Вы находитесь на странице: 1из 55

1

APARELHO
CARDIOVASCULAR


A. O CORAO
I. INTRODUO
II. ANATOMOFISIOLOGIA DO CORAO
III. ACTIVIDADE ELCTRICA DO CORAO
IV. O ELECTROCARDIOGRAMA



B. DINMICA VASCULAR

O CORAO
BOMBA
2
3
1. INTRODUO
S. Circulatrio vs Homeostasia vs Clulas

A. Cardiovascular
Corao
Vasos sanguneoa
Sangue
Circulao pulmonar
Circulao sistmica

4
5
II. ANATOMOFISIOLOGIA DO CORAO

- Localizao: Meio da cavidade torcica!

Bomba dupla: (i) trios (ii) ventrculos

Vasos: veias e artrias

Vlvulas cardacas
trio-ventriculares e semi-lunares
Msculos papilares e cordas tendinosas

6
7

Parede cardaca
1. Endocrdio
2. Miocrdio: Fibras estriadas em espiral!
Msculo atrial (Sinccio Atrial)
Msculo ventricular (Sinccio Ventricular)
Discos intercalares
Junes abertas
Desmosomas
Fibras musculares excitatrias e condutoras especializadas
3. Epicrdio
4. Saco pericrdico
Lquido pericrdico
Pericardite
Tamponamento cardaco

8
9
Potencial de aco do msculo cardaco: Plat
Pot. Membrana em repouso - 90 mv/ Pot. Aco 105 mV
(i) Despolarizao atrial (0.2s) e ventricular (0.3s)
. Canais rpidos de Na
+

. Canais lentos de Ca
++
-Na
+

. Diminuio da permeabilidade ao potssio

(ii) Repolarizao
. Fechamento dos canais de clcio-sdio
. Aumeto da permeabilidade ao potssio

Periodo refratrio
. trio: 0.15s
. Ventrculo: 0.3s

q Velocidade de conduo do impulso
. Msculo: 0.3 - 0.5 m/s
. Sistema de conduo: 0.02 - 4 m/s

10
11
12
3. Contraco do msculo cardaco
(Durao Pot. Aco)


Excitao-contraco

Clcio x Tbulos-T (R di-hidropiridina)

Clcio no LEC

Potssio no LEC

Periodo refractrio vs ttanus

13
14
DIFERENAS ENTRE
FIBRAS MUSCULARES
CARDACA ESQUELTICA
Ramificao Sim No
Mitocndras Mais Menos
Tbulo-T Maiores Menores
Glicognio Rico Pobre
Armazenamento clcio intrac. Menor Maior
Contraco clcio dependente Extrac. Intrac.
Sincciofuncional Sim No
Tempo do Pot. Aco Maior Menor
Tempo de contraco Maior Menor
T.de contraco/Pot aco 1 > 1
Desenvolv. retc. sarcoplasm. Menos Mais
Soma da contraco No Sim
15
III. ACTIVIDADE ELCTRICA DO CORAO


SISTEMA ESPECIALIZADO DE EXCITAO E CONDUO

(i) Nodo sinusal (S-A)
. Vias internodais
(ii) Clulas auto-rtmicas . Nodo atrioventricular (A-V)
. Feixe atrioventricular (His)
. Fibras de Purkinje
(iii) Clulas contrcteis


Nodo sinusal (Marca-passo)
Pot. de repouso - 55 mV; Limiar de 40
(H Bloqueio dos canais rpidos de Na+)



Auto-excitao rtmica vs Pot. de aco
( desenvolvimento e recuperao lenta)










+ P
K+

= P
Na+

| P
Ca++


16
17
Excitao coordenada vs Bombeamento eficiente

CRITRIOS:

(i) Excitao e contraco atrial completa antes da ventricular
(ii) Excitao sincicial (A-V) coordenada
(iii) Par atrial e ventricular com contraco simultnea

1. Excitao atrial
Vias interatriais (anterior, mdia e posterior)
Vias internodais

2.Transmisso entre os trios e os ventrculos
O nodo atrioventricular: Retardo na conduo ( 0.13 s )

