JSS/IPGKTI/SJH3093 1

TOPIK 2
APLIKASI STATISTIK
DALAM PENTAKSIRAN
SAMSUDIN BIN HAJI SAAD
PENSYARAH AKADEMIK
JABATAN SAINS SOSIAL
0197295981

samsudin.saad@iptho.edu.my
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 2

PENGENALAN STATISTIK
Statistik asas merupakan satu teknik matematik
untuk memproses, menyusun, menganalisis dan
membuat kesimpulan tentang data yang
berbentuk kuantitatif.
Dalam ujian dan peperiksaan, kaedah statistik
digunakan untuk membuat analisis dan
kesimpulan.
Data yang dipungut ini biasanya tidak disusun
dengan teratur.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 3

PENGENALAN STATISTIK
Maksud Statistik
Catatan angka-angka atau bilangan/ butir-
butir (keterangan) yang ditunjukkan
dengan angka.
Cabang ilmu pengetahuan berkaitan
sesuatu yang didasarkan kepada bukti-
bukti dalam bentuk angka atau bilangan.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 4

PENGENALAN STATISTIK -
KEGUNAAN
Menyampaikan maklumat
Statistik dapat menunjukkan taburan
pelajar mengikut pencapaian.
Maklumat boleh ditunjukkan melalui
jadual atau grafik seperti
histogram/carta pai.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 5

PENGENALAN STATISTIK -
KEGUNAAN
Melihat hubungan antara 2 pemboleh ubah.
Cth. Melihat hubungan antara lama masa belajar
dengan pencapaian. (Gunakan kaedah statistik
korelasi)
Untuk menguji hipotesis tertentu
Menguji perbezaan antara dua min atau lebih
iaitu dengan menggunakan ujian-t atau ANOVA
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 6

PENGENALAN STATISTIK -
KEGUNAAN
Dalam bidang penyelidikan, statistik
digunakan untuk mereka bentuk
(design) sesuatu penyelidikan itu.
Dalam bidang pengukuran kaedah
statistik digunakan untuk mengira indeks
kebolehpercayaan, dan indeks
kesahan.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 7

ANALISIS
STATISTIK
Matlamat pemprosesan data ialah untuk
mendapatkan maklumat yang berguna dan
bermakna daripada data.

Analisis statistik berasaskan:-

Objektif Aras ukuran

penyelidikan pembolehubah
Maklumat populasi
atau sampel Nominal,
Ordinal, Sela,
Nisbah
Populasi parameter (keyakinan 100%)
Sampel statistik (keyakinan < 100%)
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 8

Dua jenis statistik: -

Statistik keperihalan atau

deskriptif
Statistik Inferensi atau
pentadbiran
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 9

Perbezaan Statistik Deskriptif dan Inferensi

STATISTIK FUNGSI UJIAN

Menghuraikan ciri-ciri Frekuensi, min, mod,
pemboleh ubah. medium, sela, sisihan
Ia digunakan untuk piawai, varians,
membuat kesimpulan peratusan, kadar, nisbah,
DESKRIPTIF mengenai data numerikal. taburan normal, skor z
Tidak membuat generalisasi dan sebagainya.
daripada sampel kajian
kepada populasi di mana
sampel diambil.
Menghurai perhubungan Ujian-t, unjian ANOVA,
antara pemboleh ubah. Ujian Khi-Kuasa Dua,
INFERENSI Menghuraikan ciri-ciri ujian korelasi Pearson dan
sampel yang dipilih daripada sebagainya.
populasi.
Membuat generalisasi ciri-
ciri sampel mengenai
populasinya.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 10

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Apabila skor ujian diperoleh daripada
sekumpulan pelajar, ia biasanya akan berada
dalam susunan rawak seperti yang ditunjukkan:

90, 56, 70, 70, 90, 70, 40, 56, 90, 86, 46,
57, 78, 90

Kesemua ini adalah skor-skor mentah.

 JSS/IPGKDRI/SJH3093 11

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Seorang guru perlu mengorganisasikan
dan mempamerkan skor dalam bentuk
yang teratur supaya ia lebih bermakna.

Guru perlu membuat pengiraan mudah

untuk mentafsirkan data secara tepat.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 12

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Terdapat dua cara, iaitu taburan secara menaik
dan menurun.
Susunan Menaik: Data-data disusun daripada
yang terendah kepada tertinggi;

40, 46, 56, 56, 57, 70,70,70, 78, 86, 90,

90, 90, 90
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 13

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Susunan Menurun:
Data-data disusun daripada yang terendah
kepada yang tertinggi.

