Вы находитесь на странице: 1из 13

1

M.R.muapcxnn
dym2005@list.ru
BO3BPAmARCL K THHOAOIHH CHHTAKCHHECKHX CBR3EH:
BA BA3OBLX HPHHHHHA OPIAHH3AHHH R3LKOBLX CTPYKTYP
*
Yonne1nopn1entnon 1nnonornn cnn1ax-
cnuecxnx cnnsen na ceronnmnnn ent ne
cymec1nye1. Bosuoano nn e noc1poenne n
na xaxnx ocnonannnx?
1. Hponema rnnonornn cnnraxcnuecxnx cnxse coxpanxer axryantnocrt ncera.
Hpnunn romy necxontxo. Hepnax, n nanonee ouennnax, saxnmuaercx n rom, uro nonxrne
n rnnonornx cnnraxcnuecxnx cnxse +ro xpo nmoro yuennx o cnnraxcnce. Bropax,
cymecrnymmax no mentme mepe reopernuecxn, xstx ne cronr na mecre, cneonarent-
no, moryr nsmenxrtcx cnocot n nnt cnnraxcnuecxnx cnxse. Tpertx cocronr n rom, uro
cymecrnymmne rnnonornn ne oxnartnamr ncero mnoroopasnx cnnraxcnuecxnx oen-
nenn, peantno ]ynxnnonnpymmnx n peuenom noroxe.
Moxno ntennrt ne ueprt, xapaxrepnte nx cymecrnymmnx xonnennn: nno
xnnt peyxnnonnsm, nno cnoeopasnt +xcnancnonnsm.
Hepnoe nanmaercx n rex cnyuaxx, xora peantnoe mnoroopasne cnnraxcnuecxnx
cnxse cnonrcx x nym-rpem, a ro n x onomy rnny. Hanonee ntpasnrentnt npnmep
peyxnnonnsma aer rpammarnxa sanncnmocre, xoropax paccmarpnnaer nce cnxsn
rontxo xax nanpannennte, npn +rom nocrynnpyercx rontxo onn rnn nanpannenno cnxsn
sanncnmocrn onoro cnona or pyroro [onnnnna 1977: 299]. Ouennno, uro noo-
nt npoxpycron noxo npx nn cnocoen npnnnsnrt x nonnnnomy nonnmannm me-
xannsmon cnnrarmarnuecxo oprannsannn peun.
Bropoe onapyxnnaercx ram, re cnxsn, npnpoa xoroptx c rpyom noaercx oc-
mtcnennm, paccmarpnnamrcx xax pasnonnnocrn nsnecrntx rnnon. Hpnmep nnrepnpe-
rannx cnxsn mexy xomnonenramn cocrannoro rnarontnoro cxasyemoro (rnarontnax cnxs-
xa + nn]nnnrnn) xax npnmtxannx (raxoe pemenne naxonm no mnornx paorax: [Feno-
manxona 1989: 568-569; Banrnna 1973: 56; Ipammarnxa. 1954: 214-219; Pacnonon 1970:
47; Pyccxax rpammarnxa 1980: 41] n mn. p.). Herpyno nnert, uro n peantnocrn pasnn-
une mexy peyxnnonnsmom n +xcnancnonnsmom nnuroxno mano.
Hponnnmcrpnponart xonnuecrno nepemenntx nponem n onacrn reopnn cnnrax-
cnuecxnx cnxse moxno cneymmnm npocrtm cnocoom. Btnnmem px uacrorntx cnn-
raxcnuecxnx xoncrpyxnn (saaua art ncuepntnammn nepeuent ne crannrcx) n nonpo-
yem nocrannrt n coornercrnne xaxo rnn ncnontsyemo n ne cnxsn:
Tao.ua 1
Tnnm cnn1axcnuecxnx xonc1pyxnnn n cnnsen
xonc1pyxnnn 1nn cnnsn Hpnuepm
1 c/c c ynpannennem nounnenne :umami ruuev
2 c/c c cornaconannem nounnenne xopoua ruuea
3 c/c c npnmtxannem nounnenne xopouo :umami
4 eccomsnt onopont px ? po+aui, cmuxu
5 comsnt onopont px counnenne po+aui u cmuxu
6 mnorounennoe cxasyemoe ? oi.o .eui ecmaeami
7 xoopnnnponannax npenxarnnnax rpynna nexcyc
1
Kuuea oi.a xopoua.
8 nexoopnnnponannax npenxarnnnax rpynna ? B sa pv.e+.
*
Opnrnnantnax nynnxannx: Mnp pyccxoro cnona. 2008. N 1. C. 1223.
1
Tepmnn uercvc n annom cnyuae cosnarentno ncnontsyem n pacmnpnrentnom snauennn.
2
9 erepmnnanr nnmc npenxarnnnax rpynna ? Vmpo+ .eui ecmaeami.
10 FCH ananor CHH ? C e.as oo.o us cepoa eou.
11 FCH ananor CCH ? Kpu:v uem omeema.
12 cocrnenno FCH ? Bemep eoem, epo+ epoxo:em.
13 CCH counnenne H.u eeo, u.u ou +eu.
14 CHH nounnenne Ec.u vcnee+, ovoem xopouo'
Vc.oeuie ooosua:euu: c/c cnonocoueranne; FCH eccomsnoe cnoxnoe npenoxenne; CHH
cnoxnonounnennoe npenoxenne; CCH cnoxnocounnennoe npenoxenne.
Kax nnnm, ponno n nononnne cnyuaen art onosnaunt orner na nonpoc o rnne cnx-
sn nnn nenosmoxno, nnn, no mentme mepe, sarpynnrentno. Hpoxommenrnpyem +rn no-
snnnn.
1.1. Hpnmennrentno x eccomsnomy onoponomy pxy uacro ronopxr o counnennn
(cm., nanpnmep, [Banrnna 1973: 206; Pyccxax rpammarnxa 1980: 166-173; Fenomanxona
1989: 548]). cno, uro na nepnt nnan n annom cnyuae ntnonrcx nornuecxn, no cnoe
npnpoe, npnsnax counnennx: pannonpanne xomnonenron, nx cmtcnonax n rpammarnue-
cxax nesanncnmocrt pyr or pyra [Banrnna 1973: ram xe], pyrnmn cnonamn ro, uro
n rpammarnxe (a rounee n nornxe, or nnnxnnx xoropo rpammarnxa ne moxer nsannrtcx
o cnx nop) anno nsnecrno no nmenem napamarcuca. Onaxo nannune anntx ornome-
nn ne pannocnntno nannunm counnnrentno cnxsn: H.H.Kpyunnnna cnpanennno yxa-
stnaer na ro, uro naparaxcnc nmeer mecro xax npn counnennn, rax n npn eccomsnn
[1990a, 1990], uro nnmaer ero cnnt n]]epennnantnoro npnsnaxa. Ocnonntm cpecr-
nom nepeaun counnnrentno cnxsn xnnxmrcx counnnrentnte comst [Fenomanxona
1989: 548]; cp. raxxe y Kpyunnnno: Counnenne. cnnraxcnuecxax cnxst rpammarn-
uecxn pannonenntx ennnn xstxa, ns xoroptx nn ona ne moxer trt cneena na nono-
xenne xomnonenra pyro, pacnonarammax cnoe cncremo cpecrn ntpaxennx coun-
nnrentntmn comsamn [1990].
Tontxo nannune comsa moxer trt rpaxronano xax n]]epennnantnt npnsnax co-
unnnrentno cnxsn, nocxontxy pyrne cpecrna nnronannx n nopxox cneonannx
xomnonenron cnocrnennt nmomy pyromy rnny. He cnyuano, no-nnnmomy, n
C.I.Hntenxo n crarte Counnenne npnnonr npnmept rontxo comsntx onopontx px-
on [1979].
Cymecrnyer nnoe pemenne nonpoca o cnxsn xomnonenron n eccomsnom onoponom
pxy: mexy nnmn xoncrarnpyercx eccomsnax cnxst. 3ro pemenne npecrannxercx onee
npenournrentntm, nocxontxy, n ornnune or npetymero, ne coepxnr neocrarouno
mornnnponanntx nonoxenn. Onaxo cam repmnn eccomsne, onee yonnernopnrent-
nt xax oosnauenne xoncrpyxnnn, n xauecrne oosnauennx rnna cnxsn manonn]opmarn-
nen, rax xax nouepxnnaer ro, uero n annom nne cnxsn ner, n ne ntxnnxer roro, uro
ecrt. Xapaxrepncrnxa eccomsnx, ananornuntm opasom, xnnxercx n ocnonnom ano]arn-
uecxo: +ro cnxst .es yuacrnx comson .~ Cmtcnonte ornomennx npn eccomsnn
otuno ocramrcx nentpaxenntmn, nocxontxy ]opmnpymmne nx ]axropt. n ontmnn-
crne cnoem nonncemanrnunt, r.e. ne saxpennent sa crporo onpeenenntmn nnamn or-
nomenn, n neocrarouno perynxpnt [Kpyunnnna 1990a].
