BILL BRYSON

A Short History
of Nearly Everything

Doubleday
2003 2007
 030
92
87

, .
/
[. . .. ]. .: , 2007. 672 .
().

ISBN 5*8189*0794*5 ( .)
CIP
*
! ,
*
.
, *
, !.
.
2005 .
, *
.
*
, *
: *
, ,
, , *
.

Bill Bryson, 2003

.., , 2006
, 2006
, 2006


..................... 11
..........................................................................15
...........................................................................18

I
................................... 27
1. .................................. 29
2.
........................................ 42
3. ............. 55

II
.................................................. 69
4. ............................................................ 71
5. ........................................................... 96
6. ,
................................................ 116
7. .................................. 139

III
....................................... 159
8. .................................. 161
9. ................................. 184
10. ............................................ 204
11. ................................. 219
12. ............................................... 235
IV
............................................ 251
13. *! .................................................................... 253
14. ........................................... 276
15. .............................................. 297
 
V , .
....................................................... 313 ,
16. .......................................... 315 
17. ..................................................... 335 . , 
? . , ,
18. .................................................. 353 , 
19. ................................................... 375 .
20. .......................................................... 395 .
21. .................................... 419
22. ............................. 438
23. .............................................. 458
24. ................................................................... 484
25. ............................. 497
26. ................................................ 517

VI
......................................................... 541
27. ............................................... 543
28. .............................. 562
29. ................................ 586
30. ....................................................... 606
................................................................. 619


, , *

.
,

. *
. *
. *
, *
, *
.
. *
? , , ,
, *
, , , *
. (
)

, *
.
. , ,
*
, *
.
.
,
11


. * * ,
, (, ), *
* .
. , . ( ).
,
: * *
* . ,
.
* , .
. *
, , .
. , *
* , . ,
. 2006 ,
. , , *
: , **
.
, * , *
. , , * , .
, . *, , . , , , .
. *
, * *
, . * , *
*
* * .
* * ,
. , .
*
, . *
, * * * . *
. , *
, , *
, , .
.
. *
. *

12 13


,
.
, , ,
,
.
, (made in UK) ,
, *
. *
,
. , 2003 , *
, *
. *
. . , , , *
, , , , *
, *
2004 , *
* , *
** (, ),
. * ,
, .
300 * ,
. . , , *
* , , *
. . *
, ,

, 2006
. ,

, *
: ,
?.

; ,
;
*
; *
; ,

14 15


,
. .
: * , , *
*; ;
, . * , *
, *; * .
*
* , *; , , ,
* , , ,
, *; * , , , ,
* , , ,
, ; * , , ,
, *, *
; , * , *.
, , ** , ,
; , .
, , *
; *
; *
; .
*; . , *
*;
* *;
, , *
*.
: *
, ;
; *
*
; *
; ; *
, *
; . ;
, *
; *
; *

16 17


, *
.) *
*
: , .
, *
*
. *
650 . *
*
. . , , *
. , . * , *
* , , . .
. ,
, * . * , *
, * , , .
* , , *
, , ,
. * , *
, * . ,
, . : , ,
( ) , , ,
* ,
, , , , *
.
, , . , ,
, . .
* , *
. * ,
. * ; , ,
* , , ,
. ,
. , , , , *
. . *
( , , , * *
, , . , *
, * , *

18 19


, , *
,

. *
. .
, ,
.
.
, , . *
,
, ,
. ,
, *
, ,

. .
, *
, ,
99,99 . ,
, .
, * . *
, 3,8
, . , , *
, , *
, , ,
, , , ,
, . , , , ,
* , *
: , , , * . *
, . , , , *
, , * , , , **
. * , , *
( 1*) , ,
* .
, * , *

*
, ,
. .

20 21


. , . , *
, 3,8 , * , *
, , . ,
,
, , *
, ,
, * ,
. * . *
, , , * ,
, , * ,
* * ,
, ,
, * . , :
* ?
, *
, . ,
, , *
, , ,
, , *, , , ,
* , , , *
. , , ,
, * , ,
, , , * .
. . , * . *
, , , . .
, , ,
, , , *
. * , ,
1950 , * .
, , * , .
, : , . , *
, , , *
, . ,
.
, , ? *
, , , , * , ?

22 23


* , ,
, ? * , *
, , , *
? ? , *
? ,
* ,
, , * . , ,
, , , . *
. * . ,
, . *
, * * . ( *
. , * , 1970* *
, .
.)
, , *
, . ,
* . , *
* , , , * , , ,
, * * , *
, . . *
: , *
, ( * , . *
), , * , ,
, , *
. * . ,
( ), * , , *
, , ? , *
, , * ? , *
, * ? , *
, * , , ,
. * , , , , *
, , ,
, . * , , *
, ?
* .
. ,

24 25


,
. ,
*
, *
, *
* I
, .
,
. ,

*
, 650 *

, .

26


. , *
, . , , *
. . . .
, *
*
. ,
i 50 000 000 000 000 000 ,
, *
. *
, .
, (, ,
) *
, , *
. *
*
. . .
, , , *
. *

,
. , ,
, *
,
, *
. .

29


. . *
. , , ,
* . , * . ,
, .
. , * . *
. * ,
, , , , *
. . , ,
, 13,7 , , ,
* , . , ,
. , , , *
. . *
, , * , t = 0.
, . * . ,
, , ,
, , , .
, * . *
. . , * 1920* ,
.
, . , * *
, 1960* ,
, , , *
* 2.
, * . 1965
. (, *
, , , *,
) , ,
. , *
* . *
. . ,
, 10 , , , . *
, ,
. *
( . ,
). 98 , , .
, *

30 31


, . * *
, . *
, *
, . .
. , *
, 50 ,
, , , . *
, , , . ,
. * , , ,
, .
1940* , * Astrophysical Journal5 :
: * , *
, , ,
, . * . *
, , * , , , *
, * , , 1978
3. * *
, : . *
. , . 6, *
, , * * , ,
. , ,
, , * . ,
, , . , *
, , , . ,
, , *
. , ,
4, *
, , . . , ,
, , *
, * .
. ,
, * , *
( , * ,
), . *
* .
, ?

32 33


, *
* *.
, , , ,
, * , , *
, * , , *
. 1979
, *
,
* * , *
. , . , ,
, , , *
* , , . ,
* , *
. , * , *
, * , . *
, * ,
. , , .
, ,
,
, * .
, *
.
. , *
, 2001 * , . *
* 7. , , 10 000 000 000 1010, 6 500 000 *
6,5 106.
, ,
: 10 10 ( 100) 102; 10 10 10
. ( 1000) 103 .
. * , *
, * . : *
*
, 1043
(, 104 0,0001). *
, , * , *, 1,4
, . 109 3, , 1,4 *
, , *
( , *
, , , *
). , ,
, , , , *
. , 1043 , , , *
0,0000000000000000000000000000000000000000001, .

34 35


, 1034 , ,
. , , , . *
1030 * , ,
, * ,
, , , . *
10 000 000 000 000 000 000 000 000 , ,
. .
, , *
, . , *
, , , ,
. , *
, * , *
* 8.
. 9 : *
, , , *
* , , *
. * . *
. * : *
, * , ,
, , .
* 1079 1089 . *
. , , ,
, , *
. , * , ,
* ,
, * . *
, , , : ,
* , .
, * , *
. ,
, *
, , , , .
. .
, ,
, ,
, , , , *

36 37


, , . , , , ? *
, , , ?
, * ? :
* . ,
, * , ,
. , , , *
0,007 0,006, : * , ,
. .
0,008, , ( , *
, . * , ).
, , *
, . , , *
(
, . * ). ,
* *
, ; , , * . , *
, , 11. , *
, , * , , *
, . , * ,
, 12, *
, * , . *
, * . , , *
, * . , *
, * . . . 13: *
. , * , ; ,
.
, *

, * , *
10. * , .
* ,
, , , . ( * . ,
: * , . , *
, .) ,
, * 14,
: , * .

38 39


, , , *
, , : . ? *
. . , , ,
. , , ,
; * .
. , , ,
, , , *
, * ,
. * .
.
, *
*
. ,
, *

(1 000 000 000 000 000 000 000 000 = 1024) .
, *
, *
. ,
, *
, , . *
, , *
, *
.
*
, *
, , , *
. 98 *
, *
: , ,
. ,
, *
, , *
. *
, ,
, .

40 41


, . *
, , ,
. * .
*
.
2 , *
, ,
. , *
, , ,
, ,
, , .
, , *
, .
* , , *
. * ,
. * . ,
* , ,
, * ,
, , * . *
, , * . 16: *
, * ,
. . .
, * *
, * , , *
( 1951 ) , , *
, , , * . *
15, , * , , *
. 17.
, * *
, . ,
, 1978 , .
. * , ,
* ,
, , ,
, National Geographic,
* * , , * .

42 43


, , *
* * *
. . ,
, * , *
, 1930 * . *
. * , *
, ,
. , ,
( , * , *
, , *
, * .
, ), ,
, , , *
. , , ,
, , * ,
, . *
, * , ,
18. , *
, , .
* * , *
, . * , , *
, , , ,
, * , . ( *
, * ,
, , . , .) ,
1916 , * , ,
. ,
, * 7 , *
. 1929 , , .
( ), *
, .
* , ,
* 19, , *
. . *
* , ,
, , * , *

44 45


, 20. * . .
,
1930 .. , ,
* 2002 *
, . * , 22, .
, , ,
, . . ,
. * .
( , . ,
) , , *
, 4 , . *
.
, , * .
. ,
, * , , ?
, 21. . , ,
. , *
, 17 * , , *
. .
,
* , ,
, . 1980* .
1990* * : ,
. 11 1999 * . (300 000 *
, 228 . ), ,
, 23. , , *
. : * . *
. , . *
, ,
* , *
. ; * *1 *2,
, * 56 000 24.
, *
. ( 1977 ) , *
, * , , ,
, 175 . *

46 47


, *
*
, , .
. , *
, , * ,
. , 300 , *
2006 ( ( ,
* 26).
), * , ,
16 000 .
* 25 , *
, , , 27,
. , *
. .
, , , , , , .
( * , ,
space . . .) * , ,
. , , .
, * 28. *
, , * , *
, * , , *
, . .
, * , *
. , ; . *
* , , *
. * .
, , *
* . , *
* , , , *
, , *
. .
, * , : *
, , , , .
3 , . , ,
, , ,
. . *

48 49


, , 40 .., *
. . , .
. * ,
, , * . , , *
, . *
, . , *
30. ,
, , * ,
29. .
, , * , , *
. 386 000 .
. ,
* *
, , * , *
, 450 . *
( * ,
* , *
, ). . *
, * * *
, , * 31. *
, * * * ,
. . * ! , ,
* *
, , , , . !
. , , .
*. * ,
, * .
, , *
. * , . ,
* ?
, .., * , .
. . *
, * ,
*
. * , . *
1932 ,
*
,
. *.

50 51


, , * *
, * .
, 4,3 , ,
, * ,
. * ;
, ,
, , ; ,
, , . *
.
, , * *
4,6 32. , *
. * 34.
, , * , ! , *
, . , .
, , * , *
. * ,
30 . , , *
, , * , *
* . ,
. , , * *
, , * , , *
. . *
, , *
* ( , * ,
), * , , ,
. , ,
, , * . ,
, . , , *
, *
, , * *
, .
33, , , ,
. 1960* * .
, * , *
, * .
* ,

52 53


* , *
. *
, , *
.
* , ,
*
.
3
( 1033, 33 .)
.
, ,
1999 *
*
. . *
35. , *
, ,

, 80
, . *
.
, ,
. ,
, ,
, , ,
. ,
, ,
, 1854 ,
,
. , *
,
680 . .
, 36,
.
*
,
*
. *

54 55


. , ,
. , *
, * , .
, , ,
, , , ,
, *
, .
,
, . , . *
, , . .
. , * , ,
. * .
, * , , ,
. * . ,
, *
. , ,
, ,
, , * .
. , * , ,
*
.
, , * ,
, * . ,
. .
. * *
,
, , *
. , . ,
, ,
. . .
37.
, 1930* *
38 *
, * . ,
, : , * *
. , * 1920*

56 57


. , , *
, . .
. *
, * .
* * 15 1934 Physical Review *
, *
, . *
, * .
, , , *
, * : *
. , , *
, , , , *
. * , ,
, , *
, , ,
. , ,
* . ,
. 1930* .
, * .
: * , *
, . , , .
: , *
, * , *
*
. , * .
, , , ,
. . , *
, * ,
, . .
. , .
, .
. , *
, , *
90 . ! , * *
. , ,
* 39.

58 59


, * *
, .
, *
. . , * ,
, , ,
. . 10**
40 * *
, * , *
, ,
. *
* . ,
. * 1980 ,
, 41. ( 2001
. , *
42; *
, * ,
. 2003 .)
, , , .
. * ,
, , * , , *
, * *
. 16* , . *
, , , . *
. , ,
, * ,
. , , * . ,
, * 16* , *
. ,
, , , .
. , , ,
, . * , , *
, , .
* . * , , *
, * . 1980 1996
, *
, , , .

60 61


, , * , *
. .
, ,
, . * .
. * , , ,
, . , , Ia,
* , *
, , ,
. * . *
, , * , (
), *
* .
, * 1987
. * , ,
. I,
* ,
, . , * . *
, , * *
; , *
. , , 43 , *
, , , * . *
NGC1365. (NGC New . , *
General Catalogue , * *
. * , 44.
* ; , , *
.) , * *
, * . *
, *.
2001 , , ,
. , * .
, * .
. , *
, . , . *
, , * *. ,
, * ,
* . 45.

62 63


, : , * ,
? , * , *
4,3 , , , *
. , *
, 4,3 , , . * *
*
, . , .
, * , , . *
, , , , , *
, ? , *
* ? ,
? * * . *
? .
*, , *
, * *
. , ,
. * . 1054 *
, . , 1604 ,
, * ,
. , * . 1987 ,
. ,
, * 47, *
, , *
, * 169 .
. *
. * .
, * . , *
. * , ,
. , * , .
, ,
, * , . , *
*
46 . * , ,
, , , ,
, * , .
. , *

64 65


, * .. , . ,
. , .
. , *
Nature48 ( 2001 ) *
, ,
. , , ,
. *
. , , * *
, * *
* . , .
49, 4,6 *
, * , , *
* *
. , 24 . 99,9 *
, *
, , . *
, , *
*
, . .
.
, * .
1952 , .
. , , .
, , , *
, * *
. , , , *
, *
. * , .
, , . *
, *
100 , ,
, * .
, 50. 1957 , , , , , ,
, , ,
* ,
. , .

66 67


, 4,4 , *
, *
.
,
,
, *
.
II
, ,
, . ,

,

1940* .
, * .

, , , *
, , , .
, *
, *
. *
. ,
.
,
, , ,
. , , .
*
, *
, *
, , *
, *
. ,
* . *
.
*
, .
.

68


,
! .51 *
,
. 1735
: .
*
* *
52, *
* .
*

, *
: *
,
, . *
, .
*
, , , *
, . , *
.. ,
, .
, *
. ( *
180 , , ,
; *
.) ,
150 . .. *
, .
*
, ,
. *
, .

71


, ,
, , , , *
, , *
. , ,
* , .
* . *
( 360* )
320 * , , *
, , , *
( ). , *
, * *
. * * 53. , *
* ,
. * . *
* . 54,
. *
. , , . ,
, , ,
, . , , *
. 1682 , ,
1456, 1531 1607 .
, * 1758 ,
. * .
*
. * ,
* , *
, * : ,
, , * , *
, * , *
. . , *
* , * ,
. ,
. 1683 , , *
? , .
, , *
, * ,

72 73


55, * *
, * , *
. 40 (* , .
) , ,
. ,
, , *
, , ,
, * . *
, , *
. , *
, *
. * .
, . , *
, , * . *
* *
, * . *
, . , ,
, , . ,
, , ,
, , 56 (
(, , *
, , ). *
) * *
. , ( , *
, * ), , *
. , , *
, * . *
* . 1936
, * 57
, . * , , , ,
, .
, , , * ,
. * *
, * . *
, 1970 , *
. , , *

74 75


, , ,
* .
. , , , *
.
, , *
1684 , * . *
. * .
* .
, , , , *
, . , *
.
1684 * [] , *
* , , , *
, , , , *
, * .
. ,
, , *
, *
, , * .
, ,
, . * (*
, *
, []. , *
, * ), ,
. ? . . *
. * ,
. , , ,
. .
.
, * *
, , . ( , , *
* , ;
. ,
. * , ,
, *
: Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, )

76 77


. , ,
. *
, , , , * . ,
, , , , . *
, , , (* . *
, ) . , *
, , , *
, ,
* 50 . *
. , * .
,
. :
, ,
F = G Mm/r2, , , *
, , *
, , * * *
, . , * ,
, , * .
! , .
. * ,
, * . ,
. *
. ,
. * . ,
, , * ,
. , *
, * . *
, * , *
. * ,
, .
* *
. , *
. *
, , .
58, , 1600
, . . *
1038 .

78 79


. * 1637 *
. * , ,
* . *
, , *
. . *
, , , ,
, .
, . * , *
* , .
, . , * .
, , *
* , *
. , *
. * , *
, , *
. .
, , *
, * . ,
* , , *
. , *
, *
333 . , 1650*
, , *
, ,
. *
*
, . . , , *
, , .
,
. * .
* *
, .
, , * *
, , , *
. * , 59 (
110,72 . ). 1669

80 81


, * . ,
, * ,
110,46 * ( *
. * *
, , ), ,
, * , . *
, . 43 ,
, * ,
, , * .
,
, , ,
, * , , , , ,
. * .
* , *
. . , *
, ,
, , * 60.
*
, , * *
. , * ,
, *
. . *
* .
. muy ,
accidentado , , ,
, . * , G,
, * .
, * *
, , , *
, ,
, ,
*
* . * . *
, * , *
. *
, , , ,

82 83


, , , , *
. , , , .
, , *
, ,
. * . ,
.
. , , , , *
* ,
. . *
, * .
, , , *

. , , *
, , , *
* ,
,
, , *
. , *
. .
, , *
.
, * . *
, * , *
*. , , 1761 , ,
, *
, ,
, * * .
.
1769
. ,
, , , * , *
, . . 4 1769 ,
, * , ; , *
,
*
8 2004 , * , *
2012 . . .

84 85


,
, * ,
. ,
,
. 390 ,
, *
, , *
.
. , *
, *
* . (
, . ,
, , * , ,
, , *
. ,
, , *
* .)
. ( * , *
, * , *
.) * 1761 , ,
, , * . , *
, * , , *
. * , , ,
, . *
, *
, * ,
. , , 1769
, .
, ,
* .
. *
, * ,
, * . * 150 *
( . (
, ) , 149,59
. . *

86 87


149,597870691 61.) ,
. .
,
, . *
, * .
. * ;
. ,
, . * ,
, . * , , *
* .
: , , . *
* .
, , 1777 . , *
5 (51021) ,
.
. , , . *
1772 * ,
* , , , *
* .
, * , . *
, , * ,
. , *
. . *
. * , 2,5 *
1786 , * , *
.
, , *, , *
. ,
, ,
. *
, , ,
. . *
, *
. 1774 * .

, * , *

88 89


* *
, , . .

, . * ,
, *
, ,
, , * ,
, . ,
*. , ,
, , , *
* . *
, * , ,
. * (
, , ; , , ), , , *
, *
, .
. *
. *
,
, , * , ,
, , , , *
. . *
, * , *
, .
* , *
. , *
* , , , ,
, * .
. * , , , . *
. *
, , .
, , * , *
, . * *
*
. , , *
1781 *
. , ,
. . , *

90 91


, 1962 . *
, , *
, . , 1797 *
* *
* , ,
, .
, , , *
. Nautilus,
* . , , *
, . , *
, . 350*
. * ,
, . ,
, , , * *
. , * , *
, , *
62 ( , )*
* .
; * * ,
. , , ,
, , , ,
, .
, , * , , *
, , , ,
, .
. * *
.
. . , * , , *
. . , *
, . ,
* , . *
, 1915 , * , *
, , *
. ( .
. , * , .
, , . *
, . *
, , . *
, * , . . . .)

92 93


.
. , . ,
, * . . ,
. , ,
* .
. , , *
. , * ,
, * , *
, , , , *
.
. ; *
*
, .
, ,
13 000 000 000 000 000 000 000
,
, *
. ( 1000 ,
2205 .)
*
,
, ,
, * ,
, *
1797 . *
, 5,9725 *
, *
, . ,
, *
110 *
.
,

; *
, ,
. , *

94 95


, *
, *
.
1726 *
,
5 *
*
. ,
,
, , ,
, .
, , 1768 *
, , *
, , *
. , * .
, , , , *
, . *
* , *
, .
( ), *
, *
, ,
, , .
, *

*
, . *
.
,
. ,
, . *
. *
. 1795 , *
* , ,
*, *: , ,

, ,  .
, ,  .
,  , *
, , ,  , ,
,  , ,
, 
.
*

96 97


. * , *
? , , , , .
. , * ,
, , , ,
. *
, , *
. , , * *
, , , *
, . , *
. ,
, * .
, * 1785
, , *
. *
. , . .
, . * , *
, , , :
, ? *
, * 
. , ; ,
, , , , 
. ,
.
,

. , 
, . 
; ; ,
, . , ;
, * 
, 
. .
. , * *
, , , *
, , *
. , , .
, * , *
. * ,

98 99


* .
, * , 15 , ,
1795 .
, .
* , *
. * , ,
* . *
, . *
, 1899 400 , * *
, , *
. * .
*
(, * ,
). , . , *
, , * *
, . , ,
, 63 * ,
, . 1830
, * 745 ,
, * * .
, *
, . 1802 , , *
, * *
, . 1839 *
. , , *
, , *
, 1802 . , , *
, * , , 8
. !.. , , .
( ,
1807 *
, .) 1841
* *, , , *
. * *
,
* * .

