BENGKEL PEMANTAPAN PENGAJARAN IDA

ANJURAN: UNIT PENDIDIKAN ASAS DAN PEMIKIRAN ISLAM, JABATAN PENDIDIKAN ISLAM & TAMADUN (JPIT), PUSAT PEMIKIRAN DAN KEFAHAMAN ISLAM (CITU), UiTM SHAH ALAM PADA : 09 - 11 JUN 2006 (ISNIN - RABU) TEMPAT : INTEKMA RESORTS & CONVENTION CENTRE SHAH ALAM

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

TAJUK KERTAS KERJA & PEMBENTANG

KONSEP TAMADUN ISLAM
Zulekha Yusoff & Prof Madya Asmak Hj Ali Pensyarah JPIT-CITU UiTM Shah Alam zy5092@yahoo.com.my

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

1.0 PENDAHULUAN
Penyediaan kertas kerja ini adalah untuk memenuhi sebahagian daripada kandungan kursus IDA 152 Islam dan Peradaban Terdapat 4 tajuk utama dalam kandungan kursus IDA 152. Tajuk-tajuknya ialah : Tajuk Konsep Tamadun Islam  Perkembangan Tamadun Islam  Sumbangan Tamadun Islam Kepada Peradaban Dunia  Tamadun Islam di Nusantara
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 3

DISKRIPSI KURSUS IDA 152

Kursus ini menjelaskan tentang:  Konsep tamadun Islam  Kedudukan dan sumbangannya terhadap tamadun dunia  Perkembangan tamadun Islam di Nusantara

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

HASIL PEMBELAJARAN KURSUS

Setelah mengikuti kursus ini, pelajar akan dapat :  Menerangkan konsep dan sejarah Tamadun Islam  Menjelaskan sumbangan Tamadun Islam kepada peradaban dunia  Menghuraikan perkembangan Tamadun Islam di Nusantara

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

T1: KONSEP TAMADUN ISLAM

Perbincangan tajuk yang pertama dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu : 1.1 Definisi tamadun 1.2 Ciri dan matlamat 1.3 Asas dan sumber

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

1.1 Definisi Tamadun

Dalam membincangkan persoalan tamadun, para sarjana telah menggunakan beberapa istilah. Di antaranya ialah :  Umran  Hadarah  Madaniyah  Tamadun  Civilization  Peradaban
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 7

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Umran  kawasan tanah yang didiami  tinggal menetap  berkembang subur  maju (makmur)

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Hadharah  kehidupan menetap di sesuatu kawasan sehingga melahirkan kota KeduaKedua-dua istilah ini telah digunakan oleh Ibn Khaldun melalui karyanya alalMuqaddimah

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Madaniyah  mempunyai perkaitan dengan madinah kota  Pencapaian yang tinggi dalam kehidupan kebendaan sesebuah masyarakat seperti dalam aspek pembangunan, perancangan dan penyusunan bandar serta penyediaan kemudahan infrastruktur (M.A.J. Beg)
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 10

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Tamadun  mempunyai maksud yang sama dengan civilization  keadaan masyarakat yang mempunyai kemajuan kebendaan serta perkembangan pemikiran, sosial, budaya, politik dll

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

11

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Civilization  mempunyai perkaitan dengan dua akar kata iaitu : civitas (B.Latin) kota civil (B.Ing) tahap kehidupan yang tinggi

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

12

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Peradaban  istilah yang digunapakai dalam bahasa Melayu yang mempunyai perkaitan dengan : masyarakat yang bertamadun - masyarakat yang mempunyai tahap kehidupan yang tinggi atau maju kehidupan beradab

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

13

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Definisi Tamadun Islam oleh sarjana Islam : i. Ibn Khaldun Pencapaian manusia yang sudah melebihi keperluan asasi kehidupan sehingga dapat membuka jalan ke arah pemikiran dan penghasilan daya cipta yang lebih halus dan mempunyai nilai-nilai seni nilaiZulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 14

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Definisi Tamadun Islam oleh sarjana Islam (samb) : ii. Prof S.M. Naquib al-Attas al Satu keadaan kehidupan masyarakat yang telah mencapai tahap kehalusan tatasusila dengan mempunyai kebudayaan yang luhur bagi seluruh masyarakat

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

15

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Definisi Tamadun Islam oleh sarjana Islam (samb) : iii. Syed Qutb : Segala bentuk kemajuan yang dihasilkan oleh sekumpulan masyarakat dalam sesebuah dimensi kehidupan mereka seperti dalam sistem sosial, pemerintahan, politik, ekonomi dan kebudayaan yang berteraskan syariat Allah serta bercirikan nilai-nilai moral Islam nilaiZulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 16

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Rumusan peristilahan :  masyarakat yang bertamadun mempunyai dua bentuk kemajuan atau pencapaian iaitu : pencapaian spiritual pencapaian material

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

17

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Pencapaian spiritual meliputi aspekaspekaspek :  kehidupan beragama  mempunyai nilai dan etika  mempunyai kehalusan tatasusila dan budaya yang luhur

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

18

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Pencapaian material meliputi aspekaspekaspek :  pembinaan kota-kota kota kemudahan infrastruktur  pembentukan organisasi politik, sosial, ekonomi dll  kemajuan dalam perindustrian  ketinggian dalam S&T

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

19

1.1 Definisi Tamadun (samb)

Rumusan Tamadun Islam :  Meliputi seluruh pencapaian dalam  Kemajuan dalam kehidupan berdasarkan ajaran Islam  Pelaksanaan Islam sebagai nizam alalhayah dalam kehidupan