3. Excitao ventricular (0.03 s)
S. de Purkinje (Transmisso rpida: feixe direito e esquerdo)
. Fibras grossas
. VelocIdade de conduo 1.5 - 4 m/s
. Conduo antergrada
18

















2 - CONTROLE DA EXCITAO E CONDUO
(nodo A-V: 40-60; F. Purkinje: 20-40, bpm)


. Nodo sinusal : Marcapasso do corao
- Foco ectpico
- Extrassistoles
- Marcapasso ectpico

. Contraco sincrnica do corao: Fibras de Purkinje

. Sistema nervoso simptico e parassimptico

SNPS: Acetilcolina + Freq. sinusal e excitabilidade das
fibras junccionais A-V |PK
+
(Hiperpolarizadas)

SNS: Noradrenalina | da Freq.. sinusal, veloc. de
conduo, excitabilidade e contractilidade | PNa
+
e PCa
++
19
20

II - O CICLO CARDACO

" ncio de um batimento at o incio do seguinte

(i) Distole
. Relaxamento isovolumtrico
. Enchimento rpido (Passivo! 75% do vol. Ventricular)
. Distase
. Sstole atrial
VDF: 120 ml
Pr-carga: Tenso muscular no incio da sstole (! VDF)

(ii) Sstole
. Contraco isovolumtrica
. Ejeco
VS: 70 ml
VSF: 50 ml
FE: 60%
Ps-carga: Resistncia a ser vencida pelo corao (TA)
21
Bombas Cardacas

1. Atrial: Encimento ventricular em cerca de 25%

- Curva de Presso atrial
. Onda a : Contraco atrial
. Onda c : Refluxo de sangue e protruso valvular
. Onda v : Acmulo de sangue nos trios durante a sstole

2. Ventricular
. Enchimento (3 fases)
. Esvaziamento: Ejeco rpida (70% ), lenta (30%)
. Relaxamento isovolumtrico

- Curva de presso artica


Sons cardacos: vibraes dentro das paredes e grandes artrias
Sopros cardacos: Fisiolgicos e patolgicos

22
23
III DBITO CARDACO E SUA REGULAO

- Reserva cardaca

REGULAO

1. Frequncia cardaca

(i) SNPS
- N. SA | P
K+
(atraso no fechamento dos canais)
Hiperpolarizao
Despolarizao retardada
- N. A-V + excitabilidade
- trios + influxo Ca
++
+ P.Refractrio e contractilidade

(ii) SNS e MSR (oposto!)
- N. SA. +PK+ |Ca++
- N. A-V
- His e Purkinje
- trios/Ventrculos
q SNA vs Centro cardiovascular

DC (l/min) = VS x FC
24
1 .Regulao intrnsica: VDF vs SV
(Retorno venoso!)
Lei de Frank-Starling
2 .Regulao extrnsica: SNA e MSR
(Distribuio diferente )
| contractilidade
| FC

+FC vs VS

+Dbito cardaco vs tenso arterial

+Trabalho sistlico ventricular vs presso auricular
+
+Idade vs reserva cardaca

Outros factores que infuenciam a funo cardaca
(Cardiopatias, K, Mg, Ca e Temperatura)

2. Volume sistlico

25
26
27
IV- VASOS SANGUNEOS E PRESSO ARTERIAL
VASOS SANGUNEOS
-Transporte e distribuio (homeostasia)
-Sangue com mesma composio/ re-condicionado
-Fluxo em funo das necessidades
-Fluxo laminar vs turbulento
Sistema circulatrio
o Artrias

o Arterolas
o Capilares Microcirculao
o Vnulas

o Veias

28
BIOFSICA VASCULAR
Fluxo x Resistncia x presso
+ Fluxo (Q) vs Presso (P) vs Resistncia (R)

Lei de Ohm:
Q = AP / R
Resistncia depende de:
(i) q = Viscosidade (! [protenas]; [eritrcitos] )
(ii) L = Comprimento do vaso
(iii) T = Raio (R 1/ T
4
)
Lei de Poiseuille:
Q = t.AP. T
4
/ 8Lq
Lei de Laplace: P = 2T / T

