KABANATA 8:

Nailathala ang
Noli Me
Tangere (1887)
 1886
1. Ito ay isang masakit na bahagi ng
kanyang buhay dahil siya'y gutom, may
sakit, at naghihirap sa malayong lungsod.

2. Nagdulot din ito ng malaking

kasiyahan pagkaraang dumanas ng
hirap dahil lumabas na sa limbagan
ang Noli Me Tangere noong Marso
 •dumating sa Berlin
nung siya'y nasa rurok
ng paghihirap

•pinautang siya ng
MAXIMO VIOLA pondo para
maipalathala ang
kanyang nobela
IDEYA NG PAGSULAT NG ISANG
NOBELA TUNGKOL SA
PILIPINAS
• Uncle Tom’s Cabin ni Harriet
Beecher Stowe
-naglalarawan sa kaawa-
awing kalagayan ng mga
pinagmamalupitang alilang
negro
• Estudyante pa siya ng
Universidad Central de Madrid
• Enero 2, 1884 – Pagtitipon ng mga Pilipino sa tahanan ng mga
Paterno sa Madrid
Mga Sumang-ayon:
Pedro Eduardo de Lete
Maximo Julio Lorente
Antonio Paterno Melecio Figueroa
Graciano Lopez JaenaValentin Ventura
Evaristo Aguirre

• Sa kasamaang-palad, hindi naisakatuparan ang proyekto ni

Rizal. Ang mga kasama niya ang walang naisulat kundi
patungkol lang sa kababaihan ang naisulat. Kaya’t siya na
lamang ang nagsulat ng nobela.
 ANG PAGSULAT NG NOLI
1884- Sinimulan ni Rizal ang pagsusulat ng nobela sa Madrid, at natapos niya
ang kalahati nito.
1885- Nagtungo siya sa Paris pagkaraang makapagtapos sa Universidad
Central de Madrid, at natapos niya ang kalahati ng pangalawang-hati ng
nobela.
Alemanya- natapos ang huling sangkapat ng nobela
Abril-Hunyo 1886- Isinulat niya ang huling kabanata ng Noli sa Wilhelmsfeld.
Pebrero 1886- Ginawa ni Rizal ang huling rebisyon ng manuskrito ng Noli.
• Muntik na niyang ihagis sa apoy ang manuskrito.
Fernando Canon- Kaibigan at dating kaklase ni Rizal
 SI VIOLA, TAGAPAGLIGTAS NG NOLI
• Nakatanggap siya ng telegram mula kay Dr. Maximo Viola
• Nang dumating ito sa Berlin, ilang araw bago magpasko ng 1887, ikinagulat
niya ang paghihirap at pagkakasakit ni Rizal.
• Bukod sa pondo, pinahiram din niya si Rizal ng panggastos sa pang-araw-
araw.
• Pagkaraan ng kapaskuhan, upang makatipid inalis ni Rizal ang ilang bahagi
ng manuskrito, kasama na ang buong kabanata ng “Elias at Salome”.
• Pebrero 21, 1887- Natapos ni Rizal ang Noli at handa na mailathala.
• Berliner Buchdruckrei-Action-Gesselschaft- Isang imprenta na may
pinakamababang singil na 300 piso para sa 2,000 sipi ng nobela.
 PINAGBINTANGANG ESPIYANG PRANSES SI RIZAL
• Binisita ng hepe ng pulis ng Berlin si Rizal sa inuupahang bahay at hiningan ng pasaporte. Ngunit
walang naipakita si Rizal. Sinabihan siya ng hepe na kumuha ng pasaporte sa loob ng 4 na araw at
kung hindi’y maipadedeport siya.
• Konde ng Benomar- isang embahador na espanyol na nangakong tutulungan si Rizal ngunit ang totoo
ay wala siyang kapangyarihang mag-isyu ng pasaporte.
• Natapos ang 4 na araw na ultimatum, nagpunta si Rizal sa alemang hepe ng pulis para
magpaumanhin sa hindi niya pagkakakuha ng pasaporte.
DAHILAN NG PAGHIHINALA:
--Nakatanggap ng ulat na si Rizal ay bumisita sa kabayanan at kanayunan kaya’t pinaghinalaan siyang
espiyang pranses.
• Nagpaliwanag sa hepe gamit ang wikang aleman na siya’y hindi espiya bagkus siya’y siyentipiko at
manggagamot na Pilipino, at isa ring etnolohista.
• Etnolohista- dumadalaw sa kanayunan ng mga bansang pinupuntahan para obserbahan ang
kaugalian at pamumuhay ng mga tao.
• Hinayaan na si Rizal na manatili sa Alemanya.
 NATAPOS ANG PAGPAPALIMBAG NG NOLI
Marso 21, 1887- lumabas sa imprenta ang Noli Me Tangere
Mga pinadalhan ng unang sipi:
Blumentritt
Dr. Antonio Ma. Regidor
Graciano Lopez-Jaena
Mariano Ponce
Felix R. Hidalgo
Marso 29, 1887- binigay ni Rizal ang galley proof ng Noli, panulat na ginamit
niya sa Noli, at ang komplimentaryong sipi kay Viola bilang tanda ng
pasasalamat.
 ANG PAMAGAT NG NOBELA
Noli Me Tangere- isang pariralang Latin na ang ibig sabihin ay
“Huwag mo akong salingin”- nakuha niya ito sa Bibliya.
Marso 5, 1887- binigyan ni Rizal si Felix R. Hidalgo ng sulat

