. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . 14
- .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
.
XX . . . . . . . . . . . . . 45
. :
. . . . . . . . . . . . . . 60
. : . . . . . . . . . . 70
. : . . . . . . . 82
. , -

. . . . . . 98

.
:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

107

.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

115

.
.. . . . . . . . . . . . . . . .

122

. ?
. . . . . . .

135

. .
. . . . . . . . . . . . . . .

144

. ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

155

. :
. . . . . . . . . . . . . . . . .

163

. : .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

173

. :
. . . . . . . . . .

185

- . . . . . . . . . . . . . . . .

203

. . . . . . . . . . . . . . .

209

. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

218

 # ( )
-
.,


C

( ),
( ),
, , ,
, ,

. . (),
. . (), . . (), . . (),
. (), . (), . . (),
. . (), . . (), . (),
. . (), . ()
Addresses abroad:
Logos Editorial Staff
c/o Dr. Michail Maiatsky
Section de Langues et Civilisations Slaves
Universit de Lausanne, Anthropole
CH - 1015 Lausanne
Switzerland
michail.maiatsky@unil.ch

Logos Editorial Staff

c/o Dr. Nikolaj Plotnikov
Institut fr Philosophie
Ruhr-Universitt Bochum
D - 44780 Bochum
Germany
nikolaj.plotnikov@rub.de

,



E-mail : logos@orc. ru
http: _ www. ruthenia. ru / logos

141406, ., . , . , . 11
1000 . 0000

. .

, , . , , () ,
,
. . , , : , Quid Aristoteles de loco senserit ( );
. .
, , , , . , ., ; ,
, . ,
, .
, , ,
() . ,
XX
; ( , .) . .
. .
.
,
. ,

. qxq{ 3 (71) 2009

. ,
, - - . .
( . ).
(). ,
: ()
().
.

4 (18591941)

, -

. XXI
- . , c . , -
( , ).
,
: - , . XX , , (. . ,
. . ), , ., - : ,
, . :
, , . ,
- .
, , ,
,
XX , , .
, , , , - , ,
, , . . , .

qxq{ 3 (71) 2009

 ,
, -.
- , , .
, , , XX -
.
, , ,
XX .
: , , , , .; , ( -),
(, ).
, , : -
.
,
. , ,
, , .

, -III , , .
, - ( , , , , , ).
- ,
(www.amisdebergson.fr). . ,
, , , ,
, -
. ():
, ., .
, , , .

6 ,

, , XX , ,

.
, , , ,
, ,
XX , , . . , . ,
, ,
. :
, ,
(),
,
, , ,
, , . . : ,
,
, .
, ,
:
? , ?
, ,
, , . .
.

., : Worms F. La philosophie en France au XX sicle. Moments. Paris: Gallimard.

folio essays, .

., : Foucault M. La vie: lexprience et la science () _ Dits et crits. T. .

Paris: Quarto Gallimard, ; Badiou A. Panorama de la philosophie franaise contemporaine. Confrence la Bibliothque Nationale (Buenos Aires, le er juin, ) _
http:_multitudes.samizdat.net / Panorama-de-la-philosophie.

qxq{ 3 (71) 2009

-,
: , , , . , ,
XX , , , .
, ,
, , . ., . , , XX ,
,
, . , - ,

.
-, , . ,
( ,
). .
, , , (), , (), , , , , . ., , , ,
, , , , ,
, . , . , . , . , . , . , . . , . , . .
;
, . ,
, .
: , -

,
.
. , . . ;
; ,
. -
.

8 ,

-, , . ,
, - , , , ,
. ,
.
, ,
, , .
, , -
, .
, , ,
.
,
.
,
,

, ,
, , , .
, .
,
- ,
, ,

.
:
- XX . , : , ,
, - (
), , , qxq{ 3 (71) 2009

 XX .
. , .
, , ,
, ,
.
.
. () (),
- ,
: , .


, .
. ,
, , , , . , , ,
, . :
, ,
. , , , . , , ,
. , , , . ,
.
XIX - XX
. ( - XX ),
. ,
- XX - , . , ,
, ..

10 ,

 , ,
.

, XX .
, .
, , , , . ,
. . , . . , , ,
.
. . . , . ,
,
,
, .
, ,
, ,
, . . . , :
, ,
, , . : ,
, , .
, ,
,
.
, , . , , : , , , ,
, , , , .
, : , - , qxq{ 3 (71) 2009

11

 ,
.
, ,
. ,
, . ,
, ,
. ,
, , , , , , .
: .

(
),

( ) , , (), (), .
. .
,
. , , : , , , , , . .
.

,

,
. (
) ,
( ),

12 ,

 , , .
, , . :
(), (),
() , , , , .
,

qxq{ 3 (71) 2009

13

 { q

.
. , ; , , , ,
, . . , , .
, - ,
, .
. , . , -
, , ,
, -.
: , .
, , ,
. .
,
, . , ,
,
, , . , -
, , . , , , , - .
, , , : Gilson E. Souvenir de Bergson _ Revue de mtaphysique et de morale.
. . P. .

14

; , .
, , , -
. ,
, .
, , , , ,
.
, ,
; , , , , . ,

.
,
. ,
.
. , ,
, ,
,
. , , . , ,
, , , . , , .
, , -
. .
, , , ? , , ,
,
, , ,
. , ,
. , --,
, , , , ,
.
, , , , , , ,
. ,
qxq{ 3 (71) 2009

15

 . , , .

. , , .
, , ,
, , ,
, . , , , , . , , , .
, . ? . ,
, ,
.
, ,
, , -. , , , ,
,
. .
, , ,
, ,
.
, .
, , , , ,
.
, , , , , . (
), , .
, ,
, , ,
.
,
. , , , -

16

 :
, , .
; , - . ,
, .
, ,
.
, ,
.
,
. , , ,
, , .
,
, . ,
, , , ,
. ,
, , , .
, , ,
.
. , . ,
, , .
,
, , , , , , . ,
. , , ,
,
, , , ,
.
, , , , ,
, .
qxq{ 3 (71) 2009

17

 , :
, , , -,
, ,
, ,
, , ,
, , .
, , ,
, , , . - .
, .
-
, , , ,
, .
,
,
. , , , , , , , .
, ,
, .
,
, ,
.
, . , , , . ,
; , ,
, , .
-
, , . ,
-, , , , , . ,
, , , , .
. , -,

18

 , , . .
, , ,
- .
, . .
, -
, , ,
, .
, .
,

. ,
, , , .
,
, .
, ,
, -
, , -,
,
( , ), , , ,
. , , ,
, , , , . , ,
, , , . , , ? , , . ,
.
,
, ,
. , ,

: ,

, , : ,
, ,
( . . .: -, , .
. ). . .

qxq{ 3 (71) 2009

19

 , , , , ,
. , , , , : ,
, . ,
, , . , , .
, . , ,
,
. ?
, . , ,
, , , .
, , , . , ;
, .
. ,
. ? , ,
, -;
, , .
, . ,
, , ,
, , . ,
, , ,
, , , , , . , , , - , .
, , , .
, . , , , -

20

 . ,
;
.
, :
, . , , , , , .
,
, , . , , ,
,
, . , ,
, , , . ,
, ,
, .
, , ,
. . , , , . ,
, , . , ,
, , .
, ; ,
, , : ,
, , , , , , , , , , .
, ,
; , , , ,
, , .
, ,
, (intellection).
, , qxq{ 3 (71) 2009

21

, ,
. , - , , , , . - , , ? ,
, ? : , , .
, - .
, ,
, , , , ? , ,
: , .
;
? , , . ( , , ):
, : , .
, ,
, . ,
,
,
?
! ,
? , .
, , , , , . . . - , , ? ,
. , . ,
, ,
, , , . , -
, ,
, .

22

 ,
, (). , ; ,
. ,
: . : ,
, ,
: , , ,
. ,
. , , , . :
; , . : , , , , ,
, - , . ,
: ; , ,
, ,
.
, . , , , .
!
, ,
. , . -, , ,
. -, ,

. ,
.
- , La philosophie de Claude Bernard _ Bergson A. La pense it le mouvant. Paris, . P.
. .

qxq{ 3 (71) 2009

23

; ,
. , ,
,
. , , , ,
, , . ,

, . , ; , . , ,
. ,
. , , , .
,
,
. , , .
( d) ,
, , ,
, . , ,
.
,
, ? , ,
, , , , .
, , ,
, , .
: ,
, , , . : . , . . . .
.

24

 ; ,
, , , , , ,
, ?
, , , , ;
, ,
, ,
. , ,
, , ,
.
:
, , . , ,
, .
, , , , ,
. . ,
, .
, , , ,
.
.

qxq{ 3 (71) 2009

25

 - { {

,
, , , - -
(, , , ),
(, -, ) , / . , ,
,
.
, XX
. , - () (),
XX .
,

, , , , XX , . , , . ., , .
, , , ,
. -
, , , , , , .
. . . . .

26 -

 , , .

,
,
. , :
<> <> ,
.

, , , ,
-
, , - ,
.
, , , , , .
,
: ,
( ,
, ), , , , .
, , , , :
<> , ,
, 30- .

,
, , , . ,
, ; , , Sebbah F. D. Lpreuve de la limite.Paris: PUF , .
.: Linexprim de la recherche _ Ecrits thologiques et politiques. Paris; Galile, .
P. .

. La crise des sciences europennes et la phnomnologie. Paris: Gallimard, .

Prface. P. V .

qxq{ 3 (71) 2009

27

,
.
: ,
,
, , .
,
, , . ,
; ,
;
- ,

.
, , .
, , : ,
. , . ,
, ,
.
, . ,
, . ,
, . , ,
: , , ,
, ,
, ? .
: -

,
:
. ,
,
, , : , , -

28 -

 , , , , .
: ,
, , .
, - , : , ( )
, , ,
. , : ,
: , , ,
, . . ,
.
,
, . , ,
, , , , .
, ,
:
,
, , .
, ,
, , , .
, , , ,
, , -.
, ,
-.
, - ,
.
: - - , - ?
, , , ,
qxq{ 3 (71) 2009

29

-: --
: , , . ,
, . -- , . ,
, , : , -
, -- (, , ). ,
- : , . ,
.
: , -, , .
,
,
; .
-: , , , - ,
( -, , ). , -, , ,
,
/ .
, -

-- . , , , ;
, , , --.
, prima facie, - -
, , -

30 -

, , , . ,
, ? ,

, -: , ,
, , . ,
: --.
, , , . ,
, :
, ; , -, (feedback), , .
, ; , .
, , .
, . , , -, ,
: ,
, . ,
- ,
, .
, .

( ).
; -. ,
, ,
. ,
, , -,
, .
qxq{ 3 (71) 2009

31

 , , : ,
, , ,
.
: ,
, ; ,
, , ,
,
( ). , , ,
, .
, , , , , , , , .
:

, , .
, : , , , , , , , , . , ,
,
, , .
, , : , ,
, / , (
/ ). , / -, .
, : , . , ,

32 -

 (
, ,
, ). , /
(diffrent / ciation) : -
, ,
, .
, : ,
.
.
, - , : [] , . ,
, , (, , ).
, ,
, .
, .
, , , , ,
, , , -.
. ,
: ) , , ; ) ,
, . , ,
.
:
,
.
,
, , .
qxq{ 3 (71) 2009

33

 ,
. ,
, , , . , :
, ;
, ,
. , , ,
( , ).
(:
, , ).
, , ,
. , , , .
, : , ,
, . ,
, , . , : ( ) , () . ,
, .
/ , (, ,
,
). ,
. , , -,

34 -

 , - . ,
, ,
(): , ,
, - , , , , , .
, , , ,
; , , : ,
, - ,
, - .
:

, : .
, - , :
, .
,
- : , , , , , ,
, .
, , ) ; ) , , .
, ,
: -.
, , (, , -, ). ,
: ,
, .

