EUSKERA ADI-ADI 3

1.gaia

ttiki, mutur, berebiziko, katilu, aho betean jan, kontrako eztarritik joan, aharrausi egin ESAPIDEAK
AHO BETEAN JAN = Zanpa- zanpa jan. KONTRAKO EZTARRITIK JOAN= Edaria okerreko tokitik joan.

LEXIKOA
BEKAINA= Begi gainean, bekokiaren beheko aldean egoten den ile multzoa. BEGI-NINIA= Begiaren erdiko biribila. BETAURREKOAK= Ikusmen arazoak konpontzeko edo begiak babesteko erabiltzen diren tresnak. BETILEA= Betazalen ertzetan dauden ileak. BESO + AULKI .................BESAULKI ARRAIN + ONTZI .............ARRAINONTZI ITSASO + ONTZI .............ITSASONTZI EZPATA + ARRAIN ...........EZPATA- ARRAIN SAGAR + TARTA ..............SAGAR- TARTA

EUSKERA ADI-ADI 3
GRAMATIKA
EGILEAK: Nor/ Nork ===Subjektu EKINTZAK: Ekintza ===Predikatua EGILEAK * Gure autoa * Galletak * Telefono gorria EKINTZAK hondatu egin da garestiak dira mahaian dago

ORTOGRAFIA
SILABAK ZUZEN BANATU le-hoi-a, be-tau-rre-ko-ak, su-a, lei-ho-a, ai-to-na, ma-hai-an

EUSKERA ADI-ADI 3

2.gaia

Kopetilun, muturluze, itzulipurdi, kobazulo, harribitxi, konorte, orban.

ESAPIDEAK
KONORTEA GALDU: Zentzumenez baliatzeko gaitasuna galdu. NOR BERE ONERA ETORRI= konortera etorri.

LEXIKOA
HITZ ELKARTUAK: Bi hitz elkartuz osatutako hitzak: zakarrontzia, eserlekua, bitxilorea, kale-argia, paper-zorroa, liburu-denda, erakusleihoa, sudur-zapia, borragoma, eseritokia, horma-irudia, fruitu-denda, futbol-zelaia, bainujantzia, zoroetxea, idazmahaia, zaborrontzia, bizkar-zorroa, idazluma ... HITZ ERATORRIAK: Hitz bati atzizkia lotuz osatutako hitzak: lorezaina, gaztainadia, ureztailua, liburutegia, txapelketa, idazlea, kirolari, erretzaile, irakasle, ikasle, saltzaile, erosle, zorrozkailu, ezabagailu, apalategi, kalkulagailu, grapagailu, igeriketa, ikuskizuna, sendagilea, sagarrondo ...

GRAMATIKA
IZEN ARRUNTAK eta IZEN BEREZIAK: herria animalia pertsona Maeztu Xapi Bittor

EUSKERA ADI-ADI 3

NOR (plurala) eta NORK GurasoEK bazkari bat antolatu dute. GurasoAK pozik etorri dira. FutbolariAK min du belaunean. FutbolariEK jantzi dotoreak dituzte. FutbolariA nire laguna da.

ORTOGRAFIA:
S
TRISTE HASTEN ASE ESKATZEN ASKO GUSTATZEN SARDEXKA JAUSI (erori) ASTI (denbora) HESI (sare) GOSARIA ESNEA SOLOMOA ASKARIA SAGUA IKUSI ESKALEA ESKUAN IKUSI

S, X, Z
X
XERRA XELEBRE XABIER GOXOA SARDEXKA

Z
ZURI IZENA URDAIAZPIKO POZIK BUZTANA ZAUNKA EZ GOZOKIAK ZAIZKIO GOZOZALEA JAUZI (salto egin) AZTI (magoa) HEZI (heziketa)) BAZKARIA ZEREALAK ZUKUA ZOPA ZAINZURIAK TXORIZOA GAZTA ZUEN BAZTER

EUSKERA ADI-ADI 3
ZATI ZION ZER GOIZEAN AIZTOA EZAGUTU POZ-POZIK GUZTIZ ERABILTZEN EZERGATIK DIZUT BADAEZPADA

EUSKERA ADI-ADI 3

3.gaia

LEXIKOA
SINONIMOAK: imio: txiki-txiki zomorro: intsektu harrapakin: ehiza lekeda: itsasteko erabiltzen dena (kola) ARTIZKIAK -RAATZIZKIAK -LE, -GILE, -TASUN, -ZALE, -KERIA, -TEGI, -KI, -LARI, -KETA, -GABE Legegile, gardentasun, kamiozale, inozokeria, usategi, gozoki, litsagabe, berrikusketa, arraunlari ...