100 101


, * , *
, , , , , *
, . ,
, * . ( *
, , * . 1785 *
* , , , *
, . *
. , *,
, * *
, * *
, . 1805 ,
, , *
* .)
. * , ,
, , ,
. ,
. ,
. , ,
, * , *
* . , , *
* .
. 1794
* . , , *
, *,
III . (Orthotricium lyelli, *
, , , .)
. * ,
, , *
, * , *
, * , .
. . *
, ,
* . *
* , ,
, . , ,
. * . *

102 103


* 1831 1833 *
, .
, * ,
. * 1830 1833 , *
, * ,
, . ( *
. , , *
, .)
, *
. , *
* , ,
. .
, : *
, , Cheirotherium *
. * . , ,
. , *
, * , ,
. , *
, , , * .
, * , , *
. *
* . , , ,
, , , 1824
. *
* , . *
. , *
, ,
, * , , *
. ( .
.) , , *
, * 64 , * *
, *
, ( .
). , , , *
, . .
, *

104 105


* ,
, 67, .
.. 65 * .
66, *
. * , . *
. ,
, * , , *
, * *
.
, . ,
, (Great Devonian Controversy).
, , , *
, . ,
, , *
, , . , *
, . 68 *
. * ,
, * .
, , ,
, , *
.. . . . *
. *
. , *
. , *
: ,
, * , ,
. ,
, ,
, , , *
, . *
, , , * 1879 *
, , ,
. , , * .
, . *
, ,
1980* * *

106 107


. , , * *), ,
, . *,
, * .
*
. *
. , : , (
), ( )
. 69 * ( ). *
70. . *
: , , , *
.. . ..*
* ,
: , , * *
. , () *
, * , *
, ( ) 65 *
. , . , ,
, . * , . *
, * * : , *
, 1960*, , ( ),
. (
) . ,
, 72, .
. , *
* , * .
, 71, * , *
, *
( ), ( * , *
), ( ) * . ,
( ). , *
*synchronous .
(*),
*
, . , *
, , , *
, ,
(, , *
, , ) , (,
*eous (* , ..) .

108 109


. *
, * 1650 ,
, * *
. , * ,
* 23 4004 *
73. , * . ,
, . *
, . *.
, * ,
. , * , *
, , * *
( ),
( ), ( ) . 75
( ). *
( 1980* :
) ( * , *
). , .
, . . . :
. * , *
, * , , , *
, *
, . , ,
74 * , ,
. ,
, , , .
. * , , ,

. ,
. *
. : ?
, ,

,
*
. *
, *
(Assher), *
, , , * .
[] * , 1650 ,
1654*, 1664*. *
. 26 . *
Asher. *
, , .

110 111


, 1715 * *
, * *.
, , * ,
, * . :
, * * , ,
. , , , , , .
,
, . (, *
, , *
, 1770 ; 1892 ,
* , * , *
. , ; , , *
, , ). *
*
,
, , , . *
. *
, ,

,
(*, *
. *
),
, .
. , *
* 75 168 . , .
, * 1824 *
, , *
. * . *
, * , *
, .
. , *
, *
, * (
, , *
, , , . * ),
, 1859 * . ( *
, , * ) *
, , *
, , , * *
.
, 306 662 400 . * ,
, 53 767 .

112 113


, , *
, . .
, * , *
, * . *
. 1862 Macmilans ,
( 1907 * , 98 , *
) 661 , * , *
( * 20 400 *
) * . ,
. * , , , *
, *
; * , , *
, ; , .
;
* . *
, * , 400
100 , 50 , ,
. 1897 24 . *
, . . *
* , ,
, * *
*. , , *
*
. ,
, .
, , .
, , , *
, .. : * ,
[]. ; *
; *
; , * .
. ,
. *
, ,
, *
. ,
[ ], *
*
. , *
: (1) , (2)
(3) .

114 115


.

,
, ,

6 . , *
,
, , , , *
, *
*
. *
, , .
, *
1787 * * ( * , *
, , , ) . *
, , .
. *
, ,
, ,
*. , *
.
, , , *

.
,
.
*
, *
,
,
,
.
, , . *
*
, * * .
. , *
* . . *
, * (, , )
, . *
. * ,
, , , *
, , * , *
* *
* . *

116 117


, . , * , , ,
,
, * .
, 1788 ,
, . . 1795 ,
, ? , *
, * . *
, *
, * . *
, * ,
, , . ,
. ,
, , * *
. , * * , , *
.
, , , * ( , , ).
. , 1796 *
*
* , *
, , . * *
, * . , *
* , *
, . * . ,
, , , , *
,
. ,
* . * ? *
, * ,
. * *
, ,
, * . *
. , , *
, , * * (,
, , ). ,
. * , , *
, , *

118 119


, , ,
, . *
* , *
, * , .
76. .

. ,
. , ,
, . *
, * , .
* ,
, * * . *
* , *
, ,
. * . ,
C 77. 5 , , *
1796 , , * , *
, . , ,
. , * , , *
* , , * . , ,
, *
. * .
, * , *
. * ,
, *
. .
, , . *
, ,
. , * . 1806
, * , *
1815 , *
. ( * , *
* , *
, .) , *
, , .
, * ,

120 121


, *
, * ,
. , * *
* . * *
,
. 1818 , ,
* ,
, , , , *
1855 . 1818 , , *
.
, * .
. * ,
. .
*
, .
. 1812 * *
,
, * ,
, , , , ,
, * .
* , .
, *
. , , *
. , , *
* . *
, . , . 1822 ,
( , * , *
she sell sea*shells on the sea* *
shore78.) , ,
*
. . *
, * , ,
, , . , *
. , * , ,
, , ,
. ,

122 123


. ; . , *
, *
. , *
, *
, , * ,
, .
, , * , *
* , 1833
, . , ,
, , * , ,
, , . (* , *
* . *
.) , * ,
, * . *
, , , . *
, , * *
. * .
. * , .
, * 1827 *
, . ,
* 300 *
. , , * .
,
* , *
, * , *
. ; * , ;
.
, , , ,
. , . ,
, * ,
. , . ,
, , , .
, , .
, , . ,
, , , *
, *

124 125


: * *
. * ,
, * , , ,
. , , *
. . , *
. , *
, , * . , ,
, *
, . ( , , *
, .) .
, , * 1825 , ,
, , *
. , , * ,
* *
, , * . *
. , *
, *
, , ,
, *
, , , .
*
1851 , , , * .
. ,
. , 1853
.
. , *
, , *
. * . *
. , , *
, *
. .
, , * , ,
. *
, * 79 , *
, , , *
. , . *

126 127


1861 * . *
. * , , ,
* .
. *, , *
* , *
. 1841 . . , *
* , , . *
. , , *
, .
, ; , . *
, * *
( 30 , *
) . , * ,
, * , .
, * , *
. , ( ,
) , .
, , , , , .
: .
, , *
. , , . , *
, , *
: . 1841
, * , *
. , * ,
. * . *
, . ( , * , *
) * , *
. .
*
, .
. 1857 .. , * *
Churchills Medical Directory, , , *
, , *
, , *
, , * . *

128 129


, , * ,
, * : ,
. 1852 , *
, , . *
. * *
, .
, * *
. ,
. ,
* . 1856
, *
. * *
, . 1880 *
. , *
.
, , . , ,
, * , *
. .
*
. , *
, , * , ,
, , . ,
, * ,
, . , , , , ,
80 .
, * , .
, . , , *
** ,
,
. * . *
, , *
, , , .
* .. *
Belemnites owenii. * , , , , *
, . *
. , *

130 131


, ,
. .
* , , *
* ,
. . ,
* .
. * , ,
. * , , , *
, . *
, * , , .
, ..
, * *, *
,
. . *
,
, ,
* , .
, *
, * *
. * , *
* . 1876 ,
, . * *
* *, .
. , , , *
. , * , ,
, , , , * , , ,
. . . *
.
, , , *
.
; 1868 *
. * ,
, , * 1877 .
, * , *
. , ,
, . , *

132 133


, , * 82. , *
. 100 * .
* .
, .
. . *
, *
.
( , ) *
, * , .
, , * , , ,
. , . 1875
* ,
. , .
, . * ,
* . , , *
. , * *. 1897 ,
, * .
. * *
* .
81. , Homo sapiens *
* , *
, , , * .
*. , , , , *
, * Homo sapiens ,
. , ,
, Uintatherum anceps, . , *
.
*
, * , *
1902 . ( , *
1892 . *
Manospondylus gigas. 1900 . ,
1902 . 1905 . * , *
Tyrannosaurus rex. * , *
. 3 * , , *
, 1908 . . *
* .
1916 ., Tyrannosaurus
rex Manospondylus gigas. , * . *
. . . .) .

134 135


,
1892 , *
. * . , *
, . , *
, * *
. . *
,
, ,
. *
, *
. .
1840 . * *
* ,
. 1865 * . , *
, * *
, ( , , , , *
), . 2300 *
, , , * .
, * , , ,
. 153 . *
83 *
, * ,
, *
. , * . , 89
. 1898 , , *
, , , , , .
( * , *
), , ,
, , * , , *
, , * ,
. , * 3 , 18 , 600 , 794 *
. 2,4
, * * . 1910 *
. * , *
, , *
. 55 .

136 137


, , , *
,
.
*, *
. *
,
,
7
.
,
, , *
, .
, , *
. , , , * 1661 , *
, .
, *
, *
. *
, , *
. ,
,
, Physica Subterranea,
, *
.
,
*
, 1675 *
. * ,
. (*
, *
.) *
. *

,
, . ,
,
. *

138 139


. , , , 150 *
. *
.
, . 1786
*
, . * , *
* *
. (28 ) * .
6 300 *, *
, 84. .
, *
* , . *
. 1769 1772 , * *
* *
. . ,
, , 1774 .
, , *
85. . *
, , *
, . * , 86.
, * , ,
, , , * ,
, , , , , .
. ( *
, , ) *
, * * , , , *
. * : , *
, , , , , , *
, * , , , *
, 87. * ,
, . , 5lan vital ,
. ,
, , *
, * : *
, ( * (,
) , * ) *

140 141


* *
, : , *
( , , , * .
) ( , *
). , *
,
* , * , ,
. * . , . *
1743 (* 1780 *
). 1768 , *
* .
, Ferme G}n}rale ( , *
, * . * .
), , * , ,
. , , . , , ,
, *
. , * *
, , . ,
, * . , ,
, * .
. * , , *
150 12 * .
.
. . *
*
. . . , , *
* , .
. *
, * . *
, *
, , * . , , *
jour de bonheur ( ). , , *
, * * , , , *
, . * *
* .
, * , ,

142 143


88. , * , , , , *
, * , , .
. * . *
. * , *
. , , *
, * .
.
1800* *
, * , , *
* ,
, . * . *
, , 1791 .
, , 90, *
. . *
. , *
, * ,
. .
89. 1846 *
1793 , , * .
. * , *
. , * *
, , *
. [1794 ] * .
* , , ,
( * ,
). , ,
( ), , *
. . *
, , * , ,
, . ,
, 27 , * . , ,
, . , , , *
, ,
. , * , . ( *
, , .)
. , * ,
, *

144 145


, , * . 1805
. ( 1827 , , *.
, .
, , , *
. * , 1814 .
* ,
.) 1799
, , *
, , * ,
, 1753 *
, , * . *
. , , , *
, , *
, ,
, . *
, *
, * .
* , *
91 . 1776 , * , , ,
* , *.
, * , *
, * , *
.
, , . ,
. , ,
, 1791 , , ,

*
. * ,
.
, . 1808 , (alumium).
* *
. (aluminum). ,
* , aluminum *
*
ium (sodium , calcium , strontium ).
. *
,
, * . aluminum, aluminium.
, * *
, .

146 147


, , , *
* . * , *
, , 1829 . * ,
, ,
. 1808 * , , , ,
(, .
), 1811 , . *
*
, , , * ,
.
, *
* 1841 ,
. 1848 . *
* , *
, * , ,
. *, * ( ) *
. * , . *
, , * 1877 ,
, ,
0,000000008 , . * , *
. *, , 1811
*. *
*
*
,
* 1860 .
. 2,016 * , *
6,02213671023 * ,
. ( , *
12 12C. 2002 .
. 22
CODATA , *
6,02214151023. . .) . 24 ,
* , , * .
. , *
* , .
15 , *
, * ,
, , . .. *
300 .
, * , ,
. . *

148 149


,
Fe ( ferrum), Ag ( * , ,
argentum). , * .
, 1869 , ,
, * *
. .
, ( *
2. * ), (,
: 292. ). , *
, ,
, .
, , *
*
*, .
. , ,
1834 , *
, , . *
* , *
, : . *
, , . *
93. , * , , , *
, . , *
. , *
, , , , * . , , *
. , , * , , *
* . *
. 1848 .
, . * , *
, * 94, *
* .
* . *
. * , *
, . .
* , *
. ,
, . *

150 151


, 1895 . *
, , * .
, . * *
, *
. , .
. , , *
, * , *
, , , * , *
, . . *
( * , *
, , .
, 120 *
.) 92
. *
, * ,
95. *
, ,
; , , 97.
: , ,
1, ; , *
92 , 92. *
, 96, , * . *
, . ( , * , ,
, * .
, , *
.) , *
, , 168, *
. * ;
, * , ,
. * *
, , 98.
*
, , , * , . 1896
* , .
,
. . ,

152 153


, , ,
. * * *
. . , *
, ,
: * *,
. , *
. *
. , * ,
, * .
, , , *
, , * , 700 , *
. , * ,
, .
, , 1904 *
,
. * ,
. * 105 , ,
,
, . 1903 * .
*
. ( 1911 .
, ; ,
*
, .) , * , *
, 50 ,
* . , *
*
. * . ,
, * 30 . , *
* 30 , 60, 90
, * . *
*
. , , 30; , *
* , *
, , , . . ,
, *
* 30 . ; *
. . ; , , *
, * . , * ,
. .

154 155


*
( ), * . 1955 101
, , . ,
, * 100, .
. * , , *
. * , *
, , . 1900*
24 ,
. , *
* , , , *
, , , . *
. * , 1906 , *
, .
*
, , 1914 *
. *
, * . *
. , ,
1930 , * ,
, , , *
89 . * , ,
, , , ,
. , , .
, *
, , * , , *
, * .
. , * *
. , 1920*
1907 . * *
. , (, , ) *
, * *
. * . *
* 1938
, , . ,
99, 1934 .
. , *

156 157


, 1890*
, .
*
, *
.
III
*
, , , *
, *

, , *
.
.

158


. , ,
,

, , , , ,
,
. *
, , *
, , , , 101.
* , , , *
, ,
,
, *
, *
102: *
, , *
, ,
, , *
.
,
.
, .
1875
, , *
,
. *

161


, , 18751878
, . *
. , *
, , , , , *
, , , , *
* , ,
*. 1891 , 103. ,
, * ,
, , * *
* ,
. . . *
, , , 104,
. , *
, , , , *
, *
, * ,
*, . , *
, .
. ( *
, , *
.) 1871 ,
, *.
, 1903
, ( !)
*
, , , *
. ,
. 1880*
*

. *
. * *
,
*
, *
*
. * .
. * , 1909 , *
, , . *,
, , . . *
. , * . ,
. , * . 1944 ,
, ,
. * [ ], , *
, , * , , . *
, , *
, . .

162 163


, * .) *
. , *
, *
* . .
, * , *
, , , , * , *
, , , ,
. , , ,
.
* ,
, , * , , *
. ,
, * ,
, .
. *; , *
* . ,
. 1909 *
. . 105 : *
; , .
, , * *
. ,
, *
. , . , ,
* *
* . ,
, * *
, . .
1852 * * *
, , 1887 *
, . , *
, * .
.
, , * . 106:
, ,
* . *
. . ( * , *

164 165


, , . * ,
, , * .
, , *
. * . ,
, .
,
, , . 1905 , Annalen
, , der Physik
. , , *
, , , *
,
, , , *
Nature, . (
* .)
. ,
, , * * Annalen der Physik *
, , , .. ,
*
. , * *
, , *
, (*
),
, . .
, , , ,
, , * , (, ,
, * )*. *
. * *
*
, , ,
. . *
, 1921 , *
1900 , , ,
* , , 1957 , *
, , 1995*, ,
, , 1932
, 1986*, *
, . *
. , , *
. * .

166 167


, * 1905 *
, , , * .
. . *
1879 , * , * *
, . , , .
. 1890* , *
108, *
, , ,
, *
* . , .. 109,
. 1896 , *
, * , *
* , . , *
, * .
. , * E = mc2 *
. , *
1900 . , , *
Annalen der Physik. , , m ,
2 .
( !) , ,
. 1902 1904 * . *
, : ;
, , . *
. 1901 , * 2 ( , )
* , ,
.
** *.
. 1901 ,
, , * , *
. .
*
107. ,
* ,
celentias, . *
, ,
. : * ,
, , * (carbon) (cricket),
, . * .

168 169


, ,
71018 . , * . *
* , , *
, , , . .
. ,
, . * 110 *
. * , ,
, * , *
, 1 . , , .
, , .
. , , , *
, . *
: * * *
,
. ( * ,
111. , ,
E = mc2.) , ,
, * . .
, . , * 1907 *
, * , , *
. . ,
* *
, * . , *
. . * , .
( ) * , ,
* , *
. , , , ,
, * , *
, . * . ,
, . , *
* 112. ,
, , ?
, , *
, . * 1917
, ,
, 113. *

170 171


1905 , , * ,
; , .. , , *
,
* , , ; ( *
. * ), ,
. , 1979 , , .
, . ,
, , *
, * , *
, , 1919 , , . *
, . , *
* ( ),
. * .
, ,
* , * *
. 114 . *
E = mc2, , * ,
, ,
, * . , *
, . . *
, * 100 , *
. 60 . *
, , , , *
, , * 80 ,
* . *
. , , * , *
, . , * , , *
, * , *
, , . , ,
, . .
* *
, , . *
, * .
, *
, , : . , ,
, . .

172 173


, 117, *
. , *
, , *.
, * *, , *
. , * * , *
. , , ,
, 160 * , .
, , ,
0,000000000002 115. * . *
. , * () , ,
, ( ): ,
* . * *. ,
, , * , , *
. , , ,
* *
, , , ,
* . *
. , , *.
* *
, , . .
* , , , , *
, * , .
. , * , , *
, * , , *
. * *, 118
, : , *
, , , ; , *
.
, . , *
* ,
, , .
116. * ,
, , * , *
; , * ,
. , , * , .
. . * , , , *

174 175


, * , *
. (*

* , ).
,
, . * *
, * . ,
. , * . ,
, * , *
, * * *
, * , 1910* *
, * .
. * ,
, , , , , .
. * .
119. *
, , .
* 1889 , , *
, * ,
(* , .
), , , *
, 120. , *
. , * . , *
, , ,
* . , ,
: *****, ; , . *
*. ,
*
*
*
,
, *
1842 . , : ,
, *
, (, ). . ,
, , , * .
. *
(**). .
, , *
, (**). ,

176 177


. 1906 * , ,
, . (
, , , * .) 1919
, , ,
, , * *
, * . *
. , *
. . *
* , .
, *
( , * , *
). : . *
. * , :
, , *
1913 , * (.. ). *
, , ,
, .
* , . *
, ,
, *
* ( ).
*, , , *
, , *
. ( , . *
.) 122. *
1919 , , * *
* .
*. , *
*
. , , . ,
, , :
. , *
, , , *
140 121. , , *
, . ,
, *.

178 179


, * , . *
, 124, , , , , *
, , , ,
123. * ,
. , * *
, ( * .)
, ), * *
, * ,
. *
, * . 1923
, *
. , 31, *
, , , *
, , ,
, , 125. *
* ,
. . 1924 *
( , ,
* , ,
), , , * ,
: , ,
.
. , , , *
* , ,
, , ,
. * . *
, , , , *
. * . 100* *
, * , *
, * 1930* ,
. (
( * ) . , *
, , , , , :
, .
, * . *
* .

