
terve huc rcdiit. cteptas preccs continuando. Exinde
quos pleuissima sanitate frui sese dixit.
vero itu intcgre curatam se uit. ut nulio remanente 10 Uives quidam Aleiizonii inercator. Dominus doUir uiifiri'
incoinmudo quidlibet expedite audiat; quud licus viomcH-
ct nos Bonvous dictus, Rotomago redibatmensc Septembri
to uiilcrHii:
aiini
DIE PRIMA JUNII.
anni mdci.xxiv ; qui transicns per oppiduni .Vquilai, omnis dolor resederit, ac malo liber .Meuzonium
in eoderaque pornoctans ail diversoriura Equi-albi, redicrif : nl)i esinde ucgotiis suis sinc iuconimodo
lani atrocibus artliritiiiis cruciatil)us torqnericcepit,
ullo vaciivit ; et iu gr;»tiarura uclioneiu huc misit
utnihil magisquammi)rlcin optaret Cuimjue niliilo stipe;n pro Missa, ante capsiim Sancli diccuda.
nielius sibi esse sentiret postridie, et tameii vell.>t Testes hiijus gratiie siint quolqnot prwlicto diver-
equum conscendere ad iter suura prosequcndum ;
sorio proiiiiiqiii habilant, quemadniodnra asseruit
quatuor liominibus opus fuit, qui de lccto sublatura nobis civis Aqiiilanus pcrqujim iMuestus, Guilielmus
selltp imponerent, inter clamores et ejulatus tara .\nquelin de la Cbapelie nuu-uipatus ; quia sua ipse
horribiles, ut oranibus compassionera moveret. In- manu rairaculosam istam curationem desrripsit.
terira suggestum ei al) aliquo circurastantium fuit, Atque Iwec ex raultis pauca sufficerecrediraus. D;itura
ut sese coniiiiendaret glorioso Marlyri S. Juventio : ex Monastcrio Casa!-Dei viii Novciubris auni
quod mo.\ lanla cuin fiducia prfesiitit, ut in mouiento MI)OLXX-\.

DE SANCTIS MARTYRIBUS,
LUCIA VIRGINE, .\UCIA REGE, ROGATO, GERMANO, SILVANO. BULLODO, C.-ECILIA,
TERTULO, L^iUTA, VICTORIA, GAGO, FORTUNATO, MAXIMA, ROGATA, PAULINA, AP-
PIA, CASTULA, COTEUSA, NOVELLA, AGAPA, CARRA, URURIA, BUBLASA, FORTUNATO,
MARTINO, SATURNINO, BAJANO, ROGATIANO, HONORATO, DONATO, MARCIANO, SA-
TURNINO, POTINO, PAULO, PETRUVIO, RUTlLIA, FLAVIO, QUIETIA, JANUARIA,
NOVELLA, JANUARIO, GOSIA, FOEDOSA, VICTORINA, MATRONA, CASTULA,
ROGATIANA, QUINTO, MARCO. GEMINA, MAHTIALE, MITUNO, PAULO, VERICO,
CASSO, SATURNINO FELICE, MARTINO, DONATO, ROGATO, JOANNE, FORTUNATO,
,

DONATIANO, MARCIANO, SAILE, CASTO JANUARIO, DONATO, HORTENSO S-\TtR- . ,

NIN.V. MALCHO, SILVANO, QUINTo, FELICIA, SII.LESIA, JANUARIA, FORTUNATA. \'ICTr-


RIA, MARIA, PRIMO, GEMELLINA. FRUSTINA, NOVELLA, LONATA, GETULLA, BARICO,
URBANA, ROMANA, PRIMA, TERTULA, CASTA, M.\XIMA, URBANA OPTATA. MATRONA,
MELOSA,METUNO, MAJORO, SECUNDA, URBANA, GEMELLINA, SATURNINA, PRCULA,
SURDIDA, SILVANA, RUFLNA, NINA, SEPACO, VINCENTIO PRISCO, HILAKO, ,

CASTULA, PUBLICO, ARABO, ET ALIIS CENTUM VIGINTI. LUPO CUM ALIIS XXIII.
ITEM CATULlNO, PUBLASO, MARTINO, GAJANO, MARCELLIANO, FLEDO, MARGEL-
LIANO, MARCO, CASTO, MAJORE, PROCULO EPAG.\TO, TERTIO, SILLICA, TERTULA, ,

MAJOSA, TIMOTHEO, M.\RCELLINO, RUTILO, GERMAMO. JOANNE, MAXIMA CUM


ALUS LXXVI, AUT CLXXIL

THESSALONIC.E. AUT EX ]'ARTE ROM.ii PASSI.

Notitia nomiiium ex vetuslis Maftyrologiis.

hess-alonica, itrbs Macedonix celeberrhna, pe- Barbaroruni, Rogati, Gcrmani, Silvani, cuni aliis

^ngrinalhne el dnphd Episloia S. PauU no- plusiiuam treccutis. MS. Vaticanujn S. Petri, ad

t; lissima ,

ampUi, populosa
dissimo in intimo recessusinus
dein Archiejjiscaputis
ct dives,
Tlicrmaici,
, eliamnum
cum porlu commo-
f^enelis ab
Stipplementum genumi Mailyroloijii Bedjc, ante
mum 2 Martii a
Luciae Virginis, et Aucegae
nobis ediii, ita habei; Thessaloiiica
Regiufe Barbaroruui.
lo~

I'

Miirtyris Anmrailie secnndo Turcarum Iinperatore erepta fuit In apographis Epternacensi et Biumiauo legitur, Au-
ndscnp/i circa annum iiccccxwn. Huic nrbi adscribilur coliors cise Regis ; in Corbeiensi, Auceiae Regis barbari ; in
Thessiiloiih
Marlijrum, promiscut sexus phis qitam trecentorum : Lucensi, Acacii Regis Barbarorum. Iterum die xviii
quorum nomina centum triginla octo celebraniur in Decembris, in eodem Lucensi legilnr, Roinaj Lucie
antiquo Marnjrologiu S. //leronijmi, ex tnbus potis- Virginis etAuceiie Regis ; et indiclo CorbeienuUo-
simum apugvaphis, scilicel Epiernacensi, Corbeien&i. mee Luciae Martyris etAueeia; Regis, Venm desunt
el Lucensi ; Blumiuno rihu imonim
in quur'o apogrnplio hxc tnh die ei mense hi nntiqnissimo Epternaceusi MS.
uomina Sanclorum de^unt, ob amanuensi pra^termissa. ul videunlnr illic forsan iion debilo modo intrusu. Jte~

Divulemus hos Martijies qunsi sub suis Decanis in rim infra, ad diem xxv JunU, Thessalonicae Inbui-
Decades, nt si quid annotinidum ub.\erreinus, fiui/ius tur memoria Luceije Virginis et Aceiffi Regis, in

possit a lectore perapi. apographis Corbeieim et Blumiuuo ; at soUus Lnceijfi

2 Sic ergo aulographa qnntuor incipiunt : Thessa- Virginis m Epternacensi ; necnon, Lucelae Virginis,
lonica Luciae Virginis, et Aucise Hegis, Rogati, et Acciae Virginis in Lucensi, sed vitio amunuen-

Gcrinani, Silvani. Bullodi, Cecilia?, Tertuli. Lauta.', siutyi. Interim dicto xxv Junn eadem apud Rabunum
VictnriEe. In ductrice totius cohortis consentinntomnin Notkerum, et auclorem Martyiulogii sub nomine Bedse
aputjrapha dicti Marlijrologii. In MS. Aiiguslano S. e.icusi hubentur, et KomiQ tribuuntur ubi apudAdo- :

Uduliici et Pansiensi Labbei istn legnntur : Tliessa- nem el in Martyrologio Romano .'iolum Lucia Vifgo.
Octavi, Lucise. De S. Octavio supraegimus,
loiiicit? Nos aliqua Acfa habemusS. Luciic Virginis, abductx

MSS.Trevirense, S. Maa-imini Casinense, et AUeinp- a Rege: qux cum eo reveisa, martijrio coronata esset
sianum; Thessalonicie S. Luci;e Virginis. MS. Re- Romn'; sed num forsan Thessalonicx, et inde Rnnam
qinx Sueciie ab Ilolsteiiio cxcusiim. In Thessalmica, translata, non liquet. Inlerim ad dictum xxv Junii an Roma:
acluri, hic retinquimits antiqua y'»'"'" '"«'"
Liiceiai Virginis et Eucerix Regis, et aliorum mul- acciiratius de isfis,

/'uia Vtrgo ab eoque Martyrologia in suo vigore. Quid uutem si Auoias


if Aucin /f.j
loruni. Nolkerus eosdem liomo' udscripsit,
Aucciae Regis Rex, pnrUo aliquo viclus captusque a Romanis, Thes-
dicitnr Nativitas Lyciae Virginis et
sahnieam
48 ACTA SANCTORUM.
A salonicam venerU : et iuile quasi in triumpfio Romam nuaria, Fortunata,
Victuria, Maria, Prima. Pro
AttTonE fi. II. .-it tV(in&jnis.\ii!<, cnm Liicisi t-t parvo coniilntu, reliifms voria lecltone snnl nnmina Qnintini et Matrire, loco
loiicaptivis l^hessalunic^ coronulis ; el aic huic loco Quinti et Mariae. Xona' derndi trihnunlur, SS. Ge-
tUiribuantnr etiavi Rex cvm Luoia Virgine? Id f-ane meilina, Faustina iteni Nnvella, Donata, Getnlla.
;

nobis muxime Sed ad Sueios progrediamur.


proharctur. iiancus, Urbana, Roinana, Prima itcin Tertula. ;

1 Ttecas il Mentto Rogati, Grrmani et Silvani est \n omni- Jddehalur, prxter Geinellinam, adhuc Gemella m
'- bus apoijrophis, absque ulta mulntione; utt eliam apnd solo Lnccnst; quam omisunus : atque post Geinelli-
Nolheium. Bullodus eliam \h\kii]\ns. scribitur ; uti nam itcrutn deerant quindecim nomina in apogropho
C»ci!ia c/mm Cicilia, Tertulus «/ Laiita, invariuta Blumiano : et in ce.teris varinnt lectiones, Getiili et

uhujue scrt/itnra, seivantnr : ted loco Victoi-iae, etiam ZetulEe; Primia;, et Tertullre: loro Getull». Pri-
". VicturiK ct Vieturi liabeiur.SecinKhr Becadis classcm inae ct Tertula,». Pro Fausliua quoque videlnr
faciunt SS. G;igus, Fortunatu.s, Maxiina. Rogata, Fauslinus cum sociis legi in MS. Uitrojeclino et
Paulina, Appia, Castula, Coteusa, Novella. Agapa. Triviieusi ; illo S. Mari;e, hnc S. Mardni. Deci-
At alili lcguninr nomina Gai sive Kgati, Fortunataj, inam dccudctn tibi [uciant, SS. Casta (^( Maxima;
Maximi, ci Agapia;, loco Appia; Caslula verodent : ite;n Urbana, Optata, Mau-ona. Melosa, Metunius,
in Eplenuicensi, est tanien in aliis trihus : ct loco Co- Majoriis, Secuiida, Urbana. Interim vorie cxprimun-
ni, teiisa? cst eliavi nome.n Cotcnsi. Tertiam Dccadem tnr nominoy Orbaiii, Mittunl, Melosi. Secundica; sen
cousiitunnt SS. Carra, Ururia, Bublasa, Fortunatus, Secundi loco Urbau;o, Metuiii, Majori. et Secund^e.
;

MMrliiius, Salurninus, Rajanus, Uogatianus, Ho.io- Notnen quoque Urbaniu bis erat in solo Lurcnsi.
ratus, Donatus. Pro vnria leclione serviunt scripla no- Vndecimte decadis clam altribuendi, SS. Gemellina,
mina Cassie, Bublassa;, Marciani.Rngatianpe. R"ga- Saturnina, Procula. Surdida, SiIvana,Rufina, Nina,
\n,
tiaili autcm menioi-m cclehratnr etium in MSS. Sepacus, Vinccntius. Prisous. Alia est sciipturu cum atlis
Priujnisi, Leodiensi S. Laurentii. 7'reviren.si S. 3/a- Juli, Gordidse, Nivae loco Procula;, Surdida^, iNi- iinoni/mns
;

IJ Tiniiui, e(in\yS. Floiorio, vhi ndditnr snpra retatx n3B. Nomcn Prisci cs' in Kalendurio MS. anie Psal-
Luciii', fif'i/».'i Virpinis, ipnuque ad.scrihitur T\ies^:i\o- lcrium S. IsiJori. Duodecimn Inrma sit scqiienlinm,
nicai. In MS. liichenoviensi, jit meniia Ilonorati et SS. Hilari, Felicis, Castul.f, Publii, Arabi. cuni
Donati. At nonien S. Fortunali esl in quodum Kalen- aliis cenlum viginti; Lupi, cumaliis xm. Ex his in

,v doiio anle opera S. hidori, asservato in bibliotheca MS. Augustano S. Udalrici refertur mentio SS. Cas-
VaUiccUana. In giiarliv decadis serie coHoaiulur SS. tnli, Arabi, et alioniin cxx .sed Castulse, Publii ;

Marcianus.Salurninus. Potiuus, PauUis. Pelrunius, et Arabi cliain in MS. Parisiensi Lahbei. Item Lupi,
Hutilia, Flavius, Qii etia, Januaria, Novella. Et in eodcm et Aquisqranensi MS. ntque in Greveni Au-
voruila leclione invenilur Piolius pro Paulo : dein ctario od U.^iuurdum : inquo etiam fit menlio Pulilii.
Pernnius, Notilia, Quinta, Jitiiuarius, Novellius. 6 Decnnus tertius capilnm dercm jnanipnhts, cxur-
^' dccadis oidinetn lenent SS. Januarius, Gosia',
Quint.-i: git et nomivibus SS. Catulini, Publasi, Martinl,
Fasdosa, Victoriua, Mationa, Castula, Rogatiana, Gajani. Marcelliui. Fledi ; ilem Martiani, Marcelliui,
Quintus, Man-us, Geniina vurianle auiem scri- : CaUi. Prodecnna quarla decadc habentur nnminn. SS.
plwne leiiuntur nomina Jinniiivid^, Gcgosia; et Sotia;, Proculi, Epagati, Tertii, Sillina;. Fertuite, Majosae,
Falos», Victurince, Castuli et Gastul^. item Gem- Timotbei. MarceIIiui,RotiH. Germani ; nbi alia lcclw
iiia3 pro Gerninas. Po.st Matronaiu rero desidcruntur habet Pagati, Tertullie, et Festulas, Rutili c/ Rogati
viijnui duo Martijrcs, m MS. Blunnauo. loco Epagati, Fertulie, et RotiH. Demtnn pro conclu-
VI, 4 Sexla dccade nommanlur SS. Martiulis. Mitumus, sione restal Meinoria Joannis et Maxiuiie, cum aliis
iteni Paulus, Vericius, Cassus, item Satiirninus. centuin sexaginta duobus. Ila Eptemacense apogra-
FL'lix, itern Martinus, Donatus. item Rogalus. Alia phum ;al ii(rf H^cJohanis, Maxiini, cum alis lxxv ;
vcro scriftione leguntur Martianus et Rogata : et quem tiumernm eliam habet MS. Blimiannm, et no-
^j^
vomeii Feiicis dcsidcratur in MS. Kpterndceusi. Sep- mcn ^lsLxlma^ cum Epteinacensi ; quod nomen decst m itertm
tinue decadis mnnipulns, SS. Joanncs, Fortuiiatns, Corbeiensi. cl siibdunlnr alH nonaginta. In pervctuslo anomjmi.
Doiuitianus; itein Marcianus. Sailis. Castus; item Alurtyrolonio Gellouenst, sive S. Gniliclmi de Deser-
Q Januarius; ifem Donatus, Hortensus ; item Satur- lo, Luca Achrrio tomo 13 Sptcilegji vulgante, ista
ninu. Nvmen Joannis dcest in ecgrupho Lucensi : et leijuntur. Kalendas Junii, Thessalonica Octavi, Lu-
viiruinte Itclwne procedunt vocnhula Fortunatie, San- ci£G, Casti, Publii, Lupi. Crispini, Claudii, Maxi-
lis, Ortiensis ei Horninsi. Castus adjungitnr S. Lu -
mae, ei consentiunt MSS. Codices Abbatise S. Galli^
ciaa in MSS. Ji/uisgranen. Angustano, et Parisiensi alindque MS. cntn quibus Acherius suum contulit ;
Lahbes ; Ucm apud Grevenum in Audario Uduardi. alixsque tnterpositis adduntur Ara- nomina Castulce et
Scquehotur vero hic rcpelitiim Martini nomcn, scd m bi, de quibus hic agimus : addilur etium ibidem nomen
solo Corheiensi apogropho, quem oviillmus. Romani, cnm inlerpunctione; nt vidcaturalins Martgr
5 Octavx decadis ordo htc est, SS. Malchus, Sil- inteiligi; sed quia Romana Martyr tnlcr reltqnos fuU,
vni. vanus item Quinius, Felicia, Sillesia item Ja-
;
; tiule nomcn Roinaui formalum videtur.

DE S. PROCULO MILITE MART.


BONONIvE IN ITALIA.
COMiMENTARIUS HISTOUICUS.
Ejus a Prooiilo inlcrainiiciisi distinclio, inarlyrii lemims, Acla apocrypha.

liiliiipusF,'n(nms.mCittalo;ioSanclorum Il„- Episcopum Interaninensem, qmm reHnquimiis pos s Praculi

P l'i*, ad liasrr halenias Juiiii, duos proponu


Proculos Martjres Bououiaj passos, alie-
vum Militem, de quo hic agimus ; aUerim
trris,

uorare,
iil

referant. Iia
iid

e.o quod
Kalemlas

MSS.
aiitiqiia
Decembris dii/aeifur eim
Marliirologia
Casinense cliaractere Loiigobar-
ad itlas
Ito-

eitm

dico.
'X™T
'ILemb.
'>'
i'-l>i«:«l>i
;

DIE PRIMA JUNII. 49


dico, et nliudquod Rornx reperimus in Bibliotheca Imno civitatU, Proculam nuncupari. Martyroloriium D
Ducis Jitcrnpan; Interamna; natalis S. Proculi, Ducis Altetnpsii. qucil liomx MS. viilimus, ail dicm
Episcopi et Martyris. .1/55. quoque Vanamum Ec- V Jiinii meminit Pioculi Mar>yris Bononiai.
clesiiv S. Peiri, ct atiud vionasltrii S. Cyrina, m 4 Masmius in Bononia perlustrnta, ad Itasce Ka-
Supplf.fHP.iilo geinUiii Mailyrologii licdx, a noln.s aiile lendits .huniasscrit, S. Proculimi llarlyrem. Imberi ''c"cia'a'"tli
tomum secunduui Martii vuUjali, ista pmferuut : In- inter Patninos urbis Btmoniensis, ac fuisse llilitcm dicata:
teraiunaj sive Narniis, S. Proculi Episcopi et illius,etcretli ex familia Tencararina, eique dicatam
Martyris. At Maurolycus it.ta scribtt : Narn'3e sive Ecclesiam Parochialem monachorum nigroruni C«n-
Bonuniffi, S. Proculi Epi^^copi et Martjris, sub To- gregatiuuis Casiiiensis Benedictinoruni, in platea
tila Rpge Gothorum. NarnisB vero soli adscribunt S. Mamoli sitam in eaque sacrum cjus corpus
;

eum Gaksinius cl Baronius lu Mariyrologto Bomnno, quiescere, una cum corp.ire alterius Proculi, Epi-
qui prxlcr rccentiorcs allcgat Usuardum. Scd luc scopi Interarauensis; et eorum capita hoc die ex-
so/um Presbyterum appellat : uddtt aulcm in Notis poni, atque olim a Gregorio XIII anno mdiaxxit
Baronius \n codice S. Cyriuci omnium vetustissinio concessas Indulgentias plenarias. Additvero, S. Pro-
{ut supra dixijnux) Interamnife sive Narniis attrihui culi Episcopi Interamnensis lioc die ewe fcstura
S. Prdculum. Sed hxc sufficmnt de Episcopo, in quo Trauslationis, at natalem rjus hatieri dieni priraum
quuula fiicta confusio sil, diiobns divcrsissima: ielatis et Decenibris, Hti supra niouniinus. De Martijrio autem
whis Episcopis Mnrlyribus ct in unam conflatis perso- S. Proculi Miliiis idem Masinius, sic scriliit : Mar-

iiamf iufra appnrebit, ubide Dononiensi sub Totila pas~ tyrio coronatus cst anno (;(iciii. e.ttra portam S.
so ayeinus; velustiori Narnieiisi ad Kulendas Dccem- Mamoli, prope ecclesiam S. Mariae Vallis-viridis ;

bris rcmisso : at qux habemus de Proculo Milite, hic ubi in loco, in quo capite piexus fuerat, erecta est
danius Crux lapidea cinerei coloris : et ecclesia, jam S.
Pro-
2 Gabriel Palxotiis, Sanctx Romana^ Ecclesix Car- Proculi dicta, ulimfnitS. Sixtodicata, et per mo-
At R.
euH milifls dinalis et Archiepiscopus Bononiensis, in suo Archic- dum Cunfessionis subterranea.
cultiis I piscopali Bononicnsi, nnno mdxciv Rontx e.rcnso, sub 3 Postea iniiuil prailaudatus Masinius
, anno ,

Junii,
finem, Calatogiim Sanaorum et Beoturum Bononicn- Mcccxc Abbas, J/.)auues curavit construi arcam mar- E
sium addit : uln inlcr Marlyres
ista indicat ; S. Pro- moream, cui CGrpora liorum duorum Sani-torum "»"" 1390
culus Martyr sub Maxiniiauo, non (ut vulgo fertu'")
sub Jiistino Imperatore aut TheodericoRege. Memi-
...
fuerurit inclusa. Po^tea
hruarii. uti
auno mdxxxvi die xvii Fe-
constat per instrumentum authenticuin
""'"'""'
arcx,

iiit euim ejus S. Paulinus Nolanus, qui vixit ante Joannis Evangelista; Muttugliani, fuerunt dicta
aiiiiuni quadringentesimum Cliristi. Be hoc ugemits curpora visitata et recugnita coram SuITraganeo et
xxu JtCriii : versus antcm ejus hos ailcijnnt Baronius, Vicario generali, Augiistino Znnetto, et Comitibus
ad liusce Kalendas Junii, ct Sigonins infra citandus. Alexandro Pepulo et Vincentio Orso, ineam rem a

inler Pa(ronos
His Socius, pietate, fiile, virtute, corona. Regimine Bononiensi assiimptis et aliis. Quando
etanno 136 1

Bommienses Martyres Agricola, et Proculo, Vitalisadhairens, dicta Arca SigiUo Civitatis fuit obsignata, et trans- rccognitum.
recenslti a porlata ad Capellam Comitum Isolanonim, nunc
Et niibi
S. Paulino,
Vitalem, Agricolam, Proculumque Bononia con- S. Hieronymi dictani, iii qua etiamnum repcritur :

[dit. et praidictx Translat'unis festum quolannis nijitiir, cum

Quos jiirata fides pietalis in arma vocavit Indulgcnlta plenaria, a Greijorio Xlll inipelrala. Ip~
Prn(|ue sahitiferis rexit victnria, paitnis, siiis Translattonis montttnenlnm et arcx utritjue Pro-
Corpora transfixos trabalibus inclita ciavis. culo cominunis /iyura repr^Fsenlabitur infra, ulii de
3 /;( prxcitatis ad jam dictum Murtiirologinm No- Pi'oculo Episcopo.
a
qiii et S.
tis, haruin IUuslrissimus Auclor sic progrcdifur : De G Baronitis supra, Acta deperdita, et alia coin-
Gregorio
indicalw natali die S. ProcuU Martyris, solenniter celebrari mentandi occasionem datam, assereus, videtur insi-
solilii, srrilut S. Gregorius libro i Di;tIogoriim ca- nuore ea, qux S. Aiitoninus scripsit 3 parte Ctironici,

pite 0. in Boniiacio, cirra medium. De illo etenira lilido 2i cap. 13 §. 4 ; Proculum asserens sul).fuslino
Acta apocry-
et non Martyre celeberrimo, cunctis no-
alio, ut de Imperatore p.issum ;
qiiod etiani a Paljroto lejectuin di-
jifta. in qui-
tissimo, ibi agi persuadcmur. VerhaS. Gregornsunt ximus. Inlerim Sijonius lib. I de Episcopis Bononien- bus
ista : Alio naimiue tempore B. Proculi Martyris sibus sub initium, agens de Diocletianipersecuiione ista F ,

natulitius propinquabat dies, quo in loco vir nobilis, ex S. Antonino describit : Cum Marinus ab Impera-
Fortunatus nomine, manebat qui magnis precibus : tore Bunoniani, ad exercendam in Christianos per-
ab eodem venerabili viro postulavit, ut cum apud secutiunem, missus, rem pro potestate crudelissime
beatum Marlyrem Missarum solennia ageret, ad be- gereret ; Proculus, miles Christianus, rei iiidigni-
nedictionem dandam in suam dommn declinaret. tate permutus jecuri sub veste recondita, sub o.p-
Reltqua lcgi possunl a noiis edita. et qnalcnus licuit ctem domum illiiis adit; ac secreto admissiis, ser-

illustrata, ud Acia S. BonifacH Episcopi Fcrenlini, et mune qucmpubtularat uraisso, securim incaputejus
diem xiv Maji num. 2. Idem porro Baronins in An- adigit, atque eo proslrato tacitus abit. Ncce inde
nahbns Eccie.^iasticis ad anuum 303 «(iwi. 122 Bono- conipeita, Prucnlus, indicio ciijusdam Hcbriei pro-
reUttus tn itieitstum Patronos sic coHigtt : Bnnoniensis nobilis ditusac deprehensus, cuin se illius cajdis auctorem Pixfectum
Mrlio Hom. gladio obtruncatus est. occidiise dlci
civitas prsclaros babet Mariyres Vitalcm et Agri- fuisse gloriarctur. et ipse
''""
colam, rcferendosvi Nove.mhris ; Hermetcm, Aggfeum Hxc ibi ;
qux, citalo Siijonio etiam retulit Ferrarins

et Cajum, relaios \v Januarii. Sed et Pruculus quo- ad liasce Kalendns .lunii : ad quas rcm aliteret magis
explicat Galesinius. Iiis verhis : BononiiB
que luuc ibi insignitusest corona martyrii, clarissi- Cliristiane
raus fama Martyr. Verum quod ejus martyrii Acta S. Proculi Martyris. qui Mariiii Prajtorii Pra-feeti

deperdita sint alia commentandi oecasio data


, ob Calholicam fidem varie excruciatus, de-
jnssti,

est ; sed consule notata a nobis in Martyrolo- mura sccuri percussus curonatur.
gium RomanuKi : in quod per errorem irrepsit 7 II is relalis citat Gnlesinius S. Antonium; sed
nomen Eplscopi. Qiio crrore snbiuto, isia in dicto eum accuralius leijii sallem Hdclius eaptrssil Sigo-
ttul

rem tia a Sanclo Historioijraplio,


sed sx-
Marttjroiogio jam leguntur ; Bononiie S. Procu- nius, tiequc
ciirator editionis rf ri.vra(iiin
li, Martyris, qui sub Maximiano Imperatore passus pe nimis crcdulo, seriptam dtiliilavit
Luidunensis anni mdlxxxvi; idco'iue in
margine ad-
est. Ferrarius in Cutuiogo ijencrali addit, eum Militem ^^"J,,;^^'
addere etiam poluissct, Bononicnstum Portarum iiotaoit. Facinus iiiauditiira, vix ut puto credibile.
fuis.se :

Pa- Ideni puto posse dia de scquenli acttt, ex sola fide lam
unam, abhoctam antiquo,ct aiiquando jirimurio
7 ttpocryphm
Junii T. I
'

80 ACTA SANXTORUM.
A apocTijphir Lefjeiiiix rjfijuniiuam recipirinlo^ qitfm a S. alibisxpe rnonuimus) credibiiee&l tales re^cissorum capi- D
' Anloiiliio eliam siimjnn tdrm Sigaattts Itisce vrrbis: tnm gestationcs, acccptas ex stalnis piclurisve, i/isos

QiK.J aiilem niiraliile fiiil, ilotnincaliis surgons, ca- Marlijres reincoentaufibus cum capite nnfe pcctus in

put maniliiis dicitur ctJlegisse, ati|iie us>iue acieiira 7nani/ms : quo sotum indicabatur, cos in hoc membro^
locuni ilctulisse, ulii postea a'(lcs ei cuni raonaste- pro fide resecto, martyrii palmnm meniiisc; sicuti dum
FeUineorum id est Bmoiiieiisium
rio est constitiita. SS. yJynth'1 el Apolloniu pinguntur cum dentibus aut

Marmorum illustralor Comes Carolus Ctrsar Malva- mamHla in monibus, Jstis enjo dimissis, tininn soliim

sia, utriusiiue Jiiris ac sacr.i- Paijina Dactnr Collrgia- addo de nomine Proculi, ipsitm usitatissimum Bono-
palria ylrcltiijymnasio Itoris ve>iirrlinis Letjum niensibus fuisse, etiam sub Imperatoribus Genfili-
tus, iii

Jnlerpres Primarius ae Emeriliis, nec non Cailtrilralis bus. Probat hoc alterius duorutn consimilium ex
mar-
Eccleiix Canonicus, anno quo Itax scriOimus Mi«;xciii more sarcophagorum insctipto, qualem hic vides.
pie tlcfimclwi; Secl. 3 cap. 3 Marmoreum lapiilc.m Altcrim hiiJHs Proculi patri,fi!iosuo, F.C. id es( fieri
producil, ciijus in lahula dicit ceno\':itmn le^i antiquis- curavit, eadem Statia C. F. id est Caji filia, et sic

siinam Eiiigraplicn. Icinporis (liuluinitalc akumplom, itiscnbitur T. Veneio Q. F. [Quinti filio) Paullo,

hoc lenore: IIic S. Proculus Miles Bonon. sacro Statia C. F. Marcella Mater: utrumque, post loille ei iix Homanis
EpttaphHs
martyrio coronatus extitit, abscisso capite, quod et quadringentos firciter aiinos, ex propriis fundis

illuc ulii nunc ipsius teniiiliim conspicitur, manibus castro S. Georgii conterminis erutos, patriie et do-

propriis dctrilitannoDniccciii. Eudem Leclorilius suis nius ornaniento consulens Philippus Senator Co-
9/nmfn Jlom- Frrrnrius .^lastmiis, rati rem spius, transferri curavit auno mdclxxxi, ut habet
assertive proponunl rt
nlx /rcqueits,
non carere crrto rxrmplo in Dionysio Parisiensi, aliis- marmoreus eisdem appositus tilulus. Debemus ipsos
que pluntnis Gallicanis Marlyribus. Vrrum (uti jam Fclsiniorum murmorum prxiuudnto llluslratori^ tntcr
qux sect. 7 cap. 1 reprxsentantur, additis erudila
super eorumdem forma, materia, titulis Observations ad
talium ciiriosum remitto: solum noto,

L tmm,
ijiiam

fum
leclorem
ibi iutn

cifata secl.
in uliis

5 cap. 3
pluribus inscriptionibus,
licebit eollectas expendcre, Proculi
quaspr^-

nomen aut terfia [quod sunim.-e iiobilitatis apud Roma-


nos erat) aut salicm secuudo loco scribi, quod ctiatn vogiirmen
utriusque sexus libertis coiiveniebat; et ubiqtie non no- famtlix.
STATIAE CFK-KRCEr.L N
mcn seil cngnomen haberi. Unde merito suspicare quis
I
lQVENErV5-rR0CVLVS NETO.^- \
pobsil, idem sentieiidum dc hoc Alarfijre, cujus solutn
ultimum notnentnscriptum sil fastis, utmagis u.fiialum:
qucmndmvdum Ciceronem quam Tullium (/(-
snpius,
cimus ; Marcum vero, primo uc proprio nomnie, vtx
E.- unqnain.

DE SANCTO SECUNDO
MARTYRE AMERLE IN UMBRIA,

ITEM SS. AGAPITO ET JUSTINA VIRGINE,


MARTYRIBUS PERGUL.^ 1>' ITALLV.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
Tros Uilios, liiinc SancUim slbl asscrcntes; ejusdemque ctlam aliljj culliis, el Acta varia.

cincA(C(in. -^^^lures Itaim civitatesS. Sccundum Martyrem, Et Amerinus populus Martyrera ipsum. inter San-
l(/f iiiio agimus, hif^ce Knlendis Junii, inter suos cLos urbis adoptatum, religiose culit. Iliec ibi. Bein
Piifionos et Profectores a.ssumunl ; ac primo Fenarius m Cafalogo Sauctorum Itnlix. asserit, nou
Cttltus Ame- ,
1 Ainena, urbs Episcopalis Utnbrise, in avioino longe ab urbe Ameria conditum; ubi postea templo
'
fcrtiliquc colle si/fl, quo abductus S. Sccundus, ct ab Amerinis excitato, Secundus, urbis illius Tutela-
inde ad fliirntm Tiberim, huic injectus fuit. Id sic ex- ris, ab honore coUtur.
eis praecipuo
pouitur.in Murtyrologio I^umauo . Amvr\ad iy. Secundi 2 Alleracivitas. qux S. Secunduin inter suosquo-
Marlyris, qui sub Diocletuniu in Tiberiin projectus, que Protctforcs colit, esl Eugubium. in Ducutu Ur-
Ilem Euoubii
martyrium consummavit. Aniuntus Mariu Gmtia- binate Epvicopalis, ad radices Apennini, sed a (iofhis
nus, Kpiscopns Amenmis
crcaius aiuw mdxcii, tnor- diruta,qux credtlur olim fcre pertujisse ad locum, ubi
tuus unuo MDCxi, opus egreginm, de septem
scrip&it nunc paiocliia S. Secundi visitur sed liar, civifate :

Ecclet-iEe Sacramentis. de Sacrificio Missa', alii^que nunc aitius iu niontem educta, paulo longius nunc ccr-
rebus Ecrlesiasticis. fenetiis anno mdxcvu excusum. nitur: ejus autem 7ne.titio fit in Vita S. Ubaldi xvi
Huic opeii sub fiiiem adjunctsr sunt Vitse Sanctorura Maji. Degunt ibi modo Canonici Regulares Congrega-
Amerina! Ecclesiie Patronorum, quos inter est S. tionis S. Salvaloris, qui non solum dicta in Ecclesia,
Secundus Marlyr. iii fH;i'S Vifa sub fmcm isla legun- cum ecclesia
solenni cultu venerantur S. Secuiidum, sed eliam in
el monasterio.
guntiir: Corpus tran^latum postca Aineriam credi- tota Congregattone, solifi celebrare antiquiorum suarum
ubi et Eccle- tur, ubi ad Homanar!i porlam, paulum extraina-nia, Canonicarum Palronos, sub ritu semiduplici ogunt x
smS.Seaindi: vetusta in a-de, quee S. Secundi uuniine nuncupiitur, Maji feslum, SS. Secundi, Secundini et Agabii Mar-
repertus inarinoreus lapis e^t, ita inscriptut.: Hic tyruni m Officio autem lionc recilant Oraliouem:
;

jacet corpus S. Secundi Martyris. Corporis tamen Priipitiare quaesumus Domine, famuUs tuis, per
ipsius nuUa; reliquice, nuUumaliud vestigium extat. Sanctorum Martyruni tuorum Secundi, Secundini.
et
;

DIE PRIMA JUNII. 51

A et Agabi merlta gloriosa; ut eonim pia intercessio- MDLxvni n Tullio Geratdino exaralum, reperimus T)
ne, ab omnibvis semper ninninntnr advcrsis. Dcinde Roma' apitd Jnaunem Buptisttim Marum, Ecclesix AccTonE g. if,
itd srcitnilum Noctitrnum pra-scributitiir Lectiones, re- Cfdtegiattr S. Angeti iu foro piscium Caunuicum ; ip- omlssis atlis,
citaiithe exAt:tt& mnrlijriiS. Seciindi, et ilicitiir passus sumque cnutulimiis cum atin MS. qiiod repertum in
Kaleniiis Junii. Tiim uddilur: Festivitas SS. Secun- Bibliolheca Vatliceltaua Patriim Ctingregattouis Ora-
dini et Agabii et sociorum, qui aimii Cirtham in Nu- torii, curavimus describi, licet nonnulta carmina et alia

midia, siib persecutione Valeriani passi snnt, tertio quaedam iuterposita esseut, qus- miuus ptacel^ant: neu.
Kalendas Junii [imo Mfljj) qiiorum corpora m eadein trum lamen nnnc prodiiceudum pittamus ;
quia neu-
Ecclesia S. Secundi tninnlata jacent. Sniit citm iis- trttm, prvete.r stljtum, novi gitittpiom adfert, gitn nperi

dem in Nitmidia passi S. Jacobus Diaconns et Ma- liuic inseri mereatur, Tertia Acla accipinnts a Fabio ex MS. }'tr-

rianus Lector, quoritm eliam corpora Engubii in xde Ctiisio, Nuulio Aposltdico, monosterio fVestpltnliir no- gulano.

CitllteJrali illis dicata asservaulur. his siibmissa attnn mocxlvi. Fuit his pnslen Siimmus
3 Tcrlia civitns, veiieratioue Sanctoriim Marlijrum Pnutifex, et /Jtcxander VII appellutus. S«ii/ /la'.: nb
'htm Ptrgulx S. Secundi, Agapiti el Justiiire Virginis (c/(?//n"s' est. Antonto Maria Graliano Episcopo Aiueriuo, ul supra
c«ni Agapilo ad flttvtitm Ce-
cntlem Ditcatu Vrbiuale, diclum, edtla, el in lertia editiaue Suriaun recnsa
Perglila, iii
et Jttstina,
sanrm, ab Eugubio marc ad xx .M p dissita.
versits ideogue magLs omitle.uda putavimus, qnod ibi tegi pos-

De inveiitioiie Religuiarttm, imo el Trtinslniione ho- sinl : satisgue ertl ex omnibiis qniettiim observaiida in

riim Martijriim, ad Ecclcsiam S. Augiistini apud Notis cottocare.


Pergutanns, damns infra aiilhcnlicum Iiistriimentum,
qitod Hcnricus Liudnnus Socielatis Jesn Sacerdos ACTA.
lielqa, Laurcli olim po^nitentiarius, nobis sitbmisit,

simvlqite Otficium propiium Eccle.siastieum, qiio lo- Ex ^fSS. Eugubino et Bodecensi.


Ivm desumplim esl, in Hymnis, Antipbonis Re-
el
Pralogus
ponsoriis, ex Actis Martijrii qnie damus ex MS. Per- Umnia, quae a Sanctis gesta sunt vel geruntur, a a
gulano. si quis studiose volucrit perquirere, et sil»i et plu- E
4 Quarla civitas est Tufcanella, iii Hetrnria, tinde ribus aedificationis exhibet fructum ; ut quasi arbor
nnbis missus pridem est fide publica Cnmmenlariits fructifera non sine caiisa probetur terram occiipa-
MS. de XXV Sanclis ibidem in Cathedrali qutesceii- re ;
[qua], duni vivit, tum ipsa suis pnmis ornatur,
libvs, usiii futitrus ii Augusli, guando colunlur tres et omnes qui ex ea [volunt] fruttum percipere sa-
ibiilem Ptitroni primurii, scilicel SS. Secnndianus ginautur. Scribimus. ut ex gestis audivimns, quid
Maicellianus et Verianus, quorum inlerim Acta ali- egerint, quid locuti sint. quid passi sint Sancti.

qna bodie dedimus, ticcasioue SS. Florentii et Socio- Ideo audientes , ostendite vos esse Catludicns,

rum, quibiis [ueritnt itptala. Interillos etitim ibi uomi- qui Christi seroper victorias legitis etlibenter au-
iialiir S. Secundus, cujits idcirco Offiiium ilndem fit ditis.

nc /leniqiie hodie sub ritu duplici, ile commiini itimts Martijris; 2 Tempore iraperii Maximiani Caesaris exiit edi-
feslum outem. Translutimiis, a Luno Papa III cclc- ctum b ab urbe Roma, per provincias et civilates
Tiiseantllx /'

per castella, uf, ubicumque Christiani inventi *


^*''''""^"»
hriilr, a Siibitrbaiiu lunc S. Petri ecclesia ad
Urbaiiam 1

sab Maxtmia-
Marix niajons aniio mclxxxiii, recolititr ilie iv fuissent, sine aviditione punirentnr. In illis vero
S. no latens
Mitji. Sid credi potrst Secuiidus iste, iib Iwc de guo temporibus, per vicinas civitates, inulti Cbristiani Euijubli,

agimus diversus, et Roma allalus Tuscanellam fuisse ernnt absconditi inter quos beatissimus Secundus,
;

qiiando illuc iudidcm allatx genere Aurelianl r Imperatoris ortus, snb cujus- •
ex cwmeteriorum aliquo, t'X

fuentul Reliquia; SS. Cornelii et Ponliani Pontifi- dani domo religiosa! et Cbristianissimae feininaB,

ciim. nnmine Eudoxiae, erat absconditus in civitate Julia,


^
b Quinta civitas est Siioletiim, in qua qu,rslioni quie (/ Eugubia est dicta, quie continuis diebns ali-
Itlem dicilur sitbjectlis Sanctus. et variis cruciulus lormenlis, accepit moniain ei administrabat; eratque B. Secundus,
Spolcti crtt-
sentenliam submersinnii. Hisce Liidnvicus Jacobillus, totus in fide Apostolorum exiinius, et prudens Cbri-
ctaltis,
tomn prtmo tle Sanctis Umbrne Italice cdito, odilit ur- sti minister, et susceptor Sanctorum, vigiliis et

tem Eomanam, ro qitoddicatur S. Secuiiilus itiidem ex orationibus serviens Deo die et nocte Et quia nequit

geuere Aiireliauilmperalonsprognatus, ac Cliri.ttiauam lucerna sub medio abscondi, neque civitas supra
C
nmptcrus, teinpore per.vrulioiiis cnm atiis inontein posita ; factum est, sub Dionysio Procou- *
retitjionem
Cbristiatiis Intuisse in ccemeleriis et calacmnhis, alque sule in civitate Spoletina constituto, duin ei fnisset

Vmbriam fugisse. Pro gua re alanlur Lectiones jussio injuncta Maxiiniani Augusti, ccepit stndiose
mde in
quaerere Cbristianos [ler loca diversa undc accidit,
MSS. m Ecctesia S. Francisc' Guatdi asserrat-.r, qiias
;

vidimus. In Putvesa quogue, tacus Trasumrni in- ut vicini vicinos, propiiii|ui propinquos, -1111101 arai-
non
ecctesia cum mouasterio Otivetanorum, S. cos tradereut.
snla, est
Ecctesia Pttl fama
ubi cl os graude brachii asser- 3 Ex quilius pervenit ad aures Proconsnlis
vcsx. Secundo detlicttta.

vatur. P. Secundi. Iste vero Proronsiil Dionysius, audiens


nnbis primo hicn Arla martgrii, nou ile H. Secundo, quod Cbristianus esset; in furorem
Dantur a
scriplis Procousularilnis, vel sal- niniiuin accensns, niissis apparitoribus qui eum ar-
qniiHa vptaremus e.x

sed gutitia sccuto x ctHrent, quani celeriter jussit suis aspectibus prae-
lem tvsisui antiqidtate venerandis;
composila, ez majorum Iraditiotie; ex sentari. Qui venicntes cuin magno strepitu, inve-
potiteniut fulsse
modum martijrii, cre- nerunt euni hora tertia in culiiculo Eudoxia; ma- „^,„„r, ct
gtta nome.u judicis, tocumgue et
inter tronie ; et statim sine misericordia rapientes eum dvctus Spolt-
dimus hitberi poliiisse; cetera, scilicet sermoiies
'«""•
Proconsiitem liabitos. arcipimus iti ab Au- Iigaveruiit funibus, et perduxerunt Spolctura. Pro-
Sanc.tiim et
consul vero audiens adventiim ejus, gaudio gavisus
ex verosimiti composita. Fueruul itta Acla
rtobis
clore
cst inaguo qui statim euin sibi pra;seiilai-i jussit,
ex MS. Pergidano missa a pra-landato Lindano;
con- :

Intimusgue ea cum MS. Codiee Bodeceusis in itiacesi cui et dixit Ex qua provincia est, juvenis ? I!. Se-
;

cunibis b-eta voce respondit Christionus suin, et


Pade.rbornensi mouasterii erutu per Jonnnem. Gaman-
:

composilx Cbristi discipnlus. Dixit ei Proconsul : I)e quo ge-


siitm, ilem nostritm : ex his enim vittentiir
Regulanbits Congregatio- nere es ? B. Secundiis ait, Quantuin ad nohilitatem,
Acta Martijfh Lecliones, qux a Canonicis
Salvaloris recitnntur. Ame.rmi. istis uon con- de generc sum Aureliani Imjieratoris, renatus in
iiis S.
smplicior videre.lur, alia conttitlerunt fide sanctaj Trinitatis. Dixit ei Procoiisul, Sacrifica
lenti, quod slijtus

ileducta: quorum ecgraplmm, anno diis omnipotentihus , et esto amicus Ca;saris, ut


plimbus verbis
decet
; ,

B2 ACTA S. SECUNDI MARTYRIS.


A decetvirum de tanta prosapia. B. Secundus respon- tanea, quasi quis ad epulas invitatus, delectabatur ; D
F.X MSI. dit Ego mcipsum ofTero sacriticiura Deo in odorem
; et iterum Angelicis visitationibus consclatus est.
fidem proflle-
lur:
suavitatis ; nara dii gentiiira da;monia, Dominus au- Die vero quinto decimo impius Proconsul B. Secun-
D.P. tem ccdIos fecit; dii vero tui, impositis norainiljus dum pra?sentari fecit, et cum carduis flagellari, et
ab hominibus mortuis, lignum et lapides esse pro- plumbum bulliens in os ejus mergi ipse vero gra- :

bantui" f Proconsul di.Kit Ergo non sunt dii, quos


. ; tias agens dicebat; Conforfa mc servum
tuum Deus
elegit Romana Religio? B. Secundus respundit ; raeus, et destrue minas adversariorum nieorum.
Non sunt dii : fnatn] ut logilur in codicibus ve- Couverte eos, Doinine, ut cogno5C;mt te, et rcsipi-
stris, quam male nati suiit! quain iniqiios, crudeles scant ab idoloriim cullura, quia tu es benediclus in
et sceleratos Iialmere parcntes ! et quia semperdo- secula secnloruin. Curaque egisset orationem B.
losc vi.verunt, pessima inorte vitam finierunt, ituri Secundus, statiin terrsmotus factus est magnus, ita
ad mortera perpetuam , unde te adhuc revocare ut fugeret Proconsul.
potes. 7 Et die altera jussit dari sententiam, ut ducere-
i Proconsul Iia>c audiens, iracundia ploiius, jiis- tur B. Secundus ad .^ineliain h civitatem, piwci-
/,
crudeHfrr sit eum expoliari, et uudura [siib] voce priBConia piens (iua;stioiiariis, ut ligafo magno saxn iii collo AmeU.v
cum
exsiix, dirini-
tus conforta-
caidi ; dicens ; Quos Casar ef Romana religio colit, ejus demergeretur in Tiljerim. Cumque pervenisset ^"^" "'l"«er-
'"'"''
tur; blaspheniare noli. Et tamdiu passus est B. Secun- B. Secundiis ad ripam fluininis, ligaverunt ei mili-
dus, (piousque tortores deticerent ; ct exinde jussit tes saxum inolare ad collum. Ipse vero genibiis fie-
eum [Proconsul] in ol)s;:urissimi loci ima retrudi. xis orubat dicens, Doniine Jesu Christi.
fili Dei
Qui dum inclusus esset, statiin lux de ccbIo circum. vivi, quipra?cepfo Patris mundura salvasti, mise-
fulsit euin, et facta est ei vox, audientibus eis qui rere servo tun, et mitte Angelura tuura, qui susoi-
circumstabant carcerein; Sccunde, .\ge quod agere piat servum tuum, qui es benedictus in secula se-
•oopisti, qiiia corina mirtyrii laureatus, possidebis culorum. Amen. Et completa oratione projeceriint
j,
gaudia coeli. Altera autem die eductus de carcere eum in Tiberim; et reversi sunt. Quos statira Dei ^^

adstitit ante Prjesidem, qui ei dixit : Secunde, noli nutu invasit ferocissimus ursus, et occidit ex iis octo
proterve agere, cnnsule tuae nobilissiraae juventuti, viros; ceteri vero dilacerati fugeriint. Confltentes
et sacrifica Deo Horculi,
amicus Cassaris. et esto vero Christum, quem credidit B. Secundus, vene-
B. Secun lus respondit Ex quo invisibilis et verus : runt ad B. i Eufycliium Presbyteriira, miseruntque i

Deiis c-jepit a credentibus coli, pax et exaltatio Chri- ad pcdesejus se, dicenfes; Miserere nostri, Ddinine, puniunlur
stiana) rcligionis fuit, qaa; [promitlitj illam speran- et dore nos fidem B. Secundi, quera uos injuste tictores.
tibus retributionem, quaiu daturus cst Deus Iiis qui perjussionem Diouysii necaviinus in fluvio, et fac
diligunt iUum ; vobis vero cEecis, qui omnia bona, nos Christi esse consortes. B. Eufycliius dixit eis,
qu!B a creatoro omnium seculoruin oinniumque Si ex toto cordein Christum creditis, omnia condo-
creaturariiin Doraino Jesu Christo coiiceduntur, non nantur vobis. At iUi uua voce dixerunt Crediraus :

creatori, sed creaturis et idolis inanufaotis, surdis in Cbrislura, in quem credidit B. Secundus. Et ac-
et rautis adscribitis, nisi conversi fueritis de vanita- cepta aqua baptizavit eos, et cunflrmatos in flde san-
tibus et superstitionibus vestris pessimis, a;ternus cta; Trinilatisdiniisit in pace eiMutuutera viri duo-
;

retribiietiir interitus ; deciiii.


5 PiMconsuI vero , torvo vultii, pleniis furorc, 8 Piscator quidam nomine Maurus, duin quadam
responilit : Qiiid variaris por multa? niliil tibi pro- die pisc.-iretiir. iuvenit corpus S. Senuudi jiixta ri- i[ise sepelitur.
dest vana loqimcitas sacriflca Deo Herouli sin pam fliiininis sine luola
rtcusmns
: ; /; ; stiitinique apprehendens
autem, por salutem Maximiani Imperatoris, luaxi- k
Jlnriill sa- rccondidit sub arh-jre. Qiia; ciim divulgati fuissent,
cri/tcarr mis te interficiam poeuis, et crudeli morte super- ivit supra dicta Eudoxia, et tulit corpus B. Sacundi,
bus superbe flnieris. Dixit ei B. Secundus ; Erras, et transtulit iu civitatem Juliam, quae Eiigubia dici-
Dionysi, [suadous] iit diinif tam Deum cibII et terroe, tnr, unde dictus Sanctus ductus fuerat et sepeli- :

qui geuus hum;mura condidit et creavit, et adorem vif euin prope / jara dictam civitatem Eugubi:im,
idola lignea ot lapidea maiiu facta. Respondit ei niilliario xvi in pace ;n. Uhi floreut orationes
ejus
C Procoiisul : Elige unum de duobus ; aut sacrifica in raultorum virtute miraculorum, nsqne in
hodier-
diis omnipotcntibus, aut diversis te mterficiara pce- nuin diem ad bonorem D. N. Jesu Christi, cui cum
:

nis, Dicit ei B. Secundiis Numquain tibi bene sit, : Patre et Spiritu saiicto est Iionor et gloria, in se-
tn rcitlPo canis perdite, flli iniquit:itis et perditionis. Et ira- culaseculorum. .'\men.
torqueiitr
tus Prucoiisiil jussit eiim in eculeo levari, et diu
torqueri. Dumque levatus fuisset B,- Secundus in
ANNOTAT.\ D. P.
eculeo, acriter torquebatur. Tunc respexit cum la-
cryinis ad coelum, et dixit Domine Jesu Christe, a //«c prima
:
verlia. inilio phirium Imjmmodi Vi-
qui couilidisti coelura et terrara et omuein ornatum titntm, toties miln leclamemini, sed coiifuse dumlaxat,
eoriiin, et fecisti horainem ad imaginem tuam, ut si voliiissem siiiiiulas annolasse,
et pnmum Auclorem
dixisti Ego sum Deus, et non est alius pra!ter nie
; fuerim forte inventiinis sed quod faclum esl
precllius ever
; : nondum,
exaudi scrvum tuum indignuni in ista hora.et mitte alias firri polerit.
111 idolum,
Aiigeluin tuum saiictum.ipii idolorum terapla
subver- b Edictum lioc. ex imjenio suo composilum, proponit
tat.qiiiatuesbenedictus in sccula seculorum. .-\men. Aiiclor MS.Amerini, laleque dcducil.
Et siibilo f:u-tus est terriemotus et eversum est , c Aurelianus. occisus an. 275, ;»s/ plures breiiis-
templum / Herculis, in quo sacrificabat Imperator simi lemporis Imperalores, snccessorem deniqne an.
semel in anno g, et erat teinplura pulchritudiiiis et 284 naclus est Dioclelianvm 286 collegam
: qni an.
ampliludinis magUiE. sil)i oplavit Maximianum Herciilium. Ilic deiiide, Im-
6 Et dum nuntiatum fuit Dionysio Proconsuli perio cum Collcga ccdens an. 304, is(i((/ resiijnavit in
iterumque scidit •estinienta sua, diccn.s : quam cito artes Galeriiim Maximianum, niltilo ipso miiiorem liostem
torquetur.
tua> ra;igioa; pr.a<valuerunf, ut Dorainum nostrura
Cliristianorum quoad vixit, id est usque ad an. 311.
Herrulein in pulverem converteres Et jussit eum ! £t liunc inleUigenditm putarit flenschenius.
qunndo
deponi dc eculen, ef iterum in carcerera retrudi.
sine initio Commcnlarii sui prxnotavit annum ad
cccx ;
cibo et piitu. Beatus vero Secundus exultans
ibat, quod movisse eum potuit honorifica, paulo posl miitly-
et signo sanctas Crucis se muniens, vanas
declinans rium, sepultura; qualis sulnnde ali /letis indicatur,
delirationes et pro nihilo ducens
tormenta momen- nec videlur curari potuisse perseculione fervente. Sed
hoe
. , ;;

DIE PRIMA JUNII. 53


hoc orgumentum satis fcve est, ctm levis sit ipsa Aclo- Burlamacchio ; etilerum, inlerventiL Adm. R. P. Do-
rii7n /j(/es quoad isliid piinctum. Qnid qnod Herculi ;'«- minict Frederici ex Congregatinne Oralorii S. Phtlippi
beatur sacrificare Martijr, lamquom ipsius Imperaloris Nerii, commoriinlis in vicinn Pergutx cirilate Faito
prxcipuo Numini ? quod priorem polius inilicaiet. viri litternrum amanlis si qiiis atiiis, et litteratorum
d Eligubiiini aliqnnndo diclnm fiiisse Juliam, nnl- sstimaloris ;
qtiod manifestuin faciunt tum otite acla
Ins, qui quidem vulqo iiinoluerit llaclenus, anliqiiorum vita, tum pra:sens bibliotheca, quain compnrnvit sibi in-
ditit. struclissimam el coiicinnavit ornatissimnm. Ferum ab-
e Bodecense addit : Ecce in conspectu Tuo prae- soliilajnm hahebatiir impressio, non solnm Tomi se- atqur triptlci
sens assi.sto. ot corpns ineuin p.iratuni est suHerre cundi, nd qiiem spectnsset Sanctus iste ; sed etiam se- ecqrapho po-
omiie geniis tormeiitoruni, propter aniorem Domini pttmi. cui siibneftnntiir Appeiidiccs ad priotes tomos, stea acctpta,

niei Jesu Ego Cliristum cunliteor lubiis


Cliri.vti... et nhi ileriim iiuliciiveram desiderinin omissn Acta re-
et corde piiro non ccsso invocare eum; et ipse mihi cupcrniidi. hi pciinltimn nihiloniinus tibri paijlna 801,
reddet coronam pro certaminc hoc, quod in ejus suqgerens ritrsum qna-dam corrigenda vei addcilda in
nomine suscepi, secundum promissuin suum verum, ipsis Appendicibns, etiam meinini istornm Actorum;
Cor. 2, quaqnam tn-
I
quo scriptum est, Quia oculus non vidit. nec auris cumque ipsa jndicorem operi nostro haud
audivit, nec in cor hominis asceiidit, iiua; priepara- sereiida esse, eorumdem notitinm aliqnam dnre volni
•vit Deus diligentibus se. pleniorem discussionem promitlens daiidiim tn Sopple-
f Gratianns Episcopus, id fiictum ail, anieqnani tor- mento Maji,cnm acccpissem sotutionem dubii.circa diem
queretur tn cculeo Marlijr, piius sctlicet duci jtissum sntiorii, Deciniusite an Undecimus, Maji Sancto festus

ait ad templum ; ciimque lUud haberet i» conspectu, haberetuT.


orasse nl subverleretur. 2 Inlerim intelligo, quidqnid de die Martyrii sit,
prorsus apo-
g MS. Bodec. addil, quod habehat auri phis'iuam comniune trilius prwdiclis festtini Pergiihe ngi Domi- crijpha fsse

quudraginta ceutenaria. nica prima .Junii, iitque dnobus diebns sequentibus, cnin monstrantur
congrue simut
E
h Amelia hodie, imtiquis Ameria, et sic scribunt celelrihits nundiuis, nt omniiio liir colto-

B Actn inde allata : disiat antem a Tiheri b, a Spolcto centvr. Ad Acta S. Agapiti qnoil attinel, Anctoretn vi-
30 p. m. deo secntum Acta pfxniisso S. Secundi, ex quibusper'

i Grntinitus Episcopus Spoletum redeuntes. Eqi- seculionein Maxiniiani Pnesulemque Dionysiiim


,

mns IS Maji lie S. Eutitio Presbijtero, eumque


nos sumpsit ; nec iion Eudoxiant Matronam, Eiigubtniim,
siib Maximiano, potius quam sub Claudio, passum qux corpus Engnbium utlnlerit ; de suo nntein oddil ce-

ostendttnus : iurabat autem ecclesiam fere-ntiitam in tera, ob quse snpprimenda illa olius pntiivi. cl nitiie

Helruiia, modico Irnns olleram ripim Tiberis inter- etiam pnlo. Etemni [ul isiic diita reebo repcliim) Acla

vatlo. isia, prsetcrquam quod vutde scro composita sini. cum


k MS. Amerinum, Sanum et integriiiii, ut dor- jom Crucilerorum cetebris esset appeitntio [nam Cruci-
mire vidcretur Grnlianiis Episcopus. Niilla
: liinosi ferorum copiosa multitudo ex Hispania dicitur ap
gurgitis, quo plures per dies obrutuin fiierat, illuvie plicuisse Eupubium, et jiissu Dionysii Prwsidis. li-

deforniatum. gatis ad terga manibus, ad Curiani tracta {quitms.^e

1 Tenent Pergnlani et Eagiibini ,


prtedium istud Agapitus, jnra anieeodem pra-gressus, adjun.ienl)lam
fuisse in loco qni rtuvc dicitur Serra S. Ondre ; et hxc insuise coitsarcinola siint omnia, ut illa, uon casu, sed

tali spntio revera abest Eugubio, solum S millinrilias stndio seposuisse videatiir Henschenius. Nam et eam
dislans PerguUi. Esl aulem ipsa Serra prxdtcla di- qua) nunc Provincia Ducatiis {Sjmletini scilicet) ap-

strictus quidem Engubini oppidum, sed parum apte di- pell.itur, titnc dictam fuisse Nuiiiidiam ; ct civilatcm,

cilur Yiro^^e civltateni csse, qnod soltim adest milliario quiB nunc Eiigubium iiiincupatur, (iinr lini/it vora-

XVI. Amerinnm MS. Irgit. In pnediura siium, ab tnm Cirtensem l'oloniam {ex Africa in Italinm mnte
Amerinis moenibus ad quadraginta passiis di-itans, Iraducta nominn) aniea vero Jiiliam, vel a JiUiu Cx-

intulit ; ibique cum spiritualibus cantici'', cuin de- sarc, vel a Julia uxnre Octavii Augnsti (filiani diji,ise

centi lionore sepelivit. delme.ral) vel denique a Julio Allne liege Ascanii filio;

m Idem MS. sie finitur. Passio ejusmodi Kalen- et persecutionein Decianara. quam ibi Agapitus r!-

dis Junii celebratur. Eodem in loco, crescente reli- cerii, coiijnnrjil ciim terapore Masimiani Imperatoris,

gione Christiana, teroplum non inelegaus constru- qno is martijriitm denique constimniant anno Domini
300. in(crtifi(/Hm diinidii seculi complexus. Sed lioc ul-
ctum fuit; ad quod devote confluentes, qiiacumque
ttmum fortassis fuerit .icioli alicujus librarii viiium. qui
C corporis invaliditate gravati, sanantur peccatorum ;

vero mole depressi , contriti corde et ore confessi, congruiim crcdideril Decianam smhere persecurioiiem,

pcenarum Indulgentias consequentur pro Decima, qitalem Ensehlus in Chronico altigue


scriptores Ecclesinslici nppellant islam, qu.r siib Dio
cteliano et Muxiiiiiniio mola omnintn crndelissiina
.

APPENDIX fnit.

3 Celera. qua: insuper fin.rit Auclor, .luiit ; quod


Dc corporibus SS. Seeundi, Agapili el Ju- de Hispania nobilique parentela geni-
eorimque
Agapitus isie, sijiiopsis.
sliuaj Martyruin ac Prolecloruni Perguia-
tus, aigue de stirpe Kegia ducens originem, cum
noruni maxima ac copiosa multitudine virorum atque mu-
lierum, advenerii ;
qiiod custos carceris, nomine Da-

\_iem qiii nobis trnnscrip.nt Passionem S. Secundi, pelius, visn conslanlia Marlyris inler tormenta, inirn-

cmisequenler in eodem folio cliartx (minnlissimo nain- cnlisque ejus causa pnlralis ad terrorem Gcntilinin
aliorum qnoque (nam inler alia et sanguis pro pluvia tunc etiam
que cliaractere crat nsus) desrrip.iit

dnoritm Sanctorum Legendas, quiiles Pergntx inve.nie- descendissc de cu^Io perhibetiir) juorf, iiiqnam, Dape-
liusw(r (Saiictoriim fastis ignolns hactenus) cum
eadem
bnnlnr; et hiec caii.ia fiiil, cur hoe loco depo^itum folium
(leitdetata.
rapite plecti, ct plures alii eamdein
fru.ilra reqnisiverim prodie x Miiji ejusque Appendice pariler jiissus sit

pertulerunt. Denique sic concluditur


proptcr S. Agapitum, cnjiis passionem credebam diei sententiam
Legenda tam apocrtjpha. Eodera vero die quaidam
isti assigiintam. Illo ergo inter Prxtennissos relato,
semel nobilissima matrona, civis CirtensisCoIoni», rever-
defecUi notitix sufficieittis de cullu, .^cripsi ite-
propriam civitatera. deferens corpus B.
rumqiie ad vnrios,qilos credebam Pergulae posse aliquid, sa est in
el Pnis
de Amelia civitate et procurrens ad
pro recuperandis S. Agnpiii Aclis. Tum veiobis ea ac-
Secundi :

exhibetar.
locum qui Pons-niarmoreus vocabatur, ubi San-
cepi primum qnidem, curanle Palre nottro Frederico
:
ctorum
Si ACTA S. SECUNDI MARTYRIS.
ctoruiii corpora c;inilins et feris devoranila liimitte- Sccuiidini Episcoporuni , persecutione Valeriani.
At iTMnr II F
bantur, inultfis Cliri^tianos ploraiites iiivenit, ex- ffoc dissimuliiKi plncml oh viciniam iwminnm SS. Se-
spertanfes pt ipsi capitaleni sententiain, sanctissi- cundo et Agapito. in Eiiijuliinu diir.cesi cullii,, Maily-
miijiie Aj^ripiti 'lepiorantesexifuin. ln;erro;:rans Eu- rii piilxslriim eamdem a&sigmre, nominihus tocorum
doxia ciijusmoili condifioni!^ fiierat, rcferebant om- ex Africa in llaliain Iraciis ; simili scilicel audacia,
nia, per eum et contra euin gesta. At illa, niinio qiia postea Consnrcinalores Adversariornm Juliana
dolore perciissa, hcH corpus B. Agapiti
intrejiida, Pelro a/fiitornm, eosilem Sunclos in Hispaniim Iraxe-
inde suiilevavit, niillo contradiceiite. neinde cuiilam riinl, tSV i/rra apnd sc illis ussignando, siciil ad diem
xxx
viro, noiiiine Pliarulu.s, pi^ciiniani iiiiiltain pollicifa Aprilis diximvs, propter alios a Martijroloijio conse-
est, si caput li. Agapiti de pelago san^iiiinis extra- quenler relalos. Focliim liene. ijund de Perijnlanis fi-
lierct et silii prajseiilnret. Erant eniin rnpes saxo- gmeiilix niliil sciverint illi ; nlwfjui prieliituri liene i

rum circa flunien, ulii sangiiis Sanctiiruin et capita plam maleriam Tiimaijo Sala:.,irw, linud illubenler ex
raer{,'ebantur ; itaque ipiasi laciis piscium videbatur iis suffarcinare solita suujn Ilispanicum Marlginlogium.
esse. ex sanguinis multitudine. Descendente vero Nos ulrisque lonlemplis, progrediamur ad cerlinra reri
Pliarulo in fliiiiien, ad perquirendum sani'tum Caput, culliis orguine.iila; ac primiim videamiis, qua ralione
nutu Dei factura est, ut a tribus pi.scibus educere- credani Perguliiiii. tria illa corpora, quorum causa
tur; extcnditque nianus siiiis Pharulus, et capillos con/icla sunt isl,rc omnia, ad se esse perducla. Habe-
apprchendciis, ad Eiidoxiam usque perduxit. Fuit mus ea de re scripinram, jiim diclis narralionilms ini-
auleni maxinia liitilia intcr (Miristianos de tali in- tio siiccenturiatani, sed in progressu verosimiliorem :
veiitioiie i't niiraciiloruin oslcnsione : nain, ca;cus, cujus ecgraphum, ex Codice MS. Pcrgulano conventus
qniihiii iliideni iUuininatur, noniine Tarsiis et pns- Augvitiniani nacius .Incohillus. iwbis
; ,lliid sua manu
sessus a diemone, Phaiidalus noiniiie, liberatur. tran.scrtpstt, hoc lenoic.
Passiis est aulein ii. .\gapitiis aniio Doinini ab In- C Corpora S. Secundi, de genere .\ureliani Im-
cariDiliiiiie ;(flO, de niense Maji (iic xi. peratoris, et SS. Agapiti et Justin» somris ejus, H- E
4 l/is, lain insiilsc cnmposiiis, videri potesl Pergu- liorum Arnobanli, Hispaniarum Regis; 'cum passa Corporain
lana plelis, veliit ccrii.ssimis Actis, acquieoisse, Ixta se dnicesi Eu-
fuissent, teinpore Maxiniiani Imperatoris, in Cir-
tjiiluiKi reve-
landem Proleclaris sui Agapiti fjeije.ndam liabere ; uli tensi Colonia, postea Julia, ac deiiide Eugubio nun- tanlitr,
jam priilem S. Secundi Le.gcndiim prmlirlam, Eiigu- cupalo, anno Incarnationis Doniini nostri cccv ; ob
Nec meliorii bio ttcccplam haliebat requirens insnper da S. Justiiia miraculorum signoruinque multitudinem
,
in eorum
/ittrt siiiit Acla siinilem historiQm, quain et pnvsiimpscril qiiispiam, inoite. Eudoxia, nobilis eademque piissinia matro-
5. JiistinT
stijli eleipinliu majon, quntn verilntis siudw instructus, na ejusdeni civitatis, curavit invenienda ac se-
ei rccilandam scribcre, prwruin duaritm inbxrendo ves- pelienda in siiii pra;dio, procul a dicta civitate ad
ligtis; finic.rilquc, quiid tcmporihus Maxiraiani Irape- XVI inillia passuum ; qui locus hodie appellatur
raloris, Rcx quidain in partihus Hispauiie Agobar- Mons-vetus Serrse S. Ondffi, vtilgo la Terra delle
dus, regiium copiosum
possiilebat
cui erat filius ; Capre, sub districtu ejiisdeiu civitatis Eugubii. Verum
pulclierrimus, nomine Agapitus qiii a B. Agapio ;
cum tempore Alexandri Papa; IV, plura sigua su-
Episcopo sai-rum haptistiium suscepit, una cum So- per eorura sepulcra apparere coepissent, et inter
rore sua Juslina, virgiiie piilclierrima. Uxc deinde araiiduin boves genuflexi fuissent ; couvenit multi-
de fralris siii pe.rcgre fuliiro marlgrio eilorla per som- tudo, et inveutis Reliquiis dictorum corporum,
tiium, similisqne felicilalis cupidine succensn, consullo quKstio maxima
orta fuit inter finitimos, videlioet
Agahio, ciim eodem nliisque sexrenlis, Crticis siguo Eiigubinos, Callienses, et Pergulenses. Qui tandem '''^^
*«*""'"'
"^'
sigiiatls iii huinero dcxtro, in qiiibus quingenlx Vir- couimuni cousensu imposuerunt illas in rbeda, qua;
'"utam,''
giues, clam recesseril frulrem requisilura ; vcneritque a tauris indoinitis veherelur qui eas divino nutu ;

llll sii/iri'.
iu Ntimidiam, in villain quaiudam ejusdem proviii- ad oppiduin Pergute, iu Umbrije Hnibus celehre,
erstructa, ciie, qtnc Mugis dicta erat : dc qua sciliccl in Legcn- neque ad dextrain iieque ad sinistram decliuantes.
ilaS. yjgapiti legebam.qiiod Mtigilio vnlgo dicitur, n.axiraa cuni oiimium adiitiratioue, anuo Domini
quodque erat vicina civitati quie dicebatur Cirteiisis sicci,xxxv detulerunt, in ecclesiam Ereniitarum S.
Colonia, iiuiic vero Eugubium nuncupatur. Ihi Augustini ubi fuerunt reconditffi in qiiodam sa-
:

Justina inlerrogando coinperiens, eodcm ioco pridie cello, nou


prnciil ab altari majori ad partem dcxte-
plexiimcum aliis nohilissiinuni juvenem annorum vi- ram, qiiod modo altare Pietatis appellatur, oh ima-
ginti Agapituni noniino bened.Lr.cril Deo, sociosqtte ginein sanctissinue Virginis,
;
cum lilio e cruce depo-
animiireril nd martgriiim. Nee mora, supcrveaienles sito ibi existente, fere siib organo.
iminlihus siilclliljs. omiics ad Cirtensem Coloniam 7 Eliam in bodiernis Uibiiiatis Ditcaiiis labiilis ad
perdii.,eriiil. ac Dionijsio Prirsidi pr.rsentttrint tuco viciuiorem
: qid deciinum scxlum millinre versus Euroliorcam, iioialnr
inox Jiistiiue lorina captus, u.rorem linberc fruslrn op.
a,mm Camum
Terra de S. Onda, sic verosimililer tlicla a victiia pa-
laverit; .sed coii.^laiitrm in Cltrisli coiifessione, lihidini
rocliia dicla S. Abonda, fortassis S. Abuudantium
publica- exponi fererit. Verum deliiscenlem lerram ab- Patronum liaheitle [sunl c.iiim Italis pertiuam familia-
sorliume duos luscwos jiii,ene.s, vim pnrames; quare res ejiismodi nominum Iriincatione.) ex pnrtc ,i,ilcm
Ittta sit in ipsum ac socios capitis senlenlia : seJ cum Boreali, quinque miHiaritim intrrvallo eudc.m Terra
nec lerlio quidem iclu ferrum collo infigere carnifex respicit Pergulani ex partc ve.ro Occideiital, Callium,
;

valuissel, el Dionijsius an.iinrelur ob ipsiiis cariiificis iiilervallo milliaritim oclo. IIxc ergo omiiia optime
coiivcrsicnem ; Dandalus ejus filius, ariepto gladio, coiigrititnl : sed si corpora lali modo reperta sunl, tit
anibos capite privavit statiiuquo Dionysius una
:
dicitur, e.l sieut credihile rst reperla esse ; apparet
ouni liliosuflbcatus est, corporaque eoruin a cani-
inlellcclui non prscoccupalo, quod de ipsis Sunctis, qiio-
bus lapacissiniis su|)ervenientilHis dcvorata sunt.
modo aut quaiido pnssi siiil, nihil tnnc sciretur : sed
Eudoxia vero accipieiis corpus cjiis, una ctim Beatis repciiis, uti solet, nominilms, cum alitts nullus inveiii-
Agnpito et Secundo, Martyribus Christi, sepelivit retitrSecundiis quam .hncrite passus, adessetqite for-
in sno oratorio, niino quo supra.
sitan notilia aliqita talium
corporum Eugiibto isluc al-
5 Sic/iniliireliamh.rc uairatio, dignum (ii( dicitur) latorum ; placuit ipsis applicare Legendam Secundi olsqiie iilla
.\unnaix patella operciilum. Prior occasiiinein aliqudm e.c "°","" '"'""
Amerini eiimque scrihere sepultiim fitisse, iion prope
;
JloHlrii et
Vsuindi tihique Viilgali.isimo Maiiijrologia
Clrtltriuis accepit, ubi Amrriam, ut linbent loci Acla, seU xvi milliario ab
ad wiKApiilisrrferlur. In Numidia
Coloiiite apudCirtlieusem Eugiibio, servato lamen nomme Sanctiim sepelientis
itnde utris^tie? Coloniam, Natale Sai Martyrum Agapii et Eudoxi». Qui!ius ita positis, noii verc.bor opiiiari,

Pergulnnnritm
: ,
,

DIE PRIMA JUNII


5S
PergnUinorum Letjentlnx oinnex, seculo xui aiit xiv et templum cecidit.
Po,«tinoduin missus ad Ame- D
compositas esse, posl invmtwnem prxdiclam, snlpium-
liain plumhiim hulliens niorgitur in os ejus, et ai
; . i"iir d i>
queail memoriam Inpidcm, dt: qiio infra Quiil porro .
projectus iii Tiherim cuin inoia ad collnra
acium Qase-
Pernulx sit anno sicccci , prasrquitur ulem stiouariis redounlihus ursns. et occi.lit octo venit
Codex. .racol/illo transcriplus. Veilja Codicis illius ad exeis; alii auteiii qui
evasernnt, haptizati suut a
manitm suni ; prz ipsis Inmen plucel autlienticum S. Eiititio. Maurus vero
piscator veniens piscari,
rei ijeslx tesimonium, qmd e.t MS. Pergiilano sic invenit corpus etsepelivif.
Andieiisque B. Eudoxia,
accepimus corpora Sanctorum tulit, et detulit
in domum suaui,
8 nomine Doniini. Amen. Noverint universi,
Iii
prope Juliani milliaris xv, ei sepelivit
eos. Heatus
prajsentera paginam atque publicum inslrumeii- auleui Agapitus, ghidio percussus
in capite, marty-
tiim inspectun, videlicet in anno D. Jesu Cliristi nuiii con.summavu :cujus percussio in suo capite
Mcccci, Inclictione ix,
tempore Ponlilicatus sauctiss. luanifeste apparet
coram Hlagl- : sororque ejus Justiua decollata
in Christo Patris, Domini D. Bonifacii Pap;B IX, est.
straln ac
miiltix pij:- die duodecima mensis Maji, decreto Noliilis viri, M Exaliavero parte d. tabulae et lapidis erant
scntibm. Gohlilis Ludovici de Auximo, hodierns Pulestatis ct elevationis
sculpta; Iitter;e, videlicet, Praifati sancti Marlyres siiti Atciandro
torcie Pergula;, pro Magnif. et Excell. Domino sunt reperti
I). teinpore Alexandri Papie. Cum eiiira
Pandulfo de Malatestis, d. terra; Per(;ula;, ejusque plura signa super eorum sepiilcris apparerent,
et
civitatis, terrir.orii pro S. R. Ecclesia
et districtus visa fuissent animalia ibidera genuflectere,
et divul-
Vicario Generali, et pnidentium atque discretorum gatio est peracta ; qua;stio cst orta inter circniustan-
virorum, Petri-Stepliani, ConlUlonerii Couimuiiis tes.Tandein convenerunt omnes. Imponunt dd. cor-
Terra; prj;d. ct Leouardi Berardi. .\ntouii Siinonis, pora tauris iiidomitis qui divino nutu ad terrani:

Francisci Lucae, Cote Marci, Philippi Doiuiuici, Perguhe perveiieruiit. iieqiie ad d.;xterain neqiie ad
et Miliani Nicohe, de nnmero et Olficio Septein sinistram declinantes, et dieta Corpora in
ecclesia
Coniniunitatis ante dictse ; prfficedente solenni et seu loco Fratrura Eremitaruin S. Augiistini,
cnnctis
E
matura deliheratione generalis Concilii, Consiliario- de miraculo stupentibus, detuleruut. B. Secun- ac notadiei
tali
quti qilisque
ruiu, et hominum de d. Conoilio, congrcgatorum in dus martyrizatus fuit v Idiis Junii. Quibus visis, pastus sit.
Palatio de Plano, ad sonum campanse tuhie raore inspectis et cognitis, puls;intibus campanis, dictis
solito ciingregatorum, cupientiiim et desiderantiura Clericis et Fratribus cantantibus et benedicentibus,
veritatem perquirere et agnoscere de Heliquiis ve- inventionem praed. tara raagniflcain, veris indiciis.
nerandi et Iionorandi Martyris B. Secunili, cujus declarationibus, et fide digiiis probationihus decora-
Hcliijiii.e dicehaiitur fuisse et esse iu sepulcro seu tam [declaramiis]. In cujus rei testinioniuui Tahel-
pilu, existente in ecclesia S. Augustini Ordiiiis Fra- liones et fide digui publici Notarii, ad
perpotuain et
triiiii Eremitarum, sive in hurgo dicto S. Augustini fide dignam rei meuioriaiii. se cuin eorum
signis et
TeiTte prted. pnblicatione subscripserunt.
'. Prajfati Doinini Potestas , Confalnnerius et Ego Petrns llieronymiis d. terne Pergulo, Ira-
fltqae de om-
Septem supradicti, iii societate coiiiitiva, videlicet periali auctoritate publicus Notarius , per omnes niifus ptibtica
nohiiiuin virorum et discretoruin, Jacohi Enrigi, dictos, Gentilein Potestatera praid. Confaloneriura fldes.
totnque Auijii' Ludovtci Jacohi. Doininici Gihelliiii, D. Francisci, et alios supra norain;itos,
supra legitur et narra- ut
stlnianoruiii
D. Secundi qu. Bartoli, Nicolai Bradoli, Joannis tur, pr;esens interfui et ad robur, et firmilatem ;
conventii.
Palmeroli, Nicolai Deotajuti, Petri Benvenuti veritatis et pra;dictorum fldem me subcripsi, et
Cecci Angelutie , Nicolai Colee , Augcdi Sancti miniin signum apposui. +
Benveniiti Marchi, Angeli Marciii qu. Pacis, Joaii- Et ego B;irtIioluma;us qu. Gradoli d. terrae Per-
iiis Bartnli, et aliorum pluriuiorum, hominum fide gulc, Imperiali auctoritate Notarius e(. Judex or-
diguoriim de d. Castro, accedentes adccclesia.^i au- diuarius, et nunc Cancell iriiis et Notarius Reforina-
ted. Et voluiitatera eoruiii et omnium de Coiisitio tionuin d. tercie, iiis omnibns supradictis pra^sens
anteJ. Fr.Stephauo Priori d. loci, et Fr. Petrutio, interfui , et rogatus lue sub»cribere, ad satisfactio-
_ Fr. Bartohello, Fr. Lucie, Fr. Francisco. Fr. Jacobo, nem et validitatera atque fldem plenariam de prae-
Fr. Ludovico declaraverunt etpeticrunt a dd. Fra- dictis, ine in testein suhscripsi, et meum sigilluin
apposui. •{
tribus, se velle certificari de Reliqniis antedd. Qui
F
Fr. Steplianus Prior pived. et Fratres Conventiialcs 12 Jlis siimmatim relatis, progredilur MS. Codex
tiiidcm cx
supradd. una cuin D. Gentile Potestate pi;ed. et Au/justiiiiaiioriim, traiiscriptiis a Jacotnllo in liunc nio- decrcto an.

Doiiiinis Confalonerio et Septem. supradictis aliis, dum : Aniio Domiiii millesiino quingentensiiiio sep- fillt rcqtiliita.

accedentcs ad d. sepulcrum, ipso Priore et Fratri- tuagesimo seciindo, xvii Kalendas Ma.ji, regente
operlo sepiil- atque Domiiio Guidebaldo Urbini Duce, supradicla' Reli-
hus prieniissis, stolis paratis et accensis cereis,
cro prtmum
divina Officia solenniter et alta vore caiitantihus, quia;, pro m.ijori coinmoditate organi coiifiriendi ,
vlsa capitii,
huniiliter et devote, pi\efatura sepulcruin, constrii- fuerunt a dictis Fralribus tr.iuslat;e ad sinistniin
ctuin placidis ferreis pluinho conficcatis, aperue- partera in aliud sacellum illi simile, prope altare
runt aliquali rimula. per quam aspiciebatur caput niajus, arca raarmorea et craticea ferrea a;re pu-
prffid. Martyris Secundi, etetiain aspiciehantur duo blico constructis : et prima Dominica Junii . cum
alia capita. diiohus diebus sequentihus, magno popnli concursu

10 t^uihus visis, cupientes certius et efflcacius in dicta ecclesia ad haruni Reliqniaruin honnrem
cert'ficari, latius pra;d. sepulcrum apernerunt : in solcnniter celehratur anniversarium, ex piihlicis il-
flelndf fri Translallo
capsuLr, quo quidem sepulcro erant tres cassetellae ligneae, lius loci decretis et statutis. Caput S. Secumii, ar-
anitt I.'j7-' in
in quihus et qualihet earum erant Reliquite sanctae, genteo oruatu decoratum, intra tabernaculiiiu ex a'iitfl sactl-

et desuiier ipsas erant tria Capita. Etante dd. cas- aurichalco confectum, et a docta manii celatiiiu at- Im:
setellas erat quidera lapis et tahula, in qua tahula que aiireatum multis votis argenteis binc inde
,

eraut sculpta; littera;, continentias iulrascriptae : vi- pendentihus, per totura fere oppidnm su.tmna cura
reverentia comitantibus Religiosis M.igistratu
delicet. SanctiMartyres Secundus, Agapitus, et Ju- , , ,

stina Virgo, sub Maximiano Imperatore passi. Se- Militia, et reliquo Populo . solenniter defertur. In

cuin sijnojjsi cundus captus fuit in civitate Jiilue, in doino Eudo- reditu vero processionis, dicta Universitas quotan- titil Hancti a
t'r.1 tiire tt
Marlijnt, xia3 deductusque fuit Spolelum et ponitur in pati- nis candelarum et cereorum lihras deeem offort. In
:
Maqlstratu
loco ubi fiierunt repertic dicta; Reliquia;, in dicto
hulo, deiude a Diouysio Vicario pectinihus flagella- annuo cetisu
Monte-veteri, extat hndie ecclesiuncula dicata D. honorantur:
tur, quia sacrificare Deo Herculi rcnuit. Qui oravit.
Seciindo
. ,

ACTA SANCTOKUM.
Sixundo, quse est titulus Beneficii simplicis, p.^r- Elhxc quidem primumcesseriut ecclesix CatliedralisCa-
pctuam icsidentiani non rcfiuireiitis. Accedit ad nonic<s, a Prwre i>uo S. Ubaldo,nt'cdum Episcnpo sub ,

S. Secuiidi venfrationem, quod ubi priinum novus


. annnm Mt:x ad Ri-ynlarem vilx conmninis formam ad-
Ppifctor pervenit ad terram lianc Pergulic, ex aiiti- (luriis.Cnm nutem alia nova Calhedralis, .mb nomini-
]uaconsuetudine('tst.itutn, tfneturvisitaivReliqui;is ^HA' SS. Mariani Qii Acohi, annoyiiiw^haberctHr per-
S. Secundi, comitantibus Magistratu et multis civi- fccla, el ex veteri in novam Iran.sferenda essent San-

biis;et otrerre cereos et florerium unuin monetaj ve- ctorum corpora ; t.icut divinilus factum est, ut corpns

teris ad nnnimum,antequara juret se fideliier opcram S. Ubaldi Epihcopi exlra urbem efferretur, sursum in imhque
post
prx*.vtituturum, in suo niunerc rite legitimeque fun- montem ad locum nunc ipsi proprium ; sic etinm fa- iinum alte-
gundo. Kadem habemuH confirimta per Jipislolam ctum videtur, oHo qnor.nmque modo nt SS. Secundi- rnmvc Trans- ,

lationem
ipWMtiel GuOerntiiorts D. Jounuis Fran-
i*trijntiini, ni et Afiabii Reliqnix deorsnm velierentur ad S. Se-
cisci Lelii, scriptam ad prnlaudiUnm P. Dominicum cuiiili Reyularrm item eccle!>iam ; unde contigcrit ut
eapila vero
Frederici, Prryul.x die xxvni Marlii anni mdclxxx- communi cum S. Secundo cuiii: deinceps honorarentur
qtnitannit
ostenduntur VHi, ijuatti epit^lolam aniotjrapliam asservo : e.t ex e.a die X Maji, sicut ibi inlir Pr.vlC'-nii.Hsos est diclum.
eiinm nobis lonstat, dictum caput S. Secuiidi solum 14 IIoc tamen non obstatite, fictum essii potutl, iit
caput cum
processionaliier cii cumferri ; alia autem dno capita ,
capita cum polioribns ossibus , cumqne corpore alicujus rssibus S.
pr;vdict<v proceshionts lempore , conspicienda prxberi S. JustiniB. V Idus Junii ealenus culta^, delnla fue Jnstintv Per-
aprrta crale : cujus ghin/fue claves habeanlnr; tres in rint ad cxlimos Euyubinx dimceseos fines; ubi, prse ijutam'

poWslale Priortm Univcrsitulis Perf/tUame , dme noiiiinibus Secundini nfqttc Agabii. placverint nomina
penes Paires Augnsliuianos servari f^olil-r: qnoruin Seciindi et Agapiti, tamquam ftimosiorum vulgo Mar-
Pelitjiosorum tn dirlo loio anliqutlas hinc melius illu- lyrum, itaqnc crcditns prtor sit passu^ die x Maji ,

strotnr qunm ex Alphabelo Auiju.^ttniutio Jlcrrera:,


, posterior vero ca^ptas commtini cmn S. Justina cultu
qui illius ConvenlHs mrmorinm unUam potuil invrnire honorari die ix Jiinii : pnv qua deinde Pergulanis
antt' annum mcixlxxwmi. .sacJUJn islum ihesaurnm nactis, piacult assuinere pri-
B 13 Quod nunc allinel ad conlruversiam, inler trcs mam mensis Dominicum, qiiia ipsis Kalendis passtis
5 Hecutidi
HeWni\w til> cirilttles . proposilam in Comnientano pnevio Ilen- credilur prope .'Imeriam Sancfus secundus que.m ;

dentur Amc- schenlnno: puio rein stc fos.se definiri, ut, Americn.si- Euytibini ei Peryuiani simnl qnidem sibi vinduunt ,
rta abtatx
bus, nti/los nnuc amplins Reliquias S. Secundi osten- simul tamen hnbere, saltem lotum, non possunl. Ilabe-
dere vnlentibns, ablatx illx fncrinl, post compositam is- bunt atitemsuum sinyuli tolum, si allerum Romanum,
lic Uiius Lrgendam, adhnc pra-sentis
in qun ejus ut allt.rum Afrum crcdere velint ; an autcm alierutrius ,
Egubiam,
fiebat menlio ; tratluclicque ad snburbanam Euqubio vel eiiam aitcujus terlH stt brachium, qtiod Patrc:iSer-
ecciesiom Canonico: uni Reiiulnrium eodem forte Irm- ; vitde habent in sua Sacristia f^ilerbii; argcnlo iiiclu-
pore, quoI'Jufjtihium allala sunt SS. Marianiet Jactibi, sum, ncqueo divinare.
SccnndinieLAgalni. Martyriini Cirtliensiuin. cvrpora.

DE SANCTIS MARTYRIBUS

CRESCENTIANO YEL CRESCENTINO,


.ILSTINO, GUICCIVIANO, VIRIANO, ORPIIim
KXUPERANTIO, 13ENEDICT0, EUTROPIO, AC FORTUNATO,
TIFERNI ET URBINI IN ITALIA.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
DeAclis, traiislalionibus, ol ciillii.

vas insignes Ecclesias S. Crescentianus , ut Patrono Urbinate, et aKegat monnraenta eccles.


siii) mocLij-
Pationus, complectitur ; .scilicet Titeriienseiu, Urbin. Jacobillus de eodcm acturus, ante oninia cital in ciim Sociorum
memoria

S.
Dl i/iia-

ju.vUt
civitas vulgo Ciita.
qnam etiam martyrtum
CrescenHa- qunin diuiurna corpori.s sui requie honoravit ; atque
di Castello,

susttnuit
dtiitnr,

, ct
tesHmonium, Lcctionarium antiquum MS in Eccles.
Tipborui. Sed illud
islo
haclenu.<t nusquam inveniitir ntsi
nomine JncobiUiis intciligat, libellnm MS. qiii
,

njjui!u.\ hoc llrbtnateni. cui depostttm cjus tandem coticessiim fuit, apud D. Fianciscum lynaiinm Lnzzari ibidem repe-
rfiC,
ettibi l:re Crescentinu.s vccatnr. Prior Ecrlcsia So~ riiur, sub hujnsiwjdi titulo Sancrnriim et Beatorum
;

ciorum memoriatn insupcr rettnet ; in cujus veteri Ku- civinm Tipbernatiuin Vitee, a NicoUio Mauasseo
lendario Fr. Jnyelus de Cominlms, in Floribns eccle- Tifernate, Cathedralis ecclesi;e Canonico, in hanc
si.v islius Iialice editis anno 1()27, et Jacobiihts inter formam ac senem redactae atque descriptaj.
San"Jos ac Beatos Umbrtie
ad , legertint lixc verba 2 Accepi sane, curnnfe D. Florido feccellari ihi-
Kalendas Junii: SS. Crescentiani, Justini et alio- dem Canonico, etfincnte prouticto Domino Lazzari qanrum ta-
, he-
ruiii Marlyrum. Omnes autem sic nominabantur m' men non ttu-
rede Canonici Manassei, Vitain S. Crescentiani , niiiienint
Collecta, ad Missam et divinum Olficium recitari 6o- prout habebatur, distinctom in
ibi se.i Lectiones: quas Acla.
/:f(i ; l)a qu;esuiiins omniputens Deus, ut qui Sancto- inteUigo eliam impressns fuisse, et Tiferni usurpatas,
rum tuorum Crescentiaui. Justiui, Griccivtani, Vi- priusqnam Ronne approbarenlnr nlix, haud paulo suc-
riani, Orpbiti. Exuperantii. iienedicti, Entr^pii , ciiictiores; quassimililer accepi, impressas lypis Came-
atque fortunati solennia coliraus, etiam virtutes raltbus ojtno jiuixiv. Interim neque lu Lectionibus
imitemur. Ferrariu.-^, in stio Calalogo Sanctorum Ita- tam antiquis quam
prxdictis, novis, tieqne in aliis Ur-
lix, de solo agit S. Crescentmo Martyre Tiferni , bino transmissis, de quibus infra, verbum uUum habe-
tur
,

DIE PRIM A JlINn.


57
A !ur deSociis; ncdum quod ilU xim imsi, ut JacohiHns jam antc fcstivum, ad cnvcndam fcslorum tnuUiplica- D
ntdum ut pas' iiil X Septenibris, aul qnod tnli ilie islic colnutur. ^'o^
sorum IH tioncm. De ipso intcrim Mainardo hoc obitcr dixcnm, quo die nn.
Um cr.jO Socias Mnrtym dicere, sed cultus ueque ta- l;i(iO rele.-
Sept. ; piiim istum lalmem conpcn.^iatum ei divinttus videri
men comjuemnratido separare, quos coujuncum a Ti^ vata ossa.
cum titulo beatitnlis apud
qunndo corpu* ipsius,
posteroSf
fernat,hus recoU sohios, ex Col/ecta ffriFmissa,
jhttet
tamquiim Bcali, sub nltari coUocntum fuit, anno mcgcc-
Conjungcndi autem cultus causa snfficiens fuit, quul
a xcix, 11 Kal. Jtinii, prout ad hunc diem intcr Pr.v-
lempore. cujus nuUa e<tl<ibui memona siniul ontue-i
, Irrmissos docui. Porro non soUim Tiferni tUque Ur-
fuennt unum m locum conditt
Ciitlus Eu-
; foriassis a S. Flondo, bim ecclcsiam habel hic dc qno pra-cipue ngimus San- Svbii.
S. Greijorii Maijni contemporaneo, Tifeinaiinm E}>i-
ciiis ; scd cliam in tcrrtlorio Eugubino ,
qucmadmodum
scopo ei Patronn ; cui cnin S. Amantio,
Presbtifero affirmal Jacubillus ; addens. cum ibi, ^qnc ac Ihhini,
suo, cumdem lacum frenqucntnxw pUtrimuni dicitur. Crcscentinuin vocari,
Ibidem omnc^ illi, cum ipso S. Florido, Tcquievenuit,
'5 In Idco qui dicitur Saddi, cxlra Tifcrni urhem
Ex iHts (ratis-
lcste JacoUilo, q-jout] iisqiie Petnis Tifenieiisis Epi-
lati aUqui Snnctiim mnctalum a camifinhis, humaiumqne a Fi- I/ieus Startyrli
101-2 in
sc^.pus, ecclesiam suam Catiicrlralem, S. L.iureulio Saidorum
nii. delibus, /Jcta dicunt, et constons tradiiio leiict ; ncc de-
civitateiii, anto nuncupat.im, in noniine S. Floridi restaumn- dtctus;
sunt qui puteni Saddos pro Sanctis(/(W. Erat autem
diiii curavit ;
in eumque iiitulit tuiu ipsiiis Sanrti locus ille, juxta Angeliim ct JncobJUnm, tunc solita'
Eiusc 'pi curpus, tuni etiain alioruin Saiictfirum rius; nunc aulem parochiam hahet, ('u;HA-ecclesia (in-
quatuor, Gricoiviani scilirHi, Viriaui, Orphiti, et qnit Angelus et ex co Jncohilbis) antiqua satis est,
Exupenintii, aliisinipso L.co rolictis itbicos ndttiic,
; et tribus disliiicta navibiis. Sub cjus altpra medie-
exccpto S. Crescentiano maiiere crediderim cum de
, tatc eflossa huinus, cryptiim ?eu subtcrraiieam ec-
ipaonim alio facla Iranslatione nihil leijalnr Fr. An Glesinlain pandit, per {^iMdus utrimque ptisitos ad-
ijelus Conti CappncinuSy qui sub lituto Speciosorum eundam; et hobentem aUaria duo, supra quorum
Florum (Flori Vaghi) .m. 1627 edidn Viins Sonclo^ unum, ipsa in calce inuruin tegente, depicia visitnr
rum ac Bcaloruia Tifcmatium priorem Tmnslatio- , imago Sancti. in specie juvenis cataphracti. et eqiio
nem factam fuissc scnbit sith annum mmi fuissei crgo E
; insidentis, atque Draconom lancea configeiitis: est-
(ftl pars gater^
Pelrus iste hnujo lempnre Episcopus, siquidem Ugliet- que piclura illa per quam vetus. In altari vero su- ad cajiitis do-
lus enm vixisse ait, anno mxlviii, et qua-dnm bona de- perioris ecclesiaeprimario, qucd Illustriss, 0. Juliiis lorfs lcvandot

disse Cunonicis S. Ilnrtdi. ulilts:


Vitellii, tunc ipsius aedis Prffipositiis (Praeposiiura
y J\'lio, hiijus nominis secundo , Hermnunus siic- enim est, a Calhedrali dcpendens) postea patria?
et anno 10G8
lyjf S. Crc-
ccssit ,
qui nnno M[,x S. Floridi
Canonicam divisisse suae dignissinius Eijiscnpus, extrui iVcit iu capitc
sventlanus lcgiiur, admissis forlassis in partem J^r.fbendarHm media} navis, sumptu suo ullra duas laterales pio-
Urbmum- Iiegulanbu6, Ji ermannnm autrm seciitus est Folciis: tensae anno mdxxiv in alt;iri, im|uain priinario
;

qui Mainardo Episcopo Urbinali cominodilatem prx- servatur inter alias Heliquias niagua pars gMlese,
buit auferendi Irajtsferendique corpus S. (^rescentiani qua Sanctum usum csse, popularis, neque
fides est
anuo Mi.xvin. capite dumtaxat Tifeniatibus relictn: inutilis: imposita enim capitibus cephalalgia labo-
cujus pars noii exigua, Paulo Papa V Ecclesiam i'e- rantium dolores sedat; quemadmodum p;iucis ab-
geiile, in civitateiii Castelli nun mediucri ponipa hinc annis expertus est liomo etiamnum. id est anno
luit iinportata, ubi valde honorifice in Cathedrali MDcxxvii, annos tres supra octoginta
vivens, et
ccclesiu custuditur , uli m fnic Ttfcrnensis MS. Le- natus. Qui insuper refert, ex suis majoribus auJi-
ijUur : JJoc vero MS. {nisi snla postrema vcrba Ma- visse, quod ubi nunc est pr^ememoratum alfare, ibi
uassei ndditamenlum sinl) oportet compositum fiiisse olim fuerit vepretuui, supra qiiod luminaria aliqua
udiiiodum recenler : siquidem Paulus V, anno mucv nocturnishoris sulebant videri; et hjruni iiidicio in-
creaius, vixil usque ad mdcxxi : eamdemque novilatcm ventas Relii|uias essc, qua^ in urbem illat^e totain
indirat cidlior ac verbosior pltrusis : quapropter, omni- suavi.ssimu odore iniplevcrunt. Jlis lccUs, pin me in-
hits consideratis, antiquiorem sincerioremque multo cessit cupido, vidcndi fonham illuis ferri, quod Snncti
le.ctuvi MS. Urbinute: quod fortassis
haberi censeo in Galeam plebs appdial. Hujus desiderii compoiem me
Tiferno ailutUTn Mninardo, ac deinde dxwbus uUi-
sit a beniijne fccil Eccle.^ia: Tifernatis Canoniciis, D. Flo-
mis punclis successive auclum, qutbiis continclur pri- ridus Uccellarins, missa deltnentione, ex qua coijnovi
vium translaUo, deinde clevalio sacii corporis. Urbi- Uinatam esse laminam pedum Tiferneusinm fere dno-
c natiuin igitur MS. placet prnferre Tifcruensi , qunm- rum, vix tnmen dimtdium pedcm latam uspium, arro-
itndccliam vis cxistimem eiiam islius primum fonlcm non multo satn autem uudcque ; qnalis etiam est alia, prioris
danlur accep-
nnliquiorem esse xtate Muiuurdi, atque e.t tradiUoni- quarlam fere pnriein a^quans : sed neutrn quidquam
ta Actas
hus scu picturis contposilum paulo anle medielatcm sc- hnbct undc jndicnri alterntra possit pars galex fuisse,
cuU XI. Accepi autem ipsiim Jioma, a D. Jouune Bi- seu Romame scu Barbnrx.
sttuja, Archivti BasiUcx Faticanai Prsfcclo ; jarla C Eadcm iu ecclcsia servari ait Augclus, duplicis itcm crux
ccyraphuni aulcm auUicutirnm qnod sum- ille posstdct, Crucis signum, quod pra-dicaiido ad populummani- antiqua;
ptum ex Codicibus tnni anliquis quum modernis Ar- bus pr«lerrc solebat Sanctus, e simplici iigno, digi-
cliiepiscopnlus Urbinatis, fidem faciente JEiiea Paduano to uuo latius, palmo longum, cujus etiam longitudi-
I. V. D, Reverendissimi Domim Archiepiscopi Vica- nis et latitudinis ferine est manubrium; trunsversa
rio Generali; et atteslanlibus eidem Jo. Franctfco vero pars una, digitorum quatuor; altera parte, cui
Rola, Canoniro ntque Vicario Cnpituli, Lelioqite Fi- titulus aptari possit, .suluni digitis tribus cx^*;mte.
dcli, Curia: ArchwpiscopuUs CauccUario, sub (/« xxvii Hiuc Crux, inquit ilic. nna sui parte operta est
Februarii mulxxiii. lamella quadam, qua;videtur ?enea certisquc sculp-
4 Diem translati Corporis, scilicet xviii Decem- turis iKjtatur; et usque hodie servatur intra capsu-
bris, annue fesnvum haberi Urbinalibus , scribii Fer- lain, beue inauratum. una cum parte cranii, in ec-
Sancli fuisse
atjUur ibi rnrius, in Colalogo Genemli, his verbis; Urbini in, clesia Saddorum supra alture dextiae navis, et cum
multa devotione monstratur populo siinul cum sa-
Trdtislalio
Itiilia Translatio S. Crescentini Martyris, urbis Tu-
18 Dec.
tQiavis. Eocerte die, anno mccclx, ab Episcopo Fran- cris Reiiquiis. Lando dcvolionem piumqne usnm ; et
cisco, sncra Ossa
requisita et mvenia, docent
fuisse Crucis signiim, a quocumque vei qunndocumque illuc
qux damus Acta ; eunidcm tamcn diem aniiivcrsarium aUalim, ivipins sitqui venerari rccuset. Sed quod ip-

fuisse Tran&lationis a Mainurdo fnctx, non hubco itnde sum lavi a.Uiquum atque prn-lendttur, vertor ut
stt

a(Jirmem, nisicrebra in lioc opere exempla, quibus do- credt prudenter possit. f/occertum; non solitos primis

ceinu.r simiUbus actibus sxpius electum diem eumUem, istis secutis fidei Chrislianx jtrssoones ; Ucet intrepide

Junu T. I 8 ac
'

ACTA s. cresc::ntini martyhis.


ac citra dissimulationcm pr.rdicarenl Chri&tum, eum- D
que Cfucifixum; Crucis ipsius e/jiyieTU jnnfrrre ma-
nibiis in (onspeitn Genlitium : t]ua de ic jdnra Irijere

qui vnlrt. legnl in Pnralipnmenis nd meiim Ctmatnm


ChronitoliislQrium de Romanis Ponttficibus Dissert.
49 7iiim. IK. fjubuerit illam in privato usu Sanctus;
vel ctiam ipsius Ecclexne doiiaverit abquis din post;
antiiiuUatem tamen haud pnrvam snpit manubrium ipsi

adhxrens, ea furma qua Grarunicas passim ejpressus


videmns, non ilem Latinas: idcoque operae preiium
ccnsui tolam quanta esl spectohdum in priori calhihma
exhibcre; sicui Hlam delincatum accepi a Canouico
Uccellfir'o, licel absque cipressione cxlalurx pra^fatx,
qma hnic formandae deeral tnii in loco pictor, uecdebe-
hat aliunde accersirt, cum eruditionis nihil haberi iiiile

possil.

1 Ut utcst, dignior illa est religiosc servnri, i/uam "^''" ''ero

ossii quaednm, ejus {'it fcrtur) Draconis, ouem Sanrtus 1"'f"^^^^-


, ,.,
ad iiberanios I
, ™, ... _,., sa dravoms
ifernales occiderit, prope Tiberiin, eo ut fcriur n
loco, (ubi scribit Aiujclus) quo nunc consistil: ecclosia '^ancto oc-
'"''"
Comniendariic Melitensis, dicto Regnaldello, ad
unum sdopi jactuni distaiite a miAinibus; ubi in
ecclesia conspiciunlur pendentes ex muro scapulie
geniinae, quarum nna quatuor palmos lonya sit, E
larga duos et totidpm digitns; altera, paulo minor
tempore exesa utraque ; alia vero ossa, etiam prie-
grandia, nionstrantur crjpta ejus; quam dixi,
iti

Saddorum ecclesia; tamquum ejusdem Draconis.


Leijiintur ergo qu3S ad S.
\ Genrgii Acta xxiii AprJis
§. 3 disserui de drncone, pe-
dibus vel equo S. Georgii
sub^iferni solito; deque mullis
draconihus et serpcntibus, qui
passim occisi vel pulsi lcgtin-
tur a Sanctis, tocum alujucm
ad fidem inihi prsedienndiim
ingressis : quos alios non esse
censeo quam idololatruim de-
bellatam, et dsimonem vcteri
'li;, post,ess\one Ossa depulsnm.
illa, tamen ossa svnl, et
{si

non saxa in ossium furmnm


naturaliter concreta , qualia
sunt qux. passim gigantum
ossa creduntiir) ossa ; inguam^

illa {sicut (x delineatione mihi


viissn, ct hic expressa appa-
fl,'''*' ret) si ad invicem conjungan- F
I

I
fjjljvj'
'"'. pi'rfeclum integrx unius
costm arciim constifuunl, cui
sublemn pedum Tifcrnensium qux pottvs
acnla una cum unius pedis in elcftknnth
novem uncias divisi mensu- viilcri flr-
bvnut.
ra, nulicat, ipsam preetensam
costam diviidium pedem la-
lam, et plus quam septem
longam fiiisse. Unde si de
mensura animalis, quod lulcs

f costas habucril, fiut ecslimatio,


elcphantis, et quidem valde
proceri costa haic judicuri pos-
set, Klcphautos aniem pcr-

9 egrr
vulit
udvcctos
Jtatia ;
s:epe
druiones,
habuit ct
qno-
rum latera costis instructa
luerint, credo nnmquam. In
hoc enim cum serpenlibus con-
veuiunt dracones, quotquol ah
AUrovando, eornm historinr.i undscumque scrulnto,
descnbuntur; quod continu-i una per tolum corpus spina
procurrant, iiun contracta laxataque celerrimo jaclu vi-
brantur eo quo feslinant, ita ut voiare videantur: quam-
qunm
DIE PRIMA JUNII. 59
quam ct alati invenui ciicuntui. liicmjuditium de Deos duplicati
csto supplicii pifiua coli ao vencrari co- D
scopulis, qnas elepltas Hnilas quantas Angelm scnbit geret. Tunc semper invidns, "^ "*
igitur diaboliis, bonis
habuisse poluit; non ilem draconcs, qui scapulis ca- fyraunicam ipsius Flavi rabiem adversum Crescen- «J)",'» cArjj(i
rent. tinum concitavit; etenim ne Christi nonien populo profeims,
praedicaret. ssevissiraus ille tyrannus ei accrrime
minatus interdixit, At vero Spiritu Sancto plenus
ACTA Crescentiniis.tamqnam lucerna ardens, qiise ab-
io; MSS. Uiblnatis Ecclesur. scondi suli modio neqiiit, valiilius cujpit pra^dioarc
JesniiiChristum. per Prophetas nuntiafum pro ge-
CrescniHniis, l emiiore Diocletiani Iinperatoris, sieviente aileo nere huiuano de Virgine nasci atque eos qui in
suf> Diocletta- in Cliristianos persecutione, ut etiam inauditacausa euiii croderent, baptisniique gratiaui in ejus nomi-
ubique locorum accerbi^sinie ex eilito Iniperatoris ne susciperent, orauiuui prinii hominis pet*c:itoriim
in eos animadverteretur; Crescentinus, Palronus lahem delere posso. Quani ob reni ira iicrcitus cru-
noster. vir pietate, relij.'ione, magnitudineque anirai delis, lyrannus, Crescentiuum in fiirumadduci jussit,
ciarus, nobilibus Chri^tianisque parentibus ortus, eiquc iraperavit, ut sunplex Deos suos ador:iret. ,

/> . .. ,^, , .
el var c lor-
Romanns patria, profe,«sione autein Miles, niortuis
,

Cui audacter respondens ( resccntinus dixit, Dcos ,„,


parenfibus suis, cum adliuc adolescens oninia fere tuos non adoro vana elenini, cajca et siida sunt
;

sua bona in Christi pauperes erogasset, ab Urbe idola, atque opera nianuum homiiiiim. Tunc tyran-
postea s;t:vienfc persccutione fuit cxpulsus. luiitafus nus igneiii ingenteni jussit .iccendi, lieatuinque
autem Evanyelium illud. Dum vos persetuui fuerunt Crcsccntinuin in medias fl;iiiiiiias projici Quud ouni
Jjoma Tt- iii una civifate fugitc in aliam, in Hctruriam se factum fnisset, et ipse Deo gratias agens, ilhcsiis
/cnuim fu<jil. contulit; constititque agro Tiplier-
ad Tiberim in perui&neret ; ssevissiraus ille lyrannus, lurore cor-
nati. lUi cuni audisset draconem quenidam teterri- reptus, hcatissimum Chri.^ti Martyrem pluriinis pa'-
muni atque immanem Tiphernum siepe numero cir- nis cruciatum mandavit interfici, ejusque rorpu
H
cuire; qui iion sohini cominiis bruta honiiiiesque bumatura relinqiii.
crudeliter vorabat, veruni etiam longe plures halitu 4 ItaqueSacellites ciunvestimentissuiscxeuntes,
., ,., ,. .. , ruptatur ad
suo pestilenti ac venenuso inficiens cominus neca- maiiibus ac pedibus ligatis nuiloque corjiorc ,
per ,„J,,„| i,,.,.,;,.

bat ; iegre ferens Vir sanctus, precibus cum lacry- terrara adeo immaniter fraxerunt , ut .sacro hjiis cii:

mis ad Deum optimum maxiraum fusis, diviiio sanguine inter trahendum lapides permulti fiierint
uhi fffifendn numine admoncnte,percepit, civitatem illam antiqui crucntati; idqne taindin quaindiii ad prajfinitum sibi
drniiDiem
serpentis diaboli fraudibiis deceptam, vana et muta lucum pcrvencrunt : ubique pluriinis variisquc cru-
grauaii
idola colere; ex quo tam dira pestis ab ilio dracime ciatibus afi^ectiis, seinperque in confessiono Christia-
aiiilinis,
(Deo ipso permittente) fuerit concitata qui si, re- ; nae fidci conslantissime permanens; tandem capita capUc pUxi
'"'"/'"*
ject oidoloruni cultu, ad Dcum vivnni et verum con- obtruncatus martyrii palniam Beatissiniiis Maiiyr
iugerent, ab ejus misericordia, Cresccntino ipso est adeptus; ejusque anima sanctissima in a'teriia<
intercedente, liberari niererentur. felicitalis gloria, cum canticis hymnisque augelicis
2 Quamobrem,vir Deisanctus ac MilesCrescenti- est duii!.fa, glorioso corpore inhumato rclicto. Qiiod
uus, Dei verbum con,staiiti mellifluaque oratione videiiles Christiani , illud clam cullegerunt , et ho-
eiiiiidfin tn-
ferficil. ccepit priedicare ; credentibusquo illis, atque sacro- norifice sepelicrunt in loco qui dicitur Saddi; uhi in

sancfi bapfismi gratiam suscipientibiis ; ipse, in Deo ejus honorem constructum extat templuin iii ((uo ;

omnem collocans fiduciain, Cbristi signaculo insi- ob lanti Martyris menioriam sanctus Fluridus et ,
honorilice
.sepelUiir:
gnitus, adversus iramaiiem illain bestiam forti ac sanctus Adauiantius Cunfessores summa Pielate ,

magno animo pcrrexit ; lanceaqiie arrepta, divino ac Ueligione; diu postea sunt commorati, dieinquc
sutfultus prjesidio, non sine niagiia omnium admira- suuin obierunt ibideraque eoruni Curpura sunt, se-
tione, draconem illum iiitereiiiit: ob ciijus rei tani pulta. Passus est Beatus Crescentiuus impe-
autciii

pra;clarie gesta' admirationem, fidelium atque cre- raiite Diucletinno, Kalendis Junii, aniiu Duiiiiiii du-
soliCariam
iOidein vi- deutiura nuraerus in dies magis magisque augeba- centcsimo ootnagesimo septimo.
faiii nistitml.
tur. Huinana tamen gloria minime ob eam cau^.im 5 Cujus Corpus in dicta ecclesia rcquievit utque F
est elalus Crescentinus inio Deo oniniutn opifici
; ad teiripora Henrici Quarti Iinperatoris, Ilenrici ter- uiide iiisnn
tii Imperatoris filii. Cum enim
immortales referens gratias, equo niilitaribiisqiie Tipherni Fulco, vir jurinisfu
FiilcoTiis Epi-
arniis, qu:e sola sibi Roma discedens reliqua fece- nobilissimus, caritate ac virtutuin oraniuin generc
•'Copi,

rat, ittdem in panperes erogatis, in cellulam quam- abundans, Episcopus esset ; contigit ut Main:irdus,
dam prope Tipliernura. quam suis manibus ipse vir illustris, onini gratia et saiicfitate plenus, Urbi-
construxerat, scse abdidit; ibique jejuniis, orationi- natis Ecclesite Episcopus, cuni ipso Fulcone coiique-

hus, sanctissimisque ojieribus vacans, totiis in Deo rerctur.quud Urbinafiuiu cui prseerat ecdesia San-
el iniiaciili:,
erat; nihilque aliud dio noctuque aut cogitabat aut ctoruiu careret reliquiis. Quod cuin audi.sset Fulco,
rlarcsc^l. servum
Confluebat vero ad viriim hunc undecuin- ipsunique Mainardum fidelissimuin Christi
agebat.
que oanctissimum, populorum multitudo niultis esse cognu.sceret ob cjus pietafem ac religionem
; ,

ex partibus frequens: quos ille tum pra^dicationis- beatissiini Crescentini Martyris Curpus ei promisil.
Quare gaudio exultans Maiiiardus clam vucatis
Cliristi pabulo reticiebat, tum etiara, si quos lan
,

guentes, paralyticos, debiles, aridos. csecos, mutos Abbatihiis, Monachis Sacerdutibus, ac religiosis ,

laicali indutus vestimento veraci Fulconis


surdos, aliove quopiam morbo affectos comperisset viris ,
,

u pristinam perfectamque sanitatem summi Dei vir' promissiuiie fretus, illuc cum hi-« omnibus se con-
tulit, iibi S. Crescentini Martyris Corpus
jiicebat:
tute revocabat.
fuiu aiiiaiu
3 Cura autcra fama tanti viri longe lateque per- atque cura psalmis, hymnis. ac plurimu thnre,
Mainnrdiit
quanla odoris
'ontm l'r£- crebuissct, ad Ronianuni Imperatorem qnoque per- dc loco in quo jacebat extraxit. Ep. Vrbin.
fnfo flavo suavitas quantaque dulcedo , sancto illo Corpore
venit; esse viiielicet in Hotruria Christianos horai- ,

Cuin autera
nes, cives Romanos, qui Romanosdeos detestantes, defosso, eos qui ibi aderant replevit !

Episcopus cura Clero et Popiilo Urbi-


Nazareni crucifixi doctrinam cultumque amplexa- Mainardus ,

ad Urhiuatem
rentur, enixeque docerent. Quare commotus Impe- nate, thesaurum illum tam pretiosum
Ecclesiam summa cum vcneratione deferrct; exciin-
rator, Flavo, tunc teiiiporis Hetruriae Pra;fecto ac fnalra in

Tipherni commorauti, edixit, ut curaret, nequis tes Tipliernates , magna cum armatoruni hominum svcit/is eutii

manu, eos persequebantur, ut illud Corpus eis au- Tifcrnalibus,


Cliristianum nomen nominaret, sed Romanorum
ferrent
,

«0 ACTA SAI^CTORUM.
fiirreut. Divina auteni providentia, quae iu sua dis- sioQo, die xvm
mensis Decembris cum refri-
vero ,

[tositione non fallilur nec voluit Urbinates tanto


,
gescente hominum apud nonnullos dubium
religione
leneficio fraudari ; statim auxilium prj?buit, Nam esset, an Divi Crescentini corpus in eacrypta repe-
(lum Mainardus supplt^x oraret Dema » ut se cura riretur; Franciscus Episcopus Urbiuas, divino pri- Irbinalium
universo populo ab illis persecutoribus Iiberaret, mum nutu, deinde Canfnicorura consensu, aliorum- Patronus.
('orpusque sanctl Martyris illajsura servaret can- que Pra.'Iatorum ac Clericorum \oIuntate, ipsura
(iida eos adco obtuxit nuliccula, ut ah hostibus illis Corpus denuo perquisitum invenit; sublatoque ex
num(]uam ajiiypici potueriiit. Quamobrem Mainar- ]i(<minum animis increduiitati.s errore , et anliqua
(lus ciim cudUi suu iriefilumls saiictissiiijum illud religione revocata, supernae bonitatis imraensitas
Corpus summo cum gaudio ad Urbinatem Kccle- plurima alia edidit miracula. Pie quoque credendum
siani traustulit, anno Domini millesimo sexagesinio cst, ncn nostris quidem meritis, sed ipsius sancti
octavo. Martyris orationibus, preoibusque gloriosis, ita fe-

6 Tunc Mainardus Episropus tcraplum miro or- lici rcTum stalu civitatem hauc nustrani Urbinura
Exhinc cl-i- dine ac operc fabrii;ari iiistiluit, in quo sanctissi- tamdiu perdurare , ut nulla sit ex tinitimis hisce
rrt virtjatlix
iimra Corpus maxima cum luude, lionoi'e, et
illiid civitatibus, tiu« hac in re buic nostrie aliqua ex
SancUis,
gloria collocavit, in (T)'pta, qu8D eat ab (Jccidentali parte sit coraparauda. Oremus ergo Deura oranipo-

parte, ubi praibet bcnoHria poacentibus. quotcieci tentem maximum, ut S. Crescentini Martyris Pa-
illumiimli, leprosi rauiulati, jiaralytici sanati sunt I troni nostri intercesstunibus coiiservet suos Praesu-
Cljus miracula ncque etiain nosiris tenipuribus de- lcs defendat Clericos, tue.itur P<ipulum , atque
,

ficiunt. Traditum quoque eat a mnjoribus nostris ,


Urbemislam ab omiii lioste, periculo, fame, ac tem-
quotiescuniqiif Urbinates adversus Iiostes suns bea- peslatc; ut Populus ad eum veniens , per ipsum
ti.ssimi Mfirtyris Cre.scfutini udvi-cati Vexillo nsi Deum laiulet , et suis meritis vivat cum eo, qui
fueruat, .'empervictonasmirificascousecutos fuisse. cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat , in se-
Aniiu veio Domini millesimo trecentesimo sexage- cula seculorum. Amen.

DE SANCTIS MAlVrYRIBUS

PAMPIIILO PRESBYTERO,
VALENTE DIACONO ET PAULO,
C^SARKfi IN PAL^STINA.

COMMENTARIUS PR^VIUS
Dc variis diebus cullus, el Aclis ab Eust;bio Caisarcensi edilis.

-otUenix Romani Martijrvhgii Uibnlx, posl sutum uotniuant : ciii reformati, quod dixi, Marlyroh-
AN\'o rcf.vm.
iiomen S. Jiiveiitii Mjirtjris , cui [uipote gii Curulores atljiinxerunl Valeiitem et Pauliim; hos plerique

Hi
'"f''
refentntur
Uimiaj passo) pyimi toci pr^rogativa ilelcre- euiiu ex uiitiecim murnjni Sociis solos prxlerterunl,
10 Felxr.
Jmtur , rrliiiuarum huic liwi iitlscriiitorum cuiu fl(/ XVI Felintarii septeiii eorum rctutisseut; EliAm
Siimtoruni scrtem sic jiroscgttitur, Caesareiy iu Pa- sciheet, .lereiuiain, Esaiam, Saiuuelem, et Danielem;
lii-sLina, B. Painpbili, Presbyteri et Muilyris, viri Piirplivriuni, Uem a/tjiie Seleucum ; od dicm ve.ro
lirlafus hi
ailiuii'aii(lic sauctitatis et ductriua', atque iii paupe- XVII cjiaiiem mciijis Tlieodulum ac Juliauuni; nuUa
ho(tirrno
Jtomano Pam- res inuailici ; iiui ol) Christi fidem, iii persecutione apparenle hujtis divisionis causa. Etenim ex eorum
plillus, cum Giilerii Ma,\iuiiani, priino sub Urbaiio Pra^side cru- Actis consiat, eodein omiies die xvi
mensis Peritii,
7 soclls.
ciatus , deiudo sub b'iriniliano iteruiu revocatus ad boc est secundum Romanos ante diem xiv Kalendas
pocnas , una cum aliis martjrium cousuiuuiavit. Marlias, id est xvi Februarii, ad tribuiiai atlduclos
Passi sunt etiiiin tiiuc Valeiis Diacouus et Piiulus, utiimoqiie affectos siipplicio /iiisse, Ideo Grxci, in suis
aliique noveiu, quoruiu Uiemoria aliis diebus cele- Meniris et Sgnti.canis omtiibus s.mul omnes
, lali die
bratur. Bnronius, in suts ud huiic dicin Notis, intii- referunl; nti et Gnecos secutus Galfsiniiis ; licet, Ld-
cat, guod tle Piiuiplulo otjuiit Usittirdus, ,-Jtio, iic linisdeiitde upiare se votens , ilerum retuleril liodie
ccteri Littinonun, post tiuos nuineruHdiis, tjui piiiuus Painpbiluiu, sed sotmn, cum amjAo eloijio; qiicmatlma-
pi.K altts a Barouio nppetlulur Beda, snpposttitius est, duin (inrct eumttem Pamphilum ileruin stbt comine-
et fere collcctus ex yJitoue : nam verns Beda ttoc die moraiiduin censuerunt in Meuxis , die v Nuvembris,
vacat otntii Sancto : et tiirc unica viilelur esse cuusa scilieel ex Eiiaehio. Hic cuin, iibro de Marlgnbus Pti-
eiir, nejicto quts, Beila et Floro posterior Miiriijrolo- Ixstiuj! cap. 't , nariarisset, tali die Ciesareir passos l;ise a Grscis
gus, Atione aiitem et Usuardo pnor euindem hiinc SS. Stlvonum atque Domniniim, eliiim 5 JVou.
, tresqite attos ad me-
dietll eteijirit commemorantlo amiualim S. Paiupiillo. ttiila damnatos, alios vero post crudctissima lonnenta in
llleiintein et oniiies cuin secuti, ctim Gregoritiui Mtir- carcerem conjeclos; primam Pamphili confessiouem his
solus aiitem i
tijrolotjti ciirtitonbus primis, Persecutionem Ma.xiiuiui verbis subtexuit.
vetusttoribus. iiominafci uiit; eo quotl liic a Galerio Maxiiniano Cj,-- 3 luler quos erat et Pamphilus, omuium suda-
sar deeturatus, tgriinnidem iii J'utd-slina pnrseils exer- lium mibi louge carissiions, qui pi-ie cuuctis nosti<e "ccasioue pri.
Clieril, gttatn Jioinx urget/al Imperalor Oaiei im.; <;««« aitiitis Marljribus, ob eximiam virtuteiu, prajcipuam
""' fuxT"'°
mayis placttit nominarc euiatoribiis iiori editioiiis laudeni est coiis<xutus. Ac primum Urbanus. totius
respeclu ciijus Buroniiis in Notis solei prionin iiocurc Proviuciaj Patestiuffi Rector; ejus tum in arte di-
Martyrolugiuni Hoiuauum velus; ticet illie ediltones ceudi tum in philosophia peritiam e.\perimento ali-
invicem secutte sinl puuconim dumtaxat mensium intcr- quo cognoscere volens, deinJe sacrificare Lllum ju-
vatlo.
beus; cum renuenteiii minasque illius asperuantem
i J'orio vctiistiores isti Martgrobgi, Pampliilum viderct; supra modum eSeratus, gravioribus eum

tormentis
. :
,

DIE PRIMA JUNII. 61


tormenlis excruciari prft-cepit. Postha?c ungnlarum. Eusebii intevprcti crnditimmo, in Nolis exi.^itimantt, D
quibns latera ejus persulcaverat, crfibritata ac per- non hoc pavlcm iUius wajoris opevis ; scd Mela- MCTOpK
esf,e D.
tantum noti carnibus illius pustus vir ira-
titiacia,
pbra.^tcm, nactnm Hi.^torix pri-futn: plcniiis ejcemplar
unrlt hic
siimpftim
manissimus; cum ex his omnibus nihil prifter de- qnam luodo habeiimus, laUn etiam sciibere potu.\sc, qnx viitetur ca-
decus atque ignominiam retulisset. tandera illura nnnc cadem /fistovia non lcguntuv. Absit ut muiila- pui uin-
in
celeris qui in caroere erunt Cimft^tsoribus af,^grega- tam dicamns tam insignitcv fuisse, quam modo habc- mum.
vit tie>]U(iqimm iinpvne, ul ibidem fusius prosequilur
:
mus, Ilustovinm Euscbii; codem argumento cctcrasquo-
Eusfhins; alt^ram cjusdem conffssiotiem, cnt et immor- que ejus partcs in suspicionem sitnilis mulilalionts ail-
tuus Sductiis esl e.vplicaliirus cap. xi. Ad priorem in- ductnri. Dicatuv poiius, suis priorihns scripth nsutn
lcrim speclal, hoc die v Novembris relatum in Memeis Eusebtum m lucubvaiionc posteriori, otnissis quanninus
Distichon. tiecessavia crant, celeva lisdetn aut fcre mdem qnibus
ante verbis inde lrauscripsis.<!e. Atque hoc ut vero.umilius
AtTT^.oOv ).i?e <jot Wxp'.ji\t £tzorw5 aTiOiQi. pvioretn contextutn
fiat, Gnvco-lalinnm accipe, colla-
Carcere subactus, et ante carrerem ungulis, tum cuin conlextu, qui esl in histovia , nonquidein quoad
Accipe coroiias, Pamphile, ex merito duas. verha singulu [hivc enim inter se conferre vo(cnlibu.s, ad
Ex litulo tamen , quo dicilur, Tv? avr^ rifj.iQx 6 iy. tnainim cvil gemiua editio Chrislophorsoni atquc f^ale-
dt^ites tameii nxptif{).i; hi/jOiic ji«i (^jXxxiG^Et; Te/etoCrart, id rst, sii) sed quQiid piincta digniova notaiu.
anutdlversus. Eadem Pamphilus, ungnlis lanialus, et car-
die S. 6 Prins tamcn ex Mena^is audi, quid, communi et
cere maceratus extinguitur; dubitfs, an Auctor
, propvio ommbus duottecim Martijribus die xvi Februa-
cummemoraliouis lioc die faciciidx, vcl saltem nn con- de cananl Graci. ExovdiutUnv
rii, iis illi Versiculus
cmnatov islius Dii,ticht, non finxerint sibi Pamphilum similaves hoc modn, 'ATroato/wv taapt^ptot, «O^oceopoi
atiqiiem, cum prxdictis coronatum ipso v Novembris, yevjpiEvn , Aoytapiov o^'Jl;r,Aov aveXaSere. Nuniero
divcrsum ab eo qui xvi Februavii comviemoratuv Duodcnarius
eequales Apostolis, in certamen prngressi, concepi-
horum Marty-
B 4 Miujiuer meus Godcfridus Henscbenins secun- , stis animum pari zelo iestuantem Iiitu Canoncm rum numerut ;

Acta cx Eu- dum eam quam BoUandns prwscripserat necessitalem, proponunt, in Odas jttvre consuelo distittcintn ; cujus
scbio ir> Febr.
scquendi qwi possel Romniium MortijroLogium Itodier- bscc Acvoslichis
Latinedata, :

niini ; ad pnedictos xvi cl xvii Fcbvnarii primitm de ^y.pov tJw^exstpt^^fjiov a^Xofj-opwv avapi^^^Trw.
septcm, deiude duobus S. Pamphili Sociis .sic egit; nt cx Victricem pugihnn duodennm canto cnhortem.
Eusebii libro de MartyviOus cap. xi daret qux ipsos Hic autem Canon, pust Odcu sextam, cl eju.sdcm anjn-
pviecisc spectanl; inltgra otnninm .Jcta ex Metaphraste mcnii Contacia dun, Lulcrpnlatur lectione Sijnaxarii,
{ui Lipomnno Sunoqiie nominabatur) resevcans ad liunc Actorum cpiiomen conlincnic, posl aptala sinquUs Mar-
iJnnii, quo S. Pamiihilum Latini oinncs uominfibanl tgribus suis Diilicha hujiistnodi, cutn fvequenti ad no-
sed nuUo qnod scire pos.simuii fnndamento alio, quom mina allusione.
arhiivavise clectionis. Id cijo Ucct faclum non volde pvo- '\ii\o ro Trai/ ce W%'j^i).cic, cfi?.wv, Ao'ye,
x^cisibwi lau-
bem, malnissemqne pevlvactatam rem totum fuisse Fe- Kat xrcj Topi>;i/ iyilzfi 'n^ xapa^ (^('Xriv. datur apud
bvuarin mensei hic tamen sefpii cogov ; ul saltem nunc Te, Christe, amando Pamphilus super omnia, Cir.Tcos I'j

Fel>.
suppleam ,
quod ihi deesl. Qux autem Metaphvasn ub Capitis amabilem aistimavit jacturam.
illis impulnntur Acta , dabo ego ,
quaiia ipse sux Col- riaCXov l^XeuKOi;, xzt 2Le?.£u/.ov Oua?.y;^,

lc.clioni inscrutt, non ut a se, sed nt ab Euschio compo- BXeVojv TOf/^ /a('povT«, Tr^v Topirv cfiEpei,

quomodo eiinm Gv^cn accepimtts ex MS. Mxdicxo


sita; paulii|B Selqucus, f^ti^ue Seleucum Valens,
Reqis Fvancix sub hoc titnlo. ''X^kr.aic, twv jjytwv z«t Promptum secari videns, secari tulit.

hj^'jhiyj ToO XptiTou MapTypo^v, IJaptcpiXoy, OveeXEVTO^. '''HJ^vTp TToi; Toip Mjtp-upe; 9et'ot ouo,
Wiyui.fiu , St/tu/.r/j, nop^Jpiou, 0eoc)oXoJ , 'Iou?.t!3:vo{J 0£['ou TToOou TTi-p T,v Tpe''^ovrec oi 5uo.

nunc CJr MS.


AiyurT-wy, auyypaf^graa Tizpx tou K'jaeoi'0'j tou \\cLp,- S.diunt ad ignem Marlyres divi duo,
danlur Grxco- Certamen Sanctorum
'^t').ciu. ct gloriosorum Christi Unum ignemalentes ambo divini amoris.
latine, Martyrum, Valentis» PauU, Seleu(.*i, (,excidisse viden- iT.aupCfuqt 5ou?,o( T3^; xXav/.i^.eTtt^^v.XQu,
tuv nomina Qio5'j}.o\j, 'W.iy-, 'l£p£pt['ou, 'Haaiou, ia- K«t 06o"f)oijj«ov, 5o'jXov 'EaTKupo/j;£'vou.

(xoj-rX 7.7.1 \y.jir,l, Tlieodusi, EliEe, Jereraiie, Isai;^, Eriore capli sigunt Theodulum cruci,
Saniuelis et Danielis) ^gyptioram (quod soU quinque Esse Cruci-fixi, lamulum se professum.
uliimi evant) conscriptuin ab Eusebio Pamphili : hoc K?ir,aen; IlpocfriTwv, ,x,at .reXeuTa; MapTuptiJV,

cnim cognomen in aniici cnri memorinm assumpsit, Au//juat TTivTe MapTupe?, TeTptr,pi-'voi.

sempevque usurpavit, En.sehms, Ca^rareensis Epucopns, Prophetica nomina et Martyricos rines,

el hishiviiv hiijns scnplor. Capite minuti Martyres quinque obtinent.


5 Et hic quidem Ensebins, pracdicto de Martyribus 7 Plenius .'iingula inleUigentw' ex Actis mox dan-
idcm de PaU^slmA'^ lihro etio.m Pamphili Socwrumqne Mavly- dii quovnm interim in Memcts ac Sijnaj:nriis hxc est
cum tpitome
Piimphilo tw erei tou !taT«
vium insevturns, post breve cxovdium capiti xi, laiidato Epitome. Outoi «ytot Maprupet;, ev £x.tci)
Aclorum
scripserat
striclm Pamphilo, sic loq,ut,'uv; IIujus viri reli- AionXr.Tt^vov yif«)yjj.ou, et; t6 fJiapTUpiov rr/%(icfv ex ota-
libros tres.
quas virtutesre:ri]ue pra?clare gestas. quae prolixio- (i,o'ptriv TToXeoiv, xat £7riTr.0£uptaTt.)v, xai a^io)pia'TWV, et;

rem orutionem desiderant, jam pridem nos in pe- Litav Tviv ev XptOTOJ Trt^Ttv cuvevoOevTe^- 6 oe TpoTro;Tii4

culiari opere quud de ejus viia conscripsimiis, tri- auX/r,^|/eo); yeyovev ovtoc. 'Ev T'^) /ie'AJ.etv auTouG t«; ttu-

bus libris coraplexi sumus. PJinc cum flicromjmus, Xa; T-i; Ttd/ew; Kwwapet'"'; 7;o(pi£'vat,.Ttiov cf,yXa/.wv rruv,-

inlibro de scriptoribns, Eusebii scripiis nnnumcrasset, Gtzvo-ievwv 'i'Jt^ te euv /at oOev 0)pf/r,v-ai, XpiaT-t^vou?

Marlijvologus ille an eauTOvc «Trejt;iAio?v, xai TraTpi''Ja t/iv avta lyiiv 'lepou-
de Viia Painphili libros tres .

cvXip.' 69ev x.aTac//9fvTe^^'ipfit>.(avo) tw 'llye/iovi


jri,
tiquiov, q%d Usunvdo Adonique pvailusil ntriqite hxc ,

Cujus, hujus vi- peary,aav. Kai o /zev 'H).r«;, /.5fi oi ouv «vt^» zicnv^
verba a se arcipicnda diclavit ; vel

tam Eusebius Cajsareenses Episcopus tribus iibris AtyuTTTtot, f/ETa tioXXou; _


• -
i
c^c^aiv eX^^oov, auv5f7ioTf;.r,9£vTwv n«//'f'X^u /.«t twv Aoi-
comprehendit. Alque ntinam hi nunce.xtnreni ! Exlat
"O^c- nop(i.uptoc, tou zupi'ou «utou nc.pjiU'jv
interim [ut e.go quidem e:tistimo) eonm Capnt ulti- ttwv.
GOipct mtU^w, xareox^^Or, --«(t 7rape^o9/i Tiupt'- woauTw;
mvtn pvsccipunmque, fllima scilicet sanctt Marlyvis
ac sociorum confessio ; quatn deinde ipsemct Eusebius, 5k -i^y-i 'louXtavo;, -« zw 'Aytwv aa;ra^op'.evo; aii^pctza,

<^loyi uTiiSK^- 6 de Qti^M.oc,, km SuXou OTaupo;-


rhetovico ornatn pvac/evmis.so, vcrbis tdioqui pleribque zfi

Sei;, oi£>uo£ to f/apTuptoy.


TeXe^Tai 5e r, aurwv cuvaci?
iisdetn HisloriiC suie, sive librode Mariijribns {utdi.ri)
£v T)7 aytWTaTr, pieyaXri
Uy.liaCff.. Saiicti hi Martyres,
inseruH. Equi<lem non possum hic ossentiii Vaiesio,
9 sexto
Junii T ^
,;;

Gi DE SS. PAMPHILO ET SOCC. MM.


sexto Persecutionis a Dincletiano raotae anno. arl spcntione Maximin Ila ille in lihro de Sniptori-
D
AtcronR D marlyriiiintriicti sunt; ex divcrsis urbibiis, profes- hus ; scd quoad Origenis Apnlogeli<'um, velul
a qid priu^ ei
in Mensris. sionibus, et conditioiiilius, in una Chrisli fiile ailu- Panipbi!») .sfW;).'ii7H. primo qnide^n hloln nd Piim- Iribuil Apnto-
in rj'
gfticum pro
niiti : niodus auleni comiirelu-n^ioiiis iifSoi"uui. falis mactiium et Ocvnnum conalnr se expedire ab o!'j'-ci'i
Oi iriene :

fuit. C-um e.ssent iugres>uri porl;is Caesareie, inter- sibi Piimpliili Mtrlyris auctontate ; ostenditque qun)n
rogjiutiljus custodibus, (juinani esscnt et unde veui- non sil verosimile, quod docfus vir primos ingenii
sei de hoc
rent. Clirislianos sese noininaverunt, et patriaiii sni fructus quaistionibus et infamia; dedicarit ; sel poslca dubiia
dixerunt liabere supeniam Jerusidem quapropter : et Itoc coneesso, nt'gal tale scriplum, eo prohandum
ad Finnili;inuni Procunsulem sunt ailducti. Ei Elias quui Mat tyriJi s-t, nisi etiam Vflimus peccata deftnde-
quldem, ac socii ejus (luatuor yloj^yptii. i)'»8t varios re, quia
postea Marfyres, prius peccatores fue-
qiii

cruciatus, capitis scnleutiam j:la(lin exoeperuni runt. Posteavero in Apoloyia evmcit, adversus 7?a-
decapitati vero cuni ipsis sunt I*anipbilus ac reli {mum, poslquam ostendcrat, curOrigeneni in quibus-
(jui. I*(K'pb_)r'ius jioiro, requirens domini sui Pam- dum aute laudaverlt ; illuin arguit, quod sex Eusebii
pliili curpu.-. canii'reii(Misu.s atfjuc i^ui IradiJus fuit b.bros pro Orif/fne Lnlinof, ftiaens, primum tninstu-
BJniiliter et Juiianus, Sdnctoruiu deosculans corpo- leril sub iiomine Pamphili, atque ila Marttjri calum- »cd postca
ra. coiijectus in ro{^um est; Tlieodulus auleni in niam feccnt ; tamlenique cvidcnti aryumeuto evnicit absotufe ncga-
vil, Htifinique
crucem actus. KorLim syriaxi.s cidcbratur iiisanctis- Panipbilum Marfyrcm nihil oninino operis condi-
praude suppo-
sinia magna eccl<;sia. disse. Ipse enim Eu^ebius, inqnit, amati>r et pra;co tHum evicif.
8 JJfictfiius Gr<cci, sed receiiliores : nunc Lntinum et contubernalis Pamphili, tres libros scripsit ele-
Pamphm velnhtionbus unum llieromjmum ganlissimos,
fAtiifum rx
ej- aitdianius, qni vitain Pamphili continentes ; in qui-
.V, HifroTfjmo, Scnfitonbiis ecciestasticis annumfrans Painpbiluni bus cum cetera iniris laudibus prsedicaret, humili-
f«/j. 7b sic de eo loquUur : Pampbilus Presbjter, tatemqueejiis ferret in coelum, etiam hoc in tertio
Euseliii Ca?s;ireensis Kpiscopi necessarius, fanlo bi- libros addidit : Qiiis studiosorum amicus non fuit
bliotheca.' divina! flagravit aniure, ut in;iximam Pampliili 1 Si quos videbat ad victum necessa-
parteni Origcnis voluminum sua manu descripse- riis indigere. pni'bebat large qua? poleraf. Scriptu-
rit; qua' usque liodie in C;ts;iiven*i bibliothecaha- ras quoque sanctas. non ad legenduni t;nilum, sed
bcntur. Seil et in du(jdecini I^ropiiefas viginti et ad habendum tribuebat prompiissime nec so ;

quinijuu ecv/y^yoeojv Origenis volurniiia, inanu ejus quas vidisset leclioni de-
luiu viris, setl et fominis,
exarata reperi ; quae tanto ariiplector ac servo g;m- ditas unde et multos codice< prfppnrabat, ut, cum
:

dio, utCra'si opcs babcre me crcdain. Si enim l;e- necessitas poposcisset, voleiitibu^ largiretur. Et ip-
titia est unam upistolani b:ibere Martyris. quanto sc quidcm proprii
Oj)L'ris nihil omnino scripsit ex- ;

magis tot uiillia versuuni. per quos mibi videtur ceptis Epistolis,quas ad amicos furte niiitebat; in
8ui siinguinis signasse vestitjia? Scripsit, antequam tantum se humilitate dej*^cerat veterum autein tra- ;

Eusebius Ca'sareensis .scribei-et, Apologeticum pro ctatus Scriptorum legnl^at studiosissime, et in eo-
Origene, et passus est Ca,'sareae Palestinae sub per- rum meditatione jugiter vertabatur.

ACTA PASSIONIS-
E.\ lihi-is Eusebii Caisareensis de Vila I*am|i]iili,

Juxla 1\IS. Mcdicicum Regis Cliristianissimi.

PARS PRIOR.
Omnium duodecim alque imp)-imis Pamphili laudes complectens.

Martijrinm J. <Miipus miiic nioiiet, roraiii omnibus apcrlre i\3!tf/o^ ^r, y.%}.tl TTfio; Tlaat TO fieya jtai TTEpKody.Tov
liuc pr.v crttr tlie.itriini iiiagnuui istuiUc celebBmiiiumSancli Mar- oivi-TTopJiaji Ucnfvj, na(y.tfi'Xou t-oO i-jln MapT-joo:,
ris liniilfnii
tyris 1'aiiipliili, et eoruniqui cuiii ipso vitaiu liiiive- xai riiy oijv aCrw Te>,£tw9£vro)y By.\j[ji7-Cioyj avooo^-v, y.at
tiiisrliiiif,
ruiit ailniirabiliuiu viruruiu, et per varia pro pielate TToXarpdTtou? liaiSiix; aOXou; Eitt3£'jE-/fi£vwv.
U'/.i!on>j
certaiiiiiia circuiiKlucturum . Etenim licet pluriini ytiiij Qiow xaTa Tov ("
yvo>ff^evov yfitv oio>yp.ov, a^jornay.-
ex lubis, teinporo pei>ocutionis contra nos publica- /JIEVWV, / Trept ' 6 1'
^dyo^ aywva OTTtzvtWTarov, ov rtxtlz
t», slrenue sese gesseriiit hnrum tainen, ile nui-
; t-piiilJ.i.v, Jii!TOf,/'oafi£v, a9poo); ev a\jtS> nav dStjc, i?,t-
bus iiiiiic seriiio est, rarissiinnm agonem nobisque XKiv Te t7(ifAaTo;, r.ai i]iuy(Lj ayuiyf,^, |3t'ou re xat ava-
cugiiituui, iileo potius scripsiinus quia in eo sta- OTpo(j,>;5 Jiatfdpou
; ii£pi£i?.ri!j,dTa, paoavoiv te !ioixt'/.otc
tiin apparcbit, vcliit sub iiiio aspectu, oiune gouus eioeisi, xai toi; xaTa ri Te'>.Eiov (.lapTUptov £vr,W.ayfjL£'voi;
tuiii lulatis curporca., luiii spiriiuali.» couilitionis, OTECfavoic XEXoif,tsvov. Nsoui: Teyap r,v idtlj- xai y.t2fiiSf,
vitici|ue et sUuliuruiii Jiversitas iiiagna; .ved iinpri- irato^; Td>v ouv auTof; 'Aiyu7TT('o)v Ttvac, /fjoiv tou; oe
niis varietas torincntorum. atqiie exiiuie secuinlum a/>.ou;, xat
iii cti mirnttir (f^e'?' (J>v d rloptfupioc >,v) axfjiat'ou; Te au
varietatcin niarljrii cujusque consuiiiiiiatioiicm paratarum cui- a'^fx7--i Te dfxoij xai touc
cjpovy.oei, tZfjKfi to 7To5etvov
irlatiiiit. quc coroiiaruiu. Nain videre erit, quusdam eorum fiot dvof^a, xat Tov 'Iafjivy;Tr,v IlauXov, leXeuxdv Te xat '

qui iiiteripsos erant yEgyptiorum u juniores atque 'Ioy).iavdv, afx(fo> ti^; KaiTiTa^o/.oiv yf,^ wpfxxfjievou;'
oiunino pueros ulios aiitein uostroruiu (in quibus
; r.aav 0£ ev auTor; y.7t tepa lTo).ta, [i7.%zx-iti T£ yr,oa
tte-
etiuui Porphvriuseral) viribus simul corporis siinul 7tuKaofi£'voi, Oua).r,; Aiaxovo; T>i; 'lEpoooXufiiTtov Exx),ri-
ct aninii prudentia robustos eos scilicet qiii cuin ; oi'>';, xsi d Toiivofjia £lTa>.r,5£uOJ; BidJouXo;.
dilectissimomeo censcbantur, Janiniteui b l'aiilum, TotauTr fAEV ouv £v «0^0^; f, T(7>v r?.txtd>v ETuyyavi
Seleucuuique et Juliaiium, aiiibos c.\ Cajipadocuin !Totxt).i'a- ij,uy(;v Si aytxiyaii oir.XJ.aTTOvTo, oi fiev iJnu-
regione huc advectos. Eraiit etiaiii inter illos qui- TixtLTepov, oia itarcie; xai «itAouoTEpov eti tov voijv (oo-
dani sacra canicie et prufunda ornati seneclute; poiivTE;, 01 Se xai 7ta'vu OTioapdv xai efiSi9i; x£,!Trfi£'vot
Valens nenipe, Ecclesne Hierosuljmorum Diaco- TO 7,5o;- ifoav (Je sv auToF; xai toF; tw iefiv jJ.^fly.fLi-
Jics, et nomen suum verificans c Theodulus. T(i>v oux ovETTlOTrfxove;, ouy/rvd); 0£ airaoiv u7Tep'^u>;;
DIE PRIMA JUNII. 63
A it»i EvypeTo; r. <zv§p('a 7rpoTr>. Ofa M ti? ev azoitt^'?.- 2 Hsec ergo inter eos erat aDti\(um varietas sed H :

ooiicviv afSTpot^ f ^?rjn(^xr,c oo^iTro, ev uE^joii; ^ijnoiitiv et mentis excrcitatione distinguobautur cum alii ^' ct. ki-
;

iJaiTpxTTTWv, 6 £|io? ^E-JTTOTy:; (oii yap Etarpov moiJt- rudiores essent, ulpote pueii. simpliciori adhuc in- ^"^"i?' ,

Trerv £Ti tjifii 9i^i^ -jV ^'jnifntiv /.rl fzax^ipiov wc aAr.Ow; tellectu utenles; alii jani tormatam ac solidam ha-
nap.'^i?.ov) nytO£t'a; yap ouro? rn; T:»p' £/^r,(ji 07U|:i2- berent vivendi consuetndiiiem. Quin etiam inve-
Cof;evnc, oC |ieTpi'w5 rTiTO, tj?; t£ xaTa ra 9;^« 5oyp«Ta niebantiir inter haud inexperti diviniorum
illns
itai T^i; OeoTrveOoToui; Jypar-^ac OpzivTipov,
(et /10« rt disciplinarum. Omnibus tamen a^que congenita erat
nXr.v aXr.^ec, etTiErv) w; oO^e^Tepov e/oi rt? tpavctt twv cxrellens quuMJam atque vlrtiite fulta nnimi forti-
x3tT ayTov r,-/r,-fr peit^ov ^'e toOtwv i/.VAxr. to 7i).=ove'z- tudo. Prs orauibus aiitem taniquam pr;u scintil-
,

Tr.ua, tj5v oizoOo; '^dWov ^e Oeo^Jev «utw i5£0wr^r|ji£'vr.v lanfibus astris luniinarem;tjiis, emicabat. t^nrnm me-
ov-^irsiv TE xai ooot'av. dius Dcniinns nieus Uf^c cnim amplii.s fas mtlii
;

li
Kat Ta pt£v jTEpt ijjuyvTv ouTdj; eryov oi TiJtvTei;* [iioy ^e est d Sodaleni appellare, veneratidum ac vere l)t\i-

a-j^i? xat ayaiTpotp^; 7;X£i'aT« ti'^ ev avzol^ U7nip/£ 5ta),- tissimum Pamphilum. Etenim disciplinarum, G»>n-
Xizyr," Tou piey n5!|:xt{i'').ou i^ £iJ7raTpi5wv KarayovTOi; x,aT« tilibus jesfimatarum, peritiam haud mediocrem con-
oapxa yevwc, e^rtnrpto); t£ Toac, z«Ta^Tr)y 7M(Tpt'5a TToXt- secutus in divmis doijmatibus ac coGlitns inspiratis
;

Ttt'5(i^ SiyTpEij/otvTo;, Tou Of XeXsuxou ZCf.li MZX ~r.v CTpa- scriptnris,omnium qiii secum versabantur (auda-
T£!'av aE(';<ti; TTcpf^ave-jTaTa TeTtfAr,pLe'vou, Twv 0£ t:^(; pie- cter, sedtamen vere, dico) apparebatversatiiu' in- ;

CY,; y.a! y.otvyii; yeyovoToiv dyojywc. Oix rv ^e aOrwy 6 super autem poUeliat pnerogjitiva, proprias scilicet,
yopOi; ou ^e ''oO otKOTtxoi; y-vouc e/.To?, oTe yap rr/HJ-n- aut potius a Deo donatai. intelUgentiie ac snpien-
viAY,!; r)i7.tziy.c, 9ep:?Trwy zvTorc ouyy.aTe(?.eJtTO, xat Ilop- tise.

(yuuoc, TO ptiy Oo/eiy, tou flafxtyO.ou yeyovwf; oixeTrj; 3 Sic quo ad animam constitutis singubs, maior gcncrh,
OtaOECet y= firiv ciSilOfW '/.xi ftdXlov yvY,aivj 7i7-i5o; 5t£- adhuc diffcrentia erat conditionura. Nain Pamphi-
_ vrvoywi: ou^ev r, e?.e('Trwy xr,c, ^rpi; tov OeCTifiTy.v /.aTa lus quidem, nobib secundum carneni generti pro-

TtavTa uturoeo)?. Kat t(' y^tp ; a?>X' et (fwv^ tic, auTOu^ gnatus, etiam praesignis erat muneribus in patria e
6}.dx?.r,pov £v (3pa)i;er totiov ex,-AXr,rJtaaTixoO flUGTr'fj.aT05 publice gestis : Seleucus vero. pr;ecipuis in militia

mpit0.r,Y.V7.i, oCk ay exro; |5a/ot T)^c aXr,9ei'ac, TTpea- honoribus fuerat decoratus ; cnm alii nierti.-E ferme
cuT£pt'ou ij.lv £v auTOi'? K|to)pteyou tou n7f;.(^i').ou, ^)t3'/.o- conditionis essent. .Sed neque in choro isto scrvile
vt'a(; Te tou Ou:;t}.evTo;, tj^v te twv JTTt tou 7:Ar,9ou; ava- genus deerat , cum ex Proconsuhiri familia adJMn-
ytvwa/eiy eiOtcptivwv T3t£iy tilrr/JiZ(iiv et£po)V ofioXoyrai; ctus eis fuerit servus Porpliyriu.s ; spocie quidfim
ii.d /.apTepwTaTr; ptKaTi'yo)v U7:o[^ovv5;, eti 7ca?.ai irpo tenus Pamphili mancipium, reipsa ;iuteiii iiiliil a
Tou /aTa t6 fxapTUptov xiXfi^/c, tou IeXsuxou 0ia7ipE'|/av- fratre, aut potius tilio genuino discrepans, ct nus-
To^, xai T):v t^; aTpaTtwTiz"/;^ «^ia; aTToSo/Kv eppwfxe- quam a Domini sui imitationc deticiens. Eciiuid
ywi; xaTaoe^afjie'vou- twv t£ Joittwv eTTi toutoi;, (iix:^^- porro? Si quis dixcrit, ipsos omnem ecclesiasticae
Ty./ouf/evwy xat 7rtaTwv touti XotTrov tj5; w; ev etxoyi ordinationis formam numero suo complexos esse,
cpttxr.a f/uptav^pou £xx).r,aia; ai^op.ot'fr)fia liftpourjrc ava- nihil extra voritatcm dixerit ; cum Prosbvtori di-
TrXr.pouvTWv. gnitate ornatus fuerit Pamphilus, ad gradiim Dia-
ToaouTWv xat t( XixouTO)y ptap- conatusevectus Vaiens, alit Lectorum muncrc fungi
OuTO) 7r5!pa'^oHoy t/;v
coram plebe coiisuessent Seleucus vero, etiam ante atque Orrfi-
TUpwv e/.)oyyiv Elewp/^oafJLey, xa9' r.y •AO.i tot' ye ou ttoX- ;

" *'
}.ot'; Tov apt9pioy ouatv wf/wc ou^ev dni^Et Z7.yfj.xzwj iv
Martyricum tinem decor;itus esset nobili coufessione
av9pw7:oi; euptaxopt^vwv Ora ouv ev TioXu/optJw ?.ufja e^ per generosam verbernm folerantiam, fortiter efiam
dignitatis militaris jacturara perpessus ccteri vero,
«yofAOi'wv auviaTwan yopJwv, o^eiwv y.od [3-peto")V twv :

T£ avEtfJiiywy xat ez(TeTafJi£'yo)v xat f;.£awy, £U(Jirpp.oap.£'- tamquara Catechumcni aut Fideles, veluti in ima-
yo)v aTiwawv rixvn t>7 Mouc/j?- xaTa Ta auTa Sri /.xi gine parva rcprassentarent similit.iulinem numerosae
sTTt TouTWv veot xaTa to auTo xai TTpeaSuTai, oouXoi' tc Ecclesiae,

of^ou y.yi eXeuOepot, ?>6yto( xat lO^trljTat, aoo^ot' te ^iara t6 4 In hunc ergo moduni contcmplari iiobis licet,
To?; tkoXXoU ^o/.ouv xat iniSolot, niaToi te xat xaTr;- admirabilem talium atque tantorura Martyrum de- 'amquam
youuevot, apa xat ^^ta^/.ovot auv 7rpeaouTe'potc, 01 Tr^'yTec, lectum qnatenus illis, quamvis numero paucis
; ^^ cu/iara ,

w; av u©* svoi; Travaocj-ou fxoucoupyou tou ^aoyoyevouc tou nullus tamen eorum ordinnm deerat, qui solent in-
0eou Xoyou TEOtx^^Xwi; ayaxpoua9e'vTo;, /.ai tk*; sv aurot; ter reperiri. Nempe, queniadmodum in
homines
£xacTOt ^jvaptEW; ^(a xric, to.v (iaaaywv uTroptoyK; £v<3e(- lyra chordarom plurium earumquo inter sc dissi- p
l/.fiivoi zr.v apETJ^y, touc te t?;; ofxoXoyi'?:; Xaf;.T:poTa'- milium. acut<e et graves. iiiten.<a:s ac remisste, me-
rou; xat efifJLEJ-eK- apf;.ovt'ou; re xat cupi^wvou; ETrt twv diaequc. per rausicam artem l)elle concordantur : sic

'JtxHCTrp('t»)y <p^dyyou; a^roiJeJojxoTec, ucjj ev xai t auTo et in istis juveues cum senibus, servi cum liheris ,

teXo; Trv EUGeoecTaTry x.zt ^ravaocj-oy 5id zPic, tou pt^p- dorti ef indocti, nobiles et sei-undum vulgi Eestima-
Tuotou T£}e''t;>a£0); tw Befj) twv oXwv a7i£7:Ar'po)a«y xy,v tionem ignobiles, lideles et cateciium-jui, Diaconi

ue?.w^e'ay. atquH Presbyteri ; tamquam pulsante eos diversi-

tov aptOfAOV twv «yiJpwv mode sapientissirao Musices Magisfro Dei Verbo ,
'T7:£p9auf;.a!re[V actov y.v.l

^ipo&r.Ti/.ov ^/,XouvTa /opov Aw^eza yap ervc'! ouv/cr; suam per tnrmentorimi tolerantiam osten-
singuli

Touc TTavTac, OTiooou; naTpiap/ai, xai npo(fr'Ta; xai dentes virtutem, pulcherrimos beneque conc-rdes
'ATToatoXou; ysveoOat T^apeiAKtjtaf/EV.Ou Tiep" ETfpwv, ouiJe confessionis modulos coram tribun;iiibus persona-
bant; communi denitiue fine, per consummationnm
Tac xaTa piepo; ExaoTOu 7To).uTXr,Tou; civopticc, xaTa TO)V
Tr?.£upwy ^e'a£(c, xai Ta^ ^ta Tptywv «ty('o)v ucf>5;
xara
Jto martyrii, pientissim;im simul docti-ssimaraque con-

Twy ^eo^EVTO^y tou cwf/aToc piepwv £>tTpt't!.£t;, Tac re avK- cludentes melodiam Deo oranium conditori.
xfCTOUc fjtaoTtyac, xai Ta^; TroXuTpo7iou; xai kvr.D.ctyni- 5 Sed et consider;itionc singulari dignus est illo-
^^^^^„^,..„^
vac (Saoavouc, ^etva; te zai 5uazapTep)^,Tou; cTpESXw- rura numerus. Propheticum reprEEsenUms chorura: „umenm,
aet;, ac l7:ixe}£uofj.svou tou ^txaarou xai /epct xat 7:ootv erant enim universira duodecira, quot etiam Pa-
triarchas, Prophetas atque Apostolos fuisse
accepi-
:7iiT£('yovT£; o( oopu^opot, t» j3i'a zaTrvayza^ov Trpat^at
aliorum quam taluim esse dixerim, e
Tt Twv «7:eiprf/evwy touc Ma'pTupa;, mns Neqiie
fortituilinem
T(' yp« Xeysty Tac aetfjLvr.^/TOu; rwv 9£07ieoi'wy '^o^ya;, vel uniuscujusque eorum multipiiccm .

sectiones laterura, ct laniatorum ileindo cor-


af; rTTOv T:£^povTtxoTe; twv 7:dywv Xafinpw xai (j-at- inter
iy
totius membrorum attritionos per cilicinos ex
iJprZ) 7:ooowTiw, ra^ tou ^(xatrToO Treuaet; afxziSovitt;, poris
lanis caprinis pannos, et intulerabilia
verbera va-
TTpor; auT«?; (3zaa'vot; y£>.wvT£; ayJptxwc, «9£i te ottou-
xaTetpwveuofiEvoi «utou Ta; epwTr.oet;; 'Epo)fie'vou riaque et commutata identidem tormenta, ac graves
'j;^t'o)
imraanissimosque
B4 ACTA S. PAMPHILI ET SOCC. MM.
immanissiniosque crnciatiis quoscuin ad imperium ;
^fj r/rJ/^tv erEV, Tr,v Im yftC, tO.iv CDpaHEiv TrapEvre;, zr.v D
AX'CT. RO- Judicis lictores intcnderent manibus pedibusque,
8BBI0 evs^aivov Je ap« t&v avrt7>v
omni violcntia nitebantur cogere Martpes ad ali- Tov; ayc!-/of.euovTE;, v.T.zy.

voOv Tv;v ETToiipavtov ToC ©eoi), eip' r,v Kai eoTieuOov ttoAiv,
quid illicitiim faoieiidura.
a}.\y. Ck TOiouTOTpona, ayvwjTa xxi
6 Quid (lorro necesse est referre illas semper
'/.y.i piev aovyffnzcc
fjenerosa,
memorabiles eonim voces, quas medios inter dolo xoii T'7)V (£p6iv ayeu-jTOi^, pifjvoi; oe a^Tor^ x?i Tot^; e»
Hesponta
^Eia; nifjZiOK, wppir^uEvoi? apiOY;?.OT7Ta TTcooEtf-Epov
screno ac la^to vultu sapienter reponebaiit in-
TJ^i;
i-es
generose ridendo ad ejus e^' oi; ^E p.a'?.ioT{2 5iy.ix':zr.^ ayava/.Ti/.wc, /.<x't p-a/a:
terrogationilius jiidicis,
quodam modo eliidendo pro- ooyO.b^sq af^y.Sxtw, /.«( tov J.oytoptov aTropoupiEVo^ TTotxi-
tornieiita, aut gratioso
?.w;, (i; av rx~i.%(r., t«; y.a.x' ci.CxC)v ETzevoEt ftr./_a-
positas nb eo quscstiones? Interrogante
(J-r,
eiiim illo,
va;* xaTretra Trecojv zr,^ D.mSoc,, ziXoc eKaoiw zci Tii;
tindenam essent pro eo quod de terrena civitate
;

vixr,; cznQfsioifj^oct T:7-oty<iiCiii ^aactis, Tlotxi').o? 5' r.v


responderent, Veram ei suam indicabant patriara,
ab Ilierusalem se esse pra)dicantes intelligebant ;
«Otwv v.cf.1 6 T^c Tikivzvjc, TpoTToc" Aueiv ptev Twv ev av-

autein coclestem illam Ilei, quo fcstiiiabant, civita- Tot"? Y.y.rryoijy.vJijiv Toi ^ta kmooc, iSyTTTi^^ptaTt 7E),etoj9£'v-

ejusmodi varia dicebant, inexpertis sa- TO>y* 'ETe'pou ^k rfii tov owTript'0'j 7:x%v^ fjy^y^ptaTi Trcpa-
tem; et alia
tormenta ooOevto;' rwv Sk offitpi to Tro^etVclv ptot ovopta, 5iif.X).XT-
craridn rerum non intclligibilia, et solis divinae fi-
tolerata.
quibus Judex magis Toyrjt j3p3:Se!'ot; dvxSr.ax^ivuiv.
dei consortibus manifesta :

exacorbatus, animoqiie sestuans, neque quid ageret Ta'5£ p.ev ouv cf«('r; av ti? x«9o).t/,a)Tepov to-jtwv jj.iij.-

comperlens, ne jllis cederet, quascunique excogita- vY.iiivic, xara ptepo^ os s/.aCTov eTe^iwv, ei/.^jTwc av roO
bat machinas ac denique dejectus sjie onini, uni-
; yopou Tov TTpUTOijTaTrv j:i«zapi'ceii;. IlafACj-tXo; outo; r,v,

cuique eorutn victorije assignavit bravium. Sed in 9£0Cft),r; cJjyTO); avv^p x.ai tzxvzwv oj; aXr.^^Cii dfO.oi; re

hoc quasi varius erat modus nam duobus quidem : Y.y.i TTpo-iryopo;, enaXx^eOoJv t>^v £7io)vyp.i'av, tj:; Katca-
eorum adhuc Catechumcnis, suus per ignem bapti- pE'o)V £x,JiXr,Gt'a; o xdc/i/.oc. 'Emi v.%i xr.v to)v Ttpe-^c^jTEpWV

smus obtiglt : altcri salvifica; passionis imagini as- xaOe^opav TrpecGvTEpo; wv eoo^aije, /.ocpiwv op.oO xai xoo-
similati, ceteri vero qui cuin dllecto meo erant di- ftoiiptevo; \r, evravOa /eiTOupyt'a- Kav x^c^ a?.?.ot; ^l Sefo?

versa inter se praeraia partiti sunt. rv oVtoj; K«t 9ct'a; \i.v.iy}i>v ejjiTTveuaEOJ;- Ejiet xat Trap"

7 Atque ha;c dixerit aliquis, ipsorum volens in 'Cknv auToO tov p('ov apsTj? Traar; ^\&.xi^i^s.c, eTux,e,
Sed prxomni'
genere meminisso; sigillatiin vero eos pra^dicaturus, uaxpa piev j^atpetv etTTWv -put|*vi xac tt^.outou 7:eptouat'a*
bus landat
Pamphilmn, jure n.crito totius chori dui'cm imprimis biudaverit. o).ov 0£ eauTOV avaOeii; tw tov Qeou ^oyou- iXTio^o^ivo;

PampliiUis hic fuit, vir Dei amaiilissinius, et vere ye Tot Ta ei; auTov Tipoyrjvojv rixovTa yuf/vorc, Trr.pofi; zat
amicus /nmniiim, sicuiidum significationem nomi- 7rE'i/r,ctv aTravTa* avTOc ev a/-Tr,p;ovt Sti^yi (3ioj 5t'aaxK-
r
liis siii, Caisareensis Ecrlesiaeornamentum namet : aeoj^ KapreptxwTatr,; ti^v EvOeovJptertwv (j-tJ.ocot^i^av. ['Qo-

Prfsliyteralem catliedram Presliyter existens gluri- u«TO piev ouv ex T".^; Br,pu-t'wv Tio/eoic, evOa Ty;v tt&wtw

ficavit, oniaiis simul et ornatus eo quod ibi ofiertur rXtKt'av TOt"; auToOt eTe^pajTTO TratOeuTrpi'otc' 'ETret tJs Tit

sacrificio. Sed et aliis qiioque in rebus vere divinus t^; cfpovr,aiWc ei? x%)-ti(iv% avopa; outw Tipoay.gt, pteii'-

erat, divina>que insjiirationis particeps : cum per DStvev aTTO twv ^e eTti xr,v xwj tepcJjv 'i.rrjuyj eTTtCTiipLv^v*

bmnein vilam ctinctis fuerit virtutibus cumulatus avt),afjS«ve 5e evOeou /.sri Tipocj-y^Ti/.ou j3t'ou TptTTOV, /.ai
,

longe quidem valere jubens delicias atque divitias ,


0eou p-aprupa «uto^ akiHf, eautov xai Tipo reXeurv?^ toO
totum vero sese tradens verbo Dei. Renuiitians eniin |5t'cu 7rapt'cTr,.]

universfe qua; sibi a parentibus olivenerat substan- 'AXX' piev na'ptCft).Q; toiouto^ rv ^^euTEpoi; oe pier'
titc, camque nudis, imiiecillisogeiiisque distribuens, auTOV eTti tov aywva jrapr.et Oua/r,;, yepea M.i iepoTTpE-
ipse vitam ducebat pruprio carentem, exercitatione- TTEt TioAta TeTtf/r,p.evo? , auTw Te Ttpoaoij-et ceptvo; y.ai
que indefcssa divinaiii sibi comparahat philosopliiam. iepo? TipecSuTriC- ou piyiv a/Xa tojv 9e!'oJV ypa^^wv et xat'

(; [Erat autem ex llerytcnsium civitate, ubi primam Ttc a).),oc e.idi^(ji>v Toaaura^ ye' TOt p,v»ip.ac auTwv evec-
ffitctcm egit in iis qua; ibi erant puerorum gymna- Tepvt'aaTO, w; (jlk^s aTio^er/ tj;'; oizo ypapjpta^-wv teuSeo);
siis postquam vero ingenium ejus ad virilem aeta-
:
Ta? ^ta pi,vr,ptr;5 auTci) oo)^op.e'va; twv iepwv [j.x9r,[j.xz(iiv

tem maturuit, Iransivit ad sacrarum litterarum aTiayyeXt'»^. Ataxovo^ riv, xai^Trep wv TotoiJTo;, t«; At-
stiidium; vitaeque formam, omnino divinam et pro- XtEwv e)t):).y,ota;. Tpi^To; ev Tor^ 5e xaTy;pt6p.erTo riaO.o;,
pheticam, suscepit ; seque Dei verum Martjrem, GepfAouyoTaTo; x«i tw TTveup-aTt !^e'wv dvf,^, ino xf,c Ta-
etiam ante vitfe fiiiem prot)avit
] f/.vr,TO)v TToXew^ eyvwpt'^eT0* oc o>i xat Ttpo tou LiapTupi'oi
S Et talis quidem erat Paniphilus; secundusvero d'ta xauTr,pwv U7i0p.ov;^;, tov xf,c, opto^.oyi^a; «ywva o"ir,9-

cum ad agonein processit Valens, grandava ac


illo lf,y-ti.

reverGiirla c.iiiicie conspicuiis, ipsoque aspectu venerabilis senex ; insuper vero divinaruin Scriptnrarura
tum Valcnlem,
intplligens si quis alius, earuTuquo uienjoriaiu complexus tani firniam, iit ad earum, quas in ea repositas

servabat, sacranmi promissionum usum, non cgeret prajsidio litteralis couse'iuenti;e. Quamvis autera ta-
h
lis osset. Diaconatus tamen gradu in /)^^':iiensi Ecclesia erat contentus. Tertius denique numeratus Pau-
cl Pauliim. lus. actione sirnul et spiritu ferventissimns, ex Jarania civitate oriundus : qui etiam ante martyrium,
lorri candentis tolerantia, coufessionis certamen exantlaverat.

ANNOTATA D. P.

a Procul ab Auctorh mentc aberravit Inferprcs. apiiil Lipomanum et Surinm, rum veriit : Adole-ceutes et
puerns, atquc adeo plane infantes, ex iis qni erant cum ipsis {fortassis yEgyptiis interpres scripserat, iiti

delniinl) alios autem inibescentes... nempe mihi cari.^isimum Jauinitem Paulum.


b Jauiuia slve Jamua, urbs Mnritirno Pali't.tiiia!. huud procul Joppe, sed totis 20 horariis leucis di.^isita a
C^saren. cujus Archieptscopo subest, etuim urbe Maritma in confiniis Phatuicia;.
c (-)eoJou).o; enim, Dei serviis, interprefatur.
d I'r:idictus Interpres pro ixa.t^w, ETepov, aliura et vertit non est mihi fas aliter appellare.
; ;

e Vidclur hic nhqnid deesse Grs^co te.rtui, ad .sensum comptendum.


f n3tficjn).oc, (;Hfl,<;( navTO)v (^t'Jo;, Omniuni amicus

g Qu.r seqnmtnr, non videutur hoc loco scripta ab Evsebw; sed af> co, qni ex tertio ejtis libro de Fita Pam-
phiti hujua ac socioruin
Mojtijiivm (.icerjJ.vt, suw collectioni iuserendum. huc collata ex libro cjusdem Eusebii
jjrimo, ne pm-&us acephala csset narratio, quA^ de priori vita nihil haberef
: itaque jndicavi ea his siynis ] a [

reiiquo
DIE PRIMA JUNII. 65
A reliquo confextu ahjungentla : quod si fecisset Valesius, non duhitasset credo eornm causa hanc compositiouem rft- D
versom ab historia Eusebiann censere. AicT.ErsRDi».

h ^lia id est, Hierusalem, ab M\\o Adriann sic dicla, postquam illa ab eo in monte Caharice restauraia ,

situm mulavit ; Judzis novarn urbem ingredi prohibitis.

M(MTi. o\ Iv.isohii llisloria !\];ir(\niiii. (Inp. m.

Ul appareat, quam rwn ver^isimile sit. hanc Passionem ex alio pauhtm prolixiori llisiorix
EuseOian^ lexln qnam vnUjo haheatar, acceptnrn; sed alferius uitteriovisqne operis par~
tem esse. quam deinde Jii aliud opus auctor transtulerit ; placet hic atterum contextum
suOjicere.

l\.7lt('k
TX empus nunc est, ut magninii illud ac celebre
pjjoKi Oeatpov, Twv d(jicfi to TptTToOy,Tov 'ifjoiyg ovofxx spectaculiun, eorum qui cum Painpliiln (cujus no-
riafttjii^Xou Te?.£t(i)9evT(i>v. AixiSv/.a. 5' r.tjctv ot ttzvts;, tt^o- men mihi qniilcra desidfralissimum est) nmrtyriuui
d^r.Tf/.oiJ T1V05 rj y.ai aitoOToXf/.oii yapio^azoc, xai apt9|LtoO consummanint, posterorum memorise tradimi. Krant
xaTy,£tu|:/.e'yof wv 6 xoouaivLnc,, v.ai z-n tou xzts K«t- omnes nuniero duodecim, proplietica quadam sen
adipziav 7rpEaoe['ou zi^-n x£xo'jfAr,|j.£'yof; ftovoc, izCyyavtv 6 potius apostolica gratia, et numeri jequalitale dn-
n^^cftXo^' ai/yip y.ai irap' o),ov avToii tov (3i'ov Ttzori 5ift- nati quonmi priiiceps eminebat Paniplnlu^i, solus
:

7rpe'|cr£ «peT^, «TioTaHEt v.cti /.*T«<fpov>:fj£t (3i'ou, t>7 t)7; ex eorum numero, Presbvlerii apud Civsai-eam di-
ov<s(ac ei? ev^eeri; xotvwvi^a, x.orjf.tt/.foy eXmiJwv oMyMotx, gnitate decoratus; vir tcto vitaj sn<e teinpore in
t^iloior^oi Tro?.tT£!'« xat aax^^iief jizaXcJTa Trapa touc xczO' omni virtutis genere fugam et
^pectatissiuius, seu

B >;/jia? 5i£'7rpe~£ t« Tiept Ta Oeta Xoyt« yvr.cttizxzr, gt:o\j5^, conteuiptum seculi consideres, seu bonorum largara
aTpuTw T£ a TToouOeTO ©('XoTTOvi^a, K3;i t)7 Trept Tovc TTpo- in pauperes erogationem, seu secularium iionorura

OY.Aovzoic, xxi nxvzy-i Tov^ auT'o jT?.ri(ii3tCovT«(; wffie?.e;'«- ad quos aspirare poterat despicieutiam, seu deni-
oO Tx ?.otT:3f z^c apeTW? x«rop9o')jJi«T?:, jj^a/.poT^pac ovTa que arctiuris et philo.-^ophicie cujusdam vitit; exerci-
Jiv^yv^oeo)?, ct:' i^iV.^ ri^i loi) xzt' «Otov uTio^ecetiJi; j3i'ou tationem. Sed prae cunctis nostr;e aetatis hoiiiiuibus
ypatf^f; ev Tpiatv riSrt TipoTepov uTtopivr,^aai TTapaS^e^o)- eminuit in eo viro ardentissimura studiiim sacra-
xapiev. 'A?.?a yap eTT* exerva tovc cfiXoT('jxw; xat TaiJTa rura litterarum, et iniis rebus quas sibi perficicn-

etdevat lyovzac, avair^fJi^^vTe?, ra yijv e/wfjie9a t^? das proposuerat indelessa laboris assidiiitas ao dili-
XKTa Tov? MapTupa? azoXuOt^ac. AeJTepoi; fzeTa rTaptcpi- gentia ; ad hasc singularis, in proximos cuiictosquc
Xov £711 Tov aj/wva TraptrEi, t-ipoTrpeTrii 7:o'Xta TETtfJLi^pivoi;, qui ad ip^um accesserant, beneficentia. Hujus viri
Oua).y,c, rajy «716 AiXitlc, Ataxovoi;. attVj Trpooo(|/£i nept- roliquas virtutcs resque prteclnre gestas, qu;i; pro-
voTaro; 7:p£fj6uTr,5, twv 9et'o)v ypatfTtv ei •Ktxi tti; dtXXoi; lixiorem orationem desiderant, jam pridein iios m
e7rtfiTr,piwv TwaauTac yeTot ptvvif/ac autwv eveaTeovtCTo, peculiari opere, quod de ejiis vita con.^cripsinms,
w; (JL« ev^erv tjJ^ aT:i ypaptfAaTwv EVTeuHew^, t>7; et ttote tribns libris complexi simuis si qui igitur harum :

Xa'6ot ypa(Dw? '^v? ^ oiJv aTrop-vrifxoveiJaat ditt/i3o'j^. rerum cognoscendarum cupidine tenentur, eos illuc
Tpi'T05 OepfAoupyoTaTOi; xat Tfij TrveujjiaTt Ceo)v, «noT/j; amand;isse contenti, in prsesentiaruni cnptam de
lapivtTwv TioJ.Ew;, ov Martyribus nostris narrationem prosequemur. Se-
auTot^ e-/vwpti;eTo navXo;, Tipo

ToO piaptupiou 5ta -xauTr/pwv cundus post Pamphilum in certamen desccndit,


{iTroptovvjf; Tov ti^^ ofj;o?.oyt'a;

5ta9Xr,aaf;ay(7jva. .^Elije urbis Diaconus. Valons,augusta canicie con-

.spicuus, ipsoipie aspectu venerabilis senex, qui divinas Scriptuns pra; ceteris pgregie callebat eas enim :

usque adeo fideli memoria complecrebatur, ut niliil oraniiio interessel, aii ex codice ipso legeret, an cu-
juslibet scriptunT integras paginas recitaret. Tertius inter eos elaruit Paulus. Jamnitanim oppido oriun-
dus, vir in agendo fervidus et ardore spiritus plenus ; qui ante martyriura candentis ferri ustiones per-
pessus, confessionis coronam retulerat.

PARS ALTEIU.
Sanclorum singulorum certamina, et martyrii exitiis.

T oijTot; £T:i

ue'vot(;,
ZYJt; erpxrnc tJuerv cTorv ypovwv fxaTaTptSo-
UTTo^eatv tou ptapTupi^ou eyeyeto ,\tyuTrTt'fi)v atfi^tc,
^^um
ii
pr<nelaudati tres Sancti
carcere, occasio martyrii obhita ipsis es( per eos,
bicnninm egissent in

Twv ovv «uTorc T6/etw9evTti)v ou? zaTa trv Ki).i/.('av ou- qui eliani cum illis extreino afliecti supplicio fue- Appuhi Cx-
twv runt i^^gyptios. Hi a Cilicia revertebaniur domum, saream exules
Toi xataT^QVoufxevou; ev Tor; f/,eTa'X?.ot;, f/£/_pt t'j7:o)v
.Fgijplii. 15
oiy.iiyv eTraXivJatouv xat or; T:poc postquam illuc usque dcduxorunt ad metnlia dam-
xaTaarv^oavtE? eT:i T>iv Fcl).
natos atque ad ingressura portarura Ciesarea) b
tar^ eiadJon; twv xaTa Kataapetav ttuXwv, efev 1} ;
Tt've;

acftxofjtEvoi', Trpoc twv (:}(uXaxwv£pwTy,9£'vte;, xai interrogati c.qui essent, et unde venirent; cum
x^iii t:6%v
«Troxpuil^^tv^e*;. Xpiotiavoi 5e df^xvzEC,, neque ejus quod erat quidquam dissimularent, seque
fjLr.^ev t' aXr,Ooui;

xaxoupywv TpoTTW autfj) Xrt^OevTWV Christianos, esse profiterentur; in.^tar maieficorum


eauTovc, eTr' (f-tipfj)

Ot oe 7:po- ipso in facinore deprehensorura, fuerant comprc-


xaT3;Xa|jLoavovTO- TrevTE 5e T,aav Tov aptOfifiv
aay9ivzt<; zm "Ap/ovTi, xaTii toutou T:«ppr;ataoafXEv.)i, hensi, numero quinque: ad Priesidem autem ad-
j£aptoi'c /j.ev auTt'xa 7:apa5t5ovTat, '\'rj vazv^via' FlEptT- ducti, eademque fiducia usi, continuo in vinoiila
5exaTr„ xara 'Pwptat^ou; 5e t^ TTpo dati erant. Postridie vero, qui xvi dies erat mensis
Ti'ou fxr,v6; il xai
Jexat£aaapf.jv xaXa'y^wv MapTt'wv, auTOu.; ^vi toutov;, Perisii. hoc est juxta Roinanos dies xiv ante Ka-
o\)v zoXc, aptcpi Tov riafz^tXov, TW «I^tpfii^XXtavtT) TTpo- lendas Martias, iidem, simul cum illisqui Pamphilo
oa'youatv. '(.) 5i zuiv AtyunTt^wv a7:£7:eip«To fifivwv, aderant, Firmiliano exhihentur. Qiii solos JEgyp- ,

. , capiuntur ct

Trpo z(i)v paoavwv et^eotv iravTot^oti; JtayufxvdCwv T0U5 tios tentandos sibi sumens omm genere tormento- posindte si-

av^pac. Tiv ouv Trporyopov a\jZMv iv fieati) aya- rura. nudari viros jussit: deinde, eiim qui prieci- stuniur judicl,
f;.ev

y(i)v, Tt' £1« xai aTtoOev r,^<iiza. "Oatt;, avzi Tou xu- puus inter omnes videbatur in medium adducens,
piou dvofxato?, TTpot^ryTtxdv ti eauTW 7:po(T«7TTe* quis esset et unde interrogabat. Hic cum loco pro-
prii
66 ACTA S. PAMPHILI ET SOCC. MM.
A prii notninis projiheticum aliquid ipsi indica^si^l ;
/.7.1 Tz^.oi Twv loizw eyr/vsro, x-^Tt zf.t. jraTp-i^lJsy ^'•Jro';

ucT rrsEijto. jdein et alii fecerunt pro notninihus sihi in palria


inditis. 'WUr-j / ovv /.ai '\t'^%^i%v^ 'Hr/^fay te •/.•xk Isr^i-j»:).

10 Klijitn orgo et Ilieretniatn, I^aiam et Samue-


a»%UTn}>lhquc
lem atfjuf? Datiieleiti sesc ipsos appfllare auiiiens TOV ly K£ili7rTf7> 'IwJaroV Y.ZU yyt.rAdJ 'IcC.2V,?.l'T/,y 7.'w~'ii%
siblTiomtnibu»
propdcUcls,
Pr*sps (sic enini planierat iliis o^^tentrirt! quem in- ioyoi^ w fivjov, dWi y.xi awxic xuf.«i); ex^epojjisvati

tus abHitutn gerebant animum veri Juiiici <'ic jsrae- syjetxvup-Eywv' TOtovtov ovv rt' Ttpo^ roiJ M^KpTvpoc ETra-
litsB. non sfilum (iperibu^. soii etiain vocabulis d y.oCnai^ 5iy.7-rsrr,c.oynjxiXfiC ^r.v zf/tov &/,fAaTO(; eTrfjT/oa^
clare prolatis) ipse qnidpin virlutein nnniinis ^ibi a ouvx//et, OEure&ov, r; tic s^OroO TTzrfit; eiT; Yiyiiz^x. '0 $e
Mariyro imlicati non intpllexit; sed porro perrexit <7uyoo'7) tj5 npore'pa ^v/-i^ay d^^ir^fji (^wv);v, 'If.pwnxlr^.
interrogfire. qurn ipsi esset patri;i : Martyr vero, iiva.i liywj zf.v eau-oO 7r«Tp('iJa, e/.etvKV ^yJTa voc7)v, TTipt

eoflem cnnipendio usuft, alteratn emisit vocem, di- r; BipyiTat llau).w, 'II oi avw 'Ief/oui5a/.>:|U. eXevOfpa
cens, Jerusalcm sibi palriam esse, eam soilicet in- egriv, n Tt5 eori ^Y.xriO i^xw' '/.at, npos).r,?.u9are Stiuv

telligens , de qua Paiilus ait ,


Qiiae sursum est opEt, zai TToXet 0eou Cwvro?, 'lepoufsa/x/ji eTTOupav^u.

