natyrë. Ai nuk gjendet i lirë, por në formë të komponimeve të tij. Xehet më të rëndësishme të manganit janë: piroluziti MnO2, brauniti Mn2O3, hauzmaniti Mn3O4, dhe manganiti Mn2O3* H2O. Mangani është element biogjen. Sasitë e vogla të tij janë të domosdoshme për zhvillimin normal të kafshëve dhe të bimëve. Në sasi të vogla ndodhet në qelizat e bimëve dhe të shtazëve. Në organizmin e njeriut, mangani ndodhet në zemër, në mëlçi dhe në veshkë. Bërthama atomike e Mn Mangani përfitohet në dy mënyra: me elektrolizë të tretësirave ujore të kripërave të tij në mjedis neutral dhe me metodën e aluminotermisë. 3MnO2 ----> Mn3 O4 + O2 Mn3 O4 + 8Al ----> 9Mn + 4Al2O3 Mangani pluhur reagon me vrull me oksigjenin e ajrit, me ç’rast digjet duke liruar flakë: Mn + O2 ----> MnO2 Mangani në gjendje të pastër metalike nuk gjen ndonjë zbatim praktik. Në përzierje me metale të tjera formon aliazhe. Më të rëndësishme janë aliazhet ferro-mangan, të cilat përgatiten me reduktimin e oksideve të përziera të hekurit dhe të manganit me kokës në furra elektrike. Këto aliazhe janë të qëndrueshme dhe kanë fortësi të lartë. Çeliçet manganore, të cilat përmbajnë 30 - 80% mangan, përdoren për konstruktimin e pjesëve të makinave, të cilat më së tepërmi u nënshtrohen fërkimit. Komponimet e manganit
Mangani mund të formojë komponime në
të cilat ka numër oksidues +2, +3, +4, +6, dhe +7. Ndër komponimet e tij, më të rëndësishme janë ato në të cilat mangani ka numër oksidues +2, +4 dhe +7. Komponimet më stabile të tij janë ato të manganit me numër oksidues +2. Oksidet e manganit
Mangani me oksigjenin formon okside të
ndryshme. Këto okside kanë karakter të ndryshëm. Karakteri i tyre ndryshon me rritjen e numrit oksidues të manganit, nga ai bazik, ne acidik: MnO (bazik), Mn2O3 (bazik), MnO2 (amfotern), MnO3 (acid), Mn2O7 (acid). Hidroksidi i manganit(II)
Mn(OH)2, përfitohet nga kripërat e
manganit (II), të tretshme në ujë, nën veprimin e bazave. Kjo substancë është precipitat me ngjyrë rozë. Në ajër është i përqendrueshëm dhe oksidohet lehtë. Në këtë rast shndërrohet në oksid bazik të manganit(IV), MnO(OH)2. MnCl2+ 2NaOH ----> Mn(OH)2 +2NaCl Permanganati i kaliumit
KMnO4 është substancë kristalore me
ngjyrë vjollce. Ёshtë kripë e tretshme në ujë. Tretësira ujore e kësaj kripe ka ngjyrë rozë në të vjollcës. Nëse kjo tretësirë qëndron për një kohë më të gjatë, merr ngjyrë të murrme si rezultat i formimit të oksidit të manganit (IV), MnO2. Permanganati i kaliumit i oksidon substancat organike. Në eksperimentin e zhvilluar , pas 10-20 sekondash, do të zhvillohet reaksion i vrullshëm. Në këtë rast lirohet një shtyllë tymi dhe formohet një flakë me ngjyrë vjollce. Kjo rezulton nga oksidimi i glicerolit sipas reaksionit vijues: 14KMnO4 + 4C3H5(OH)3 ----> 7K2CO3 + 7Mn2O3 +5CO2 +16H2O Permanganati i kaliumit përdoret në mjekësi si mjet dezinfektues. Tretësira e KMnO4 (4%) përdoret në rastet e djegieve të lëkurës, e cila pengon formimin e ushlave. Tretësira ujore e permanganatit të kaliumit përdoret në kiminë analitike. Kjo tretësirë përdoret në metodën e volumetrisë. JU FALEMINDERIT!
Profesoresha: Shefrije Nuha
Nxënëset: Valentina Shaqiri dhe Gentiana Hoxha Klasa: XI-5