Вы находитесь на странице: 1из 28

0puruuaneua rynurau:

po6neus qyukouansuo rpauuak. onesse cpykyps: Konnek. uouorp. | 0s. peq. A..5ouqapko. 66.: hayka,
2005. 6. 292-332.
M. R. muapcxnn
BLCKA3LBAHHE H KOMMYHHKATHBHOCTL
0. Hoc1anonxa nponeum. Hcxonme nonoaennn.
Ho ntcxastnannem yem nonnmart, ncne sa H. R. Bneono, "nmo nnnent orpesox
peun, n anno peueno ocranonxe ntnonnxmmn xommynnxarnnnym ]ynxnnm n n +ro ocra-
nonxe ocrarount nx coomennx o uem-nno"; npn +rom "npnsnaxamn, omnmn nx ncex ntcxa-
stnann, xnnxmrcx: 1) oprannsannx ]opmamn cnon ono nnn necxontxnmn, rpammarnuecxn
mexy coom cnxsanntmn; 2) ]ynxnnx coomennx (xommynnxarnnnax); 3) nnronannx coomennx:
nonecrnonanne, noyxenne, nonpoc...; 4) cnoconocrt coennxrtcx c pyrnmn ntcxastnannxmn n
cocrane rexcra" |Pyccxax Ipammarnxa 1980: 83-84|. annoe nonnmanne n "Pyccxo rpammarnxe"
xapaxrepnsyercx xax "mnpoxoe", n npornnononoxnocrt "ysxomy", cornacno xoropomy repmnn "nt-
cxastnanne" saxpennxercx rontxo sa xommynnxarnnntmn ennnnamn, ne npecrannxmmnmn coo
rpammarnuecxn o]opmnennoro npenoxennx |ram xe|. Bnpoxax rpaxronxa ntcxastnannx nmeer
ro ouennnoe npenmymecrno, uro ona onnm nonxrnem oxnartnaer nect xpyr peuentx ]axron
("nnnentx orpesxon peun"), oennenntx neymnm npnsnaxom cnoconocrtm peannsonart
xommynnxarnnnym ]ynxnnm.
C pyro cropont, nasnannoe npenmymecrno nensexno oopaunnaercx rem neocrarxom, uro
xpyr xnnenn, nononmtx no nonxrne ntcxastnannx, oxastnaercx neonopontm: n nero
nxnmuamrcx xax orpesxn peun, oprannsonannte no rpammarnuecxo moenn npenoxennx, rax n
mnoroopasnte orpesxn, ne oprannsonannte no raxo moenn. Cneyer, xpome roro, yuecrt, uro
moenn npenoxenn raxxe onaamr snaunrentntm pasnoopasnem; uro no moenxmn npeno-
xenn n annom cnyuae cneyer pasymert ne rontxo crpyxrypnte cxemt npocroro npenoxennx
1
,
no n moenn cnoxntx npenoxenn; uro n c]epe cnoxnoro npenoxennx nmemrcx xnnennx, nect-
ma pasnnunte no crenenn perynxpnocrn n nnane coornecennocrn cemanrnxn n crpyxrypt; uro,
naxonen, ntcxastnanne cnoxnoe npenoxenne moxer trt cnntno pasnernnenntm n npecran-
nxrt coo coennenne necxontxnx mnnnmantntx moene cnoxnoro npenoxennx. Cranonnrcx
xcno, uro xpyr xnnenn, oxnartnaemtx nonxrnem ntcxastnannx n yxasanno rpaxronxe, ne npocro
mnpox: moxno npenonoxnrt, uro +ror xpyr nmeer nonenym crpyxrypy c xapaxrepntmn nx nee
ornomennxmn nenrpa n nepn]epnn, nnnapnanrnocrn n nporornnnunocrn. Hponepxa +roro npe-
nonoxennx ona ns saau nacroxme paort, nanenennax na nepcnexrnny antnemnx nccne-
onann. Inannax xe saaua nontrartcx ocmtcnnrt npnpoy roro nauana, xoropoe oennxer
pasnoponte xnnennx, oxnartnaemte nonxrnem ntcxastnannx (n mnpoxom cmtcne), xommynn-
xarnnnocrn.
1
Cmtcnonoe nanonnenne nonxrnx crpyxrypno cxemt npenoxennx, noome ronopx, moxer trt pasnnuntm n sann-
cnmocrn or roro, xax rpaxrymrcx nonxrne npenoxennx n ero coornecennocrt c nonxrnem ntcxastnannx. Hsnecren
nent px xonnennn crpyxrypno cxemt (moenn) npocroro npenoxennx: H. R. Bneono |Ipammarnxa. 1970;
Pyccxax rpammarnxa 1980|, A. M. Myxnna |Myxnn 1968|, H. H. Pacnonona |Pacnonon 1970|, H. . Apyrmnono |O-
mee xstxosnanne. 1972|, T. H. Homrena |Homren 1972|, I. A. 3onorono |3onorona 1982|, B. A. Fenomanxono |Fe-
nomanxona 1977|, rpynnt uemcxnx nnnrnncron |Pyccxax rpammarnxa 1979|, F. R. Hopmana n C. A. Kncenena |Hopman
1988; Kncenen 1990|. B. A. Fenomanxona nontranact cnecrn pasnoopasne noxoon x nonxrnm crpyxrypno cxemt n
ne rpynnt: 1) nonnmanne crpyxrypno cxemt xax "npenxarnnnoro mnnnmyma" npenoxennx; 2) nonnmanne crpyx-
rypno cxemt xax "nomnnarnnnoro mnnnmyma" npenoxennx |Fenomanxona 1977: 101-117|. Hpn nce cymecrnenno-
crn pacxoxennx n axnenrax, nce +rn noxot onnpamrcx na npecrannenne o crpyxrypno cxeme xax o unnnuant-
non xonqnrypannn c1pyx1ypnmx nnn c1pyx1ypno-ceuan1nuecxnx xounonen1on, neoxonumx nn peannsannn
npenxa1nnnoro snauennn npenoaennn; pasnnunx xe nponsnont, n uacrnocrn, or pasnnun n rpaxronxe cymnocrn
npenxarnnnocrn (o +rom cm. nnxe). B anno paore crpyxrypnax cxema (moent) npocroro npenoxennx nonnmaer-
cx nmenno n raxom oomennom cmtcne. Hoxasarentno, uro n nonom cnonape, onnctnammem cemanrnuecxne
moenn rnarontntx npenoxenn, anropt onnpamrcx na ro xe npecrannenne n ncnontsymr cranaprnt naop
crpyxrypntx cxem (n yrounenno norannn B. A. Fenomanxono) |Pyccxne rnarontnte npenoxennx 2002: 35|.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
2
1. Honn1ne uoenn nmcxasmnannn.
Hpn nce cnoe ynnxantnocrn, ntcxastnannx xax ]axrt peun noamrcx rnnnsannn n moe-
nnponannm. Btcxastnanne moxer ne onnpartcx na moent npenoxennx, no sa nnm ncera cronr
onpeenennax moent xommynnxarnnno oprannsannn. Hanpnmep, pennnxa "He noy!" (]nntm
B. Mentmona "Hmont n ronyn", Hax) onaaer cneymmnmn npnsnaxamn: 1) nannune rpamma-
rnuecxo moenn, peannsannm xoropo npecrannxer coo annoe ntcxastnanne (sect moe-
nn onococrannoro onpeenenno-nnunoro npenoxennx); 2) +nnmnnannx remt (uro ntpaxaercx n
cnnraxcnuecxo nenonnore: onymen ocroxrentcrnennt xomnonenr. annax pennnxa noxnnxercx
n nanore reponnn c rere Bypo n orner na coner oxsarentno norn na eper pexn, xya Ham
npnrnacnn na cnnanne nponnnnnmncx myx; no+romy nonnax peannsannx moenn npenoxennx n
anno xommynnxarnnno nepcnexrnne onxna tna t ntrnxert npnmepno rax: *Ha ceuoauue
|napnanr: ua oepee] ue noov')
2
; 3) xapaxrepnt nnronannonnt pncynox: pennnxa nponsnocnrcx
xax t no cnoram, c axnenrntm ntenennem nepnoro n rpertero cnoron n pesxnm nonnxennem ro-
na na nropom; 4) orcyrcrnne ocnoxnennx nnontmn n ncranntmn xomnonenramn, opamennxmn,
moantntmn uacrnnamn, mexomernxmn.
Ecnn xe paccmorpert cneymmym nanornuecxym pennnxy: "Hy uro rt, xoneuno!" (npnmep ns
|Fopncona 2001: 360|), ro ntxcnnrcx, uro annoe ntcxastnanne 1) ne peannsyer xaxym-nno ns
rpammarnuecxnx moene npenoxennx; 2) c ]opmantno rouxn spennx, ne onaaer axryantntm
unenennem, rax xax nxnmuaer rontxo mexomerne n nnont xomnonenr, axnenrnpymmn nopa-
symenaemym pemy; 3) oxpameno cranaprno nnronanne cornacnx-nornepxennx. (O ocnoxne-
nnn nnontmn xomnonenramn, opamennxmn n npou. sect ronopnrt ne npnxonrcx, rax xax or-
cyrcrnyer ocnoxnxemoe.) Tem ne menee, n n annom cnyuae nepe namn nnonne eecnoconoe nt-
cxastnanne, ]ynxnnonnpymmee n xauecrne nonnonenno nanornuecxo pennnxn, cp. nanornue-
cxn xonrexcr (peut ner o coaxe, xoropym xosxxe ne yananoct ynecrn c anrocroxnxn):
"A. Mne +rn myxnxn-oxpannnxn ronopxr/ anare mt ero na pyxax ornecem~/ a x a uro
nt/ on npnxocnyrtcx x cee ne acr/
F. He acr//
A. ...xaan raxo/ on nac sarptser~
F. Hy uro rt/ xoneuno//" |ram xe; coxpanena opnrnnantnax norannx|.
Hpecrannxercx ouennntm, uro n oonx cnyuaxx, necmorpx na rnyoxne pasnnunx mexy nn-
mn, npanomepno ronopnrt o onpeenenno peueno moenn, croxme sa xaxtm paccmorpenntm
ntcxastnannem.
Bneem onpeenenne:
Moent nmcxasmnannn +ro perynxpno nocnponsnonmax n xnno xommynnxannn cono-
xynnocrt cneymmnx npnsnaxon orpesxa peun:
a) cnoconocrt trt orentno pennnxo n nanore; +ror npnsnax recno cnxsan c npnsnaxamn
(n) n ();
) nannune / orcyrcrnne moenn npenoxennx (crpyxrypno cxemt), peannsannm xoropo
npecrannxer coo annoe ntcxastnanne;
) n cnyuae nannunx xapaxrep +ro moenn n nonnora ee peannsannn;
) n cnyuae orcyrcrnnx crenent nocnponsnonmocrn ntcxastnannx xax roronoro peue-
nnx;
n) rnnonax ]ynxnnx ntcxastnannx n xonrexcre n oycnonnennt +ro ]ynxnne xapaxrep
peannsannn n pacnpocrpanennx cxemt (nocnenee nx ntcxastnann, onnpammnxcx na crpyx-
rypnym cxemy npenoxennx);
2
Hsnecrno, uro nexoropte cnennanncrt nnxr n onpeenenno-nnunom npenoxennn nnmt perynxpnym nenonnym pea-
nnsannm nycocranno moenn (cp. coornercrnymmym crartm n |Pyccxn xstx: 3nnnxnonenx 1979|). Ecnn corna-
cnrtcx c +ro rouxo spennx, npnneennax +xcnnnxannx onxna nxnmuart nonexamee: *|B] ua ceuoauue |napnanr: ua
oepee] ue noov'
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
3
r) xapaxrep rema-pemarnuecxo oprannsannn (nonnax / nenonnax peannsannx xomnonenron ax-
ryantnoro unenennx, nsanmnoe pacnonoxenne xomnonenron);
) nnronannonnoe o]opmnenne;
e) nannune n nosnnnx nnontx n ncranntx xomnonenron, mexomern, moantntx uacrnn,
opamenn.
Hs nasnanntx npnsnaxon xommenrapnx rpeymr, no-nnnmomy, rontxo npnsnaxn () n (n).
Hp n s n a x ( ) . Hpnneennte ntme npnmept pennnx pasnnuamrcx no +romy npnsnaxy
cneymmnm opasom: pennnxa He noy! ne xnnxercx nocnponsnonmtm peuennem, n ro npemx
xax pennnxa Hy uro rt, xoneuno! npecrannxer coo ornocnrentno cnoonoe coennenne
nyx nocnponsnonmtx peuenn, ns xoroptx nepnoe onaaer napnarnnnocrtm nepnoro xomno-
nenra (Hy :mo mi / a :mo mi / O, :mo mi / Umo mi), a nropoe nenapnarnnno.
Hp n s n a x ( n ) . Ho rnnono ]ynxnne ntcxastnannx n xonrexcre cneyer nonnmart, n ca-
mom omem nne, nasnauenne, xoropoe npennctnaercx ntcxastnannm ronopxmnm n anntx xom-
mynnxarnnntx ycnonnxx. Honxrne rnnono ]ynxnnn ntcxastnannx no cnoemy coepxannm nns-
xo x nonxrnm peuenoro xanpa: net nmoe ntcxastnanne npecrannxer coo peannsannm roro
nnn nnoro peuenoro xanpa (nocnenn n annom cnyuae rpaxryercx n yxe xonnennnn
M. M. Faxrnna cm. |Faxrnn 1979|). nx nnctmennoro rexcra npnmenxemoe x ntcxastnannm no-
nxrne peuenoro xanpa moxer trt mon]nnnponano c yuerom npnnanexnocrn x onpeenennomy
rnny peun
3
: ]ynxnnonantno-cmtcnonomy (onncanne, nonecrnonanne, paccyxenne), xomnosnnn-
onno-cmtcnonomy (nn]opmannonnt, emoncrpannonnt, cenrennnonnt) |Hntenxo 2003|
nnn xommynnxarnnnomy perncrpy n nonnmannn I. A. 3onorono (penpoyxrnnnomy, nn]opmarnn-
nomy, renepnrnnnomy, a raxxe nonecrnonarentnomy nnn onncarentnomy nornnam penpoyxrnn-
noro nnn nn]opmarnnnoro perncrpon (n mononore) n nonmnrnnnomy nnn peaxrnnnomy nornnam
ncex rpex ocnonntx perncrpon n nanore)
4
. Honxrne rnnono ]ynxnnn ntcxastnannx n xon-
rexcre moxer trt coorneceno, xpome roro, c rnnonorne peuentx axron: ymaercx, uro cymecr-
nymmne rnnonornn peuentx axron, c ono cropont, n xanpon peun, c pyro, nmemr ontme ro-
uex nepeceuennx, uem moxno tno t oxnart, onnpaxct na rnyoxo pasnnunte ncxonte nono-
xennx coornercrnymmnx reopn. Haxonen, cneyer yunrtnart n necomnennym cnxst rnnontx
]ynxnn ntcxastnannx c ]ynxnnxmn xstxa ne rontxo xommynnxarnnno, no raxxe xornnrnn-
no, +xcnpeccnnno, anennxrnnno, ]arnuecxo. Ouennno, uro ]ynxnnonantnoe cnoeopasne
xonxpernoro ntcxastnannx n xoneunom nrore nocxonr x peannsyemo nm ]ynxnnn xstxa, n n
+rom cmtcne cymecrnenntm moxer oxasartcx ro, uro annoe ntcxastnanne peannsyer, onycrnm,
anennxrnnnym ]ynxnnm: n raxom cnyuae ]ynxnnx coomennx npaxrnuecxn cnonrcx x nynm, n,
cneonarentno, nepoxrnocrt roro, uro +ro ntcxastnanne yer onnpartcx na crpyxrypnym cxemy
npocroro npenoxennx, raxxe ouent mana.
Ho xapaxrepom peannsannn n pacnpocrpanennx cxemt nopasymenaercx xomnnexc nnnnny-
antntx ocoennocre xonxpernoro ntcxastnannx (noammnxcx, onaxo, moennponannm), xo-
3
Cnxst mexy peuentmn xanpamn n rnnamn peun cocrannxer nponemy, rpeymmym cnennantnoro nsyuennx. Xanpt
peun otuno paccmarpnnamr n cnxsn c reopne ]ynxnnonantntx crnne (nanpnmep, T. B. Marneena cunraer ]ynx-
nnonantnt crnnt "conocrannrentntm poontm nonxrnem" no ornomennm x xanpy peun |Marneena 2003: 68-70].
Cnmnromarnuna, onaxo, rouxa spennx B. B. emenrtena, xoropt rpaxryer peueno xanp xax xnnenne "nepexonoe
mexy xstxom n peutm": "peuente xanpt cocrannxmr y]epnoe npocrpancrno mexy oruyxenno or uenonexa
cncremo xstxa n ee peantntm ncnontsonannem" |emenrten 2000: 155|. Tax nnn nnaue, cymecrnonanne cnxsn mexy
peuentmn xanpamn n ]ynxnnonantno-cmtcnontmn rnnamn peun npecrannxercx necomnenntm, xorx nnora raxax
cnxst ncxyccrnenno orpannunnaercx pamxamn rontxo onpeenennoro rnna xommynnxannn: n |Kyntrypa. 2001|, na-
npnmep, raxax cnxst npocnexnnaercx rontxo npn onncannn oparopcxo peun (anrop pasena H. H. Koxren, orn. pe.
H. K. Ipaynna n E. H. Bnpxen).
4
Hepeuent perncrpon an ne n cnoem nepnnunom (cm. |3onorona 1982|), a n yrounennom nne no ono ns nonemnx
nynnxann |3onorona 2003: 103|, re anrop yxastnaer na "rexcronym ]ynxnnm" (nmenno n cmtcne npnnanexnocrn
x onpeenennomy perncrpy) xax na onn ns rpex cymecrnenntx npnsnaxon npenoxennx: ".npenoxenne, xax n cnn-
raxcema, xapaxrepnsyercx nsanmoecrnnem rpex npnsnaxon: moent, co cnonm rnnontm snauennem n rexcrono
]ynxnne" |ram xe|.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
4
ropte ne npeycmorpent cxemo npenoxennx n erepmnnnpymrcx rnnom oropaxaemo nnexst-
xono cnryannn n nnrennnxmn apecanra. B uncne +rnx ocoennocre cneyer nasnart, npexe
ncero, acnexryantnym xapaxrepncrnxy n cyexrno-oexrnym nepcnexrnny ntcxastnannx.
Honxrne moenn ntcxastnannx ne xnnxercx npnnnnnnantno nontm. Eme rpn ecxrnnernx na-
sa E. H. Bnpxen npenaran cunrart ntcxastnanne ocnonno ennnne "pasronopnoro xstxa"
(PB) n onpeenxn ero uepes nonxrne ]past: "upasa nmax nnronannonno saxonuennax ennnna
(c nnronanne nonnxennx na xonne). Btcxastnanne +ro: a) necxontxo ]pas, ecnn onn ouenn-
ntm opasom moryr trt cneent n npenoxenne (cp.: B saov r meoe // Be:epo+ // Hoc.e ce+u //
B saov r meoe ee:epo+ noc.e ce+u) nnn ) ona ]pasa, ecnn ona ne nxonr n cocran a)" |Bnpx-
en 1975: 131|. Ionopx o ntcxastnannxx rnna (), yuent nouepxnnan, uro axe re ns nnx, "xoro-
pte nopmantno moryr ]ynxnnonnponart rontxo n onpeenenntx xoncnryarnnntx ycnonnxx", no-
amrcx moennponannm: "ecrt ocnonannx ymart, uro crpoenne xoncnryarnnntx ntcxastnann
P ne ecrt uro-ro conepmenno crnxnnoe n ne perynnpyemoe xstxom. Koncnryarnnnte ntcxast-
nannx nmemr cnon cxemt" |ram xe: 131-132|. Paccmarpnnax, nanpnmep, ntcxastnannx: Hoooroe+
ua mpo..eovce // ('nooxem rponneyca n noeem na nem, a ne na nepenonnennom anroyce'),
Hocmaei oo saempa // ('monoxo n xononntnnx, urot ono ne npoxncno o sanrpa'), Hanuuu uu-
oerc nooicmpee eoeopm // ('nannmn nnexc na nnctme, urot ono npnmno notcrpe'), anrop
npenaran nnrepnpernponart nx omym cxemy rax: "rnaron n nonennrentnom naxnonennn n npn-
rnarontnt unen, cmtcn xoroporo coornocnrcx ne nenocpecrnenno co cmtcnom rnarona, a uepes
cmtcnonte snentx, xcnte ns xoncnryannn n noromy ne nepannsonannte; npnrnarontnt unen
nastnaer xoneunym nent, xoropax onxna ocymecrnnrtcx, ecnn yer ntnonneno ecrnne, na-
snannoe rnaronom n nmneparnne" |ram xe: 132; cemanrnsannx npnmepon E. H. Bnpxena|.
