Вы находитесь на странице: 1из 162

TlPOLOGlA TlPOLOGlA TlPOLOGlA TlPOLOGlA

FlTOSSOClOL FlTOSSOClOL FlTOSSOClOL FlTOSSOClOL GlCA GlCA GlCA GlCA


DE PORTUGAL DE PORTUGAL DE PORTUGAL DE PORTUGAL
(continua (continua (continua (continua o) o) o) o)
6.2. Vegetao antrpica
28. ARTEMISIETEA VULGARIS Lohmeyer, Preising &
Txen ex von Rochow 1951
Vegetao nitrfila vivaz de tamanho e biomassa variveis, mas
frequentada por grandes herbceas vivazes, cardos bienais ou
perenes ou outras plantas de porte elevado, que prosperam em solos
profundos nitrofilizados e mais ou menos hmidos, temperada e
mediterrnica pluviestacional, holrtica e so citadas em reas
tropicais como nefitas.
Caractersticas no territrio: Artemisia absinthium, Artemisia vulgaris,
Cirdium vulgare, Daucus carota, Echium vulgare, Dipsacus comosus,
Lactuca serriola, Marrubium vulgare, Reseda lutea, Rumex pulcher
ssp. divaricatus, Salvia verbenaca subsp. verbenaca.
28A. Artemisienea vulgaris
Comunidades nitrfilas ou subnitrfilas vivazes, prprias de solos
pouco removidos, temperadas, frescas e hmidas e eurossiberianas.
Caractersticas no territrio: Picris hieraccioides, Tanacetum
pathernicum.
A. Artemisetea vulgaris Lohemeyer in Txen
Comunidades ruderais megafrbias maioritarimente temperadas.
Caracterstica no territrio: Artemisia vulgaris.
I. Arction lappae Txen 1937
Associaes meso a orotemperadas eurossiberianas e carpetano-leonesas
e montanhas chuvosas submediterrnicas em solos profundos
Caractersticas no territrio: Arctium minimus, Nepeta tuberosa, Scrophularia
hermini.
1. Geranio lusitani-Scrophularietum hermini Honrado et al. ind.
II. Dauco-Melilotion Grs 1966
Comunidades nitrfilas pioneiras, termo a supratemperadas e
submediterrnicas em antrossolos e outros solos urbanos e ruderais
nitrificados
Caractersticas no territrio: Echium rosulatum, Melilotus alba.
2. Helminthio echioidis-Melilotetum albae Loidi & C. Navarro 1988
3. Echio rosulati-Picridetum echioidis P. Alves & Honrado in Honrado, P. Alves,
Nepomuceno & Barreto Caldas 2003
B. Elytrigietalia repentis Oberdorfer, Th. Mller & Grs in
Oberdorfer, Grs, Korneck, Lohmeyer, Mller, Philippi & Seibert
1967 num. mut.
[Agropyretalia repentis]
Arrelvados dominados por espcies de Elytrigia (Agropyrum), nitrfilos e
pioneiros temperados e submediterrnicos.
Caractersticas no territrio: Aster squamatus, Convolvulus arvensis s.l.,
Elytrigia repens (Agropyrum repens), Equisetum arvense, Oenothera
affinis, Oenotera biennis, Picris echioides.
III. Elytrigetum athericae Ghu 1968 nom. mut.
[Agropyrion pungentis Ghu 1968]
Arrelvados de Agropyrum pungens (Elytrigia atherica) nitrfilos,
costeiros, pioneiros penetrando ligeiramente para o interior aero-halinos,
atlnticos, em solos arenosos e margosos.
Caractersticas no territrio: Agropyrum pungens (Elytrigia atherica),
Agrostis stolonifera subsp. pseudopungens.
4. Inulo crithmoidis-Elytrigetum athericae Ghu ex Izco, Guitin & J.M. Snchez 1993
nom. mut.
[Inulo crithmoidis-Elymetum pycnanthi Ghu ex Izco, Guitin & J.M. Snchez 1993]
28B. Onopordenea acanthii Rivas-Martnez,
Bscones, Daz, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1991
Comunidades nitrfilas ou subnitrfilas, dominadas por grandes
cardos, bem como de outras plantas bienais ou vivazes
arrosetadas, caractersticas de solos removidos, bermas de
caminhos e estradas ou de repouso de animais e de
desenvolvimento tardinvernal ou estival, mediterrnicas e
eurossiberianas.
Caractersticas no territrio: Allium ampeloprasum, Carduus
pycnocephalus, Carduus tenuiflorus, Centaurea calcitrapa,
Chondrilla juncea, Cichorium intybus, Eryngium campestre,
Hyoscianus niger, Onopordium acanthium subp. acanthium,
Reseda luteola, Verbascum pulverulentum, Verbascum
virgatum.
C. Onopordetalia acanthii Br.-Bl. & Txen ex Klika & Hada
1944
Comunidades de cardos pioneiros, meso-orotemperados e
supramediterrnicos.
Caractersticas no territrio: Cichorium endiva, Lactuca virosa,
Onopordum illyricum, Verbascum thapsus subsp. crassifolium
IV. Carduo carpetani-Cirsion odontoleptis Rivas-Martnez,
Penas & T.E. Daz 1986
Cardais supra a oromediterrnicos supramediterrnicos,
nevadenses e do centro e Oesta da Pennsula Ibrica.
Caractersticas no territrio: Carduus carpetanus, Carduus
gayanus,Verbascum litigiosum.
5. Carduo carpetani-Onopordetum acanthii Rivas-Martnez, Penas & T.E. Daz
1986
D. Carthametalia lanati Brullo in Brullo & Marceno 1985
Cardais e comunidades de ervas altas, termo a
supramediterrnicas inferiores de distribuio medierrnica.
Caractersticas no territrio: Atractylis gummifera, Carduus
bourgeanus, Carlina corymbosa subsp. corymbosa, Carthamus
lanatus subsp. lanatus, Centaurea aspera, Centaurea collina,
Centaurea ornata, Cynoglossum creticum, Foeniculum vulgare
subsp. piperitum, Scolymus hispanicus, Verbascum sinuatum,
Verbascum thapsus ssp. thapsus.
V. Onopordion castellani Br.-Bl. & O. Bols 1958 corr. Rivas-Martnez,
T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
[Onopordion nervosi Br.-Bl. & O. Bols 1958 corr. Rivas-Martnez 1975]
Cardais mediterrnicos ocidentais, indiferentes edficos, termo e
mesomediterrnicos, que ocasionalmente alcanam o horizonte inferior do
andar supramediterrnico, em solos secos profundos.
Caractersticas no territrio: Carthamus lanatus subsp. baeticus, Cynara
humilis, Cynara tournefortii, Daucus maximus, Echinops strigosus, Echium
boissieri, Nothobasis syriaca, Onopordum macracanthum, Onopordum
nervosum subsp. nervosum, Scolymus maculatus.
6. Carlino hispanicae-Carthametum lanati Ladero, F. Navarro & C. J. Valle 1983 corr. Rivas-
Martnez, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
[Carlino corymbosae-Carthametum lanati Ladero, F. Navarro & C. J. Valle 1983]
7. Carthamo lanati-Onopordetum macracanthi Ladero, M.T. Santos, Prez Chiscano &
Amor in M.T. Santos & Ladero 1989
8. Galactito tomentosae-Cynaretum humilis Rivas Goday 1964 nom. inv. propos.
[Bourgaeo humilis-Galactitetum tomentosae Rivas Goday 1964]
9. Notobasio syriacae-Scolymetum maculati Rivas Goday ex Ladero, Socorro, Molero, M.
Lpez, Zafra, Marn, Hurtado & Prez-Raya 1981
V. Urtico piluliferae-Sylibium mariani Sissingh ex Br.-Bl.
& 1958 nom inv.
[Silybo-Urticion Sissingh ex Br.-Bl. & O. Bols 1958]
Associaes primaveris tempors, formadas por grandes
cardos, prprias de solos profundos, bem arejados, removidos
e indiferentes natureza qumica do substrato. Necessitam de
frescura de solo at entrada do Vero, mas suportam bem o
encharcamento e a hidromorfia temporal.
Caractersticas no territrio: Cynara cardunculus, Cynara
algarbiense, Oxalis articulata, Silybum marianum.
10. Carduo bourgeani-Silybetum mariani Rivas-Martnez ex Rivas-
Martnez, Costa & Loidi 1992
11. Scolymo maculati-Cynaretum ferocissimae Wildpret, Del Arco & Garca
Gallo 1989
I. Bromo-Oryzopsion miliacei O. Bols 1970
Comunidades subnitrfilas, termo a mesomediterrnicas,
mediterrnicas, de entulhos e campos agrcolas abandonados
ricos em camfitos e hemicriptfitos.
Caractersticas no territrio: Centaurea aspera subsp.
stenophylla, Dittrichia viscosa subsp. viscosa, Ditrichia viscosa
subsp. revoluta, Piptatherum miliaceum.
12. Inuletum revolutae O. Bols ex Rivas-Martnez 2002
13. Inulo viscosae-Piptatheretum miliaceae O. Bols 1957 nom. mut.
propos.
[Inulo viscosae-Oryzopsietum miliaceae O. Bols 1957]
14. Piptathero milaecei-Foeniculetum vulgaris Rivas-Martnez, Wildpret,
Del Arco, O.Rodriguez, Prez de Paz, Garcia Gallo, Acebes, T.E Daz &
Fernandez-Gonzlez 1993
29. EPILOBETEA ANGUSTIFOLIAE Txen &
Preising ex von Rochow 1951
Vegetao de herbcea vivaz formada por hemicriptfitos,
frequentemente megafrbios, que habita sobre solos ricos
em compostos azotados por uma rpida decomposio de
matria orgnica geralmente de origem florestal.
Desenvolve-se em orlas nitrificadas e alteradas, clareiras de
matos queimados e bosques, em territrios meso a
orotemperados e termo boreais hmidos eurossiberianos e
reliquial em montanhas e mediterrnico-iberoatlntanticas.
A. Atropetalia belladonae Vlieger 1937
Ordem nica no territrio.
Caractersticas no territrio: Asphodelus albus subsp. albus,
Epilobium angustifolium, Fragaria vesca, Verbascum thapsus
subsp. thapsus.
I. Carici piluliferae-Epilobium angustifoliae Txen ex
von Rochow 1951
Associaes megafrbias de solos cidos, frescos e ricos
em matria orgnica, em ambiente de orlas de bosques
pereniflios ou caduciflios e virios mais ou menos
sombrios.
Caractersticas no territrio: Asphodelus lusitanicus var.
ovaideus, Digitalis purpurea subsp. purpurea, Senecio
sylvaticus.
1. Simethido mattiazi-Asphodeletum ovoidei Bellot ex Izco & Amigo
2001
30. ORYZETEA SATIVAE Miyawaki 1960
Comunidades de infestantes dos arrozais onde predominam
terfitos, e hemicriptfitos hidroflicos, tropical, mediterrnica e
temperada de veres quentes, cosmopolita.
Caracterstica no territrio: Scirpus mucronatus.
A. Cypero difformis-Echinochloetalia oryzoidis O. Bols &
Masclans 1955
Associaes infestantes dos arrozais mediterrnicos.
I. Oryzo sativae-Echinochloion oryzoidis O. Bols & Masclans
1955
Aliana nica .
Caractersticas no territrio: Ammania coccinea, Cyperus difformis,
Echinochloa oryzoides subsp. oryzicola, Echinochloa oryzoides
subsp. oryzoides.
1. Oryzo sativae-Echinocloetum crus-galli So ex Ubrizsy 1948
[Cypero difformis-Ammanietum coccineae O. Bols & Masclans 1955]
31. STELLARIETEA MEDIAE Txen, Lohmeyer & Preising ex
von Rochow 1951
Vegetao nitroflica ou subnitroflica, constituda por terfitos ou pequenos
gefitos que povoam durante um perodo do ano diversos meios ricos em
matrias azotadas. Com muita frequncia ocupam os solos removidos de
reas urbanas e agrcolas, como as margens de caminhos e estradas,
culturas agrcolas, etc., e de uma maneira geral todos os ectipos
submetidos aco humana. Consegue normalmente suportar a
competio com outros tipos de vegetao vivaz ou anual de grande
biomassa. Ampla classe de distribuio holrtica com irradiao
cosmopolita.
Caractersticas no territrio: Ajuga chamaepitys, Amaranthus retroflexus,
Anthemis arvensis, Anthemis cotula, Atriplex patula, Bromus hordeaceus,
Bromus sterilis, Bromus tectorum, Calendula arvensis, Capsella bursa-
pastoris, Capsella rubella, Cardaria draba, Cerastium glomeratum,
Chenopodium album, Erodium malacoides, Eruca versicaria, subsp. sativa,
Filago pyramidata, Matricaria recutita, Mercurialis ambigua (= M. annua aa.
lusit.), Oxalis corniculata, Senecio vulgaris, Sinapis arvensis, Solanum
nigrum, Sonchus asper, Sonchus oleraceus, Stellaria media, Valerianella
locusta, Veronica arvensis, Viola arvensis.
31A. Stellarienea mediae
Vegetao arvense e infestante das culturas.
Caractersticas no territrio: Anagallis arvensis, Anagallis foemina, Arabidopsis
thaliana, Avena fatua, Camelina microcarpa, Coleostophus myconis, Falopia
convolvulus, Fumaria muralis, Galeopsis tetrahit Glaucium corniculatum,
Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Lathyrus aphaca, Lathyrus cicera,
Papaver sommniferum subsp. setigerum, Papaver hybridum, Raphanus
raphanistrum Setaria viridis, Vicia sativa, Vicia villosa.
A. Centaureetalia cyani Txen ex von Rochow 1951
Comunidades termo a mesomediterrnicas de infestantes das culturas inverno-
primaveris, especialmente de searas de cereais, chamadas por isso de
messcolas, em solos ricos em bases.
Caractersticas no territrio: Agrostemma githago, Anchusa italica, Asperula
arvensis, Buglossoides arvensis subsp. arvensis, Centaurea cyanus, Galium
tricornutum, Hypecoum imberbe, Kicckxia spuria subsp. integrifolia, Legousia
hybrida, Neslia paniculata var. apiculata, Nigella damascena, Nigella gallica,
Papaver dubium, Papaver rhoeas, Ranunculus arvensis, Rapistrum rugosum
subsp. rugosum, Scandix pecten-veneris, Sherardia arvensis, Silene
muscipula, Silene nocturna, Turgenia latifolia, Vaccaria hispanica, Valerianella
coronata, Vicia benghalensis.
I. Roemerion hybridae Br.-Bl. in Rivas-Martnez, Fernandez-
Gonzlez & Loidi 1998
Associaes messcolas de crescimento primaveril, que prosperam
em solos argilosos ou calcrios ricos em bases, em bioclima
mesomediterrnico ou supramediterrnico inferior, semicontinental,
semi-rido seco ou sub-hmido, prprias da Pensula Ibrica,
tingitana e Sudeste de Frana.
Caractersticas no territrio: Adonis microcarpa, Anchusa italica,
Avena sterilis subsp. ludoviciana, Bifora testiculata, Biscutella
auriculata, Coronilla scorpioides, Delphinum pentagynum, Galium
verrucosum, Hypecoum procumbens, Linaria hirta, Papaver
pinnatifidum, Valerianella echinata.
1. Linario hirtae-Galietum tricornuti Rivas Goday 1964
2. Valerianello discoideae-Bupleuretum lancifolii Rivas Goday 1964
II. Ridolfion segeti Ngre ex El Antri in Rivas-Martnez,
Fernandez-Gonzlez & Loidi 1998
Comunidades arvenses de desenvolvimento primaveril
prpria de vertissolos, ricos em argilas montemorilnicas, em
bioclima termomediterrnico e mesomediterrnico inferior
seco a sub-hmido no Sul da Pennsula Ibrica e na
Mauritnia.
Caractersticas no territrio: Adonis annua subsp. baetica,
Bupleurum lancifolium, Phalaris paradoxa, Ridolfia segetum,
Silene stricta.
3. Bupleuro lancifolii-Ridolfietum segeti Peinado, Martnez-Parras &
Alcaraz 1989
4. Ridolfio segeti-Capnophylletum peregrini Guinochet 1978
B. Aperetalia spicae-venti J. Txen & Txen in Malato-
Beliz, J. Txen & Txen 1960
Comunidades messcolas de desenvolvimento invernal ou
primaveril, eurosiberianas e mediterrnicas de solos arenosos
e areno-limosos pobres em bases.
III. Scleranthion annui (Kruseman & Vlieger 1939)
Sissingh in Westhoff et al. 1946
Comunidades messcolas eurossiberianas e mediterrnicas
de solos pobres em bases.
Caractersticas no territrio: Anthemis arvensis, Apera spica-
venti, Aphnes arvensis, Arnoseris minima, Bromus secalinus,
Chamaemelum mixtum, Odontites verna,Papaver argemone,
Scleranthus annuus, Spergula arvensis, Veronica triphyllus.
