Slide 1

“Mismatch Negativity”

Een ERP op de grens tussen

Neurologie en Psychiatrie

Dr. G. Otte
 Beschreven in 1978

Näätänen, Riso,
Riso Gaillard, A. W. K., & Mäntysalo, S. (1978).
Early selective-attention effect on evoked potential reinterpreted.
Acta Psychologica, 42, 313-329.
Slide 3

Wat is de Mismatch Negativity ?

 Een negatief potentiaal (tussen 150 en 200

ms) na een acoustische stimulus die
afwijkend is (deviant) ten opzichte van een
voorgaande (standaard) reeks.
 Behoort tot de ”familie” van de N2
negativiteiten (idem als N2a maar niet gelijk
aan N2b).
 Meet het sensorieel echografisch geheugen.
 Is onafhankelijk van de
taak/attentie/aandacht van de patient.
Slide 4

Uitzicht van de MMN

N1 MMN

Hoewel patient geen taak

vervulde leek hij toch wel
attentief aan de deviante stimuli
want we zien de aanwezigheid
van een P300

Rood: deviant Blauw: standaard

Normale
waarden
Slide 6

Zonder gerichte aandacht

Slide 7

Geen Habituatie
Slide 8

84 jarige man
Slide 9

Vijf devianten
geaveraged en
twintig standaards
Slide 10

Met (P300) odd ball taak

Slide 11

Wel habituatie van N2b

Slide 12

Stimulusdeviaties

 Eerste orde
– Frequentie Nuttig in de kliniek
– Intensiteit
– Duur
– Ruimtelijke orientatie
 Hogere orde
– Pitch
– Tonaliteit Interessant in de
– Timbre cognitieve
– Etc… psychofysiologie research
Slide 13

Stimulus devaintieverschillen
Slide 14

Hoe meten ?
 Average van de devianten minus average van de
standaards
 Sequentieel verschil maken tussen deviant en standaard en
deze verschillen averagen.
 De stimulatie is pseudo-random
– Nooit beginnen met deviant
– Steeds eerst een aantal standaards presenteren
– Geen twee devianten na elkaar (P50 attenuatie)
– De standaard na een deviant wordt niet meegecalculeerd
 Frequentiedeviatie wordt meest gebruikt in de “routine”
 Niet te weinig devianten (100 – 250 is optimaal):
automatische artefactrejectie algorithme (oa ANT toestel)
beperkt steeds de “oogst”
Slide 15

Hoe identificeren ?

 Aanwezig over gans de scalp maar vaak iets

hoger gevolteerd fronto centraal (re)
 Bij eerste orde deviatie (frequentie) ziet men
omgekeerde dipool mastoied-subsylviaans
bij referentie naar een nasion electrode.
 Samen met de geringe habituatie is dit een
gemakkelijke methode om de MMN met
zekerheid van de N2b te differentieren
(opgelet enkel geldig voor eerste orde
devianten)
Slide 16

Hoe meten ?
Slide 17

Zeer Sensiebel

Frequentie
verschillen vanaf 8
Hz (op 1000) worden
gededecteerd door de
MMN
 Een pre-attentieve
geheugendetector
 De auditieve pre-attentieve (los van bewuste
aandacht) echografische geheugenfuncties
(vergelijk met visueel iconografisch of
haptische geheugens) laten toe inkomende
auditieve informatie zeer kort automatisch
(max 10 sec) “”vast”” te houden (in depot).
 Binnenkomende informatie (200-300 msec)
wordt met deze vastgelegde info vergeleken.
 Een “non match” (binnen bepaalde drempel)
genereert een Mismatch Negativity
Slide 19

Wat betekent MMN ?

