,
schetnikov@ngs.ru
( ) .
, Vol. 4. 2 (2010) 349415
www.nsu.ru/classics/schole
. . , 2010
350
. , , .
, . : (
), ( ,
). Todd (1985, 259260)
; Goulet (1994, 438) . De motu circulari corporum caelestium
.
(. 135 . 50 . .),
, I . . .
, , , III . ., 200 . . .
, .
(Neugebauer 1975)
, (1.11) 15
, (7.5) 1240 .
1 72 ; ,
200 , 300 . . . (
. 370 . . ., , 1 100 ).
.
, .
, , .
(1941)
, ,
(1.8, 2.3).
,
, -
351
352
, , , ,
(1.2).
, (1.6).
,
, , ,
(2.1).
,
.
, .
;
, ,
. ,
, ,
(2.1).
, , . ,
,
- , (2.6).
(2.4).
,
, ,
(2.4).
.
, : , (1.1).
, ,
(2.6). , , (2.1). ,
(2.4).
.
,
, ,
(1.1). ,
: ,
353
, , ;
, (1.3).
, , .
, , , ,
250.000 ;
1 (2.1).
: , (1.8), ,
(1.9). (1.4, 1.7). , ,
(2.2);
, , ,
(2.3).
,
, , .
(1.2).
(1.4) , ,
(1.47).
; , (1.6).
(1.8),
(1.9). ,
(1.11),
, (2.13). (2.45),
(2.6).
,
(1.3) (2.7) . ; ,
, .
354
, . , .
, ,
, (1.10). - , , . , ,
; , .
, .
, 240.000 ; , 250.000 . :
80.000 .
, , . ,
1/750 120
. , .
. ,
(2.1). , 2 ; . 40.000 .
2 .
,
,
; , 3
, 3 .
22.000 .
(2.3). , , 1/5 .
, 5 .
10.000 , 50.000 .
2 . , -,
( -
355
); -, ( 7.000 ); -, ,
,
.
, (2.1). , ,
, 1/750 . ,
10.000 , 10.000
1/750 250.000 . 300
( ), 3.000.000 . 37 . 2,4 ,
! , , 1080 ; 10 .
, 1/6 ; 5 . ,
. , .
Ziegler H. (1891).
,
. Bowen A. C.,
Todd R. B. (2002), Todd R. B. (1990).
, . ,
, .
, , . ,
( 250 , 25 ).
356
[ , , .]
, 1
(). 2 ,
, . 3
, , .
, , , . ; , , . , , , -, , -
, - , 4 - , - , , , .
.
, ; , . , , , , , . 5
, , . (209a)
( ).
, . ,
( )
() (14 DK 17).
2
, (. SVF 2.526527, 558).
3
; . -, 391b910; SVF 2.638.
4
SVF 2.1013. ,
( , ),
( ).
5
SVF 2.503506, 534546.
Vol. 4. 2 (2010) 349415
www.nsu.ru/classics/schole
. . , 2010
358
.
-. , , , , . , , . 6
, - , . , , ,
, , . , , , ,
; , - ,
. .
,
. - ,
, .
, ,
. , , , ,
, .
,
, 7 ,
. , , ,
.
- , ,
. ( ), ; , ,
.
, , , 8 .
, , . , - ;
, , , , , ,
. ,
. , ,
6
(), ().
7
SVF 2.596630.
8
. .
359
, . ,
. ,
, , , , , 9 .
.
. ,
, , ,
, . 10
. , , ,
. ,
, , . , , . .
. 11 , , ;
, . 12 , ,
, , .
, :
, , , .
, , , , . 13
, , , .
, , .
, , . 14 , ,
. : SVF 2.363; ,
67.16.
10
SVF 2.439462.
11
, . 4, . 69.
12
, 209a1214.
13
. , 286.610.
14
. , 286.1023.
360
, . 15
. , , ,
, , .
:
, ; ,
.
.
; . . ,
- ?
. ,
, , .
, , : - . , , ;
, , .
- ,
, .
, , ,
.
, .
, , , , . :
, . , , .
, , - (
), , ,
- . ? ? :
. , ,
, . ,
, ; , , , . . ,
, .
, -, , - . ?
15
() . . SVF 2.458461.
361
? ? - ? , - .