180 181


, , *
, , *
* . , * . *
, , * , *
, , , ,
. , . , . *
, ,
* *
126. , *,
*
, * .
. , ,
: * . ,
, ,
, .
. 1936 *
. ,
, * . *
, * ,
. , , : *
. * .
, 1953 .
. , , *
1929 , . * *
,
, * . *
, * *
, * . ,
* , ,
. 1990 .
, *
. (

)
. *
, ,

182 183


,
. ,
*
, *
. , , *
9 127. , *
.
*
. *
. *

* . , *
, ,
, * *
, , : * , * *
, . .
* , *, *
, , , . (*
* , , ,
, : . *
. * ; ,
. . * .)
, , . *
. , . , *
* *
( ). , *
, , . *
: * , , . , ,
* , , ,
. * , , 1035 *
, . , *
, , * .
. , * , , , *
. . , *
( ) , *
25 . . ,

184 185


, , , , * . (
. .) *
, *. * ,
, * , , *
. . * . ,
. () , ,
, . , *
2 , 0,002 , *
128. * , , *
, . , *
12 . , * , , *
, * , *
24 . .
, *
. *
, * , . *
, ,
. : * .
. 1808 , *
, .
* , , * , (
),
, * *
. . ,
, *
, * .
. * *
, , * *
, , , , .
* , , , ,
, * . *
, , , , * .
, . , *
7129. , , ,
1766 , . ,
, , * *

186 187


, 7. * 130, ,
.
.
16, 7, , . *
* , *
* , , ,
. 1906 **
, 131.
, . 1826 *
.. 1905 *
, , . . ,
* *
, , .
* . * , *
. . , , * , .
, , : 1871 *
Est*ce que jai lhonneur de maddresser a Monsieur . , ,
Dalton?* , , , *
* .
. , , , ,
. , , * . 1895 , *
. *
, , , *
* .
, *
. 1844 , * .
, * , , ,
. * . , *
, . *
*
. , , .
, * , *
, , . *
, * . 1908
, , *
*
? (.) , , .

188 189


, , , ? .. *
, , , *
:
( ). * . .
. 1895 ,
*, .
, * .
. * , *
, * *
. ;
, * .
, * . 1897 . .
. * , 1911 .. . *
. (
. , , ), 1932 *
, . , 1953 ,
, . *
, .
, *
. *
, * ;
, * , ,
* , * , .
* . *
, , , ,
, * , *
, , * *
, . .
, ( ,
. , , * *
, ) *
, *
,
: ? * . , *
, , , * , *
. * , * . 1870 6300 *
, : * .

190 191


, , * : , *
. ,
, , *
, * . , *
. , * . *
, . *
. * , , *
, , . ,
, * . ( , *
. , * *
, : * , , *
, , , , , ,
, . . , *
1910 ( , .)
, * , *
, ) .
, * , ,
*. , * . **
. , , * , . ,
15* , * , *
. , , *14 *
. *
: ( ).
, * * . *
, *
. , , ,
, .
. * , ,
, . ,
* . *
. , ,
, 1910 .
. ,
*
, *
*
*, , ,
. . *

192 193


.
, , *
. , , .
132, *
* *
, , , * *
. , . *
, : *
( ), * ,
* . ,
. , , *
, , * , .
* ,
, , . , ,
1904 , , *
. * , . *
, . *
133, * , ,
* * ,
, * , *
* , .
* , *
. , *
() * . ,
* 1910* ,
134. , , * .
* *
, * . 1913 , *
, * , , *
( ,
, , *
, * .
). *
, , *
, , , *
1910 . * . , , *

194 195


*. , * , .
. *
* , 1932 .
. , 1935 .
* 135
. * * , , ,
, , , *
. . (*
, . , ,
, *
* , , *
, * , *
. , * , .) ,
: * 1920* , ,
, , , *
. * , , .
, ,
, * . ,
. * , , *
, , , . *
, . * *
* . *
, .
. * , *
, , , *
. , *
, . *
1922 , * , *
.
, , . *
. . * *
, , , .
, . , , *
* , *
* , . ( , , *
. * .) ,

196 197


, * , *
. ,
, * . *
, , ,
. . , ,
, 1926 . ,
, , * , *
136. , *
(, ,
, , * , * *
, , * ; * , *
. , , ).
, , , , .
, , 137, *
, . , *
* . , , *
. * .
, . , , , *
, ,
. , *
,
. , * , 138 *
, , . , *
: , , * .
. , *
, , , *
. : 1925 *
, , , * ,
, , , , ,
. , * , .
, : . , 139. ,
, , ,
. * , ,
, , , , * , ,
. * *
* .

198 199


, * , *
140, , .
, , , *.
, , , * ,
,
. , * . , *
1997 ,

,
141. . *
, , ,
, , * *
, , , . . ( ,
* , *
, * . *
, * 143, ,
, 144.)
. , *
, , .
. ,
. , *
,
, , 100 * . *
100 . , * ,
, *
, , , *
* .
!. , , *
* * , 1930* *
, , : *
, . .
, annus mirabilis142 1905
*
, , *
. : *
, * . , *
, . * .

200 201


; * *
. .
, * ,
* ,
. , , ,
, *
, .
145, *
, . *
. *
*
. ,

: *
.
,
,
, *
. .
*
*
. ,
, *
. *
, *
. ,
, *
.
*
. 1940* *
*
1945 , *
.
*
, .

202 203


.
. ,
. *
*
.
10 .
*
.
, , *
, , , . *
*
1940* * , ,
( * . ,
), . , *
, . .
, * , *
, . *
, , * ,
. . 1923 *
, , ,
* *
*. , (
, , * ), *
, , * ,
. * , .
. 1921 , * , *
, , , , 1 1923
, , ( *
, , , ).
. *
, , *
. *
. , *
, , .
. .
146 *

204 205


, , , *
, . *
: , , * , *
, * *
. * , 147 .
* *
, * .
; , * 1930*
* ,
. *
1924 , , ,
* . , ,
.
. , *
* *
, * .
, , * ,
. , *
* .
, , . *
, , ,
. . *
* .
. *
* ,
, , , 148. *
. *
70 . *
,
* , .
. 1920* * . *
, * ,
, , * , *
. 1929 , , .
, * , , *
. , * , .

206 207


, *
, , . .
. , *
, * ,
, , . ,

. 1944 , , . *
. *
. , *
* . ,
, 1940* 149, *
. * , *
* , *
, * . .
, * , *14
. , * , *
*
3000 .. , , . ,
, * ,
* , *
. ,
, 1960 *
. * .
,
, *14, * ,
, , .
. *14, ,
, , *14 *
, 5600 *
, , , * . . *
, , *14 *
, , , *
. ,
150. ,
0,39 , , *
, * *14, . *

208 209


, , , ,
, * .
. , *
, , , , * , .
, , * .
, *
, * ,
. * . ,
,
? , * , *
. *
, , ,
, *
* , , **, ,
, *
151. , .
. , ,
* *14 *
, 1904 *
, * , ,
, , , , *
152, * , *
, * . , *
. *40 *40,
* , *
* . , *
* , , ,
, , , , * .
, .
, . *
. , *
*
, , , , ,
. . ,
* 1946 ,
. 1920* , * , , *

210 211


. , * ,
: * . *
. , : , *
, , .
. .
* , ,
, *
(.. , , *
* *
). , , , *
* .
. , (
, ) .
. , ,
. . *
1948 . * , * *
. , *
* *
. . , *
, , * ,
1952 , * *
, , *
* .
.
,
, * .
, , * ,
, . , *
. * . 1953
. *
1940* . * .
, , * , *
, , *
. ( , , *
, , .) . ,
,

212 213


, . , *
, . .
* , , ,
4550 (*
(* 70 ) , *
, * ). *
.
. ,
*
* . *
. , * ,
, , * .
, , 1923 *
, . * , *
: * . *
* .
. *
, * .
, .
, , *
. (
. *
. , , , , .)
. , ,
* , . *
, , . *
, ,
. *
, * , .
, *
, . ,
90 , , * *
. .
. *
, 1923 153, 2000 The
, * Nation,

214 215


, * ,
. , , , , 2001 , *
* 2000 25,1
, 1971 * ( 795 .), ,
** 1999 (24,1 .), , 1998
. (117 .). *
,
. * ,
1970 , . *
1986
. ..
80 154. , *
* , , * , ,
625 1974 ,
, , . , ,
* (,
, , * ),
, * , * , .
. * , *
* . *
. 44 * 156, 27
, . ,
, , . ? ,
,
1993 . . *
, * 2010 .
, , * 1995 .
. ( 1962 . .
.) , , *
, 2001 * , *
, , * .
, *
. . *
, ? *
, * .
155. .

216 217


2001 *
Nature , *
.
, *
1953 , *
. *
, *
11
.

1911 ... ,
,
**
. , *
. *
, *
,
,
.
, *
.
*, *
, *
*
.
. *
, *
.
*
,
, , , *
,
, *
.

218 219


. . *
, 0,000000000000000000000001 *
(1024 ). *
( , ), 0,0000001
, * (107 ).
. * .
. , *
. ,
* (
, , , ),
* , , , *
: , , , , * .
, , , . * , , 57 *
. (..
157 * , ),
: , ( ),
, . .
*
, 158 *
: , * . *
* , * *
, . * . 1998 *
( , *
, , *
, , * .
), , *
47 * , , . *
7* .
, , , ,
, * . , *
, , , , * , . *
, * , *
159. , . *
, , . .
. , ,
, 26 .

220 221


, , *
; , * . ,
160. *,
. , ,
, * *
, : .
* , *
* . * , *
, , *
2007 , 14 161. * , . *
162*.
, , , *
* 500 ( ,
, , * !), .
. , , 281
1980* , , . *
*
. 260 .
, , * ,
, , , *
. 150 *
. *
84* * . , , *
, 99 * ,
. , , ,
8 ( * . ,
10 ), , ,

, . , *
.
, ,
, ,
, .
. 2
.
, 1993 , *
.
22 , .
, , *
*
, *
. (WWW) , *
. 1989 *. , *

222 223


1950* . * . *
, * . *
*
, . ,
, * ,
, . * , ,
, 163. , , ,
, * . * *
. , * , , , *
, * . (* ,
*
: * .)
, *
, , , *
2,603108 , . *
, , *
0,81016 ,
, * ( *
, 165), :
( ) .
. ,
1960* , , .
, .
* , * *
, , , , .
* . *
* . ( *
, .. ) , *
, * . *
. *, , , . , *
, . , , , :
* .
, * ,
. . , , *
* , .
164 * , *

224 225


, , . *
1985 166, , ,
. , *
. , *
, . * ,
, ,
, . .
, * , , *
. , , * :
, , : *
, .
, * , ,
. , * , 
. 
. ,
. 
, * 26 
, . , , 16 
, . . (, 
,
;
. .).
: , *
, , , , 350 .
, , .
, * *, [ ] *
, . * *, , *
, * . ,
, , * , *
* . * ,
, * *
, , , :
, .
,

.
,
, 
,

226 227

, , , ,
, .
, . *

. . , .
,
. *
, , * , ,
Nature 167, , *
*
.
. *
*
, 2002
, , *
, *
,
. , *
: ,
*
. ,
. ,
: H0 = v/d ( 0 , v
, *
, d ). 0
(
,
).
. , ,
*
, *
,
,
, *
. * 1920* ,
, * , ,
. *
, * .
.
168, *
, . 1956 ,
, * *
. , : , .
,
*
. , ; , ,
. , , *
, * .

228 229


(Wilkinson Microwave Anisotropy Probe,

* WMAP), , *
* 13,7 *
, , . , ,
. .
, * ,
50, * *
. . ,
, , *
100*. , * . *
, .
1994 * , *
, , , , *
, * . *
, , * , 58*
, , 8 , 37 61* *
, 36,5 . *
. 2003 , *
* , ,
, * .
*
, *
*
, , .
, 50 , 100. * , ,
.
. *
,
( . *
). * .
, , 3,26 ( )
. , ,
. *
: 1 = 1 . *
. , 169,
, , 50, , . ,
50 ,
. , , * ( )
; ,
, ,
, *
. .

230 231


, * MACHOs. *
, , MACHOs,
, * . *
. 170, WIMPs. *
, 87 * WIMP .
, ,
( * ( ) *
), . *
. , * , *
, . * .
* , *
. * . , *
* , *
. .
* , *
, , , ,
; , * DUNNOS172.
, , ,
, , * ,
. . *
, , . ,
, , * , .
. , *
, , . , ,
, * , *
. , 90, 99 * . ,
, *
, . *
, , . *
. , ,
? , * , *
* ,
, WIMPs, MACHOs171. , *
, *
WIMPs, .

232 233


,
, , *
, , *
, *
, , *
, * 12
,
* .
*
*, *
, , , *
, , , , *
, . 1955 , *

: *
.
, *
. , *
, ,
*
. *
, ,
*
,
.

, , .. .. *

, , *
, . ,

, *
,
.
*
*.

234 235


, , , *
* . *
. , *
, , 1912 *
* , *
. .
, * *
, , * , 1920 ,
, , * * ,
. , * . ,
, , .
. , , , *
, *
, * , *
. , , *
* . ,
, ,
, . * ,
. *
, * , ,
, , * , *
, * . , ,
. * , ,
, , ,
, . , ,
, .
? , , *
? , , ,
* , *
* , .
, , 600 ,
, * * ,
? , .
, * 1900* ,
* , * , ,
, , * , ,

236 237


. , * . ,
. , * 3
, .
, * 300 . *
:
. * ,
, .
. , *
. , * . 1964
! , . *
, . , ,
, * . *
* , . , *
. * 1,6 *
, , , * . (
. , .) , *
Hipparion ,
, * . , *
. , * , ,
* , * *
, . * , .
, *
* , .
, , * *
, . , ,
, . *
* , *
, , . *
* ,
. . *
* ,
, * 1944 , *
. ,
* . *
. , ,
, , * ,

238 239


, *. . , .
,
, 500 *
. , .
, . 1950 * , ,
: *
, 20 , ,
, *
. ( * .
* . . *
.) , ,
. 1953 .
: * *
. *
, * .
, . *
* ,
. , *
173 . , , ,
, , * . *
. , . , ,
, , , , , *
, * , . *
. * , *
, * ,
* . *
* , , *
, .
, , *
, , * 174.
, * , ,
. ** .
; . *
, *
* . 1950* *
, , *

240 241


. , ,
: * , .
* *
.
, . , .
, .
, * *
, 175 , .
, , *
, . , *
. *
. . , *
, . *
, * 175 , , *
, , , , *
* . , *
. , , *
75 . , .
* . , , . *
, , *
, . , *
. * .
, , * ,
. , * , ,
, ,
. . 1906 *
,
20 19* *
. , *
, . , * *
, . . ,
1960 , , *
, , *

. , , , . , , *
: * .

242 243


, 1950 , *
.. * , *
,
, , * .
, , *
, , * , ,
* , . ,
. , , , *
, * . , *
, , * (paving stones). *
. * * 1968 , *
! .
, * , , *
* , .
, . 1963 , : .
,
, , .
,
, * 176 1970*
. , 1924 , *
, , .
. , *
. . 1980 *
: * ,
*
, .
. ,
: , * ( ,
, * )
* .
, .
. 1964 , . *
* .
* * , ,
, , * , .
. *

244 245


( * * *
), * .
, * , *
, . * *178.
. *
, . , , , , *
* ,
, . * .
. ,
,
, * . .
, * *
. , , *
, . * , , *
. , 179.
* , , *
. *
. , .
, , * , , *
. , *
177. . , , *
, , *
. * . *
, * , ,
, ,
. . 2002 *
* . * , *
, * Science180, ,
*
, . * . , *

. , *
. .
, , * *
. ,
, * ,

246 247


.
.. , * ,
, ,
, * ,
. , *
, , , ,
, .
Hipparion , , *
. , * . *
, , . , , ,
, , .
, ,
. .
, , , , ,
, , *
. .
, .
. * , ,
* . *
, , , * *
. , . *
, , .
, , * 1600 *
, . * *
* . *
181, . *
,
, , , . . , *
, * , , *
, , . *
, * 182.
, *
Glossopteris, . 1930 , ,
. Glossopteris * *
, , . .
. * .

248 249


,
, .
, ,
. ,
*, 1955 , ,
*
.
IV
*
, ,

*
. *
,
.
, *
* , *
.

250


13
-!

, 
,
, 
. * . 1912
, *

.
, , *
*
,
,

. . , *
.
.

, , , *
* , ,
, *
. 1953 , *
, ,
,
*
. *
,
, *
.
, , *
,

253


. *
, * , ,
, . , ,
, , . , *
, , * .
, , *
. , , *
, . *
30 * . *
. , , .
, , , *
* , ,
, 1912 . ,
* . . *
, * * , , *
.
. * .
, , 1980*
. .
. 1950* ,
* *
, , * . *
, , *
* *
, . *, , . , ,
. , *
* . , *
, 1903 . ,
19911992 *
, . * 10
, . , . *
,
, , *
1979 . * , .
, *
, . 1900* ,

254 255


. , .. * , , *
, * , *
, .
. ( , , * , *
,
, .) , *
, * . , *
, , .
* , .
, . * ,
. , *
, , * .
. (*
) , ,
, *
. .
* , *
,
. *
.
: , * , *
. , ,
. *
. , ,
, , , * , *
* .
, 1800* *

, ,
. * *
, . . *
, .
, * *
, * , ,
. * . *
* .

256 257


1800* * , , *
, * . *
. , * .
. 1900* *
, * , , *
* 183.
, . * , *
, * , ,
* , *
, . * , , .
* * 90 *
, . , , *
, * , *
. * . , , , *
* , * *
, *
Spacewatch , * . *
, 184 : *
, *
, *
719 . * ; *
1911 , 89* . , *
2000 . , *
, ,
, *
. , * .
. , . *
. 2001 .
26 , *
. * *
, ,
. , *
. * . *
. ,
.
, , , , *

258 259


, , , , .
. **
1991 . * 65 , *
1991 , *
170 . *
, , ,
, 185. * , 6 ,
, , 145 *
* .
. , , *
186. ,
*, , , ,
, , * .
.
, , , , *
, . , 1970* *
, * , *
, , .
, , . *
: ; , , *
, , ,
, .
. ( ;
. .) .
,
. *
, , , .
, 30
, .
*
, * *
*
. 1970* .
Cretaceous. ,

(Cambrian) .
, *
, * (kreta) (Kreide). *
, * , .

260 261


, , . 21 1978 1.45
, . . *
, * 224 , , *
. , *
, , * .
, ( , , ,
, , . *
).
, , * *
, , .
, * *
, , * , (
. , ), *
* . *
* , , , , *
. , *
, * *
. , * . , *
* *
, * , , .
, *
. 1977 * ,
, , *
. , .
. , *
* , , *
, * . 1942 *
Popular Astronomy (*
, * ) * *
. , , . . ( ,
* . *
, * .) , *
, 2002 . * ,
, * ,
. , , .
. * . 1956

262 263


.. Journal of , *
Paleontology ( ) *
, , * . 1980* ,
, , . *
. 1970 * ,
. * .
, , *
,
, . .
, , . *
1979 , * ,
, ( , .
30 *
!), , , * ,
. , *
, 1980 , *
* ( *
, * ; *
* ), *
, * , *
, *
. . *
. , * *
, . .
, , * , *
, . , *
, * , *
, , *. . 1988
, * * *
, . * ,
, * .
. , * , *
, , , ,
. , *
187 . .
. , , *

264 265


, , , *
. * .
. *
, , *
. , . (*
, *.)
, . * , *
, * , ,
, .
. , *
, , *
, * , *
* . .
*, . , , *
, * , , . ,
. , .
; , .
, * ,
, * . ,
, ,
.
. * , .
, * , . *
, 1980* . . *
* , .
. , *
* * .
, , , ,
, .
* , , , *
. . *
, , *
, .
, *
, , 1985 , ..
. , , , *

266 267


,
. * ,
, , , .
. , ,
, * . 1991 , *
, , , , *
. .
, ,
. * .
, , : * : ,
, . *
,
, *
, *
, * ?
. *
* ,
, . , * 9, , , *
, . *
. , , *
, , , . *
. ? , ,
: ? , * , , *
, , *
, . . *, , *
. 1990 , .
, Nature
, , ,
, , , * , .
193 48 16 1994 , *
, , * *
, , , , , .
950 * , G,
. * *
1952 , . G
, ,

268 269


. , .
. * ,
. * *
1988 , , *
. . * .
,
, * : ; , *
. * ; *
, ,
, *
. , . *
. * , *
. *
. .
, ,
, * .
, * ( ), *
, ,
, * , ,
. ( * . , ,
. , , *
, , * 60
1994 , *
; .
, .) , , , *
* , 188.
, , ,
, , * ,
. , . *
. ,
, * ,
, . 250
. , ,
, , , * .
. ,
, , * .

270 271


, . *
* , *
, . *
, * , *
* .
: ,
, *
. , , ,
, . 2001 *
. , , ,
, , *
*, * , , *
, . . *
,
, , * , * ,
, *, * . *
, * , , *
, , .
. 1500 , , , *
* , .
. 1500 , *
. . ? ,
.
, . . *
, . . *, . 189,
.
. ,
. , * , ,
, . * 190.
, *
, . , ,
, . , *
. * , . *
* *5 *
, * , . *
, . * , , ,

272 273


* , ,
. , , *
*
, *
, * . , ,
, , ,
, , .
, , * , , ,
191. . *
192 , * ,
, . , , *
. , *
. ,
, . * .
9 *
, 1929 ,
, .
* ,
*
, ,
, , *
, *
193. *
*
. *
. *
, .
, *
? , *
. , , .
, , *
. ,
*
? . ,
.
.

