Вы находитесь на странице: 1из 35

Web ilovalarni ishlab chiqish faniga kirish

Введение в разработку веб-приложений

Xo‘jamuratov Bekmurod
Web ilovalarni ishlab chiquvchi dasturlash tillar

• Bugungi kunda veb ilovalarni ishlab chiquvchi bir qancha dasturlash tillari va

ularning freymvorklari (framework) mavjud.

• Quyida ushbu tillar va ularning eng asosiy freymvorklari bilan tanishib chiqamiz.

• Frameworklarning paydo bo'lishi dasturlashda ancha qulaylik yaratdi. Shundan

so'ng, dasturiy ta'minotni ishlab chiqish tor doiradagi professionallar doirasi

bo'lishni to'xtatdi. Bundan tashqari, ko'plab bunday dasturiy frameworklar bepul

tarqatiladi.
Языки программирования разработки веб-
приложений
• Сегодня существует несколько языков программирования и
фреймворков для разработки веб-приложений.
• Ниже мы представим эти языки и их основные фреймворки.
• Появление фреймворков сделало программирование намного
более доступным. После этого разработка ПО перестала быть
уделом узкого круга профессионалов. Тем более – многие
подобные программные платформы распространяются
бесплатно.
Laravel - bu nima?
• Framework Laravel - bu bepul dasturiy platforma bo'lib, uning manba
kodi ochiq va PHP da yozilgan. U har qanday murakkablikdagi server
ilovalarini ishlab chiqish uchun ishlatiladi.
• Aslida, Laravel oddiy framework emas, balki ko'p sonli yordamchi
vositalarga ega Blade shablonlari uchun to'liq huquqli dvigatel
ko'rinishidagi haqiqiy ekotizimdir. Muhim bonus - bu ishlab
chiquvchilarning hujjatlari va katta foydalanuvchilar jamoasining
ko'plab tematik manbalarini o'z ichiga olgan keng qamrovli qo'llanma.
Laravel – что это?
• Framework Laravel - представляет собой бесплатную программную
платформу, исходный код которой является открытым и написан
на языке PHP. Она используется для разработки серверных
приложений любой сложности.
• Фактически Ларавел выступает не обычным фреймворком, а
настоящей экосистемой в виде полноценного движка для
шаблонов Blade с большим количеством вспомогательных
инструментов. Немаловажным бонусом становится обширный
мануал, включающий как документацию от разработчиков, так и
многочисленные тематические ресурсы многочисленного
комьюнити пользователей.
Freymvork tarixi va rivojlanishi
• Freymvork birinchi marta 2009 yil o'rtalarida nashr etilgan. Hozirgi versiya 10.x,
2023-yil 14-fevral. Yangilanishlarning muntazamligi mahsulotning faol
rivojlanishini aniq ko'rsatib turibdi, bu uning butun faoliyati davomida xos bo'lgan.
• 11 - versiya 2024-yilning 1-chorakida ishlab chiqilishi rejalashtirilgan.
История и развитие фреймворка
• Фреймворк был впервые опубликован в середине 2009 года.
Актуальной на сегодня является версия 10x, которая датируется
14.02.2023 года. Регулярность выхода обновлений наглядно
демонстрирует активное развитие продукта, которое характерно
для всего времени его существования.
• Версию 11 планируется разработать в первом квартале 2024 года.
Kim foydalanadi va nima uchun?
• Laravel backend ishlab chiqish sohasida, ya'ni foydalanuvchilar
to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilmaydigan ilovalarning server tomonini
yaratish uchun ishlatiladi. Dasturlash tili PHP bo'lib, u haqli ravishda
eng keng tarqalgan tillardan biri hisoblanadi. Laravel, o'z navbatida,
eng mashhur PHP frameworkidir.
Кто и зачем использует?
• Laravel используется в области backend-разработки, то есть для
создания серверной части приложений, с которой пользователи
непосредственно не контактируют. Языком программирования
является PHP, заслуженно считающийся одним из самых
распространенных. А Laravel, в свою очередь является самым
популярным фреймворком PHP.
Asos
• Platformaning asosi MVC arxitekturasida qurilgan bo'lib, u dasturiy
ta'minot komponentlarini uchta toifaga bo'lishni ta'minlaydi (har biri
bitta harfdan iborat qisqartma bilan):
• Model - so'rovlarni qabul qilish va keyin ularning to'g'riligini
tekshirishni o'z ichiga olgan ma'lumotlar va ularni qayta ishlash
usullariga ishora qiladi.
• View - model o'zgarganda foydalanuvchiga ma'lumotlarni keyinchalik
sozlash bilan ko'rsatishni ta'minlaydi.
• Controller - tizim va foydalanuvchi o'rtasida har ikki yo'nalishda
ma'lumotlar almashinuvi uchun mo'ljallangan.
Oснова
• Основой платформы выступает вариант архитектуры MVC,
предусматривающий разделение компонентов программного
обеспечения на три категории (каждая дает аббревиатуре по одной
букве):
• Model (модель) – обозначает данные и способы их обработки, включая
получение запросов с последующей проверкой их корректности.
• View (представление) – предусматривает демонстрацию данных
пользователю с последующей корректировкой при изменении модели.
• Controller (контроллер) – предназначен для обмена данными между
системой и пользователем, причем в обоих направлениях.
Framework imkoniyatlari
• Laravelning birinchi va asosiy afzalligi uning keng funksionalligi
hisoblanadi. Frameworkning eng muhim xususiyatlaridan ba'zilari
quyidagilardan iborat:
• Artisan. Buyruqlar qatori interfeysi konsolini ifodalaydi. Modellar,
yangi testlar, kontrollerlar, bildirishnomalar va boshqa dastur
elementlarini yaratish uchun foydalaniladi. Bu tayyor shablonlarni
nusxalash yoki manba kodini qo'lda yozishdan ko'ra ancha qulayroqdir.
Возможность фреймворка