Jerusalein liliera est, quae est mater nostra et : Kai /jC£v laurrv evoei' 6 ^s eTit j^^ova /.sii /afis^i p^ij^a^
Ilcl) 12, 22, alibi, Accessistis ;id Sion Montem et civitatem Oei T/iv Jtavoiav, ti'^ ety: aur)i zat utto yw; 7;ot'a; /.ei^fvyj.

viventis, Jeru^alem cfrlestem. Talia igitur cogitabat axpiow; i7;o).uiipaypoi/ei, xat Jyrra /.ai paaavovc eTDiyev

Martyr , Sed Prtpses, niontem terra' ndlxam ba- wi; av t' ctlYiOkq ofzoXoyot'r/. *0 ^£ crpeSXou^e^o^ x«:o
bcns ; (iiui; illa esset Jerns;ilem, et ubi tevrrirutn TTiv rw /,et.e v.y.t rotv ttoOoiv ^zayyavoic rifji ota/,)/. .^e-
sita r stiiiliosius n^quirelial. ; qiiin el tormenta ad- vo;, etpy,/.£vat t ccXyMc, ni layyoi^t-o. Ki*Ta au nxXiv
movebat. ut quod veruin esset faterentur. Sed eniin vtai Tro).).3t'/.[; Truv9a|xe'you, zic, iir, xat TTot Retp.e'vy; r ),£/-
Martyr, tnanu» post tergiim retorta*;, podesque qui- Oeioa mlic 'UpounaXrpL, |iovy,y aOryiv ?rvat rrjiv Xpf^ria-
bns'(iam ina''liinis luxatns iiabens, vi^nim se dixisse vwv Trarpi^a, e).Eye, fj.f; yap yixi eT£'poi; r: toutoii; piovot^

affirmavit. Cuinque nihilominus iterum atque it(?niin v.iiric, ptSTSivai, /.tln^cf.i. dl jr,oo; avaro).ar;, xat Trpoi;

interrfigaretur, quinetubi silaesset ea quam dicebat aurw (j.o)rt /.ai y!)t'w. '0 ptev -Acit 7ra'Xtv ^ta rourwv xa-
civitas Jernsalem Snlam Iiaiic Chrislianoriim pa-
; T« Tov tiiy.s.'.ijy uovv ei^iXo-so-^ef zOtv iv xuz).w parrxvor^
triames.'-erespondit,atqueilios t^olos necalios ullos ouTov at/.ttopie^vwv ou ^e sTTi^JToe^-jpievo;- ojUTreo 5e ric

in ea vcr.^ari ; consistere vcro ud Orientem, juxta !u- acapKo? itat afj'i>fxecroq, ou oi eTratTOavea^at eijfjxet rotv

cem atque solem. ICt hic qiiiiiem rursus juxta pro- a).yr,5ovo)v .
'0 ^k ^izanr»^; aTropoupevo; errffa^a^ev, ky-
jia'r\iim !>ibl

tsse Jcr.isalem prium sunin sensuin philosopliabatur, nihil commu- Opav y.xl 'l\j)pat'oti; Titlifiiuv xxyv- ttou auQr/iOaGOat
profl/cnlur, tatus iis quie cirtiinistubiuit tnrnientis, sed vclut eauroi; Tro^^tv X&tcriavou; oiopievo;' jtoXu^ re r,v e7rt/£i'^e-

int-orporeus nec senlire quidom videbatur dolores ;


vo^ Txi^ [Saa-oot;, Y.ai ave&euvtrfv rf.v d-Alw^iactv TToXtv,
Judex vero angustiabatur, ratus, Chrislianos ur- Ty;v re /.ara' avaroXai; ictzxQw yiiow w; 5k CTri Tr/eiov

bem aliiiuatn, liomana; a^uiutam et inimicam sibi pia-jTi^t rov veavf^v /.aTaHr,vac, aTrapa).)5:ATov twv ttoo-

condcre inultusque in eo erat ut percuncUindo di-


;
ripwv aur(7) pr.Oe^vro^v swpa, Ty5v Jtti 'Javarw zar' aurou
et cnpllis sccrel, et ipsam et regionem Orientalem quse sibi /e^a)i/.vjv ixoepet ^f.ijfOv.
dfimi>iui'H}\
iiidicjibutur ubi esscut. Videns tamen ad verbera ICai Tflc pt£v/.aTa rourov, ToiauT/v eiX/jipe ^paptaroup-
magis etiain immutttbilem manere juvenem, et in y('av, zai rouc Xoittov; 5k rwv Atyu7rrt'wv, ror; Tiapa-
pnorii)us rosponsis pei-severare ; capitaiem tandera KXrjfJt^ot; 5iv.yufj.vxox<^ TrzXat^optairt, tov optoiov £/ra'yet
contra eum mortis sententiam pronuntiavit. rpoTTov' efra s/, toutov iiii rou^ ci(Xf<il xov Wxiiij^iXov y.t-
11 E(. res quidem liujusce Martyris talem. ve- raosf; cveoiOaT/.eTO, tac a&a Tr&orepov yjari 7r).E('arwv eVev
luti cnjusdaiu driiinat.is, exituin hniiuerutit ; ceteros [iaccivt/iv TTETTetpaTpte^vof aroTTov dk dvyi Xoyiaaf/evoi;
tiua cum deindo .Kgyptios, cuin ad diversimoda fjuoque ex-
J'um/,/iilo ct
raic ccurat; aizfaic 7r£ptoa).).eiv tou; avjpa:, /.a: ux-
iocHs. perinicnta nudasset, eumdem in modutn agitavit. rata {xo-/fiv.v, roiourov jj.6vov, ei /.«v vuv Ti£t9ap/or£v,
Tum ad Painpliili Sodales transgressus, dnlicit qiiod ctveTTJvOaveTO' a/.ou^ja^ 5k Tvap' exag-ou T?:v u5ra'Tr,v 'fc
jam pridein variis essent crncintibus tentati. Quare ^apTUpi'ac <(iwv>iy, TTap^Ti^.r.iio)^ xe^faXizy^v Ttpio)o['ay /.ar'
supervacaneum ratus iisdem qutEstionibus hoinines auTf*)^ e^eveyitajjLevoc, VTzxyn.
sulijiccrc; seque frustra in iis lahoraturum; snlum
O-JTTW 0£ auro) Tiav EipriTa eTToi;- /.at jro^ev ; '..\,vaooa ;

mterrogavif, au vel nuuc persuaderi sibi sinerent.


jjtEtpaxiov ri, T>7; oiV.£rty.v;; tou napi(f!7.ou-9epa7r£('a;. z/.
Andieiis vero ex singulis extrcmam confessionis vo-
(xiciv rou 7i).r,9ou; twv dfxf^i ri ^i/.aar^ptov /.uzXouvrwy
cem, consimilera in oos tulit sententiam oapitis,
TtapeXOwv eic^EUov eo-la ^e jjLeyxXrj ^wvj?, ra^Bvj ra C7w-
.itquc rece.^sit.
l/.ciztx E^atTOu^evov ITopcpupio; r,v o Maxxptoi;- Oasu.(xci
Sed nondiim tota tragoidia peracta erat. Quo-
l"!
yy^Ttov napii^i'),ou* ouo' oXwv o/,tw /.ai 0:)ta £rwv, vcaX-
modo autciii peracta estV Revocavit eutn juvenis
llHus .scrvus Xtypatj/ixw; £j7.7retpo;, ijo^^spoiuvi^,; ok tvzy.x /.at rpoTTwy
Pni/i/ii/rius fiuidam de meilio turiiai tribunal circnmstanlis,
rravra xaXuTrrwv iyA^iuxix, w; olx uTrorr.Xtxw 3k ccv^oi
corptis Domini prosiliens ex famuiitio Pamphili; revocavit autem
posrit aii
f/UV«<7nrpi£vo;- w; 5''
eyvw rw xara tou ^etttotou ^-^'j^rtv
voce nmgiia, deposcons corpora ad se[tnituratn.
sp utturam, «nw |L*£or,<; -f,c, TT).r,9uo; av£/.;iayE, yi? Tcc cT'/)ptara Tra^a-
iieatus hic Porphyrius erat, genuinus Pamphiii vcr-
5o%vxi aEtwv. '()fJe ovx, av9pW7To; a).Xa %',, xai 9r,o;'ou
r
iiula, necdum octodecim annos natus /, scribendi Tiavro; aypwrepo;, ptr, re zf,<^ atryiaew; ivloya-j «711-
peritissimus, tnorum ac sapicuti» titulo oranibus ^E^afyEvo; , fi/i te tw t^^ )7Xt/.i'a; a.-ovzi\xxc, vitti
encomiis major, ut qui cum tali viro sese exercue- ouy/vwpir,v, auro p.ivoy liic, opioXoyouvra XotGrtav!-v,
rat :
qui, ut rogm.vit iatam in Dominum suum sen- e/xa^e, Travri oOEvei roi; fiaaaviarat; xar' aurou ypf,o%.i
toutiam ex media tiirba vocifcrans. oravit ut cor-
;
TrpoorzTTit. 'Q; 5i £7ri/.£)euofjL£vou 9ueiv oty-veuev Oxu-
pora sibi ^epclirc liceret. Prascs vero, non tani- fxa.filac, oux£9'ora aapxa^ orvQpti^rou- aXX' 0^0: Xl%\jc, f.
(iuam liomo, sed ut fera, vel quid fora iramanius si cuXa, )5 rt T(*)v ci'^v-//tiv erepov a/pi; ootewv aurwv Aai
(st, ncque postulationis a^quitatcm siiscipiens. ne-
y.%-tt pzOou; iT7rXay/_ywv a(it('i^ety auroy, xai Trav to ijoV
que juventutis rationein ullam habens. solum qnia pta xaTaS.aivetv eTriAeXeuerat. Et; fxa/.pov 5k rourou ytvo-
idroijue diie
lantatus didicit adolescenlein se Christianuni fateri, carnifi-
ixivw. (xxxr.v Ey/etpeiy ^teyvw- 'A^^ovou, piizpoij 5tlv y.xi
eibus pra'cepit oinnes in co torquendo vires conten-
a^Cyw rou ffw^aro^ r(S yeyvat'w jixaprupt xaTaaravro;,
ilero. Cuin ergojubenti
sacrifii-arc abnuisset adnu- TtapauEvoy ro avrXesc Y.7.i aTravOpwTrov /.exTXpievo;, 5i~
rabilis non jatn ut carnem iiumanam, sed ut
illc ;
xaoTr;- Tpi/^wv TrejrX£/.pt£yo(; ucpaa/jiaat ra; iy. Sxotttjocq
lapidem aut lignum aut aliud quodcumque innniraa
rai? [Sacayoi; TrXeupa; ij-vi/^ety %ai roiSeiv ETrt ttXIov
tum. usque ad ipsa ossa et interiora viscera, prxv
TTpooTaTTet- £?9' 'ioTrep /.opov Xaowy itai xf,c, (x^vlixc, ifx-

<x>ti',t''hiz.
;

DIE PRIMA JUNII. 07


cepit tyrannus excuniifican curpus ejus i|iiu n
,

am-^y.ivtxxi- oiito^ ^kv q'jv irpo zr,c> Tou n7fj:&(').')V re- diutius factr). Arirr. «r
a^iiuvir tanJein in vuiium kI ugi. Li-
Iv.-^ZVj)!^ CcTZTO; ETIt TOV «ywva ii3;f.£)9wy, T« ani TOV cct aiiteni absque vuce et pe:ie ab^que miinia ge
SRDI)

nerosi Martyris curpui jaceret iininitis tiiuieu ,

atque oflurus Ju(le.^t jussit laoeratas ejus caincs ac


7:af/fAa/ov vevtzy.xjTo;, /.e/.ovt^evov to C'J»^z, (SKtopoy latera y setacets panuis udufiMcari iitiiue deleri j;

oe Tiiv oij-iv, ^aj,GaA-''^ Te (ppovr.f/.aTt y-zt yo-iypo), rnv em tandemque, veiut exsaturalunis rurun;iii, leuto ac
Tov OavxTov |37i5ttovTa' 6£('oy IlveufiaTo; w; aXr.^iw^ luugms pusito ifine Martyrein ci.nsumi pnecepii.
ep.7r/ew>' y.ai ij/i a<(i!).oaocfo) ay-i.^ctzi tw nep( aurov ava- Ita ille. ante consuiumatioueiu Pamphili, uitimus
^'ii.y.ua TpoTiov eHw|iA!'5o; y,fAcyte-fJ:;'v&5, (i'v&) jSXeirwv xat progressns ad agunem, Domiuum suuni pnuvertit
TrivTK Tov GvKTov /.xt av9f/o>jTivov {'Tcepti.&ovwv (3e'ov, aWicatione corporea.
ciT^efAer T)7
^''X?' 7kp^C£tO( tji 7tuf.a. "Ilo/; izutw t»;(; cf^J.o- 13 Erat autem videre Purphyrium instar sacri ci Uniu
yo; 7r-:).c(iCoicr.^> 0)5 av oe fzy.Oivo; ai^TcI) TrapovTo^ J.uTrr,- aLhletae universi certamiiiis '?"' ''"'''
victoreiu gluriosiim,
pou «raj-fltyo) xai vr'(^ovT( AO'/t'cfxo) Tiept twv ot)t£i'o)v Tot; dissectuin corp(.re. sed facie s[)lendiiluiu, hetatiue et '"*'

yVOJj;l'f/OlC l^pOJC, OtSTaTTtTO, ttt eT( TOT; Tv TIpioWTIOy iutrepiiia monte ad niurtein prucedere ; utiquedivi
CjiKtJpov /.«[ ctTTapaXXaKTov Ota-fuXaTTOJv. '12? 5k Toic no pleiium spiritu, et tai, quam in hahitu philoso-
yvo)>('f/oi; auTapjtoJc ouveTa^aTO, Tipo; -ov Qtu-j r/jY< Xot- phico, suhim injectum sihi ittstruuientum, iniasi
7T0V r,7ret'y£T0- tr,^ yiroL Tcypa; li aTrocT/^pLaTQi: zu/.aoj pullium ge.slanteiu, despicienteiufiue onuiia et nior- ;

:Tep( aOTov dfif^i^sY.i, v/Hv^i Ax/MOg {/cj<y;pTra^e Tfii tulem at'iue huniauam haiic vitain cuntemuentem,
cofizTi T>;v cjtXoya, i7;torepyo)y a^To; e7-i>Tov ent T>iv ahsqiie ulla meiilis fonnidiue ad roguni pioccle-
jrpoxetfAsvr.v Tiopsi^av xat toOto eTrpaT-ev, ou ^e eTepov r, bat- Cum vero ad ipsum jani propiuquaret flamuia,
'IViOouv S'.vaxaAoiip.evo;. tamquam si nihil molestise pateretnr vir ille slre cryjijdf
.-

TotoiJTo; y.cxi nop©upi'ou aO/o;* t:^; oi v.y.'z aiJTOV te- nuus; iiKjoncusso alque sua
coustaiiti sensu, quaj
jjpjtprojc

AEtwoeoj; ayyeXo; tw eraut legabat faniiliaribus, usque in illud lempus


K
Ilafxcf('/w yevof;.evo; 2e/ey/oc, tou
ol'V aiJTor; /.aTa^touTKi TrapsiUTiV.a v.Xrpoy. A.-jTi/.a sttrvaiis o]-is serenitatem immutatam. Ut vero notis
y
ouv <5(ayyei'XavTa avT'Jv tw ila/Ai^t'/o) to tou Ilop(jiupi'ou suis pro libitu valefecit, totus ad Deum conversus
teXoi;, if.'A Twv MapT'Jpo)v Tov 0«pi'jv ev (f/iXrfjiXTi acTia- est : et quia rogus ad intervalluiu circumposiius
<jx^.evov, ouXXaoovte: ot CTpaitoJTat a-^ojoiv eTit tov erat, hinc inde captabat ore flammas, quasi seip-
'Hyojf/evov. '() tJe, wcnep entOTituuoJv toj 7rpoT£'poi avTov sum incitans ad piopositaiu silii viaiu hoc autem :

rjuvaTTody.fioy yevecOat, x-cjia/V? /.oXac9r,yat TtoooTa^tTet. faciebat, aliud nihil quam Jesum inclamans.
T>;; Ka:T7ia^o/.o)v outoi; wpf/aTO y>7;" XafATipo-aTa 5e Toiv 14TaIe fuit (.ertauien Purphjrii ; qui vero ipsius
ev arpaTetzi; t--?oztpir,caq, twv ev 'Po)fjiai/.ar; Ttpoxo7Tar4 niurlem Pamphilo nuntiavit Seleucus : ejusdcm qmd mm
ov f>iiAp«i; e7ret'Xrt7iTa( «^ta;- ou f;>iva).Xa Y.y.i axT/j i^^Xt- cum ipso factus illico Ktenim
est sortis particeps. ''«'"Mi'"

• x'x Y.yi ^'liyX' Cjt^pi^-To;, fjLeyeOst T£ xai icyyfiz, apeTW ipsum Purphyrii finem Pamphih» numianlem, siniul
"'s","''cJf'
TiXsrctov ocov Tov; Xoi^Tiou; «v^poTtou; eTi/eov£'/.Te(, y.at et Martyrum catervam osculantem, cuniprehende-

Triv 7tpoao'Jjtv 5k ccvzr.v Trepi^oXeTrro; rv toI"; Traai, tote runt mililes, atque ad Proconsulem adduxerunt :

Tiav sr^o; a|[ay:«CToc fjLeyeOou; svex.» y.at Evptoptjt'^;- /,a. qui ipsuiu, utpole festinantem simul cum pra-ce-
xa^yjxc, fjisv ouv OtwyfioO oia fxaaii'ywv UTrofxov^;, toFi; dente Porphyrin hinc migrare, jussit capiiali slmi-
x^ta T?:v ofji,oXoyLav ^teTpE'|ev otywat fjLeta 05 t»;v t;^; tenlia plecti. Venerat hic ex Cappaducia, vchemeu-
CTpaTe''ac ariraXXy.yviv, ^'''Xwtiiv auTo; eauTuv /-aTaaTv^aa; terqiie iiiclaruerat /( militarihus exercitiis, et n"U
h
Twv TJ^i; e'jaeo£:'a; i?.c/.r,r'7)v, XpiaTOu yyy'ato; aTpaTi'j)Ty.; niediucriter apud Komaiios promotus fuerat; qnin jnm
ollm
dno^^idtiY.xxi op'^avwy, ep/i^awv /.at /rp'7jv aTioptaraTWv, eiiam reTate et corporis rohure viriuuique magnitu- profiic fu-
Twv T£ £v Tievta y.at aaOe/et^a jtaTaTtovojpieywv, ETii'a/.OTi05 dine et virtute pleioiique hominum autecedehat :
stiyufHS,

Tt; oia x,a( cppovTiaTy;; eittfjLeXoupiiyo;' TtaTpo; te zat nau' vultu ipso admodum spectabilis prae cunctis,
/.VvJeuivo; ^'i/./.y twv aTtepptfXfji-fvw-' aTtxvTWv tov; Tiivou;, speciem pi^aiferebat undequaque dignissimam, for-
n:':£ Tjz; /,a/.oj:aOe^'a; c(ya/.TWfJ.£yo;' oOvj et/.tiTO);, TTpi; maJ exunia; gratia. Fuerat autem iuitiu persccutio-
Toi TotouTot; Sr, yxi^si 0£o; fzaXXov '^ twv iJtaxaTiyoO nis propter fidei coufessionem certautibus adnunie-
xa( ;-tf/aTo; 9ua('a(;, t^; jtaTa to ptapTuptov vi^i'i9r, Te- ratus per tolerautiam verbei'um ; sed abdicata
Xecicew;" A.xaTo; outo? aOXr.tr;, ouv tor; eiprf^fvot;, militia jcmiilator ad piotatem K
factus eorum qui
Lita /.at zri ff.-j-fi TeTeXet^wTO rptepa /.a9* viv w; eot/e fxe- excrccnlur, Christi germanuin mililem sese proba-
yi^ixr.c, tw n2f/.'.jit'?.ou piapTupi'w TruXr; ovpavwv iJtavoi- vit ; orphanis desolati^ ac viiluis jirutecture caren-
/9ii'c/,;, eufxape; api' autw /.ai atjiOovo; / ti5; tou 0eou tibus, omnibusque cuui peuiiriaet imbecillitate cou-
(3aGiX£['a; £y['yveTO Tiapo^o;. flictantibus, provi.>-or factus, patris aut curatons
KaT' i/^vo; iJj^Ta tw leXeuxw Oeo^ouXo;, oifxvo; Tt; ad instar, cunctorumque desperatorum laboribus cuiiite ple-

y,y,t OeocfSy;; Tiapret TipeffouTr;;, t«; jiyefAovt/.)?; otKiti^a; atqne a.'rumnis niedelain ferens : quapropter a Deo, XH» cil:

7ip'»)Tr.; Ttpi>i; j^iHtwpLivo; TpOTTWv xat r!X(/.t'ai; eve- qui talibus uiagis quam victimarum nidure ac san
Y.7.' Y.7'1 5ta To Tpiyove('a; auTOv Tratlpa xa^ecTavat, guine (ielectatur, mar(_vriali exitu dignus est habi-
X?:: 'tTt piaXXov tiC rv ecwTe Ttept tou; xr.^epiova; £i'voiay* tus.Porro decimus hic alhleta, una eademque con-
TO 7r7.pa7iXy,cwy ^'h tw XiXeuxfj) xat outo; ^taTrpaEaptevo;* sumimvit agonem suum die atque ut par e>t cre- ;

y.y.i Ttva; twv ptaoTUpwy aC7taaap,evo; (piXrifJiaTt, jipoca- dere, martyrio suo amplissioiam cceli portam cum
yeTat tw JesTroty:, fjLiXXoy ezuTov twv ^XXwv eTt' opyviv reserasset. simul et Pamphilo ipsi spatiosus ad Dei
oEuyc'.;, TauToy Tou cwTy,pt'ou ptKpTupi'o-j 7ia9o; CTaupw reguuin patefactus est uigressus.
7Tapa'Jo9E(; aveoi^ato. 15 Seleuci vero vestigia secutus est Theodulus,
'Eti( TouTot; evo; ett Xst^TiovTo;- 6; tov JuJe^xaTov pius ac veuerabilis seuex, In Procunsulari ramilia dcXndc

aTTOTT/r.potaeie Tof; etpr.pievoi; (s^TioOpioy, 'louXtavo; Ttapflv primo honore dignatus, tuin murum jetatisque pne- 'iheoduh
^'"^'f'^'^
TouTov aTioTtXrpwcwy. 'E^ aptoriptta; outo; avT«; 5)pa; rogativa, tum filiurum trium /generalione int-litns :

aCft-'t'Jpt£yo;, pr 0£ eicaXfiv 710); tj; TToXei. eu9u; w; v.-yyj qui eadem ac Seleucus factitans. et Martyrum ali-

«710 T);; o5ou, fza9wv 7iapa rou [yevoptsvoj] xat 6pfy.r.ca; qnos osculo devenerans, Domino suo adductus fuit,
e7t( T>;v Twv fiaptupwv ^iio.v^ w; ejit tj;; yn; X^P-^' '^'''* euraque ad majorcm quam alii iracundiam conci-
pieva Ta Twy {j-ix^jTu^uyj e^ea^oaTo owfjLaTa, yy.^^c, 'i\i- tans, ipsain. salutaris confessionis passionera exce-
TtXew; yeyovci); , exacTW TreptTtXrxeTat' , cptXrptaTt to-j; pit cruci traditus.
T.i.-J-^.c, ao7ia^Qfxeyo;' "Eti Oe touto TrpaTTovra G-j^iXx- 10 Sub bsec, cum etiamnum deficeret unus. ad-
StiyTe; ot TOjy (fdvwv Jia'xoyoi Ttpocayouot tw ".VpyovTt. fuit qui duodenariura uumerum impleret Juliaiius :

qui
;;

68 ACTA S. PAMPHILI ET SOCC. MM.


'Oas. nOa :>; Trjvoaipioei teAwv, |U.ctp-/.w xat
qui ea ipsa luu-a pprepro adveniens, et vixfluin in-
Trapaoi^owiiv. O^TOi df,zx y.%i 'iou^tavi^ oxtpTWv
Al'CT. >:l> ^,'ressiis civitiitein ; cum intellexisset quaj erant
{iTrepa/AoptEvo; [xv/xlri zn (fuyii, rw 7i;?.f<4oyTwv au-
SEBIO. .icta, et lul Mai-tynim coiispcctum (estinasset acce- '/.7.i

]ere ; ubi enium cnrpora iiumi jacentia vidit, Tiv ayixOdiv cilMiavn 0e'o /_.x'piTa; ofxoXoywv, |u.«p-

cinumfusijfi singulis. omm^.s est osciilatus. Hoc Tvf.wy iy yocioi^ dvO.x^ou-^t-o. 'Hv 0£ "/ai cJTOc, to
ac deiiigue
JuUanus apeiitem coinprehondenint minislri ca;ilium, atqiie u£v ycvoc T)i5 K5t7i7rHao/.(»)v, Tov ^i TpoTtoy , 7TXy'pyi5
igni Iradi-
adduxeruiit Pnfsidi •
qui congru^ proposito suo fa- fjkv eiiXacetai;' ii/yipr; 0£ TriOTew;, Tpaoi; ay>ip /.ai STTt-
tur.
ciens, eliam hunc ieiito igni iradidit. Ita etiajn etz>:;' Ta' T£ a/Xa aTiojaaro;, xat Tiuew:» eOwOia; ayiou
Julinnus, gestiens atque la.'Iitia i»xullans, et Dea IlveuaaTO?, toooutov a^jvQ^tsf.c, OTEffo; avv tw ^axapt'^
(antis se bonis dipnato niagna voce grafias agens, nafi-^('Xw Ty;; Tou f*aprjpioj TeXe-^oect); 7i|tu9y;.

susceptus est intcr choros Mart^yruin. Erat autem 'Etti 'e^TTapa; 5« rfJifpa^ TonauTai; Te vtvitTa; TrpooTa-

Iiuic qunque genus ex C:ippadocia ; iiuuad nicres ?et Tou 'liiouiXXtavou Ta Travayia owjjiaTa Ttli tou Oeou

\uTo plcnus pictate iic plenus fide, vir inansuetiis M?t.rupf*)v |bopa TOti oapxooopoic 9r,pt'oi; ecejtetTO. 'Q? 3s

atque discreliis. studi()>.us in oinnibus, et Spiritus ou^ev atJTOii: 7rpooy'ei, ou Br,^, oOx opveov, ou xuwv, e|
sancii suavitate redolens, eoqiie dignus factus tali oiV.ovoai'a; 0eou, Xei^^^SsvTa i^wa xat acX-xSr} ttjc Trpooy]-

cum beato Painpbilo pxitii» marljriaiis corona. xouori; Ttp.y;c xat x.r,aet'a<; Xayovra, t>7 auvy,9et 7rapeJo9yi

17 Sanctissiina i^^um rnrpora. de raandato Fir- Z7.zy}, v7-tjiv oivtot; TrepixaXXeTt «Tiore^iVTa, iv kpoi; te
Corpovi qua-
tridaum ('•ris miliani, per dies quaL..or toi.idemque noctes jacue- npo5ei/>!,T«p('oi;, ei; aXXnorov \f.vr,^r,v tw tou ©eou Xaw
objecfa,
lerarum carnivorarum dentibus exposita. Cum
(/-
ruiit, zifxdaOai 7:apaaei5ofxe'va.
lasa iepr.Hitn-
tur. vero nulla neque fera neque volucris, aut canis quisquam, per Dei dispositionem, ea contingeret
k integra illa atqiie iiitacta relii'ta, congrno cum lionore et cura. consuetee sepulturae sunt tradita. k repo-
sitaquein fedium sacrarum pulcherrimis etoratoriis sanctis, in perpetuam memoriam Dei populo ad ho-
iiorem data.
ANNOTATA P. P.

a Ji^cqraplm vostra Mecliciti MS. £7rt t)7; Kpr^y;?, in Creta, (luasi isli ibi exuiasaent : sed cori-ignntur ex
MS. Lipomanni, atqne ex ip.wmel Eusebio, hxc in compendmm conlralienle, et Tii; eip/.Ty,; scribente.
h Jdihtur in Hif.1. optoXoyi^.rai:, Confessores.
c Af/i/intr i/m/^m. Perinde ac priores illi quos supra corameraoravi {jici/jcef J^gypU aUi, qui cap. 10
narrahiintur, xix Kal. Janujrias comprelipusi) profebsus, se ad ininisleria ConfesMuibus in Cilicia consti-
tutis exliibeiida piolidsci : qnorum nlii qnidem, eadem qua illi qiiibus ministraturi venerant, pmna dam-
nati sunt. oculis ac pi'diims inutiles redditi (uno scilicei ocnlo eruto, et cruris uniui .succisis Hcm.s)tres vero
ex ipsis, in urbe Ascalone. in quu vincti tenebaiitur, ciiin admirabilem animi fortitudinem ostendissent,
diverso niartvfii exilu occubuere. Quippe unus illorum Ares nomine. flammis consuniptus e^t; reliquis
duobiis, quorum unus Prohus, alter Elias vocabatur, caput gl.Mlio prfficisum. Culunlur autcm hi a Grxcis
19 DevemCris, f/i(o.si quinlo die post comprehensionem siippltcto alfecti.
d Ilndem alia dufur ratin, mulutoium nominnm, quod«t/7(n'/ propria forsan idololatrica essent, a falsorum
Deorum nominibus sumpta, ut sunt Dionysius, Barchides, AthenjEUS aliaque similia. Non tamen cx liac E>i-
sebii conjcctura, multo minus ex uto horiim Martyrnm ftnto, recte quisquam intulerit, in fieqnenti Chrisliano-

rnm primorumn^u fuisse, ijcntilta ucmina baptiztiudis commutare, in nomina Patrwrcharum, Prophetarum,
vel Aposlotorum , aliaque, e sacris Seripluris petita.
e Nempe jam imle u tempore j^Ui fiadriani, ct anno Christi 179 reslaural urbs Jerusalem, mutalo nomiiie
erat et d\cel>atur yiilia; uiiintiquaium pridcm nomen potiwrit Romano Pr.vsidi pereijrinum prorsus accidere ;
maxime si noverat, j^gijptius esse quos inlcrrogabal.
f Vlraque hn'C cornmeudatio dcesl in Ilistorta.

g IIoc qunque tannentum eadem Jlistona prxtermittit.


h Ibidem leqilitr, Tri; ev or^aTeta; -:7riX-:/tTou veaXet^ac. in delecta ad inilitiam juventute.
i Trium fihorum pntribns prasmia apnd Romonos fnisse proposila, nottus est quam ut hic moneri debeat : atque
id hic diei credo T^iywiicn; •nT.zi^a. : Vale.sius tameu aliler vertil, quod tertise jam slirpis nepotes haberet ;

eed hoc Slraboni scrihitur TptyEvvet'a.


k Deest hax eliiu.sula tnlJi.sloria : quam tamen Eusebio abjudicaie nihil nos cogit, qui Vitam Pumphih
seque ac Hislorinm ecclesiasticam scripstl, cum jam Constantinus lege lata permisisset Chrislianis sacras xdes
condere, et Maiiyrum cvrpora eis inferre, Si quis Inmen maltl hxc ab alio addita credere, noUm ei operosius
r.nntradicere.

APPENDIX
De inisoraliili exilu ('iiiuni (|ui S. Panipliilum perscculi sunt.

Ex Eusebii libro de AJariyribus cap- vu et xi.

pi'ra3 pretium fuerithocloco coramemorare, divinacorripuit:quffiquidemhomineinillum,qui hes-


Juitrx ipsc cjitod et deces-
i|iienmdniodura. divini Niiininis providentia ternodiein excelsotribuuali residens,jiisdicf^bat, mi- nnn ejus Parti'
jmtea capilc
plcxiis,
0; iii|iiosillus

iiilianns, qui

meliose insultaverat,
Pncsidrs ulta est. Eleuim Kir-
Martjribus Christi atieo contu-
cutn aliis extremo supplicio
lituin satellilio stipatus totiusque Palestinai rector

cipuus. et commensalis luerat; repente


ji/iiliiin prius

quique cuutubernalis tyranni, utpote amicoruin prie- jinscculo,


unius no-
adddictus, capite truncatusest... Urbanus vero, yt» ctis spatio spoliatura , cunctis hisce dignitatihus
primti.siH S. PampbilumsAVut, fujusniodi puenaapud nudavit; et coram ipsis, qui niiper illuni ut Pra^si-
justissinuin Uei tribiinul atticiendus sit , ob saj- dem coluerant, pudore atque ignomiuia pertudit et ;

viamquain Sanctos e,st usus,ex ipsis quaj inhacvita abjectum atque ignavura, vocesque ac preces mulie-
experlus est, quasipradiidiis, licet agnuscere. Nam bri raore fundentem, universuj quam rexerat gentis
statira pust illa quKC adversus Pampliilum ucfaric ad- conspectui exhibuit: ipsum denique Maximiuum, quo
miserat, cnm adhuc Provinciam administraret, ultio sese maxime ille eflerebat, utpote ei carus impri-

mis
, ,

DIE PRIMA JUNn.


69
m acceptus ob ea qa^ adversus nostros crudeli-
. et opprobria. quibus, ob illa quorum convictus fuerat D
te agelat mexoral„lemet.rudel^.s,n,„n,,iu,iicen,in
c,-in„na, affectusest;
.psanrbeLaesareae,
™r cap
tande.n I,nperato cap,tal.
tal
const.tuit. Postpl„n,nae„i,„ eu.n sententia d.mnavit

DE SANCTO FIRMO,
MARTYRE APUD GR/ECOS.
Ex Menseis et Menoloi^iis Graicorum.

n liodi''nio Mart\jrolo(jio Romano, po&t mfmoriam, ro.'^imilitcr rejierernnt in Menologiis


manuscriptis ; per
«in MA^IMI.V\ S. Ischyrionis, a iwbis nd xxii Deccmhris reje- lijpograptwrum inerliam crcdi posnil Mcnologio irrep-
cti, taudotur consiaiitia S. Firmi Martyris, qui sisse, TM Mx/',t pro tw erap/w Mayyw; aliaa
Pr.rses Ma-

Elngium rx
I^ ti perspcutionc Maxiniiani iicerbissimis plagis liceret in
conjicere
Per.Ude corunalum Suncluni, ubi M;igorun
gnut.

Mnrfj/rologlo
alfertns, iapiililtus percussiis. ac Memum capito cie- velul Punlificum, pruxipua luctoritaa, et coutra Ctiri-
liom. siis est. In nulis ailcgaiiLr Mcnoloijnm, a Caiiliiiate stianos acerbilas (iiit.

Sirleto collectuniy iiiquo ista tmbentw: Eodem die S. 4 Inlerim quia


nulla cerla .wtubatur paLestra in
Firmi Martyris, qui sub Maximiauo Imperatorepro Mnrtijrulogio^Roimno; nuper f/ispntii aliqui nescio ai ,
recte ad
Chrisli fiJecompreliensus, ductns estaJ Prjesidem, qiia aiidacia quotipmt sic invenerunt
, islic expressos /iispanos
Maennni nomiue. Cumque persiiaderi uon potuisset, ignoliie regionis Snnctos in suum traxerunt Hispaniam; i"'>'^tarus
'"'''"*"'
B ut idnlis sacrificaret, nudiis nervis ca^Jitur, suspea- ac nominatim luinc S. Firmum, nuper apud ip.-ios com -
|
siis lauiatur, totiusquecorporis compage soluta, po- pteto , Chronico Flavii Dextri inscripserunl Iwc
strcnio capite obtruncatus , ccrfamiuis coronam modo: Anno ccc, iu Mellaria urbe Hispaniu- Ii*ti-
assecutns e^t. cce, S. Firmus Martyr, qui acerbissimis plagis
2 Eudfm aliquendo latitts in ip.to, unde Sirlvtns sua affectus, lampaJibus exustus, actanJcmsucci.socapi-
Henolcglo Grsco foute sic legunlur. Oi-T^iirvtv toi; y^ci-
finiifil. te martyvium consummavit, sub PriesiJe Hispaniee
STletL voi; Ma^i(7.tavoi;* 5ix oe ixv et^ XpiCTov mmvj au).Xy,ai- Marco Aurelio Vero, viro Cnnsulari. Cujus etiam
Bglc, ayeT^t Tipoi jJLa-^ov y.y.i p.r, Titaieii; OT.ovBac, npo- corpus decursu temp(U'is Romam delatuin est, ot
ae>tyy.ivj -oiii et^ojXoic, yvjxvwJeU y.ao'i'Ci-v-1. veypot^- prima die Julii maxime colitur. Iluctenus pra-dicium
xoci a-jaTiOiic, ^eeTat, y.a£ Hupw ra veOpa T£|j:v&Tat v.ai Chronicon apud Franciscum Bivarium ; ast apiid Ln-
e^yp^povTai Ta; apf;.ov('ac" y.at zr/V x-ot).t'3:y itat ta^ >tvy,- dovicum Carum dicitnr pri.nn Jie Jan.irii 7na.rime coli.
u.a^ y.y.i tou^ (xyypov^ jjis^atpaiG xaTaTeuveTat, /.at 5.('9oi^ Ila itli, ne. videantur sua ex Martymlogio Homano de-
(3a).?.£Taf ;tai TeXo^ xr,v y.Bf^oO.r.y 5t7roTe'jj.yeTai, z.ai tow scripsisse. rerum numquam prohabunt, Sanctiim islum
OT;'|avoy T)i; aQ/yoeoj; oe/eTizt. Qwa: SiC Latine ad ver- Romse. habuisse utlo die anni aliqiiem ciillum, uist quem
bum rcdduntur : Hic, propter fidemChristi, in per-^e- hahent omnes Saiicti MartyrohgiQ Romaiw, Gregorii
culioue Maximiani coniprchensiis ad Magnm , XlJIjn.ssu innovato,a cenlum cuciter annis inscripti.
ducitur. Et cum persuaderi uon posset, ut libamina Prwtcrea quod corpits Romam delntum fuerit, pevme-
idolis ufferret ; ve^tibus spoliatus, ioris ca^ditur, et ram ficlionem est udjeclnm.
suspensns ferro laceratur ; ncrvos novacula secatur, 5 Tali ergo iion alia ceriiludine, id estcxca cupuli'
conipagem corporis totius dissolvitur bipeunibus ; tole nndecumque augendi Sanctorum Hispnnorum
ventrera, tibias , et femora inciditur lapidibus ; numerum, inscriptus esi S. Firmus Maiturotoijio Ili-
T rjy O Alitis ad fioc
obruendus exponitur; ac demum capite plexus
j / 1
spanico Joannis 1 amaiji de Salazar primo loco : qui coliiurV\ennx
martyrii coronam accipit. Ha'c in Mcu^is qnx eliain : Auclor dcinde, ex illo pseudochronico ac Menohgio pro- in AusMa.
teyuntur apud Muxrmuin Episcopum Cyllierorvm vj lixum texit ^togium; sic tamen ul in No!is Menotogium F
^ioit; 'Ayi'a)y. Mcnologiique interpretesarguat, quod vertim Pnesidis
^ 3 Petrus Gatesiniiis ait e Gra-cose convertisse iltius numen iiiuorarint ; idque aijgreditur ex vetuslurum
maHyrium liisce verbis : In Gracia item S. Firmi... lapidum in.scriptionibus itluslrare: tim operose distin-

Martyris, qui in Maximiani persecutione ob fidem gttil Meuraliam Plolomaci, n Mollaria P/tnii, dcqne
captus, nullis vel acerbissimis plagis, quas ei Ma- eorum situ disputat ;
quibus omnibus referendis, tam- not. 2

gnus Prcefectus infligi jusserat, potuit e gradu pie- quam segri capilis somnio, nemo prudens cliartam illi-

tatis amoveri: quare postremo lapiJibus percussus, tiat. Nun pulo tam stmpltces fiiis.u! Tberesianarum
uon modo tormenti hujus vi superatus non est;sed f^iemiensium directores, ut cum iltx, alicujus S. Firmi
victor, Jatis deuiunipro Christo Redemptore curvici- corpua Ronta accepissent, hujus idcsse Firnii credcrent
bus, egregiacorona donatur. IIxc Galesinius, pro ipsi ; credidisse tntncn e.iistimo excommuni multis usu,

pal^stra a.^^signam^Gneci&Tn, qiio nomine passim intel- tion posse eidem cotcndo a se dietn aptwrem notari,

ligit diliones Oricntales, in quibus Iviiju^ Gra-cx usus quam hnnc quo talis nominis Sanctns occurrebat in
viijebat. Nos matumus scTibere in titulo, apuJ Graecos Romano Marlyvotogio quod probare non possumns:

quod apud eos sit in veneratioue. Cum autem tam Sir- nec votumus veticmentev accusare. Nosdetali tvansU'

lelus quam Galesinins, niliit alter sciens de attero, tione egimus atiaoccasione die\KiMaji, uti jam diclum

conspirent in noniinando Prseside Magno, quia sic ve- inter Pratermissos.

Junii T. 1
10 DE
: : : ,

70 ACTA SANCTORUM.

DE S. NEONE MARTYRE,
ET S. PYHUIIO EPISCOPO.
Ex MS. Synaxario Divioncijsi.

jllud Syva.Tariutn, quml, tn charta Firmi non nominatur Neon, temeranum sil opinari
Pnlc/irum aliqua prnlixiora extitisse Acta, ex quibus
lirilra si)isswn scnplum, invctmnuH I)ivione, velle, illius

iipud I'elrum Franciscutn Clttfflrliutn ttoslrum; Neonis nomcn el tnnrtijriuin Auclor Sijnaxarii istius

el, exdi-nsilale viaterix ac cliaraclerum forma acceperit. Dc Pyrrh^i m"/(o niinns lieet conjectare quid-

annns minimum quadnugenlos excedere judicovimus; piam; cum aliqnem ejus nominis hactenus noninvene-
pturihus laudalutn a me ad vi Marlii, uln eo pnmuni ritn vel in Vitis Patrum vel alibi; multominus aliifnetti,

feliciter ums sum, agetis de S. Ilenijchio Thautnalur- stngulariter commendabilem aservatx virginitatis prx-
go; Sijnaxarium, iiiquatn, Divionense, post aliorum rugativa. Sitnul invenlos, simul dare ptacuit ; Pyr-
Itvjtis diei Eloyia, <ic nominalm {si recte
Snticloriim rluim vero eo eliam UbenttMS, quod in Itntia muttt
memmi)prxlnudati S.Firmi; duorum, niisquam ali- ettam nunc vocenlur Pyrrhi, qui Patronum requirunt,
Prlnr ylndto
bi niitnwatonun Sanclorum noliliam sufjijerit Itoc qaod is nobis primus obveneiit Grteco nomitie cutn :
cxaua dicilur,
ratione nomv>e Lnttno liabeamus Riifos plures, Ca:tilutn nu-
'O v,yi')i Miuzvc Newv c,i'^t,i TeUioiJTZi. Saiiclus mero adscriptos. Neones Grxcis minus rarisunt: tres
Mar1}T Neon ,
gladio consummatur ; et additnr enim eo nomine Memra suggerunt, cim Sociis diversis

Disticlion passos, scilicel xxiv Apritis, xxv Septembris, et xxx ^


"lif-uOf/ov r^h i 7p3!^)i i:''ivx'>v \iyu, Octohris : nomcn autcm habent a~o toO yeoiiv, qnod est
Kai yr,v i^M^^oiv ejt7/iy,9-i; te/ei Newv. Innovare.
Scripfura Rul^rum noliis ostcndit mare: 4 In pervetusto Sgnaxario Gr^rco MS . CollegiiCla-
Tu cjipite sectus rubricas terram, Nenn. romontani Socielniis Jesu Purisis, qucd videtur otim
postcrlor a
2 Tum hubdilur in Ecclesia Conslanlinopolitana in 2isu fuisse, agilur de ^'^*" l''jrrhui
vlrtjinlttile atm
tauttalur: 'U ayio; llijptio^ l^TTtrjxoTio;, o Trap^evoi;, vj tiyf.vr, Pyrrho ad diem sequenlem, eique ibidem dito Socii alii
Gerasimo et
TeJttoiiTJt. Sanctus Episcopus Pyrrhus, cognomento sic junguutur- .Mvy,p.r, twv ayiwv TrsTepojv r^'ijv riCppou Erasmo.
Virpo, in pacc requiescit: et liuic simtliier aptatur ^V.-KiWj-r.vj, r£p3:at'p.o'j y.c^i 'Epa-jp.ou. Meraoriasancto-
Disliclion. rum Patrum nostrorum Pyrrhi Episcupi, Gei'asi:ni
"V.Gzr.nt IIOppo; TTiipyov ctyvotV; /jir/ai/. et Er-asmi. Floruit seculo Chrisli quinlo S. Gerasi-
At' f.u Oiditiil 'iiv (^iiv, yovv Otic v.xxtj). mus Alibas, in Pnla.'stina prope Jordancm, cujus Acta
Cum castitatis turris ex.celsa. inclito illuslrnvimus die guinla MartH : sed nihil suppelit un-
Constructa Pynhn, jam staret ; vidit Deum, de definiattie.sse eumdem. Colitur etiam die sequenti
Snl) pcdibus humilem pmterens terra; limum. S. Erasmus Episcopus et Martyr, Fnrmiis in Italia
;j I)c letnpore ac loco, quo prioritiiirinritnn subut, ni- sub Diocletiaiio mortuus. et antc in IHijrico plurima
prijnus nobis
h^jiu nomini3 liil aitsitn vel divinnndo diccre. Qitamqnam eiiim liuic pas.tus: scd cum talis ibidetn ctiam referutur cum pro-
Sanctus. Syiia.iario fatnHiure prx Mcn^iis sii, eoritni Martij- prio el congrtio lilulo, 7iol\j7.B}.o-'j, id est, multorum
rum, quorum pioli.xi{is Eloijium texilur, eliam Socios ccrtaniinuni ; nulla esl apparentia quod idem itcruni
peculiuri Dtsliclio hotiorare: quia ta^nen in eloijio S proponatur cum titulo Sancti Patris nostri.

DE SAINCTO CLAUDIO,
EPISCOPO VIENNENSI IN GALLIA.
SYLLOGE IIISrORICA

Cir<';i cjus eiilluni : Sanctosquc ViriMi;iiiuin el .luvoruinni, Vienna? perperam cuni ipso

ain-ibulos.

0'iiim pliirimos habel Ecclesin fietinensis in taiius iu Additionibus Usuardi; Galesinius, Cunisius,
ihdlia Episcopos, Sanctorum Catalogo adscrip- et Ferrarius cum Martyrologio Coloui.r atque Lubecae
tos. I! isce Kalendis ./timiro/ritrS. Claiidius, suh nnnum 1490 excuso ; omnia liis fere verbis: Vien-
(ujus sacreC venerationi tesfimonium prxbent na; depnsltio S. Claudii, Episcopi et Confessoris.
Culfus iu antiquii Martyvologu Ilierongmiaui quatiior npogmplia, i habcmus duplex MS. Martijrologium Ecctesix
auliquis
Yicnna ClHudii
in quibus isla sub finrtn annecluniur. In Viennensis, allerum ipsimet Ficnnx anno mdulxu de- Eiicomiam ex
Episropi. Verum per crroretn amanuensnnn in codice scripsimus. atlerum Divione nobis donavit Pelrus
MS Viennenii.

Eptirnuiensi legilurDixii}&\nsco^\. Adstipuliintur quam Fianciscus Chifpeiius, uln de hoc Sancto Antistile in
ptuninu .MSS. I^omunutn Carditialis Barlierini, Au- utroque tegitur lale encomnim. Kalendis Junii, A^^ien-
gustunum S. Udalrici, Cotouicnse S. Marix ad gra- nze natalis S. Claudii Coiifessoris, Archicpiscopi
dus, Trevueiise S-Maxiiniui, LeodicnseS. Laurenlii, decimi tertii Viennensis regnante Magno
qui,
;

Btii.iellcusc S. Gudiln', Toniacense S. Martini , Consfantino Imperatore, Ecclesiam suam sanctis-


yllrchatense Ecclesix Cathedralis, atque Florarium. sime gubernavit. Hic eloquentia et doctrina praedi-
Itein insuis Murtgrologiis ctcusis .\do Aichiepiscopus tus, interfuit primo Nicaenu Cuncilio, palraamqne
Vienuensts, Auctor Bcda: supposititii, Grevenus et Mo- cum Patribus dicti Concilii do Donato haeretico

Africano
: :

DIE PRIM.A JUxMI.


71
A Africano reportavit decretisque eiusilem Concilii,
;
saijus aliiid effiigium
Priraatura sua; Ecclesi». coiitra Marianum
e.rcogilant , et prxtcr S. Claii- D
Arela- diiiin, ri7i//;t Ilelladium et Virianilin, hts verbis: AiiTiinRr..
tensera Arcliiepiscopum, obtinuit. (Jbiit
feliciter in Vienna: Claudii, Episcopi quoqiie et
.\llobri'giiiii S.
Domino, miracnlis fulgens cniniitusque in Ecclesia ;
Confessoris. Hic, abeunte .ad pr.-eniium S. Pascba-
Apostolorum Vienn», memoria perenni celebratiir.
sio, dignus ob clara religinnis insignia, qui ejus lo-
Hxcibi. Ue PiitmiluMopluriinumino Ecdma Vieii-
cum repleret prae omnibus judicatus, paribus pru-
nensi Gallice dispuial Xicnluus Clioieniis. in sUilu dentiiB ac pietatis studiis Episcopatum iniit, quibus
,l,rClioTm«, ro!"ico Piovmcne Lrlpliinaliis cop. 10, uli e.[ adirrso hunc lauilB dipuis ofliciis execulus est; deniuraque
alii pio Ecclesia Arelatensi. Iilcm ('horeriiis cap. 11 vila gloriose divincque exacla. dives houoruni ope-
luic clogiuin coiicinnucil. S. Clamlius Verus praisedit rum cumiilis. emeritffi beatitmlinis recepit donati-
in Ciincilio
primo Arelatensi, anno ccixiv, iiliquot vum. Qita: de omnibus Sanctis Episcopis dici po.Ksunt.
mensibus post suam consecr,atiiinem. Hic fecit ex Dein sic progreditiir idem Saitssngiis. Iln-Iem deposi-
islis Piajlatis, qui plurimum zelosi et constantes tio S. Helbulii Episcopi, S. Claudii Sjmmysta;, et
fiieriint, ut observarentur ilecreta Concilii Nicajni. et addUur
Confessoris gloriosi. Ibidera S. Viriiiui Marlyris Virlanw
Mortuus est i Junii anno cccxxiv. /^entin neqiie lixc in pictatis agone coronati. At nniier liorum "«rtiir.
cst i»
satis subsislunt, et anno cccxxiv oliilus
manifeslus in duplici MS. Ecclesite Vicniiensis Martijrologio. Hel-
est error, qiiia dictuin Concilium Nicxuum
tantum ladii sire Eladi, ant Galli nomen, ioco Claudii viilelitr
anno cccxxv cekhralum est. Inler Episcopos Concilii inlnisitm. Circa alterum videlur deceptus Saussaijus
Arektcnsis scptimus liabetiir A'erus, et a Slrmondo. Anclario Moliini ad Vsuordum, nbi Prxposila liltera
Lablieo aliisqiie dicitiir Episcopus Viennensis sed : is B (qua Bedo intelligitnr) istu referuntur; Viennie S.
S. Claiiilii Successor babrtur apiid Snmmartlianos in Claudii XI Episcopi : ac dein post lilteram R. sic le-
Attud ex Aichiepiscopis riennensibiis. .\do in Cbranico
Chroiilco
ista buc gitur: Iteiii S. Viriaiii Martyris; ubi Saussagus Itico

Adinits,
referenda babel, sed non salis onlinata ; iiain poslqitam item posnit Ibidem, nulla faetn reflexione ad litteram
egit dc Concilio Nicxno,
tsta scribil Uuo eodeinque : R, qua iiidicaiitr, secunduin Hoinana? ciiria^ morem ij;
tempore et Sacratissimum Concllium apud
illud editum Martyrologium Bellini quo non atiis Fliien-
non satis ; iii fii iilla
[irtibatur. Arelaten sexcentorum Episcoporum colligitur. Ma- mentio S. Claudii ; sed post S. Caprasium Abba'em "'"'
rino tunc Episcopo ejusdemcivitatis. existente apud monasterii Lerinensis ; ista subjinuntur. Item S. Vi-
Vienuam (Jlaudio, in Catholico doginafe clarissimo riani Martyris. Fcrrariits quoqite adjccit aliitd addi-
Episcopo. Qnod hujus de S. Claudio addilamentum, tamenntm, bis'verbis In Gallia S. Viriani Preshy-
:

ceiisemus cerlissimum ; reliqiia, de Comiliis Niaeno et teri et Mirtyris citantiirque ab illo, primitm Mola-
:

Arelatensi, dubix fidci. niis, apud qitein iion fit meutio Gallise aiit Presbyte-

3 Qucmadmodum in MS. vetiisto Epternaceiisi, su- ratus. Secundo aUegatur Maurolgcus, aptid qitem nitlla
pra indicato, loco Claudii noiiien Dati est suppositum; A^iriani fit mcntio, sed ista Vivcniio triliuiintitr: Roma;
ita omi.-^so Claudio in M.S. Martijrologio Rcijiux Sue- S. Viventii, ex Gallia Presbyteri, qui Theodosii et
cix. ab Holsteuio in .i.niniadversis ad Martijrologium Valentiniani temporibus claruit. An loco Viventii,
Loco Ctaudii
scriptum Dat' Romanum vulgnto, ista babentur : ViennEe depositio littens primis transpositis, legendum sit Juvenlii,
Bcttadll. Helladii Episcopi; in MS, Parisiensi Labbei, Eladi; Martyris Roniai, supra de hoc agentes qua-sivimus, at metius
Eladl, Galti-
et in MS. Pragensi, Galli el ita apud Notkeruni, et
: Hoc soium indicamus, neque Helladium, ncque Vi- Ji^neuttu,,

in MS. Laiticnsi coiijunctim legitur; Viennae Clau- rianum Ficniiensibits videri ascribcndum, uisi certiora
dii et Helladii Episcoporum. Verum nulliis apud quod optamns, proferantitr monumenta.
Fieuiicnscs extitit Helladius Episcopus. Hinc Saus-

DE SANCTO JOVINO,
IN PICTAVIENSI GALLI/E DIOECESI.

SYLLOGE HISTORICA
De ejus eiiliii, i-onere, et prolessionc monastica.

/"''"^"''a -Sflcra S. -Tovirii iiiscnpta rrperilnr Episcopus Pietavoriim, concinnavit Litunias Pictoni-
"iH
% /B vtriis Mnrhjrolniiuf., ex qnihus fnit aliquod cas, qnihus itiscnpstt S. Jovinura Abbntcin Hen.Ho-
^' ^'''"'*'*'

W Im Romx in Bibbotheea Ducis Alfempsii, in ncnsem in suis vero ad eas Notatwnibus


; sic scnbit
I
f qiin ad hascc Knlendns Junii ila leqehatnr Prima Junii. Jovinus, ex ilhistri familia in tcrrito-
Pirtavis S. Joviui Abbjitis. Endem plnne legnntnr rio LoJuneiisi natus, Hensionensis monasterii, quod
apud Bellinum de Padun, in Marii/roloijio secundum nunc S. Jovini de Marnis dicitur, progagator exti-
morem Curix Romanx anctius excuso Parisiis stihan- tit: ibidemque diera obiit, et bumatus est. Locus
Mriiioriti in
Murdjiulaijii; nnm mdxx!. Bellinum descrtOit Molanus in addilioui- ilie olim vocabatur Ansion. Idem Episcopus, in Ad'

lius ad Usiiardum, et hunc sequnntur Galesiniiis, Ca- junclis, ijita addU Maxentius Pictavoruiu Episcopus,
:

nisius, Ferrarius. Citatis efiam Molnno et Galesinio, Sanctus dicitur in Vita S. Maximini Trevirorum
eumdem inscripsit suo Marlyrologio Bencdicttno Ar- Episcopi, ciijus, et Sancii Jovini .Abbatis, frater Fuil ft-ater,
BtaTnntii
noldns /fion, cum hnc Annofationc: Quis iiutein is erat. Filam S. Maximini deditnus xxix Mnji, scri- et 3Ia2:iminl
fiierit, aut quo teiiipore floniit. noiulum scire potui. plam seculo vm per Anunijmnm Snn-Maxiinianeiisetn, Epp.
Unde aulem scivit {uisse sui Ordims Benedictini? Iloc in qua de hac familia »uh initium ista proferuntur:
nempe prxsumere, quam duhitare maluit. Interim se- Sanctus ac Deo dileclus Maximinus, Aquitania; ori-
qnuntur Dorganius et Menardns. In MS. quodam ginein duxit provincia'. Frater vero ejus Maxentius
Reijinx Sneciae, suh nomine Usuardi, aliquanto plus nomine, et alter Maxinius. Tertius vero Jovinus,
lumuiis conferiur lns verhis : lu Ileiision monasterio, et sancta eorura sorur Maxima, in ipsa Pictavensi
S. Jovini Abb^tis et Confessoris. nati fuerunt provincia. Postquam itaque S. Maxi-
2 Heuricus Ludovicus Castameus de. la Roc/ieposay, niinus frater ejus, et Jovinus divinis beiie eruditi
fuerunt
: :

72 ACTA SANCTORUM.
A fuerunt, Maxcnfius in Pictavensi electus est urbis Clodomiri. Extat aeternum celeberrimae ipslus san-
AtT.TORR G. U, Pontifit-atns orfline : II nf ibi, Sausmym in Marly- ctitatis monumentum, perinslgnis Abbatia. ejus ho-
rnhgin fiallicnno, ad fisec aihdenn : Pictavis, inqml, nori dedicata in diopcesi Pictnviensi, vulgo Sainct
S. Jovini Confessoris, H. Maxentii pjusdem muni- Jovin appellata, alias S. Jovj^n des Marnes. Citatur
cipii Antistitis, ct S. Maxiinini Trevirensis Epi- pnmo Ilngo Menardus; qui, elsi in Observationibus
scopi fratris, discipulique S. Hilarii : post cujus ttllegpttempnra Chlodovei primi et filiorum ejus,
eohlur Jn Ange- addu tamcn pnsse duhit:u'i, an fuerlt instituti Bene-
ploriosum transitum. ^dlitai-ise vi(.;K fleditns,
monasliTio
iptl dtcalo lica puritatevitam transegit. dijus veneraliili me- dictini monachus. Citatur dein Clnudius Rnbertus,
morisr, fjuam .snnct.issim.T vitae moritls cnmparavit, scili^et in Abbatits GnUiurum, qui Uxc solnm hnbet

(licata pst crnnohiftca sui noruini^ Kccle-iia, deMar- S. Jovini mona-terium O. R. Jovyn des Marnes D.
utpoic secuto
nis cognoininala, ubi ho'Iie colitur proprii Tutehiris Pictavier.sis. Sed islo miuln S. Jonnnes Bnptisla, 4 morluus.
rondigna honorificatione. Jlwc ibi. Mortunvi esse SS. Pctrus et Paulus aliiqne Aposloli, imo Snlvator
S. Maximinum anno cccxMX jvobavimus ad ejits Vt- Christns e.t Michael Archangelus fuissent Ordinis Be-
tnm : et in Annnlntis diximvs, Maxentium, non xiv, nedictini. Nos, qnin diciiur frater S. Maxentii Epi-
ml \\\\ nnt ix stalnendnm Kpiscopinn, ante S. Jlifa- scopi Pictnviensis, et S. M;ixiiniiii Trevireiisis, arbi'
rium, ciijus p-tinm nrhitramur polnts condiscipulnm et irnmur etinm secuio Chrisli quarlo, diii ante tempora
coanmm fuisse S. Jovinum. Chlodovei Regis ei S. Bdnedicti, claruisse: ejtis vero
3 liticelinus nihilominus in Mennlogio Bcnedictino, monasterium, si ah ipso esf incnoatum, postea nccepisse
hon fuli
suo Oriiini favenSy eum illi sic adscnhil : Pictavis S. HeguiQm S. Benedicli. Citatnm snpra Martyrologium
Senedlcdnus.
.Tnvini Ahhatis. Fuit hic frater S. Maxentii, cla- Piicis Altempsii ilerum ad \\ Jiinii videlnr ejus me-
ruitque tenipoHhus Clilfidovei Galliarnm Rejris, fi- minisse, his veibis: S. Jovini Preshyteri et Confes-
liorunique ejus Childebcrti,Chlotarii, Theodorici et soris.

DE S. FORTUNATO PRESB.
DKIKCESIS SPOLETIN^ IN UMBRIA.
COMMENTARIUS PR^VIUS-
l)o illiii^i fiilfii, ot Vila> aiiclore Audciao Presbvtcro.

I
if/iitii' Martijrohrjii Jiiimaiii, fiil litisci' Kalni- Spoletini, a qiio Ecclesiam Ttirrilanam, ad liouorem
cincAA. cccc. hlii^ Juiiii, liujits iSinict! mcinioiicm faciiiiit liis S. Fortunati fuisse consecralam, infra diciiur. Ludo-

T:
Biironius
vrrhis
inii-iiculis

istn aihlit :
In Umbriji
(^t

Ejiis res
.S.

virtutibus cluri.
Fortun.ati Prfisl>^t(^ri,

gestas ex manuscriptis
Vbi iii Notis-
virus Jaccbillus,
edidit ItatlceVitnm S.
Tomo prima de Umbrix,
Snnctis
Fortiinati Presbj^leri, quem
appeltai nnum ex tribus Protccloribus oppidi Mon-
Ecctesia,
Sancti,
'

Spololina) Ecclpsiffi acceptas legiinus: est earum tis-Falconis, nd citjus terriioiium sprctat Turrita. ubi
exdniiuni ; Kuit quidam vir veneraljilis etc. Eti Acta Presbjlerum ciiratum egil Sanctus: abcst aittem pa-
lialinnu'., dosumpta ex quibusdam fiMgmentis, quai raclna ista xii p. m. Spoleto, Monli prxdicto propin-
con.scrvnntur in ccclesia ilicti S. Fortuniti : et (ue- qua ad unum solum miltiare, et ideo priedictus. Jaco-
ruut tlislriliuta iu scx Lertioucs, ail Malutiiium rcci- liiltus, in Correctionibtts nd 3 Tomuni monet, Turri-
tari soliius, Eadnn liubcmiis rx MS, cottice Bi/jtio- tara dislingueniiam a VilU-turris, loco item Spoletinx
tliecn' Congregatioiiis Ontlorii Rnmx sigualo liltera di<t!crsi.s; TurritEe(i!i/on S. Forlunatiim vixisse etse-
K, (1 folio 226. Ilorum exordium e.sl, Kuit quidam putttim esse, propitis ad dictnm montem mittiario di-
vir, Fortunatus noinine etc. omissa voce vener.ibilis. midio; ubi per S. Speitm Episcopum Spotelinum, de-
Veriim »i Imce (leesl Protogus Aiiclaris, tjui se Aude- dicala sil postea sub rjus nomine ecclesia, qux anno
Auctore Audt- lanin npjiettal, tic viiil Presbijter circa annitm ncc. .MCCCCXLVI data Frutribus Franascanis de Obser-
fttit
F
lao Prfsbi/I. Patroni
rtiiii i7/(i ifisam (tiimus, trnnscriptam ex MS. codice vantia, ibidem nunc Conventiim exstruclum ttatienlibus, IM Monle-
Episcopi Spoteliui. sub hujits (iile pulilica, ante acpost cl attdre ad honorem S. Fortunali, ad quod corpus Falconis.
iioiaUi, sintt eam accepiinus cum Notariati et tipisco- ejiis ferendum cunritnl, ejusque feslum mngna cum
patisiijilto. Itimc inmoilum: In Dei iiomine. .\mcn.
solennitate cctcbrant Itisce Katendis Jiinii. In lerritorio
Aiino a nativitato Domini nostri .)i!sii Gliristi mil- llispeltensi, Itaud procul a Conuentu S. Cntltarime
lcsimo scxcentesimo deciiiio octavo, Indictione pri- eonimdem Minoriim ue Observnntiu adhuc risitur, in-
ma, die vero octava nioiisis Jiinii, Pontii^'catus quitjacobitliis, anliquissimu qutedam Ecclesia, dedicala
snnclissimi iu Cliristo Patris et Domini nostri D.
eidem S. Fortuiiato, cujus ibidem antiqua iinago ex-
Pauli, divina providentia Papie quinti anno deciino
lal, vestitu Sacerdotali, cum Calice ac lloslia in manu.
quarto ; infrascripta est copia sive transumptum
Vita; B. Fortunati Prcsbyleri, reperta^ in qnodura
libro manuscripto folio integro, in clnrtii pcrga- VITA
mena, exi^tento pencs Reverendissimiim Dominuin
Episcopnm Spolclimiin, et per nie Notarium et Auctore Audclao Presbj lcro.
Cancellariuin siibstitiituni infrascriptnm, de verbo Ex quntuor coilicibns MSS-
ad verbum tideliler exlractic, cujus toiior talis esl.

plurtci trans-
2 Kam Vitoin tiabemus, desumptam cx tripartito \jrregorius Roraan;p Ijrbis Antistes, cum Petro
sciipla ,
Leciionano pergamcio, quod manuscriptum adserva- Archidiacono suo raullnrtim Palrum desrripsere frotogus.
battir apiid Paulum San-rilatem Epi.'^copum Spoteti- mirocula in Dialogorum voluminibus [sed] nescio ;

mm, qui Ittiic Ecclesicv pra-fuit ab anno jinxri ad qua occasiniie pra^terraiserunt scribere Vilam Bea-
ttniwm iinc. Eadem deniqne hubebatur in Collectione tissimi Fortnnati Preshyteri. Ego tamen, minimus
P. Manni, iii )>rav/ic((i Oralorii Romain Bibliotheca; omniura bominum. Andelaus, non sapientia prajditus
iWjiie sutiicfie/iuiitur mriii de cullu S. Spei Episcofi neque intelligentiaimbutus, tantiviriet talis Vitam
scribere
: : ;

DIE PRIMA JUNII. 73


A scribere [aggredior] elingui o sermone. [Nihil autern basilicam construere. Cumqueopus perficeret, cre- D
a ex nobis ipsis dicemus) tjuod vero a Venerabili* Si- vitfama ejus per cunctam Itahain. Patricius quid.iitt A. \i'ni;i.\o

Fermino V.\ MS
'fli. mone Presbytero aiidiviinus, scribere posteris stu- Q rcsidebat RavennjB et audita hnju.sniodi fama ;

duimus. Pro eo obsecro vos, (luicuuique lecturi inflammatus est spiritu adversus eum. Misit itaque
estis parvum opusculuui, ut detis veiiiam [si prce- milites,ex officio suo, utubicuiiique euin reperisseitt,
termisi] quod oris inei facundia miniine potuit enar- absqtte hoiiore eum suis praisentarent aspectibus.
rare. Exenntes aulem illi fecernnt. ut eis fnerat impe-
1 Fuit quidiiiu vir venerabilis
Fortunatns nomine, ralnm.
preshijter Turritanie Ecclesije P.vesbyter, quje a Spnletana urbe 7 Qui contprehondentes euin, vinctnm dncebant
iabort svo ovtjirelipnsun,
plus iiiinns duodei-im milliaria posita est. In qiia per vi ini Siilariain [sed] venientes ad Poittciii-
alU imipervs: ;
JltSitt fitlricii
dura 1'fticiuii! sibi commissum pcrageret. quotidie ta- fractum diittiscrunt viain publicam, et errantes cce Ravcniiatts, -

men manibus, unde victns necessaria


laborabat peritnt seniilatn, qu^e duxit eos usque ad locum,
cousequerotur. Inde agitur, ut quidquid de labore ubi S. Fortunatus septtltus qiiiescebat; et viderunt
pr^edicto suo consequebatiir, solicitns sua? paiiper- ibi rnullitndlnem Cliristianorum ad orationern pro- inleltigtns

tatis,paupefibus atque peregrinis rratribus iinper- cedere. Severus aulem sciscitatus est unutn ex ac- mlrncuta S.
Fortunati,
tiebatur. Cuin paiiperibus alebat esiirientes, nudis colis loci lUius, dicetts Cujus hic Saitctornin merita
:

vestimenta pnebebat, et orphanis, atqiie viduis, et veneramini /r? Cui respondenles dixorc Fnit hic :

peregrinis, qtue necessnria erant priBbcbat. quidain sanctiB conversationis Pr'esbyler; Fortnriatus
3 Contiglt autem, ut qiiadam die, cumoperare- nornine, ipse Iric mirlta mirabilia ostendit ; duos
h tur inagroqui dicitiir ftAgellus, bovesmanibus suis CiBCOs iUuminatos, tres leprosos mundatos, unurn
Anqclo sub tiuiens arabit. Cum autem arassct, reperit duos puerulum a da3raonil)Us iiberatum ; idenqire nos cum
spccie prre- itll vovet
denarius ;
qnus statini colligens, urario sno ligavit, hic ad irarnus. Tunc Sevcrus hoc airdiens, elevans
grilU liasltlcam,
etrursum opus quod coeperat faciebat. Mox vero e oculos suos ad coDluin, expansis manibus ait ; San- E
contra aspiciens, vidit peregrinum quemdam sibi cte Fortunate, si de vincuUs his Uberatus, ot in
elcernosyitam postulantein. Citi vir liei ait : qui- pace r'ever'sus fuero ; non prius dornUTU mearn in-

cuinque es, vade ad Cellaiit, et ego veniain post te, grediar, nisi liic iu UDinine tiio biisilicam aiditi-

et dabo tibi, quod petis. At ille magis ac magis cavero.

donat invenfos cLimahat. diceiis succurre milii, o homo Dei Sta- 8 Pergentes ita milites citiit eodein viro, rectirm
aureoi tiiiique mcrooratus est Beatissimus Furtiinatus, iter arripueriiiit, et perveiierirut /( Liruiidis, et ibi

quod invenisset duos denarios; vocavitque ad se pausaveruiit. Eadem autem nocle, quando Severus
Aiigelum, quem sperabat paupereio esse, dicens ; ipstim votura vover'at,venit S. Fortunatus iit visiotre

Accipe istosdenarios, Frater quodtibi necessarium : ad Piitricium illum, quijusserateum ligari; dicens :

fuerit, eme. Qni dum ipsos denarios porrigeret, in Nisi Severutn Magistrum militum dirnitti jusseris,
venti snnt in nianu ejus aurei, fulgentes sicut sol. ;ion te pati.ar vivere. Quoaudito, statirn direxit alios justudim\4sus.

Ille taineu eos apud se omnino retinere noUtit, sed mrUtes, qur ubicumque ei obviarent, statim dimit-
liltenli animoporrexit petitnri; deinde ille abiit, et terent. Qui exeuntes rnvenernnt eiini iii Lnciolis, et
I!. Fortunatns, quod creperat opus, perflciebat. dLteruntei : Misit nos Patricius, iit dimissus re*er-
4 Non post multum intervallum, siibito venit co- taris in pace in dornttm tuam. Ute tariien, postquara
columha supcr
caput visa, Ininli-i nive candidtor, et asccndit super caput ejus. diinissus e.st, vohiniarie peiTexit Raveunam. At ubi

[iihi] diutiits residens perrexit ad cados. Hanc au- vidit eum Patricius, pronus in torrarn corruit diceiis,

teincohimbara nos credimus, qnod Duniiuus noster Ignosce mrhi P.ater, et ne memirieiis iniqiiitatos

Jesns Christus pro corona ei misisset. Quod ita meas, qu.as in te exercui, quia tujustuscs; ideoqiie
est nam et locus ipse in quo hoc contigit, usque
: peto ut indnlgeas mihi : et dimisiteum cuin magno

hodie Meritanus appellatur. Post h«ec autem vir honore. Qui cumcoepisset carpere itcr, pervenlt ad

Dei i'eversusest ad cellain suaitt, et nonpost inultos locurn, nbi voverat votum et ibi : stelit, dortec a

dies migi'avit adDominum, et sepultus cst in agro, fundamentis ibi fabricar-et bitsilicam S. Fortunati,

qui dicitur Agellus, nbi usqne hodie in pace positus quae usque hodie ctim ornni veneratiorre positacon-
quiescit c. stat. Spes i aulem Spoletan» civitatisAntistes, abiit
Miracnla autem, qitse in vita sua operatus est,
Yi cum Sacerdotrbus et Cler'0 suo. et ipsuin sanctuin
pr» multiludine spatiorum prjrteritorum minime corpus cum omni dlligentia condidere, et iu uo-
potuimus invenire, et propter oblivionem hominum : mlue Beati Confessoris ipsain Basilicain k consecra-

tamen post ejns obituin qnotidie Dominus ad corpus verunt;ubi exulieraut benefi.:ia cjirs nsqne in pi'a;-
ejus mirabiliaet virtutes ostendere dignatur. Quia sentem dicm. Ciijus Natalls celobratur Kalendis
claret mlra- ahquando [Sanctoritrn] animffi, neqne in vita sita, Junii /.
l

culis
neque in ipsa corporis egressione, aliqua miracula 9 Cujusfet virga, qna flagellare'boves laborando
Ehtsdftn' virga
ostendunt. Postquam autem egressi fuerint de cor- consuevit, duni vixerat (ut omiies circumquaque in arliorevi

pore, maximis atque potentioribus emicant sigiiis. lociillius habitantes alfirrnant) ab eo plantata fiiit crc^cif, coiitra
vcnrflcia
Ibi tamen Christiani populi omni tempore ejus
be- tanta magnituJine siibito radicata excrevit, saluiarem.
quffl in

neficia setitiunt unde ex pluribus uiinin


; mihi dele- ut pro araorc eiusdcm Sanctissimi Patris ab outiii-
ctat niiracnhjm enarrare, quod olim contigit. nibus ejus magnitudo pulchritudinis devotisssirne
6 Qnidam vir d Severus numine, civis Martanus veneretur. Quare usque hodie locus ipse ad Arbo-
c, mi!i!iaegerens officium, dum operaretur in agro rem-Siinctam ah incolis nuncupatur ciijus et parti- :

suo, qiii erat juxta viain Salariam juxta Martam, culas arboris, productas ad munitionem et defen-
occultum thesaurum ei omnipotens Dominus palam sionemartis dieraoniace, Christianuspopulus certa-
fecit. Qui illico arreplo gladio, bovem cnm quo
ara- tim in domihus, devotissirne couservare non
bat in frusta concidens. ejus ventriculum emunda- nogligunt ad laudem et gloriiim Domini tiostri Jesu
;

tum auro replevit ; et id, quod superfuerat, Romam Cltristi, cni sit honor, virtus, et potestas, per infl-

detulit, suoque nmperatori dedit. Tunc ii qui ade- nita secula seculorum. Araen.
t
Magister rant miuistri Augusti dixere. Quid dignam huic rei ANNOTATA D. P.
militum recompensanduin est? Kt accepto consilio fecit euin
sfd apparet serisum ha-
Imperator Magistrnm mihtum. Tunc ille accepta a Ecfjvnpha noslra elicuit :

beri mhtUum.quem utcumgitesupplevi, addendo quxdam


potestate coepit de hoc, quo fuerat ah Iinperatore
Chnsti inclusa.
honoratus, ad laudera Domini nostri Jesu [ ]
:

74 ACTA SANCTORUM.
b MS.
Munni, Avcllus, Fuusfi aulemprope Mon- iiam Lojiijobardi non anle an. 568iH Ilaliam veuerunt,
ArtrronM'. 1'. Falconem usserit
tem l''alconem
lem ussent .facobillun.
JacoOilfun. ii/.o nec Gchi attle aii. 476. Sed hsec meliux m Sup-
c .\ddil idem, In devoio ibidem constructo se- plemeuio Februarii.
pulcro. h Lucinli apud Urlnnates, intcr Euqubium et Cal-
d Sevcrus Sanctus lefertur a Fermrio, in
Itic ut lium, elinm a barbaris excisi.
Catalogo Sitnctortim Italix et alio Generuli ad diem i S. Spei aliquod encomium addiiur in MSS.
23 Octvbrix, cilalis Tubulif Kcclesiji- Spolelinx. At Manni, et dicilur cjus fcsium celebrari viii Ka-
Jacobillus retulit eumdem ad Kaleudas Febrnani ; cui leudas Derembiis, ad ix Kalendas refemut alii.

consenliunl Acta MSS. ab hoc nobis donota ex MSS. k Anno 423 id factum, scrihit Jacobilhis.
oppidi Gualdi. Hic linitur\ec<jraphnm, Spolclani Katarii additdf
1

e Mnrtaiia, a barbari/i desfructa, ubi nnnc parochia formulo Regnnnte Drtmino Jesu Cliristo, et sequiiur
:

S. MoTia' in Panfava , in ferritorio Tudertiuo, subsiqnalio lioc modo Et quia ego Marcus Martanus
:

VIII H. I». « Tnrriliiiin d\ssUa. Ila Jacubi/lus. (le Spoleto. publicu.s Apostolica auctoiitate Notarius
r ilonorio, inqntt Jiicobillus, el canneiUit acjiiis Spei et ad pr.csens in Cancellaria Palatii Episcopalis
Ejmcopx mox nominandi ;
quem Uijhellus sedisse nit C.anrellariuji con.^tilufus, suprascriptam copiam ex
ab anno 420 ad 4Ii;j, suo proprio originalifideliter extruxi, etcum eo con-
g Vita S. Severi prxcitafa Vacrnm ve.1 Graccum cordare inveni ; iileo me snbscripsi, et signum soli-
liotninal; cumque describit uf homincm r/enlitem. lia- tum nnniine meo apposui ]-. Fidem mox fncit Lau-
vennx positum a Lomjoburdis, qui Severutnideo com~ rentins (^astf-iccius, Dei et Apost'tlica3 Sedis gratia
prehendi jusserit, quud Jiomuno Imperatori milttaret Episcopus Spoletanus, sub dafa 8 Junii 1618. Se-
conttajus Longoburdorum. fines suos unque ud Tuder- quentia autem de Virija Sancti, conversa m arborein,
tiiiuiu civitutem ejfendenlibns ; et inlnim notnituitur addimus ex duobus MSS.
Jmperalor Conslaniinus : quw vuldc tiuile subsistunt :

DE S. MEDULPIIO EREMITA,
m ARVERNIA GALLLE PliOVlNCIA.
Ex Odicio Eccicsiaslico.

Molanii.-i, tdilmte. suanini Ad-


Joanucs iii itirtinila facile religione et pictate siiperaret. Ilunc adultum tilciilitim et
dttifinttm ad Unuardum, liiinc Sanrtniit nohis sic Deus lautis supcrnaturalibiis donis ditavit; ut cx jcjiiiiium
inafrrl : Arveniis S. Mediiiphi Confessoris, omniuin sententia, hoiuiuuin religiosoruiii sui tera- sercat
niagiioE sanctitalis viri. Molano cit.Uo, nmdem poris princeps haberetur. Oraiido dies noctibus, et
iita Marltjrologio inscripnit (jatesintus, el ulriusque noctes diebus jejunus adjungeliat ; a quo ne diverte-
t'3:e.m}ita Ffrraritis Calalogo f/rncrali. At Saussayus in retur -\ngclico exercilio, fideliter silentium, etiam
Martijroloijio GaUicatto, pro Confessore, scrtpsit Mo- a pueritia, inusitata tenellie infantios consuetudine,
HBchiim, lioc mWo .•
Arvernis S. Meiluljihi Muiiachi, observabat.
Diagna) sanctitatis viri : qui coolestiiiin oi.nlempla- 4 Ipsius parentibus, ut vicinorum et affinium
tioni insislons, in beata confcssione vilani finivit. amiciliara patrio de more servareiit,solemne cele- (n convlvio
Bttreliutis iu Menohiijio Bcnedtclino, truiiscriplis ex brantibus couvivium cibis carneis bene coctis et carnes
;

Siwssatjo cim/cw veiliis, sui Ordiais, ettin recusatiti


fui.-^sc cona- couditis, palatoque sapieiitibus, vescirecusavit : non
tur persuatleretur. quod aboiiiinabiles crederet, sed ut concupisceutia
2 Jueolms Briinclie. in truclatn de Vitts Sancloriim
ednmitaaltentius etcaslius DeoiuhaE-reret.Illura pa-
n^flchim Animtonm et Felannormn plus uliquul luminis con- renles, affines c;Kterique convivieuihilifaciunt. ludi-
Kfclfstnftl-
fert, dum asserit primo, in Ecclesia Clarc.rnontana bri(.quehahent,qiiasibiemalitempore,gelurigentibus
hoc primo die Junii, festum S. Medulj.hi Olticio omnibus,
; sibi pisces apponeudos iii moiitanis Arver-
ptscts tiiiracu-
Ecclesiastico celebrari : smitido, S. Meiiul|ihum nicissperaret : quibiisMcdulphus nihil motus, lauda- lo nflertur
Oallico appellan Sancti Mion, nomine pa- et sttli lioc bili sua; consuetiidini institit. Eccemedio incouvivio
rochiaui cxtare, quatuor leucis ab urbe Claronion-
deficit aqua, mitlitur ad fonlem servus, qui situla
taua dtssilam, in ditioiie Limaniiect Vaucensi. //u- hauriat. Mirum dictu ! Pra'grandis inagnitudinis
;iis auiem parochix< ecclosi.ini Medulplio ilicatam, piscis ineani irrepsit; qui opipare Medulphialimento
atque olim prasentationi Abhalis Menatensis Or-
toto die siitficeret.
diuis lionedictini fiiisse subjectam idiiue ail, ex
Scclfsla et
:
.'> -K Fontc rediens servus, cum aqua piscem ef- ad
tronstt
Dullis Pascliatis II ct Alexandri 111 Pontificuni
Ro-
Varoc/lia» fudit. Mirati convivu' Dci providentiara
quamiiue viliiin soli- ;
loanoruni coustare hoc voro tempore atlribui Ca- ;
irriscraiit Medulphi abstinentiam, magno babuere tariam,
nonicis ArtUonuianis; Corpus autein requiescere in
in honore. llle relictis omnibusraundanis illecebris,
Kcclcsia Meiuileiisi. Hxc ile cultu ex Brancliio et nihili faciens tcrrenae dignitatis fastigia Anacho-
;
rx olits alletjerat Ilensclienius addens de
Aclll ; vila et Latine rctarum babitum et vitam seciatus, in Ererao Tier-
l.rctlorilbus. reddens, (;ii;r idem Brancltc Gallice scripserat, cititlis nensi apud Arvernos elitescens, totum se Deo di-
.'.ectlonilms Breviurii Claromontiini, iiuod non lialie- et sniicle
cavit. Virtutis operibus inhians, ab oratione cete-
mlts. Sed dcfecliim tnme, pnst morlem eiisclienii, H risque religionis olficiis. nusquam toto vitae curri-
obit.

tiobis oitno IC88 snpplcvil pcr liiieras nijodis Pelrus


culo animum relaxavit : frequentibus miraculis
Allemnnd, Claromonlani noslri Colleijit Reclor, ipsis clarus, in m.igna sanctitate Kalendis Junii animum
.(iiar iioJis deerant I.ecliimihis ilescriplis, atqite hunta- Deo reddidit. Reliquias in loculis asservat cceno-
nissime lninsmi.isis Antiieipiam, lioc tettore : bium Menatcnse.
3 Venerabilis Chrisli Cc.nfe.ssorModiilphus, uobili
6 Ita lecliones pro sccttndo Noctttrno compositac,
yatmirr prosapia et sanguine in Arvernia Cbristianis
pareii- exqiie (ul apparel) non valile antiquse, lis Itoc solutn
iittlinptirr. Iibusuatus; ateuera wt.ale, qiiam in
haptismo sus- addiderim, Ticrnensera cremum, quiiin incoluil San-
ceperal fi.leui cl gratiara, ila eicoluit,
ut coffitaneos ctus, invenienilam in vicinia oppidi, qiiod Greqorio Tti-
ronensi
: :

DIE PRIMA JUNII 7S


roiien&i Tliigernum, alii Thieriium, et vuUjo Thiers tiio. et beneficia mereafur jugiter et paccm. Pcr D
rxer- ad aviriejn Ditrollnm
l/ictis diciiitr, ; co forle loco, (/«( sccnndn D 'niiiuim iiostnim etc.
citalioitis
ab mile lcuca eltam liodie nornen ('ellie, lincl ct Cla~ 7 l*rxlaudatus Bouclic, rclato quod Lecliones hn-
et ailtus.
romonte Menato xiv leuas disiat ; est enim mon-
x, bent miracuto de pisce, hoc ettam addit; ex traditione
tuosa illa el Silvestris rcgio. Jpsum vero Menalum, a vidclicel popuhm vel antiquis picluris, undc et priora
S. Meneleo temporibus iiruneclnldis condilum mona- hubentur: nec enitn videlur quidqttum antiqititus scrip- Equus fnri-
steriiim,alque a Ludnvico Pio sub Benedtctinx He- tum e.riitissf. AUo leinpore equus olicujns vtcini (n ra- bundus do-
gulx observnntia restuuratu7n, versus confinia Borbo- biem Uipsns, videbatur [himmns oculis ac narihus spirare, mum slgno
Crucls.
mensis Iractus, adjncct flnvio Sioule vuUja tliclo : ubi, et eurirbat lum terrilililer, ut ad etim ucccdere nemo
sicutel per reltqiiam diai.Chtm, cum prxmissis Leclio- auderct. IJunc S. Medulplius /«(7(j sancliv Criuis signo
nibus, hiiceliiim propria usurpalur Oraiio. Quiesuiuus arnpuil ; adeoqne qitii-lnm rddidtt, ut nbsque tillo pe-
omnipotens Deus, ut piebs tim tioi totu corde de- riculo audcict eum piivulus pucr asccndcre.
serviens» IntercedenteBeato Madulpho, Confessore

DE SANCTO CAPRASIO,
ABBATE MONASTEUII LEUINENSIS.
COMMENTARIUS PR.€V1US.

Veterutn de vo te>iiinnni:i aliaHuie niemori.Te.


E
cincA Caprasio teslimonia Hlustria perhibent prasius et Honoratus in insulam Lerine.nse.m, uhi S. ctiiii S. Ifono-

occcxxx Sancto
duo Auctores coa:vi, ambo Episcopi, ambo ob Honoratus monaslcrium conslruxit, ab eoqiie etiam-
ra'n degtt
Lerini,
uiuctitatem viUe CcilUtbus adscripti; scilicet S. num insulx el monasterium S. Ilonorali ajipellaiur.

Encherius, Lngduiiensis, cupis verha infra in Sub lioc consenuit S. Caprasius ; ac tandem circa
Laudatus a Sidonius ApuUinaris annum cctxxxx ex hac
Ai-tis nuni. 7 referuiitur ct S. vita, ad optata [jaudia su-
SS Eiic/ierio, mortuus Hrca
et Sidonio Episcopus Arvernoruvi, qui eodcm cum S. Caprasio pernurum, ti'ansiisse trodtlur in ipsis Artis, quse ve-t an. l;iU.

Apollinori. sccub vixil, sed aliqnunto junior, et in suo Eucha- e,c liac nnnorum Cliristt supputuiione colligimus, non

riMuo ad Fuustiim Rejensem Episcopum, Lerincnsts uisi seplimo Christi scculo (uisse conscripla. En e.v an-
Acla ~
ercm: lavdes describens, is!a canit noso cndicc cjusdem cwnobti Lerinensis a se descripta, secul9
scrtptii
Fratnbiis insinuans, quantns iUa insula plana vulgavil Ftncputins Bnrrutis Salernus Monacbus Leri-
Miserit in coelum moiites, qu;e sancta Caprasi ncnsis, uli tnde Iransluta sunt ad editioncs Surianas,

Vita senis, juvenbsque Lnpi. quae gratia patrem undc ipsa hic addimus.
Mansit Ilouoratum. etc. 4 Ibi dies obiius assignalnr hisce Kalendis, nd quas
.^lfmoiia in
2 JJisduobus accedil is. qni VUam S. Jlonorali, Sanctus celebraiur apiid Usiiardum, Adoncm. Notke-
item a Hc- Fastis sncrU,
vercntio scnpsit, quam dedimus, siculi eliam liic allegaiiir, sub rum, aliosque rccentiores, cuni liodieriio MarfyroUiffio
Aretalensi. Romano Ipso die,
nomine S. Hilarii «(/«(? coxvi Episcopi ArcUitensii, ad his, fcre ubn/ue verbis : i Junii, S.

diem XVI Januarii. Verum puste.n cognovnnus, cam, Caprasii, Abbatis nionasterii Lerincnsis. Pclrus dc

tion ab lltUirio scriplam, sed ab aUquo juniure, vero- NaUilibus lib. undccimo Catalogi cap. 1G2 ista habc.t

sitnililcr Revereniia, si non Ililarii successore, certe Caprasius. Abbas monasterii Lerinensis, quievit in
vicinx ulicujus Sedts Ejascopo ; ciijus veiba placet Christo Kalendis Junii. Tritbcmiiis lib. ',) dt f^iris

iiide huc accuratius transcribere ,


qnam infra fi>'t num. illuslnbus Ordinis S. Benedicli cap. 179 eum ipsis

7 jam indicnto. Exeui.t. ituiuit Auclor iste, ugcns de iia adscribit: Caprasius, Abbas Lerincnsis raona-
percijrinalinne S. Ilouorali, ejusqtie frulrts S. Vfiian- sterii, vir maximas humilitatis.ct mansuetudinis,
C tii Exeunt de terra. et de domo, et de cognatione
;
regularis di.^^ciplimie zelosus observator, magna
eliam Bcnv-
rcrcgri>intur
sua, et exemplo pari vere Abrahaj filii demoiistran- sanctitatis suae monunienta reliquit. Ejus gesta ha-
dictin^s, xed
annSS- Hom- bcntur, eujus feslum agitur Ivilendis Junii. Ad
rato et yvnan- tur Nequid tamen juvenili ausu teniere ab ipsis
:
peiperam.

tio, inceptum putaretur assumunt senem perfectEe


;
qux a se relata Fincentius Barraiis Suternus, non

coniiummataeque gravitatis, quem seniper in Christo sine stomaclto subjungit h:rc verba : Vide quaeso qua
Patreai computante^. Patrem nouiinabant, S. Ca- rattone iUum sibi assuiiiit in Ordinem divi Heue-

prasiuni ; Angelica in terra adhuc coiiversatione dicti, cum Caprasius sanctus diviiin Benediotum
degentem. Cujus quamquam Dilectio veslra nomen prascesserit spatio centura fere annorum. Porro
hactenus ignoraverit, et adhuc nesciat \itam, ami- gesta cjus, quac asserit haberi; aul non vtdit, aut osci-

cis eum suis Christus annumcrat. Hunc, tamquam


lauler tegit.

custodem suae a*ta- 5 Idem VincentHts Barratis, parte SiXiinda Chro-


et liuc moitno ordinatorem in Domino atque
tis, assumunt, quos custodes sibi pluiima juventus nobgix Lerinensis, cdidit CoroUuria sanclarum Re-
elegcrat. Quaz-ritur ergo peregrinationis latebra, fu-
tiquiarum, m Lenncmi Ecctcsia asscrvalorum : et

pag. 185 primu tuco, inler Reliquias Siiuciorum Con-


gitur faina virtutis. Ubicumque itur, ibi alia, velint
nolint, fama pariebatur. Felices terrse et portus fcssorum iion Ponlificum, cotloeat S. Caprasii Abba-
patriam sitiens peregrinus tis corpus, quud ettum nunc tstic in vcneratione bnbe-
beati, quos coelestem Corpuv l.irini.

Ahi Orieiitis oras, et qua?eumque aha tiir. Reiiquias cjus nuunnttas in sua Lipsanograpbia
illustrat.
rccenset Cotlegium Sortelatis noslrw Monastcni /rest-
plena Sanctis loca, accipiendi cxempli gratia, accc-
dunt hi quidquid adeunt, exemplis bonis susci-
;
phatiir, sed quales aut quantas non eapnmit.

tant. Spargitur ubique substantia, et in omni accessu


eorum bonus Christi odnr fragrat. hxc S. /Jila-
VITA
riiis mortuus anno cgccxlix, id e^t annis novemdecim
post obilum S. Caprasii, si hujus decessus apie in Actis Ex IUS. Lerinensi a Yincentio Barrali edila.
proferatur.
3 Peracla peregrinalioiit secesscrunt Suncti Ca- V ideiMus {juanipluninos honiinea, Gcntiliuin li-

bros
;

76 VITA S. CAPRASII AB. LERINEN.


brns studio.^^e perlcgere, fabiilas poetarum conioe- Venantiiim, patriam ac parentes pro Cliristo vplle t)

?.x sis. diasque et cariiiina perscrutari : alios ccriiiiuus relinquerc. eoriim appriibaiis propMsitmn, per ter citm llsijnf
Veregrinalus,
LKIil>l:>sl.
Ellinicorunj gesla, quibus juxta bujus mundi stul- ras mariaqiie eos assidne cornitalits est, lioet jam
Vit.T Rnticlo-
titium aliquid stremie gessisse cerniintur, curiose e.sset ailatis gravitate confectus. Transcursis igitur,
nim letjtnttbus
vlUat. perqiiirere, tenacique mcnioria retinere : quo.sdam e Niconietiia c immensis terraj marisque spatiis, vir
etiam perpendiraus, talium perditorum Iioniiniim Domini Caprasius cnm duobus regalibus gemmis, Lerinum
secedtt
libentius historias ailegare, quain Saiictonim do- Honocifo sciiicet et ^'enant.in, Cisalpinam ingressns
ctrinas, virtutes et exempia referre : ctini tamen provinciam, talibiis lampa libus, fidei igne fiilgenti-
.Sanctorum vitam et inerita recil;indo, qiiain maxi- bus, sanctam insulam i/ Lerinensein illustravit. In
ma ctinctis iiiiiiiineat ulllilas. Naiii in li"C viit Pro- quurum advcntu illa sacra Lerinensis insiila di-
pheta adiiionet) Dominum laud:iiniis in Sanctisejus, vino mox est cnltui inancipata, summoe rcligionis
qiii iii iilis semper iiiirabilis apparet; iiisiiper ejus privilegio decorata. felix virtutum Magister, qui
propiliaiinnis gratiani Sancloriim interveiitimiepro- tantos ac tales nieruit babere discipulos I lauda-
niGrcmur; et enrum considerationc, virluliim nobis bilis Pastor aiiimarum, qui taliiini gloriatur in
incitaraenta prEeparainus. Oinissis igitur stnltorum Cliristo spiritiialium propagine filioruin. t^iianti [lu-
hominum stiidiis. glorinsi Palris nbstri Caprasii, tamus fuisse nieriti. quantfE virtiitis viruni hunc,
cujiis bodie feslum coliniiis, virtutes ac inerita ad qui, utitadicain, Magistroruin valiiit esse Magister?
memoriara revocemu-. Qiiam felix et beata habitatio illius sanctffi Leri-
2 Fuit itaque B. Cnprasius ingenuus ac specta- iiensis insulaj, qua; tam prBpcIaris est inunita Pa-
Caprtiflus
bilis gcnero, sed, qitod laiidabilitts est, virtiite tronis, per Dei providentiam ad niultoruin uti-
poil J'/itto.

toplticfi ttu- racnlis excel.vus, a priinwvo juventutis flore Philo- litatcni de tam longinquis ignotisque regionibus
llllt. sophiio artibus imhufus, miroqiie claruit iitgenio. adductis 1

Scd tandem, divina prieventus grati.i, prudenter G Vir ergo Domini Caprasius fcrvidus erat ca
atleiideiis, quia, juxt;i -\pusIoIi dictutn, Sapientia ritate, humililalc dejectus, mitissiiiius pietate, in
ubi omni
viiliite ex-
hujUN iiiiindi .'-fiiltitia ost apiid Deuin; ec, quia scien- spe firniissimus, modestus in incessu, obedientia
cellit,
fia iiifi;il, caritas au'em aiilificat ; elegit potiusstul- promptus, abstineiitia singiilaris, aspectn serenus, E
tus ab hoiniiiibus reputari, ut apud Deura sapiens contemplatione sublirais, long.inimitate fortis, ora-
mereretur haberi; illa secreta sapientiae divinse tionis instantia continuus, iiibil in hoc seculo con-
humtlildlrm
adipisci Pater coelestis abscondit a
cup;ens. qua; solationis quairens, nihil desiderans, nisi Christuiu,
icclQlur ;
sapienlibiis et prudentibus sed mira dignatione, ; quein solura desiderando assequebatur. Beatam
parvulis id ost Iiitiiiilibus et siuiplicibus, revclavit. quajrendo vitam, beatain agebat: optabat a pecca-
Nec suo est desidcrio fnudatus; n,am piiis et mise- toi'ibu.s segrcgari, et jam non soUim a peccatoribus
ricors Iieus, qui latn salttbre propositum cordi ejiis sed etiam a peccatis segregatus erat : onine in Dei
inspiravit, gercndi gratiani et perficiendi virtulem laudibus teinpiis habere volebat, et toto tenipore
niinistravit. Deovacabat: appctebat Sanctoruin cougaudei-e coe-
3 Beatus igitur Caprasius, venis Christi disci- tibus, atque etiain in prajsenti adliuc vita positus
pultis, muitilanaiii illani relinquens Philnsopbi.am, similitcr gaudcbat: Christo frui cupiebat raente, et
Evangclicam aggressus est disciplinam. Imprimis fruebalur.
o/iM ormcs
possftssiones, et qnaicumqtte in hoc seciilo habere 7 Vir iste beatus pro virtutiim raagnitudine tantae
lltilril'Uil uti lcslantiir
In intuprres poferaf, nmore Clirisfi ccntemnere, pauperibusque fiiit opiniiiniset fainai, ut iniilti sanctorum Doctoruin Hilarius et
riiil. 3, l:( distrihuere dispostiit. Evangelicnm ergo. iliis expe- suae tempcstatis, ejus digna; conversationi testimo- Vila S.
Jfonorall;
dttus, aggreditur pan]ierlat.om ; onusque raundanae nium perhiberent, ac de ipso in suis tractatibu.s
solicitudiiiis dcpimit. et jiixta Apostoli doctriuam, raemuriam facerent. Unde pra?cipuus ille Lngdu-
quai rctro siiiit obliviscens, ad ea qu.a» anteriora nensis Ecclesiae Antistes eEucherius, in fine libri,
sunt se extendit. Oiiinia Iiiijus seculi concu])iscibi- quem de Ercini laude conscripsit, cinn de sanctis
lia nrliitratns est tit stercora, ut Christum lucrifa- Leriiiensis insulifi incolis loqueretur, hunc virura
ceret ; et ut soli Dco liberius vacnret, non solum Dei iiiter reliquos prajcipue nominavit, ita dicens :

In soUludiuc corde. sed efiam coiqtore ab honiinum aspeclibus Hkc sancta insula,
videlicet Lerinensis nnnc pos-
ot seculi convcrsafiono recessit; et in qnadara sidet venerabilem gravitate Caprasiiim, veteribus
arcla aridaque solitudine monasticam vitam duce- sanctis parem. Haeo nunc h,abet sanctos senes illos
re, solitariaraqiie institutione:ii aggredi delibera- qui diver.^is cellulis ^Egyptios Paires nostris Galliis
vit. intulerunt. Et Bcatus Hilnrius, in serinone. /'quem
4 In qua nimirum eremi solitudine ad tantuin funebiem in S. Houorati laudeni liabuit, B. Capra-
virfiitiim apiccin provcctiis est, ut iion sr.lum sibi sium perfectse consummataeque gravitatis fuisse, an-
ipsi proficeret, sed
etiain quani iilurimoruin Deo gelicain insulisconversationedegisse, etinter Christi
Monachoruin Patcr et dux eflaccrctur;
niilitantium antiods connumeratum describit.
qui pjus exempla sectantes pariter et doctriiiam.
8 Cum ergo beatus Caprasius annosiis pluriranm
lafatn viara et spafiosam quio ducit ad nioriem grandffivusque esset atque decrepitiis, et tempus
deserentes arctam qiiffl ducit ad vitain ajternam, sua; resolutionis instaret,
,
ai g legitur; apparuit ei
Christo auctore ingreui coiilendebaiit. Interea S. Michae! Archangelus, atquo suuin feliceiii exi- inortcmquc
ejus magisterio se subdldtt illc Cbristi Pncsul, vir-
tum post biduum iniminere, divino nutu revelavit. 1'liit a S.
tute, sacerdolio ct nomiiie a Hutioratus, Lcrinensis
cuin ss. Ncc incongrue quidem, ut angelico viro niigraturo Mieltaele
Itoitoralo monaslerii Paler, qui ]ioslmuduin Arelatensi Ec- pr.llliomfllS,
ex hac vita, angelica legatio occurrerct quse sanctam
et tfnon- :
clesiaj prajfuit Episcopits; cui
efiam adhtvsit pre- illain aniinam, et ab hostili improbitate defenderet,
(10 ;
tiosissiina illa gemma.
interno splendore perspicua, et codestium civium gloria sublimaret. Iii ejus igi-
heatus vidclicet Venaiitius, b pjusdeni S. Ilonorati tur es.lreiitis conveiierunt gloriosse et inclitae inemo-
frafer, qui anibo pricfatum sanctum seiiein rajira- riae Sacerdotes, h Faustus scilicet, i Theodurus /; h i k
stum, merito ct eximia. sanctitatis
iiro siio vita' Maximus et Hilarius, cujus raeutionem jara dudum
pra.rogattva, Doniino sic ordinante, t;tmquam Pa- fecimus: qui beati viri Caprasii conscius iiteritorum
trem Ordinatorem in Donttno, atque custodem
et
su» Pontificalis dignitatis obitus, ad cjus pedes
suffi adlmc teneriB a^fatis elegerunt. residens, ipsius se orationibus corameiidabat ; atque
jut videns pra;dictos egregiosque duos Juve-
ut sui memor esset, graudi cum humilitafe effla-
nes, tunstum sttientes, Honoratum videlicet atque gitabat ; uon indiguum reputaas tanto eremi iucote
obsequium
; ; :

DIE PRIMA JUNII, 77


A obsequium impendere. ipsiusque eximiae sanctitati tres dicanlur inlulisse GalHis. idest sanctitatem Ere- D
dignitatem Sacerdotii substernere. mitarum ^Egypliontm.
9 Quid igitur officii nos peccatores et indigni d At S, Venantius, in peregrinatwne vita funclus,
huic beuto jam cuiu Christo regnanti. po-
viro, non pcrvenit vivus Lerinum ; sed postca corpns ejiis
terimus exhibere; cum audimus, tantum Pontificem, translatum eo fuit. Quod nt^xlux Saussayus el alii non
et invocatur ejus adliuc in terris po^iti suffragia lanta cum hu- uolarunt, scd seculi siinl.
abAuctoie. militate deposcere '? Ejus ergo intercessionis openi e Coiitur S. Euclicrius 16 Novembris.
ardenter imploreraus, auxilii ejus benefieia posca- f Jam locum integrum dedimus, sed monuimus Ser-
mus, illius vitam atque mores pro nostra; modulo monem illum videri Episcupi^ tnnc multo junioris,
virtutis imileraur. Transiit autem es liac vita vir quam fuerit S. Hihirius idque jam o&tensum est in
:

Dei Caprasius ad optata gaudia Supernoruui, die Appendice ad diem 5 Maji Comm. Pr. ad Scrmoncm
Kaiemlarum Juniarum, in sacra Lerinensi insula, istum%. 2.
circa aunos bumanag redemptionis triginta super g Nonsiitis liquei quo spectet hxc pareiithesis ; nisi
quadringeutos, iuibique scpultus; regnante Do- iiidicelur autiquior aliqun Leriiiensis monasterii acrip-

mino nostro Jesu Christo , in secula seculorum. tura, nuiic iqnola ; vel sattem Anliphona quivpiam, de
Anien. ipso mccenim prxsu-
nintari solita, aut quid simile
meiidum autiquionm uliqnam f^itam liuic Auctori
est
ANNOTATA. G. H. visam, qui tum paruin .scivi.\se se ostenJit.
b DeS. Fausto, Episcopo Rejeusi, eqimus 16 Ja-
a Vitam S. Hilarii Arelatensis dfdimns 5 Maji. nuarii; sed poslea iutcUcximuseum poiissimum coli tS
b S. Venantii, '60 ejufidem. Seplemhris.
c Hinc Saussayus in Martyrol. Gollkavoopiiiatur, i Vincentius Bairalis, parlc 2 pay. 149, rrcenset
ri Nicomedienseiu j^atria fuis6e S. Caprasium; uli Sanctos Lcrinensps, quorum dies mitalis non scitur
30 Ma/i palriam S. Venantii statueral Grseciara et inler qiios est S. Theodorus, Monachus et Martyr ; ^
tumcn 16 Jaiiuarii S, Honoratum, fratrcm ejus, num iiutcm hic de eo hic agntur, non constai.
rf?,f('7'nf Arelaiensem ; tios hns fres in Gal/ia profinatos k S. Maximus, successor S. Honorati in regimine
arlitramur, ct peregriualos Nicomediara, iiide navi in Lerniensi , dein Episcopus Rejensis, colitur 27 No-
SyiiaTH et yEtjyptum ; ut vel sic uifia, yEgyptios pa- vembris.

DE S. PROCULO EPISC. MART.


BONONItE IN ITALIA,
COMMENTARIUS HISTORICUS
De Cultu, et duplici Iranslatione corpopis, ac 3Iarl\rii lempore, ejusquc divepsitale

a Procuio Inlepamnensi.

c.Th:bilnm lioc die CommenUirium Ilemche- Bononiensis, dixi, nnm. 4; omnibusque iterum consi'

.WNO DXLIl.
Postnianumdc S. Proculo. Mihte Martyre nihil ; deraiis fxdcnlius jam diro; nihil e.sse causx seclusa tam ileHus dlcetur
,

iv/fictus S.
hoc loco dicendum vidcri posf^et, dc coniumulato perplexoriim Actontm farragine. quin ciedatur, mor-
T/iPodoro
eidem S. Proculo Episcopo Martyre, si hic, S. Theodoro, suffcclum fuis.^ie hunc S.
tuo prxdicto Jlononlensi
Baclenus cre- qund jam Hcnschcnius feccrat, e^set rejecicndus ad 1 Proculum. assumpliim ex ipso Cleri Bunoinemia cor- i:p. sutt an.
(hdii fui.^se annum dxl. b''tU, Hono-
Dccembris, quo Interamnx colilur S. Proculus Epi- pore, circa Ilic vero Gottherum Regi
fntiramnensis luCHSis ipse,
scopus Martyr. cujus ibidcm etinm corjms ostenditnr. Totilx,po&t fu.sos circa Padnm Ju.stiniani Duccs, tor-
Bpiscopus, V
C Id vero credcrctur tnnto in speciem ifquius, qunnto rentis imttar Florentiam propcranti, ad euin Bononia
minus ipsimet Bononienses, qui similiter co nomine cor- avertendinn occurrerit, pastoralis sux curx tnciredem
pus ostenlant,cinn Interamnensibus nunc certanl de eo a baibaro victore consccutus mortem anno d.klii. Scio,

credentes, quod is qm Bononia' passus est, Interam- Toiilam cum Gotliis suis non fuisse Genlilem ido-

vensis Episcopus fuerit, ex Syria cum S. .'Innsta- lolatram, qualem Acta ipsiuset S. Herculani fingunt;

sio in Ilaliiim advectus. Nc autcmex corporum du- sed sub Arinnismi professione Christiarium; scio etiam

plicitate videotur existere controvcrsia incrpHiafnlis, apud Procopium leyi, quod victoria illa (^iisque potilus

amhs' partes in hoc fere convemnnt, ut diios SS. Va- Totilas, muita in captivos humanitate sihi de-
lentinos, tolidemque Proculos Ej^iscopos Interara- vinciebat animos, ita ut euruni pleriijue Rontani
ob applicataei homines Gotho Duce in Romanos arma lerrent.
nenses faciont ; quoriim primjis Inlcramnsf, secundus
ActaS. Hercti-
tanl. Bononix obierit ; sicnl Jaciunt Perusiid Herculanos 3 Quum vcro parvi facienda sint ista quxdixi ^Jcta,
duos, et Narnienses, duos Juvenales. Srd boc. meo apocnjpha quam qux maxime, vel hinc Lector intelli-
quam ex
(jal, iisque nihiimoveridiscat ; quodSanclos, cum aliis fabulosls
quidem judicio,aliud non est quam vcUnnen ignornntisi, S.

indiciumque juaximx confusionis, lemporibus locisquc octo sociis omniumque duce etinstilutore S. Anasta.sio, Aiiaslnsil et

ex Syria Romam advectos, ab Urbano Papn susceptas ftliorum


inducta:,'ex variarum personarum homonymia ; eoctiam venlise ex
ordinatosque, dicant tempore Juliani Apostatae quo
au(tv, quodS HercuJani Pcriisini Acla qualiacumque, ;
Syrla
muialis dumlaxatnominibus, applicatu fuerinl S. Pro- ipsos ud nc-em quserente, dispersi per varias Italiie
civitates, /idem annunlinverint et ecclesias sin-
culo Intcramnensi. Istis ergo omnibus sepositis, de eo iis ,

communem cum sinyulas Hlustraverint ; ac landem dno ex U-


qui Bononix eliamnum reifuiescit, et (juli

S. Proculo Milite CH/(ttM/ habet, bic seorsim agcndum, lis,Herculanus .scilicet et Proculus, a Totila Gottho-
tamquam Bonouix nalo, et verosimiliter ex antiquiori rum Rege sint interfecti ; cum ab Ui-hano ad Tolilara
lluxerint anni omnino ccc ac xx ut fruslra hic se tor-
ea in urhe Pairono 7wjne?i a parenlibus naclo, ibidcm-
;

queant, qui isti pcregnnorum Syroniim adventui alia


que Episcopo ordinato.
quod Appendice ad tempora nituntur aptare. Nam si omnium istnrum Le-
2 Ac primum relexo illud, in
gendarum fons primus requiratur, invenicntur ipsa
diem v Maji, alque ad nomen S. Theodort Episcopi
11 primigema
Junii. T I
78 DE S. PROCULO EP. M. BONONIEN.

frimigenin S. Anastisii filioniinque ac nepotum 5 Possidehani hi locum el ccclesiam subterraneam, D


Aita, ex vnin quide.m Snnctorum vnrurum nomitnbus prius S. Sixto dicatam ; in eamque, ad suos wtns refe- tnrfe transla-
tus ad eccte-
conflala ense, ncd locts tcmponbuxquediiersnrum. Nam ctam. aut polius a fundameniis extnictnm novam, .sh6 itam s.
Sijsti,

qui ad Aquns-Sttlvian Juliani jnssn decoUa-


ihi dicilur honore et nomine S. Proculi, utriui>quc Sancti corpus nnnc diclam
annum ucccc hoc enim colligitur S. ProcuU:
tuR, cujus nomini erectum eo loco monnsterium sif, ubi Iranstulerant, ciica :

inteyrum caput ostendatur ; est S. Anastasius -Vo;ia- ex monumenlo, quod allegatur, qnodque mox videbimus
fion ohstan- chus, in Sijriaciiptu.sa Persis, atque in Assyria Mar- transcripfi.m csse ex celatura arcu^, inlra quam Joannes
tHms Actis
apocryphis
tyrium pas^us anno ocxxviii. Tum nanatitr Murty- Jbbas anno Mcc<:txvxx, dte xvii Fchruarii feria \ post

contrarlum rinm ncpotnm trium, qiuisi diu post p-itrcm, et tamen Cinercs, sacra Corpora composuil; ut oporteat ca ibi-
oiterenti^s. J!w// Di<'oI(;ti:tnu ac Maxiiniano pasaorum. qni Innto dem jacuisse, vcl su'> swi qnemque ara divtsim, vel
scnwres Juliaiio fuerunl. /'use eHinn describuntw S. conjunclim sub communi una. Al/egant hanc inscriptio-
Brictii, uuius c.r filiis crediti, gesta cum Engpnio nem Faleonius atqne Mnsinius. Hic vero etiam me-
Papa, qui primum crcatus fuit anno dcliv ut uihil : minit inspecti solenniter arcie ante sesquiseculnm, ex
absurdiiis fmtji pomt. Sed non propterca mvius credi- fide fiuthenlici instrume.Ui, cujwi ecgraphum legitimum
bile mihi fil Mnrtyrium Proculi Hunoniensis, atten- nohis curnvii Illustrm. Comes Valerius dd Zanis,
denti, quie Tuiitiit tum m S. IlercuUmum Perusinum quodque ex Iialico sic Latine reddo.
perpe.travii, leste GretjorioMaguo in Dialogis, qun-que C Anno mdxxxvi, Indictione viii, die xv .Ianu;i-
Proculo liuic perperam inepte applicantur ; lum t/ux rii cum Revarendi Fratres monasterii S. Proculi
;
ubi an. 153b
designavit in S. Fiilgeniium Episcopuin Utncuhniim, Bmonina, Ordini S. Benelinti Moniclii, reredifica- loco mota et
teste eoilem Gregorio lih. H cnp. li^, a iiobis relnto ad rent ecclesiam suam; volentes ex veteri et riiinnsii aperta fatt
XXII Maji, gunn Rex Tolilas,
nt rcvercntius hnheret novain atqne magnificara facere, ad honorein Dei arca.
lion msi ma.rimo mirncufo indnclus fuil. ^empe cle~ et S. Proeuli ; cum^iue ideo movenda loco esset
men/i iis volibai videri, qnos armorum socios malehat arca. contiiiens curpora prcedicti S. Proculi Mar-
quam advcrsarios ; sed crga imhcHes Episropos trucu- tyris , Sanotique Proculi Episcopi ; aperuerunt
lentior eral, zdo Arian.x impieiatis actus. Non est ta- eam coram Rev. D. de Z.anettis, Suf-
Augustiiio
men hxc nostra de Proculi Bononiensi Episcopalu, fraganeo atque Vicario generali Reverendiss. D.
Martyrwque siih Toiila recens opinio, ut ulicui forsan Episcopi Bononiensis, et Magnifico D. Comite Ale-
videri possit : sed ante annoscentum multis Bononix xandroPepuIi, Mig. Vinceiitio de Ursis, et Mag.
communis fuii, testeConstantio FcUcio, in eo quod .^nb Joanne Aiizarolo Curato Patriciis Bononiensibus,
annum mdlxwii Italice ediilil Kalendario Hislnrico : assumptis, deputatis atque clectis a Magnifico Re-
v,l'i cnm I Dcceinhrisrefeirel Pvoi:\i\um, liouonia' mar- gimineD.jmiuorum Quadraginta-virorum, Reforrafi-
tyrizntum sub Tutila, cique dcdisset tiiulum Narnien- torura status lib^rtatis Bononiensis. Mota autemfuit
sis Eiiiscopi, mo,r addit, sive (ut aUi dicunt) Bono- predicta arca aioco suo solito, etdepo=5ita intra ca-
nicnsis. pellain ab Isolanis fabricatam, existentem in dicta
4 I.<<tis ergoomissis, el V vacwXo BononiensibusEpi- ecclesia quoad usque aMa^nifico Regiminedeputa-
;

FuU li ttimu- scopo dato; ipse, eo quem di.ti vel alio quocumque tus ei fuerit locus conveniens ipsa vero invenieba-
;

latuspTtmo ad modo aii( tcnipoie defnnclus, fnit tuniuliitus a civibus tur ut scquitur. Est arca illa grandis ex marraore
Viampuhliiam
[lesle Antenio PnuH Masini in Bononia perlustrala ad Lucensi,Ionga pedes Bononien^es sex, larga duos
juxta viam vulgo Mirasol grnnile flictam,
huiic dxem) cumdiinidio.aItatres;pesauteraBononiensisexcedit
pune palatium Ruvinonini. Neijue dnbttaverim, quin Geometricum tres unciassive pollices cum dimidio.
j)roaffnmanda sanctitatts cjus fitle mullis tumulum Habet illa ad utrumque c.iput festonem (ut vocant)
miracuHs clarificnvciit JJeus : nou lamen iiitcr illa unum, et zonas duas cum pancarpiis, duabusque
inmeraverinl dcfiincti pueri suscituiionem, etincorruptt coluinellis cannicukitis ad angulos crucem vero :

])osl plures annos eorports integritaiem,nuUo apparcnte parvam sub festouibus. atque o]ierculum supra
vesliijio velsectionis in collo, vel laceralionis in dorso; quatuor ejusdem coloris laterculos positura, superne-
quia h;rc omnia veiholenus accepta esse yideo ex Actis que insignitura Cruce, et regula terminatum. Sub
S. Ilerculuni. Ceterinn quocumque modo in primo iUo hoc operculo in fronte arcae speciantur duo Angeli,
$ux sepnlturte loco clarificaliis sit S. Proculus Episco- tenentes tabulam, sic incisara j- mxclxxxx, die
pus ahlutus inde fuit nescio quo tempore et Cr\i\
; ; XXVI Februarii, posita in ista arca [integra] corpora
quic ibi ^.tetenit ; inquil Ma&inius, posita est in beatissimorum Proculi Episcopi etMartyris, et Pro-
ineiiia pila, ail sinislrurn
F
anguluni ejus via?,quce du- culi Militis et Martyris, de Bononia, quae latuerunt cim notitia
cit ad I)eipar;iiiMleMirauiontcdic(am: inqua etiam- in isto loco circa quingento^ annos et in isto mo- depositorum
;

nuni ceriiit.ur vctus efligies Crucifixi. Ipso vero tu- nastcrio in ea corpo-
fuerunt composita, terapore [Reverendi
niulu- valde parum aberat ab rum an. 1390.
ecclesia S. Ambrosii, Patris] Fratris Joannis, Abbatis dicti monasterii,
circa annuiii mdlxxvi profanata; ejusque ibi adhuc et per eum coUocata. ut videtur. Quae ut clarius in-
coniuiitur vestigia. Ecclesiam illam adjunctasciue ei telligns, ecce tibi formam ejus xri incisam, una cum
domosadjusMonacliorumS.ProculioIimperLinuis.se, mcnsura allaris, et ipsiits arcae litulo ad longum ex-
patet ex contractu Caroli Rovini, anno jam dicto panso, lisdem quibus exprimilur litterarum duclibus,
cuin ipsis initi, ;td eum locum, ubi palatium struere inquinque lineas partilis: infraquas curplus quam di-
Tolebat, exiinendum ab onero census anuui, ipsis midta par spatii nullis litleris insculptivacet, nliis divi-
Mouacliis solvemii. nayidum rehnquo.
DIE PRIMA JUNII. 79

jlienjut:!!. al-tafu ci:iicfi antiy accairt in qua JriilptUm £miapMiuniMc

KkmGnjKKhcbj(CKKm'Ym:¥\Mm:Vo^^
uopjtBmissioY^^auinffPi-ra^Ris r°^aiLi °aiiLijTTiTSi:!r
•mamls_L^-Bok°aLmuffRm¥iSjTioi/oao(na7iainiiGiii.os
mos-^¥ismO'ifiRU(mT.RQpi3Jif'RMuaS5r
ioius^Bmis-t)S°moh-7»siffP9ii°aiiaonoajiT.HOT;urDaT.ijR«

7 Arcse isti pi Eetenciebatur muuiraentum quoddam ctore utriusquo Facultatis, Doctore Mag. Francisco
tiglinum, tribus compo,>itum partibus, cum portula Marci .\ntonii Torelli, D. Hippolyto Zaccliini Secre-
in medio , duatjusque figuris ex utroque latero, tario ecclesia!, lestibus voratis et rogatis. Nota et

disjunctum tameu uh arca quod cum deberct re-


:
rogitura mei Evangelista; Matuliani. Nolarii rerum
qux sigiUaia moveri, in plura frusia confractum est. Eo reraotn, pr:efatarum i-ogati.
iramfirtur, porro securitatem reverentiam
„pp;,ri,it medio urcx- fenestella, ferro interius
|,, 8 Ad majorem ct

affixo craticulata perquam cratem videljatur ca-


;
prajdictarura Reliquiarura, prjedicta arca, sigillata

cmn del.ita veneratione a Fra-


psula, cooperta panno flnribus figurato, cum assere ut supra, sublata e.--t

supraposito in qua capsula dicebantur esse Reli-


;
trequodam, in conspeciu Rev. D. Abliatis inuUo-
quiie prsedictorum glonosorum Proculorum. Porro rumque Fratrum, et Magnificoi-ura DD. Assumpto-
cum moverelur arca, D. Suffraganeus jirffidictus. rum prajdictorum, abscnte dumtaxat Magnif. Mag.
Stolam indutus Sacerdotalem et Fratres, cura ce-
;
JoanneJacobiCurato, quiposteasupervenit. Deiude
reis ardentibus multaque reverentia, Te Deum con- foramina oinnia praidictie craticula; g.vpso fuerunt uertmiiiu
ei- Hrmius si-
cinentes atque ingens virorum et mulierum turba, obturata. sic ut inspici arca iiiterius neque:it :

;
*'' """'
demqiie gypso rursus toti ciati inducto, impressuiii
cum candelis ad ecclesiam venerant, ipsam arcain
ad locum ubi servanda erat coniitaturi. Deinde cra- fuit tribus locis sigillum majus Cancellaria: Bono-
teucns
tis ferrea obtecta fuit folio uno chartie regite, quin- niensis, in quo spectantur leonculi iluo, unus
vexillum Cruce insignitum altcr simile vexillum
que locis sigillato per Dorainos Regentes; .addito ,

cum inscripta voce Libertas. De quibus rursus


etiam sexto sigillo mnnasterii et de omnibus sic
:

qui supra confeci scri-


actis, e\ commissione Magnifici D. Confalonerii ju- Joannes Evangelista
publicam Et ego Franciscus Fani,
stitiae, ego Evangelista Matulianus, Notarius et
pturam etc. -f
Cancellarius Magnificas Coramunitatis Bononiensis, Pnifessus in S. Proculi. transcripsi prxsens ecgra-

tamquam publica persona, confeci scripturam publi- phum ex originali, delato in Joinum D. A'incentii
Matuliani, Nobilis Bononiensis ex nostra S. Pro-
cam. Actum in ecclesia S. Proculi, coram Corre-
culi
:

80 DE S. PROCULO EP. M. BONONIEN.


A culi Parocliia, anno mdcxxiv, Ilactenus mmum tio- 10 /lis in graiiam amicorttm, et pro /lonore nomi-
• f bis ergrupltum, absf/ue uUa menlione impntarum pro- nis Proculi deductis, Irunseo Proculum Inte- ad S.
piUH Reliquiarum ; cum earum copBula non modo non ramnensem guatenus is creditus fuit ad Bononienses
;

reserata, sed nec educta quidem extra arcam fuerit ; ut speitare. Quamqnam nutem ad Decmbris pertineai i

nihil liic numrro aut qnalitale ossinm in-


dici possit de defitiire, unusne an plures Procuii Interamnx dandi
tus conlenlorum. Snlfem non debent in lis censeri Ca- Episcopi sinl ; anficipamlo tamen hic significo, propen-
pita nam fifec a Joannr Abhale debuernnl jnm o/im
: dere me magis, nt unum .'olum fuisse opiner ; enmque
Mervatis fuisse sequeslrata, cum ipsa lioilieilnm per Monacfios S. Vaientini Martyris. anno cct.xxiii passi, discipu-
Interamnen-
extia cam publice exponanlnr, die pr.rdtrta Translaiimtis, propo- lum atque Levitam qui, uua cum Sociis Ephcbo atqne
; .litnts Procutus
capltiljus.
sita etiam Indufijrnfia p/enaria ex larfjitate Greqorii yjpol/onio, Magisiri et Episcopi stti sepn/turam cura- solum tmicus
videtur fuisse
XIII, signata die xxx Juni : mdlxxxiv, sicut docvt vit ; ipsemet deinde cum iisdem Socits Marttjrio coro-
an. 273.
Masintux. nec fortnssts unqtiam consecratus Episcopus ; eo
7iatus,

9 Kidem sic romposito allari, circumdatus nuper est quod tempore persecutionis non ita prompfum esse.t, tru-
ex (jijpho ornattis f>ntis e/etjans, curante, pro suo in cidalo uno, mox e vicinia adducere cotnproviticia/es Epi-
ulrumque Sanctiim Procu/um pietaie Illiistrissinw Co- scopos ad a/ium ordinandnin. Episcopum tamen pnssim
mite Va/erio de Zanis, pnrietem ufritmque, intra qucm haberi pnto, quia salfem Sede vacante vicariam cnram
arca cum ahari consisiit, eomp/exus ; ciim pu/chcrri- ejns gessit, quo ad usque comprelwnneretur etiatn ipse.
mis dua//us slaliitH, a Guiflonc. If/ieno excel/enti pirlore Ab hoc a/ium sccnndum comminiscendi nuHa est neces-
dcsifjnatis, quas ufriquepi/a', arcum meiUum srtstinenti, sitas, siquidem duos induxit sola fides liabita Aclis apo-
dorsum obversum opp/icatiiras, fnrmari if!em Zani si- crypliis S. Proculi Bononiensis, velut Interamncn-
gnificnvil ; sed potiori pnrle jnm scn/pta, non fuit operx sis :

pretium i/larttm caufta totum noviim opus fucere. Sa- H Ex hac tamen fide processit, quod cum Inte-
tius fuerit cliarla;, aliiis liic vacatura', inserere ileralam ramnip anno mdcv inventa esscnt corpora Sanctorum Sononlenses
mentionem duoriim il/urum tumulorum, qitorum supra tnmen suum
jj Valentini, Proculi , Ephebi atque Apollonii ; cu-
rati
feci menlionem, flo S. Procnlo iiiilik' ngens; cl Prii- pienle^ Canonici etiam hobere oiiquid de corpore Pro-
ffows altarls E
onaltu. culi nomen.quam nnliquum, tam usilalum iJononiensi- culi, ut st/n jam persuaserant, Secundi ; egeritnt per
Ims fiime docens, lixlii/mil eon nobis I/lnstriss.Comitis Cardinalem Franciscutn Rnpaccio/um ah anno ,

Caro/i Ciesaris Malvasix, Canonici Bononiensis, insi- WDcxLvi datum sibi Episcopum, ut u Cnrdinali Ltido-
gne opus. /luc dono mi^sum nc nupcr nl/,ifum, ctti titii- vtsio, tuiic eliatn Arcbiepifcopo Bononiensi, impelrarct
Itts Marniora Felsiniu in quo pag 1183 rcperio
: . craniuin seu partem capitis, uti scnbU JaeobiUus in
etiatn ampliorcm diclorum snrcopliagorum i//mtralio Catalngo insignium Re/iquinrum Um/irix png. i,iv. Sed
ncm ab Illttslrissitno nc Heverendissitno D. Abb. An- fn/litur, cnm ejns corpus baberi aii in ecclesia S.
tonio Fe.lice Marsi/io, Metropo/itanic Bononiensis Ar- Pauli Masinio suum Bononiam recudcnle sub
qiiod
;

chidiacono coucinnatam.
illi, partem
Et Malvnsia quidem dlem anntim mdclxvi, id esf quinquennio post edttnyn Tomum capilis tmpe-
cur alH duo siium obitt, ipsoquo luu scri/>o anno mdcxciii gratnn- III JacobiUi, ad/iud habebutur in ecclesia S. Proculi.
; trarutit.
Barcopfiiigl ter tnmcn commcmotandus est ejus ergn lioc opus affe. Francisius Angeloiiins, Auctor Historise Interamneti-
/ilc addiH ?
ctus siiigularis
; qiiu etium tiomint meo inseriplum vo- sis anno i64(i vu/gntx, Narnia Bononiam eunll Pro-
luit suum clegnnfissimutn opuscuhim, ctti Pan-
nliud
cu!o [nnm et ipse fa/>u/usj' Legendx in/ixrei)yo\m\>i.-
lho(in iii Pindo filulnm fecil ; eo quod e/eganlissimis
num quemdatn nominot, qtiiluteramnnm vcnientem
Epigrammatis counl cc/vbrtorcs quosqiie per annum hospiiio e.rceperit; et allegat Leclionuria Bononie.usia,
Sanctos. I*orro ubi, el a qiio lumn/i isti reperti fuerinf, in quibns scriptum liabeutur, quod idem Volusiauus
titit/u^i indieat, ipso quo nunc consistunt /oro afli.cus /iti- partem effnsi sauguinis in vasculo collegerit, cnm eoquc
jusmodt. Mar/noreos Q. Vonei et Sfatia) Mai'ooUie Inleramnam redieril : qui sungiiis nnUiis ibi mirnculis
sarcoplijigos, postmillequiuiringentoscirciterannos,
clarucrit, ac nominalim illuminaiione ca^ci, atque cura-
epropriis fundis, Caslro S. Georgi contcnninis du- An cjas etiam
tione feminx sauguinis fliixum palietUis ; qux mallem qui ibi est
ctos, patriai ot domus crnanionto consulens,
Phi- ad S. Proculum Interainnen.sem. S. Valentini ant sangulst
lippus Sonatur Cospius huc transferri curavit, anno
snccessorem aul vicarium, referre.
mik:i,xxxi.

DES.RONANO EPISCOPO
EREMITA IN BRITANNIA ARMORICA.
COMMENTARIUS P R ^E V I US
C.ii-ca fjus selalem, Vilaiii ol roliquias.

rili\nni.T Gnllicana) m<e .\rra0rica3


, , iiicola eriinl XII Dccembris iie cjus natali. In liac urbe et
' S. Uonanus vixil in iiiffiiorc rjus leQioiie iiri- diKcesi, hisce Kalemhs Juiiii, celebratur
; festiim S.

Vixit f» Lio
B;
rcijiouis
kmiim aulem
'

biijiis
linlaiimcum,
m (iris

Urbs
lipiscoiialis appellalur Leonensis S.
Leoncnsibus,
iiluc ex Ilibeniiii
aii Oceanum
n/i/iii(,stis.
Ronani, Episcopi
ciijus antiqiio apiid

olim ad Maluiiiium
et Confcssoris, sub rilu duplici
nos Breviario damiis , aliqiia Acta,
: cx Actn dantur
ex hit}us
Brevlario,
netisi recilari sotila, qiix eliam fiierunt
Pauli, rulgo Sint Pol deLoon, a piimo suo Episcopo jiim pridema Pelro Bernardo Sociclalis noslrx Sacer-
Paulo, ciijiis varin Acla illuslravimus ad iliem xii dole siibmissa. Ilabemus insuper Propriim Sanctonm
et Corisopi' Mariii. Imle S. Uonanus ad Silvam Cornubiaj Ne- Ecclesise Corisopolciisis, aiino mdc:.\.lii CTCusuin, in
qno
tensl diffce- menLu migraril, iliique riliim reliquam percgit. Est ad hasce easiem Kalendas.sub riiu duplia Ronanus oc-
tibtts:
Corniiliia in sinu llceani Armoricani sila. ciijiis nrbs litiir, ct Lectiones seeiindi Noclurni snnt ex eadem Vita,
liinscopalis esl Cori.soiiituin Ciiriosolitariiin ru/jo sed magis contracta : sub /inem vero
,
, qux iu priore
Keniiiprcoreutinuni appellaliir a primo siio Episcopo
,
deeraiit, de ejus obilu et Reliqiiiis noiinulla
referuntur.
et Palro iin prxtipno S. Corenlino ciijm Acla ilamla
, Al citato Breviario Corisopiiensi.et alio Leonensi, quoi

non
, ;

DIE PHIMA JUMI 81


A ncn habemus, Fiiam S. Rnnani eMdit GalHce Alhcr-
collata nim tus le Grantl inter Vitns Sanciorum Brttannix Armt>~
Vita ab Al-
ricx, ex qua nonnnHa tnfraet in Annotalis obscrvainus.
VITA
lerto le Grand
scripfa-
El ts quitiem in tilulo solum Anachorotani (.ppdlat , Ex Breviario Corisopitensi.
iu ipsa vero f^itx relatione c/Ki/n Sacerdolein. Interim,
prxter Lectiones secundi Noclurni, omnia piwscribun-
^
Oanctus Ronanus, in Hiberniensi regione oriumlus
tur in Officio Ecclesiaslico recitunda de Comtnnni Con~ a, inlpucritia litterarum studiis a parentibus traditus
fessoris Ponttficis, et Oratio est : Exandi (luiesunius roelestiuni ftuenta iloctriuarum sitibuuilo pectore j„i,„,„„
Domine precos nostras, ijuas in B. Ronam Confes- liausit, puer irreprol)us : quod auteni legit ao didi- ordtnnins fn
soris tui a^iue Pontificis solennitate tleleriinus etc. cit, sapienter intellexil, et raenti meuioriler manoi- ii>l'fnia,

in tertw aulctn Nocturno legitur Honailia In Evange- pavit. Fuerat ei quotiiUe sumnia vigihintia. in mau
liuin, Vigilate quia iiescitis etc. tie Communi. datis Dei iufatigabiliter seipsum exercondo. Doiudo
2 De tempore quo vtxit S. Ronauus hxc habentuw virtutum meritis sibi suffragantibus, ad usque solium
VkTi^ sub Bege
Giallono Infra in Viia iiivisit eurn Grallonus, Britonum Rex b Pontifijale Dei gratin sublevatus, boui operis no-
de quo pluribus etjimus die iii Martii, ad Vitam S. titiam in populo sibi commisso Doctor sparsit ogre-
Winwaloei Abbatis, qui in monaslerio Landeveneco a gius. Qui Sacerdotii sui diebus, placens Deo inven-
se constmcto, dicilur Grallonuin , Regeui Coruubine tus est justus, per gratiam sam'ti Spiritus illum cu-
ani orciduorum Cornubiensiura, uliro ad se venicntem stodientis, in oiuuibus Doiuini justifloiitionil)us,

excepisse ; el hutic Wtnwaloeutn florui.sf.e .seculo Christi Postea vero, illmi Kvangelii iti auinio evolvons, Qui I.uc. 9, 2X
se.cto vstendimus, idemque dc S. Ronano (iiccHi/iimflr- vult veuire post me, abnegct sernotipsum, ot tollat

bilramur. A( quod Bertrantlus Argenlrxus Itb. I Hi- crucem suam, et sequatur me, et, Oinuis qui reli-
Brilaunix cap. 22, eumque seculus Alherlus le
sioria' querit dnmum, aut fratres ot sororos, aul patrotn et
Grand voluit dictum Gralloncni sive Gradlonem
,
matrem, uut tixorein aut filios. aut agros propter
morluum esse anno quadringenlesimo quiuto, et tunc in nomen meum, centuplum accipiet et vitam uitHrnam E
monusteriv Landeveneco .sepullmn, tiique ante sub eo possidebit; patria, amicis rebiisquo paternis pariter filnt. 19,11
"""'''''''' '"
floruisse SS. Winwaloeum otRonanuni, saiis refuta- ontissis, transfrelato Oceaiio in ISritannium delalus
,. . . , ., , .
, . Armoricam,
vimus ud Vitam dictt Winwaioei , ad quam Lectorem est; etapplieitus orts Leonensibus , ibidein manstt, ad Lmnenia :

remiltiuius. in Dei servitio die nocteiitie persistens. Morain au-


3 Pelrtis Beniatdus, ad Vitam nobis submissam, tem facicnteviro Dei iu prtedicto climate, luiractilis
Ejusdem Ca-
pelln prmari adscripserat asservari co:;tam S. Ronani integram in crebris populo cojpit innotescere, quaj per guiu Do-
Cathedrali : et sic in Proprio Sanclomm dictx Calhc- minusoperabatur assidue. Ciecis enim oraudo visuin
dratis Corisopitensis dicuntur ejus Sacra; Reliquia) in restituebat, a^grotautibus sauitateni ex obsessis ; miratulli

Ecclesiam Catheilralem illatai. /llberlus vcio le Giand corporibus diemones ejiciebat unde hoiniuttm fre- ;
claret

adjuhfiil, corpus ojus al) inito in ereinitorio sepul- (pieus mttltitudoqnotidie veniebat adeunt.iitangnstiis

tum deiu lapsu tempuris modicum oppidum in ca-


;
deprecatura suiisidiiim, qtti obtenta salute in sua
cnminc montis S. Ronani ab ejus nouiine patria ,
cum gaudio redibant.
Aremorica lingua appellatum Loc Jionancout-Ne-
,
2 Scieus autem vir Dei inibi , secundum .\po-

venl, quod tedes Ronani fuerit : ubi ab antiquis stoii priEceptum, orationi sine intermissioiie, non mijra< In
sl/wam Cornu'
Principibus. ut ejus memoria ibi celebraretur, pul- posse vacare ,
propler hominiim ad se veuientium
bla: lyemeam;
chra capella constructa et dotata fuit, a peregrinis multitudinetn ; reiiiotiora eremi loca cupiens pone-

totius Britannise ilhus frequentata ad ejus Reli- trare, Angelo Dei comitante , venit in Cornubiatn
,
lieliqitia^. silvatn, vocabiilo c Netttcaiti jiixta
quias, arcie splendide exornut^ iuclusas, debite ho. usqiie niagnain ;

norandas : quarum reliqua pars in Ecclesia Gathe - quaiti silvamerat qiiidaiu vir, filei Christiame ciiltor

Pneterea m dicto S. specialissitnus pra; oiunibus iiiibi coiumorantibus


drali Curisopitensi asservatur.
;

Ronani eremitorio postinodum plures hibitarunt ad cujus dnmuiii cutn vir sanctus pervenisset, ab illo
Eremitae, qui sanctitate vitie illuslresfuerunt: inter ad hospitium vnltu hilari roceptus est. Cuin voro
quus anno mcii con-^ecratus Episcopus
fuit Roliertus per aliqnot dies in przefati ruricolae domo mansisset,

Corisopitensis, cujus meminerunl Sammartani in Epi- rogatus estab hospite, unde vcniret aut quotende-
scopis ejus Ecctesiae, a quibus dicitur Episcopus xix ret, sibi narraret. Cui S. Rommus dixit Ego qui- ;

ab eoque Ecclesia Ca- dem genere Scotus natione transmarinus, egens


Ereraita apud Locinianura, ,

processio sin-
thedralis restaurata , cum esset vetu:>tatL; diruta ;
oraniiim qua; mei patris fuere sponte fatttus, ob illius
gults sej/ten-
nits: ac debitum natune persnlvisseanno mcxxv. Dcmum, amorem qutpro nobis gratiiitapietatefiictusest ege-
uti adhuc apud All'ertum legitur, singulis septennlis nus; hoc exilium veni ultronetis, ilimittens mi-
in

instituitur ad hasce Kalendas Junii soleniiis proces- nora, et majora in dio retributionis ab ipso recipere
sio, cum sacris S. Ronani Reliquiis gestatorio ,
certus. Evolutis autem paucorum dierum curriculis,

splendido adornato impositis, et circa raontana ejus SiBpe dicttis vir sanctus quoddam coepit oratorium
quo orationi vacaret assidue suo sibi
delatis : ad quam processionem accurrit maxima struere, iti ,

hospite suppetias infereute. .^diflcatum est hoc oralorlum


hominum ex tota regione multitudo. Plures etiam
""'"
per dictam Britanniam capollae S. Ronauo sunt di- oratorium juxta, silvam Nemseam , scilicet nemus
alix capellx.
cata». inter quas aliqua est apud Leonenses dicta olim nirais amplum, ac belluarum ferax latibulum :
Loc-Rouan-arfrancq ubi septum regium est
, et ,
quo in loco virsanctus, Domini se manoipavit obse-
est partficia S. Ronano sacra, Renan dicta. quio, creber persistens in oratione etji>junio.

4 yenerahilis Beda, lib. 3 Iltstorix Anglicanx cap. 3 Teinporis autem interea prietereunte spatiolo,
Ronanum Sixtum in Sijnodo Pharensi sancti viri per praedictnm clima felix fit cognitio ,

25, refert ,
Alnts ab eo
Catholicam Paschx ob- sancta; operationis ejus indicio, qu» ad usque summi
Mnuuntts in anno dclxiv habita, strenue
nam ctvitas supra vlillur a Uege
Angtia. conira Finanum Episcopum defentlisse. Prinoipis nolitiam pervenit ;
servalionem et allls.
montera postta diutius abscondi nequivit. Unde fa-
lliiuc Colgnntts vni Junuarii ad Vitam S. Finani
, d
num. G, ail in Britannia Armoricacoli.primo ctum est,d Grallonus Britonum Rox , qui tunc
tit
in Nolis
tenebat, collocu-
Junii guodie Vilam ejtis dare cogitabat ex Breviario temporis illtus gentis raonarchiain
;

usque ipsiim volenti anitno '

tionis ejus gratia


ttl
Consopitensi. Verum in hoc nihil simile habetur
perveniret. Cumque a S Rouam. uude o cur ad has
phM \mgro seculo jnmor ule fuil S. Ronano d^ quo aitimadverttsset; benedtcttone ab
A,r»j™J.iV».,;.RonanoScoto.,™„»v, /-*,«,.•,, partes venerat
Cusptt.ntereaplo-
rr^urmum. illopercepta, repedav.t ad propna.
intev
biuni
;;

82 ACTA SANCTORUM.
A bium multitu^lo sancti viri frpquentarc oratorium, se venire fecit. Interea spiritu Saneto revelante ,

K\ BHFV. et '!esi(lerunti animo m<fllifliiuiii pjus appefere Sancto Dei patenter innotuit, quod de filia Qiiehan
t.OBI9.
ah uxore
collo^iuium, Vftrum prae oninibus supradictus fecerat, et uhi eam occnlfaverat, quidque cidem ac-
hospUif vexw hospes , ejus inhiaNat sermonihi;s ; nara cuin ciderat. Qnod sa-irtus vir, in conspectu Rpgis et
Iut: sa'pe per totum incihatus maneh;it
illo (ii''m : oranium qui aderant, ut evenprat, veraciter narra-
qua (le ro uxor ejus male sollicifa , illum irri- vit. Gurriint ergo phirimi ad domum niulieris, et fi-
tareca;pit, illum sui voruns immpmorein. Aliquando liaminarca mortuam invenerunt; quam ob rera
ad virum Dei iracunrjacurrehat. atqut; illi imputahat, Queban lapidibus obruere vohierunt, quia in sanctuui
quod vir suus eam dcserenH : rpiam Sanctus , nt Dei viruni tatn nefandum fingere prsesumpsit oppro-
solebat. piis aflatibus demulcchat. Quadain aiiteni brium a quorum manibus vir Dei lapides exciitiens,
:

die, cuHl vir sanctus antc lupnm ostium staret,. vitlit ipsoruni iracundiam compescuit et filiara Queban ;

ovei a lupo
nvem ore ferentem, et ad silvim properantem et : Oratione facta resuscitavit. Qui cura in Christo post-
liberat: superno fretus juvamine imperavit illi invasara , modum -anctissime quievisset, ejus sacrae Reliquiae
ovem diniitterc et citins dicto liipus ovem dimisit.
:
in Ecclesiam Corisopitensem illatae fuerunt.
Nec sidum hi'C scmd aut his vel tcr ah ijiso factum
psi, verum etiam quotiescumque in tutailla vicinia
ANNOTATA.
tactuni consimile accidchat. a Albertiis ie Grand nsserit, habuisse parentes rae-
4 Quadam die eadem mulierscelestissima.nomine diocrisfortunae et idololatras, ipsumque fuisse erudi-
eadem flnrjrn- Qucban, filiam siiam quinqnennflm in arcam repo- tum scicntiis profanis : sed divinitus cognovisse su-
te fllinm Miitn snerat, panem ei cum lacte ne ploraret ndhihens :
perstitinuem paganismi , et araore verae religioais
a Sattcto de-
qiiie primo niorsu strangulata expiravit. Interca transivisse in liritanniam magnam. ibique instru-
voratam.
per tof-Jim viciniam di.-^currcns, filiam suam qnaesi- ctum fuisse ac baptizatum: Verum Briianuium, mdgna
tnra, quam in nrca posuciat, perditam simulahat ex partc, nccupavant Anqlo-Sajoncs idobhitra-, Hiber-
et ante ccnulani sancti viri proniit. ita clamans :
nia anlcm Infa salis Oirisliana fuil seculo 5 cl 6.
Uiforme ]i"rtcntnm, devornlor liominuni et seductor; h Idem eum, post susceptos Minores
Alhcrtiis ait,
parumne tilti crat mcnm niihi surnpnisso marituin, Ordines, Stibdiai^nnatum et Diaconatum, fnisse con-
nisi in^nper et filiura devurarcs. Tiinc sanctus vir secrutum Saccrdotem et Episcopnm coli: supra ,

eam intuens, dixit : mulier , cur me, Christian» duimus.


fldei confessorem, iiix filire asseris voratorcm ? Illa c Nemea silva, Albertn Nevei, tribus leucis Kera-
niliilominus pra^dictiiin Hcgem Grallonum adivit et percorentino dissita.
Roiiiinum, non soluin pccorum , sed etiam homi- d Idem AlOertits addil , coram Grallone Rege ,
ipsc eam vrre
Interea mor- num et prjescrtim suai voratorem asseruit. fili:e puellam fuisse resuscitatam.
ttiam resusci' Ilex autem hoc nolens relinquere indiscnssum ai , e Seqnentia adjunxiJnus ex Proprio Ecclesiae Co-
lat. sanctum Dci virum nuntium destinavit; qiii euni ad risniiitensis.

DE S. 1'IlOTiNO CONFESS.
IN NAMURCENSI BELGII DIOECESI
Ex (fjidilioiio et iisu Um, iihi culilur.

Citltus Domi- nniuirum iiiter vt Jiovinium ad Mosam, prope habctur scriptum ; solum dici pro certo potest, ma-
nlca 1 Jutiii. Ahkitiitni Mulinenscm, vicus est Anhue gnum esse concnrsum ieniinariiin ud sacellum istud,

N: viilijo

diar.csim
noster, pnvtcr ecclesiam et
dictus, tihi unno mucxlvii, ciim
istam triin.\itnm haberct
domum
Bollandus
Pastoris nihil vide-
per apportantium illucliberossnos, adforraandum gres-
suin imbecilles. Hactemis ille. Quia autem de Francis
facta mentio, recordor, inter ipsos \'\Angusli, contra simUiiudocim
pi

hatur, hahitationibus rusticorum lonijins indv remotis claiidicationetn et poduijram coli S. Stapinura, quem S. stapino,
.^ed maijmi fentivitale, priraa 7'<o(/iuM)ominica Junii, Tlieophilns Hnynandiis, in Opusc. de Tititlis
Podaijriconim
cultiis
""''""'•
coti dicchtttur S. Photinus Confessor, vulijo S. Stan Sanctorum specialis, num. 24 Episcopum Castrensem
vel S. Stainp [mirahHi sane eonversione tiommis] qui facit, licet eo loci nesciatur (uisse Episcopnlus ante an-
(^ontra morhos ]Hicrorum invocatur. Plura et distin- nnm mcccxvii, quando AUngensis in Gallia dicecesis
tliora roijaftis qmerere Colleijii nosfn Natniircensis divisa primum fuit. Prnpter veterum atitem omnintri
Rcctor, Petnts de Troijen, rcspondil per Ittleras, anno de eo silentinm, ac similitndiiiem gratix ipsi cvm S.
MuCLXXXix die xx Septembris datas, in hxc verha: Photinp attribtitx, wducor nt suspicer, enmdem esse;
His l'ui in vico dAnhee ubi S. Phutinus, vulgo S. ctijus notitia cx Belgii semi-Teulonici confinibus ad
patrociHhtm Stamp, honoralur: sed nihil de co ibi discore potui, Francos pervenerit, non pridem snb ejnsdetyi atit si-
ita
<i<l levitniUm

infiintium
iiisi quod soniores loci crednnt, Rcliquias iiide milis significafionis nomine, non proprio, sed ducio a
tni^<Cil(italcin, ablatas a Francis. Prior autcm Moliuensis Ahbatiai genere gratt.r, ah illo sperari et impetrari sotifae. Et~
ah unoexseniorihus Monachisaudivisse,
niihi dixit. enim Belgis Sian, pedibns tnsistere est ; Stampen. pc-
ruod fcinina, qua> infantcm, invaliduiii etgradiendi dihus terratn pulsare, gutd firmitatem nolat
; Stappen,

1'acultatc destitutuin. atlulerat ad saceliuiu Sancti, gradumponere, passusque formare: qnx eodem spectant
ipsum invocando, eumdcin reduxerit gradi mcipien- omnia.
lcm. Verum niiiil talium beneficioruin authentice

DE
83

DE S. AMSTANO,
E REGU MERCIORUM rROSAPIA.
COMMENTARIUS rRyEVIUS
Circa ejus nalalcs, cacdcm. iiiiraciila, cullii

-eptarchise Anglo-Sa.xoNir.r apnd Britiinnos, plcnius cxiilicantnr. Appeliitur autem in iis Acli.i Rex
/(itissimnm unnm vctinum Merciie, qmun Wistanus, propler jus rcgnandi debitnm ipsi, licet de
A\. DCCCXLIX.

Avo wuiaiio
H;
^'"""*''^' /"'^f"''
plnrifnas cojnple.ntm fujt provmcias, ubi inter
.nUimos Willasius
\isqne.
/^cj-,

ad annnm
amw dcccxxvi fon-
ncccxxxix lunc
;
facto rcgnum non obtinuerit. Secutns est, ad huscc Ka-
lendas Jnnii dictam Lcgenilam
in
Richardus \Vitfordus,
Murlgrologio Anglicc Londini sub annum mov cr-
fiegc,
iuortnns, et in monasterio Ilipadio. vultjo Uependon CKio, quod Lntine tidnslatuni ila .sonat : Iii Anglia
ct conlracte Repton, in provmcia Darbiensi, scpultns. Evc*hami festum S. Wi^tani, Regis ejusdem regni f:i»>iium w
Ilalnicrat filitim Winiuinlum, sed disenteria mortuum, et Martyris, qui a tyranno quod.im gladiu est oc- ^''"'yo?"?'"
jnm anle sepclierat. Kx hoc {ilio eratei ncpos S. Wi- cisus. Qui tyrannus contra omnes legos matroni
stanus. de qno hic agimns, qnique invnlescenle Dano- occisi cupiebat sibi ducere in uxorem, hac ratione
paite wi' '«'« irruptionc, ob setatis defecluni, non potuil regno eum volens e solio deturbare. Hic porro tyrannus
inimdo nutus. prsnesse. Inlerim, teste Ingulpho in sna hislorxa, Wit- magis efieratus est, postquam Regem sunm oocidit,
^ iasio successit in regnum Beitulphus IVater suu^. de cujns sanclitate piiblice constabat, ut qui colnm-
regnavit.(iue simililer tredecim annos, Atlielvulphi n;e adinstar pulcherrinue ub ipso raartyrii sui loco
Rcgis West-saxoniiV tributarius, scilicei usqnc ad in cceluni usque sc porrigcbat, caque specie ad
anniun mccclu, quanilo ei ah Efneiwolfo, Rege Occuluo- triginta omniuo dics apparuit.... Mulla qiioque
rum Siixonntn, snbrogatus est^ ob pentiam bcllicam, alia nuracula Domiiius nuster in S:incto .suo t)])G-
Burrhedus, ullimus Rex Merrwrum. Interim snbre- ratnr. I/xc ibi non absque mcndis, uti ex diciis ap~
gno Bertulphi, anno ucccxlix, Berfertus filius suus, pnrct.
ut scribit dtctus Jngulphus, in sancta vigilia pHute- 4 Alind eiogium estin secunda cditione Martijrolu-
Cdstes, consensu patris sui Bertulphi, cognalum gii Anglicani /f^ilsoni hisce /{alendis .Juuit, qnod in
a cor/nafo suiim S. Wistanum. filiura Wimtindi, filii Witla.sii editione prima, pridic crat colloialum ; ct secntns fucrat
occisus et Alfledae filiie Ceolulpbi quondum Regis (tanta fe- Ferrnrius,qui tamenitcrnmboc dierctulit Wistanum.
rebatur ad regnandum Eirabitione) crudeliter ac im- Vemm infra Uiciiur jiassus Kalendis Junii, idqne {ut
]iie intcrfecit. Wilielmus Malmeshitricnsis, tam in ex Jngnlfo, We-4monasteriensi, et aliis retulimus) in Tempus crtl>t.

Rcgum quam in Pontificum Anglorum Ocstis, hanc vigilia IVntecnstes: crgo anno Dt:ct;xi,ix, qno Cijclo

CcCilem il(i describii. Nec vacahunt luiifle tua pagina; Solis xviii Lume xiv, liltcra Dominicali K, Pascha
nostrse, felis puer Wistane, filii Wimundi, filu ceiehratum fuit xiv Jprilis, ct festum Pentecostcs .sr-

Withlasii Regis Merciorum, et Klfledai filise ('e- cunda Junii.


luulfi, qui fuit patruus Kenelmi. Te, inquam, non
tacebo, quein Beriertus cognatus nefarie pereinit: VITA
norintqiie posteri, si qui has litteras cognitlone di-
gnas dn.x.erint, nihil in seculo indolis tua? nobilitate Ex Legenda Joannis Capgravii.
gloriosius,
'^
qua irritatus infestus latro te mortifica-
Cf.lumiin lucis , -, r^
/innorafiir: verit ; ninil in Deu piintate tua innocentius, qiia Oaiictissiinus et exiiuius Christi a Martyr Wista-
"' rducifui
C invitatus internus arbiter te hoiinrificaverit. Nam nus, Regali Merciorum e.< prosapia exlitit oriiin-
coelo dimissa colunina lucifera. densa?que uoctis dus, Rege b Winiunilu et Elfleda Reginn [irirentihiis
^^

dirumpens pJIia, profunda? cavea; seelus detexit, progenitus. Qui in pueritia cunstitulus qiiuin Ijonie j,-

carnificis nequitiam arguit. /reslimonasteriensis ,


indolis fuerit, quantisque pietutis indiciis llorucrit,
dicto anno dcccxijx de.-<cripla cncde illa, aildit: IUius cum annos pubertatis attigit, bonis actibus conipro-
martyrio non deticere miracula. Nam de loco, ubi bavit. Mortuo autem c patre ejiis, in regnuni ejus ^
innocenter occisus est, columna lucis usque ad cce- successit; malens tamen ccelestis hereditatis lieres
lum porrecta, omnibus loci illins incolis per dies tri- fleri,quain hereditati peritura' adhaerere;exemplum
ginta //sc frestmonasteriensis,
stabat conspicna. Domini secutus, iniperia terriiiia respuit ; coniinu-

quem describunt Joannes Bromton in Chronico, et Car- tansque ea pro roulesti hereditate, il Regiiiu; niatri
^^

dinalis Buronius in Annalibus dicio annonnm. 19. et regni Proceriluis, regni coramisit halienas, Erat
2 De corporis scpultura et transhitione ila Ingnl- autem Princeps quidam, noinine Brithfardiis, qui ut
sepuliux Doiniiio suo in regno vcd viveiiti substitueretur, vel
Corpus innocentissimi Martyris, tunc Ripadio
piiiis:

mortuo succederet, siveju.ste, sive injuste, opcrara


^" **'
delatum, juxta Withlasium avum suum humatum,
posteriuribus annis, per fidelium devotioncm, ad omnimodam dareccepit. Cupiditate itaque regnandi

Eveshamium ebt translatum. Qaod sic explicat Mal- successus, Cieco araore Rcgina; succenditur; ut si
mesbur iensis ^Yenerandse Reliquiaa levata? parentum ad ejus inatrimonium posset attingere, per eam
regi gubernaculaadeptus, facilius Regis nomen con-
officio,Rapendunoe locatae sunt; tune temporis fa-
"^<^^omunasterio, nunc est villa ComJtis Cestrensis: sequeretur. Curaque ad Reginam nuntios misis.set,
Evfslnmum
illu fraudis ejus nescia, donec super
his cum filio
cujus gluria, pro situ vetustatis eiuleia, nunc Eves- ^,^^^^^^,
hamura inbabitas, dignus qui fuventium votis sere- suo et Proceribus consilium habuissct, responsionem ,„^,,, ^,,^,,^

nus indulgeas. distulit. liealus itaque Wistaniis super his requisi- nuptiai cuui
talc malri su» Bruhrardu:
^ HtiCe pnelibatix magis sccure ducemus Lectorem tus. Spiritu sancti gratia edoctus,
Acta dantur
fertur dedisse consultationis re.vponsum Mater mea
ad aliqna Acta S. Wistani, a Capgravio in Lcgenda
:
cjr cnpgravio.

Sanctorum edita, qux censeri possunt certiora, quale- carissima. Brithlardus coguatus m-ius et compater

nus etiam a prsecilaiis Auctoribus attinguntur, et ib, tuus, qui me de sacro fontc baptismatis suscipiens
ad
;

8i VITA S WISTANI REGIS MART.


uxorem a capite ejusdcra adolescentis avulsos, in eodcm D
ad regnum ccoleste regenc-ravit, te pctit
UCEM). coiisiliis meis, et sponsum non loco effusos et dispersus, qui a fidelibus tunc ibi
T,\ sed acquicsce lilii

i. CAPG.
tradam. QuicunKjue eTiim nubuut Chri- prsescntibus colligi non poteranl, adhnc tamen ibi-
raoriturum
sto, ai-cipientes Jii.scini spuiisum, perpetua dolc do dem pernianentes, et annuatim cre.scentes, veridica Luc. 21, is.

tantur in regno cii-lorum. Kl illa, Si ita est, inquit. Salvaluris apprubetiir sentcntia, qua dicitur, quia

implealur sermo, quem dixisti, ut IJritlirardo vel capiUus de capite vestro non peribit. Et cum multi

non nubam. Wistanus igitur de ma Martyres capitis abscissione martyrium coiiii'leve-


alfi moi-itiiro
tris continentia spe ccrtissima com^epta, nunliiis runt; iste nonabscisso capite, sed tantum cono ca-
raatrimonii iuipedimenta revelavit Quo pitis quassato, iii moduni coronae victor occubuit.
prffifatis
audito, Hritbfardus conatus est de niorte Wistani Cum enim k Balcluinus Archiepiscopus Cantuarien-
Iractare: ut eo dc mcdio sublato, prnpusitura suum sis super pra?dictis certificari vcllet; inslante die
sccleratuin ad fincni perducat nefandissimum. natali ejusdem Marlyris niisitilluc viros reiigiosos
;

2 Furore itaqiie Ijrannico accensus, crimen I»sa; et fidi' dignos, qui illuc accedentes per spatiura

incurrere iion vcritus, Duminura suum unius hurie diei pasvionis &use ; in eodeni loco circa
niajeslatis
verbis pacifliis, sed cogitationibus fraudulentis, ad capellam, qua* ibi sita e^t, inter herbam viridera ca-
colloquiiim supplicatorie, ut ipsuui dolosc perime- pillos quasihominis, quos raanibus suis palpaverunt

rel, invil,-ivit. .\c']uiescens autem I{ex duin collo- et ore osi-ulabantur, videre meruerunt. Et iterum
ab liiic ait
cnUitqutvm culioni advenissct, -iiud locuin, qui usque [nunc] post modicum nibil in eodem loco nisi solam herbam
invitatus, Wistimoslowe nuncupatur. convenerunt: et Brith- perspexeruut.
fardus cogit.ibat, qu:iliter Doniinuui suuiii seorsura 5 Cum enim / Wallerus Abbas, qui primus Frau-
a turba dolo teiierct et occidciel qu"d quidem non :
cigenarum Ecclesite pra;fuit Evishamensi multas ,
Religulx ab
igue ill,Tsx
bene au.sus fueiat atteniare oli plebis liinoreiii, qu;B Sanctorum invenissec Keliquias, igne illas probari jicrmanent.
cuin Kege vener.it. Recogitabat tanien ille, quod si decrevit. Reliquias etiani B. Wistaui, de cujus sau-
,, Principein prius pcrcussisset, milites ut acephalos ctitate dnbitabat, in ignera copiosum inmiisit. Sed

non liineret: veiiorant enim, Brithfardus, et qui Doiuiims ita illas illEesas conservavit, ut flammis '

cuni eo erant clanculo armnti conlra inermes. Illis divisis intactae permanerent, colorque in ossibus

igitur in iiiiuni convenientibus, Domiiium suura, mutalus non est. Unde pei'territus Abbas, tremuHs
sicut iiliulum, ad pacis osculum invitavit, seorsuin manibus testam capitis glonosi Martyris cum ab ,

dicens: Veni, et in pace sancta osculuni da milii, fl- igne ad locuni pristinum deportaret de manibus
inter osmla
liole mi. .\t ipse pacis ainator accedeiis ad eum ait: ejus subito lu terram cecidit, tantumque riviim su-
otcidUur.
In noiniiK' s:incl;r pacis, (lUiu est Deiis, osculor te, doris emisit, qiiantum aliquis virorum quulibot ac-
ut iii ejusdcni noniine osculer a tc. lii-ilhfirdus ve- cidenti de se eraittere posset. Quu fiso, omnes Dei

ro, nec Domiiio terrenu parcens, nec coelestera ve- laudantes magnalia, voces ad sidera tollunt. et ca-
ritus, dco.sculando euin extraxil gladium. quem put cuni ceteris raembris in reretrum honorifice re-
sub latere suo clara habebat: et caput Domini sui pununt.
r quussando, cura capulo letale vulnus in conu/^ejus
inflxit: quidara vero alius de circunistantibus mu- ANNOTATA.
crone corpiis Hcgis perforavit. Siiprndictos autem
nuntios, scilicet Jub;ildum Mann, et Kdulphum (eo a Martyr, ex communi olvn consuedidine quia vio-
quod post vcritatem agnit:ini scinper beato Nkirtyri, leiita morte occuhuil.
Oeelsore ttmen-
verilatis assertori, ut veru Domino. vcritatis imita- b Imo avo Witlasio Rege, el patre Wiraundo,
torcs adhicsissenl) detestabiles ministri ejusdem ante avitm dcfniicto, ac proiiide 71011 ablinuit irgimen
Brithfardi gladio intercmerunt. Nec niorti, idem Merciorum, nisi sub palre, el forsun in (lUqua Alercio-

Brithfardus divino judicio percussus, statira amens rum provincia ; unde pntuit Rex. nppellari.
efl^eclus est; et iicc ad Hcgin.Te niatrimunium attin- c Ima avo, cui debuissel sitccedere.
gore, nec ad Rcgi;uii dignitalciu sublimari a Duuiino d Ai Bertulphus, frater intiasit, fuit cunstitutus
permillitur. Jiex Mercioium.
3 Piissus cst aiilcni Kidnidis Juiiii, et pretiosura Q Brillilardus , alits Berfertus, filins Bertuljj/ii,

corpus terra.' rrliiKiuens, gluriosam animaiu coclo lu.K regnanlis. 1

tOrpUS fO/MHI- intulit. Dc luco iii quo innocenlcr occisus


aiiteiu, f Conus diciiJir, Apex galeas , forsitan a figura,

ratur,
est, culumn.ilucis usque ad cudum porrecta, omni- pineam ituccm refercntc, hic atitein siiiitilur jiru Ver-
bus inculis loci illius apparens, per Iriginta dies tice capitis.
stabat perspicua. Delatum est autem curpus Miirly- g Aliis Witlasii, ut .\u])ra dictnrn.

ris, ab his, qai tunc priesenlcs aderant, ad niona- h Eveshamense coenobiuni, m Wigoruiensi Co-
Bteriiim de Hejiendon; et in inausoleo avi sui \Vi- milatu ct Ilundredo Biahenhursto, ad Avoniim (lu-
U glaviij coudigno hunore et sunima reverentia est vium, a Rege Mcrciorum Kenredo et S. Egivino Epi-
dcpoxitwn huniauun. Ncc niulto post spetdalis filius et Marlyr scopo Wigaruiensi, circa annum 708 constructum,
Jtfpcndoni,
Regis suporni, ad specialem filiain Roinana; EcLde- i Eiiani hoc miraculum in siio Marigrologio descrip-
'i s\io, ecclesiara videlicct /i Evishamensem, diviiia serat Witfordus, loco sujjeriu^ signato per cujiis
dispunentc gratia ost translalus: ul locura, quem ibi verba idcirco oinisiTUus exhiberc, quod sensum com-
Kenrcdus Rex rcgia potestate regise libertati dona- tnodum non facerenl; ita diyeslu, ac si capilli isti,
ilHn tnilmmi vit, ejusdcni Regis consanguineus, B. Wistanus, iniracnh c terra nascenies, succrenrerent ex capite
ut nlter quudammodo substiluliis P;itronus, regia Martyris, juxla capitis adipeui, adeo firmiter, ut
potestate protegcrel, et Martyris pra.'sentia s;uicti- nemo hominum avellere queat aut frangere, aut
ficaret. etiam die niox. sequenti.

4 Cuiu auleiu B. Wistanus martyriu, ut pra^fer- k Balduinus, post 8 annos Sedi^ morluus dicilur,
u&i capllli fiiM omiii aiino per unaiii hurani illius anno 1191.
tm-^ coroiiaretur ;

qnliamiis '''*''' 1"" g'"''''* inipiorum uccubuit, in eodem loco 1 Waltorus, ex Monacbo ca;nobii Corasix Abbas
rfiiaicioi/nr. ubi coUimiia lucis apparuit; caiiilli, quales viden- piafuit fere octo unnos, muriuus 19 Jamutrti antil
( tur in capitc homiuum i, oriuutur; ut per cupillus. 108C, viiit monastici Anglicani tornum 1 pag. 151.

DE
;

«5

DE S. SYMEONE,
RECLUSO IN rORTA TREVIUENSI.
COMMI-INTAKIUS PR/EVIUS.

Sancti ecclesia et cullus; Viia a pluriuin tcsle oculato scri|)la, aniiifpic advcnUis. obiUis, et
Canonizationis.

uvbe Trevirensi Erdrsia Colle>}iata S. Virdunenm


Eat in

Symeonis, eaque nna


nentwribus, de
e.r. sepfem ibidem emi-
cuitts ,situ et co'i.m}iilinne Jonti-
Chronifi
bei nostri.
tom.
Porro Richardus Wassehnrijicus,
1 Dihliothecr MSS. Lah-
in suis
Antiquitatihus (inllix Befijic;F
et Epi.wponim Virdu-
'•es Eren et Junune^ Schekmnmius
Epitome in «f».\m;H. ccxx, S. Richardum abitnrum
a-^iserit fol.
seu Meduila GeiHomm Trevvoriim anno Mcxvir excu- Hierusolymam, primo venisse Trevirim, ibique as-
Ecclesia S. sa, ha'C srrihunt. Ecclesia S. Syniennis Confessoris, sninpsisse comitem itineris Imminem sanctum, no-
Si/meonts- juxta portam nigrani sive Marti.-i, niagnis qiiadratis raine Eurinum. dicti h>ci Abb;item. Itn varie nomen
lajiiiUbus et {^rdsjis quidein f.ibricata est. Prinium scnbitur, Kherwiiuis, Everwinus, Everbcro, Kbroi-
lurris erat aUis?-ima, ut ailliuo apparet, et locus nns, Eurintis. Ehrewiuus. In hnc pereijrinatione ndjnn-
niumlionis, quam inclitns Pra-sul Poppo vertit in ctits Ulis Aniio..-hir socins S. Symeon, [ut infni mtm.
domura orationis. Nomini etiam S. Michaelit? dieata, 13 dicitur) exposuit per ordinem quai sibi injuncia cx cer(o
sortita est nomen Synieonis, ex frequentilius mlra- essent, vel quee contigissent. f/inc in Prohgo testn- ";'«'"*'''

culis, quibus sacer Sjmeon coruscaverat ; multis tur sf .scribere, qux' ex ejus ore audivK num. 8,
; et '

gradibus aseenditur ad eam. Sumptuosissima tecta se huic operi adjungere, qmo suls temporibus in
per singula habitacula loci illius erecta sunt, non mouasterio niontisSinai sihi retullt con'igisse. Pr.v-

pclris, sed plnnibo Ilic Sjmeon Syracu^is oriundus terea num. 19 Eberwino ad se vocalo e.rponitSnncfiis,

hu/us ctogiwn: fuit. Constautinopoli litteras dliiicit, Hierosulyuiis (jUiB de. sua .wpultura de.\idin'aret fieri : et num. 20,
septem annis ductor peregrinorum fuit Mnnactius ; monitus deofjonin ejusdem conciturn cucurrisse se, ait,

praeterea in mpnte, ubi legem Moyscs in tabuUs la- infirii.um corpore, et debilem invalitudino pedum,
piilcis perccpit post ductus ad Treverim, per in-
;
adhuc viventiun, et jam ulliinum
et reperisse spiri-

cUlum Poppiinent ArcUi''pi^copura Trevirorum, et tum trahentem et exequias, ; preces lunc .•;(•« reci-

eidem turri inclusus, tandemque iu ea sepultus. tari soli'as, cxpendisse. Qnas itullo minio dici possunt

annu Doniini wxxxv obiit.. Hunc canonizatum iri de procnl absente Ahbate Theologiensi seu Dologiensi,
prucuravit inclitus Puppo praedirtus a sancta Sede de qito monosfrrio mox nd Vitam S. Conradi designnti praximis nb

A])ijstonca, exigentibus illud miraculis continuis. Archiepiscopi Tirvirensis agemns Vita ergo ha^c ab "/;«« annl»

Auno Mcccc, nona die Januarii, aperta fuit ttimba Eberwino, Abbate Trevirensi S. Martini, scripta est

S. Symeunis, nec inventum corpus ejus, pra^sidente et quidcm pro.rimis ab obiln Sancti aniiis, cum mira-
in MefropoUtana Sede Trevirensi Wernhero Ar- culis qnthns tuuc clarebnt; et, ut Canonizatio iinpetra-

chiepiscopo. Dein variis de 'Po/ipone Archiepiscopo, relitr, Romam ad Summum Poniiftccm delata. Illts

interpo.siti.f, enumerantur lilulo secundo Reliquiui hu- vero aliqiin deinde miracula adjunda sunt : potissimum
jus Kcclesiie putiores seu majores, his verU.i. De ultimnin, qiiod inilicatur coniigisse auno mlxxwi.
sani-ta Cruce pra>stans [larticula. Capiit S. Symeu- 3 Acta hwc iniegra , cum dictis mirnculis , damus
nis, birretum ejus, unus culceurum ejus, scapula^ ex MS. coilice Uiirajectino. in qno sub fincm ista adne-

ejus, spina dorsi integra, et alia membra i(em ejus : ctuntur. Habctis omnia Divi Symeonis miracula. et OiUtir ex
cilicium ejus: de cerebro S. Symeonis, de sudario tutam ejus Vitam nihil dcest ncque Vitfe neqiie
:

ejus. Et mult<fi alia; KeliquiEe, de tnslruuientis pas- miraculis, sed orania de verbo ad verhum habetis, F
J{tliqui.r ex- siunis Christi etvestibus, de A.postolis, Martyribus, ut scriptum est, ethabetur in libro originaU I^ccle-
poitt solttx.
Confessorihus, ^'"irginibus, quas hic ad unguem pro- siu? Sancti Syineonis : Eadem autem omnia continen-

^equi inutile rati sumus Ostensio KelKiuiu- tur in eisdem Actis. ex IIoKandin nobis transmissis,

rum quarta feria In Hehdomada poenosa. Ifac


fit et forsan ex codice Ultrajirlino dcscriptis. Omissis vero

ibi. Etitim upud AOhatiam S. Mtuimini. mler Reli-


iliis miraculis, qux cnpite iv sive uliimo hnbcntur, ea-

quids, in Antilectis post Vitam 29 Maji num. 9 enu- dem Acia leguutur apud Laureutium Surinm ; .sed, ut
merutas, receusentur aliquw de S. Syrneone Confes- prnfatur. modicc liinc inde eUmato stylo ex Surio :

sore Trevirorum : item articuUis digiti cjusdem : aiitem accepit Octnvins Cnjetunus. et inseruit Tomo 2

item p:u'S tcapula^ ejus : iteni vitta seu birretum (/(• Vitis Sanctorum Siculorum. Nos omnia ea hnbemus

lincura ejusdem. primiqeuio slylo, non sdtum in pra-laudatis MSS. sed

2 Vitam et miracula S, Symeonis scripsit Eber- etium in quottom velusto MS. nobis per Domiuum
Yltn scrtpta Gaitlx, Getdri.tt dum viveret CnnceUarium donalo; uec cum Aetis
ab Eberwim
winus, Abbas S. Martini in urbc Trevirensi. Ita
non in Legeiidavio pe'qiiam insigni, guondum Vutcel- Canoniia-
Abb. S Mar- antiiiuissimi codices MSS. atlestaulur, quorum aliquis
sape fecimus twnis.
tensi, Nunc nostro cujus meniioiiem
extat in ipso S. Martint monustcrio; ahus {ul sub fi- ,
tini Treviris,

anno mclxxxviii, in quibus


legitur) est descnptus niense Moji, sa'pius eamdem iternturi usque ad finem
ncm
operis, proccdtt cnim pcr men.ses singulos distnicfum
esf hiijusmudi tilulus : Pra?fatio Eberwini Abbatis S.

Martini in Vitam S. Symoonis. Idcm scripsit Vitam in plures lomos. Eadem quoque Acta habemus e.c MSS.
Trevirensibus Carihnsiaiwrum ct nionasterii S. Maxi-
S. Maijnerici Treviroium Archiepi-.copi, m Ecclesia
S. Martini hujus mouasterii a se. fundata sepiilti, a mini : sed in lioc addcbatur miracutum de lapso ex alto
congeriem iupidnni, et a yuis vuliieribus saiiato.
nobis die. x.\v .fulii iUustrandnm : in qua slylus pror- in
Contuiimus ettam itla ipsa Acta cum quodam MS.
sus similis upparet. Pra:terea in Aclis S. Richardl
Reginx Suecix, i« forma ut vocatur quarta exarato.
Abbalis S. Fitoui dandis xiv Junii, dicitur ei in ili-

nere Hierosofymitano atljunitus comcs; et cum e.o acia


Insiiper habemiis eadem Acta usque ad nnm. 28 m futevuii
aUo insigni codice Utteris BB. signato, itemque tran-
refcruntur ab Hugone Floviniaccnsi cap. 20 ct 2G
13 sumpia,
Junii T. I
;

86 DE S. SYMEONE RECLUSO TKEVIR.


. siimpta ex MS. monaslfni Bonifonlin in diwcesi Rg~ uti el Ciijetatius nosier, auctorem VitcC fecit Abhatem
AitToiip n
I).
menni. DfDKfue, sinr Prohgo el capile nUimo minicu- de Doli'ia, sive Theolo^'ienst'rn : qn^ omnin ex supra- An Beiiedt-
ctimts-;
loriim, invrnln sunt endem in Bililiolheva Cxmrca dictis ipsisque Actis cnrruunt. hlem Tnfhetnius, lib. 3
Vietinsn. llure nuhjuni/imun, qux coutiijerunt eirai de viris illustnhiis Ordinis S. Benedivfi, eumdem Sy-
Sanrtt Canutnzftiwnem, dcsaipta ex MS. Cndice Ec- vieonem ip^t, inserit ; et vet ohlilus vel lorrigens nolnta
clesite ipsiutt et AnnaUhus JVevirensihus Onistophori in Chronico, I-^itx scripiorem facif Eberwinum Ab-
Bioweri. Demum Historiam e/evntivnis, facta? ttnno bateni Trevirensem, ac Sanctum ait claruisse anno
MCxr,c, uuctorti Frederico PrxposUo S. Paulini {<iui Doniiniwx. Triihemium .^equuniur ffion, Dornainus,
eidem elevntiom cx eodem eodice Ec-
inieifutt) danius Menordus, Bucetiuus. Sed ex Aclis non sali^ constat,
clesix Sijtneonxu' desumptum. Nec omisentn indicare, cum vixisxesecundum legulam S. Ber.edicti; neque id
varitt huc t^peelanfia contineri in duurutn Sauciorum pncsumi debet, nisi aliunde sallem piobetur
tum Bene-
Actis, hoc mense Junio elucidandis, scilicei S. M*Mn- dieiinos haldtasse in Monfe Sina, aut Bethlehemi in
wei"ci, Padeibornensis ICpiyeopi die v. S. Uicliardi, Pala^sltna.
Bjmdem ali'
tfl mcntio. Ahhatis S. Vitoni supni reliiti, xiv. I! is pro die xvi 6 Coilex MS. Carthusiie Trevirensis, oniisso Pro-
addi poissent Aita Poppniiis Aichiepisnipi Trevirrnnis, Irgo. prxponit seqnentin Disticha, qux in aJio MS. ex
qiii cum S. Symeone lonijum iter Jlicrosolymam us- Ilollandia ad tios misso, una cum Proiogo referebanlur,
qne pereijil, indequr rcversus ennidem n se Tuiri ni- uti bic subjunyimus, licel tion salis elaborala.
gra' inclusum fovit, nc postmodutn ejus Canonizntionem Perlege raente bona (moueu) haec, praeclare vlator ;

procuravit, afque Eberwinum in ejus gestis et miraculis Namqiie preces dulces h;ec tibi charta refert.
illu^tratidiH plurimum juvit : uf ipsa merilo fnerint ah Qme anies niulcebuutque tuas, ceu cuntus amoenus,
Auctoie itiscripta, illi, qui et EccUsiam ipsi fubricavit, Otnnibus atque rebus fru^Mfei\Teque magis.
et (uiMiicornm in ea fundavit Collegium, ct ad pedes, H:c luier, hic discas et nonnam recte viveudi, Proligut i (.

jam Soucli declarati sepeliendutn se curavit , sed cur exemplo nunc Symeonis hujus.
Prieclari /,r viclrlcts.

privdnla illnts Aela non andcnmns tumqnam Ijeati axU Huc igitur propera variis ha;c prata reduudant
:

Sancti dnre, licet in tifnlo sie vocetur, raiiouem reddi- Floribus, haud humile stirpe viri geniti.
mus inter Prxiermissos. Da'monis adversus luqueosquc profecto dolosos
4 Metnoria porro S. Synieonis reperilur deinceps Num- [milii crede) utilcs. ingeniose puer
Piomen in
$upparls Marlyrologiis passim inserfa. Ilabemus nos unvm valde Qui insidias nostrre sine fine parare saluti
«vi Marftj- illustre, sub nomine Usmirdi, ex quo Molanus sunm Nititur, et nobis nocte dieque nialura;
roloQio,
excudit el auxit, qnodque prx aliis tiobis visis hactenus Atque. lacessiti semper de more leonis,
untiquius ivstimavimuN ; uunc aulem coqimnr mntarc Fugit, ct intendit reticulosque homini.
sententiam ;
qnia ibi reperiinm clogium S. Synieonis;
sed cum soln litnlo Bituti. unde conjectnra verosiniili
opinniuur, ipsani quidem onle ejiis Cnnoniziitionem, VITA
sive annuni mxi.ii, id csl intra annnm ab nbitu Sancti
seplimum, fnisse exaratutn, von aniem cittus. Eloijium Auctore Eberwino, Alihiile S. Miirlini Tre-
illud est bnjusnwdi. Treveris civitate, depositio BeJiti vi!'is.

Symeonis Monychi, qui profectus ex munasterio in


Monte-Sinai constituto, Rectoris sui obsccundans
Ex VIII codicil/us MSS.
imperiis, inquememonitam Metropolim deveniens, PROLOGUS.
non paucis annis reinotioreni vitam strenue exer-
cuit ; il)i(k!ni']Uo vocante Domino ad cadeslia tiiitiia- Dooniino et ^'i-MierabiJi Pnp[ioni Arcltiepiscopo,
vit, quo sf icliciter vivere, miracuk^rum celeberriuia fraterElierwinus, Abbatis nomine infligiius, devotos
leslatur exliibirionc. Sunt et alia apnd iius plura iitriusque hominis famulatus. Mones; iino jubes,
rC atiii variis.
Mnrlijrohgia,nomen Usuardi et A'tonis pneferentia, in sanctissinie Pater, ut impar ingenic, stultus elo- Auclor jiissu
quibusstc legitur
: Treveris civitate rifpositio S. Sy- qiiio. aliqiiiilde vita et convers^^itioiie et obitu viri Archicjiiscopi
nieouis Diaconi, Moiiaclii. Inclusi, ont Reclusi iii l)ei Symeonis, et ile miraciilis, qu£e per eum Domi- 'J^'''»'

Turri nigra. Iino in Beda vulgato, e.rpressc legitur, nus operatus est, edtsseram mulrisqiie, ad laudem :

Treviris S. Symeonis Keclusi : quo nostra de illius et gloriam Doniini desiderantibus scire, notum
Mnrtyridogii snpposilione sentenlia, ante 2 Toinum faciam. Fateor grande onus inihi infirmo imponis :

Aprilis intlicaln, valde confirniatnr; cunt qnadringenlis raaxime cum totu corpore di'bilis tremenJum Dei
annis ante S. Symeonem e vUa decesserit Vencrubilis jiidicium pertimescam, si aliquid falsitatis contin-
Beda. Islos antiqitiorcs, secuti sunt pnssim receniiores gam. Confisus igilurde Doi adjutorio, tuis jussioni-
MaityroUnn, qnorum cutnhgum lexere txdiosutn foret, biis, quamvis treniens, obleiiipero plano, brevi, et ;

5 Jminnes Tnlbeiniiis, in Chrvnico Ilirsaugiensi, serroone ilescriliens, quai vel ipse ex eju5
sinipli(.i
asiseiit, Symconem anno mxx claruis.-ic. in civitate ore audivi, vel a fidelibus viris ab ipsn audita, sive
Trlflumii Trcvirensi iuclusum.
Vitam descrips-ftse ejusque de luiraculis visa, didici. Tui igitur examinis est
et alioivin ccrto sibi cog-
Evcrvinum Abb.iteni de Doleia, et auno mxxxvii judicare, .si istud lantillum opus jubeas in publicuin
menda. nila.
niortuum. simnl tnenta accumulantur, exi-
l'bi tria venire; sivetuisScholaslicis ad corrigendum, exor-
guatn scriptotts illius accurationem, alias sxpe notn- uanduin, dilalaiidiimve tribuere. Quidquid enim in
roHi, tcslantia. Nam anno Mxxvm inclusus est, et nie reprehe;:detiir, tibi potius praicipieiiti, quam
aiino Mxxxv tiln functus Symeon : f^ilam vero scrip- niibi obedieuti necessario imputabitur.
sit Ebtrwinvs Abbos , non Theulogienbis , ut supra
osteuditnus, sed Tievwensis S. Martiui. Baronius, ad
annum mxxxvu, et mortuuni
CAPUT I.
scribit, et in nume-
rum Sandoruni rcl;ilum;ac res pruH-lare ^estas Pia educatio Pcregrinalio. Vila rremilica el
exlare apud Surium, omni iide cousignatas. Vemm monuslica variis locis.
si otinm ei fuisset ad eas ipsas relegendas, scivisset
obiisse Sanctum auno mxxxv, relatum vero esse in nu- Igitur vir Dei Symeon, patre Gr»co, Antonio
mertttn Sanclorutn, post septeni ab ohitu annos, scilicet malre Calabrica, in Sicilia civitate Svracusaiia
dicto, *i"'"'"'"
Mxui. Browerus quoque in Annalibus Trevirensibus, progenitus, a nobilissimis et Christianis parentibus
""'"'''

seductus a fallaci inscriptione, tnortetn retultt


ad an- Cliristianitcr est educatus. Cuin vero bonje indolis
nutn prxcedeuiem Mxxxiv ; secutusque
Trilhemiutn, puer septem aniinrum esset, a patre, qui militaturus
erat.
: :

DIE PRIM A JDNII. g;


A erat. Const.intinnpnlim dedncitur; ihiqne ermlitis- vita.Consohitnsergo. Bethleem, nativitate Christi
rrvdiltis Con- D
.itnnnuopali,
simis viris sacris irabiiemius litteris tniditur et in pripclamm civitatem, adiit; seque in monasterio
:
\- KDEH'
timore Dr.uiini diligcnter euutrittir. Aflultus itariue S. M:iri;e Monachum WIN. K\ SISS.
fieri cxpctiit. quod et obtinuit.
itomichus et
incremento virtiitum indies oo^pit augmentari : In omni ergo mon:i>terii districtioue probatus, atqvie Piaconus, Be-
viderisqne qnosdam ex nostris partilius, desid^^rio Diaconatus functus
ofllcio thlrhemi, vivit
; post duos anuos, ad
infatigabili currere ad sepulrhrum Doniini deside- aliiid moiiasterium. quod annis 3,
;
est situm ad radices
rabat et ipse pro nomine Chri^ti pf^rogrinari. Des[»e- Montis Sinai, in eo scilicet loco ubi S. tiim Mont*
Moyses ar- Iri

ctis ergo, cunctis niundi vanitatibus, alijectis desi- denieni vidit Sina nnnls
uduliiis al noii ardere rulinm. secessit ulu ab
:
nliqiiot
HirTOyotij- deriis carnalibus, domuni, patriam, parentesque Al.liate recpptns. [ht aliqtmt annos in smvitin l-Va-
mam, relinquens. pauper panperem Christnm se(|uiru- truin mansit. Cresc<uite siqnidf^m dcsitlerin Ablmtem
piens, sanctorum gratia visitandorum hicorum, hnmiliter rugavit, iit liceret <>um in ;Uiquo socretiori
Hicrosolymam venit ubi ; infaripabili desiderio, qxio cnmmancre locn, et im|)otravit. Su[)er ripaiu igifur
venerat, ioca passionis resurrectionis, atqueascen- Rubri maris pnrvulam sibi speluncam in qiiadam
sionis SEPpius frequenfando. aliqu:imdiu mansit. rupe invenit, ubi per diios ferme annns sohis habita-
3 Posthfc cum
quodam sanetissimo
Hilario vit.Demonasterio vcro,secundumniiinoruindiernm,
dein soHtnHuS
viro, qui pro hnc negotio aibidem habitabat, per numerus sibi omni Doininica mittebatnr panuiu
: prope mare
septem annos ductor peregrinitrum fuit. Jam jam
(l M (lcducit aqna stillaus de riipe sitienti haustum prad)(d)at Hufirum an, 1
petrgnnus 7 quideui, tolus in aruore Christi fundatus, requisivit, hoc pastns edulio, aliquanidiu in eodpra raansit Inco.
(innis. si illis in partibus aliqnis invenirelur, pro nomine 6 Cum vero a navigantibu.!. vel etiam ab his,
Christi solitarius; cujus instrui moribus, cujus qui propter varins usus sanifatuin oleum colligo- reiiit atl Mon-
suhdi valeret dogmatibus. Audivit quemdara super bant quod firma de petra prnpe speluncam illins tem Sinai,
ripam fluminis Jordanis, in cujusdam recliisinne fluebat, freqnentari ecpissot; Knitrem qnoque qui
turris,commorari. virtutibus praiclarum, sanctitate sibi panem deferebat frequentatione et loufjiludine
cnnspicuum. Ilhim ergo tota mentis intentione si- itineris fatigari vidisset; sciensque sehomines ain-
tiens, illius alloquio atqiie consortio frni concupis- plins latere non posso. ad mon;isterium repedavit;
lieduso ser-
rien^, cens. requisilum reperit, inveiitum dilexit; eique et juxtacujusdam viri sancti habitalionem cellulam
tota dilertione inha-sit ; et ei qu-tntum potuit devo- sibi acquisivit. Hiijus fidei se tdtum coinmendans,
tissiuie nuiiistravit. et magistrum eum post tantos laborcs adoptans,
ft pfy fenes- 4 De illo Christi servo vir Dei Symeon mnlta illius vivebat imperio : quippc qui
aliquando enm
Iram prospi- solilus erat narraro quod prophetiae spiritum
: et ab oratione, lectione, vel opere vacanteni patorne
ciens. ab eo
lorripidir:
habuisset, plenius his verbis edicere. (um qiuidam repreliendebat et qnasi noviter conversum. instau-
;

diein inferiorilms ejusdem turns partibus habilarem, ter arguebat /*. In vertice aiitom Montis Siiiai, eo
et mulierculas, quae camelos et cetera aniniaha in videlicet loco quo Moyses gloriam Domini, vidit et el ifi verttce
ejus solus de-
fluinine venerant, inaniter et lasoive per
:idaquare legem in tabulis lapideis scripsit, aliud monasteriuni
git:
fenestram prospicereni per spiritum, qnidquidva- ; erat. quod propter Arabifas incursanles, qui per
nitatis retiuerem in corde, vir Dei in superioribus illain eremum semper vagantur, omni haiiitafnre

manens, et me omni raodo videre non valens, cngno- desertnm reiminserat ubi. |)nsthtiec exercitia, vir
:

vit ; factoque signo in loco qiio verba loqiientis Dei Symeon mittitur, et nbi nioretur prsecipitur.
audire possein. evocavit ; mihlqiie sfupenti, quie 7 Iniplet qiiod jnbetur : et nunc niacliinameuta tentationes
egeram vei cngitaveram, increpando retulit atque ; antiqiii hnslis perpelitiir. Nocturuis horis Missim (trcmonum.
tali sermone dulciter corripuit; Quid tibi tili pro- ut relebret da-innn hortalcitur : ipse, uon plene
dest, patria bona reliquisse; si mundi dcsideria et donniens, nec perfecte vigilans, contradicit ; non
carnis illecebras in corde vis retincre? Si orgo cupis debere sine Presbyterii ordine ali([uem hoc ministe-
discipulus Ctiristi fieri, non debes deinfeps vanita- rium iinplere. Ecuntra inimicus iustat. se Dei lega-
libus mundi implicari. Decet enim Dei servnm, tum es.^e, Christnm hoc vtdle; nec decere sauctum
spirituali virtute esse circumseptum, ne callidus locum ministerio taii diutius privari. Ronileutem
teiitator decipiendi inveniat aditum. Cumque inter ergo et cnniradicentem, adnnato sibi consorlio
ha^i et alias serraocinationes vereouudo me videret alterius diabnli, do lectnlo ediicunt : ante altare F
orationt et
rubore perfusum. Noli ait, noli fili timere, bonam jam vigilantem statuunt, Alba induuut dc Slola :

sigiio Crucis
spem, per Dci gratiam, habeo de te. Tiiuin est ntrimfjne altercafnr Hostis, more Presbyteri. Sy- pellit:
cuim contra hostem pugnare Dei ; est, auxiliiini meon innre c Diaconi, contendebat sibi impnni.
pra^beie ut possis evjncere. Credo in Deo meo, quia Tandem Dei faniuhis ad se reversu.i. virtute nirifio-
majora tibi parantur certamina : sed confide, quia niset signncnlo sancfio Crucis. inimicinn rcpellit.
divina pi\Tsens aderit clenieiitia Et inter cetera ; seque delnsum ingemiscit.
iUoqitc dain
fiiginite (lcst!- Deus, inqiiit, retribuat tibi carissime servitium, 8 Post ha;c ad nnmasterium regredilur, siio ma- reormus tid
quod mihi per hos aniios inipendisti ego vero, quia : gistro iferum subditur; cui confitens perpossas monaslerlum
frequentiam pnpuli ampliusnon possum p:iti ceden- ; iusidias diaboli, districtiori se absiinenfia constrin-
dum est mihi alio, ubi .«ecreiiori possim vivere pit per aliquot helidomadas, in die tantum Dominica
;

loco : inter tnrbas enim frequentantium meiim nou cibum sumens. Regula autem ona>terii talis orat, ii

valeo iinplere propositnm. Cumqiie multis lacrymis ut uon prohiberetur quieuniquo jejunare vellet. tanlum tUe
Domlnlca cq~
illuni rogarem. ut qnocumque iret sequi pnssem, Dignnm ergo dnxi huic operi adjnngere, qiiod suis metlii:

non assensit; sed, rae ad alia ocfiipato, aiifugit ; tempnribus in eodem mnn;isterio mihi rctnlit cnnti- d
irequf*. ignorantem quo abiret, occnlte reliquit. gisse. Per t.otara yEgyptiiin nrta est fames valirla,
5 Igitiir Symeon Dei iamulus, tanto Patre vidua- ita nt in sola civitate (/ lidtylonia niortuorum cor-
tus, CMgitare cocpit, quid ageret anxiari, quo se ; pora numerarenturusqueadcentum millia civibuM, :

verteret : nec erat qui nutaiiiem animum consola- refertis auro, gemrais, ceterisque ornamentis. mo- fame mar/iils
retur unde magis raagi>qiie turbabatur. Jam tunc
; rientibus prae inopiapanis. Fralres, igitur inonaste- Bahijlonr. IfiO

eremiticam ec solitariam vitam concupierat sed : rii, [mri tempeslaie Cimstricti, ex tnto corde Denm millilnis /ioml~
num.
quomodo inciperet fasnon eraf. Igitur VilasPatrum invocant; ut qni filios Israel iu eodem deserto pa-
frequenter legens ct relegens, intellexit nnllum in verat pane coelesli. servis suis dignaretur misereri.
ereino sibi posse praeesse, nisi prius in monasterio Sicqno facto consilio, cnm psalmis et orationibus.
didicerit subesse nec perfectum aliquem fore in
: ad modicum cumuliim qui superfuerat frumenti
contemplativa. qui exercitatus non fuerit in activa accedunt; etquiaab Abbatein mandatisacceperant,
ut
! :

88 VITA S. SYMEONIS RECLUSI TREVIR.


ut unusquisque quo aliire vcllet licentiam haberet, tur. ubi Fratcr Sj-nieon habcretur. Responsuni a D
A. f.BFn- unanimiter so consolantur, iit quamrliu unum ^a- quodam Fratrc eremo illum esse, sc scire;
est, in
wirt. RX MS5. sed ubi locorum, ne.scire. Ad rcquirendum Fratres
num ibi inveniri posst-t nullus recederet. Mira res
ftumtntum In
monaaferlo Ab ipsa die asque ad novum fructuni non defecit circumquaque mittuntur et ut ad monasterium :

non deflcit. iilud frunientum, cum quotiilie sumerctur et non : revertatur per obedicntiam mandatur. Diu requisi-
solum victui Fnlrum parahantur, vcrnm Arabitis, tiis, vix pnst aliipiot dies invenitur ; et, scciindum
qui cum mulieribu» et [larvuUs olausuram monaste- Abbalis prscceptum, .ad monasterium regredititr.
rii obscderant. abundantissime distribuebatur. Sed 10 IntercaFratrcsaliqui, pro necessitatihus loci (n*,„,
rf,.
ad proj)ositum redeamus. Occidentalibuspartibus directi, nioriuntur. Pecimia, «"""'us m
pro qua I-'ratrcs abierant, qua: de terra Richardi a ''"^''O'".