Ham noxo x nonxrnxm ntcxastnannx n moenn ntcxastnannx, xax ouennno, mnpe: on ne
orpannunnaercx pamxamn pasronopno peun n opnenrnponan na nce c]ept nnreparypnoro xstxa;
xpome roro, moent ntcxastnannx n namem npecrannennn (nerpyno nnert, uro nem ncnontso-
nan npenoxennt H. C. Tpyenxnm npnnnnn "nyuxa npnsnaxon") anexa or moenn (crpyxrypno
cxemt) npenoxennx, n ro npemx xax E. H. Bnpxen crpemnncx nocrponrt ananor nocnene. Ono
pyroro, nnpouem, ne ncxnmuaer; noxo E. H. Bnpxena sacnyxnnaer nnnmannx n rpeyer pasnn-
rnx; naxnee xe ncero nx nac ro, uro nonpoc o moennpyemocrn ntcxastnannx (n rom uncne n ne
onnpammerocx na crpyxrypnym cxemy npenoxennx) tn nocrannen n cnnraxcnuecxo reopnn yxe
anno.
Hsyuenne moene ntcxastnannx onxno cocrannxrt nenrpantnym saauy cnnraxcnca peun,
pasnnrne xoroporo nce eme npecrannxer coo eno yymero, necmorpx na nsnecrnt npnstn
B. Cxannuxn onee uem nonynexono annocrn
5
, necmorpx na npenoxenne paccmarpnnart n pas-
paartnart reopnm ntcxastnannx xax ocoym orpacnt nnnrnncrnxn, ornnunym or cnnraxcnca
npenoxennx, ntcxasannoe u. anemem eme n 1964 r. |Dane 1964], a raxxe na px paor, n xoro-
ptx cenant nepnte marn x ocmtcnennm npemera cnnraxcnca peun, R. B. Bannnxona |Ban-
nnxon 1979| n C. I. Hntenxo |Hntenxo 1989|.
Vrounxx c]opmynnponannym ntme saauy, moxno cxasart, raxnm opasom, uro annax paora
npecneyer npexe ncero nent ocmtcnnrt nonxrne xommynnxarnnnocrn, es uero nenosmoxno ro-
nopnrt n o ntcxastnannn, n o moenxx ntcxastnann.
2. Kouuynnxa1nnnoc1t n npenxa1nnnoc1t.
Ocmtcnenne nonxrnx xommynnxarnnnocrn nenosmoxno es opamennx x recno cnxsannomy c
nnm nonxrnm npenxarnnnocrn. Hx coornomenne otuno xaxercx xcntm. Cxaxem, nx
B. A. Fenomanxono n +ro nape ouennen npnmar npenxarnnnocrn. Ionopx o ]ynamenrantnom
xapaxrepe pasnnunx mexy npenxarnnntmn n nenpenxarnnntmn cnnraxcnuecxnmn ennnnamn,
ona oannxer: "Bce pyrne pasnnunx nnn nponsnont or annoro, nnn ne nceomn. Tax, npons-
nontm or npnsnaxa npenxarnnnocrn ~ nenpenxarnnnocrn xnnxercx npnsnax pasnnunx n ]ynx-
5
Hmeercx n nny crartx B. Cxannuxn "The Need for a Linguistics of la Parole" (1949).
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
5
nnxx npenoxennx n cnonocouerannx, a nmenno ]ynxnnx xommynnxarnnno ennnnt y npeno-
xennx n necnoconocrt cnonocouerannx ntcrynart n +ro ]ynxnnn" |Fenomanxona 1989: 533-
534|. E. Fennuona-Kpxnxxona paccrannxer npnopnrert npxmo npornnononoxntm opasom:
"Hpenoxenne xax xommynnxarnnnax ennnna cncremt xstxa nyxaercx n crpyxrypnom o]opm-
nennn, r.e. n cnrnannsannn xommynnxarnnno ]ynxnnn. Cnrnannsannx xe xommynnxarnnno
]ynxnnn n cnom ouepet nyxaercx n saxpennennn sa ne crporo ]nxcnponanntx xstxontx
cpecrn. B pyccxom xstxe, panno xax n n uemcxom nnn n pyrnx xstxax nnoenponecxoro crpox,
npenoxenne xax xommynnxarnnnax ennnna xstxa onnpaercx na npenxarnnnocrt" |Pyccxax
rpammarnxa 1979: 669|. . I. Tecrenen, anrop yuennxa "Bneenne n omn cnnraxcnc", sannmaer
n annom cnyuae nerpantnym nosnnnm, orpannunnaxct yxasannem na cnxst ocyxaemtx nonx-
rn, no ne saanaxct nonpocom o rom, uro or uero nponsnono: "Ipammarnuecxoe cnocrno npen-
xarnnnocrn, xoropoe ornnuaer npenoxennx or npounx nnon rpynn, cnxsano c rnnnuntm ynor-
penennem npenoxenn n xauecrne nmcxasmnannn, r.e. peuentx orpesxon, ymecrntx n xonxper-
no c n r ya n n n p e u n , n xoropo ecrt ronopxmn, apecar, npemer, npemx, mecro n nent coo-
mennx" |Tecrenen 2001: 233; nonyxnpnt mpn]r n paspxxa npnnanexar opnrnnany|.
eno, onaxo, ne rontxo n noontx reopernuecxnx pacxoxennxx. Hponema n rpannnax
ocyxaemtx nonxrn.
Hmo nocnrent xstxa mnpoxo nontsyercx peuennxmn rnna "Eue oi'", "Hevre.u?", "Eue
:eeo'", "a uv?'", "Hora.vcma" n r.n. n es rpya npnneer n npnmep ecxrxn cnryann, n xoro-
ptx onn ymecrnt, ocmtcnennt n aexnarno nocnpnnnmamrcx apecaramn, ro ecrt ycnemno nt-
nonnxmr xommynnxarnnnym ]ynxnnm. Mexy rem ns nnrnponanntx ]opmynnponox
B. A. Fenomanxono n E. Fennuono-Kpxnxxono ntrexaer, uro raxne peuennx ne moryr trt
npnsnant xommynnxarnnntmn ennnnamn, rax xax nnment ntpaxenno npenxarnnnocrn. Bos-
nnxaer napaoxc, rpeymmn pemennx.
2.1. Hs nc1opnn nonpoca o npenxa1nnnoc1n.
B. B. Bnnorpaon, c utnm nmenem n pycncrnxe npnnxro cnxstnart pasnepnyroe cncremnoe
onncanne xareropnn npenxarnnnocrn, npnsnanan sa peuennxmn yxasannoro rnna craryc n xommy-
nnxarnnntx, n npenxarnnntx ennnn. Xapaxrepnsyx xareropnm npenxarnnnocrn xax "co-
noxynnocrt raxnx rpammarnuecxnx xareropn, xoropte onpeenxmr n ycranannnnamr npnpoy
npenoxennx xax rpammarnuecxn oprannsonanno ennnnt peuenoro omennx, ntpaxamme or-
nomenne ronopxmero x ecrnnrentnocrn n nonnomamme n cee ornocnrentno saxonuennym
mtcnt" |Bnnorpaon 1954: 76|, on yxastnan na "mnoroopasne ]opm n cnocoon ntpaxennx npe-
nxarnnnocrn", xoropte "tnamr mop]onornuecxnmn, xoncrpyxrnnno-cnnraxcnuecxnmn n nnro-
nannonno-cnnraxcnuecxnmn" |ram xe: 82-83|. Cornacno xonnennnn B.B.Bnnorpaona, npenxa-
rnnnocrt onapyxnnaercx xax n rnarontntx npenoxennxx, rax n n xnnennxx rnna "Buu+auue'",
"Tuue'", "Pasee?", "Eoea .u'", "Morem oimi'" n r.n. |ram xe: 80|, re mop]onornuecxax onopa
nx onpeenennx snauenn moantnocrn (oexrnnno), npemenn n nnna orcyrcrnyer nnn cymecr-
nenno ocnanena.
Honesno nmert n nny, uro xonnennnx npenxarnnnocrn B. B. Bnnorpaona, no-nnnmomy,
cxnatnanact n rom uncne n xax orner na nonpoc, ocrpo c]opmynnponannt H. B. Bepo n ox-
nae "Ouepente nponemt xstxoneennx" (uepnono rexcr oxnaa tn nnepnte onynnxonan n
HAH OH n 1945 r.). Hosnonnm cee npnnecrn npocrpannym nnrary ns +ro paort:
"Cmemno cnpamnnart: uro raxoe n p e n o xe n n e ?: nao ycranonnrt npexe ncero, uro
nmeercx n xstxono ecrnnrentnocrn n +ro onacrn, a sarem anart nanmenntm xnnennxm re
nnn pyrne nanmenonannx. Hpnmennrentno x enponecxnm xstxam, a n rom uncne n x pyccxomy,
mt npexe ncero ncrpeuaemcx c xnnennem ontme nnn mentme saxonuennocrn ntcxastnann
pasntx rnnon, xapaxrepnsymmnxcx pasnoopasntmn cnenn]nuecxnmn nnronannxmn, nonecr-
nonanne, nonpoct, nonenennx, +monnonantnte ntcxastnannx. .~ anee, mt nanmaem raxne
ntcxastnannx, re uro-ro yrnepxaercx nnn orpnnaercx ornocnrentno uero-ro pyroro, nnaue ro-
nopx, re ntpaxamrcx nornuecxne cyxennx c nnonne n]]epennnponanntmn S n P .~ anee,
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
6
mt nanmaem raxne ntcxastnannx, nocpecrnom xoroptx ntpaxaercx ra nnn nnax nama annep-
nennnx ecrnnrentnocrn n momenr peun, nnaue ronopx, ysnananne roro nnn nnoro ee orpesxa n
noneenne ero no nmemmnecx n annom xstxe omne nonxrnx .~ Hpn raxnx ocroxrentcrnax
oxastnaercx conepmenno nexcntm, uro xe nmeercx n nny, xora mt ronopnm o npenoxennn"
|Bepa 1974: 44; paspxxa opnrnnana. M..].
Moxno nonarart, uro n +rom xonrexcre yuenne B. B. Bnnorpaona o npenxarnnnocrn npe-
craer, nomnmo npouero, n xax nontrxa nepnyrt nonxrnm npenoxennx enncrno, npnuem na co-
crnenno nnnrnncrnuecxnx ocnonannxx, nne sanncnmocrn or nnronannonntx rnnon ntcxastnannx,
or ero connaennx nnn neconnaennx co crpyxrypo nornuecxoro cyxennx, or ero coornecenno-
crn nnn necoornecennocrn c xonxperno cnryanne nocnpnxrnx ecrnnrentnocrn. Hmenno n
+rom moxno nnert cmtcn xapaxrepncrnxn npenxarnnnocrn xax epa++amu:ecro xareropnn,
eceeoa npncyme npenoxennm. H nmenno no +ro npnunne nonpoc o cnocoax n tp a xe n n x n
npenoxennn npenxarnnnoro snauennx pemaercx B.B.Bnnorpaontm n camom mnpoxom nnane.
Mexy rem yuennxn n nocneonarenn B. B. Bnnorpaona npxmo nnoxr n onpeenennx npen-
xarnnnocrn npnsnax eipareuuocmu npenxarnnnoro snauennx n npenoxennn. Tax,
H. R. Bneona nnmer: "npenxarnnnocrt xareropnx, xoropax nentm xomnnexcom qop+a.iuix
cuumarcu:ecrux cpeocme coornocnr coomenne c rem nnn nntm npemenntm nnanom ecrnnrent-
nocrn" |Pyccxax rpammarnxa 1980: 85-86; xypcnn sect n n nocneymmnx nnrarax n annom asane
mo. M..|; B. A. Fenomanxona nouepxnnaer: "Hmenno n xomnnexce rpammarnuecxnx snaue-
nn, coornecenntx c axrom peun, onnpammnxcx na nero n ero orpaxammnx, ynnen Bnnorpaon
rpammarnuecxym cymnocrt npenoxennx. 3ror xomnnexc rpammarnuecxnx snauenn, eceeoa
u+emuu qop+a.iuoe eipareuue, on nasnan npenxarnnnocrtm" |Fenomanxona 1989: 533|;
I. A. 3onorona ]opmynnpyer: "Hpenxarnnnocrt conpxxennocrt npenxarnnnoro npnsnaxa c
cyexrom ero nocnrenem, eiparamua e siroeix rameeopux moantnocrn, npemenn n nnna
ornecennocrt npenoxennx x ecrnnrentnocrn" |3onorona n p. 1998: 104|. "Hpenxarnnnocrt,
nnmer E. Fennuona-Kpxnxxona n npaxcxo "Pyccxo rpammarnxe", saxnmuaercx e oosa-
me.iuo+ eipareuuu roro, xax coorneceno c rouxn spennx ronopxmero c ecrnnrentnocrtm co-
epxanne npenoxennx n nnane peantnocrn / norennnantnocrn ero peannsannn... n, xax npannno,
raxxe no npemennom nnane ...~ Hpeouramueuocmi pea.usvemc nocpeocmeo+ e.aeo.a n ero mop-
]onornuecxnx xareropn" |Pyccxax rpammarnxa 1979: 669|. Hocnenxx ns npnneenntx nnrar e-
moncrpnpyer ror ]axr, uro nnnmanne x cnocoy ntpaxennx n npenoxennn ero npenxarnnnoro
snauennx nnonne ecrecrnenntm opasom nneuer sa coo nonnmanne npenxarnnnocrn xax xare-
ropnn, n nepnym ouepet onnpammecx na mop]onornuecxne xareropnn rnarona. Orcma ntrexa-
er cyxenne oema nonxrnx npenxarnnnocrn, uro, n cnom ouepet, neer x yxasannomy ntme
npornnopeunm: ntcxastnannx, ycnemno ntnonnxmmne xommynnxarnnnym ]ynxnnm, ne npnsna-
mrcx xommynnxarnnntmn ennnnamn na rom ocnonannn, uro onn nnment ntpaxenno npenxa-
rnnnocrn.
R. A. Hennnxn aer cneymmee onpeenenne: "npenxarnnnocrt +ro qop+a npnnnctna-
nnx npnsnaxa npemery n coornecennocrn c momenrom xommynnxannn", nnn, ecnn onepertcx na
marepnan nnrnpyemo rnant ero xnnrn, npenxarnnnocrt +ro ]opma npenxannn |Hennnxn
2002: 48-49].
B. B. Bnnorpaon, xax nsnecrno, crpemnncx npeoonert oroxecrnnenne xareropn nornxn n
xstxa, no+romy npenxarnnnocrt n ero rpaxronxe nmenno rpammarnuecxax xareropnx, n o npe-
nxannn xax o nornuecxo ocnone ntcxastnannx on ne ronopnr. (Kcrarn, I. A. 3onorona, yex-
ennax n orcyrcrnnn cemanrnuecxo crpyxrypt npenoxennx xax ocooro yponnx nnn acnexra ero
oprannsannn n orneprammax nonxrne nponosnnnn |3onorona 2003|, n +rom cmtcne npoonxaer
rpannnm B. B. Bnnorpaona.) Onaxo npn orcyrcrnnn +xcnnnnnrnoro pasneennx nonxrn npe-
nxannn n npenxarnnnocrn nosnnxaer nosmoxnocrt cmemennx +rnx xareropn ne n cosnannn
cosarenx xonnennnn, no n cosnannn unrarene. He ncxnmueno, uro nmenno +rnm oycnonnena
xpnrnxa, xoropo nonepr xonnennnm B. B. Bnnorpaona M. H. Crennn-Kamencxn |Crennn-
Kamencxn 1956; 1971|. Hponnrnponannoe yrnepxenne R. A. Hennnxoro ncxptnaer cymnocrt
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
7
roro nyrn antnemero ocmtcnennx xareropnn npenxarnnnocrn, xoropt npeonaan n 70-80-e
rr.: pasrpannuenne npenxannn n npenxarnnnocrn, axe ne oxsarentno cront xcno, xax y
R. A. Hennnxoro, exnapnpyemoe, ecrecrnenntm opasom npnnonr x romy, uro npenxarnnnocrt
xecrxo npnxpennxercx x mop]onornuecxo ntpaxennocrn.
Vexenne n rom, uro npenxarnnnocrt ecrt rontxo ram, re npenxarnnnoe snauenne ntpa-
xeno ]opmantntmn cpecrnamn, nnora npnnonr conpemenntx cnnraxcncron x pemennxm, ne
nnmenntm napaoxcantnocrn: nanpnmep, C. H. Kysnenon cunraer, uro n nomnnarnnntx npeno-
xennxx (Mopos) npenxarnnnocrn ner, no npnsnaer nx, rem ne menee, npeo.oreuu+u na rom
ocnonannn, uro onn cnocont ntnonnxrt xommynnxarnnnym ]ynxnnm |Kysnenon 1984: 50|.
2.2. Honn1ne nmcxasmnannn: ns nn1epa1ypm nonpoca.
B nosnnnn B. B. Bnnorpaona mnoroe oxcnxercx rem, uro nx nero npenoxenne ennn-
na peuenax, n comnennm +ro npecrannenne ne nonepraercx, cp. ]opmynnponxn: "...npenoxenne
xax rpammarnuecxn oprannsonannax ennnna peuenoro omennx"; "npenoxenne xax ocnonnax
]opma peuenoro omennx" |Bnnorpaon 1954: 76, 82|.
Hecxontxo nosxe, xax nsnecrno, nocne nenoro pxa paor conercxnx n uemcxnx nnnrnncron, n
oreuecrnenno rpannnn n ro nnn nno mepe yrnepnnact nnoornopnax nex o neoxonmocrn
pasnnuart npenoxenne xax xstxonym ennnny, moent (crpyxrypnym cxemy) n ntcxastnanne
xax ]axr peun, npecrannxmmn coo peannsannm xstxono moenn. Onaxo nonxrne ntcxast-
nannx rpaxryercx pasnnuno.
Opnrnnantnym nosnnnm sannmaer, nanpnmep, "Pyccxax rpammarnxa" 1980 r.: "Tepmnn nt-
cxastnanne moxer trt ynorpenen n mnpoxom nnn n ysxom cmtcne. B mnpoxom cmtcne cnona
ntcxastnannem xnnxercx nmax coomammax ennnna xax rpammarnuecxn o]opmnennoe npe-
noxenne, rax n (npn coornercrnymmem nnronannonnom o]opmnennn) ennnna, rpammarnuecxnm
npenoxennem ne xnnxmmaxcx. B ysxom cmtcne ntcxastnanne +ro coomammax ennnna, ne
xnnxmmaxcx rpammarnuecxnm npenoxennem... B Pyccxo rpammarnxe repmnn npenoxenne
coxpanxercx nx coomammnx ennnn, cnennantno npenasnauenntx xstxom nx nepeaun orno-
cnrentno saxonuenno nn]opmannn n nmemmnx ...~ rpammarnuecxne xapaxrepncrnxn ("opaso-
nano no cnennantno npenasnauennomy nx +roro acrpaxrnomy rpammarnuecxomy opasny..." n
r.. M..); no ornomennm x ntcxastnannxm, ne nmemmnm raxnx cnennantntx xapaxrepncrnx,
repmnn npenoxenne ne ynorpenxercx" |Pyccxax rpammarnxa 1980: 7-8|. Taxnm opasom,
H. R. Bneona anrop nnrnponannoro "Bneennx" x II romy "Pyccxo rpammarnxn" uacrnuno
orxonr or nnnorpaoncxoro ncnontsonannx repmnna "npenoxenne", no x "mnpoxo" n, oa-
nnm, onee nocneonarentno rpaxronxe ntcxastnannx ne npnxonr, npenounrax snaunrentno
menee yenrentnym "ysxym", uro ntnyxaer ee n nocneymmem x nocroxnntm yrounennxm: "nt-
cxastnannx, ne xnnxmmnecx rpammarnuecxnmn npenoxennxmn" |ram xe, no nnxe| xorx, xasa-
noct t, ncnontsonanne repmnna "ntcxastnanne" ncxnmunrentno n "ysxom" cmtcne tno yxe o-
croxrentno oronopeno.
Hmontrnee ncero, onaxo, ro, uro anee, n pasene "Hpocroe npenoxenne. Ocnonnte nonx-
rnx" (npexe ncero 1891-1892|, H. R. Bneona nce-raxn ouennntm opasom npnxonr x "mn-
poxo" rpaxronxe ntcxastnannx: nmenno +ra ]opmynnponxa tna npnneena namn n nauane rna-
nt.