Cnpanennno yxastnax na pont nnronannn n oecneuennn annoro nna cnxsn, npn
ero xapaxrepncrnxe onycxamr nosmoxno, n cnny ouennnocrn pyro nemanonax-
nt ]axrop: cononoxenne xomnonenron. B.A.Fenomanxona, nocnxmax orentnt napa-
rpa] "Cpecrnam ntpaxennx cnnraxcnuecxnx cnxse", o npocrom cononoxennn xomno-
nenron ne ynomnnaer [1989: 544-545]. Mexy rem es cononoxennx xomnonenron nn nn-
ronannx, nn pyrne nsnecrnte cpecrna, noepxnnammne eccomsnym cnxst, nepaoro-
cnocont. Bnpouem, nn cononoxenne xomnonenron, nn nnronannx ne moryr trt npn-
3
snant ornnunrentntmn npnsnaxamn annoro rnna cnxsn, nocxontxy n ro, n pyroe nann-
uecrnyer n nmo cnnraxcnuecxo xoncrpyxnnn.
Taxnm opasom: nannune cnnraxcnuecxo cnxsn necomnenno, no nonpoc o ee cymno-
crn ocraercx nectma nexcntm. Ecnn mt orxastnaemcx or neocrarouno yenrentnoro
noneennx +roro rnna cnxsn no counnenne, ro mt onnctnaem ee xax cnxst, xoropax ne
xnnxercx nn a) counnennem, nn ) nounnennem, nn n) xoopnnanne (nexcycom), nn r)
rxrorennem n r.. n sanncnmocrn or npnnnmaemo rnnonornn; xax cnxst, peannsyemym
cpecrnamn, xoropte nrpamr pont ononnnrentntx npn pyrnx rnnax cnxsn, n ne pacno-
narammym cnenn]nuecxnm cpecrnom, xoropoe tno t npncyme rontxo annomy rnny.
Vonnernopnrentnocrt raxo xapaxrepncrnxn comnnrentna; nonpoc o npnpoe cnxsn n
anno xoncrpyxnnn ocraercx orxptrtm. B raxom cnyuae, ocraercx nepemenntm n no-
npoc o npnpoe cnnraxcnuecxo cnxsn n rpex rnnax eccomsntx npenoxenn, cnxst n
xoroptx rpannnonno xnann]nnnpyercx xax eccomsnax.
1.2. O cnxsn mexy xomnonenramn mnorounennoro (n rom uncne cocrannoro) cxasye-
moro ntme yxe ynomnnanoct. Vonnernopnrentno xapaxrepncrnxn +ro cnxsn, na-
cxontxo nam nsnecrno, ne cymecrnyer. Koncrarannx xe n +rom cnyuae npnmtxannx ntst-
naer cneymmne nospaxennx. Honxrno, uro nn]nnnrnn rpaxryercx sect xax npnmt-
xammn na rom ocnonannn, uro on xnnxercx nensmenxemo ]opmo. Onaxo +ro ocnona-
nne uncro mop]onornuecxoe n noromy neocrarounoe; nx roro xe, urot xoncrarnpo-
nart sect cnnraxcnuecxym cnxst npnmtxannx, neoxonmo oxasart, uro nn]nnnrnn
nounnen cnpxraemo ]opme rnarona (rax xax npnmtxanne rpannnonno cunraercx pas-
nonnnocrtm nounnnrentno cnxsn); cenart xe +ro nectma rpyno, a rnannoe npx
nn noome nyxno +ro enart. Onpeennrt, uro uemy nounneno n xoncrpyxnnn cocranno-
ro cxasyemoro, nenosmoxno, nocxontxy nexropa nepannonpannx n nnanax cmtcnono n
rpammarnuecxo cnennannsannn xomnonenron xnnxmrcx n annom cnyuae ncrpeuno-
nanpannenntmn. H.A.Hexanr, n uacrnocrn, nouepxnnaer: Onn xomnonenr ntpaxaer
nemecrnennoe snauenne cxasyemoro. on xnnxercx rnanntm. Bropo xomnonenr sa-
xnmuaer rpammarnuecxoe snauenne cxasyemoro. on xnnxercx ncnomorarentntm (no
ne nropocrenenntm, no es nero rnannt xomnonenr ne nmeer rpammarnuecxoro snaue-
nnx cxasyemoro) [1976: 21].
B raxo cnryannn ronopnrt o nounnennn rem onee o nounnennn nn]nnnrnna,
ro ecrt rnannoro, no Hexanry, xomnonenra cocrannoro cxasyemoro, cnpxraemo ]opme
nnmeno cmtcna. To xe ornocnrcx, nanpnmep, n x cnonam xareropnn cocroxnnx n mnoro-
xomnonenrntx cxasyemtx rnna oi.o mpvouo pasoopami (uanucauuoe).
1.3. Cnxst mexy xomnonenramn nexoopnnnponanno npenxarnnno rpynnt npe-
crannxer coo nensnecrnym nennunny, ne onpeenxemym n ne xommenrnpyemym nn n
yuennxax, nn n axaemnuecxnx rpammarnxax pyccxoro xstxa. Ecrecrnenno, uro nannune
ee comnennm ne nonepraercx, onaxo nnxrnte xapaxrepncrnxn orcyrcrnymr. Bos-
moxna xoncrarannx n +rom cnyuae "npenxarnnno cnxsn". Ho xax rora xnann]nnnpo-
nart cnxst mexy xomnonenramn xoopnnnponanno npenxarnnno rpynnt?
Ecnn xe yrnepxart nannune "npenxarnnno cnxsn" n oonx cnyuaxx, ro +ro nonx-
rne nno connaaer c nonxrnem npenxarnnnoro ornomennx, nno yrpaunnaer cmtcn. B
camom ene: nocxontxy oe xoncrpyxnnn orpaxamr axr npenxannn, n nnx nannuecrnymr
npenxarnnnte ornomennx; n xoopnnnponanno npenxarnnno rpynne +ro ornomenne
nonyuaer nonnomenne n nexcyce, nnn xoopnnannn, n nexoopnnnponanno ne nony-
uaer raxoro nonnomennx.
Tepmnn "(nsanmnax) xoopnnannx", xax nsnecrno, npnnxr n poccncxo nnnrnncrnue-
cxo rpannnn nocne paor H.C.Hocnenona, H.R.Bneono n p., noxasanmnx npnnnn-
nnantnte ornnunx cnxsn mexy nonexamnm n cxasyemtm or cornaconannx xax nna
nounnennx. Onaxo napannentnte repmnnt nnoxstuntx rpammarnuecxnx rpannn
4
ncnontsymrcx n conepmenno nntx snauennxx: anrn. coordination, ]p. coordination, nem.
Koordination, ncn. coordinacin osnauamr 'counnenne', npn +rom n anrnoxstuno n ne-
menxoxstuno rpannnxx repmnn moxer osnauart n 'cornaconanne' [Axmanona 1969],
npnuem n Iepmannn no Koordination otuno nonnmamr nmenno cornaconanne, a coun-
nenne oosnauamr repmnnom Beiordnung. Ho+romy xaxercx onee npenournrentntm
ncnontsonart nx oosnauennx cnxsn mexy unenamn xoopnnnponanno npenxarnnno
rpynnt repmnn uercvc, xax onee xnno conpxxennt n enponecxo nnnrnncrnuecxo
rpannnn c nonxrnem npenxarnnnoro ornomennx.
Ecnn mt npnsnaem, uro nexcyc n ecrt "npenxarnnnax cnxst", ro npnmenxrt +ro nonx-
rne x nexoopnnnponanntm npenxarnnntm rpynnam nnmeno cmtcna. Ecnn xe mt nce-
raxn yrnepxaem, uro "npenxarnnnax cnxst" nmeercx n oenx xoncrpyxnnxx, ro ona npe-
npamaercx n nonxrne, ynnpymmee nonxrne npenxarnnnoro ornomennx, c ]ynxnne,
neornparnmo nanomnnamme o ]nronom nncrxe.