AURRIZKIAK DES- , BER-

Desberdin, desegokia, desagertu, desegin/ berrikusi, berregin, birraitona ...

Eraikiko, eragin, irakatsi, erakutsi, erabili, erakarri ...

DEFINIZIOAK: Ulertzeko zaila dena: ULERGAITZ Erantzuna igartzeko olerkitxoa: IGARKIZUN Jolasteko erabiltzen den tresna: JOSTAILU Askotan negarrez egoten den pertsona: NEGARTI Norgehiagoka, lehiaketa: TXAPELKETA

GRAMATIKA
ERAKUSLEAK: HAU, HORI, HURA, HONEK, HORREK, HARK HAUEK, HORIEK, HAIEK

KOPURUA: BAT, BI KANTITATEA: MORDOA, OSOA, ERDIA, HANDIA

EUSKERA ADI-ADI 3

ORTOGRAFIA: TS, TX, TZ

TS
OTSOA ATSO HOTS SALTSA

TX
TXITXARROA TXEPETXA TXOLARREA PLANTXAN GUTXI BARATXURIA TXIKITUTA ETXEA TXOKOAK GUTXI

TZ
ORKATZA LEGATZA ATZO HOTZ LEGATZ GATZA ZERBITZATUKO APAINTZEN (tzen bukaerak) ALTZARI LOREZAINTZA

EUSKERA ADI-ADI 3

4.gaia

Izenondoa, hiztun, sakon, mindu, gura, trantzea, burutsu, zakar, lukainkatu, txerriboda, gako. LEXIKOA
EGILEAK (atzizkiak): IRAKASLEA/ SENDAGILEA/ OKINA/ DANTZARIA/ IRUDIGILEA/ GIDARI/ IDAZLE/ ENTRENATZAILE/ ZURGIN/ AURKEZLE/ LASTERKARI/ GARBITZAILE/ IPUINGILE/ HARGIN/ ESKALE/ IRAKURLE/ ENTZULE/ ITZULTZAILE . IRABAZLEAK: Irabazi egiten du. GALTZAILEAK: Galdu egiten du. IDAZKARIAK: Idazkaritzan egiten du lan. IDAZLEAK: Liburuak idazten ditu. ANTZERKIGILEAK: Antzerki lanak idazten ditu. ANTZEZLEAK: Jokatu, antzeztu. PILOTARIAK: Pilotan jokatzen du. PILOTAGILEAK: Pilotak egiten ditu. IKASLEAK: Ikasi egiten du. IRAKASLEAK: Irakatsi egiten du. KANTARIAK: Kantak abesten ditu. KANTAGILEAK: Kantak sortu egiten ditu.

EUSKERA ADI-ADI 3
GRAMATIKA
IZENONDOAK: Gauzak nolakoak diren adierazten duten hitzak: txikiak, hestuak, luze-luzeak, zabalak, bizkorrak, gorriak, zuriak, urdinak, jendetsua, zaratatsua, harrigarria, lasaia, zaharrak, handiak, iletsua, zikina, beltza, aprobetxategi hutsa, oso gazia, ez da batere astuna, guztiz iluna, nahiko epela oso oso oso oso oso oso zaharra: zahar-zaharra gorria: gorri-gorria bizkorra: bizkor-bizkorra lasaia: lasai-lasaia iluna: ilun-iluna kutuna: kutun-kutuna

ORTOGRAFIA
PUNTUA: Perpausaren amaieran erabiltzen da. BI PUNTUAK: Eskutitzetan erabiltzen da, enumerazioetan

