Вы находитесь на странице: 1из 199

EAeno Kopoeuno

Mocunu: mnc1nuu npemenn


Murnnecuoe ny1emec1nne no anuuommm
ynnnum n nnomunm. Ceupe1m n 1unm
npemenn, ero no1ouon n nnnn,
nupunnene n mepnnunon







Hecxontxo cnon o1 an1opa
3ra xnnra ne nx rex, xro conpaercx nsyuart no ne ncropnm. Xorx ncropnn sect mnoro,
a n manonsnecrntx ncropnuecxnx erane npeocrarouno. 3ra xnnra n ne nx rex, xro
nocnpnnnmaer xnsnt rontxo c marnuecxo rouxn spennx, uacro satnax o peantnocrn. Xorx
n mncrnxn na crpannnax, xoropte nt yere unrart, mnoro nosmoxno, axe nepenstrox.
3ro xnnra nx rex, xro nonnmaer, uro nonxrnax PEAHIHA xnsnt ncera cnxsana c
xnsntm rano, saraouno uAHTACTHuECKOH. Ocoenno xora peut ner o
crapnnnom ropoe, rem onee o raxom, xax nama nenonropnmax Mocxna. Cnxst peantnocrn n
]anracrnxn sect cront xe nepasptnna, xax otunt, nenno, xnonornnnt ropo cnxsan
c ropoom nountm marnuecxnm, nacropaxnnammnm, no n npnrxrarentntm ononpemenno.
3ra xnnra nx rex, xro xouer conepmnrt eme ono Marnuecxoe Hyremecrnne no raxnm,
xasanoct t, snaxomtm ynnnam n nnomaxm. nx rex, xro nmer marnm n cnoe otenno
xnsnn. Kro xaxer cnoe Marnuecxo Heenn. Tontxo na +ror pas +ro yer Hyremecrnne
no Bpemenn. Horomy uro ner nnuero npnrxrarentnee n nx ncropnxon, crpemxmnxcx
pacxptrt pennne rant Mocxnt, n nx rex, xro npocro nmnr nam ropo n xouer ysnart
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ero noraennte cexpert, uem rant Bpemenn ero noroxon n nnnn, napannene n
mepnnanon. Tem onee uro nce nanncanmne mne nocne nepno xnnrn Mocxna
mncrnuecxax (Koponnna E.A. Mocxna mncrnuecxax. M.: Henrpnonnrpa], 2012) xax pas
ceronann, uro xort xnnr npo ropo n mnoro, no nor ropocxnx npeann n neren xax pas ne
xnaraer. A es neren, nycrt n c nanerom nnreparypnocrn, peantnax ncropnx repxer
mnoxecrnennocrt cnonx xpacox. Hy uro x, nycrt yer noontme xpxocrn n npasnnunocrn
na name Mncrnuecxo Heene. Pasne +ro nnoxo?
Hrax naunem.
Hac1t nepnan
Iopo: xontna npeuen
Crapt ropo ncera nactmen mncrnxo. Hama Mocxna nsnecrna c 1147 roa, no ncropnxn
n apxeonorn ynepent n rom, uro na camom ene ropo na nexa n nexa crapme. Koneuno,
nanepnoe, Hapnx nnn Honon pennee. Cunraercx, uro nepnt ocnonan n III nexe o n. +., a
nropo n 43 roy n. +. Ho nor camte mncrnuecxne ropoa Enpont n mnpa ocnonant
npnmepno n ry xe ncropnuecxym +noxy, xax n nama Mocxna. pennxx Hpara, ropo
anxnmnxon, uepnoxnnxnnxon n xononcrna, nsnecrna c IX nexa. Kentn, ue coop nanpxmym
cnxsan c Anoxannncncom, c X cronernx, xorx n xponnxax ynomnnaercx c 29 oxrxpx 1237
roa. Herena yrnepxaer, uro nmenno Kentncxn rornuecxn coop xnnxercx cnmnonom
pasnnrnx nnnnnnsannn. Hoxa coop crponrcx, nam mnp crponrcx roxe. Ecnn xe coop
naxonen oxaxercx ocrpoenntm, mnpy nesauem yer ontme cymecrnonart, n ero xer
xonen cnera. Onaxo nyrartcx ne cronr coop o cnx nop oxonuarentno ne saxonuen n nce
eme ocrpannaercx.
Cnonom, cpen crapnnntx mncrnuecxnx ropoon Mocxna nnonne n omem npemennom pxy.
Onaxo nmemrcx n ornnunx. H saxnmuamrcx onn, necomnenno, nmenno n xauecrne ro
mncrnuecxo npnpot, xoropax oxyrtnaer nam ropo. Hentsx cxasart, urot Mocxna tna
ropoom nmonno mncrnxn, xax, nanpnmep, ror xe Hapnx. Ho +ro n ne cronnna
ntnepenno npnsemnenno mncrnxn, xax ropo roprontx mprepon Fepnnn. Xorx n
nmonnoe nanaxenne, n ropronoe npnrxxenne n Mocxne nectma n nectma npncyrcrnymr.
He moxer Mocxna noxnacrartcx n rem, uro tna sacrpoena n ennt onpeenennt nepno,
xax, nanpnmep, unopennnx nnn Benennx no npemena Bospoxennx. Xorx, necomnenno, n
namem ropoe mnoxecrno crapnnnemnx sann, no nce onn pasntx nexon. Ceuac
pennemnm npnsnan Cnxro-annnoncxn monacrtpt, nocrpoennt n xonne XIII nexa no
npnxasy xnxsx annnna Anexcanponnua (annnt Mocxoncxoro). Hpana, o namnx ne
omnn ne camn nocrpoxn sa monacrtpcxnmn crenamn, a nnmt nx noxnern. Kro ne snaer,
+ro nnxnne +raxn epenxnntx nnn xamenntx omon, ne xnnte, a npenasnauennte nx
xosxcrnenntx nyx.
A nor ns peantno coxpannnmnxcx crapnnntx nepxonntx sann nanpennemnm cunraercx
Cnaccxn coop Cnaco-Anponnxoncxoro monacrtpx, nocrpoennt n 14201425 roax. Cam
+ror monacrtpt ocnonan eme n 1357 roy, no rora ero rnannt xpam tn epenxnntm.
Onaxo nocne noxapon, cnyuanmnxcx no Mocxne perynxpno, pemeno tno ycranonnrt
coop ns enoro xamnx, xoropt narononyuno nosntmaercx n no ce ent. On tn
pacnncan nennxnmn xnnonncnamn semnn Pyccxo Anpeem Pynentm (ox. 1375/801428)
n ero coronapnmem annnnom uepntm (ox. 13501428), no, x coxanennm, ceuac or
pocnnce ocranoct rontxo necxontxo ]parmenron.
Ipaxancxnm xe pennemnm sannem Mocxnt xnnxercx nerenapnax Ipanonnrax nanara n
Kpemne. Ona tna nosneena n 14871491 roax no yxasy Bennxoro xnxsx Mocxoncxoro
Hnana III (ea Hnana Iposnoro) cnennantno ntnncanntmn ns Hrannn apxnrexropamn
Hterpo Anronno Conapn n Mapxo Py]]o. Hepnonauantno crpoenne nastnanoct Fontmo
nanaro, xoropax n cnyxnna n xauecrne nepenero npnemnoro noxox rocyapena. o roro,
xax noxnnncx Kpemnencxn nopen, nmenno Fontmax nanara ntcrynana xax rnannt
npnemnt napant xnxxecxn san. Ipanonnro xe ee norom crann nennuart noromy, uro
crent ee yxpament c nnemne cropont xamenno pycronxo, npnntuno nx nrantxncxnx
sounx, no neotuno nennuano nx pyccxoro rnasa.
Cnonom, axe camtx crapnnntx nocrpoex n Mocxne ocrarouno. Onaxo n ornnune,
nanpnmep, or craptx enponecxnx ropoon onn ne xnnxmrcx rpaoopasymmnmn. Koneuno,
nam Kpemnt cronr nor yxe mecrt nexon. Ho on ncero nnmt rouxa na nnane name
Mocxnt. A no ncemy ropoy pennxx +neprernxa xort n npoxonr no roueuntm
sacrpoxam, no ne omnnnpyer, xax, nanpnmep, n rex xe ropoax Hrannn nnn ro xe Hpare.
Mocxna npnuynnnax cmect +neprernxn BCEX +nox. H ecnn, nanpnmep, n ropoax Enpont
npomnte nexa xonnenrpnpymrcx n oceamr n nenrpe, ntnyxax cosanart n Crapom Ipae
nnn Crapom Mxcre mysen no orxptrtm neom, noromy uro +neprernxa pennnx npemen ne
xenaer cmemnnartcx c conpemenno +neprernxo, ro n Mocxne +roro ne nponcxonr. 3ect
crapnnnte nocrpoxn nnuero ocooro nx cex (xpome epexnoro ornomennx) ne rpeymr.
Crapnnnax +neprernxa es xanpnson nepememnnaercx c +neprernxo conpemenno xnsnn. H
+ro cosaer nenepoxrnoe omymenne nx ropoa n ero ropoxan. He noromy nn, nx no
Mocxne, nnxro ocoo ne ynnnxercx, uro na pennnx ynnnax n n nepeynouxax moxno
ncrpernrt nnoe npemx. uame npomnoe. Ho nnora n xycouex yymero, xax nexym
meury, eme ne ocymecrnnnmymcx. Heapom xe n pasntx memyapax n nocnomnnannxx
coxpannnnct npnmept cmemennx mocxoncxnx npemen. Hanpnmep, nennxn pyccxn
ncropnuecxn xnnonncen Bacnnn Cypnxon ynnen na Kpacno nnoman xaprnnt ns
Herponcxo +noxn. Bpemx cnonno npnnonxno nx nero sanecy ns Hpomnoro. Bor xax cam
xnnonncen sanncan +ro:
Hauanoct sect, n Mocxne, co mnom uro-ro crpamnoe rnopnrtcx. Kya nn noy, a nce x
xpemnencxnm crenam nty. 3rn crent cenannct nmnmtm mecrom monx nporynox
nmenno n cymepxn. Temnora naunnana cxpatnart nce oueprannx, nce npnnnmano xaxo-ro
nesnaxomt nn, n co mnom crann rnopnrtcx crpannte nemn. To npyr noxaxercx, uro +ro
ne xycrt pacryr y crent, a croxr xaxne-ro nmn n crapnnnom pyccxom oexnnn, nnn
nouynrcx, uro nor-nor ns-sa amnn ntyr xenmnnt n napuontx ymerpexax n c xnxamn
na rononax. a rax xcno nce, uro axe ocranonnmtcx n xemt: a npyr n n camom ene
ntyr?
H nor onaxt ny x no Kpacno nnoman, xpyrom nn ymn. Ocranonnncx neanexo or
Honoro mecra, sacmorpencx na oueprannx Bacnnnx Fnaxennoro, n npyr n noopaxennn
ncntxnyna cnena crpenenxo xasnn, a rax xcno, uro cepne sannoct. Houyncrnonan, uro
ecnn nannmy ro, uro mne npecrannnoct, ro nter norpxcammax xaprnna
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bor rax Btcmne cnnt, nepennerx Hpomnoe c Hacroxmnm, noxasann xyoxnnxy ero
yymym xaprnny, nasnannym norom Vrpo crpenenxo xasnn. Bnno, ee nanncanne tno
npeonpeeneno Cyto.
A nor apxeonorn Anexce n Hpacxontx Vnapont uerxo ynnenn n 1860 roy Fyymee
sanne cnoero Hcropnuecxoro mysex, xoropoe yer nocrpoeno rontxo nourn uerneprt nexa
cnycrx, n 1883 roy. To snmo Vnapont ntmnn no sacnexenno Tnepcxo ynnne x
Kpacno nnoman. H npyr.
Inta nsnnnammerocx nnepx orpomnoro oma sacnonnna nect nn. a n ne om +ro nonce
ro nn samox, ro nn nopen c nymx amnxmn no oxam, a nanepxy.
Inxn-xa! xpnxnyn Anexce monoo xene. Ha amnxx ntnt n ennoporn, a na xptme
cner. Cnonno xptma, nonnmaxct, sauepnnyna ero c semnn!
Ho Hpacxontx ne nnena enoro cnera. Ona cmorpena nnns, x nonoxnm nenecrt orxya
nsmernynmerocx sannx, ram na rporyape anena xpont. Hxrno pasnnnanoct, pacrexanoct,
ynennunnanoct.
Ax! H Hpacxontx n yxace ynana na pyxn myxa.
Hpomno ontme nanarn ner, n n 1883 roy cocroxnoct orxptrne rnannoro ernma rpa]a n
rpa]nnn Vnapontx Hmneparopcxoro Hcropnuecxoro mysex.
Hpxmo na Kpacno nnoman nosneccx npexpacnt nopen-samox, cosannt no npoexry
apxnrexropa B.O. Bepnya n nnxenepa A.A. Cemenona. Ha amnxx ero nocennnnct
sonouente ntnt n ]anracrnuecxne ennoporn, a na xptme nancera ner ent poccncxn
cner.
Bor rontxo cnycrx nonropa roa nocne orxptrnx mysex rpa] Vnapon ymep. Ho Hpacxontx
Cepreenna npoonxnna eno myxa. H axe xora nauanact penonmnnx n penonmnnonnt
nponsnon ntnynn ee exart ns Mocxnt n Maxon, nepnoe, uro cenana +ra yxe crapax n
neorarax xenmnna, tno nauano nontx pacxonon xypranon n ontmenon nosne mxnoro
ropoa.
H yxe norom, ynntnax na nocnenem napoxoe ns Honopoccncxa n rnxx na rammn
pono eper, Hpacxontx Cepreenna Vnapona ncnomnnna nnenne ro anexo cnexno, no
cuacrnnno Mocxnt nsmernynmn nntct ]anracrnuecxn nopen. Bor rontxo rpa]
Vnapon ynnen rora nxonnnntx ntnon n ennoporon na amenxax c nnxymmem entm
cnerom na xptme, a Hpacxontx Vnapona, nepexnnmax myxa, nyxn xponn na mocrono. Bce
rax n ntmno.
To ecrt n Mocxne nexa n npemena cnoxono npoxonnn pyr uepes pyra. Onn ne nyrannct,
no nnnerannct, nn y xoro ne ntstnax paspaxennx. Hpomnoe n Fyymee npoxnnxnnct n
Hacroxmem, Hacroxmee roronnno Fyymee. H mocxnnun nnxora ne cmexnnct na raxnm
crpanntm pacxnaom npemen, ne ncxntnann cxenrnuecxn ponn mon, rax ne moxer trt.
Kax nn crpanno, nx mocxnnue mncrnuecxn cxna yma ncera tn n nopxxe neme. 3ro
nam ne nemenxne mprept n ]nnncrept Fepnnna nnn Iamypra, ne arnnnxne neronnanrt,
nx xoroptx, xax ronapnnan uapns nxxenc, peantno rontxo ro, uro moxno norporart
pyxamn n orpasnrt n roprontx sanncxx. Ho mocxnnun-ro ncera snann (nnn xorx t
oratnannct): IHABHOE H TAHHOE ne orpaxaercx nn n xaxnx ymarax. 3ro ranoe
xnner rontxo rnyoxo n cepnax n eme n. xpnntx, crapentxnx, nenpnrnxntx c nepnoro
nsrnxa nepeynxax n ynouxax, nepecrpoenntx ro nennxnmn apxnrexropamn, a ro n
crponrenxmn-neoyuxamn, nepexpyuenntx pennnmn nerpamn, mronantx n
nepemronantx, no nancera cxpennenntx npemenntmn nnrxmn. H +ror ysop nnn xonep
npemen nenosmoxno pasopnart, ecnn rontxo noome ne ynnuroxnrt. Ho n on rora
nosponrcx, xax ]ennxc ns nenna. Horomy uro camo marepnantnoe, ynnunoe reno ropoa n
ecrt cpeoroune ero npemennoro xonrnnyyma. H npemx ntcrponr ero sanono no onxrt xe
no saxonam Beunocrn.
Honyuaercx, Mocxna ne npocro mecro nx npoxnnannx, no n cnoeopasnax mamnna
Bpemenn, re +ro camoe Bpemx rnopnrcx, axxymynnpyercx, nospacraer n
paccpeorounnaercx. Ono conpaercx n pasntx mecrax, ymnoxaercx, a norom cnona
ntaercx ropocxnmn Cnnamn nx nyx Iopoa n ero Iopoxan.
Bet cocrnenno Bpemx ropoa n panno cymme nnuntx npemen ncex mocxnnue. Kaxt
nnocnr cnom nenry. H omee npemx cxnatnaercx ns ncex npemen. He noromy nn cront
npocro narn n raxom ropoe HRFOE npemx? Bor Cypnxon ynnen npomnoe, a
nerenapnt yymn nerunx Banepn uxanon ram xe, na rnanno nnoman Mocxnt,
yymee: cnon nonert n nosymnte noet-npeoonennx. Btxonr, npemena n ropoe ne
crarnunt, ne saxpennent n ocrynnt nx rex, xro XOuET nx ynnert n nonxrt.
Ho xax xe rax?! Bet mocxnnun ne marn, ne xonynt n anxnmnxn. 3ro, nanpnmep, n 3nara
Hpare nam xaxt +xcxypcono noxaxer na nmo om, yrounxx: 3ect xnn nsnecrnt
anxnmnx, xoroporo norom Iere nasnan uaycrom//. 3ect Fen Fenanent, cornopnnmn
Ionema na rnnnxntx norax. 3ect xnnonncen Apunmonto, cosananmn na xaprnnax
onnxn nme ns onome, nneron n nnoon A y nac no Mocxne ecnn n tn xaxo
saymnt renn-uepnoxnnxnnx, rax rontxo n ncnomnnaercx, uro xon Fpmc, xnnmn na
nerenapno Cyxapeno amne. A ontme-ro nnxoro n ne ncnomnnrt
Orxya xe rora y mocxnnue mncrnuecxoe mtmnenne?! Onn xe nce n otenntx enax n
saorax, ronopx no-nonomonomy, nnocrpannomy n nsnece. A no-pyccxn a no-crapomy
ronopnnn xynnt no ntroe, no cnyuam. H nor noxasarentno re ntronocrn n
cnyuan xynnt ocyxann ne c yuentmn-anxnmnxamn nnn uepnoxnnxnnxamn, n axe ne c
napontmn raanxamn n nopoxexmn, xon nmennct na oxpannax Mocxnt. Her! Ecnn yx
yuentm npopoxam nept ne tno, ro npo nopoxe noome ronopnnn xax y Ocrponcxoro: a
nce npyr onn! Ho-nacroxmemy-ro xynnt n pyrne nourennte ropoxane nepnnn. cnonm
cynpyram-marymxam. a-a, nmax xynunxa rex npemen nnonne morna n xaprnmxn
pacxnnyrt, n npocro, rnxx na nmne c yrpennnm uaem, nepno npecxasart yymee coner
art myxy na ntroy, a eme n npomnt cnyua npnnomnnrt.
H uro xe nonyuaercx? A ro, uro npaxrnuecxn xaxax mocxnnuxa onaana cocrnenntm
mncrnuecxn-npopouecxnm mtmnennem. a n ntnemnne nsnecment nnonne moryr
ncnomnnrt, xax nepno n rouno ronapnnann-coneronann-cunrann nx cocrnennte aymxn.
Bnno, npoxnn onrym xnsnt n omax namero pennero ropoa, xaxax aymxa nonyuana
cno nponnuecxn ap. H xort nocnonnna yunr, uro aymxa nanoe cxasana, no
mocxoncxne aynn pexo omnannct.
Bor na Tnepcxom yntnape x cntmana raxoe cyxenne mocxoncxo aynn, oero no-
crapnnnomy n mnxnxe n n nepuarxax-mnrenxax:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bpemx +ro xpyrono nnrox, no nymn nce npemx nnepx na pasnnrne. On n yer
cocrannxrt nonoxnrentnoe pasnnrne xnsnn. Ho ecrt n pyro xpyr, ns nyx samxnyrtx
nnrxon cocroxmn. 3ro nenra Menyca, a nx npemenn nacroxmax nonymxa. Ecnn no
raxomy xpyry norn, roxe yer xasartcx, uro nemt nnepx na pasnnrne. Tontxo +ro
nenpana. Ha camom ene xpyr Menyca samxnyr ns nero ner ntxoa.
Bor rax xe npemx n n namem ropoe ner ono no xpyrono cnnpann: nnepx na pasnnrne. H
ne a or emy npyr sannrtcx n nono xpyr nenrt Menyca. Tora nacrynnr ynaox. A
uro, pasne xaxoe cosanne ne ponrcx n ne ymnpaer? Iopoa rax xe poxamrcx n
pacctnamrcx n npax. Cxontxo tno nx, nennxnx, nenoxonenmtx A rnxnmt yxe n ner.
Xopomo, ecnn namxrt ocranercx. A ro n nonce sactnnmr necxn Bpemen.
Tontxo nor uro +ro sa xpyrn n ropoe-ro? Orxya onn epyrcx n name Mocxne? He
oraannct? A anare nsrnxnem na ropo cnepxy.
Mnc1nxa pennnx c1en
nenannxy cner
Onoopasntx snes.
3pancrny, mo annn pe
Famnn crpentuaro pocr! <>
Fyer n mo uepe
uym pasmax xptna.
Tax no xya yer
Mtcnn xnno crpena?
O. Mauoe.iuma+

Hauanact nama semnx, ncem nonxrno, or Kpemnx. 3ect eme n ponsonom nexe (2-e
rtcxuenerne o n. +.) nosnnxnn nepnte nocenennx na Foponnnxom xonme. Komy nnrepecno,
nycrt nocmorpxr 3araounym +neprernxy Betmnno ropt n moe xnnre Mocxna
mncrnuecxax. A sect rontxo ncnomnnm, uro Betmnno ropo nastnann rora
Foponnnxn xonm noromy, uro n crapte npemena netma tno cnonom ne pyrarentntm, a
ouent axe nourenntm. Osnauano ono ra, xro neaer, npennnr, noconeryer. Ftnn n
netmaxn myxecxa nony, ro ecrt nmn mypte, neammne rnannoe. H noromy n nenrpe
xonma pacnonarannct ne rontxo nennxoxnxxecxne xnnnma, no n omnna xpenon rex
camtx, neammnx. Koneuno, o oxnnennx +roro nocenennx ropoom Mocxno ocranannct
eme nexa, no xnsnt-ro xnnena. Hmn poxannct, xnnn, ymnpann. Xoponnnn nx ryr xe n
uepre xonma n opa. Hemypeno, uro conpemennax ncropnx, +sorepnxa n ncxyccrno cunramr,
uro co npemen xstuecrna na Kpemnencxom xonme cxonnnact nemtcnnmax ronma +neprernxn.
Koneuno, cxonnnact. Hpecrannxere xaxo nnacr Bpemen n nacxontxo on cnpecconan?!
Bet nopnt, nnoman n amnn xpncrnancxoro Kpemnx croxr na TOH XE CAMOH
neontmo nonocxe semnn, uro tna cpeorounem xstuecxoro mnpa. Onaxo cnopno pyroe
yrnepxenne ncropnxon n +sorepnxon uro +neprernxa +ra cunraercx orpnnarentno.
Houemy?!
Koneuno, sect pasmemannct ne xpamt ns copoxa copoxon n ne nxont narocnonnxnn
crpoxmncx ropo, a nonnma norante. Tontxo nor oruero onn norante-ro? B nnx nmn
rax xe, xax nocne n mt n nxonax, nnenn oron, a npannntnee cnoe, uenoneuecxoe
crpemnenne x oxecrnenno cyrn. Koneuno, xax n nmo xnsnn, ram naxonnact n
orpnnarentnax +neprernxa, rontxo, ymaercx, nonoxnrentno tno xya ontme. Hnaue
orxya t nmn pann cnny na nocrpoxy, pacmnpenne n yxpamenne ropoa?
A net crponnn, pacmnpxnn n yxpamann. Cnauana +ro tno roponme n npeenax
ntnemnero Kpemnx, Kpacno nnoman n Fenoro ropoa (mexy ynnnamn Bapnapxa n
Fontmax Hnxnrcxax). cnoe eno, xonm nepenmenonann nonarosnyunee c npnxoom
xpncrnancrna na Pyct Betmnna ropa crana neaxryantno. 3aro noxnnncx Foponnnxn xonm.
B ero nasnannn ntpasnnact n ero mncrnuecxax cyrt: on xe ne npocro xnnxncx xonmom na
Fopy, no cranonnncx opnom-ooponnrenem xnnmnx na nem nme. K romy xe Betmnna
ropa, xort n naxpenxo satrax, nce panno nnocnna cnom nenry. 3neprernxa Kpemnx
nosnonxna neart, nponnert a eme n n oe cropont nnert npomnoe n nponnert
yymee. Ho xaxnm xe naxanom onxna tna ona onaart! Hemypeno, uro raxonym cnny
mano xomy no nneuy nepenecrn. a n or camnx nnenn-npospenn nmo uenonex cnocoen
norepxrt ronony. Byrxa nn ynnert ro, uro tno, a eme yxacnee ro, uro yer?! He
ncxxn ntnecer.
Tpeyrontnmn xpyr Bpeuenn
Mocuoecuu Kpe+uo
a, +neprernxa mecra tna cnoxno no ne sa cuer npecnonyro orpnnarentnocrn, a sa cuer
Mecra Cnnt orpomneme. Bet mano roro, uro semnx tna namonena n xstuecxne npemena,
a norom n xpncrnancxne, nnnrana cnny cye xnnymnx na ne nme, no semne nmenno n
annom mecre cymecrnonan eme n +neprernuecxn pasnom, nocroxnno ntpactnammn na
nonepxnocrt cnom ocoym cnny. Taxoe mecro ne xaxt cmoxer ocnonrt, a cnny nepenecrn.
Kro-ro n +rom mecre nouyncrnyer cex na xone, a xro-ro xax n remnom norpee. Onoro cnna
oxptnnr, a pyroro n x semne npnannr.
He noromy nn n xpemnencxnx crenax cennnnct rontxo camte ntnocnnnte, moxno axe
cxasart, oepxnmte enamn n nnacrtm? Ocrantnte npenounrann paccenxrtcx nonnsocrn.
Hmenno rax nosnnxnn pasnnunte cnoot npoxnnannx npexnero ocnyxnnammero
nepconana nonapon na Honapcxo, mxcnnxon na Mxcnnnxo, conxntx en macrepon na
Conxnxe. axe snamennrt oepxnmen Hnan Iposnt nocroxnno ceran ns Kpemnx n
xaxo-nnyt napcxn nopen nnn norunny. H enan on +ro ne noromy, uro pyxn sannrt
xpontm, a yma xopunnact n econcxom npnnaxe. Hpocro axe emy, rnpany, tna rxxena
+neprernxa Kpemnx, no ee nao tno nepenapnrt n nsnnrt xya-ro. Bet xaxt
uenonex, nonanmn na Foponnnxn xonm, cnyxnn nexnm npononnxom ncero orpomnoro
nnacra +neprn +roro mecra. 3ect moxno nauart samnmart crpany, enart uro-ro
macmranoe nx ncex nme. H rora +neprnx naennr raxoro exrenx n samnrnnxa
nennanntmn cnnamn. Ho moxno nocrynnrt no-nnomy ntnnecxnnart +ry +neprnm n
oprnxx, xasnxx, ntrxax n npounx remntx enax, xonmn cront asaprno ynnexancx ror xe
Hnan Iposnt (o pyrnx, onee nosnnx exrenxx semnn Pyccxo n ronopnrt crpamno).
Bor rontxo nosmesne sa pasasapnnanne momnemero noroxa +neprnn ncera nacrnrner. He
noromy nn Iposnt napt uacamn nanxncx na xamenntx nnnrax nepxonnoro nona n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
noxaxnntx monnrnax? H ne noromy nn cexan ns Mocxnt n nonoe mecro, uax ycrponrt ram
cronnny n ornrtcx or saxnecrtnammero +neprernuecxoro noroxa, napt Herp I? Bet na
camom ene, cxont nennuamnm t ero nn nennuann, n noncenenno xnsnn tn on
npocrtm poxnm napnem, crpaammnm neuno neynepennocrtm n cee, a eme n nayue
onesntm. H rontxo cynpyra ero, cranmax Exarepnno-nmneparpnne, no nce panno
ocranmaxcx npauxo Mapro Cxanponcxo, ymena no-xpecrtxncxn cnoponncro yxpomart
remnte crpacrn Herpa, oneruart ero ont n ynnmart nayuym. H mexy npounm,
Exarepnna I, xpane pexo tnanmax n Mocxne, ontme ncero nmnna Kpemnt. H pyrne
pyccxne nmneparpnnt Ennsanera Herponna n Exarepnna II uyncrnonann cex n
xpemnencxnx crenax npeornnuno. Bnno, cxastnanact nnsocrt +neprernxn Betmnno
ropt.

Kpemnt npemen Anexcex Mnxanonnua. 1662 r.

A nor napn-myxunnt ne tnn sameuent n nmnn x Foponnnxomy xonmy. Onn rontxo
Anexcanp I ncxpenne ooxan Kpemnt. Ho net na ro on n Ocnoonrent Enpont,
noenrent Hanoneona. Bnno, ero +neprernxa, xax n momt ero aymxn Exarepnnt
Bennxo, tna cosnyuna nexonomy Kpemnm.
Ceronx xonm sannmaer npnmepno 27,5 rexrapa. H otuno nmn npecrannxmr ero nouemy-
ro xpyrntm. Cnpocn nmoro, axe mocxnnua ecrt nn na xapre Mocxnt xontno? Kaxt
cxaxer: nepnoe n camoe crapoe xontno +ro xpemnencxne crent. A nor n omnercx! Her,
xoneuno, crent Kpemnx crapemne n ropoe, no nor ecnn nornxert c ntcort, Kpemnt
ne xpyr, ne onan, a. rpeyrontnnx, eme n ne cnnmxom npannntno ]opmt. To ecrt xort n
nsnecrno, uro nama Mocxna crponnact no xpyrono ]opme (raxo npnnnnn nastnaercx
panantno-xontneno), samtxammecx na Kpemne n nenrpe, no cam Kpemnt nnxaxo
xontneno ]opmt ne nmeer.
Ho ecnn nsrnxnyrt na xpemnencxn rpeyrontnnx mncrnuecxnm nsrnxom, nosnnxaer xaprnna
nemnoro neotunax. Bo-nepntx, ecnn yunrtnart, uro nsnauantno ropo crponncx no pexe
Mocxne, n pennne coopt, nopnt n nanart pacnonaramrcx sa ooponntmn crenamn,
onxrt xe nnxe x pexe, ro ntpncontnaercx rpeyrontnnx nepmnno nnepx. Taxoe
pacnonoxenne yxastnaer na cnmnon neyracaemo xnsnn n cnntnemym conneunym
+neprernxy. B marnuecxnx pacxnaax raxo rpeyrontnnx cnmnonnsnpyer yx noenoro
ornx n ornocnrcx x xpacnomy cnexrpy camomy cnntnomy n nnerono ramme. Hy a xax
nastnaercx nama rnannax nnomat? Koneuno xe Kpacno. a n camn crent Kpemnx
cnoxent ns xpacnoro xnpnnua. Bor n ronopnre nocne +roro, uro pennne crponrenn ne
snann marnuecxnx ason. 3nann. H npnmenxnn ymemun.
K romy xe rpeyrontnnx uncno 3. Cnmnon rpnenncrna xnsnn oren, mart n peenox,
cnmnon Xnnonauantno Tponnt Oren, Ctn n yx Cnxro. To ecrt nam ropo nsnauantno
ntcrpannancx xax CEMI n VXOBHOCTI Foxtx. Hy a n nymeponornn (nayxe o uncnax)
rpoxa cnmnon nmnmunxon uoprynt, Vaun, Besennx. Btxonr, neapom pennne
mocxnnun samtcnnnn cnoe roponme rpeyrontntm.
Kora xe noxnnnnct re crent pennero Kpemnx, uro mt n ceuac moxem nnert?
Onosnauno art ner. Crent ns xpacnoro xnpnnua npnmnn na cmeny enoxamenntm,
nocrpoenntm no npemena mnrpnx oncxoro. Hmenno c +roro npemenn cronnny n crann
nastnart Fenoxamenno. Hy a xora nosnenn crent Fenoro ropoa, nasnanne yxpennnoct
eme onee. Ho nepnemcx x xpacntm crenam Kpemnx. Hx nosnenn na pyexe XV n XVI nexon
mexy 1485 n 1516 roamn. To ecrt crponnn nx ocnonarentno nentx rpnnart ner.
Moxer, noromy n croxr?

Kpemnt

Bnpouem, cymecrnyer n mncrnxa raxo nerenapno ycrounnocrn. Hpeannx rnacxr, uro
no xaxym ns nanarn amen nomecrnnn no xnnomy uenonexy, xoropt oponontno
cornacnncx noxeprnonart coo pan samnrt ncero napoa mocxoncxoro. Koneuno, cxopee
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ncero, +rn nerent ntymant. Ho net nnuero ne nosnnxaer na nycrom mecre. 3naunr, sa
npemx nocrpoxn xpemnencxnx cren nornno mnoxecrno napoa. Bnpouem, nnaue raxne
nocrpoxn n re npemena n ne mornn t nosnnxnyrt. Crpoxa-ro mna npyunym.
3naere, xaxym reppnropnm oxnarnnn crent n amnn Kpemnx? Fontme 27 rexrapon. A nnna
camnx cren? uyrt ontme 2 xnnomerpon n 200 merpon. H nomnnre? Famen 20. To ecrt
ocnonntm uncnom Mocxoncxoro Kpemnx crano 2. H ne yntarect, ncnomnnax Onxrt
noxa!. B mncrnuecxom ntpaxennn 2 uncno napnocrn, omennx, pyse, pasronopon n
xonraxron. Hocnrenn +roro uncna reneparopt ne. Onn moryr nnnxrt na orpomnte macct
nme, sacrannxrt enart neuro raxoe, o uem pantme n ymart ne ymanoct. Hy uem ne
camoe noxoxmee uncno nx cronnuntx ]ynxnn?
Bor rontxo 2 eme n xencxoe uncno. 1 myxcxoe, a 2 xencxoe. Heapom cunraercx, uro y
name Hepnonpecrontno xencxax yma mymnax, ronopnnnax, cyerxmaxcx. Mocxna-
marymxa, n ornnune or Herepypra-armmxn. noxa rocrenpnnmna, couyncrnenna, rorona
ncex npnnxrt, nepesnaxomnrt n nepememart no cnoemy ycmorpennm. Heapom ronopxr, uro
Mocxna ontmax epennx. C nepnoro nsrnxa ona noannxer, xort n ne nnnxaer n cyrt
npnesxammnx. Ho n no panxnpy crannrt ne crpemnrcx xax nter, rax n nter. Orcma
n nesaaua ne Mocxna crponr nme, xax, nanpnmep, Fepnnn nnn Honon, no nmn crpoxr
cno ropo. H ropo nocrpannaercx no nx ycnnnx. Onaxo, xax ncrnnnax xosxxa, Mocxna
nocrynaer antnonnno: cnauana npnnnmaer a noruyer, no norom naunnaer orop xoro
ocrannr, a xoro n ntronnr. Hy a na mecro ntrnanntx rorona npnnxrt nontx naprnepon. 3ro
xe xencxax yma ona ne moxer es napt, naexn n onopt.
Tannc1nennan yma amen
Mocuoecuu Kpe+uo: cmeum u auuu
H eme xencxax yma ne moxer es rant. He noromy nn nepno cpen xpemnencxnx amen
sanoxnnn n 1485 roy Ta-nnnxym. Bosnonn ee nrantxncxn ]oprn]nxarop n soun
Anron upxsnn. Ha camom ene apxnrexropa snann Anronno Xnnxpn (xnnapn), ny a
]pxsnnamn rora na Pycn nmenonann ncex, xro npnexan c 3anaa c sement ]pxse
(]panxon). Hao cxasart, uro tn +ror upxsnn ne npocro soun, a onepennt nocnannnx
Barnxana. Hy na cne nocnancrno mocxnnuam tno nannenart, a nor ymenne souero
nosnonrt nocrpoxn c ranamn npnmnoct nectma xcrarn. Bor n Tannnxax amnx
crponnact c cexperom: nnyrpn nee nmencx rant xo x Mocxne-pexe n rannx-xonoen na
cnyua ocat. Tam xe n mnorouncnenntx ornernnennxx Tannnxo amnn tnn cenant n
norante xnern, noxnern n nomemennx nx xpanennx cynyxon c napcxnmn coxponnmamn.
Heapom nmenno sect yxe nxrt nex nmyr snamennrym nennxym nnnorexy Hnana
Iposnoro nerenapnym Hnepem.
Ho ecrt y amnn eme ona rana: n pasnoe npemx pasnte ncropnxn n conpemennnxn
sameuann crpannte cotrnx, nponcxoxmne noxpyr ee cren. To sect noxnnxnnct nmn n
crapnnntx oexax, ro, nanpornn, peantnte ropoxane ncuesann n ne oxnnxnnct norom.
Tax nsnecrno, uro no npemx ocnooxennx Kpemnx or nontcxnx nocx, noepxnnammnx
camosnanna Hxemnrpnx, npxmo nenecrt orxya nosnnxna no crenamn amnn nenax narara
nnmnx n pnante n xnamte concem ne no noroe mna cepenna max, a narara tna n pantx
snnynax ns cepmxrn, otuno nocnmtx nnmnmn n mopost. Orxya nocpen noennoro nma
nsxnact narara yornx, rax nnxro n ne nonxn. Ho eno xonunnoct nnoxo nnmne nonann
no pasauy n c mocxoncxo n c nontcxo cropont. Tax nce n nornnn.
Hy a yxe n XIX nexe, uepes nxrt ner nocne Oreuecrnenno nont 1812 roa, npxmo no
crenamn Tannnxo amnn nenecrt orxya nosnnxnn nonmxnnt conar, ynepxnmne
o]nnepa nonnnnn n uerneptx nnxnnx unnon, xonm npnmnoct sapart eonar n ornecrn n
osnanarentnym, uro onn rontxo uro c nonx ox. Ho xaxne on? Bona c Hanoneonom
oxonunnact eme n 1814 roy. Cnonom, conar ornpannnn no +rany neuero nosnnxart nosne
nenpnxocnonenntx cren Kpemnx. A ny xax onn xaxym sanapymxy yuynrt xorenn?
Hpana, nosxe onn ns osnanarene nce-raxn cymen ysnart, uro ecrnnrentno tn
raxono cnyua mecrepo conar npxmo na rnasax nponann n tmy cpaxenn no
Cmonencxom. Ho net mna nona. H nce tnn ynepent, uro conar ynnn. A onn nono xax
oxnnnnct y cren Tannnxo amnn, a eme nxrt ner cnycrx.
Hocne raxnx nsnecrn conar pemeno tno axe orosnart c +rana n nopaccnpocnrt
nonoponee. Ho, ynt, nce onn cxonuannct, xro ne nepexnn nepexoa, a xro n npocro
noromy, uro ymom rponyncx. Txxent nepexot no npemenn-ro
Hopasnrentno, no rannnxn nopran ]ynxnnonnponan n n XX nexe. Xorx, xasanoct t, c
uero? Famnm xe mnoro pas pasnpann, pecranpnponann n noccranannnnann naxt n
XVIII n crontxo xe n nexe XIX. Ta xpacannna ntcoro n 38 merpon n 40 canrnmerpon,
xoropym mt ceuac nnnm, tna noccranonnena n ]opmax, crnnnsonanntx no apxnrexrypy
XVII cronernx, n 1862 roy. To ecrt, na nsrnx ncropnxon, ona noome nonoen. Bor
rontxo pennne nosemnte xot, nosementx n rannxn nnxro n rporart ne rporan. a n
nensnecrno, re onn npoxonnn, satnoct nce anno, yxe n nnant XVII nexa cosant no
npnmepnocrn oueprann. Ho nnno, n nonte oueprannx Tannnxo, ncranmne na npexnem
mecre n npnxptnmne crapnnnte rant, necyr n cee nce ry xe +neprnm cmemennx nexon.
Orcma n nepexot no npemenn.
pyrax mncrnuecxax amnx Kpemnx nt ne nonepnre ra camax nnomaxa, uepes xoropym
nourn nce nocemammne Kpemnt xoxr xaxt ent enax n roncrentxax Kyra]tx amnx.
B XX nexe uepes nee mnn enerart, npnexanmne co ncex mecr Conercxoro Comsa na pasnte
saceannx no nopen ceson, ceuac napo no neuepam ner na xonneprt n cnexraxnn. H
mexy npounm, crynax no momenomy xoporentxomy mocry, mano xro snaer, uro ner npxmo
no anntm-anno sactnannomy orpaxammemy pny, no xoropomy tnn n crapoannne
npemena nyment not pexn. a-a, +ra xpacannna amnx, roncrax n, xasanoct t,
neyxnmxax, na camom ene tna ono ns rnanntx oentx amen, rposno nperpao nx
ocaxanmnx Foponnnxn xonm. Mocr uepes pexy nonnmancx, nopora narnyxo saxptnannct
n Kpemnt cranonnncx nenpncrynno xpenocrtm. Hy a re pesnte nanepmnx, uro ceuac rax
xnnonncno cmorpxrcx na amne, na camom ene rposnte onnnt, ns-sa xoroptx
ocaxennte mornn necrn npnnentnt oront no nanaanmnm. He noymare, uro n re
npemena tnn pyxtx, a rem naue nnnronxn. Her merann xamnn, saxxennte ]axent n
ropmxn c ropxme cmectm. H uro noxasarentno nmenno +ra oenax amnx-crpentnnna-
apaan (xax ee nastnann) n coxpannnact enncrnennax ns npemocrntx amen Kpemnx, ro
ecrt rex, uro cnyxnnn nx samnrt mocron, neymnx n camy xpenocrt. Crponn ee n 1516 roy
onxrt xe upxsnn (mt yxe snaem, uro +ro ne ]amnnnx, a nposnnme, annoe mocxnnuamn
npnesxnm nrantxnnam-]pannysam), no no nmenn Anenns. Hcropnxn n apxnrexropt o cnx
nop cnopxr tn nn +ro Anenns no nposnnmy Crapt, nnn yxe npnexanmn n 1504 roy n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Mocxny Anenns Hont. Cnop ner, no ono xcno: Kyra]tx amnx tna cosana na cnany
o cnx nop cronr n nepnosanno xpace, ne cunrax axypno nepxne exoparnnno
nacrpoxn, cenanno n 1865 roy nx xpact. H ceuac y oxontx nopor amnn moxno
ynnert menn-npopesn nx nene noemnoro mocra n pyrnx noemntx mexannsmon. Hn
nene, nn mocra anno ner, a npopesn ocrannct.
Kcrarn, orxya raxoe nasnanne? Mocxnnun anno yxe satnn, uro xyr no-crapnnnomy
+ro yxptrne, samnmennt yron. H rouno oenax amnx samnmana nonnon. Ho ecrt n
pyrax nepcnx, cornacno xoropo xyra]tx +ro nonnorenax, oponax xenmnna-xosxxa.
ecrnnrentno, nmenno na raxym ocoy noxoxa roncrax, npnnapxxennax amnx c
enoxamenntm nepxom. Baxno ono: Kyra]tx amnx c uncro xencxo +neprernxo. Cama
ona mncrnxo npaxrnuecxn ne sannmaercx, no nectma nanopncro n oemno oraer +ry cnom
xpxym xencxym +neprernxy oxpyxammnm ee crenam n nocrpoxam. Hy a pxom c ne uro?
Hpannntno Anexcanponcxn ca.
Tya xax pas n ntxonr ona ns cropon xpemnencxoro rpeyrontnnxa. He noromy nn ram, n
Anexcanponcxom cay, moryr marepnannsontnartcx camte nennannte n nn]epnantnte
cnnt. Ho uro ynnnrentno nce +rn cnnt, nosnnxnyn, ne moryr nanpenrt rontxo nomout!
3neprernxa Anexcanponcxoro caa ne ymnoxaer cnnt, xax Kpacnax nnomat. 3ro
+neprernxa onee mxrxax, cxopee ne myxcxax (xn Kpacno nnoman), a xencxax (nnt).
Hnrepecno, uro no npomecrnnn npemen Kpacnt opox (rax nmenonanoct mecro) cran
Kpacno nnomatm (ro ecrt nomenxn po nasnannx c myxcxoro na xencxn), no ero
myxcxax +neprernxa ocranact. A mecro, re nosxe tn pasnr Anexcanponcxn ca,
pantme nmenonanoct Kyra]te mocrnne. Mocrnna +ro epenxnnax mocronax nepe
croxme pxom Kyra]te amne. H rax yx onpeennnoct, uro +neprernxa sect xencxax,
samnrnax. 3ra +neprernxa ne npnnnocnr cnny nsnne, a naxonr ee nnyrpn camoro uenonexa.
Bor nouemy axe camte momnte nn]epno-cnnt ne nnacrnt nanpenrt, net onn ne moryr
onnaert uenonexom es ero nnyrpennero paspemennx n cornacnx.
Onaxo ntsnart +rn camte nn]epnantnte +neprernuecxne cymnocrn Anexcanponcxn ca
moxer. Houemy? a noromy, uro n nenrpe ero na xpyce Bepxnero caa (a n nem
cymecrnymr, mexy npounm, rpn xpyca: Bepxnn, Cpenn n Hnxnn) nmeercx
nenepoxrno cnnt nopran, xoropomy nonnacrno npaxrnuecxn nce: nepenecrn no npemenn n
npocrpancrne, noxasart yymee n ntcnernrt npomnoe.
O +rom crpannom n nenocrnxnmom mecre nncann n neronncxx, xora nnxaxoro
Anexcanponcxoro caa eme n n nomnne ne tno. Tax, n XVI nexe coomanoct, uro no
cenepo-sanano creno Kpemnx crnnynn necxontxo crpaxe, ornpannnmnxcx ocmorpert
cocroxnne crent. A n pyroe npemx na rom xe mecre, nanpornn, noxnnnnct nmn, oerte n
crpannym xoporxym oexy, ronopxmne npoe no-pyccxn, no nce x raxn ne nonxrno.
B XVII nexe neronncn coomann, uro y cenepo-sanano Foponnnxo xnaxn n remnte
esnynnte noun perynxpno noxnnxmrcx xaxne-ro nenonxrnte renn, cymnocrn, opasnnt,
xoropte, ncrpxxnynmnct, npnnnmamr onnx ropoxan n ncuesamr n remnore ynnn. Hepnte
Pomanont axe npononnn paccneonannx no +romy nosnnxnonennm nenme, no nnuero
ne onnnct nn nonnmannx, nn pesyntrara. Opasnnt xax macrann, rax n npoonxnnn
+ro enart.
Ho uro noxasarentno nnxaxnx nenpnxrnocre nocne nx noxnnennx na Mocxne ne
cnyuanoct. 3naunr, npox uepes nopran na cenepo-sanano crene, onn repxnn cnom
remnym, orpnnarentnym, snym cymnocrt. A moxer, uepes +ror nopran moryr npoxonrt
rontxo opoxenarentnte ne nmn. Hnn, moxer, cnnt Foponnnxoro xonma oxpanxnn
nme, a cnnt yymero Anexcanponcxoro caa ycmnpxnn n ymnpornopxnn cymnocre.
Tpyno cxasart rouno. Ho ono xcno +neprernxa n nopran Bepxnero xpyca
Anexcanponcxoro caa ne necyr nx ropoa nnuero nnoxoro. A nor Hnxnn xpyc caa, xort
n ntcrpoennt xora-ro, renept saxptr nx nocernrene. a o nem n ne snaer npaxrnuecxn
nnxro. Ha Bepxnn neyr ronentxne ac]antrnponannte rponnnxn, na Cpenem xpyce xax
pas n rynxer ocnonnax uacrt rocre caa. Hy a re Hnxnn xpyc, nyume ne nnrepeconartcx.
Bet xro snaer, npyr nmenno orrya cnnsy moxer npocounrtcx raxax +neprernxa,
xoropym nmn ne cmoryr nocnpnnxrt. Heapom xe Hnxnn xpyc ne ]ynxnnonnpyer.
Ceuac on naexno sanemenrnponan npn nocrpoxe ntxoa ns merpo n ry cropony, re
naxoxrcx xacct Kpemnencxoro nopna ceson.
A nor na Bepxnn xpyc Anexcanponcxoro caa moxno nonxrtcx. H x nnxora ne
nonnmana, oruero npaxrnuecxn nnxro ns nocernrene ne enaer +roro? Oxasanoct, pasraxa
npocra. 3ror xpyc ne nnno cnnsy c rex opoxex, re rynxer ocnonnax macca napoa. H
ecnn ronentxax rponxa eme yratnaercx c ocnonnoro nyrn Cpenero xpyca, ro nyxaxn
naexno cxptrt. a-a, ram ecrt npenmontrnemne nyxaxn, o xoroptx nnxro n ne
snaer! Tam moxno npocro cecrt na rpany, moxno saropart xort ronnec, xort rontmom
nnxro n ne ynnnr.
Henepoxrnte, sauaponannte nyxaxn, nanoxmne na ]anrasnn o +nt]ax n ]exx, n
nenrpe Mocxnt! Onn npnmtxamr npxmo x crapnnno momno xnaxe crent. Ee moxno
norporart pyxamn. Ha omynt ona rennax n mxrxax. A net +ro xnpnnu n xament. Touno
xencxax +neprnx.
Ho pasne rontxo ona napnr n Mocxne? Her, sect nmeercx neoxonmt ananc. Bet ropo
nonon n myxcxo +neprernxn. Heapom xe nce naunnanoct c rpeyrontnnxa
ornennocroxoro n anoro. H camax cnntnax myxcxax +neprernxa noxpyr Kpemnx
xonnenrpnpyercx xax pas na Kpacno nnoman. Heapom ram ne npocro nosnnxamr meurt n
crpemnennx, xax n Anexcanponcxom cay, no n nnxrcx pesyntrart, nocxastnamrcx
nosmoxnocrn ocymecrnnennx. 3neprnx Kpacno nnoman nacrontxo cnntna, uro, nonan
rya, uenonex uyncrnyer, uro cranonnrcx ncecnntntm, moxer cenart nce n npxmo ceuac.
Bet nmenno rya cnnnaercx Cnna pennero Kpemnx, xora ntxonr n ropo. Bcnomnnm c
pyro cropont Kpemnencxo naepexno +neprnm racnr noa Mocxnt-pexn.
A nor na Kpacnym nnomat npocro ntnnecxnnaercx npemenno n +neprernuecxn norox.
Kamnn pycuarxn, pacnonoxennte npxmtmn xuexamn, ne amr +ro +neprnn pacrexartcx
na ynnnt Mocxnt, nor ona n cxannnnaercx. Hmenno ee xonnenrpar aer raxne crpannte
+]]exrt: xro-ro ncntrtnaer na nenrpantno nnoman Poccnn nocropr n +]opnm, xro-ro,
nnaax n nexn rpanc, nnnr yymee. Ho npaxrnuecxn nce nonyuamr orpomnt sapx
cnnt. Heapom xe namn xocmonanrt nepe nonerom npnxoxr na Kpacnym nnomat. H ne
onn onn. 3ect moxno ncrpernrt n nonopauntx, n ornpannxmmnxcx n antnne xpax, n
cryenron nepe +xsamenamn. Cnonom, cma nnrynrnnno npnxoxr nmn, y xoroptx
nnepen nonte cnepmennx, ena, ncntrannx re, xro xorxr, urot nce n nx xnsnn
cnoxnnoct yauno.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tpeyrontnnx, c1peunmnncn x xpyry
Ha ropo ynann rymant
Xononom eno ]aro
Bosnnxnn nemte omant
anexo, uyxo uepeo
B. Xooaceeu:. Oceuuue cv+epru