274 275


*
.
, *
, *
. , ,
14
, , *
**.
*
, , *
, .
1971 * ,
.
. ,
, * * . * .
. *
* , , .
, *
. ,
, , * . *
, , . *
* : * .
, * ,
, , * . , *
194, , . * , .
* *
, , * . , . *
. . , *
, * ,
. , . , , *
. ,
, * , .
. , *
* , 1981 National Geographic
. .
* ,

276 277


. , , , *
. , *
, 1600 , *
195, . , *
, ,
, , , , *
.
. *
. , . . *
. , * .
, , ,
, . , * ,
, , . , *
. , , . * , *
, * , , .
. , , *
. , *
, . , *
,
. , .
. 6370
* , . ,
. ,
, , * (
, . ,
, * , 196). *
, , * *
National Geographic, .
, . . , *
*
, * * . ,
. .
* .
, * *
* * . *
, * , * *

278 279


, , . , *
. 1906 .. , * , , , *
, , , .
, *
, , 7,3 32 , *
* . * 6,3, 1000 , 5,3197.
, . * ,
* , , .
* ,
, . * . 7 *
, * , 650 , ,
. * ,
, , , . , 67 *
, . *
, * , *
. 1936 , , *
, ,
, , : * .
, , ( * ,
, ), , , ,
, , . .
, , * ( *
, * , )
, , 1964 *
* , *
* 9,2, , 1960 *
. , * , *
, * 8,6 , *
, ( ) *
. ( . * *
, * 9,5. , *
.) , *
* , *
. , *
, , , * . 1960 *
, * **

280 281


, , * 2002 5,1 *
* *
* ,
, * , ( ) *
. * , .
.
, , * , *
, * , **
, * . ,
, , * , . *
, , (1 ) , *
1755 . , *
, , 9,0 ; * , .
. , *
, * 199, *
15 , * , ,
. , , (,
, * ). *
, . * , , *
, . *
. , 1995 , 500 *
: * 1906 , ,
7,8 , * 7,2 . 6394 , *
. 99 . , ,
, ,
. * .
* *
2 , * . 1 1923
198. * ,
*
, . .
, . ; *
, .
. 1923
.
6,0 . . *

282 283


. , , , .
, * , *
7 . ? * *
, * * .
, , * .
. *
, * 1960*
. *
, * , * . *
. , (
* ) *
** ,
, , 18111812 . * . , *
16 , * , *
, *
( * , *
, , .
), * Mohole201, *
. * . , *
, * 4 *
, * 5 *
. . . *
, * , ,
. *
200. * * .*
, * . *
600 , , 180 .
, , * Mohole No Hole202. 1966 *
, *
* .
, . 23 4 *
. . *
* , * *
, 15 *
. , . , , *
, . . *

284 285


, ,
12 262 . , . *
0,3
, *
, . *
. .
, ,
. * . , *
, * *
, 4700 ,
, 2300 , . *
. 20
, . *
. , , , . 203, *
, ; 10 , *
180 ,
. * .
, *
. , ? . *
, * , *
, , * ,
, , * , *
. * *. , *
, , ; *
. : , *
, * . , *
, * . , *
, . * *
.
, . *
*
,
200 , * , . 0 40
, . 40 400 *
. 400 650
: , * . 650 2700 .
, , 2700 2890 D. 2890 5150
, . , 5150 6370 .

286 287


. , . ).
, . , *
, * , *
, , *
. , .
, , *
. . *
, * , , *
5 10 , 40 * . , , ,
6595 *
, * . *
. , ,
*, , * . .
3040 , .
* * .
, . ( * ,
, , , .) ,
, *
, * , . *
: , * *
, * .
, , , *
. * , *
1960* * *
, , . *
, , .
. 1991 , 1970
* , , , , ,
, . *
, Earth : 204: *
() 1998 . , * , *
. , , *
* .
( lithos, ), , *
, , . ,
, ( , 650 ,

288 289


3 . , * , ,
, , 4000 7000
, * , .
. , *
, , ,
. * . 1949 ..
, , *
, . *
, . , , , *
, , , , . *
, * , *
. . *
, 82 ,
65 , * , *
, , , 206. , ,
, , .
( ), ,
(). , 150 :
* , . , *
, , * *
2650 , . * ,
Nature, , * .
. 205. .
* *
. , , 37
* ,
, * .
. , * , *
.
, ,
, . * .
( ) * ,
, . . *
, , . *
, , ,
110 .

290 291


* *
. . *
, , ,
, . *
. , *
, . ,
* .
, . * , * *
, * , , *
, , .
207. 19 *
* . , *
, *
, * .
. : , *
* . , *
. , ,
, *
. , * *
, , , , , ,
, *
, , , *
* . *
1980 . , .
* , . 8.32 *
. , 18 , , *
, * ,
, * 250 .
, * ,
, , , ,
. 120 .
* 20 . , *
, , ,
, * 1050 *
. * , *
13 . * . , *

292 293


, , * , *
, * , , *
. * , ,
. . * * ,
, *
. . ,
. 30 * 1993 ,
. . ,
* , , *
. * , . *
, 18 * . *
, * .
. . .
. * . * *
. 400 , 600 *
. , , . . *
150 ( *
, , 300 ). 2,7 *
, * .
* 18 .
. 48 ,
. .
,
, , * , , 50
, , 130 . *
208. , , *
* , , *
* , ,
* .
. , , *
, .
, *
. * , *
, .
* . *
, . ,

294 295


, , *
, *
. ,
, . *
*
1,5 . ,
, ,
15
.

1960* ,
,
*
, , , *
: .
, *

,
, , , .

. , , , *
.
, , *
*
, ,
. *
. 1943 ,
, , ,
.
152 . *
430 800 *
.
, , *
, . , *

296 297


, . , *
. *
, * *
( * *
, )209. , *
, * . ,
. .
, , ,
, * ,
, . *
, , .
. * , ,
, , * , * *
: 9 * , , *
, . * .
65 1900 *
, , * . ,
. * ,
, * , *
. , *
. * 65 .
500
, , ,
200 ( ,
, * ) . *
210. , ,
, , * .
. .
, * *
* ,
72 , *
, 13 . * , , ,
* , *
13 *
, * , , , . *

298 299


, * * 20* *
. * 6 . , *
: *
. . *
* , ,
* , * ,
. * 2,5 ,
* *
. . (
, * , .)
. * *
, , * , , *
. , . *
16,5 * , , *
, ,
. *
.
* 1980 ; 280 * *
, , *
. * *
2500 * ( *
, , 8000 . ). , , , ,
* *
. . , , *
, , .
1883 ; * , *
, * , .
*. , *
, , * *
* . , *
, , .
. * *
211. . *
, * , , 74 .
, , * , *

300 301


. , , *
* 600 . *
, , 630 . , *
. , * .
,
, . , ,
, ,
, * ,
* * *
. , *
, * .
* , , , *
. , ,
, . *
212. . *
.
1973 , .
: , , , . *
, * * ( ). ,
, , .
. * ,
, ,
. , * 4 4 *
, , * (Old Faitful).
. 1984 * , *
* . *
1924 *
, * .
. 1985 * ,
20 . , , * *
. , , , *
, * * *
. . *
, , .
. * , *

302 303


. * : *
, , * , ,
, , . ,
. , * * , , *
. , , , , *
. .
, ? . , , ?
, * . , , *
. , * , , *
. , , . , *
, ,
,
, * . *
. , * , , *
, . .
, .
, , , ,
, , * .
, . * . ,
, , * 100 , 1888
* . * . 1985 , *
, 25 . *
.
, * , 120 .
. *
. . * .
. * , . * , ,
1944 , *
, .
. , * , . , ,
, , , * *
* , .
. .
, . *
? , .

304 305


, , *
, * .
, * * , , , *
. , , . ,
, . , *
. * , ,
, , * , .
. . * ,
. . . *
, .
2000 ,
, * . *
* , , ,
.
. * *
, , ,
, , * 17 1959
. .
, * * *
, . *
. , 7,5, ,
, * ,
* . , , ,
. *
? . . , , . 160
. . ? * .
: , , . ,
, 213 120
* , . .
214 * .
* , *
. *
. , * . *
. , * .
. , .

306 307


.
, . , *
. , * , ? , .
. : , ,
.
, 1970* , *
. .
, .
* . *
, . *
* * . *
* ,
. *
. * . , ,
, , ,
. 64** . .
, * ? *
* , .
, , 1989 ( ).
. *
* ,
2 . , . ,
* , , *
. * .
. . 215 , , *
, * . ,
* * . , *
. , .
. .
* 1999 , , ,
. * .
, . , *
, * . .
, , *
, . . , . , *

308 309


, * . *
. , * , ,
, . . , .
* 1965
. . , , *
, . . . *
, *
, : , . ,
. . * , *
. . .
* , , *
. , ,
, . , . , . *
, ,
,
. Sulpholobus acidocaldarius Thermophilus aquaticus,
. * * . ,
50
, , *
. , .
, *
. , * , Thermophilus aquaticus, *
, . *
. * , *
, , * , *
(),
. * *
, , * , , *
, . . *
, * *
. , * , *
, . . . 1993
. .
, , , *
, , ,

310 311


80 . *
,
, , 216
, Pyrolobus fumarii,
,
113 . , * V
120 *
, . , *

. 217 *
:
, *
, *
, .
, , *
, * .
, , , *
, , ,
.

312


16

.
,  , *
,  ,
. , ,
.
*


. , ,
.

, ,
, 400
,
*
. , ,
99,5
.
, ,
, .
* 800 ,

.
150* *
,

315


, * ,
, . , ,
, .
* *. * , , .
, , , * , , ,
. *
*. , , , ,
, * , ,
(, , * .
, * , . ,
). , , ,
, . ,
. 100
, , ,
, 72 , *
* . , ,
, 1992 , * ,
* .
. 72 * *
. * . ,
, *
. ,
, * . , ,
, , * *
218. * . ,
. , * *
11,3 , 1,1 . ,
. *
* , 1947 . .. , *
, * : .
, * ( , ,
, , 1823 ,
. , , , *
4 * . , , *
, * , ;
. ,

316 317


, * *
, , , ,
. , . *
, * ,
.) .
* , ,
, * .
, , . *
, , 80
. * .
, * . *
. *, ,
, 150 .
, , *
, .
, , , *
* , . *
. 219.
,
, * , *
. .. *
, , * . *
( ,
, ). . * . 1860
, * ( *
. ),
, , *
* . *
. ,
. * , *
, , , *
. , ,
. , , , *
. * . ,
, , * , *
. . .

318 319


, .. 220, *
* .
. *

, * ,
, , *
, .
. ,
* ,
. ,
, *
, , * . .
. * *
, * ( ).
, 56 * ,
, 221 * . , *
, . , ,
, , . *
, . . ., , ,
* . ,
. .
, , : , ,
? ,
.
, * . *
, *
. , *.
. . . * , *
( * *
), * . *
,
. 222, * , , *
* .
, , *
* . * , , *
, . , . *

320 321


, , * 30 *
* , .
. * ,
, *
.
. *
. , *
, * *
, , * , , *
. ,
. *
; , * . *
, * ,
, , ; * *
* , * . , *
, ,
. *
, *
* . *
, , * . , , *
, , *
. , , . *
, * , , , *
. * , .
, ( ) *
. , , *
. * , *
* . . , *
, ,
, , , *
. , , , . * , , ,
. ,
, . , *
. . *
, *
. * , *

322 323


, * . *
.
* , ,
* , * ,
, , . * , .
. , , .
; , ,
, * , ,
. * . *
, . , . , *
* . .
, , 1978 225 *
, * ,
: 12 ,
4 * . *
, 223. , , .
,
, , * 5 15
, , * *
, . *.
. , ,
* .
, , 40 .
. *
, , , . ,
* *
224 . , *
, , , *
, , . *
; ,
*
*
, , , *
*
. *
, * *
,
, * . , *
. , .

324 325


, * ,
. , * , *
, * . , *
, *
226. . , *
, , . , *
.
, ,
, , . *
, ,
. .
470 , ,
, * , *
, , , * .
. . *
* ,
, . * ,
* , ,
* .
, * .
1972 * , , , .
, 227. .
, * ,
. , .
, , * , *
. *
, * ( ,
* 229),
228. .
*
, ,
, . * ,
.
. , * *
, , , , *
, , , * *

326 327


. . *
* ( *
. ), *
, . ,
, * * .
, *
230. .
,
, * ( *
, . , ), *
, , .
4,4 *
, , . , *
. , .
, , ( ), , ,
. 1896 , , .
, . , .
. *
. , , ,
. * , , ,
, *
. 232.
4,6 * ,
*
, .
, * , *
, * , 50
, , ,
, 231. . , *
, , , , *
, * *
, * ?
* . *
,
* . , ,
, , * 233.

328 329


, * ,
, , , .
. , . *
12. *
. * *
, . ,
, , * . .
, * , *
, * *
. , , ,
*
, , . ,
, * ,
* . *
, *
. .
. , , , *
* .
. ,
, * ,
0,048 234, . , ,
. . *
. , ,
, ( ,
) , * . *
, , *
* , , *
, , *
. : , , . ,
, . , ,
. . . , *
, . , , *
126 * . *
, 51 19 *. , ; . *
*
, * , ,
. .

330 331


* , . ,
, . , * ( , *
* , *
, * )
*. * . ,
, * , *
, , * ,
. * , , , *
, , . . :
. * .
( ,
), : *
. *
. ,
* . ,
, * , ,
. , . *
, ? * , , *
. , ,
, * , *
, , , *
, . .
, * .
, * , , ,
. (
Pb, plumbum, * . , , *
.) , , , * *
, , , *
* , ,
; *
. , , , . *
, , * , , *
, * , , , *
. , * * , , *
, *
, 6 1937 , *, * ,
, , , ,
. .

332 333


, , *
,
.
, *
, , ,
. 17
.
*

. ,
, *
. ARW 357. .
? .
50 *
? ! , , . ,
, , , *
, . *
. *
, , , * , , ,
, , *
, . . *
. : * , .
, , *
* . , . *
190 , *
, *
, *
,
235.

: , ,
( ). *
, .
*
, *
. *

334 335


( * ,
) 16 1011 * 500 ,
, , * 1500 , ,
. ,
* .
, , .
, . .
. * ,
,
, * , .
. *
. 1902 . *
* , 80 ,
. * ,
, ; ,
, . , . *
, , *
. , , * .
, , *
, , *
. , 236.
*
, , *
. * , *
, 2003 *
. . ,
. *
10 57 * 6 ,
, * ,
. 237. , *
, ,
4 , ,
( .
, *
1902 ). , , , ,
90 , , , *

336 337


. * 5500 , , *
, ,
. . *
, , * ,
, 5800 , *
, * 460 *
, , , * , *
, , , .
* *
.
, *
. , *
, , ,
* . ,
238, * 5500 *
. * } .
, * . 1780* *
, . * , *
* , *
, * . , ,
239 1924 * , .
, * , , ,
. 150 .
. *
. , * , , *
. ,
.
7500 , * . .
, ,
4500 . .
* , ,
. .
, * ,
, , . .
, , * . , *
, .

338 339


, *
. 240 * *
: , * . *
, , ,
, * . *
, * *
, , , *
241. . 4 *
244 *
, : 25
, * , , *
, . . *
, 1800 40 .
, , * *
. 5200 * . .
10 , *
, , . *
. * , 911
5060 , , 300
,
. 242, * , ,
750 * *
, * . *
. , * .
.
, , * , *
. , . *
, * , *
, * .
243. * * ,
10 . *
15 , .
150 . , *
, ,
. * 90 , *
. . *

340 341


, . , * , .
(
. , ,
* ),
, . , *
, , *
, . , ,
, , *
* , , *
. , , *
. , * .
, , , , *
, . ,
* .
, , , *
, .
, * , *
, * . *
* ( *
. * ; *
, , , , *
. * , *
, , ),
, .
. , , ,
, , * , , 300 *
. ,
, 30 *
. , * . *
, , , * , *
.
, *
, , , *
. , * * , .
, * *
, , *

342 343


* , , , *
, , . ,
. *
( * , *
). , . ,
( ,
), , * ; , 25 , *
, * 100
, * .
. * *
1835 * , *
* , * ,
* (,
245. ( * 1626 , *
, , *, . 246 ).
.) , *
1675 , *
* ,
; , .
. , *
. , ,
* . , ,
40 , .
, , 1717 . ,
, *
, ; , 32 ,
* 212 247. *
. , * ,
, . 1742
, , * . ,
* ,
, , *
. , * 100 . , .
. : , *
* ,
, . , .

344 345


, 1803 *. ,
. .
*
, * * *
. *
. (, * *
, , * 100150 ,
* , . *
, , ,
, *
, . , . *
.) : *
: , *
, , 248 .
*
, . . *
0,035 *
. , .
, * , ,
* *.
*, *, ** , ,
. ,
. , . ,
. ,
; * .
, , , ,
, . , ,
, . *
, , , ,
*
, , * , *
, ,
, , * , , *
, , *
. , , . ,
, ,
, 1896 ,
. *
, ,
, , ** , .

346 347


60 *
* . , *
. , * ,
249 , , , *
. . *
, ,
. * 250.
, , * .
, , , * , , , *
. 6 * , ,
, * , .
. , * , , , , , .
. , , *
* .
, ,
, * , .
, , . *
* ,
, .
, , . , 1797 *
, *.
, :
, * , *
. , , *
, . . ,

, *
*
, . , *
. 2002
Science
, ?, ,
. ,
, . * ( ,
6000 ; , *
, *
;
, ) , *

. , * , .

348 349


. *
? .
, , * , *
* , , *
. , ,
( , , , ,
, ( )
, , * . *
,
, , , ,
. .
, , ..
* , . *
.) *
, , ,
,
, ,
,
. , * . *
, *, * ,
. * .
* *
, * * , .
, , *
. ,
. *
* .
.
, * 252,
25 , .
. , ,
. ,
, 251, , .
* , 1850 100 *
, , , *
, . 7 .

350 351


.

200 ,
, *
. ,
, 18
, ,
.
, *
*
, ,
, , *
280 . 1958 , * , ,
, * , , ,
315 . 360 , , , ,
.
. , , . *
560 . *
( * , *
) .
, , 253 * , ,
, ,
, * . ,
, * , .
, . * .
, 254. . 80
, , 74 , 75
, , . 95
. * , . 65 *
, , , *
. , * . *
. * . , *
, . ,
. *
. , ,
. . ,

352 353


, , , *
. *
, , , *
. , * 256. , ,
, * ,
, . .
,
* , , ,
, , . *
, 15
93 * .
.
, ,
10 . , * , *
. *
, , * . *
. * . *
,
. * , .
, * , ,
255.
, . , , *
. , , 257.
, , *
. , * . *
, , . , *
, , , ,
. , , , * , , *
. , . * *
, 2 ,
,
*
. .
, , , * , *
. ,
,

354 355


. * 3,6 .
2,5 , 3,86 ,
, 300 *
, . *
, * 1,6 .
. , *
* , .
, ,
258, , , , .
. 0,36 *
, , ,
. , * 0,001 *
, , * . 90
. * , .
, * , *
. , ,
. * .
* 24
. * , ,
, * 75 . *
. * ,
, . . .
1,3 , , *
, . : .
, . . , , *
, , , ,
. * . *
3,8 ( , * *
). ,
, , * .
. * , ,
, * ,
, 259.
, . ,
(51,6 ); * , *
23,6 21,2 , .

356 357


, * *
* .
, * , *
, . 1830* ,
260 , , ,
*.
, 600 1930
. . *
. , * ,
, ,
. 1860 . 1877 *
, *
* , *
, , . ,
, . ,
* *
1872 , * , *
, *
* . *
. *
, , , ,
*
. , , * .
. 240 1920* *
, ,
* .
261, * ,
, . * , *
70 , 4700 *
, . ,
( ( )
) * 12
. * .
, , * 4 *
, *, ,
8 . *

358 359


, .
. , *
. 250* , *
; , 150 , *
, : , 8 *
, ,
, . *
, , , ,
. 1934
. 6
, . ,
. , . , *
1930 , * . *
, 183 . 1934 .
900 , 1934 *
. * ,
1400 , .
, , , ,
. *
, . 900 , , , .
3 * ,
. *
, , ,
*
, . *
, * .
, . ( *
, . * ). 1948
. , 1370
* , , , *
. . *
,
, * . ,
, .
, , * ,
, , ,

360 361


, * , , : *
( * ? ,
). , ,
, * * . 262, *
, , . , , ,
1954 .
4 , , , *
, * * .
. * , *
, *
. . ,
1958 ** *
, * . *
, * : *
. , * , , *
, 13 . ? *
5 * ,
. . , *
, * 100 *
, 1960 .
,
* *
, , , .
400 , , *
(, , * *
). , * , *
10 918 , . *
11 * . *
, , 263 *
* *,
. * . *
, . : ,
* . *
. . 264: , *
, , ,
. , *

362 363


* * . , ,
, , ,
, ,
, 265.
.
, * 250 ,
. 1950* * ,
, , * *, *
* . *
, ,
1929 , , * ,
. * * . *
, , , , *
, , *
, , . , . ,
. * .
* , , *
* ,
. , 1977 *
* . * *
* . *
, , * *
, , , * , *
; , 3 ,
. , 30 , , *
. . *
, ,
. 1994
,
34 . * . , *
, , * , , *
, * . ,
* . , ,
, * , *
. * , * *
, , * , .

364 365


.
. , , ,
, * , .
.
400 , ,
* ,
. , , *
, 78 * (1957/58) *
, . , *
. *
54 , * , , *
, . , ,
. * 1957/58 . *
, .
. 1946 55*
*
, 50
, , * .
. , .
: , , * ,
* ,
150 . , . *
* , , *
, . . * , (,
, . * , , *
* ). 1990* , *
, , *
, *
, . * . *
, . .
, .
, , , *
. , * .