• Первым и ключевым достоинством Laravel заслуженно считается


обширный функционал. К числу наиболее важных возможностей
фреймворка следует отнести такие:
• Artisan. Представляет собой консоль интерфейса командной
строки. Используется для генерации моделей, новых тестов,
контроллеров, уведомлений и других элементов программы.
Намного удобнее копирования готовых шаблонов или написания
исходного кода вручную.
Eloquent.
• Bu ORM(Object relationship modeling)ning amalga oshirilishidan biri -
ishlab chiqish tili va ma'lumotlar bazasi o'rtasidagi munosabatlarni
dasturlash uchun maxsus texnologiya. Dasturiy ta'minotni yaratishni
oson va tezroq qilish imkonini beradi. Ayniqsa yuqori darajadagi
ma'lumotlarni himoya qilishni ta'minlovchi ActiveRecord sxemasidan
foydalanadi.
Eloquent.
• Это одна из реализаций ORM – специальной технологии для
программирования взаимосвязи языка разработки с базой
данных. Позволяет сделать создание ПО более простым и
быстрым. Использует схему ActiveRecord, обеспечивающей особо
высокий уровень защиты данных. Бонусом выступает
автономность Eloquent, который загружается независимо от
других компонентов Laravel.
Eloquent
Fluent va Blade
• Fluent. Ma'lumotlar bazasi so'rovlarini yaratishga imkon beruvchi
qulay, kuchli va tezkor konstruktor. Eloquent bilan mos keladi.
Ma'lumotlar bazasiga joylashtirilgan yozuvlarni osongina o'zgartirish
imkoniyatini beradi.
• Blade. HTML formatidagi tartibli kelajakdagi veb-sahifalar uchun ko'p
sonli tayyor shablonlarga ega vosita. Ular ishlab chiquvchiga kerak
bo'lgan tarkib bilan to'ldirish orqali tayyor sahifalarni yaratish uchun
ishlatiladi. Shuning uchun vosita ko'pincha shablonli vosita deb
ataladi.
Fluent и Blade
• Fluent. Удобный, мощный и быстрый конструктор, позволяющим
строить запросы к базе данных. Совместим с Eloquent.
Предоставляет возможность легкой модификации размещенных
в базе данных записей.
• Blade. Движок с большим количеством готовых шаблонов
будущих веб-страниц с версткой в формате HTML. Они
используются для создания готовых страниц посредством
заполнения нужным разработчику контентом. Поэтому движок
часто называют шаблонизатором.
Blade
• Validation. Barcha kiruvchi ma'lumotlarni tekshirishni ta'minlaydi.
Tasodifiy xatolarni aniqlash va yo'q qilish imkonini beradi. Noto'g'ri
ma'lumotlarni kiritish saytning ishdan chiqishini anglatmaydi, chunki bu
avvalgi sahifaga qaytishga olib keladi.
• Database version control. Amalga oshirilgan o'zgarishlarni kuzatib
boradigan qulay modifikatsiyali variant. Oldingi variantga qaytish yoki
yangisining dolzarbligini tasdiqlash imkoniyatini beradi.
• Unit yoki modulli testlash. Sinovlarning asosiy darajasiga ishora qiladi
va dastur kodining alohida qismlari (modullari) funksionalligini
tekshirishni o'z ichiga oladi.
• Autentifikatsiya. Shaxsiy login va parolni kiritish orqali saytda
avtorizatsiya funktsiyasini amalga oshirish uchun mo'ljallangan. Muqobil
variant ham mumkin, bu avtorizatsiya uchun ijtimoiy tarmoqlardagi
foydalanuvchi hisobi ma'lumotlaridan foydalanishni o'z ichiga oladi.
• Валидация. Предусматривает проверку всех входящих данных.
Позволяет обнаружить и устранить случайную ошибку. Ввод неверных
данных не означает «падения» сайта, так как приводит к возврату на
предыдущую страницу.
• Контроль версий БД. Удобная опция, отслеживающая производимые
изменения – модификации. Предоставляет возможность вернуть к
прежнему варианту или подтвердить актуальность нового.