IIIa. Scleranthenion annui
Associaes messcolas de solos cidos, eurossiberianas do norte
da Pennsula Ibrica.
Caracterstica no territrio: Linaria amethystea.
5. Chrysanthemo segeti-Raphanetum microcarpi Bellot 1951
6. Miboro minimae-Arabidopsietum thalianae Rivas-Martnez & C. Rivas-Martnez
1970
IIIb. Arnoseridenion minimae (Malato-Beliz, J.Txen & Txen
1960) Oberdorfer 1983
Associaes de solos arenosos muito oligotrficos do centro, oeste
e norte da Pennsula Ibrica.
Caractersticas no territrio: Linaria ricardoi, Spergularia purpurea.
7. Catapodietum patentis Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes 1952
8. Linario elegantis-Anthoxanthetum aristati Txen & Oberdorfer 1958
9. Rumici bucephalophori-Arnoseridetum minimae Malato-Beliz ex A.Valds 1985
IIIc. Spergulo-Arabidopsienion thalianae Rivas
Goday 1964
Associaes siliccolas em solos areno-limosos
mesotrficos, Do centro, Oeste e Sul da Penensula
Ibrica.
Caractersticas no territrio: Chamaemelum fuscatum,
Mibora minima, Spergula pentandra.
10. Chrysanthemo myconis-Anthemidetum fuscatae Rivas Goday
1964
11. Linario amethysteae-Calenduletum arvensis Izco 1982
C. Solano nigrae-Polygonetalia convolvuli (Sissingh in
Westhoff, Dijk & Passchier 1946) O.Bols 1962
Associaes eurosiberianas e mediterrnicas, de infestantes de
culturas de vero.
Caractersticas no territrio: Amaranthus albus, Amaranthus cruentus,
Amaranthus hybridus, Ammi visnaga, Chysanthemum segetum,
Fumaria bastardii, Fumaria densiflora, Misopates orontium, Myosotis
arvensis, Polygonum persicaria, Setaria verticillata, Setaria viridis,
Stachys arvensis, Veronica persica, Veronica polita, Xanthium
strumarium.
IV. Polygono-Chenopodion polyspermi Koch 1926
Associaes de culturas estivais-outonais, com distribuio atlntico-
medioeuropeia e mediterrnica.
Caractersticas no territrio: Anchusa arvensis, Chenopodium
polyysmermum, Digitaria inchaemum, Digitaria sanguinalis, Euphorbia
helioscopia, Euphorbia peplus, Fumaria officinalis, Fumaria vaillanti,
Galinsoga parviflora, Galinsoga quadriradiata, Lamium hybridum,
Setaria pumila, Veronica agrestis, Vernica hederifolia.
IVa Eu-Polygono-Chenopodienion polyspermi Oberdorfer 1957
Comunidades em solos ricos
12. Fumario capreolatae-Veronicetum persicae Aedo, Herrera, F. Prieto & T.E. Daz 1988
13. Holosteo umbellati-Veronicetum persicae Penas, T.E. Daz, C. Prez, Puente, M.E.
Garca & Terrn 1988
14. Galinsogo quadriradiatae-Fumarietum lowei Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim &
Sequeira 2004
IVb. Digitario ischaemi-Setarienion viridis (Sissingh ex Westhoff,
Dijk & Passier 1946) Oberdofer 1957
Associaes de infestantes de culturas de Vero em solos arenosos
pobres.
Caractersticas no territrio: Echinochloa colonum, Echinochloa crus-galli,
Leersia oryzoides.
15. Digitario-Galinsogetum parviflorae Txen & Becker 1942
16. Setario verticillatae-Echinochloetum cruris-galli Peinado, Bartolom & Martnez-
Parras 1985
17. Setario glaucae-Echinochloetum colonae O. Bols 1956
V. Fumarion wirtgenio-agrariae Brullo in Brullo & Marceano 1985
Associaes termomediterrnicas de florao hemi-vernal.
Caractersticas no teritrio: Fumaria agraria, Fumaria parviflora, Fumaria
wirtgenii, Oxalis pes-caprae.
18. Citro-Oxalidetum pedis-caprae O. Bols 1975
19. Apio leptophyllae-Oxalidietum pes-caprae Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim & Sequeira
2004
VI. Diplotaxion erucoides Br.-Bl. 1931
Comunidades mediterrnicas de infestantes de culturas e pousios de vero
no cerealferas e florao estival / outonal.
Caractersticas no territrio: Chrozophora tinctoria, Cyperus rotundus,
Dittrichia graveolens, Euphorbia segetalis, Heliotropium europaeum, Kickxia
lanigera, Mollugo cervina, Solanum luteum, Tanacetum annuum,
Tanacetum microphyllum
20. Chrozophoro-Heliotropietum europaei Rivas Goday 1964
21. Chrozophoro tinctoriae-Teucrietum spinosi Galn de Mera 1996
22. Heliotropio europaei-Amaranthetum albi Rivas Goday 1964
23. Kickxio lanigerae-Tanacetum annui Galn de Mera 1996
24. Fedio cornucopiae-Diplotaxietum erucoidis Rivas Goday 1964
31B. Chenopodio-Stellarienea Rivas Goday 1956
Vegetao ruderal e viria, nitrfila e subnitrfila de distribuio
holrtica, de ptimo mediterrnico e irradiao cosmopolita.
Caractersticas no territrio: Crepis foetida, Erodium moschatum,
Reghadiolus stellata, Senecio lividus.
D. Chenopodietalia muralis Br.-Bl. in Br.-Bl., Gajewesski,
Wraber & Walas 1936 em. Rivas-Martnez 1977
Comunidades vegetais anuais, acentuadamente nitrfilas, rica em
espcies anuais cosmoplitas, comuns nos territrios mediterrnicos,
podendo alcanar reas temperadas ou tropicais frias,
maioritariamente secas a semiridas e termo a supramediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Amaranthus blitoides, Amaranthus
deflexus, Amaranthus graecizans, Amaranthus hypocondriacus,
Atriplex prostrata, Atriplex rosea, Chenopodium ambrosioides,
Conyza canadensis, Ecbalium elaterium, Emex spinosa, Portulaca
oleracea, Sisymbrio irio, Urtica urens.
VII. Chenopodion muralis Br.-Bl in Br.-Bl et al. 1936
Vegetao muito nitrfila, urbana e rural, de ptimo
mediterrnico com irradiaes eurossiberianas.
Caractersticas no territrio: Amaranthus muricatus,
Chenopodium murale, Chenopodium opulifolium, Chenopodium
urbicum, Chenopodium vulvaria, Cnicus benedictus, Conyza
bonariensis, Conyza sumatrensis (Conyza albida), Datura
stramonium, Malva nicaensis, Tribulus terrestris, Xanthium
spinosum.
VIIa. Chenopodienion muralis
Termo a supramediterrnica e submediterrnica com florao no
Vero.
25. Chenopodietum muralis Br.-Bl. in Br.-Bl., Gajewski, Wraber & Walas 1936
VIIb. Malvenion parviflorae Rivas-Martnez 1978
Associaes termomediterrnicas a mesomediterrnicas,
semiridas a sub-hmidas comeando a aparecer aps a schuvas
outonais e invernais.
Caractersticas no territrio: Lavatera cretica, Lavatera mauritanica
subsp. davaei, Malva parviflora, Sisymbium erysimoides,
Sisymbrium runcinatum.
26. Emici spinosae-Malvetum parviflorae Rvas-Martnez in Rvas-Martnez, Costa,
Castroviejo & E. Valds 1980
27. Hyosciamo albi-Malvetum parviflorae (Rivas Goday 1964) Rivas-Martnez 1978
28. Sisymbrio irionis-Malvetum parviflorae Rivas-Martnez 1978
29. Chenopodio muralis-Malvetum parviflorae Lohmeyer & Trautmann 1970
30. Sisymbrio irionis-Lavateretum creticae (Mateo & M.B. Crespo 1988) Carretero
& Aguilella 1995
31. Malvo parviflorae-Urticetum portosanctae Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim &
Sequeira 2004
VIIc. Malvenion neglectae Gutte 1966
Comunidades termo a supratemperada e meso a oromediterrnica seca a
sub-hmida de florao no final da Primavera e Vero.
Caracterstica no territrio: Malva negleta.
32. Urtico urentis-Malvetum neglectae (Knapp 1945) Lohmeyer in Txen 1950
VIII. Mesembryanthemion crystallini Rivas-Martnez, Wildepred, Del
Arco, O. Rodriguez, Prez de Paz, Garcia-Gallo, Acebes, Daz &
Fernandez-Gonzlez 1993
Associaes dominadas por terfitos prostrados e suculentos do gnero
Mesembryanthemum, que crescem em estaes rochosas e em solos
removidos ou alterados, mas geralmente bastante ruderalizados e em
algumas ocasies enriquecidos em sais solveis, distribui-se pelas regies
Mediterrnica, Macaronsica e Saaro-Arbica de ombroclima rido a seco.
Em zonas mais chuvosas s ocorre em estaes litorais.
Caractersticas no territrio: Aizolon canariense, Mesembryanthemum
cristalinum, Mesembryanthemum nodiflorum, Spergularia falax.
33. Spergulario bocconei-Mesembryanthemetum nodiflori J. C. Costa in J. C. Costa, Lous
& Esprito-Santo 1996
34. Senecio incrassati-Mesembryanthemetum crystallini Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar,
J.C. Costa, Esprito-Santo & Lous 2003
E. Thero-Brometalia (Rivas Goday & Rivas-Martnez ex Esteves
1973) O. Bols 1975
[Brometalia rubenti-tectorum Rivas-Martnez & Izco 1977]
Associaes terofticas, mediterrnicas ocidentais, primaveris e
subnitroflicas, instaladas preferencialmente em campos agrcolas
abandonados.
Caractersticas no territrio: Astragalus hamosus, Avena barbata subsp.
barbata, Avena barbata subsp. lusitanica, Avena sterilis subsp. sterilis,
Bellardia trixago, Bromus diandrus, Bromus rigidus, Bromus rubens,
Bromus squarrosus, Catapodium rigidum, Centaurea militensis,
Centaurea pullata, Gastridium phloides, Leontodon salzmannii, Lolium
rigidum, Lotus edulis, Lotus ornithopoides, Lupinus angustifolius, Lupinus
luteus, Malva hispanica, Medicago orbicularis, Medicago truncatula,
Melilotus sulcata, Nonea versicaria, Phalaris brachysyachys, Phalaris
canariensis, Phalaris minor, Plantago afra, Reichardia picrioides,
Scrozonera laciniata, Senecio gallicus, Silene gallica, Thesium humile,
Trifolium angustifolium, Trifolium cherleri, Trifolium hirtum, Trigonella
foenum-graecum, Trigonella monspeliaca, Trigonella polyceratia,
Trisetum paniceum, Urospermum picrioides, Vulpia ciliata
IX. Echio plantaginei-Galactition tomentosae O.Bols & Molinier
1969
Associaes subnitrfilas de grande biomassa, prpria de pousios e
campos agrcolas abandonados em solos ricos mesotrficos. Tem o seu
ptimo em territrios euocenicos, termo-mesomediterrnicos,
maioritariamente sub-hmida de invernos temperados e chuvosos da sub-
regies Mediterrnica Ocidental e Canria.
Caractersticas no territrio: Echium plantagineum, Galactites tomentosa,
Gastridium ventricosum, Medicago murex, Melilotus elegans, Melilotus
italica, Reichardia intermedia, Silene fuscata, Silene scabriflora subsp.
tuberculata, Vulpia geniculata.
35. Galactito-Vulpietum membranaceae O. Bols & Molinier 1969 corr. O. Bols, Molinier &
Montserrat 1970
36. Coleostepho myconis-Galactitetum tomentosae Izco & Collado 1985
37. Galactito tomentosae-Brachypodietum distachyi Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco,
O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993
38. Vicio costei-Echietum platagini Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar, J.C. Costa, Esprito-
Santo, & Lous 2003
39. Achyrantho siculae-Bidetetum pilosae Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim & Sequeira
2004
X. Thaenianthero-Aegilopion geniculatae Rivas-Martnez & Izco
1977
Aliana de comunidades subnitrfilas, indiferentes natureza qumica do
substrato quer em solos ricos ou pobres, onde predominam gramneas de
pequenas dimenses de florao no nicio de Vero, termo a
supramediterrnicas, mediterrnicas ocidentais.
Caractersticas no territrio: Aegilops geniculata, Aegilops negleta,
Aegilops triuncialis, Stipa capensis, Thaenatherum caput-mudusae.
40. Medicagini rigidulae-Aegilopetum geniculatae Rivas-Martnez & Izco 1977
41. Bromo tectorum-Stipetum campensis Rivas-Martnez & Izco 1977
42. Aegilopo neglectae-Stipetum capensis M.T. Santos ex Cano, A. Garca, Torres &
Salazar 1998
[Aegilopo neglectae-Stipetum capensis M.T. Santos, Ladero & Amor 1989, Atractylo
cancellatae-Stipetum capensis A. Garca & Cano 1996]
43. Gastridio ventricosi-Trifolietum scabri Rivas Goday 1964
44. Taeniathero-Alyssetum lusitanici P. Silva 1970
45. Trifolio cherleri-Taeniatheretum capitis-medusae Rivas-Martnez & Izco 1977
46. Lino stricti-Stipetum capensis Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar, J.C. Costa, Esprito-
Santo, & Lous 2003
XI. Linario viscosae-Vulpion Br.-Bl., Rozeira & P. Silva in
Br.-Bl., G. Br.-Bl., Rozeira & P. Silva 1972
Associaes subnitroflicas e psamoflicas costeiras,
termomediterrnicas e termotemperadas submediterrnicas,
costeiro-lusitano-andaluzas, cantbro atlnticas , bticas,
murciano-almerienses e tingitanas.
Caractersticas no territrio: Avena longiglumis, Brassica
barrelieri subsp. oxyrrhina, Carduus meonanthus, Linaria
viscosa, Ononis pinata, Reichardia gaditana, Silene longicaulis,
Vulpia alopecuros.
47. Chamaemelo mixti-Vulpietum alpecuris Rivas-Martnez & Izco ex Rivas-
Martnez, Costa, Castroviejo & Valds ex J.C. Costa, Lous,Capelo, Esprito
Santo & Izco in J.C. Costa, Lous,Capelo, Esprito Santo, Izco & Arsnio 2001
48. Linario viscosae-Carduetum meonanthi Rvas-Martnez, Costa,
Castroviejo & E. Valds 1980
49. Scrophulario frutescentis-Vulpietum alopecuroris Br.-Bl., Rozeira & P.
Silva in Br.-Bl., G. Br.-Bl., Rozeira & P. Silva 1972
XII. Alysso granatensis-Brassicion barrelieri Rivas-
Martnez & Izco 1977
Comunidades meso a supramediterrnicas, maioritarimente
semi-continentais, em solos arenosos pobres,
mediterrnicas-ibero-atlnticas.
Caractersticas no territrio: Andryala arenaria, Brassica
barrelieri subsp. barrelieri, Coyncia hispida subsp. hispida,
Coincya hispida subsp. transtagana, Echium tuberculatum.
50. Coincyo setigerae-Brassicetum barrelieri Rivas-Martnez, Ladero,
Belmonte & Snchez-Mata in Snchez-Mata 1989
51. Coincyo transtaganae-Brassicetum barrelieri Cano, N. Snchez & F.
Valle 1996
XIII. Cerintho majoris-Fedion cornucopiae Rivas-Martnez
& Izco ex Peinado, Martnez-Parras & Bartolom 1986
Comunidades em vertissolos, termomediterrnicas
pluviestacionais, do Sul da Pennsula Ibrica e magrebnas.
Caractersticas no territrio: Cerinthe major, Convolvulus
meonanthus, Convolvulus tricolor, Fedia cornucopia,
Glossopappus macrantherus, Hedysarum coronarium,
Hedysarum glomeratum, Lavatera trimestris
52. Fedio cornucopiae-Sinapietum marei Peinado, Martnez-Parras &
Bartolom 1986 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez, Izco,
Loidi, Lous & Penas 2002
[Fedio cornucopiae-Sinapietum albae Peinado, Martnez-Parras & Bartolom
1986]
F FF F. Sisymbrietalia officinalis J. Txen in Lohmeyer et
al. 1962 em. Rivas-Martnez, Bscones, Daz,
Fernandez-Gonzlez & Loidi 1991
Ordem com uma grande distribuio geogrfica, parece ter o
seu ptimo na regio Mediterrnica, mas pode ser encontrada
nas regies Macaronsica e Eurosiberiana. formada por
comunidades subnitroflicas de florao primaveril que
comeam a desenvolver-se em meios antropognicos, como
margens de caminhos de estradas muito vezes espezinhados,
a seguir s chuvas outonais.
Caractersticas no territrio: Arctotheca calendula,
Convolvulus siculus, Crepis vesicaria subsp. haenseleri,
Geranium molle, Lamarckia aurea, Malva sylvestris, Medicago
polymorpha, Rumex pulcher, Sisymbrium officinale, Vicia
villosa.
