Konfrans Materiali

ÜZ- ÇƏNƏ SİSTEMİNİN ODLU SİLAH YARALANMALARI VƏ
TRAVMLARINDA GÖSTƏRİLƏN YARDIMIN SƏVİYYƏLƏRİ.
1.İLK TİBBİ YARDIM.

• Qanaxma halları aradan götürülür.Aseptik sıxıcı sarğılar qoyulur.
• Asfiksiyalar aradan götürülür.Süni ventiliyasiya yaradılır.
• Ağrıkəsicilərin vurulması.
• Dilin fiksasiyası.(Ağız xarici).
• 2.HƏKİMƏQƏDƏRKİ YARDIM.
• Sıxıcı sarğılarla xarici qanaxmaların dayandırılması.
• Yaraya qoyulmuş sarğıya nəzarət.
• Çənələrin ENTİN sarğısı ilə transport immobilizasiyası.
• Süni ventilyasiyasının yaradılması,ağciyər analeptiklərinin təyini. Təyinatların
verilməsi.
• Ağız boşluğuna nəzarət.
• Asfiksiya hallarının aradan qaldırılması.
• 3.İLK HƏKİM YARDIMI
• Yaralarda qanaxmaların tamponlarla müvəqqəti dayandırılması.
• Asfiksiyalarla mübarizə, yuxarı tənəffüs yollarının yad cisimlərdən azad
edilməsi,traxeostomiya.
• Şokla mübarizənin davam etdirilməsi.narkotiklərin vurulması, çənə sınıqlarının
fiksasiyası,novokain blokadası, qidalanmaya nəzarət (rezin trubkalarla qidalanma
rejimi).
• Cərrahi infeksiyaların profilaktikası üçün antibiotiklərin təyini, tetanus əleyhinə
preparatların təyini, qanqrena əleyhinə preparatlar.
9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ
çərşənbə axşamı CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ
4. İXTİSASLI TİBBİ YARDIM.
• Həyati göstərişlərə uyğun olaraq reanimasion tədbirlərin
görülməsi.
• Yaralının asfiksiya vəziyyətindın çıxarılması.Asfiksiya səbəbinin
aradan qaldırılması.
• Qanaxmanın tam dayandırılması.
• Hemodinamik göstəricilərin stabilləşdirilməsi.
• Sınıq fraqmentlərinin transport immobilizasiyası, dişlərin liqatur
bağlanması.
• Həyati gğstərişlərə uyğun olaraq yaraların 1-cili cərrahi
işlənməsi.
• Yaralının qidalandırılması.
• Ağız boşluğunun sanitar vəziyyətinə nəzarət.

5 . TƏKMİLLƏŞDİRİLMİŞ(İXTİSASLAŞDIRILMIŞ TİBBİ YARDIM.
Asfiksiya ,şok , qanaxma və qanitirmə ilə olan yaralıya göstərilən

müalicə prosedurlarının davam etdirilməsi.
Yumşaq toxuma və sümük yaralarının 1-cili və ya təkrar işlənməsi.
Çənə sınıqlarının repozisiyası və müalicəvi fiksasiyası.
Medikamentoz . dietik və digər təkmilləşdirilmş müalicə üsularının
tətbiqi.
İltihablaşmış və ağırlaşmış proseslərin ilkin profilaktikası və müalicəsi.
Üz-çənə protezlənməsi və diş protezlənməsi.
Göstərilmiş yardım ardıcıllıqları ciddiliyi ilə gözlənildiyi halda yaralıya
göstərilən bütün yardımlar effektli və səmərəli olurlar.Alveolyar
çıxıntının , sərt və damağın damarlarının zədələnməsində tamponadaya
kömək məsədi ilə ortopedik aparatlardan və diş protezlərindən də istifadə
etmək olar.Profuz arterial qanaxmalarında magistral damar bağlanması
cərrahi əməliyyatı icra olunur.

Silahlı qüvvələrdə stomatoloji xəstəliklərin diaqnostikası və müalicəsinin
yekunlarının müqayisəli təhlili.Yol verilən qüsurlar və əldə olunan
nəaliyyətlər.Yardımın keyfiyyətini və effektivliyini yüksəltmək üçün
görülən işlər.
Məruzəçi:SQ BKH-ın Üz-çənə cərrahiyyəsi bölməsinin rəisi.
T\x polkovnik leytenantı: Şamxal MƏMMƏDOV
9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Üzün özül və sütunlarının sınıqlarının Donat,Endress,Mathog
klassifikasiyaları.

 Üz skeletinin sınıqlarında horizontal özül və vertikal sütunlar
göstərilmişdir.(William Loechel).
 Özüllər:superior orbital kənar və qlabella – H1.(H1c sentral).
 İnferior orbital kənar və almacıq qövsü – H2.(H2l lateral).
 Əngin alveolyar çıxıntısı – H3.(H3 sentral).
Mərkəzi xətt – H3c.

Yan xətt – V3.