1.4. Cnxst erepmnnanra c npenxarnnno rpynno nsnauantno ocmtcnxnact Bne-
ono xax pacnanmeecx cnaoe ynpannenne nnn npnmtxanne [1964]. To, uro opasona-
noct n pesyntrare pacnaa nounnnrentno cnxsn, nosxe tno nnrepnpernponano em xax
"cnoonoe npncoennenne, nnemne cxonoe c npnmtxannem, no ornnuammeecx or nero
cnonm nenpncnonntm xapaxrepom" [Pyccxax rpammarnxa 1980: 149]. Cronr oannrt, uro
ornnune or npnmtxannx cocronr, xpome yxasannoro anropom, n orcyrcrnnn nounnennx
erepmnnanra npenxarnnno rpynne: xorx nosmoxnocrt saart cmtcnono nonpoc x e-
repmnnanry nnora cymecrnyer (cp.: Touuo +ue' (xomy?) n ornnune or Ha n.ouaou
muuuua) n xorx no nnemne ]opme erepmnnnpymmne xomnonenrt, xax npannno, neor-
nnunmt or ynpannxemtx nnn npnmtxammnx npncnonntx pacnpocrpannrene, nx nopma-
rnnno-nerpantnax nosnnnx n aconmrnom nauane npenoxennx cnnerentcrnyer o or-
cyrcrnnn nounnennx: nounnennt xomnonenr moxer trt ntnecen n aconmrnoe na-
uano npenoxennx rontxo cnno axryannsannn, uro n pacnpocrpaneno, nanpnmep, n pas-
ronopntx ntcxastnannxx c nectma anexnm or nerpantnoro nopxxom cnon. O rom xe
ronopnr nx nopmarnnnax remarnuecxax ]ynxnnx n axryantnom unenennn ntcxastnannx:
erepmnnanr, xax npannno, camocroxrentno, ne nxox n cocran onee cnoxnoro opasona-
nnx, samemaer nosnnnm remt (nnn ono ns rem). Haxonen, o orcyrcrnnn nounnennx
ronopnr n ror ]axr, uro nn cemanrnxa npenxarnnno rpynnt, nn cemanrnxa erepmn-
nanra ne npeonpeenxmr pyr pyra c neoxonmocrtm rax, xax npeonpeenxer ceman-
rnxy n ]opmy nounnxemoro xomnonenra rnannoe cnono n cnonocouerannn. Ornomennx
mexy nnmn namnoro nnxe x ornomennxm mexy nonexamnm n cxasyemtm: ne cny-
uano I.A.3onorona nocneonarentno nnrepnpernpyer npenoxennx nna Mue mouuo n
p. xax nonexamno-cxasyemocrnte [1998: 102-106]. Bosmoxno, nmenno orcyrcrnne
nounnennx nopasymenaer Bneona, ronopx o ceoooouo+ npncoennennn.
Onaxo n n annom cnyuae nepe namn cnryannx onopt na npaxrnuecxn nensnecrnym
nennunny. Ecnn nounnnrentntm cnxsxm cnon n "Pyccxo rpammarnxe" nocnxmen nectma
oemnt pasen (c. 13-79), ro xapaxrepncrnxa cnxsn "cnoonoro npncoennennx" nc-
uepntnaercx npnneenno nnraro; mecro +ro cnxsn n cncreme cnnraxcnuecxnx cnxse,
ee coornomenne c pyrnmn rnnamn, ee cymnocrt ne oxapaxrepnsonant.
Hsnecrnt pyrne ontrt onpeenennx annoro rnna cnxsn. Hanpnmep, I.C.Konxenxo
xnann]nnnponana cnxst ocroxrentcrnennoro erepmnnanra c npenxarnnntm nenrpom
xax "cemanrnxo-cnnraxcnuecxym": "erepmnnnpymmee ocroxrentcrno xax t npncno-
neno x npenxarnnnomy xpy, naxoxct c nocnennm n ornomennxx nonynounnennx
(cmtcnonoro) nonypannonecnx (oycnonnennoro cnnraxcnuecxo camocroxrentnocrtm
+rnx ennnn)", n onpeennna ee xax "cnnraxcnuecxym arrnmrnnannm" "nenpen-
xarnnnym cnxst cmtcnonoro xapaxrepa" [1972: 13-15]. Oranax onxnoe nsoperarent-
nocrn +roro pemennx, ormernm nce xe, uro, no-nepntx, repmnn "cnnraxcnuecxax arrnm-
5
rnnannx" nocnpnnnmancx t onee ocmtcnenno, ecnn t on cymecrnonan n cncreme co-
ornocnrentntx repmnnon (nanpnmep, "cnnraxcnuecxax ]ysnx", "cnnraxcnuecxax xymynx-
nnx"), ro ecrt ecnn t rnnonornx cnnraxcnuecxnx cnxse nocneonarentno nonropxna
na onee ntcoxom yponne rnnonornm cnocoon ]opmo- n cnonoopasonannx; no-nroptx,
xcno, uro coepxarentno pemenne Konxenxo npaxrnuecxn nnuem ne ornnuaercx or
npenoxennoro Bneono.
Taxnm opasom, xorx cnxst mexy erepmnnanrom n npenxarnnno rpynno onncana
n repmnnnponana, ee mecro n cncreme cnnraxcnuecxnx cnxse, ee coornomenne c pyrnmn
rnnamn n ee cymnocrt ocramrcx terra incognita.
1.5. Hpnneennt osop, necmorpx na cnom ]parmenrapnocrt, nosnonxer yrnepxart,
uro na ceronxmnn ent n pycncrnxe (xax mnnnmym) orcyrcrnyer nenocrnax n nocneo-
narentnax rnnonornx cnnraxcnuecxnx cnxse. erantno paspaorant orentnte ]par-
menrt: rnnonornx cnxse nnyrpn nounnnrentntx cnonocouerann, counnenntx pxon,
cnoxnoro npenoxennx. Onaxo, no-nepntx, +rn ]parmenrt ne cxnatnamrcx n ennoe
yuenne, nocxontxy nocrpoent na pasntx ocnonannxx; no-nroptx, onn ne oxnartnamr pe-
antnoro mnoroopasnx cnxse.
B ocnony rnnonornn cnxse nnyrpn cnonocouerannx nonoxena onnosnnnx counnennx
n nounnennx. Ha +rom xnaccn]nxannonnom ocnonannn crporo pasrpannunnamrcx na
xnacca cnonocouerann (ecnn counnennte pxt npnsnamrcx cnonocouerannxmn); anee
nsyuamrcx nnt nounnnrentno cnxsn. uro xe xacaercx pxon c pasnonnnocrxmn or-
nomenn naparaxcnca, ro yxe npnmennrentno x nnm, xax mt nnenn, nosnnxamr cnoxno-
crn. Ecnn eccomsnte pxt npnuncnxrt x counnnrentntm cnonocouerannxm, ro nonxrne
counnnrentno cnxsn paspymaercx, repxer cmtcn, rax xax connaaer c nornuecxnm nonx-
rnem ornomenn naparaxcnca (o pasnnuennn n cnnraxcnce cnxse n croxmnx sa nnmn or-
nomenn cxasano ocrarouno, no+romy coornercrnymmne noxcnennx onycxaem). Ecnn xe
eccomsnte pxt ntnonrt sa pamxn counnennx, ro neoxonmo nocrynnponart nannune
rpertero rnna cnxsn eccomsno, a mexy rem "nnncart" +ror rnn n asonym onno-
snnnm counnennx n nounnennx nyrem ee xonnuecrnennoro pacmnpennx nenosmoxno:
net nonxrne eccomsnx ntenxercx na conepmenno nntx ocnonannxx. B pesyntrare rn-
nonornx cnonocouerann nnmaercx ennoro xnaccn]nxannonnoro ocnonannx, a omax
rnnonornx cnxse npenpamaercx n saauy, or pemennx xoropo reopnx cnnraxcnca npax-
rnuecxn orxastnaercx.