, - , , . , ,
. ! , .
, , ,
, , , , .
(). ;
, , , , . , , ; :
. ,
, . .
,
, , 16 , , ,
, , , ,
.
, , .
, 17 . , :
,
. ,
; , .
( ) 18 ,
,
. -
, , ,
16
. , 285b1522.
,
,
, .
18
, . . ,
, .
17
362
. 19 ,
( ,
).
, , , .
, , , ,
, ; .
- ( ),
, .
, . ,
.
2
[ , .]
. 20 ,
, .
, ,
,
( ).
, , . , ,
. , , .
19
. , 297b32298a9.
,
: ) ; ) ; ) . ,
; .
20
363
, , 21 : 22 , ,
, ,
. 23
, , - ,
- ; , ,
, . ,
, , , (). 24
, .
(), , . (), ; 25
, ,
,
(), .
, , . , ,
. , ,
, : .
, , . , , 26 , :
. ,
, .
, . ,
, , , , .
: , , , 21
, , .
22
. , 362a32b9; SVF 2.649.
23
.
:
, .
24
. , 15.12.
25
. .
26
, , .
364
. , ,
; ,
, , , . , ,
, - ,
. , , 27 , -
.
, , ,
. ,
, .
, .
, . , , , ,
, , .
, ,
, . ,
; . 28
, , , , ()
, , ,
.
, , , ; ,
.
3
[ .]
,
, , , . ,
27
,
, ,
.
28
(IV, 42) ;
.
365
.
, , , ( ), 29
. , ,
. , (), . ,
, ,
. 30 ,
. 31
; 32 , 33 . , , , ,
30 . , ,
12 . , ,
, ,
2 5 . 34 , , . ,
. , . 35 ,
29
,
, . . , 12.24; , 2.43, 2.58.
30
. , 39.1620.
31
. , 48.1618; , 9.1.15.
32
. , 292a1112; -, 392a1617.
33
, , , (DK 5 = , 7.3.2).
34
.
,
. , (9.3), 79
42 37 ; 780 , 2 50
, 687 , 2 43 .
; ,
. 2 5 ?
( 1.26)
2 6 , ( 136.8) 2 ,
( 2.53) 2 6 .
35
.
366
, ,
. ,
, . , . ,
. ;
, . 27 , 30 . 36
,
,
,
.
4
[ .]
,
. , . : , . :
, 37 . 38
,
, ; ,
, . , , ;
, .
, , .
, , ,
, . 36
27d7h43m;
29 12 44m.
37
.
38
:
d
367
, , ;
, . ,
, , ;
, . -
, ,
.
, ,
.
,
. ,
,
. ,
, .
, .
,
. , , .
, ,
, , , ;
, , , . , , . ,
,
, ,
.
, ,
, .
, .
, , , . , , , .
, , .
, , .
, , . , .
368
, ,
, , , , 39
. 40 , .
5
[ , , , ,
, .]
,
, .
: , . ,
.
, , ,
. , , , ,
,
,
. [] ,
, . ,
, . , ,
, .
, ,
, . , .
39
(315240 . .) , ,
, .
40
, 5862: , / ,
/ . / , / (. . . ). 54 . .,
, , 36 . .
.
369
, . , , . , , .
, ;
, .
, , .
, . , , , ,
. ,
,
, , , . ,
, .
, , , , ,
, , , .
. ,
,
, , . , ,
, .
, , ,
.
-
, ;
, ,
. ;
,
, , .
,
, .
,
370
; , . , ;
, .
, ,
, ,
; . , , ,
. ,
,
, , .
6
[ , ,
; , .]
, , ,
, , ,
, , .
, ,
, , , , , . , . 41
. ,
, , , 42
(), ( ), 43
(), 41
6
40. (I.8)
, , . , .
42
, .
43
23;
. . : ,
, .
371
,
. -
; , . 44
,
.
. 94
, 92 , 88, 90. 45 ,
. , , : 46 , , ,
.
, , ,
,
. ,
. ,
. 47 , .
,
, -
44
SVF 2.11071122.
94, 92, 88, 90 .
. , 1.1316; , 153.712; , 3.4. , , .
V
. . .
46
.
47
.
45
92
94
88
90
372
. , .
, : , ,
, .