Frontomaksillar – V1.(V1s-superior,V1i-inferior).
 Frontozugomatikomaksillar – V2. .(V2s-superior,V2i-inferior).
 Pterigomaksillar – V3.
 A – Sütunların xətlərlə və işarələrlə təsviri.
 B - sol V1i,V2i,H2;sağ:Vli,V2s,V2i,H2,H2l.
 C - sol V1s, V1i, V2s, V2i, V3, Hlc, H2, H2l, H3c; sağ: V1s, V1i,
V2i, V3,H1,H1c,H2,H2l.

Bu klassifikasiyada sınıq fraqmentləri şərti sınıqları hərflərlə və bunlara
əlavə olaraq rəqəmlərlə qeyd edilir.Birtərfli,ikitərəfli,yuxarı aşağı,içəri ,
bayır və anatomik lokalizasiyalardan istifadə edilir.
Standart sınıqlar Şərti rəqəm və hərflə

adlandırlma
LeFort I (Guerin) L V1i, V2i, V3
LeFort II R V1i, V2i, V3
LeFort III L V1s, V2i, V3, H2
Zygomatik (Tripod). R V1s, V2i, V3, H2
L V1s, V2s, V3, H2/
R V1s, V2s, V3, H2/
V2s,V2i, H2, H2/
Terry.L.Donat klassifikasiyası.

 Üzün orta skeletinin yaralanma və zədələnmələrinin kliniki
mümkün əlamət və simptomları.
 A.Üzdə şişkinlik-(ödem,hematoma,emfizema).
 B.Subkonyuktival qanaxma.(hiposfaqma).
 C.Oronazal qanaxma.
 D.Periorbital sümük konturunda palpator sınıq və
yerdəyişmənin təyini.
 E.Göz almasının yerdəyişmələri.(hiper,hipo,eno,ekzoftalmos).
 F.Medial kantal bağın yerdəyişməsi.(N O E sınıqlarında.).
 G.Gözün hərəkət pozğunluqları.
 K.İkigörmə.
 L.Sensor pozğunliq.(hipoesteziya,anesteziya,paresteziya),üçlü
sinirin lokal ağrıları.
 M.Okklüzial pozğunluq.
 N.Serebrospinal qanaxma,likvoreya.(CSF).
ÜZ - ÇƏNƏ SİSTEMİNİN ZƏDƏLƏNMƏLƏRİ VƏ YARALANMALARININ AĞIRLIQ
DƏRƏCƏSİ VƏ KLASSİFİKASİYASI.
Üz- çənə sisteminin orqan və toxumalarının zədələnmələri və odlu silah
yaralanmalarının dərəcəsi zədələnmənin səviyyəsindən və toxum deffektinin
dərinliyindən asılıdır.
Toxuma defektləri ;
Həqiqi toxuma defekti.(Toxumanin qopmsı).
Yalançı toxuma defekti.
Üz- çənə sisteminin izoləolunmuş yaralanmaları dərəcəsinə görə 3 qrupa
bölünürlər.
1.Yüngül dərəcə yaralanmalar.
2.Orta dərəcə yaralanmalar.
3.Ağir dərəcə yaralanmalar.
Yüngül dərəcə yaralanmalara üzün bir və ya bir neçə nahiyyəsinin defektlə
nəticələnməyən yaralanmaları,dişlərin,alveol çıxıntının çənə sümüklərinin
yerdəyişməyən sınıqları,bir və ya çox qəlpəli kor güllə yaralanmaları
aiddir.Magistral damar, sinir kötükləri ,vəzi axacaqları zədələnmirlər.
Orta dərəcəli yaralanmalarda daha geniş yaralanma müşahidə olunur.Toxuma
defekti qeyd edilmir.Zədə sahəsində anatomik pozğunluq qeyd edilir.Magisrtal
damar ,sinir kötüklərinin qopması halları ola bilər.Üz skeleti sümüklərinin
sınıqlarında sınıq fraqmentlərində əsaslı yerdəyişmələr müşahidə olunur.Sümük
strukturunda defekt olmur.
Ağır dərəcəli yaralanmalarda toxuma qopması ilə müşaiyət olunur. Ağız
boşluğu,burun boşluğu,burunətrafı ciblər zədələnir.Həqiqi toxuma defekti əmələ
gəlir.Magistral damar sinir (üçlü sinir,üz siniri,dilaltı sinir,dil siniri,uzaqlaşdırıcı
sinir,boyun kələfi) zədələnir.
 Maksillofasial yaralanmaların haqqında məlumat.
No Yaş\Cins Yaralanma nahiyyəsi Defekt Rekonstruktiv Metod
1. 22/K Oromandibular orta üz. Çənə və əng (S + YT) Sərbəst qalça qrefti.
2. 23/K Sol tərəfli oromandibular. Sol çənə bucağı. (S + YT). Sərbəst qabırğa qrefti.
3. 26/K Oromandibular,yuxarı üz. Çənə və əng (S + YT). Fibular osteocutaneous flap.
4. 23/K Sol yan yuxarı üz. Sol hemimaxilla + orbit + zygoma (S) Qabırğa qrefti.
5. 22/K Oromandibular,orta üz. Çənənin ön1/3 + əng(S). Qalça sümük qrefti.
6. 23/MK Oromandibular,orta üz. Çənənin ön1/3 + əng (S + YT.) Qalça sümük qrefti.
7. 20/K Sağ yan orta üz. Sağ hemifronto-orbital region (S+ YT). Qalça sümük qrefti.
8 . 21/K Sol yan yuxarı üz. Sağ hemifronto-orbital region (S). Qalça sümük qrefti.
9. 27/K Sol yan oromandibular. Sol çənə bucağı. (S + YT). Qalça sümük qrefti.
10. 28/K Orta üz+ yuxarı üz. Sol hemiorbital floor + zygoma (S). Sərbəst qabırğa qrefti
11. 22/K Oromandibular + orta üz. Sağ hemifronto-orbital region (S+ YT). Təpə sümüyü qrefti.
12. 23/K Sağ preaurikular nahiyyə. Sağ çənə oynaq çıxıntısı.(S + YT). Qalça sümük qrefti.
S- sümük defekti; K - kişi, YT – yumşaq toxuma defekti .