XIV. Hordeion leporini Br.-Bl in Br.-Bl, Gajweski, Wraber & Walaas 1936
Vegetao viria da Regio Mediterrnica.
Caractersticas no territrio: Anacyclus radiatus, Asphodelus fistulosus,
Carduus pycnocephalus, Bromus scoparius, Chrysanthemum coronarium var.
coronarium e var. discolor, Daucus muricatus, Erodium chium, Erodium
malacoides, Hedypnois cretica, Hirschfeldia incana, Hordeum murinum
subsp. leporinum, Plantago lagopus, Rostaria cristata.
53. Anacyclo radiatae-Hordeetum leporini O. Bols & Rivas-Martnez in Rvas-Martnez 1978
54. Bromo scoparii-Hordeetum leporini Rivas-Martnez 1978
55. Hordeo leporini-Glossopappetum macroti Peinado, Martnez-Parras & Bartolom 1986
56. Avenulo lusitanicae-Hordeetum leporini Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim & Sequeira
2004
XV. Sisymbrion officinalis Txen, Lohmeyer & Preising in Txen 1950
Comunidades eurossiberianas.
Caracterstica no territrio: Hordeum murinum subsp. murinum.
57. Sisymbrio officinalis-Hordeetum murini Br.-Bl. 1967
32. PEGANO HARMALAE-SALSOLETEA
VERMICULATAE Br.-Bl. & O. Bols 1958
Vegetao nitroflica ou halonitrfilica, arbustiva composta por
camfitos e nanofanerfitos suculentos, incluindo arbusto tropicais
alcnes, termo a oromediterrnica inferior, desrtica, xrica e
pluviestacional nas Regies Mediterrnicas e Sahariana ocenica.
Caracterstica no territrio: Artemisia campestris subsp. glutinosa,
Ballota hirsuta, Fagonia cretica, Lycium intricatum, Ruta angustifolia,
Solanum sodomaeum.
A. Salsolo vermiculatae-Peganetalia harmalae Br.-Bl. & O.
Bols 1958
Vegetao camfitica e nanofaneroftica, nitrfila e halonitrfila,
termo a supramediterrnica, semirida, rida e seca inferior, da Sub-
Regio Mediterrnica Ocidental.
Caractersticas no territrio: Artemisia arborescens, Atriplex halimus,
Salsola vermiculata subsp. vermiculata.
I. Salsolo oppositifoliae-Suaedion verae Rigual 1972
nom. mut.
[Carthamo arborescentis-Salsolion oppositifoliae Rivas
Goday & Rivas-Martnez 1963]
Associaes halonitrfilas termomediterrnicas semiridas
ou aero-halinas, em solos profundos ocasionalmente com a
toalha fretica superficial Murcianas-almerienses e costeiras-
lusitano-andaluzas.
Caractersticas no territrio: Cynomorium coccineum,
Suaeda vera (dif. al.).
1. Cynomorio coccinei-Lycietum intricati Rivas-Martnez, Lous, T.E.
Daz, Fernndez-Gonzlez & J.C. Costa (1990) 2002
[Salsolo vermiculatae-Lycietum intricati Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz,
Fernndez-Gonzlez & J.C. Costa 1990]
2. Frankenio laevis-Salsoletum vermiculatae J.C. Costa in J.C. Costa,
Lous & Esprito-Santo 1997
B. Helichryso stoechadis-Santolinetum squarrosae Peinado &
Martnez-Parras 1984
Associaes camefticas ricas espcies subnitrfilas de Santolina e
Helichrysum, termo a oromediterrnicas inferires, secas a hmidas e
submediterrnicas, subserial de bosques, campos agrcolas
abandonados e margens de caminhos e estradas.
Caractersticas no territrio: Helichrysum stoechas subsp. stoechas,
Plantago sempervirens, Ruta montana, Thymus mastichina.
II. Artemisio glutinosae-Santolinion rosmarinifoliae Costa 1975
Comunidades em solos siliciosos arenonos e areno-limosos.
Caractersticas no territrio: Santolina impressa, Santolina rosmarinifolia
subsp. rosmarinifolia, Santolina rosmarinifolia subsp. semidentata.
3. Alysso lusitanici-Santolinetum semidentatae Aguiar, Penas & Lous in J.C. Costa,
Capelo, Aguiar, Neto, Lous & Esprito-Santo 1997
4. Santolinetum impressae Rivas Martnez ex Neto, Capelo, J.C. Costa & Lous 1997
C CC C. Forsskaoleo angustifoliae-Rumicetalia lunariae Rivas-
Martnez, Wildpret, Del Arco, Rodriguez, Prez de Paz, Garcia-
Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993
Comunidades nitrfilas, camfiticas abertas e fechadas, infra, termo e
mesomediterrnicas , ridas a semiridas, canaienses e madeirenses
Caracterstica no territrio: Chlenoleoides tomentosa.
III. Argyranthemo suculenti-Calendulion maderensis Capelo,
J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez
2000
Aliana madeirense.
Caractersticas no territrio: Argyranthemum pinnatifidum subsp.
succulentum, Calendula maderensis
5. Calendulo madererensis-Suaedetum verae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha,
Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
D. Nicotiano glaucae-Ricinetalia communis Rivas-
Martnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1999
Comunidades arbustivas nitrfilas neofticas, de origem tropical e
crescimento rpido, infra a termomediterrnicas, ridas, semiridas
e secas em solos hmidos das Sub-Regies Mediterrnica
Ocidental e Canria.
Caractersticas no territrio: Nicotiana glauca, Ricinus communis,
Salpichroa origanifolia, Tropaeolum majus.
IV. Nicotiano glaucae-Ricinion communis Rivas-Martnez,
Fernandez-Gonzlez & Loidi 1999
Aliana de comunidades microfanerofticas termomediterrnicas
6. Tropaelo majoris-Ricinetum communis Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco,
Rodriguez, Prez de Paz, Garcia-Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez
1993
7. Comunidade de Nicotiana glauca
33. POLYGONO-POETEA ANNUAE Rivas-Martnez 1975
Comunidades terofticas nitrfilas, integradas por plantas perenes rasteiras
adaptadas a solos pisoteados em caminhos de reas urbanas e rurais,
particularmente em zonas de clima quente-frescos, frescos-frios e frios com
estao chuvosa, de distribuio cosmopolita.
A. Polygono arenastri-Poetalia annuae Txen in Ghu, Richard &
Txen 1972
Holrtica e territrios extratropicais.
Caractersticas no territrio: Byrum argenteum, Coronopus didymus, Cotula
australis, Plantago coronopus, Poa annua var. annua, Poa infirma, Polygonum
arenastrum, Polygonum aviculare, Sagina apetala, Spergularia rubra.
I. Saginion procumbentis Txen & Ohba in Ghu, Richard & Txen 1972
Comunidades perenes rastejantes, temperadas hmidas e mediterrnicas em
solos hmidos e semi-sombrios.
Caractersticas no territrio: Sagina procumbens.
1. Bryo argentei-Saginetum procumbentis Diemont, Sissingh & Westhoff 1940 nom. inv.
[Sagino-Bryetum argentei Diemont, Sissingh & Westhoff 1940]
II. Matricario-Polygonion arenastri Rivas-Martnez 1975 corr.
Rivas-Martnez, Bscones, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez &
Loidi 1991
Comunidades temperadas em solos arenosos e limosos.
Caractersticas no territrio: Eragrostis minor, Eragrostis pilosa,
Lepidum ruderale, Matricaria discodea.
2. Polygono arenastri-Matricarietum discoideae Mller ex Oberdorfer 1971 corr.
Passarge 1996 nom. inv. et nom. mut. propos.
[Matricario-Polygonetum arenastri Mller ex Oberdorfer 1971 corr. Passarge 1996]
III. Sclerochloo durae-Coronopodion squamati Rivas-
Martnez 1975
Comunidades temperadas e mediterrnicas em solos agilosos
ricos em calcrios.
Caractersticas no territrio: Coronopus squamatus
3. Polycarpo tetraphylli-Coronopodetum squamati Rivas-Martnez, Wildpret,
Del Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz &
Fernndez-Gonzlez 1993
II. Matricario-Polygonion arenastri Rivas-Martnez 1975 corr.
Rivas-Martnez, Bscones, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez &
Loidi 1991
Comunidades temperadas em solos arenosos e limosos.
Caractersticas no territrio: Eragrostis minor, Eragrostis pilosa,
Lepidum ruderale, Matricaria discodea.
2. Polygono arenastri-Matricarietum discoideae Mller ex Oberdorfer 1971 corr.
Passarge 1996 nom. inv. et nom. mut. propos.
[Matricario-Polygonetum arenastri Mller ex Oberdorfer 1971 corr. Passarge 1996]
III. Sclerochloo durae-Coronopodion squamati Rivas-
Martnez 1975
Comunidades temperadas e mediterrnicas em solos agilosos ricos
em calcrios.
Caractersticas no territrio: Coronopus squamatus
3. Polycarpo tetraphylli-Coronopodetum squamati Rivas-Martnez, Wildpret, Del
Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-
Gonzlez 1993
IV. Polycarpion tetraphylli Rivas-Martnez 1975
Associaes pisoteadas, mediterrnicas, com
desenvolvimento estival-vernal e de ptimo em reas de
invernos frescos, temperados ou quentes em solos no
argilosos.
Caractersticas no territrio: Chamomilla aurea (= Matricaria
aurea), Crassula tillaea, Crepis pusilla, Gymnostylis
stolonifera, Polycarpon tetraphyllum, Spergularia purpurea.
4. Crassulo tillaeae-Saginetum apetalae Rivas-Martnez 1975
5. Polycarpo tetraphylli-Cotuletum australis Wildpret, Prez de Paz, del
Arco & Garca Gallo 1988
6. Solivetum stoloniferae Rivas-Martnez 1975
7. Spergulario rubrae-Matricarietum aureae (Rivas Goday 1955) Rivas-
Martnez 1975
V. Chamaesycion prostratae Rivas-Martnez 1976
nom. mut. [Euphorbion prostratae Rivas-Martnez 1976]
Comunidades com espcies nefitas tropicais e
subtropicais, desenvolvendo-se no Vero em territrios
holrticos quentes e frios.
Caractersticas no territrio: Alternanthera caracasana,
Euphorbia (Chamaesyce) chamaesyce, Euphorbia
(Chamaesyce) maculata, Euphorbia (Chamaesyce)
prostrata, Euphorbia (Chamaesyce) serpans, Eleusine
tritachya.
9. Euphorbietum chamaesyco-prostratae Rivas-Martnez 1976
10. Polycarpo- Alternantheretum Oberdorfer ex Lohmeir & Trauman
1970
7. Vegetao rupcola, epfita
e de cascalheiras
7.1. Vegetao casmoftica
34. ADIANTETEA Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre
1952
Comunidades de paredes e penhascos resumantes de guas
carbonatadas que se precipitam sobre os restos vegetais, termo a
upramediterrnicas ou temperadas submediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Adiantus capillus-, Eucladium
verticillatum .
A. Adiantetalia capilli-veneris Br.-Bl. ex Horvatic 1939
Ordem nica.
I Andiantion capilli-veneris Br.-Bl. ex Horvatic 1934
Comunidades brio-pteridoftas em tufos e fendas de rochas calcrios
com fluxo de gua.
1. Eucladio-Adiantetum capilli-veneris Br.-Bl. ex Horvatic 1934
2. Trachelio caerulei-Adiantetum capilli-veneris O. Bols 1957
35. ASPLENIETEA TRICHOMANIS (Br.-Bl. in Meier &
Br.-Bl. 1934) Oberdorfer 1977
Comunidades de ampla distribuio holrtica, constituda por
hemicriptfitos, gefitos, e camfitos que ocupam fissuras de
penhascos, arribas ou muros secos (casmfitos).
Caractersticas: Chaenorhinum origanifolium subsp. origanifolium,
Cystopteris fragilis subsp. fragilis, Hieracium amplexicaule,
Sanguisorba rupicula
A. Androsetalia vandelli Br.-Bl. in Meier & Br.-Bl. 1934
Vegetao casmoftica de fissuras de rochas silceas, de
distribuio mediterrnica e eurosiberiana.
Caracterstica no territrio: Asplenium adintum-nigrum, Asplenium
billotii, Asplenium septentrionle, Asplenium trichomanes subsp.
trichomanes, Cheilanthes tinaei, Cystopteris dickiniana, Hieracium
schmidtii
I. Saxifragion willkommianae Rivas-Martnez 1963
Comunidades supra-oro-criomediterrnicas e submediterrnicas,
carpetano-ibero-leonesas e orocantbricas.
Caractersticas no territrio: Alchemilla trasiiens, Murbeckiella bory subsp.
herminii, Silene acutifolia
1. Saxifrago spathularidis-Murbeckielletum herminii Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes
1952 corr. Rivas-Martnez 1981
2. Sileno acutifoliae-Holcetum gayanae Bellot 1968
II. Cheilanthion hispanicae Rivas Goday 1956
Associaes meso a supramediterrnicas e submediterrnicas,
iberoatlnticas rupcolas sobre quartzitos e xistos silricos.
Caractersticas no territrio: Bufonia willkomiana, Cheilanthes hispanica,
Cheilanthes vellea, Jasione mariana.
3. Asplenio billotii-Cheilanthetum tinaei Rivas-Martnez & Costa 1973 corr. Senz & Rivas-
Martnez 1979 nom. mut. propos.
[Asplenio billotii-Cheilanthetum duriensis Rivas-Martnez & Costa 1973 corr. Senz & Rivas-
Martnez 1979]
4. Asplenio billotii-Cheilanthetum hispanicae Rivas-Goday in Senz & Rivas-Martnez 1979
B. Asplenietalia petrarchae Br.-Bl. in Br.-Bl. & Meier 1934 nom.
mut.
Ordem de vegetao rupcola prpria de calcrios da Regio
Mediterrnica, submetida a uma forte insolao.
Caractersticas no territrio: Asplenium ruta-muraria, Asplenium
petrarchae, Cheilanthes acrostica, Cheilantes vellea, Melica minuta,
Phagnalon rupestre.
III. Asplenion petrarchae Br.-Bl. in Br.-Bl. & Meier 1934 nom.
mut.
Associaes termomediterrnicas a mesomediterrnicas secas a
sub-hmidas, mediterrnicas ocidentais.
Caractersticas no territrio: Narcissus calcicola
5. Asplenio ceterach-Cheilanthetum acrosticae M. T. Santos 1987
6. Narcisso calcicolae-Asplenietum rutae-murariae Esprito-Santo, Ladero & Lous
1995
C. Cheilanthetalia maranto-maderensis Senz & Rivas-Martnez
1979
Vegetao em rochas silciosas ricas em metais e serpentinites
Caractersticas no territrio: Cheilanthes guanchica, Cheilhantes
maderenses, Notholaena marantha.
IV. Phagnalo saxatilis-Cheilanthion maderensis Loisel 1970 corr. F.J.
Prez, T.E. Daz, P. Fernndez & Salvo 1989
Comunidades ibricas
Caracterstica no territrio: Asplenium obovatum.
7. Notholaenetum marantae (P. Silva 1970) Capelo, Aguiar & Gomes Pedro 1996
8. Umbilico violacei-Asplenietum corunnensis P. Silva 1970 corr. Rivas-Martnez & Izco 2002
V. Cheilanthion pulchellae Snez & Rivas-Martnez 1979
Comunidades canria e madeirenses.
Caractersticas no territrio: Adianthum reniforme var reniforme, Adianthum
reniforme var. pusillum, Asplenium trichomanes subsp. maderense.
9. Adiantetum reniformis Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004
10. Notholaeneteum subcordatae Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004
36. PARIETARIETEA JUDAICAE Rivas-Martnez
in Rivas Goday 1964
Vegetao nitrfila, rupcola mural, por vezes epiftica,
formada por casmfitos e casmfitos exigentes em nitratos e
sais amoniacais. De distribuio holrtica prospera em
ambientes urbanos e rurais, bem como em covas
impregnadas por dejeces de animais ou das suas
emanaes amoniacais.
A Parietarietalia Rivas-Martnez ex Rivas Goday 1964
Comunidades holrticas.
Caractersticas no territrio: Antirrhinum majus subsp. majus,
Chelidonium majus, Cymbalaria muralis, Cyrmetonium
falcatum, Erigeron karwinskianus, Ficus carica, Hyoscyamus
albus, Mathiolla incana, Pariietaria judaica, Sedum album,
Trachelium caeruleum, Umbilicus gaditanus, Umbilicus
rupestris.
I. Parietario-Galion muralis Rivas-Martnez in Rivas
Goday 1964
Comunidades de paredes urbanas e de refugios de animais
no fundo e superfces das rochas.
Caractersticas no territrio: Antirrhinum meonanthum,
Centranthus ruber, Hypericum x inodorum, Tolpis succulenta.