Ocooe mecro n nnreparype nonpoca o ntcxastnannn sannmaer monorpa]nx B. I. Amonn
"Cncrema ]opm peuenoro ntcxastnannx" |1994|. B cncreme, npenaraemo B. I. Amonn, pasnn-
uamrcx, npexe ncero, ntcxastnannx "e.iuie" n "o.e+eumapuie". "Ho nentntmn ntcxastna-
nnxmn, nnmer anrop, .nonnmamrcx re, xoropte oxnartnamr nce ntcxastnanne (nmoro
xapaxrepa) nonnocrtm, or camoro nauana o camoro xonna. 3ro nmo nanor, nnn nmoe nonn-
]onnuecxoe peuenoe enncrno, nmo rexcr nmoro pasmepa" |Amonn 1994: 7-8|. "3nemenrapnte
ntcxastnannx +ro mentuamne cocrannte uacrn nentnoro enncrna, opasymmne crpyxrypnte
enncrna. B nanore +ro pennnxa nnn nonpoco-ornernoe enncrno, n pasnepnyrtx ycrntx n nnct-
menntx ntcxastnannxx +ro cnepx]pasonoe enncrno, asan, a xax mnnnmantnax ennnna npeno-
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
8
xenne" |ram xe: 8|. Kpome roro, nocneonarentno npononrcx pasnnune mexy ntcxastnannxmn
"pasoei+u", ne paccunranntmn na nocneymmee nocnponsneenne, n eocnpouseoou+i+u (rexcra-
mn). Orentnte rnant monorpa]nn nocnxment rnnonornn pasonoro peuenoro ntcxastnannx n
rnnonornn nocnponsnonmtx ntcxastnann (rexcron). Tnnonornx pasonoro ntcxastnannx, xax
noxastnaer anrop, moxer crponrtcx no necxontxnm ocnonannxm. Bo-nepntx, nameuena remarnue-
cxax xnaccn]nxannx (ntcxastnannx tronoro, nponsnocrnennoro, nayunoro nnn yuenoro na-
nora n r..), no-nroptx xnaccn]nxannx no npnsnaxy neneycranonxn (nonecrnonarentnte, noy-
nrentnte, nonpocnrentnte), n-rpertnx "n acnexre a]]npmarnnnocrn n moantnocrn npeno-
xennx (nonpocnrentnte, orpnnarentnte, ynrarnnnte c pasno crenentm ynrarnnnocrn
npenoxennx)", n-uerneprtx "n acnexre +monnonantnocrn npenoxennx (nerpantnte n +mo-
nnonantno nontmennte npenoxennx)" |c. 71-75].
n]]epennnpyx nonxrnx npenoxennx n ntcxastnannx, anrop nouepxnnaer: "npenoxennx
xnnxmrcx raxo xe xstxono peantnocrtm, xax ennnnt ntcxastnannx (sect, ouennno, nopa-
symenaercx ntcxastnanne n camom mnpoxom cmtcne, nxnmuammem n "nentnte", ne orpannuennte
n oeme peuente nponsneennx. M..), no n ornnune or nnx nxoxr n onpeenennym cncremy,
cxnatnammymcx no-cnoemy n xaxom xstxe n menxmmymcx n nponecce xstxonoro pasnnrnx
.~ mt nmeem sect eno ne c coornomennem xstxonoro xoncrpyxra n xstxono peantnocrn, a c
coornomennem nyx ]opm peantnocrn, n xoroptx cymecrnyer peuenax exrentnocrt uenonexa. H
xorx nenocpecrnenno npecraer +ra exrentnocrt ncera n ]opme ntcxastnannx .~ cymecrny-
er +ra ]opma n ee xonxpernocrn nnmt na ocnone rpammarnuecxo peantnocrn, cnocrnenno an-
nomy xstxy n annt momenr ero pasnnrnx" |c. 70-71|. Onn ns naxnemnx resncon anropa
cneymmn: "Hpenoxenne n cnoe rnynnno ntcnooxennocrn ns xonxperntx cnryannonntx
cnxse, c ono cropont, camo no cee xnnxercx ocnonno ennnne nonnnno uenoneuecxo
xommynnxannn, ennnne peantnoro nonnnno xstxonoro ntcxastnannx, r.e. uenoneuecxnm peue-
ntm ntcxastnannem xax raxontm, a nmenno ntcxastnannem +nemenrapntm. C pyro cropont,
npenoxenne cnyxnr ro ocnono, na xoropo n pesyntrare coennennx nyx nnn ontmero
uncna npenoxenn cosamrcx mnoroopasnemne ycnoxnennte nentnte ntcxastnannx. Ha-
xonen, o]opmnxxct n mnoroopasnte rnnt no rem acnexram, n xoroptx nporexaer peantnax xnsnt
npenoxennx, ono ne rontxo ocnyxnnaer nce yuacrxn peueno xommynnxarnnno exrentnocrn
uenonexa, no nepexo ntcrynaer n npeopaxennom, axe e]opmnponannom nne n rex ]ynxnnxx,
npn xoroptx ono nonepraercx cnntnememy nosecrnnm ycnonn cnryannn n xonrexcra n
nce xe cnyxnr ocnono nx +rnx e]opmann, xoropte n xoneunom cuere, ecnn +ro ne cnennann-
snponannte cnryannonno-saxpennennte xommynnxarnnnte ennnnt mexomernx, moryr trt
anannrnuecxn cneent x cnonm pasnepnyrtm npenoxennxm-npaopasam" |c. 44-45].
Taxnm opasom, c rouxn spennx B. I. Amonn, n ocnone npaxrnuecxn nmoro mnnnmantnoro
ntcxastnannx nexnr npenoxenne, xoropoe "n npnnnnne nycocranno n cnxst mexy ero cocrana-
mn ocymecrnnxercx npountm nepacropraemtm cnnraxcnuecxnm ornomennem, a nmenno npenxa-
rnnntm" |c. 42|. Hentsx ne ormernrt onpeenennym nnsocrt n +rom nynxre nosnnn
B. I. Amonn n B. B. Bnnorpaona: noono romy, xax B. B. Bnnorpaon cunraer npenxarnnntmn
opasonannx nna "Buu+auue'", "Tuue'", "Pasee?", "Eoea .u'", "Morem oimi'", B. I. Amonn
nacrannaer na rom, uro n ocnone nmtx, n rom uncne n raxnx, ntcxastnann nexnr npenoxenne
c npncyme emy npenxarnnnocrtm.
Konnennnx B. I. Amonn npnnnexaer rnyoxo npoymannocrtm ocnonntx nonoxenn, ne-
npornnopeunnocrtm, nnyrpennnm enncrnom n nenocrnocrtm. Ocoenno nenntm npecrannxercx,
n uacrnocrn, npenoxennoe anropom pasrpannuenne "pasontx" n nocnponsnonmtx ntcxastna-
nn, nmemmee naxnoe snauenne ne rontxo nx ome reopnn ntcxastnannx, no n nx nnnrnncrn-
uecxo reopnn rexcra. Bmecre c rem, nexoropte nonoxennx ocrannxmr none nx antnemnx pas-
mtmnenn. Hpecrannxercx ncxyccnonno nnrepnperannx nanornuecxoro enncrna n xauecrne
ennoro ntcxastnannx. B monorpa]nn ne ano omero onpeenennx ntcxastnannx, onaxo mare-
pnan, xoroptm onepnpyer anrop, xnnxercx no npenmymecrny mononornuecxnm. 3ro ecrecrnenno:
net n omee npecrannenne o ntcxastnannn, ns xoroporo, xax moxno nonarart, ncxonr
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
9
B. I. Amonn, nxnmuaercx n npecrannenne o enncrne cvoerma eicrasieauu. Ho raxoe npe-
crannenne ncxnmuaer rpaxronxy nanornuecxoro enncrna xax ennoro +nemenrapnoro ntcxast-
nannx.
Hoyxaer x pasmtmnennxm yrnepxenne anropa o rom, uro n ocnone nmoro +nemenrapnoro
ntcxastnannx nexnr npenoxenne, nycrt axe cnntno e]opmnponannoe, n uro noonte ntcxa-
stnannx "moryr trt anannrnuecxn cneent x cnonm pasnepnyrtm npenoxennxm-npaopasam".
Cnono npaoopas, ynorpenennoe sect B. I. Amonn, nosnonxer ymart, uro anrop n annom cny-
uae crannr nponemy n naxponnuecxom nnane; raxoe npenonoxenne onpantnaercx n marepna-
nom nce xnnrn, na nporxxennn xoropo anrop cncremarnuecxn opamaercx x naxponnn (cm. n
ocoennocrn rn. 1, 3, 4, 7-9). Ecnn +ro npenonoxenne nepno, ro nnrnponannoe yrnepxenne ne
ntstnaer nnxaxnx nospaxenn. Ho cneyer nmert n nny, uro n cnnxponnom nnane eno ocronr
nnaue: ntcxastnannx rnna "Buu+auue'", "Tuue'", "Pasee?", "Eoea .u'", "Morem oimi'" n mno-
rne nm noonte npn cnoem nopoxennn ne onnpamrcx na rpammarnuecxne moenn npenoxennx
n, coornercrnenno, ne npecrannxmr coo e]opmnponannte npenoxennx. Mnorne ns nnx o-
nycxamr naptnponanne nexcnuecxoro cocrana n mnorouncnenntx moantntx orrenxon, ro ecrt ne
nonnocrtm nocnponsnoxrcx n xauecrne rorontx peuentx ]opmyn, a xnnxmrcx npoyxrom nsanmo-
cnxsanntx nponeccon nponsnocrna n nocnponsnocrna. Hanpnmep, ntcxastnanne "Hv-v, opvsi
+ou." (c xapaxrepno nnronanne neonontcrna, pasouaponannx nnn ont) onycxaer ne ront-
xo napnannn n opamennn (nnunoe nmx c ymentmnrentno-nacxarentntmn cy]]nxcamn nnn es
nnx, peoma, peomru, peomuuru, peomuue:ru, opam, opamor, opami, eocnooa xopouue, opve,
opvror, npume.i n r.n.), n nannunn nnn orcyrcrnnn npnrxxarentnoro mecronmennx nnn npnna-
rarentnoro (+o/+ou, +u.i, .moesui), no n nneenne ononnnrentntx uacrnn ("Hv eo-om,
opami."). Bocnponsnonrcx n noontx cnyuaxx moent ntcxastnannx (n ouepuennom ntme
nonnmannn), no nnert sa +ro moentm eme n rpammarnuecxym moent npenoxennx, ocoenno
nycocrannoro, n cnnxponnom nnane nenosmoxno.
3naunrentnt nnrepec npecrannxer xonnennnx B. I. Iaxa
6
. C ono cropont, anrop yrnep-
xaer: "Hanonee nenecoopasno, xax nam npecrannxercx, ncnontsonart repmnn eicrasieauue n
nonnmannn, nnsxom x onpeenennm Maresnyca n ero nocneonarene" |Iax 1998: 245|. 3ro
onxno osnauart, uro anrop npnnnmaer, coornercrnenno, n npornnonocrannenne ntcxastnannx
"xax npocremero xstxonoro npoxnnennx, cnxsannoro c onpeenenno cnryanne", n npenoxennx
"xax otuno rnnnsnponanno rpammarnuecxo ]opmt +roro npoxnnennx" |ram xe|. Onaxo, c
pyro cropont, n cocrnenno rpaxronxe ntcxastnannx yuent orcronr or Maresnyca n ero no-
cneonarene antme, uem moxer noxasartcx. B. I. Iax npenaraer nonnmart ntcxastnanne "xax
]ynxnnonantnym ennnny, pannonennxym npenoxennm, no ornnuammymcx or nocnenero rem,
uro ananns +ro ennnnt npecneyer nent ne ncxptrt ee omym acrpaxrnym cxemy cnnraxcnue-
cxo oprannsannn, no noxasart, xax ona cnxsana c cnryanne, xaxnmn cpecrnamn n xax +ra no-
cnenxx onnctnaercx" |ram xe: 245-246|. anee anrop nocnxmaer necxontxo crpannn oxasarent-
crny roro, uro ntcxastnanne cneyer paccmarpnnart xax xstxono snax
7
n n ro xe npemx xax
ennnny n peun, n xstxa; cp.: "c rouxn spennx nnamnxn xstxa peun .~ naxneme en-
nnne xnnxercx ntcxastnanne, nocxontxy nmenno ono xnnxercx xommynnxarnnno snaunmtm, nme-
er rount pe]epenr cnryannm, ne npecrannxmmn coo pesyntrar ycnonnoro xstxonoro
6
Hosnnnx, o xoropo ner peut, tna c]opmynnponana anropom n paore "Btcxastnanne n cnryannx", onynnxonan-
no n 1973 r. n rome "Hponem crpyxrypno nnnrnncrnxn" sa 1972 r. Onaxo anrop nxnmunn rexcr +ro crartn n xaue-
crne rnant n xnnry "stxonte npeopasonannx" |Iax 1998: 243-263|, n +ro nosnonxer ymart, uro nosnnnx anropa co-
xpanxna axryantnocrt o camoro nocnenero npemenn.
7
Cm. raxxe crartm anropa "O nyx rnnax snaxon n xstxe (ntcxastnanne n cnono") |ram xe: 205-209|. Anrop npn +rom
ncxonr ns "omero onpeenennx snaxa", uro no ornomennm x siroeo+v snaxy npecrannxercx cnopntm, xorx cam
anrop yrnepxaer: "stxono snax ne nmeer. ocoo cnenn]nxn no cpannennm c pyrnm snaxom" |Iax 1998: 208|.
Tpaxronxa ntcxastnannx xax xstxonoro snaxa, no namemy mnennm, ne cornacyercx co cneymmnm cnpanennntm
yrnepxennem anropa: "Btcxastnanne oosnauaer xonxpernym cnryannm n onpeenennt momenr. Bcxxn pas ono
sanono oprannsyercx (xorx no onnm n rem xe npnnnnnam) n ne saxpennxercx n xstxe" |Iax 1998: 259|.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
10
unenennx" |Iax 1998: 248|; "nmenno c rouxn spennx peantnoro ]ynxnnonnponannx xstxa snaxom n
xstxe cneyer cunrart ntcxastnanne" |ram xe|; "mt nonaraem. nenecoopasntm ornocnrt nt-
cxastnanne x peun, xax x c]epe peannsannn xstxa n conpnxocnonennn c cnryanne" |ram xe: 250,
npnm. 4|.
Onpeenxx ntcxastnanne xax "]ynxnnonantnym ennnny, pannonennxym npenoxennm" n
ornnuammymcx or nocnenero e.+u ee aua.usa, B. I. Iax rem camtm cymecrnenno nsmenxer xa-
paxrep npornnonocrannennx ntcxastnannx n npenoxennx. B ero rpaxronxe +ro yxe ne xnnenne n
ero cymnocrt, coornercrnenno (cp. nnxe nnrary ns uexocnonanxo "Pyccxo rpammarnxn"), a ne
onepannonantnte ennnnt, ncnontsyemte nx onncannx pasntx acnexron oouoeo u moeo re e-
.euu. Bnnmo, nmenno no +ro npnunne anrop n antnemem npnuncnxer ntcxastnanne x ennn-
nam n xstxa, n peun n npncnannaer ntcxastnannm xapaxrepncrnxn, npncymne npenoxennm
ecnn nocnenee ecrnnrentno nonnmart n yxe B. Maresnyca n necrxme nnext ero nocneo-
narene. B uacrnocrn, n xauecrne "ornnunrentntx cnocrn ntcxastnannx" (n npornnononoxnocrt
cnony, no es ynomnnannx o npenoxennn) B. I. Iax nastnaer npenxarnnnocrt n moantnocrt
[ram xe: 247|.
He cornamaxct c B. I. Iaxom n ormeuenntx nynxrax, nouepxnem, uro na]oc nnrnponanno
paort saxnmuaercx, cyx no ncemy, ne crontxo n onpeenennn onronornuecxoro craryca ntcxa-
stnannx, cxontxo n nccneonannn coornecennocrn ntcxastnannx c cnryanne ("pe]epenrom nt-
cxastnannx xnnxercx cnryannx" |ram xe: 251|). B +rom cmtcne camoro npncrantnoro nnnmannx sa-
cnyxnnamr nameuennax anropom ocnona rnnonornn cnryann (cnryannn-mann]ecrannn c npeo-
naannem npemenno xoopnnannn, cnryannn-ornomennx c npeonaannem npocrpancrnenno xo-
opnnannn n cmemannte cnryannn, n xoroptx npecrannent oa rnna xoopnnannn |ram xe:
253|) n nepeuent "ocnonntx uepr ntcxastnannx" c nx pasnepnyro xapaxrepncrnxo: cnryarnn-
nocrt, nsnparentnocrt, xomnpeccnx n nstrounocrt, nanpannennocrt, nn]opmarnnnocrt, +]e-
mepnocrt, yponnenax nnrerpannx, nnyrpennxx ]opma |ram xe: 257-263].
Honxrne nnyrpenne ]opmt ntcxastnannx B. I. Iax ntnonr ns nonxrnx nnyrpenne ]opmt
xstxa, no B. Iymontry, yrounxx nocnenee c onopo na xonnennnm ycranonxn . H. Vsnase:
"Hponemy nnyrpenne ]opmt n pasnnunx xstxon otuno paccmarpnnann c rouxn spennx orent-
noro cnona. Mexy rem, n cnny roro, uro ycranonxa onpeenxer nenocrnt noxo x nocrpoennm
]pas, cneyer ronopnrt n o nnyrpenne ]opme ntcxastnannx" |ram xe: 262|. Or nnyrpenne
]opmt cnona "nnyrpennxx ]opma ntcxastnannx" ornnuaercx cneymmnmn ocoennocrxmn:
1) ntcxastnanne "nourn ncera mornnnponano n, cneonarentno, onaaer nnyrpenne ]opmo";
2) ona "nonnxna, ona sanono cosaercx n xaxom nonom axre xommynnxannn"; 3) ona "otuno
coepxnr yxasannx na npnsnaxn pxa +nemenron cnryannn n coornomennx mexy nnmn" n orpa-
xaer "a) orop oosnauaemtx +nemenron cnryannn; ) cnoco oosnauennx +rnx +nemenron; n) rnn
ycranannnnaemtx ornomenn mexy nnmn" |ram xe|. Honxrne nnyrpenne ]opmt ntcxastnannx,
ouennno, ne cnyuano nenuaer nepeuent ero "ocnonntx uepr": net ocoennocrn "nnyrpenne
]opmt", no cyrn ena, oxnartnamr ontmym uacrt +rnx uepr, n cnryarnnnocrt (3), n nsnpa-
rentnocrt (3a), n +]emepnocrt (2), n nn]opmarnnnocrt (1, 3a-n), n yponnenym nnrerpannm (1), n
nanpannennocrt (3a-n); uro xe xacaercx xomnpeccnn n nstrounocrn, ro +ro, n cymnocrn, cnocr-
no nmtx xstxontx npoxnnenn. Hentsx ne ormernrt nexoropym nnsocrt npecrannennx o
"nnyrpenne ]opme" ntcxastnannx c npenaraemtm namn nonxrnem moenn ntcxastnannx: net
moent ntcxastnannx +ro "nyuox npnsnaxon", a sa nonxrnem "nnyrpenne ]opmt" ntcxastna-
nnx cronr npecrannenne o nepasptnnom enncrne ero npnsnaxon.
Bmecre c rem, name npecrannenne o moenn ntcxastnannx ornnuaercx or reopnn B. I. Iaxa
orpnnannem nonoxennx o rom, uro ntcxastnanne xnnxercx xstxontm (peuentm?) snaxom. Heor-
emnemtm cnocrnom xstxonoro snaxa xnnxercx ero perynxpnax nocnponsnonmocrt n enncrne
nnana ntpaxennx n nnana coepxannx. Btcxastnanne, sa ncxnmuennem rorontx peuenn, nenn-
xom nocnponsnonmtx n peueno npaxrnxe, +rnm npnsnaxom ne onaaer. axe moent npeno-
xennx, ecnn npnsnanart ee xstxontm snaxom, nocnponsnonma ne rax, xax nocnponsnonmo cnono
necomnenno, nenrpantnt n nporornnnuecxn snax n cront cnoxno cemnornuecxo cncreme,
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
11
xaxon xstx. Hpn nocnponsneennn cnona nosmoxnt cnnrn n nnane coepxannx (opasonanne ne-
penocnoro snauennx), no nnan ntpaxennx ocraercx nensmenntm
8
, n +ro osnauaer, uro axe npn
nannunn cnnron n nnane coepxannx nocnenn raxxe nocnponsnon1cn nennxom, no c onon-
nnrentntmn nacnoennxmn, xoropte otuno rax nnn nnaue nnynnponant xonrexcrom. Hpn noc-
nponsneennn xe moenn npenoxennx rnnnunt n perynxpnt cnnrn ne rontxo n nnane coepxa-
nnx, no n n nnane ntpaxennx (mon]nxannn cnocoa ntpaxennx xomnonenron npenxarnnnoro
nenrpa, erepmnnannx, xapaxrep pacnpocrpanennx cxemt), npnuem +rn cnnrn oycnonnent n
pyr pyrom, n ocoennocrxmn pe]epenrno cnryannn. 3ro osnauaer, uro npn nopoxennn ntcxa-
stnannx napannentno n nsanmocnxsanno nporexamr nponecct nocnponsneennx n nponsnocrna.