, : ) qxq{ 3 (71) 2009

35

 (non-compositionnalit);
) ( , , , ). , , : ,
, . ,
, ,
, : ,
( ).
,
: , , , .
, , ,
.
, . ,
. ,
--
. , ,
, ( ), -
. , .
, ,
.
- , , , , , . .

. , , - , ,
, . , .
, ,
, , , ( ,
, , ; , , ).

36 -

 , ,
, ,
, .
, , , . , , R ,
, N (,
), . , ,
,
, , , . ,
.
,
,
, ,
. , , :
, R
, ,
.
, , ,
: ) , (
, , ,
, , -

. , , , (
) ( . () / . . [ .] _ .
. . . . . . URL : http:_library.keldysh.ru / preprint. asp? id=). . . , B, B
, ; A :
A = B, B = C, A < C. . , -

qxq{ 3 (71) 2009

37

 ). ) R , , . ,
, , , , , .
, : R
-
-, . R (
)
, , R, , ,
, N
.
, R, , , . ,
,
, ,
, .
, .
, , , . ,
, :
- , , , , , , ; ( . . .:
, . . ). . .

38 -

 .
, , (
).
:

,
, :
, ,
. , , , .
,
, ,
. , , .
, , ,
, , , . ,
, , , .
, , -
, : ,
(
- ).
, , ,

. - , , , , , , ,
,
, . , , , - , .
, , ,
. , - , ,
C.: Une philosophie lvinassienne en France aujourdhui _ Salanskis J.-M. Levinas vivant.
Paris: Les Belles Lettres, . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

39

 : , , , ,
, . , . , , : ,
, - : , XIX - XVIII .
, . , : , ,
. .
, . , ,
,
. -, ,

. . , , , , ,
/ : (
), , ,
, ,

.
, ,
.
, .
, . . , ,
, , , . , , , ,
. ,
, , ,

:

40 -

 , , ,
.
, :
, , .
, ; ,
. , .
,
, ;
, ,

, .
: , - , ,
.
, : ,
, , . . , :
, , , , .
: ,
. , , ,
, , ,
.
, , : , , ,
, , (visage)?
(, , )?
, , : , . .
, ,
?
, ;
, qxq{ 3 (71) 2009

41

 . , ,
, , .
: , ,
. , ,
, . , , , .
, , , , . ,
: .
, . , , , , . , :
.
, . , ,
, . , , ( ),
,
, . , .
, ,
; ( ) , , .

, , ?
.
,
, , . , ,
, .
, , ,

42 -

 , . telos,
, , , , . , , ,
, . . ,
,
: , .
, ,
, . -, -
. -, - , ,
, : ,
. , , , ,
: -
, , . , ,
( , , ).
: ,
, , , , . , . , , ,
, , . ,
, , , .
, ,
: , ,
, . , : - , , ,
.
, . Lantithologisme lvinassien _ Lipszyc A. (dir.). Emmanuel Levinas
Philosophie Thologie Politique. Varsovie: Institut Adam Mickiewicz, . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

43

 , :
, , .

, , ,
.
, ,

.
, .
,
,
.
, -
, . , ,
. , , : .
, , ,
.
.

44 -

 q {

XX

, , , .
, , XX .
, .
, ,
, ; .
( ,
) . , , , , , , ,
: , ,
, , ,
, , ,
.
, , , . .
. (tensions), , . , (qxq{ 3 (71) 2009

45

 , ), ( (soin)
, (survie) ). (vivant) (vital). , ( ), ,
, , . :
,
(urgence), () , ( ) , (). , ,
, , ,
, , ( ), XX
, , .
.
, XX
( ) -
. , ,
,
, , , , XX , , ;
XX ,
, (bris).
, , , , - .
, XX ,
, , , (,
, , ), ,
.
,
, , . , , , , , ( ),
( ), ( ).
,
-

46

 . , ,
. , , XX , .
, .
, , ,
. ,
, ,
, , , ,
: , , .
, , , , ,
(irrductibilit) .
, , ,
,
, , , ,
. , , ,
. , ,
, , ,
c . .
: ?

, , . , .
. , ,
, , , ( ),
, , , , (), (. . ).
,
, , ,
; , , ,
qxq{ 3 (71) 2009

47

 , , , (
) .
, ,
, , . ,
, ,
: . ,
., , , .
, , . ,
(
),
, , , , , .
, , , , ,
(cart) ,
.
:
[ ]
, , , ,
, .

? : ,
, ,
, ,
, ,
, , (. , ).
,
. , , , , , , . , . _ . . . : , . . .

.: .
.

48

 ,
, (mental) . ,
, .
, ,
. ,
: , , -, , <> , , , .
: , , ,
? ?
,
. , , ,
,
. ,
:
, , <> ,
, -,
.

, , , , , ,
, , ,
.
: ,
;
, , , . , , ,
. , ,
, .
, ,
.: . . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

49

 , , .
, , ,
, ,
, .
. , :
,
. .

, . : , ,
:
[]
, . . . <..> , , .

:
, , .
, , ,
, , ,
, , , !
,
, .
. , , , ,
, , , !
,
,
. , , ,
, ,
. . . :
. .

.: . . .

50

 . , XX ,
.
, , , , ,
. , -,

. : , .
, :
, , . , . ,
, , . , , ,
. ,
( ), , . ,
, XX .

, - ( ). , ; ,
- , .
, , , , , , , -, .
: ?

, ,
( :
qxq{ 3 (71) 2009

51

 ). , , ,
. ,
, .
, , . :
( ) ,
). ,
, . .
, . ,
! ,
, -
, , , ( ). , XX .
, , XX .
- XX ,
- .
, , , .
.
, (,
), , (
. , ), .
, , , . ,
.
,
, , , . . . ,
, , -

52

 , , , . , , , .
, ,
.
, ,
, , ,
. , ,
:
[ ] , .

, , , :


, .

:
, , , ,
sui generis < : >, , .

,
,
, . , , ,
,
, . ,
, . ; , -, .
.: Politzer G. La n dune parade philosophique. Bergsonisme. Paris: J.-J. Pauvert. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
qxq{ 3 (71) 2009

53

 ,
.
: , , ,
. , ,
, . ,
, ,
, ,
.
.
. ,
.
, , .
, .
.
,
, , .

, , , .
(porte),
, , .
, , , -
, . , ,
: , ,
, , , . , Canguilhem G. Le normal et le pathologique. Paris: PUF , . P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .

54

 . , , . , (existence).

, , (irrductible) . ,
, , . , ,
, , . , ,
, ? .
, , , - . ,
.
.
,
,
XX , ? , ,
, , .
,
, . a priori, , , ,
a priori
. , , . , . , .

, .
,
.
a priori, , , . . . . . .
.: Jacob F. La logique du vivant: une histoire de lhrdit. Paris: Gallimard, .
qxq{ 3 (71) 2009

55

, , ,
, .

. , -, , , . (, ), ,
. ,
, (
), , ,
. ,

, . ,
: ,
, . , , , ,
: .
, , ,
, ,

.
: ?

- , , ,

, .
, . , ,
, ,
. , -
, ,
, . .
, , , , ; . . .: , . . .

56

, , , .
:
, , .
, . ,
,
, , .
, ,
, .
,
, , ,

, , , , , , , , .
, , , . , , , , , .
, ,
, , ,
( , diffrance).
( ) .
, ( ) , ( ). , (
, ) ,
,
, ,
, , ,
.
, .
,
, , c qxq{ 3 (71) 2009

57

 , . , , , , , , , ,
. ,
,
. , : ,
, , , , .
, , , -
,
- . , ,
, , . , ( ), .
, , , ,
.
, , , - ,
.
( ) ( ) .
,
. ,
,
( : , , ), ,
, ( ,
) : . , , , , , .
,
Fouault M. Histoire de la sexualit. T. . La volont de savoir. Paris: Gallimard, . P. .

58

 ,
, .
, .

(anticip), - . ,
, .
(nie), , , , . .
, . ( , , ) . , , , , , ().
, , , , , ,
. , ,
, , .
, ,
, , ,
. .
,
, ,
. , , ,
, ,
. , , , ,
.
.
Ricur P. Vivant jusqu la mort. Paris: Seuil, .
qxq{ 3 (71) 2009

59

 q x

,
.
., , , .

,
. . , , . , , , .
(). , .
,
. ,
.

. , ,
Marcel G. En chemin vers quell veil? Paris, . P. .

60

 . , - .
, , ,
, XIX , , . , XX ,
, ,

, , , ,
, , . , ,
,
, .
, , , .
,
, , ,
,
. ,
,
.
, , , , . : , ,
, , , -
. , ,
.
? . ,
, , , ,
, .
. : Teboul M. Amitis philosophiques de Gabriel Marcel _ Bulletin de lassociation
Prsence de Gabriel Marcel. . . P. .

Marcel G. Carence de la spiritualit _ La NRF , -e mars . P. .

Ibid. P. .
qxq{ 3 (71) 2009

61

 , , .
, , ,
, . , - .
, , , . , , , ,
, :
, ,
.
, , La Vie Intellectuelle ,
.
, ,
. , .
,
-, -, , , , . , , , (mditation).
. ? ,
. , , .
- .
, , , , . , ,

Ibidem.
Ibid. P. .
Marcel G. Note sur les limites du spiritualisme bergsonien _ La Vie Intellectuelle. T. V .
. Nov. . P. .

Ibid. P. .
Ibid. P. .

62

, , ,
. , , ,
. -
, , . ,
, .
, , .
, .
, ,
?

,
, . , ,
.
, , .
, ,
, .
, , ,
, ,
, ,
. , , ,
--
. - ,
. , , ,

, .
,
Ibidem.
Ibid. P. . .: Bergson H. Lnergie spirituelle. P., . P. .
Ibidem.
qxq{ 3 (71) 2009

63

.
. , ,
(inhumanit)
. : , , .
, , ,
, ,
, .
. .
, , . ,
. . , ,
, , ,
. ,
, .
, , (les clarts) . , , ,
, .
, , . ,
, . ,
,
. , . . , ,
: , , ,
.
, ,
, , , . , .
Ibidem.
Ibid. P. .
Ibid. P. .

64

 , ? ,
,
, . , , , , , , . , , , .
.
, , , .

. . , ( , ) .
,
, ,
, .
, ,
, , . . . :
, , , ,
. ,
, ,
,
. ,
, .
.
.
, . ,
.
, . .
Marcel G. Grandeur de Bergson _ Henri Bergson. Essais et tmoignages recueillis par
A. Bguin et P. Thvenaz. Neuchtel, . P. .

. . ., . . . . .
. C.: Marcel G. Grandeur de Bergson. P. .

. . . . .
qxq{ 3 (71) 2009

65

, . ,
, . ,
, ,
, .

. ,

. , , , , .
- , .
- .
- , , :
, . ? ,
,
.
. ,
,
. ,
- . : , , , .
, ,
, . ,
-, -
, .
, , , , Marcel G. Grandeur de Bergson. P. .
, , -

, , ,
, , (par un trait continu). , , , . .: Teboul M. Op. cit. P. .

66

 . ,
.
, , , .
, .
,
. , -
. ,
,
(vieillissement) . . ,
. ,
. ,
, ,
. .
. , ,
, . , , openmindedness.
, ,
.
, , , . . , . . ,
, , , . , : , , . ,
, , , , . ,
. : . . : . .,
. . .