Ama maitea: Oso pozik nago aitona-amonen baserrian. Goizean goiz jaikitzen naiz eta aitonari baserriko lanak egiten laguntzen diot. Gero, hamarretan, amonak hamarretakoa prestatzen du: gazta, txorizoa, ogia eta sagarrak. Arratsaldeetan, gauza mordoa egiten dut: pilotalekuan jolastu, loreak bildu eta amonarekin paseatu. Musu handi bat, Leire

EUSKERA ADI-ADI 3
5 .gaia

Aurpegi iluna jarri, esaera zahar, leial, grina, paradisu, izen artistikoa, ponposo.

LEXIKOA
ESAERA ZAHARRAK: EZ EGON LOTAN, BESTELA JANGO DUZU MEHE : Mugitzen ez bazara, ez duzu inoiz ezer lortuko. ATZIZKIAK: TOKI atzizkiak: -tegi/-degi, -ti/-di, -ondo

Lantegia, urtegia, arrandegia, liburutegia, euskaltegia, okindegia, harategia, burdindegia, egutegia, haurtzaindegia, -TEGI/-DEGI txarteldegia, gasolindegia, ileapaindegia, arautegia, epaitegia, lorategia, auzitegia, inurritegia, kafetegia, bitxitegia, apalategia, hiztegia, ordutegia, apaindegia ... -TI/-DI -ONDO Pinudia, mahastia, sagardia, gaztainadia, pagadia ... belardia, zumardia, hariztia,

Betondoa, sutondoa, belarrondoa, atondoa, errekondoa ...

EUSKERA ADI-ADI 3
GRAMATIKA
ADITZ TRINKOA NATOR ZOAZ DAKITE DAUKAZUE DARAMAZU DARAMAT DAKARZU DAKAR ... ADITZ PERIFRASTIKOA Etortzen naiz Joan zara Jakiten dute Edukitzen duzue Eramango duzu Eramaten dut Ekarten duzu Ekarten du ...

ORTOGRAFIA
PUNTUA: Komaren erabilera: elementuak banatzeko, enumerazioetan, etenaldiak egiteko a.b, hitz hauen atzean : Gaur, _________________; Australian, ______________; Baina, batbatean, ____________; Aurrealdean, ___________

DIKTAKETA 5.GAIA
Igande goiz batean Miren, Jone eta Santi mendixka batera joan ziren hamaiketakoa hartzera. Otartekoak, fruta eta zukuak eraman zituzten. Baina, bukatu zutenean, hondakinak lurrean sakabanaturik utzi zituzten. Orduan, sator jator batek, hauxe esan zien: - Guztiok paperak, azalak, plastikoak eta ontziak lurrera botatzen baditugu, laster mendia hondatu egingo dugu. Satorren hitzak entzun eta gero, Miren, Jone eta Santi hondakin guztiak biltzen hasi ziren, zeharo lotsatuta.

EUSKERA ADI-ADI 3
6 .gaia

Burugabe izan, gripeak jota egon, zaletu, erlojupeko lasterketa, karrika, marka, txikitu, tupust egin. LEXIKOA
ESAPIDEAK: BURU BELARRI ibili: arreta handiz ibiltzea. ZIRIA SARTU: engainatu. BAT GATOZ: denok ados egotea. PRAKA BETE LAN DAUKAGU: lan handia daukagu. EZ IKUSIARENA EGIN: ikusi ez bagintu bezala egin. PIKUTARA BIDALI: pakean uztea. PIPER EGIN: eskolara ez joan. OKER EGON: erraturik egon. EZTITAN EGON: erabat pozik egon. SUTAN EGON: oso haserre egon. BURUTIK EGON: zoraturik egon. LEKUTAN EGON: oso urrun egon. EGONEAN EGON: ezer egin gabe egon. AZAL GOGORRA IZAN: aurpegi gogorra izan. ITXURA EGIN: kasurik ez egin. OSPA EGIN: alde egin. ERRIETAN EGIN: haserretu. FITSIK EZ ESAN: Ezertxorik ere ez esan. ZIZTU BIZIAN JOAN: harrapaladan joan/ korrika-korrika. BURUTIK KENDU: ezin ahaztu. KALE EGIN: alde egin. ARTOBEROA IZAN: tentela izan.