. ? , , , , *
* , . *

366 367


, , * , ,
. . *
, ,
, , *.
, ( * , ,
266) , ,
, .
, . , ,
, * 1960*
, . * ,
,
. , , .
, *
. , , *
,
. , ,
, .., 365 . *
. , 3700
, , .
. , , *
. , * , *
, , . 1960*
.
, , , *
, * ,
. , * , *
. , * (). , *
, , *
18 . , 390 *
*
. *
, *
, , * , ,
. , .
5 (*
* , ), , ,
267. , , , *
, * .

368 369


, . ,
, , * ,
, 800 .
1600 . , ( . ),
*
. , * . *
, * 40 .
* .
. . , , *
150 ; , ,
, , * .
? , ,
. * * , , ,
* . , *
. *
, , * . , ,
, * .
. , , ,
, .
25 . ,
. , *
. 36 735 . ,
23 * . 1998 *
110
, , , * , *
, , * 100 . *
. , 1994 ,
. 40 70 .
, , 1995 37
, , * , ,
. ( * ,
, * .
.) * ,
. . *
*
. 1970* .

370 371


, * , 269
, * , .
, , , , . 1992
, . *
, , 2002 ,
. , Nature, *
. , , . ,
22 , ,
. * , , *
* . , *
. , , .
*
* . *
* * * *
. , 9 . *
. 13 .
. * * , 70 *
, .
10 . . , *
* . , , 90 *
. *
268 * *
* . , *
, , * * *
. , ,
, , * *
.
. * . *
. * ,
, , .
. , *
. , . , .
1960 *
, , 1,6 . , , *
1990 22 . * ,
. * . *

372 373


*
,
, *
. * *
, , , *
, 19
.
15 .
,
, *
, , *
. 1953 *
, ,
. , , ,
, * , ,
, , * ,
, , , *
. .
, *
, ,
. , *
, *
,
.
,
* *
, . *
, . *
,
, 1953
, ,
.
,
, *
, , ,
.

374 375


* )*. *
* , 1055
. * ? . *
. * ,
. , *
, 1
. * , 10260 (.. 260 ),
, * .
, * , . *
. , * 146 , *
. , * , , 10190
( * ,
* *
) , , ,
, . *
, *

. , , *
*
,

. ,
,
, *
. *
. .
, 1055
270. , , , *
, * , , *
. , , , *
. * * . . ,
. *
, , , ,
1055 *
,
, , . ; , ,
. ,
, * . , *
, * , 2002 *
(
, 27 , ,
1055 * ), Methanosarcina
( barkeri.

376 377


, * . *
, , ,
. , . ,
, ? , *
, . *
. * ? , , ,
, ?
, , *
. . * , , *
, * , , *
. , , . *
, * . , ,
? ! ( ),
. , , ,
. , . 271
, . , , ,
. , *
, . . ,
* * *
, * ,
, . * *
. .
. ,
: , , , . , ,
*
? , , , *
* * . *
, , , .
. , , .
. , ,
. , , , *
,
* . , *
? , , *
, * , , *
. * , . ,

378 379


, , , ,
*
, ,
. 273 ( ,
* ) , *
, * .
, , *
. * , , *
, 272, *
, * , ,
, * . , *
. , *
. . *
, , * . *
.
, , ,
, , * , *
: .
, , , * , ,
, , * , *
, . * .
, * , *
, , *
* , . : * ,
, , * . 1950* ,
. , , * . 1970*
. , , ,
, , * . *
, , 3,85 *
* . 3,9 *
. , 274.
. ,

, * , * , , *
, 1996 *
, , , * . , , *

380 381


, , * ,
, *
. , ,
, * .
, , , 1969 *
, . , * ,
, 2000 ,
. * ,
1871 * , *
, . ,
, * 25 *
* . * .
, , , *
1969 * , 275.
, *
. * , . *
, *
, * , * .
, . ,
, * ,
* .
, ,
. , . , *
, *
, * , , , *
90 . , * , , ,
, . , ,
*11 , * *
, * . *
* , *
. , 3,
, 4,5 ,
, , , *
, * .
. 2001 , , *
, * .

382 383


, , . *
. , * * , 1997
, * . 3,85 ,
. * * *
.
, . * * , , *
, . , , * , *
, , , . *
* * , .
: * ,
. , , , .
, , *
. * . , *
. * , *
276. . , *
, * *
, , , ,
, ,
. , *
, 277. * , *
, . , *
, , . ,
, , *
, * . .
, . * .
. .
* , ,
* , ,
, ,
* . *
. ,
, 1970* *
1989 . 2001 ,
, SHRIMP, *
, , 278. *
* , * ,

384 385


. * *
, , . , *
, , * ,
. * * *
, * .
, , * *
, , *
. , . , *
. * , ; , ,
SHRIMP * .
, * *
, * , *
. 1982 , .
* , .
4,3 , .
. .
, , : *
. , * .
. . *
, SHRIMP II279. *
. .
, , *
, , . , , ,
, . *
, , * . *
. , * *
. , * .
. SHRIMP II * , *
; * *
. * *
, , * , *
, , * ,
. , , , .
, , , , *
, , *
.

386 387


* . , , ,
, . .
, * .
. , * *
. . , *
, , , , *
, * , *
. ( , . * *
, , , * *
,
* * , *
280.) * . , *
* ,
. ; *
, , . , , *
. * , *
. , , ?
**, . * , .
.
: * 2, ,
* . , .
. ( ) *
. *
. *
, . , *
, * , *
* , ,
, . * , *
, * . .
, * .
. * .
,
. , * 281.
, ,
. , , * . *
*

388 389


. . *
. , *
( ), * ,
, . *
, , , *
, , . .
2. * *
. , 1961
. *
, *
, , . ,
. * ,
, * . *
, ,
. * , *

. * . *
, * ,
. , * , *
* * . *
, , ,
. . *
* , ,
. , ,
, * . *
. , * : , ,
* ,
, , , .
, * ,
, , ,
. *
. * . , ,
, *
( .
, ); *
20 *

390 391


, , *
.
, * .
* 282,
, , , * . , ,
. , * .
, *
, . ,
( , ,
, . , .
.) *
, * . ,
,
, , * . *
. , . ,
: * .
. , .
, * ( *
, * ) *
. * , ().
, , , * , *
, . , *
, * Grypania, *
( , * 1992 .
). , , * , *
* 500
, , * 283.
, . , * , *
. * .
(, , * ,
) ,
. ( . , *
,
.)
* . *
, . *

392 393


: ( ) *
( ).
,
.
*
. , * 20
,
, *
284 , , *
.
*
. , *
, , .
. * ,
.
, , * .
. * .
. , , *
, *
, , , * , . *
, . *
, *
50 *
285. *
, *
,
,
. ,
*
.
.
, . *
*
, , *
, . *

394 395


* 500 , 300
. , * .
, . * , , *
* *
. , . , , *
. ,
, .
, * ,
. , * , *
. * . *
, , , , ,
286. 150 .
* , , * .
, *
, , ; Clostridium perfringens, *
* , ,
. . , *
, .
287. *
, . , . *
,
. 280 000 *
. * ,
; ,
. . *
. * .
, * *
* . *
* , *
. *
, * , ,
.
. . ,
, * . *
( . *
), . ,

396 397


, , , . , , *
. , .
, * ,
. , , ,
* , *
. , .
* 1920* ,
, , . , ,
, , *
. , , 600 .
, .
, , * 600 , ,
. .
Thiobacillus concretivorans, * , *
, , ,
. Micrococcus radiophilus * . *
,
* . * , , ..
, , * , , *
, . . *
,
, , , , , *
* . *
11* * , *
, , * .
, * , *
. , , * 200 , *
. * *
Deinococcus radiodurans * , SLiME.
. , * ,
, *
. , 1,5
, . ,
*, * , .
, * *
, * .

398 399


, , , * , *
, , . * , 250 B. permians *
, , , , *
. * 37 ? *
, * , *
. 1997 , .
* 288.
, *
. * , *

118 , . *
166 . 1996 .
, , * *
. * , . *
, 2000 , *
* , .
, 250**
, Bacillus permians, 289 , *
600 ,
, *. , , *
. 1960* , *
. . (, *
, * 1969
* .)
, *
. , * . , , *
, * , , **
, * , ,
. , *
, , , *
, , , . , . *
2001 * *
, B. permians * , , , *
Bacillus marismortui, , . *
. *
, . , *

400 401


, . , ,
, , *
, . .
, *
. , ,
,
, * , . *
. * , *
, . ,
,
, * .
, . * 1969 , * *
* ,
. ..
: * Science *
, ,
Animalia, Plantae, Fungi, Protista Monera290.
, * Protista ,
, Protoctista,
, , * *
. , ,
, .
.
, * , Protista *
. * .
**
, * ,
, , , , ,
. . ( ,
. * ) , ,
, , , . *
. * *
* . .
* , *
, ,
, . , *

402 403


, , , *
. , , ,
1960* , *, . *
, , *
. .
. * . ,
. * , .
, , ,
, . * , ,
, ,
, 26 900 , 70 000
30 800 .
, * 1976
. ,
* * , ,
.
. . : *
. , * , ,
* . *
, , , :
, , . : , , *
*, , * , *
, , (thermotogales);
. , , : ,
, (methanosarcina), , ,
(thermoceler),
. , * (thermoproteus) (pyrodictium);
, . : , , *
, , , , , ,
. 291.
, *
, . * *
, , .
* . *
. * . , ,
, , , . . *

404 405


* ( )
. * Methanobacterium thermoautrophicum,
. . , , , *
* . *
, , *
. . , 175 *
; , *
, .
1996 . , *
, * , , , *
. , . *
, .
* , ,
, , * , , *
, , . ,
, , .
. , , *
, , .
* ,
. ,
1998 * , *
( .
, ,
, ) ,
, , * , , .
* .
. , * . , ,
, , , .
, ,
, , * , ,
* ,
. , . ,
, , . ,
* , , , *
80 , .
(), * .

406 407


, , (), ,
? , ,
, , , *
, , , ? . *
* ,
. 293.
*, , * ,
, *
. .
, , , ,
, * , , *
, , , , * .
, , 292. * : ,
National Geographic, , . *
, ,
; , * . , 294,
, * , * *
. * , ,
, . , , *
, , , * , , *
, . 1485 1552 , ,
, 295.
. .
. , * *
* , , * ,
. . *
, *
. , ,
, * , ,
, , . ,
, . .
, ,
, , .
, * * , , *
. , *
*

408 409


* * *
. , , ,
* ,
. * . *
, ,
, . *
. * , . *
* *
, * *
. ; *
. , , . *
, . * ,
, . ,
* .
.
, , *
. . *
, * . *
, , , , ,
, .
, * , * .
, , , 10 , , 30 *
. *
* , *
, , , .
, *
, * . *
* , ** .
, . . ,
, , , *
. , * .
, ,
, ,
. . , ,
, * , 70
, , *

410 411


, , 1983 , ,
. * , ,
* *
. * Helicobacter pylori. ,
. , *
1952 , , *
, . *
1960* * , , *
: 1994 . , ,
. , , ,
* 1999 297.
. , , * *
90 , , , *
*
. , , , , *
Staphylococcus aureus, , * , ,
. * , ( Science), *
, 1997 . , , *
* , .
, . * , ,
. .
: * ( ),
* . *
* , *
. * * , ,
296 * , , * . *
, * .
, , , .
, * , *
, , . .
* , *
1970* * *
. : , , , ,
.
, , ,
. * .

412 413


, * . 80
. *
, , . *
. , , 80 .
, , * 1918 ,
. , , *
, , , ,
. 1943 * .
. , , *
. * . ; *
* .
.
*
, 1918 ,
, . 1916 . , *
, . *
, . 1918
. * 548 452 , 220 ,
. , * *
, * . ,
, , * *
. , * .
, * , , *
, . * . ,
, , .
. , *
, . *
, * . *
, . ,
, . . ,
, . *
* , *
. , .
, , *
. , *
21 ; . ,

414 415


* ?
, . 1918 *
* ,
. ?
. * .
, . * *
, . ,
, * H1N1, 1933 ,
, , * 1950* 1970*.
. , .
1918 , *
. * ,
, , * . *
, , * , * *
. * 298.
. , . *
, . , *
? ,
, , * , *
, *
. . ,
10 , *
, . *
, . , ,
, 1959 ,
. .
* .
, , * *
, * . ,
. , * 1969 ,
. . 1969 , *
*
, 1918 , , . , ,
*, * ,
. , , *
, .

416 417


, ,
.
.
*
. *
, , , 21
*, , ,
. , *
*
, *
, , . 1990
.
, 99,9
. * . *
, , , *
, , * .
.
. . , 0,1 , *
. ,
.
. *
. *, *
15 *
,
. *
,
,
, ,

( ) *
. ,
, *
, , *
,
*
. , , *

418 419


, , * *
, , , * , .
.
, * , ,
. , * *
, 270 * ,
, 206 , *
, . , .
, , * * . *
. , , :
9,3 * ,
* .
, * , *
, * . * ,
. , *
, * , * . :
. , : , ,
* , , . *
. . , , *
, * .
.
, * , *
299 ( ), * . *
250 , * , *
120 300.
, , .
, * , , .
. ,
, * ,
. , . *
, . * .
, .
. *
* , , 540 *
. 95 * , *
, *

420 421


. , Profallotaspis
300 , * Elenellus . ,
* , , , ,
. * , , *
, * . ,
, * , , *
* . . , *
* ,
, * *
. , , * , . ,
. , *
, *
. . , *
, * ,
, . , ? *
* , .
* ,
. 1909 ,
. * ,
*
. , * .
, 1850 , *,
, , ,
, ,
. .
. * , *
? , . , ,
*
45 .
, *
, , *
. * , *
. , , * , , *
, * .
, * 1879
*

422 423


,
. 1907 .
, , ,
1927 . * , ,
, , *
. , ,
, . * , , .
* * , *
, , , ,
* ,
* .
*
. ,
, * ,
, 1909 . ,
, . ,
. , , .
, * , ,
. , , ,
, * , . , *
, , . *
. * ,
, , *
, . ,
. *
, 250 * , ;
. , 2,5 .
, 1910 1925
, ( ) *
, * *
* ( , *
. , , ; *
. National Geographic
, , ). , *
, .
, . *

424 425


, . * , *
140 , * . *
. * , *
, . , Opabinia,
* . , Peytoia,
, * . ,
, . , *
, , * ,
. * Hallucigenia. *
, * , ,
, , : ,
. !
, ,
, , , , *
. * *
, , * .
, , , *
, . * *
1927 , * ,
. . ,
, , , *
; , .
. 1973 * , , *
* , , ,
. , . *
, , ,
. , ,
, * . ( *
. *
, , , * *
. .) ,
, , , *
. ,
*
, . , *
, * * .

426 427


, , ,
, , , , *
Pikaia gracilens, * , *
, , *
, . , , *
. Pikaia * *
, , * , , *
. * , * *
, * .
. : , .
*
; , .
, * Nature, .
. *
1989 * *
* , , *
. , , *
, , ,
, *
. , .
* , *
, .
1948 , *
, * . , , *
* *
. . *
. * .
, , 1957 , , *
, , *
* * , ,
.
1946 , , * ,
* .
, * . *
, , * . *
500 .

428 429


; * , .
. ,
Charnia masoni. .
* , *
* (
, * , , ). *
, , *
* , , * ,
, *
. , * , *
. .
, *
. , .
. , .
* ,
, *
. , . , *
, ,
* ( , , *
, * )
, * . ,
. , , . *
, , , .
, , *
. *
. * ,
, . , *
* . , *
. , ,
, ,
, * * . .
. ,
. , ! *
, ,
, . * ( ).
, , , *

430 431


, * , ,
* ,
, , , ,
* .
. , , ,
, , ,
, , * .
.
* , , *
*. , * , *
* , , .
*
, * , . *
. , , * , ,
* , * *
, . (
).
, , :
* , , ,
. Evolution * .
, , . , *
, , * , , , ,
, ,
, * .
, , !, ,
, , * .
. * , ,
. , * * .
, . ,
! .
, , , , *
, :
, , , , . ,
: ,
? .
. .

432 433


, , Anomalocaris
, * Onychophora, .
. * *
, , . , *
. , , ,
, , , .
. , *
, . ,
. * , ,
, . * , .
. * *
, , * . ,
. ,
, * , . *
. *
* *
* . *
. . , * , .
:
, , ?
, , , ,
. * . *
* , , ,
, , , *
, .
. *
, , *
, . ,
Hallucigenia . * .
* ,
. , Peytoia, * , *
, * *
, * , .
, Anomalocaris. * , *
* *
, . * ,

434 435


, , , , , *
, , . .
*, , ,
. . *
, * , Spriggina,
* , , ,
. , . ,
, , *
, , * . ,
, . : * , *
, , .
. * 1994 .
, *
.
, *
, *
,
. *
, , ,
, *
.
, , *
,
, *
. ,
, , . ,
* , *
,
, , *, *

. , *
*
, *
. : , *

, ,

436 437


, *
, .
, .
, ,
,
22 .
, .
.
, *
, . *
,
, . ,
, , , , , *
. , , . *
, , , , . *
, . , , *
. , , , ,
, * , .
.

.
. , ,
, *
. , * ,
,
. *
,
.
,
, , ? *
. , * , , *
, , * , . ,
, *
. * , ,
, * . *
. * . ,
, ,
, . ,
, . * .
* , .
! 1819 , , ,
301. , .

438 439


4500 . ,
, * * .
* .
4 . ,

. * , 4,5 ,
, , ,
* , , * . , *
. , , * ,
, * .
, , *
. 21:04 * *
* .
. , , *
. , . ,
, * :
. *
, . .
22:24 * *
, . ,
; * , , . ,
. * , .

. , *
, * , . ,
. , *
. .
, * .
. : ,
* , *
, * , ,
. , . *
, . *
* * . ,
, , *
, . *

440 441


, , ,
. *
. , , * , *
* , 35 ( *
* 20 ). *
, . * *
. , .
: , ,
. *
, , , * ? , *
, , , .
. *
. , , *
, * .
, , , *
, * , *
( , ) *
302. ,
, . . , *
*
450 , ( *
, * ) , *
* , *
. .
, , *
,
. * , . *
, ,
* , , *
*16 *18. ( , *
. * , , , *

. .) * , *
(* )
, ,
. . *

442 443


, ,
, * . ,
, , * 50 ,
, , ,
. , *
, ,
, * . ,
, * ,
, * , , , *
* .
, . .
* . *
* .
, * 15 *
* , 40 .
, , *
. , ,
, * , . *
* ,
, , * , , *
, *
* . *
. , 1930* 1940* *
, , . ,
. * ,
, *
, 350 , .
, * *
. . ,
: , *
. . , ,
, , * , , ,
, *
, * . , *
, . ,
.

444 445


. , 303.
. , , *
, * .
(Ichthyostega). * , , *
, 1948 * , .
. , *
. * , ,
* . ,
, * , *
, * , ,
, ,
. .
1998 . * ,
*
, * . , , *
, *
, , , * , . * *
, . *2.
, , , ,
. , , ( )
* , .
. , * *
. , , , *
. . , *
, , , * , , , ,
. , *
, * . *
, . * , .
, , * ,
. 150 , , *
, *3, , *
, ( * *4 .
, , * ,
). , * , ,
, , . * , .
, * , *

446 447


.
, , , *
. , , , *
304. , . (440 ) *
, 99,99 (365 ) *
* . 8085 . (210
, 305 * ) (65 ) *
, . 7075 .
(265
* ), .
, 306.
, * 95 *
, , , .
. * .
, .
, * , *
. , ,
(, , , .
. .
. * .
.) .
, 52 *
*
. * *
* ( *
. 440 ) , , 96
. , *
* 80 ,
.
. , , * . *,
, , .
,
. * , 45 240 .
. , , *
, * , . *
. , , .