Teboul M. Op. cit. P. .

qxq{ 3 (71) 2009

67

, . . .
.
- ,
,
--.
, . , , , .
. , , , . , , .
- ,
, ,
, , , . , ,
. ,
,
. , ,
, , , ,
.
, , ,
, , . , .
, . , , , ,
. , ,
, ,
, , . ,

68

par excellence. , ,
, .
,
, , , .

. _ . . . . .
.

qxq{ 3 (71) 2009

69

 q {

. .
- , , ,
.
. , , , , ,
, , ,

. , .
, , , , , . .
, ; Revue de Mtaphysique
et de Morale Revue Philosophique de la France et de ltranger
, ,
.
.:
, ., . . -

70

 ,
, XX .
, ?
, , , . ,
, :
, . : ,
, , , .
, ; . , ( )
, ;
, , ,
:
, .
; ,

. :
,
, ; , .

, , , ,
, , , .
, . ( . _ . . .:

, . . .
Bergson H. Lnergie spirituelle. Paris: PUF , . P. .
Ibid. P. .
Bergson H. Les deux sources de la morale et de la religion. Paris: PUF , , . P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
Bergson H. Lnergie spirituelle. P. .
Ibid.
Bergson H. Les deux sources. P. .

qxq{ 3 (71) 2009

71

 ,
) , .
, , ,
, ,
. , , , ;
, .
, ,
: , ( ) , , . -, ,
, , - IV
. , , ( ); , , ; , ,
.
, ,
, , ,
. , , , .
( ),
, ,
, , ,
, irrvocable, , , res facta,
.
Ibid. P. .
. Janklvitch V. Limprescriptible. Paris: Seuil, . P. ; idem. Le paradoxe de la morale.
Paris: Seuil, . P. .

. . . .: , . . , .
, ; , .

.
Janklvitch V. Bergson. Paris: PUF , . P. .
Janklvitch V. LIrrversible et la nostalgie. Paris: Flammarion, . P. .

72

 ,
; .
, , ; , ,
, . , , , ( ,
). , , ,
, :
, , .
,
:
: ,
, ; ,
. , . .

, ,
, ;
, ,
. , , , , . , , ,
, ,
( , ). , . , ,
. , ,
, ,
. ,
, . . ,

Bergson H. Lnergie spirituelle. P. .

Janklvitch V. Bergson. P. .
Bergson H. Les deux sources. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
. , ;
, , , .

qxq{ 3 (71) 2009

73

 -,
.
,
; , . : ,
, , ,
; , , , , . ,
, , ,
, . , ,
,
.
: , ,
, ,
. , , , . ,
,
, , .
: , ,
. : , ,
, ; ,
.
,
, ,
, : (raison dtre) ;
, ,
, , ,

.
Ibid. P. . .
. Ibid. P. .
.
Ibid. P. .
Janklvitch V. Bergson. P. .

74

 . , , , ; ,
, , , . , , , ,
, .
, , ,
, , : , ,
. ,
, ,
( la fois agissante et agie), .
,
,
.
( , , , ,
), , ; ,
, .
: , , .
, , , , ,
( , , ).
, , ,
, .
Bergson H. Les deux sources. P. .
. . . . .:
, . . .

Janklvitch V. Bergson. P. .
., , . . .: , . . .
qxq{ 3 (71) 2009

75

 ,
,
[] , , ,
.

,
, , , , : , .
, ,
:
, , . ,
, , , ,
, , , , .
, ,
, (
) , . , ,
.
:
.
, , ,
, , , , , ; ,
, . !

, , ,

Bergson H. Les deux sources. P. .

Ibid. P. .
Janklvitch V. Bergson. P. .
Ibid. P. .

76

 , , , . :
; .

,
, ; : ; , ,
, ( , ).
, ,
. , , , . ,
, ,
; . , . ,
( , ,
), . , ,
, ; . , ,
., , , , ,

Ibid. P. .
Janklvitch V. LIrrversible et la nostalgie. P. .
Ibid. P. .
. : Janklvitch V. Lesprance et la n des temps _ Janklvitch V. Sources.
Paris: Le Seuil, . P. . ,
, , , .
, ,
. , , ,
-, , , , , , , . ,
, , ,
(le n des temps); (les
ns du temps), .

qxq{ 3 (71) 2009

77

 . . . ,
, ,
. - : -.
()
:
, -, -, . - , .
, -,
, , , ,
, . . .
. .

, ,
,
. ,
. , , , ,
() .
, ,
.
-, , , .
, : , ,
, - , . ,
.
.
. ,
. .
? . ,
, , , , ,
. , , , :
Ibid. P. .

78

 , , . ,
, ,
, . , , -, : - par excellence ,
. : ,
. ,
, ,
. , ,
, .

, ,
,
. : -,
-, , ,
. : , , ,
, , ,
, . ,
,
.
, , . ( )
, ,
,
: , ,
, .
( ) ,
, ; , , , , , , . , ; ,
 ,
(. , c),
. . . , .
. . : .

, -

qxq{ 3 (71) 2009

79

 .
;
, , , . :
, . , /
,
.
, . ;
: . , , ; , , , .
, ,
- ,
. , , , :
, .
: ,
. ,
, ,
, , .
. , ,
, . ,
, ,
, , . , , , -.
, -

.   . :
Derrida J. Comment ne pas parler _ Derrida J. Psych. Paris: Galile, . P. .
Janklvitch V. Le paradoxe de la morale. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .

80

 .
; , , . , ,
,
;
, ,
, , . , ,
: , , .
, ,
?

qxq{ 3 (71) 2009

81

 q q q

:

, , . ,
.

, , ,
, . ,
. : , , . .
,
, .
, , ,
. , -, .
. -, : , , ,
, , . .
, , , ,
. , . , , . --

82

, ,
( ),
, . , ,
, ,
,
, ,
, . .
?
--
, : .
, : ?
,
?
, ?
,

?
,
,
, , .

- ;
,
XX .
, , , , ,
, , , ?
, , , ,
?
.

?

.
qxq{ 3 (71) 2009

83

I.
1.

( )
. ( , [; ]), . ,
, : , , , , ;
: ,
, ( , , [;
]). :
.
. ( )
, , ,

.
, , , , .
, ,
(
-

: ( . . .
, ).
. . . . . . . .:
, . : C. . Husserliana XIX () . V (Husserl E. V (Fnfte) Logische Untersuchung.
Hamburg: Meiner, ). .
( ., Husserliana X , Haag, . S. ),
.
: . . .: , , :
Husserliana X , Haag, . .

84

, ). , , , , ,
, ,
, . ., ,
.
, ,
. ,
, ,
, . , , ,
.

( , , . .,
), . , , , , , , , .
, , , ,
,
(in dem innerlichen Sinne):
,
.
, , ; , . ,
, :
, , , , , (Abschattung) . , ,

(Bewusstseinsaugenblick), . . ,
( , , [; ]).
, , , ,
: .

qxq{ 3 (71) 2009

85

(Zeitbewusstsein), Abschattung,
.
, ;
, . I : (Abschattung), ( . . ),
, (Abgeschattetes). , , ,
, [] . , ,
( ), .
, ,
, ,
,
.
2.

.

.
() , , . , , ,
, ,
. , ,
, -

, , , .
: . - (. ., J. S. Churchill, ); .
(. ., J. B. Brough, ). , ,
, , , .
, .
, . , .
. C. .
. ., . C. .
Husserl E. Ideen zu einer reinen Phnomenologie und phnomenologischen Philosophie.
Buch I . Husserliana III . Dordrecht: Kluwer, . S. .

86

 : , , ,
, ,
, ( , []). ,
( ).
, - ,
.
, . ,
( , []).
, , , .
(Empndungsinhalte).
, , :
, , , , . .. , ,

. . , , , . .
, - ,
.

,
. , , (Zeitauffassungen),
, . . (. , []). ,
, , - -.
,
. ,
. , , :
, , , , ?
, . qxq{ 3 (71) 2009

87

 :
(
),
. (Ort) , . , , ,
( , []).

.
,
, ( ) , : ,
, , ,
,
. . , ,
( ),
, .
, ,
tempora ( , []). , ?
, . , -
.
,
, , . . ,
. ,
,
, , .
,

-

( , ), . ( ). . Husserl E. Ding und Raum.

Husserliana XVI , Haag, . S. .

88

.
. , ,
.
, , ?
. ( / ) ;
, . , ,
() (), , , , , - .
, ,
.
, , ,
.
, , . ,
, . , ,
.
?
, ,
. , , , ,
, , . . . ,
.
, , , , ?
: , , , , , .
Husserl E. Ding und Raum. Husserliana XVI , Haag, . S. .
qxq{ 3 (71) 2009

89

 , ,
, ,
, , ,
, . .
, :
; . . : .
, (Auseinander), , , :
, . ,
, ( , []). - .
, ( , ), . ;
.
, .
, ,
, , , . ,
, .
, . ,

,
.

,
. ,
(reell) , , , .
par excellence, , , , , . . .

90

II.
1.

.
, , . ,
, , , , ,
, . , , , .
? , , ?
, .

, , , , . , ,
?
? , , ,
. ,
, ,
, -
( , ). , , ( ,
). , ,
, : , ( . . .)
, , .
, , -, ( , ).
, , , : .
( ). . .: . . . .: , .

qxq{ 3 (71) 2009

91

. ,
, . ,
, ,
- . ,
, .
, ( ,
). , (
), , ? , , . ,
, ,
. , , ? ,
, . , , .
,
, , , :
, , , ,
. ,
. ,
, : , , , , . ,
.
, . , ( , ). ,

.
, , , ,
. -

92

 , . ,
( , ), ;
, , ,
, :
, ,
( , ).
2. ,

,
, .
, , . , , , , ,
. ,
. , , ,
, . , , , , ,
- , .
. (, , , , , , . ), .
,
.
.
. , ,
, ,
. :
, , ,
qxq{ 3 (71) 2009

93

 .
, ( , ). . , , ,
, , , .
, , , : ,
; : , ( , ). ,
, ,
; , . , , ( ). ,
, ,
, , , .
, , ,
, :
,
( ).
, , ,
; ,
( , );
, : ,
; , , , . , ( ).
( , ), , , .
, .
, , , , , ( ). ,
( ) , (, ). . ,

94

 . , ,
, , . ,
,
, , , , , .
, , ,

. , , ,
. , .
, .
, , . , , .
, . , , ,
,
.
, , . ,
, , . ,
.
, ,
. .
, ,
. ,
. , , ,
, , qxq{ 3 (71) 2009

95

 ,
. .
, , , , .
, ,
. :
, , ,
, , , ( , ).
, . , , . , , .
, ,
. ,
, , . ,
.
, . , ,
. , , , , . ,
, , .
, , .
, .
, ,
,
, , , . .
, , , : , ,
, . , , . . _
, , . . .

96

 , .
.
, , , .
- -
. , , , , / , . .
, , . ,
, , , .

, , , c
, , , ,
, .
, , , Dasein. ,
. ,

. , ,
.
, , ( , ). , , , , , .
- ,
, ,
, , .

, .

qxq{ 3 (71) 2009

97

 q q

,
-

, -

? , , ? ,
, , , . , ,
- ,
. ,
:
, , , , . ?
, ,
,
. , , , , . , , ,
/ . , , ,
, - .
, , , -

98

 , ,
-.
: , .
,
,
. : ,
, ,
. - , , ,
, .
,
.
.
, . , : , , .
- ,
-,
. . , , , , , . ,
: , . ,
, ,
, -, - , , .
. , .
, ,
- -,
.
: ( / ), -,
/ -, qxq{ 3 (71) 2009

99

 , , , , (
,
, ). , : , , . , ,
, , , ,
,

/ . , ,
, , , .
, ,
, , . , ,
: , (attestation) , ,
Dasein, . , Dasein , , ,
, .
: , , .
.