"
ANNOTATA. IJ. P. Comitis Normannia; , monaslcrio debehatur, ah
ipsu diligenter conservatur ; et ut aliqiiis fidelis Fra-
a Ibidem id cst Jlierowlymin : ila legilur in MSS. ter mitterefur. qui eam monasterio deferrct, pcr le-
8. Maximini el alio noslro : et hoc semus exigit. gatos mandatur. Coiiinumi consilio ad hanc obe-
Apiid Surium legilur in Lyaionia; i« alii/! MSS. dientiam, famuliis Dei Syineon destinatur. llle prius
Laodicia^ et inleUigitnr Laodicea urhs amjiia Syrias rcnuere, aliud sibi animo dicens inesse ; niultum
ad Orontem fliivinm. Al Lycaonia aut regio Asix mi- abessc sibi vanitatibus hujus seculi deinceps im-
'
uori^t aut urlm Pliryijitv minoris procul oberant, et misceri : proposituni, quod retinebat in corde, ut
perperam iutrusx huc sunt, liceret implore, quibus poterat verbis humiliter coe-
b liugo Maviniarensis in Chronico Virdiineiisi cap. pit preeari. Cuiii vero praedicaretiir non suam vo-
26 isla luterscril : Monachismftiitis Sina moris est, luntateiii, sed Pr^iqiositorum seqiiideberejussionem,
dio Duminico niontissupercilium ascendere; et Mis- assensum pra.'buit ; se dicens per visionem agnovisse,
sis ibi celcbratis, iluos vel tres ibidem semperFratres ilbid iter inutile fore multa se advcrsa in via pati nahyimem
;

j dimitterc, ob excubias sacri corporis S Catliarina^, debere, quod et contigit. Nara cuiii, paraturus qua3 rrpinmior
quibus alii vicissim Fratres succedunt sucrum :
ad navigandum erant necessaria, Babyloiiem ve- *'""""''.
oloum quod de illo cfflui^re non desinil, vitreo vase nisset, a portariis tenctur ; et, quasi ignotiis et pa-
8up])f)sit<», debilium iistbus reservanduin, summa cum trise delator, cuni sua suppellectile ad palatium du-
veueratione fixcipiunt. Inter qnos cum B. Siineon ciliir, trahitur, calumniatur. Expurgatus igitur dc
siue septiiuamD fungnivtur nflicio, cum illn saliitaris quibus crmiinahatur, liber abire jiibetur. Portarius,
olei liquor«, tria minuta dc sarcophago ct libcratur;
distillantia quiul virum innncentem ad sedem addiixei'at Iiripe-
meruit excipero ossa. Quaj d-ligenter collecta, et rialem, tunditur, colaphizatur, propellitur. Igitur
in concha vitrca cum ipso oleo recondita secum famulus Dei Symeon libertate donatus, per aliquot
con^orvari, et EcclesiiE sanctse Trinitati Rodomi dies in civitatcmoratiir.
coniulit. uuro ot arj,'cnto pretiosiora, Uxc ibi. 11 Iiiterea n:ivis de A^^enetia illuc cum mercibus
c Nfmjie Presbgtero Stola, cx collo dinima, decns- vencrat '"'"'"'
: lianc compositis rcbus cum quodam Fra- '""""i
salur anie peclus; Diacono, per hnmerum dextrnni tre Monacho mtrat. Cumigitur prospens ventis pcr luique dc
deftuit anle et rc.fro, colUyilurgHe sub axilla sinislra : Niliira navigatur, forte naves obviant in illis
aliae ;'"o«s,
;

Martinus del Rio ex hoc loco of/servat^


noster antein et illis locis piratas, ad praedam congregatos, nun-
diemoniacam Ulu.\iohem ccnsend^im, qua qnid suadetur tiant illorum gladios evadere non posse,
:
nisi pcr
contra caiwnes iiistiintaque viajvrum. nliquod lempus, dum segregentur. libeateis naviga-
d Uabylon nova. ad Niti bifarinm se dispertientis, tionem expsctarc. Cumque alise atque alia; na-
et A^gyptum proprie dictam sive Dclta conficientis, ves eadem frequentarent et nauta, confisus in
;
sua
divortin, vnlgo Cayriis, a monle Sina 270 mUlibus non attendei-ct famuhis Dei
virtute et iirmis, ; S3'-
pasmum circiter distat. meon, proprio eum vncans nomiiie, dixit Si ; tibi
frater, do ccelo Christus Angelum misisset, tu terri-
C\PUT II. tus aspccturo illius fcrre non pnsses nune vero :

quia hndie, heri, et peiendie, non uniim, sed plures


Iler in iiallias (lcsli)infftin, varfifi poriculis legatos misittui consimiles, legationem Dei non ne
exposilum. gligenter suscipere deheres. Crede consiliis meis, ct F
\T. .
vel per istos tres dies expecta : fortassis ab isto
T ir itaque Dnmini Svmonii, oiiines l:iliorps suos periculo liberabit nos miser.itio divina : quod si non vwram
qufisi niljiiurii iIuitus, et fru-
iimore suliludinis interius feceris, et te ct nos omnes perdis. llle ergcnnn sdo madet.
Jn loco solita- ariliMis. ile ninnasterio caute exiens. eremutn pcr- acquiescens omnimodis, sequenti die in lationes in-
rio degit. vagatur : et ubi sine luimano auxilio solus vivere cidit. Ab hora diei tertia usque ad prope horam
liosset inquirit diligentei-, ct speeulatur. Itineris nonam utriuique debellatiii' sed cniii latrones vi- :

equiilom sui vcstigia, molli saliulo impressa, arte


derent se pugna nil pra'valere, ad dnlosconvertun-
qua iKiterQt ilestruebat, iio insequi vel ab aliquo
tur ut in navim rccipiantur, pugnaturi adversus
:
.tocl/j post
posset inveniri. Panen>, queni secuni portabat, las-
alioslatrones, huiuiliter exposcuiit; contradicente l>"Oi""n
sus frequenter rejiciebat seii recogitans so diu
non;
Symeone famulo Dei, ne in navim recipiantur. De- fraudulcnler
posse vivero sine cibi sustentatione, gauilens re-
positis igitur arinis, et omnibus quasi post laborem
sumcbat. Tanilcni do allissimis rupibus deorsum quiesccntibus, pra-dones, qui novem erant, unani-
spectans, parvissimaiu planitiein, coutra niorera miterinsurgunt, et gladios irapiestriugunt fortiter :
cremi raro graininc virenlero. respicit scquc illuc, :
undique feriiintur iniraica ciedes cxercetur
; : ipsi
non sine magiio pcriculo, ilcpoiiit. Parvum l.uitera
quoqiie navarcho primum caput ampuliint. ceteros
reporit : Deo
graiiiis reddidit ibique nianerc dispo- :
crudeliter inactant, omnes pariter occidunt
et jugu-
qims ^ecumdetulorat, eraiit Psalleriuia,
nit. Dclicia;,
lant soliis Christi famiilus Symeon in
:
puppe st:"t
sanctum Evangelium, vas ad polamluni. paiiis, .scmi-
illura non dcserit sperantes in se, toto corde
qui
nacaulium; piwler paura vestinicnta niliil aliiid exorat ab omnibus acclanmtur, iit inimicus consi-
:

possidebat. Data seminn, post dies triginta, jocun-


liator perimatur ut capntamputet, ferus gladiator
:

atd jussus ad dum sine igiie prajbuenuit victiim. Cum caproolis


adest. Illc, rejecta vesle, projecit se
monnslertutn et abis eromi bestiolis,
in Humcn.
redU:
no sibi caules auferrent, Multa post illum jacula jaciuntur
cum : sed non pntest
ad potaudum venisscnt, freciuens habebalur
perire, quem Christus vult salvaie. Per fundum
prajlium. Post multos ergo dies ab
.\bbste rcquiri- graditur, ps.almus in corde rurainato." ; In inari via
tua.
;

DIE PRIMA JUNH. 89


tua. et cemifje tuje in aquis multis. Ergo per vices tis Principibus plurima redeuntes auri et argenti D
natandomidus natanHo, per' vires in fundo pradiendo. in littore, suis delerrent xenia. Hierosolyniam vfro ad sfpiil- ^- ^^^-^'
evadil- ^^'''' ''^ **"*'
valde l.is^us tandem nudus exponitui'. crum Salvatons centinu auri libras secnndus misit
12 Host ha;c ad vicum qui proximus erat tendit Richardus. ac quoscine cnpicntes illuc devote per-
si homines illi Christiani an PHgnni essent. scire agrare, donis juvaliat immensis.
non potuit. Instruclus enim ^L-ypliaca, Synaca, b Kichardus. Abbas S. Vitoni, in diwceM Virdu-
Arabica, Grfpca, et Romana ehxpientia, hnguam uensi, mortuus anfio \0M die 17 Jnnii. De hoc }>ln-
illius gentis intelligere nnn potuit. Hiduo ita nudus rilns a>jitur in Chroniro Virdwiensi, indn/ue iutelligi'
mansit : tertia die (piidam ex illis hominibus mise- tur hanc ejus pereyhnationcm anno 10^:2 fume insti-
Antiochljc ratus. vilissimimi vestinipntum tutam.
illi projecit : quo m-
fwmnfice
dutus, per mulias tribulationes et angustias, Anlio- c Aderat Eberwinus scriplor, hinc reliqnn hujns
habetur:
cliiani venit : ubi a fidelibus viris canlative susce- capitts tn pnma persona plurnlis mimeri profcrt.
ptus, induitiir, amplexatur et honorifice susteiita- d Relicio S. Sijfueone Aiitiocliix dtm vo redircnt,
tur. In brevi Patriarcha' et ipsis Principibus halietur uti Ivijiiur in Chronico Virduiiensi cap. 20 et "lA.
notissimus omnes enim qui eum noverant. quasi
:
Rellegrada, alias Alba Gricca, ad con{hiniiia.-i
dulcissimurn Patrem venerabantur et diligebant. Savi et iJiinul/n in Riiscia provincin a Ttircis un. 1422
iJ Ea igHur tempestate coutigit b Rifhardum ('( 14Sii) {iu.\lra oppugnala, et tnndem nn. 1S21 cnpla,
iu comitafu
Abharem, virum perfectis vlris imitaliilem, pia* de- aujio H188 n Duee Buvariir feliciler reeupcratn, por~
Hich(f(lt Ab.
pro/eclus votionis gratia sancta Hierosolynuu velle invisere tam Cliristianis 'iperuisset nsque in Thraciain xp.snniqne

loca. Dum ergo per AntioL-hiam iterr h;'.buissernus, Coustautiuopolim. vtsi iterum fuissel amis.ia an. 1690.
ibique necessitale itineris cogente aliquamdiu mo- f Forsan Guilielmo IV, Pietnvornin Comitc cl

rareniur famulus Dei Symeon juiictus est nobis in


;
Aquitnnix Duce. deqnc plurilius x Fehr. eqit llcns-
amicitm. prjedictuin Abliatem Richardum adoptans clienius nnie /''ilam S. Gnilielmi Erewit.r nuni. li.
silii in Patrem : cui cum exposuisset per ordinem Coqnnminalmlur FHrreum-braclrium. et ub nniw 1000
qna? sibi injuncta essent, vel quaj contigissent ; ad- ad 1030 Drovinciam tenuit.
didit, nullis periculis vel ungnstiis se retineri posse, g IIujus Co.srnre f't meniio tn Concilio Lemom-
d quin Alibatis sui mandata impleret pro posse. il cenu 2, nnni 1032 tainquam is qnoqne venisifpt ex
multaque moute Sina, et dni Fnijfjlismis fuertl ciiin S. Sijvenne,
Imus ei'go et rediinus eumque uobiscum venire ;

paratum invenimus. Cumque in Comitatu nostro expectautes Principeiu civitatis ; Inndantur nuiem
esset h-equenter injuriatus atque tiagellatus, quasi amOo ab eo qui ibi famitinriter cum iis eqcrat, ut iiiori-

mitissinia ovis palienter portavit. Pervenientes ita- bus graves, doctrina Catlmlicie fidei piM-nuentes,
que usqin* ad eivitatem e liellegradam, quaj esl in vita per omnia hnnpstj, et littcris Griecis et Latinis
Jlcl'jriidi
coiifiuio Bulgariorum atque Ungarinrum, a civi- ad ungueiii iinbuti. Apvd Siiriuh nonien Cosma> ca:-
diltmtur
tatis iulelicissimo Principe prohibitus est nobiscum cidit, forlnssiti librarii oscilantin ^
xicmissuTn. Eos
iiivUus:
traiisire. Igitur flcns, et Deo gratias agens, reliquit aulem Eagnlisn,is [uisse circa ar.num 1020, colliijitur
nos trist.es atque tlentes. ex veiale H utjonis Ahbatis S. Mnrlialis, a quo prtmum
14 Per mnltas denique angustias et latronum suscitata quxsiio de Snvclo ilto inter Aposiolos notni-
indc Homam
veiiU, insidias revertitur usque ad mare quo trausatito, ;
nando : inlerrogati entm ea de re dicnntur liospltes illi

prosperumque itpr faciens, per Romam pervenit in ex Sina ; et ipse tunc rccens AbOntiam ohlinuerat :

Franciam. A quodam igitur sibi noto Comite ( inde ve.ro usqite ad teinpus Coneilii mnlli anni censen-

Wilhelmo benignc suscipitur et apud eum ali- ;


tiir.

quaradiu moratur. In illis ergopartibus quidam Mo- h Morluus Dux emt nnnn 102G. ndeoqne prius

nachus Cosmas ^ nomine, vir sanctissimus, qiiem quam ex Syria disceflerel Sijmenn ad eum deleijntus :

seium de Antiochia adduxerat. moritur undi^ mul- :


sed hnc ibi polnit iijnnium fnisse : liuic antcm succe-
tum contristatus cum recngitasset, quia nihil fit-sine dens (ihorum ualu m<ijor Rirhardns II, solnm bicn-
dispositiiine Dei, postmullas lacrymas consolalur. nio snpervi.rit, on. 1028 exlinctus veneno, forUmisper

Destitiitns vero omni huniano consilio, totam spem fratrem Holerliim prxbito, qucm tunc rebeHem sibi pas-
suam ponens in Dumino, solus venit g Rnthoma- sus, mox liobuil successorem. F
gnni, quaj est civitas Nortmannorum nobilissima,
ct Cosma S. Audoeni Confossons corpore et nieritis valde CAPUTHI.
Socw viurtuo prfeclarii ubi cum Richardum Comilem jam nior-
penji/
IlttomiKjnm:
tuum
:

reperisset, et de pecunia et censu, qui de terra


/i

Nol/tia mm Poppune .irc/uepisropo Trevireu-

iilius pro eleemosyna suo monasterio debebainr, si, Hedusio, Obitus, Scpuliura.
h
nulhis sibi responsa daret ; mcestificatus aliquantu-
lum. non pro suo laltore, sed qiKid iocus montis Si- Interea Dominus Poppo, .\rchiepiscopus, sanctze ^

irustratus essct tanta utilitate toto corde Trevirens;s hcclesite strenuus provisor, audicnsde- pQ„(. Anhic-
nai :

vote Prnphetam de Christo diceiitem, Et erit sepul- pi%cojio Uiero-


conversus ad Deum, quid ageret quarit consilium.
ioliji/ia-n af>u
cruin ejus gloriosum, gratia orationis Hierosolyiriam
inile ad Occurrit autem animo ut suum carissimum Patrem,
Abbalem, nosque suos comite.s ivit : hnncque lamuluin Uei eundo et redeundo .se-
r>icfiiirdun: Riohardum scilicet
cum comilatorem ac conviatorem habuit eique :
Ahb. inviseret: quodet fccit. Per longum autem tempus
post suo Kpiscopatu quocumque vellet
reditum, in
moraius est nobiscum et. ut leviter concludam, ; ^^
manendi facultatem ubtulit, et Iibentissiine cnnces-
quarjdiu apud nos mansit, irreprehensibiliter vixit.
sit. Ex reveiatione igitur Dei prnspectans sibi locum

Syineon famulus Christi, ubi sohis posset vacare


ANNOTATA D. P.
orationi; in turri quaj antea Nigra-porta voeabatur,

a Hic Richardus II Dux Normanniae, post lon~


est parvuiu tugurium expetiit : ubi Domnus Pra-sul

gum re.gimcn moviuus antio 1026. De ejus el Nor- Poppo, prsEsente Clero et populo, in festivitafe S.
maniiorum pietute Gtrber Rodulphm, Clitniacends Andreaja; illumreclusit etquasimortaum, ut vere; a
devotissime sepelivit. Reclususigitur.ut ab eo recludi-
Monachtis, lib. i IJislorianim sui temporis cap. 5 ista eratseculo,
'"'""'

scribit : Dona amplissima sacris Ecclesiis pene vero credimus. vir sanctissimus, silentio et multis turri nigra;
in toto orbe mittebant, ita ut etiam ab Orientes, jejuniis atlenuavit corpussuum, in primisaliquando

monte deuoTiiinatissimo Sina. per singulos solo pane, aliquando vero reficiens aqua infuso le-
scilicet
annos Monachi Rotomagura venirent, qui a pnedic- gumine, In nostra siquidem terra. propter infirmi-
tatem
; ; :

00 VITA S. SYMKONIS RECLUSI TREVIR.


, titeni stfiniachi. iiMjs t^^t semppp motlico vino. lectunicomponant, mittat ipse in parte siii divep- D:

\ cnp.n. I(i IIIo etianl tctnpfirft iion fiefiifrunt graves f^n- sorii scpultur» parat
lociiin Hrec inqiiiens, re- :
wiv. KX stss.
prirt'iglas
latoris insifiia;. Pc* nootes enim aiitiielmt, rugitus quies mca in seculum seculi Iiic expeftaho diem :

leiiniim, uliilatus liiporum, gruiiilus pnrcoruni, Domini hic hahifaho, quoniam elegi eam. Paiicis
;

orfiflone
ccfpranimqiie duras infestatinnes fcpariim : qu,Te P"stiniidum transactis dichus, ipsum ego Iiu-
irtifHijal
qiiasi impetuin facicntcs ut euin (levorareiit, illiid milis adii vocatus ; et qiii peiliim illius osciilo
oran dlspiiiiit
de
tiiyuriiim, et ut verius dicam scptilcruin, imtnensis indignus, in cellulam ah co sum intromissus, Post sm srpulhtra:
clainoriljus rcpleliaiit. rtim siqunlem vo;-es aiitliret. op:itionein, amplexus, osciila, et flelus conseflinius.
ct irnpetiH .sentiret, iiihil cerncre vaiehat. Kxpaiisis Revolvuntnr iii prirais nnilta de (hesauris sancta
ilenifine manihiis s(;iiis in tirafionfi, ctiin sc nec in- Scriptura;. de orthodoxa fide. de salute animae po- :

fliiiar" ncc vtflere atitlcrot, nec etiain snfniiiim c,i- strenio, Rcvelante Doo. ini|uit, dis.solutionein niei
pcro piis-ol, (iilcli inetite conversiis ail Dfimiiium, corporis in pruxinio a.lessecognovi. Peto huniililer,
oravit; tlicens ; Domine, si corptis ineum est (padi- ut Iioc corpusciiliim meuni his vesdhus exuas ; is-
luin his feris ail (lijvoranilum. credo taraen quia tu tisqiie quas milii ad hoc paravi, ornatum rcinduas,
miscrcheris anim;e meie, (|uain redeinisti tuo pre- et in hoc locello diligeiiter comp.mas. Cui cuin oh-
tiosu saiigiiine. Confidentem er),'o in te, scio quia stupefaotus respondoreni, Quid, Pater. si Domnus
vi iiulla iiie viviiin extralient ilc ista reclusione : Pratsul ad Domiiin c S. Petri vel ad aliud monnste- r
quidfpiid ergo dispiisuisti de nie, fiat inihi sccun- riiiin te vull sepeliri ? Rcspfmdit Indica illi ex no- :

(Iiiin niultitudinem iiiiscricor'Ii:e tiia». Rcspectu slra parte, ut pro Christi nomine hajo peregrina
igitur diviiia; clcnfntifc, liberatiis aii hac infcsla- meinhra consentiat hic pulresccrc, et nie perinitlat
alian orutlono
tionc, veiisit sihi iii proxiino aliani ailesse. Vidcha- Iiicdiem Dotnini cxpectare. Igitur cuin iteium in-
rl Jrjiiiilo : (ur iieinpt sibi, quod viilturcs, corvi, aquila?, inilvi, terrogarem, quifl si pr;rsens non fuero Eris, in- ;

ct ouincs volucres cfpli con^'regaiat, .mI ipsum pep quit : eris ; ct, sicut dispasui, do me firdinabis.
lenestras irrumpere velleiit : scd cuiii sa^pius facto Cumquevalde tremcnsattentius injllnm intcnderem,
inipetu nillil praevalerent, ingeiiti clainope ipsum sensi fateor odoreiu de corpore cjus fnigrantein, g
locum repleliant. Voces igittir aiidiens, niliil peni- omnihus aromatihns suaviopcin. Miratus ergo niul-
tus videhut. Cerdis itaqui* qiiod diaboltis Inec iiion- tiiiii, :.ha secreta ex illius ore aiidivi, quaj liic scri-
slra iminitteret, ut lerrorem sihi inciiteret ; atten- herc non lihuit.
tius ornhat, et supra vipes jejnnahat. Liheratiis 20 Iiitcrposids ergo ccntum et qiiinquc dichus,
ctium iih liac teinpestate, quadani noctc, ctiin pepvi in oclavis Penteeostes infirmatus ; Stepliaiio, qui ei
iiiai iiiiUiiii gil iiianerel in oratione, scnsit totam fahricam illius .serviehal, injungit, utsilii per aliquot dies renuicm
ciiiilit; turris riindo toiuis conciiti, et quasi facto terrjeinotii (laret, (luatenus plus solito conteinplationi vacare piiitinni racui:
Psiil, l:i, tl
in profiiniiuin incrgi. R'!cognoscens vero insidias posset. IIIc iinum diem expectat in tertia leria
:
ad
dialnli, canerc coepit
flilucialiter Si ascondero in ; vesperam signuni facit corbera cum pane ad fcne- :

cojluin tu descendero ad infcrnuin. ades


illic es, si
; strarasuspendit: inane factosicutdimiserat inlactuin
si simipsero pennas meas diliculo, et habitaveroin reperit, multuiiiquc auxius ad eiim ascendit. Inter-
extreniis inaris, ctcnim ilhicinanus tiia deducet ine, rogatus, hoc soluin rcspondit : Quid vis? vade in
et tenohit me dextorn tua. Et sic illa coiiimotio pace. Ille tiinens, Gozeloni Clerico, qui viro Dei
quiovit. satis familiaris extitit,
per ordinem pandit, quia
17 Alla quoque norte, cuin expergefardis ociilos Domnus Symeim valde inflrmaretur; nec sihi, sicut
aperuis.sot, vidit cellulain ipsain iiiimensn lumine solilus erat, loqueretur, Clericus in quiiita feria
f» Iwiitiie fulgerc: ct priinuin niiratus, cuin reconlatus esset illnin visitat
Fiiniulus Dei nullum responsum dat
:
;
oliiirtniiitiinsclt
Apos("liini iliccnlcm. quod S:'t:inas transflgiirat se sed (amen de inanu ejus potum suscipit. seque in
fittuilrm
diriniinh in .\iigfdiiin lucis ; Dntnino Jesu Chrislc, ait, nnn lcctuin suum recolhgit. In die octava, duin revisit
! Diil-. II, 11 istud liiinen quairo in terris sed (uuni liiincn, quod illum valde
;
diluculo, in cxtremis rcperit, miliiqiie
est iiicxdnguihile, inca"lis : siciiue clausis oculis in notum facit. Concitus cucurri infirnins totiiciirpnre, :

opad :ie usqiie ad diom niausit. Corporalibiis siqui- et inaxime debilis pedum invalitudiiie, qimsi sanus
dem o. ulis ipsuin antiqiium hosteni tcterrimuin ct ascendi sine dolore reperi adhuc viventem, et jam
:

inultiformeni frciiuonter aspiiichat, que sa;vien- ultimum spirituin trahentem. Exequias qus pro
rum
ii
V
sfsno tcra inulliniodis argumontis, oratioiic e( signo Cru- ahsolulione aiiima; debehaniur, cum solis duohus phcide ex-
Criicls iirltu
cis rcpellehut.
Fratribus, Aselmo scilicet ct Roherto, qiii mcciiin spirat ;

18 Scd cum ipsc inimimis milhi infes(a(ione per advenerant, prout potuimus expendimus sieque ;

se \aleret iiocere, insidins adversus Dei famiiluin per


anno Doniinicije incariiationis millesirao trigesimo
nienihra sua inox conatur excKarc. Tiiiic siquidem
(piinto aiiimam sauclam, hora tertia Dominica; diei,
(einp 'ris, peccalis noslrispromcreniihus. iiimia ai|ua-
r.tiocrin
iii e Kalenilis Jimii, henigiiissimo cui seraper ser-
tiersecitlloiiem
ruiii inundanlia incrcvitsecuIis.Caus:i periculi Iiujus vierat reddiflit Creatori.
palieiilcr fcrt. Synieon iinpulahaliir ah omnihus hunc tnaleficum :
21 Subito fit concursus omnium : Monai-hi, vaUle solenni-
esse, pro suis scelerihus hoc mahini nuindfi immi-
Clciici, Deo sacratie Virgiiies, vulgus promiscui ter scpeliitn-
iiere. ut depi.natur a li ronlifice populus acclamat sexus, et quiciimque audire poterant, ad tanti viri dlK,
quotidie. Kxurbn (andem concnrsus nghm, adcel- fumis properahant. Igitur, sicut ijise disposuerat, mo i

lulam Dci properalur, saxa in allum projiciunt;


viri
priEilixerat . corpnsculum more su;e patrice coin -
tugurii fcnestras nbrunnt, Syineoncm l:ipid:ire con-
pimimus; etciiin psalmis et laiidihiis Dei in scpul-
tendunt, Vidiinus fateor fencstrain fractam sed
:
chro collocamus
: quod apcrtiim dimittentcs, qui
athlota Christi Symeon. fundatus siipra lirmani pe- vigiliis etohsequiis deservirent, deputamus. lu cra-
trani, iinmobilis porsislchat atquo Deo gralias :
stino tota civitas quasi vir uniis cungregatur ; in-
raddens pro per.secutoribus gaiidcns (n':ibat. Qu:in-
l*r,tsC'Ui teriordomus ornamenlis Ecclesi;is(icis decoratiir.
moitii tas postea cruces, quantas inihi pcrlulerit piissiones,
Duin ergo exequioe commniiiter celebr.iutnr, san-
quis nosse valeat 1 quis digne descrihere queat ? So- cti viri corpus, sicut solent horaines in c;ilidissimis smliire inciytl.
lus liffic novit scriitatcr cordium ipso eiiiin fuit sibi
;
balneis, sudare cttpit.
Miramur omnes; alifpii sudo-
viverc. et mori Incruin.
rem cxtergehant, vivere eiim credontes. Sed cum"
mInlerea volventihus annis, vir Dei Symeon re-
multis modis probalum esset, quia non de vivo cor
solulionom sui pra>vidit cnrporis Denique Domnum
pore ille siidor proflneret, et hoc sine providentia
Kpiscopum rogat, ut cxpensas et npcrarios, qui sibi Dci non fieret; visiim est onmibus ut illud tanti viri
corpns
;
: :

DIE PRIMA JUNII. 91


A corpu^ noiinegligeretur. sed aClericispcrproximos viri Dei. et ipsa si ascemlcre posset tenlare ccepit.
triginta ...j
diet, deputatis
. *„..^ vicissim
. custodiretur.
-.. ErtJCta igitnr toto corporeasceiidit. viro Dei gratias A. KllKll-

re.Uiidit; sicque, miraiitibus civibiis i|ui e.uii nuvo- WIN. KX MSS.


cur.sntni,
ANNOTATA. D. P. rant, sana et incolumis ad dnmuni remeavit. MuUi mulitr
a Anno 1028. uli inilicatur i»
etiam infirnii, variis ddloribus et intinnitatibus conliacta,
Fiia S. Popponia,
hauil diu p,st reilifum ab uiie Sancla. quo videniur detenli, in ipsa die sunt liberati. K\ tunc sepuicrum Ct vnrU .rgri.

applicHtsse 2 Maji
fnim die invenilur tn Diario
: lali
viri Dei a pcqnilo frequentatur ac vcneratur.
Trevirnisis ccclcsix noialum Jejunium, quod pronii- 24 Cum ergo commodus ascensus in aidificio
seruiit Uoniino facore quotannis, turris pararetur,quoddam lignum a niultis trabe- tiiil>s ex allo
qui luerunt in
batur; et cum jam in altitudinem clevaretnr, rupto tatiriis nemini
Hifrusaiem cum Tr. Archiepisc. Poppime. ila Bro- novet.
tverus.
fune cojpit mullitudini, qu;e convenerat et sublus

b
stabat, mortem minari. Exterritis ergo omnibus
/// Viia Popponis ila explicalur : Popponem con-
veniunt atque ut vir Dei Symeon adjuvet acclamantibus.
i ^ed ilie sciens virum sanctuni, pmlicum,
ornatuiii moribus, eorum aniraadversioui mirabite diotu! qiiasi manibus susteiilaretur. ilu-
et pravi-
tati reliJgit animum ctuanilo pavilatitn deponitur ; atquc multitudine
inclinare.
pertcrrita utriinque lociim dante, ad terrain siue
c Id cst, ad Catliclrnlrm ecclesiam. E.rimi.v aulnn
pcriciilonccUnatnr (pii ^mteui periculum evaseruut,
antiquilutis ct firmitalis fabrica hax
.

est. S. Peiro su-


laudes Christo referunt; etSytnenni, tanti miraculi
crj, de qua viultis Ortelius in Itiucrario Gailo-Ura-
baiUino piig. ministro, gratias reddunt.
324; ijuafcs erclchias Itoli.<i, Oullis et
2ti Hic diio iniracula libet inserorc. quie iidem
Ginnuniis ab.sohile Dnmuni vuran, uotius csf quam "ut Vivens sanat
ipsi qui sanati sunt testificautur in ejus vita conti- ocitlis In-
hic debeat indicari; ut miriim sii id non nolnri in
Glossariu Cunijii, uln lomeu
gisse. Cum per longum tempus qu^ednm femiua, flrmnm ae
e.r S. II ilurio in Ps. jifie iNor-
CffiOiUa dicta, valida invalitudine corporis vex;iretur,
120 scrihente, Domuni Dei ybI Tenipliun vultio pro- liiam,

miscue dici indicatur.


et pra3 nimia spgriludine oculorum visu omnimodis 10

privareriir; quadam m^cte in soinnis vidii, quod si


d Die 25 Maji : nam 'fi'slum Peuterosfes fiierni
de manu viri Dei Sj meunis cibum sumcret, ab ipso
cclebratiim die IS Maji, unde si rctro numeres 1003
morbo liberata fieivt. Mane facto maritum interro-
dies interniedios, venietur ad 7 Februarti, quo priora
gat, quis Symeon osset dicens se ilhim p.u- visio-
;
acta fiieriiit.

Dominica secnnda
nem vidisse, etsi dc pane ilUus gusfassct sibi .salii-
e }iosl Pentecoslen : qunndo anno
tein promissam esse. Ille saluti uxoris congaudcns,
10:25 njclo Sulis 10 littini Domimcah E, Vascha
coipit diligenter imiuirere de viro Dei Symo^me.
ndihrufum fucral die 30 Mariii. Pallnx igilur esl
Dictum est ei a quodain Gozelone Cleriro, quia is
Dianum S. Petri, ailnjalum a Broiveiv, el liumunis
esset, qui cum Doinno Episcopu de IliGrosoijmis
grandioribus litteris ah eo expressum, ac st monnmen-
venisset, et cum eo inaneret. Deu gratias ille refert
tum uhguod lapideum. forel, hiice vnhis : Kalendis
visionem suae uxoris profert, et ut de mauu ejiis
Junii anno mxxxiv. Indic. ii, Conrado secundo
cihura accipere mereatnr Iminiliter dcprocatur.
regnante anno x, imperante auteni vhi, Poppone
Clericus per ordinem viro Dei nuiiti;it : et ut quod
videlicet Trevirorum Arcliiopiscopo honorem sui
pelebatur implcat mnltiim ropat, et vix impctrat.
Pontiticatus rcgente xviii; obiitB. Symoon. Quanlo
Cura ergo panein et piscem, cum viri Dei bcnedi-
meltus congruunt Chaiavteres ceteri omnes cum anno
ctione sancta transmissum, jam despcrata et peiie
1034, tanta certitis fit erroretn non esse hbrarii, sed
mortua muUer suscepisset; panem coinedit. de pisce
auctons; qui jiroinde nullatenus prgesumi possit, ipso
oculus inunxit, atque ita obdormivit. In galli caiitu
qno Sanctus obHt acvo scripsisse, sicut prx.sumit Bro-
expergefacta, ei cum lumine oculorum, plciia cor-
werus.
ponssanitaterecepta,arl opusresedit ; et inirantibus
amicis, Jesu Christo gratias redJidit, qui pcr meri-
CMVX IV.
ta famuli sui Syinconis perfectam sanitalcm sihi

Miracula varia, rnerilis S. Symeanis patrala, concessit.


V
pdsi morlemet in vila. 20 Quidam puerulus, noinino Bezelinus, hydro-
cl pnrritm
pisis niorbo miseruhil'ter distcntus, cnm eiiam a hyJroplcum
J.gitur, post lioram nonam. sepulcrum diliL-enter medicisdesperareiur(ventcrcniin, virilia, et qu;cque
chiuditiir ; cuinque Clerici vice sua in cellula, ubi interioraita intumuerant, ul vix initedere, stare, vel
Coinjhlitr humatuin erat corpus viri Dei, psalmos canerent sedere valerelj petiit se ad viruin Dei Syinconem
ad Coriiii\
unus negligentior dormitare ccepit qui gravi de- : deduci; dicens qiiod medici non possent illuin cura-
(fonnifaiif.
pressus soinno, audivit quasi de coelo ingentem re. Adductus igitur, et per tres dies de illius putu
sonitum supervenisse sancto loco quo territus, : potatus, quarto demum die ccepit inde ineliorari;
aliis excitantibus, est expe^^gefactus. Oculis igitur sicque oratione viri Dei restitutus est pristinai
apertis vix sensum recepit : sed per aliquot horas sanitati.
officium hngua3 perdidit. Adnionilus ergo ab aliis, 27 Quiedam niulier, de Mettensi pago progenita,
Ad trjntlcium
ut, quani non poterat sermone, cunfessionera faceret quie mauuni dexteram, digitis in pahno adherenti- huuantur con-
in corde; ante sepulcrum viri Dei veniam petiit, hus, aperire nuinqiiam potuerat, ad sc[iulcruni viri trncla: dur.

pectus tundit, sicque cjus meritis absolutioncra Dei Syine 'Uis veiiit ; manura cuni fide supponit :

linguae recepit, et qna: contigerant sibi enanavit. nioxque digilis cxtensis de.\train saiiam viri Dei
Cumqueeadem sibi contigissent iterum dormitanti, mcritis extraxit. In festivitate, qu£e dicitur ad Vin-
omiiibu.-> nimio terrore perterritis, extra cellam, cula S. Petri, alia raulier, qua? sinistruni braciiiura
ad pedes scilicet viri Dei, deinccps psallere placuit cum manu contractum habebat, ad sepulcnim viri
credimus dquidem AngeHcam ibi visitationem adve- Dei Sjmeoiiis venit qua^ extensis nervis et rupta
;

nisse, quam mortalia corpora non poterant ferre. cutd, sub uinni celeritate medelam prumeruit et
23 In tricesima itaque obitus viri Dei Syineonis saiia recessit. a
die, multus populus, cum cereib et aiiis donis, ad 28 Eodem tempore quidam pucr mutus ad se- cl lotidem
officio iingua? est muli.
sepuicruni coqiit confluere. Qujcdam ergn auus de pulcrum viri Dei est adductus :

civitate, quae ]ier plures aunos curve incedehaf, et reslitutus. Alius simiJiter inutus cujusduin Adt;Iardi
se omnino erigere non jjoterat, cum rcliqua njulti- Prcsbyleri puerulus, duin ad viri Dci sepulcrum
tudinevenit; et ceteris ascendentibus ad sepulcrum mittitur, in via luquitur. Domum reversus sicut
antea
92 ACTA S. SYMEONIS RECLUSI TREVIR.
A antea mutiis efBcilur, iterum natnw cum voti^ ad polsa rie gradu cecidit et exanirais facta. cura D
A KDnn sepulcrui/i rcmissus, perfecle ^anatnr. Quaiiam Do- putarelur a populo slatim nioritura, foras trahitur. Hcm mcrelnx.
WIN. f.X MSS.
pufllti a miriica lije, dnm
qiiwiiam puclla. cujus liracliium Sed cuin ile illo a;dificio exporiat:i essel, quasi nihil
conserto ven- ad sepulcriim iamuli L)i*i Syiiieo-
vciitri inlia?i'eliat, niali passa in pedes constitit, et de illa civitate
(Ti brachto, nis venisset, bracliium; quud excrcscenle carnejam concita aufugit.
vix vidcri poterat, praisenle popiilo exilivit, et per- 33 Quidani rusticus, Godefridus uoniine , cura
feclam sanilatem quam pelebat promeruit. debile corpus ac peue dissolutuni manibus alque ge- Miserc con-
2!) In alia Domiuica din (pjajdam mulier, nibus rependu miserabiliter traheret trnitiis ei 5
lie Villa et quinque ,

b menscs ad
fratrurn quae vocalur Maiidiricium 1/, cuin parvula meiisesviri Dei sepulcrum indesineiiter frequeutaret;
scputcrum
ilcm Irft
eaci
lilia, ijuio CiCca a nalivitale fuerat, venit ad viri quadam die profusis lacrymis viruin Dei his voctbur taomtvs,
Dei sepulcrum. Duiu er(;o Missa celebratur, puella interpellare ciepit Eia, famule Dei Symeon quam
:

illurainatur. Matrein iiiitur respicit, sed non cogno- durus et quam immisericors mihi factus esV quoti-
.scit. Illa iiiierriigans quul sibi esset, cognovit qiiod diele quajro. quotidie te invoco ; tu ad misericor-
filia sua viiierct. Guvisa. facla.ii iii se misericordiam diain iiou fieclere , soli raihi denegans beiieficium
populo nuntiat : popiilus viriuli-m Cliristi in ineritis quod aliis iuipendis.Certe deinieps ad te venire re-
viri Dei Symconis laudal. Scd cuin Clerus magnitu- cuso : jamjani desperatus domuin remeo. Sed qnid
diiiem tanti jniracu." non crederct, siibito parentes dicam vininis. ainicis et propinquis nieis ? ^oli,
,

illius iniilieris et ininuleriales ile Viila adveniunt; noli, Sancte Dei, tam irainisericorditer me luiserum
qui illain a iiativitate ciecani lesliflcati sunt. Mox dimiltere, vel qu.intulumcnmque tuaj bcnignitiiiis
tota ecclesia Cliristum laiidat qui fainuluin suiim mumisculum iiiihi indigenti concede Tunc auimo .

Symeonem tit miraculis gloriHc.it. Qimiam Adal- conlurbiitus ad hospitium se retrahit ordinaturus ,

maiinus !'resbyter, civis Trevcreiisis, iter faciens, iiicrastinura qualiter ad patriam reportari possit.
hospitatiis est in doino cujUMl.ira iiominis, qui fiiuiin Igitnr prie niiiiio dolore gravi sommo depressus,
H habebal ca!ciiin. Siiasit ergo. qiua si illuiii ad se- post giilli canlum qiuisi in e.xtasi factus, vidit quem-
pnlcrum viri Dei duceret, misericonliam invciiiret. dam venusto vultu oum rnagno lumine assistere sibi,
E
ulfiue despe-
Illo votiiin faciens ceiisuin aliqnol annis viro Dei iii.~qiie verbis delectabiliier affari : Quid jaces ,„,„ ,

promitlit; moxque in domo ejus piier luraeii recepit. liumoV Surgile velocjter, et ad viri Dei Symeoijis 'f',
Videuteni ilaque ad sepulcrum adducit, et gratias seimlcj-um concitus procede. Cumque ille r^esponde-
et enrrgu- viro Dei .Syuieoni n^ddii. Quajilaiii innlier dc pago ret, senon posse ire s.epius illuc venisse, ut nihil
;

mena, Treverensi, per inuUosaimos visu nculMruiii privati, profecisse. Ail hoc ilie, Ego te, iijquit, adjuvo, ego poit noctur-
duiii sepiilcrum viri Dei por aliquot dies frcquenta- te sustenlo nnm ibt vtsio»
: jain nunc noli tardare ; praesto sum au- nem sanatitr.
rel, iripritis illiiis e.st illiiminata. Ad sepulcruin viri xiliuiu tibi priBbere. Excitatus denique,
sensit men-
Dei, qu.edam dauiioniaca addiicla, quee quol poterat bi-uruin virtuteni sibi j-edisse sicque : melioi-atiis ,
denlibus mordebat et munibiis lanialiat, per noctem qiiisolebat cui-vus atque prostratus infir-mis reper-e
ibi lifrata mansit : et inaiie lacto a dicnione liberata, raanibus, ad vir-i Dci sepulcrurn, miraute nirnis
po-
incitliimis reincavit ad [iropria. pulo, toto corpoi-eerectus, resolidatis
ascendit pedr-
Curatitr mn iil) Quidain servus Palalini Coinitis habiiit ancil- bus.
mts artila, liiiu. cujus una maiius arida, iinbecillis, et tain 34 Ea lempestate, cum Trevirorum civitas tantis
parva eral. ut ail nulluiu opus valeret. Cuiu ergo polIei'et miriuarlis, ad Domiui Symeonis sepulcrum
sibi non prodessef, ipsain ancillam tradiilit ad apportatus fuit puer octo anriorum
se- cum jijoj-bus ,

pulcruiii viri Dei Symeonis. In ipsa iiocte inirum ambulandieripuerat olficium, pro quojam tnduo
Sy-
iif mniliim, ipsa nianus in tantum crevit, atqne
sa- meonem iiiterpellarat devoiio pareiitum. Forte ei-at
imta i-t, utalteriilissiiuiiis uon esset. apud nos de Alemaunia Mouachus, iron mediocrrter
31 Quidain Miles, noniine Bertrannus, quamilam liberalibus inslitutus disciplinis. vei-um tantis non
tannnlar in servitio habnit ancilbiin, qiias itn
paralysi toto bene credens miraculis etiam tunc pra>sens
. qui
paraltjtica coiqiore dissolulu est, de iccto surgcre, nec in
iit aderat. Cum ibidem Dei eflulgent miracula, et
exo-
lnlus aliud se verlere posset. Iii coplnno igitur ad Symeonis raeritura votis adspirat ad-
i"ibile bcati
viri Dei sopulcruiu dcporlala, per aliquot Iiebdo- staiitiuin imer utrisque manibus altari adliDerebat,
;

C luadas ibi prope est liospitala, Cuui i^^itur in quadaiii donec membrorum r-esoluta compage
sano adstitit ,

solennitaie populmn videret ad Missani festiuare, erectus in -orpore. Itaquo ingreditur


pedibus sed ,

et ipsa subito de leclo exiliens, cum eis caqjit ain- treimai titubant incessus, quos nondum natura; do-
bulare, Ad .sepulcrum igitiir viri Dei venieiis, et ciierat usus. Tandem sanus
r-ediit isque de quo :
,

siia vota corain popiilo promittens, qiia; diximus. visisLTOilidit.Deura laudavrt,


deportata hsecque com-
i: fnerat aliornra nianibus, sana cl incoliimis memorans ketus
propriis absccssit. c
ail propria repoilavit pedibus.
In Kulciidis Novein-
bris, cuui placuisset Doinno Kpiscopo in lEiIificio ANNOTATA.
turris, ubi corpus viri Dei sepiiliuiu erat, uniiiii
aliare in bonore omnium Siinctorum cinsecraie a llk fiittitiil Acta in MS.
:
Jloiiifmuis ei aUqiio
multus undique populiis iwpit conlluei-H. Dum
ergo
lUiistri MS. nostro.
flt apparalus, et Domiius
l'ru'sul PS|iectalur, qui-
b Mandericium alios Madricium, 0« forti; Mande-
daui pnerulus contractus aiiie sepiilcruiii ren Iwdia ilictiim, 4 Incis ab uibi. veisiis
viri Dei Eiiro iifiicumf
erigitur. Vioimus alias tilicst Wallerich, mi um leuca distaus,
peceator aft 32 In eadciii die, cum qiiidam juvenis, cum ad
si furtc lctjendum Waudericium.
acceixa pio- tautam la?titi;ini asceudere vellet. c Ad.leliiitur jiro clansula in US. Ma.r.
cuiii reliqua nuil- Per om-
bltielnr.
titudine; nullo modo nia benediclus Deus, in secula seculornm.
valet. Iinpingilur ergo a popu- Amen.
lo, trabitnr alque porliitur : sed vii-es portaiitium
deficiuut, et ipsc toto corpore saniis iiiagis
que Ht ponderosus. Consnltus igitur,
iniigis-
Confessionem
EMBOLISMUS D. P.
de peccatis suis facit et laiidem ad vesperam levis
;
CaiioiiizjiiioiR' .S. Symeonis,
lactus ascendit: emeiidationeiu ejusque
vero vil» viro bei
Symeoni promittit, sicque liEtus domum cwlesia.
redil. Alio
tempore cura quaidam mereirix
ad sepulcriiin viri Eoi
\oilem anno muclxxxx, quo cgo Antuerpiai
Dei accedere in lucem
vellet, quasi u quodam repelleute re titibam Tractalum meum Clironico-lnsloricum , ail unt-
versam
,: ,

DIE PRIMA JUNII. 93


A versam Rnmanonm Pnnlificiim Sniem .lub liiulo
, quin si Epistolam, unde ha'c surapia apiid .ilios in- n
Canonna- PropijUi ad Arla Sanclunim Un;/,
tioniim Roma qm eiim lunc pa- venerat, sapientissimus Pontifex legere potuisset, AICTOItK D.
rilprpiodiliaiil Ti'mi iuarliis ac r/niiKns;
petendaniHi cliam Pnri- ut est a Rnllaiid.i exainiiiata. optavisset
quidemista
mti^tn. siis piMiciila fiiciiml Acla Saiicloriim BeiictKlimriim.
nimiqii.iin a sedicia h.nid tninen credidisset, refu-
;

nd seculim quinliim Ordinis speelanliiim colliip eiepla


. tatione isla quidqnain detractum su» Pontiflciffl
a Liica Acliriio, ahsohila niilem el illitsirola
n .Iname. auctoritnti : neqiie eiiiiii hac uli se putabat cmn in ,
MaMione, mro eriidiiissimo el sxpe niihi laiidato argumeiito ]inre historico ea pr.itulit, quiV! pluriini
alque laudando. Conliffit aulem, mira pror.iiis disposi- ante ipsum alii in tali occasiono. Jixperianlur erudi-
tione, !il nihil nltcr sciens de allero , inler condenda lorumnnnc liomx virorum jitdicia, si qui duhitant; et
aperis priiicip.ilis Parertja , ulerqiie m idem argumen- desincnt mirnri quod itn scriiiserim.
timi, Je Cauoniznlione Snnctoruin, non tlogmtttien ra-
faehtm esse 4 Pro.rimum ergo Uilalrician,v CanoniMtioni exem-
teado X tione, itl alii anleliac plitres, sed Ilisloricn tleditetione plnm, quod qiiidem novertm hactenus, a Symeonis Ca- seeiindiim qut
Irnilandiim inriderit. fiicul eriio milii cnntiijU Ponltli- Canamzntas
nonnitttone peliliir qiinm sicul a
: Beneilicto Poppo- sctalnr flittst
cnlui Joaiinis XV, a quo S. Udalriens Aiigu.slanlts nem Archiepisrosum postulasse Browerns tloeet, tla ejits S. Hijmconem,
Hpiscopiis anno ucgcclxxxiii e.^l canonntitiLi. siilijtreie superisla re Epi.ilolam, ex relustis memliranis
trans-
IHssertaiionem xx (m altera qux designnla lialieiur scripiain. ntibi.'. legendain exhihel his verbis
,
: Reveren-
edilioue. fuliiram xxxv) de solenninin Ciinoniza- dissimo Patri Patrum; gratia et nomine Benedicto,
tioiium initiis atqne progressilius Prxfa-
sic ille Poppo,
; licet in.ligmis, divina taraeu largiente cle-
lioiiis sux Paragraplinm vi inscripsil de Canoniza- mentia, sanctse Trevireiisis Kcclesiae Minister, cuin
tioiie Sanctorum, Indnlgentiis, cultu ac Kosario totius affectus dilectione debitam
,
, subjectionera.
I:. Virginis etc. H^s tluas luciibrattones, inier se col- Suporioro tempore , cum anmiente venerandai me-
latas, magnam silti multio Incem adferre , assumplitm- moris Joaniie, in liac sanrta Sede Apostohca pr.D-
ijue argiimenlim ferme exhaurire, depreliendet quis- decessore vestro, amore visionis sepulcri Dei homi-
quis ulrnmque atlenle leget. nis Jesu Cliristi, Jerusalem profectus peregro fiiis-
2 Paragraplium tslum prxlaudatus Mabilio in hunc sem in regione nostra pravorum boininum super-
simul et Jo. ;

Slabitio in modiim oidilur, in Pra'f. pag. lvii Inter alia quaa , crevit iniquit.as, ita ut nec adhuc manus possint ab
Aeti3 Beneii. seculi X religionem probant, illnd non priemitten- incepta retrahero nequitia, oinniaper circuitum di-
dum, quod, ad referenda in Sanctorum classem nova ripienles ac devastantes. Siiper quo sa!pissime de-
piorura noraina, postulata est Itnmani Pontificis au- precatus faciem Doinini raei Regis, qu,itenus inanum
ctoritas. Scio, Bellarminum et alios viros lioctos in
serlbrnte pro
niihi porrigeret suoe aniinadversionis, nihil profeci.
ea ail Brne-
ea 1'uisse persuasione , hujusce rei originem ad S. Ssepe etiara supra norainato Prwdecessori vestro dlcliim 9
Swibertum , id est ad seculum viii esse revocan- pro eodem supplicavi, nee quidquam iisque adhiic Poppoiie
Arclilep.
dain.At cuin eorum fun laraentum falsis Antis atque consolationis irapetravi. Quaniobrem desidero, ut
litteris innitatur non ante hoc seculum x, indubi-
; vel nunc solatieinr inihi Deo amabilis Paternitas
tata ejus rei exempla reporire licet. Disserlationis vestra mitlatque vinim de honnratioribus ac pru-
;

mex hoc esl principium. Qiiando loco jam pliis qiiam dentioribns vestris, qui raibi iii necessitatibus meis
uno declaravimus, Epistolam, quaj ciivumfertur sub consilio simiil et auxilio siilTragetur. Auxilietur ,
e.t Ltgatum
nomine S. Ludgeri de Canonizatione S. Suiberti
, dico, de adversis; consilietiir vero dehis, qum latere mllll
facta a Leone III, puruniac merum esse figinentuin non creilo aures vestr.e Sanctitatis. At vero si ha-
et ego in
Propylxo Maji {'lemonslralum lioc qui vnlet videre , legttt Bollandi ctenus Vos latueruut , jam niinc obsecro , uti bcni-
axscruimus: noslrl siiper ea re Commentanum i Martii) nec nii- gnuiu litteris meis acconiinodare velitis auditum.
iius fidenter rejecimus priores illas Canonizationcs, Sedit Joannes XIX. hiijus Benedicti decessor ac pa-
S. Kiliani et Socioruni, atque S. Trudperti, a Luca truus, ab anno Mxxiv ad Mxxxiii, imperante Conrado,
Castellino attributas Zacliarite Pontifici ejiisque ad quem se Poppo scrihil
qiioqite fruslra confwjisse
;

successori Stephano II : [fidenler, inqitnm, qitia de- inlerim vero, sient Fritlielo Beriramus Epterna- et ,

inonslralione et auctoritnte eridenti suhnixi , ut videre censes Advnenti, mullas Ahhotix qnnm lueri tlebebanl
r.sf ad Pontificatnm non est pr.-etercunduin
Zncliariti') faciebnnl injiiruts; ila alins, qni Adalbcronis Prxpositi
hoi; loco. exemplum Cauonizarionis solennis, a Ho- Puuliniani coutra Poppoitem seetati fuerant partes
niano Pontifice celebrat», quia primuin dc quo ne- rredihile est Treverensi ecelesix diu et impune graves
qneat dubitari Sancti scilicet Udalrici Augustani
; fuis.se, de quihits hic querilitr /Irchiepiscopus. Ejus
Episcopi, vita h;\c mnrtali functi anno nccct.xiii, die pnrrn pro Synieone supplicnlio tnlis fiiit.

IV Julii. 5 Virqiiidam vitaj sanctitato laudabilis, apud nos


3 Simile principium ulriitsque lucubrationis, ilispar diebus istis ex liac vita migravit : qiieui, si signis
valde secutus est progressus ; sed talis , ut ne.utra et virtutibus, quse per enin Dominus operatur, cre-
qiiidquam contradicat atteri , invicem vero [sicut jam dere (lebcamus ,
procul diibio euin cum Sanctis
dixi) egregie juvent anihx ; et prxteritiim nni, sup- feternjc beatitudinis habere consortiuin non diibita- ae H. Si/me»-

pleant allera qunmvis qiiond hnc niilla olleritlri affut- mus.Sed iniii tam sigiia. qiLne fidelibus et infidelibus nem eaiiont-
;
tuf I pttente.
serit rwtitia tam simtlis ulrimqiie slndti. En sciltret communi.i sunt;quain fidei virtus, qiiati.leles ab in-
evidenlin fltil et vis compertn', ulrimqiie verilatis ,
qux fidelibussequestratisunt. qua ipsa, duinadhucincor-
std dispiire
iuccessit
!;ibiinei esse conlraria ntimqnam pntest. Haud lamen pore maneret. plurimum viguit, de ejus sanctitate
eadem fiiit utriqiie fortuna. Illi citm suis Beuedictinis nos certos reddit. Proinde.accessivit nos tara Clerus
res erat in Gailia, univeritnti sic ir.lenlis, ui ea caitsa qiiam popiilus Ecclesiaj nostrai, obsecrantes, uti lit-

iion xgre ferrent Svihertinam Canoai;utionem ficlitiam teris nostris ad hanc Apostolicain Sedem . cui vos
tlici, etsi ficlionis auctores scireut cx siio Ordine e.iti- auctore Deo pra^sidetis, cum illius Viri sancti Vita
lisse; ego, in Germania inferiori scribo , uhi nectlum pcteremus quatenus, si ita vo-
et Miraciilis inissis ;

ttuti finnt disquisiliones htsloricx, ut vuigo etiam per- biscautum videatur, dato nobis vestri .Apostolatus
.^iiasiimsit. ulililer vocari in controversinm ea , qux se- decreto, nomen ejiis liceat cum Sanctoruin noinini.
culoriim aliqitot tolerantia inerli. jus alieiijns prxscrip- bus conscribi, ceter.ique honoris Sanclis debiti ipsi
linnis videntitr oblinuisse. Iltuc mtiius ptncet nlitjui- impendi ilaquc, quid .solatii
;
quid consilii, super ,

hus. quod ad Znchartx Papaiitm dt.ci de Alexandro allevatione angiistiaruni noslrarum hinc et inde .

W\, summo BoUaudi omico et xstimatore , qui in obortarum, Prudentia Vestra mibi inoiimlum decre-

perjo lamen
('anoniZfilione S. Thomx de nila-nora usits fuerat verit; sine longa-temporis dilatione dignemini insi-
asserere e.remplo Canonizationis Swibertiux; niliil ditbitare me, nuare. Honor vester et merituin apud Deura et ho-
Junii. T I 13 mines
: ;

94 ACTA S. SYMEONIS REGLUSI TREVIR.


niines augealur. JFnjMienedictus, cum anno mxxxhi tuit viJeri En, quam litteraG, more ejus sevi ab infimo D
contra jus fnsque orthnarelur, jiuer annorum ciroiter tabro deorsum protracta cauda, quasi essft Cn. Porro,
duofiecim, ut scrilnt Jiudolfus (ituber, liaud fiicile hoc honestas nioruin, quam nomine ipso indicare Legattts
in puncto refutabilis, uti nno loco ontendi ; et usque ad dicitur, conjectiirx nostrx proi>tus admovet Gratianum
lUn, poU
annum mxi.v quo Orrgoiio VI FontifKatuw cesiit Archipresbyterum, laudntissimum viritm ; qui deiude
annorum , ,

aHquot con- semjKT luxuriis in^uinatum euni fuisse, queritur S. Benedictum et Silvestrum,</c /'oi,(,/irar,i contetiden-
tuttattonfm. 1'elrus Damiuni; nrqur lnec latrrr Piqtponem poterant. les, abejtisdem usurpatione prudeuler deduxit;el Pon-
Vide tamen qiwmodo personam Cliristi, in ejus tam in- tifex elerlus, ipsemet dictus esi IX. llonc Giogorius
diijno Viciirio, ^onctiia .'/rcliiepiscopus veneirtur. Ulc, autem Electionrm fui\se legitimam, hcet poslca minus
cum Epistola scrilirhalur, fortussis anniim nectum vi- prol/atam Imperatori Synodoque Sutrinje, ostettdituus
gesimum uttigernt ; nec enim in lanta liamanx Curix Disserlatione propria; secundiim quam deponi tion
corrupliotie citn res erpedila est; ««/crebris nuntiorum potuisset, nisi tiUrocessisset. Sed prosequamur Respon-
imlieiis crcbrisquo litteraruni characteribus aclam sum Benedicli, ad id quod prxciptie petebatur, sic ve-
causam, siqinficat liulla, oniio mxi.ii expedila ; ut inter nientis.
prirnotatam Epislnlim el Jiespnnsum lienedicti focile 8 Dc cetcro ad virum illum Symeonem venien-
potuerit efflu-risse trienniuni aut qnadriennium. Hrs- dum, quem iiumerosis coruscantem miraculis, divi '^'^'u a st
pmsum ei MSS. ecclesix S. Sijmeoms , una cum nis pra,-l'iilgentem virlutibus, ostenditis. Ex quo so""""™.
liulla descriptum nobis,\ta sonat. eum
liquet. infragili corpore thesaurum bajulasse scniii:

laudat l'oppn-
6 Bciiedictus Servus Servorum Dei ,
l!l|iisco])iis, spiritualis gratiaj, ut non solum sibi prseviderit ad
tifm filj suxtm Popponi Piitri, tiiiii suis meritis quiim ilivino cha- salulem; sed aliis quoque atquealiis ad multiplicem
confutjium ml rismale Ti-cviroriim Archiepisccpo, salutem carissi- sanitatoin. Qiiia igitur ad illain ifternam beatitudi-
Srdfm Aposto-
niam cum bcncdictione Apostolica. Suniptis Reve- nem, illainque summa; perpetuitatem, ao
felicitatis
Itcom
rentiffi vestrie litteris, et leclis, ulque relectis; in consortium pervenisse creditur sicut opere
ccoleste ; E
g imo cordis eoruin vim reposuinius, iit vobis petenti- signorum frcqucntius panditur nostrse Apostolicaj ;

bus desiderala conccdereinus. Nam illius reguiam auctoritalisscntentia, judicium divini arbitrii secuta,
Mapislri nos oporlei, in quantuni possumus,imitari, ct coiisensu comi.Iurium Fratrum nostrorum sufful-
qiii se bene jielontibus non est obstiualus, se iu
ve- ta, decernit eumdem virum Dei Sjmeonem, poslbao
rit.ito qu!crentil)us non est proloiigatus , nec ad seraper et ubique Sanctum debere noininari, ejusque
fores suas prcseveranler pulsaiilibus ad aperien- Nataleni sicut alioruin Saiictoriim, reverentissime
duiii rclardalus. At nos, licst tardius quani cupivi- singulisaiinis celebrari non enim qui seipsum
:

nius, ad sonum taineii paginro vestra., ut debemus,


comnipndat iUe probatus est, sed quem Deus com-
pro ntfectu resjiondemus. Neque cnim facimus quod
mendat, dic.t Apostolus. Ergo laudetur, vigeat,
volumus seddivinitus ut faciainus actujiimus, qu;e-
:
placeat, celebretur, peranielur et colatur,
2 Cor. 10, f

nomenque
que suis temporibus superna disjiositio coaptavit. illius Marlvrolngio inseralur. Ipse intercedat pro
Quod meministis, Sedein Ajiostolicara, cui ex
igitiir
peccatis et negligentiis nostris, et oinnium coiiimis-
diviiia dignatione pra-sidemus totius ecclesiastic», soruin nobis, apud clementissimam diviui Numiiiis
Pavtoralitatis esse refugiuni, ut votis vestris
ad eam majestalein; ut rairabilia. qua; visibiliter exliibet
conlugisntibus anmicremus, mentis ainplexibus
liajc circa infirmorum corpora, in animabus nostris oc-
ipsa verba donavimus. Quipjic cuiii sit origo
et fun culta virtute dignnnter exbibeat. Huclenus Epistola,
diimentum Kcclesiarum, Domin.i conlessionem ttli rtiit per
Petri a CatlcelUirin Pontificio vel nliquo infcrioris nolx ini'
taliter compcnsaiito, Tu cs Petrus, Biillam Bc-
et sujier lianc nistro, notntne Ponlificis, nwribus partim Apostolici, nedicti 9,
l^etrani aidificabo Ecclesiani mcaiii
; dignuiii plaue stylotamcn Apostolico conscripta. In ccijraplio nostro
^''l*'t">'. "t oiuiiis Cbrisliana fidclitas ad
sulimum in eam con- appensum reprxseutatur sigillum, cui allera quidem fn-
auiUmm rjvi cursum habeat, ot ijisa omnibus manum solatii jior- cie, ahns vacua, circiim duiiiim iti orbem fiierit nomen
l-r„,uttm. rigat. Vobis vero, in congressu jiositis, ad
tes jiravorum bominuin debellandas
iniquita- ^ BENEDICTI; allera impresstim captit S. Pelri,
ac spirituali cui stiperne tinde orbem ciirumdiiclx
gliidio punicndns, quem in rebus divinitus
,
f inctinibat, in

C conimissie vicis Adjutorem Prssulcin


vobis tres litterx. PP
E, iilem valent quod, PAPy£
a nobis pnpos- sed lincameutis tam rudibtts, ul nisi ex aulograplto (si
cistis.... dirigimusj quein quidcm
et honestas nio- lamen liocinveniri ndluic possil) vel sallem exalio ejus-
rum, sicut noiiiinc indicat, et sagax animi jiulchri- dem Ponliftcis, accuralior expre.ssio milii niillatur,
tiidodccorat. Quciu hiiic negotio
aptissinium censui- iiperx preitum tton putem talis sigtlh ftijuram sert iitci-
mus, qma Domini fldelcm servum. et
j.rudeiitcm c.i. dendatn curare, qtiod uhas fncere voluisscm,
gnovimus; ut nullibi
cui et astutiaserpentis cst cl
columbaj adlitic nactus ijenuintim Ponhficis istius Sigillmn. Sed
simpln.itas; de ciijus qnodanmiodo labiis fluunt mella, neqtie snlis ihscernere potui, voluerilne ecgraplti
pro cajitu nobis
audicntiiim coelestis ambrosia! plena! missi scriplor significare, SigiHtim isltid ab
Quareeteum Epislola
n corpore nostro velut dcxlrum separa- dependisse, an vero (qtiod alias verosimihtts foret) a
vinius brachuim, procanles ei salutem ct gaudium sequenti Canonimlionis Bulla,
Dirigimus ergo illum uf solatietur
cujtis accepimus hunc
vobis in necessi- teiiorem.
tatibus veslris.tam scilicet
m opere Consecrationis, y Benedictus Episcopus, Servus Servorura Dei,
quam et in unctione Confirmationis
et si quid ni ; omnibus Archiepiscopis, Episcopis, Sacerdotibus,et
nece,s.sil„t,busaliisl)„mmo faveiite
valcbit, pro libitu universo Clcro, ciinctisque Populis, tam regni Teu-
Sancla. veslr». PrHleinitatis.
Ut aulcm illum tra- tonici, quara etiam (luarumcumque nationiim vel
ctarc uti decet non detrcctetis vel
dissiimiletis.nulla linguaruin, salutem carissimam cum benedictione
credimus admonilione indigetis cum
vestra beni- ;
Apostolica. Divina; raajestatis inenarrabilis aucto-
gnitas indc sit profusior, unde esl
sanctior ritas, seniper inenarrabilia faciens, sicut in Sanctis
7 quod fueril Apostolici liiijus Legoti „on,en, doeentis,
quxve suis niirabilis prsedioatur, ita ct openbus declaratur,
rorte Archi- cot.ditio, ttusquam e.ipressum Hrowerus quod iiti
repertl p,„„„ dans virtutem et fortitudinem curare omnem ^cmper ati
eis
Presb. ;
nonitnts su, littera stgnaliim
Oratlanuni eo loco fuisse, ubi ecgta-
,-
laiiguorem et oinneui infirmitatem. Quod donativum
pbum ttnstrtim postittli,,, nulhm ',"'„i"n"„''°
senstim aptum facien< ipse Dcus, sjiiritualinm donorum distributor
cottjeclura lioud tnvnosimih ct au-
{ut mtlii quulem videlur) ctor, mihtibus suis, quorum non
ducor; .„,„ „, ,.jus «•,.,-
est numerus, in
per,,elua cmtsttetudo ferrei
trmmus auiem Ex hoc etiam raorlali corpore, dum iu seculo degerent,
Uttcr.s, nulla occirr.l
qu^ ab eam „on propterea concessit; ut et iidem ipsi super, spedi-
Welhgentrltu, eccles,^ S.
Sytnco.tis librariis atitis po-
vina; retributionis liabentes sancti Spiritus fldele

pignus ;
; ;

DIE PRIMA JUNII. 05


pignus ; fiducialius ac fortius inniterentur. et gentes, Benedictns, Oblationari
divina, mysteriaintuentes, omni superstitione post- Benedictu.*, Cardinalis tituli Equitii.
posita, ad viani Christian?e veritatis ex iutimo Douiz.i. Presbyter. et
.
Vicedominus sanctte Rufi-
cordis converterentur; alios vero, quoriini similiter iije. et designatus gratia Dei Episc.
Tusoanon.
incomprehensibilis estmiiltitudo. post vincuia tau- Ego Crescentius, Subdiaconus do Joanne de Ro-
tum carnis, his opihus virtutum donavit atque mag- mano.
nific-avit; ut corporeis exuviis in sepulcro positis, et Ubi, vel primo iinte omiie.t scribeHdns. Benedictus
meojbris in favillas resohjtis, sentientibus utiiue vi- sanctas Romanai Ecclesiie Episcupus, qiii transcri-
dentibus niirabilia fides inculcaretur et cumulare- benti e.Tcidit, prnptfr mox sub.^icribcntem alinm .rquc
tur, eos illic feliciter vivere, ubi vera est et a^terna Benedictum irl, si ip.timetQriijiJuili .subscriptin snmjnr
tt poit obittim ;

mirarulis fut- vita : ad quam nemini accedere licet. nisi vitae tem Pasloris defuit, deprelteuditurdis.tolnti honnnis tnnto in
gent poralis ohiectamcnta exnsus, ad illam tota seraper mnnere ne/jHgeniia ; per qunm nec diphmnfn qnidem.
mentis inrentione suspiret, si quando mereatur de 51(0nomine e.rpedienda, dujnabntnr mann.-i pvopriai
perpgrinationc adpatriam, de exilio ad po^tliminiura subarriptione lirmare.
revticari. Igitur quoniamcrebrisnuntiorum indiciis, 12 Quomodoporro pr.vdicla Bnlln fuerit e.Tccntioni
crebrisque litterarum characteribus, clamormagnus mandiita, tertio post rem I{om,r aclam menne, ad illins
strepensque rumor ex Treviroruin partibus usque calcem, in Codice eccleaix S. Symconis, dc legiutr Fuit aitieni
Rniiiam pervolavit. esse celebrata
inibi viri cujusdam Symeo- sulmotafum. Anno Dominica> Incarnafioni^J mxi.u In-
CanotUia-
nis admirabile corpus, signis et prodigiis, virtuti- dict. X {nnspicnndu hic hidictiones a KnU-ndis Janna- tio n JVo-
bus et niiraculis radians, ut sol meridie sereno riis; qnod Itinc vidcri iiotcstjam tnni in Gul/its ortum vembris.

ita Symeon: aerc; terram strictius osculati, Dominuin benedixi- kabnisne; secus atque Rom.r tum {ifbiil, uli modo no-
raus tcto corde, tota mente, totis viribus qui no- ; lavimus; ecujns usu Indictio xi fnret, a Kalendis Se-
stris teniporibus dignauter, intra sanctam suum plembribus inchoaUi) Benedicti Papie nono. liegisquo
corpus Ecclesiam, hoc praecipuum niembrum divino Tertii ITenrici, Conradi Regis filii, iv, canonizalus
lumine accendit, ut sit lucerna ardens, posifa su- est Beatus Symeon Trev. xv Kalend. De-
iv feria,
pcr caiulelabrum, qu;c luceat omnibus qui snnt in cemb, * piissimo .\rchipra^sule Poppnne, anno Or-
domo Domini. dinationis suae xxvi, jussu et litteris Noni Benedicti
10 Iiaque conventi atqiie pulsati a riarissimo Papa?, est Congregatio Canonicnrnin ibidem ordita.

quem Sancfis
fratre nostro D. Poppone, ejusdeniTreviris Archie- Annum recte notatnm certo probatconcuisits ferix cuni
adsaiblt 8 piscupo, ut quod nobis visum fuissetde celebratione Kalendis, secindnm littcrarum Dominiculinm ordinrm
Sept. 104-;. ejusdem sanctissimi viri salubri definitinne nostrae apte ciidens : cnm eoqne eliam nptime vouvenit ./rchie-
ApostoIica3 auctoritatis statueremus atque decerne- piscopatis Ordiiiutionis annus xxvi, duirudns juxta
remus; omnibus, qnos in salutatione praBnofuvimus, Brnwernm a Kalendis Januarii aniii Mxvii. lie.cta

notum Iiis litteris facimus, quid ex ea re censueri- etiam se hnbet annus Jn-
R'-(iis, cni pater suus obiit iv

mus. Nam collecta Romani nostri Cleri splendida nii anno mxxxix. Eadem quoqiie habcl Browerus usque
Fraternitafe, cum partus sacratissimiB Virginis an- ad *; nisi quod legat Indictione ix, lienedifti Papte
nuo recursu per hiinc orbem radiaret, concordi de- decirao, inversis scilicel per ncscio quam inadverten-
an. Renedicti
liberatitme determinavimus, et alla sententi* radice tiam nnmcris, pro eo quod originaliter, ut vidimus, le-
ropponis
9,
fundavimus, eunidem viruin Dei Symeoiiem, quem tjatur, etlegi debent, Indictione x, Benedicti PapiB 26.

Duminus commeiidjt atque probat, significatione nono. Nnm hic ordinnius quidem cst mxxxiii nnno,
tantaruni virtulum, sanctitatis et, gratiffi plenum, sed e.xeiinte, vidclicct die ix Ducmbris : alque inleo in

ab oir.nibus populis, triluibus et lingiiis yanctura pro- Novcmbri anni mxlii adltnc currcbat ci anniis nonus.
cul dubio esse nominanduni, ejusque natalem singu- non decimus, perperam apud Browerutn .^uppositns;
lisannisrecurrenfem passimsolenniterobscrvandiim, forlassis ttb ejns inlerpoUitore. Ncque enini, qnx conipo-

et ferialiter ct^lebrandum et venerandum, adinstar suernt ipse, ad ipsins quoqne arbtlrinm fuerunt impres-
diei festi : nomen quoque ipsius Martyrologio cuni sa;sedad Consiliariorum Electoraiium, in quibus tunc

Sanctorum nominibussuo loco inserendum. Cuisen- sciolialiqui. jndicinm correcta ct mulata; cumque ne
tentiai hoc etiam subdidimus, ut quisquis hujus no- sic quidem placerent satis, suppressa deniqne fuerunt
strce constitutionis temerarius contemptor etcervi- omnia . Non tamen ita supprimi potuernnt, quin esset

cosus refragator exstiterit, prinio se noverit Dorai- unde fxeret secnnda impre.t.tio ; non quidem, qunlem vel-

num graviter offendere, deinde Sanctiillius patroci- letpQSlerttas,ex ipsius Broweri autnijrnpbo. quod nns-
nia, imo omniiim Sanctoruin, quurnm contiibernio quam repcrtum fuit; sed qualem inlerpolatores pixlo
gratulatur, nostramque de cetero Apustolicam nul- siverant subjici; uti ea nnnc hubetur, allaborante Ma-
latenus dcbere benedictionem sperare ; oonservatori- senio .su& au.spicii& Caroli Cuspari a Petra. Archiepi-
bus ea multipliciter donatis, in omnia secula secu- scopi el Electorts Trevirensis curata, nnno 1070.
lorum. Amen. 13 Secundum hnnc erijo editionem a nobis allegalur
11 Nnilns dubito, quin hxc Bulla fuerit expedila Browerus ; qui Popponis gesta prosequens, Submde,
Ea Bulta sub formn CunceUariiV Romanoe usitata, atque adeo inquil, idem Poppo, tainetsi, quod Benedicfo Ponti- .£'liflcata
(/tiomodo
con,\uctis tali in re .subscriptionibus, qnalcs invenio sub fici conqueritnr . iinprohorum crescente licentia, ecclesia et
sufiscripta
populatione CunoiiiclS
fucritf Builii, apnd Ughellum Tom. \ col. 120, hnjns ipsins plurimu.Ti ex direptionibus et hostili
fundatis
Puntificis noniine duta, anno mxxxiii ubi post clausu- ; damni undique caperet; pro eximio tamen suo in
lam in secnla seculorum. Amen, kgitur Scriptum B, Symeoiiem amore, mein.pnam vita) ejus impen-
per manus Sergii Scrlniarii et Notarii sacri nostri sius honorare cupiens, templum ei locavit in veteri-
Palatii, mense Nuvem))iis, Indictioiie sexta [imo bus iis ruinis antiquai molis quain vivus insederat
seciinda, compulando Indictiones more tnnc Rnmanis eumdemque Incum, nobili illicadductacongregatione

adhuc usitato, auspicanlibus illas a Kalendis Septem- Cunonicorum, ad incrementum honoris. luculento
bribus.Et is e.rror librario, sexta j:);osecunda transcri- patrimonio stahilivit. Atque hinc collegiurn B. Sy-
benii impntari potest) Benevalete. meonis manavit, Virgini-mafrict H. Micliaeli dica-
Benedictus, Sancta? Fallarltana; et Castellanse tum,quod ad nostram usque memoriani viris, inter
Episcopus. ceteros doctrinaimorumqiie probilate claris. egregie
ex alia simlli indicat MS. Non
Ego Gregorius, S. R. G. designatus iti regimine floruit. Et hoccst gnod paucis verbis
intelliQilur.
sanctsB Tudertinaj Ecclesiae. viuili poiro fluxerunt anni. qiiin exliibilx S Symeoni morUw
Jntistes. Poppo I0i7
Ego Leo, Diaccnus sanctJe Romanaj Ecclesiae. libcralitatis frnctum reciperet pientissimus
Iti Junii,
Siquidem
06 ACTA S. SIMEOMS RECLUSI TREVIR.
A Siquidem anun I)omin!ca:Incarnalioni-s mxlvii. Hen- vero re>picit Aquibmcm, partem explet moeuium, D
AIXTOnF. 0. P.
rici .secunfii Ilegi.s xvii, ImiiPratoris autein iiriino, proportione ad decurem usque exaclissJina. At ubi •'^'imantf
XVI K;il, Julii, '"'"" '^"''"
(.hiit hiijn'* Trfveric.x-SmJis Deo di- 5G porta' prarbet civilatis, a Poijpune clarissimo
„ ' .
. , -
, , ?"*^ V'0
lectus Arcliie|iisco[)Us Popj»*» ; uti refert Drowerus, Irevirorum Archu-piscopo, novis openbus excultii capiiolio
ex JCpitapUio quo eiat inscn/ilum sepulcrum^ qitod ipse est, adjeclis spectaculi causa circa ainbitum cdaii futssc,

siOi in sedea se ndiftiata elei/erat, uii inferius indicat podiis et msBniaiiis, ut forina congrueret. Denique
idem, appiirens liavarinc cuidnm matronx. multo aggere comportato et afluso, ab urbis foro
14 Annalihuii Trevire.nsdms prnfifjitiir, per modum insifjni eminens altitiidine, pcr clivum aditur gradi-
Deicripli» Tractiitm prwlitninaris, Trevericarum
/'rofiuriisceve hus lapideis, infrasupraque Clero et religioue fre-
«fc/fJi/r
Browero,
antiquttatuin : quarum Caput .\\i, de porta Martis, quens Interior species opens nulla laxitate,
ijiiiic teniplo S. Syineonis, diijnum kic ilescriOi, sic fornicibus undique rcstricta, et impedita concainera-
dedticitur : Internrbaiia '>iiera, elojiantia prffi^tat et tionibus, nisi quo ad usum templi a posteris expli-
magnitudine inolis, B. Symeunis collegialis a-des ; cata cernitur, arguit vix ulli usui locum eum fuisse,
qua) a .septeintrionibiiH ftd ]iuliliiam urtiis portam se prseterquam aris. siraulacris, idolis, cujusuiodi in
odert; tenetque spuctanliuni ticulus adiniratio fahri- Cupitoliis erigi colique luos erat.
ca;, quam noii wha rc, clarus nieinoria iiostra Geo- 10 Jia Browerus. Masenius, qui ejus opus Nolis
graphiis Abrahamus Ortelins, inok' scripsit admi- el Adilitamentis, a primo contextu secrelis, ainpUfl-
randam;etcui iiccin totniuicdallia piitavitsuperesse ad pra-citntum Capnt adjecit urn-
cavit et illustravil ;

paroni. Quippe incredibili .saxnrum leuciijjha.'i coloris plam Appendicem, de Portis urbis Trcvericae, ex
magnitiidine surgit in excelsum juiicti.s. non ca>-
; quibus Nigra h<idiedura supcrest, in templuni con-
menlo aut intiudita calco, scd lerrn lapidibus, tanta versa. Ac primum Casparis Meriani proponit sculptam
firmitatc, ut rupisinniodunic«alila,adversusoinneni ele<janter labulam, qua Inlus ecclesix urbem respiciens
impetum subsistat Kormaeslquadrangula, altera spectandum datur ; quod hic mmorem in tahulam con-
parte scilinet longiuscula. duahus utrimque turribus tractujH vides. Deinde laudata veteiis structurx elegan-
ad Homanuin exemplar instructa, quatuor ab imo tia, (juam melius oculis judicibus, quam aunhus xsti-
soio <;<inc;inierationibMs inviccm sibi suprapositis, et mubis, IIoc !»7Ht( opus, tam priscisquam novis stru- $pec,em ac
opero parietnm ciiTumquaquo duplicato. Qua in cturis conspicuura, argiimenlumposterisesse pnterit, firmtiatrm
"/''''"'"'-
publicum urbis obvertitur, terno conspicitiir fene- quantum hcec aetas in arcbitectonica aveteri discre-
strarum ordine inier coluraellas semirolundas qna : pet, Nova atque accessoria opera suose vultu habi-
;

DIE PRIMA JUNII. 97


tu^iue ri anifcstant; niinuti lapides, planicjue ac mi- ceps: et supercongpriem lapidum, qni forte subttis
nus solidi pariefes; fenestrarura arcus longiores, positi erant, ita graviter ceoidit. ut iu toto ip-^ius
sed inculti; coluninSB ac limbi pmscripti, satis indi- corpore nil forH reliquum.quod non aissolutura vi-
cant superiorem iurrim navimque tutam teiupli po- deretur aut attritum. Ad sonitum itaqu^^ ruina? qui
steriorisseciUiopera. uiinus labonosa, accessisse ; ut propinqai eranttrepidi accurrunt oum vix spiran- :

et iedicuhis in tcmpli capite, et >a<-pllum in latere, tem, et corpus fereex.inime repcriunt. Levatus in
et geminum in fiiie vers.us porlamurlns c!iorum,suis alveolo componilur, et cum desperationconiuium ad iii tervuiun
s. Stjmeonls
tamen non invenustc cornicibus inler colunoellas loctuluni depnrtatur. Visum intorim est Praiposito
oblaltu. con-
coronatura In latere Septemtrionali versus no- ecclesia^ ad dominum pneri ipsius postulalionem valetcit-
vum cliorum S. Symeonis, aliquot auiiis ibidem in oportere fieri, quateuus altari IleatiConfessoris tra-

imo Mcridio-
clusi mortiiique, angustuin tuguriolum, abditiimque deretur; si forte ejus servitio, divinaeum clemeutia
niili.
velut sub graduum recessu cubile, quod eret-tuin vix reservaret. Quod mox ut irapctratum est, et effe-
ca(iit hominera, eiiamnum visitur notalujqiu' iu /tj-
: ctuin; brevi itaafficaciter convaluit puer, ut nullum
biila litlfra 0. pristinai sanitntis detrinientiiin pnstea seusisset.
16 Structura vetus, olim sine tecto, pluviEe pate- 36 Deselinus quidara, Tolniari Choriepiscopi ser- Taf>eseens
bat puriicibus tamen elegantissimis quaquaversnni
; vus, et rei domestieai procurator, subito tiliiaruni e! mtiiibrii-
diwensio-
per utramqne turrira mediumi|ue rircumdata, per /jcorreptus dolore, augescente indies rum iiSH
nesque ejui morbo pau-
ita
deititutus,
cxplicanfe. quas sese ad fiHilem deleti^ionem circumferre lice- latiiu talie«celiat, etiam oinni tni ilein niouibrorum sanatur.
ret. IUffi ad septeiutrionem pedes quatuor, ad meri- deslitiitus oflicio, ut iimtilem et invisam sibimctvi- b
diera septeiios complexa^sunt etad dextram Itev;im- ; tam duceret. Queni reciiperandic salutis vnto, ciim
que lar^is fenestris, quas lequalia mediarum colura- doininus ejus ad memorlain Sancti viri deituctum
narum spatia intersecant, decenti symmetria exor- obtulisset, iion miilto post integrip rcdditus sanita-
nantur. Fabrica liEec, quaabortu in occasum vergit, ti, in nfliciis eccIesiiE, ut nenioexpeditior, contimia-
procurrit longius, et centum ac trii^iiita pedum esse tim permausit. K
censetur; a septeratrione in merldiera non nisi qua- 37 Cajcus quidain. epiirlilms longinquis, tot be- CffCUS rflM

draginta sex pedesassequitur. Claiiditururraquelara neficiorum fama ipseqiinque iii spemaiidiictus, cum ffustra mn-
rcitu^ nd se-
occidentalis quani orientalis facies tnrribus validis- parentibiis et amicis ad jam dicti Sancti memoriam imlcntm.
simis; illud quod intcrjacetspatiumfurnicibu^ ductis venit ; uhi aliquot dtcrum spatio continuatini in ora-
conjungitur, sub quibus olira portarum arcus pa- tione perseveraits, diviiii respectiis grtitiam cxpccta-
tentes liberum dabant cummeantibus aditum ut ; bat. Ciijiis dum vota tardior sequerettir evcntus,
etiamnumsuperneeminentesadseptemtrionem arcus amaro satisauimo; Quantum est, inquit, serveDei,
deiaonstrant. qui aggcsta nunc terra clausi prope- ut me inlelicem cunsiieto in quolibcl beneficioruni

modura sepeliuntur. Ad raeridiein. prieter congestum munere excludas, et tantat coitciviuni meorum ex-
tenae clivuni, hac a;tate pergraduslaleesplicatos. pectationi vacuuni dimittas? Sicque desperando a
post moiam
sensini in ipsura priuiuni forniceni, qui inferioris sociis reduci se in patriam expetit. Jara iter arri- iti oralione

templi pavimentum cst, enitimur, quod pavinientum pueraitt, jamque per portara civitatis ipsi ecclesiBB tiactam.

per ipsas quoque turres fornicibus stratas extendi- contiguam exibant cum orbata sensiin ociilis Itice
;

tur; qnte tutum inferiori sui parte recessura vel ad tenui, ccepit quodaminodo quasi per obsctifttiit pra;-
vina vel etiam ad arma pyriunn[ue pulverera recon- cedentes se comites notare ; et rejtercussiis insolita

dendum pi\'elient. Unde Pliilippus Christophorus, [luce], eos iit qiianfocius reduceretiir invncare. Qtiod
duni accelerare conten-lerent, priusquain ad se- rediens il-
proximus ante Carolum Casparum Elect-u-, tran>-Ia- iUi
lamiualur
tis alio Canonicis, locum buiic iii luilitare rursuin pulcrum ascendisset, visuiu ex inlegro recepit :

muniraentumtransferre statuit: sed iraprovisacapti- nioxque Itumo prostratus, pro increpatione, dignas
vitas, hsec illiusconsilia intcroepit. intcrcessori suo gratis cgit.

17 Credo id suis apud Deim precibiis obtinuiise 38 Siinili quoque devotione niutiis (|uidani. comi-

Sai\ctum,nc locnm deserere cogcretur mortuus, gitent tantibus sc ainicis, adsepulcrum saitcti viri profici-

scebatur duinque per rupes, quaj valli Trevericae F


tani constaiiler teunerat vivus. Idem memorin nostra :

Loqueta do-
eumdirm (ecisse dixerim; quaudo Francis, ahsque ullo imminent, descenderet intor alias quas prospicie-;
nnntitr,

sacrt profauique discrimine omnia circum urbcmvastan- bat ecclesias, h;inc, ex qualitate uperis stcpe audi- muiiis tn

ta, coguuvit quam duin illc, utpotc Hdeli iestuaus ijm acccsiu
tibus, ipsiusque secundum Sijmeouis temphim yateiitis :

porl^e mtiutmentn demolientibus, non sivil venire men- desiderio, secum miraretur, subito in vcrba pro-
teni, qna suis rebiis ab ejusmodi molis conservaiione vel riimpens, Estne, inquit, B. Symetmis eccIcsiaVHinc
metunrnl pcriculuin aliqiiod, vcl commodum sperarent sane, ut ex raultis, aistimari potest, quantiim distent

ab e.jxLs ritinn Quia tnmen humanis vtuuibits coudila


.
divinajudicia : quiagratia sanitatis, qu;o vix lan-
opera, quanlumcumque firma et lnpidibns contexta, dem caecura, cuin desperatione jam descendcntem,
,

qjios [ut nit Maseuius) seiii ac deni quandoque viri


revocavit; ntuti sperantis votum prwvenit.

loco vix dimoveant, ?rfr/»^ juiictura in murisHrmissi- 39 .\Iius ctiam diverso tempore mutus, celebri rt aliits in-
ter Offictitm
ma, occultis tantura plumbi ferrique vincuiis devin- quadain solonnitate, cuin ipso loci sui Presbytero
ilivlnum,
cta, sit nt murorum robur omnem facile machinarura
magnaqite tuorum frequentia, in ejusdem sancti
bellicarura viiii eludat, frustra setermlatem speremus Confessoris ecclesia, divinum, quod a Clero ageba-
tur, auscullabat Officiura cum interim divina mi- ;
isti S. Synieouis ecclesix.
seratione in vocem resolittus, laudes Deo saepius

repetendo, serraonis concessi primitias Cliristo mi-


(:ai'UT V.
sericorditerdicavit auctnri. .\d voccin autera excla-
QiKvdam paulo pnsteriora nuracula. maittis tuiba circuntstantium confluente, et quid
jam accidisset perquirendo, narranti vix exhibita
qunad .Sacerdos, diximtis, cuin orani quem
Lapsus ex
Puuer ijuiilani seliularis ii.Wigericus nomine, cum, cst Hdes;
coinitatu accedens, in
civium quibuscum venerat
ut hujc jctas assolet, iliequaiiam viiio inteinperanter
allo in con- tunc ade-
couspectu ipsius Pontificis et oranimn qui
'jnitm lapi- abusus, secretuni sibi requiescenili lucum eligeret
(ium. altissimum ex latere ecclesia; conscendit solarium, rant, rem suo testimonio coiiiprobarel.
ibique se inter culumnas dormitum incautius exten- 40 Matri.na quwdani ex Bavnria nnbilis. gravi Mntrona
inultisque Biivara,
ilit. Cum subito quo nescitur raotu expergefactus, et diuturno languore lecto affixa jacebnt, vatde SQii
est in prie- raedicorum studiis pertentata, omnem fere, quantum
priusquam se recipere possct, lapsus
ad
;

98 ACTA S. SYMEONIS RECLUSI TREVIR.


'1(1 liominpm reciiperandae sanitatis sjiem prnjecerat.
, eundum receptis per incrementa viribus, eo usque
AIT.TOnK D. r
Nocte vero qiiadam per visionem beiitas memnria' c convaluit, ut ad sepukrum viri sancti consistens,

A S poppo-
Dominus Poppo Archtepiscopus astitit, et manifes^ta vix aliqua perpessae infirmitatis vestigia persenti-
ne fnonita. qnasi allorutione persunsit, quatenus absque mora ret. Inde ad me,
qui tuno forte aderam, domum
ad memorinm S. Symeonis proficisccns, ejus inter- meara diverlens, ut primus illi in prnfectum excu-
cessionem proimniinenle necessifate expeteret. Cui tiendi fastidii panem porrigerem, expetiit Cui con-
ilum illa, et valetuiiinis suse diflirultatera, et loci gratulatus ego. mox subcineritium panem tenuem
ubi reqnie^ceret obtenderet [ignorantiani] d; Age. ad sepulcrum
et delicatum deiiroperare coniparavi ; et eo quo
sanalvr:
inquit, modo profecliunem para, ego itermonstrabo, optjrtuit divinai iniserationis respectu , manu inea
ego te ad illum perducam, ad cujus pedes ipse re- pradjui comedendum. Igilur po.stqnam ali(iuantum
quiesco. Post visioneni mulier statim evigilans, re- ex eo siimpserat, pariter et cibi fastidio et languo-
ceptis incredibdi niodo viribus, eadeui hora surrexit, ris omni debilitate recrealus est ; receptaque brevi
Treviros ire,
doinumque circuiens, totaiu faniiham escitavit, et ad integrum sonitate Deo et Sancto ejus gratias
,

ut neces^arios ctjmraeatus itineri festini parent, agens, laelus douium rediit.


servis indicit. At ille languoris vehemenlia . ut 43 Alius quidam, nostri juris homo, Odo nnmine,
aanani se fit, alienatam mente pulantes, correptam violenter de Villa quae Roie i dicitur, tanta jara inde a pue-
inietiil el ad lectum redueunt : atque Jnter manus ne domo ritia membrorum fuerat affectus vulneratione, ut item alius
sepulcrum acabsUis re-
erumperet eo usque dctinent, doner sanoejus atten- scabellis iniiitens per terram diss'jlutum traheret pens.
deiites sermoni, rem, ut erat, simulque et jamquid corpus. Hunc cum, prnpinquorum solicitudo ad ur-
pararet, certius ngnovissent. Missis itaque de nocte bem delatnm, ad confessionem viri Dei statuisset
cunctis, maritum, qui func forfe aberat. celeriter oblatis ibidem procopia, fusisque prn a?groto preci-
revocavit quo ducente Treveros profecla, ante se-
: bus, superna3 cnnsolntionis respectum expectabant.
pulcrum Beati Confessons vota sua ct gratias ipsi Nec diu salutaris eflectus fidelium vota suspendit,
retulit. quin inox in pedes resurgens toto erectus est cor-
41 Quidam ex faniilia Hasperni, noti admodum pore ; sicque membroruni restitutus oftieio , Sancti
et illustris viri, depo>sessiune ejuMlemqUce Osternia Confessoris, [ope] perseveranti incolumitati usque
dicifur, pro sua qualibet neces.sitate oblaiionem mndo perfuitur.
Sancto Dei devoverant, quam consueta appellatione e Anno Dominicae secundum Diony-
incarnationis
Panls tx voto
non oMatus, Repeiisime vucant. Cumque cnrtos panes uudecim sium k .MLXxxvi, Ascensione Do-
ii Idus MHJi, in k
sangutnem Treveros reportarent, alqiie in vill^, (pia in ilinere mini, veuit ad sepub-rum S.uicli Symeonis Confes- Atin. 10:i6
manat. iiiulus et sur-
pernoctabant, levelanles >arcimu!as, viatici sui par- soris inane juvenis quidam nomiue Bertinarius a ,
<fus loquelam
tem relinquereut; contigit forle nnuni ex votiva navitate surdus et mufus qui confestim officium ,
ct audilum
sunimu panem ibidcin inter ceiera remansisse. lingua: recepit et auris : in ipsa vero recepfione recipit .

Hunc in redeundo, cum aliis qua^ ibi iuerant; pari- diviuifiinii^ericordise, dum lingua reseratur etauris,
ter lis^uinentes, abuudantibus in vla cibariis dumum sane a salhana mundalur ; cujus impedimento credi
referunt integrum. Ibi denium incisus. mirum dictu poterat fuisse ligatus. Sanguis [enimj eru|iit sibi
ita ccepit sanguinem manare; acsi animali cui- auribus, ore, et naribus : ubi manifestata visitatio
libetvulnus infiictum cerneres. Stupefactis aufera Spiritus sancti non dubitatur, et eraundatio dasmo-
ad quos res pertinebat omnibus. et ncgligentiEe suce nii, cui simile in Evangelica veritate repetimus.
reatnm rum tremore professis. delatus est in eccle-
siam ibideni panis ; ubi ndvandum simul et terrificum
videntibus, non parvo tempore, specfaculum pra-be- ANNOTATA D. P.
b;ii. Hoc nobis, siquando inler nos de virtutibus

L' ati Confessoris seruio oriretur, narrare f soiet a Hoc miraculum, in MS. S. Maximiiii et apitd
Frater noster el Canonicus Ecclesiae Majoris, filius
Surium (umle tolum hoc Cupul accepimu.^) pr:>:epoiie-
videlicet domiui ejusdem familia>, et possessionis
balur ei miraculo , in quo jinivimus Cupul 4; qnudque
ulji ,05 accidit; ad quem etiam quadra ejus panis, prioru tempora tdeo spectare creihmus.quia solum me-
causa fidei transmissa est, indurato jam oruo,-e un- mi/tit sepulcri; eliam ante Caiioniiationem fiequen-
dique infecta.
tati; non autem Ecclesia;, post illam constructse, ctijus
42 Quiilam inquilinus de Ba,'na ij, super Mosel- seqvenlia omnin faciunt meiUionem ab eodem tamen
,
ex tttbe de^pC' lam(ut nobtis) tlumine sila, gravi coneptus lan-
auctore verosimiliter comcripta excepto ulttmo aiini
ratus de vita. .

guore, toto paulatim co,pore talFesceliat jamque ; 1068, quod omttino videlur aliis additum , ip>-o quo
inveterata valetudine, ,ntegro aut eo amplius anno
coiitiijit tentpore.
in lantum sumendi victus fastidium devenerat, et
b MSS. Tabearura, quod per conjecturam corre.ii-
panis niaxime quo potissimura corpus sustenta,-etur,
mus.
ut gustu,n ejus , quasi mnrliferuni aliquid , omni
c Eadem, Comes quidam , quodl sensum nullum
modo abhorreiet. Cumquejamde vitain despcatio-
fiicit.
nem o,uniu,u venisset penitusque lectulo jaceiet
,
d Ita sen.siim supp!eo,'alias mutilum. imi quisma-
afBxus, nocle inicmpcstate salubri quodam recrea-
lU, longinquitatem, snhsliluere.
1„s visu; citata,n ncnine uxorem ad se
festinanter e Forias.sis Repensinimes ; (^at fHim Simmer Ger-
vocavit, stipula,u sibi prabe, i postulans, li
qua ( ut maiiice meiisura 20 librurum, Repa fertUri sacri oper-
viswne n»- moris est ) fidem sponsionis facei-et Treveros se ,
culum : cui imposita ad ulam iiutaliam certain mensu-
cturna moni-
iturum. Quem illa increpans, Quonam, ait, ,uodo
tu>: ram panum ohUitw, tale nomen acceperit.
tautuin iter miserande suscipies
, qui nisi alienis t MSS- Maxim. Netel, quasi proprium noinen hoc
sustenlatus manibus, se minimum quidem e lecto c^set : sed tunc desidei ainlur veibum.
pnigredi valeas? Et Certum est, inquit, mihi,
ille,
g Bern-seu Beronis castellum nominal Broiverus
ut inlendi, viain tentare, et Deo auxiliante utcuin-
lib. W
num. 13, a pvsedonibvs diu acrifer defensnin:
que vel monibus rcptando Beati Sjmeonis attin-
quod, eis ejectis, cum Poppo Archiepiscopus \m suam
gcreliraen. Nan, modo mihi quidara assistens voce-
... . , -
^^'^fyi^^^fipoicstatem^dtssivatis acdinUispropuQnarulis
comolatorm nM.nu.t ut ad nien.orian, ejus quanto-
CU.US i,ropera,em, ib.que ,„e per nienta Ipsius
fu„di,us exadn : atque eihmc sola Ulic vuletu,- mLiJ
san,- colmorum ImlHlaUo. uomen anUguum relmem qmd.
tati reddendum confidorem Itaque siJOfiondic, et
,

lainen lopograplu nusguam expnmunl.


sine mora ad civitatem ite iustituit ubi, inter
; h Ita corruptum in MS. sen.mrn reslxtui pro eo ,

guod
,

DIE PRIMA JUNII. 99


quod legehafur, postulans Trevoris se stipulationem tione, ardcnti ad hoc desiderio Sancti patris Pop- D
aqua etc. ponis bujus urbis Antistitis, tunc Hierosolymis pe- ». scuek-
i Ncque Roya Ihfc uspiam e.rprim}tU7\ regrinationis caiisamorantis, quidam vir de h GrEe- ^^^^o-
k Cltiiracteres couveniutil cijcln Lunx 4 Solisi: et cia natus vir sanctissimae vitae et religionis
. vir
"
,

litlera Dominicah D Pasclia (lelehralum fuit die quinfa revera magnoruni miraculorum tam in vita quam
'"'"^
Aprilis : apparel autcm lioc sitltem jmtca ab aliis esse in morte Sanctus videlicet Svmeon, ecclesiaB Ni- ''""
;

adilitum. graeportaePalronus qui etiara in monte Sinai, ubi lam as. -.

felicissiraus Moyses gloria Dei fruebatur, strictis- Symeone


sima vita monacliali suh ordine Levitico religio- ,

HISTORIA ELEVATIONIS sissime potitus est qiiique ad hanr sanctam ve- •


,

niens urbera , ut solitarius divinae contemplatinni


Sancti Symeonis et Veneraltiiis Popponis;
strenuissime v:icaret , in memorata Nigra-porta
Avcloribus iisdemqne texiibiis oculalis, Fre- tideo olim sicdicta, quod bellicis congressibus, tri-
stibusque inde ingruentibus novellis fuerat dispo-
derico 1'ncposilo ecclesitc S. Paulini, et
sitao; nunc vero in honore ipsius beatissimi viri o
Joanne Scltek inanno Monacho S. Maxi-
spiritualiter militautibus consecrata) per praeraluiii
mini.
sanctum Antistitem Popponera magno spiritus ar-
dore iucludi atque iiiibi ventiiri Judicis diem desi-
§. I. Eievatio S, Symoonis ex ipsius ecele-
;

derabat expeclare snpremum. Denique in eodera


sia;, veteri manuscripio.
loco septem annis inclusus maiignorura spiriluum
insidias, infestatiimesque multiplices perpessus, vicit
Yero devolo, populo Trcvericx urbis indeque ,„„,„<,_ „j
vivendo sanctissiine ; atque nacto hujus calamitatis miracuta peti
/elici, liumilis urbis ejumlem indiijeua Fre-
"*''«" patra-
triumplio, multiscontestantibus miraculis, sub anno
dericHS, licclesix Saiicli 1'auliiii meritis
Domini millesimo tncesirao quinto ei qui dedit
adtcnpiam, ,

et iiomine indiijnus 1'rirpnsitus, in pugiia


aniraam reddidit .•Mtissimo, propter quod et digne g
;

utriusque hviniiiis feliciler triuiiiphure.


Cataliigo Sancioruin connumeralus est. De cujus
quidera vita, virtutibus et rairaculis m.igna apud ,

i^oscitis, ut reor, non tam patrum inajorumque nos reperiuntur }> volumina ad cujus beaiissimi ; p
nostrorum rehiHbns, quam veteribus historiis, pro- viri pedes commemoratus sanctus Pater Poppo,
Prxfacdff singularis dilectionis titulo voluit tumulari et
priisque nostris vetustissimis codicibus ,
q\iantis , ;

scitplons,
virtHtiijusquautisque lauiluni prEeconiis omuium qiiem.idraodum in vila sua dilexerunt se , ita et in

Crealor aspectu singulari hunc urbem s.inctam con- morle etiam non sunt separati,
cessit piillere pne reteris ; qufe transactovanitatis a 3 Igitur succedente raodo anno Domini millesirao
unno tlOO
tenipcre, digiueque perdito homine. /< quem posni- quadringentesimo, placiiit ..^ltissiinohuncTrevericas

tuit Creatorem plasmasse, cura legalibus est orsa c urbis thesaurum felicissiraum, a tanto tempore ab-

prseceptis atque operose condita


, Septeno anno ,
sconditura , inveniri; atque hanc beatissimam lu-

Abraliae il Patriarcliae. Porro hasc urbs beata hoo cernara, divina suceensara virtute et gratia, in hac

leguiii tcmpore virtutibus extitit adeo per orbem quoque sancta civitatis Porta, niultis signis et mi-
famosissima, utetiam antequam caput nuindi Roma raculis coruscantem , aliquo modo sub raodio non

[esset,] ejus potentiam longe lateque pertiraesceret. latere ; sed supra Piirtam eamdem veluti poni supra
ingredientibus cordibus
de urbis Tre- Itaquc pleniludinis suci-edente tempore dum iilem ,
caudelabrum ut devolis ;

vireniis le- Creator oniniuui misericordia motus, per Verbum lumen su« virtutis, Domino auxiliante, pio miiii-
iusCate,
incarnatum plenitudinem gratise niundo infunderet straret affectu. Exiit igilur sermo iste divinitus
inter qiiosdam Fratres Ecclesite niemoratai qui
universo, lianc etiam urbera beatam, sub anno oc-
;

ut firmiter creditur, instinctu sancti Spiritus, tanto


tavo Apostolatus Rom.-e beatissimi Petri Apostolo-
desiderii ardore pro hac re suiit accensi, ut eadein
runi principis, prie ceteris flde illustiavit et gratia.
hora gaudenter assumpta se ad hoc disponendi
Namque idein ipse Claviger tres probatissimos viros ,

postpositisqueoperam dumtaxat aliis


Euchariumf videlicet, qui et tertius erat in ordine fticultate ,
,

huic rei quain poterant praebuere devotani. Adve-


-'
SeplUMginta duorum, Valerium, et IVIaternum (qui
conversiouf niente vero sancta feria sexta, quiP fuit quinto 17
praeclaram geiitem Trevirorum in Christi fldc elfi-
ftria 6 die 9
atl fidem,
eamdem faniosissimam ur- Idus Januarii ego indignus. cuni Michaele Derano,
caciter instruxerunt) ad
;
Januar.
Joanne urbis Officiale ac Jacobo Canonicis et Fra-
bem destinavit. Post illos qiioque beatissima Helena
originemj tribus carissimis de conscientia Joannis Ecclesiae
Augusta hancsanctam urbem, de qua et ,

Pnepositi ipsa Ecclesiam, appropinquante nocte,


duxit, cujusque vir Constantius (de qiio et Constan-
;

desiderati thesauri reperiendi cura


tiniim genuit Imperatorein piissimum) iii Campo
gratia liujus ,

ingenti ardore introiviinus pariter et treraore. Cum-


Martio, nunc in Ecclesia S. Paulini memorata, ho- nacte media
tumulatus; per beatissimum Agritium, que sancto hoc ca?pto negotio cuni desiderio valile
nonfice /i

diu fuisset laboratum multorumque pavimentorum


Patriareham i Antiochenum, Doinini nostri tunica ;

dura perforata soliditate, in eo loco quo ejus tuniba


k l inconsutuli, k et clavo ejusdera, corpore ]i l Mat-
amorera, post r altare stat eniinenler erecta ( ne desperatio ,.

thia) inullisque aliis religiosis (ob natalis


ditavit mu- tsederet) auxiliante Domino in inedio fere uoctis
beatissimo etiam cooperante Sylvestro
,
ac Sanclorum )

fjui clantate. eam- silentio, hoc sacratissimura corpus, a die ejusdem corpui inveiti
neribus. Quot putaspostea religiosissirai viri
integrum reperimus et fr
"iitgnm,
depositionis ut apparuit
dem sanctam civitatem pra?missorum adierunt con-
,
,

intactum. Supra cujus etiam pectus beatissimum


templatione, ipsainque propriis suis cruoribus ,
et

obitibus qiiorum revera, plumbea resedit tabula, litteris conscripta sic vetu-
gloriosis consecraverunt 1
stissimis. Hic jacet quiiUm Symeoii, de
Babylonia s s
relectis voluminibus hujus sanct» civitatis veteri-
autem solitarius c,m lamiim:
eorum beatissima oor- natus; in Siiiai Monachus: hic
bus, tot reperiuntur, quod
Junii. Valde utique g.avisi in Do-
obiit, Kalenilis
pora m sacratissimaj basilicse in se continere non Symeonis Caput,
mino, atque hujus beatissimi viri
sufflciunt atque horum sciscitator devotus nirai-
:
ipsius el capite
cum parte una Bracbii sinistri ceterisque
dicere poterit, Terribilis est locus iste vere ,
alit^qiie parti'
rum :

de hoc sacr.itissimo
nesciebam.
in eo, et ego priiis maiiuum et pedum reliquiis ,
tius tnde
quidem Dorainus est
hanc san- corpore sum|itis impetrata indulgentia Reveren- snmptts.
quos, ut proposito vacem, ad ,

2 Inter
disposi- dissimi Patris et Domini, Domini I Werneri, hujus t

ctam civitatera novissimus venit, divina


sancta;
)

100 ACTA S. SYMEONIS UECLUSI TREYIR.


sancta: urbis .\rrhiprcpsulis , cuin gaiulio sinnnia- tam, Nini filium, Semirainidis priviijnum ;quiincestos D
qua qna potuinnis excepinius vener.itione. Porro novercx sii.r dclcslnlus amorcs, in honc GaHiovi Bel-
residuiini corpus, in phmibea reconditnm tuinba, gicnm venerit, ac Treveros. o uoniinc suo dictos condi-
reconditiir
cum plunibefo u, Indigna nianu mea super re gcsta derit. Quia nutrm ea de re Treverif. dxihitnre pinculum

conscripto. pri<.ri est loco reconimendaluin. hubetur^ ncque proprio,sed nlieno nrbitrio Anuales suos
4 Et qiiidem ut lioc sanctissimtim himen supra texehal Browerus, quos elinm snb prxlo plurimum in-
candelal<riiniponeretnr; sancta Clericorum et Civium terpolatos dedignabntur, non potiiit ideni evitare, quin
Caput cum congregatione dic post hoc Dominica prima vide- narrationi caput 5 daret
,
isti 3, 4 ac : tion lanien se
a/ll^ nstenmm
1 FebruarU in
lioet dio Febrnarii, rum Missarniii solenniis, inul- coutinuit, quin Capnl 6 addrret sub titulo censiirie, sic

Domintta, taque (am Cleri quam Populi in Chnsto devotioue, cxordiens. Speciose quidem, nisi me multa fallunt,
siculi et ipsi vidistis, religiosissjnifi omnibus est liaec eam in partcm disputata sunt {addncfis srilicct

ostensum. Propterea , ob perpctuam nieinoriam ,


Auclonbus non contemnendis qni talia susceperuiit ,

Deus huiic sancfi-sinium vi-


qualiter oiiniipotens quain ut ooncessam et exploratara. lubentes { scio)
nim,
hac ostcusionis liora visibililer de ccelo
iu , suinent fullentqi)e philopalrides , id est patriEe ni-
mirificaverit. cordibus non subticebo devotis. No- mio plus quam studiosi. Qui tamen si pensi nihil
scitis qnippe, et vos ipsi vidistis, quomodo Sabbato huliebunt aliud, quam majorum origines ilhistrari

post coplmam prascedenti. die noctuquc, tenebrosa aqua in nuhi-


seu opinione seu certa via ; retlneant sane por me
pluviam. bus aeris tantani atque adeo succedcntem infudit non Trebetham modo urbis suae conditorera,
licebit,
pluviam. ut etiam Dominicadie memorata, sine ali- sed Catholdum suie civitatis principem,. .et Ari- . .

quo spei inlervallo, et per ipsam totam posfea con- maspem h;ec enim libri Gestorum fronti apta
. . . .

tinuaret hebdomadain quod prBesertim ipsa die


; ,
embleraafa nexaque pulchre prretenduntur. Hqui-
Dominica, apud nos non fuerat spes, in proposito dein. qui in veritatis, si non possessione. at vesti-
loco, r^^tro fumbain per ffiiestras foras pr^parato, giis, seniel pcdem posui, nc pafrocinium acconimo-
propfer popuii multiturhnem, eldem posse hoc sa- dasse foro videar , facere non possuin . quin illara B
cratissimum lumen ostendere. Igitur fnsis ad Do- superioremorationem, quasi Penelopes felani. illico
rainum et hunc beatissimum vlrum precibns devotis, retexam siquidera Marco Tullio teste, niliil esse
:

pro competcnti aura, saitem iu hujus sanctissinii tam incrediliile ron^tat, quod non dlcendo fiat pro-
Capitis aliarumque reliquiarum ostensione ecce ;
babile. /foc .':perasse videtur Masenius in suis ad hoc
mirificavit Dominus Sanctura suum. Nam adve- capnt Addilamentis, sed quibus nlind consecutus non
niente hora qua hujusmndi beatissiniEe tractabantur est, qun7n ut judicarelur oralor melior quam fiistoricus,
rrdditu Tcpof Reliquia), ostensinnesque earumdem, luccrua coeli, non solumab e.tleris, sed etinyn a sociis suis paulo eru-
le seremtale:
clarissimo videlicet solari aspectu hac turbidissima ditioribus, /fiHhemio, Turldo , aliisque. II enschenius
aura citius penetrata, illi sacratis^imae lucernBeadeo omilti totum knnc primum numetmm jusserat : sed fi-
visibiliter de co3lo arrisit, ut etiam nobiscum clarifi- delitatis esse credidi, nec ista quidem ocuHs lecloris
cato coelo, contra naluram temporis, Sol ipse, non subtrahere, supeiioris seculi credulitati Ithentiiis igno-
hieiiiales, sed omnibus sensibiliter radios infunderet sciiuri , cum intelliget qnod ea ne lioc quidem cultiori
aistivales ; et ha?c sancta Porta cum Propbeta digne xvo satis excuti ex animis Treviri-nsiuyii possit. In-
clamaret, Dorainum glorilicando. Quantum tu ilUi- tnim nota , scptiraura Abraliami annum, secnndnm
ininas lucernani meam , Dominel Qiiot putas et Saliftnum nostritm , incidere in annum mnndi 2005,
quanla hac hora devota corda, prae gaudio tanti
in anle Romam conditam 129S, ante Christum nalum
coelestis miraculi sua pectora lacrjmis profliien-
, 2010.
tibus, a quibus et nos siniiliter continere non po- e Hinc ille vulgatus apnd Treverenses versiculus :

ciim gaudio et tuimus contundehant, atque laudes omnipotenti


, Ante Romam
Treveris stetit annls mille trecentis
lacrymis Deo dignas refcrre conati sunt : quia et hujus bea- f Coluntur S. Eiicharius 8 Dccrmbris, quaudo li-
tanium.
tissimi vih precibus visitavit Dominus plebem suam rebit e.Tpendere, qua fide ejusmoili nitutitr opiiiio Ma-
;

Treverieam, oriens ex alto. Quis ergo prjemisso- ternus, Tnngrensibus poliiis adscnbenilus^ 14 Septcm-
rum ^ciscitator de bac Porta nigra non queat di- bris ; Valerius, 19 Januarii; ad quem diem oninium
cere Vere non e^t hic raodo ahud nisi dumus Dei,
; trium communia Av!a edidU et Notis Hlnstravit Bol-
et amodo Porta cceli [vocabitur]. Quis quoque cuin liindus.
electionis vase non audeat enarrare Eratis ali- ; g Browerusad an. 327 mim. ^ allegat pervetns Eii-
quando fenebr«, sub hac quidem nigra Porta nunc ; sebiiChronicon, in mojoris ecclesix Biblioiheca asser-
autem lux in Domino, sub boc beutissimo viro. x vaium, uhi hxc narranlur, et Trevereos Gallicce indi-
genanuncup;iturllelena. Lomm hnnc vulgato Euxebii
Chronico exemptum mala fide fuisse, Enenius quiri-
ANNOTATA D. P.
tainr : antem, deprehendisse se charactere dis-
fatetiir

simili et extra ordinem, ad obitum Constantii Cee-


a f^iiirtur inteUigfve tempus aute dihtvinm ,
quo saris, ita ibi scriptum esse. Masenius, eo non obstante,
JJeus humanum (jenus qiiasi suo dimmt arbUrio, jnd -
nititur vn-itatem Trevericx traditionis hac in parie in
liduyn ttlteri legi quam naturx, in sola rationc funda- Jdditamenlis probare. Semor opinio BiHnjnam Hele-
tx^ adsirictum.
nam facit. qua de re atjemits 18 Angusli : vide interim
b Id humano (jenere
e.st, universo per diluvium ex- qux Boilanilns habet ad nuoi. 32 rf« rUa S. Agricii
tincto, prxti-r Koe vum suis.
13 Januarii.
c Alteram mundi setatem nive Leijis scriptx intelli- b Constantius obiit Eboraci in Britannia. Corpus
gil, qux censetur cwpisse cum Abraham.
Treviros translatum ncc Browerns nec Masemns ausi
d Dafur h«c venia anti(iuitati, inquit Livius, ut fuerunt asserere, sed hanc rem silentio prxlerierunt,
miscendo huraana divinis. primordia urbium augu- nisi locus qua^rentem me fugcrit.
stiora faciat. Non usque adeo drsipuere Trevirenses, i IIoc fuisse S. Agricium. non admittit Broiverus :
Chriitianitatis luce inter primos perfusi , et e.r sacris putat tamen quod potuerit designatus fiiisse,
sed prius
litteris snniora edorli, quam ut Marte cum Romanis,
a quam ordinaretur tradnctus in Gallias : verum frustra
de quihus loquititr Livius, vel alio ^clUwrum Dforum, omnia, cum anno 314 Concilio Arelatensi
is
inter- i
conditoris sui genus^ dcducereul : sitnili tamen anliqui- fuisse invcniatur, multo prius quam Paixsiinnm He-
tatis quam mnximx studio ductuseorum aliquis, sumpto lena peteret, Crucis Dominicx qnxrendx causa.
e.T- veieri historia fuudamento, comjnentus est Trebe- k Tunicae illius ac Clavi/i(/i(ramet mensuram, xri

accurut:u
. ,;, ;

DIE PRIMA JUNII


101
accurate insculptam, exhilet Masejtius in Additam, ostiolum in turri per quod ostiolum Arctiiepiscopus
,
; D
ad an. 327. 12/117«? familiares ingrediebuiitur ad Stinctum, quos non «tCTonE d. »S
I De Corpore S. Matthiffi Treviris, vide 24 Fe- e\t credibile per fenestram asceitdere solitos. Ita capio,
briiurii iiostri : sed finoad modiim, aiictorem, ac tempus quomodo multiplex pavioientum fuerit pertundenilum :
transliitionis, scitoparia qux liic dici, neque ciim ve- qttod non fuisset fiieiendum, si ad locum sepulturx in-
ritute consistere ; ulpote multis posl 'scculis scripla a ijressus pntuisset.
quodiim anomjmo Trevirensi, sed seciito Iraditiones po- s Brnwerus, eamdem inscriptionem referens, omittit
puliires, paritm diitlinctas. tj, natus, iilpote conlrariitm Vitx, in quu dicititr, in
III Martyrcs Trovirenses potissimiim inteltujit civitateSyracusana progenitns ciim Babylone so- ;

quoitim [jene innunieraliilium i[i persecutione Dio- lum dicatur injuiiose deleiilus, quando volebnt in
Eu-
cletiaiii, siilj Rictio Vuro Prrcside, ob Clirifcti fidem ropam traitstre. Fortassu Sanctiis, quxrentihus
cujas
vurio niortis geiiere necatoruiii ( ut liabct Romanum esset, solebat, De Babylone, respoitdere, Babyloiiis tto-
Mitrtijrologium ) Commemoratio agilur G Oclokris. mine, niunduni itttelligens qucm dimiserat. Mauel
II GrEeci» nomine comprehcntlendo etiam utrnmque niltihmtnus miriim, qiiomodo id plumbo insculpi sint
Siciliain : qiiarum ea qux cis Pliarum est, oltvi etiam passi.quidisiincttus patrtum ejus noranl; nisi
ipsemet,
^l,ignaOrddC\a.dicebutur,etmatri Symt^ouii^ patria fuit ila scribi prxceptt.
ipsi vcra Sancto Syraciisiv, ut scriliit tiitctor fainiliaris, t Wernerus, a Kunigstein cognominalus Cratepo-
E contrario altera ad Orientem, Porta-alba no- Ito.prxfitit ab anno 1388 iis,j!ie ad 1418.
cttbatiir, amcenis, iiiqutt, Maseniits eihicta et oriiata u Pluiubetum. Gullica terminutione, diminutivtiin a
turribus ,
qux ,
iiost res felicitcr militiai gestus plumbo, smntliir liic pro lamella plumbea, cui qux
ovaiitos trium[)hantes'nie excipiebat ; unde ail refe- verba Auctor inscripserit, ipso taceute, nemo dixeril,
rendas Roiiianorum more incedcbant ad
(his gratias, nisi fuertt capsa reserata quod factuin videtitr aliquando
,-

Capitolium quod in editiori situm fuisse clivo


, , fuisse qiiandoquidem num. 1 Comm. prxvit, mullo
;

quern nunc occupare S. Crucis oratorium videraus, major pars osstum sacrorum nuiic dicatur in ecclesia B
'

haud imwerito existiraamus quamvis Browerus, ; Catliedruli as.iervari, qiiam llic indicetur sublala.
adMartyres, humiU nimis loco et Portte-iiigrse X Miriitn est, niliil addi de loco et orttatu, quo de-
tamen opinione
viciuu, fluctijanti , collocet : recte poiiita arca ftttt : niliil ile Irunsliitione Reliquiariim ad
Qutein fluctuanti opiiiione id fecisse Browerum uildo, ( acdem Mettopoliianam: nisi lixc, post absoliitam lianc
vei rjus interpoiatores) dicit Masenius ; cum in Pro- scriplionem, curota fnerint. Si autem etiam curata diu
purascevc dixit, meo quidcm judicio nihil ulla hujas post, mirum, quod nullum aliiid extet indtciiiiu temporis
urbis regione. ad Capitolium invenieiidum. statui vel aucloris , saltem in Itieroihecis depiehetidenditm, per
piite.--t, illustriusvel accummodatius, quum opus ipsius lesseraiiu scula, notasqite numerales. Ipsi arcee nunc
Aigrx-portx : ex
ita teuet arcem ha^c fabrica, atque leguntur inscrtpti lii vcrsus:
Vitruvii descriptione excelsiorein occupat aream, Plebs Trevirum gaude, Sancto Syraeone Patrono,
unde civitatis olim pars maxima conspici potuit. Illius hic tumuluiu supplice mente cole.
Nam quffi in Imperio Romano splendidae civitates Et quoniam eitdem in arca reconilitx sunt etiam qitx- '""'

liabuere Capitolia, ese, priucipeui Urbem imitatae, dam Rchquiae SS. JMerei et Caroli ; lix (itt credo I
loco ferme condideruut illa editissimo, quo specta- Imperatoris, cognomiiie Magni , Aquisgrana allatx
tior et augustior esset Deorum cultus, quorum in istx Romani Martyiis, ex Urbe advectie ; adilttnlur
tutela quajque civitas. Germanict Rythmidito, qnorum primiis monet, aurtbus
p Magiia quidein Volumina ad S. Sijmeonis ipsi- vel oculis xgros debilesqiie el mulos ad Symeonem ,

met vidimiis an. 161)8 sed in quibits de Syiiieone , recurrere; alius indicat, a S. Nerio curari potlagram,
prseter jam e.dtta nihil, quam alionim per aitnum San- et a S. Caroio pestem pelli.
ctorum Passiones et Acta : si qux propria de ipsius
jfiirniii/is fueruut, e.a dolemus inlercidisse
§. II. Elevalio Ven.
Popponis ex MS.
q Ciirreute tunc littera DominicitHD. Fuitauteinad
lixc S. Sj-meonis elevatio in MS. Sanmaxiniiniano.
9 Januariiadscripla
Florario Sanctoritm, in Martyrologio siib annitm liilO
« Lltbeea- et Coloniee cuso, atque in Attctario Greveni ad ijeqiiebotur prxmissam Relationem, prolixa exhorta-

Usuardum. Browerus; hujus iiK/iiit.Inventionis aiiiii- tio itd peccotorem impa.'nitentem, qiii dicebat in corde

versariam Clerus, titulo Apparitionis aut (ut scri- suo, Non est Deus; Nuiiiquid Deus dorinit? Nura-
bunt quidam) Apertionis, conservat memoriam. quid et Sancti ejus dorniiunt? qui modo.neque si-
r Iit rtia uitm. 22 dicilitr corpus viri Dei huma- , gnis et miraculis nobis non apparent? ostettilitqite

tum iii cellula, eadem scilicettn qiia vixerat, angiista Auctor, lixc merito talibus siibtralii ; eosque liortatitr
Scltehnannus
et mb giadits retritsa, quxqite in tabula notatiir liltera ad pQinitentiam de commissis ageiidam, ulqite exeiiiplo
San-.Vaximi-
(), et nitm. 2-i dicitur, aecurreuti ad sepitlcrum vene- et doctrina beatissimi Symeonis, nostra; carni non nianus.

rautlum populo, comniodus ascensus paratus in a:di- plus servianius quara sit opportuiium ; sed ejus in-
ac denique num. 31 ia eoiletn aedificio firraitatem itareficiainus, ac cibo potuque nutria-
ficio turris :

turris, ubi corpus viri sepultuiii erat, unum altare mus, ut absque relucta, ad usus, non vitioruin, sed
conseciatum quinto posi Sancti obitttm men.se. Istis exercendarum haheatur virtutum et sicut ipse :
,

locis cum hoe collocatis, uhi dicitur lalioralum beatissiinus Symeon ipsam divina concurrente
,
aiitem ,

multoruni iiavimentorum duia perforata so- grafia , feliciter triuraphavit ; sic et iios, reseclis
futsse,
liditate, iu eo loco quo Sancti tuinba, post altare carnis semper ad mortem trahentis concupiscentiis,

stat eminenter eruta; nliud iion possitm intelligrre, eamdem etiam opitulante Doniino salubriter vinca-

qitam itltare islud fuisse erectiim, non in ipsa Sancti inus. Nos, istis omissis qine niltil faciunt ad Itistoriam,

cellula, sed supra illam ; in capite scilicet ejits puvi- subjungemiis Elevalionem veuerabilis Poppoiiis , a
mentt, qitod per tolitm inferiorem ecclesiam supra pii- Scliekmanno descriptom ; qiioniam neque satis ejus

mittn ordtnem portarum extendittir. Posl altare vero probaliir cultits, ideoque viniis ipse fiiit referendiis inter

tutiiham. oiicuam illam Pr.vtermis.ios die xvi liiijus niensis; neque Acta. quse
exisiimo constructain stetisse
quiJein , sed qux nomen venerationenique liabebat se- duplicia hnbemiis, tttm antiqita siint tamqiic singitlana,

cum verum sepulcriim dtreete subttis illain rs- nt meretiulur saltem ad culcem diei istius potli , per
pitlcri,
jorsilan untiiqite chitiso. II ic locits antea viodum ylppendicis, propter indicia aliciijits iitchoati
set, loco tunc
per fenestram patcbat, et intiis verosimiliter pcr cultus. Duintis aiitein illam Elevationem, proitt ab
forits

Junii T. I 14 Alexundro
:

102 ELEVATIO VEN. POPPONIS EPISC. TREVIR.


A Alexandro nostro fViUhemio arcepimus an. 1C47, cx cis. D. Mattheo, Decretorum Licentiato, ejus eccle- D
^icTonE G. 11.
Uxc inopouiiur
autograplio, C(u pra^fatio Epistolaris sias Prceposito. ceterisque oinnibus rapitularibus
Imperaio' Magniticentissimo excellontissinioquo Principi Do- , loci, cum singulis racmbris et personis.
ri offert vuam niino maxiino D. Maxiniiliano Romanoruni Im-
, 8 Qiiibus in nnmine Domitii congregatis, pust detefjidtr
Vfn. Poppoms,
pei.ato,.i electo, invictissimoque Caesari Augusto, ac meridiem diei memorata;, circa primam horara, cuui '"'/'""/a
pulcro effl-
Germania; et Ilungarice Regi serenissirao, illustris- devotione et reverentia. divertunt ad mausuleum, gtc.s cum
simo Arcliiilnci Austrii©, Clarissimo Duci IJurguii- Pop-
uhi pretiosa iihi raargarita. curpus loquor D. diadp.mate.
diae, Brabanti» LoIharingiEe Lutzenburgi etc.
, , ponis. humata seu potius reclusu jacebat. Et pri-
Splendidissimo Coraiti Flandri», Tyrolis etc. Lant- mum quidem tiibulam ligneam reperiunt, in qua in-
gravio Alsatias, Palatino Salzburgi, suo gratissimo cliti Popponis imago sub forma Episcopi, cum dia-

Domino. Joannes Schekmannus Trevir. solonomine demate c depicta erat. tenentibus duobus Angelis
ccunobfta Maximinicus, salutem optat et felicitutem. mitrani Pontificalem ; in cujus circuitu, per gyrura
6 Prafalioitem sequilur f^ilu, Vilam uarratio, quo- lamime inauratoe, in suramitate, Salvatoris imago
modo inventa /"'/crjf Tunica inconsutulis D. N. Jesu fusllis, jenea aeque et deaurata ; in pede rursus
Christi xiv Aprili.i anno mdxu ipsnmct Maximi- , imagu Pupponis {ut conjeclurari facile est) coiifigu-
liano iid cam rciiuirendam divinitus inspiriHo ; el die rata, dura vitales carperet auras, Popponis faciei.
III Maji, Impcratori exequiasuxoris Blancx celebrimti, Prcefert eniin calvitium et maxillas depressas, ele-
Proceribusqne el popnlo univcrso oslcnsa ; ac rnrsus vatas aulem genas ; ut Poppojiem effigiatum fuisse
quinto posl auno, in die Epiphanle^exhibita. Tiimad- asseruut. Porro in quatuur angulis quatuor Evan-
ditur, quomodOy Altera Epiphaniarum a, quse quar- gelistae, sub tiguris aniraalium. per circuitum vero
ta Sabbati fuit, S. Symeonis ecclesiam, uhi incliti duodecim Apostoli, quibus mediabat hoc sequens
Popponis diu Trevirensis Antistitis, corpusquiescit, Epitaphiuni, ex parte inutiluiu et seutentise iinper-
Missariim solennia auditurus adiit D. Imperator, fectioris tametsi integrum cerneretur, quod syn-
;

Heroum comitatus caterva. Miss» otBcio non , graphum hic anuotavimus anno dominic/e incar- .*

B strenue minus quam reverenter perfecto, D. Augu- NATIONIS M. XL. V. XVI KALEND. IVLII, ORIIT liVIVS E
eujus ille
abdita quiedam et secretiora ejusdera visitahat et cpitaphio.
eorjms re- sttis TnEVEnic.i: sedis deo dilectvs ahchiepiscopvs poppo,
quiri fussit ecclesiie h)ca; et reperit. non tain magnificam et CLARA ,M.-VNEN3 POPVLI LVX, SPEs GR.iTISSIMA CLERI,
an. 1617, fortem structuram. quam mirificamethumilem Ana- CINER. d DOC. HVNG VT CONSOCIIS AGGREOET ANGKI.ICIS,
churetas habitaturam. Movebatur exinde pius ejus CONFLORADA CEDRVS, VENERABILIS REDDERV3 PU.fiSVL
aoimus, et totas incaluit spiritu, subministrantemi- 9PIRITVS OSSA TEGEO.\T, IIENRIQ IMP. AVGVSTI PRIMO. d
rificiitionis materiam hinc abjecto et angusto (ut ita 9 Dehinc fusura e quid lapideuin coloris jecorii,
feraui) tugurio Symeonis.illincmirabili aedificioPop- superticiera tumuli tegens. Amoto illo, rursum (ut
pi)nis. Cum ecce cor devolissimum piissimi Domini moris est sepulcrorum) conspicitur coopertorium et corpus
Maximiliani tetigit divinus .irdor, et Sanctnrum cul- quod sublevantes, optatum se invenisse thsauruin invenitur.
tusciimulatior ; datquemandatum, pariter et preces gavisi sunt gaudio magno valde et iutrantes (iit :

admittit, apud R. D. Richardura b Archiepi^copum ita loquarj dumum sepulcri, invenerunt corpus in-
qui et ipse tunc aderat. super inquisitioue assentiat cliti Popponis, reclinatum in saxis, et Episcopali-
corporis incliti Popponis, sui antiqui prsedecessoris. bus insigniis involutum. Nuntiatur interea maximo
Assensus est Priesul, statuitque rem, in Capitulo Principi Maxirailiano CiBsari Atigusto^ jam jamque
illjus decentissiini Collegii, Canonicorum judicio abituro. et quasi hujus rei experimentum praesto-
discutiendam simul et determinandam. Conciliantur lanti, quod tantopere desiderabatur inventum. Qiii
venerahiles Canonici . petunt desuper consultaturi mirum in moduiu exhilaratus, ovanter equura ins-
facto quid opus sit. Tjudem pariter convenientes, cendens, et in hoc Treverianis se salutem et Iwti-
et opjiortunam se nactos opportunitatem inquireudi tiara procurasse gavisus, urbem egressus est.
eorporis gratia gaudeutes, ac Imperialis Majestatis 10 Puto, narrationis series exigit, quomodo re-
sublimitati gratu coiKurrentesassensu, adkuc in-
venerandum pertiim sit curpus odorum, et qualiter adhuc jaceat,
tegrum,
corpus postera die inquirendum decernunt. Perei- Excisum
disserainus. est monumentura in saxea ( r
pithoc Doininus Imperator, fitque alacer et hila- grandeatestudinis. ab intus delinitum sive obductuui
rior; laetatur et omnis amica cohors, quaeque ne- cosmenlo subtili cui irapositum curpus venerabile,
:

cessaria sunt disponuntur. mirificante Domino Sanctura suum, nullain vidit cor-
7 Advenit crastinus dies, et ordinantur qui huic ruptionem. Nempe totura integrum, totum solidura,
ad guod negolio soJennizando interessent*. Augustalis poten- totura nervatim, membratim. articulatimque coh«-
convenlen-
tia direxit illuc virum D. Joanneiu
spectabilem rens; utcerneresPopponem.jara non quiugeutis fernie
tibus depu-
totis 8 Jan Spronts. PrEepositum Brixiiiensem, ad hujusmodi annis defunctum ; sed proxime vitaexcessisse. Cer-
actmn principalem Cnmmissarium egregium etiam ; vical.cuicaput inclinabatur, soluin tabidum. Supra
D. Balthcizarem Merklyn. Pra?positum in Walt-
pectus istiid in plumbo habetur g anaglyphimi, ma-
kirck, ejusdem ecclesiae S. Symeonis Decanum ac
gnis et antiquis litteris. poppo trev. archieps. obut in hnbitu
Cffisareum Consiliarium. D.
Archiepitcopus vero DEciMO SEX10 KALEND. ivLii. Bracliia per lutera ex- Archlepi-
misit R. D. Joannem, Episcopum Cirenensem,
ge- tensa : dextrura aliquanto curvius. Manus dextra ^co/^flW.
neralem suum in Pontificalihus Vicarium et nohi- , Baculum pastoralem gestat porro in digito quarto ;
lem D. Ropertum Montreal. Abbatem et Dominum
ejusce manus annulus aureus, cum lapide prelioso
Epternacensem nec non eximium D. Joannem de
;
(uti apparet) griseo. Inde, quinto digito adhibito,
Ave, tum Pontificii tum Ciesarei Juris Doctorem
, patenulam tenet auream Iieva manu patula. servat :

Offiiialem et Ordinarium Curiu) Trevirensis. Com- calicera parvum aureum, intra palmara et pollicera.
paruerunt et alii praiclari et ingenui viri, D. Joan- Casula Sacerdotalis, sericea coloris nigri, preestans
nes de Hoechperch, Prsepositus in Phortzen Spi- . valde et integra, cujus subductura aforis conspici-
rensis dicecesis. Orator illustris Principis D. Mar-
tur verumsericum intus versum extreraitas ejus
: :

chionis Badensis, Secretarius itera ejusdem Princi-


per circuitum ligatura.quam pretiosa arnbitur. oVa-
pis; Emericus, Comes in Lynygen; Wilhelmus ria seu Stolfe duxs humeris et scapuiis circum liga-
Montreal pobilis Armiger, germanus D. Episcopi
tae, ut celebrantium mos est Presbyterorura,
ad « e-
Tornacensis aliique plures, Pr^elati, Doctores, Sa-
;
nua usque dependentes utraque sanguineo colore,
,
cerdotes, nobiles, ignobiles, cives, intranei et ei- qu» auro inundissiino et rutilante in oris decoratte,
tranei ; prffisentibus quoque ilhus eccIesiEe Canoni-
ceu pridie iniposuisses. Dalmatica sericea glauca

siTe
,

DIE PRIMA JUNir. 103


sive crocea, adco pura et recens ut hesterna die populi. quoniam non sit abbreviata, sed adhuc ex- D
crederes reconditam. Manipulum sericum alhi colo- tenta raanus Domini ; et patrare mirabilia, potiora * HKK-
ris. Sandaliis calceatur mira arte et operositate quam unquara MANNO.
fecit parata. Diligenter post haec lii
... . ac denigue
confectis. h tearaimnus cooperuimu» corpus clarissiraum, et de- dUigenter
et lineaTnenta 11 Conteraplabantur hfec orania , et gyrabantur misso lapide polyandrura soUicite communivimus ciauditur
priora ser- ac regyrabantur absque uUa Isesione, Corpus exani- (priusenim facile patebat accessus) foramina rimas-
raum, aridum ut contractuni, indicat adhuc sua que obstruximus, ne aut verraium vel soricum ir-
longitudine, Popponem, dum viveret, staturae ele- rumpentium liederetur corrosione, aut penetrantis
gantis fuis^e hcmitiem. Pr^fert caput calviciei aur^e attactu consumcretur. Et quidem sic reliqui-
adhuc indicia, foras promineiis. Profundi oculi, raus corpus odorum in tumba, sine aUqua diniinu- usqtie In
tempus Ca-
quod seriosi liominis esse dicunt nasus procerus :
, tione donec provideat de servo suo Poppone Altis-
;
noniiotio-
quod providi et considerati osexiguum, quud tem-; simus etexaltaverit eura, nedum ad proximos suos
; ;

peratam moderatamque lucutionem [mdicare] asse- verum et apud gentes remotiores ; concesseritque
runt;mentuni longum, attamcn iuferius angustura, eum sublimari in ecclesia plebis, et in cathedris se-
raodestumetpium prcefigurare; maxillEehumiles. su- niorum laudari, concelebrari atjuxta Prophetam, ;

blimiDres ahquantulum gense, facies, raanus, digiti, laudabihs mereatur esse populus, cujus est Dominus
ungues obliingi totum denique cnrpus modificatura
; Deusejus, quem benedixit Dominus exercituura cui :

aptatumque et, ut paucis absolvara. declarat mor-


; laus. honor, potestas et gloria in secula seculorum,
tuum Popponem, industria fuisse notabilem, et (ut Ainen. A-
k
de Salvatore le^itui-) blandum bnnis et mitibus, se- 15 Non dcerunt
non deerunt quidara stulte
forte,
verum perversis et terribilem. Hisnmnibus itavisis subraurmurantes, quod non in praesenti agvo, ut in
et cnmpertis, clausum est rannuraentura. priori, ad sepulcra Sanctorum miracula fiant igno- ;

12 Verum, licet verbura fidei sit ex auditu, ve- rantes profecto, et nihil pensi habentes, quia ne-
iterumgtie
inspicitur ritas taraen in visu et tactu potissimura latet ; alirer cesse fuit tunc virtutibus innotesci, ut improperan-
11 Jan. enim visa et tacta, aliter audita narrantur. Quo- tium, Ubi est Deus eorum ? vox insultationis de
circa mihiabjectissimo, Fratriscihcet Jo;inniSchek- medio tolleretur (signa enira infidelibiis data sunt)
maniio, Coenobitae S. Maximini extremo, idgratise, at nunc confirmatis in fide, horuin nihil opus est :

collatum est, qued merui et ipse videre,


id beneficii majusculum eos munus raanet profusiorque merces,
tractare et tangere. Siquidem post prsefatam reclu- offerentibus jam Sanctis vota precesque fidelium in-
siniiem, sexto Kalend. Februarii, reapertura fuit tra sacrarium exauditionis, obtinentibus veniam
munumentum viri Dei Popponis, quo tandem fir- peccatorum, et gratiam impetrantibus. Hic damus
niius et solicitius [rei veritas] roboraretur : accer- intelligi nequaquam, quod Poppo hic noster miracu-
situsque fui et adductus, ut viderera et scriptis tra- lis non claruerit, quod frivolum esset dicere sed :

derem conspecta. Veni, vidi, credidi, et gavisus fui. ut obviemus, si qui forte iabulaturi essent, non
Vidi. inquara, omnia ita se habere ut prcescripsi : eum Sanctum reputari debere [ab iis],qui scriptis
credidi, vere hunc Sanctum esse et Sanctorum nu- rainime perceperunt, eura rairaeulis coruscasse. Prargnantium
mero catalogoque insertuni coelo quem indohii ni- ;
Quid quceso, quid pn^sefert illa frequens con- ad iltius re-
airsus fre-
hiiominus terris incognitum, et (quod aiunt) nec fliientia rauliercularum impraegnatarura ad ejus quens.
Kalendariis nec Martyrologiis inscriptura : gavisus tumulura ? quid jara in p;irtu labnrantiura vota por-
auteni, quod tanto tempore inortuus Poppo non com- tendunt? quid denique jara exeuntium puerperio
putruorit. vult concursus ? nisi quia ohm in subveniendis hu-
13 Levavi hinc corde meo orationera, juxta
in jusraodi praistu fuit, et est, semperque erit. Plures
illud haianura, pro reliquiis, pro induviis, pro exu- periclitantes in partu invocatus liberavit confestim,
Is. 37, ii.
viis, quaemventte fuerant inoontaminat^. Contre- semineces revivificavit pusiones, pleruraque examl-
etab Ipso
Aur/ore singula
etavi iiidigiius devotione infiammatus ve-
: nes fortificavit. Sed generare solet fastidia copia

contrecta- nerabilera capitis verticem adii, exhorrui, ex- raagna, et citu vilescunt quae crebro vota ferunt ;

lur: proinde non reputantur rairacula, quod frequenter


pavi, sed honore, sed amcre. Reperi rnembra fixe
coha;rentia; tractavi casulam et id genus orna- fiant.

nienta; traxi hac non sciiidebantur


et illac :

non dissolvebantur, sed dabant gloriam Popponi


ANNOTATA D. P.

sanctitate amieto. Baculum Pontiticalem e manibus


tuli, uspexique solieite, si quid memorabile foret a Auno 1317, curretile littera DominicaiiD. Epi-
in eo deprehendi in sumniitate ejus laminulam ar-
: phaiiia cadehat in feriam in, sicul etiam cecideraf an.

1312. Quod igitur in ecgrapho iiosiro sic legebatur,


genti ductilis connexam per circuitum, aureis flori-

bus exornatam, inter quos hi quinque continebantur Vix bini post haec effluxerant anni, et D. Maximi-
apices, divisim unus ab altero , P. T. P. 0. T. In- lianus Imperator Augustissimus, Epiphaniani Do-
terpretationi nnimum appuli et quod Dominusdedit : mini celeln-aturus, ipsius festi Vigilia Treviros ve-
utile ratus sum inserore, salva taraem cuivis nielion nit non Schekmanni, sed hbrarii sphaima esse a-edidi;
;

exposilione, id meo judicio videnfur snnare apices et fidcnter correxi, Vix quini.

prifscripti qninque, poi-po tranqvillvs pe,esvlgre- b Richardus, ex nobili familia Gryfen-clau a

Gis TUEVERia; vel certe istud, poppo tvtv.s pastor Wolfrats, elealus an. 1511, prxsedit usque ad 1540.
GKEGis trevi:rici aut aliud, i poppo tvtor pvsii.li
: c Cum Diadema, nola sit Sanclitalis, posset stiffi'
tcli el baculits
GREGUS TREVERici. Virga PastoraHs de ligno quercino cere hahcndo tnter Beatos Popponi, si publica id aiicto-
Episcoi>nlis
vel fagino creditur, diflferentis tamen ligni et pre- ritate factim constaret ; et si talis imago, non in sepul-

tiosioris est uncus, cro comiita, sed in altari fuisset exposita.

14 Et quid longius immorer? Quod vidi, quod d Broiuerus Ceteriim incisura ?eri, eleganti lit-
:

manus nieaB palpaverunt, de viro Dei scribo, etpo- terarum iorraa, quondam Epitapliium, laminis ple-
enarranduniin seculum seculi, ad
steritati reliiiquo risque vel amissis vel detractis sic legitur, anno etc.
hmdandum nomen Sancti Doiuini, ad magnifican- Versuiim hsec vestigia. ... claRa manens lux.... spes
dum et exaltandum Popponem almum quem Dens :
GRATISSIMA CLERI.
optiinusmaximumdigneturnotumfacero hominil)Us, HUNG ET CONSOCIIS JUNGERET ANGELICIS.
et lucernam de sub modio tollere, et supra candela- Ubi notat idem Broweru.^i, qnod prima mox fronte de-
brum collocare, ut videant et confundantur zelantes prehenditur, praepostere repositam structuram ver-
perperam
104 ACTA SANCTORUM.
A suum. IToc vero soli tramcritenti impulandum eat, qui g Anaglyphum credu hic, significatione prorsus D
A.scHBKUANNo perperatti eTorsHs legcre, va\^u$ prosx prxposiiit ; quod snmi pro cxarato.
conlraria,
in ejus modi circumductis per Umbum rpitaphiis faciU h Mirntn, nuUam hic fieri metitionem Pallii Ar-
lime imperitis cotitingere, patuit Boppardiae; nbi reper- chiepiscopalis, nullam Tunicellae qua subtus Dalma-
tum cpilaphium, quam male prxlerque usum et tensum tica iudui Episcopum oportuisset, aut etiam Ciuguli.
legeritit qui primi illud trauscripsere, ostendi tum iti i In margine etiam addehatiiur hsec dno : Poppo
Projnjlxo ttd 2 Tomum Aprilis, pag. xxxvii, tum ac- Trev. Praesul, gratia Trinitatis, vel, Popp') tiiore
curatius in Chronologia Patriarch. Nierosol. antc 3 pusillum Gregem tuum. Verum vehemenier fallor, si
Tomum Maji pag. lxvi. Utinam aliquis similiter cx- Popponis nomen aliqun' harum littcrarum signent,

primere lineamenlis curasset talulnm in seputcro Pop- ipsxqiie non fuerint ibi sculpta: etiam diu ante ordina-

ponis invfntam [nam ui minc svpersit, via- possutn ex tionem Poppotiis. Devidc Qvhitrariutn est, ilUs ita po~
Broweri vethis sperare) licuisset fortassis conjectura sitis iH orbem, ut singuds flos aureus intcrcurrat, or-
haud infelici snpplere hiatus, per bemistichia ipsispro- diri lectioticm a quacnmqiie liitera volueris : nolo igitur

porlionata ; neqne difficile foret xndicare eortm inter divinare.


seorditiem. Hac autcm specessante, dedi qua: scripsit k Ilic finiebatur liter secundus : qu^d seqtiitur

Schekmannus ; in cujus aulographo relitiquitur vacuuin sumpsimus ex fine libri prioris de Vila; ad cnjus cal-
pro linea plus quam utia spatium; et addiiur [quod ne cem etiam dicilnr, quod Popponis ohitum comperien-
contexlum turbarem omisi) —
TJt autumo, quia erra- tes Daui, quorum dici et esse meruit Apostolus (ut

vit laicus, apicum fabricamloruni igiiaius, simul et fideliter testatur autiquitas) sepulcrum ejus fre-

omittens . tum itet^im scribitur aNi\o etc, ut supra ,


qtienti aditu visitantes , se suafiue iUi cummenda-
mutatis dumtaaat duabus rocuHs. siiggereudo quod runt. Autca antem narraverat Sthelitiiannus, quomodo
videatur pro civiUM dogtor , scriptum fuisse ante Pontificatum in Daniam se contulerit, invitatu
,

GINER. DOC. Ottonis cujusdam Danorum Ducis, et quam utiliter ibi

g e Fustim lapideum, id crusta g)'|)sea. lahorarit Poppo. Sed, ut animadverlit Browerus, alius
esl [ut puto) ^
f Grandea : ita ecgraphum nostrum : quid si Gran- Poppo isfe fuit, Sleswicensis Episcopus, longe senior
chia legatur, intelliguturquearra supra fornicem plana; Trevirensi , ab Otlone Imperutore el .Idaldago Bre-
quomodo etiam aream triturarium dici, docet exemplo mensium Archiepiscopo, missus ad Ericum lieijem, uti

allato Cangius in Ghssario; licet alioqui vox ea pro- Adamus Bremensis lib. 2 cap. 2G scribit, varia ejus

Sed et nos Granariiim


prie sujnificet horreum. dici- miracuta narrans.
mus supremam cvjusque domus contahulationcm.

DE S. ENECOINE ABBATE
ORD. S. BENEDICTI, ONNIyE IN IIISPANIA.
COiMMENTARIUS PR.EVIUS.

Fundalio ac Reformalio Onniensis, Sancli cultus, et Yitfc scriptores.

A?(NO MLTII.

Cum Pinnatense veins in Arragonia monaste.-


rium. Pege Sancin curante, ex Archnnonaate-
rio Cluniaccnsi in (iallin Paternum Abhatem
mayus in P^ita num. 18, ipsum aicvs
roviscara ingenti fame lahornsse hoc autem oppidum
vulgo Birbiesca, in Castella est ad confiniu Cantabrise,
:
et oppidum Be-

sitnulque disciidinam accepissel sub annum Bjirgis distans leucis 7 ad ScjHemtrionem. Qnx Bir-
Mxx, uti diituni xxix Maji ad yUam primorum ibi biesca cnm fluviolo in cliartn: anoHijmo adjaceat, vero-
Eremitnrum SS. .Jonnnis et Voli; denuo istic efflo- simile est, ipsum esse siipra dictum Visicam vulgo Bi-
Ctrca 1010
rescere c(vpit Regulx Benediciinx ohservantia, quin risca dictum, qui el loco nomen dederit quusi Burgura
fundalur
etiim aliqua ibi antea fuerii nolim ego disputando con Visicae, et Onniam habeat sibi adjaeeniem. Is deinde
Virglnibus
monasterium trovertere. Hinc ergo educti nonnulli anuo mxxix, lahiiur in Iberum, a fonte suo eatenus tenuem.
et anno 1029 fuerunt in OnnieDse S. Salvatoris monastcrium m- 2 Secundus huic loco Ahhas prxfnit S. Eneco, vel
reformatum
pro viris,
ducti, annii abiude rirdter viginti, videlicet yEra Henneco aliis Ynicus, vuhjo Ynigo, penullimn cor- Abtatem
;
aavpit S.
MXLVin, primn fundatum-Sanctinionialibus, .mh Tigri- re/)ta, iicetin veleri de Vita sermone scribatiir EriGcco;

dia Co»'iiis Sfincii ftlia, prima isiic Abbati.ssa consti- quodnomen sanclus twstrx Societatis fundator, sibi in
tuta, ut pra-esset ad regendos Dei cultores et onines baplismo dntum, credidit Latine reddi dehere Jgnatium,
Deo devotas, sive ut Dei famulis famuiabusque cu- et sic eo usus semper est ; idque exinde obtinct apud

ram regiminum penderet mule tntelliijiiur illud ; omues Ilispanos hoc nomine dietos, cum ipsum patria
quasi duplex monasterium fuisse, qualia nunc suni Or- iingna .sua exprimunt. Esi illud nomen alioqui Gothi-
dinis S. Birgittx, Situtn ejus necdum potui accurate cum viderique posset Teutonico Innich vel Ennech
cognoscere, nullis quod sciam tabulis, Onnian expri- re.-<potidere Internumque seu Dumesticum et fami-
,

mentibus, nec hi.-itorici$ Hispanis de eo signatido quid- liarem significare. Sancti illius anliqua et originat\ia
quam solicitis, quia de tiotissimo loco agchant. Magnam Acta penitus excidernnt ; neque ex Hs quidqunm .Huper-
enim celehritatem eijam pridcm conciliaral miracnlosa dc cujus Vita
esse invenio, praeter breve compendium, inserlum Pro dantur vetera
Deiparx imago, ad quam cim filio S. Ferdinando, ex- ce.^sui dissnlntionis nnionis Oscensis et Jnccensis, in- fjii.idam
tremum a-grn ac tum forte duodenni, snh annum mccic vento a nahis ct descripto Romx, uti prxcitala xxix A"!/™*'"'".
excurnt Burgis maler ejus Regina Berengnria, uti Moji dictutn. Compcndium istnd collalum cum aiiis si-
deducium legiiur Pnrergo i ad Clironicon Saticti Re- milihus, ex C^sarangustano etBurgcnsi Breviario ve-
gis, num. iO et 11, die xxx Maji. Junior Sancitts primo loco
teri transcripiu,
, dahimus ; drinde prnlixio-
prope Biro- in quodam privilegio apud Yepezium lom. ^pag. rem alteram Vilam ex Martyrohgio Hispanico Joan-
469,
biicam. situm monasterium dicit juxta fluvium VisicEe sed : nis Tamayi de Salazar, allegaiUis ulein ipsnm Bnr-
nec hutic tubula- exprimunt. Proptus eo nos dncit Ta~ gense Breviarium aliosque Scriptores in Notis citatos
,

ex
;
, ,

DIE PRIMA JUNII. lOS


ex qiiibiis amjiisse ilebmt mulla illa miracula, qu,x ri- 4 hiterim his nixus recmtmis jiro eodem monaste- D
lim reilduiil tiim prolixam. hiter autem prxci-
islos rio Mortijnhijii cimditor, ifa sfri/jsif Kalfindis Ju- AicT.,Bi;n \:
:

puum {iiam alii allcijati, jmla nileijas. Maldonalus iiiiLunn N, Onnia? (ucnobio. buli Pa Religi.ji.is,
'""' '"'"""
Marietta elc. brevissimi smit) jirn-iiiiimin. iniiuit, terno Regulari primo Pi^jaten^i Abbate, eJoclis et
"Z"'^e
oportel luisse P. JoaniR-m Baiitistani Dametura, iiui reforraatis, a Rege Sanctiri tradito ]iost Oarziam, Mrtlum. ;

crUrfi €X Vita Acta Suiicfi Bi7W/i sc^ripsit trihus libris ; ijise in ea- primum ejus Abbatem, et inter alios pra-fati Pa-
pcr Damttmn dem Bilbili, i.n/jo Cal.ifayufl iindis, liumanitatis atque terni disci|iuluiii, ouiu vir Dei Eneco Aragonensis,
coliecta an. rlietorices Professor in Collegio ibidem Societatis .resu, et monasterii Divi Joannis Monachus,
Baptistae
icn.
uti ait Yepesius lomo Chronici Betiedietini pag. opinione sanctitatis prajclarus, in illa monlium so-
275 ^ ; !(/ niiriim sil, quod ejus nomen neque tn Bi- litudine, vitam religiosissimse asperitatis sub niona-
bliotlieea Seriptorum Societntis vostrx reperiatur, ne- chali liabilu multis annisageret; curaciue n(V|uelit-
que etiam in Bibliotheca Serijitorum Hispaiiicoriim Ni- teris nci|ue uuntiis a Rege solicitatus niliil prufice-
eolai Anlonii ; eoque solicitius cgi, ul eos liliros obti- ret; tandem ip.-o R(>ge ad virnin Dei accedente. vix
verem, sicut et obtinui anno mdc;lxxxviii, beneficio multis precibus obtinuit, ut Onniam se transferret
naslri tum ibi Rectoris R. P. Joaunis Gieijoni. Ex ibique Pra;sidera ageret ciui piam et exemplarem :

itlo tam Yepezius prxcilatus quam Tamaijus sum-


, vitam agens ipsamque multis ac stupendis mira-
,

pserunt quidqnid habenl de fiventis morluique mi- culis claram, in coelum evolavit, anno niillesirao
raculis , acee/dis ex veieri men-
libro
ciijiis MS. quinquagesimo septimo. ^rx scilicel vuhjaris, pro
tioueni faciens Brevinrium Biirijense; incerti in- . qua antiqiiiores nolassent JSrx Hispiinicx annum
qutl, quse nunc potissimum miracula referamus, MXCV.
consiilto omnia pra:'termisiraus ad gestorum ejus 5 Similislyli novitate proccdil Sancii Comitis Epi-
volimiina lectorem cujiidum relegantes. Miluis- tapbiiim, linijua vidgari positum, et Eneconis «c Ti-
seni equidem illa ipsa anliqua volumiiia nascisci gridiae memonam cullumque confirmans, sic Laline E
neque scribendis Onniam ac Burijos lilteris pejierci ,
reddendum ex Yepesio tom. 5pag. 323 i. Seronissi- el nMIIo
vetuitius
vt obtinerem : sed frustrn. De recentiorilnis autem mi- mus Dorainus Comes Sancins, fundator Regia; hu- Epituphium
raculis, qux similiter pelii, resjiondit mihi Anijelus jus donius Onniensis qiii fuit filius Comilis Gar
: ComilisSaacii,
Bonilus Aichiristci, ea propler frequenliam a pluribus ciaz Fernandii. et nepos Comitis Fernandi Consal-
retro annis scrihi desiisse, quasdiim aulem nolitias re- vii, Dominoruiii Castelhu : qui quidein Doiuinus
centiores conlineri totn. 7 Fr. Argaii, qui modo non Comes Sancius fundavit a siio principio hoc mona-
facile haberi a me potest sterium Onni*inse, in honorem Salvatoris nostri.
3 Edidit o;)us siiiim Damelus anno siDCXii adeoque ac gloriosffi Virginis DominK nostrie, beatiquc iVr-
dum antiquio-
triennio (ilius qiiiim quinlum Clironici BenedicliniTo- cliangeli Michaelis; multis(|ue possessionibus ac
ra non Impc-
trantur. muin vulijavit Yciiezius (questus, parce admodum in- largis rcdditibus magnifice datavit : ibique ab initio
formaiuiii .vcsc ab Onuiensibus fuisse) el anteqitiim idem posuit D. Tigridiam filiam suani Abb.itissam, cura
ederet biennio posl Toinum sumn sextum, ea inde aliis virginibus niultis, sub ea Deo servituris. Hffic
sumpsil, quae suo videbantur instituto sufficere, quxque autem D. Tigridia habita fuit pro Sancta; jacetque
ex ipso^Latine reddemus, quando fontem ipsum adire sepulta in praidicto monasterio, in canella Cruci- .

f, . . .
,r. *
,
in quo memo-
.

tiecdum licet, ex eoque liaurire totam miracuiorum se- twfnuncvero, inquit lepez, decentius compositajacet riapiimae
riem. Octodecim annis ante Diimeti librum prodierat intra tigneam qitidem, sed pretiosam arcam). Post fundationis,
Cxsarauguslx alius liber, per Doctorem Michaelem mortem vero istius Virginis, reformatuin fuit istud
Martincz del Villar composilus, de Patrunatu, anti- raonasterium Oiiniense, per Screiiissimum Regem
quitatibus, regimine, ac viris illustribus Bilbilitanai D. Sancium seiiiorem, generum Cuinitis Sancii pr£e-
civitatis, atque Archidiaconus ejus, quem similiter dicti, collocatis in eo Religiosis sub Regula et Or-
Fuerat is forte
Monachus nancisci cupereinus. Etenim iiiter pnmos S. Eneco- dine gloriosi Confessoris S. Benedicti ;
quos Reli-
neiu rccfnscns, mullis eiim laudat ; dumque alleijat ;
giosos accersiverat prasdictus Rex Sancius ex Clu-
S. Joannis Pinnatensis Marlyrologium, ubi legilur. niacensi in Francia monasterio : posuitque ibi pri-
Heneco Aragonensis et Monasterii Divi Joannnis mum Abbatcm gloriosum S. Eueconem, cujus sa-
B.iptist» Monachus, prohare vidctur, id quod ex an- crum corpus jacot in hoc inonasterio, intra propriam
;
p
tiquis de Vila ejusdem memonis non inteltigitur, ip- capellam. Transiit autem D. Sancius hac Comes e.v

sum, prius quain ad ereinum sccederet, indeque ad Ab- prajsenti vita. ad beatara gloriam, v die meusis
batiate muniis assumeretur, habitum religiosum sum- Fcbruarii, anno Domini uxxn.
psisse in isto monaslerio. Hoc confmnaturus in ejiis- 6 Concordat hic anniis cuni .Jnnalibus Sobrarbien-
demmet monaslerii liistoria Joannes Britius Martiiiez sibus apud Anibrosium Miirales
' ubi dtcitiir ; JEiVti .

atqae Abba-
pag. /iO'i, iidducit instrumenti cujusilain veteris, coram ULX obiit Conies Don Sancius, qui bonas leges con- tiss.r Tiyridix,
Enecoiie loci Priore facti transumptum hoc tenore. didit. Juxta aulein in secunita tirea, ad tatiis Lpistotx iji,^„„ cum
Ego ICneco Lopez, una cum uxore mea Omnica, {jiani tatus atlenim obtinent Heges) posita est Urraca parentiluis et
frutrcsepitttie:
votum vovemus Deo et S. Petro, ut iremus Ro- Coniitissa, mater Trigridix, inter fitias tertio genitx,
et Prior
niain :antequam illuc irenius
et veiiimus ante , defuncta xx Maji aniio siixv «f denique unigeniti ;
mouasltril
1'imialensis, [irfesentiam Domini Abbatis et Eneconis Prioris, ;
eorum filii Garziie, ipso sux dominationis inilio extin-
qiiem Magistniiii assiinipseramus iiobis ; et Senio- cti anno M.XXVHI : per cujus- mortcm Castellx posscs-
runi S. Joannis, qui tuncerant cum Abbate : et pla- sionem adiit liex Arragoiiiit: Saneiits, jure uxoris sux
cuit nobis, onines facultates nostras , praesente Doininx Mujoris, dictorum Comitum prtmogenitx. Ex
Encconc Priore, in tres partes dividi etc. Verum tiis inteHigilur Tigridia siib idem tempus obiis.ie : si~

neqiie nomen .llibatis Patenii, nequc anniis jErx quideni eliarla reformatiouis Onniensis apud Yeiiezium
tunc currenlis cxprimitiir, unde dijudtcari possil, an num. 45 in Appeiidice, ita signatur f facta cliarta
satlem tempus conveniat : et sotum inde infertur Ene- Privilegii ^ra .mlxxi, noto die Sabato, v Kalcndas
coilis nomen iis partibus satis cetebre fuisse. Qiwd au- Julii, id est aniw Chrisli Mxxix : quo tamen anno cur-
tem dicitur Martijrologium, quanlum ad atlegata cx eo rente titlera E Sabbiitum cadebat m iv Kalcnd. Julii

verba, polius diei debct Necrologium, Martyrotogio ad- ut videatur atiquid transcribetido erratum. Ptaceal in-
junclum ; ubi Eiieco iste Aragoncnsis, idem fortassis lerim ipsam cliartam, ad prxcedentium confinnationem
quisupra Prior, mortuiis indieatur; et forte alio longe et sequentium illiistrationein, qiialeuus historica esl, ex
die {nam hic dissimulatur) qiiain qito constat obitsse Yepezio accipere.
S. Eneconem Abbatem. 7 Sancius, gratia Dei Hispaniarum Rex, cum
omnibus
106 DE S. EiNECONE ABB. ONNIENSIS.
A omnibus Episcopis, Ducibiis, Comitiljus et Optima- ipso regulariter viverent, eum Pastorem animarura D
'
" '"'"^' '" f'''"^''"''''^ ^"0 inipeiio subditis degenti pra;fecimus ; et praidictum monaslerium, ut tirmi- st pcr hune
*'iMrf°m institncrit
comiiis gener '""^- Donino Pap* sancta? Rnman» Sedis et Apo- ter in stabilitiite regularis vitDe jiersisteret, rcgali-
monastcrium
nes sancius stolirre Eoclcsia! (Joimiies XIX hic erat) et totius bus donis alque firmissiniis privilegiis munivimus, Pinnatense,
nii lOJa
orbis Arcliiepiscopis, et omnibus ecclesiastici Or- quatenus hoc irritum facere nulli liceret ex nostris
aectaiat, .- . -
, /^. .

amis, cunctisquc populis Cliristianis, prospera vita3 successoribus.


prassentis, et gaudia sujiernje felicitatis. Dura nullo lOHocergo monasterio regulari dispositione
meo merito, sed solo gratuito douo et niisericordia decenter ornalo, omnes Episcopi et Principes to-
Dei, ad regni gubernncula perveni ; reginien et cu- tius rcgni communiter consilium inierunt, et ad dcinde ct On-
ram, solicituduieni et vigilantiaui, tain ecclesiasti- me venientes unanimiter pelierunt;
mo- ut, sicut
niense refar-
marll.
carunj reriim quurura seculariiim niilii esse com- naslerium S. Joaiinis de Penna dccoraveram mona-
missara intellexi ; d^* quibus omnibus Deu et im- stica religione sicetiam honorarem eadem regulari
;

gmmodo ex- n.ortali regi, aiquissimo jiidici, rationom me red- B. Bencdicti professione Onniense monasteriuni, a
puliis Sara-
diturum csse cogiiovi, pro beue dispositis |ira'mia religioso Sancio Comite in Iionore S. Salvatoris
tmls
recepturum. pro neglectis vero lucturinu. Et prop- constructum et amplissimis donationibus praediorum
,

terhoc ingenti timore pressus, anxietateque uiagna ac pretiosissimis suppellectilibus sanct» Dei eccle-
solicitatus, ad exorandani Domini iiiisericordiara siae congruentibus ditatum. Quam eorum petitio-
me omni anxietate converli, Pondus enini oneris nera jiistam esse
considerans, libenter accepi, et
mihi impositi vires meas, intpllectum, et sapicn- tota mentis intentioiie. Destinavi ergo viros nobi-
tiam exoedei-e vidi et idcirco iiuod milii deesse
: les, seniper lateri nieo adha'rentes, ad monaste-
sensi, boc a Deo forc irapetranduni duxi dignum, et rium Penna et Domiuum Paternura.
S. Joannis dc ;

in corde meo optimum judicavi. Et quoniam mo- quem Abliatem veneranda; Cungregationis pra;-
ibi
nente Apostolo in fide postulavi, et in oratione feceramus, ad nos vcnire, cuni aliquantis religiusis
mea non hfcsilavi. effectum meae just» petitionis, Frafribus, postulavi. Qui benigne obediens iiieis
B Domino concedente, accipere promcrui ; et dispo- justis pctitionibus, quod ab eo petebam sine aliqua
et dilatato
rfgno suo.
sitionera totius Kegni, preeeunte misericordia Dei diiatione impetravi dcpulsisque inulieribus, in
:

nobiliter ordinavi ; et, ut notum est universo orbi, Onuiensi monasterio sine aliqua reverentiahabitan-
magna parte oppressa Hispania et expugnata a tibus, consensu et voluntate atque pelitione om-
spurcisiima gente Agarenoruni, decentissime fines niuin patriie nostra; Episcoporum ac Clericoriim,
posito ibt
nostrarum provinciarum ampliavi. statuimus ibi Congregationem religiosorum Mo- Abliale Gar-
8 Tandem itaque respectu divinae miserationis, nachoruiu, quibus Abbatem Garsianura nomine, siaito.

omnibus occursibus inalis et cunctis adversitatibus secundum Rcgiilara S. Benedicti, coramuni etiaiu
remotis ; omniumque sacrilegurum hKreticorum, Fratrum acclaniatioue pra?posiiimiis Dominum ;

quondam religiositatem patrise pestifere opprimen- vero Paternum, Abbate loci diligenter instructo,
tium, versutiis canonicali disciplina resecatis ; in- et Congregatione honorifice ordinata, ad proprium
ciipicns ilisci-
pHiiitni »iO-
cidit me£D nienti sumnia Christiana; perfcctiunis, monasterium remisimus.
na\ticciin eo quaiii Duminus jiiveni, salvationem aniraoe sua) H Ut ergo inconvulsa et slabilis in pcrpetuum ipsumque
initticire,
qua;renti, demonstraiis ait Si vis pcrfectus csse ; remaneat Congregationis ordinatio, auclo- vwltis privi-
liujus
M»l. 19, 21 lcijtis orna-
vade, vende omnia qua; Iiabes, et da pauperibus, ritate et jussione Domini Pap», oniniumque in verit.
et veni sequere ine. Quam perfectiouem duni inipe- regno nostro degentium Episcoporum, muuivimus
rio, mihi a Deo oomraisso, deesse conipcri, vehe- eam Regali et Pontiflcali Privilegio : placuitque
menter dolui. Nam Ordo monasticus, onmium mihi omnibus. ut scriptis traderetur liujus Pri-
et
ecclesiasticoruin ardinuni perfectissimus, tiim tem- vilegii afBrmatio quatenus oninibus malignis. .\b-
;

poris omni nostra! patriic crat ignotus. Diiin ergo batem et Cougregationem hojus loci oiiprimere
assiduis precibus Dominuin exposrerem, ut milii conautibus, omnis auferretur occusio etc. Ilinc
diguaretur auxilium praliere ut id, quod mente ; sequitur tenor privilfgiorum ioeo concessorum ; ciii
rstmebain, possem ad effectuni perduccre et per- ;
primo loco subscribunl, Julianus Burgensis, Poutius
fcctione monastici Ordinis tenebras nostrs patrise Palentinx, et Joannes Alabensis licclesise Episco-
illuminare; tandem, inspirante Deo, a prudenti- pus cl Ego inquit Sanctius, Dei gratia
Hispaniarum
bus ac religiosis viris salubre reperi consilium Rex, corani omnibus Episcopis s(c. hoc Privilegium
;

quibus referentibus didici, quia perfectioneni hujus S. Salvatori et omnibus Monachis ibidem Deo
sanctae quain reijuirebam professionis, nemo ]ier- famulantibus, tradeiis cunfirmo, et manu propria
fcctius osteiidere poterat, quam Congregatio mo- hoc signum -(- pono, coram pra>sente Abbate Gar-
nastcrii Cluiiiacensis; qua; in eodem tempore, cla- si.ino fuctuni Domini Regis
; et Patris sui similiter
rius cetoris monasteriis S. Benedicti, iierlecta flore- confirmaulibus, Raniiniro, Garsea, Frcdinando ;
bat regulari religione, auxiliante Deo, et Abbate post qiios, Ego inquii. ancilla Christi, licet indigna
Odiloiie administrante. Regina, uomine Donina Major, factura Doniini
Ke-
Ctunioeum
9 Igitur super hor; negotio accepi ab ornnibus gis ao filiorum meorum coram omnibus conflrmo ;
miicrit qiit
!• piscupis nostris et Optimatibus consilium siibscribentibus ex online testibus seplemilecim, et
; et con-
eam miliscat uiium e\ patriotis nostris, virum fquantum liomi- cludente Garsea Scriba.
Patermm: ^,,1,^5 possibile est ad cognosceudumi rcligiosum 12 Atqiie hic de Onniensis monaslerii initiis prx~ Garslano siic-
et timoratum, vocilatum Paternuni, riim devoto
fandi /inis esto, occasiolie S. Eneconis ; quem noniis eessit 5. Ene-
comitatu religiosorum sociorum, misimus ad pra;di- Dominicns Abbas. nb nn.
ttb illo inSermone de quo mox, co
ctum Cluniacense coeiiobium, ut in ipso perfectio- transivisse de hoc seculo ait 1038 ad 1057,
temporc Ferdinandi, in
nem monasticae vitae cognosceret ac disceret ; qua Castelke Regione et Gallecia regnantis, anno
regni
siiflicienter irabutus, ad patriain nostrara rediret, ejus xxiii, id rst (siquiJem a patris Sancii morle
et sitienti patria; nostra; potum monaslicse profes-
m-
meres) atino Cliristi },iL\n, ex quo regimen
pastorale
sionis piopinaret. Qiiod, donante gratia Dei, ut or-
susceperat, denarii geminati et amplius spatio
dinavimus, factuin est. Nara isdem vir, doctrina consummato ;
11/ oporteat eum cmpisse circa /irimos
disciplinae regularis cum suis sodalibus perfecte menses anni Mxxxvil. Yepeiius tamen ^bbatem con-
instructus, prospere ad nos reversus est. Quem stitutum ait yEra saxxvi, qui foret amius sequens.
primo ductorem vit» in monasterio S.
iiionasticae Tum porro et ceteros Abbates loci enumeral usquc ad
Joannis de Penua constituimus et,
ut Fratres sub ; amum mdcxiu ; cum antea pag. 331 texuissel Catalo-

(jum
DIE PRIMA JUNII. 107
gum moiiasteriorum lxxiii, olim a monasterio Ori- tur : alebat scilicet. pauperes, legrotantibus aderat D
7iien!iidi'pe>identnim. Quibus ommbus omissis, rtdeo ad quEB s.ua erant ol)Iitus, allenis profectihus invigila- *i'cTi'nF. i>. p.

S. Enoconem, cujus corpiis dc tcrva elevasse dicitur bat ; iniraculis e aiieo quotidie clarus, ut Dominus '

ejus corpus Oetavus monasterii Abbas Joanncs, habilo etiom Ser- servi sui sanctitatis faraam latissime diflunderet.
an. 1508 fnone,quem ex parte reprxsentat Tamnyiis. Cum au- Nam et nobiles quidam, sed pessimis moribus prje-
iransltttum.
tem anno mixv.\-\n fidcrnm corpnsreteijeretur, iriver.ium diti, cuni Dei viruni crebris injuriis divexarent.
est supra coipiis memhriina,(jU3'- dicebut ; ipsum Irang- mutuis se vulneribus confecerunt, cum amicissimi
Uitum ad altarc, lu ijuo lunc rcpcriebatur, cx cluuslro ; inter se semper extitissent. Sed ot rusticus quidara,
primx scilicel sepuUnrae loco ; et. quod tloruit mira qui in ccenobii agro colendo suam operam Dei viro
sanctitate et miraculis, et ideo auctoritate Apostit- negarat, hortum suum reliquis virentibus andum
lica relatus est !in numerum Sanctoruni. Rexit conspexit; quou.-que viri Dei jussu, aquabenedicta
Monasterinm Joannes Abbas, sccundum Ycpezii
islud sparsus liortus, nativura
virorem ariditatem
in
Calaloijum, ab (fnno Mcvii ad MCXi el huic successit ; commutaret. Impetravit praeterea suis precibus a
Duminicus usque ad annum mcxv; quem Yepeztus Domino largissimum imbrera, cum tota illa regio
duit Latino sermone scripsisse Fitam et laudes S. eestu et sterilitate nimia pene interiret.
Euecunis. JJametus non fuit hoc ausun acfmire : sed 4 His igitur plnribusque aliis miris indies clarior
ignotum sibi Auctoirm esse confessus, tpsuin Latine factus Enueru. apud Sutum luncum f extra cceno-
primum, deiu /Jispauice dcdil post cap. 2 iib. 2. qui bium, legrotare graviter coqiit. Qui dum ad coeno- scQer Ingetii
nobis in VUa prolixiori inchoabit Caput 4, ubi [use bium dcportatur. sunt
occurrere eximia pTJ:tuceT\ttbus
visi illi

agemus de sacri corpuris tramlatione et miraculis. pulchntudine pueri, accensas lucernas deferentcs ^""'omre- ;

'
Itaque hic (i?iio qux alibi inve
Prsefutiunem cum hac, quorum laborem itineris miseratus vir Dei (credide-
nitur, oratione propna : Excita Domine in ecclesia rat enim illos pueros esse, cum revera Angeli
tua Spiritum, cui B. Hneco Abbas servivit ut ;
fuissent) ad circumstantes conversus hortabatur, ut t,^

eodem nos replente, studeamus aniare quod ama- pueros, labore itineris fessos. foverent
ciim nil moritur
;

vit, et opere exercere quod docuit. tale cernerent qui eum comitabantur. Ingravescente anno 1057.
deniqiiemurbo evulavit in ccelum Kalendis Jiinii,
anno Domini millesimo quini[iiagesimo septimo g
VITA BREMOR cujiis meritis post obitum, ad ilHus sepulcrum,
; g

Ex MS. Moiiasterii Pinnatensis, multa et stupenda miracula Dominus quotidie ope-


ratur.
Inventa Romw inler MSS. Card. S. Severinw, ANNOTATA D. P.
el coilata cuiyi vetustis Breviariis.
a Brcv. Burgense addit, ditiuuis fines latissime

I^anctius Rex, cum Mahometano-


Cantaliroruni prtiducendo, ad Pyrenceos usque saltus.

rura Hispanias uccupantium vires muUis prceliis b Idem, foininis parura pudicis ; occasioncm scili-

Sanciim Ittr perdomuisset a; ad ea. quae Christian;e pietatis cet suggerente periculoso Clericorum sen Monachnrum
insldutum coutubcrnio, qui istic sacra minislrabant sub Abliolissse
sunt, post bella conversus, in hoc totns erat, ut
Claniaci I'a-
monasticus Urdu, (cujus ea tempestate vix tenue obcdientia.
terninn,
ve:^tigium apud Cantabrns extabat) suo regno illu- c Ica etiam Breviaria. Quidam regimen ejus dcfimt

strando induceretur. Cluniacuni itaque. Galliie ab jEra llii.j ad 1162 id est ab anno Chnsti lil7
clarissiniuni Monachorum coenobium, cujus sancti- ad 1128. Jst Vepez tom. h pag. 326 promoiuni vult
tati^ tulgor sub Odiloue Abbafe latissime tunc ad Episcopalum Arogonensem : addiique temporibus
splendcl)at, Patcrnum viruni religiosum misit : ut iis so/itos etiam Episcopos a Provinciis nominari, si-
praficit toco
S. Jounnis dcl- sanctioris vitse normara inde repurtans in Hispa- cuti in Charla Sinicii Regis notatur Episcopus Ala-
la Venna,
niam transrerret. Unde reversus Pateruus primum bensis. Quia autem in Concilio quodamanni llG^c/c-
caMVtbio Divi Joannis, Pennie nomine, insignito, cretuin fuerat a Pancmiro Rcge, juxta ordiaationem
praitjcitur. Sancit Pairis in prion Concitio (cui cum adis (luatuor

2 Tandern Episcopnrum, et Regis Procerumque Garsias Najarensis Episcopus interfuisse dicitur) ut

consensu Onnia; ccenobium viris religione insigni- Episcopi Aragonenses ex Mouachis coenobii S.
p
c bus, qui sub Paterno educti erant. incolendum tra- Joanuis Pinnatensis habeantur et eligantur conse' ;

(/ Onnix Gar- ditur, (pulsis cx eo Monialibus />, quarum vita quens esse vull Yepez-, ut indidem Monnchiis Garsias
.vam,
parum monasticae regulie respondebat.) Onuiae nara- fuerit; et exinde forle dumtaxat sumpsit ejusdem Epi-
h
scopatum Aragonensem. Verum, sicut cx instrumento
que coanobium Sanctius Cornes, hujus sanctii Kegis
reformationis preenotnto, satis clare habetur Garsias
socer, a fundamentis condiderat. Primus igitur
Onnia; Abbas Garsias constitutus, omni Sanctitate Monuchatus ; sic ex eo quad in Append. tomo 3 pag.
profcrt instnimenlo, non satis constat de veritate
ccenubiura illud inoderabatur. At vero cum exces- 1 1

Sanctius Rex oiuni Sgiiodi utriusque quippe ciii subnotalur Ddta sen-
sisset e vivis c Garsias, sulici- ;

quod tam mira tentia vii Kal. Julii -Era mlxii quod ut excuset
ut ccenchio
:
tudine satagebat, dile-

ctiuue prosequebatur, dignum Abbatem imponeret. Yepcz, annos Christi uoturi vult prxter usum Hispa-

Erat eu tempore apud Arayouenses vir Dei Enneco, norum eo quorum y£ra communcm prxcur-
tenipore,

opinione sauclilatis pra;clarus, qui in montium so- rebat annis 38. Quod si tamcn aliunde probctur Gar-
sub Monachi sias Najarensis vel Aragonensis Epi^copus, eum
liludine vitam rigidissimfe asperitatis
dcin S. Eric- distinguere ab Abbatc.
habitu multis annis agebat ri quem cum Sa^nctius
:
malim
conem:
d Re\ Onniensi coenobio praesse cuperet, pluribus d Brev. Cirsaraugusiunum addit, cujus celebris
illum nuntiis, ut ad se veniret, solicitabat quibus :
fama longe lateque, frequcutibusque miraculis reso-
cum nihil proficerat. Rex ipse ad Dei virum nabat.
Idem pro fniraculis lectorem rcmiitit ad gestorum
accessit, aquo vix multis precibus obtinuit ut On- e

nise Pra^sulem ageret. Nec eo contentus pius Rex, ejus voluraina; qux dcsidcramus nancisci.