Btcxastnanne +ro mnnnmantnoe peuenoe nponsneenne, xoropoe, xax n nmax mann]ecrannx
xstxa, nmeer snaxonym npnpoy, no camo no cee ne xnnxercx xstxontm snaxom. B peueno ex-
rentnocrn cymecrnymr xax cocrnenno xstxonte snaxn, rax n snaxonte opasonannx pasno cre-
nenn n pasnoro xapaxrepa nocnponsnonmocrn; nexoropte ns nnx n pasno mepe npnnnxamrcx x
nporornnnuecxomy snaxy cnony (n nx, coornercrnenno, moxno nmenonart xnasnsnaxamn), no
npenparnrtcx n raxo xe nporornnnuecxn snax +rn "xnasnsnaxn" moryr rontxo npn ycnonnn nx
nonnoro saxpennennx n nexcnxo-]paseonornuecxo cncreme xstxa n xauecrne nennxom nocnpons-
nonmtx rorontx peuenn, ro ecrt npn nonnom nsanmnom saxpennennn nnanon ntpaxennx n co-
epxannx. ymaercx, uro npecrannenne o cocymecrnonannn n peueno exrentnocrn xnnenn, rax
cxasart, pasno crenenn "snaxonocrn" npoyxrnnnee, uem crpemnenne oocnonart cocrnenno-
snaxont craryc nce onee xpynntx oexron ne rontxo ntcxastnannx, no n rexcra.
Bosnpamaxct x rpannnn n]]epennnponannoro ynorpenennx repmnnon "npenoxenne" n
"ntcxastnanne", samernm, uro +ra rpannnx neocrarouno ycrounna. 3ro, ecrecrnenno, neer x
nyrannne n nexcnocrn nosnnn. Bor ]parmenrt ns paor nsnecrntx n nontsymmnxcx sacnyxen-
ntm anropnrerom nccneonarene: "Koncrnryrnnntm cnocrnom npeo.oreuu xnnxercx npeoura-
mueuocmi. ...~ ]ynamenrantnoe cnocrno xstxa cyexrnnnocrt noxannsyercx n eicrasi-
eauuu n nne ero moyca xomnnexca cyexrnnntx cmtcnon, rpammarnuecxn mnnnmym xoro-
ptx npeouramueuocmi nonyuaer n nem oosame.iuoe eipareuue" |Fenomanxona, Bmenena
1995: 147|. Cyx no xonrexcry, peut ner ne o nmom ntcxastnannn, a rontxo o raxom, xoropoe
oecneueno rpammarnuecxo moentm npenoxennx, onaxo anropt +roro ne oronapnnamr. Eme
npnmep: "Hpenxarnnnoe snauenne ono ns naxnemnx n rpammarnuecxo cncreme pyccxoro
xstxa; +ro xareropnantnoe snauenne npeo.oreuu. O]opmnenne eicrasieauu nenosmoxno es
ntpaxennx npenxarnnnoro snauennx c nomomtm cnennannsnponanntx noxasarene" |Hexanr
1995: 165; xypcnn n oenx nnrarax mo. M..].
Bnpouem, n +rom nonoxennn en ner nnuero ynnnrentnoro. Tepmnn "npenoxenne" nacront-
xo crapme, npnntunee n nonxrnee, uro mnorosnaunt repmnn "ntcxastnanne" ne moxer emy ne
ycrynart. B ntcme crenenn noxasarentno, uro anropt uexocnonanxo "Pyccxo rpammarnxn"
(nnrnpyemt pasen nanncan E.Fennuono-Kpxnxxono), nnex reopernuecxne nonxrnx npeno-
xennx n ntcxastnannx, anee ronopxr: "Hocneonarentnoe repmnnonornuecxoe pasrpannuenne
npenoxennx xax cymnocrn n ntcxastnannx xax npoxnnennx cymnocrn, r.e. xax xnnennx, n nnn-
rnncrnuecxo nnreparype ne ncera nmeer mecro, uame ncero repmnn "npenoxenne" ynorpenxer-
cx nen]]epennnponanno xax n nepnom, rax n no nropom~ snauennn. 3ro rpannnn cneyer
onncanne cnnraxcnca n nacroxme xnnre" (!) |Pyccxax rpammarnxa 1979: 668|.
He menee noxasarentno n +rom xe cmtcne pemenne, x xoropomy npnxonr B. A. 3nernnnen n
cnoe nsnecrno monorpa]nn: orxastnaxct or repmnnonornuecxoro npornnonocrannennx npeno-
xennx n ntcxastnannx (n +rom cnyuae, no ero mnennm, neonpananno nnmamrcx craryca npeno-
xennx cnyuan rnna C ooopi+ vmpo+' nnn Hora.vcma), on nastnaer npenoxennxmn ro, uro n
yxasanno ntme rpannnn nmenyercx xax pas ntcxastnannxmn, n cunraer nx, coornercrnenno,
8
Bosmoxnoe naptnponanne nnana ntpaxennx (meope mepoe, ra.oua ea.oua) ne cxastnaercx na nnane coep-
xannx n, cneonarentno, n annom cnyuae moxer ne yunrtnartcx. (annoe yrounenne, nmecre c npnmepamn, npnna-
nexnr C.H.Hernnn, xoropym anrop ncxpenne naroapnr sa nnnmarentnoe npourenne paort n nennte sameuannx.)
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
12
ennnnamn peun, a ennnny xstxa npenoxenne xax npnmep nnn xax moent (n ro, n pyroe
oropnano or peantno xonxperno cnryannn omennx) nastnaer "ncenonpenoxennem" |3ne-
rnnnen 1976: 176-186|. Cp. raxxe rouxy spennx H. H. Cycona: "ontmnncrno nnnrnncron nontsy-
mrcx +rnm repmnnom |"npenoxenne". M..| nen]]epennnponanno. ymaercx, uro n +rom ner
ocoo et. B cnyuae neoxonmocrn moxno ronopnrt o npenoxennn n mnpoxom cmtcne, nnn
n p e n o xe n n n n a x o mmyn n x a r n n n o m yp o n n e , nmex n nny ntcxastnanne, n o npe-
noxennn n ysxom cmtcne, nnn n p e n o xe n n n n a c n n r a x c n u e c x o m yp o n n e , cnnraxcn-
uecxom npenoxennn, nmex n nny acrpaxrnym ]opmyny" |Cycon 1975: 62; paspxxa opnrnnana.
M..].
Tax nnn nnaue, ecnn mt npnnnmaem pasrpannuenne ntcxastnannx n npenoxennx n xauecrne
nnoornopnoro npnnnnna, mt oxastnaemcx nepe neoxonmocrtm sanono ocmtcnnrt nonxrne
npenxarnnnocrn n ero coornomenne c nonxrnem xommynnxarnnnocrn. 3ra neoxonmocrt no-
xpennxercx n npoemoncrpnponanntmn xoneannxmn n ncnontsonannn repmnnon ntcxastnanne
n npenoxenne, n, xax xaxercx, croxme sa +rnmn xoneannxmn neocrarouno onpeenenno-
crtm reopernuecxnx npecrannenn.
2.3. Kouuynnxa1nnnan qynxnnn n xouuynnxa1nnnoc1t.
Beymn npnsnax ntcxastnannx xommynnxarnnnocrt. 3ro ouennno
9
, no xoncrarannx +ra
manonn]opmarnnna, nocxontxy npnsnax xommynnxarnnnocrn npnnnctnaercx ncem ntcxastnann-
xm es pacxptrnx ero cymnocrn. Ho +rnm npnsnaxom otuno nonnmaercx, cocrnenno, xommynn-
xarnnnax ]ynxnnx, nnn, xax yrounxer H. R. Bneona, ]ynxnnx coomennx.
Honxrne xommynnxarnnno ]ynxnnn ntcxastnannx, xax ouennno, nponsnono or nonxrnx
xommynnxarnnno ]ynxnnn xstxa (nnn, n nno rpaxronxe, peun). Onaxo n nonxrne xommynnxa-
rnnno ]ynxnnn xstxa nnnmo, n cnny xaxymecx npospaunocrn uame ncero ronxyercx ne-
ocrarouno oruernnno. R. B. Poxecrnencxn, nanpnmep, pacxptnaer +ro nonxrne cneymmnm
opasom: "Kommynnxarnnnax ]ynxnnx xstxa ecrt raxo cnoco paccmorpennx axra peun, npn xo-
ropom nccneymrcx ocnonnte connantnte ycnonnx ocymecrnnennx peuenoro axra. Hocxontxy npn
+rom nsyuamrcx nnyrpennne npnsnaxn nponsneenn cnonecnocrn, +rn ycnonnx cnoxrcx x ycra-
nonnennm omero nx oonx yuacrnnxon axra xommynnxannn snannx xstxontx ]opm n snauenn"
|Poxecrnencxn 2000: 103|; "ncnontsonanne ronopxmnm cnon n ntpaxenn, nonxrntx cnymam-
memy, n aexnarnoe pacnosnananne xstxono ]opmt +roro ntcxastnannx cnymammnm nastnamr
peannsanne xommynnxarnnno ]ynxnnn peun" |ram xe: 62|. Hpnneennte ]opmynnponxn ne nn-
ment napaoxcantnocrn: n nepno ns nnx, n uacrnocrn, qvuru sira rpaxryercx xax "cnocoo
pacc+ompeuu axra peun", ro ecrt e.euue nononrcx no cnocoo ero nocrnxennx. Onaxo, ne-
cmorpx na +ry napaoxcantnocrt, mtcnt anropa xcna: ecnn xommynnxarnnnax ]ynxnnx xstxa/peun
peannsyercx rora, xora xstxonte xomnerennnn ronopxmero n cnymammero connaamr (onyc-
rnm, xorx t npnmennrentno x annomy xonxpernomy ntcxastnannm), ro nropoe xnnxercx ycno-
nnem nepnoro. Onaxo cymnocrt xommynnxarnnno ]ynxnnn, no-nnnmomy, ne moxer trt cne-
ena x ycnonnm ee peannsannn. Xapaxrepno n +rom cmtcne cneymmee cyxenne
R. B. Poxecrnencxoro: "uro xacaercx xommynnxarnnno ]ynxnnn xstxa, xoropax npenonaraer
panencrno oonx yuacrnnxon xommynnxannn, ro ona ne moxer oxcnnrt, pan xaxnx nene n xax
ocymecrnnxercx axr xommynnxannn." |ram xe: 103|.
B. H. Koyxon, ocmtcnnnax npenoxenne xax xommynnxarnnnym ennnny, pasrpannunn "rpn
nonnmannx xommynnxannn nornxo-ncnxonornuecxoe, cnryarnnnoe n nn]opmarnnnoe (xornn-
rnnnoe)" |Koyxon 1975: 34|. He p n o e "cocronr n rom, uro xommynnxannm nonnmamr xax orno-
menne xstxono ennnnt x ]opme mtmnennx cyxennm" |ram xe|. Anrop pasnnuaer rpn pas-
nonnnocrn +roro noxoa. uopmantno-nornuecxax pasnonnnocrt npxmo coornocnr npenoxe-
9
Bnpouem, +ro ouennno rontxo c nosnnn oronopennoro ntme nonnmannx ntcxastnannx. B. I. Iax neyme ]ynx-
nne ntcxastnannx cunraer nomnnarnnnym: "Fonee rouno tno t nnert no ncex acnexrax crpyxrypt ntcxastnannx
nomnnarnnnym ]ynxnnm, pasnnuax nnyrpn nee enorarnnnym n xommynnxarnnno-moantnym" |Iax 1998: 252|.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
13
nne c cyxennem. Hcnxonornuecxax pasnonnnocrt samenxer repmnn cvroeuue repmnnom ncuxo-
.oeu:ecroe cvroeuue; xommynnxannx n +rom cnyuae, cornacno ]opmynnponxe A. A. Baxmarona,
oxastnaercx "couerannem n mtmnennn npecrannenn, npnneenntx ronopxmnm n npenxarnn-
nym cnxst" |ram xe|. Tpertm pasnonnnocrt nornxo-ncnxonornuecxoro nonnmannx xommynnxannn
B. H. Koyxon nnnr n reopnn axryantnoro unenennx: n +rom cnyuae, no ero mnennm, "cnxst npe-
noxennx n cyxennx ycmarpnnaercx .~ n axryannsannn ]opmantno-nornuecxnx cnocrn npe-
noxennx, n axryantnom unenennn npenoxennx" |ram xe: 34-35]. Br o p o e nonnmanne cnrya-
rnnnoe "onnpaercx na yuenne o camom axre omennx" n "uame ncronxontnaercx ncnxonnnrnn-
crnuecxn. Hpenoxenne paccmarpnnaercx xax cocranno xomnonenr cnryannn peun" |ram xe: 35|.
Tp e r t e nonnmanne xommynnxannn "cocronr n rom, uro ona nonnmaercx xax ]opmnponanne n
ntpaxenne xonxperno mtcnn, xax nepeaua camoro coepxannx nn]opmannn, a ne ee xstxono n
nornuecxo ]opmt" |ram xe: 36|. Honox nror +romy osopy, B. H. Koyxon saxnmuaer: "npe-
noxenne xax xommynnxarnnnax ennnna onaaer raxnm cymecrnenntm nx nero cnocrnom, xo-
ropoe aer emy nosmoxnocrt monnnsonart xstxonoe coepxanne nx nepeaun nnexstxonoro
xonxpernoro coepxannx n nonxrntx ]opmax mtmnennx n otuntx ]opmax omennx. Ho+romy
rontxo nornuecxn, cnryarnnnt n xonxperno-coepxarentnt npnsnaxn, nmecre nsxrte, xapax-
repnsymr npenoxenne xax xommynnxarnnnym ennnny" |ram xe: 36-37].
Ananns, npenpnnxrt B. H. Koyxontm, tn nanenen na ntxnnenne nanonee cymecrnen-
ntx nx nnrepnperannn npenoxennx acnexron ero ycrpocrna (cp. nasnanne nnrnponanno cra-
rtn): ntenenne rpex noxoon x nonnmannm xommynnxarnnno cymnocrn npenoxennx oxasa-
noct yontm nx roro, urot ntnecrn ns nnx acnexrt oprannsannn npenoxennx n nx nsyuennx.
Hanpnmep, nropo noxo, paccmarpnnammn npenoxenne xax "xomnonenr cnryannn peun", ne-
er x nsyuennm ]opm n rnnon peun; npn +rom "nanornuecxne ]opmt peun npnsnamrcx ocnonnt-
mn", a "xareropnx nnna n cnxsannte c ne ennnnt xstxa n ]opmt, nourn ne cymecrnennte n
nnora nonce ncxnmuaemte npn ]opmantno-nornuecxom nonnmannn xommynnxannn, npn cnrya-
rnnnom nonnmannn xommynnxannn cranonxrcx neoxonmtmn n naxntmn" |ram xe: 35|. Onaxo
axe cymma "npnsnaxon npenoxennx xax xommynnxarnnno ennnnt" ne moxer paccmarpnnartcx
n xauecrne cymnocrn xommynnxarnnnocrn xax cnocrna, nosnonxmmero ntcxastnannm ycnemno
ocymecrnnrt cnoe npenasnauenne. 3rn npnsnaxn npecrannxmr coo vc.oeu ro++vuuramueuo-
cmu, npnuem, nepoxrno, ne ncera n panno mepe oxsarentnte n cnoconte x mnoroopasntm
xomnnannxm n sanncnmocrn or peantntx ycnonn ]ynxnnonnponannx ntcxastnannx-npenoxe-
nnx. Ho+romy, xora anropy no crnnncrnuecxnm coopaxennxm norpeonanact nepn]pasa, on npn-
eraer x ncntranno ]opmyne: "cama no cee crpyxrypa npenoxennx ne xnnxercx eouuue co-
ooueuu: coomenne moxer trt nepeano rontxo npn nomomn nsanmoecrnnx xommynnxarnn-
ntx n nomnnarnnntx cpecrn xstxa" |ram xe: 39; xypcnn mo. M..|. Hoxasarentna n ocro-
poxnax ]opmynnponxa n xonne crartn: "xommynnxarnnnax ]ynxnnx cesaua c ]opmamn mtcnn,
ycnonnxmn omennx n nepeanaemo nn]opmanne" |ram xe: 40; xypcnn mo. M..].
Taxnm opasom, osop cymecrnymmnx nonnmann xommynnxannn xax raxono ne npnnonr x
uemy-nno npnnnnnnantno ornnunomy or npnntunoro oroxecrnnennx xommynnxarnnnocrn n
cnoconocrn trt ennnne coomennx. To xe npecrannenne onapyxnnaem, nanpnmep, n n on-
peenennn, xoropoe H. H. Cycon aer "npenoxennm na xommynnxarnnnom yponne", ro ecrt nt-
cxastnannm: "Hpenoxennem na xommynnxarnnnom yponne moxno cunrart crpyxrypy, xoropax n
]opmantnom nnane onaaer o]opmnennocrtm noome, es antneme ee xonxpernsannn, a n
cemanrnuecxom nnane xnnxercx coomennem o xaxo-nno cnryannn, nmemme mecro n ecrnn-
rentnocrn nnn xoncrpynpyemo mtcnnrentno" |Cycon 1975: 68|; n n nepeuncnennn npnsnaxon
npenoxennx-ntcxastnannx y R. M. Cxpenena: ".ono xnnxercx cpecrnom nepeaun coome-
nnx, r.e. onaaer xommynnxarnnnocrtm" |Cxpenen 1975: 116|. Hpnmept moxno tno t ymno-
xnrt.
Ho-nnnmomy, nx roro urot nponnxnyrt n cymnocrt xauecrna xommynnxarnnnocrn, ro ecrt
nonxrt, uro xe oecneunnaer ntcxastnannm cnoconocrt peannsonart xommynnxarnnnym ]ynx-
nnm, nenecoopasno ncnontsonart orpnnarentnt xstxono marepnan n annom cnyuae npn-
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
14
mept ntcxastnann, no xaxo-nno npnunne ne peannsymmnx cnom xommynnxarnnnym ]ynxnnm.
3naunrentnoe xonnuecrno npnmepon raxoro poa naxonneno n nccneonannxx no peueno xon-
]nnxronornn, n xoroptx +rn xnnennx uacro nmenymrcx xommynnxarnnntmn neyauamn.
Vrounnm, uro no xommynnxarnnno ]ynxnne ntcxastnannx sect, n coornercrnnn c rpan-
nne, nopasymenaercx cocrnenno ]ynxnnx coomennx, nnn nonpoca, nnn noyxennx. 3ry
]ynxnnm moxno cunrart peannsonanno n rom cnyuae, ecnn coepxanne ntcxastnannx aexnarno
nocnpnnxro, nonxro apecarom n nonnom oeme. Kommynnxarnnnte namepennx ronopxmero n nx
peannsannm cneyer ornnuart or nparmarnuecxnx namepenn; coornercrnenno, nentsx cmemnnart
xommynnxarnnnym n nparmarnuecxym ]ynxnnn ntcxastnannx. B paorax no nparmarnxe (a eme
uame n ynnnepcnrercxnx aynropnxx) perynxpno npnnoxrcx npnmept rnna: 1) 3arpo oruo.
Ca+a u sarpo...; 2) Mue raremc, cmauoeumc npox.aouo... Hv, ec.u meoe npox.aouo, mo
sarpo oruo... B oenx nanornuecxnx napax nepnoxyrnnnt +]]exr, nporpammnpyemt nnnoxy-
rnnno cnno nepntx pennnx, ne ocrnrnyr, ro ecrt ne peannsonana nx npae+amu:ecra ]ynxnnx;
no +ro nonce ne osnauaer, uro ne ntnonnena ro++vuuramueua ]ynxnnx nepntx ntcxastnann:
nanpornn, nx coepxanne nonxro apecaramn aexnarno n nonno, o uem coepxanne nroptx pen-
nnx cnnerentcrnyer nenycmtcnenno
10
. Crporo ronopx, nparmarnuecxym ]ynxnnm cneyer sa-
xpennrt ne sa ntcxastnannem (n, rem onee, ne sa npenoxennem), a sa peuentm axrom (cp. paory
|Baxrent, Ionnntna 2001|).