,
. , -
.
. . .: Ad Marginem, . . .
.: Goldschmidt V. Cours sur le er chapitre de Matire et mmoire () _ Annales
Bergsoniennes, I . Paris: PUF , coll. pimthe, . . .

100

, : , , , . (conscientisation)
.
, , ,
. ,
, , : , , , , .
, , (lapparatre) .
, ,
, .
? , , . , , , , ,
.
,
, . , ,
, . , . , , , , . ,
, ,
:
. ;
(degr) , . , , , .

, , , - ;
,
. , ,
-, , , .

Deleuze G. Lle dserte et autres textes. Paris: Les ditions de Minuit, . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

101

 . , , . , , ,
, . - , : . ,
, , , .
, , .
:
, , , :
,
. ,
.

. , , , . ( ,
) - : ; , .
,
.
, ,
. , , , . -, ,
,
. -, - : . : . . . .: PerSe, . . .

. . .
. . .
., . .

102

. -, :
.

. , . , .
. ,

(lintemporalit) .
, ,
- -. , ,
, . . . ? , , , , (),
, ( ). ,
,
. ,
, . :
, , ,
, , .
, , , ,
. , , , . ,
: .

. : ,
, -

.: , -

, , , ( . . .: -; , . . ).
.
. . .: Machina, . C. .
. . .

qxq{ 3 (71) 2009

103

 , .
, .
:
. (,
) (originaire)
.
, , , , , , . ,
, .
, , , , ,
, ,
, - . ,
, ,
, , .
. , :
, ,
.

, , , ,
, .
/ (antrieur / intrieur)
, , .
: ,
?
, ,
? , , , .
: -:
,
, , , .

. . .: , . . .
. . . .
. . .

104

 , , ? ,
,
. , , , .
, . . . , ,
, (esprit). ,
, , , ( ).
, ,
. , , , , . ,
, , ,
,
,
. , , ,
[] ,
, . , , :
, ,
, , ,
.

, ,
.
,
. , : , , , , , ,
, , . -

. . C. .
. . . .
. . . (. ) -

: , , .
XVII . :
, , .

qxq{ 3 (71) 2009

105

 , , , , .
, , , , .

: ,
: ) , , / . ) , ,
. . )
(lidalit), , / . , , ) , ,
, , , , ,
. : , , .
, ,
,
: ,
,
,
.
,
, , . , , . /
, , , ,
.
.

106

: , , , , , ,
. ,
,
, , ,
, , .
, , , . , ,
, , :
? , , , , , ?
, , XX .
,
, ( )
. : . . _ . . .

qxq{ 3 (71) 2009

107


, : ().
, , , .
, , , , .
, , , , , , . , .
. . . . , . .
. . , , .
, , , ().
,
., . , , ,

, .
, , , .
, ,
XIX .
; , . .
: (; )
.
.
, , . , , . ( ), ; , ,
: ., .

108

 ( . ), ; , , , . . , . .
.
,
, . .
, ,
, , . ,
, . , ,
,
. ,
. . , .
,
. ,
,
, . . . , , , . , . , ,
, , ,
, , . , .
:
, ;
,
. . . , , , , . , , , , ,
, . , , : ,
. . . . . ., . . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

109

, , . , , , , , . ,
.
,
- , : , ,
, . - ,
, . , , , :
[ ] . , , : ,
, , , ,
. , ?
. , ?
.

, . , ,
,
. ,
, , ,
, . . ,
.
, ,
, , ,
,
, . , : , ,
, . ,
, , , , .
, ,
, ,
. _ . . . . .: , . . .

110

 , .
.
().

, , : , -, ,
. , , , , , . , , ,
. , , , , ;
, .
, ;
, ,
.
, , , , ,
. , , , , . ,
, . , ,
. ,
, ,
, . , , , , - , .
, , , , , , : , , .
, , -

. . _ . . . . ., .

. , . :
,
, ( . . ).
. . .

qxq{ 3 (71) 2009

111

 , .

(). , , ,
,
.
, , . , ,
, ,
.
, , ,
, .
, , , , ,
. ,

, . , . . , , ,
.
, . . , , , , ,
. , ()
, . ,
, ,

. , ,
, , , ,
. , , , , , , ,
. , () , ,
, ,
, .
,
. . , , . . . ., . . .

112

 , .
. . .
, , ,
, .
, , , , ,
, , ,
, , , , . .
, , , ,
() . XX .
, , , .
, , : () (),
. , ,
? ?
, , , . ,
. , ,
, . , , ,
, (), . : .
,
, ,
. . . ., . . .
.

. . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

113

 . ,
, , ,
. , .
: , , , ,
. , , , , ,
.
: , , ,
. , , , . ,
, , , ,
. , . . ,
, . ,
,
.
- ,
,
. ,
,
, ,
, , , .
, , , , ,
. , , .
,
: ,
, , , , , , , , , .
- ( ,
),
- .

. . .

114

 { q q qq

. .

. . .
Noctes Petropolitanae, .
, .

, .
, , ; . ,
: , , - , .
,
.

.
- , (, b, , d). . . _ . . . ., . . .
qxq{ 3 (71) 2009

115

 -
. , . ,
, ,
; - ,
, , . : . ,
.
, , , , . ,
, , .
. , . ,
, ,
, . , , : , ,
, , . -
. :
,
dure relle, , , ,
. . .
, -

.
- . ,
, - , - .
. . . .
. . .

116

 ,
,
. , , ,
, , . , . ,
, .
: ,
, - ,
. ad hoc : , , abcd mn xyz. ()
(, b, m, z), . . , b, m n . . .
(. b b), , , , + ab + abc + bcd + + lmn + mno + nop + + z.

<>.
: ,
, , + ab + abc + abcd +
+ abc mn . , , , . , , . ,
, abcd
mn xyz, , . . . . . , (. )

,
. :
, . . , ( -
) , , ,

(. ). .
, , . , , , .

qxq{ 3 (71) 2009

117

, . <> (= E), ( ), , . . b, : b (E = a + b), ( = ).

, , = + b
= , , , = b, ,
= b. , (
); , ( ).
.
, . ,
, , . , : , b, . .
: .
: ,
; . ,
, .
, .
. , , . , . ,
. : . , .
. , ,
, , . , .
.
,
, . .
. , , , . <>
, , , . . ,
. . . .
. . .

118

 ,
, . ,
. , , , .
, .
-, ,
, . -,
, , ( )
.
, . abc mnyz, U, : b, b , abc d . ., U a,
abc U abc . . m n , m n, ,
m, iklm, a n nopr, ;
m abm, n noz, . ,
, , , . - ; , , ,

. , , , , - .
,
, , .
, ,
, .
, -: ,
, , .
. , . , , . . .
. . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

119

 .
,
: , ( ) , , . , , ,
. , ,
.
, .

, .
:
,
, ( ), , . , ,
, , , ;
, , ,
, .
, , . , ,

. ,
. . :

. . .
.
. . .
. . .
. . .
. : . : (). .,
.

120

 , , , ,
.
, : .
,
: .
. . : ,
, , , , ; , . : ,
, ,
, , , , , ,
, - , , . , ,
,
, ,
. , , .

. . . ., . . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

121

 q { q

. .

, ,
, Theodor Stcherbatsky, , ., ., . . ,
. ( -). , .

, ,
, , ,
, .
,
, c-, .
; , . , , ,
.
.
. . ( . . . . . .: , ); :
. . .
_ . . . . . .: , . . .
. . .
. . , . . . .: -. . . -

122

 ,
,
, .

( )
, ( .).
, , , , ,
. , . ,
, , . , , , , , , ,
, ,
. , .
,
(), (): (),
(), (), () (). : ? , , , , ()
, ,
, .
,
: , , ,
( . . ). , .
, , c , . , ( ).
. . . . , . . .
. . .
, () ( De lintuition philosophique _
Revue de mtaphysique, ;

qxq{ 3 (71) 2009

123


, - ( .). . , -,
, -, . ,
: (, , ),
- ( ).
, , , : )
; )
( ); ) .
, .
? , ,
, , , . . .
, , , )
, . . , ) : , , ,
) :
(. . .) , , , ,
, (. : . . . .: , . . ). , , , ( . . ).
.
Stcherbatsky Th. The Buddhist Logic. Vol. . Leningrad, . P. (
, .).
.: , , , ,
,
. , , , . ,
- . , , , ,
, , ,
( . . ., . . ).

124

)
, , . .
, , :
) ()
, ;
) ()
();
) ( ),
, .
? ,
(). , , (, ), (
) , . , , : ( sabbe
sankhra annicca , ). , , , ,
(), ().
(., ) ,
().
. . ,
.
, , .
(
) , ,
-
, (
).
,
: Stcherbatsky Th. The Buddhist Logic. Vol. . P. .
. . . . .
qxq{ 3 (71) 2009

125

 , ,
.
, raison dtre
. , , ,
, ,
, ( - -)
- , ( ) , .
,
- .
,
( ). , - , (, ),
: , . , , (.
, ,
VI . .). ,
, () , . . ,
. , , , (),
, , ,
.
( ) .
: , .
, :
, , , . .

126

 , , .
,
, ,
:
, , ,
, ,
. , , , , ,
( ).
, , .
, .
. ,
. , , , ,
, . , ,
, ,
, - , , .
, . : , , , , . , ,
- , , ,
.
,
-, .
, () :
, [ ]
. _ .
. c.: . . . ., . . .

. _ . . . . .
Stcherbatsky Th. The Buddhist Logic. Vol. . P. .
Ibidem.
qxq{ 3 (71) 2009

127

(). :
() () []
().
! (-) / . [ , ] [ ]
. , , () . ,
.
,
. . . ,
, ,
(, ). ,
, , , .
, , , ! .
, (), ,
(-). , ,
() ,
( - [ , ] ), ,
(),
, ,
, . .
, ,
, . ,
() , ,
() , .
- . . . . . _ .
. . .: , . . .
Stcherbatsky Th. The Buddhist Logic. Vol. . P. .

128

 , , , ,
, . , ,
: ,
() , ,

.
, . . :
, ,
. . .
,
, ,
.
,
, :
. ,
, . , , ,
, . , ,
, , , , .

: ,
, .
, , , ,
Ibid. P. .
Ibidem.
Ibidem.
Stcherbatsky Th. The Central Conception of Buddhism and the Meaning of the word
Dharma. L.: Royal Asiatic society, . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

129

 , (. . ). . .
, : , .
,
.
: ,
, , .
, ,
, .

.
,
, . , , , ? , , ,

, , . . . , , .
.
, .
, , () , .
,
( )
,
: , ,
, (
). , (),
( ), . ( ) , (),
( ), Stcherbatsky Th. The Buddhist Logic. Vol. . P. ().
Ibid. P. .

130

, (
), .

: , ,
, . :
,
; , ,
.
, ,
, , ,
.
, , . ,

,
.
, , , , . ,

. , , , , , .
, , . , , ,
,
.
XX
, . ,
, , . , , ,
. , , . : Ibid. P. .
. : Ibid. P. .
Ibidem.
qxq{ 3 (71) 2009

131


- .
- ., ,
. , :
) ;
) ,
;
) , ;
) ,
,
, .
, , ,
.
.
.
, , :
, . .
,
. ,
, , , -, , . . . . . . : , , ,
-
,
( ,
) (
)
.
,
, Ibidem.
Conze E. Spurious Parallels to Buddhist Philosophy _ Philosophy East and West . .
January . P. .

Ibid. P. .
. . . .: , . . .