Heyonnernopnrentnocrt cymecrnymmero nonoxennx en oxcnxercx, ne n nocne-
nmm ouepet, cnoxnocrtm oexra onncannx. Cnnraxcnuecxne cnxsn cnnmxom mnoroo-
pasnt, xax mnoroopasen n cam xstx; xopomo nsnecrno, uro npnmennrentno x ecrecrnen-
nomy xstxy ouent uacro nenosmoxno narn ennoe ocnonanne, na xoropom moxer trt
nocrpoena nocneonarentnax n nnmennax npornnopeun xnaccn]nxannx. R.M.Horman
yxastnan na npnnnnnnantnoe pasnnune mexy ecrecrnenntm n ncxyccrnenntm xstxom:
ecnn nocnenn moxer trt oxapaxrepnsonan xax roo, ro nepnt +ro xo nnmc ero
ncropnx, ro ecrt xo nocroxnno nsmenxmmncx, no xpanxmn n cee cnet cnonx npex-
nnx cocroxnn [Horman 1992: 13]. Ouennno, uro x raxomy xoy npx nn npnmennmo rpe-
onanne nocneonarentno n nceoemnmme nornunocrn. Hmenno +rnm, no-nnnmomy,
oxcnxercx n orcyrcrnne nocneonarentnocrn n xnaccn]nxannxx cnnraxcnuecxnx cnx-
se, n nenosmoxnocrt nocrponrt ecrnnrentno saxptrt cnncox ennnn onpeenenno-
ro yponnx ram, re on, xasanoct t, moxer n onxen trt nocrpoen. Hanpnmep, oxasa-
no, uro ]ononornuecxax cncrema nmoro ecrecrnennoro xstxa nxnmuaer xoneunoe mno-
xecrno ]onem: xstx rax ycrpoen, uro +ro mnoxecrno ne moxer ne trt xoneuntm. Ona-
xo n peantnocrn oxastnaercx, uro nocrponrt saxptrt cnncox nenosmoxno, rax xax n
nmom xstxe onapyxnnamrcx ennnnt, ]ononornuecxn craryc xoroptx nponemarn-
uen (nx pyccxoro xstxa npnmept omensnecrnt; no pyccxn xstx ne ncxnmuenne: ana-
6
nornuntm opasom, cxaxem, nemenxne ]onerncrt cnopxr o ]onemarnuecxom craryce rax
nastnaemoro Ich-laut rnyxoro xoppenxra x [j], perynxpno nponsnocnmoro, n uacrnocrn, n
mecronmennn ich). Mnoxecrno xoneunoe, a ue:mroe
2

Hpecrannxercx, uro x xstxy npnmennma ne rpannnonnax reopnx mnoxecrn (xax +ro


xasanoct n exnapnponanoct n 60-e rr.), a reopnx nmenno neuerxnx mnoxecrn, onyc-
xammax nenonnym npnnanexnocrt nexoroporo +nemenra annoro mnoxecrna +romy
mnoxecrny, ononpemennym npnnanexnocrt nexoroporo +nemenra nym mnoxecrnam n
r.n. Onaxo +ro ne ormenxer neoxonmocrn ortcxannx oasoeix npnsnaxon, roucmumvu-
pvmuux annoe mnoxecrno, ro ecrt npncymnx ncem ero +nemenram es ncxnmuennx cp.
[Hocen 2004: 20-30].
Hmenno n +rom cmtcne nocrpoenne enno reopnn cnnraxcnuecxnx cnxse npecran-
nxercx nce-raxn nosmoxntm npn rom ycnonnn, uro ono ns cpecrn cnxsn, xoropoe
otuno, n cnny ouennno annocrn, no nnnmanne ne npnnnmaercx, nonepraercx cyme-
crnennomy nepeocmtcnennm.
2. Ecnn ncxonrt ns roro, uro cnnraxcnuecxax cnxst (n ornnune or ornomennx) ecrt
neuro, oxsarentno nmemmee ro nnn nnoe npoxnnenne, ntpaxenne, ro ecrt nonoxnrt no
rnany yrna ]opmantno-cnnraxcnuecxn xpnrepn, ro n mnoroopasnn cnnraxcnuecxnx
nocrpoenn n cnxse moxno yer xcno nnert onnosnnnm, nponnstnammym nce +ro
mnoroopasne. Oosnaunm ee n paouem nopxxe xax onnosnnnm x o n n e x c n n n
n n n e x c n n . Ho nepno nopasymenaercx cnnraxcnuecxax cnxst, ocnonannax na mx-
cranosnnnn, npocrom cononoxennn xomnonenron; cnxst, ue +aprupoeauua xaxnmn-nno
cpecrnamn cnepx cocrnenno cononoxennx; no nropo cnxst, npenonarammax +ne-
menr nponnxnonennx onoro xomnonenra n pyro (n rom uncne nx nsanmnoro nponnxno-
nennx) nnn nannune orentnoro noxasarenx cnxsn, ro ecrt rax nnn nnaue +aprupoeauua.
B oonx cnyuaxx pesyntrarom xonnexcnn nnn nnnexcnn oxastnaercx nnrerpannx
+nemenron, xoroptm rem camtm npnaercx craryc xomnonenron nnrerpnponannoro neno-
ro; no npnnnnnnantno pasnnunt camn nyrn.
K o n n e x c n x (< nar. con 'c, co' n necto, nexum 'nxsart, cnxstnart') +ro n nsnecr-
nom cmtcne mexannuecxoe conmemenne +nemenron: npnanne nm craryca xomnonenron
nnrerpnponannoro nenoro nnxax ne cxastnaercx na nx ]opme, crpyxrype, cemanrnxe, a
camo nnrerpnponannoe nenoe n crpyxrypnom ornomennn npecrannxer coo, rpyo ro-
nopx, cymmy xomnonenron, n ecnn noneprnyrt ero "oparnomy" pacunenennm, ro n no-
nyunm ncxonte +nemenrt, es xaxoro t ro nn tno ocrarxa. Koncrpyxnnn raxoro nna
yem nastnart x o n n e x r n n n t m n , nnn x o n c n n r a x c n u e c x n m n , n npornnono-
noxnocrt xoncrpyxnnxm c nnnexcne n n n e x r n n n t m , nnn n n c n n r a x c n u e -
c x n m . Hpnmepamn xoncnnraxcnuecxnx xoncrpyxnn moryr cnyxnrt cnonocoueranne c
npnmtxammnm npnnoxennem n H.n., xoncrpyxnnx c npxmo peutm, eccomsnt ono-
pont px, eccomsnte cnoxnte npenoxennx orxptro crpyxrypt c ornomennxmn
"uncro" ononpemennocrn nnn nocneonarentnocrn (rax nastnaemte "xnnennx rexcra",
cm. [Hntenxo 2003]). Moxno npenonoxnrt, mexy npounm, uro coopaxennx nmenno
raxoro poa (ro ecrt cosnanne rnyoxnx pasnnun mexy xoncrpyxnnxmn, xoropte na-
snant sect xoncnnraxcnuecxnmn n nncnnraxcnuecxnmn) noynnn anropon "Pyccxo
rpammarnxn" 1980 r. n nepnym ouepet, xoneuno, ee rnannoro peaxropa
H.R.Bneony ntnecrn eccomsnte npenoxennx ns pasena "Cnoxnoe npenoxe-
nne" n art nm nasnanne "Feccomsnte couerannx npenoxenn".
2
He:mru+ +uorecmeo+ (fuzzy set) nastnaercx mnoxecrno, +nemenrt xoroporo npnnanexar emy n ro
nnn nno crenenn. Otunoe mnoxecrno, nanpornn, coepxnr nce cnon +nemenrt nonnocrtm nnn ne coep-
xnr nn onoro (http://glossary.basegroup.ru/n/Iuzzyset.htm). Teopnx neuerxnx mnoxecrn tna npenoxena
Hor]n 3ae n 60-e rr. XX n. Cm. raxxe: ru.wikipedia.org/wiki/Heuerxoemnoxecrno.
7
Ecnn noorn x xapaxrepncrnxe xonnexcnn c nntx nosnnn, ro na nepnt nnan
nter ne mexanncrnunocrt, a ceooooa coennennx xomnonenron. Konnexrnnnte xon-
crpyxnnn onnpamrcx nmenno na npnnnnn c n o o n o r o c o n o n o x e n n x xomno-
nenron; npn +rom craryc xomnonenra n, coornercrnenno, ero sanepmennocrt onpeenxer-
cx ne ero rpammarnuecxo o]opmnennocrtm, a cmtcnono ocrarounocrtm, xorx nocne-
nxx nnora onennnaercx ronopxmnm / nnmymnm onontno cyexrnnno. Hecxontxo or-
pynxx, moxno cxasart, uro n xonnexrnnnom cnnraxcnce craryc xomnonenra xoncrpyxnnn
moxer npnmtcnnnartcx x nmomy +nemenry, ecnn on, no mnennm ronopxmero, ntpaxaer
neoxonmt cmtcn. Hpnnnnn cnoonoro cononoxennx xomnonenron neymn
npnnnnn xonnexrnnnoro cnnraxcnca.