448 449


* ,
. , . *
, * , ,
, ,
307. , *
. *
, ,
, 308 ,
( ).
, * , , ,
. 5 ,
, .
. , *
, , .
, , * , , *
. * , *
, * .
! , , ,
, * . , *
, , , *
. * : , , *
, * ,
, . * ,
. , *
, , ,
, * , *
, , * , , .
(, ), , , *
, , ,
, ,
, * . *
. ,
, , ,
. , * .
, *
, * KT*309 65

450 451


, ? *, , .
, , . ,
100 . * 92 ,
, , 310, , ,
* , *
, .
, KT*. . *
, , 70 * , ,
, . , , *
KT* * . , *
, , * , , ,
, , *
, 10 , , , * . , ,
, , ,
10 * . ,
. , , , *
. * ? * .
.
. * ,
* , *
, . .
, * *
: 70 * . *
?, : * ,
30 ?. ?
* , *
, , * . , ,
, ? ,
, , . , , *
, . , , *
* .
? * , *
* ,
, . . , .
. * , , *
, , , * , , , *

452 453


. ,
* .
. * , 312.
. , ,
. KT* * , , . * *
90 , , , *
10 . , .
, , , * , *
, . * . *
* , *
* ,
, * .
. , * . ,
. , ,
, , * , (Titanis).
. *
, , . 3 ,
. 350
, KT* * , . *
. * , *
, * , 1963 *
, . .
*
. , *
. *
, , , * , *
, * , .
. * . ,
, , . *
. * .
, * , *
. , *
,
. , * 1903 *
, . 311, . *
, , . * *

454 455


, * . *
* *
. , *
, , . *
, . ,
. , , , *
. .
, , , *, , , *
, * , , *
, . . *
, , , , *
. * KT*. *
( * ,
), , * , *
.
. , * *
*
, * , ,
, ( *
) 313. . , *
, * *
. , ,
* , ,
.
, , * *
. , * : ,
, , , * *
, , , * , .
, . * :
, , * ; , ;
, . *
. : . , , *
, KT** .
.
1980* *
*

456 457


, *
, ,
.
.
, *
23 .
,
,


.
, * . . 1954
* *
, * , *
* ,
, , , . *
, ,
. , * , .
* , *
, , * , , , *
, , , * ,
, . , *
. , * *
, * . *
, ,
, , .
.
* , *
, *
. * .
, * , , *
, , * * ,
. , , * , ,
, . *
, * ,
, * ,

458 459


. * , ,
, * .
, * * *. ,
. , 1967
* , , *
, , * .
. , 315, 1956
, ,
,
, , * .
, , * .
. , *
, : . *
, . . . . . *
, . *
1989* , ,
. .
? . , , ,
? . , : . *
, , . ,
. * , 1990 . , *
, , . , . , , *
. . . *
, , *
, * . , , *
, ? . .
. * , , , *
* , *
, , , . ,
, , *
314 , .
, ,
( ), .
, * , .
* , , *
. * , , ,

460 461


, *
* . 780
. ,
, , . , *
Drepanocladus. : Drepanocladus, . ,
Warnstorfia Hamatacoulis. * , ,
? , . , *
, . * ,
. *
* * 1858 . *
, , , * * , ,
. .
, . * *,
, *, ,
, Hyophila . *
stanfordensis, * ,
, . *
, , , . :
. , , , .
.
. Hennediella , *
stanfordensis, . . , 1769 *
. *
, ,
, , .
. * 10 , 600
. * , *
. , , *

, . .
* ,
. (, , , * , , , ,
.) *
316 * .
, , , , , , *
. } . ,

462 463


, * 2 *
, , * . ,
, , , .
, } *
. ** * . *
, *
* * (
. , . * , ).
* . *
, * , , ,
, * , *
. . *
,
* :
.
;
.
*,
; *
, , ad infinitum317.
, . *
, (Wisteria) * ,
, * *
, .
, . . ,
, , .
, * (
, , ),
, ,
, * . 1707
. ,
, * , ,
* (,
, , , * , ) *
, . .
* ,
. *
, , * . ,

464 465


. 1730* , 
, * .
, *
, Clitoria. *
. , . *
, * . *
. ,
, , .
Physalis amno ramosissime ramis angulosis glabris
* foliis dentoserratis. Physalis
. , angulata, .
: Princeps Botanicorum, . *
. , Rosa sylvestris alba cum
. , , rubore, folio glabro , ,
. Rosa sylvestris inodora seu canina. *
* , Rosa canina.
, , *
. * , , .
, , ,
. .
, , , ,
. * ,

. . *
* , ,
, . , ,
, , . *
. *
.  .
 , *
, . *
, . , *
,  .
,  , .
,
Systema Naturae (

. ,
) 1735

466 467


. , * *
, , Convolvulus 1, Convolvulus 2
2300 . , , ,
, *
. * . *
(Historia Generalis ,
Plantarum) 318, * , , *
, 18 625 * , , .
.
, , , * , ,
.
1730* , . *
1760*, , * *
* , *
. , , *
} (* , , .
, ). * * , , *
. * .
*, , , *
, 319. , *
. * , *
, Homo ferus, * ,
, Homo caudatus, . , ,
, .
* , Clitoria, Fornicata Vulva, *
.
* (
* : *
. , , Crepidula fornicata), *
* , *
. * .
, , , *
.
(
), , ,
. 1750

468 469


1760* . 1876 ( * , ,
), . *
. * ,
, . , , , *
,
*. . ,
: ( ), *
, , , , ( ) (
, , * *
. , * ); . *
, ( *
, ), (, )
. , ( *
* . * ). , *
, 1842 .
, , , .
, * , *
. , ,
. 320 *
. *
, *
1758 , 1766 , , *
, , , .
,
. 1902 * . Aegilops
incurva, Aegilops incurvata Aegilops ovata, ,
,
,
.
. ,
*
, (Eucarya), , *
(Animalia), (Chordata), * , .
(Vertebrata), (Mammalia),
(Primates), (Hominidae), Homo (*
), sapiens (). ( , *
, , ,
, * , . *
.) * *
: , , , . *

470 471


*
, . , *
. ,
* . ,
* *
(IAPT), * , .
. , * .
, Zauschneria californica (* . *
, * , ,
) Epilobium canum; 97 ,
Aglaothamnion tenuissimum * , .
Aglaothamnion byssoides, Aglaothamnion , *
pseudobyssoides. * , 99 100
, : , *
, * ,
. 1980* . *
(, ,
) , * , , , ,
, 1,4 , , *
Dendranthema. . *
, * 1,5 1,8 *
. * , , *
. ( . ,
, , , , , ,
, * .
, ; , ,
.) , , *
, * , , *
, 1995 . .
. * , *
, .
, , *
, * . *
Pelargonium. , *
* , *
. , *

472 473


. , *
750 950 . , , * ,
. * 30
248 265 . . ,
, , 13 , 80
. 100 *
. , ,
1960* * , *
250 , *
. * .
, *
, * * ,
, , * ,
. , , . , *
, * , * ( 2 *
, ) *
. ,
, * .
, , , *
, * ! , *
, , , *
. , *
, ,
, * 2002 . ,
: *
. , , , . *
, 1980* , ,
* . *
, .
, , .
. (, , . , *
, , .
)
. . . Nature, *
,
, , * . ,

474 475


, , , , ,
* * , , *
. , * ,
, , *
. , , ,
* , . *
: * , , *
* . ( *
, * .) , * *
. . *
* *
. , . ,
321. , , , ,
* , ,
, *
(Wired) , * ,
, * , ,
. . ( , ,
* 2 . , ,
50 . 2002 *.)
1,2 ,
. 1965 .
, , , , * , *
, , *
, * , ,
* . *
. , * ,
, . , *
? , , . *
, , , *
. , ,

*
, > . *
. . , *
*
*
, * . , *
, . , .

476 477


, , * . , , , *
( ) * . *
, , * *
, . *
. . , *
* , .
, *
, 6 ,
. 1980* , * *
, *
, .
* , , *
. * . 99 *
, , *
. . ,
, * ,
, *
. . * .
:
9 * , 16 *
, , , *
? , , * ,
, * .
. ,
40 *
, . * ,
, , , *
,
, * :
, . .
. *
. .
, * :
, *
, , ,
, * ,

478 479


, , * , , .
, , * * , *
. , 1,8 .
,
. , , ,
, , * ,
, . , *
, , , .
.
. , . *
,
. * , , , *
* , ,
, * ,
, . ,
, .
(, * , *
, 360), , , *
, * ,
. .
, , 200
, * ,
. , . 1995 *

, . , *
, *
( ), . , , *
. * .
, *
: , , , * . , *
, , * 1995 , , *
. , *
, 2800 , *
. * , , . *
. , , ,
, , ; , , ,

480 481


. , , 1906 1956 , *
, , Partula.
, *
, .
* , Partula, *
, . *
, .
, * .
, . , *
, , * . ,
, * 1940* 1950* *
, . , ,
, , .
. * , , *
. 1980* ** 4 *
, . , ,
, * .
, , , *
, , , *
, . . , ,
,
* .
. *
, , ,
, , .
, , : ,
. , * ,
. , , , .
? , , ,
* , *
* . ,
, , * ,
, * , *
. * ? , ,
, .
, , , , , .

482 483


, *
,
*777,
5 ;
* .
24
, *
, *
.
*
, * *
. * . ,
, , * . *
. . *
(10 000 000 000 000 000) , , . ,
*322. * , *
, ,
. , , , ,
. * *
, . * ,
. ,
, , , . *
. .
, * . ,
* *
. * .
, . .
. , *
* .
. , ,
, , *
*
* , , *
, ,
. ,
, , *
, . * . 200
10 ( ) , ,
. . ( *

484 485


50 ; , , , , ,
.) .
* *
. * . . *
,
. , , * . ,
, 1980* , 323
*
. . *
, * , , *
, * .
, * ,
. .
, , *
, , * .
, . ( * , . *
, * , ,
, * . ,
, , , *
.) , . *
* ,
. , , ,
, . , *
,
, * ,
, , . ,
, ,
, . .
*
, * , , ,
*
, 85 *
( , ). .
,
20 , *
, , * ,

486 487


, 1665 * , ,
, * *.
, , ,
. * ,
,
, , * , , . *
, * , *
. , *
, * . , *
, , , , *
, , , , ,
324. , * , ( *
1 259 712 000 ),
.
. 1676 ,
, , , *
. *
*
. ,
* . , , *
* (Protozoa). ,
, * 8 280 000 ,
. *
, 275* . ,
. * .
, *
, *
. *
*
, * , . XVII ,
, , , *
, * , *
, * . , ,
*, *
, , * .
, * * , *
, . * , , ,
.

488 489


, , * ( ).
. ,
, , . ,
, . *
, , , ,
, * , *
, *
, * . *
. * ,
. * , * .
* , (
, * ) *
; . . *
1683 , .
, * * ,
* .
. 1831 , .
*
, , , , , ,
. , 1773 1858 , : 0,1 ,
nucleus, nucula, , , .
. 1839 , , 20
. .
; , ,
, *
, : , , ,
. 1860* , ,
* , *
, , * ,
, . ,
. , , *
, , , 325. *
. ,
, .
, 326, *
( ) . *

490 491


, ,
. * .
, . ,
, ,
. , . ,
, * : , , ,
, , , , *
, . * *
: *
, , , , *
. , , *
, , .
* ,
. *
. * . *
8,4 , ,
. , *
, , 100 *
, , * . *
. *
* *
, * .
. , * . *
, . * , *
, * 350 , 8 *
, * , 3 *
, . * ,
. ( . *
. * .) *
, . ,
, , * ; ,
. * ,
; .
. * , ,
. , * , , , *

492 493


, * .
, * ,
, . , .
, . * .
.
* *
, , 327.
, . .
, , , , ,
. , * , , , *
, , . *
* *
, . *
: , , , , *
, ,
, * .
. , , *
, . , ,
. . , *
, ,
. * .
* . , ,
. , *
, . * .
, , , ,
, . * , *
, * , *
, , * . ,
. , .
* , *
, * , ;
. , . * *
, , , *
, , * . , * *
(, * , *
), . *

494 495


, , ,
, , *
, *
. , *
.
, *
,
25
, *
. (
), ,
. *
, 1859 *
,
*
. .
* , , * , , *
, , , *
. , . *
, .
160 , , , .
, * ,
, 1859 *
*, , , , *
,
. 15 . 1250
.
*
,
, *
, *
, ,
.
12 1809 *
, *
*
: *
.

496 497


. *
. , , *
. , *
. . ,
, * , *
*
. , , . ,
, , , *
. *
. * ,
, * .
1831*
, . 1836*, , *
, , *
, , * .
, . * , *
, * ,
, , * , .
, . , , *
, , .
, *
. * *
* * ,
, , * ,
, . , , *
. , . (*
, , * 1865 .)
, * ,
. ( , * .
.) * , ,
, , * , *
, . . ,
* , *
. * .
, * *
. . ,

498 499


, * , *
, , ,
. * ,
, * . , !
; * .. , .
; .
( Delphinus fitzroi); ,
* *
; , * ( ). *
, * *
, 1864 , *
. *
* (
. 1836 , ,
, * ),
. . . *
*
, *
, ( * .
* ). , 1830* (, , *
), , , *
. , , * , *
, * *
*
. , , *
,
( , * ,
, *
), , .
, , *
, .
. , , , ,
* * ,
, , , * *
, . , . , , ,
. , , *

500 501


. , * .
, * , *
. ( .) . , *
, . , *
* * , , , .
, *
, , 1842 , , . 1844 , ,
, * , *
. ,
230 . * , *
: * , , , *
. * *
, * . ,
( * , ,
, , *
, ) . ,
, , . *
, , . * . , *
, * , *
, , , , * .
, , , * :
, . *.
. * *
, , * , *
, * .
, , ,
.
. * .. ,
, , .
. , ,
. * , *
, . *
, .
, *
* . , ,
, , * , , , , *
, .

502 503


1858 , *
, * . , , *
* ;
, , *
, * . *
, .
. ,
. , ,
, . , 28 ,
. * .
1842 , * , *
. ,
, , ,
. * , , .
, *
, , , . *
* . , ,
, * , *
. * *
(!) , * . 1 1858 *
, . .
, .
. *
, , * , *
. , , *
, * ,
, , , ,
, , , . .
, , *
, . . ,
. , ,
, , ,
, , .
.
, * , *
, * , , ,

504 505


. * 500 . ,
. ,
* 1250 .
, *
, , , . *
* . *
, , *
. , , *
, * . , *
, , , *
, . , * ? *
, , *
, *
, * *. (
. , * ) *
: , ,
, , , * .
, ,
.
, * *
, * . , *
, * . *
,
* ,
. , , *
, . .
,
. , , , , ,
, , * , , *
, . * .
, ,
*
. * 1861 , , *
*
. * , . (
* , .) *
, ,
, , , * .

506 507


, *
. .
,
1831 , * , *
, , , *
.
, * , , , *
. : , *
. . ,
.. * 328, *
, *
, .
, , ,
, , . * , ,
( , ) , . *
, * , *
. , * , , ,
? , *
, , , * , . *
. , 329,
* , .
, , , * ,
, *
, 1802 * , . *
* ,
. ,
, , * ,
, , * . ,
. , , : , , . *
* ,
. * .
* , , *
. ,
, . * . ,
, , * , *
, , * .

508 509


, *
1913 ,
. * , *
, . . ,
1200 , * , , *
*
, * .
.
.
1822 , *
, ,
. * * . *
, * , , 1865
*,
* ,
* , *
. , *
*
* .
330 , * ,
, . , ,
1843 , * * 331,
. . *
, .
. *
, * . , *
, , , *
. . ,
*
30 . . ,
, * *
, , , , *
* , .
, * .
, , . , *
. , . *

510 511


* , .
, * , *
, ,
332. * , *
, *
,
, . .
, , , * *
. . (
, * )
, * , .
; * *
, . * , , , *
. . ,
, , , ,
, , , * , *
, , *
. , . , ,
, ,
* . ,
, . : ,
, , .
, * , , , *
, . . ,
, . , *
, * , , ,
* ,
. * . .
, 30 1860 *
, * ; .
. , . ,
, * *
, , *
. , ! . (
, , .
. * * *

512 513


.) , * ,
, . (1876) ,
,
, . , , *
1871 * , : *
. , * , *
* .
. * , , *

, .
,
. ,
, . *
, , ,
, , *
.
* ,
, , , . *
. , ,
, * . 1882 .
, , .
, , , *
. 19301940* , *
, ,
. , *
. * 333. *
, , , . 1900

,
. * , ,
(1881), * , ,
. , *
, , ,
(1862), .
(1872), * *
5300 * , ,

514 515


. ,
, ,
,
.
, , , , *
, . 26

*
, ,
, . *
,
.
, ,
,
.
,
. *
, *
, ,
250 ,
. *
, *
, 16 384 ,
*
, , , *
.
, *
, 1 048 576 *
. 33 554 432
,
. *
, , *

516 517


, * *
, . ,
, ( , 1 073 , . *
741 824). , .
, , * 334.
, * *
18 , * , , ,
, * , .
. , ?
, * . , , , ? ,
, , . ,
. ,
,
, * . *
. * ,
, * 99,999 *
* . ( ,
, , *
. , * , *
* .)
, , *
. * *
, , , * .
, , * , ,
. * , , ,
, * .
: ! , *
. , : *
. 335. *
, 3,2 *
99,9 . , * , , 101900000000
. , , , *
0,1 * .
, * *
* . *
, , . * , *

518 519


, . ,
, , * ,
336, * .
, *
, . ,
, ,
, * ,
, , . , * . ,
, , *
20 337. , . *
, * *
, . ? ( , *
. ,
. 338, .)
, . ,
. * , * ,
,
* * , *
. , * . ,
, , .
*
, . *,
. ,
. , ,
, * ,
. 1869 , : ,
, * , ,
, . * (, ).
, * ,
, , *
( ). , *
, * . ,
, * *
* , ,
, * , ,
. * .

520 521


, , . *
. , ,
, , :
, . * , *
: , *
. ,
, .
, * ( *
, * Fly Room )
, . . *
. ,
, , *
339. ( , , ,
1900* , ), *
, *
, , , .
. , *
, *
, , , * 341, *
, * , ,
. . 1904 , * , .
* , *

, , , , . *
. *
1888 340 * , *
, * 342. *
* *
. * *
, * *
, , , , .
. , ,
, * : *
, .
Drosophila melanogaster. . 1933 ,
, , * , *

522 523


, ,
. , , , ,
, ,
. , .
* , .
* * , *
, , , .
: ( : * ,
), * .
,
. , ,
, , 1950* , ,
, . *
. , *
, . *
, ,
, * , , *
. , *
, * .
, , * ( *
. 1944 1954 1962 ), *
* , ,
, , ,
* . *
, * , *
* ,
. * .
, ,
, , *
. *
, , * . ,
, * , *
. , *
, * .
, , , *
, , * , ,

524 525


* 343, *
The Quiz Kids ( * . ,
, , *
. . ) , .
. *
. 1998 *
. **
1951 23* * ,
, 1962 ,
* .
. *
* . ,
, . , *
, , * , , *
, * ,
* . , . ,
* ,
. , *
, , .
, , , *
, . , , * ,
, , *.
, , *
. ( ) * , *
, , *
, , . *
, . , *
, ( *
. * ),
; , , * .
*
*
. 1968
,
* , *
, .
,
, , * , .

526 527


, , , , 1953 *
. , *, *
* . , ,
, . 1950* * . *
* * ,
, .
( *
). , . , *
, , .
, , , *
, ,
. * , *
* , * *
, . * . ,
* * *
, * , *
, . ,
, , * . :
. * ,
,
. , .
. *
, , ,
, . . ,
* : ,
, * , ,
, . . *
, * ,
, * , .
, . 1952 , , * *
, * , , *
, : , *
* , ,
, 18 1952 , * .
, , . *
... . , *

528 529


, , * ,
. , ,
25 1953 Nature .
900 , * , .
* ,
. , , *
. * , , .
344 * * *
, II * ,
, , , *
. . *
, . , , *
. .
1958 , * *
. * .
. * ( ),
. .
. . *
, * :
* , , , , *
. * . , *
* , *
, , .
, , * , ( ) *
. 1955 . , .
*
* .
1980* . * , *
: , *
, . ,
* , ,
. .
, , * ,
, , , . *
, 1968 Science * , , *
, . , , *

530 531


, * ,
, . SNP. *
, 345.
* *
: . , .
, * ,
, * *
* ,
. ( ) *
* , , *, *
, * . *
: , , *
. , * , .
, * *
, ; * .
. , *
* 346. *
. * *
, , . *
, , * ,
. , ,
, *
* . *
. . *
, , , , *
: , ,
, , * . . ,
. , , ,
, , .
. *
, . , *
, 347.
. , , *
.
, 0,1 *
. * *

532 533


348. * , . , , *
, 99,9 * ; .
, *
. * , , , , *
, * *
, . * . ,
3,2 * , , *
,
349. * . , *
, , , , ,
, . , .
. 99,9 * , *
, , , *
350, , * , . *
* , 351.
, . . , *
, *
* . , , , *
, , * .
, , * .
. 97 * * , , *
, , * *
, , * . ,
.
*. , . : *
, : , ,
. *
*
* . , ,
.
*
.
. 1986
, * * *
, * , ,

.
. ,
. * ,
* ,
. *

534 535


. , * , ,
, . . , *
, * . . *
* , *
, . , ,
, * .
, * .
, . , , ,
, * . ,
. , *
. , *
. , 60 , , *
, * ,
. 90 , *
, . , 3540 *
( , 352 , .
.) * *
, .
* , , , ,
. , , *
. . *
* , , ,
*, * , , *
; * , , *
( , ). . , ( )
: *
, * , 1980 Science,
* ,
, , . , *
, , , , *
, , .
. , *
* , *
. , *
, * ,
, , * , *

536 537


. , 35 . , 354
* , *
, : ,
. , * , , *
, 353, * . *
() * , .
, , , * .
*
, ,
. . *
, , *
, , * . ,
. * * Scientific American 2002 ,
, , 355.
. . , ,
, , .
. , *
. * . , *
, , , * . ,
, ( , ,
). * . ,
1990* *
, , * , , , *
, . *
, * , *
, , , . *
, . , , , *
, * , . *
, . *
, * , .
, * , * , ( *
, ) *
* . . *
*
* * , *
, , , , *

538 539


*
. *
. ,
Scientific American, *
.
, , *
, .
VI
, *
.

, *
.
,
, , *
,
.

356: , E. coli (*
), ,
.
*
.
*
, , *
, *
3,8 . , *
. *
, ,
, .
: .
, , , , *
.

540


27

! , 
, , ,  :
, . .

,

,



.

1815 *

, . *
. *
*
. , *
. *
150
*,
357.
.

, *
. *
.