Vrounnm raxxe, uro nac ne yyr nnrepeconart npnmept, n xoroptx ntcxastnanne apecanra
ne peannsyer xommynnxarnnnym ]ynxnnm ns-sa xnnoro neconnaennx xstxono xomnerennnn ro-
nopxmero n cnymammero (ynorpenenne nensnecrno apecary nexcnuecxo ennnnt, ncnontso-
nanne no-pasnomy onennnaemoro crnnncrnuecxn oxpamennoro cpecrna, neaexnarnoe nocrpoenne
cnnraxcnuecxo xoncrpyxnnn n r.n.). Hpn orope ncex npnnonmtx nnxe npnmepon n xauecrne
oxsarentnoro ycnonnx ntcrynano nonnoe n aexnarnoe nonnmanne apecarom nemecrnennoro co-
epxannx ntcxastnannx apecanra.
Hrax, cpen mnoxecrna pasnonnnocre xommynnxarnnntx neyau |cm., nanpnmep, Acnexrt...
1996| ocooe mecro sannmamr cnryannn nenonnmannx, xoropte crpoxrcx no cxeme:
|Pennnxa-ntcxastnanne 1| |Pennnxa-ntcxastnanne 2 nonpoc o coornecennocrn ntcxa-
stnannx 1 c anno cnryanne|.
Cranaprntmn peannsannxmn pennnxn 2 xnnxmrcx nonpocnrentnte ntcxastnannx nno mo-
antnoro rnna ("K uemy rt +ro ronopnmt?", "Houemy rt ronopnmt +ro mne?", "3auem rt mne o
+rom ronopnmt?"), nno nxrantnoro rnna ("uro nt nmeere n nny?", cm. raxxe nnxe: "Kaxax
cnata?" n r.n.). B npocremnx cnyuaxx noonte nanornuecxne enncrna nmemr mecro, xora
nropomy yuacrnnxy xommynnxannn pennnxa 1 xaxercx neoxnanno, rax xax nexcna ee coorne-
cennocrt c camo cnryanne omennx: ee ocroxrentcrnamn, yuacrnnxamn, npemerom pasronopa
(npn rom, nouepxnem, uro cocrnenno npemernoe coepxanne +ro pennnxn emy nonxrno). Pac-
cmorpnm n xauecrne npnmepon na nanornuecxnx enncrna ns "Iopx or yma" A. C. Ipnoeona:
(I) ua myc o n . ...~ Cxaxn, ree nonpannnact ona (Co]nx. M..)? / Optcxan cner; ne
xouemt nn xennrtcx? ua n x n . A nam na uro? (. II, xnn. 2).
uanxomy, n +ror momenr nornomennomy mtcnxmn o Co]nn, nenonxrno ne ro, uro ronopnr
uamycon, no ro, nouemy nmenno uamycon ero o +rom cnpamnnaer, ro ecrt nexcna coornecennocrt
coepxannx pennnxn ronopxmero c ]nrypo camoro ronopxmero. 3amernm, uro uamycony xnaraer
uyncrna mmopa onennrt paccexnnocrt uanxoro, ornernrt na ero nenexnnnt nonpoc cnoxono n
npxmo, c mxrxo nponnuno nnroro ("Menx ne xyo t cnpocnrtcx, Bet x e necxontxo cpo-
nn...") n xommynnxarnnnoe neopasymenne paspemeno: x uanxomy nosnpamaercx cnoconocrt
opnenrnponartcx n cnryannn, n n cneymme pennnxe on ne rontxo orneuaer na ncxont nonpoc
10
Mtcntm nanncart +ror asan x oxsan E. A. Ftcrpnxe, xoropym, nontsyxct cnyuaem, ncxpenne naroapm.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
15
uamycona (xorx n npenonoxnrentno moantnocrn), no axe nouepxnnaer cno nnrepec nmenno
x ero mnennm ("Hycrt x nocnaramct, nt uro t mne cxasann?")
11
.
(II) Hn s a . A nam, ncxarenxm nenecr, / He nexnrtcx n ne senart t; / Hpnrox n mnn, xro ne-
oecr / H neocnnr o cnatt. Mo n u a n n n . Kaxax cnata? c xem? (. IV, xnn. 12).
Cxontm opasom, Monuannny nnonne nonxren cmtcn pennnxn Hnst, no, rax cxasart, n or-
nneuennom nnane; emy conepmenno nexcno, xaxoe ornomenne +ra pennnxa nmeer nenocpecrnenno
x nemy nropomy yuacrnnxy nanora, nocxontxy nn o xaxo cnate on ne nomtmnxer n pyxn
Co]nn ne "nmer". Taxnm opasom, ntcxastnanne Hnst samernm, nnonne eecnoconoe ne
ocrnraer nenn.
Fnnsxym cnryannm onnctnaer P.Knpeen n pomane "Hororonnrentnax rerpat":
(III) Cneuxnn mtcnnn.
Kax tno t xopomo, nponsnec on, nanpxxenno ycmexnynmnct, ecnn t nce na sem-
ne ymann rontxo o xontnnrenxx n nyronnnax.
Cnrapera samepna n moe pyxe. H1o nopasyuenan Cneuxnn? R npnuo cnpocnn ero o +1ou,
n on, nomennn, ornernn (nonyxnpnt mpn]r mo. M..).
3ect nropomy yuacrnnxy xommynnxannn nexcno, xax coornocnrcx ntcxastnanne Cneuxnna c
npemerom pasronopa nenrpantntm xomnonenrom axra omennx n ero yuacrnnxamn.
Eme onn npnmep (nymepannx pennnx sect n n nocneymmnx npnmepax mox. M..):
(III.I) Homnn, cxasan omapomnnep. Ho x xoncrarnpym, uro nt ne ornernnn nn na
onn mo nonpoc. Bt menx ouent oropuaere, Hepen. Pasne rax moxno? On nocmorpen na ont-
mo noxnor n, noxan nneuamn, cynyn ero no mtmxy. Crpanno axe. Pemnrentno nnxaxnx
nneuarnenn, x yxe ne ronopm o nn]opmannn. Cnnomnax nexcnocrt.
(1) Tax a uro orneuart? cxasan Hepen. Hpocro mne nyxno tno sect noronopnrt c
npexropom.
omapomnnep samep, cnonno sacrpxn n xycrax.
(2) - Ax, no1 xax +1o y nac enae1cn, cxasan on nsmennnmnmcx ronocom.
(3) uro enaercx? Hnuero ne enaercx.
(4) - He1-ne1, menorom cxasan omapomnnep, osnpaxct. Monun1e n uonun1e. He nao
nnxaxnx cnon. R yae nonnn. Bm mnn npanm.
(5) uro nt nonxnn? B uem +ro x npan?
(6) Her-ner, x nnuero ne nonxn. He nonxn n nce. Bt moxere trt conepmenno cnoxont.
He nonxn n ne nonxn. H noome x sect ne tn n nac ne nnen. , ecnn xornre snart, nce yrpo npo-
cnen na +ro cxameeuxe. Ouent mnorne moryr nornepnrt. noronopm, x nonpomy.
(A. Crpyranxn, F. Crpyranxn. Vnnrxa na cxnone)
Pennnxa Hepena (1) sacrannxer omapomnnepa pesxo nsmennrt cnom nosnnnm no ornomennm
x coecennxy. o +roro on, cocroxmn n "rpynne Hcxopenennx", uyncrnonan cex n pasronope c
Hepenom xosxnnom nonoxennx n nen ecey n cnnmxom xopomo snaxomom crnne: ".Ha namem
mecre x t npxmo paccxasan mne nce. H nce paccrannn t na cnon mecra. Orxya nt snaere, moxer
trt, ecrt cmxruammne ocroxrentcrna n nam n xoneunom cuere nnuro ne rposnr. A, Hepen?" n
r.. Tenept +ror opasnont ]ynxnnonep rax xe yexen n cymecrnonannn neneomo emy cnxsn
mexy Hepenom n npexropom n, cneonarentno, n cnoem nenpocrnrentnom cnyxenom npoma-
xe, xax o pennnxn (1) tn yexen n noxa neneomo, no necomnenno nnnonnocrn Hepena.
Pennnxa (2) osnauaer eom raru+ oopaso+ npoucxoom eauu uee.acuie ecmpe:u c oupermopo+,
npnuem mecronmennem v eac omapomnnep oennxer cnoero coecennxa n npexropa n ennoe
11
Eme onee ntpasnrentnt npnmep nexcno nx apecara coornecennocrn ntcxastnannx apecanra c camnm ape-
canrom snamennrax renerpamma, nonyuennax Honnancxnm n pomane M. A. Fynraxona "Macrep n Maprapnra": "Meu
mo.iro :mo sapesa.o mpa+eae+ ua Hampuapuux. Hoxopoui nmuuv, mpu :aca ou. Hpuesra. Bep.uos". B +rom
cnyuae apecar oecneunnaer yonnernopxmmee ero nonnmanne paccyxennem: Ouent npocro. Hponsomna omnxa, n
enemy nepeann ncxonepxanno. Cnono "menx", es comnennx, nonano cma ns pyro renerpammt, nmecro cnona
"Fepnnosa", xoropoe npnnxno nn "Fepnnos" n nonano n xonen renerpammt. C raxo nonpanxo cmtcn renerpammt
cranonnncx xcen...
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
16
nenoe; pennnxa (4) osnauaer nou. +omuei eaueeo crpimuoeo noeeoeuu, u ei oi.u npaei, ue
omee:a ua +ou eonpoci, a , uaooopom, ue u+e. npaea ux saoaeami. Pennnxn xe (3) n
(5) cnnerentcrnymr o ncxpennem neoymennn Hepena, xoroporo na camom ene c npexropom
nnuro ne cnxstnaer n xoropt n npemecrnymmem pasronope nnuero ne yrnepxan. "Cnepxnonn-
manne" n mnnrentnocrt rpycnnnoro omapomnnepa, raxnm opasom, neyr ero x cront pesxomy
nsmenennm cnoe nosnnnn, uro cmtcn ero pennnx (2) n (4) , n npexe ncero nx coornecennocrt c
npemerom pasronopa n nosnnnxmn xommynnxanron pyr ornocnrentno pyra, oxastnaercx nx
coecennxa nexcntm.
Hpnneem n xauecrne ononnnrentno nnnmcrpannn ]parmenr pacmn]ponanno marnnro-
]onno sanncn peantnoro tronoro nanora xommynnxanron M. n BB. (oa paoune; M. 27 ner,
cryenr saounoro orenennx ]nnonornuecxoro ]axyntrera, BB. 46 ner, opasonanne cpenee
cnennantnoe; pasronop nponcxonr n nepaouee npemx n noconom nomemennn sanoa; BB. sanxr
pemonrom cnnomerpa anromonnx, M. npemx or npemenn emy nomoraer n neer ]arnuecxn na-
nor, ona ns cxnosntx rem xoroporo npannntnocrt peun; BB. x +ro nponeme ornocnrcx cxen-
rnuecxn. Ho xnaccn]nxannn H. . Apyrmnono, +ro n ocnonnom nanor-5, ro ecrt npasnopeuenax
exrentnocrt, n ee +monnonantno n aprncrnuecxo pasnonnnocrxx, c xpxo ntpaxenntmn +ne-
menramn nanora-3 ("omen mnennxmn c nentm npnnxrnx pemennx nnn ycranonnennx ncrnnt") n
nanora-4 ("ycranonnenne nnn perynnponanne mexnnunocrntx ornomenn") |Apyrmnona 1999:
650-652|. Coxpanena norannx ncrounnxa
12
, nonyxnpnt mpn]r mo. M..):
(III.II) M. a xoneuno / orxya mne snart / x ne onaam no pyxamn xaxo-ro cnpanouno
nnreparypo / ne cmory oxcnnrt xoneuno ram uro-ro // BB. Hy ne cnonout / nor n nce // M. Ko-
neuno / orxya mne uro snart // BB. Honxn // M. Hy snaunr nonxn / o! / cpasy nonxn / x uro ne no-
nxn? BB. Kax xouy rax n ronopm // M. Hy xax xouy / ny x nonnmam / xaamn xoue1 / nnn xo1n1?
BB. uro xouer? / rt oronapnna // M. Hnn xornr? BB. uro rt xouemt cxasart? M. Hy rt cam
snaemt // BB. Her x ne snam // M. Kaxt xouer // BB. Hy uro xouer? / ny uro xouer? M. satn
xax ram // BB. Hy uro? / uro xouer? M. Hy nmnmoe rnoe sanxrne-ro // BB. Kaxoe moe nmnmoe sa-
nxrne? / a? // M. Epyno sannmartcx // BB. Kaxo epyno? M. Cnyma / rt menx yxe ocran /
uro rt xo mne npnnxsancx a?
Kax nnno ns pasnnrnx nanora nocne ntenenno pennnxn, BB. ne nonxn cmtcna nonpoca o
npannntnom opasonannn ]opmt rnarona xomemi, no+romy, nx roro urot coornecrn +ror no-
npoc c npemerom pasronopa n ero yuacrnnxamn, emy rpeyercx ononnenne (cp. cneymmym sa
ntenenno pennnxy).
Cxont npnmep pasnpaer R. B. Poxecrnencxn, pasmtmnxx o xommynnxarnnno ]ynx-
nnn peun: "Hanpnmep, npenoanarent, nox n xnacc, nnnr sanauxannym xnaccnym ocxy n npo-
nsnocnr c nosmymennem: ervpui, :mo omo? exypnt orneuaer: A :mo omo? xax m
neoyuenan, o ueu nonpoc. 3xcnpeccnnnax ]ynxnnx ntcxastnann pasnnuna: npenoanarent
nosmymen rem, uro ocxa ne ntrepra; exypnt ycnoxannaer: V nac nce n nopxxe, cronr nn non-
nonartcx? Onenounax ]ynxnnx ntcxastnann raxxe pasnnuna. exypnt: Bor npncran, uro
ocoennoro, satnn crepert!..; npenoanarent: Xynnran, eme nepepasnnnaer!" |Poxecrnen-
cxn 2000: 62|. 3ect exypnt emarornuecxn nmnrnpyer nenonnmanne (cp. ntenennt mnom
xommenrapn anropa. M..), ncnontsyx rnnnunt napnanr nanora c nepecnpocom, nanenenntm
na "ncnpannenne" xommynnxarnnno neyaun.
Hecxontxo onee cnoxnt napnanr raxo cnryannn onnctnaer H. C. Typrenen n xpecroma-
rnno nsnecrno cnene cnopa Fasapona n Hanna Herponnua Knpcanona:
(IV) Hosnontre nac cnpocnrt, nauan Hanen Herponnu, n ryt ero sapoxann, no na-
mnm nonxrnxm cnona "pxnt" n "apncroxpar" ono n ro xe osnauamr? ...~ Bcnomnnre, mnnocrn-
nt rocyapt, ...~ anrnncxnx apncroxparon. Onn ne ycrynamr nort or npan cnonx, n noromy
onn ynaxamr npana pyrnx; onn rpeymr ncnonnennx oxsannocre n ornomennn x nnm, n noromy
onn camn ncnonnxmr ceou oxsannocrn. Apncroxparnx ana cnooy Anrnnn n noepxnnaer ee.
12
Texcrorexa xa]ept pnropnxn n crnnncrnxn pyccxoro xstxa Vpantcxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
17
Cntxann mt +ry necnm mnoro pas, nospasnn Fasapon, no uro nt xornre +rnm oxa-
sart? (Ornt n ern", X).
3ect cranaprnt napnanr pasnnrnx nanora ncnontsyercx Fasapontm c orxponenntm npar-
marnuecxnm pacuerom: enax nn, uro ne nonnmaer, xaxoe ornomenne nmemr x npemery pasrono-
pa aue.ucrue apncroxpart (pasronop o apncroxparnn nauancx, nanomnnm, c npenepexnrentno-
ro orstna Fasapona o onom ns cocee Knpcanontx), on ntnyxaer onnonenra npxmo c]opmy-
nnponart ntnnraemt resnc, uro, esycnonno, rpynee cctnxn na npeneenr, x xoropo npner
Hanen Herponnu n cnoem mononore; n pesyntrare nonnenne Knpcanona ycnnnnaercx, rem onee uro
npenonaraemax nm yenrentnocrt aprymenra yxe esanynponana Fasapontm ("Cntxann mt +ry
necnm...").
Eme onee cnoxnt cnyua, couerammn npnmep cosnarentnoro ncnontsonannx nce ro xe
nanornuecxo cxemt n emarornuecxnx nenxx n npnmep ee cranaprno peannsannn, onapyxn-
naem n "Iepoe namero npemenn" M. R. Hepmonrona:
(V) Tontxo rora ent crpacrnt mnxep samernn moe npncyrcrnne.
(1) Tt nnen? cxasan on, xpenxo noxnmax mne pyxy. 3ro npocro anren!
(2) Oruero? cnpocnn x c nnom uncremero npocroymnx.
(3) Pasne rt ne nnan?
Her, nnen: ona nonxna rno craxan. Ecnn tn ryr cropox, ro on cenan t ro xe camoe,
n eme nocnemnee, naexct nonyunrt na noxy. Bnpouem, ouent nonxrno, uro e crano rex xanxo:
rt cenan raxym yxacnym rpnmacy, xora crynnn na npocrpenennym nory...
H rt ne tn nncxontxo rponyr, rnxx na nee n +ry mnnyry, xora yma cnxna na nnne ee?..
Her.
nran; no mne xorenoct ero noecnrt ("Knxxna Mepn", 11-ro max).
Heuopnn, xax nnno ns pemapxn x pennnxe (2), nnmt enaer nn, uro emy nexcno, oruero
Ipymnnnxn nasnan xnxxny Mepn anrenom (1); ero nparmarnuecxne namepennx nnonne pacxpt-
namrcx n nocneymmem nsnoxennn. Onaxo Ipymnnnxn n pennnxe (3) ntpaxaer ncxpennee ne-
nonnmanne; emy nenonxrno, xax moxno, yyun cnnerenem rymannoro nocrynxa xnxxnt, cnpa-
mnnart, oruero ona "anren". Orcma n ero nonpoc, nanenennt na ntxcnenne roxecrna / pasnn-
unx npocrpancrnenno-npemenno noxannsannn oonx naprnepon n nnxamem npomnom n, xax
cnecrnne, nnaennx / nennaennx npemerom pasronopa.
Bo ncex npnneenntx npnmepax xommynnxarnnnte neyaun ntsnant rem, uro xommynnxa-
rnnnax ]ynxnnx nnonne eecnocontx, rpammarnuecxn npannntntx n r.. ntcxastnann ne pea-
nnsonana nnn peannsonana nenonno no npnunne nexcno nx coecennxa coornecennocrn
npemernoro coepxannx ntcxastnannx (nnn axe ero ornneuennoro cmtcna) c anno xonxper-
no xommynnxarnnno cnryanne.
Hs cxasannoro moxno cenart ntno, uro cnoconoc1t peannsona1t xouuynnxa1nnnym
qynxnnm coomae1cn nmcxasmnannm ero coo1necennoc1tm c annmu xouuynnxa1nnnmu
ax1ou. Hn nannune npenxarnnno crpyxrypt, nn nnronannonnax o]opmnennocrt, nn axryantnoe
unenenne n npoune npnsnaxn ntcxastnannx camn no cee eme ne rapanrnpymr emy saneomoro
ntnonnennx xommynnxarnnno ]ynxnnn, nx peannsannn xoropo ono npenasnaueno. Taxym ra-
panrnm moxer art rontxo xcnax nx apecara coornecennocrt ntcxastnannx c xommynnxarnn-
ntm axrom, nmenno c ero asontmn xomnonenramn: ego, tu, hic et nunc, a raxxe c npemerom
pasronopa. B npnmepax (I-III.II) mt xax pas n nnenn nexcnym nx apecara nepno pennnxn ee co-
ornecennocrt c ego apecanra (I), c tu apecanra
13
(II), c rem n pyrnm n c npemerom pasronopa
(III-III.II).
Kaxnm xe opasom ocymecrnnxercx +ra coornecennocrt, ecnn axe npannntno o]opmnennax
npenxarnnnax xoncrpyxnnx, xax ntxcnxercx, ne moxer ee rapanrnponart? Btnnnem cneymmym
rnnoresy.
13
Ecnn cunrart ncxox ns nosnnnn apecanra nepno pennnxn, ero apecar nx nero tu.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
18
uenoneuecxax xommynnxannx onnpaercx na ]ynamenrantnym npesymnnnm: ecnn nexro sect
n ceuac coomaer mne neuro, ro +ro coomenne nmeer nenocpecrnennoe, npxmoe ornomenne xo
mne, x nemy, x namemy c nnm omemy nonoxennm no npemenn n npocrpancrne, x romy, uro nac c
nnm, nomnmo ome noxannsannn no npemenn n npocrpancrne, n annt momenr cnxstnaer (na-
npnmep, x npemery pasronopa). 3ra npesymnnnx npecrannxer coo nnnapnanr, nexamn n oc-
none orpomnoro mnoxecrna napnanron xommynnxarnnntx axron. Ha +ror nnnapnanr, n uacrnocrn,
onnpamrcx xommynnxanrt, ncnontsymmne yxasannym npesymnnnm n emarornuecxnx nenxx (npn-
mept IV-V). Hmenno +ry npesymnnnm pantme ncero ycnannaer peenox uepes rax nastnaemt nn-
nyr peuenym npoyxnnm marepn n pyrnx nnsxnx, apeconannym emy (cp. rnnnunte ntcxast-
nannx nnnyra, n xoroptx yxasannax npxmax coornecennocrt ouennna: "Bor n nana npnmen!"