Maksillofasial odlu silah yaralanmaları və fəsadları haqqında demoqrafik məlumat.
 No Yaş\Cins Yaralanma mexanizmi Silah növü Psixi vəziyyəti Fəsadlar.

 1. 22/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Nazal stenoz.
 2. 23/K Təsadüfi . Avtomat. Yox. Yəhərəbənzər burun.
 3. 26/K Özünə qəsd(suisid.) Ov tüfəngi Depressiya(MD). Oral çatışmazlıq.
 4. 23/K Sui Qəsd. Snayper . Yox. Orbital absess.
 5. 22/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Retroqnatiya.
 6. 23/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Kəskin psixi pozğunluq(KPP).Oral çatışmazlıq.
 7. 20/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Çapıq,
 8 . 21/K Təsadüfi . Avtomat . Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Yoxdur.
 9. 27/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Yox. Gobud çapıq formalaşması.
 10.28/K Təsadüfi . Avtomat. Yox . Yoxdur.
 11.23/K Sui Qəsd. Snayper. Yox . Yoxdur.
 12.22/K Özünə qəsd(suisid). Avtomat. Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Trizm.
 S-sümük defekti; K-kişi, YT–yumşaq toxuma defekti. Kəskin psixi pozğunluq(KPP). Depressiya(MD).

YÜNGÜL DƏRƏCƏ ÜZ SKELETİ ZƏDƏLƏNMƏSİ.
(3 D KRANİAL KT MÜAYİNƏSİ.ÖN PROYEKSİYA).
Sol infraorbital kənarın və almacıq qövsünün yerdəyişməyən sınığı.

ORTA DƏRƏCƏ ÜZ SKELETİ ZƏDƏLƏNMƏSİ.
(K\t müayinəsi sol yan proyeksiya).
Sol almacıq sümüyünün, infraorbital kənarın, almacıq qövsünün,
almacıq sümüyünün yardəyişən sınıqları.Sol haymor cibinin ön və bayır
divarının sınıqları qeyd edilir.

AĞIR DƏRƏCƏ ÜZ SKELETİ ZƏDƏLƏNMƏSİ.
Üzün ön və yan nahiyyələrinin zədələnmələri.Hər iki almacıq sümüklərinin
qapalı yerdəyişən sınıqları,hər iki infraorbital kənarın yardəyişən
sınıqları,almacıq qövslərinin,almacıq alın tikişlərinin, çənənin sol mental
nahiyyəsi,hər iki kondilus çıxıntısının yerdəyişən sınıqları.Sol marginal
mandibulyar sinirin,sağ zygomatemporal sinir şaxələrinin zədələnməsi.

Maxillomandibular fiksasiya
Internal fiksasiya External fiksasiya
Direct osteosynthesis
1. Miniplates Craniomandibular
2. Intraosseous Wires
- high(FZ,FN)
- Mid(buttress,orbital rim)
- Low(alveolar/midpalatal)
Craniomaxillary
Suspension wires 1. Supraorbital pins
1. Frontal 2. Zygomatic pins
2. Circumzygomatic 3. POP head frame
3. Zygomatic 4. Halo frame
4. Circumpalatal 5 . Levant frame
5. Infraorbital 6. Box frame
6. Piriform aperture
7. Peralveolar

Üz-çənə sistemi zədələnmə və yaralanmalarının müalicəsində yeni
texnologiyaların tətbiqi məsələsinin vəziyyəti(endoskopik əməliyyatlar).
Üzün submental nahiyyənin odlu silah yaralanması
Üzün sol yarısının,sol çənəaltı nahiyədən daxil olan odlu silah(güllə)

yaralanması(20.09.2014)nəticəsində çənə sümüyünün simfiz və sol cisminin qəlpəli açıq
yerdəyişən sınıqları,geniş sümük defekti .
Submental nahiyyənin deşilmiş yarası.Çənədə 35,36 dişlərin tacının travmatik sınığı.