Lei da continuidade dos fludos:
V
1
(cm/s) x A
1
(cm
2
) = V
2
(cm/s) x A
2
(cm
2
)

29
1. ARTRIAS
q Via de trnsito-rpido e reservatrio de presso
q Fibras de colagnio e elastina
q Flutuao da presso arterial

PA depende do volume e da distensibilidade vascular
Medio da PA
PA sistlica e diastlica
Presso de pulso
PA mdia
Presso ao longo do sistema circulatrio
30
2. ARTEROLAS
Parede circular espessa com pouca elastina
Densidade vascular arteriolar diferente
Leito de maior R (+ 55 mmHg)
(Cria P C pulsao capilar)

Funo (T):
(I) Distribuio do DC em funo das necessidades teciduais
(II) Regulao da PA
Ajustamento (T):
SNS, F. locais e hormonais

constrico/dilatao

Tnus vascular (contraco parcial R baseline)
l
Actividade miognica intrnsica E Actividade SNS contnua (NA)

Relaxamento por stress (Acomodao)
31

CONTROLE DA CONTRACTILIDADE (I)

1. Intrnsico (local; Necessidades metablicas)
(i) F. Qumicos: Metablicos locais
. + O2
. | CO2, c. Lctico, K
+
, Mg
++
e H
+

. | osmolaridade,| adenosina, | PGs
Hiperemia activa
Histamina, Bradicinina

(ii) F. Fsicos
. Trmicos
. Distenso muscular
Hiperemia reactiva

q Auto-regulao da PA
32
CONTROLE DA CONTRACTILIDADE (II)
2. Extrnsico (regulao da PA: Neural e Hormonal)
PAM = DC x RPT
(i) Neurais
. SNS: todas excepto o crebro
. Centro cardiovascular
. SNPS: pnis e cltoris

(ii) Hormonais
. Adrenalina e noradrenalina (MSR)
Ro: Todas excepto no crebro (++ noradrenalina Vasoconstrico)
R|
2
:Corao e msculos (++ adrenalina Vasodilatao)

. Vasopressina Reteno
. Angiotensina II hidro-salina
. Aldosterona
33
Funes das clulas endoteliais

Secreo de substncias vasoactivas
(Barreira fsica
Secreo de factores de crescimento e proliferao vascular
Coagulao sangunea
Permeabilidade capilar)
F. Relaxamento derivado do endotlio (EDRF)= xido Ntrico
. Relaxamento arteriolar
. Dilatao das arterolas do pnis
. (Destruio de bactrias e cls. cancerosas
. Interfere na funo palquetria e coagulao sangunea
. NT no SNC
. Relaxamento do msculo liso no tgi e vias respiratrias)
Endotelina
34
Regulao do fluxo a longo prazo

(Re- ou Neo-vascularizao )
Estmulo : Oxignio !

Factores angiognicos:
- F. de crescimento de cl. Endoteliais
- F. de crescimento de fibroblastos
- Angioginina

Circulao colateral
35
CAPILARES
Local de trocas sangue clulas
Sem sistemas de transporte (excepto no encfalo)
Mecanismo: Difuso! (Lei de difuso de Fick)
Caractersticas
(i) Distncia
capilar-clula (< 0.1 mm)
parede fina (1m: endotlio)
Dimetro pequeno (7 m GV em fila)
Sem msculo liso e tecido conjuntivo

(ii) rea de superfcie extensa ( 600 m2)
Com apena 5% do sangue total

(iii) Velocidade do fluxo lento (= T. Fluxo/rea total
36
37
Permeabilidade capilar
Juno clula clula varivel
S. Hidrossolveis Poros
S. Lipossolveis Transmembrana
T. Vesicular (vesculas endocitticas exocitticas)

Microcirculao
Arterola
Metarterola
Esfncteres pr-capilares
Capilares (abertos/fechados; densidade actividade metablica)
Vnulas

Fluxo intermitente :
(i) Resistncia arteriolar (SNS e F. Locais)
(ii) Abertura capilar E. pr-capilares (F. Locais)

(Vasomoo)
38
39
Troca de nutrientes (composio ~ !)
Plasma L. Intersticial Clula
Difuso T. passivo
T.vesicular T. activo / T. Vesicular

