Algorytmy i struktury danych

Drzewa AVL
6 0

+1

5 9 0

0
2 12
0 0
8
 Drzewa AVL

Drzewo AVL (1962 – Adelson-Velskii, Landis)
 Drzewo AVL jest rozwinięciem drzewa BST
(z zachowaniem wszystkich jego własności);
 Dla kaŜdego wierzchołka w drzewie AVL wysokości jego dwóch
poddrzew (lewego i prawego) o korzeniu w tym wierzchołku róŜnią
się co najwyŜej o 1;
 Węzeł oprócz pól danych oraz lewego i prawego wskaźnika ma teŜ pole
opisujące róŜnicę wysokości lewego i prawego poddrzewa;

Z definicji wynika, Ŝe to pole moŜe mieć wartość ze zbioru {-1, 0, 1};
6
w( x) = h(LD) − h(PD) 0

+1

5 9 0
Drzewo AVL

0
2 12
0 0
8
Algorytmy i struktury danych 2
 Obliczanie wag wierzchołków drzewa AVL

 Dla kaŜdego wierzchołka drzewa x współczynnik zrównowaŜenia w(x)

ma postać
w( x) = h(LD) - h(PD),
gdzie LD i PD są odpowiednio lewym i prawym poddrzewem
o korzeniu x; -1
H
Drzewo BST jest drzewem AVL
 +2
C M
dla kaŜdego wierzchołka x: 0 +1
w(x) ∈{-1, 0, +1} A -1
J
W jakiej kolejności dodawano poszczególne
wartości do drzewa? 0
K
Algorytmy i struktury danych 3
 Operacje na drzewie AVL

Wyszukiwanie:
 poniewaŜ drzewo AVL jest teŜ drzewem BST, ta operacja
wygląda tak jak dla drzew BST;

Wstawianie:
 polega na wyszukaniu miejsca w drzewie, a następnie
wstawieniu elementu (jak w BST);
 poniewaŜ podczas operacji struktura drzewa zmienia się
i moŜe nie zostać zachowany warunek AVL (dotyczący
róŜnicy w wysokości poddrzew), trzeba tę strukturę
przywrócić (wymagana tzw. rotacja);

Algorytmy i struktury danych 4

 Operacje na drzewie AVL
0 6
Drzewo wyjściowe
Dodajemy węzeł z wartością 3
+1 0
5 +1
9
6
0 0
2 +2
0 12 0
8 5 9
Jak przywrócić równowagę? -1 0
2 0
12
8
0
drzewo z nowym węzłem 3

Algorytmy i struktury danych 5

 Operacje na drzewie AVL

Usuwanie:
 polega na wyszukaniu elementu w drzewie a potem jego
usunięciu (patrz BST)
 moŜe zajść potrzeba przywrócenia zrównowaŜonej struktury
drzewa (wymagana rotacja);

Algorytmy i struktury danych 6

 Operacje na drzewie AVL

Rotacja:
 zmiana konfiguracji węzłów;
 celem jest przywrócenie struktury drzewa AVL;
 wyróŜniamy rotacje:
 lewe i prawe,
 pojedyncze i podwójne;

Algorytmy i struktury danych 7

 Operacje na drzewie AVL

Usuwanie – niespełniony warunek AVL

 Usunięcie elementu z drzewa BST moŜe zmniejszyć
wysokość poddrzewa (wymagana rotacja)!

-1 -2
6 6

0 W jaki sposób zrównowaŜyć

0 otrzymane drzewo? 0
5 9 9

0 0
0 12
0 12
8 8
Algorytmy i struktury danych 8
 Operacje na drzewie AVL
W jaki sposób zrównowaŜyć
otrzymane drzewo?

-2 1 -1
6 9 8

0 0 1
9 12 12
-1 6 6
0
0
0 12
8 0 8 9 0

Algorytmy i struktury danych 9

 Operacje na drzewie AVL
 Lewa rotacja (lub „rotacja w lewo”) węzła y wokół węzła x
 Polega na obrocie węzła y wokół wyróŜnionego węzła x
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara;
 W wyniku rotacji węzeł y staje się nowym korzeniem
poddrzewa, węzeł x zostaje jego lewym synem, a lewy syn
węzła y zostaje prawym synem węzła x;
 MoŜna ją wykonać, jeŜeli prawy syn węzła y nie jest NULL;

x y

α y x γ

γ β
β α
Algorytmy i struktury danych 10
 Operacje na drzewie AVL
 Prawa rotacja (lub „rotacja w prawo”) węzła x wokół węzła y:
 Polega na obrocie węzła x wokół wyróŜnionego węzła y
zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
 W wyniku rotacji węzeł x staje się nowym korzeniem
poddrzewa, węzeł y zostaje jego prawym synem, a prawy syn
węzła x zostaje lewym synem węzła y;
 MoŜna ją wykonać, jeŜeli lewy syn węzła x nie jest NULL;

x
y

α y
x γ

β γ
α β
Algorytmy i struktury danych 11
 Operacje na drzewie AVL

Rotacja:
 Lewa i prawa rotacja działają symetrycznie

LeftRotate(T, y)
x y

α y x γ
RightRotate(T, x)

γ β
β α

Algorytmy i struktury danych 12

 Operacje na drzewie AVL
 Przykład – rotacja pojedyncza 7 wokół 5
 Wynik: warunek AVL spełniony
3 3
0
1 5 -2 1 7
2 4 7 2 5 9
6 9 4 6 8
8
x y
y x
A C
B C A B

Algorytmy i struktury danych 13

 Operacje na drzewie AVL
 Przykład – rotacja pojedyncza 8 wokół 5
 Wynik: warunek AVL niespełniony
3 3
+2
1 5 -2 1 8