H n n e x c n x (< nar. in 'n') +ro raxoe coennenne +nemenron xoncrpyxnnn, npn xo-
ropom n nx ]opme, crpyxrype, cemanrnxe nponcxoxr nsnecrnte nsmenennx c nentm npn-
cnoconrt, "npnnanrt" onn +nemenr x pyromy, "cocrtxonart" nx, ecnn npnernyrt x
cronxpno mera]ope, no npnnnnny "nas mnn" nnn "nas cxpena nas". B nnnexrnnntx
xoncrpyxnnxx nponcxonr (nsanmnoe) nponnxnonenne onoro +nemenra n pyro (cp.
nsanmnoe nosecrnne nonexamero n cxasyemoro n nporornnnuecxom rnarontnom npe-
noxennn) n/nnn nosnnxaer cnennannsnponannoe cpecrno cnxsn, camnm ]axrom cnoero
cymecrnonannx yxe oxastnammee nosecrnne na oa coennxemtx xomnonenra (cp.
npenoxnte n comsnte xoncrpyxnnn). Hpn nontrxe "oparnoro" pacunenennx nnnex-
rnnno xoncrpyxnnn nensexen orpnnarentnt +]]exr: nosnnxaer "ocrarox", nnn e-
]opmnpymrcx xomnonenrt, nnn yrpaunnaercx nexoropt +nemenr cmtcna. Hpnmepamn
nncnnraxcnuecxnx xoncrpyxnn moryr cnyxnrt cnonocouerannx c ynpannennem n corna-
conannem, xoncrpyxnnn c npnuacrntmn n eenpnuacrntmn ooporamn, comsnte cnox-
nte npenoxennx (n rom uncne n xoncrpyxnnx c xocnenno peutm).
nx xstxon ]nexrnnnoro (cnnrernuecxoro) rnna cymecrnennocrt onnosnnnn xonnex-
cnn nnnexcnn necomnenna; no ona nmeer mecro n n xstxax anannrnuecxoro crpox
no ncxxom cnyuae n rex ns nnx, re nmemrcx comst, uacrnnt n pyrne cnennannsnponan-
nte cpecrna oprannsannn cnoxnoro npenoxennx nnn nanornuecxoro enncrna. Mox-
no axe npenonoxnrt, ocnontnaxct na +nemenrapntx nornuecxnx onymennxx, uro n
rnorrorenese xonnexcnx tna nepnnuna n uro, xorx onontno pannee pasnnrne nnnexrnn-
ntx xoncrpyxnn c nexcycom mecronmennoro nonexamero n rnarontnoro cxasyemoro (
uov mi uoeui) necomnenno, nonnnnoe pasnnrne nnnexrnnnoro cnnraxcnca n nocne-
ymmee cranonnenne onnosnnnn xonnexcnn nnnexcnn tno recno cnxsano c pasnnrn-
em nnctmennocrn.
Onnosnnnx xonnexcnn nnnexcnn xopomo npocnexnnaercx na marepnane xoncr-
pyxnn, nepeammnx uyxym peut. Koncrpyxnnx c npxmo peutm (KHP) no cnoe npnpo-
e xnnxercx xoncnnraxcnuecxo (n +ro, xcrarn, onn ns cnyuaen nanonee xpxoro npoxn-
nennx xonnexcnn): nnoxmn xomnonenr n uyxax peut n KHP nnxax ne nepecexamrcx,
onn npocro cononaramrcx n rontxo; cnnraxcnuecxym cnxst mexy nnmn nenrn]nnn-
ponart n oxapaxrepnsonart nenosmoxno. 3aro coxpanxmrcx nenpnxocnonenntmn ne
rontxo cnnraxcnuecxax xoncrpyxnnx uyxoro ntcxastnannx n ero asont nexcnuecxn
cocran, no raxxe ero cyexrno-oexrnax nepcnexrnna n nce moycnte cpecrna, cp.:
Toeoa uoei suaro+i cnpocu. +eu. "H e raro+ re eoov, uumepecuo, ei orou:u.u
vuueepcumem?"
B xoncrpyxnnn xe c xocnenno peutm (KKP) nncnnraxcnuecxo nponcxonr
nponnxnonenne onoro +nemenra n pyro: +ro saxnmuaercx ne rontxo n ncnontsonannn
cnennannsnponannoro nounnnrentnoro cpecrna cnxsn, no n n nounnennn cyexrno-
oexrno nepcnexrnnt n moycno pamxn (ecnn ona ecrt) uyxoro ntcxastnannx coor-
nercrnymme nepcnexrnne n pamxe "ocnonnoro" ntcxastnannx; coxpanxercx nnmt rnn
cnnraxcnuecxo xoncrpyxnnn uyxoro ntcxastnannx n ero asont nexcnuecxn cocran:
8
Toeoa uoei suaro+i cnpocu. +eu (nouumepecoea.c), e raro+ (re) eoov orou-
:u. vuueepcumem.
Haxonen, n rax nastnaemo xoncrpyxnnn c remarnuecxo peutm (KTP) nnnexcnx
ocrnraer maxcnmantnoro npoxnnennx: uyxax peut xax raxonax n KTP ne nepeaercx, nt-
paxaercx rontxo ee cmtcn xax npannno, (npenoxno-)naexno xoncrpyxnne, xoro-
pax nonnocrtm nnmena anronomnocrn (cp. npxmym n xocnennym peut) n nxnmuena n
crpyxrypy "ocnonnoro" ntcxastnannx na npanax npncnonnoro pacnpocrpannrenx:
Toeoa uoei suaro+i cnpocu. +eu o epe+euu orou:auu +uom vuueepcumema.
Hmontrno ormernrt, uro ne rontxo ennax cnnraxcnuecxax xoncrpyxnnx, no n na-
nor moryr crponrtcx no pasntm npnnnnnam (uro npana, n pyro cnxsn tno or-
meueno eme C.O.Kapnencxnm): nsnecrno, uro crenent cnnraxcnuecxo cnxsannocrn xon-
raxrntx pennnx nanora moxer trt nectma pasnnuno or ]axrnuecxo napnennxnnn
o nonnoro orcyrcrnnx cnnraxcnuecxo cnxsn. To ecrt n sect mt moxem nanmart xax
xonnexcnm, rax n nnnexcnm, n, xcrarn, peuente manept pasntx ronopxmnx moryr pasnn-
uartcx no npnsnaxy cxnonnocrn nno x nepno, nno xo nropo.
Konnexcnx n nnnexcnx cocecrnymr n nepenneramrcx pyr c pyrom n oprannsannn
npocroro npenoxennx. He nonexnr comnennm nnnexrnnnt xapaxrep cnxsn mexy no-
nexamnm n cxasyemtm, rnanntmn unenamn n nenpnmtxammnmn npncnonntmn pacnpo-
crpannrenxmn; no nor nocnenne, a n eme ontme crenenn erepmnnanrt, n ocoen-
nocrn re ns nnx, xoropte peannsymr cemanrnuecxne +nemenrt, ne npecrannennte nn na
yponne nponosnnnonantnoro ornomennx, nn, coornercrnenno, n cemanrnuecxo crpyxry-
pe npenoxennx, nnoxrcx n npenoxenne nocpecrnom cnxse xonnexrnnnoro rnna.
(He cnyuano, xcrarn, nn x uemy ne npnnenn n cnoe npemx nontrxn nnrepnpernponart
rpammarnuecxym cnxst mexy erepmnnanrom n npenxarnnntm nenrpom n repmnnax
nounnennx, o uem yxe tno cxasano.)
Onaxo n a o n e e n t c o x n x y p o n n x x c n n r a x c n u e c x o o p r a n n -
s a n n n (ocnoxnennoe npenoxenne, cnoxnoe npenoxenne, xoncrpyxnnn c uyxo pe-
utm, cnoxnoe cnnraxcnuecxoe nenoe) x o n n e x c n x n n n n e x c n x ne crontxo coce-
crnymr, cxontxo x o n x y p n p y m r . Hmenno +ra xonxypennnx, ntstnaemax nocroxnno
neoxonmocrtm ntopa mexy comsntmn n eccomsntmn nocrpoennxmn, naparaxcn-
com n rnnoraxcncom, rpammarnuecxo nonnoro n +nnnncncom n r.n., neer x ynomxnyro
n]]epennnannn peuentx manep ronopxmnx. Fonee roro, pasnte coornomennx xoncnn-
raxcnuecxnx n nncnnraxcnuecxnx nocrpoenn xpxo xapaxrepnsymr pasronopnym n xnnx-
no-nnctmennym peut. (Ho pasronopno sect nopasymenaercx ne npocro ycrnax peut, a
peut nenororonnennax n ne opnenrnponannax na nopmt xon]nnnponanno nnctmen-
no peun, ro ecrt nmenno pasronopnax. Cocrnenno ycrnocrt / nnctmennocrt ]opmt pe-
un xnnxercx npnsnaxom nropnuntm: cymecrnymr xax ycrnax peut, xnno cneymmax
xnnxno-nnctmenno nopme, rax n nnctmennax no ]opme peut, xnnxmmaxcx no ncem
npnsnaxam pasronopno.) B p a s r o n o p n o p e u n xnno o m n n n p y e r x o n -
n e x r n n n t c n n r a x c n c , n x x n n xn o - n n c t m e n n o p e u n x a p a x r e -
p e n , naoopor, c n n r a x c n c n n n e x r n n n t . O.A.Hanrena, ncne sa B.Fapnerom,
ronopnr o ecrnnn n pasronopnom cnnraxcnce "npnnnnna npenannponannx cemanrnue-
cxoro nnana ntcxastnannx na ]opmantntm" [1976: 120]; E.A.3emcxax eme n 1968 r.