DEDIKASYON NG AWTOR
Inihandog ni Rizal ang Noli Me Tangere sa bayang Pilipinas-
“Sa Aking Amang Bayan”.
 MGA TAUHAN SA NOLI ME TANGERE
• Crisostomo Ibarra
Binatang nag-aral sa Europa;
nangarap na makapagpatayo
ng paaralan upang matiyak
ang magandang kinabukasan
ng mga kabataan ng San
Diego.
• Crisostomo Ibarra
Binatang nag-aral sa Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang matiyak ang magandang
kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.
  

 
•Elias -
Piloto at
magsasakang
tumulong kay Ibarra
para makilala ang
kanyang bayan at
ang mga suliranin
nito.
● Kapitan Tiyago
Mangangalakal
na tiga-Binondo;
ama-amahan ni
Maria Clara.
● Padre Damaso
Isang kurang
Pransiskano na
napalipat ng ibang
parokya matapos
maglingkod ng
matagal na
panahon sa San
Diego.
● Padre Salvi
Kurang pumalit kay
Padre Damaso,
nagkaroon ng lihim
na pagtatangi kay
Maria Clara.
● Maria Clara
Mayuming
kasintahan ni
Crisostomo; mutya
ng San Diego na
inihimatong anak
ng kanyang ina na
si Doña Pia Alba
kay Padre Damaso
● Pilosopo Tasyo
Maalam na
matandang
tagapayo ng
marurunong na
mamamayan ng
San Diego.
● Sisa
Isang masintahing
ina na ang tanging
kasalanan ay ang
pagkakaroon ng
asawang pabaya at
malupit.
● Basilio at Crispin
Magkapatid na
anak ni Sisa;
sakristan at
tagatugtog ng
kampana sa
simbahan ng San
Diego.
● Alperes
Matalik na kaagaw
ng kura sa
kapangyarihan sa
San Diego
• Donya
Consolacion
Napangasawa ng
alperes; dating
labandera na may
malaswang bibig at
pag-uugali.
• Donya Victorina
Babaing nagpapanggap
na mestisang Kastila
kung kaya abut-abot ang
kolorete sa mukha
● Don Tiburcio de Espadaña
Isang pilay at bungal na Kastilang napadpad
sa Pilipinas sa paghahanap ng magandang
kapalaran; napangasawa ni Donya Victorina.
● Linares
Malayong pamangkin ni Don Tiburcio at
pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na
napili niya para mapangasawa ni Maria
Clara.
● Don Filipo
Tinyente mayor na mahilig magbasa na Latin; ama ni
Siñang
● Señor Nol Juan
Namahala ng mga gawain sa pagpapatayo ng paaralan
● Lucas
Taong madilaw na gumawa ng kalong ginamit sa di-
natuloy na pagpatay kay Ibarra.
● Tiya Isabel
Pinsan ni Kapitan tiyago na nag-alaga kay Maria Clara
pagkaraang mamatay ang ina
 BUOD NG NOLI
• May 63 kabanata at epilogo ang Noli Me Tangere.
• Nagsimula ito sa salu-salong handog ni Kapitan Tiyago
(Santiago Delos Reyes) kay Crisostomosa Ibarra sa kanyang
bahay sa kalye Anloague ( ngayon Kalye Juan Luna) noong
huling araw ng Oktubre. Si Ibarra ay nag-iisang anak ni Don
Rafael Ibarra, kaibigan ni kapitan Tiyago at kasintahan ni
Maria Clara, anak ni Kapitan Tiyago. Kararating palang ni
Ibarra mula sa pitong taon na pag-aaral sa Europa.
Kabilang sa mga panauhin ni Kapitan Tiyago ay
sina:
1. Padre Damaso
2. Padre Sybilla
3. Senor Guevarra
4. Don Tiburcio de Espadaña