Onaxo nepnemcx x ncropnn. Hpnmnn npemena, xora xnrenxm crano recno n crenax
Mocxoncxoro ernnna, xax rora nennuann Kpemnt. Iopo paspacrancx. Teppnropnn
Kpemnx yxe xnno oxasanoct neocrarouno nx ncex xnrene. H ecnn nsnauantno nocenenne
na Fopy (na Betmnno rope nnn Foponnnxom xonme xomy xax ontme npannrcx)
samnmanoct npnpontmn pecypcamn (c ono cropont Mocxno-pexo, c nyx pyrnx
pnamn no Fopom), ro pacmnpnnmemycx ropoy nonaonnact nonax naexnax oxpana. H
rora pennne ]oprn]nxaropt-apxnrexropt nosnenn nropte crent esonacnocrn.
Iopoa xn1ancxnn n enmn
Kuma-eopo, Beum eopo u Byuoeapuoe uououo
Honte crent nosnnrnn n nonom paone paccenennx xnrene n Knra-ropoe. Ha camom
ene nn x xaxomy Knram nasnanne ornomennx ne nmeer. Knra +ro nnornax cnxsxa
xepe, ns xoroptx n nocrannnn nonym ropocxym creny. Ecrt n nropax nepcnx, ncxoxmax
ns roro, uro crponrentcrno crent n 1530-x roax tno nopyueno nrantxncxomy souemy n
]oprn]nxaropy, xoroporo na Pycn xoneuno xe nasnann no-cnoemy Herpox Mano, onxrt
xe upxsnn. Bosmoxno, on ronopnn o crene nnrra, ro ecrt crena nnraenn-xpenocrn.
Ho no-pyccxn nce ono ntxonno xnra. Bor n yrnesnncx Knra-ropo n name
cronnne.
Ecnn nsrnxnyrt na conpemennym reppnropnm Mocxnt, ro moxno nonxrt, uro n re anexne
npemena n uepry Knra-ropoa nomnn semnn, orxoxmne neepom or Kpacno nnoman o
conpemenntx Oxornoro Pxa, Hyxnxn n Bapnapxn. Onaxo cxopo crano nonxrno, uro n
Knra-ropo ne moxer nmecrnrt n yxptrt ncex mocxnnue. Pemeno tno crponrt nonte,
eme onee npoonxnrentnte crent. Bor rora-ro n npnmna pennnm sounm rennantnax
mtcnt nosnnrnyrt noxpyr rpeyrontnnxa xpemnencxnx cren ne yry, xax n Knra-ropoe, a
nonnonennt oxpannrentnt xpyr.
Kpyr, xax nsnecrno, camax cnntnax uepra orpaxennx. Hy yx +ro nce snamr. Heapom xe
Xoma Fpyr ueprnn marnuecxne xpyrn, o xoroptx paccxasan nam Hnxona Bacnntennu
Ioront n Bnn. a n monooxent naenamr pyr pyry na nanen xontna, npnsnannte
orpanrt nx yymym conmecrnym xnsnt or ncex nanacre.

uparmenr Knraropocxo crent

Hy a rpeyrontnnx, nnncannt n xpyr, na xstxe cnmnonon osnauaer xnsnt, nnncannym n
neunocrt. Fonee roro xnsnt semnym (rpeyrontnax rnept), nxoxmym n neunocrt
(neecnt xpyr). Eme +ror cnmnon npounrtnaercx rax: rpeyrontnnx xnnax uenoneuecxax
+neprnx, yxoxmax n npocropt xocmoca-xpyra. Hy a c rouxn spennx cnmnona npemenn +ro
osnauaer, uro norox neunoro npemenn (xpyr) ncera yer nmert cnoont nxo n semnoe
cymecrnonanne anno reppnropnn (rpeyrontnnx). To ecrt ropo, ntcrpoennt n noonom
nnane, ncera yer nmert cnon noprant npemen. H npemx craner ntxonrt sect na
nonepxnocrt xort ns xocmnuecxo ncropnn, xort ns semno. Bor orxya ncrpeun nme
pasnnuntx npemen, o xoroptx paccxastnan ror xe Cypnxon. H samertre, +ro ne npnspaxn
nnn npnnnennx. 3ro cmemenne npemen, nponcxoxmee raxnm cnocoom, uro nce yuacrnnxn
npemennoro cotrnx uyncrnymr cex peantno xnntmn. He noromy nn n ncrpeuennte
Cypnxontm at n crapnnntx oexax nyrannct ero rax xe, xax n on nx?
3ro ceronx, urot ntunrart nce +rn cnmnonnuecxne npemypocrn, nao onasnrt
+nnnxnonenn. A n pennocrn nmn snann n nonnmann nce +ro. He noromy nn antnemee
crponrentcrno Mocxnt nomno no xpyry?
Hrax, nonaonnoct Kontno. Hy a xaxoe xontno mt ceuac snaem n Mocxne? Touno
Fyntnapnoe.
Ha camom ene +ro xontno cnoxnnoct eme o yntnapon. H uro noxasarentno ne no
ycranonxe cnepxy, a nnrynrnnno xax naponax rpona. Xnrenn npocro paccennnnct
antme no oxpyre, ro ecrt renept yxe xnno no xpyry. H n XVI nexe nx samnrt nontx
reppnropn tna nosneena rpertx crena (nocne Kpemnencxo n crent Knra-ropoa)
crena Fenoro ropoa.
Orxya nasnanne? Or nyx cocrannxmmnx. Bo-nepntx, nocrpoxa tna ns enoro xamnx.
Bo-nroptx, cma nepecennnact camax enax xocrt oxpe n ocoo npnnnxennte
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nopxne. Bor n ntmen Fent ropo. Hpocroxna crena nourn nex. Horom, n xonne XVIII nexa
(17701780), Fenoropocxym creny pasopann. K romy npemenn ona yxe anno oxasanact n
uepre paspocmerocx ropoa. Bor na ee mecre n pasnnn yntnapt: nao xe tno mocxnnuam
re-ro rynxrt, xax rora ronopnnn npomena enart.
A snaere, uro snaunr cnono yntnap? Ho-]pannyscxn +ro n ecrt xpenocrnax crena.
Bor rontxo n re npemena n Hapnxe anno yxe nce xpenocrnte crent tnn cnecent, a na nx
mecre ntcaxent epentx, pasnrt xnymt n annen. Bor n namn yntnapt crann mecrom
nporynox n ortxa. Ceuac +ro 10 yntnapon, nymnx pyr sa pyrom no xpyry. Camt
nnnnt Tnepcxo yntnap (857 merpon), camt xoporxn Cperencxn (214 merpon),
camt mnpoxn Crpacrno (123 merpa). Ho nor nesaaua na camom ene Fyntnapnoe
xontno onxrt xe ne xontno. Ono ne samtxaercx! Hpocro nt xonr x reppnropnn Kpemnx n
paccexaercx c mra Mocxno-pexo. To ecrt ntxonr +axoe xontno no nmo pasmep
pasemnoe.
uro xe nonyuaercx? Bce rpn crent, ncropnuecxn nsnecrnte xax KOHIHA (Kpemnt, Knra-
ropo n Fent ropo), na camom ene ne raxont, npocro nyr, pacmnpxxct no ropocxo
cnnpann. Ho nn ono ns nnx ne samxnyro n nepasptnnoe xontno. H o uem +ro ronopnr?
a o rom, uro xnsnt ropoa ne samxnynact, ne ocranonnnact. Kpyr es samxnyrocrn ronopnr
o rom, uro annoe npocrpancrno rorono nxnmunrt n cex n pyrne reppnropnn. Ono ne
ocranonnnoct n pasnnrnn, nonnxno, rorono nopart n cex eme n eme. Cnonom, nnrxn
raxoro xpyra neyr x pasnnrnm, pacmnpennm, narococroxnnm. Xorx, nnpouem
Ecnn mt nsrnxnem na xapry Mocxnt, ro ynnnm, uro Fyntnapnoe xontno ntxonr na
Kpemnt c nyx cropon. H Mocxna-pexa sect nnonne moxer ntnonnnrt ]ynxnnm
coennennx xpyra n samxnyroe xontno. Hy a yunrtnax, uro y nac na Pycn enxrt mecxnen,
cunra, xono, npn xoropom Mocxna-pexa noxptnaercx ntom, ro sacrtnmne not pexn n
nnpany moryr nrpart pont coennnrentnoro +nemenra. Oconnno ecnn ncnomnnrt, uro
ocnonno ]ynxnne mocxoncxnx yntnapon crana nporynounax. Ho net n na nty Mocxnt-
pexn n npexnne npemena nocroxnno ro xarannct na xontxax, ro ycrpannann ]eepnepxn.
Cnonom, nemypeno, uro xontno yntnapon Mocxnt crano xontnom ropocxo Cnnt.
Ecnn nam ne xnaraer nnyrpenne Cnnt, ynepennocrn n cee, camoonenxn, nnre na
cnntnemn yntnap ropoa Tnepcxo. On camt crapt n camt nporxxennt. Eme n
npoxexrnponannom nnane Mocxnt 1775 roa on tn nponoxen ram xe, re n naxonrcx
ceuac. Ero cpasy xe sacannn ne rononxmn (epentxmn ouent tcrpo pacrymnmn, no
nmemmnmn nerarnnnoe cnocrno ntxaunnart +neprnm ns xnntx cymecrn, n rom uncne n
nme, oxasanmnxcx pxom; y nac na ocranonxe omecrnennoro rpancnopra raxo ronont
cronr cam n rpn oxnara, nerxn npxmo-raxn x ronnxmemycx napoy rxnyrcx; a xax
nocronmt oxono nero, rax cnn ner axe n anroyc sapartcx), xax na pyrnx yntnapax. Her,
na Tnepcxom ntcannn cnauana epest, norom nnnt, ro ecrt camte opte n cnntnte nx
uenonexa epentx-onopt. Hamn npexn-cnanxne, xax n marnuecxne snaroxn npnpot
pynt, aconmrno oocnonanno cunrann, uro +neperernxa nmenno +rnx epenten nnxe
ncex x uenoneuecxo. Fepesa peno paocrn n ncnonnennx naex. Hnna peno cuacrtx
n oxpannrentnnna poa nmcxoro. He noromy nn +rn epentx ncnontsymrcx npaxrnuecxn no
ncex marnuecxnx opxax?
Tax nor Tnepcxo yntnap, cosannt n xonne XVIII nexa apxnrexropom C. Kapnntm,
rnannoe mecro Cnnt n Mocxne n ocnonno reneparop +ro ropocxo Cnnt. Ecnn nosne
necno, xora semnx yxe renna, nam nocuacrnnnnrcx npnrn na Tnepcxo yntnap, nt
moxere ynnert crpannym xaprnny: nmn, cxnnyn oynt, nyr no ero semne ocnxom.
ymaere, onn cnxrnnn? Hnuyrt ne tnano! Mano roro, uro cam yntnap napan Cnny sa
onee uem rpn nexa, rax net n o npoxnaxn +roro senenoro xontna sect nmn xnnn.
Tontxo npecrantre, cxontxo +neprnn naxonnnn opoxxn, epentx n axe cxamexn
Tnepcxoro yntnapa? Hemypeno, uro cneymne nmn, crynax no yntnapy octmn,
conpamr ero cnntnemym +neprernxy. Horom onn norparxr ee na cnon ena, samtcnt n
ocymecrnnennx.
Ho uro enart, ecnn, nanpnmep, uenonex nacrontxo nonon cnn, uro xnner yxe xax n
nnxopaxe? Emy t nennoxo orart raxym nnxopaounym +neprnm, samennn ee na pyrym.
Ie cenart raxoe? nx +roro, oporne ropoxane n rocrn cronnnt, ecrt pyro snamennrt
yntnap Hoxponcxn. Hy, yx ]nntm-ro Hoxponcxne nopora nce cmorpenn. Koneuno,
nnxaxnx nopor anno ner. Xorx no npemena crponrentcrna yntnapon onn tnn, xax n
Hnxnrcxne nopora, or xoroptx naunnaercx Tnepcxo yntnap. Ho nce +ro tnn nopora n
crenax roro camoro Fenoro ropoa, xoropte cnecnn n na mecre xoroptx n xonne XVIII nexa
n nauann oycrpannart Fyntnapnoe xontno. Hoxponcxn oxasancx ntcrpoenntm nocnennm
yxe n 1820 roy. On pasnr na ne uacrn, xax t paspesan nanpornn Kasapmennoro
nepeynxa. 3ro nocnomnnanne o noenntx xasapmax, xon nauann crponrt no npnxasy Hanna I,
no rax n pocnnn norom no npnunne cmeprn nmneparopa-saxasunxa.
nx nac naxno pyroe: nepnax uacrt Hoxponcxoro yntnapa ornpaer y uenonexa nenyxnte
emy +monnn, remnym +neprernxy, nenpnxrnte nocnomnnannx, nropax uacrt
noccranannnnaer ero cnnt n nyxnym cnernym +neprernxy. 3ect xopomo cex uyncrnymr
nnmnennte, meurarenn n ente marn, no nectma nnoxo re, xro pyxar c remntmn cnnamn
nnn sannmamrcx uepno marne. H eme sect nonesno noponrt rem, xro nnmnen
esornerno, esnaexno. Cnnt yntnapa ocnooxr nx ymy or nerarnnntx uyncrn n nepnyr
naexy na nyumee yymee.
Ho nepnemcx x crenam Fenoro ropoa n x npennrepecneme erann: at samnrnrt ropo
ne rontxo or namecrnnx npaxecxoro, no n yxonno-orpnnarentnoro, Mocxny onecnn
monacrtpxmn no reppnropnn Fenoro ropoa. Bcero cnxrtx onrene tno 11. Cpen nnx
nerenapnte: Hnanoncxn (mexy Fontmo Hnanoncxo ynnne n Conxnxo), Cperencxn
(ynnna Cperenxa), Poxecrnencxn (yron ynnnt Poxecrnenxa n Poxecrnencxoro
yntnapa) n p. A nor nepxne oxasanoct n crenax Fenoro ropoa nanart. To ecrt onn
nonropnnn uncno, naroarnoe nx ropoa, xoropt nauan crponrtcx or Kpemnx, re
nmenno 20 oxasanoct neymnm uncnom.
Born n nenrp ns Fenoro ropoa moxno tno rontxo n ropocxne nopora. Ftno nx (a npn
nnx n amen) roxe 11, xax n monacrtpe. Mncrnunemee n xpane cnntnoe uncno,
rocnocrnymmee n nymeponornn nayxe o uncnax. 11 nmenyercx rocnonnom
npocnernnrenem nnn npocro npocnernennem. uncno +ro nanpxmym cnxsano c Btcmnmn
cnnamn, nonyuaer or nnx noepxxy. Ho sa +ro n camo onxno nnocnrt npocnernenne n
semnym xnsnt oxopmnxrt ncex, xro noxpyr. Bor n monacrtpn, amnn n nopora Fenoro
ropoa nexamn oxopmnxnn n oxpanxnn mocxnnue. Tax uro, npano xe, cronr nasnart +rn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nopora, rem onee uro xort camnx nopor n ner, no nasnannx coxpannnnct npocro mecra, re
onn pacnonarannct, crann nastnartcx nnomaxmn.
Bcexcnxrcxne (Tpncnxrcxne) mexy Hpeuncrenxo n Bonxonxo, ntxonnmne x
Fontmomy Kamennomy mocry;
ueprontcxne (Hpeuncrencxne) ceuac nnomat Hpeuncrencxne Bopora;
Aparcxne (Cmonencxne) ceuac nnomat Aparcxne Bopora;
Hnxnrcxne ceuac nnomat Hnxnrcxne Bopora;
Tnepcxne panee nnomat Tnepcxne Bopora, ceuac Hymxnncxax nnomat;
Herponcxne ceuac nnomat Herponcxne Bopora;
mnrponcxne (n XVII nexe nepeenant n rnyxym amnm);
Cperencxne ceuac nnomat Cperencxne Bopora;
Mxcnnnxne ceuac nnomat Mxcnnnxne Bopora;
Hoxponcxne ceuac nnomat Hoxponcxne Bopora;
yscxne ceuac nnomat yscxne Bopora.
H yx nensnecrno ro nn mncrnxa Cnnt noconna, ro nn npocro crponnn na conecrt, no
nexoropte nopora Fenoro ropoa ynenenn axe nocne cnoca ero cren ax o nropo
uerneprn XX nexa. Hanpnmep, Cyxapencxne (tnmne Cperencxne nopora) npocymecrnonann
o 1934 roa. Onn n crann onnm ns camtx mncrnuecxnx n ncenonpnxnmuenuecxnx
cnmnonon-snaxon namero ropoa. He nepnre? Bcnomnnre nerenapnym Cyxapeny amnm y
Cperencxnx nopor.
Mocxoncxnn uapoen
Vuuua Cpemeuua u npuueeamuue nepeyuuu
Cperencxne nopora naxonnnct na yrny ynnnt Cperenxa n ntnemnero Caonoro xontna.
Orxya raxoe nasnanne? Or crapnnnoro cnona cperart, ro ecrt, no-ntnemnemy,
ncrpeuart. Heronncn rnacxr, uro n 1395 roy Tamepnan nomen na Mocxny. Ocoo
ooponxrtcx mocxnnuam tno neuem. a n xonnuecrno ropoxan ncraxno naxanyne tn
nennxn nomop ro nn or +nnemnn, ro nn c ronoyxn. H rora nennxn xnxst
Mocxoncxn Bacnnn mnrpnennu npnxasan nepenecrn ns Bnanmnpa n Mocxny
nerenapnym Bnanmnpcxym nxony Foxte Marepn, no npeannm, nanncannym c eme
spancrnymme Foroponnt enanrenncrom-xnnonncnem Hyxo, xoropt renept n
cunraercx noxponnrenem ncex xyoxnnxon.

Cyxapena amnx

26 anrycra 1395 roa mocxnnun ntmnn ncrpeuart nxony sa uepry ropoa xenann oxasart
e uecrt. H nxona onpanana nce camte nenepoxrnte oxnannx. Tamepnany n ry nout
npncnnnact Cnxrax 3acrynnnna semnn Pyccxo. H rax ona ero nanyrana n raxne et
nocynnna, ecnn nanaer na ropo, naxoxmncx no ee samnro, uro nayrpo Tamepnan
cnepnyn cranxy n ymen ns mocxoncxnx sement.
A na rom mecre, re nponcxonna nerenapnax mocxoncxax ncrpeua (cpeua) Bnanmnpcxo
nxont Foxte Marepn, ropoxane n nosnenn Cperencxn monacrtpt. Hy a no nemy n ynnna
crana Cperenxo, a norom n nopora Cperencxnmn, n amnx roxe.
B xonne XVII nexa (yxe npn Herpe I) Cperencxne nopora pemeno tno cenart xamenntmn.
Onn tnn nosneent na nepeceuennx ntnemnero Caonoro xontna n ynnnt Cperenxa n
16921695 roax no nnnnnarnne camoro Herpa Bennxoro n no npoexry apxnrexropa
Mnxanna uernoxona, xoropt napt nnuno oopnn. Ho nasnant tnn renept yxe ne
Cperencxnmn, a Cyxapencxnmn n uecrt cnonnxnnxa Herpa crpenenxoro nonxonnnxa
Hanpenrnx Cyxapena. Bo npemx nerenapnoro Crpenenxoro ynra 1689 roa Cyxapen
nepemen na cropony mnoro Herpa, n nmenno ero nonx oxpanxn monooro rocyapx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Cnannt nocrynox xpaporo nonxonnnxa. Bor rontxo n ncropnm Cyxapencxne nopora
nomnn, cnxsannte c nmenem ne noennoro, no uepnoxnnxnnxa-mara. Bet na noporamn
nosnnrnn Cyxapeny amnm. Ty camym meramncrnuecxym, n xoropo camt nerenapnt
mocxoncxn xonyn xon Fpmc pasmecrnn cnom ocepnaropnm, ranym naoparopnm, ny
a norom, no npeannm, n cynyxn c coxponnmamn, xonnexnnm sanpemenntx n
oronpornnntx marnuecxnx xnnr no rnane c ocoo norano uepno xnnro, n xoropo
tnn onncant uyeca nennxnx n mepsxnx or npocroro xononcrna o penenra
eccmeprnx.
Xorx na camom ene, xoneuno, nce tno ne rax, xax menrannct mocxnnun, xpecrxct npn
ynomnnannn uepnoro xonyna Fpmca.

Vnnna Cperenxa

xon Bnnnmonnu Fpmc (16701735), cnonnxnnx Herpa Bennxoro, yuent, acrponom n
maremarnx, nexapt n nnxenep, nnunocrt o cnx nop conepmenno saraounax. Tpyon o nem
cocranneno nemepeno, rontxo nor no ncex rpyax nce pasnoe. Cnonno o pasntx nmxx peut
ner. Ho onnm cneennxm, +ror saraount yuent ponncx n Mocxne, no pyrnm n
Hcxone, no rpertnm eme re-ro. H cnyunnoct +ro ro nn n 1669, ro nn n 1670, ro nn n 1675
roy. Fpmc noome nmnn samerart cnet, sanyrtnart nme. Kora xe on ymep, ro onroe
npemx tronann nerent o rom, uro Fpmc xnn, no ro nn npxuercx or nnacre, ornpannnmnx
ero n cctnxy n ono ns oranenntx nmenn, ro nn or txnona, xoropomy on npoan ymy,
no ne xenaer oranart. Cnonom, Fpmc nen cex rax, urot neopoxenarenxm nerue tno
npnnncart emy xpamontnte mtcnn, rante crpacrn, a ro n nonce omenne c txnonontmn
cnnamn.
Oren Fpmca Innnem Poepr, nmenyemt na Pycn Bnnnmom Pomanonnuem, npnexan
cnyxnrt Anexcem Tnmamemy, orny Herpa I, ns Bornannn eme n 1643 roy. H tn on ne
nexapem, ne marom, a xpapenom noxxo n ocnyxnncx o nononxonnnxa. Cam xon roxe
naunnan n noremnom nonxy mnoro Herpa, norom yuacrnonan n Asoncxnx noxoax,
ntxasan peantnym cmenocrt n nonyunn narpay entramn n nomecrtxmn, xonx n ome
cnoxnocrn sa nepnym cnyxy on nonyunn or Herpa onee 700.
Onaxo noennax cnyxa ne npentcrnna monooro cnonnxnnxa Herpa. Vxe nepnynmnct ns
Asoncxoro noxoa, on cocrannn xapry Poccnn, nenepoxrnym no rem npemenam. Horom on
yer conponoxart Herpa n noesxax no Enpone n ram ynneuercx acrponomne n
acrponorne. Cocrnenno, n cno snamennrt Kanenapt Fpmc cocrannr npexe ncero
xax acrponom n maremarnx. B 1698 roy Fpmc axe nannmer xnnry Teopnx nnxennx
nnaner, re nepntm ns pyccxnx yuentx yer nponnrart reopnm ncemnpnoro rxrorennx.
Vnt, axe cran uenonexom seno yuentm acrponomom, maremarnxom, xnmnxom, noenntm
nnxenepom, n naponom cosnannn Fpmc ocranercx uepnoxnnxnnxom, xonynom,
coomnnxom txnona. Hpnnomnxr n ero nponcxoxenne ns mornancxoro xnana Fpmcon,
utn npexn npannnn Bornanne cronernx nasa n, xax ronopxr, npoann ymy carane,
urot yepxnnart nnacrt. Heapom nocne cmeprn Fpmca mocxnnun crann nepeanart ns ycr
n ycra nereny o ero uepno xnnre, n xoropo on onncan cnoe marnuecxoe ncxyccrno n
cexper neuno monoocrn, a ne pemnncx nnxomy noxasart, a rax n samyponan n crenax
cnoe snamennro Cyxapeno amnn.
Ha camom xe ene Fpmc oocnonancx n Cyxapeno amne noromy, uro nmenno sect cosann
Hannranxym mxony yuenoe saneenne, neoxonmoe nx nororonxn yymnx
mopexoon n mrypmanon. B npocropneme amne oopyonann ne rontxo xnacct nx
sanxrn, ]nsnuecxym n xnmnuecxym naoparopnn, pannpnt xnacc, no n xnnte nomemennx
nx yuennxon, xnnmnx na nonnom rocyapcrnennom xomre. Ha xptme amnn oycrponnn
camym conpemennym acrponomnm n acrponxnm, net mopxxn ncxonn opnenrnponannct n
mope-oxeane no snesnomy ney. Bo ncem +rom n npnnxn camoe exrentnoe yuacrne yuent
n acrponom xon Fpmc. Tam on n oopyonan cno paoun xanner, a nnocnecrnnn n
xnnte noxon, re ocranannnnancx, xora npnesxan n Hepnonpecrontnym ns nono,
crpoxmecx no yxasy Herpa cronnnt Canxr-Herepypra.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Vnnna Cperenxa

Onaxo mocxnnun nocnpnnnmann ero sanxrnx nayxo no-cnoemy. H amnx na Cyxapenxe
yopaxnna nx noopaxenne, ncenxx yxac. Ho nouam n amne ne racner cner xonyn-
uepnoxnnxnnx rnxnr na neo n cnon yxacnte nosopnte rpyt. A ny xax ns-sa ero
uepnoro nsrnxa snest c nea noctnnmrcx +ax net nnxomy mano ne noxaxercx n
pyxner mnp!
Cnonom, Fpmca ne npocro oxnnct nenannenn. Cyxapenxy crapannct oxonrt cropono,
a ecnn nce xe cnyuanoct xpecrnnnct ncrono. He nomorno axe cocrannenne nyxnemero n
xosxcrne noconx xanenapx, n xoem no cocroxnnm norot npecxastnaercx ypoxa n
neypoxa xnea n ncero nponspacrammero xe onnctnamrcx remnepamenrt xaxoro
uenonexa, cyx no romy, xro no xoroptm ns nenanarn neecntx snaxon ponncx.
Hastnancx xanenapt npocrpanno: Hpesnamenonanne npemenn na ncxxn ro no
nnaneram, nnn Hpesnamenonanne ecrn na xaxt ent no reuennn Hynt n 3onn. A
ecnn xopoue: Kanenapt, nnn Mecxnecnon xpncrnancxn. Bnpouem, no ncex nocneymmnx
nepensannxx (a ero nepensanann nnnort o nauana XX nexa) on nmenonancx npocro
Fpmcon xanenapt. H mexy npounm, c cepennt XVIII nexa cran cront nonynxpen, uro
na nexa cam xanp xanenapx nmenonancx n Poccnn npocro pmc. Hepnte na nncra
Fpmcona xanenapx ntmnn n 1709 roy, nocnenne c noxcnennem n 1711 roy. Ha
xaxt ent ram tn an ne rontxo pacxna nnaner n Hynt, no n conert no omamnemy n
centcxomy xosxcrny, npecxasannx norot, nnoxoro n xopomero na ent, a ram axe
paccxas o cornopennn mnpa tn, ny n, xoneuno, cnxrnt, no xoroptm xnnn. Eme ram
coepxannct npecxasannx na ro, na ent n noome roro, uro cnyunrcx. H paspaoran
xanenapt tn na 300 ner nnepe. Cnonom, +ror rpy cran nacroxme +nnnxnonene
xnsnn. Hpana, cronr ormernrt, uro ne onn Fpmc npnnnman yuacrne n cosannn +roro
rnopennx. B camom xanenape naneuarano, uro nsan on no naspennem Ero
Hpenocxonrentcrna rocnonna renepana-nerenanra xona Bnnnmonnua Fpmca rmannem
nnnorexapx Bacnnnx Knnpnxnona 2-ro max 1709 roa.
ne cornn ner no +romy xanenapm nmn xnnn, napexann ere, npecxastnann noroy n
cotrnx. Ho nemy raann na yymee, naunnann n saxanunnann ena n cenxn. Cnonom, on
tn nacrontno xnnro. Hpana, x npecxasannxm ornocnnnct cxenrnuecxn. a n uro nsxrt
c xanenapx, xoropt esanennxnnonno yrnepxaer, uro, nanpnmep, n ent 30 oxrxpx 1821
roa noxnnrcx na cner uenonex nennx? Hyrun mexy parnxmn cnonmn, xoropomy,
necmorpx na xnopn renecnt, ctmyr cnany rpyt nenotmaemt, no xoropt, operx
+ry cnany, ymper or xponnennx. Ho xaxono xe tno nsymnenne noromxon, xora onn
nonxnn, uro nmenno n nasnannt ent ponncx nennxn nncarent ueop Mnxanonnu
ocroencxn, onn ns nyumnx counnnrene cnoero npemenn, xoropt yer nncart
ecrnnrentno rpyt nenotmaemt orpomnte pomant, yer onert n ymper or
pasptna nerouno aprepnn n xponoreuennx ropnom.
Hnn nor na npecxasannx XX nexa. Ha 1917 ro: Kpononponnrnax nona mexy
npocnemenntmn napoamn cuacrnnnoe noonme ecrnnrentno, naunercx
penonmnnonnax nona, no nouemy noonme cuacrnnnoe? a noromy, uro nce pannct sa
cuacrte naponoe.
A nor npecxasanne na 1998 ro: Bennxax nepemena nont opas npannennx
cuacrnnnoe noonme ecrnnrentno, nepemena e]onr. H nont opas npannennx. Hy
n onxrt noonme sa cuacrte napoa. onontno rouno cxasano, yunrtnax, uro Fpmc nncan
+ro sa rpn nexa o cnyunnmerocx. Heapom Herp cunran Fpmca myxem nanmypemnm,
nepntm coparnnxom n enax pe]opmaropcrna. Xant, uro napo npecrannxn Fpmca
xonynom, c yxacom oxox cropono om uepnoxnnxnnxa na mocxoncxo Cperenxe. axe
yuennxon Fpmc naxonn c rpyom. A xro snaer, nan t on rora ocrontx
npoonxarene, moxer, n Poccnn tno t noontme cnonx Hocrpaamycon, moxer, onn
cmornn t oxcnnrt nam namn yymne omnxn, urot mt ne enann nx?..
Hemypeno, uro c nerponcxnx npemen mncrnuecxax cnana Cyxapenxn rax n ne pasnexnact. H
xorx n XIX nexe na Cyxapenxe nosnnxna camax uro nn na ecrt exax xnoaxa ropoa
Cyxapencxn ptnox, n npocropeunn nmenyemt Cyxapenxo, xya no neuepam oxnnct
saxaxnnart ne rontxo camn mocxnnun, no n ropocxax nonnnnx, nocxontxy rpaex n
yncrna oxastnannct ram exenenntmn otuntmn ocroxrentcrnamn. Onaxo n rora
mncrnxo-pomanrnuecxax cnana rex mecr ne ncuesna. Ho-npexnemy ocoo uyncrnnrentnte
nmn nnenn ram npnspax ro camoro Fpmca n uepnom nname n crapnnnom nanypennom
napnxe, ro ero nomomnnxon xonynon n netm. Koe-xro axe xnxncx n rom, uro npxmo n
nee na amne nnen xpyxamnx na nomene netm, oconnno no 1 max, xora nacrynaer
rnannt netmnn npasnnx Hout na Htco rope, nnn, no-sananomy, Bantnyprnena.
Hy a +nrysnacrt no-npexnemy ncxann rnannoe coxponnme Fpmca uepnym xnnry,
cnpxrannym n rantx nonanax, a moxer, n crenntx rannxax Cyxapeno amnn. B raxom
xonrexcre nnonne onpananna ncropnx cnoca amnn yxe n 1934 roy. Bo-nepntx, ee
cnocnnn nocne nnunoro nnctma Crannna. A xax nsnecrno, noxt napoon noome-ro
pasnpancx n mncrnxe n axe rxroren x oxxyntrntm snannxm. ymam, on snan n o nerene
cymecrnonannx mncrnuecxo uepno xnnrn, noromy uro nonenen cnocnrt Cyxapeny amnm
ne at xax no yntosep, a pasnpart yxnantno no xnpnnunxy. Hpn +rom
mnorouncnennte pnrat paounx cmenxnnct uyrt ne xaxt ent n ryr xe,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
pac]opmnpontnaxct, nanpannxnnct na pyrne mecra paort. A nocne xaxoro paouero nx
na ntxoe ncex rmarentno otcxnnann. Pyxononnn ncem cnencorpynnxn HKB, onxrt xe
sannmanmnecx ne at uem, a cexperntmn nonpocamn marnuecxnx ncxyccrn. Onaxo cxont
nn pasnpann amnm no xnpnnunxy (axe semnm npocennann), no nnuero, n yx rem naue
nnxaxo uepno xnnrn ne namnn.
Bor rontxo npana nn +ro, uro cront rmarentno ncxann? He paorann nn na nynnxy, a
camn npn +rom crapannct cxptrt ro, uro ncxart n ne cneonano? Heapom xe ronopxr, uro
cpen nasnparene sa paoramn tno necxontxo, xax yxe norom ntxcnnnoct, unenon
ranoro parcrna Posa n Kpecr, nposnanntx n Enpone posenxpenepamn. Orxya n
Mocxne npyr rant open ns annnx nexon, nensnecrno. Ho ne o nem ceuac peut, a o rom,
uro na camom ene nocne cnoca nasemno uacrn Cyxapeno amnn ee nonant n
]ynamenrt ynenenn. O uem crano nsnecrno rontxo nnmt n name npemx, n 2006 roy,
xora npn crponrentcrne nosemntx nepexoon no Cyxapencxo nnomatm tnn
nponeent pacxonxn. Ho onxrt xe uacrnunte, tcrpte n mano erantnte. Kax yro
yrnynxrtcx n ocneonanne ]ynamenra ne pexomenymr nexne mncrnuecxne ropocxne
cnnt. uro x, ropo nnonne moxer xpannrt cnom rany. A nor +nrysnacron ncxarene
coxponnm uepnoxnnxnnxa Fpmca n ero seno noraenno uepno xnnrn o cnx nop macca.
Tax uro, ecnn ncrpernre n rom paone uenonexa n crapnnnom uepnom nname n nanypennom
napnxe nerponcxoro npemenn, ne cnntno nyrarect. Bnonne nosmoxno, uro +ro ne cam
noccranmn ns mornnt xon Fpmc, a ncero nnmt ror, xro xaxer ctcxart ero semnte n
oxxyntrnte cexperno saxoponennte xnat. Ho npeannm, romy, uro oer xax xonyn Fpmc
n noxox na nero nnxom, onn nnonne moryr orxptrtcx. Bor n poxr nonnxn
uepnoxnnxnnxa-acrponora no nouno remnore. Haemrcx
Hyeca cxnost npeun
Vcaoa Iuuuuu, Mouuuo, Heuuoecuu paou Ho+ocuoeoa
Hpana, ecrt yxasannx na ro, uro uepnax xnnra c cynyxamn, nanrtmn sonorom, naxonrcx
nnxax ne n Cyxapeno amne, a n nomocxonno ycate Fpmca n Innnxax. Tam acrponom-
xonyn nocennncx n 1726 roy nocne cmeprn Herpa I n cnoe nocneymme onant n xnn
esntesno. Tam xe n ymep npn camtx saraountx ocroxrentcrnax. Herena rnacnr, uro
xora Fpmc nocrapen, ro pemnn omononrt cex c nomomtm meprno n xnno not. Tontxo
nx +roro rpeonanoct ymepert. Ho+romy Fpmc an nennte yxasannx cnoemy
onepennomy cnyre uro n xax cneyer cenart. Ho yxasannm xonyna cnyra cpynn emy
ronony nonmentm meuom n paspynn na necxontxo xycxon (yx npocrnre sa noponocrn).
antme pasnte nerent paccxastnamr no-pasnomy. Hanonee npanonoonax nepcnx
raxona: cnyra ncnyrancx coexnnoro. He npocro xe paspynrt uenonexa! Hy a xora
cptsnyn reno, xax nenen xosxnn, meprno noo, noome yxacnyncx. Ho reno cpocnoct
axe es mpamon. Bor rora-ro cnyra n nannxe n cexan ns nmennx. Xorx anee emy
cneonano oxponnrt reno xonyna xnno noo, urot ror nonnocrtm oxnn.

Vcata Innnxn

Honxrno, uro nce +rn npncxasxn ocnonant na napontx noneptxx o meprno n xnno noe.
Hy a Fpmc neuno +xcnepnmenrnponan n cnoe naoparopnn a cnepxncx no snesam. B cnoe
nmenne Innnxn on ntnes ns Cyxapenxn n oopyonanne n nncrpymenrt. Tax uro n Innnxax
ycrponn n naoparopnm, n ocepnaropnm. Heynnnrentno, uro uacrt ncropnxon n
xnaoncxarene cunraer, uro coxponnma, marnuecxym nnnorexy n camy uepnym xnnry
nyxno ncxart nmenno n Innnxax. Tem naue uro nmenno ram coxpannnoct npxmoe yxasanne
na nonmente cnnt rpa]a Fpmca. B nmennn ecrt cxyntnrypa paxona, ouent yx rouno
ntnonnennax. Xorx, xoneuno, xro snaer, xax +rn camte paxont ntrnxxr? Ho ecrt n
nerena. Fpmc cymen ntsnart ns norycroponnero mnpa +ro mn]nuecxoe cymecrno, a xora
ro orxasanoct ntnonnxrt ero npnxast, oparnn enoro paxona cnauana n xmepa, a norom
n noome n xament. Cnonom, yxasannx na rante coxponnma, cnpxrannte n ycate,
nmemrcx.
Eme ncxarene npnnnexaer npy, na xoropom, xax yrnepxaer monna, mocxoncxn uapoe
xarancx na xontxax nerom n na noxe snmo. Horomy uro ymen nerom samopaxnnart noy n
ne, a snmo, nanpornn, ne pasmopaxnnart. Koneuno, ymente xnmnxn noxmyr nneuamn
net raxoe npn onpeenenntx snannxx nnonne nosmoxno. Ceuac n xaxom ome croxr
xononntnnxn, npexpacno samopaxnnammne ne n nerom. H nouemy t Fpmcy ne
cnpoexrnponart raxym xononntnym xamepy? Hy a xax ne art noe samepsnyrt c nomomtm
ocotx peaxrnnon, ceuac moryr nayunrt axe n mxone. Ho no npemena Fpmca nce +ro
nocnpnnnmanoct xax xononcrno.
Ho neyxenn ne tno n npaxrnxe Fpmca peantntx uyec rex, uro moxno tno t omyrnrt
cxnost nexa?
Koe-xaxne paccxast o raxonom nmemrcx. Ionopxr, uro Fpmc ocrannn noromxam ne rontxo
yxpomennoro paxona, no n saxononannoro nyrnanoro opna na mnnne ycatt. Homnnre
3onororo nerymxa ns cxasxn Hymxnna? Tor npeynpexan cnoero napx o rpxymem
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
namecrnnn. Open xe Fpmca oxasancx xya cnntnee on ne npocro npeynpexan o
cotrnn, no eme n yxastnan, uem eno xonunrcx. Tax, n xonne XVIII nexa ynpannxmmn
ycatt nnmnncx n cnyxanxy npn rocnocxom nope. H onaxt, xora men mnmo opna na
mnnne, ynnen, uro open epxnr n xorrxx orpomnym sonorym monery. Vnpannxmmn n
pemnn +ro x orarcrny. H rouno xora on xnnyncx n norn nomemnxy (o 1791 roa
ycato rax n nnaenn noromxn Fpmca) c npocto osnonnrt emy ntxynnrt enymxy,
urot norom c ne onenuartcx, ro nonyunn cornacne. Ho rem npemenam +ro tno
nennannoe eno. Bet no omemy npannny axe cnoont uenonex, xennnmncx na
xpenocrno ennne, cam cranonnncx xpenocrntm. A ryr, ysnan npo monery n nanax
nonmenoro opna, nomemnx npoan xennxy nenecry. 3ro nn ne uyo?! Ho ntmno axe eme
nonmenee nomemnna, xopomo ornocxmaxcx x enymxe, ana sa ne npnanoe. Bor nam n
entrn!
Cnonom, axe ecnn +ro n ne xononcxoe uyo, ro nce panno yma Fpmca onxna trt
nosnarpaxena sa raxoe. Bet ero nsenne nomorno nnmnenntm opecrn cuacrte.
A naxanyne nanaennx ]pannyson n 1812 roy mnorouncnennte cnnerenn ynnenn n
xorrxx poccncxoro, nycrt n nonmenoro, opna ]pannyscxoro xcrpea, cnntno
norpenannoro n cxpmuennoro. Hy a uepes mecxn, xax nauanact nona, no Mocxne
pacnpocrpannnoct npeanne nexon cam mocxoncxn uapoe npecxasan ]pannysam
nopaxenne or nan poccncxoro opna. H net rax n ntmno n pano, xon Bnnnmonnu
Fpmc!
B 1815 roy y npannyuxn Fpmca E.. Mycnno-Hymxn-no-Fpmc (ne nyrart c Hymxnntmn;
Mycnn-Hymxnn ror, uro orxptn pyxonncnym xemuyxnny Cnono o nonxy Hropene)
ycaty ntxynnn xynen Hnan Vcauen, pasorarenmn na nncueymaxno orpacnn. Ho xnrt
ram ne cran, a ncnontsonan nocrpoxn nx xosxcrnenntx nyx cnoe ]apnxn. H uro t
nt ymann? Hpannntno, xononcxo ycate +ro ne nonpannnoct! H nponsnocrno Vcauena
npnmno n nonnt ynaox. Vcaty Innnxn roxe npnmnoct npoart. Horom n cama ]apnxa
ns nncueymaxno crana xnonxonpxnntno. H renept n ycaentx ]nnrenxx rxann n
npxnn. Horom ]apnxy n ycaty ntxynnn xynen Konecon. Ho n emy ne cnesno nomep
xynen. Hy a ycata oromna ero cynpyre xynunxe. Ocmorpen ycaty, Konecona npnmna n
nencroncrno noxpyr crpannte xamennte ]nrypt, npoe roro xe paxona. Crent
yxpament ypanxnmn crpamntmn macxamn, ny a n napxe noxpyr oma, na annexx n npn
nannntonax ronte myxnxn c aamn, npo xoroptx ronopxr, uro onn xaxn-ro ram rpenxne
orn c ornntxamn. Kaxn ornntxn onn cpam xpyrom!
Cnonom, xynunxa npnxasana ncm +ry cpamnym cxyntnrypy pasponrt a n ncnontsonart
npn crponrentcrne nnornnt na nporexamme pxom pexe Bope. Hpana, nexoroptx
mpamopntx enox c napnxmn pacxonornrt ne yanoct. Tora nx saptnn. C rex nop n crann
rnopnrtcx crpannocrn ro Bopx ns eperon xntner (a net rnxax tna pexa), ro ns-no
semnn n cay cront cntmarcx. Mecrnte crann noronapnnart, uro n ne cxyntnrypt ro tnn
nonce, a xnnte nmn, saneprte xonynom Fpmcom n mpamop-xament. H nor renept rex
eonar n semnm xnntem saxonann onn n mamrcx. Hy a n onepmenne xo ncemy cran cam
rpa] ype-xynunxe cnnrtcx.
Cnonom, Konecona ns ycatt cexana. B 1902 roy ]apnxa noome pasopnnact, rax uro
]nnrenx n pyrne nocrpoxn Fpmcono ycatt ocrannct es npncmorpa. Hy a n
penonmnnm, nonxrno, nce, uro eme ocrananoct, noome pacramnnn. Ho n 30-x roax n
ycate ycrponnn om ortxa, a c 1948 roa canaropn Monnno. Koneuno, ocoo
orpecranpnponart Innnxn canaropnm ne na uro. Hy xort n nopxox npnnenn n ro nano. A
nor +nrysnacrt n mecrnte xpaenet orxptnn n Monnno myse .B. Fpmca. Paoraer no
nocxpecentxm npnesxare nornxert, xax xonynt-ro xnnn.
Vxe n xonne XX nexa +nrysnacrt nponenn nonoxannm ]ynamenra ycatt Fpmca.
Btxcnnnoct, uro no ]ynamenrom ecrnnrentno ecrt nonte xamept (xomnart,
xopnopt, rannxn?), n xoroptx nmeercx cxonnenne npemeron ns meranna, epena n
crexna. Cxopee ncero npemert ns naoparopnn Fpmca. Ho nor cneon xnnr noxa ne
onapyxeno. Bnpouem, nce nnepen. Cymecrnyer nerena, uro, xora n ycaty xnnrcx
ncrnnnt nacnennx (n ne no xponn, a no enam) Fpmca, emy n pyxn nce n acrcx. A o rex
nop Fpmc nce cnoe neuartm saneuaran mano nn xomy n xax saxouercx pacnopxnrtcx ero
nacnecrnom n napaorxamn. A ny xax onn rontxo npe nce +ro npnnecer? Marnuecxoe
nacnecrno ono xe nenpecxasyemo
Hacm, o1uepnmmne ne-npeun
Vuuua Cnapmauoecuaa, 2/1
Onrarenn omon, nnsnexamnx x +romy xpacnnomy sannm oxono merpo Faymancxax,
yxe anno npnntxnn x nesnaxomnam, xoropte noonry croxr y oma ns crapnnnoro
xpacnoro xnpnnua na Pasrynxe. Koneuno, y oma ecrt apec: Cnapraxoncxax ynnna, 2/1. Ho
ero no-npexnemy sonyr om na Pasrynxe. uro sa Pasrynx raxo? Herenapnt mocxoncxn
rpaxrnp, a no-crapomy xaax, pasne ne nomnnre? Orxptr on tn eme ax n XVII nexe, no na
+ro ynnne (nnpouem, rora ynnnt eme ne tno, a tn Hoxponcxn rpaxr) oocnonancx re-
ro n 1750-x roax n npocymecrnonan eme ontme nexa nnnort o 1860 roa.