3 D komputer tomoqrafiyadan görüntü.

3 D kompüter tomoqrafiya aksiyal proyeksiya.
Çənə sümüyünün simfiz və sol cisminin qəlpəli açıq yerdəyişən sınıqları.

29.09.2014-cü il tarixdə güllənin giriş və çıxış dəliklərinin
reviziyası,yara kənarlarının təzələnməsi,çənənin sol yarısı çoxsaylı
8 (səkkiz)ədəd sümük qəlpələri ilə müşahidə olunan geniş sümük
defektinin (3.0x3.0) submental kəsiklə aşkarlanması.

Çənədə 35,36 dişlərin tacı travmatik sındığı üçün
ekstraksiya edilmiş, 31,32,33,34dişlərin travmatik
ekstraksiyası olunmuşdur.

Əməliyyat zamanı yaradan çıxarılmış fiksasiya elementləri.

Çənənin sol yarısı çoxsaylı 8 (səkkiz)ədəd sümük qəlpələri ilə müşahidə
olunan geniş sümük defektinin (3.0x3.0) dinamik rekonstuksion plastinka və
mini plastinka ilə rekonstruksiyası və internal fiksasiya ilə bağlanması
əməliyyatı.

Sol çənəaltı nahiyyənin əməliyyatdan sonrakı 5.0(beş) sm cərahhi yarası.
Kəllənin ön, yan R-qr müayinəsində (09.10.2014): çənə sümüyünün sol
tərəfli sınığına görə metal konstruksiya təsbit edilmişdir.Fraqmentlərin
duruşu kafidir. Fraqmentlərin arasında 3.0(üç)sm-ə qədər sümük defekti
vardır.Defekt sahəsi natamam obliterasiya olunmuşdır.

Üzün sağ yarısının sol infraorbital nahiyyədən dəlib,sağ
retromandibulyar sahədən keçən odlu silah (Güllə)yaralanması
(25.09.2011) sağ alın cibinin ön –bayır, sağ orbitanın yuxarı
divarının basılmış sınığı nəticəsində üzün sağ yarısının
deformasiyası.

Üzün sol yarısının, sol infraorbital nahiyədən daxil olub, sol çənə arxasından
keçən odlu silah ( güllə) yaralanması (02.09.12) nəticəsində sol almacıq sümüyü,
sol haymor cibi divarlarının, sol infraorbital kənarın, gözyuvası aşağı divarının,
çənənin sol cismi, bucağı və şaxəsinin qəlpəli, açıq, yerdəyişən sınıqları və
soltərəfli subtotal geniş sümük toxuma defekti(8.0 sm).

Açıq üsulla sınıqların repozisiyası, mini və dinamik rekonstruksion
plastinka ilə internal fiksasiyası (01.03.2013).

Kəllənin ön, yan R-qr. (№ 186): çənə sümüyünün sol şaxəsinin, bucağın və
cisminin defektinə 8.0 (səkkiz) sm görə (odlu silah yaralanması nəticəsində)
rekonstruksion plastinka təsbit edilmişdir, sol almacıq əng tikişində olan
defekti 3.0 sm –dir. Fraqmentlərin duruşu kafidir. Defekt sahəsi natamam
obliterasiya olunmamışdır.

Kəllənin ön, yan R-qr. (№ 186): çənə sümüyünün sol şaxəsinin,
bucağın və cisminin defektinə 8.0 (səkkiz) sm görə (odlu silah
yaralanması nəticəsində) rekonstruksion plastinka təsbit edilmişdir,
sol almacıq əng tikişində olan defekti 3.0 sm –dir. Fraqmentlərin
duruşu kafidir. Defekt sahəsi natamam obliterasiya olunmamışdır.

Gec post op.3 D Kranial K\T müayinəsindən görünüş. çənə sümüyünün sol
şaxəsinin, bucağın və cisminin defektinə 8.0 (səkkiz) sm görə (odlu silah
yaralanması nəticəsində) rekonstruksion plastinka təsbit edilmişdir, sol
almacıq əng tikişində olan defekti 3.0 sm-dir. Fraqmentlərin duruşu kafidir.

Gec post op.3 D Kranial K\T müayinəsindən arxa və yan görünüş. çənə
sümüyünün sol şaxəsinin, bucağın və cisminin defektinə 8.0 (səkkiz) sm
görə (odlu silah yaralanması nəticəsində) rekonstruksion plastinka təsbit
edilmişdir, sol almacıq əng tikişində olan defekti 3.0 sm-dir. Fraqmentlərin
duruşu kafidir.

Əməliyyatdan sonrakı dövr fəsadsız keçmiş,yaralar birincili
sağalmışdır. (20.09.2013).

Sol çənəaltı nahiyənin 11.0 sm, sol subsiliar nahiyənin 6.0
sm-ə qədər bərkiməmiş dəri çapıqları.