90, 90, 90, 90, 86, 78, 70, 70, 70, 57,
56, 56, 46, 40
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 14

TABURAN KEKERAPAN
Kekerapan merujuk kepada berapa kali sesuatu
skor wujud dalam sesuatu taburan. Contoh;
Skor 56% : 2 pelajar
Skor 70% : 3 pelajar
Skor 90% : 4 pelajar
Bilangan pelajar yang memperoleh setiap skor
tersebut dikatakan kekerapan.
Maka kekerapan untuk skor 90% ialah 4
(kekerapan tertinggi) manakala kekerapan untuk
56% ialah 2 (kekerapan terendah).
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 15

TABURAN KEKERAPAN
Taburan Kekerapan merujuk kepada
bilangan pelajar yang mendapat
markah tertentu.
Peratus dikira dengan membahagikan
setiap kekerapan dengan 50 dan
didarabkan dengan 100.
Boleh ditunjukkan berdasarkan rajah
histogram, jadual, graf bar, carta pai.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 16

Histogram
Histogram ialah rajah berbentuk kotak
yang dilukis dengan paksi Y
menunjukkan kekerapan dan paksi X
menunjukkan markah yang diperoleh
pelajar.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 17

Column1
12

10

6
Column1
4

Taburan Kekerapan Markah Ujian

 JSS/IPGKDRI/SJH3093 18

Taburan Kekerapan Berkelas

Markah Ujian
Jeda Kelas Kekerapan Peratus

0-2 7 14

3-4 12 24

5-6 18 36

7-8 10 20

9-10 3 6

Jumlah 50 100
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 19

TABURAN KEKERAPAN BERKELAS MARKAH UJIAN

18

16

14

12 0-2
3-4
10 5-6
8 7-8
9-10
6

0
Markah
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 20

Carta Pai
Carta Pai adalah satu grafik yang
menggambarkan saiz kekerapan bagi
sesuatu set data yang berkadaran
dengan luas sektornya.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 21

Taburan Kekerapan Berkelas dan

Darjah Sudut

Jeda Kelas Kekerapan Darjah Sudut

0-2 7 50.4

3-4 12 86.4

5-6 18 129.6

7-8 10 72.0

9-10 3 21.6

Jumlah 50 360
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 22

CARTA PAI MARKAH UJIAN

6% 14%
20%

24%

0-2
36%
3-4
5-6
7-8
9-10
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 23

Pengiraan Sudut Carta Pai

Darjah sudut = Kekerapan x 360

Jum.Pelajar

7 x 360 = 2520 = 50.4

50 50
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 24

UKURAN KECENDERUNGAN
TENGAH

Dilakukan dengan menggunakan satu

nilai untuk mewakili satu set data. Ia
merujuk kepada satu nilai purata
sesuatu set skor.
Terdapat tiga jenis ukuran iaitu min,
median dan mod.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 25

Istilah-istilah penting

Min atau purata purata arithmetik dan Mod skor yang

didapati dengan menjumlahkan skor-skor di mempunyai kekerapan
dalam taburan skor dan dibahagikan dengan terbanyak
jumlah bilangan skor

Median atau penengah skor yang membahagi duakan taburan

skor supaya jumlah bilangan skor adalah sama di kedua-dua pihak.
Nila yang terletak di tengah-tengah setelah disusun mengikut
ranking.

Sisihan piawai pengukuran jarak Julat jarak antara skor terbesar

daripada purata arithmetik dengan terkecil

Varian bagaimana skor-skor diperbezakan

daripada purata arithmetik
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 26

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN
Pengiraan min itu penting kerana ia memudahkan kita
menggunakan formula statistik untuk mengira sisihan
piawai, skor Z dan skor T.
Untuk data tidak terkumpul, min dikira dengan
menjumlahkan semua skor dalam set, kemudian
bahagikan jumlah ini dengan bilangan skor.
Contohnya, min untuk skor-skor 70, 85 dan 100 dalam
satu ujian ialah: 70+85+100 = 85
3
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 27

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN
Min data dikira dengan menggunakan rumus
yang berikut:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 28

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:

Contoh:
Dalam satu ujian Sejarah, skor untuk 10 orang pelajar
adalah:
35, 42, 55, 67, 75, 88, 90, 94, 96, 98.
Kirakan min dengan menggunakan formula di atas.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 29

