CENTRIFUGALNO

LIVENJE
OSNOVE CENTRIFUGALNOG
LIVENJA
Pod centrifugalnim livenjem podrazumeva
se livenje u kome rastopljeni metal
ovrava po dejstvom centrifugalne sile.

Osim centrifugalne sile, na metal deluje i
sila zemljine tee.

Faze procesa livenja
Predgrevanje kalupa
Nanoenje premaza
Dovoenje kalupa na
potrebnu brzinu obrtanja
Ulivanje metala
Hlaenje i ovravanje
odlivka
Koenje i prestanak
obrtanja
Vaenje odlivka iz kalupa
Tipovi proizvoda
Podela maina
Maine za centrifugalno livenje sa
horizontalnom osom obrtanja (l/d>3)

Maine za centrifugalno livenje sa
vertikalnom osom obrtanja

Maine za centrifugalno livenje sa osom
obrtanja pod uglom
Maine sa horizontalnom osom
obrtanja
Maine kod kojih se kokila nalazi na produetku
vratila (l/d=3-10)
Maine sa horizontalnom osom
obrtanja
Maine kod kojih se obrtno kretanje kokile
ostvaruje preko valjaka (l/d=10-40)
Maine sa vertikalnom osom
obrtanja
Prenosive centrifugalne maine sa
vertikalnom osom obrtanja
Maine sa vertikalnom osom
obrtanja
Maine koje se postavljaju ispod nivoa
poda livnice
Maine koje se montiraju vezivanjem
za dno jame

Maine koje se montiraju na boni
zid jame
Kalupi za centrifugalno livenje
Trajni kalupi (elik, Sivi Liv, Grafit)

Kalupi sa ispunom

Kalupi dobijeni nabijanjem
Kalupi dobijeni centrifugiranjem
Premazi za kalupe
Funkcije premaza:

Da obezbedi lake vaenje odlivka iz
kalupa

Da regulie brzinu hlaenja

Da zatiti kalup od visokih temperatura liva
Osobine idealnog premaza
Sastoji se od lako dostupnih materijala
Ima nisku cenu
Jednostavno se priprema
titi kalup od visokih temperatura
Smanjuje ukupnu toplotnu provodljivost
Stabilan je i postojan na sobnim
temperaturama u duem vremenskom
periodu
Osobine idealnog premaza
Nije erozivan i korozivan
Velika brzina suenja od momenta
nanoenja
Ima adekvatnu vrednost athezije sa
kalupom
Ne sme da upija vlagu
Mora obezbediti adekvatnu hrapavost
povrine kalupa
Hidrodinamike karakteristike
centrifugalnog livenja
Slobodna povrina pri horizontalnoj osi
obrtanja kalupa
Hidrodinamike karakteristike
centrifugalnog livenja
Slobodna povrina pri vertikalnoj osi obrtanja
kalupa
Hlaenje slobodne povrine
Zraenjem:
(
(

|
.
|

\
|

|
.
|

\
|
=
4 4
12
100 100
s o
R
T T
C q
C
R
koeficijent zraenja
T
1
temperatura slobodne povrine odlivka
T
2
temperatura okolne sredine
Hlaenje slobodne povrine
Konvekcijom u dodiru sa vazduhom koji je
okruuje
Konvekcija u tenom metalu
Posledica je porasta gustine metala sa
padom temperature
Poboljava uslove za pojavu usmerenog
ovravanja
Ne javlja se kod odlivaka sa malom
debljinom zida
Odreivanje brzine obrtanja kalupa
Prema veliini gravitacionog koeficijenta
Prema veliini obimne brzine unutranje
povrine kalupa
Prema pritisku metala na zid kalupa
r
1

r
2

S
h
z
1

z
2

Temperatura ulivanja
Treba teiti to niim temperaturama
ulivanja kako bi se produio radni vek
kokile i smanjili trokovi zagrevanja
Temperatura ulivanja zavisi od debljine
zida


Karakteristike odlivaka dobijenih
ovim postupkom
Prednosti:
Veoma mala poroznost
Visoke mehanike osobine
Omoguuje smanjenje dodataka za
naknadnu obradu (near-net-shaping)
Nedostaci:
Vrue prsline
Segregacija

Pravci razvoja centrifugalnog
livenja
Matematiko modelovanje procesa
Usavravanje postojee tehnologije livenja
elika, sivog liva i legura obojenih metala
Optimizacija brzine obrtanja kalupa
Elektromagnetno centrifugalno livenje
Razvoj tehnologije livenja keramikih
materijala i kompozita