GİZİR:Xıdırov Nazir. 161 SAYLI H\H
Müştərək travma:Avtomobil qəzası nəticəsində üzün orta və aşağı
hissəsinin küt travması ,sağ infraorbital kənarın, sağ haymor cibi
divarlarının,sağ lateral maksilyar seqmentin dişlərlə birlikdə ,çənənin
korpusunun sol tərəfli qəlpəli yerdəyişən sınıqlar, əngin sağ tərəfli alveolar
çıxıntinin dişlərlə birlikdə ,çənənin sol şaxəsi dişlərin alveolyar çıxıntı ilə
birlikdə qəlpəli yerdəyişən sınıqları.Sağ bud sümüyünün burmasının qəlpəli
yerdəyişən sınıqları.

Üzün yuxarı ,orta və aşağı hissələri skelt sümüklərinin ağır dərəcəli
zədələnmələri:sağ infraorbital kənarın,sağ haymor cibi bütün divarlarının qəlpəli
yerdəyişən sınıqları,premaksilyar və lateral maxsilyar seqmqntlərin dişlərlə birlikdə
(4/,3/,2/,1/,\1,\2) qopması,çənənin sağ şaxəsi /4,/5 dişlərin xəttindən keçən
yerdəyişən sınıqları,/1,/2,/3,/4 dişlərin alvolyar çıxıntıları ilə birlikdə qopması.
9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ
 Əməliyyatdan əvvəl. (22.02.11.) Əməliyyatdan sonra(22.04.11)

 ƏMƏLİYYAT ÖNÜ (24.02.11) ƏMLİYYATDAN SONRA(22.04.11.)

24.02.11

 KRANİAL R-QRAFİYA ƏMLİYYATDAN SONRA.

Quliyev Elvin Cahangir oğlu.
181 s h\h X\t N-2085
Dz. Üzün sağ yarısının güllə yaralanması nəticəsində çənənin sağ
şaxəsi subtotal defekti,(sağ mental nahiyyədən sağ oynaq çıxıntısı
boynuna qədər) sağ marginal mandibulyar sinirin zədələnməsinin
fəsadları.
Planlaşdırılan əməliyyatlar.
 Yaraların təkrari cərrahi işlənməsi.
 Çanələrin mərkəzi okklüziya vəziyyətində şinalanması.
 Çənənin sağ şaxəsi subtotal ( sağ mental nahiyyədən çənənin
sağ oynaq çıxıntısı boynuna qədər.) defektinə görə dinamik
rekonstruksion platalarla internal sümük fiksasiyasə.Geniş
toxuma defektinin yerli plastikası.
 Çənənin sağ şaxəsi subtotal ( sağ mental nahiyyədən çənənin
sağ oynaq çıxıntısı boynuna qədər.) defektinin qalça darağı
sərbəst sümük autotransplantatı ilə bağlanması internal
interossal bikortikal fiksasiyası.

 Kəllənin üz skeletinin odlu silahdan dəlib keçən
güllə yaralanması nəticəsində (13.09.09)
çənənin sağ şaxəsinin subtotal defekti.

Kranial R-qrafiyadan görüntülər.
Kranial və maksillofasial ,R-qrafiya və KT müayinəsində (21.12.10)çənənin sağ

çaxəsinin defekti .
14.09.2009-cu il

Əməliyyatönü şəkillər.
 Yaraların birincili cərrahi işlənməsi əməliyyatı icra
olunmuşdur.Güllənin girişi sağ ağız bucağından, çıxışı isə
sağ çənəarxasındandır.Nazoqastral zondla qidalandırılır.

Çənənin sağ şaxəsindəki subtotal defekti nəticəsində dişləm
pozulmuşdur.Mərkəzi xətt 1sm fərqli yerləşir.

Ağız içindəki geniş toxuma defekti yerli gingivoplastika
edilmişdir.Sümüklər dinamik rekonstruksion plata ilə fiksasiya
edilmişdir.

Çənənin sağ tərəfli postravmatik subtotal defektinə görə
dinamik rekonstruksion plata ilə sümük fiksasiyası əməliyyatından
(15.09.2009.)sonrakı görünüş.

Əməliyyatdan sonra dişlər mərkəzi
okklüziya vəziyyətindədir.

YAN PROYEKSİYADAN R-QRAFİYA.
15 deşikli dinamik rekonstruksion plata ilə sümük fiksasiyası
(çənənin sağ oynaq çıxıntisı boynuna 3ədəd, sağ mental kənara 5-
ədəd çrup bağlanaraq) əməliyyatı icra olunmuşdur.15.09.09.

Kranial R-qrafiya ön proyeksiyadan

Əməliyyatadan sonrakı 3D kranial K\t .
Kranial və maksillofasial ,R-qrafiya və KT müayinəsində (21.12.10)çənənin sağ

çaxəsinin defekti autotransplantatla bağlanmışdır, metal konstruksiya ilə (15 deşikli
dinamik –rekonstrusion plata ) fiksasiya edilmişdir .

Panoramik R-qrafiyadan görünüş.

Çənənin sağ şaxəsi subtotal ( sağ mental nahiyyədən çənənin sağ
oynaq çıxıntısı boynuna qədər.) defektinin qalça darağı sərbəst
sümük autotransplantatı ilə bağlanması internal interossal
bikortikal fiksasiyası əməliyyatından görüntülər.