• Pagkaraan ng hapunan nagpaalam si Ibarra kay

Kapitan Tiyago at nagbalik sa kanyang otel.
• Kinaumagahan ay dinalaw ni Ibarra si Maria Clara ang
kasintahan niya mula pagkabata.
• Pagkaraan ng suyuan sa Asotea umuwi si Ibarra sa San
Diego para dalawin ang puntod ng Ama. Todos los Santos
noon.
• Interesanteng tao na nakilala ni Ibarra sa kanilang
Bayan:
1. Pilosopo Tasio “ Tasiong Baliw”
2. Don Filipo Lino
3. Don Melchor
4. Don Basilio at Don Valentin
• Trahedya sa nobela ( kwento ni Sisa)
• Nagbigay ng piknik sa may lawa si ibarra
Mga Kabilang sa piknik ay sina:
• Mga kaibigan ni Maria Clara:
1. Ang masayahing si Sinang
2. Ang supladang si Victoria
3. Ang magandang si Iday
4. Ang maaalalahaning si Neneng
● Tiya Isabel (nagalaga kay maria clara)
● Kapitana Tika (nanay ni siñang)
● Andeng (kinakapatid ni maria clara
● Albino (dating estudyante ng teolohiya na umiibig kay siñang
• Binisita ni Ibarra si Tandang Tasiong para hingin ang payo nito tungkol
sa ipapatayong paaralan.
• Abala ang San Diego sa paghahanda para sa pista ng patron ng
bayang San Diego de Alcala, Nobyembre 11.
• Isang malungkot na pangyayari ang naganap pagkatapos ng
masaganang hapunan ni Ibarra.Ang hambog na si Padre Damaso ay
ininsulto ang alaala ng ama ni Ibarra sa harap ng maraming panauhin.
Hindi napigilan ni Ibarra ang kanyang sarili, sinagpang niya si Padre
Damaso, at sinuntok niya ito. Nang mabuwal ang prayle ay inabot ni
Ibarra ang isang Kutsilyo at itatarak sana sa prayle kundi siya naawat.
• Dahil sa ginawa ni Ibarra, nasira ang kasunduang
pakasal nila ni Maria Clara. Naging ex-
comunicado si Ibarra.
• Naging katuw-tuwang pangyayari sa nobela ang
pag-aaway ng dalawang eskadalosang senyora–
sina Donya Consolacion at Donya Victorina.
• Ang kuwento ni Elias ay tulad ng kay Sisa,
malungkot at puno ng trahedya. Isinalaysay niya
ito kay Ibarra. Animnapung taon na ang
nakakaraan.
• Ang nobela ay may epilogo na nagsasalaysay ng mga nangyari sa buhay ng
ibang tauha. Si Maria Clara, dahil sa pagiging tapat sa alaala ni Ibarra, ang
lalaking tunay niyang minamahal ay pumasok sa Kumbento ng Santa Clara.
Nilisan ni Padre Salvi ang San Diego at naging kapelyan ng Kumbento. Nalipat
sa malayong lalawigan si Padre Damaso ngunit kinaumagahan ay natagpuan
siyang patay na sa kanyang silid. Si Kapitan Tiago, na dati’y mahusay sa
pagtanggap ng mga panauhin at mapagbigay na patron ng simbahan, ay
nalulon sa apyan at napabayaan na nang husto ang kanyang kalusugan. Si
Donya Victorina na patuloy pa rin ang sa pagtrato ng di- mahusay kay Don
Tiburcio ay nagsasalamin na dahil nanlalabo ang mga mata. Si Linares, na
nabiigo sa pag- ibig ni Maria Clara, ay namatay sa sakit na disenterya at
inilibing sa simenteryo ng Paco. Ang alperes na nagtagumpay sa pananalakbay
sa kuta, ay itinaas ang ranggo sa pagiging komandante. Nagbalik sa siya sa
Espanya, iniwan ang kanyang kalaguyong si Donya Consolacion.
 BATAY SA KATOTOHANAN ANG NOLI