Mecanismos: (i) Difuso passiva (no selectivo)
(ii) Fluxo em massa

Determina a distribuio do LEC


Ultrafiltrao Reabsoro

40
Depende de:
1. P. Hidrosttica (capilar e intersticial)
2. P. Coloidosmtica (capilar e intersticial)

Fluxo = (Pc + PtLi) - (Ptc + PLi)

P. de Ultrafiltrao (A) P. de Reabsoro (V)
(11 mmHg) (9mmHg)

Efeito do equilbrio de Donnan (9 mmHg)
Coeficiente de Reflexo
Protenas plasmticas (mmHg)
- Albuminas: 21.8
- Globulinas: 6.0
- Fibrinognio: 0.2
41
42
V. SISTEMA LINFTICO
Via acessria de retorno do L. Intersticial
Linfa
Reabsoro de 10% do lquido filtrado
Fluxo linftico 120 ml/h (2-3 l/dia)

Caractersticas
Fluxo num nico sentido
l
(i) Contraco rtmica intrnseca (Bomba linftica)
(ii) Contraco musc.esqueltica
Disposio endotelial e vlvulas
Linftico inicial, vasos linfticos e linfonodos
Canais linfticos: torcico e linftico direito
43
44
45
Determinantes do fluxo linftico
(i) Presso do L. Intersticial
(ii) Actividade da bomba linftica


Funo
(i) Retorno do excesso do fludo filtrado
(ii) Defesa do organismo (nodos linfticos)
(iii) Transporte de gordura absorvida
(IV) Retorno de protenas filtradas
46
EDEMA

Causas:
1. Hipoproteinemia
Perda por nefropatia
Doena heptica
Dieta pobre
Queimadura
2. Aumento da permeabilidade capilar
3. Aumento da presso venosa
4. Bloqueio linftico

47
VI. VEIAS
Via de retorno e reservatrio do sangue (>60%)

Caractersticas:
Dimetro maior menor resistncia
Parede fina, pouca elastina, mais colagnio,
tnus miognico fraco
Maior distensibilidade maior capacitncia

Aumento gradual da velocidade do fluxo
Volume vs presso (acomodao)
48
Retorno venoso
Capacidade venosa depende :
(i) Distensibilidade venosa; (ii) Presso externa

Volume total: Plasma vs L. Intersticial
R.venoso (17 mmHg) vs P. atrial Dta (0 mmHg)
Causas:
(i) Contraco cardaca
(ii) SNS
(iii) Contrao do msculo esqueltico
(iv) Vlvulas venosas
(iv) Actividade respiratria
(v) Suco cardaca
Efeito da presso gravitacional
Distensibilidade
P.filtrao
Edema ortosttico.Veias varicosas.Tromboembolia
49
REGULAO A LONGO PRAZO DA PRESSO ARTERIAL
SISTEMA RINS-LQUIDOS CORPORAIS
SISTEMA RENINA-ANGIOTENSINA-ALDOSTERONA


SISTEMA RINS-LQUIDOS CORPORAIS
Determinantes:
Ingesto de gua e sal
Excreo de gua e sal
| Vol. LEC | TA | Diurese + Vol.LEC + TA
Diurese de presso
Natriurese de presso
VS DC TA DU
Excreo

- - - ------ -----Ingesto
VLEC VS DC 50 100 200 TA
Princpio do ganho infinito
RPT vs R. Renal vs TA
TA = DC x RPT
VLEC vs Auto-regulao local (RPT)/ DC vs TA
Ingesto de sal vs Ingesto de gua
(osmolalidade!)
Centro da sede
ADH
50
SISTEMA INTEGRADO PARA O CONTROLE DA PRESSO
ARTERIAL
SISTEMA RENINA-ANGIOTENSINA-ALDOSTERONA
+ TA + FSR . Pr-Renina

Renina

Angiotensinognio Angiotensina I Angiotensina II | TA
Mecanismos:
(i) Reteno Hidro-
salina
(ii) Secreo de
aldosterona
(iii) Vasoconstrico
51
REGULAO NEURAL DA CIRCULAOCONTROLE
RPIDO DA PRESSO ARTERIAL
I- REGULAO NEURAL DA CIRCULAO