om na Pasrynxe

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Kax nanncan conpemennnx, nocernnmn Mocxny n XVII nexe: Hepe ropoom ecrt y nnx
omeocrynnoe xpyxano, cnanxmeecx nonoxamn, n ne ncera naropontmn; onaxo co
cnocrnenntmn mocxonnrxnam yonontcrnnxmn. V nnx npnnxro ornonrt mecro
paxnnuantm ne n camo Mocxne nnn npemecrte, a na none, at ne y ncex tnn na nny
esopasnx n pyrant ntxnuyr
Koneuno, ne ncem nomnnrt mecra ropocxnx xaaxon. Ho apec Cnapraxoncxax, 2/1 nsnecren
n camtm nnrennnrenrnemnm nmxm. Horomy uro +ro snamennrax ycata Mycnntx-
Hymxnntx. Kpacanen om c nnymnrentno xononnao n npnnerammnmn xort n
mentmnmn, no roxe xpacnntmn nocrpoxamn n npncrpoxamn nosnen Marne ueoponnu
Kasaxon ror camt npocnannennt apxnrexrop Mocxnt, uro crponn sannx Cenara n
Mocxoncxom Kpemne, ynnnepcnrera na Moxono n Fnaroponoro copannx (n conercxoe
npemx nepenmenonannoro n om Comson) n Oxornom Pxy.

om na Pasrynxe, nn csan

Ipa] Anexce Hnanonnu Mycnn-Hymxnn (17441816) no+ry Hymxnny npnxonncx antnnm
pocrnennnxom n nmen c nnm omero npexa. Cam xe Anexce Hnanonnu roxe tn
uenonexom ne nocnennm nsnecrntm rocyapcrnenntm exrenem, ncropnxom, conparenem
crapnnntx pyxonnce. 3ro on namen opnrnnan pyxonncn Cnona o nonxy Hropene. Onaxo
coxpannrt ne cymen. Bo npemx rpannosnoro noxapnma Hepnonpecrontno, n xoropym
nroprnnct nocxa Hanoneona n 1812 roy, xemuyxnna pyccxo nnreparypt cropena.
Tax nor rpa] tn xenar na Exarepnne Anexceenne Bonxoncxo. Hy a ra ne rontxo
npoonxana cnannym ]amnnnm Bonxoncxnx, no n npnxonnact nnyuaro nnemxnnnne
mocxoncxomy uapoem Fpmcy. Ho nerene uepnoxnnxnnx nsroronnn nx +ro monoo
napt uapoente uact, xoropte onxnt tnn noxastnart yymee, ecnn no nnmn ncrart.
uact +rn nomecrnnn na ynnuno crene oma, at n mocxnnun mornn nocnontsonartcx
npecxasannxmn. Pasne nnoxo ncrart no uacamn n ynnert ro, uro npecronr ree n
Tnoem Bpemenn?
Onaxo nocnontsonartcx nonmentmn uacontmn npopouecrnamn nnxro ne cymen. To nn cam
rpa] Mycnn-Hymxnn, ro nn ero nacnennxn orxasannct sannarnrt Fpmcy. Tora on n
cepnax n nocxnnxnyn, npoxnnnax cnom paory:
Hycxa orntne +rn uact noxastnamr rontxo nnoxoe! Xopomee npemx xo mne yer, a ryr
nycrt rontxo ne-npemx ocranercx!
H crano no cnony uapoex. uact nepecrann noxastnart npemx npannntno. Te, xro
oxastnannct no nnmn y oma na Pasrynxe, ynepxnn norom, uro npoxonnn no uacamn
ncero-ro no nape cexyn, a norom ntxcnxnoct, uro yx n ent npomen. To ecrt uact
ntxaunnann ns nme nx npemx n nepeanann ero xya, xomy? Heyxro nenactrnomy
xonyny Fpmcy? A uro xonynt, onn raxne, nm uyxoe npemx naono
A norom n nonce samernnact crpannocrt. Hepe namecrnnem Hanoneona n 1812 roy
mpamopnax ocxa, na xoropo xpennncx uacono mexannsm, nannnanact xponantm nnerom,
npopoua xpont, rnent n npoune necuacrtx ropoxanam. To xe cnyunnoct n nepe
penonmnne 1917 roa. Ecrt cnnerentcrna, uro axe nepe nauanom Bennxo
Oreuecrnenno na crene oma noxnnnnct cnet xponn. uact Fpmca npopounnn ey.
Bnpouem, Fpmca nn? Conocrannm art. xon Bnnnmonnu Fpmc ymep n 1735 roy. A Mycnn-
Hymxnn cymen ponrtcx rontxo cnycrx 9 ner. To ecrt saxasart uact uapoem nnxax ne mor.
Panno xax n ro, uro ymepmn Fpmc ne mor ntnonnnrt saxas. Orxya xe nomna nerena? Hs
nyx ncrounnxon. Bo-nepntx, na Pasrynxe nepno nononnnt XVIII nexa ecrnnrentno
croxno necxontxo omon, n xoroptx xnnn noromxn mocxoncxoro uapoex. H mexy npounm,
noromxon tno mnoro. Hanpnmep, nnemxnnnx Fpmca xnn n nenrpe Mocxnt ram, re ceuac
Fpmcon nepeynox. A no-nroptx, cynpyra Mycnna-Hymxnna ecrnnrentno nmena
ornomenne x poy Fpmca.
Ho orxya xe nsxnnct camn uact? Bnyuxa rpa]a Anexcex Hnanonnua Mycnna-Hymxnna
Co]tx Memepcxax pacxptna cemenym rany. Oxasanoct, uact ycranonnn na ome
nocnnrarent rpa]cxnx ere ]pannyscxn aar Cmpmr. On tn opasonanntm n
npocnemenntm uenonexom, cosan yuennxn no ncropnn, mn]onornn n ]pannyscxo
nnreparype. H xax ncnomnnana norom Co]tx, xora uact ycranonnnn, na Pasrynx crann
crexartcx ronnt napoy nonmonartcx na nennannym n Mocxne nxonnny, a n nonent
cma npnxonnn uaconmnxn co ncero ropoa cnepxrt rounoe npemx.
Ho neyxenn mocxnnun uacon ne nnenn?! Hnn +ro cosanne rexnnxn ecrnnrentno tno
raxnm yx neotuntm? Ceuac, xoneuno, rpyno cynrt. Ho nccneonarenn ymamr, uro +ro
tnn ne mexannuecxne nn]epnarnte uact, a conneunte. K romy xe ne npocro
noxastnammne npemx, no n cnyxnnmne neuntm conneuntm xanenapem. Boxpyr nx
crepxnx, xoropt n sanncnmocrn or nonoxennx connna noxastnan ro nnn nnoe npemx, tnn
ntnrt nenonxrnte otuntm nmxm acrponornuecxne n oxxyntrnte snaxn, nn]pt,
nepoxrno nsxrte ns nymeponornuecxnx cnmnonon npemenn. Cnonom, mocxnnuam nce +ro
xasanoct ranncrnenntm n saraountm. Hy a nce saraounoe crpamnr. K romy xe xenot or
crepxnx n ero xpenexa cnnsy nanomnnann xpecr, ny a cama uaconax mpamopnax ocxa tna
noxoxa na neprnxantno ycranonnennt rpo co cpesanntmn, xax y omonnnt, yrnamn. B
omem, rnxx na nxonnnxy, tno oruero nonepnrt n marnuecxym cnny crpanntx uacon.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Mncrnxa ycyrynxnact eme n rem, uro, no noneptm, xpecr uacon yxastnan, n xaxo cropone
craptx ynnn moxno ctcxart xna. H net npoonann ncxann! Koneuno, nnxro nnuero ne
naxonn. Ho nnora, ne nax, cxonnn c yma. Xanocrt-ro, ona n ne o raxoro oneer.
Onaxo nocne penonmnnn npocrte ropoxane oparnnn nnnmanne nnacre (naponax nnacrt
net onxna tna nmcrn nnrepect npocrtx mocxnnue), uro n annom paone nenonxrno
nouemy nponcxonr orpomnoe xonnuecrno camoyncrn. Cnonno nce, xro npoxnnamr n sone
crpanntx uacon n axe npocro npoxoxr no nnmn na ynnne, nnaamr n uepnym
menanxonnm. Ta pasnnnaercx n cnnpom esnaexnocrn, ny a orrya n o cynnna ncero
mar. Bor nnacrn n pacnopxnnnct crepxent cnxrt, snaxn na ocxe cxonort, ny a camy ee
saxpacnrt.
Onaxo ecnn nornxert na creny oma no onpeenenntm yrnom, ro saxpamennym ocxy
eme onro norom moxno tno pasrnxert. Hy a nepe nono, na pyexe 1930-x n 1940-x
roon noxnnnnct crpannte nsnecrnx. xot npxmo ns crent oma no uacono ocxo
npemx or npemenn noxnnxmrcx myxunnt, oerte no crapnnxe n apmxxax n noenax. Onn
n ynnnennn rapamar rnasa, ncrono naunnamr xpecrnrtcx, yro ne nonnmamr, re
ouyrnnnct. Hnora xnnxmrcx n monoyxn n pasnonnerntx capa]anax, cnonno yuacrnnnt
ancamnx napono camoexrentnocrn. Ho, ynnen, re ouyrnnnct, nnaamr n nannxy n
naunnamr ronocnrt. Bcex +rnx nenecrt orxya nsxnmnxcx rocre cronnnt sanpann n
mecrnoe orenenne mnnnnnn, ny a orrya onn nonaann n HKB, orxya yx nnxro ne
nosnpamancx. Kem onn tnn, +rn nmn? Hpnmentnamn ns npomnoro, nepememennamn n
npocrpancrne? Ho rora npnxonrcx npnsnart uact ne-npemenn oxasannct nacrontxo
cnntntmn, uro axe nocne ynnuroxennx yxnrpxnnct enart cnoe eno nepememart
npemena, cosanax Henonxrnoe npemx. H orxptnancx ouepeno nopran npocrpancrna, xonx
rax mnoro n name mncrnuecxo Mocxne.
Tnept-xontno n nsnec-xontno
Xnsnt nepnynact rax xe ecnpnunnno,
Kax xora-ro crpanno npepnanact.
na ro xe ynnne crapnnno,
Kax rora, n ror nernn ent n uac.
B. Hacmepuar. Oocueuue

Hrax, nce rpn xontna, o xoroptx mocxnnun npnntxnn ronopnrt, na camom ene ne tnn
samxnyrt. Kpemnt n nonce rpeyrontnnx. Knraropocxne crent npecrannxnn coo
nonyxpyr co cropont Kpacno nnoman. a n snamennroe Fyntnapnoe xontno, nosnnxmee
na reppnropnn paspymenntx cren Fenoro ropoa, oxastnaercx samxnyrtm rontxo snmo,
xora na Mocxne-pexe craner ne. Ho tno xe n ncrnnnoe oxontnenanne! Xorx ceuac
mano xro noome snaer raxoe nasnanne 3emnxno ropo. A nor nmenno ero crent n crann
nepntm peantntm xontnom noxpyr Mocxnt.
Cxopoou 3eunnnon ropo
3e+uauo eau Caoeoe uououo
3ror samnrnt semnxno nan c epenxnntmn crenamn n amnxmn (34 amnn cpannnre c
ncero 20 amnxmn Kpemnx) tn ntcrpoen noxpyr Mocxnt n camom xonne XVI nexa npn
ueope Hoannonnue (nropom ctne Hnana Iposnoro) nocne naera xptmcxoro xana Kast-
Inpex II. Hepe nanom ntptnn ontmo n rnyoxn pon, sanonnnn ero noo ns Mocxnt-
pexn n oxpecrntx peuymex. B nenrp ropoa c reppnropn, nomemnx n uepry 3emnxnoro
nana, moxno tno norn rontxo uepes nopora cren Fenoro ropoa, o xoropom yxe mna peut.
Ceuac nopor, ecrecrnenno, ner. Ho nexoropte nx nasnannx coxpannnnct n ropocxo
rononnmnxe. 3ro n re camte nerenapnte Hoxponcxne nopora, Hnxnrcxne n Aparcxne
(ntne +ro nasnannx nnomae, xoropte opasonannct nocne cnecennx nopor) n pyrne.
Hecmorpx na cnom ontmym nporxxennocrt n cnoxnocrt nocrpoxn, ooponnrentnoe
coopyxenne 3emnxnoro ropoa tno cosano sa onontno xoporxoe npemx c 1592 no 1593
ro. Bet oxnancx nont naer xptmcxoro xana. a n sanante cocen ne pemann. Tax
uro pyccxne macrepa nocrapannct n na +ror pas oomnnct eso ncxxnx samopcxnx
apxnrexropon. B napoe 3emnxno ropo axe nastnann Cxopoomom sa pexopnoe npemx
nocrpoxn. Ho ne cronr ymart, uro nan nosnonnn na nycrom mecre. Ha +rnx reppnropnxx,
xort n ne nxonnmnx n uepry ropoa, nspenne pacnonarannct oxpecrnte epennn,
monacrtpcxne reppnropnn, uyrt nosxe crann nosnnxart n pemecnennte cnoot.
Bpemx nosnnxnonennx pemecnenntx cnoo moxno npocnenrt no ncropnn ono ns camtx
snamennrtx ynnn Mocxnt nerenapnoro Apara. Cunraercx, uro ero nasnanne nponsomno
or apacxoro cnona paar, ro ecrt npemecrte, npnropo. Koneuno, no npemena
sanncnmocrn Mocxnt or optncxnx xanon +ro nosmoxno. Bor rontxo nepnoe ynomnnanne
Apara n neronncxx raxono: Horopen concem na Opare Hnxn]op Facen-xon. Kro on
raxo renept ne ysnart. Ho nanncanne Opara uepes o ronopnr n nontsy ne apacxo
nepcnn ero nanmenonannx, a o uncro pyccxo. H ne Opar on nonce a Iopar, noromy
uro n pente] mecrnocrn n nepenaax or nnsnn o xonmon, n cama ynnna nsnnnncra. o
xonna XIV nexa ncx +ra reppnropnx noome nastnanact Bcnontem. 3ro ronopnno o rom, uro
ona ne tna sacenena, a npecrannxna uncro none, ro camoe, o xoropom ncera ynomnnamr
pyccxne cxasxn, xora ronopxr, uro ntmen, nanpnmep, repo Kontxa-Iopynxa
(uyncrnyere cosnyune ropar ropynox?) n uncro none snart cnoero Kontxa.
ecrnnrentno, xya x nrn cxnnxart marnuecxoro nomomnnxa? ne n nenrp xe, a rontxo
na oxpanny, noantme or nmontrntx nmcxnx rnas.
Onaxo roparcxoe Bcnonte neonro naxonnoct es ynorpenennx. Vxe n nepno
uerneprn XV nexa ero sacrponnn n sacennnn macreponte n pemecnennnxn, ocnyxnnammne
nennxoxnxxecxn nop. Ha Apare n oxpecrntx emy ynouxax oocnonannct re, xro
ocnyxnnan xnxxecxne xonmmnn: xysnent, ceentnnxn, yseunnxn, ntryntmnxn n pyrne.
Orcma ncx cnooa n tna nasnana Konmmenno.
Koneuno, oma crponnn tcrpo n neoporo ns epena. Orcma nocroxnnte noxapt, xax,
nnpouem, n no nce cronnne, n ro npemx roxe epenxnno. Hy a no npemena Cmyrt, 20 mapra
1611 roa, nect Cxopoom (oma n crent) noome tn coxxen nontcxnmn nocxamn.
Boccranonnnn ero rontxo cnycrx rpnnart ner n 1641 roy, yxe npn nape Anexcee
Mnxanonnue (armmxe Herpa I). Hpn +rom crent oxnarnnn eme ontmym reppnropnm, a
amen crano ax 57. H mexy npounm, camte onacnte cropont or rarapcxnx naeron
(Cepnyxoncxne n Kanyxcxne) cenann xamenntmn. Tora xe n yxptrne 3emnxnoro nana
nomno n 3amocxnopeute, o roro ne nxonnmee n reppnropnm 3emnxnoro ropoa. Xnrenn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
paona sa Mocxno-pexo axe nposnann nactnt, naxonen-ro n nx yxptnmym, Tneptm.
Tax n nonyunnoct rnept-xontno.
na nexa 3emnxno nan samnman mocxnnue. Bnpouem, yxe x cepenne XVIII nexa
onermann ne rontxo epenxnnte crent, no n opymnnnct xamennte. Tax uro n 1783 roy
mocxoncxn rnannoxomanymmn, renepan-ryepnarop rpa] 3axapn uepntmen npnxasan
cptrt n pasopart 3emnxno nan, npenparnn ero onxrt xe n sony npomenaa nx ropoxan.
Bnpouem, npemena tnn cnoxnte, n o cptrnx nana eno rax n ne omno. Cnauana ne
xnarnno ener, norom nauannct Hanoneononcxne nont, ny a norom Fonanapr n noome n
namy Hepnonpecrontnym cam noxanonan. Hy +ro nsnecrno xax noxanonan, rax n
orxanonan.
A nor y 3axapnx uepntmena, xpome cnecennx nana, tna n eme ona saymxa ntcrponrt
sanne, nyxnemee ropoy pesnennnm ropocxoro ronont. H n 1782 roy uepntmen
ntcrponn na Tnepcxo ynnne, 13 nopen mocxoncxoro renepan-ryepnaropa. H cronr
samernrt, uro na ero nnxnn +rax nomen xament pasnpaemtx n ro xe npemx cren Fenoro
ropoa. Tax uro rpannnx nannno. He snaere, uro sa nopen raxo? Henpana! 3anne
Mocconera conercxnx npemen, a ntne sanne Mocxoncxo m+pnn nepe namxrnnxom Rpnm
onropyxomy snamr nce. A nor re, xro npouryr xnnry antme, ysnamr n o ananrmpntx
npnxnmuennxx, n o mncrnuecxo noonnexe, c xoropo cnxsano +ro sanne.
Ho noxa peut ne o nem, a o 3emnxnom ropoe c ero nanom. Bo npemx rpannosnoro noxapa
1812 roa nan, xax, nnpouem, n nourn ncx Hepnonpecrontnax, ntropen nauncro. Hy a nocne
nont, no npemx paor no noccranonnennm ropoa c 1816 no 1830 ro nan tn noome
cptr, pon sactnan, a nnaentnen omon, croxnmnx nont craporo nana, oxsann pasnrt na
cnonx yuacrxax cat. uro onn n cenann nectma oxorno. Tenept nonnmaere, uem eno
xonunnoct? Koneuno xe Caono ynnne n ee npoonxennem no xpyry, ro ecrt ntnemnnm
Caontm xontnom. Hmenno ono n crano HEPBIM ecrnnrentno samxnyrtm xontnom
namero ropoa.
Kauep-Konneacxnn nan
Mocuoecuue sacmaem
Cneymmnm xontnom cran rax nastnaemt Kamep-Konnexcxn nan. Onaxo +ro xontno nn
npn nepnonauantno nocrpoxe, nn npn nocneymmnx ocrpoxax-pexoncrpyxnnxx nnxora
ne xnnxnoct samxnyrtm noxpyr Mocxnt. Bet +ro tnn npocro semnxnte nactnn noxpyr
ropoa na rex mecrax, re n ropo nxonnn ocnonnte rpancnoprnte oporn. H +ro tno ne
ooponnrentnoe coopyxenne, xax crent Fenoro nnn 3emnxnoro ropoon, a ramoxennoe,
cosannoe n 40-x roax XVIII nexa. Cnonom, nsnec-xontno octmnanaroro cronernx. Ha
xaxo opore tnn ycranonnent sacrant, at conpart nomnnny n ne nponycxart
neosnonennte ronapt. Ouent tcrpo noxpyr neontmnx nomemenn sacran noxnnnnct n
noconte crpoennx, a rnannoe xaaxn c nocroxntmn nopamn, re xaxt nesxammn
mor nepenouenart nnn nooxart cnon rpyst, sanastnammne n nyrn. Hy yx o xaaxax na
sacranax nce nacntmant. o 1754 roa na +ro ramoxenno rpannne ropoa cymecrnonano
16 sacran no ncem rnanntm oporam. Horom nx crano 18. H xorx ramoxennt ocmorp n
1750-x roax tn ormenen, no saro nneen nacnoprnt xonrpont, xoropt npononna
nonnnnx. C cepennt XVIII nexa sacrant crann ]axrnuecxn ormeuart rpannny ropoa. A n
1806 roy ona tna nponeena sect o]nnnantno.
Hmena ocnonntx sacran snamr nce: na Tpexropnom nany (ceuac Vnnna 1905 roa) tna
Tpexropnax sacrana (nosxe snamennrax ]apnxa Tpexropno many]axrypt nerenapnax
Tpexropxa), na Fyrtpcxom Fyrtpcxax (orcma, nonxrno, Fyrtpxa), ny n anee sacrant
Hpeopaxencxax, Poroxcxax, Cemenoncxax, Kanyxcxax, oporomnnoncxax n pyrne.
Kaxoe nasnanne ncropnx!

Mocxna n rpannnax Kamep-Konnexcxoro nana. 1836 r.

Hy a nouemy cam nan tn nasnan Kamep-Konnexcxnm? A noromy, uro npn Herpe I tnn
yupexent Kamep-xonnernn (ceuac cxasann t mnnncrepcrna). Kamep-xonnernx
sannmanact ynpannennem rocyapcrnenntmn oxoamn, n rom uncne n copom nanoron, xax
ronopnnn noare. Vxe rora cunranoct, uro cne yupexenne cosano nx conmennx
panencrna mexy noarxmn n sanncnmocrn or yponnx noymntx oxoon. Bona eme c
xaxnx nop nnacrn npeepxamne saornnnct o panencrne! A mt n ne snann. Tenept nor snart
yem.
A eme snaere, xaxona tna ocnonnax ]ynxnnx crpaxe na sacranax? Hpornxert no
noanntm ymaram xro nmeer npano na ropronnm noxo n Mocxne, a xomy ne nonoxeno
ee nnosnrt. Hmenn npano rontxo orxynmnxn, ro ecrt re, xro sannarnn noarn sa orxyn raxo
ropronnn. Cnonom, orcnexnnanne noouno ropronnn n rora cunranoct ocnonno
]ynxnne rocyapcrna. Bor nx +roro n nosnenn 18 sacran n nactnann nan nnno n 37
xnnomerpon.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Boxpyr nana c oenx cropon ouent tcrpo pacnnonnnct xaaxn ne rontxo na sacranax, no n
npocro no naonocrn. A naonocrt, xoneuno, nmenact. Xorx axn o rom, cxont nxo
napo nnn n xaaxax, ontme npnyxpament. Otuno myxnxn nnnn, xora ntptnannct na
ropr ns cemenoro nnena. Ho noome-ro axa o nceome poccncxo ntxnxe +ro axa.
Hamn npexn n paorart nnonne ymenn. Hnaue xax t onn ntnenn Poccnm n nauane XX
nexa n camym pasnnnammymcx epxany mnpa?
Ho xoneuno xe n xaaxn cnon mncrnuecxne nerent n xnsnt Mocxnt nnocnnn. Ho net
uero cntxny ne npnnnnrcx? Macno n oront nonnnano n ro, uro nmenno sa crent Kamep-
Konnexcxoro nana nnacrn npnxasann ntnecrn nce xnanma. Bcnomnnm xorx t
Hpeopaxencxoe, Poroxcxoe, Cemenoncxoe. Honxrno, uro noxpyr nana paccennnact
rontrta xomy x cennrtcx na oxpannax? Hy n nauannct pasopxn, pasonnuante. Hy a
re pasnte npecrynnnxn c npecrynnennxmn ram n uro? Koneuno, rmptmt. Bor Fyrtpcxax
rmptma n nam ncem nsnecrna. Bexa nepexnna, moxno cxasart.
Hemypeno, uro no Mocxne xonnn nerent n o pasonnxax Maptnno pomn, n o
npnspaxax Hpeopaxencxo nnn Hsmanoncxo sacran, re otuno xnnxnnct crpentnt,
nexora yunnnnmne ynr cynpornn Herpa Bennxoro. A nor na Cemenoncxo sacrane
oxnnncx concem crpannt npnspax. H net yxe sacrant-ro anno ne tno. Cam nan cptnn
eme n cepenne XIX nexa. Ho nor reppnropnx Cemenoncxoro ornnunnact n n XX nexe.
Mo1op n npnnnenne
Hpocneum Byeuuoeo, 16
Boxpyr Cemenoncxo sacrant nsanna cnoxnnact Cemenoncxax cnooa, re rnanntm cran
Cnoocxo npoes. B 1922 roy ero nepenmenonann n npocnexr Fyennoro n uecrt
eccrpamnoro penonmnnonnoro mapmana-noenauantnnxa. C 1912 roa sect pasmemannct
xopnyca sanoa (cnauana conmecrnoro poccncxo-]pannyscxoro, a norom n poccncxoro),
xoropt renept nocnr nasnanne Canmr nmenn M. upynse (onxrt xe conercxoro
noenauantnnxa) n nmeer apec npocnexr Fyennoro, 16.
3ano +ror nsnauantno ntnycxan npoyxnnm camtx ntcoxnx rexnonorn cnoero npemenn
annannonnte nnrarenn-moropt. A nor nmenonancx onontno cxasouno sano Inom. B
1912 roy on tn ]nnnanom ]pannyscxo ]npmt Inom-Pon. H nonauany nnrarenn sect
nnmt conpannct, a nce erann nocrannxnn ns upannnn. Ho nor rontxo onn nocroxnno
saepxnnannct n nyrn, a uacrentxo oxastnannct noome nexauecrnenntmn. Hx
npnxonnoct ononrt o yma yxe na camom Inome npyunym.
H rora nnxenep-pnxannn ueop ueoponnu (no-nnomy Teoop Teooponnu n axe
Ienpnxonnu) Kanen n 1911 roy nsroronnn na ase moropon Inom cocrnennt
annannonnt morop K-60. uepes napy ner yconepmencrnonan ero. a rax yauno, uro nce
nerunxn ormernnn, uro ero moropt, ycranonnennte na camonert, onaann onee ntcoxnmn
+xcnnyarannonntmn xauecrnamn, uem ]pannyscxne. Tax nauanact ncropnx annannonntx
nnrarene n moropon Poccnn. Ho n anpene 1913 roa nepnt poccncxn xoncrpyxrop
annannrarene ymep n camom pacnnere cnn. Emy ncero-ro tno 47 ner. H nor n nexax
Inoma crann noronapnnart ne ycnoxonncx xoncrpyxrop, xnnxercx npnrnxert sa
nponsnocrnom. Koneuno, +ro tno ontmoe onymenne. Bet na camom ene Kanen
ontmym uacrt paort nponen na sanoe Morop n Pnre, re tn connaentnem n
npexropom. Ha mocxoncxom xe sanoe ero nnrarenn rontxo oentnannct, cpannnnaxct c
]pannyscxnmn. Ho, nnno, paounm tno npnxrno yrnepxart, uro xoncrpyxrop n nocne
cmeprn neuercx o cnoem ernme. Hy ne npannnoct nm ]pannyscxoe pyxonocrno. Xorenoct
noropnrtcx cnonm, poccncxnm moropom.
Hocne penonmnnn sano cran Canmrom, no npoyxnnx ero no-npexnemy nennnact
nenepoxrno ntcoxo. Pasnnnammemycx nponsnocrny nonaonnnct nonte nnoman. H uero
anexo xonrt? Hpxmo pxom naxonnact reppnropnx craporo Cemenoncxoro xnanma.
Hpana, o nem nmenact ncropnuecxax namxrt. Opasonanoct ono xax pas nocne nactnn
semnxnoro Kamep-Konnexcxoro nana rora tno pemeno ntnecrn sa ero xontno
mocxoncxne xnanma. Bor n y Cemenoncxo sacrant tcrpo coopynnn norocr. B
ocnonnom xoponnnn sect cnyxnnt nm conar n mnamnx o]nnepon, nocxontxy
neanexo tn He]oproncxn noennt rocnnrant. Hocne Oreuecrnenno nont 1812 roa
cma cnesnn naennte no Mocxne rena ]pannyscxnx saxnarunxon. Vxe n XX nexe
cxopnte pxt nononnnnnct remn, xro tn ynr no npemx penonmnnn 1905 roa
paounmn Kpacno Hpecnn. Hy a ram noocnena Hepnax mnponax nona n Oxrxptcxax
penonmnnx. H nce nnecnn cno nxna n nononnenne Cemenoncxoro xnanma.
Onaxo nnacrn mano xora ornnuannct nourennem x oreuecxnm rpoam. Tax uro n 1930-x
roax uacrt reppnropnn xnanma (nont ynnnt Cemenoncxn Ban) pemeno tno orart
no npomtmnennte nnoman sanoa Canmr. Becno 1935 roa na xnanmencxnx
noporax ntnecnnn oxnnenne o rom, uro nexponont saxptr n saxoponennx sanpement.
Koe-xax cponnxn mornnt c semne, na nx mecre cnemno nosnenn nonte nexa n anrapt. H n
onom ns nnx pasmecrnncx ontrnt nex nx ncntrannx annannonntx nnrarene. H
nauanoct nenonxrnoe.
Paoune, ocrammnecx n nounym cmeny, crann xanonartcx na nenonxrno xax
nosnnxammn nnnxn crpax, rononoxpyxenne n ont, na ro, uro onn uyncrnymr ute-ro
nocroponnee n nyrammee npncyrcrnne. omno o roro, uro nmn crann orxastnartcx
ntxonrt n nounym cmeny n nepecxastnann pyr pyry neenxmne ymy ncropnn o
ncrpeuax c npnspaxom.
A noromy, menrannct paoune, uro nex +ror nocrponnn npxmo na xocrxx. Knanme
tno ryr. Bor noxonnxn n mcrxr. He nmxr onn, xora nx rpenoxar!
Hpana, n opranax noymann nnaue. Kaxne npnspaxn, xora noxpyr nonno nnocrpanntx
mnnonon, xaxymnx ntneart n yxpacrt rexnnuecxne cexpert Crpant Coneron?! a n
cocrnenntx npenrene n crpane macca. Heoct rpnmnpymrcx no npnspaxon n ntramrcx
copnart paory no ncntrannm nontx nnrarene.
Hponcxoxmnm sannrepeconancx HKB. Pemeno tno nopyunrt pasnexy ontrnomy
ronapnmy xommynncry co craxem n noromcrnennomy paouemy, xoropt, xcrarn, n 1920-x
roax n cam paoran n uK, Hnany Cepreennuy Xpanony. B arax annte necxontxo
pacxoxrcx. Ecrt sanncn, uro paccneonanne nauann n exape 1939 roa, a ecrt uro
necno 1941-ro. Cxopee ncero, npocro eno nnranoct menenno, noromy uro ro, uro
ntxcnxnoct, ne nesno nn n xaxne nopora. Honxrno, uro o TAKOM npocro oxnnct onoxnrt
nauantcrny.
Xpanona nepenenn n ncntrarentnt nex, on nosnaxomnncx c paounmn n cran ntxonrt
exypnrt n nounym cmeny. Honauany nnuero noospnrentnoro ne nponcxonno, no nor na
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ncntranne nocrynnna nonax moent moropa. B nepnt xe ent, npoxox no nexy,
nnnmarentnt Xpanon ycntman cannennt n ncnyrannt ncxpnx. Monoo napent,
croxnmn y ncntrarentnoro crena, npyr noenen n menxo sarpxccx.
uro raxoe? mernyncx x nemy Xpanon.
Ho napent yxe npnmen n cex. Hporep rnasa n npomenran:
Hnuero rax noxasanoct
uepes napy uacon noxnmunnn morop na pyrom ncntrarentnom crene. Ho rontxo on nauan
paorart n noomemn paoun nontrancx ynennunrt momnocrt, xax morop nspenen, a
ncntrarent cxnarnncx sa ropno.
Hoexanmn Xpanon noxnarnn paouero, ntraxct ysnart, uro nponcxonr. H ror,
nyraxct, cxasan, uro, ena on copancx sanycrnrt morop na ontmym momnocrt, nexro
nennnmt cxnarnn ero sa ropno.
K neuepy sanycrnnn morop na rpertem ncntrarentnom crene. H cnona, ena paoun na
crene nontrancx ynennunrt momnocrt, ero roxe nexro nennnmt cxnarnn sa ropno,
ntraxct nomemart ncntrannxm. 3ro tn yxe xnnt caorax n, xoneuno, npenrentcrno.
Xpanon pacnopxnncx, urot ncntrannx npononnn na onom crene. Ferart no ncemy nexy
tno ne xo npemenn. A npenrenx cneonano cxnarnrt sa pyxy c nonnuntm. Ho crpannte
cnyuan npexparnnnct.
Onaxo noutm nponsomno nonoe uH. Xpanon ocrancx n nexy c onnm moropncrom.
Hoomna nonnout. Inasa y craporo paouero crann saxptnartcx, n ryr npyr on ycntman
nxn rpoxor nnrarenx, sa nnm nonnoe monuanne. Ho xax nnrarent mor samonuart?!
Xpanon c rpyom pasnennn nexn n ynnen nenepoxrnym xaprnny: cren paoran nxonocrym,
a y crent pannct noe moropncr nouno cment n nexro enect, nourn npospaunt.
Hentcoxax ]nrypa, cete nonoct n raxne xe yct. H +ror npnspax ntrancx orronxnyrt
moropncra or ncntrarentnoro crena, na xoropom nxonocrym xpyrnncx morop.
Xpanon xnnyncx x moropncry na nomomt. Hyxno orronxnyrt nocroponnero enecoro, a
norom n cxpyrnrt +roro npara napoa. cno xe, uro +ro nponnxmn n nex npenrent, a
moxer, n mnnon. Bor rontxo pyxn Xpanona npomnn cxnost enecym ]nrypy. H cam npnspax
pacrnopnncx n nosyxe.
H n +ror mnr nnrarent, nsntn na crene, npyr satmnn. H moropncr, n Xpanon nspornynn
n nxom ncnyre ecnn t +ror morop sanycrnnn na nonnym momnocrt, on t nsopnancx. H
rora noxaneunn t n Xpanona, n paouero. Btxonr, npnspax, ne an +roro cenart, cnac
nm xnsnt. On uro xe, nonnman, uro morop nencnpanen n nsopnercx?!
Hayrpo Xpanon onoxnn nce npnmememy uenonexy ns opranon. Tor, xoneuno,
ntcnyman. Ho rontxo nneuamn noxan. C ono cropont, ne onepxrt sacnyxennomy
paouemy-uexncry n xommynncry co craxem y nero ne tno ocnonann. C pyro mano nn
uero moxer npnmepemnrtcx uenonexy n nospacre xort cro pas sacnyxennomy
Koneuno, Xpanon nouyncrnonan, uro nept emy ner. Horomy cam nomen no nauantcrny n
npenoxnn nepenponepnrt copxy n xomnnexrannm moropon nono cepnn. Btxcnnnoct
nopasnrentnoe moropt c paxom. Mnoro ne n noue yman norom crapt paoun a
net npnspax ne npocro rax ponn no ncntrarentnomy nexy n ne anan paounm nxnmuart
nencnpannte moropt na nonnym momnocrt. A ny xax onn t nxnmunnn nx nce? H nme n
nex pasnecno t npeesrn
A onaxt n sanocxo mnorornpaxxe crapnx narxnyncx na crarexy o nnonepe
moropocrpoennx n ynnen pasmtrym ]ororpa]nm c nonnctm ueop Kanen. Axnyn a n
xnnyncx x moropncry, c xoroptm exypnn y crena n ry poxonym nout. Moropncr nornxen
n npncnncrnyn:
Inxn-xa, on!
Hnxomy ne cxastna! samenran crapnx Xpanon. Monun! He nonepxr. 3aracxamr eme
Btxonr, npany cxastnann crapte paoune npo ro, uro nnxenep n nocne cmeprn
xonrponnponan ntnycx cnonx nnrarene. Bor n orpaxan nme or cmeprn.
Henpana +ro, uro ymemne ncera ntramrcx nanaxocrnrt xnntm. uame onn xax pas
ntramrcx yepeut rex, xro ocrancx. Ocoenno re, xro npn xnsnn tnn xopomnmn nmtmn.
Horomy n npoptnamrcx ns cnoero npemenn n name. A xax nnaue? Bce mt mocxnnun. H
npemx y nac ono mocxoncxoe.
Mnc1nxa opor
Hoes ymen. Hactnt uepna.
Ie x opory nnortmax pasoyy?
Heysnanaemax cropona,
Xort x n cyrxn rontxo orcma.
3amep na mnanax nxsr uyryna.
Bpyr uro sa nonax, npano, npnuya?
Fecronout, xymymex nepecyt
uro nx nonyran sa carana?
B. Hacmepuar. Onmi eecua