1. Antirrhino linkiani-Parietarietum judaicae Ortz 1989
[Centrantho rubri-Antirrhinetum linkiani Mouga, J.C. Costa & Esprito-Santo
1995]
2. Centranthetum rubri Oberdorfer 1969
3. Mucizonio hispidae-Galietum vallantiae Rivas Goday 1964
4. Parietarietum judaicae K. Buchwald 1952
5. Tolpido succulentae-Parietarietum judaicae Capelo, J.C. Costa, Lous,
Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
II. Cymbalario-Asplenion Segal 1969
Comunidades em paredes e muros velhos hmidos e sombrios.
Caractersticas no territrio: Asplenium azoricum, Asplenium ceterach,
Asplenium trichomanes subsp. qadrivalens, Trachelium caeruleum.
6. Asplenio azoricae-Cymbalarietum muralis Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C.
Costa, Dias & Aguiar 2002
7. Cymbalarietum muralis Grs 1966
8. Cymbalario-Trachelietum caerulei Rivas-Martnez 1969
9. Cymbalario muralis-Adiantetum capilli-veneris Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco, O.
Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993
III. Asplenion marini Rivas-Martnez & Izco 2002
Comunidades casmofticas de fetos em rochas litorais submetidas a
ventos carregados de sal.
Caracterstica no territrio: Asplenium marinum
10. Asplenietum marini Br.-Bl. & Txen 1952
11. Umbilico gaditani-Asplenietum marini Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. Costa,
Dias & Aguiar 2002
12. Soncho maderensis-Asplenietum marini Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira &
Rivas-Martnez 2004
7.2. Vegetao epfita, cascomoftica
e de cascalheiras
37. ANOMODONTO-POLYPODIETEA Rivas-
Martnez 1975
Vegetao epfita e comoftica sombria pterido-brioftica,
prpria de rochedos hmidos e sombrios ou de taludes
terrosos compactados e grandes fissuras de rochas com uma
fina camada de terra (exocomfitos) e que mantm a
humidade, de locais temperados e mediterrnicos ocenicos e
hiperocenicos.
A. Anomodonto-Polypodietalia O.Bols & Vives in
O.Bols 1957
Ordem nica.
Caractersticas no territrio: Anomodon viticulosos, Davallia
canariensis, Frullania tamarici, Homalothecium sericeum,
Isothecium myosuroides, Plagiochila spinolosa, Polypodium
interjectum, Polypodium macaronesicum, Selaginella
denticulata, Thuidium tamariscidium.
I. Polypodion cambrici Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre
1952 nom. mut
[Polypodion serrati Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952]
Comunidade epfitas de Polypodium cambricum.
Caractersticas no territrio: Nekera pumila, Polypodium
cambricum, Porella obtusata, Pterogonium gracile.
Ia. Polypodienion cambrici Rivas-Martnez 2002
Comunidades exocomofticas sobre uma camada de terra rica
em carbonatos.
1. Polypodietum cambrici Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952 nom. mut.
propos.
[Polypodietum serrati Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952]
Ib. Bartramio-Polypodienion serrati (O. Bols & Vives in O. Bols
1957) Rivas-Martnez 2002
Comunidades exocomofticas sobre uma camada de terra sem
carbonatos.
Caracterstica no territrio: Asplenium heminiotis.
2. Anomogrammo leptophyllae-Umbilicetum rupestris Amor, Ladero & C. Valle 1993
3. Anogrammo leptophyllae-Davallietum canariensis Bellot & Casaseca in Casaseca
1959 nom. mut.
[Gymnogrammo leptophyllae-Davallietum canariensis Bellot & Casaseca in Casaseca
1959]
4. Davallio canariensis-Polypodietum macaronesici Rivas-Martnez, Wildpret, Del
Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-
Gonzlez ex Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez
2000
5. Neckero pummilae-Polypodietum interjecti Horado, Hespanhol, Vieira, Sneca &
Barreto Caldas in Honrado, P. Alves, Nepomuceno & Barreto Caldas 2003
6. Davallio canariensis-Saxifragetum potosanctae Jardim, Capelo, Sequeira & Aguiar
in Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004
II. Hymenophyllion tunbrigensis Txen in Txen &
Oberdorfer 1958
Comunidades epfitas com Hymenophyllum hiperocnicas
hmidas a hiperhmidas.
Caractersticas no territrio: Asplenium anceps, Elaphoglossum
semicylindricum, Hymenophyllum madarense, Hymenophyllum
tunbigerense, Polypodium azoricum.
7. Elaphoglosso semicylindrici-Polypodietum azoricae Rivas-Martnez,
Lous, F. Prieto, J.C. Costa, Dias & Aguiar 2002
8. Hymenophylletum thumbrigensi-maderensis Capelo, J.C. Costa, Jardim,
Sequeira & Rivas-Martnez 2004
III. Selaginello denticulatae-Anogrammion leptophyllae
Rivas-Martnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1999
Comunidades comfitas, brio-pteridofticas e herbceas
efmeras prprias de orlas de bosques, taludes e muros
sombrios ricos em matria orgnica, que prosperam em
bioclimas termo-mesomediterrnico pluviestacional e termo-
mesotemperado submediterrnico da Regio Mediterrnica e
Provncia Cantrabo-Atlntica.
Caractersticas no territrio: Anogramma leptophylla.
9. Selaginello denticulatae-Anogrametum leptophyllae Molinier 1937
10. Sellaginello denticulatae-Cystopteridetum virudulae Capelo, J.C. Costa,
Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004
38. Greenovio-Aeonietea Santos 1976
Comunidades comofitas e cascocomfitas perenescomposta
maioritariamente por Crassulceas suculentas (Aeonium,
Aichrysion, Monanthes, Greenovia, Sedum) e tambm por
numerosos camfitos endmicos, crescendo na superfcies de
rochas, paredes e gretasna Subregio Canria.
A. Soncho-Aeonietalia Rivas Goday & Esteve ex Sunding
1972 nom. mut.
[Soncho-Sempervivetalia Rivas Goday & Esteve ex Sunding
1972]
Ordem nica.
l ll l. Sinapidendro angustifolii-Aeonion glutinosi Capelo, J.C. Costa,
Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Comunidades madeirenses
Caractersticas no territrio: Aeonium glandulosum, Aeonium glutinosum,
Aeonium x meyerheymii, Aichrysum dumosum, Aichrysum villosum, Andryala
crithmifolia, Crepis andryloides, Galium productum, Matthiola maderensis,
Micromeria thymoides subsp. cacumila, Musshia aurea, Plantago leiopetala,
Saxifraga maderensis, Saxifraga pickeringii, Sedum bressimoreti, Sedum
farinosum, Sedum fusiforme, Sedum nudum, Sinapidedron angustifolium,
Sinapidendron frutescens, Sinapidendron gymnocalyx, Tolpis macrorhiza.
1. Aichrysetum divaricato-villosi Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira &
Rivas-Martnez 2000
2. Musschiaetum aureae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-
Martnez 2000
3. Sedo nudi-Aeonietum glutinosi Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira &
Rivas-Martnez 2000
4. Sinapidendro frutescentis-Aeonietum glandulosi Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha,
Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
5. Sinapidendro gymnocalycis-Sedetum brissemoretii Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha,
Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
39. PHAGNALO-RUMICETEA INDURATI (Rivas Goday
& Esteve 1972) Rivas-Martnez, Izco & Costa 1973
Vegetao saxcola e casmocomoftica, que coloniza gretas e
fissuras grandes de rochas, assim como taludes rochosos e
terrosos, termo a oromediterrnica e temperada submediternica
da Pennsula ibrica e Norte de frica magrebina.
A. Phagnalo saxatilis-Rumicetalia indurati Rivas Goday &
Esteve 1972
Ordem nica.
Caractersticas no territrio: Dianthus broteri subsp. broteri,
Mucozonia hispida, Phagnalon saxatile, Rumex induratus, Sedum
hirsutum subsp. hirsutum.
I. Rumici indurati-Dianthion lusitani Rivas-Martnez, Izco & Costa ex
V. Fuente 1986
Associaes helifilas e xerfilas colonizadoras de grandes gretas de
rochedos siliciosos, mediterrnico-iberoatlnticos, nevadenses e oroibrico-
sorianos.
Caractersticas no territrio: Anarrhinum belidifolium, Antirrhinum
graniticum, Coyncia pseudoeruscastrum, Conopodium majus subsp.
marazianum, Dianthus crassipes subsp. crassipes, Dianthus lusitanus,
Digitalis purpurea subsp. heywoodii, Digitalis purpurea subsp. mariana,
Digitalis thapsi, Festuca duriotagana, Narcissus rupicola, Silene x
montistellensis.
1. Digitali thapsi-Dianthetum lusitani Rivas-Martnez ex V. Fuente 1986
2. Phagnalo saxatilis-Rumicetum indurati Rivas-Martnez ex F. Navarro & C.J. Valle 1984
3. Sileno montistellensis-Dianthetum lusitani Rivas-Martnez 1981 corr. Ladero, Rivas-
Martnez, Amor, M. T. Santos & Alonso 1999
4. Centaureo ornatae-Festucetum duriotaganae Capelo, Aguiar, Penas, J.C. Costa & Lous
1998
5. Diantho caespitosifolii-Festucetum duriotaganae Honrado, P. Alves, Nepomuceno &
Barreto Caldas 2003
II. Calendulo lusitanicae-Antirrhinion linkiani Ladero,
Valle, Santos, Amor, Espirto Santo, Lous & J.C. Costa
1991
Comunidades em rochas calcrias do Divisrio Portugus e
Arrabidense.
Caractersticas no territrio: Antirrhinum linkianum, Arabis
sadina, Avenula sucata subsp. occidentalis, Biscutella
lusitanica, Calendula suffruticosa ssp. lusitanica, Coyncia
pseudoeruscastrum subsp. cintrana, Dianthus cintranus
subsp. barbatus, Saxifraga cintrana, Silene longicilia.
6. Sileno longiciliae-Antirrhinetum linkiani Ladero, C.J. Valle, M.T.
Santos, Amor, Esprito-Santo, Lous & J.C. Costa 1991
III. Saxifragion fragosoi Rivas-Martnez in Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986 nom. mut.
[Saxifragion continentalis Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, Fernndez-
Gonzlez & Snchez-Mata 1986]
Comunidades saxcolas casmofticas, humcolas e escofilas,
supramediterrnicas e supratemperadas submediterrnicas, sub-hmidas
a hiper-hmidas, de distribuio carpetano-leonesa e orocantbrica.
Caractersticas no territrio: Anthirrhinum meonanthum, Saxifraga
fragasoi.
7. Phalacrocarpo oppositifolii-Saxifragetum continentalis Ortiz & Izco ex Prez Carro,
T.E. Daz, Fernndez Areces & Salvo 1989
8. Sedo hirsuti-Saxifragetum continentalis Rivas-Martnez 1964
IV. Sesamoidon suffruticosae Ortiz & Pulgar 2000
Associaes silcicolas, temperadas submediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Coincya pseudoerucastrum subsp. puberula,
Sesamoides suffruticosa subsp. suffruticosa.
9. Sesamoido suffruticosae-Anarrhinetum bellidifolii Ortiz & Pulgar 2000
10. Sesamoido suffruticosae-Anarrhinetum durimini Ortiz & Rodriguez-Oubia 1993
40. Thlaspietea rotundifolii Br.-Bl. 1948
Comunidades orficas de cascalheiras mveis, muito ricas em
endemismos, formada por hemicriptfitos e gefitos
rizomatosos, que colonizam encostas, moreias, gretas
provocadas pelos gelos das altas montanhas euroasiticas,
bem como as cascalheiras dos leitos de linhas de gua que
correm das montanhas, em bioclima boreal, temperado e
mediterrnico e distribuio holrtica.
Caracterstica no territrio: Linaria supina
A. Androsacetalia alpinae Br.-Bl. in Br.-Bl. & Jenny
1926
Comunidades das cascalheiras mveis siliciosas pobres em
basesdas altas montanhas eurossiberianas e mediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Epilobium montanum, Paronychia
polyganifolia
l ll l. Linario saxatilis-Senecionion carpetani Rivas-Martnez
1964
Associaes orfilas carpetano-leonesas, ibrico-sorianas e
orocantbricas.
Caractersticas no territrio: Arrhenatherum carpetanum, Coincya
nevadensis subsp. orophila, Digitalis purpurea subsp. carpetana,
Leontodon hispus subsp. bourgeanus, Linaria saxatilis, Reseda
gredensis, Rumex suffruticosus, Scrophularia herminii, Senecio
pyrenaicus subsp. carpetanus, Silene foetida subsp. foetida,
Solidago virgaurea subsp. falli-tirones, Trisetaria hispida.
1. Digitali carpetanae-Leontodontetum bourgaeani Jansen 1998
2. Phalacrocarpo oppositifolii-Rumicetum suffruticosi Rivas-Martnez 1981
B. Polystichetalia lonchitidis Rivas-Martnez, T.E. Daz, F.
Prieto, Loidi & Penas 1984
Comunidades saxcolas prprias de moreias semi-fixas, fendas de
blocos grossos, gretas sombrias de lpias, depsitos de blocos por
periglacial congifrao de altas montanhas, boreais, temperadas,
mediterrnicas, que podem suportar uma grande inovao estacional
onde predominam fetos cespitosos e rizomatosos.
Caracterstica no territrio: Phaegloteris connectilis.
II. Dryopteridion oreadis Rivas-Martnez 1977 corr. Rivas-Martnez,
Bscones, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez & Loidi 1991
Comunidades quinfilas holrticas euroasiticas, que prosperam entre
grandes blocos selceos estabelizados de origem morrnia ou
periglaciarque so propoderantes alguns fetos.
Caractersticas no territrio: Cryptogramma crispa, Dryopteris expensa,
Dryopteris oreades.
3. Cryptogrammo-Dryopteridetum oreadis Rivas-Martnez in Rivas-Martnez & Costa
1970 corr. Rivas-Martnez, Bscones, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez & Loidi 1991
C. Andryaletalia ragusinae Rivas Goday ex Rivas
Goday & Esteve 1972
Comunidades de cascalho, seixos, e blocos rochosos, termo
a oromediterrnicos, seco a sub-hmidos,
mediterrnicasocidentais.
Caractersticas no territrio: Andryala regusiana, Lactuca
chondrilliflora, Lactuca viminea, Scrophularia canina subsp.
canina, Silene inaperta
III. Glaucion flavi Br.-Bl. ex Tchou 1948
Comunidades de depositos de linhas de gua.
4. Lactuco chondrilliflorae-Andryaletum ragusinae Penas, T.E. Daz,
Lpez Pacheco & M.E. Garca 1987
8. Vegetao costeira halfita
e dunas arenosas
8.1. Vegetao de dunas arenosas
41. AMMOPHILETEA Br.-Bl. & Txen ex Westhoff, Dijk &
Passchier 1946
Vegetao de dunas costeiras mveis ou semifixas dominada por
gramneas rizomatosas e camfitos arencolas. Distribui-se pelas costas
atlnticas e mediterrnicas penetrando ligeiramente nas dunas
embrionrias do Bltico e atingindo o arquiplago da Madeira.
Caractersticas no territrio: Anthemis maritima, Carex arenaria, Cyperus
capitatus, Euphorbia paralias, Lotus creticus, Medicago marina,
Pancratium maritimum, Polygonum maritimum
A. Ammophiletalia Br.-Bl. 1933
Vegetao dominada por gramneas vivazes que povoam as dunas
litorais mveis por influncia do vento martimo.
Caractersticas no territrio: Calystegia soldanella, Eryngium maritimum,
Otanthus maritimus
I. Ammophilion australis Br.-Bl. 1921 corr. Rivas-Martnez, Costa
& Izco in Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C.
Costa 1990
Comunidades de dunas mveis dominadas pelo estorno (Ammophila
arenaria subsp. australis) das costas ocidentais atlnticas at ao Cabo
Mogador (Marrocos) e do litoral do mar Mediterrneo.
Ia. Ammophilenion australis
Associaes dominadas pela Ammophila arenaria ssp. australis das
cristas dunares mveis que tendem a estabilizar.
Caracterstica no territrio: Ammophila arenaria subsp. australis (A.
arenaria subsp. arundinacea).
1. Otantho maritimi-Ammophiletum australis Ghu & Txen 1975 corr. Fernandez
Prieto & Daz 1991
Associao das cristas dunares mveis dominada por estorno a norte de Peniche.
2. Loto cretici-Ammophiletum australis (Rivas Goday & Rivas-Martnez 1958) Rivas-
Martnez 1964
Comunidade das cristas dunares mveis dominada por estorno a sul de Peniche.
II. Honckenio peplodis-Elytrigion borealiatlanticae Txen in Br.-Bl. &
Txen 1952 nom. mut. inv.
[Agropyro-Minuartion peplodis]
Associaes colonizadoras das dunas embrionrias das praias atlnticas quer
mediterrnicas quer eurosiberianas. Podem ser observadas desde o Cabo
Mogador at ao sul da Noruega e ainda em zonas meridionais do Bltico.
IIa. Elytrigenion borealiatlanticae Rivas-Martnez & Ghu in Rivas-
Martnez, Costa, Castroviejo & Vals 1980
[Agropyro-Minuartienion peplodis]
Dunas embrionrias atlnticas.