nouepxnyna "ocoym pont n PP (pasronopno peun. M..) cnxsn cnoonoro coenne-
nnx", xoropax "ncnontsyercx xax nx coennennx orentntx cnono]opm..., rax n nx o-
ennennx onee xpynntx cnnraxcnuecxnx noxon", npnuem cnocot +ro cnxsn xapax-
repnsymrcx "orcyrcrnnem ]opmantnoro ntpaxennx cnnraxcnuecxo sanncnmocrn, a rax-
xe orcyrcrnnem ee cnenn]nxannn" n onee roro: pont nnronannn n nopxxa cnon n PP
nacrontxo nennxa, uro "n pxe cnyuaen rontxo onn xnnxmrcx cnnraxcnuecxnmn cpecrna-
mn cnxsn, rax xax nnte cpecrna cnxsn orcyrcrnymr"; ram xe ormeuena n "nontmennax
9
pont naparaxcnca" n PP |3emcxax 1968: 93|. Boome, nce n]]epennnantnte (n cpanne-
nnn c omennreparypno nopmo) xapaxrepncrnxn pasronopnoro cnnraxcnca xax n yxa-
sanntx, rax n no mnornx pyrnx paorax no PP ouent xopomo cornacymrcx c nsnaraemtm
sect npecrannennem o xonnexrnnnom cnnraxcnce. Ho naxno nomnnrt, uro nmenno
n]]epennnantnte.
Bnpoxoe ncnontsonanne opasonanntmn nmtmn nncnnraxcnuecxnx nocrpoenn n
ycrno ecee ncera nocnpnnnmanoct xax npnsnax xnnxnocrn peun (ncnomnnm ncny-
rannym pennnxy uamycona: "Umo eoeopum' H eoeopum, rar nuuem'"). C pyro cropo-
nt, neocosnannax onopa na npnnnnnt npenmymecrnenno-xonnexrnnnoro cnnraxcnca, xa-
paxrepnax nx pasronopno peun, uacro neer x omnxam npn ncnontsonannn xoncrpyx-
nn, npnnanexamnx xnnxno-nnctmennomy xstxy.
Onaxo orcma ne cneyer, uro xonnexcnx ecrt ncxnmunrentnax npnnanexnocrt
pasronopno peun, a nnnexcnx xnnxno-nnctmenno. B +rom cnyuae nce cxasannoe os-
nauano t npocroe ynoenne repmnnonornn. Onnosnnnx xonnexrnnnoro vs. nnnexrnnno-
ro cnnraxcnca nmeer ne crnnncrnuecxn n ne crparn]nxannonnt, a ]ynamenrantnt
xapaxrep, nocxontxy ona cama xnnxercx cnecrnnem ]ynamenrantnoro npornnopeunx
mexy nnneno npnpoo peun n nennneno npnpoo coepxannx. Bpx nn ecrt ne-
oxonmocrt noxcnxrt, uro nmenno n nnneno npnpoe peun xopennrcx xonnexrnnnoe
nauano cnnraxcnca. Cnxst xe mexy nennneno npnpoo coepxannx n nnnexrnnntm
nauanom saxnmuaercx n rom, uro nmenno nnnexcnx nosnonxer n nnneno nenouxe nepe-
art re mnoroopasnte n "mnoro+raxnte" nennnente ornomennx, xoropte cront ntpa-
snrentno oropaxamrcx xopomo nsnecrntmn cxemamn reneparnnno rpammarnxn.
Onnosnnnx xonnexrnnnoro vs. nnnexrnnnoro nauan nponnstnaer n e c t c n n r a x -
c n c , nce cnon (noxstxn, reppnropnantnte n connantnte nanexrt) nannonantnoro
xstxa. Bect cnnraxcnuecxn crpo xstxa moxer trt nnrepnpernponan xax pesyntrar
xonxypnpymmero nsanmoecrnnx xonnexrnnnoro n nnnexrnnnoro nauan n rnorrorenese,
npnuem xcno, uro pesyntrart +roro nsanmoecrnnx naptnpymr xax or onoro nanno-
nantnoro xstxa x pyromy, rax n or onoro noxstxa x pyromy n pamxax nexoroporo
annoro nannonantnoro xstxa.
Ecnn renept nepnyrtcx x ran. 1 n nocrannrt n coornercrnne xaxo xoncrpyxnnn
onn ns nyx npenaraemtx ]opmantno-rpammarnuecxnx rnnon cnxsn, ro nponema xna-
nn]nxannn cnxse mexy xomnonenramn xoncrpyxnn oxaxercx pemenno:
Tao.ua 2
Coo1nomenne 1nnon cnn1axcnuecxnx xonc1pyxnnn n cnnsen n nnx
xonc1pyxnnn
Aornxo-rpauua1nue-
cxnn 1nn cnnsn
Aornuecxnn
1nn cnnsn
mopuantno-
rpauua1nuecxnn 1nn
cnnsn
c/c c ynpannennem Hounnenne Innoraxcnc Hnnexcnx
c/c c cornaconannem Hounnenne Innoraxcnc Hnnexcnx
c/c c npnmtxannem (Hounnenne) Innoraxcnc Konnexcnx
eccomsnt onopont px Haparaxcnc Konnexcnx
comsnt onopont px Counnenne Haparaxcnc Hnnexcnx
mnorounennoe cxasyemoe Konnexcnx
xoopnnnponannax npenxarnnnax
rpynna
Hexcyc Hnnexcnx
nexoopnnnponannax npenxarnnnax
rpynna
Konnexcnx
erepmnnanr nnmc npenxarnnnax
rpynna
Konnexcnx
FCH ananor CHH Haparaxcnc Hnnexcnx
FCH ananor CCH Haparaxcnc Konnexcnx
cocrnenno FCH Haparaxcnc Konnexcnx
CCH Counnenne Haparaxcnc Hnnexcnx
10
CHH Hounnenne Innoraxcnc Hnnexcnx
Tan. 2 noxastnaer, uro nn ona ns rpex onnosnnn, ntxnnxemtx na nornuecxom, no-
rnxo-rpammarnuecxom n ]opmantno-rpammarnuecxom yponnxx, ne ynnpyer xaxym t
ro nn tno pyrym. Bmecre c rem, rontxo nneenne rperte onnosnnnn nosnonxer nony-
unrt yonnernopnrentnym nnrepnperannm ncex cymecrnymmnx cnnraxcnuecxnx cnxse.
3ro osnauaer nenecoopasnocrt annoro mara xax t npn +rom nn nmenonannct unent
napt, oosnauennte namn xax xonnexcnx n nnnexcnx (moxno tno t ronopnrt, nanpn-
mep, n o nape x o n x a r e n a n n x n n x a r e n a n n x ).
3. na asontx rnna cnnraxcnuecxo cnxsn opasymr napannent x nym asontm ren-
ennnxm rpammarnuecxoro crpoennx cnona arrnmrnnannn n ]ysnn, no ncxxom cnyuae
ecnn rpaxronart nx rax, xax +ro enaer 3.Cennp, xoropomy nnnrnncrnxa n oxsana nnee-
nnem repmnna ]ysnx, n ncne sa nnm A.A.Pe]opmarcxn. Bor xax nocnenn nsnaraer
paccyxennx 3.Cennpa: Cpannnnax raxne anrnncxne cnona, xax, c ono cropont,
farmer semneenen, goodness opora n, c pyro height ntcora, depth rnynna,
Cennp ormeuaer, uro "nentsx ne nopasnrtcx snaunrentno pasnnne n a]]nxcnpymme
rexnnxe +rnx nyx pxon. A]]nxct -er n -ness npncrannxmrcx uncro mexannuecxn x xop-
nentm +nemenram, xnnxmmnmcx ononpemenno n camocroxrentntmn cnonamn <> Hx
ynorpenenne npocro n perynxpno, n mt ne ncrpeuaem nnxaxnx sarpynenn n npncoen-
nennn nx x nmomy rnarony nnn x nmomy npnnararentnomy, xorx t axe n rontxo uro
noxnnnmemycx n xstxe. Hnaue ocronr c height ntcora, depth rnynna. B ]ynxnno-
nantnom ornomennn onn conepmenno rax xe cnxsant c high ntcoxn n deep rnyo-
xn, xax goodness opora c good opt, no crenent cnaxnnocrn mexy xopnentmn
+nemenramn n a]]nxcom y nnx ontmax. Hx xopneno +nemenr n a]]nxc xorx crpyxryp-
no n ntenxmrcx, ne moryr trt cront xe npocro oropnant pyr or pyra, xax moryr
trt oropnant good -ness n cnone goodness. Koneunoe -t n cnone height ne ecrt rnnnunax
]opma a]]nxca (cp.: strength cnna, length nnna, filth rpxsnora, breadth mnpnna,
youth mnocrt), a dep- ne roxecrnenno cnony deep rnyoxn. 3rn na rnna a]]nxca-
nnn moxno oosnaunrt xax cnnannxmmn (]ysnonnt) n cononarammn. Ecnn
yrono, rexnnxy cononarannx mt moxem nasnart arrnmrnnarnnno" (c. 101-102
3
)
[Pe]opmarcxn 1987 (1965): 56-57]. A.A.Pe]opmarcxn orentno nouepxnnaer ror ]axr,
uro 3.Cennp naxonr nosmoxnocrt ronopnrt o npoxnnennn +rnx nyx renennn n o-
nom xstxe, xoropt n nenom npnnanexnr x onomy xaxomy-ro rnny (nanpnmep, anrnn-
cxn) [ram xe: 57]. anee yuent noxastnaer, uro n n pyccxom xstxe moxno nanmart
npoxnnenne oenx renennn [ram xe: 58-61 n p.].
