СЕМИЗЛИК

Семириш – бу организмда
ортиқча ёғ тўқимасининг
йиғилиши бўлиб тана вазни
ошиши билан ифодаланади. У
бирламчи ёки иккиламчи
(симптоматик) бўлиши мумкин.
 ЭТИОЛОГИЯ

Овқатланиш
Ирсий
Озиқ тартибининг
мойиллик
Энергетик дисбаланс
маҳсулотларнинг таркибийбузилиши
(лептин)
бузилиши
 ТАСНИФ

л
иа
туц

Гип
ти
нс

ота
-ко

ла
тар

ми
ен

к
им

Этиопатогенези
Ал

бўйича

Эндокрин
Алиментар семириш Гипофизар семириш
 ТАСНИФ

Гиноид
Андроид
Аралаш
 Семизликни
аниқлаш усуллари
Идеал тана вазни (Брок формуласи)
ИДВ=(бўй-100)±10 кг
1-даража – 29% гача
2-даража – 49% гача
3-даража – 99% гача
4-даража – 100% дан ортиқ
Тана вазни индекси (Кетли формуласи)
ТВИ =
Тана вазни (кг)
Бўй2 (м2)
Тана вазни дефицити – 18,5 дан кам
Нормал тана вазни – 18,5-24,9
Ортиқча тана вазни – 25-29,9
Семизлик – 30-39,9
Семизлик касаллиги – 40 дан юқори

Абдоминал формула
Бел айланаси (см)
АФ =
Сон айланаси (см)

Эркакларда – 0,95
Аёлларда – 0,8
 Умумий амалиёт
шифокорининг семизликка
қарши кураш алгоритми
 ТВИни аниқлаш

ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25

Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни

тавсия қилиш топиш

Тана вазни ошишини

Хавф омилларни топиш
олдини олиш

Қарши кўрсатма
топилса Қарши кўрсатмани аниқлаш

Бемор даволашга Беморни даволашга

тайёр эмас тайёрлигини аниқлаш

Даволаш мақсадини
аниқлаш

Индивидуал дастур тузиш

Тана вазнини ушлаб туриш

Натижа бор Натижа йўқ

 ТВИни аниқлаш

ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25

Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни

Қандли диабет 2-тип
тавсия қилиш топиш

Артериал гипертензия Хавф омилларни топиш

Тана вазни ошишини
олдини олиш
Юрак ишемик касалликлари
Дислипидемия Қарши кўрсатма
топилса Қарши кўрсатмани аниқлаш

Уйқудаги апноэ синдроми

Бемор даволашга Беморни даволашга
Репродуктивтайёр дисфункция
эмас тайёрлигини аниқлаш

Онкологик касалликлар Даволаш мақсадини

аниқлаш
Ўт тош касалликлари
Деформирланган остеоартроз Индивидуал дастур тузиш

Пастки тана охирларидаги сурункали

веноз етишмовчилик Тана вазнини ушлаб туриш
Ошқозон-қизилўнгач рефлюкс
Натижа бор Натижа йўқ
 ТВИни аниқлаш

ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25

Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни

тавсия қилиш топиш

Тана вазни ошишини

Хавф омилларни топиш
олдини олиш

Қарши кўрсатма
топилса
Оилавий
Қарши семизликка мойиллик
кўрсатмани аниқлаш
Семиришнинг давомийлиги
Бемор даволашгаЖисмоний фаоллик
Беморни даражаси
даволашга
тайёр эмас тайёрлигини аниқлаш
Беморнинг овқатга бўлган
муносабати
Даволаш мақсадини
Ижтимоий холати
аниқлаш
Стресс, депрессиялар
Зарарли одатлари
Индивидуал дастур тузиш
Дорили даволанишлар
(транквилизатор,
Тана вазнини ушлаб туриш
антидепрессант,
кортикостероидлар, гестагенлар)
Натижа бор Натижа йўқ
 ТВИни аниқлаш

ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25

Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни

тавсия қилиш топиш

Тана вазни ошишини

Хавф омилларни топиш
олдини олиш

Қарши кўрсатма
топилса Қарши кўрсатмани аниқлаш

Бемор даволашга Беморни даволашга

тайёр эмас тайёрлигини аниқлаш
Хомиладорлик
Даволаш мақсадини
Лактация аниқлаш
Компенсирланмаган
Индивидуал дастур тузиш
руҳий касалликлар
Компенсирланмаган
Тана вазнини ушлаб туриш
соматик касалликлар
Натижа бор Натижа йўқ
 ТВИни аниқлаш
БеморТВИни аниқлаш
ТВ камайишига
мотивланган б/к
ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25
Бемор овқат режимини
ўзгартиришга мотивланган б/к
Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни
тавсия қилиш Даволаш қадам-бақадам,
топиш
аста-секин давом этишига
Тана вазни ошишини
олдини олиш рози бўлиш
Хавф омилларни топиш
Қанча вақтда қанча вазнга
Қарши кўрсатма
топилса
озишни реал билиш
Қарши кўрсатмани аниқлаш

Бемор даволашга Беморни даволашга

тайёр эмас тайёрлигини аниқлаш

Даволаш мақсадини
аниқлаш

Индивидуал дастур тузиш

Тана вазнини ушлаб туриш

Натижа бор Натижа йўқ

 ТВИни аниқлаш

ТВИ 18,5 – 24,9 ТВИ > 25

Соғлом турмуш тарзини Ёндош касалликларни

тавсия қилиш топиш

Тана вазни ошишини

Хавф омилларни топиш
олдини олиш

Дастлаб ТВни 10% га

Қарши кўрсатма
топилса Қарши кўрсатмани аниқлаш
камайтириш
Бемор даволашга Беморни даволашга
Ёндош касалликлар тайёр эмас тайёрлигини аниқлаш
хавфини камайтирган холда
Даволаш мақсадини
оздириш аниқлаш
Тана вазни ошишини
тўхтатиш Индивидуал дастур тузиш
Эришилган ТВни ушлаб
туриш Тана вазнини ушлаб туриш

Натижа бор Натижа йўқ

 ДАВОЛАШ
Гипокалорияли
овқатланиш Медикаментоз
рациони

Жисмоний
активлик Жарроҳлик

Бошқа усуллар
 Балансланган рационал
гипокалорияли овқатланиш
 Бундай овқатланишга бирдан
эмас, балки аста-секин, узоқ
вақт давомида ўтилади.
 Суткали калория 500-1000
ккалга камайтирилади.
 Балансланган овқатланишнинг
компанентлари: сутка
давомида 30% ёғ, 15% оқсил,
55-60% углеводлардан ташкил
топиши керак.
 Бунинг учун “Овқатланиш
кундалиги”ни тутиш тавсия
этилади.
 Даволовчи жисмоний
тарбия
Ортиқча тана вазнини
камайтириш ва ушлаб
турувчи таъсир
кўрсатади.
Югуриш, сузиш,
велосипед хайдаш, чанғи
учиш, халқа айлантириш
кабиларни тавсия этиш
мумкин.
Энг осон, қулай ва
самарадор усул бу –
юришдир. Бошланишига
10 дақиқа кунига
хафтада 3-4 марта,
кейинчалик 30-40 дақиқа
хар куни юриш керак,
фақат мунтазам.
 МЕДИКАМЕНТОЗ ДАВОЛАШ

Иштаҳани Энергия сарфини Озиқ моддалар сўрилишини

пасайтирувчи кучайтирувчи камайтирувчи

Таъсир механизми. Таъсир механизми.

Серотонинэргик Симпатик нарв
системага таъсир этади системаси активлигини Таъсир механизми.
ва синапсларда ошириб, энергия Меъда ва панкреатик
серотонин ажралишини сарфини кучайтиради. липазаларнинг
стимуллайди ёки уни
специфик ингибитори
қайта боғланишини
ҳисобланиб, ёғларнинг
таъминлайди. Бу хол
парчаланиши ва
иштаҳани пасайиши ва
инал сўрилишига тўсқинлик
истеъмол қилинадиган ТВИ ≥ 30 ёки абдом қилади.
овқат миқдорини семиришда ТВИ ≥ 2
7
камайтиришга сабаб
бўлади.
 Иштаҳани пасайтирувчи препаратлар
СИБУТРАМИН (МЕРИДИА)