Soldueguin nuncupant Yepei- et Tamayus : prior


plurimis donis ac muneribus et privilegiis donatum f

ccenobium, multo iilustrius quam antea fucrat red- ettam, duabus leucis a monasterto abesse ait CirsaraU"

didit.
gustanum Brev. etiam Sotura-Iongum nominat. Bur-
gcnse otnisso nomine, vicum quemdam.
3 Enneco ergo, statim ut Monacliorum regimi-
g Idern Burgense annum eum
g>H mlracutis tacet. sed exprimit
ctaret. nis habenassuscepit, veri Pastoris officio fungeba-
Czsaraugustanum.
;

108 VITA S. ENECONIS AB. ONNIEN.


CH-saraiigusianum. Yepcz totn. C pao. 272 n-ftvt com- sine reverentia habitabant, expellons, congregatio-
pcndiuvi vitx, Onnia sibi suOnusmm vulgari lingua, nem religiosorum Monachi^rum, per supradictum
alqHC adeo recenlLssimie compositionis ; ubi dicitur Paternum Abbatem. introduxit quibus .\bbatem ;

obiisse. Sanclits^au. 107i,c( Itinc moinilt inhxrerc; fa~ Garsiam uomiue. secuudum Regulam S. Benedicti
letur lameii ipsemti sallem uttuiim itniim del?-alii de- praposuit tunc vero Paternum Abbatem, Pastore
;

bcre numero, tom. \y patj. 4Cb V- Instritmentum pro- loci diJigenter instructo, et Cnngregatione Imuori-
ducen.\ Peyis Sanrii, ejns qni ad Zamoiram periit, et fice ordinala.ad proprium reinisit monasterium.
regnare cKpilan. 1057, dainm in farorcm Ovidii Ab- 3E[at eo tempore in.-Vragonensiprovincia quidam •i Eneco
baiis Onniemis jcra luiJIeyima ceute^iina octava, id vir Sanctus, Eneco nomine, qui ab ip.«is snre a^tatis BilbilHanus,
est. 1070. Quem (futdem Ovidiuiu/wj/. 338 ^. vijisse principiis, omnipotenti Deo deservire dispcthens,
ait usque ad on. I08I) ; et eumdem dicil etiam Olie- ejus gratia prtEeunte, in omnibus bonis exercitiis
cuiu nuneupari a ijnilusdam. Similiter autetn totn. 6 vitem agebat. Hic autem, sicut ex antiquitatis me-
pay. 273 i!'. e.v Chnrtis Onnietxsibus probari ait, S. moria retinetur, a seculi tumultu segregatus, soli-
Enuecuiiem elinm nominari Obecum. Sed ex dictis tudines moutiumpetiit ubi. juxtadesideriura suum,
;

mihi verosimiliuh
(it, donec alittd probetnr, Obecuin plenius Deo posset vacare. Fuit ergo sanctus vir
seu Olnzouem, ab ulroijne diversum, medium coUocan- [ut constans tradilio est) ex urbe oriundus Bilbili-
dum tnler Enneci-^^m c/Ovidium. tana, qmv hudie Calatayud c croditur in Celtiberia,
ex Muzaralibus parentibus progenitus quos et alios :

Christianos, etsi oppressosservitute retineret Sara-


ACTA PROLIXIORA cenorum jugum attameuad fidemCathoIicam dese-
;

rendani nulla oompellebat vii)lentia. Ex hiscequippe


Ex Tamayo, Ycppzlo, et Durnelo.
parentibus, in cnminune bonura.inter rudera secta-

CAPUT l.
rioruiu, vehit rn,'-a inter spinas, natus est Eneco ;

cujiis primirvus infantiae et pueritias progressus


S. Eneconis pia iniiia et amchoresis. obiiteravit penitiis atit temporum lapsus, aut scri-
ptorum incuria. Gredibile est, illum Deum, queinin
l gitur postquam nobilissiiuu.^ Sanctius Comes mi- exemphir Monastica; perfeotinnis elegerat, a pri-
mis, ut aiunt, unguiculis, aequalibus dotibus imple-
gravit a seculo, et Girsias filius ejus apud Legio-
nem proditione n interfectus est. Hex Sanctius visse, e( maximis charismatibus expolivisse, ut tem-
a
Minor, prEedicfi Comitis gener, Aragoneusium sci- porc raessi.»^ pingne fertili copia semen iu Ecclesife
Saneio Ca-
steltse Comlte licet et Cantubriensiuin Rex eorum successit impe- abacis splendidioribus appareret.
ac filio mor- rio : Redomptoris nostri opitulante clementia,
qui, 4 Transacta siquidem priuue aetatis aurora, cnm vUgionem in*
tuis,
magna es parte eje» ta et expugnata spurcisMma primum pcrfecfa; animo hix
discretiunis coepisset rcih citpit ;

Agarenuiuni genfe, fines regni decentissime am- oriri, qualem ad virtutis portum semifam eligerct

pliavit.Ab ip:*is nanique Pyrenseis usque ad oppi- cogitabat. Et licet Religionis ancboram continuis
dum Nagera, quidquid infra contiuetur a pote-
b ct repetitis amplexibus arripere destinaret; ast na-
state paganoruin eripiens, iter S. Jacobi, quod turse imbecillitas et antiqui serpentis virus fere
barbarorum tiraore pra;rupto calle peregrini decli- omnia adolescentis conamina deturbabat quousque ;

succedit Rex nabant, absquc impedimento, recto tramite direxit. Numinis aura iferum spiritum vivificans, velocius
Sancius; Accensiis itaqiio zelo ejusdem Redemptoris, cujus ad iterdeper(htura tradncebat. His auxiliis ad vitam
(qte .•ropius de ininiicis victor extiterat, statuit re- redux tlro, sa^pe snepius iutra se cogitabundus au-
gnum suuin a sordibus et profanatiouibus dictaj diebat : Nonne vides, infirme pugil, quas ubique
^'utis peuitus et ecclesias atque mona-
emuudare, diabolus extendit insidias '? quos struit laqueos, ut
fcieri;^ jam diruta fuerant renovare. Chri-
quae olim quotidie hominum animas decipiat ? Ilic blasphe-
stique servorum giegem et B, Benedicti Regulam miis inno.Iatos inspectabis ; illic perjuriis deditos
per monasteria ordinare. At vero divina gratia cou- intueberis ad turpitudinem proprio exem-
; alii te
ccdente, omnibus occur^^ibus malis remotis, om- ploperducent; ahi te avai'iti;e nexibus implicabunt.
uiumque b£ereticurum quondamreligionis puritatem Iste te seducct ad vindictam ille te prrecipitem ;

totensquc pestifere inquinantium versutiis canonicali discipliua verbis fallacibus propulsabit. Quo ergo te vertes?
mona^liria resectis, ineidit in ejus nieutem summa Christianae Quid nisi malorum in seculo pebgum conspictabis? nd Pijrenxos
rataurare
religionis perfectio. Jam Ordo roonasticus, lucidis- quid nisi undautiumpeccaminum volumiua per.scru- nemita fiitU'
rus aliit:
simus ecflesiasticce bierarchia: ^pleudor. orani no- taberis? Quid aviculam a laqueis liberat, uisi ejus
slrae patriai, tunc leiuporuni fere ignolus erat. penna;? Ergo quasi columba caudida alas tuas ex-
2 Audiens igitur laudubilem famam Cluniacensis tende. in desertum evola, et cape teguraen in fo-
uionasterii, quod eodem tcmpore regularis ordinis raminibus petree. Sic, per varios tentationura an-
Pattrnum
Ciuniacum
perfeclione pollebat : cupiens velut apis prudentis- fractus, cor Eneconis diu videbatur procellis obrui
mitat. sima fnictus bonos facere, quemdam religiosura donec Deo favenle, sedatas maris undas respexit
virum, Paternum nomine, qui ex longo jam tempo- obtutus, et salutis lucifer cffipit in naufrugantis
re, a seculo cum sociis suis remotus sedebat, ad visceribus exoriri quo ad superiora
; claritatis spe-
Yenerabilem Odilouem Clnniaceusem Abbatem cuin cimina perductus, patriam. pareiites et omnia de-
convenienti sibi apparatu direxit. Quem Venerabi- serens, Dei protectione vallatus, ad Pyrenau juga,
lis Pater Odilo Abbas, iii umorem gloriosi Sanctii velut altcr Loth e patriis fiaminis dilfugiens, soli-
Regis Ili^paniarum, hunurifice recepit, et eum apud tarinni ut duceret vitam strenuus eremita coa-
se non parvo tempore retinuit. Qui po<.tquam do- scendit.
ctrina disciplina) regularis cum suis sodalibus plcnius 5 Tiinc femporis per Hispani^ circulos, coeno-
est instructus, ad patriam cum inagud gaudio est bium pradibatum S. Joannis de Penna, virtutibus, cvlcbre. tiinc
reversus. Quem statim SanctiusRexprimuiu Doctu- recollectione, et sanctitatis
fama florebat; de qui- mnnastitriumi
rem uionattica; vitae lu monasterio S. Juanuis Ba- bus instructus Eneco, gressns illuc dirigere propo- Pinnfitense
iiigredttur:
ptista; de Penna constituit. Deinde, petitione atque suit. utsub S. Benedicfi Regula. qua» totius orbis
coiisensu Epitccporum et Principum Rcgni, lioc ambitum rairifica?, sanctitudinis synd.olo coUustra-
Onnlfusc
idem agere disposuit in Onnieu^i Ccenobio, quod bat, subque tantoruin virorum disciplina et consor-
canobtum
monachis religiobus iSanctius Comes, socer ejus, a fuuda- tio, quorum opinio universos terrje terminos
adira-
donai : n.eiuo con&truxtrut. Femiuas denique, quffi ibidera plebat, agonista militaret strenuus. Iliec sane ad

acturu
BIE PRIMA JUNir,
109
actum perducens spiraniina, ad monasterii ostium nulis, evulgahant. Alii intra illius montis
cavcrnas D
acoessit adolcscens : qui Mon:i(his intentionem et doraicilia struentes, ibidem vitam
anachoreticara r.\ TAMATI».
singula propositioniset itineris acciiientia propalans, eligebiint ubi ab
; Enecone exem- instructi, et ejus
cucullam liuniilitcr poposcit. Sanctletcnim viri om- plo attracti, perfectissimum iu posterum
agonem
nia ajuvene relata luniinantes, ipsiusquc liumilem eremiticis congressibus explevere
f. Quo non solum
efflajritationem contuentcs, et intra se repulantes, fama oparum sancti viri intra parietes circumscri-
quod istius viri receptio in Dei himorcm rnaxinium bebatur privatos. sed etiam ad (ipulentiores urbium
Ordinisque glorificationem esset futura; unanimiter diimos Regumque aulas pertiiigeljat mirabilis et
in eorum consortium, opitulante Dornino, coopta- sonora.
runt. Ergo Christo nomine dato, exutis secularilms
ANNOTATA. D. P.
indumentis, insiuudque omnibus muudi fomitibus,
uovus miles monachali prajcinctus lorica, proposuit a Sirlux iil credilitr fnisfe Veremundi Leiiwnensis
oninia iuimici irritamenta calcare. Sic iu arenam qiu seciindum Cnslellnni fiUam Tarnsiam ii.xorem ha,-
tiru desceiiileiis, diuhdi insidiasita faoillimepropul- belinl, .^pernnti sibi Cnstfllnm vimlicnre : ejns hocEpi-
sabat, ut licct ille tamquam leo rugicns saepius cir- laphium lctjitur in ecclesin S. Joannis Lei/ionensis, H.
cuiret novitium, cogitans illius pia conaraina, per- li. Dominus Garsia.qui venitin Legionem. ut acci-
turbare; attamen Dei pr^sidio , et monachi peret rcgnum, et interfectus est a filiis Vel;e Comi-
strenuitate tnties victus recessit, quoties cuiii pugile tis : sed cnrpus Oilninm exinile translatum putat Ye-

arma fuit ausus diatiolica temeritate conferre. fe%,isltt referens Tom. 5 pag. 325.
6 In hisce et similibus cougressibus Eueco tiro- b f^ulgo Najara in Caslella inter Iberum flumen rt

1'iofessionem
cinii tcmpns consuuipsit ; quo expleto, secundum oppidwM S. Dominici Ue Calceala, olim Epi>copnlis ci-
tmiim. Regulam S. P. Denedicti, adstantibus et proban- vitas.

tibiis illius domus Abbate et ccenobitis, vo-


Regise c Calatayud, civitas Arvagonia, a Cxsaranguslain
lunlarie votum emisit. Quo nexu denuo laetus, si oecasum leucis circiter 20 distans, Castellx veteris
priiiio se pinebuit nomine et re verum religionis /inibus propior Dametus, parentes cre-
: ibi. inqiiit

stctatorem postmodum ita vita et moribus regulie


;
duntur babitasse, ubi nunc est monasteriura S. Be-
leges servavit, ut voti dulci vinculo adstrictus, oiu- nedicti, juxta portam C:Esaraugustanam talis au~ :

iiiavirtutum semina iu cordis intimo, ad sui Patris lem crediililtttis fundnmenta citat Codices MSS. olim
imitationem, religiosa speculatione planlaret. Ab- viws, nunc deperditos; et quod Piinceps Berengnrius,
binc iii choro divinas laudes persolvebat qtiotidie, Pclrouillx Aragonbrum lieginse marilus, an. U48
poenitentiis carnem domabat. eamque sjuritui sub- donareril Qnniensi mona.itei-io prs-dietam S. Benedicti
jiciebat; et demum leciione sacra mentem feliciter ecctesiam, silam tn vico Mosarabnm ; ulique quia ibi

illustrahat. Semper fuit senioribus obediens, apqua- credebalur uulus S. Eneco.


libus humilis, inferioribus allabilis et mansuetus, d //a>c (/(• Snncti monachalu prius suscepto eatenus
ita ut oranes et singuli iu eo siieciosum invenirent verosimtlia lanlum sunt, quatenus in Br^viariis dicitur
perlectionis et religionis exeuiplar. d Sanctus, sub Monachi habitu in eremo vixisse ; adeo-
7 Post hsec, cum plurimum temporis. in hiijus que vetustiori teste egent. Neque dixeris non convenisse
vitffi sociabilis etactivae rainisterio, salubriter ex- nt Monacltis prjefireretur, qui ipsemet numquam in
egisset ; solitariam et contemplativam profundo monaslerio vixeral, esto habttum forsan ab altqito Ab-

viscerum ardore periiptabat, qua; suae peregrinatio- bate snscepernt, uli S. Torellits 16 Martii : idem enim
nis cursum compleret. Hujus perfectionis stimulos et S. Benediclo evcnisse in ejtts vita tegitur.

proprio reseravit Abbati qui Eneconis spiritum ex- :


e Danietus tribtts Bilbili leitcis ponil primnm Sancti
aminans, variisque religiosis macliinationibus ejus eremiiorium, nomint Thobet, qnod vuit derivari a
Anaehoretam mentem exercens, cognito divini Numinis consilio, Grxco GcoToxo; Deipara.
asll,
ettrutmato perlecti hominis conamine, illi faculta- f Hxc qttoque, ut ct alia plnra ex Dameto, rlteto-

tem nou sine lacrymis impertivit. Qua obteuta, rica facullate uso, accrpta vidrntur, non ex b^ierv

vale dicto Fruti-ibus. .Vnaehorela inclitiisin Arago-


uia; montcs secedens, oratorium e aidificans, et tu-
CAPUT II.
gurium etfodiens, priniajvos illos solitariai perfe-
tionis ^gypti, Thebaidos, Nitria), et Syriae autesi- Abbas factus Eneco, virtudbus et mlra-
gnanos fuit ad amussim, quantum Deus permiserat, culis claret.
imilatus. Abhiuc sc.iens abstinenliam esse primum
Ereinitffi graduiu, bic cupediarumsarcinam contem- Cuium enim apiid Montana AragoiiiaB hsec abEneco- Garsla Ab.
psit, ut nequaquam, nisi panem cum sale mixtum, ne agerentiir ; evenit, quod Garsias, prinius Abbas
onnietul
aut campi gr:imina couiedisse probatum sit. Cetera Onniensis, B. Odilonis discipulus.et Paterni socius mortufi
eiiuideiujejuniurum, luurtiticationum, pucnitudiuum, (qui Regis Sanctii jussu iUud cojnobium, ad formam.
et hiindliationum opera communia felici semper Cluniaceusis. regendum susceperat, ubi monasticam
implcvit .spiritu ; et licet eremi duritios et laborum ReguIamdiucoUap^am erexerat) e vivis sublatusest,
rigur prorsus sanctiviri cousumere vires videren- Quod Rex :egre ferens, totis viribus constituit prae-
tur ; tameu ejus spiritus divinis sic fuit inspiratio- fatu monasterio talem virnm prteficere, quaiem illa
nibus, oratione interveniente, confotus, utquidqiiid novellaplantatio, quas Gursiae directione concreve-
asperitas destruere conaretur, Dei pietas solidaret. rat, exposcebat. Ad id pectore volvens qualera in
8 Non crgo potuit lux ista diu sub modio spelaji Abbatem eligeret, Deo inspirante. iu ejus regiam
cbscurari, quin potius passim ejusvirtutum lumen, nientem S. Enecoiiis deveuit opinio, quara variis
jiei' vicinos territorii vicos rernlgens. universam monitionil)Us esperimentisque pnecognitam satis
fere regioneiu illustravit. Exhinc oppidaui in ere- babebat. Ex quo sibi persuadens, nullum inveniri
plurimls ejus
secutis vesli-
mum accurreiites, illud sauctitudinis prodigiuiu de- posse in regnis suis virum, qui Abbatis defuncti
a RtQf dtsi-
mirantes attoniti, ad cjus pedes provoluti, ut eo- locum implcret, nostro Wouacho sanctiorem; quan-
tfia. gnatur Eneco^
rum roisereretur, gravi submissione petebant. Illos tocius iiobilibus oratoribus electis, lilos ad Enecn-
Anachoreta beatus benigiie suscipieus; in fidei iiem exlega^it. quatenus sanctum Anaclioretara ad
regulis instructus, et salutaribus monitis imbutos illud ministerii opus attraherent ; ipsique con-
dimittebat; qui in propria repedantes contriti et scripsit, ut voluntarie sub sua protectione et dire-
alacres, viri Dci virtutem, laxatis linguiu membra- ctiune monastcrium ucciperet Onniense ; pr;«ierens
Junii T. I 15 proprii:i
110 VITA S. ENECO.NIS XB. ONNIEN.
A iiropriis coDimoiiitatibus el consoliitioniljus conimune titur onus, nonne polens est ilare vires, ut porferas ?
KX TV11AV0, bonuni ct omnium necessitudinem : constito. quod Qui in inanu servi fidelis chivum ponit, nonne
Dei munificentia ail boc illuni I'it virtutil)us im- pientiam, coii.stantiam, et spiritiiiii niinistrabit. ut

buenit, ut corda illuniin.irct alinrum, et viscera illuin regatct moderetur streniie? Ergo de istis du-
proximorum divini anioris flauirais incenderet. hitare, remissionis est, tiiuiditatis est, et Spiritui
10 Ohstuiuiit Eueco orationi Nobilium; et Regis saiicto resistere est ; quod in tanto viro, nec suspi- molus cedil cl

litteras deunratus. postquam iilos caritative susce- cari, nec credere Regia nostra valel aui^toritas cui niAbb. :

}»i modesle pisset, et Frincipis scripta velucitcr ruminasset, hu- ohedire, Aiiosiuli praaceptuin est. Omiiia hac Regis
nimrns
ejiis
niili et murraurc respimdit Quod in me
silentioso ; verba, scrvus Dci auscultavit corde subniisso : et
responctct:
Rc.\ pnidentiai specimen invenit et discretiouis, ut, poslqiiam utriinque fortiter et clainose disceptatum
ad istam .\bbatiatus sarcinam perferendatn, cogere est; tandem B. Eueco Principis cessit voluntati,
imbecillem destinaret homum-ulum? Quo pacto, si statuens huinili potius ohedire fide. quara proterva
mcani non est e.xpertus fragilitatem, contendit me resisteretimiditate. Ergo coguita perSanctiumsan-
Praelatum eligere; hominem, paticntia vacuum, ut cti AnachoretiE acceptatione, Iwtabunrlus illum se-
deOiiium imperfectiones sufleram ? spintu alienum, cum traxit et in Ouniense introilucens inon.isleriuin,
;

utdeviantium torpores accendain? scientia nudum, reginien illius tradidit et cominendavit. Cui cceno-
ut errautium ignorantias edoceam? Hei nnhi si ! hio noii tantum de celnbri Ahhate dignatus est pro-
pro alioruni salute corruo, si pro alterius hono de videre, sed etiaiu illud c.ipia munerum ditavit, in-

proprio deficio, si propter puhlicam utilitatem ab ter quie, insiguia peripetasinata, aurea vasa, et

ipsis meis ratioiiibus aberro. Ergo tutius e>t inter guttnrnia argentea, numificentiam Regiam et Cliri-

silentiuni et securitatem memelipsuin custodire et stianani pietatein significantia.


tueri, quara inter aiiena pericula pcriclitari. Melius 12 Nun ergo Dei servus istuin quieritabat hono.
su2ris tn reijt-
est eniin Christo parere, quam Ref,M : cui ista di- rem, ipsa eum dignitas perquisivit : nam ur ex pr*
mtitc
cite, ne quem perfectum coiicepit Prsesulem, inihe- libatis apparet, istiusfavoris peiisum.nonexhumuno E
cilluin posdnoduin agnoscat peccatoreui. Eremitae processit conaniine, sed ex Numinis descendit af-
profundam Oratnres demirantes modestiam, accepta flatu. Abhino Deus, qui istam Ecclesise militantis
a Dei viro hcnedictione abiere: etSanctio, quajcuin- fahricain suo iiutu disponit, eo ipso quod Eneco-
que inspexerant et audierant, adinirabili c nnpendio nem ad alioruiu regimen attrahere decrevit, i*a-
retulere. Ast Rei (cujus cor in manu Dei e,>t) uon treraqueaoMagistrum suorum eiegitservoruu', iilioo
ex illa eventus ambagine cedens, quin poiius resi- ipsum taiitis charismatibus oriiavit, quanta ad opus
steutia beati viri anuuum erigens; alios reiigiosos ministcrii peragendum prospexerat expedire ita ;

"viros eiuisit, qiii B. Enecoiiis obstacula diluereut : ut nec Monaehi alienuin quaererent Pastorem, nec
et ad inipleineiitum elcctionis, exem])lis propositis, Abbas exlra metani gregis aliud investigaret impe-
cohortareiitur. .-\st iUe omiiia pustponens, in suo rium. Quale sit discrimen inter electiouem divino
seniper proposito renianebat. placito factain, et ambitionis dispendio consecutain,
11 Istius vero reluctationis coiistantia Regi pro- in hoc dignoscitur. Nam illani subsequitur auctori
vido calcar erat, ut sicut in viro Dei tugurii aflectio tas, pnidentia, directio, concordia, et cetera quie
sed ipsi'ismet vircs contra ejiis augebat instaiitias ; ita Principis Deus ministrat tiinentibus se; istara coraitatur su-
prudciiti atlo-
prudentia, oninibiis nervis, sancti Monachi iiuiuiles perbia, avaritia, injustitia, carnificina, et aiia plu-
giiio
reiiixiis ad suuin piaeitum traducere properaret. rima, qua> ipse electus iiitra se gener.at maia, aut
Quod ut eflicacius consequeretur, ipse Sanctius per- ad populi exterminium, aut ad sui celerem riiinam.
sonaliter in eremitoiii Eneconis eonscendens spe- HiEC etiain difierentia magistr;Uus, qui cx jiiiiicio,
ct prudcns
Iscum, ah eo benediciionem expostulaiis, ita prose- vei qui ex gratia venit : ille ut nieritis datus, spem
quitur. Deivoluntas.a quo, Pater, estmea, in ajter- sui debet aequare; iste, ut per muuera quicsitus, a
num fuit et est, consfituere iu ccenobio Onnieiisi pericuio expecliitiunis alienus est. Omuia haic in
talem Abbatem, qiiod ejus prudentia et vinutihus, nostro eognoscinius Enecoue : qui tamquara a Deo
uon solum religionis fervor conservetur in illo, sed per merita suhiiniatus, iiintam, ut Dei ministrum
etiam niagis ac magis perfectio monastica adaugea- [decet], adhihuit curani eirca sui conteniptum et
tur. HoCjperfici qiio jure poterit, nisi electo laii gloriam, quod
officii nihil in eo tam antiqniiis Fra-
viro, qui hisce dotihus urnatus, etantiquam foveat trum observaret speculatio, quani unicain lilain rcsi-
disciplinam, et suo exeinplo in posterum religiunis gnatioiiem ad Nuininis placitum, et profundaiu dis-
apices extendat ? Regui ccenohia surn scrut,atus, et positionem, qiia ad recipienda divina et nielestia
licct piurimos religione conspicuos , sanctitudine beneflcia Iiuuiiliter capax efficeretur. Tiiin veru iicot
claros, observantia famosos, et prudentia celebres pristini iilius inores accurata essent castigatiune
adinveiierimDeus, cujus inserutahiiia sunt judicia,
; compositi ; tamen non ignorans aliani esse privati
meum direxit animuin, ut iieiiiinem nisi te, in hoc hominis rationcm, aliam priesuiatumgerentis condi-
muneris peiisum Mihlimare curarem forte quia ; tionem; vitim omnesque niores pro officii dignitate
nullus Dei vuluntatem meanique inlentionem aptior transforraaiidos decrevit, pracipue ilios quos ad
teinter totmiIIia'esset inipleturus. Hoeergocogiiito, muneris exereitiuni cunveiiire putavit.
ut quid pertinaci huinilitate Dei et ineo plaeito 13 Ergo in eo priniiim obtinuit loeuin Caritas.
resistere conarisf Si quod a Deoaccepisti, nun tibi qua sic Fratres prufundo dilexit amore, cuju.slihet
accepisti; ut quid siue fructu de accepto rationem bonum desiderans, ut unusquisque pars ejus visce-
dabis? Agricoia sane illecoelestis, qui nec injustusest ruin Hac enim dilectionis exuherantia,
videretur.
ciimiiis
nec avarus, licet de sleriii et ineullo campo usuras ignorantes docebat piacidus, afliictos solabatur mi- carllalc
noii exigat, attaiuen severus est in expetendo deci- sericors, debiles sublevabat pacificus, infirinos
re-
mas fructuum, quos incordihus seminavit justorum, creaiiatpius. devios reducebat providus. et omnibus
Nonne legisti deservo, qui cuin ex taientonibil lu- pater ac magister absque fastiiiio erat et suavis.
Neo
crilecisset, prnpter hoc immissus in tenebras exte- uh hoc, quotiescumque exposcehat occasio,
a rigo-
riores, infructiflcationis pojnas luitY Nec prosunt ribus abstinehat : nam cum perfectionis monastica!
pra;tensa imheciliitatis conamina, quie potius ex augraentum in subditis existere satageret, nec ni-
buiiiili ettiiiiido pectore, quam ex veritatis ratione mia facihtate peceamina reinitlebat, nec suramo
prusiliunt. Et estu quod sit, ut cogitas; quo sensu de jure negligentias increpabiit. Istis sane tempera-
Aumiiiis providentia difiidis? ergo qui imper-
Ille meutis, bic subditos in statera religionis pondere

aequaiiter
:

DIE PRIMA JUNII, 111


a3f[ualiterpensitaliat, ut npc pummo rlgore rlcficerent, animum
praeterita erigeret : excitatam a se jurgio- D
UGC nimia ninnsuetiuline insnlesrerent ideoque nec : rum tempestatem sedare niteretur; deincepsque a tx tamayo.'
asperitate formidabilis, nec benignitafe vidcretur similibus flagitiis abstinerpt ei t/.to corde promit-
:

contemptibilis, qnin potius revorentia dilectns, et tens, se a Domino orationibus suorum remissionem
amore cuUus, ad iisque vitre terniinum, fuit a sin- scelerum impetraturum. Uxr. audicns homo ille
giilis. Nec tamen propter aiioruni curam in suw per- neqiiam, luininis jam ccelestis illustratusauxilio, ad
fectionis nugnionto claudirabat ;
qiiia quanto soli- sancti Abbatis pedes provolutus, pojnitens, lacrymis
citus orat in proximorum procuranda et flirigonda et suspiriis instanter suorum veniam peocaminum
?>alute, tanto in colligendis virtiifum manipulis sin- expeteiiat.Ex hinc et ad socios verba convprteus.
gulos providus anteibat ; ex quo ejus poijnitentia et a prnposifo iuiquo illnrum cnntumaciam revocans,
mortificatio ita sublimis et inimitabilis visa fuit, inter utriusqiie oppidi acies tropheeum pacis eripens,

prrseverana
ut qnamquam solitariam deseruisse cognoscimus vi- odiis sedatis, m
f(pdera amicitiae utrumque militem
tani, non tamen ejus rigoreni, quo corpus a^sidne mira auctoritate traduxit.
m eserciHis
sancHtatix: aspero mucrone dnmaV-at. Abliinc ejus sanctitatis 16 Hac insigni victoria laetus Eneco. socio poeni-
cumque sua
ct prudentiae, qua Onniense regebat Coenobium, sic tente latrone (qui vestigia sancti Abbatis, donec oradone
per Hispiinife limites fama personuit; ut plnrimos promissam culpre vemam adipisceretur, haud dese- "'"''"'"'"'

a Domino jiermotos, cab-atis mundi illccebris. ad rere constituerat) in ccenobium repedavit. Illum in
portum Religioiiis attraheret. Inter istos unus fuit itinere Christiana animadversione cdocuit sunrum
quidam Episcnpus Gotholanensis, nnmine Actus a : faciaorum gravitatem ; et ut redivivus ad veniara
qui rum sine Sedc vngaretur. ninnachatuni induens, accederet. contritinnis antidotiim prop^lavit : ejus
tantam vitre monastica^ perfectionem est assecutus, necessitatem expressit, illius essentiam demonstra-
tanta abstinentia prceditus, cont?mplatione donatus, vit,formam per confessionera placida elocutione de-
silentio imbutus, ut dum viveret, religionis pondus texit.Ergo ad coenobiura appulsi, cellulam est in- E
super ejus hunieros reportaret; postque e vivis su- gressus PrEehitus qui orationi vacans, a Domino
:

blatus, miraculis clarus, et juxta magistri sepul- lacrjmarum imbre perfusus, ut maculas iUius mise-
crum tumnlatus, merito inter Sanctos fuerit absque rabilis peccatoris pretioso Filii sui sanguine diluere
dubitatione conscriptus. ac delere dignaretur. exposcit : cui orationis penso
14 In Oratione tam frequens erat, et prseter so- persislens, aut itineris faligatione compulsus, aut
litam in choro adeo mentali vacabat, ut ejus vi sin- somni potentia devictus, debitum naturse b persolvit. /,

gularia a Domino beneficia retnlerit. Inter Onnien- Vix mortis imago viri Dei potentias iraplicaverat,
sii Cceaobii a^cetas erat quidara Mnnachus, asperrima quando ipse et latro ante Dei tribunal in spiritu
oratione
conditione el.itus, et inajquali superbia imbutus : arrepti, sibi visi sunt andire vocera dicentem : Etsi in monac/ium
sHlitrbum
fratrem illuni sanctus Abbas suavi verborum lenncinio mo- nullasit paritas de luraine ad tenebras. nec compa- "c>P't.

corrtgit ; nebat, et aliorum exemplo rebellem animum man- ratio adsit inter servura fidelem et infidum manci-
suefacere procurabat, dispnnens, ut cognita sui piura ; attaraen, Eneco, istius horainis, pro cujus sa-
vUitate ad alliora haud erigeret spiritiim. Frater lute roga^^ti, criminibus veniam concediraus indul-
monita reducere ad calculum promittebat, ^ed fru- genter. Quo audito alacer_Abbas e somnoexcitatus,
stra quia aut propter diaboli suggeslionem
; aut , latronem adivJt ; a quo insomnii relationem fa-
propter pr;ivam naturam. et nimium proprii amoris ciens, illum ad per^^everantiara conversionis adrao-
fastum prolinus t;imquam caiiis ad vnmitum ad
, nuit. Quod ut facilius et felicius adipisceretur latro,
pristinos redibat errores. Monaohus qnippedesKlerio cucuUam petens, antiquo homine exuto cum opera-
correclionis ista perpendens, et periculum in qiio ex tioiiibus suis, novum induit; et Fratribus humUi-
defectu humilitatis (quEe semper est mater et radix tatis, caritatis, nbedientiae, et ceterarum monasticae
aliorum et totius perfeftionis)versabntur agnoscens, pcrfectionis virtutum exemplar imposterum extitit.
humiliter lacrymabundus a sancto deposcebat Ab- 17 Nec Abbatis orationis efficacia rainus appa-
bate, ut donum
illi oratione a Domino
humilitatis ruit potens in alio, etsi dissimili successu. Juxta
fiagitaret Annuit Dei servus, et Num'ini
assidua. Onuiense sane ccenobiura duo erant Proceres, tam
petitione proposita, lacrjmis institit donec Dei vi- ; araicitiaconjuncti, quam pravis moribus et insolen-
Fceribus commotis, quidquid petere destinavrrat, tioribus operatinnibus familiares. Isti, d.-emonis
impetravit. Abhinc Mnnachus sic ingenii rationem suggestione compnlsi. sanoti viri opera deridebant; ^
mutavit , ut cx superbo humilis, ex aspero man- et ad maiora prolapsi, non solura verbis prwclara
fuetus, et ex turbulento fuerit inveutus pacis ejus facinora lacerabant, sedctopere bona ca?n'ibii
aniator. et possessiones destruere sunt aggressi. Ista quippe ^,""^"^^"
infcslos Dtus
Ib Sed nec hic totus oratiouis apex. Inter duos Deus aliquando permittit, ut malnrnm insiiltibus punii.
populos dissi- populos monasterio prosimos, circa lucri rationem, exerceantur et boui : nam siue labore patientia ,

dcntes placal
dura contentionum altercatio versabatur quje omis- : sine controversia humilitas. aut sine agone quo
sis ]uri? apicibiis, conjuratione inita, aliis in aliorum pacto perfulgeret corona? Omnia luec arrogantias

ruinam irrumpentibus, belloapertn, utriusque oppidi Procerura tentamina sanctus Abbas perferebat pa-
cxterminium janijam minabatur. H:ec in aures de- tienter, qumisque insigni modcstia illorum mole-

venit S. Eiiecnnis discordia ; qui zelo Dei accensus, stiam, sibi et Fratribus impactam, cosnobiique pos-
ct prnximi exculium aversatus, utriusque popuU sessiouihus facessitam, verbis ad pietatera raoventi-
jiirgia exterminarc con>titiiens, illorum duces est bus comppscere conatur qnorura nec eraendatione :

Iiumiliter allocwtus. Altera pars illico arbitrum no- secuta. nec a proposito animos avertere cognoscens;
minavit Abbatem; altera vero, latronis famosi et ad Oratiouem confugiens, vindietam adversus Pro-
strenui militis ductu superba, nequaquam ad pacis cerum prnterviam a Doraino est humiliter expetitus.

commoda devenire constituit. Quod cum sanctus Eius precibus auditis. mane Proceres inter se ir-
vir agnovissct, sta*im hominem illum pcrditum, riicntes fnulla cognUa causa) transfixiensibus occu-
homicidiis et latrociniis contaminatum adiens, sua buere. Quo aiidito sauctus vir de divino judicio stu-

maleficia, ejus in seminandis inter pefactus. ct de successu dolens, rigidam Numinis


illi aperuit
accolas confliclationibus insolentiam deturpa- ultionem. c suis flagitationibus obvenientem, toto
"Ilos

/lomiiiis pcrdi- vit : quibus ut obsisterct, et Dei misericordiam \\tx tenipore dcploravit. c c
D>-um
ti /(tciiiora (ruisequeretur,necessario opus orat; ui Eeternae mor- 18 Spes.certaespectatio futur^ebeatitudinis est: spe i»
^*^'"*-
rfvelal
lis experiri veiletsupplicia, etaddeploranda scelera et oum hxc virtus desumat suura esse perfectum
:

m VITA S. ENECONIS AB. ONNIEN.


a solo Deo ex foto corde ; ideo nuUus firmiorem Pntrura ve^tigia sectans, per aliqua temporuni in-
>1 TASIAYO consequitiir spem, quam ille qui Deo familiariter tervalla, in hisccexterioribus operibus manus ad
adharret : quia quanto profundius cum Numine aratrum appunere satagebat. Non extra lineam
commerciura initur, tauto spei firmitas pcraugetur. erit, aliqua circahoc mirabllia. a sancto Pr?esule ,

Ratio esf, quia haec fiducia ex cognitione perfecta patrata, proponere. Vineam juxta monasterii cir-
bonitatis generatur, ex quo qui Dei fauiiliaritate per- culos conserere Dei scrvus propriis mauibu'; derre-
iruilur , pjus liabero pr.tcitgnitam Ijonitatem ne- vit : et aliquilms convocatis in subsidium agric(dis,
cessum est. Isfa igitur virtutis praxis, sic ossilms omnes libeuter jjra^ceiitum Eneconis subiere ; demp- nolcnds ju-
adhaerebat Abbatis, ut nihil unquam extra Dei pla- to uno, qui agrestis et durus, potius ad prnprium rart rustici
citum sperarot, nihil nisi spe divina porficeret. Ab- lucrum, quam ad opera caritatis aspirans, sancfi ideoque uniti

liinc quolidie a Domino innumera impetrabat niira- viri monita despexit. Sed quidquid campesfris iste,

bilia. Onniense sane oppiduni et Berovisca intole- tunctemporis et antea, in hortub) plantaverat, Deo
rabili fanic laborabant agricolte, et aliorum pau- ; sic volente, nec fructum emisit nec in posterum ;

perum catervio, famelici absque auxilio jacebant. usui fuit donec rusticns stupefactus, ad sancti Ab-
;

Cueno-
Aliqui, prout est subtilis neiTssitas, adiere batis pedcs accurrens, voniam de prseterita inurba- arborilms
vigorem
biuni ; quod Monachi per tempus ,
ubi cognito, nitate po^^tulavif. Cujus misertus Eneco vocato rrddit. ,

Dei raiseratiuue, vitam transigebant impransi po- , Fratre, ilU pelvim aqua lustrali plenam fradidit ,
pulos ad miraculum convooantes partem in prodi- ,
monens ut arborum radices aridas aqua illa rigaret.
gio. corde contriti et profusis laerymis, expetebant. Monachuspraiceptum adimplens, virtute divina , eo
trifnts panibus ipso quod stipitura radices humorem
Oninia quajerant in ctEnobio edulia pauperibus di- illum benedi-
ingentcvi
mulfttudl- stribueus Eneeo, eorum famem pro tempnre refe- ctum bibcbant, frondibus et floribus arbores visjs
7>em aU( : cit : ast postea subventione intellecta, tanfa homi- sunt plenae siio tempure
, fructiis ilomino reddi-
num et mulierum cum familiis facta est conventio, turse.

ut camporum planities adjacentium maximas occu-


paret. Ha'c ingens turlia cibuni a sanrto deposce- ANNOTATA D. P.
bat Abbate : qui tres tantum pancs in ccenobio

adessc cognoscens, illus incopliino adspnrtari jussit; a Actus sive Atto, Tam/iyo perperam Tactus, cn-
et spem in Domino repouens, fidei zelo succensus ,
jns Vitam ex veteri MS. ita refert \'epe:i Tom. 3.

et carifatis ardore flagrans Nonne (dixit) potens ; pag. 326 i'. sed Ilispanice ; qua lingua si scriptus li-
Vtta S. Aito-
est Deus, ut es petra panem niinistref? Quo di- bcr est, tion e.sl valde anliquus ; si Lalina, viallem verba
»(s Episcnpi
cto, panes in frusta scindens, pauperibus erogavit ipsa dedi.sset ; maic accipe e.i: Ilispauico Latiiie facla.
Catalaunii,
quos postquam pane saturatos dimisit , tres integri Beatus S. Atto fuit Epi.scopus CatalauniEe seu Ara
panes inventi sunt: quibus per quatuor raensium gonise, et S. Eneconi fauiiliaris, cujus amore dirai-
spatiura, omnero illam multiludinera et quotidie , sit patriam suam, quam Interdicto subjecerat pro-
accrescentem, absiiue diminutione pavit. pter multa ejus peccata volensque Deo soli cura
;

i\i Ab hac firma m Deura spe traxit originem ipso servire, iitsum valde la^tificavit adventu suo.
iatrones silii

imidianles con1.emptu.-i ille, quo omnia adversautia despiciebat: Benigne autcm cxceptus est atque hnnorifice habi-
coiistaiitia idtxj nec a^gritudinem incommoda timebat, nec mor- tus per aliquot dies, quibus insimul vixerunt , di-
$ua convertit:
tis turpifudinem formidabat, nec casus ceteros mi- vinis laudibus sanctisque de Deo colloquiis intenti.
serandos evenientes, aut propter virtutis probalio- Postea vir sanctus assignavit ei locum prope mo-
dffancti
nera, aut ex hominum malitia procreatos , perti- nasterium , qui Aldenal (hodie Aldea} dicitur ubi ;
an. 1052
mescebat. Ab hinc tanta ejus constantia fuit, ut, ahquanto tempore S. Att.o laudabiliter conversatus
cum a coenobio per sex milliarium spatium , ut requievit in pace, ^ra 1080 {notni haie annum,
orationi quieta) vacaret, secedcret quod ; evenerit ,
Ciirinti 1052) euraque B. Eneco in suo monasterio
quidam latrones, potius terroris incutiendi causa , sepelivit, ac fere quindecim annis postea vixit, orfeo-
quam spolii lucro saucti Abbatis tugurium , que mortiius esset an. 10G7. /Jacteniis MS. quo re-
invadcre conarcntur. Ast cum sequenti nocte ad lato. Mox. inquit Ycpez referenturaliqua miracula,
istud perficieudum facinus cellulam quaeritassent, qu3e Sanctns patravit tempore sua; translationis ,

talem Deus in corum conamiue obcacationem in- quce prcetermitto, quoniam de S. Enecone multa
duxit, ut toto noctis tempore per montem vagantes, me deficiunt, ut videalur loqni de miraculis Eneco-
penitus a sancti viri diversoriu aberrarent. Tandem nis, non Attonis ; poslea tamen dicit quod Attonem ;

raulto raane jn eum eorum ad in-


incidentes, unus tanti Conventus Onniensis
fecit ut deposuerint ,

star tonitrui audaci vore infrenduit Quid Eneco : eum in capella in qua depositus erat S. Eneco,
,

faceres, si inter latroiium laqucos esses detentus ? eunique venerentnr ut Sanctura: nuUo tamen (qnod
Sanctus vir placido ore respundit : Cantabit vacuus sciam)assiijnalodie, Martiims dcl Fitiar, in Palroiiatu e( Onntm
jiro Saiicto
coram latrone viator. Cui fur Furte si nun divitias, : Billnliiano,eiiam meminit aijmdam Episcopi Sancti habiti.
nonne tibi vitam adimere possuraus? Sanctus Ab- ex Calalaunia, qui Episcopatum dimiseril desiderio
bas dixit Optime loqueris sed cum vita mihi po-
: : Eneconis ; liunc vero ipaum ait ad multos in Ifixpania
tiuspuudus sit,quam subsidium; illam si aderaeris, Epiacopatns snacipiendos invitalnm, semper cosdemre-
pra^mium si reliqueris, sarcinam pra^stabis. Tum
; cuAOSse, prx sua Abbalia in qna se , crcdebiit majus
pra;donum turnm, illud animi et eonst^intia? speci- Deo obsequium prxstare.
mendemirans insigne, venia postulata recessit ; et b Phrasis hxc mortem sujnificare solet ; Tamaijus
explosis latrocinii moribus, propriam unusquisque somnum iiiteliigit.

salutem corrcptus poenitudim- qua^ritavit. c Addit Yepez; pacificum Sanctum, uua cum S.
20 Conimunis fuit, inter sanctos Anacliorefas et Dominico Silensi [de quo agemus 20 Decembr. vixit
txirrcitiis religionibus addictos viros, adniirabiiis usus conjun- aulem hoc ipso tempore, defunclus 107IJ; inullum labo-
'manualibus gendi, cum exercitiis spiritus interioribus , aliqua rasse in paci/icandis Sancii Regis filiis, Garcia et
exteriora corporis et pctnalia : ita ut seepe saepius Ferdinando; sedfiustra: viclo tamen el morienli Gar-
suavem Mariae iiuietem cum Marthae curis conne- cia: extrema o(fKia Chrisiiani Sacerdotis exhibnisse.
clertnt et vigiliis isto enim opere, nec aliis molesti
: Fuisset id aniio 1053, quo beUum inter fratres, Gar-
erant, sed potius pauperibus auxiiiares : quia ex cix majoris natu catde finUum, narrat Mariana lib. 9
lucro laboris manualis, tt sibi edulium et famelicis cap. 4.
dapes coUigebant. In hoc ergo Eneco, antiquorum
CAPUT
,; ,

DIE PPJMA JUNII. 113


Asturicensis, nomine D. Gonsalus Miinhiz. qai in D
CAPUTIII. lectulo ppr lonf^iim femporis tramitem. paralvticus kt tamavo,
jacebat. Adhujus a?gritu(iini? ruratinnem, quitlquid
Alia vivenlfs miracula, et frlix obilus. medicina paraverat, pfiecit, spd frustra mirabilia
:

demum Eneconis ausrultans, protinua sibi persua-


N..hil est scclestis horriblHus niliil contempti- sum habuit, quod per illius Sancti merita proculdu-
biliu>; justis , quam 0[iera Satame. Uatio diffc- hio eratad sanitatem reversurus. Istius pcrsuasio-
Tres enngti-
mtnos hheiat, rentiae est quia cuin illi jure belli ut mancipia,
, ,
nis efficaciam cum uxorp pertractans, illi ut ad san-
diaboln Ruhjaccant ct isti ut victores quotidie de
;
ctum Altbiitem pergeret pcrsnasit conjugis : quce
illostrcnuas palmas obtincant sic est, quod illi ;
placitum adimplons, ma,^no stipata ffimulatu ad ,
timent, isti triuiuphant. Singularia de hoste com- Onniense rcenobinm protiniis properavit. Hir viso
muni noster obtinuit Abbas tropha-a, quoruni ec- sancto Ahhate, ad ejus pedes proroluta Crcdo ;

phrasim numerare longum : aliqua taraen subji- equidem, dixit vir Dei, te meam agnoscftrenecessi
ciemus. Erat iii urbe liurgensi mulier, uuicum fl- paralyticutH
tatera ; quoniam suspicor, spiritu divino cordium mnat
lium a diemono obses.^ium habens quaj cum pi-i- :
te pcnetraro secreta. Cni sanctus Abbas : Sciovi-
njum intcllexit, S. Ahbateiii Onniensein innumeris nun tuum per sexennium prolixa laborare paralj^-si.
clarere miraculis ; lilium ad pedes traduxit Ene- cujus ut pcriculo occurras, hanc meam srapularem
conis, a i|U0 salutem euergumeno flagitabat. Vir suscipe vestem ; cum qua revertere, et snppr ilhim
Dei. lacrymarum matris misertus , manii puerura extende, sicque ilhus Dominus miserebitur. Hac
accipiens, in ejns os insuftlavit, et protinus iuahg- Comitissa responsione contenta oblatis viro Dei ,

nus juvenem magno cum stridore deseruit.


spiritus pretios.s muneribus. qua; sanctus Abhas recusavit
Homo quidaui uxnreni suam , a doemone vexatam in patriam redux, vestem super Coraitis corpus ex-
ad OnniiMise Cu^nubium perduxit et intirmitate ; . tendens, salutem integram omnium admira-
illico
sancto Abbati proposita, salutem conjugi beati viri tione recepit. Qui postmodum in obsequii gratitu-
precibiis recujieravit. A'ir quidam nomine Timo- dinem cojnobium adiens, viri Dei benedictionem
theus, sic a mahgno spiritu torquebatur, ut passim j)romeruit,
cogeretur caput in parietes iropingere ; ex quo mul- 24 Npc hocre solnra caritatis officium ad dJvites
tis periculosisque vulupribus aifligebatur, ita ut rai- et proceres Dei servus specialiter dirijrebat, quin
ser ad ultirauni vita; tenninum properaret : nam potius illud ad pauperum solamen apertis visceribus
cum tabes ex vuhieribus enianans fiedos progenuis- porrigcre dcstinabat. miraculorum fa Ad ejus ergo
set veruiiculos, isti cutera , ossa , et cerebruui cor- raam. Lugduno GalUae, quidam p.iuficrculus ami- pauperem in-
finnum libe-
rodebant. Tautam miseriam videntes cdiisanguinei, cum suum, manibus et pedibus truncum Onniani ,

iEgrotum ad coeiiobium Onniense advexerunt. Cujus advexit : illumque coram S. Abbate prosternens ,

spectaculum intuens Eneco, cor ad Deuni elevans , jegri mij^eriam, et tanti lahorem significa- itineris
fide signum Crucis super energumeni
et spe plenus, vit. Unjus miseria, et alterius caritate motus Ene-
corpus expressit cujus tactu dicmon vociferans
:
, co, oleo lychni in ecclesia
ardentis ungens infir-
Hhcrum reHquit Tiniotheum et, quod plus e.st, vul- ; mum, integram sanitatem restituit actutum.
illi

nera, vermibus scatentia, illico curata sunt nec 25 Serpens. horridus et exitiabihs, totam On-
strpenltm
locura dedere cicatricihus. niensis territorii piagam raiserabiliter depascebat enecat.
21 Leviora sane fuere hujusraodi trophsea con- adeo ut hominem integrura deglutiret bovemque ,

dxvwms len- tra diabolum parta, qufB sancti Abbatis virtutcm aliaque animalia duohus morsibus diianiata devora-
tameiUa sx- commendarunt alia s^ecreta, et ab ocuHs homiuuin
; ret : cujus tanta erat strages, quod nec bubulci, nec
pius v'tni.U.
ahena, ilhistriora perhibentur. Horum ergo certa- ceteri pecuarii armenta secure agere valerent. Om-
mina inter hominem interiorem et vitia menudia nia cum isthae conspiceret Kneco, caritate proxi-
jieraguutur: nam ibidem superbia, nimio sui amore inorura expestuans, agricoHs et aliis rusticis prae-
saucia, adversus humihtatera decertat ibidem li- ; cepit, quod in excelso montis cacumine rogum
vor efferus. odin coiijunctus, cupit expellere cari- extruerent capacem. Quo facto , omnibns a tergo
tatem ; hic illecebrjte castitatem deturpare consti- genuflexis. sanctus Abhas stans preces ad Dominum
tuuut hic aniiquus serpens, vitioruin et scelerum
; direxit, ut suorum niisereretur populorum. Statim F
pEedagogus astuto imaginum colore virtutes sub-
, imperantis voce draconcm interpellavit , qui coram
vertere nititur ex quo s^pe mmatur, ut detrudat
; acccdeus, collum erigens, et caudam vibrans, prie-
aliquando jiromittit. ut fallat; raulloties erigit, ut ceptum viri sanctiquasi ratione prajditus exspecta-
evertat; et denique seniper laudat, ut animus intu- bat. Tunc Dei servus imperitavit serjienti, ut sese
niescat. Hoc sanctura Abbatem erabolio passim in rogum conjiceret flammantem animal obediens, ;

fraudulenter petebat a tergo, quia cum illum de- brevi ejux atrox contj^ago consumpla est. Abhinc
vincere aj^erto marte non posset, ad fabulas astuta totius regionis circuli, a tanto periculo liberi, gra-
fraude cuiifugiens, virum Dei in laqueu jactantiifi tias Domnio. et sancto reddiderunt Abbati.
comprehendere destinavit. Abhinc miraculum jia- 26 Qiuedam rauiier (lu^ per tria lustra raarito , , ,.
,.,. ,
slenlt pTClcm
nis pauperibus erogati ob ocidos ponens, ejus ex- CODjuncta vivens hiios nondura susceperat, ex quo
,
impeirat.
cellcutiain verborum lenocinio extollebat. Ast .'^an- vitani cufti conjuge in amaritudine transigebat ni- ;

ctus Abbas. cognita inimici fraude, iiitra cor hu- mis attiicta ad pedes evolavit Eneconis qui femin» ;

luiliter submissus, totam miraculi virtutein Deo speciem difiugiens vix ejus verba auscultare cu- ,

irihucns, diaboli figmentum ad nihilum reduxit. rabat. Ast uinlier, vocibus causani sui doloris in-
Hoc victus serpeus congressu , alios quantocius tonans solamen a sancto deposcebat Abbate. Ille
,

exercere decrevit : sed cuin ojus machinamenta de- re intellecta et femina? lacrymarum occasionem
,

struerentur, hastam abjiciens, digitum est exercre prospectaus tirraam de fntura sobole spem promit-
,

compulsus, et Eneco triumjdians victoriam alacer tens, domum laetara dimisit qme post annura ;

decantavit. elapsum marito peperit primogenitura.


,

23 In sanitatis dono singularis fiiit nara quos : 27 Prophetia? dumim a Domino singulariter ac- ,j

segritudmum gravitas iain extra potentiam Physi- cepit . duobus, quos traditio refert casihus Propfietix do-
ut ex ,

no tliuslrafutt
Lono curatio- cie constituebat, a sancto Abbate ad sanitatem re- innotescet. Ingens inter duorum nppidorura acco-
num pr^cdUus, dactos, passim tum medicorum tum plebium coetus las contentio exorta est quorura aliud Cathohco- ,

mirabatur. Erat apud Vallem-Oleti, quidam Coraes rum erat, alterum Saracenorum civiura. Ita quippe
utriusque
, ,,

114 VITA S. ENECONIS AB. ONNIEN.


utrius<|uo bilis exarserat , ut exlructis aciehus , ristiic Sacraraentura expostulans , pt illiid profunda
signato milite, et aiicrt^i Marle quoillibet vi ar- , dcvotionis huinilitate et lacrjmaruni imbro susoi-
morum (icfcndere, qnod rationa non potcrat, cona- piens ; cxhorfatis ad religioneni Fratribiis , et ul-
batur. Ilujns r-ebeliionis insolenlia ad sancli .\bbatis tiran lienedicfione donatis , animo qiiietus, et intra
pervenit audifnni ; qui relicta cella , ad pala-stra; semctipsum contractus, in hiec verba prorupit En, ;

locum conscendens, ntriusque afjniinis priniarios re- Doniine mi Rex et animie mcae Sponse, hora a me ,
eisdriiiquc
ducerc sermonis efficacia destinavil. Ducem .\gare- diii desiderala imifat, qiia hujus vila; lahoribus re- animi.m dciht-
centilnts
norum iib.ilanx liatiebat hoinincm hispidnm et , ,
sclutis, tuain gloriam sjiirilus desiderat a;tern;iin.
barbara condilione notafum , qui (licct cetcroruni En jara , di.scisso corpi-ris legniine, niibisqiie densa)
consensiis essct, ut arniis abjccli> nd pacein confu- opacitate distracla , Iiicis pereiiiiis radios conspi-
gerenf.) ip^e perlinaciter in liorrida congrcssiis fe- cere non gravabor. En jani ; ex BaIi}donic{fi vin-
ritate persliiit. Hunc Eneco senicl et plurics humi- culis servilufis liber effeclns , in Sion pergere paci-
liter et efSca''i verborura pondere esf allocutus , ut ficam animiis exardescit. Teamo, tuuni^conspectum
a prnpnsito desisteret, sed frnstra : quia imraanis desidero, in fe speravi ; non me ergo confundas in
liomo potins suluturum sc morteni
ille .
, quam cnn- a-ternuni. Ciira isfa sanctiis Abb;is ruminaret
/)wei Sfirnceno
tiiotlcm pTJ£-
cordiam pcrmissnrum obtestatus es' , . Tunc vir Angelicie voces audilaj sunt , et tolus cellse anibitiis
Dei, cffilestis Numinis cngnitione adfiatus , audien- cadcsti Iiimine fuit repletus : deinde alia vox de ful-
tiljus cunctis respondit : Tu tibi ipsi , fili , legem gorc erunipcns, dixif : Anima beafa , exi de cor-
posuisfi ,
quia intcr fnt milifuiu lurmas , fu solus jiore servi mei ; qui a longinqno veniens , ut mihi
mortcm oliibis. Neque hic snpplicii finis ; n:im tunm obediret, omnia quEe possidebat reliquit etsecufus ,

corpus .non iinmiis, sed vultiires et fer;c dcglu- est me : ergo veni in gaudium Doiniiii tui ut cura ,

tient. Eventus Eneconis verba firmavit. qiiia pra;lio eo in ffitcrnum glorieris. His dictis visus est Eneco-
inito , nullus alius occisus inventus fuit , nisi homo nis spiritus , luce prneeunte in ccElum conscendere,
ille incultus ; ciijus corpus , licet arena et frnndibus et ,\ngeli concinenles Bencdictus est,Doroinc. ;

sui tegere snnt aggressi , ranien deinum p:irtim la- elcctus tuus , ut intret in taberuacula tua in secu-
niatuni et a feris devoratura, tanfnm relictis cssi- lum. Monachi vero, qui ista inter la-titiara, et moe-
bus , invenere. fioc miraculuni corda oninium ad- rorcni cnnspectabant, niagna vore clamabant, dicen-
miratione coinplevit, piiecipue Saracenorera; qui tes Pater venerande Alibas excellens , Confessor
: ,

Dei mirabilia credenfcs. nmnes protinus catervatim illu^tris, Bcatissime Encco respice afflictionem ,

Cliristo nriinina dedere. b nostram ; et nobis luis filiis, adhuc in h;ic lacrynia-
28 Nec illud missum facieraus oracnlnm. Plan- ruin valle exulibus , irapetra a Domiiio , ut raise-
faverat vir Dei vineam juxta fliiminis ripas, qiiae rias diluat , niala avertat , et ad aBlernam salulem
Dei irrigafionecrescebat, quam nt destrneret , et oiiinia concedat benignus auxilia ,
quibus tecum iii

sanctura virura molestiis afficcref , homo quidam ctBlis sine fine la^tcmur. Obiit sanctissimns .\bbas
agrcstis, et inurbanus , ex oppido c Tamaiensium Kalendis -lunii.

et umrntem oriundus , suum orane pecus quntidie in novalia im- 31 Corpiis vii i Dei mon;ichi in feretro deponeii-
moiKntcrii tte- iijiiicbat ; nec his contenfus, etiam arbores , ouas tes funus apparatu et pompa celebri perficere de-
,

pasceiiti per-
sanctus .\bbas suis nKinibiis consever;it, eradicabat. creverunt ut in morte lionestarenf quem Pafrem
nam prxdtcit,
, ,

Illiim Eneco pacilice monuit sjepius , nec propterea cognoverunt in vita. Altera die cereis accensis , et
ab incepto opilio recedebat. Horainis confuraariara psalraisde Ecclesia; niore decantatis , ad ccenobii
Dei servus demirans potius ore prophefico quam , claustrum Corpus pertulere sacralum et ipso in
;

ultrice, dixit bubulco Ego te sum caritative co- : elevato tumulo ultimum oflicii debitum co!Ioc;ito,
hortatus ,et tu ab impio facto non desisiis cito ; persolvere, Quo expleto; aditum multitudini, f,am
super te juslum Dei perveniet judicium, ita nt risus fideliura quam Saracenoriira et Judaeorum,
, , qui
ct populi fahula consiieiteris. Quod et evenit : nam undequaque convenerant, ut sancti viri continge-
brevi surdiis et gibber apparens , cachinnura accolis rent exuvias, ciijus in vita tot insignia acceperant
et cxteris excilavit , ita ut erumperet in risum beneficia, prxbuere, Nec absque miraculis exquia',
universa vicinia. Paral_vticiis Iccticara pcrtingens statira sanitalera
, ,

29 Ergo nosfra sancti .Abbatis Eneconis ad feli- acccpit. Qiiisquis a^gritudine Iiborans sarcophagum,
cem exitus Iramifem perveniens oratio, sciendura vel sudarinm tetigit. ab infirmitate discessit immu F
est; quod existens servus Dei in d Soldiiegensi op- nis, Sic innumeri Deum glorificantcs a pas<ioni- ,
miraculis
pido,annorum pleniis et meritis dives ultimam ; liiis liberi paudeutes rcpedarunt ad propria f. Post
,
(Iarc*c\f
vitae horam prsscivit qua c carnis vinculis so!u- , funebre Oificium, Joannes illius coenobii Mon.aehus,
fus, ad .Sponsi fhalamum accedere fesfinabat. .\st qui S, Eneconi in Praelatura successit, g in sui
iit Fratres suos sohiretur, ad ca;nobium iter arri- Patris laiidem concionera texnit hiijusmodi,
.Egroel do- piens , cum juxta illius ferminum noctu pervenisset, 32 Vidimus Fratres carissimi, vidimus, , et iiiter
mitm redeunti duo puerili facie decori , candidis vestibus induli, lacrymas atque singullus vidisse gaudemus : vidi-
f:;ce.mque quilibet in ni,anil)us habcntes vim occur- Oral<o fune-
, mus quomodo tollitur justus, et nerao considerat,
runt brh, (t iticccs-
;
et sanctum senem comitantes itineris senii- , Neque ulli Christi.inorum incredibile debet videri. iorc cdilri,
tam collustrabant. Qiiod cum scirent Monaclii con- transilu sanctissirai
, si in Patris nostri Eneconis,
vcntualiter ad co;nobii osfium oceurrentes , suura unus angulus /i speciali
concussus est terrajmotu
pralvcent Prffisnlera exspectabant ; qui accedens, ot illis be- in cujus obitu pene totus orbis ingerauit, Et sane
Anjett,
ncdicens, nonnuUis jussit ut duobus adoles-
, illis quis locus est in orbe terraruin tam reinotus .aut
ccntibus, qui viam facibus aperuerant aliquid abditns, qucra transitus
, Sanctissimi Patris Nostri
snbsidii et levarainis propinarent. His quaisitis Eneconis non coraraoverit? -\ut quis Christiana; Ue-
haudquaquam iillus inventus est, credenles Fratres ligionis ifa alienus eff^ectuscst , qui audita morte
sanctum virum aiit a-gritudinis gravitat» oppres- non planxerit?
,
cjiis tamen Ecclesia quod Flevit ,
s-im , quod verisimilius est vi profundie con-
aut, , talem Sacerdiileiu atque Abbatem amisit sed exul- :

lcinplationis gravatum. illud pra^cepis^e. tat Paradiviis qund t;dem Sanctum suscepit. Plan-
,

30 Eneco vero, supr;i pauperera lectulura recnni- giint populi et laitantur Angeli gemuiit provin-
,
;
l'ens, cum jara corporis sui fabricam ossium stri- cia;, .sedgaudent loca Sanctorum, ad quaj qiiotidie
dore resolvi et spiritum coeli cacumina
.
conscen- evolare cupiebat cum diceret; Quara amabilia ,

dere paratum pncsciitiret sancfissimura ; Eucha- sunt tabernacula tua, Domiue Deus virtutum con- ;

cupiscit
,, ;,

DIE PRIM,A JUNII. 115


. cupiscii ot deficit aiiima mea in atrii^ tiu.>. virum b Vercor ul Iwc mirdtulum, divenum t^itabcoijnod I)
sauctum, et omni ore laudabilem qiii sic vixit, ! supri]. fuulatis circum.staiUii}, et exilu , relulum inve.' r.\ TAXIAYO
ut nun sibi tantum, sed etiam nuhis; quia (luytiJie uiiiir num, IJi niii in 'intii^uu codice eadem
; ul diversa
erat pro noLis. Fuit sicut luceina ardens in domo referanlar.
Dei . non sub modio pos^ita, sed super candelabrum C Ojipidian Oiinid' vicinnni concipio ^ Jinde el ipse
cunstiiuta. ita ut eLiani multus suo praiclaro lu- Auctor coijnomen f'im-lij- sii:k tra.rent, Tamayo.
mine redderet luiiiinosus. Suavis enim ct niilis fuit, d Salduciido, mediu fe>e luttr Burgos et Failiso-
etiam cuni in sujjerbia secuH versaretur, Cum au- letiim viii, u ({lio hco sr solum duabus lencis di.<ituf mo-
tem ad Cliristum conver^us esset, apc-ruit horrea nii.slerium, ul ail Yfpc^ , lotu ca:lo erraret qni ipsum
sua pauijeribus . aputhecas suus ad ^e venieutibus circu Birbie.^cam qunreret. Quare vd hic vel istic vi-
patelecit . nam parum egerat prcximos alere , nisi tium cum Bunjos medium
esl, sed inter diw i.stu oppida,
etiam undique evocaret quos pusceret atque ve- , utrimque xquali leuramm intevvallo. Mullem ergo
stiret. Quantos, imiuam, oppret-sos erexif? quantos Sotum-bingiini miln de.inomsirari , nht iu^rmatum.
captivos redemif? quantos intricatos a^re alieuo Sanctum indicant Brcviaria : et qnod mox a Tnmauo
creditoribus suis reddita pecunia liberavit! Una vocalur terminus monastern ; de hoc vro crediderim
scilicet negoliatione, et planctus debitorum extftrsit, solum dualni.'' ieucis alifuisse.
et creditnrum j^audia reparavit. Ntiinquam sic ira- e I/ii-c onniiii rlielnriciini Dameti artem sfipiunt;
tus est , ut iu ira misericordiie innuenuir fui^set : gua: miiliem npud auctoref. letjere nntiquiores.
neque enim potcrat vir ille ir.isci. qui contumplias f Yepei' uil, sepuliu7n fuixse in lutere uvo ciuustri,
despiciebat, et odia vitabat. Numquam in judicio qno Monaclas xque ao .seculnribus faalis eral arcessns.
sine misericordia sijdit ,
qui noverat miser<cordia g Successit, sed intervallo notalnli : nam [nt Obe-
vestiendum esse omne Christianorunijudicium di- ; conem tucenm , de quo supra) snccesserant Enecnni,
ceute venerabili Scriptura proprie. Misericordjam Ovidius, Thpodorus, Arsicius, Martinus, w Julia-
; etjudiciuni cantabo Uomine. Justiliam quoque tibi nus : post quos demum Jo:mnes y£ra H45 , id est
qu!i s,ngulis benignioribus Spiritus sanctus elargitnr et quan- : an. Clir. 1107 iucepisse dicitur in Catulogo Abbutum,
Piitriirchis
tuma-quitati etjustitiae favet tantum suis gratiie , ab Yepei ex monasterii iVonumentis coUeclo tom. 5 pag.
(ompiratw
piefatisque benignus indulget : et ideo tenebat ri- 338. Nm forte Joaniii perperant adscribitur Sermo,
gnrem in examinalione justitifc ,
misericdrdiam au- Oheconi adscribendus ; EneconivclJoannes, Jonnni
tem in delinitione senteuti;e proferebat. O admira- Obeco, et liuic demum Ovidius successerit ; qiiod fucile
bilem virum omnium Saiictorurn laude cen-
. atque crediderim, patiente intervallo idannorum 13 quod ,

seiidum Hic etenim omnium Patriarcharum exem-


I inter Eneconis mortcm et Ovidii primum notitiam in-
pla secutus lideiis ut Abraham credulus
: ut , ; , tcrcednut. Cerie oratio omnts qu.v sequitnr, Chjusque
Isaac; benignus, ut Jacob ; magnificus, ut Molehi- te.zlum aniiquum Lniinum etiam Yepez, delibat [ut Da-
sedecli ;
providus, ut Juseph ; rapax, ut Benjamiu : mciuni auctorem suspicari non possis) immedialum
rapuit enim divitibus , ut pauperibus erogaret : et successorem sonat.
tamen plus divitibus ,
quani pauperibus profuisse h Ilic terriemotus inerebnlur specialiter Actii vifx

cognoscitur ;
quia pauperibusin hoc seculo profuit, interseri, nisi me.iapliorica eo loi-utio est.

divitibus in futuro providit. Ergo; ut dicere cce- i Hactenus, inquif Tamaijus, .\cta et Concio; quaa,
peram, fuit mansuetus ut Moyses Sacerdos ut . ; , licet truuca et imminuta conspioitur, multara redo-
Aaron iunorens; ut Samuel; niisericors, ut David;
;
let antiquitatem : infeijram eriju e.c/iiOeut qui potest

sapiens ut Sabmiou , Apostolus ut Petrus ama- ; , ; vel saltem indicet, ubuiunt sic frnnca inveniatuv.

bilis ut Joannes;
,
caiitus, ut Thomas ductor, ut ;

Paulus videns, ut Steplianus fervens, ut ApoUo. ;


;
CAPliT IV.
De solicitudine autem et cura sui raonasterii et ec-

clesiarum , in fide et caritate omues Apostulos, AUhs seroio in. Lauclem Sancii, ex veteri MS.
Episcupos, et Abbates imitatus est. Hxc onmia in (jiio condnetitr ejus Canonizatio, el pa-nx
se babuit, h»c in tempore conversatiouis suae fi-
feslum violantium.
deliter custodivit; et ideo cum de hoc corpure ad
,

coeleste habitaculum vocaretur, sicut supei-ius dixi,


l^ emporibus Garci<e Hegis,etFerdinandi Serenissi-
dtiltiitterra: sed Urtatur ccehnn ; flevit caro , sed J.

spiritu glorialur non soliim Christiani ; denique mi Regis fratris eju?,qni corpus^Beati Isiduri Episcopi
S. Eneco
sed etiam Judaii atque Pagani ingenti fletu, scissis ,
ab Hispalensi civitate Legionen: transtuHT, florebant cum S. Do -

ad S. Enecouis exequias conve- in Hispania iu Hegione Castetiar, virtutibus etsancli- miniiO


etiam vestimentis ,

nerunt, i
tate duo clarissimiviri, quasi dua) lucernaj ardentes
super caadelabrura positas, ad iUuminaudam Eccle-
ANNOTATA.
siam Christi ; videlicet S. Eneco, et S. Dominicus :

a Addil ex DamHo YepeMus, Unn. 6 pag. 277. tales eniiii erant, de qualibus Apostolis et disoipulis

horcum monasterio viciuum Sanctus dicebat; In medio nalionis pravai, et pervers;e :


Exierat in
quam orationis quie-
capieudi causa, iuter (juos Uicetis sicut luminaria in coelo fixa. li
jion tam solatii

tioris. In limiue offendit hominem paralyticum, ro- siquideni venerabiles viri a glorioso Rege Ferdi-
nando plurimum veuerabantur, et pro sanctitatis
gavitque (H^is esset, lUe, se horti dominum profes-
sus, quid patiebatar exposuit. Misertusejus Eneco, suie reverentia in magna gratia babebantur. Eraut

im|teravit, ut surgeret ipsoque instanti surrexit :


namque vita beati, sennone veraces, humilitate

a^ger, diniissus ab infiritiitate tam gravi. His aliis- prajcipui. caritate diffusi. castitate pollentes, elce-

que curationum signis longe lateque diflamatus uu- ,


mosynarum largitionibus clari, abstinentia pr.editi,

dique requirebatur ab aegris. Quos licet modis om- virtutibus celebres, vigiliis et orationibus assidui,

vincente tamen Scriplurarum lectiunibus intenti verbo pnedica-


nibus subterfugere conaretur , ,
,

totosque circum agros perscrutante ddigentia eo- tionis et doctrime amabiles. Talibus ccelestis con-

rura suorumque moi"bis postulabaut re-


qui suis versatiouis exercitiis fulgentes tam Deo ijuara , .
,
fiitstra co-
media cogebatur
, tandem iis se dare sed ita, ut : hominibus placebant. Cum itaque iuter arabos ger- natiis fm-
gloriam exiude pruventuram decliuans sauitatem ,
manos Reges. gravis^inium bellum fuisset exortuui, trum lieijiiin
cunctis redderet duus alteri post tres
; uni post ,
praidicti Reverendi Abbates ad locum certamiuis
couiponere.
dics aut etiani post septem, manilestaudum. adveuisse traduntur; hac prucul dubio causa et in-
,

tentioue,
116 VITA S. ENECONIS AU. ONNIEN.
teutione, quatemts si fieri posset, precibus et es- c|Uod non habebat recipiens, plenarite restitutus est
lioi tiitiniiibus >uis , instatitis belli cerla pencula visioni. (Juud videns venerabilis Pontifex, tanti
vitiirent, et sa.vienliumfriitruin inexorabilein di.scor- iniraculi stupore repletu.s. Deum et beatum Coiifes-
diani, pace coinposita, ad coircordiani provocarent. sorem euipit glorificare ; et indutus Pontidcalibus ^MJjiu vlfe-
jaiuiri Papx
Sed quia animositas Gaiciae Uegis, ^icut lerturj vestibus, sicut in mandutis acceper;it a beato Papa
Sanctum
nullatenus superari potuit, nec ad pacis fadera in- Alexandro, in memonam Dei Electi, dnina myste- (teclarat :
clinari ; bello infestissimo inclioato, Garcias Rex ria gaudeiiter celebravit : decantando altisona voce,
peccalorum suorummole prajgravalus, victus inlcr- cum religioso coetu Monachorum, unius Confessuris
ficitur : ad queui venerabilis Eiieco Abbas acce- Oflieium, scilicet, Os justi meditabitur sapientiam,
deus. caput cjus dum adhuc i-piruret (.sicut traditur) etc. Quod deinceps in ejus honorem decantari pi'a3-

Garslam in uianibus suis acccpit ; et prei:ibus suis aniniam cepit; instituens Episoopali aucluritate festum ejus
casnm ejus coinmendaiis, usque ad locuin sepulturif rega- annualiler, Kalendis Junii, cum reverentia cele-
sepelit.
libus ejus exequiis indefessns adlia.'sit. In vita brari concedendo, pro beati Confessoris honore,
:

quippe sua praidictus Rex Garcias supradictum fa- omnibus fidelibus ad diein festum Natalis ejus oc-
mulum Dei Eneconem valde dilexorat, et eum re- currentibus quadraginta dierum absolutiuuem.
,

galibus muneribus ornavcrat, atque pro ejus ainore Deinde post mulluni temporis, ad usus divini Sa-
venerabile ccenobiurii S. Salvatoris, cui Deo auctore crificii, in ejus nomine fabncatum est altare, in quo
pra^sidubat, plerisque possessionibus et inonasteriis divina frequeutantur sacramcnta, orante bcato Pa-
lot*iipb-t;indo dilatfiverat. Irono nostro Enecone pro omnibus, qui suam fide-
34 Dul'i{tit Dunifins, cum eodem fere lempore flo- litcr gaudent frequentarc meninriani.
rucrtnl lu /lispauia diio Sancti Dominici, ulter de 37 Sedit Alcxauder Papa II (ncqiie enltn de Ale- riilelur id
xandro III, nouagiuta fcre annis posleriore, scrmo fatlum
clrca
Quis ille Calceata diclu->, cujns /lcta illuslravimua xii Mnji,
an. 1070.
J>o7nimciis'f
ffcftiijWHW dffuiirti attno mcix ; ollcr Silensis cognomiue, Inc esse poiesl) ab onno mlxi ad mlxxu quo inlerim E :

cujuh t'ila edita a Tomayo w Decvmbru, ut mortui temporc Tamiiyus, ad diem xx Jidii Burgcnsiiim Epi-
attiio Hi.xxui ; seJ omi^ists mi7'/iculi.s, quorum inlcgrum scoporvtn Catalogum lexens, tiuHum invenit Petrum ;
codicetn cx originali hacleniis nbn potuiiniis orando ob- sed ejus nominis primum inducit in Sedem anno mc-
tinere ; CH7n, inquain, dno coxvi S. Dominici fuerint, xxxvni et lamen ab atino mxlu, quo Go7nczhis Con-
:

duLitat Da7netus, uter^ liin uitelliijendus vidcatur. Sed vilio Usidensi inlerfuit, uxque ad mlxxv quo Aucensis
ralio Innjjorutn facili'. prrsuadel Sileiiscjn, a-lfHc prio- Episcopvs Sccmenus Burijos Iranshiius, ufamque Ec-
rem, liic iiitclhiji. I'Jh-ni}n ilicli duo I^egcs Ferdinan- (tcsinm tuscparalniitcr conncruil, Jposlolica fullus au~
dus Castelle et Garsias Navarre primutn vegnare ctoriiaU ; muUu7n aliutn uojnmat, quem, aliqucm fuisse
cmpcruui a morle palris eorian Sancti anuo mxxxv : ab ulroque aliuni facile quivis concesserit; nec labora-
eorunique coutentio fi7icm liabutl lu 7norle Junioris, qui bilul ciedat Petrum notninatum, si conside.raverit,
prstlio victus, Marianam attno mliu, ej. vulne-
juata etmdem Tutnayum, in suis Episcopurum Cataloijis,
riius obiil, Iu77ivlatus pcr S. Eueeonem apud Naxa- plus quatn vice simphci in Aclis S. Ferdinandi a me
ram, intra ecclesiam S. MarUv, qaam idetn Mex Gar- convictum ojuissionis aul transpositionis imporluna: circa
cias a fundamculis erexerat. /Jxc uUerfalus, rcdeo ad Episcopos Hispalenses et alios.Hoc por^o uolulvtn
ccepiiim Scittionem. oportuit, non causa carpendi Tamuyum, cujus non tatn
35 Poslquam autem per multa tempora vivendo, requiro diligeutiatn, subindc uimiani ; quani pruden-
praedictuni monasteriuni sanelilate et vita laudabili tia7n in vcris suppositusque auctoribus discernendis; scd
decoraverat, et ipsam patriam exiMUplis bunorum tie vb i&iic prstennissum ub eo Petrura, quisquam dii~
operum, et verbo ductrinae illustraverat; senex et biiare veiil de S. Eneconis Canouizntione, Alexandn II
veneranda canitie decoratus, denarii geminati et auclorilale facla, et lam luculenlo tcstimonio a.iserla ;
Ipse morlltir aiiipliiis nuineri spatio annorum consuiiimato, ex cui inhivrens Gregorius XIII per expressum Breve,
anuo 1057
quo regimen et pasturalem curam regeudi monaste- capellara cjus visitantibus, tamquam Sancti, a suis
riisusceperat, vits sua; cursu fiuito, la^tus ad si- Piaedecessoribus Canonizati, Indulgentias largitur
derea regnamigravit. Transivit autem ab lioc seculo pro 1 Junii, tnquil Yepc:. pag. 280. liedeo ad Ser~
tempore pra;cellciitissimi et Christianis^imi Regis monem.
supradicli Ferdinandi, vigesiiuo tertio Regni ejus 38 Nus itaque Fratres carissimi, beati patris nu-
aniio ; qui tunc lemporis, nuii solum iu Castella, stn Eneconis, honorabilem transitum celebremus ;
Jiic laudati'
iJiis illt.
sed etiaui Legione, et in Gallecia regnabat. Post et debitis luudibus et officiis Christum Regem col-
transitum vero suum in Onniensi coenobio, ubi sau- laudemus, qui euin in vita sua, sanctitate decnra-
ctum corpus ejus habetur, omniputens Deus ad lau- vit; et hodie in ccelis, aeterna beatitudine remune-
dem nominis sui et ad declaranda menta illius , ravit.Hodie beatus Confessor, a terrenis Eerumnis
honiinibus. plurima iniracula dignatus est operari, ereptus, in ccelestis
a;dificii structura, beata sorLe,
quoruui qua-dam per negligentiam scripla non j>unt. pcr mauus summi Artificis coUocatus est. Hudie B.
Nam c;tci ibidem illuminati sunt. energumeni plu- Encconis anima, feliciter a carnis ccrruptioue so-
rimi niuiidati : et Claudi erecti, plerique incarce- lula, coraitantibus Angelis, ad c(jelestis patna^ gau-
et Onnix rati, libei-ati ; etalii adiversis languoribus; meritis diaaeterna pervenit. Congrue in hac die, qua bcati
sei'Ultvs illius ercpti sunt. Operantur autem illic divina be- Patris nostri transilus celebratur, Davidici psalmi
mtiactiUs
nefieia, orante beatissimo Patrono nostro Enecone, versiculus decantatur; In memoria ieterna erit Ju-
claret.
omnibus qui fidc recta et mente devota auxilium stus digne etenim in memoriam vertitur hominuni,
:

Domini Salvatoris perseveraiiter petuut; et bene- qui ad yuudium transiit Angelorum. Pluic etiam
dicitur ac laudatur ibidem quotidie a servis suis buatissimo viro illud Davidicum eloquium rocte po-
Jesus Christus filius Dei ; in cujus honorem quon- test aptari Justus ut palma florebit, et sicut cedrus
:

dain a iiobilissimu Coraite Saiictio idem Caeuobium Libani muIUplicabilur. Pulina est arbor pulcltern-
coustru<:tum fuit. ma, et inleiius tactu aspera, et quibusdam tumori-
36 Procedente deinde teinpore incredibili popu- bus ina^qualis qua;cumpulchra situbique.pnlciirior
.

lorum devotione, circa veneiabile sepulcrum ejus, taraen est superioribus. Radix vcro ejus circa (atnijuam
in
accrescente Petrus bonaj iuemoriai Rurgen^is
; terram, hispida et quasi aridis ccirticibus invuluta nssimllalus
:
Pctrvs Burg. palm.e
Episcopu.s, auditis beati Eueconis luiraculis, ad mo- ubi vero ad superiora procedlt, visu et amplituiline
Epise.
nasterium venit. Quidam caecus (sicut fertur) in pulehrae viriditatisexpaiiditur, etdulcissimurum fru-
ejus pr^esentia beati viri meritis lumen oculorum. etuum suavitate replctur, quibusdam radiis
et quasi

ornata
:

DIE PRIMA JUNII. 117


ornata distenditur. Similiter Electorum vita iti hoc panes Vir autem iste beatus, D
vitaj a^ternas acquirit.
muiido, quasi despecta videtur, et multis cnrticibus terram cnrporis sui operando, saturabitur panibus: rx DAVETO
1 Cor, 9
obvolufa, quia asperltatibus et tribulationibus an- quia juxta Apostolum, castigando corpus suum, et
gustatLir snperius vero, id est, in illa summa ;Hter-
: in servitutera redigendo, nocturnas exercuit vigi-
nitiilc.quasi pulclir;e viriditalis foiiis et amplitudine lias,uberesque pro peccatis fudit lacryraas, et cap-
beata; retribntionis expanditnr. Benc ev^o dicitnr, nem snam maceravit jcjuniis pro qiiibns raodn pa- :

quod Jiistus sicut palnia florfbit (luia sicnt palma ; nibus supernis. et prsemiis saturutur ceternis. Hodie,
non arescit Eestate nec hieine, sed semper viret sic ; Fratres.beatus Confessor Eneco, a crprTalieductus
Justus ille beatissiraus (de quo lnquininr) non aruit ergastulo, C(j;lestem Hierusalera stola glori^e indu-
sicut arbor infructuosa, quae scinditur, et in ig- tus, Ia'tus ingreditur; ubi siiie fine Uominum in
neni mittitur ; ^ed etiam bonorum operum flori- aelernura laudabit , David dicens
sicut concinit :

bus viiens, remuneratione jucundae viriditatis ex- Beati qui habitant in domo tua Domine, in secula
piLnditur. seculorura laudabuntte.Non est laboriosa, sed ama-
;t9 Vir beatus, picut palma florebat quia
iste : bilis et optanda servitus, in Dei laiidibus perpetuo
prxserlim dum hoc seculo, ncc prosperitate elevatus,
luit in
iftflne 3U0,
assistere : hsc nimirum est quietissima ac felicis- post labores
noc adversitate fractus est. Fbrebit sicnt palma : siina civiumsupernorum actio, gratiarum hynmo- fruUur
quia ufo viruit a)state, sicut frjenum r.ec decidit in ; rumque vota suo semper dicere Conditori. Perfe- aferna sa-
turitate.
hiome sicut flos ffuni ^ed serviens Conditori sine
; ctorum oranium anima;, s^^dutai a corporibus, usque
querela, actione bonorura (^perum semper floridus ad diem universalis judicii, sancta: et individu®
extitit. Florebit sicut pJihiia, qnia stcut radix palraae Trinitatis priesenti visione perfruuutur : in novis-
aspera est, conia vero in cacuminG pulclira, et fru- shiio vero die omnes Electi, resuscitati a mortuis,
ctuum suavitate plena, et qnasi quibusdam radiis or- in cuntemplatione sui ejusdem Conditoris, qui ia
nata distenditur ; sic conversatio iUius in nmndo tribus Personis unus est Deus, seterna spiritus siraul
fuit laboribus plena sed jam in supernis probatur etcarnis immortalitate gaudebunt. Beatus {inquam)
'
esse pulcherrima, cum jam fulget sicul Sol in regno Eneco, in illa ^terna patria coUocatus, ct j^m ani-
patris sui. ornatus pulciiriludine iramorlalicalis, et ma; stola ditatus, laudes semper Ifftus suo dciantat
satiatus siuavitate cuilestis dub edinis. Florebit sicut Creatori : peracia landem generali resurrectione,
palma quia sicut arbor palm;e
: tota est pulchra, sicut ceteri Sancti. duplici stola renumerabitur ;

sed tamen pulchrior extitit in fine ; sic vita li. Ene- quia c-orpuris simul et anirase Eeterna jucunditate
conis, diversis decorata virtntibus, pulchra fuit; Isetabitur.
sed mors multo pulchrior extitit, cum praesenti vita 41 Nunc ([uaUter Omnipotens Deus plurimos,
consumniata, laborum .suorum mercedem a
in line qui sui famuli Eiif^conis fesfum colere iie^Iigebant, Festum ejus
violantes pu'
Salvatcro percepit, Propheta attestante, qui ait ; salubriter fiagellaverit, breviter dicaraus. Presbyter
nkuntur.
Cuin dcderit dilectis suis somnum, ecce hereditas quidaiu opud Spinosam. Petrus nomine, commissara
Domini. Omnis (lui dormit in morte. perdit here- sibi regebut ecclesiara ; hic indie Sanctis Eneconis,
ditatein quara videbatur in seculo liabere ; quia mo- cum operariis suis ad agri opera perrexit et non :

riens, eani secum ferrc non valet : cum autem de- dans lionorem diei festo, quamvis corriperetur a
derit dilectis suis somnum. recipit hereditatem ; quibusdam, subilo pede lapso cecidit, et crure cul-
quia contemptu temporalium, incipit po>sidere
pi'0 lisoper aliquut dies in lecto jacuit ; et adeo debili-

hereditatem paradii^i, quam non habebat. Sic nimi- tatus extitit, quod omni tempore vitje suiK num-
rum inclitus iste Pater noster, migrans a seculo, quain absiiue baculo incedere valuit. Insuper tres
perdidit in morte teinporalia cuncta, quae possidebat boves, ex iilis qui terram vertebant. subito cecide-
sine amore; et ccepit Eeterno possidero amore coe- runt, et mortui sunt. Prceterea incendiura ignis in-
lestia cuncta, quae nec visa habere gestiebat ex vasitdomos eorura qui laborabant, qund vix putuit
corde. Cedrus est arbor raagna, et pahna multo extingui labore multorum undique concurrentium.
Comparatur lignura scilicet bene olens. et ad por-
escellentior, Irrruit eigo tiraor super omnes, qui viderant et
eliam Ce(/ro
tanda pondera fortissimum quod licet procerurn ;
audierant, et cteperunt deinceps colere festum B.
nascatur ubiqu*^, tnmen in Liljano monte celsius Eneconis Abbatis. Alio tempore quidam Abbas Sa-
^
inveuitur. Ita justus multiplici laude celebratus, et liensis, Dominicus nomine. in die S. Enecouis cura
'
cedri lu-oceritatem. et pulchritudinem palniK dicitur operariis suis ad arandnra ecclesiae agros exivit
habcre. Sic ergo justus muUiplicatnr ut cedrus, et redargutus taraen a quibusdam redountibus adse-
sicut palma florebit : quia sicut palnia tarde et post pulcrum beati Confessoris, eo quod non coleret
longa tompora fructificat, et refert hoininibus fru- diem festum, fertur talia verba dixisse colamus et :

ctum diu desideratum : sic beatis^imus iste Conles- nos patrui nostri Salvatoris, hujus ecidesiiB quon-
sor, post longns vita? praesentis labores, recepitdiu dara Abbatis diem, quia bonus homu fuit. Vix ver-
;

desideratnm gaudiura paradisi multiplicatiis sicut : ba compleverat. cum ecce subito divino verbere
cedrus Libani in superna; palri» ampla hereditate, percussus, ad terram prosteriiitur et treraentibus ;

eleemosynarum bonorum operum frnctu, florebit


et raembris coepit spumare, augustiari, et quasi ad exi-
in aiternum anto Dominum. FtEUo vero compariin- tum appropin(|uare. Eadem insuper hora faotasunt
tur pecciitures, quod delectabili viriditate oritur, sed fulgura ettouitrua; el lapides pra^grandescorruen-
celeirinio fine siccatur. tes de coelo, coegerunt agricolas ab opere cessare,

40 De hoc etiam beato viro, ejusque consimilibus qui nolebant gratis diem sanctuin colere. Et nos
per Salomonein dicitur, FormicEe, populus infirmus: ergo, Fratres, sicut Pmpheta adinonet. leveraus

qui parat in raesse cibum sibi. Quid per formicas, corda nostra, cura mautbus ad Deum ; et beatissi-

nisi strenua vita Monachorum significatur? ([uia raum Patrem nostrum Eueconem assidue venere-
el formicx Deo, in comparaticme amatorura ^eculi istius, per raur;acsicutad Fzechielem dicitur: Fili lioniinis,
Salomonica; vilein h:ibitum et humilitalis gratiani, velut forraicae speculatorem dedi te doinui Israel ilhim non solum ;

in teinpore messis, fructum bonorum operum, uude speculatorem et defensorein istius loci et patriae
in futuro saticntur, congregare non ccssant. Unde suscipiamus scd etiam interces^orera etadvocatuiu
.

scriptum est : Qui operatur terram, saliabitnr pa- apud Denm euio habearaus (|uatenus, meritis et ;

nibus: qui vero sectatur otium, in egeslate erit. Ille preoibus ejus. ab ommbus periculis etangustiis li-
I'l"OV. \1. ergo terrara simra strenue laborat, qui per labores berati, inereamur cum eo, in aeterna beatitudine,
Christura Dei Filiuin cullaudare qui cum Patre et
corporis, et quotidiana bunorum operum exercitia,
:

16 Spiritu
Junii. T 1
118 VITA S. ENECONIS AI3. ONNIEN
Spiritu sancto vivlt et regnat, per omnia seculo' libri 3 caput 2. NuUus est locus, quantumcumque
rum. Anien. clausus, qui non reseretur ad vnccm Domini San-
et mulier 42 IIis ex sermone Ahhtis Domir.ici simptis , c(os su"S honorantis ejusdem pntenlia' pariicipa-
,

Sauctiivi
aliuil simile sic alnmde adjwnjH lV;i('s: Muliorqiiae- tione quadaiii, aperiendo carcercs, firmis pessulis
btaspfiemaTts.
d.ini Onniensis. liabitans in oppido Friaz. nd dti- atque defensos artnato mi-
et portis ferreis clausos,
mam Iben ripam posito, lioud procul a Birbivsca atque lite,ad huc solum exca-cato, ut cetera suis oculis
advo Onnix pro.nmo, ibique marito juncta, mulieri- contuentes, videre nequirent per mediuin eoruin
bus ad fe:-tum Sancti agendum pri ceder.tibus, sola tnmseuntes fidrles, qui S. Enecunem invocarant.
prajsumpsit operi consuetnseaccintierc unde scan- :

dalum patientes alia>, rednrgueliant e:im quw cum ; CAPUT V.


esset natu Onniensis, Friaziarum nmlierum saltem
non Qnibus illa imlignanter
^e(]uebatiir excinpluiii. Captivi S. EvecoiifS ope liberati.

respondit ; Non provisurum Sanctum necessitati-


bus domus suar. Vix eadixenittenieraria cum ecce ; In oppido Salas juxta Onniam, Milcs erat no-
^fillfi captivo
subito obmute^cen?, non potuit ultra os blasphe- mine Petrus Martinfz ,
quem Rex Arragonia.' , apparens
niuni aperire : et brachia, qu:e ad laborem exten- cujus nomen non exprimitur, Populetum in Ca- Sniictus,

derat, retrursum tracta, nuUi deinceps usui illi talauniara deportari captivum jussit, et carceri per-
fuerunl. quam obscuro claudi. Hic faraem et frigus aliasipie

Transferdir
43 Tempore Adephonsi , cognomento Impera- agrumnas patienfein, cum deficerent humana con-
corpm toris Hispaniae, vcnerabilis Joannes ejus nominis silia et auxiliu omnia, ad S. Enrconem invocnndum
IIAbbas Onniensis, ex Sedis Apnstolicaj facultate, se vertit, ut sibi in tantacalainitate succurreret. Id
sacrum corpus B. Eneconis. ejusdem coenobii Abba- cum Siepius smiperque :irdentius faceret, crescente
tis, in alium incum Iransferri derrevit.
suliliniem cura a^rumnis postulandi instantia et iiupetrandi ti-

Ad Iraperatoris ergo pra;libati, hoc [consilium] ducia, vidit die quudam postsolis accaauin senem ad
Joannis Abbatis pervenit auditum qui fama sancti ; se ingredi, toto vultusplendidissimura ;
qni dicebat,
viri miraculofum arreptus, act'is translationis spe- Ne timeas : frater enim tuus, modo est in ecclesia
ciaiiter auctoravit, accitis secum Episcopu Biirgen- S. Salvuloris, cum cercis atque oblutionibus, tui
si. et aliis Praesulibus et Proceribus. Cum autem causuferventer atque huiniliter Deuni deprecans. In-
primuin tbeca, qua reconditum erat corpus venera- terrogunti uutein Militi quisesset Ego, inquit, suin :

bile, fuit apertu sic odor ctelestis et suavis totum


; S. Eneco, de ccelo ad te missus, utorationem tuara
coinobii ambitmn occupavit, ut oinnes in admira- exauditam, et vincula disrupta nuntiem. Surge ergo,
tiunein rapti glorifirarent Duminum, corde, voce, et rae seqnere. Ad hano vocem surrexit Miles,
circa an. et opere : imo quod plus fuit, fragrans oduris ue- ruptasqne caienas in hunieros sustulit, testimoniuin
11«. bula, ad quinque a'grutorum nares pertmgens, pro- sequebatur Sanctum,
daturas facti in se mirucuii. et
tinus eos re&tiiuit sanitati. Ila ex Dameto Tamaijus Euntibus autein patuerunt ambie carceris pnr- eum e carcere
illis

ad XIX Jarinarii, qui deitidc in Aolis, Crederem, tEe : quas successive pertransierunt, nec nou et educU,
iiiquil eam primam Transbitionem [fgo Elevatiuuera custodes ante eas positos, sed somno sopitos. Iia
dixerim in tumbam, supra clanUn pavjuentum ex- egressus Miles vix ad clivuni montis vicini pcr\e-
tuntem) evenisse circa annum Domini mcxlii (jnnc nerat, cura expergefacti custodes. et fugisse capti-
autcm sccnnUum eumdem. Burgent^is Fpiscopus fiiil vum suum videntes, ca^perunt post euin cum cani-
Petrus uon i, ut putat ipse, sed ii, anuum jam qutn- bus currere. Unde perterrefactus nec jam ultra li-

tum ecclesiam ilUim rcgens ct usque ad decimum ter- beratoris sui iiiemor , rccepit sese sub quasduni
[ium superslcs) quia tunc Onniense cosnubium cuepit petras; viditque, ipse neinini agnitus, non soluiu
ab Imperatore Allbnso muneribus et honoribus su- pt<etereunles iPos, sed eliam canes, qunrum ideiu el qu3rentibm
bliinari, utnotuvitPrulentius de Sandoval in Hislo- tunc obstruxerat fauces, qui olim conL-lusit ora leo- invisiO letn
ria Alfonsi VII iol. 174. Addit YepczTom. S/jaj. num. Irritoergo conatu fatigati redierunt unde ve- reddit :

338 >^. quod idem Abhas, qui S. Eneconem, etin^n nerant; et Miles Onuiam veuiens,appendit ibi cuin
transtulit SS. Acti et Tigndiae corpora. eaque loco gratiarum aclione catenas, quas sibi miraculo solu-
decenti posuit. tas narrabat.
44 Nurruta Iranslalioue pra-dicta. et eam comitatis 48 Niliilo minus illustre fnit quod sequitur. F
miraculis in gcnerc laudaiis liheranfur
Ut autem appareat, in-
; Cum ante temimra Sereuissimorum Heguin Ferdi-
plinrs CHfiti a
quit Yepez, pag. ^78, non hac solum vice Deum pro nandi et Isabellie (qui Hispanias nnxia et peHculo- Muur i.-i-

Sancto suu opcratuui miracula; poiiaia hic etiam sa Maurorum societate liberarunt. omnes eiiciemio)
quo in vcteri historianarrantur stylo. Eo-
alia, ip.so
plur'maj civitates et oppida in coruui potestafe per-
eodem c rcum- dem lempore magna siccitute laborabat regio cir-
ta'o hnfirtra-
manerent, indeque existerent frequentia inter ipsos
twrpluvia.
cumjecia mona.sterio itaque ad Onuiensium acco-
:
et Christianos certamiua; contigit nostrosincursio-
larumque instantiam, instituta fuit devota Mippli- nein adversus eos facere, qui in Valentino atque
catiu populi, et corpus Sancti jier omnes plateas Aragonensi regno adhuc residebant ; sed infelici
circunilatum, ihui Irustra nam eodcm die copiosus
:
successu, ita ut florem nobililatis infidehbus capti-
imber de cado lapsus sitibundam humum vam cogercntur
copio- dimittere. Inter hosOscara abducti
sissime inundavit. Quod exhmc pcrpeluum quasi sunt Capiianei ex gencrosioribus duo. Dominicus
bcneficium locis istis fuit, quoties tcrrai ariditas Perez Ar.igonius, et Gomesius Tellii Castellanus ;

pluviam posinlabat, ul tnfra vidvbUur : nimc cetera Caesaraugustam item Ferdinaudus Gonzales et I.u-
ex Tumatjo Damctum Iranscnbenie pro.sequor. Secorbiara vero Equites
Post pus Saucbez aliique ;

multum temporis a celebrata Translatione prxdicta, alii quatuor. Hi omnes cum gravibus afHigerentur
ad usus divini Sacriticii. in nomine S. Eneconis serumnis, venerunt in nolitiam frequentium gratia-
fabricatum est altare, sub cujus cavo beati Cunfes- rum, quas S. Eneco Abbus Onniensis, tali iu casu
sori-s exuviie sunt reconditaj; ibidemque divina vocatus, conferebat infelicibus captivis. Eum ergo
dein ipium
frequentabantur Sacramenta, orante beato Patrono invocarunt etiam ipsi, siiaque ]>rece frustrati non
sut>attare re-
ponlfur.
no.stroEnecune pro omnibus. qui suam fideliter sunt. Apparuit enim illis senex, habitu venerabilis,
gaudent frequtntare memoriam. Orationts ejusmodi jussitque ut sine mefu curcere quique .suo egrede-
efficaciam prohunl miracida, qu3e ex Vften MS. plura rentur. Dictum, fuctum. Et quamvis cos in cquis
profert Damelus apud Yepeznim pag. 281 sxc exordtens sequerenturMauri, ad iioc.solum videbanturadesse,
ut
.

DIE PRIMA JUNII. H9


ut ipsos ab iilioi'U)n ocoiirsu tuereutur, niliil eisdem 49 Cum locus, in quo prion vice sacrura corpus D
quos niinime couspiciebant Uiolesti. Ita simul om- fuerat depositum, aut Monachorura incuria aut F.\ V.VBIia.
nes intra unam eaindemque iiei domadfm On-
, temporum lapsu, penitus .> egtecto puit-
in oblivionera redigere-
latim saCTi
niam pervenerunt, gratias agentes Deo ad sepul- tur, non sine raagnoCo;nubilarum mcerore ; evenit corporis toco.
crum sancti Abt)atis, ibique dimiseruut captivitatis ut Joannes Bacca, Abbas Onniensis, rcligioue et
su:e si^'na. gravitate conspicuus, forte Dei inspiratione coramo-
47 Alius ex Aragonia Eques, Stephanus nomi- tus, corpus sanctissimiPatris exquireredecreverit:

uem Eques ne, ex vico Cubel dicto, multis annis militiam se- cujus intcntionis propositnra Monachis aperiens,
firac/i<ls ac cutus, cum domum re^ressus esset, divendita ibi- tot contradictionura agminasunt exorta, quot Fra-
fraclis;
titilis
dem majori substautiai sute parte, venit ad glorio- trum capita nolabantur. His demum devictis. accitis
sum S Eneconis sepulcrum actisque veiiit libera- : secura S. Marije Maparensis S. /Emiliaui. et Ova-
tori graliis, ejus porro patrocinium sibi [)usluiavit. renensis cceiiobiorura Abbalibiis, altare pra-dictum
Redeuuli vuluntas subiit Rnmam eunrii, sed eun- evertere ccepit die xviii Januarii, annn tJomini editcitiir ittud
tem appreiienderuut Mauri qui nulla alia causa ; MDXcviii, quousque sub eadem ara inveiiit sacra anno 1598
quam innaln sibi contra Christianum omne
inoti, pignora sancti Abbatis qua, in pervetusta lignea:

nomen odio, bracliia illi ac tibias confregerunt. Ita arca inclusa, suavissimara odorisfragrantiam respi-
male habitum cerrieus transfuga quispiam Videa- ; rabant. Supra corpus liiec iu pergarainea pelle in-
mus, intiuit, aii iste vester S. Eneco. qui tam multos venta est epigraphe. Corpus beati Eneconis, .\bba-
ex carcere liberavit. te qunque liberalurus sit, bra- tis hiijus monaslerii. qui tloruit miravit» samtitate

cbiis libiisque confractuiu. Mirum dictu ! Ipsa ea- et miraculis, et ideo auctoritate .\postolira relatus
dem ex animo interim opem po-
nocte, iilum (|ui est in Catalogiim Sanctorura.
Obiit anno Doraini
poscerat, monuitSanctus, ut ad maris littus accede- MI.VH. Sepultus fuit in claustro, et inde traujlatus
ret, inventurus ibi quatuor Christianos, cum navi- est in hoc allari. Ex hiijus Epifjrapltes stijloet verbis,
cula ip.^um prEestolantes. Surrexit homo, tolus jam prtmum cfdligo, iii snpra memorata corporis elevtiltorte dc attari, sub
sanus ; et inventis iniittore soclis sesejungens. cum mtUam loci fuctam vnittilioitem [iiisse; sed sotiitn quo videtur
al-
ipsis rediit in Hi.-^paniam, atque pro hoc novo be- tiovem Itiinbam in cltiuftro excitatam, in qua corpus, posilum sec.
14 ejceunle.
neficio gratias suo egit liberatori. Itijnex ac portattli arcx ail processioiies deposititvi, ser-
48 Conchie vir erat S. Eneconi devotissimus, varelur : rnulto autem pusl, ab illa ttivtba ad hoc nita-
propter multa quae narrari audiverat stupendaque re, Jactatn esse translaltonem. qttam vcl ex anno Cltri-
rairacula ejus. Hic venatum progressus in densam sti ttottito pro .Mra fiispauica,necnnn ex phrasi recen-
silvam, factus ipseest prieda Maururum, ibi in insi- ttort, tntellnias celebralam [uisse Shb finetn secuit xiv;
ac denique
diis subsistentium, qui captivum suum deduxerunt postquurn Jaannes I Casteilx Re.t ejusdem JHrx usum
altiis,
Xatil)am iii regno Valentino. Invocavit ille sanctum abrogavit , in Cointtiis Segubix celebralis , antto

suum Patronum, exinde devotior ei futurus, si se -MCCCLXXXIIl.


quoque dignaretur favore optato. Audiit autem 50 Sic invento corpore Magistri, ittqttit idem qiti
orantem Sanctus, et apparens monuit iufelicem, ut supra Taniagtis, protinusmaguum gaudium omniuiu
el reponitur
sese ad egressum acciugeret postea vero iterum : ora implevit, maxiine Joannis Abbatis. illiiis ope-
in aicam
apparens, jiissit iter carpere. Venira ille fidei p.irura, ris assertoris qui argenteam capsam aflfabre labora-
: arijeiiteam.

multum autem timoris habens cum ne tunc quidem tam construi jubens, et sacra pignora in eo recon-
ter appjrente
Sanelo. egredi pia!sumeret; tertium conspiciendum se prae- dens illam iu propria capella, cum populorum con-
buit Eneco, et diffidentem increpans dixitUt quid : cursu et celebri plaiisu honorifiie collocavit, ubi per j.luviis sxpe
tmpetratis
liKres hoc loco contra mandatum meum 7 Surge et Dei misericordiam innuinera reeensentur niiracula.
cetelire.
sequere me. Sic animos indeptus, suique jara secu- Addtt Yepez pag. 278 ^. quod collocavit illara ibi-
rus, e carcere. Vix autem Xatiba portas
exiit dein, intra suraptuosain tuuiham, supra quain Sancti

Iransierat, quando occurrerunt, ei tres lupi, ad ejus statua efformata conspicilur cura raitra et pedo :

defensioneiii cum ipsoperdiem procedentes, et cum in alt;iri vero prsedictiE capellas depictus visuntur
ipso dormientes noctu ; atque sic cnmitatus Terve- pluriraa ejus miracula Sed nulta in re ma-
huii venit, iudeque Concham, ubi favorem a Sancto gis atque luciilentius potentiam suam osteudit hic
sibi praestituro enarravit. Finis nuUus foret si singu Sanctus (utor verbis J. Bapt. Datneti) quain in plu-
lahoc ingenerefactaprcsequivellera: solum dicam, via, ilum exigit necessitas, impelrauda : id qttod

quod omniuiii lingiiis calamisqiie cessantibus, eo- cTemplis confirtnore necesse ttoo fuerit : siqtiidem in

riim mullitudinem testarentur catenw et compedes, ctrcumjeitis Onnix lerris, ac polt.^s:mum Feroiiscx,

Miperiori seeulo iu c:ipella Sancti conspici soliti De nilitl frequeiitttis est ; el ex opptilojam nominalo pro-
liis teslatur P. F, Turibius de Melleda, qiii anno dttcuntur tesles, qtti afjirntent inde plas quam dticen-

mik;i centenarius obiit, in conventu Onniensi legi- lls vicibus missttm esse Ontiiam, ad uquatn a san-
crtcrti hujus time interrogatus, diim ibi deVita et miraculis S.m- cto yUbale obttnendam , secitlo semper sitccessu spe
ijeneris teslan-
cli informationes jurata; sumereutur quod tempo-
;
rato
tur apprnsx
aptid thtniatu re tumuUuum civilium in Castella. tota circum re- CAI>UTVI.
calcn.v.
uioue in arinis posita, Onnienses Patres, interquos
Ossis uniiis transhtlio Bilbilim. patronatus
fuerat educatus a puero, lormidasse ne irrumpens in
assuDtplas, sccula mirucula,
inonaslerium seditiosorum multitudo diriperent
li!'etiosam oniuein suib domus gazam ; idco adductis
IJtinam, »171111 l"<';)i';. Tmn. Gpag. 283 v. S. Eueco
fabris ferrariis assumpsisse compedes et c;itenas pen- An. liiuil
sic nosceretur et honoraretur, ut in civitate Bilbi- nMiiiiuiii,
ilentesin capelhi S. Eneconis, ex qnibus confectaj
litaua, vulgo Catalayud dicta, ubi n;itura esse pro apud qttos
siiit quatuor grandes crates, ad tuitionem ipsius ca-
jiellas atque dmuus idemque afl[irmavit alius tum
:
certo tenent incola!, et innuraeros prasstat favores. natus putatur
Sanctiis,
(euteiiarius, habitans in Penchez, Thoinas Fernan- Hinc illi niiro desiderio exardescebant obtinendi
aliquam ipsius Reliquiara scientes auteiu corpus :

dez tantoque id poluit aflSrmare certius. quod suis


varia m-
;

integruin iu mouasterio Onniensi servari,


ipse manibus cudendis cratibus allaborasset, nurae-
terposuerunl offlcia apiid Keligiosos istos ut voti ,

rassetque, vincula undedebebant confioi. plusminus


sui compiites liereiil. Hujus auno .Miic {htinc itobis
(|uingenta. Hactenus ex Uamcto Yepezius : nunc ex
annum Tatnagus nottit) tandcin potiti sunt; reluctatis
cjdem narrantem Tamagum attdiamtis alteritis trunsla-
quidem aliquamdiu Muiiacbis, propterea quod gr;ive
tionis histortam.
danmura
. ,;
,

120 VITA S. ENECONIS AB. ONNIEN.


A damnum a'stimarent, vel tantilla sacri corporis yitam a Joanne Hieronymo Gonzalez de Sisamon. D
parte rrivari deniqne persuasis, Sancto ad in-
;
scil Jurato raajori civitatis, ad Fr. Potruni de Torrecilla
crementum honoris futurum, si tam devotis erga se Abbatera Onnienscm ubi inter alia lcgiintur haic ;

civibus quadamtenus praesens exliiberetur. .Vperta verba. Quod ad devotionem versus S. Eneconcm
igitur arca est, tot annis intacta, et legatis Bilbi- attinet ea usque modo belle procedit; confidoque
,

litanis datum os nnura brachii, quoil summa cum de misericordia Domini nostri eamJein niagis nia- ,

reverentia et gaudio recipientes, in patriam suam gisque nugendam quia civitas nulli peperdt sum-
,

deportarent. Ad hnjus rei nuntium exiiilarati cives, ptui, ad talem occasionem congruo. Fccitenim ajdi-
ctelei/ans
nullipepcrcerunt operffi atqiie impendio ut quam , ficari magnificum sacellum cura picta eleganter , siicellum
dignissime exciperent quod tamdiu cnncupierant. , tabula : et allirmo Paternitati vestrie, quod licet in
'""''"'"".
Dametiis , ut qui privatim Sancti hujus liistoriam hae civitate alia siiit sacella . m.ijora islo nullum
;
obtento tan-
scribendam. assumpsit, late excurrit mI singularia taraen futurum sit elegantius elaboratum et magis
dem sacrl ,

corporis osse, quajque m.ignifice explicanda mihi Chronicou : , ad sensum pr.T^^^entis a?vi. Etenim quantum pnice-
Ordiiiis generaletexenti, tam proliM essenon licet. debat opus. tanlum etiam in aiiima mea augebat
Legatur igitur Auctor ipse, et videantur in eo pro- Deus desiderium ipsuin partibns omnibus absolutura
cessioues solennes, Uluminationes a?dium, poem;ita reddendi. Idem sensus operarioruin omuium erat,
varia et hierogl^-phica, repraesentationes tauriiia, , maximo cum seusu fcstinantiuin ad tanti
aniini sui
ludi
et quidquid excogitari potest ad publicam
, Sancti f;ibricam consummandain. Habet insuper
solennipompa tetitiam explicandam. Missam Pontificaliter cecinit sacelliim hoc tabernaculum cuui clatliris, ceruleo
ipsvm exci- Fr, Diilacus de Yepez Episcopus Tarraconensis, et colore et auro tinctis ,
portulisque speciosis , in
pimt.
per totaui Octuvam Ordines varii; habiti quoque formam adamantum hiboratis argento et auro :
^„, ^ifjan-
suut sermones quotidie in monasterio Virginum cujus tabernaculi qiiiuque suiit claves , ita distri- Hori saaario:
Benedictinarum apud quas deponere Sacram Reli-
, but;e, ut Prictor unaui, Jurali majores duo singuli ,,•
quiam placuit. singulas, Judex et Prasfectus Coiii'r.aternitatis toti-
52 Neque bis omtentus fuit civium affectus. dem scrvent; ha; autera
illis committuntur sub jura-
Voto iusuper publicitus f.icto obligaverunt se, ad mento, ore ac manu prsestito coram publico Scriba,
et sibt PatrO'
num eligttnt,
Natalem quotannis Juuii feriatum habendum, sub
i id in Acta referente neque potest taberuaculum :

hac foi-niula Quandoquidem gloriosus Pater


:
ipsum nisi omnibus prEesentibus et Notario publico
S. Eueco, Ordinis S. Benedicti, et Abbas monaste- reserari in eo autem reponitur
: Reliqiiia gloriosi
rii Ouiiicnsis, filius fucrit hujus Bilbilitauaj c:vi- istius Sancti, iuclusa argenteo brachio , centum
tatis ; quodquc ad supplic.itionem Pra.'toris ac Ma- quinquaginla uuci;is appendeute cujus curandi of- ;

gislratuum ejns, Abbas Monachi et Couventus , , ficium mihi inipositum fuisse gratulor.
pr^dicti monasterii ipvi feccriut gratiam uuius
, 54 Auno MDcix die v Aprilis tanla fuit Bilbili
ossis brachialis ex sancto ejus corpore, quod modo aqu» peuuria, qiiia jaiu iude tib Octobri vix quid-
depositum est in ecclesia Collegiata S. Maria; Ma- quam plucrat, ut ex arefacta prorsiis tellure nullus
joris; mox transferendum et collocandum in ecclesia rusticani laboris fructus ab agricolis speraretur.
mouasterii S. Benedicti tamquam ipsius Sancti ,
Decreverunt igitur Pra;tor atque Vicarius generalis, An. 1609. ad
domo paterna (quam quidem trauslationem haec ci- una cum civibus, solennissiniam processionem , a siccitntem
vitas mandavit ut quam soIenuis.-,ima potest pompa toto simul Clero Religiosisque Ordinibus et Confra- •''P'"'""'""'
procedat) ad Dei Domiui nostri gloriain majorem ternitatibus omnibus
, cereos ardentes gestaluris .
,
sancti Patiis Eneconis houorem ; atque ut ei ac- instituendam, ad ecclcsiam S. Benedicti, pro depor-
ceptior sit devotio et gratiora sacriflcia civitatis tanda inde Rcliquia S. Eneconis in ecclesiam
velitque tamquam cjus filius esse specialis ipsius S. Petri Fraucorura ubi Missa cantaretur celebra-;

ac festum, Patronus et Advocatus, in quacumquc necessitate, returque Octava in honorcm Sancti quatenus eo ,
feriatum a averruncando, grandines. fulmina tempestates ,
,
intercedente Deus necessariam terris pluviam lar-
populo haben-
contagiosos morbos et alias quascunique
dam, tlvcer- calami- giretur. Erat tum dies serena atque clara, nulla '"dictasup-
7iunt tates : idcirco pra;dictus Senatus in
Patronum et uspiam apparente nubecula et tamen mox atque """
:

Advocatum civitatis recepit gloriosum Patrem odaJa ,

elferri Cruces cwperunt, et Confraternitates proce-


S. Knecunem coutra quascumque calamitates et
,
dere, tam copiosi dcfluxerunt imbres , ut nulla ra-
miserias, quibus inquilinos hujus civitatis,
pcccatis tione potuerit pompa progredi quare, civitate non p :

ac demeritis suis id exigentibus, continget


divinitus minus exultanle quam admirante, ibidem in loco
flagellandos subjacere promisilque omnium civimu
:
cantari soleniiissim.e fecere Te Deum, pro bene- ,
et habitatorUm, tam prsesentium qua^n futurorum flcio tam Tanta autem subito collecta est
singulari.
nomine, observare festum sui singularis Patroni ct aqua, ut qua; plalea principalis est urbis oranium-
Advocali S. Eneconis. Sacra Religio Beuedictino-
que largis.sima, instar fluvii aut siiius mariiii re-
rum celebrat festum illud prima die mensis Junii dundaret. Postquam autem imber cessavit
decre- ,
qui fuit dies gloriosi transitus ejus , Ar-
sicut et verunt ad Benedicti procedere, ncn jam
ffidein S.
chiepiscopatus Burgensis universus Senatus autem plaviam opta-
:
petituri recipiendum sed gratanter agnituri rece-
noster speciali voto obligat se suosque
,
lam elicit :

successores ptura beneficiura deductaque est qua; fuerat pro-


;
omues, ad curandam cjusdcm festi observationem missa Oct.ava, cum maximo concursu ct solennitate.
tamquam Patroni, ea forma et modo, quo in
Eccle- Deinde inActa publica relata res est. et ad S. Bo-
sia Catholica solent observari festa
Sanctorum alio- nedicti reporlata Relii|uia sicut adducta fuerat. ,
rum ex mandato speciali tamquara Patronorum
,
Neque tunc taiitum sed alias saepe experta est ci-
,

specialiter a civitatibus electorum.


Deum ccelorum claves raanibus Eneconis quasi
vitas,
Sa Hactenus formula illius voti, quod Episcopus commissas credere.
Tari'aconensis D. Fr. Didacus de Yei)cz confir-
55 Ilaque licet illura multa magnaque rairacula
Exhinc ob mavit, et annue summa cum religione implelur; eogue titulo
decoraverint, usque ad mortuorum suscitationem
frequentia pracipue ab
Sancto crebris favoribus et miraculis ;

fjus ibl mira- demonstrantei tameii per orania montana Cffipit haberi et coli 'agricoHs coli
cuta. quam accepta sibi ejusmodi devotio sit,
queniud- S. Eneco. tamquniii Patronus et Advocatus. pro ea tur Sancim,
modum mihi scribit P. Fr. Eneco de Catalayud:
quae petenda judicatur acris constitutione obtinenda.
quadam etiam in particulari referens, quibus
praj- Quod prster exempla a Dameto adducta mihi
, ,
termissis eiljibeo particulam cujusdam
.
epistola! etiam testatur relatio Archivistarum Onniensium,
quam idem Religiosus mecura communicavit
, scri- Fr. Didaci Nunnez et Fr. Eneconis de Catalayud
prselaudati,
,

DIE PRIMA JUNII. 121


A praelaudati qui etiam oomplura scripta mihi com-
,
benedixisset periclitantibus, salvi evaserunt nmnes D
municarunt, quibus istiusinodi veritas muUipliciter veluti de faucibus raorlis; senex autem disparuit, b"^*""*-
contirmatur. Prtilixum esset refeiTC sinpula , clau- relinquens eos novo obligatos beueficio.
sulam tanien unam e.\ epistola Fr. Knecunis, ne- , 58 Dominica quadam .^dventus anni mdxcix,
'"*"***"
cessti habeo huc adducere, qua mihi dicit Et^i istic : puer dictiis Joannes filius MichaeUs Alfonsi hor-
,
^^^*''

etinm Viroves- habeas miraculum Vir(jve>iC;H patratuua addam , tulani Onniensis, et Mariie Riir;e, bienniuni natus,
er. tamon testimonium quod hic accepimus cx ore Al- cum pueriltter alluderet rivulo, versiis conventum
fon>i de Soto, Sk^ribae, Not;irii et Secretarii ecciesise currenti ad usum vertendi molendim ; abstulit eum
Archidiaconahs Virovescae; scilicet, collegisse ipsum torrens usque ad puteum... . ; ilaque obtexit aquis,
tcstimonia de pluribus quam quadruginta vicibus ut solum extremitates pedum extarent. Ea forte
quibus oppidum Virovescae misit Oniam deputatos hora omnes indigense, ad templum egrej>si, domibus
suos,modo ad pluviam, modo ad serenitatem exo- suis aberant, praeter puellara unam ;
quae viso casu ^ ^^^
randam, et sempsr opf.atum exitum habuisse pre- cucurrit quiritans , auxiliuraqiie implorans. Eo cla- sancitruus-
ces se vero ab anuis circiter rpiadragint;i usque
: more inteipellata concio, dicentem subsistere fecit, atatur:
tunc, adhibitum fuisse ad excipiendum testimonia turinatimque :iccurrit ad raolen-Iinum. Tollunt de
istius ra'), etiam Rehgi.js>rum ipsms doraus, omnia aqua pucrum jam mortuum feruntque cum viva ,

idem affirmantia. fide ad ecclcsiani. Monachi acceptum corpvisculum


^^* ^'^ alterius generis miracula quod attinet; imponunt altarl Sancti ciijus meritis conciliatus
Aha miraeuia ;

ad bQ antiqita, non vacat, ut jam dixi, colligerd omnia quse Da- Deus suam raox exhibuit misericordiam. Aperuit
metus retulit, vel ego aliunde accapi. Duorum pras- enini oculos et os parvulus ; exolamavitque, Sancte
memiratorum .Vrchivistarum quorum supra me- , Eneco, Hinc effusa omnium secuta
S:inote Eik:co.
raiiii, unus, plus quam qainqaagintavetasta miracula Itetitia, imprimis parentum sed cum hi puerum ;

ad me misit, alius vero ab a:ino millesimo centesimo vellent domuni redueere, abnuit ille dicens, vidisse p ;

B recentiora siipra viginti, quie Dominus opiratus est se istic senem quidem, sed taraen formosum valde rjusmain
per S. Eaiiconem, liberaado ad ejus interi.;essionem Monachura. Mater vero, qnse eodem anno vol paubj pedes curan-
""'
miseros multos m::)rtales, a variis infirmitatibus; post debilitateni pedum incurrit, cum identidem
iHuininauilo coecus, auditunj surdis reddendo , et Abbatem Oiiniensem invocaret , subito erecta in

d.e.njaia ex.pellendo : qu» juncta jam editis a Da- pedes fuit, et absque furcillarum usu ctppit Cfnn-

e/ 50 fe«n- ni*?to suffi -ere Eaeco agnoscatur ab


possint, ut S. raode amljulare.
tiora, OitniK Hispania, imo a Christianit;ite universa, velut unus 59 In Rivo-sicco mulier erat, nomine Maria.usu
siripta, ex nobilioribus ct clarioribus Sanctis, quos ohm ^ Hrec cuui raulta audisset de benefi-
linjiuae privata.
'
,
lum
° "^f'
rectjiti:

habuit Ordo Beuedictinus. Ilu quidcm Yepcz : ego centia mirabili Abbatis Onniensis, decrevit adejus
vero divenum ab eo propositum liabens omnia prx-
, , ,
domum cjnferre se, non sine tirma spe recujieran-
seriim vetustiora de Sanclis quibmlihel monumenta
, dffi loquelre. Neque spes vana fuit. Ut locum attigit,

colligendi, el ad ponterorum memariam prxli benefido solutum estvinculum lingu.-e ejus : quare uihil mo-
transmittendi ; mihi non di'fiti quo minus .
per nostri rata pra:gaudio, redire fesiiuabat. Mouuit eam in
necdumindc j^nrn,,,,^^^ Collenii Palre.i , nb Onnienstbiis Cienobitis somuis ne ante soluias debitas gratiarum
Deus,
mpetrnrcm transsnmplum pienttm ex codice antiquo actiones discederet e loco; quod tamen illa contem-
j^^l,^,i
miraculornm oriijinnria sua Lntiiia lingna , simulque nens, perseverabat in voluntate statim abeundi.
ex BiUnUtano CnHegio petii Ilispanicum Damcti li- Tanta pervicacia non impiineabiit; sed raox toto

brum, ex quo ad jam deducla miracula, addo alia qux contracfa corporc, agnovit mgratitudini'* sure raeri-
sequuntiir. tum. Tribus tamen hebdomadis ita permausit, donec
"^'^ ">9>-<i'a
ad sepulcrum regressa, sanitateui petere et sperare
ccepit
*
.
,-,,1 ^
eaque obtenta, non eguit amphus nionitore,
i.
contrahilur ae
C\PUT VI!.
:
„^.,„1^^^ ^a-
ut cereis donisque oblatis geminatum in se benefi natur,

Mia Mi7'acnla Sancti Eneconis, ex lih. 3 cium testaretur. Simile quid accidit cuidam Urra-
DameU. cx ;
quam cum S. Eneeo liberasset a tanta corporis
totius debilitate, ut necesse haberet niauibus pedi-

T olabat quaqunversum fama miraculorum S. E;ie- busque repiare, domum redibat laetabunda, nec
C conis ,
quas cum ocuiis suis specfare cuperent Ca- cuiquam receptara gratiam indicare curabat, Verum p
onMam pere-
stellani aliquam multi, Onniara profecti suni, ouusti raox ubi doraumsuara attigit, eadem ipsi Infirmitas simiif rjmd
'"''
rauneribus Sanclo offerendis. Jamque ad Iben ri- rediit cujus cum illa causam non agnosccret, ape- J.^,'"")"^""'
:
lonwlura,
pam pervenerant. Hunc vado transituri , dum ali- ruit eam cuidam ipsius filio raanifestus sanctus Ab
quantum quietis lu ripa capiunt, notant eum tnm bos jussitque ut mater Onniam regressa, denuo
;

vehementer intumuisse, ut vadabilis iiusqiiam inve- salntem ibi peterot, eaque obtenta miraculum prae-
niendus speraretur. Ergo inventam ibidcra cymbu- dic:iret, sicut et fecit.

lam solo ducti impetu perveniendi ad iocum 60 Mulier Castellana, manu manca, cum audivis.,
,
_ ,
Manu.
manca ,

optatum, nullaque piudentia usi, pliires simul con- set meritisSancti multa miracula neri, sumptis se- unutur
scendunt quani portare illa posset moxque in me- : cuni candelis aliquot, in consangnineorum coraitatu
diura abrepti torrenteui funuum subsidente navi- , coapit Onuiam proficisci. ad sepulcrum ^ancti Abba-

giolo petunt. Oritur confusus omnis a^tatis ac sexus tis : sed eunti occurrerunt lalrunculi nonnulli, et

claraor, Deum Sancturaque Eneconera iu auxilium cereis ve.^tibusque spoliatam dimisere. Pervenit illa
vocantium : qui continuo, divina quadara susten- nihilomimisOnniara,ibique cum lacrymisaute altare
subtidente bis
^^^^^^ virtute super aquas visi sunt ferri, raagni
, ccepitSancto exponere infortunium suum : ceteris

perducuniur. seque ac parvi et ad alteram ripam pertmgere.


,
antem qui aderant. causaraque planctus intellige-
Fuerunt e.\ accolis qui cymbam terra) attraherent, ba.it,suas etiaui preces adjungentlbus. recuperavit
et tentando ilerum trajectui aptarent uon enim : misella manus su^ usum intra biduum; latruncuH
1 . * i,„..«4^ . et aoiara reci'
priorum exemplo alii absterreri potuerunt quo , autem nequitif^ sueb raercedem cilo retiilerunt .

^^^^ ^^^..^^^

rainus eamdom cxperiri fortunam velieiit ; si res unus enim eorura deciraoquinto post die invasus a ^„„^1,,
Nec dffimoiie. crudeliter aboo torqueri coepit
alter ve-
ita caderet, favorera etiam eumdem sperantes. :

sua eos spes fefellit. Hursus subsidente navigio ap- ro. toto corpore paralyticus, venit ad sepulcrura
paruit in [ripa vcnerandai cauiliei senex barba , Sancti, clamans; Sancte gloriose. adjuvame. quam-
qui cum elevata manu vis graviter contra Deum et te peccaverim. Cumque
prolixa et pedo notabilis :

delictuui
122 ACTA S. ENECONIS AB ONNIEN,
del.ctuin suuni corani secnlaribus a?que ac Mona- Monacho fabricse priefecto , ut quid adsfaret sic
cliis pulani enuntiarct, pollicereturfjue curaturuin utiosus. manum exhibuit inancani. Cui Monachus,
se, ut iiuiJqiiiil alilatuni niulieri crat confestiin res- Nc dubites, tili, raox ut cceperis laborare cum aliis,

litucrelur; statini rcstitutus est pristinie sanitati, diviuum seuties adjutoriuin. Tuni vero coepit ille
Gl Pcjus siniile dcliotum successit alleri. Burgis manu una pctras porrigere laborantilius statim- :

Sanilegus
Onnium venerat nomine Jullana cum filia.
niulier que expertus est alteri quoque manui vigorera re-
fioinicida
His autem preces ad^epulcrum per duos dies toti- diisse, et Uetns perrexit utraqne uti. Pucr quidara
derafiuc uoctcs ctjnfinuantibus, visum cuidam Mar- laboravit febribus tani ardentibus, ut utriusque oculi
tino est, venisse iilas multa pecunia instructas ;
visum amiserit. Rngavit is siios parentes, ducerent
qua ut pntiretur, uuUa liabila luci sanclitate, utram- ad S. Ciecdiam : nec frustra id facfum, uuius enim
cxcus cx febri
que crudeliter interfecit. Eo facto voluit de loco oculi lunien ibi recuperavit. nuctes aliqnotinsomnes illum>naliir:
egredi. Sfd non potuit. Pr;ttor, nesciens quo indi- duceus in ejus ecclesia. Ipsu autcm sanota Virgine
cio deprelienderet hoiuiiridam, coram sepulcro Siin- revelanie, alterius ocuU restituendi honorem servari
deprrhenditur.
cl phcltlur.
cti in urationem se dedit, ut sibi is difinaretur saiicto Onniensi At)bati, oblatam sibi in sumnis no-
auctorem facti revelare ne forte innocens alinuis,
; titiam parentibus indicavit ; et Oiiiam dehitus, iitro-
ex suspicione apprehensus, immerito viularutur. qiie oculo lunien hausit.

Dum autem sic abiret suum exoLufurus officium, 65 Juliana. mulicr Lezanensis, tara gravi tenc brachiuiii
incidit in Iinminem s(ditarium, et tuto vulfu conster- hatur inlirmitate, ut br.iclrum sinistrum nun pusset dorso affixum
natum ; qui coi.Sfientips stiniulis actus ultra in ab humeris removere, quibus quasi agghitinalum gercns.
ipsius nianus se dedit, crimenque conlessus meri- videbatur; extremitatds autem digitorum adeo fixe
tum supplicium luit. Nec rainus memorabile est iiili;erebant spina; dorsi coslisque, ut hedera non
quod sequitur. possit firmius truuco cuiadnascifuradhserere. Triste
62 Anno mcc Laurentius quidain Francus, Mur- erat cunclis spectacuhmi ; dum varia obibat infelix
ciae in prajsidio collocatus, cuni alearura lusui per- sanctuaria, nec uspiam inveniebat reraediuin. Tan-
dite addictus, post amissas pecunias, clilamydem, dein autem Onniam appulit Sabhato quodam, tutain- E
Onnia-
ve.^tem, imlusiura apposuisset victnri, voluit etiam que noctem p^rvigilavit, tanfu solicitius remediuni
solvitur.
gladium obligare. Verum alter negavit, licere Mi- pustulans ([uanto
, gravior culamitas premebat.
Iiti aniia exponere. Quare rabie percilus; Meos Mira sunt Dei per Sanctos suos opera. Ipso arti-
blaifhemnt ci-go, inqiiit, oculos oljligo, in ejiis qui ipsus dedit cuiu temporis, quo ca-pit ille misellara visitare, in-
alealor.
opprobrium. Ipsu niomento, quo blaspheniiam eru- cepit illa toto curporo tremere livescere atque ,

ctabat impius. oculi ambo illi retro versi in caput distendi itaqne paulalim brachiuro, hnmeris aflfi-
:

i^unt: unde corporaliter excipcatus impius, oculos xum, refigi et statui naturali re^titui. Factum id

raentis aperuit et delicti quidem veniam obtinuit


; extra Ecciesiam ante turaulum Sancti : ipsa vero
poenitens, sed csecitatem sibi relictam ferens rediit mox in<,M'essa, anie altare S. Salvatoris
ecclesiam
amisium idto
visuin
iu patriam ; indeqne peregrinatu» Compustellam^ brachia gratiarum acliones explicuit mansitque
in ,

denique Onniani venit ad ecclesiam et capellam S. eo loco aliquamdiu, quo miraculum pluribus mani-
Knecunis. Hic cum cctiduuin egisset, die noctuquG festnm fieret.
incuinbens crafiuni; mane qiiodam apparuit ei S. (iO Adulescens quidam, Martinus nomine, Gama Curat'tr ex-
Kneco, diiens, Acceptam a Deu esse pceniteutiani oiiundus, gravissirae infirmabatur, et prse salutis treme dibilis,

Oiini.r recu- cjus, visumque protinus restitueudum. Experrectus desiderio omnem expendebat pecuniam : qua cuni
pernt. ad hasc tutus alacer, ut oculus sibi redditos sensit nihil proficeret, remediaque humana nullam amplius
tanti SBslimavit receptura divinitns beiieficiuni; ut spem facerent in sumiiis adnionitus est ad domura
:

seculo toti renuntians. ad quoddam desertum se re- atqiie sepulcium S. Eneconis se cunferre, ubi pro-
ceperit, ubi poenitentiis asperara vitam egit. culduhio fieretvoti compos. Piistridie suum is desi-
63 Agricola (luidara, nomine Penna.cunsueverat derium indicavit parentibus, atque ad illum implen-
F'ir horlo ;»! occulte suljintraro in hortns monasterii, ex eisque dura postulavit viaticum. Negubantilli id adeo debili
sciu.tque
quos n.aluros notaverat Iructus colligere. Neqiie jam convenire. Cumque persislerent in negando
tnfcsfus
his contentus, hamis injectis furabatur truttas ipsi commeatu; videiis Martinus non posse .se, cum
aliosque pisces, ibi in quodam stagno asservatos. bona illorum gi'atia, ire (juo vucabat coclum; secreto
Venit in suspicionem facU homo, ex quibusdam in- exivit duiiin, ut niclius potuit; qiantumque magis
diciis; sed ab Abbate monitus crimen negavit. di- apprupinquabat monasterio, tanto ampliores surae-
cens ex flumine sese truttas capere. Hinc deinde batvires; quas tunc plenas se habere sensit, cura
fidentinr, statuitsiraul et seiuel auferre piscesquot- tertin riie Oniiiam advenit.
quibusdam herbis, quarum
qi;ot illic erant, injectis 67 Pampelona habitabat muher possessa a die- Ubcialur
VI omnes a fundo aacenderent, quos mox injccto mone, a quo ut liberaretur omnia fere Occidentis energumeua,
rcte colligeret. Huic intentus operi, divinitus ita obivit Sanctuaria. Onniam ut venit, ibique cuepit una
excsecatus est, nt portam qua intraverat reperire insistere precibus ; die qnadara obdormiscens, vidit
iiequiret unde conslernaHiS aninio, intra fruliceta
: seiiem venerahilem. caiididis indutuni, baculoque
qiiaedam^e abdidit. Mane autem facto veniens hur- Pastorali conspicuum : qui cuin taiitas lilius deprcca-
tulanus, pisces omnes morluos reperit, Monachisque tionis causam qusesivisset, et responsum accepisset,
nuntinvit. Qui cum Deo Sanctuque Eneconi suppli- septem annos esse quod importunum hospitem cir-
ccs petiissent raalefactorem revelari. sub vesperam cumferebat bono illam animo esse jussit; proxima
;

dfiiide vuum
ini;rei-si hortos sunl, ibique reperernnt hominera enim Dominica liberandara ali inimico. Factum est
recipit,
prorsus caicum orantemque delicti veniam. Hac ob- ut dixerat, ipsu enim die et hora, in forina fiammEe
tenta, petiit etiani in qualitate Donati intor Mona- exivit dacmon, raiscllam iiaud paruni consolatain re-
chosiecipi, eorum servilio tf.tam deinceps vitam linquens. Fuitetalia nobilis generis mulier, cujus
impensurus : qua'! ut monasterio essct utihur, pla- filiam cura pussideret d;emon, aliis nonnullis inedils
cuit Deo etSnncto. visum diulius postulatum reA- frustra tentatis, adhihuit ipsa omnium vanissiraum,
dere, itaque ad ra(<rtem usque vivens servivit. magicas scilicet nicautationes : quas etiain frustra
64 Erigebatur paries quiilam ()nni;e juxta ca- experta mater et facti pcenitens, ad sepulcrura
itanu mancus, ,

dtllH opiisju- pcdara Sancti cui operi cura passira auxiliares


:
Sancti Onniani accurrit; ibique oblinnit fncilliine,
vat, saiiatur. iiiunus porrigerent quotquot aderant peregrini;
ado- quod per huinanas vel diabolicas artes frustra quas-
lcscens quidam, qui siniul vener.it, raonitus a sierat.

68
.

DIE PRTMA .lUNII. lan


A G8 Vctustiori hti prndigin recenlius aliud nostro- gere cocpit. Prateritis nnper annis pestilentia
in- D
pmr (t'SlO runiquu teinporum ailjiingamus. Ef|ues Salamanti- geus pcr Castellara est grassata in qua multi "'' ''"i"-
iancti nalus, ad ;

ceiisis, gignendi liercdis cupi'lus, euin cilitiniiit festn auxilium Abhatis Onniensis non frustra rccurrs
pI.',""'m'-'
S. Kneciini» ; suailfbant er(;o fanaliariuni aliqiii lino- runt, sed iinpriniis Molinae incote, qui ad suggestio- nrinr.
coneni iioniinaniluiii pueium; alii, illum niinus no- uem Monachi ciijiisilam niincnpato voto festi cele-
tnni liabenti'S, voleliant laferno nomiiie dici ct hrandi, immiines a contagio reiuanserunt.
:
Eodera
hac piuvuluit sentcntia, co qiiod istis in partilius tempore qnidain Eqiies, cuin uxorc ct fainilia, nudis
niiiius notus S. Eneco haheretur. Pic ergo haptiza- pedihus Onniam advenernnt. ut a pestilentia pri-
tus est iiifans : sed diehus aliquot post baptismum servarentnr. Keversiseigo illis.oinnes per viciniam
transaclis, cum nulla ratioiie lac caperet infans; mortui, solusque cum familia mortein evasit Eques
accesserunt parentes, igiiiiri quod consilium ciipe- iste,sicut et Preshyter quidam Sancto devotu.«.
rent, ad ecclesiani S. Vincentii Mart^ris, ubi On- Quid porro duhitet ipnn erga exteros tam heiiignus,
nicnsis quidam Monachus, Fr. Ancireas Delgado re ,
simili in necessitate succurrere soleat Onniensi su»
mquH inc inlellecta, declaravit piitri quis esset S.
Eneco unde ; domiii? Ha;csane qwater alHata contagio,Patroniim
stigcre qiioad
jDutata a[ipcllatione, pueruin I^'nec-onem vocandnm seinper experta est, nec uncpiam grave damnum
EnHO
decrevit. ileoque sc-apulari nigro ipsiim indiieniiit : tulit.
nelur:
quo facto revaluit qui iiiori ceuseh.itur, et l.u; .•n-

DE S. CONRADO SEU CUNONE.


DESIGNATO ARCHIEPISCOPO TREVIRENSI MARTYRE,
THEOLOGII DEPOSITO.
COMMENTARIUS P R .t V U I S
De eJMscultu Actorumque Auclopibus cosevis.

leologiense vmiaUei ium Arcltidiarrsis Trevi- Thcsaurn anliquiariu P. Alexandri fVitthemii Socie-
A>\0 ULXM.
iisia, oppido S. fVeiuletiui, qui ibidem Ab- tatis Jesn, unde et descripsimus Prvhgitm, qui m alHs
has fuii, proximum, ita intucvpatum ferunty codicibus deeraf. Horuvi illiistre coir.pendium nobis

quod frequens ibi de divinis relms covimenlatio subminisfravit codex MS. Carthusix Coloniensis.
(ierel, et insujnis olim sacris addiscevdis litteris erecta 3 Christophorus Browerus, lib. 12 Annalium Tre-
scliola ; cuni ante Doleiasiuc Thabuletuni appellurctur, virevsiuvi , nd onnnm hlxvi dedncit vifam el marlii-
tn Tfifologien r, , -
, ,.
tneiUio m
.

si tnonasterio,
ct priEteyfluens rivulus adliuc T(»ley dicutur. Ad illnd rtuvt 0'inra(U;
,

et siihjiingil,
,
qu:e de eo legnnlnr apwl
, .

antiquis
inoiiaslcrinm, traiishtu^n est corpus S. Conradi sen Lnmhcrtum Scbufnalinrgcnsem de rebns ge.^tis Gcrma- C/ironicii-

Cnnonis Mnrlijris ; quod ipsum, kit Acia ivfra nuTi. norum, ad enmdem annum mlxvi; nec non in Chronico
\S liulierU, sa\ iuv.s esset ; unde eiium pliirimi ex Ab- Hcnrin Contracti, qttod desintt cum murltjrio linjus

batihus loci, fucrunt promoti ad Episcopatum Virdn- Sancii. Loca horum ,


qux ibi rideri possunt . ita ha-
iiensem, cni ipsum quoque monoslerium suhjectuvi ali bentur in Chronico Sigeberti Gemblaceiisis. Cuno, qui
quando fuis^e., patehit in Aciis infrn num. 18. Exisds el Conradus. PrimiceriusColoniensis, ab Inr.peratore
primus fnit S. Pauliis. cujus Aetu illnstravimus viii Henrico ad suscipiendum Archiepiscopatum Trevi-
Febrnnrii. BnceUnus, Tcvio i Gervtaniu': saciie par. ren.scm missus, captus a Comite Treviroruin Deode-
% addit alios octo Abbates. Fernm neqne ipse parle i rico, et a inilitibus ejus in silvam ductus . de rupe
eos omnes, quorum nomina relulerai, inler Episcopos tertio prjecipitatur; et adhuc illaesus, gladio trans- p
Vtrdunenses recensef ; neque Tomo 2, intcr ^libales verberalur. Corpus ejus foUis silva- obtegitup :

Theologicnses. Nos, solicite de Ecclesiastica S.Crnraili quod a rustico inveutum. ad villam defertar et se-
colitiir s.
vencratione, inteHexivius ex litlcris Nicolni Antonii pelitur. Inde a Dcoderico Virdunensium Episcopo
Conmdiii
Socletatis noslrx, Trcviris residentis, S. Conradiim transportatum ad Tulegium monasterium, multis
seu Cunonem, in moiiasterio Theologiensi, Kalea- stalim rairaculis a Deo glorificatur. Qu,v ex ipsisActis
(]is hisce Junii ritu Martjris solennissime coii. sunl desciipla, et a Wussenbnrgio in Episcopis f^irdti-
2 Transtulit corpus, in festo S. Apollinaris xxiii neusibus Gallice reilduntur; atqne paucioribus verbis

Conrodi niarlijiium die, lui Episcopus Virdutien.


post refernntur in Clironico Conradi Abbaiis Urspergensis.
Hiijiis Ada ab
Auclore sis Theodericus, cognomenlo Mogvus, VitolonisComi- Addit Browcrus, ex Annaltbtis domestins, facinoris
co:t vo, lis filius ; qui post htinc annujn mxvi adliuc vixisse as- hujus indignitate tanta exarsis^e ira Ca?sarem ut ,

seritur, nsque ad annuvt mxc. Hnic Episcopo inscripsil civitati Trevericje exciiliuui cnmminatus fuerit, sed

Vitavi, Martijrium, et historiam mnariiloriimS. Von- Sapientum mouitis ph\catum posuisse furorem.
radi Thcudericus monacliu!: ThcoUxjiensis , imporio Subjnngimus ipsis Actis expostulalionein Sittefridi
ratrum scu Monr.chortim constrictus, Auctor scilicet
!•'
Archiepiscopi Mogumini, ad Alexandriiin II Ponti-
co,rvus; qiu num. 19 testattir, miracula, qu<o Deus ficem Romanum.
per euiii operatus est, se pariim vidisse, partim se- 4 Memoria porro S. Conradi, hisce Kalendts Jnnii, jj,„n(,ri(i in

datiir txMss. niorum ivlatione didicisse. Ea Acta duvius ex per- rcfertur in luilendario MS. S. Maximini, et Catalogo Marhjrologi-s

veluslo codire nostro, quem anno mdcxlviii, cinn Rn- MS. Sanctornm Trevirensinm, atqnc in Anctario Gre-
Dominus veni ad Vsuurdtm, sub annos 1515 et lol^l Colonix
remonda: essem, donavit mthi Amplissimtis
Gnulivns (Jelrix Cancellarius, in qno codice eliam ha- excuso, his verbis : Cunom^ ,
qui et Conradus dici-
Coioniae
btiimus f^ifum S. Symeonis redim Trcviris. his iti- tur. Pra^positi uuijoris EccIesi;o Agrippina>
etMartjris. Qui anno Ooniini mi.xvi ab impiis de
dem Kalendis Junii anno mxxxv defunvli, jam a nohis
tcrtio pra'ci]>itatus deorsum, cum
relatam. Eamdem S. Conradi Viiam descripsimus ex altissiino luontc

S. Muiiviini, mansisset illaesus, gladiis impiortim interfoctus, mi-


pervettisto codice Trevirensi vwnnsierii
eavtdemque rcperimus anno muci.x^iii Liuevihurgi in raculis claruit. Secnti Molaniis, Canisins, Ferrariiis,
Ghinius,
, :

m ACTA S. CONUADI ELKCTI MART.


Ghinim, Sauifsojjus, Gelcvius. ^fajus ex Actis eloijium dice causam perdimus si protiosa pro viHlius si
, .

iXtal m MS. Florurio Sanctorum, t>edad xi.v Maji. pro cocti lateris rounere mundum aurum recipiinus.
3 Merito omnium .«^ententia reprehensibilis ju-
dicatur, cujus merito non habetur, quod habitum "f taltntum
ACTA honori et utilitati proilessot plurimorum unde et ia lerra de- :

fodiat
Auflorc TlHMHlorico Monaclio Tlicologiensi nequam servus illo divino nrainine Dominica gratia
privatur, qui taienlum sibi commissum maltiit tcrra
coicvo.
occiiltaro; quam, eo ad lucrura datn, tum conservis

Ex variis 31SS- Codicibus. prodesso, tuin dnminicis usibus deservire. At nos


cum habeamus in promptu inde torpendo similiter
PROLOGUS. iram, unde rursus operando raoreri valemus gra-
tiam; dignetur adesse, sine quo nihil possu-
si ille
Acfa /f.Tc
f_jum siinimfi veiierationi^ pxcolen-lo, Domini exer- rous facere a qun est omnis sapientia ct omne do-
;
Theodotitus
M<>n (IfHcat ciluum Angeloriim Dooiierico, adveiia ejiisdom no- num perfeclum; qui disertas fecit lingujs infantium,
Theiidirico miiiis, mlniinus cuculligerii agminis, ina?s(imabiles et cuin voluit animal brutuin fecit faoundum. Si,
Bplsc. Yird. apertum os nostrum dignetur im-
divitias Dei gloriai suppreminentis. Sit bencdictum inquain, ille

nonieii DHinini Alti^^siiui , cujus vos, o Praesulura plere ; et suum ,


qui ubi vult et quando vult spi-
dccus , juraraento iinn(KiHtenti ivteriialiter, decora rat , Spiritum cordi nostro inspirare ; optamus
seterni estis decoratus Sacerdotii non impar utiiiue ; non pigrum servuin raale otiando irair.ari sod ,

Melchi.vedecb, Dei filio as^imilati imo consimilis ; potius aliquantum nos exercitando eura seraula-
eique coa;qnalis, secundum ordinom Poiitiiicalis of- ri , qui duplicatiira in negotio talentum suo do-
ficii. Quia eiiini semper decorem dilexisti dnmus mino retulit, et bnnuni gradiim acquisivit, et ina-
lilccle. 9. 10
Domini. n(ui immerito effici meruisti ^afrarium Spi- joraadipisci promeruit. Ad hoc etiam sapientissimus I<.

ritus sancti ; cujus unctio docet vos prae omnibus, Ecclcsiastos, omnium ,«aluti consnlens, qnasi uni
(jualiter subliinibus se a;f|uip:irare, et infimisvestru loquens, hortatur omnes dicens; Quodcumque valet
subliinitas norit oundescendere. Inde est. I^afi^rsan- manu:! tua agcre, instanter openre; quia nec opus,
ctissinie, quod opprobriumego boniintun et abjci-tio, nec ratio, nec scientia frit apud inferus, quo tu
ausum sumpsi vestree innotesci Celsitiidini; et in- properas quo ne unquain nos contingatproperare,
:
el piofltetur
sulsum huc et agrestc pnlinentum, a sale vestra3 13. Conrudi patroni n^islri sucourrant interventio- uli se simpU-
nulli inodernum compardjili scientiae offerre condiri, nes; atl cujus laudem alqiie liDiiorera posteris labo- ci sermone.

et ab aucLoritate si placot roborari, si displicet cas- ramus mittere, quanti martyrii passione coronavit
sari. 1)1 quantum unum cura Dco estis, sapientia euin Duminus gloria atqne honore. Ubi lector cupi-
nobis et jnstitia ab ipso factus estis. Sapientia, ut dns novorum, nou requirat ph.ileras verborum, quia
insipientia corrigatis; jiistilia, ut aequa hnce justa vulgari atque aperto sermone ex inriustria, qu;e .

et iiijusla pensctis; ut ait Philnsophiis Plato, beatas scrihinius s^uduimus reddere Uicida atque aporta :

respublicas fore, si has vcl studio«os regore sapien- interdumque, quo non erubescimus fateri, inter-
1

tiie, vel earum reclores studere contigisset sapien- veniente iraperitia, cunsimiUbus uobis idiotis con-
tiae : qualrm vos unum non adulatio, cui nescimus descendit latinitas inculta atqae impolita.
deservire; sed ipsa fateri dooct veritas, quain nostri 4 Sed de noininis ejiis varietate primo congruum /Oirfc et

est ordinis corde et ore proferre. Inter hos, qui pro videtur raultis dissidentibus satisfacere, si nnn et ipsi Conrodus
et Cono
posse suo diver.^^as in tabernaculo Dei offbrrunt teuereiiiur eadein scrupuli dubietate. Alii eniin eum
appellattir.
species munerum non vacua nianu apparere cona-
, Conradiiin uoininant; alii. et prcecipue sui patriota3

ti'S sum.Arbilratus etiamvobis prrestare obseqiiium, et consanguinei, Cunoncra appellant; alii utriusque
si non iliutius paterer obllteratuni, ilHus Mantuani nominis, quasi binominera fuisse autumant; nos vero
concini stylo dignnni, Martyrem vestrum. Vestrum, diversorum opinioni ccdentes, Deique ilUnl notitiai
inquain, vtstrum : quia oniiiis glnriai, quam habet relinqueutes. dum cujuscumque .•^it nominis non dif-
scripta es
dtiiderio in terris, vobis Deus conperator est; vestr;vquc ad- fidimus scriptura in coelis, tandojii in noiuine Do-
Monaclionim scribitur caritati,quod saltoin sedem babet sepulcri mini aggrediamur textum narrationis. HacWnus Au-
in Episcopatu oliiu coipmisso sibi. Ego hoc non ctur , Gallicx vcrosimilifer lingux , qnam Teutonic-B
'
aliquo snpercilio sectabor; sed Fratrum constrictus perilior : cujus idilio&mos si notos habuisset, inteUexisset
imperio ,
quibus etinm ultra vires debitor sum in iiiique quim famiUiire sit cuJictis gentibus, communi cum
omnibus jiai-ere, cura me noviter desolatum et de- Belgis Teutoiiismo ulentibus, primam proprii cujusque
stitufum, pro Christi nomine et respectu RcguJEe, in iiominis syllabam pro intcgro nomme usurpare : atque
sui dignati sunt collegium aggregare. ita {quod ojnnes norunt) passim Coun dicitur, idcm qui
2 Igitur, et prcesidinm et dulce decus nostrum, Couuraet; voce composila, et Consilio strenuura signi-
qui et in catalogu sanct;u Ecclesiae Pontificnm per ficante.

DGcaU)gi obscrvantiam Virduiiensis ; et per angeli-


cani in terris vitam, in a'terna; qiiietis et libertatis
GAPUT I.
filiorum Dei jubila^o , divinaj reiuuncrationis dena-
rium, et ultimo die bravium octo suspiratis bcatitu- Ortus, Vrxsbyleraius ei Prcpositura,
eittsque judi- dinum hoc munusculum ^pirituale vestri advenai
; Arch'<episcop(Hus e( Captivitas.
cio stibjiclt : a;quivoci gratificanter susciplle et quia in niystico :

RationaU pettoris vcstri mirifice fulgit dnctrina et Ooati:s Martyr Conrudus , qui et Cuno, ex nobili
veritas; secunilum datam vobis a Deo sapientiaiu, prosapia oriundus, fuit ex Suevia oppido a Pulinga,
spiritualia spiritualibus comparando dlscutite : et patre Eylolfo.matre Azccha: qui cum essent secun-
iievla pa-
quantis vigiliis et sudoi-e hoc nobi.'; constiterit per- dum seculi dignitatcm non inHmi, rebus et divitiis mlibus lo-
pendentes, obhterandum, reeidite, super-
si n<>n est opulcnti, et amplissimis pra>diis dilatati; in hnc da- apletilui.

flua, minus luccntia darificate, in-


biaiitia .•uppletc, batur quod hic eorum filius, vas dilectionis
intelligi,

compta comite; ac, si magis hoc idoneum judicatis esset futurus, qula non ad ipsa secularia, qua licet
tini^as quam nientes pascere » aliud caute sectantes tcmporaliter, laraen libere, utpote tantorum patri-
vestris moritis condignum opus dignemini procu- muniorum haerei*. uti potuisset; sed ad Ecclesiastica
derc : quia non magnopere super insumpto inani divina prajdestmatione deputatus cet; tam-
otficia
labore doleraus, si sub lara justo et incorrupto ju- (iuam ipsis parentibus ejus. a Doraino diceretur,
Ego
. ;

DIE PRIMA JUNir


I2S
Ego sum paps liereilitatis ejus. Itaque datur a ge- liusSalomonici Diligite justitiam, qui judicatis U
,

iiitoribus sanctae litterarum dortria» ; priina ietas terram, rticto leguni moderamine frsenos nohibum A. TIIIO-
jlla,quo plus crepiluntihus sub ferulis fleltat. eo am- urbium juvabat regere, noRico
jus civile bonis reddere,
F.X HSS.
plius de die \\\ diem ibat de virtute in virtuteni, reos terrere, sua cuique recte dispensare. Quapro- Sap. 1, 1

cuin processu ajtatis ad increruentum probitatis , pter rectds et sapienles quosque ad regimcu Rccle-
et scitntia visiirusDeum Deorum in Sion cadestl cujus etiam : siarura provehi siiadelmt, quia scriptum sciebat,
raria '"- mensuraj Philosophia mater :-e uliquinJo rohibebat: Multitudu s:\pientium sanitas est orbis terrarum.
, Sap. (i, 16
f,tructus,
1 Cor. m hunciiuesuislaribus obversantcm, lacte et aUmentis
u.sque ad virilis animi robur, cnutrire ge^tiebat
Inde est, quod cum, ut sibi visum est, rei utilitas
: ita poposcit.set, et ut urhs Treverica { suo Pastore
quem Dei gratia ita reddidit saplentem, ut de his viduata esset: memoratum virum Conradum. quein
miuiine esst-t de qnibns dicitur; Ubi scriba, ubi sa- quidem ad hoc aptum noverat, destinatur ad
et idonenin rensuit, Archiepiscopa'
piens, ubi cunquifeitor hujus seculi ? nonne stultam subro-j^avit. Et licet ins.-rutabih Divinitatis nrcano, tum Trevireri'
^'^^''^ ^L'"-^ sapieiitinm hujus niundi'? sed ex his quos talis viri Dei promotio sui Martyrii S€iii:
liora, ic, 19. es^et urcasio;
Tim, i
docet Apostolus, dicens; Volo vos quidem esse sa- tamen nulh dubium, quin hunc dtfsi. si, ut dicitur.
1

pieutes in bono, siiopliccs autem in malo. deravit Episcopatum, dtwiideravit opus bonum; quia
G Inde bivium Pythagoraa ingressus, sinistrum boc esse morihns uifectahat, quod esse debere no-
Cohninm raiamn cavens, [studuit] dextro incodere. Qui cum men ipsum indicat. Uaque sa^pe dicti Priesulis sui
mtijiavU inatura ietate potitus et sui juris esset efltictus. qua- instinctu et consilio, Martyr Chri.sti aiite futurus
liter nataie ^olom reliquerit, qualiterque metropolira quam Episco]ms, medio et di-Tnus aocla
ad<luci,us in
Germaniai Ctdoniam Ayrippmam expetiiTit, .sicnt a matus suscepit a manu g Rcgia Pontifieatus iiisi-
,

diversis diversa comperimus diversa referre cen-


,
gnia scilicet /* PastorahMn baculum et sponsalem ,

suimus. Ferunt quidam, quod stu lio majoris exer- Ecclesiae annulum , iiitcrim duui sacri chrismatis
citii(ut illa minor assolet :Etas]apud eaindeui urbem unctione ordinaretur spnnsus Eoclesiae.
peregrinari vuluit quidam, quud amore b B. An-
: 9 Nec inora commissus ipsius Regis Le"nt;u'io
nonis, ejusdem Sedis Antistitis,qiii affinitate Gtpro- venerabili, videUcet Spii-ensis urbis EpiM-npu Ein-
pinquitate sibi pruximus putatur illo advenerit; , hardu, i Sedi commissae, id est, urbi Tirevericie
quidani, quod isdera Antistes, tempore suscepti ho- dirigitur. Quaj, licet sandissimis, et niisquam
et aeripit
noris, secum huc advexerit; nam et ipse Sueviis terianim inajoribus E|)iscopis dudum a Deu fuerit
Pontifleatus
erat nMtione. Quid tamen horum verius sit, ipse insignila, ut non imnieritosecundadiceretur Roma; insignia,

raelius novit, qui eum pra^scivit et pra^destinavit, suis tamen peccatis exigentibus, indignam fiiisse
conforniem ficn passiunis filii sui ; et quem prae- his ultimis temporibus tah Puntifiee credimus
destinavit, vocavit; etquem vocavit, justificavit; et, quod et rei probavit evcnlus. Nam audito cjus
ut hodie cunctis Hquet, magnificaviL. Unde nulla adventu. unde infelix in bac parte in melius profl-
ine^i dubietas cordibus nostris, quin, qualiscumque cere dehuit, inde in deterius niale consulta ruit.
fuerit causa a patria digre.ssiunis, portenderet au- Mox quippe ab initio Iiomicida diabolus fcujus in- tnm, incitan-
spicium beatie Et quis diflfidat huic a
pa^sionis. vidia mors intravit in orbem terrarum, quiw imi- te diabolo ,

Domino, etsi non aperte, dicluni tamen in cor jus- tantur qui simt ex parte ejus) quos in ea suai partis
sum Exi de terra tna, et de cognatione; et
illud ; scivit, vesaniae suse furore intlaniniatos, ad sui imi-

veni in terrani quam monstravero tlbi, et benedi- tationem, id est, ad houiicidium incitavit. Et ubi
cens benedicam tibi. ui'bs post Rcmam in toto (.rbe, in qua plures quam
7 Ipsaiii terram sibi omnipotons Deusmonstravit, ibi olini habuerit ipse Diabnlu.s et sui cuKoros, et
o S. Annone in qua et ncn parum gratiaj dedit ei. sicut laus te- sua^ neqiiitite satellites? et licet, quae fuerat 111 agi-
ArchiepiscopO
except us.
statur, qua.' nunc in fine caiiitur. Nam prjtdictns itra erroris.jara sit discipula veritatis ; tamon, pro
Pnesul sanctissimus Anno (cujus laudabilia opera dolori adliuc in ea r.ipent de suis membris, (|U£e

etsi quorumdam invidorura siluerit lingua, muta ad persetpienda et perimenda Christi membra com-
lupidum ciiimabant sedificia , quibus a^dificavit ,
movit. Siniiha passionis Duminicae, in hujus quoque
et aidificata auxit Episcopii sui monasteria) Sancti viri passione videmus evenlsse. Sicut enim
IJcatum hunc advenam ipse advena , sed exal- Judajorum Sacerdotes et Pontifices, docti Lege et
tatus Dei dextera, benigne collegit, humane Ira- Prophetis, indoctum populiim ad necem Salvatoris

ordinatur clavit, et , cum libuit et dignum judicavit, majori incitabnnt; ita et, quod dictu nefas est, quidam de
Presbyler gradu evectum et assumptum extulit, proprius Clero, laicum populum, quem debuerant C(unpe-
et Fraposi- starejubens ordine proximo, honoreque Presbyierii scere, magis ad tale fl:igitium studebant provocare.
tns Eccle.
Cathtdr.
f-ublimatum, sccundo loco post se statutiim, majo- Nam et k Tlieodericum, urbis PrEefecIum conve-
rem Prupositum majoris doraus suse Sedis hoc est nientes, cuni multis suasoriis verbis, tuni diversis
S. Petri culiocavit. Prima hseo cura credita est sibi assertionibus verisimilibus, ad extinguendum hea-
tum virum animabant. liiuc tunmltuantes, vulga- ettnmul-
quamquain stienue et idoueo in conspectu Dei et tna»tepoput9.
hominum administraverit, tot testes adhuc existunt, rique more porstrepentes, Episcopum, non electum,
quot eum nosee potuerunt. nuu recle st;itutuin, numipiam suam urbem intratu-
8 Sub eodem tempore quartus c Henricus, pstris rum, nnmquaia sui dominaturum, modo sacra-
ab coque, sequivocus, teneris sub annis, noviter patre Augusto mentis, modo contest;itionibus, modo maledictis ju-
Sfvrici IV
adjuton- in de medio facto,strenue in sceptris agebat ; quem rabant : eunulem Pra^fectum, defensnrem urbis et

regminc. ssepe dictus Pontifex S. Anno, veluti vir totius pru- patroninn, nec talia pati dehere inclainantes adula-
dentia? et aulic* nutritur^, rogafus ah d Augusta turie, iiunc aiebant perimi debere, hoc sui honoris
vidua mud-e educandum susceperat; huncque hbe esse, id sanctis locis gratura foro, non speciera cri-

ralibus litterarum studiis traditum, hi Jivinis et minis, sed esse zelum justitiui et rectse defensionis;
humanis imbuebat, utque regiam proleni decubat, e et insuper, quod inhoc peccabitur nobts adiiereat,
decenter educebat. Cujus occasiune magisterii ali- , nobis reputetur : quod (piasi aperte dictum videtur.
quandu et regni negutia procurabat, et uhi res exi- Sanguis ejus super nos et super filios nostros.
gebat, discipulo manuni consilii porrigebat; quan- 10 Vir gloria temporali suflultus, his et hujus-
toqueillud, quod scriptum est. Ad magistrum re- niodi malis adhortationibus, ineptisque spoiisiunibus

spiidt, quidquid a discipulo delinquitur, metuebat; illectus; iiiilites inquirit, ariiia.rornpit, et prascone

tanto ae quid sini.stri , quud sibi esset imputan- Clamante, quicumque non afluerit, Praesidem oflen-
a Theoderico
duui, reipublicae eveniret, cavebat reooleusque il- : dit; omnis civitas occurrit. Majus etiam signum, ComHe,
Juyiii T. I 17 ad
:

126 ACT\ S. CONRADI ELECTI TREVIIi.


aiiconcitimdum vulgiis sonatum, quod debuit esse vinitus inspiratisdiximus constitut'is. Sed et santTti
A. TIIBO- ad coni]jletioiK;m divini Officii, cxtitit ad incitatio- Patres, *;anctorum Canonum auctures, cum vide-
Donicu
RX MSS.
neni toUiis niali. Ent siquidRni tardior liora, cum ren(, ;djiindai.te iniquitalc et refngesconfe raritate,
debueraiit servi Del ditirnu celelirare Oflieia, sc- in sanrta I'>cl*'sia tales per simoniacain hajresim
cunduin Canonicuin iniititutuin. Tunc ii. qiiibus subintrare, qualium uni clamat Dealus Augustinus,
erant in curde peicuti n<ix et toiirbra', earlein liora, Episcope, iiisi ccntum solidos declisses, hodie exemplo ip-
siusmet S
cum armorunj apparatu concurrunt; asiciisisriue Episcopus non fuisses; sanxeriut in ipsis sententiis
Annonis.
equis, venicnti Pastori, non ut oves, sed ut iupi Canonum, ut eorum verbis utar, ubicumque possit
rapaecs, addevoranduui obviam exeunt. Qui quarto invcniri dignus, staluatnr ubicumque fuerit opus.
ab ui-be milliario, haliita mansione in oppido quod Hocexipsis Canonibus, hoc ex Pontificum Decrctis,
/ liideburcb dicitur, cum ipso venerabili Episcopo, hoc ex Registro Beati Papie Gregorii, multis lectio-
in oppldo Bi- cui eiiin dixin.us comniissuni, ndiil talc suspicalus, nibus approbamus. Multus quuque tales in Chro-
debttrch pernortabat; luturum mane ut putaliaiiir, ut ab nicis regia potestate constitutus ostendemus, quo-
eodem Domiiio, Uegis vice urbi pra,'S(MUaretui'; et rum constitutiunem Deo placuisse, post patuit in
ut esi ouiisuftudiiiis, a cleVo el popiilo sulennitei' corumoperutiune. Talis extitit ipse, ctijuv sanclitatis
exciperelur. Sed frustra pietas omnipotentis Dei jain in omnem terram cxivit auditus, a quo Patrcm
vidu^ et destitutte urbi piuin Uectorem procurabat nostrum Couraduni promotuiu supradixiums quem ;

frustra ei paterna voce dicebat, Noli timere, filia si Agrippina, utpote sibi antea ignotum o, nescivit o

Sioii, ecce Rex tuusmansuetus; cum


venit. tibi eligere; modo tamen digua fnisse tauto gloriatur
mallet ipsa ejus sanguine pollui, quam ab eo saltem PrKsule. Sed fortassis objlciunt qui iilorum partis
ad lioram regi. Facto mane, dala quinta decima iautores sunt, quia ex suis elegerunt quem dignnm
Kaleudaruiu Junii dic, jam sole illucescente, Eestimaverunt. Sed cavendum ne eis occurrat illud
clientulorum turba accelcrat surgere, se invicem ad Propheticum, Ym qui dicunt bonum malum, et
eumdyin convucare, accurate {ut illud nubile cuUe- malum bouum. j\'am si ex Deo, et cum Deo, et in E
t;iuin solet} equos sternere, et quidquid
oriiare; Deo, qui elegerunt e.ssent, nuraquam sanguinem is. 6, lu
Iiiiju>mudi est deceiiter parare. Cuiu subito, inspo- innocentem invidia et concupisccntia iidlammati
rule, et improviso ab liostibus se, nuu taui circum- condeninassent. Quisquis ergo sapientiae moribus
veutos, quam et obsessos videut. institutus, studiisiraproborum baberisdissimillimus;
H t^uid agerent, qui nil morte dignum in eos nihil estquod admireris, si in hoc seculo Sjucti
deliqucraut, cur ab his rei habebautur"! Tandeni et circumtlantibus agitantur procellis, quibus hoc ma-
Omnibus rtl-
ipsi ad arma cuiu;urrunt : pro vita, si possit fieri, xime propositum est, pes:jimis disjilicere quorum ;
irptis vt
Epa-copo Spi- decertare dispouunt. Sed quouiodo persequeretur quidera tametsi cstnumercsus exercitus, speriiendus
rensl climlsso, unus millc, et duo fugareul decem miilia? PraiVa- tamen est, quoniam nullo duce regitur, sicut de
luerunt nudti, ubi obstabant pauci ; effractisque hujus Sancti persecutoribus post suo in loco dice-
januis, non l;imen sine utriusque partis sanuuuie, mus.
atriuiu domus inlrugie^si, cubiculum (|Uo uterque
ANNOTATA G. H.
senicr quiescebat prorupcruiit ; qui euruin strepitu
jam ante oxporgefacti, inter judicium quod adcsse a Plnra in Suevia reperiuntnr oppida quoiiim iio-
ccrnebaut, misericordiaui Dci expectabant quam ; vijna teiminanlHv particula linga Flan-
((/mo(/ veteri
ipse, permittens modo ad damnationeiu horum fieri drico liraum sen lacunam siijnificure, Corn. KiUanus
quod nolebat; ideu ut credimus diflerebat, quia uia- notat) vinxime circa Diinubinm et Neckcram, ul Vil-
jorem gloriam servo su(j Conrado retervabat. Cuncta linga, Uberlinga, Eslinga, Rutlinga, Etlinga, Ner-
eigo, qua; inaiiibus occurrebaut, equos, vasa, ve- linga, Dillinga, Gislinga, Fridlinga, Dutlinga, Pa
stes, leliquainque sujqjellectilem eurutu diripientes, linga, Ridlinga, Wendlinga, etc.omnia huinih et
meuioratum Spirenxcm Episcupum, non sine injuria, irnguo loco sila loca, sicut el Pulinga in Wirtenbcr-
utpote rcbus suis spidiatum, abiie sivcrunt; Rea- genst Ducutu, 4 lcucis a Tnlnnga vemus Oilum.
tum vero Conradum, captum et vinctuiu, imniise- b S. Anno, crentus Aniistes anno 1035, mortuus
detlnelur
captivus.
licorditer et iuhumane, cum cachinno et exprobra- anno 107K die. 4 Decnnhris quo colilur, et quo f^ita
tione, ad municipium super amiiem Mosellam situm, cjus erit elucidunila, ubi dicitur, quod ex Aleraanno- F
cui nomen Urzich m pertrahentes, custodiKe manci- rum populis duxitorlginera. Su-.via auiem,prn-scrfini
paverunt fortassis dum apud sc Iractarent, quara
; supenor, inler Danubium el Rhcnum, propric dicla
exitialimorte eum perderent. Alemannia esl.

12 Scd H interim reor hic supersedeudum, ut c Henrico III jnorluo, 5 Oclobris anui lOofi,
. cum eis, qui canino deiite garriunt, hunc non ele- successit Henricus IV, vatus annus 8 aut '.).

Ctuiu. quia non canouice, et quia uon electuiu, d Agnete, saiiicntissimn mulicre.
ideo, uon canouice promutum, de moJu proniotiunis e //j-c ctiam in Vita S.
Annouis explicantur.
habeamus conflictuni. Non ab hominibus soluni et f Ebcrardus Arcldcpiscopus anno 1000, in riyilia
Lon a Deo, sed a Deo puriter et ab hominibus eligi Pasch^, Jiida-orum (niude tntenit. Tuuc inqidt Schaf-
debere, iiou solum airirmaraus, sed et contradiccn- naburgeusis, Episropatum ejus, per iuterventuui Co-
tibus, non dehere, fronlcm defensioiiis opponimus. loniensis Arcliiepiscopi, suscepit Bruno Pr«positus
Dicit in ainoris Caulico spunsa de sponso Christo, id Coloniensis.
e-A, Ecclesia de Episcopu Cbristi sponsi sui Vicario, g di- S. Annone Auctor rUx : Suscepit
Ila etiam
Dileclus mcus electus ex millibus; aperte daiis regiis ex manibus virgam pastoralem, patris ac
intelligi, non qualemcuiiKiue facili' a^sumi, sed a magistri figuram pra.4endentera; suscepit et annu-
tnlrrint rlte
ctvclusac pro muhitudine ex mullitudme eligi, qui boni sit tesli- lum, in dotem fidei conservand^ ad Deuin et ad
muliis Oiten- monii. Et in initio nascentis Ecclcsiai. Mathias ad spousam suam sanctam Eeclesiam. De qua consue-
dilur,
Apostolatum divina elcctus est sorte Stephauus : tudinc, tunc sub Investiturai nomine inlroducta ac
quuqiie ad Diacunatum Apostolorum, immo sancti postea meliarijure abrogata, sa'pius egimus.
Spirilus electione. Kt quid prodest raille testimoniis h MS. nostnm, ferulam regiminis indicem.
paginam nostiam uccupare? Qui ergo huuc a sancto i Einhanlus. altis ^iuardus, Edardus, Eliuhar-
viro Auiione divinitus iuspiratu prumotum, a Deo dus, crealus anno 101)8, mortuus anno 1007, qui di-
non credunt electum eadem mcntis amentia non citur consilio et prudentia sua plunmuni
;
Juvisse diclum
credant, a Deo electos, quos a sauctis Apostolis di- Ilcnricum IV Imperatorem.
.

