Rodrigo Ponte Viana 4 Semestre Medicina UFC Liga de Endcrino - UFC Excreo de volume excessivo de urina diluda.
Volume urinrio: > 45-50 mL/kg/24 h
U osm : < 300 mOsm/kg
Introduo 3 distrbios principais relacionados a AVP Deficincia Sntese DI Neurognico, central, hipotalmico, neurohipofisrio ou responsivo vasopreeina
- Diminuio da Sensibilidade Renal DI Nefrognico No responsivo vasopressina
- Excessiva Degradao DI Gestacional Vasopressinase Placentria
Introduo Nonapeptdeo ADH
Neurnios Magnocelulares dos Ncleos Suprapticos (SON) e Paraventriculares (PVN) do Hipotlamo
Proteina carredora Neurofisina II ( NP-II ) Fisiologia AVP Controle da secreo: - P oms : 285 a 295 mOsm/kg - Equilbrio entre a entrada e a excreo renal de gua - Osmorreceptores: hipotlamo anterior, variaes de 1~2% na P osm
- Reabsoro Tubulos Coletores.
- Baroregulao, reflexo nasofaringeano, estmulo nauseoso, mediadores qumicos e outros fatores ambientais.
Fisiologia AVP Fonte: VILAR, L, et al. Distrbios na secreo e ao do hormnio antidiurtico. In_: Arquivos Brasileiros de Endocrinologia e Metabologia, vol.47, no.4, So Paulo, Ago 2003. Mecanismo - 3 Receptores: - V1: contrao msculo liso vascular, sntese de PG e glicogenlise heptica - V2: aes renais do ADH (protena G cAMP) - V3: liberao do ACTH - Efeito renal: aumento da permeabilidade gua na membrana luminal do epitlio dos ductos coletores (aquaporinas transporte transcelular de gua)
FISIOLOGIA AVP Diabetes Insipido Central
Diabetes Inspido Nefrognica
Diabetes Insipido Gestacional Tipos DI Causas
- Gentica
- Congnitas
- Adquiridas DI Central CAUSAS GENTICAS - DIFC: degenerao neurnios magnocelulares vasopressinrgicos nos NSO e NPV. - Mais freqente: Transmisso autossmica dominant. M=H Deficincia progressiva na secreo de ADH. Manifestaes entre 1 e 6 anos. - Forma mais rara: Transmisso autossmica recessiva DI Central CAUSAS ADQUIRIDAS - Leso/destruio dos neurnios produtores de AVP/Impedimento transporte - Leso alta do trato supra-ptico-hipofisrio. (75-85%) - Neoplasias - Traumas - Doenas Infecciosas
DI Central CAUSAS ADQUIRIDAS - Neoplasias: Craniofaringioma Pinealoma Supraselar Meningioma Quase nunca provm de adenoma hipofisrio DI Central CAUSAS ADQUIRIDAS - Trauma: DI transitrio CTE
DI Permanente Resseco Neoplasia hipotalmica/hipofisria Craniotomia DI Central CAUSAS ADQUIRIDAS - Doenas infecciosas: Abscesso hipofisrio (50%) Meningite Infeco hipotalmica por CMV Neurossfilis. DI Central Rim no responde a AVP
Congnita Adquirida DI Nefrognico Congnito - Raro distrbio gentico - >90% mutao codificao V2 Cromossomo X - Mais prevalente sexo masculino - Insensibilidade parcial ou total a AVP - AVP normal ou elevado DI Nefrognico Adquirido - Medicao e Distrbios Metablicos : Adenilato Ciclase e AMPc Resposta do Tbulo Coletor ao AVP Reversvel - Nefropatia Crnica
DI Nefrognico Fonte: VILAR, L, et al. Distrbios na secreo e ao do hormnio antidiurtico. In_: Arquivos Brasileiros de Endocrinologia e Metabologia, vol.47, no.4, So Paulo, Ago 2003.