Hrax, nacrano npemx rexnnuecxoro nporpecca. Pyex XX nexa ormernncx nenepoxrno
ypntm nxoxennem nayuntx orxptrn n rymy xnsnn. Inanntmn crann, xoneuno,
+nexrpnuecrno n rene]onnax cnxst. Hmenno +rn na ]axropa +nexrpnuecxoe ocnemenne n
npononax cnxst n nosnonnnn nosnecrn noxpyr Mocxnt peantnoe xenesnoe xontno.
na aenesnmx xontna naseunoe n noseunoe
Mauoe uououo Mocuoecuo xeuesuo opoeu; Kououeeaa uuuua Mocuoecuoeo
+emponouumeua
Koneuno, xenesnte oporn cymecrnonann yxe mnorne ecxrnnernx. Hepnax
Hapcxocentcxax, coennxmmax Herepypr c saropono napcxo pesnennne n Hapcxom
Cene, tna orxptra eme n 1837 roy (mexy npounm, ncero mecrax n mnpe). Bcne sa ne
xenesnte pentct norxnynnct no nce crpane. Ho nor urot xenesnym opory crponnn nx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nyx onoro ropoa, a yx rem naue ononnn em ropo rax, urot moxno tno oexart
ero no xontny, +ro tna aconmrno nonax nex, a sa ne n nonnomenne.
Crponrentcrno nauanoct 3 anrycra 1903 roa. H nepnt yuacrox Oxpyxno oporn tn
nocrpoen yxe nerom 1904 roa. 3naere, uro +ro tno? Heperon or Hanenenxo nnnnn. Cama
+ra nnnnx nastnanact Pxsano-Vpantcxo n tna nocrpoena eme pantme x xonny XIX nexa,
a ee rnannt noxsan Hanenenxn (rora nmenonanmncx Caparoncxnm, no n rom ropoe
naxonnoct ynpannenne +ro oporo) tn orxptr n 1900 roy. Hy a Oxpyxnax opora
nporxnyna cno nepnt neperon or Hanenenxo nnnnn o crannnn Kanarunxono.
Bnnmanne! He nyrart c Kanarunxono aue, ro nmt c ncnxontnnne, o xoropo nen
nesanennt Bnanmnp Btconxn, xort ncnxnarpnuecxax ontnnna N 1 n naxonrcx
pxom (nocrpoena n cepenne XIX nexa).
Crannnx xe Kanarunxono coxpannnact o cnx nop (Kanarunxoncxn npoes, 6)
nyx+raxnoe xopnunenoe sanne, ontme noxoxee na repem c entmn nannunnxamn, om
oxounxa n na xnntx oma nx paornnxon crannnn. Bor xax crponnn na nexa.
Heynnnrentno, uro nmenno c +ro crannnn n nauann pecranpannm Mocxoncxo Oxpyxno
oporn (Manoro xontna) n name npemx n 2002 roy. H renept crannnx paoraer.
Bcm xe Oxpyxnym Mocxoncxym opory orxptnn n 1908 roy. Crannn rora tno
rpnnanart. Ho nx naccaxnpon tnn orxptrt enxrt: Hnxoopt, Cepepxnt Fop,
Boennoe Hone, Kanarunxono, Koxyxono, uepxnsono, Fenoxamennax, Bnatxnno n
Bopotent Iopt. Bce orpomnoe samxnyroe xontno rxnynoct na 54 xnnomerpa n oxnartnano
reppnropnm Mocxnt n onacrn (oxono 85 xnnomerpon). Orcuer crannn naunnancx or
Hnxonaencxo (norom Oxrxptcxo, ntne Hennnrpacxo) xenesno oporn n men no
uacono crpenxe.
Mocxoncxne rasert cpasy xe crann neuarart pacnncanne nnxennx noeson. Hena sa npoes
tna onontno ntcoxo (20 xoneex sa neperon). Tax uro npoxarnrtcx, oexan ncm
Hepnonpecrontnym c npnropoamn, ntmno t 3 pynx 40 xoneex. Vunrtnax, uro sapnnara
paouero cocrannxna npnmepno 20 pyne, nx ocnonno macct ropoxan +ro tno
neocrynnoe yonontcrnne. Tax uro nnxaxnm cnpocom naccaxnpcxne nepenosxn ne
nontsonannct. B xonne cenrxpx 1908 roa ntxcnnnoct, uro naccaxnpt sannarnnn ncero
132 pynx. H noromy Manax Oxpyxnax Mocxoncxax xenesnax opora tcrpo nepemna na
ronapnte rpysonepenosxn nx nyx ropoa.
Onaxo nor npomen nex, n ceronx mt nnont opamaemcx x nee Oxpyxno xenesno
oporn. Ceuac n ne 12 ecrnymmnx rpysontx crannn. H xort xontno nce ro xe 54
xnnomerpa, no c yuerom npnmtxammnx nerox n noesntx nyre xenesnoopoxnoe
nonorno paspocnoct yxe o 145 xnnomerpon. H +ro BTOPOE nocne Caonoro
3AMKHVTOE xontno noxpyr Mocxnt.
TPETIE 3AMKHVTOE xontno nmeer cnom neotuanym cnenn]nxy. Ono ne nasemnoe,
xax nce o nero, n samxnyrte, n ne samxnyrte, ono nosemnoe. Haemct, nce yxe nonxnn,
xoneuno, +ro Kontnenax nnnnx Mocxoncxoro merpononnrena. Kro ocoo nnrepecyercx
mncrnxo merpo, orctnam x nepno xnnre Mocxna mncrnuecxax. A ceuac nac nnrepecyer
rontxo xontno.
Kontnenax nnnnx merpo orxptnact ne npas. 3aymana ona tna eme n 1930-x roax npn
crponrentcrne nepno nnnnn mocxoncxoro merpo (or Coxontnnxon o Hapxa xyntrypt).
Ho norom tna nona, paspyxa n noccranonnenne. Tax uro o Kontneno nnnnn crponrenn
opannct rontxo n xonne 1940-x. Hepnax ouepet Kontneno or Kypcxo o Hapxa
xyntrypt orxptnact n 1950 roy. Bropax or Komcomontcxo o Fenopyccxo
nauana nepenosxn uepes na roa. A n 1954 roy merpoxontno samxnynoct, npox or
Kpacnonpecnencxo o Knencxo n coennnnmnct c Hapxom xyntrypt.
Mexy npounm, nauantnym cxemy Mocxoncxoro merpononnrena yrnepxan nnuno ronapnm
Crannn. Hpoexrnponmnxn n cnonx nepntx nnanax nnxaxo Kontneno nnnnn noome ne
npeycmarpnnann. Hanpornn, npenarann panantnte nnrn. Ho ronopxr, Crannn, ntcnyman
+ror panantnt nnan pasnnrnx merpo, neonontno nocmorpen na ueprex. H npyr
neoxnanno nocrannn na cxemy xo]enym uamxy, xoropym epxan n pyxe.
Bor nam rnannt neocrarox! nporonopnn on. B nnane ner enncrna xontna. Ero n
nocrpore!
Hmenno no+romy, cornacno nerene, Kontnenax nnnnx nensmenno nsopaxaercx na cxeme
merpononnrena Mocxnt xopnunentm xo]entm nnerom.
Hpana, orxptnn Kontnenym nnnnm yxe nocne cmeprn nyumero pyra conercxoro merpo.
Ho npoexrnponart nauann saonro n no ero uyrxnm pyxonocrnom.
Eme ronopxr, uro Crannn pemnn xontnenart nnnnn merpononnrena ne no npnxorn nnn
nanrnm o neoxonmocrn xontneno crpyxrypt nasemno n nosemno Mocxnt on
npouen ne re-nnyt, a n pyxonncn cnntnemero mocxoncxoro xonyna nerenapnoro
uepnoxnnxnnxa xona Fpmca, o xoropom mt yxe ronopnnn.
Crannn nnuno osnaxomnncx c remn pyxonncxmn Fpmca, uro ocranannct n cexperntx
apxnnax. Coxpannnnct oxymenrt, re oren napoon nacrannan na rom, urot Mocxny n
antme crponnn n coornercrnnn c acrponornuecxo xapro, cocrannenno nexora Fpmcom.
H axe, xora rpannosnoe nosemnoe crponrentcrno sanepmnnn n 1950-x roax,
onapyxnnoct, uro nonm Fpmca n Crannna nce-raxn ntnonnnnn. Ha Kontneno nnnnn
nocrponnn nenanart crannn no uncny snaxon sonaxa. H ntmno nor uro: crannnx
Kypcxax rouno coornercrnonana nepnomy snaxy sonaxa Onny, Tarancxax Tentny,
Hanenenxax Fnnsnenam, optnnncxax Paxy, Oxrxptcxax Htny, Hapx
xyntrypt ene, Knencxax Becam, Kpacnonpecnencxax Cxopnnony,
Fenopyccxax Crpentny, Honocnoocxax Kosepory, Hpocnexr Mnpa Boonem,
Komcomontcxax Ptam.
axe ecnn erno nsrnxnyrt na +ry pacxnaxy, cpasy nnnrcx ee npanora. Ta xe
Komcomontcxax ntxonr ax na rpn noxsana, ro ecrt nmn, xax ptxn, pacnntnamrcx no
nce xonnt. Honocnoocxax npnnanexnr Kosepory camomy ynepromy,
xoncepnarnnnomy snaxy, ne nmxmemy nepemen. Tax n ntmno nmenno na +ro crannnn
nosxe ncex nocrponnn nepecaount ysen. Or nononneenn ona crapanact yepxartcx o
nocnenero. K romy xe Kosepor snmnn snax, na nero npnxonrcx Hont ro. Bor n
crannnx ropnr nocneuenno mosanxo, xax enxa pasnonnerntmn ]onapxmn. H nn onoro
raxoro o]opmnennx nn na xaxo pyro crannnn ner: net Hont ro ennnunt
npasnnx roa.
Hy a Fenopyccxax (nonn-Crpenen) yxpamena nsopaxennem nonncxo cnant. ena,
ooxammax pasnneuennx, nmeer n cnoem pecypce nmenno Hapx xyntrypt. K romy xe ena
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cunraercx camtm nnrennnrenrntm snaxom sonaxa rax uro ne npocro napx, no nmenno
xyntrypt.
Hy pasne ne oxxyntrnax cxema? Mano roro, uro +ro xontno cymecrnyer no semne, rax ono
npxmo-raxn nactmeno mncrnxo. Heapom na Kontneno nnnnn merpo ontme ncero
neoxcnnmtx cotrn. Eme t, xontno cpeoroune nosemnoro mnpa ropoa.
Hpaxrnuecxn nce naccaxnpt, uro nyremecrnymr nmenno no +ro nnnnn merpo, roront
nornepnrt noesxn sect camte rxxente, nacrpoenne naaer axe y camtx sansxrtx
onrnmncron. 3ect ncera ymno n rpyno tmart. Tonna nannpaer ocoo xecrxo. Ha
crannnxx neuno nenonxrnte snyxn. uacro mepemarcx n pasnte nnennx. Heapom nmenno
no +romy xontny xonr noes-npnspax mocxoncxoro merpo.
Henepoxrno, no ]axr xyrxn noes ncrpeuano mnoro nme. Kaxt mecxn 30-ro uncna
no Kontneno nnnnn merpo nponocnrcx, npnropmaxnnax y nepponon, +ror mncrnuecxn
cocran. Haccaxnpt n nem cnxr nnn croxr ne menoxnynmnct. He cntmno nnxaxnx snyxon,
ne nnno nn onoro nnxennx. Otuno nepn +roro npnspaunoro noesa ne orxptnamrcx.
a n ontmnncrno peantntx naccaxnpon, oxnammnx na nnar]opme, noesa-npnspaxa ne
nnxr. Ho ncxnmuennx nce xe naxoxrcx. Hanepnoe, +ro nmn, onaammne ocoo pasnnro
ncnxnxo n nexnmn +xcrpacencopntmn nosmoxnocrxmn.
Mncrnxn ronopxr, uro +ror nonnount noes neser ocotx naccaxnpon rex, xro norn na
npoxnaxe n crpoxax merpononnrena. Kro snaer, cxontxo napoa sactnano semne npn
npoxoxe crannn, cxontxo ymepno or ncromennx n nsmorannocrn na ro crpoxe
xommynnsma? Cnauana, uyrt ne npyunym, nanpxrax nce cnnt, ncnontsyx saxnmuenntx, xax
cxornny, utx xnsnt nnuero ne cronr, crponnn n 1930-x roax nepnoe merpo or
Coxontnnxon o Hapxa xyntrypt, norom nosnonnn nosemnte nopnt nocne nont,
yxe n 1950-x. H onxrt nourn es nomomn mamnn, na nmxx, xax na rxrnono cnne.
Cxontxo xe crponrene n npoxnaunxon nornno! H ymecrnnnct nn onn n onn noes, nnn
no Kontneno nnnnn ponr rtma raxnx noeson-npnspaxon, n xoroptx o cnx nop, xax n
eccmeprno nenre Menyca, xpyrxrcx sarynennte ymn, ne naxox noxox?
Kcrarn, nouemy +ro nponcxonr na Kontneno nnnnn? Orner npocr Kontnenax coennena
nepexoamn co ncemn pyrnmn. Ona cpeoroune. Tax re xe xonrt noesy-npnspaxy,
urot oxnarnrt nce crannnn merpo, xax ne no nosemnomy xontny?
Ho net n ropoxanam re esnrt? Kontno ocnonnax marncrpant nosemxn. Hopran,
npnnnmammn ne rontxo conpemenntx naccaxnpon, no n xpanxmn re-ro n nepax cnoe
namxrn naccaxnpon Beuntx, nancera ocranmnxcx na crpoxax rex yapntx conercxnx
nxrnnerox. H sanomnnm TPETIE 3AMKHVTOE xontno ropoa.
Be1onnme xontna cxopoc1n
Mocuoecuaa uououeeaa aemo+ouuouaa opoea; 1pemoe mpaucnopmuoe uououo
Bex cxopocre nocrpeonan cxopocrnte marncrpann. cno, uro epeno, xament, xeneso nx
+roro yxe ne ronnnct. Ha nomomt npnmen xenesoeron marepnan XX nexa (xorx na
camom ene on, xax ranem xenesa n erona, npnyman eme n 1861 roy).
Mocxna paspacranact, n ee rpancnoprnte nponemt rpeonann pemennx. Inannoe, nyxno
tno pasrpysnrt ncropnuecxn nenrp meranonnca or rpansnrnoro rpancnopra, cneymmero
uepes Mocxny nnn n pyro xonen Mocxnt. Bor rora-ro n cepenne 1950-x roon n tno
nauaro nocrpoenne Mocxoncxo xontneno anromonntno oporn (MKA) uerneproro
3AMKHVTOIO xontna noxpyr Mocxnt. Boome-ro snaroxn nomnxr, uro npoexrnt nnan n
nauano crponrentcrna npnmnnct eme na pyex 19301940-x roon. Ho nona npepnana +rn
nnant. H nosnnxna MKA no+ranno rontxo n 19501960-x roax. Ceuac nnna xontna
nourn 109 xnnomerpon. Ha nem 76 mocron n nyrenponoon, n rom uncne n mecrt ontmnx
mocron uepes Mocxny-pexy. Bnpnna MKA paccunrana na ecxrt rpancnoprntx nonoc no
nxrt n oe cropont. Tenept opory nocroxnno pexoncrpynpymr n ynyumamr. Ho nce
ynyumennx nyr no npnnnnny nesanennoro B.C. uepnomtpnna: Xorenn xax nyume, a
nonyunnoct xax ncera. Tpancnoprnax nponema xax n ocranact nponemo. Hy a npoxn
na MKA anno crann npnrue no xstnex.
He pemnno rpancnoprnym nponemy n eme ono anromonntnoe xontno, ntcrpoennoe n
xonne 1990-x nauane 2000-x roon, Tperte rpancnoprnoe. Ero nponoxnnn n uepre
ropoa, n mxno uacrn ono axe ner napannentno Oxpyxno opore n nmeer rpn ronnenx
He]oproncxn, Kyrysoncxn n Iarapnncxn. Omax nnna Tpertero rpancnoprnoro
xontna (TTK) 36 xnnomerpon, a ronnenn sannmamr 5 xnnomerpon. Ono n crano nxrtm
3AMKHVTIM xontnom noxpyr namero ropoa.
Hrax, notroxnm. Bcero noxpyr Mocxnt ntxnnnoct cemt xonen:
Fyntnapnoe xontno (ne samxnyroe);
Caonoe xontno (nepnoe samxnyroe);
Kamep-Konnexcxn nan (ne samxnyr);
Oxpyxnax xenesnax opora (Manoe xontno Mocxoncxo xenesno oporn nropoe
samxnyroe);
Kontnenax nnnnx merpononnrena (rperte samxnyroe xontno);
Mocxoncxax xontnenax anromonntnax opora (MKA uerneproe samxnyroe xontno);
Tperte rpancnoprnoe xontno (TTK nxroe samxnyroe).
H o uem +ro moxer ronopnrt ntrnnnomy ymy? Her, ne o rom, uro xort n ecrt cemt xpyron, no
nce panno ne nporn, ne npoexart xpyrom npoxn. Cemepxa uncno marnn. 3sorepnxn
cunramr, uro nmenno 7 orpaxaer nocrnennocrt mnpa, nxnmuammero ne nnocracn mnpa
xnnoro (nn) n mnpa ranoro, nanaxenuecxoro (Hann). 3ro uncno semntx ran n coxponnm
ncnomnnre cemt uyec cnera. Ho +ro eme n uncno ran Kocmoca n Bpemenn (7 npanxmnx
nnaner n ne neenn). A raxxe n uncno rapmonnn n xpacort (7 nneron payrn, 7 nor). 3ro
uncno neunoro yuennx, nocrnxennx, no rax n ne pacxptrnx cymecrna rant.
Tax n ropo, oxontnonannt cemtm xontnamn, emy cyxeno neuno crpemnrtcx x uemy-ro,
enart, cosanart, nosnanart, no rax n ne nosnart. Bcnomnnm, Herepypr ropo
pesyntrara. Mocxna ropo cmemennx ncero co ncem n xaxoro c xaxtm. A npn raxom
pacrexannn no peny xora eme pesyntrar namernrcx!..
Onaxo npn raxom neunom nnrarene ecrt n camax nonoxnrentnemax cropona. Cemepxa
+ro rpn nnmc uertpe. Hn]pa ne napnax. A nor noctmepxa 4 n 4 nn]pa napnax n noxxax.
A eme snaere, uro raxoe noctmepxa? 3ro nenra Menyca saxontnonannt nepeneprtm, ns
xoroporo nentsx ntpnartcx. Taxax nenra mopox. Kaxercx, uro nonnmaemtcx nnepx, na
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nont nnrox, a rnxnmt, n onxrt oxastnaemtcx na rom xe mecre, a ro n nonce cxartnaemtcx
nnns.
Honyuaercx, namemy ropoy eme cnntno nonesno. Oxontnonannt cemt pas, on napamnnaer
+neprnm. Xort n rparnr ee uacro saspx, no nce panno nonnmaercx nnepx no nyrn pasnnrnx.
H or crarnannn ero xax pas n orenxer orcyrcrnne eme onoro xontna noctmoro. Tax,
moxer, yer nyume nocrponrt noxpyr nero ne eme ony xontnenym opory, xax ceuac
npenaraercx? Eme ono xontno nponemt ne pemnr. Moxer, nao ncxart xaxoe-ro nnoe
pemenne rpancnoprntx nponem?
3aro n marnuecxom nnane cemt xonen noxpyr Mocxnt npnamr ropoy nenepoxrnt
marnuecxn norennnan. Xopomo +ro nnn nnoxo? 3ro xax nornxert. Marnuecxne xontna
necyr nenepoxrnym +neprnm. Cemepxa noranxnnaer ropoxan na snanne, nosnananne.
Kaxt ent neoxonmo ysnanart neuro nonoe, npnuem ne naxno uro nonocrn
nnanerapnoro macmraa nnn npocro ropocxne cnnernn. Bce npnronrcx. H nepno: xro
nnaeer nn]opmanne, nnaeer mnpom.
Ham ropo nancnntnemn nnannntnt marnuecxn xoren. He noromy nn cma pnyrcx
rontxo nyumne cnnt co nce crpant? Ho Mocxna nepennannxer ne rontxo cytt, no n
npemena. He noromy nn sect nenmonepnoe xonnuecrno nopranon npemen nocroxnno
orxptnammnxcx, x romy xe aconmrno nexonrponnpyemtx? Houemy rax? A noromy, uro
omee npemx cnaraercx ns npemen orentntx nme. A mocxnnun, samorannte
nepennanxamn n ropocxo cyero ronopnnno cronnnt, npaxrnuecxn yxe ne nmemr
nnunoro npemenn. Honyuaercx, onn cnoe-ro npemx ne xonrponnpymr. Kya yx nm
xonrponnponart npemx ropocxnx nopranon? Bor n noxnnxmrcx na namnx ynnnax n
nnomaxx crpannte nnunocrn, nenonxrnte nesnaxomnt, nyramrcx npemena n
nepexoxr pyr n pyra.
3romy cnococrnyer n eme onn ]axrop: nxrt samxnyrtx xonen. Hxrepxa uncno ornenno
crnxnn, cnooonmnno n nenpecxasyemo. 3ro uncno nmontrcrna, xaxt
nneuarnenn, npnxnmuenn n pncxa. Ona rxner nme x ananrmpam, tcrpomy
ooramennm, nosyxnnaer na pasnte neoxnannte ntxoxn. Hxrepxy nastnamr nennxnm
nocnxrnrenem. Ona nocnxrnr nac no uro yrono norom ne xanyrect. Heapom nam ropo
nepemener ncex. Hpnnnnn nxrepxn nce nnn nnuero. ennsom moxer crart noronopxa: nan
nnn nponan. Ona yer rpeonart xaptepnoro pocra, racxart n nyremecrnnx, rnepnrt, uro
xnrt nao no nonno nporpamme or paccnera o saxara. A norom n ncm nout. Cnonom,
nnepe n c necne! H ecnn y nac ne xnarnr na raxym xnsnt +neprnn, ona npocro ntxnner
nac na oounny cnoero nxroro xontna. Hxrepxa rpeyer noe. Heapom onnmnncxnm
cnmnonom crann nxrt xonen. Koneuno, cxaxyr, uro +ro cnmnon nxrn xonrnnenron. Ho +ro
nxrepxa asapr, pncx, ycnnnx na rpann ncex nosmoxnocre n noea.
Taxona n xnsnt n conpemenno Mocxne. Or nepnoro xontna oopont (3emnxno nan) ona
nepexonna xo nropomy xontny omennx n enontx cnxse (Kamep-Konnexcxn
ramoxennt nan). Bopana n cex semnym +neprnm rexnnuecxo nnnnnnsannn (Oxpyxnax
xenesnax opora) n nosemnym +neprnm (Kontnenax nnnnx merpo). Hapana cxopocrn na
MKA n TTK. Hxrt nn]pa pasnnrnx, nnxennx n nmontrcrna, onaxo n napamerp
nenpecxasyemocrn, neycrounnocrn. Hamn nxrt samxnyrtx xonen yxe ne oxpanxmr ropo,
xax mornn t, nanpnmep, uertpe (4 ycrounnocrt). Ho nxrt xonen, xax nxrt nyue
saraouno snest, rxnyr n nxrt pasntx cropon. He noromy nn conpemennte ropoxane ne
moryr onpeennrtcx n cocrnenntx xenannxx, xaxyr nce nnn nnuero, ne ro uro ne
saorxct, a axe n ne saymtnaxct o pesyntrare.
Cnonom, cncrema oxpannrentnoro xpyra nepecrana paorart. Ho urot ne norn npasnoc,
cncreme nyxno xax-ro ntnycxart nap. Bor nx +roro n xopomn na nesamxnyrtx xontna. He
noromy nn mocxnnun o cnx nop cront rporarentno ornocxrcx x cnonm yntnapam n nomnxr
o pacnonoxennn pennnx sacran, uro Fyntnapnoe xontno n cert ynnn, nasnanntx nanamn,
nosnonxmr ropoy samenxrt crpemnrentnt er no nxrn samxnyrtm xontnam?
Hy a npemx saropmaxnnaer +ror esymnt er no-cnoemy onxrt-raxn cosaer noprant,
at nepememart rxryune npemena npomnoro co crpemnrentntm paserom nacroxmero.
Orcma n re xe xnnennx crpanntx rocre n ranncrnenntx nesnaxomnen. Iopo n npemx
xpannr nac, nepasymntx. Bet mt camn nrncnynn cex n nxrt ananrmpntx xonen. Bnpouem,
xro snaer, moxer, nam cyxeno nmenno crart nanamn n nonyunrt nce, a ne nnuero.
Moxer, raxax xpyroneprt xnsnn n npemen saymana cntme? H moxer, ecnn mt paccmorpnm
rant cnoero ropoa n ero saraounte mecra, mt cymeem nonxrt uro-ro naxnoe?
Haunem, noxany.
Hac1t n1opan
Hy1n npeuen
Oc1anxn npeuen, nnn Hepc1ent Mnposannn
Bt ocrantrect. Bam sa mnom
He nrn. Tyman rnyox.
yy, saxpomct mrnom
Hyrt neneom n anex
B. Xooaceeu:

Ceronx npn cnone Ocranxnno nosnnxaer enncrnennax acconnannx xpynnemn
renenenrp n Enpone, utx reneamnx sannmaer nxroe mecro no ntcore n mnpe. Bnepen
Ocranxnncxo amnn rontxo neocxpet Fypx-Xann] (ya), Heecnoe epeno
Toxno, reneamnn n Iyanuxoy (Knra) n Toponro (Kanaa).
Hpn1naenne seunn
Vuuum Apeyuoecuaa, 12; Hauepa, 7 u p. e paoue Ocmauuuuo
Kasanoct t, paorart n raxom npecrnxnemem mecre ono yonontcrnne. H nnpany,
nonauany nmn pnyrcx na renennenne xort onnm rnasxom nsrnxnyrt. Ho nor saxantxa:
notnan n nmom ns nomemenn cryn Ocranxnno, nouemy-ro norom ncera n ncem
paccxastnamr, cxont ram nexom]oprno orpomnte xopnopt naronxmr crpax, xaxercx, uro
n nnx sanynmtcx pas n nancera, npnrnymennt cner n nepexoax nanenaer crpannym
rocxy n rpenory, naxptnammne uenonexa npxmo-raxn c ronono. Bxox n renenenrp, nmn
otuno yntamrcx, no na ntxoe nn onoro ne ro uro yntammerocx cnoxonoro nnna
ne ncrpernmt. Kaxercx, nce, xro ntneraer ns pasntx sann nenrpa, necyr n ropo rpenory,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cymxrnny, nexym mncrnuecxym xyrt. a ram axe npemx ner no-cnoemy ro
ocranannnnaercx, ro nernr crpeno. Cxontxo npomno nenonxrno. Kya ymno-
pacnnecxanoct nensnecrno. Omymenne npemenn noome repxercx, ocrannxx n yme
uenoneuecxo nyrammee omymenne neycrounnocrn, nenpecxasyemocrn n noome xaoca
antneme xnsnn.
Paoune, cnyxamne, nxropt, axrept nce, xro rpynrcx n Ocranxnne, xoneuno,
cctnamrcx na nepnosnocrt paort, nocroxnnym nepnorpenxy, neunym xponnuecxym
ycranocrt, rononnte onn n enpeccnm, xanymrcx na ro, uro nx xnsnt cnonno cxnraercx
na xocrpax ncxyccrna. Ho nouemy rora onn ne xorxr ntpnartcx ns +ro cnoe samxnyro
xpyroneprn, pasnennamme nx xnsnn? Houemy o nocnenero ocramrcx na cnonx mecrax,
epxct axe sa nnoxo onnaunnaemym paory na nepnax, no nce panno n pyrom mecre cex
nnxax ne nnxr? Houemy n xonne xonnon axe re, xro ynonnncx ns Ocranxnna,
myunrentno rxxeno npnntxamr x nonomy mecry paort, a uacro n npocro rax esxr
nornxert na cnom amnm?
Bce +ro rnernopnoe npnrxxenne menansneca n macc-ncxyccrna, cxaxyr onn. 3ro
npocro noronx sa nsnecrnocrtm xort na uac, a eme sa ontmnmn axamn, npnconoxynxr
pyrne. Ho neyxenn nmn moryr ne opamart nnnmannx na rxxenoe camouyncrnne n
nepnnoe ncromenne? A na crpannte mtcnn, xoropte naunnamr ponrtcx n ronone, na nxne
uyncrna, naunnammne paseart ymy, onn roxe ne opamamr nnnmannx?!
A mtcnn n paone Ocranxnna nmemr nectma rparnuecxn orrenox. Crarncrnxa
camoyncrn ram nenonxrno ntcoxa. H net ne nensneunmo ontnte xonuamr c xnsntm, a
nnonne nopmantno o roro xnnymne nmn. To ecrt xnn uenonex cee n xnn. H npyr
an! n ner ero. H cnoco yxoa ns xnsnn y ncex onnaxont mar n oxno c ntcort.
Hpxmo n Heeca. Hpnuem uacrentxo n c ertmn sa pyxy. a, tn cnyua n nonce
nenepoxrnt. Monoax mama noonnnyna cron x oxny, nsxna sa pyuxy ouxy n marnyna
nnns. A ncne sa nnmn marnyna n cocexa, saexanmax nornxert, a uro +ro raxoe rxxenoe
sect nnrann.
Oruero xe raxax crpannax armoc]epa, cront npnrxrnnammax camoyncrna?! Cma axe
npnesxamr nmn c pasntx xonnon Mocxnt, urot, marnyrt nnns. Koneuno, pannonanncrt
cxaxyr: xnsnt raxax nnoxax, nor nmn n ne ntepxnnamr. Texnapn ncnomnxr
ecuncnennte cnnonte xaenn n cnntnemee +nexrpnuecxoe none, nnnxmmee na nmcxym
ncnxnxy. Ho mncrnxn n +sorepnxn rxxeno nsoxnyr
Onn-ro xoe-uro snamr. Hy a, xax nsnecrno, ymnoxammn snanne ymnoxaer neuant, Tax
cxasan Conomon, a on tn Myptm. Ha camom ene nme npnrxrnnaer cama semnx. Bet
sect, n Ocranxnne, nspenne eme o XIV nexa tno xnanme. camoynn. Ho nepxonntm
saxonam nx ne paspemann xoponnrt na otuntx norocrax, net onn conepmnnn camt
crpamnt rpex orxasannct or xnsnn, aponannt nm Forom. Orpnnynn +ror Foxn ap.
Cronr ncnomnnrt, uro raxoe orpnnarentnoe ornomenne x camoyncrny cymecrnyer ne
rontxo n npanocnannn, no n n pyrnx pennrnxx. Hanpnmep, nnyct cunramr, uro uenonex,
conepmnnmn rpex camoyncrna n rem camtm oxasanmn, uro on ne nyxaercx n xnsnn,
ontme ee nnxora n ne nonyunr. Btcmne cnnt ne paspemar ero yme nepeponrtcx.
Hanpornn, neyanmymcx ymy npocro pacntnxr n xocmnuecxom npocrpancrne.
Tax nor, camoynn n Ocranxnno cnosnnn co nce Mocxnt (rora xe +ro tna axe ne
oxpanna ropoa, a concem oranennoe mecro), ne saxantnann n semnm, a npocro cpactnann
n onn omn pon. H +ro npoonxanoct nexa. Heynnnrentno, uro ncx semnx tna ycexna
ocranxamn. Orcma n nposnanne ee Ocranxnno nnn Ocranxono, xax ronopnnn pantme.
Xyrt, nepno?

Ocranxnncxn nopen-myse

Heynnnrentno, uro n nepnte xe nn paort no nosneennm xomnnexca Ocranxnncxo
amnn, n 1960 roy, cnyunnoct crpamnoe xonm +xcxanaropa narxnyncx na xaxym-ro
nonocrt. Ta octnanact. H rnasam yxacnynmnxcx crponrene n eranme noxpyr
nmontrno ernopt npecrann crapte nonyncrnenmne xocrn. Orpomnoe xonnuecrno
xocre. Ocranxn
3ror cnyua sanncana n oxrxpe 1960 roa Harantx 3axapona, tnmax rora nnonepnoxaro
ono ns ocranxnncxnx mxon. K ne npnexann ern, ncnyrannte, no c nnxopaouno
necrxmnmn rnasamn.
Hac ntrnann co crpoxn! nepennax pyr pyra, xpnuann onn. Ho mt raxoe nnenn!..
Hemypeno, uro +ror paon nexamn nmen yxacammym penyrannm. axe xora n xonne XVII
nexa rpa]t Bepemerent nosnnrnn ram cnon nanart n nopen, nepecrponnn n nounnnnn
pasnannnmnecx nst cnonx xpenocrntx n npnnenn nce xosxcrno n nopxox, ypnax cnana
mecra ne yneryunnact. a, n Ocranxnncxn nopen cesxanoct mnoxecrno rocre. Hy a n
snamennrt xpenocrno rearp, re n onepntx naprnxx nncrana Hapama Xemuyrona,
nennxax nennna c uncro pyccxo rparnuecxo cyto, oxorno n ne pas npnesxann
nmneparopt n nmneparpnnt. Ho nor erant nnxro ns rocre nnxora ne ocranancx y
Bepemerentx na nout. Bce crpemnnnct pasexartcx no cnonmn omam. Bnno, nce-raxn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
necmorpx na xneocontnocrt rpa]a n nennxoe ncxyccrno ero xpenocrntx axrepon, rocrn
uyncrnonann cex n Ocranxnne ne n cnoe rapenxe.
H tno c uero! Koneuno, rpa] ne paccxastnan npnrnamenntm ncropnm cnonx sement. Ho
+roro n ne rpeonanoct rocrn n camn snann rparnuecxne nerent n cotrnx ocranxnncxnx
mecr.
Koneuno, camnm Bepemerentm ycata ocranact n npnanoe nocne xennrtt Herpa
Fopnconnua Bepemerena na xnxxne Bapnape uepxaccxo n 1743 roy. Hy a poy xnxse
uepxaccxnx Ocranxnno tno noxanonano eme rocyapem Mnxannom ueoponnuem
Pomanontm.
3ro nce npnxrnte ncropnn. Ho tnn n norante net n o XVII nexa Ocranxnno
cymecrnonano. Ho nouemy-ro nmenno o rex npemenax nnxro ne xoren ncnomnnart.
Xpann1entnnna oc1anxonon nyc1omn
1-a Ocmauuuucuaa yuuua, 5
Hepnte oxymenrantno nornepxennte ynomnnannx o Ocranxnncxnx xnanmencxnx
semnxx ornocxrcx x 1558 roy. Tora napt Hnan Iposnt noxanonan +rn ecxosnte, rora
eme nomocxonnte semnn cnoemy nmnmny oxpnny Anexcnm Carnny. Tor n nopemnn
nocrponrt sect poonym ycaty. om-ro oxpnn nocrponn. Ho xora copancx pacnaxart
nycromt, na xoropo norom, cnycrx nonropa nexa, n tn nosneen mepemerencxn
Ocranxnncxn nopen, x nemy neoxnanno saxnnnact roparax crapyxa. Hnxro ne snan, xax
ee sonyr, cxontxo e ner. Ho nce oxpecrnte xnrenn nomnnnn ee ncera. Iopyntx
sannmanact sentenapennem, ro ecrt napnna rpant, neunna onesntx n crpaxymnx, a no
conmecrnrentcrny npnrnxtnana sa craptmn mornntnnxamn. Koneuno, xora xro-ro
saonenan, ro xnancx x crapyxe, nennuax ynaxnrentno aymxo, no xax ntsopannnnan,
ryr xe menxn cno nsrnx, ostnax crapyxy netmo. 3ro yx rax saneeno.
Faxa-ro, nnno, tna ymno. Ona ne rontxo morna nanepe npecxasart, uro cnyunrcx,
nonopoxnrt na xopomym xnsnt, no n nonnmana, uro xnanmencxne semnn rporart ne cne.
A yx rem naue ornonrt nx no namnm. Bet, nonpoonan ee ypoxax, moxno n na ror cner
ornpannrtcx. Tax uro, xnnnmnct x nonomy xosxnny, oxpnny Carnny, crapyxa ropyntx
nspexna:
He cme pacnaxnnart! He rpenoxt ocranxonym semnm. Ocnymaemtcx trt ee!
Ho pasne oxpe xoro cnymamr? Carnn npnxasan nauart paort. Kpecrtxne nonnnonannct
n nepnax oposa ncnopona semnm.
Bor rontxo na pyro ent npntn x Carnny npnnnxennt napcxn uenonex nexn
ntxoen ns nemenxnx sement, nastnaemt Opnom n cranmn n Mocxne nmnmnem Hnana
Iposnoro, ny n, xoneuno, nnnxrentntm onpnunnxom. O uem ronxonann na napcxnx
nmnmna, neneomo. Ho nsnecrno pyroe x neuepy nocne ontmo pyrann n noraconxn
oxpnn Carnn cexan ns cnoero nonoro xnnnma. Ero ctcxann c coaxamn n ynesnn n
Kpemnt. Hy a ram mnnocrnnen-napt Hnan npnxasan xasnnrt oxpnna. Kax oxnnnn sa
mxrex. Hy a sa uro na camom ene neneomo. Bor rontxo onpnunnx Opn nonyunn narpay
noxanonannte renept yxe emy ocranxnncxne semnn.
Hepnoe, uro cenan, nauan pacxantnart semnm noxpyr nononocrpoennoro oma. uro
ncxan? Oxpecrnte xnrenn ycmexannct: nsnecrno uro neoct oxpnn Carnn orar tn, a
nor nocne cmeprn nnxaxnx coxponnm n ome ne naeno. H re xe rora onn? cno
saxonan re-ro.
uepes napy ne n nonoe nomecrte Opna npncxaxann ero pyxxn-onpnunnxn. Xnsnt xpyro
nsmennnact. nem xomnannx cnana, saro no nouam rynxna. Kpnxn, necnn na nenonxrnom
xstxe, crpannte nx pyccxoro cnyxa nncrpymenrt npnnonnn oxpecrntx xnrene n yxac.
Ho norom nauanoct n nonce cneronpecrannenne nepeptn semnm noxpyr oma, Opn co
ronapnmn nauann pacxantnart mornnt no ncemy Ocranxnny.
H cnona xnnnact crapyxa ropyntx. Cnona nontranact ypesonnrt sapnanmerocx
ropoxannna:
Houro sannmaemtcx ecunncrnamn? Houro rporaemt mornnt? Houro ne ynaxaemt
npexon?
3ro xe ne mon pocrnennnxn! ocxnanncx Opn.
Bce uenonexn pocrnennnxn, nporonopnna crapyxa. Bce nponsomnn or npaponrene
Aama n Ent. Bce xnnn, xaxt n cnoe npemx. H na nx xocrxx renept nor n mt xnnem. H
onxnt ynaxart rex, xro tn o nac.
Kaxoe mne eno o rex, xro xnn npexe? sno ocxannncx Opn. xnny n cnoe npemx. A
na ocrantnoe mne nnenart!
He tnaer cnoero npemenn! orpesana axa. Bpemx omee. Hpocro xaxt nnocnr
n omym rxant cno nxna.
Exenn rax ymart, ncxnnyncx onpnunnx, ro ns omero xorna xaxt moxer n cee
nsxrt. He nosanmcrnonart nn mne npemeuxa, urot xnrt nexa?
Hmt cxannmtcx! Iopyntx rxxeno onepnact na xnmxy. He yer y rex ontme
npemenn! Ocranoct ree rpn nx n rpn noun!
Faxa xpyro pasnepnynact n nomna npout. Onpnunnx xoren xnnxnyrt crpaxy, urot
naxocrtnxna axe sa raxoe npopouecrno, no nouemy-ro sacrtn, axe pra ne cymen orxptrt.
H rontxo noyman: Bor netma! a uro e a ee xe npopouecrno! Hy a yx npemx-ro ee x
nnonne cee sapart mory!
Houtm onpnunnx ntmen nornxontxy, urot ronapnmn ne ynnenn. On snan, re onraer
crapyxa ropyntx n crapo epenxnno xnxnne na npornnononoxnom xpam Ocranxnna.
Tam noyrpy n ctcxan yannennym axy napnnmxa, uro npnmen x ne sa rpanxntm
nexapcrnom nx orna, ntnnxnynmero nory. Cnyx o cmeprn snaxapxn-nopoxen oneren
oxpyry. Bnpouem, xomnannx Opna ne oparnna na nero nnxaxoro nnnmannx. Hm npecroxno
eno rocyapeno naxnocrn, pan xoroporo onn n cnenn nann or Kpemnx n ocranxnncxo
ycate. Ho +ro noutm nm npecroxno ncrpernrt nosnpamammnxcx rantx napentx cnyr,
nocnanntx no cexpernomy nopyuennm camnm Hnanom Iposntm.
B uem tna nent raxoro ranoro yxasa, snan rontxo Opn. onepennte cnyrn rocyapx
Mocxoncxoro nesnn emy ony ns camtx pennnx n morymecrnenntx pennxnn crapnnnt
sonoro nepcrent. Hecxontxo noue xpxy napt Hnan Bacnntennu eceonan o +rom
nepcrne c Opnom. Bnno, onepxn. uro x, n napn onxnt xort xomy-ro onepxrt. Bor
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
rontxo cam Opn ornnuno snan, uem xonunnn nnxnne oxpe, xonm Iposnt roxe onepxn.
Kocrep, nnaxa, x, yanxa nor uem narpann nx npecnernt rocyapt sa onepennocrt.
Ho Opn pemnn no-pyromy no-cnoemy. Hepcrent, xoropt nesnn ns antnnx crpan napent
cnyrn, tn ne rontxo sonortm, no n marnuecxnm ncemorymnm. Horomy uro xnnxncx
crapnnnemnm Hepcrnem Mnposannx. uenonex, nnaenmn nm, mor nnaert n
npocrpancrnom n npemenem. Mor nonyunrt neorpannuennym nnacrt n ncenpomenne no ncex
enax cnonx. Bnaenen nepcrnx cranonnncx nooen ory, no n cam nepcrent tn cosan
onnm ns pennemnx oron penneernnercxnm Iopom. Hapt Hnan nastnan roro ora Xop
nnn npocro Op es npntxamme cornacno. Eme n samernn, uro Op connaaer c ]amnnne
Opna. Moxer, noromy n ornnunn ero onepnem cpen nce onpnunnnt?
pennn Iop ernnercxn tn orom nanmorymecrnennemnm. On noenn cnoero npara,
snoex Cera, ocnoonn or ero nnacrn napo, nocxpecnn cnoero orna Ocnpnca, ynroro
Cerom. 3a ro Ocnpnc n oran Iopy no nnaenne napcrno xnntx. Cam xe cran nnatxo
napcrna meprntx. To ecrt nonyuanoct, uro, xax ctn, Iop tn napem xnntx, a xax
nacnennx, napem meprntx. Bor n Hnan Iposnt meuran nonyunrt Bcennacrne, crart
panntm oram, no ouent yx crpamnncx Foxtero cya. Bor net uenonex-ro! nem pexer
saxnno, a no nouam nanxercx na xamennom nony, rpexn samannnax. Crpanna ona, +ra
saraounax yma pyccxax. a n crpamna x romy xe
Cnonom, nopasmtcnnn, Opn pemnn cenart no-cnoemy. onepenntx cnyr napx on ncrpernr.
Hepcrent Iopa-Opa y nnx saeper. Camnx nx, xax npnxasan Iposnt, sapexer. Ho nor
xontno Mnposannx ocrannr cee. C nnm n cxpoercx.
Houtm nce npomno xax saymtnanoct. Hoxa pyrn-onpnunnxn cpaxannct c oxpannnxamn
napcxnx nocnannen, Opn cymen nponrtcx x camnm onepenntm nnnam. Or onocunxon on
snan, uro marnuecxn nepcrent samnr n noxce y onoro ns nnx. Tax uro cnauana sapesan
oonx, a norom ncnopon na onom ns ren noxc, axe ne cnnmax ero.
Txxenoe sonoroe xontno ynano n naont, npnxrno payx necom n necxom. Opn
yonnernopenno xmtxnyn n, sacxounn sa anno npnroronnenntm memxom c copanntmn no
omy nennocrxmn, ncxounn na pesnoro xonx. Mnr n on noneren crpeno. Hpout or +roro
oma, npout or Ocranxnna, npout ns Mocxnt.
Hyna cnernna ne cnntno, no n ne cnao. B camt pas nx ranoro n nocnemnoro oresa. H
npyr. nyna saxptnact onaxom. Berep saxpyrnn nerxn epenten. Kont no Opnom saxpanen
n npyr ncran, ena ne ntpocnn ncannxa ns cena.
Hpxmo na paccroxnnn ntrxnyro pyxn nepe onpnunnxom ntpocna ns-no semnn xopxnax
]nrypa ropyntn, uepnax n orpaxennom cnere nynt. Crapyxa snono yxmtnxnact n
nporxrnnana pyxy:
otn xoneuxo, nya? Hy rora ana!
H or +roro npocroro xecra xpont Opna sacrtna n xnnax.
Hpout! nxo saopan on. Tt meprnax!
H uero? xnxnxnyna ropyntx. 3aepy xoneuxo n yy xnrt neuno!
3ro x yy neuen! Bet +ro x sapan rnoe npemx cee!
He n xonx xopm, ronyunx! nnoroxno yntnynact uepnax aynx n cryxnyna xnmxo o
semnm.
Kont, sapxan, ntrnyn cnnny n cpocnn ncannxa. Opn rpoxnyncx nasemt, cnoman mem.
Bemyntx axe ne naxnonnnact x nemy, a rontxo menxnyna nantnamn. Hs noraenno cxnaxn
pyaxn Opna ntnntn nepcrent Opa n noneren x cxpmuenno naonn.
Pasne x moxno rax-ro? nsoxnyna nemyntx. Taxoe coxponnme no mnpy racxart?! A ny
xax nonaer n nnxne pyxn? H net uyrt ne nonan. uro nmr-napt Iposnt, uro onpnunnx-
ynnen. He nm nnaert Hepcrnem Mnposannx! Koneuno, raxnx nepcrne cemt. Ho pasntm
crpanam cxptrt. Ho n namnx semnxx, nnno, mne ero xpannrt npnercx. pyrnx-ro
xpannrene ne ctcxanocx.
H ropyntx menenno nopena no nonm. O uem ona ymana? uero xorena? Ie cnpxrana
norom mncrnuecxn nepcrent nensnecrno. Ho nsnecrno nnoe c rex nop ona crana neuntm
npnspaxom Ocranxnna. Hnn ero neuno xpannrentnnne?..
Horomy uro naxanyne pasntx rparnuecxnx cotrn ona xnnxnact x nmxm, crapaxct
npeynpenrt o sne, noxape, yncrne n pyrnx necuacrtxx. B 1799 roy nmneparop Hanen
nocernn Ocranxnno, rocrx y rpa]on Bepemerentx. Crpaxa orrecnnna mocxnnue, xoropte
cymenn xax-ro npopartcx nonnxe x Bepemerencxomy nopny. Ho crapax roparax
xenmnna n onpxrnom nnarouxe nce xe cymena neneomtm cnocoom oxasartcx pxom c
nmneparopom. Oxpannnxn xnnynnct x ne, no Hanen ocranonnn nx. On n cam tn ne uyx
marnuecxnm snannxm n cpasy nouyncrnonan n crapymxe neuro mncrnuecxoe. Hent uac on
eceonan c nopoxee c rnasy na rnas npn saxptrtx nepxx. Kora ntmen x
Bepemerentm, rontxo n cxasan: Tenept x snam, uero oxnart. Oxpana mex rem xnnynact
n sany x crapyxe. Ho ram nnxoro ne tno.
Ho npeannm, ocranxnncxax nemyntx npecxasana Hanny, uro on yer npannrt uertpe
roa, uertpe mecxna n uertpe nx. Tpn uernepxn uncno neornparnmocrn rparnuecxoro
cotrnx.
He nam, cmeprntm, cnopnrt c cyto! cxasana npopounna.
Ho re x ympy? cnpocnn Hanen, xoroporo c poxennx npnrxrnnann erann ero yyme
cmeprn.
Tam xe, re n ponnnct, rocyapt! xparxo ornernna nponnnna.
pyrax ncrpeua ocranxnncxo ropyntn sa]nxcnponana n 1856 roy. Tora n yxe
sapomennt Ocranxnncxn nopen npnexan Anexcanp II. Honnmaxct no xamenntm
crynenxm napanoro xptntna, nmneparop ocrynnncx. Ho ero noepxana no noxort
nenecrt orxya nsxnmaxcx crapyxa:
Ocropoxno, rocyapt-armmxa! Tee xe eme uerneprt nexa npannrt. Tt Fory naoen.
Konn naoen, ynpannmct, nporyen nmneparop. Konn c Forom-ro
Ho yter rex esoxnnx! xanocrnnno npomenrana crapymxa n ncuesna.
Kax nsnecrno, rax n ntmno. nanart nxrt ner c 1855 no 1881 ro Anexcanp,
ocnoonrent napoa or xpenocrnoro npana, napcrnonan n Poccnn, nnuero ne oxct. Ho 1
mapra 1881 roa tn ynr omo, pomenno napoonontnamn-esoxnnxamn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
A net ocranxnncxax ropyntx ntranact npeynpenrt rocyapx o esoxnnxax-ro. Ho
nnno, uemy trt roro ne mnnonart. H nmenno n npannenne Anexcanpa no Poccnn
npomna orpomnax nonna esoxnx. Hy a norom nacrynnn n enxrt nan
A ocranxnncxax netma no-npexnemy npeocreperaer mocxnnue. Ionopxr, axe nepe
rparnuecxnm noxapom na Ocranxnncxo reneamne peaxropt nnenn n xopnopax ee
npnspax. uepnax crapyxa ropyntx uro-ro essnyuno xpnuana n maxana xnmxo. Horom,
xoneuno, cxasann +ro ona n nnnonara. H nnxro ne noyman, uro +ro naronop. uepnax
nemyntx, nanpornn, ntranact npeynpenrt, uro uepes napy uacon naunercx crpamnemn
noxap sa ncm ncropnm n Ocranxnna, n Mocxnt. uro nmxm nao noxnnyrt poxonoe mecro.
Ho xro x yer cnymart crapnxon, xort n npnspauntx?..
Tannm sane1noro xontna
Ocmauuuucuue yuuum, yuuua Auae+uua Kopoueea
Hy a uro xe nepcrent Opa nnn Iopa xomy yx xax npnrnxnercx?
Kya cnpxrana ero crapyxa noantme or nenactrntx nmcxnx rnas, neneomo. Ho
cymecrnyer nerena o rom, uro onaxt, npxmo nepe npnesom nmneparopa Hanna n
Ocranxnncxn nopen, nepcrent Opa xnnn cex nmxm. Ho onomy napnanry, xpenocrno
xnnonncen rpa]a Bepemerena ynnen no cne nexym ]nrypy n, nonxnmnct, eme ne npnx n
cex co cna, sapnconan nnennoe. Honyunncx noprper c onontno pasmtrtmn uepramn nnna,
saro c rountm erantntm nsopaxennem sanopaxnnammero xontna crpanno ]opmt na
nantne y nounoro nnennx. Ho pyro nepcnn nesnaxomen nnuno xnnncx x xyoxnnxy n
npnxasan nanncart noprper. Ho nosnponan ncero pas, oruero xnnonncen cymen sapnconart
rontxo xpyxena n crapnnnoe sonoroe xontno na nantne, camo xe nnno nesnaxomna ocranoct
nenponncanntm.
Ecrt nn no ncem +rom onx npant, ne xcno. Ho Hanen I, npntn n Ocranxnncxn nopen n
noronopnn c nemynte, ecrnnrentno norpeonan noxasart emy xonnexnnm xnnonncn n
paort xpenocrntx xyoxnnxon. H onro croxn, pasrnxtnax onn ns noprperon, re tn
napnconan xananep n uem-ro ronyom. Herent yrnepxamr, uro ronytm tn xamson
xananepa. Ho corpynnxn mysex (a ceronx Ocranxnncxn nopen myse) cunramr, uro
peut moxer nrn n o noprpere, re noprpernpyemt n mnpoxo ronyo nenre uepes nneuo,
n axe o noprpere mantunxa n ronyom.
Bor rontxo sameuarentnax erant nocne nocemennx Hanna +ror noprper nponan. Hy a
norom, xora noxnnncx nnont, xontna na nantne xananepa yxe ne tno. Her ero n na
xaprnnax, coxpannnmnxcx o namnx npemen. Bnno, ocranxnncxax nopoxex nosaornnact o
rom, urot axe nsopaxenne xontna nnxoro ne cmymano. Hy a noxas ero
npenasnauancx rontxo nx onoro nmneparopa Hanna c ero rparnuecxo cyto.