• Kaiba sa literaturang kathambuhay, ang Noli Me

Tangere ay isang totoong Kuwento ng mga kalagayan
sa Pilipinas noong mga huling dekada ng
kolonyalismong Espanyol, at ang mga sitwasyon dito ay
totoong naganap. “ totoo ang mga isinulat ko sa
nobela”, sabi ni Rizal. “ mapaptunayan ko iyan”
Ang mga tauhan:
1. Ibarra at Elias – si Rizal mismo
2. Maria Clara_ si Leonor Rivera, na bagaman sa totoong buhay
ay hindi naging matapat kay Rizal at nagpakasal sa isang Ingles
3. Pilosopong Tasio- ang nakakatandang kapatid ni Rizal na si
Paciano
4. Padre Salvi- ayon sa mga Rizalista, ay si Padre Piernavieja ang
kinamumuhiang prayleng Agustino ng Cavite na napatay ng mga
rebolusyonaryo noong panahon ng Himagsikan.
5. Kapitan Tiyago- si Kapitan Hilario Sunico ng San Nicolas.
6. Donya Victorina- ay si Donya Agustina Medel.
7. Basilio at Crispin- ay ang magkapatid na Crisostomo
ng Hagonoy.
8. Padre Damaso- ay tipikal na dominanteng prayle –
arogante,imoral, at laban na laban sa mga Pilipino ---
noong panahon ni Rizal.
 ANG NAWAWALANG KABANATA NG NOLI

• Sa orihinal na manuskrito ng Noli Me Tangere,

may kabanatang pinamagatang “ ELIAS AT
SALOME” na kasunod ng kabanat XXIV – “ Sa
Kakahuyan”. Ang partikular na kabanata ay
tungkol kina Elias at Salome na inalis ni Rizal kaya
hindi naging bahagi ng nailathalang nobela.
 PINURI NG MGA KAIBIGAN NI RIZAL ANG NOLI

• Ferdinand Blumentritt ( isang banyaga)

• Dr. Antonio Ma. Regidor- makabayang Pilipino
at abogadong ipinatapon dahil sa
pagkakasangkotnsa pag-alsa ng Cavite noong
1872.
THANK YOU ! ☺️