DIE PRIMA JUNII. 127


k Dudcricus Conies, adolescens, Major-Domus dicum hvijns inlaude faleberis cantandum ; .\ng(>lis D
Ecc!psi:e Trevlmisis, tani natura ferox quam retatc. suis raandavit de te, ut in
ne raanibus tollant te ,

lUi Schnfuaburgeiisis. forte oflendas ad lapidem pedf^m (uum. Similietiam


1 Biileburch, seu Biedliurgum, oppiilum Luxem- priecipitioEratrein-Domini e Jacobura. legimus ludi- Ps. '.10. VI
hnrgemiH Bucntus, hujus et Trevirensis aijros lcrminal. briu habitum ; sed qiiod spinel illo. ter subiit istc *
;

m MS. S. Mii.rim. CRstrum cui nomen Urtich, quia fortassis minoris adhucmerili, majori habebat
omis.so sitn loci : Vicinum ea temppstate Ciistrum, supplicio aiigmpntari. Sed tantn ambo feliciores ,

as.^ieril Brmveru.t : AddU Siijefridus Archirp. Mo/funl. quanto et iHius Domiitici vcrbi non immemorps. Non ^'^^"- '^- '6
infra, '/»0«/ gravissima de ioco ad lociim transporta- est scrvus uiajor Doinino suo, qupui vidclirpt adhuc
tione afflictus sit Sauctns, nt tocns ca-dis d^inde pa- /" juvenera, ppr su^cept.TPcarnis infirmitafpin, Diabo-
iraty.. louyius a Trvviris, in confiniis Lolhuriniji^-, lus altiiis assumptmu, hortatus est ad pr;pcipitium; f
reqiu^endus videalur. qiiem et po^tinodum ejusdem Diaboli membra rluxere
^'

n Omniu hujns numeri usque ad fmem ciipitis de- ad raoniis supfjrciliuin. ut pnccipitarent eum.
sunt in MS. nostro. 13 Nondum de poeua satiati carnitices crudelis
o Auclor Viiie S. Annonin. De hoc ista hibet. Co- tyranni, Quia, mquiunt non bene sahens substi-,
caliatur:
loniam ingressus, protinus caninis rictii)us ohla- tisti, gladius noster dominabitur carni tuae. Hinc ad
trantes audivit ; Qiiis iste est? vei, Quis eum con- turaulum damnationis sii<e gladiis eura appctiere ,
stituit Principem et Judicem super nos? etc. sicque .lecollatnm.collegio Marlyrura, Martyrein so-
ciavernut. Ita ille ter heatus, ludibria et vcrbera
CAfUT II. expertus. insiiper ct vimnilaet carceres, in oofisione
gladii raorfuiis est. Ciijus spirltns as-^uraptusab An-
Marlyriiim S. Conradi et sepuitura prlma.
gelis, rum multiplicibus triumphis vultui priesenta-
tus est Oranipotentis ; ejusque odore Innovata est
Jam redeainus ad propositura, et nobilera Mar- curia crolestis, dum hinc lilia ex stola Sacerdotali
E
1 Junii, tyris triumphuiii notitijE tradamus fideliuui. Diebus candentia, hinc redolent rosne vernantes ex p issio-
ttquatuordecim athlefa Christi apnd inenioratura nis sanguine. Corpus exaniine vepribus ct frutetis
castrura custodiai fuit deditus; noa quiadics mortis operuerunt, suoque Doinino tale nuntiare gaudium
ejus, pietatis gratia, ab his esset dilatns, quorum abiere. A qno requisili Ubinam esset Kpiscopus; ;

infertm crudelltatis uoa erat niodus; sed quia non- Illi inquiunt, Pontificalcm mitram imposuimus, sed
ultra, nec Pontificalem Ca- Corpus vepri-
dum veiierat hora qua erat vocandus, a quo est et Treverim nou venturus
'^**^'' "' '
in litero tormatus. Die vero b quinto-decimo, cum theilrara est recturus. Tali derogatione sancto viro

iraiilus i prtedictn Theodericn,


Pr*side sacrilegj et Christiaui insultantes, forsitan ignorabant. quod sit ventura
carutficihus, nomiue prorsus indigno, profana; crudeiitatis rabies dies, in qua prae angiistia spiritus gementes, dicpnt

aspirasset, ut jam innocentis sanguine, satiari cu- intra se pfcnifentiain agentes; Hic est quera ali-

peret; a custodia eductum, quatuur liliis nequani, quando habuiraus in derisura et in similitudincm im-
qui suK rabiei satisfacsrent, tradidit ilhidendum; pi'opcrii ; nos insensati , vitam ejiis Eestiiuabamus

hoc eissub maudato interrainafus, quiasi ejus vitam insaniam, et finem ilUns sine hnnore : quomodo ergo
levi cruciatu auferrent, se sua gratia privandos coinputatusest intcr filios Dei, et intcr Saucros s^rs

scirent. Qui optatara sibi occasiunem in eum illius est? Quia ergo ejusdeui t.yranni timore. mem-
cessisse sKviendi, suoque posse Dnmino officio tam bra Christi hostiaj nemo audebat terriie raaiidare ,

levi placere gavisi, dajraonico spirltu exagitati, ad diebus g quadraginta inhuraatajacuore, instar Deati ij

dic \Q illx'
supercihum montis eum duxere propinqui ; qui STephaui Proto-martyris, avibus cieli et bestiisagri
^«"' "/"'''''"'•
tantse erat densitatis et altitndinis, ut ab hoc prse- exposita; sed Dei providentiaa nulla harum fuere
contacta. Inde ea proxiin« villce hoc est Lonseti h h •

cipitatus, aute inerabratim divulsus, quam putaretur


uiortuus. In hujus ergo cacuminis vertioe, veste convicanei, pietale inoti, tandem clam elevaverc; ct
nudatum, sola interiila tectuin, facie velatum, ligatis apud eamdern villiim, sexto Idiis Julil ante fores .

iiioiitis cacu-
ninnibus post tergum, statuere. En, inijuiunt, expe- ecclesiai. honore qiio p-.fuorunt sepelierunt. Pas-us
nilnc (IfJicUur.
ririhahemus, an ad Episcopatum elegerit te Deus :
est itaque anno millesimo sexagcsirao sexto Incarna-
quod tunc liqnebit, cum incolumem te e ruina hac tionis Dorainicoe quarta Indictione.
data i prima , p'

stabilierit. Cmnque, cum hiijusmodi derisione non die Kalendarum Junii. i

timuissent revcrendura virum prcecipitare; divina? 16 Pauloante quam pateretur. coelitus missus fc
Morti fjus
pietati libuit manifestare, hunc quidem se eligisso, cometes. in Occidentali parte multis noctibus appa-
cometes pr.v-
diviuie uimirum ultionis index
sed eos eo indignos esse. Nam ab alto deorsnra ruisse visus est, :

taxil:

ruens, non soluravivus, sed etiiim toto stetit corpore nam vox innocentis sanguinis, a Deo vindietain
ejiis

illseaus; non sine admiratione ejus qui velit atten- postulanfis, tantum clamoreni intulit cadis, ut adhuc

dere, merabra collisa fuissc, nisi revera constiterit de manu totius orbis uUionem videatur e.Kpetere ira
Dominum manum supposuisse. A'isa hac virtute. superniJudicis. Si quidem n^ic differendo re>p..nsum eamdeiJiifCHta
est ei, M.)dicum tempus sustine ; sed statim
eodera bellacvilin
saxeum pecLus impiorura non est motum pietate :

anno. eodcraquetempnre. saucta Ecclesia et maxi-


^ed assuraptura denuo Hoc ipsiira, inquiunt, ex-
;

nie Mefrrqiolis Trevenca tanto dissensioituin et


periemiir iierato. Sccundo experti, teriio aitentare ,

tribtis vicibiis,
sunt ausi. Jam ter probatuni a Deo gh»rificatum, pertuVliationuin coeiiit agitari turbine, ut diiitina hel-
semper
tep ab ipso servatura illajsum, parvipendit obciBcata lorum per civile bellum fluctuatione, quid sit pa.K.
ill.-isus.
videatur ignorare / jam. nisi tribuat tempus mise-
mens perfidorum, corde impdsiiitenti thesaurizans
quem
iram Domini. d
sibi in die furoris rendi. cujus populus et oves pascuae suraus ,

in secula
'14 Quisquis signa et miracula requiris qiiibus ,
confitemur Doininura ac Deura laudamus,
honc Sanctuni fuisse jure fatcaris; perpeude, an seculoruin. .\raen.
iion sins €ni- luerit virtutis divina^ inolem gravis corporis ter (ut
fienti mira- ita dicarajavolare, vel ab alto solotenus ruero , aut ANNOTATA G. H.
cnh
certe per devexa scabrosa inontis interpositis ubique
18 Maji usque ad {inem ejimlem
scopulis deviare. salva sui integritate cum nec a Scilicet a
;

quid Iiaberetindiiinenti qnod [spinariim] vel sentiuin mensis,


aculeos posset tueri. Quod si non invidum, immo fi- b IIoc primo die Jnnii.
Hermannus CnntractHn ; Dum euin terper qucd-
'delera habes oculuna ; non inconvenienterilludDavi- (*,

dani
,

128 ACTA S. CONRADt ELECTI TREVIR,


A dam pracipilium (iejecis.tent, et nihil ei , nisi bra- lingiifp, quam ipso ccepit opere clnmare ;
praefati n
K THronoRICO
cliium collirlere pos.sent ; imus cx illis pcenitentia spiritus visione, illud divinitus reJiirtum anle ocu- vlso snb Missa
RX MSS.
(luctus, ali ei) veniam impetravit quod postca est los mentis siix, Quia justiis perit, ot nerao percipit
splrilu Mar-
,
/i/ris,
fftctiim. Alins auteiii volens eum decollare , maxit- corde, cum sit meiiioriaejiisMn pace. Mox enim con- Is. 57. 1

lam cjus tantum abscidit. vocata domesticorum et clicntulorum multitudine ,


d Qiix hoc nitmrro irfrriiniur , dcsuiit in MS. hos s.acramentis, illos precatoriis aslringebat verbis;
nostro. nt qiii eorum recens occisura ostenderet , locum
c S. Jacobi, Fratris-Doraini Arla tledimus prima projecti cadaverisdesignaret dein- ; sua gratia, siio
Maji. ceps benelicio non careret. Putasiie lentus extitit
f Imo aimorvm xlatis triginta, nt accurnte alibi de~ qui hac in rc sui senioris votis satisfacere va- ,

duximiis, luit ; oum cunctis luce clarius patcscerel, id man-


g A prima Junii ad 10 diem Julii , seu vi Idus dati, dum sacrameula offorret, in illa Spiritus vi-
Julii, «/ iiifra Itnbctur. sione a Deo qui ea acceptaver.it, accepis.se, ex cujus
h Brnwerus vi'l editor ejus Masenins, in vtarijine prajsentia illa gratiosa lacryraarura inundatio pro-
notnvtl, Loiisetum traiis Musellam. MS, S. Maxim. fluxisset ?
'Loncsct. 18 Nec niora, quibus notaeratres propius acce- rejKiii corpus
i In M.S. S. Ma:rimini riiormi vienilo scriptnm , dentes, plus fidelis nitebatur apparere qui veriora -'"'""''
,

tertia Noiins Julii, Epi^copo aiiticipassetnarr;ire. Doniine, iiiquiunt.hopc


k Comctps nppnruit ineuntr Mnjo, etdnnivii periO et h:ec passus, tali in vicohabetur humalus [Vicura
dies, sed sul/ finem miiijniliido ejiis decrevit : quo lem- quideni ot viam qua aditur sciraus locum vero se- :

ptire S. Coiiradus fuit oecisus. Ila fl enschenius oMiltts pultura; pcnitus iguoraraus. At qui curam ip.sius
,

auetorevi liotare, quem necdiim reperi. Browerits, hac spiritus sui admiuitione, avis (ut dicis) siiecie, tibi
Vita eiltilii, ail quod lioc anno criiiita stella pascha- intiinavit; non dubium quin et exuvias oorporis
,

libus apparuit : Pascha aulem crlebrttiim fnil 2i qiiooumque indioio revelabil]. De his crgo utcumque E
Apn/is, cerlitioatus, tractabat apud sevir piiis, qualiter oc-
1 Inserehanlur in MS. S. .Va.rimini noimulln , de cullura thesaurunisua) inforret Ecclesia?, ubi locus
Ilildehrando facto Ptnitilke Romano , et Grejorio VII oratioiiis Martyri p.iteret quandoque. Sed qiiia dif-
diclo, ac din post [scHieet nitno 1073) creato. Quse nos ficiiltas longe remotffi regionis effectum denegabat
ttceurnte tleduximiis ad Snncti hujits Vilnm, dte 24 suis desidoriis, volvebat rursus auiino, connri sal-
Miiji. tem aliculii transferre, ubi snb sua osset e ditione ,
^
CAPUT III.
et coiigruo sibi quiescerot honore. Tandom salubri
reperio consilio, ad Theologia) ccenobium, quia sui
Imcnlin el translnlin Corporis. Varia mox juris propius non erat illum, disposiiitadvebendiiin:
pitlrala miracula ubi noliilium colitur inemoria Martyrura , Mauritii
videlicet, ojusque socioruin. Mis.saque legatioue Ab-
tfuxta quod scriptum est, Justusquacumque morte boni ejusdem monasterii Patri , hoc ipsuin sluduit
pra'occupa(us fuerit, iiirefrigerio erit, quia gratia intim;ire, coIeri'erque in vico Lonset, qiio Sanotum
ct niisericordiaest iii Sanctos ejus, et rcspectus in tumulatiim audierat, sibi, cum his quaiexeqiiiis con-
Sap. 1, 7
Electos illius ; beneplacitiim fuit Deo memoriam veniimt, obviari mandat. Qui parere proraptus, do-
Mariyris et Sacerdotis sui bonestiori decorare se- nuin coaloste suscipere gavisus adhibitis secura '""''l<" "<>
,

pulcro, et Tlieologieiise cujiiobium tali iuigei'e Pa- de Fratribus, cum hiijiismodi apparatii, cunstituta caZ'bi'um'"
troiio : qui vidclicet uno e.-c latere a Mauritio asta- die,constituium properavit ad locnin. At venorabi-
rct, et ex alio p.iiiparcula) Congregationi manum Us Episciqms, dubius quos eventus inventionis liabe-
cimferrot. Et quia , qui recipit justura id nomine ret exitus, cum militari manu advenerat. Sed non
justi,morccdera justi accipiet hiijus ajlcrnae mer- ; facile ab incolis quaesita obtinere valebat, quia sie-
cedis non orit expers Tlie idericus veuerabilis Anti- pedicti Tyranni raetu, nec huiic scire se, nec tumu-
Stes, cujus pio favente studio, utraque provenii ex- latum apnd se faleri audebant. Sed qui sanio-
hibitio Martyris, scilicet ct de loco viliori clevatio,
^
C ris apud eos erant consilii , comperta ejusdem
et ad decentiorem translatio. Unde mirabilis Deus Martyris sanctitate, quam per duodecira , quibus
in Sauctis suis, qui fideli suo Courado, a duobus apud eos detinebatur dies, raultis signis ot prodigiis
unius noniinis, sed divorsa! qualitatis, diversa ox- fueranl cxporti, quibus tam fuerant ingrati, quain
hiberi tribuit dona honoris : a Theoderico crudeli et Isuile Dei indooti quia ut asportarotur nou ac-
;

Tyranno , coronam Martyrii ; ab cjus seqiiivoco, qiiioscobaiit, armis


repertum
TJieodericus riisticura illud vulgus illata vi tramfert
£p. Virditn. Pncsiile dignissimo, hoiiesti quietem sepiilcri. Sed deterrebat. Red
,

quaquaversura [ibat, nomo indi-


quia ipse retributor bonoruin et ultorm ilorum, di- cabat ubiiiam] esset optalis tameu, Deo volente, et
;

versa utrisque inferet slipeuflia raeritoruin jaiu post aliquo vimpasso prodonte, potitiis est: elevat.imtiue
;

passionistextum, marlyrisadnos scribaraus adven- ab aliscouso lucernam,attulit superc;indelabrum hu-


tum. Iilcm hoiicstissiinii.s saiictiB Virduiiensis Ecde- jusEcclesiio, ubi nunc intrantibus domum Doinini
sia) Pra^sul Tlieodcricus , cum eodem anuo apiid b claro refulget luraine.
NovcIIis caslrum, sua; Dio-ccsis curas agens c in ; 19 Tunc vestitura fuit sacrum corpus veste Saoer-
festo S. Apollinaris soleiini:i celebraret Missarum,
dotali (officio enira Presbyteratus eum functum, lompl"d»poii-
tompore sacrifioii, repente spiritus Beati, ile quo quod nos siiperiori taxtu retulimus , asserobant) ''""
diximus, qu.asi avis circumvoliiantis per altaris cir- corapositis(|ue ordinatim membris, et Missariiin so-
culum, tiirbatur visioiie. Qui infi-a .\ctionoin ds- lenniis complelis,
, sanctuin funus illiid cura canora
functorumdeiluctusad raeraoriam, hujus. cajus audie- processione deduxeruiit ad looum sepulori et cuin ;
rat ciedera rccordatione Murtyris tauto lacry- , congruenti obsequiosarcopbagofimposiierunt. Quo-
marum perfu.siis
(
est irabre ; ut eura subito in modo autera illud ipse Doininus Episcopus, pretiosi
contemplationa raptum nemo arabigeret circum as- epitaphio a se edito exarati lapidis ornaverit oper-
tantiuin. Cumque finitis eisdoin soleuniis, subucula culo, operosiqiie operis metallo, nulla nostri styli
i cnmpuncti Sacerdotis, loco pectorali,
non pirvis facult;is suppetit revolvere. Scilicet ibidem est vi-
maderct distillata guttit cun.tis inirautibus , nec ;
dere, si quid deest imperitiori lingu.u. Hoc me-
vcritateiu rei sciscitari audentibus,
ipse Dominus moriale sui noraitis fecit idem Pontifox in diebus
cui adhuc inerat lacrj-mosus
«ultus, non tam fatu suis , quod in memoria manebit ante Deum in
seternura.
;

DIE PRIMA JUNII. 1^0


aetemum. Octavo Kalendns Augiisti auctum est hoc MiHtis Wigerici pnerdomesticus, cujus jam per an- D
epUaphio domiciliom Coelite f ali : fiui ctijus meriti sit in ccelis, nnm panem fastidicbat stomnrhus, pari voto adve- \. Tiir.nnftRico
ornat. ejus caro mortua MSl,
lestatiir in terris. Nara ad ipsius nere, suique recuperatione pariter Sancti virtutern F.\
et li captivi
tumiilum ciim adveniunt acgri , sanitati recepta persensere. Sedetex familia A- B. Willebrordi adve- iiherantur
conipotes redeunt sui voti : unde ab hyinnidicis niens cjecus, sui illuminatinne, similia est exper- k
Angpluruni choris. c:loria, laus et honor sit noinini tus : cui Beatus Confessor, hoc
licet facile isdeni
Oninipotentis, qui Beatum hunc assiduis coruscare ipsum valuerit c^mferre, tamen in hor Martyris non
facit rniraculis : d<^ quilms. ad utihtateiii fideUum , invidit glnrifo. Duo (U'niquo claudi, in anniversnrio
pauca reicremu'* sed plunm;i oniittinnis ;
,
quse sepultune sux. ad sepuicrnm ejus sunt erecti.
priorum nostroriun desidia silentin pra.nerit^), nol'is Muli*'r quoqiie ca-ca et paralytica. sanitati estred-
manent incognita sed Deo sunt. nota. Haec sunt
, dita. Quidam ctiam puer acalculi liheratus ei^t mo-
ergo rairacula. qute per eum operatns est Dominus, lestia.
nohis parliin videntihus, et pai-tim senionim rela- 211 Dicendiim est hic cujus fuerit pietatis, ciira
tione didiciraus. cuidam Folcardo unus fuit ex liostibus
Militi. qui llnus earnifl-

20 Cum
7 vas illud, quod vulgo Tonnus nomina- qui injpcerunt in eum manus, reddidcrit hona pro
cnin fxrnitens,
&|,t txauditur.
tur, in quo videhcet sacrum fuerat corpiis ahatum malis. Qni videlicet cum divina uUione, multo jam
'lecreto Pontificis ipsius ingesto esset igne creman- langueret tempore, tandcm rediens ad se, et in San-
CircuU vasis, dum; quid forle cruoris, quod ex dep"rtati eor-
110 ctnrn Dei se clarnans et corifitBns peccasse, juvta
in quo fuerat
corpus, uHro pnris recenti adhuc vulnerum sanie facile in into- cordisveram pfonitentiam, ejnsmeruif indulgeutiam.
(iisstlientes. riora vasis poterat heerere, iret neglectuin ; repente Qui ut convahiit, non ingratns collati beneficii,
exteriores ligatur^e, id est ciixsuh , invisihili pulsu vota veniens solvit, gratias egit, et nunc usque
evulsi, in altum aeris exiliere quasi sensati flam- ; singulis anni^ censum su^e hhei-atittnis solvere non
mis consumi refngerent, qnas post ohsequiniu Mar- desinit. In eo taraen signum insanabiUs infirmitatis
tyri exhibitnm non meruisent. Quos qu;uito quis; sur- npparet, ut qnamdin vivat, peccatum in servu Dei
sum se surrigens gestiebat rapere, tanto ahius fe- commissum Inat. Eumdem dcnique ab hostibus
diu hxrent reliantur, qiia;:i quodain venti flamine : donec defa- captum et compedibus vinctum, ejus nominis invo-
sublimes in
tigato iriani conamine, concnrsus vulgi, tanti novi- catione constnt lilieratnm.
aere,
tafem niiraculi mirantis. vacuisque auris peiidulam 24 Det cei'te tVontcm qni vult in parietem, quia
rem per longa spatia suspicientis tandem erumpe- , non reticehimus de ejus persecutore Theotloricn,
ret in clamorem iaudis divinie, adjunctus M macho- qufe sunt nota orbi universo, Hic denique, anditis Theodoriatx
rum et Clericornm catervffi. Quo deinde prfidigio , tnt miraculorum pra-coniis, nequaquara fidem ac- p-rsecutor.

quave uperatione dcorsum sub noctis qniete decide- commodans assereutium verbis, incredulo corde,
rint, ignoratur. Hoc nnum fideli relatione a Fratri- an hfcc vera essent, Inmeravit experiri per se, Qui
bus ejusdcm monasterii accepiraus, et ab oppidnnis dum adveniens. non sine fastu superbitc, valvis ap-
illis pr:t<hcatur, quia in lucis crepusculo solotenus propiaret qua sacra pulhilnnt pignnra
basilicie,

reperiebantur. Qnos cum nullus ad iillos usus suos martyrizati a se non sine sui persensit verecundia,
;

dein (oribas
auderet contingere, communi consilio, ad testimo- quanta intro haheretur vlrtus divina. Nani repente
ecclesix ap'
peuduniur. ninm tanti mira^uli, appensi ante fores sunt eccle- invi>ibili obstaculo sacras ingredi icdes prohibeba-
si;e tamdtu pependere, qnoadiisque frustatira
: ubi tur imraeritus lionio. cui nec Mai-ryris tumulum
ahinfirmuntibus, qnoshujns miracuii fatna acciverat, videre, nec sui Oi'atorii limina cnnccdebatur attin- ue>/ult Ingredi
ob modeliE remediutn asportati. in variis eorum usi- gere. Cumque iteratis conaribus ingredi niteretur eccfestam
bus consumpti, utilius ad lionorem et gloriara Dei spepius, buicque ex adverso resisteret eadera vir- Martyris,
quam flammis defecerunt usti. tus; tandem qua^ esperiri venerat, cum nimia con-
21 Tertia sepulturae su;^ die, tabula Ugnea, qufe fiisione abiit expertns. Quern dimi, ut su:e consu-
interim IbssEe erat superposita. illius locuh motu, leret saluti , hortarentur fideles et propinqui
candtla uHro ;

accetidilur. est h vibrata statimque qure antecontiguum altare


: Sancto scilicet satisfaciendo. et aliquid prredinrnra
h candelabro non ardens ardebat candela non aliter , pro eleemo>yna sueb pauperi Ecclesise conferendo et submergi-
quam coelitus apparuitaoi^ensa. Abbinc oeditui cave- surda aure tloccipendit vir vanus audire, cui immi- tur :

hant iliidem lumen luoornse continuatim non adhi- nehat respectus irse superna^. / Non post multura
buisse, Ser|uenfi .-\dventumsolemnitate/ vinciilorum temporis, nescio quospiritn, tendens Hierosolymas,
Sanuutttr con-
B. Petri Apo^toli, mulier cintracta so^^pitati est naufraginm m passus, motus incurrit niaris ; et ad
tractx Irrs,
reddita ; credo quasi pro quadam recoinpensatione ima descendens prufundi, irrevocabili fatn, Deoju-
diera ejus tali honnrans miraculi decore , cujus in dice, solvit poenam n sni sceleris. De quatuor his

Agrippina dudum fuerat filius ipse ; cujus et Vica- qui eo jubente eura pereraere, potius quam loqui,

rius fieri debiierat in Trenenca urbe. Postea cur- raaluimus siiere : boc tantum sufficiat dieere ,

vati duarnm raulierum digiti, ejus nominis invoca- diversis pojnis et evidentibus malis ab liac substra-
tione sunt erecti. Sibi famulantes tanlius, mnltis ctos lure.
aliquando terrorum incropationibus corripuit idem 23 Sibi famulantes tardius, his aliquando cor- Ires ejus

Beatus.qu-^ nos, ob incredulos, prreterinius. Filia rexit signorum increpationibns, Beatn^ Patpr Con- complices
curautur mafe pereunt.
ngn varii. cujusdam noti Reginfridi, utroque orbata himme ; radus. Semel Nalalis Domini die. cum oxcubitorum
sed et ani'illa cujusdam similiter noti Milifis . lan- Tiegligentia coram se posita non arderet candela ;

guore deteuta mulier nihilonimiis alia. cujus fuerat


;
repente divinitus est accensa. Simdi modo, ut supe-
remota a suo loco maxilla pariter on^eoute sunt ;
rins dixirans, cum vice altera eadem culpa inibi

ad ejus sepulcum sanitatisoptatagau lia; illa lunaen deessetlucerna, subito, fabrica totiussepulcri rnota,
oculorura, istse incolumitatem membrorura . eadera vrrtute CHreus. qui forte aderat, hice enituit
2^ Tria in uno homine S:mctus osteufht benefi- clara. Non dissirnile et illnd extitit .
quod coram miracula
cia : qui cnin esset a demone obsessu;, et c.ireret se non firmus h;erens cereus , dum snper sarco- ciindelarnm

officio lingu* et aiiditus, ad tumulum


ejus haee phagum velamine dpertum cor-ruit, diiifius ardendo ad sepulcrum.
utraqueestadeptus, et ab hoste raaligno liberitug. jacens, et ardens jaoendo, ipsum velanien inustura
Rustici sex, quorum paritor pedes, culpa insolven- servavit.

tiiB cippn stricti erat ab exictore, sancti nominis


26 Non expectet qni.squam a me tani multa au-
raanum app)neiUe solvi nullo dire, indicium sanctitatis suEedivina gra- Alia plura
quam ad
ejus invocatione, .

deinde lunaticus, et alius cnjusdam tia voluit deciarare quia, ut saepius me mernini omisia.
meruere. Puer
:

dixisse.
:

130 ACTA S. CONRADI liLECTI TRKVIR


A dixisso, prionim nostronini (Icsidia. inultn ni:inpnt piusexhilar.iutur. Deind? nnn jamniortemlnpericulis D
ATHiiiDonrco oblilorata;
phna elian. nos oin'ltiinus ex inclu- timcntes, sed vitam a?ternam praemeditautes. mari-
slria, partim inultnrnni invidijE, partim increilulo- nis fluctibiis cmuudati a peccatoriini sordibus, mi-
rum condescendentes misericordia;, qui nec scri- prarunt ad Dominum. xm Kalend:«s Martii, scilicet
plis, nec vcrbis pracbent asscnsum, nisi viderint Theodnricus Comes. Widcroldus, Marquardus, cura
oculo ad oculum. Credantsaltcm ex suis uni. idest aliis centuin et tredccim.
Folcardo suo coniitc, cnjiis In praisentia ca-cus alius
amissa reccpil lumina. Jam avidis audiloribus mo-
dum dfl his imponat stjlus, quia (ut ail LJ. Grcgo- EXPOSTULATIO
riusj .signa infidelibiis nionsfninda sunt, iion tideli-
biis ; <|iiibusad saliitf^ni snlficere possct, ctiain si Sigcffidi Arcliiepiscopi iMogunlitii,
minus dicta essent. Si fides n<.n dcsit pptentiiun,
numqunm df-e^t suiTrnginm : quia quud sibi adhuc Ad Alexandntm II Voniipcem Homanum.
carnis infirniilate circumdatus ficri noluit, utiijue
aliis facero non refugit. Cujus assicUia interventio
nos ronimendet omnipolcnti Dco, cui sit laus in \'uia niaxima qiia.'r]ne Ecrlesia.sticse discipHnse
secula secuh-riim. ncgotia ab ipso Praesuhnn verticedebent examinari,
cnjus, ex injuncta oninium Ecclesiarum solicitudine,
ANNOTATA G. II. spccialc privilegium est; quod per nos non pnssu-
mns cnrrigcre, ad patrocinium .Mmitatis Vestrae
n S. Maurilius Cccmbii Potronus, Dnx Maity- rcferiuins. Quodprid^m ad vos pervenisse
etiani
rum Tltvlxornw, cnUtur Scptembris. 'i'-Z coyniivimus, de crudcHssima et inaudita vere desi-
b MSS. nnfitrum el Cohm. Navelis. gnati Trevirensium Episcopi, qui (ihristianis tempo-
c MS. Si. Maxim. die quadam. At fnturn S. rilnis nefandissinia et scelerati^sima Neronianie et
V, ApoUuiarts iiuidit in dicm 23 JuUi. Deci;ina3 persecutionis crnciamenta expertus, lior- l
d Sul)ucu!;im videtur iiiteUigen: Casulnm, phrnsi rihiU et execrahiji poenaniui genere addicttis est
satis inrnngrua. morti. Ad eujus moiistruosEe necis ultionem, testa-
c S. M(uim. devotione, fninus recte : mo.r, enim menti sui recordatus, primum assurgat Dominas
infra dwitnr, ipsum tunc juris F irdiDfensis fin.tse. Jcsus Christus, deinde vestrw Auctoritatis fortis-
f fpsu fei^lu S. Jocnlii 2t)Idam Jnlii. dicitnr ad sima et patrociniaHs nianus. Sacris namque Cano-
colcem Actornm in .MS. S. Maximiain :
et additiir num dccretis sancitumest, ut sicubi Epi.^copus or-
quod Octavo Idiis Julii /«/( invenlio ccrporis ipsius, dinetiir, qui moribus a tanta discrepet
vita vel
ad rupom ubi dccoUatus est. dignitate, vel qui adtantiim a.scendat apicem snbre-
g llnc miraculnm dcest iu MS. S. Ma.riniini. ptione, non eiectione ei audienliam non negari,
;

li Idrm MS. Maceria ejus sepulcri quadani ilie et lioc etiain praeter sentenliam Romani PontiHcis
funditus est mota. non debere fieri. In qua re si Clerus vel populus
Die itiupie 27 JulH MS. S. Mn.ximiui, In So-
i
cujuslibet civitalis se secnlari potentia viderit prie-
lennitate .^postolorum Pefri et Pauli, et ilidem gravari, ad sacram vestraj Sedis defHnstonem l.a-'
mutato ordine rcs li.vc narnitur, pnst benefxcia Militi beat confugium;: cui, praecipiente domino. delegatus
Folliurilo impcnsa num. 24. Sigebertns asserit, exilio est Primatns omnium Ecclesiarum. Nunc vero, ne-
mulctatum a Peo. dnm isti, de quo agitur, canonica daretur audien-
k /(/ est, ad Eplernacensc S. WilUbmrdi monuste- tia, nedum vestri examinis expectaretur sententia,
rium .'ipectnnlcs. quasi Inriiva latrocinantium manu captus et spo-
1Ilermannns Contracfus, Tres autem Milifes, in- liatus, dein gravissima de loco ad locum transpor-
quit, morlis ilHus auctores, digna ultio postmodum tatione tandem
afflictus; ut asserunt, communi ,

subsocuta est nam unus iUorum acccptum cibum


:
cornm morte turpissima innltatus est. Qua
consilio,
deglulire non valens, alii dno manus suas lacenni- dc re quam graviter unanimitas Fi-alrum sit cou-
p tes pericre. De ({uarto ob picnitentiinn cmcndnlo jam cussa, quam atrociter audacia facinorosorum homi-
pgimus. nuin ad sacri Ordinis
injuriam sit erecta, vcstrai
m Flnrestrmpornm Ilcrmanni Jnnucnsis i.^ta lia- Sanctitatis estprudenter perpendere et hoc nefa- ;

lent. Anno Uomiui mlxxu Dltricus {oliis Thenderi- rium ^celus cjndnice ulciscendo, ne de cetero tule
cus ant Deodericus) Comes dc Lulzelborgh, qui Con- quid praesnmatur, posleris excnipluni reHiiqucre.
radum occidit. paanitens Jerus.dem ivit, et cum Orat ergo Sanctitatem Vestram socialis Fratrum
luullis in mari subinersus fuit. Andrex du Chesne, nostrorum concordia, et h-ic a Vestri Culminis pa-
in llintoriQ Geneohgic.a Luxemburgensis, intcr quin- trocinlo tota implurat Ecclcsia, ut tanti sceleris au-
(jue fiUos frederici primi Comitis Lu.ifiniburgensis ctores dihgentissime perquiratis, inventosdistrictis-
(',v( Thei dericus : sed num idem liic rcliiiu.-i fncnt, non sime puniatis. Qui si forte dissimulando latent,
conslnt, nisi quod lcmpora C(mveniant. gladio Spiritus sancti, velut pulrida membra de
n licrtlioldus Cnmiantiensis in .-/ppcndtcc od Ilcr- corpure Christi ab^cindatis^: et ut omnes etiam
mannnm Coulractumy ue saUite .rtcrnu Tlicnderici Sacerdotes nostri eos perpetuae maledictionis ana-
bene ita .'icribH ini annum 1073.
speruns, Theode- ihemate feriaut, firmissime prascipiatis.
ricusComes, paiiitenlia ductus... licet multa pcri- /I.rc, de communi Episcnpornm scntentin, Sigc-
cula ubstarent, ardenti tamen fide cnm multisnliis fridus Arclncpiscopns npud Browerum : qui addil
Hiernsfdymam ca^pit ire. Qiii cum mare navigio in- Nec dubium, quin, tandem non solum in facinoris
trarent. subita tempestate circumventi, statim ob- auctores, sed iu ipsum qnoque Trevericum Clerum,
tenebr;ita die. quo irent incerti, cttlcsti hiinine sas- juxta expetierit nltio atque eensura.

UE
, ;

DIE PRIMA JUNII.


131

DE S. GAUDENTIO,
E P I S C 1> A 11 1) E N S I 1 N D A L M A T I A.
Syllogc cx Pliilippo Fcrracio, ol S. Pclro Diiiiiiani.

rba, urhs Ei>iscopalis in insula ejiisdt-vi m- bieniiiuui, [feliciter obiit. £n Sanclitalis insignia ia
minis, ad orum Diihiuitin-, svb Dominio f^e- Gaudeutio dimissnm Episcopatnm, fursan a
: qHi, oh

A;
scopis
nelo ct Arihiepisvopo Jaikrino, inler
ad Occa!,um,
adnumcrat S. Gf.utleiitium
siiis cujus mejninit
et Curietom ad
:
Orlum,
Feijmm
Epi~
Feriario solum Conieisor cognominatur. At pro
Xv-
bensi ant Arbarensi urbe , nominuta est a S. Petro
Dnmiano Absarensis; cujns menlio est apud Lucium
'" Ciilulogn generalt ad hnnc primum Junii Feirarius lib. 2 cap. G »^»1 Absarus dicitur pene deserta.
Cul/us s Sed
Gaiidcntii. his vnbis Arbie iu Libuinia, S. Gainlciitii Conro-
: Scdem ibi fjiisse Episcopalcm nndum poluimus usmam '".1'"
"'"'"

soris. Est autem Liburnia, purs Dahnatix inferioris, legere, nisi mjam cHuto 1'elri Dumiaiii traclutu. //irc
cum parle. marilima Croalia;. Citat Ferrurius in Noiis sunt, qrne de S. Gauilfntin proponimus viris in Dal-
Tabulas Ecclesia3 Arbensis, uddttque cetera ij^norari. maliai erHdiiis. ut nobis dubia ; guonm cupimus ulle-
Joannes Lucius lib. 2 rcgni Dnlmutix et Croatw rio'-emscientiamadipit,ci. Sed ab Anconllnnis quogue,
cop. XI. indical Gaudentiuni Episcopum DalmatiEe, quoniavi prope illos obiit, intelhgere vellem, si aliqua
€t(jvs sanclitatem pancis describit Petrus Damianus, ejus, in urbis vicinia, supersit memoria. i/abemus
J3
opuscido XIX, de Abdicalione Episcopatus^ ad Nico- Notitias Ihstoriias Anconx a Judano Saraceno, Ec-
Ait Ep^scopui Unim II Romanum Ponlificem : ubi Capite primo, clesix iUius Dccnno vulgatas anuo 1675. alsque ulla
a redo iuicr alia exempla, istud inserit : Venerabilis quoque talis Gau(lentji7;(^H?if/?it;, ubi tamen debuiaset prxcipuc
Daiitiano
Gauclentius, Absareii^is Episcojius, cujus ego fann- coli : sed forle, tninslaio in Sedem propriam corpore,
rclatus,
liaritatis dulcediiiem niei'ui, jier quem Deus jam cesiavit omnis ejus colendi apud Am-onitunos occasio.
non ignobile miraculuni fecerat, Episcopatum di- Inlcrim lentpus Episcopatus cjus referimus ad scculum
mi^t; et <le Slavonico reguu navigans littonbus , Chrisli undicimuni, quo et Nicoluus II Papa el Petrus
Ancouitana; urlis applicuil aqua non lunge, post ; Damianus fJorucrunt. •

DE SANCTIS MOiNACmS RUTIIEMS

AGAPrrO ET DIGINYSIO
Ex gcnlis S)naxariis.

.ost edilam aniio wuclxsx primum Majinoslri Uussiciim, vctustissimx impressionis nobio reiiqiiit

Accep/a Kto-
P
, m
impujri
ibidem
fuaitem, cui Ephemeridcs Grxco-moschas prx-

cum
miseram
c
calas
nostr^
Colleija
; accepi
,
pro
Moscua
Socie.lalis
modulo

operarii
pracurauUs, quibus
tunc
Ulteras P. Georgii
,
nostro

rcm Calholicam
sic a me pelebat
expli-
David
atque

rum
e.r

bus coltatione
VII oc
propriis
verbolenus trunstulisse uicbat
ediiionum e.vemplis

GLXXxvii
;
MSS.

pru-cipue autem
, secundum
anno autein
dictavil utterum,

,
,

nec non
fucta cuin varHs

ca^

Moschos
cum
eo,
quod ipsum se

MSS.
quod anno muudi
varia-
codici-

vicims Syna- omnem vi- sectmdum nos muclxxix Indictionc n mense F


juvuri in compavandis necessariis iibris ; ut Chrisli,

p cisstin o/lerret upcram circa istarum regwnum Sunclos, Augusio prodiit Moscux sub magiio Ducc Theodoro aUvriusqusrf- ,

^^" """'""
eos pr;i'serlim, qui ctimn a liussis Pomunum commu- Ale.icid'' cl Palriarcha Joachim adhuc vivcnie cum , ,
(eTprelallone,
nionem professis suscipiuntur. Nihil polerat jucumlius istud Sgnajaruun seu Mcnologion nubis diclabatur.

accidere mild , jam pridcm persuaso, sicul in Prxfa- Ilis prxsidiis ila comparatis addilurus erat prxlau-
tione ad Ephemerides prstdictas ostendi, Genti illi, ad dutus P. David protixioris Sijaaxarii ,
pleniores San-
Chrisliunum fidem adductas circa annum nt:GCGXC, a ctorum f^iias continentis , versioncm Lnlinam , nisi

Gracis qiiidem , sed lunc bene Catholicis, nihil obesse emigrare coactus fuis^sct, et cedere turbini qui nuper
debere schisma diu post susceptam, quo minus proprii Imperium Moscoviticum concussit , relegata in mo-
tllms Sancli, ante dlud mortui, a Catlioticts quoque ut nastcrium Principissa Sopbia ,
qnx pro duobus fratri-

tales recipiantur. Misi ergo eidem txeniplariu aliquot bus jninorennibiis Impe.rium administrabat . Placet in-
tabulurum nostraruni, ciim meis super illas Commen- ttrim, ad aliorum existimutandam diligcntiam ,
qui
turiis ; et prxter cvrrecliones, quas optavcram [nec possent ultcriores disltnctioresque Sanctorum tdorum
guo eiiain Mo- enini dubitabam, quin pcr ignorunliam lingnx hallu- noiitias suppcdilare ;
panca hic proponere de prxlitula-
"'""'"'"' duohus Monachis Sauctis.
cinatus uliquoties fuerim) accepi Latine rcdditinii Su- lis

bornik , id «i-/ Synaxarium Rutlienornm , dicecesis 3 Utriusque Jusiini cx Grxcorum Menaris jnemo-
liam ad Katendas Jiinii, qui Moschis Tsclierwets innote^clt no-
Kijovieusis ; conlinens non sulum Sanctos, a Grx- ;

cis acceptos ; sed etiam Peczerienses , id est in Piec- dicitur, in Menologio Sparwenfetdii, seqaitur comme- *" '^ '*y«i"-

zarj pvimario genlis prope Kiociam monasterio coli jnoralio sancli ac beati .\gapiti, niedici nun cupidi ,

soiitos. vindictie Patschiurici qui vixit anno mxgv id cst


. ,

2 Anno mdglxxxix Antuerpiam venii nosque


deinde proxime ub inducta ad liulbenos fide. Gconjius Duvid
ac vctert Mp-
invitii Prxnobilis 0. Juannes Gabriel Baro de Spar- eamdem in suo Sijnaxaiio ponit , non primo , scd se-
"'"' Justinum cnm solo lilulo Monaclli
liussico
w^"f*^l^ pio lif^ge Suecix diu Moscux vc.rsatas ac ,
cand-o post toco,

linguii' scientissimus, cujus etiam Dictionarium confc- Peczerienzis- Impressa ulriqne Justtno subjungunt

Ilispaniam, sotitm Agapitum ne vocabulum


in cujiis eloijio vercor
ccral. Is putrise hislori^ causa directus in :

nostrorumque MSS. eo spectanlium inspeclionem at- uliquod Ruthenicum ad vindictam e( mercedem^i-


,

que usum ad aliquot dics naclus ,


Menologium Slavo- gnificandam ambtguum qualts al in scripluris vox ,

Retributio,
: ;

132 ACTA SANCTORUM.


Retribiitio, Inlerprctem fefcUfrit , ut vindii-t^e non mus Abiias. Qiiod Patsnbiuriei litnlum attinet, is an
AtxroRE D. P. cupitlum scnberet; quem pr:rxtitisset (licert' iuti\ cupi- a monai,leiii nominc vel aUiimle »it sumptiis , alias
tnler primot a
genlls conver-
(luin mereedis h.rc enim Sunais MetUcis pamm apud
; discere ac docere pote.ro.

sione Grxcos latis dalur, tjuod ijrati» curarint : widc et 4 Post Agnpituni Sporwenfcldio scd Georgio Pa- ilem Dioiiij- ,

siiis Thauma-
'Av3(f,'/jf;ot, argcntura non C-apientes coi/uominanfur , vid anle illum, indicatur Mpmoria B. P. N. Dionysii
turgus.
SS. Cosinas el Duniianiis; ct xiv Aprili\ , od riiam GIus<-lunici vcl lilustincnsis Taumaturgi
, de cu- , :

priorcm S. Lidwinie VirijiiiisIIollundifC num. 24 /(/r. jun iktate, virlnlibus, miracuUs ,


pUtva eitare existimo,
c noto Goilefridum de Haga
, , modicuin yllberii ct et aliquando obtincndn spero. Nunc nomcn soluni re-

fyHhelmi Ducuni Bavinix el IlvUtnuUy. Comititm, tulihsc sit satis, in spcm futuri tcmporis; idque occa-
cofjuiiminatum vulgo fuisse Sontler-iiank , id csl Gra- sionc ejus cui udjunctus iuvcnitur, Ag;ipiti , quem sua
tuitum. NHiil uutcm tmpcdit eumdcm simul Moua-
ct a^tas extra dubittm ponil ; similcs post hac velaturus
ciim lifufo
churn ct Mcdicum fumse ; ct tolui in Acti.t Muriyrum intcr itnclermt.^isos, doncc de corum ovthodoxia aliisquc
Monachi ac
Mcdlcl: Sabaiiaritm xx Mavtiinitm. 03 invcnilur Thonias^wi- adjunctis pleniur uubis adfcrulur iu.^iructio.
dam, ex{)ertissiniu> Metiicus siniul et relit^iosisM-

DE BEATO THEOBALDO
ALB/E-POMPEIvE IN INSUBRIA
COMMENTARIUS PR^VIUS
C l)c :iiiii() niorlis (lio eiilliis ;YiNi cl iiiiniciiiis, jinliqiiilus scriplis, lioc seculo pcrditis
alquc eorumdein versione Jlalica.

)ba Pomjieia provincix Montisfewati ,


prope et die i Februarii, adstante populo civitatis Albse,
fhtvium Tunurum ,
ju.rla A}n'uiiiitum apuJ levata fueie, per praelibjitum Doininuni Episcopum,

Ai
sco\'alu
.
lushbrcs civilns ouliqua
Chrisli qunrio EpiscopnUs esl, sub Archicpi-
Mediolaneiisi; quum Tom. 4 ItnUm sacrx
, cl suUem a seculo capuL et cuncta ossa
rum, manus pedes, ad honoreni et gloriani B.
et
Theubaldi. Amen Hoc opus fieri fecit praelibatus
,
geiiuuin , ciistarum , digito-

descrihens Ughellus , asscril col. 402, in ejus Catlie- D. Episcopus Albensis et Comcs , mccgcxxix.
Cotttur in draU rcquiescere corpora SS. Eufredi , Cassiani , et 3 Iia signanter ex}jressos liabe.ri tiunieros, interro-
Oclava Frontiniuni Martyrum , Tbeob;ildi civis Aibensls, ganiem me anno mdglxxxii, cerlinn fccil ipsa Jtbensis
Atcentlonis
et oUorum. Esl itla S. LQitrenlio dicata , e.raique exi- Civilns ad oUa eliam plnra qtixsila publica aucto-
,

gna satis, cuni vivcrct eique minislrarct Theobaidus; riiale ri\spoiideits . cuni linmanisf^ima diligcntiit' iiostrx
qui idco vidcluriuleripsam ct ecclesiamS. Sitvcstri via in rcbiis etiam niinutioribus rcquirendis acccplatione,
media scpeliri voUiisse ,
quio fulurum eral , ut mirn- ne niiiil nisi cTploratum de siio hoc Saucio imprime-
QufT de eo
culis lid litmulum trcbrcsccntibus lanla uj]lucrct copia rctur :eosdcm tiumcros auclor fiix B. Manjarctx exlahant
et

clcemiisijnnrum, quod aliquaudo commodilalcm pvafberct Sahaudiiv, aH»y mdgxxvhi cditic, siiuiti modo expres- scitpiurx a«.
ejus a fiindamenlis in formam tam amplam scdificandw, scral e.t Protocullo
, Noturtali D. Theobuldi Hcgit, thenlicx
ut ipsius sspnlcrum ei nicluderclur, ficrctqiie paucis conlincnlc. Inventarium Sanctorum quae suut Albae,
earum .sccumla quas speciosiores habet Itulia. Ohieral ubi ciiavi de nostro hoc Sanclo, parlitn Jlaltce, partim
onno qiio is ipse onno mcl quando Cycio luna^ n solis ii Utt.
, ,
Latine.sic habclur, Est ibi insuper corpus li. Theo-
obilt 11^0
Dotnin. .\, Pascha celebrnUnn fuit xvi Aprilis alque ,
baldi Confessoris, nonduiu Canonizati, repositum
adeo lc^itinn Ascem^wnis (cujus die Ociava aunue colitur) in reliquiario, quod invenitur in sacristia ecclesiEo
XXV Maji. Perrarius notavit uunum mccl cl quia , ;
Cathedralis de quo Sancto lial)entur scriptura» au-
;
cadente in
liic annu.-i Pascba habuit \i Apiilis, alqne adeo Asccn- tiquissimai et multa cjus iniracula, a Notariis au-
,
I Junli.
) sionis fcstnm xx, Maji,idco m ulroquc Cataluijo ad- thenlicis subscripta. Et hic Alb:e seraperin Octava
ctibil Theubaldnm xxvii dici ; cumdcm buud dubie Ascensionis solennizatur festivitas ejus, atque in
adscriplurus Kalcndis Junii, si ccntum unnis ciiius ecelesia Cathcdrali S. Laurentii; ubi est Capella
mortuiun csse scivissct. cura altari et statua, ex raarniore umnia, jain inde
2 Amlnyuatn fortc notam nutncri , in nix ecgra- ab anno 1525 constructa per IlUistriss. D. An-
pho quod accepcrat siynati, polcrat explicnissc ei {si dream Nove<llum Episcopum. Sub altariautem prae-
vidissct) tnai-moreus titulus qui pridem sic tegclatur ,
dicto, ad latus Evangelii , antiquus est lapis ex
juxta atiarc raarmore, una cu-n iniagine prEefati S. Theobaldi
inserlus parieti infrascripta Latina verba insculpta
SANCTUS TJJEOBALDUS. ,

habens ea scilicetquie bic nura. 2 legisti. Ex aii-


;

f In sppulcro sub altari isti constructo jacet tiquis itlis scripturis, ctim 59
.
, quutinn Nnlarius mcminil , itle
Yeneral>ile corpus B. Tiicobaldi; de iniracuUs,
(pii villa Vico .seculo vcrositnilitcr supcriori intud Inveittarium tcxcns,
oriundus. et Albiv viti functus mcl, defunctus la- halmit Fcrrarius et post protixum Sancti eloyium al-
tuit , menle bominum alienus fuit. Sed diviua
ot a lcyat, AMtam MS. in qua ad quinquaginta novein
inspir;inteclementia, Reverendiss. DD. Alcrinus de miraciila leguntur, et iu iis tres pueri ad vitam re-
,
Han baudis , Episcopus el civis Albae , dic ultima vocati, et quam plurimi ab insanabilibus morbis
mensis Januarii mccccxxix , circa horam quartam curati.
Corpxts inven- noctis adstanlibus
. vcnorabilibus Dnminls, Pres- 4 Utinam thesauriis plurinm Vitarum ftdcliicr
ille
tnm 1 Febr. ,
bytero Gilio de Vitia Arcliidiacnno, Presbytero An- rieiunt sub
aiino 1420 trnnscriptnrum et ad Fcrrurium undcquuque trans-
tonio de Bernardis de nuu lurrls.
Pontremulo Praeposito, Ste- missarum, a<Uiuc aUcubi iulcger cotiscrvclur , atque
phano Rubcn Diacono Ciinonico Ecclesiee Albensis nobiscum coiitminiicctur!
; Supplcret itle dcfcctum plu-
Egrogiisque Joaiine I^amb;iudo. Borgliinio Cerrato, riu7n, quarutn excmplaria jum pcricrunt; sicid pcrie-
Francisco Bergogno Antonio Ruber et Thoiua , , rinit iUa , quo' dc S. Tbeobaldo babcbanlur. Namsi-
Rambaudo, civibus Alba>, dictum corpus reperitur : culi scripsit niox taiidandus Malabnyla, tn fnie vU.'e a
: ,

DIE PRIMA JUmi. 133


A se Latine reddilx- Albensis Episcopii tabuliirium
:
,
stiam traiisferret Episfopus elevata e sepulcro ossn ; D
in turri palatii Episcr.palis servabatur qu.-e turris ; magna vero , si illud ndliuc stabal in plalea stib dio. *<'<^TonE n
vetustate fatiscens corruit; omnesque scripturiB, Ita atitetn manscritnt omnia u.siine ad annum mdclv :

integro fere sexennio, qiiii ea Sedes vacavit, sub qtiaudo [sicut nobis .-Uba scribitnr) ipstim altare , cum
illius ruina teraporum injuriis obnnxiDO , ita cor- raarraorea turaba tiuloque prsinemorato et statua,
''upt* » moderno Episcopo
post an. 18«
nstauratic: — omnino usui esse potueriut. Episcoptis
repertaa sunt, ut nnlli
liic Paulus
in aliud
dieque visitur
sa(is niagnificiim translatiim est,
marmoreum totum , et pluribus iconi-
ubi ho-

Brictius fuit, qui sitt) ainiuin mdgxlh Romtn assumplus bus decoratuiu. Modiis aulem , i^iio memoria inven- translatum
et cuusefratits , cum primum pompa Albaiu
solenni anno mcgccxxix factir coHtur
tionis seu trnnslntionis, ,
1C55.

est ingressus, iluplicem jacturam, quam turris cara- annivcrsarie hic est. A^eniente
, Februarii iv bora i ,

panai'ia ex ruina inopinata attulerat , Episcopaliura noctis, unius circiter horio spatio, pulsantur c.im-
nempe Jcdium ot antiquorum recentiorumque monii- pauip Cathedralis eccIesiiE; et per CoIIegium Ca-
mentorum, rosaroire aggressus nonnnlla summo ; nonicorum exponitur Caput ipsius Sancti , supcr
labore et industi"ia corigessit , jedes autem magni- ojus altari , cuin cantu Litaniarum et Hymnnrum",
fice restauravit , nti scribit Uijtiellus. Sed f^itam et Iste Confessor . aiqiie , Te Deum laudaraus ad ;

mirand'i S. Tlieobaldi restnuriire iwn potuil : esset- ejusque adorationera pars popiiU major ilcvote ac-
que jitctitra prorsus irrepnrabilis , nisi Bnccatatireus currit.
Doiniiiicus Pnssoni, exGrtline Coufentttaliitm S. Frnn- 7 Ecclesia Montis-Regalis, ciii proximum ndjncct fn ^fonte-

cisci ,
pos!']U'iin Snnctum l'is pio concione tnwtavrrat Vicits oppidum, palria Snncti, ipsi Metropoli nomen ^''^"" " *

ex antiquoorifjinali siin manu Iransfripto enmtlem, una tribitens, quo rii/i/o Miuulevi i/ifidii"; eiimdem 'Saitclnin p^^i jyj.
cum tniractis cirfiler trigtata, Itnlicain fecisset , et colfndnin sitscepil, fertn ii post feslum Snncli.^simx nitatis,

Taurinensiltus Caoalleriorum tifpis vnbjasset anno Trinilatis; instilitto fortassis non admodiim antiquo,
Mucxxvi, nulla facta prxtlictse ruinx mentione qiix , setl nd annuin Mniilv referendo, qtio prxdiflitm oppidnm
ipsoinet vel seiiuert' anno ttfliiiit conttgissi'.. Jianc Iln- Viciisaliquain ^.'V'hPo\iM\ Rfliqninm arcepit, Cte-
B licam Vitnm runus Latinnm fecii Pliilippu< Mala- mente VIII per Apostolirum Brefe sic nnnuente. Cle E
siiperest ta- bayla, CongregUionis reformatceS, Bernardi Ordi- raens Episcopus, Serviis servnriiin Dei, dilectis filiis
men ex iis
Montis-re-
nis Cisterciensium Generalis eineritus prottt illain ; Universitati et bominibus loci de Vico,
sumpta Vita
Italica: nobis tlonnvit , in endein mdclxi con- ilig.iitnte anno galis dioecesis. salntem et Apostolicain benedictio-
stitulus,ac postea S. R. E. Cardiitnliiun niimfro ad- iioni. Meritis devotioiiis vestrse inducimnr. ut piis

scripltts, Jotinnes Bona, bene de bof opere inerendi cu- et honestis petitionibos vestfis, iis in primis, qute ocMJioiie
utimitr, Sanctorum su<ariimque Ueliquiarum, itetiquix
pieiitissimus : qnare versione llla libeater Itic iu vonerationein
Vlcitm
ex Italico snpplelitri qnidqttid oini.ssitm fnmpererimns hujnsque veslras singiilaris devntionis aiigmentum traitstatit.

facta collatione diliqenti, oplanies niltilominus ul ori- cedere ilignoscuntur. favorabiliter annuiimus, eas-
ginalis sltjli ecgraphnm ,
qnnle vel Ferrarius vel Pas- que ad exauditionis gratiam adraittamus. Cum
sonvs Itabuil, inveniaivr uspiam, servttnrum operis Snp- itaque, sioiit exhibita Nobis nuper pro parte ve-
plemento. stra petitio coiitinebat. nb singularera devotiouis,
5 Pritnnm mirnctttiim , cujtis nniltenttcam fvlem quem erga S. Tlieobaldiim, qui ex Inco vestro de
Passoniis repertt . scriptum ernt nnno mccl ; et Itxc Vico Montis-Rogalis Diiocesis, Provincia; Taurini,
forsan cunsa Ffrrnrio fait e.tisliinandi ,
qiiod tnlinnno oriundus existit. cujusque coipus incivitalc .^lbensi
i;i hac mSrac.
Theobaldus olderit Sed quod mirncnla nnlla pniis recondituin veneratur, geritis affectum, et .alias ali-
I adscribitur
011. li.W; scripta fueriitt, fitctnm ego ili.cerim, quin Snncti se- quas Reliquiiis ejusdem Sancti ad eunidera locum
pttlcrum, inter duas ecclesias pnsitttm,n Ufntrins Clero transferri fiu-ere summopere desider^atis Nos ; vestris

lut fieri natum esl) initio proctirabatitr ; poitquam au- votis hujusmodi anniiere, vosque specialibus favor

lem eonvenit ut eleemosyn.v iUnc collatx npplifarrntnr bus et graliis prosequi vnlentes, nec non" vos et
ecclesix Cathedrali , avpitqtie S. Theobalilus inter vestrum singulares personas a quibusvis excommu-
Palronos nrbi.-l liaberi ; major qttoque ctira videltir ad- nicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque eccle-

liiberi ciepla iis nolandis ,


qiix impftrandx solfnni ca- siasticis sententiis, censuris, et pnmis. n jure vel ab
Tnli etiain occasione hoinine quavis occasinne vel causa latis, si quibus
noniiationi aliquanilo servirent.
npertum idfm sepulcrttm ftifril et os uniim indf su- ,
qunmodolibet ad eftectum pras-
innodiiti evistitis,

sentium duintaxat cnnsequendum, harum serie ab-


ikaltim, quod ipso festo aliisqtie difbns venerabundo po-
pulo pereqrinisqne osculnndnm darelur ; fnrto attlem solventes et absolutos fore censentes, vestris in hac
inclinati, vobis, aliqiias
sublutifn atqtte in Bitrgundtam dflalitm est. Festnm piirte supplicatinnibus iit

Albx cgitur, non solum die Octava Ascensionis, quo ejusdem S. Theobaldi Reliquiiis sacrns a dictacivi-
et ad
fortassis morluus esl , et ex tali prxsnmptione a nnbis tate de licentia iuibi pricsideritium extrahere.
festum i«-
sed etiam Febrnarii, qno dictum locum transfcrre, ac in ejiisdem loci Paro-
ventionis; ad hnnc i Jnnii collocalur : i

arcam sncristix chiali velaliaecclesia decentcret honnritice.


pro ut
corpiis translatttm fiiit in portatilein ,

extrahi et traiisferri et col-


commitlendain. Mansit ittllem sepulcrum vafuttm, ad convenit, cnllocare seii permissu
locari facere, libere et licite valeatis,
Apostnlica au-
qnod nniio mdxxi rxcitaium esse saceltiim nobis asserit . Ctemcntls Ylir'
ctoritale tenore priescntiura. licentiam et
oraniino- aii. 1004.
responsnm civitntis Albrnsis corrigens errorem for- , ,

quo iu ftln B. Margaretie [nt dam fiicultateiii concediraus et iinpertimur. Non


tassis lijpograpliicum,
1525. obstantibus constitutionibus, et ordinationibus Apo-
sitprn vidimus) id adscribitur an.
Episcoptts, Andreas No- stolicis, ceterisque contrariis quibuscumque. Nulli
6 Etenim ilii iiominalits
ergo oinnino honiinum liceat baiic paginam
allnre consll- nostrffl
vcllus. aptid Ughflhin ilicitiir ipso anno moxxi Io-
tutum an.
absolutionis, concessiouis, et impartitionis inlVin-
1 55 1 cttm fffisse nepott suo Hippolijto Novfllo : tauilatitr ve-

apud eumdem UqlteUitm, quod pro- gere, vel ei ansu temerario conti-aire. Si quis autem
ro in Epitaphio suo
hoc attentare prajsumpscrit, iuilignationera
Omni-
prio publicoque sere basilicam restituit, Canonicos,
Pauli Apostilo-
proventus choros sacrainque supiiellectilem addi-
, ,
potentis Dei, et Sanctorum Petri et

dit. Caiperat Ecclesiam Albensem regere Andreas aiino rum cius se noverit incursurum. Datum Hoiiia! apud
MCOCCXcm; videturquf pfr eum fnctnni fs.tf, ut B. S. Petruin. anun Inciiruntionis Dominicaj millesiino
sexcentesiiuo quarto, sexto Kal. M.iji. Pontiflcatus
Theobaldi sepulcrum, transtatis ad sncrisliam ossibns
vacuum, novx nmpliorisgue basilicx spatto includeretur. nostri aiino tertio-decimo.

Si enim tempore Jlfrini Episcopi ea qux nunc est .

amplitudo fuisset : nilnl apparet cniisx, citr in Sacri-


\'ITA
Junii T. I
;

134 VITA S. TIIEOBALDI ALCENSIS.


{lnmeiticis rebus se optime consuUurum censuit, si D
e;is Theohaldo odminislrajulas conimitteret. Iiso
VITA ilaijue advocaif), ^unima amoris iiim tigitificatione,
ila illum alloqui^ur Theobalde fiii, optime tu nosti, Albx scrvii
:

A Pliilippo Malabayla c.\ aiititpiis inoiiu- a nie ad Ikuic diem loco filii te luibitum qiiando- ccrdoni :

iiiciilis collcclii, cl a Fr. Uoiiiiiiico l'asso- quidem quibus sis virtutibus praedilus optime per-
iii Oid. Aliiioruiii lliilicc aiicla. spiciens, singnlari amore te snm prosecutus. Nunc
igitur, cum exilus mcx horaiii inslare intelligam,
CAPUT I. summu animi alibctu hniic meum filium Jacobum libi
commcndo : quo filius tuusefFiciatnr secundura spi-
Ortus, edHcallo, elreliqua lempore vilw gesta.
ritiim, qui secuudum carnem fuit a me genitus.
Quapropter le deprecor, ut tu illum educes, et in

l'rolfif/us.
Ou ^ui pia seduUique pcrpcndct mente, qualem orga eamque artem quam tu a rae didi-
pjetate instruas;
hunc Sanctum sese DeusHxliibuerit. facile inlelliget, iHum edoceas, et indissolubili juncti amore
^i=^t''

quam vere de ipso i>eo pronuntiet Ecclesia,Qui licet vitam simul ducatis. Te prictt^rea rogo, ut hanc
8is magnus in magnis, mirabilia tamen opiy-iuis in meam filiam Veridam in u\orem ducas quo vincu- : a quo ohlatam
ininimis. Miiiiiiiuiii siqtiidejn fiiis^e Tlieuljaiduiii, na- luni ainoris el te et filium ac filiain tiriiiius devinciat, '"'""' ''"''"'

hacque ralioneet dominus uxorcm i


tales ipsius; ininiiuuin, res fainijiaris; liiininuiiu, huic sis; et et mai-itns
mil :

inslilula vivendi ratio; miinniuin, denique existinia- filio siinul et pater et fraler oc utriqtic huraanus ;

tio, quavivens aiiud innrlales fuit, nperte Obten-


in ac pius consol.itur efficiaris. Kon mediocriter ad
duut. Kt niliiluiuinus, quie in cijniiiieudationem hu- ejusmoili verlia atque preces comrautus fuit Theo-
jus siii iiiiuiiui servi ojieratus est, perpctuoiiue ope- baldus quippoquiet morituricrg.i.se tamegregiam
:

ratur Deus, adeu suut inirabilia, ut ex iis conjicere cerucrt t voluntatem, et futurorura orphanoruin sor-
B magnus quosque Sanctos locum obti-
liceat, iuter lem suininopere iiiiseraretur et ta:iieii quod roga- :

nuisse. Necsauc iminerito. Quain(|uam eniin in his, batur jirffistare non potcrat. Ab ijiso nanique tem-
quEu modo recen^uiintis, niiuimus idem fuerit; non pore quo ratioiiis compos esse coeperat, virginalem
niiuiinus tamen, inimo inaxiiiiusin litimilitateet ca- ptiritateraretinereanimo praefixerat. Quodcum Iiero
ritate,quaruiu priore exaltaiionis, ac proinde niag- ipsi.ne iiegantis verba alio relorqueret, significare
nitudinis; posteriori vcro essentialis heatitudinis cogeretur; ille tam ."anctura propositum compro-
monsuraiii constitui.sacrajPagina^ teslaudir : qutun- bando, eidem in Uei nomine beiiedixit. Quam bene-
adtnodum per.^-pccluin liet cx iis, qua^ de cjtis vita, dictioucm cuiu propior morti f.ictus etiani fainilia:
ex iu'(ii)atis vettistisqui! inoiiuiiieiitis, scripturi su- fuisset imperlitus, in Christo obdormivit eique ile- :

nms. functo Tlicobaldns, ut justa solverentur, curavit


"i In ea Liguirit pai-te, qti.e ex plaiiitie iiitL'rTa- 4 Tum vero aptioiera viam, ad huimlitatem ani-
lu oppldo
iiarum et Sluriani posiia.suliteifluentefluviu Ellero, iiiique demissioneni consequendam, extstimans esf e
Vico propf
Monlem- in collcs assurgit; extat oppidum, Vicus dictuin. omuimoihira paupertatem, quam esset ad eaiii diein
jiini oliiu ex Comnientariis notuni,
Juiii Ca'suris iiistitutaviveudi ratio heiwsuasquadraginta Asten-
;

noslra vero aetate longe nolius, ob Beatissiuia; Vir- ses libras qiias habebat in pauperes erogandas Ira-
ginis Iiiiagiiieiii, ab aiino niillesimo quiiigente.simo didit : etilli ac filiis valed;ceus, cuin ipso Salvatore
iiouagcsinio i|uinto iiinuuieris apertisque miraculis egenus faclus, arrepto baculo. ad S. Jacobi Gali^-ia;
,„.„ .^

coruscan|.(uii, et inaudita populorum Ireiiueutiaiiiibi peregriualionem, eleemo.sjuam ostiatini corrogatu- ComposM-


cullam ac celebralaiii. lii hoc igitur o|ipido, integro rus, aggreditur. Ea vero devote perfunctus, Alben- '""''
seculoanteqiiatn in proxiitio inoiite, lunc Vici dicto, sem civitatem repctiit et ; cuin suain Iier:tm adiis
Moiiti.^-Ueg:di,scoa!esceretcivitas(Astensi Episcopo set,domuni quamilam apud S. Mariani dc c Punlo ,

id concedenle, quodquidquid intra Sturiain et Apen- inculentcm, quaj Pairibus S. Francisci legalodei.iilc
ninuin ac Alpcs coiitinctur, ad A.stensis Ecclesia! obvenit, sumnia e.xullatione ab ea excipitur ac deti-
tuni spiritualein, tuiii temporalem ditionem, Regum netur. At ipse louge diversum vivendi modum te-
ub a Longubardoruiii ac b alioruiu
lleguo in Iiahci nero sibi prafixit. Siquidein hiimihtatis .ic patipof-
naius tt successorumiiiunificentia, tuiic pcrlineiel) iu Iiauc tatis araore magis ac magisacceusus, rejectacerdo-
tiiuculus.
luceni editus fuit Tlieobaldus s'ui nominis celeliri-: uis arte, toUendis sarciiiisse dedidit quodejusmodi :

late el lainiliam, et jiatriaui, ct Albeuseiii civitatem ministerium vilioribus juinentis comuuine, abje-
aliquando illustraluru.s. Parenttim iioiuina etiamsi ctissiinum crederet. Peiunia vero ex co percejila
exciderint, meiuoriie tainen proditum cst, gcnito- paues comiiarabat; quibus trcs iu jiartes divisis,
reiii eRugerioruni honesta familia extitis.^e; et ab retentaeartimuiiainsuisuslentatioiiem.duasreliqu.is
ulroque, uti erant non vulgari in Deuin pietatc, in pauperes erogabat Cumiine uno pane se cibare
revcyms ba-
pueiuluin in Dei tiinore educatuin huiicque udeo consuesset, deliciarum loco
:
placentai iUi erant jlitum (igll :

fecisse eoruin votissaiis, ut in i|)saiuet jiiierilia fu- quas in tres ptirtes ilem dividens, iis solerter
tnrso sanctitatis uon obscura arguinenta prteberct.
-
insjiectis, niiniinam sibi reservabat, ceteris eisdem'
Uiide cu;in adolevisset.
'
ct de illa conscqueuda scdulo jiaujieribtiselargitis. Idporrocuuipersjiiceret quida
cogilaret, Dcoqun iuspirante jicrsuasum haberet, pistor e Frunientorum faniilia; iniqtio animo hoc
ijisius fundamentum esse bumihtatcin iie quodpi.im ; ferens iii viro jiauperculo; ,d:ciioiiis instinctu per- eleeiiw.\ijiiiis
imiiediineiituiii afferret jaciendo exislimatio, in
illi
citus, placentai adipeiu suilluiii aliquaiido iiiiscutt. tlliflllur :

qua apud suos crat; statuit cum Patriarcha Abra- ac Thcobaldo doiio dedit. Qua fratidc a Theobaldo
hain egredi dc terra sua, et de cognatiune siia, et de animadversa, quaiiiquam irasci ab eo alienura esset,
lioino iiatris sui eoque ireubi pro libitose
;
deiiiit- lauien ob rei indignitatem, Deo jierinitteiite, iu haio
tere, et contemptui haberi iiiagis licerct. verba prorupit Maledictus cum sua geueratioiie
:

3 E natali igitur solo Albain proficiscitur : et, iie iste nec scinen ejus multiplicetur. Quae verba
sit,
otiosus panein nianducaret, cuidain cerdoni se in- incassuiii luininie fuere jirolata. Res nainque ipsa
stituendum tradidit. Erga quein, et illi inserviendo, docuit, pislorem subiisse illnm Psalmistai iinpreca-
et variaruin virtutum exeiiipla pritbendo,
qualeni se tionem Dilexit ri uialediclionem. etvcniet ei. Ve-
;
it
prsestiterit, quai nuiic subjicieraus
manifestuin fa- runi Tbeubaldus, ubi animum ab ira collcgit, lOS. IS
et l's
cient. Jam eain artem callebat
Tbeobaldus, cura teriiiinos sibi propositte patieutiai se e.xcessisse
cerdo ipse, adversa ac supreina
laborans valetudme cognovit ; errorem detestatus, illuiu Confessione
Sacramentali
: : .

DIE PRIMA JUNII. 135


sacraraentali e^spiare festinavit. Nec hoc coiiteutus,
D
reifit ccde- in illius poenam S. Laurentii Catliedralem Albje
iiam
ANNOTATA D. P. EX ti\L.
ecclesiam everrenili, ac ipsius lamjiades concinnandi PASSOM.
et accpndendi, quaradiu vivcret, uiunus sihi dcsuni-
a Di/iloiiia Luilprandi Regis Lomjolntrdorum, Eva-
psit.
sio secuttdo Episaijio Astensi aniio 743 datum, edidit
5 Nec vero sola ab aliis cibis abstinentia corpus Ughelbis in Eiiisroiiis ^/slensilnis columna 478.
suum afflictarj consueverat sed jejuniis, quantura b Di/iloirn
deililus iniir-
:
Ludovici II Imperatoris, coiifcssum
pcrraitteret virium sustentandarura necessitas, et
lifieaiifini Sluuraio XI Episcopo, liabel idem Utjhclliis col. 480,
duris flagellis, et longis vigiiiis :itautiieque iii ipsa ac dein nliorttm.
quieteab illiusafflictationequiesceret;quaudoquidem c Pitssoiius Pontem Tanari, appcllai.
nuda terra,pro cervicali truncusilliusque
prociiliili d Itletii emlcn Pinlmi versu ulilttr; oimiinoi/ue ap-
ad obitum fuit. Quie quidem, non tam quod ad parel, .Vahilutjlnm fere verbolenus seculum esse plira-
subjiciendum spiritui corpus opportuna, et ad ex- sim Patsoni.
pieuda peccata adque merituraconsequenduincssent e //niic qiioqtic arennm ex Tanaro sttmplatn, idem
idonea; sedquod adoriitionisstudiurapluriroum con att.
ferrent, ipse prasstabat. Huic enira aileo deditus
orat , ut nec etiam inter ferenda onera ab illa
CAPUT II.

cessaret : sed vultu quidem ad terrain dcmi.-so.


Morbus, uhilus. sepullura, miracula.
mente vero coelo intent.a procederet, pr» caritate,
iliiatotusiii Deumseraperet ubique
ferebatur. Cujus
qiiidem quanta esset excelleutia, qusE ab
carit.itis \Jh hnnc igitur tara insignem favorem etiam ao
ea dimanarein proximos caritas solet, indicio crat. etiain Dei ainore succensus, vitai activfe simulque
Neque enim soliim dividendo cum pauperibus coeni- contempIativtB ardentius incuiiibere perrexit. In-
ptos panes, quotidiana mercede sui laboris, illam, firrans quosqiie, et pau[ieriores in primis . soli-
uti supradiximus, exerceliat sed quibuscumque ; citius visitabat. Se oranibus debitorera profite- E
poter.atmodismisericordiEe etspiritualisetcorporalis batur : et quodcumiiue poterat auxilium sive
opera erga orancs, maxinie vero erga pauperes et subsidium cuivis altro eti;\m prasbcbat. Ab iis

intirinos praestando in quoquantum Deo segratura


:
operihiis ubi v.acatio ihibatur, in Ecclesia S. Lauren-
redderet, ex miraculo, qiiod liic sumus enarraturi, tii,sive interdiu sive iinctu, orationi totum sedabat.
datur intelligi. His igitur tum corporis macerationibus, tum cari-
6 Die quadam ipsius hera, frumeiiti saccuin ad tatis operibus, tum denique sacrls ineditationibus
pistrinum ferendum, illi tradidit; et ut aple moli seu precibus perpetuo iutentus Thenbaldus, lento
curaret, rogavit. Paruit lubenter ac solicite Tlieo- corripitur inurbo. Qtin cum hera illiim diu acriter-
loei farinx haldus verura e pistrino egredienlem euin cum
: que alfiietari cerneret suadere ei conatur, ut pro uu-
;
.j;„f^ f„„,.
in jiaitperes sacco fariua', pauperes, qui ob ingrueutem eo anuo da terra, truncoque, molliori strato ac cervicali uti modiiaietn.
distrilulx
aunon:e carilatera frequentcs pistrinuiiiobsidebant, vcllct. Ad quod ipse respondit Si corpus ineuin in ;
leeti spernit

circuinstaut, moraiitur, perscquuntur, occurruut. prospera valetudine ejusmodi qiiieti dedi. quanto
IIlos itaque iuiseratus,c,ujusque esset farinaoblitus, inagis in adversa hoc farere pergam, iUius amore,
hanc inter Ubi vero saccus ille
illos dislribuit. qui pro nobis in duro ligno vitam profmlit. Ubi
vacuus, dainni adeo de se bene merilse heriE illati autera eadera mulier ad fiiiera vitai Theobaldiiin
ipsum cominonefecit, tanto pudore dfflcitur, ut vis appropinquare cerneret ; petiit ab eo, quo loco, si ex
respiraudi facultas ei daretur. Quo pudore etiam hac vita eum Deus tunc ovocaret, corpus suum
permotus, Deo utique inspirante. saccuin ipsum condi optaret. Cui Theobaldus, spiritu sancto utique
dictante Si Canonici Cathedralis S. Laurentii ac- dispnnit -h
arena e complevit adieusque donuim liera?, et ea
:
;

"'"'''"™-
saecttm iiii-
f u'te abseute contra januain projecit. Mnx ut
,
quiescerent, vellem epellri
*
in spatio*
^ illo, quod
^ .

, llal.Buggia
plH arena; inter ipsoruiu et S. Silvestri ecclesiam interjactt
dedecus subterfugeret, quod ubi fraus appareret, Sccca
ipseproutrcbatur, eratsubiturus, ex.Mbeusicivitate si vero non coiisentiaiit ipsi, voluiitas Uei tiat. Quae
, egressus, ad castruin, Rlioduin dictuiu, se contulit. audieiis iiiulier, viri sanctitatem admirata, sese il- F
Hcra igitur dorauin reversa, viso sacco, illura in lius precibus commendat : et Theobaldus, ea ab-
doinuro intulit, in eoque fariuam optime molitara scodente sentiensse ad extrema deductum, Deo to-
dcprehendit : et ex ea statira paii,em, longe majorls tuin se coininendat ; et oculis ad coelum elevatis hu-
quantilatis et bonitatis. quam farime copia -aut milera spiritum einittit, ab eo reternam gIoi*i;im
conditio ferret, confecit Meiiior prasterea Theobaldi, cniisecuturum, pro quo humanain gloriam. exem-
quv in fa-
memorabili ac novo, ccteraqiie hu-
placentam in ejus gratiain, quod illura eo genere plo s:ine ,1'que
ritiam coti-
verlilur. panis delectari cognovisset, coinpcgit. Eo veru non mana omnia poslhabuerat. .^.ccidit Iioc porro anno
cnmpnrente, illum tota urbe inquirere ccepit. Cum- a raillesimo coutesirao quiuquagesimo euquo ipso ;

qiie olivios qiiosqiie percuuctarelur, et in iis mulio- temporis momeuto , campanarum oinnlum , (luse

rein quamdnm Rlindo tunc venicutem; lia?c se illuin crant in civitate, sonitus, divina prorsus virtute,

ibi vidisse respoudit; eademque Rbodura reversa, exaudiri est cocptus- .'\d quem coiuinota unlvcrsa ci-

Theobaldum quodara loco inetu delitesceuteiu cnnspi- vitato, singuli a singulis qui obviam fierent, quid-

ciens, quasolicitudine ipsius heraeuraiuquircret, ut nam hoc prodigiura sibi vellet percunctari ; et illiiis
cam-
mnrititr
causa; pariter ignari, universi contreraiscere. At
placentain ex recens molita f;irina illi traderet, sig- panis ultro
nificavit.HiEC audiens Theobaldus, et divino prorsus Theobaldi heni, rem suspicata, locuiii ubi jacebat ^snnuitnt^ii

iidraculo, pauera ex areii;i confectuiu intclligens, Theobaldus adlens, corpus ejus in tabula liumi
.Mbara rediit, domumque herte rectacoiiteudit; quje imposita extentum et cxanlme reperlt. Qua re por-
siiinmo gaudio euin excipiens, placentain illi tradi- tcrreracta, ilnmo [ue egressa, Theohaldi obitum vul-

dit. Ipse vero, veluti quadam religioiie tactus, pla- gare festinavit et qiuc sibi cuin ilh> accldissent,
:

centam nequaquain eimiedit; sed comnumi paue ab Episcopo et Clero siguificavit.


liera simul tradito refectus, illam pauperibus Christi 8 Eplscopus itaque. indicta supplicatione, cum
erogaturus, seposuit. Clero ac pnpulo, pra-lata Crure, ud locum ubi Beati
viri cailaverjacebal, accessit : ipsoque super eadem
tabula elato, solenoi ritu ad S. Laurentii ecclesiam
procedit, sacruin Missie saciiflcium pro illius auima
obluturus.
; : :

larg VITA S. THEOBALDI ALBENSFS.


Sed jara ad enarranda ^^ «°
A oblaturus. Quoperacto, cum sacrum cadaver liumi
';i'''^'^"^"'^^7f_"'^^_f^^^^^^^
nequU condere vellent quod in ipsamet Burgiindia accidit incipiendo
Sepellrl ; neque uo ipso loco terram ejerere,
in eeetesla S.
neque caikver alio ferre, ulla rationc Jabatur. Ad 10 Apud Vesontium in .Ediiis, adolesceus, decem
laurenta,
et octo annos.igens. patriquc, iitpote unicus
filius,
quie Episcopo ceterisque omnibus stupescentibus,
unice carus, eo absente raorle correptus, ac jam in
procedens quidam inendicus eNarbonensi provincia,
linteo ad sepulcrura deferendus, inter nienias decan- Ibidem
Episcopo, omnibusque aliis audientilius, ita iocutus
morluns
tantes jacebat. Quod cuin patri nuntiatum fuisset,
fuit. Ego ab hoc liomine, duui viveret, audivi, in illo luscitalur
hicque simul in inentem venissent, qu:E de mir.icii-
spatio(e regione sitani aream digito indicando)
appariturura. Erat lis, B. Theobaldi nieritis a Deo patratis ferebantur ;
aliquando ostentum aliquod e-^se

hoc ideio illud inter S. Laurentii, et S. Sil- sumraa cura fide, et lacrymarum vi. ad ipsum Bea-
autcm
$ed In monu- tum conversus, votum vovit, si ad vitam adolescens
vestri interjacens satis grande spaliuni : ad quod
mento mar-
revocaretnr, se illum Albam ducturum, ante ipsius
noreo, cum, ad niendici verba et designationem, oculos in-
tondissent astantes ; conspiciunt in eo duo candela- sepulchrura gratias acturum. Ad hor votum reddita
st.atiiu defunclo vita, maximo cum omniura stiipore.
bra, iieque superpositas accensas faces, inquo illo-
Et paler, voti meraor, gratias pro beneficio relatu-
rum medio, monuraenti inodum, elaborntam o
in
rus, Albam venit; secum deferens publiciiin docu-
candidissinio marmore capsain. lu qua cuiii nullum,
nicntum a septem juratis testibus subscriptiim quo
quantum discernere licuit, rcpositum 1'uisset cada-
:

de re plena fides fiebat. Kt filius, ubi ecclesia, in qua


ver, in eain opinionem ouines sunt adducti, ut in
jacebat Beati corpus, illi ostensa fuit, genua submi-
Iiujus Beali honorera divino prorsus opere ea inibi
luisset statuta. In hoc igitur sai-cophago. cura divini
sit linteum, quo fuerat obvolutus, secum delatuiu,
;

impusuit, ac ila ad illius sepulcriim ciim pa-


nominis conditur Theobaldi corpus
glorificatione, ;
c.apiti

tro accessit ad tam pium spectaculum conimotis qui


ipsoqueuiet teinpore cam|>anaruin sonitus finem ac-
;

aderant. et oranibns simiil laudes Deo concinentibiis,


cepit. Exequiis igitur solenni more celebratis tot ;

rairacuhiad hujus lieati invooationem coruscarunt, [ipsunique linteum devote osculantibus sicut etiara :

ut haud facile sit illa sigillatiin recensere : siquidem fecit Fr. Aubertus, Conversus et Massarius ipsius
lestificans, se et alios plures quam inille, vi-
haruin reruiu fauni, celebrilasque noiuinis B. Theo
sancti ;

disse dictuin juvenera, quoJ ferebat


et linteura
baldi nequaquain intra viciniora loca sese continuit
pra; devotione osculatos essij, idque anno mccc.] e
sed in circumstanirai oniuem regionem, ao etiam
longius manavit. b Vernm, ne numeraudo siugula 11 Apud Rhodellum, oastrum haud longe ab Al- «/irtsn peri
ctaret mira- prolixiores simus, neve copia ipsa nos pauperes effe- basitum, mulier quaBdam suo puerulo integrum tra- cuto morlis
culis
cisse videatur, defuncturuui, ad ipsiiis invocationein diderat punem ex quo cum ille frustum majus
; tiberatur

durataxat faciemus ut quaiu cesuphagi latitudo ferret, deglufire occepis-


vitai redditoruin, mentioiiein ;

ex eoruiu nuniero,quod hoc miraculoruin genus set; in ipso cesopliago illud ita ha?sit,ut neo perva-

oniniuin maximuni haboatur, nec ita frequenter dere ad stomacluiin, nec rejici quoquo modo posset.
alioiuin Sanctoriiin meritis factuin legalur, eetero- Cui malu cuin nullouinuino remedio occurri posset,
ruin niiraculoruni freriuentia facile conjici possit : et puer pro mortuo jam haberetur ; conver.=a raater
ad B. Theobaldum, ut filio subvenirel, illiim de-
hoc laiiien pra-notalo, ex eleeniosjnis, ab invisen-
tibus hujus Beati sepulcrum oblatis, iiitra breve precatur statimque puer, rejecto frusto, orani pe-
;

tenipus a'dificatam turrini cuiapanariani, fornices riculoeximitur. [Et hoc in dicto castello accidit
Catliedralis, et Hospitale in egcnoruin gratiam. anno Mcccxxvn.]
/ Avnaldum, Dioecesis ac di-
Itemque in Burgundia in ejus honorem excitatara 12 .\pud castrum
f
ecclesiam, ratione hic subjicienda. tionis Astensis ecclesia;, duo viri specum quemdam puella sub
Nouiiullis a inorte S. Theobaldi decursis annis, ingressi, subsequente eos puella, lerrain in ea fo- ruinis serva'
tur.
tedituo Ecclesi» S. Luurentii attributus fuit in so- dere et egorere pergebant; cuin ex superiori specos
cium quidam Clericus Callus qui temporis oppor- ; purte terrea moles excisa ac delapsa, virus siinul
tuuitate captata, B. Theobaldi sepulcro elain rese- eum puella loiige superans, omnes intercliiso halitu

ratu, ex ipsius corpurc detractam eostam, in ca- vita privavit. Vulgata per locum hiijus rei faraa,
Cosla fnrlo in
psuhi ad id coiiiparata reposuit : et Allia discedeiis, inter ceteros accurrit ma.er puella; et ubi cum :

Snrgundlam
delata. «lot rri versus Galliam iter arripuit. Cuin vero Burguii- viris terrea illa massa contectam tiliam intellexil,
nequit :
diain ingressus esset, vitie laborein quiete ac sumiio ad B. Theobaldum oonversa, vovit, se cum filia al-
C levaturus prociibuit, capsulainque ipsara latori devote tare ipsius visitaturam, si illam sibi vivam incolu-
apteque lujmovit. Ubi vero cvigilavit, et uistitutum inemque redderet. Miruiii dictu. Egesta sensira
iter prosecuturus, capsulam e terra levare voluit terra, duo viri raertui efieruntur puella vero viva ;

tanti ponderis divina prorsus virtute illam sensit, ut et ilh.esadeprehenditur [idque anno mcccxix.]
:

nec raovore eam quacuinque ratione posset. (Juid 13 Anno millesiino trecentesimo trigesirao, die

igitur faeeret 1 Abscedere sine illa nequaqiiara vo- prima ex Alexinacoiijuge


Junii, g Gullielmusquidain
(J

lebat loco ab hominum habitatione renioto se diu


; filium susceperat, Martinum nomine qui adversa Anno ;
1330
mortuus
nou posse consistere, optiiiie intelligebat. Inops igi- extremaque laborans segritudine. parentibus vita^-
susciCutur.
tur consilii,ipsoque miraculo pcrterrefactus, ve- que simul subtrahitiir. Qua orbitate percussi illi,
niaiu opeinquo ab ipsoinet B. Theobaldo, cujus se- puerum ipsuin se delaturos ad B. Theobaldi tu-
pulcrum violaverat, lacryiuaus et ejulans efflagitare muluin spondeut, si visum illum, ipsius meritis, re-
occepit. Forte auteiu eveiiit, ut Archiepiscopus rf ciperent. Annuit Deus illorum votis puerumque ;

d
ideogne ibi ejus regiouis illaciter haberet. Hic cum Clericuin ad vitaiii revocavit. Quem iidem parentes. ubi pri-
ecctesia fleiiteni ac ejulaiilein couspexisset ;
quidnam causaa raum per bellorura tumultus licuit, aute Beati se-
struilur.
esset illum interrogavit : isque qiioraodo res se ha- pulcrum sistentes, coraiu [D. Job Arcliipresbytero
beret ex ordiue oxposuit. Ad quie Arcliiepiscopus et D. Francisco Raggio Canonico dictie ecclesi»]
periuotus, ex equo desceudit, capsulaaique ipsam pluribusque et Clero et Civibus, illum et mortuum,
sustollere nititur. Veruni omni conatu in irritum et suscitatuiu suo juramento affirraarunt, [ac noini-
cedente ; id divinitus factum existimat ; quo hujus uatim Joanues Cavalerius, Petrus de Ancisa, atque
Sancti memoria in illis etiam regionibus recoleretur. Jacobus Faucilla.] h
Quamobrem ipsoniet loco ecclesiam, et apud eccle-
siam munasterium excitari curavit
nobile quae :

utraijua ad hanc diem in felici perseverariint statu.


ANNOTATA
;

DIE PRIMA JUNII. 137


vovit S. TheobaUo, qnod si dimi^^sus a ciistodia, n
ANNOTATA D. P. diem istum cum familia posset devote celebrare, f\ [TAt.,

suas jpse compedes portaret ad Inonm sepnltur»


a Per errorem umus njfrx nolalur apud Ughellum illius. Voto aiitcm facto, miraoulose liberatus est
a
ex Ferrario antius 1250 ; sed et in Flalico te.rUi men- carcere isto. suasque ilhio compftdes altulit. Qua
dum irrepsit, iwpressusgue legitnr aunus 15^)0. dfi re pr;edic(u<! Archipresliyter, homini ipsi locutug
b Malahaylx soliits verba hrec snnt. Passoiiu,'^ ipxe atque de cnnctis quae accidcrant optime instructus,
hoc Caput sic prnsequitiir : Gi-andia certe fuernnt dnfecit publicum testimonium anno MCfir,.
dona et elcpmosynae, in honorem Sancti collata a IS Quidaro Jacobus Ferrarius. cx loco Calociofu
populo undique concurrente ; adeo et, ex iis, per Dei .ibductus in vincula, ab incolis Castelli Cissonis in
'

inspirationem, Jntra praedictam civitatem facta fue- diipcesi Albensi, invicem cujusdam rei, istic detenti,
opem primum ecclesia ipsa,
rint quatuor insitjma : tenebatur intra vas ligneum tabulis rooperlum. ap-
tum campanile, deinde fornices Cathedrahs ae de- positis ad dinrnam nocturnrtmque custodiim dnobus
nique Hospjtale pauperum. .\tque hrec ita ordinata ut minimum aut tribushominibus. Hicsciensquanta
fuisse videntur, ut per ^edificationem ecclesife, cui sit Dei et sauctorum ejns misericorilia. iis spse ex
aliii duo connectuntur, demnnstraretur ipse
ffidificia intimo cordis atfecturommendavit.auxiliumposcens.
Alhensibus futurus pacis mutu^eque unionis conser- Curnque nnn exaudlrf^tur, recordatti<i B. Thenbaldi,
vator ; percampaniliserectionem, civitatis defensor maxima cum devotione poposcit ejus opem promit- ;

per fornices Cathedrali inductos, consiliarius oppor- tens, quod si ex illa cust.udia liberarelur, ad njns
tunus; et deniqne per Hospitalis fundatiouem, pro- altare visitaudum veniret cum compedihus quibus
curator pauperum, velut heredum a se relictorum, teuebatur adstrictus, et cerea ad mensuram
f.ice

/i:rc Pnssonus : qnt mo.r aggreditnr narrare miracula, longitudinis SUA3. Contigit ergo, cum prajdicti cnstodes
aliquanto post mortem [ut ait) tempore, pnta intra pran^ura recessissent.et sua in p rece perseveraret
paucosmense.^i, undique coepta annuntiari. Primnm rompeditus ipsum absqiio violentiavel instrumento
;

autem qnod Nntariaiilcr excepfum fuit, siqnnfui uu- qtiopiamcdticere pedemunnmdeferro.Quoilsentiens,


mero anni 1250. Tinn demum scquitnr, quod, priori metuensque no strepitu fi^rri prnderetur, ips-nn al-
otnisso. Latine exhibet MaUibaijla.
hir ligavit alteri pedi ; itaque aufugiens, fai-tum coram
c Ferrarins, in Annolatione ad elogium siipra indi- multisdfclaravit anno m:;i;cxxvi[, die xvi Junii.
caivjn. orintratur hoc et sequenti nnmero relata, per- 16 Alio temp'ire contigit ut quidani Hfnricus
sanatur nia/(t
peram huic Beato attribui, sed congruere S. Theo- Tugliarinus nomine ex Agliano dioecosis Pipiensis.
affeetum bra-
Iwldo Eremitm et Abbati, quem ipse rctulit ad Ka- prope .\stam, circafestumS. Martiui proxi:ne prae- chum.
lendas Junii, non absqne magna rerum ronfnsione. teriti. gravissimum patiebatur crnciatum in bra-
Not hujus S. Tlieobaldi Eremitao varia acta ei mira- chio, itaut nullatenus posset iUo se juvare. Hic facto
cula praelo paravimus dauda ad xw Junii, diem ejus voto, quod si iiitra istura et sequentem diem sa-
nalalem : in quibus nihii de mortno opud Vesontionem naretur. cuna face accederet Albam ad visitandnm
suscilato reperimus : proinde putamn^i dnbiim posfe re- eiusaltare:subitoliherumseKensit ab orani cruciatu.
linqui ulrius Thedbaldi cultus in Burgnndia pnov ac Idpm vehementer patiens ex oculls, quibus jam ad- uem ocuU
potior sit : etsi islic nunc ignoretur Albensis, confnsus modum parum aut nihil videbat, (ecit votum de (tebiles:
cum altero, per Gatlins reliquas celebrtori. visitando altari cum cortonumero candel.iruni afque
d Passonus solum ait, Qaidam Archiefiiscopus ; facum et intra brevissirnum tempus recuperavit ex
:

sed yeionlinnensem fimse merito jnterpretntur Mala- integro videndi facultafem atqne podem die votuin :

bayla : quis enim alius loco isto ccclesiain et monasterinm suum adimpiens, prredicta enarravit, anno Domini
struxisset ? Mcccxxviii. dieiii Febrnarii.
e Pauca h^c^ sed ad Ferrarii dubitnlionem loUen- -
17 Anno sicccxxxi die xix Aprilis, in claustro S.

dam perquam necessaria, omiseral Malnhaijla ; nti et Laurentii Alb», volens D. Faciottus Mussus ex impetratur
protes mas-
deinceps aliquii, qme simiiitcr ex Italico restitneinns :
plebe Lezii dioecesis Albingaunensis. coram D.
cuta:
eademqne opeva palam faciemns^ verum esse quod di- Francisco Baggio Canonico ipsius ecclesife, ad ho- F
cifur ; Cnmpendia. dispendia. uorem et gloiiam Dei Sanctique mani- Tlipobaldi,

f Italice, Castellinando, exprimitur. festare in societate llichina^ uxoris suo\ miraculum


g In Italico est dies 3 Junii. et gratiam divinilus receptam per morita supradicti
h Quod i^equttur Capnt confinet miracuhi praeter- sui Beati dixit et jnramento suo affirmavit, cor;im
;

missa a Malabay/a, qux liic immediate ex Italico red- testibus prresentihus D. Archipresbytero ecclesite,

dimus. etThebahio deZipis. adm.Hev. Petro Vafrcon^, aliis-


qne multis. quod liberis carerent, eosque se impe-
traturam speraret uxor sua, si votumS. Theobaldo
CAPUr III.
fecisset vovit, qnud si prolis masculEe gratiam sibi
;

Alia miracula^ intra annos fere dacenlos. ab faceret. posituraei esset nomenTlieobaldi eamque ;

obUa S<i7wti patrala. ip<a vol maritus suu<j Albam adduceretad ejusaltare
visitandum, ibique curaret celebrandam Missam
i\liquanto tempore post mortem B. Theobaldi, cum oblatione certae eleemosynae. Quod cumexe-
ciKperunt ex omni parte audiri miracula, quibus queretur, etiam addidit, se votum ejusceraodi fe-
Captiviis a
carcere libcru- magis magisque iiiclarescebat ejus fama ut sanc- i cisse, persuasama D. Alegrantia, uxore qunndam
tur,
tifds quam vivens manifestaverat, intinitas animas Friderici Nigri, in prjfidicto loco habitantis, qu:e

adducendo in viam virtutis, etiam hic in terris sibidixerat; quod cum solum liaberet filias, facto

manifestaretur post mortem. Inter alia singulariter quorum unum ap-


simili voto duos pepercrit tilins,
adnotatum est, quod tempore Archipresbyteri Ja- pellaveritThenbaMum.alterum Jacobum: quos ipsa
cobi accidit, qui tamquam oculorum testis ventati Hichina vidisse se et cognovisse atfirmabat, atque
perhibuit teslimoninm. Vir quidam, in die Paras- etiara tum vivere unum ex iis Jacobum et hunc :

ceveshsebdomadaesauctBe, prasparabatseseut instans esse adventus sui causam affirraabant ambo con-
Pascha cum sua familia hilariter ceiebraret : sed jugfts excusantes quod.propter impedimenta bel-
;

pso sabbato comprohensus injuste, atque in obs- lorum, prius venireAlbam non potuerint.
curum carcerem detrusus est. Hic intra se con- 18 Inveuituretiam quodauno Mccaxxxvi, 'quidara
sideranseminentiamfesti, susequefamiliaeraoestitiam nuncupatus Guiiielmus Vitiola, ei Deltinatu, affir-

mavit
m VITA S. THEOBALDI ALBEXSIS.
mavit ciim jurampnto, coram D, Rjiinninfl) Ra- D.iiiiele Ferrero, civibus Albensibus. et ali:; D
phaele Vicario D. Kpiscopi Vitifomiliensis, quod pluribus le-itibiis advocatis. Coram quibus Arnul- Pwrl niorl-
PISSIJM. bundi mater,
cum iinico suo Menlonem voniens a Castello
filio phus Albi. fllius qu. PetriAlbi de Bastia-nova. rum
Caiiislelli, simul amho capti fuerint a quibusdara IJerniunda uxnre d. PetridifPcesisPapiensis. juratus
ferucibus grn&satonbus : qui postposito De.i timore nffirniavit, in prajsenliaD. Guilielmi Gassa .\rchi-
et iinirnarum snarum .'^alulf*, filium in ronspectu prcsbjteri d.ecclesia?, et tantae multitudinis virorura
satvaliir
patris cru;!elitpp jugularunt ipsum autem imina- ; atqiie raulierum, in pnedicta ecclesia congregatse,
necandus a
latronVits, nitcr vprljeratum concluseruntque inlra
liganint, volens publicare et pulam manisfestare miraculum
f'Itscurissimain i|uaniriam speluncara, inde per noc- etgratiam, sibi divinitusfactim permeritaB. Theo-
turna silentia alio abduceiidum. Hic ergo consi- baldi. Dixit autem et coufessus est. quod cum
derans quanto in periculo vcrsabatur, toto cordis cxistens adiuic puer, t^ra gravi inrirmitate deline-
a/Tectu coinmenduvitse S. Thc:jb:iM(i ; pi\>mittens batur, ut septem continuis diebus loqui nou jiosset.
quod si pcr ejus inlercessionem a lali discnmiiie Veiiit inlerini ail Bermundam, matrem
ipsius Ar-
salvus cvaderet, septein continuis annis peregriiii- nnlfi qu.edain mulier. Asturga de Alba,
iiomine
bundiisoberraret.ubique et sempermanisffstando, ad siiadens nt filium snum commeiidaret S. Theobaldo,
ejus Iionorem et gloriam, hujuNCeinodi miraciilum. allegansque miraculum aliud, quod B. Theobaldus
Ecce autem conligit venatores Comitis Gorbiani, feccrat, his fere verbis Filius Gerardi Maitiui,
:

aprum insequl ;qiii mox atqu" spcluncam aitigil. ubi vicini nostri, eadem qua nunc filiiis tuus Arnulfus, avcli/n cnra-
viristeli^atustcncbalur, divinatlispositio-.iectnierilis laborabit intirmitate, seque comraeniJavit B. Thco- fione iiKerhis

B. Theobaldi conversus ininansuetudniern, ad ilHus haldo cum voto visitandi Albae ejus sanctum altare :

pedes sese pro.>tra\it. Ciimque eliam venatnres illuc pater veroejusGerardus insuper obligavit quairtdam
porvenissent, nec auderent propfer Dbscuritatcm portionem terr..earboril)us cousifam. Ef ille quidera
icci spcluncam ingredi. in qua iiesciebant hominem subito sanatusest, inquit; sed cuin terminum adim-
ligatuiii leneri ipse eos audiens, contenta voce
: plendi voti transire permi-^isset filius Gerardi. noque
B
c(rpit clamare Intrate, Domini mei, intrate securi,
: Alb:im seconferret; omncsproedicfiB terrEC arbores
rx ubscuia
in guntn eial quin hodie Deiis miraiida operatiis cst per merita nocte una subito exaruerunt, nec una quidemplaufa
tlelrusus H. Tliecjbaldi, ut sanclitas sua omnibus inundi par- viridi reraanento.
spclunca.
tibus manifestarelur. Tali vuceaniinati venatoresin- 21 Hiec Hudieus Bermunda mater d. Arnulfidixit,
traverunt, invenerunlque ligatimihMininem etaprum quod nollef eum in finem nbligare arbores, sed potius
jacentem anfo pedes ejus ct hunc quideui ceperunt ; niaritnm suiimp-itrenique ipsius Armilfi et quemdam volo fuclo
absqnc violentia istum vero interrugavprunt. quo-
: hujus fratrem, pollicens Deo et S. Tlieobaldo, quod rectipcrat
fllio hquclam,
inodo illuc inductus itaque alligatus essel. Audito si filius suus liberaretur ab ista iufirmitate. volcbat
deinde eo quod ncciderat, soliitum viuculis dimi- eumpostexactum aunain unum deducere Albam, ad
serunt liberum ; latrones autem inseruti, unum visilanduni ojus sanctum altarc atque sepulcrum.
ex iis apiirohenderunt occideruntque. Ut nutem Quibus dictis votoque ]>er mafrem fact.o, coepit loqui
magis confirmarctur devotio erga B. Thcobaldiim, Arnulfus, atquedicere haecverba; mater,perquam
prydicta oinnia fuernnt liuthenticedescriptacorara difficiilter fieri poterit. ut ego adhuc parvulus vi-
pra;dicto Vicarin. .sitom istud s:inctum altare verumlamen postannos:

'
nialc XV. 19 Anno Doinini mi:c(;xxxvi Iiidiotio.ie * jv, die iiuinqne eo ibimus. Stnpebant quotquot praesentes
WMi Septcmhris, pra^sentibus in rlaustro S. Lau- aderant, cura scirent certo d. Arnulfum totjamdie-
renlii civitatis Albensis D. Martino Hassa Pre--- bns fnisse privatum loquela nunc auteni et sanura ;

Diro rarcrre byterodicta^ecclesia^, Auberfo Bovulo, ctBergerciio videntes ef loquentem audientes; dab mt gloriamDeo
cluiifut.
Tabernario ; Joannes Cerrulus. filius M.iiifredi et B. Theobaldo. Postqunm vero Arnulfus annorum
Oerrufi de Pauca-pale;i, aflirmavit cum juramento, duodecim jetatem attigit, venit Albam comitatus
Doniinls Jacobo ecclesia; .\rchipresbytero et Cr.tl- qnodam Areiioso Restagno, visitavitque altare B. quaiii khm
vjineo e)usdein eccIesiiB .\rchidiacono, qiiud cum se Theobaldi. Sed quia erat juvenis, non pra.'cise im- graiidior

contulisset ad trituram faciendam in quamdam jilevit quantum prgemiserat, citiusque recessit. Ita- ifcrum simlli
voto rccipU.
jiream prope Lombriascum, coepcrint interse verbis quepaulo ante pr^teritam morfalifatem recidit in
F
contendere Augorius Coia de Cherasco et Jaco- eamdem infirmitati^m, rursuinque septera conlinuis
niellus Porta de Paiica palea. Cumque piwdicti diebus loquela destitutus mansit. Tum vero reeor-
Castclli l"ominus ])ra;di'tum .\ugerium vellet cap- datus gratia", a Deo
olini Theo-
recepfa> meritis B.
tivum abdiicere, spopondit pro co ipse Joaimes in baldi, denun se ipsicomuiendavit, promittens venire
SL'X libras Viennenses. Augcrium deinde fuga elap- Albam ad visitandum ojus betitum corpus : etsubito
Mira intellig.-ns Lombriasci Tojian-Iia, ipsummet liberatus fuit, atque Albam venit iniplclurus votum :

mlrabUUer Joannem comprehendi fecit, fcrroi.squc compeilibus qu33 omiiia ipse Ariiulfus juravit snper sancla
evadit. (Mnstrictum liabuit in carcere. Qui se eo redactum Evangolia.
vldens, Deo sanct(jque Theobaldo vovit, quod si 22.\nno Domini Mcccuv.lndictione vii.diex Junii,
]i.T ejus nierita ab ejusmodi c.iroere liberarctur, l\)[o cnrpore
in ecclosiaS.Laurenlii Alba), coram altari B. Theo-
par.ihjlicus
(oniiiedes ipsas ferrtl ad ejus alfare. Hoc autein baldi, comp;irens Petrus Tenasous de Morra, dixit, sanalur.
votofaoto, nocte scquonti mirabilifer cgressus est et tactis sacrorum Evangeliorum scripturis cuiu
do custndia, Iransiens ajjpnsiiam
sibi custodiam gc- jurainento confessus est, in pra-sentia D. Garavagui
i.inamatquescx canes, permuroscxcelsos iossasque Maveiiasci Arohidiaconi d. ecclesia), et Capellu-
spiiiosas itaque in Paucam-jmleam venit, portans
;
noruiii Alexandri Benevelli et Sfepbani de Nnce,
{•rirdictascoiupedes, etqua? sibi acciderant sub ju- necnon Theobaldi Maleti, Joannis Gerriniet Joannis
lamenli fide enarrans. Ferreri, civiura Albensium quod tanta correptus ;

20 In nomine Domiiii et gloriosiu inatris su», infirmitate,utseneqnemanibus neque pedibus posset


f-anetique Laiirentii et 13. Tlieubaldi, nec non totius juvare, ideoque cogeretur manere in leoto, in quo
Curia^ coelestis, rcgistratum fuitseqiicnsmiraculum jacueratjam inde a Dominica Carnisprivii usque ad
in civiuite Alb.i, in ecclesia S. Laurentii, anno IX Junii ; volens inde liberan, ad se vocari
fecit
Mccci.iv Indictione vii, die ix Juiiii, corara infra- Mag. Berlrammum de Adfuit hic
Monte-viridi.
scriptis testibus, Presbytero
Alexandro BenevcIIi statim cum nonnullis ipsius Petri amicis.quibuscum
tapeUano d. Anfonio Berruto. Nicolino
ecclesi;e, definivit, quod infirmus adduceretur sibi Albaui.
Mazabarra, Jacobo Baudino, Manfredino Busino, Ergomox atque Morra discessit Bertrammus cum
sociis
DIE PRIM A JUKU. 13!)

sociis, iileiu Petrus votiim fecit J)co at|ue B. Tlieo- emisit Bcatc Theobalde, o Beate Theobalde,
: 1)
baldo, qiioil si ab iila mfinuilati' evaflerft, iret vi- qui tut in miiiido facis, subveni qu;eso
iiiiraciila '-^ '^^'-
sitatiim sanctum ejus altare et .•;e|)ulcruni : iilijue niilii fauiulo luo, ita ut quod a te miiiime vcreor
'''*"'"''"

jirr riHutn itn-


tanto cum spiritus ardorc vovit, ut veberi:ens ei petcre. tuis
.

nierilis
,

conscqui mercar. Nimirum ut instieoho


supervenerit sudor, quo durante manuum ac pedum hic meus filius, quem iiiodo expirare conspcxi, per litttttiitiU nlfi--
junctura! ci'epituni ciliderunt, ac rrndri,
si violenter dis- tuani int.^rcessioncm vita; sanitalique restituatur :

tractiB ab aliqiio fuisseut durauteque adhuc eodem


; qui)d quidem si obtincre dignus fiiero, integro anno
sudure indonuivit Petrus et postquam evigilavit, ; oleuni in sustenfationeni lanipadis, quae in tiio sa-
ab omni malo liberatum se sensit, meritis 13. Tlieo- cello super luiiiii sepulcruni accensa perseverat,
baWi. erogabo. Hoc voto nuncupato, ad locum, ubi pue-
CAPDT IV. rum derunctiim leliquerat, et unde ad sepiilcruni
erat jaiii jani dcferendus, rediil et ex ipsius con- :

Iinvnlio corporis d niortuijwsteam suscilati. spectu ingravcscente dulore, gemens ac laci-yiuans.


supcr illiiin priijecitsc. Cumque iiiter ipsos geiiiitus
^^am '1 (lucenti et septuaginta noveui, ab obitu et oculos in defiincti faciein identidem defigcrct, se
sepultura B. Tiieubaldi ileciirrerant anni
, ct, licet ; mel tanilem aiiimadvertit puerum movere palpe-
pro certo haberetu.", ipsuis corpus in sacello eidcm bras tum oculos dulceiii in inodum eperire, mox-
;

dicato humatum existere, ipsa tainen temporum que suspiriuin emiltere, acsi e tcrrje sinu vita^ spi-
diutuinitas, frequensque iiiutatio ecclesice inservien- raciilum tuin exeepisset. Haec igitur viilcns, qua
tiuiii, quiu etiam ipsa rerum humanaruin vici^situdo, Isttitia rcs ipsa exigcbat gratias egit ; deindc Albam
locum quDiiroprie cuiidituni esset iuariiKircum illuil pefens, easilcm ante sepulcriim Bcati rcpetiturus,
sarcopliaguiii, oblivione contrivcrat. Quaj res cum Alarino Episcopo, pra^dicto operi insistcnti, ha;c
sensim aiitiqiiain crga hiiuc Saiictiim devottonein oiunia. audientibiis [ip^o Domiiio ['piscupo]. Cauo-
. iion pr.ruui indies imrainuissct ; placuit illi, qui, nicis, aliisque pluribus [quos longum csset nomi-
cujus merili apud ipsum hiijus Sancti carilas et narc siiigulus] enarravit : votumqiie suum studiose
Immihtas ac cetera; virtutes essent, tot miraculis persidvit.

olim significarat, iit istudmet corpus iiiiiotesccrei ; 2b .\pud Malianuui, castrum iteiii et ditccesis et

indeque efficacius ad ipsaruin lleliquiarum vene- ditionis Astensis Ecclesiie,Loreiizina ex D"niinis HesmcUatilur,
ratiouem,et ad ipsiusSancti viri exempla sequenda, Montisboni exorta, uxorqiie qiiondam Maiiuelis jU- aHus tjtifidri-
fideles quique uovis luiraculis invitarentiir. Hiec ferii Maliani Coiidunrnii, posthumuiii ediderat fi-

itaque cura cum b .Marinuin Albensem tunc Epi- liura, patris nrmiiie (ut assolet iii posthumis) Ma-
Aiim \\V>. 31 .sc i'iiiii aliqiiandiu sollicila^set, ea tandein se li- nuclem appellatuni. Ilic cuin quartum jain atligis-
Jufiuiii-il
ber;ire sequenti ratioiic decrevit. Anno inillesimo set aniium. gravifebri cnrripitur, oiiiniqiie reniedio

quclringenlesimo vigesiiiiu nouo, ultima dic Janua- iiicassiiui adhiliito, inorti debitum sulvit. Id cernens
rii,quarla bora noctis, adhibiiis secuin Gilio Vitia, mater, tota lacrymis perfusa, in genua concidens,
Albensi cive, Cathedralis Archidiacouo Antonio ; haec verba cfi^aliir: Bea'c Theobalde, qui te
Bernardi, Apuano Pneposito Siepiiaiio Rulico, ;
adco celebrem nniiidn miraculis exhihes, tequc in-
imciitti corpo-
Diacono ac Canonico nec non Joaiiiie Ribauilo,
;
vocantibus benignum pricstas adjuva me iniseram ;

rt' cnnipiijix
patruo ac Thoma Ribaiido, ipsius Episcopi fratre, servam tiiain. iiiler infelicissimas quasqiie inafres
;
uVro soiinitl;
aliisque e pra:cipuis civibus, adivit S. Laurentii merito recensendam, quud Iioc uiiico filio ine iiiors

ecciosiam ; ingressusque S Tbeobaldi saccllum, orbavit. Uiide, o Beate Thcobalde, te exoro. ut

pr:emissa oralione, jussit refodi terrain, eo luco, prccibus tuis vitffl reddatur liic meus filius : promit-

qin traditioetiamsi incerta feivhat, fuisse humatum toque ubi resuscitetur, illuiii propriis brachiis de-
S. ihejbaldi corpus. Haud alte vero egesla tr-rra, ferre, qiiousqne super scpiilturain timin illnin depo-

apparuit marmureacapsa; et ejus operculo remoto, uam, tua custodia coiu-


Beate Tlicobalde, siib

ipsiiis Sancti corpus. Qiio ipso temporis momento,


cura instituendum.
nioratiiruin, ac in pietate oinni

innovato priori miraculo, qiio s.incti viri obituin Mirabile dictu Voto emisso, a niorle ad vitain ac
!

Deus deuuntiarat, cainpanae omnes civitatis, nullo ad sanilatem rediit puer. Et mater, eum viviim et
iucoluracra cernens, laililia gestiens, iu hiiiueros
mortiilium eas traheiile, soiiitum edere coeperunt.
vestigio ..Vlbam pedcs coutendens, F
Eo vero civium auribus complefis, uttoniti ad ec- sustulit; et e
saielluni B. Theubaldi, super altari
clesiam Catliedraleiu omnes accurrunt. Cuiuque ingressaque
-inventum detectuinque S. Tbeobiildi corpus cog- dcposuit eoque Saucto Tlieobaldo oblato ac coni-
;

novissent; certaliinoraiies, cum Episcopo et Clero, mendato, rem uti se habucrat [adra. Rev. D. Ar-
Arcbipresbvtero. et] multis qui
immensis laudibus Deum proacceptoiiiunereglorifi- chidiacuno et D.
carunt. (Juin etiam in Sancti patrucinio exiude ve- convenerant enarravit, qua; publicis monuraentis
luti p^istliuiinio excitata fiducia, prior etiain mira- fuit consignata. '/ ''

[qucmadinodum
innovatac 2G Anno niillesimo quadringentesimo trigcsimo
iniritcjVi i culorum fraquoutia fuit :

iiitvniitltr;
exdcsigiiatiuue temporis, quo rursuin noiinulli mor- quiutu, decima Fehruarii, in ipsa Albeusi urbe. Ja-

tui (aliis niiraculisratione jani ullala pratermissis) cobo Vero, .\Ibensi cive, leclulo cuiii uxore Corte-
suscitati posthancinventioneinleguntur, apparebit.J sina, et coriim puellula Florina, decunibente ; Cor

24 Anno niillesimo quadringentesimo vigesimo tesina mafer nucte inteinpcsla ipsaiu puellulam ali- ci anno I13j
i>nrllttla,
qua raliune afllictari sciisit. Surgcus igifur. acceu-
nono, eo ipso tempore, quo Alarinus Episcopus,
riumlriitttts
S, Theobaldi corpure inveuto, ut illud decentius et
soque et admolo lumine, gravi murbo cam laborare
cxhncitis
deprclicndit. E.xcitat itaque non maritum modo,
tutius custodiretur, novuin locum ad ipsius sarco-
pbaguni collocandum parari curabat ; accidit, ut scd duas alias mulieres, quoe lu eodem cubiculo
Catalani Falleti cx Diiininis Burginali quadrin.us quiescebant. Qui omnes, cuin prirter alia ingraves-
ceiitis morbj signa, lac sugere iiifiiis recusaret,
re-
iilius, posteaquam idein ejus pater, iteraque Paru-
liquani noctis partem illiiis curfe intcnti transege-
cbus pro morc, ultimuin spirituin trahentem Crucis
Ubi vero dies, frigidam, ct aniinam
signo munivisseiit, aniniara exhalaret. Qua ex re runt. illuxit

ipse pater sunirao dolore percitiis, ipsiiis menti oc- exhalantera signo Crucis pro more communiunt. At
curreutibus miraculis, qua; Deus ad S. Tbeobaldi piiter, iiiter leiuiiiarum ejul.ifus iii meutem revccans

invocationem opcrabatur, genua tlectit, et iacrymis miracula, qua; identidem dc B. Thcobaldo aliunde

perfusus, votum orutionemque in haeo ipsa verba ferebantur, ad Iiunc conversus vovit se, si filia ;

vitae
:

'**0 VHA S. TIIKOBALDI ALBENSIS


i vitso redderetur, oblaturum ad ipsius scpulcrum tero atque Canonico raajore Catliedralis Albensis,
EI ITAL. ceream staluam, ct foruia, et inagniturline ip>am et magiia populi inultitudinc, Jie vi Martii mcccc-
PASSONI,
[luellam referenteni. Quau' cuni usque ad eamdem x.xxvi ]
inlerapestam noclis horam, qua morbo corrcpta 29 Apud Podium Varinum, g Poerinuiu vulgo
fuei-at, frigida, iinmobiiis, ct exanimis, uti ajipare- dictuni [ditecesis Taurinensis, niulier qua&dam Ri-
bal, jacuissct; ea ipsa bora repenle .suspiria emittit, cba noiiiine, uxor Bartboloniasi de Scavaronis, pro-
oculosaperit; et stalira ubei ibus admola, lac suxit; fessa cst et taclis corpi.raliter Scripturis juravit, el adotescens
et ncduro vivcns, sed omninu incolumis extilit : in manibus Dominici Galliani Notarii, coram adio. 1 1 annorttm.
queuiadmoduiri Jar-obus ipsc, ad .vepulcrum D. Tbco- Rev. Salonione de Griiicis .^rcbipresbytero, Ste-
balrli acccrjens, prxstilo in manibus [arlm. Kcv. phano Rubeo Prwposito, Presbytero Bassiano de
Stepbani Rubci I'r;cpositi ecclesiai Catbedralis, co- Cnmitibus Palatinis de Laude, Canoiiico inajore
rara Angerio Rapano, 'Viucenlio et Tboina Fratri- Catheilralis .Mbensis, in sacristia jiraed. ecclesise
bus Ruffinis, airpie Guiliclmo Clerico de Rocca] S. Laurcntii quomodo anno siccccxxxv, circa
;

idoneis testibus, sacramento aflirmavit. festuui S. Micliaelis, quijam siuis filius] Joannes,
^7 .'Vniiu codem, riie secuniia Junii, [in quern quatuorriecim aniios natus puer, totis octo rliebus
dieni ip.Mus Saiicli festum islo anno r-adeliat] e Gui- febri V. heiiienti exagitatus, omni cibo potuque ab-
ae putr qmn-
lielinus Zavaterus 'piinqueniiis puer, pravi febre stinueriit,nulluin penitus cognoverat, niillum om-
quennis. correplns et afllictatu.s, e vita tandeui dcinigravit. niuo verbumproiulerat, et nono lan.lein Jie ex liac
Id ubi Georgiiis illius paler mnterqiie Beatrixina, vita ad aliam transitum fccerat. Quod cuin ipsius
ncc non Georgii parentes Odinus et Violanda, con- parentes Bartboloraaeus Scavaroiius, et Richa per-
spexere; eodem pariler inslincli spiritu, ad I!. Tlieo- spexitsent, funeri uecessaria jam parabant, libiti-
baldum convcrsi [sunt. Singiilariter outeni Reatri- narioque linteo cadaver involverant cum supcrve- ;

xiiia dcfuncti maler et uxor Orlini Violaiita; voluin niens r|ua;Jam ex vicinioribus mulieribus eoruin
nuncupaiil, si vivus ac samis redderelur eis jmer, couimatcr, aJ Ricbam conversa, spem illi fecit, si
cercaiu imaginem, cjus niagnituiliueni ac pondus B. Theobnldum iiivocarel, ejus nieritis flliuin re-
exa-quan(r'ni, arl lllius sepulrruiii dehituros. Cuilique surrecturuiii. Unde illa vovit, si vivum sanumque
_ indo Oiliuo ab.'-cedente, ud aliorum compIor;ituiii fllium rcciperet, euni se aJ ipsius sacellum dediictu-
coiir-iirsu viciuorum facto, rumor percrebresceret; raui, integramque noctem ibi pervigilem trarluctu-
Orliuus ipse eo rediit, iit clamilantes feminas coin- r.iiu, ct tantum salis qiiantuin filius ipse penderet
pesc.'iet; quod et prirstitit. feliciori sane ratione. olilaturam. Mira res His ab ea vix prolatis, eint-
I

Nain ubi iii pufrum oculos dctixit, ipsum caput mo- tit puer alta suspiria, ac si e profundo cxcitaretur
vcre, inanuuiriue arl laciem attidlere conspicit: et soinuo ; et intra breve spatiuni sanitati plenai resti-
alta suspiria, vcluti ex profuuda abysso eniittere tutus, Albam a matre votum persolutura dcducitur,
aurlit : quocirca ut finem laciyniis imponaiit jubet, die vigesima quiiita .Vprilis. anno inillesiino qua-
(lu:inJoquiJeiu ])ucr a inoite appaivbut revocatus. driiigeutesiiuo trigesimo sexto. Ubi, excipiento
[Ihcc audiciis liealrixiua, et lilniiii vivuni intuens, Notario, publice coram pluribus ha;c omnia Jcpo-
Ueo atque B. Theobaldo gratia,-, plurimas egit, vo- suit.
tumque a se factuin Odiiio iiidicavitj statimque :

apparuit prislina; sunitati puer rerlditus. et rpiani- ANNOTATA D. P.


priinuui voto su exolvcntes, rci gesi.ie aniplissimum
tcslimonium, iii acta redactum, praibueruni] coram
a Solura centum septiiaginta novem anni smt
adm. Rev. Presbytcro Salomone de Grincis Arthi-
apud itlas, qui aiiiio 1250 martuum ^crihunt, coiise^
piesbytero, Slephano Rubeo Pripposito, Thoma de
qucnier erranlcs.
RetiJjus, et Bassiauii de LauJa Canonico.
f
f b Alariiius Rambardus, vir ianctiiide iilustris, nd-
2S In eadem Albcusi urlie aiino endeui, Stcplia-
alius unius viiitistriivit ilictam Ecclesinm aiinis 37, ab anno 1419
tneusls nus Rarberius e liertina uxore filiuni sustulerat usque ad 14dC, qiio ubiit 21 Julti.
qui cuiu, allero ab oitu vix exnclo mense, quieti
c ferba sequenti'1 Malabaylx sunt, cujiis paruii-
traditus esset rlie tertia Martii, circa boram quar
poinenn mo£ siipplebiinm : nnm quod llic sequitur, se-
tam noclis vociferari longe altius, rpiam pro aitate
cundum dumlaxut m llaiico esl.
coipit. Ad quani vociferationem exciiati p;ireutes, d //(ic vero intcr tmpressn eU quartum: et quod mox
consurguut ; infantcmque ad jain iuterniortuuin sequitur, ibi est nonitm.
igiiein deferunt ubi inspectantibus eisdem paren-
:
e Lalimim numerum binarium 11, pro zyfru iiqua
tibus, aliisque qui ad eoruin claniores couvenerant,
significiintiir unrlecim, Pussoniis sumpsit, eumque se-
idcm iufaus extremum efflavit spiritum. UiiJe sii-
culus ilalubatila: scd seciindam dietn nolandam esse,
premo dolore perciilsa mater, siiiiuli|ue in memoria prolat Pascha anni 1433, celebratum 17 Aprilis, ul
repeteiis ea, qu;c hujus generis Je B. TlieobalJo
Ascensio mcidcrit in 26 Majt, ejiisque Oelam iii 2,
lerebantur niiracula spe concepta, cum geiiiitu et
;
non 11, Junii.
devotioue ad illum conversa, ita illum aflatnr.
B. Thcobalde,
f Qmid seqnilur luibcl ante se m llnltco contexht,
si hunc meum filiuni morluuni, vi- aiia quinque mirncuin, liic otnissa.
vum saiiuuique recepero, illuiii primo maiie ad se-
g Impressum Italicnm, Po^gio-Marino.
pulcrum tuuin Jeferam, rem oiuiiibus patefaciara,
vigiliaiiiquetui festi quanjiu vixeiojejuuabo.
Eniisso
a iiiatre et, a ciiTumstantibiis romprobato voto,
CAPUT V.
puer slatim vivus et ita saiius upparuit, ac si uuiu-
AVta mirarula, inveiitionem secuta.
quam morbo aliquo laborasset
iu capella
commeuiLatus
B. Tbeubabli prxsenlatus
[et uiane sequeiiti
:

fuit, ipsi,|ue
Tl ribus post inventionem glurios S. Theobaldii
Slepbanus atquc Bertina pra-sen-
: et diebus elapsis, acerbissiniis partus doloribus urge-
tes luiraculo, nec iion Bernardus Bcrecottus,
alii- batur uxor Gerardi, ab .Vlexaiirlria quirlem cogno-
quo ex adstautibus, oninia sicut dictuni est acta SuccurrHur
minati, civis tamcn Albeiisis, sicut ct illa; neque
perictilanll
fuissH juraverunt; Evangclia tangcute
Stephano in poterat quiJquam cibi aut potus sumere: quapro- puerper,e.
manibus Doniinicr Galliani Notarii, instruracntura
pter niulieres circuiustanles crKperunt rle ejus vita
coufieieiitis, logatu ipsius Stepliaiii, coram adm. desperare, scientes ipsam toto biJiio gustavisse
Rev. Thoma de Regibus et Salomone Archipresby- nihil. Instabant ergo primum quidem precibus
blanditiisque
, :,

DIE PRIMA JUNII.


14{
blanJitiisque, deinde etiam acerbioribus ac
minaci- tacturus dolentes sibi parles; B. Theobalde, iii- D
bus verbis, ut sunieret ali.iuid sed frustra omnia.
;
quit ; si per tu;un inlercessionem et
Quo viso, ncc .nliam produc6nd;c vitas spem
merita , at- '•" "*'•
vidcnles que ad contactum harum tuarum Reliquiarnm ''""'^'-
,
superesse, converterunt se ad U. Theobalduni
pre- raerear ab hisce pocnis liberari promitto ofterre
;
cibus invocandum. Adurat intcr alias illuc
vocata tibi denteni argenteuiii tuamque
D. Joanniiia Jc .Marchionibus Incisie, nior D. Bor-
, gloriara qua potero
pra-Jicare. Dixit ; tactisque gingivis et Jentibus,
ghini Cevati tiu;e record.tta, quod cuin C(jrpus B.
:

umni liber fuit et quid ;iccideritsibi,


slatini Jol.ire :

Theob:ddi invenirefur, fccissct ei pro sua devotione


coram Episcopo atque aliis multis, juratus enun-
quasdam reculas suas admoveri, dixit adstantibus tiavit.
;

Si vobis videtur, faciam liuc adferri quKdani, ante


33 Ambrunensis qui 'ain in Delphinatu civis fl-
biJuum adinota corpori B. Thcohaldi quo reve- :
lium babebat cxtreme aigrum ut pro inortuo puer'Zri- , si,-
renter atque devote invocato, si illa applicentur jam hiiberetur. nulla vitaj spe araplius apparciite , bundiu
venlri mulicris liujus, creJo equidem pei illius me- •""''™"''
et lefali frigore
meinbra omnia occupaute; aJ qiiod
ritamoxlilierandam; alque hoc lanto iiiilii videtur spcctaculum impatiens Joloris genilor, peue extra
convenientius, quanto aliunde mi;ior spes vila; ap- raentem rapiebalur. Deum S.incfosque iu auxi-
pnret. cum illa jam tertiuni dieni jejuna maneat, lium advoo;ms. Ita dum angitur supervcnit ab ,

admotls li.i incipiatque alienari a sensibus. Suggestionem pro- Alba juvenis quiJaiii, Blasius de Astadictus, filius
qu.T corpus
bare omnes, orareque ut sl.atim executioui proposi-
sanclum Antonii , et dixit; Cummenda huncfllium pro quo ,

tuni inanJarctur, priutqii;nn muri miselhim coutin- tantupi.|'e te ullligis


alli'jerani. , B. TheobahUi , cujus corpus
geret. JVIox autem .atque :Ulata sunt qua; J.iaimina atque Reliqui;u in urbe Albensi nu^-is et novis quo-
dixerat, et parturienlis ventri admota; sine sensu tidieiUustraufur miraculis. Nec pluribusopus liiit
doloris (sicut ipsa affirmavit) enixa est filiam, eo conversus ad S. Thcubaldum .Vmbrunensis ille
ipso articulo quo se jam mori arbitrabatur, et vovit filium iUum suuin , si ab hac iiiflrinitate salviis
Tlieobaldam vorari fecit, in memoriamsui hberato- sibi prffistaretur , jMbara adducere ad ejus sepul-
ris: quoJ
revera contigisse, multse ex ibi prje-
ita crum statimquo restitui sibi puer coepit; alque
sentibus mulieribiis, atque impriinis D. Jo;innina,
:
g
infia biduuin perfecte sanus, non fanfum parentem,
jurejnrando affirmaverunt. sed totain civitattm adrairatione c.iinplevit, pnipter
31 Decimo post Jictain inventioneni die accidit , tam citani a inoibo tam desesper;ito cur;itioiiein.
Jacobo de Carmaniula dicecesis Taurinensis, ut a Non din autem cunctafus voti menior pater, fiiinin
Carm;uiioIa Albam
equus aulem, in equo veniret ;
suum .Vlbam aJduxit, sepulcrum visitavit, prouiis-
veluti diaboli ipsius occursu consternatus ferociter , sum i.nplevit, et res tnta fuit cxposila colleito ;id
ethomini, rugiie, excutere fr;enum engere se in peJes , Missani pppulo. per adm. Rev, Patrem TheubalJum
TOptafo ad
postcriores , moxque calcitranju in priores redire de Bosco, Ordiiiis Pr;edicaforura, in cathedrali Al-
lomjum
spalium ab inciperet , tanto cura irapetu , ut cquilein suum bensi piima Febriiarii anno mgcgcxxxiii. c
,
^
eguo. everterit ;denique, peJura altero intra stapejem im- 34 Alius Bartlioloma,'U& de Baudisero Alba) , Mm alius
plicato , calcar aJh?ereret ipsius equi ventri. Ilinc comniorans, ilidebat gravi infirraitatc oppressum -itbj::

aucta animalis consternatio siinul, et fluplicafa a filiura aJ extrcraa teiiJere ; itaque posltis huini ge-
strepitii raptati perterram corporis, ad effusissimum nibus, Bcaluin ctepit orare TlieobalJum, ut qui tain
cursum illud impnlit fere ad medium miUiare Ne- niultis ubique clarebat niiraculis, etiam flliuinhunc
que sisti ratiune ullapoferat procurrentis inipetiis; suum servanJo a morte, ciijus j.nm frigore teneba-
quotics enira Jacobus prae dolore clamiibat conten- tur, vellet efficaciain suorum iiieriturum osfenJere;
tius , toties novo terrore ad currendum vehcmentius aJJens, quoJ in gralituJinein pro f;ili beneflcioquot*
irapellebatur equus. TanJem recordatus, se vidisse annis jejuiiatiirus esset in ejus pervigilio , festum-
corpus B. Theobaldi atqiie considerans, fieri posse , que celebraturus, et imaginem cereaiii libra; unius
ut per ejus raerita ipsum misericorJia divina sal- oblaturus, atque filium JeJuctiirus aJ ejus Altare.
varet ; votura concepit de adeiindo , mox atque .\1- Vix autera votum pronuntiarat ; cuiii ecce puer
bam advenisset ejus sepulcro, ibique unius librse pristinse reJJitus sanitati visus est velut a somno
, ,
p
cereum offerenJo ; si in pra;seuti discriraine adesse evigilare. Quare , post reJJitas Deo Sanctoque gra-
sibi et equum sistere dignaretur. Et ecce subito tias , Je niaiiJato aJin. Rev. D. Arcliipresbyteri
mansuefactus iUe et imraobilis constitit, acsi miiltis Doininique Pra-positi et aliorum Caiionicorum, ip-

vinculis consfrictus teneretur ; itaque Jacobiis siusque imprimis Bailholouia.I rogatu nertum , tain

toto illri raptationis tani terribilis spatio nihil ma- rairaculum publico inslruinenfo consignatum fuit,
gnopere l?esus , glorificavit Deuin atque B. Tlieo- per mauum Jacobi Anilirosii civis Albensis , iinno
balJura , et utrique debifas cum votiva oblatione MGGCCXXXIII.
gratiarum defulit octiones. 35 Mulier qiuTJam, nomine Simona, uxor Petri rtiniuiiur
32 Gratiam quoque particularem a Beato obti- iVIaliaiii civis Albensis , anibiilabat per Jomum ocutus tttio.

vespere iu vigilia S. Cafharina; anno "« "i:"»".


nuit Eartholomanis Palidus , civis i Astcnsis, cura quodani ,

Curatur dolor suramuni dentium p;»teretur cruciatura isque quo- , MCGCCXXxiv habens in mauibus accensain ex can-
,

(hnllum. qua una cum lumine defi-


tidie recruJescens intolerabilis omnino evaJeret, nabina virga faculam :

ac niiserura cogeret in omncm se partem lorqiiere, ciente, viJens maler sequentcm a tergu Kiiolam
nullo uspiam invento solatio, neJum remedio. Id scptennera, reliquum aJhuc arJenfis virga) frustura
videiis illius uxor Margarita, et recordata quod ha- pra; iracundia projerit veisus illaiii abire jubens; ,

beret aliqua sibi donata ex iis quffi B. Theobaldi , sed adeo infeliciter utimpacta dextero oculo pru-
,

corpus attigerant; indicavit mnrito suo, addens quoJ na, ipsiini excuteret e capite, atque ejus loco ibiJera
intellexerat ipsum raulfa et illustria miracula face- raaneret Juabus mtegrisi/horis arJens, nemine au-
re : contiJeret ergo, et reculas illas gingivis ac denfe ignem cavo inhajrenfem extinguere propter ,

dentibus suis applicaret. sub invocatione ipsius niiiiios quos puella paliebatur dolores. Tandein eo

Beati, qui eum


ab imniani illo cruciatu esset libe- per se deflciente, inspicientes filiohe vultum Petrus
Eia, inquit, Siniona, viderunt oculuin prorsus aiiiissuiu
raturus. His auditis Bartholomieus : ,'itque ,

confesfim adferto quK Jicis. nam ego mori omuino nec illius absquc miraculo restitueinli speni ullaiB
raavelim quaiii dintius falo tornientum sustinere.
,
esse. Mafer ergo fijuciani concipiens erga B. Theo-

Ivit mulier, attulit revercnter qu;o habebat ,arce- , balduiii ex notorum sibi miraculoriim ab eo facto-
,

pit liartholomseus cum reverentia non minori , et ruin multitudinc; positis humi genibus ei cominen-
19 davit
JmU T. I
: ;:

142 ViTA S. TilEOBALDI ALBENSIS.


\. davit filiam; vovitque, si ociilum redderet, adductu- fatigaverunt, ut mentis impos vix jam amplius nisi
P.X ITAL. ram ipsam ad ejus allare. Nec mora obtinuit
sc ; balhutiens loqueretur, idque debili voce, quam eegre
PASSOM.
gratiam concupitam votumque implevit una cnm ,
quif-quiim caperet : praeterea neminem amplius
marito. Consenserunt etiam ainlio. ut ad bonorem agnoscebat aeger, sicut ipsemet Gangulfus, in prse-

Dei lieatique Theobaidi ipsum miraculum iilem qui , dictiNotarii manibus sub jurejurandi roliginne as-
,

supra adm. Rov. P. Tlieobaldus coram Heveren- ,


seruit. Insuper dixit Bertidina maler quod me- .

diss. D. Episcopo Domiiiisque Canonicis et multa dici ad filium curaudum advocati pio despe- , eum
populi frequentia, explicaret, dic prima e Februarii, r;ito et cilo quare magno cuin
moritiiro dintiserant :

anno Mcccr.xxxv. planctu tifilicta ipsa. se convertit ad Dei etB. Theo-


.'J6 Erat Ilcnricus Canosi , dc loco Publicarnni baldi auxilium imploranduin vovens, si ab illo tain ;

sanatur sii-
morbo convalesceret Gangulfus,
diu'ccsis Astensis , quodam in prato supra fines Al- gravi atque lotali
bilQ factus
immob\Us: benses, cum duobus bobus curruque, habens secnm adducturani se ipsum Albam ad ejus sacellum, cum
filium IJernardinum , aliosque duos homines de loco cerea face ad filii Inngitndinem dimensa , et tota
prjcdiclo. VoleiH autein rcdire domuin , tam gravi vitajejunaturam in Vigilia ipsius festi. Et hoo volo
subito correptus fuit infirniitate , ut nullo niodo po- nuncupato, ad maximum stuporem omnium, sanari
tuerit de torra surgere , aut omnino se conimovere. Gangullus coepit et brevi liberatus ab omni iufir-
'

Quod videns jicrnardiiuis filius et duo ejus comi- mitale pene oblitus fuit sc unquam Kgrotasse
, ,

tes, ut nielius pntuerunt exceptum inter brachia sicut ipseniet coram prainominatis testibus a(Br-
Henricum detulcrunt in locum Piobcn^em ducen- , mavit.
tes una carrum et boves. Postea domum relatus 39 Jacobus Abellnnius filius Antonii civis Al- ,

aRger , cum nihilo melius habere pergeret ; atque bcnsis carrum cum bobus ducens ei imposuerat
, ,

alieno ad quemcumque motuni egere auxilio ; et in filium suum Abellonium annorum octo puerum , :

mpmoriani reduceret beneficia. qua,- rite invocan- sed cum acrius ad cursum stimularet boves, decidit

;
tibus opom suam prrestabal quotidie H. Thcobaldus ;
snbtus carrum puer, sic ut ejus duae rotoe per illum
vovit ab ista infirmitate libcr.iretur oblaturum
, si transicrint et rotaium vi oppressus
; semimortuus ,

se ex cera formatani tibiam librarum duarum qiio ; videretur, quippe qui nec linguam ultra posspt rnn-
facto convaluit, et huc ita esse cum Jurainento af- vere. Hnc intuens atflictissiinus Jacobus pater, ani-
firmavit manibus adm. Rev. D. Salomonis Ar-
, in moque furbato, vix ullam do vita filii spem amplius
item alius
chipresbyteri Albensis anno mccccxxxv die vii , babens, acccptum inter brachia doniura detulit cum sub curru
Junii, asserens ea sibi accidisse die ix Februarii lacrymis. Quo viso tam mater pueri quam avus , olttrltus.

anni j.im dicti. Antonius uxor Agncsina, ipseque Jacobus simul


et ,

37 Cum nobilis vir Hartholomreus Bertone de omnes lugentes lamentabantur cum dicti Antnnius ;

Chieri , dioecesis Taurinensis versus Franciam . atque Agnesina, nflulgente eis divina gratia illumi-
indeque inFlandi-iam iler instilui.sset ; eoque digres- nati cu^perunt B. Theobaldum in vota vocare
, et ;

narltut neque jier missos Antouius quidem promisit nepotera, si a contritione


so. uxor ejus, neciue per litteras,
(fJu nhscns.
expresse ad id nuntios. quidquam de eo rescire pos- illa sanus evaderet, a Iducere ad altare Sancti cum

set adeoque nioitunm polius quam vivum creileret


; face unius librae ;'Agnesina vero addidit, quod esset
viriim essG, sciret taincn. (juam multis ma;rentibus ibidem vigilatura totam unara noctera in orationc.
opportune succurrisset B. Theobaldus; ipsi et Deo His dictis caepit loqui puer, petiifque de lecto toIU in
votumfecit. dicens ; Intellexi, o gloriose Sancte, quojacebat. et statim voluit manducare postero :

quod inagiia indies atqiie iiiiinita miracula patrcs : autem dte tara saiius apparuit, ac si ejusmodi in^
placeat oliam miscra,' niihi atcpie afllictaj indiilgcre fortuniiiin numquam ei accidiss-et. Omnes itaque pro
haiic gratiain meus liartholomieus, de
, ut niaritus tanto beneficio debitas Deo ac B. Theobaldo egerunt
quo pluribus jam annis absente nihil plane possum gratias ; et Antonius atque Agnesina vutum indilate
resciscere, brevi mihi nuntietur sanus esse. et do- implentes . juramento singula confirmarunt , corara
mum suam revcrtatur incolumis : promitto autem, Illustrissiino Episjopo Albensi , die v Martii anno
qnod si fuero exaudita, capellam tuain Albae visi- - Mccccxxxvi addentes se firraissirae credere quod
; ,

tabo personaliter inaurato ca-


. ibique ex arcrento puer non aliter quara ope B. Theobaldi viveret
licem ofleram, ac fcstum luuin quoad vixero devote qnippe queiii medici omnes dixeraut raorti proxi-
ad votum celebrabo. Nec diu dilatum mulieris pi;e votura fuit nium. et vivere nulla rationeposse.
itiorls prx-
tertio enira post die priudictus Bartholonueus. sanus 40 Ecodcm die et anno et coram endem Illu- ,
sens sistilur ;
et iiicolumis dninum rediit :Quo viso pene cxtra se stri^simo .\lbensi, multisque civibus, idem Antonius liem rir
rapta mulier, cum marito, quem Istissima recepe- Abetlonius juravit quod pr£ecedentis anni mcccc-
,
despera'p
leoer.
rat. Albura venit, impletiira vntura : et sub Missa, XXXV mense Junio, tam gravi fuerit oppressus in-
quain fccit cclebran cahcem die xxiv Novembris , firmitate, ut absque alieno auxilio nec convertcre
obtulit, corara adm. Rev. D. Archipresbytero Ca- quidem in lecto se posset. Hcec infirmitas cum mul-
thedr-ilis ecclcsia;, et Francisco Bergogno atque , tos dies cuin teuaisset, desperatione motus, in suum
innumcra civium Albensiuni multitudine ; in quo- auxiliuin advocavit diabolum ; factique niox pa^ni-
rum priBseutia juravit mulier. omnia sic accidisse amare plangere, et adDeum sanctiimque
t^^ns, coepit
uti narrabat. Theubaldura conversus dicere Oro Deum cceli at- :

38 Bertolina. uxor Petri Millini , de Placolino que B. Tlieoljaldum qui tot facit miracula ut in-, ,

diojcesis anno mcccc-


Astensis , die iv Februarii dulgeant railu errorem hunc quo diabolum invocavi,
xixvi corani adm. Rev. D. Salomone de Urincis
, et ut per ejus preces merear hoc morbo absolvi :

Archipresbytero, et Bassiano de Comitibus PaUUi- atque promitto, quod pristinae rcdditussanitati, cu-
nis de Laude ambobus Canonicis Cathedralis
, rabo fieri facem unius librEe; quam a domo usque ,

Astcn>is, et Guilielmo Moreno cive Albensi per- , ad capellam ejus genibus reptans ofTeram super ,

sonaliter constitutain ecclesia pncdicta. super san- altari in Deinde quietem ac


ecclesia Cathedrali.
cta Evangelia juravit, intcr nianus Domini Galia- somnum etiam capere ccepit a quo expergefactus ,

ni Notarii , rognli de sequenlibus publicum confi- persanatum se sensit.et ab omni liberum infirmitate
cere instrumentum qut^d mense Scpfembri die ; , quod et testatus est votum factum complcns. ,

ejusdem mensis septimo in Vigilia Nativifatis Dei- ,


cont^ahscit
parse, graves febres supervenerint filiosuo Gangul-
puer deposi-
(ut a medicij, fo ; quie Iredecim hebdomadarum spatio sic illum
ANNOTATA
;

DIE PRIMA JUNII. (43


matrem, qute naturali jam privata remedio. ad spi-
ANNOTATA D. P. ritualc respiciens, licenliani a suo niarito petiit fa- l:\ ITAL.
cienili votura Theobaldo
13. qua obtenta votoque ;
PASSONI
a Carmagnola vnlgo, pnri fere spufio Italicorum nuncupato, absque ullius applicatione racdicinse,
decem mUliarinm distans Tanrim etAlba, nonniliil a intra menses duos sanata brachiumque cst parvula,
recta via decUnando ad Ltjbarwlum. cum m.anu ad quod ipse ac uxor tn xfa'um
suum locum rediit ;

b Astiestfj/ Villte-novae Astensis, simiUs in rontra-


nntwalem
miraculo factura esse crcdiderunt semper. saepius-
reformatur:
7'ium situs est, decUnniido ad Enrohoream : gic ut qua~ que volnit idem I'ranciscus votivam ca de re ta-
tuor isla loca rhomhum conficiant xquilatcrum, t^ed bellam confici. ad S. Tbeobaldi altare afliftcndarn.
diametro inler CarmaniuUim .Istamque. duplu hTeviori, 43 Ad gloriam et summam laudem B. Theobal-
quom inter Albam alque Taurinum, di, Noliilis Jnannes Baptista Abellonius depnsuit ca-
c Ziifra est 1434; omntno
quidem IlaUci impressi sum raeraorabilem, et grandi ailrairatione difiiium
tnmen puto abundare unitatem , et legendmn * esse coram pra;d. li. Derlnnensi Vic:irio et D. Petro
1433 twm quia ordinem temporis videlur scrvare
, Antonio Comite, Notario ac cive .\lbensi Cancella-
AnctOT, et sequens miracuUim adacribitnr anno 1433; rio Curi;e Episcopalis, lioo qui sequitur modo. An-
tnm quia hoc anno, hahente Utteram Dominicalem D, no MDCxxvi die xxv Junii, ego Joannes Baptista
1 /'''ebriiarii incidit in Domiuicam ,
quo popuUis obU~ Abellonius sfabam trans Tanarura, eo loco ubi quod-
gatiiv Missam audire , non ilem anno sequenli. dam ipsius fluvii bracbium per instratas desuper ta-
d Non est credihile hitnc fnisse verum lynem , cum bulas transitur et vidi ex dictis tabulis in tiiunen
;

nec intcgra quidem virga cnnnabina ardere diu posxit cadere puellas duas. annorum circiter decem, istic
sed npjinrentem aUquam lucem in oculo , quaUs ab ubi magna erat aquarnin profuiulitas qiiare ccepi ;

ochUs callurnm sokt tn tenebris absistere , dum mstar alta voce claniare et invocare Deuni ac Doniinara
prvnai videntur ardere. Dostraiu sanctissimani et B. Theob.ibluin,diceiis ;

e Fortassis in solennibus ad festum Purificationis B. Thcobalde, ora Dominuni ac Doiuinaiu nnstram,


f^esperis; erat euim feria 3, et Uttera DominkaUs B. ut duas istas creaturas juv;u-evelint. Cumque iden-
tidera rcplicarem, B. Thcobalde , adjuva creatu-
CAPUT VI. ras istas unaquidem earura, nonnne Aurelia, filia
;

qunndam Mag. Octavii Valsica, per seipsain emer-


Gratkv recentioris memorice, ad invocationem sit ab aqua et littus tenuit ; altera vero. noinine
B. Theobaldi oblcnUc. Catliarina, filia qu. Mag. Baptist;e Canis, seinper
manebat sub aquis velut mortua, nec quidquara
Juvatur
parturiens;
uantnmcutnque sint magna atfiue exiraia mira- ejiis supra aquani apparebat nisi vcstis ; quaprop-
cula, seculis antegressis per S. Tlieobaldum patra- ter pergebani orare et dicere ; B. Theobalde, ad-
salvanlttr
ta ; nihilo minora sunt illa, quEe nostra liac astate juva creaturara istam. Panln post adveneruut viri pnetlx dtm
ac pene sub oculis nostris fecit ex quibus cum ;
piscatores trcs, quorum unus Baptista Orion, alter in fluviitm
innumera pauca durataxat iapsx ;
sint quotidiana et , Joannes Jacubus de Angelis tertiiis Baptista de ,

hic juvat attexere, idque ipsis fere authenticarum Valle nuncupantur, et siraul adhuc omnes in vivis
attestationum verbis. Sic ergo lego. Ego Odinus sunt qui procurrentes in aquam, pr<Edictain puel-
:

Corteveggius de Alba, tidem facio et attestor in ver- lam inde extraxerunt velut mortuain. Sed statim
boveritatis, quod annn mdcxxih die x Augusti, atque Tanari ripam tenucrunt, loqui illa ccepit. ad-
uxor lueaViolanta. partus dnloribus pressa, nec ta- mirantibus qunmodo adliuc viveret, qua) tam-
illis

nien oniti f ctum toto biduo valens ideoque ab ora- ; diu sub aquis fuisset. Ego vero Joannes B:iptista
nibus des|ierata mox atque commendata fuit B.
; Abellonius respondi : Videte, fralres, Dei lioc mi-
Thenbaldo, sub voto curandi, ut illius benediclum raculuni cst, per intercessionem B. Tlieobaldi, cui

Caput expoueretur supra sunra altare, cum debito ipsam commendavi. Et hiijus rei fidera fecerimt
luminarium apparatu peperit filium, salvum salva ; etiam ipsi piscatores prKnoniinati intermaniis pr»-
ipsa qui hodieque adbiio vivit, per Dei et B. Theo-
:
fatorum D. Vicarii et Cancellarii, cum juramento
baldi auxiliura. tactis Scripturis. Eoruinque exameii et attestatio

42 Anno Doinini mdcxxv die xxxi Maji com- fldelis conservatur, ad perpetuain magni hujus
paruitNobilis Franciscus Boatius, civis Albensis, Be:iti menioriaiu, una cuin ejus antiquissima Vita
corara adm. IllustrietRev. D. Ca?sare Antonio Der- qute scriptarcperitur.
tonensi, Doctore utriusque Juris, Coinite Palatino, 44 Anno mdcxxvi, die vui Julii cnmparuit .Anto-
Archipresbytero Cathedralis ecclesiae et Vicario uiui Aiinale de Vico, coraiii Illustri e( adin. Rev.
Generalilllustriss. ,ac Reverendiss. D. Episcopi Al- D. Scipione Valimbertn Vicario gcnerali Montis-re-
<:uralur

beusis ;
qnitactis ex more Scripturis cum juramento gahs qui per suum juramentura pia;stitum iiiter
; vulntis Im-

manifestavit atque narr.avit, qualiter ante annos illius manus affirmavit, quod ante annos decem mcdicabite:
mamis dl- etsi
plurabea glande fnijecfus in bitere sinistro
tredecira uxorsua. nomine Isabella, peperit
sibi fi- ;
slorla a 7ia-
livitule liam, in baptisrao dictain Bern:irdinam, cui manuum periculosum eo vulnus letale omnino esse cre-
loci

alteraunacura bnichiousquead cubitum in contra- deretur quia tanien, mox atque se ictum sensit,
;

rinm versa, magnomceroreafficiebat matreui. Qua- conimendaverat se intercessioni B. Ubaldi, ct exin-


propter ipse advocavit chirurgum, noraine Mag. de seraper firinam fiduciam habuerat conseipiendse
Bernardinum Parruzza qui inspecta infantutema- ;
per ipsmii siuiitatis; cum jam vnlnus illud triliiis
adhuc parvula esset, quatuorve annis apertuni, et multum sempcr puns
nu, dixit fieri posse, ut, cuin ca
in naturalem statura reduceretur dislortura mem- emittens portassct vovit B. Theobaldo, quod pro
;

brum ideoque applicavit ei ligueas quasdain regu-


;
parocbiali ecclesia Vici mappam emeret, supcr ejus

his adstricla vehementius claraabat in- altari servituram deinde veuit Albain, accedensque
:
las. Sed quia
ad ecclesiam Cathedralem, coram altari Sancti ite-
fans, etintolerabilera ei dolorera creari, testabantiir
rum commendavit, petiitque sanari :ib illa
signa qu.-eilam irarainentis spasuii ipse Franciscus ipsi
;
.le

vocavit alium chirurgum Mag. Buptislam Cruce, passim credita incurabili plaga. Minus aulem quaai
qui de consensu uxoris suae Is:ibell;B regulas
ligneas media hora fluxil. quin toto corpore sanum se sen-
mau- serit, et .aptum cuivis human» actioui, qui autea
dissolvit, a brachio et raanu liliolse pr;edicti8;
movere se iioluerat, et aliena ope ambu-
dans ne amplius iis uterentur, quandoquidem
inde a>gre
spasrai. Afflixit ea denuntiatio lare.
nasceretur periculum
4S
; ;

Hi VITA S. THEOBALDI ALBENSIS.


A 45 Anno mdcxxvi die viii Jnlii , comparuit cuinplens. Interrogatus de certitudine scientiae D
respondit Scio quod medici- mihi dixerint, j^ voio facto
T.J. ITM-. Andreas Mollea (ie Vico, coram prEedicto Illustri :
convalescil :
PASSOM. unum supervicturum, id-
aliiis a ta-
etadrn. Kev. D. Scipione Valimberto, Vicario Ge- e centenis tali accidenti
nerali Montis-regalis qiii per jnramcntum suum inei oinnes, quorum ip-
que ctiam sciunt domcstici
tronibus :

hbertUur. inlra illius manus prsestitnm affirmavit, qiiod unnis sorumque medicorum testimonia promitto huc di-
abhinc octo, in festo siinctissimsD Trinitatis, rediens rigere. Interrngatus de generaHbus; respondit
Vicum a loco Trinitatis, vidit tres milites volentes Suin de Cherasco, annorura circitcr XLVI,
a^tatis

spoliare quosdam circumforaneos, liabontes in hu- annuas etse sub-


et possideo circiter mille libras :

nieris officinulam Ii{^neain. Quibus cura ipse An- scripsit unacura Testibus ad hEecadhibitis, adstan-

dreas se opponeret, V(dens eos ab hominibus tibus etrogatis. Suprascripta; dcpositioni, medioju-
istis spolianiiis abducere dissuadendo, ilH simul ramento facta^ pr<esens interfui, ac de raandato
omnes contra ipsura gladios haslasrjuc verterunt : supr.nd. D. Vicarii generalis reccpi et scripsi. Ego
quibus jam aHqnantuni hcsum se videns neque Bernardinus Curtius, Civis et Notarius Alben-
posse morleni evadero, commcndavit se B. Theo- sis, Curiaeque Episcopalis d. Civitatis Cancella-

bahlo, cujiis festum Vici agendum erat die sequen- rius.

ti. Kt hoc facto venit in suum auxilinm ahus qui- 47 Aliu an addc.nda hahercnl interrogali Albcn- item rfobilis

ad me nominc Civitalis totius da- lelalUer


dam railes. ex corumdeni trium coliorte ; cnjus ses, in stia epistola,
saucius.
interventu evasit -salvus, nna ciini dnohus aliis, ta, Pudet, iuqmiait, respondere; nam post an-
qnemadmodum constat ex testimonio rogato a D. num MDcxwi. quo impressa est A'ita, plura visa
Joannino IJurio, Notario et Cancellario Episcopali fuerunt miracula ; quic tamen, ob incuriam Al-
Muntis regalis, dic et anno praidictis. bensiuin Sutorum {Regunt hi sacelluin dicti San-

4G Ilactcniis rcpoia apud Domimcum Passom : cti, Sodalitium inibi ex iis compositum)
propter
(jiiotl scfjultur, cx ipso orUjinah ivsinuucnto, sic im- non fuerunt in authenticas scrjpturas redacta. Ex-
•mediatc ad vcrbum accipe. Anno Doinini mdclit, die tat tamen memoria celebris gratia% nempe ccclesia

E Veneris, ni men^is Maji, coram Perill. et Rev. pervenusta in civitate AstaB Sancto dicata, et jussa E
adm. D. Dominico V. D, Praeposito Ec-
lionello J. construi a D. Marchione Gliironc A''illa anno ,

clesia; Cathcdralis, et llhK^triss. ac Reverendiss. MncLVii, in gratiarum actionem pro beneficio ac-
D. D. Fr. Pauli Britii,Dei et Apostolicae Sedis gra- cepto, in persona D. Marchionis Galeatii Villa ejus
tia Episcopi Albensis et Gomilis, Vicurio generali nepotis; qui letalc vulnus iu bello passus, pricter
comparuit D.Octavius Bonanatus, oppidiCherasci, spem medicoruin,ut sanitatirestitueretur, S. Theo-
Ex aperla
inipcrilc qui suo jviramento pr.-estilo exposuit, Hngua sua baldo commendatus a Marchiono patruo, pristi-
vetia perl' llalicu ut infra : Cum prrelerita Quadragesima die nam valetudinem ilHco obtinuit ; obtulitque eidem
cUtans,
xni Martii, f;raviter infirmus os^em, ct depositus a Sancto argcnteam lampadem, cgregise inaguitudi-
medicis, D. Vincentio Ferrarii et D.MichaGlc Mor- nis, Alba? appendendam. Celerum quotquot fere
retlo ; co quod cliirurgus, e\. eorum pra;scriplo Alba." vivimus, eo Protcctore vivimus : nam cura
aperions raihi venam brachii dextcri, ferrum trans adversa valetudo aliquein ex civibus ita obruit, ut
ipsam venam ndegisset. Ego vero, qui paucis die- amplius non obtineant hamana remedia, ad S.
bus antea legeraiii Vitam B. Theobaldi, et grandia Theobaldum recurritur ejusque capite, quod dg-
;

qua? per eiim Deiis fecerat iniracula ipsum mihi ; aurato argento circuintegitnr, super suum altare
advocavi in adjutorem totoque corde ei com-
; ad publicain venerationem exjiosito, cum toto et
Diendans salutera ineam, vovi quod gratia impe- Capituli et civiuin confluxu, vix est ut infirmi non
trata, ad suum altarein ecclesia hac CatUedrali of- cunvalescant His Civitas Alba ad qua3sita
ferrera facem et candelas duas ex cera, ibideraque R. P. Papebrochii respondet, Beatumque Tlieobal-
ciirareni (elcbrandam Missain in gratiarum actio- duin ejus c.damo enixe comniendans, ejus pariter
nera. Volo autem lumcupato racliiis luibere ccepi, precibus seipsam vovet ; deprecans Deum optiinum
atque intra paucos dies recuperavi pristinam sani- maximum, ut qui adeo mirabiliLer pro suis Sauctis
tatem nihil dubitanseamdem acceptara referre glo- laborat in terris, ci atternum det cum ipsis vivere
rioso isti Sancto, sicut hodieque facio votum moum in co?]is. Ameii. Aincit.

DE BEATO PILINGOTTO,
ITERTIARIO ORDINIS S. FRANCiSCl,
URBIiM IN ITALIA.

COMMENTARIUS PRyEVIUS
Circa Vilani el cuiluni Beati.

Ovm'li(ilur^ffiijnayt!in, Urhmi EpiKrnimf., apnii in commitni rcclcsix Franciscans: ctrmetcrio humatum


AN.NO MCCCI\ Fukiium Episrapum Tiifrnaicm, nuitum sux corpus, coaclisint Fralres elcvarc, trausferreque iii ec-
Iivitatis proprium Patrovum ttatieri ; eoque clesiam suam, super quo altari cnnstructo, Missarum
tituto ab eo impelravit corpus S. Cresccutta- solennia ad ejus commendationem et gloriain quo- juan cullum
7'riiii( in(fr ut MLirlijris, sicut Itoc ipso (/ti: tlijimus, sub auuum tidie celebrantur, itti nuin. 24 leslalur Auclor Fita: solennem ob-
Libinatcs, posleaper duoaut amptius secula, alius
Ml.wii ; jicque coa'tnts ; scribens viveulis virhttes, sicut ex secuin cou- tmentls,
Urbinatibtis obtigit ires in Jtalicis ciritatibits rara) ante versantibus reperit, Itabet mim. Non
ii( 4. esl tamen
hunctle guo agimus\i. Pilingottum, guetti aligui Peli- altare istutl consecratum ; sed S.
sitb ejtts iiomiiie Lau-
mim-Gottum uomtiiare tiebereeeuseut. Vtxit isibipa- reiitio Martyri sacrum Lucas fFaildingus
csse, scribil
terua in ilotno Tertiittiits secttlo xiii, vita functus anno Tom. 4 Annalinm, uhi ad. an. 1399 num. 37 lalius
Mccciv : fl mex ab obilu miraculis lanlis claruit ; ul agendum sibi sumil de Urbinate sui Ordinis Conventu,
evjus.
.

DIE PRIMA JUNll 145


cujits, sub annum mcclxxxvi fundati, aUbi brevUer Esl nu/i;m Duplorimii {ut lioc ohiter dicain) faxcerca, D
vicminerat plurtbus hic eliam aclurns de B. Pilin- a fiininm
; .sfw ellycliniorum intortorum numero nomcn aictoived. .

got(o ; nisi id fecissct ad annum obilits, prolixam vitx sortita, 7fi<»i latortitium alibi nominaiur.
epitomen texens. 5 Jncidit mort U. Pihngotti at<,ue adeo initia cul-
2 Scripsei-uiit Je eo, inquit idem Waddingus, Ma- tuscidcm dclali, iit lempus Fr. Connuli, ex online ObHi tempore
rianiis Florentinus, [qui, ut notatur m margtne, citat Eren.itarum S. Augnstini, viri lonye doctissinii, j"'^[°''' ^^*-
scripsere Legendam MS. Veteremj Marcus Ulisiiiponensis, testc Uglicllo; qnema Ctipitulo Urbinate elcctum Epi-
varll Auclor Anonymus MS. Et cives Urbinales aliam
:

scopum Clemens V confirmavit, anno }>kt.c, ut cx Pon~


mihi Vitam miscrunt lungiorem, vetusto characte- tificio Reijestn asserit idcm Ugkellus; isguc sedit usque
re scripfani, incerto Auctore, additismultis et variis ad annujn circiler mcccxxix. Ilunc JJcrrera, in Al-
miraculis. /Jac proruldubio illa em, quam supra lan- phabcto Augiistiniano ctistimat iUutn e.w, cui Fr. Au- „ ,
davi; nec aliam puto visam Mariano Florentiiio : gnstinns de Ancoiia, Be.alt tilulo vt Ordine decoralus, rf^ Ancona
Ecgrnplium cjus fidcle traii.smisU mihi I^oma .sub suum iu librus Priorum Commcntarium sic inscrip^it, laudaii;
annum. 1G7G dignissimus /faddiugi sncccssor Fran- Viro rclifiiosu, Fr. Conrado, Fratnmi Ercniitarum
ciscits Burotdus, nupcr vita functus, una cuvi cjiisdem Ordinis S. Augnstini, filio nobilis et sapientis viri
Vil:e trnduclione Itulica (cujus auclor ad calrcm fuisse D. Guidunis Comitis de Montefeltrio : qui si po.sica

jios anfiguio- dicitiir P. Fr. Franciscus Undefcssi Mindr Oltser- factas Epi-icopus Urbinas cst [xit verosimile faciuntejus
rem, scripfnm vans) usui nobis nonniilli in Annotutis fidiirn : notii- natalesex ComUibus Urhini, collati cum tiomine Epi-
a codvo autnn nd calcem Latini
vit ecgraplii llaroldns; in pri- scopi hoc tempore sedcntis) non est exislimambtm, eo
damus.
nia fatiefolii albi. quod jiriecedit hanc Vitam, esse inscio qnidquam nclum circa elcvationem Corporis et n quo videtur
sequentem Notam : tronslationcm ejus sub altare. Et qitia ex Coinitibitn eleoatum
Corpus.
Vita Beati Pelini Gotti Urbinatls
Feltrii {ut dicUur) erat; qnidni idcin sit, de quo in VUa
agitur num. 8, quiqne exeinplis Beati islius eo profe-
N. B. cerit iid mundi conlemplnm.ut fuctus Eremita Augu-
stiniitnus sit; factus iiutcin Episcopus, auclor exliterit
D. Augustino Veluti d'Urbino.
oblnlionis, ComUumsumplilius a Mngistratn faciendx,
Scriptorisne an pos&essoris notnen id stt, quis cerlo et a Successoribus Diicali jam titulo orivtiis conti-
dtxertl? Possessoris, ego divinarim,proptcr nomcn, j-c- nuatse.
centiori stijlo divtsum. Ut ul est, inlc.rest istnd non ta-
cere; si forte Uibtnatium alicui occasionem id prxbeat, VITA
qniddam ullcrins investigandi, nosque pluru docendi.
^tnres recen- 3 Me^ninerunt illnis, non soliim Artimis a Mona- Aiictore coicvo Urbinale.
tiores eumdcm
stcrio, in suo Martijrologio Francimvio; scdeliain qui
refcrunt inter
vuUjnri lingua de Tertiariis Franciscanis scripsere,
Ex MS. civitatis per P. Ilaroldum
Terliarios.
coiiununicald
Itiilice quidem Ilicronymus Comboni, Belgicevcro Ja-
cobus Raps : ncc prxlerivtsset illnm diligenti^siwus PROLOGUS.
Uinbforitm Sunctorujn uc Beatorum vivcstigator Liido-
vicus JacobiHus, uisi se contnc.re staluisset inler ho- gnum magnum
Oign upparuit in coelo, et lux clara ry,^(/Q(„^

dicrnx Umbrix GalUScnones putantur


limiles, a quibiis data est mundn qnje cum Angelis jam in trium- jieaUis,
;

absctdisse eam omncm rcgioncm.quj' nunc Ductttu Ur- ph.nnti Kcclesia inanens, tanlo lumine et claiitale mvniio daiut
'
bviate coniinetur pulsisinde Umbris,et Umbriam Se-
,
uienibra quiedain Ecclesia2 mililaiitis irradiavit; et t""''
noniam appellasse. Quomodo ideni Beatus, Philippi eorum corda sancli Spiritus ainore lain ardeuter
Fcrraiii diligcnttam in utroque Calalogo fugerit, ynagis inflammavit. ut peccatornin obscurilatem ot foveas
mirari quis posset; veruth parvi rcfert,qiiis Ilagiolo- dimittentes, seipsis et mundi deliciis ciMiteinptis,

gornnt Pelingotti mcniinerit ,vel rionmemineril ; qnando solum Christum colcrent, qui solum iiovit congruis
conslal de piiblico ejuscuHu, cujus certissimum tcslimo- teraporibus generi huniano exliibere medicinani.
nvim cx Actis ctvitatis, Rubrica 4 Statutoriim Illu- Ha3C est enim slella malutina, in uiedio nebulic
stiiss. Cominiinis Urbiiii pag. 3, huc accepi, beneficio claris vitao micans fulgoribus, quK sertentes in te-

P. Fr. Gregorii Mantoni Urbinatis. iiebris peccatorum etumbra mortis iniquitatum, il-
4 Item quod per eosdem Dominos Priores, cum luininatione pr,-Efulgida dirigit inlucem gentiuiu, F
assisfentia Potestatis et Civium, alia fiat luminaria ut sit salus meain leternum. Hcec est lux. do qua Is. a, 2

Publica ad etoblatio.in honorem S. Pilingotti, die ultimaMaji Propheta clamut, Popiilus qui ambulat in tenobris
corpiis proces-
Au- viditlucem inagnam de qua bene Armariura se-
de sero, honorifice discedendo ab ecclesia S. :

sio /indie
ct Evaugelista Joaunes, in 'i«''a Ange.
gustini, eundo ad ei^clesiam S. Francisci, ubi
et cretorum Dei, Apostolus f
fe.u.
illius sanctissimura Corpus residet. In qua lumiiia- Apocalypsi valiciiialioue vendica loquitur; Vidi, ^^.^,

ria portari debeant duo dupleria, ad rainus septem inquit, alterum Angeluin, asccndenlem ab ortu so-
lis, babentem signum Dei vivi qui et Dei Angelus
libraruni pro quolibet, ante Dominos Priores, sum-
;

non immerito potest, propter suminara et odo-


ptibus pra^libatilllustrissimi Ducs, cum tubis pra^- dici

cedentibus; et eos sequi teneanturomnes Capitanei riferam purilatem, nec non virgiiiilateni quse secum
Artiuin dicts civitatis, cum eorum dupleriis, Ar- ab iufantia sua semper crescebat. Hicest etiam vel-
tium bumptibus conficiendis; prout hactenus ob- lus Gcdcnnis, qui, terra universa salutis liumililate

servatiim; et omnes duplerios offerre ad ecclesiam carente, solus dilectionis Dei, et proximi, et pau-

S. Francisci. IJactenusformaliaverba ipsius Staluti, peruin coinpassionis tanta roris pinguedinc perfun-
Laline scripti, atque adeo antc iiidiicliun in publica Acla debatur, ut de plenitudine sua, oinnes qiii perfecte
lingux vulgaris usnm; idque suh ultquo iJiue Uibi- ad Dcum accedunt. possint .accipere.
natc.Tilulnsvero Pucis, ComUibus Monlis-Junelrti, 2 Undo quia, secundum Redeniptoris nostrisen-
ai. 5, 15,
debet, scd
primiim a Sixto If collalus fuit in Frederico, untto tentiam, )ux accensa sub modio poni non cujus Vita ve-

MCCCCLxxiv. Nolandum tamen, novi nihil ibi statui, supei candelabrum ut oninibus luce.it; indignuiii raciac stmpli-
mira- cisi,to scrM-
sed hactenus observatum. Jnchoatur ergo festum vnlde viJetur et durum, de vita, raoribus, et
Confessoris et Militis Chrisli sic
conflnnata Sancti postprimas Vesperas,uitimodte Maji cantatas; culis tam gloriosi
post anmim
et {sicut Gregorius Mantonimihi scribit)
continuatur surda aurc transire, ut de ea nihil ad posteros
U74.
totosequenti die 1 Junii ex devotione populari ; transmittatur. Sed quia insufliciens sum ad hujus
Mma scilicet aut in Officio. venerabilis Patris vitam plenarie conscribendani,
neque aliud quid fit, in
noD
140 ViTA S. PILINGOTTI URBINATIS.
non ut histoham texam, opus istiifl siitnaggrcssus; figens, ipsam ccepit genitricem iuvocare. Cumque
E\ MS. sed polius, ut de vita» monbus et miraculis parti- in bac ineditatione diu persisterct, tanta fuit illius
VliTEni-
culas alinuas lireviter et succincte, sicut a viris aninia ibi divini amoris dulcedine penetrata. ut per
dignis fide reperi, cunscribam ne in oblividnem
; dicm nmdium ibi perruanens qnasi abstractus, vide-
propter niemohfe labilitatem ducatur; sed potius retur in ctfilestibus habitare. Denique duin luec age-
mens bona et Christo secreta, vitani ipsius reine- rentiir, rumur per civitatera insunuit, quasi vir pius

morando, in ejus dulcedine conquiescat, et ipsius ad suspendiuin cur-urrisset; pra-sertim cum aliqui
exemplo ad currendum post crucem iortius anime- ad collum ejus funem viderent iigatum et fyctus :

lur. est concursus popiilorura ac religiosorum, eo quod


vir bonus reputabatur.
CAPUT 1.
6 Aceedentes autem ctparentesejus, imperabant
Sprela niercalurajotum se Deo tvadit lUlin- ei pras dolore, ut jain stuifitiain hiijusmodi depone-
ret. Ipse vcro coepit ut b(uuis ajmulator existere,
gotlm, solitudmi, orationi, eleemosynis
et ad ea qua; dicebantur nibil penitus respondere;
inteatus.
et quasi fortis Elisaeus b tam amabili et suavi per-
fruebatur raptu, ut extra seipsum stans, de iis quae
X ilingottus igitur, servus et amicus Allissimi, de circa ipsum gerebantur penilus non videbatnr uus-
civitiite Urbini non inniuis a ortus natalilus, abiii- cultare. Novissirae vero huc accedens mater sua,
Ab infantla fantia suai nativitatis. semper Chhstuni gorebat in veuit cura lacryniis, amplectens euinutsecum loqui
Deum cxorsus pectore; et, ut niirabiliusdicani, tanta ipsum Pater dignaretur. Qui naturali pietate motus, raatri res-
amaye. misehcordiarum puhtale firmavit, ut non sclura ponsuni negare non potuit. Auilieutes autem et pa-
diubolicas versutias, et mundi delicias. et inquina- rentes ejus reliqui, coepcrunt eum quasi violenter
menta deseruit, verum et puehlibus oninibus le- ad doraum retrahere, ut una cum eis jus heredita-
jectis, omiiia velut fu3lidis.siiiia stercora repiitans, tandem ac-
rium possideret. Quibus ille ait : Nolitequjeso, fra-
guiescit do-
semper videbatur ad majora pertendere ; t-icut ex tres mei, nolite milii molesti esse. Sentio enim me vmmqxie
vita* ipsius cursu lucuienter ;ipparet ; ut jam ex thesauruin reperisse absconditum, quem cupio ven- redit.

certis indiciis dici posset, Puer isl<^ aliijuid ni.igni ditis omnibus acquirere, ei qu?esitum conservare :
E
erit. Jam enim if^niculus ijuidara cordis ejus teneri- habeo enim Dominum Jesnm Christum, qui pre-
tudinein. ad Redemptohs sui araores. tanta pL-rfe- tio>^iorest onini lapide, pulchrior orani luce.suavior
ctione disponebat, ut quasi cera liquescens soluni oinni odore, dulcior omni sapore, supehor orani
divinuni, velut imiirimendum sigillum. expectaret. thesauro, et excelsior omni virtute. Videus itaque
renult mercw Nain cuni pater suus niercat<ir esset, et pannos quod eos quietare non posset, talem a patre accepit
Imtis luciis quainplurin.os venales haberet; si quando bona^in- promissionem; videlicet, quod in mundi cunditioni-
inlendere,
dolisjuvenem dimisisset, ut de iis petentibus res- bus, quas in corde suo Deo voverat horrere, nulla-
ponderei; non ui mercator vel sui ipsius ncgotii cu- tenusse implicaret; et de facuUatibus suis paupeh-
ram geiviis, respondebat; non bonitatem, ubl non bus Cbristi, juxta suura possecarilatiseleemosynam
eiat, promitlebat; non spondebat. ubi senonposse, exhiberet. Et aliis raultis ab eo ncceptis promissio-
credebat, sicut inercator duduin solicita cura facit; nibus. quas lohgum foret enarrare per singula, una
iinmo. ut vir cousiharius et venientium advocatus, cum eis ad domum rediit.
seniperniebat ininora, ad eoruin utilitatem, nolens 7 Manens prcctereasic Vir sanctus, tanta coepit
SolUus Ht
ad ^uum damnum scqui majora : sie divino deduce- inentis elevatione ad Dominum conscendere, utjam ecslalicus per
batnr cousilio. Cernens itaque pater, nientein hujus videretur humanum abhorrere cunsortium. Plateas urbem
in divinis captain. et lucrativis mercationibus lum aliquando vel vicos non circuibat; per donios non inctdere.
pnt-bero as^sonsum ; coLqiit eura ab hujusinodi, velut discurrebat : sed in sua raanens dorao, soli Deo vivo
insutlicientem. retrahere. et vero servire cupiebat. Si quando vcro ad eccle-
4 Qiiid plura? Ktiainsi de oinnibus Ciihsti Con- siam pergens per plateas baberet, non capite
iler
fcssnribus legatur; Non est inventus similis illi; et sursuin levato, non circuin vagis oculis huc atque
intelligatur hoc, qiiantuni ad nliquam gratiam per- illuc prospiciebat sed, sicutprobus miles Chhsti,
:

totumquc sr
fectioiiis; de Confessore isto, omni laiide diguissimo ne ictu alicujus vanitatis et tentationis cor suum
trudil excellentissime dici potest, respectu illius allissi- vulnerari posset, mente ad cceluiu levata et ocuiis
devotlonl nia^ purilatis, quae aniinaa et corpori ita medullitus defixis in terram, sic ubique incedebat; et, quasi
iuhaTebat. sicut ex secnm conversantibus repeh. transiens per iniraicos, suum cu- iter cito perficere
ut jara ex hoc mcreretur, non humanain, sed ange- piebat(velut sagitta ab arcu egrediens non desistit,
licam sortiri vitam. Sic a raultiloquio cessabat, ac nisi scilicet quo a sagittaho dirigitur) in tantum ut
oratiuni instantcr vacabat; et diviniim officium, vix saluiationein ab aliisfactain perciperet.
velut anim» cibuin spirilualein, oinnesecdesiascir- 8 Denique dura Comes quidani c tantam conspi- apprehendentl
cuiens, semper (piaM-ebat. (aim autem. ex frequenti ceret in Juvene tenerhmo perfectionem, cj^pit ad- se cornili ni-
orationis usu, flamnia desiderii cculestis in eo velie- hll rrsjiondct;
rairationenon mudica sinuil et dilectione ad ipsura
menter snccresceret; et jnin, propter ainorera su- persthngi, taliter ut omnino secum coUoquium ha-
pernae patriaj, terrenaomnia despiceret quasinihil;
bere proponeret.Observabatigiturquando ecclesiam
ca'pit ad Christum tanta anbelare dulcedine,
ut egrediebatur; etaccurrens, cepit per inanum: atque
illum solum et non nlium sui cngitatus appreheu-
eum, permagnuraspatiura tenuit, expectaus aliquod
derent.
ab eu audirc responsum. Ille vero, ut alter Elias in
ti Deni(iue. dum incepta Quadragesiina, in jeju-
curru igiieo ascensus, quasi insensibilis niliilpeuitus
uio et conteinplatione non modica. pervenisset ad
Domlnica respondebat. Quod cernens. admiralio supercrevit,
Passwnis Dominicani qua' dicitur de Passione, taiito ipsura nec non dilectio non destituit. Videns itaque eum
raptus In ardoreigmsSpihtus sancti inflaramaverat, ut jain non liumanum imo angelicum
ecsla-iim, sitire consortium,
hunuuiain conversationem nbominans, qiiasi ebrius
liberum abire perinittit. d Hic solitaham vitara
spiritu, bellum contra iniinicum inire
disposueht. araabat, amicam mcerohbus; et ut Deo possit ser-
Surgeus itaque maiie in fervore spiritus, provexillo segrcque ab
vire liberius. s^pe proposuit in ereinura aliquam eriiuo pflenda
saccura suinpsit, fune ad collum ligato,
quasi ac- se transferre; utorationis dulcedine vacans. justa
cohi'je'ur.
cusaus SL' lantum tardasse. VersusEpiscopatum iter desideria, quaj secuni ab infantiasuccreverant,pos-
arripuit, ut ante altare
Virginis glonosse gradum set implere. Sed retractus violeuter a parentibus,

frequenter
; :

DIE PRIM \ JUNIl. 147


frequenter. impressa manens in caritale et humili-
D
tate, studuit Doniino servire.
CAPUT II. V.\ MS.
9 De ahstinetitiu quid dicam? Qiiadra{resiniam et \ErF.ni-

Frequi'n(cr qu?elibetjejunia singuliiria, qua^i de eis famelicus, Alue. PilinfjotU v.rlales, »1 (jratim dimnitus ei
jejiiiutns, perquirebat aliis autem tcmporibus super his die^
:
concessx.
bus, qnater sfthem iu hebdomada corpus proprium
in jejunioniaceriLbat. Proiiide
catop, vehit aboniinabiles refugiebat
non sohim cibos deli- H umilitatein autem. vehit oinnium virtutum et
mentorum conservatricem, tam tenerrime diligcbat, Prx studio
; verum etiani,
admixtione aquae vel liquoris alterius, ut phirinium humilitaHs.
ut despectus et viiis omnium conspectibus apparere
rediiebat insipid<is. Quotiesautem de cumeslibilibus, studeret. Dum enim noctc quadaui sancte conside-
quse sibi in parlem sucoedehanf., aliquid pr^ter rans, videret se ah hoiniiiihiis qnampluriimim vene-
sustentationem naturce de industria polerat reser- nerari ;. ccepit considerationeni insistere, quiiliter
vare. noii de hoc gulre propriie compiiicebat; sed, sic agere posset,
iit ab onuiibus fatuus cerneretur :

in foro st
silii fithtracta ut prudens negotiator, cniitinuo de mensaprosiliens. et Christipassionem quiilKer fuerit ligatus. qualitor
rtdfnditm
lanjl/ur ad pHiiperum sinus propunebat deferre. De infiiiitis verberatus, qualiter ab omnibus vilipensus rcmemo cxponi/
paupeiihus. aiitem unum referam. rans, de mane m die Veneris, tempore friguri.s iu-
10 Accidit in die quadam magni festi, iu quo so- teii^issiini>.iu fervore spiritus surgens, ad plateara
lent homines inter epulas congaudere, ut dum magnain perrexit; et ibi se catenis ligavit ad lo um.
ctinm in
solenni cpulo ,
niater et pater cum universa familia epulando a-l ubi consueverunt latrones et fures vinculati ad
men:s:im sederent comiter ; co^pit gloriosus iste Dei spectacula detineri; et ihi tamdiu sic stetit, ut prae H infima do-
lamulus cogitare. quod non suihceret silii soli vive- frigoris immanitate semimortuus ah oiiinibus ccrno- mus ininisleria

re, si pauperes Christi fame moriebantur; prsesertim retur accurrentes autem parentes ejus, ipsum ad oltit
;
:

cuin intcromnes virtutes, quas cordi suo meduUitus domuin reportaveruut. E(. ex tunc ctepit Deus Pater
impresserat, cura de pauperibus nutriendis excelle- sibi in secreto mirabiha operari. Alebat siquidem et

ret. Rerriemorans denique iiaupercuhim quemdam matrem iiifirniissimam, cui tanta reverentia et suh-
convicinuni. qui inopia peribat et fame ; coepit. sicut ciludine serviebat, ut, quasi pedissequa ^elservus
bonus pater, panem in hictu et tristitia comedere, domus suis manibus
emptitius, humilitatis otficia
seniper illura pre ocuhs teiiens. Dum igitur uhra se perricere nou desisteret ipsam levahat, ipsani por-
:

continere pr;e compassione nou posset. aliquantu- tabat, ipsam si necesse erat lavabat, ipsamque in
lum jnris cum pane, quantum ad sustentationem omnibus adjuvabat, quasi mater suuui consiievit
i-ufliceret, deglutivit ; carnes vero et reliqua pretiosa, filium educare.
eoium sciiiprr 12 Molliciem autera vestimentorura suraraa per- vili vesfilu.
qua^ pro jiarte acceperat, sub cblamyile defcrens,
memor. et parco jom-
pei're.\itadvirum et his ante positis, hilari vultu
:
strictione correxit, portans ea de saccis et aliis
no ntitur:
discessit, meniorans qiiod ait sermo ApostoUcus petiis diversimoile repetiati, in tantum ut parentes
Hiliirem enim datorem diligit Deus qiianta autem ;
ejus pra3 rubure ipsum videre non possent. Super
compassione et caritate hic fiierit molus. et quaiito unam assidem continuo jicens, dormiehat sohim,
gaudio qni suscepit fuerit profusiis dicant hi qui quantum naturaa negare non potcrat; et statim sur-

sentiunt. Quoniam autem de operibus pietatis re- gens ad oratiouem pergehat, [Nihil] ducehat ad
ferre coepit. non pia;teribo, quod, ctmi sibi innata gatidium, nisi omnes suos actus consolidabat ad sta-
esset qu^dam
ad pauperes inclinatio naturaHs, qua tum dcbilum. Et tunc omnia extrinseca deponens,
tanta compiissione pro eis stringeUxtur. ut si quando taiita dulcedine, tanta suavitate, tanto ardore sur-
teniporum mutationes ad frigura cerneret, vehit sum ejiis anima trahebatur in Deura; ut, quasi spi-

l^ater de ipsiscuram gerens clam;ibat, Heu! heu tuali cibo Isetatus ad seipsum rediens, amara et ad
mihil qiiid, modo facitis pauperes Ghristi quid fa- "?
porlandum difficillima, pro Christi amoro sibi dul-
citis inopes et mendici? Fame et frigore peribitis et cia videhantur. Rclulit tamen cuidara amicn secre- iitultuin sc i

oralione
ego vos juvare non possuni ; anteponens seniper, tinri,quod ad oam oxcellfintem mentis elevationem
fatiQal
quod ait sermo dominicus, Quod uni ex mininiis numriiiam conscendere polerat, nisi in oralioue pcr-
nieis iecistis, mihi fecistis. sistens multum fuerit fatigatus. Et iileo dicebat,
quod frequeuter Clinsti passionem suis cogitatihus
antejionens, uculis ad ccelum elatis. brachiis ad
ANNOTATA D. P.
modura crucis protensis, et mente ad spirituin tola

a Natus{ut videturinultis)anno mccxl;


Vitii Ifat. levata, tanto spatio orationi ardenter insistebat, ut
ejusque baptismale nomen, sicut ex personis fide ad se redienti musculi brachiorum et nervi, vena;
dignis intellexi fuit Pelinus sed quia majoresejus : et rehqua organa corporis, quasi dirupta prfe nimie-

genus duxerunt a Gotthis nominatnr communller tafe laboris, cadere videbantur.


Pelingottus. Si dc Gottlhs anliquis agatnr, non (acile 13 Tempus continue fiirabatur, si poterat, ut
fianc fimilix istius originem Urbinates probabunt. Po- orando cibum animx' quaereret, quem amabat. R«-
pr.r f.rvorr
tuit majorum aliquis secub 12 vel 13 nomen Gotti peri auteni a viris dignis fide, eum tantain orationis
sp ri'us.
habuisse, quod posteris pro cognomine fnerii, et fortc excellentiam hahnisse, qutHl orando sic inllamraa-
etiam nunc sic. Giottum, ex Guidotto cunlrnctum pro batur, ut in virum aherum inutatus quasi ebrius
Guidune, nuvit Ttaiia, pictorem famo.tntn, et ad Vitam spiritu supiretur. Si quandu autem de Christo cura
S. Humiiiuuir Fliirentix nominnhim nobis 19 Moji. aliis loquebatur, anima ad eonsueta recurreus, lanta
b Ltb. 4 Ecijum, uOi de Elizieo niltd invcnio, quo laetitia perfundebatur, ut in ipsius laudcs prormnpe-

respicere videatur hxc comparotio. ret statim. Et ut de muUis unura referam, accidit
c. f^erosimiliter Guido Comes Montis-feltrii, Urbini ut quadam, ipse cum duohus Christi faraulis
ilie

Dominus; aui filtus ejus Conradus, facliis deinde caritative insimul comedentes, corporalem cibum
Eremita ^ugustinianus et forle Episcopus Urbinas, sumentes. fortiter coeperunt divinis colluquiis insis-
sub quo Pilingottus obiit. tere: et usque ;ul finein perseverantes, tanto ardore
vU sitl com-
d Addii Viiu Iial. qui continuo accurritad majus mentis, contigit ut vir Dei in vocem prorumperet
pos npparrt
coram quo
terram prostratus, oculisque talem. Hic est. in^iuit, Christus. Illi exorantes eum
altare in qiiiii(lo'iuc.

dixerimt. Tace, Frater; tiice, ne fatui deputeraur.


et curdesanctissimum Sacramentum deii.vus.
in

totum diem immotus perstitit neque hoc una tan- : Et ille suhjunxit In veritate, si me ire permittatis,
:

tura vice, sed sa-pius etiara ipsi acci(ht. ad plateam pergam; et illic astantibus cunctis me
accusabo.
148 VITA S. PILINGOTTI URBIXATIS
accusabo, dofereiis in manibusilo liis qi)w raandacavi. no irradiafus fulgore, fanta mentis serenitate du- D
quia vorator et comcstor surn, ct Deiim meuni, ut bielalis vulnus ainputavit, ut 'postraodum Frater,
possiim, nnn laudo. conscientia solidafa, Cliristo confnriiiiter vivere noa
14 Accidit prffiTerp.a die qiiadam, honesta uc diibitaret. Ilis aiilem et aliis pluribus intcrpositis,
Chrisli fainiilu. qiijc silii lionesta famili.nritate con- qiise reperi. qunriim enarratio iii longiim multiim
Apud piam
miilifrem nc''ti'liatiir, instanter poscoret cuin secum comeilere, protendcretiir, sincero cordi et inlellectui iion nb-
piundcntl ot) illius ainorcni, qiii pro[»ter ninii.-im carifatem scuro|safis constat aperte, eum fuisse sancti Spirilus
q„oi itebdoma-
omnibus ."e fainiliarem exhibiiil. Tamlem vir Dei eruditiono ilhistrem, ct prophetali spirilu non igiia- </i,t confiieitir
suis precihns acriiiicscens, fiie una ad eam divertit rom. Conscienlia) autem et animai puritatem tara ''« wv'"-
ut seciiin comeilerrt. Dum ergo ad iiien<ain pariter solicito stiidio conservahat, ut ."i qiiandoque cogi-
sic seilercnt, iiiinem taiituin et aquain sumentes; tatione, locutioiie, vel aliqtia operationc leviter de-
coepit illa r0f;are, ut in scypho aliquaiitum sui potus liquisset, continiio accurrens in charta scribebat; ne
dimitterct, qiii^in ob ejiis ilevotioiiem siiinero cupie- ad oblivionom diictus, qiiod Deuiii ofTenderat, oc-
bat. Videns er^'o miilier qiiod suui pctitioni iion culfaret et saltem oinni die Veneris ad siium
:

pr.Tberet asscnsiiin, observavit qiianilu aqiiam su- Confcssoreni acccdens, charfam deferebat in mani-
inebat; et ei surripiens scyphuin de inanu, alaeri bus, de oniiiibus humiliter se accusans.
facie Et cum gustasset, comperit.
ca'pit bibero.
aqiiam piirain in viirini optiuiuin fore mutatam et :
CAI>LT lil.
Dqvnitt vtnitin
ait ad virum Dei; Vides. Frater, qiiali.i tiiis meritis 1'fmjrinatin linmana,
verlllur: ohiltis, scpullura,
Cliristus dignatiis est operari : ecce enim aqiia, Iraiiskilio pivpler miracula.
quiin lilii obtuli, vinnm optimmn faota ost. Qiiod
ciiin ille aiidisscl.diiliiit ex iiitimis cordis visceribus, |.nter omnia vero quiB Deus pro suo servo operari
et priccepit pandoret, doncc .\ltissiraus
ul. uoiniiii digiiiilus cst. unum referam mirubile de suppressis.
eum de terra dignaretur levure. Non potuit tainen Cuin divinum eloquium, si ipsi
eiiini seciinduin
hajccelare nuilier, quin aliis CliHsti scrvis ex nimia hoinines virtiiles Sanctoruni facebuiit, bipides cla- E
ll<^iitain
aliicritafepanderet. ninbiint; quod horaincsoccultare niteliaiilur. .'\ngel,
, ,

I i , A 1 , .. ... .. profeclus ad
15 Prolnde cnrpiis proiiriuin subjiciebat discipli- revelaliant; ut quod humana lingua alus non pra-di- indutgentias,
nis. multis asserens. per haic. vitia de nostr.i fra- cabat, sancti Spirifus scieutia ubique per orbem
(tcritrr .fr

ipsum tt s.rpe gili c.irne exlirpari. .Vccipieliat enim siircnlos oli- terrarum mentibus impriraebat. Tenipore
in occultis
llagellat : variin snblilissimos, et ipsis aliqiiaiilulum retortis eiiiin Indulgentias UoiDanic a, ipse cum duobus so- a
sc t im acriter verlierabat. ut diebns phiriniis cnrpus ciis. li pariter incedens, obviarunt viro cuidain i
semivivuin reiiiunens, lininuna cogilare ncqiiibat. ignoto. Quos ciiin illc vidisset, quasi alius per ip-ium af> /wntine
H')C faiii sajpe frequonlabat. ut ox hoc iiutnra pro- loquens, iu vnccni t.ilem prorupit : Nnnne liic ost fiaot" f^anctus
strala nnn modicuni palerelur laborera. Sic aufein ille vir sanctus de Urbino? Quad cuni sncii audis-
P''-"'""''"' =

ipsiusanima, pcr orutionis frequentiam ac passio- sent, stu[ieficti,inter se cogitare co^perunf. quid
num tolerantiain,
Cliristo sun redemptori erat hoc esset; praiserlim cura illiim extrancnin ot in-
amorisvinculo unila, ut jiim Spiritu sancto edoclus, cognitum cernerent. Deinde unus de sociis Viro Dei
obloqiila futura et occiilta cognosceus, fi'eqiienter de ipsis ait; Andis qualia de fe ab incognitis profernnfiir?
patienter veluti proplieta aperto sermone loqucb.itur. Cum Ille vero iid partem aliam conversus, flere coepit
ivslinet .
eniin secundum Scriptuiam; Omnis qiii male agit, amnre; eo quod semper desiderio fuerat fiifigafus
odit liicein; eranf aljqui contrucuin et [arlus] suos, conspcctibus omuium vilescere, ut ex hoc Deo in
velut cancs latrantes, et eis suis sermonibiis detra- occiilto vacure posset libcrius, et ex nunc cernere-
liebuut, [et coiiabaiitur] ad certam interprefalionem tur. se al) Iiiimaiia luude tam velociter exalfari.
iledur 'le ; dicenles, quod de Iiis humanam laudem, 19 Deiiide vei-n perveniens ab Urbeui, matronuin
non divinum bencpbicituni cxpcteret. qiiamdain veiierabilem et sunctain in suis cnmperit hospitio ul-
)G Cuiii iuitcm die quadam cuni siiis sociis, de foribus qiiem cum illa vidissef, illico aciedens ad ''""'" Itonoru
:

prophetice
hujusmodi quasi coutiirbutis, sermonem revolveret; "'^'" "'»
ivsiniiat se eum. compellebat ad ipsam divertere. Cui acquie- '^'

clori/tcattiltim .aliquantulum in loquendo griidnm fixit, Tclut super scens ipse cum sociis, secum nocte illa permansit.
poit inttrttm, hoc diviniim expecturct responsuni : et postmodum Qiiffi iiitrodnctnm cffipit eum honorare, et jii.xta se
G aperions os sunin, sociis ait Vere, Kratres, tempus
; posituin affabililate qnadam ccepit alloqui euni, ve-
vcniet, quo uiiiverso niundo. utruin filii Dcilegilimi lut fratreni ; ipso vero tanto riibore ufHigi coipit, ut
vel iialuiales sinius, ex operibusaf.erlissiinedomnn- jam sc pipniteret inlrasse, Cui illa sic ait Ne qua;- :

sfiiibitur. Et, ut niirabilius dicain, cuin linc sn, frater. rubore conturlieris
siiis quadraginta euini
:

aperiret in ecclesia, sedebat recle .supra locum anni snut hoininem non permisi
c qiiibus jiixfa nie
g
illum, ubi j.iret nunc honorifice luniulatus ; quasi sedere : nunc autein
anima mea tunfa irroratur
minus dicens, plus sub veluinento intelligehat; tefilia, slansjuxta fe incognitum, ut boc sine causa
vnleusque, qiiid Deus pro sui amore pnst felicein provida et occulta fieri non posset. De mane vero
transitum esset factiirus, patenfer insinuare. In- surgeus, visifatis Siinctoruni liininibus, ad eloemo-
super; cuni frutrem queiiidum carualeni babcref, synani Suiiimi Pontificis accessit, quain pauperibus
ittter ptuperes
cui universoruiii riuberiialcr in lantuin piissimam smgulis diebus jusscraterogari quem cuni dispen- : l.irijioii

et Iratrein suam manum subtraxer.it, iit do peccatn in pecca- sati.rconspexisset. distribuenti sicait; Noli huic, I tecmosijna
suuin a tita tum cadeiis. quasi cecus et siis lota in volutabro sicut etaliis. purtem inininiam dare; sed nt petierit,
itoitutur.

tasc la
lufi. laqueos pcccatorum quotidie circnibat de quo ; quantum ct'quando, seinper impende quasi superno
coiirirttndum: ;

omncs, qnasi Clirislo jaiii nimluo. diflidebant cuin- : ductus consilio, infus perfectionem agnosceret, qu.-o
que quidam de illo in dnlore pr.-u tristitia loqueren- forishominibus lateret.
tur; ipse eis hiluri facie respoiulit; Nolite, inquit, !20 Ut autera sit ad unum dicere, quantiimcum-
tiniere adbuc enini, his oninibus rejcclis, bonus Sic a Deo
:
qucdivinasconsolationeset revelationes, qu.as Pater
fuctiis Itomitti'
Christi servus cHicietur. misericordiarnni sibi faciebat, ad nutiim cernerelur lius mant-
17 Alio quoquc fempore Fraler qiiidiiin, sibi alisconilere, nec iion et propriam jierfectionem vel festiis,
altcri scriif.tt-
los fjimit:
amoris vinculo forliter alligufus, cuin iii conscicn- virlutera occultnre; sem[)er occulfafa, cordiiim
tia scrupiilum qucmdain liubcrel, nbscuruni iion Pcrscriitutnr in tnntiim bnminibus proi).alabat, ut
modicuin co?pit eura prccibus flagitare, ut dc hoo jam de
; co, muudo et Kcclesiaj Christianie, luraen et
quid esse deberet ostenderet. Cui vir Sanctus. divi- claritatem non modicam expectarent ; et civitafem

propriam
: :

DIE PRIMA JUNII.