• Юнит- или модульное тестирование. Относится к базовому уровню
тестов и включает проверку работоспособности отдельных частей
(модулей) программного кода.
• Аутентификация. Предназначена для реализации функции
авторизации на сайте посредством введения персонального логина и
пароля. Возможен и альтернативный вариант, предусматривающий
использование для авторизации данных аккаунта пользователя в
социальных сетях.
Afzalliklari va kamchiliklari
• Yuqorida aytib o'tilgan keng ko'lamli funksionallikka qo'shimcha
ravishda, dasturiy platformaning boshqa muhim afzalliklari
quyidagilardir:
• 2013-yildan beri har yili Larakon nomli jahon konferensiyalarining
o‘tkazilishi faoliyatning asosiy cho‘qqisi bo‘ladi.
• Ajoyib ishlash. Laravel NoSQL ma'lumotlar bazasi formatini qo'llab-
quvvatlashga, yuqori tezlikda ishlov berish va ma'lumotlar
almashinuvini ta'minlashga qaratilgan.
• Xavfsizlik. Bir nechta o'rnatilgan himoya opsiyalari orqali oddiy va
samarali natijaga erishildi.
• Ochiq manba. Dasturiy ta'minotning o'z versiyasiga o'zgartirishlar
kiritish imkoniyatini beradi.
• Aniq va qisqa sintaksis. Uzoq yoki murakkab tuzilmalardan
foydalanmaydigan oson o'qiladigan kodni taqdim etadi.
• Ko'p tilli. Laravel turli tillarni qo'llab-quvvatlaydi va qulay ko'p tilli
sozlashni ta'minlaydi.
• Turli xil kutubxonalar va paketlarning keng assortimenti. Dasturchi o'z
ixtiyorida uning ishini osonlashtiradigan, tez va qulayroq qiladigan
ko'plab yordamchi vositalarga ega.
Преимущества и недостатки
• По многочисленным опросам среди программистов Laravel стабильно
занимает высокие места (часто – попросту первое) в качестве самого
популярного фреймворка. Причем в самых разных направлениях
программирования – как для личных целей, так и для бизнеса. Помимо
упомянутого выше обширного функционала, другими важными
преимуществами программной платформы выступают:
• Очень развитое и многочисленное комьюнити, делающее сообщество
пользователей Laravel и созданных ими интернет-ресурсов настоящей и
полноценной экосистемой. Вершиной подобной деятельности стало
проведение с 2013 года ежегодных мировых конференций под названием
Laracon.
• Отменная производительность. Фреймворк ориентирован на поддержку
формата баз данных NoSQL, обеспечивающих высокую скорость обработки и
обмена информацией.
• Безопасность. Достигается за счет нескольких встроенных опций защиты,
простой и эффективной.
• Открытый код. Предоставляет возможность вносить изменения в
собственную версию ПО.
• Понятный и лаконичный синтаксис. Обеспечивает удобство чтения
программного кода, в котором не используются длинные или сложные
конструкции.
• Мультиязычность. Laravel поддерживает разные языки и предусматривает
удобную настройку многоязычности.
• Широкий спектр разнообразных библиотек и пакетов. В распоряжении
программиста находится множество вспомогательных инструментов,
делающих его работу проще, быстрее и удобнее.
Laravel o’rnatish uchun nimalar kerak?
Что нужно для установки Laravel?
• https://www.apachefriends.org/
saytidan xampp ni o’rnatib oling
• https://getcomposer.org/
• Saytidan composerni o’rnatib oling
• Cmd yoki terminalda
• composer create-project laravel/laravel newblog
• cd newblog
• php artisan serve
• 127.0.0.1:8000
• Установите xampp с сайта https://www.apachefriends.org/.
• Установить композитор с сайта https://getcomposer.org/
• В cmd или терминале
• composer create-project laravel/laravel newblog
• cd newblog
• php artisan serve
• 127.0.0.1:8000

Вам также может понравиться