Caracterstica no territrio: Elytrigia juncea subsp. boreoatlantica (Elymus
farctus ssp. boreali-atlanticus), Elytrigia juncea subsp. juncea, Honckenia
peploides.
3. Euphorbio paraliae-Agropyretum junceiformis Txen in Br.-Bl. & Txen 1952 corr. Darimont,
Duvigneaud & Lambinon 1962
Associao das dunas embrionrias das costas atlnticas a norte do Cabo Mondego
dominadas pelo hemicriptfito Elytrigia juncea subsp. boreoatlantica
4. Elytrigietum junceo-boreoatlanticae J.C. Costa, Neto, Lous, Capelo & Rivas-Martnez 2005
Associao de dunas embrionias a sul do Cabo Mondego formada por Elytrigia juncea
subsp. boreoatlantica e Elytrigia juncea subsp. juncea
IIa. Sporobolion arenarii (Ghu & Ghu-Franck ex Ghu
& Biondi 1994) Rivas-Martnez & Cant 2002
Dunas costeira planas salgadas mediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Centaurea spharocephala subsp.
pycnantha.
5. Sporoboletum arenarii Rothmaler 1943
Associao dominada por Sporolus arenarius em dunas planas
salgadas que se pode observar no Algarve.
B. Crucianelletalia maritimae Sissingh 1974
Associaes dominadas por camfitos que crescem nas
dunas litorais semifixas (dunas cinzentas) que se
desenvolvem por detrs das cristas dunares. Tem distribuio
mediterrnica, cantbro-atlntica e franco-atlntica.
Caractersticas no territrio: Aetheorhiza bulbosa subsp.
bulbosa, Crucianella maritima, Euphorbia portlandica,
Herniaria ciolata ssp. robusta, Leontodon taraxacoides subsp.
taraxacoides, Malcolmia littorea, Matthiola sinuata, Ononis
natrix ssp. ramosissima, Scrophularia frutescns, Seseli
tortuosum.
III. Helichrysion picardii (Rivas-Martnez, Costa & Izco in Rivas-Martnez,
Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990) Rivas-Martnez,
Fernandez-Gonzlez & Loidi 1999
Associaes de camfitos psamfilos ricas em endemismos fixadores de
dunas litorais, com distribuio mediterrnico-iberoatlntica e galaico-
asturiana entre Punta Palomas (Cdiz) e Cabo Prior (Astrias).
Caractersticas no territrio: Anagallis monelli var. microphylla, Anthemis
maritima, Armeria pungens, Armeria welwitschii subsp. welwitschii, Artemisia
crithmifolia, Coyncia johnstonii, Echium gaditanum, Euphorbia boetica,
Helichrysum picardii, Herniaria maritima, Iberis procumbens, Jasione
lusitanica, Linaria lamarckii, Linaria navaroi (L. caesia subsp. decumbens),
Thymus carnosus
6. Armerio welwitschii-Crucianelletum maritimae J. & G. Br.-Bl., Rozeira & P. Silva 1972
Associao das dunas fixadas por camfitos entre Cascais e a Praia de Quiaios.
7. Artemisio crithmifoliae-Armerietum pungentis Rivas Goday & Rivas-Martnez 1958
Associao das dunas fixadas por camfitos entre o Tejo e Tarifa.
8. Iberidetum procumbentis Bellot 1996
(sin. Scrophulario-Vulpietum alopecuris J. & G. Br.-Bl., Rozeira & P. Silva 1972)
Associao das dunas fixadas por camfitos a norte de Quiaios.
IV. Euphobio paraliae-Lotion glauci Jardim, Sequeira,
Capelo, Aguiar, J.C. Costa, Esprito-Santo & Lous 2003
Comunidades portosantenses e madeirenses.
Caractersticas no territrio: Lotus glaucus
9. Euphorbio paraliae-Lotetum glauci Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar, J.C.
Costa, Esprito-Santo & Lous 2003
Comunidade das dunas fixas dominada por Lotus glaucas das ilhas do Porto
Santo e da Madeira.
10. Polygono maritimae-Euphorbietum paraliae Jardim, Sequeira, Capelo,
Aguiar, J.C. Costa, Esprito-Santo & Lous 2003
Associao das dunas primrias do Porto Santo.
42. CAKILETEA MARITIMAE Txen &
Preising in Txen 1950
Vegetao pioneira halonitroflica, migratria,
psamoflica, constituida por terfitos que
possuem normalmente caules e folhas algo
suculentos. Forma-se nas praias e costas
arenosas, numa orla mais ou menos
coincidente com os depsitos e restos
orgnicos trazidos pelo mar durante as mars
vivas. So comunidades anuais pobres em
espcies que podem alternar com as
associaes vivazes dos ecossistemas
dunares em comunidades secundrias;
tambm aparecem em solos arenosos
profundos do litoral submetidos a uma forte
aco humana e ainda nas orlas dos sapais.
Caractersticas no territrio: Beta maritima,
Atriplex prostrata, Cakile endulata, Euphorbia
peplis, Glaucium flavum, Salsola kali ssp. kali.
A. Cakiletalia integrifoliae Txen ex Oberdorfer 1950 corr. Rivas-
Martnez, Costa & Loidi 1992
Comunidades efmeras, dominadas por terfitos, que ocupam estaes
ricas em azoto das praias, sapais das costas europeias e norte africanas.
geovicria da norte americana Cakiletalia endulatae.
I. Atriplicion littoralis Nordhagen 1940
Comunidades atlnticas das praias europeias a norte do Cabo Carvoeiro
(Peniche).
Caracterstica no territrio: Cakile maritima subsp. integrifolia.
1. Honckenyo-Euphorbietum peplis Txen ex Ghu 1964
II. Euphorbion peplis Txen 1950
Comunidades mediterrnicas das praias a sul do Cabo Carvoeiro.
Caracterstica no territrio: Cakile maritima subsp. maritima (Cakile
maritima subsp. aegyptiaca).
1. Salsolo kali-Cakiletum maritimae Costa & Mansanet 1981 nom. mut.
[Salsolo kali-Cakiletum aegyptiacae Costa & Mansanet 1981]
8.2. Vegetao costeira halfita
43. CRITHMO-STATICETEA Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine &
Ngre 1952
[Crithmo-Limonietea]
Vegetao casmfita das arribas martimas sobre rochas, constituida por
gefitos, hemicriptfitos e alguns camfitos e sujeitas a uma forte secura
edfica permanente devido serem salpicadas pelos ventos martimos
carregados de sal, mediternica.
Caractersticas: Asteriscus maritimus, Crithmum maritimum, Limonium
virgatum, Plantago macrorhiza.
A. Crithmo-Staticetalia Molinier 1934
[Critmo-Limonietalia]
Comunidades das arribas maritimas mediterrnicas.
I. Crithmo-Daucion halophili Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz,
Fernandez-Gonzlez & J.C.Costa 1990
[=Crithmo-Helichrysion Rothmaler 1943]
Associaes costeiras-lusitano-andaluzas.
Caractersticas no territrio: Armeria pseudarmeria, Armeria welwitschii
subsp. cinerea, Armeria pungens subsp. major, Dactylis marina, Daucus
halophilus, Helichrysum decumbens, Limonium multiflorum, Limonium
ovalifolium, Plantago coronopus subsp. occidentalis, Silene obtusifolia,
Spergularia australis.
1. Dactylo marinae-Armerietum majoris Neto, Capelo, Caraa & J.C. Costa 2001
2. Dactylo marinae-Limonietum plurisquamati J.C. Costa, Capelo, Lous & Esprito-Santo
1998
3. Diantho cintrani-Daucetum halophili J.C. Costa, Capelo, Lous & Esprito-Santo 1998
4. Crithmo-Limonietum ovalifolii Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez &
J.C. Costa 1990 nom. mut.
[Limonietum ferulacei Rothm. 1943, Crithmo-Limonietum lanceolati Rivas-Martnez, Lous, T.E.
Daz, Fernndez-Gonzlez & J.C. Costa 1990]
5. Limonietum multifloro-virgati J.C. Costa, Capelo & Lous & Esprito-Santo 1998
6. Helianthemo apenino-Limonietum virgatae J.C. Costa, Lous & Capelo in Aguiar, J.C.
Costa, Capelo, Amado, Honrado, Esprito-Santo & Lous 2003
7. Spergulario Spergulario Spergulario Spergulario rupicolae rupicolae rupicolae rupicolae- -- -Limonietum Limonietum Limonietum Limonietum virgatae virgatae virgatae virgatae Neto, J.C. Costa, Capelo, Caraa & Menezes
2005
II. Astragalion tragacanthae (Folch ex Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez & Loidi 1999) Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez & Loidi 2002
[Astragalenion massiliensis Folch ex Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez & Loidi 1999]
Comunidades camfitas pulveniformes, aero-halinas expostas
aos fortes ventos martimos, termomediterrnicas, secas a
sub-hmidas inferiores, em litossolos de rochas granticas e
calcrias das arribas catals-valencianas e da Pennsula de
Sagres.
Caractersticas no territrio: Astragalus tragacantha subsp.
vicentinus, Silene rothmaleri.
7. Dauco halophili-Astragaletum vicentini (Rivas-Martnez, Lous, T.E.
Daz, Fernndez-Gonzlez & J.C. Costa 1990) Rivas-Martnez, Fernndez-
Gonzlez & Loidi 2002
[Astragaletum vicentini Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez
& J.C. Costa 1990 nom. inv., Astragaletum vicentiniRothmaler 1943 nom. inv. ]
III. Helichrysion obconico-devium Rivas-Martnez,
Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim & Sequeira
2002
Comunidades madeirenses e portosantenses.
Cararactersticas no territrio: Helichrysum devium,
Helichrysum oboconicum, Lotus lowei, Limonium
pyramidatum.
8. Crithmo-Helichrysetum obconicae Capelo, J.C. Costa, Lous,
Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
9. Lotetum loweani Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar, J.C. Costa, Esprito-
Santo & Lous 2003.
10. Limonietum pyramidati Jardim, Sequeira, Capelo, Aguiar, J.C. Costa,
Esprito-Santo & Lous 2003
44. JUNCETEA MARITIMI Br.-Bl. in Br.-Bl. & Roussine & Ngre 1952
Vegetao de pradarias e juncais haloflicos, instalados normalmente em solos
arenosos litorais de esteiros, rias, alcantilados e em depresses continentais.
Normalmente no suporta salinidades to elevadas como a Sarcocornietea
fruticosae e mais exigente em teores mais altos de gua doce. Classe
distribuda pelas costas atlnticas, mediterrnicas e depresses salgadas do
continente europeu.
Caractersticas no territrio: Apium graveolens, Aster tripolium subsp. pannonicus,
Carex extensa, Festuca rubra subsp. pruinosa, Glaux maritima, Juncus maritimus,
Frankenia laevis, Lactuca saligna, Plantago maritima, Puccinellia rupestriis,
Spergularia salina, Triglochin maritima
A. Juncetalia maritimi Br.-Bl. ex Horvatic 1934
Comunidades mediterrnicas.
Caractersticas no territrio: Elytrigia elongata (Elymus elongatus), Juncus acutus,
Puccinellia tenuifolia, Sonchus maritimus ssp. maritimus, Spartina versicolor
I. Juncion maritimi Br.-Bl.1931 ex Horvatic 1934
Juncais e pradarias haloflicas litorais e continentais.
Caractersticas no territrio: Centaurium tenuiflorum, Frankenia
boissieri, Juncus subulatus
Ia. Juncenion maritimi
Juncais litorais euocenicos.
1. Polygono equisetiformis-Juncetum maritimi J.C. Costa in J.C. Costa, Lous
& Esprito-Santo 1997
B. Glauco-Puccinellietalia Beeftink & Westhoff 1962
Comunidades temperadas continentais e de esturios e baixios
litorais cantabro-atlnticas.
Caractersticas no territrio: Armeria maritima subsp. maritima,
Limonium vulgare, Puccinellia distans, Puccinellia maritima.
II. Glauco maritimae-Juncion maritimi Ghu & Ghu-Franck
1984
Juncais costeiros densos hmidos e estuarinos.
2. Agrostio stoloniferae-Juncetum maritimi Izco, P. Guitin & J.M. Snchez
1993
3. Limonio serotini-Juncetum maritimi Teles ex Izco, P. Guitn /& J. Mnchez
1993
[Limonio-Juncetum maritimi Teles in P. da Silva & Teles 1972]
4. Puccinellio maritimae-Juncetum maritimi Bueno & F. Prieto in Bueno 1997
5. Armerio miscellae-Festucetum littoralis Rivas-Martnez 1978
C. Crithmo-Armerietalia Ghu 1968
Comunidades das arribas aero-halinas do oceano atlntico
Caractersticas no territrio: Anthylis vulneraria subsp. iberica,
Dactylis marina
III. Crithmo-Armerion maritimae Ghu 1968
[Crithmion maritimi Pavaillard ex Txen & Oberdorfer 1958]
Associaes cantabro-atlnticas, britnicas que atingem o
Arquiplago das Berlengas.
Caractersticas no territrio: Angelica pachycarpa, Armeria
berlenguensis, Armeria pubigera, Silene uniflora, Spergularia
rupicola, Trifolium occidentale.
6. Crithmo maritimi-Armerietum pubigerae Rivas-Martnez 1978
7. Spergulario rupicolae-Armerietum berlenguensis Capelo, J.C. Costa & Lous
in J.C. Costa, Capelo, Lous & Esprito-Santo 1998
8. Armerio pubigerae-Festucetum pruinosae Honrado & Nepomuceno in
Honrado, P. Alves, Nepomuceno & Barreto Caldas 2003
IV. Euphorbio azoricae-Festucion petraeae Lpnitz 1976
Comunidades aoreanas.
Caractersticas no territrio: Armeria azorica, Azorina vidali,
Daucus azoricus, Euphorbia azorica, Festuca petrea,
Spergularia azorica
9. Azorinetum vidalii Lpnitz 1976 nom. mut.
[Campanuletum vidalii Lpnitz 1976]
10. Festucetum petraeae Lpnitz 1976
11. Spergularietum azoricae Lpnitz 1976
45. SAGINETEA MARITIMAE Westhoff, Van Leeuwen &
Adriani 1962
Vegetao teroftica halonitroflica que suporta inundao durante certo
perodo de tempo ou submetida a uma forte maresia salgada.
constituda por diversas espcies de pequeno tamanho e fraca
biomassa. O enriquecimento em azoto pode provir por aco humana ou
por rpida mineralizao dos restos orgnicos adjacentes ao solo como
restos marinhos lacustres, ou os detritos orgnicos de charcos salobros,
etc. De distribuio eurosiberiana e mediterrnica.
Caractersticas no territrio: Bupleurum tenuissimum, Catapodium
maritimum, Centaurium spicatum, Parapholis incurva, Paropholis
strigosa, Sagina maritima, Spergularia bocconei, Spergularia marina.
A. Saginetalia maritimae Westhoff, Van Leeuwen & Adriani 1962
Vegetao atlntica halfita, fracamente nitrfila, em que so
preponderantes os terfitos de pequena biomassa. Desenvolve-se em
solos temporariamente encharcados ou humedecidos por guas
salgadas ou salpicados.
I. Saginion maritimae Westhoff, Van Leeuwen & Adriani 1962
Aliana nica da ordem no territrio
Caracterstica no territrio: Cochlearia danica.
1. Sagino maritimae-Cochlearietum danicae Txen & Gillner in Txen, Bockelmann,
Rivas-Martnez & Wildpret 1957
B. Frankenetalia pulverulentae Rivas-Martnez ex Castroviejo &
Porta 1976
Vegetao teroftica halonitroflica, mediterrnica, constituida plantas de
pequeno porte e biomassa, que por vezes podem ter caules e folhas
carnudas. Os aspectos ecolgicos necessrios para o desenvolvimento
das comunidades desta classe so a existncia dum grande perodo de
secura durante o ano e de uma poca de inundao ou encharcamento
superficial que elimine a competio de outras plantas nitroflicas, e
finalmente o enriquecimento da superfcie do solo tanto de sais solveis
bem como de elementos azotados provenientes da rpida mineralizao
da matria orgnica fresca geralmente originada a partir de algas.
Caractersticas no territrio: Frankenia pulverulenta, Parapholis filiformis
I. Frankenion pulverulentae Rivas-Martnez ex Castroviejo & Porta 1976
Associaes halonitrfilas mediterrnicas formadas por terfitos efmeros
e de pequena biomassa, que prosperam em estaes antropizadas,
submetidas a uma longa submerso por gua salgadas litorais e interiores.
Caractersticas no territrio: Catapodium rigidum subsp. spicatum,
Hymenobolus procumbens, Sphenopus divaricatus.
2. Parapholido incurvae-Catapodietum marini Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz,
Fernndez-Gonzlez & J. C. Costa 1990
3. Parapholido incurvae-Frankenietum pulverulentae Rivas-Martnez ex Castroviejo &
Porta 1976
II. Hordeion marini Ladero, Navarro, Valle, Marcos, Ruiz Telles & M.T.
Santos 1984
Comunidades graminides haloflicas e subnitroflicas mediterrnicas,
prprias de lugares submersos por guas salinas por um curto perodo de
tempo e nitrificados como consequncia da actividade humana.