EUSKERA ADI-ADI 3

GRAMATIKA
ADITZA: lehenaldia, orainaldia, geroaldia. LEHENALDIA (atzo) Bururatu ZITZAIGUN Esan GENION Egon ZEN Joan GINEN Erosi GENITUEN ORAINALDIA (gaur) Egin DITUGU Utzi DUGU Ikusi DU Haserretu DA Bildu DUGU Utzi DUGU GEROALDIA (bihar) Gonbidatuko DITUGU Prestatuko DUTE Aterako DITUGU Miazkatuko DITUZTE

ORTOGRAFIA: A itsatsia
A: B: D: E: F: G: H: I: J: K: L: M: Ahizpa, aita, aitona, aizkora, alaba, aldapa, alkandora, ama, amona, anaia, animalia, arbola, arrautza, arreba, arreta, arropa, arrosa, axola, aza ... Baba, balea, berba, bilduma, bizitza, borda, borroka, burdina ... Dardara, denbora, denda, distira ... Egia, eliza, enara, erregina, erreminta, erresuma, errota, eskailera, eskola, euskera, ezpata, eztabaida ... Familia, festa ... Ganbara, gauza, gaztaina, gela, giltza, gona ... Habia, hanka, harea, hizkuntza, horma ... Ideia, ikastola, iloba, itxura, izeba Jaka ... Kaiola, kamamila, kandela, kanta, koroa, kutxa Labana, leka, lotsa Maila, makila, makina, marra, meza, manga

EUSKERA ADI-ADI 3
N: O: P: S: T: U: X: Z: Neska Okela, osaba Pena, pertsona, pilota, pizta, punta, puxika Sakela, salda, saltsa, sehaska, soka Taberna, teila, tipula, txalupa, txanda, Uda Xerra ... Zapata ...

DIKTAKETA 6.GAIA KIROLA, BAI ALA EZ?

Kirola egitea ez da txantxa; osasuntsu egoteko gauza ona da gimnasia apur bat egitea, gorputza mugitzea. Kirolariek, arinak eta trebeak izan ez ezik, egun osoa atsedena hartzen daudenek baino bihotz sendoagoa eta bizitza luzeagoa izaten dituzte. Badakizu. Utzi alde batera alferkeria eta mugitu ipurdia!

EUSKERA ADI-ADI 3

7 .gaia

Txirruporro beroan aritu, zerbaiten bueltan jarri, atari, muxar, txepetxa, zozo, biharamun, arbola

LEXIKOA
ESAPIDEAK: TXIRRIPORRO BEROAN ARITU= EZTABAIDA BEROAN ARITU SINONIMOAK:
Eskutitza= gutuna Bidali= igorri Agian= beharbada Itzuliko= bueltatuko Txantxa= broma Albisteak= berriak Hautsi= apurtu Lagunekin= adiskideekin Erietxean= ospitalean Sendagileak= medikuak Lapitza= arkatza Aterkia= euritakoa Arbola= zuhaitza Eltzea= lapikoa Basoa= edalontzia Atsegina= jatorra Altua= garaia Altxatu= jaso

ADJETIBOAK: Serioa= betilun Sendo= mardul Geldoa= motela Lodia= gizena Argala= mehea Irribarretsu= alaia Arina= bizkorra Trebea= jaioa

EUSKERA ADI-ADI 3
GRAMATIKA ADITZAREN ASPEKTUA ADITZ BUKATUA ETA BUKATUGABEAK
EKINTZA BUKATUAK Landareak ureztatu ditu Txakurra kalera atera du Lanak amaitu ditu Telebista aurrean eseri da Lo geratu da EKINTZA BUKATUGABEAK Landareak ureztatzen ari da Txakurra garbitzen ari da Lanak amaitzen ari dira Musika entzuten ari da Lo geratzen ari da