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 30

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:
Min digunakan secara meluas kerana ia
mengambil kira semua skor dalam taburan dan
ia sangat jitu. Contohnya, min digunakan oleh
guru-guru untuk mengira nilai purata skor yang
diperoleh oleh pelajar-pelajar dalam ujian.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 31

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 32

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Median ialah skor tengah apabila jumlah
bilangan skor adalah ganjil atau nilai
purata dua skor di tengah-tengah taburan
jika jumlah bilangan skor adalah genap
dalam satu susunan taburan menaik atau
menurun.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 33

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Sebagai contoh, median untuk skor ujian ejaan
(40,56,35,70,94) dan ujian penulisan
(55,62,96,45,76,80) adalah berikut:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 34

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Median berguna jika terdapat skor yang ekstrim
(melampau) dalam sesuatu taburan.
Contohnya, terdapat 3 skor dalam sesuatu ujian, iaitu
20, 20 dan 80.
Walaupun min taburan ini ialah 40, tetapi ini tidak
menggambarkan ukuran kecenderungan tengah. Dalam
kes ini, nilai median 20 adalah lebih berguna sebagai
ukuran.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 35

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Nilai mod pula boleh diperoleh dengan menyusun data
yang tidak terkumpul itu secara menaik atau menurun.
Mod ( Mo ) adalah skor yang mempunyai kekerapan
yang paling tinggi dalam satu taburan.
Satu taburan mungkin mempunyai satu atau lebih mod
atau tidak mempunyai mod langsung.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 36

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Contoh skor-skor ujian Sejarah berikut:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 37

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Mod memberi satu gambaran umum
tentang taburan.
Sebagai contoh, dalam penghasilan baju-
T, pengetahuan tentang mod akan
membantu pengusaha menentukan saiz
baju-T yang paling dikehendaki.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 38

UKURAN SEBARAN
Merupakan suatu indeks atau petunjuk
sejauh mana skor-skor dalam taburan
tersebar.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 39

TEKNIK MEMPERIHAL DATA - UKURAN SEBARAN;

UKURAN SEBARAN
JULAT - ukuran paling mudah tetapi kasar
SISIHAN MIN - ukuran purata beza mutlak bagi
skor-skor daripada min
VARIANS - purata hasil tambah kuasa dua sisihan
skor-skor daripada min

SISIHAN PIAWAI - punca kuasa dua bagi purata

hasil tambah kuasa dua sisihan skor-skor
daripada min
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 40

UKURAN SEBARAN
TAFSIRAN UKURAN SEBARAN
Ukuran yang besar menunjukkan sebaran/
serakan/ variasi yang besar.
Ukuran yang besar menunjukkan skor-skor
adalah heterogen (jauh berbeza-beza).
Ukuran yang kecil menunjukkan
sebaran/serakan/variasi yang kecil
Ukuran yang kecil menunjukkan skor adalah
homogen (hampir sama).
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 41

LENGKUNG NORMAL
Merupakan satu graf yang menunjukkan
bilangan skor atau nilai bagi sekumpulan
responden.
Kebanyakan populasi adalah bersifat taburan
normal (graf berbentuk loceng). Kebanyakan
subjek berada dalam lengkungan sederhana.

Min, Median, Mod

 JSS/IPGKDRI/SJH3093 42

LENGKUNG NORMAL
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 43

SISIHAN PIAWAI
Sisihan Piawai ialah ukuran kebolehubahan atau sebaran
skor-skor.
Merupakan sejauh mana skor berubah keliling min.
Semakin kecil nilai sisihan piawai, semakin kecil sebaran
skor dalam taburan.
Ini membawa implikasi bahawa data adalah berhampiran antara
satu sama lain (homogen).
Sebaliknya, semakin besar nilai sisihan piawai, semakin
besar sebaran skor dalam taburan.
Ini bermakna data adalah tersebar luas antara satu sama lain
(heterogen).
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 44

SKOR PIAWAI
Skor piawai menunjukkan kedudukan
sesuatu skor dari segi berapa sisihan
piawai skor tersebut berada di atas
atau di bawah min taburan.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 45

SKOR PIAWAI
Biasanya diwakili dengan skor-z atau skor-t.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 46

SKOR PIAWAI
CONTOH PENGIRAAN
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 47

SKOR PIAWAI
CONTOH PENGIRAAN
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 48

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z
Contoh, Abdullah mempunyai skor sebanyak 55
dalam ujian Sejarah; skor purata kumpulan
normal ialah 60 dan sisihan piawai 15.
Maka skor piawai Abdullah ialah:
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 49