Caracterstica no territrio: Agrostis nebulosa, Hainardia cylindrica,
Hordeum marinum, Polypogon maritimus.
4. Polypogono maritimi-Hordeetum marini Cirujano 1981
46. SARCOCORNIETEA FRUTICOSAE Br.-BL. & Txen ex
A. & O. Bols 1950 num. mut.
Vegetao perene e vivaz em que predominam os arbustos suculentos e
plantas em roseta. Cresce em solos fortemente salinos ricos em sais de
sdio, geralmente hmidos e sujeitos a inundaes de guas salobras de
origem marinha ou continental. Forma grande parte da biomassa
fundamental dos salgados costeiros e interiores da regio Mediterrnica e
de e forma discreta e empobrecida penetra nas costas atlnticas
eurossiberianas at ao sector Normando.
Caractersticas no territrio: Artemisia gallica subsp. gallica (A.
caerulescens), Inula crithmoides.
A. Sarcocornietalia fruticosae Br.-Bl. 1933 nom mut.
Vegetao formada por camfitos e nanofanerfitos suculentos, pobres em
espcies, que prospera em solos salinos hmidos submetidos pelo menos
temporariamente a inundaes por gua salgada ou salobra.
Caractersticas no territrio: Cistanche phelypaea, Halimione portulacoides,
Triglochin bulbosa subsp. barrelieri.
I. Sarcocornion fruticosae Br.-Bl. 1933 nom mut.
Associaes de nanofanerfitos e camfitos suculentos dos gneros
Sarcocornia e Arthrocnemum, instalados em sapais litorais ricos em sal e
inundados durante as mars com perodo varivel, de distribuio
mediterrnica, cantabro-atlntica at ao Sul de Inglaterra.
Caractersticas no territrio: Sarcocornia fruticosa
Ia. Sarcocornienion fruticosae
Associaes em solos sempre hmidos que sofrem inundaes e algumas
das vezes de guas pouco salobras; predomina o camfito Sarcocornia
fruticosa de distribuio mediterrnica, cantbrico-atlntica e alcana o sul
da Bretanha.
1. Cistancho phelypaeae-Sarcocornietum fruticosae Ghu ex Ghu & Ghu-Franck 1977
nom. mut. propos.
2. Puccinellio maritimae-Sarcocornietum fruticosae Ghu 1976 nom. mut.
Ib. Sarcocornienion perennis Rivas-Martnez in Rivas-Martnez & Costa
1984
Comunidades de rias e salgados costeiros submetidos ao fluxo dirio das
mars, em que domina o camfito rizomatoso Sarcocornia perennis subsp.
perennis, de distribuio mediterrneo-iberoatlntica, cantbrico-atlntica at
ao Sul de Inglaterra e marroquina ocidental e ocupa as posies mais baixas
do sapal.
Caractersticas no territrio: Limonium vulgare (dif. subal.), Puccinellia iberica,
Sarcocornia perennis subsp. perennis.
3. Puccinelio ibericae-Sarcocornietum perennis J.C. Costa in J.C. Costa, Lous & Esprito-
Santo 1997 corr. & nom. inv.
4. Puccinellio maritimae-Arthrocnemetum perennis (Arnes 1933) Ghu 1976
5. Obionietum portulacoidis Kuhnholtz-Lodat 1926
II. Arthrocnemion macrostachyi Rivas-Martnez & Costa 1984
Comunidades mediterrnicas litorais que crescem em solos fortemente
salinos s ocasionalmente inundados e suportam uma grande dessecao;
ocupa posio mais elevada que as anteriores.
Caractersticas no territrio: Arthrocnemum macrostachyum, Limonium
algarvense, Limonium diffusum, Limonium ferulaceum.
IIa. Arthrocnemenion macrostachyi Rivas-Martnez, Lous, T.E.
Daz, Fernndez-Gonzlez & J.C. Costa 1990
Comunidades mediterrnicas at ao esturio do Tejo.
6. Inulo crithmoidis-Arthrocnemetum macrostachyi Fontes ex Ghu & Ghu-Franck 1977
IIb. Sarcocornienion alpini Rivas-Martnez, Lous, Daz,
Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990
Comunidades principalmente mediterrnicas, que atingem o sector
Galaico-Portugus, e em que predomina o camfito Sarcocornia
perennis ssp. alpini e ocasionalmente atingidas pelas guas das mars.
Caracterstica no territrio: Sarcocornia perennis subsp. alpini.
7. Halimiono portulacoidis-Sarcocornietum alpini Rivas-Martnez & Costa 1984
III. Suaedion verae (Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernndez-
Gonzlez & J.C. Costa 1990) Rivas-Martnez, Fernandez-Gonzlez
& Loidi 1999
Associaes que ocupam a posio mais elevada dos salgados
costeiros e ligeiramente inundadas pelas guas salgadas, de locais
nitrofilizados, podendo ser ainda observado nos em arribas fortemente
salpicadas pelas guas salgadas, taludes, muros das salinas e solos
removidos.
Caractersticas no territrio: Suaeda vera subsp. vera.
8. Cistancho phelypaeae-Suaedetum verae Ghu & Ghu-Franck 1977
9. Scrophulario sublyratae-Suaedetum verae J.C. Costa, Capelo & Lous 1997
B. Limonietalia Br.-Bl. & O. Bols 1958
Comunidades halfilas prprias de solos fortemente salinos, mas
que no se encontram submetidas a inundaes temporrias por
guas salgadas ou salobras ou s raramente so visitadas.
II. Limoniastrion monopetali Pignatii 1953
Associaes haloflicas mediterrnicas dominadas pelo
Limoniastrum monopetalum que no suportam inundaes de
guas salgadas, quer sobre solos argilo-limosos quer arenosos.
Caracterstica no territrio: Limoniastrum monopetalum.
10. Limonietum ferulacei Rothmaler 1943
[Inulo crithmoidis-Limonietum ferulacei Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E.
Valds 1980]
11. Polygono equisetiformis-Limoniastretum monopetali Rivas-Martnez &
Costa in Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
47. SPARTINETEA MARITIMAE Txen in Beefting & Ghu
1973
Vegetao hidroftica, constituda por gramneas vivazes halofticas,
mono ou pauciespecficas, a povoar esturios ou costas baixas. Tem
que estar sujeita influncia diria das mars porque no suporta guas
estagnadas. So comunidades pioneiras instaladas em sedimentos
marinhos ou fluvio-marinhos mais ou menos finos (vasas ou areias)
saturados pelo menos na mar baixa. A classe encontra-se assinalada
nas costas holrticas.
Caracterstica na Ria Formosa: Spartina densiflora.
A. Spartinetalia maritimae Conard ex Beefting & Ghu 1973
Comunidades europeias e norte africanas.
I. Spartinion maritimae Conard 1935 ex Beefting & Ghu 1973
Aliana nica na Europa.
Caracterstica na Ria Formosa: Spartina maritima.
1. Spartinetum densiflorae Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
2. Spartinetum maritimae Corillion 1953
48. THERO-SALICORNIETEA Txen in Txen & Oberdofer ex
Ghu & Ghu-Frank 1984 nom. conserv.
[Thero-Sudeatea Rivas-Martnez 1972]
Vegetao de terfitos suculentos, pioneira, que prospera em solos inundados
temporriamente e sapais costeiros e continentais e de distribuio holrtica.
Caracterstica no territrio: Suaeda maritima.
B. Thero-Suaedetalia Br.-Bl. & O. Bols 1958
Associaes de plantas anuais halonitrfilas, carnudas de desenvolvimento
estival em solos salinos enriquecidos em compostos azotados, quer por
decomposio de restos orgnicos acumulados nas margens dos salgados
quer por aco humana quer em rea litorais quer no area interiores.
Caractersticas na Ria Formosa: Cressa villosae (Cressa cretica), Salsola
soda, Suaeda splendens.
I. Thero-Suaedion Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952
Aliana nica da ordem.
1. Suaedo splendentis-Salsoletum sodae Br.-Bl. ex Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952
2. Cressetum villosae Rothmaler 1943 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez,
Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
[Cressetum creticae Rothmaler 1943]
B. Thero-Salicornietalia Txen in Txen
& Oberdorfer ex Ghu & Ghu-Franck
1984
Vegetao pioneira de terfitos suculentos
(Salicornia spp.), que prospera em solos sem
vegetao, inundados temporariamente em
sapais e costas planas arenosas ou limosas,
com uma amplitude grande, podendo ser
observada a nveis mais baixos do sapal ou
em zonas interiores dos salgados, de
repartio holrtica.
II. Salicornion dolycostachyo-fragilis
Ghu & Rivas-Martnez in Ghu & Ghu-
Franck 1984
Associaes das costas atlnticas e
geralmente formada por espcies tetraplides,
que ocupam posies mais baixas e todos os
dias so submersas durante a preia-mar.
Caracterstica no territrio: Salicornia fragilis.
3. Salicornietum fragilis Ghu & Ghu-Franck 1984
III. Salicornion europaeo-ramosissimae Ghu & Ghu-Franck 1984
Comunidades atlnticas dominadas por espcies diplides (2n = 18) do
gnero Salicornia, prprias do nivel superior dos esteiros e salgados
litorais e interiores.
Caracterstica no territrio: Salicornia ramosissima.
4. Sarcocornio perennis-Salicornietum ramosissimae (Ghu & Ghu-Frank 1979)
Rivas-Martnez 1991
5. Halimiono portulacoidis-Salicornietum ramossimae J.C. Costa in J.C. Costa, Lous
& Esprito-Santo 1996 corr. J.C. Costa 2004
IV. Salicornion patulae Ghu & Ghu-Franck 1984
Associaes mediterrnicas formadas por espcies siploides e
tetraploides, que se extendem at entrada do Mar do Norte em
posies mais elevadas e formada por espcies diplides, que so
inundadas de Inverno, mas susceptveis a uma forte dessecao no
Vero.
Caracterstica no territrio: Salicornia patula.
6. Suaedo splendentis-Salicornietum patulae Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E.
Valds 1980 corr. Rivas-Martnez 1990
9. Vegetao duaquicola
fontinal, anfbia e turffila
9.1. Vegetao primocolizadora
efmera
49. BIDENTETEA TRIPARTITAE Txen, Lohmeyer &
Preising ex von Rochow 1951
Vegetao formada por plantas anuais efmeras que crescem
sobre depsitos ripcolas ou lacustres ricos em substncias
azotadas que emergem no Vero e Outono, holrtica.
Caractersticas no territrios: Pulicaria vulgaris.
A. Bidetentalia tripartitae Br.-Bl. & Txen ex Klika & Hadac
1944
Ordem nica.
Caractersticas no territrios: Bidens tripartita, Polygonum
hydropiper, Polygonum lapathifolium, Ranunculus scleranthus,
Xanthium strumarium subsp. italicum.
I. Bidention tripartitae Nordhagen 1940 em. Txen in Poli & J.Txen
1960
Vegetao nitroflica hmida muito perturbadas de sedimentos de textura
fina que ficam a descoberto no Vero.
Caractersticas no territrio: Alopecurus aqualis, Bidens aurea, Bidens
frondosa
1. Bidenti tripartitae-Polygonetum lapathifolii Rivas-Martnez, Belmonte, Fernndez-
Gonzlez & Snchez-Mata in Snchez-Mata 1989
2. Polygono hydropiperis-Bidentetum tripartitae Lohmeyer ex Passarge 1955
3. Xanthio italici-Polygonetum persicariae O. Bols 1957
[Chenopodio ambrosioidis-Polygonetum lapathifolii Peinado, Bartolom, Martnez-Parras &
Andrade 1988]
4. Cypero micheliani-Ranunculetum sardoi Rivas Goday 1964
5. Comunidade de Bidens frondosa
II. Chenopodium rubri (Txen ex Poli & J. Txen 1960) Kopecky 1969
Vegetao nitrfila, ribeirinha que vive em solos com sedimentos de
textura grosseira, temporariamente inundada e que secam no Vero.
Caractersticas no territrio: Chenopodium glaucum, Corrigiola litoralis
6. Amarantho-Chenopodietum botryoidis Martnez-Parras, Peinado, Bartolom & Molero
1988
50. ISOETO-NANOJUNCETEA Br.-Bl. & Txen ex Westhoff
et al. 1946
Vegetao de terfitos e pequenos gefitos efmeros, pioneiros, em
geral com um perodo de vida curto, que se desenvolve em solos
periodicamente encharcados ou cobertos de gua doce, holrtica.
Caractersticas no territrio: Centaurium pulchellum, Damasonio alisma,
Eleatine macropoda, Hypericum humifusum, Juncus ambigus, Juncus
bufonius, Juncus sphaerocarpus, Juncus tenageia, Lythrum hyssopifolia,
Lythrum portula, Lythrum thymifolia, Mentha pulegium, Ranunculus
muricatus, Veronica acinifolia, veronica anagalloides.
A. Isoetetalia Br.-Bl. 1936 em. Rivas Goday 1970
Comunidades mediterrnicas e ocidentais, de florao primaveril ou pr-
estival, em que o perodo de inundao no se prolonga at meio do
Vero.
Caractersticas no territrio: Antinoria agrostidea var. annua, Crassula
vaillantii, Juncus capitatus, Juncus hybridus, Juncus pygmaeus, Lotus
subbiflorus, Ophioglossum lusitanicum.
I. Isoetion Br.-Bl. 1936
Associaes mediterrnicas, fugazes, primaveris, de pequenos charcos
ou depresses inundadas temporariamente por guas superficiais no
Inverno ou princpio da Primavera.
Caractersticas no territrio: Centaurium maritimum, Isoetes durieui,
Isoetes hystrix, Lotus angustissimus, Lythrum borysthenicum, Pilularia
minuta, Soleenopsis laurentia.
1. Isoetetum durieui Br.-Bl. 1936
2. Lythro thymifoliae-Crassuletum vaillantii Rivas Goday ex Ruiz & A. Valds 1987
II. Cicendion (Rivas Goday in Rivas Goday & Borja 1961) Br.-Bl. 1967
Associaes mediterrnca-iberoatlnticas, fugazes de plantas de
pequeno tamanho e florao primaveril, crescendo em locais
encharcados ou cobertos durante alguns meses por guas superficiais.
Caractersticas no territrio: Cicendia filiformis, Exacculum pusilum,
Illecebrum verticillatum, Isolepis pseudosetacea, Kickxia cirrhosa, Radiola
linoides, Sedum lagascae, Trifolium ornithopodioides.
3. Anthemido nobilis-Menthetum pulegii Lpnitz 1976
4. Cicendio candollei-Juncetum pygmaei Rivas Goday 1957
5.Holco gayani-Brietum alpini Jansen in Jansen & Sequeira 1999
6. Hyperico humifusi-Cicendietum filiformis Rivas Goday (1964) 1970
7. Sedetum lagascae Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez, Snchez-Mata &
Sardinero 2002
8. Illecebro verticilatae-Lotetum parviflorae J.C. Costa, Capelo, Jardim,
Sequeira, Lous, Esprito Santo & Rivas-Martnez 2004
III. Menthion cervinae Br.-Bl. ex Moor 1936 nom. mut.
[Preslion cervinae]
Associaes de terfitos altos, estivais de meios inundados por um perodo
longo e por guas relativamente profundas na Primavera e que secam no
Vero.
Caractersticas no territrio: Damosonium alisma var. bourgaei, Eryngium
corniculatum, Isoetes delilei (= Isoetes setaceum), Isoetes velatum, Juncus
tenageia subsp. perpusilus, Marsilea batardae, Mentha cervina (= Preslium
cervina), Sisymbrella aspera.
9. Cypero badii-Preslietum cervinae Rivas Goday 1956
10. Eryngio corniculati-Preslietum cervinae Rivas Goday 1957
11. Juncetum perpusilli Rivas-Martnez 1964 nom. mut.
[Juncetum nanae Rivas-Martnez 1964]
12. Junco capitati-Isoetetum hystricis Br.-Bl. 1936
13. Junco pygmaei-Isoetetum velati Rivas Goday 1956
14. Loto hispidi-Chaetopogonetum fasciculati Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez,
Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
[Loto subbiflori-Chaetopogonetum fasciculati Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez,
Costa, Castroviejo & E. Valds 1980]
15. Preslietum cervinae Br.-Bl. ex Moor 1937
16. Comunidade de Marsilea batarda
IV. Agrostion pourretii Rivas Goday 1958 nom. mut.
[Agrostion salmanticae Rivas Goday 1958]
Aliana mediterrnico-iberoatlntica de prados terofticos
de gramneas, em depresses hmidas inundadas
durante um perodo curto e que ficam com cor de palha
no Vero devido secura do solo.
Caractersticas no territrio: Agrostis pourretii, Carlina
racemosa, Chaetopogon fasciculatus, Erygium galioides,
Lotus parviflorus, Pulicaria paludosa.