Ocranxnncxax amnx

Bnpouem, o xontne Iopa ne satnn. Ero ncxann ncera. B 1812 roy ]pannyst nomnn n
Mocxny, n n Ocranxnne pasmecrnncx nonx renepana `Opna. Cam renepan nonen cex
crpanno. On esnn no oxpecrnocrxm. Hax nepenounxa, ntrancx nananrt ecey c
oxpecrntmn xpecrtxnamn. Te, noptnmnct n xonnexrnnno namxrn, ncnomnnnn, uro nexora,
no npemena Hnana Iposnoro, n +rnx mecrax tn om, noapennt napem nnxnemy
onpnunnxy Opny. H xorx ror npoe tn ns nemnen, no nce panno ]amnnnx ero noxonna na
]amnnnm ]pannyscxoro renepana. Tax uro xpecrtxne pemnnn, uro ntnemnn renepan
noromox roro, anno crnnynmero onpnunnxa. Bor n ne xnennnct ecet c ]pannysom. A ny
nx, cynocraron +rnx!
Ho namencx n epenne onn xpecrtxnnn, xpenxn cepenxuox, saymanmn cpynrt c
]pannysa entxar na xosxcrno. Koneuno, oeropnrt saxnarunxa eno cnxroe.
Kpecrtxnnn nonxn, uro na camom ene nmer ]pannys. H net ne n cynyxax c coxponnmamn
eno-ro tno, xax ymann oxpecrnte xnrenn. Kpecrtxnnn-cepenxuox ypasymen, uro
renepan nmer ro marnuecxoe xontno, xoropoe npoe t sapan nexora ero npeox cee, no
norom norepxn.
Hy a nonxn xpecrtxnnn ncnomnnn, xax onaxt men on no sapocme nycromn. Vromnncx
n ycrponncx oroxnyrt no pacxnncrtm craptm yom xcrarn, enncrnenntm epenom
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
na nce nycromn. Pacxnnyn pyxn nexa, a nantnt-ro n nonann ro nn n xporonym nopy, ro nn
n pacmennny mexy xopnxmn epena. H nor ram-ro, n pacmennne, namynan xpecrtxnnn
xaxo-ro neontmo memouex. Xoren ntramnrt, a ryr ero xax monnne yapnno. B rnasax
noremneno, nantnt sarpxcnnct. Orxarnncx on noantme or ya, no xax n cex npnmen,
cnona nporxnyn pyxy x pacmennne. H onxrt rax nnoxo crano, uro ax neo c onunnxy
npnrpesnnoct. Hnmnyn rora xpecrtxnnn: ny ee, +ry naxoxy, cee opoxe craner!
H nor renept, npnnomnnn nce +ro, pemnn on paccxasart ]pannysy nycrt renepan cam ns-
no ya crpannym naxoxy ntracxnnaer. A emy, cmernnnomy xpecrtxnnny, sonornmxa
orctnner.
Xopomax mtcnt! a rontxo ne cnyunnoct saymannoro-ro. Hpnmna n cymepxax n epenymxy
crapyxa ropyntx c xpnno xnmxo a n npomna npxmo x nsenxe cmernnnoro xpecrtxnnna.
Hemnoro npemenn ram nponena, norom onxrt uepes ncm epennm, ne raxct, nepnynact.
Btmna sa oxonnny a n. crnnyna n remnore. A nayrpo xpecrtxnnna-ro na nanxe meprntm
namnn. H nonerenn no epenne pasronopt: xoren, ecxart, noxonnx ]pannysy `Opny
ranoe mecro ocranxnncxoro xnaa orxptrt. a nor xpannrentnnna Ocranxnna ero
ocranonnna. H net npnnmno xnnnact na nny y ncex. Bnart, ncex npeynpenrt xorena
c xaxtm npearenem rax cranercx!
B omem, yexan renepan `Opn ne conono xneanmn. 3naunr, ne npemx eme oranart xomy-
ro Hepcrent Mnposannx. Her eme cront ocrontx nme, urot npemenem n
npocrpancrnom pacnopxxartcx. H yx rem onee ne ]pannyscxomy renepany n axe ne
camomy Hanoneony raxoe morymecrno n pyxn anart.
Bnpouem, ne onn nepcrent Iopa ranrcx re-ro na cnere. Homnnana xe ocranxnncxax
ropyntx o cemn nepcrnxx. H nor onaxt n 1860 roy onn ns nepcrne ctcxancx.
Tora nsnecrnt ]pannyscxn ernnronor mapxns Htep `Arpen namen na pacxonxax n
ernnercxo onnne ]apaonon crpannt nepcrent c neotuno rpannponxo: na
pannocroponnnx rpeyrontnnxa, nepeuepxnyrte rpemx napannentntmn, no
npeptnammnmncx nnnnxmn. Hoont ysop ne ncrpeuancx na penneernnercxnx xontnax n
ranncmanax, no naen on tn n mornne xpena, xoroporo, ecnn cynrt no nanncxm, snann
Bya, nnn Xya, nnn ya. Koneuno, unrarenxm XX nexa, snaxomtm no pomany Macrep n
Maprapnra Fynraxona c nmenem Hemya, cpasy nnnrcx nexax ananornx. H xoneuno xe ona
nectma cnopna. penneernnercxn xpen xnno ne moxer nmert nnuero omero c npoopasom
camoro Cosarenx, rax uro n crpannt ero nepcrent, cxopee ncero, npocro nexn xpeuecxn
snax.
Ernnronor `Arpen noome ne ycmorpen nnuero ntammerocx n nepcrne mano nn
orxptrn npnnocnr ernnronornx uyrt ne xaxt ent Hy ysop, ne ncrpeuennt panee.
ny xament, ns xoroporo ero ntrounnn, ne snaxom
Bnpouem, nmo yuent ncera nmontren. Bor n Htep oran nepcrent na +xcneprnsy.
Btxcnnnoct, uro pennxnnx tna nsroronnena ne ns xamnx, a ns xepamnxn ocooro poa, co
npemenem nourn ne ornnuammecx or npnponoro marepnana (neapom ee axe nposnann
accnancxnm xamnem). Ho nor npemx cosannx nepcrnx nopasnno ncex: paronennax pennxnnx
oxasanact crapme camtx pennnx nnpamn. Fonee roro, +sorepnxn, noxnmunnmnecx x
nsyuennm neotunoro nepcrnx, saxnnnn, uro cnmnont, nsopaxennte na nepcrne,
onaamr xpane cnntno +neprernxo. Onn cnocont oxpannrt onaarenx xontna or
cnntnemnx nerarnnntx nnnxnn n or nmo arpeccnn, na nero nanpannenno. Hsnecrnt
]pannyscxn nccneonarent Apnont e Fennsan axe ntcxasan rnnoresy, uro nepcrent
xpena Bya nepemen x nemy uepes mnoxecrno noxonenn or nnnnnnsannn, xoropax
cymecrnonana saonro o pennnx ernnrxn. Tax, moxer, +ro tna Arnanrna n saraount
nepcrent nexora npnnanexan xpeny-arnanry?
Bceptes nnn c yntxo Fennsan ntcxasan raxym nepcnm, ncropnx ymanunnaer. Ho nsnecren
nopasnrentnt ]axr. Hamemn neotunoe xontno ernnronor Htep `Arpen cenan c nero
necxontxo xonn, xoropte nectma nonpannnnct ero co-partxm-nccneonarenxm. Ona raxax
xonnx nepcrnx xpena-arnanra oxasanact y nerenapnoro anrnncxoro apxeonora-ernnronora
Ionapa Kaprepa. 4 noxpx 1922 roa on namen sactnannt nxo n rponnny Tyranxamona.
Orxptrne +ro ]apaonono rponnnt crano xpynneme naxoxo n ncropnn ernnronornn.
Onaxo, xax +ro nn crpanno, npaxrnuecxn nce yuacrnonanmne no ncxptrnn rponnnt
yuente cxonuannct npn saraountx ocroxrentcrnax. Orcma n nomnn pasronopt o
npoxnxrnn ]apaonon. Onoro nnmt Kaprepa nerenapnoe npoxnxrne ne xocnynoct. On ymep
rontxo n 1939 roy y cex oma n cnoe nocrenn n or nnonne ecrecrnenntx npnunn.
Oxasanoct, uro nepe nauanom paor npeycmorpnrentnt nop Kaprep naen cee na
nanen xonnm crapnnnoro nepcrnx arnanron. Cnonom, moxno cunrart, uro yuentm tn
nponeen cnoeopasnt +xcnepnmenr, oxasanmn neocnopnmym ncrnny: axe ynt
nepcrnx arnanron ecrnnrentno onaaer momneme +neprernxo n oxpannrentno
cnno.
Tenept +ror nepcrent Arnanrnt naxonrcx n Hynpe. Ho ymaercx, uro cpen cemn xonen,
no-npexnemy nastnaemtx nepcrnxmn Iopa, on ne rnannt. Hanepnoe, noromy n noxasancx
nmxm. A nor Hepcrent Mnposannx, xpanxmncx re-ro n nepax Ocranxnna, x nmxm ne
cnemnr. Xorx npn crponrentcrne Ocranxnncxo amnn n renexomnnexca crponrenxm
necxontxo pas nonaannct crapnnnte cxpont. Bcrpeuannct ram n monert, n mnennpnte
noenxn. Ho nnxaxoro nepcrnx ne naxonnoct.
3aro nocne yxpennennx xornonanon no nocrpoxy xnrenxm paona crano xnnxrtcx ono
crpannoe npnnnenne, nauanmee noxnnxrtcx n n xomnnexce renesann, n n omax,
ntcrpoenntx nx paornnxon crynn na npnnerammnx ynnnax. Kynart uenonex c uepno
opoo na crapnnnt manep menran nnxopaouno, uro emy nyxno npemx, a norom
nponcxonno. ouepenoe camoyncrno. Tax ne snoe nn onpnunnx Opn ntmannnan nme
ns oxon mnoro+raxex, urot onn, ynan na semnm n pasnnmnct, orann emy cnoe npemx,
xoropoe nm ontme ne nonaonrcx na +ro semne? A mt-ro nce na aymxy-ropyntm
rpemnm. Ionopnm, crapyxa netma nnnonara. A n uem ee nnna? B rom, uro, xax pennxx
neyntx, ona mnoro uero neaer? B rom, uro npeynpenrt nac, ropoxan, crapaercx? H ne ee
nnna, uro ne npnmno eme npemx nx orxptrnx nmxm Hepcrnx Mnposannx n ncex ero ran.
Hy a xora x ono npner? Hpo ro nam neneomo. Ho xcno ono: xax rontxo rax cpasy. H
nepcrent naercx, n Mnposanne cnon rant orxpoer.
Hernnnxa: pexa npeuenn
Pexa npemen n cnoem crpemnentn
Vnocnr nce ena nme
H ronnr n nponacrn sanentx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hapot, napcrna n nape.
A ecnn uro n ocraercx
upes snyxn nnpt n rpyt,
To neunocrn xepnom noxpercx
H ome ne yer cytt.
I.P. epraeuu


3anncxn c1apon 1ea1panxn
Heeuuuuaa yuuua, 15; yeou yuuu Kysueuuu Mocm u Poxecmeeuua, 20/6/9
Kax nsnecrno, n apxnnax xpannrcx crontxo ncero, uro axe camte ontrnte apxnnncrt ne
snamr coepxannx ncex oxymenron. Ho net ram ne rontxo oxymenrt na apxnnnoe
xpanenne nonaamr n nnctma, ymarn, sanncnte xnnxxn npocrtx nme, uro pyxnnn,
nepennctnannct, omannct c pasntmn snamennrocrxmn.
Otuno raxne nanxn nonaamr n none apxnnntx rpeonann cnyuano, rax cxasart, sa
xomnannm nmecre c ocnonntmn sanpocamn. Hmenno rax cnyuano n onapyxnnact ro
nn crpannna ns nennnxa, ro nn orentnax sannct nnrepecnoro cnyuax, ocrannennax nexoe
Tamapo nouxnno. Her, ona ne tna n pocrne c nncrarentno xopn]exo Manoro
rearpa axrpnco Anexcanpo Anexcanponno nouxnno. Hama Tamapa npocro
ooxana rearp n n cnny pocrna ]amnnn crana ropxue noxnonnnne Anexcanpt
Anexcanponnt. Hao cxasart, uro crapemax axrpnca npocnannennoro Manoro rearpa
oxnna o 98 ner. A snaunr, n 1956 roy, o xoropom noer nepnt paccxas Tamapt,
axrpnce tno ponno 90 ner. Koneuno, ona yxe ne ntcrynana na cnene, no nnxaxnm
crapuecxnm mapasmom ne crpaana n axrnnno sannmanact omecrnenntmn enamn. Xnna
ona pxom c Mantm rearpom n nauantnom ome roramne Hymxnncxo ynnnt (ntne
cnona, xax o penonmnnn, Fontmo mnrponxn). Ceuac +roro oma ner. Ha ero mecre
]nnnan Fontmoro rearpa. Ho n ro npemx y crent +roro oma, ntxonnme xax pas na yron
Fontmoro rearpa, tn axe neontmo oropoxennt canx c xycramn cnpenn. Tam
npocnannennax axrpnca n nmnna rynxrt. Tam xe npnnnmana n rocre, n uncno xoroptx
nxonnn n camte npeannte noxnonnnxn. Bor ram-ro, cnx na cxameeuxe n nyuax
norennenmero anpentcxoro connna, npeannax noxnonnnna Tamapa n ycntmana paccxas
crapo axrpnct o nanonennxx n camom nenrpe Mocxnt.
Koneuno, +ro nenepoxrno, no no ynnnam n nnomaxm Mocxnt pasnnnannct n Mocxna-pexa, n
ysa. B rennom anpene 1908 roa +rn pexn saronnnn nce 3amocxnopeute n axe Kpemnt,
crent xoroporo oxasannct no noo na 2,5 merpa. A camn not n pexax nonnmannct o 9
merpon.
Ho x tna nopaxena nanonennem Hernnnxn, nporonopnna nouxnna. Bet ona nor
ryr, pxtmxom. H xpacnntm axrepcxnm xecrom Anexcanpa Anexcanponna onncana
mnpoxn xpyr. Bt xe snaere, mnnouxa, uro Hernnn-pexa eme n nauane XIX nexa tna
sapana n rpyy. Orcma n nasnanne nnoman sect neanexo Tpynax. Orrya ona n
reuer no semne xax pas no Hernnnno ynnne, a norom n no Mantm rearpom npoxonr.
To ecrt nor sect noxpyr. H cnona xpacnnt axrepcxn xecr. Ho ro nn xapaxrep y pexn
xynnranncrt, ro nn macrepa nopaorann ne cnnmxom xopomo, no He-rnnnxa nocroxnno
ntptnaercx napyxy.
A nt camn nnenn nanonenne? nonmontrcrnonana Tamapa.
H ne pas! Homnm, n mae 1923 roa not tno crontxo, uro no Tearpantno nnoman
noxn esnnn nosnnn nac, axrepon, ns Manoro rearpa n Fontmo. A Bacx Cnnpnonon,
nam paoun cnent, ne noyman, orxptn ony ns nepe rearpa. A ra nnxe yponnx not
oxasanact. Tax nect xopnop n saronnno. Konpt norom na nx no nopnxe cymnnnct. A na
Tpyno rora noome nent ponxno cxna cnecno raxo nanop not, uro pona ns
cxnaa ntnno. Hy onn npxmo no nnoman n nonntnn. Hsnosunxon n +xnnaxn a, a,
mnnouxa, rora eme no Mocxne esnnn nsnosunxn! o nepxa xonec sannnano. Tax uro nnxro
yx na nnx n ne esnn. a-c, cxaxy x nam, xyrxax xaprnna, mnnouxa
Crapax axrpnca npnxptna rnasa. Ha ee nnne ecrnnrentno mentxnyno ntpaxenne yxaca.
Tamapa nacropoxnnact, ncrpenenynact nanepnoe, ne cronno sacrannxrt ncnomnnart
nenpnxrnoe enxnocronernmm amy. Ho ryr Anexcanpa Anexcanponna npnxana nantnt n
nepuarxax x nncxam, yxyranntm n rennt nxsant nnarox (nonepx ero xoneuno xe
xoxernnnax snmnxx mnxna axrpnca net n n cro ner axrpnca!), n, nsoxnyn, npomenrana:
Mano xomy paccxastnana, mnnouxa Ho ceuac paccxaxy. Koneuno, pantme sa raxne
pasronopt moxno tno t n n narepx yronrt, no renept net moxno ncnomnnrt. Kax +ro
ronopxr? renept orrenent y nac n crpane. Pncxny paccxaxy!
B 1923 roy tno mne yxe 57 ner. Mnoro x uero nepexnna n mnoro nepennana. He yy
Fora rnennrt n npn Hmneparopcxnx rearpax xnna xopomo, n npn napono name nnacrn
nncxontxo ne xyxe.
Horomy uro rananr nce nenxr, poxo cxasana Tamapa.
a, rananr Ho crapyxa sannynact, ne onn rananr na cnene nyxen. Hyxna eme
]anracrnuecxax nepa n pasnte npenaraemte nosmoxnocrn.
B npenaraemte ocroxrentcrna! nocxasana Tamapouxa. Tax Cranncnancxn ronopnn.
Her, x ne npo ro, mnnouxa, noxana ryt axrpnca. npo mncrnuecxn cxna yma, npo
]anracrnuecxoe nnenne mnpa. Moxere mne nonepnrt, x yxe nex xnny, xoe-uro nonxna
uro xe?
A ro, uro ne onn rontxo xnnt mnp noxpyr, no n rant, ne ncem nnnmt. H n nem
raxne saraounte cotrnx nponcxoxr H on c namnm mnpom uacrentxo nepecexaercx. Bor
nocnymare!
B 1923 roy x n rearpantno xnaprnpe npn yunnnme xnna. Ono rora nastnanoct
Tearpantnte macrepcxne npn Manom rearpe. Tora tno nyxno nouepxnnart, uro n
axrept paoune ncxyccrna. 3ro renept yunnnme npocro Benxo n uecrt nesanennoro
Mnxanna Cemenonnua Benxnna sonyr. Tora ner. Tora nce tno crporo.
Bor n ent nanonennx-ro mne t n nocnemnrt n cnom xnaprnpy na Hernnnxe, 6, no mne y
noprnnxn tno nasnaueno antme no Hernnnxe n nymepe 15. A noprnnxa nx axrpnct,
camn nonnmaere, mnnouxa, naxnemn uenonex.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hxrnanart om ontmo, ns craptx oxontx. Hanpornn nero xax pas snamennrte
Canynoncxne ann n ome 14. Hy uepes Tearpantnym nnomat menx paoune na noxe
nepenesnn. A yx na nepeceuennn Kysnenxoro Mocra nocyme crano, ram xe nosntmenne. Tyr
x nsnosunxa nanxna. Xort n ne anexo, no no noe ne noemt. Homnm, noa xoneca
sannnana, no nce-raxn nepennrartcx moxno. Hoexann mt x omy 15. Tam xptntno tno
na nosntmennn. Honxnact x no crynenxm, oepnynact na nsnosunxa, urot ptsramn ne
sannn. Boa-ro rpxsnmmax. Hernnnxa yx anno ne pexa xnoaxa. Hy n sanennna xax-ro
nsrnxom Canynt. uanrasnx-ro axrepcxax cpasy Hnsanera Canynona, nennna, na utn
entrn ann-ro tnn nocrpoent, ncnomnnnact. Crpannax cyta npoe myx nmnn o
ecnamxrcrna, a norom nsxn n pocnn. Bsoxnyna x, xoneuno, nor ona, myxcxax nmont.
Ho cama-ro nomna x noprnnxe. Hnartx naxne ncero. onro y nee npocnena. Hpnmepxa
nponecc ne ns nerxnx. Btmna x or nee yxe no remnore. Boa cnana. Xorx, xoneuno, nce
panno no rporyapam ne npoemt. Ipxsno, cxnnsxo. Pemnna nocroxrt nooxart
nsnosunxa. Ocranonnnact na crynenxx-ro a ryr menx n oxnnxnynn.

Vnnna Hernnnnax, om 15

Ionoc xencxn, rnxn n axe poxn: Hosnontre na namn xoneuxn nsrnxnyrt! V menx ax
cepne ynano. Bopnmxa, uro nn? Ornxnynact ne noxoxe. ama nentcoxoro pocra x
npornn nee nennxanma. Hnno nnrennnrenrnoe. Ho nor nnarte xe axrpnca moy nexon
snam. Hesnaxomxa n oexe crnnx Fnepmaep +ro naunnax c 1820-x roon. Hn]
npnranen, rannx uyrt nontme ecrecrnenno, mxa cnoono nncnaammax. A nx renna na
ame cnencep, roramnn yxopouennt nnxauox. Ionopxr, ero npnyman anrnncxn
nop Cnencep. Kora rymnn noxap n cnoem nmennn, ]ant ]paxa emy cnntno memann. On
nx nsxn n oopnan. Cnonom, nnxax mox nesnaxomxa n 1923 ro ne nnnctnaercx. tno
pemnna axrpnca. Ho net x n Mocxne ncex n nnno snam. Ho +ro ne nnana. Bor rontxo
ncmorpenact nonyume remno yxe n cepne-ro y menx npxmo n nxrxn ymno. ama rout-n-
rout xax na snamennrom noprpere Hnsanert Canynono n cnencep, n mnxnxa. Mne ax
xyrxo crano. A nesnaxomxa cnona sa cnoe: Hosnontre na nepcrenex nsrnxnyrt! n ne
xorena pyxa cama x crpanno ame norxnynact. Ta nsrnxnyna n saoxana: Her, ne ro! uro x
nmy pyroe! Ho nosnontre, uro xe nt nmere? ronopm x, a y camo uyrt ne syt
cryuar. Hepcrent sanernt, marymxo Exarepnno noapennt, ronopnr ama. H uro
menx sa xstx epnyno? Hxnnyna x npyr: Tax nt Canynona Ennsanera? unrana, uro
nam rocyaptnx nepcrent noapnna, a nt ero npoann. 3anoxnna, yrounnna ama.
Horom ntxynnna. Ho ono onxrt norepxnoct. Bor renept nmy. Ho xax xe nt n XX nex-ro
npomnn? Ho Hernnnxe, oxcnnna ama. Pexa npononnx Bpemen. Cama nce npemx
ononnxercx reuer n yymee. A epera, renept, xoneuno, xamennte cnot, nce re xe
ocramrcx. Bor n moxno n onpeenennte nn, xora norox operaer camym ontmym cnny,
nepern ns onoro npemenn n pyroe. A mne nouemy-ro noxasanoct, uro n XX nexe mo
nepcrent onapyxnrcx. Bt nnuero ne cntxann? rontxo ronono noxauana. Ecnn raxo
nepcrent namencx, nce t ysnann n xonnexnnonept, n rasert. Hy n x t, xoneuno.
Ipemna ncm xnsnt crapnnnte xontna cxynana. Mne t ero n npnnecnn. Ho ne tno
raxoro. Xorena x o +rom Hnsanere cxasart, a n sacrtna nnxoro pxom. Ftn npnspax n
nery. Horomy n ronopm nam, mnnouxa, xopomo, uro x axrpnca. pyrax t na moem mecre
sanonnna, co crpaxy n omopox ynana. Ho y menx, xax y xaxo xopome axrpnct,
mncrnuecxoe mnponosspenne. Mt nepnm n npnmert, n snaxn cytt n npouee. Bor n x o
cnx nop nepm, uro cronxnynact n npnspaxom nennnt Canynono. C rex nop nor yxe
rpnnart ner nce xy a npyr nepcrent ee oxnnrcx, npyr xro ero npnnecer na npoaxy.
t xynnna. Xort mne no nospacry yxe n ne onxno trt eno o yxpamenn-ro. Ho net
xpacora npnrxrnnaer n nmom nospacre Crapyxa samonuana. 3anstxana. O cnoem. O
nepexnrom.
A Tamapa rora noymana: uynr crapax axrpnca. B npnnnennx nepnr. Hernnnxa pexa
Bpemenn Inyno-ro xax
Ho cnycrx enxrt ner Tamapa concem no-pyromy ncnomnnna +ry ncropnm. Horomy uro n
cama nonana n neuro noonoe.
14 nmnx 1965 roa Hernnnxa-pexa cnona ntmna ns eperon. Ha +ror pas nomornn eme n
nponnnnte oxn. Hosemnte croxn ne ntepxann crontxo not n ntnnecnynn ncm ee na
nonepxnocrt. Hnnxax nosemnax rpxst, naxnymax ncxxo mepsocrtm, pacnpocrpannnact
nmecre c noo nourn na 25 rexrapon n nenrpe or Tpyno o onxrt xe Tearpantno
nnoman. Hpana, renept nanonenne ne tno cront yx momntm ncero-ro
nonyropamerpont yponent not, a mecramn n mentme. Ho nce panno noa npocounnact n
nonant, nnxnne +raxn omon. Oxasancx sannrtm n cxna HVMa, xoropt, xax nsnecrno,
naxonrcx na Hernnnno ynnne. Tonapt, xoneuno, npomoxnn, mnorne npnmnn n neronocrt.
Tamapa n ror neuep mna no nepxne uacrn ynnnt Kysnenxn Mocr. Tya noa ne omna.
Xorx sarxnt sanax nnran n sect, ne nosnonxx ocranannnnartcx. H ryr
Tamape noxasanoct, uro nroponxx ona uyrt ne nacrynnna na rpxsnym xyuy. Ho ra npyr
nocxounna, nsnnsrnyna. H ne xyua nonce enuonxa, xyymax, ncx n noxmortxx, rpxsnax.
Hpnnonxnact c mocrono n cnona yxnynact npxmo Tamape n norn:
Hpocrn, marymxa-aptnx! Hpocrn ymy rpemnym!
Tamapa orcxounna, cama uyrt ne sannsxan or neoxnannocrn n crpaxa. uro-ro n enuonxe
(nnn monoo enymxe?) tno nenonxrnoe, nronxmmee n oropont. He ro, uro ona tna
nsmoxena n xya o npeena npxm ysnnna Ocnennnma. H axe ne ro, uro n norn
yxnynact n marymxo-aptne nasnana. A neuro concem crpannoe or enymxn ncxonno
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nenonxrnoe cneuenne n nexno xonoom, or xoroporo, xaxercx, nmnr osxno ne reno, no yma
Tamapnna.
A ennna rem npemenem nontranact onxrt norn omanenme Tamapt. Hy +ro yx cnnmxom!
Tamapa rpxxnyna noro n ryr nonxna noome nemtcnnmoe nantnt enymxn npomnn
cxnost ee nory, no ona ne nouyncrnonana nnxaxoro npnxocnonennx. a uro xe +ro?! Mano
roro, uro cymacmemax xaxax-ro, rax eme n npnspaunax. Heyxenn ecrnnrentno
npnspax? Ho re?! B nenrpe Mocxnt na Kysnenxom Mocry?!
Hs oroponn Tamapy ntneno npnunranne ennnt:
Tax nt ne marymxa-aptnx? Her, nnxy, uro ner! Bor cnana re, Iocnon! A x yx ymana
nonanact
Komy nonanact?
ax aptne name, apte Hnxonaenne Canrtxono!
Tamapa cxpnnnnact npo Canrtunxy nce nomnxr. Vx ontme nyxcor ner npomno c ee
cmeprn, a namxrt o npoxnxro ymerynne xnner. H ro sa nxrt ner nourn nonropacra
sarynenntx ym. Xosxxa ntrana xpenocrntx cocrnennopyuno onnnana xnnxrxom,
nportxana pacxanenntm npyrom, pesana noxamn. Fontme ncero nenannena enymex n
monotx xenmnn, oconnno ecnn re, ne a or, tnn xopomn coo. Hsnepr. Ho nouemy
+ra npnspaunax ennna ronopnr o ne?!
ax mt x n ee nnaennxx! orosnanact ra.
Tamapa nonxna nsrnx no nanpannennm nporxnyro ennute pyxn. Vron Kysnenxoro
Mocra n Poxecrnenxn. Tenept +ro om c rpontm nomepom 20/6/9.
3ro ceuac nce ntrnxnr ne xax rora, npn aptne-ro. npomenrana enymxa. yx ne
nnepno ryr oxastnamct. Honnmam, uro pyrne npemena. Ho nce n yxace npyr nama
ymerynna roxe no npemenam crpancrnyer.
Kax xe moxno crpancrnonart?! nsymnnact Tamapa. Ona axe nosatna npo crpax
nmontrcrno nsxno nepx.

Vron ynnn Kysnenxn Mocr n Poxecrnenxa, om 20/6/9

ax net pexa Hernnnxa nporxnyna npnspaunax enymxa. Ho ne n xonm no
npemenn-ro
Tamapa npyr ncnomnnna oruernnnt ronoc crapo axrpnct: Pexa npononnx Bpemen.
Cama nce npemx ononnxercx reuer n yymee. A epera, renept, xoneuno, xamennte
cnot, nce re xe ocramrcx. Bor n moxno n onpeenennte nn, xora norox operaer camym
ontmym cnny, nepern ns onoro npemenn n pyroe.
Btxonr, crapax axrpnca ne ntxnna ns yma, xax rora noxasanoct Tamape. Honyuaercx,
Hernnnxa nopran npemen, opora nx noroxa Bpemenn.
Ho xax nt sect xonre? nsymnnact Tamapa.
ax x n cama ne neam Hpocro ntnocnr menx. -ro eme n 1756 roe n Hernnnxy
xnnynact. Cnana ory, menx Mnrpnu, npnnnxenno x marymxnntm noxoxm, ynpenn: snaer
npo rex aptx Hnxonaenna-ro
uro snaer?
uro mt c Bacxrxo-xonmxom ny uro nma x emy. On mne orxptncx. Hy n x emy n pyxn
anacx Ho-naroponomy-ro +ro nmont npostnaercx. Hy a y nac no-npocromy
ronapnnann n pyxn nomna.
Bona xax! Tamapa ncxnnynact rax nor orxya ntpaxenne norn no pyxam. Btxonr,
nsnauantno ono nmeno concem ne orpnnarentnt cmtcn, ne ocyxammn.
Marymxa-ro +roro ne ntnocnna concem! nce oxcnxna ennna. Ona x Kponano
Faptne ne npas crana. A xax myx ymep a ocranact ona es myxcxo nacxn-ro, nauana
yxaxepon npnmannnart. Hy n nnmnnact n onoro Hnxona Anpeennu Tmruen ero snann.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tmruen uro-ro ncnomnnaercx. ecrnnrentno, e namero snamennroro no+ra Tmruena
nmen xaxym-ro nmonnym nnrpnxxy
Xopomn tn apnn, opt, npoonxana enymxa. uacrentxo nac npeynpexan,
uro marymxa ne n yxe. Ho ontct ynnen Kponanym Faptnm n ene, xax ona nopontx-ro
cexna rax nmont c nero, cnonno uynox, n cnana. Vexan on or marymxn-ro. Hy a norom n
nonce pyrym samyx nosnan. Tax nama aptnx-ro rax ocepuana na ecxrxa enox
xnnxrxom sannna. Ony, na cnocxx yxe monoyxy, npyrom xenesntm nporxnyna. Iocnot
Cnacnrent, xax xe xpnuana, enax Mortxa, cnyra, rora yxn sarxnyn ne tno
nosmoxnocrn xpnx-ro raxo crpamnt cnymart, ax marymxa n cepnax, pacnanxct, emy
yxn-ro n orpesana. Ouent yx ona rora na ncex nnmnenntx ocepuana. Oconnno na enox.
Bce e xasanoct, pas ne moxer naxasart nenecry Tmruena, rax cnonx enox nsneer. Hy n
nsnonna. Tax uro, nposnan, uro e npo menx c Bacxrxo nsnecrno crano, x n Hernnnxe n
yronnnacx. Bce nerue, uem nsoxnyrt, nporxnyro xenesxxo-ro. Horomy x roxe peenouxa
xana. Hy a pas menx ne ocrart yx tno, Canrtunxa-marymxa Bacxrxy xnnxrxom n ouxe
sannna.
H xax xe renept? co crpaxom ocneomnnact Tamapa.
A nnuero ennna yntnynact. Tyra mnoro enox xro or nmnn n peuxy xnnyncx,
xoro myxnxn, uro cxptrt cno rpex, cronxnynn. 3a nexa-ro ryr rtcxun ym nocnenn
npnmr namnn. Ho ea recno nam. Bor n ntranxnnaer noa napyxy. A xro n cam ntxonr.
V nac xe nent nmeercx. Ecnn xro xnnym ymy nmecro cex n peuxy saneer, rax cam ns
nonoro nnena ntpnercx. Ho mt, Canrtunxnnt enxn, pyrym nent nmeem. Xornm n xaxom-
nnyt npemenn Kponanym Faptnm nocrepeut n c coo ynonout.
He nter y nac, nporonopnna Tamapa ocnnmnm ronocom. Ee sa snepcrna ocynnn n
1768 roy n noneprnn rpaxancxo xasnn.
Kasnnnn? Bor cuacrte-ro! enymxa ncnnecnyna pyxamn.
Her, rpaxancxax xasnt +ro xora uenonexa npnnxstnamr x nosopnomy crony. Ee na
Kpacno nnoman npn ncex npnnxsann. Ha ronono y nee cnomann mnarn.
3ro sauem?
Tax noxasann, uro nnmamr ee nopxncrna, uro renept ona nnxro. A norom ynesnn n
Hnanoncxn monacrtpt n ram nocannn n xamennt memox.
3ro xopomo! yntnynact enymxa. Btxonr, nepe cmeprtm ona ysnana, uro raxoe
crpaannx. Ho c pyro cropont nnoxo. Hnanoncxn monacrtpt n Fenom ropoe. Tam
Hernnnxa ne reuer. A mt ne moxem ntxonrt sa npeent pexn-ro. 3naunr, nam Kponanym
Faptnm ne cnonnrt nn n xaxom npemenn. Hnoxo Ho moxer Hpnspaunax ennna
nonxna rnasa na Tamapy. Moxer, x rex cnonnm?
Tomax npnspaunax pyxa nporxnynact x Tamape, nauana pacrn na rnasax, ntraxct orxnyrtcx
o ropna, sacnernnact n nacrynammnx cymepxax Tamapa nsnnsrnyna n nenponsnontno
nepexpecrnnact. Koneuno, xax n nce xnrenn Crpant Coneron, ona ne onxna tna nepnrt n
Fora. Ho yx cnnmxom uacro Tamapa omanact co crapo axrpnco nouxnno. A
Anexcanpa Anexcanponna nepnna croxo n ncrono, axe necmorpx na ro, uro nepa
sanpemanact n ntcmennanact. H nor renept Tamapa nenponsnontno ncnomnnna monnrny,
xoropo ee yunna crapax axrpnca.
Orue nam, samenrana Tamapa, nxe ecn na Heecex
Hpnspax eno yronnennnnt epnyncx n pacraxn n neuepnem cympaxe. Ftn nnn
npnnnencx? Henonxrno. Ono xcno: crapax axrpnca cnacna xnsnt cnoe nepno
noxnonnnne.
Ho1ox Bpeuenn
Paou peuu Heeuuuuu
Koneuno, n namem ropoe Mocxna-pexa rpaoopasymmax. Heapom y ropoa n pexn ono
nmx. Ho Hernnnxa pexa ranax. H xorx n nyumne npemena tna y nee nnna ncero-ro 7,5
xnnomerpa n uncnnnact ona nnmt npnroxom Mocxnt-pexn, no nnnxnne ee na xnsnt ropoa
nceoemnmme. axe saxnmuennax n 1817 roy n rpyy n cnpxrannax no semnm, ona
mncrnuecxnm opasom nosecrnyer na mocxnnue.
Pexa-mn]. Pexa-npnspax. Ho ee cnmnont na nce nonepxnocrn nenrpa: paon Camorexn c
Camoreuno nnomatm ram, re pexa rexna, xasanoct, nosnnxax cama coo, no na camom
ene nnraxct ns mnorouncnenntx pyuten; Hnerno yntnap ram, re nexora no eperam
tnn pasnrt nnerounte cat, Tpynax nnomat n Tpynte ynnnt ram, re pexy
cnpxrann n rpyy, Hernnnnax ynnna ny +ro nasnanne ronopnr camo sa cex. A uero cronr
rontxo nponoxennt uepes Hernnnxy Kysnenxn mocr roxe mocr-npnspax, xoroporo yxe
anno ner, na mecre xoroporo renept xpenxax yntxnax mocronax. Ho net nmenno ram, na
Kysnenxom, oocnonannct camte nerenapnte mocxoncxne npnspaxn: cept +xnnax c
npnspauntm nosnnne, xoropt sanpaer n neunocrt nountx sasenanmnxcx npoxoxnx,
npnspax necuacrno ]pannyxenxn Xyxy, nornme no xonecamn nnxaua n nauane XX
nexa, nnn nor yxe ynomnnaemte npnspaxn samyuenntx xpenocrntx Kponano Faptnn
Canrtunxn.
A pxom c ycato Canrtunxn mexy Kysnenxnm Mocrom n Hyxnxo cymecrnonana
or nerponcxnx o exarepnnnncxnx npemen eme n Kannenxpnx rantx en c ntrountmn
xamepamn n npounmn npenecrxmn nx pasnxstnannx xstxon. Tax uro nemypeno, uro n XX
nexe na rom xe mecre nosnnxnn crpoennx Hyxnxn uK HKB CCCP. Cnonom, nx
npnspaxon sarynenntx ym mecro nnonne noxoxmee. Hy a not pexn ecrnnrentno
noroxn Bpemenn.
Koneuno, nonauany Hernnnxa tna npexpacno, uncro pexo, ne orxromenno nnxaxnmn
crpamntmn nocnomnnannxmn. Hsnecrno, uro eme c XIV nexa sect xnnena xnsnt. Pexa
nonyunna cnoe nasnanne ro nn orroro, uro y nee tno nernnnncroe no, ro nn orroro, uro no
eperam ee pocnn nncrnennnnt (nerna pasnonnnocrt nasnannx +roro epena), ro nn
orroro, uro es rnnnt tna no mnornx mecrax saonouenno (Hernnnox osnauano
onorne). Eme ee nposnann Camorexo, noromy uro rexna xax t nnorxya cama no cee.
Xorx na camom ene ona nanonnxnact noamn pasntx pyuten (nnpana n cex 17 npnroxon) n
11 npyon.
Haunnanact ona x sanay or Maptnno pomn ns ontmoro onora, nastnanmerocx n XVII
nexe Hamencxnm, Hammencxnm nnn Hommnncxnm (no-mmnncxnm ro nmt no mmn-ny
mxy). Maptnna poma n camo no cee mecro nerenapnoe. Ho y Hommnncxoro onora ecrt n
cocrnennax nerena. Ona paccxastnaer o rom, uro nexora n +rnx mecrax tno nnonne
npnronoe nx npoxnnannx eso ncxxoro onora mecro. Hpnmepno n XIV nexe ram
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
oocnonancx nexn apon Pesnxx (nnno, ooxan pesart a ynnart), nenecrt xax
xnnnmncx n Mocxonnm ns samopcxnx sement. H tn on xecroxocepen n nomat ne snan.
Bcero onacancx, nnno, tno uero. Ocoo ne nmnn nesnaxomtx, nenecrt orxya
sapeammnx crpannnxon. Taxnx on caxan n ocoym amnm ntrox n npnxastnan xasnnrt.
Ho onaxt monoax ntranxa ntsnonnna onoro ns crpannnxon n npoxnxna semnn apona.
Camoro ero oopornna n nonxa. A semnn aponcxne crann onorom, orxromenntm
mncrnuecxo n xecroxo ncropne. Hpo +ro nenpemenno cronr nounrart mocxoncxym
nereny, annym n xonne xnnrn, urot ceuac ne npeptnart paccxas o cocrnenno
Hernnnno pexe. Ho ono xcno: axe ncrox pexn Hernnnxn tn onexn mpauntmn n
mncrnuecxnmn nerenamn uro yx ronopnrt o camnx noax pexn?
Or ncroxa pexa Hernnnxa ner no Crpenenxnm ynnne n nepeynxam, paony Cymenxn
(Crapocymenxn n Honocymenxn), or paona crannnn merpo Honocnoocxax nepexonr
na Camorexy (Camoreunte ynnna, nepeynxn n nnomat). 3arem He-rnnnxa saxonna no
Hnerno yntnap n ntxonna n paone Tpyno nnoman, re n 1817 roy n tna
saxnmuena n orpomnym rpyy. Horom pexa nonopaunnana na mro-sana. Bt ne nonepnre, no
n ceuac ona reuer no HVMom, Tearpantno nnomatm, Manexno nnomatm, ntxonr x
Kpemnencxo crene, ner no Anexcanponcxnm caom n y Boonsnono amnn Kpemnx
nnaaer n Mocxny-pexy. A mt nnuero +roro ne nnnm, nx nac Hernnnxa pexa-npnspax.
Tax cronr nn ynnnxrtcx, uro ram rnopxrcx camte nanmncrnunemne ena?
Cynre camn. B 1966 roy nponeeno nropoe ycrte, nocxontxy, xax noxasann nocroxnnte
nanonennx, ono ycrte ne cnpannxercx c noamn xynnranncro Hernnnxn. Or Tearpantno
nnoman npoptnn xonnexrop xnnomerp nnno n 4 merpa mnpnno no ynnnamn
Hnxontcxo n Bapnapxo. Tax uro Hernnnxa nauana cnnnart not n Mocxny-pexy pxom c
rocrnnnne Poccnx. Cocrnenno, n ro npemx rocrnnnny-rnranr n crponnn nauann n
1964-m n saxonunnn n 1969-m. 3anne ntmno xaprnnxa. Tontxo nor xnrt n nem nnxro ne
pnancx. axe xomannponounte nocroxntnt crapannct cnnnxrt ns nee xort x pystxm,
xort x snaxomtm, xort npocro na nocro sa cno cuer. Mo pyr, noxnnmn ram 10 ne,
saxnnn, cesxax, uro yx neenm cnart ne moxer, n ne n rapaxanax, xnmamnx ram, eno, no n
camom yxe n nacrpoennn. Bce npemx uro-ro xaxercx nouamn, mepemnrcx. Emy, nanpnmep,
rpesnncx myxunna no ]paxe n xorenxe no moe xonna XIX nexa, a ero xonnere xaxax-ro
oxptmnx n crapnnno mye c pyxanamn o nony.
H net nemypeno! Hmenno na ncroxe pexn cxannnnaercx ontme ncero crpannoro
mncrnuecxoro nerarnna, npnspauntx nnenn, npomemnx cxnost Bpemena. Hy n uro n
nrore an +ror nerarnn? Iocrnnnny Poccnx nmecre c ee snamennrtm xonneprntm sanom n
pecropanom, re ntrannct nosponrt crapnnnt p cnecnn. H na ee mecre nnxax ne
moryr pemnrt, uro xe crponrt.
Heynnnrentnt n re ]anracmaropnuecxne cotrnx, uro nponcxoxr no npemx nanonenn,
xora Hernnnxa nanpaer camym Cnny.
B 1973 roy no npemx momnoro nanonennx (nor n nropoe pycno ne cnacno!) nponsomno uH
npxmo na Hernnnno ynnne ns xonnexropa not nonxnn na nonepxnocrt. rpyn
nensnecrnoro myxunnt. Oexy ero counn crapomono no net xaxnx rontxo uynxon ne
xnner n Mocxne. H n xonne nexa cronnunte crapopexnmnte crapymxn uacro ro n mnxnxn,
ro n mnrenxn onauannct. Bnpouem, xpnmnnanncrt, npntnmne na mecro, oexo ne
crann samopaunnartcx sa npemx npetnannx n noe ona ncrnena n pasopnanact. Ho nor no
nnyrpennem samnrom xapmane onapyxnnact nenepoxrnax naxoxa rxxent sonoro
nepcrent c ontmnm pnnnnanrom. Hanepnxxa xpaent. Hnaue oruero xapman samnr?
Mnnnnnonept npomepcrnnn apxnnt ntxcnnnn, uro noont nepcrent nn y xoro no
npemena CCCP ne nponaan. Koneuno, nosmoxno, xontno yxpann y xonnexnnonepa-
anrnxnapa, no net rora tno ne xax ceuac nce xonnexnnonept roxe croxnn na
nernacnom yuere. H npo nx xonnexnnn roxe tno nsnecrno. Hn y xoro ns nnx noonoro
coxponnma ne nmenoct.
H nor rora cneonarent Erop Coonen pemnn oparnrtcx sa ornerom x ncropnn pexn
Hernnnxn. H onapyxnnact ]anracrnuecxax, no peantno nponsomemax ncropnx, cnxsannax
c nepcrnem, noapenntm Exarepnno Bennxo nexoe nennne. Hanepnoe, nt yxe
oraannct, uro nennne ro tna Ennsanera Canynona. Ta camax, o xoropo paccxasana
nenepoxrnym ncropnm nerenapnax axrpnca Anexcanpa nouxnna. Ta camax nennna, uro
ntcrponna na Hernnnxe-pexe nerenapnte ann, cymecrnymmne n no ce ent.
Ho xaxo xe mncrnuecxo nnrtm oxasancx cnxsan nepcrent, ntnonnennt ns Hernnnxn XX
nexa, c nennne nexa XVIII? A anare ncnomnnm ncropnm
Canynm: umntnan onepa
Vuuua Heeuuuuaa, 14
Monoo renop Merantnnxon nononnn y npoxono Herponcxoro rearpa Ennamnnm
Hpoxopony a n samenran na yxo:
Cxaxn namnm mntm nenyntxm, aymxa, uro nauantcrno na sanrpa annt ent
nasnauaer!
Hpoxopona, ncnonnxnmax ponn naropontx crapyx, ax xpxxnyna or yonontcrnnx nor
nonpemx! A ro or nontx exopann ntnt cronom, or cnexexpaxmanentx xocrmmon reno
uemercx, a n na macxnx ynnnax Mocxnt xapnma. Koneuno, exenn xro orar, n
cocrnenno ane ropocxym ntnt cmtrt moxer. a axrepam cnon antxn orxya nsxrt?
Cnonocnemtcx n noxann nor n nce mtrte! Hapy ner nasa omecrnennte ann n Mocxne n
ony nout cropenn. Tenept rontxo xynunxa Homaxnna epxnr nomonoe saneenne na
pexe Hernnnno. Hapo rya saremno ouepen sannmaer.
C yrpa xencxomy nony nasnaueno, a c nonynx myxecxomy, cnaxo npomenran
monoo renop. Hy yx a x nopantme npnery. Hamn cyapymxn n pyamxax xpaca-
ncroma. Hornxxy! Ocoenno sa nonentxo nennne Hnsontxo Canynono!
Htn, oxantnnx! Crapyxa Hpoxopona rxnyna monooro renopa no pepo nantnem. 3ro
mt ryr x npocrtm npanam npnntunte, a Ennsanera Cemenonna cronnunax mryuxa. B
Canxr-Herepypre, ronopxr, nmnmnne camo nmneparpnnt Exarepnnt Bennxo tna!
A uro x rora n Mocxne oxasanact, npoe xax n cctnxe? ynnnncx Merantnnxon.
3ro eno nenonxrnoe orptsnynact crapyxa. Temnoe eno
Bce remnte ena na npocner onnaxont! Monoo nonenac cnepxnyn ouamn. Myxenex-
ro y Canynono, xort n nepnocrarent aprncr, a na ecxrox ner cnoe cyapymxn
crapme. Heoct ra n sanena amypt nenosnonnrentnte. Bor ns cronnnt n cnponannn.
Monun, cnnernnx! samnnena Hpoxopona, nonex rnasamn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tenop oepnyncx a axnyn na necrnnne croxna ra camax cronnunax mryuxa. Hnxo
noxpyrnn yc, rearpantnt noneca xnnyncx x ne nonenonart pyuxy. a rontxo
naronxnyncx, xax na crenxy, na xonont nsrnx xpacannnt.
Xopoma, nnuero ne cxaxemt! Inasa remnte, esonnte, ]nrypxa rouenax, nneun
onaxennte cnonno ns aneacrpa ntnennent. Ho nmt xax nenpncrynna. Pyxn ne noana n
rontxo ocneomnnact rnynnntm apxarntm ronocom:
Mt, xaxercx, ne npecrannent?
Hy npxmo nopnont nepemonnan! K uemy raxo sa xynn-camn-ro? Hmnmen rearpantntx
am ne npnntx x xonontm nsrnxam.
nam naprnep, renop Merantnnxon! ycmexnyncx on. Hosnontre nam nepno
coomnrt: n sanrpamnn ntxono nauantcrno nasnauaer annt ent!
Kpacannna axe ne cmyrnnact, rontxo nneuamn noxana mne, mon, uro? H ryr xonapnt
nonenac ne cepxancx c noxontpxo:
Bt net y nac n onepno rpynne camax monoax yere. Tax uro nam, necpannennax,
nouernax oxsannocrt ntnaer xypannem noy nx namnx nourenntx marpon xauart!
Crapyxa Hpoxopona orrecnnna nacmemnnxa:
He cnymare ero, xpacannna nama! Koneuno, y nac ryr nce no-npocromy. B Herepypre-ro,
ronopxr, noonponot nponenn. A y nac n mocxoncxnx antxax nmn camn cee noy ns He-
rnnnxn nexnrptm xypannem xauamr. a nac +ro ne xocnercx, na ro enuonxn ns xopa ecrt.
3aro nomoemcx nce ncnacrt! H crapyxa cnaxo sennyna.
Canynona naryxno yntnynact n ntcxontsnyna ns rearpa. Bor xax xnsnt nonepnynact! B
Canxr-Herepypre tna Hnsontxa onepno npnmo, nena nepe camo rocyaptne, a n
Mocxne ona nnxomy ne nsnecrna. Tyr cnon onepnte npnmt ecrt. Hycrt n ne raxne ymente,
xax nncrarentnax Canynona, saro cnon, nmnmte. Xopomo myxy, Cnne Hnxonaennuy, on
na mocxoncxo cnene eme saonro o nerepyprcxo nrpan. 3ect ero nce nomnxr, cunramr
nyumnm xomnxom. A Hnse non npenaramr noy nx mocxoncxnx crapyx racxart!..
A net tno npemx Hnsa sanoxana xanyuxamn no momeno mocrono ne xouercx part
nsnosunxa, xora nemt, nce xpue ncnomnnaercx
Cemt ner nasa, n xnnape 1787 roa, 15-nernxx Hnsa nnepnte cnena n xonnepre na
3pmnraxno cnene, n ne uro-nnyt, a cnoxnemym apnm ns onept Hansnenno
Cnyxanxa-rocnoxa. Hpnnopnte rpomxo, nnuyrt ne saorxct o uyncrnax ncnonnnrene,
ocyxann nennn. Hnso nce nocxnrnnnct menno-conpano, pexoe no xpacore n cnne c
nanasonom n rpn oxrant. Cama nmneparpnna noxenana ee npe cnon cnernte oun. Btcoxax,
rpysnax, no nce eme oaxrentnax, Exarepnna Bennxax croxna n Ionyo sane, oerax no-
omamnemy n pacmnrt xemuyramn xanor, net n cam 3pmnraxnt rearp cunrancx
omamnnm. Xnnte rnasa nmneparpnnt xano nnnnnct n monoentxym nennny, xoropax
npncena n nnxamem penepance, onycrnn oun ony.
Kax rex sonyr, mnnax? c yntxo ocneomnnact nmneparpnna.
Hnsa saanena, xax maxon nner, n ene cntmno ntannna:
Ho a]nme Hnsontxa A ]amnnnn ner
Hmneparpnna ynnnenno nonepnynact x croxnmemy pxom xnxsm Fesopoxo:
Tt y menx sa rearpamn nasnpaemt. A ny pacronxy, xax +ro ner ]amnnnn?
Knxst ntrep ncnapnny:
Tax net enymxa cnpora. Heneomo utx. Onn ronopnnn xonmxa xonnena nnyuxa,
pyrne nonapa ueopona. Ecnn n mecrt ner ne nsxnn ee n Tearpantnym mxony, nomepna
t c ronoy.
H ryr Hnsa opena ap peun.
Marymxa! saxpnuana ona, pyxnyn na xonenn nepe +ro opo xenmnno,
sannrepeconanmecx ee cyto. Bt mox marymxa! pyro ne snam!
Exarepnna nonxna enymxy:
Pas x rnox mart, cama n ]amnnnm am. Bor neanno acrponom-anrnnuannn c+p Vnntxm
Iepment orxptn nonym nnanery Vpan nastnaercx. A x orxptna rex. Fyt xe c +roro nx
Vpanono!
Bor rax no nenennm nmneparpnnt n opena Hnsa cnom nepnym cnennuecxym ]amnnnm.
Hpnnopnte e pyuxn nenonann, a n Mocxne xaxo-ro renopnmxa es npecrannennx neser.
A nce noromy, uro myx, ne orxonnmn nn na uac or xent n Herepypre, renept nce npemx
re-ro nponaaer. V nero xe non-Mocxnt n npnxrenxx, a Hnsa o cnx nop cnonx
rearpantntx ronapox nyraer ona net nnsopyxa
A xora-ro crpacrnax nmont tna! Cnna Canynon nrpan c Hnso n npnnopnom rearpe
npnxrntm apnronom nen n xomnuecxnx onepax, a n pamax cnannncx n amnnya
rearpantntx cnyr: ncnonnxn Cxanena n nepepaorxe ntect Montepa, Cnyry nyx rocno
n xomenn Iontonn. Ftn Cnna xpacnn, ananraxen rnasa xryune, npnrxrarentnte, nonoct
xax noponono xptno. Becen, oaxrenen no-xanxascxn, neapom ntxoen ns poonnro
rpysnncxo cemtn. B nanart nxrt ner npnexan n Mocxny, nonan n rearp a n ne cmor xnrt
es cnent. C pontmn nonsopnn, ]amnnnm no-pyccxn nepennaunn. Cnauana nrpan n
Mocxne, a c 1783 roa n Herepypre. Vnnen Hnsy n, xax xanxascxn myxunna, nnan n
crpacrt. Hoapox cenan nopasnrentnt cnennantno nx nmnmo npnmt nepenen
nnperro onept Moncnntn Hpexpacnax Apcena, naro opasonanne nmen
npenocxonemee. Hy xax raxoro ne nonmnrt?..
A ryr eme nmneparopcxn noapox. Onaxt nocne cnexraxnx marymxa Exarepnna
noapnna Hnse pnnnnanront nepcrent c cocrnenno pyxn: Tt, mnnax, npexpacno na
cnene nmont nrpaemt. Ho mo nenuantnt noapox ne nx nrpt ero rontxo xennxy
yymemy oramt, xora npemx npner! Bor npemx n nacrano. Cnna xaran ee na rpoxe no
Hencxomy, npnnocnn yxert c Mapcona nonx. Taxom, xoneuno. Vnnena t nonnnnx, uro
axrep nomaer cnpent na napcxom none, nocannn t n xyrysxy. Ho Cnna eccrpamnt n
nonxn nn pasy ne nonancx.
Ono nnoxo: nce npemx neprnrcx noxpyr Hnst cnxrentnt xnxst Fesopoxo ro no
rononxe nornanr, ro meuxy ymnnner, a ro n nonce noponnr nnnxnmn ryamn umoxnyrt. A
nepe npemtepo onept nannno peno, nasnauenno na xonen xnnapx 1790 roa, re
Hnsa onxna tna ncnonnnrt pont Amypa, noome yxacnt cnyua ntmen. Hnsa o cnx
nop poxnr, xora ncnomnnaer
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tora Vpanony nosnann n xocrmmepnym. Tam yxe cyernnnct noprnnxn. Tynnxa Amypa
oxasanact o roro xoporxa nnuero ne npnxptnaer Hnsa saneprenact nepe sepxanom, ne
samernn, uro noprnnxn xya-ro ncuesnn. Vntnynact cnoemy orpaxennm a n sacrtna na
mecre. Hs sepxana na nee cmorpeno cnacronmnnoe nnno Fesopoxo n enom napnxe. Hnsa
nsnnsrnyna, ntraxct npnxptrtcx Amypono rynnxo. a uro cxpoemt no xycouxom rxann c
naomxy?..
He nyracx, mo Amypunx! crpacrno samenran xnxst. op, x mep. 3a onn rno
noneny noapxamn sananm! Heoct cntmana, xax x rannopxy Henymxy cnoe
nosntmenno nmontm xanonan? Cyty e ycrponn: samyx sa ecrnnrentnoro crarcxoro
conernnxa ntan. B npnanoe c nenoro ropoa orxyn nanoront noxanonan exeront
oxo 80 rtcxu. Cnepx roro om n Herepypre noapnn, 300 rtcxu croxmn
Hnsa cnymana xapxn menor n nxnmanact n xononoe sepxano. Kro x ne cntxan o
meporax cnernemero xnxsx! a rontxo Hnse n ]nnan ro ncropnn nsnecren saymnn
xax-ro crarcxn conernnx cnom xeny Henymxy. A na cnecrnnn noxasan: cama neuaxnno na
nnnno xoce yannnact.
Oropnanmnct or sepxana, Hnsa ntnannna npxmo n pacnanennte rnasa xnxsx:
, name cnxrentcrno, samyx sa axrepa Canynona ntxoxy!
Fesopoxo cxpnnnncx:
3auem ree +ror nnmn? Inxn, uro x ree npnnec! H xnxst ntnyn nauxy accnrnann
raxo ronmnnt, n xaxym n ne nepnnoct. Honmnnnnona rontxo onycrn o cex! H
xnxst cynyn nauxy npxmo n exontre Hnsouxn.
Ta ncxpnxnyna, ornnxnyna cnxrentnoro cnacronmna n, ne rnxx, pocnna entrn n
ropenmn crapt xamnn
Ha pyro ent ysnana Hnsa, uro xnxst ntcnan Cnny n Xepcon. a ne npocro ntcnan, a
nenen npn oxasnn npoart ero n pacrno na xaxo-nnyt rypenxn xopant. A camy Hnsy
cnacronmen copancx noxnrnrt n ynesrn n ono ns cnonx nmenn, re y nero rant
cepant. nx rocyaptnn xe npnroronnn nereny: mon, enymxa ne ntepxana pasnyxn c
nmnmtm n yronnnact n Hene. Knxxecxn xamepnnep axe nsxn n rearpe onn ns
xocrmmon Vpanono. Hasanrpa ero onxnt narn y camo not. Bor rora-ro Hnsa n
nonxna nentsx mennrt! Ha nnxamem cnexraxne ntexana ona na cneny c npomennem.
A re eme ona, axrpnca, morna ynnert nmneparpnny? B ror neuep mna onepa ueyn c
ertmn na mystxy pyccxoro xomnosnropa Hamxennua n ncnancxoro ma+crpo Maprnn-n-
Conepa, paoranmero n Herepypre, no ntece camo rocyaptnn. H nor, rporarentno
pacxpacnenmnct, Hnsa sanena apnm reponnn paccxas o rom, xax npnesxan n epennm
ropocxo nepronpax, cepepom apnn, sonoro cynnn, ntrancx conasnnrt nennnnym
enymxy. Ho x n oman ne oranact! rnenno nponena Hnsa n, noexan x noxe
npexnnn, re, cnonno npocro anrop nnperro, cnena nmneparpnna, ynana na xonenn:

Mnnocepna xoponena!
He nme na nac rt rnena,
uro rpenoxnm rno noxo!
Xanoy ree npnnocnm
H ycepno, cnesno npocnm:
Hac onen apnn sno!

H Hnsa nporxnyna rocyaptne xanonym nernnnm.
Hayrpo ee ntsnann n npnemnym mantx +pmnraxntx noxoen. Exarepnna cnena sa cronom
paouero xannera n uro-ro tcrpo nncana. Hnsa xnnynact e n norn: Marymxa! Ho
namemy conery x apent nepcrent eperna. Kax nt nenenn, xorena xennxy orart axrepy
Canynony. a pasnyunnn menx c nmnmtm! Exarepnna oropnanact or nnctma:
Xennxa rnoero n Herepypr nepnyr. ]enterepx nocnana. Bamy cnaty x paspemam n
npnanoe ree am. Ho npo ntxoxy Fesopoxo nam npnercx satrt. cnoero xannnepa
nenm!
Cnata cocroxnact 14 ]enpanx 1791 roa n npnnopno nepxnn 3nmnero nopna. H
ymaere, nonoxnra Fesopoxo ocrannn monooxenon n noxoe? Haoopor! Cronxnynmnct c
Hnso, renept yxe Canynono, sa xynncamn, canonnt pasnparnnx rontxo neceno
xoxornyn:
A rt eme xpame crana! Xant, uro ne or monx rpyon. Ho ne ocx, x nanepcram!
H nanepcran-raxn! Hocne xaxoro cnexraxnx cnyra xnxsx npnnocnn Hnse ro xemuyxnt
pacner, ro anmasnte cepexxn. Iopxuax rpysnncxax xpont pocanact Canynony n ronony,
no paccyox cepxnnan noptn, n pasxpennt axrep, cxpnnx syamn, xnan ouepenoe
nonomenne na nonoc n xpnuan cnyre: Bepnyrt xnxsm! Ho onaxt Cnna onapyxnn
oemncrt xomenex c nnnnnanamn Fesopoxo n, ne cepxanmnct, ycrponn xene nepnt
cxanan.
Beuepom, ncnonnxx pont nontnonmnno ntranxn Inrt n onepe Maprnn-n-Conepa Pexax
nemt, Hnsa pocnna snononyunt xomenex n noxy xnxsx n nponena:

Hepecrantre ntcrnrtcx noxno
H mtcnnrt rax esoxno,
uro entramn nosmoxno
B nmont x cee cxnonnrt!

Hynnxa npnmna n nocropr. Hpnxrno net nnert, uro npocrte axrept oepxnnamr noey
na ncecnntntm nentmoxe. Fesopoxo naryxno yntancx. Ho pasne cnernemn xnxst
npnntx nponrptnart?.. Hayrpo n xnaprnpy Canynontx conepmenno orxptro ocrannnn
mxarynxy c pnnnnanrontm rapnnrypom oxepente, xontno, pacner, cepexxn. H ymary sa
nonnctm xnxsx: Fnaroapm sa npnxrnemee yonontcrnne!
Cnna ycrnonan. Hnsa xoxorana:
Oromnem nasa! Hocmorpnm, uro Fesopoxo oparno npnmner!
Hapy nnncxnx cnonon! ypxnyn Canynon, no ycnoxonncx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
B xonne xonnon, pnnnnanrt moxno nsxrt sa mopantnt ymep. K romy xe mano nn uro
cnyunrcx Bon nont npexrop xnxst Rcynon cran npnnpartcx x Canynony n nrpaer
on-e nnoxo, n pone nx nero ner.
3ro on n yroy Fesopoxo! yremana xena.
Ho Cnna yxe pemnn onn ocranxr nnacronmnnym cronnny n yeyr n cnoxonym Mocxny.
Tam axrepa Canynona nomnxr n nmxr. H nepno, n 1794 roy Herponcxn rearp ncrpernn
ero c pacnpocreprtmn oxrnxmn. Ho ne ero xeny
Hnsa oroponeno ornxnynact: xya ona sapena, ncnomnnax nerepyprcxne rot? Ox yx +ra
Hepnonpecrontnax! B cronnne nce ynnnt npxmt n neyr n nenrp, a n Mocxne onn xpnnte
nepeynxn, re npas norepxemtcx. Hpnercx part nsnosunxa.
Ha cemnym xnaprnpy ona nepnynact sannaxannax. B nepxx cronxnynact c myxem ror
cnxn, xax naunmennt camonap, n rax xe pasynancx or ropocrn.
uemy rt payemtcx? Tomy, uro x nponnyrana na uaca, ne naxox oporn?! osnnnact
Hnsa.
Cnna noxnarnn xeny na pyxn:
Fontme ne yemt nnyrart! om xynnn n nyx marax or rearpa npxmo na Hernnnxe,
pxom co snamennrtmn noponnoncxnmn caamn. A sanncart om xouy na rnoe nmx.
Hpecrannxemt, xax snyunr: oconxx axrpnct Hmneparopcxnx rearpon rocnoxn
Canynono!
Hnsa axnyna ner, ne ymepna nmont! Ee Cnna cront xe mep n ntnox, xax n Herepypre.
Ha pyro xe ent ornpannnnct cmorpert nont om.

Canynt

A anx n nem ecrt? cnpocnna Hnsa.
Cnna nouecan n sartnxe. om ncem xopom npocropnt cnerno-xenrt oconxx n na
+raxa c mancapo. Pxom ontmo yxoxennt npy. Hy xro x snan, uro xene eme n anx
nonaonrcx?! Koneuno, uro oxasart cnom nmont, Canynon na nce roron. Fanx rax
anx! A nnpouem Cnna npnxnnyn: moxer, nocrponrt ne rontxo nx cex? Bon, ronopxr,
xynunxa Homaxnna co cnonx omecrnenntx ant entrn nonaramn rpeer. Ornnunax
nexa yer orxya cpecrna na oecneuennym crapocrt nsxrt! Cnna net yxe ne
mantunx nxrt ecxrox pasmenxn.
a rontxo yuacrxa sa omom nx ontmnx ant manonaro. A cocen nent emente
sanomnnn. Onaxo Hnsa or myxa ne orcrana:
A nomnnmt, Cnna, mxarynouxy, xnxsem apennym? He cxynnrt nn yuacrxn sa ee neny?
Cxasano cenano. Hpoann xnxxecxne pnnnnanrt, concem tno no pyxam c cocexmn
yapnnn, no onn onxrt saapraunncx eme rtcuonxy sanpocnn. Cnna omo xmypt
nepnyncx. A Hnsa cnoe rner:
Bce panno nam nepx yer!
Homna a n sanoxnna xontno, apenoe marymxo. Tax na xnxxecxne pnnnnanrt a
nmneparopcxn nepcrent snamennrte ann n nauann crponrtcx.
Fontme ecxrn ner Canynont eno nanaxnnann. Boonpono nponenn, ne ro uro y
Homaxnno. Booorno cenann ns Mocxnt-pexn. Tam noa unme. A n saraxennym x romy
npemenn pexy Hernnnxy rontxo ncnontsonannym noy cnnnann. Bce +ro sanxno mnoro
npemenn. Tax uro rontxo n 1806 roy ann orxptnnct. Cnna nanxn ontrntx anmnxon a
pacroponntx cnyr. Tenept nocernrenn mornn nonyunrt n ane pasnnunte ycnyrn
nomtrtcx n nonapnrtcx, nocrpnut norrn n nonoct, cpesart mosonn. B mrare uncnnnnct
nexapn-xocronpant, ncera roronte pasmxrt xocrouxn, n nexapn-rpannnxn, ryr xe
sanapnnammne cnoe xnrpoe napeno. Inannomy anmnxy Canynon ntan necxontxo
cepepxntx maex nx ocoo snarntx nepcon, xon nocemann rax nastnaemoe nopxncxoe
orenenne. C ocotm pasmaxom ycrponnn y]er c orpomntm ntopom nnn n nannrxon. A
nmecro recntx npeannnxon Hnsa yronopnna myxa cenart netnanoe n
npocronaponom orenennn ontmne n uncrte pasenantnte sant, a n nopxncxom
axe c sepxanamn n mxrxnmn nnanamn c enocnexntmn npocrtnxmn. Hycrt nmn ne
npocro momrcx, no n omamrcx ncnacrt! H net npana oxasanact yxe na pyro ro n
nopxncxnx sanax opasonancx cnoeopasnt annt xny nce, xro conpancx n
snamennrtx mocxoncxnx canonax a n arnnnxom xnye, nanom nonannnn x Canynontm.
Ho rem npemenam +ro tno nennanntm enom. Heapom mocxnnun axe nmx anxm
nacxonoe npnymann Canynt.
H cpasy xe nerent annte noxnnnnct xenmnnt saronopnnn o rom, uro xont nomoemtcx
ns cepepxno canynoncxo maxn, cpasy cranemt camo xenanno nx cnoero myxunnt,
xax Hnsa nx myxa Cnnt Hnxonaennua. Henecrt n anm nepe cnatamn nonannnn, amt n
roax sa cepepo annoe ax pannct. H crontxo c anxmn xnonor oxasanoct, uro pemnnn
Canynont cart nx n apeny ro xe Anorte Homaxnno. Oruero ne cart ena
nanaxent
Xnrt t es xnonor a paonartcx, a rontxo cran Cnna y pyse neenxmn nponaart, x
xene nnrepec norepxn. Paccrpoennax Hnsa pemnna mept npenpnnxrt cama nomna n
Canynt ns cepepxno maxn nomtrtcx. Pas ncx Mocxna ronopnr, uro cepepo
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
saronopennoe, neyxro ne nomoxer ono xosxxe?! Cnxna Hnsa orentnt xanner, napana
nonnym maxy ropxue not a n ycntmana pasronop n cocenem xannere.
Ionopxr, xosxnn ant, axrep Canynon, renept nentmn nxmn n oconxxe nopxnxn
Crontnnno npocnxnnaer. a ne camy Crontnnny npnneuaer, a ee noponym enxy
Hnsanery Iopynony! nsnonnonanno nsnnsrnnan onn xencxn ronoc.
He noponax ona yxe! xnxnxax, orneuan pyro. Crontnnna ee sa nocnnrannnny
epxana, a renept n nonce nontnym ana. Tax uro Canynon ony Hnsanery na pyrym
cmenxn, n net uro ra, uro pyrax es poy es nnemenn!
Hnsa ntcxounna ns ann, ene naxnnyn canonunx na moxpoe reno. Bexana n om, satxaxct
or cnes, na xponart pocnnact. uro xe +ro?! Ona pan Cnnt ns ponoro Herepypra n
nesnaxomym Mocxny yexana, cunra, cneny pocnna net sect e nert nourn neuero. A on
nsmenmnxom oxasancx: xeny na noponym enxy npomenxn.
o noun ona npoptana. A noutm no cne noxonym marymxy-nmneparpnny ynnena. Ta
rnenanact: Ionopnna x ree, Vpanona, nnxomy nepcrent nonment ne orana! A rt ero
pan xaxnx-ro ant npoana. Bor n naptcx renept!..
Hayrpo Hnsa npnxasana cnyram conpartcx:
B Herepypr yeem!
Tax uro, xora uepes ent nepnyncx Cnna omo, ram tno nycro nn xent, nn cnyr.
B Herepypre Ennsanera Cemenonna Canynona nnont crana nert na nmneparopcxo cnene
n onxrt c ]ypopom. Ocoennt ycnex ntnan na ee onm, xora no npemx nont 1812 roa
ona nauana ntcrynart na xonneprax c pyccxnmn napontmn necnxmn, a norom n cama crana
counnxrt necnn n pyccxom crnne.
Tem npemenem nsmenmnxy Cnne npnmnoct-raxn ocrannrt cneny nmont c
nontnoornymenno enxo ne npomna nesameuenno nx rearpantnoro nauantcrna. K
romy xe axrep npnxnn c nenenuanno xeno eme n nesaxonnoro ctna Bnxropa, xoroporo
sanncan na cnom poonym ]amnnnm 3anyxenn. a n co sopontem nauannct nponemt. H n
1820 roy Cnnt Hnxonaennua Canynona ne crano. Bor rora-ro Ennsanere Cemenonne
onxrt npnmnoct ncnomnnrt opory n Hepnonpecrontnym: nona Iopynona nauana
cyenym rxxy sa uacrt nacnecrna, ornncannym e Canynontm. Txxa rxnynact
necxontxo ner, n, xasanoct, xonna e ne yer. Ennsanere Cemenonne, xnnme n
Herepypre, npnxonnoct ne pas npnesxart n Mocxny. B onn ns raxnx npneson ona
cnntno npocrynnact.
Ftna ocent 1826 roa. Bepnte cnyrn ornannann xosxxy nnnontm uaem. Honpannnmnct,
Canynona pemnna cex noanonart nomna n mnennpnym nanxy. Cxnonnnact na
nnrpnno n axnyna n cnne apxarno xopoouxe cnernncx nepcrent c pnnnnanrom,
noapennt xora-ro noxono Exarepnno Bennxo, a norom npoannt na ann.
omo ona nepnynact cnxmmax. Ho yxe x neuepy sarpycrnna:
Bor namnact norepx, a yx Cnnt ner. Hexomy noapnrt!..
B nout na 22 noxpx (c 3 na 4 exapx) 1826 roa Ennsanera Cemenonna Canynona nerna
cnart, naen na estmxnnt nanen nnont operennt nepcrent. Kax oxasanoct, n
nocnenn pas: x yrpy ee namnn estxanno. Ho uro camoe ynnnrentnoe, nepcrent c ee
nantna ranncrnenno ncues. Moxer, ona nnont orana ero myxy renept yxe ncrpernnmnct
c nnm na Heecax?
Bcxxoe, xoneuno, trt moxer. O nnaennne Canynon, xoropte cpasy xe nonmnnnct
mocxnnuam, no ropoy xonnn pasnte nerent. Mano xro snan, uro xosxxa ant na
camom-ro ene axrpnca. Bce ymann, uro ona ns xynunx. Eme mentme nme snano, uro
Ennsanera Canynona yexana n Herepypr, pocnn nsmenmnxa myxa. Ho net xya-ro xe
ona enact? He noromy nn mocxnnun paccxastnann +ry ncropnm uncro no-pyccxn ynepxnn,
uro, ysnan o nsmene myxa, enax Hnsa npocro yronnnact n ro camo Hernnnxe, na epery
xoropo n croxn ee om.
Eme paccxastnann, uro nepe crponrentcrnom ant xonna Ennsanera coneronartcx x
snamennro raanxe, xnnme na Tpyno nnoman. Hy xax es raanxn-ro?! Mocxnnun
ncera cnxro nepnnn npecxasannxm. B xaxom oxonorxe cnox, uyrt ne mrarnax raanxa
nmenact. Ho x ntranxe, ocenme na Tpyno nnoman, esnnn co ncero ropoa. Tax nor
ronopxr, uro +ra raanxa npepexna Hnse neuro nexopomee. axe orronapnnana noxynart
om n crponrt ann na rnnno noe. Hyrana nontmn meprnenamn a ennnamn,
yronnnmnmncx n Hernnnxe or necuacrno nmnn a nosopa. Ionopnna:
He yer ree ram cuacrtx! Meprnxxn ero cee saepyr.
H mocxnnun ynepxnn pyr pyra, uro enax Hnsa nonepnna raanxe n ntranact orronopnrt
Cnny crponrt om c anxmn. Ho ror ropxun xanxascxn uenonex. H noromy xeny rontxo
ntcmexn.
Tax nnn ner, xonna nn Hnsanera x xaxo-nnyt raanxe, nensnecrno. Ho tna nepnax
yma, snanmax npany, xomnantonxa Ennsanert Bapnapa Herponna. Mnoro ner npotna
ona pxom c nennne, nce ee uyncrna n crpaxn neana. Tax nor, ycntman npo raanxy,
Bapnapa Herponna rontxo nneuamn nepeeprnnana n ronapnnana:
Inynocrn +ro! Axrpnct Hmneparopcxnx rearpon ne cyenepnt.
3nana Bapnapa n ro, o uem ne oratnannct noxnonnnxn nennnt Canynono-Vpanono. Ha
camom ene, nrpax na nomocrxax reponuecxne ponn, n xnsnn Hnsontxa tna poxo,
cxpomno xenmnno, spenne xoropo tno ncnopueno xpxnm cnerom cnennuecxo pamnt.
Ona no ncem nonaranact na myxa, no ror Bapnape tno rxxeno ncnomnnart, no, ynt, ns
necnn cnona ne ntxnnemt Cnna, xora-ro roront ymepert sa ooxaemym xeny, no
npnese n Mocxny uacrentxo ee noxonaunnan. A pas rax ronxnyn, uro enax Hnsontxa
ynana c necrnnnt n nonpenna nory. C rex nop rax n xonna, npnxpamtnax. H rontxo n
rearpe epxana ]opc ntcrynana xoponennmno.
uro x, nennrenn onepnoro ncxyccrna, a norom n pamarnuecxoro npenosnocnnn Ennsanery
Cemenonny. Bet Canynona nrpana n n pame, nepno ntcrynnna n ponn Amannn n rontxo
uro nocrannenno pomanrnuecxo ntece u. Bnnnepa Pasonnxn. Bapnapa craparentno
ntpesana n naxnennana n ocoym rerpat rasernte crpoxn. Hanpnmep, raxne: Bneuarnenne,
xoropoe nponsnonna ona na conpemenntx spnrene, tno uapymmee. 3romy
cnococrnonana ee xpacora, ntpasnrentnoe nnno, npexpacnte, xnnte rnasa nce +ro,
coxpanennoe o noxnnoro nospacra.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Kax nepno cxasano! Bapnapa roxe ncera rorona tna ronopnrt o xosxxe xnanente cnona.
Ho nmenact nce-raxn ona erant, o xoropo nepnax xomnantonxa nomanxnnana. Oxasanoct,
uro Ennsanera, saonen, npnxasana:
Konn npyr nompy, snam, cma nona Iopynona xnnrcx. Heoct noymaer, uem
noxnnnrtcx. Tt xort nce e ora. Ho nepcrenex mo c pyxn ctmn n ornecn ero n nepxont
Cnxrtx Ennsanert n 3axapnx n 3naroycroncxom monacrtpe.
Bapnapa Herponna rax n cenana. Ena cxonuanact ee xosxxa, nepcrenex tn cnxr n
nonoxen n ocoym mxarynouxy. a rontxo cnauana cxopnte xnonort, norom ymaxnte
ena, no n cnycrx neenm ne ornesna Bapnapa n monacrtpt sanernt nepcrenex. Vx ne c
ecxrox npomno, a npyr noutm cntmnr xomnantonxa mym xaxo-ro n tnme xosxcxo
cnantne. Xorena ncxounrt a omepna norn ne epxar. A ny xax Ennsanera nnn, roro xyxe,
cam Cnna Canynon noxont n om xnnncx?
3apoxana Bapnapa menxo, xpecrnrtcx nauana, monnrny npomenrana npo cex mym n crnx.
Hooxnact xomnantonxa n cnantnm nxonrt, rontxo yrpom ocmennnact. nept npnorxptna,
a ram
Oxomxo nacrext. Cexperep crapnnnt nsnoman. Oe mxarynxn c paronennocrxmn na nony
nanxmrcx. Oe nycrte. Bnart, nopt nocernnn om noxonnnt. Bce c coo n yramnnn.
Hepcrenex sanernt roxe yxpann.
Koneuno, nonnnnm ntsnann. Ho uro ee ntstnart-ro?! Hpncran rontxo n cxasan:
Hnre na Tpynym nnomat. Tam renept noncm xpaentmn nemamn roprymr. Moxer,
samernre cnon nponaxn. Ham cxaxere. Hy a yx mt ryr xax ryr.
Bapnapa Herponna nnmnyna n cepnax a n pemnna: For an For n nsxn. A nor nona
Iopynona onro eme npo paronennocrn myxnnno xent cnpamnnana. Ho roxe nnuero
ne onnact. Bce, n rom uncne n sanernt nepcrent, xax n noy xanyno.
H nor cnycrx na nexa ntxcnnnoct, uro ecrnnrentno xanyno n noy. B peuxy Hernnnnym.
Bnno, peunte orn naxasann onunxa ne crepnenn roro, uro nosapnncx xro-ro na
sanernt nepcrent.
Bor n crnnyn nop nmecre c xoneuxom na no Hernnn-pexn.
A snaere, uro camoe nenepoxrnoe? Hocne roro xax tno saneeno eno o naxoxennn
neonosnannoro rena nocne nanonennx n anrycre 1973 roa, cneonarent Coonen
npnconoxynnn naennt anrnxnapnt nepcrent x eny. Tontxo nor ror nnocnecrnnn.
ncues. He nao ymart npxmonnneno norepxncx nnn cnepnn. B re rot npecrynnenne
noome tno pexocrtm, rem onee c rpynom n ncropnuecxnm nanerom. a n nnxaxnx xpax
n mnnnnnn trt ne morno cee t opoxe crano. Tontxo nor nepcrent xax ncnapnncx. To
ecrt on ntmen ns not na nonepxnocrt, cunra, uro cnaccx. Ho n pyxn nnxomy ne ancx.
Moxer, o cnx nop ponr nmer xosxxy
A nor ann Canynoncxne na epery Hernnn-pexn cee nonym xosxxy ctcxann. Ho oo
ncem no nopxxy. Cnauana o camnx anxx.
Canynt tcrpo opocnn cocrnenno ncropne, nerenamn n ranamn. Fanmnxn
nopxncxoro orenennx noncm xnannnnct pyr nepe pyrom, xro xaxoro nouernoro rocrx
nomtn a nonapnn. Cpen sanepnyrtx n enocnexnte npocrtnn nocernrene ocotm
ycnexom ncera nontsonancx paccxas o rom, xax napnncx cmyrnt no+r Hymxnn. Fanmnxn
cmauno paccxastnann, uro tn on raxo monoo a xpenxn, uro nmoro anmnxa o
cetmoro nora ononn. A cam, ncxnecrannt na nonxe nennuxom ns monotx epes, pesno
pocancx n nanny co ntom. a rontxo uepes mnnyry ntcxaxnnan na nonox n cnona rpeonan,
urot anmnx ornoruenan ero xopomentxo. Fentm anmnxam, urot yronrt no+ry,
menxrtcx npnxonnoct, a romy xort t uro.
B y]ere nmnnn ncnomnnart pyrym ncropnm o ennce antone, nerenapnom repoe
nont 1812 roa. Ce rycap, naxnnyn npocrtnm, ntnonsan ns napnnxn n y]er n rpeonan
pycnnuno not, exnamnpyx ns Hymxnna: Fomct, pycnnunax noa mne ne naenana
npea! Xopomo, xonn y]erunx tnan n xypce n nonocnn noy nxyne c noxo, a ro
pasrnenannt nepasannenntm pycnnuntm npnnomennem rycap mor n onneyxy nnennrt.
Kyneuecxoe cocnonne n Canynax cnom nereny sanmeno. Oxasanoct, urot crart
cuacrnnno n paxe, xynunxe-nenecre nanexano naxanyne cnatt nomtrtcx n orentnom
xannere ns cepepxno maxn. Kynunxn cnxro nepnnn, uro cama xpacannna Canynona ns
+roro cepepa mtnact, orroro myx ee cront ropxuo n nmnn.
Horom noxnnnnct n cemente orenennx. Hpana, nmecro xen c myxtxmn, nx
oxxynnponann amt c montmn ononxamn n xomeuxamn. Tax uro anmnnam npnxonnoct
mtrt ne rontxo nynornx, no n uerneponornx nocernrene.
Onaxo es xosxxn nnoxo. Hocne cmeprn Ennsanert Cemenonnt nacnennxam Cnnt,
nontnoornymenno Iopynono n ee ctny Bnxropy, onn ne nonaonnnct. Bce annoe
eno Iopynont npoann nnyxy xynunxn Anortn Homaxnno, ro camo, uro epxana
nomoeunte mecra eme o Canynoncxnx ant. Onaxo nnyx ee Bacnnn nxnatnart
entrn n nomonoe eno ne cuen nyxntm. Tax uro ann nornxontxy npnxonnn n ynaox.
Her, xoneuno, mocxnnun no-npexnemy nx nmnnn n nce eme snann Canynamn, no nce yx
tno ne ro.
B xonne xonnon Bacnnn Homaxnn sanoxnn Canynoncxne ann xynny-mnnnnonmnxy
Hnany unpcanony, nnaentny xpynnemnx ponxntx cxnaon, no ntxynnrt ne cymen.
Kynen xe cam anxmn ne sannrepeconancx n can nx n apeny npocromy canynoncxomy
anmnxy Herpy Fnpmxony. Tontxo n cxasan:
On +ro eno nonyume moero snaer!
Bpeuena cauoypc1na
Vuuua Kysueuuu Mocm, 15/8, cmp. 2 uuaue Poxecmeeuua, 8
Kynen-mnnnnonmnx Hnan Ipnroptennu unpcanon tn nnunocrtm no rem npemenam
nnrepecneme. Xort n xnn n camom nenrpe Mocxnt na Kysnenxom Mocry n yrnonom
ome 15, uro ntxonn oxnamn n na Kysnenxn n na Poxecrnenxy, no mecro cnoe na
connantno necrnnne snan. H uacrentxo n cemte ronapnnan:
Mt ne at xaxn oraren. Oren mo n Cepnyxone ponamn ropronan. H mne trt t
ponxnnxom, no For nomor. Bsxn menx n Mocxny xpecrnt mnp npaxy ero! xynen nepno
rnntnn Cemen Cemenonnu Beronen, xoroporo x xax orna nounram.
uro x, Hnany unpcanony tno uem ropnrtcx. Bcero cam onncx. Haunnan n nanxe xynna
Beronena n Crapom Iocrnnom nope, uro na ynnne Hntnnxe. Topronann ram ne at uem, a
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mnennpntmn nsennxmn n paronenntmn xamnxmn. eno +ro ronxoe: no-nepntx, conasn
na npnnanxax xe ronap na rtcxun pyne nexnr, no-nroptx, rnas nepnt nyxen, urot ne
omanyrtcx: re paronennt xament, a re crexnxmxa. Ho Hnan unpcanon oxasancx uecren
n uyrte nmen ormennoe: ns mantunxa na noerymxax cran npnxasunxom, a norom n
onenmnxom. Cnoe eno orxptn. Cnauana cxynan y nomemnxon crapnnnte paronennocrn. H
ropronan nmn ncero-ro na norxe. Tontxo x rpnnarn roam cxonnn ocrarouno ener nx
orxptrnx cocrnennoro ena yxe n Honom Iocrnnom nope. H nnmt n 1857 roy on cmor
xynnrt nepnt cocrnennt om neanexo or Tnepcxo ynnnt n Craponnmenoncxom
nepeynxe, uro nanpornn snamennroro Fnaronemencxoro.
Tya Hnan Ipnroptennu n xeny monoym npnnes. H onxrt xe nce c npnxnmuennxmn, a
nepnee, co cnonm pacuerom n noponom. Ponrenn npnrnxnynmecx emy Bypouxn Hasapono
orxasann cpasy n naorpes. He tn rora eme unpcanon mnn-nnonmnxom-ro. H xax xe on
nocrynnn? A nsxn a n yxpan ennny ns nancnona. A yx xora ynann cnon cepeunte ena
c Bypouxo a oxnnn ncem, uro ona y nero xnner, rora n nocnan sanono cnaron. uro
tno enart ponrenxm cornamartcx na ro, urot nx out cnannnn na xaxom yrny?!
Mocxna net ropo xort n ontmo, no narpnapxantnt. 3ro nam ne camoonontnt
Herepypr. B Mocxne snte xstxn xymymex an npanxr. Cnonom, npnmnoct cornacnrtcx na
pax. a rontxo nor nenepoxrnocrt-ro uepes napy ner xynunmxa rperte rnntnn Hnamxa
unpcanon npas mnnnnonmnxom saenancx. Hy xro t noymart o raxom mor?!
A ntmno nor uro. B 1861 roy, xax yxas o ormene xpenocrnoro npana oxnnnn,
nomemnxam ne c uero crano xnrt. Bor onn n nonecnn pacnpoanart cemente nennocrn. A
pacroponnt Hnan unpcanon ryr xax ryr:
Ioron nsxrt, at nam nomout. Koneuno, ontmnx ener art ne mory. Camn nonnmaere,
ceuac nn y xoro ener ner. Ho nce, uro nmem, nam oram.
A cam orpomno cnoe nannme yxe n sarpeaer x cee ceptrn, pomn, nepcrnn sonorte a
pnntxnronte.
Homemnxam xya enartcx? entrn nyxnt. Bor n cnycxann nce sa nonnent. Hy a na
pasnnne Hnan unpcanon cee mnnnnont n cxonornn. H, napan xannran, cran enom
sannmartcx, a ne xamemxn onennnart nauan ropronart necom n crponrt n Mocxne oma.
B enax on tn xpyr. Ecnn uro n ecnomaen. Onaxt na nero nanann nopt, snanmne,
xax, nnpouem, n ncx Mocxna, uro unpcanon nocroxnno nosnr c coo nannunocrt. Tax on
onoro ynn npocro yapom xynaxa, a nroporo sapesan. Xyrxn uenonex! menrannct no
Mocxne. A xynen ne nooxncx axe cnecrnnx. Cam xnnncx n nonnnnm. Ftn ynepen, uro
onpanamr.
K romy npemenn on yxe npnxynnn om na camo oraro ynnne ropoa na Kysnenxom
Mocry ror camt, yrnono 15/8, crpoenne 2 (nnaue Poxecrnenxa, 8). B 1875 roy
nepeenan ero no npoexry apxnrexropa M. Apcentena. Hao cxasart, uro om tn c
peantno ncropne. Mano roro, uro sect tnn ynnnrentnte marasnnt
Fpnnnnanronax nanxa uynta, Marasnn nosymntx mapon uentmrema,
areppornnnx Mmxxe (ro ecrt npemecrnennnna ]oromacrepcxo ona ns nepntx n
Mocxne), no sect eme n pamarypr A. Cyxono-Kotnnn (xro ne snaer anrop Cnatt
Kpeunncxoro) cnnman xnaprnpy nx cnoe nosnmnenno Hynst Cnmon-nmanm, n
yncrne xoropo pamarypra n onnnnnn.
Onaxo npoanancx raxo om n n raxom mecre nectma sa ymepennym neny. oromnt
unpcanon, xoneuno, nonnrepeconancx nouemy? Emy n paccxasann nereny npo Cept
+xnnax.
Monna yrnepxana, uro n nauane XIX nexa, xora Kysnenxn Mocr eme ecrnnrentno tn
mocrom uepes pexy He-rnnnxy, a ne ynnne, nactnanno nonepx pycna pexn, ro ecrt o 1817
roa, xora pexy pemeno tno saxnmunrt n nosemnym rpyy, pacnonarannct sect
]pannyscxne nanxn. Topronann rnnnuno ]pannyscxnmn ronapamn napxamn, xocmernxo,
nap]mmepne. Hanxn tcrpo napann oopor, xosxena pasorarenn. Hy a ram, re
noxnnxmrcx ontmne entrn, uro nao? Bepno anxn n nropnte oma. Hepnte tnn
nerantntmn, nropte, xax otuno, ner. Ho+romy, urot ne nonecrn sanpemennt nsnec,
+xnnaxn cnonann noxpyr n ocranannnnannct rontxo oxono sannx rpex anxon, orxptrtx
aconmrno saxonno. Ho na camom ene nsnosunxn oxnannct rex, xro ntxonn ns nropntx
omon. H cronr cxasart, uro ne nce nponrptnannct, mnorne, naoopor, ntxonnn c
xapmanamn, nonntmn sonortx n accnrnann.
H nor namencx onn nsnosunx pemnn sarpaacrart xym c raxoro ntnrpanmero
cuacrnnnunxa. Hocann n cno +xnnax, sanes n rnyxomant a n ynn ram. enexxn,
nsnecrno, cee sapan. Tontxo y ynroro nomemnxa tno rpoe ctnone-yantnon.
Btxcnnnn onn, uro oren nx nsxn nsnosunxa, oeroro n nepocxym cepym oexy, cen n
nenpnmernt cept +xnnax c rex nop ero nnxro n ne nnen. Hpocnennn napnn roro
nsnosunxa n ysnann, uro uepes ent nocne ncuesnonennx nx orna nonoxnn ymeryen n anx
orpomnym cymmy ener, connaammym c ornontm ntnrptmem.
onro ymart ctnontx ne crann nsxnn n ynnn ceporo nosnny.
a rontxo c rex nop n camte rnyxne n remnte noun cran noxnnxrtcx na Kysnenxom Mocry
Cept +xnnax c nosnnne n cepom. Hnora on onro croxn es ena, nnora noome yesxan,
no nnora nce xe noesxan x uenonexy, ntmememy ns nropnoro oma. H nnxora ne
omnancx ror, x xomy on opamancx, ncera oxastnancx ns rex, xro nponrpancx nynent.
Fapnn! npenaran Cept nosnnna cnaxnm ronocom. Bnx name nonoxenne, roron
nonesrn n nmo xonen Mocxnt sa 10 xoneex.
A nao cxasart, uro camax manax nena na xoporxn mapmpyr n npeenax Caonoro xontna
cocrannxna 40 xoneex. cno, uro nponrpanmncx oxorno cornamancx, eme n naroapnn,
caxct n Cept +xnnax. Bor rontxo nnxro eonary nnxora yxe ontme ne nnen.
pyro t uenonex, ntcnyman raxym mncrnuecxym ncropnm, cro pas noyman, noxynart nn
om rem naue nmenno ror, nepe xoroptm, no npeannm, uame ncero n noxnnxncx n
cymepxax Cept +xnnax c npnspauntm nosnnne. Ho xpyroro unpcanona +ra ncropnx ne
nponxna. Fontme roro, yxe uepes napy neent nocne noxynxn oma crapt rpexononnx
cenan nemtcnnmoe npnxasan nepexpacnrt nce cnon +xnnaxn n cept nner n ntan
xyuepam nnornte cepte naxnxn.
Konn n xnnrcx +xnnax c roro cnera, emy npnercx xnrt no saxonam monx nosnnn. A xonn
saxouer no-cnoemy rax y nnx xynaxn naontmne. Ormyrysxr rax, uro mano ne noxaxercx.
Cnonom, n na npnnnenne xnanoxponnt unpcanon namen ynpany. H ecrnnrentno,
nnxaxoro nocroponnero Ceporo +xnnaxa ne ncrpeuann na Kysnenxom Mocry, noxa ram
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nepxononn unpcanon. A nor nocne cmeprn unpcanona n 1881 roy Cept +xnnax nnont
nauan noxnnxrtcx, nyrax o cmeprn sasenanmnxcx npoxoxnx.
Hy a n nauane XXI nexa mncrnuecxax n xommapnax cnana oma nornepnnact eme pas.
Kora n 2009 roy crapoe sanne pemeno tno ro nn orpecranpnponart, ro nn nepecrponrt,
axrnnncrt ropoa pemnnn oxornponart crpoxy. 5 anrycra 2009 roa onn ns KamA3on
xpane neyauno pasnepnyncx n, ecrecrnenno, ne xenax roro, naexan na nsnecrnym
omecrnennnny, samnrnnny ncropnuecxo sacrpoxn ropoa Hmmnny mnrpnenny
Mennxony. V noxnno xenmnnt oxasanact nonpexenno nora, n ona nonana n ontnnny.
Tam ona n cxonuanact 7 anrycra. H uro nopasnrentno KamA3 tn roxe ceporo nnera. Bor
n ne yma nocne raxnx cnyuaen, uro npnspaxn ntptnamrcx na cnooy n conpamr cnom
xarny
Bnpouem, npn unpcanone nnxaxnx rparen ne cnyuanoct. On tn nourn xecrox c
nounnenntmn, rax xe xax n xpyr co cnoe cemte. Xort n nmnn xeny Bypouxy n
enncrnennym out Bepouxy, no cno nepx epxan esxanocrno.
Kax norom ncnomnnana out, cuacrtx monoocrn x ne snanana. B 17 ner rxrentxa pemnn
ntart ee sa anxnpa Boponnna. He nocmorpen axe, uro out n yxac npnmna or
nenanncrnoro samyxecrna. H rora enymxa pemnnact na nennannoe noer ns
ponrentcxoro oma.
B ro yxacnoe yrpo noxpx 1879 roa c nea mopocnn xonmun oxt. Ocent
npnnosnnnact. B +axym noroy n coax na ynnny ne ntronxmr!.. Bnpouem, n Bepouxy
nnxro ne rnan cama ntexana. Ho xax tno nocrynnrt nnaue, xora rxrentxa, yxox n
nanxy, nooeman, uro nmenno ceronx n nonent on npneer c xennxom?!
Xennx!.. a pasne rax moxno nasnart crapnxa anxnpa Boponnna?! Hnnom ne rox, ryt
npornnnte, pyxn nnnxne. Hy xax sa raxoro samyx nrn?! Vx Bepouxa n monnna nanentxy ne
rynrt ee monoocrt, n ptana ropmunmn cnesamn nce spx. Vnepcx Hnan Ipnroptennu n
rouxa. Ionopnr: nno ynnxy rex sa Boponnntm samyxem, nno meprno. cno, uro nn roro
nn pyroro eno enymxe ne xorenoct, nor ona n cexana ns oma.
Hponnyrana no rpxsntm mocxoncxnm ynnnam, sanepnyna sa yron xaxoro-ro oma,
nocxontsnynact a n cexana na npoesxym uacrt. A ryr xax na rpex nsnosunx-nnxau:
Hocroponnct! a xax xe nocroponnrtcx, xora norn ne epxar? Tontxo saxpnuana ne
cnonm ronocom a n noxarnnact n npnopoxnym xanany
H net nce panno namnn! Oren camonnuno, pyraxct na uem cner cronr, npnnes nenoxopnym
out omo. A moxer, +ro cuacrte, uro npnnes?.. Hnaue nomepna t ernxnxa. H rax norom
nent mecxn maxnact xamnxmn a npocryo. Hpana, naexnact: npyr oren nomer, cxont
nenanncrno e samyxecrno? Kya ram! Mnnnnonmnx-npomtmnennnx Hnan unpcanon ncm
xnsnt npnepxnnancx camtx crpornx omocrpoencxnx npannn. Ho xnarxe n ecnomanocrn
xynnt nposnann ero necntm nonxom, nor n out cnom, enncrnennym nacnennny, ne
nomann: ntan-raxn sa npnxrenx anxnpa Boponnna.
Ho nnuero xopomero ns +roro paxa ne ntmno. Myx oxasancx pennnn a cxyn: epxan
monoym xeny nsaneprn, ns pacxoon xaxym xonexy cunran. Ono cnono anxnp.
Kpacannna Bepouxa rax n ne ysnana nn cuacrtx, nn necentx. Kasanoct, yx n ncx monoocrt
npoer mnmo, no n 1881 roy ymep rposnt nanama unpcanon. Bepa ryr xe nsxna cnom
cyty n cocrnennte pyxn: ntsnana nonepennoro n npnxasana nauart paxopasnont
nponecc. Koneuno, eno oxasanoct nenerxnm: nenanncrnt anxnp cnoero ne ynycrnn
sarpeonan mnnnnon orcrynnoro nannuntmn. Ho Bepa tna rorona na nce. 3aro y nee renept
nauanact nesanncnmax xnsnt nontrornax a necenax. B oconxxe, ocranmemcx or orna,
ona copana sonorym mocxoncxym monoext: xommepcanron n unnonnnxon, xyoxnnxon n
axrepon. Bce monot, necent n cnmnarnunt. Hocrntx-ro nnn Bepa n npn npexne xnsnn
nacmorpenact.
Tontxo nor nocne anon a pasnneuenn Bepa o yrpa npocnxnnana na ymaramn, ntraxct
pasopartcx n nanamnntx enax. uepes napy mecxnen yxe nnnxna no nce xosxcrno,
sarpeonana nonepenntx n oxnnna, uro orntne craner necrn ena camonnuno. Tax
nauanact ee npenpnnnmarentcxax xnsnt.
Bnpouem, ne onn enonte xnonort sannmann Bepy unpcanony. Homnnna ona, cxont
rxxena moxer trt nonenontnax xnsnt xenmnnt. Ho net yuacrt non eme xyxe. He
noromy nn nauana ona crponrt om nx non n cnpor ontmo, yont,
uertpex+raxnt. H coepxart ero nsxnact na cnon entrn.
Hy a n ycate unpcanonxe ycrponna Bepa +axn nomocxonnt xyntrypnt nenrp, norom
na cnon xe entrn nponena rya nerxy xenesno oporn. A xax ne nponecrn? B ee
unpcanonxy npnesxann n noonry rocrnnn n Banxnnn, n Paxmannnon, n pyrne nsnecrnte
nnn rontxo naunnammne axrept, xomnosnropt, nnreparopt, xnnonncnt. Kax xe nm
onpartcx-ro?
Hpnmemnn ns yymero
Vuuua Hpeuucmeuua, 20
Onaxt na snmnem macxapae na concem eme mntx nacmemnnxa, xyoxnnxn Banenrnn
Cepon n Koncranrnn Ron, noxnarnn Bepy no noxorxn, samenrann c nyx cropon:

Vnnna Hpeuncrenxa, om 20

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Oparnre nnnmanne na rnapecxoro nopyunxa Ianen-xoro! Enncrnennt nacnennx
nontcxoro marnara-mnnnnonepa. B nac nnmnen, coxner-ynnaercx!
Bepa nsrnxnyna n oomnena +roro xpacanna ona nnena uacrentxo. Ho noorn ror
nnxora ne pemancx.
A mt ero ceuac npnneem! H pasnecente npnxrenn xnnynnct x nopyunxy, cepxnnax
xoxor.
Haynn xynunxy! norep pyxn Ron.
V nee ener nemepeno! pesonno samernn Cepon. A pyxnme Ianenxn nect n onrax.
Moxer, ona nx sannarnr?
Btmno eme saannee Bepa sa nopyunxa samyx ntcxounna. Vx nocne cnatt ysnana, uro
nnxaxoro nant-marnara orpoxct ne tno. Hpana, Ianenxn-crapmn npocnannennt
renepan, repo Pyccxo-rypenxo nont 1877 roa. Onaxo ener y repox ner. Ho pasne x n
nnx, npoxnxrtx, cuacrte? Mnoro nn nmena ero Bepa, xora tna xeno anxnpa?! Cuacrte n
conmecrnom rpye. A ymnnna Anexce Ianenxn cpasy xe npenoxnn xene nmecre enamn
sannmartcx. Monoax ax npocnesnnact: +ro xe nennannoe, urot myx nperenonan ne na
cocroxnne xent, a na omne xnonort! B xonne xonnon, Bepe ne sa yxranrepcxnmn
xnnramn ropuart nao, a noxnrt-nonecennrtcx, noxa monoocrt ne ymna. enamn myxunna
sannmartcx onxen.
Oocnonannct monote na Hpeuncrenxe n ome N 20. Koneuno, y unpcanontx no Mocxne
ontme nyx ecxrxon omon n nce n nenrpe. Ho om na Hpeuncrenxe Bepa xynnna cama n
1884 roy y nsnecrnoro xynna Bnanmnpa mnrpnennua Konmnna, pocrnennnxa
Tpertxxontx, Moposontx n Pxymnncxnx. B +rom ome Bepy ne npecneonann nnxaxne
nocnomnnannx nn o camoype-orne, nn o npaxnne-myxe nomep onn. 3ect onn c Anexceem
mornn crponrt cnom xnsnt xax saxorxr, es ornxa na xoro-nno.
Onaxo cxopo xnsnt monoo uert oxpacnnact nenonxrntmn mncrnuecxnmn ronamn. Ho
neuepam n xomnarax pasanannct nenonxrnte snyxn, no nouam cntmannct rxxente nsoxn.
Bepa crana saxnrart nounnxn, Anexce nce uame saronapnnan o rom, uro nao t nponecrn
n ome samopcxym nxonnnxy +nexrpnuecrno. Ho xora Bepa ycntmana neny, nonpoc o
samopcxom uye rexnnuecxo mtcnn tn cnxr. oporo!
Ho rem npemenem myx nce ontme nepnnnuan, Bepa ncnomnnana ncropnm o rom, xax nanama
unpcanon ornann or cnoero oma na Kysnenxom Mocry npnnnenne Ceporo +xnnaxa. Ho
urot cront xe ycnemno nsannrtcx or yrnerammero nacrpoennx n saraountx cronon-
snyxon, cneonano ysnart, xro nnnonnnx.
Bepa pemnna ntxcnnrt, xro xnn n ome o Konmnna. Bet n cam Bnanmnp mnrpnennu
nouemy-ro nectma tcrpo n neoporo npoan +ror om. 3naunr, n on cronxnyncx c uem-ro
nenonxrno-nenpnxrntm?
Oxasanoct, uro o 1861 roa n +rom ome na Hpeuncrenxe xnn, sect xe n ymep
nncrarentnt renepan, repo Oreuecrnenno nont 1812 roa Anexce Herponnu
Epmonon. Tontxo nor uem noxont renepan, ornnuanmncx nenepoxrntm eccrpamnem na
oxx cpaxenn, mor noecnoxonrt uery nontx xnntnon, xynnnmnx om, xoropt nexora
tn ero? a on onxen tn t paonartcx, uro n om nexann monote n nnmnennte
nmn, net renepan n cam tn xnsnenmnn n asapren.
Onaxo tna n ero xnsnn ona mncrnuecxax ncropnx, c xoropo on npomen ncm xnsnt n o
xoropo crano nsnecrno nocne ero cmeprn. Bor uro pacxonan neyromnmt Anexce
Ianenxn.
Iepo Oreuecrnenno nont 1812 roa n noxopnrent Kanxasa, renepan Epmonon tn onnm
ns nyumnx pyccxnx noenauantnnxon, uenonexom orpomnoro nnunoro myxecrna,
nontsonanmnmcx esrpannuno nmontm n apmnn. Vxe npn xnsnn nonnrn renepana
nocnenann Hymxnn, Hepmonron, Xyxoncxn. Monoo Hen Toncro ocyxan c
Epmonontm remy cnoe yyme +nonen Bona n mnp.
Onaxo n ncropnn Anexce Herponnu Epmonon ocrancx ne rontxo xax cnmnon onecrn
pyccxoro opyxnx. Coxpannnnct mnorouncnennte cnnerentcrna roro, uro renepan onaan
nopasnrentntm apom npecxastnart cyty, n, xax npannno, esomnouno.
Tax, nanpnmep, n nout nepe Foponncxnm cpaxennem on nonpomancx co cnonm pyrom
monotm renepanom Kyracontm, cxasan, uro ror naer cnom cmeprt or nymeunoro
xpa. H ecrnnrentno, na cneymmn ent Kyracon tn ynr xpom, ntnymenntm c
]pannyscxo arapen. Hanpornn, sa ent o nrnt no Hennnrom 1813 roa Epmonon n
pasronope c aponom Ocren-Caxenom xax t ncxontst samernn:
He poe, nynn nx rex eme ne ornnro! Horom cenan neontmym naysy n oannn:
a n noome nnxora ne yer ornnro.
H net xax n noy rnxen! mnrpn Epo]eennu Ocren-Caxen ne rontxo ne nonyunn nn
ono napannnt n Hennnrcxom cpaxennn, no ne tn panen n n ecxrxax nocneymmnx,
yuacrnnxom xoroptx on cran sa cnom nonynexonym cnyxy n pyccxo apmnn.
Horonapnnann, uro cnoconocrn x npecxasannm y Epmonona npoxnnnnct necnpocra.
Bcnomnnann, uro xora on n monoocrn tn n cctnxe n Kocrpomcxo ryepnnn, ro cymen
ncrpernrtcx co snamennrtm npopnnarenem roro npemenn monaxom Anenem. H xxot Anent
orxptn emy nexym rany xax nosmoxno ynnert yymee. Tax +ro nnn ne rax, ceuac yxe
ne ycranonnmt. Onaxo xe ecrt oxymenrantno nornepxennt ncropnuecxn ]axr sa
nxrtecxr c nnmnnm ner o cnoe xonunnt Epmonon c aconmrno rounocrtm snan o
ocnonntx cotrnxx, xoropte nponsoyr nnuno c nnm na nporxxennn nce ero
nocneymme xnsnn, nxnmuax n ary cocrnenno cmeprn. H ocroxrentcrna, n xoroptx on
nonyunn +rn snannx, tnn nectma n nectma saraounte.
B ro npemx Anexce Herponnu cnyxnn ncero nnmt n unne nononxonnnxa n tn nocnan n
neontmo nponnnnnantnt ropoox nponecrn ono cnyxenoe osnanne. H nor xax-ro
neuepom cnen on sa cronom n xomnare ntenennoro emy oma, oymtnax noxasannx
pasntx nme, c xoroptmn cronxnyncx n xoe paccneonannx. Bnesanno npxmo nepe cnonm
cronom Epmonon ynnen nesnaxomoro uenonexa, cyx no oexe mecrnoro neoraroro
ropoxannna. Anexce Herponnu nspornyn nnart, rax rnyoxo saymancx, uro axe
cxpnna ornopxemo nepn ne ycntman. Xoren nosnart opnnapna, a xstx cnonno x ney
npnpoc. Xoren cnpocnrt y nesnaxomna, uro romy nyxno, a n xax on noome sect oxasancx,
no n ryr xaxax-ro cnna ocranonnna. Hesnaxomen xe, nncxont ne cmymaxct, nsrnxnyn npxmo
n rnasa Epmonony, yntnyncx n npyr norpeonan:
Bostmn nepo n ymary. Hnmn!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Kax sanopoxennt, Epmonon norxnyncx sa uncrtm nncrom, a npnmemn, onxrt
yntnynmnct, nauan nxronart: Honnnnax norpa]nx. Hncan renepan or nn]anrepnn
Epmonon
Anexce Herponnu xoren tno nospasnrt, uro nnxaxo on eme ne renepan, a noxa nnmt
cxpomnt nononxonnnx, no onxrt nnuero ne cmor ntmonnnrt n, cnonno
sarnnnornsnponannt, ncnncan nent nncr ymarn, na xoropom npecrann ocnonnte
cotrnx nce ero nocneymme xnsnn. 3ect ronopnnoct n o none 1812 roa, n o noesxe
xo nopy nepcncxoro maxa n 1817 roy, n o cotrnxx na Kanxase, n o onane renepana npn
Hnxonae I, n o nectma onrom nepnoe xnsnn n orcranxe nnnort o xonunnt n nectma
nourennom nospacre. 3axonunn nxronart, ranncrnennt uenonex yonnernopenno nsoxnyn
n npyr neoxnanno ncues, cnonno ero n ne tno. Epmonon xe, ounynmnct, xnnyncx x
cnoemy opnnapny, naxonnmemy n cocene xomnare. Ho ror noxnxncx, uro nnxro ne
npoxonn n xanner ero ntcoxonaroponx. Fonee roro, n ne ntxonn orrya. a n cama
nxonax nept oma anno tna saxptra na samox.
Honnmax, uro ncropnx +ra ntrnxnr necxontxo crpanno, Epmonon onro nnxomy o ne ne
paccxastnan. H rontxo n rnyoxo crapocrn nonean o ne onomy ns cnonx nnsxnx
snaxomtx. 3naxomt +ror ornpannxncx co cnennopyuennem n Enpony n samen nonpomartcx
c Anexceem Herponnuem n ero mocxoncxn om na Hpeuncrenxe. Ftno +ro n xonne 1859
roa, n rora Epmonony men yxe 83- ro. pyr rpenoxnncx, sacraner nn on n xnntx
crapnxa, xora nepnercx.
He ocx, cxasan Epmonon. Esxa cnoxono. ne ympy o rnoero nosnpamennx.
Tt yx nocrapacx! nomyrnn rocrt.
Heuero yntartcx! xmypo cxasan Epmonon. rouno nce snam.
Hy yx n rouno? Touno rontxo For moxer snart, a nam, rpemntm, nnuero ne neomo
A nor +ro ne ncera. Exenn For onycrnr, n uenonexy nce moxer trt neomo!
Hy +ro xax cxasart
Ienepan rxxeno nonxncx co cnoero maccnnnoro xpecna n npoypuan:
He nepnmt a n x t ne nonepnn, xat cxasann. Ho nor cmorpn!
Epmonon noomen x nnctmennomy crony n nsnnex ns nero noxenrenmn or npemenn nncr
ymarn:
Vsnaemt, ue nouepx?
pyr nsrnxnyn:
Tno!
Tora cmorpn. Epmonon pacxptn noxenrenmne nncrt. 3ect sanncant nce naxnemne
art moe xnsnn. H sanncan nce +ro x eme n monoocrn.
H Anexce Herponnu paccxasan pyry ry camym ranncrnennym ncropnm, cnyunnmymcx c
nnm mnoro ner nasa. On axe noxasan cnoemy coecennxy nect oxymenr, saxptn nnmt
nocnenmm crpoxy.
3roro ree ne nao unrart, nponsnec on. 3ect sanncant ro, mecxn n ent moe
cmeprn.
pyr npouen nce nnnmarentno n nsymnncx. B camom ene, n oxymenre rouno tnn
nsnoxent ocnonnte ]axrt epmononcxo norpa]nn. a n ymara no nny tna onontno
crapax. Ho, trt moxer, crapnx pemnn nomyrnrt n pastrpart cnoero rocrx? Tem onee uro
nocnenmm crpouxy nocmorpert ne an. Ho yx xax-ro ne noxoxe nce +ro tno na xapaxrep
Epmonona, xnno ne cxnonnoro x noontm postrptmam.
Comnennx pasnexnnct oxonuarentno, xora nocne cmeprn renepana n ero apxnne
onapyxnncx ror camt oxymenr c yxasannem aconmrno rouno art xonunnt 11
anpenx 1861 roa. Hao cxasart, uro n ncrpernn renepan cnom cmeprt nectma
npnmeuarentno. On cnoxono cnen sa cronom n cnoem nmnmom xpecne, nocryxnnax no
crapo npnntuxe noro o non. To ecrt on cnoxono xan ynepennt n rom, uro
nponsoer.
Cnyua +ror, cranmn nsnecrntm nocne cmeprn renepana, naenan mnoro myma.
Conpemennnxn xnno ocyxann ero, raax, xro xe tn ranncrnenntm nesnaxomnem,
nocnxrnnmnm Epmonona n rany ero cocrnenno cytt? Hepconaxem nemero cna? Bpx
nn, no noonte cnt ecnn n npecxastnamr cotrnx, ro ne n raxnx xonnuecrnax n ne c
raxo rounocrtm. Bnennem nexoero yxa n cnnpnryanncrnuecxom nonnmannn?
Comnnrentno. Bet renepan ne ysnan n ranncrnennom rocre nnxoro, c xem tn t snaxom.
Bnocnecrnnn ctn renepana Epmonona n noponocrxx nepecxasan saraounym ncropnm,
npnxnmunnmymcx n monoocrn c ero ornom, nsnecrno nccneonarentnnne oxxyntrntx
xnnenn Enene Herponne Fnanarcxo. Ona xnno sannrepeconanact +rnm cnyuaem n axe
nocnxrnna emy ontmym crartm no ntpasnrentntm nasnannem Acrpantnt npopox. B
crarte +ro n coornercrnnn c nocrynaramn oxxyntrnsma n +sorepnuecxo ]nnoco]nn ona
yrnepxana, uro cnyunnmeecx tno npoxnnennem nexoero ntcmero +ro renepana
Epmonona. Bet ecnn npnnxrt oxrpnny o rom, uro nx nnnnnyantnoro eccmeprnoro
+ro uenonexa n Beunocrn ne cymecrnyer nn npomnoro, nn yymero, a rontxo ono
ecxoneuno nxmeecx nacroxmee, ro oxaxercx nnonne ecrecrnenntm, uro ncx xnsnt
Hnunocrn, xoropym oymennxer +ro, or poxennx o cmeprn, onxna trt cront xe xcno
nnna ntcmemy +ro, xax ona nennnma n cxptra or roro orpannuennoro spennx, xoropoe
nmeer ero npemennax n cmeprnax ]opma. Ho nepcnn Fnanarcxo, Epmonon, paorax nosno
neuepom, nnesanno nnan n nexoe pemornoe cocroxnne. H nnunocrt ero nnesanno crana
nocnpnnmunno x npncyrcrnnm cnoero ntcmero +ro. Hmenno no ero nocxasxe Epmonon n
sanncan uncro mexannuecxn nce cotrnx orxptnmecx emy norpa]nn.
uro xe xacaercx opasa crpannoro uenonexa, oeroro xax neorart ropoxannn, ro on, no
mnennm Fnanarcxo, ornocnrcx x romy xnaccy xopomo nsnecrntx xnnenn, xoropte
snaxomt nam xax acconnannn ne n pemnnncnennnn n namnx cnonnennxx. Hnaue ronopx
cnoeopasntm orpaxennem mnoxecrna ropoxan, xoroptx Epmonony nepe +rnm npnmnoct
onpocnrt n xoe cnoero paccneonannx.
uro x, moxer trt, raxoe oxcnenne npennennx renepana Epmonona n cnpanennno. Kro
snaer? Horonapnnamr, uro x nemy xe cxnonxncx n crapocrn n cam renepan, xora na nonpoc
onoro ns snaxomtx, nposnanmnx o +ro nnrpnrymme ncropnn, ornernn, uro
ranncrnenntm uenonexom tn on cam rontxo npnmemn ns yymero.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Btcnyman raxym ncropnm, Bepa noexnnact. Heyxro raxoe nosmoxno? Xorx nouemy t n
ner? Ionopxr xe cneymne nmn, uro nce npemena nepenneramrcx. uacro ner uenonex no
ropoy n npyr nonnmaer, uro yxe tn ryr. Ho xora n xax ncnomnnrt ne moxer. Cmor
net nanama unpcanon nsrnart snonemero nosnnny Ceporo +xnnaxa c Kysnenxoro Mocra.
Tax nouemy t n Bepouxe ne sacrannrt craporo renepana necrn cex nonpnnnunee n ne
nyrart ee c myxem. axe ecnn on ymep n ne moxer narn cee noxox n nnom mnpe, +ro ne
nono rpenoxnrt onrarene mnpa, xoropt on noxnnyn.
Ho xax +ro cenart? Bepa n ne npecrannxna. Ho y Ianen-xoro tna orarax ]anrasnx.
Honnmaemt, cxasan on xene, renepan sanncan cnom xnsnt na nncrox ymarn. Tax
nouemy t ne art emy nont nncr n ne ocrannrt na crone n xannere nacrontnym namny?
Hycrt nnmer n ne memaer nam!
Koneuno, crpannt ntxo. Ho net nonpoonart-ro moxno. H nor, xax cremneno, nonoxnnn
na cron n xannere ymary n nncune npnnanexnocrn, ocrannnn nacrontnym namny, a camn
ymnn, nnorno sarnopnn nept. H axe cnyram sanpernnn noxonrt x xannery.
Homorno! Henonxrno nouemy no nomorno. Bnno, renepany n nnpany ne xnarano na rom
cnere cnonx sanncox. Tax uro xnntx onrarene on n ry nout ne norpenoxnn. a n n
nocneymmne roxe.
Ha paocrxx Bepa pemnna ornaroapnrt mnnoro myxa. a ecnn ne ero ymnoe
npenoxenne, rax n ne cnann t onn nouamn, cnymax oxn a nsoxn necnoxonoro
renepana-mncrnxa. Honecnact ona n anx, ntnncana ecxrxa na uexon na nonmnnnnona n
npnxasana nasanrpa ntart nx rocnonny Ianenxomy na nnxamne pacxot no enam.
Tontxo nosnmnennt myx nnoe npnmenenne uexam namen ornec n cno anx a n
omenxn na npexnne onronte oxsarentcrna. Hpo +ro Bepa, xoneuno, ne ysnana. 3aro yxe
cxopo ntxcnnnoct, uro ener na ena y myxa ne xnaraer xax on samernn: cnnmxom yx
pasnepnyncx. Ho Bepa raxomy pasnopory rontxo opaonanact. Inannoe, myx npn ene,
oma rnxo-cnoxono, a ener na nce xnarnr. Onaxo, nnart, ne xnarnno, noromy uro y
Ianenxoro nonoe npenoxenne noxnnnoct:
Xopomo t nam, Bepouxa, x annomy eny npncmorpertcx. Bon Xnyon n Knracxom
npoese Henrpantnte ann ntcrponn, orpomnemne aptmn nmeer, a rnon Canynt, or
nanamn ocranmnecx, na rnasax pasnannnamrcx. ana Xnyona ooem, no-nonomy ann
nepecrponm. Koneuno, npnercx mnoro ener nnoxnrt, saro norom xaxne oxot yyr!
Ha pyro ent ornpannnact uera Ianenxnx n Canynt. Myx cran annoe xosxcrno
ornxtnart, nomerxn cee enart. A Bepa nenena npnnecrn n orentnt xanner
cepepxnym maxy ry camym, nerenapnym, xoropo, ronopxr, xpacannna Canynona
nontsonanact. Fanmnn ntrnana, cama n sanernym maxy not napana. Hoxa mtnact,
noxonym xpacannny npocnna-monnna, uro ana n e, nono xosxxe Canynon, nmont
cront xe cnntnym n nepnym, uro n cama nmena. Btmna x myxy pacnapennax, posonax, xpont
c monoxom. Ianenxn ee n oxanxy crpe a omo na rpoxe nones. Bnec na pyxax n
cnantnm, ynoxnn na nocrent enocnexnym a n samenran:
Fornnx, nnm]a, Benepa ns nent!
Hayrpo Benepa, ncx eme n ncrome, nonepennoro ntsnana n npnxasana ycrponrt npoaxy
Canynon rocnonny Ianenxomy. Hnary nasnaunrt 10 pyne n xpenr annt
orxptrt es orpannuennx.
Honnctnart oxymenrt nomnn n xanner. Honepennt ynnnncx:
Heyxenn nt yx paorann c yrpa? Bon namna-ro na crone ropnr.
Ianenxn yntnyncx. He paccxastnart xe nonepennomy o omamnem npnspaxe panoro
renepana? Ho ryr nsrnx ero ynan na cronemnnny sa cronxo ymarn croxna xpoxornax
cepepxnax maeuxa, ns rex, xonmn ropronann n Canynax n xauecrne cynennpa. Hs raxo
nocynnxn snaroxn annoro ena noouxy pacnnnann. Ho sect-ro ona orxya?
A ryr n Bepa cynennpunx pasrnxena n roxe axnyna:
Hy rouno no mtcnxm! Bnno, xopomee mt eno sarexnn!
A npo cex noymana: Bnno, renepan roxe oopxer name annoe eno!
Onaxo ymart npn cnere nx ono, a ncnomnnart noutm concem pyroe. Bepa erantno
onpocnna npncnyry ne npnnocnn nn xro ns nnx cynennp n xanner. Hnxro ne npnsnancx.
Hanpornn ntxox nocne onpoca, nce rontxo xpecrnnnct. Foxnnct cnyrn yxa
renepantcxoro. a n cama Bepa crana sameuart, uro nce uame noxpyr ornxtnaercx. H na
yme rpenoxno. Bnno, naoeno renepany nncart cnon samerxn. Pemnn on cnona nonyrart
cnonx nocroxntnen. Hy a xora Anexce n xnye ocranancx nnn y pyse nouenart, Bepa
naunnana nceptes noymtnart, ne nepepartcx nn n pyro om.
Hponemy pemnna npocro npnrnxena sa Canynoncxnmn anxmn mecro nx nonoro oma
na Hernnnno ynnne, 14 rax, urot ann xax pas sa omom naxonnnct. Vx xonn
sannmartcx nmn uero xe anexo xonrt?!
A y myxa yxe n nonoe npenoxenne narorone:
Hao t o nonnnxax annoro ena no ncemy mnpy ntneart. Cesxy-xa x tcrpentxo n
Enpony a Typnnm. Cama snaemt, cxont rypenxne ann cnanxrcx!
H nor nonerenn n om na Hpeuncrenxe renerpammt:
Ocmorpen Hapnx. Ey n Hpnannm. Btmnn ener. Henym.
Ocmorpen Honon. Ha ouepen Bena. Hepemnn entrn.
Hpnnntn n Cramyn. en mnoro. Tenerpa]npy cymmy.
Cnonom, mnponoe annoe rypne pacrxnynoct nourn na ro. 3aro nepnyncx Ianenxn c
rpannosntmn nnanamn:
Ocnacrnm ann no nocnenemy cnony rexnnxn. Bce nyumee or Bocroxa n 3anaa. 3ant
orenaem xappapcxnm mpamopom n ypantcxnm manaxnrom. Hacroxmn annt nopen
yer!
A Bepa yx na nce cornacna. A ontme ncero xouercx cexart ns oma ecnoxonoro
renepana na Hpeuncrenxe n nont cnoxont om. Hycrt es pasntx ncropnuecxnx
nennocre, saro rnxn. B xoropom onn n Anexceem naunyr nonym xnsnt.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ouan no nopne
Vuuua Heeuuuuaa, 14
Tax n ntmno. B 1894 roy na mecre craptx ant nauan crponrtcx ncrnnnt nopen c
mpamopntmn sanamn, manaxnrontmn xamnnamn, xmmontmn yxpamennxmn. nx nocrpoxn
npnrnacnnn onoro ns camtx nocrpeonanntx mocxoncxnx apxnrexropon 44-nernero
Fopnca Bacnntennua upeenepra. Hpana, apxnrexrop oxasancx uepecuyp ynepenntm n
cocrnenno npanore, a Ianenxn onaan npocro-raxn nsptnntm xapaxrepom. Tax uro
saxasunx c apxnrexropom pyrannct uyrt ne xaxt ent. B xonne xonnon upeenepry
naoenn npnnpxn Ianenxoro, n on orxasancx saxanunnart nocrpoxy n ant, n oma.
onecrn annoe eno o xonna nsxncx ero yuennx n nomomnnx 38-nernn Cepre
Mnxanonnu Kanyrnn. om xe ocrpannan Bnanmnp Hnanonnu uarnn, monoo
mocxoncxn apxnrexrop, npecrannrent napoxammerocx nanpannennx moepn.
om ntmen sarnxente. Btxonn na ne ynnnt Hernnnnym n Herponcxne nnnnn. Onn
exop uero cronn n nect n nono remarnxe: na xptme cxyntnrypt xynammnxcx
mantunxon, na xynone pesnxmnecx rpnront, na nxoom c Hernnnno ynnnt mnoma n
enymxa na mopcxnx xonxx, ntcxaxnnammnx ns nstnenno mopcxo nent. O xom]opre
xnntx nnyrpn n ronopnrt ne npnxonnoct. nx cex xe crponnn ne n oxo canart.
Fann ntmnn eme rpannosnee. Hernnnxa-ro x romy npemenn yxe rpxsntm onorom cntna
xax ns nee noy part?! Hponenn ocoym noonpononym nnrxy or Mocxnt-pexn. Ho +ro
rontxo nx rexnnuecxnx nyx. nx mtrtx xe nontsonarene ntptnn 700-merponym
apresnancxym cxnaxnny, urot noa aconmrno uncro tna. nx mxrxocrn not crann
ncnontsonart nonomonte amepnxancxne ]nntrpt rnna Henryn, nx ocnemennx
nxonnnnte nx roro npemenn +nexrpnuecxne namnouxn, no nope nocrannnn cocrnennym
+nexrpocrannnm. onncx-raxn Anexce cnoe meurt ynoman xeny na +nexrpnuecxne
pacxot.
14 ]enpanx 1896 roa npn orpomnom cxonnennn nauantcrna, yxonencrna n xyneuecrna
cocroxnoct ocnxmenne Canynon. Bepa cnymana ropxecrnennte peun n npyr nonxna
nropoe poxenne ant nponsomno ponno uepes 90 ner nocne nx nocrpoxn. a n cama Bepa
ponno na 90 ner mname xpacannnt Canynono. Mncrnxa xaxax-ro, npeonpeenenne!..
Ha pyro ent mocxnnun n ann nanom nonannnn, xax na +xcxypcnm, xpacoramn
nmonartcx. Ho camt ontmo ]ypop nacran nx Canynon, xora +nexrpnuecrnom or
anno +nexrpocrannnn ocnernnoct mocxoncxoe nenuanne na napcrno nmneparopa Hnxonax
II.
Tenept nxo n omne sant cronn 5 xoneex, n nopxncxne pynt, no nanontmnm cnpocom
nontsonannct 27 nnuntx xanneron c orentntmn napnnxamn. Hnara sa nnx oxonna o
10 pyne, no nce panno xynnt, nopxne n nnrennnrennnx ooxann ram nosaceart.
Foremnt napo nnora axe cnan ram. Cam Banxnnn, ontmo pyr Bepouxn, yxptnancx
n xannere or ocoo pernntx noxnonnnn. B camom ene, re narn yxptrne naexne,
uem n myxcxo ane? A nor neuno cmymammncx Anron uexon, naoopor, xort n nmnn
nonapnrtcx, no xonrt n monte Canynt onacancx: ram net nce cnercxne nepronpaxn
ryxymrcx saronopxr, saanamyrxr, n ornxsartcx or nnx nenonxo, n npemenn norpauennoro
xanxo. H mexy npounm, xnn uexon renept n rom camom ome na Hpeuncrenxe, 20, orxya
cama unpcanona xort n nepeexana na Hernnnnym ynnny, no oma ne npoana, a crana
canart nnaem.
Cnymax nocropxennte noxnant anxm Ianenxoro, Bepa myxem crpamno ropnnact. Ho
onaxt ysnana nenpnxrnoe nonrptnaer ee myxenex n xaprnmxn. A xax-ro noyrpy, xora
Ianenxn orctnancx nocne ouepeno xaprouno noun, npnxarnn ynpannxmmn anxom
cam xpacnt, or nonnennx sanxaercx, ne snaer, xax cxasart. B xonne xonnon ntnoxnn:
nponrpancx Bepnn myxenex n nyx n npax n nonncan saxnanym na Canynt.
Bepa, xoneuno, ne nonepnna. Ho ryr ynpannxmmn cxasan c onom:
Bonx nama, Bepa Hnanonna, no mt, Epmonont, ncera cronm sa npany!
Bepa npo cex rontxo axnyna ]amnnnx ynpannxmmero nposnyuana xax npeynpexenne or
anno yx n satroro renepana Epmonona. Hy xax ne npncnymartcx x cnonam? V Bept
cnonno rnasa orxptnnct. Bcnomnnna, xax, nmex uexn na nonmnnnnona, Ianenxn y nee
nocroxnno ener npocnn. a n xaraxct no Enpone, neoct ne cront nonnnxn annoro ena
ntcmarpnnan, cxont c nonooxnmn oanncxamn napnncx. A neanno ueop Banxnnn no
xmenm ntnoxnn Bepe, uro Ianen-xn no Tnepcxo c xaxo-ro nennuxo na nnxaue
pacxartnaer. H net nce sa ee, Bepnnt, enexxn! Bor nam n myxcxax nomomt onn oman
nemepent!..
Cnonom, Canynt Bepa ntxynnna, a myxy-omanmnxy na nept yxasana. a rontxo ror
mnnnnon orcrynnoro sarpeonan. Bepa cnoero nepnoro myxa ncnomnnna. Taxca raxax, uro
nn, y npoxnxrymnx myxnxon?.. Btnncana Bepa uex n sannaxana. He nomorna sanernax
cepepxnax maxa nennnt Canynono. A moxer, Bepa cama nenpannntno ecrnonana? o
cnatt nao tno ns cepepa mtrtcx, a ne nocne
3xcnnya1a1opma 1pyonoro napoa
Vuuua 1-a Meuaucuaa, umue npocneum Mupa;
Apamcuaa nuouao, 2/1; yuuua Hempoeua, 10; yuuua Apam, 43/27
C rex nop pemnna Bepa Hnanonna or ncxxnx samyxecrn epxartcx noantme, rem onee
uro en mnoxecrno. Ee necoropronte npenpnxrnx tnn paspocant no nce crpane,
crponrentcrna mnn n pasntx ropoax, no rnannte ee ernma tnn, xoneuno, n nmnmo
Mocxne: crponrentcrna ax na 26 yuacrxax. H sa nce Bepa nsxnact xenesno pyxo. B cpee
npomtmnennnxon ee axe nposnann npenpnnnmarentcxo ao. B nposnnme snyuana,
xoneuno, nsenxa: xax +ro aa moxer ena necrn?! Ho tno n ynaxenne: neer net, a eme
n c mnnnnonno npntntm!
Hs oma na Hernnnno nepepanact unpcanona n om na 1- Memancxo ynnne noantme
or nocnomnnann. B re rot na Memancxo (necmorpx na nenpnrnxnoe nasnanne)
npoxnnan nner oraremero mocxoncxoro xyneuecrna. om N 5 npnnanexan uaeropronny
Ceprem Bacnntennuy Hepnony romy camomy, uro x npnesy xnracxoro npnnna n Mocxny
orxptn na Mxcnnnxo ynnne nerenapnt uant xnracxn omnx ntne marasnn ua.
Ko]e. B ome N 41 xnn Marne ueoponnu Kysnenon xopont pyccxoro ]ap]opa
(nomnnre, snamennrt xysnenoncxn ]ap]op?). unpcanona xe nocennnact n ome N 3,
nocrpoennom eme n 1885 roy no npoexry apxnrexropa B.H. 3aropcxoro.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tpynnact Bepa Hnanonna es omana, no n onron ne npomana. Bor sa onrn-ro n oromen x
ne pecropan Hpara (Aparcxax nnomat, 2/1). Ftn on nexora npocnannen, oraun n
nnrennnrennnx ram orxymnnann, no ntne nporopen. Bepa ero nepeenana, oycrponna
nnreptept c nennanno orone pocxomtm: ne pecropan uncrt nopen!
B nauane XX nexa Bepa Hnanonna ncrynnna n Topronym nanary. H onxrt pemnna necrn ena
ne at re, a n nonom nopne ropronnn. 7 ]enpanx 1906 roa orxptnact ee ropronax ranepex,
panno xoropo ne tno no nce crpane, Herponcxn naccax (ynnna Herponxa, 10).
Crponnn ero apxnrexropt Kanyrnn n upeenepr (re camte canynoncxne), a ynenuan
crexnxnntmn ranepexmn nnxenep Byxon (nnocnecrnnn crponrent snamennro nepno
reneamnn Mocxnt). Mocxnnun oxpecrnnn ynnxantnt naccax uyom cnera ouent yx on
nanomnnan nerenapnte nncxune cat Cemnpamnt. B nem tnn npecrannent nce camte
snamennrte poccncxne n sapyexnte ]npmt. Bor rora-ro unpcanony n nasnann camo
pocxomno npenpnnnmarentnnne Poccnn n axe saronopnnn o craryce nouernoro
rpaxannna ropoa. Ho
Penonmnnx pacnopxnnact nnaue. Kaxoe ram nouernoe rpaxancrno ycrponrentnnna
mocxoncxo pocxomn oxasanact n nnmere! Bepy Hnanonny ntcennnn ns oma na 1-
Memancxo ynnne n xpoxornym xomnarenxy xommynantno xnaprnpt na Apare, 47/23.
Bcero cemt ner nasa Bepa Hnanonna ]nnancnponana crponrentcrno +roro oma no npoexry
apxnrexropa M.. Xonmoropona. om nosnonncx xax oxont ymrnt c ontmnmn
xnaprnpamn. Ho cpasy nocne penonmnnn xnntnon ynnornnnn. Knaprnpt crann
xommynantntmn. 3xcnnyararopme rpyonoro napoa nerpyonomy +nemenry rp. Ianenxo
(unpcanono) B.H. ocranact xomnarxa n 6 merpon, n xoropo pantme pasrpyxann pona.
unpcanona crana nnmenxo es npana na nacnopr, cnoonoe nepememenne n
npoonontcrnennt naex npaxrnuecxn es npana na camy xnsnt. Hpana, ona eme morna
xonrt mnmo cnoe Hparn nnn naccaxa. 3axonrt rya yxe ne nmeno cmtcna ener ne
tno. Ho nouam, nexa es cna na xenesno xponarn, Bepa nenontno ncnomnnana, cxontxo
cpecrn yrpoxana na narornopnrentnocrt: ntcrponna unpcanoncxn om nx non n cnpor,
om-mxony nx cnentx ere, nponena xenesnoopoxnym nerxy n unpcanonxy, exerono
xeprnonana no nonmnnnnona na pasnnrne ncxyccrna n xyntrypt, na exrentnocrt ontnnn,
npnmron, mxon. Ho nce oxasanoct nanpacno. axe ns unpcanoncxoro oma nontronxnn
non n cnpor, pasmecrnn ram ouepenoe neomcrno nono nnacrn, npome ronopx, eme ony
mpoxparnuecxym crpyxrypy.
Kax Bepa mtxanact, rpyno npecrannrt!.. He ymepna rontxo noromy, uro nomor crapt
pyr ueop Banxnnn, ycrponn rpnmepme n onn ns mocxoncxnx rearpon. C +rnm rearpom
Bepa Hnanonna n cymena ntexart na racrponn sa rpannny. Oparno ne nepnynact c 1928
roa oocnonanact n Hapnxe. He ecrnonana xoncyntrnponana ]pannyscxnx
npomtmnennnxon, no yxacno rocxonana no Mocxne, a ontme ncero no Canynam. uacro e
cnnnact ra camax cepepxnax maeuxa, no renept yxe es not nycrax. Ho onaxt e
noxasann neanno cnxroe ]oro sanon ann, ynenenme n penonmnnn. H, ynnen, uro
Canynt ne norepxnn cnoe tno pocxomn, Bepa Hnanonna cuacrnnno pacnnaxanact. Ee ne
crano n 1934 roy. B ror ro e ncnonnnnoct t 72.
A Canynt orxptnn nx conercxoro napoa. Hpenonaranoct, uro ram eso ncxxnx unnon n
snann yyr mtrtcx cooma. Ho rontxo crapte ann-ro snann, uro ronte xort n nce
pannt, no xro-ro pannee. B xannerax c pecropanamn rynxno renept conenoncxoe
nauantcrno, a npocro nm no-npexnemy mtncx n omem orenennn. Ho cnyunnoct c
Canynamn n nennannoe ann crann repoxmn xnnemarorpa]a. Hauanoct nce c nennxoro
Fponenocna Horemxnn: Cepre 3senmren cnxn n accene Canynon rnent maxera
xpecepa. Honte npemena npnnecnn nonoe xyntronoe xnno rnannte xapt ]nntmon Tt
mne, x ree n Crapt Hont ro roxe cnnmannct n canynoncxnx npeannnxax n
napnnxax. B name npemx n orenennxx ntcmero paspxa npoxonnn cemxn Onnrapxa,
erexrnnnoro cepnana Mapocexa, 12, nonynxpnemero TB-npoexra Kyxnt. Ionopxr,
ram axe cnnmann snamennrt an Carant nx ]nntma Macrep n Maprapnra. Hpana,
no xaxnm-ro mncrnuecxnm npnunnam ]nntmy Rpnx Kapt rax n ne yanoct ntrn n
mnpoxn npoxar nnnort o 2011 roa. Ho Canynt ryr rouno ne nnnonart.
K xonny conercxo +noxn ann, xax n nce xosxcrno, sauaxnn, no n 1992 roy nauanact
pexoncrpyxnnx. Ceronx onn noccosant no ncem nennxonennn. Hx c npexnnm nocroprom
nocemamr n exrenn ncxyccrna, n cnoprcment, n sanceraran ryconox. Tam moxno
ncrpernrt n Bnpnnnra, n Rpcxoro, n Ca]nna, n Fype. Ftnann n mocxoncxom annom
nopne n saesxne snest ont] Hynrpen n Kno Ban amm. Cnnmannct ram n
ronnnnycxne ]nntmt nanpnmep, Komannponxa n Mocxny ns nonynxpnoro cepnana
Honnnecxax axaemnx n Kpacnax xapa c camnm Bnapnenerrepom. Tax uro n nt,
oporne unrarenn, yere n Mocxne saxonre! Bpyr ram Bnapnenerrep c Ban ammom n
narypantnom nne cnxr n nonym mtntnym onepy cnnmamr
A nor n snamennrom xnnom ome na Hernnnno, 14 nnnort o xonna XX nexa pacnonarancx
snamennremn na ncm Enpony marasnn Hort. H, sax rya, nmn eme mornn
npecrannrt, cxont rpannosntm n pocxomntm tno nexora +ro xnnte. Onaxo xyntrypa,
a mystxantnax rem naue, nnxora ne npnnocnna ocooro oxoa. Hort saxptnnct. Kax
myrnnn snte xstxn, naxptnnct mentm rasom. Bor yx rouno n annym remy
Tenept sect ranepex, pecropan n +nnrnoe xnnte. Btnot moxere cenart camn. Komy
xaxne nnxe.
Hanepnxxa moxno cxasart rontxo ono: nnxaxoe npnnnenne nnn yx-npnspax ne cmoxer
nauynrt ontme, uem camn nmn. Oconnno n raxom mncrnuecxom ropoe, xax nama
Mocxna.
Cnnm no1annme
Cnnt norante, cnnt nennxne,
ymn, ortnmne n mnp neneomt!
K nam nstnam!
Ceua eaoauu Mapqi us onepi M. Mvcopecroeo Xoeauuuua