14
,
"Coauxa enaer an-an", "Mamentxa ouent xouer xamxn", "Bor Mamentxa ecr xamxy", "Mamentxa
monoen", "uro mamnnxa enaer? Mamnnxa eer", "Mnmxa ynan, emy ontno" n r.n.).
H. H. Iopenon, xapaxrepnsyx nepnym cranm nnrennexryantno-peuenoro onrorenesa (cranx "cen-
comoropnoro mtmnennx", nospacr o 2-x ner), npenaraer nmenonart +ry cranm "npenmymecr-
nenno penenrnnno-penpoyxrnnno" n nouepxnnaer, uro n +rom nospacre "ern nourn ne ronopxr
nne cnryannn, a n penennnx opamenno x nnm peun ycnemno ocymecrnnxercx raxxe n rnnnuno
cnryannn. oxasarentcrnom +romy cnyxnr, nanpnmep, ror ]axr, uro, pasronapnnax no rene]ony,
ern, xax npannno, ne moryr orneuart na xopomo snaxomte nm nonpoct, ntnonnxrt npoctt, xo-
ropte nerxo nonnmamrcx n ntnonnxmrcx nmn n cnryannn nenocpecrnennoro omennx" |Iopenon
2003: 22-23].
Cxonte npecrannennx onapyxnnaem n yuennn Kapna Fmnepa o yxasarentnom none xstxa.
B xnnre "Teopnx xstxa", n naparpa]ax, nocnxmenntx nponeme npenoxennx, K. Fmnep neono-
xparno ntcxastnaer mtcnt o rom, uro nanonee pennnm xnnxercx rnn cnryarnnno sanncnmoro
npenoxennx, xoropoe, n cnny nepasptnno npnnxsannocrn x cnryannn omennx, ne nyxaercx n
xareropnxx, nmemmnx exrnuecxym npnpoy. C +ro rouxn spennx, pasnnrne cnnraxcnuecxnx
cncrem nnoenponecxnx xstxon npecraer xax nponecc ocnooxennx npenoxennx or cnrya-
rnnno sanncnmocrn: "...norpenocrt n ocnooxennn penpesenrarnnnoro coepxannx peun or ax-
ryantnoro yxasarentnoro nonx nosnnxaer n uappamueuo (xypcnn anropa. M..) peun. Ono-
xnaccnte cncremt exrnuecxnx npnstnon moxno cunrart nepntm +ranom nennxoro nponecca
+nonmnnn uenoneuecxoro xstxa. Ho n antnemem onaxt noxnnnact norpenocrt nxnmunrt
orcyrcrnymmee, ro ecrt ocnoonrt ntcxastnanne or cnryarnnno sanncnmocrn. B xstxe, na xo-
ropom mt ronopnm, ant cpecrna raxoro ocnooxennx nx nyx ocnonntx cnyuaen. Btcnoox-
enne xstxonoro ntcxastnannx ns yxasarentnoro nonx narnxno emoncrpannn n namem cocr-
nennom xstxe naunnaercx nnn n noxantno-remnopantno c]epe, xora nnonrcx cnennantnt na-
stnno snax, samemammn nepnonauantno ne o]opmnennt (no npnunne cnryarnnno onpee-
nennocrn) soeci-ce:ac-excnc..., nnn c nepnonauantno raxxe ne o]opmnennoro (onxrt xe no
npnunne cnryarnnno saannocrn) B-excnca (rnarontnoe npenoxenne)" |Fmnep 1993: 348|.
Honnocrtm connapen c K. Fmnepom n +rom nynxre n B. I. Amonn: ".nx pasnnrnx uenoneuecr-
na snauenne nnecnryannonnoro npenoxennx nenosmoxno nepeonennrt. Tontxo n ero pamxax oxa-
sannct nosmoxntmn cosanne nonnnno oomenntx ntcxastnann, pasnnrne reopernuecxo
mtcnn uenonexa, nosnnxnonenne nayxn no ncex ee nnax" |Amonn 1994: 48|
15
. Honaraem, uro
14
3amernm, uro rpammarnuecxoe snauenne npomemero npemenn sect nncxontxo ne memaer coornecennocrn ntcxa-
stnannx nmenno c axryantntm nacroxmnm, nocxontxy ]opma npomemero npemenn sect nmeer nep]exrnoe snaue-
nne, nnsxoe x anrn. Present Perfect. annoe ntcxastnanne moxer nmert nonym apeconannocrt, ocoenno n ycrax
marepn (ona xommenrnpyer peenxy nanmaemoe nm cotrne n ononpemenno ntpaxaer paocrt no nonoy npnxoa
myxa), no omnnnpyer nepnax apeconannocrt, r.x. mart ncnontsyer nomnnannm nana, ro ecrt onnctnaer cnryannm c
nosnnn peenxa rax xe, xax n n antnemnx npnmepax (cm., n uacrnocrn, xapaxrepnte emnnyrnnt cooa:ra, Ma-
ueuira, +auuura).
15
B. I. Amonn nospaxaer K. Fmnepy rontxo no nonoy "napparnnno peun", cunrax, uro ona ne morna cnyxnrt cpe-
o, n xoropo nosnnxaer norpenocrt ocnoonrt ntcxastnanne or cnryarnnno sanncnmocrn, rax xax "cama nos-
moxnocrt nonecrnonannx nosnnxaer nnmt rora, xora y uenonexa noxnnxercx cnoconocrt cosanart npenoxennx,
ne npnxpennennte x cnryannn" [Amonn 1994: 31].
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
19
xonnennnx K. Fmnepa moxer cnyxnrt naexntm ]ynamenrom nx npenonoxennx o "npesymn-
nnn ornecennocrn", nexame n ocnone nmoro xommynnxarnnnoro axra.
B paorax no nparmarnxe neonoxparno ocyxancx cranmn yxe xpecromarnntm npnmep
ns mnpoxo nsnecrno cxasxn o mantunxe-myrnnxe, xoropt necxontxo pas xpnxamn "Hoxap!" o-
mantnan onocentuan, ceranmnxcx x nemy na nomomt, a nnocnecrnnn ocrancx es nomomn, xo-
ra cnyunncx nacroxmn noxap. 3ror npnmep ncnontsonancx nx noxpennennx resnca o npe-
symnnnn ncrnnnocrn, nexame n ocnone xommynnxannn. Onaxo ouennno, uro on moxer cnyxnrt
ne menee yenrentntm oxasarentcrnom cymecrnonannx "npesymnnnn ornecennocrn": net coce-
n cerannct na nomomt mnnmomy noropentny ne rontxo noromy, uro npnnnmann ero ntcxastna-
nne sa ncrnnnoe, no n npexe ncero noromy, uro nocnpnnnmann ero xax coomenne o rom,
uro nmeer mecro sect, ceuac n npxmo ornocnrcx no mentme mepe x onomy ns onocentuan (a
cneonarentno, n xo ncem ocrantntm).
Hpnmep npornnononoxnoro, n onpeenennom cmtcne, cnocrna onapyxnnaem n cnoeopas-
nom +xcnepnmenre, xoropt onnctnamr H. Hnt] n E. Herpon n pomane "3onoro renenox". Ocran
Fenep ornpannxer nonontnomy mnnnnonepy Kopexo renerpammy: "Ipa]nnx nsmennnmnmcx nn-
nom exnr npyy". Honncn ner; nnxaxnx npnsnaxon ornecennocrn coepxannx renerpammt x
annomy apecary, axe xocnenntx, roxe ner sa ncxnmuennem roro, uro ona apeconana Ko-
pexo. Ho +roro oxastnaercx ocrarouno nx roro, urot nocnenn saymancx na cmtcnom...
xoroporo ner, xax n n cnyuae c renerpammo "Ipysnre anentcnnt ouxamn".
Ornneuemcx or Kopexo n npecrannm cee, cxaxem, xomxy, xoropax ortxaer (no ne cnnr).
Pasaercx nexn snyx xomxa nnnmarentno npncnymnnaercx, ntraxct noxannsonart n nenrn-
]nnnponart ero ncrounnx. 3auem? Ouennno, urot ne nponycrnrt onacnocrt nnn neuro naxnoe.
Ona ne snaer, nmeer nn +ror snyx xaxym-nno cnxst c uem-nno onacntm nx nee nnn ceontm,
xnnxercx nn on cnrnanom utnx-nno namepenn n ornomennn nee, n ona ne ycnoxonrcx, noxa ne
onennr paspaxnrent c +rnx nosnnn. Honeenne xnnornoro nxryercx nncrnnxramn (npexe
ncero nncrnnxrom camocoxpanennx), ecrnne nncrnnxra nxnmuaercx nepno cnrnantno cncre-
mo.
Ocrpoymne +xcnepnmenra Fenepa moxno nnert n rom, uro, ncnontsyx xo n1opon cnrnantno
cncremt (ro ecrt npannntnoe xstxonoe ntcxastnanne), on npxmo anennnpyer x c]epe, xoropax
nsnauantno ocnyxnnaercx nepnon cnrnantno cncremo apecara, mnnyx nropym, ro ecrt anen-
nnpyer x nncrnnxry camocoxpanennx
16
. Hornxa Kopexo nnuem ne ornnuaercx or nornxn nmoro
pyroro uenonexa: ecnn +ro apeconano mne, snaunr, +ro nmeer xo mne xaxoe-ro ornomenne, ro
ecrt Kopexo ncxonr ns "npesymnnnn ornecennocrn", xoropax, xax moxno npenonoxnrt, rene-
rnuecxn cnxsana c onnm ns asontx nncrnnxron
17
. Ho nocxontxy cmtcna ner, nocrontxy pac-
mn]ponart ero Kopexo ne yaercx. Kommynnxarnnnax ]ynxnnx ntcxastnannx o rpa]nne ne pea-
nnsonana n ne morna trt peannsonana, rax xax ornpannrent n ne nxnatnan n nero nnxaxo xom-
mynnxarnnno ]ynxnnn: on nocnan nonontnomy mnnnnonepy, rax cxasart, ro++vuuramueui
uv.i (onaxo c nenynentm +xcnonenrom!)
18
. Tem ontmee ecnoxocrno ncntrtnaer nonyuarent
na uro n paccunrtnan Fenep.
16
B ro npemx xax otuno npornnononoxnoe: ncnontsonanne nepno cnrnantno cncremt n, coornercrnenno, nexstxo-
ntx snaxon n xauecrne +xnnnanenron xstxontx coomenn, nocnpnnnmaemtx nropo cnrnantno cncremo (nanpn-
mep, nnerox n oxne xax snax nponana xoncnnparnnno xnaprnpt).
17
annoe npenonoxenne ne onxno xasartcx conepmenno nenepoxrntm. Hnrepecnemne pasmtmnennx o rnynnntx
cnxsxx asontx nncrnnxron xnnorntx n xoncranrax uenoneuecxoro noneennx, n rom uncne n peuenoro, c onopo na
nccneonannx naypeara Hoenencxo npemnn K. Hopenna, cm. n |uopmanoncxax 2003|.
18
3ro yrnepxenne moxer trt ocnopeno na rom ocnonannn, uro renerpammt Fenepa cnonm coepxannem onxnt
tnn ntsnart y Kopexo cmyrnte, no rpenoxnte acconnannn n mtcnn (us+euueuu+c .uo+... r npvov... monumic?
epvsume oo:ra+u... :eeo om +eu xomm? rmo? n r.n.), ro ecrt, no samtcny ornpannrenx, nponsnecrn nneuarnenne
(mnnmo) mnorosnaunrentnocrn. ecrnnrentno, Fenep ne mor ornpannrt Kopexo aconmrno nponsnontnt rexcr:
ecnn t +ro tna rpannnonnax renerpamma (Tem npuesraem nmuuv mpex:acoei+ +ocroecru+), apecar cuen t
ee pesyntrarom nourono omnxn n ne oparnn t na nee nnnmannx; ecnn t +ro tna ]pasa, ntstnammax onee
npnxrnte acconnannn (Ipaquu moprecmevmuu+ .uo+ exooum sa.v), +]]exr roxe tn t cnaee xenaemoro. O-
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
20
He rpeyercx, nnpouem, ocoo nponnnarentnocrn, urot ynnert, uro "npesymnnnx ornecen-
nocrn" nmeer npxmoe ornomenne n x nparmarnxe. Tounee, ona nmeer cront xe rpammarnuecxym,
cxont n nparmarnuecxym npnpoy. B camom ene: ornomenne nocneonarentnocrn xstxontx sna-
xon x yuacrnnxam xommynnxannn n napnoe emy oparnoe ornomenne, cornacno xnaccnuecxnm on-
peenennxm, cocrannxmr npemer nparmarnxn; nmecre c rem, ornomenne ro xe nocneonarentno-
crn x axryantnomy nacroxmemy npecrannxer coo onn ns xnaccnuecxnx nonpocon rpammarnxn;
ornomenne ntcxastnannx x npemery pasronopa, ro ecrt x coepxannm npetymnx ntcxastna-
nn, nsyuanoct pnropnxo, crnnncrnxo, rpammarnxo rexcra n p. pyrnmn cnonamn, xommynn-
xarnnnocrt ecrt ro xauecrno ntcxastnannx, xoropoe oprannuno coennxer n cee xax nparmarnue-
cxne, rax n rpammarnuecxne ero acnexrt.
Inynnnax cnxst nparmarnxn n rpammarnxn mtcnt ne nonax: comnemcx xorx t na sameua-
rentnym paory |Feprentcon, Knpnx 1981|. Onaxo ntnnraemt namn resnc, xax xaxercx, nno-
cnr nont axnenr n nocranonxy +ro nponemt. Ecnn n yxasanno paore anropt cranxr no rnany
yrna "nparmarnuecxn npnnnnn Hpnopnrera" n nnrepnpernpymr rpammarnuecxne mexannsmt xax
npoyxrt xpncrannnsannn +roro npnnnnna n cnonecntx opasnax, ro n namem cnyuae peut ner
o oprannunom cnnxnnn nparmarnxn n rpammarnxn ntcxastnannx n ero naxnemem xauecrne, xo-
ropoe, cocrnenno, n enaer ero ntcxastnannem, n xommynnxarnnnocrn.
Taxnm opasom, nuenno nannune coo1necennoc1n c ax1yantnmu npeueneu-npoc1panc1-
nou, yuac1nnxaun n npeue1ou annoro ax1a omennn oecneunnaer ntcxastnannm connant-
no snaunmym xommynnxarnnnym ]ynxnnm, xnnxercx naxnemnm n ]ynamenrantntm ycnonnem
ee peannsannn. Bropax xe cocrannxmmax, es yuera xoropo onpeenenne xommynnxarnnnocrn
nenosmoxno, +ro nnrennnx ronopxmero, ero namepenne coomnrt coecennxy neuro, noynrt
ero x uemy-n. n r.n. Ouennno, uro es +ro nnrennnn nnxaxax xommynnxannx nenosmoxna. Hcxo-
x ns cxasannoro, no xouuynnxa1nnnoc1tm nenecoopasno nonnua1t nn1ennnonantno oy-
cnonnennym coo1necennoc1t coepaannn nmcxasmnannn c asonmun napaue1paun annon
cn1yannn omennn.
2.4. Coo1nomenne xouuynnxa1nnnoc1n n npenxa1nnnoc1n.
B cnom ouepet, coornecennocrt c anntm xommynnxarnnntm axrom ecrt nepnnunoe ycnonne
onee mnpoxo coornecennocrn ntcxastnannx c ecrnnrentnocrtm.
Hpecrannxercx nenecoopasntm pasnnuart coornecennocrt coepxannx ntcxastnannx c e-
crnnrentnocrtm (+ra coornecennocrt onee mnpoxa, rax xax nxnmuaer, no mentme mepe, pasnte
moantnte, npemennte n npocrpancrnennte nnant) n c anntm xommynnxarnnntm axrom xax
necpannenno onee onpeenenntm n ysxnm ]parmenrom ecrnnrentnocrn. Bropax coornecen-
nocrt onee ysxa eme n noromy, uro ne npenonaraer naptnponannx moantntx, npemenntx n npo-
crpancrnenntx snauenn: ecnn xro-nno ronopnr mne neuro, ro +ro nuee1 uec1o n enc1nn1ent-
noc1n n annoe npemx n n anno rouxe npocrpancrna
19
. C pyro cropont, +ra nropax coornecen-
nocrt nmeer asncnt xapaxrep: ona nannuecrnyer n nmou nmcxasmnannn, nepnax xe ront-
xo n raxom, re nropax ntpaxena rpammarnuecxnmn cpecrnamn. 3ro pasnnune ne nnonne yureno,
naxo +ro nnmt conyrcrnymmn ]axrop, xoroptm Fenep n nontsyercx nonyrno; pemammym pont nrpaer nce-raxn
]axr nocneonarentnoro ornpannennx onomy n romy xe apecary eccmtcnenntx renerpamm. Hepnax renerpamma a-
pecara osaaunna, no n xonne xonnon on ycnoxannaer cex rem, uro +ro "xaxax-ro omnxa". Hocne nonyuennx nropo
renerpammt Kopexo ncrpenoxen ne na myrxy, r.x. "cnncart" n ee na nouronym omnxy yxe nenosmoxno. Honnoe or-
cyrcrnne cmtcnono cnxsn mexy nepno n nropo renerpammamn nornepxaer namy nnrepnperannm +rnx ntcxast-
nann xax "xommynnxarnnntx nyne". Honnnno xommynnxarnnno ]ynxnne n annom cnyuae onaaer ynomxny-
rt qax1 nocneona1entnoro o1npannennn apecary eccmtcnenntx renerpamm, ro ecrt pn enc1nnn, nxnmuam-
mnx n cex peuente ntcxastnannx; no +ro ne pannocnntno nannunm xommynnxarnnno ]ynxnnn y camnx +rnx ntcxa-
stnann.
19
Crnxnnoe xstxonoe cosnanne yunrtnaer +ror ]axr: cp. nocnonnny "Cnono ne nopoe, ntnernr ne nomaemt" n
ycrounnte ]opmynt rnna Ha ecru c.v:a. meoe omoeo ue eoeopu.; Hpeono.oru+, eoeopm meoe ce:ac c.e-
ovmuee... n r.n., xoropte npecrannxmr coo cnennannsnponannte moycnte pamxn, ormenxmmne ecrnnrentnt
craryc nocneymmero ntcxastnannx. Cp. raxxe ynomxnyrym pennnxy uanxoro: Hvcmi noceamamci...
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
21
nanpnmep, n ]opmynnponxe: "...coepxanne npenoxennx ncera axryannsnponano, coorneceno c
ecrnnrentnocrtm, c axrom xommynnxannn" |Fenomanxona 1989: 533|. 3ect ntstnaer nospaxe-
nne noaua nonxrn ecrnnrentnocrn n axra xommynnxannn xax nonxrn onoro nopxxa, nourn
cnnonnmon.
Onaxo yxasannoe nepnnunoe ycnonne ne xnnxercx enncrnenntm.
Kommynnxarnnnocrt ntcxastnannx moxer trt noxpennena rpammarnuecxn npenxarnn-
no crpyxrypo (npenoxennem), nexame n ero ocnone. B +rom cnyuae ntcxastnannm oecneun-
naercx onee mnpoxax c]epa ]ynxnnonnponannx, nocxontxy coornecennocrt c anntm xommynn-
xarnnntm axrom n nem eipareua, a cneonarentno, ntcxastnanne moxer trt onee nnn menee
aexnarno nnrepnpernponano, c onopo na +ry ntpaxennocrt, rpertnmn nnnamn pasymeercx,
npn rom ycnonnn, uro nm nsnecrna noxannsannx annoro xommynnxarnnnoro axra no npemenn,
npocrpancrne n connyme. 3amernm, uro camo no cee cnonocoueranne "coornecennocrt c anntm
xommynnxarnnntm axrom" n yxnantnom cmtcne osnauaer npexe ncero ornecennocrt x axryant-
nomy nacroxmemy n nenocpecrnenntm yuacrnnxam axra omennx. Hmenno +ro snauenne anroma-
rnuecxn (!) npounrtnaercx n nmom ntcxastnannn, ne coepxamem cnpxraemo rnarontno ]op-
mt (ecnn +ro, xoneuno, ne ouennno nenonnoe npenoxenne n crpyxrype nanornuecxoro enncr-
na, nanp.: Ti +ue saempa roeoa noseouuui, e eoce+i u.u nosre? B mpu, roue:uo).