17. Periballio laevis-Illecebretum verticillati Rivas Goday 1954
18. Pulicario paludosae-Agrostietum pourretii Rivas Goday 1956
nom. mut. propos.
[Pulicario uliginosae-Agrostietum salmanticae Rivas Goday 1956]
19. Peplido erectae-Agrostietum salmanticae Rivas Goday 1956
B. Nanocyperetalia Klika 1935
Comunidades de fraca cobertura, de florao tardestival ou outonal
submetida a perodos de inundao que se prolongam at ao Vero.
Apresentam um certo carcter nitrfilo.
Caractersticas no territrio: Corrigiola littoralis, Cyperus michelianus,
Eleatine triandra, Gnaphalium uliginosum, Lythrum tribracteatum,
Pseudognaphalium luteo-album.
V. Nanocyperion Koch ex Libbert 1933
Arrelvados acidfilos a nutrfilos em gua doce.
Caractersticas no territrio: Centaurium chlodes, Cyperus flavescens,
Cyperus fuscus, Eleatine alsinastrum, Isolepis cernua (= Scirpus
cernum), Isolepis setacea, (= Scirpus setaceus), Ludwigia palustris.
20. Cyperetum flavescentis Koch ex Aichinger 1933
21. Gnaphalio-Isolepidetum pseudosetacei Rivas Goday 1970
22. Ludwigio palustris-Cyperetum micheliani Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E.
Valds 1980
23. Scirpo setacei-Stellarietum uliginosae Koch ex Libbert 1932
VI. Verbenion supinae Slavnic 1951
[Heleochloion Br.-Bl ex Rivas Goday 1956]
Associaes tardoestivais ou outonais, de ptimo
mediterrnico, instaladas em solos mais ou menos
argilosos, que secaram tardiamente e estiveram
submersos por guas eutrofizadas ou nitrificadas,
mas sempre ricos em sais minerais.
Caractersticas no territrio: Blackstonia perfoliata
ssp. imperfoliata, Crypsis aculeata, Crypsis
alopecuroides (= Heleochloa alopecuroides), Glinus
lotoides, Fymbristella bisumbella, Heliotropium
supinum, Verbena supina.
24. Crypsio schoenoidis-Fimbristyletum bisumbellatae Br.-Bl. & Rivas
Goday in Rivas Goday 1956 corr. Brullo & Minisale 1998 nom. mut. propos.
25. Cypero micheliani-Heleochloetum alopecuroidis Rivas Goday & E.
Valds in Rivas Goday 1970
26. Damasonio alismatis-Crypsietum aculeatae Rivas-Martnez & Costa in
Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
27. Glino lotoidis-Verbenetum supinae Rivas Goday 1964
28. Heliotropio supini-Crypsietum schoenoidis Rivas Goday 1956 nom. mut.
29. Cyperetum micheliani Martnez-Parras, Peinado, Bartolom & Molero
1988
30. Verbeno supinae-Gnaphalietum Rivas Goday 1970
9.2. Vegetao lacustre,
fontinal e turffila
51. ISOETO-LITTORELLETEA Br.-Bl. & Vlieger in Vlieger 1937
Vegetao anfbia vivaz constituida por helfitos junceiformes e isoetdeos
ou hidrogefitos, prpria de guas doces oligotrficas ou ligeiramente
mesotrficas de nvel varivel, quietas ou ligeiramente fluentes, a prosperar
em lodos e solos gleiformes iniciais, minerais, em lagunas, de distribuio
holrtica.
A. Littorelletalia Koch 1926
Ordem nica.
Caractersticas no territrio: Hydrocotyle vulgaris, Juncus bulbosus, Littorella
uniflora, Masrsilea azorica, Marsilia quadrifolia, Potamogetum polygonifolius,
Spaganium angustifolium, Veronica scutellata.
I. Littorellion uniflorae Koch 1926
Comunidades amffias em guas profundas pobres em nutrientes
Caractersticas no territrio: Antinoria agrostidea var. natans, Isoetes velata
subsp. aturiensis, Ranunculus olelocus.
1. Sparganio angustifolii-Isoetetum lereschi Rivas-Martnez 1964 corr. Rivas-Martnez &
Prada in Rivas-Martnez, Costa, Izco & Senz 1982
2. Comunidade de Littorella uniflora
II. Hyperico elodis-Sparganion Br.-Bl. & Txen ex
Oberdofer 1957
Associaes de hidrfitos e helfitos que ocupam leitos de
regatos e margens de charcos submetidos a submerso
peridica por guas meso-oligtrficas, de distribuio
atlntica e mediterrnico-iberoatlntica.
Caractersticas no territrio: Apium inundatum, Baldellia
ranunculoides, Eleocharis multicaulis, Eleogiton fluitans
(Scirpus fluitans), Hypericum elodes, Isoetes azorica,
Juncus heterophyllus, Myosotis lusitanica, Pilularia
globulifera, Rhynchospora rugosa.
3. Fontinali antypireticae-Ranunculetum ololeuci Br.-Bl., P. Silva, Rozeira &
Fontes 1952 nom. mut.
4. Hyperico elodis-Potametum oblongi (Allorge 1926) Br.-Bl. & Txen 1952
5. Hyperico elodis-Rhynchosporetum rugosae Neto, Capelo, J.C. Costa &
Lous in Neto 1997
6. Hyperico elodis-Scirpetum fluitantis Rivas Goday
7. Isoetetum azoricae Lpnitz 1976
8. Junco emmanuelis-Eleocharitetum multicaulis Rivas-Martnez & Costa in
Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
9. Ludwigio palustris-Potametum polygonifolii Peinado & A. Velasco in
Peinado, Moreno & A. Velasco 1983
10. Scirpo fluitantis-Juncetum heterophylli Rivas-Martnez & Costa in
Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds
52. MONTIO-CARDAMINETEA Br.-Bl. & Txen ex Br.-
Bl. 1948
Vegetao de fontes, rica em brifitos e em ervas helofticas,
tenras, que vegeta praticamente durante o ano inteiro devido
temperatura quase constante da suas guas. Ocorre em
escorrimentos de gua e fontes de gua fria e limpas no
contaminadas, das montanhas eurossiberianas e mediterrnicas.
A. Montion-Cadaminetalia Pawlowski in Pawlowski,
Sokolowski & Wallisch 1928
Ordem nica.
Caractersticas no territrio: Epilobium anagallidifolium Epilobium
obscurum, Montia fontana subsp. amporitana, Pellia epiphylla,
Philonites fontana, Saxifraga stellaris subsp. alpigena, Stellaria
alsine.
I. Caricion remotae Kstner 1941
Comunidades meso a supratemperdas em guas de corrente lenta
constituida maioritariamente por fanerogmicas.
Caractersticas no territrio: Cardamine flexuosa, Chrysoplenium
oppositifolium, Saxifraga clusii subsp. lepismigenea, Sibthorpia europaea.
1. Cardamino flexuosae-Chrysosplenietum oppositifolii O. Bols 1979
2. Saxifragetum lepismigenae Rivas-Martnez, T.E.Daz, F. Prieto, Loidi & Penas 1984
3. Stellario uliginosae-Montietum variabilis Foucault 1981
I. Myosotidion stoloniferae Rivas-Martnez, Diaz, Prieto, Loidi &
Penas 1984
Comunidades das fontes de gua oligotrficas das montanhas siliciosas
carpetanas-leonesa, oroibricas e orocantbricas ocidentais, nos andares
supra, oro e criomediterrnico.
Caractersticas no territrio: Myosotis stolonifera, Sagina procumbens,
Veronica langei.
5. Myosotidetum stoloniferae Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes 1952
6. Stellario alsines-Saxifragetum alpigenae Rivas-Martnez, T.E. Daz, F. Prieto, Loidi &
Penas 1984
Ranunculion omiophyllo-hederacei Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez, Snchez-Mata, Pizarro &
Sardinero 2002
Comunidades de fontes gua frias, turvas e de corrente
lenta, dominadas Ranunculus helfitos e estolhosos
Caractersticas no territrio: Ranunculus hederaceus,
Ranunculus omiphillus.
7. Montio amporitanae-Ranunculetum hederacei Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez, Snchez-Mata, Pizarro & Sardinero 2002
8. Myosotido stoloniferae-Ranunculetum omiophylli Rivas-Martnez,
Fernndez-Gonzlez, Snchez-Mata, Pizarro & Sardinero 2002
9. Ranunculetum omiophylli Br.-Bl. & Txen ex Pizarro 1995
53. PHRAGMITO-MAGNOCARICETEA Klika in Klika & Novak
1941
Vegetao hidroflica de margens de cursos de gua, zonas pantanosas,
lagoas e lodos hmidos que em grande parte do ano ou mesmo todo o ano
est localizada em estaes hidrofticas. constituida por helfitos de
grande porte. Classe cosmopolita.
Caractersticas no territrio: Alisma plantago-aquatica, Butumus
umbellatus, Carex pseudocyperus, Eleocharis palustris subsp. vulgaris,
Glyceria fluitans, Lycopus europaeus, Lythrum salicaria, Lysimachia
vulgaris, Phragmites australis, Roripa amphibia, Schoenoplectus pungens,
Sparganium erectum subsp. erctum, Veronica anagallis-aquatica.
A. Phragmitetalia Koch 1926 em. Pignatii 1954
Comunidades de grandes helfitos rizomatosos, prprias de margens de
rios, nas reas lnticas ou em lagoas de guas doces meso-oligotrficas
temporrias ou permanentes, de distribuio cosmopolita.
Caractersticas no territrio: Iris pseudacorus, Mentha aquatica, Sagitaria
sagitifolia, Schoenoplectus lacustris (=Scirpus lacustris), Schoenoplectus
tabernaemontani, Typha domingensis.
I. Phragmition communis Koch 1926
nica aliana na Europa.
Caractersticas no territrio: Sparganium emersum, Typha angustifolia, Typha
latifolia
Ia. Phragmitenion communis
Comunidades de grandes helfitos rizomatosos de gua doce.
1.Thypho angustifoliae-Phragmitetum australis (Txen & Preising 1942) Rivas-Martnez,
Bscones, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez & Loidi 1991
2. Typho-Schoenoplectetum tabernaemontani Br.-Bl. & O. Bols 1958 nom. mut. [Typho-
Schoenoplectetum glauci Br.-Bl. & O. Bols 1958]
Ib. Bolboschoenion maritimi Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, Costa,
Castroviejo & Valds-Bermejo 1980 nom. mut.
[Scirpenion maritimi Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo &
Valds-Bermejo 1980]
Comunidades de guas doces ocasionalmente ricas em nutrientes minerais
mas no salinas que podem suportar perodos de seca prolongados.
Caracterstica no territrio: Bolbochoenus (Scirpus) maritimus var. maritimus
3. Bolboschoenetum maritimi Eggler 1933
B. Nasturtio-Glycerietalia Pignatti 1954
Comunidades de helfitos de alta e mdia dimenso, erguidos ou
decumbentes, de distribuio holrtica, onde so comuns algumas
gramneas de folhas flutuantes do gnero Glyceria.
Caractersticas no territrio: Alisma lanceolatum.
II. Glycerio-Sparganion Br.-Bl. & Sissingh in Boer 1942
Associaes de helfitos prprias de guas profundas de nvel oscilante,
fluentes ou estanques, de distribuio europeia e norte africana.
Caractersticas no territrio: Antinoria agrostidea var. agrostidea, Eleocharis
palustris ssp. palustris, Myosotis caespitosa, Oenanthe fistulosa, Oenanthe
globulosa, Ranunculus ophioglossifolius, Sparganium erectum subsp.
negletum.
IIa. Glycerio-Sparganenion
Comunidades de guas profundas s com dessecao ocasional.
Caracterstica no territrio: Sparganium erectum subsp. microcarpum
4. Alismato plantaginis-aquaticae-Sparganietum microcarpi J.A. Molina 1996
IIb. Glycerienion fluitantis (Ghu & Ghu-Franck 1987) J.A.
Molina 1996
Associaes e comunidades helofticas em que so abundantes
gramneas decumbentes do gnero Glyceria, a desenvolverem-se sobre
solos temporariamente inundados em guas quietas.
Caractersticas no territrio: Glyceria declinata, Glyceria spicata.
5. Caro verticillati-Glycerietum fluitantis J.A. Molina 1996
6. Glycerio declinatae-Eleocharitetum palustris Rivas-Martnez & Costa in Rivas-
Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
[Glycerio declinatae-Antinorietum agrostideae Rivas Goday 1964 corr. J.A. Molina 1996]
IIc. Phalaridenion arundinaceae J.A. Molina 1996
Associaes e comunidades helofticas, constituidas por gramneas
erguidas ou megafrbios que colonizam leitos submetidos a inundaes
peridicas.
Caractersticas no territrio: Oenanthe crocata, Phalaris arundinacea.
7. Glycerio declinatae-Oenanthetum crocatae Rivas-Martnez, Belmonte, Fernndez-
Gonzlez & Snchez-Mata in Snchez-Mata 1989
8.Oenantho crocatae-Phalaridetum arundinaceae J.A. Molina 1996
IIIc. Nasturtion officinalis Ghu & Ghu-Franck 1987
[Rorippion nasturtii-aquatici]
Associaes constituida por helfitos latiflios tenros, que
prosperam em guas superficiais ricas em azoto.
Caractersticas no territrio: Apium nodiflorum, Apium repens,
Nasturtium officinale (Rorippa nasturtium-aquaticum), Rumex
azorica, Veronica beccabunga, Veronica catenata.
9. Glycerio declinatae-Apietum nodiflori J.A. Molina 1996
10. Rumicetum azoricae Lpnitz 1976
11. Helosciadetum nodiflori Maire 1924
C. Magnocaricetalia Pignatii 1954
Comunidades de grandes Carex spp. helfitos de aspecto
graminide.
Caractersticas no territrio: Cladium mariscus, Galium
palustre, Galium elongatum, Scutellaria galericulata.
IV. Magnocaricion elatae Koch 1926
Comunidades de pantnos, lagos e margens de rios
eurossiberianos e mediterrnicos.
Caractersticas no territrio: Carex hispida, Cyperus longus
subp. longus, Polygonum salicifolium
11. Cladietum marisci Zobrist 1935
12. Irido-Polygonetum salicifolii O. Bols 1957
V. Caricion reuterianae Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez &
Sanchez-Mata) J.A. Molina 1996 nom. mut.
[Caricion broterianae (Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez & Sanchez-
Mata) J.A. Molina 1996]
Associaes de Carex spp., de ptimo mediterrnico-iberoatlntico, que
se encontram nas margens de cursos de gua sobre substratos oligo-
mesotrficos.
Caractersticas no territrio: Carex paniculata subsp. lusitanica, Carex
elata subsp. reuteriana, Carex elata subsp. tartesian, Galium
broteroanum, Holcus reuteri.
13. Caricetum pseudocypero-lusitanicae Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez,
Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
14. Galio broteriani-Caricetum reuterianae Rivas-Martnez ex V. Fuente 1986 nom.
mut.
[Galio broteriani-Caricetum broterianae Rivas-Martnez ex V. Fuente 1986]
15. Galio palustris-Caricetum lusitanicae Rivas-Martnez, Belmonte & Snchez-Mata in
Snchez-Mata 1989
16. Irido pseudacori-Caricetum lusitanicae Bellot ex T.E. Daz & F. Prieto 1994
VI. Deschampsion argenteae Capelo, J.C. Costa, Lous,
Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Comunidades madeirenses higriflicas de cascatas e paredes
verticais de guas gotejantes ou com corrente fraca e
laminar.
Caractersticas no territrio: Asterella africana, Carex viridula
subsp. cedercreutzi, Deschampsia argentea, Oenanthe
divaricata, Peucedanum lowei
17.Deschampsietum argenteae Sjgren ex Capelo, J.C. Costa, Lous,
Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
18. Peucedano lowei-Oenanthetum divaricatae Foucault 2000
D. Bolboschoenetalia compacti Dahl & Hada 1941 corr.
Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980 nom. mut.
[Scirpetalia compacti Dahl & Hada 1941 corr. Rivas-Martnez, Costa,
Castroviejo & E. Valds 1980]
Comunidades holrticas, que se observam sobre solos salobros quer
em sapais como em salinas, presididas por ciperceas helfitas.
Caracterstica no territrio: Bolbochoenus (Sicirpus) maritimus var.
compactus
VII. Bolboschoenion compacti Dahl & Hada 1941 corr. Rivas-
Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980 nom. mut.
[Scirpion compacti Dahl & Hada 1941 corr. Rivas-Martnez, Costa,
Castroviejo & E. Valds 1980]
Comunidades mediterrnicas de sapais e salinas presididas por
Sicirpus maritimus var. compactus.
Caracterstica no territrio: Schoenoplectus litoralis (= Scirpus litoralis)
19. Bolboschoeno compacti-Scirpetum litoralis (Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine &
Ngre 1952) O. Bols 1962 nom. mut.
[Scirpetum compacto-litoralis (Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952) O. Bols
1962 corr. Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980, Scirpetum
maritimi phragmitetosum isiaci Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952,
Scirpetum maritimo-litoralis (Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952) O. Bols
1962]
20. Bolboschoenetum compacti Van Langedock 1931 corr. Bueno & F. Prieto
in Bueno 1997 nom. mut.
