Fonem Segmental

Tengku M. Farid bin Tengku M. Nordin Muhammad Sadruddin bin Saifuddin

Fonem segmental atau bunyi penggalan merujuk kepada proses mengeluarkan unit linguistik daripada ujaran atau teks yang berurutan Fonem segmental dapat dibahagikan kepada vokal dan konsonan

Perbezaan antara vokal dan konsonan hanya terletak pada ada atau ketiadaan halangan ketika bunyi-bunyi itu difonasikan Sekiranya bunyi itu mendapat halangan ketika difonasikan, maka fonem itu disebut sebagai konsonan Jika bunyi itu keluar secara leluasa ketika difonasikan, maka bunyi tersebut digelar vokal

CARA MEMBUNYIKAN
HURUF VOKAL
Dalam pertuturan sebenar, kita perlu peka bahawa terdapat lapan jenis huruf vokal yang wujud dalam bahasa Melayu. Huraian berikut menyatakan peranan dan keadaan serta kedudukan alat-alat artikulasi seperti bibir, lidah, anak tekak, lelangit lembut dan pita suara dalam membunyikan vokal-vokal bahasa Melayu.

Vokal depan sempit (i)

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir hampar (b) Depan lidah dinaikkan setinggi yang mungkin ke arah lelangit keras tetapi tidak sampai menyentuh lelangit keras (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung Udara dari paru-paru keluar ke rongga hidung Pita suara digetarkan

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal depan sempit [i] seperti pada perkataan berikut

Awal Ikan Ibu

Tengah Bila Tiba

Akhir Tali Padi

Vokal depan separuh sempit [e].

Cara membunyikannya: Keadaan bibir hampar.
Depan lidah dinaikkan setinggi yang mungkin ke arah gigi gusi. Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung udara dari paru-paru keluar ke rongga hidung pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal depan separuh sempit [e] seperti pada perkataan berikut:

Awal Enak Elok

Tengah Teko Leher

Akhir Tauge Tempe

Vokal depan separuh luas atau lapang [].

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir hampar (b) Depan lidah dinaikkan separuh rendah ke arah gusi (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru keluar dari rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal depan separuh luas atau lapang [] seperti pada perkataan berikut
:

Awal Esa Enak

Tengah Belek Belok

Akhir Tauge Tempe

Vokal depan luas atau lapang [a].

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir hampar (b) Depan lidah diturunkan serendah mungkin (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru ke luar ke rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal depan luas atau lapang [a] seperti pada perkataan yang berikut:

Awal
Awan Anak

Tengah
Kadar Beras

Akhir
Siapa Nama

Vokal belakang sempit [u].

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir bundar (b) Belakang lidah dinaikkan setinggi mungkin ke arah lelangit lembut tetapi tidak sampai menyentuh lelangit lembut (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru ke luar ke rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal belakang sempit [u] seperti pada perkataan yang berikut: Awal ulat Tengah bulat Akhir Balu

ular

sudu

Palu

Vokal belakang separuh sempit [o].

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir bundar (b) Belakang lidah dinaikkan separuh tinggi ke arah lelangit lembut tetapi tidak sampai menyentuh lelangit lembut (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru ke luar ke rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal belakang separuh sempit [o]. seperti pada perkataan yang berikut
:

Awal Orang
Otak

Tengah Tolong
Bohong

Akhir Pidato
Koko

Vokal belakang separuh luas atau lapang [.] Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir bundar (b) Belakang lidah dinaikkan separuh rendah (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru ke luar ke rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal belakang separuh luas atau lapang seperti [] seperti pada perkataan yang berikut:

Awal
Orang

Tengah
Borong

Akhir
Soto

Oleh

Bolot

Teko

 Vokal tengah [].

Cara membunyikannya: (a) Keadaan bibir antara hampar dengan bundar (b) Tengah lidah dinaikkan ke arah lelangit keras tetapi tidak sampai menyentuh lelangit keras (c) Anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan bagi menutup rongga hidung supaya udara tidak keluar melalui rongga hidung (d) Udara dari paru-paru ke luar ke rongga mulut (e) Pita suara digetarkan.

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal tengah [] seperti pada perkataan berikut

Awal

Tengah

Akhir

Emak
Empat

Tenuk
Tenat

Sosialisme
Behaviurisme

(http://ms.wikipedia.org/wiki/Vokal) Gambar sinar X [i, u, a, ] oleh Daniel Jones

Kedudukan lidah bagi vokal-vokal depan kardinal dengan bertanda titik tertinggi. Kedudukan titik tertinggi ini digunakan untuk menentukan ketinggian dan kebelakangan vokal.

BENTUK
BIBIR

Bunyi Vokal Bunyi vokal terhasil apabila udara keluar daripada rongga mulut tidak mengalami sekatan atau himpitan. Bunyi vokal juga dipengaruhi oleh pengaruh lidah, keadaan rongga mulut dan bentuk bibir. Kedudukan vokal-vokal dapat dilihat seperti berikut:

Penyengauan(nasalisasi)
Unsur-unsur penyengauan atau nasalisasi hadir pada vokal-vokal yang mengikuti bunyi-bunyi konsonan sengau. Ketika menghasilkannya, udara keluar melalui kedua-dua rongga, iaitu mulut dan hidung. Unsur bunyi penyengauan ditandai dengan tanda [~]

Diftong

Bahasa Melayu mempunyai 3 diftong iaitu:

au kerbau, pulau, kalau

ai oi

balai, salai, kedai dodoi, amboi, kaloi

Ciri-ciri Diftong

Bunyi geluncuran Mempunyai satu puncak kelantangan Diftong hanya hadir dalam perkataan yang mempunyai dua suku kata atau lebih