,
, , . 48
, , 49 ,
.
:
, , . , ; ,
, .
, ; , . ; ,
, . . 50 ,
, .
, , , . , (
51
, ). 52 , . , ;
, 48
. , 1.3134; , 153.16158.11.
. (3.9) ,
.
50
( 3.9) .
. :
, . ,
.
51
.
52
(13550 . .) ,
. ,
.
49
373
, . , , , , , .
, ,
;
, . , ,
. , ,
, ; ,
, . .
,
, , .
, , ,
,
. ,
, ,
. , , , . ,
.
.
, , : , . ,
,
. 53 .
7
[ .]
, , , . , , , , .
, ;
, . ,
, .
.
, ,
53
,
, VII 145 = SVF 2.650.
374
, . .
,
.
, , , , . , , , ,
. , ; .
, .
,
, . ,
- ,
,
- . , ,
, . , -
, .
, ,
, ,
. ,
, , .
, . ,
, .
, - , .
,
, , -
,
.
. .
375
, , , , 54
. 55 , ,
, . ,
, ;
, . , , ,
.
, , 56 , . 57 , ,
: ,
, , , .
, . ,
, .
, , , , . , , ,
. , ,
, . ,
, . : , ,
; , , ;
, ,
, ,
.
, . ,
, ,
54
24 .
(2.6.25) , 18 58 . ., , .
56
-
. 325 . . .
57
(2.6.29) 63 . .,
20 . ,
67 . .
55
376
, , .
. . ,
, .
8
[ .]
, , .
, , , . ,
. , , , , 58 , . .
.
. ,
, . 59 , , -
. 60 , , ,
, , 61 ,
.
, .
, , ,
, , . , , ; [] , 62 , . , , ,
, , ;
, .
, , .
, . ,
, -
58
. , I.4; , 121.1124.7.
: 11 DK A14.
60
. ,
120.23121.1.
61
. , 108e4109a6.
62
. SVF 2.241, 245.
59
377
. ,
. , , .
, , , , , . 63
. , . ,
, ,
.
. , , ,
. , , , ,
, ;
, . ,
. , . ,
, .
, ,
100.000 . , 64 .
1/15 , 65 , . 66 1/15
1/5 .
, . 20.000 ;
63
, ,
;
, .
64
40 . .
52 . . .
65
1/15 24. , 24 , 48. ,
, .
?
66
, , ,
,
.
378
20.000 . 67 1/5 ,
100.000 .
100.000 300.000 .
250.000 ; ,
, . , ?
, , . , , , , . ,
,
, .
, .
, . .
, .
, ,
.
,
. , , , , .
,
, .
, ,
, ,
. 68 ,
.
, . 69
67
, ,
, 5.000 ,
15.000 .
68
; 12 ,
, . ,
.
69
, , ; ,
- .
379
, ,
. ,
, , . , , , ,
, , ,
; , . ,
.
, ,
, - . ,
, . ,
, . ,
, ;
, , . , . 70
,
,
.
, , . ,
, , .
, , - ; , , 71 , . , .
, .
,
. ;
. 72 .
70
. ,
122.17123.4; , 1.4; , 1.1.20; , 2.164.
71
-, 981
, .
72
. , 33b17; , 286b2533; , 2.47; SVF 2.1009.
380
.
9
[ , .]
, , , , 73 , . , , , , ,
, , . , , , : .
, , . ,
, .
,
, . 74 , , , , . , ,
, . ,
. : .
: ,
[ ] .
: ,
. . ,
,
;
, ; , , , . .
, , 180, , . .
, , . .
, , . 73
381
,
, .
10
[ .]
, , 75
; .
,
. .
, . 76 ,
, . , . . , , ,
5.000 . ,
. ; , , .
, ,
. 48 ,
. , , 48 , .
, . 77
, . ;
. ,
, . 78 5.000 , ,
; , 1/4
, 1/48 . ,
1/48 , 75
(276194 . .)
, , , , .
76
(, 5.3; ,
2.5.7), 150.
77
. , , . 1, . 3.
78
36 . .,
54 . . 53 . .
382
1/48 . 5.000 ,
5.000 . , 240.000 , 5.000; , .
,
, .
. -, ,
; 79 -
5.000 ; - ,
,
, . 80 -, ,
, , ,
. 81 -
, , . 82 ,
, ,
.