2 4 8 2 5 9

6 9 4 6
x 7 y 7
y x Co dalej?
A C
B C A B

Algorytmy i struktury danych 14

 Operacje na drzewie AVL
 Przykład – rotacja podwójna
 Wynik: warunek AVL spełniony
-1 5 -1 5

+1 3 -1 +1 3
+2
9
2 4 7 11 -1 2

1 6 8 10 13 1 Rotacja 2 wokół 3
-2 5
12 14 09

0 2 -1 Co teraz? -1
9 0 5 11
1 3 7 11 -1 2 7 10 0
13
6 8 10 13 6 8 12 14
1 3
12 14 Po rotacji 9 wokół 5
Algorytmy i struktury danych 15
 Operacje na drzewie AVL

Wstawianie
 Po wstawieniu elementu do drzewa AVL na ogół trzeba
wykonać 1 rotację pojedynczą lub podwójną w celu jego
zrównowaŜenia;
 Przypadki charakterystyczne:
1. wstawienie węzła do prawego poddrzewa prawego następnika
2. wstawienie węzła do lewego poddrzewa lewego następnika
3. wstawienie węzła do lewego poddrzewa prawego następnika
4. wstawienie węzła do prawego poddrzewa lewego następnika

Algorytmy i struktury danych 16

 1. Wstawienie węzła do prawego poddrzewa prawego następnika

 Korekta: rotacja lewa węzła A wokół B

0
B -2 A
0 B
Z A -1
X
Y X Z Y

h
h+1
h h h
h+1 !
*!
Algorytmy i struktury danych 17
 2. Wstawienie węzła do lewego poddrzewa lewego następnika

 Korekta: rotacja prawa węzła A wokół B

+2 0
B A

+1 A B 0
Z X
X Y Y Z

h
h+1
h h
h+1 h *
*
Algorytmy i struktury danych 18
 3. Wstawienie węzła do lewego poddrzewa prawego następnika

 Korekta: rotacja lewa węzła B wokół A i prawa węzła B wokół C

+2 Stan po pierwszej rotacji? 0

C B

-1 A A 0 C -1
U

X B +1 X Y U
Z
Y Z
h h-1

h h-1 h h h
h

*!
Algorytmy i struktury danych 19
 4. Wstawienie węzła do prawego poddrzewa lewego następnika

 Korekta: Rotacja prawa węzła B wokół A i lewa węzła B wokół C

Stan po pierwszej rotacji? 0

C -2 B

A +1 +1 C 0 A
U
-1 B U
X Z Y X

Z Y
h h-1
h h
h-1 h h h
*
*
*
Algorytmy i struktury danych 20
 RównowaŜenie drzewa AVL po wstawieniu węzła
Przykład
P
P P
-2
-1 -2

Q Q
Q
+1
0 +1
h h
h
R
-1
h
h h h
h+1

h-1
Wstawienie nowego węzła do lewego h
poddrzewa węzła Q

Algorytmy i struktury danych 21

 RównowaŜenie drzewa AVL po wstawieniu węzła
Przykład (cd.)
P R
-2 P 0
-2

P Q
Q R
-2 +1 0
+1
h h

Q
R
-1 0 h-1
h-1 h h h
h

h-1 h h
h

Podwójna rotacja węzła R: wokół węzła Q i wokół węzła P

Algorytmy i struktury danych 22
 Operacje na drzewie AVL

Usuwanie
 Po usunięciu elementu z drzewa AVL moŜe się zdarzyć,
Ŝe w celu jego zrównowaŜenia naleŜy wykonać tyle rotacji,
ile jest poziomów w drzewie;

Algorytmy i struktury danych 23

 RównowaŜenie drzewa AVL po usunięciu węzła
Przykład

P P Q
-1 -2 0

Q Q P
-1 -1 0
h h-1 h

h-1 h-1 h-1 h-1

h h

Przypadek 1 (pojedyncza rotacja)

Algorytmy i struktury danych 24
 RównowaŜenie drzewa AVL po usunięciu węzła
Przykład

P P Q
-1 -2 +1

Q Q P
0 0 -1
h h-1
h

h-1
h h h h h

Przypadek 2 (pojedyncza rotacja)

Algorytmy i struktury danych 25
 RównowaŜenie drzewa AVL po usunięciu węzła
Przykład

P P R
-1 -2 0

Q P Q
Q
+1 +1 0 -1
h h-1

R R
+1 +1 h-2
h-1 h-1 h-1 h-1 h-1

h-2 Przypadek 3 (podwójna rotacja)

h-1

Algorytmy i struktury danych 26

 RównowaŜenie drzewa AVL po usunięciu węzła
Przykład

P P R
-1 -2 0

Q P Q
Q
+1 +1 +1 0
h h-1

R R
-1 -1 h-2
h-1 h-1 h-1 h-1 h-1

h-2 h-2 Przypadek 4 (podwójna rotacja)

h-1 h-1

Algorytmy i struktury danych 27

 Operacje na drzewie AVL
 Koszt operacji usunięcia węzła w drzewie AVL
 Rotacje działają w czasie O(1)
 Zmieniają się tylko wartości wskaźników; pozostałe pola węzłów nie są
zmieniane;
 Jaka jest minimalna liczba wierzchołków n w drzewie AVL o wysokości h?

n0=1
n h= n h-1 + n h-2 +1
h
MoŜna udowodnić, Ŝe:
h-1 PD h-2
log2(n+1) ≤ h ≤ 2 log2n LD
 Liczba rotacji wynosi zatem co najwyŜej 2 log2n;
 ZłoŜoność obliczeniowa równowaŜenia po usunięciu węzła: Θ(log2n)
Algorytmy i struktury danych 28
Algorytmy i struktury danych 29