358, , *

543


. , , * *
, * . *
. . . 359.
, * , , *
. , *
* , *
. . ,
, : , , *
1816 . * , *
. * , , , *
. , *
* .
360. * 362, *
, , .
. * * 363 *
, . * , *
* *
. , *
, , *
. , , *
. . , *
* . , ,
. , 361 ,
* ,
, *
, ,
, , , ,
, . , * . ,
, . , * , *
, ,
, , , *
, .
* , *
,
, . *
. , 1834 ,

544 545


, *
. , *
, , * , , , ,
, , . . *
, , , * .
, , , : , ,
, * ,
. , *
, .
; * *
, . ,
, *
, .
, * ? *
. , *
, , * , *
* . *
. *
, , , , 1837 , ,
(** . *
Eiszeit) , * ,
, * . ,
, * , *
, . , *
, , * , .
, *
, * , .
. * * 1840 *
. , , , *
, .
, , * *
: , ; , ,
; , , ,
. , , .
, * .
. , ,

546 547


, * 1821 ,
,
, , , * .
. , , , , ,
, * *
. ( ) . *
. , *
, ,
, * ,
. , , , *
1846 , * *
, . , *
* .
* , *
. , , , (.. *
, * ) ,
, *
. , . *
* . *
, * *
, , ,
, . * *
* * .
. ; *
, . : *
.
1860* * *
, * *.
, , *
. , , *
* *
, Philosophical . *
Magazine 1864 , , ,
. , , ,
, , , * ,
, . , . *

548 549


, ,
. , . ,
, *
. 1873 , *
, *
. . ,
, , *
. *
, . , *
* *
,
. ,
.
, * ,
, * . *
, , , *
, ,
* *
. *. *
, , , 1914 *
. * ,
. ,
* 365. *
, * *
1900* . ;
, * . *
, , . . ,
* , .
, *
1930 *
. * *
. , *
. *
, , , *
, * ,
364. , . *

550 551


, *
, , * , *
, . .
, , , ,
, . ,
, 500 , *
, * . *
, , ,
. . *
. , * ,
, , * . *
, . * ,
366, ,
, * , ,
, , . * *
, . *
. * .
, . * .
, ,
, , . * ; *
. , ,
1950* * * .
*
* 30 . *
, . ( 14 .)
. 1958 *
, , * ,
. , , , . ,
, * ,
, * , ,
. 1970* , , *
* , *
, * .
. *
,
.

552 553


. , * ,
100 , *

. .
.

, * ,
, . , , , *
, * . 2,2 *
* ,
, * . ,
Homo ,
erectus, . * , , ,
. *
* *367.
. * *
, . , * .
, * , * *
2 , * 6 ( )
, .
. , * .
, * 45 . , *
, , , *
. , 800 *
, .
, * :
, * ,
, *
, , * , *
, . . , ,
, * .
* , * *
. , , ,
, * , ,
, * ,
. , * . . *

554 555


,
(, * * 800 . ,
); , * . *
, , *
. , ,
, * . *
: ? , , *
, * , *
. , . ,
. , *
. , *
, , *, * .
, , *
, * *
368. , .
* ,
. , , , . 1964
. , * , *
, , * , *
, , , , *
, * . 9,2 .
. *
, . , *
, . *
, , , ? .
, .
, , .
, , *
. , *
* , , *
* .
, , , , , *
. , , , , *
. ,
, *
120 . , *

556 557


, * ( ) *
. , , *
* , . *
, * *
, . ,
, , , *
. ( , .
, , ,
. * , .
, .) , *
* . *
, 4 , , ,
, * . , *
* *
. .
. , , *
, ,
8 , *
. * . ,
* , *
. * ,
. .
, , *
, * , *
. *
. * * , *
369, , *
, .
, , *
. , , * :
* , , , , *
, , ,
, *
. . .
, .
* , ,

558 559


. . 4,56 371.
* , , :
.
, * . :
* .
, . , , *
, * . *
. , , ,
. , , *
, . *
* .
, . * : ,
? * , *
, . : ?
, * , , *
, . .
, *
370.
, *
,
. ,
,
. .
,
,
, . *
, 80
*
. ,
, ,
.
2,5 *
. *
*
. , *

560 561


*.
, , .
, *
:
, *
28 *
, *

*, .

. *
1848 ,
, ,
1887 * , , .

* ** , *
,
. .
. * 1907
, * , *
. , 372.
, , *
,
.
*
. (Hominidae).
, * ( ),
, *
. . *
, * (Anthropomorphidae), *
, , (Pongidae), *
, * : , . *
, *
. * *
, *
, , * (Homininae). , *
, , . ( *
.) *

*
, , , , * (Hominoidea). ( . .
. . .)

562 563


, * , , *
* . , , *
1856 , * 373.
, * , , *
, , * ,
, . , *
, . Anthropithecus erectus (*
, , *
, * Pithecanthropus erectus, .. ,
. 374) *
, * . *
. * .
, * Homo erectus ,
, , *, .
*
. , .. * , *
, , . ,
, *
, * . ,
. .
, * ,
, , , *
* , . ,
. ( * ,
.
. , * 1895 ,
, . *
. .
* , , , *
. * . , , *
.) , , ,
* . , *
. , * 1897 *
, *
. , . *
. 1891 , * , *

564 565


, * . ,
, , * 15 *
, * . ,
, . * , , , .
* ,
* , , *
* . , .
. 1940 . *
, *
1924 * , .
* , ,
, .
, * *
. *
, , , ,
, *
. .
, ,
Homo erectus, , , *
, . . , ,
, ,
Australopithecus africanus, * , . *
375. Nature ,
.
, , * . *
, Homo simiadae (* , .
). (
, ).
. , *
, , . *.
, : 1924 *
, , :
. (Homo heidelbergensis), *
, , * (Homo rhodesiensis),
, * . *
. , , * .

566 567


* aurignacensis, Australopithecus transvaalensis, Paranthropus

crassidens, Zinjanthropus boisei .
, . 1950* *
. , *
, . , *
. * , *
, Homo erectus , *
376.
* . *
, : Homo soloensis, Homo primigenius asiaticus,
Homo neanderthalensis soloensis, Homo sapiens soloensis, Homo
377 erectus erectus , , Homo erectus.
(Sinanthropus pekinensis), * , .
. 1960 ,
* ,
.
, * Australopithecus Homo ( )
1941 *, . *
, , Homo erectus. *
( ), * . .
. , *
, , ,
. . ,
, , . 1960* (Homo
, , * habilis), *
,
, . ( *
. ) Homo ergaster ( ),
, , Homo louisleakeyi, Homo rudolfensis ( *
. * ), Homo microcranus Homo antecessor ( *
10 * ), : A. afarensis
, , , , , (), A. praegens, A. ramidus, A. walkeri, A. anamensis
, * (378) .
. .
* , , , *
Homo .

568 569


* (Homo habilis) :
, 1960 , . *
* , ,
, Paranthropus (), , *
, .
Ardipithecus (). , *
praegens , , , *
Homo anticuus ( ), * 1,7 ,
praegens . ,
, , , ,
. ,
, , . ,
. , .
, *
. * . *
( * . *
) , ,
* . , *
. , , *
, * .
, , * ,
. ,
, * .
, ,
* , .
* ,
. ,
, , . *
, , , *
, , . * , *
, . Homo erectus Homo erectus Homo sapiens, *
* ,
* . *
, * *
, , * , , *
.

570 571


(Australopithecus boisei) * 380: , *

. *
* .
, , ,
, * , . *
. * , , *
379, *
* ,
, , 381. , , ,
* *
. ,
, 382, *
, , * .
(Homo habilis). *
, habilis . * , ,
, , , * *
, ,
* , *
, *
, , .
. 99 *
habilis * ,
. .
, , * , , . ,
. , *
, habilis , . *
, *
, * .
. , *
, ,
. , , . (
,
. , , * .) *
, , : ,
. * ,
* , . *

572 573


* ,
, , . , *
, * 40 . ,
. 106
* , , , *
3,18 , *
, 1974 , * *
(). . ,
, AL 288*1383, , .
, , . *
. *
. * .
, *
, . *
* , , ,
. , , .
. ,
. . *
. . , *
, * 23 .
, 384. *
, 40 , , *
* .
. , * ,
, * .
, ** * , *
, , .
. , , *
206 , .
. * , .
, , . ,
, 120 , , *
. * . ,
, (
, 28 ), , ,
( 20 ). , *

574 575


. , . ,
. ; ,
, *
. , , ,
. *
, , ,
. ,
, * , *
. , , , .
, ,
, , , .
, , . *
, , , * , , *
. * * , . *
. .
, , , ,
. * , *
, . .
, , *
, * , 2001 2002 . ,
.
.
, , * Kenyanthropus platyops (
. ), , ,
, , , , , *
,
. . * . , 2001
. Ardipithecus ramidus kadabba385, 5,25,8 ,
, (Orrorin tugenensis), , *
, * , 6 . , *
. , *
(, ) * . 2002 ,
, * (, *
), , *
. 7 ,
, * (Sahelanthropus tchadensis)386. ( *

576 577


, , * , .
, Sahelpithecus387.) ,
, * , , 388.
, . *
* .
. * ,
, * . *
. .
* , , *
. * . *
. * , .
* ,
, . , * ; , *
, * . , *
, 389.
. * .
, , , , *
. , , *
, .
, * *
, * . , ,
*, , , . *
390. , , , *
? , . * ,
* , *
, . *
.
. *
, *
*
*
*
. . *
, : Homo,
. , . ,
. , * *
(A. africanus) 450 3, ,
. africanus 45 * Homo. , *
, , ,
150 . *

578 579


, , . .
. , , , ,
391. . :
Homo Homo habilis, *
, , * , ,
, Homo sapiens (: ** , . *
). , , ,
, * .
Homo: Homo ergaster ( ), Homo ,
neanderthalensis ( ), Homo rudolfensis .
( ), Homo heidelbergensis ( * , *
), Homo erectus ( ) *
Homo antecessor ( ). , ,
Homo habilis 1964
, * * .
, . * , *
, , , , .
50 , . *
, * * *
. * , *
. , * . *
, 1970* .
. , * 1991 *
. *
, *
, * . *
, ,
, , , ** ,
, . . *
, *
, , , *
. : * .
2 , 20 * , , ,
. ,
. * Homo
, , habilis, Homo erectus, ,

580 581


1891 . , ( *
, ) *
1,8 , , * .
. .
, Homo erectus , , ,
: , , , , *
, * , ,
. , . , *
, * . *
, , * ,
392. , , *
, . *
, . * ,
, , * . , ,
( ) Homo erectus.
, * *, 1,54
. , *
. , , . *
, , , * , , .
. * KNM*ER 1808,
, , * 1,7 ,
. , Homo erectus
* , .
, * *
, 393 . , *
, ,
, 394. ,
. . * , . *
, , , , ,
. . *
, .
* .
. ,
1980* (, , ,
* ) , , *
. . *

582 583


395. , , ,
, , *
erectus, , * * , *
, . , , ,
, . . , , *
, * Homo erectus * , *
. ,
* , , *
, , . *
. , ,
, , , , , *
* , .
, . ,
* , , *
, , , * , , . ,
, , *
, , .
* , .
. ,
. , , .
, , , *
; ,
,
. , *
, *
, 98,4
, * .
. *, *
. , ,
, *
, , .
,
, . ,
,
. , ,
.

584 585


, *
. , ,
**
. ?
:
29 . , *
, .

, *, *
,
, *
* * , , *
, .
. (, , ) *
396. ,
* . , *
, *
. ,
, 397.
, * . *
. * , ,
, , , * ,
. , * 398.
. , * Homo sapiens *
, . * . .
, , , * , *
. , * . , *
. .
* , ,
, * .
.
. 1940*
, , , , , , ,
. * , , ,
, . *
11 .

586 587


. , .
* , *
. , . , *
Homo sapiens * .
. , ,
, , , *
? 399 .
, , ,
. , *
. *
, : * *
Homo erectus, , ,
.., Homo sapiens, * ,
. , 401, , *
Homo sapiens * , , 60 *
, * .
, . *
, * , .
, , , *
, , * , *
. 1968 , *
.
*
, , ,
* . . ,
. *
, * ,
, ,
. * , , *
? ? .
: ?
, * . .
, 20 , , , *
* , *
400. , , * , *
. * , .

588 589


, , * ,
. , * ,
* . ,
, , * , . ,
, , * , .
. * . *
, , .
. *
300 402. . ,
* , .
: * , , *
, *
. , * , , *
. , * . , *
, *
, , . * .
, ,
. , *
, , , *
. *
, , * ,
. , Homo erectus, , *
, .
, Homo sapiens
. , , ,
* ,
. , 403,
, , * , *
. . *
, * , *
* , ,
* , 404. *
. , *
Homo sapiens, * , . *
, . ,
. * . , *

590 591


* * , *
* .
. , * *
, * .
, 45 .
* . , *
. , , , *
, , *
* . , , *
, , , ,
. , *
, , .
. , , , *
, , , ,
, , *
, * .
, , , *
, , , * .
, . *
, * , , , *
, *
. * .
, . , . 1947 ,
* , *
. , 406
, * .
, , , *
* . , , *
405. * ,
, . , ,
, , * . *
* , *
, , . *
. . *
, . . *
, , , , .

592 593


, * erectus ,
, * . , *
* Homo erectus, *
, Homo sapiens. Homo erectus ..
: * Homo
( erectus, . , *
) , * . , Homo erectus
; * . , *
, * ,
407. * Homo sapiens.
, ,
, * ,
. *
, , , , *
: * , ,
. , *
, 1,8 1,4 * , *
408. , * *
Homo sapiens Homo erectus, , . 1960* *
409. * *
, , * * , *
. , , , , ,
, . *
. , *
, , * *
, .
, ,
? ( ) ,
, , , . ,
, , . ,
, , , *
, ,
.
Homo habilis, Homo heidelbergensis Homo 1961 * *
neanderthalensis, Homo sapiens *
Homo. Homo , *

594 595


. : * ; , *
25 , * , ( )
, . *
Homo sapiens. * . .
, * *, , *
, Homo sapiens. , , *
(, , ) , . ,
* , * , , *
, .
: ,
. , , .
. , *
, , , . , *
.
, , *, , *
. , *.
* *
. , *
, , * , .
. *
, , * , *
, * , *
. , * . *
, * 1964 ,
, * 1980* *
Homo erectus, * ,
Homo sapiens. , , , ,
, , :
, . ,
, *
, *
, *
. 1999 * , , *
, , *
, . ,
24 500 . 64 , 62. , *
, * 63. , *
, , : * .

596 597


* , *
, * ,
* .
. *
, *
. ,
1987 * , , , ,
* ,
147 , * 25 .
, *
140 *
. . ,
. * *
. * , . *
, . * ,
, , , * , *
, ** , *
, . , *
. . , *
*
. ,
1992 * , *
. * .
; 1997 , *

, . 2001
. *
, * , 410
* *
,
.
. ,
. , ,
2000 Nature * , .
*
, , , *

598 599


* ,
, * , ,
. .
, * , , ,
. .
, 2002 ,
. * , , *
, ,
* , * , ,
, * , ,
, * ,
. , , *
, * ,
, Homo saiens , , *
. * . , ,
, . (*
* . ,
. , * , )
, * , ,
. , , , *
, . , *,
. , *
* . , , , , .
, , * ,
. , , *
. : **
, , , *
* .
*, . * ,
, , , , , . *
. , , *
, * , *
. * .
, * , , *
, . * , , *
. , *

600 601


, ,
. , . *
, * .
. , , * , *
, * ? .
. * : *
, * .
.
, * , *
? ,
, * * . *
. , * * . *
, . , ,
, *
, : , ,
, * *
, , . .
, ,
.
, * , .
, , , *
, . * ,
. , *
, * . 1919 ,
. , , . . , *
Nature, * ,
, * ,
, , . , * , *
, * . *
, * , *
. .
. , , 2002
. , * .
. , . * , *
. * CARE International.
. * , , *

602 603


,
. , , *
, , , ,
, * , .
, * , *
. , , , *
. * , *
, 1,2 , * , *
. * , , , *
* .
, ? ,
, * . ,
. , Homo erectus, ,
. , *
, *
.
, , , * . *
, . , ,
, , . *
, * , ,
* , , * .
: . * , ,
, .
. *
,
, , . ,
.
, , , , . *
, . Homo sapiens. *
, , * , .
, , *
. , *
, .
, *

*

604 605


, *
,
,
, , *
, ,
30 ,
, . ,
,
, *

, , .
1680* , , * .
, * 1755 ,
, , , , 412
, *
, 411 * , , . *
, *
, * , .
, * *
, 1300 , .
, *
. *
* , , , . *
, * , ,
, * , *
* , * *
. , *
, , *
* .. .
. , *
, *
. * , ,
, : *
, , .
. :
, * , , *

606 607


, , *
, , , * ,
. . ,
* ,
* .
, , 80 , *
, *
. , , ,
, 10 *
, . , ,
, , 1683 , 1693 . * , , *
, , * .
, , * *
. * , ,
, , , * , *
. , *
. . , , *
* *
. . ,
, , , , ,
.
. *
, * , ,
, : . ,
, , *
, ,
. * *
* . , , *
* . *
* (
) : , , *
. ** .
, * *
, .
* : *
. , , *

608 609


, , , .
? , , *
, , , * *
. * .
, 9 *
10
. , 1741 *
, , *
, , * ,
, 120 .
413. , , *
, .
1990* * , . *
, ** . , *
, , , * , * *
, , . ,
. * .
, : , .
, ,
2002 . . *
, ,
, . *
, * ,
, , * .
. , ,
, , , *
, *
. , .
, * ,
, . ,
, , *
, , . 1894 *
, , * *
. *
* *
, , .

610 611


. *
, * , *
, . ,
, , 1918
. ( *
, , , * ). *
. , , . , *
*. ? .
, , . * .
, *
, . * *
. * , , , ,
, , , * .
, , * ,
, , , * , *
, , , .
, ( ) *
, , .
. * ,
, , .
, , 1868 1937 , *
* , *
( ), * , *
, . , 135 *
, * .
, , *
, * . *

, ,
*
:

,  , . *
, ,  ,
; , ,  , *
, , *
, ,
. . *

612 613


* 1896
, * , *
.
, * , ,
, : , *
. .
, * *
, , .
, * *
, . *
, . 1907
, , , , , * , , *
, , . , ,
, .
, * , ,
. ,
, , * .
, , , * 1890 * *
. 1890* * .
, , , , *
, * , .
. 1940* *
8800 . .
*
, * ,
* , *
. ,
* .
, , , *
* , * *
, , * . ,
. * , , *
, * , *
, , , , 1930*
* , , . 1939 , *
. ,

614 615


. *
. 1990* *
. . ( ,
.., 415.)
. * *
, , * . ,
, , 1995
1936 , *
. *
* , *
, , *
, * .
, , , , *
61* . .
, . , ,
. ,
, * , . ,
, , *
* . ,
, * , *
, . *
. . *
: , : , .
, ,
. , * ,
, . , , . .
, *
.
. , , ,
* , * . *
, , *
, . ,
, , * * .
, * *
. 1979 * .
414 , * , , , *

616 617


*
, 0,0001
, *
*
.
.
, , , *
.
.

618


1
(W.S. Gilbert, 18361911; Arthur Sullivan,
18421900) , *
18711896 .

1
2
, , , *
1960* . *
1922 . ,
, ,
. 1929 . *
. 1946 . ,
.
*
.
3
*
*
.
.
4
, *
,
. *
, *
, .
5
Astrophysical Journal ( )
.
6
(Dennis Overbye) *
, * ,
* Discover Sky
& Telescope.
7
(. 1948) ,
, . , *
(1975). *

621

16
. 2002 . * (Clark Chapman) ,
. *
8
. . * , *
9
(Edward P. Tryon) * , **
, , * . *
. 1973 . , *
* .
17
. *
10
* *
. * . ,
, . * , , *
, . *
, . , .
11
, , *
, . .
18
. .
. , *
. , *
12
(Steven Weinberg, . 1933) . , , *
, 1979 . , .
19
, .
. ** 2306 20 .
20
, * 2005
, , * , *
(., 1981). 2003 UB 313,
13
. . . (J.B.S. Haldane, 18921964) .
, . . 16.
14
* . 24 *
, , * 2006 .
21
. ,

.
2 22
. *

15
(Carl Edward Sagan, 19341996) * ,
, * , *
, , ( .
. , ., 2004), 23

PBS * . * 4 7 . 4,5 .
* 24
*1
. , * 61,6 . / (17,1 /). *2 5 .
, SETI. / (1,4 /) .

622 623

25
19 .
2006 . 2007 , , .
2015 . 35
2006 *
26
5,5 . . ,
* *
. .
27
5 . .
* , , *
. , *
28
. ,
. . , ,
29
, , .
* 26 *
, , ,
, , . *
. * *
, , .
.
30
,
* . 3
,
36
. , , *.
37
31
, *
. * .
. * , , .
38
, * (Oliver Wolf Sacks, . 1933) *
. * , * **
SOHO, * , * .
39
. (hidden
32
, * mass), 1520
, ( ) (dark matter).
40
. * (Robert Oppenheimer, 19041967) *
8,6 . ., * *, *
9,3 . ., .
41
.
33
, 3,5 *
. , * .
42
. *
34
* , 16
, . * , . 2006
, , 46.