. Redistribuio do fluxo sanguneo
Efeito global . Aumento da actividade cardaca SNA
. Controle rpido da presso arterial
SISTEMA NERVOSO AUTNOMO
(I) SNS
T1 /L2 cadeia sinptica . N. simpticos vasos viscerais e corao
. N. espinhais vasos parifricos
Inervao vascular
(Todos excepto metarterolas, esfncteres pr-capilares e capilares)
Artrias e arterolas vasoconstrico |resistncia e + do fluxo
Veias vasoconstrico | retorno venoso
corao
| FC, |excitabilidade e |contractilidade
Receptores adrenrgicos
o1 Artrias e arterolas (Constrico)
|1 Pacemakers e miocrdio
|2 Arterolas do corao, pele, pulmes e msculo esqueltico (Dilatao)
(Simptico colinrgico Dilatao)
SNPS ( Vago ):
. +FC
. Pouco efeito sobre a circulao
52
Relao Centro vasomotor vs SNS vs Cortx

Cortx, SR, mesencfalo, diencfalo, hipotlamo


Centro vasomotor SNS vasos e corao
X corao

rea vasoconstritora SNS Tnus vasomotor
l MSR A/NA Vaso-c/d
rea sensorial X / IX

rea vasodilatadora
Hipotlamo anterior
Sistema vasodilatador simptico Vasos musculares
53
REGULAO RPIDA DA PRESSO ( seg -min)

Efeito sobre a RPT, RV e actividade cardaca
Mecanismos
1- SNA
2- Reflexos ( Feedback)
(i) Barorreceptor ( Sistema tampo da presso)

(ii) Quimiorreceptor (O2, CO2, H+)

Atriais e da artria pulmonar (receptores de baixa presso)

Dilatao aferente renal
Distenso atrial Diminuio da HAD
Reflexo de Bainbridje
Secreo do PNA
(iv) Compresso abdominal
3- Resposta isqumica do SNC e reaco de Cushing
4- Contraco dos msculos esquelticos
54
I - DBITO CARDACO (N: 5 - 13 -------35 l/min)
Factor mais importante da
circulao!
!
Determinantes:
- Metabolismo corporal
- Actvidade fsica
- Idade
- Sexo ( 10-20 % < nas mulheres )
- Superfcie corporal ( ndice Cardaco: 3 l/min/m2 )
- Funo cardaca
Controle: Dbito cardaco vs Retorno venoso
- Mecanismo de Frank-Starling
- Reguladores do fluxo sanguneo local
- Efeito da RPT a longo prazo (TA = DC x RPT)
- Papel do S.Nervoso (Manuteno da PA)
Curva da funo cardaca: DC VS P. trio Dto
- Hipertefectividade: (i) SNA
(ii) Hipertrofia do miocrdio
- Hipoefectividade: (i) Inibio da excitao nervosa
(ii) Cardiopatias
(iii) HTA
Sistema nervoso (RPT; FSL) VS Dbito cardaco

Medio do DC : Princpio de FICK
DC (l/min) = O2 absorvido(ml/min) / Diferena a-v de O2( ml/l ) 5 200 200 160

55
II - RETORNO VENOSO

Factores :
(i) Presso atrial dta (0 mmHg)
(ii) P. mdia de enchimento sistmico (7 mmHg)
(iii) Resistncia ao FS entre os vasos e o trio dto (1.4 mmHg/l)


RV = (PMES PAD) / RRV
Curva do retorno venoso
III- FLUXO SANGUNEO MUSCULAR
1 20 l/min
Intermitente (contraces musculares)
Regulao: (i) Mecanismos locais
SNS: Vasoconstrictor (alfa) e vasodilatador (beta)
Reajuste circulatrio durante o exerccio
Descarga do SNS
Aumento da presso arterial
Aumento de dbito cardaco
IV- FLUXO SANGUNEO CORONRIO
225 ml/min (5% DC)
FSC vs Ciclo cardaco
Regulao do FS local (O2 Adenosina)
Efeito do SNA

Вам также может понравиться