132

 : , (
?) ( ). , . . , , ,
. ,
. , , (
), .
, .
, .
,
, , ( ).
, ,
: , , , . , (
) .
,
, .
. ,
- , , , . .
, , - ? , , ,
. , .

. . .
qxq{ 3 (71) 2009

133

 , , , . , , , .
,
(),
, ?
, . ,
, , , ,
!
, , . , , , ,
.

134

 qqq x

,
, , , . . . ,
,
, ,
. ,
,
.
, .
, , . .
. , , , , , .
. , , , . ,
, ,
qxq{ 3 (71) 2009

135

 ,
. , ,
. ., ,
, , , , , (se laisse vivre). ,
. .
,
: [ ] , <>
: ,
, , , , , , -
, . , , , , , , , . ,
, . ,
, . , , , ;
. . . ,
,
, , , , ,
.
, , ,
, . , , (concevoir)
. _ . . .: .
. . .: , . . .

.
, -

, , ,
. , , .

136

 (succession sans la distinction).

: , , ,
, . , ,
, .
, , .
, ,
.
,
, .
: , ,
, , , ,
.
, , ,
, , , : ,
. , , , , ,
. ,
, : , . ,
. , , : ,
[ ] ,
.
, . ,
, , , . . C. .
qxq{ 3 (71) 2009

137

: e ; ? ,
, ,
: ,
.
: , , , , . , , :
, , , , , ,
;
, , . ,
, ,
. ,
, .
( ),
, , , .
, .
,
: ,
, , , , . , ,
( ) , . , , ,
, , , ,
.
. , ,
, , , , ,
, , , . , . . , : ( )
. . .

138

 ( ).
, , , .
, , , .
, , . , , , ( )
.

, . ,
, ,
. , , , , .
, . ( ) , , .
. , , , , , .
:
.
,
: , , ,
. ,
, .
- . , , ,
(),
-

pense en dure, . . , ,
. , , ( )
, , ,
, ,
, .
. . . .

qxq{ 3 (71) 2009

139

: ,
, , , , .
,
: , , ,
.
. ,
, .
, . , . ,

: . ,
,
. , , , : , , , . , .

. , , - ,
, , , , . ,
, .
. , , , .
, . . ,
. - , , , , , ,
, ,
, . ,
, , , , ,
,
, , . , , . . , , , [] . . .: -. , . . .
. . . .

140

 .

, ,
.
,
, ,
, . , ,
, ,
, ,
, . . , , . , , , , , , . .
, ,
,
, <> .
, , . ,
, . , , . , ,
, .
, . , ,
, , , ,
, .
, , , ,
. - , ,
. ,
: , ,

. . .
rfahrung, , rlebnis, .

.
. . .
. . . .
qxq{ 3 (71) 2009

141

 ,
. , , , ,
, ,
- ? ,
, , . ,
.
,
. , - : , ;
-.
,
, . ,

:
, ,
.
, , - ,
. , , ,
, , ,
. , ,
( ) . , ,
, . , , . ,
,
, , ,
. , , ,
. . , . , -

. . .
.

142

, , . .
.
,
, .
, ,
, .
, , ,
, . . -
. , , . , . ,
. , , : , , .
,
, ,
.
, . ., , . , :
(
)
/ , , , , , , , ;
/ , : , ,
.
,
.
,
, . ,
, ,
.
, , ,

.

qxq{ 3 (71) 2009

143

 q {

, :
, , , , , ,
, .
, , . , , , , ,
, . , , , , , , ,
. . , ,
, ,
.
, , ,
. . ,
. , , () , , , .

144

 ,
, , , . ,
, , . , ,
. , , ,
, , , . . , , .
.
, , . . .
, . . . , , , , , ,
. , ,
,
,
.
,
, . . . , ,
, , .
().
, , ,
.
: Bergson H. Lme et le corps. P. , ; Fantmes de vivants et recherche psychique.

P. _ Bergson H. Lnergie Spirituelle. Paris: PUF , ; De la position des problmes _ Bergson H. La pense et le mouvant. Paris: PUF , . P. ; Les deux sources
de la morale et de la religion, P. ( : .
. .: , . . ).

qxq{ 3 (71) 2009

145

 ,
, , ,
, , , . , , , .
- - ,
, .
,
,
, ,
, . , ,
, . , , , ,
, . ,
,
, ,
(virtualit)
. : , , ,
, , ; ,
. . , , . , , : , , , , . . .
, , ,
, , , , .
, , , , , .
, . , .
(quations) , , , , , ( ,

146

 ), .
, , , , . , , .
[] , : , , .
:
- , ,
: ,
, ,
, !

, ,
, .
, , . .
, , .
, , , ,
- .
. ,
.
,
.
, . , ,
, , . , , , . .

. ,
. ,
, ,
, .
. _ . . .: . . . .: ,
. . .

.
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

147

 , , , - ,
-. , , - ,
, ,
, .
, ,
,
, .
, ,
, .
, , .

. ,
, , , , , , , , , , .
:
, . , .
; . , , , ;
, , .
,

. ,
. . ; , ,

, . <> ,
; ,
, , ,
, , , .

Berthelot R. Un romantisme utilitaire. tude sur le mouvement pragmatiste. Paris: Alcan,

coll. Bibliothque de philosophie contemporaine. T. II : Le pragmatisme chez Bergson,

. P. .

148

 , ,
,
, , , , . ,
, ,
, , .
-, , , , ,
. , , :
, , ,
(, , , ,
, , ;
(Selbstverspottung), ,
, , , !).
,
: ,
, ,
? ,
, , ,
, , ,
, , .
, ,
, . , ,
, .
, , ,
, ,
, . , : , . , ,
, veritates aeternae; ,
.
. , _ . : . . . .: ,
. . .

qxq{ 3 (71) 2009

149

 , ,
, ,
.
,
, , . .
, . , , , , , , , , , .
, . . , ,
, ,
, , ,
, .
. ,
, , , , (adquation). , , ,
,
,
. , ,
.

, . , .
; . (). ,
, , .
:
? ,
. ?
:
, .
. . .: -, , . . .
Bergson H. Sur le pragmatisme de William James. Vrit et ralit _ Bergson H. La pense
et le mouvant. P. . . , .

150

 : ,
.
: ,
,
, .
.
: .
:
? - ,
. ,
, ,
. , , ,
, , .

, , , . ,
, . []
: , , . <> , , ,
, .

, :
, . , ,
, . - , , ; .

, ,
, -,
[] .
, ,
, ,
, -

Ibid. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
. . . .
qxq{ 3 (71) 2009

151

. , , ,
.
.
,
:
. , ,
: , .
, ,
, , . ,
, .
: ,
, , , , , . ,
, - -
, :
, ,
. , , , ,
, .

,
: , ,
: , .

: , . . , . .
, , ,
. ,

Bergson H. Sur le pragmatisme de William James. P. .

Ibid. P. .
Ibid. P. .
Ibid. P. .
. . . , ; La perception du changement _ La
pense et le mouvant. P. .

152

 . , , : .
(proposition), ,
, , . , , , , .
, ,
, ,
. ,
, ,
, .
.
, , , : , , , , .
,
, ,
- .
, , - ,
, , ,
. , ,
,
, , .
, , ,
.
.
,
, .

.
qxq{ 3 (71) 2009

153

 , , ,
, :
,
, , , . ,
. , , , , : . , . , , ; ,
.

. ,
,
. ,
. , , , ,
, , ,
.
.

Bergson H. De la position des problmes _ Introduction II La pense et le mouvant.

Paris: PUF , ... .

154

 x q {

La philosophie est toute entire

prliminaire.
A moins que ce ne soient les
prliminaires qui soient dj
philosophie.
Vladimir Janklvitch

.
, :
A Study of History () .
( ) ,

.
? ,
( : ),
, ,
( i
) , . , , .
. : . -

. . : www.google.
ru / search? complete=hl=ru&Ir=&newwindow=q=Jankelevitch (..)

qxq{ 3 (71) 2009

155

***

, , (. . )
, .
: le phnomne historique.
, ,
. , . , ,
.

. a priori , .
, .
, , , , i
, , , , . , , i , .
, ,
(leffort douloureux)
, .
,
, , , ,

.
, , (dure), , ,
. ,
.: Bergson H. Lvolution cratrice. d. Paris: Alcan, . P. et passim.
Ibid. P. .
.: Ibid. P. .

156

 , , , , , , .
, . ,

, , .
,

i , , , , , . , ,
, , . .
( , , ) i, .
, ,
dure , . ,
, i,
, . - .
, : , i ( i
.: Ibid. P. .

nota bene. , .
-Science , , .
.: Bergson H. Les deux sources de la morale et de la religion. d. Paris: Quadrigue;
PUF , . P. .
.: Toynbee A J. A Study of History. Abridgement of Vols. I VI by D. Ch. Somervell. N. Y.;
L.: Oxf. Univ. Press, . P. .
. : . . . .: -, . . .

qxq{ 3 (71) 2009

157

 _ , ),

.
, , ( !)

. .
, (A Study of
History) , , , :
, (plot) , (regularities) (patterning) .
: ,
.
Regularities, , ,
, ,
, .
, , , , , -.

,

. , , , , .
.: Bergson H. Les deux sources P. .
. : . . (
) / . . . . .: . , . . .

. . . (. ).
(Bergson H.
Les deux sources P. , ).

.: Toynbee A. J. Civilization on Trial and The World and the West. Cleveland a. N. Y.:
Meridian Books, . P. .

.: . . - . . ( ). .: - , . . .

158

***

, , i , .


. ,
. ,


, , , i-- --i,
, , ,
-
: , ,
, , ,
, ,
, , , i,


.
, -.

.: Ortega y Gasset J. Una interpretacin de la historia universal, en torno a Toynbee.

Md.: Revista de Occidente, .

. , .
, , . , (dure), (.:
Bloch M. Apologie pour lhistoire, ou mtier dhistorien. P.: A. Colin, . P. , ).

, . ,
. . .
nota bene. . .
(Leopoldo Zea): el proyecto asuntivo. .
. .
. .

qxq{ 3 (71) 2009

159

 , , - .
. .
, ,
, , ,
i , , . , (
), .
, , .
regularities. (
) ,
, ( )
.
***

. , , , .
,
background.
-

:
So schaff ich am sausende Webstuhl der Zeit,
Und wirke der Gottheit lebendiges Kleid ( _ )
..: . . . .: -, . . .
.: Toynbee A. J. An Historians Approach to Religion / Based on Gifford Lectures
Developed in the Univ. of Edinburgh in the Years a. . L., etc.: Oxf. Univ Press,
. P. .
., , (lirrversibilit dlan), , , (Bloch M. Op. cit. P. ).
. . : . . . . . .
.

. , ( !) -

160

 , : , , ,
, , : , ,

, ,
. . , :
?

? ? ,
, ( self-centeredness)?
?
, ,
(. . ) , , ?
.
, -
?
.
.
, , ( ,
dure)
(-), () -- . ,
, dure.
.: . .
- (XIX XX .). .:
, . . .
. .: Toynbee A. J. An Historians Approach P. . , , , , .
. . . : , , . ,
. , , .
. .: . . .
XVIII XX . .: , . . .

qxq{ 3 (71) 2009

161


, . , ,
,
, , , , .
***

, .
, ,
, , , , , ,
, , ,
.
Aufhebung, , . ,
.
, ,
. .

.: Madaule J. Une interprtation biologique et mystique de la histoire _ Diogne. Paris,

. . P. .

( . ), !

162

(), -

( ), . .
; , . ,
.
, . , ,
, ,
, . , : ,
, , , .