, , . ,
.
, .
, .
, .
, , ;
300 .
,
. .
,
,
, .
, , . 79
3 .
30, . ,
, .
81
, , . 1, . 29.
82
. , , . 3, . 11.
80
383
, ,
. , ; , , . ,
, . ,
, ;
, ,
, . ,
, . ,
. , . 83 ,
1/50 . 1/50
. 5.000 . 250.000 . .
;
, .
, ,
, 1/50 .
, 250.000 .
80.000 ,
.
, - ; . ,
15 , 84 .
30 80.000 ;
83
84
( IV .
. .). . , 14; , 2.65.162;
, 124.
384
, . , , . , . 85
11
[ , .]
,
, , ,
. 86 100.000.000
, , , -
. , 80.000 ,
; - ,
. , , , , 87 , , .
, . 88 ,
.
, .
-, , , , 89
. , ,
, ,
.
,
, ,
. ,
: ,
, . , , .
, ,
.
, . , 85
. , 124.7127.19; , 924;
, 2.3.3; , 2.160.
86
. , I.6; , 128.5129.4.
87
. , , . 5, . 34.
88
: .
89
, : 22 DK B3.
385
, , , .
.
.
,
, , 180. 90 , , . ,
- , 80.000 .
. ,
, : ,
, . 91
, ,
, . ,
- .
, , , , , - , .
, , . ,
:
,
. 92
, .
. 90
, , , . , ,
, .
91
; . ,
15 . (7.5)
1240 . 1 72 ; . , 200 , 300 . . . ( . 370 .,
, 1 100 ). , 15 , .
92
, VIII 485486, . . .
386
.
, , , . ,
. , , . , ,
.
, , , ,
, 93 , .
, , , .
, , ;
, , . , , , , . ,
, ,
, . , ,
, ;
, .
, -
. -, , 94 ,
95 .
;
, . ,
, 96 , - , - . , , , : 97
93
387
.
: ,
- , - , -
; , , . -
, - , - .
, [ ] , . , ,
, , , , , . .
[ ] .
,
. ,
, .
,
. .
, , , ;
, .
,
, , , :
, . , ,
. , .
:
, ,
, .
, , , , . , , . ,
. , ,
, ; .
, 98 . , , , - ,
98
388
- . , ,
, . 99
, [ ] ,
. ,
, , , ,
, ,
.
1
[ , ,
.]
, ,
, 100 .
, . ,
, , .
, ; .
, , ;
, , .
, , ,
. .
, , ,
- .
, -
- , - , - . - , - ,
, : , , ,
.
.
, ,
,
( ),
99
, .
. , 91.
100
389
. , , ,
, ,
. 101
, , ,
. 102
! , .
, , ,
, 103 ,
. , , , , ; , , , .
. , ; .
, ;
,
; .
,
;
. , , , , .
, ; , , .
, ,
, .
, , : ,
. , . : , . ,
101
. , 373b1213.
.
; ,
.
(1.3); , (3.60)
.
103
,
.
102
390
. (
) ,
. . , .
, , , , ,
. , , , . , , , .
,
, . , , ,
, , .
. , , ,
.
, , , .
, , , , , . , .
, , . ,
, , , , . ,
, , .
;
, . ,
, , ;
- , , .
, , , ,
. , ,
, .
, 104 .
, , ; .
, .
, , ,
, ;
104
. , 828830.
391
, ; ,
.
.
, , , ,
; , . ,
, , . ,
, . , .
, . :
, .
, , , ,
, . : , .
,
; , .
, , -;
, -, , -. 105 - ,
, , , . - , , ,
[], ,
.
, ;
, , .
. ,
, - . 106 , , .
, ,
. 107 , , , 105
. , 832879.
2 .
107
100 300 .
;
.
106
392
. ,
.
, , . ,
, , , . ,
.
() 108 , ,
:
, . , , 250.000
; 109
, . ,
.
:
,
,
. 110
, ,
[] ; . ,
?
.
, ,
750 . , 1/750 . , - , , , ; 750 . ,
. 111
108
393
.
, ,
; , .
, , , 112
; , . , ,
, ,
, .
,
.
, ;
, . , ,
, , ,
. ,
.
