1.

Wymie dwa modele gwarantowania jakoci usug w sieciach IP i krtko scharakteryzuj

DiffServ (Differentiated Services) to architektura sieci pozwalajca na gwarantowanie jakoci usug przesyania danych (ang. QoS, Quality of Service) w sieciach IP. Celem stworzenia usug zrnicowanych Diffserv przez IETF byo obmylenie skalowalnego mechanizmu klasyfikowania ruchu w jednostki zagregowane, ktre ostatecznie umoliwi kad jednostk zagregowan traktowa w odrbny sposb, zwaszcza, jeli w sieci wystpuj braki zasobw, takich jak odpowiedniej szerokoci pasma i wielkoci bufora. Jedn z gwnych zaoe w Diffserv byo stworzenie alternatywnego mechanizmu do rozrniania usug w Internecie, osabiajc problem skalowalnoci wystpujcy w modelu IntServ. Integrated Services (w jz. ang.: usugi zintegrowane, w skrcie: IntServ) jeden z mechanizmw zapewniajcych jako usug (ang. Quality of Service). Zdefiniowaa go w 1997 grupa robocza IETF Integrated Service w celu optymalizacji QoS. Cechy architektury IntServ:

W architekturze IntServ (RFC1633) zakada si, e zasoby w sieci s rezerwowane dla poszczeglnych lub zagregowanych strumieni danych. W tym celu zosta zdefiniowany specjalny protok sygnalizacyjny znany pod nazw protokou RSVP (Reservation Protocol) (RFC2205, RFC2210), ktry umoliwia realizacj dania przez dan aplikacj rezerwacji zasobw w sieci. Implementacja tego protokou jest wymagana w kadym ruterze IP. W konsekwencji, ruter IP bdzie przyjmowa i realizowa dania rezerwacji, co wie si z przechowywaniem informacji o kadej poczynionej rezerwacji wraz z informacj o skojarzonym strumieniu danych.

W architekturze IntServ zdefiniowano, oprcz standardowej usugi typu Best Effort, dwie dodatkowe usugi:

Guaranteed Service (RFC 2212) przeznaczon dla aplikacji wymagajcych gwarancji odnonie parametrw jakoci przekazu danych zwizanych z opnieniami, Controlled-load Service (RFC 2211) przeznaczon dla aplikacji wymagajcych bezstratnego przekazu danych i charakteryzujc si jakoci przekazu okrelan jako lepsz ni Best Effort.

2.

QoS a QoE czego dotycz te terminy i jaka jest midzy nimi rnica

Postrzegana jako usug (QoE) stanowi rozszerzenie tradycyjnej jakoci usug (QoS). Jako usug QoS jest zestawem liczbowych wskanikw opisujcych efektywno dziaania sieci transmisyjnej, natomiast postrzegana jako usug QoE jest miernikiem poziomu zadowolenia uytkownika z jakoci otrzymywanych usug 3. Scharakteryzuj krtko termin Future Internet. Czym on si rni od obecnego Internetu.

Future internet jest to globalna sie do ktrej poczone s wszystkie urzdzenia niezalenie od tego na jakich protokoach pracuj. Tak zwane rwnolege internety. 4. Wymie dwie kluczowe perspektywy (aspekty niefunkcjonalne) postrzegania i oceny nowoczesnych usug i sieci. Krtko scharakteryzuj dlaczego uwaasz je za najbardziej istotne. 5. Czy naley si spodziewa rnicy w jakoci transmisji wideo dostarczanej za pomoc HDTV przy korzystaniu z sieci Ethernet i LTE? Na czym ta rnica Twoim zdaniem bdzie polega? 6. Czy naley si spodziewa rnicy w jakoci transmisji wideo dostarczanej za pomoc HDTV przy korzystaniu protokow UDP i TCP w sieci bezprzewodowej? Na czym ta rnica Twoim zdaniem bdzie polega?

Poniewa jako poczenia bezprzewodowego uzaleniona jest od co najmniej kilku czynnikw zewntrznych jak np. odlegoci do nadajnika, charakterystyka budynku, nie zwizanych z technologi, mona spodziewa si czasami gorsz jako transmisji wideo wysokiej rozdzielczoci. Rnica przejawia si bdzie nieprzewidywalnym zacinaniem si obrazu, pojawiajcymi pikselami.