.
. , ,
. , , ,
( ),

( - , ).
qxq{ 3 (71) 2009

163

 , , , , , . ,
,
, - , , , , ,
, , .
: ,
, , . , , ,
, , ,
. ,
, .
, ( versus ), ,
.
, , ,
.

( ) ( )
(. . ). ,
, , , . ,
, -,
( ).
, , , - , , .
, , ,
,
. ( -, ) - (-,
).

, ?

164

-
, ,
, , ,
,
. , ,
.
.
, , ,
. : , ,
; , -,
: ,
.
, , ? ,
, , , ,
, , ? ,
?
, , ( ). , -,
.
,
,
. , , ;
.
,
, , ,
qxq{ 3 (71) 2009

165

 ,
, , ,
, ,
. ,
; , , ,
, .

, , , , , .
,
,
,
, , ,
( , ).
,
,
, , , , , ,
,
, , , ,
.
, : . ,
: . .
, , ,
, ( )
( ) .

/ , , , .
.

166

- , , - ,
,
.
( ), , : ()
(
), ()
, .
:
.
: , ,
. ,
- . : ,
, . , .
, .
, ,
, , , ,
, . , , , , ,
: , ,
,
.
, , ,
- .
, , . ( , ) :
) ( qxq{ 3 (71) 2009

167

 ); ) (
).
: )
, ,
; , , , ,
, , ( ); ) ,
: , , , . . .

. , .
, ,
,
: ( ) , , , . , .
, ? : ,
( )
, , ,
( ).
, ,
, ( ) , .
,
. , . , VI , - ,
, -, ,
, , ,
, .

168

 , c
. t ;

.
, :
( ),
, , , ,
, .
, , . .
, ,
.
, , ,
nexus (), . ,
:
; . ,
: , ,
, , -. , ,
, ,
- : ,
, , ,
, .

, , , ,

.
:
, qxq{ 3 (71) 2009

169

 ( - -), .
,
,
, , ;
,
. , , , , , , (, ).
, (
Weltanschauung ), :
,
. , , .
,
,
( , -
), . : ,
,
, , .
: , , , , ,
. ;
. ,
, .
, : (,
- ) , -

170

. , , , , , ,
,
(. . ).
, ,
, ,
;
,
, ,
, , . ,
, , - .
, ,
, . , - ,
, ,
, , .
, , .
, , ,
, , , . , ,
. ,
, ,
, . ,
, ,
.
, ,
, -
qxq{ 3 (71) 2009

171

 .

- .
, , , ( , ), , ( ,
), , . , ,
, , , , . , , , ,
, , , ? , ( , ) , , -, ,
, , , -.
.

172

:
.

,
. ,
, , ,
( ). ,
.
, . (, ), , , . .
, .
, ,
.
, ,
(lan vital) , , (. . ), (. .,
, ), , ,
, , ( -- ).
qxq{ 3 (71) 2009

173


.
, , , , , . ,
.
.

-. ,
,
( ).


.

, ,
, .
,
, . :
. : , , ,
, .
,
, . ,
, . ,
. ,
, , . . , , .
,
. . .: - , . . .
. . .
. _ . . .: . . . .: ,
. . .

. . . .

174

. , . (le
discernement) .
, .


, .
, . .
,
, (, ), . , , ,
, . ,
, , ( ), , , . .
-, ,
, ,
, . , , (),
(embodied mind), ,
,
.
, ,
. ,
.
, . , ,
, , .
,
. , , , . .: . / . . . _ . .
. . .

qxq{ 3 (71) 2009

175

 . , , , . , ,
. .
.
.

. . , .
. , ,
, , , , . , ,

. ( ), , . , ,
, .
. .-.
; ,
.
- ,
, ( active walk,
), , , .
. . .: , (
.). . .

. . . .
. . . .
. . .
. .-.

Lam L., Shu C.-Q., Bdefelfd S. Active Walk and Path Dependent Phenomena in Social

Systems _ Nonlinear Physics for Beginners / Ed. by Lui Lam. Singapore: World Scientic,
. P. .

176

 ,
, , . , .

, : , .
: , .

, ,
( ). , , . , : - ,
, , , , .
,
. , , ,
.
.
.
(enacted cognition), , .
. , ,
. ,
, , , , ,
, .
, - , , ,
.
. , , ,
(affordance)

. . .: . . .: , .
. : Die erfundene Wirklichkeit. Wie wissen wir, was wir zu wissen glauben? / Hrgb.
von Paul Watzlawick. Mnchen: Piper, . . Auage. S. .
Foerster H. von. Das Konstruieren einer Wirklichkeit _ Die erfundene Wirklichkeit. Wie
wissen wir, was wir zu wissen glauben? S. .
. : . ., . . .
. .: , .
Varela F. Quatre phares pour lavenir des sciences cognitives _ Thorie Littrature
Enseignement. . . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

177

 , . .
-,
, , -,
-, .

, , : (learning by doing).
. :
, , , . . . . ,
, ,
,
, .
, : , , , , . ,
, , .
, ,
.

, , .
. , ,
, ,
. Life is Cognition (L=C)
(. ).
,
. , , , .
Varela F., Thompson E., Rosch E. The Embodied Mind. Cognitive Science and Human
Experience. Cambridge (MA ): MIT Press, . (th printing ). P. .

. . XX .

. . . .

178

 . , , , . , , , ,
, , , .

(embodied mind or embodied cognition).
, . -: , (embodied mind), , .
, . , .
, .
- , ( ,
. -). - . , . ,
,
.
,
, , .
, , , , , , . , ,
,
, . -
-.
, (. . , ,
), ,
, ,
.
, ,
. , . . , ,
, . . . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

179

 , (, , ) . .
, . ( ) :
, , , , ,
, .
, , .
, . , , , , . , . ,
, .
.
, ,
,
,
. , ,
.

. . :

, . : ,
, , , , , . , ,
. ,
,
. , , , ,
.

. . . .
. . . .

180

 (, . frame) , , . . , , : ,
. ,
, , .
(, , ) . ,
.
, , , . . , , ,
, ,
. . .
. ()
, - . . ,
.
. . ,

, ,
, , .
- .
/ ,
,
. ,
, , . ,
.
, -, ,
. , , , .
Uexkll J. B. von. A Stroll through the worlds of animals and men: a picture book of invisible

worlds _ Instinctive Behavior. C. Schiller ed. N-Y.: International Universities Press. .

qxq{ 3 (71) 2009

181

 , ,
, , , - . , : ,
?
, , . - .
, , .
. ,
.
,
( ) . ,

, .
, , .
, .
, . , , , , , , , , ,
. ,

. -
.
: ?
.
. ?

?
, , , .
,
P. . [st ed. in German].

. : . ., . . . . .: , .

182

 ,
, . , .
, , ,
, , , , .
,

, [ , ]:

, ,
. , , , , , ,
.

,
. ,
.
, , , ,
. , . , ; ,
, , .

, . (altered states of consciousness)
.
, , . . . . .
. . .
. . . .
qxq{ 3 (71) 2009

183

 , , ,
.
,
- , , , ,
. , , , .


, , . , , , ,
, .
.
. , ,
, , . , , , . . ,
. , . . , , , ,
- .
,

, .
, , , , , . , , . ,
, , ,
, .

184

 xq

. , .
. , . , ,
. , ; .
, , , (un vice
originel): , , . ,
, : , , ,
,
, qxq{ 3 (71) 2009

185

 .
: , , , . , , , :
, ,
, . , , ,
. , ,
( ), .
, . , , ,
. .
-
, .
. (le
moi intrieur) ,
. , ,

: , , ,
, , , , ,
. , ,
. ;

. _ .

: . . . .: , . . .
. . .
Kristeva J. Le Temps sensible. Paris: Gallimard, .
. . . . .
.

186

 - .
- .
-
. , ,
,
, .

,

XIX XX . ,
,
XIX
. . - (anerie) - -,
, ,
, ( -
-, . ) . . ,
. alter ego, -
. -
, .
,
. , ,

, .

, XIX .

Blanche J.-E. Portraits of a Lifetime. London: J. M. Dent & Sons, . P. .
qxq{ 3 (71) 2009

187

 . , . : , ,
. .
, , . ( ), ,
- , .
.
, . , ,
, . . , .
: , ,
, ,
, , . ,
- , , <>
, , , . ,
XIX . .
, , , , ,
,
.
. . / . . . .: . . , .

., . : . .:
, . . .

.
Joule J. Matter, Living Force and Heat _ The Scientic Papers of James Prescott Joule.
Vol. I . L.: Taylor & Francis, . P. .

188

 , , ,
.
, -, -
.
. . , : ,
; - , , , . , , , ,
.
-
,
.
:
, , , !

. , , . - , ?
. , - .
,
, .
, , .
, ( ). .
: . . - _ . . . .: , . . .

Tucker P. H. Monet in the s. The series painting. New Haven: Yale University press,
. P. .

qxq{ 3 (71) 2009

189

, , , . , ,
()
:
. ,
, . , -, .
-,
. :
(, , , , ) .
, - -
, ,
,
, ,
.
-, - ,
, ,
. - ,
, , : , ; :
, , ,
.
-, Ibid. P. .
. : Tucker P. H. Monet in the s. P. .
. : Ibid. P. .

190

 <> , ,
,
, . , . , ,
. , ,
, , ,
, , , , ,
.
, ,
,
, , ,
. , , ,
,
- , . , ,
,

. ,
,
.
. , ,
, .
, , ,
, .
, ,
.

,
. . . . .
. . .
qxq{ 3 (71) 2009

191


.

.
- , .

- . - ,
. , - , . .
. -,
-, - . -
()
, . , -
,

, -
, .
, ,
.
XIX , .
, , ,
, , .
, ,
Tucker P. H. Monet in the s. P. .
Ibid. P. .
.: . . , ,

I _ / ; ; .
. . . .: , . . .
Hude H. Bergson. Paris: tudes europennes, . C. .

192



. , -

. , - , .
, ,
,
.
-, , - .
- . , .
., -
, . . -
(, , , ), .



:
: , , : . ,
- ,
. ,
Antliff M. Inventing Bergson: Cultural Politics and the Parisian Avant-Garde. New Jersey:
Princeton University Press, . P. .

. . . .: -, . C. , ; Arbour R.
Henri Bergson et les lettres franaises. Paris: Librairie Jose Corti, .

Antliff M. Op. cit. P. .

Visan T. de. La Philosophie de M. Bergson et le lyrisme contemporain _ Vers et prose
April June. P. .

Gleizes A., Metzinger J. Du Cubisme. Paris: Eugne Figuire, .

Ibid. P. .
Ibid. P. .
qxq{ 3 (71) 2009

193

 . .
, , , . , (ncessairement
total), , ,
, . , , : .
. ,
. , , , ,
. , .
:
,
,
,
, ( . . .) .
,
. . , ,
-,
.
, , . - ,

Ibid. P. .
. . . C. .
. C. .
, ,
, . , ,
, ;
; ,
( .
. . C. ).

194

, :
, . . , . , , .

, , , . , , , ,
.

.
.
,
, ,
, . . ,
- .

, , , , , . : , , :
. , , .
, , , , , , ;
( la sensation de relief), . ; , ,
(les nuances de la
notion de plnitude). <> , , . ,

(esprit) . . . . C. .
Gleizes A., Metzinger J. Du Cubisme. P. .
qxq{ 3 (71) 2009

195

 , , . . , - ;

, : ;
, , , ,
;
. , , ,
. , . : ,
,
, , (. . .), . , .
.
.
, ,

.
. ,
, , ;
, , ,
. - ,
.
(. .
,

Ibid. P. .
Ibid. P. .
Gleizes A. Du Cubisme et des moyens de le comprendre. Paris: La Cible, . P. .
Robbins D. From Symbolism to Cubism: the Abbaye de Creteil _ Art Journal. Winter
. . P. .