149
propnam mentis a periculis omnibus protegen-
su.s n«s discessisset. ut quasi ainens effectus fatuus vi-
dara. Sed. ut princip.o diximus, a sua coepit pueritia
D
deretur; die sequenti sibi se devotissime commenda- EX MS.
Domino servire; pot.ssune tameu a duodeoimo anno vit, ejus subsidiura postulando. Adfuit pius >KTRRI.
Pater dnabjiS
etsupra, tanla vit» austentate corpus proprium ad
cui cura de ipsis fuenU; et eum subito sic pristin®
ejus invo-
fat.gavit. ut in oratiombus. jcjuniis, flagellis, frigo-
reddidit sanitati,r|uasi semperincolumisperstitisset cationem
mori optal. nbus, itinenbus, disciplinis, lacr^yTnarum effusioni- Hoc vero audiens sanatis.
aiius, cujus bracliiura sic confra-
bus et alus operibus maceratus, natura sic prostrata ctum fuerat. ut per artiticiale reinedium sibi subve^
esset ut sibi durum vivere foret, et de^iderio ex- niri non posset;
fusis lacryinis ad ejus coufugit
petivit anima) suse ut raoreretur quem suus Ma-
: auxilium, cui etiam pius Pater non defuit; imo ut
gisfer ex altn prospiciens. tamquam bonum militem Christi medicus bonus. statim brachium tanfa sani-
et fidelem, voluit exuudire.
Ute consolidavit. ut quasi jam pri.tin^ fracturs
CGepU ergofamulusDeigravi infirmitatetam
-!1 imraemor esset effectus. Quid plura ? tot et faatis
Extremo in fortUerdetineri, utjam eum omnes fere proximum capit var Dei coruscare miraculis, ut populorum
morbo $otum morti conspicerent. Venientes autem ex Confratri- undique ad ejus sepulcrnra in tinta inultitudiue
deDeo loquen- bus suis causa visilandi, et si necesse fuisset, obse- turma coepit confluere. ut ecclesiam ipsam et locura coguntur
tes audit :

quium impendendi, videbant ipsum semimortuu omnem circa sepulcrum diebus ac noctihus aic m- Fratret
amissa loquela jacentera et incipientes de Deo
: cessanter occuparet, ut Fratres ipsius loci ex hoc transferre
corpus ad
aliquid loqui, protinus vir Dei, licet ri-cessurus in molestiam non iiiudio;un paterentur qua de rausa ecdesiam. :

proximum, ha?c tam subtili auditu ipercipiebat, ut oompulsi sunt, exhumatmn cr>rpns in ecclesia cum
statim in vocem laudis exterius diserta luigua pro- hymnis et eunticis cleportare. Mirabile oertc, licet
rumpebat, quasi incolurais perstitisset. Cum vero multis contradicentibns, divina tamen deducente
anima illa purissiraa ad recessum se pricpararet. virtute, in eccle&ia supra locura illum g, ubi jacet
bella qua^dara volucris, alba et pulchra, quasi de honorifice tumulatus, ut supra expressi, de sui et
(/
E
suo eicongratukais transitu, circaejus faciein evo^ suorum [ossiumj exaUatioue.mirifice prophcfavit>
visUatur ab
Angelo, sub
lare non desiiiebat. Quidam vero circumstans, eam super quo altari constructo, Missanim snhuinia ad
specie avis abigere uitebatur, sed pro importunitate non pote- ejus coraraendatronera, et gloriam quotidie cele-
viso:
rat; ita ut ab OTnnibus orcderetur certis&ime, ejus brantur.
Aiigelum fore, qui eum custodiens usrjue in fiuem, 23 Porro sicut vir iste beatus mirandis virtutum quod exinde
aniniara illam gloriosam carne solulam expectaret, signis in vita claruerat, sic et a die transitns sui. ct omnigrnis
ut eum claret
ad vitam illam perduceiet, quam
socians in pra?sens per diversarum rcgionum partcs, pra»-
mlraciUis.
Chrisrus illi pretioso suo sanguine acquisivit, claris miraculorura prodigiis, divina cum prsece-
22 Accedenfes autem et nialigni si^».vitus, sibi dente potentia, coruscat. Nam csccis et surdis, rau-
errores prascntare non desistebant, ut a quo in tiset claudis, liydropicis etparalyticis, drrmoniacis,
vincit d.rmo- vita scmper devicti fuerant, saltera in murte laqueo naufragiset captivis, ipsius meritis reraedia confe-
num tenta-
aliquo capere possent. Ipse vero in agone existeus, runtur, onmibusque raorbis, necessitatibus et peri-
tnenta.
freiiuente dicebat -. Quare errores liujnsmodi ad rae culis subvenitur. Igitur bic est Ule, r[ui langunres
defertis, cum eis acquiescere mon proponam. Cum- multorura purgat, aquas salsas pecraturum in dul-
que in tentatioue sic diu fortiter iu fide mansisset, cedinem lacrymarum vertens. Hic est flos, a reati-
Laudatur ab
quasi aurum electum et igne probatura, adversariis bus purgans, cujus odure mortui peccatis, revivi-
Auctore
omnibus deviLtis, clara vuce ait; Aniodo securi scunt. Hic rubus ardeiis, cujusardore debiles et tepidi
earaus. Unus autem de astantibus dixit Quo iltis, : accenduntnr. Hic est lapis angularis, tentationibus
Pater? At ille ait, Ad glnriara paradisi. Et hiec di- conquadratus, in superna Hierusalem cullocandus.
et placidissime
mohtur.
ceus pulchra facta est facies ejus, et membra omiiia Hio est Sampson duxfortissimus, inimicoruin opera
per se ipsaordinate coUocatasunt ; et aliqnantulum per omnia devastans. Hic est fons de paradiso dul-
et anllquis
subrideus, anima illa gloriosa, beata, sancta, et cedinis egrediens, per eiempla salubria irrigans 1'atrtarchis
imniaculata. Jeternum prEeraiura receptura, sumpto uuiversam cordium inimicorura Cliristi ariditatem. compuiatus
vexillo victoria3 de inimicis, carne suluta, etAnge- Hic est balsamus odoris, ad cujus influentiam nares
lis sociata, quasi jubilandn ad patriam tara dulciter peccatorum ab ieternisgehennae laqueis absolvuntur.
et suaviter migravit, ut simul astantes per longum Hic est Moyses ille sanctissimus. viam pra^bens
an. 1304
spatium dubitarent, utrum esset mortuus vel vivus. populo per desertuni. ut eosadterram promissionis
t Junii. Migravit ergo famulus Domini ex hoc raundo ad couduceret. Hic est JudasillcMachaba-us, qui mul-
Patrem anno ejusdem Domini mccciv, prima die tuin orat pro populo et pro universa civitate sancta
Junii, eprima iiora noctis, qua solent inatutinffi Hierusalem, Ita ut omnes qui puro corde, et con-
laudes Domiuo decantari jussit autem suum cor-
: scientia non ficta, ejus implorant auxilium, peti-
pus apud Eoclesiara B. Francisci tumulari, ntquera tiones eorum flrmiter salutarem conscquanfur ef-
vivendo in raundo couatus est iraitari, in murte fectum.
quoque ab eo nolebat separari. 26 Ad Confessorem ergo istum piissimnra nostro-
23 Mirum in modura, dum suus ex lioc mundo rura cordium vota nieduUitus convcrtamus, ut per invocandus

Celebralis transitus omnibus innotuissel, faetus est concnrsus ejus nierita amore sancli Spiritus innaramati, leter- rl imitandus
proponitur,
hoiioriflce populorum, horainum ct mulierum. juvenura etse- na fiducialiter appefamus in Christum quoque
;

exequiis.
nura, et una cura Clericis et Religiosis, ad eccle- oculos nostri intellectus celeritei-dirigaiiius, ut per
siaracumhymuiset cauticis detuleruut : etibicirca sua lucis exempla monstrata nostros actus lucidos
ipsum omnibus completis exequiis, corpus Sancti reddere valeamus; ut dulcedine suavitatis jeternag
cura multis laudibus jionorifice coramendarunt. Scd gustata, cordiales angustias et tentationes fadlius
quia oraniura providus dispensator Deus, Sanctos deponamus ; et inde nostras animas atque cnrpora.
cummum suos et amicoshnmana lingua vel industria nonvult actuii quoque, sensus et operationes, cuncta cordis
crrmclerio
conditur
exaltari, ex suo consilio factum est, ut
altissimo Gt oris, fiexis ante eum genibus, et lacrymis contri-
coinmuni cceineterio conderetur; ut ilii a Deo primo lionis et paenitenti» irrigati, fiducialiter commit-
inituiinsua exaltatiunis acciperet et lioinines ; hsec tainus. Quia ipse, ut pius et misericors, veniet et
attendentes, eura crederent omni veneratione fore . salvabit nos ; et si morain fecerit, nihilominus ex-
condiguum. pectenms, eum incessanter precibus invncando,
24 Cum unusergo [pauperum]/', infinnilate gra- qnia veniens veniet et non tardabit, illuniinans
vissima deteutus, diebus ucto sic ab ejus oculis som- abscondita tenebrarura, et tunc laus erit unicuique
Junit T. I 20 a,
;

180 VITA S. PILINtiOTTI URBINATIS.


vigorem fere mutari. Pro-
sene.icenlis in juvenilein D
a Deo. Ita quod ipsius meritis et interces.sione corda
V.X MS. nostra interius sic ardore sancli Spiritus accen- rupititaque mulier, alacri vultu et prudenti animo,
VKTKni. in Confessoris Cliristi laudes dcbilas et lionores,
dantur, ad conprue (jperanduui ; oculi nostri radio
omntbut om- sana-
lucis ffitern» sic iilimiinenlur, iid caute iuceden- cujus nieriti interventione sentiebat se esse
nla futurus.
dum ; mens nostra sic seternorum dulcedine replea- tam.
ad caduca reliqua non ai.pelenda; gressus 29 Anconitano. vir quidam oculum
In Ciimitatu
tur,
nostri et operatinnes sic perdiicantur, ad non diju- dextriiin sicex toto confractuni per magnum tem-
dicandum ut lii.s malis omnibus, qua; nostris me-
;
poris spatium habuerat, ut non solum illius intuitu

ritis patimur, exuti, vitam illam lieatam feliciter aliqua cernere iion posset; verura etiam, propter

intrare possimus, quam Christus nobis suo pretio- magnam ejus deforroilatem, ab omnibus iiionooulus
sissimo sangiiine ct super crucein de plagis sacra- videbatur. Tandem .-ludita fauia Viri, devotione qua
tissimis efluso acquisivit; ubi ipse cuni Angelis et decuit, sesua! protectioni commisit. Mirabile oerte.

Archaiigelis, atquc Sanctis omnibus, cum Palre, in De sero eniisit votum, cui pius Pater afl^uit, veluf
gloriosus languonmi perfeetissimus curator, et ei oculum
perfecta ajteriiitate Personarum, mniiet
Deus, pcr inflnita secula seculorum. Amen. prius confractum debita harinonia subito reparavit,
ut in eo vestigium livoris alicujus minime appare-
ANNOTATA. ret. Surgeiis vero mane, et se liberatum intuens,
clarx luce ad ejus sepulcrum quain cito venire
a .lubilirnm cclcbravil Boiiifucius VIIl anno 1300, disposuit ulii laudes gratas rediieret Deo, qui di-
,

qno ivisse licaiiim scntit /faddiitijus. gnatus fuerat eura, ob merita Sancti, a tali plaga
b Vita Ital. adilit. Terliariis. curare.
c Eniicm : Multi enini aniii sunt, quod ex rcve-
I)c JlullselP;iiiii\licis.
latione de te milii facta, advcntum tuuiii singulari

cum desiderio expcc^vi. 30 Apud Castrum Tavoleti b in Comitatu Ari-


d Ecgrapbnm nostrum, bellua quaedam vehit liic mini. iibi sanclus Pater multa dignatus est operari E
alta : ijuoii pci-pcrum scrijitum coricxi per conjcctu- miracula, pater et niater filium habebant, qui jani
ram cx Waildiitgo suniptam, uti et alia paucula, sed quintum ajtatis annum compleverat, et nulla ei fa-
nulltns momcnti, quoriini lam evidens pulcbot coirectio, cultas loquendi videbatur adesse. Cum patcr ipsius
ut eitm ntdicarc fiiisset supctfluum. Vlta Italica, Co- et mater tristitia plurima et dolore vexareiitur,
luinba alba. pra'serlim cuiii posteritatem aliam iion haberent,
.Klatis anno Lxiv, iuquiteadcni. votum vovcre Doiuino, quod si vincula lingua; ejus
f Ilaiic addilioncm cxiijcre videntur scqucnliu ver- solvere dignaretur, ejus sepulcrum honorifice una
ha, cui cura de ipsis fuerat. cuui puero visitarenf, et miracuh novitatem omni-
g Vila Iialica, IJ cst ad altare Mart^ris Christi bus innotescere procurarent. Emisso autera voto,
S. Laurentii. subito audientibus cunctis pucr aperiens os suum
dicit Mater, volo portari ad ectlesiaiii Sancti qui
;

CAPliT IV.
me liberavit. Stupefacti vero qui aderant ad tam
Quitthim miracula post mortem. insoliti miraculi novitatcm, et votum adimplere stu-

dentes, ex tunc ca;perunt ad Sanctum devotione in-

terua solicite lamulari.


IJl aiitem (le bonis, per ipsum a Deo nobis colla-
31 Sacerdos quidam de Monte c Coupiolo, per
Paifca p.r tis, gratias referamus ad Omnipofentis gloriam
aniios quadraginta paraljsim liiigua; vehementissi-
;

iiili»i.<
ethonorom, et Confessoris sui veridicam conimen-
iiiam passus est, et per artis remedium alicujus sibi
dationcm, aliqua ipsius per fideles testes approbata
subvenire noii polerat. 'Jumquese Confessori Chri-
et ccnscripla miracula breviter iiilexere disposui
sti devotissime fusis lacryuiis commendasset, tan-
sed sufllcieutia priqiria negat, el niiraculorum mul-
tam meruit liiigu» ejus ob merita Sancti recipere
titudo ac varictas stiidium plurimum et laborem
sanitatein. ut ex tunc ita diserta lingua, et aperto
cum sudore reipiirit ; iuaxinie cuiii ipse (luotidie per
sermone loriueretur, acsi niimquam impedimeiitum
diversas nmiidi paiies, divina se protegeirle vir-
aliquod habuisset. Veniens ergo ad scpulcruin ejus,
! tute, novis ot innuineris decoretur miraculis. Quare F
sibi gratias de tanto beneficitj referens, retulit Fra-
per oiiinia scriliendo discurrere non propono, quasi
tribus gestai rei ordinera, sicut fiiit proraittens ob ;
nuraerum invenire cupiens sed aliqua solum bre- ;
hoc se ad Curiam suniini Poutificis accedere, si ne-
viter langaui, sccuncluni quod languorum diversi-
cesse foret aliquando, propter ejus Canonizationem,
tas, et iiifirmitatum varictas depuscit.
etibi de omnibiis verura te^tiuionium reddere, sicut

ol |ii-iiiiii ilc Ca^cis illiiiiiiiiiills.


in veritate babebat.

28 Apud Castrum-Leonem a, niulier qiiajdara a


Dc Coiilrilis.

iiiapno lcnipore sic visura ex toto amiseiat. ut ali- 32 Vir quidam Joannes noinine, de Civitate Fu-
quid niiuime ccriiere nosset. Aiidiens ergo famam ligui, dexteram tibiam a tempore suse nativitatis
viri sancii. per oniiies ciriunislantes partes cre- sic contractaiii et aridam habebat, ut sine baculo et
brescere, et qiiod Deus suis precibus luultos de cse- difficultate non modica ambulare nou posset in ;

citatu ad visum revocassct. ardore devotio-


iiiterius genu vero grossitiem qiiaiiidam ex ncrvorum con-
iiis accensa, et spein recuperaiida' sauitatis assu- tractione habebat, proptcr cujus timiditateiii genua
mens, ad ejus sepulcruiu cura grandi fiducia se iiivicem aiiibuIanrlocoUidebantur, cujus causa dolo-
poposcit deduci. Cum autem super ejussepulcrum, rem continuum patiebatur. Cuiii ergo sui animi an-
lacrjmiabili facie suuiii exposcens auxilium diu , gustiam cerneret tantam ad istius Confessoris
,

perniansisset, aliquautuluni mulier (•bdormivit; tan-


Christi auxiiium implorandum, omnes sui cordis
deui consurgens, ad propria cuni suis coepit redire,
affectus convertit ; ct veniens anfe suura altare.
nuUo in ea sauitatis signo apparente. Dum ergo lacrjmas fundere et tacitos ululatus emittere non
juxta civitatis portaiu egressa esset, elevans ocu- desistebat ; firmiter credeiis, Sancti pietatem, quam
los suos, subito et piveter cursuiu
ordincmque na- tantum cummendari audierat, ad suamexaudiendam
tura;, omni velauiine ablato, res per tantam itineris
petitionem deflectere. Prae nimia vero lassitudine
distautiam perccpit, utjam viderentur oculi vetute ca'pit aliquantulum obdormire. Dum autem sic
dormiret
,,

DIE PRIMA JUNII. 151


durmiret, sibi in visu appaniit sanctus Pilinguttiis 34 In
: civitate Fani vir quidam per longum (em-
qui apprehenso genu et tibia, vertit se ad Crucem pus periculosam fracturam sic passus fuerat, ut iu-
Christi, qn£e ibi depicta erat : et ait ; Domine, testina omnia ad viriha raembra VETEIlI-
e descenderent :
lihera euni. Infinnus vero hoc yudiens, ex desiderio non v.HJens autora ainbulare prae oruciatu qiio diu
,

liherandi,rosponsum aUeri surripuit, et ait Et ita : noctuque torquebatur, votum fecit S. Pilingotto,
et
Pater, hbera me. Et h»c dicens. extendit manus subito sanum se reperit.
suas, ut Sanctum caperet : et excitalus est ; statim 35 Erat Urhini vir quidam. adeo graviter infir-
duos panes reperiens, sibi in nianibus dimissos a nius, ut aliiiuando dies ct noctes octo insomnes
Sancto. Audientibus autem cunctis qui aderant et egerit. ac pene a meiite aHenus vidoretur sed : et
videutibus, ccepernnttibia et genu quodam stndore hic, mox ut se B. P. Pilingntto r.oinmendavit , sa-
concuti, et nervi contracti extcndi. Alii
autem ac- nitatem recepit. Quod cum alius quidam eadem in
currentes acceperunt pallium. quud Sancti fuerat, civitate inflrmus rescivisset, cui fractum brachium
ct super ipsum imposuerunt. Et statim membra illa nulla adhuc potuerat arte sanari invucavit etiam;

ita perfecte consoHdata sunt, ut ibi infirmitatis vel ipse auxilium Sancti, et sirailiter demissus est
ab
dohiris alicitjus nulhim de cetero signum videretur. infirmitate sua.
33 Vir quidam de Monte-locco (/ per annos vi- ,

yinti duos, pedes contractns et ad invicem retortos


habuerat ; itaque amhulando non pedis planfara ANNOTATA D. P.

sed qnod vulgariter collum dicitur, supcr terrara


ponebat nec propter hujus infinnitatis invetera-
: a Castro-Ieone, hiter Urbinum et ^sium via fere
tionem tam longam, dulores cessaverunt sed potius ;
7neilia, Urbino distat 18 p. m.
exabundantia humorum ad locum defluentium. quo- b. Decem railliaribus Urbino, inquil Fita Itat. et
tidie augmcntabantur. Cum ergo Sancti merita omittilad qucm Comitatnm spectet. Rerte nnm Iwdie :

vigorose ut potuit invocasset, statim coepit ita visi- videtur ad Urbimtem spectare cujus metropofi dnplo
,

biliter liberari, ut sine difficultate quocumque vellet propior est, quam Arimino, el sic Topographia Iiahx
posset accedere. Porro vir iste non fuit tauti bene- Jo. Anf. Matjini, alque hunc secntus Jo. Blavii Atlas,

ficii iramemor vel ingratus ; sed statim itec arri- Tavoleltum notani intni jines Urbinates.

piens ad ejus sepulcrum, ei gratias rependere debitas c Vitii Itnl. Capiolu : neutrum nomen exhibenl To~
iion postposuit. Mirnm in modum Cunsueverunt!
pographicx mappx.
homines ex itineris labore quampluriraum fatigari d Itu eliam locum nominat Fita Ital. .'<ed neque liunc
nervi vero et organa corporis fortiter debilitari iste : in tabuiis repcrio.

autem ut venire ccepit, continuu virtute quadam e Hic delicil MS. in quo verosimiliter otim plures

supernaturali fortificatus est, atque membra orania aiii tiluli 7wtabantur. Qux aulem sequuntur, adjun.rit
consolidata sunt, utde ceteru ambularet, ac si num- auclor Vitas Italicx : quia insuper rcperit, vocem re-

quam infirmitate ahqua fuisset detentus. sanatus, qme etinm est in ecjrapho nostro.

SECUNDA
SECUNDA DIES JUNII
SANCTI QUI QUARTA NONAS JUNII COLUNTUR.
o Episcopus
S. Matrona altera. S. Tcrtiilus,
l^nnotus rnthinus sou Pliotinus , S. Jlarciosa, S. Paula altcra,
Marlyi- Lugiiuni Gallia. Rogatus
iii
s. Valcntina, S. altcr.
S. Zadmrius Prcsb . S. Sanctus Diaco- s. Fortunala allera S. Sccunda altera.
S. VrtiusKpagatus , nus. s. Venusta, S. Jaiiuaria teitia,

S. Macarius, S. Altalus, s. Donala altera. S Martialis,


S. Aschliliiadcs, S. Alcxander, s. Maria, S. Fclix quintus,
S. Silviiis, S. Poiiticus,, s. Gallica, S. Sextus,
S Prinius, S. Blandina, S.Fortiinatusa ter
s. Tcrlula, ,

S. L'lpius, S. Justus, s. Vitalica, S. Januarius alter.


S. Vilalis, S. Aristeus, 2 s. Evanlia, S. Adjulor,
S. r.omininus, S. Cornelius,
s. Julia allcra. S. Fortiinata tcrtia,
S. Octohcr, S. Zosimus,
i s. Suimiiala, S. Nomitia,
S, Philomenus, S. Titus,
c s. Posiiina, S. Paula tcrtia.
S. Gcminus. S. Julius,
s. Saturniiia tortia. S. Roaata,
S. Zolious.
S. Julia, s. Concordia, S. Victoria altcra.
S. Alhiiia, S. Apollonius, 1
B' s. Donata tertia, S. Donata qiiinta,
S. Gemiiiianus,
S. Graln, O s. Fclix, S. Mavorus,
S. Julia allera. EL
S. -Kniilia, s. Valcnlinus, S, Posiniia altera.
S. Polaniia, S. Ausona, F' s. Januarius, S. Prima.
S. Pompcia, S. .Eniilia altera. s. Maslilla, S. llrbana allcra.
S. lioiiana. S. Jamnica,
s. Lucius, S. Tuiiiiiiiis,
S. Bihlis, S. Pompeia allera,
s. Maria ultera. S. Januarius tcrtius
S. Quartia, S. Domna,
s. Marcella, S. Senecio,
S. Matcrna, S. Justa,
s. Pcrcus, S. Julia tertia.
S. Mclpis, S. Tropbima, s. Datula, S. Marciaiia.
S. Maturus. S. Antonia,
s. Victuria, S. Nondinarus,
S. Viiicentius, S. Felix, s. Joviauus, S. Castus,
S. Niua, S. Castula, ,, .
s. Maxima
_ . Martyres tertia, S, Dalus,
S. Priscus, S. "^''"S"'"»' s. Fclix alter,
ibidem. S. Florentina,
S. Sepaca, S. Amelia, 1
s. Terlula, S. Victoria altora.
S. Hilarius, S. Donatus, I
s. Castuliiia, S, Piscina,
S. liarhiirinus Presh. s. Tulla. S. Castulus,
S. lluniitlus, s. Gaudolus, S. Saturninus altcr
1
S. Kvasius, \ Martyres. s. •Mcdianus, S. Victurianus,
S. Iloimrata, 1 s. Juslus, S. Fortun.quartus,
S. Rogata, s. Saturus, S. Nina altcra.
Sandi triginta octo Martyrcs, apud Graeco s. s. Saluriis alter, S. Niindinu^,
Saiicl Matcr ct tres libcri , Martyrcs apud S Saturniua quinla
i
s. Felix tcrtius,
GraM'OS. s. S. Cscilia,
Doiitula,
Sancti phiriiiii Martyres AntiochiaB. s. Saniina S. Marina,

S, Thci-mcda eura iiliis, |


Marlyres in s. Jauiiaria, S. Luciosa,
S. Fclicia,
S. Armcnius cum matrc, |
^Egypto. s. Forliinatus,
S. Maxinia quarta,
S. Maucelumis Prcsli. s. Siituriiinai|uarta
s. Julia teriia. S. Priiiia altera,
S. Pltucs Exorcisla,
s Nina, S. Firmina,
S. Thomatus, > Martyrcs Roma .

s. Honorata, S. Evasius,
S. Rogatus,
s. Doiuita tertia, S. Sililinus,
Saiicti Qiiailragint iduo, '

s. Victoria, S. Tcrtius,
S. Secundus, S. Extricata,
s' Marcia, S. Fuscus,
S. Maxinia, S. Antonina, s. DoniUa iiuarta, S. Marcellina,
S. Martinianus, S. Saturnina,
g s Calpurnia. S, Rota,
S. Silviiius, S. Donata, £: 8 Evtricala, S. Evasia,
S. Elavianus, S. Rcducta, ^ s. Fclix (juartus, S. Scrmatia,
S. Paulus, S. Maxima, i s. Saturninus, S, Rodilia,

S. Petrus, S. Florcntina,
w
c s. Dunatus, S. .Maria tcrtia.

S. Fortunata, B s Cenonus, S. Salpurnia,


S. Victorina,
s. Primosa, S. Castula,
S. Saturnina altera S. Maxima altera,
s. Sccunda, S. Saturnin sexta.
S. Paula, ». urliaua,
a. s. Januaria altera S, Justa,
S. Julia, S. Fclicissima, s. Rogalus, Jocunda,
S.
S. Malrona, S. Justa, s. Faustus, S. Julius.
S, Fausta, S. Flavia, s. Foutcius, Alii septuaginta sex.
DIE SECUNDA JUNII. 153
S. Mnrius, S. Oraliis, S. AdalgisHS, Presbyter in Tlieorascia, Picardiae
Martyres
S. Jovinianus, S. Lalina, regiuncula.
ibidcm.
S. Fortunalus S. Sabina, S. Guidn, Episo. A(|uensis in Insubria.
Sancti Quadraginta ocln Martyres Roma!. S. Stephamis, Episcopus Martyr Nnralae apud
S. Thamalus, S. Pafilus, , Helsingos in Suecia.
S. Honoratus, S. Estiaus scu I Martyres S. Nicolaus Poregrinus, Trani in Apulia.
S. Selccus, 1'alirstinus, Cssareas. B. Joannes, Eiemita iu raonte Hisp.
j Trticensi.
S. Porfirus, S. Rogala, I S. Joannes Megalo-niartyr Itialogrodi iu Bessa-
S. Erasmus Episcopus, Martyr Formiis in C.an raliia.
pania. SS. Martyres, Sendomirinc in Polonia trucidati
S. Eugcnius I, Papa Romanus. a Tartaris.

PR^TERMISSl ET IN ALIOS DIES REJECTI


Opera R. P. Godcfridi Ilenschcnii pise inemorite, nisi iiliud iiulieent liUerfp addittp
in marsinc.

Hermilus et Stratnnicus Martyres, me~ tione, ut de hoc jndtcare, cum


Sancti
morantur m pervetnsto Synn.rario Ecclesias
difficilc stt plures
Acacii Martyrcs in hoc opere occnrrant.
CP. itti pridie aptid nlios Grxcos. Eorum Dorotbeus, qui dfcollavit SS. Marcellinum et Pe-
Acla marhjni illiisiravimns xiii Januarii. trum, cum vidisset animas illorum ferri ad c(rlos,
Coolachus, Cellaciis, Colatus, vel Colaclius, Episcu- poenitentiam agens , baptizatus, sub Julin Papa
pus Lindisfarniffi et LeichfeUlensis Apostohis , quievit iu pace; uti in /Ictis martyrii horum infra
Merciorum, Sanctus inetnorolnr a Camerario
nt vefertur num. 11 et 14. De eo seorsim ut Suncto
in Alenologio Scolornm, et in qnodam MS. Kalen- ct Lnbecx edito nnno
agiiur in Marlyrologio Colonia:
Fcn. Beda lib. 3 Hist.
dario Ordinis S. Benedicli. 14y0, et apud Grevenum alqiie Canisinm. Ibidem
Angl. cap. 21 inter Episcopos Mediterraneorum
, omnia sunt relata sed qnia ueque Fervarius alii-
:

Anglornm et Merciornm no7ninat CeoUach, de na- que Romani de eo seorsim agunt, neque nomen anli-
tione Scotorum, qui Episcop:itu relicto reversus quis Martyrotogiis ullis repcrimus inscripium, hoc
est ad insulaui Hy. Egimns de eo inter PrxtermiS' tndicasse sufficial,
sus (qnibus qnod adxlamus non occnrvit) xiv Febr. B. Marcellini Martyris Romaui exuviae, ab Urbano
S. Nicephorus , Patriarcha Constautinopohtanus , Papa VHI concessne , in monasterio Sanclissimaj
solenni veneratione coHtnv a Graxis, cl eorum exem- Trinitatis Excalceatorura, apuJ oppidum Sncuel-
plo memoratnr a Molano, Ferrorio et atiit. Nos laiuos Hispauiae, honorifice coluntur. Ila Tamaym
cum Lalinis illnslravimns ejus .-icta xiu Martii. de Siilazar in Martyrologio Ilispnnico; add^ns, se
S. Walarici Abhatis Relatio de Flandria , ad pro- menioriam in hunc diem reposuisse, quia de alio
priuni loeum, inscripta est MS. Ceniulensi. Ilisto- ejusdem nominis agunt hodie antiqua et recen-
riam relationis cum iliius Actis dedimus i Aprilis. tiora Marfyrologia, in quibus dehocaltuni silen-
S.Marcellini Episcopi Deposifio mdi^atur in vetustis- tium. Et nos de S. Marcellini Presbyteri et Petri

simo Epternacensi Martijrohgio S. Hieronymi, post Exorcista? Reliquiis , variis in locis veservatis, in-

velalos Marlyres Romanos quamphinmos , nt videa- fvn agimus : quo hunc plane diversum arbilramur.
a

tur indicari S. Marcellinus Papa sive Episcopus, SS.Nicolaus et Tranus, Eremitie in Sardinia. Itoc

potissimnm cum ejns mcntio in dicto apograplio^ an- die refevunluv a Fevvavio , in Catatogo Sunctorum

iiqniores omnes Ecclcsix Romunx Episcopos refe- Ilalix, occasione S. Nicolai Traneusis. Eovum cor-

renle^ nusquam habeatur. lioc si admittalur, mn- pora rcligiose ekvala dicujitur anno 1227 , Vita

tanda erunt, qux de- ejus fine et sequenli Ponlificalns anlem et miracuia describi in veteri libro edtto per

initio dixi tn Conatu Chronico Itist. ad Ponlificum Ludovicnm Episcopum Civilalensem; quem librnm,
Rom^ seviem. In MSS. Vaticano S. Petvi, Pari- a-qne ac litnum Francisci Farse de rebus Sardinis',

siensi S. Victoris, el alio Reginae Snecist, adjun- optaremns nnncisci, maxime si prxdicti Sancti cer-

gitur Saturninus, ct forsan cum eo depositus. Est tum atiquem cultus vel elevotionis diem habeant, prout
indicare videntur Dimas Serpi et Dionijsiiis Bon-
Saiurninus hoc die inter Marlyres Romanos, ut vi-

MS. Trevirensi fant. Quod si fesli i/tiiis dies certiis, in quo eUam
deatur his facile potuisse adjungi. In
legitur, Romje S. Marcelli Martyris cum aliis Indulgentix proponuntnr , dignse quarum a nobis

menlio indicattis fueril, sive ipsorum pvopvius,


cccG, et in apographo Lncensi appeliatur Marcellus fiat,

Episcopus; Socii vero ibidem, si non tanto nnmero, cum Deipara loci Palrona communi'', conabimur
sive

saltem ultra trecentos, referuntur. In Bltimiano scri- nd eum de eisdem plenius agere.
Anastasia Oliveti scilicet Monacha Sanctonm ac
bitnr nomcn S. Marcellini Presbyieri. ColUur au-
. .

tem Marcellinus Papa xxviAprilis. Beulorum Ovdinis Carmelilici Aciei bene ordinalx
in Cilicia referlur a Ra- inscvipla per Phiiippnm a Visitatione, nescio unde
S. Roinanus Martyr Tarsi
a pluribus dic quinia Junii. At dtes ei nt Sancta, vel hoc die morlua, innotueril: neii-
bano hoc die et

nalahs est XIV Maji. trum dicit in Annaltbus Lcmna ,


aycns de ca velut
Ordtnem suum professa ad an. .'iSI. Certe ullima
Dainianns, Coraes S. Reguli^ indicatur a Camevario
memona, qux exslat jn Vita S. Sabx, de ea
in Menologio Scotico. De eo egimus inter Prxter- ejus
solum agit, ut tum, cum ilia scribebatur, iu moute
mtssos i Junii.
Olivarum adliuc virtutibus florente, nusquam vero
Pyrrhus Episc. refcrtur tn Synaxario Claromontano
cum sanctis Patribus nostris Gerasimo et Erasrao; ut jam defuncia.
SS. Deodati Episcopi, Maldegarii, Fulberti,
Amsi-
de his nihil uttra scimus, de itto egimus i Junii.
MS. Sijnaxavio Eccle- lionis, Lamberti et unius Innocentum translatio,
S.Acacius Martyr /JO"J(Mr in
in monasterio Latinico, inscvipta est Addilionibus
six CP. nullo addtto loco aut tempore seu persecu-
Molani
. ,

i:i PR.KTERMISSI.
Molint ati UauatJum anni \hH'A Mib fnfm. minore. omiMo. Certiora monumeuta de ejus venerntione U-
chavuittTt: : ^iuo cil'ilo rfferntilur m MartyroloQio lenter haberemus.
^*'
monahttco Ariiuliit WumiHt aihlrnli», fuisHo tres il- Zacbarias Moiiar-hus , diMMpulns Abbalis Silvani ,*

Idrutri iiioimclto!*, Mal'I'-garium si.-iliwt, Am.^ilio- qui piilUum pedihus conculcnns, di.tit : Nisi quis sic
iieiii et Lu;iihei'tuin. fi^ionrm trquilur I)onjaniux. aniino omnia conoulcas^iet, monachus esse non
Vervm MrnoTdux, rjufiem ()rdtni$ licnciticlini mo- j)Oiest ; laudalur is in Vili^ Palrnm et refertur a
mchu», cum Lfiliniavnitihuft. I'urt4ts xcribens et kcx Greve.no in Auclario Usuardi, Heractidem Ponticum
nolurn lencif Lisliniacu dtMtant rem lotum tUentio , allegaule; sed is in suo Paiadiso lalis dieti tion tne-

tuv'jlvtl,ufi elUurrltuuSjSinisAayus minore rharacterr, miuit ucc alius quod scimus. Idem nihiloniinus re-
quaM tiiler /'riitermmsos. eurumiUm memtnit, qui ferl Canisius ; Oalesinius attlem alqne /''errarius,
lumrn rltam ipse 1'arisiis poluit iimi e.iaminu/ise : sulis hfibenl comtnendusse sanctitiilem ejas iu fjftiere.

roguvimus nihihminus noxtrum !'. 11 (iriUnjnum , ut Eit t.tiquis S. Zacliaiias iiiclusus , qui in pace
el ijise eum Vi'lU'l exploruir; qui ope.ra ukus P. Ma~ (|uievil, ex Graris a uubis lilutiis nd xxiv Martii,
l/ilionix rcfpousum accrint, Rvhqutus i{:i(le.m a Cal- sed nec lunc potnimus, nec nioJo po.s.'iumns affinnare,
viuistis exusiaa simul tum chariih, docluns unde et num unu.i idemqne hie refe.ralur.
quuiido vel <iuomoilo allalx eie sinl; sinijulorum nihil- Thomas de Argent' lio . Prsepositus Ecclesi» Atre-
oiuiiiun frstu coli ul iei/uiliir : batensis. in ijK-o Kcclesiic snse gremio, propter
S. I''uir.jerti Kjtiscopi, sctlicet Carnotensis, 'juml twlalu justitiam oc libertatem EcclesiiP, a sicariis inter-
diynum, t/uia a twhis defeciu cullus inlcr Prxlcr- fectiis anno mxxvi, memoralur a Molono in Nata-
mihsus relatus esl x Aprilis. hhus Sanctorum Belgii , ex libro obitiium ilictx
S. iJeoduti KpiMiopi, forsau Nivcrneusis : sed hiccoli- Ecclesi:r. Fortc excidernnt Molntio cc:. Namin Mar-
lur XIX, isle xxii Junii. lyrol. Jtirbatensi , nohis a DD. Canouicis doiialo
S. La(iilj(Tti K|)i8c. ct Miirtyrls , Leodiensitun Pa- iVi leijitur : Endem die oocisio. Thotme Praepositi,
ironi \\\i Si-jit('iiil)ris. j)ro (juo dantur quimiuaginta solidi, antio mccxxvi.
S. AnNilionis Monaclii . nliun^le udhitc ntihiA itjnoli, Ej'is m.-mona , sed alio churuclere , excusa esl in
XI Ociohri!*. Muriyrologio, Gallice Leodii an. 1024 impre.^iso, et
SS. IninirtMitiiini, i>nh ritu priime C!(issis xwiii JJt!- J^iis udjunijilur a Saussayo.
ccinltri». Joanncs, in monasterio Brabantiae Villariensi Ordi-
S. Mu(iclf,'Jirii nullum proprium frsium indiratur xn nis Cistcrciensis admissu^, adliuc jirobalionis an- not. 7
renpunso , urc causatn luvenifnus suspicundi iimm nnni agcn^: jtost innocentissinie vitam peractara
,

f/tii Montihus in flnnnoma colitur. xiv Julii. iiiortuns, rnm tilulo Beati profertur ab Ilennquez,
Odfp, L'x Priori! iiionastorii Cantuarionsis S. Sdlva- Chalettiolo, Bucelino. Laudatur in Chroiiico Villa-
toris, .\blms LJellionsis in Aii^Iia. et scriptis, in riensi.
PiMitiUeuduim , Ue^utn et Pstaltorium nu-
libros Adelhcydis, cura quinquaginta Virginibus. vixit in
tus,i?it/(((W«r <i Meuunlo, Maihew, ct linreUuo : dici- Isneiisi oppido SueviEe Iin|)eriali , et laudatur
Mt'</i(etainoxcellonti piotate fuisse.ut i)o.st obiluni jduriinuin a Joanne Nider. lib. 1 Formicarii cap.
iiilor Uivos siirelatus. Quo<t primu.t, ijuaniutn sci- nun indirulo die obilus quem
1 1 e.l lib. 2 cap. 1 1 . ;

tnus, srd irridemh, dixil h;vrelicn:i liahus. Srcuti ossiijnul Arturus a Monasierio hunc 2 Junii , et
tamen hunt Ptfs,TUs, Ilarpsfeldtus, Mennr>lux ,'t Bu- primus eutn honorat titulo Beatae.
celinns. Non csl in Murtt/roloifio Anqlimno IPil- IJdalrici Coinitis do Zile, dein inonachi Zwifaltensis
sonis : (jnare el no.s etim diffrritnns, tlouec fnerimus depositio. ul vtMierabilis viri, memorattir aBucelino
de ejus cultu cerUora tnonumenta usscculi. in Meiwhijw Deiiediclino.
Dcatus Dubilalotheus , Olius Kellaci, Comorbanus Arnnlilus a Gertrudis-Berga . Capella) Hannonise
(.il KHCcessor) SS. Patrioii Columba?
(((/ et , die 2 I^ago proj)e Enghiain, Carthusianus, cum opinione
Junii, nitftti» -sutB nnno octogesimo, in j^ace quie- sanctitatis mortuus , posl Dorlaiidum refertnr a
vit. //(1 Colijnnus parte 3 nd .Icta S. Patricii, ex
liayssio; sed Venerandum solum coinpellal.
heri Chronico iiaij. 207. el addil, euin, jrixla qua- Ludovicus de Estrada . Abbas inonasterii Horti
tuor Ma^islros. succossisso Muredacio, aiino
0G5 B. MariiD , in dioacosi Hisj>aniEe Siguntina , Or-
dojiosito. ot sodisse Arcliiejji.scopnin
Ardmacanum dinis Cisterciensis, et totius Congregationis Cas-
aniiis 311, proinde mortnus essel uuno 908. tclla) Superioris Generalis mortuus hoc die
, ,

Katrudn Virgo nionusterio Pluinbariobo propo


. in
anno mdlxxxi; anto Societatis Jesu propugnator;
Montem Casinum rnni titulo Sancta- profcrtur a .
inscriptns esl Menologio Ilcnnquez, ChalemoU et
liueeliuo; sed a neniinr ante itlnm,
qnod sciamus : BuceUni; sed solutn cum titulo beatae recordationis,
ah iilo nulrm citanlur Leo Ostiensis et M. Ant. anl pi:e memori;e, aut venerabilis.
Sripio noft indtcatis locis. Quxfivttnus erqo ea ct
,
Leonardus Assisias, S. Erancisci socius, refertnr a
repr.rtmus, Lconein Ith. I Chronici Casitieusis cap. 8 Jacobillo, quod olium ptohocdie non haberet. Atle-
lie ilta anere, tanKinum filia Rtitehisi Longo-
R,>,i..; gat is verliaMurtyrologii Franeiscani, in qno primo
hurdorum, faai moimehi, (fiuv cnm tnalrc
Tusin, in toco ad prxcedentem diem liahelury uti tum inter
eo loco, pioprus sutnptibits exlruclo
dolotoque sub , Prstterm issos dixim us
niagna cautola et districtiono . reguiari vitani Jacobus Copitenus, Alctuaria) anno 1S75 ab haere-
ngons, ultiinum diem clausit.
Verum lamen netiue ticis occisus, h( Martyr, post Opmerum, iudicatnr
tpse Leo, «,•,/,„ Angelm
de Nuce in Notis. ei iri- a liayssio.
buuni tiiuium Sancta^ uli tiec M. Ani. Scipio iti Joan. Bernaidus, on. 1599 abhulis occcisus, Ordinis
hhtitis .Ulmtum Casinensinm, ttbi in S. Petronacc
1 Joann. Luueburg. in Sa.Toniu, an. 12'i0.i S.Fran-
Abbate, {de ,/i((i ri,innis (i Majt} Uatrudai meminit; 2Joan.a Uupe-scissa, VtHx-Fran. o». 13.57,1 cisci ,
ttec deiit.}He Mabilw tn 3 .Sf<ti/r> lienedtciino. Diem 4 Rubinus Mirtilli (>i Lnsitania, an. 1447.'
, memo-
vero videtnr lineeUnn.^ sno Injtsse
arbttralu. 7 Alj>hons, de Tapia, in Hispania, an. I50S. ruutur
Coimllus Kpiscopus. S. folumbaj discipulns.
in nio- 3Guil. aCastellione. in Iialta , an. 1415.1 ut Bea-
nasterio Divini Juris. metiwrainr m Menohgio Sco- 5Gaspar a Josej>ho, in Hispania, an. 1576. ti in
tico Dempsteri, ejus,)ue
Ihsloria l-^cciestaslica pag. OJoannes Laicus Solnianticr an. 1577, , , Marty-
107, Hbi iiwnasterium Divini-Kuris appellai
asse- Paula Isabella, Virgo Medwluni, an. 1447, rologio
riiiiue lloruisse aimo 01)9. Dempslerum descnbit Franciscano Artnri, Paula Isabella
Ferr'tmus, et in ejusdem
ciiatijue lleclorem Boethium, sed loa Gynxceo sacro. Horum varii lattdantur a sanctitate
vitx
:

DIE SKCUNDA JUXII. 155


vitx apud iraddinijum et H'xrohlum; sed de cuUn dum : sed is in prtma editione habet illnm ad diem
oliijuo, satiem incboato, silent : neqiie eontm quem- XV Oclohris^ et .wttti sunt Cam.mis in Mnrtyrolnijio
qiiiim titiilo Reati honomnt. Geimimico, Fenai-ius in Catalogo ijenerah. aiqne
Joanna de Giiilheni, Ordinis Eiemittirum S.Auijustini, Denipf.itrus in Mf-nologio Scolico : qui rtioni vaiHs
Oriolif. in regno ValentiiX, anno 1607 mortna, mi- aliis diehus eum refert, non tamen hocsccuniio.Ouia
raculis ctara , iransluto est anno KilG ii'l altare. aulem omnia ipsum speclanfia fere coniincnlur in
ntii, per pjijinas 30 deductu, e.ctal apndSwipUcia- Vitn u.xoris S. Marffuritx Reginst ; constituimus
nian de S. Muriino, in Ifisioria S. Axgiiniini et alio- {nisi ttliacertior ratio imUcctur] ufriitsfue ,wnnl cau-
rum Siimlonim, Bcntorum et Illusfrinm Ordinis satn agere, non ad viii JuHi, quo solehal Mnrgarilit
scd ut liiic ritii (ibstinet anctor a tiiuh lioalje, coti ; sed ad diein, qui cultus ejus sacro destmUus
qnem tnjnfn ei trihmt Arlurus a Monasterio , in jam esf. \ Juuii.
Giinxceo sacro. S. Hpleme, Mntns Constantini Imp. memoriam Ve-
Isaac. Monachus et Martyr Cnnhibao, memorntur in uetiis, a.tneril Arturus a Monasterio tn (wijna'ceo
AIS'!. Prnfjensi et Vltrajeclino. iu aliis cum Mar- sacro celebrari in Antbohgio Gnvco, Addilionihas
tijrol. Roinano m Juiiii. Molani ad Uf^tiardiim. Ferrarii Cnlahgo gcnerali.
SS. Pergentinus et Laurentinus fratres, in Tns- Ili anlem non 2 Junii, sed 2 Mnji cmn S. Con-
cia, sub Decio glulio negati, referuntur in MS. stantino (ilio ipsam referunt : de ea autem cum
Trevirenst S. Martini, ab aliis \\\ Junii. MartyrMogio Rom. agemus xviii Aug.
S. Genesius, Episcopus et Mirtyr, Lemoviris in B. Isidorus Confessor, a Neophyto Episcopo
S.
Gallia, indicaiur a Ferrario, ex Knleaii;irio Ercle- G^conomus Ecclesia; Sanctnrnm Fratrum cousti-
siae Lemovicensis ; sed oddit ; cujus urbis Episco- tutu^i. dicitur ah auetoir Glorix Leontinorum unno
pus fuerit, quandove Mai'tyr effectus fuerit, nec- \(SSh primum vulgatir, Caroh sciticet Anionio Con-

dum se .
potuisse j-cire. Hahemus Breviarinm versauo. hudari in Vila S. Neophyti EpiscoiU apud
Lemovicense fl?j/irlG25, hi cujusKalenditrio nusifuam Caji-tanitm. De illis egimii^ x Maji el S. Ncophyli
fit menlio uttius Genesii. £".«? lamen duas pnrochias Vitam examitmhimus i Se]>temb.
S. Genesii in Archipreshijteratu Brivateim, indica- Caprasins, Prior Carme.li cii Joannes ffienmjlymi-
tur in Registro bencliciorum Lemovicensis dia:cesis. taiius, inscnpserit tihrutn de Instilutione Moimiho-
ForSe eU S. Genesius, Episcopus Cluromontunns, rum ; nultis {qux viilerim) Carmcliturum Kalenda •

sed Canfeasor ; quicolitur sequenli die in Junii. riis hactenus adsrriplus; cnm /(/k/o Sancli rollocalur,
S. Lilardus, Episcnpus Confessor, i'idicaiur in addi- in CoroUii selectornm ex Cnrineh ihrnoi, Teulonice
tionibus scriptis Carthusiai Bruxellensis iid Greve- edila ad usum menstrna' sorlitwnis, nn. lG8b ^/h*
nnm. Est Lifardus, EpiscopusMartyr, iv Eebruu- lueriii.v. Alii, cim Lerinensi Caprnslo ronfusum,
rii; aut Lifardus, Presbyter Coufessor, sequenli adscnhunt i Julii.

die III Junii. liccl Bostius et Palxonydorus ahiisse dicani xv vel nuv
S. Attalus, e&t in MS. Sijnaxario Ecdvsix.Videlur XX Octobris.
illt c^se, qui ab aliis referlur vi Junii. S. Florub. Episcopus Couf-iss-ir, coHtur Ofjicio novem
S. Artlieuiius cum suis indicaiur a (Irevcno inAticta- Leciionum in propriis Ecclesix Chromoiilau.-e, et
rio Usuardi. Putamus eumdem esse,quem alii nobi- in Ordine excuso proanno IGSG. De eo egimns pri-
scum differunl ad vi Junii. die seu KalendisJiiuii, inler PraUermissos; quia ah
SS. Vincentius, Primus, et Felicianus, Martyres eo die, propler feslutn S. Modulphi, buc iranshtus
Agenni celehrautur in Marlyrulugio
, Gnllicano est. In Ecdesia oulem Cathedrali S. Flori, uti et in
Saussaji. Verum Primus et Folicianus passi sunt variis Fastis, colititr lii et iv Novemb.
Roniae ; el Vinceulius, Agenni; pe.rpe.ram liic S. Ermembiirga Angla, indicalur inadditis a Car-
conjuncli : quos, siib debila dislinclione, referemus Ihusin Bru.retlensi ad Greveniim : ab aliis refi:riur

IX Junii. XIX Novembris.


S. Odo, origiue Danus, ex Episeupn Wintoniensi Udalricus Auachoreta, socius B. Nicolai in ITelvetia

Archiepiscopus Cantuarieusis, huc iv Nonas Ju- Vitam hdhet apud Murerum inte.r Snnv.los Ilelve-
uii, inscriptus esf Marlyrologio a Ricliavdo IFit- ticos et quia ex Bavaria oriuudus,j<t7n nnle hahebal
:

fordo edito, et Londini Anglice anno IHOG cxcuso. apud Riiderum in Bmmria Snncla. f^ilam Nicnlai,
Ferum, iv Nonas Juiii, relicto seculo cujlestia probato utcumque antiquo cultu, (/f(.'/m».f xxii Mar-
penetrasse, dicilur in Viia a Capgravio edita, et tii, uhi nujn. G8 agiliir de hoc iltius sorio : sed ne-
assentiuntur alii. Faria enjoe.jus Acta dutwi sumus que ibi, nequc ah .\uctorihus supra alleijaiis, ullum
IV Julii. pro Udalrico puhlici e.uttus argumenlum adferliir.

S. Procopii Abbatis in Bohemia Canonizatio, lioc Stani^laus Posnaniensi.s, Carmelita, Concioniitor fer-
diefaclu, recolifur a ff^ione, Menardo, Ferrario, cl ventissimus, in Prussia confossus ah Idolidalris et an.
aiiis. Dies ejus natutis est iv Julii. 1420 hodie sepu.lttis opudsuos, Bydgostix in Cttja-

S. Udalricus, Episcopus Angustanus, inscriplus cst via, e.v Calahyo Piitronorum Pohni.r, Rotncr pro-
MS. Leodiensi S. Laurcutii, et MS. Florario. bato et Craroviae reviso, rcfertur inler Vitas Bea-
Ejus natalis est iv Julii tonm Pohnorim, a Martino Bnronio colleclas,

Malcolmus Rex Scotiie, maritus S. Margantye, ab cujus his fere vcrba dedimus, tieque de eultu aliquid

Anglis anuo 1097 occi^us. ut Simclus Martyr, requirendo comperiinus : vide sis Levinnm, in An-
a /fdsono iuscriptus est Martyroiogia Angticano, ttalibus alios Ordinis Auctores aileguntcm, adan-
anni 1G08; suntque eum seculi Camerarius et Fer- num pnediclum.
ranus. Allegatur Motanusin Appendice ad Usuar-

DE
;

ISC ACTA SANCTORUM.

DIC SAACTIS Xl.rUI MARTYUIHVS I.CGDVyKSSIBVS,


riiilllNO SEU PIIOTIXI; EPISC. ET ZACIIAKIA PRESU. VETIO EPAGATO. MACARIO,
A.SCIJHIAIlE, SILVIO, PIU.MO, IJI.PIO. VITALE, CO.MMINO. OfTdliRE, PHILOMENO,
OKMLNO, JLLIA. ALUINA OKATA, /t^MILIA, POT.\MIA, PO.MPEIA, KODANA, BICLIDE,

QI.AKTIA, MATEIvNA, IIELPIDE, MATIRO, SANCTO DI.\C. ATTALO, ALEXANHRO,


PONTICO, lil.ANDINA, JISTO, AKISTEO, CORNELIO, ZOSIMO. TITO, JULIO, ZOTICO,
APOLLONIO, OKMIMANO, JULIA, AUSONA, ITEM yEMILIA, JAMNICA, POMPEIA, DOMNA,
JIJSTA, TKOPIIIMA, ANTONIA.

COMMENTARIUS PRvCVIUS
Circa Momina Marlvriiiii p( i{iia'ihiiii dc i|i>is dtiliia

iif.'(!imiim. fiuliqniiKima urh GaUi.r, c/ cele- 2 Arla mot lyrii dcscripta fucruut ab EccUsia Vien-
ANNO
yictp mar-
Irnimum etiamnum tmporinm, tnumphat hoc nenu el Lutjduncnsi, ad lCccteiins Asia: etPhrygiae, tijrii;
CI.\XVII.

'U
miiiii III
<itf in

brniil
tmx

ijunuiue decuriiis
Afiirti/riOiis, quiiritm

pii/-i.im tmiiia Marli/rohffin.


dishihnmuK. linrnm prima
memnrinm
Aox
ce-
tio-
SHnlque cdiia Wiro qnitito
Gr.rre prithum aputt Euscbium Pamphilum, dein Lti-
line a liufiuo Prcslylcro : ct
Hislorix Ecclcsiastica',

hnnc Lalinam ediliunem


eiif ,
1'nlliini ICjJisfoiH, /ac(;liari;u IVesbyfcTJ, Velii hactenus in pretio /i/ihurrunl EccUsix Lahuorum
K[ut^n(j, M.-Harii, Asclibiadi^, Silvii, IVimi, Ulpii, adeo ut pnssim inde eruia exlent Acla in MSS. codi- R
Aimhut
Vitalis,('fimiiiini. E.r hin VetiuH Ki»agal.ii8 H/(fw «irm- cibus; quorum auletn nd iios ecgrapha perveui'runt,hi
Morlyrum, '/"'' ''^' *" Mnrlyrvltiijii /fieronfjriiiiiui ajMiijrfii>his so- siinl : Codcx Lugdum-usis, ad Coltegiutn S. .lusti per-

lum Vostiutt ten ^'etliiiis ajiprl/ntui : apud Adoncm et tinens; AnguUanus, Marci Velseri; Trevireii.m, mo-
nlwh Kpjigiitus dum1a.ral : apvd (ircgonnm 'fnroncn- nn.\lerii S. MaTtmini', Bodeccnsis, Cuuouicoruni lie-
sem iih. i de Oloria Mnrlyrum cap. 4*,), vkIcu- gnhtnutn in //'csfphaUa ; dcinde nn.-ilrnles afiqui, et
ttir oh inlcrpunrlioncm duo censcri. Altcra dccuria uuus a Peiiti Lovclo Juri.<;con.\ullo BcHoviicen.si rcper-
e*t SS. Octobris, I'bitoincni, (Jeinini, Jiilia', Al- tun. In liorum iitiquilus Acla invcniuutuT coulracln,aut
binffi , Grala;, ^li^milia), rotuniia', Pdinpei!!', mulalo ordiiie prolata iiominu, vel viliata : ti .sic in
UM<!nnii'. !n aliijuiOus MSS. varimit tcctionfis, Al- lomo secuudo MotnhriiiL proponitur Pa&sioSSi. Pontici
bini, Miliaiii rt Rutliaui. Apud Grcgorimn Tiiro- et lialbina^ Mart^^nini ; et nlibi endem iuvcninutin'
twiisfm loco l^olniiiim, esl Posthumiaiia, et Uodane sub tiluioSS. Podiini et sociorum Marlynim. Ex
acrHiiUir. Tcrtin decurin esl SS. liiblidij, Qiiartia;, eadcm Latiua cditione desumpta sunt verba Miirti/^-oto- uomen p/to-
linl varie
Miilorajn, HelpifJis, Maluri, Sanr.ti Diaroni, Attali, giornm. Ilinc opud Usuardiim, Episcopus Lvgilutien-
scriplum.
AloKinnlri, I'oiitici, ItlaniliiKe. Pro llelpide cstcUam sis per lilleram F scri/ntur Fot\n\is , pro quo tamen
Helpis qiiin et Amnas : ajiud (Jrciiorium Tuwfictisem Ado pcr iiicras Vh.iiovicn Vhotiiu ea:pressit,qiiod con-
Klpem i])sa Sliiiims. cl dcr.\t \W.i\\i> : poi.1 Helpidcin fornnler ad ctymon uomiuisy axi toG '.fiwTti; sumpli,
tffro flrff/i/Hr, Hi sunt nnlem, (jui bo.^tiis traditi sunt. Latine Lueidus diccretur : et /wc secuti jiassim posle-
Quarla deciiTia cMU. Justi, Arislei, Cornelii, Zosi- riores. Al. S. II ierougmns dc Scriptoribus in Ireuxo
nii, Tili, Julii, Zotici, ApoIIonii, Goininiani, Juliic. }*ot,lunum cim aspiralionc in luedio; c( Gr:rci, apud
7"iv'jf htiimi cum Ausona desnnl apnd Greg. Turo- Eiisebiiim atque Nicep/torum , Wn^tiylv scrihuH, «1:0
nciiscm ; Arislcim isla lcgitn-
apiid (lucmilcruvi antc Tou m%\>, qiiasi dicas Dfsidcrabilem in apograplio :

lur in MSS.
upud Adoiwm, Hi snnf qui in carccre
ct , autem ICpternaceusi llieronymiaui Maiiyroloyii, Po-
Fpirltuin rcddidurunt. Dciu ijuiiitam (/rcuriHWi, sed tiniis haljelur, omissa prorsus ospirotioue. In MSS.
_ non tnlcgraiu facnmt nomina .\[.isol\;v.. /Eiiiilia!, Jam- vcro /juccim et Corbeiensi loco Pothini, lcgilur Uoga-
nic.T, Pompeia', Oomna>, Jiistu\ Tropbiina^ Anto- tiani, nescioqua /ibrariorum osciiantin. I^aiuaudus in F
niro ifuarun, trcn iiriorcs, iii licdn supjmililio, seor- Sanctorum Lugduncnsiiim, Pnthinum
:
ludicu/o cum
siin hiiheiilitr rtiam iv .funii. Apud THixneiiscm addilur aspiralimte in mcdio definit csse exaraudiim. i?rs ea
MHuiillii. (f/o/ifl »o»iirtu cxprimuntur divcrsimode. £l parvi tnoweiui csl, modo unus idemque sanctissiinus
hiqiindragiuta nrto Murlijres, Lugdiini passi iBlonu- Episcopiis Lugdunensis inlclUgntnr.
mno asscrunlur in tril/us Maiiyrologti II icromjjniani 3 Bcda in suo genuino Marigrologio clogium SS.
apogiiipliis. Apud Adoitcm oinittitiir Sanctus Oiaco- BlandinaM't Pontici profert hujusmodi Ipso die in
: Eloohan
luis; cr /'o.tK5rntam fl(W(/Hr Uo^ata; scd hanc cutn Lugduno, S. Blandinre septem cum qutidraginta '>'* niantti-
Marlijrdius nlihi passis jutiijettdam, dc guihus infra agi- Martyribus ^^
eui a prinia luce usque ad vesperam
:
".'^
n^^da'
HMnifffo 48, mus, iiidicutiirin dictis aiunjriiphis. hi (A>rl>cicnsi .svlittn
tormonta semper innovanfes, ad ultimum victos se
(piadra^iiiita scx prxtitutantur, ct inUrtm euumeran- turtores confiteiitur qua; et secundo die pulsata
:

tur nvmintlius cxprgMiis, qundraginta octo Julius


: <iri- cruL-ialibus. uon superatur. Tertio quoquo die reli-
tcm rri qHattatn decndcm a nobis rclalvs, sotnm in gatn ad slipitem. atque in crucis modum distentsi,
diclo Cnrhciensi reperiiur. Btda in suo geuiiino .Mar~ bestiis pabulum pr.-cparatur. Quam cum milla ex
tyrotogio, et MS. Regiu.r Sueci:r, quod IloUcuius auderet attingere, rursum revocala ad car-
bestiis
valde Inuiiot. rnirnirjflHf S. Blandianam nnji a/iii xLVii. cerem quarto etiam verberibus acta , craticiilis
:

/»J MSS. (ictloucnsi Ar((;».vf(i?;o, Latibci el S. Galli, exusta, et inulta alia perpessa, ad ultinnim gladio
indicaniur Photiims cl quadraginta ooto Martyres, jugulatur.Tunc et Ponticus, puer annorum quinde-
srdtot sunl simul cittn Pholiiio. ('suardus memorat cim, peromnia tormentorum genera cum ipsa cir-
Fotinnm Episcopum, Zacharium IVesbyterum, San- cumactus, et materna ejiis cohortatione roboratus,
ctum Diaconum, Kpagatum, Maturum, .\ttalum,Al- ante illain martyrium eonsummavit, sub Aiitonino
banaiu, Gratam. cum nliis qnadraginla atque ila ; Vero. Scriptum in Historia Ecclesiastica libro
,

etiam juitii illum, simul ccnsentur, (luadraginta octo:


quinto, scilicct a Rufiiio Presbytero.
quo ctiam ri»»rn'i-o iths computat Turoneiisi^i, scd in
4 Sed difficuttas ej:oriiur, qitod Balbina secundo
ttorrtirn^iis rafiiirir.
die, pulsata cruciatibus» non superata dicatur, et
istxc
;

DIE SEDUNDA JUNII. 157


istarc apud Bedam et apiid liufinum eliam latius; Maji SS. Glyceriam Virginem et Lfiodicium carceris D
Vnde differen- apud Eusebium autem eadcm tribuuutur Biblidi, ad custodem. Ileracleai in Thracia Martyres; et xiv avctohb g. nj
fia tntrr fxdem, semel neijnlam, constnntius pvofitendam reversx : Maji, SS. Victorem militem et Coronam. in JOgvpto
Siisfbium et
de qua difjerentta iriter ulntmque Auctorem, ul judicare passos. Sed el iuter tot Mariyres, quorum sola uomina
Bupnum ?
per se possit lector^ inbitrtum ei rclinquemus in singulis diebus proferimus, arbilrauiur plnrimos ad hirc
Aotis. Jam sicut Bibliilis uoti mewinit Jiulinus, ita tempora referendos. Ex Actis Snnriorum, ad secntHvos
etiam En.-iebins non facit mentionem S. Zaclmria3 menses pertinentium, placet buc adducere qnx de S.
Presbyteri, qnem laxidat Rufinus, et guem commemo- Marcello, Cahilonensium Apostolo, ex veteri Legen*
rant omnia Maitijrologii Ilieronvniiaui apographa dario Ecclesur Cobihiiensis et nliis MSS. dauda ernnt
Turonensis etiam, Usuardus, Ado, Kotkerus el alii. ad diem iv Septembris, ubi ista legunlur : lyitur sub
Nvm ergo Rufinns, codicevi JSnsebii sinccriorcm nacius, Antonino Imperatore. generaliter ndversmn omnes
• aliter wddiderit, quam fucrant omnia ej-emftlaria, ad Christianos pncceptaimpiaipersecntionisextiterant,
qux cnratx editiones? aut e.r germnna f-^ientien.<iium et qurc a Prasfectis Vicarii^qiifi eorum, Pra^sidibns ac
fdem habotttr
Lugdunensivm epistola sujiplevil qvx de S. /acliaria Pra?positis prnvinciarnra, et obteinpcrandi stndio, ot ex Aciis .s.
Eusebius omiseral? aut denique, .^olita tnterjwlandi Christiamc religionis odio, et sacrilegro persccutionis ^^^''^''llf.
libertute. quie de S. Zachaha, S. Pothini collega instantia. custodita veluMnentissimecomplebantur...
alinude com pcrta habebat, iiitrusil in episiclam Eusebii, Eodem igitur tempnro in urbe Lugdnnensinm qnin-
parophrasles hnc in parle, potius quam interpres? JXos quaginta pra'st:intissimi viri, pro Ciu'istian:o reli-
cum Rnyr.audo id disquirenles, vatam habemus uoliliam gionis cultu, in ergastuloruin custodia sid)dendi
S. Zaclmriae Presbyteri ; cum ipse etiam JCu.sebiHS immanibns suppliciis retrudebanfur. Ex (luorum nu-
fatcalur trunculam se proferre diclam epislolam ; pnu~ mero S. Maivelluset S. Valerianus venerandi Mar-
cvrumijue dumtaxat Marlijrum m iis gesta conliueantur, tyres luerunt. tjuibns o!)sei*atis, nocturno tcuiporo,
ceterorum nomvin aiiunde debeant innotuisse Aactori Angelica^ visit;itionis afiectu, ad cgressum liberum
B Martijrolofiii Sanrtoque Gregorio. denuo rcclusa divinitus claustra patuerunt. Reli- E
NOT. 9
5 Jiic vigesimo prinio lof^o videlnr numerare Rodo- quorum vero felis consummatio a Lugdunensibus
yonlix con-
Jec(iir.x (le S.
neiTi. qux KodMna Martijrologio est, nobisque secun- [perscripta fuit;et] Proceriims summoque Sen.itni,
Rodana : dam Decuriam clandit; et Parudino, Ilistorix Jjugdu- vel circunijectis ejusdem urbis Cabilonensis nppidis
nensis mcmorias colligenti, atque Joanni Marix de la populisqne, per manifestum passionis ordincm, ut
Mure Pugi Forensis, vulgo le Porez, Histonam scri- de ipsis legitur, gloriosi certaniinis victoria non
benti, am}dain dedit coujeclandi muleriam. Num vetus liabetur incugnita. Si nou fuerint publica conira
apud Lnijduuenses dumus, iu qua juslilia odmifiistra- Christianos omnes edicta Anloniui, {qnalia Terlullianus

balur, sive Cnria, antiquis in titulis Roilona dicilur, iup. 5 Apologtx uegat fuisse) agnostenda salteni sunt
et vulgo Roaiinc; qvod nomen reiinuisse coujeclant ab privala rescripta coiilra eosdem aiit conlra eorum ali-

ista Sonctn Murtijre, qua' ejus olim douiiua fuerit aut quos, qualia infra num. 13 contra S. Attalum fncla
iuquilina. Sed iioc uon plus verosimilitvdinis habere dictintur.

ccnseo, quam quod Araris, su&cepto Martijmm san- 7 Rufinus caput primumsic nuspicatur : rialliaruin iiuflno, et
o/l'«.
guine cupiose tinclus, uomen inutaverit, ut vulgo dein- nobilissimae urbes Lugdunen^Iuin civitas lml)etur

ceps diceretnr Saone. Nec minus gratis cogilatnm vi- et Viennensiuin. quas pra;cipiti lapsu pra;terlinit
detur, quod eadem saucla Marlijr civis fucrtt Rodum- Rhodanus nobilissimus tluviornm. In his quoe et

nensis oppuli, vulgo Roanne dicti, vec nisi xiv leucis quanta erga Dci Martjres gesta sint, supra niemo-
Lugduno dis&ili. Ilabeaut sibi figmenla {.'ita-c novilia ratis Antonini ^''eri tem|>oribtis, dcscripfa [lor ordi-

quicumque tahbus delectantnr : mujorem fidem meretiir nem ab eis a<l Ecclesias Asi;o ct Phrygia;, fidoli
vetus qu.r eztat Ilomilia de S. Blandina, in quaPn- relatione transmissa sunt. De quibus, ut (ides cortiop
dc S. Blandi-
ihini et altornm menlio habeiur. Ilunc S. Eucherio habeatur, ipsa scriptorura exeinpla subjiciam. Ailo
na vctus Episeopus in Martijrologio, Lugdnni
Jlomilia.
Episcopo Lugduuensi attributmus; licet eam S. Fauslo Viennensis lios

Episcopo Reiensi addicere malit PhiHppus Labbe, de passos asseril : ex Viennensi et


sed in Chrouica ail,

ScHptoribus Ecclesiasticis, ubi de Eucherii Scriptis Lugdunensi urbe implesse martyrium, sciticet Vieuna
agit sub finem. Auctor istiu.i Ilumiliae gralulatur urbi Lugdtinum adductos, uhi I'rn'ses aderat : el Sanotus
Lngdunensi Inm illnstre Martyrum troplncum qnod : num. 5 infra, dicilur Diaconus Viennensis. Merito
sciticet \io\>n\os Marfyrum possideat. GregoriusTnro- igilur, horum xi.vni Martijrum esse ecclesiam f^iennx, F
nensis, lib. i de (jioria Marlijrum cap. 49, Athanaci legilur in Vitn S. Clari Abbatis Viennensis, Kalendis
Locus martyrii
Athenacum. passos scrtbit, diclosque Martyres Athanacenses. Est Januarii edita num. 12. Celenm cum nomtnatur Asia,

Lugdiinenses, uhi nunc Ahbulia S. ut a Phnjgia disiincta, tnteUtgitnr ea Provtncia Asix,


Athanacum apud
Martiui, cl Socielatis Jesu tirociuium, ad ipsam Hho- cujus coput esi Ephesus, uti etiam Actorutn cap. 2

dani Ararisque confluentiam. num. 10 sumitur.

Tempus cjdis
Q De tempore persecutionis istaapud Rufinum ieguntur
Proamio libri quinli. Igitur Soteri Episcopo, octo
post Soterts
oliUum^
in

annis in urbis Romae Saccrdotio n.inistrato, duode-


ACTA MARTYUII
cimus {non distiuguendo scilicfl Cletnm et Anarlelum) Ex Epistola Liigduncnsiiiiii cl Vieiiiioiisiiini,

ab Apostolis succedit Eleutherins. Qnonwdo ea le-


gatitur apud Euseiium diximus xxii Apulis, aute Acta Grace edita ab Euaelnn, Laline reddita
SS. Epipodii et Socwrnm quatuor et
Alezandn et a Ihifim.
triginta, iu eadem persecutwne et m eadem uiie Lug'
duuen.si marlijrium passorum; imo el eodem die xxii CAPUT 1.

suh S. £lcu- Aprilis dedimus Ar.ta^. Soteris Pap.v ; oslendiutusijue


h-: rio.
Occasio persectitionis, Acla ali^jua SS. fettii
eum vita ftinctum esse CLXXI, nlqne tnnc acceptsse
Epuijati, Zacliuriiv, liaWiwi', et Sancti.
successorcni S. Eleut/ierium; cujus Pontiftcatus lem-
anno 17 Anto- pore, septimo decimo anno Imperii Antonini Veri
l5ervi Christi, apud Viennain et Lug-
[is est auniis Christi CLXXVii) per inultas orbis Ro-
iiini Vcri, li.iliitantes

mani provincias, ex acclamatione et seditione vulgi. ilunuin Galli;E urbcs, Fratriljus onmibus, qui per

per«ecutiones dirissim» concitata! siint, ita ut muita Asiam et Plirreiani, eamdcin qiiani nos redemptionis
Marlvruni per loca singula fierent, uu passm
(ierent, iili passim Christi fidem et spera gerunt; pax vobis, ct gratia,
iniUia Marlyruni
millia
opm Ex his dedimus xm et gloria a Deo Patre et Chnsto Jesu Domino no-
ex koc mslro conslabil.
21 stro.
Junii T. I
:

158 PASSIO SS. XLVIII MARTTRUM LUGDt:N.


stro. Triliul.itionis iiostr» niagnituilinom decom ferme nuntero,
L
et Gi-nti- veheiirliim pondiis invalidi, D
EX f.PIST,
lium furorfiin, qiif;in sanotis M:irtyribiin lapsu siio, liicturn
iiitenrle- nobis et ingentein tristitiam reli-
LtODI N
rurit, «icut i?sl, rnumprare, ne |>r:t«ientes qiiidein queruiit; et multorum animos. qiios prior firles
ijisi HiifliciiiiuH, nrvluni scripiura com|irehendere. accenderat, infrogerunt. Uitrle et omnos valrle )"er- tnicTtmpro
Ornniliiis etenini virihus cnnfrreHsus cst iniinicus ;
lerriti sumus ; non propter lor.-ncnta qua; crudolius '" '''"''•
tniiM|ii;ini qiii jam [ler acerliitat^im persecutionis videbantur infcrri, sed pro cxitu r:onfo5sionis in-
ui]vr*tituii 8ui OKlentaret initia, et per hnc instrueret cerlo; quia mullo nos gravius lapsus nostroruni,
Intfr acfrlias
j}rrlfCuttonei et inrormnret iniiiistros suos, arlvcrsum servos Dei, quain ea quso inforebantiir trirnienta, criiciabanl. '"«'«'""' «Ht-
omiic niinistcriuni scelerig celeritate explere : ita Coinprohondobantur tainen r)uotidie, quos dignos
ut prirno u ii(im'irum nrihis pr-oliilieretur habitatio, Dominiisjudiciibat in lap.soriim numorum subrofare;
tiiiii iliiiiirli.' iisus bulneuriiin. post etiaiii processus ita ut ex f utraqiie Ecclesia, nrnnes qiii studiosi et
^
oil piifilicuin : arl uUiiiium ne omiiino in ipiolibet raagiti vidobantur, et quorum labore et industria
loco, rliiini fori.irpio, publico privntoqiio, virlcremur, regebantur Ei:clesiaB,|univcrsi )iaritor tenorentur.
Serl iirliirat I)ei ((ratia, qut» fraf^iliores ipirisque no- 4 Accidit aiitem etinin servns comprolionrli quo-

iithlH.t
stror-uni ile inanibus eoruni eripiebat : prorlucebat rumdain ex nostris, Paganris ;qnoniam qiiiiioin pii- et icntitlum
pcr eU'
(iitio,
llirUtl, aiiti'111 in meiliiiiu viros stribiliorcs coliimnis, qui blico jussuin fuorat requiri omnes ot teneri. Qiiiquo tumntas tn
poHsoiil per palienliam suaiii non soliirn ferre im- diBmonis instinctu, cum tormonta portimesceroiit eos dicias ma
peluB, qno» oxco«itabat iiiiniicus; sed et ultro qute inferri Sanctis vidobant, monontibus se in hoc '" '""'""-
oxiiotfiro, ot spiinto se oiiiiiibtis vol opprobrioruin ipsum militibus rjuibus ita fiiiTat priccoptum, com- '""'"'
vi'l triniiontririmi r:rui'ialibiis nbjcctaro; et iasM?- inenti siint adversus nos, veliiti f Tliycsla:as ccEnas f
sci'iilibiis jani peiii- tortoribiis. ip.si adliuc parum et iiiccsla (Edipia pci']ietrantes; et alia qua; neo
piitaro, pro co iiuod iiiorarQ silii lianc r'sso quodani- )iroloquiaut cogitare nobis fas est, et qualia neo
mrido, ail ('lii-i»liiiii tostiiiantibus. rTerlrToiif ; rebus credore quidein ]iossumus, aliiiuando apud homincs
foro ip.sis ox iialioiitiio virtute clamiintos : (^uia non gostii. Qua) cura de nubis dilfamata fuissent in
Huiit digiia) passiiines Itiijiis toiiiporis, arl futuram vulgus. horrori maximo et exccrationi apud omnes E
gloriam quai rovelabitur iii nobis. 1'Vreliaiit ergo hiiiiiines esse coopimus; et etiam a]iud eos, qui prius
fortiter acclnniationcs contra se, ct probra atipie aliqiiiil modorationis orga nos servandum esse cen-
injiirias popiili, ct contiimolias eoruni laurles suas sebiint: ot oiiines siinul freinore adversum Chri-
liurrliaiil. .Kod ot verlii'rari se ab ois, nc lapirlari, stiaiios atqno iiisainibili odio fiirere rrtcporuiit. Timc
iitl omtiiii
mnttnrnita ot r;oiicludi palii'iiIor acr'i(iir;baut; a'r|iianiiiiiler su- vidinius coinplcri illud qiiod a Domino dictum j„a,i. ic. 2
jiariiti, scipiuiitos i|iiir'i|iiid illa furonlis vulgi excogitasset est Quia voniet teinpus, in quo oninis qui occiderit
insania. Doiiiqiin quorlarn teinpore, astantes 'l'ribuno vos, piitet se obsequium offorre Deo.

gtMtiniliir
r't rriiiioribiis civitatis, iiro solis acclamationibus 3 Post liaic jara siipra omne narrationis geniis
qitidam prtccl-
l^rirttilt ]iopiili c.irropti, ot in carcereni trusi sunt Fratres, est, ct suppliciorum et cruciatuuni modus, qui pue
torqiien
b usrpio arl priosentiain b Pra^sidis, eique advcnienti sanctis Martyribus inferebatiir, periirgente satana : tiir.
onoruntur : in qiios illo tanta criidelitate usus est, quo scilicot etiara illorum coiifossione, tale aliquid
ut siovitini 1'jus spocies singulas nerao possit expo- eliceretur a nobis esse commi.ssnm, in quod omnos
iiore. pari atque eoilein furorc persistobant, vulgus, ju-
5! r Vollius igitup Epapnlus, unub cx Fratribiis, dox, olliciuni, militcs; ))erurgontes, prajcipne nomine
r|iii r't iii Doiiin prTfortain carilatom, ot iii lioiiiinos Saiictum queradam, Diacoiiom Vienuensem et iMa- ;

intcgram custnrlirot, ciijiis vita, cuiii ossot adnle- luruin, iienpliytuni quidoin, sed in fiile et patientia
lira ttltiim- sr'on8, itn oxariiinata orat omnibus et probata, ut robustissiinum sed et -\ttaluni Pergaraenum civem,
;

otiain gravissiiiiis soiiibiis priulorrotiir. Incoilebat qui columna et firmamentuin


yrtttas Kita-
Ecclesii;o nostroe in
oiiiiii iu oinnibiis nianrlatis ot jnstificationibus Do- omnihus luit
Hatlim, ; et Rlandiiiam feminain, per quam
iiiiiii siiio quorola, ad obsoquinquo sorvorum Doi Clirislus ostenilit, quia ea,
quaa apud homines de-
)iroin)ilissiinHs oral, Is, cum f.e\o divino et forvore specla sunt et in crmleniptn liabeiilur, in magna
spirilus plenns, iinprlmls S.
taiii crudolia sorvis Doi sujqilicia gloria apud Deura ducuntnr; et quia carilas ejus,
Bhndina,
vidi'i'i'( inlorri, et coiitra jus fasqno lot ))0'nas hu- qua) fragilia suiit pcr naturam, facit esse fortissima.
inaiiis viscoribiis cxcogilari; indigiiilatoni rei ultra Cum eiiiiii onines dc ea trcpidaremus, sed et ipsa F
iiiiii forons, |io|mscit so audiri, jiro civilius optiinis, carnalis ojusDomina. quaj erat una ex numoro
et quibus iiiliil ini]iiotatis coniinissinn pmbari pote- Martyrum, vororetur, ne forte Blandiiia eodoret m
rat. locuturuiii erat eiiiin nobilissiimis iiiter
nos et tornientis, et pro debililate corporis vix
;
ad priime
oriiditissiinus. Vorimi cuin ilelensioiiom non reci- confossinnis tormenta suflicerot; tanta toleraniiie
]ii'iet ribstinatio Jiidicis, inquirit tantum ab oo, si virtute lirmata est, ut resolverentiir prins et conci-
.,„( /!,„ di-
ol ipso Clirislinnus e-sot. Uliqiie Cliristianuni
plltir, se deront carnilicuin manus, qui silii pro contentiosa cciida,
osso. ibtrissima ot libera voco testatus est,
Tamquara judicis aniinositate invicora succedebant. Denique <^'r''""r""n
AJvocalus, inquit, Cbristianoruni : et ipse viiicto- a priina luce usque ad ves)iorara, tonnenta semper
™"/o'"il"
rum iiiinioro sociatur.
innovantos, ad ultimuni victos se conlitentur; stu- 'iri(rir.
II Sod in hoc illi, quid dicoront, quidera ignora- ponlos, quomoilo in ea spiritus permaneret, cum
stciit el S.
baiit illc voni linliens in so advocatiiin pro nobis
y.ailiariai
:
nihil in illa ex corporis sanilate resedissot. Sed illa
.lusuin, lioc nomino ineruit lionorari. sniicti
Vltsl^ytcri Presby- vere beata, ut postinoduin nobis ipsa disseruit,
tcri i( /acbaria', qui orga Sauctos pleiiitiidinoin ca- vocem confcssionis emisit, et, Cbristi.ana
quoties
ntalis oslonderat, secutus exonipluin qui ot ipse,
: sum. exclainavit, toties nova) vires corpori redde-
diiiii Kralribus adest, et ilofonsionem iiliertatis, bantur; et, t.aiiiqu.ira ablatis per confessionem dolo-
qiiii' iii iiostrn roligione consistit. oxequitur. Dorai- instaiirabatur
ribus, recontior ad agones eoque ;

socutus pxomiilum, aniinain siiani )iro ovibus


iiiciiin
magis qiio intollexorat, quod vox pia sensum doloris
suis posuil ct pro aiuicis ot idoo cum hoc pariter, :
extinguerct, sajpius et alacrius, Christiana sum, et
vohit discipuli tidolos Christi, in regno
vonturo se- niliil a)iud nos mali gcritur, proclaraavit.
qucntiir Agniiin qiiocumque ierit. Ilic igitur
optimis Diacoiius quoque, Sanctus uoniino, etiam ipse
et tidolissimis ilucibus usus oninis reliquus Sancto- supra quam rlici putest, ot snpra quam humanam ciamnus
rum choriis, proinpti et nlacres aniiiias su.as pro fas ostforro naturani; acrins insistentibus ministris simiiitei-
fldei liborlalc ponebimt.
Aliqui auteiu impares et d.-emonis,quoad aliquid ,ab eo elicere possit confes- resrondens
mtirmiorcs invonti, et ad illatsc '""'"'•
persecutionis sub- sioms illicitse noTa pajnarum genera pertulit, et
;

quae
; .

DIE SECUNDA JUXII. 1j'J

quEe longe substantiani humanre conditionis excede- tempore maceratum, et Martyrem gloriosum
exilio D
rent. At ille vir Deo plenus. in tantum crudelit.ifes effectum, asserit Ado tu Clironico. Ejus natalis incidit i;\ IPIST.
eorura risit, et ferinani in quapstione s^vitiam, ut indiem G Maji, quando Jcta ex variiscotlecta dedimiis. Mr.ui :<.
UT vie:i.
numquani dignalus sit. vel (pis esset genere, unde An antem is qui supra inler Martgres trifjesimo primo
Christianus dorao. volpatria. nomensaltem suum eis lateri: sed loco iiabetur .lustus, censendus sit fui^ise Episcnpus
de liis ^ingulis interrogatus, ndiil aliud in omnibus Vieimensis, eo qnod dicantur illis adjnncti, quorum
tormentis, Christianum se esse, respundit:
nisi g labore et industria regebautur E^*clesia3. non aude-
hoc mihi nomen, hoc genus et patria est aliud, ; mus resolvere; nudum euim nomen Justi leqilur,
inriuit, onmino non sum quiim Cbristianus. Unde nuUa addita dignitate; qux tamen in aliis anno-
et incredibilis eosagitabat insania, quodtantis poe- tatur.
narum generibus consumptis, extnrquere ei ne pro- f /Lrc tunc Cliri.-^linnis objecta, dorent il!a Mbena-

fessionem quidem proprii vocabuli putuissent. Ad gorx sub inttium Apologi.r: Tria nobis rumoribus
ultimum candentes laminas seris et ferri, erga in- impingunt scelera, Deorum impietatfim, coonas
tHam laminas guinis loca et delicatiora qua^que membrorum, in- Thycstajas, aidipmlis concubitus. Tertuilianus cnp.
iqnitaspa- stauratis ignibus ailhibeiit; ex ([uo ciirnes quidem 7 Jpohgiis, illa hc explicat ; Dicimur sceleratissimi,
tilur- ejus adustie igni defluebant, ipse vero permanebat de sacramento infanticidii, ot pabnlo indo. et post
immobilis, inconcussus, intrepidus; coelestibusa-ter- convivium iucesto.quod eversorum Inminum canes,
nisque fontibus, qui procedunt h dc ventre Jesu, lenoncs scilicet, tenebras, tum et Hbidiuum iinpia-
humanas in se temperaiis flammas. Verumtamen rum inverecuudiam procurent. Siinilia MtnHlU,
membrisomnibus Martyrerat, et toto corpore unum Arnobii, aliorumque ilUus aevi scriptorum Apologi.r dor
vulnus horrebat. Periit eo humanae fornitB agni-
in ceut. Arhitranlur aliqui nomen Fratris
et Sorons inte-
tio. et non solura quisesset, sed et quid esset, tor- Christianos commune, ad incestacominercia delartum:
meutorum crudelitas ne agnosci posset abstulerat. mysterium Eucharisti.r tractum adca^dem infnntisjarre
Christus tamen in eo solus per martyrii gloriam re- contecti, etc.
cognoscebatur, qui
E
per ejus piitientiam destruebat g Ilanc passim vocem Mnrtijrum fnisse, consint ex
adversari.ts potestates, et suns milites per toierantice hoc opcre. Ita Acla S. Concordii Kpiscopi SpnletJini
roborat exemplum; ostendens nmmbus. quia tiTri- liabent Kalendis Janunrii: ifem S. [.uciani Presltyte'
bile nihil est, ubi diligitur Pater; nihil doloris est, ri Antiocheui vii Januarii; qui citm ter dixis.^iet,
quln et post
iterafa tor- ubi fiiles Christi est. Sed artifices scelerum nequa- Sum Christianus. cum ultima voce emisit spiritum:
menta, quam Martyris erubuerevirtutera. Post paucos ete- et sic de aliis.

nim dies, considerantes, quod


tumcntibus adhuc si h Alluditur ad illa verha (^,hristi Joannis vii, Flu-
vulneribus, qufe indignarontur eUam ad moliissimum mina de ventre ejus fluent aqme vivre.
manus tactutn. tormenta rursus inferrent, et denuo
raembra jam putrefacta vexarent unum e diiolms ; CAPUT II.

fore» aut in suas eum impietatis jura cessurum,


Ftvlorc carceris necati S. Piilh/uus et aUi:
aut si in tormentis animam posuisset, terrorem
liUutdina lorla martyritnn SS. Maiwri
. et
crudelitatis et nietum ceteris inteutandum. Scd Iioc
longe contra quam impii cogitaverant cessit. Nam Sancti, Alexandriet Altali.
recipit sa'
quod vi.K credi ab infidelibus potest, restitutum est
nitafem.
in primam speciem corpus ejus, per secimda tor- ije(\ et a Blandina, quarn paulo aute commemnra-
lifaniUnn
mentai et officia membrorum quas abstulerat , vimus, simili exemplo ad supplicia secunda rcvo- ,S.

Infrr ri'$umpta
prima crudelitas, sectmda reparavit; ita ut iterata catur: quje cum semivivapene, et iii mortisquodara ittppttcUi con-
suppllcia non ssevam pcenam contulerint, sed me- conRnio posita, iteratis fuissct pulsata cruciatibus cionatur :

delam. velut soinno quodam subito cvigilaus, in memorium


venit; et voce cnnstanti, tam-
fiituriB bcatitudinis
ANNOTATA G. H.
cpiam de excelso etedito com-ionaretur ad pnpulum;
a InteUvjuntnr ccrtae domus, Grxce 'iUv.v.i, sive MuUum, iiiquit, erratis, o viri. qu-nl putatis infan-
liw fuerint ledificia publica, ut vertit Clirislopliorso- tium visceribus vesci eos, qui nec mutoruin quidem
'
nus; sive a?des aniicorum, propinquorum, opificum, animalium carnibus utuntur. Er sic in confessione
ut interpreliitur Valestus. Quin et concludi [sctlicet in perdurans, iterum numero M irtyrum sociata retru-
doviibus suis) patienter ferebant. ditur.
b Prxsidis, Gnece v^yejjLovo;. Quid &i Legatus in- 8 Scd posteaquam per bcatorum Martyrum pa-
tfUigatur, el forte Severus, postea Imverator? Nam eum tientiam tyrannica evanuere supplicia. aliis rursura
tunc provinciam Lugdunensem Legatum accepissc, diabolus machinis oppugnare parat, famulos Dci:
scribit Sparfianus. quo scilicet afliictione carccris et poinali squalore

c Gregorius Turonensis Ub. 1 Ilistori.T. Frnncorum consumpti, ac septimn. ut dicunt, puncto a in nervo
39 nsserit, Leucadium (|ueiiirlam, primum Gal- pedes (cnntra quam rredi fas est) distenti, inlimu
cap.
liarum Senatorem, fuisse de .stirpe Vetii Epagati, tencbrarum loco, per omnia pa-narum genera, quae
sjevitia excogitare poterat, deperirent.
quem Lngduno passum pro Christi noraine superius fiirentium
Quam plurirai ergo hoc genere in ergastulis consu-
se memoravisse ait, scilicet cap. 27 ; eumqiie addit
inter xlviii Martyres primum fuisse. Imo ipsummet muntur, Doraino suscipiente eorum hujusceraodi
Grcyorium Turonensem, per LeOradiam aviam, genus exitum, cujus nec ibi defuit diviu-e majestatis auxi-
duxisse ab eodem, a.sserunt Clerici Twonen.^ics , in Int- lium. Aliquanti eteniin ex his qui saevissima tor-
jus Vita 17 Novembris danda. mcnta pertulerant, nec humante aliquid mcdclie
d ilujus S. Zacharise Presbijteri in MaTtgroloijiis permissi sunt consequi, mirum in modum vinute
ob caicfris
untiquis, etiam S. Hieronijmi, memoria secundo loco Domini couvalescere et subitam mpntis alacritatem, fwlnretn
Pothinum referfur, confirinntur Rufini ad desperatum cnrporis robiir. reciiperare
cnye varii frtln-
po^t ct lia-c
patientiam
runt; ita ut cohortationesua cetcros ad
gutiniur
liistoria contra Eusebium , qui vidrtur Zachariam
confirmarent: et irapatientes erant poenarura iUi
Presbyterum, ideo dumta.Tat nominnre, uti Epagati
tnmquam comparandi magis, qui nuper fuerant correpti, et
quorum cor-
laudem extollal, jtisti, et in lioc

pora nondum tormenta solidaverant ; illi


denique
Seniori Zachariae, id est, pafri Joannis Bapfistx.
Lngdunensis Vien- erant. qui foetoris horrorc et conclusionis lenebris
e Utraque Ecclesia, sciticet et

nensis, et in hac tuncfuisse Justum Episcopum, longo ueeabantur.


: :

160 IPASSIO SS. XLVIII MARTYRUM LUGDUN.


9 Vernm neati Lugtiunensium Epi-
b Pothini, suppliciorum genera, et spectaculorum pnpn»jam
EX KI'(»T. Hcopi, gloriosam martyrii confesaionem faa non est tempus fuisset absumptum, nec inoveri ullatenus a

Bilciitio priettrrire; qui cuni nonagfnario major es- sententiavaluissent. cum etiam sella; ferrea; super- capUe plt-
£T VJIN. ctuntwr:
«et Ktate, et c<irpore (utpote illiuh ERvi; invnlirius ; positi, ronsumptam verberibus carnem ignis sub-
seculo jam moHiius, «olo martyrii ainore vivebat. ter ministratus exureret; ad ultinium infatigabi-
9. Pothlnui
poif varlat Diiritur ;iutcm a(l trihiinal, iino potius defertur; se- les Martyrum spiritus, fcrro caeeis cervicibus cfFu-
tniuriait et garunt.
nio ot lan^ijoro resolutus: rujuH afl hnc hoIuih ani-
Inrmenta,
ma Hervabatur, ut ChristuH \n'r eum niagnificenliu» 12 Dlandina vero, religata ad stipitem, atque in
S. Blandi-
in frngili rorpore triuinphanH. Statuitur interea crncis modnm distenta, bestiis pabuluin paratur.
na, a feris
«enior pro Iriliuiialibus impi;epU?biM uniliquf; fla-
:
Qua? tamon in ligno pendens, vnltn intorrito et ?a-- Ul.rsa, re-

hior attollitur: Ilunc ipsum es.sc insonant c ('hri- tis lajto, orationem fundebat a'l Dominum, qua et ctudilur in
carcere
fitianuni. Tnnc vt-ron Prii-sideinterrogatur, quisnani sibi constantiam, et ceteris agonis sui consortibus

enset Christi.-irionim Dr-iis. Hcsprmdit: Si dignus perseverantiam precaretur; et facile vota sperabat
iueriH, scies. Hinc vero cunctos vclut rabies iminen- iinpleuda, qua* propriis juvabat exemplis; siinul et

Bi cujusrjam furoria invasit, ita ut qui prope nsta- illiid edocens, quod passionum Christi consoi*tibus,

bant, pugnis, alii calcibus subigercnt senera, nec certum sit etiam gh^riae ejus donanila esse consor-
aitntinec gruvitati aliquid deferentes; illi vero qui tia. Sed cum nullo ex bestiis corpiis ejus auderet at-

longiu» eraiit, quidquid furentibus teli venisset in tingere; deposita de ligno, rursum revocatur arl
munus, eiiiiiiusjaciebnnt; ita nt unusquisque sunimi carccrem, aiiis adhuc agonibus pncparanda: ut per
Hibi en^& delicti duceret, nisi aliquid in senem sce- multas victorias caput quidem tortuosi serpentis at-
il jeris intulissethoc etenim vindicandos Deos
//; in tereret, Fratrum vero animos ad tctlerantiniu con-
mdrm ohit.
8U0S osse creilebant. Qucm cum ^eininecem proje- citaret perhoc, quod ipsa in parvo ct fragili corporc

ciasentin carccrem, incontaminatum paulo post spi- tot certamiuibus permaucretiuvicta, et pcrsingulos
tutn reddidit. agonos discederet coronata.
10 Per touipns immensa Dp\ quajdam dis- 13 Attalus qiioque populi vocibus postulatur.
idoiii E
pensatio procuratur, ct nriscrioordia ex inspirata Erat enim vaUle nobilis. et, quod cunctis nobilius ad eumdem
atm rr/l- Ciiristi DDniini arto conr]uiritur, quod numqiiam est, vir optimse conscientia), et in fide Christi por .S. Alliilus,
quU incluii
memiriiuins. omnia spinper exercitia Martyr. Cninquc circuma- guia lioma'
fero priiis n p(M-s(?cut<irilius [.'f-stuin
delinentur: nus, remitti-
Omnes primo cuinprohensi negaverant lidem,
lii, r|ui ctus fuissot in amphiteatro. titulo se pra;cedente,
tur:
correpti trailiinlur in carcorem: ct quo infclicibus in quo scriptum erat, Attalus Christianus; fremere
no solamen i|uiili'in pccnalis priestarctur exitii. non vulgi insauientis furor veheinentius coppit. Sed cum
quasi Christiani jam, sod tamriuam liomicidaj et Praisidi indicaturu fuisset, esse euin Romaufe civi-

incesti dotinebantur, habt-ntes miscri dupHcem puj- tatis virum, jubet eum ouin ceteris in carcerem re-
nain ; quoniam quiiiein cetcrorum snpplicia mitiga- cipi; simul et ad Caisarem refert, ejusque senten-
bat spes ot corona ni;irt,yrii, Christique caritas et tiam, quid lie eo juberet exspectat. Vennu inter
siincti Spiritus gratin reUivalmt afllictos; in istis mo]'as positi in carcerein, non infrnctuosum sibi
autcm, ipsis prpiuilibus calenis et ponderc carceris tempus transire patiuutur ; sed vlgore animi et ala-
gravius conscifutia niotuebat, ita ut vuUu ipso et critate fidei infirmiores videbantur
suie. eos qui
us]if'ctu iliscornercntur a cctcris; quod illi pi-odii- auimabant; ct ipsi nouduni Martyres, cohortationi-
ubi muUi
tnm ihsparl cebantur do sup))liciis b'ti ; et divinuni nescio quod bns suis Martyres faciebant. Ex qno magnum gau-
reducuntur
tufcr fuenas
in ipsis vultibus pra^ferentos, vincula sua, inonilia diuin inatri nascebatur Ecclesia;, videntis filiossuos, ad fidtm
animo, guam
cama. prctiosa duccbnnt ;
por.^^qualorem carceris, Christi qui peue dec'dissc videbantur in murtem, per hos
bonus odoretTccti; itn ul vidercntur sibi, non iu er- reparari ad vitam et niouitis eornm multi, quijara
:

gastulo, sod iu myrotbecac.onclusi: atillialii tristes, negando velut aborsum quoddam effecti fuerant,
domcrsi, ipsis quorinoconspectibus horridi, et omni quasi iterum parturiebantur, et Christus in eis ite-
turpiludinis dcformitato fojdiores, sed et ipsis Gen- rum foriuabatur. Docebantnr enim ab his, quia
tilibus in nuilto opprobrio exposili erant, taniquam Deus uon vult mortein peccatoris, sod ut converta-
dcgi-noreset ignavi, iiui ildom pordiderint, ct crimen tnr et vivat.
invenerint ; ot qui quidem noiuiue
Cliristianoruin 14 Igitur cum a Cjcsare rescriptum fuisset. ut F
carucriut, honiiciduruni tanien piLunis non effuge- persistentes quidem punirentur, uegantes autem di- guos ad
conslantiam
rint. Qua' cum ita vidorcnt ceteri, incredibilitcr raitterentur die quodam celeberrimo, in quo ex
;
animans
corrobornri sunt; ita nt coinpreliensl, alisque uUa omuibus provinciis coenntes, nundinas apud nos Altxander
auimi nuitntiono constmUes, se nihil nliuil quam agcre soleut in ipso frequentissiino conventn tri- NOT- 10
;

Christinnos esse confitoreutur t\ Et cuin quaxhim bunal asceudens, pra>sentari sibi Judex Cliristianos
in his locis fuissont longius prosecuti, post nliquau- et introduci. ad suppliciorum ponipam prjEbendam

ta* iternm luuc subjungunt, cunctis qui aderant .


juUet. Rursum itaque cruces,
11 l'ost Incc jain per diversas species, martyrii rursum pcena). rursnm
reparantur et si-
t<u'inenta :

oorum voUit corouam quanulanr variis floribus cora- qui forte cives Uomaui reperti snnt, hos plecti ca-
positnm, Ooiuinus .lcsns Christns intcxens, offere* pite decernit, cetoros vero bestiis tradi. Ingeus ta-
bnt Pfttri ; nt ab co vclnt viclores, magni ngonis men ab oinuibus gloria Christo confcrebatur, pro his
ivmunerntiones aHornornin suniereut prainiioruin. qui nntea negaverant, et dimitti, neque negantes
Nain Maturus. et S;uictus, et lilaudina, et Attalus, potuerunt; nunc vero, cura uegantibus venia prae-
/nmncruin dicbus, inmuneris inillibus Gentium di- staretur, in confessione porsisterent, et de perditio-
versaruin ad speclacnhun congregatis, statuuntur nis grege revocati, iu numero Martyrum jungeren-
in incilin :ircna\ V.t rursuni Mnturus cum Sancto, tur. Igitur cum orga supradii-tos qu;T?stio habere-
SS. Malnnts
el Sanctus qnasi niliil prius gostum fnisset, ad omuiatnnnen- tur, Alexaudcr qiiidain, genere Pliryx, medicus di-
novis suiipti- toruiu cl vorberuni genera renovautur cerlantibus sciplina, vir religiusus et prudens, et vitae ac rao-
;

ciis ufflicli.
ouiuimotiis advorsariis, quatcuus ooruni patientiam rum probitate cunctis carus acceptusque, amore Dei
fraugerent, etab ipso ut ita dioam verticc, crn'onas concitatus. cuin assisteret tribuuali, nutibus horta-
eorum diriperent, insanis populi vooibus iustigati, batur Rrl confessionera eos , in quos qusestio agita-
Sed illis en nmgis aninios roborabat spos vicinae batur, ita ut omnibus qui astabant palam fieret,
jara gloriai, qunm sibi jam lamque manu contingo- qnid aninio gereret. Cumque id populi nutassent,
re, et coutreclare dexlris videbautur. Cuinque et indignantes maxime pro iis, qui quod prius negave-
rant,
;

DIE SECUNDA JUNII. ICI

A nunc confessione revocabant,coucla-


virant, rediviva interista divina providentia, ut in tantis patrije sa- D
et Attalus maverunt adversum Alexandrum. hpec ipso in^ti- crificiis efiam Pontifex non deesset : rapitur ad im- MX EP IST.
objiciuntar l.llilHN.
gante coramitti. QuijussasaPraeside in luediuin sta- piam qua'stionem grand.-evus et pleiuis dierum bea-
{jtilils, illxsi' ET VIKS.
tui. et quis esset interrogatus, Christianuin se esse, tus Pater nnster Potbinus. Ecclesiic hujus Antistes,
que jiigu-
lantiir. Idtera professione testatur. Qnem coniinuo pr?epa- et pro eruditionis ut crcdimus morito, grogi suo
randum bestiis condemuavit et poslera die simnl : jungitur ac po^t Dominici cnrporis sacrificinm,
;

cum Attalo producitur qucm contra prajceptum : profanis tribiinalibus, novam de se liostiaiu Christo
Caesaris, gratiflcari populo volens , etiam ipsum oblaturns infertur. Seuilis infirmitas, per injnrias
cnm ferarum nulla Sancto-
tradi bestiis jussit. Sed et ;inUi'tiones fureutium miuistroium, ita celorem
rum corpora contigisset, oiunibus eos vcrberum, sortitur exitum, nt intelligeres ad tonipus illud soli
cetcrarunv[ue [poenarumf snppliciis cruciatos ad ; mnrtyrio rcservatum. FeUx cui, in ipso vitai iiiniuo
uUimum in conspectu poiiuli, iu medio arena;, ju- conslituto fiuem suura nou tam natnr.-e contigit de-
gulari juljot; B. Alexaudro. in omnibus quas per- bero, quam gloriio. Corroborantur hic piiB meiites
pessns est poDnis.neunum quidem pL'uitnsproferente t.inti pareutis fxeiuplo, et parala suppUcia non tam

sermonera; sedab initio usqvic ad fiuem intra seme- excipiunt quain iuvadnnt,
tipsum sempcr cnm Deo loquente. et in haudibus ejns e Iloctenus (uerant Epistolte verba : qux hic snc-
ac preidbus permanente. Attalus g vero, cum pru- cedent, Eusebim ejusque interpres Rufimis, conncctio-
9
post acerbiS' nis subterjectis iu sella ferrea torroretur, cnmque nis crtH.s-rt, de siio iiiterpomntt ut mox ad aliam Epi-
sima qttaquf nidor carnis ad nares et ora inspectantis populi per- stohe ejiisdem parlem transennl.
furtUtr
lokrala.
ferretur; voce magna exclaraavit ad pU'bera; Ecce f Munerum dies solennes et ordinarii erant, quaitdo
hoc est homincs comederc ; quod vos facitis. Qiiid licebttl spectacnla ferarum populo exhibere. Ilinc cum
a nobis, velut occuUum, quod vos
inquiritis facinus, populus rofjaret, ut .Asiarchn Pbi/ippus in Polgcarpim
aperta luce committitis 1 Nos enim neque comedi- leonetn itntnilteret,respondit Philippusjd sibi iiitegruin
mus homiues, neque aliud qui'l maU egimus. Et cum iion e.tse, ciini jam venationes absolvisaet ; uti leqitur

interrogaretur quod nomen haberet Deus, responJit in Epist, htina de Polgcarpi Martgrio apnd nos
2i
g
Qdi plures sinit, nominibusdiscernuntur : qiii uuus Janunriinum. 10, pag. 782, vd ut Christophornonus
est, non indiget nomine. vertit; Quoniam jam ferarum certamina confecta
erant, iW ut Rnf}inus erposHit ; Qwn jam editionis
ANNOTATA G. II.
suae mnnus expiesset. Ul>i nolnmus loco citato lilt.

a Seqnentia non de S. Blandina, sed de BibUde, 0, quod editiones i7/.e, muncra, cert-^mina, venatio-
quie inter Martijres est vicesitna prima islo modo ex- , nes dici soleaut, uti fuse docei IlaHoix.
plicanlur npnd Eusebiiim. Porro Biblidem, unam ex g In S. Justi Episcopi riennensis G Maji
Vila
eorum numero. qui fidei confessionem pernegassent, dedimns, cx Arrhivio Viennensi, rjiistoliitn S. Pii PapiV
cum jam diaboius a se prorsus absorptam putaret, ad ipsum Jiislnni, ubi is asserit, Alhaluin, cpistnlas
cupiens etiam per blasphemiam in Deum, condemna- Martyrum port;mtem, ad se venisse, et gaudium
tionem ejus augere, ad snpplicium deducendim cu- iupfTabile fccissc de iriumitho eorum. Baroniun anno
ravit; eamque velut fractam et ignavam, impia in UitJ nnni. II conjcclnt, ipsum essc dc qiio hic agimus.
nos et flagitiosa probra loqui impulit. Illa tamen in
tormento rediit ad se, atque (ut ita dicam) ex pro - CAPUT Il[.
fundo somno excitata est, prajsenti supplicio quo-
dammodo submonita, ut de aiterna gohonuae poena Mailyrium SS. Pontici cl lilandimt: Corpora
serio cogitaret : ac contra, quara diabjlus expecta- canilnis objecta.ioneadasta, et suhmersa.
bat, malevoHs Christianorum obtrectatoribus ex ad- Virtutes Martijrum.
versn sic respondet Quomodo ejusmodi viri liberos
:

suos devorare inanimum poterunt inducerc, quibus i^ost hos, novissirao jam munerum dio, Blandina SS. Dlandina
ne licitum qnidem sanguinem aniraalium ratione
sit rursus iuducitur cum Pontico, puero fere annoruin et Poulicus
piier varii$
carentium comedere"? Et ab eo tempore se Christia- qnindecim ; quique et in primorum cruciatibus jussi
panis /or-
nam ingenue confessa est, et sorti unmeroque JVIar- fuerant seraperastare; quo magis ceterorum viden- quentnr.
tyrum adjuucta. Hxc ibi. At liufiito consentit Beda tes supplicia, tcrrerentur. Statuunturergo in medio,
C snpra relatus, ubi fixc lectoris judicio reliqnimus. jubeutur jurare per Deos. I!Ii vero e contrario nul-
a Ilinc inteUigo Nervum {id est, pwitale lignum, los esse aiebaut illos, per quos jurare cogereutur.
super quo Marltjrum corpora, vclut tiervi in cithara, Cuiuquo aliis quam plurimis vcrbis cxprobrareut
tendebntitur) septetn puitclis notntutn fuis^e, tamquam Geutilium Deos, insanire magis in cos cmpit popuh
gradibiis levioris gravioiisve tormenti, a Jadice prx- multitudo, neque tenerara puen ajtalem, neque se-
scribertdi ; nec uttra septimutn procedcre lendcndo li- xum feuiinai iniserantes sed per oinnia tormento- :

cuisse, aut poluisse, citra prxsens periciiltm mortis, rum genera, qiiasi quodam eos circulo peragentes, In qulbua Alc

quam opus erat caveri in qnarstionibiis. nihil doesse pamis patiebantur, quod crudelitas in- morttur:

b S. Pothinus sive Photinus, primus Lugiiunen- vcnisset. Tunc Ponticus, maximum robur patientia)
siura Episcopus appellatur a Gregorio Turnnen. lib. { a raaterna cohortatione suscipicns, et persevorans
Ilist. Fr. cap. 27. Rainaudus de S. Pothino ista ad- in coufessione fidei, impollutum spiritura reddi-
dit : Altaris, a B. Pothino primo Lugdunensi Ar- dit.

chiepiscopo [sic mnntes in


denominal) primo trans 10 Beata vero Blandina, ultima omnium, velut i^fa craliculis

honorem Beat;e Virginis constituti, raeminit Inno- omnium nobilis mater, prajmissos ad Martyrii co- aUusta,

centius IV in diplomato ad Rectorem et Clerioos ronam filios, insequi jam secura festinat, oxultans
Ecclesice S. Nicetii, olira a S. Petro denominatae, et ovans velut ad thalamum sponsi, invitata ad nu-
et (ut ait Innocentius) prim» Sedis et Cathedralis ptiale convivium. Ex quo fiebat ut in verboribus non
Lugdunensis. I/xc Ragnaudus. trepidaret, et craticuiis adusta gaudcret, ac tara
c Aliqua MS. Christum a\it Deum. Eusebius hilaris videretur et laeta, quasi inter dape.s rogias
W5 «uToO ovTo; ToC XotaroG tamquam ipse Christus • accubaret. Post hoc ad bestias traditur : sed b in-
esset. tacta ab his perdurat. Inde etinm aliud excogitatur
d Lubet addere qux S Eucherius Lugdanensis Epi-
. crudelitatis genus, ut reteconstncta objiceretur tauro
scopus, in Seimone de S. Blandina, de martgrio S. ferociter instigato : a quo cum fuisset innuraeris n be\ltisqu»

scribit. Praestitit, inquit. ictibus lacessita, et toto arenee ambitu jactata, ni- iltxsa, jwju-
Pothini, primi sui Episcopi,
taiur.
hil
;;

163 PASSIO SS. XLVIII MARITRUM LUGDUN.


hil pcnitus Iscditur ; sed iferrii»nctjat lajlu semper maneat : in quod etiara Fratres cum lacrymis obse- D
H £M»I. vultu, nieiite const;inti, spe ip^ia et animi piu'sum- crabant, ut pro eis Deum deprccarentur, quo perfe- *ct.

ptioiK^ ciini t'liri>to juni coiloqueiis. Ad ultiinum cto confessionis signaculo inartyrium mererentur
gladio jiigiilari julielnr, stupciitiliui ipsis '?tiara im- accipcre : et tanta iii eis Iiiiiiiililas erat, ut cum
piis ct diccntibus, guod nunKjuam fucrit fciiiina, rebus ipsis esscnt Martyres, noininis tainen jactan-
quaj tanta ac talia ferre potuerit. tiam fugerent. Apud Gentilcs vero cum omni fiducia
i7 Scd ne .sic quidein .satietatciii aliquam capere consistebant, nobilitatem aniiuic, per cnntemptum
crudclitas quivit. Aiitiqui cteiiiiu serpentis viruleii- injiiriic ct suppliciorum patientiam, demonstrantes.
t!a concitati feri ac Iiarbari mores, niansiiesrere Erant ergo inter Kratres, huiniies ; inter persecu-
nescicbaiit. Ht ipsa quippe Saiictorum paticntia, tores, elati ; suis mites , adversariis terribiles
sEcvior eis contcntiuiiis rabies acceiidebatur; ct ve- Christo subjecti, diabolo crecti huiniliabant sc sub :

lutpudore quodain fatigabanlur, quod niajnr ines- polentissima manu Dei, per quam nunc sublimius
ct ex lioc
set cniciatis, (juain criiciaiilibus viitus : exaltati sunt. Phicabaiit omncs, accusabunt ncmi-
Apor. '.'2. ad ncfanda odia Judex siinul iii.stigabatur et pojiu- nem ; sulvebant oiunes, ligabaut nulluiii; orabant oraliant pro
Cdf/orn Mar- persecutorttius.
luH, ut scriptura impleretur quai dicit, iniquus adliuc etiam jiro persecutoribus suis, utentes sermone S.
tijrvm otijt.

rtundir
inique ngat, ct injustus adliuc facint injustc. Igitiir Stephani prinii Martyris. et dicentos; Domiiie, ne
cutil-
iiiaudito saivilid! geiitTe, eoruni qui nccabautur in statuas hoc pcccatuin : adversuin quos eo Teheinen-
carccro corpora, canibus videbantur exponi ; adhi- tiura diabulus pra:Iia coiicitabat, quod per iiiiniam
bila simul ciistodia die noctuque, iio qui cullcctas caritatein, quam habebant in Christo Jesu, ctiam
reliquias, hunianitatis iiitiiitu Irailcret sepultura^. ipsus qui lapsi fucrant, et quos jam immanis illa
Sed si quid furto vcl bcsdis vel igiii reliquuiii ex bestia absorbuisse crediderat, rursum in os dc in-
curponbiis Marlvnim fucrat. ipsaque cuiii truiicis ternis ejus visceribus educebant ; et velut matres tapsos ad
fldtm rtdn-
suis cajiita ]iuniloniiii, insciuillii por custodiain mi- erga parvulos suos, ita erga cos toti profusi mise- cetianf.
lituni, .•orvabanlur; ct quicrebiitiir, si quid ultra rationuin visceribus, inha^rebant oiniiipoleiili Deo
tt iinn jirr- posset Iiumana crudclilas, ctiaiii in eos qui jam efluudcntes pro ipsls fontcs ac flumiua lacryinaium,
ttittliniliir vitiu limon excesscrant E.xultabaut tamen Gentes ,
vitam petebant eis a Deo, et tribuebiitur eis : neo
trprtlrl:
magiiiticnntcs siniutacra sua, quoruiii vtrtute datam sibi gratuiii iter diicebant eiindi ad Dominum , vel
in illos viiidictam dicebant : si quis veru intcr ipsus putabant martyrii fore coronam si partein
Iffilain ;

paiilo niilior vcl huiuaiiior vidclialur, Ubi nunc c.«t, meuibi-orum suorum de Ecclesiis raptam, velut ,

aiebal, Deus coruinV et quid cis profuit ista religio, spolia quadam, dotentari a diabolo permisissent.
pro qua ctiani aniiuas posucniiif? Igitur apiid illos Siipcr oiiiiiia autem, pacein ot ipsi diligebant, et no- pacem omni-
crat Viirium islud insnllalionis geiius, apud bus comnitn-
iios vero bis scrvare inand:ib:int : iiec aliara sibi, nisi per pa- dabanl.
ingens luclus hidicbalur, pra'cipuc qiiod iion pos- cem, viain ad marlyrium construebant ; cavcntes,
somus Iiuiiii tradere; quippe quibus ne noclis tem- no ultra jain post se dissensionem Fratribus, ne
pore aliqua ad iioc oiiportunilas pr.Tbebatur, ncque Ecclesise iiiatri iiTOstitiam dereliiiquerent sed sem- :

inuneribus placaro ciistodes, ncquo precibus, aut per pacem habeudam. pacem Fratribus custodien-
ullo alio gcnerc copia erat; i(a atlentc et solicite dam, et caritatcin pra-cipue tenendam, qaae est uni-
curabant, ne darctur oxtremis ossibus sepultura. tatis et concordiiB vinculum, cummonebant
e. Hajc
18 c Pust aliquct autem dics, cuin nullam sepe- non inutililer (ut opinor)
a nobis, ad a;dificationem
Oisa rxvita in lieiidi gnitiiim pi njslitissciit, inceiisa ossa Martyrum legentiuni, mcmoriic Iradita sunt quffi ex tantorum ;

Itnilaiinm /iro- ct in favillaiii redacta, cum reliquo terraj pulvcre virorum aiictoritale desccnduiit propter eos qiii tu-
jtttuiititr.
iii liiidanum niiviuiii dispersere, ne usquam corum, midi ct advei^uin Fralres
iiillati feruntur; et si
roliquiiu rcsidcreut. Qu.asi vero lia-c agentcs, Deum qui fortc titubavcrint, iciserationum Christi visce-
vinccrent, ct sicut dicelmut, speni eis per hoc re- ra ab eis putant penitus excludenda.
surrecliunis adimorunt. Sperantes enim, aiebant, de 20 Rcfertur adliuc in eadem scriptura et alia S. Asctibiadts,
sepulcrisquandoquc se csse resurrocturos idcirco, ; narratio , quam cognitionis causa, his inserere pane salt tt
nova nescio qua iiorsuiidoiite sibi superstitione, Iseti dignumputavi. Asclilimdes /quidam erat afua vesctns,
in nuniero
so torincntis niorlibusiiue subjiciunt;
nunc videa- coruin, qui pro Christovincti tenebantur. Hic vitam
nius si rcsurgcnt, et si polcst eis adesscDeus eoruin arduam
; satis et austeram gerebat, nihil cibi volens
et eripcrc eos do nianibiis deorum. d llaic suut qiia; accipcic, scd taintum sale et pane cum aqua uteba-
illis tcmiioribus gosta, ex Epislola Eralruin Lugdu- tur. Cunique hujus vita; rigorem vellet etiara ia
nonsium, dcclarantur ; ex qiiibus. qiiid eliaiu por carcere tciicre; Attalo, post priniam confessionem
ceteras provincias gcri iiutucrit, coujecliira capienda
suam, quani in amphitheatro confessus esl, revela-
cst.
tur, quia uon recte faceret .\sclibiades, creaturis
19 Refcruiitur iidliuc in ipsa Epislola, quajdam Doi et ipse non utens j, et aliis formam scandali
cliara de hiinianitalo ot nmnsuetudine Beatorum dereliiiquens. Quibus cognitis B. Asclibiades cu'pit eaelitus mone-
Laiidaiitur, Martyniin, quo3 dignuin piito ad Iiac suis scrinoni- omnia cuiu gratiarum actiune pcrcipere; qiiia quie ttir allts cifits

QUlii sirjilus bus, sicut cotora,sociari. Quiqueaiunt, uti.


:ul imitatio- illi revclabat Spiritus ut doceret, ct huic ut seque-
ncm Chrisli (qui ciim in foriiia lei essct, iion rapi- retur, idcin spiritus persuadebat ; aiijuvante Domino
nam arbitratus csl, esse se a'qualcin Dco) in lanta
uo.slroJcsu Cliristo, qui vivit et regnat in secula
gloria positi, et scnicl et iterum, ac frequentius
scculoruni. Anicn.
Miirtyres facti, post lioslias, post ignes et laminas,
ncque so ipsi MaMvres dioebant, iieque aliis, ita
S6 ANNOTATA. G. H.
appellautibus, indulgebant. Sed si forte aliquis no-
nohbant slruni, vel in cpistula, vcl in seriiione, eos Martvres a Iliiic nmtmiUi S. Blandinam fecenmt malrem S.
UnrlijrfS n.aninassot; incrcpabant acrius, dicentes quod
; Pontici. ftnm apitd Eusebinm dicitur, Sororis ex-
ajiptttart.
h:oc appelhitio soli fhristo debelur. qui solus fide-
hortationibusexcitatus,-JroTrj;a-Je)iji>i;7TafMfii;(j£yo:.
lis veritatis ost Marlvr, et qui primogeuitus est ex nrm aliter dicitiir
/i;i(iir inaterna exhortatio ;
quam
luortuis ct auctor vitie ateriia) : vel cerle illis solis moi, velut omiiiura nobilis mater, tinliiiiii fuxr.f vj-
aptuiu hoc csso vocabulum, qui post bonain confcs- ym:,. Vicniias bcat;e Martyris Blandina; sanctorum-
sionem discodere do Ii:io vita et pergere nieriicrunt que XLViii Marlyrum ecclesiara esse indicatur in Vita
ad Deuiu. Nos aulem, aicbant, huiniles et
egeni, S. Clari Abbatis l .laniiani cap. 6, ubi apparet Virgo
optamus, ut ipsa salteiu iii uobis confessio
tuta per- beatissima Blandiuaeum consolans, et quod eiim ad
coelestia
;

DIE SECUX:DA .TUNH. 163


A ccelestia rpgna cnm S. 'Marcello sit ductura. ruUli- rius; et Tomo 12 Sjdcilcgii Achcrioui pag. 13G nnno D
cens. 1674 inxercndnm dedil, ubi nunc legilur snb hoc titnlo. -"f- '"^

b Exdamat S. Euclierius in Jlomida de hnc S, Beniuinus. Vienneusis Archiopi^copus, dat facuUa-


Balbina : Honorant non noriuit.
l)estiK, litini saiviro tem Ratberto instauraudi eoch^siam S. Bhvndi-
Vh\ suni qui dicunt, venerationeui safris Mart^runi nae. Interfuit Bernuinus Synodo Cabilonensi anno
deferendam non esse corporibus? Ecce cruentae fe- Daxu.xxxvii, snbscriiitnsque hQbctnr privile-jio Confir-
ritatis immanitas, qu;o religionis non reoipit sen- miitionis, Ingelario Abbati Carilocensi per cnindem
suni, detert venerationis nbsequium. et ad malo- . . Sijnodum conrcsso ; Brcvis ipsius contextus falis est
rum daranationem, quid honoris Sanctis debeatur, 2 ('urara reruni ecch'siasticaruin pcnes arbi-
agnoscit. trium et viffihmtiam Eni-^copalem remorari, nullus c''""'"»- SOO
c Loco sequenfium, npnd Gregorinm Turon. de Glo- qui jura ecclesm^ticu novit, dubitare pntest;utomni fcctenam.
ria Mart. cap. 49, li'(jUTHur istn. Postqnani h;cc gesta studio intendat, qualiter diruta, vel vetustnte aut
sunt, cura Christiani roa?rorem maxiraura haberent, negligentia dissipata rcpararl debeant. Quapropler
quasi deperissent beatse Reliquirc; nocte apparue- ergo Bernuinus, sacra) Sedis Vienuensis Archiopi-
runt viris fidelibus in eo loco, quo igui traditi sunt, scopus, cum in Dei noniine et araore, studinm hu-
stantes integri et ilUesi. Et conversi ad viros, di- jusniodi gererem ;adiit nostram prKsentiara quidara
xerunt eis Reliquise nostrte ab hoc colligantur
: venerabilis Presbyter et Abba'^, Ratbortus noinino,
loci), quia niilUis periit e nobis ex hocenim trans- : pro quadara ecclcsia. qua; ost in hunore S. Blandina;
lati sumus ad reqniem, quam nobis proraisit rcx Martyris dedlcata, atque in Monto Quiriaco sita
coelorum Cliristus, pro cujos nomine passi sumus. quatenus ei licentiaui darenuis, uti do suo pronrio,
Ha^c renuntiantes viri illi reliquls Christianis, gra- tam pro Uei amore, quam pro aHerna! nierccdis ro
,.epara>idamt
tias egerunt Deo, ct confortati sunt in fide coUi- ; tributione, studiosissirae iilam rea?dificarct : siqui- E
gentcsque sacros cineres, Eedificaverunt basilicam dem pene destructa et annihilata, tam pro vetiistato
B miraj raagnitudinis in eorura houorera et sepelie- : quam ct ]iro obsidionecivitntis, decorem et honorera
runt bona pignora sub soncto altari, ubi se semper donius Dci amiserat. Ciijus benevolentiam etstu-
virtutibus raanifestis cura Deo habitare declarave- dium non soluni b-^nigne an-
pietatis collaudantes,
nint. Locus auteni ille, in quo passi sunt, Athanaco nuimus, sed etiam ut sununopere perficeret ot ora-
vocatur; ideoque et ipsi Martyres a quibusdam vo- nimodis, cura inaximo gaudio hortati suinus. Et, ut
cantiir Athanacenses. fiiec Gregorius, et ex eoAdo in major accresceret tantije bonitatis voluntas, insupcr jj(,j«„g(,(
Martijrologw, qui addit isla : Horum festivitatem eilibentissiraoaniino oouccssimus;ut tam ipse, quam np/jo/i sito

cives Lugdunensis omnibus undequaque Ise-


urbis, nepos illius, noniine Straderius, dum adviveret, si vstifiueiaa-

tanter accurrentibus per descensnm fiuminis, cum res ad offcctura pervcniret. pro tanti hiboris .sudore,
^jf„^e"i"'''*"*
hymnis et canticis gratulatioois concelebranfcs, tam de ipsa ecclesia, quam et dc his quas habet
Mis.varumque solennia in Apostolorum ecclesia (ubi rebus et acquirere potest, potestatem habeant con-
sancti cineres eorura oonditi servantur) festive Do- struendi. ct usu fruotuario operandi.
mino reddentes, ex antiquorum traditione, ipsam 3 Notum itaqne sit omnibus, sanctee Dei Kccle-
diem Miraculorum appellant. f/scc Ado. De loco sife hujus rectoribus et successoribus nostris, reli-
At]\en3.co .'<upra actum ; ccclesia autcm Aposiolorum, giosissiini hujus viri tant» pietatis stiulium. et no-
sivi' S. Petri, javi .mb fitulo S. Nicetii liobeiur. strum super hujusiundi assensum adjutoriiim; qua-
d /fic itcrum iiitrrfutnr Euscbiiis, illa ipsa forle tenns eis dcincops nulhis auferat, si vitre nostrje

mox rclatuTUs ad finem, qux superiori capite litt. e ab- cursum suj^ervixerint, quod cum tanto stiidio labo-

stulerat e medio Epistolx, qnam ulinam integram et rantes perfecerunt et sic canonice; illis confir-
invariaiam scvvari contigisset l maraus, qnod proinpta eorum voluntas iii reasdifica-

e RuTsuni Eusebius loqnitur. tione Iuijus domus Dei libentissiine unpendit, ct no-
f Varia MSS. Aleipiades : verosiviHe est quod As- striim favens assensus annuit. Quod si aliquis te-

clepiarles vel Alcibiades germana sit lectio. Egonihil merario ausu disturbaverit, iram Dei omnipotentis
mutitre prxsiimpsi ; sed concordem in lioc nomine Mar- incurrat, et anatbematisvincido(uisi resipiscat) per-
tijroiogiorum scripturum sccutus sum : quomodo etiam petualiter subjaccat : quoniam, sicut auctorit;is p"

Epagatus retinui, elai melius scribcretur Epagathus. mandat canonica, utjura ecclesiastica, a sanctis et

g Non quin ipsn communa ciborum abstinentia culpa- antiquis Patribus constituta, juniores inviolabilitor

bilis erat; sed quia coram aliis ti^iurpata, singularita- observare debeant ; itanecesse cst, ut futuri quique
tem habebat, caritati et mutux unioni, tali in articulo Praesules Ecclesiarum, majorum et prjedecessorura

non convcnienlem : quod non debet ad omnem casum suorura edicta inconcussa teneant quod si secus :
j„c(,„j(,riiw
trahi ; mullo minus ad Religiosorum ccetus, in qitibus fecerint. nulli quod sanctoruin Canonum
dubium. „; tdvmCe-
excomnuinical.ioni subjaceant. Igitur ut nullus au- ncunc sub
abslinentia non reputalur singularitas ; sicnt nec indul-

gentiu Regulx conformis, immoderatio. deat nostr^eauctoritatis tostamentura conteinufire,


"'^^^^lllf'
manibuset scriptis propriis, cum consensu sufl^ra-
ganeorum nostroruin, firmantes roboruvimus.
APPENDIX D. P. 4 Crediderim equidem Montera-Cyriacum esse rc-
De ecclesia S. Blandiiioe. quircndum haud procul ab urbe Vienneiisi ; qux quo
anno obsessa fuerit circa tcmpora Bernuini Episcopi
i^irul iferata sxpius certamina, eaque atrociora, S. necdiim comperi; neque occurrit unde discernam cujus
Ji>'n>uiriiis

Vivnnens. Btandinam prse aliis celcbrem fecere; sic venerationem monasterii ex pluritus qux diaicesis habet, Ratbertus
Aichifp. etiant pecuUarem ei conciUarunt apud majores, ut et Abbas fuerit : quarc hxc omnia Viennensium rcrum
Ecclesiss eidem nominalim nuncuparentnr. /iujus rei studiosis explicanda dimitto, qui plura forle suggerent
testimonium insigne in lucem eruit D. Louvet Doctor ad hoc argumentum spectanlta.
Medicus, ac Serenissimx Dominx de Domba Consdia-

DE
:

m ACTA SANCTORUM.

DE SANCTIS MARTVRIBUS LUGDUiNENSIBUS,

VINCENTIO, ININA, PRISCO, SEPACA,


IIILAIWO, I ELICI-, CASTULA, EPAGATO, AMELIA? DONATO,
Kx Mart} rologio Ilieronymiano.

Priscae, ^milia^cl Donata:!. Post Castulami'c?oH/iH^


Hos Maylyn-s
(las, colliijimus

Marlyroliitfii
n pncmlcnlihus

iipogrupho;
esse dutingiien-
ex Eplcrnacensi IJierotujmiani
ul>i, po&l re.lalos
tilulus in dicto

dem loco. Au
Eplcrnaccnsi ponebatur,
in nliis trtbus apoijraphis, sub
scilicet, In eo-
eodem
priurch, islainterponnntur. Kcrn alii in Lug- titulu Lugihmi, comprehenduntnr, 'jnod ct nos factmus.

(iuiio, ijuorum ilecurin recensrtursnbliix nnminibus, Viii- Ex hisce Viiicentius^sf in MSS. (ielhncnu, Augus-
cchtii, Niiia*, Prisci, Sciuicir, Ililari, iHUic-is, Ciistu- tiinn S. Udalrici, Parisiensi Lubbei, et S. Galli in
1(1', lCj^agiiti, AiiK^lia', Donali. Ilorum nominum uti~ Ilelvetia.

quu in nlm ecgruphis pauium diversalegnntur ; Nica?,

DE SANCTIS MARTYRinUS.

BARBARUNO PRESBYT. HUMATO,


EVASIO, IIONORATA, ROGATA.
Ex eodem Martyrologio.

rclatos Martyres Luiiduncnses, pnfposita Scribilur c/mm Honorati, Loco Rogata^ MS. Cor-
Pnst pariicula Alibi, indicantur nomma horum .Mar- beicnsi additur Vinceritia, el formala videlur ex
in

Vin-
lnrutn, in s;vpiusjam citatis apoijraphis Mar~ centio Luijduncnsi primo in posteriori ordine, Si quis
njroloijii II icronymiani : seilicct Barbaruni lamcn velit cam apponi reliquis ut se.rlam, per nos li-

l*rchbyteri, Humnti, Kvasii, Ilonoratse, Hogatai. cebil.

DE SANCTIS TRIGINTA OCTO


MARTYRIBVS AFVD GR/ECOS.
Ex Synaxario MS. Divionensi.

|~ cmoria horum Marlyrumconlinenlnr in MS. occlusis vitam finmnt. Deinde hiversns addnntur :

Irivcii Syna.rario, quod Dhioue apud Pc- Msitry dOh.zcrU ^fi.^rT£T«t Xourpou Oupa.

Ml
itii
hum

puqiouitur. Oi
Frauctscum Chifldium Socicatis nos-
Jrie rcpcrimus,
ityioi,
ct ad
Mat;-U[i£;
dievi secnndum Junii
).r,\ £v X-jOt&o) p.r,-
Xf-cTTi/c yafi £'/'/; iy.^othv,
Nequidquam
Dum
eyw 9Cc,x.
Atliletis balnei clausa^ fores,
Cliristus adstat clamitans ; Ego ostium.
Gevti;, /ai t>:; Cupx; cti^payei^cr,;, t£).eoC>t«(. Sancli Scilicct Joannis x versu ix. Ubi aulem id factutn, frus'
Marlyres trigintaoclo, inbalneum innni.ssi, foribus tra quiesieris.

DE SANCTIS MARTYRIBUS

MATRE ET TRIBUS LIBERIS.


Ex codcin Synaxai'io MS.

jom eilalo, MS. Graro Sijiia.iario Diviomnisi Peri-nssn glalio prole cum tota parens

In
;

«rw Chififtiam edehralur. 'H i-^ix Mr.irp , ^ji-i Ad.vuui, ci'ce clanias; egomet ct pueri mei.
TfijV TpldJV TtXVWV OLVZf,L, ft aittHtlir, Ht<jet T£).EtO- Suul iiutem Ih-rc verba haix Proptiela!, in penona
vTJt. S. Mator cuin tribus liberis siiis, gliulio Cliristi liiiiuentis tle se ac dLscipHlis siiis, Cap. viu
ni;ir(vriuin cnniplet : Deinde ex more Distielion sub- versu xviil ; quo sensu eadem alleiial Pauhis ad II e-
juaililur bujusmoili brxos II versn xiii, 'looii ejiu vtsti -,i 7i»t3t'a , « ptot
-vv TTot^iot^ TfjtrOarjar Matprj; v.3t?.)t'iT3tt?, 'tJojxs 0£.;5. Ecce ego ct pueri , quot deiJit milii
'I5o\> ^oa;, eytiye, xat Tti iTaidia. Deus,

DE
DIE SECUNDA JUNII. 165

DE PLURIMIS SS. MARTYRIBUS.


ANT10CH[/E PASSIS.
Circa lempus Marlyrii, ex EiiscLiio ('.onjo.ctura.

eincv A!*. ccc elebravimuscum Martijiohifio Romano, ad diein sent dies illi, nnn fuisset salva omnis caro. /,•) hac

G
I

commenionUionein pliiriraorum
Mariii, perseciitionc Decii, tesle Euscbio lib. G cap. 32, mar-
sanctorum Mart/yruin qiii AntiochiEe, man- , lyrium subicrunt S. Fabianus Papa Uoinaj xx Ja-
(lato Maximiani Iniper:itoris sEevi.^sirnis . nuarii, S. Alexaiuier Episcopus Hiemsolymonim sxvienie

jiflecti suppliciis. nd palniam niartyrii pervenorunt. C:esareaj in Paltestina xvm Martii, et quo'i liuc po- '""'"
"'«•^*'"''

^t modn , Ciim peivetuslo iSijnn.rarto Ecclesi^ Cnn~


,- . .
lissimum spectat, I. l:^
b. Babvlas Episcopus Antiochenus
1 1 .-. ... persecutlone,

staiiiinoi>nliti'7ue(:}tioi spectat ad CoUojium Claromonta- XXIV Januarii, qnando hnruni Jcta Ulustravimus.
uvm Societali^i Jesu Parisiis) ejhilemus mulliiudinem Horum mcminisse videbatur suljiccre, ul po.-isent huic
Mariijriim, tbidcm sub Dccio Imperntorecornnutorum. tempori opplicari, iju.r de Marlyribus <Hh Diocletiaiio
Vcilia Synaxariisunt isti : Kat twv ayiwy ^\j^iw twv Eusebius liis verbis : Quid nnnc opus
passis scripsit

siib Decofinp- y.^f.r.nx^jzoyj iv 'AvTtyeta sTriTii^ paotXe/ac toii tJurJCEoou^ nominatim comniemorare. aut mnltitu-
est reliquos
AiziVu. IJbi Ta ^L\i^i% per se siV/f»/(fHn/ deceni millia, dinera hominum recensere? Et deiiide Ea quae :

sed lilo nomine etiam copiosa niultiludo indetermi- Antiochise gesta sunt, quitl cpus est in memoriam
nafa absque ullo certo numem iiiiclUgitnr, sicut revocare? et siniilia, qux ad citatnm supra xi Marlii
apud Lalinas sexcenta dicere usitaluni cst. Indicalur retuliniHs. Forlc dc hisce Sanctis Marlyribus, aliqui- E
teste Eusebio-
crijn Cdmmenioratio SanL-tornm quaiiipluriniornin bus saltem, ctiam nominibus cxpres.-^is , in Iwc opere

Af.liieiarum. qui Antiochi;e snb Imperio ijiipii De- nvslro ex antiqnis fasfis menlio (iet : tamen, ne mcmo-
cii certaverunt. Fuit hxc sepiimu in Clnislianos pcr- ria illorum dejiciut , judtcaviiiius illorum venerationem

seciitio. annn Christi ccl excitala; qna invctcialum commutiem , in Ecclesia Consiantiiiopolitana ab amiis
in Chrisliutws odium GenlUium, oiujies sid> Romono seplingentis aiit etiain pUribus solilam celebrari^ Le
Iniperio sitas iiuuulavit Ecclesitis, ut e. senfenlin Ba~ ctori liic prnpoiiendam.
ronii de ea mevito dici potuerit : Nisi abbreviati fuis-

DE SANCTIS MARTYRIBUS ^GYPTIIS

TIIEEMEDA ET FILIIS EJUS; AR.ME.MO ET MATRE E.IUS.

Ex Fastis Copticis et Habcssinls.

audati, die prxcedcnti, Alexandrinae Ecclesiae cte fjctis, sive propriis Poetae eos invncantis, sive fi-
In .Clhiopids
faaHs retati

U
et tiiii
media,
ejus,
inter
Fasti ; addiem viii

Armenius et mater ejus et in roinmna


yEthiopicum
decimimensis^S^x^e Hahes-
sinis, Coptis Baune nommati; idest ad diem se-
undnmJnnii hixc profernut iiomina Tcemtda

textiim ac Latinam Liidolfi


:
:
dclimn conimuniler omnium. Videntur aulem
nari utrique, nt unicam
tiiant,

J!. 12.
in

Qui
plo Dei mei, et
quibus verific<itiim
vicerit,
foras
faciam
Martgrum turmam
sit

iilura
illud Apocalgpseos 3
columnam
in tem-

non egredietur ampiins et


sic nomi-
consti-

versionem, ubi ponunlur verba ex Coptitarum Fastis , scribam super eum nnmen Dei mei, ct nomen oivi-
linfjua liltcrisque Arahicis descripta. letjilur Lotnie tatis Dei mei novae Jerusalem, quae descendit de
Coptdarum Joannes a Dco meo.
v
addila vox Marlyres. Fasios ipsos coelo
Seideniis, in iiltimo siw ac postumo de llehneorum 3 In scnsu Ludolfi inteUigentis onus inatris, quod
Syiiednis lihro, profitetur haheri pcnes se, ad calrem inler se dwiscrint, filui Theemeda cum liberis. et fi-

Evangeliorurn cxeraplaris Arabice antiqmtus in , Uus Arnienius ;


fnerint illi forsan pro mntre sita, hic

^sypto perpulclii-e conscripti «eu absoluti, vm die anoiiyma, frusira quiesUn a perseculoribus , adducti ad
videnlur in
iMusri inensis Coptici, id est, i Augusti, Juliani , tribunal (idemiiue profcssi : quibus supeiveniens ultro
/ICijyplo passi.
anno serae Martyrum mu, seu Christi mcglxxxvi. ipsu, facta sit parliceps communis cum iiberis et nepo-
Hic vcro, leyilur memoria soUus Thamedfe et prolis libus coronx. Scd hinc mea conjectura est, tum dijudi-
ejnsdem, Martyrum. canda, cum ex ulterntrius genlis monumentis marlijrU ,

2 lis tavien recte juntji Arminium, persnadet islius notitia plcninr eruta fuerit. Interim eos qui
et itt Ifofjiolo'
gio metrico. Poeta Hubessinus, in suo Hagiologio melrico, iitroque utrique 'jenli communilcr cninntur ut Marlyres, /Egy-

conjunctim salutcm dicens, lioc modo : Saluto Teeme- ptiis adscripsciim pntim quam llabessinis : cum hi ab

dam et tilios ejus, Armenium et matrem ejus ,


qui ipsis fidem acciperint Christiaiiam tempore i-. Athuna'
inter se diviserunt onus ipsins (rnatris iiitcrprelatur sii, (initisjam persecutionihus Gentilium Imperatorum,
snb Impera.
Ludolfus. ego Christi jugnm intelligere mailem) scri- qux ahsquc fundamento extendi non dehcnt ultra pro-
tiirilius GenH-
ptis in colnmna Jerusalem effigie et noniine ; nciU- vincias Roinano Imperio subjectas, qualis numquam ^j^y^

cet ChrisU et Dei. Ipsi, per siii martyrii sanguinem fuit Habussia sive AuximUica JElliiopia.
fide-jubeant, in retributione futura, pro maie et re-

fuim T. I 22 DE
:

166 ACTA SANCTORUM.

DE SA>=t;TIS MARTYRIBUS ROMAMS

MARCELLINO PRESBYTERO,
PETRO EXORCISTA, THOMATO, ROGATO,
ET ALIiS QUADRAGINTA DUOBUS.
COMMENTARIUS PR^VIUS.
Eorum cultus, Ecclesise, Ada.

esl liic dies .wuvdus Jituii Mariyrilnts P(ip.T apnd Aiwsfnmim BihUotliecarium : Eisdem
si:b niocLE- Illustris
Jfornanis et J.ugduJieustlm.t. Ih' liiue stipni eiji- temporibus Augustus Constantinus fecit Basiliram G.II.
TIA^O,
thlqiic (cclesia
vnts : tie Hnmiiuis^ in pervetuslo MS. M<niyru' beatissimis Marlyribus Marcellino Presbytero et
hnuorali a
logit) 7'revt>eii.si£cclfsi:i- S. Murliiiu islu leijnn- Petro Exorcistae, inter duas Lauros et Mausoleum, Constantinn
Rf.niEP Marcelli Martyris, cum aliis quadrin- ubi beatissima mater ipsius sepidta est Heleiia Au- Magno ;
B tiir:

Pluritni hoc gtMili.s. J^rincfps liic tot athlelarum ab altis Marcelli- gusta, in sacorpbago porpltyretico via Lavicana, E
die Martyrts nus nppeJlatur. Damus nos suis tiominibus e.tpressos niiiliario ab Urbe tertio. I/xc ihi, qnibus similm ha~
coluntur: beniurin Vilu S. Helenx ad diem
Marfyres cetilutn sexayinta qualuor el certo nnmero , xviii Augusti cx-

sigmitos centnm sejaginta seXy nniversuyn trecentns et cutiendn , propter uliqnos Grxcos, asserenfes Ctnistoiitl-

triginta, quos in quatuor classes universules disfilnii- nopoli sepultam fiiisse. Asf anliqnissima Acla
,i5. Sit-
mns, ut lector de .tingulis suum judiciiim feraf. Avtke- veslri, a nvbis ediln in Caialugo Antiquionim Ponlifi-
rus cum de SS. Marcelliuo et Petro egi^^set, ista cum unle Tomum primnm Aprilis, ista lnibent de
Qttdii Iteiii Kom^e ceulum octoginta Martyrum
: ,
Constantino Magno Eodem tempore
: fecit basiiicam
et mLilio plunum, quorum noniina Deus scit solus. sanctorum Martyrum Marcellini Presbyteri et Pe-
Omnia porro Martyrologia auspicaiitur hunc dicm ab qnx, nt diximiis, explicat Aua.slasins
tri Exorcistiiu ;

iisdem SS. Marcellino et Petro, de ijuibits el aliqiii- ciim aliiSf in ejusdem Stivei<fri Aetis. Idein Aimstasius

bus Sociis, in veiuslissimo Murtgrologit Jlieronymiani asserit, in Jctis Honorii Papo', qni ab dcxxvi ud
apographo Eplernaceiisi. isla leguntur : iv Nonas Ju- Dcxxxviii Ecclesix pnrfuit euih innovasse ccemete-
,

nii, Komie natalis Petri Exorcistae, et Mjxrcellini rium beatoruni M;trtyrum Marcellini et Petri via ,

Pre.sbyteri, Tlinmati. Rogati, cum aliis quadraginta Lavicana. Ibidemque adhnc retineri venerandus iina-
duobus. In aliis tribiis ejusdem nomen
apogruphis gines Marcellini et Petri nmsivo opere nobiles .
,

Marcellirii pryponitur: iii reliquis illa cum Epterna- asseril Baronixts Tom. 9 y/nnalmm ad an. 82C nttm.

censi conseudunt. nisi quod in Lucen.n mt*ii^/o Thomati 16. Ichnographiam ecclesix, forma rotunda e.rlru- D. P.

non fiat : qui eham in hho Tumayiis scribiiur. ct!r, alque amptissimi atrii in quadrnm circumdticti, cujus adhiic
supersiint
'i Ai solennis.sima mansit veneratio SS. Marcellini et parietinarxtm eliumnum residnarum iconismnm, vide paiiettnx
inter guos
celrbarlmi, et Pftri, elia7n Cunoni sanclissma; Missx inserlorum Tom. 2 Roma: sublerranex pug. Sl. Imagines ipsas
Marccilntus quornm memoria in ommhus Ladnis
lam faslis sacrLt. nobiscxim rogotus commnnicure , talium e.mderator cu~
ei Pelrus, manu exaratis quiim pr.rlo excusis, eelebratur. Usuar- riosissimns Joannes Ciampinus,
Illnstrx.<is. Magisler
dus isia habel Rrjuiae beatorum Martyrum Marcel-
: Breviiim yratix , ac Ittierarum JpostoHcarum Major
liui Presbytf?ri et Petri Exorcista", iiui multos in Abb;eviator, nec non in utraque Signatura Referenda-
carcLMX' ad fidem eriidientes, post dira vincula et nus. xiuo alterove veternm Monumentorxtm prxseriim

plurima tnrmenta. det-olhiti sunt sub Judice Sereno. Mnsivorum Tomo, Urbi ac Orbinolus, respuudit se ,

Qxitbus in Murtyrohijio Romano udditur; sub biocle- quidem eo stniim pictorem direxisse ; sed hunc, cum
tiano, in loco, qui dicebatur Silva-nigra, quae po- nxhil invenvet, ex accola sene didicisse, injuriu teni-
stea in honorem Sanctorum mutato nnmine SU- poris prorsus esse delapsas, ab ipso tamen ibi olim vi~
va candida appellata est. Pinra ex ipsis Aclis refe- sas.

runthv opud Rnbanum, yldonem, JSotke.rum et , alios 4 Alia fuit ecclesia SS. Marcellini et Petri , in
posieriores. nrbe Romana, quat juxtu Literaxiensem basilicam sila
"6 Horura corpora, ut in lisdem Aclis legiiur, col- est, et ipsa vetustissima, quam nonnulli etiam a Con-
AliJC prope
legit Lncilla, et posuit in vehiculo noctu, et addu- slanlino Magno constrxtclam opmantur ; sed hoc asse- Laferanen-
t'la Lavicana xit via Liilncana mdliario ab urbe tertio. ct ^ejicli- rtre nolujniis. Ejus in Sgnodo Uomana, sub S. Ure- svm illis
septiUi, vil >ub die IV Nonus Junii in pace. Vernm Ado ,
gorio Magno Itabita et iibro Regislri cup. 88 relutu ,
erictx.

cuni aliis Aclis MSS. tia legit : Qunrum curpora ,


fit viemio : xtbi xnter Presbxjieros subscribit , Albinus
revelaiitibus se beatis Martynbus , tuleruiit postmo- SS. Marcellini et Petri : quexn lunc fuisse tiiuliim
duiM Lucilla et Firmina Cbristianissimae feminae et ; CardinaiUium censet Onuphrixts, de septcm Lhbis L'c-
juxta S. Tiburtium, in inleriore parte crypta^, se- clesiis cap. 'i: ibidemque munsit Slalio xviii, Sabbuto
pelierunt, quinto Kalendas Sepiembris. Ouidquid posl Domimcum secundum Quailragesimx. In eodem,
de ista (lepusiiione sU censendum. cerle natalem forum ant forte in prxore busilicu, ab eodem Gregorio Magno in alffrulra

hoc Junii celebrari consuevisse, Martyiologta omma liabita Ilomiiia sextu lu Mallha:nm, homUtam
II fiiil quir. ejusOem
hutiuit ft.
con/iimant ; ii.'<qut' adsiipulaulur liber Sacnimenloiuyn Ecciesix tilulo hunc m modnm prxiiotatur llouuha. Gregorlus.
;

S. Giegoru I^apa.', eogne antiqntor Coiiex , fere ex liabita ad popuhiin, in basilica SS. Marcellini ct
SS. Leoniset Gelasti ordinatwne, ante nongentos unnos Petn, die natalis eoruro. De huc Ecclesia scribif
descnplus , atque a Josepho Maria Tliomasto Ronix Anaslasius, Gregorium III fecisse a novo ecclesiam .

i\on pridem vulgatus; vetus ilem Kalendarium


ita SS. Marcellini et Petn juxta Lateranis. Pxj^fuu
liumaniim, a Joanne Frontone iltustratum. De tilnlari hic Papa ab anno dccxxxi ad annum dccxli, quo ohiit
eorum £cclesia iita leguntur in Vita S. Silveslri et colilur xxviii Novembris. At secnlo nono Bcuediciiis

Papa IH
,
,

DIE SECUNDA JUNII. 167


Pa})a III et Nicnlaus primm restaiiraruiU ecclesiam Abbatibus, SS. Pctri et Marcellini sacra ossa trans- D
quamdain i'ornmilem S^inctonim; ned utram pluri- , tulerunt in ecciesiam S. ThomEe, a Eenizone Epi- Aiorf.BEG. ir.

"'*"''• ^^'^'
vium (lisputat Arin/jlius lib. 4. Romx suhterranex scopo Sutrino Legatnque Apostolico consecratain ,

cap. 9, qiiem consulc. Ilddc.m. adliuc eorum Reliiiuias anno mlxxviii, die xii mensis Maji.
esse scribit Carolus Barthohmxns Piazia, in Sunctiia- 7 CaroUis Sigonius, lib. 16 de Regno Ilalne ad un.
rio Romano inini 1675. 1213, indicat exarsisse bellum Cremonenses inler et
5 Ijisa Acla martijrii e>lidit Luurenlius Surius, sed Mediolanenses , hosque ab aUis in pneUo cs^.-ios tanta

Acta marhjrli
plimato stylo. Nus eadctn damus primiqcnui phrusi, cx fehcitdte . ul Jion solum niulli Mcdiolanenses fucrint
tx MSS. vctu.stisnimis codicibus MSS. scilicet Audomuirnsi occisi, scd etiam ad sex millia capli. Hanc inquit, ,

Ecclcsice Cathcilralis ; /^Findbcrgensi, Ordinis Prx- victori;im tara inopinatam cum mirabunda spectaret
mnnstralcnsis in Bavaria; Trcvire.nsi duplici , allcro civit.as , religiosa ac pia illa statim incessit opinio,
S. Maximini , altcro S. Martini ; ac duohns 7iostris eam non humano auxilio sed praesenti sancrnrum ,

siijnatis AA et a , tertioqiie continente Acla men^is Martyrum Petri et Marcellini subsidio esse partam. g^ nro»/er
Junii. Ilabuimus eade.m in qualuor MSS. codiribus Erenim cum imminente pugna imbellis multitudo vic^onam
Reijinx Succiiv numero 13.81.482, et 863 siqnalis. supplex in urbe, ad eorum sepulcra, vota in «de """" ''•'
" "*'
Eademquc cxtare Capna: in mnnnstcrio S. .loannxs et Divi ThomsB pro viotoria faceret, duas exinde exire,
in Cifsaris-insula , et in MS. Pusstonuli anni 1148 atque eodem subinde se referre columbas aspexit.
apud Prxmonstratenses in Parchensi prope Lovanium Qui vero in castris erant, duos juvenes, equis albis
/Jbbatia servato , intelleximus ex liiteris SUvestri insidentes ac vestilius albis iudulos , acri sese iin-

Aiio.tsa Prcfihijleri Capuani , So-


.loonuis Groihnusen petu in aciem Medicdanensium incitantes , ac vi et
cielatis Jesu; et Jdriani de Vaddere Supprioris Par- virtute sua cuneos eorura tamquam coelesti quodam
cerists. Nec hihuit plures codices examinare, aut eliam fulmine perruinpentes ac demurn terga dare co- ,

Acla in aliis reperlu annotare ,


polissimum qnod essei gentes. viderunt. Qua re animadversa, et cum dua-
magnus in plensque MSS. consensus. In MS. Tre- rum columbarum urbano omine comparata, Cremo-
virensi S. Mnrtini erant hinc inde nonnuUa omissa : nenses pro certo habuerunt, se ccelesti duorum
compendia
iu MS. UUrdjeclino erant plurima contracta. Simile Martyrum pr<Tesidio tanta victoria esse potitos. Ita-
III Martij-
lolofjiis: hnic compcndiim ah Jdone editujn esl in ejus Marty- que communi decreto festum eorum quod iv Idus , E
roiogio, qitud seculo ix conscriptum fuit. Multo brevius Juuias agebatur. in posterum iv Nonas ceipbrarl
est elopium, quod in genuino Bedx Marlyrologio , ex sanxerunt. Hxc ibi qux cilato Sigonio Biovins ad :

octo MSS. ante Tomum secundum ApriUs n nobis edito annum MCi;xu retuUt. Nec plura de liisce Reliquiis

habetur hujusmodi. iv Nnnas Jtinii, RoiniO Marcel- nacli sumus , unde , quando , el qua occasione . acceptx

lini Presbyteri et Petri ExorcistEe ; qui imiltos in sint. De eisilem corporihus in Germuniam {ut credUur)

carcere ad fidcm erudientes, post dira vincula et anno dcccxxvi tran.4atis infra agemus : ilemque de

plurinia tornienta decolUiti sunt, sub Judire Sereno :


Reliquiis S. Marcellini, boc primumseciUo Romu irans-

et qui eos decullavit, vidit animns eorura splendide latis Peiiemontium , Campanix felicis nobde oppnlum.

ornatas ab Angelis ferri in coelum : et pfpnirentiara


agens sub Jnlio Papa briptizatns est in senectute
,
ACTA MARTYRIl
sua. nomine Dorotheus. IIxc ibi. Subjungimus Acta
martyrii hnrum Sanctorum descripta versibus trochatcis,
Ex pluribus pervetustis Codicibus j)/5S.
7Wn omnino perfectis, quorum Auclorem Surius, et cum
eo passim aUi, censent Eginhardu7n, de quo infra age-
F.odem Acta Martyrum perse-
Carmine
ynus ; quin el in Floriaccnsi MS. reperis.ui se ait Ma- JDenignitas Salvatoris nostri ,

bilio hunc titulutn ; Incipit rytlnnus Einhardi , viri veranlia comprobata, eo usque processit, ut et fidei
scripla.
eruditissimi, de Passione Christi Martyrum Marcel- amicos a coronaret , et inimicos eoruni ex ipsis iu- a

lini et Petri. Cum Eginhardo inxit, sed aliquanlo ju- ferorum claustris erueret. Denique, dum Roma a S Petnis
ejcsui el ear-
B. Rahanns Ahbas Fuldensis, dein Archiepiscopus
7iior, Paganis teneretur; Petrus. Exorcistse officiuni ge- eeii inetustts.
Moguntinus eruditione et sancfitatc claru.'<; qui inter
,
rens curn mnltis vicilnis c»sus
.
missusque fuisset .

sua poemafa edi-Jit hijmnum wni, de SS. Marcellino in obscurissimam habitiitionem carceris, atque ibi in

et Petro Marfyribus, ac pneclare confirmat ipsa Acta vinculis ferreis maneri->t imraobilis; custos carceris,
7narlyrii; quem Ilymnum, quia brcvis est , etiam hic nomine Artliemins, unicam habens filiam, nomine
daliimus. Porro non de soUs istis duabus historia hxc Paulinam Virginem, quam unico diligebat affectu,
aijit; piirtem ejus occupant Sancii . Artliemius, cu&tos cum a doemonici vexaretur, et i|Uotidie plaiigoret;

circeris; Paulina Virgo, a


Candida , ejns uxor ; ct dixit ad eum vir Dei Petrus Exorcista .-\uili con- :

dxmone liberala; omnes per dtctos Sanctos ad fidem silium meum, Arthemi; et crede unigenitum filium
Cltri.tti conversi et martyrio coronati : de quibus infra Dei vivi, Dominum Jesum Christura, qiii est libe-
rator omnium in se credentiura si vere credideris.
ad diem sextum Junii, cum (Jsnardo Martyrologio ,
;

suadet Arthe-
Romano, alU^^que, scorsim erit agendum. mox salvabitur filia tua. Cui .Arthcmius respomlit :
mio ftdevi.

admodum hono- Miror prudentiam consilii tui te Deus tuus liberare


C Cremonx in IiaUa, cullu cclebri, :

Cremonx ranlur prxdir.ti Sancti Marlyres , ubi a Synodo dioi- non poiest, cuni illi credas, et quotidie pro ejus no-
festtim quoiuodo poterit
ccsana anni hdxcix, proposita fuil tabula de difbus mine plagas et vincula perferas :

fe.-itis ex pnvccpto seu coimietudine veteri colendis;


,
filiam ineam liberare, si ei ego credidero? Et Petrus

pr.rscribilurque ad /i»Hcscn(rtf/H»)/H"(i', festuinSS.Pe- dixit Dorainus meus potens est liberare me de istis
:
ut ejus fitia a
tri etMarccIIini, in civitate Patrononim. Jo.tephus vinculis, et de oinnibus poenis, sed non vult iin- d.rmoiie

pedire coronam meam vult enim ut cursum meum tiberetuf:


Brescianus, in Diario Cretnonensi anni mix:xxxviii , :

nh Rtlifinias perliciam per temporalem passionem, ut possim adi-


iliidtm asscr-
etiam scribil. coli hos Martyres ut Protectores hujus
nrbis additqne in ecclesia Catliedrali sub Confes- pisci gloriam sempiternam.
valas. : ,

2 Arthemiusdixit Si me vis credera Deo tuo,


sione asservari eorum sancti^sima corpora. Esse :

eam Dcipane Virgiui in ccelos assumptx dedicatam , ecce ego hodie multiplicabo supcr te catenas et ,

claustra omnia carceris muniara; te


aulem ipsum aieliusque
indicat Vghellus Tomo 4 Italim sacrx in sua de Epi- ,

et si de his vinelus, in
scopis Cremonensibus pr;vfatione : et in Arnulpho in tenebrosa custodia solum includam :

ejus ,ides se
omnibusliberavei-itte Deus tuus, credam illi : et hoc venlurum
XMil Epiacopo de his ReliquUs isfn scrihU : Hnjus
Episcopi tcroporihus, satixgentibus Guilieliuo S. I3e- tamen tunc faciam, cura liberatam videro flliara. addicit:

uudicti Cremonensis , Abdoneque S. Lanrentii


Tunc B. Petrus subridens, ait Infii'mitas fidei tuie :

poterit
, :

i68 PASSIOSS. MARCELLINI ET PETRI MM.


A poterit curari hoc ipsum quod asseris facias.
, si intrepidus iret ; si quis autem vellet excedere, abiret
Arllieniius dixit : Credain
illi, si te ex istis vinculis illtesus. Cum ergo primo pullorum caiilu sederet
eripuerit. Petrus dixit Vaile in domiim tuam, et : Sercnus Vicarius, et juberet aiidicn<las intromitti
pra^jiara mihi mansionem (|uia te non .iperiente : , personas ingressus Arlhemius dixit Petrus, Exor-
; :

mihi neque absolveiite me ab his viiiculis iieque


, , cista Christianorum quem castigatura et scrai-,

mihi ducatum pra;beiite, ibi ad te veniam, in no- vivum in carcerc esse pr^cepisti , hic in nomine
mine Dnmini mei Jesu Christi. At ubi ilhc venero, Dei sui vincula omnium solvit, et ostia omuium
paipabunt manus lua?, et probabunt me oculi tui, et patefecit atque omnes faciens Christianos
; fecit ,

eosdem sermones tecum loquar et si sic credideris, : eos abire quo vellent. Ipse tainen cum Marcellino
salvabitur filia tua. Hnc autem fiet, non ad libitum Presbjtero nusquam absce.ssit sua voluntate nam ;

tentationis tuae sed ad declarationem deitatis Do-


, quotiescumque volui eum custodire, nusquam com-
mini mei Jesu (!hri.sti. Tunc agit;ins caput Arthemius, paruit.
disit : Iste homo , niniiis pa^bionibus fatigalus 6 Tunc A'icarius Serenus, furore niinto accensus,
alieiia Iiquitur. jiissitMarceliinum Presbyterum et Petrum Exor-
is jubet
3 Et haec dicens abt-cessit et veniens in domum ; cistain iutroraitti sub voce qnaestionaria. Qiiibus sisti
guod dum ilte Sunctoi
tiaiTot «jrorl,
suam, eiiarrare ca'pit conjugi suEe nomine Candidce. introraissis, Serenus dixit Mitius vobiscum carni- :

Cui Candida dixit : Miror te existimare in.sanum ,


tices agerent, si sacrilegium vestrse Christianitatis
qui tibi sanitatem prumittit ; aut non esse siucenim, omitterctis iiunc autem et noxios et criminosos
:

qui sanitatera nostraj fiiia^ se asserit cullaturum. egredi carcerem fecistis. Marcellinus Presbyter
Isumquid tibi longa teinpora constituit? Artbemius dixit : Tamdiu criminosus in suo criinine est, quaui
tt pugnis cx-
dixit : riodie venturum
Candida dixit Si asserit. : diu Domino Jesu Chrisfo non at ubi credi- ium Marcelli'
credit ;

hoc lecent. quis dubitel verum esse Deum Cbristum, derit , stutim oinni culpa ablutus, sumini Dei filius nitm carcere
quem credit? Anheinius dixit Horreo fatuitatem ; nuncupatur, Cum haec et his similia diccret Marcel- ctaudi.
tuam. Si enim dii ipsi de ccelo descendant, non eum liuus Presbjter. jussit eum Serenus puguis cieiii iu
B absolvunt a vincuiis : etianisi ipse Jujiiler ad eum arteriis ambabus. At ubi defecerunt cadentes, prce-
vadat, b aperire ei non ])oterit. Respondit Candida : cepit eum separari a Petro. et milti nudum, iibi vi-
Utique ideo inagnificabitur Deus ejus, et credendum trum fractum aspergi fecerat; etibi viuctum claudi,
illi erit si hoc fecerit, quod facere non potest, (ut ct luinen et aquain ipsi negari.
supenrnit asseri.^) uec Jupiter ipse. Et lucc dum ambo loque- 7 Petnis Sercnum,
Exorcista, conversus ad ac deinde
clium Petram:
Pctrus, rentur. et clauso diei luiuine uox initiuni suum dixit Cuiu sis Serenus nomme tuo. totum te nu-
:

spleiidore stollarum demonstraret ; adest homo Dei bilum et tenebrusum factis ostendis et cuiu sis :

Petrus Arthemio et Caiididie, iiidutus vestibus can- hoino mortalis, po^nas proinittis : rainis et terroribus
didis , habens in manu sua triumplium Crucis. Ad conturbare te existlmans immortaiem fidera , qiije
cujus vestigia corruit Arthemius cuiu uxore sua regnat in mentibus Chri^tianis : insuper ct Sacer-
Candida , et exclainaverunt dicentes ; Vere Deus dotem Dci snmmi Marcelhnum Presbyterum, quera
unus est, et verus Dominu.s Jesus Christus. Statim- debueras exorare deprecari pro te, ut a criminibus
et Ubfi-nt que fili;i eoi'um, nomine et corpnre ^''irgo Paulina, incredulilatis tua; potius fuisses absolntus pugnis ,

pneHam: a spiriiu inimundo vexata, et ipsa Deuiu c conlcssa, Ciedi fecisti, et gravissim» mancipasti custodia; de :

ante pedes ejus corruens, purgata est; ita ut in aere quo facto ille quidem gloriatur et gaudct, tu autera
clamarel ip?e dEeinon, dicens Virtus Christi qu£e ;
. in eeierno luctu et la«-ryrais sempiteriiis eris. Tuuc
in te est, Petre, ipsa me relegavit, et separavit a Serenus jussit Petruin in vinculis rccipi, et pedes
et
virginitate Pauliuae. ejus in cippo arctissimo constringi.
cum hiec fierent, omues qui in dorao Arthe-
4 Et 8 Factum est autcm, dum separati essent in cu- nmbo ah ange-
conversos ad
erant, baptizati sunt et crediderunt. Nuntius
niii stodiis, et Marcellinus Presbyter in vitreis acutis lo tducuntur
fidemultra'sm ad nupa-
ac pliires
vero cucurrit ad eos qui in vicino loco morabantur, nudus mitteretur. Petrus vero Exorcista in ferro et
tiaptizatos.
mulieres ita ut fieret ainplius quam trecentorum virorum cippo apparuit Angelus Domini Marcellino Presliy-
;

multitudo ; mulierum vero abundautior numerus, tero. oranti modo. et induit eum vestimentis suis,
clamanlium omnium et dicentium, Praiter Chri.stum ct dixit ei : Sc(]uere me. Et dura sequeretur An-
non est alius Deus omnipoteiis in cnnspectu enim ; gelum Doiuini Marcelliniis Presbyter, ingressus est
eorum et a diemonibus obsessi liberabantur, et cum eo ubi Petrus Exorcista erat in cippo et ferro :

omnes intirmi saiiabaulur. Cuinqiie omnes unani- et hunc absolvit, et dixit ad eos : Seqnnnini ine. Et
miter, qui in doino Arthemii convenerant, cuperent duni sequerentur euin pervenerunt in domura,
, in
ficriChi-istiam ; abiit vir Dei Petrus, et adduxit qua eraiit oranes qui baptizati fuerant unaniraiter
haplizot S. S. Marcellinuin Presbyterum a quo oiunes unani- , orantes. Quibus dixit Angelus, ut per septein dies
MarcrHinuSt sunt in domo Arthemii. Qui Artlie-
raiter baptizati confortarent populum ,
qui per eos crediilerat, et
mius cuiu esset custos carceris ingressus est ad
, , post seplem dies ostenderent se Vicario Sereno.
eos qui erant in viuculis et dixit ad eos Si quis ; ; 9 Po^tero die mittitur ad carcerem et non in- SS. Arthe- ,

vult credere Christo, exeat liber, et veniat ad do- veniuntur Petrus neque Marcellinus ab inquisito- mius, Candida
mum meam ut faciat se Christianum. At illi omnes, ribus ; et dum non essent mventi , nuntiatum est el I'aulina

promittcntes se Christo credere, egressi sunt atque educti ad


; Tunc Judex jussit
Judici. niitti ad Arthemium , et mortcm,
venientes ad doraum Arthemii a S. Marcellino , uxorem ejus Candidam et filiara eorum nomine
,

uti et rapfivos Presbjtero baptizati sunt, consecratione illuniinati. Paulinam virginem : quos cum vidisset, coarctari
abAri/icmio Interea dum haec ygercntur, pestilentissimus iudcx fecit ut sacriticarcnt diis. Arthemius et nxor cjus
aaauctos, j »
c « .

^' berenus nomiuc, incurrit infirmitatem (i et in omni Candida, una cum tilia, sic dixerunt ; Nos Dominum
omntsqueper Mi^_*'*' sgritudinis ejus. datum est tempus oinnibus Jesum Christum confitemur, filium Dei vivi, et ideo
io dies confor- baptizatis. ut sermoiie quotidiano Marcellini
Prcsby- nuUa ratione sacrificiorum possumus pollui ritu.
teri et Petri in fide Christi confortarentur; per Quibus auditis, Vicarius Serenus totos simul jus^it
quadraginta et araplius dies. immenso pondere rudcrum obrui in via Aurelia.
5 Post hsec Commentarienses raiserunt ad Ar- Factum est autem ut hora qua ad passionem pcr-
,
Quid actum, thcnnum Carcerarium , ut noctu prajsto esset cum gerent, in eodera loco omnes
Christiani occurrerent
Judicl Indtcat
persoms qua; erant in carcere. Jlli autem omnes qui S. Marcellino Pre&bytero et Petro Exorcistx^
Aithemius, vi- ;

baptizati fuerant, osculabantur manus eornm ei di- dentesque Officiak-s tantura populum, fugerunt. Sed
cebant : ut si quis vellet ad martynum venire, post eu5 scquentes juniores de populo Dui , teiiue-
runt,
:

DIESECUNDA JUNII. ICO


runt, et blandis sermonibus coRperunt eos hor- D
Miisam
ilaiccllini
S.
tari iid fiilem. Uli autem iliim nnllent credere , tam ANNOTATA G. H. ET D. P. P.X Usft

diu a populo custoditi quo usque Missas


sunt ,
audiunt;
faceret S. Marcellinus PresbytPr in crypla in qua ,
a Varia MSS. comprobaret.
puniendi venerant Sancti. At ubi completa sant b MS. Trevir. S. Marlini, non poterit eumlibe-
qua- sunt Dei abscessit e a Presbytero omiiis po-
,
rare.
pulus. c Varia MSS. dm obsessa.

Arlfiemius 10 Cumque silentium factum fuisset; Marceliinus d Ila melms itmm ex nostris MSS. MS. Tre.
el

gladio, cum Petro steterunt, dicentes iid eos, qui credere vir. S. Mnrlini; Et omne spatium aegritudinis ejus

nolebant; Ect-e in potestate nostra fuit ut lEedere- dabatur eis baptizandi. Alinil, Datur tempus bapti-
mus vos, scd non fecimus in pote.state nostra fuit,
:
zandi. baptizali autem.... confortabantiir.
SS. Candida Candidam atque
ut tollereraus vobis Ari,hemiuni et e Aiiqna MSS. Sub Presbyterio. MS. Auihmar.
et Pautlna jussu Presliyleri.
lapidihus
Virginem eorum, sed nec hoc fecimiis nunc autem :

occUlunlur' in nostra potestate fuit, faciente Dei gratia. ut i Ihiilem iiji. 260, pro Cliristo eapite plexx {uerant

abscedei'cnius, nec hoc feciums. Quid vobis ad ha.'c? SS. Rulfuia et Secunda. mil/iario ab urhe. ocUivo, 10
At illi, frementes in Dei
Artlicmium liomines, Julii ; ubi hodieqne SHpere.i( vicus dictus Casale S.
gladio percusserunt, sanctara vero Candidani atrjde Ruffina!, civitasolim Episcopalis ei Cnrdiitnlitia ; <]uam
Virginem per pra;cipitium, id est per liminare detndi; deserUim ab incohs, Calixtus II an. 1120
cryptae jactantes, lapidibus oljrueriint : Marceilinura Portuensi conjunxii, unde dictum Casale disiat 7 p.
vero Presbyterura et Petrum Exorcistam alligave m. Inier utrumque auiem locum, sita est Silvula.
runt, manibus a tergo ligati';, ad arborem. et reli- Ktrcheri judicto eo laca sita, uhi veteres Silvam-eun-
querunt qui eos custodirent, quo usque uuntiaretur didam nominnrinl. f^ide ipsius Cltvorograp/iicam tabu-

Vicario. tam, Lntto Hhulrato prA'(ixam.


11 Cnmque Vicarius omnia qu;e gesta fiierant g Parentes, id est, Consanguineae.
B cognovisset; jussit eos duci ad Siivam-nigram quai h S. Tiburtius M. videtur (-.•.>« is, qui sub Impe-
ilnrcdlinus et
Pctvus (lecol- bodie in honore Sanctoru:M f Silva-candida appel- ratorc DioJcHano et Jiidicc Fahiano, ciica /icc idem
tati. latur, et in eadem amljos pariter decollari. Cuiuque tempu^, passus Romx, recolilur n Augiisti, uoltts ex
f ventum fuisset in media Silva. ipsi sibi m;inibus AclisS. Sehastiani.
suis mundaverunt locum a spinis in quo orantes ;
i MSS. Parentura Marfyrura, cnm interlm so/us
et sibi dantes pacis osculum, genu posito decollati nominetiir Tihurtius; quare id sciolis impuiarim, raiis

sunt. Hi autera qui decollaverunt eos, testifica- agi de SS. Marcellino et Petro.

bautur, se vidisse animas eoruni, exeuntes de cor- k Creatus est Daraasus Pontifex anno 366, inter

pore, quasi virgines, ornatas geramis et auro, cujus Carmina. a Marlio Milesio Sarazanio co/lecla,
splendidissimis vestibus indutas, atque Angelorum el cum uliis opuscidis ejus edita Romx an. 1638, koc
inanibus sublevatas, ad coelos per auras ferri gau- XII nnmcralur.
dentes, I Decst MS. nomen Daraasi,
in nliquo et versus s-ic

12 Erant autem Lucilla Firmina Christianis-


et inc/ioalur; Olim percussor retulit mibi
sirase feminai. parentes g S. Tiburtii Martyris h, m Julius, £fiiscopus creatus fuit an. 337, ergo
a Luclltu et cujus uobilitas et in terris inter Senatores magna annis mintmum 30 post ntortem Snnctorum ; et sic eum
Firmina fuit, et inter Martyres magnificontior probatur in poluit puer novisse Daraasus ; qui cum anno 384 octo-
sepeltunlur
ctelis. lldi dum amore parentis i Martyris a sepulcro (jennrius obieut, dehuit natus fuiAse ullimo anno Perse,-

non recederent, et sibi contruxissent cubiculura, cutionis; adeoque hsec audivisse ex Dorotlieo, diu ante
atque ibi [diu] noctuque perseverarent ; apparuit eis ejus baplismum stih Jtdio, cujus initio Damasus jam
in visu S. Tiburtius, cum his duobus MarlvHbus ;
tricenarius cuil.

et instruxit qualiterambularent, et curpora eorum n Scquenlin dcsnnt in variis MSS. et apud Surium;
de Silva-nigra auferrent, atque ibi ju\ta se in infe- neque sntis apte cohxrent pr.TCi'denfibus.
riori parte in crypta sepelirent quibus adjutorio :
Nota/ Baronius ad n ^Jng. Non ab ipsis urbJs

fuerunt duo Acolythi Ecclesi» Homanse. portis milliarium numerari, sed a columna in foro

13 Ha;c omnia Damasus, cura Lector esset, Romano ad hoc posita, ut auctor est Plinius Iib. 3
Epilaphium
puerulus duiicit ab eo quieos decoilaverat, et postea cap. 5, et ea Cohimna diciitir ctinm^nim P.omxin Ca-
a i". hnmaso
saiplum. factus Episcopus k in eoruin sepulcro his versiculis pilolio servari.

k doclaravit. p In pace promiscue inscribi epitapfna, tam marttj-


Marcelline tuos, pariter Petre, nosse triumphos tyrum qunm ahorum, /linc intel/igis : ut ergo ex /lac
Percussor retulit Daraaso luihi. cum puer essem.
(
formnla non rccle negnbitur n/icujus Martijrium ; sic

Haec tibi carnitieem rabiduiu mandata dedisse. prxsumi hoc non debel, ubieaadesf; nisi certiora pas-
Sentibus in mediis veslra ut tunc colla secaret, sionis anjnmenta, pro corporibus sic repertis, pariter

Ne turaulum vestrum qui.^^iiuam cognoscere posset, adsint.

Vos alacres vestris manibus mundasse sepulora.


Candidulo occulte postquam jacuistis m antro.
Posiea commonitam vestra pietate Lucillam
ACTA METRICA,
Hic plicuisse magis sanctissiina condere membra.
14 Ipse aulem qui eos decnllavit, nomiuc Doro-
Auclore (ut putatur) Eginliarto,

theus, publicam poeniteuliam gessit paganus, S.


Julio Episcopo m et onuii populo indicans quc-e vi- ex edilione Snriana.
disset; et baptizatus est in senectute sua, et per
bonam confessionera pervenit ud ,misericordiam Er.
jrat quidam Exorcista, [sanctus] Petrus nomine, S. Petrus
Salvatoris, cui est honor et gloria, iii secula seculo- Qui doctrinara magniPelri secutus Apostoli, comprehensm,
rum. Amen. n Quorum corpora, beatissiiuorum dire cxdUur i
Verara fidem Jesu Christi prtcdicavit geutibus.
scilicet Marcellini Presbyteri et Petri Exorcistro Malignorum adjurator fuit iste-dajinonura,
Martyrum, collegit Lucilla. et posuit iu vehiculo Atque atros verbo poteus effugabat spiritus,
noctu, et adduxit via Lavicana o miiliario ab urbe Perque signum sanctte Cruttis tegros sanos fecerat.
tertio, et sepelivit sub die quarto nonas Juuias p \n Quem Pugnni coiiiprehensum duris nectunt vinculis,
pace. Ac per multa ianiatum torraentorum genera,
Ad
; : : ' ;

470 PASSIO SS. 1'ETRI ETMARCELLINI.


\ Ad extreimim tencbroso niniieip.iriiiit c.ireeri : Se niirari quod lusanum voluisset dicere,.
Iinprmleiitus arbitrati, qiiod per artiis cnrporis Quein aiidisset sospitatem filiie iiruniittere;
Ptena inflicia prievalcret Chrisli fiiinii tullere ; Nec Iioc diu din'crenduin esse quod prumiserat,
Sed cor co.'lo li.\iiiii nianens ne.scit fla^ris cedere. Sed pr;ese:iti se facturuiu faleretur tempore,
Cui fiistos deptitutus priefuit .\rtlieniius, Et quod dixit ac spopondit, hodie clarescere.
Qui reorinii turbani Jiris constrinirebat vincul' Ille vero coutra niteus, uxorem iiicrepitat,
Attjue claiistra caligosi servaiiat crgasluli Cur bis vcrbis fidcni daret : et appcllut fatuain,
• Imo r:uiln,
Erat cui cara valde iiata, Virgo * noinine, Quia Christuin Deum Petri tam potentem crederet.
alias 1'nnljna
Qua; invasa prieferoci vexabatur du.'iiione, Ntm est, ;iit, niiuien ullum, sed uec ipse Jujiiter,
Et pateriia sajva pcena cruciabat pectora. Qiiod eumdem sic conclusiini possit viiiclis solvere,
2 Qu.td cuiu Petrus comperissct, compeilat .Vr- Vel ex autri letro lacu lihcrum diinittere.
[themium, Illa Pclri verbis credens, quibtis se promiserat,
Monens simul et exhortans Christi iniles inclitus, Per virtutem Jesu Christi iiiira posse facere,
suaflff Arthe-
Mlo lidrm Mercnretur sancta tide ut salutem filia;. Tali sibi resistentcin repiilit elngio :

C/ihsli, ttt Deuin, dixit, crede Clirislum, qui creavii oinnia, IIoc est, intjuit, quod aiigebit Dei sui gloriam,
flliam II rf.r-
Qui coslum terraiiique sua coutiiiet in dextera, Cnin jier illuin erit factum. quod jiatrure neqiieunt
motte tlbiTrt
Et qui initi poteiitaiu protegit quod possidet. IUa niagna, qum a uobis iiuuc colunlur, nuinina.
Hajc beato profereute Petro ('Iiristi famuio, 5 Ha;c dum siinul ac vicissim alternaudo coiife-
Custos ille tenebrosi earceris ,\rtheinius, [riiut,
Plura di.;ta contra refert, sed eadem frivola supervetiit
Atque solis orbe merso, stellaB noctem proferunt
cum Crtice
Non est, inquit, vcrum, Petre, ncqiie verisimile, Ecce Petrus, ut promisit, adest adniirantibus, in matiu:
Meani tiius p.issit Cliristus ut salvare filiam, SignumCrucisinauu gestans, vestefulgens candiila;
Qai niilluni cxhibet suis salanien cultoribus ; Seque verum Cliristi servuin, et non falsum aliquid
Ferrct, piito, si valeret, opeiii suis famulis. Esse monstrut. dummulloriimcontrectatur inanibus.
Sed lioc illum non valere produnt illa verbera, Hatc cerneiileni stujior ingens arripit .\rtheniiu.-n
;
Quae tu duduni propter ipsuni tiderando deficis. -\tqiie Petfi sine niora pedibus advolvitur.
Ad ba;c Petrus viiitu lujto pauca vcrba refereiis, Deuin sjluin verum Chrislum niagnis claraans voci-
Christum, inquit, contiteinur, et in ipsum credimus;
[bus.
Qui est soliis seculorum Salvatur et Uominus. IIoc et conjux, hoc ct cuncta consonat farailia,
Ipse valet, quidquid sibi placuerif, facere, Esse nulluin uisi Cbristum, reruni polentissimuin,
Tam coslo ternque potens, quain et puiiti fluctibus, Quem beatus pradicasset Petrus atiiue coleret.
Oui servit totum suis cwlum cum sidcribus. In adventu ciijiis ipsum, quod eoruni filiara
et fltiatn
lile potest,quandocunique sibi ptacet, solvere Diu male jiossideiido vcxabat, dajinonium
liberat .-

Duros nexus catenariim, quibus vincius teneor, Fugit stalim, et invitus Dei viruin priedicat,
Et de cuuctis torinentorum pienis lutum reddere. Ut in alto mnlum atrox audirctur aere ;

Sed meura credo quod nolit iinpedire bravium, Virtiis. dicens, Christi, Pet;-e, in te
manens pepulit
Qum peccatis depurgatum pervenire faciat, Me de illa, quam tenebam usqiie modo, Virgiiie.
Pertormeuta passionis, ad pereiinem gluriam. 6 Hiec tura Petro facicnte per virtutem Spiritus,
A^ellem tamen. o Artherai, faceres periculum, Fama velux per vicina statim loca volilans,
Veruni fiet, anuc falsum, quud de Christn credimus, Multos valde coiigregavit viros atque feniinas.
Quodque illuin tam potentem omnes esse dicimus. Nam non minus quum treceuti conveuere masculi,
3 \d ha'C antri ciirceralis custos, nondum cre- Miilieruni quoque major numcrus coiifluxerat,
acrius vittctus accurreittcs
«t etatisuSf
[dulus; Siraul omues admirautes sanctam
Cbristi gloriam. piures utrt-
Fiat, ait, quod hortaris, hodieque clareat, Etenini cernebant cuncli, quod in Cbristi nomine vstjue sextis
Valeat quid Christus tuus. quem me rogas credere. Oinnes inorbi sanurenlur per snpernain gratiara,
En ego nunc tuis viuclis supperaddam vincula, Perque sacra Petri jussa pellerentur diBmones.
Teque ipsum teiiebruso clausum linquain carcere Et videntes, corde puro capere desiderant
.\tqueantri postes seris slriugam fiimioribus. Fidem Christi salutarem siniul atquc flagitant,
;

Si te taiitis innodatum liberarit nexibus


Ut in sacri mererentur unda fontis ablui.
Christus vcster, ac .solutura sospitem reddiderit-
Hucslatim, vocanle Petro, venlt Cbristi famulus,
Credani illuiu, atque Deuiii colain sine dubio : Magnus Martyr ct Confessor Murcellinus Presbyter,
Ea tamen ratiune, si redcmptara videro, P
Ut novellum conflrmaret buptismate iiuimlum. bapHznt
Ijiso Christo facieute, meam carum Hli.ini, Qua; dum cssent adimpleta compelenti ordine. S.MuraUimn:
Ab domiuatu, quo vexatiir, d;eraonis.
illius
Nutu Del quaterdeni dies evoluti sunt,
Tunc subiidens fortis ille Pelrus Chiisli famulus, Per qiios Sancti nova; gentis nationem roburant;
Fides, ait, imbecilla confirraari polerit,
Ut in Christo perraanentes, creuturas colere
Si, quae verbis promisisti, faclis adimpleveris ; Nolint, vitara neque istara velut niagni
Meque, humana sine ope atque adniiniculo, quippiam
Amplectuntur ; imrao velint propter ipsuin perdere.
I.stotetro quo includor liberaluni carcere,
7 Hisexactis, adestsffivi missus lictorJudicis,
se ad ejns
D 'inus tine limen pede penetrasse videris : Jubens oranes, qui fuissent tetro clausi curcere, Artlu-mlns
ttdei vnilurum lit non tantum cunteniplatu, sed jialmarum tactibus, Ad Cf.nspectum nocte prima Arbitri assistere. vinclos lihe-
addleit.
E ;j)lorando coiuprobabis ipsuni tibi assistere, Quod exteraplo rat:
cura audisset atri custos carceris,
Quem iuclusum dimisisti tenebrnsu in carcere. Blandi; vinctos, qui aderant, vocibus
alluquitur,
Ad hac verba crebro caput agitans .\rlbeinius, Irentcuiicti, quoquoversum vellet quisque per^ei-e
Et non credens Deuni posse laiita boua fucere, :

Quiadpalmam, inquit, regni pervenire cogitat",


Tiili Petro servo Chrisli re.spondet .ifl^amine
: Illemejuni ad Sereni Judicis pr;eseiitiani,
Ilumo. inquit, mento captus, aliena loqucris,
Ptenas ibi subituriis, pergere non hassitet.
Qiiod ex multis accidisse reor passionibus,
Si quis vero nondum vitain raundialem spernere
Qiias tu diu propter sectani Christianara sustines.
Valet, atque torraentoruin est pavore
iddum tcrritus,
Arthe- 4 Ila dixit. et abscessit, seque dumuin contulit,
mitis ttzori
Eat liber, quovohmtas illum sua tulerit.
Conjugique cuncta suse, cognomento Candidse,
narrat, Ecce autem Judex, primo noctis gallicinio,'
\ ulde stupeiis atque rairans dicta Petri retulit.
Surgit ac furenti voce jubet nuxius
vigil,
Cui coujux dubitanti corde fatur crcdulo.
Suis oinnes alligatos exhiberi visibus.