Fesycnonno, napannent mexy nymx asontmn ]opmantntmn rnnamn cnnraxcnue-
cxo cnxsn n nymx asontmn renennnxmn rpammarnuecxoro crpoennx cnona ne xnnx-
ercx aconmrno npxmo xorx t no ro npnunne, uro no nropom cnyuae peut ner o
cnocoax coennennx eceeoa nepannonpanntx n eceeoa pasno]ynxnnonantntx +nemenron
(xopnentx n a]]nxcantntx mop]on), n ro npemx xax o xonnexcnn n nnnexcnn +roro cxa-
sart nentsx. Onaxo camt ]axr cymecrnonannx cront cxontx rnnon cnxstnannx +ne-
menron pyr c pyrom na pasntx yponnxx xstxono crpyxrypt npecrannxercx noxasa-
rentntm n yxastnammnm na ]ynamenrantnt xapaxrep +rnx rnnon.
4. na asontx rnna cnnraxcnuecxo cnxsn nnonne coornercrnymr n nym rnnam ]o-
nonornuecxnx xoncrpyxnn, nocnyxnnmnx n rnyoxo pennocrn nepntm marom x cos-
annm mnoroyponneno oprannsonanntx cemnornuecxnx cncrem, xaxnmn xnnxmrcx conpe-
mennte ecrecrnennte xstxn: nepntm rnnom xnnxercx npnntunax nam nocneonarent-
nocrt ]onem n cocrane cnora (cp. xonnexrnnnt npnnnnn opasonannx cnnraxcnuecxnx
3
A.A.Pe]opmarcxn nnrnpyer nsanne: Cennp 3. stx. M.; H., 1934.
11
coennenn), nropo, menee ouennnt nx nocnrene, cxaxem, pyccxoro xstxa, no cy-
mecrnymmn, rem ne menee, n n nem, ononpemennoe nponsnecenne, ro ecrt nanoxe-
nne, nyx snyxon, coornercrnymmnx pasntm ]onemam n nocnpnnnmaemtx xax ronopx-
mnm, rax n cnymammnm xax nocneonarentnocrt, c conyrcrnymmnm nensexntm "npo-
nnxnonennem" ono ]onemt n pyrym n nanoxennem peantno aprnxynnpyemtx npnsna-
xon pyr na pyra (cp. nnnexrnnnt npnnnnn). Cymecrnonanne n ]ynxnnonnponanne
nroporo npnnnnna +xcnepnmenrantno oxasano no ornomennm ne rontxo x "+xsornue-
cxnm", no n x pyccxomy xstxy: cm. [Hnanon 2004, 18]. O peantnocrn n xnnom xapaxrepe
nroporo ns nasnanntx npnnnnnon n conpemenntx xstxax moryr cnnerentcrnonart xax
cnyuan cnoxnoro nocnpnxrnx nesnaxomo ]onemt c nocneymme nepeaue ee couera-
nnem nyx snyxon, coornercrnymmnx nym pasnnuaemtm n annom xstxe ]onemam, rax n
cnyuan sament nyx]onemnoro couerannx ono ]onemo, nepeanaemo, coornercrnen-
no, onnm snyxom (cp. pyc. nan. |xn| nmecro |]| n oparnt nponecc: [xe]u.oco[xe]u,
[q]amum nm. xeamum; cp. raxxe axryantnoe nx conp. pasr. nemenxoro |niks| nmecro
cranaprnoro nichts [nixts|). Bocnpnxrne cnora xax enno crpyxrypt, npnmemee, co-
rnacno conpemenntm ncropnuecxnm npecrannennxm, na cmeny nomaronomy, no]onem-
nomy nocnpnxrnm n nponsnecennm cnora (?) n cnona (raxoe nocnpnxrne n nponsnecenne
ornocxr x +noxe ne nosnee nepnoa pacnaa npannoenponecxoro xstxonoro enncrna;
cm. o +rom, n uacrnocrn: [Pemnena 2005]), npnneno x nosmoxnocrn "cnxstnannx" snyxon
(cp. nnnexrnnnt npnnnnn) n nx nsanmnoro nnnxnnx n axe nponnxnonennx, pesyntra-
rom uero n xnnnnct, xax nsnecrno, mnorouncnennte nponecct ynpomennx rpynn cornac-
ntx, nanarannsann, nepecranonxn nnanntx, anayra n p., nponecct, xoropte, n xo-
neunom cuere, onpeennnn onnx conpemenntx nnoenponecxnx xstxon.
3amernm, uro cama nex napannenn mexy ]onernuecxnmn n cnnraxcnuecxnmn npo-
neccamn ornmt ne ecnpeneenrna. Hsnecrnt, n uacrnocrn, paort no crpyxrype cnora,
n xoroptx nocnenxx paccmarpnnaercx xax ananor cnnraxcnuecxnx ]pasontx crpyxryp
[Levin 1985; cm.o +rom raxxe: Fry 2000, 20-25].
Hexoropte conpemennte ]onernuecxne reopnn ne coepxar nonoxenn o ]onernxo-
cnnraxcnuecxnx napannenxx, no npxmo nonoxr x noontm pasmtmnennxm. B nocne-
nne na ecxrnnernx npomnoro nexa, nanpnmep, mnoro nnnmannx yenxnoct r.n. "reopnn
nonycnora" [O.Fujimura, 1978; 1979; 2000], cornacno xoropo xaxt cnor nmeer nno
ono-, nno nyxxomnonenrnym crpyxrypy: xpo (oxsarentno nxnmuammee rnacnt) n
"a]]nxc", rpannna mexy xoroptmn oruernnno nnna na cnexrporpammax / conarpammax.
Konnuecrno nonycnoron (ecrecrnenntx ennnn, cocrannxmmnx peantnt ]onernuecxn
nnnenrapt xstxa) n xaxom xstxe xoneuno: yrnepxaercx, nanpnmep, uro n anrnncxom
xstxe mentme 1000 raxnx ennnn; +rn ennnnt moryr ornocnrentno cnoono couerart-
cx pyr c pyrom, uro nnnmcrpnpyercx +xcnepnmenrom co cnonamn red n kent: onpeennn
n oonx cnyuaxx rpannnt nonycnoron cnexrporpa]nuecxn, +xcnepnmenrarop pasenxer
no +rnm rpannnam ]parmenrt cnexrporpamm n cocrannxer ns +rnx ]parmenron nonym
cnexrporpammy, nocnponsneenne xoropo nmo nocnrent anrnncxoro xstxa onosnaer
xax cnono rent. C pyro cropont, reopnx nonycnora ]opmynnpyer onpeenennte xaue-
crnennte orpannuennx na coueraemocrt noontx ennnn, cnxsannte c nx ]onemntm
cocranom (no cyrn ena, n +rom cnyuae nmeer mecro pennrepnperannx nsnecrntx orpann-
uenn, c]opmynnponanntx n pamxax mop]ononornn). He rpeyercx ocoo cnnt noo-
paxennx, urot nponecrn napannent mexy ornocnrentno cnoontm cononoxennem
nonycnoron n xoncnnraxcnuecxnm npnnnnnom. Kpome roro, sect yxnantno nanpamnna-
ercx napannent c nonxrnem cnnraxcemt (I.A.3onorona): cnnraxcema +ro n ecrt, n
cymnocrn, "cnnraxcnuecxn nonycnor", peantno ]ynxnnonnpymmax ennnna ncnomora-
rentnoro yponnx, eme ne cnnraxcnuecxax ennnna, no ee roront xomnonenr.