Cnpxraemax ]opma rnarona ecrt nmenno ro cpecrno, xoropoe coomaer coepxannm npeno-
xennx nosmoxnocrt trt coornecenntm c onee mnpoxnm xpyrom npemenntx n moantntx nna-
non c onopo na axryantnoe nacroxmee n peantnym ecrnnrentnocrt rexymero xommynnxarnnno-
ro axra (cp. xonnennnm K. Fmnepa). Hnaue ronopx, nannune cnpxraemo ]opmt (n rom uncne n ny-
neno) xnnxercx nroptm ycnonnem onee mnpoxo, no cpannennm c rpannnamn annoro xommynn-
xarnnnoro axra, coornecennocrn ntcxastnannx c ecrnnrentnocrtm.
Onaxo xommynnxarnnnocrt ntcxastnannx moxer trt n ne noxpennena npenxarnnno
crpyxrypo. Hpanomepno nn yrnepxart, uro n n +rom cnyuae sa ntcxastnannem na cnnxpon-
nom cpese cronr rpammarnuecxax moent npenoxennx? Taxoe yrnepxenne ocrannxer n cropo-
ne rnyouamne pasnnunx mexy xnnennxmn nna "B exa. ua neper.aouix us Tuq.uca"
(M. R. Hepmonron) n, cxaxem, "Bom eue'" (H. B. Ioront, "Pennsop", . II, xnn. VIII, uacrt pennnxn
Xnecraxona). Orcyrcrnne cnpxraemo ]opmt rnarona enaer epa++amu:ecroe eipareuue coorne-
cennocrn c ecrnnrentnocrtm e ro+n.erce rameeopu moantnocrn, npemenn n nnna nenosmox-
ntm (eme pas nouepxnem: nenosmoxntm cranonnrcx eipareuue coornecennocrn, a ne cama co-
ornecennocrt). Coornecennocrt moxer trt, xax nsnecrno, nerpammarnuecxn ntpaxena nexcnue-
cxnmn cpecrnamn, onaxo n nannune raxnx nexcnuecxnx noxasarene (mecronmenn, ocrox-
rentcrn npemenn, nnono-moantntx cnon, uacrnn n npou.) ornmt ne xnnxercx npnsnaxom nmo-
ro ntcxastnannx.
Cymnocrt reopernuecxnx pacxoxenn n annom cnyuae cnonrcx, nonropnm, x rpaxronxe xa-
reropnn npenxarnnnocrn. Ecnn rpaxronart npenxarnnnocrt xax xareropnm, cxopee, nonxrnno-
ro xapaxrepa, onnpammymcx na mnpoxn cnexrp cpecrn nonnomennx npenxarnnnoro snauennx,
ne oxsarentno rpammarnuecxnx n n rom uncne xonrexcryantntx n xoncnryarnnntx, naxoxmnxcx
sa pamxamn annoro ntcxastnannx, rora cneyer npnsnart, uro yuennxn n nocneonarenn
B. B. Bnnorpaona cyxamr rpaxronxy npenxarnnnocrn, "npnnxstnax" ee x onpeenenntm cpecr-
nam ntpaxennx. Tora cneyer cornacnrtcx c rem, nanpnmep, uro ntcxastnanne "Bom eue'" ona-
aer npenxarnnntm snauennem, xoropoe anannrnuecxn ntnonrcx cneymmnm opasom. 3ro nt-
cxastnanne ntpaxaer nexenanne uro-nno enart, nenpnxrne nexoropo nepcnexrnnt, ornecen-
noe 1) x nepnomy cnnraxcnuecxomy nnny, rax xax xacaercx nepcnexrnnt ornpannrtcx n rmptmy nx
eoeopueeo n n nnxamem xonrexcre ]nrypnpymr mecronmennx nepnoro nnna (X. e c ma r o e .
Hem, ue xo:v' Bom eue' +ue raroe oe.o? Ommoeo, :mo v eac reua u oemu, oo.reu uomu e
mmpi+v, eom nperpacuo'); 2) x nppeantnomy moantnomy nnany (n rora snauenne cnnraxcnue-
cxoro npemenn ne onpeenxercx), rax xax ronopxmn orxastnaercx onennnart nepcnexrnny no-
nacrt n rmptmy xax peantnym, nnn nnaue: x peantnomy moantnomy nnany, rax xax ronopxmn
ynepen n rom, uro ero conpamrcx npenpononrt n rmptmy, n n raxom cnyuae 3) x nacroxmemy,
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
22
rax xax nenpnxrne nmeer mecro n momenr peun (nnn yymemy, rax xax nenpnxrne ornocnrcx x
nnxame nepcnexrnne?), cnnraxcnuecxomy npemenn. Hcxyccrnennocrt n marxocrt raxo nn-
repnperannn "npenxarnnnoro snauennx" cranonnrcx ocoenno xnno, ecnn oparnrt nnnmanne na
ro, uro n cneymme pennnxe Xnecraxona cnona ncrpeuaercx ro xe ntcxastnanne, xoropoe, cneyx
romy xe meroy, npnercx ornecrn yxe ne x nepnomy, a xo nropomy cnnraxcnuecxomy nnny: ".B
ue suam, oouaro r, sa:e+ ei eoeopume o s.ooex u.u o raro-mo vumep-oquepcro eooee. Vu-
mep-oquepcra reua coece+ opveoe, a +eu ei ue c+eeme eice:i, oo omoeo ea+ oa.ero. Bom
eue' c+ompu mi raro'.." Ecnn ono n ro xe ntcxastnanne n pasntx xonrexcrax es ncxxnx ns-
menenn cnoero cocrana ntpaxaer pasnte "npenxarnnnte snauennx", ro ecrt nn y nero +ro sna-
uenne?
Ecnn xe nnrepnpernponart npenxarnnnocrt xax xareropnm rpammarnuecxym, ro cneyer or-
xasartcx or npnsnannx npenxarnnnoro craryca sa ncemn es ncxnmuennx ntcxastnannxmn n co-
rnacnrtcx c rem, uro eo ecro+ eicrasieauuu uo++yuuuamueuocmo (no ne npenxarnnnocrt) ua-
xooum ceoe no.uoe u.u +uuu+a.iuoe eipareuue.
B camom ene: n ntcxastnannn, xoropoe oecneueno npenxarnnno crpyxrypo, xommynnxa-
rnnnocrt naxonr nonnoe ntpaxenne, rax xax coornecennocrt c ecrnnrentnocrtm, n npexe
ncero c anntm xommynnxarnnntm axrom, n nem ntpaxena rpammarnuecxn, ro ecrt nanonee
cranaprntm, npo1o1nnnuecxnu nx xstxa cnocoom. Onaxo n ntcxastnannn, xoropoe ne oec-
neueno npenxarnnno crpyxrypo n, coornercrnenno, rpammarnuecxo moentm npenoxennx,
xommynnxarnnnocrt raxxe npncyrcrnyer: ero coornecennocrt c anntm xommynnxarnnntm axrom
saxpennena n ntpaxaercx nnronannonno, xorx npenxarnnnocrn ner.
Hpnnnnnnantnax ocoennocrt ntcxastnann rnna "Hu-uu'", "Bepomuo", "Bpo .u" n r.n., ne
coepxamnx npenxarnnnoro couerannx, saxnmuaercx n rom, uro onn nanonee xecrxo npnnxsant
x xonxperno peueno cnryannn n noromy "ynorpenxmrcx npenmymecrnenno n nanornuecxo
peun, n ornerntx n nonpocnrentntx pennnxax coecennxon" |Bnnorpaon 1954: 79|. Cnnraxcn-
uecxoe npemx raxnx ntcxastnann, xax npannno, nacroxmee: "Bepomuo" moxer osnauart
'cxasannoe namn mo.iro :mo nepoxrno', "Hu-uu" 'npocnmoe / npenaraemoe / saymannoe roo
nenosmoxno', npnuem n ro n pyroe nmenno n annt momenr npemenn
20
. Btpaxennte snaue-
nnx npomemero n yymero, naptnponanne moantntx snauenn nx raxnx ntcxastnann ne-
nosmoxnt. Ornecennocrt x nnanam yymero nnn npomemero n r.n. moxer nosnnxart n raxnx
ntcxastnannxx rontxo naroapx xonrexcry nnn nntm cnennantntm ycnonnxm nanpnmep, n
nanornuecxom enncrne: Bi noeoeme saempa ua oa.? Bepomuo
21
. Cneonarentno, ycmar-
pnnart n cxont yrono "ocooe" rpammarnuecxoe ntpaxenne coornecennocrn c axryantntm na-
croxmnm n raxnx ntcxastnannxx ner ocnonann. pyrnmn cnonamn, onn cnocont ]ynxnnonnpo-
nart rontxo n xauecrne cnryarnnno sanncnmtx, repxmmnx xauecrno xommynnxarnnnocrn npn nx
nsxrnn ns crpyxrypt xommynnxarnnnoro axra. Baxno ormernrt, uro n nocnenem cnyuae axry-
antnt cmtcn, npnoperaemt raxnmn ntcxastnannxmn n xonxperno xommynnxarnnno cnrya-
nnn, cranonnrcx neonpeennmtm, rax xax onycxaer nsanmoncxnmuammne rpaxronxn, a +ro pan-
nocnntno ena nn ne nonno ero yrpare.
Btcxastnannx +roro rnna no cnoe npnpoe n ne nyxamrcx n npenxarnnno crpyxrype
ee orcyrcrnne nnonne xomnencnpyercx nx cnryarnnno npnnxsannocrtm. Onn ns nnx npecran-
nxmr coo roronte peuennx ("xommynnxarnnnte ]parmenrt", no F. M. Iacnapony: cm. |Iacnapon
1996|), nennxom nnn c nesnaunrentntmn napnannxmn nocnponsnonmte n peun, xorx nesnaun-
rentnocrt napnann, uro naxno, ne ncxnmuaer nx mnorouncnennocrn. Kaxt cnyua ]ynxnno-
nnponannx noontx ntcxastnann npecrannxer coo ne uro nnoe, xax armva.usaum n
npxmom, nepnnunom snauennn +roro repmnna: roronoe peuenne nsnnexaercx ns namxrn n ncnontsy-
20
Henonnte npenoxennx n ornerntx pennnxax (Ou ceeoou saxoou.? Bepomuo) sect ne paccmarpnnaem. Cnyuan
npenpamennx uacrnn n +xnnnanenrt npenxarnnntx cnon (C mex nop u oo e:epauueeo ou r ovmi.re uu-uu) raxxe
ocrannxem n cropone.
21
Cunram npnxrntm onrom ntpasnrt naroapnocrt sa +ro yrounenne npo]. B. C. Xpaxoncxomy.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
23
ercx npnmennrentno x anno xommynnxarnnno cnryannn; cocrnenno nn]opmannx npn +rom sa-
xnmuaercx npexe ncero n ]axre npnmenennx nmenno annoro peuennx, c ero cpannnrentno ne-
cnoxntm coepxannem, nmenno x anno cnryannn. Axryannsannx moxer conponoxartcx nesna-
unrentntmn mon]nxannxmn (nonropamn, nneennem ononnnrentntx uacrnn, mexomern n
mexomerntx ntpaxenn, nnnort o xomnnnponannx raxnx rorontx peuenn: "Bepomuo, eepo-
muo."; "Hv, eepomuo."; "Hu-uu-uu, :mo ei' Hu oore +o'"), ntsnanntmn ocoennocrxmn
xonxperno cnryannn ]axropamn npenmymecrnenno nparmarnuecxo npnpot: +monnonant-
ntm cocroxnnem ronopxmero, xapaxrepom ero nsanmoornomenn c naprnepom no xommynnxannn,
nnunocrno onenxo cnryannn n nenom n mnornmn noontmn. pyrne ntcxastnannx +roro rnna
npecrannxmr coo nocnponsneenne ne rorontx peuenn, a peuentx moene, npenonarammnx
onontno mnpoxne napnannn snamenarentnoro xomnonenra: rax, npnneennt ntme (n n. 2.2)
npnmep "Hv-v, opvsi +ou." peannsyer moent "Hy opamenne ( onpeenenne x opamennm)",
n xoropo nepnt xomnonenr nenapnarnnen n xecrxo cnxsan c onpeenenntm rnnom nnronannn,
nropo, snamenarentnt, napnarnnen, rpern, roxe snamenarentnt, raxxe napnarnnen n,
xpome roro, ]axyntrarnnen. Hpnuem nsmenennx snamenarentntx xomnonenron n raxnx ntcxast-
nannxx npxmo cxastnamrcx na nx cnryarnnnom cmtcne. Hanpnmep, ntop rnna opamennx npn
peannsannn moenn "Hy opamenne ( onpeenenne x opamennm)" moxer cmxrunrt ntpaxenne
neonontcrna (opvror), moxer nouepxnyrt neonontcrno ne pe]epenrno cnryanne noome, a
npexe ncero ecrnnxmn apecara (eocnooa xopouue), moxer oannrt ntcxastnannm nponnue-
cxn orrenox (opve +u.i). Orcma ntrexaer, uro raxne ntcxastnannx moryr onaart ntpaxen-
ntm moantntm snauennem (rounee cyexrnnno-moantntm), no +roro, rem ne menee, neoc-
rarouno nx xoncrarannn npenxarnnnoro craryca +rnx crpyxryp: nannune moantnocrn ne panno-
cnntno nannunm npenxarnnnocrn.
3. Hnnapnan1 n npo1o1nn n cqepe nmcxasmnannn.
Oomnm cxasannoe. Kommynnxarnnnocrt cymnocrnoe cnocrno nmoro ntcxastnannx,
saxnmuammeecx n coornecennocrn coepxannx ntcxastnannx c anntm axrom xommynnxannn
c ronopxmnm n cnymammnm, nx npemenntmn n npocrpancrnenntmn xoopnnaramn. Hpoxnnennx
+roro cnocrna moryr trt pasnnunt: or mnnnmantnoro ntpaxennx (rontxo nnronannx coome-
nnx / nonpoca / noyxennx) o maxcnmantnoro (nonnax pacnpocrpanennax npenxarnnnax crpyx-
rypa). B cnyuae mnnnmantnoro ntpaxennx camt axr ornecennx coepxannx ntcxastnannx x
annomy axry omennx ocymecrnnxercx na ocnone "npesymnnnn ornecennocrn" onoro ns ]yn-
amenrantntx nauan uenoneuecxo xommynnxannn.
Hpncoennxxct n rnannom x nosnnnn E. Fennuono-Kpxnxxono, moxno cxasart, uro
npenxarnnnocrt npecrannxer coo crpyxrypno saxpennennym, ntpaxennym, xnnennym xommy-
nnxarnnnocrt. uopmantno ntpaxax yxasannym asncnym coornecennocrt, npenxarnnnocrt
oecneunnaer coepxannm ntcxastnannx nosmoxnocrt onee mnpoxoro coornecennx c ecrnn-
rentnocrtm, a camomy ntcxastnannm cnryarnnnym nesanncnmocrt. B cnnraxcnuecxo cncreme
xstxa nmemrcx moenn npenoxenn, onapyxnnammne pasnym crenent cnryarnnno nesanncn-
mocrn, uro npoxnnxercx n n nx rpammarnuecxnx cnocrnax. B pyccxom xstxe, nanpnmep, no +romy
npnsnaxy pesxo pasnnuamrcx nn]nnnrnnnte n esnnunte npenoxennx, xoropte n pyrnx orno-
mennxx nacrontxo nnsxn, uro n nepntx moxno nnert cnoeopasnt "neycrounnt nsoron"
nroptx.
B cnere ouepuenntx npecrannenn ocot nnrepec npnoperaer nonpoc o nnnapnanrnocrn
n nporornnnunocrn n c]epe ntcxastnannx. Fyem ncxonrt ns nonnmannx nnnapnanra xax "acr-
paxrnoro oosnauennx ono n ro xe cymnocrn. n ornneuennn or ee xonxperntx mon]nxann
napnanron", ns roro, uro "n nonxrnn nnnapnanra oropaxent omne cnocrna xnacca oexron,
opasyemoro napnanramn", a "cam nnnapnanr ne cymecrnyer xax orentnt oexr, +ro ne npe-
crannrent xnacca, ne +ranon" |Connnen 1990: 80-81|. Cneyer, c name rouxn spennx, raxxe yun-
rtnart ncxonoe n onee omee nonnmanne nnnapnanra n maremarnxe xax "nennunnt, oc-
rammecx nensmenxemo npn rex nnn nntx npeopasonannxx" |Conercxn +nnnxnonenuecxn
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
24
cnonapt 1981: 493|. C +rnmn ncxontmn nosnnnxmn cornacyercx cneymmee onpeenenne: nnna-
pnanr +ro 'npnsnax nnn xomnnexc npnsnaxon nsyuaemtx cncremntx oexron., xoropt oc-
raercx nensmenntm npn ncex npeopasonannxx, oycnonnenntx nsanmoecrnnem ncxono cnc-
remt c oxpyxamme cpeo |Fonapxo 2003: 5|.
Ho nporornnom xe yem nonnmart ro, or uero B. M. Connnen orrpannunnaer nonxrne nnna-
pnanra: nporornn +ro +ranon, "opasnont napnanr" nx annoro xnacca oexron; n ornnune
or nnnapnanra, nporornn cymecrnyer xax orentnt oexr, ocrynnt nenocpecrnennomy noc-
npnxrnm. Fyem onnpartcx na cneymmee onpeenenne: 'nporornn +ro nanonee penpesenra-
rnnnt (xanonnuecxn, +ranonnt) napnanr onpeenennoro nnnapnanrnoro cncremnoro oexra,
xapaxrepnsymmncx nanontme cnenn]nunocrtm (xonnenrpanne cnenn]nuecxnx npnsnaxon
annoro oexra), cnoconocrtm x nosecrnnm na nponsnonte napnanrt (npnsnax 'ncrounnx
nponsnonocrn) n (no mnornx cnyuaxx) nanonee ntcoxo crenentm perynxpnocrn ]ynxnnonn-
ponannx |Fonapxo 2003: 19|. Hpn raxom nonnmannn coornomennx nnnapnanrnocrn n npororn-
nnunocrn n c]epe ntcxastnannx onapyxnnaercx naxnax ocoennocrt.
Btcxastnanne, peannsymmee xommynnxarnnnocrt mnnnmantno (ne oecneuennoe npenxa-
rnnno crpyxrypo n onnpammeecx rontxo na nnronannm n "npesymnnnm ornecennocrn"), oxast-
naercx nnxe ncero x nnnapnan1y peueno xommynnxannn. ecrnnrentno, raxoe ntcxastnanne
coepxnr rontxo mnnnmantno neoxonmt xomnnexc npnsnaxon, cnocontx oecneunrt +ne-
menrapnym xommynnxannm: 1) nexoropax nepantnax npoyxnnx (cocroxmax ns cnon annoro xst-
xa), 2) o]opmnennax nnronannonno, 3) coornecennax c anntm axrom xommynnxannn (onaam-
max apeconannocrtm, ro ecrt coornecennocrtm c ronopxmnm n cnymammnm, a rem camtm n c cn-
ryanne omennx). Moxno nonarart, uro rnannemax ]ynxnnx nnronannonnoro o]opmnennx nt-
cxastnannx cocronr n ntpaxennn nmenno +ro coornecennocrn. annt xomnnexc npnsnaxon o-
pasyer nnnapnanr ntcxastnannx xax asono xommynnxarnnno ennnnt. Orcyrcrnne nmoro ns
nnx ynnuroxaer ntcxastnanne xax raxonoe; c pyro cropont nce rpn npnsnaxa nensmenno
npncyrcrnymr no ncex cymecrnymmnx napnanrax ntcxastnannx.
B cnom ouepet, ntcxastnanne-npenoxenne (oecneuennoe nonno npenxarnnno crpyxry-
po) npecrannxer coo n c]epe peueno xommynnxannn npo1o1nn. Hporornn c neoxonmo-
crtm nxnmuaer n cex nnnapnanrnte npnsnaxn, no xnnxercx sect onee cnoxntm opaso-
nannem. Cymecrnenno ntmax, no cpannennm c nnnapnanrom, crenent cnoxnocrn nporornna n
anno c]epe ntstnaercx neoxonmocrtm oecneunrt ntcxastnannm ornocnrentnym cnryarnn-
nym nesanncnmocrt; ns +ro nesanncnmocrn, n cnom ouepet, ntrexaer n nanonee ntcoxax cre-
nent perynxpnocrn ]ynxnnonnponannx nporornna.