, ,
300 ,
, . ,
.
, ,
. - ,
, , . ,
; . , - ,
.
, ,
, , ,
. -
, . ,
. ,
.
, , .
,
, -
, . , 112
-, -.
394
.
,
.
.
, , .
,
. , ,
. . , - , ,
. , . , . ,
, .
, ,
, ,
. [], , .
, ,
.
, ,
, .
?
.
. , 300 .
,
10.000 , ,
3.000.000 . 10.000
, ,
, 10.000 ,
.
300 , 3.000.000 .
; , 10.000 , 113
113
10.000 , .
. , , : 2 .
395
;
, .
. ,
. 114
, ,
: , ,
,
. , , 2 . 115 250.000 ,
80.000 . 40.000 . , , 1/750
, . 1/6 , 125
. 40.000 . 5.000.000 . , , .
27 , ,
13 . 13
, 1/750 .
, 520.000 .
, , ,
32.500.000 ;
. :
, ,
, ;
. 116
.
, 1/6 , 1/3 , 1/6
,
114
. , , 5. 2 .
115
, , .
. ,
. , .
. , , , .
116
, 541543, . . . .
396
. , 390.000.000 ,
, , 32.500.000 .
30,
1081000 . 1/720 ; 1/750 , . 541/61000 ;
520.000 .
, , ,
. ,
, ,
, ?
,
. ,
1050 . 117 , , ? 125 , , ,
125 ; 118
, 10 . , 250.000 , 125 . , . 119 ?
125 , ,
, ?
, 120 -
() , ,
, ; , ,
- , , ;
, , ,
; , , ; , ,
, - ; , -
,
, , ,
117
, ;
10 : 1.
118
1 = 600 .
119
.
120
.
397
, , , ,
, .
.
, , ; 121
, , , .
, , , , ,
, ,
, , , , , ; .
.
, ; , , . ,
, .
. ,
, .
,
, .
, , ,
, , , .
,
, ,
. , ,
, , ,
.
: !
, ,
,
. 122 , , . , ,
,
121
122
.
.
398
, ,
. ,
; , .
,
, . 123 ,
, , , , , ;
, , . , , -
[]
; , ,
, . [],
. 124 ,
11 , 10, 9, 9, 8, 8, 7, 6. , ; ,
, , ,
, . ,
,
. - , !
, , .
? , , ? ,
? ?
, , ,
, ,
. , . ,
, ,
, , ,
.
123
124
. , 92.
. , 6.78.
399
, . !
.
, : , , 125 :
, , , . 126 , , , , , : , ,
, , . 127
, , , , ,
.
, ; , ,
. , : , , ! 128 , . , ,
. , ,
, , ,
. , ,
.
, , ,
, , ,
,
. ,
, : !
, , ,
, , , , ,
, , ?
, , , , , ? ,
125
, II 216, . .
, II 248, . . .
127
, II 227228 231, . . .
128
, II 247248, . . .
126
400
, ! ? ,
, , .
2
[ , .]
, ,
, . ,
. , ;
, ,
.
, , 129
360, ,
180, , , . , , , .
[], 130
, .
,
[] , .
, .
,
, ,
,
. , . , , . ,
, .
, . , . , , , . ,
.
129
130
.
.
401
[ .]
, , , . , .
.
, .
, .
, ,
. ,
4.000 . 131 ,
, , ,
. , , , ,
. .
, 1/5 , 132 2
. , ,
12 . 133 , 2
, , . 134 ,
2 , .
, 135 , 5.000 ,
131
200 1.000
, 4 . , .
132
, 14.03.189 . ., .
133
, , , , 1 16, 12
.
134
.
135
( 2.5.40),
3.400 , 3.600 ,
7.000 . -
402
1 .
,
. ,
2
,
6 . 136
, , ! ,
. , . ,
, 2 , 137 1/6 , , .
1 , 12 , , , .
, ,
.
,
, , ,
. , .
,
, ,
. , ,
,
. , , . , , , -
.
136
6, 5 , . , 50.000 .
1/4 ,
80.000 20.000 .
, -,
(-, ); -,
; -, , , , .
137
5 ;
1.
403
; 138 . .
, , : ,
, , . 139
, , , ,
, . , , ; , 140 , ,
. , , ,
; ,
. ,
10.000 , .