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z

Ini bermaksud skor Abdullah adalah satu pertiga sisihan

piawai daripada min.
Tanda negatif menunjukkan bahawa ia adalah satu
pertiga sisihan piawai di bawah min.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 50

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 51

LATIHAN
1) Cari mod untuk data berikut: 54, 76, 69, 54, 74, 88, 74,
65, 74
2) Skor yang diperoleh oleh 12 orang pelajar dalam ujian
Sejarah yang ditadbir oleh guru adalah seperti berikut:
35, 23, 55, 35, 65, 67, 55, 35, 98, 88, 92, and 72
- Kira min, median dan mod bagi skor-skor di atas.
3) Berikut adalah skor-skor untuk 6 orang pelajar dalam
ujian Sains: 8, 10, 7, 12, 6, 11
Cari skor-z dan skor-t untuk pelajar yang mempunyai skor 7.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 52

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-t
Skor-t lebih biasa digunakan berbanding dengan skor-z
untuk pelaporan keputusan ujian kerana ia
menghasilkan integer positif.
Ia juga lebih kerap digunakan untuk melaporkan
prestasi ujian seseorang sebagai skor-t 33 berbanding
dengan pelaporan prestasi yang sama dalam skor-z
sebagai 1.7.
Sebenarnya, kedua-dua skor ini adalah sama.
Memandangkan skor-t sentiasa mempunyai min 50 dan
sisihan piawai 10, maka, skor-t boleh ditafsir secara
langsung.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 53

LATIHAN
4)
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 54

SKALA UKURAN
Terdapat 2 jenis bentuk pengukuran; jenis
kuantitatif dan jenis kategori.
Menggunakan 4 jenis skala;
Skala nominal
Skala ordinal
Skala sela
Skala nisbah
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 55

SKALA NOMINAL
Skala paling mudah dan mempunyai
ketepatan yang paling rendah.
Skala ini mengkategorikan pemboleh ubah
berdasarkan persamaan dan seterusnya
memberikan nama kepada pemboleh ubah
berkenaan.
Contoh : Lelaki :1 Perempuan : 2
Nombor hanya mewakili atau melambangkan
kategori pemboleh ubah yang dinyatakan.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 56

SKALA NOMINAL
Ciri-ciri:
i. Setiap ahli hanya dimiliki oleh satu
kategori sahaja.
ii. Nombor yang mewakili setiap
kategori tidak mempunyai nilai
pemeringkatan, tetapi dianggap
sebagai nama kategori sahaja.
iii. Penkelasan data asal kepada data
nominal bersifat satu kepada satu.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 57

SKALA ORDINAL
Skala yang mempunyai nilai
pemeringkatan
Nombor atau kategori yang
digunakan menggambarkan ukuran
asal pemboleh ubah (kecil ke besar;
baik ke lebih baik)
Contoh: Pangkat dalam kelas;
kedudukan keputusan kelas; skala
likert.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 58

SKALA ORDINAL

CIRI-CIRI
i. Kategori yang digunakan bagi
menkelaskan data ordinal adalah
saling eksklusif.
ii. Ukuran yang diguna menunjukkan
pemeringkatan secara logik.
iii. Ukuran mempunyai pemberat, iaitu
setiap kategori mempunyai
pemberat yang kurang atau lebih
berbanding kategori lain.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 59

SKALA SELA
Mempunyai ciri pemeringkatan.
Mempunyai perbezaan bagi setiap
unit sela yang sama nilai.
Berupaya menunjukkan perbezaan
antara beberapa kategori.
Boleh menunjukkan kesamaan
dalam unit ukuran yang digunakan.
Contoh : Suhu
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 60

SKALA SELA
CIRI-CIRI
i. Kategori yang digunakan bagi menkelaskan
data sela adalah saling eksklusif.
ii. Ukuran yang diguna menggambarkan susunan
pemeringkatan secara logik.
iii. Ukuran yang diguna mempunyai pemberat, iaitu
sesuatu ukuran sama ada lebih kecil atau lebih
besar daripada yang lain.
iv. Ukuran dalam skala sela bernilai arbitrari (tidak
mutlak). Nilai sifar(0) juga adalah arbitrari.
v. Perbezaan satu unit ukuran mempunyai nilai
yang sama bagi semua perbezaan ukuran.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 61

SKALA NISBAH

Skala yang mempunyai semua ciri

skala sela.
Mempunyai nilai mutlak.
Nilai sifar(0) dalam skala nisbah
adalah kosong.
Contoh: Wang, jarak dan tinggi.
 JSS/IPGKDRI/SJH3093 62

TERIMA KASIH