ДозасиФЕНТЕРМИН
10мг/кун,
ҚДларда 15мг/кун
Ножўя таъсирлари:
ФЕНФЛУРАМИН
Қабзият, геморрой
хуружи, оғиз қуриши,
ДЕКСФЕНФЛУРАМИН
кўнгил
айнаш,тахикардия,
МАЗИНДОЛ АҚБ
ошиши
АҚБ 150/90 мм.сим.устга
ФЕПРАНОН
чиқса Сибутрамин
тўхтатилади.
ДЕЗОПИМОН
Қарши кўрсатмалар:
ЮИК, ЮЕ, Юрак ритми
МЕФОЛИН
бузилиши, назорат
қилинмаган АГ
ЦЕФАМАДАР
Энергия сарфини кучайтирувчи

Эфедрин

Кофеин

Сибутрамин
 Озиқ моддалар
сўрилишини камайтирувчи
Ксеникал Дозаси: 120 мг дан 3
махал овқат вақтида ёки
(Орлистат) оқатдан 1 соатдан кейин.
Анар овқат кам ёҳли
бўлса ўша махал ичмаса
бўлади.
Ножўя таъсири: ёғли ич
келиш, дефекацияга
чақирувлар
Қарши кўрсатма:
сурункалимальабсорбция
синдроми ва холестаз
Жарроҳлик усуллари

Ошқозонга
Липосакция
бандаж қўйиш

Ошқозонга
баллон қўйиш
Кўрсатма:
ТВИнинг 30-40 дан ошиб
кетиши
Медикаментоз
даволашнинг
самарасизлиги
 ҚАРШИ КЎРСАТМАЛАР
ТВИ 30 дан кам бўлган холларда
18 ёшдан кичиклар
Қорин бўшлиғида ўтказилган
операциялар
МИТдаги яллиғланиш касалликлари
(эзофагит, яра касаллиги, Крон,
ўсма)
Оғир соматик касалликлар
Катта чурраларда
Руҳий касаллар, алкоголиклар ва
наркоманлар
Аспирин ичиб юрадиган беморлар
Хомиладор ва эмизикли боласи бор
аёллар
 Ошқозонга бандаж
қўйиш
Операция мақсади:
Ошқозонда “кичик ошқозон”
хосил қилиб, овқатланиш
хажмини камайтириш.
Бандажнинг узук қисми (1)
ошқозоннинг кардиал
қисмига қўйилади.
Бириктирувчи найча (2)
билан ошқозон ички
деворига ёпиштирилади.
Улар орасида порт(3)
бўлади. Шунда кичик
ошқозон хажми 15-20 мл ни
ташкил қилади. Узук орасида
диаметри 1 см бўлган тешик
қолади.
Бунинг натижасида бемор
озгина овқатга “тўйиб
қолади”. 6 ойгача қўйилади.
 Ошқозонга баллон
қўйиш

Баллон юқори сифатли

селикон резинадан
тайёрланган бўлиб, унда
рентген контраст клапан
бўлади ва у орқали баллонга
сув киргизилади.
Ошқозонда баллоннинг
туриши ўз-ўзидан унинг
хажмини камайтиради.
Бундан ташқари,
шиширилган баллон
ошқозон деворини чўзади ва
ундаги “тўйиш”
рецепторларини қўзғатади.
6 ойгача қўйилади.
НАТИЖА
 Липосакция

Маҳаллий ёғ тўқимасини олиб ташлаш. Терида 5-7 мм кесим

билан вакуум асбоб киритилади ва ёғ тўқимаси олиб ташланади.
Кўпроқ соннинг ички юзаси, болдирнинг ички юзаси, қорин ва
думбадан олиб ташланади.
Натижа
 Бошқа усуллар
Оздирамиз!
Тел. 4558285

Антилипид чой (Тьян-ши)

R-диета
Халқ табобати хазинасидан
• Эрталаб турганда муздан
эритилган сувни (толий сув)ни
ичиш эрталабки иштаҳани
пасайтиради.
• Агар ошқозонда касаллик
бўлмаса хамма овқатга саримсоқ
пиёз қўшиб ейиш керак.
• Кун давомида кесаси биалан
пиёз солиб қўйилган сувни ичиб
туриш керак.
• Арғимчоқ учиш озиш учун жуда
ёрдам беради
ОДАМ МАЙМУНДАН ПАЙДО
БЎЛМАГАН, ЧЎЧҚАГА
АЙЛАНИШИ ХАМ КЕРАК
ЭМАС!
Муаллиф: Жўраев Омонулла 606Б Т/П
Муаллим: Содиқова Нигора Ғайратовна