7. Wymie znane Ci mechanizmy stosowane w urzdzeniach sieciowych do kontroli i gwarantowania jakoci pocze.

Aby zapewni QoS, stosowane s nastpujce mechanizmy:

ksztatowanie i ograniczane przepustowoci zapewnienie sprawiedliwego dostpu do zasobw nadawanie odpowiednich priorytetw poszczeglnym pakietom wdrujcym przez sie zarzdzanie opnieniami w przesyaniu danych zarzdzanie buforowaniem nadmiarowych pakietw: DRR, WFQ, WRR okrelenie charakterystyki gubienia pakietw unikanie przecie: Connection Admission Control (CAC), Usage Parameter Control (UPC)

8.

Co to jest i z czego wynika tzw synchronizacja pocze TCP?

TCP jest protokoem zorientowanym poczeniowo. Zanim rozpocznie si transmisja danych, dwa komunikujce si hosty przechodz przez proces synchronizacji wirtualnego poczenia. Synchronizacja zapewnia, e obydwie strony s gotowe do transmisji danych i pozwala urzdzeniom ustali pocztkowe numery sekwencyjne. Proces ten jest znany jako "trzykrotny ucisk doni" (ang. three way handshake). Jest to trzy etapowy proces ustanawiania wirtualnego poczenia midzy nadawc i odbiorc. W pierwszym kroku host inicjujcy (klient) wysya segment synchronizacji (z ustawion flag SYN). Segment ten zawiera pocztkowy numer sekwencyjny dla tej sesji (ozn. x). Ustawienie bitu SYN w polu "kod" nagwka TCP oznacza danie nawizania poczenia. Numer sekwencyjny jest wartoci 32-bitow. W pierwszym kroku host inicjujcy (klient) wysya segment synchronizacji (z ustawion flag SYN). Segment ten zawiera pocztkowy numer sekwencyjny dla tej sesji (ozn. x). Ustawienie bitu SYN w polu "kod" nagwka TCP oznacza danie nawizania poczenia. Numer sekwencyjny jest wartoci 32-bitow. W trzecim kroku host inicjujcy nawizanie poczenia odpowiada prostym potwierdzeniem z wartoci y+1, ktra jest rwna numerowi sekwencyjnemu hosta B powikszonemu o 1. Oznacza to, e klient otrzyma potwierdzenie wysane przez serwer i koczy proces nawizywania poczenia. Wane! Pocztkowe numery sekwencyjne s uywane do inicjalizacji komunikacji pomidzy dwoma urzdzeniami. Peni one rol punktw odniesienia. Numery sekwencyjne pozwalaj na precyzyjne informowanie nadawcy o odebraniu konkretnego segmentu danych lub dania nawizania poczenia. 9. Co to jest usuga telekomunikacyjna?

Jest to usuga, ktra polega przede wszystkim na przekazywaniu sygnaw w sieci telekomunikacyjnej. 10. Wymie i krtko scharakteryzuj cztery cechy usug podaj przykad na podstawie usugi telekomunikacyjnej. Podstawowe cechy usug telekomunikacyjnych to: - brak moliwoci tworzenia zapasw usug, - niematerialno, - ulotno, - jednoczesno produkcji i konsumpcji usug,

- rnorodno miejsca i czasu wiadczenia usug. 11. Na czym polegaj gwne rnice pomidzy protokoami IPv4 i IPv6? Krtko scharakteryzuj.

IPv6 (ang. Internet Protocol version 6) protok komunikacyjny, bdcy nastpc protokou IPv4, do ktrego opracowania przyczyni si w gwnej mierze problem maej, koczcej si liczby adresw IPv4. Podstawowymi zadaniami nowej wersji protokou jest zwikszenie przestrzeni dostpnych adresw poprzez zwikszenie dugoci adresu z 32-bitw do 128-bitw, uproszczenie nagwka protokou oraz zapewnienie jego elastycznoci poprzez wprowadzenie rozszerze a take wprowadzenie wsparcia dla klas usug, uwierzytelniania oraz spjnoci danych. Rnice midzy protokoem IPv6 a IPv4 IPv4 adresy wsparcie dla IPsec identyfikacja ruchu dla QoS fragmentacja suma kontrolna w nagwku opcje ramki zgosze zarzdzania grupami multicastowymi protok komunikatw kontrolnych adresy transmisji 32 bity opcjonalne brak przez nadajcego hosta i routery obecna w nagwku ARP IGMP ICMP IPv6 128 bitw wymagane przy uyciu pola Flow Label jedynie przez nadajcego hosta brak przeniesione do nagwkw dodatkowych wielopoziomowe wiadomoci typu Neighbor Solicitation MLD (ang. Multicast Listener Discovery Protocol) ICMPv6, wymagany zastpione przez grupowy adres typu link-local nie wymaga konfiguracji rcznej ani DHCP uywa rekordw AAAA oraz PTR w domenie IP6.ARPA

do wysyania danych do wszystkich wzw w podsieci wymagana konfiguracja rczna, przez przydzielanie adresu DHCP lub APIPA mapowanie nazw hostw w uywa rekordw A oraz PTR w domenie DNS IN-ADDR.ARPA