21. Bolboschoeno compacti-Phragmitetum australis Bueno & F. Prieto in
Bueno 1997 nom. mut.
[Scirpo compacti-Phragmitetum australis Bueno & F. Prieto in Bueno 1997]
22. Bolboschoenetum compacti-Scirpetum tabernaemontani Bueno & F.
Prieto in Bueno 1997 nom. mut.
[Scirpetum compacto-tabernaemontani Bueno & F. Prieto in Bueno 1997]
23. Scirpetum pungentis (Corillion 1950) Vanden Berghen 1967
54. Oxycocco-Sphagnetea Br.-Bl. & Txen ex Westhoff, Dijk
& Passchier 1946
Comunidades de turfeiras altas ombrogenias, ocasionalmente adjacentes a
turfeiras subaquticas ou sobre podzois de turfa, em que predominam os
brifitos, sobretudo do gnero Sphagnum, e um bom nmero de pequenas
ciperceas e ericcias formadoras de solos hidromrficos orgnicos
distrficos (histossolos fbricos, moss, turfeiras subaquticas de esfagnos,
etc.), de distribuio holrtica setentrional, especialmente em territrios com
precipitao elevada e veres frescos.
Caracterstica no territrio: Drosera rotundifolia.
A. Erico tetralicis-Sphagnetalia papillosi Schwickerath 1940 em.
Br.-Bl. 1949
Comunidades temperadas hiperocenicas maioritariamente ombrotrficas
cantabro-atlnticas que atingem a Serra da Estrela.
Caractersticas no territrio: Alacomnium palustris, Carex durieui,
Nathertium ossifragum, Sphagnum compactum, Sphagnum molle,
Sphagnum rubellum, Sphagnum subsecudum var. subsecudum, Sphagnum
tenellum.
I Ericion tetralicis Schwickerath 1933
Comunidades europeias ocenico-atlnticas frias submetidas a oscilaes
anuais no encharcamento da turfeira.
Ia. Ericenion tetralicis
Comunidades sumetidas a oscilaes freticas durante o Vero
Caractersticas no territrio: Erica tetralix, Sphagnum capillifolium.
1. Tetralico-Narthecietum ossifragi Br.-Bl. 1967
2. Erico tetralicis-Sphagnetum capillifolii Tourffet 1969 em. M. Herrera 1995
Ib. Trichophorenion germanici Rivas-Martnez, T.E. Daz, F. Prieto,
Loidi & Penas 1984
Associaes que sofrem uma dessecao temporal pelo menos nos
horizontes superiores do solo.
Caractersticas no territrio: Tricophanes cespitosum subsp. germanicum.
3. Erico tetralicis-Trichophoretum germanici Rivas-Martnez, T.E. Daz, F. Prieto, Loidi &
Penas 1984
4. Junco squarrosi-Sphagnetum compacti Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes 1952
55. SCHEUCHZERIO PALUSTRIS-CARICETEA
NIGRAE Txen 1937 nom. mut.
[Scheuchzerio-Caricetea fuscae]
Comunidades de turfeiras baixas, planas em reas encharcadas,
formadas por hemicriptfitos e gefitos de carcter hidroftico
acompanhados de musgos em territrios holrticos frios.
Caractersticas no territrio: Carex nigra, Menyanthes trifoliata,
Parnassia palustris, Pedicularis palustris subsp. palustris,
Pinguicula vulgaris, Salix repens, Spiranthes aestivalis, Sphagnum
inundatum.
A. Scheurazcharetalia palustris Nordhagen 1936
Comunidades muito oligotrficas, ricas em Sphagnum spp., que
colonizam charcas e depresses no seio de turfeiras.
Caracterstica no territrio: Sphagnum auriculatum, Sphagnum
subsecudum var. obesum.
I. Rhyncoporion albae Koch 1926
Aliana nica no territrio.
Caractersticas no territrio: Drosera intermedia, Lycopodiella
inundata, Rhynscopora alba, Sphagnum cuspidatum.
1. Comunidade de Menyanthes trifoliata
2. Comunidade de Sphagnum cuspidatum
B. Caricetalia nigrae Koch 1926 nom. mut.
[Caricetalia fuscae Koch 1926]
Vegetao de turfeiras planas dis-oligotrficas, holrticas.
Caractersticas no territrio: Agrostis canina subsp. canina, Carex
echinata, Eriophorum angustifolium.
II. Caricion nigrae Koch 1926 nom. mut.
[Caricion fuscae Koch 1926]
Comunidades de montanhas supra a orotemperadas.
Caractersticas no territrio: Carex demissa, Viola palustris subsp.
juressi.
3. Caricetum echinato-nigrae (Rivas-Martnez 1964) 2002
III. Anagallido-Juncion bulbosi Br.-Bl. 1967
Aliana de carcter atlntico que reune comunidades de
turfeiras oligotrficas de reas termtemperadas.
Caractersticas no territrio: Agrostis hesperica, Anagallis
tenella, Arnica montana subsp. atlantica, Carex trinervis,
Pedicularis sylvatica subsp. lusitanica, Pinguicula lusitanica,
Scutellaria minor, Wahlenbergia hederacea.
4. Arnicetum atlanticae Bellot 1968
5. Anagallido-Juncetum bulbosi Br.-Bl. 1967
56. Utricularietea intermedio-minoris Pietsch 1965
Comunidades flutuantes distrficas e oligotrficas de Utricularia
desenvolvendo-se em pequenos pantnos em bioclima meso a
orotemperados de distribuio holrtica.
Caractersticas no territrio: Utricularia gibba subsp. exoleta,
Sphagnum auriculatum.
A. Utricularietalia intermedio-minoris Pietsch 1965
Ordem nica no territrio.
I. Sphagno-Utricularion Mller & Grs 1960
Aliana nica.
1. Utriculario exoletae-Sphagnetum auriculati Neto, Capelo, J.C. Costa &
Lous 1996
10. Vegetao herbcea aqutica
flutuante ou enraizada
10.1. Vegetao de gua doce
57. Charetea fragilis Fukarek ex Krausch 1964
[Charetea fragilis Fukarek 1961]
Comunidades de algas (carfitos) pioneiras em solos estreis
subaquticos de lagoachos, lagos cursos de gua superficiais, de
distribuio cosmopolita.
A. Charetalia hispidae Sauer ex Krausch 1964
[Lamprothamnietalia papulosi van Raam & Schamine in Schamine,
Weeda & Westhoff 1995]
Comunidades de guas doces e salgadas alcalinas colonizadas
pricipalmente por algas do gnero Chara.
I. Charion fragilis Krausch 1964
Comunidades caccolas mesotrficas de longa durao.
II. Charion vulgaris (Krause ex Krause & Lang 1977) Krause 1981
Comunidades efmeras pioneiras.
Charetum vulgaris Corillion 1957
III. Charion canescens Krausche 1964
Comunidades de guas salgadas e salobras.
B. Nitelletalia flexilis Krause 1969
Comunidades temperadas rica em espcies de algas
Nitella em gua doce cida a neutra
IV. Nitellion flexilis Dambska 1966 em. Krause 1969
Comunidades de guas doces em bioclima ocenico
58. LEMNETEA MINORIS Txen ex O.Bols &
Masclans 1955
Comunidades dulceaqucolas de plantas macroscpicas no
enraizadas, flutuantes ou submergidas, de distribuio cosmopolita.
A. Lemnetalia minoris Txen ex O.Bols & Masclans 1955
Ordem nica na Europa, subcosmopolita.
Caractersticas no territrio: Azolla filiculoides, Lemna minor,
Spirodela polyrhiza, Wolffia arrhiza.
I. Lemnion minoris Txen ex O.Bols & Masclans 1955
Comunidades de plantas macroscpicas no enraizadas, que
vivem flutuando em guas (acropleustfitos) eutrofizadas, ricas em
ies e frequentemente microbiologicamente contaminadas.
Caractersticas no territrio: Lemna gibba.
1. Lemnetum gibbae Miyawaki & T.Tx. 1960
2. Lemnetum minoris Oberdorfer ex Th. Mll. & Grs 1960
3. Lemno-Azolletum filiculoidis Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952
4. Lemno-Spirodeletum polyrhizae Koch 1955
5. Comunidade de Wolffia arrhiza
II Lemnion trisulcae Den Hartog & Segal ex Txen &
Schwabe in Txen 1974
Comunidades mesopleustrfitos de lemendios.
Caractersticas no territrio: Lemna trisulca.
4. Lemnetum trisulcae (Kelhofer 1915) Knapp & Stoffers 1962
59. POTAMETEA Klika in Klika & Novak 1941
Comunidades de hidrfitos enraizados e grandes pleustfitos de
gua doces ou ligeiramente salinas.
Caracterstica no territrio: Callitriche brutia, Callitriche lusitanica,
Myriophulum spicatum, Potamogeton crispus, Potamogetum
pectinatus
A. Potametalia Koch 1926
Comunidades holrticas, de ninfdeos, elodedeos, miriofildeos e
batraqudeos enraizados em guas doces, ou ligeiramente salinas.
Caractersticas no territrio: Callitriche palustris, Elodea canadensis,
Hippuris vulgaris, Potamogeton lucens, Potamogeton perfoliatus,
Zannichellia palustris
I. Potamion Koch 1926
Associaes dominadas por elodedeos e alguns miriofildeos,
prprios de guas doces e oligo-halinas permanentes,
moderadamente expostas aco do vento, ondulao e
correntes.
Caractersticas no territrio: Potamogeton gramineus.
1. Myriophyllo alterniflori-Potametum crispi Rivas Goday 1964
2. Potametum lucentis Hueck 1931
3 Potametum perfoliato-crispi Bellot 1951
4. Potamo pectinati-Myriophylletum spicati Rivas Goday 1964 corr. Conesa
1990
5. Potamagetum pectinati Cartensen 1955
6. Comunidade de Myriophyllum alterniflorum e Potamagetum gramineus
II. Nymphaeion albae Oberdorfer 1957
Comunidades de grandes plantas dulceaqucolas enraizadas, constituidas
fundamentalmente por ninfdeos (plantas com caules ramificados e folhas
flutuantes com grandes pecolos) e alguns elodedeos (plantas com folhas
submersas indivisas e sem folhas fluantes especializadas), de guas
relativamente profundas e sem ondulao.
Caractersticas no territrio: Myriophyllum verticcillatum, Nuphar luteum,
Nymphaea alba, Polygonum amphibium, Potamageton natans.
7. Myriophyllo alterniflori-Potametum natantis Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez, Snchez-
Mata, Pizarro & Sardinero 2002
8. Nymphaeetum albo-luteae Nowinski 1928
III. Ranunculion fluitantis Neuhusl 1959
Associaes de pequenas plantas dulceaqucolas enraizadas, prprias de
guas de corrente rpida, dominadas por elodedos e miriofildeos.
Caractersticas no territrio: Callitriche hamulata, Callitriche obtusangula,
Groenlandia densa, Potamogeton nodosus, Ranunculus penicillatus,
Ranunculus pseudofluians.
9. Callitricho brutiae-Ranunculetum pseudofluitantis Pizarro & Rivas-Martnez 2002
10 Callitricho lusitanicae-Ranunculetum penicillatae Pizarro 2002
IV. Ranunculion aquatilis Passarge 1964
Comunidades de pequenas plantas dulceaqucolas enraizadas,
dominadas por batraqudeos, prprias de guas lentas ou
paradas, pouco profundas e ocasionalmente secas.
Caractersticas no territrio: Callitriche cribrosa, Callitriche
stagnalis, Ranunculus omiophyllus, Ranunculus peltatus,
Ranunculus saniculifolius, Ranunculus tricophyllus, Ranunculus
tripartitus.
11. Callitricho brutiae-Ranunculetum peltati Pizarro & Rivas-Martnez 2002
12. Ranunculetum tripartiti Galn in A.V. Prez, Galn, P. Navas, D. Navas,
Y. Gil & Cabezudo 1999
13. Ranunculetum hederacei (Tuxen & Diemont 1936) Libberert 1940
14. Callitrichio stagnalis-Ranunculetum saniculifolii Galn in A.V. Prez,
Galn, P. Navas, D Navas, Y Gil & Cabezudo 1999
B. Utricularietalia Den Hartog & Segal 1964
[Hydrocharitalia Rbel 1933]
Comunidades de grandes plestfilos no enraizados que
flutuam superfcie ou encontram-se submersas entre a
superfcie e o fundo da gua.
VI. Utricularion Den Hartog & Segal 1964
Comunidades de ceratofildeos com flores e frutos emersos
(urticulardeos) que apresentam estruturas foliares adaptadas
para a alimentao hetertrofica, o que permite viver em
guas oligo-mesotrficas. Encontram-se em guas pouco
profundas, tranquilas e quentes no Vero.
Caractersticas no territrio: Utricularia australis, Utricularia
gibba subsp. exoleta, Utricularia vulgaris.
15. Utricularietum exoleto-australis Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo &
E. Valds 1980
VII. Ceratophyllion demersi Den Hartog & Segal ex
Passarge 1996
Comunidades de gua doce pouco organizadas. Formada por
hidrfitos com flores submersas, de folhas finamente divididas
e sem folhas flutuantes, que se desenvolvem livremente entre
a superfcie e o fundo (mesopleustfitos). Na Primavera e
Vero situam-se nas camadas superficiais da gua, descendo
para o fundo no Outono para hibernar. As plantas formadas
por propagao vegetativa constituem grandes massas que
podem encher completamente o local desde a superfcie at
ao fundo. O seu ptimo de crescimento encontra-se em
pequenos audes, canais ou tanques de gua doce
eutrofizada.
Caracterstica no territrio: Ceratophyllum demersum.
16. Potamo-Ceratophylletum demersi Hild & Rehnelt 1965
10.2. Vegetao de gua salgada
60. HALODULO-THALASSIETEA Den Hartog ex Rivas-
Martnez, Fernndez-Gonzlez & Loidi 1999
Comunidades de monocotiledneas vivazes submersas (bentnicas e
cormofticas), vivendo em substratos arenosos, limosos ou em
resduos e despojos de corais de guas salgadas, eu-halinas ou poli-
halinas, costeiras e de mares quentes e temperado-quentes tropicais
e subtropicais, que atingem os 15-20 m de profundidade e sobre as
quais vivem algas epifticas.
Caracterstica no territrio: Cymodocea nodosa.
A. Thalassietalia Den Hartog 1976
Ordem nica.
I. Cymodoceion nodosae Den Hartog 1976
Comunidades primocolonizadoras de substratos marinhos pouco
coesivos, instaladas desde o nvel do mar at guas sublitorais e
podem atingir os 10-12 m de profundidade em mares tropicais e
subtropicais que atingem o Mediterrneo.
1. Cymodoceetum nodosae Feldmann 1937
61. RUPPIETEA J. Txen 1960
Vegetao pobre em espcies, de guas salobras e salinas de origem
marinha ou continental, inundada, pelo menos temporariamente, por guas
com cloreto de sdio ou sulfatos de sdio, gesso, clcio ou magnsio, sendo o
sulfato de magnsio o principal composto necessrio para o seu
desenvolvimento, de distribuio holrtica.
A. Ruppietalia J. Txen 1960
Ordem nica na Pennsula Ibrica.
I. Ruppion maritimae Br.-Bl. ex Westhoff 1943
Comunidades de hidrfitos em guas salobras fechadas (lagoachos, salinas
abandonadas, enseadas barradas, fossas, canais, audes, tanques, etc.) que
suportam uma grande amplitude de variao de salinidade. Consegue viver
em locais com salinidades superiores s do mar. Nas grandes reas de guas
fechadas, em que a salinidade quase constante, s ocorre nas localidades
onde h uma certa instabilidade nas condies hidrogrficas, como por
exemplo nas vizinhanas dum rio onde o volume de gua aumenta durante
um perodo de tempo. Nas zonas sujeitas ao movimento de mars estas s se
podem desenvolver quando a diferena de altura de mar muito pequena.
Caracterstica no territrio: Ruppia cirrhosa, Ruppia maritima.
1. Enteromorpho intestinalidis-Ruppietum maritimae Westhoff ex Txen & Bckelmann 1957
62. ZOSTERETEA MARINAE Pignatti 1954
Vegetao formada por monocotiledneas vivazes vivendo em
guas marinhas eu-halinas ou poli-halinas, pouco profundas
(0,3 a 4 metros), submersas e enraizadas em substrato
arenoso ou limoso mvel, de costas ou esturios, s quais
frequentemente se unem vrias algas epifticas. Classe com
distribuio holrtica.
Caracterstica no territrio: Zostera noltii, Zostera marina.
A. Zosteretalia Bguinot 1941 em. Txen & Oberdofer
1958
Ordem nica.
I. Zosterion Christiansen 1934
Aliana nica.
1. Zosteretum marinae (Borgesen 1905) Harmsen 1936
2. Zosteretum noltii Harmsen 1936

Вам также может понравиться