Huic
; : ; ,,: ; ;

DIE SECUNDA JUNII. 171

Hiiic pr;i:sto tencbrosi custus astans curceris, Marcellinura, .'^ineveste iiudo vinctum corpore, D
Pefru^, ait, Exorci.sta, quem puniri jusseras, Christo Deo supplicaritem, sicut erat solitus ; .\. vr,i\mRTO.
Viidr ulrnm'
Pei' virLiitem sui Christi f.uiu:lns vinftoK solvci^at; Solvit statiin, opertum imhimciitis proprii."*,
cl,
fjiie rly.ril
Et catenis absolulos, ireju^sii liberos. Qunquoversuin praicedentemse .scquendum imperat, A ii'jelut.
I))se tumen Marcelliniim (luemdam secuni retmens, Eo dicens perduceudura, ubi Petrus fui^r.it.
ei plumbaiis In qu;i semel iiiissiis iTat i)ernianet custoflia. Cumque esset illo ventura, verus Dci rmntius,
cidUia; na.'c dicentem iuribunLJUs imperat Vii;ai-i:is Petro statim absoluto, Marcelhno pnecipit,
Plumljo Ciesura, atqueviiictuni carceris Arthemium Ut se ambo przecedentera seqiierentur pariter.
Iu ub^curain atque ;irc(.uiii reoijii cuslodiam, Quem seqii(^iir.csintraveruiit donmmquamdarasubito,
(liieuiifur,
8 Sanclo.s Marcellinum :iti|ue Pelrum Martyres In qua erut congregatus Christianus populus,
ad jvdtcvm
Siiiitlr.
Qusestionem habiturus de illnrura actibus, Qui per ipsos ad divinam doctrinara pervenerat.
Siio jtibet sajvus Judex iribunali assistere. Tuni pr-a;ccpit ille mfignis Angclus Maifyribus,
Quos ut torvis coram stantes conspicatur vultibus Ut catervam congregatam confirmare studeant,
ut tiaptizatos
Blandis prirao compellandns arbitratur vocibus ; Per scpteua pruximorum dierurn vuluraina: confirment:
Uc eorurn permutaret nicntium propositum. At tum demum sievienti se tyrauno proferant,
Pcena, dixit, vos minore plerti posse dicerem, Ostendaiilqtie parum posse illius potentiam,
Nisi ounctos cnminosos, <iui vobiscum c?rceris Contra Dei coutinentis cuncta providentiam.
Antro clausi tenebantur, effugisse cerherem, H Tiim sequenti luce jussit Judex crudelissimus ,

Et hoc factum vestro nossem Christiano dogmate, Ut raiuistri visitarent loca, quibus Martyres capire dam-
Per (juod malc miserorum mentibu^ ilhi(htis, Clausos simul et ligatoscustudiri jusserat. Jikli, Art/ie-

^fdrcfllinus vt\u-\ Candida


nsjiondet
Fascinanles ac falh-iites magicis versnliis. Curaqtie non repertos referentes dicerent;
ibi
et filia,

pbjunianlt Cui magnus martyr Marcellimis Presbyter,


Christi Ire jus.^it, et adj^uci, una cum Arthemio,
,

Forti pcctus pietatin plenum gcrens spiritu, Ejus quoque mulierem cognomento Candidara,
Pauca^iuidera, sed non parva, verba contra reddidit; Atque natiim eorumdem, nuncupatam Virginem ;

Niin est, inquit, criminosus, nec dicendus noxius, De qua Petrus Kxorcista dajinonem expulerat
Qui, omisso paganismo, Christo coepit credere, Et purgatam, Regi Christo credul.im reddiderat.
Atque illi sana mente serviendum judicat. Hos adductos ille truci intuitus oculo,
Hoc qui facit, Dei ?;ummi filiu^ vocabitur, Diis jussit, immo tetris ut Hlarent larvulis.
Et a cunctis peccatorum absolutus sordibus, Atque sacrara Christi fidera abneg.iudo linqucrent.
Vcreesse, quod vocatur, Deo dante visitur. Et cum nolle pervidisset imperati faccre,
IlKcdirentem M;ircellinum imperat minaciter Jussit soevus in ingenti ruderura congerie
Sievus Judex. sub duorum pugnis ca.-suni subigi Morc pressi nuxioruin, necareniur pariter.
et casiis
jnignis, Et \i\ locum, orani hice qui careret. projici; Qui cum vincii ducerentur viain per .\iireliam,
lii (jiio vitrum super lnniium fccitfractum spargier, Vident simul Marcellinum atque Petrum Martyres ;

Ac de.vuper asserturem veri nudum stenher, Et cum eis multam valde populi frequeutiam,
Alque vinctum volulari illis in fragminibus, Quibus visis, prufugisse tremefactos asseruut,
Qjjini victu abstincri Christi jubens famulum : Qui beatos Confessores, catenarum pondere
Ut his pcenis enecaius, interiret propere, Pra'gravatos ac depressos, puniendos traxerant. intrrsunl
lH>ss,T cclebra-
Cui fidera extorquore >e non posse viderat. Quos ut pii fugientes turba vidit populi,
I.T a .S. Mar-
s/rrnilur su-
9 Tum deinde Pctrura vidcns. talibus alloquitur Praecurrendo festinavit praevenire pavidos :
celltiio .

per ritn fra* Nolo, inquit, arbitreris, iterum eculeo Ac mulcere cor furentum verbis coepit initibus.
riiiiina
Te toniuendum, vel ignitis exurendum faculis. Sed non valens quod volebat pia plebs perficere,
Immo noris, quod nectendus nodis fortioribus, Loco fixos retentuvit, donec Chrnsti famulus
StipitKiue applicatus luce stabis crastina, MurL-elliiius obtulisset salutar-em Hosliam.
Ac leraruni laniatu vitam brevi fiuies. Nam in specu, quo futura sperabatur passio,
Tum beatus respondendo Petrus forti pectore, Mariyr Christi celebravit Missarum solennia.
Iiam volens coiilumacis concitare Judicis, Queis completis. abcesserunt quos abire jusserat.
Tali voce saevientem provocat insaniam 12 Tum conversi Marcellinus atque Petrus Mar-
Cum Serenus vociteris, miror validissirae, [ tyres
I'r(rus quoque Car tam tetro vullum gcras obfuscatura nubilo, Ambo siinui perfidorum alloquuntur populum,
jiidicem
vbjuKjat,
Ul mensuram pervidere propriam non valeas. Atque tali furibundos compellabant tumine :

Esse namque te mortalem universi nuvimus ; En vidistis, quod in nostr-a ditione fuerat,
Et tu, velut quiddam raagnum in te vigens lateat, Utvos inodo, quo vellemus, valeremus l<edere,
Giandes pteuas rainitaris rhristiano populo ; Et quos vinctus tenebatis. vi ereptos tollere.
StuUu niinis ac feroci cunfidens audacia, Sed hoc nulle Christiana fecit patifiitia,
Inimortaiem Christi fidem, de credentum cordibus, Quam suorum inferendu fumuloruin sensibus,
Exlurbari unquam posse poenis teraporalibus. Suo miles ac raodestosCUristus faeit munere,
Sacerdotem quidein Chri^ti, quem rogare poteras Et nunc quidem nos, superna suffrugante gratia,
Utpro tuis exoraret plurimis excessibiis, Hinc abirepoteramus, si hoc ferret auimus.
Pugnis ca^sum utque vinctum raancipasti carceri Vos contra quid possitis, tandein palum dicite.
De (juo tamen tristi facto, vero lastus gaudio, Tuni frendentes ac frementes satame sutellites, pattr decolla-
Magnu* ille Martyr Cliristi raodo nihil (iiieritur ; Prinio ipsum,quemtrahebant. trucidant.Vrthemimu, (ur.

Iniinu rerum Conditori dignas retert gralias. Ense duro ferientes effecerunt Martyrem :

IIis auditis, etteratus torraentorum arbiter, Cujus neci conjunxerunt conjugcm ac filiara.
Petnim jubet catenarura coraprehensum pondere Quas per cryptu; liminare pra^ceps datas, obruunt usor et fitia
saxix ob-
fl viiutus OneiMtum, in obscuram recipi cuNtodiam : Saxis simiil attiue magnis areiiaiHim raohbus.
rttuntur.
Iniditur in Ec in cippo furibuiidus praicipit arctissimo, 13 Tura beatos assertures veritalis alligant
Plantas .siinul atque crara protiosi Martyris, Marcellinuni atque Petrum, avidos marlvrii
Ne abire praevaleret, inchidendo comprimi. Annectuntque catenatos arborum stipitibus, SS Uarcetti'
10 Sed cum essent toto inodo separati Martyres, Donec tetro nuntiarent tormentorum ;irbitro, ntis ef 1'elras

Celso missus visitator coeli venit culmine, Atque ipso comperircnt decernente Judice, abducti in SH-
vatn-nlgram
Ad beatum Christi testem consolaudum, Angelus. Quali morte magni forent consumendi Martyres.
Qui dura Sanctum invenisset vitro superpositum Quiduin cuactacogauvisset gesta, (]ujeque jusscrat,
Nii^ram
; )
,:

172 PASSIO SS. PETRI ET MARCELLINI.


A igram jubet intra silvam snnctos duci Martyres, Quos arx orljis et regina Roma qucndam protulif,
rn^iiMiTO inibi cnjtit.ilem cnpore seiitentiam, Ipsa misit ad snpernum Regis Christi solium.
t

Quo euiil ens ileiiuxissent flsenionuiu satellites, victores etc.


llli lati et alarrcs kuuiante^que Domiuuin, Exunibta Peiius extat, Marcelliiius Preshyter,
Locura sujB passioui largioreni f.u-iunt Plebem sacram convocan* °s, arnbo Chrislo prae-
Nam afque vepres evellehant inanibus
et spiiias [parant.
plfclvittur Ipsi suis, ut purganilo terram piiram reililerent, Verbo curant, ac medelam a-gris prrebent artubus,
captff. Siicnim erat qiiai illorum exceptiira sanguineiu. Ex insanis foras arcent vim horrendam daenionis.
Tunc orantes, atque paris sibi ilantes osculum, Qui tnrquentur, ca?si fiagris, exaraiitur unguibus
Oeniiflexo pprcussorem patienter perfertint, Vincti retro hicatenis inchiduntur carcere ;

Ac projecta gravi pelunr cceliim carnis sarcina. Nam in cippo Petrus arctn, Marcellinus crustulis
Qiiorum ipse, qtii eosiiem magiios Christi Martyres Fracti vir.ri decubando. tntu nudnscurpore.
Ferro jiisstis jugulavit, se viiiisse fassus est, Juib-^x ater ([uos Serenus certatpoenis vini-pre.
Carnis vinclisabsolutos evolasse spiritus Ilti iauiles valde dignas Christo Hegi per.sonant.
ab Angelis tn Formii quasi virginali, tectos veste fulgiiia. Qui deccelis misit ipsis mox solanipn Angoli.
eirtum Aiiro (['loquo ratiiaiites ac geminarum Iiimine. Ut de vinclis-liberati, quoquo
vellent, pergerent.
diduclt:
Anj^elorum corusc:infiim circumtlatns agniine, Ipsivern roborati. confortati Martyres.
Ltelabundos cum iinmensa lucis afHueutia, Post Sereno jani parati pnrseutari properant.
Siipra cuncta penetrando celsa inuntji siilera, Tunc Screnus turbulentus, valde ir.itus pnvcipit,
Siiblev.itos atl ailerna cceli regiia scauilere. Ut in silva tracti foras truncarentur candida.
14 Duae quicilam rcferuntur Komaj nafa; femince, Qno profecti gratulantes t.elsa scandnnt sidera,
a Lucilla et
Laudes illic seropiternas Christo dicunt Principi,
Firmtita sepe-
Una dicla estLiicilla, Firminaqne alfera.
lluntur. Veram puris retirenfes rilrisii fiilein cordibus HocHyinnistacarmpnoffert, pauper vobis, Marlyres;
;

Quc priipi:;qiia> fer lieati Maitvris Tibiirtii, Qualecumque ?it tenete, servus vesler obtulit,
Ad illius sacrijsancfnm assiilentes luinulura, Ovictores gluriusi, bis ovate laudibus.
De., grafas vigilando ducebant excubias.
Quibus cum
ipse. beatis seinet comifantilius
Msrcellino atque Petro, manifeste retulit
DE TRANSi.ATIONE
Persoporem, iibi sacrajaciiisseut corpora
Eorumdcm electorum
UELIQUIAUUM IN GERMANIAM.
atque siinul admimet,
:

Ut cuutes absque mora, iUa statim aufcrant,


Et ciyptasuum prope curent corpns ponere.
in
COMMENTARWS PR.EFIUS.
QuiB praicepfis oliseqiienfes. Nigram silvain adeunt, §. 1. Historia Translationis scripta. Loca ad
Sublatosque Beatorum inde portant ciueres : qute translatiE Reliqtiias, a Ludovico Pio
Et in specu deponeiites, jusso locu tuiuulant. Inpefatore donata Eginhardo.
Quas ad ista per.igenda adjuvisse referunt
Duos quosdain de .sacratse Sedis Apostnlicio I 7iler eximios ac summa clnrinnhne ttominis excelteti;^
Clericis, quos ordo sacer nominat Acolythos. tes scriptoves, qtii sub Ittiperio Cai-nli Magni oc Lu-
Marlr/rtum a 15 Haec ut ge.sfa refernntur, retulisse assorunt ticjvici Pii fhrueruut, ineriio censemlus Eginhardus
est Eginhardun.
S.Dnmoio Illum ipstiin. qiii eosdem interemit Martyres, stve Eiliiirdus; u cujus eteijauti calauw exarutam illiistrts Scrt-
Papa de- Et ab plor,
icriplutn.
illo didicisse Daroasum Pontificem, Vilam Caroti Macjni, [huic aiitem a secretis sive No-
Cuiu ajfate puerili, per eadem tenipora, torins fuis.se dicilur) iltnshavimus ad diem xxvlll .la-
Siib ningislro minisfraret, et ad magnum nwnii. Edidit etiiim Andreas du Cliesne, lomo seciindo
cresceret
Reruni cnlmen, fnuc Romana Lector in Ecclesia: Scriploruin liislorix Fritncorum , Annales Regtim
Post liajc cuncta memorasse, ac inandasae litteris, Francarum Plpiiini, Curoli Magni. et Liidovici. quos
Cum illius aluiie
Sedis obtineret apicem. ab eodem auclore conicriinas ait, cl ali anno ucc.M.l ad
Et in tuta Principatu polleret Ecciesia. annum luque dcccxviii deductos, atque in Aiqietidice
Ille autcin, qui beatos Martyres percusserat. ejusdem tomi secundi adjunxit ejusdem Eqinhardi epi-
Dorolhens cognomento. per divinaiu gratiara stoliis, ante non excusas. Veruni quod htic iiolissimum

Ad liapfisini sacranientum pervenisse dicifur: speclal, diyna tam iUustri auctoie, e.t historia de In- F
Sacrani Sedem tunc regeute Julio Pontifice. veniiiine et Iranslatione sacrariim Reliquiariim, snncto- cdidlt histo-
Publicam simul puramque gessit pa'nitenfiain: rutn Miiriijrum Marcellini Presbyteri et Petri riatn Transta-
Exor- lionttm 5.S.
Atque mi.rnin proliifate consequi proraeruit cistEe, deque illuslrilius ad eoinm nterita atque inlerces- Illarcelttnl
Seir.piierni Salvatoris salufarem gratKim, sioiicm pairatis miraculis. Egregium, !ii(/i<i( Barotiius et 1'elrt.

Per illnrum, quos percussit, beatorum Marfyrum ad an. 8i6 nutn. 10, monuinentnm, quo cum lii.-to-
Nuncet semper iiieuioraiidam niirani pafientiam. riaj sincerissima asseratur veritas Dciim plane ,

Qui de mundi triumphantes principe diabolo, niirabilem in Sanctis suis, novis signis atquc prodi-
In supernis collorati semper gaudent giis, omnes qui legunt, intelligant. Idein Barotiius
sedibus,
Coram Christo, pcrsetei-na seculorum secula. cutn quiimiilurimn insernisset suis Annolibus miraiula,
nura. 33 sttb finein inlerrogando ista siibjmiqit: Sed
qui ista divinitus pra;nuntiata
HYMNUS M.irtyrum , translatio, et
invenfio
circumductio
sancforum
, et editio
facta miraculorum? Ni.-i ut populis tunc extauti-
Auctore B. liabano Abbate Fukknsi, Dein bus, atqiie posteris successuris, culliis sanctornm
Marfyrum, veluf in silice sculplus, nmplissimis iio-
Archiepiscopo Moguntino.
renianeret perpetiio consignatus ; cum voluerit
Deus ab eudein isfa scribi. qui Caroli Magni res ge
Xjl&rds laudesao salubres, posco Fratres,
djcite, stas
Quas proferre cogit apte mmc Sanctoruni
scriptis mandasset, qun nullus fidelior, nec
gloria/ existcre {senfentia
victrires gloriosi his
Lupi Ferrariensis docfi viri
ovalc laudibus.
hoo tempore luculentior. Hxc Baronius. Nos dictum Eii hic da-
Quot virtute Hegisalmi fortes virJi Martyres, lur e.t M.S.
Marcellinus utque Pctrus jara viceruiit
Ilisloriiim reperitniis in MS. codice Reqinx Suecix
seculum. ,( aurio.
num, 803 siijnalo, et eonlulimiiscum ednione Lauren-
victores gloriosietc.
tii Surii, ac more nostro itlustramtis. Mabilio, ii>sam,

qnia
;

DIE SECUNDA JUNII. 173


.A ifuia prolixior est, nolnit seculi siii iv parti i imerere; quere. Etuthaec auctnritas largitionis nostrze, per D
svd compendio trudit pnrcipua puricla, cui pra^figit curricula annorum, inviolahilem atque inconvuUam ai ctore g( JL.'

imujnem EpHoviende vita yJucfornf ; qni cum inter perpetuo obtineat firmitalem, et a fifieiibus nostris
nlias plures Abbatias etinm FonlancUam in Gallia pos- tam prsesentibus quam et futuris, seu etiam a suc-
eum ibidem
sedisici, ut Sauctum coii ait xx Fcbriiarii; cessoribus nostris, a nobis facta verius certiusque
quamquam eimdcm esse putet, cujiis Conimemoratio credatur, ea manu propria subterfirmavimus, et
in vetusio ibidem Breviurio notalur xviii ; nec tamen annuli nostri impressione signari jussimus.
Prx-

po
de eo Qffit interSanctos Bcucdictinoa, ac ne inter
termissos quidcm ejus ineminit : neque tpse nobis adjam Signura kHLudovici
dictos dii's alicuiide innotnit nt Sanctns.

2 De sepuliura liorum Martijrnm apud Rnmanos


Lncn, ad
(fui IrnJis-
lalio facla.
svpra ojimus. Nunc, quia de locis, ad qux ab Egin-

liardo destinala el delnta fuerutit, ngcndum nobis est


s
doiiata a
arhitramur tjratum Lecfori fore
Ludovici Pii,
Inijusjnodi.
qiio ca

\n nomine
si profcrnmus dip/oma

Domini,
,

dido Eijiuhardo donavit : quod cst


Dei et Salvaturis
SerenifT. K.I V Imperatoris.

Liidovico
nostri Jesu Christi. Ludovicus, Divina ordinante Helisachar recognovi. Data iii Id'js Januarii. anno,
proviiieiilia Iniperator Augustiis. Imperatorise Cel- Christo propitio, primo Imperii Domini H. Ludo-
situiliiiis moris est, ficleliler sibi famulantes donis vici piissimi Imporutoris Augusti, Indict vii. Actum
multipiicihus atfjue inuinribus ingentibus honorare Aquisgrani palatio regio. In Dei nomine feliciter.
at(juc sublimure. Proinde Nns, morem purentum Amen. /innu& ia erat iiGfXxv.
not-trorum, Regum videlicet prajdecessorum no^tro- 3 llaclenns Diploma Ludovici Pii, nobig Helingen-
rum sequentes, libuit Celsitudini no^trae. tidelem stadio, de quo mvx agemus, transmissum^, el opud Ju- cujus since'
quennlam nostrum, nomine Einhardura, de quibus- stum Reuberum inier veteres scripiores Germanix ritasproba-
daiu rebiis proprietatis nostrae honorare, attpie in excusum: quod omnino genuiuum sinceruiuque ccnsemus. ^'
.sui juris potestatem liberalitatis nostrae gratiam De formula, qua diploma est inrlioalum, egimus anle
conferre. Nec imnierito : quippe cum et fidelitatis Tomum secundum Aprilis pnrte i PropyiiPi autiqua-
obsequio et oheilientiai devotione hnc apud Sereni- rii dc Diphmatis discernendis num. 29, et diximus,
talem nnstram digue mereatur adipisci, qui totis quod Ludovicum Pium putrem avumque secuti fuerint
nisibus us(|ucquaque iiostroservitio, et nostpis jus- Lotliarius imperator et Lothuruis Junwr. Signum
siouibus fideliler parere studet. Iude noverit expe- seu tnouogrQmma est ipsius etiam Ludovici Pii.
ouinium fidelium nostroium,
rientia atqne utilitas Eodem modo H^lisachar recognovit dipiomala sig-
tam pr;pscutium quam et futurorum, quia concessi- nata pro monasterio S. Dionysii et pro monas-
sunt MUhlin- simus eidem fideli nostro Einhardu, nec non et terio S. ^fuximini, et in hoc ista holeniur. Sig-
stal. conjugi .Miie locum
Imma>^, in partibus Germani'»^, num Ludovici Serenissimi Imperatoris. Helisachar
qui vocatur Michlinsfat, insilvaquae vocaturOdo- re&ipnovi et nolavi. Datum iv Nonas Junii, Christo
nawaida in cujus inedio est basiliea lignea modica
: propitio, anno secundo Impeni D. Ludovici piissimi
constructa, de qua in omnem parteni quaquaversus Imperatoris Augusti Indictione vm. Actum Aquis-
pertinent ad eumdem locum inler campum et silvam grani Palatio refjlo L D. N. F. A. Id est, ut snpra
ieugce du», id est rasta una. Intra cujus raensurse expomtur, In Dei nomine feiiciter Amen. Arbitramur
circumplexum, manent prEesenti tenipore, servi no- autcm supenus reponendam Indictionem viii, faciH
s(i"i proprii quatuordecim, cum uxoribus suis et descriptoris errore in vii miUutam. Jam vero ipsum
filiis. Piffiter hos sunt in eodem loco, inter mascu- diploma expendamus. In lioc prinium donationes finnt
los et femiiias, mancipia quadraginta. Huuc locum Einhardo et couj:igi su;e Immse. ut si ipse prius ex
cumtrrminis suis, sub integritate, et mancipiis sms, huc vila decessissct, ista frueretur donationibus.
nec non et villam quae dicitur Muliiilieim. quae est 4 Qiiie fucril tstaImma non constat. Lupus Fcrra- imma
jn pago Moynegowe.sitasuperripam fluminisMoyni, riensis epistola 2 ad Eginhaidnm, ayens de ejus obitu, Eginhardi
quae quondam Drogonis Comitis fuit possessio, et appellat, venerabilem conjugem. Mortua antem est
parvam inuro factam; in qua villa
habetbusilicain sub adveniujn RcUquiarum SS. Marcellini et Petri,
et MuUnhcim,
sunt mansi novemdecim, et servi prsesenti tempore uti constatex epistola tcrtia Eginliardi ad Lupum, et

manentes cum uxoribus et liberis numero tredecim : quarta Lupi ad Eginliardum. Quod aiiqui scripserint
sicutet in altera villaeodem vocabulo, supra eum- fuisse fxliain Caroli Maijni, in citati diplomatis silentio
dem fluvium, quie vocatur inferior Muhnheim, in et ipsius Egnihardi in Plla Caroli Magni. atque alio-
qua suut mansi quatuor, et servi mauentes totidem, rum antiquorum, plerique recusant admittere.
cuin uxoribus etparvulis, qui pertinent ad supenus 5 Fabutam ccrte snpinnf. qnxdeutrinsquc amoribus,
diclam vUlam. Hanc villam. id est supeiiorem Mu- ab ipsomet patre deprehensis, ct indultoad dedccus ope-
cum appendiciis suis et mancipiis propriis riendiim mutrinionio honestatis, narrat Chronici Lau- an flHa Ca-
linheim,
''*" '^^'"
ad eam perlinenlibus, et ha?c orania suprasciipta, rishamensis scriptor. Scd q^itid facias, si ipse Efiin-

cuiu ecclesiis, villiiribus, domibus, mancipiis. silvis, hardus, id quod in Vtta Caroli dissimulnvit, videtur
terris, pratis. pascuis, aquis, aquarumve decursi- prodere Epist. 34, ad Lotharinm hnperatorem. hunc
bus, cultum et incultum, cum oninibus adjacentiis appellando suum nepotem'? non aliter uiique quam per
et appenditiis, totura, et ad iutegrum, prjedicto uxorem. qux amita fncrit. Ita Mabilio, ubi de S.
ilii

xtl apparel fid.di uostro Einhardo, et conjugiejus Imm.e, in pro- Angilberto agit, qui ex Beitlia, ejusdem Carolt Matjni
ej diplomalc. prium per banc nostraidunationis auctoritatem con- siniiliter fHia. et similitfr Eginhardo prieterUa, negari

cessimiis ita videlicet, ut qiiidquid ah bodierna die


; non potest. Nithardim ct fratrem ejus Hamidum ge-

\\\ futurum, dc priedictis re))us et locis, nt et de liis nuisse : Nithardo id asserenti fidem quis
nisi ip.\iniet

qua^ ad eas pertinent, jure hereditario facere vohie- aiideat derogare. Ne, titas qnidem, sive Aepotismus

rint, iu omnibus potiantur arbitriofacieudi; et nul- Lotharii nd Eginhardum, salvari posset, etiamsi hic

lus ex fiilclibus Sanct^ Dei Ecclesiie et nostris, de non fuerit gencr Caroli ; si Iinraa conclpialur fuisse
prioscriptis rebus, memornfo nostroet coujugi
fideli filia Eugucranni Ilasbanix Comitis, soror
Ennengar'
su;e a nobis concessis, alifpiid abstrahcre aut mi- dis Iniperatricis, unde natus Lotharius est, primogt-

nuere tentet : sed liceat eis ipsasres quiete hiibcre uitus filiorum Liidovici Pti. Sed Nithardi mater, filia

et possidere, et cui voluerint jure hereditario relin- essc Caroli non potuitf nisi nolha velspuria; quates
Junii T. I 23 cuin
, ,

174 DE TRANSLAT. SS. MARCELLIM EL PETRL


A cnm eiiam fverint Pippinus (iibl)Osu>;, ^.r Iltlmitntde D
" titttua ; Eiiphrasia, 5. Ltttttetilii apttil Biliiriges pvima $. II. R('li(|uicC S^jliii.nr.^^liiilii nsservalir :

Ahtialissa; I-intildis, Mittcr Iletti Trevtrettsis Episeo- (|ii:iii(l() (Mi transliilic : iii \;ii'iis ('('clcsiis

pi ; et Annnyma, ttiatet Hietitmiti j-Jbbatis apittl L<ib~ iiiiir :ili|uc iiliip.


non cerle Curolum,
beutti 111 Tafjutis Gettealogtcis; Itiiitet oetieii
vel «j- R$'
glna vel ex vel tiovies vidutwt, sattem vidititatis tetnpore (ilitjuos ji_j\t Mulinlieim nlier loctis , liberalitate Ltidovici
Concubina lilteros gentitsse extra iiiutrttnouium ; inler qtios Auijit- Pii Itnjieratori.t dottntiis Eginbardo, in pago Moyne-
legitime betti et Eijinltardl ti.rores numerari, eitr tiintopere ob- gowe. super ripam fluminis Mojni, .teu Mmni, et Triitisferuiitm
ducla.
snrdiitn eenseittitr, nnti viileo ; sed liene citr eatn Lndo- habebat ba.-ilif;un parvam nmro f;ictam, uti sttjtra Hdiquix Hu-
''"l"''^-
victts Piits, in prirtiiudnttdiplomote,disstinuletsoforein indtjilomale legtltir,cui villa Mulinlieim inferidr ttii-

agnoseere : iletn cur otnncs tules nntninare praHertttise- jttncta. De bac Traiisliitione Rudolfus, Presbgler et
rit Eijintiartttts tn /tla nutn. '23. satis ttliqiie liuliens nwnucliits Fttldeiisis ac discijiulus B. Hobani, m prx-
nonttttusse Itheros, uut iilorwse genitos e.z lieijinis Irt- faliotte Vtltv bttjiis necdttm Arcltiepi.scopi, n nobis eilita
biis, aul sallem sitte dedetore piocreatos e.r Conculniiis ad dtettt iv Frbruurit, ista Ititbet : Ossaiiuoque beato-
gtiinqtie ;
qttarutn prtmjtn, post tnortetn secanilx u.voris rum iMartjrum Marcellini et Petri, Pruii atque
Fastradx ; aliiis qttatuor, post mortetn lertue Liinlgnr- cum
Hj:icinthi, Reliquiis S. Hermetis, non luinore
dis siiceessive duxit Carolns. Hx qitippe, Itcet nec miraculoruiu ^loria, in diversis sanilatibiis infirman-
Uxorum nee Reginarutn ilecore et privtlegiis ijaudebaitt, tium 'luotiilie fulgent : quae et ipsa Roina translata.
eraul tatnen verte conjuges, Cltristiano tttore ronjunetx, juitaMoenuin Germa-
et Eiuliai'do .Vbbati adiiucta.
adeoque bonestx proles sic natx. Uujusmodi mutriino- niae fluvinro, iu villa i|u»
Mulinhcini, nunc prius
nta [futr aliqui Itodic vocattt, tnatrinionta conscieuliA', autem Salif^uiistat dicitiir dign.i celebratione a ,

aut sniislti loteris) aulitjiw .Ittri Romatio salis iiola fidelibus veiierantur. De quarum trniislatione simul
etiant eeclesiaslico obtinutsse ut absque turjntuiiine es- et virtutibus, qiiasper eos Dcus operalus est, quia
sent, sicut erant absque peccato, apparet e.t Concttii diligenter iiiemoria; traditum est, hicilicere oiuitto.
B n;
Toletani I ean. 17, ubt prxcijtitur, quilibet unius Vides ut post scriptatn ab Eginltatdo Translationis hi-
mulieris, aut Uxoris aut (.'oncubin;e(ut ei placuerit) storiam, quam taudat iste Ritdolftis, tpsttm Muhnlieim,
sit conjunctione contentus, Atque btec diceitda ttiibi ob virtutem miracitlorum patrntortim, nteritls el inter-
mo.r Seti'
setnel litertint, ne exlretna Caroli Maijni eelas, taiita cesstone Iwrutn Martgrtim, Saligunstat seu Seligen- t/instadlutn
citm virtulis opiniotte tradiicla, ut Sancti tituliim mor- stadium, id est Iteatorum civitas. apijcllari rccjicrit. dtctuui.

lutts merueril, foruicario cottcuiiitu cristitnelur jiotlutn, De Reliquiis SS. Proti et Hyacinthi. itec tton S.
ex viilqt errore, Concubinre 'i/'/«'//(j/iu?(*'m solts lis iri- Hermctis, agilur siib Jinem cap. 10 bistorise jittn dict.-e.
bueniis, qiite corjioris sui iisuin tmi vjro commodaut, Bistat aulem Seligenstailiuin , Fronco fiirlo trtbtts
nullo intet im legilimo nexu itevtnctie. liniitn porro et tcucis, Asebajfenbuiga duabus, iu dta:cesi Mogtiniina
vir ejiis, miittto consetisti seqneMrali tlioro fuisse cogtto- situtn. Nos uittto MiicLX jier (lermantutn tenentes iter
scuntur, ex Itujus ejnsiola ad Lupum Ferrariensem, tn in Italiatn, jiervenimus Seligenstadiiim xxv Aitgusli;
ordine aliarum leriia, citjus tale est ccordium; Otnnia tiitnmniterqiie ab Abbate crcepti, sequenli dte sacris
niihi studiaomnesque curas exernit atque excussit ojjerali sttmits in Abbatiali letnplo, quod u SS. Marcel-
dolor. quein ex niorle olira fiilissinia) conjugis, jam lino et Petro twnten pr.tcipue liabct in cltoro autem :

nunc carissima; soroi-is sociffi. gravissimum coepi vidimtis sejiulcriim Egiabardi fuitdntoris et jtrtmi Abba-
Sejimctio niite.m illa videtur facla es.se ante anntttn tis, absqiie alio religiostort cultu, qitein Fotttanellx ipsi
Dcccxxvi ; si jam ttttn Abbas et Sacerdos erat, uti vi- tlclerri, jmlitts qitam tbi, mirum satis est.
detiir, Eginltardus. 8 De tiooo letnplo, a se construt capto, Egiiiltardus
C Donnttones in prxlaudalo tliplomate factie smil EjJtstola XLVi i5i-a alieri Abbaii scribtt : Quando in ^"/"510»'
duorum lacoriim, de quibiis innx in ij>su Translationis Palatio siniul positi, de tecto hasilice beatonim consiiuil
SS. Marcelliiii et Petri btstoria litle agitur.Horttm Christi MartjTum Marcellini et Pelri, qiiani ego Eijinhnfdiis,
locorttm pritnus iiomtiiuliir Miclilinstat in Odo-
Silva nunc, licet,cum tnagna dilflcultate, construere mo-
nawalt quem locuiii, itiqtnt iitfra sub initium, Egin- lior, locuti siimus; constilit inter nos de plumbo
ttuntus. scrretum alqiie a populari frequentia emendo, contra preliuni quinquagintalibrarum. Sed
valde
remolum, se liberalitate Ludovici Priiicipis conse- quamvis opus biisilic.TO iioudum ad hoc perductum
cutuni, inter Neccarum et Mninum fluvios medium sit, ut tegendi necessitas me admonere compellat ;

interjacenteni : et addii tiiint. 14. a Moino fluvio cir- tamen propter incertum vita; mortalis terminuin,
citer leiigas sex distantem. Est etttimtium tllttd oppi- sempcr videtur esse festiiiandum, ut boniiin, quod
dtim Comtlalu Ftttttcottix Eijjacensi, sujjer Huvtunt
II!
nobis inclioatuin, Domiiio auxilianle peiflcialnr.
Mmimtlinijutn. At Silva Odonawalt, dtctliir ttodteque Hxc ibi. Ejlisdem constructionis mcnlio bubetur ept-
Ottenwalt, ubi spatitim terrx taiissitnum et altquot stoia qtitnquaijesima : jjerfecti vero ab EginliarJi siicces-
vetetutn jiagortimcajtax. Coiisule Marquarilum Fre- sore Ratldatco operis, memtntt B. Rubuttus qtii eodetn
berutnjtur.l. Originum 1'aluttttartim cap.
Locutn 0, et Mat- ciim Egintiardo tempore vixit, sed aliquituio jutiwr,
Mlcliliii- tbtrutn Me.riattum tn descrtplione Frauconix
pag. .3.'i. bts edttts versibiis :

stal amnt Ilutic erijolocunt vulde atnavtt Egtubaritus;


in eoque, Salvator iniindi, quicoeli sceptra gubernas,
B<jlnllar-
iioiisoluiii doiiiosethabilaculaad niaiiendum. verum
dus, Imperio et dominans cuucta regis proprio
etiam basilicam. diviuis ofHciis faciendis
congruen- Adsis propitius, servorum atque annue votis,
tem. iiidecoris operis a-dificasse se testalur,
iioii
Tu miserans prasta quitque rogaut famuli
in :

el ibi curat
quam Uciiqiiias SS. Marcellini et Petri Rottta
dela- Martyiibusque tuis hoc addasjustus honori,
deponi fte- las curavit iiiferri, et velut in perpetuo
perniansuras Ueildere ijuod possint mimera larga suis,
(iynias.
deponi. Ilinc jiortovarin viswite monttus, sncrus Hos Christi testes
Reli- Hoinana ascivit ab urbe
qtiws ttansttttit in Mulinlleim, qiiando [itt Vir probus Einhardus, constitiiitque locura.
Saaerdos cl iidjnufjit

Abbasjstciil itiquit nttm. 20, in loco editiore altare Cujus successor, perfecta Presbyter aula lltitlalriim.

sub divo ereximus, ac feretro prope altare deposito, Ratlaicus, Sanctis tradidit hiiiic tilulum.
Missarum solcnnia celehravimus. Quos tu, Christe, Deus a-terna in secula
serva,
Cumque tuis Sanctis praemia redde poli.
Cltrtstopltorits Browerus, in suis ad tios versus sclwltis.
Einliardum , mquit, basilicaj conditoreni memorat ;

hujusque successorera Ratlaicum, Presbjterum et

Abbatem
,

DIE SECUNDA JUNII. M


Abbateiii (cujus intliistria solertiaqtie corpora illa ratore auditi fuerunt illo eodem anno, circa Kalendas \J

in Urbe ex'ractaet ;ul M(jeiiuiii translata sunt) ba- Junii, ut scribilur in gestis Lndovici Pii. AUToiir t. ii

silicfe nuvain fabricam vel anlanuvljecisse, qit;i Mar- II liagzzius in U terogaiophglarin Belgico non so-
tyres (lecentius accubarent; at'|ue ari tituli ilecus lum memtnit Reliquiariim cum Iln&noniensi Abbatia ,

poposcisse ingenium amici iiO(?tse. i/ar ibi Inlius ex- commnnicatarum ; sed eliam asserit particulas de os- ^''1?«** oH*
jilicanfiir. Nonnulla etinm nttinfjnntur in Einhardl sihus SS. Marcellini et Petri asservori Tornaci in j^j^ iq^.^^

Eiui(i}ihio, })fv eumdem Rahanum conscriplo, quod inler Ecclesia Collegiata S. Amati, et Cameraci in coe-
Poemata eju.% videri pale.st. nobio Canonicorum Rpgularium S. Autberti. Itetn
9 Tritm^iutionem porro istam factam csne decimo duo ossicula es>e in monasterio Crispiniensi Ordi-
?e\to Kaleudas Februarias, testatnr infra nnm. 20 nis Benedictini, duahus n Valcncenis leucis. Et haec
fj liiUquiiS
Edinhardufi : qui dies Selingensladii celehernmns vxiiii^ dc Reliquiis eorum , in Bclgio himoralis. Eginliar-
.sit,fe\loS. Anlonii Ahhatis in aliiim iranslato, rt in- dus epistola x, f/etti Archiepiscopo Trevirensi nrca
scrihitnr Fiorano Sanclnrum memornturqnc a lau~ , has Reliquias ista scrxbit : Sicut ex litteris Sancti-
dato liodulphoin dicta Vita H. Rabani num. 13 Ah- tati.s vestrcB vos velle cognoviraus , ita sine dila-
num tunc fuisse d(:(:<;xxvii constat ex sequentibus. tinne curavimus
facere mittHndo videlicet vobis ,

Nam ordinatis Clericis , ud Palatium Imperatoris Reliquias, quas vos habere velle ad dedicationera
Aquisgrancnse. , niagua cum exultatione regressum novge basilicae vestrae scripsistis. Etquidem libenter
,^e fvis.se asseril Eijinhardiis num. 21; ac detn cap. 3 id facimus , qui talem fiduciam in vobis babemus ,

deseribit comjressum cum Jlilduino Abhate, cl Rcli- ut quiecumque pars de sacris beatorum Martyrum
quias oltm ohlalas , ah coque sibi ^iquisijrani redditas, cineribus ad vos pervenerit talis ei honor exhi- AUquxdonatx ,

deponil in oratorio actnm { ut num. G8 et 69


; dicitur) beatur, qual^m totis enrum corporibus exhibere de- ^^1^/,^^^^°^"
anno quart') decimo Imperii Ludovici Pii ( is cst bueramus. IIxc ibi, qux de SS. Marcellino et Petro
(tUqm- V(l-
Chrisli iicccxxvn )
ai.iquj.- Reliquiic SS. Marceilini intelligenda esse ostendit singularis ejus erga hos Mar-
Ifficnias
transfe- et Petri A^iuisgrani ab Einliardo Abbate acceptae ,
tyres affectus, passim in epistolxs Eginhnrdt eliicens, ac
g
nintnr : et monasterium S. Salvii vcrsns Fnfencenas
inde ad potissimum epistola \l, xliii, xlv, xlvi.l. et atiis. Est
iunt dclafw ; ad qnas in pago Hasbanio tertio decimo VI dimccsi Trevirenst infra Conflvenliam pagus Vaien-
K-ileudas Julii miraculuni faetuni, ibidem narratur. dar, oppido simitis, amplus et pulchra ecclesta decorus,
Dfin cum pramemoratis Reliquiis discessit Multnhei- in qua dicuutur asservari notabiles Reliquiae SS. Mar-
minm Eyinhardus : qni inde mense Novembrio { ii( cellini et Petri, earumque memoria ad dtem xvii Ja- . ,,
'
tn pagi)1 a-

dicilur num. 44 biematurus ad Comttalitm


in palatio nuarit inscripta est Marttjrotogio, Colonix et Lnbecx lendar hnno-
iie disposuit et conientui
, Procerum interfnit v.cnsc sub annnm 1490 excu.so, his verbis In villa Valendar, :
rantur.

Febrnario. 2nde retjrcs.sus Mnlinhcimium, roijalii mo- sub Confluentia, territorio Trevirensi, SS. Marcel-
nlii Canda- naclioriim (inndensium monasterii S. Bfivonis , misit lini et Petri Martyrum. Quj' fere cadem teguntur
vnm ct
meinoralorum Marttjrum apud Grevcnutn in Auctario Usiiardi, el in Marlyro-
eo Reliquia.', : qu:i: illuc ( uti
Trajectiini
an. S28: num. 70 anno ncccxxviii venerunt, quinto
dicititr) logio Germanico Cnnisii atque intetligeiida e.-se piito
:

Nonarum Julii. Quo eliim antw misit idem Kijinhardus de Reliquiis prxnominato Arcliiepiscopo Trevirettsi
,

partem nliqtiam sunrum Reliquiarum Trajectum, ubi coneessis.


miraculum iactum xviit Kalendas Julii die Dnminico i2 Cnrolus du Fresne Dominus du Cange cntn ma-
num. 85 narratnr, atino scilicet eodem dccoxxviii. gno reipublicic litterari.v datnno viia functns Parisiis Bonx-vallis
ecclfsia ss.
10 Et hi sunl characteres temporis, circa transla- anno mdclxxxviii, pro sua humanilate et affectu eiga
Marcellini tt
tionem horum Sanctorum ab Egxnhardo itidicaii, opti- studia iioslro, misit Afiibianis aiino mdclsviii quod' Petil,
tneqxie inter se cohxrenles Ex quibiis corritjendi An~ dam extractum ex Tahidario Ablattx Bonx-iiallis in

iHxles ipsiustnel Eijinhardi, aut potius sttb ejns nomine dimcesi Carnotntsi, cujus istud esl exorditim. Anuo ab
cdili, vcl sub finem ab aliis aucti ,
polissimnm dntn ad Ir.carnatioiie Doinini oetingentesimo quadragesimo
fxnem antxi Dca;xxvii isla leguniur addita. Corpora secundo, regnante Karolo. fratfe Lotharii et Lu-
l)f^atissinioruni Martyruni Mai'cellini et Petri de dovici, anno tortio regni ijisius Karoli, inslructum
Homa subliita. et Oclobri mense in Fi'aiR-iain traus- e.<t cccuobium Bona;-vallis, [ler ipsuin Luperatorem
lata , ibi multis signis atque virtutibus clarificata etquemdara miUteiu, Fulconeiu noniiue, in liono-
G sniit. Ubi Francia Orientalis intellii/itnr, cujus pars rem sanctorum Marlyrum Marcellini et Petri, quos
b^ranconia hodicmn, el MetropoUs Moguntia est. Eynardus de partibus Germania; in Gallias trans-
W Fernm , ut ex supra dictts Hqttet ,
jam a die tulit. Pra-dictusrailesbonseinemoria^, scilicet Fulco,
ifi es'. 1 post xvii Januarii anni Dix.C4\x\n sact^a istu-c pignora Mu- videns locum babileiu ad habitationem Monacho-
rarum ab iir-

lie rvectfonem li.ihcimitwx allaia tranly ciim uHqiiantulo temvore Mi- rnni... tradidit prtedictis Sanctis et Mnnachis totam
niin^s. glitihemii qnievissenl ,
qiio tnense Octobri pntcedentis Rouara-vallem, cura omnibus, qiuu ad se pertinere
anni debent advecta dici ; adeoque auctor pr:rdictnrum videliantur. An eiiam nliqute Bcliqui.f liontin Mar-
Jnnnliinn, qni.-iquis est, loco jam allegato ulramque ttjrnrn ibi asservalx fncrint , ntm indiititiir. Gal/riel

translutionem diri debel ionfudiS!-e. Sed quomodo, in- Biiciiiniis tn Sncrnrio Bcnediclino . ad ltui,c diein H
(Jiiies, jam a ntensc Octohri anni Dctxxxvi cranl in Jiiitii, asseril, SS. M;ircelliui et Petri corpora re-
Frnnconia Keli-inix S^. Marceliini et Pctri, ^Honim quiesoere in coenobio Hasnoniensi. plura lamen ossa
Rom;v regui>rndarnm occasio prima, sninpla est ex in S. Victoris MassilisB. Quir per aiixesim siiiil in
ermone Eginhardicum Hitduino de translatione S.Se- cliartiim conjecHe. Nam Ilasiionii siiitt solum ex Reli
liastianil linjus aiitein Reliquia.:, ut patet ex Aclis 20 qiiiie, qiias Eijintiardiis tloito miseral Gaiidaritm ad
Jnnuarii edtlis, illatie in ecclesiain S. Medardiprimnm inonastcrium S. Biitonis : et Houoralus Bonclie lib.i

sunt, die IX Deccinbris atini jam dicli. Respondco, ser- Choroijraphix Provincix cap. 4 §. 2 enuineral sucras tt aha liono-
moncm ilhtm fui.^se dctran.^Uitione, non facla jam iitm, Reliqitias monasterii S. yictorts, absi/ne ulla men- ni.r i't Itatin,

.icd facicnda, destinaudaqtte enin in fincin Leijato ttd tione tioruin Martgium. Accnratior est Masiniis in
Pontificetn. Ea euiin res operosioris traclatus fnil Boitotiia perluitrata, qui indieal ibiilem antiquam esse
itijque fncitltntc ficrl potlill, ut Eijiiitiurdi Notarius, ecclesiam SS. Marcellini et Petri ,
eamqiic aniio
ijui retn .s»/im fnrtim eqit. priits fortassis eiiin perege- Mcccxii fuisse hospitale sitb rcgimine S. Marix, de

ril, qnani Hildiiini legatus liomam appellerct. Pcre- Uintareto dictx et anno , .\iccci.ixiii /""'« adhiic pa-
ijcrat e.niin ante menseni Juniiim : siqnidcin is jani in lariitm, sed anno Mi)(;xxiv cro/ii'ra/ui;i et dalam S. ,

rcdilu (onstitntns, Ticnti ftiit pertcrrcfutns fania adve- Bailmliano, in eamqiie anno JlDCXXXVi translalam
nientium Legatorum itloriiin, qiii Ingelhcinii ab Intpe- ivnfratcriiilalem S. Ueonjii. Prxterea scribil, aliqtias

horum
,,

m DE TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRl.


mura confinentem Reliqiiiarum thesaurum, solen-
horum Marlijrum Reliquias esse in lia.filien S. Sle-
niter lustrare et elcvure. Itaque ut augustiori id
ec Praijit in phaiii. Denique iti Melropolilana Praijeusi S. Viti
BnhertHa.
habenlur eorum Sanclorum particulie, de quihus Pes- penultima Januiini mdcvii, quae incide-
fieret ritii,

quod sunl bat in feriain quintam friduanuni cura vigiliis ac IndlcU Irldiia-
sina Deranus iu Ptmplioro pag. 513 ail ,
.

num Jcjunium:
simul in fascia sericea rubri coloris religatie : sed orationUius indixit jejunium. Unde triduo illo pen-

non eon^tat. dente, quod Puriflcationis B. Mariie festum ante-


xinde ailatsc,
cedebat magna devotione tumba sacra ex altari
,

%\\\. Inspeclio Hcli(niiiiriiniScliM,u:oiisla(lii, summo, por Religiosos vestibus sacris indutos, ipso
faclii aiiiio >ii)c\M. etiam Archi-Prsesule devote inanus applicante, in
mensa decenter ad hoc aptala ante suinnium al- ,

Joonnm .^uicaidus, Elector et ArcUiepiscopus Mo- tare deposita est ,


jierque diein nocteinque conti-

giintmis . oh coiitniiiimem circumcirca iirassimtem, in nualie preces. Et qiiia suinmum altare non invenie-
Scriptore
Jooiinc Conra. cainobio Seliniienstudhni,i anno Mncvii commorans, de- batur iiinre ceteroruni nuuiituiii scpulcro, nisi quod
do Baur, volwne erga sanctos Marlyres Marccllinum et Pe- sacra tuiuba cuni Reliquiis iii co firniata fuisset ; a
trum motus salennem lustrulioiiem Reliqmartim in-
, viris sumniis et sacrai Tlieologia! Eoctoribus bre-
sliluil : qtiatn .lounnes Conradiis Baur, dicli mona- viter est ventilata quasstio, num amota sacra arca
sterii Pnor , ociilaris insiiector et leslis, sequenlibus liceret super eo altari Missas tenere vel celebrare.
verhis descripsil. Anno supra mille.siinum sexcente- Habita ergo inspectione loci ac altarisconstitutioiie,
scxlo, glisccnte in Gerniania passiin epiile
simum visisque in saxo signis consecratioiiis resolutuni ,

mise morbii, pra>sertiin Mogiinlia! Metropolitica, et est licere pro majnri vero scrupuloruin sssecura-
;

Sulcardtis Jr- Aschaflenburgi .Archiepiscopali residentia iiisigni tione, superpositiB sunt minnribus thecis jnauratis
chiep. cotnnio-
dum quilibet a.s)lum tutioribus in locis requirit inciusa; pra.>dictorum Saiictorum lieliquiarum par-
rans Sftitit/cn-
Revercndiss. Illustrissinius Arclii-Praesiil et Prin- ticuliB,simulquc caput S. Marcellini, qund extra
sladll,
E
B ceps Eleitor Mogoutiiiiis Joannes, Suicardus, liabita sarcophagum serviibatur. Fiiiilis vero precibus pri- tntpectam.
secum deliberatioiie cuin siio Comitau aulico {re- rama; ad tunibam sacram Archi-privsul
diei, accessit

licta tamen sua Cancellaria ordinaria in arce op- curiosior eam nonniliil aperturus et scrutaturus
,
:

pidi Hostensis ) ad nostrum sanctis Martyribus Mar- metuebat enim ne forte per dolum RcIiquiiE ali-
,

cellino et Petro dicatum monasterium in oppido quando fuissent siiblatK, signauter, quod niillaex-
Selingenstadiensi velut ad locuiii aeris temperie
, taret liomiiiuiti memoria de ccrutatis iisdem, iic-
praecipuum. de consilio mediconim, qiiinto Octobris que actuui ageret. Sed vix introspexit, quin siibito
dicti anni. se contulit ac ibidein in septimam Maji
; perciilsus diviiio quodam timore , superuafuridem
anni sequentis Mucvii permansit Fuit vero tanta quauidaiu virtiitem in iis quse viderat ^.ersentiens ,

hiberni istius teniporis huuiiditas et iiiibrium inun- statim recliiserit; et scriitationem lustratiimemque
datio, ut cuivis admirationi esset ; aeris autem te- accuratani in dieni Purificationis Virginis Matris
piditas, ut vix glaeies reperiri potuerit, quse unius distulerit. Quo autem festivitas illa celebrior redde-
anseris pouderositati resisteret. Interira Illustriss. refur, delata sunt .\schallenburgo , aliisque locis
Princeps Elector pro animi sui maguitudine di-
,
, ornaraenta Ecclesiaslica. ut pluvialia, dalniatiea;,
versis muniis et excrcitiis se oecupans, sedulo di- ex auru argentove fabricata, quibus Prsesiiles prae-
vinis assistebat Ofliciis ; ita utdies numqnam prse cipuaeque persouie amicirentur.
terierit, qua non vel ipse Sacriliciura in altari in- 14 Advenieute igitur sacro B. V. Marias Parifi-
cruentiim Dco oBerret , vel ofTerenfi assisteret , ac cationis die , Illustrissimus Archi-Antistes divina festoPurlft-
pietali indut- seu ro- callonls.
festivis Dominici.-que diebus, superpelliceo peracturus , Rasilicam ingredieus , sacrisque indu-
gct:
cheto indutus. crueein pectoralera gestans, summo tus, ante oinnia, receptn ac laudabili Catholicoriim
Sacro bt Vesperis devotissime interesset. Interdura ritu, et juxta Sanctai Ronianae Ecclesiie antiquaiu
etiam munia Episcopalia, licet grandievus, libenter institutioueni, benedicens dispositos cerens, siiigulis
etgenerose obibat. Nain ccemelerium prope Osteine distribuit adstantibus. Deiiide sacruni Missae offi-

sacravit; et in festivitate S. Thomae .'\postoli, de- cium decantaturus, Thiara Pontiflcali ac Pallio re-
cantata prins soleniii Missa , in Pontificalibus et diinitus, ornatusque, altare accessit Cantoribus in- ;

Pallio Archiepiscopali , pluribus utriusque sexus terim omui instrumentoruin Musicorum genere, nec
personis diversai a^tatis , Sacrainentum Confirma- non vocura dulcisona niodulatione, adstantium aures
tionis contulit. Erat quoque ei solenne , nonnum- deraulcentibus , devolionemqiie excitantibus. Dia-
quam pro animi et corporis relaxatione venationi coni officio fungehatur Rev. et Praenobilis Dominus
operam dare. Fridericus a Sickingen ; Subdiaconi vero Rev. iti-
13 Certis etiam temporibus sacrie se dabat le- dein ac Prienobilis Dominus Daniel .\damus a Ve-
the-am lleti- ctioni atqiie Doctorum virorum discursibus seu
, chenbach ; .Sacellaiiorum ofticio fungentibus Rev.
gwaitim in- cnlloquiis delectabatiir inter qiiiE incidit historica Eximiis Viris, P. Joanne Nellingio, Ordinis Pric-
;
et
sjieclurvs.
qiia*iiain relatio de gloriosis Saiictorura Martyrura dicatorum Concionatore et Friderico Hamerman, ;

Patronorum nostrorum Marcellini et Petri Reli- S. Tlieologiie Doctore.


quiis, eorumdemque miraculis, quam in Aiinalibus 14 Peractu Missae sacrificio, solennis
adniodura
suis Ecclesiasticis lllustriss. Cardinalis Baronius instituta est prooessio ex oede Monasterii ad Pa- ,
sotennlt.tr
ad annuin Cliristi ucccuxxvi intexuer.it. Perplexi- rochiam, deportantilius sacrum feretrum quatuor circutiiferl^
tatis occisionem dedit quod in Gallias translatae ; Presbyteris Religiosis, albis casulis indutis. Praei-
asserereiitur , et nonnulli scriptores Belgici idem bant Religiosi Conventuales, canticis spiritualibus
rcferreiit. Hinc animi ad veritatis inquisi-
incitati Deum in Sanctis suis laudantes. Subsequebiifur
tinnem ; praesertira qiiod ex antiqua traditione et Reverendissimus Archi-Mysta, Venerabile Sacra-
hislorica rclatione vilerent et intuerentur sacram mentum Eucharistiifi deferens, quem anteccdebant
iUam tumbaiu praesenteni, in qua firmiter censeren- Nobiles Ephtebi, ta^das seu faces accensas portan-
tur sacra illa Lipsana recondita esse ; quai sibi tes. Latera Antistitis chiudebant Ministri allaris ;

Gallise. sinistro forsan ruraore, non vererentur as- thurificantibus Rev. Stephano
et E^iiraiis Doniinis
serere. Itaque Illust, Archiepiscopiis pro ratione Webero Juniore, S. Theologiic Doctore et Joanne ;

officii ad omnem submovendara dubitationis


sui , BertzicColIegiatarum Eccle.siarum B. Mariaj ad gra-
ansam, proque majore Dei Sanctorumque gloria et dus Moguntiae, et SS. Petri et Alexandri Aschaf-
honore, resolvit thecam illam sacram, pretiosissi- fenburgensis , respective Canonicis et Scholasticis.
Pone
DIE SECUNDA JUNII. 177

Pone subibant Reverendissimus D. Sfephanus \Ve- sis signaculis arcam obsignavit. Quihus omnibus D
berus Senior, Misiensis Episcopus, suffrafTJineu'', et peractis, cum debita devotione sacrum feretrum in aixtobb c
in Pontificflihus Vicarius Moguntinus; Et Rever. loco pristino repositum est. absolutoque omniuoi
Doniinus Mnnasterii nustri Abhas, Martinus Kreys; indice, ad sua quisqtie se recepit.
ulerque pluviali. niitra, et haciilo pastorali (iHcorati. J9 l/acteuus Seligemlndiensis Prior, htmd paulo
Post quos Processionem ornahant, et sequehantur melius posterifaiis mslrmliont conanlliirus, si indicem Ex postea
aunt confuix
Rev. D. Christophorus Weberus, Decanus Aschaf- repertorum intra lumbnm sacronim ossinm voluisnet
atm aliis.

fenburgensis, ct in spiritualibus Comniissafius; R. exltibere, cum iuis singulorum inscriptionihua ; unde


U. Conielius C<iheliiis, Sigiilifer, ct Canonicus S. inlelligi posset, quid et qiKintum dt xunnscujnsque cor-
Petri Moguntiaj ; anibo S. Theologi^e Doctores, ac pore istic conditum aut reliquum fuerit. Certe ad ir-
in ifaqno
comilntu clecursu temporis sibi invicem succedentes Suffra- ruplionem hxreticorum, pra.(ipitaniihns se in fufjum
orditiis ganei Erlbrdienses R. D. Judocus Dieu^orus. Ca-
; MonacUis anno mucxxxi, viiuori cum inrommodo ac-
uhimquc.
noiiicus Aschaffbnburgensls; Duo Patres Sonietatis cidisset, SS. Marcellini ac Pctri lidiquias in saccis

Jcsu, P. Joanr.es Busieus scriptis clarus, et P. Joan- confuudi, cum lieliquiis SS. Marii, Marth», Audi-
nes Michaelis ; cum nonnullis aliis Eccle^iasticis, facis et Abacuc, idcm Proti et Hyacinthi ; sicul con-

modo n"n occurrentilius.


nieinoriEB fusas fuisse didicimus, cum ibidem anno muclx esse-

15 Nobilium vero subsequentium ha-^c sunt no- mus ; unde ufc data fuit opporiuuilas eas videndi. De
mina; Guilhelnuis a Exi-nexberg, Magnus Baliviis, Ridiquiat um efnuindem translatione Sues.\ionns , est

Equestris Onliuls Juannis (oiniiieudator Mcgunti- Epistoia, sub nomine Odiloiiis Mnnachi ad Ingran-
nus; Caspanis ah Elt/, Supremus Aula; Prafectiis ;
niim, ciijiis pintnn pridem ednlil Andreas du Chesne,
liartniutus a Cronnenberg Senior, Vicedominus As- Tomo^ Francicorum pag. 6b0 ; integrnm vfro inse-
chaffenburgensis ; Joan. Philippns ah Hoheneck, ruit Mahilio Sec. 4 pmt. 1 pag. 411 ; sed ea tam
Maiescallus; Hartmutus a Cronenbergfrater Junior contraria est reiationi Eginhardi, totque scatet figmen-
1 Illusiiiss. Principis Satrapa in Hoest; Joannes, tis^ ut omnino indiyna hac 0{ ere mdeatur, scripta for- E
Adanius ab Hohcnerk, Satrapa in Beensseim ; Mar- tassis sectilo xii.

silius Christophorus ab Ingelhcim, Vcnatorum Ma-


gister Joannes Florentia Ulumingen, Slabuli Prae-
fectus
;

Joannes Conradiis a Vorhiirg in Delsburg,


;
HISTORIA TRANSLATIONIS
Cons!iiariusaulicus;WolffgangusFridericiisabUIm,
Auclore Eginliardo
Erardus a Muckentall, Casparus ab Eltz, GnaUenis
a Cronberg, Philijipus Julius a Weilcr. Anlonius tune Selingenstadiensi Ablmtc, ex MS. Reginsp.
Loeschab Hilikershauscn. Joannes Wolflgangiis von Succix et Surio.
derLcyen, Fridericus a Disonhorn, JnannesNicoIaus
a Stncklieini, Cunradus Nicolaus a Sponheim, Joan- PROLOGUS.
nes Ldalricus ab lledersdttrff, Nobiles Ephojbi, Qui-
rmus Wolffskecl a >VoIcklcnhurg, Joanuosa\Voich- Y eris veri Dei oulforibus. et Jesu Christi Domini scoput sacra-
rum lusloria-
nosti'i Sanetorumqiie ejus non fictis amatoriljus ,
Rudolphus a Wildenstciii, Hermannusa Belnitz,
sell,
Einhardus peccator. Qui vitas et facta justorum, ac
Reinhardus a Schutz ab Ilollzhuusea, Otto a Ker-
Hos secunilnni ilivina mandafa conversantiuin hominum,
fiingeroda, Philippus a Floreiitia a Bluiningen.
litteris ac memorite mandaverunt, non aliud mihi
sequebantur Jurium Consiliarli Caspa-
Cl.u'issinii :

etficere voluisse videntur, nisi ut ad emendandos


rus Fleiserbein, Joannes Petrus Ebcrsheim, Joannes
pravos niores, et collaudandam Dei omnipotentiam,
Fabricius Medicinai Ductor, Joaniies Ludigcr Ca-
per ejusmodi cxempla, quorunicuraque animos inci-
mene Magistor, Jacobus Hensel, Wendelinus Fa-
tarent. Feceruntque hoc, non solum, quia livore
her Conradus Scherer Secretarii Wendelinus
, , ;

carebant ; sed quia caritate. quas omnil)US cupit esse


Rodt Qua stor, Adamus Huffman scriba Camerte,
consultuni. grandiler abundabant. Quorum lauda-
Wolffgangns Erlonbach Cancellista, cetcrique Aulac
Senatus bile propositum quia tam in propatulo est. ut. prse-
popultquc. sectatores. secumluinstatum suum qui plerisque .

ter ea qua" dixi, nihil aliud eos moliri voluisse lu-


Z cum sua Celsitudino Seligeustadium venerant, ibi-
demque permanserant. Claudebant processionera cidissime clareat cur a multis imitari non debeat,
; F
et hujus
cum omnino non video. Ac proinde quia mihi oonscius
Senatus pupuhisque Seligenstadiensis, vicinis scripliomx-
sum, quod lil»ri, quos de translatione corporum
incolis et parochianis, qui froquentes convenerant.
beatorum Cliristi Martyrum Marcellini et Petri,
18 Hac ij;itur solenni prucessione finita, reposi-
signisque ac virtutibus. quae per eos Dominus ad
taque Chori medio tumba sacra, cuni benedi-
in
salutem credentium fieri voluit, qua potui facultate
ctione dimissus est populus. Et quia tardior se hora
sumpta conscripsi, eadem .sunt voluntate atque intentione
protiaxerat, Reverendiss. ArchiPriesuI,
compositi; eosdera edere, ac Dei amatoribus .ad le-
jirius refectione,ad Basilicam sese rursuni contuht,
gendum oflerre dccrevi. Arbitror euim , quod hoc
comitatus prx'cipiiis ox autenominatis personis, si-
opus non solum inane ac supervacnum cuilibet ti-
mulque Prielato nostro, et duobus Patribus Con-
delium videri non debeat sed etiam fructuose at- :

YGntualibus ac clausis undique ostiis, praeraissis


;
inspiCtWitu que utiliter me laborasse prssumo, si cfficere po-
Hctiquur. orationibus, Illustriss. Priuceps discooperruit, et
tuero, ut y^.laudciu sui conditoris animus illa le-
prout Eginhardus monasterii Fundator, sequenti in
gentis assurgat.
historia sua de translatione Sacrarum Reliquiarum
beatissiinorum Martyrum Marcellini et Petri scri-
bit. magnis saccis sericis sacras Exuvias involutas, CAPllT I.

cum singularum inscriptionihus, magno cum stupore Missi ab Eginhardo Romam ad procwandas
rcperit. Nec eo conteiitus, rechisa deeonter tuiuba,
lieliijuias. Obtenta- Sam-toi-uin Marceltini
oblatoquc prctioso tapete serico, aiirea oruce insi-
et Petri.
gnito, (juo ea cooperiretur, continuo ad lustrandiim
quoque eas, quse in sacrario servabantur, Reliquias
perrexit, et singuh>rum catalogum fieri mandavit : Vium adhuc in Palatio positus, ac negotiis secula-
cumpletaque visitatione, Caput S. Marcellini Pres- ribus occupatus, otium quo aliquaudo perfrui cu-
hyteri et Martyris. quod separutum a ceteris orat, piebam, multimodacogitatione meditarer; queradara
in tumba pro majori custodia reposuit, atque diver- locum secrotuin atque a populari frequeatia valde
remotum
: :

178 TRANSLAT. SS. MAHCELLIISI ET PETRI.


remotum mictus, iitque illiiis, ciii tiinc inililaveram, dominiis suus Romani ire festinaret? Cui cum illc
A. KI.IMKUn <
Principis Luduvici Iiberalitate ci.nseciitns suni. Is et promissa Diaconi de Reliquiis Snnctorum mihi
locus est in saltu Gerniania', qiii inter Nof^caruni miltendis, tt de his qua; Ilililoino Abbati pollicitus
et M<riiiuii lluvjos niodius iiiterjiicet ; ao niodenio est, prout illi comperta erant, oriponeret; nun ita

tempore ab incolis et ciicnnimaiientibus a Odaiiwald oril,inquit; scd longe aliter, ciuam vos existimalis,
Eginh.irdui
solicitus, cni
appelLttur. In quu cum. pro modo facuttatum ac cuusaruni piopter quas venistis, exitus adimplebi-
Sanclo dtdi- sumi>tuuni, non solum donios ot h;ibitacula ad ma- tur. Nain Diaconus iste, qui vos Romam venire ro-
enret Ecde- nendum, verum etiam basilicam, divinis Officiis fa- gavit, aut parum. aut nihil de his, quie vobis pro-
siam.
ciendis cungruenlem, non indecori operis a'diliais- misit, facturus est: ac proinde volo seqnaris me,
sem dubilare coepi, in ciijus poiissimum Sancti vcl
;
atque ea quee tibi ostensiirus atque dicturus sum,
Martviis nuniine atque honore dedicari debcret. luente solicita cures advertero.
cttm Hntidona Cumque in Ime animi flucluatidne pluriuium tem -
5 Tunc manu comprehensum, ut sibi videbatur,
ostcixdit
aji' dc neli-
poris csset evolutuni, coiitigit ut quidam Diaconus montis pra^celsi caciimen seoum conscendere fecit :
Romnm il
qulis olifinen-
dis ;
Romana; Ecclesise, nomine Deu.sdona, pro ^uis ne- in quo tum siniul ])Ositi consistorent; Conve;rtere, ecclesiam
Uegis upeni impIor.tiurQs. ad Palatium
cessitatiliu'; inquit, ad Orientein, et subjectos oculis tuis cainpos
veniret ibique aliquamdiu moratuis, cuin, peracto
: inluere. Quod cum fecisset, et campos, de quibus
propler i|Uod venernt negniio, Roiuani redlre para- sibi dixerat, fuisset intiiitus; videt in eis mohs im-
ret; quadam die humanitatis causa, velut peregri- mens;e fabricas, in moiluin magn.^ cujiisdam civi-
nus, iid prandium nostr^ parvitatis a nobis est extructas ec intermgatus ab eo, si sciret quid
tatis ;

invitatus : ibique inter prandendum plura locuti, huc esset; se nescire respondit. Tum iile Roma ;

eousque sermocinando pervenimus, ut ile Iransla- est, inquit, quam vides ; statimque addidit ; Dirige
tione corporisC. Sebastiani acneglectis Murtvrura
/' oculus in interiora civitatis, et contemplare si ali-

sepulciis, quurum Rorase ingens copla est, mentio qua tibi in his lucis appare:it ecclftsia. Cumque sibi

fieret. Inde ad dedicaliunem novae basilicse nostrie quamdam occlesiam c apparere dixisset : Vade. ait,

senndue convei^o, ))erconctari ctepi, quonam modo et Ratleico nuntia, quoniam in ecclesia, quam modo
ad id pervcnire jiossem, ut uli(|uid de veris Sanclo- vidisti, illa res est recondita, quam ille Domino suo
rum Reliquiis, qui Uomai requiescunt, miht adipisci debet adferre : et ideo det operam, ut eam quanto
contingeret? Hic iile primo qiiidem httsilavit, et celerius fieri potest aceipiat, et ad dorainum suuni
qualiter id iieri posset, se nescire resp^ndit Deinde revortatur. Cumque ille diceret, quod upmo do his,
cum me de Iiac re solicltuin simul et curiosum esse qui secum venerant, in hujnsrnodi re fidem dictis
aniniadverteret, altera die se perconctationi mea3 suis esset hahiturus; respondit et dixit : Tu nosti,
responsurum esse proinisit. quod omnes qui tecnm hoc iter agunt. tibi oonscii
l» qiia rrpe-
3 Posl hajc, cum ilcrum a me fuisset invitatus, sunt, quia complures dies in febre tertiana labora-
rlrwd.r
protinus e sinu liliellum niihi porrexit, rogans ut sti,et nonduin te ab illa ullara habuisse remissio- Rvliqiiix,
eura solus perlegerem ; sibique de his, qux* in eo nem. Et ille, Ita est, inquit. ut dicis. Quapropter,
s^TJpta erant, quid mihi placeret. indicare non de- ait. volo ut pro sigiio tibl sit, atque his quibus
dignarer. Accepi libellum, et ut ille petiit, solus verba quae dixi relatiirus es. quoniam ex hac liora,
secrete perlegi. Continebatur in eo, esse sibi domi ie\n-e, qua usque modo deiinebaris, mi- sic per D(*i

plurimas Sanctorum Reliquias, easque se mihi dare sericordiam cariturus es, ut te ulterius in hoc iti-
velle, si nieo fultus udjutorio Romam revcrti po- nere non contingat. His dictis expergefactus, omnia
tuisset. quud duos mulus ha-
Couipertum sibi fore, quae sibi vidisse vel audisse videbatiir, Ratleico re-
atgiie infir-
berem, quoriim si alterum sibi darem. ac seciira (crre curavit. Qua^ cum Ratleicus Presbytero secum mitm cvrat
liominem meuin fidelem mitterem, qui illas Reli- pergenti exposuisset, visum est ambobus, ut expe-
et spem fa quias ab illu reciperet, mihique deferret, statim eas rimenlum somni ex veritate promissa; sanitatis ap-
eienfi roneedit mihi se missurum. Complacu.t mihi suidentis con- probarent nam eadem die, juxta qualitatem fe-
:

vlaflritm ac
switim Ha''
silium. statuique fidem sponsionis incertie celeriter hrium qiiibus iabnrare consueverat
, febricitare ,

tflcum experiri : ac proinde, dato quod petebat jumento, debebat is qui somnium viderat. Et ut non vana il-
c ntldita propter viaticum pecunia, nolarium meum, lusio, sed potins vera revelatio fuisse ostenderetur,
nomine Uatleicum, qula et ipse oraudi causa Romani neque illa die, neque ceteris quie illam secutie suiit,
f indi Yolum hubebat, cum eo jiergere jussi. Igitur ullum in corpore suo .consuetarum febriuin sensit
de Aqui^grani Palatio profecti (nam ibi co tempore indiciura. Sicque factiim est, ul et visioni crederent,
(I I:nperatur cum suo co:i;itatu ernt) c Augustam Sues- et fidem Diaconi promissis non haberent.
nijmgit
eixtrm llildoi-
Monis \enerunt ibique cum (/ Hildijino Abbate in : G Igitur Romam venientGS, juxta basilicam B.
tius Ab 1!onaslei-Io S. Medardi locuti suuf, quia memoratus Petri Apostuli, qua^ dicltur Ad Vincula, in domo
Ihtnrim iTesb. Diaconus ei pullicitus cst, se effieere possc, ut cor- cum qiio veiienint
ipsius Diac.oni, liospitium acce-
slc Jtimnm
;
us U.Tiburtii Martyris in ejus veniret pfitestatem. perunt; manseruntque cum eo per aliquot dies, advecli,
(^iaibus ille promissiunibus illectus, misit cum cis opperientes promissorum ejiis adimpletionem. Sed
"iuenidain Presbytcrum. hominem callidum, nomine ille, qui suas pollicitationes perficere non valebat,
jfunum, jubens ut acceptum ab eo memorati Mar- i))suiu quod noii poterat. quibusdam procrastinatio-
(yris corpus sibi deferret. Inde iter ingressi, Ru- nibus paliiabat. Tandem loouti curn illo, cur eis illo
iiiam, quanta potuerunt celeritate, perre.\erunt. modo vellet iliudere perconratl sunt rogantessi-
;

4 Contigit autetn, pustquam Italiani intraverunt, mul, ne se diutius fallendo detineret, etreversionem
!it puer notarii mei, noiuine Reginbuldus, tertiana suam vanis spebus impediret. His ille auditis, cum
l /11 e cfinii't-
lu', febrci f^bre correptus, uon modicum prof.ttjtiuui eorum cerneret se hujusmodi calHditate eis jain amplius
palienti,
siiis laborihus facoret inipedunentmn : quoniam his non posse imponere; primo nolarium meuiii cer-
opparens,
Sanclux iuris, quibus ille febrium le.stibus tenebatur, iter tum fecit de Reliquiis mihi promissis, quod easha-
habitu Diaconi non polueruut. Erant enim pauci, ac per hoc
a-^^ere bere nonposset; eo quod fraler suus, cui et domum,
ab invicc;n separari nolebant. Cumque hoc incom- ct cuncta quuj liabebat.inde abiensconmendaverat,
dum sn ti

Veasdoiia dr-
modo iler illorum non mediocriter luisset retarda- negotiandi gratia Beneventum esset profectus, ac cei'fos,
tum, tamen prout poterant illud accelerare con-
illi se penitus ignorare quando esset reversurus. Et quvrHuliir,
lendereiit tribus diebus priusquam ad Urbem ve-
; quia ci Reliquias illas, sicut et ceteram suppellecli-
nirent, apparuit iu visu illi febricitanti quidam homo lem, ad servandum coramiserat; neeomninose scire
lu habilu Diaconi, pcrquirens ab co, quam
ob rera posse, quid de his fecisset, quouiam eas in eadera
domo
,

DIE SECUNDA .lUNH. 170


A (loiiiii nosqnam iiivenit^set : prninile viJeret, quid fa- mislt : arbitratiisqi notario meo hoc satis factum
ceret, quia do pai-te ^ua niliil rostaret, quoiJ sije- e.«3(^ co^pit illum horfari, ut acrepto corpore U. X. KM 1IVRD0.
rare pusset. Po?*tquani ha-c iit-fario nipo dixit, et Maroelliui. roliri-t in patriam.
ille se ab eo illusnin ac m;ile sihi imposituin qne- Sed ille longe aliud m(*ditabatur ac nienti» vol-
reretur ; nesciit quibns vanis ac ttivolis ftiam Pres- vebat. Nam (ut mibi p(j>tpa retiilit.; videbatnr illi

byterum Hihloini allocutits, spe simili aniniatuin, neqnannam sibi licere. cnm solo li. Marceliini cor-
a so lecit abscedere. Postriilie vero cuni valde pore in p.itrlam regredi ; quasi n(4.ase-;>et. nt corpus
tristes videret, Iiortatu.s cst ut .sinml cura illo ad B. Petri Marlyris, qiii ei socliis in passionc fnerat,
C(K[neteiia Sanctoruin pergorent, videri sibi quod et per quingcntos et eo amplins annos in eodem se- oplatis ti S.
in ois nlinuid t;dc inveniri posset, quo eorum dssi- pulcro unacum illo re^piieverat, illoinde Iranseiinte, 1'efrl Reh-
qnia* nan-
deriis salisfieret,- nec fnre illam necessitatein, ut ibi remaneret. At'iue hac cogitati<ine ments conce- cisci.
in patriam vacui reverterentur. Cumqne eis hoc pta, lanta animi sui parturitione simul ac pfrtiirba-
consilium placuisset, velientque ut qnantocius id, tione laborabat, ut nec cibura capere, iipc Fomno
ad qtiod faciendum cos hortabatur, inchoarent; acquiescere dulce i-ibi videretur alque jucundum,
mnresoiito negotiuni dissimulavit, et eos, quorum nisi Marfyrura corpora. sicut in passione ac m^-nu-
animi lunc panlnhini erant erecti, in tantam despe- mento cuujuncta fiierant, sic etiam peregre profe-
ralioneni Iiac dilatione deje<:it. ut, omis-;o illo, sta- jungerentur. Sed de hoc qnaliter tieri p'j-;set,
Ctiira
tnereut in patriam, quamvis infecto negotio re- vehementer aiiibigebat noverat enim nemin-^m a :

verti. se Romanum inveniri povse, qui sibi ad hoc ullum


fxitlorat 7 Sed notarius meus, recolens somnium quod ferret auxiliiim; sed ne talcm (luidem, oui htec animi
Rallvicui pner suus viderat, coppit comitem suum lun'tari', ut sai secreta auderet ostendere. In hac cordis anxle-
Biisilicam St
Tthurtii,
siue hospite suo irent ad ca^meteria, ad quae visen- tale constitutus, reperit queindara Monachum pere-
da ille eos se ducere velle promisit. Itaque invento grinnm, nomine Bisilium, qni ante biennium de
atipiecnuductoduce locorunique nnmstratore, primo Conslantinopoli Roinam venerat; atqiie ibi in monte
ad basilicani H. Tiburtii Martjris, in via Lavicana, Palatino apiid alios Gr^ecos, qui ejusdem professio-
B
tribus ab url^epasMiiim niillibusdislanfem, veniunt; nis erant, cum quatnor discipulis snis hospilium
Martyrisque tunibam quanta possunt diligentia con- habebat. Hnnc adiit, atque ei quam patiebatnr soli-
teujplantur et utrnni sic, ut alii non sentirent, ape-
; citudinem aperuit. Tum consiliis ejus animatus, et
riri posset, cauta circumspcctione considerant. orationibns tretus, taiitam accepit in oorde suo con-
Deinde in cryplain ejusdeni basilicae contiguam, ia stantiam, ut statueret rem, quamvis cum periculo cor.sulit mo'
qua boatorum Christi Martyrum Marcellini et Pe- capitis sui. celerrime experiri. Vocatoquead se co- nachum
Gr,xcum;
tii corpora erant tninulata, descendunt; alijue ex- niitcsuo Hildoini Presbytero.coepit cnm eotractare,
inveiiOique tbi
plorata etiam illius nionumenti qnalitate discedunt, ut iteruin ad basilicam B. Tiburtii, sicut priiis fe-
Hiltqiitis SS
MarcrUini rt »stiinanteshoc factum hospitem suuni posse latere. cerant, claticiilo pergerent ac turabam, qiia Mar- :

Sed aliter evenit, quam arbitrati sunt. Nam licet t3'ris (^orpus reconditnm credebatur, aperire deuuo
ipsi nescirent, quibus indiciis, cito tainen ad illam molirentiir.
hujus facti notitia pervenit veritusque ne sine illo
: 10 Placuit consiliuin 3S<;umptisque, quos secura ;

eoque juvante
voluntati suai satisfacere debuissent, statuit consi- adduxerant, pueris, hospiteeorum penitus ignrrante
illat follit.
liuciituin festinando pr?evenire, Et quia illo enruni- quoirent, clam noctuprofecti sunt. Cumque ad locum
deni iocorum plenariam afquc omnimudam noti- ventnm esset, votis pro re prosperanda ante a^dis
tiam habebat, blande illos alloquitnr, hortaturque ut iannam factis, ingredinntiir divisisqiie soeiis inter :

illuc simul veniant ; et si Deus vofis eornm favere se, Presbyterad corpus B. Tiburtii qusereudum in
dignaretur, communi consilio facerent, quidquideis ipsiiis basilic» cuin aliquibus rcmansit ; Ratleicus
videretitr faciendum. cum eidem ecclesire cryptam
reliquis in adha^rentein

c(t'jif /lofpi/rm 8 Asseiii-i sunt tjus voluiitali, tenipiisqne


id ag- ad B. Pctri corpus nC(!es^it apertoque sine ulla :

tiluc sr torai- grediendi pari consensu coiistiluunt. Tuncperacto difiicultate sepulcro, sarra sancfi Martyris membia
jejunio triduano. noctu ad locuni nullo Rouianorum nullo prohibente sustulit; et serico piilviuo. quem
civnnn sentieute perveniunt : ingressique basilicam ad hucparaverat, receptadiligenier in iusit. Interea
S. Tiburtii. priino altare illud, sub quo sacruni ejus Presbyter, qui corpus Beafi Tiburfii qmerebaf, ma-
corpus silnm credebatnr, aperire tentavernnt. Sed gno labure frustra consurapto, postquam se vidit
parum successit eoriim vuluntati molitio operis in- nihil pof^se proficere, relicto opere, in cryptam ad
clioiiti ; nam
monumeutum, durissimo niarmorc Ratleicuin (lescendit; et quid sibi faciendum esset,
extruetum, inermes id aperire conantium manus ab eo quMrere ccepit. Cui cum ille arbitrari se di-
facile rcpellebat. Igitur, omisso ilUns Martyris se- ccret, qiiod S. Tiburtii essent invonto?, eique id
pulcro ad tumbam Beatorum Marcellini el Petri de quo diccbat ostenderet (Nam panlo ante, quam
de^ceudunt ; atque ibi, iiivocato Doininu nostro idcin Presbyter ad eum in cryplam venisset
Jesu Christo, et adoratis i^anctis Martynbus, lapi- reperitin eudem sepulcro, quo SS. Marcellini et in
deni, quosummitas scpulcri legebatur, de loco suo Petri sacra corpora jacuernnt, foramen quoddam
levare moliuntur. Quo
sublato, vident sacratissimum rotuudi schcmatis. triuin ferine pedura Iniigiiudino
nec non ctne-
S. MarccUini curpus insuperioribns ejusdem sepui- iutrorsus excavatum, pedali amplitudine patcns, et 101 credtlos
cri partibus positum, tabulaiuque raarmorcam ad in co minuti pulvcris nnn niodicam portionem rc- rs^e S. T,-
biirtii
cajiut posilam ; quic titulo, qucm coufinebat, evi- positam) visum est nmbobus, quid hio pulvis de
el aufnt
dens iiidicium dabat, cujus in eo luco Martyri.s mem- curpore B. Tiburlii ossibus inde subhitis lemauere
bra jacuissent. Quod. ut par erat. cum suninia vc- potuisset : et ob h(c, iit dilficilius inveniretur. me-
coiiHih:
iicratione suscipientes levant, et munda sindone dio loco inter B. MarcelHnum et Petrum in eadein
involutnm Diaciuio fereudum atque servanduin (ra- tumba fuisset repositus : convenitque inter eos, ut
dnnt. Ac ne ullasubluti cor|iorisiudicia rem.iuerent, eum Presbytersumerct, et pro Rcliquiis B.Tiburtii
lapidctu loco suo reponente.s, in urbem ad hospitia sccum deferret.
revertuntur. Diaconus aiitem corpus beatissimi 1 1 His ita transactis atquedispositis, cum rebns,
Martyris, quod acceperat. juxta basilicani B. Petri quas repererunt. nd hospitia sua reversi .'«unl. Post
Apostoli, qiioB vocatur Ad Vincula, ubi et ipse do- hitc Rafleicus cnin hospite suo locutus, rogat ut
mum habebat, se scrvare velle ac posso affirmans, sibi sacros B. MarcelHni cineres. (pios ei ad ser-
fratri suo nomine Lunisoni ad custodiendum com- vandum commendaverat. reddat,seque in pntriam
redire
m TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRI.
pedire volentem nullu non necessaria dilatione de- contendit : Ratleicus vero cum thesauro, quem se-
A. El.l"«IlvnDO. tineat. Cui ille nonsolum qund rcpetebut sine mora cum habebat, Papiaa rcmansit, exspectans donec
et ahiis quas-
re;.Iituit. verum etijiin de sanctorum Reli'iuiis in Legati Sedis ApostoliciE praiterireiit ut illis : Alpes
dani att Aos-
plte aciipit. una ligutura collectis, haud parvam porliMticm iui- trangressis, viam suam securius carpere potuissct.
hi defereniUim obtulit : de nomiuibus
et rcqui^itus Veritus itaquenc Pre»b}'tt.'rni!iIolni, rjui cuuiDeus-
eorum, milii se illa dicturura, i|uando ad rae venis- dona pritcfcsserat, quique oinnium, qua; apud eos
set, respondit.Momiit tamcn, ut eadiMn veiieratiune, gestuvel tractata fuerant, plenariaiu atque integram
qua ccteras sanetorum Martyrum Ileliqiii;e culeren- notitiam habebat, quia vaf^r ac lubricie fidei vide-
tur, eo quod nun ininoris apiid Deum essent meriti, batur, aliquid impedimenti sibi in via, qua ire dis-

quam IJ. Marcciltnus et Petrus et hoc me esse : posituia habebat, machinari debuisset, altera sibi
crediturum. cum primum ad me nominum illorum eundum judicavit : missoque ad me procuraturis
notilia perveni^sot. Suscejiit ille rounus oblatum, nostri Asculfi pueru cuin litteris, quibus me et de re-
ipse ciim Heti'
otqiie id, ut sibi persuasum erat, sanctorum Mar- versione sua. et de allatioiie tbesauri, quem diwiii-
yttiis Agauno
t_)rum corporibus sociavit. tus adjutus iuveiierat, ceitum efficeret; ipse post-
quam Roraauos ex conjectura iiiansionum. qu;e eis
ANNOTATA D. P. parabantur, Alpes superasse pulavit. Pnpia relicta,
sexta die ud c S. Mauritium venit. Ibique, compara-
a MS. Ri^githr, IIod;uuilHiaId, o/thi Odonowald. tis quae ad hoc neeessaria videbuutur, sacra illa
b Noiulum quidem fucta, sed posttilanda, ut supra corpora, loculo inclusa, feretro imposuit ; atque iu-
dixi. de promovens, pjlam et aperte, cura adjutorio po-
c Snrins Augu^^tam Suessorum, quo etiam. modo in puli occurrentis, portare ccepit.
Vita S.yit'iiaidi 8 Jnnii n Fortunato appellatur num. 14 Ubi autem locum. qui Caput laci d vocatur,
ZQ post Acta qux dabimus. pi^tetergressus, bivinm e, quo itinera in Franci.im
d flildniniis fnitua Ahbas anno 817, sed anno 830 ducentia dirimuntur, attigit : dexteriorera vi.ini in-
Siihdiirum
in exilinm pulsns, et revncatus anno 833, mnrtuus et gressus, per Alamannorum tines usque ad Solodo- peivenit:
in Abbatia S. Medardi sepultns nnno 842 Fuit rum f Burguudionum oppidum venit. Ibi obvios I

idem eliam Ahbas S. Dionijsii el S. Germani apud habuit, quos ego, post indicium adventus illius
Pari.iifnses. mihi factum; de g Trajecto ei occurrere jussi. Nara
MarcclHni et Petri,
c IJanc essp ecclesiam SS. ego tunc tempjris juxta Scaldim fluvium in mona-
a Constantino Mpf;no consfructam, asserjl Baronius sterio S. Bavouis h eram, quantlo litter.^e notarii h
anno H26 num. 16, qnod esset ob sui arapHtudinera mei per puerum procuratoris nostri, cujiis supe-
et aliitudinem longius perspicua. rius mentionera fecimus, mihi redditce sunt. Ex
atqiie inde
quarum lectione de adventu Sanctorura ccrtior fa-
post acceptos
CA{ UT 11. clus ; illico unum ex familiarlbus nostris Trajectuui
Clericos sutf-
ire, ibique Presb\teros atque alios Clericos, nec missos,
Siwrw l\c\iqu.Uv pcr diversa lora (Ielal(p in
nou et laicos secum sumere, ac Sanctis venienlibus
Michilnisial, el jml var/as visiones in Mul- ubicuinque primum potuisset, ubviam festinare
Unheim, poslea SeUngenslal diclam. praecepi. Et is nihil raoratus, cum his quos secum
duxerat in loco raemorato, post paucos dies Ins,
I nito consih'o cum hoppite suo, sacrum illum ac qui Sanctos adferebint, obviavit : junctique si-
desiderabilem thesaurum , in scriniis reconditum atque mul, comitantibus jain atquc hinc iude concurren-
Rafleicus so-
Papiom sign:tum, per Liinisonem fratrera ejus, cujus supe-
cios tibus hymnidicis populorum turmis, cum ingenti
pr.ivtrsos se- rins (Hciraus mentinnem, nec non et Presbyterum
qtiitur-
omnium Isetitia Argentoratuin
urbem, quce nunc i

Hildciini, quisecum venerat, Papiam usque depor- Strasburg appellatur, celeriter veiiiunt. Inde per
tari fecitipse cum endem hospite suo Rumaj sub-
:
Rhenum secunda aqua navigantes, cum ad lucum,
opperiens atque auvcultaus per continuos .«e-
stitit,
qui Portus / vocatur, vcnissent, orientalem flurai-
ptem dies, si de sublatis Sanctnrum corporibus nis ripam egressi, quiuta mausioae ad locum Mi-
ahquid ad notitiam civiiim pervenisset. Curaque vi- nuncupatum
chilunstat / : cuni immodica hominum
disset nuUam a qnolibet extraneo de hocfacto fieri
in Dei laiidtbus exultantium inultitudiue, perve-
inenti' nem, larere illud existiraans. pnst eos, quos niunt. Is lucus est in eo saltu GerraaniEe, qui tem- ArfjfiitoraluJn^
pramis^r:it, siimpto secuni hospitesuo.profectus est. pore moderno m Odonowald apptdlatur, e£ distat et Michilsta-
Quos cum Ticini, apud basilicara R. Joannis Bapti- a Ma?no flumine circiter leugas sex. lu quo cura dium:
stiE, qure vulgo a Domnana? vocatur, ac tunc ex basilicam noviter a me constructam, sed nondum
beneficio Regura ad nteam pertinuit iiotestatem, ad- dedicatam invenissent, in hanc illos sacros cineres
ventum eorum pr.TstoIantes invenissent; stntue- intulerunt, et velut ibi perpetuo pennansuros depo-
runt etiam, utet ipsi aliquotdiebus ibi raorarentur; suerunt-
et prnpter jumentorum, in quibus venerant. re- 15 Cumque id raihi fuisset allatura, confestim il-
fectionem, et propter seipsos ad longiorem viara luc, quanta potui ceieritate », venire festinavi. L'bi
pra'parandon. cum triduo post adventum nostrum exacto, quidam
13 In hoc raorarum suarum arliculo fama exiit, puer Rafleici. jubente eo, officio Vesperarum com-
Legatos s;mcta; Rimanfe Ecciesia) a Pontifice ad
pleto, ceteris exeuntibus solus in ecclesia reman-
b Iiiiperatorcra b directos. illo brevi esse venturos.
sisset; et clausis januis, ju.\ta illa sacra corpora in
et Devsftoiifi Itaque vcriti de adventu illorum aliquid sibi incura-
parva sellula quasi vigilaturus consedisset; subita-
cum socio
niMdi, vel etiam impedimenti accidcre po.-se, si te
SuFSsionas neo somno depressus, vidit quasi duas columbas per
il)i deprehenderent; decreverunt ut quidain
dimlsso, ex eis dexteriorem absid;e fenestram volando intrare , et
abeundn, adventum eorum festinandu praivenirent; in culmine lecfi .super ipsa Sanctorum cnrporacon-
aiii in loco rema^ierent, et re, de qua suliciti erant sidere : quartiin altera tota alba, altera caui et aibi
diligenter invesligala, post eurumdcm Legatorum coloris mixtura^ varia- videbatur. Cumque in eodera
abscessum socios suos, quos pra-miseraiit, sequi culmine diutius dearabularent, et consuetum colum-
properarent. Cum ita inter eos de liac re constitisset, bis gemitum vici-ssira velut coIIof(uentos edereut. ubl Sanrli
Deusdona cum Presbvtero Hildoini Legatus Roma rursus per euradem fenestrain egressee, non compa-
nidlcanl se
t)i-Ue atlo
venientes prKcessit et Augustam Suessiorum, ubi
:
ruerunt sccutaque vox supra caput pueri sunuit
: : tiaitifeni.
Hildoinura esse rebatur, quanta potuit festinatione
Vade, inquit, et dic Ralleico, ut indicet doraino
suo
DIE SECUNDA JUNU. iR4

uo, quiasnncti Martyres nolunt, ut eorura


isti agendum, animo (ractare coppi utrrim iterum je- :
D
:;orpora in hoc loco requiescant aliuiu enim ele- : junia et snpplicationes celebrandir, ac Deus rursus * R^r-^FiAnno,

gerunt. ad queni celeritcr migrare dispr.sitnrn ha- pro nostrn ouriositate solicitandns nn aliquis, Deo ;

bent. IIujus vocis auctor ab co videri non potuit : devote ac perfecte serviens esset quaerendus. cui,

qua t;nnen finita, evigilavit, somnnque excitus, re- anxietatem cordis nosfri et curarum no>trarum
vor>o ud basilieam Katleico, quid vidi^set indicavit. querimonias indicare, quemque rojrarepf-tnissemus,
At ille in fra^tinum, nbi me primum convenrre pn- ut orationibus suis a Deo nobi^ hujus rei marlife- varns appa~
quid sibi puer suiis retulij^spt, niihi nunliare ''*"'*''
tuit, .«^fationem impetiaret. Sed ubi vel quando ille talis
cui"avit. Ego autfrn, licet hnjusce visionis arcanum Christi famulus a iiobis possel inveniri, praesertim
speniere uun auderem , st;itui tamen operiendum qua tamelsi qu^dam coenobia, ab
in illa regione, in
alicujiis signi certioris indicium : atque interim il- eo loco in quo eramus, haud longe pusita, esse eon-
ios saci'os cineres, de Ilnteis in quibus ligati vene- stabat; tamen, propter rudem in his locis ejus con-
rant. siiblatos, sei-icis ac novis pulvinis insuerefeci. ver.sationis inslitutionem, aut rarus aut nulliis erat,
Cumqiie in eorum inspectiono Reliquias B. Mai-cel- de cujus sanctitate tale aliquid vel tenuis fama lo-
lini mirinris quantilatis, quam S. Petri esse cerne- qneretur. Intereadum his anxiatus curis sanctorura
rern ; arbitratus sum eum in statura corporis sui Martyrum suffragium implnrassem, atque omnes
minoris Tnisse inensurae, quarn S. Petram. Sed hoc qui una nnbisciira erant, ut idem facerent, sedulo
alitei' se haberc, furtum posf.ea patefactum appro- comnionuissem, factum est ut per continuns dies
bavil : quod ulii, vel quando, vel a quo, vel qnahter nulla nox prEeteriret, in qua vel uni vel duobus, vel
adniis>;uin ac prodituin sit.suo loco dicturus i-iim : etiam tribus sociorum nostmrum, in somnis reve-
nunc ordo nai'ra.tiunis inchoatie texendus atqne te- latum non fuisset, quod illa Sanctprum corpora de
ncndus est. eo loco in alium essent transferenda. Ad extremum
10 Igitur posfquam ilUim magnum atque mira- autera cuidam Presbytero de his qui ihi nobiscum _
bilcm, omniqiie *iuro pretiosinrem, inspexi thesau- erant, nondne Hddfrido, apparuit in visione, ut ipse
rum ; loculus, iu qno idem continebalur, propter fatebatur, vir quidam habitu Sacerdotali, canitie
vilititem materiEe. de qua compnctus erat, ccepit veneranda ronspicuus, candida veste indutus, qui
mihi uppidu displicere. Quem emendare cupiens ,
eum talibus verbis compellavit Cur, inquit, Einhar- :

quadain die, post completuin vespertinum Officiura, dus tam duri cordis tantieque obstinationis esl, ut tot
pnecepi uni ex aedituis. ut mensuram loiuli virga revelatinnibus non crHdiit, ;tc tot inonita ad se divi-
Sanguis c He- collect.im niiiii affcrret. Cum ilie hoc faciurus ce- nitus missa arbitretur esse contemnenda? Vade et
Uqniix fonim reuin m-cenderet, et circumpendentia paUia, quibus dic quia hoc, quod beati Martyres de suis cor-
ei,
(ItiU (llebus
idem loculus tegebatur, sublevaret animadvertit ; poribus tieri desiderant, infectura remanere non po-
$tplvm;
loculum inirum in modum humore sanguineo undi- terit,quamvis ille hactenus voluntatera eorura in
que distillantem et rei novitate perterritus, hoc
: hac re faeere distulisset. Eliam tunc, si non velit ut
quod viderat pmpere raihi nuntiare curavit. Tum hujus facti merituni ad alium transeat, fHstinet eo-
ego, cura his, qui aderant Sacerdotibus accessi, et rum adimplere jussionera et ad locum, quem ipsi
;

illud stupendum atque nrnni adiniratione dignum elegerurit, corpcua illorum deportare non uegligat.
mii'aculuin aspexi. Nam ut columnse atque abaci vel 18 Post lias aliasque multimodas ad rae peidatas Isii.s motus
signa marmorea. pluvia instante, sudare ac circum- admonitiones, visum est mihi illam sacrorum cine- Auctor
fluere s:jlent ; sic loculus ille. qui sacratlssima cor- rum translationera non esse diutius differendam :

pora continebat, vero cruore madens, et ex orani acproinde. inilo consilio, decreviinus, ut i i, quaiito
pnrle perfusns inventus es(. Terruit nos insolita et celerius fieri potuisset, perficere cei"taremus. Igitur
nnmquam prius audita miraculi species. Quapro- omnibus. qua* ad liunc devectionem necessaria vi-
ptur, inito consilio, triduanura jejunium cum .vup- debantur, raptim et cum summo siudio praeparatis;
plicatifiiibus facere deerevimus. ut ex revelatione prima hice, post conipletum matutinum Officium,
divina scire mereremur, quid sibi vellet, quidve fa- sacrumillum et insestirnabilcm thesaurum, cuui in-
ciendum moneret magnum illud et ineffabile prodi- genti luctu ac moerore illorum qui la loco erant
gium. Itaque pei'acto illo tridunno jejunio, cum jara remansuri, sustulimus, atque iter iugressi portare
advesperasceret. Iiurnor ille cruoris horrendi subito coepimus; comilante nos pauperum turba, qu:e illo
qn\ post tri- ccepit aresrere; ac iniram in modum, qui per conti- per eos dies ob eleemosynara accipiendam undecum-
(hianum jrjU' iiuos septem dies more perennis aqnse sine inter- que confluxerat nain circa manentes populi, quid
:

nlum slstUur apud nos ager-etur, penifus ignorabant. Erat roelurn


missiono distillaliat, sic intra paucissimas hm-as
guldem,
exiccatiis est, ut eo noctis tenipor-e fnam Dominica grave sordidisnubibus, et qu?e in ingentem pluviam
erat) quo signo dnto ad antelucanum Officium cele- cito resolvi possent, nisi id divina virtus fieri pro-
itlam orditur
brandum ecclesiam intravimus, nulluin jam in lo- hiberet : nam tota nocte illa intantum sine inter- serenafo r«-
culo vestigium illius posset inveniri. Lintea vero, niissione pliiebat, ut nobis iter illud ea die inchoari pente calo.
qufe circa loculum pendebaut, ut eodem fuerunt posse minime videretur. Sed illam nosti"am dubita-
humore i'epersa, ita ut erant sanguineis maculis in- tionem, ex infirinitate fidei veiiiontem, supernagra-
fecta servarejussi ; in quibus adliuc magnum illius tia per snurum nierita Sanctorura, longe aliter at-
inauditi portenti paret indiciura. Constat enim hu- que existimavimu';, habere se fecit; quando viam,
luorem illum saporis fuisse subsalsi, ad lacrymarum per quam incessimus, in aliani qnam sperabatur
vide!ici-'t qualitatem et tenuitatem quidem aquai,
: qualitatera vidimus fuisse corarautatara nam etluti :

colorem autem veri sanguinis habuisse. parum inveuimus; et rivos, qui in tam grandi ac
17 Etidein iiocte cuidam ex pueris nostris, no- jugi pluviu. ut ca uocte erat. crescere solebant,
mine Hiiodlandu, per quietem duo juvenes visi sunt pene nihil reperimus. Ubi vero de saltu
ci*evisse
pergunl la- adstitisse, qui ei , ut ipse testatus est. de transfe- egressi, proximas villas accessimus. frequentibus
nicn Sanctl Sanctnnim corporibus multa niibi dicenda
rendis obvioruin ac Deo laudes dicentiuin turbis excipi-
tratisladonem
urgere
mandaverunt, et ad quem locum, vel qualiter id mur qui nos per octo fere leugarum spatium co-
:

fieri debei'et, ostenderunt : et ut hoc mihi sine raitati,nobis ac nostris et in sacro onere ferendo
mor'a fuisset nuntiatuin, terribiliter comminando devoti adjutores, et in divinis laudibus dicendis ira-
pra:ceperunt. Qui mox ut me adire potuit, orania pigri fnere concentores.
qua* jussus fuerat, mibi intimare cunivit. Quibus ly At ubi vidimus. quod oa die ad locum desti-
auditis, curis ingentibus Eestuare, et quid mibi esset uatura pervenire uon poteramus, divertiraus ad vil-
Jumi T. I 34 lam
182 TRANSLAT. SS. MARCELLIM ET PETRL
lam Oslheira o appellafam quEe via? nostrse conti- ,

A. F4iiMiAnno. gua cernelmtur et iiiclinante jam vespera, in basi-


: ANNOTATA D. P.
Ad fas m Os-
thrim depo-
licam R. Martini, quie in eadem villa est, sancta
sHas, illa corpora intiilimus ; et sociis nostris ad excu- a luipressa Donnarum, seit Douiinarum : dure eiiim

bias ducendas ibi dimissis, ego Cim paucis. ad lo- erant Papix S. Jnaniiis Bapl. Ecilesia?, qaanim iina,

cura quo tendebamus, feslinando pr?ecessi ; et e<i, a Tlici.leliinhi lietjiiia fiiil maiiuificntlissime ejtiucla

qn;i»ad receptJKnem sanctorum corporuni usiis po - et ilolula. de qua Beriiardus Scaccus Hisl. Ticinca.

stulabat. per noctem pra-paravi. Ad basiUcam vero, lib. 9 i(ip. 5 ; eomdcmque Stephaiius Brevenlauua, lib.

in qua illorum sacrosanclum tliesaurum dimisimus, 3 ffl/J. 11. oU a Uiirgo coijnnmiuuri, tiuin sit eatro pri-
quaHiam paralytica, nomine Ruod-
s:inrtiiuoniaiis mum nnirorum amOilum ; ant eliam a Paludc. AUud
lang, de monasierio Machpsbach, quod ab eadem tamen veius coynomen fuit : nam Paulm Diaconus,de
ecclesia unius leugai spatio disparatum erat, ab gesiis Louijobard. 4 cop. 49, de Guniiberya Re-
lib.
jiaraltftica
amicis suis ac propinquis in carro adducta, cuin gina, TlicoleliwLe (ilia, ogevs ; Hiec, imjuit, id exeui-
sanatur;
juxta feretrum Sanctorum iuter ceteros vigilansat- plum sua" geiiitriris, sicut illa in Modicia, sic el ista
que orans penioctaret, recepta omniuui niembro- intra Ticiuen.sem civitatera, basilicam in Iijnorem

rum saiiitale, propriis pedibus, nullo sustintaute, B. Joaunis B.ipt. con.struxit. Siaccns addit, lib. 9
vel quolibet modo adminiculante, ad locura unde ve- cap. 9, <iiiod fom, iu Iionorein sui sesiis, D')iiiiarum

neral. iu crastiunm regressa est. {id cst muiierum) nuncupavit. Quomodo aulem aut

20 At nos albcscente cuelo surgentes, sociJs no- quando li.fc data sii Monocliis, atque ila in Eijinliardi

stris venientibus obviam ire perreximus; habeiitcs jurisdictionem venerit, Ticincnsibui indagandum relin-

no^ii-^cum immodicara vicinorum nostrorum raulti- quo : interim Plalinam recte corrigil Scaccus, qui in

tudinein qui fama adventiis Saiictorura excifi, ad


;
f^ila Joannu If'^, i/lam ecclesunn Te-iracinx adscri-

hoc primo diluculo pro foribus nostris constiterunt, psit, et in eumdem eiroirm {cujus nulla uspiani occasio

ut una nobiscum Sanctis obviam procedorcnt. Et apparel) truxit Sobellicum.


occurrimus eis in eo loco, ubi Gaspentia p fluviolus b Soiplor Gestorum Ludov. Pn,ad on. S2G. hujus
V Moeno miscetur. Inde pariler incedentes, ac Doniini legatiums mfminit, et InyeUicmii audiiam ail ad Ka-
Mdem in
Mulinheim nostri Jesu Cbristi niiserlcordiam collaudaules, sa- leud.* Junias ; eaque functos, Leonem CeuluiuceUen.
pfrferunlur. cras illas lieatissimorumMartjrum exuvias ad Mu- Ephcopvm, et Theo/ihijlaclum Nomenclatoreiii, pio
Imheira q superiorem (Sic enira moderno tempure tuiic Romano PoiUifice Eugenio II.
9
coram lis Mis- locus ille c Agaunum inteUtgit, ubi S. Mauritius cum The-
vocaturjcura niagnaomniura qui ibi adesse
sa dio
sut>
ctltbrntur. potuerunt hetitia et exult.tiouc, detulimus sed :
bxis 7nartijrio coronntus, nomen loco dedit, uti dicetur
pra- uimia populi muUitudine, quo? precedens cnncta 22 Septembris : csl autem locus in Saboudia ad Rho-
complL'\erat, neque ecclesiam adire, neque feretrum danum, 9 cire.iter Leucis dislans Seduno Helvetiorum,
in eam inferre valuimus : idcirco in campo adja- quod ei ad Orientem jaeet.
cente, atque in loco editiore, altaie sub divo erexi- d Lacus Lcmanus seu Genevensis, inilium suinit
mus; ac pone altare deposito, Missarura
feretro ad oppidnm rseuville, ita forsnn mutato nominc hic
soleiinia celebravimus. Quibus expletis, ac uiulti- dictum, b lencis lufra S. Alaurttium.
tudine ad sua recedeute, in eccle^iara a bealis Mar- e Bivium hoc havd lonije uitra Lacum concipio,
jussam. eoruni sacratissiina corpora intuli-
l3'ribus dintinctiorem notifiam libenler a locorum pertlis ac-
nius ac feretro propter altare locato, iterum Mis-
: cepturus.
sam celebrare curavimus ibique inler celebrandum,
: f IIoc tempore Solodorum seu Solodurum est urbs
puer quidam, annorum circiter quindccim. nomine faderalorum Ilclvrliorum, quoruni lota ditio olitn in-

Daniel, de paga Portiano, qui illiic inter alios pau- ter Alamannos et Bunjundos divisa fuit, sic ut horitm
peres mendicando venerat curvus erat, ; atque ita pars e!iiim Alinor Burgundia dicerelur. Bistat aulem
ut nisi supinus alque jacens ccelum aspicere nequi- Solodurum ab oppido S. Mauritii plus qu^m 40 leu-
visset. ad feretrum accessit; ac suliito, velut ab cis inBoream.
aliquo impulsus, corruit : cumque diu velut dor- g Trajectum ad Mosam infm Leodium inlelliyi-
mienti similis jacuissef, correctis omnibus membris, tur.

Q et recepta firraitate nervnrum. coram oculis nostris h S. Bavonis monasterium erai tn urbe Gnndensi,
^
et pucr mlsere surrexit incolumis. Facta sunt hsc decimo sexto qito loco castrum nunc est erertum : nam et hnnc Ab-
^^-^^^^^'^^ Februarias r, et erat ejus diei tanta et batiam^ eique vicinum S. Petri in monle Blandinw,
InalescT
,.
tam clara seren.tas, ut aestivi spleudurem tolis adie- Eginhai'dus lenebal, qui ulriusquc in siiis epistulis me-
quaret; atque ipsius aeris tam mitis atque jucunda mimt.
tranquillitas, ut veris temperiem apricityte blanda i Iler 5o/or/)iro Strasbiirgum, civitafem ad Rhenum
prifcedcret. sitiim, aique Alsatiis Metropultin, censetur esse leuca-
21 Postridie vero sacra beatorum Martyrum cor- rum ctrciter 50.
pora, novo loculo recondita, in absida basilic£e loca- k Vtdetur /(/c Portus tnveniendus paulo mfra Nec-
Itsiiim recon-
ditis, adjnn- viinus; et (sirut in Francia mos est) superposito kari ef Rheni con/htrnles, id est, wfia Manheniium,
gilur CiericO' ligneo culmine. linteis ac sericis palliis ornandi unde 8 ciic. leucis distal, qui siguatur locus. Maiisio-
nm cotlr- gratia conteximus. app(jnentes altare; acduo vexilla nes nulem
•jium
fiic diiuiiltir, OernHmis Rast, loca
qu.r
DominicEe passionis, quae m
via feretrum prscedere quietis el sesquihora fere ab invicem distunt, ad commo-
solebant, hinc atque inde erigentes I-.cum illum ditaiem ouera }'ortantium instructa reclinatonis,
; 4
divinis Officiis celebrandis, pro modulo pauperlatis feir pedes elevatis a terra.
nostra;, idoneum atque aptum facere curavimus :
I Michelstatium, seu Michelstad tn Comiialu ho
Ordinatisque Clericis, qui inibi assidue et excubias
s dierito Erpachcnsi.
ducerent. ac divinis laudibus dieendis curam soler- mIlodw Olteiiwalo.
ter impenderent, ipsi non solum nostra .^ponte, sed 120 leiicarum ilinere, quantum
n Enienso ciiciler
etiam regali dtplomate, quod nobis m vi:i obviam Gandavum {ubi tunc erat Eginhardus) dis'al Mtehel-
venerat, evocati, Domino iter nostrum prosperante, stadio, atleoui, si mense Octobn illatx illuc Reltquia'
ad palntium sumus cum luagna exultatione re- sunf, credi possit Rntleicui huc apputisse
(
mense No-
gressi. vembri, vel etiam Decembri,
Oslheim, nolalur ad exitum Silvce Otttmianx,
tribus fere leucis antequam ventatur Selingensiadium.

V
. ;

DIE SECUNDA JUNII, 1«3

p Uliqiie iutcr Sclingfiistiidium et AsclialJenbur- Deusflonae prsestolaretur adventum, Placuit ambo-


gum qvamvis niillnm ibi rtvnlnm e.rprimant labulx
;
bns ista conventin, illisque Romae substantibus,
topotir/iphico'. nedum Oaspentije nomen. Presbytpr cum Lunisone ac pneri.s RelJquias feren-
partem ea-
q MiiUinheirn, est Selingestailt, ut snpra dictum. tibus Papiam proficiscitur. Quo cum esset perven- rum Paptx
r Feslo sciticet S. Anloniif eo anno 827 cadente m tuin, scrinia sacros cineres contineiitia in ccclesia midatam
*"''''•
Ffriam 5. tiia pone altare sunt posita, atque ab excubantibus
s Putat Mabilio. qiiod Eginliardns, linc in opere, iii eadeiii basilica Clericis ac laicis diligenti solertia

Clericoruin nomine Mnnachos intelligat; Aut certe custodita. Quadam vero nocte, cura et ipse inter
ilicendiim est, ifi-^Hi/, Clencos pi'imum, iiostea Mo- ceteros ad easdera excubias in ecclesia vigilaret

nachos institutos fuisse eo in loco. Posierior conje- contigit, ut ipse asserit, circa mediara fcre noctcm,
ctura mafjis qenuina mihi videtur : nec enim lam fa- ut ohripiento paulatim somno, universi qui intra
ci!e fuil statim jnonafitertum condere, quam Clericos eamdem basilicam vigilandi gratia convenerant,
altquut, interim ibi deserviluros, ordmare ; monaslerium prajter se solum obdormirent. Tum sibi in inentera

lamen vivcnte adhuc Eginbiirdo fnctum, collujit Mnbi- venisse,visuraque fuisse non sine magna quadara
lio ex ejusEpisl. 4, ubi Werdricus quiilam Fnldensis causa factum, ut tot hominibus tam subitaneus
Monoclius, per sui Abbntis ticentinm, dicilur Setinqen- sopor obrepserit rat^sque sibi oblata occasione
:

stodti conversatus: quie ticentia liand ila foctle data utendum, surrexit. atque accenso lumine, ad scri-
fuisset, si unllos dum Monachos tocus habuisset. nia silenter accessit. Tum fiiis sigillorum adroota
t Inlelliijitnr Aqiitsgranense, ubi tum Ludovicus cerei tliimma crematis, scrinia sine clave celeriter

Pius Imp. residfbni. aperuit ac de utroque corpore porlionem, qiiae ei


;

videbatuc accipiens, sigilla ut erant integra filorum


CAPlTlll. crematorum sumraitatibus aiinectit ; nulloque id „
factum senfiente, in loco suo resedit. Post h»c ,, =„;
AUqiix Miq'iiie S. MarceUini, olim ablatif, subiatas tali furto Sanctorum Reliquias, cum ad me HMuino
iiiipetmiilKr. H ad aiia luca Iransfeniniur. fuisset reversus, detulit primoque illas non
: S. allatam:

Miracula facta. Marcelliiii vel Petri, sed S. Tiburtii esse assevera-

Tl ransactis adraoduni paucis, [lostqiiain aJ Comi-


vit. Deinde cura nescio quid vereretiir, secrete me-
cuin locutus, quorum Sanctorum essent Reliquiae,
tatum a veneram, dicbus; cgo, secundum consuetu- quoque modo eas fuisset adeptus, patenter a[ieruit.
Aqtitigrani dinem aulicorum maturius sursrens, primo mane Habeinus illas apud S. Medardum in loco celebri
eoUcqurns paUitium petii. Ibi cuni ingressus, Hildoinum, cu- lionorifice coUocalas, ubi ab omni populo cum magua
cum Hil- veneratione coluntur ; sed utrum eas nobis habere
jus libro superiore mentionem feci, antc fores legii
dutno de
Reliquiit cubiculi sedentem, atque egressum Principis «pe- liceat, in tuo manet arbitrio.

Auc'i>r, rientem, invenissem ex more salutatum surgere,;


24 His auditis recordatus sum, quid in itinere, ^„od qma
alque adqiiaiudam fcneslrain, ile qna in inferiora quo proxinie ad Palatium proficiscebar, a q'iod;:m iam /ama
palatii conspectus erat, mecum accedere rogavi. bospite meo audieriiu. Qui iiiter cetera, qua^ me- V''!'^''*
Ad quam pariter stando incnmbentes, de transla- cum loquebatur, Numquid nosti, ait, qualis de
tione saiictorura Martyriim Marcellini et Petri, nec sanctis Martyrilius Maicellino et Petro per hanc
non et de miiaculo, qiiod in rtiisii cruoris, qiio lo- regionem fama dispersa sit ? Cumque id me nescire
cnlura eorum septem dtebus sud;isse comraemoravi, responderem tum iiie; Dicunt, inquif. qui de c S.
;

ostensum est.minindo multa suinus loeuti. Cuiiique Sebastiano veniunt, quod Presbjter quidam Hil-
ad id loci sermocinando vcnissemus, ut etiam de doini .\bbatis, qui una cum notario tuo Romam
vestimentis, quse cuin corporibus eorum inventa profectus esf, cum inde revertcrenfur, et in quodam
sunt, mentio fieret ; atque ego mirje subtilitatis loco comniuni diversorio uterentur, tuis omnibus

vestem B. Marcellini fuisse dicerem ; ille, velut ebriefate ac somno depressis, et id quod agebatur
(|ui rem ieque ul ego notam haberer. vera me de penitus ignorantibus, scrinia quibus Sanctorum
vestibus dixisse respondit. Hic ega stupcfuctiis at- corporaconlinebantur, apfrruisset, eaqiie inde sustu-
qiie admirans, percontari coepi, undc illi ha?c vesti- lisset, atque abiens Hildoino detulisset, et raodo

meiitorum, qua; numquam viderat, nofitia coiitin- apud S. Medardum sint : in scriniis vero tuis pa-
gere pofuisset. At ille me iiituifus, paululum si- ruin quiddam sacri piilveris reniansisse. quod ad te F
luit ac deiude, Salius,
: inquit, esse arbitror, ut per notarium tuum perlatum sit. Horum remini-
per me cognoscas. qnod nie facente, tamen per alios sceiis, eaque cum bis qu£e ab Hildoino diceliantur

celeritcr es cogniturus : ef ego illius rei siiu pro- coiiferens, non niodica raentis perturbatione com-

ditor simplex, quain fortnsse alter si prodiderit, motus suni ob hoc pracipue, quia nonduiu inven-
;

norisim[ilicitcr enuntiabit : neqns enim pctest, quia tum liabebam consilium, quo iUaui execrabilera
sic nafura comparatura est. ut hoc quisquam vera- atque astutia diaboli ubique divulgatam faiuaiu ex-
citer dicere nequeat, cujus notifiam non per seip- tinguere, ac de cordibus decept» luultitudinis de-
sum, sed aliornm relatioiie fiierit nssecufus tuae : [lellere pofuissein. IUud tamen optiuium judicavi, ut
f :intum fidci comniitto, qualiter inde mecum .icturus Hildoinuin rogarem idipsura mihi reddere, quod de rttlUuiionim
sis, postquain ineo relatu oninem rei gestfe verifa- meis scriniis suidatum, et ad se delatum atque a se peiii:
tem agnoveris. receptum, post illam spoutaneam confessionem,
23 Cui cum me non aliud actiirum, quain quod negare non poterat. Quod etiani quanta potui in-
infer iios convcnirct, brevi sermone respondissem ; stantia facere curavi et licct ille paulo durior ac
:

"resbyter, inquit. ille, qui ad defereudas B. Ti- difficilior. quani 0[itaveram, in assensione fuisset;
burtii Reliquias Romam meo jiissu profecfus est, victus famen est sednlitate precum inenrum, cessit-

uin id, propter quod illo venerat, ita ut volcbat que improbifati mese, qiii se paulo anfe nullius jus-
perficere neqiiivisset, jamqiie notarius tuus, acce- sioni, iii hac pra'sertira causa, cessuruni pronun-
[itis, de quibus loqiiimur, sancttirum Martyruin tiaverat.
Keliquiis, dontuni redire statiiisset ; iniit cuiii illo 23 Interea missis ad Ratleicum et Liinisonem
^^^^^ ,„,,„,„
consiUum, iit illo Ilomse paululum inoras facienle, Htteris {craiit enini in eo loco, ubi Martyruni cor- ^,,,, ,.

ipse, cuni Lunisone h fratre Dcusdona' et cuiii Iio- pora collocavi) ([ualis pcr fofaiu peiie Ganiam de comais
iiiinibus ejus. qui illos sacros ciiicres ferre dcbe- lisdem sanctis Marfvnbus fama essef, eis indicare /•"<:'>"". <"-
*
. ,.., * 1- smnitfim,
Ijant, Pnpiam usque [ira;cedcret, ibique illius ac curavi commoiiefaciens eos, ut cogitarent si ali-
:

quid
:
:

m TRANSLAT. SS. MARCELUNI ET PETRL


A quid talfl vel siniHe his, quae Hildoimis de facto cinendo prosecutus est. Processimus inde paulatira D
Presbyteri sui assereliat, in via eoruni factum ad- cum crucibus et cereis, laudantes Domiui miseri-
HARDO.
vertere vcl reminisci potuissent. Qui statim ad me cordiam, usque ad oratorium, quud erat in dorao
in palalium venientes, valde di.^parem his, quaj nostra vili opere constructura eique, quia aliud ;

Hildoinus dicehat, fabulam detulerunt. Naiu in ibi non habebatur, illas sacras Rehquias intuliinus.
primis omnia, quaj Presl)yter ille Ilildoino retule- In illa vero processione nostra. quam de basilica
nequo uUampoj^teaquam
rat, falsaesse testali suiit ; usque ad oratorium nostrum nos fecisse dixi, quid
Roma exierunt, vel ilH Presbytcro vel cuilibet miraciili acciderit, censeo non esse tacendum.
alteri datam fuisse occasionem, per quam ad ejus- Egredientibus enira nobis de ecclesia, laudemque
niodi facinus perpetrandum aditum habere potuis- Domino Deo nostro excelsa voce canentibus, tanta
set. Sed hoc ipsuin, qund de sacris Martyrum vis suavissirai odorls eara partem vici Aquensis,
cineribus aliter atque debuerat accidisse, constabat quse ab ecclesia ad Occideniera respicit, totam im-
Romae in domo Deusdonai. per avaritiam Luui- plevit ut illa fragrantia peno omnes ejusdem par-
:

sonis et vafriiium meaiorari Presbyteri contigisse : tis habitatores, itemqtie uuiversi, qui pro quibujili- ^j^'^|^,^*"'*"
viam
eo videlicet tempore, quo corpus beati Marceiliui bet causis atque negotiis eadem iii parte luerant imi>lent«:
de tuuiba sua sublatum, iu dnmo Deu.^-donaj serva- constituti, ita divinitus commoverentur ut omis- ;

balur modumque fucti talein fiiisse ilixerunf. Me-


: sis quae manibus habebautur operibus, cuncti
in
moratus ille Hildoiiii Piesbyter, spe, qiiam de S. cursu rapidissimo primo ad ecclesiam, deinde quasi
Tiburtii corpore adipisceiido conceperat. frustratus, per vestigium ad oratorium uusLrura, iu quod illas
ne onmmo vacuus ad domiuuni suum reverteretur, Reliquias illatas esse audierant, sumniiq^ere fe-
quod fide non poterat, frnude assequi inolitus est. stinarent. Fit immodicus intra : septanostra exul-
Nam Lunisonera aggressus, quia pauperem ac tantis siiuul atque aduiirautis popuii concursus : ef-

proiuile cupidura esse qua-


cognoverat, oblatis ei cum mayna parseorum, qui confluxeriuit, id quod
tuor aurei.s nummis, quiuisque argenti solidis, ad agebatur qiiid esset ignoraret ;
gaudio tainen et c'
B proditii.neni faciendam illexit. A('ci]iiens enim obla- exnllatiune repleti. Dei omnipotentis misericordiam
i dque de
taui pecuniaui, arcam in qiia corpus beati Marcel- collaudabant.
cor/iore so-
lini erat a Deusdona depositum atque inclusum, 28 Postquara aiitem fama crebrescente divulga-
itu9 S ilar- crebrn ibidem
celHni aperuit; et illi nequissimo nebuioni auferendi ex tura est, Reliquias S. Marcellini Martyris fn eum patrfiiilurmi-
ea, quod Teilet, qualem ipse optaverat pnlestatem locum esse delatas; non solum de eodem vico racula
lecit. Nec ille in ea rapinsi parcus fuit : nam tan- Aquensi, et vicinis atquo adjacentibus villis, verum
tum de sacris beali Martyris cineribus sustulit, etiam de longinquioribus locis ac pagis adeo fre-
quanlum vas, niensuram habens, capere
sextarii quens atque immauis multitvido cougregata est ut ;

posse videbatur. Koc eo modo factum esse, ipse nobis ad Officium in eodem oratorio celebranduin,
qui id cuni raemorato Presbytero machinatus est prieter vespertinas horas atque nocturnas, haud
Luniso, pedibus meis provolutus fleudo testatus faeilis pateret introitus. Addiicebantur undique de-
est. biles, et variis at!ecti languoribus, circa (>r:itorii
26 Tum ego, rei veritate comperta, Ratleicum pnrietes, a propinquis suis atque amicis collocu-
ac Lunisonem eo unde venerant redire prsecepi. bantur.A^ideres ibi peneomniainfirmitatum geiiera,
mittil tamen
Suissiomis, Ac deinde cum Hilduino locutus, conveniione in- per virtutem Christi Doinini,etper meritum beatis-
gui a-tala ter nos facta, quando sacrae niihi Heliquiae redde- simi Martyris, in orani sexu et aetate curari. Caecis
Aquisgranum rcntur, duos Clericos de domo nostra. Hiltfridum visus. claudis incessus. surdis auditus, rautis sermo
ferant
videhcet ac Filimarum (Alter Presbyter, alter d redditur paralytici etiam, et qui totius corporis
d :

Subdiaconus erat) ad recipiendas eas Augustam e viribus destituti, alienis mauibusapportati sunt. sa-
Suessionis pergere jussi niittens per eosdem ad : nitate recepta, propriis pedibus ad sua reverteban-
locuiu. de quo e;edem Reliquiai aulerendae erant, tur. g
^
benedictionis gratia numuKis aurcos nuniero cen- 29 Hffc ubi ad regias aures relatione Hildoini
tum. Qui ubi ad monasierium S. Meilardi iu die perlata sunt, statuit primo, utadpalatium regres-
Palniarun} ,' venisseiit. per triduura ibi morati sus, oratoriuiu nostrum in quo hxe fiebant, Marty-
suut ; et rccepto illo, propter quem missi fuerant, rem venerabuudus acoederet sed ne id faceret, :

incomparabiU thesauro comituutibus secum duo-


; eodem Hildoino suggerente prohibitus, ad niajorein
bus ex eodem monasterio Fratribus, quanta po- F
basilicam Rfliquias dcferri prajcepit : ibique delatas, Intperntor
tuerunt celeritate, ad palatium reversi sunt Reli- : humili supplicatione veneratus est : celebratisque offat prxdio
quiastamen non mihi, sed Hildoino detulerunt. Missarum Martyribus Mar- '""
soieuniis, obtulit beatis
Quas ille recipiens, in oratorio domus suse fecit Imperatrix
cellino et Petro quoddara prEedioIum. situm jiixta
einrjulum.
u'a ab Bil~ custodiri. usque dum transactis Pasclialis lesti oc- fiuvium Aram. vocabulo h Ludovesdorf, habens
duino atiari h
cupatiouibus vacuum terapus haberct, quo inihi mansos quindecim, et viuearum aripeunes novem.
imposita re-
tiptt
id, quod reddenduni erat, priusqiiam redderet, Obtulitet Regina cingulum suum, ex auro et gem-
;
ostendere potuisset. Completisque post sanctum niis factura, pensans libras tres. Quibus exjdetis,
Pascha octo vel eo amplius diebus, cura Rex ve- relataesunt Reliquiae ad locura suum, in oraturlum
nandi gratia de palatio fuisset egressus Hildoinus, videlicet nostrura, fueruntque
; ibi diebus quadra-
secundum quod inter nos convenerat. mcmoratis ginta vel eo ainpHus usque dum Imperator
i, pala- '

Reliquiis de oratorio suo. ubi servabantur, sublatis


tio egrediens, venandi gratia solenni more silvas
atque basilicae sanctje Dei Gemlricis illatis, altari- Quo
peteret. nos comparatis, quaj ad pru-
facto, et
que superpositis, me ut eas susciperem fecit acciri. feetionem nostram necessaria videbantur, cinu eis-
Tum capsam, in qua Rehquiae continebantiir, ape- dem Reliquiis de vico Aquensi promovimus. In ipso Contraeta^Q
riens, ostendit mihi ut viderem quid esset,
quod et autem nostrae egressionis articulo, cum Missarura "'""'^"«o""'-
ille redderet, et quod ego reciperem. solennia celebrarentur, anus quaedam in palatio no-
27 Exin sublatara de altari eamdem capsam ma- tissiina, annorum
et ad orato- nervorum con-
circiter octoginta,
nibus meis iiuposuit, dataque oratione competenti,
rlum suum tractionelaborans, conspectu nostro curata est.
in
deferl.
pr;eccntoris etiam officio functus, antiphonam Qu». ut ipsanarrante didiciinus, per quinquaginf.a
laudi Marlyrum conveiiientera Clericis ad psallen- annos hoc morbo detenta, more quadrupeduui geni-
dum paratis imposuit ; nosque cum illo in^estimabili bus manibusque nitendo, officium ambulandi rep-
thesauro recedeutes, usque ad ostium
basilicae con- tando impleverat.
30
: ; . :

DIE SECUNDA JUNII. 183


30 Inde iter ingressi, suffragantibus Sanctorum non minirno, erexit se pauIuUim in genua, et in om- n
/M occursu meritis, sextodecimo die Mulinlieimum vicum, in nem partcm circumspiccre coepit. xstimans aliquem A KGItllARDO-,
aeliquiariim,
quo sacros iioatoruni Martyrum cineres ad ('omita- de pauperiljus, clau^is ecclesise januis, in quolil)et
tum prolecturi dimisiirius, Doniino adjuvante per- angulo delituisse. Cumqne nuliuin alium, quam se
venimus. In quo itinere quantuni gaudii, qu.-intiim- sulum intra parietes basilicje esse cerneret; iterum
que laHitiifi.de illarum aiivpntn Reliquiannii. populis se ad orationem inclinavit, ac Psalniiinj, qtiem prius
in eadein via consistentduis accesserit, neqiie inihi inchoaverat, repetivit : sed antequain iiiium ejus
silendumest, nec tamen ita ut fuit, pleiie dici at- versum coniplere potuisset, capsa rju^ altari impo-
qiie entintiari potest. Iiicendum tamen est,
ne res sita sacras H. Man-eliini Reliquias continebat, re-
ad Dei lauJem maxiinc pertinens, quasi per desi- pentino crepitu tara vehementer insonuit, nt quasi
diain silentio suppressa videatur. Ac prinnim qui- malleo percussa dissiluisse putaretur. Dui quoqiie
deragestit aniraus id relerre, quod palatioegressi, ostia hasilicae, quaj jara clausa erant, occidentale
in inultorum prassentia nos vidi.sse reininiscimur. vididicet atipie australe, vclut aliquo pulsanteatque
Viirmius k dicitur fluvitjlus, duohus fere passuuin impellente, siinili raodo sonueruut.
millibus ab Aquensi palatio distantein habens pon- 33 Qiiibiis exterritus ac stupefactus, cura qnid
crtditor de. tem. Ad qiiein venientes, propter multitudiiiein, quae sibi agcndum esset penitus ignoraret surgit ab ;

bitorcjn ab- nos eoustpie de palatio prosequebatur,jainque redire altari. et in lectura suuni se pavitando projecit :
solvit,
volehat, ut ijraufli locnin haberet, parumper consti- subitoque sopore depressus, vidit sibi queindam
tinius. Ihi qiiaHlatn de orantihus cura alio ail Reli- ignofi vultus virura assistere, qui se talibus verbis
quias sociumque respiciens; Propter
accedens, compellaret ; Certurone est, ait, Einhardura .•ic ad
amorera, inquit, atqiie honorem hujus Sancti aere palatiuni properare velle, ut Iveliquias S. Marcellini, ac ilein eftam
claris verbis
alio, propter quod te mihi obnoxium esse non igno- quas huc detulit, prius in locum, de quo sublala; Id mandat:
ras. absolvo debebat enim ei, ut ipse faiehatur, di-
: fuerant, non repouaf? Cum ille se hujiis rei igna- E
B midiam argenti libram. Itemque alter socium suum rum esse respondisset ; Surge, inquit, primo dilu-
ct plius mor-
tem patrlt
manu compreliensum ad Reliquiastrahens, Patrem, culo, eique ex auctoritate Martyruin praecipe. ne
inUnico con- lait, meuin occidi.sti, ac proinde iniinici eraraus ad
' hinc abire vel alicubi pergere praesumat, aiitequam
diinat invicein nunc autera, propter amorem atque ho-
: Eeliquias illas loco siio restituat. Expergefactus
norem Dei, et hiijus Sancti, deposita simultate.fce- surrexit, et ubi me priiniim convenire potuit. hoc
dus tecum jiingere atque inire volo, ut abhinc in quod sihi fuerat iniperatum. mihi intiraare euravit.
futuruin perpetua inter nos amicitia permaneat Sed neque ego segniter in Iiujuscemodi negotio ali-
sitque hic Sanctus condictic in inviceni caritatis quijl ageniium arhitratus, iino id qutid jiiliehatur
teslis, et ultor in eum, qui hanc pacein prior irruio- sine ulla morarum interpositioneadiraplendum esse
pere lentaverit. judicans; ipsa quidera die ea, iiu<e ad hoc necessa-
31 Hic illa turba, quaa nobiscum de palatio fiie- ria videhantur, prajparare jussi sequenti vero sa- ;

rat egressa, adoratis atque osculatis sacris Reli- cras Reliquias corpori, de quo sumptae fuerant,
illas

quiis, cum raultis lacryniis, quas prae niraio gaudio cuin summa diligentia sociare curavi. Quod factuin
continere non poterat, domuni revertitur: alia mul- quara gratuin beatissirais Martyribus foret, attesta-
titudine, quffl ibi nobis obviavit, nos comitante, tione mirai-uli subsequentis liqiiido comprobatur.
atipie Kyrie eleison sine intermissione cantantc, Nain proxima nocte, euin ad matutinuni Otticium in
usque ad cum lociiin, in quo siinili niodo ab aliis basilica solenniter sederemus; senex quidam gres- gno faceo sur-
occurrenlibus excipiebamur quae tunc similiter, ut
: suuin otTicio destitutus, genihusque ac inanlhus ni- diis etclaudus
senex sanatur.
prior, supplicatione facta ad sua reversa est. Hoc tens, reptando ad oratiouem intravit. Is coram om-
modo per singulos dies, a prima luco usque ad nibus nohis, per virtutera Dei et merita beatissi-
llln: magna vesperam, coinitatibus ac Domino Ohristo laiidem morum Martyrura, eadem qua ingressus est hora
dtvoiiorte de-
diceutilms populoruin turhis, ah Aqiiensi palatio ita perfecte incedendum ne ba-
curatus est, ut aii
frnniliir in
ftiitinfteim
usque ad inemoratuin Mulinheim vicum, Dmnino culi quideni sustentatione ulterius iudigerct.
Qui
iter nostrum prosperantc, perveniinus. Attine ihi etiam et surdum se per continuum quinquennium
illasRcdiquiassuperaItare,pone quodbiculus sacros fuisse, simulqiie cum officio pedura audilum sibi
Martyrum cineres continens positus erat, geraraata redditum affirmabat. His ista peractis, ad Comita
capsa reconditas collocuvimus fueruiUiiue ibi sic :
tum, siLHit supenus me facere voluisse ret.uU. ibi-
positao. usque duin nos mense Novembrio ad pula- dein hieraaturus, multu mecum reputando profectus
et in gt.fnmata tium ire parantes.per revelalionem admontti sumus, sura
capsa recon- ne prius dcillo loco profioiscereinur, ([uam eas i-or- ANNOT.\TA D. P.
dtintur:
puri, de quo sumptuj erant. conjungereinus. QutUi-
ter aulem revolatum ftierit. ut hoc fieri deberet, a H.rc ad anmim 827 peracla ftiisse censnUBaro-
non est silentio transeundum quia non solum som- :
tiius, qiii eadetn retulit. Comitatus autem kic dicitur

nio, ut ficri solet, sed etiam signis quibusdam ac Cuna Imperialis. lunc, uf dixi, Aquisgrani ?nanens.
terroribus, ad vigilantium curam pertiueutibus, h Ilicjam quater Juiiizo scvibilur, tisque ad num,
ostensum est, beatos Martyres omnimodis voluisse, 15, u(>i ilerum recurrit Lunizo.

ut in hac re jussioiliorum fuisset adimpleta. c Scilicet ex monasterio et ecclesia S. Mcnardi,


32 Eiat unus de Clericis, qul ad excubias basi- ubi licliquias S. Sebastiani collatns jam supra di-rirnus
S- Marccllinus licx deputati fuerunt, nomine Landolphus. cui ita rnrsum infia num. 87 quidam ductus dicitur ad
innitit sc veile
tunc signi tanf^eudi cura coramissa fuerat, habeus S. Sebastianum.
sociocon-
stratum suum juxta australem basilicic janiiam. Qui d AUquibus Diaconus.
juiigi:
cuui. secundum consuetudinem nocturni ac matuti- e Surio Suessorura.

nalis Officii, solenui more surgeret. signumi]ue mo- f PJr(jo 14 Aprtlis : nam Pascfta eo anno 827 ce-

veret ; completoque ante hicem eodem OHicio, rur- lebrundum erat 21.
sum dormire vellet; clausis ecclesiie foribus.coram g Aliqua e.v tiis miraculis tnfra toto capite se^to

sanctis Martyrum cineribus supplicaudi gratia se referuiitnr.

prostravit. Ibi cum Psalmum quinquagesimum. ut h Surio Ludovestropf. Fluvins Ara. ctti adjacet, in

ipse asserit, dicere iuciperet ; audivit juxta se in Juliacensi Ducatu oriens, per tijfliam tntrat dia:cesim
pavimento vclutsouituin pedum hominis, huc atque Colonienscm; seqtie Rheno immcryit inler Coloniamet
dcambuluntis. Consternatusquo pavore
illuc ibidera Conflttentiam, ad Zunichium opptdum.
; ;

186 TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRI.


A l Ergo usijtie adeiilum Maji, vel niiliiim Jiinn. invicavit; et inox, cunctis cerneutibus qui circa D
A-iiM- W"rm, hniie su/ini civitalem eio- stelerant, ciepit commotis visceribus velutnausea-
k Vulga liami
w«DO. ,.,(,„j^ „j. j,,.j.„ iifuslienjnm liiirx iiiltiuus. Mabitio, bundaconcuti, ac deinde magnam viiii phleginatis
.ac bilis vomendo projicere. Quo facto, paululum
uet.rio quo errore, Winiittbum leijit, iid eumiiiie liicat

contra e.T/ire>sam liujus loci aqux frigida; siiiiiens. de loco in quo jacehat se
.MliIiiilH-imium vicuni,
levari rogavit, et baculo niteiis basilicam introivit
seiileiiluim.
ailoratisque .Martj-ribus ac recepto memhrorum vi-
CA1'UT IV. gore. ad propria repedavit.
36 Interca quidaui homo, Yuillihcrtus noinine,
.Mirocitla iii mirdis et iniilix. miilracHs el
haiid lonpe a hasilica. in qua nunc beatoruin Mar-
uli/s ;Fgris Miillenlieiiiii pnlralii. Cerevisia
lyruiii corpora reqnioscuiil, doiuuin haliens; iiiter
in viiiain mulaUi. Cereiis nliro iiccensus.
ceteros, qui adveneiMtioiiem Sanctis e.Khibendam
conveiicraiit. ad feretriim accessit, et quasi pro

Ocripturus virtules atque itiiia^-ula, qu.-o beatis- dono quadraginta denarios oblulit. Qui cum a nobis
iniin III tanguore
simi Martyres Cliristi Marcelliims et Pt>(rus. post- Itllmlt
muneris oblatio relulit, se ante paucos
quain eoruin sacratlssima coriicira de Roniu in Fran- biijiisce ; eorreplus.

ciaiii ilelata sunt, per diver.sa loca feceriint iino ; dies gravissimo languore correptum, ad extrema
Protogus de
Ordirie in nar- quaB, ^ier illorum beata merita et pias orationes, fuisse perductum, adeo ut ab oinnibus, qui so vide-
rattane mira- noster Jesus rant, desperatiis admoneretur, ut oniiies lacnltates
ipse Rex M.irtyruin Dous et Doiiiiniis
cutorum.
Christns. ail .'alutem hominum. operari dignatus suas pro remedio aiiim.e suas celeriter crogarct :

est; necessariuni juilicavi hrevi prsefatione perstrin- seque ita feoisse. Janique oiunibus qu;e habebat, ad
gere. quod ex his quie .scribere ilisp...Mii, niajor pars qnae pia loca danda forent dispositis, unuin e.K ^er-

ad notitiain nieara aliorura relalione perlata est : vis suis cum ingenti geuiitu fuisse coiiquestuin,

qu ibiis tamen ut fidein habereni, e.v his qnse ipse quod perperam ac valde negligeuter ah eis factum I
vidi et corain positus agnovi, lainfirmiter mihi per- esset in eo, quod nihil de honis ejus Sanctis nuper
suasnin est. ut sine ullo dubit;itionis scrupulo vera de Roraa venientibus datuin esset. Tuin se circuin-"
ab his diceb.intur, qni se illa stantes interrogasse, si aliquid de rebus suis snper-
esse crederem, qiiae

vidisse testati sunt: tametsi personaruin, a quibus esse scirent, quod ad Martyres raitti potiiisset.

h3ec audierani, aut parvam aut nnlbiin eatenus iio- Erant enim adhuc in Micliilunstat , et nondnm ali-

titiam haberem. Ceterum de his omnibus ea pri- quibiis sigiiis inclaruerat, quod inde inigrare dehe-
mum scribenda videutur, quai in eo hico gesta. et rent. Tunc qnemdam rcspondisse.qiioniain de oinni-

a meipso visa siint. ad quem suos sacratissimos bus rehus ejus unns lanluin porcus remansi^set, et
cineres iidem beatissiini Marlyio tranNferri prsce- non es^e deputatuin. quo dari deberet tiinc silii ;

perunt. Deinde illa. qua; in Aquensi palat.io sub coniplacuisse, seque pra3cepisse, ut venundaretur ;

ipsisaulicorum obtulibus facta niemorantur. Tiim et post obitum suum preliuin illud ad Martyriini lu-

ea qua; pcr diversa loca, ad quse, religiosis viris minaria mitteretur. Quihus verbis expletis tam ,

petentibus nc me trilmente, sacra; illoruin Reliqiiia; subitam se asserit sensisse medelam, ut prolinus

lelatie sunt, gesta referuntur, ceiisui esse ponenda oiniiidolore fugato, etiam edendi desideriura lia-
nt hoc nrdine in relatione servato, niliil remaneat buerit; ciboque suiiipto in tautum hrevi confortatus
ex omnihus signis atque miraculis, qine ad iiostne sit, ut in crastinum ad omne opus, quod rei faini

parvitatis notiliam pervenire potuerunt. Sed jaiii, liaris iiecessitas postulasset, procuraudum vel fa-

nuuc praifatione roinpleta, ipsa quffi dicenda suut, ciendiim perconiinode ire potuisset. Post hoc por-
miracula proferamus. cum illum fuisse vendiiuin, et hoc esse prelium ejus,
35 Postquam sacra beatissimorum Martyrum quod ex voto beatis Maityribus offerebat.
Sananlur
corpora, siciit jaiii in superioribus demonstratum 37 Reliquas virtutes atque miracnla. quiB per eos
adotesceiis
contrudus. est, ipsisjubentibus et nobis inorem geientibus, ad Duminu> ad salutem hominum operatus est, quoniam
locuni, in quo nunc reqniescuiit, cum ingenti fide- quo ordiiie dicautur nihil referre video, ita iit me-
liura pnpulorum exultatione perlata et celebratis ; moriaj occurreriiit ceiisui describenda : qiiia in

in campo Missarum soleraniis, manibus Sacerdotum, earum relatione inagis qiiid et qiiare, quam (iiiaiido
F
(juorum ihi tunc non parvus nuinerus erat cougre- aliquid gestum sit, considerandum est. Collociitis
a ualivil.ite.

gatus, in basilicam dcportaia suut; feretrumque quo igitur in more solenni beatorum
eadein basilica surdiis ac
niviui clcri
vohehantiir juxla alture positiim est. et iterum aliud Martyrura Reliquiis. cum secundum ecclesiasticEe
Officium ibidem celehrari ca*ptum ; siibito quidam institutioiiis consueiiidinem sacraMissarum solennia

adolescens, renum dissolutione affeclus, atque ideo quotidie celebrarentur; contigit ut quadam die, cniii
ciirvus ac baciilis iiinitens, de inedia circumstantis divina res ageretur, et nos in superioribus ejusdein
populi multitudine, prorupit, seque ad adorandiim ecclesiie locis constitnti, super siilijectum atque in
inclinare cupiens, in genua procubiiit ; sed niiruin inferioriljus constitutura populum intenderenius
iu modum, velut aliquo se revellente vel potius Clericus quidam seminudus, qui iutcr ceteros ad
retrahente, supinus cecidit, siinilisque dormienti idem Officium venerat, atque in media multitudina
diutissime jacuit. Tuni quasi evigilaus, in sessum consistehat, tain gravi riiina subito collapsiis est,
se ercxit : ac dcinde post paululum, nullo admini- ut mortuo similis iu paviinento diutissiine jaciiisset.
cr.Iante surrexit; stansque iii iiicdio circumfusEe Queiu cum stertentein aliqui ex circumstunlihus
ir.ultitudinis, una cum ceteris de recepta sanitate levare at(iue erigere conarentur ; tanta vis sangiii-
gratias agendo, Dei misericordiain coilaud.avit. Hic nis ex ore et iiaribus erupit, ut tota anterior pars
se de pago Portiano cum aliis pauperibus ac pere- corporis, id est, pectus et venter, et usque ad
grinis illuc veiiisse, Dauieleinque vocari, nobis per- vestein qiia inguina tegebantur, hac esset exubera-
contanlibus indicavit. Eadein fere liora, eodemque tione perfusa. Qui cum allata aqua fuisset refocilla-
fiit ita dicam) momento, qno is de quo nunc dixi- tus, resuraptis virihus clare locutus est. Nam post-
ir.us, intra ecclesiam et corain ipso altari, per virtu- mudum a nobis intcrrogatus, testatus est se ab
paralijlica. t'm Christi et intercessioneniMartyriiin. sanitatem infantia sua usque in praisens ncque audire aliquid,
e t consecutus; raulier quaedom paialytica, et peiie iiec loqui potnisse. Patriain sibi esse Hritaiiuiam,
omniuin menibrorum officio destitiita. pro foribiis se natione Angluin ; matrein suam visitandi gratia,
cjclesiaj jacens, in auxilium sui ^ianctos Martyres quaj lloma; peregrinaretur, iter arripuisse, atque ita
iuter
DIE SECUNDA .TUNII. 187

inter ceteros peregrinos, qui una Uninam ire vole- modn, ut propriis manibus cihura ori suo porrigcr'' D
bant, iii illum liicuiii pervcnisse : .'.eil sociis siiis penitiis nnn vaterel. Is cuin die quadam, horis an- ^

aliiMiiililius sc sulistiiisse ; ipsuinquedicm, qiio .smus tcnieridianis in hospitin jacens, obdnrmisset; vidit
factiis est, septimum esse ex quo in locuin illniii ve- per soporem quemdam sibi assistentem, seque ino-
nerat. Cuinque al)eoiionienpjnsquirreremus,respon- neiitem, ut cito surgeref, atque ad ecrle.iain f'sti-
dit se noinen suum penitus ignorare. pro co, quod naret tempus dicens advenisse, quo de illa misera
;

e.v eo lempore, qiio obsurduit, iiuinquam nomen bili passione per virtulcm Sanctnrum liberari debe-

suum audicrit. rct. Expergefactus, atque ad ecclesiaiii diictus. pro

38 Kxin post aliquot dies. cum more solenni ad foribus iii ([uodam lapide cimsedit. .\gebaiiir tunc
vespertinum Oflicium in ecclesia fuissemus (on};re- in ecclesia more solenni diviniim Officium, et exple-
smilifer
gati, iiiiella quiKdan. sunla et miita, quam de pago li tis orationibus quie sacram I'^vangelii lcctinnem
muliPr,
Bitungura pater ejiis ac frater salulein quwrendi praecedere solent, ipsum legi cieptum est. Cujus
gratia per miilta Sanctoruni loca Iralienics, taiidcm cum vix duo versiis fuisseut legcndo coinpleti, ecc^

illuc perdiictaui inler ceterus in eadein ecclcsia sta- repente veliit vira patiens, treninlnsus ille v..cifera-

re fecerunt, subito velut insani.i quadam excitata, tus cst, dicens Adjuva me, S. Marcelline. Quo
;

tabula^, quariim crepitu ad eleeinosyiiam petcniiam cl.iinore tametsiomncs, qtii in ecclesia erant, haud
utebatur, quauta potuit virtute coiiciissit, atqiie in parva forent perturbatio.ie commnti, majore tamen
populum ante se constitutum furibunda projecit. Tuni parte propter reverentiara Evangelicae lectionis in
ad sinistrum parietem accurrens, velut in
ecclesiffi loco remanente, plures ad videndum quaenara causa
eumdem ascensura, triuin vel eo amplius pcduin hujiis -e clainoris existeret accurrcrunt : et ut postea

saltu in altum dato, supina cnrruit et cuia ibi : testati snnt, iuvenerunt eumdem, in eo qiio conse-
paiiliilum mortuo potius quani duinuenti similiorja- derat locn, exteuso ac resupinatn corpore jacentem,
cuis.-^et atquo eruplione sanguinis, qui ex ore ac
;
inentumque ac pectiis cruore ex naribus profluente
naribus nimius profluchat, esset pene tota res|iHrsa ; iniindatiim. Qui ciiin ab eis erectus, et paululura
" a circumstantibus sublata, atque in niedium basilicae aqu.is frigidffi sumens tuisset recreatus; retulit sibi

deportata est. Cunique et ibi aliquamdiu jacuisset, visum fuisse, tunc cum Ulara vocem emiserat, quod
veiut de gravi somno experrecta resedit ac deinde ; aliquis eum pugno in cervicein percussisset, atque
nianiis his qui astiteraiit porrijiens, ut in pedes eri- ideo beati Jlartjris auxilium i-nplorasset. Ceterum
geretur, quibus poterat nutibus oravit. Erecta ad hunc ictum tam salutarem ei fuisse conslat, ut ex
nltare dedncitur ubi cuni Ratleicum inter alios
; illo temporis momento nullum illius foeda; agitatio-

n snji«i.i Clericus, qui juxta altare constiterant, siantem ac nis vestigium in ejiis corpore ulteriiis appareret. Is
appareuiilut j,,,
respicientem cerneret, protinus in ha-c verba postea per duos fere annns in eodem loco niansit,
Tu inquit, R.tleicus tu, ait, hoc et uf ipse testatus est, nulla n.ix in hoc biennin fuit,
S"d'r;« F'"-"P't : es. ;

iioniine vocitaris ; tu es servus horum Sanctorum. in qua per somnium eosdem. qui eum salvura fece-
Qiiam cum ille percontaretiir nnde hoc scisset, vel runt, Martyres non vidisset multa quoque ab eis ;

quis ei nomen suum indicas.set : Sancti, inquil, isti, audisset. quae aliis dicere jubebatur : ex qtiibus

qui liic requiescunt, qiiando velut dormiens jacui, pleraque nuuc impleri cernimus, qnje ille tunc fu-
acresserunt ad me, et miserunt digitos suos in au- tura esse prpedixit.
riculas meas, dixeruntque mihi Cnm siirrexeris, ; 40 Pnst paucos dies vidimus et aliura qiiemdam,
et ad altare accesseris, Clericus ille juvenis, quera siinilimnrbo impliciliim, in eadem basilica. per eo-
coram te assistere ac te intendere videris, scito quod riimdem Sanctorum inerita, non dissimili modo cu-
illc Ralleicus vocatur, et ille servus iioster est : ratuin. Nam quadam nocte, cum ad malutiuum
nani ipse est, qui ad hunc locum corpora nostra de- Olficiuin celebrandum et divin» legis lectiones
,

tulit. Kt revera ita erat. Siquidem ipse erat. riuein, atidiendas in ecclesia sederemus, intravit (^uidara
propter Sanctorum Reliqiiias a qiiodam Diacoiio re- habitu Clericali, tremcntibus membris bacuhu|ue ;

cipiendas, nobisqiie defercndas, KouKiin nos misisse niteos, titubantia vestigia :cgre gubernab it. Cuinque
in primo libro meinoraviinus. Et Inec quidein hoc se juxta parietem ad orandum inclinaret ; ingenti

ninilo coram nobis, per virtutem beatissiiuorum Mar- vnce eniissa, repentino casu cernuus ruit ao parva ;

C tjruin, depulso intirmitatis spiritu, integerriinam temporis mora inlerposita, ab eo quo tenetiatur
corporis sui sanitatem est consecuta quain pater : incommodo sanus surrexit. Is, cum ab eo qua^rere-
ac Irater qiii eam illo deduxerunt, a tempore nati- miis, si aliuii aliqiiid prieter quod nos omnes videre

vitatis suai surdam et miitam soinper fuisse testati potiitmus, sibi visum fuisset ea hora, qua salutem

sunt. est consecutus : dixit. se paulo ante quam basilicam

Miraculum autem quod nunc narraturus fuisset ingressus. ad ecclesiain vetcrem (<|U.'e Occi-
Item {(t(o
3'J ,

coriwre frc- sum, ego ipse non vidi, sed verbis eoriim, quorum dentem versus a nova basilica. in qua Martyres tunc
vuilis nicrca- lioc relatione milii coinpcrtum est, non minus quam quicsceb:int, parvo spatio distabat) oraiidi gratia

propriis oculis credere possum ideoque non ut : venisse, et ciim catn clausain ofiendisset, pro fori-
auditum, sed potiiis ut a meipso visuni. incunctan- biis orasse. Deinde cum se ercxisset, et ad eccle-

ter ac siue ulla dubitationc prolerre decrevi. Mer- siam ire ccepisset, vidisse queindam Clericum, vene-
catores quidam de civitate Mnguntiaca. qui frumen- raiida canitie. stola alba indutum, eo quo et ipse ire
tiim in superioribus Gerniania! partibus emere, ac
c volebat se praecedeutera. Queni, ut ipse asserit. se-
per fluvium Jluuium ad urbem devehere solebant, cutus est usque ad ostium basilicae quo cum ambo :

cwcuin quemdam natione Aquitanuin, nomine Al- venissent, praecedebat substitit, sinistro posti
is ()ui

bricum, mercedis a Deo promerendae gratia uavi se applicans, quasi vellet ut ille prius ingrederetur,
siue iinpositum, sicut ipse petiverat, ad basilicam quem ipse paulo ante pra-cesserut cunctantique ut :

beatorum Murtyrura deduxerunt. Qiii cum ibi ante se intraret, annuendo itnperuvit. Qui cum iu-

egicssus, atque in donio ciistodis ecclesia^ esset trasset, et .ad orandum se inclinasset, post tcrgum
hospitio receptus ; se|)tem vel eo amplius dics ibi- ejus stetit, et cum pugno in cervicem percussit atque
dem moratus cst. H;ibebat euiin prajler ciecitatem prostravit, et confestim evanuit. Quern tamcn neino
(qua) ei propterea qund oculis carebat, natiiralis jara alius, nisi solus ille qui s.inatus est, videre potuit,
esse videbatur) horribilein ac fcedam totius corporis 41 idem ferc teinpus, cuin quadam nocte
Suli
Contraefi,
intirmitatem. Eratenim omniuin nicmliroruin ingens surgentcs ad ecclesiain iremus invenimus pro ;
,
gnindennit
tremor, qui euradem tam gravi qu,atieb.it incora- foribus ecclesiae quemdam puerum, in pnrticu j:i- '/lurr,

centem
;

188 TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRI.


A eentem, aileo mi.serabiliter coniractum ut mento , 44 Nec multo post, cum ego mense Novembrio,
A. Eoi ii'.«uo |^,enuajungerentur. Qui uniini, ex liis qui nos se- serundum consuptiidinein in palatio biematnrus, ad
ijuebunlur, rogavit, ut se in ecclesiam deportaret Comitatum ire dispuiierein jainque iter ingressus,
;

L-t ille, niisericorilia niotus. susluiit euni. et in ec- transinisso flumine Rlieno. in villam regiam, cui

clesia juxta caiireIIo> jaceie fe.it. Qui confestim Sinciacus vorabiihim cst. ad manenduin venirem ;
/*

irnieiite scjiore, ubi jacuit obdurinivit; ul-c prius et post coiiiain qu?e aliquuin noflis partem occu-
,
Auclori

«vigilavit plene, quam de illa niiserabili ct-ntracliont', paverat, in cubiculi secreluni, ubi quieturus erain, pcrnortaturo
Si nciaci,
por siiifragia Saiictorum, ita perfecle sanatu^ est, ut cum familiarihuR meis nie r^^cepissem ; ininister qui
timtiatur
evigilans per sc, tie luco in qucm alio portante delatus potum nobis porrigere solebat, quasi novi aiiquid

est. surgeret, atque ail altare Deogratiasacturus acce- nuntiatunis.fe^tinanter intravit.Quem egn intuitus;
deret. Is tameu. ubi dies illuxit, et nos cuni e& loqul Quid tu, inqnam, narrare vis ? Nam ut video, babes
potuimus ; retulit ^e tribus vicibus, prius quam si- nescio quid, quod ad nostram vis perferro nntitiam.
gniini cclesiaj sonuisset.aquodam sibi ignoto Clerico Tum ille, Signa, inquit, iluo coram nobis modo
excitatiim, atque admonitiun, nt nequaquam prae- facta snnt, quK vobis indicare veni. Cumque eiim,

termitieret, quin tempore njatulini Offitii in eccle- quidi|uid vellet, dicere jnssissem; Modo, ait, euin

si;un vi'niret. Se quoque ita fecisse, ac postea. sicut de ccena surgentes boc eubiculum intrastis, ego
no.s vidiinus. in ecclesia dormientt^m integram sui cnin sociis nieis descendi in cellarium, qnod buic
corjioris sanitatem recepisse. Et liic quidem anno- coenaculo subjectum est. Ubi cum cervisiam mini-
runi circiter quindecim esse videbatur. stris peteutibus distribuere coepissemus, snpervciiit

42 Alium itidein vidimus, nim piierum, ut liic puer niissus a quodam conservo nostro flasconem
senem
erat, ted valde atque decrepitum. pari raorlio ferens, quein sibi impleri flagitabat. Qui eum esset

aflectum, eodem in loco, simili niodo, simili in iinpletus. potiit ut etiam sibi de eadem cervisia
tempore curatum quem et ipsum nocte qnadain,-
:
quantulumcumque daretur ad bibendurn. Datum est
cum propter matntinum Officium celebrandnm ad vase, quod casu vacuum supra cup.-nu, in ([ua
n
tl &enex eiiam ostium ecciesiEB venissenms. in ipso limine reperi- cervisia erat, positum fuerat. Sed ubi hoc haiistii- ccrvisia muta-
sttrdus rus ori adraovit, cuin ingenti admiratione vinum la 171 vinum:
nins : qui genibus iiitcns, duobns se baculis su^ten- ;

tabat, ac sic illo taidi.ssiniu niotu ad ingrediendnra hoc, non cervisiam esse, clamavil. Cumque eum is,

nus morabatnr. Cuniqne post tergum ejus consti- qui et flasconem impleverat, et idipsum, quod illi

tuti illam pigram promotionem pra^stokiremur


, ;
datnin de eodem foramine traxerat, mendacii
fuit,

tanta suavissimi odoris fragrantia, de basilica pro- coepisset arguere Sunie, inquit, et gusta; et tunc
:

cedens, nares nostras implevit, ut omnium aroma- nie non falsum, sed potius venim dixisse prohabis.

tuni ac thymiamatum artificiosam compositionein Sumpsit ille atque gustavit, sibique simlliter vinum
sna praistantia superaret. Intravit tandem, et corara hoc, non cervisiam sapere testatus est. Tunc tertius

nobis jnxta cancellos quasi ad dormiendum procu- et qiiartus, ceterique qui aderant, singillatim gu-
buit : nos quoque basilicam iiigressi, nostris locis stando mirando, totum quod in vase fuerat ebtbe-
et

con^titiinus, ac simul cnm aliis Psalmos, qui dioe- runt. Quotquot autem inde gnstaveruiit, mcri, non
biinlur, .'^olenni more eyntavimus. At ubi prima cervisiip id saporein babnisse, testati sunt.

Loetio recitari coepta est. audivimus eumdem senem 4o Interea, cum in hiijiis signi adiniratione at-
gemere, et quasi qui vlra pateretiir, auxilium im- toniti stuperent, contigit ut cereus, cujus Imnine
fbrare; ac deinde inteije^^toparvi temporis spalio, ibidem utebantur, et tunc propter cupam parieti af-
yidimus in sessum se erigere; ac protinus baculis, fisusardebat, neininecontingeute in madens bumore
quibus incessum regere sidebat. assumptis, etiara in pavimentum caderet ; atque ita esset extinctus, ut
pedes cnnstitisse. Et nos quidem hac vidimus : ne parvissima quidem in eo scintilla renianeret.
ip^e antero fatebatur sibi visum fuisse, quod se ja- Quem unus eoruin arripiens, ad ostiumcucurrit; sed
oiMitem quasi duo quidam apprebendissent, unus per horrore tenebrarum perniotus, priusquaui ei^rpde-
humeros ad brachia, alter per crura et pedes, ac si retnr. in ipso limine stans. Sancti, inqnit, Martyres
trabeudo, nervus suns qui contracti erant extendis- Marcellinus et Petrus nos adjuvent. Ad quam invo-
sent. Etquia pra-ter boc cuntractionis incominudum cationem cerens ille, queni manu tenebat, ncceusus F
eti.-m suidum se fui>se asserebal, dixit sila cuin iu est. H?ec ubi audivi, confestim Deo omnipotonti, ut (•/ cereiia
divinUus
sesMiiD fuisset erectus, velut ictumpugni validissime par erat, laudem di\i et gratias egi, qui Sanctos
accemus.
ferientis in caput supervenisse ; vocemque siinul ut suos semper et ubique glorificat, et nos famulos
in futurum audiret imperantis audisse. Hic senex suos, qui sacras eorum Reliquias tunc nnbiscura
hoc modo sanatus, de pago Helvetiorum qui nuuc d habebamus, de tantis virtutibiis Isetificare dignatus
Aragaovin voeatur, se venisse, et natione Alainan- est. Illum autem, qui haic inilii nuntiavit, ex.pleta

nuin esse testafus est. narratione ad mansionem suara secedere jussi. Ce-
43 Alius, autem simili modn nervorum contra- terum cuin me ad quiescendum in lectnlo collocas-
ctione debilitatus, qui se de vico Leodico, ubi S. sem, ctppi mecuni raulta volvendo tractare atque
Lambertus c corpore requiescit, venisse dicebat, mirari, quidnam sibi vellet, quidve portendere pos-
<inadam Dominica nocte, post peractuin matutinale sut illa cervisia in vinum, id est, deterioris potionis
ac Lrodicns'-
fuidam. Oflicium, nobis jam de ecclesia regressis; cum, in melioremfacta mutatio ;aut cur ineo loco.id est,
propter eos qui delonge venerant, et ad sua redire in regia domo, ac non potius in eo, ubi beaturum
festinabant, Hostia; salutaris saeramenta Presbyter Martyrum, qui basc prodigia per vlrtutera Christi
ex more celebriiret coram omnibus qui aderant, in
; fecerunt, sacratissima corpora recondita sunt, hu-
pavimentum cecidit, ibique parvo tcmporis spatio juscemudi miraculum evenisset. Sed Hcet ad hnjus
vclut snporatus jacuit dein, quasi de somno exper-
; qutestionis certam indaginem longa ac solieila co-
gefaclus, nemine se sublevantc surrexit. Cnmque gitatione pervenire nequirem, eertnm tainen baliui
unus ex circumstantibus baculos, quibus ante uti et certum semper habebn, illam divinam atque su-
solebat et, cuiu caderet. de manibns ejns elapsi
; pernam virtutem. per quam liaec atque alia hiijus-
procul jacebant ; sumeret, eique porrigeret; renuit, mndi mirncula fieri creduntur, nihil unquam sine
dieeus : Absit a me, ut eos ulteriut attmgam. Sed causa vel facere vel fieri sinere in creaturis, quas
et iste ad hunc modum curatus, in patriam repeda- ad suara providentiam et gubernationem pertinere
vit, de qua, reptaudo potius quara iucedendo, ad non dubito.
Martyrum limina pervenerat.
ANNOTATA
DIE SECUNDA JUNII. 189
modicum pavorem audicntibus incussit. Ad quera D
ANNOTATA G. H. cum nonnu!!: Clericorum, una cura illo qui hoc ibi ^- fGiMiAHDo.
opperiri jussns furTat, accurrissent; invenerunt
e^m,
a /./ jnm stiprn num. 20 'njimvs : sed Pagus Por- pronura atque extentiim prnpter altare jacentem
;
tianus qnis sit, ntlliuc reqnirimus. pavimentumque, quod nri ejus suhjectum erat. pht-
h Scilicet iii Jijiiitaiiia priinn, ad ifuain fama mi- rimo sanguine madens. Quem levantes et allata
raculorvm devenerat. aqua refocillantes sanum et rectum, neque ulla
;

c Scilicet rx MarcUinnntu Culembachio, Episcopntu cainelinae illins tnrtitiidinis «if:na retinentem , in


Bamhergfjisi, el contiguis Bohemix locis. inferiores ecclesia; partes gratulahundi deduxerunt.
d Niinc Arnow, ah intctfluenle Ara sic diclus Pa- Quo miraculo in hunc modum peractn, is quem
gus, tntius Ilelvetix veluti cenlrum occupat, ac Lucer- illucmiseram, ad me cum suinma festinatione re-
natihus pnret.
gressus, cum ea qure viderat retuli.<:set, magnn nos
S Lambertus, Episcopus Trajectensis, colitur 17 gaudio atque exultatinne replevit.
Septcmbris. 47 Nec midto pnst Rutleicus, qui sacrns Marty-
r Sinclacus, vvlgo Ziiisich, ofpidum diircesis Colo- rum cineres, sicut in superioribus demon.straviniiis,
nienns, swira Bonnam leucis 4. Roma detulit ut ipse afferebat, jussus venit. defe-
;

rens libellum. complura capitula continentem cujus :

CAPUT V. rationem talera esse retnlit dicens, sibi ca^cum il-


]um, cujus modo fer.imus mentionem, ex auctontate
Alia r}iiracuia Mulinhermi facta, surdis et i,i,eiium
Martyrum pra-cepisve, ut ea capitula describeret, guemdam,
nuitis, parulfjticis et awentibus sanatis. mihique deferret, ac diceret ut eu susciperera, .-itque '-"<''"'" ^"»-
Lnmen iter afjentifjus nocte concessum. Iroperatori legenda offern^m. Suscepi ab eo Iibellum
^Jum"^^"^^^'
Libellus Imperatori oblatus. atque perlegi, emendatumque ac noviter scriptum E
B Imperatori, ut jusserat, obtuli. Et ille quidem sus-
A<1 Convtii'
J.gitur inde dij^ressus, sicut superius dixi, aJ Co- repit atque perl^git ; sed de his quae per hunc li-
(um Prncfrum
Aqmsgranum mitatuni perrexi Nam Iitperator Ludovicus en tem- bellum facerejussus admonitus fuerat, perpauca
vel
pi ofvcto piiroAquisgrani pal.itio cunsistens, conventum Pro- adimplere curavit. Quid .lutpm illa rapitula cnnti-
Bytrihardo,
cerum ilti fieri a uiedia fere iiieme prseceperat ubi : nerent. aut quid ah eo factuni. quidve dimissura
et ego inter ceteros ade^se jiis>us. quia de vicinia sit, alio putni^ in Inco, quam in islo, comniemuran-
bealorum Mirtjrum abesse cogebar, panimjucun- dum est. I!lud tamen nnn solum non pra;tereua-
das in palatio raoras faciebara. Ideoque post unum dum.quinimo aperte ac dilucide censeo coii.-criben-
ex quo illo veneram mensem exactuni, misi quem- dum, qualiter revelatura et jussum sit, ut Iiliellus
dam ex no^tris, nomine Elii'nhardum praecipiens ;
atque Regi dari debuerit quae Ratleicus
ille fieri, :

ei, ut ad limina beatorum Martyrum quanta posset hcc modo contigisse retulit. Ante paucos, inquit,
celeritate festinaret ; vi5itatisque Fratribus nostris, dies, cum in ecciesiam ad agendum nocturnum Of-
quos inde digrediens ad divinum servitium facien- ficium ex more convenissemus, adiit me caecus ille,
dum ibi dimiseram, atque omnibus qu» ibidem age- queni nostis, roeans ut in pariem ftliquam secretio-
rentur diligenter exploratis, ad nos cito recurreret. rem cum illo secederem. Feci nt volebat, et cum eo
Qui cum illuc vernsset, tribus ihi mansit diebus. cellulam, in qua qtiiescere solebam, ingressus sum.
Quarto vero cum pm
ad nos reverti di^puneret, Tum ille prior. Hac, inquit. nocte, paulo ante quara

c;ccus lile, nomine Albricus, cujus in superioribus * sono signorum excitati surgeremus, apparuit mihi
ficiinus mentiunem, detinuit a!)ire parantem; affir- per visum quidam vir, canitie venerabilis. veste
uuntintiir ii.atis eum non prius iter: suum inyre.ssurum, quara candida indiitus, virgam aureara manu tenens, ac
'jibboius etcur-
t;ile signum fieri vidisset, cujus relatione me hetum tulibus me verhis compellavit: Vide, inquit. Albrice,
viu rurafus.
;dque oppido gaudentem efficeret. Addidu etiam, ut cuncta qua? tibi dixero, bene intelligas, eaque

beatissimos Martyres prieterita nticte sibi in somnis adeo tenaci niemoria retineas, ut etiara aliis qui illa
apparuisse, atque hno in mandalis dedisse, ut per- scripturi sunt exponere valeas. Volo enira ut scri-
quireret quemdani paupei'em, nomine Gisalbertuin, bantur, et Ludovico Imperatori ad legendum per
immani gibbo depressum. ac proiude curvum et bre- Seniorem vestrum osteudantur sunt quippe valde ;

vibus haculis innitentem; auque inventum in cu2- necessaria non solum ad cognoscendum, verum E
c,

naculo. quod supra porticnm basilicae est, tempore eti.iin ad faciendum Principi, in cujus reguum i:;ti ^

matutiui Officii, juxta Reliquias quae ibi erant, col- Martyres divina jussione venerunt.
lucuret : eo quod ibi, per inerita et virtutem San- 48 Tunc incipiens, duodena vel eo ampias ca-
ctoruui, quorum illa; Reliquiai esseut, de illa ^'ihbi pltula per ordinem pronuntiavit mihique piaecepit, Angelus ;

)«*«'»
deibrniitate atque curvitatis incommodo liberari ut tibi et aliis quatuor, qnos tibi dicturus sum, illa ^o*ji«'
rieberet. Pai*uit ille suadonti, atoue iter, quod ag- enumerem alque exponam : et post ha;c tu libel-
ad HeUquias grodi paraverat. distuht in ci-astinum. Ac ca;cus eumque Seniori
lura facias, tuo, qui nunc in palatio
SS. Marii,
iUe, jussum pauperem perquirens,- invenit ; et ut moratur, deferas ; eique ex Martyrum auctoritate
MurlhK,
Aiidifacts et sibiprajceptum erat, in superioribus ecclesiie par- prscipias, ut eumdem. quanto celerius possit. Im-
Hahacum. tibus juxta prasdictiis Rcliquias, Officii matutini tem- peratori oflcrat. Deinde subjungens, Nostine, in-
pore. cuIloca\it Erant autem illa^ Reliqui;e, quod quif, qiiis ego sim, qul tibi ista pr;ecipio"? Tum ego
nondum novtM'amus b, B. Marii Martjris. et uxoris nihil hcpsitans, S. Marcelliniim euni esse respnndi.

ac tiliorum ejus, Marllne videlicet, Audifacis et Et ille, Nnn ita est. inquit, iit opinaris : sed Ga-
Habacuiii. Qute utique siniul cum Sancturum Mar- brielArchangelus cgo sum, personamque ac formam
ccUini et Petri coiporibus, et in eodem loculo ad Marcellini idcirco assurapsi, quia Dominus Deus,
nos perlatx- sunt : sed is qui eas detulit, cujus es- omnium rerum atque causarmn ad istos Martyres
sent Reliquia3 nesclvit : nam ille, qui eas niihi xul- pertinentium. curani mihi commisit et nunc veni, :

serat, promisit se ad me esse venlurum, ao nomina ut ha:c tibi indicarem, quo- qu« scribere pra^cepi ;

Sanctorum. quorum haj Reliquiie forent. per semet* niara divina? ex auctoritate
voluntalis est , ut ea
ipsum mihi indicaturura, quod pootea factum est. eoruni ad uotitiam Regis sine niurarum interposi-
Pauper vero, qui juxtaillas a memorato cxco fuerat tione pcrveniant. Tu vero, sicut tibj pra'cepi, primo
collocatiis, cum secunda Lectio ad noctumum Ofii- diluculo post completuni matutinum Officium, nun-
ciura ex more legeretur, edito ingenti clainore, noa tia quae audisti his quibus ea nuntiare jussi, Tum
Junii T. l 25 ec-o.
m TRANSLAT. SS. MAKCELLiXI ET PKTRL
ego, Nemo est, inquam, qiii credat, iiuud Aiigelus serviunt; ct loco superiore, quem propter regendos
A. r(.IMIAnDO. ineciiin locutus sit, ani iiic isla imntiart' maiid.ive- inferiore» accepcruut. ad superbiani et iiianem glo-
et venta/fm
viiionis
ril. Non erit, inquit, ita; sed daljo signuin, qiiod riam abutunlur : (Hiinm et invidiani, non tani inier
factas coram quo visn, nullam ultra (ialiita-
eis : extraneos. quam inter propinquos et artinitate con-
tionem Iialtebunt, de his qu^ ad eos px luea jus- junctns exercent amicns amico non credit, frater
:

sione pfrtulcris. Proinde vido dicas Ratlcico. ut fralrem odit, filinm non diligit
pati^r rari sunt, :

exliibeat tibi diujs cereos novns, qui nonclum ac qni fideliter ac devote decimns dent, rariorcs qui
cen-i fuissent et ununi ex eis dextra, alterum si-
: eleemosynas faciant et hoc ideo, quia quidquid :

nislra tenens, sta coram altart et cum oinnia quae : Deo paupcrlbus dare jubentnr, id sibi perire
vel
tibi pra-cepi uarrainio conipleveris, dic eis qui lia;c arbitrantur. Iniuuas inensuras (*t injusta pondera.
audiunt, ut in hoc crcdant vera et ab Angelo Dei contra Dei pra-ceptum, liabere non verentur; fraude
esse niaiidata, quic dixisti, si hi cerei in manihus se alterutrum circumveniunt; falsa testimonia di-
ultronea
accenstone
tuis; sine adhibilione iguis visibilis, fuerint vidcn- cere non ernbescunt ; dies dominicos ac fpriatos non
2 cereorum tibns illis illumiiiati. Qun ficto, seripius est libd- cnstodiunt, sed in his, acsi in ceteris, proutvolun-
prohari. lus, milii(]ue aliatns, ac per uie Regi oblatus, ab tas eoriiiu tulerit, operantur. Pmpter Iiicc et alia
illoquoque acceptus atqne perlectus est. Idcirco mnlta, qnre Deus aut pra^cepit hominibus ut lace-
visum est niihi, inter cetera miracula libelli hujus rent, aut prohibuit ne facereut, quia populus hic
facere mentioncm quia per occasionem, qua illc
: per contnmaciam mandatis ejus inobctlien^ effectus
scribi jubebatur, contigit illa mirabilis et inusitala est; permissi, immo jussi suinns ea facere in rebus
cereorum accensio, qiiam permerita beatorum Mar- huinanis, qusi superius euumeravi, ut perfidiie suifi

tyruinfieri debere, ipse qui eos illuminavit Angelus posnas luant. Sunt enim perfidi atque mendaces,
prienuntiavit. cum hoc servare nun curant, quod in baptisuio pro-
49 Sub idein fere tempus, cum Hatleicus a noliis miseruut. Hrec orania dgemou per us barbarae puellse
ad basilicam Martyrum regressus e^t , ailatus est Latine locutus est. E
nobis iiide aller libellus, continens verba et ratio- 51 Etcum Presliyter imperando urgere ccepissct scd Sanctorujn
p')testafe cogi
ciiialioneiii ciijusdam dcemonis qui se Vuiggonein iit exiret. Exilio, iiKjuit, uou pro;iter tuuin i.iipe-
,
ad disccsmm.
nominavit : qua; facla es*. ab eo curam niullis testi- riuni, sed pnjpler SancLornin potestatem. qni me
bus anle altare, juxta quod sacri MarlyiTiin ciue- in illa diutius manere non permittiint- His dictis,
res repositi sunt ad inlerrogalionem Prcsbyteri
,
, puellam in pavimentum projecit ; atque ibi aliquan-
qui exorcismuni super eiiergumenum legerat : quod tulum, velnt dormientem, prono corpore jacere fe-
hocmodo contigisse narralur. Praedium est in pagod cit. Post paululum vero illo recedente. quasi de
Nithagonne, vocaliulo Hecgstat, pertineiis ad e Mo- somno evigilans, per virtutem Christi et merita
nasterium S. Nazarii, de quo puella (jULudain, an- beatornra Martyrum, puella, cunctis qui aderant
nonim circiter sedecim ab codem erratico s.pirilu . cernentibus atque mirantibus, «anu surrexit. neo
pos^essa, ab ba^iUcam Martyrum a parentibus suis postexactum a se da-monem L:itine loqui potuit: ut
adducta est. Quaj cum aute tumbam sacra corpora palam posset intelligi, non illain per se, sed dieino-
Diabolus per conlinentem venisset, et Presbyter super cuput ejus nem per os ejus fuisse locutum. Heu pruh dolor I 1

obsessam exorcismum, secundum consuetudinem, perlegi^set; ad quantas miserias tempora nostra .«^unt devoluta,
puellam Ladne
ac deinde daemoneni, qnaliler et quando in eam in quibus non boni homines. sed mali daeraones
toquitur;
fuisset ingressus, perconlari ccepisset nou Barbara
; ductores sunt ; et incentores vitiorum ac per-
liiigua, quam sulara puella noverat, sed Rumant suasores criniinnra , de uostra nos correctione
locutione Presbytero respondit. Cumiiue Presb^ter commoueut.
mirareUir atque interrogaret, unde illi Latiufe hn- 52 Eodem fere te.-npore Sanclimonialis qn^Edam,
gu;c notitia, cuin parentes ejus. qui ibi praesentes nomino Marethrudis, de pago / Vuetareiba, (pue
I
asiabant hujuscemodi sermouem penitus ignura-
, dira paralysis asgritudine per ducem aunos taiu Paralylica
rent? Parenles, inquit, ineos numquam vidi^ti. immaniter tenebalur, ut tanto temporis spatio pene annis 10 se-
Tum Presbyter, Tu ergu, inquit. undc es, si isti nullo ad humanus usus corporis officio fungeretur
mcl ttenimgiie
:
Tfvalescit,
non sunt parentes tui ? et jam a parentibus suis erat desperata, quoniam E
c 50 Etdaemon per puellain. Ego, ait, suinsatelles ad omnia Sanctorum loca, ad qu;e ipsi poteraiit per-
as^erens, scad
atque discipulus satauffi, et multo jam tempore apud vonire, eamdem deduxerant. Sed landein ab eisiiem
populi ct
mayistratus iiiferos jauitor lui modo per aimos aliquot,
: sed tunc ad basilicam Marlyrum adducta. et tempure
pvccata cum sociis meis uudeciin, regnum Francorum va- nocturnalis Otficiijuxta cancellus p(tsita, per nieri-
punienda
stavi frumentum et vinum, ot omnes alias fruges,
;
ta et intercessionem^eoruradem Sauctopuni, (hu de-
deputatum,
qua; ad usum hominum de terra nascuntur, juxta siderata sanitate sine mora donata est, udeo integre
quod jussi eramus enecando delevimus pecora
,
; alque perfecte, ut omnium membrorum firmitate
morbis interfecimus, luem ac pestilentiam in ipsos recepta. quEe illuc lectica veneiat, pedibus ;ul pro-
homines immisimus; omnes quoque adver.-itates et pria reraearet. Sed uM Jomuui redire c(jepit, in ipso
cuncta mala, qujejam diu pro lueritis suis patiun- itinere eadein, qua liberatain se gaudebat, iiifirmi-
tur, nobis facientibus atque ingerentibus eis a^-ci- tate corripitur. Itaque reversionis su;c pa-nitentiara
dorunt. Hic cum Presbyter abeo qusereret, quanam a^ens, iterum se ad Marfyrum limen rc(Juci rogavit.
de causa ei fuisset hujusmodi concessa pote^tas Muxque
; ut reducta est, quam discedendo aini.serat
Propter raalitiara. iuquit, populi hujus, et multirao-
sanitatem, sine ulla dilatione recepit. Voto igitur
das iniquitates eoriim, qui super eum constituti sua sponte de
facto, ut Sanctornm obsequio jain
snnt : qui munera et non justitiam diUgunt, qui amplius discedere uon deberet, parvam sibi cellu-
plus hoininem (luam Deum metuunt, qui pauperes lam haud procul ab ecclesia ad manendum constru-
opprimunt, viduas et pupiilos ad se vociferautes xit: ac deinceps religiose conversata, in obsequio
exautlire nolunt, nulli justitiam
nisi mercanti fa- beatorum Martyrum cum magna devotione perman-
ciunt. Praeter hsec sunt et alia
multa ac pene innu- sit.
merabilia, qme tam ab ipso populo. quura a recto-
b3 Aliam quoque feminam constat. non multo
ribus ejus quotidie committuntur ut sunt. perjuria, ;
post, pereosdem beatissimos Martyres magno in-
ebrietates, adulteria, homicidia, furta, rapinse; qu;e femlnx os
commfjdo Iiberatam quEe res hoc niodo gesta esse
:
dtstorltm.
nemo fieri et cum facta fuerint, non est
prohibet
;
Coguoscitur. In paguNith;igonne fundus est, Ursella
qui vindicet. Potentiores quique turpibus
lucris in- vocatus, qui a basilica Martyrum sex fere leuga-

rum
, ,,, ,,

DIE SECUNDA JUXII. 191

nim intervallo (lirimitur. In quo


qu.xdam, mulier dem ecclesise, in eodem quo prius fuerat. perma-
cwvci mane facto de somnosuo evigilans in lccto net officjo. \- r.r.iNnAnno.
item ultu.% std
residerpt; et juxta consiiefudinHin cxpergiscentium , 5S Pridifl vero quam Prosppr loquelam re- Teutomce:
hic
protLMisinne brachiDnnn et 'as>ii(Iua nscitationc cepisset, hoc cst , in vi^'ilia ejusdem fesMviratis .

ad disrutiendum m:u'corem, se extenderet os paulo ; venit qiiidam jiivenis, similiter surdus st rautus. in
diductiu*:, qiiam debebat, nperuit; disjunctisque basilicam : et cum suppiiri gestu opem Sanctorum
juxta aiircs maxillaruiii coaffmentis, iiians rictns imploraret, adjuvante ipse plenariam
Duraino, el
constitit imniobils ivcjanos claudere vali^ns.
: de ulroque morbo ineruit recipere sanitatem. Hunc
personHe 3 quam homini similior effecta, g?'avissi- itidern, ut priorem, qiiia nnmen suiim numfiuam

nias incautse oscitationis pcenas luebat, Hoc iibi jiudiprat, Godescalcum .-ippell^ivi. Is tamen, nira ut
niulierculis in eodem fundo habitantibus innotuit ;
Prnsper, sed ut sibi geiitiiitium erat, Barharo .ser-
accurrunt, herbisque et frivolis inciintutionilms mone loquebatur, postquam ei per merita Sancto-
male habenti succurrere moliuntur sed non habuit : rum copia fandi concessa est.
effectum vana ac superstitiosa priesumptio, vcxa- bO Cuin me qusdara necessitas, secundum con-
noctu dtfflcilil'
batfiue potius laborantcm atque Iredebat, quidquiil suetudincin. Comitatum Regis adirc compylleret
mum iter
i)npent;e inanus, velut studio medendi, eidem ad- mense Deccmbrio, in ipsis ( si bene recolo Kalen- } aggrcssi.

liibuerunt. Interea fniter mariti cjusdein mulieris dis de loco Martyrum promovens, sequenti die ad
fisa tiiTTl bn- supervenit, salubriqne cnnsilio rogavit, ut ad basi- Casfrum, quod raoderno tempore Vnisibada ft voca-
sUicx rectifi-
mora duceretur,
licain Martyrum sine ibi affinnans tur, ibi mansionem habiturus, adveni. Ibi cum
cattir.
esse sanandam, si unquam foret reeeplura jsanita- propter saltum. qui eidem loco contiguus est, com-
tem. Statimque jumcnto irapositam ducere incipiunt modiiis transeundum, solito raaturius surcereraus ;

appropinquantes autcm basilicje, de jumento depo- profecti sunf pueri, qui nos cum impediroentis prae-
sitam pedibus incedere faciunt. Cumqne eo loci cedere debuerunt. Sed postquam, de vico in quo
ventum es.^^et, ut jam turricula, qu^e signa basilicae mansimus egressi, viam ^carpere coeperunt, tanta
continebat, ah eis con>-pici pntuissft ; eique ut ad eos tetrie noetis caligo circumdedit, ut quo se ver-
eam vidondam oculos levaret, hi qui eam |ducebant tere deberent, omninoscire non possent. Erat prae-
iiiiperarent ; aspexit, vidit, ac sine nll.i interposita terea frigus ingens ; et tecta nruinis terra, viden-
mora sanitatem recepit. ibi omnes pariter in terrara die vise copiam denegabat. Ipsa quoqiie montiuin
corruunt. dtvinam misericordiam, quibus viilsnt juga, per quFeeundum erat, nubibus obsessa. quara
laudibus extoUunt, surjientesque ad basilicam pro- longe vel prope essent videri non poterant. Acnessit
peranter pergunt et adoratis sanctissimis M;irty-
; ad haec etiam vallibus insidens nebula, quaa sua
ribus, ac votis pro raodo facultatum persolutis, ad crassitiidine visnm irapeiiiens. iter moliri cupientes,

propria cum mnlta ex.uItatione revertuntur. Vidi- remorabatur. Qui cum tot obstaculis se irapcidiri
inus nos eumdem femiuam, et cum illa locuti sumus; cernerent, nec quid agereut in proraptu haberent; ad Crucem S:
MarceHnio
et pa, quae circa illani gesta fuerunt, ipsi narrante equis desiliunt, et viam, quam videre non noterant.
positam
didicimus. palpindo qurt-rere tentant. Sed ubi hocparum snc- orant.
?)4 Nnnc illii.i referre vfdr», quodipsein die nata- ce^sit, asrensis denuo equis, errnri quem abomina-

Surduset mu- iitio beatorum Martyrum contigisse vidi. Puer qui- bantur, se potius committere, quam moras f.tcere
t>:s, tricnnio
dam surdys et rautus, qui ante triennium illuc ve- decernunt. Igitur pauIuUim pertenebras proceden-
ibi moratiis. tes. ad Crucem, quce in via, per quara ituri erant,
nerat, et rn domo custodis ecclesiie ostiarius ab eo
fuerat constitutus ; festo die jam fini'o et Offieio ves- nb raemoriam B. Marcellinierat posita, perveniunt.
pertino cousumraato, cum jnxta ostium sederet Causa autem eju.sdem Crucis ibi ponemhe erat
repente consurgens basilicam intravit, et a destris quod in eo loco habitatores vici, in quo eadem no-
altaris pronus corruit. Cunque eura a^diluus, qui ote mansimus. mihi ante biennium de palatio re-
candelabrum cura ccreo ante altare ponebat. ibi ja- vertenli, et Reliquias beati Martjris Marcellini,
(eiitom iiivenisset, continuo mihi hoc indicare cu- quse tunc mihi redditae fuerunt, deferenti nccurre-
ravit. Nos autem, qui tunc una eraums, ecclesiam runt; eamque ob recordationem hujus facti, ad ve-
celeriter inQresst, eumdem, sicut ab jedituo reper- nerationein beati Martyris, quasi pro titulo vel rao-
tus est, jacentem invenimus. Quera cum levari ju- nimento ponore cnrav'^runt. Quo cum prtedicti
heremus, velnt gravissirao sopore depressus, ex.ci- pueri, errando potius. qn:un Iter agendo pervenis-
snitdur et tari nou potuit. Tandein igitur quasi evigilans ere- sent : inierunt consilium, ut ibi socios suos qui
lAitine Ivqui-
xit se, cernensque nos circnmslanies surrexit, at- sequebantur operiri deberent; eosqne, ne aberra-
que ad eos qui prope sibi assislebant. Latine locu- rent, sonitubuccinae ad se congregarent ac deinde ;

tus est. Sunt quidara ex nostns qui dicunt, enm- cum simul essent, beatns Martyres ad opem sibt
dempnerum fereante sex menses, cum in cujnsdam ferendam invocarent, sublatisque in altum vocibus
hominis nostri domo noctu dormisset, (hio (|ua;dam Kyrie eleison ter decantarent.
verba per soporem fuisselocntum; et auditum. quo 57 Quo facto. tantus super eos totidera vicibus
eatenus itidem ut loquela carebat, in illa hora re- ccelitus emissi luminis fulgor etuicuit, ut diurnae

cepisse quod ita factum inde conjiciebatur, quia,


:
candorcm adiequaret. Qu»
claritatis coruscatio tan-

postquam de illo somno experrectus est, cuncta tum eis commodt ad iter suum agendum attullt. ut
quse ei a quoUbet imperabantur, ac si intclligeret consumpta iiebula lenebrisque discussis. via qno- mistoque ca-
tacere curavit. Sed hoc videtiirin hac virtule proe^ que qua ire de!)ebant clare conspecta. iter suura, lilus lumiHe
juvanlur.
cipuum, quod idein, non Latine, sed Barbarice sibi quamvis per silvas et opacos neraoribus montes,
U^quentem intelligebat ; cnratus autem, non Bar- absque erroris impedimento. usque ad ortum auro-
haro. sed Latino sermone loquebatur. Qui ctiam rae peragerent. In prima siquidem curuscatione
beatos Marfyres se vidisse, ot niuUa quiB aliis di- tantns calor una cum illo lumine venit. ut eum se
cere deberct, ab illis se nudisse narravit sed cnm : velut accens;e fornacis vaporem sentire fatereutur:
ea, velut in in crastinum dicturus, in praesenti re- cujus afflatu non solura nebula, veruin etiam illa,
forre distulisset : in tantum iUi per oblivionem qute tuin et inontes totamtiue silvam operuerat,
deleta sunt, ut nihil de his omnino se audisse re- pruina ita rnnsumpta est, ut tertia corruscatione
coleret. Ilunc ego quia nomon sunm iirnorabat
.
peracta, nullum illius pemtus ap-
algoris vestigium

propter prosperuin virtutis effectum, Prnsperiira pareret. H;eo nobis vesperam ejusdem
atidiei

vocari jussi. Qui adhuc superest, et apud cnsto- postquam ad mansioaem venimus, hi qui videruut
atque
,

192 TRANSLAT. SS. MARCELLTNI ET PETRL


A atque experfi sunt. narraverunt. Quciruni verliis fi- sana? mentis esse inteliexit; apertn ostio, quo vole-
.
EGiMBAHDo. Jeni adliibentes, Dei omnipotentis misericordiam bat. ire permisit; rever.sumqiie recipicns, quid de
cuni gratiarum actionelaudavimns, eo quod nos per vinculis. quibus eum oneratum incluserat, factiim
merita Sanctornm suorum in omnibus neces^itatibus es-set, inquisivit. Et ille, Catena, inquit, qua nie
iiostris adjuvare et consolari dignatus est. vinxisti, salva est ; et si vis scire ubi sit, qu.ere
S8 Quamquani orania magna sint, et ad divinam eam et invenies. Accenso itaqueluinine, invenerunt
Presbyter fu- debeaiil referri pntenti.im, qure propter raortaliura eam aiite lectum, in quo ipsum quiescere fecerunt,
riosiis.
salutem ex beaturum Martjrura gesta co-
raeritis jacentein eo modo compositam, atque eisdem nodis
guovimus,- in eo taraen miraeulo. quod nuuc nie- adstrictani, quibus tuiic fuerat, quando eum cum
moria^ mandare decrevi, tam patenter Dei omiii- ea in eodem lecto collocarunt, ac solum in eodein
potenlis virtus clare co^noscitur, iit nuili dubium cubiculn dimiserunt. Quis hoc fecisse crcdendus
relinquatur, quin in oinni creatura sua qnidquid vo- est, nisi ille qui de niliilo creavit uiiinia; et qui in
luerit facilliiiie possit eflicere. Suntiligua i dicitur rebus quas condidit talia potest facere, qu?o noc
villa in pagoNith.-igonne. in qua Preshyter 'qnidam intelleidu comprehendi. nec humauis possunt ser-
nomine Vualtbertus, tenebat ecclesiain. Is niente monibus explicari? Quis enim aut cogitatione con- citra solutio-
neii: nodorum
captus, maguo suoruui mujrore, ad basilicaiu Mar- jicere. ant verbis valeat enarrare, qualiter ille
t3'ruinadductus est. E.v quibus tres erant fratres Presliyter his vinculis fuerit ahsolutus; cutn niibis
ejus, unus Presbyter et duo iaici, quartus erat cerlissimum sit nemincm esse, qui se solus possit
Monaclius ]U'opinquus ipsius de monasteno Horn ejusmodi nexibus exuere, si eis fuerit simili modo
bacli, k in quu Presbyter a parva aetate
et ipse constrictus. sicut idem Prestiyfer liiit, quando so-
fuerat ediicatus. A quibus cuni reqiiirereiii, si ad- lus in illo cubiculo inclnsus est? Hi vero, qui eum
Iiuc aliquid medela: a quolibet medico eidein fuisset ibidem dimiserunt, postqiiam reversisanum etmen-
post irrltum
im|n'nsiini ; Statim, in.,uiunt, cuiii euin liac passio tis ac tnemorias suce cumpotem invenerunt, Ia?ti et
mediconim co-
natitm ad ne coiupcrimus fuisse correptum, ad mona.sferiura laudantes Deum simul cum eo ad pi-upria regressi
Martijres in quo uutritus fuit, a nobis adductus est. Ubi cuin sunt. Hoc ita gestuni, non quorumlibet testium
ductiis,
T5 ei modici secundumartis sua; periti.ini miilta fecis- relatione didicimus, sed ipsi per nos, quia ibidem
sent, nec morbura ab eo depellere potuissent; sua- tunc eramus, Deo volente cognovimus atque ideo :

serunt uobis ainici iiostri, ut eum ad horum San- fiducialiter scribimus, quod nos conligit oculata, ut
ctoruni misericordiam duceremus : coufidimus eniin, dicunt, fide cognoscere. Verum qiiia cuncta, quse
quud ilhim salvare possint, sicut alius multos acce- de Martyruiu virtutibus scribenda suscepiinus, iie-
piinu! bic fuisse salvatos. Post hasc hospitio recepti, quaqiiam possuut pr.cspnti sermone cumpleri; hic
quatuor diebus fuere nobiscum, ducenles euni quj- liberiste finein accipiat, iit ea qus restaiit, ab alio
tidie ad ecclesiara. et coram sacrisMarlyruin cliie- rursus exordio commodius inchoentur.
ribus jacere facieutes. Quinta vero die, frater ejus
Presbjter, et Mouachus qui cuin eo vener.it, petie- ANNOTATA D. P.
runt ut eiim cuiu duobus fratibus suis laicis recipe-
rem, doiiec ipsi reverterentur : nam pust triduum a Eginlifirdiis iii AnunUhiis de Gestis Lndovici Pii
se dicebiint esse reversurus. Feci ut voluerunt, asserit, ud annum 828. Conventum .\quisgrani fa-
cunique Presbytero nostro Hilfrido commendavi. Is ctuin esse mense Februario.
cuni a Presbytero i-eceptus, et in celliilam iu qua b llur latededuxitnus ad diem 19 Janiiarii, quo
ipse m.incbat fuisset inductus : circa vesperam, cohiniiir In Marlym Marius, Martlia, .-Vudifax et
ejusdein diei, comiuota vehementius qua tenebatur Habacuc.
insania, uuum e fratribus suis, qui euni custodie- c Aiinalmm Fiddensium Auclor, ad an. 874 [lutal,
baiit, arrepto cultro, quod furenti rasus olitulerat, quod si Ludovicus ea observare curassel, pas- fijrsit<iu

voluit occidere : sed ille necein fugieudo declinavit, surus nou fuerit in puriiatorio per aunos 34, ryiiy se
et nostris hominibus, qui prope erant. de vesania pati filio sno Ludovico, Seligeitstadii Coniitia hahenti,
illius indic.ivit. Tuin Presbyter, cui cura eura cu- revetnvit, pelens iride suorum jrrecibus libernri.
studiendi a nobis erat injuncta, suggessit mihi si- d Eiisiimoletfcndum, tum hic, tnm infra nnm. b3
C mulque persuasit. ut eum vinciri permilterem. Nitliagouue : esi uutem Iraclus ille sicdiclus a Nitha
Vinctus igilur catenis fcireis, in lecto collncatur
;
ftuvio, vulgo Nid, qui Mxno illiihitur infra Friinco-
obseratisque foribus, solus in cubiculo relinquitur. furtum eo , loco ubi niinc est oppidum Hoechst piod
;

Excubantante ostium fratresejus, elveluteruiiipere hic uominari Hcccostat nolim divinando siujgerere;
valentera pcrvigili cnra custodiunt. Ceteruin viu- ciim luter Moguntinie diarescos locu invcniam nominari
cula, quibiis tenebatur adstrictus, ejusmodi eraat Hetstat, baiid firoisus absimiii vocabulo, sed iu topo-
ut duin iii liis non in dextrum aut sinistrum
esset, graphica tuhnla pra-terito.
latus se convertere, neque aliter nisi supino corpore e Munastcriura Nazarii ultra fiuvium
S. Rhe-
jaccre potuisset. num, vulgo L:mrisham avt Lorishaim, nbi corpus
b9 Dormivit itaque, ut ipse testatur, neqiic ante S. Nazarii deposiliim esse n S. Godegrando Episcopo,
mediam noctem evigilavit. At ubi galli cantare cm- diximus ad liujus Fitam 6 Marlii : ideni latius dictnm
perunt, expergefactus, vidit se non solum vinculo- ad Fitam S. Naturii 12 .htnii. Consule Marquardnm
mentl rcddi-
tur ablatis runi nexibus solutum; verura eliain inorbo insaniffi, Frcherum parle 1 de Originibus Palntinis cap. 6.
ullro vinculls qiio laboraverat, libcratum statimque ad laudes: f H
oc qnoijue nomen n: recle scriptum sit, vereor
,
;
Deo dicendas tota niente conversus, Ps,alinis et qnia suspicor, Wetteraviam legi debere, Wettera
Hymiiis, quos pra3 nimia gratulatione tametsi solus fliivio irrignnm regionem ; inter Licham oppidum, nbi
erat satis clare decantabat, omnes in vicinia ejus- is oritur ; et Asseuheim, ulii se Nithtr jnugil.
dein cubiculi dormientes excitavit. Tum surgeiis,
g Persona, ;)ro;iric ac iarttte, dKi(ur larva ; hinc
ad ostium accessit; fratresque suos, qui ibi excu- personatus id est larvatus.
babant, ut se ad requisita naturaj foras exire per- h Vulgo Wisbaden iU est Alba-balnea, in Rliin-
mitterent, rogavit. Illi autem hunc insanientis do- gavia, feiee regione Moguntix, sesquileiicn ah iirbe,
lum rati, nc-quaquam ei assentire ausi sunt; sed Forlassis Suntilinga,
i Alamnnuis terminatione
accersito huspite suo, qui eum ibidem iiicluserat, familiari; ipsam lamen nusquam expiimunt tuhulx.
ut cuin eo loquatur exurant. Qui postquam
cum eo k Horenbacli, duabus leucis a Bipontina civitate
locutus est, atque ex ratione responsionum
suaruiu distan^, oppidum sub diacesi Melensi, in finibus Pa-
lalinatus.
; ;

DIE SECUNDA JUNII. 193


latiiintiin, panlo propinquiu!! nd nrhem, bahet sihi conti- idem omnes sequalitersentirent. ciiriosa interroga- !

guuin A\i llnrvn}mch, id fsi. Vi'tus ;


qnod ibi forte tione [iprquirerent.Cum snhiio vidf^nt eum, qui juxta '

monfftterium fiicfit, pfislen, hxreai ihidem pr.rvulente, j;icel)at, velut aqiiibnsdam tenentiliu-* trahi ; et nipm-
in profanos iisus cnnvertum, tesle Bucelino. hra, quae mcrbo erant contracta, extendi : intelii-
gentesque divinam adesse virtutGm. tulcrunt homi-
CA1'UT VI. nem, et coram altari roUocaverunt. Qui cum ibi
positu^. cum multis lacrymis divinum imploraret
Miracilh in pahttin fmpcratoris ad fteliquia>S auxilium; cunctis cernentibus ita correctus cst, ut
hi\rum Satictornin facla. ('(icitas, conlra- qui manihus aUenis subvectus in oratorium venerat,
ct/0, paralysis, febris saOtala. proprii.s pedihus de oratorio procederet. Testimo-
nium tamen quam pprpessus est passionis, adhu-- in
J.1I reljitionp siguorum ati\nf) virfutnm, quas me in suo cnrpore circnmlerre cngnoscitur nam crure :

LITIEH IV. hoc lihrn scriljere velle proposui, illae in capite po- ac pede sinistro sic postea chudicavit, ut ad regen-
nendLC videntur, quaa in pahitio factie, non solum dum incessura bactilo semper indiguerit. Hoc cur
prit/nlio dc.