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

20

1.2 Ciri dan matlamat Tamadun Islam

1.2.1 Ciri Tamadun Islam Rabbani :  masyarakat yang beriman kepada Allah s.w.t.  masyarakat yang mengambil al-Din secara sempurna al masyarakat yang melaksanakan ubudiyah kepada Allah s.w.t.  masyarakat yang mempunyai nilai akhlak yang tinggi
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 21

1.2 Ciri dan matlamat Tamadun Islam (samb)

Seimbang  menekankan pembangunan yang seimbang dalam kehidupan Sejagat  terbuka untuk seluruh bangsa  tidak terikat dengan lokasi dan masa tertentu

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

22

1.2 Ciri dan matlamat Tamadun Islam (samb)

Syumul  nilai dalam tamadun mencakupi seluruh aspek dalam kehidupan Tetap & anjal  nilainya tetap tetapi anjal dalam pelaksanaan

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

23

1.2 Ciri dan matlamat Tamadun Islam (samb)

1.2.2 Matlamat Tamadun Islam Matlamat tamadun Islam ialah : i. melahirkan manusia yang menjaga hubungan dengan Allah s.w.t. ii. melahirkan manusia yang melaksanakan tanggungjawab sebagai hamba dan khalifah iii.Melahirkan manusia yang sejahtera di iii. Melahirkan dunia dan akhirat

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

24

1.2 Ciri dan matlamat Tamadun Islam (samb)

Matlamat tamadun Islam ialah (samb) : iv.Menjaga iv. Menjaga 5 maqasid al-syariah iaitu : al Agama Nyawa Akal Keturunan harta

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

25

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam

1.3.1 Asas Tamadun Islam Asas dalam pembinaan tamadun Islam ialah : i. Akidah & keimanan - keimanan kepada Allah s.w.t. ii. Syariah - mematuhi syariat dalam semua urusan iii. Akhlak - mempraktikkan nilai dan akhlak Islam dalam kehidupan
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 26

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam (samb)

1.3.2 Sumber Tamadun Islam Sumber dalam pembinaan tamadun Islam ialah : i. Al-Quran Alii. Al-Sunnah Aliii. Al-Ijtihad Aliv.Tamaduniv. Tamadun-tamadun asing

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

27

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam (samb)

1.3.2 Sumber Tamadun Islam (samb) al-Quran al al-Quran membekalkan asas-asas alasasyang diperlukan dalam pembinaan sesebuah tamadun iaitu : Asas keimanan Asas keilmuan Asas kemanusiaan Asas kebenaran
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 28

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam (samb)

1.3.2 Sumber Tamadun Islam (samb) al-Sunnah al al-Sunnah membekalkan asas-asas alasasyang diperlukan dalam pembinaan sesebuah tamadun iaitu : Sistem pemerintahan Sistem kemasyarakatan Sistem pertahanan

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

29

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam (samb)

1.3.2 Sumber Tamadun Islam (samb) al-Ijtihad al al-Ijtihad menjadi sumber alpenyelesaian masalah umat Islam semasa, contohnya : masalah dalam aktiviti S&T masalah dalam bidang perubatan

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

30

1.3 Asas dan sumber Tamadun Islam (samb)

1.3.2 Sumber Tamadun Islam (samb) TamadunTamadun-tamadun asing  Tokoh-tokoh Islam tidak menolak Tokohsumber daripada tamadun asing  Tamadun Islam bersifat terbuka menerima yang tidak bertentangan dengan nilai-nilai Islam nilai-

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

31

RUMUSAN
Tamadun dalam Islam bertujuan mewujudkan hubungan yang harmoni antara manusia dengan Pencipta, sesama manusia dan alam  Masyarakat yang bertamadun ialah yang memiliki nilai iman, Islam dan ihsan


Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

32

RUMUSAN
Semoga melalui huraian yang dikemukakan akan dapat dimanfaatkan bersama dan dapat mencapai objektif penawaran kursus Selamat berkuliah Wallahu Alam

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

33

RUJUKAN
1. Abdul Rahman Nawas dll, Tamadun Islam, Islam, Kuala Lumpur: Pustaka Hj Abdul Majid, 1995 2. Azam Hamzah & Zulekha Yusoff, Tamadun Islam: Konsep dan Pencapaiannya, Shah Pencapaiannya, Alam: Hizbi, 1990 3. Azhar Hj Mad Aros, Tamadun Islam dan Tamadun Asia, Kertas 1, Shah Alam : Asia, Penerbit Fajar Bakti, 2002 4. Fairuzah Hj Basri (penyelenggara), Tamadun Islam dan Tamadun Melayu: Pekembangan dan Isu Kontemporari, Kontemporari, Shah Alam :Penerbitan UPENA, UiTM, 2008
Zulekha Yusoff & Asmak Ali IDA 152 - Islam dan Peradaban 34

RUJUKAN
5. Muqaddimah Ibn Khaldun, Kuala Lumpur: Khaldun, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1995 6. M.A.J. Beg, Islamic and Western Concepts Beg, of Civilization, Kuala Lumpur : 1982 7. M.A.J. Beg, Two Lectures on Islamic Beg, Civilization, Kuala Lumpur : 1982 8. Syed Qutb, Petunjuk Sepanjang Jalan, Kuala Lumpur : Penerbitan Pena, 1984. 9. Syed Muhammad Naquib al-Attas, Islam alDalam Sejarah dan Kebudayaan Melayu, Melayu, Kuala Lumpur : Penerbit UKM, 1972

Zulekha Yusoff & Asmak Ali

IDA 152 - Islam dan Peradaban

35