12. Co oznaczaj terminy ruch elastyczny i ruch strumieniowy krtko scharakteryzuj. W ramach ruchu strumieniowego, mamy strumienie pakietw generowane ze sta szybkoci bitow (Constant Bit Rate - CBR) lub ze zmienn szybkoci bitow (Variable Bit Rate - VBR). rdem ruchu strumieniowego, niezalenie od tego czy jest on typu CBR czy te VBR, s aplikacje dziaajce w reimie czasu rzeczywistego. Przykadem aplikacji generujcej ruch CBR jest telefonia IP, za ruch VBR jest wideo-konferencja. Dla zapewnienia przekazu przez sie strumienia pakietw w reimie czasu rzeczywistego wymaga si, aby opnienia przekazu poszczeglnych pakietw nie przekraczay zaoonych wartoci progowych przy jednoczesnym zachowaniu ich maej zmiennoci. Dodatkowo, dopuszczalny poziom straty pakietw w sieci rwnie nie powinien by wikszy ni zaoony jako dopuszczalny dla danej aplikacji. W odrnieniu do ruchu strumieniowego, ruch elastyczny jest generowany przez rda posiadajce waciwo adaptowania szybkoci wysyania danych w zalenoci od aktualnych warunkw panujcych w sieci. Przykadem takiego rda jest aplikacja korzystajca z protokou TCP [RFC0793, RFC3168], w dalszej czci nazywana rdem TCP. W przypadku ruchu elastycznego moemy wyrni dwa typy ruchu: (1) generowany przez tzw. rda TCP typu zachannego (greedy sources), np. aplikacj FTP, (2) generowany przez tzw. rda TCP typu nie zachannego (non-greedy sources), np. aplikacje TELNET, HTTP, czyli przegldarki WWW (Word Wide Web), SMTP poczta elektroniczna, gry interaktywne lub aplikacje realizujce zdalne operacje bankowe.

13. Z czego wynika problem w zapewnieniu QoS w sieci z komutacj pakietw. 14. Wymie rne rodzaje komutacji stosowanych w sieciach transmisji danych. 15. Na czym polega tzw. ksztatowanie ruchu IP w routerach. 16. Gdzie i w jakim celu zastosujesz mechanizm ciekncego wiaderka. 17. W jaki sposb mona oddziaywa na przepywno pocze TCP na poziomie routera (chodzi o mechanizmy)? 18. Wymie kilka przykadw mechanizmw szeregowania pakietw w routerze, napisz na czym polega rnica pomidzy nimi.