Qalça darağından 8sm-ə qədər sərbəst sümük flebi
götürülmüşdür.

Sərbəst sümük flebinə çənənin korpus və ramusuna uyğun
forma verilmiş,dinamik rekonstruksion plata ilə birlikdə sümük
defekti sahəsini bağlamaq üçün hazırlanmışdır.

Axundov Orxan Elşən oğlu. 713 s h\h əsgər. x\t N-2314

Sol burun qanadından dəlib sağ qulaqətrafı-çeynəmə nahiyyəsindən
keçən;sol burun boşluğu,sağ Haymor boşluğu və ağız boşluğuna nüfuz
edən,sol burun sümüyünün deşilmiş, sağ əng və çənənin sağ şaxəsi və
bucağının qəlpəli yerdəyişən sınıqları ilə nəticələnən odlu silah (güllə)
yaralanması.
 Okklüziyanın dəyərləndiriılməsi.
 Əməliyyat önü hazırlıq.

Çənənin sağ şaxəsi və bucağının qəlpəli yerdəyişən sınığı nəticəsində
Dişləm mərkəzi xətt üzrə yerini 1sm -ə qədər dəyişmişdir

Güllə sağ Haymor boşluğundan keçərək sərt və yumşaq damağı dələrək
ağız boşluğuna nüfuz etmişdir.Nəticədə 2,5 sm * 4,5 sm-ə qədər toxuma
defekti əmələ gəlmişdir.
Sağ lateral maksillar seqmen 8/ sınıq nəticəsindədişlə birlikdə yerini dəyişmişdir.

Çənənin sağ şaxəsi və bucağında 4-5 qəlpəli yerdəyişən sınığı
qeyd edilir.Çənəaltı kəsiklə sınıq fraqmentləri
aşkarlanmışdır.İnternal fiksasiya üçün hazırlanır.

Çənənin sağ şaxəsi,çənə bucağındakı çoxsaylı qəlpəli sınıqlar repozisiya
olunmuşdur.Bikortikal internal fiksasiya üçün hazırlanır.

11 deşikli 11mm,9mm məsafəli rekonstruksion-dekompression plata
ilə bikortikal fiksasiya olunmuşdur.2 ədəd 15mm-lik vida ilə rigid
fiksasiya olunmuşdur.

A.Çənənin sağ şaxəsinin və bucağının çoxsaylı yerdəyişən
sınığı.
B.Çoxqəlpəli yerdəyişən sınığa görə aparılmış rekonstruksion
plata ilə bikortikal internal fiksasiya.
A B

11 ədəd 13 mm-lik vidalarla rekonstruksion plata çənənin
sağ şaxəsinə fiksasiya edilmişdir.Çənələr şinalanmışdır.

Rekonstruksion platanın yandan görünüşü.

Sınıq fraqmentləri rekonstruksion – kompression plata ilə
bikortikal internal fiksasiya olunmuşdur.

Çənə sınıqlarının repozisiyası,mini platalarla internal
fiksasiyası, geniş sümük və yumşaq toxuma defektinin yerli
plastikasından sonrakı çənənin sümüyünün sağ yarısının yad
cismi.(metal plastinkası).

İsmayılov Qurban İlham oğlu.
085 s h\h. X\t – 2871.
Dz:-Çənəaltından dəlib alın nahiyyəsindən keçən , çənə simfizinin , əngin medial və

lateral seqmentlərinin dişlərlə birlikdə qəlpəli yerdəyişən sınıqları.Burun boşluğu və alın
cibinin ön divarının yerdəyişən sınıqları.Sərt və yumşaq damaqda,alın nahiyyəsində geniş
yumşaq və sümük toxuma defektləri ilə nəticələnən odlu silah(güllə) yaralanması.

Qaşarası,alın nahiyyələrindəki geniş toxuma defektləri.

Yuxarı çənədə\1,\2 və \3 və \4 \5 \6 dişlər diş seqmenti ilə birlikdə qopmuşdur.
Sol Lateral seqment qopmuşdur, selikli qişada asılı vəziyyətdədir.Aşağı çənədə
./1,\2.\3 dişlər çənə simfizi ilə birlikdə qopmuşdur.Vertikal nazomaksillar və
zygomamaksillar sütunlar üzrə sənəqlar qeyd edilir.

Sol mərkəzi və yan kəsicilər arxası sərt damaq olmadığı üçün dişlər selikli qişadan
asılı vəziyyətdə Haymor boşluğuna doğru basılmışdır.Sol lateral maksillar
seqment dişlərlə birlikdə repozisiya olunur.

Məftil liqaturlarla lateral maksillar seqmentlər və dişlər fiksasiya olunmuşdur.

Sol vertikal nazomaksillar və zygomamaksillar sütunlar dağıldığı üçün horizontal
maksillar sütundan istifadə edərək 12 deşikli mini rekonstrusion –kompression
plata ilə sağdakı sağlam tərəfin alveolyar çıxıntısına fiksasiya edilmişdir.