^rdinc sequen-
ad pleliis, verum etiam ad ipsius Principis ac Pro- non sitpercuratum. dicant qui velint : ego enim id
tivm miracu- ceruni ejus, omniumiiue ( ut ita diram) aulicorum me video non aliter pnsse conjicere, nisi nt exi-
lorum. pervpiiere n'ititiam : et non tantum propter hoc, slimem, interiori ejus saluti competere, ut aliqna
sed ptiam propter illnd, qund ina oratoriolo nostro, in eo exterioris debilitatis vestigia remanerent.
ubi eiidem mirarula gesta sunt, non alijc tunc tem- 63 Juliacus c vocatur antiquum municipium. a c
poris, quam beatorum Marcellinj et Petri Reliquiae vico Aquensi octo leugarum spatio disparatum, de
fuerunt ut quidquid ihi sanitatum atque signorum
; cujus territorio puella qusedam, simili morbo. si- ct in puelta

factum esse cognoscitur, singulariter ao proprie ad railique modo affecta, a matre atque aliis prnpinqiiis
iJlo-< pcrtinere ac referri doheat, quonim solas con- suis ad memoratum onitorium addutrta; cum pr^
tjtat ihi fuisseR-liquia-i, Fecenint ihidern heatissimi multitiidine homiimm, qni tum forfe prnnter Missi-
E
Martyres, sicul in sequentilms diMnoiistrahimus, in ruin audiendasidennia ilhic conveiiprant, intrrderri
alionim Sanct<irum Incis multas virtntes atqiie mi- non posset; extrinsecus eam ad orientalem orat-^rii
racul:i, quie quibu^^dam velut communia illis, cum fenestram cnllocarunt, expectantes opportunitatem,
his Sanclis in quoruin hasilicis facta sunt, non ira- ut recedente populi frequ^^ntia, facilius oratorio in-
merito videri possunt; ob hoc praecipue, quoniam ferri potuisset. Sed ubi ad raedium (cre Officium
qiii apud Deum aequalis creduntur meriti. non ab- ventum est, et expleto Evangelm Hi^stias salntaris
surde putantur in patrandis miraculis cominuniter oblatio peracta est; cernunt eam angustiis affici; et
operari. Sed hoc aliter esse ea ratione convincitur, erumpeiite per totum corpus sudore, velut in som-
qua liquidw deinoiistratur, nullas In his locis f;ictas niim hihi. Quibus signis divinam adesse viptutera
antequum in illamemi)rat;« heatorum
fuisse virtntes. haud inaniter conjicientes. de illo loco levatam,
Martynim essent delatrt^ Rnliqui»*. Sed jam nunc, quadmlnpidi. qni propfer jacehat, soporatsesimil^m
ut promisimus, ea qu<e in prEedicto palatio sunt superponunt. loi coram omnihus. qui hujusmiracuU
gesta miracula pruferamus. conspiciendi gr:ttia concurrerunt, integerrimamom-
Gl Eraf qnidamjiivenis inter cubicularios R^^gis, niiira rapmbrorum sanitatem, in unius horae mo-

natione GriPcus, nomine /j Drogo : qui febre correp- mento. Domino npitolante recepit. Erant ibi infer
b tus, aut negligentiasuorum, aut inscitia medicorura, ceteros spectatores etJudtei, quorum unus David
Curantttr
jam per aliiiunt meuses hmga afque ndversa va!e- nomine, post hujus sigui expletionem, ad fenestram
ftbrii
tudine lahorahat. Is, posteaquara Hildoinus Abbas cubiculi, in quo egotunc erara, celeriteraccurrens,
Reliquias IJ. Marcellini. sicut in secundo libro de- m^que compellaiis miraculum tiuod viderat indica-
;

monstralumest, nohisreddidit; admonitusinsomnis, vit, gratias agens Deo, qui perMartyres suostanta

ut iid ratorium nostrum veniret, ibique cereum


i miracula ad salutem mnrtalium operari dignatus
qiiatuor danariis emptuin accenderet, acS. Marcel- est.

linutn Martyiem, cujus caj^ut ihi esse asserehat, 64 Erat in eodera vico caecus quidam provectae
sihi in adjutorium invocaret sciretque se si hoc ; aatatis, qui, ut ipse asserebat, ante trienniura siibiEa

faceret, ea qua jam diu laburaverat infirmilate cito csecitate percussus, iiiter alios puuperes stipera os F
esse cariturum ; credidit admonenti, et id quod tiatim nifudicare solehaf. Is cum iu tuguriolo siio lliuminantuT,

dormiret, viditper soporem, quemdamsibi assisten- cxcui


invitu$t
imperatum fuerat, quanta potuit celeritate comple-
vit. Stntim([ue sanus factus, et receptis membro- tem atque dicentem, ut si videre vellet. ad orato-
rum vinhus, propriis pedihus ad sua regressus rium nnstrum iret ; ibi esse mpdicnm, qui eiroganti
est. lumen reddere potuisset. Reniiit ille, etluraenquod
G2 Erat iliidem alter peque juvenis. nomine Ger- oflerehatur abomiiiatus, Quid, ait, mihi nunc cum
laciis. dc urbe Kemorura, inter eos, qui, propter visu, qiiem jara olira penlidi? melius milii est, si eo
contrncl io
ajdificia palatii con>truenda, jussi de illa civitate caruero. quumsi habuero. Mudo mendioantemomnes
nervorum in
»lro,
venoi-uiit. Is ante dimidium annum in eodem
f^ere exaudiunt. et ea qme necessaria sunt, priestant :

vico, tara validaatque imiuani nervorum contractio- nam videntem mendicare uon senex autem
decet :

ne ooiToptus est, ut pedes natibus et genua mcnto et debilis operari non possura. Tura ille qui cum eo
Huucsocii atque propinqui in ulnis suis
coli;i-'i-erent. loquebatur, Vade, inquit, etuolimorari nam ve- :

fereiites, ad memoratum oratorium detulerunt; et Us nolis visum recepturuses Paruit ille iraperanti,
quia aliter non poterat, pronam jacere fecerunt perrexitque ad oratorium, atque in eopernoctavit;
sanctimiquo Martyrem, ut ei sanitas redderetur, cum et cum illa nocte nihil esset factura, ad tugurium
magna devotione rogaverunt. Dies erat Dominica, suum reversusest. Cui denuo is qui prius per so-
atque hora diei tertia, quando illuc allatus est Ja- ; porein apparuit, et similiter ut aute imperaverat,
cuitqueihi usiiue ad horam nonam. Cumque OflR- ad oratorium pergere prrecepit. Fei-it ille, utjussus
cium ejusilem lioriB a Clericis esset solenniter im- fuerat. sed ne tunc quidem aliquid aclum est. Ter-
pletum;ecce de capsa, qu;e sacras beati Martyris tio verocomnionitus veiiit, et ubi corain ^iltan ad
Reliquias coutinebat, taiita suavissimi atqueinsueti oranduni se prostravit, visura recepit. Hmic nos,
odoris fragrantia egrudieas sic totam oratorii cel- dum adhuc ca^cus esset, inter alios pauperes ac
lulam implevit, utiii admiratijuem ejus, omnes qui debiles multoties in doino nostra luendicantem
aderant, incunctanterassurgerent; ac se niutuo, au vidinius : ideoque alium illuminationis ejus testem
.

m TRANSLAT. SS. MARrELLINI ET PETRI.


A 11)11 qiKTsivimus, qnin sufficere nol.is crodeb:umJS ridian* toniporc, hora videlicet prandii.pervenlssef,
A.*R6i^iunn>- te^tiiiioniuuinou iallentis couscientiic nostra;. et Clericorum nemincm ibidem invonisset (nam re-
<i5 Cuiu ex liis aliisque coiuplurilius virtutum ficiendi causa pauloante disccsserant tamen intro- )

openuioiubus. per circuuipositfs vicns et pagos, sa- gressa, filiamjuxta se in pavimputo coUocavit. Ipsa
lularis tama creiirescerpt; muller qujeilani de pago aiitem perp.irvum cereuin. qucin pro munere detiile-
d a Ribiiarcnsi. nuiiiojam tempore creca, visum re- rat accendens
, ante illam in eodem pavimento
;

cipieniii ct desideriuni sinml etfi-luciani h:ibens,ad posnit, seqiie ad orandnm coram sacris cinerihiis
memoratum oratoriuai ^e roj:avit addtu-i. Cumque cuni sunima dcvotione prostravit. Quo fjicfo, sine
rt exea ; iUo veuisset, tres totos «lics, toti(]emquG noctos ibi- ulla interposita mora, puella, per supeniam gratiara
dem orando ct jejunimdo coutinuavit. Se<l cum ad omnium nierabroruiu sanitate ac firmitate recepta,
pra;»ens uullum in se exoptatiti sanitatis seusisset matre non sentiente. surrexit; cereunique qui
indiciuni. domum p;mcisque interpo-
reducta e^t ; corain se jacebat sustulit, ac post terguni jacentis
sitis diebus, spe recipiendi luminis haud vane con- constitit. Qujv cum oratioue CMinplela, c»pnt de
ccpta, iterum se ad?a^;ias Heliqiii:isdeduci rogavit. paviinento levasset ; et nec ceieuiu, nec filiam in eo
Quo cum ab uno puero duceretur (nam qui prius quo pcsiicrat loco esse vidisset, siirrexit; conver-
eam illo deduxerunt. speui ejus velut lULinem ac saque, filiam pone se cnm cereo stan^em." Pciim
supervacuam juJicautes. ultcrius cuin illa ire no- laudans ac Ia;tabunda. conspexit. Igiturcum nnllum pj rcliUu reijil
biOllothecarit,
luerunij ubi ad cceuit^teniuu Aqiieiisis palatii. quod ihi, cui de virtule quje gesta fuei^ai referre p' sset
Auclori inno-
in monte. qui cidem vico ab orientali parte immi- adesse viderct (uam prseler paupei'es, (jui ibidem tescit.
net, situm e^t, eodem comitante atque ducente raendicandi gratia excubabant, nemo intra oratorii
pervcnit; ibi, quasi obviante sibi divina gratia, diu parietes, excepta se ac filia sua, tnnc erat, qiinndo
desideratum luuien recepit. Tuni miruns atque at- illud miraculum factum est) votis cum gratianim
iit sequeretur im-
tonita constitit. puernque durenti acfione solutis, domum cuin filia sana atque incolu-
peravit Hacteuus,
: inquicns, quo tu praecedens nii repedavit. Cujus virtutis indicium qualiter ad
" ducebas secuta sum : modo aulem tuo duclu non nos perlatiim paucis expediara. Gerwardus, g
sit,

egev quia viaui. qua ire debemus, video et hunc


: : Palatii Bibliothecarius, cui tunc teinporis etiam
vicum in ([uo sacrae Reliquia? siini. ad quas veuire palatinorum tipenim ac strucluraruai a Rege cura
disposui, Domino adjuvante conspicio. Tu tantum coiuniissa erat, de Noviomago veniens, palalium
vide et cura. ut me recta via ad oratonum Marty- Aquense petebat. Is cuin in meniorato fundo quatiam
runi ui ipsti vico adducas. His dictis ad oraturium nocte mansisset, qiucsivit ab h^ispite sno, si aliquid
perrexit, gratias egit, factique in se miraculi nobis novi de palatu* nuper audisset. Cui ille. Niliil, inquit,
indicium fecit, videusque et gaudeus ad propria re- modo apud anlicos tam celebce quaiu signa et
est.
meavit. virtutes, quie fiunt in domo Einhardi, per quo.sdam
66 Ascvilarcmvocantfundum Regium.ab Aquen- Sanctos, qiiorum Reliquiasin oratorio domus sua; ha-
si palatio quatuur e leugarum spatio distautem, in bere dicitur: ad quarum venerationcm onines vici-
Ifimfur diu-
quo quidaui homo erat diutina praicordiorum in- ni nostri quotidie festinant, et quicumqtie iufirmus
tina pr.tcor-
diorum infir-
firmitate detentus atque laburans; jamque a suis eo illo fuerit adductus, illico curatur. Cojpitque de fi-

mifas modo desperatus. ut non alitor nisi cauttrio curari lia mulieris illius, qualiter ante
paucos dies salva
possevideretur. Qujeriturad lioc mediciis, etustioni facta sit intimare. Tuui Gerwardus Vade, ait, et :

cuidam fe-
jion profuturaedies constituiiur. luteiea eamdem mulicrem adducad me. ut ipsa uiihi dlcat,
minae, in endem fundo habitanti, in ^omnio reve- quod aiidire desidero. \'enit mulier, et oinuiaprout
latum est, uon debere illum ad suam curationem gesta erant. patenter exposnit. Gerwardus vero,
ejosmodi medelam admittere, quee et pro sui mo- cum in crastinum ad Regem venis.-tet, ea quie de hoc
lestia vix tolerari posset, et, quia supervacuaesset, signo revelatione illius feminse conipererat, eidem
salutem paticnti non aflerret. Ceterum si sanus indicavit. Rex autem, cum ego secundum consue-
fieri vellet, ad Aquense pahitium iret, oratorium tuuinera ingressus coram illo starem, quid sibi Ger-
nostrum inquireret, inque eo sp collocari faccret, wardus de hoc rairaculo retulissct, tam inilii, quara
et ante triduum completuin iridenon recederet hoc :
divinam niisericordiam atque
ceferis sibi astantibus,
modo plenariam euraconsecuturuinsanitatem. Quod potentiam admirando simul atque laudando
ubi ei annuntiatum est. convocat.is amicis ac proxi- nuavit. Sic nos contigitsignum,quod nobis ignoran-
mis, petiit uterga se ilUus revel.itionis jussa com- tibus in domo nostra gestum est ex hujusmodi ,

plerent. Qui mox jumento impositum, ad oratoriura reiatione cognoscere.


adducunt; atque in eo. ut jussum fuerat, collocan-
tes, abeunt, post triduura reversuri. Ille autera ibi- ANNOTATA D. P.
dem dimissus, per tres dies et noctes. Domino pro
sahitis sua recuperatione baud inaniter supplicaus. a Hnc sjwdani, qnx supra hnhentur nnm. "Xi H
itaperfecie sanatosest; ut nullum iusuis visceribus '^'i. de RclUfuiis in onUortum perlaiis.
inoibi,quo uiulfo teiiipore temdiatur. assererct re- b Ti-utonicum nomen segre crcdiderim alhlum e.r
mansisse vesligium. Snis igilur sicut promiserant Gnvcin, f.ed putius in (iermania n.\.mmplum; ni.si forle
ad se reversis, ac sanum sicnt optaverant invenien- le/iendiim sit Griecius «cu Grteciensis, idesi, Gra;cii
tibus; non dorso jumenti, ut venerat; sed pedum in Siyria uain.s.
suornm officio ad propna. cum ingenti et sua etillo- cjuliacum, oppiditmmunitissimumcnm arce.etcapnt
rum gratulalione atfjue lajtitia, regressus est. il/usDisDucatusJuliaceusisaubArchidiaice.HColoniensi.
07 Est ifera fundus rcgius in pago Mosano, octo d Ribuarii seu Ripuarii, a ripa Rhmi cioilodiendu
circiter leugis ab Aquensi vico disparatus f Ganglu- dicli,quorum regia olim Colonia .\grippina crat : nic

Paraltjticx 6en hahitatores appellant : in quo mulier quaedam, infra num. 03 dicilur, /ojc Metropolis c.w. in fiiiibns
puellx ura- quae octn fere annnrnm filiam dira paralysis a^gri- Uibuariorum, super Rhenum pusita.
tto,
tudine adeo confectam ut jam ex Iimgn
habebat , e Hoc fere inlenuillo dlstat locus in Juliacensi
lempore iiullum pene mcmbium ad officium suiiin dilione prope Linnichium , vulgo W\lei- dicliis ; olim
movere potuisset: audita virtufum fama. speni de forif inldtia .K<ic, quod ctneres ab significat, di.Uinclus
ncuperanda fili;e saliite pio corde concepit ; pp.jti- allfroduains leucis remoliori, vulgo Holtzwiler, quod
ntisque sublatam ulnis propriis , ad memorantum hgnorum-villnre.
o;atorium deportare curavit. Qux cum illo anteine- i *'iangclt est oppidum ngn Juluicensis , e.r qnn
orixuidus
:

DIE SliCUNDA JUNIl. 193


oriioulusJmobuf' Krivi.radt iiidicnvil nobis, Ganglurleii ipsius Givirgii relationH C'»nstiii mihi e.<*se conipe."- I>

fuisse cin-uni illud oppicliim disrrictiirn aliquem cer- tum :de nunc dicenda suiit, ab
ceteris autein. (pi.e * ei-iMi^nno
tum, et sic sa^i.ius appellari //// Itindt vnn Milli', eo libellum acccpi, cnjus urdo vel series hunc niodum
Gniiiii'fl. ende Vuchl eaque itjfa tlici fiinicnliMn tn- habere cugnoscitur.
pliccin fuisse. Ci) Anno qiiarto deciino c, Cliri.^to proiiitin Impe- ^.

g llvir Ofuvirdo scribcns PJijinhardus Kpistntam rii Ludovici An<fusU, cum ad corroborandam Cliri-
14, iiiler (ilia htibel istn : Hortaris imoc.iusilium das, stiani populi fidt-m, jsicut in initio nasceniis Eccle- quod et libflfo.
ut omisjiis Martyrum excubiis, quilms inde.siufinter siie, signa et prodigia in Ipso Rngis palalio, per KTipto de ml-
adesseet intere-sse jussus sum, Palatium petam. inepiia Sancturum suorum , Dnminiis dignanftiir Tficutit, con-
flr-nalur:
ostendere ; petiit Georgius [^re-nyter
et obtinuit
CAPUT VII. Aquisgrani palatio. ab Einhardu Abhale, R-diquias
beatorum Chri.^ti Martyrum Marcellini ct l*eii-i, ^
Mirurula \'alpnrenfs in llannotuti patratti ad quorura corpura ipse de Ruma per homines suos al-
/irhtjaias hurum Satictontin. Ca-ci decctn
latanuper mceperat; easqiie in capsa, quam aurd
illuininati, alii atjri sanati. gemmis ileccnter ornaverat, reconditas p^-r Dia-
et
conum suum, noraine Theuthardum ad basilicara S.
X^iec de miiaculis liealonim M iciyriim. iiiiiu iii Salvii .Mirfyris, qiiam ipse tunc temporis per bene-
Pulatii) gesti .sunt.iii pnesenti npeie c()mni<'morasse ficlmn Kegis tencbar, dirigere curavit. Qui Diaco-
sutRcial. Nunc ad eas virtutes venieiidum est, quje nus cura ad villara rcgiiin, quieVuasidium vocatur,
in locis factEe sunt, ad quae,
relij^iosis viris pcten venisset, occurrit ei li.mo gibberosus, et ex dentitiin
tibus ac me venerandcC ('orumdem Marly
laigieiite, dolore ita vexatus .itque confei-tns, ut jam per dies fxqmrtft-
rum Reliquiie venerunt, et iii quibus hacteniis cura quindecim nuUum alium virtum quam solam aquara '"'"'"''«'"''"

maj;na reverenti.a coluntur. Qiias primus oniniura posset as>nmere. Qui cum hortanle Diacono coram
j^
^
Georb'i'isPresbyler fi Rector monasteni S. Salvii Reliquiis, quas ille ferebat, se ad orandum pro-
a Marlyris, quod in pago Fanomartensi in vico , strasset; et Doniinum Christum ut sui misereretur,
Valentianas appellato, in ripa Scaldis fluvii situm devote acsujqdiciter invocasset ; perintercessionein
est, me daute suscepit, et per qiiemdara Diaconura Sanctorum Marceliini et Petri, cuncta corporis in-
ad memoratum monasterium de .\qncnsi palatio de- commoditate depulsa, sanus ab oratione surrexit.
stinavit. Is unum taiitum comitera seeuin habens, Factura est huc niiraculum tertiodecimo Kal*»ndas
cum pago Ilasbanio ad vicnm rej^ium, qucm b
in Julii, j^quod a me superius plenius est enarraiura
Vua&idiiim vvicunt. venis>et: atqtie in prato, qiiod quia egu illud juxta relatii)nem memorati Georgii
vico proxinium crat, reficiendonimjumentoruin gra- conscribf^re curavi. d
Ciinitttr iu-
] j
tiad<!scendisset; ecce unusdehabitatoribuslncigibbo 70 Diaconus autem cu:n Reliquiis tertia die Va-
vior fachi,
dolor denfiiim depressus ; niuxillis etiara, ex nimiu deiitium dolore, leniianas veuiens, cura eas in basilicam S. Salvii,
rl Qihbiu: queui ut ipse dicebat, diutinum patiebatur, nimio sicut ei fuerat iniperaturo, reverenter et lionorifice
tumoredistentis, furcara ferratara in coUo ferens, inferret;quidam juvenisde villa regis, qua; e Listi-
idem pratuin furibundus intravit ; et cur pratura na vucatur, Dominicus nomine, qui eoraorbn, queni ipasmi integri
suum depascerentur , stoinachandu perconcta- Grajci spasmura appellant, jam per aiinum integrum onMo loleraii,
tur . Cui Dlaconus , qui Reliqui;is Marty- sic vexabatur, ut manus ejus dextera penitus con-
rum fcM-ebat, et eas tunc in summitate virgaj, quam tiiieri non pos^et; >ed agitatione cuntmua, quasiqui
<ib iioi- in eodein loct) fixerat. suspendere parabat; mulatn verteret, nioveretur in gyrum ; stutiin in ip-
Mclius, inqiiit, tibi est, ut cor.mi his Saiictonim sointroitu, per merita beatorura Martyrum, curara
Ucliquiis» quas hic in raanibus liabeo, prosternaris; oiniii popiilo ita curalus est, ut post haec uutlum

Deumque ruges, ut te, per merita eoruradein San- illius horrendifi agitationis pateretur incommodum.

ctorum, de dolore, qiiera pateris, iiberare dignetur; Exinde die quarta, in festivitate vtdelicet B. Joannis et ctcitatis,

nam tumor. qui iu facie tua vidctur . testatur ali- Baptistae, anus qufiedam. uomine Gerrada, qu* se
(juem raagnum in ore tuo esse dolorcra. Ad h^c annura unuiu c<eca fuis^e testata est, dum Missarum
Immo, projecta furca quam manu ferebat. ante Re- solennia celebrarentur, invocatis beatis Marlyribus,
liquias pronuscorruit; et. ut Diaeonus ei suasit, pro lunien, quod ex fide petierat. cunctis qui aderant
salule sua Domino supplicavit. Nec longa interposi- videntibus, per lUurum raerita recepit. SimiJiter in F
ta inora, ita sanus aboratiunesurrexit, utnec tuinor festi\iiate S. Salvii, quie eveait sexto Kalendas Ju- iten surdi et
in facie. nec dolop in dentibus, nec gibbus. quo lii, quidam hoino surdus ct rautus, inter soleniiia "'"'''
premebatur. reraaneret in dorsu. .\c proinde conci- Missarum. per suflragia Martyrum, et auditum et
to gradu vicuni ingressus , umnes propinquns ac loquelam recipere meruit. Eadera die auus quaidam
cxcM 33 annis.
vicinus suos, in e idera loco constitutos. ad iaudem de pago Laudunensi, Rodeltrudis nomiiie, quae per
Deodiceudain.et gratiasChristoDoinino rcferendas, tres annos luinen cceli nun vidit, in eadem celebra-
in\ itavit. Cunflnxit in pratuin ingeuspopuli multitudo, tione Missaruin, visuiu recepit. Quintu Kal^^ndas
et pro eo qui sanatus fuerat, gratias actura niivum- Julii puer quidani annurum circiler seplem, f Do-
jacentis regionis turba ccmgregata est. Rugant ora- nitianns nomine. qui fuit cegcus a nativilate, dum r
r.rci uniut.
nes Diac(uuim, ut illam noctem ibi inoraretur: nec divinum celebratur Ortiinura, per merita beatorum
ille eishoc negare poterat, quia parati erant. nisi Martyruin illunnnatns est.
a>sentiret, etiain invitura detinere. Ducunt deinde 71 In vigUia vero beatormn Apostnlorum Petri rt cjtcorvm
pervigileninoclem, et in Dei hmdibus tcta regio re- ct PauU, id est. quarto Kalendas Julii, puella quae- triitmatqHe
^*"'''"*^'»
sonabat crastinum autem, cum Diaconus iter
; in dani parva, nomine Theotbalda, liabens ietatis an-
suuni capere ccepisset, omnis illa eongregati popuU nus, ut putabatur. novem, qua; tribus aniiis niliil
frequeiitia abeuntem cuni ingenti devotione ouniitata viderat, tempore salutaris Oflicii in media popuii
est; necantevel subsistere vel iliscedere voluit.quain uiultitudine constituta, Martyruiu suftragantibns
ab aliis, tiuos miraculi hiijus fania coramoverat, ob- meritis, luraen amissum exdivinamiseratione rece-
viam sibi venientibus fuis.^et exceptus. Hoc raodo pit. Eadem die quidain homo, noraine Dado. deviUa
sacra3 Mnrtynmi Rpliqnite, ex liujus occasioue lui- g Punticuli vocata, qui anuos sex. curvus erat. et y
raculi, a popuiis lUarum regionum exceptjo, et ad ad ccelura se erigere non puterat; ideoqiie brevibus
l)asiliram S. Salvii, quo eas momoratus Georgius anticuUs, susteutandi se gratia snb axillis positis,
niiserat, Doiniuo ducenteperlata; sunt. lloc signuiu cernuus incedebat is eadem : hora, eodemque in
loco,
,

196 TR.ANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRI.


"*
luco, per niiserlcorJiain Dei et per nierita beatoru.n
ANNOTATA D. P.
1. etilMlDARO. Martyrum, erectus ac j.ai)us effec(us est.

72 Die QuartoNonaruni Juliaruni, (|U!eilam vidua a Colitur S. Salvius 26 Jutiit. nbi osfendanus fni.sse
noniine Adalraiiu. [ina* ;iiinis ijuatuor oculoriini lu- cdeuohium CltTicorum, quud Bahttricns lib. 2 Chro-
liivi Comtnacfnsis aip. 31 uppeUat mi.nasterium Ca-
mine privata nihil videb.tt, audila virtutiim fatua,
spem visusrecJpiendi non vuna fideciincppit arrep- ;
nonicale S. Salvii Episcopi et Martyris. Esl niodo
toque baculo, sula sine ductore nd Valeutianas ire Prwratus Ordiins C/iitiiacfusis ab nnuo 4103, prope
contendit. Cumque
appropinquare coepisset
vico Va/encenas ac ferc iii suburbiis, quem locum vnlijo

visum est ei, quod veliit unum sulis radium oculo Famarts dici, itotal Mabilio.

dexlroconspiceret ac proinde divinam clementiam


:
b Wasidiurn, for.uim Wesot, seu Veltweset iiiler

puro corde deprecata est, ut per intercessiuiiem Trajfcfuin et Bihenamy quod Wased potest fuisse

Sanctoruni suorum eccle^iam B. Salvii se videre per- dictum.


mil.le-vt. Statimque e\auditaest, et quod uptaverat, E.''^ is aiinus Christi 827, poti.tsimum meuse Jii-

D"mi!'0 miscrnnte, sine luora est cnnse-Mita. Ip^ia nio, quo hxc contigerunt.
quoque qu;fdam feniina de pagu Novio-
die, aitera d ilnfC verba, <ib Kijinhardo iuterposita, [ ] iiuiu-

mensi comine Ruoitia, quinquenniu c*ca, iiiter


,
denda censui,
Missarum soleunia hinien quod ami--erat. Cliristo e Forte LesMna oppiduin IJaunoniu. aul Liptines
Domino per merita Sanctorum suorum donante ,
propc Liiuhium, ubt sub Caroloiuanno in vtlhi Regis
rccepit. Synpdu.<t hubiia est.

73 In octavis Apostolorum, id est, pridie Nonas f Putem scribeudum, Domitianus, vel Donatianus.
Julii, quidam homo. Gnnthardus nomine. de eodem g Sitnt quidem in vicina Valencenis Flandrin Gal-
neenon para- pago, veiut paralysi perrussus, ab hasilicani S. Sal- licana, inter Duacum el Torniieum. Poiit a Uache.e/
vii a suis adductus est : qui (ut dicebant) jam et Poiit a Marq scd aUenttrum locum
: htc sif/nari

unum aiinum habebat in eadem infirmitate; et tam twnttne Ponticuli, tcniere quis di.ierit.

vehenienter smistra partecurporis sui debilitatus


in h Monasterium ad duos Gemellos hic dici videtitr,
est, ul nec manum ad os ducere, nec se vel lavare quod Ambianis in Picardia vulyo nomtnutur S. Mar-
vel calreare valeret. Ilis, per misericordiam Dei tin des jnmeaux. a Guidone Episcopo sub an. 1073

meritaque Sanctorum, ten^pure raatutinalis Officii, poslea restaurntHm.

in ipsa solennitate sanus efieclus est. i Gauliacas adhuc nescio invenire circa Falence.nas.
74 Siniiiiier et alius homu, ninnne Hildebunus, k In Jnnalibus Francorum Ptihosunis ad an. 826,
veniens de monasieriu, ([uod adduo^ /( Gemelin^ ap- ista leguuliir Georgius quidam Presbytcr de Vene-
:

llem duorum pelbtur , cuni ab infanlia cajcus esset , ac lnmen tia, cum Baldrico Comite Forojulieiise veninns,
cicnrum et cceli in tuta vita sua non vidi^set, in celebratione organumhydiaulicum Aquisgraiii fecit. Quo perfecfo,
coicirum toti-
Mis^arum. eadem die, in eadem baiiliua, per eustlem factus esi Rrctor 7nonn.\l€rii S. Salvii; et anno 827
dem.
Sanctos, eodem Domino miserante atque auxihante, oblinuit Titiiqiiius iltcfas.

qu« prius nun vidit, clare


vi^ura recepit, et oninia
viderc meruit. Die vcro Nonaium Juharum, puella CAPUT VIll

quaedam parvula, numine Reginlindis, quas non


}iiracula Gandavi, in monaxlerin S. liavnnis,
amplius quam septennis esse videbatur, cuni tribus
ad Iteliiiuias horuni Sanclorum. Caci
annis oculorum stiorum lumine caruisset, et inler
oclo iUuiiuiiati ; alii agri ailjuti.
oeteros in basihc^a ad divinum OtRcium audiendum
constitisset ; intervcnientibus Sanclorum meritis,
coram omni multitudine, illuminata est. Quartuldus /\Uer h! ellus mihi oblatiis cst de iHonasteriu S.
Julii cjica. quaedain, nomiue Alagia quae duobus .
Bavonis, qiiod situni estjuxtaSiuldim in locoGanda
fere annis visu carebat, intra sacra Missarum so- vocalo, ubi ideni ainiiis Legiae fluraini conjungitui",
Inlfr Hiiracu-
lennia, suffragantibus sibi Sanctorum precibus, a a a Fratribus ibidem Deo servieiitibus :quTuia ta Cmdavi
Domino Jesu Christu illuminataest. Eadem die Cdd- rogatu Rehquius niemoratoruni Christi Marljrum facla.
cus quidam valde senex de villa i Gaiiliacas, Er- ad idera monasteriuin misi, in quo b£ec per ordiiiein
menwardus vocabuln, qui annis quatuordecira nihil gesta reperta sunt. Anno ab iiuarnatione Domini
videre potuit, ad vespertinum Officiura ecclesiara uoslri Jesu Cbristi octingenlesiino vicesinio octavo,
ingressus, beatos Martyres invucavit ac statim ;
veiierunt Reliquia; sanctoruin Cbristi Martyrura
csecitate depulsa, diu desideratam lucem, Domino Marcellini et Petri ad monasteriura S. Bavonis, die
adjuvaiite, recepit. quinto Nonar. Juhi feria se.vta *, Indictione vi.
75 Sejitirao Kalendas Augusti, puella quaedam, Tertia vero die, id est. Douiinica proxinia. quae
qu£e ab imn.undu spiritu vexabatur, in basilicara fuit tertiu Nonas Julias, qu:cdain puella cajca,
no-
atque ener- adducta, dum sacree oblationis Officiura celebratur; mine Hartlinda, de villa qua; c Furseiium appellalur
jittmenar. per virtutem Christi et merita beatorum Martyrum, (quam pater et mater testati sunt octo auiiis oculo-
fugatu dEemune, integerrimam mentis et cnrporis ruin officio caruisse) cuin ante altare, super quod
meruit recipere sanitatem. H»c suiit miracula atque sacra; Martyruin Ueliquiaj erant positae, fuisset
virtutes, quas Dominus no^fer Jesus Christus, per adducta coraui oniiiibus qui aderant, visuin, Do-
;

merita sanctorum Martyrum suorum Marcellini et miii» iiiiseraute, recepit. Indepost dies octo, id cst,
Petri. in vico Valenlianas, ad salutem humani gene- quarlu Idus Julii, adducta est altera puella sirailitcr
ris, operari digaatusest : quae memoratus Genrgius ca;ca, nomine Ilelmrada, de villa d Magle nuncu-
Presbyt«r brevi Ubello collecta nobis miitere cura- pata; cujus parentes de ea retulcrunt, quod oclava
Tit, etnos huic operi nobtro censuimus inserenda. die postquam baptizalafuit, subitaca;citalepercu.ssa c.tca ah
Hic est k Georgius Veneiicus, qui de patria sua ad sit. Quie et ipsa statini toram sacris Marlyruiii ci- hiftntta.

Imperatorem venit, et in Aquen^i palatio organum, neribus lumen, quod jain duduin perdidit, Doniiiio
quod Graece hydraulica vocatur, mirifica arte com- sibi reddeiile, recepit. Exiii die tertia, quod fuit
posuit. pridie Idus Julii, venit illuc puclla quajdam curva,
uomine Bildrada, de villa Boderetio «, qua; pertinet
ad mouasterium S. Vedasti. (Jiix- cum ante inerao-
ratas Sanctorum Reliquias, pro restitutioue salutis
suae, Doininuin Cbristum suppliciter invocasset :

coram
.

DIE SKCUNDA JUNII 197


A coram omnibus qui ;ul<»rant erecta est, et integrum D
(^drporis sui statum in momento temporis rpcipere ANNOT.\TA G.H. et D.P. *. EGIN-
meruit. B4BD0
77 l*oslea vero, (iuoiieciiun die Kalendarum Au- a Iloriim Fratriiiu sive Monackorum Abbatem fuisse
}:;uslanun). femina qua-dam, nomiric Eddela, ancilla Kijinhnrdum, ab amio 8:20, scribu Meijerus m Anm-
Sancti Amandi. de villa liareruda vocata, qua: plu- hbus Flandriir ; nddmn, f/iiod is, Sacerdos Cssans
rimis annis uculurum lutnine i aruisse diceljalur, Ludovici. C(j:;nobium. incendio deformatum, restitue-
ibidem fideliter orans visum reci^pit. Eodem di<i ser- rit, vagosque Monaclios in unum reduxi-rit. Ilisce
vus quidam S. Havonis, E!n,'raldii.s vocabido, de addit Sunderus 4 Rerum Gandavenuum cap. 4,
lib.

villa j/ Millinin, qni et ipse per plures annos lumen eum impetrasse a Ludovico Imper. approbationem
coeli non vidit, canctis qui aderant cernentibus, eo* lirivilegiorum ccenobii Gandensis et alia pritilegia
dcm in loco diu desiderata luce donatiis cst. Ipsa nova. Qua; xdinam irlan-nt, ad confirmandam colla-
<)UOque die duse viduee, qufr> plurimis annis ca^cs tionem hujus Abbatix Eginhardo factam. Quod autem
fucraiit. ibidom illuniinal;i' sunt : quaruin altera asseratur eum scripsifme in Vita Caroli Magni, ambos
numine IJlidwara.di; villa Accinio allcraJRicberta
// : freqnentius simul Gnndavi fuisne, non Itabctur in hujus
ViXMta, de villa Vucrminio / fuisse narratur. f^ita, ad diem ^28 Januarii a nobis illustraia. Sed anno
!8 Deinde post dies viginti(|uinque, id est, in 820 se fuisse Gundavi in monastttrio S. Bavonis scri-

festivilMte Assuraptionis S. Mariac, feinina (|Ufedam bitipsemet supru nmn.i. Fuit Lupus, ejus familiaris,
vooitbiijo Angariiiiida, de villa Goiaco &, corain sa- Abhas Fcrrariensis in diwcesi
e.l simul S. Scnonensi,
incurvata cris Martyrum Reliquiis, omni populo cernente, et Judoci super mare in Pnntivo. Ita poluit simul haOuisse
alia, id, (;uod evenerat admirante, ita incni-vata est, nt Eginhardns aliquam curam ironasterii S. Bovonis,
pcnitus se ad ccelum videnduin erigere non posset. licet habitaret Helingenstadii. Idem Epislola 12 pelit
Eaden)que sequenti die, id est decimoseptinio Ka- censum, sibi apud S. Bavnem Bhudinio deUium
et in
' lendas Se])tembris. in eadem ecclesia cum Evange- b IIxc accurate conveniunt in dictum annum 828
liuni legorelur, codem populo tcste, ita erecta atque cgdo Solis 23 litleris Dominicalibns ED. E
in .««latum pi-istinum restitula est, ac si uumijuain c AMFurseniim, contractiori nomine dictum sit 12
per ullam corporis sui Igpsionom ad terram fuisset &ec.ulo Furuas, alteri conjectandum reUnquo, donec
inclinata. Postea vero, sccunda et vicesima die men- aliquid propius huc referihilr inveniatur.
claudus, sis Seplernbris, decimo Kalendits 'ictobris.
id est. d Videlur rsse hodiernujn Mac]ie\en, inter Cortrncum
bomo qnidam de pago / Texandria. ex villa quae ct Gandavum via fere media. Relictx fuere horum
l
Apennia ncniinatur, vocabulo Liodoldns, qui propter Snnctoium Reliquix in dicto S. Bavonis [monaslerio
sinistri cruris ac jiedis imbecillitateni duobus se usque ad annum 1070; quando Ba/duinus Montensis,
baciilis ad incedendum sustentabat; ita ibidem in Comes Flandriae el Hnnnonix, in cccnobio Uasnoniensi
conspectu populi perfecte curatns est, nt ultra jam ad Scarpum puvium, tribus ah nibe Valenrenensi leu-

in ambulando baculorura adminirulo non egeret. cis, pro Canonicis seculnribns monackos Benedictinos
79 Qnarta vero die post patrationem hujus mi- intrvduzit, eisque templum repnravit : ad quod curavit
raculi, id est septimo Kalendas Octobris, juvenis transfen-i ex dictaS. Bavonis ecclesia Reliquias SS.
surdus et quidain surdus el niutus, sintstra quo(]ue mann Marcellini et Petri, capsx inauratx impo^iins, el
mutus.
contractus. nondne Hunwaldus. de villa m Corvio gcmmis exornatas, ut referunt GuiUelmus
prelivsis

nuncu])ata ; cum ante sacras Martjrum Reliquias Hisiona Ecclesiastiia Belgii, in Lielberto
Gai-elus in
venisset, alque ibi snppliciter orasset; statim per 32 Episcopo Camerncensi et Jtrebaiensi pug. 102;
virtutem Cliristi, dcpulsis universis quibus afficieba- Henricus Doulremanuus lih. i Historix Vulencennen-
tiir incoramodis, ita sanus etfectus est, ac si nura- sis, cap. 8, Locrius et alii. De hisce Reliquiis ista

ijuara aut snrdus aut mntus, ant ex contractione aiinotat R/iziiu» in Hieroga:^phylacio Belgico : Quod
nervornm in manu fuis^et aliquo modo debilitatus. Molanus asserit. iconomachorura rabie
ac fereti'ura
Sequentiqne die, hoc est sexlo Kalendas Octohris, oninia pene eorum sacra ossa devastata ei esse,
paralyticJ:
fcmina qufedam, nomiiie Engilgarda, quse per mul- falsa aliquorum relatione scripsisse autuino. Ea enim

Q tos annos dira paralysis passione tenebatur, eadem piaruin quorumdam liominum studio Yalentiaois p
in basilica, per merita beatorum Martyrum, coram occultiUa, hodieque salva Hasnonienses Ascet» pie
omni populo, est curata. Erat eadem ancilla perti- in imlcherrima ac pretiosissima auro argeotoque
iiens ad Episcopium Tornacense, de villa quai n celato capsa commonstrant quod ex solenni iufor- ;

Vuerecundia norainatur in crastinum vero. id est


: malione, facta et exhibita Doinino Georgiu Colve-
iiuiiito Kalendas Octubris, altcra (jua-dam femina, nerio, Universitatis Duacensis Cancellario, ac saorae
iiomine Hainburga, de villa o Bertingaheira, simili Theologite Doctori, nec non ordinario Pruftssori,
passione in inferiori corporis sui parte valde debili- mihi certissime constat. H;vc ibi.
tata, cnnctis qui aderant videntibus coram eisdem liodereti irstiqium nullnm tota Flandria invenio.
e
Saiictoriim Reliquiis, perfectammenibrorum suonun f Baceroda. vulqo Baesroy, ad Scafdim in Bruban-
firmitatem recepit; atrjue a inorbo, quo pcr decein tia, in capife vix Alostum ducentis, sub Episcopo

annos laborasse ferebalur, Deo volente, in nioniento Gandensi in Decanalu Teneramondano.


temporis liberata est. g Millinium, an Melle.'' item ad Scaidim in Fhtn-
80 Eadem die vir quidara c;ecus. nomine Germa- dria. duabiis lcucis iH/ra Gnndavum?an potius Mullem,
rus, de villa )> Sc-haltlicim, quie juxta ostium Scal- in dtstnctu Ahleniirdenst?
dis fluminis in maritiina Krisonum regione posita h Accinium, verosimiHter Eessene, prope Dixmu*
est; cuiii ibi, pro calamilate qiiam paticliatur. Do- dam, Episcopatu Iprcust.
mint niisericordiam et bealos Martyres invocasset, Werrainium, nunc fortassis deflexum in Worm-
i

diu negatum lunien cnm Itotitia recipere meruit. liout, quasi Werininii-silva, in CasteUania Benjensi,
Quarta autem die, postquam lioc signum Doniino k Gojacum. hodie forsan Coyegem, unus ex
Varia-^

volonte contigit, id est. pridie Kaiendsis Octobris, tibus CasteUanix Cortrmrnsis.


quicdain ancilla S. Davonis, vocabulo Gundrada, de 1 Texandria, aiias Taxandria,
hodiemo usu Cam-
villa. q Aldingaheim. quiu tribus fcre annis solem piniasfu Campania Brabantica H*i tamen Apenniam ;

non curam allari ad orandum pro-


viderat, ubi se nccdum reperi.
straveral, lumcn qiiod amiserat, Christo Doniino in Corvium uhi qn.vrendum sil. necdum potui divi~

per meritaSanctorum suorum largienta, recepit. nare.


Jumi T. I 20 u
tties TRANSLAnyiSS.AIXHOEELira ET PETRI.
JA n Werecundia in diwccsi Tornacevsi, viitgo \V:\v- iiiiwo-,>'eade)u dievaiite^etistleih. SniictiiirlimuReiicniias,;

, KuiiiB.wiio. coin ad Sctidiin,.intff GoitrfiemAyfo' •"'""», liuic 'puciiniiidoGurata-est. -i iii cii iiiuiij? im ^riii|i

"*""" 84 Qiubus visis, populus in hasilica consragtitus,


quain Liti jiropior,

fiwriYirti* Rei-Ylem, i» lOtepitnpriH' hiiilia bxult.iti*>ne^tiiTO.Ia!titia,'!in"l?ym- ft Rdlq^iis


, . BeWiA^aJiBim; '/ortM.M.s
utthiteliiraiii
-j3isehnv<wArde.hbM>ffimbB^sciipo'Brii,ivni:i,' '" ' -V 1 toisiet .litalmiii ,';;suMatis lih ,a\lu,ia votibus^iJhudcs

-M ptSchaltheinr, .KiitiHif per liii' seeiilii velteinfithr -Bomiup deiantnue. Cura.iiubito iudiraviti putrjquidhin

.,«stiitt^ii^t^culdi!i,'\viroslmilitcr nunc ialet, fl<yi/NJ hali- ,BUL'd'u,sj: utque in m^-diaiplebis, multitudine stnpe-
factufe et Mtdiuio, siiuilis; coustititj iVc dcilide; clim
•MtlAi it deielum
I

q. Aldingaheiin. ,fonte Mildiiig(di»im,,'««''.v«l''/»- aiantoi ailtaiie saucti Saiilatoris; qliloil^iniiiiMii),' i'ei'I<' -

(,<ii(!ratM)i M'<Wesl>eini Bvu!)iSHdlslun»'tui llfSiileiitcits, i'8iaii^i9situm.^esitij |peii|i>Jiii}set( nepuinpeililta/prnlinus

ifSaniiat»; aJi^awijiieiiab.iji;) inlmiai» iiiiriiMi:"ii'iii( ..de «arihus ejus 'sanguineviquoidiu pi-luatus fiierat.
m„\,,i.ii,,i\; >'""'"'" '''"^ ,i.''"ii r.amliitus officio dnnatus DstjMn lerastinHinlaMtcm.Md
-i.;',, ,
I
Winti^f^^v
ni.,iiiii liiiii>,i .miivi ^ ' v,,tl 1
'
A 'ivV,!. >,ii\iiil 11 ,iiiii\ lestiiquarto IdusiJh|uii ivisumn&itnobis, «t ferijtrMim,
^jlgl^.^RpJlijWllf Tv.ajecti. fleiiOS/l(lS SanalLoaX^', i,qit«d sacros Martynnu ciiiereS ooiitiiiebat , aliiiis

jir '11
i,<siirdt,in!mti,„eontrauU,^pamtytivi. \
n^ celeilartideberct; ad boc videHcet. ut. aliquiuito emi-
nentius.asset,! qnamlaltane cui^pposituin erat, et
^. ,,,'?. „iiiiirii',\i

itium.iquoque libelluiiidetiijo^iu^t
','' 111 11 1.1 II ii^ y~ ,i,,i;

^iilji
iii .iiv."\

F"r3ti:?s iifaciiiuslab.accedentibus. cernilpotui^s6t.,IiIqlue'ikr parali/tica


d^ m'.,n;v-ter^o a 3. SiM'vatii CoufesMiris, quodsitiim fabientibus.ieli interlifacieudiuraiiiitaiyi.is oura. iilei et iiinla.

Trajeeti ad ',^>t in ripa Mo»a3 fluiiiiflis, in yicp (jui lioi)ieqiie laudo oaneiltibus.ipuella quiedara de fiuflilia ft. Ser-
Mosam,
Ti:vjectps vocatur.et distat ab Ai|uca.-i palaticocto sua pedibusieJ^ coajlractiriue :di-
vatii, a nativiitate,
circilei' le>igas,,,efjtqije batitontuim et pra?cipue qe- stortis, inauibuseliam exnervornm disteiiBinne dis-
. gotiatoruiu flii^ltituc^ine freqiieu.tissinius. ,Ciijiis,,tpx- soliitis.iasupeiietimuta; quainnpaulii, anle iu basi-
tus, si bene racolo, iii huu<^ modum videtur e^^e .'itilam su| «ietulefuut, let coram fei^etroippsneruiit.
,,f^upos\tjjs,, Advenfus,Sani;toi:uin Chriali Miirtynim -suhitQlsanitati est i-oddita^ita ut ea.iein hhraie! E
T>/';?
;p Marcellini ^ P^ti'i,i ad, yiqt^m, ^Xi^ojqcinm, ;,]Qqui, ;et incedere, et, ra^nibus ad oninia; necessaria
,,tiridie Kiiuas Juiiii. Naiii ipso die veui,t,-eis obviam perfei-tei hti potuerit. I,'. ,, /1 ,, n i : ,,| ,,ii ;... .;

.(jeeoileni yicp iminanisniultit.udo p"puli, ,^d,susc^- SS b^emina quaedara de;:ipso viioO|Trajei5(!6ii -cum
ptionem illorum congre^^ata, lauiiaiis et beuedic^ps - haberet ancillauii caciim, noniine';.Ada%ardani,. in-
Deuin,styicr iii.inensa ati^iie ineniirralnli iiiisericor.Iia gressa basilicainV, tradidit eain I sanclis Marlyribus
sua,, qita per, ti;uil<.i^ Putr^jnns pppuium i.n,se credeij- iMpoBllino et Petro , ut per oofum suffragia viswin
teni et C"ijfide,nteiii, vi^itare disnatusi e^t- Cuinqije reciparg mereretur, 'ibiqile,dimisit.; Qiite cuin,,p6st
his \audiliuii, ,et iseititi^ spi,ritiili,tjfqiie ^d ,b;\siii,cafn peractum vespertinale Oificium, ,in -eadem ewlesia
Servatii ^ei;veti,tiitu,, pf^ipet, (;ele\irat,isque ,
t^u^n :Suhsllilitoet',:sjibilo;.veUit ab, aliquo iroplilsa, in pa-
posl aceeplas gna oti.iiiiMp gratulati,one,Missar,iiyi,^(),Iennt),s,,,ft ,,vinientuni,,cecidit; -atqiie ibi^ldiu Toiutata, ('aHiIeni,
devott Reti- uijiversis,ad Siua revqrsii.s,
^ ,
fe!'eti;U!q,,,(iuq safiri ^cj- ctim in^enti circuinstalntis ptipUli,stiipore;atque iid-
guias.
,
neres aiivecti suu.t, , -(t ds-Vtris ^iUta^SjjttJits (;a!).,i,:£t\l9s _P)jra<tioBe, clare yid^ns sprrexit. Coatigili, hod Idi-
;i:ijlIocatuin,e^t,, : tutu^queille ^ie^, fiura ipgcii^i,ep- ,J))iSiiJuniisi ad vesper«im,;ipsoi,no<fti6 lincipiente ere.
jdera iii yico coiisjijtjeiiljs, ,p,(ipif|| ,exnltafipi(ei, iftij^e ,,pi!SCiiloi, Hnmo, quiilani ,de Prov)«cialfiurgundiai,e.x 1» luhiu
^jiicuu(lit|ite, ,cpii;;Uinmatii,s, e^t. ..f^rfi.toi^iOi (iiCici!M)avensi//,ijiHinini3 Theotgarins, ea
,,, ,, ,,, ,, ,,, ,,
,^ 'H'
^,j. 8^ {'i^tiiquti.ad ve^p,crl'j|i,ui|ii,,OI}3i'iM_in,jiv'j,ta.epp- , ,p?ssi:Qi)p laliorajjs. quni» meiiicicGr^^co vuioubulo
.^[((^luilineu) ,fc4i-b,r^lidijni„(;^(iii,i^m,i<a^(J,i\;fim fuicje- ,,5ji;is(apn. afpellftut. Latii)Bi,f)Jteini nh|iafls(duaiu(em-
'mus iiigrej.si,,; ^(ide^i^t intef,, ,ceteros„pner, ,q,tii,di\i{i, ibrortijiu agitatjione,. Treninjosa; noi»!incuii|ji,:ufl;voc;iri ^pamum
ii
„poii.(ne Hei^ng.sus.^iqueij), propjfl^niYSm d^pago.i _pQt(^5t, vjjnit iji,bii>UiGami,,'. ,-aique-iu,aiiedia.,|i(qiuIi patiens,
Cti,i(iiensio, .ante pau,c,os vjjpuji^^es, ,a(ldq-
lanonlur I
di^isi^illtjfi . turba, quae »J sudienda.MJSsiirum solennjaj.nt in
muti
citci. ,,jieftint,C(e^-ijiii;,a, j^^tiVitatj;, ,,Qui subitp,,co/^ni|,(i|i^-
4is Domiliieo niorisetlt. tueriiticongregatai coBsiitit.
surdi, ^nibtis iii ,payi9iepl;tvin, cecifjit,, ijliiiipe ;»Jii(p)im4)u jGuinque, plist r^'itatam Eijaugelii l6ciiopBm,i,Chri-
velut -jo^iiiri:, ijepr.esfus jlJCBit, : ,m.p^q,ije, ijp,(;'rfi^,.i.i<;u- i^tianas |cr«duliliii.fci« -Syjnbolura, secjtnrfeturji treuiiulo-
lis Uicoiu, quiiit) ,nii!p'qii^m ante yidit, C|iristQ lj,o-
. ,

,,fus ille:Subit»..sd,,itBrr!aji(i4BVI'uit5| e:tidun»idiyinum


.,n'|ino per Sanqtpruiii, su^rum donante, cop-
ii!t--,ritif
,,0.ti)ciu.m,'PeragiMir,,ipcne iaimobills dOimortuo quam
.sfexit, Exin i(iiinta.die , id est ,' sexto Idus Jnnii, - viven(i sivtifiipr ^jactiitijl niultoque eit,,,na!-il)us ejus
biiiiiO qiiid^in, cognomento Hildiraariis, qui .tunlus ,,sajig.uii)e!miinaiite, puit oompleluni saiMfianlQfficiura,
^ratjjt raii,t^s, corarn,|si^d<;!n sacpjs ^a^ctQfKJii, I^^,
cui)), rangna inspeKliintis pqpftIi,,adntiiiatione, sanus
. .. . ,
, ,

hqiins,^ et a^iiiituvii pafiter,(;/j,)<i5uel^jn,ps(-;}'ir)l,:Utsp


,^,^06 HllB.,;trepiiiati(jns stirrcNit.: lf»ct»)ii est hoc
^iCliristi,pec(;pit. ,,; , ,
,,.,,,,,, ;
[ ,.,.
i,|. jfl;^iraculi!mi,dq(;imuiiictiiyp, Kailcflda.S! Julii^B dic Do -

83 Eodem quoque ii,ie puijlla qujfitlf m , ,


de, fafijj- -pijnicoy,f.icut,sup,ei;ius,jiqmjireJiwsuniiiest
.li'^ ^;,J-^'nter'i,' iionvine Aiiallinda,, qua;,
nQniSo^lum ,
,,g6 Qpai-t^ ^ij,tem,ii;arift„, ,,jd,:e?t , decimoqninto
_sui;ilii,et,muta, s^d etiam csca, totoque cerpore tara „^lf.nda;s>liv, p^er quiijani, Folchaidus,
-xtomiflei coiitraclus,
„iiiiscral,ili moilo ex nervorum c.intrsctione erjit cyni-
,,ij?,moi)aste«p quod.rMeldradiumyocatur, qui erat I
plicata, ut t.'enija p(;ctori,ju;igerentur,: juxta
(^acr^s ,,ijj;uribHs,ac,pt¥libus,aiiseRahili,i;Qii'tractione distor-
Martyrun), Rol-inuias a >-uis posi,ta, et visuui/et au- tus,eodem in loco, corara onnu.populo. curatiis est.
fflV.^PWrlHIJ «',^^1" oroniumiiue membrormo r«-
.'i',<t.f Undecimo Kalendas Julii venit quidara homo ad
,

ctiludinem ac salutem, coram ommbu.s, qui adcraut, ecclesiam, et inter, cpteros iatravit, cujus dextra
-Wff.H''-!".?!^!'";''!^'* I^'''','!'^,
niiinere coii_,ecma est. ,m-»niis,siniul cHiit brachio roode mirabili raovebatur
Postridie'vero, id est, quijito Idus,j,qpii.,,((uida»p ,

in;gy;r,um,,.acsi,raulam vertere deberet, idque inces-


-^fi';?:f? i,'fig,it's,.,p^q!)iipeBe!ioba(Jus, d(;y'im Qr^ciaco .^ntecijgebat, ,ls,dJcebat,,Dbihoc sihi lianc inqnie-
.'ii,i'V?^^f'l''rft,i*,Mi «Vppris parte per ts>tHn) ex,per- contra vetitum
tud,ij:ietra,accidisfe,,qniaidie,D,orainica
_y,(^!',tini p(>j;(;c,actipne d^eHlitattis et iautilis, factps,,«um "HVlWf ' 6t,jam ijnnujn integrum evohilum esse,
i

anle memoratas Sanctqrupi I^eliqpias veuisset, sta,- ,ex quahujusmodjipcena mulctatus est. Qui ciira ad
.ttm f reffi^. et ?,ani^l,, quijra, desiderabat sine niora .?;icrtis Martyrum Reliquias appropiasset
,
ibique ,

S?t|''^;il'|>lM?,i„„$'fl"^';'- fif, I'"ella qujei^bra de ip,.p fiijeliter pos inyocasset, ,rooralis illa commotio su-
vico Trajecto, vocabulo Theolhildis,
cju^, ((sxtiJrft MPm» qmU sop,ta;est., Hic borao de raonasterio
-«"«ji.^te^tlljfopteUop^intapt^ff^jiymjilj^ata ,§(;i:;toruin„qupd Eqss» .g vocatur, se venissc, Do-
atque dtst.orta, ut ad omneni usum esset
inumijj„; thiun^qij* anpsUiirj.dn^bat.
11 iii:
87
;

IS1T:-14 IDIHVHBOUCiiBAl/iHJSai.r/.Ja/^AJlT Iflfli

87:;Jai^H(j|Hia)S. JoanmstjBaptis^:») qtita ^stidie- volutiiamfewioiadliucfintBjtoiiised npmi mitti^i, lat^ 'V


nnno Kalendanim Julialrarav.ryenit qnidani. Vir Tra- 1: taetu.iniiiiDercs. r^solvebHtur, -Bi^an^ autenvieiwreii: * ^*"'-"*

mutut. jpatiliihad basitil3ami:S..Serva*ii-, .q.iui se ;de civitate illi in ea quanlitata, quam sndaripm caprepotfrat/'''"*"'"'

T.MUiacu esae'fat*atur;..I:ii 'Ut ipso aieb:it, fiiit ab .


Has Reliqiiias viderunt in dicto ait,ari,,Reveiiendua''

inranlija surdus et mutun ; duutJisfiue a isuis ad Sjh Dominus Docanus Winanflus a Gclria,iQuiiielrausii

Soliastiftniim', coepit iln et andin; et loqui,:sed inef- TiiphiusCantor, et Joannes Stev'art, CaBoitici pi-ffl--
ficucitGr, quoBiaTn verba ejus vix intelligebantUr : di,cta5, EcclesiK ^., Servatii. \Carmm de dicto S. Petn':

ailcfri. 9 i^ai i.i.i ^i.ib


ip;e quoque, curo alii ad euni lyquerentun, tenuita-. , . .:; ;..i-j:. ; j,;.,; ..1 ,;-. ...t. 1

tem auditus .sui dissimulare non polerat, Qui ubi ad Hac MarpeHini cineresjolaudim'tiir;in'.aiii, -i-.r. n.'.'.

inatutimim OITicium venit , .ooram sacris Relniuiis -Nec nun o.ssa Petri, patratis inclita signis ;- *.nijj

procnrabcns, obdormivtt. Nec multo post: velut all- Hunc4edit Eiuhardus thesaurum.nobiiis Abbaa^uiii
quo escitanle evifjilans, quis 93 suum pugn" percus- -Qiiando recensebant a partu Virginis alrase

a circuinstantibus perqiiisivit. Cui cum om-


sissot. Bisqne quater centum aunos, nec non bis decem
nus,neminem boc fccisse, respondissent, surrexit [et Dcto.

eademque bora sanus factus, pcrfeete sine uUol ,


Haclenus a dicto Cantmico van Eijit submissa. S. Ser-
inipeJimentii, et audivit et locutus est ' / viiUi .ticta.^et- miraeula illustrammus ad diem Kia
Maji. '1 •J-
88 Eadem die, dum sacra Missarum solennia cei- ,. '- 1;: ' •
, ,

leiinintui-, femina quaidara. iiomine Ail:illind:i, du"3


b.&indensium , an forte Condrastum? DiBCMJf 1
tereiis ullro Leodiensis portio, viiitjo le Condroz?
tccrndt'ur
ccreos ad luiiieu in ecclcsia facienduni detulit quo- ;

ruiii unum do.xtra manu ouidam ei custodibu3. ut. ,c plunhus Cresciaci nomiiie dietts locis, cele'
E.11

aliura autera interira. quasi brius esi iliud, qiiod in Melodunensi Gntiije dicecesi
acce;ideretur, porrexit;
manu situm, rcgiu etiti-m iiuitc jurisdictione poltet.
do illo postea iUuminandnm. sinistraretinuit.
modum, dum cuslos sibi datum ac- d Geuna.hiiai in (inibits Aureliaueu.^ium adLigerim,
Sod mirum in
condil, ille qui in manu femin.T; remausit, ouuotis hodie Gieii. ul quiltusilarn cnm aliquo in nomme funda-
B mentu iilacet; Geiuabus, Lucaiw.
'"
cernentibus divinitus accen^us est.
A vocai- e Ctim liie concursiis c.cigai iitteratn Domitiicalem
89 Monasterium Sanctimonialium, Eikfl
Mosam fluvium est; in quo quse- D, et hxc liabealitr anno 828, nec deinde aiiteannum
Paialijlicd, bulo, situm super
ItT in visit dani Deo saorata, nomine Saliga, toto corpore, ex- 834; verosimile fit, eodem ciiciter tempore Valencenas
'

moitila et Trajeetum Keltquias missas fuisse. Ltetnqite opinari


cepto dextro bracbio, diro paralysis rnorbo dissoluta
lYajeclum ticet dc Gaiidavo.
irr,
jacebat. Iluic per quielem quidain ex vicinis suis
sermone eam compellasse vjsus est, Meldradium, vulgo MeUlert, in Brabantta prope
f
astitisso, ac tali
ILiigardam, ubi B. Pipinus, ad ItonoremS. Ermeiin-
ut diceret ; Quid agis ? Cui cum illa non aliud,
respoiidisset Au- dis Virginis, Snnctimoniaies constitutt, uti pluribus
qiiam se in leoto suo quiescere , ,

aliquid de Sanctis, qui in Trajecto


dicelur ad 29 Octobris.
distine, inquit,
g p.-issie oppidiim di.strictus Leodiensis, de quo
ad S. Servatium venerunt? Cui oum nihil de bis se
,

Surge,,ait, velociter, atiiue actiim a nobis 1 Muji ad Vitam S. UUani, pvimi istic
aiidisse respondisset ;

Abbatis.
illiic properantor vcnire coutende ; naro ibi es om-
h Dc htijus moiinsterii conslructione egimus 22
nium membrorum tuorum receptura sanitatcm. Sed
-

Martii, ad f^iiam H-ertiitdis et Relindis Virgiaum et


cum expargefacta iiiliil de his facere cura^set, ile-
sororum, qitx cum patre Atiul/tardo dictuin mona^te-
rum sei|ueiiti nocte ab eodeni siinili modo est adino-
iUa taraen, ut pi-ius, riuin con!,truj:erunl.
nita, iit Trijoolum pergeret :

spreta ir.unentis voce quo jubeliatur distiilit profi-


,

cisci. Tertia vero nocte vidit eumdem sibi astare, et


CAPUT X.
cura q;;adam severitate, cur monita sua conlempsis- Diti) miracuhi. iiilercessioiie SS. Proli el Hija-
set, intcrrogare; bacnloqiie, quem tunc manu leiiere
cintlii utfjHC S. Ilermeiis iri ecclesia SS.
videbatur, latus ejus percutore, atque ut Trajoctum
Jlaicellini el Petri patruta.
Tclociter pergeret, imperare. Nec illa jaro ausa
trina; visionis aiictoritati resistere, accitis ad se
j\esl.ant adhuc duo valde prajclara miragula, qg»
propinquiset amicis, Trajectum ut sibi jussum erat
ct in basilica B. Servatii juxta sacros
non solum tegenda silentio non censoo, qulii potius
; dediiciiur ,

collocatur. Cuiuquo ibi promissie illoruin conscriptione convenientissiraum quarto vo Aha duo ,, ..
Wartyrnm cineros
praistolai-etur eventnin, quiiito demum die lumini, quod in nianiluis habetur linein me faotu miracuJa.c^-
saiiitiitis
^c^ipiore
m.agna omnium admi- ruin esse confido Et licet e.adem signa beatis .Mar-
pcslquam illuc veneivit. cuni
tvrilius Marcellino et Petro cuiii aliis Sanciis possint , '

ratione, perfoctam totius corporis sui meruit reci-


videri coromunia ex eo quod uuum ex his in ad-,

pere sanitateni.
ventu Reliquiarura Sanctorum a Proti et Hyaointhi, ^
et juxta ip.sas Relicjuias gestum est alterumqne in
ANNOTATA. G. H.
;

die natalitio S. Henuetis, suis ipsius Reliquiis con-

a De liisce /friiV/iiMS ibidem repertis, ista nobis pro tigisse certuin est; ideotamen ipsis pfajoipue lulscri-
suu liiimiiiiilale lranj.misit D. Alorilus Lnureiitins van beuda videntiir quonium in ea basilica f.icta suntt
, .

EijH. Cmiminis Ecelenix Tnijerteiisis : Aniio Doiiiini in qua eoriiin sacratissmia corpora requiescont.

MDCXXUi, meiisis Apiilisdie xxv, cum aliqiiautulura Gestorum autoni fides ad nos pertinet, qui prfflsentes
elovaretur lapis altaris S. Petri Apostoli, in crypta fuiinus, et qiiibus ea divina pietas viJere cuacessit.

Ecclosia; Collegiat.-e S. Servatii, et nonnihilex una Ao.proindc oinissa pnvfatione, ad ipsa qu» diceuda
parte inoliiiatus essot; deprehensum est corpus al- sunt miracula veniamus. j^ ..^ ..^ - .

91 firegorius Romanaa urbis Bpiscopug ,, qui sul> Gregorim


tiiris, cui lapis innititur, intus esse cavum et con
^

fectum ex unico lapide, intus c:ivato, ad instar va- i Eugeuiosiinulque Valentino in Poiitificjvtus Iio-

sis, ad cap.acitatem duorum pedum in longitudine, nore siiccessit, cuiu Tituluiu S.. Maroi EvangelistiB, ;

et sesquipedls in latiludine el profunditate; iu e.aqne in quo Presbyler fueriU, ampliaj'e, et in eo mona- ..

capsulam pluiiibe:im. longi- storiuin vellct extruere quassi.vit, per oivnieieria et;,;^
coiicavilate reposit;im ;

tuilinis fere uniiis pedis, oiijiis operculo insoulptiim ecclesuvs loiigiusab Urbe coustitutas sicnbi Sail^t/ ,

etoxaratum erat, Rf,i.i(jvi.« Mmuieli.isi et Petbi ctorum M'ii'tyi'um cqrpora posset iuveKire,: iavefr-, ,:•

taque Tituio, ijueta jipere,rii.ig!!iIica,esti;ux8iait,.fl-U- ..


Makt Erant autein dictorum Martyrura cineres, in-
iwit
: :

200 TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRI.


A ravit inferre.Casu igitur factum est. ut eo tenipore, sio ad purum exprimebat, ut non una sed dua3 in ea D
1 £an> quo sepulcrum beatissirai Heruictis erat aperturus, acriter altercantes, seque adinvicem convitiis la-
ARDO.
et sacrum illius corpus inde fuerat sublaturus; unus cessenfes personae, esse viderentur. Et rcvera duae
ex nostris, qui eodera anno supplicandi grafia, ut eraut. diversa inter se voluntate dissidentes : dae-
moris est pojnitentibus Roraam venerat, cungre-
. monis una, posscssum a se corpus collidere cupien-
gatee ad basilicam Martyris multitutlini cum cete- tis mulieris altera, hoste quo teneb;il,ur liberari
:

ris pcregrinis interesset. Is negotio, riuod agebatur. desiderantis qna; diversitas volunlatum, ex dispa-
:

diligenter inspecto, spein adipiscendarum meraorati rit.ate vocuin ac dissimilitudine verboriim, quic inler
Martyris Reliquiarum, licet conle siinplici, non se jaclabaiif, .satis clare alque ,iperte pulerat intcl-
tamen sine causa concepit et Deusdon.im Diaco- : ligi. Completo igitur
juxt.i consuetudinem Mysterii
num cujus in primo libro crebrara feciraus nieu-
, coelestis nobisque ad ciirauda corpura de
C)flicio,
tionem adiens , obnixe rogavit , ut ex Iiis quaiitu- basilica egredientibus jussimus feminain cum cu-
;

tnntlem di-
lumcumque a custodibus loci acciperet, mibique stodibus ibidem,doiiec revorteremur, opperiri ; fidii-
SCCdft.
post ejcceplai defereudura sibi prpe^taret. Qiii coufcstim precibus ciam habentes, quod per virtuteni Christi et morita
Jtehgitias SS,
ejus annueus, id se sine mura facturuin pollicetur : Martyrum siioruin, perfidus pussessorejus oitoforet
Proti tt
Eyaeinthi, datoiiue cuslodibus pretio, non solum S. Hermetis, exiturus. fefellit. Nam post
Neque nos spes nostra
sed etiara Sancloriim Proti atque Hyacintlii , i|UO- refectionem ad ecclesiam rcgressi, exacto diemonio
rum in eadem basilica corpora eraiit posita, Reli- sanam illam ec iucoliiinera, ac per omnia nientis
quias accepit. Et illas qiiidem per qncnidam fami- suiecompotem, atque exullnntem iu Dci laudibus
liarem suum, Sabbatiuo cognoiiieu crat, siinuU
ciii inveuimus. Et lioc quidoin signum in ailvenfu Rc-
que et nostrum, qut ei nt hoc faceret persu.isit, liquiarum beatorum Christi Martyrum Proti et
raittere curavit ; quod autem de corpore B. Hermetis Hyacintlii. juxta moduin a nofis comprehensiiin,
potuitadipisci, ip.^ead nos veniens. pro ingenti mii- constat esse coinplelum illud autem, ([uod S. Her-
:

nere detulit. Ciim autem de adventu Reli(|uiarum meti adscribitiir, quo sit ordinc gestum, pricsenti E
Sanctorum Proti et Hyacinthi nobis esset indicatiim, narratiune clarebit.
obviamillisprocessimus; easqiie, utparerat, hono- 93 Colonia metrupolis est in finibus Ribuario-
rifice suscipientes, atque basilica; cum hymnis et rum, super Rlieniiiii posita : ex qua femina quiedam
orationibus luferentes, jiropter corpora beatoiiim erat, a renibiis dcorsuin diutina nervorum di.sten-
Marctllini et Petri, cum feietro quo venerant, col- sione in fanfiim debililata, utnegato sibi cruriim ac
lucavimus. Ulii cuin in cra>tiiiuin mulier qua^dam de pediim officiu, iion aliter quam sedens, porrecti^ in
proximo prKdiolo. quod Baldr:iilestat nunciipatur, anteriora pedibiis, ac manibus in terram positis in-
dsemoue possessa cum cetero populo fuisset ingres- nitens, seque hoc modo promovens. vicein ambii-
sa; Cffipit nequam spiritus freraere. ac pro«tratam landi explere potuisset. Haec, auditis miracnlis
in pavimento collidere, suainqiie raalitiam coi-ara atque virtutibiis, qiias Doininiis per sanctos Marfy-
omntbus confitendopublicare. Cumque a Presbytero res siios Marcelliniim et Petrum, in curatione infi,
Fcmina con-
DcTTnon per se exorcizante fuissetinterrogalus, quis essel, unde morum .atque debilium, operatus est; ad basilicara iraciii,
eneTgvmenum venis.^et,
quando et curin eam inlrasset; ad singu- eoruin venire geslivit : et quoniain aliter commode
multa toqui-
lur. la respoudit, seque non solum daeraonem, sed etiam neqiiiverat, iu nave mercatoriini. qui illo ad festivi-
omnium viventium pessiiuum esse teslatus est. Et' tatein eurumdem Saiictorum advecta estibant,
cuiii Presbyter ab eo causam tantit nequitite requi- venifqiie illuc ad diem natalitium, afque ibi spe
sisset, m.ilani voluulatem hanc sibi trilmisse fateba- recuperandaj salutis ;iliquamdin morata est. Sed ubi
tur. Rursus cum ab eo quaireret, si uiiquam in coelo viditcnrationem suam esse dilalam (et revoradilafa
fuisset; inccelosc tuisse, et inde propter superbiam erat, non negala quia non alibi, sed
: ibi; neqiie
dejectum esse, confessus est. Eidem percontanti, tunc, sed alio tempore fieri debuit) statiiit Mogun-
utrum Christum Doniinum, nec ne vidisset; ait in tiacum proficisci. Erat enim iii proximo festivitas
iuferno eum a se visura, tempore quo pro huinaui S. .Albani c Marfyris. cujus apud eamdem urbem c
generis salvatione mori, atque illuc descendere et basilicaet percelebre munasterium est. Qno cum
dignatus est. venisset, et apud raeraoriam Martyris, pro restifu-
92 Ubi veroadid ventum est, ut eum interro- tione salutis suce, Domiiio supplicasset ; vidit per etails.Al-
garet, si nomina Martyrum nosset. quorum Rcli- soporem quemdam juvenem Clericum '""""" P''"-
et falelur sibi assisten-
per fecta,
quiie pridie eidem ecclesiae illala; siint; Nolissima. tem, ac novos calceos manu ferentem, .atque uteos
Marl^ret
inquit, mihi sunt eorumnoiiiina
F
torquere se. ; quia quandopassi acciperet pedibusque indueretimperantem se quo- :

suut, praesens astabam, ac de


sempilerna poriiiu que ita fecisse. Illuiu deinde pr.ecepisse, ut his cal-
gloria ingeiiti torquebar invidia
quos etiam hic ceata adlocum, unde
:
illo venerat, reverteretur, ibi-
modo patior infestissiinos cruciant eniin me tor- :
que adveiitum Medici piKstuIaretur, qui eain esset
mcnto incredibili. atqiie invitumde hoc vase. in quo proculdubio sanaturiis. Quae ubi ovigilavit, visioni
diu latitabam, exire corapellunt. Cui Presbyter, Cum fidem accoinudans, qnanta potuit eelerifate ad
quo perrecturus es 1 Ego, ait, in viara
e.xietis, inquit,
Sanctorum Mariyriim saliilifera liraina reversa est
pessimam perrecturus, et longinquas desertasque ac per duos menses iii eodem loco intcr alios pau-
regiones periturus sum. Post hiec cum et occasio- peres conversata, pollicitationein visiones opperie-
nein et niudum ingressionis suffi jubente Presbytero
batur. Cum iuterira circa medium fere mensem
exposuissetjConversiisad feminam Egu, inqiiit, in- ; Augustum Deusdona Diatonus, cujus per Diilunem
in prirao ope
lelix mulier, antequamexeam, ossatuacollidam Jassa rcdire.
at- rishujus libro crebram fecimus mentionein, Ruma
que confringam, teqiie debilein ac nostra; sucieta- veniens, uniiin articulum digiti B. Hermetis M.irly-
tis memorem relinquain. Et cum illa, velut iiifir- ris pro m.agiio nobis munerc detiilit. Quem accipien-
qui fitiqttam- mitatis suffi conscia, coepisset voce supplici atque
diu aitticalus
tes. capsula reconditum, in siiperiori parfe basilicio,
submissaSanctorura auxilium implorare ; illestatim, supra ipsum occidentalem ecclesiasintroiluin, collo-
per os ipsius cuiu ingeiiti austerilate fremens et cavimus. At feinina, quae, ut dixi, visiono divinitus
increpitans, loqui volenti silentium iraperavit. Erat admonita illuc vcnerat, el duubusjam exactis men-
enim nobis, qui praesentes eraraus, ad videndiim sibus, nihil promissffiopis sibi advenisse cernebat,
valde mirabile, quod ille spiritus imraundus per os delusam se vano somnio existimans, redituin in pa-
ejusdem mulierculie tani diverso modo loquebatur;
triam meditari ca'pit. Statuitque cuin negutiatori-
£t nunc masculina;, nunc femiuinae
vocisqualitatem bus, qui sereducerent, utproxiraa d Domiiiica, quae

quintu
DIE SECUNDA JUNII. 201
qiiinto Kalenilamm Septemhriuin dip simiil cum pertinuisAfi rapinam; quamvis interim diffamntumfue- D
annivcTsaria S. Hermetin solennitate erat fntura, Titper Gallias, de SS. Mari^elJino et Petro nihU ad V EfiIMI\RDO.
oc lincfritatif
navem ctirum in regionem suam reverpura cnnscen- Eqinhardum perveuisse, jitsi parum quiddam yacri
inrestoH.Ber- deret. Jamque instante nocte, quse diem prorectioni piilveris ;
quapropter is apud Hildoinum institeril, et
m§tiisanalur. cnnditum erat sine dublo prsecessura. cum nos se- faciie. impilrarerit, ut abiula sihi fnra sacri thesauH
cunflnm coiisuotndinem, completn nocturnali Ofticio, restitnerelur, eo successa qni reliquo cap, 3 e.rponiftir.

ad quiescenilum fuis^^emus egressi celeris excunti- ; Non dissimnlnt prxterea Kqmhnrdus, de eodem the-
bus, femina illa introire volens, in ipso limine coii- snuro cnmmunicasRo sc nliquid ValcJicenensi S. Salvii,
seflit : ibique cni-.-im omnibus stupore qiiodarn o^- et Gavdensi S. Bi^^nnis monasteriis unde mirandum ;

pressa, paruuijier ol)ticuit : ac deinde erumpcnteex non fuerit, si Snessionensi qnoque S. Medardi cirnobio,

omnibus pedum unguibus aliquanto sanguine. ad se pnst fxdeliter reddUn quvc male erant ablata, similem
reversn, manumcircumstautibus porrexif; erectaque qiioqve (jrnliajn fecerit. Verum id foetum esse nttte

in pedes, ad sepulcrum Martyrum ambuiare caspit. ntinum dcccxxx, ct atite cotnplelam jnm scrtpiionem,
Qiio ctim porvenisset. ad orationcm cnram altari prxhnmi non dehet in ilUus e.a de re sUentio. St e^iim
prosternitur, ibique tamdiu jacuit.qnnadiisqueHym- id factum citins esset, non vJdebntttr prxtermittendum a
nus. quem exultaulium siinul atque mirantiiim mnl- lam accnralo scriptore fu:sse.

titudn Deum lauilans devotissimc cantabat, coinple- 96 His uan obslantihua, semel impressn Monnrhis eoJifraria

redir. Quo fiuito, saua surrexit, sed in patriam San- Medardenhibus, anl potius vulgo Sues\innensi EpUtola,

ulterius redire noiuit. Merito igitur miraeulum istud opinto prior. ex jnendaci relafn ipsorum rap.crum, non
B. H'*rirteti adscribitur, oujus flie natalitin, et snb sic tota poluit iiholcri, qidn prnva qu.rdam cemulatto,
cnjus Heliijuiisfiestum esseconstat. Sol nequaquam Tcligionis pj^xtextn fallens, tUam resuscitoret, nmplio-
sanctissimi Marlyres Marcellinus etPetrus ejusdem rem etiamgtiam nata fuerat. Nnm cum desoloS. Mar-
operis exortes esse possunt. in quoruni basilica cellino shW«i'/o se jpdaret Prfshyter f/ildosni, idque
patratum est ; et quos ipsa. qu» curata est femina, etiam de Petro vulgus crederet; resusritatn jwstliminio
toto pere^rinationis suae tempore. ut se adjuvareut, fnhjila illis addidit etiam ccteros Saarfos, 'jtiornrr. pul-
semper invocavit. veres Eginhardo deferendos trudiderat Deusdonn ntim.
94 ilEec sunt, quae de innumeris Sanctorum vir- n, ei tiomina pr.rsetis postea indicnvit, u: dicilur nitm.
Bpilogu^ dt tutibus, aut a nobis visa, aut fidelium veraci rela- 46; qnamquatn de ipsis piior apuil Suessiotres fnmn st- ad<cripta
vtrltale OdUoni.
scripforum.
tione coinperta, mandarc
litteris ae memoriitt Itterat; nec non aliorum nomina, qni qiiando vel qno~
decroviniiis quae Christi amatonbus ac Martyrum
;
modo istnc pervenisseni forla^isis ignnrabfitnr, Reltifuix
ejus venoratoribus ad legfuidum gruta fure non am- aulem nstendelohtiir. D''ernl sir nnrix hislorioi:F i-lo-
bigo quonfam niliil cis videtur impossibile, quod
: iieus scrifdov sed hic ne Innge qnxreretur, fecit Liber
:

ut fiat, Dco omnipotenti placuerit. Incredulis autem de transl.itione Heliquiaruni S. Sehastiani Marlyris
ac Sanctoruiii gloriie derf)ganiibus, quia fa>tidiosa et S. Gregorii Pnpre, in Suessioncnse S. Medardi
esse uon dubito. ne omnino legere velint, suaden- monasierium, scriptus ab Odilone Monacho ^eculo x,
dumcenseo: ne forte vilitatenostri sermonisoffcnsi, apnd Mtibilionein. Quibtis lilalw< in
ut liabet littdus

blasphemiam ct invideutiam devitare non valcant; MS. Jolyaao tnlis ^.« ; Kpistola Oydolonis ad Tn-
ac si Deum ct proximum, quos amare jubentiir, se grannum. HiijusaiUetn exordnim hoc legitur : Merito
odisse declareiit. magnificat fidei reverendo, omniiimquelaudum pr?e-
conio efferendo Ingrannn, oinnium sub norma cos-
ANNOTATA. G.H. nobitalis disciplimt! degeniinm peripsema. Ergo eidem qui dis-
simiii modo, sed siijlo et fidc valde dissimiti, cotnposita simili fiile et

a ColiiJitiirSS. Prntusc/Hyacinthusii Septembris, est, nescio quntido, cerle nonnisi xr vel xii secido.
styto edtdtt
transtafionen
ac S. Horraes 28 Avgusli. EpistolaOdilonis ad Ingrannum. ile adveniu et sus S. SebaUiani ;
bEugenio2 ttunoii'21 (/j> 27 y/u<}usti movhio con^ ceptione corporum sanctorum Martymm Tiburtii,
slituithj- Valentinus : eiqne, posl 40 dies circiter vHa Marcellini et Petri, Marcelliani et Marci. Probi et
functo, succedif Gre{}orius IV, mortuus ii Jauuarii nntii Hyacinthi, Marii et Marths;, Audifax et Abacum.
844, seciiiidntu iwsliajn Chrouoloijinm.At res his ges- Abdonis et Seunis, quae est pridie Idus Julii. Sic
tas j-efert linj-oniiis lul anuHm 8^9. Epistolam illatu edidit Mub.Uo, jwn itidicato unde
c S. Albanus Martyr Moiiuutix colitur 21 Junii. accepia sit loco : sicnos enmde:- tr^Jiscripfam habejnus,
d >DiH»5 hic fuit330 littera Dojnijiicati B. c.t MS. Codice pcrnnliqno ecclesiv S. Stephatii Biu)tt~
ticensis, tjtanu nosfri l^elri fratici.': Chifflctii.

AITKNDIX 1. I>. l\ 97 Zelo durtitm .le fatetiirAnctor, quia multimulta


loquuntur de Boatorum Marcellini et Petri
aueforein ar-
De priPtcnsa oanimdoin Kcliiiuiariini o\is- Martyrum translalioue, ab urbe Roma in Gallias ; giiit es
et repausationis ei)rum locum, vel se nescire dissi- amara lelo
tontia in Suessionensi Modardi occlo- S.
niulant, vel negligenter dissimnlando invidiose ab-
sia. ox Kpislola. sub nomino Odiloais ad
negant : qnibns verhis haud dnbie. Germahos perstrin-
Inirrannum odita. git. Tum addit; Nihilfimiuus et B. Tiburtii Martyris
adventus, et exceptio corporis ejus ratiocinando
Erjlnftnrc/l Is f"il Eginhardiis, auctor pnvjnissx f/istorix, iit describitur, et gloriosa sanctarum ReUquianuu
iummx in
niliiliili fo scnptum inillacredi possit, nisi id fidcjuam depositto, Hermetis, et Juliani describenda
pramissit
opiima verum existimarit ; nihil autcjn tale nb eo xs- suscipitur. Passisunt SS. Abdon et Seuut^u xxx /»-
auctoiilali.
timatiun, Jiisi prudeuti jadicio; qitod el stylus ipse lii, et corpora creduiUitrin Bnsilicam S. Marcia Gre~
scribentis per se suadere potest. Narral ille, ingcnue ac gorio If'^ dlata. Hic vero cutn endem inferre veflet

sine fuco, nmn. 15, quomodo in sticj-nrum cinenim corpus S. Hermetis, de quo ngendnmerit xxviii An-
inspectiouG, Reliqiiias B. MarceUim miuoris qiiau- gusti, anno ncctixxx, qnidain e.r Eginhardi Monachis
titatis iiivcnerit. quam S. Petri; igjiorajjs tunjorcjn it>i casu pr.rsens, concupivite.reo aliquid ; et, sicnttittju.

illarum paj-tem fnrtim sublectam. Ninrat deinde uum. 91 JiajTatur. adjuvajUe Deu.tlona acccpit ; nec non ex

23, quid siln, de loco ac modo pntrati fnrti, uarraverit corporibns SS. Proti et Hyacinthi, quorutn Natatis
muita iitcoR-
Abbas Hddomus; et 'ium.^^,quomodoet altbi etnliler occnrrit wSeptettibris. S. Juliunus, cntn S. Petro et graa fommen»
id fnctujnjiiraverit is, qid piuvcipitus fuerntadjittor faei- aliis wiu passus Romx, j-eferiur vii Augttstt : sed ne- lunt.

noris. Utrique consenliunt, adsohm S. Marccllinum que de hoc, neque de S. Hermete verbtim po.sihac in

Epistota
;

5WS TRANSLAT. SS. MARCELLINI ET PETRL


"
Epistoh uUitm, SS. Marcus ot Marcellianus celchran possct, per graiiam Ililduini apnd hnpcratorcm Lii~
iti.Toiti^: i> I'
lnr wn\-htnii ; foruviqiir corpora jnm olini in eccleniam dovicum maximam : cum tamenex Eijinhardo scinmus,
SS. OwHJt* ('/ Damiani in CamiiovuccinoiUutu, ibidem quod DeustJona, ciini Prestiytrro Hililuini, Legatos
eliam anno mdxxii fncrunl rcpcrlo, iili stio loco dice- Roma venientes pr^ecessit [utiquc mnle sibi ab ilHs
mus. metiiens) jit in tutnm subduccrct quas Eijinhardi No-
98 Hornm quia non meminit Eginhardus, nti nec tario furalus erat S. Martellini rctiquias; cam cine-
SS. Ht^rriietis atque Juliani , prfesumere posnu- ribus, cn-dilis essc S. Tiburtii, Augustum Suessorum
mus ,
p'irticulas a(ii}uas, twlut tih enrum coTporibus quarila potuit festinatimie coiiteudens.
tam de cfirjivie snmptas, Roma cs^c adveclas Suessioncm ; licet anclor 100 Unnm ergo ex loln liac Epislola videor mihi
S. TiOurtit et tempus translafionis hUeat. DeS. Ti\mr\io narral. posse, ad honovem S. Marcellini, excerperc, quod hoc tamtn
iri
gvam de
ivque aiquc Notarius Etjinhivdi,
£ijinhurdus, quomodo frustra quiesilnm ejus corpus missi Suessionenses, vcrax; qmd
mlHs,
Hetii/ulai ho-
fuerit; ejus tamen habili sin! ciuetcs, reptrti in snc- transiiis Alpibus jam in tuto posili ; sequeSS. Tiburtii
norifii e ex-
cufo, corporibus SS. Marcellini et Petri odjuncto: qux Marcellini et Pefri corpora adferrc professi, Tho- eeplas Siies-
quin non vntde futidata pr;i.\umptio fuit, plocuit Prcs- saurnm desiderabilem palain et aperte, cum ad)u- sionc (licnt.

hyiero !l lUlumi de RrluiuiisS. Marcellini subducerc: u^que ad diu preoptati ru-


tuiio populi accurreiifis,
el de his (oriassis vcnfidihilur, quod pridie Mus Julii, ris confinia, deportaverc. Jum tuin tomporis ad-

iicut in (inc htjpcrholijnunr Epistoie dicilur, venera- ventus Sauftoruiu fama nou niiuima luni^e lateque
biUs Hit iuinus suscrpit corpora sanctoruin Martyrum sese resperserat; et ideo, velut ex umbilico terrae,
Tiburtii et Marcellini : non item, qui pariter nomi- innumerabilis erumpebat populus circumquaque.
nnntur, Pe(ri, M:trii, Martliaj Audifas et Abacum. Tpsa denique Aiigusta Sue^soniin, a duobus fere
A'o« etiam hoc factum fueril anno DouiinicEe Incar- millibus, tota pene civitaseisobvitim ruit; et sa^Tas
nationis dcccxxvhi, ut ibi pramiiiilur: jum cnim illas beatorum Martyrum exuvias, usque ad transi-
ostensum cst, id fac'um esse bicnniocitius ; idque prius tum flurainisAxon.t. laudautes Deuni iu jubilo vo-
(junm S. Sebastiuni Rcliqkias idcm acciperel, sub ft- cis, cum laudibus deduxere. Ex alia parte fluniiuis
netn anni xxvi. Proindc fallitur aul fallit Epislolse religiosa Monacliorum concio, ecclesiasticis redimita
et tempora anclor, ijuando islorum seplem Saiiclvrum corpora diat infuiis, cum pluribus aderat fideliuui turmi»; qiiae
fcede con-
tr-^imul apud S. Me-Janluin, in loco celebn
fuif.se geminatis gaudiis, tantis sc fruiguudet patrociniis,
ftidiise :

honorifice collocata, peues venerabile corpus incliti et adesse prajsentium Martyrum spectaculis. Inde
Marlyris Sebastiani, cujus adventus et exceptionis pariter incedentos. et diem variis Iuminibu> augen-
Cfrpons Ule tertius aunus tunc extitit. Nam (ut ta- tes, cum thyuiiateriis procedunt et Crucibue auro
ceam, quod a die i\ Dccembris anni dcccxwi, u&que gemmisque aflabre pretiosis, disliuctis ordinibus
ad xiv Jidii Dcccxxvm, solvm inlerccsserii anntts solenniter exultantes ; inqtiehyinnis et cauticis spi-
iinus, menses vii, dies iv) non est ulla ralione vero- ritualibus iuTebunt in secretis basilicae S. Medardi
simile, qtiod reslilutis fideliter S. Marcellini Reli penetralibus.
quiis, ex tunc Roma allatis quidquajn reinavsrvit 101 Atque hnrc etiam co servicnt, nt libium dc Falsus Odilo
pcnes Hilduivum, prieler cinercs, suh nomine S. Ti- tran^htwne SS. Sebasllani el Grcgurii, serium lotum potult vixisse
sec. 12,
bi'rtii acccptas: si qnid aulem ex aliis ad E-jinhardum ac giavem, et siylo pro s-tae seculi x satis elimato
delatis puftea idcin fhldninus susccpil, siiscepil illud scriplum, cu7n hac Episiola, turgida' mngis ac minus
post scriptam ab Eginhurdo IlisUniam tran&lationis; pin\e Latinitalis conjerctis, disceinere po.<isit Auclores
et hiec itrripta non fuii ante annum xxx istixts seculi. diversos; quorum primuin OydWonemvocalum, qiuim
99 Ei his inleUigilvr scriploris Sun-Medardensis, fucile credtmus Jolyono MS. aliis nomen re.ticentibus;
Tcs ac tempora confiindenlis zelus, quam fuerit in- tanlo dilficitins recipimus Odilouera, scripti sccundi
discretus. Fide autcm nihito meliori processisse, de- Auctorein, eoque magis suspectabilem, quod eliam ipse
monslrari ex eo potesl ; quod Hisioriam ab Eginhardo ad Ingramnum sicut et itie diiigat srripiionem suam.
descriptam hahens prsc oculis {lioc enim prubant inte- Quatnquam enim Samtnarthdni, Ingrannum no-
nobis
gr^' [nie:e inde sumpla" ipsissimis ejiis verbis) dissimu- miuent, ex Priori Corbcicnsi, primum /ibbatem Mar-
lui lnmen quidquid illc dc se suoque Notario Romam chianensem,dein Sanmc.dardcnsem faclum an no K\:.\l-
ac (lissifulas-
se. quod mus mi^^o uarrat; imo Eginhardum eo solum nominat, viii,cujus fempore scripla esse potueril fuUax epi^tola ;
£i/inliaidt qula ipyius hospitio tisns fucnt Aqui.^grani Deusdona, Jranslatio tumen SS. Sebustiuni et Gregorii omnino
hlstoria,
c
et cnm ipso Suessionas vene.ru ad H
Iduinum. Deinde videtur dirigi ad muUo sciiiorcm Ingranrnim, DeCa- F
corpus S. Tiburtii, quod num. 10 Eijinhnrdus negat nura Moaasterii S. Medardi, Episcopuui poslea verttx <irl

potuisse inveniri; adhibiioprimo ronatu^ re- Ingramr.tim


fru^tra Lauduni ordinatum, ut consiat ex Chronico Fto-
Vecanitm
peilum fuisse as^eiit nnxilto supervenieniis illuc Basi- dourdi ad annum Dccccxxxii: ubi observot Mnbilio, tcripiil mte
lii Monarlii ; quem quidem studio^^e rnjuisilum, dti- tum temporis pleraque monasteria, quibus secuUres an. 932
ccniquc et pracipuvm miuistrum pr.rfatx .iclionis adhi- Abbates praeerant, administratafuisse per Dccanos
bttvm fuisse, seil frnslra, Eninhardus testatur. Tertio Monachos, quos etiam Pro-Abbates et Priepositos
eamdem
fi>!'j t, inter aplandos trium jam repcriorum Sanctorum vocabant Hinc ci tamquam suprriori suo scrtbens
truncxndf
vltiarit ;
cor;'oril'vs lorulos, coniigisse, ut dum Sanctorum Mar- Oydito, suscepto, inquit paternitatis vestrae minime
tynim Marii, Marths', Aiidilax Ilabacum. nuctu et speruendo imperio, stupens haereo: licet eniin Mo-
cau^a orationis, cura pracfato Arclndiacono (I»ews- nachale cingulum in agoniaspiritiialis militiaj pro-
donnm tntetligii, qucm sotis ernt Diacouum dixisse) fessus siro ; et ad omnia, lametsi diflicilia
cii'(uii-pnt ctEmeteria ;
divinaj coinmoiiitionis perce- ponantur, paratum me essc debere , decreturn san-
perint oracula, (jnnrum consolationilius et indiciis ciat regulare iiigcnue taraen lestor, ad exeiiuundum
;

evidenter instructi, eorura pariter quatU'T tolleren- quod


id injungitis, nequaquam me fore idoneum.
tur oorjmra, et proffatoriim celerius admiscerentur 102 lla ille, de sc humililer el erga Iiiijrniinum
loculis Sanctorura, icslunir inierim Eijiiihardt), quai reverenter, ulrumijur autein plirasi clara: e conlrurio
eoium cinerrs ultro sibi obhilerii Deiisilana, (erendos suppositilius Odilo, niliil tale iiriefiilns, inciiiU a /ide.
in Franciiim. Dcnique eommiiii.^citur Aminr Epistolx relaliani sux fallaci supcrcilioeius sic exigenda; Orania
Iliiluini lei/alano.^, cuin iegutis Afmlolicis Papix quffi dicuntur, nequaquam certa; rutiunis auctoritate
Tejiertit in Gallias venisse; el quos inlellecto fiirlo disciitiuiilur; qua,- vero visa dicuutur, audita
rofo-
priiis quernlos habuere derogatores, postmodum runtur, habita demonstrantur, veridici» attostutio-
per omnem viam fidi^simos reperisse sufjragatores nibus approbata roborantur. Iia ilie.
eiloctos inlicrl quantum Legntwni suxpomlus accedere Quid dignum tanto dabit hic promisaor hiatu?
Eijmhardi
DIE secun:lA JUNII. /11

EijiiihariH cotitcxtum tninciitinn inala fiilc, pcjori in- scilicetMDCi.xxxv, os hraclitale mt»'grui afljmj'':it D
iioti aiifem terpohilnm ; ul vcl Iwc litnio discernendi /Jmiorcs ftte- Episcopus Lazzjra, -
ujw seculo rint, ne untus scripti acainatio fidem dctrnltot nnrra- 106 Aniho h(.n rantur intra (*af|feilarTi, sUb l^pi-
cttiu^.
tioni alteriuf., niillo alio e.r capite suspectnhilis. I/ic scopo .MedicEeo sedificatam, inclusa statuae arg^cn- incliua aV'
enim, licet non fuerit rei tjestie cotrviis, nti Bollnndns tea-:quam. rnox utpri"r Reliquia allata est. fabri- gfntear »ta-

iiosler m laiinnrio susiiicalas est, trnctis eo tionmtlUs candain curavit lllustriss. D. Diana de Capua,
liur:

pltrasihis nnrtoris Jnoitijmi. iiro/iter Tltuti Pivlaijiijne Ducissa Laurentiani, avia Ducis nunc dominarttis;
defcclum ; Inmen proxiino sccitlo vi.iit et sirijisit, tjuo qui majorum suorum insistcns vesligiis, non dcsinit
liinije posteriorem rsse enm de iinn aijimus Epislulam, curare, ut quotannis ad diem ii Junii quam «olon-
omnino ereiliderim ; ul diuturnilas prjterlupsi lemporis nis.sima ordinalifsimaque supplicanlium pompa in-
potuerit ftituciam dedisse limjendi reJationem, tatncon- stitualiir, novo hujus
D"minii Palrono. Talem
sui
trariatn inilubilahiti Eijialiaidi scripto. enim dccreto publico optavit Pcdemontana Coiuuiu-
103 (^iiiid autcm Oyiiilo ail Ingrannum scribens nitas, ethabere concessit sacrorum Rituum Cnni,'re-
de Iranslatione S. Sebastiani, Itoc >juo facta cst lempore gatio, per Decretum anni mmcxlv; addilo etiam.
uti Brtffaiido vixcrit; adeo non probant tierlia in Contm. prxvio nnm. per novura sequentis moxanni Decretum, prajcepro,
tiiuni nntc
cngnifiim »/-
37 aileijnta, tit ex llistoriie num. 83 contrarium jio- quo aliio etiam duae Collegiatae, nt^scio quo a-mtila-
/luj tiomiti. liits urgui pos.nt. Cum eitim ijralulalur .Itictor sibi itc tionis spiriiu detrectantes, obligari se iutelljjiert-nt
suis, quod suorum dapsllitate Pjtruiii lanti pignoris ad Otficiuraritu Duplici de S. MarcelUno celebran-
nieruerint essc participes ; numquid itait pulitur plu- dum.
rcs [til sie Itniuai) ijeneraUimes interjci Tnnslaliani il- 107 Ex hinc innumerabiks pene- graiias Pede-
lorutn el seriptiimi .siia'! Dicil tiutdem nnm. 84 lUnun- montani cives acceptas referuiit novo SuoPatrfmo: qua proees-
tiatum Sucisionis evcrsionein, per S. Sebasiianilieli- sed earum littfris authenticis consignaiidarun» cu- sioniiliter cir-

quias propuUatatn ; ([uani rem, inqait, a inultis qui ram sumpsit hactenus nemo. Ex his qua;dam suut cumlata.

g nostris superfiiere tempurilius, sine suspiciune falsi, tani publicae nota^. ut impossibile sit eas obliviune
consono relatii aiiilivi : sed non dictt id se audivisse deleri. Puta, qnod urgente commimi necessitate,
ittitttediate ; solumiiue prxfatur nudivisse ab iis, qui numquam prof-essionaliter fuerit elatapraidicta sla-
tlieiuntur
ab iiis qiii auiiiere ^e protestantur accepisse, dennn- tua , semper secuta sit optata vei pluvia vel
quin aul cohi-
tiationem isluin. Corrtgemlus ertjo in Janttario erit liic serenifas. Imo notatum ssepius est. quo^ cadeute bentur plu-
locus. pluvia educta pnmpa. numquam fuerit inipedifa
progredi, quasi suspensis tantisper imbribus, donec

APPENDIX II. D. P. earegressain ecclesiarac.sset. Annoq-ioqae mdglxxvi


supervenit l^custa tam copiosa. utde totius anni
Dc ISoliijuii.s S. IMarc(;lliiii, noma Pcdemon- messe actum omnes existimarent: eurn autemEpi-
pelluntur
scopus sacram statuam perduxit ad locum, ubi ea
tiuiii iii (]ain|>ania, lioc scculo Iranslatis. tocust.r,
nocte pestis istaconsetlerat; yisa.-esttota'in jjfiomen-
to diffugere, et agros nostros inviolatos reliquit.
Roma allata Xl'"'«« Sojiclonim Rrliquias aliipui& scivan in eo- Anno nDCLxxxvii dle v Juuii, cum, _gravi terrse
ossa (fuo. riim f(Cli'si>i Rtms:, ad radires monds Ci'Vi, de. qua raotu concussa Campauia, tot oppuldruui' rutnam
in pr^vio Commenfario llenchenins nnm. 4, asscrit luxit; Pelemontium se prajservatum profiietur,
sistUur terr»
Octavius Pancirolius, in /ibio cui Titulur^, Tfwsnurt mediante tributo cerse quotannis ex voto offerend.p, motus.
abscondifi urhis Rom.r. edito snb nuta anni udcxxv. quud etiamuum servatur-
Idem ni snn Sancluario Romano anni mdci.xxv scripsit 108 Denique hoc anno Mncxcii, cum' jpr. mmtev
Carolus Barlbolomxus Pinzzn png. 184: ubi veteor, resuscifatas duorum Collegiorom Canonicaftn iiilid-
ne is sijnpliciter Iranscripseiit Pancirnlium, absque versus primam contradiotioues. nova? a sacra al,n- e-xtinrta lam-
ullo pr^evio examme, ulrum e.rdem ibi ndliuc hnbeantnr. gregatione impetratse litt*^rje. ipsis u-^po pas
ub Epi <:al-tus

An autem revera adhuc hnbeantur, dubtum facit, non prajlegerentur, quibus declarabanrur S. M:trcelliBo accendifur.
solum Traiislatio in Germaniam prxmemorn'a, sed competere omnes prffilvgativse, quibus gaudpnt ex
etiam recens memoria ossium quorumdam S. Marcelli- Apostolica constitutione priraarii quique civitatum
ni, trnnalulorum Pedenicntium. AbfamM diaresis in Patroni; cura forte per ledituorum incuriain ex-
Campania Felici oppiilum, De hoc, deque ipsis eo tincta essel lampas in ipsius Sancti sacello ardere so-
allalis lioc seculo ReiiquHs, fr. Barthohmxus a lita; eadem inspectantibus oainibus ccelitus accensa
S. Joaiine Baptista, Guardianus ibidem Fratrum reluxit; quemadmodum jurafis testibus mox de-
Miuorum strictioris Observunfix, a S. Pctro de Al~ claratum fuit, scriptisque pubticisconsignatum. Ad
cantara inlroductx. scripsit in hunc mGdum, ad P. ejusilem cultusconfinnationem facit, quod nonnuHis
Josepbnm de Luciis: qui nobis primam iUcln transla- abhinc annis ferrarius faber, obloquiis semuloruhi
tionis notifiiim rugatus iledif, ef spectantia eo monu~ prtedictorum stimulatus, cum coutempto celebrondi festum vio-
lans castiga'
menta suhinde ynisit anuo .mucxcji, sic ex Italico Lutiiie festi mandato prsesumeret solito operi diem istuln
tur.
sonantin. inipendere; rupla ei intra raanus est forceps »iua
105 Peilemontium, ad Matesii montis, qui Apen- ferruni fnrmanduin apprelienderet a fornac6 : idem-

nini procursus quidam est, radices situm, Dominos que accidit etiam secund» ei<lem usui applicita?;
nd ccrl tiam Cajetanbs de Amgonia. plurihus jam seculis Inpar- quibus iile experiraenlis culpam suara agnovir.
Mari.r
rl.T Mujoi
Miijoria
^,^^^^ agnoscit; oppidum dundecim millibus aninia- et quod evenerat, ad lionorem Sancti sciri etiam pu-
U-mmt ii.
rum nodiedum halntatuni, postqiiam toiidem susiu- blice voluit.
lit ceh^liris illaanni md ;i.vi epidemia. In eu propter 100 Ilactenus litterx prxlandati Guardiani: giti
Optantur
aeris salubritatem Alifanus Episcopus ordinarie re- non omisit notarialiter transcrtpta mittere Decreta sa- tittetx quibut
sidet; et tres Collef,'iatrc numcrantiir eeclosire. praa- crx Congregationis prxmcinorata : nccdtim tamen misit, constet.
ter alias variarum utriusqiie soxus religiosorum quas requisifram majori.tque momcnti eise censeo litte'
plures suh Titulis S. Mariae Majoris. S. Maria)
; ras testimoniaies prsedictorhin AUfanonhn Episcot>o-
Annuntiutie, ot S. Crucis. Prior hoc etiam pra-cel- rum. non soluin de donatis ecclesix L^ti Ritiqniis S.
lit duabus aliis, quod dotata sit Roliquiis S. Marcel- Mareellini; sed eliain de ip.-iis, a Romaiui Sanclontm
lini,Preshyteri ac Martyris Romaui, ciijuscniniura MarceUtni ac Pelri ecdesia sumptis; misit tamendc
an. H.V.»
ferme diuiidium illuc attulit unno mdcxi.h Petrus iis a se curiose eum legercntur auditis, fidcm certam
et I0S5 .
Paulus MedicesEpiscopus Alifaniis; etnuper, anno siicccssor Guitrdianus Fr. Jonnnes Joseph a Cruce, sna
et
304 ACTA SANCTORUM.
A el qualvor rJisrtrtariint chirfiijriijihis firinatiim, asspre.ns diilur esse sanctas Presbylcr Pctri Evoroislffi sncius,
AiicTMiK D. V. cimiiia m Archivo Kpisrnptilis mrtisa' ciiyladiri. Ab^que eujus ntinc [eslnm ayilur, (Jnatnquiim ne tali quniem
istis interim nunKjuam crssalnt rationobilis [ormiilo, casu tmprohanila sit ptetas Pedemonlanarntn, irrttm
omnihus Rama altatis liclif/uiis ramniunis, ne tttir, Murttjrcm. sub aliena fatsitan jter^oita, vetierantittm ;
tjtiihtts Prtlrmaiiliini (ilariattlur, aUciijus Anoni/mi eoque r/iqnoruin tjiso intcrccilente Irni qrattis, qitas is,
aul eliam sub lali ttomtne tetrra inrrati sint. nu- cujtis lieliquix huberi jmtantar risitem /lalesl ittvinitut
undc ficccpt/c jier PX cwmetfrio qtiimtam cleralt, cum nalis Marla- obltnere : cttm in taltbus sxjie serttndam oranliiim lidem
Keliqunc tlnt.
Ml pro Christo taleratt, et att culttim ptihlictim expoitt conttnijal, qttod curiosc scrulantium non imjiclrarcl dif-
permissi; qttt siae ftmilamento et oninino tjratts tre- fiflenlia.

\)V. S.X.NCTIS MAinYitiHUS IJO.MAMS


SKCU.MHi, MAXIMA. MAUTINI.\NO, SILVINO, FLAVIANO, PAI!I,0, PETRO, VICTORLNA, MA-
TROVA. FAL'STA, EXTRICATA. ANTONINA, SA.TURNINA. DONATA, REDUCTA, MAXIMA,
ITEM SATURNINA, PAULA, .lULIA, FLORENTINO, KOltTUNATA, MAXIMA, URBANA^
FELICISSIMA, JUSTA, FLAVIA. MATRONA, MAUCIOSA, VALENTINA, FORTUNATA, \K-
NUSTA. DONATA, MARIA, GALLICA, TERTULA. VITALICA, EVANTIA, ITEM JULIA,
SAMMATA, POSINNA; ITEM SATURNINA, CONCORDIA ITEM DONATA, FELICE, VALEN- ;

TINO, JANUARIO. MASTILLA, LUCIO, MARIA, MARCELLA, 1'EKCO, D.ATULA, VICTURIA,


JOVIANO; ITEM MAXIMA; ITEM FELICE, TERTULA, (.^ASTULINA. TULLA, «AUDOLo!
MODIANO, JUSTO. SATURO ITEM SATURO ITEM FELICE, DONTULA, SAMINA, JANUA- ; ;

RIA, FOIiTUNATO, SATURNINA ITEM JULIA. NINA, HONORATA, DONATA, VICTdRIA, ;

MARCIA. DONATA, CALPUUNIA, EXTRICATA, FELICE, SATURNINO, DONATO, CENONoi


PRIMOSA, SECUNDA. JANUARIA, ROGATO, FAUSTO, FONTEIO. TEUTULO ITE.M PAULA ;
;'

ITHM KOGATO ITEM SECUNDA, JANUARIA, MARTIALE, FELICE ITEM FELICE, FOR-
;
;

TUNATO, j\ni.:auio, ADJITORE, FORTUNATA, NOMITIA, PAULA. UOGATA, VICTOUIA,


DONATA, MAVOIiO, P(.)SINNA, PUIMA, URHANA, TURNINO, JANUARIO, SENECIONe',
JULIA, MARCIANA, NONDINARO, CASTO, DATO, FLORENTINA. VICTURIA,
PISCINa'
CASTULO. SATUUNINO. \1CTUUIAN0, FORTUNATO. NINA, NUNDINO, SATURNINA,
C^-
CILIA, MARINA, LUCIOSA, FELICIA, MAXIMA, PRIMA, FIRMINA, EVASIO,
SILDINO
TEKTIO. FUSCO. MARC1.,LLINA, ROTA, EVASIA, SARMATIA. RODILIA, MARIA SAl'
PURNIA, CASTULA ; ITEM SATURNINA. JUSTA, JOCUNDA. JULIO. ET ALIIS SEPTUA-
GINTA SEX.

Nolilia cx ,M;irlvr(iIoL'io lli iTiinMiiiiiiKi.

riiijtrdimur ctim e.ittiquis Marttjroloqii Jlie- 2 tininlx decnrix


^ classis sic enunteralitr. Item Sa-

Martyrum
P iintjntHini ajiafjraphis

ita Flnreniinto,

arhitratnttr,
giluiii utiiusiiuo
m
iilijiin

soxiis iiunierosam
inuim^ urbis infligonuni. Ititqne Alhlctas hasce in snas
lianc
; et cttm Ifancisco
inisad liunc dicnt Attnalalis,
esso j^ncroruni
cohnr(ein,
Ma-

Pu-
Ro-
turnina?, Conconliae, item Donat:o, Fclicis,
tini. Jamiarii, Mastilte, Lucii, Maria!,
V:.len-
Marcelhc.
Pro varia anteni leclione sertiiunl Januaria, Maslula,
iW Mustilla .scii Mascula, Marta, Marcilla. Sexl.v
decitrix ariloesl SS Perci, Datuli», Victuria,',
Sccurla
Joviani;
dcntriasseutleradcs dii.lritiuitnns, uti supra ad jiritnum iteiu Maximifi, item Felicis, TertuliB,
prtma. Castiiliiia'',
dtein lecitnu.^; qiia fiieiliiis ntaqisqne ad captntn Lec- TulIio.Gauiloli. Aialin modo scrihnnlttr nnmina Proci,
torttin pamntus varias lirltaars indiiure. Priniani erqo ac M:ixiiiii ei itmiten Tiilla.>
; in aliquibiis abesl. Pro
deettriain cansliluiinl nviiitna. Saliotorliiii Sooundi. scpiinia ilecttiia allerunltir SS.
;
Modianus Justus. Sa-
Maxiniiv, MHrliiiiuiii. Silvini, Fiavi.ini. Pauli, Pe- turus; item Saturus item Felix. Dontula.
;
Saiuiua,
tri, A'ic(oriniL', Matromc, Fausla?. In liis jiarva dif- Januaria, Fortunala. Saturnina. Ex liis iii
aliis ile-
fetrnlia est el sohitn jtro Maviaiio leqittir etiam Flan- .ittnt iiomiiidSecundi. Satiiri.
;
Samime prn qtto ; legi-
taiuis, (•( Victuriie loco Victorinai scribittir. Secundtc Inr etiam twmen Sarmina". et Fortunatio; ac loco
ilecuriie h.rc .sit series ; SS. Extricata, ,\n(onina, Doutula! habelur Donatus; nisi cetiseatilur iliversi.
Saliiruina, Doiiiita, Ri'(lucta, Miixiina itcin Satur- ; Oclav.v decnrix
ndscrtbuttlnr Sanctai, Julia. Niua.
niiia. Paula, Julia, l-Tiu-piuinns, ubi varianle tectione Honoria. Donatii. Victoria. Marcia item
Doiiata! ;

.•.crihtntiir, F.xtricatus el Fhuvntina, alqne loco Re- Victoria. Marcia, Doiiata. ^.r liis lanten
oniiltitnlttr a
(hlcla' cliiiiii Ncdiuia. In
terlia deciiria caitststmil SS. nobts Irrs tillima; qiiia desutit in omnibus EcfjrajMs,
Maxiiua, Urlraiia, hVlicissinia, Justa,
Fiirtuii:ilus, hcel ista niodo leganlnr in atiliqutssimo ':
Ejilcinaccnsi
Flavia, Matrnna. Marciosa, ValiMitiua, Fortuuata. jihitrs alite eliam in A/.sJ. Hhimtano dcsunt. A'wi;ii de-
Inter ttasee jilrrasiine fcminas rarialur scrijiltira, ditnt cnriie tnaiit/itthts ceti.vbitiir esse SS.
C:il|iuriii,'E ; Ex-
«ontina Maxiiui. Orhaui, Martia\ ValentiaM'! Forlu- tricata). Felicis, Saturuini, Donati,
Ceuoiii, Pn-
naii altcuhi nuianlur. (jnarHe decuriac manipnlus sic mosa', Secundas, Jauuaria'. Rogati. Sed variani
no-
recensetur SS. Venusta. Douata, Maria, Gallica. miita Extricati. Satnruiuie, Donatffi,
Ceiiona; et Ze-
Tortula, Vitalica, Evuutia; iteiii Julia, Saminata, noni, Priniosi, Secundi, Rogat».
Posiuna. f/ic tnajar acrtirtil ilil]etrntia scrijilionis : 3 /ii (fccimii decnria coordinaninr notnina SS.
Fau-
naat /;io Tcrlul.i. i'/i(i)ii iioiiich Tortulla; Tertuli.cf sti, Foiitei,
;
Tortiili ; item Paula' ; item Rogati ;
Testulio leijitur : jiro Evaucia aulem riiain Evantia. iteiu Seciinda?, Januaria», Martialis,
Evaiilns
Felicis. Ex liis
, cl h^vaiicus, Kriii pra Saniiiiata ctiam Soni- vartans leaio subjicil appellationes
Foutaci, TertiilliE,
niata, el Saniinatia habclur ; ac deniitm loco Pdsiniia!, Rogafa; aliqnibiis vero deest ttontcn Felicis
:
secttndi.
eliiim Possina rrjicndir. VniUciniam decttriam implent SS. Fortunatus, Ja-

nuarius
DIE SECUNDA JUNII. iOS
A nuarius, Adjutor, Fortunata, Nomitia, Paula, Ro- qiiartx decuria; ordo continetnr iiominibus SS. Satur-
gata, Victona, Donata, Mavorus cttm ulujua la- : nina;, Ciecili.-e, Marina;, Luciosic, Felicia;, Maxim», .MCTOnE G
rnen vartclale scril>ttnlu't .lauuaria, Fortunatus, rriiiia, Firniina;, Evasii, Sililini XIV.
: varianl niitemSa-
Nonientia, seu Nominotia, Donatus, Majopus et turninus rl Sildina. Decitita ijiiinfo itaria Itxcesi: SS.
Maturus. Dttoilechn.e decitrixnomtna sunt SS. Ptisiinaj, Tertius, Fuscus, M.ircellina, Rota, Evasia, Sarmatia,
iM, Priin.TB, Urbanae, Tunnini, Januarii, Seueciouis, Uoililia ; itein Maria, Salpurnia. Castnla : iidi ite.
Julia;, MarciauEe, Xondniari, Casti. Pro diDerentia rum atiqua lectitmis varietas est in nominthus Tusci, xv.
scrititlitr etiam Urbani, Seuectionis, seu Senicionis
Sariiiitia;, Rutill.i', Calpurniic. Deniuin pro epttogo
et Sintionis. Decimx tertice decuria clasnem faciunl uddiiur memeriu Satiiriiiiiie, Justa', Jocunili, Julii,
\ui, SS. Datus, Florentina, Vicluria. Piscina, Castulus. cum aliis septuiiginta sex. In atio MS. eoutralnlur altinmiiyml.
Saturiiinus, Viclurianu.-s, Fortunatus, Nina, Numli- numerus ad se.Naginta septein .•
et tres ultimi, nomi-
nus. Al dilJertint in scriitlione Castula .( Catulus, mtim c.rpressi, s.ilum sttnl in MS. Coitieiensi.
Fortuiiata, Nica, Nuntlina cl NonniJus. Dcetmx

DE SANCTIS MARTYRIBUS ROMANIS

MARIO, JOYINIANO, FORTIINATO,


ORATO, LATINA, SABINA.
E.K eodein martyfologio.

djungebantur Iti sex Mnrttjres pnveedeuti siDii Oratii, Latina; et Saliiiia;. SitbjungelHitur depo-

A
Mani,
Jovinianus
i^uidtniexercitui, idcoqtte videnlur etiam
coronati

(»1 atio
et
MS.
: ut tnineu tectori defatuptto
lur aliqwi, sejungimus a ceteris

Joviniaua
Mariic) Joviiiiani {pro qtto etiam
scriliilur) Fortunati, Orati,
Romai
quiesde-
nomina SS.
sitio

i)«o
M.irc-ellini

Marcellinuin Piipam
egimus x.wi Aprtlis,
Episcopi,
siiiii
qurm arbitrnmur essc
Episcopum Romanum,
itti

sos diximus, et sic futilur tonga classis Mariiji tim

manorum siniul conjitnctorum.


supra inter rrwlerinis-
S.
ile

Ro-

DE SANCTIS OUADRAGINTA OCTO


MARTVRIBUS ROMANIS-
Ex eodem llioroMyintaiio Martyrologlo.

qiiahtor vetusfis MarUjrohgii //ieronijmiaiii nomina Deu^ scit solus ; esseque putamvs c.r numero
1« iipoijrapliis rrpfiimus hanc Mnrlynnti c/(j.i.vfm, a illorum, qiios illc centuni et octoginta, ct auclor
pnecedfiiUbus Itaclcmis Romanis Martijribns pro- Miirlyio/oijii MS. Trevireii^^is ecclcsix S. Martini
cvl sfparnlam, ititcrpositis loiiga sfric A/arlyri- quadriugontus Rom<e hoc die pas.sos Acribunt : forte
i'us Lugduneiisibiis, siipra honoratis, etoUis de quihus aulem ad liunc tiicm relati sunt, qnod fuerint a S.
mox ngemtis : ac tnmlem suh fiitcJti hiijus dici ista Marcellino et Petro, quorum Aca supra dcdimus, in
subthintnr : Rom;e Martyrum quadraginta octo : de carcere ad fideni eniditi, ac postca marlyrio coronati,
qitibus cum Notk^ro pronuniiare pussutnus, quorum eaque de catisa, uon cutn aliis, sed sub finem relati.

DE SS. TIIAMATO, HONORATO,


SELEUCOj PORFIRO, PAIILO, ESTIVO, SEU PALESTIIVO, ROGATA
iMARTYRlBUS G/ESARKyE.
Ex eodem Martyrologio.

rclalos Martyres Romanos rfferuniur in dic, quia huiic ab illo diversum arbitramur. Scquitur
Post omnibus qualuor Martijralogii
,

// ieronijmiani Purfiru^, in MS. Blumiauo Potjiliurus ; inm Pafilus


upngiiiphis, hi scx Marlyres, passi Ca;sareie seu Paphiius, in MS. Corbetcnsi Pliuiufilu,- : dcin
civttulc, ut arbilromur, /^alscstinx, nbi etprx- Kstivus in MS. /'Jpteruacensi, pro quo a/iiscst Pales-
ccdciili die scptem coronaii memorantur. //orum pri- iums.Denique consensu mnnium additur Ro|^ata. I/o-
mus cst Tiianiatus, tiun Hnnoralus, dein Seleucus : rum Antesiijnanus Thaniatu-s indicatur in MSS. Gel-
quuinquam atiqms ctiam hiijus nominis 6tt pruccdcnti ioncnsi, Augiistano, S. Oalli, ct Parisicnsi Labbei.

Junii T. / 27 DE
206 ACTA SANXTOKLM.

DE S. ERASMO EPISCOPO,
MARTYHE FORMllS IN CAMPAMA-
COMMENTARIUS P R ^E V I U S
Circu Aclii Traiishiliuiiciii , Ciilliiiii, Hcliquia.s, iiitcr piiires Syiioiijmos verosiniiliter
|iiirliciitlas.

-/hishr warlyriim S. Krasmi Episcopi drclarant j.n'aviter maceratus; post resina, sulphure, plurabo,
£i:B T)IOC
antiqua ^Jcla, ctnijnc conformia Martipntogin. pice, c^-ra , oleoque perfusus , illa;sus apparuit.
ET MAX.
Avla liabemus in quamphtrimis codivihm MSS. Deindi! sub Maximiano diversis atque immanissimis
li .'jiiornm unns, cUaiaiteri- vi-tiisli><simo a nimai'iitis
apnd nos
sup[iliciis cruoiatus, tandem vocante Domimi, sanclo

firic quievit. Addoet tertinm cncomuim ab Adone ad '*'''""


fvrsan ani saUem acfiiKjmiis aunts exayatiis, ,

cU : ccterorum acce/iimiis ji-teha enjraplia ; nenipe ex diemeliam lertiim,ila prolatnm h\ Campania nat;de :

Acta Mss. diw!'ns codicibus Trevireimbns S . Miirtini etS. Maxi- IJ. Eras»]i, EpJscopi et Marfyris, sub Diocletiauo et
antiqm. jniui, ex Passwnali pergamcno Ecciesiae Fridsla- Maximiano. Qui jussu impii DiocU^tiani Imperato-
riensiSf atijw ex MS. UUrajeclino. Ilis accednnt ris, primo plumbatiscrudeliler CEesus, deinde fusti-

Acta a Mombritio edita , nec non MS. Gric~ bus diutissime maceratus, post resina, sulphure,
cnm in BibUotUcca Vaticunn, siijnahm 8(j(i, u nobis pliimbo. pice. cera, oleoque solutis perfusus, in^^enti
13 cum Mnmbrilii editione coUatum, cui etiam similia ha- miracuioillcesus apparuir. Quod cummulti viderent, E
bentiir reciisa iti ediiioue 3 Surii. Alia Acta habenius fideju Chrisli, reliclis idolis, susceperunt. Inde iiu-

in alio MS. codice twstro, qui oUm perlinuit ad mo- menso pondere ferri constriclns, in carcere reelu-
nasterium UUrajcctinum S. PauU, sed hinc iiule tUiis su.'f sub dira cusiodia de qua Angelica visita-
est :

verbis deducta. AUa copiosiori phrasi composmt Gela- tione solvitur atque cripitur. Verura postmodum ,
sins PaiHi secnndus, c\im udliuc cssct Joannes Cajetanus, clarissima miraculorum ipsius gesta fama vulgante,
sacri montis ('usini Mi)U;ichus et Snbdiaconus, euqne tentus est ab altero luiperatore Maxiniiauo, a quo
avnnculu item Joannide dicavit. qna: Romw una cum diversis suppliciis torlus fuit in tantum , ut tuuica
VUa Anctoris ejcnsa anno mdcxxxvij!, ibidem leclor ierea iguifa vestiretur; interuraque \u oihi, quag
poterit repcrire. ^iimili modo Michacl Monavhus , in plumbo, pice, cera, resina, et oleu fervefacta erat,

Sanctuario Cu\muno patjina 510, allegat aliqua Acla missus, virtute Doraiui omuia superans , ilhe.sus
hoc exordw, Triumpliales viclonas; qux nobis nepos exindeprogreditur : sicqne tandera, ad coufirmau-
ejus ex sorore Dominas SUveslcr Aiossa submisit. De- dum ceteros, a Domino servatus, Campaniam mu-
niqne ei alia, diversa ab /iiVs omnjbus, accepimus ; sed nitus Angelico solatio pervenit. Ubi cum plurimos
simUiter a posterk interpolata. Proinde sotum unica sive in fide roborasset, sive ad fidem convertisset ,
Acta dumas, ex pvaxipuis pnmoque indicatis MSS. vocante Domino, martyrio clarus, sancto fiue quie-
Nam et hme, utcumque vetiisla sint , non sunt tamen vit. Ihvc Jdv Qua'-, sed conlracta, sunt eliam apnd
:

prinue et melioris notx, sed ahquot secuUs post Saticti Notkerum et Bedum supposititiuin. Secuti pnssim re-

murhjrium vx tradilione composila^ neqne carent jiista cvntiores Murlijroloqi, qiios enumerare omittimus. Saf^
snspicionf gratnUx lictiunis. Piwler illa tamen non fkinnt cnim tres illuslrvs Auctorcs jum rvlati, qui ante
omiserim eliani indigilaie, qmv. Fincvntius BeUova- annos octingeutos aut septingenlos flnrnerunt, nt sciamus
censis hb, \\ cap. %\ ct Iribus seqnvntibns, ac Pelrus quid antiqnilus ex Aciis vetiiUiorihus, livet non proba-
de NatalibHx Ub. 5 cup. 75 hubent. tijsimis, credituiii fnent circn variu tormentn, snbulro-
p
,, 2 Infer Marhjroloijia, eminvt quod censetiira S.
id, qne Imperatore lolemta a Sancto.
Jlieronijmo exuratnm, et in apogrnpho Eplernacensi, 3 Palxslra suh Diocleliano fiiit Autiochia.Vj/r/a', in
Murtyres jam rvlatos, ista hubet ad hiinc
post varios ciijns Provinciu seu Patriurchatn fueral alicnjus civita-
secundnm Junn, Iii Ciuiipania Uerasrai in apogra- ; lisEpiscoims. Atsub Maximiaiio primiim con.^tantiatn
/:togia (u
o L-.- , .. T,, ^ Pal.cslia
Jiabano, ?'''" Campania Krasmi Martyris in apo-
/'"»''"«'. In : Sancli probavil i>\rm\uvi\, melropohs illgrici Ovciuen- fnariyrii.
,

grapho Corbciensi Parisiis excuso, Iu Campania Era- talis ; dvinde huud procnl inde positum Sidrugidum,
siiii Episcopi. PiibanusEpiscopusMoijuntinns, in suo sen polius Sigidunum, ant Singodunum ; ulruquv ci-
Mungrulogio, hoc eum ex Aclis ornat elugio : Eodem vitus aliis ibidvm Murtyrnm tritmphis celvbris , el iii

die, II Junn, natalis est Erasmi M.irtyris, qui in Li- NotUia Impcrii sub dispositione Pnrfecli Praelorio
banu monte eremuin potivit , ibique mansit annis IluUx collficata, atque ita etiam Italix annumerata.
septem, ubi et multa miracula fooit. Hic a Diocle- Indv Angelico solatio Curratiura dednctus Erasmus
tiano Iniperatcre comprehensus prupter fidera , fuU, quodest insiUa Iladriatici, aliis Carricia seu Car-
Christi multa passusest. Quia ilUnn, jussu Irapera- riciura, nunv Veglia dictu. flinc navigatum cst in
toris iKHiuis.siini , carnifir.es fustibus et phnnbatis Itaiiam, Formias aiipuUuji Erasmus
et ibi lundvm ,

caitlebiiut, plumbo et pice et sulpliure, cum cera et siinvtn line quivvit. Fuvrunt Formi;e, Ciceroni, Livio,
oluo fer\enu perfumUtbant : postea in carcerom niis- ct aliis aniiquis memoratx, olim urbs Episcoputis : svd
sum pnmiere ferri gravabant, quo.l Domini virtute ea a Saracvnis etcisa traiislata inde Sedes est ad vici-
in ciuercm versum est. el nihil eumlsesit, ipse vero nam urbem Cajetam, unde jam Golfo dicitur Italis
mortuos suscitavit et multos debiles sauavit.
, di Gaeta, quiantiquiserut Sinus Fnrraianus. Et Clu- ob,iiis Formiis
Deiiitle vero ab Angelo Domini adraonitus, in Italiam vvnns, Ub. 3 ItuUie anliqmv, Liquide apparet, inquU,
perrexit, ubi et Maximiauo Iniperatore raulla tor- ipsum oppiduni Mola, autiquas ilUis esse Forraias ,

Vsuardo, nienta passus, ad extremura cum pahna niartyrii ad IV p. m. nltra Cajetam sitas. Etenim toto illo Appix
wternam vitam migravit. Usuardnsad diem mJumi, vix spalio passim occurrunt plurimx Romanx veiusta-
primo lovo eum refvrt his verbis : In Canipunia nata- /w monumenta, patsim aliquam Formianorum mentio-
UnS. Erasmi, Episcopi ct Martyris. Hic sub Dio- nem fudentin; quornm unu7n e murmorv exhibetur a
clctiano Augustu, prirao plumbatis , dein fustibus Leandro Albcrto in Lalio, et ex hoc in Thvutro Ur-
bium
DIE SECUND.V JUNII. 207
Uum Neupolitnimrum Joaiinis Bluiiii, qiioil Antonino alia ita scribit Mnnasterium S. Erasmi , situm in D
pio Trib. potest. xi. Cons. iiii. PP. [posuere) Kor- Ccelio nionte, quo Koncrevisse visus est praedi- aict hie i

miani pulilica. Nvne Moloe nomen faetmn loco a fre- ctus sanctissinius vir. miiltisnovisiedificiisaugmen'
ijiientia Molarnm, quas e vicinis collibns delhientes, tavit , et miilta ibi praedia conqiiisivit , .\b-

eum gratissimo strepitii , aqiix circiimagunt. batemque et congregationem ibi constituit. Itn

4 S. Greijonus Mngnus ittustre teuimoninm prxbeX MSS. Hujiis monasterii viz utla exiare vestigia

lili. 1 Reqistri Efislola 8, reiata eAiamab Aiiclore Vitx indicat Carolits Bartliolomieu^ Piazza sed festum ce-
:

Joaiine Diacoiio Iw. 3 iium. 14; tiiiin scriliit Biicamise lebrari, et tn vicinu ecclesia S. Stephani Rotundi ali- ReHquix
»61 corpus Romm :

roniiiensi Episcopo, fpriteniis Fonniaiiffi Ecclesiai, qnas ejus servari Reliquias ; iteni In Ecclesia S.
Irslc S. Grego-
inquacorpiis B. Erasmi M;irlyi'is requiescit , ad- Maripe in Canipo sancto, vicina ecclesix S. Petri, ibi-

jungi debeat Ecrlesia Minturncnsis. Veriim illiid que in sacello illi dicato haberi pedein ejns : aliquns

Cajetiim dtiiide translatum, quu etiam Gregorius IV elinm essc in ecclesia S. Mariie Majoris, et tn ecclesia

Poiitifex Romauus EpisCDpatiini transtulit, asserit SS. Serijii etBacclii.

Leander Alberius.
pra-citatus ObM Greijoriiis IV Iltsiiper prxUiudatus S. Gregorius Magnus, itb. 1

anno dcccxmv. UijhellusTom. i Italix sacne col. 571), Registri Epist. 23. agit de Paulino, Presbytero mo-
vnoiiusteriuni
acturus de Epiicopis Cajetanis, itocel, Ore- qrod, siciit nasterii S. b.rasini. qiiod in latere montis Suractis
in Moiite-
ijorii Maijni temiioribns, eversa Minturnariimveterum situm est. Masinus in Bononia perlustrata , ad huuc soractis
imlt littnshi-
nim Cajelam fortuna, creverunl Formia», unica sihi diaicesi illa, ut II dtem Junii, asserit \\\ ecclesia S. Jacobi majoris
ieeuto 9. For- esse capiit S. Erasmi, Episcopi et Martyris, reposi-
jain unus utriusqiie Episcopus es.set ; ita ever.^is

miis per Saraccnos successerit Cajeta anno ucccxLii, tum iii altari majori, cum variis .aliis Reliquiis, ac-

qui fuit Grrgorii IV


annus xvi. Lcander ex Blondo ceptis a Cardinale Alexandro Riario. Fuit hic a
excidium Formiarum adscribit oimo dccclvi. Utrum- Gregorio Xlll anno mdlxxviii inter Cardinales as- j;

qiiesicpulem conciliari posse, iit bis in Formias Sara- sumplus. Interim Cxsar Eugenius Caracciolns, pnrte Reliquix
Nrapolis sacrx pag. \il5 scribit, S. Erasnii Epi- BunoMx,
ceni incurrerint; ac primtim ijuidem spoliis amplis 'i ,

contenti, pepercerint xdibus sacrii ac profauis ; tantiim scopi et Martyris, medium ccput duo brachia as-
et ,

tamen terrorem iiicusseriiit civibus , ut Clerus popu- scrvari in ecclesia S. Georgii Mnjoris Patntm Pio-

liisque miijriindiim Cajetam statuerint, secumque abs- rum Opnariorum : et piir. 1 jiag. 71 ait , atiquam
tulerint ossa sui Potroiii : reversi deinde post Irede- S. Erasnii Reliquiam in ecclesia S. Marise de Sa-
cim annos Burbari, el desolalam ferme livilalem inoe- pientia honorari. Rev. Paler Jonnnes Filomarinus ScapoH,

nientef, conceptam ex frustrala spe prxdie opulentioris Socielalis nostrie, ob amicitiam Neapoli anno mdci.xi
rabiem converterint in muros atque tecla ,
fundilusque nobiscum contractam , nnno sequenti .icripsit de aliqua

everlerint qux anferre non poleranl . Ila salvabitur id Reliquia insigni, hoc est cruce S. Erasmi Mart.yris,

in quo consentiunt omnes, de nova Iranslatione sub Pon- Romae a Reverendissinio Domino Vicesgerente, in
lificalu Joannis nil, facla anno posl priorem transla- f"rma aut!ienti"a dono data nobilissimie cuiilam Do-
tionem trigesimo. Cveatiis est enim Joannes iste anno mina; Neapolitame , tunc ibi degeiiti.; transmis-
DCCLXXII ; et sedit annis x, inter ultimuin autem Gre- sam mox Neapolim , ubi , servatis servandis ,

gorii et primos Joannis annos, Iriginta omnino anniin- auctoritate Ordinarii aperta et exposita venerationi

lercedunl. Gloriantiir etiaminim Cnjelani se possidere Pra-


etcultui fideliiim fuit. Pessiiia quoqiie Drcivius

corpus S. Erasmi Episcopi et Martyris ; ciijiis me- gensis, in sux Melropoiilanx Ec^lesix Phosphoro pag.
moria cetebratur in Breviario Roinano, et passim in 511, nuinerul S. Erasmi l'.p. M. parlein insigiiein,
variis anliquis Breviariis. Ipse vero Simctus, ob inira- allatam a Carolo IV Iinper. an. mccclxx; et aliam
ciilorum el cultus toto fere orlie Cbristiano frequentiain, niinorem, ex Italia. ,^i'(/ nulla ttut tiinc poluit, aut

nttmemtur inter xv Auxilinlores Sanctos, iiti diximns moilo clari polest eerlitudo, quodomnes ubique Reliqnise
cap. 7 miraculorum S. Georgii. xxni Aprilis. .sint ejusilem S. Erasmi, Episcopi.et Martyris.
5 Sancti.<siiniiS Patnarcha Beiiediclus videlur S. 7 JEgidiiis Gelenius, in Fastis Agrippinensibns, nd colonix,
II.

M"liastcrinm Erasrao aildiictus fuisse. Etenim in Vita S. Placidi hunc quoque diem meminit S. Erasini. Episcopi et
S Eiasini a Martyris, cujus Reliqui» apud S. Severinum Co-
ejus discipuli, die v Oclohris eliicidandii, scribit Gor-
a. Bemdiclo , , , . r> i * i
loniee ob multa beneficia in magno honore sunt, et
miuiructumin diiinus, aut siibejus iiomine alius, ista: Benediftus ad
Ucniicis, Casinam castrum jiergere ccepit, relieto scilicet Su- ibidem pervetus sacelUim cxistit. Caput vero in

^ blaco. Cuinque juxta Alaternam [Alatii-


civitatera Carthusia Coloniensi coiiservatiir ; et in majore p
iiam e,t Alalrium alii appellunt, urbem in Ilernicis) Nazaretho, apud Ubios, caput S. Erasmi Thebiei
devenisset inde juxta civitatem Herculanam militis et Martyris. Qiiidni et Caput in Canluisia
devenit. in locum scilicet, qui Aureola ab accolis asserviitum fuerit aliquod ex sociis aitt S. Gereoni; aut

•Tppellab.itur in quo dum pervenisset, agnovit per


; S. Fictoris, aut ex aliis Martijribus Coloniensibns ?

Spiritum sanctum congregationem religiosorum qiiod eliam videtur dicenditm de Reliquiis S. Erasmi,
,
MoQuntir,
esse futuram rundaineiitaqiie ipse, qitx ibidem in Ecclcsiis Collegiatis S. Sererini et
virorum ibidem ;

construenda mauibus suis jaciens S. Murie ad Gradus, et in Ecclesia PnrorhialiS. Ln-


pro i"xclesia , :

pi. et Abbalia S. Pantnleonis dicunlur haberi. Simiti


priBcepit discipulis suis Placido atque Mauro , qua-
tenus eamdem ecclesiam, iii honore sancti Martyris niodo corpiis S. Erasrai, quod Serrarius asserit Mo-
ad finem perducerent, sic- guntise in veneratione esse, Martyris ex
sil aticujus
Erasrai a se fimdatam ,

sociis ^lurei et Justime. aut ex Marlyribus Treviren-


(]Uii Casiiuim veniroiit, quod et fecerunt. Et
nonnul-
j, „
lis interposilis referuntur posseisioncs, a Terlullo palre sibiis, aliisve assnmptum. Georgius Cardosns, in Ha-
Do- qiologio Lusilano, tongissimitm encoinium de marlyno
S. Placidi Iraditse S. Benediclo, inlerque illiis'-,

mum, inquil. in qna Placidus filiusejus natiis fuerat S. Erasmi texil, et siib finem sulidit , sanctum ojus
Ebor.T in
ip. Ruina in Ctslio monte, B. Erasmi nr'mini
ui-be caput in CarthusiaEboreiisi, cam aliis Reliqiiiis de-
Lusitawa,
dicans, Patri Sanctissimoex tofo concessit i/W mo- ;
vote asservari, acceptum ab Ecclesia majure Caje-
ifi.sle.rium Beuedictinis Monachis erti-uctum fiiisse, in tana, scilicelutin Commenlarioaddiiur, per Tlieoto-
cnque Monachum exlitisse Adeodatum Papam, asse- nium Brigantinum Archiepiscopum, istius Cartliu-
innl Antonius de Yepe:- ad an. 531 cap. 1 , el alii. sia3 Fundatorem. El nostra Professa Doinns S. Rochi
ali.ideodato Ulissipone. inler mnllasinsignes Reliquias illuc illatas
Prxfiiit Ecclesix Adeodatus a morle S. Vilnliani
l-apa auctum
vUa funcli anno dclxxi exeunte ex calculo Collegx ,
a Joitnne Borgia, et solennissima ponipa receptas anno

mei Papebrochii. usque ad xviii Maji, anni ccLXXvii. MDi. XXXVII die XXV Januarii, Ferculo viii attribnit

Vita, inter Reliqnias hitjus Sancti, uti lunc inler Prxtermissos


l>e quo Anaslasius Bibliolliecarius, in ejtis

dictum.
308 DE S. ERASMO EPISC. MART.
flictum. Jtcm CoUegiuvi Montistcrii Wcstphalix par- cum que.m currcre fUigetlalus ndigehalur, quood mor- D
AVCTOI\F D. r. teitt uliijttam habere se ait in 'Annario D, arx sute luus coHaberelur.
summx.
8 Sed uUeriore probntione, ailinillimus

quitictn,
flcficicnte

Viissijitme ac Monaitctii Bciiifuius aliquas,


ACTA SUSPECTA.
std (lUonnn Ebor.r irro Caput liabeti alicujusS, Erasmi; iion ta- Ex scptm antiqnis codkibus MSS. Gelasio
istius nojninis inen contiuuo Marltjris Cajetani quoil non ntnplitis II Papa, et Mombrilio.
;
Maytyntm,
adcsse inter alias Rcliquias cjus, Cajetit hactenus ad-
scrvQhs, prius essct dcmon.strandum ; ac dciude illud CAPUT I.

potius Elmram delalum, quam CoUmiam, Bononiam,


aut ycapolim. Idem eodcm in casu, ctrca alias alio- Viia in Lilmno Acla. Tormenla svb Diocle-
rum Sunclorum licliquiiis, esscl oliserrandum, prius tiano tokrata. Mortuus suscitatus,plurimi
quam ailco asscverautcr alicui adscrilfautur ioco, cum conversi.
prscjuilicio alterius, ccrtiori posscisione futti ; ut de

n/n.s taccam, idem jut ex sola hotnonijmia priefeuden- l acta est persecutio a Chrlstianornm a Dioclc-
tibtis. lloc autcm de Reliipiiis, Etignbii atque Vero- tiano Iiiqicralore, ul si quis iiiventus fuisset, qui
vti etiam iire c.rjmitis sub eo nomine, tanto juslius dixerim ;
non sacrificaret diis, niultis interiret suppliciis. S. Erasmus In
Teron.r, an-
quanto ]dura suui ossa qute tstic habenlur. FranciscuS Hoo audiens B. Erasraus , erenium petivit creino divlni-

montc qui tus conserva-


Coni!i, apiid Augustinum Valcrium Episcopum, inter nis septem, nbi multa mirabilia fecit, in
lur:
Veroncnuum Sanetorwni monumtnita, in libro, qucm dicitur Libauus,die ac nocte Dominum deprecans,
[ut ait hic pag. i) ])cdestri et iialivo sernione cou- nara et esca per corvum veniebat. Multas enim
ei

scriiisit anno salutis jhxcclxxvii, de antiqnitute virtutes per euni Doininus faciebat, ila ut Angrli
Veronrr ac de Sanctonini Reliquiis, ijuac in ea re- cum eo Io(iucrentur. Diversa; etiam fer.i; venicliant
periuntnr, asserit (ut idem Episcopus hubet pag. 83 in cellulam ejus, et prnsterneb.aut se ad vesrigia
reiliens Antlo^
i.) quod in ecclesia S. !\{ariee antiquse asservautur ejus : ad enm vox de
et facta est coclo, diccns :
c.hiam energw
ossaS. Erasmi. Erasme, descende b ad tuara civitatem. Et statim inenos tibcrat-

9 .lacobillus, posl Tomum 3 de Sanctis Umbrise in surrexit, et descenilit in civilatem .\ntiocIiiam. b

yfppcnd. de Ifcliquiis pag. v. In ecclesia S. Sccundi Cumque descendisset, iiiulti qui vexabaiitiir a spiri- E
extra niuros Kugnbiihalientur, inquil, caputet bra- tibus inimundis, occurrebant ei. Tunc B. Erasmus
ct pottssimum cliia S. Erasmi Martyris, illuc allata anno .mdcxx imponebat cis manus in nomiiie Doniini, e et sta-
Eugubti, ul?i multos etiam per b.aplismum con-
a Parocliia S. Erasmi, quaj sesquimilliari distat a tim salvi fiebaut :

tnjittt et

lirachla,
civitate. Eo in oppido a inultis jain seculis servaba- vertcbat ad Dominum.
tur corpus ipsius Sancti, et usque in hodiernum 2 Hoc audiens Diocletianus Imperator, jussit
diem roonstratur sepulcrum , Longobardicis in- B. Erasmum teneri, et pra;sentari sibi. Cumque in-

scri]iturn characteribiis. IIos aulcm Latims saltem trodiiccretur, sedente Iraperatore pro tribunali, in-
coram Diodc-
clinrftcteribus crpressos ojiortuil, si legi poterant ; sin terrogavit cura, dicens; Quid vis esse; aut de qiio tinno Chri-
sium confitc-
viiuus, reprxsenlari formtis, a taliuni peritis forsan genere es?Tunc B. Erasrausdixit: Christianussum tiir,
Sanclus Itic, inqnil idein, maxima iu
e.xplicaiidas. et Christum confiteor. Erat autem B. Erasmus, non
veneratione rusticorum est, ])atronus habitus cou- solum spiritu, sed et corpore pulcher, viiltu etiara
tra moriios bouni ; qui quoties inale habere judi- Angclico : oculi ejus sicut radii solis, loquela ejus
allala er vico
S. Erasmt, canlur, ad ipsius ccclesiam et coriiusadducti, ultro sine ulla ofTensione. Res]iondebat seeurus, non Ire-
dicuntur procnmbere in genua orantibusque pro ; pidabat : ad quem ait Iniperator Acqniesce, et sa- renuU Diis :

eorum sanitate dominis, ipsam recuperare. Ad cjus- crifica diis meis. ut non niale nioriaris. Dicil ei B. sacrificarc:
demSancti honorom, consecrata etiam est Paro- Erasmiis ; Hoc, Imperator, numquam facturus suni,
chialis ecclesia Fracta: (oppiduin est ad Lesx ac Ti- ut lapidibus et sculptilihus, quibns tu ipse similis
bcris couflucntes situm, x p. m. ab Eugubio, in confi- es, ego sacrificem ; sed ego sacrifico Deo vivo, qiii
niisPcrusini Diicatus) qu;e ecclesia jam inde ab anno fecit cuilum et terram, raare et omnia, qua; in eis
Mccccxcix, inense Episco])i Eugubini unita fuisse siint: ipsi soli serviet aniraa mea, nam tibi num-
invenitur. quam consentio.
10 Ftirtnssis autein bic Erasmns, Ltmgohardicfim 3 Tunc Iinperalor fiirore re]di'tus, jussit mini- phimhaHs
ntulto forsltan irrupttonem ntm pra:cesseril ;sed prope Eugubium rc- stris, plumbotundi ejuslatera. Qui duni csedcretur, cx^Uur ;
junioris.
pertus, siiiili Camerini Vrnantius, ab li.sdem udliuc rcspcxit in coeluni et dixit : Gratias .ago tibi, Domi-
Arianis Burhara immanilale discerplus fucrit el , ne Jesu Christe, qui es via in te credentium, quia
propler hnmonijmiam ciim priori ac velitsliori confu- perveni ad ijuod desideravit anima rnea ; adjuva ser-
sus. Certeiu bujusAclis fintiquis nnsquamlegitur,quod Tum tuum, non absorbeat me aliyssus mortis.
ut
intesliiia ci fuerint respuit oblo'
extracta fle ventre, in quo tamcn Tune Iiiiperator dixit Erasme, video te juveneiu :
et
tas divltias
lormeuti genere, Romanis Tijrannis igitoto, sed
Barba- pulchrum; consulc anima; luse, etsacrifica diis nieis; honores:
ris tio/i insolilo, conslitutus Erasinus, inBelgio ct Ger- etdabo tibi aurum et argentum, vestemque ina;sti- d
mania passim exprimitur ; idcirco iiivocari solitus mabilem, et faciam te nohilem d in paUitio meo.
contra veniris lormiua colicosquc dolores, sed et a Dicit ei B. Erasimis Lupe rapax, seductor anima-
:

cui intesfina prtrgnanlihus ac purturientibtis Patronus postulari. rum, non priemia tua separabunt ine a caritate
Ita
de ventre «r- in Aniuerpiensis suburbii BorgerhauUiiia sediciila,
tracta sint
con- Christi : auruni, etai'gentum, et vestes tuas iuiesti-
spwitur tahella, niulum cum insignihus Episcopalihus mabiles, sint tecum in diem pei'ditionis tua; cgo
u Longofjardts, :

Mttitgretn reiiraesentaus liumisiratitm,sub lornalili cij- autem habeo loricam fldei, quara infernus corruin-
lindro (alii reru piugunl) cui circum volvuntiir lente pere non potcst tu vero, cum ]iatre tiio diabolo,
:

extraaa e ventre iinesHna : similisquc piclura in Pader- eris in igue ajterno arsurns.
bornemi diacesi esl, antiqiio ciillu et mirnculis cele- 4 Im]ierator furore repletus, jussit B. Erasmum
bris liodiedum , de qita infra. Die autem \n IVorein- fustibus mactari, et ter noiiis e mutavit : etcum vi-
bris aijemus de B. Ernesto, Zwifallensi faitilms ver-
in Sueria .Jb- dcret dorsuin ejus, nuUa in eo macula videhatur :

beratus,
baie, qui sub medtnm secitli xii riim CTHce-signatis universa vero plebs clainabat, dicens : Vere magnus
profeclus in Terrram-sanclam, abiluclusque in Persicam est Deus Christianorum. qui tantam virlutem ope-
lerviluiem martgrium complevit
, visceribus per , raturin illo. Imperator dixit: Erratis, populi, artes
«mbilicum extractis, ad palum terrse infixum, cir- maleficiorum operatur iste. Dixit B. Erasraus Non- :
DIE SECUNDA JUNII. 309
A ne et tudlaboluses, sirailis illi qui protoplastum de sti turbabatur totacivitas, intimoregrandi posita:
: D
Chrlin /ncn- pacniliso ejocit '? Impie carnifex, draco iniquitatis, Christlani [scrvum] Christi qusrebant yiduse et ; " ""•
ttam tnculcal: (lux nialellciorurii, inaleficia inea Christiis est, fi- nrphani Episcopnm requirebaiit, dicentes ; Quid
I lius Dei, queni Virgo genuit Maria /'cx Verlio Dei, fecisti de lionilne isto ? Tunc Impcralor, timore
quein 1'ropheta' venturum iir.Tdiiaveriint, qui sol- pertcrritus, dixit, quod a Deo ejuj in crrlura ra-
vit peccafa niunill, ij illumlnans tenebras ignoran ptus essct, ct lier premium magnuin se redemlt,
lisE nostrip, i|Ui te percutiet in Eelernura, cul tu ra- 7 Cura autem B. Erasmus in Sidugrido venis-
vngtihx ferreis tioiiem redditiiriis es. Iniperatni' furore repietus, set, multos in Christi numine baptlzans, omnla
laceratuf. jusslt. D. Knisnii carnes ungulis ferreis effodi. lUe virtutibiis operabatur nain infirmos et csecos ora-;

autem gratulaiis et psallens, Prophetlcum psalmum tionibus salvabat. Erat antera nobills et priinarius
Dei) carictiat, dicens ; Posuerunt Jerusalem in po- clvllalis, nomine m Anastasius : cujus fiiius mor- «,
moriim custodlara , morticina servorum tuorum tuiis fuerat, et corpus ejiis ad scpulcrura deduceba /i;mm Anasta-
Psal. 7» tiiresuscUal,
bestiis terriB. tur. Jussura cnim fuerat a Domino S.
Erasmo,
B Tunc Iinperatiir, fiirore repletus. jiissit mini- ut euin suscitaret et redderet parentibus suis. Et
stris phimbum, et plcem, etsiilphur, et resinam, eum apprehendens B. Erasmus sepulcrum ejus, dixit ;
ali araciin li-

quoic iUdSUS,
cera et olco solvl, et B. Erasmum perfundi. Stabat Aiiastasi, si credis In Domino Jesu Christo, qui
aiiteiii Aiigelus Dimiini cum eo, qui ei refrigerium natiis est de Spiritu sancto ex Maria Virglne, re-
pra'stal)at. Tuiic Ubi
B. Erasiiius dixit Imperatorl ; cipics filiuni tuum salvuin raulta autem turba po- ;

magnus"? eccecorpo-
suiit inlna) tnjie, et fiirnr tuiis puliniiraimtnr ad ha'C verba. Anastasius dixit ; Et
ri nii'0 pra!stlllstl inagnum refrigeriuiii. Universa tu potesfilium ineum resuscitare 1 B. Brasmus dixit:
vcro plebs clamabal, dicens Dimitte hominera ju- : Non ego, sed Dominus meus Jesiis Christus, cui
stiim et Episcopuin civitatis h suae, quia Ueus Chri- ego servio. .\nastasius dixit Si filiuin meum : mihi
stlanoruin operatur cum illo. Et ecce subito fa- sanum reddiderls, credo ego et domus raea, et po-

ctus est terrsc motus magnus, tonitrua et corusca- pulus universus.TuncB. Erasmusjussit corpusejus g
liones, ita ut pene tertia pars populi moreretur. Aii- deponi, et secrcto patrem et niatrera jussit sta-
gelus vero Diunlni cum B. Erasmo stabat, et cajcos re : et flexls genibus super corpiis ejus, dixit : Puer,
liomincs ad Christi luinen deducebat. Iraperator in nomine Jesu Christi surge. Cum lue surrexisset,
autein fugiens, putabat civitatem ab ira Deo.rum voce magna exclamavit, dicens Vere magnus est ;

pcrire. Qiii locutus est ad populuin, et dixit : Iste, Deus Christianonim. Pater, usque nunc erravi- ^^ „„(,„j
qucm vidistis, deos blasphemavit ; ideo talis est raus dei quos colebamus niliil suut
: vidi eulm eos : convertil.

contiirbatio. in infernonon Iiabere reqiiiem a tortoribus. Deus


C Tuuc Imperator, furore repletus, jussit B. Era- autem uiius ramuli siii Erasmi magnus est. Etcre-
carceii iiiclu-
sinuin in carcerem introdiicl, et sexaglnta pondera didit Anastasiiis, et tota domus ejus, et populus
diliir ; ferri in cervicem vel in manibus ejus imponi : et universus. Q'ji in illa hora fuerunt ibi baptizati,

pracciiit ministris, ut si quls inventus fuisset vel suiit quasi » quadraglnta millia hominum. Tunc B. „
aquain ei dare, luorte raoreretur. Inqierator autem Erasnius exclamavit voce magna dicens Gratias ;

aniiulo suo signavit ostia carceris : et clrca mcdiam tibl ago, Domine Jcsu Christe, qui congregasti po-
noctein exclamavlt Erasmns, dicens : Domlne Jesu pulum tuum in via veritatis tu euim Evangelica :

Christe, acceleraet liberaine, neglorietur iniinicus voce dixisti, Petite et accipietis, qucerlte et inve-
in servis tuis, ncquedicant gentes, Ubi est Deus eo- nietls, pulsate et aperietur vobis. Benedlc Domine
rum ? Et ecce subito carcer illuxit et fragravit, quasi populiim tuum hunc, qiiem acquisisti tibi. Et fa-
fuisset aromatibus pleuus: et visa suiit velut duode- cta estad euiu voxdeccelo, dlcens Erasme, serve :

ciiii candelabra ardentia ante B. Erasmuin Marty- bone, qul pro meomnia qua;-
laborasti in terra,
rein et Angclus Domiiii ingressus
Episcopuin. cumque dabuntur tibi. Et benedixit Domi-
jictieris
fuerat ad eiim, dicens Erasme, ecce ego veni : nus popiiluin hunc, qui et credidit in illa hora et ;

ad te. Et statiin lii|uefactum est ferrum tam- orania idola, quse colebaut, evertebantur. Per sep-
quam cera ct iii medio ecrum stabat psallens,
; tem annos Erasmus docens populum et confirmaus
et benediccbat Dominum, dicens ; Benedictus es in doctrina Christi, dicebat ; Custodite mandata
Domlne, qui ccelum et terram, cui adstant
fecisti ejus quae audivistis, et ma,;ualia Dei quje fecit in p
ab Aiigeh Aiigeli et tVrchangeli cum tremore , ct nuinerus vobis. luduite yos fide, et eliaLa fideles estote.
educttis, Martyruin qui passl sunt propter te ; qui fecisti mi-
seilcordiam cuin servi» tuis, et liberasti Zydrach, ANNOT.VTA G. H
Mlsach Abdenago du medio fornacis ignis ardeii-
et
tis, inanu Nabuchodonosor Regis
et de et Da- ; a In luiviis MSS. eliam Gra-cis, iiiciinuiil Acla : In
niel serviim luum de lacu leonum, oblato prandio Antlochia civitate facta est etc. 'Ev \j-:ioyi!3.-cf: t,Qu
per Abaciic Prophetam et Susanuara de falso cri- ; EyEi/sTo Ji(i>-/fii; iisJ AiozXr.TizvoS. In MS. Cupuauo
mine llberasti, et meciim fecisti raisericordlam. Et plura, el a GelaKia II Ptipa plnrima prsepominlnr, iil

ecce, Angelus Doinini dixlt ad eura : Erasine, ex dictiim est sniira.


surge, et amliula iii k Italiam : ibi tibi Doniinus h lliiic orlu niil oriijine Antioclienus liabelur.
iKteriiara vitam tribuet iii seculuin seculi. Et quasi c MSS. aliqua aMitnl, el imperabat daimonibus,
coUimija Christi plamlens, Sidugrido / se deposuit. et statlm effiigabantur.
Sidugrillum Alla vero die Imperator currens ad carcerein, si- d MS. nostrum 2, in civitato ista : Gelasiiis, in
traiisfcitnr; gnaturaui aunuli Inveiiit; cuinquedesignasset, prce- urbe hac, Grace, ev iro5ei (xou, lu civitate inea.
e Idem MS. terncs bis mutans. Grxce pacJoriJ-
l
cepit ininistris ; Adducite magum, qul Deos no-
stros pro nilillo fecit. Ingressi autem carcerem, TTtEciGji -Jiio •JOTjinoiv, fustigari a miuistris.
nusqiiara illiim invenerunt : ferruin vero sicut cinis f Variaiil MSS. Ex ^\'rbo Patrls. seu Christi,
lurhntii liiipc-
inviMitnin esl. Et factus est clamor magnus ; IIo- £'.! VorboChrlstnni, pcr Vcrbnm Patris.
rultirc ct
abscondita
civilius,
mliiein iiuii invenimns jam et ipsuin lerrum
: cinis g MS. iioslrmn 2. Qui ouinla Ilgata et
nobis esse videtiu'. Qiiod ut audivit Imperator. ala- patefccit, et ubi erant tenebra; himen fecit oriri ;

pam slbl In fronte percussit, ilicens : Vie inllil ! qui et porlas sua virtute et poteslate confregit, ubi
delnsiim est regnum iiieum. Quid dicturus ero po- religiivit patreui tuum diabolum, qui te sibl lucratus
pulo'? Venerunt enim quasi quadraginta niillia vi- est ; qui in fineseculi venturus estjudicare vivos et
rorum et raulieruin, ad spectaculura militis Chri- Biortuos.
h
210 AOTA S. ERASMI liPIriC. M.VRT.

.\ h l[uiccolltijimusfiii!i.<eiionAntiochLe,scilin P<t~ plo pnepurari. Et hoc vidciis B. Erasiuus, ingemuit D


Irinfcltdlii Antioclicno, Eiiincoptim. corJe ; et uculis stiis ad ccelmn ri^spexit, dicens ; Siniiii addii-

aderant Clirisle Dei vivi, esto ]n'iesens ui ista hora cttiirad sta-
i .1/5. CiipHiiiium : adeo iit oranes qui fili ; et
tiiam Juvis
illic populi, subitaneo se inlerire crcdereiit interitu mitte Aiiyeluai tmini, qni milii auxilictur et confir-
Vinccntins, ila ut civitas ab ira Dei tota perire pu- met me in ista piigria iliabnli, ([U mi milii pr.a^paravit.

taretur. Cnmiiue p^^rvenisset in templum H. Erasmns, con-


k Italia Ivc lale snmitnr jiro ycgno llalico, quol a versus ad Iraperatorem dixit Quid e^t Imperator? :

Diocletiano commissttm crnt Mnximiano ; nt i<icm vi- Ubi est Deus. r|nem me jubes adorare ? Iniperator
tlciitur regnum Mnximiuni, et regnuin Jtaticum, .^iue autcm, apprehendens manus ejus, ingressus est
Itnlia. In Nntitia autem Imperii, sub dispositioue teniplnm, ct ostendit ei statuam aircam magnitudi-
Pricfecli Praiturio Italiie erat lilyricurii Occi- iiis luibitorum duodecim, et dixit Eoce bic Deus mfix cotlap- :

deniale. meus, ciii ejjo servio. Statiin ut diabnlus aspexit in sam :


1 Nomcn varic e.iprimilur. In antigui.Ksimo MS. faciem Mariyris Chrisli, cecidit stalua, et in cine-
nostro ItaliCtur, Sidugrido ; nbi itrliilramur, litteris rem ver.«a cst, et exivit c draco nmguus ex il!a, et
lranspoUti.i, intelligi Siguduuuiu, vel Singodonum, d occidit pene tertiara partem populi. Imperatnr se
nrbem Episcopalam in lllyrico Occidctituli sub Sirmio vidcns esse delu.^um. ascen<Iit cqmim, et ad pjila-
mctropiili, vuhjo Sigetiiiz Lusio, uliis Zenderim, et tiuni per^ebat, percutieus pectus snum, et dicens :

Seinender. In aliis MSS. leijitnr Lucrido. Momtiri- Va^ mi!ii deln^uni e.-.t regnum meuiii, nescio a quu
!

tio Lucida, Vincetitio Lucoida. Porro locuin ibtdem homine .\ntioclieno. Media autein pars populi cla-
assignondnin, ad Tibiscum attt Danubtitm, sequeiitia raab:it Sancte serve Dei, ora pro nobis, ut non pe-
;

exigunl. Si euiin itcr S ituti fuit e.c .Snria pi'r Arme- reaiuus ab isto dracone. Tnnc B. Erasraus dixit Driicfnieiii :

inam, poiuit traiufi-etato Ponto Eiutiio venisse in Credite in Domino, in quo ego credo, et salvi eri- coercet.
IUijrictitn Occitlentute , aitt proptcr verbnm ambula, tis, et nolite seduci. Tnnc B. Erasmus imperavit
pj itinere terrestri ver.^.us Septeintfioitem circumivisse, draconi, ut nltra quemquam liominum iion contami-
m Forle in baptismo, propter jiliuin resiiscitatum, naret.
est Anastasins appellatus. 10 Videns autem universus popnlus Christiano-
n /((/ passim MSS. At Mombritius ctiin Vmccntio, rum, Deus per serviim
quantas virtutes cpcr;vbatur
centuin trigiuta aniin;;e promi.^cui sexus, MS. Ca- suum, coeperunt laudare Christum. Tunc 13. Eras-
puauum quatricenti, for.tan quadringenti. mus dixit Ecce quales virtntcs oj^eratur, qiii cre-
;
coi.vcrtit

dit iu illum. Et tunc baptizati sunt quasi e quad"a- mttttos.

C.\PUT 11. ginta millia hominura : erat enim certamen in ccelo


et spectacula Angelorura, et pars diaboli quodam-
Tormenla snb .Muxitniditi) loleratn.

\erant
farii niodo pugnabat. Tunc B. Erasmus exclamavit voce
conversi et .Marlijres effecti. Obitus S. Era- ra;igna, diceiis Gloria in excelsis Deo, et in terra
;

*""• pax hominibus bonse voluntatis. Qui autem conversi


ad Dominum, responderunt ; Amen. Contur-
Maximianus qu;e facta fuerunt
uiliens Iniperator bata est civitas omnis Sirmitana : conterritus vero
iii Sidugrido, a a Probo, iniquis»imo liomine
civit;ite Imperator misit armatos, et jnssit omnes qui ad
et sacrilego, dicente Audi, pie ImpeiMtor, qu;e ; Deum conversi erant gladio puniri. Martyrizave
Jusmt Maxl- fiicta sunt iii civitate tua ; Regnum tunni delusum runt autem trecentos triginta homines.qiii coiuinen-
niiarti cxsits est, et Dii nuslri nescio a quo homine et sacrilego daverunt se orationibus sancli Martyris Erasmi
Braimus
.Vnliocheno subversi sunt ; qui confiletur illum Je- quibus ait nomine Domiui feliciter in san-
: Ite in
siim Christum, qui crucifixus est ab hominibus in ctani civilatem, quam
prEepar;wit Dominus, et ego
ex qttibas 330
Judaea, Dominum esse. Quot ut audivit Imperator, post modicum tempus ibo. Erantautein Angeli cur- martijrio co-
jussit B.Era-mum tcneri, et praeparatum tribuual rentes per nubes cceli, suscipientes aiii:n;is eoruin ;
ronwitttr:

ascendit, et ingi-essus est B. Erasmus ad quem ; et triumphautes Martyres per gloriosam passioiiem,
ait Imperator ; Dic tu, scelerate homo, qua; tibi usque ad co;lum iiudita est vox psalleutium, Via
e.,treligio? Tunc B. Erasmus ta(;uit, sed oculis in justorum recta facta e=.t, et iter Sancturum priepa.
Q co:lum respexit. Imper;itor dixit ; Niliil loqueris ? ratuin est. Quod videns B. Erasiniis, gratulalus
Et jussit maxillas ejus contundi : Tiinc B. Eras- est, ut bonus Pastor super oves suas, quas tradidit
miis dixit Lupe rapax, plenc iniquitate malefioe,
: Christo.
qiiid servum Dei? Imperator dixit
persequeris 11 Tunc Imperator fumre repletus, jussit B.
Q;em eonfiteris ? B. Erasmus dixit Jesuin Chri- : Eras:iiiim teneri, etdiversis tormentis torqueri : et turtica .vtiea

si.ira nlium Dei. Imper;itor dixit tndutits,


Nonne hic ipsa ; jussit ministris tunicam Kream adversus staturara
e>t, qiii crucifixus est abhomiuibus in Judea?
Tunc ejus adferri, et igneara fortiter eum vestiri, dicens
B. Erasmus dixit Ipsius ego servus sum. Impera-
: Kiinc videbo, Deus tuus eripiet te de manibus
si
t"i- dixit : Talis sis, qiialis et ille est, et sic moria- meis. TuncB. Erasmns dixit Carnifex plenus ini- :

fidem atacri-
ri . Tunc B. Erasraus subrideiis, dixit illi : Optiine quilate, Hlius diaboli, verecundiam tuam laudo,
ter coit/iletitr
Iicperator, bene dixisti inihi, ut illius ego merear qiiia deteriores cane dixi tibi, et nunc dio, non •

vesligia sequi et eflusio sanguinis illius illumiua- timeo minas tuas


:
et si ampliora supplicia facias,
:

t:o nostra e?t, quem si velis agnoscere et in illum cor meum non trepidabit. Et signans, se signo Cru-
cr, dere, salvus eris. Iniperator dixit
Tu : in illum cis vcstivit se turiicii igue:i, psallens prophetieiim
Civlas, et geiius tuum. B. Erasmus dixit : Optime Psalniura, dicens. Transiviinus per ignem et aipiain, l'sal . C3.
dixisti mihi
plaue. quiasiccrodimus,et liosti;i3lau-
: et induxisti nos in refrigerium. Item, tamquam au-
dis et jubilationis inunera orferiinus ei. qui
salv.avit rum in forniice probasti omnes, qui in te credunt. et .Sap. 3
lirjndum suiini a peccitis eoruin. Iraperator dixit : sicut holocausti hostias su.scepisti. Statiin tunica
Co.lsule tibi, atque acquiesee et sacrilica Diis ignea, qua imlutus fuerat,
:
facta est frigida, sicut
raeis : B. Erasmus dixit, si videro Deos tuos, forte nix ; ut nulla macula super eum inventa fuissct.
"''"• Tunc B. Erasmus
_
dixit ; Ecce, Imperittor, coufusus
9 Tuncgaudio repletus Imperator, eum univ(_'rso es, et cum patre tuo diabolo eris in igne arsurus.
p-r.iulo perrexit usque ad templum
Jovis, et jussit Pupulus autem clamabat ; Vere magnus est Deus
hi.mmem Dei deduci ad civitatein b Sirmitanam et Chri.vtianorum qui tantas virtutes operatus est in
;

precepit organa et oinne genus musicorum


in tera- illo. Imperator dixit : Artes sunt maleficiorum, ut
igni
; ;

DIE SECrNDA JUNII. 211


ignl iiuperet et deos nostros dclntlat. Tuuc H. Eras- Panlnpag.l^. Fuis>e autfm Sirmiam palxKtram plu- D
nius (lisit ; Stulte Imperator, inecum est Christus rimorum Mintyrum ex noslro opere constat : el qui- AtcTiiFiE d.

filuis Dci, qui igni iniperat et deos tuos dciurlit ; deni sub Mn.rimiono Imperalore pansum ibi S. Sire-
lapides et ;«i'amina surda, ab liominibus oiitlita, iiuiu seu Siiierium. duimus 23 Februarii.
quibus tu ipse similis es. Nam Dominus ineus Jesus Gela.sius, ingens .serpens.
Cliristus vivus est, ct virtutHnis vincit. Imperator d MS. nosirum : Et gyrans per tot.ir.; ff'(lem tem-
dixit Quamdiu injurias tuas tuierare possura ?
: pli, flatu suo fere ocnidit tertiam partem populi.
Tunc B. Erasmus dixit, Etiam et ego miror inve- Sed koc et iilia plura fabnlam sapinnt.

fer-
recundiam lV<»ntis tufe, quia non eruljescis. e Ila passtin MSS. et Mombritius, quasi mille ho-
cl ollic
vcnli inmis- 12 Tuiic Imperatiir, furore repletus, jussit mini- mines ; Gelusius, fnre mille hoiniues : MS. nostrnm
siis, servnlur stris suis oliam uruaruni viginti parari, et plum- 2, pluros conversi suut.
illasiiy
lium et picem, simul cum cera et resina ct oleo f MSS. Ultriijeclinum nostrum 2, mille pond^^ra
solvi ; et replere et succendi. Et fecerunt ministri, lerri imponi super cidlura ejus.
sicut jir;eceptum eis fuerat : et fervefacta ost olla, g Curraliuin, Ortelio, in Pannnnis! et Jllijrici ve-
et fluctuans sicut mare. Tunc B. Erasmus dixit teris tabnln, insiila ('urieium, «<;« Curicia, haud pro-
Imperatori ; Uta olla est meum refrigerium. Et, cul ab Istria di.ssita, «K.icVeglia dicta.
facfo signai-nlo Christi. desceiidit in eam : statim- g Pofnit navi ajipuliS!>e in aiiqno portu Aprntii, et
qiie vox Domiiii super aquas, Doininus majestatis inde Formins ambula.w.
intonuit, et effudit unam undam ex olla, et ustu- ihlem etinm Gr.rce legitnr. hi nonnuUis MSS.
lavit Imperatorein. Qui clainavit Ardei bonr) Dei, ; tertio Nonas, atque hoc seculi sunt U^uardus, Ado,
ora pro nie. Tunc H. Erasmus dixit : Va; tihi, liipe et aiii. Moinbrilius.non simplicitur morlnwn tali die,

rapax et iilius geliennas ignis, qiiem paravit tihi dicit ; sed, Passtis est autem, inqnit, beattssimus

Deus, simul cuin patre tuo diabolo et ministris ejus : Martyr Erasinus, quarto nonarum Juliarum. Ubi,
scio quiacor tuum obduratutn est, sed prupter po- praterquam qiiod erratnm sit in mense, deflectitur ab
puluin istum circumstantem erit tihi hene. Ei qiiie- ActU, sicca morte defunctum Erasmiim scrihentibus ; jr

vit iili dolori nmlti autem in illa hora crediderunt. adooque solum ob tolerata sa^pius mortnlia tormenta,
13 Imperator autem, videns se falsum este. jus- Martyrem vocinttibus. Quse porro hir sequuntur rectius
sit Marljreiu Dei recipi, et in arcta custodia haberi, omisit scriptor Lrgend^e, qnam Mombritins secutm
ct ingfmli ferri /" pondere colligari. Cumque oras- est.

set, upparuit ei juvenis similis lilio Dei, vocans il- k Sensum hicnuUum kabebant MSS. nbi legebatur,
II ti Michoelt luin et dixit ei Erasme, surge. Q'^q suin Michael
: rccipiat raercedera Sabbato et Dominica, .cui est
e carcerc Ithe- Angelus, missus ad se ut ducam te in Cauipaniain hopor etc. ; sed sensinn supplevi parlim ex GrxcU ,

provinciam, [in civitatem] quu) vocatur Formia, ad pnrtim ex Mombritio : in Grxcis enim sir legebatur :

doccnduin populum. Et apprehendens emn ejecit Av|£Ta[ Tov p.io%y avToO Ttapa oou* r/w $k "Epac^o;
illum de civitate Sirmitan.i veniensque g Curra- : Gacoarou x«t y.upian:^; «Tii toO tokOu to'jto'j q-./.

tiuin naviciilain a Djniino paratam invenit, et trans- a^s^TarTouai Ego vero Erasmus Sabbato et Domi-
migravit eum in provinciam h Campaniam. Alia

Вам также может понравиться