624 625

43
*, , * 4
.
44
51
.
. * 52
,
. .
Hand*On Universe ( ), * * *
* , , *
, * . *
. . *
45
(Tom Boles)
.
*, 53
, , *
. 2003
,
30 , *
103 . .
54
*
. * .
. . *
46

, . * *
, (* .
55
, ). * (Richard Phillips Feynman, 1918
, * 1988) ,
. . 19431945 *
47
, * . *
.
48
Nature () 1969 . *
. 1869
. , 1986 . **
, * , 8* *
.
49
,
19081911 , *
.
, , * 56
*
, , , *
. 1950* . *
, , , .
57
, * (John Maynard Keynes, 18831946)
. , *
50
, * .
58
, * *
. .
59
, *
. .

626 627

60 72
, , (John McPhee, . 1931) *
* , *. 23 ,
. ,
61
, 1999 *
.
73
. 30 . * . *
2% * , *
, . .
62 74
(James Clerk Maxwell, 18311879) (Richard A. Fortey, . 1946) *
, . 2007
. ,
200*. . . 21.
75
(Stephen Jay Gould, 19412002) *
5 , . .
. 21.
63
(17401795) *
. *
, 6
.
64 76
() * uniform. * ,
. .
65
(Thomas Henry Huxley, 18251895) * *
, .
77
, . * 29 ,
, *
. .
66 78
(. rubber) (, .
79
, .) , . ,
67
, * VI , 200 .
80
. * (Deborah Cadbury) *
* * **.
, , *.
81
. *
68
(17961855) , * . , 56 ,
, 1835 120. 26 34 .
82
. *
69
Uintatherium ,
. , Uintatherium anceps 1961
70
* .. .
83
( ) , . (18571933) , , *
71
, * 1930 ., *
, . 29 1932 .

628 629

91
7
,
84
, . . , .
92
, *
( * . , O2
). , , *
. , . *
. , , , 14
85
, 14, *
. .
93
. 17 , *
1695 ., .
94
1743 . , 1900 , .
86
, , * , *
. 1810 . , .
95

, .
87 . , *
(vitiated) , *
. *
, , ,
18.
,
. *
.
32 (
.
88
).
,
. *
* .
, . XIX *
89
1791 . * .
1794 . 17911793 * ,
, , * 1860* , *
, , *
* .
. 1793 96
(Philip Ball, 1962)
, , *
( 1791 2005 .
). 97
*
1793 , , , (), 2006
, . 116*. 118*
XVI 1793 .
98
. 2006 *
90
1796 . * 112* .
askesis, * .
99
, . *
. ,

630 631

109
. 1902 (Charles Percy Snow, 19051980) *
. *
. * (1959), , *
, * *
, , * .
110
. (Paul Valery, 18711945) *
100
(Paul Strathern, . 1940) * . , , *
, * .
111
, (). * (Boorse et al., The
Atomic Scientists),
.
8 112
,
() *
101
XIX . . *
XX . , *
*
, , . .
102
. 113

103
(William H. Cropper) 1915 .
* *. * 114
(David Bodanis) **
: . . 2006 *
104
. * : *
105
. . (Joseph John Thomson, 18561940) * .
, . 115
,
106
. (Kip Stephen Thorne, . 1940) .
*, * 116
*
, . *
*, , *
. .
107
. * 117
(Stephen William Hawking, . 1942)
*, *
. . *
, , * . 1974 ,
. *
. , * , 1988 ., 4,5 *
1,5 . ,
, * 10 . *
. *
108
. * (, ., 2006).
, 118
(Michio Kaku) **
, , , *
. * . 2006

632 633

129
** , , * , *
* . .
119 130
(Ernst Mach, 18381916)
* , , *
. .
, * , *
( ) *
, . * ( ). *
, *
. , * , *
.
131
* (Ludwig Eduard Boltzmann, 18441906)
. * , *
, * . *
, . .
120 132
5 (Timothy Ferris, . 1944) ,
1912 ., 1917 . ,
121
, . ,
122
* computer. . *
123
* ,
. , (OBAFGK .
133
MLT) , . (Isaac Asimov, 19201992) *
124
(William H. Pickering, 18581938) * *, .
, . 20 , 30 **
1919 . , .
, * .
134
, , , * *
. .
125
, , 1996 .
135
2,5 . . . 111.
126 136
, , . , 1932
*
. *
9 , *
.
127
, , * , .
. 137
(James S. Trefil) , *
128
* , 30 ,
2050 , 50300 . . 200 *
( www.elementy.ru).
10 , * 138
(Alan Lightman, 1948) *
. .

634 635

(: , 2001), 30 * . 2
. . , *
139
, .
149
. (Tim Flannery) *
140
(Lawrence Joseph, 1948) . :
, , , . (The Weather Makers).
141 150
, * *14
. * .
, * , .
151
. *14 , *
. ,
, * .
152
. , *
, *
. , , *
* .
. * * .
. .
142 153
(.). (Jamie Lincoln Kitman) *
143
(Yakir Aharonov, . 1932) , * Automobile Magazine,
, , (2000).
154
1998 , *
, 1959 . . 1976
144
1994 *
* 13,7 3,2 .
155
. , , *
. *
145
* , , .
156
. * (Wayne Biddle) ,
1033 . * . ( 1980 .) *
.

10
11
146
,
157
, * (Enrico Fermi, 19011954) *
, . , . 1938 . *
147
*
. . ,
148
, ,
. 2000 * . 1939 .
4 * .

636 637

158 168
(Flash Gordon) , (Karl Raimund Popper, 19021994)
. , 1946 . *
159
, * . *
. * XX ,
. , * (.. *
* ).
169
, * (Geoffrey Carr) *
. , Economist, , , *
. .
160 170
, * (Donald Goldsmith) , *
. * ,
161
, * .
171
. WIMPs Weakly Interacting Massive Particles, *
, * ,
, . , * . MACHOs MAssive Compact Halo Objects,
[] *
, 14 , *
. . : wimp *
162
* , macho
. , .
172
, * DUNNOS Dark Unknown Nonreflective Nondetectable Objects
8 . Somewhere dunno, dont know
163
. : , / . . , .: , .
2004.
164
: Three quarks for Muster Mark!
165
(Peter Ware Higgs, . 1929) * 12
, . 1960
173
(Reginald Aldworth Daly, 18711957) *
, * , 30
. . 1914 .
. .
174
(Arnold Henry Guyot, 18071884) *
, , .
. . ,
166
(Leon M. Lederman) , ,
, * .
175
1988 . , . *
167
(Paul Davies, . 1946) , . *
* , .
176
, , . , (Harold Jeffreys, 18911989)
, , . ,
(.: , 1989). . *

638 639

, * , *
. .
177 184
* (Steven J. Ostro) ,
, * . 1989 ., 300* *
. * , *
, 200 * (4769 ).
185
. . *
. , 12,8 . . 13 *
. ,
, * . , , *
. , , *
178
34 , , .
186
* . (1993 KA2) 10
179
, . *
, * . *
, . 20 . 1993
. *
180
Science () * . 2004 . *
, Nature. 1880 . 5 (2004 FU162),
181
(George Gaylord Simpson, 1902 6,5 .
1984) , 2002 XV90 20 50 ,
. 2002 115 . . *
. .
182 187
, * . impact .
188
, (68 /) *
* , ,
* * .
. * , , , *
, . , *
.
189
. (John S. Lewis)
13 , .

183
, , . * .
* 190
,
. * ,
. .

, * . NEAR* *
.
, * . *
. * 300 .

640 641

4 2005 *1 *
370* , * .
. 197
*
200 . () *
191
, * , , , *
. * , *
, .
* .
. 198
2
* .
* 199
(Bill McGuire)
. , *
, * . * *
. .
200
(John James Audubon, 17851851)
. ,
192
(Tom Gehrels) *
.
, 3 . 201
. Mohos hole .
Spacewatch * 202
(.).
, . 203
193 (John Angus McPhee . 1931)
.
,

. ,
. , *
, *
. , *
, , .
204
, * (Shawna Vogel) *
. . , *
, * Discover, , *
, , . . *
*
.
14 205
*
MgSiO3. *
194
, * ,
, , * .. . D *
, . , ,
195
* .
. 206

196
, () .
. , 207
.
, , * ,

642 643

214
, , . (Robert B. Smith) *
. * ,
. GPS .
215
, * . (Lee J. Siegel) *
, . .
216
208
(Frances Ashcroft) *
. .
. *
, * .
217
, (Jay T. Bergstralh) *
. , * *
. ;
209
.
*
,
, , *
16
. 218
. , *
. *
210
.
. * .
. 219
*
211
* , * , .
* ,
. *, * .
2,5, 25 220

2500 3. Huxley,
(4,3 ), * * .
2 , 20 , 221
(Trevor Norton) *
. , **
. .
212 222
(Peter Brian Medawar, 19151987) *
, * , , *
, * 1960 *
. * .
223
130 . . 15%
. 70 . * , *
Homo sapiens, . 1%
. . 47%
213
(Eric H. Christiansen) * () . ,
, , * , .
, . 26% *

644 645

, 14% .
. *
224
1 2006 208 * .
231
168 . ,
225
(Michael H. Hart, . 1932) * , *
, , , 100 * . , *
, , , (, ,
1998),
. , * .
232
, . *
* , , *
. 22 .
226
* . *
* . *
. * *223 *
, , . * . , *
* , , 2030 .
233
.
227
10 * .
1970 1985 . * , .
234
*
. * 0,03 0,2%.
*2
. *
(1978) 17
(1985).
235
228
* , ,
. . (190 )
. , * 3
, . . *
229
, 24 2006 , .
236
130 .
* ,
. . 80100 *
230
. *
, , , * .
237
. ,
, * , *
, . ,
* .
238
. , 8 1978 *
, *

646 647

, * , 100
. . *
239
(Theodore Howard Somervell, 1890 , *
1975) , . , 32 , 96,
1922 64
1924 ., . .
240
(Charles Wyville Thomson, 1830 , 212
1882) , .
(. ). 180 .
241 248
, 8 .
249
. (Stephen Drary) , *
242
(Anthony Smith, . 1926) , * ,
, , www.earth*pages.com.
250
** , ,
, * .
243
, .
, , *
, . 21 . ,
244
, . , .
, , 1,5 *
* 5 , 4 .
251
12 . / ( 40 /). * (Aubrey Manning, . 1930) *
, , , .
0,02 . . *
200 /. * **.
252
, ,
, 10100 . /. ,
245
, * . *
. , * .
253
* (Peter Cox) ,
. (*
), * .
254
. , * , *
, , * *
. , , CO2. *
246
(Thomas Granger, 15781627) ,
, * ,
Syntagma logicum, or The Divine Logike, * .
1620 .
247
0 *
,

648 649


18 . *
1982 . 63 *
255
(John R. Gribbin) , * .
263
, 30 , Nature New (Allyn C. Vine, 19141994) *
Science. , . 40
256
(Robert Kunzig) * .
, Discover. * *
. * , ,
* 2000 . *
. .
264
257
. (William J. Broad)
. * * , *
. , :
, * .
265
. , *
258
(Lynn Margulis) ,
, * . *
* , , , , *
. 2000 6000 . ,
* 4500 , *
. ( 6000 ), *
. , *1 *2
( 6000 ) *6500 ( 6500 ).
* *
*2, ,
(Dorion Sagan).
259 .
. * 266
(David Frederick Attenborough, . 1926)
.
, **
*
.
. 267
260
2005 *
(Edward Forbes, 18151854) *
*
, , , , *

, , . *
, .
. 268
261
(Giovanni Caboto, . 1450 . 1499)
(Samantha Weinberg) * , ,
, , * , . 24 1497
: .
262
. (Hyman G. Rickover, 19001986) * .
. 269
(Mark Kurlansky, . 1948)
. 1947 . *, 10
.
, 1949 .
, 1954* *

650 651


19 .
* *
270
. * **
. . .. .
280
271
(Clinton Richard Dawkins, . 1941) * 25% *
, * , *
, 9 * * , , .
281
, * .
. O2, , *
. 4 ( 10 . ) ,
272
(Christian Ren} de Duve) . 65%
, 19401950* . * .
282
. .
1974 . 1 . *
273
, , .
283
, Grypania
. 1,9 . *. .. *
274
, * , *
4,1 Horodyskia, 1,5
. . *
275
, , .
284
, , . *
. . , *
276
. * .
, *
, . *
, , . 20
, *
285
*
, * . , ,
, . .
. , , * .
286
.. . * ,
. , ,
277
(Matt Ridley) , , *
, .
287
, , *
. .
288
278
SHRIMP (. shrimp ) Sensitive High*mass 3 *
Resolution Ion Microprobe.
279
* . *
. 2006 . 11 SHRIMP II. 8 *

652 653

293
.
* , () . *
, 30 .
. . ,
* .
, .
294
* (Jared Mason Diamond, . 1937)
, . * * , **
, , , *
, * , *
. .
295
, * ,
. * , .
296
* (James Michael Surowiecki, . 1967)
. * , *,
. * .
297
. ,
289
(Ernst Haeckel, 18341919) * , *
, . 1874 . * Helicobacter pylori.
,
, * . 2005 *
. *
. .
290 298
, , , , . 20052006
291
. *
, * . H5N1 , *
, . , *
, , , *
. * . , *
. ,
* . *
.
292
(Wolbachia) , * . ,
. *
( ) * . ,
. , , *
, , * , *
. .
.
,
, .. . *
20% .

654 655

303
21 .
, *
299
(Richard Leakey, . 1944 , ) .
304
, , .
305
. * (David . Raup) ,
* *
. .
306
. , 99,99% *
(Roger Lewin) , . 4
New Scientist Science, *
. * *
. . , *
300
, .
307
12 * , *
, , . *
. ,
. , *
* , *
( taphos, * .
308
), *
19401950* . , * (94,75
, . ), (385375 ), (375359
1 50 * ) (30011 . ). ,
. * *
( 4 ) * .
. .
. , .
*
.
22 309
KT*, , *
13.
301
(Christian Friedrich Hornschuch, 310
(James Lawrence Powell) *
17931850) , , , *
, . * .
302
. 311
. (Steven M. Stanley) *
* .
, , *
, * , .
. 312
,
, * *
, * , ,
. .

656 657

313
*
. . . , *
, * 1001000 10100 *
. * (10131014). , *
, * (47)
150 , * .
323
. *
, . , . *
0,03 . *
1,52 2
23 4560 . . *
0,05 1 .
314
(Ralph Waldo Emerson, 18031882) 1 . *
, . , 16% .
315
Hepatica, * 324
, , *
. , . cell.
316
Hunt (.) . 325
*
317
Ad infinitum (.). .
318
(John Ray, 16271705) , 326
. (Sherwin B. Nuland, . 1930)
. ,
. , , 34 *
319
* *
: pissabed; mares fart, naked ladies, twitch*ballock, hounds piss, .
open arse, bum*towel; maidenhair. 327
*, 100 .
320
. (Edward Osborne Wilson, . 1929) *
. *
. , * 25
, . *
328
20 * . (Jeffrey H. Schwartz, . 1948) ,
321
* , *
. * , * , *
. .
329
* (Henry Charles Fleeming Jenkin,
. , * 18331885) *
, *
, . , .
330
, ,
,
24 *.
331
* (Karl Wilhelm von Ngeli, 1817
322
. * 1891) , *
() * . *

658 659

341
. * *
. . ,
332
(Wilhelm Olbers Focke, 18341922) 1926 . *
*. * , 1946 . *
, .
342
* . *
333
1942 . * . , ,
Modern Synthesis * . , *
( ). , . *
. *
. , *
.
26 343
(Lisa Jardine) *
, *
334
.
. , , .
, . * 344
(Edmund Hillary) *
. . 29 1953 . *
335
.
1 . 345
SNP Single Nucteotide Polymorphysm. Snip , *
, 3 . , (.).
336
. 322 24. 346
, , *
337
, * , .
200 , 347
. *
100 , , , * ,
. . *
338
(Richard Lewontin) * , ( ) *
, * *
. . *
339
( ) 4 . , *
20 . , *
. * .
. ( * 348

). * (SNP). , *
, * .
. 349
.
. * .
. (, ,
.) . , *
340
1888 . . * , *
, . , *
1872 . , .

660 661

, , 27
70 , *
. 7* 357
. *
19* . , * 1020 .
. . *
350
(David Cox) * .
, * 120 , *,
, .
358
.
351
, . 40 150 3.
359
* (Joseph Mallord William Turner,
. 17751851) *
* , .
360
. : Eighteen Hundred and Froze to Death.
361
. , *
* XIV XIX .
362
. * . erratic , , .
363
(Anthony Hallam, . 1933) *
, * , . , *
, * , *
. * .
364
, , , *
. * .
,
. . , *
352
* , .
2530 . , , ,
353
, ** , 26 .
, . , *
, :
, , . , .
365
354
(Eric Lander, . 1957) , *
, * . .
. 2004 . * ,
100 . .
366
355
1994 . * (Gwen Schultz) , *
. , *
(), . * ,
356
(Jacques Monod, 19101976) * .
367
, * (Snowball Earth) *
1965 . (Joseph Kirschvink), *
. 1992 .

662 663

375
1960* , * ,
, , * 3,32,5 .
, . * 376
*
. 1990* .
* 377
Sina . anthropos *
, . * .
* 378
anam,
. .
368
379
(Alan Walker) *
, , * . (Pat
. * Shipman) ,
. , * (. . 300), * ,
300 : *
. .
369
(Elizabeth Kolbert) , 380
(John Reader, . 1937) ,
, * , ,
: ,
. 40
.
370
.
, *
, * *
, , *
.
. 381
*
.
371 (Carl C. Swisher III), (Garniss H. Curtis) *
*
. * (Roger Lewin, . . 299).
382
, 10 * (Donald Carl Johanson, . 1943)
23 150240 3/ * ,
* (. ).
383
. , * AL Afar Locality , *
.
384
, * : *
, . ( : ., 1984)
8 .
385
kadabba, *
28 .
386
Sahelanthropus .
372
(William Johnson Sollas, 18491936) *
, , * .
1889 . 387
Sahelpithecus .
373
. 388
, *
374
* , , *
, * . , *
* . .

664 665

389
. * , , .
. Homo sapiens .
400
. *
390
* .
401
, . * (Proceedings of the
, * National Academy of Sciences)
* .
402
. , *
391
1982 .
403
. (Erik Trinkaus) *
392
Home ergaster, , *
; . 379. *
, Homo .
404
sapiens. *
393
* , 100 *
. . ,
394
A, , Homo sapiens .
405
. * 60 25 .
A , , , * *
. , . *
395
, *
. *
, . ,
. .
406
(Camille Arambourg, 18851970) *
, .
29 . 1950*
, *
396
. .
(. ) 2,6 , * 407

1,71,6 (William K. Stevens), *
. .
397
. , * 408
:
, , * 1400 3, *
. 1800 3. 10% *
398
( 100 . ) * , . *
, Homo 2200 3.
sapiens. , , Homo 409
*
erectus. , Homo erectus. Homo sapiens Homo neandertalensis,
399
. * *, Homo ergaster,
Homo sapiens, Homo erectus. , Homo erectus.
, Homo erectus, 410
, , .

666 667


30
411
:
.
412
,
.
413
, **
*
.
414
(Norman Myers, . 1934) *
, .
415
, , *
* . *
BioScience (Vol. 39, pp. 3941),
, *
.

.
.
.
.
.
15.11.06. 6090 1/16
3000 . .
*005*93,
2; 953000 ,

77.99.02.953..006738.10.05 18.10.2005 .

115093, , , 1
.: (495) 785*0239. ./: (495) 951*8972
www.geleos.ru
065489 31 1997 .

115093, , , 1
.: (495) 785*0239. ./: (495) 951*8972

668

:
: >:
*
( )
115093, . , 192029, . *,
., .1 * , . 84
.: (495) 785*02*39, .: (812) 365*46*04, 365*46*03
(495) 951*89*72 e*mail:books@szko.sp.ru
e*mail: zakaz@geleos.ru :
Internet: http://www.geleos.ru
: 443030, . , . , 100
.: (8462) 42*96*28,

(8462) 42*96*29
394021, . ,
e*mail: commdir@chaconne.ru
. , 7 Internet: http://www.chaconnre.ru
.: (4732) 26*77*77 :
e*mail: mail@amital.ru
: 450077, . , . , .36
* .: (3472)50*39*00,
420132, , (3472) 51*85*44
. , e*mail: asiaufa@ufanet.ru
. 7* , .9, :
.: (843) 525*55*40, 525*52*14
e*mail: sp@aistpress.com . , . , . 17, . 31
: .: 8*10*38 (044) 247*42*65,
247*74*26
350033, . , e*mail: wizardy@inbox.ru
. , 101 :
.: (8612) 62*54*97,
(8612) 62*20*11 . , . , . 7
e*mail: kogorta@internet.kuban.ru .: 8*10*375*(17) 294*64*64,
: 299*07*85
*2 e*mail: td*book@mail.ru
614036, . , . , 10 :
.: (3422) 26*66*91, P.O.B. 2462, Ha*Sadna st., 6,
(3422) 26*44*10 Kefar*Sava, 44424, Israel
e*mail: lira2@permonline.ru .: 8*10 (972) 766*88*43, 766*55*24
>>: e*mail: michael@sputnic*books.com

:
344006, . **, Fa. Atlant. D*76185 Karlsruhe
. 1* , 11 .: +49(0) 721*183*12*12,
.: (863) 266*28*74, 721*183*12*13
(863) 263*53*31 : +49(0) 721*183 12 14
e*mail: magistr@aaanet.ru e*mail: atlant.book@t*online.de;
Internet: http://www.booka.ru Internet: http://www.atlant*shop.com

www.geleos.ru