, , .
, , ,
.
, , ; , , , , .
, ,
:
, , , . , . , , , , ,
, , . , . ,
, , ?
. ,
.
27 , .
, , .
138
, , .
, , , ,
, . ,
.
140
, : . SVF 2.666.
139
404
.
4
[ .]
. 141 , - . ,
; , , 142
; . ,
, ;
. 143
. , ,
,
, . . , .
, , ! .
, : , . 144
, ; 145
() ,
,
, . ,
, , ,
, , ,
. , , . , .
.
, . . , 141
(. 350 . 280 . .) ,
. ( 9.6.2) , ;
(9.8.1) .
142
.
143
, , , , .
144
( 3) , .
145
( 5) .
405
, ,
; , ,
, , .
,
, .
, , . 146
- , ,
, , ,
. ,
; , .
,
, . 147 , , . 148 ,
. ,
. 149 , . , , ,
,
. , . , . ,
. , .
, ;
, ! .
, , ; ,
,
.
, , ,
, : ,
. .
146
, , .
147
. , 929F930A.
148
,
,
, ,
.
149
, .
406
. , ,
, . . ,
. 150 , , , , 151 ,
. ,
, : .
, , , . , , , , ,
.
, .
, .
,
, . 152
, , ,
, . ,
, . , :
, ,
. , , , . , , , .
, , . ,
,
.
, , .
, . ,
.
,
150
- .
.
152
? , .
151
407
. . , , , . , ,
. , , , .
5
[ .]
, , 153
. .
,
,
. , ;
, .
,
, , .
, .
,
. , .
, ! ,
, , ,
,
.
, : . ,
.
, ;
; ,
. , ,
; , . ,
, , , .
153
408
, . 154
, .
,
. :
, .
, . , , , ,
, .
, . ,
, . 155 ,
, ,
.
.
, . , . ;
. : .
, ; . .
, ,
.
, .
, . , .
,
, . . 156
154
,
,
.
155
, , . 27.
156
.
409
,
. , -, : () , (), 157 , , . 158 : , , ;
. 159
, ,
. 160
. , , .
: ,
.
. 161 , 30 ,
, 30 . ,
; ,
.
. , , .
, , , .
. ,
. , , .
, .
, ,
, .
157
(409ab) .
. SVF 2.748.
159
. , 937F.
160
. , 6.16.143: , .
161
. SVF 2.677.
158
410
. , , ,
,
;
, .
,
, 162 ,
. 32
. ,
, 28 . 163
, , ; . .
.
30,
. , , , ;
, .
;
.
.
, , .
,
. .
: ; 164
.
, , , , . 165
6
[ .]
, ,
: , , , ;
162
, , .
163
32 (108.1), 29 (103.3). 28 .
164
: .
165
. , DK B161, ,
.
411
. 166 .
, , , . ,
. , ;
. ,
. , , ,
. ,
, ,
, . , :
,
. 167
,
. , , . , ,
, - .
, . ,
, ,
. , .
, , , . -, ,
. -,
,
, , .
, .
, , .
, , . , , , . 166
167
412
,
, , , , , .
,
, ,
, , .
,
. 168
, , .
, , , . 169
: , , . ,
, . ,
, .
, ;
, ;
, . , , . , ,
; ,
,
, , ,
.
, , , , , .
, , . ,
, , . ;
168
169
. , b2530.
.
413
, .
, , ;
. , , .
;
, : (
), . 170 , .
, , , .
, , , .
, ,
. ,
, , - .
, 171 , . ,
,
; .
.
, , .
, , ,
, .
; , ,
, . - . ,
; ,
, . ,
;
, , , .
. . ,
; , . , ,
170
171
.
, .
414
, - .
, , , , .
-, ,
, .
, ,
, , 172
, , ,
. -,
, , , , , . ( !), ,
,
. ,
,
, , . , ,
.
;
,
, , , . ,
. 173 , ,
. 174 . 175
- ,
, ,
176
. ,
,
, , ,
, . 177
, -
172
415
, .
, , , , - .
,
, . .
7
[ .]
, . , 5, 4,
2, 1 .
,
20, 50. , . 116 , 584 , 780 , 398, 378.
[ . ,
, . . .]