12
Bosmoxno eme ono npenonoxenne, onnpammeecx xax na npnneennte +xcnepnmen-
rantno oxasannte ]axrt, rax n na rnnorest o ncxonom xapaxrepe xonnexrnnnoro
npnnnnna cnnraxcnuecxo cnxsn n o nepnonauantnom no]onemnom nocnpnxrnn n npons-
necennn cnona. Ecnn +rn rnnorest nepnt, ro onycrnma cneymmax napannent. Ha ]one-
rnuecxom yponne no]onemnoe nocnpnxrne n nponsnecenne cnona (ro ecrt nocnpnxrne
snyxono nenouxn xax nocneonarentnocrn orentntx cononoxenntx cymnocre) cme-
nnnoct xora-ro omymennem cnora xax enno crpyxrypt, uro nonnexno sa coo ero ne-
nocrnoe nocnpnxrne n nponsnecenne n nensexnte nsanmonnnxnnx, n rom uncne n
cnnxnnx, cocecrnymmnx snyxon, c nsnecrntmn nocnecrnnxmn. B xauecrne onoro ns
+rnx nocnecrnn moxno nnrepnpernponart ]axrnuecxoe ]opmnponanne nonoro nnnen-
rapx ]onernuecxnx ennnn nonycnoron, xonnuecrno xoroptx na nopxox ntme xonn-
uecrna ]onem. Fyyun npoyxramn recnoro nnyrpennero (nnnexrnnnoro) mex]onemnoro
nsanmoecrnnx, nonycnorn ornocnrentno cnoono ncrynamr n xonnexrnnnte cnxsn,
]opmnpyx cnorn. Ananornuntm opasom conpemennte cnnraxcnuecxne crpyxrypt uacro
npecrannxmr coo pesyntrart xoncnnraxcnuecxoro cononoxennx ]parmenron, nmem-
mnx nncnnraxcnuecxoe npomnoe (cp. xorx t cononoxenne erepmnnanron, coxpanxm-
mnx nnemnne cnet yuacrnx n nnnexrnnnom nocrpoennn, c npenxarnnntmn rpynnamn;
cp. raxxe ]axrt renesnca counnnrentntx n nounnnrentntx comson n nemenxom, pyc-
cxom, anrnncxom n p. xstxax). erepmnnanrnte rpynnt, erepmnnanrnte npnarou-
nte, ]axrnuecxn nesanncnmte nnono-ocroxrentcrnennte rpynnt (uua:e eoeop, c +o-
e mo:ru speuu, coe.acuo cmamie saroua n r.n.) nce +ro ennnnt cpannnrentno no-
noro nnnenrapx cnnraxcnuecxnx ]parmenron, xoropte, nmex nncnnraxcnuecxoe npomnoe,
n ceronxmnem peantnom ntcxastnannn ]ynxnnonnpymr xax nenocrnte noxn, cnoo-
no conmemaxct na ocnone xoncnnraxcnuecxoro npnnnnna c nmo moentm npe-
noxennx n sannmax no ornomennm x ne nmoe mecro. nx roro, urot onennrt, cxaxem,
"nemenxocrt" roro nnn nnoro cnona, neocrarouno snart ]ononornuecxn crpo nemen-
xoro xstxa: nao trt snaxomtm n c ero cnorontm crpoem, nnn, no uyxnmype, nnaert
nnnenrapem nemenxnx nonycnoron. nx roro, urot onnaert cnnraxcncom nexoroporo
xstxa, neocrarouno nsyunrt necxontxo asontx moene: rpeyercx nnaenne nnnenra-
pem ennnn ncnomorarentntx yponne (cnnraxcem, ocnoxnnrene, rnnnuntx npnarou-
ntx), xonnuecrno xoroptx na nopxox npentmaer xonnuecrno asontx moene. Kax nn-
nenrapt nonycnoron, rax n nnnenrapt cnnraxcnuecxnx ennnn ncnomorarentntx yponne
npoyxrt cpannnrentno nosnero pasnnrnx, npoyxrt pacnaa (sanepmennoro nnn
nxmerocx) nnnexrnnntx cnxse.
5. Pasnnrne xstxontx crpyxryp, ncxox ns cenanntx npenonoxenn, npecraer xax
pesyntrar nocroxnnoro nsanmoecrnnx nyx asontx crpyxrypntx npnnnnnon: xonnex-
rnnnoro n nnnexrnnnoro. 3ro ne osnauaer, onaxo, nosmoxnocrn rounoro npecxasannx
nyre pasnnrnx roro nnn nnoro xonxpernoro xstxa. Hpenonoxnrt, xaxax nmenno ns nn-
nexrnnntx cnxse noneprnercx pacnay n acr xoncnnraxcnuecxoe nocrpoenne n naoo-
por, nosmoxno anexo ne ncera, a ecnn n nosmoxno, ro raxoe npenonoxenne ne nmeer
ynnnepcantno cnnt n ne moxer trt pacnpocrpaneno na nce xstxn. Bsanmoecrnne
xonnexrnnnoro n nnnexrnnnoro crpyxrypntx npnnnnnon nentsx ynoonrt ecrnnm
ynnnepcantntx ]nsnuecxnx saxonon: ono nocnr, cxopee, xapaxrep nrpt, amme n ycno-
nnxx pasntx xstxon pasnnunte pesyntrart.
AHTEPATYPA
Axmanona O.C. Cnonapt nnnrnncrnuecxnx repmnnon. M., 1969.
Fenomanxona B.A. Cnnraxcnc // Conpemennt pyccxn xstx / Ho pe. B.A.Fenomanxono. M., 1989.
Banrnna H.C. Cnnraxcnc conpemennoro pyccxoro xstxa. M., 1973.
Ipammarnxa pyccxoro xstxa . T. 2. u. 1. Cnnraxcnc. M., 1954.
onnnnna H.F. Cncremnt ananns npenoxennx. M., 1977.
13
3onorona I.A., Onnnenxo H.K., Cnopona M.R. Kommynnxarnnnax rpammarnxa pyccxoro xstxa. M., 1998.
Hnanon Bxu. Bc. Hnnrnncrnxa rpertero rtcxuenernx: Bonpoct x yymemy. M., 2004.
Hntenxo C.I. Counnenne // Pyccxn xstx: 3nnnxnonenx. M., 1979. C. 322-323.
Hntenxo C.I. Pycncrnxa: Hspannte rpyt. CH., 2003.
Konxenxo I.C. erepmnnnpymmne npenoxno-naexnte ]opmt c ocroxrentcrnenntm snauennem n
crpyxrype nycocrannoro rnarontnoro npenoxennx: Anrope]. ncc. . xan. ]nnon. nayx. M., 1972.
Kpyunnnna H.H. Feccomsne // Hnnrnncrnuecxn +nnnxnonenuecxn cnonapt. M., 1990a. C. 74.
Kpyunnnna H.H. Counnenne // Hnnrnncrnuecxn +nnnxnonenuecxn cnonapt. M., 1990. C. 484.
Hnnrnncrnuecxn +nnnxnonenuecxn cnonapt (H3C) / Orn. pe. B.H.pnena. M., 1990.
Hexanr H.A. Tnnt n ]opmt cxasyemoro n conpemennom pyccxom xstxe. M., 1976.
Hocen A.u. Bneenne n omym reopnm xstxontx moene. Hs. 2-e. M., 2004.
Horman R.M. Kyntrypa n nsptn. M., 1992.
Pacnonon H.H. Crpoenne npocroro npenoxennx n conpemennom pyccxom xstxe. M., 1970.
Pemnena M.H. Crapocnanxncxn xstx. M., 2005.
Pe]opmarcxn A.A. Arrnmrnnannx n ]ysnx xax ne renennnn rpammarnuecxoro crpoennx cnona // Pe]op-
marcxn A.A. Hnnrnncrnxa n no+rnxa. M., 1987. C. 52-76 (opnrnnantnax nynnxannx 1965).
Pyccxax rpammarnxa. T. 2. Cnnraxcnc / Orn. pe. H.R.Bneona. M., 1980.
Bneona H.R. erepmnnnpymmn oexr n erepmnnnpymmee ocroxrentcrno xax camocroxrentnte pac-
npocrpannrenn npenoxennx // Bonpoct xstxosnannx. 1964. N 6.
Fry, Caroline. Phonologie des Deutschen: Eine optimalittstheoretische Einfhrung. Kapitel 7. Potsdam, 2000.
Levin, Juliette. A metrical theory of syllabicity. Doctoral dissertation. MIT, 1985.
Fujimura, O. An analysis of English syllables as cores and affixes // Zeitschrift fr Phonetik, Sprachwissenschaft
und Kommunikationsforschung. 1979. Band 32. Pp. 471-476.
Fujimura, O., and Lovins, J. Syllables as Concatenative Phonetic Units // Syllables and Segments / A. Bell and
J.B. Hooper, eds. Amsterdam: North Holland, 1978. Pp.107-120.
Fujimura, O. The C/D Model and Prosodic Control of Articulatory Behavior // Phonetica. Vol. 57. 2000. Pp.
128-138.

Вам также может понравиться