ORTOGRAFIA
-H- letraren erabilera ERAKUSLEE TATIK SORTUAK horietatik hartan hango hemengo horrela honela BESTE BATZUK hartza harrapatuko harrituta handiak harro herria BI BOKAL BERDINEN ARTEAN aharia ahatea ohola zahatoa zuhurra mihia mahaia mahatsa

ERAKUSLEAK hau hori

ZENBAKIAK hiru

EUSKERA ADI-ADI 3
DIKATAKETA 7 PAILAZOEN PAILAZOKERIAK Pailazoek badute AHALMEN berezi HAU: pailazokeriak egiten dituzte eta gu barrez LEHERTZEN gara. Behinola zirkuan egon nintzen eta pailazoak ikusten nituen. Pailazo bat OHOL MEHE baten gainetik zebilen eta, BEHEAN, urez beteriko ontzi bat zegoen. Beste pailazo bat heldu zen bazter guztiak NAHASTEN eta bultza egin zion. Pailazo gaixoa ontzi barrura erori zen!

OHARRA: Liburuaren azken orriak errepasorako izan daitezke. Beraz, nahi baldin baduzue IKUS: 255-259

EUSKERA ADI-ADI 3
8 .gaia

Txirikorda, tarteka, laga, jauzi

LEXIKOA
ESAPIDEAK: MOTEL EGON: Makal egon. ANTONIMOAK: txarra/ona galdu/irabazi indartsua/ahula zaila/erraza triste/pozik piztuko/itzaliko goiz/berandu astuna/arina azkarra/motela alaia/tristea estua/zabala ederra/itsusia itxuroso/desitxur oso beldurti/beldurga argala/gizena erraldoia/nimioa sendatu/gaixotu itzali/piztu zikindu/garbitu busti/lehortu berotu/hoztu ekarri/eraman saldu/erosi hasi/amaitu handia/txikia iluna/argia axolati/axolagabea asko/gutxi polita/itsusia zurruna/malgua ireki/itxi igo/jaitsi eseri/jaiki hautsi/konpondu egin/desegin agertu/desagertu egokia/desegokia erosoa/deserosoa ohore/desohore kantsatu/deskantsa tu lotsati/lotsagabea beteta/hutsik

EUSKERA ADI-ADI 3
bea gozoak/txarrak ausarta/koldarra jaioa/baldarra alaia/tristea lantsua/alferra zuzen/oker ondo/txarto gizen/mehar zikin/garbi

GRAMATIKA
ADITZA: AGINTERA ETA BALDINTZA

AGINTERA: Etorri hona!= Zatoz hona!= Etor zaitez hona! Egon isilik!= Zaude isilik!= Isildu! Joan pikutara!= Zoaz pikutara!= Joan zaitez pikutara! Kontuz ibili!= Zabiltza kontuz!= Ibil zaitez kontuz! Etorri azkar!= Zatoz azkar!= Etor zaitez azkar! Ez edan-Irten-Ez sartu txakurrekin-Gelditu-Ez ibili bizikletan Jan ezazu ogia! ...Ez ezazu jan ogia! Egin tontoarena! ...Ez ezazu egin tontoarena! Etor zaitez azkar! Ez zaitez azkar etor Bukatu ariketak! Ez bukatu ariketak! Zoaz antzarak ferratzera!= Joan zaitez antzarak ferratzera! Habil argi, ikusiko duk!= Ibili hadi argi, ikusiko duk! Hartu dut euritakoa= har ezazu euritakoa! Bide bazterretik joango naiz= zoaz bide bazterretik! BALDINTZA BA-PARTIKULA Zintzo egoten bazara Laguntzen badiguzu Eguraldiak hobera egiten badu Sari mordoa irabazten badut ...

Badakizu .....? Bai, badakit. Badaukazu ? Bai, badaukat. Ba al dakizu ?Bai, badakigu

EUSKERA ADI-ADI 3

DIKATAKETA 8 LOREZAIN GOGAIKARRIA Ba al dakizu zein den lore honen izena? Bai, badakit. Krabelina da hori. Ba al duzu etxean horrelakorik? Nik ez, baina amamak badu landare mordoa. Aizu, itxaron pixka batean! Bazoaz, ala? Bai, banoa hemendik gaixotu aurretik. Ba al dakizu beste ezer landareei buruz? Bai, badakit. Alergia ematen didatela!