3amernm, uro raxoe nonnmanne coornomennx nnnapnanra n nporornna n c]epe ntcxastnannx
ornnuaercx or xonnennn, onnpammnxcx npenmymecrnenno na ananns mop]onornuecxnx ]opm n
snauenn (cp. |Fonapxo 2003; Fontpen 2003|). H. H. Fontpen nnmer, uro 'nnnapnanr +ro
nonxrne, cxopee, rnoceonornuecxoro nnana, n ro npemx xax nporornn nonxrne onronornuecxoro
yponnx |Fontpen 2003: 56|. A. B. Fonapxo, nanpornn, nouepxnnaer: 'nnnapnanrt ornocxrcx x
nnany o n r o n o r n n ; 'asncnte xstxonte nnnapnanrt. cymecrnymr n rom cnoe xstxono cnc-
remt, xoropt moxno nasnart rnynnntm. Hnnapnanrt ne nexar na nonepxnocrn, nx nyxno ns-
nneut ns mnoroopasntx napnanron xax ro omee, uro nexnr n nx ocnone |Fonapxo 2003: 6-7;
paspxxa anropcxax|. 3a +rnmn nnraramn cronr npnnnnnnantnt cnop o npnpoe nnnapnanra
rnoceonornuecxo nnn onronornuecxo, nmemmn yxe cnom ncropnm. Ham marepnan xnnxercx
aprymenrom n nontsy onronornuecxo rpaxronxn npnpot nnnapnanra.
Pasnnune mexy nnnapnanrom n nporornnom n c]epe ntcxastnannx, nomnmo npouero, saxnm-
uaercx n rom, uro opnenrannx na nnnapnanr n peueno npaxrnxe xnnxercx neocosnanno, anroma-
rnuecxo, rax xax nnnrtnaercx xaxtm ronopxmnm c monoxom marepn, a opnenrannx na nporornn
cosnarentno. uem onee cnonrannt xapaxrep nmeer peut, rem nepoxrnee onopa ronopxmero
rontxo na nnnapnanr n uacrnunax nnn nonnax +nnmnnannx npnsnaxon nporornna; uem onee peut
nororonnenna n oymanna, rem manonepoxrnee orcrynnenne or nporornna. B +ro ocoennocrn
coornomennx nnnapnanra n nporornna n anno c]epe xopenxrcx mnpouamne nosmoxnocrn crn-
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
25
nncrnuecxoro naptnponannx ntcxastnannx. 3ra xe ocoennocrt cymecrnenntm opasom cxastna-
ercx na nponecce nsyuennx nnocrpannoro xstxa, n uacrnocrn na npeoonennn rax nastnaemoro
xstxonoro aptepa. Vuamncx nnaeer ynnnepcantntm nx ncex xstxon nnnapnanrom ntcxastna-
nnx, no o onpeenennoro cpoxa nnmen nosmoxnocrn peannsonart ero n nporornnnuecxnx ntcxa-
stnannxx, rax xax cncrema nocnennx n annom xstxe emy eme nensnecrna. Ho n naopom cnrya-
rnnno sanncnmtx nenpenxarnnntx peuentx xnnme npocremnx peannsann nnnapnanra on
noxa ne nnaeer. B pesyntrare nosnnxaer napaoxcantnax cnryannx, xora yuamncx yxe pacnona-
raer onpeenenntm cnonapntm sanacom, no omartcx na nsyuaemom xstxe eme ne moxer.
Cxasannoe ntme o xommynnxarnnnocrn n npenxarnnnocrn ne cneyer, onaxo, nonnmart n
rom cmtcne, uro ornomennx mexy xommynnxarnnnocrtm n npenxarnnnocrtm cnoxrcx x npxmo-
nnnenomy nsanmno-onosnaunomy coornercrnnm. B conpemenntx nnoenponecxnx xstxax na-
nnune npenxarnnno crpyxrypt camo no cee eme ne osnauaer peannsannn xommynnxarnnno
]ynxnnn. Bet xommynnxarnnnax ]ynxnnx coomaercx ntcxastnannm ne nannunem npenxarnn-
nocrn, a ronopxmnm cyexrom: rontxo n ero xomnerennnn pemart, uemy npnart ]ynxnnm neno-
crnoro coomennx, a uemy ner.
Kax n n pyrnx c]epax rpammarnxn, na yponne npenxarnnntx crpyxryp perynxpnt npeopa-
sonannx, n pesyntrare xoroptx cnoxnoe coepxarentno-]opmantnoe xnnenne ntcmero, no orno-
mennm x cnonm xoncrnryenram, nopxxa camo npenpamaercx n xoncrnryenr xnnennx eme onee
cnoxnoro. Tax nponcxonr n npn ]opmnponannn ntcxastnann, n ocnone xoroptx nexar nonn-
npenxarnnnte crpyxrypt. Mexannsm noontx npeopasonann yxe cpannnrentno anno onn-
can xax mexannsm nomnnannsannn (H. . Apyrmnona, B. I. Iax). Pont npenxarnnnocrn n +rom
cnyuae saxnmuaercx n oropaxennn cnryannn n ee coo1necennoc1n c pyrnun o1opaaennmun
n nmcxasmnannn cn1yannnun, cmexntmn nnn orcroxmnmn no npemenn n/nnn npocrpancrne. Co-
ornercrnenno, rpammarnuecxoe snauenne nonnnpenxarnnno crpyxrypt npecrannxer coo o-
nee cnoxnym cemanrnuecxym xoncrpyxnnm. Kommynnxarnnnax xe ]ynxnnx n +rom cnyuae onnpa-
ercx na +ro rpammarnuecxoe snauenne, noepxnnaercx nm, no, nonropnm, npnaercx ntcxastna-
nnm ronopxmnm.
Taxnm opasom, npenxarnnnax uacrt cnoxnoro npenoxennx +ro xnasnxommynnxarnnnax
ennnna.
C pyro cropont, n pamxax ono xommynnxarnnno ennnnt (ntcxastnannx) nosmoxna
neonoxparnax peannsannx xommynnxarnnno ]ynxnnn: peut ner o rax nastnaemtx rnnepxom-
mynnxarnnntx ntcxastnannxx, x xoroptm mt ornocnm nxommynnxarnnnte, meraxommynnxa-
rnnnte n rpancxommynnxarnnnte. B noontx ntcxastnannxx napannentno peannsymrcx pasnte
rnnt xommynnxarnnno ]ynxnnn (nnn pasnte moyct xommynnxannn).
1) B nxommynnxarnnntx ntcxastnannxx conmement ]ynxnnn coomennx n peaxnnn na ne-
xn cnrnan coecennxa no nonoy coomaemoro:
Hv-c, ua:a.a Mapi Huro.aeeua, cuoea onvcraci ua oueau, mar rar ei nona.uci u
oo.rui cuoemi co +uom, e+ecmo moeo :mooi uac.aroamic o.usocmim eaue ueeecmi... ue
epauame euasa+u u ue eueeameco - a eac nouu+am u yxe oeuaua ea+, umo omnyuy eac ua
ece uemmpe cmopoum, a menepi c.vuame +om ucnoeeoi (H. C. Typrenen).
2) B meraxommynnxarnnntx ntcxastnannxx conmement ]ynxnnx coomennx n ]ynxnnx me-
raxstxonoro xommenrapnx:
[Hpnna] <...> He ceemcra reuuuua menepi nepeo ea+u, ea+ mo.iro cmoum ese.uvmi ua
+eu, ue .ieua... mau, uaxemca, uac eeuuuamm... a oeouoe, oeouoe cvuecmeo, romopoe, npaeo,
oocmouo cora.euu (H. C. Typrenen).
3) B rpancxommynnxarnnntx ntcxastnannxx conmement ]ynxnnn coomennx n rpancxom-
mynnxarnnnax, xoropax cocronr n nouepxnnannn anropcrna npnnonmtx uyxnx cnon, uro npe-
crannxercx ronopxmemy neoxonmtm n cnny cnoxnocrn cyexrno nepcnexrnnt ocnonnoro nt-
cxastnannx:
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
26
"Ec.u, noemopu.a oua (Honnra. M..), v meo uem rapauoaua, uo ec.u mi vre v+e-
eui :umami u nucami eom umo ou (anrop pasena n xypnane. M..) xouem cuasamo, nouu-
+aeuo menepo, aua? mo nonpoov uaapanami uo+ep ua se+.e npu oopoee..." (B. B. Haoxon.
Honnra. Cp. n anrnncxom opnrnnane: "If," she repeated, "you don't have a pencil, but are old enough
to read and write this is what the guy means, isn't it, you dope scratch the number somehow on
the roadside").
Ipammarnuecxn raxne ntcxastnannx npecrannxmr coo npocrte nnn cnoxnte npenoxe-
nnx, ononnnrentno ocnoxnennte ncranntmn xoncrpyxnnxmn, xoropte, n cnom ouepet, peann-
sonant nonntmn nnn nenonntmn npenxarnnntmn crpyxrypamn (noponee cm. n |tmapcxn
2001|).
Cxasannoe nosnonxer ntnnnyrt npenonoxenne o rom, uro, noono pasntm yponnxm peann-
sannn npenxarnnntx crpyxryp, cymecrnymr pasnnunte yponnn peannsannn xommynnxarnnno
]ynxnnn. Moxno ronopnrt o rpex yponnxx peannsannn npenxarnnnocrn: nynenom (0); mononpe-
nxarnnnom (1); nonnnpenxarnnnom (2).
Moxno raxxe ronopnrt o rpex yponnxx peannsannn xommynnxarnnno ]ynxnnn: xnasnxom-
mynnxarnnnom (1); xommynnxarnnnom (2); rnnepxommynnxarnnnom (3).
Ouennno, uro pasnnunte xomnnannn yxasanntx napnanron peannsannn npenxarnnnocrn n
xommynnxarnnnocrn cymecrnenntm opasom xapaxrepnsymr moent ntcxastnannx. Teopernuecxn
nosmoxnt 9 xomnnann, onaxo n peantno xommynnxannn ]ynxnnonnpymr cneymmne 6 rn-
non:
1-1 npenxarnnnax uacrt CH, npenxarnnnax cnnraxcema;
0-2 nenpenxarnnnoe ntcxastnanne, ntcxastnanne "n ysxom cmtcne", no
H. R. Bneono;
1-2 npocroe npenoxenne;
1-3 "rnnepxommynnxarnnnoe" ntcxastnanne;
2-2 CH saxptro crpyxrypt;
2-3 CH orxptro crpyxrypt.
Hpecrannm peantno nosmoxnte xomnnannn n rannne.
Tao.ua 1
Moenn nmcxasmnannn no npnsnaxy coo1nomennn
peannsannn npenxa1nnnoc1n n xouuynnxa1nnnon qynxnnn
Vponnn peannsannn Vponnn peannsannn xommynnxarnnno ]ynxnnn
npenxarnnnocrn xnasnxommynnxarnn-
nt
xommynnxarnnnt rnnepxommynnxarnn-
nt
nyneno
nenpenxarnnnoe nt-
cxastnanne
mononpenxarnnnt
npenxarnnnax uacrt
cnoxnoro npenox.
ntcxastnanne npo-
croe npenoxenne
"rnnepxommynnxarnn-
noe" ntcxastnanne
nonnnpenxarnnnt
ntcxastnanne
cnoxnoe npenoxenne
saxptro crpyxrypt
ntcxastnanne
cnoxnoe npenoxenne
orxptro crpyxrypt
Ouennno, uro, ecnn nenpenxarnnnoe ntcxastnanne, xax cxasano ntme, npecrannxer pen-
nemn nnnapnanr n c]epe xommynnxarnnnocrn, ro ntcxastnanne npocroe npenoxenne, co-
ennxmmee n cee asonte napnanrt peannsannn nyx neymnx npnsnaxon ntcxastnannx, xnnx-
ercx n anno c]epe nporornnom. Ocrantnte rnnt, npecrannennte n ran. 1, opasymr no orno-
mennm x +romy nporornny nepn]epnm.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
27
AHTEPATYPA
Amonn B.I. Cncrema ]opm peuenoro ntcxastnannx. CH., 1994.
Apyrmnona H.. stx n mnp uenonexa. M., 1999.
Acnexrt peueno xon]nnxronornn: C. cr. / Ho pe. npo]. C.I.Hntenxo. CH., 1996.
Faxrnn M.M. Hponema peuentx xanpon // Faxrnn M.M. 3crernxa cnonecnoro rnopuecrna. M.,
1979.
Fenomanxona B.A. Conpemennt pyccxn xstx. Cnnraxcnc. M., 1977.
Fenomanxona B.A. Cnnraxcnc // Conpemennt pyccxn xstx: Vue. nx ]nnon. cnen. yn-ron / Ho
pe. B.A.Fenomanxono. 2-e ns., ncnp. n on. M., 1989.
Fenomanxona B.A., Bmenena T.B. B.B.Bnnorpaon n conpemennt cnnraxcnc // Mexynap. mn-
nenax ceccnx, nocnxmennax 100-nernm co nx poxennx axa. B.B.Bnnorpaona: Tesnct ox-
naon. M., 1995. C. 147-148.
Feprentcon M.F., Knpnx A.E. Hparmarnuecxn "npnnnnn Hpnopnrera" n ero orpaxenne n rpam-
marnxe xstxa // Hsn. AH CCCP. Cepnx nnreparypt n xstxa. T. 40. 1981. N 4. C. 343-355.
Fontpen H.H. Hnnapnanrt n nporornnt n cncremno n ]ynxnnonantno xareropnsannn anrnn-
cxoro rnarona // Hponemt ]ynxnnonantno rpammarnxn: Cemanrnuecxax nnnapnanrnocrt / na-
pnarnnnocrt. CH., 2003. C. 54-74.
Fonapxo A.B. Hnnapnanrt n nporornnt n cncreme ]ynxnnonantno rpammarnxn // Hponemt
]ynxnnonantno rpammarnxn: Cemanrnuecxax nnnapnanrnocrt / napnarnnnocrt. CH., 2003.
C. 5-36.
Fopncona H.H. Pyccxn pasronopnt nanor: crpyxrypa n nnamnxa. Exarepnnypr, 2001.
Fmnep K. Teopnx xstxa. M., 1993.
Bannnxon R.B. Cnnraxcnc peun n cnnraxcnuecxne ocoennocrn pyccxo peun. M., 1979.
Baxrent H.M., Ionnntna T.H. Hpenoxenne, ntcxastnanne, peueno axr // Tpannnonnoe n nonoe
n pyccxo rpammarnxe: C. cr. namxrn Bept Apcentennt Fenomanxono. M., 2001. C. 42-
44.
Bnnorpaon B.B. Bneenne // Ipammarnxa pyccxoro xstxa. T. II. Cnnraxcnc. u. 1. M., 1954.
C. 5-111.
Iacnapon F.M. stx. Hamxrt. Opas. Hnnrnncrnxa xstxonoro cymecrnonannx. M., 1996.
Iopenon H.H. Hspannte rpyt no ncnxonnnrnncrnxe. M., 2003.
Ipammarnxa conpemennoro pyccxoro nnreparypnoro xstxa. M., 1970.
emenrten B.B. Henpxmax xommynnxannx n ee xanpt. Caparon, 2000.
tmapcxn M.. Hponemt rexcroopasonannx n xyoxecrnennt rexcr (na marepnane pyccxo
npost XIX-XX nn.). M., 2001a.
tmapcxn M.. Fnxommynnxarnnnocrt, meraxommynnxarnnnocrt, rpancxommynnxarnnnocrt n
crpyxrype ntcxastnannx // Ionopxmn n cnymammn: xstxonax nnunocrt, rexcr, nponemt
oyuennx: M-nt mexynap. nayu.-mero. xon]. (CH., 26-28.02.2001). CH., 2001. C. 25-
33.
3nernnnen B.A. Hpenoxenne n ero ornomenne x xstxy n peun. M., 1976.
3onorona I.A. Kommynnxarnnnte acnexrt pyccxoro cnnraxcnca. M., 1982.
3onorona I.A. Texcr xax rnannt oexr nnnrnncrnxn n oyuennx xstxy // Pyccxoe cnono n mnpo-
no xyntrype: M-nt X Konrpecca MAHPH. Hnenapnte saceannx: C. oxn.: B 2 r. T. I.
CH., 2003. C. 101-109.
3onorona I.A., Onnnenxo H.K., Cnopona M.R. Kommynnxarnnnax rpammarnxa pyccxoro xstxa.
M., 1998.
Hntenxo C.I. Cnnraxcnuecxne ennnnt n rexcre. H., 1989.
Hntenxo C.I. Pycncrnxa: Hspannte rpyt. CH., 2003.
Kncenen C.A. Kommynnxarnnnax snaunmocrt cnnraxcnuecxnx moene: Anrope]. ncc. . xan.
]nnon. nayx. Mnncx, 1990.
V.F.Mnapcruu. 8McrasMsauue u ronnyuuratusuocte
28
Koyxon B.H. O nyx ocnonntx acnexrax npenoxennx // Teopernuecxne nponemt cnnraxcnca
conpemenntx nnoenponecxnx xstxon. H., 1975. C. 33-40.
Kysnenon C.H. Teopernuecxax rpammarnxa arcxoro xstxa. Cnnraxcnc. M., 1984.
Kyntrypa pyccxo peun: Vuennx nx nyson / Ho pe. H.K.Ipaynno n E.H.Bnpxena. M.,
2001.
Hennnxn R.A. Ocnont reopnn cnnraxcnca: Vue. noc. no cnenxypcy. Hs. 2-e, crepeornnnoe.
M., 2002.
Hexanr H.A. Cnxsxa n rpammarnuecxo cncreme pyccxoro xstxa // Mexynap. mnnenax ceccnx,
nocnxmennax 100-nernm co nx poxennx axa. B.B.Bnnorpaona: Tesnct oxnaon. M.,
1995. C. 165-166.
Homren T.H. Hpenoxenne n ero rpammarnuecxne xareropnn. M., 1972.
Marneena T.B. Vuent cnonapt: Pyccxn xstx, xyntrypa peun, crnnncrnxa, pnropnxa. M.,
2003.
Myxnn A.M. Crpyxrypa npenoxenn n nx moenn. H., 1968.
Hopman F.R. Vnnnepcantnoe n cnenn]nuecxoe n cnnraxcnuecxnx moenxx cnanxncxnx xstxon.
Mnncx, 1988.
Omee xstxosnanne. Bnyrpennxx crpyxrypa xstxa. M., 1972.
Pacnonon H.H. Crpoenne npocroro npenoxennx n conpemennom pyccxom xstxe. M., 1970.
Poxecrnencxn R.B. Hexnnn no omemy xstxosnannm. M., 2000.
Pyccxax rpammarnxa. T. II. Praha, 1979.
Pyccxax rpammarnxa. T. II. M., 1980.
Pyccxne rnarontnte npenoxennx: 3xcnepnmenrantnt cnnraxcnuecxn cnonapt / Ho om. pe.
H.I.Faenxo. M., 2002.
Pyccxn xstx: 3nnnxnonenx. M., 1979.
Cxpenen R.M. Hecxontxo sameuann no nonoy nponemt ynnnepcantno ennnnt cnnraxcnca
// Teopernuecxne nponemt cnnraxcnca conpemenntx nnoenponecxnx xstxon. H., 1975.
C. 114-121.
Connnen B.M. Bapnanrnocrt // Hnnrnncrnuecxn +nnnxnonenuecxn cnonapt. M., 1990. C.
80-81.
Crennn-Kamencxn M.H. O npenxarnnnocrn // Becrnnx HIV. 1956. N 20. Btn. 4.
Crennn-Kamencxn M.H. Hpenxarnnnocrt? // Teopernuecxne nponemt cnnraxcnca conpemen-
ntx nnoenponecxnx xstxon: Tesnct oxn. H., 1971.
Cycon H.H. uopmantnte n cemanrnuecxne acnexrt npenoxennx // Teopernuecxne nponemt cnn-
raxcnca conpemenntx nnoenponecxnx xstxon. H., 1975. C. 61-68.
Tecrenen .I. Bneenne n omn cnnraxcnc. M., 2001.
uopmanoncxax H.H. Pnryant nexnnnocrn n ronepanrnocrt // unnoco]cxne n nnnrnoxyntrypono-
rnuecxne nponemt ronepanrnocrn: Konnexr. monorp. / Orn. pe. H.A.Kynnna, M.F.Xomxxon.
Exarepnnypr, 2003. C. 345-362.
Bnpxen E.H. O ocnonno cnnraxcnuecxo ennnne pasronopnoro xstxa // Teopernuecxne npo-
nemt cnnraxcnca conpemenntx nnoenponecxnx xstxon. H., 1975. C. 130-132.
Bepa H.B. Ouepente nponemt xstxoneennx // Bepa H.B. stxonax cncrema n peuenax ex-
rentnocrt. H., 1974. C. 39-59.
Dane F. A Three-Level Approach to Syntax // Travaux linguistiques de Prague. L'ecole de Prague
d'aujourd'hui. 1. Prague, 1964.

Вам также может понравиться