Antliff M. Op. cit. P. .

196

) ,
. , : ,
, ,
, , . ,
, ,
, . . .
, - ( )
, , esprit . , , ,
: ,
, , <>
, , . , .
, , , , ,
. , , .
, . , , ,

, ( . . .). , ,
, ,
. , ,
, ,
, - -

. . . . C. .
. _ . .
. .: . . C. .

, , , -

, , .
. , ( . C. ).

qxq{ 3 (71) 2009

197

 , ,
,
.
, -
.
, , , :
, (image fuyante et vanouissante),
, , , , ,
. ,
, , . : , .
,
.

, ( , . ) .
(, Peggy
Guggenheim Foundation, ) , ( ) (, ) ,
-,
() -
, .

, - (, (Edward Muybridge) , .).
. C. .
(
.) _ . . .: ; .: ,
. . ).

198

 : ,
, ,
. ,
, . ,
,
, . ,

, -,
.
( . , -), ( . . ) ( , ) -
points de vue . () ,
, , .
, . ., . , ,
( , )
(Peggy Guggenheim Foundation, ), ,
, ()
, .
- - ,
- .
- ,
, , - ,
, ,
- . , (, , )
Karmel P. Picasso and the Invention of Cubism. New Haven; London: Yale University Press,
. P. .

qxq{ 3 (71) 2009

199

 , . , . (,
, -) (,
, )
, . ,
-,
.
, ,
,
, . , :
, , , , ,
, , , . , , ,
, ,
, ,
, , , .
.
. , , .
,
, , ,
, .
,
, , ,
, ,
,
. ,
, , ,
,

200

 .

(-)
, , : ,
, ,
, , , , ,
. ,
, .
, , , . , ,
, , , <> , , ,
,
. , ,
,
, ,
, , . . , ,

, :
, ,
?
, , : . ,
, ,
, ,
?
, .
. . . .: , . C. .
. C. .
. _ . .
. .: . . . .

qxq{ 3 (71) 2009

201

 , .
,
, dure .
dure ,
dure. , , ,
. , ,
dure ,
.

,
.

202

, .
-, . , , , ,
,
, . , : , . , ,
.
, , , , . , : ( )
, , , . , , , ,
:
.
, , ,
: Henri Bergson. Essais et tmoignages indits recueillis par A. Bguin

et P. Thvenaz. Neuchtel, . P. .
.-. . . .

qxq{ 3 (71) 2009

203

 :
. , , : , , ,
,
, : ( , ), ( , ), ( , ). ,
, ,
. , ,
, , .

, -,
,
. , storia storiograa, , Geschichte Historie .
(Histoire) , , , . .
, , ,
. ,
( , , ) ,
, .
XIX , , .

.
, ,

. , , ,
- ,
, - .
- : ,
, . ,

204 -

 , ,
, : ,
. , ,
, , , . ,
: , ,
, . , , , ; , , ,

, : ,
, ,
, , .
, , , ,
, , ,
.
, , , , , , , , , .
,
. ,
: .

. , , .
, : , , ?
. , , , . ? ,
, (), , ,
(). ,

. . . .
. . .: , . . . . .
qxq{ 3 (71) 2009

205

 : , , .
,
, , . , , .

, , .
, , , , ,
.
: ,
, , , ,
: . , : , , <>,
, ,
.
, , ,
, , (
Geschichte Historie!): , , ,
, , , . , .
: , , , . .
:
, : , , , , ,

206 -

, , , , .
, , ; , ,
. , .
, ,
-, . .
, .

, , , , ; , ( : !) , .
: , ,
. , ( , : -
-), . , , , ; ,
, , , , , , : , .
, , , ,
.
, ,
: ,
,
, , .
, ,
, , ,
,
, , , , , , . ! qxq{ 3 (71) 2009

207

 , .
:
, ; ,
: , , ,
, , , , , ,
! , , , : , , , .
,
, . :
, , , - , , , ,
.
.

208 -

x {

, , . ; , ,
.
,
. , . ,
( )
, , , , . , ,
? (condamne) (voue) , ,
, ?
, , , , .
, , , , , ,
, , , , ,
, , : Marcel G. Bergsonisme et musique _ La revue musicale. Sixime
anne, er mars . . P. .

. (.:

Thibaudet A. Trente ans de la philosophie franaise. Le Bergsonisme. Paris: Ed. de NRF ,

). . .

qxq{ 3 (71) 2009

209

. , . , ,
, , ,
. ,
, , ,
. ,

,
. , ,
, . ,
, ,
. , , , ;
. , , ,
, . , . ,
, . , ,

, , ,
, .
, , - . , ,
. ,
,
. ,
, , , . , , ,
, : ,
, , , .
,
, .
, . , , .
, , , , -

210

 , ,
.
***

, .

, . , , .
, , ,
, .
, . : , ,
, , , , ,
- , . , , ,
,
,
? , , , , , -
, ,
.
, , . , ,

, , ? :
. ,
, , , ? , , .
.
, , , , ,
, , .
, ,
, , . . .
. _ . . .: .
. . .: , . . .

qxq{ 3 (71) 2009

211

 , , , , , ,
, . , , . , , ,
.
,
. , , : , . , , , , , ,
, ,
, ?
, , , ,
, , , . ,
,
, , .
, , , , ,
, . , ,
. , , , , , , : , , . ,
,
-
, .
. , ,
? , ? . , ,
, , ,
. , ,
, ,
hineintrumen
, . , , .: . . .
.: . . .
(.). . .

212

, , ,
, , . . . , .
; -
, . , , . ,

, ,
, , , , , ? , ,
, , , , ,
, . , , ; ,
. ,
, ,
. , , , , , ,
, . ,
, - , . , : ,
? , , , , , , , ? , , , ,
, , , , , , . , , .
, . ,
? .
, , , ,
.
- qxq{ 3 (71) 2009

213

 , , . ,
(abandon), , , . , ? , , , .
, ,
, ? , , ? , , ,
, ?
, , , , . , , ,
, ,
, .
, , , , ,
. ,
, . ?
, ,
, . , . , , ,
. , , . , , , .
,
. , , , . , . , .
, , , : . ,
. , , ,
. . , , ? ,
;
. _ . . .: . . . .: ,
. . ; .

214

 , , ,
. , , , , , , ,
, . ,
,
- . ,
, , . ,
, , , , ( ) ,
, , , .
. ,
.
, , , . . , , . XVIII ,
, . .; ,
. , , .
,
,
. , , , ,
.
, , , , , . ,
, , .
,
, . , ,
, , , , , , , ,
, .
, ,
, , -. ,
.
, ,
, ,
qxq{ 3 (71) 2009

215

, , , , ,
, . , ,
. , . , .
, ,
, .
, , :
, , , , , .
, , .
-, , , ,
, . ,
, ,
. ,
, . . .

, , , , ,
. , , ,
.
, . ,
- ,
, , , ,
, . . (non-surprise) ,
. - (non-rsistance)
, .
(, , ), - .
- ;
. , (intellection). , , , , ,
, . . , ; ,
, .

216

 , , -, ? ,
. , , ,
,
, .
, . , , ,
. , : , . .
. , :
, . , ,
, . , - :
,
, .
, ; , , ,
. , , ,
, , .
, ,
, , ?
, ,
,
.
.

Proust M. Sodome et Gomorrhe II . Paris: d. de la NRF , . P. . .:

,
, ,
, , <> ( . . ., . . .
. . . ). . .

qxq{ 3 (71) 2009

217

Lo! the souls sphere of infinite images!
What sense shall count them? Whether it
[forecast]
The rose-winged hours that flutter in the van
0f Loves unquestioning unrevealed span,
Visions of golden futures: or that last
Wild pageant of the accumulated past
That clangs and flashes for a drowning man.
D. G. Rossetti: The House of Life.
Sonnet LXII .

, , . ; . . , . .
, : Poulet G. Bergson. Le thme de la vision panoramique des mourants
et la juxtaposition _ Lespace proustien. Paris: Gallimard, .

!
?
,
,

, ,
, .
. . . . LXII (. ).
Harpe J. de la. Souvenirs personnels dun entretien avec Bergson _ Henri Bergson. Essais
et tmoignages indits. Neuchtel: ditions de la Baconnire, . P. .

218

 ,
,
, ,
,
.
.
, , .
, . .,
, .
:
, ,
,
, .
, :
, , .
, :
. , , ,
, .
, , ,
, .

, . , . :
Bergson H. La perception du changement. Oxford: Clarendon Press, . P. _ La

Pense et le mouvant. Essais et confrences. Paris: PUF , . P. . . .: _ . . . :

, .
Bergson H. Fantmes de vivants (, ) _ Bergson H. Lnergie spirituelle. Paris: PUF , . P. .
. _ . . .: . . . .: ,
. . .

qxq{ 3 (71) 2009

219

 (), (), (, .);

, , ,
, Revue
philosophique ., . . , .
. , . ,
, ,
. , ,

, . . ,
, ,
. , , , , .
, , , , -, , , , .
, (, , ) , ,
, , , ,
, . ., ,
Suspiria de profundis, ,
Egger V. Le Moi des mourants _ Revue philosophique, . T. .
Winslow F. On Obscure Diseases of the Brain. P. ; Ribot T. Les maladies de la mmoire.

P. ; Egger V. La dure apparente des rves _ Revue philosophique, . T. . P. .

. : Macnish R. The Philosophy of Sleep. d ed. Glasgow, . P. ; Dendy W. C.
The Philosophy of Mystery. London, . P. ; Fosgale B. Sleep, psychologically considered. New-York, . P. ; Grindon L. Life, ifs nature, varieties and phenomena.
d ed. London, . P. ; Prel C. du. Philosophie du mysticisme. T. . P. , . .
Quincey T. de. Confessions of an Opium-Eater. Everyman Lib. P. : She saw in a moment
her whole life in its minutest incidents, arrayed before her simultaneously as in a mirror.
(.: . . . . , . .: Ad
Marginem, . C. . . .)
Quincey T. de. Suspiria de profundis, The Palimpsest of the Brain. Blackwood Magazine,
juin ; Select Essays. Edinburgh, . T. . P. . (. . .: _ . . , . .: , , . . .)
Baudelaire Ch. Paradis articiels _ uvres. Paris: Pliade. T. . P. .

220

 : , ,
: , , , .
, ,
, .
, , , .
, , ,
, ,
. , ,
, ,
, , , , ,
. , . .
, , ,
, , , , . . . , , .
,
, , .
, , , , . ,
. In a moment, in the twinkling of an eye, every act, every design of her past life lived again,
arraying themselves not as a succession, but as parts of a coexistence.

. , -

(Haddock J. W. Somnolism
and Psycheism. London, . P. ).
, .
. : Thus travelling backwards, every incident of my
past life seemed to me to glance across my recollection in retrograde succession; not,
however, in mere outline as here stated, but the picture lled up, with every minute and
collateral feature.
Ballanche P-S. uvres. Paris, . T. . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

221

 , - , . ,
, : ,
, , , .
(Nebeneinandersetzung), .
.
,
-,
. , , , .
, Revue
philosophique ., .
, (), , (),
. :
: .
, , ? , ,
,
: , , , . . , ?
, ,
, , , . , , - , . .
. , ,
,
, , - : ,
, .
, ,
Jung-Stilling J. H. Theorie der GeisterKunde. Nmberg, . N ; Fechner G. T. Das
Bchlein vom Leben nach dem Tode. Dresden, .