Okklüzial xətt üzrə diş sırası bərpa olunur.

Diş sirası bərpa olunmuşdur.

Çənəaltı kəsik üzrə çənə simfizi qırıqları repozisiya olunmuşdur.

Sınıq xətti boyunca 6 deşikli 9mm məsafəli mini kompression plata ilə
bikortikal internal fiksasiya olunmuşdur.

Əməliyyatdan sonrakı görüntülər.(ağız daxili görünüş).

Çənəaltı kəsikdən sonrakı çapıqlaşma.

Əməliyyatdan 1 ay sonra.

Əməliyyatdan əvvəl. Əməliyyatdan sonra.

Əməliyyatdan əvvəl. Əməliyyatdan sonra.

Sərt damağın yarığı yerli gingivoplastikası.

Əməliyyatdan 3 ay əvvəl .Alın cibinin ön divarı və geniş sümük
defektinin autoplastikası üçün hazırlanır.

Alın cibinin ön divarı və sümük defktinin bağlanması üçün xəstənin
qalça sümüyü darağından 3*1 sm-lik sərbəst sümük
autotransplantatı götürülmüşdür.

Əməliyyatdan görünüş.Yara kənarları təzələnmişdir,transplantasiya üçün
hazırdır.

Qalça darağından götürülmüş sərbəst sümük flebi qaşarası və alın
defetinin bağlanması üçüm istifadə olunmuşdur.

Əməliyyatdan 10 gün sonra.

Əməliyyatdan 3 ay sonrakı xəstənin görünüşü.

Əməliyyatdan əvvəl 10 gün sonra
Əməliyyatdan 3 ay sonra Əməliyyatadan 6 ay sonra

Əliyev Muxtar Yusif
oğlu.157 s h\h. Əsgər.
X\t N-3198.
D-z:Sol çənəaltı nahiyyədən dəlib, sol gicgah

nahiyyəsindən keçən odlu silah yaralanması.Çənənin sol
şaxəsinin, lateral maksillar seqmentin,sol infraorbital
rimin,zygoma-frontal sütunun,almacıq sümüyü və qövsünün
qəlpəli yerdəyişən sınıqları.Sol gözün travmatik
enokuliyasiyası,haymor cibi divarlarının qəlpəli
sınıqları./4/5,/6-cı dişlərin travmatik sınıqları.

Avtomobil qəzası.Üzün orta və aşağı skeleti sümüklərinin
sınıqları.LE-FORT I,II,III üzrə sınıqlar.Çənənin sol angulus və sağ
subkondulyardan keçən ikitərəfli köndələn qapalı yerdəyişən
sınıqları.

Koronar proyeksiyadan 3D KT görüntüləri.

Donat.T.L klassifikasiyası üzrə sınıqların təsviri.

Avtoqəzanın görüntüsü.

Pre-op, gec post-op kranial rentgenoqrafiya.

Əməliyyatdan əvvəl ,sonra Üzün görüntüləri qeyd edilir.

Hacıyev Məhəmməd İzzət oğlu.
777 saylı hərbi hissə.X\t N-932.
Üzün orta və aşağı mərtəbələrinin küt travması nəticəsində almacıq
sümüklərinin, infraorbital kənarların, əng bsümüklərinin.Haymor cibi
divarlarının,alın cibi ön divarının qəlpəli yerdəyişən sınıqları,çənənin
sağ bucaq və sol/4./5 dişlərdən keçən ikitərəfli açıq yerdəyişən sınıqları.

Endoossal ,periossal,subperiostal implant sistemləri.
Kraniomaksillofasial osteosintezdə istifadə olunan
endoossal və periossal implant sistemləri aşağıdakılardır.
1.LUHR Vitaliyum Maksillofasial sistemləri.
2.Champy sistemi.
3.AO\ASİF Maksillofasial implant sistemləri.
4.Würzburg Titanium sistemləri.
5.Sorulan plata və şruplar.

Subkondulyar ramus fiksasiya seti.
Subkondulyar ramus fiksasiya seti xüsusi alət və avadanlıqlardan ibarət çənənin
subkondulyar,ramus bölgələrinin travmatik və ortodontik cərrahiyyəsində istifadə olunan xüsusi
komplekdir.
Bu komplektə işin asanlaşdırılması və xəstənin xeyrinə müalicənin nəticəsinin səmərələşdirilməsi
üçün internal fiksasiya seti olan AO\ASİF fiksasiya sistemi uyğunlaşdırılmışdır.
Lakin çənənin kondil,subkondil ,angulus sınıqlarınin müalicəsinin daha müasir üsulları vardır.
Bunlardan biri Subkondulyar-Ramus fiksasiya seti,AO\ASİF plak seti və endoskop(odontoskop)
vasitəsilə ağız daxili açıq internal fiksasiya əməliyyatlarıdır.Bu texnologiya ilə icra olunan
əməliyyatların üstünlükləri aşağıdakılardır.
1.Əməliyyatın ağız daxili icra olunduğu üçün çapıq izinin
qalmaması,xəstədə diskomfort hissinin yaranmaması.
2.Üz sinirinin zədələnmə riskinin olmaması.
3.Əməliyyatın müddətinin qısa olması.
4.Əsas intraoral və submandibulyar endoskopik köməkçi kəsiklərlə əməliyyatın icra olunması.
5.İntraoral və submandibulyar endoskopik kəsiklərlə travmalar və ortoqnatik cərrahi
müdaxilələrin asanlaşdırılması.
6. Travmatik və ortognatik cərrahiyyə prosedurlarında köməkçi açıq cərrahi kəsiklər.
7. Böyük və köməkçi müvəqqəti optikal boşluqla reduksion və internal fiksasiya
8.Asisstentin sümük fraqmentində manipulyasiyalar edə bilməsi.
9.Əməliyyat əsnasında artikulasiya və anatomik orientirlərə nəzarət etmək və stabilizasiya
yaratmaq imkanı.