OHARRA: Liburuaren azken orriak errepasorako izan daitezke. Beraz, nahi baldin baduzue IKUS: 255-259- 260-262-268

EUSKERA ADI-ADI 3
9 .gaia

Irudikatu, berriketan egin, ostu, albaitari, ijito, ipurdi (zuhaitzarena) jasa, erauntsi

LEXIKOA
ESAPIDEAK: Blai-blai eginda geratu= guztiz bustita geratu. Euria erauntsika bota= euria goian-behean egon. Kaikutzat hartu Loak hartu Gaizki hartu Amore eman Eskerrak eman Alamena eman Leloarena egin= Tentelkeriak egin Hanka egin= Ihes egin Huts egin= Kale egin Zin egin= Hitz eman Aurre egin= Aurpegia eman Usin egin= Doministiku egin Duda-mudatan egon= Zalantzan egon Arrapaladan ibili= Arin, bizkor ibili Porrot egin= Bertan behera utzi Onartu= Ontzat eman Topatu= Topo egin Gogoratu= Gogoan hartu Mindu= Min eman

EUSKERA ADI-ADI 3
Jo eta ke aritu= Gogor aritu Barrez ito= Barre asko Gorriak ikusi= Asko sufritu Lekutan egon= Oso urrun egon Zur eta lur geratu= Harrituta geratzea

Nire begikoa da= Gogokoa dut Begitan hartu nau= Amorrua hartu dit

GRAMATIKA
ADITZA: NOR ETA NORK aztertu NOR Katua ari da muturra garbitzen Pozik dabil gure katua Bada, ni ez noa ohera Gu oso dotoreak gara Ni pozik nabil Gu ikastolara goaz Katuak etorri dira Oier primeran dabil Eider gaixorik dago Zu mozorrotu zara EGON-IBILI-JAIO-HIL-JAUSI ... NORK Katuak ez du huts egin Mahai honek ez du tiraderik Albumak bi euro balio du Nik ohera joan nahi dut Andereo Maiderrek esan du hori Katuek badakite Etxeko katuak muturra garbitu du Umeek gozokiak erosten dituzte Euriak teilatua busti du Oiloek arrautzak errun dituzte Umeek horma margotu dute IKUSI- EKARRI- IGARRI- EGINASMATU- ESAN- JANTZIPROPOSATU ...

EUSKERA ADI-ADI 3
ORTOGRAFIA
S /-TASUN SASIA SUZIA SASOIA SENDOA SARTU EROSI HASI SENDATU OSATU SORGINAK OSOA ALAITASUN EDERTASUN GAIXOTASUN X KUXKUXEROA XUMEA XARMA XUKATU ZUHAIXKA HALAXE Z/ -ZALE/ ZEREZ BEGILUZEA- ARTEZALE- HEGAZKINEZ ZUHAIXKA- BROMAZALE- AUTOZ SUZIA- MUSIKAZALE- OINEZ ZIKINA- TRENEZ ZAILA ZABALA ZAHARRA ZUTITU GUZTIA AZPITIK IBILTZEN ZIREN GIZAKI ZALANTZA BIDAIATZEAK MODERNOENTZAT

DIKATAKETA 9 A ZE PASADIZOA! Atzo, bizikletaren gurpila zulatu zitzaidan. Etxetik oso urrun nengoen eta ez nuen ezer gurpila konpontzeko. Beraz, bizikleta besapean hartu eta oinez itzuli behar izan nuen etxera. Gainera, euria hasi zuen eta, iritsi nintzenerako, busti-bustita nengoen. Goizean, eztulka jaiki naiz eta sukarrarekin. Sendagilearengana joan beharko dut

OHARRA: Liburuaren azken orriak errepasorako izan daitezke. Beraz, nahi baldin baduzue IKUS: 263.orrialdea

EUSKERA ADI-ADI 3