QoS (Quality of Service) Quality of Service (QoS) to sposb kontrolowania pasma. Poczenia s klasyfikowane w rne "klasy usug", z ktrych kada ma przydzielon cz dostpnego pasma. QoS powinno si stosowa w przypadkach kiedy wymagane jest sprawiedliwe podzielnie pasma. Dla przykadu - jeeli chcemy aby telefon VoIP dziaa prawidowo podczas pobierania plikw multimedialnych lub w momencie przegldania sieci dziaajce poczenia bittorrenta zostay zmniejszone. Uywanie QoS to przyjcie kompromisw midzy maksymaln prdkoci a podziaem pasma pomidzy usugami. QoS wymaga utrzymywania w ruterach informacji o dotyczcych stanu kadego przepywu, wpywajcych na normalne mechanizmy sygnalizacji i kolejkowania. Wszystkie hosty, rutery i inne elementy infrastruktury sieciowej lece pomidzy systemem rdowym a docelowym, musz mie zaimplementowane mechanizmy obsugi funkcji QoS. Kade z tych urzdze musi take mie moliwo rezerwowania na ten cel zasobw, tzn. pasma, mocy obliczeniowej i pamici operacyjnej. W chwili obecnej prowadzi si prace standaryzacyjne majce na celu zapewnienie jakoci usug IP. Z krtkiej analizy obecnej sytuacji wynika, e standardy cigle si rozwijaj, protokoy nie zostay jeszcze naleycie przetestowane, a produkty dopiero osign faz dojrza. W rzeczywistoci sieci uwarunkowane reguami podziau zasobw zaczn dopiero powstawa. Nie mniej naley jednak zauway, e w pewnych obszarach pojawiy si do dobre rozwizania zasugujce na krtkie omwienie. S to midzy innymi mechanizmy zwizane z zachowaniem si wzw w sytuacji gdy nastpio przecienie. W momentach gdy nastpuj krtkie spitrzenia danych, w celu uchronienia pakietw przed utrat, stosuje si mechanizmy kolejkowania i obsugi danych nadmiarowych. Strategia ta daje dobre rezultaty jeli spitrzenie jest na tyle krtkie, e moliwe jest oprnienie buforw. Poniej opisano kilka wspczenie stosowanych metod kolejkowania uwzgldniajcych charakter ruchu istniejcego obecnie w sieciach IP. - FIFO (First In First Out) Strategia stosowana powszechnie we wspczesnych sieciach. Dane nadmiarowe s umieszczane w pamici buforowej i opniane do momentu moliwoci ich wysania, majc nadziej, e nie nadejdzie na tyle dua ilo danych, e bufory si przepeni. Wida, e bez wzgldu na zawarto pakietw, umieszczane s one w szeregu w kolejnoci w jakiej przybyy i w takiej samej kolejnoci s one te wysyane dalej. Strategii tej nie mona jednak zaliczy do mechanizmw QoS, a jedynie do metod zapobiegajcych odrzucaniu pakietw. - PQ (Priority Queuing) Metoda polegajca na podziale pamici buforowej na kolejki o czterech rnych priorytetach, tzn. wysokim (High), rednim (Medium), normalnym (Normal) i niskim (Low) - PFPQ (Per Flow Priority Queuing)

Jest to zmodyfikowany mechanizm Priority Queuing, gdzie usunito wad zawaszczania kolejek przez jeden przepyw o nieproporcjonalnej liczbie pakietw, wzgldem pozostaych przepyww o tym samym priorytecie. Utworzono tutaj tysice kolejek, z ktrych kada jest przeznaczona na pakiety nalece do jednego przepywu. Pozosta take podzia na kolejki o priorytetach wysokim (High), rednim (Medium), normalnym (Normal) i niskim (Low). Kolejki o jednakowym priorytecie s obsugiwane wedug ustalonego wczeniej algorytmu zapewniajcego rwnouprawnienie wszystkich przepyww tego samego poziomu. Podobnie jak w mechanizmie Priority Queuing, kolejki o niszym priorytecie obsugiwane s w momencie gdy w kolejkach o priorytetach wyszych nie znajduj si adne pakiety. - CQ (Custom Queuing) W przypadku mechanizmu Custom Queuing, pami buforow zwizan z interfejsem, dzieli si na kilkanacie niezalenie nazwanych kolejek, ktrym przypisuje si wzgldny udzia w dostpnym na interfejsie pamie. Klasyfikacja odbywa si na podstawie takich samych regu jakie stosowano w mechanizmie Priority Queuing. Pobieranie pakietw z kolejek odbywa si po oszacowaniu wzgldnego udziau kolejek w pamie. Udzia w pamie mona definiowa na dwa sposoby, na podstawie liczby pakietw lub na podstawie liczby bajtw jakie pobiera si w jednym cyklu z kolejki. Pierwsza metoda nie daje precyzyjnego podziau, midzy danymi pochodzcymi z rnych kolejek, ze wzgldu na moliwe rne dugoci pakietw. Pozwala jednak na kontrol nad czasem obsugi poszczeglnych kolejek, co jest szczeglnie wane dla pakietw wraliwych na opnienia. Druga metoda pozwala na bardziej precyzyjne rozdzielenie pasma pomidzy pakietami pochodzcymi z rnych kolejek, jednak posiada take kilka wad. Jedn z nich jest konieczno stosowania duych liczb bajtw do pobierania w jednym cyklu, aby dopasowa limit bajtw do wielkoci pakietw i aby pakiety nie przekraczay sw dugoci dopuszczalnego limitu bajtw aby mogy by w ogle wysane. Ze wzgldu na stosowanie duych parametrw, powstaj due opnienia zwizane z czasem obsugi kolejek. Istotn zalet tego mechanizmu jest eliminacja zjawiska zawaszczania cza przez jeden rodzaj ruchu. Mechanizmy Custom Queuing i Priority Queuing nie wsppracuj z protokoem rezerwacji zasobw sieci RSVP, ze wzgldu na konieczno statycznego skonfigurowania i okrelenia regu, wedug ktrych ma si odbywa klasyfikacja.