Schubert G. H. von. Die Geschichte der Seele (). ed. Stuttgart, . T. . P. : Daher
wurde in einem vom Moritz erzhlten Falle, in einem Hellgesicht, welches kurze Zeit
vor dem Tode eingetreten, das ganze vergangene Leben, mit allen seinen reichen
Erfahrungen und Fhrungen, mit seinem tausendfaltigen Handlungen, in geisterhafter
Nebeneinanderstellung und Blitzeschnelle berblickt.
Egger V. La dure apparente des rves. Op. cit. P. .

222

, ,
: , , , . , , . , , ,
, . , , . :
.
. ,
; ; , , : , , , ,
, .
, :
, ,
. ,
. , . , ,
, . , : Totum simul ,
, , , , , , .
, ,
,
, , , , , , ,
, Totum simul.
, , , .
Derepas M. Les thories de linconnaissable et les degrs de la connaissance. Paris, .
P. . . Egger V. Le Moi des mourants. Op. cit. P. .

Ibid. P. .
qxq{ 3 (71) 2009

223

 : , ., ,
; . : ; ;
, , . .
[] , ,
.
, , . ,
, , , , , ,
. , , ,
, , , ,
. ,
, ?
, .
, . , . , :
, , ,
, : ,
, ,
. , -
, , , , ,
.
, , , ,
,
, , ,

.
Egger V. La dure apparente des rves. P. ; Le Moi des mourants. P. .
Eliot G. Janets Repentance. Chap. _ Scenes of clerical Life: The drowning man, urged

by the supreme agony, lives in an instant through all his happy and unhappy past: when
the dark ood has fallen like a curtain, memory, in a single moment, sees the drama acted

224

 .
, , ,
, , ,
. , , , , . , :
, , - , ,
,
.
,
, .

, , , , , , ,
, . , , ,
,

. , ,
, ?
. , , , . ,
.
over again. And even in those earlier crises, which are but types of death when we are
cut off abruptly from the life we have known, when we can no longer expect to-morrow
to resemble yesterday, and nd ourselves by some sudden shock on the connes of the
unknown there is often the same sort of lightning-ash through the dark and unfrequented chambers of memory.
When Janet sat down shivering in the door-stone, with the door shut upon her past
life, and the future black and unshapen before her as the night, the scenes of her childhood, her youth and her painful womanhood, rushed back upon her consciousness,
and made one picture with her present desolation.
. . .: , (. . ). Hawthorne N. The Scarlet Letter _ Works. ed. Riverside Press. T. . P. : Reminiscences, the
most triing and immaterial passages of infancy and school-days, sports, childish quarrels, and the little domestic traits of her maiden years, came swarming back upon her,
intermingled with recollections of whatever was gravest in her subsequent life The
scaffold of the pillori was a point of view that revealed to Hester Prynne the entire track
along which she had been treading, since her happy infancy.

qxq{ 3 (71) 2009

225

 .

. , ,
, . . . , , ,
, .
. :
, , , ,
, ,
- ,
. , , ,
, ,
,
, ,
, , ; .

, ,
, . , .
. ,
. ,
:
, , , , , ,
Wordsworth W. Literary Reminiscences. Boston, . T. I . P. : I have remarked,

from my earliest days, that, if under any circumstances, the attention is energetically
braced up to an act of steady observation, or of steady expectation, then, if this intense
condition of vigilance should suddenly relax, at that moment any beautiful, any impressive visual object, or collection of objects, falling upon the eye, is carried to the heart
with a power not known under other circumstances. Just now my ear was placed upon
the stretch, in order to catch any sound of wheels At the very instant when I raised my
head from the ground, in nal abandonment of hope for this night, at the very instant
when the organs of attention were all at once relaxing: from their tension, the bright
star hanging in the air above those outlines of massy blackness, fell suddenly upon my
eye, and penetrated my capacity of apprehension with a pathos and a sense of the Innite, that would not have arrested me under other circumstances.

226

 . ,
,
.

, . , , , , , . , , ,

, .
,
,
, , , .
II

, ,
. , , ,
, . .
- , , , ,
.
, , , , . .
.
- , , , , . , ,
. , , ,
. , , , ,
. ,
. From the moment that all exertion ceased which I imagine was the immediate conse-

quence of complete suffocation a calm feeling of the most perfect tranquility superseded the previous tumultuous sensations it might be called apathy, certainly not resignation, for drowning no longer appeared to be an evil.

qxq{ 3 (71) 2009

227

 (point) (pointe), , , .
, , , , , ,
, . ,
,
,
, [],
.
, .
, , , , ,
.
, .
.
. , ,
,
.
,
, , .


.
.
, , , ,
. . , , , ,
. -
, , - . Bergson H. Le Rve _ L nergie spirituelle. Paris: PUF , . P. . .: . _ . . . : , .
. .
Bergson H. Lettre William James, mars _ Bergson H. Mlanges. Paris: PUF , .

228

, ,
.
, ,
, ,
,
. , , ,
, , . , , ,
, , ,
, , . , ,
, ,
: ,
, , , , . , , .
, , , . , , , ,
. , ,
(nous laisser faire).
. , , ,
, . , , . , : , , .
,
, . .
, .
, , , , , , ,

.
. . .: -. , . . .
qxq{ 3 (71) 2009

229

, . , , , . , , , , , .
, ,
, , ,
: ,
( rve). , , . ,
, , ,
. ,
,
( ) ;
.
, , , ,
,
, , ,
,
.
! - , .
. . , , .
:
, , (se laisse
vivre, . . .) , , , ,
, ,
, - , . , , , , ,
?
Bergson H. Le Rve _ L nergie spirituelle. Paris: PUF , . P. . .: .

. . .
Bergson H. Le Rire. Paris: PUF , . P. . .: . . ., . . .
. . .
. . .
. _ . . .: .
. . .: , . . .

230

 ,
, , , ,
, . . ? , ,
, ,
, ,
. , , ,
<> , , , ,
. . , ? , , , (visionnaire mourant), ,
,
. , , , . . , ? , , ,
?
, , ,
:
?
, , . , ,
-, . , ( , ), , ,
( , , , ). ,
, , .
,
, , , ,
, ,
. .: . , , , .
Bergson A. Compte rendu de La gense de lide de temps de G. Guyau _ Mlanges,
Paris: PUF , . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

231

 , ?
,
, . , , ,
. . , . , , ,
, , .
, , . , ,
, , ,
, , , , , , , , .
.
, .
,
. , ,
.
. , , ,
, AB , .
, . :
,
, , . ., ,
, , , ,
, .
. . C. . . .
. . .: , . . : ..
. . . .
, --
, , ,
. : , , .

232

, , ,
. , , , :
, , ,
.
: , , . ; , , , ,
. , , .
.

, ,
,
? , , , , , . , ,
, .
, , .
, ,
, .
.
, ,
, . , ,
, , .
, ,
, ,
, (coextension), ,
. . . ,
, .
, ,
, .
, , . . . . .
. . .
. . . .
qxq{ 3 (71) 2009

233

: ,

[ ], , , , .
,
, , . ; : ,
.
III

,
. .
. , ,
.

,
, ,
.
? ,
,

, . .
.
, ,
. , ,
,
, , , , . ,
, . , , , , ,
. ,
, ,
, , , , ,
, .
,
.
.: . _ . .
: , . . .

234

, , , ,
, ;

,
. , ; , ,
.
-, , , . , ,
.
(dsintressement) , , .
, .
; ,
; , , , , . , ,
, , ,
, . , , ,
,
(facilit).
, , , - . , ,
. ,
. , , , .
, ? , , , Bergson H. Lme et le corps _ Lnergie Spirituelle. Paris: PUF , . C. .
.: Harpe J. de la. Souvenirs personnels dun entretien avec Bergson. Op. cit.
Bergson H. La Pense et le Mouvant. Paris: PUF , . P. . (. . , ).

Raymond M. Gnies de France. Neuchtel: La Baconirre. . P. .

qxq{ 3 (71) 2009

235

 , , , , ,
, ; , , , ,
,
, . . ? ,
, , , , , , , , , , : . , , ,
, ,
.
. .
. , , ,
; :
,
, , (renverser) ,
.
, , ,
. .
:
, ,
, ,
, ,
: , , ,
,
, .
.
. , ,
: , ,
. ,

Bergson H. Lintroduction la mtaphysique _ La Pense et le Mouvant. Op. cit. .: . _ . .

236

 , , , , ,
, .

, . , , , ,
. , , ,

. , , , , . , ,
, .
.

. . C. .
qxq{ 3 (71) 2009

237

,

,
-III ,

, -
,

,
-X
,

,

, ,
-
II -
,

,
- -X
,
II -
, -

238

Table des matires

Henri Bergson: Note biographique . . . . . . . . . . . . . . . . .

Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Etienne Gilson. Souvenir de Bergson . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Jean-Michel Salanskis (Universit Paris X , Nanterre) Bergson, et
les chemins de la philosophie franaise contemporaine . . . . . . 26
Frdric Worms (Universit Lille III , ENS , Paris) Comment Bergson introduisit le problme de la vie dans la philosophie
du XX sicle en France . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Victor Vizguine (Institut de philosophie, Acadmie des sciences
de Russie) Les limites du bergsonisme et la grandeur de
Bergson: Gabriel Marcel sur Henri Bergson . . . . . . . . . . . 60
Anna Yampolskaya (Universit dtat de Russie en sciences
humaines) Bergson et Janklvitch sur la joie . . . . . . . . . . 70
Victor Moltchanov (Universit dtat de Russie en sciences
humaines) Bergson et Husserl: lintroduction du temps . . . . . . 82
Pierre Montebello (Universit Toulouse II Le Mirail) Bergson et
Deleuze, une contre-phnomnologie . . . . . . . . . . . . . 98
Irina Blauberg (Institut de philosophie, Acadmie des sciences
de Russie) La mtaphysique positive et la substantialit du
temps: de lhistoire de la rception de Bergson en Russie) . . . .

107

Alexandre Dobrokhotov (cole suprieure de lconomie, Moscou)

Les motifs bergsoniens dans De la libert de Lon Karsavine . .

115

Victoria Lyssenko (Institut de philosophie, Acadmie des sciences

de la Russie) Bergson et les bouddhistes dans la philosophie comparative de Theodor Stcherbatsky . . . . . . . . . .

122

Ioulia Podoroga (Universit Lille III ) Quest-ce que penser en

dure? Sur la logique de largumentation philosophique
chez Bergson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

135

Arnaud Franois (Universit Toulouse II Le Mirail) Que devient le concept de vrit chez Bergson? Considrations sur
le pragmatisme bergsonien . . . . . . . . . . . . . . . .

144

Eugne Rachkovski (Bibliothque Centrale dtat de la littrature

trangre) Bergson et Toynbee ou de la matire du
savoir historique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

155

Elie During (Universit Paris-X , Nanterre) La critique bergsonienne de la mtaphysique de la thorie de la relativit: sa
postrit et son actualit . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

163

qxq{ 3 (71) 2009

239

Elena Knyazeva (Institut de philosophie, Acadmie des sciences

de Russie) Le problme de la perception : Bergson et les
sciences cognitives contemporaines . . . . . . . . . . . . . .

173

Igor Doukhan (Universit dtat de Bilorussie) Lart de la dure:

la philosophie de Bergson et lexprimentation artistique . . . .

185

Archives philosophiques
Henri-Irne Marrou. Bergson et lhistoire . . . . . . . . . . . . . .

203

Gabriel Marcel. Bergsonisme et musique

. . . . . . . . . . . . . .

209

Georges Poulet. Bergson. Le thme de la vision panoramique des

mourants et la juxtaposition . . . . . . . . . . . . . . . . .

218

240 Table des matires