Raro ( 4:100.000) Degradao rapida e excessiva de AVP Vasopressinase No degrada desmopressina (DDAVP) Poliria e Polidpsia Terceiro trimestre Reverso 3-6 semanas Pode ocorrer DI nefrognico associado Reversvel aps o parto. DI Gestacional QUADRO CLNICO
EXAMES LABORATORIAIS
EXAMES RADIOLGICOS
DIAGNSTICO Diagnstico Quadro Clnico Principais sintomas: Poliria Nictria. Polidipsia Anidrose (raro) DI central: - Volume urinrio de 4-18 l/dia - Incio abrupto na DI centraL DI parcial: - Diagnstico feito na restrio hdrica
Considerar Diagnstico de DI ( 3/4 ) - Produo de urina > 5ml/kg/hora por 2 horas consecutivas - Concentrao molar sdio > 145 mmol/L - Osmolaridade: plasma> 295 mOsmol / kg H2O e urina <450 mOsmol / kg H2O - Perda de peso recente > 5% Diagnstico Quadro Clnico Achados principais: - Hipostenria persistente (densidade < 1.010) - U osm < 300 mOsm/kg - P osm : Normal ou levemente elevada (sede e ingesto de gua) - Na + srico elevado > 143 mEq/L - DI parcial: Pode se manifestar apenas atravs de urina diluda com P osm aumentada
Diagnstico Achados Laboratoriais Pouca Utilidade valores P osm e Na+ srico basal
Maioria da DIC, DIN e PP so normais Diagnstico Achados Laboratoriais RM: Pesquisa Tumores hipotlamo-hipofisria Desaparecimento de 80% do ponto brilhante na hipfise posterior dos casos de DI central e maioria dos de DI nefrognico Espessamento da haste hipofisria (DI idioptico, germinoma ou doenas granulomatosas). Poliria por longos perodos Dilatao ou saculao da bexiga, hidroureter e hidronefrose.
Diagnstico Avaliao Radiolgica
Fonte: VILAR, L. Manuseio do Diabetes Inspido. In_: Endocrinologia Clnica. 3 ed. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 2006. Cap 11, p.118-135.
OBJETIVOS Descartar outras causas de poliria (DM, distrbios metablicos) e DI nefrognico secundrio ao uso de drogas. Diferenciao das diversas categorias de DI. Reconhecer a importncia da histria clnica e exames laboratoriais para DD
Diagnstico Diferencial Polidipsia Primria -Principal DD para DI central e nefrognico. - Poliria hipotnica secundria ingesto excessiva de lquidos. - Maioria Psicognica HISTRIA CLNICA EXAMES LABORATORIAIS EXAMES DE IMAGEM ( IGUAL AO DIAGNSTICO) Diagnstico Diferencial PP: - VU > 18 L/dia - HP de doena psiquitrica - Ausncia de nictria ou poliria episdica. DI central: - Poliria ps neurocirurgia ou TC - Evidncia clnica de tumor de linha mdia. DI nefrognico: - Poliria de incio precoce em meninos com HF - Poliria aps uso de drogas indutoras de DI - Pacientes com hipocalemia, hipercalcemia doenas renais crnicas.
Diagnstico Diferencial Histria Clnica RM crnio ps gadolnio: sensvel para Deteco de Tumores e outras patologias da regio Hipotlamo- Hipofisria Ponto Brilhante DI CENTRAL e DI NEFROGNICO Ausente(80%) PP Presente Espessamento da haste hipofisria (DI idioptico, germinoma ou doenas granulomatosas).
Diagnstico Diferencial Exames de Imagem DOSAGEM DA NATREMIA E P osm BASAIS - Valores elevados diagnstico de PP excludo Dosagem de AVP Plasmtico Basal/Avaliao da Resposta Antidiurtica ao DDAVP - DI central: ADH (< 1 pg/mL) ou aumento da U osm
ps DDAVP maior que 50%. - DI nefrognico grave: ADH, pouco ou nenhum aumento ps DDAVP.
Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE TERAPUTICO COM A DDAVP DIC X DIN X PP - Efeito antidiurtico significativo: excluso do DIN. - Reduo da poliria, polipsia e concentrao da urina, sem hiponatremia: 90% DIC. - Reduo da poliria sem melhora da polidipsia e hiponatremia diluicional: PP (intoxicao hdrica). - Na + srico, P osm e VU, com pct. hospitalizado.
Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE DE PRIVAO HDRICA - Procedimento I) Poliria Moderada Privao ingesto de lquidos aps 20 hs Exame s 8 hs, no dia seguinte - sangue e urina (Na + srico, P osm e U osm a cada hora) Peso aps cada litro de urina Avaliao horria da PA e pulso
Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE DA PRIVAO HDRICA - Procedimento II) Poliria grave: Privao ingesto de lquidos de manh Interrupo: Perda ponderal > 3% Estabilizao da U osm em 2 amostras consecutivas P osm > 360 mOsm/kg ou Na+ srico >= 150 mEq/L. Dosagem do AVP, Administra DDAVP e libera lquidos U osm (1,2,3,4,5 e 7 hs).
Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE DE PRIVAO HDRICA - Interpretao I) DIC completo Elevao P osm > 295 mOsm/kg U osm diluda < 300 mOsm/kg Relao U osm /P osm < 2 Aps DDAVP aumento U osm >= 50% Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE DE PRIVAO HDRICA - Interpretao II) DIN completo: P osm e U osm similares ao DIC completo Ps DDAVP: no h incremento significativo. Diagnstico Diferencial Exames Laboratoriais TESTE DA PRIVAO HDRICA OU DA DESIDRATAO - Interpretao III) DI central e nefrognico parciais: Aumento moderado da U osm
Aumento entre 9%-50% aps DDAVP. IV) PP: U osm > 750 mOsm/kg Aps DDAVP: incremento desprezvel na U osm .
Fonte: VILAR, L. Manuseio do Diabetes Inspido. In_: Endocrinologia Clnica. 3 ed. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 2006. Cap 11, p.118-135.
TRATAMENTO AGUDO - Encefalopatia hipertnica: I) Recompor gua corporal (homeostase osmtica). II) Escolha do lquido Intensidade do eventual colapso circulatrio Velocidade de desenvolvimento Magnitude da hipernatremia - Procedimentos: Contrao volumtrica modesta e Na + < 160 mEq/L SF a 0,9% ou lquidos orais. Hipernatremia mais grave, sobretudo de desenvolvimento gradual (>24 hs) SF a 0,9%.
Tratamento TRATAMENTO AGUDO Hipernatremia aguda no associada a colapso circulatrio soluo glicosada a 5%. ESTIMATIVA DO DFICIT DE GUA LIVRE Clculo do dficit de gua
Tratamento DA = 0,6 x peso corporal (1-140/sdio) TRATAMENTO CRNICO Formas parciais Ingesto hdrica (pacientes assintomticos).
Tratamento da doena de base melhora da poliria.
Tratamento TRATAMENTO CRNICO DICC: Reposio de vasopressina com DDAVP (ao por 6 a 24 hs/soluo intranasal, spray nasal, commprimidos e ampolas) DIN: Tratar fator desencadeante. No h tratamento especfico. Principais opes teraputicas: diurticos (tiazdicos e amilorida) e AINEs (indometacina)
Tratamento TRATAMENTO CRNICO DICP: DDAVP com Pct. poliria leve-moderada baixo poder aquisitivo: clorpropamida, diurticos tiazdicos, carbamazepina e clofibrato. PP: No utilizar diurticos e DDAVP. Correo da doena de base e alterao comportamental. DI da gravidez: DDAVP (doses maiores).
Tratamento VILAR, L. Manuseio do Diabetes Inspido. In_: Endocrinologia Clnica. 5 ed. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 2013. Cap 14, p.147-161. VILAR, L, et al. Distrbios na secreo e ao do hormnio antidiurtico. In_: Arquivos Brasileiros de Endocrinologia e Metabologia, vol.47, no.4, So Paulo, Ago 2003. http://www.thewaltoncentre.nhs.uk/uploadedfiles/ documents/Cranial%20Diabetes%20Insipidus%20 Guidelines_UHA.pdf