AO\ASİF internal fiksasiya sistemlərinin xüsusiyyətlərindən biri anatomik
reduksiyadır.
Subkondulyar sınıqlaın xüsusiyyətləri.

Endoskopik və ya açıq üsulla çənənin kombinəedilməmiş subkondilyar sınıqlarında
sınıq xəttinə qədər hər iki fraqmentə plastinka minimum 2 vida ilə fiksaiya edilir.
Dislokasiya olunmuş sınıq fraqmenti reduksiya olunur.
Ortoqnatik cərrahiyyə.
Endoskopik və ya açıq üsulla çənənin ramus və kondylyar nahiyyələrində aşağıdakı
ortoqnatik prosedurlar icra edilir.
--Kip fiksasiya ilə vertikal ramus osteotomiyası.
--Kondylektomiya.
--Kondylotomiya.
Bu texnologiya ancaq endoskopik intraoral və submandibulyar kəsiklərlə
subkondilyar sınıqların müalicəsində istifadə olunur.

İntraoral kiçik invaziv kəsiklə Subkondilyar sınıqların bərpası.

Stabil internal fiksasiya.Tez,fəal, ağrısız mobilizasiya.
İntraoral kiçik invaziv kəsiklə Subkondilyar sınıqların
bərpası.

EKSTRAORAL ÜSUL.
Kondil,subkondil,angulus sınıqlarının osteosintezində istifadə olunan

retromandibulyar kəsiklərlə əməliyyat taktikası göstərilmişdir.
Retromandibulyar sahədə,çənə şaxəsinin arxa kənarına paralel 2.0 sm
kəsik aparılır.
 Çənələrin fiksasiyası üçün platalar dəsti.

A.Üzün təpə və orta hissəsi üçün platalar.
B.Üzün orta hissəsi üçün platalar.
C.Üzün orta və oklüzial hissə üçün platalar.

9 Yanvar 2018,
çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ
A B
A.Kranial,orbital platalar.
B.Orta üz:orbital, maxillar platalar.
C.Orta üz:zygoma-maksillar platalar.
D.Aşağı üz:zygoma-maksillar,mandibulyar platalar.
C D

TƏŞƏKKÜRLƏR.

Konfrans Materiali

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Konfrans Materiali

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

ÜZ- ÇƏNƏ SİSTEMİNİN ODLU SİLAH YARALANMALARI VƏ

TRAVMLARINDA GÖSTƏRİLƏN YARDIMIN SƏVİYYƏLƏRİ.

1.İLK TİBBİ YARDIM.

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

Asfiksiya ,şok , qanaxma və qanitirmə ilə olan yaralıya göstərilən

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Mərkəzi xətt – H3c.

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Standart sınıqlar Şərti rəqəm və hərflə

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

No Yaş\Cins Yaralanma nahiyyəsi Defekt Rekonstruktiv Metod

3. 26/K Oromandibular,yuxarı üz. Çənə və əng (S + YT). Fibular osteocutaneous flap.

5. 22/K Oromandibular,orta üz. Çənənin ön1/3 + əng(S). Qalça sümük qrefti.

S- sümük defekti; K - kişi, YT – yumşaq toxuma defekti .

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

 No Yaş\Cins Yaralanma mexanizmi Silah növü Psixi vəziyyəti Fəsadlar.

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

9 Yanvar 2018, SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ

Internal fiksasiya External fiksasiya

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Üzün submental nahiyyənin odlu silah yaralanması

Üzün sol yarısının,sol çənəaltı nahiyədən daxil olan odlu silah(güllə)

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Çənə sümüyünün simfiz və sol cisminin qəlpəli açıq yerdəyişən sınıqları.

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

Kranial və maksillofasial ,R-qrafiya və KT müayinəsində (21.12.10)çənənin sağ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ

9 Yanvar 2018, çərşənbə axşamı

Kranial və maksillofasial ,R-qrafiya və KT müayinəsində (21.12.10)çənənin sağ

SQ- BKH- ın ÜZ-ÇƏNƏ CƏRRAHİYYƏSİ BÖLMƏSİ