Slide 20

Generator ?
 Auditieve (gyrus temporalis sup) volgens
Naataanen et al.
 Diverse localisaties ngl de aard van de deviantie
(eerste orde vs hogere orde stimuli).Familie van
MMN’s.
 Er bestaat een temporale maar ook een frontale
componente.
 In het temporale element zelf zijn er twee
componenten:
– Computationele detecterende component
– Modulerende component (bepaalt amplitudo): hier
invloed van medicatie, slaperigheid etc
Slide 21

Amplitudo en latentie
 Worden bepaald door de graad van deviatie
 Kleine devianten genereren wel een MMN doch
soms zo laag gevolteerd (vb 0.3 µV) dat zeer veel
stimuli nodig zijn om de MMN via de average te
kunnen aantonen.
 Devianten die on meerdere aspecten afwijken (vb
intensiteit plus frequentie) genereren een MMN
die de lineaire som is van elk der deel MMN’s
 Niet isotroop: amplitudo is sneller verzadigd dan
latentie
 Dus: hoe sterker de deviantie des te groter de
amplitudo en des te korter de latentie
Slide 22

Amplitudo en latentie
 Worden bepaald door de graad van deviatie
 Kleine devianten genereren wel een MMN doch
soms zo laag gevolteerd (vb 0.3 µV) dat zeer veel
stimuli nodig zijn om de MMN via de average te
kunnen aantonen.
 Devianten die on meerdere aspecten afwijken (vb
intensiteit plus frequentie) genereren een MMN
die de lineaire som is van elk der deel MMN’s
 Niet isotroop: amplitudo is sneller verzadigd dan
latentie
 Dus: hoe sterker de deviantie des te groter de
amplitudo en des te korter de latentie
Slide 23

Niet steeds eenvoudig te meten

 Soms is er geen duidelijke piek

Slide 24

Areametingen
Area: 50 msec voor en na de piek: laat automatische analyse
toe.

Piekarea en latentie: latentie die de area in 50% deelt

Slide 25

Klinisch belang ?
 Door variantie van het ISI kan men de efficientie
van het echografisch pre-attentief geheugen
quantitatief bepalen
 Mogelijks een methode om het effect van bepaalde
(cognitief actieve) farmaca te determineren ?
 Men meet quantitatief de plasticiteit van de
hersenen (trainingseffecten)
 Via hogere orde devianten bepaalt men oa graad
van musicaliteit.
 Gedaald MMN bij schidzofrenie en accuut
ethylgebruik (reeds na enkele minuten)
 Welke comapatient gaat “ontwaken” ?: deze met
hoogste MMN eerst.
Slide 26

In de psychiatrie

 Gemakkelijk op te wekken want geen

concentratie noch taak gebonden aandacht
nodig.
 Patient leest een boek of kijkt plaatjes (TV is
ok) maar zonder geluid.
 Attentie genereert een N2b en P300 die de
MMN kunnen verstoren vnl bij te sterke
deviantie (latentie verkort-interferentie)
Slide 27

ICA en LORETA: bronlocalisatie

 Besluit
 De MMN is een gemakkelijk opwekbare ERP die sterk
aanleunt bij de neurologische EP’s (stimulus dependent) en
aandacht / taak independent is (bij eerste orde devianten).
 Hij meet quantitatief het preattentief echografisch
geheugen dat geattenueerd is oa bij
Alzheimer,schidzofrenie, accuut ethylgebruik en
gemoduleerd door diverse variabelen.
 Het potentiaal is gerelateerd met gedragsvariabelen: oa
motorische RT en correctie (accuraatheid) van hit rate in
odd ball paradigamata
 Zeer gesofistikeerd onderzoek mogelijk met hogere orde
devianten. Vb muzikale perceptie, Colin Beaune
Neuromeeting
 Zijn taak onafhankelijkheid is zeer nuttig in de psychiatrie
want er is geen bewuste cooperatie (noch motivatie) van
patient nodig (integendeel)
MMN
Raakvlak tussen
Neurologie en
Psychiatrie
MMN
Raakvlak tussen
Neurologie en
Psychiatrie
En als dusdanig
allesbehalve een..

“mismatch”
Met dank voor uw aandacht