Koneuno, xopomo ronopnrt o mncrnuecxnx ranax ropoa, xora peut ner o crapnnntx
nenrpantntx paonax. Tam xe nce nponnrano ncropnuecxnmn nerenamn, cexperamn
npomnoro n saraxamn cronern.
Ho net y Mocxnt nmemrcx n nonte paont. C nnmn-ro xax? Ctmyrcx nn y nnx saraxn n
rant?
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hy +ro yx xax nocmorpert
Bc1peua na noseunon pexon
Vuuua Bauauocuaa u pyeue, exoauue e paou Hepuuumuo
Paon Iontxnono nomen n cocran Mocxnt rontxo n 1960 roy. o roro sect tn
cronnunt npnropo. Hy a o nepno uerneprn XX nexa n nonce epennn: Iontxnono,
uepnnntno n Kanomnno. (Oronopnmcx cpasy npannntnoe cxnonenne +rnx nasnann na o
nac sannmart ne yer. Ho ycroxnmerocx npannna na +ror cuer ner. Bor n mt cranem
cxnonxrt, xora +ro noxaxercx ymecrntm, n ner, xora xopomo unraercx n es cxnonennx.)
Bo nropo nononnne XX nexa o Kanomnne xort uro-ro snann ram tna npomsona c
ontmnmn sanoamn. B Iontxnono cymecrnonano crapnnnoe xnanme (Kyprancxax ynnna,
ntne om 11) n Faaencxn npy, noxpyr xoroporo cnoxnnact sona ortxa. Ho nor npo
uepnnnt-no mano xro axe n cntxnnan. Mecro +ro n npocropeunn nastnanoct y
xnnorearpa Vpan nnn npocro na xpyry, noromy uro pxom c xnnorearpom cymecrnonana
xpyronax rpancnoprnax pasnxsxa. Hy a xora yxe n nauane XXI nexa xnnorearp saxptnn, a
norom n nonce cnecnn, ocranonxy omecrnennoro rpancnopra nepenmenonann c Knnorearpa
Vpan n +ro camoe uepnnntno. Onaxo axe mecrnte xnrenn noxnmann nneuamn:
Orxya raxoe nasnanne nensnecrno.
A net na camom ene mnorne ouent axe xopomo ocneomnent o ncropnn +roro mecra,
xort n ne noospenamr o +rom.
Bnpouem, y nac rax uacrentxo mt snaem o uem-ro, no ne cnxstnaem +ro nn c uem pyrnm.
Kax? A nor cmorpnre! Onepy Mycoprcxoro Xonanmnna nce cntmann, a n npo camy +ry
Xonanmnny (crpenenxn ynr, ycrpoennt napenno Co]te npornn mnoro parna Herpa,
yymero Herpa Bennxoro) yunnn n mxone. Xnrenn mocxoncxoro uepnnntna, xoneuno, ne
ncxnmuenne. Ho xax-ro ne ymamr onn o rom, uro raanxa Map]a ns onept Xonanmnna
(nomnnre snamennrym cneny raannx c ne menee snamennro pennnxo, opamenno x
xnxsm Xonancxomy: Tee yrpoxaer onana?) n neyntx Mapra, xnnymax n nx cene n
XVII nexe, o xoropo ner-ner a n npoxnmnercx namxrt nexon, ona n ra xe nnunocrt.
Hpo +ry nerenapnym Mapry nsnecrno, xoneuno, mano. Ho xnna ona n cene uepnnntno nect
XVII nex. H esnnn x ne raart co ncex oxpecrnocre, ny n, xcno, ns Mocxnt-cronnnt. A
nocxontxy npx nn raanxa morna npoxnrt cro ner, ro cam coo nanpamnnaercx ntno:
raantntm pemecnom sannmanact ne ona, a, cxopee ncero, necxontxo xenmnn n poy.
Hponnuecxn ap otuno nepeaercx or aymxn x nnyuxe, xorx, xoneuno, n out moxer
ero nonyunrt. Cxopee ncero, ncex enouex n cemte nastnann onnm nmenem. Hpana, nx
Pycn roro npemenn +ro nenpnntuno-nnocrpannoe nmx. Ho nosmoxno, uepnnntncxax
nopoxex n ne tna nnxaxo nnocrpanxo, a npocro nsxna cee nmx npoe n saraouno
snyuamee, no n nnonne conocrannmoe c npnntuntm nmenem Map]a.
Camo xe centno uepnnntno, croxmee no peuxe Cocenxe, yxonr xopnxmn n rnyt nexon. B
nnctmenntx ncrounnxax ynomnnaercx xax pas c XVI nexa. Tora ono npnnanexano
Anexceencxomy crapoennutemy monacrtpm romy camomy, nerenapnomy, uro c XIV nexa
croxn n uepronte na rom camom mecre, re n XIX nexe nosnenn xpam Xpncra Cnacnrenx, ny a
Anexceencxym onrent nepenenn na Kpacnocentcxym ynnny. Hcropnx +ra, oxpamennax
rparene n mncrnxo, onncana n xnnre Mocxna mncrnuecxax. Ho nor ctcxanoct n
npoonxenne annnx npeann.
Onxrt xe cronr nanomnnrt, uro monacrtpt nastnancx crapoennutnm nonce ne noromy, uro
ram npoxnnann crapte ent nnn crapte enymxn. Hanpornn +ro tno nouernoe
nasnanne. Ono yxastnano na ro, uro +ror ennun monacrtpt camt rnannt no
crapmnncrny pennemax xencxax onrent Mocxnt. Bet ona tna orxptra eme n 1358
roy no narocnonennm Mocxoncxoro mnrpononnra Anexcnx orcma n nanonee
nounraemt n monacrtpe cnxro cnxro Anexce, uenonex Foxn.
Hapt Mnxann ueoponnu no nocmecrnnn na npecron nocne Cmyrnoro npemenn ornnunn
Anexceencxn monacrtpt cnonmn mnnocrxmn. eno n rom, uro nacnennxom Mnxanna
Pomanona xnnxncx ero crapmn ctn napennu Anexce (yymn napt Anexce Mnxanonnu,
armmxa Herpa I). Bor n Anexceencxym onrent n norexnn onntnte apt, e ornncann
yrotx n semnn. B uncne nnx oxasanact n epenentxa uepnnntno. Bnpouem, ymam, uro
rora epennx eme ne nmena raxoro nmenn. Bet uepnnna +ro monaxnnx n uepnom
xnoyxe. Bor n crana epennx uepnnntna, ro ecrt npnnanexamax monacrtpm. Koneuno,
semnx sect tna ne ocoo naxorno, mecramn onorncro ns-sa nopeutx, mecramn
xonmncro a nstnenno ns-sa neponnocre pente]a. Ho epennx tna c opom n
yrotxmn, ro ecrt, no anm, nmena nce nyxnoe n nonesnoe n onxono centcxo xnsnn,
uro aer npnpoa. Onaxo xpecrtxncxnx nopon sect cymecrnonano mano. H xorx semnx
nmenact, napo uypancx nepecenxrtcx. Bnno, cxastnanact monna o uepnnntncxo nopoxee.
ecrnnrentno, na ormne n ro uacrn opa, uro renept nxonr n cocran nannonantnoro
napxa Hocnnt Ocrpon, nocpen neontmo uepemyxono pomn (tnn n crapnny n raxne
uyecnte mecra, norynennte norom ocrptmn ronopamn) croxna nsenxa Maprt-nemyntn.
Cma n npnesxann raxom re, xro xoren ysnart cnoe yymee nnn nonyunrt xaxym pyrym
marnuecxym ycnyry. Bo nopy nnerennx uepemyxn napo norxrnnancx ocoo. a rontxo,
ronopxr, n ry napy neent, uro noxpyr pasnnnanact enax xnnent, nopoxex npnnnmana
rontxo nspanntx.
Ho nce npoxonr. Or nopoxen (nnn or nenoro poa nemynn) ocranact rontxo cnena
raannx Map]t na onepntx nomocrxax, ram ee nsopaxamr crarno n nnacrno ennne,
cxptnamme cnom xpacory no remntm nnarxom. A nor xnrenn Vpantcxo, Hpxyrcxo
ynnn, Hprtmcxnx npoeson, ocoenno rex omon, uro neanexo or necnoro maccnna, uacro
nyramr mantmnm, rax n crpemxmymcx ynnsnyrt n nnsnexamne nponecxn Hocnnoro
Ocrpona, uro nor, mon, xnnrcx necnax axa, snax crapyxa n saeper ocnymnnxon. Onaxo
manonernne necnyxn nnuyrt ne crpamarcx. A moxer, onn npocro uyncrnymr, uro necnax
aymxa nnuero nnoxoro ne cenaer?
Onaxt cemnnernxx ouxa moe npnxrentnnnt paccxasana mame, uro nm c nopyxxo
nomorna nporn no necno opoxxe crapax rerentxa n remnom nnarouxe. A n mxone y nnx
mantunmxn ronopxr, uro, ecnn sanynmtcx n necy, nao nosnart Mapry n Inea. Te, mon,
cro ner n necy xnnyr n nomoryr ntneyr na ac]antrnponannym opory. Koneuno, pexrnx
nmnr npnymtnart. a n xax noome moxno sanynrtcx ram, re ncx reppnropnx noxptra
xyntrypno saac]antrnponanntmn rponnnxamn n oycrpoena nanouxamn? Ho net na rpex n
nocpen rpex cocen nmn xpyxar!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ono nsnecrno rouno: pennmm neyntm Mapry, cranmym mecrntm npnnnennem, n paone
ne oxrcx. A ropoxane, saxaxnnammne n nmym noroy n nponecxn Hocnnoro Ocrpona
notmart nosyxom, nmxr paccxastnart o Mapre mecrnte nerent. Koe-uro x sanncana
n npnney sect, a necxontxo npeann ntnecna n npnnoxenne. Vx ouent onn cnoeopasnt.
Hpournre ynnnrect, nacxontxo no+rnuecxne nocnomnnannx nexon moryr ctcxartcx n
otunom cnantnom paone.
Bor nepnt paccxas amt ner rpnnarn nxrn ns rex, uro no conpemenntm mepxam nce eme
npoxoxr no paspxy enymex.
B ror ro (a tn +ro xonen nnxnx enxnocrtx) x mna neuepom no Faxantcxo ynnne x
Iontxnoncxomy npyy. Vxe remneno. Ocnemennx rora no ynnnam nourn ne tno. Tax uro x
ne ynnnnact, uro n remnore xo mne npnnnact ayntxa nnoem ne rax crpamno. Ftna
ona n uepnom nnarouxe, cnonsmem na rnasa, c xnmxo n n sacanenno xo]re. pemnna, uro
+ro oromonxa, nymax n namy nepxont Cnxrtx 3ocnmt n Cannarnx. pyrnx-ro nepxne n
oxpyre ner, nor n xoxr rya nce namn aymxn.
Mne rora noymanoct: xoneuno, crapymxa-oxn oynanunx ocoo ne nomoxer no
remnore, ecnn uro, no xort xpnx nonnmer. Bnpouem, or xpnxa n rex mecrax nontst
nnxaxo. Cnauana no Faxantcxo ynnne o nnoman Fent Kyna npomsona (nontx omon,
uro ram ceuac, eme ne tno), norom Iontxnoncxn npy, re oma noome naunnamrcx no-
uynomy c nomepa 5. Horomy uro ram, re onxnt croxrt nomepa 13, xax pas n ecrt cam
npy. To ecrt, moxer, +rn oma ram, n noe, y noxnoro n croxr, no na nonepxnocrt ne
ntxoxr. Tax uro opoxxa nont npya onxrt xe remno-crpamnax. 3ro renept noxpyr napx,
uncroe coxponnme c ]onapxmn, ropxmnmn rax, uro cnerno xax nem. A n nnxne
enxnocrte n +rom Iontxnoncxom napxe y npya uyrt ne xaxt mecxn rpynt naxonnn.
Paso xe tn n nopxxe neme.
Bor mt c ayntxo n xontnxnn no remnore. Ona mne npo oxpecrnocrn paccxastnana.
Hanepnoe, ymana, uro or +roro ne rax crpamno yer. H raxax naunrannax axa oxasanact!
3ro or nee x ysnana, uro ropocxym sacrpoxy sect nauann rontxo n 60-x roax. Or
epennn uepnnntno ocranoct rontxo nasnanne uepnnntncxoro npoesa. Horom mt x npyy
nonepnynn. Crapymxa npo nero peut sanena. Mon, pantme +ro tna pyrax epennx
Iontxnono. H o 80-x roon npomnoro nexa na mecre npya tno onoro, npenpamennoe
mecrntmn xnrenxmn n cnanxy. Ho no 0nnmnnay-80 mecrnocrtm pemnnn sanxrtcx a ny
xax rocrn cronnnt ynnxr +axoe xnamnoe mecro? Fonorne ocymnnn, cenann nooorrox n
peuxy Cocenxy, n o roro uacrtm sapannym n rpyy, ny a renept yxe onosnauno cranmym
nosemno pexo. Mne, xoneuno, cpasy xe ncnomnnnact camax ranncrnennax pexa-npnspax
Mocxnt Hernnnxa. V nee nnna 7,5 xnnomerpa. A y name Cocenxn snaere cxontxo?
Hourn 9 xnnomerpon. To ecrt, npecrannxere, nama peuxa ontme snamennro Hernnnxn! A
nt ronopnre, mt oxpanna. a y nac cocrnennte ocronpnmeuarentnocrn ecrt. Mne rora
ayntxa paccxasana, uro or nosemno Cocenxn na nonepxnocrt ceuac ax rpn npya
ntxoxr. V neca n Hocnnom Ocrpone Faaencxn npy, cpenn nam Iontxnoncxn, a
pxom c merpo Hpeopaxencxax nnomat uepxnsoncxn. Ho nam Iontxnoncxn x
npnpoe nnxe ncex. Ha nem n yrxn, n axe uaxn. Moxer, rontxo neee ne xnaraer. Ha
+rom paccyxennn ayntxa nsoxnyna. Bnno, neee e xorenoct.
H ryr Hs-sa epenten, nocaxenntx noxpyr npya, ntcxontsnyna napouxa xynnranon.
Bnpouem, +ro pantme nx rax snann. Tenept npnxonnoct nennuart no-rmpemnomy nacxono
parxamn. Tontxo nor namepennx y +rnx pnroronontx, xcno, tnn ne parcxnmn. Onn
nnxanyn axy. Bropo cxnarnn menx sa pyxy norxnyncx cnxrt xoneuxo, npearentcxn
necnynmee n rycxnom cnere ]onapx. yx n cama copanact emy nomout x-ro cee opoxe
xoneuxa, no
n nonxrt ne ycnena, xax axa nnxo napnna xnmxo roro, xro croxn x ne nonnxe.
Fyra npxmo-raxn pyxnyn nasemt. Bropomy ocranoct no ronone csan. On xnno ne
oxnan nanaennx. Ho romentxax ayntxa rax napnna ero, uro parox pacrxnyncx pxom c
npnxrenem. H nor uro camoe nopasnrentnoe xora aynx samaxnynact na nroporo, x
ynnena n remnore ee xnmxy. a-a, ynnena n remnore. Horomy uro xnmxa cnernnact!
Crpanntm rxryunm rpxsno-cnnnm orcnerom.
Koneuno, mano nn o uero oymanact rexnnxa. B ro npemx xax pas nauann noxnnxrtcx
yxasxn c nocnerxo. Ho urot cnernnact crapax rpxsnax xnmxa?!
n crpaxe ycrannnact na noonme. na parxa nexann, ne noanax npnsnaxon xnsnn. A ny
xax +ra oxtx xoponxa nx npnxonunna?! A ayntxa xax npouna mon mtcnn:
He onct! rnxoneuxo. Bon yxe n senxn pasnennxmr. Tt ryrouxn nocro. H rnasa
npnxpo. A x nx myrany uro nnpet ne macrann.
Fayntxa noomna nnnornym x nexamnm na semne oponam, npncena pxtmxom n
noxptnact cama raxnm xe npnspauntm cnerom, uro n ee xnmxa.
3namo, xro x? Mapra. B pyr pas ypom! C coo na ror cner saepy!
H raxnm yxacom or crapymennnn nonexno, uro nepeart nenosmoxno. A net ona menx
npeynpenna: 3axpo rnasa. Ho x, ypa, ne nocnymanact. H uro renept co mno yer?!
3ro xe npnspax, npnnnenne Horn mon copnannct c mecra n nonecnn menx, ne pasnpax
oporn. Inannoe noantme.
Bor xaxym nopasnrentnym ncropnm nno pas oneercx ycntmart or cnyuano cocexn no
mnxpopaony. Bnpouem, moxer, noromy, uro x o raxnx ncropn cama oxoua, mne nx n
paccxastnamr? To nn nmn uyncrnymr, uro mne +ro nnrepecno n x ne crany cmexrtcx or
nenepnx, ro nn npocro neser na paccxasunxon? Htnue net mano xro xoro ntcnymnnart
craner
oma x, xoneuno, nauana ptrtcx n xnnrax. Xopomo, uro nnnorexa orpomnax uro-ro or
npexon ocranoct, uro-ro cama npnxynnna. B Hnrepnere xe npo ncropnm namnx mecr mano
uro nmeercx. Koneuno, macca npemenn na noncxn ymna. Ho ono roro cronno. Horomy uro
ysnana x maccy nnrepecnoro.
Hanpnmep, raxo ]axr: eme n 1808 roy n namem uepnnntne saxonunnoct xpenocrnoe
npano. Hpecrannxere?! A cnyunnoct +ro rax. B xonne XVIII nexa nmneparop Hanen
noxanonan epennm mnrpononnry Mocxoncxomy n Konomencxomy Hnarony, nocxontxy ror
yxe nnaen semnxmn uepxnsona n Kanomnna, rpannuamnmn c uepnnntnom. Ho nacrpoenne
Hanna, xax nsnecrno, uacro menxnoct. H xora mnrpononnr ocynn ero nexoropte
nononneennx, nmneparop npaxrnuecxn nsxn Hnarona no omamnn apecr sanpernn
ntesxart ns Mocxnt n nce apt cnon sapan oparno. uepnnntno cnona oxasanoct n xasne
n yxe npn nmneparope Anexcanpe I tno orano no nnaenne ouepn nornmero n pyccxo-
rypenxym nony renepana Ipnropnx Iexnna, nepoxrno, sa npoxnnennym ocoym
xpapocrt. Ienepantcxax out, Harantx Ipnroptenna, ntmna samyx sa crarcxoro conernnxa
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
3anena n sarnxnyna n nmenmymcx nomocxonnym epenymxy. Tam yxe anno tna
nycromt, a xnrenn orcyrcrnonann. 3anent pemnnn nce xe nsxrtcx sa naroycrpocrno
sement. a rax ptxno, uro uepnnntno c rex nop nposnann Harantnn ntcenox. eno n rom,
uro npenpnnmunnax Harantx n 18071808 roax ntcennna cma 11 ym xpenocrntx ns
nnsnexamero cena Iontxnono. Ceno ro nosnnxno xort n xya nosxe, uem uepnnntno, no
oxasanoct nnxe x npoesxe opore, n noromy xnrenn ero xya oraue. Tam, n Iontxnone,
nmencx nonxn ynpannxmmn apcxnm nmennem, onaxo roxe xpenocrno unnnnn
Hnanon. Bor on-ro n npenoxnn ro nn cnoemy rontxnoncxomy apnny, ro nn 3aneny
ontmne entrn sa ro, urot emy c pone ornncann nontnym. Vx xax onn ram nce +ro
ocrpxnann, nensnecrno, no nsnecrno, uro n Harantnnom ntcenxe noxnnnnct 11 myxecxnx
ym (xencxn non no rem npemenam noome nnre ne cunrann) Hnanontx, xoroptm
Harantx 3anena ntana nontnym n nepenena n craryc cnoontx semnenamnen. Tax n
1808 roy uepnnntno crano nepnonpoxonem semnn Poccncxo y nero noxnnnact nenax
epennx nontntx, a ne xpenocrntx nme. Hpana, nonauany n epenne tno ncero 5 omon,
no nao xe c uero-ro naunnart.
Hpy nounoro yxa
Baaeecuu npy, yuuua Kypeaucuaa
unnnnn Hnanon nauan c neca. Pynn, nnnnn, npoanan. Ecrecrnenno, ne rnymancx n
paxontepcrnom. Xenmnnt ero cemtn nauann c npxxn n menxorxauecrna. Cnonom, epennx-
cemtx ne ecrnonana. Onaxo ncex cmymano ono: unnnnn uacro yxonn ns epennn
rya, re eme coxpannnnct nentpynennte uepemyxonte epentx. H pynrt nx rnana cemtn
ne osnonxn. Moxer, ram, nocpen crnonon, ocranmnxcx or tnoro apomarnoro orarcrna,
unnnnn nnen Mapry? Ionopnn c ne? Cnpamnnan conera?
Hpo ro nensnecrno. Ho nerent o rom, uro unnnnn snaercx c mecrntmn npnnnennxmn n
uepronmnno, coxpannnnct. Heapom paccxastnamr, uro, yrnynn n ntuncrnn npnpont
npy y neca, unnnnn nauan nastnart ero Faaentm nnn Fa-axnntm (ceuac yrnepnnoct
nasnanne Faaencxn npy). Xorx norom yxe mecrnte ynepxnn, uro tn, mon, raxo apnn
ns nnocrpanntx aen-aaen, no snammne nmn ncera oxcnxnn, uro aa +ro nouno
yx, ymemmn nerart no nosyxy, nx xoroporo ner nperpa n xoropt ouent nmnr
nopxox. Heapom nmenno nm nyrann nenocnymntx ere: Bor aa npner n saeper
rex!

Faaencxn npy

Onaxo unnnnn Hnanon nnxaxnx nountx yxon ne oxncx. 3aro ncera snan nent n Mocxne
na nec n rxann. H xora nent naann, nnuero ne npoanan. 3aro ecnn ornosnn ronap n
Mocxny, snaunr, ram rouno nent nnepx nonesnn. Cocen axe sno myrnnn, uro emy nonocrn
uepr no nosyxy npnnocnr. A moxer, +ro tn ne uepr, a mecrnt aa? On xe xax pas no
nosycxm n nyremecrnyer
Hpana, nce +rn cnxsn c neuncro cnno mornn oxcnxrtcx n nnonne semno. Hnanont
tnn crapoopxnamn. Mexy npounm, n Map]a n Xonanmnne Mycoprcxoro
craponepxa. Kcrarn, +ro cnnerentcrnyer o rom, uro n mecrax uepnnntna n Iontxnona
nsanna naxonnn npnmr cornannte co cnonx npnntuntx mecr croponnnxn pennxro
pyccxaro narouecrnx, xax nmenonann cex crapoopxnt. Ionnmte n npecneyemte
nnxonnanamn, onn ntnyxent tnn cnnartcx n copt n ranrtcx mnorne cronernx. H
npano cnono, npnxrno, uro cpen annnx xnrene uepnnntna n Iontxnona naxonnnct
uecrnte n nepoxne nmn, roronte art npnmr crpaxymnm. ymaercx, uro nmenno +rn
ennonepnt-crpannnxn n paccxastnann unnnnny Hnanony nonocrn npo nent,
ocranannnnaxct n ero epenne na nouner. B pyrnx-ro epennxx craponepon n na nopor ne
nycxann oxnnct nosmesnx nnacre.
Eme n uepnnntno nnora sarnxtnann noxnnte n crapte enymxn. Hoxnntmn
cunrannct n ry nopy ennnt or 23 o 28 ner, ne cymenmne ntrn samyx. Hy a ecnn n x 29
roam enxxxn ne cmornn ctcxart cee myxa, ro nepexonnn n paspx craptx en.
Bnpouem, n pasntx mecrax tnn pasnte rpaannn nanmenonann, no ono ocrananoct
nensmenntm: ecnn ennna ne samyxem, +ro nosop ne rontxo nx nee, no n nx nce cemtn.
Bor n ornpannxnnct ennnt n ranoe nyremecrnne n nec x rpannnam epenent uepnnntno n
Iontxnono. Ho npeannm, n necy rom tna nsymxa, nox n xoropym n ycrponn
onpeenennt pnryan moxno tno samannrt n cnom cyty cyxenoro. Hy a nocne raxo
mncrnuecxo npnmanxn on oxnnxncx n n xnsnn. Esnnn n sanonent nec n myxunnt. V
nnx cnox nerena nmenact. Tam, n necy, nao tno ctcxart cnnn xamemex. He naxno,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xaxoro pasmepa, xort xpomeunt yntxnnx, no nenpemenno onxen trt y nero cnnn
orrenox. Horomy uro raxo Hccnnt-xament n npnmannr x uenonexy EIO Cuacrnnnym onm.
Cunranoct, nexora raxnm xamnem nnaen xnxst Cenep Ocrya. Ho marnuecxomy noneptm,
xora onx naxonnact, xament nyxno tno orart. Ho xomy nenonxrno. Bor Cenep n ne
cran nomart ronony, a npocro cpocnn xontno c nantna re-ro n paone pyutx Bemnn
ncrox. Kro naer romy n onx. Bemnn ncrox rax tn nasnan noromy, uro ne samepsan
axe n mopos. Houemy ceuac ne ysnaemt. Toro pyutx, npnroxa peuxn Cocenxn, anno ner.
Ho nnno, Cenep nepnn, uro x mncrnuecxomy no rem npemenam ncroxy yyr npnxonrt
ocote nmn, nepxmne n marnm. Onn n nayr sanernoe xontno. H nosmoxno, yyr nyume
snart, xax nocrynnrt c nnm antme. Hensnecrno, naxonnoct nn xontno. Ho +nrysnacrt
nmyr ero n no ce ent.
Hereny +ry npo Hccnnt-xament nt roxe moxere npouecrt n npnnoxennn. 3ect xe mt
noronopnm o peantno ncropnn. Xorx xro snaer, uro peantno, uro nerenapno? Hnora nce
+ro cnnro n raxo xnyox, uro ne pasontemt n sa cro noxonenn.
Hrax, cnona peantnax epenymxa uepnnntno. Vxe nropax nononnna XIX nexa nomna. Ho
nor xaxax saxantxa onapyxnnact nacenenne epennn pocno xpane menenno, saro
narococroxnne nepno. Pennsnx 1857 roa (+ro cnycrx nonnexa ntxoa na nontnte xnea)
ntxnnna n epenne 7 nopon c 53 ymamn ooero nona. axe x xonny XIX nexa sect
nmenoct ncero 17 nopon c 58 xnrenxmn. 3aro nenepoxrnt cnyua no rem npemenam
npaxrnuecxn nce myxcxoe nacenenne oxasanoct rpamorntm. a n xenmnnt roxe ymenn
nocrannrt nonncn n nocunrart no omamnnm nyxam. H nnxaxnx mxon n epenne ne
nanmanoct. To ecrt onn camn cex yunnn. Bor nam n craponept! A x xonny nexa onn
noome ntxynnnn y rocyapcrna cnon semnn. To ecrt +ro crana HX semnx. H ne omnnnax
onn ee noennnn! Bor nam n uepnnntnnt npano cnono, onxrt ecrt uem ropnrtcx! Vxe n
60-x roax XIX cronernx onn orxptnn y cex ymarorxanxym ]apnxy, a norom n ]apnxy
no ntnycxy oexn. 58 xnrene, ns xoroptx nononnna (xoneuno, xenmnnt) xnonorana no
omy, ro ecrt n omecrnennom nponsnocrne ne morna trt sanxra, n ne ]apnxn! 3ro x
uecrt n xnana. A mt nx ne nomnnm
Kya x raxoe ronrcx-ro?! He noromy nn npnxonrcx eno Mapre ponrt no
oxpecrnocrxm n paccxastnart cnon pasnte ncropnn? Moxer, xort ern npncnymamrcx
Hepec1penxa na sanopxax ouon
Vuuua Aumacuaa
Bt ne nonepnre, no cnycrx xaxoe-ro npemx mne onenoct cnona ycntmart paccxas o Mapre,
o cnx nop rynxmme no uepnnntny n Iontxnony. Paccxas +ror tn o eme onee
rparnuecxnx ocroxrentcrnax. H noneana mne ero cocexa no ouepen n xnmuncrxe
nana. Croxnn mt onro, noromy uro ama nnepen nac sarexna nepnnoe ntxcnenne
ornomenn c npnemmnne, xoropax nontranact oxcnnrt ame, uro nemt c nxrnom nao
tno npnnocnrt n uncrxy ryr xe, a ne xart neenm, noxa nxrno npncoxner oxonuarentno.
ama cnymart nnuero ne xenana, nsnnnact na tt n ntcxasana no ]nnan pasronopa, uro
npnmner nx pasnparentcrn cnoero o]pena, a on nsnecrnt n paone parox.
Hpnemmnna rontxo nneuamn noxana, nanepnoe, cntmana na cnoe paore n ne raxoe. Ona
nonepnynact x cneymme xnnenrxe, n nauanoct nonoe nynoe pasnparentcrno. A nor
croxmax sa mno xenmnna cpearnponana na nosrnac o parxe:
Hy epxnct!
oepnynact x ne n ntcxasana:
Kaxo parox? Ceuac xe ne nnxne enxnocrte!
A n namem paone n n enxnocrte ne cnntno mannnn, nporonopnna xenmnna. Xorx x
pasox nonana na raxoe
A uro raxoe? ne yepxanact x.
Hy npxmo xax noronxnyn menx xro-ro c nonpocom. H npannntno cenan! Horomy uro
xenmnna paccxasana nectma npnmeuarentnym ncropnm. Hpnnoxy, xax mory:
B 1996 roy mna x omo. Xorena nyrt coxparnrt, nomna no sanopxam Anracxo ynnnt
c pyro cropont omon. Hy n npyr cntmy. ntcrpent. Koneuno, x snana, uro no Mocxne
rora mnn pasopxn. Ho urot nor rax nonacrt camo?!
Ornxnynact rnxxy, x mnmo ant ny. Koneuno, ann rpomxo cxasano. Tax, uro-ro n
nonane nomemanoct npoe xaxo-ro nomtnouno. Hapo noronapnnan, uro rya parxn
esxr napnrtcx. H nor nornepxenne: ntcrpent
x mecry npnpocna. A xya enartcx? Crom na orxptrom mecre. A ns nepe +rnx
nonynonantntx ant myxnx ntcxounn. Hy, ymam, ceuac ero xe parxn no nemy nannrt n
cranyr. A ryr xax pas n x crom
H npyr sa cnnno y menx ronocox narpecnyrt: Hn nnepe! He cro!
rnxnyna uepes nneuo axa n remnom nnarouxe c xnmxo. Xnart menx sa pyxy n erom x
omam. Tontxo mt npocxounnn n n noes mpxnynn, sa namn onxrt ntcrpent. Bnno,
ecrnnrentno xro-ro ns ann ntexan n sa rem, xro ypan, npnnycrnncx, crpenxx na xoy.
Hy ena! Honyuaercx, menx axa npxmo ns +nnnenrpa cotrn ntramnna.
Or era-ro x crom, rxxeno tma. A oxtemy oynanunxy xort t xnt. Tontxo rnasxamn
stpxnyna n xnmxy cnom ns pyxn n pyxy, xax mnxapnym rpocrt, nepexnnyna. axe
noymana: moxer, ee xnmxa ns rex xe marnuecxnx npnamacon, uro n nerenapnax rpocrt
Bonana, nomnnre y Fynraxona?
A axa xnxnxnyna, nnarouex cnan rnxxy, a ona monoentxax concem. Monoxe menx.
uanracmaropnx xaxax-ro. Xorena cnpocnrt, a mnr n ner nn axn, nn monoxn. Crom
ona n noese oma pxom c monm. Bor xax raxoe nonnmart? Hoymana, y menx rnmxn or
crpaxa. A norom neuepom no mecrnomy xaentnomy xanany Amerncr cxasann, uro
ecrnnrentno tna nepecrpenxa na Anracxo.
A nt npo Mapry xora-nnyt cntmann? nonnrepeconanact x.
3ro npo mecrnoe npnnnenne? 3ro rontxo axn onramr.
Ha namy ecey npyr cpearnponan myxunna csan. Txxeno xe croxrt n ouepen.
A uro, na Mapry nnonne noxoxe. Ionopxr, ona ro crapyxo, ro enuonxo oopaunnaercx.
H mexy npounm, pacxpacannne.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hy a npnntuno cpearnponana xenmnna. Bam, xoenxm, rontxo npo xpacannn
ymart
Hpn uem ryr xoenn? ]tpxnyn myxunna. Herena ecrt
Ho xaxax nerena n npo uro, ysnart ne yanoct. B npnemnym ntmnn cpasy ne npnemmnnt,
n ouepet mrnonenno pacrexnact na rpn pyuexa. Bce mt n x, n xenmnna, n myxunna
nauann oxcnxrt npnemmnnam npo cnon saxast.
Bnpouem, ysnart npo mecrnym nereny mne nce-raxn npnnenoct. Ha namem xonne Hocnnoro
Ocrpona ecrt cnoeopasnoe mecro ncrpeu. Tam nocrannent cront, n crexamrcx rya
crapnuxn n crapymxn co nce oxpyrn ro n omnno nrpamr, ro axe n xaprnmxn. Hy a xora
omecrno ne conpaercx, ram onnouxn cnxr. Bor x ram xax-ro n npncena. A xo mne
crapymxa noomna. Aconmrno conpemennax n xnncnxax n, xax renept mono nastnart,
rynnxe npome ronopx, nnnno pyamxe es nyronnn. Bor ona-ro n paccxasana crapnnnym
ncropnm. Kax nonrcx, npo Hmont. Hy a x xe ooxam nce +ro sannctnart. Bor n sanncana,
xax cmorna. Ceuac na nee orptnartcx ne cranem, no n npnnoxennn ona ecrt. Hounrare:
Ceronx noutm ne npnercx cnart. Herena epennn uepnnntno.
H ne ronopnre norom, uro xnnere n rnyxom n oranennom paone Mocxnt n Harantnnom
ntcenxe. Cnon npeannx ecrt nese.
apa n Mocxne
Iouoauoecuu npy +exy yuuua+u Aumacuo u Vpauocuo, nepexoaue e
Vccypucuym
Hernxx xapa 2010 roa cenana ns Mocxnt ]nnnan aa. Cnauana ontme mecxna mocxnnue
noxapnnann na connnenexe sa 30, a sarem n no 40 rpaycon. Horom nauancx noome
xommap saropennct nomocxonnte rop]xnnxn, n cronnny naxptn exn cmor. Crano ne
npocro yymnnno xapxo, no noome neuem tmart.
C yrpa o neuepa cnent (a na camom ene mano uro nonnmammne nmn) ntrannct anart
mocxnnuam conert. Bce +ro cnononyne tno nyx copron: onn c neno y pra xpnuann:
Cpouno yesxare!, pyrne c eme onee xyrxo ncrepnxo saxnnnann: 3axpore oxna,
sannntre mropt n nn n xoem cnyuae ne ntxonre na ynnny! Hpn +rom nepnte satnn, uro
ontmnncrno mocxnnue paoraer, a n ern n nencnonept ne moryr nor rax npocro
copnartcx nmnr n exart xya-ro. Hy a nropte, xaxercx, ncxpenne n camn ne nonnmann, uro
coneronann, net npn saxptrtx oxnax n nourn copoxarpaycno xape eronnte oma
mocxnnue npenpamannct n nacroxmne nonymxn cmeprn. Hy a xonnnnonepon y
ontmnncrna napoy n n nomnne ne tno. Bo-nepntx, noromy, uro nx ne paspemann crannrt
es cnennantnoro o]opmnennx ymar. Bo-nroptx, noromy, uro nx noxynxa, ycranonxa n
nnarnoe paspemenne cronnn acnocnonntx ener. a n nenosmoxno tno xynnrt nx n rem
onee ycranonnrt n re npoxnxrte nn.

Iontxnoncxn npy

Vrpom n nocxpecente 8 anrycra crano concem nentnocnmo +ro tn yxe rpern ent
conepmenno yrapnoro cmora. Pano naptnanoct n conerax saxynopnrtcx n eronntx
xnnnmax n ne ntcontnart noca na ynnny. Ho mt c myxem pemnnn no-nnomy mt ntmnn
na ynnny. H nopasnnnct, nacxontxo ram nerue tmart. Bet y nac no oxnamn
Iontxnoncxn npy, noxpyr nero epentx. Koneuno, onn nourn ne amr renn, no nce panno
xorx t eronnte crent ne anxr na ncnxnxy. Boa pana na cex ocnonno yap, n
xaxercx, axe sanax nnnsy uyncrnonancx mentme, uem n saxononauenno or +roro sanaxa
xnaprnpe-ymeryxe. K romy xe n 15 mnnyrax xott or Iontxnoncxoro npya nec
Hocnnoro Ocrpona. Hpana, o nero nrn no connnenexy no 40 rpaycon. Ho mt
nepernxnynnct n pemnnn pncxnem.
O, xax mt tnn npant! Bor +ro n nao tno coneronart oesymenmnm or xapt n xyrxo
rapn mocxnnuam ntxonrt ns xnaprnp-ymeryox no epentx, na nmo xnouox npnpot
xort no xycr, xort na rpanxy. Hy a n namem Hocnnom Ocrpone tn pa. Bor xora moxno
tno nonxrt n nouyncrnonart, uro +ro raxoe. 3ro ne pasnneuennx c rypnxmn, ne xaxo-ro
ram ocot xom]opr. Pa +ro mecro, re moxno tmart. Koneuno, nonnma n necy roxe
uyncrnonanact no ne o raxo xe crenenn! Cnonom, x neuepy mt nepnynnct omo, nourn
ortmanmnecx. H ryr pasancx snonox. Mox nepnemax nopyra, xnnymax na cocene
ynnne, ronopnna raxnm ronocom, uro mne crano noncrnny crpamno
He mory ontme. menrana ona sannerammnmcx xstxom. 3nonm npocrnrtcx. Bpyr
uro
Tt oma? ncrpenenynact x. Hemenenno ntxon na ynnny!
Hentsx npomenrana nopyra. Bpaun nenenn nce menn saxononarnrt n oma cnert.
Hnxoro ne cnyma! saxpnuana x. Hn no nop x nepnomy nonanmemycx epeny!
Ortmnct nemnoro n nonsn n nec!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hentsx na ynnny. nonropxna ypanxoe yexenne nopyra.
ceuac x ree npny! xpnuana x. Cama rex ntney!
He nao Cama neoct ene na norax cronmt, cnoxnarnnact nopyra.
Tora nn na ynnny!
Hanepnoe, x opana rax ncromno, uro ona raxn nomna. Ocmennnact. H yxe uepes necxontxo
mnnyr snonnna nourn n +]opnn:
no nope. Tyr y nac epentx n xycrapnnx. Tyr ropaso nyume. Houemy xe onn yexann
ncex ne ntxonrt ns omy?!
ne crana cnpamnnart, xro raxne onn. H rax xcno! 3rn camte onn nanepnxxa nenn
peut o rom, uro nao saxononarnrtcx n xnaprnpe, nxnmunn KOHHHHOHEP na ncm
xarymxy. Onn, ram, na nepxax, axe n ne noospenann, uro y mocxnnue nnxaxnx
xonnnnonepon orpoxct ne nonnoct. 3rn onn-conerunxn noome xnnn ne n name
peantnocrn.
Hopyra nosnonnna npnmepno uepes uac yxe ns neca, re nnonne ortmanact. Tontxo n
cxasana:
Kaxercx, rt menx cnacna
A cxontxo rex, xro nonepnn, uro nao saxptrtcx n eronno ymeryxe, npocneno ram n
nn cmora n cxontxo norom nonnarnnoct sopontem sa +ror crpannt coner He
ntxonre ns oma?..
Koneuno, cnauana-ro nce npoe nepexnnn +ror a. Ho cnycrx napy mecxnen y macct napoa
onapyxnnnct cepeunte, cocyncrte, xoxnte n anneprnuecxne saonenannx, ne
npomemne n no ce ent n cranmne xponnuecxnmn. Bor yx noncrnny xponnxa
mocxoncxo xapt.
Ho mt c myxem neuepom 8-ro uncna onxrt ntnonsnn na ynnny. Cnenn nanpornn cnoero
npya. Monuann. Mtcnt tna rontxo ona: ecnn n sanrpa nce npoonxnr nrn no
napacramme xapa n xonnrax rapt, +ro craner nauanom xonna. Kro snaer, cmoryr nn
axe epentx n nam npy npornnocroxrt napacrammemy ay. A nmn onn xe, xax mox
nopyra, nepxr, uro nao cnert n eronntx ymeryxax, uro yer c nnmn? Bet axe
ceuac, no nout, nourn nnxro ne ntnons ns xnaprnp. A moxer, onn yxe ne n cocroxnnn?
Bet npomenrana xe mox nopyra: He mory ontme snonm npocrnrtcx
Heyxenn npana n +ro nauano xonna?..
Fenax ]nrypa ntcoxax, ronxax nosnnxna na epery Iontxnoncxoro npya. Myxunna n
eno nnnno, no xoneno, pyaxe, cnoontx ntnxntx pmxax n entx xpocconxax
noomen nnnornym x noe n ncxnnyn pyxn. Ptnox, pesxn ncxpnx. H na rom epery npya
nosnnx orxnnx. 3axrnnct na ornx remno-antx, xponantx. uro +ro tno? He nonxrt.
Iontxnoncxn npy ontmo. He npy osepo pasnnnnoe. Ecnn n Faaencxom npyy ncero-
ro sepxano not n 1 rexrap, ro Iontxnoncxn pasnnncx nourn na 9 rexrapon. K romy xe nout
]onapn ene ropxr. 3ro renept noxpyr npya na Anracxo ynnne nnnmmnnannx, ram xe
cosann naroycrpoennt napx. A n 2010 roy or ]onape tnn onn ocrarxn. He noromy
nn na ornx na npornnononoxnom epery ntcnernnnct pesxo n rpenoxno? To nn ne ]apt
mamnnt, ro nn na npoxexropa. Ho ontme ncero onn noxonnn na napy nonutnx
oxponannenntx rnas. H rnasa +rn samnrann n crpannom pnrme.
Myxunna n enom nanpxrcx. Ero ronxne nantnt ncxnnynnct n xaxom-ro nanpxxennom
nsnere. Mnr n onn nonropnnn pnrm mnrammnx xponantx orne. Hantnt cxnmannct n
pasxnmannct, pyxn saxpyrnnnct n crpannom xoponoe. Myxunna cnona uro-ro ropranno
ntxpnxnyn H npyr x nonxna 3ro mar. Fent mar paoran y not Iontxnoncxoro
npya.
Houemy sect? HE noromy nn, uro nama pexa Cocenxa, saxnmuennax n rpyy, crana
nosemno? Pexo-npnspaxom. Mncrnuecxo pexo, nponoxme Bpemena n Tant. Hpana,
ceuac ns-sa uyonnmno xapt ona xnno omenena, noromy uro yponent not n npyy
cnntno ynan. Hanepnoe, n cnnt pexn ncronunnnct roxe. He noromy nn ent mar npnmen
cma xononart-paorart ne onn? Kro-ro na pyrom epery npya noepxnnaer ero
antmn ornxmn. Oront. Boa. Bosyx. 3emnx no noramn. uertpe ocnonnte crnxnn, c
xoroptmn paoramr marn. Ho ecrt eme ona merann. H cnonno n orner na mon mtcnn pyxn
mara sapoxann n nosyxe, n crano xcno, uro na ero pyxax mnoxecrno xenesntx pacneron.
3naunr, on noyman n o nxro crnxnn meranne.
Otuno marnuecxne pnryant conponoxamrcx pnrmnuntmn snyxamn necnxmn,
apaanntmn yapamn. Ho ceuac nnuero +roro ne tno. Tontxo na xpocrntx n pesxnx
ncxpnxa mara. H nor nposnyuan rpern. Pyxn n enom nsmernynnct nnepx, cnonno n
npomantnom ncnnecxe. Ornn na rom epery npya ryr xe noracnn. Fenax ]nrypa
ormarnynact or not n menenno nopena npxmo na nac. Mt c myxem cnenn na cxamexe,
onenenen. Kasanoct, mar nooer. Ho on, rxxeno tma, oomen namy cxamtm n
ocranonnncx csan. Myx nouemy-ro nsoxnyn n nonepnyncx x mary cnnno. A x cmorpena,
ne n cnnax oropnartcx. Hnna +roro uenonexa ne tno nnno. Tontxo enemmax ntcoxax n
xyax ]nrypa. H mne nouemy-ro xasanoct, uro on cronr, noxaunnaxct, ne noromy, uro ycran,
a noromy, uro xouer uro-ro cxasart, no ne pemaercx. nauana nonnmartcx nancrpeuy. Ho
ryr on maxnyn pyxo n, nonepnynmnct, tcrpo nomen npout. Hy a x cnona nnmxnynact na
cxamtm.
Ha nocxoe nsomno xpocrno-opanxenoe connne, n mocxnnun yxe npnroronnnnct x ero nono
cmepronocno araxe. Ho nponsomno neoxnannoe cronnx repmomerpa ynan. onnrax
rapt pasnexnact. Hs remno nenent nosyx nnont operan tnym npospaunocrt. Hopyra
nosnonnna n, ne onepxx cee, cnpocnna:
3ro ecrnnrentno naxner ne rax yxacno nnn mne xaxercx?
E ne xasanoct. Mocxnnun tnn cnacent.
Ho ena myx ntmen ns oma, xax nepnyncx nasa:
Tam, y noesa, meprnt!
ntcxounna. Bnnsy ronnnnnct nmn, omapamenno nepernxtnaxct. B neontmo xananxe
ooxxenno xapo semnn nexan uenonex n enom. Hnno tno cnoxono. H nosa nourn
esmxrexna. On cenan cnoe eno saxptn ropo or cmeprentno xapt. Ho nce nmeer cnom
neny. H on ee sannarnn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpana, na pyro ent cnona nonexno yymnnno raptm. Ho xonnrt norox nosyxa xax
npnmen, rax n ymen. 3naunr, mar tn nce-raxn cnnen n snan cnoe eno. 3naunr, n nena tna
ormepena n npenasnauena sapanee.
Tontxo nor xax on conpancx c cnnamn, urot ntrn x noe? nx menx +ro crpamnax
saraxa. On snan, na uro men. Ho, nanepnoe, nce xe naexncx na mncrnuecxne cnnt
nosemno pexn. H ne ntxonnn nn n ry xe nout pyrne marn na pyrne mncrnuecxne pexn
n nnte Mecra Cnnt Mocxnt? Moxer, n rax. Kro snaer?..
H eme x nce npemx ymam: nouemy nsmaxom pyxn mar ocranonnn menx, ne an noorn?
Moxer, ecnn t x oxasanact pxom, HEHA noennnact t na nonx?
Ho on xnno ne xoren +roro
Hac1t 1pe1tn
Conpa1enn npeuen
Moxer, n pyrnx crapnnntx ropoax n ne rax, no n Mocxne crpacrt x pasnnuntm
conparentcrnam npocro-raxn pasnnra n nosyxe. A xax nnaue? 3a nexa sect crontxo
cxonnnoct ncero n pasnoro, uro xaxt xonnexnnonep ctmer cnom nnmy. Bnpouem,
crapte xonnexnnonept nmxr ronapnnart no-cnoemy: Mt ne copannx xonnm, a BPEM
COFHPAEM. He at sauem, a urot npomnoe c nacroxmnm nepemno n yymee. H camn mt
ne naxonnrenn, a COFHPATEHH BPEMEH.
C +rnm npx nn xro nocnopnr. Hmenno onn, xonnexnnonept, ntyxnnax, xasanoct t,
nnxomy ne nyxnte nemn, xnnrn, axe npocro crapym oexy, uro n npocropeunn
nmenyercx pnantem, naxoxr n +rom crapte ncrnnnte xemuyxnnt, xoropte cnacamr or
ynnuroxennx. a ne yt conparene ncex macre, mt t n ne snann, uem nmn pantme
nontsonannct, uro naenann, na uro nnnnnct n uem nocroprannct. a n pasne conparenn
ne apxeonorn npemenn?! Boccranannnnamr no xpynnnam, nnocx cno nxna n ro, urot
Hpomnoe ne xanyno n Hery. Hpn raxom noxoe n nacrpoe nemypeno, uro xonnexnnonept
napo mncrnuecxn nacrpoennt. Heren n npeann n nx cpee xonr nemepeno. H xaxax
ncropnx y nnx ranncrnennax. Kaxax ocooro paccxasa rpeyer. O ncem ne nannmemt. Ho
camte nnrepecnte saraxn n rant nce xe ncnomxnem.
Camte nneuarnxmmne n nopaxammne noopaxenne rant xoneuno xe conpxxent co
Bpemenem. A xnat ryr sannmamr nepnemee mecro. Crapnnnte cxpont-ro ncera
npnrxrnnamr. Ho +ra saraxa no-cnoemy ynnxantna, no nmeer pasnxsxy xax n peantnom, rax
n n nnpryantnom mnpe.
Hoseunme coxponnma uaxaptencxnx cynyxon
Kpe+uo, no auua+u
Kypanron o n renn rocyape.
O. Mauoe.iuma+

O rantx xnaax Mocxoncxoro Kpemnx ne nncan rontxo nennnt. Onaxo npaxrnuecxn nce
ncropnn ocnonant rontxo na nsycrntx npeannxx. Ho cymecrnyer sanncannt paccxas o
ranncrnenntx nosementntx maxaptencxnx cynyxax pexn npnmep peantnocrn
nponcmemero.
Hcropnx +roro nerenapnoro xnaa, nonyunnmax nceomym ropocxym ornacxy, nauanact n
1718 roy n saxonunnact yxe n XX nexe. A nnpouem, no-nacroxmemy-ro n ne saxonunnact.
oxnaercx cnonx nccneonarene.
Hrax ocent 1718 roa. Ha npecrone Poccncxo nmnepnn n anexom, nourn npnspaunom
nx Mocxnt Canxr-Herepypre Herp I Anexceennu. Hy a y nac mecro ecrnnx xoneuno xe
Mocxna, Hpeopaxencxn rocyapen npnxas. Inannt repo Konan (no-nnomy Konon)
Ocnnon, nonomapt nepxnn Hoanna Hpereun, uro na Hpecne.
3ect cpasy cneyer cxasart, uro nepxont +ra ne cront crapnnnax, cxont ocnonarentnax n
nounraemax. Her rpnnart nasa, n 1680-x roax, ona tna nosneena eme epenxnno, no
yxe nmena nounraemym cnxrtnm nxony Poxecrno Cnxroro Hoanna Hpereun.
Honauany n nepxnn ne tno n cra nopon npnxoxan. Onaxo x nauany nonoro XVIII nexa nx
uncno ynennunnoct o 200 c nnmxom. Bnpouem, no mocxoncxnm mepxam axe roro npemenn
+ro tno nenennxo uncno. Ho eno-ro oxasanoct n rom, uro nce onn tnn nectma
cocroxrentntmn. Moxno axe cxasart, roramnnmn orauamn. H ro mecro y pexn Hpecnn
(ro ecrt npecnonono, rono nx nnrtx, ne saonouenno, xax mnorne nnte peuxn n
oxpyre, xax, nanpnmep, n rom xe uepronte) tno sameuarentntm. Hepxont nosnenn na
nsropte n y nsnyunnt pexn. Heynnnrentno, uro epenxnno ona npocroxna ncero-ro napy
ecxrnnern. Forarte npnxoxane copann enexxn na ononnenne nosneenne xpama
xamennoro, o uem n tno n 1714 roy noano npomenne n coornercrnymmne rocyapent
oprant: B npomntx roex nocrpoena y nac nepxont epenxnnax no nmx Poxecrna Hoanna
Hpereun, uro sa pexom Hpecnem, xoropax or annnx nop nectma onermana.
Bnpouem, npnxoxane necxontxo nyxannnn nepxonxa eme croxna nectma npouno. Ho pas
entrn copant moxno n xamennt xpam crponrt. a nor sarnosxa. Crponrentcrno-ro
nauanoct, no tcrpo oxasanoct cnepnyrtm. Ho no nce crpane ntmen yxas, sanpemammn
xamennoe crponrentcrno, noennxy nect xament onxno na crponrentcrno Hono cronnnt
nepenpannxrn. Honax cronnna, +ro xax nce nonnmamr, rpa Herpa Canxr-Herepypr. Bor
n sacrtno pasnnrne xamennoro souecrna no nce crpane. Ocranact eme na 15 ner
epenxnno n nepxont Hoanna Hpereun, uro na peuxe Hpecne n Mocxne. Tontxo n 1728
roy (yxe cnycrx rpn roa nocne cmeprn Herpa Bennxoro) sanper yer cnxr n
crponrentcrno xpama nosononnrcx.
Ho noxa nepxonxa epenxnnax, nexasncrax, nnxaxoro ocooro nouera x ee cnyxnrenxm ne
nmeercx. He noromy nn ee romn nonomapt Konan Ocnnon necxontxo pas ntrancx
npopnartcx x npnexanmemy no enam n Mocxny ns Herepypra nauantnnxy
Hpeopaxencxoro npnxasa xnxsm Pomoanoncxomy. Honomapm-ro ero eno xasanoct enom
ontmo naxnocrn. Ho, nnno, n n re npemena unnonnnun nm ne crpemnncx x pasronopam
co ncxxnmn npocnrenxmn. Crpaxa npocro ntpactnana nacrtpnoro Ocnnona non, a
onaxt n nonna. Bor rora-ro nonomapt n ne crepnen rapxnyn npnnmno:
Iocyapeno Cnono n eno!
Taxo xnnu osnauan yxe ne nnunym nyxy, a eno rocyapeno naxnocrn. H noromy
crpaxnnxn ne nocmenn nnont ntrnart Konana, a nponycrnnn x nauantcrny nycrt
pasnpaercx. B xonne xonnon, ecnn nacrtpnt nonomapt conpan, n eno ero ne naxno nx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nmneparopcxnx nyx, ero npnmepno naxaxyr. Henpannntnoe nponosrnamenne Cnona n
ena rposnr rxxentmn nocnecrnnxmn: moryr n na ty nsepnyrt, moryr n xstx ntpnart
a rnasa ntxonort.
Onaxo y Ocnnona namnnct necxne oxasarentcrna nx ynorpenennx ranoro xnnua.
Hpnuem raxne, uro npocroro nonomapx ryr xe ornesnn n om xnxse Pomoanoncxnx, re n
ro npemx rocrnn camt nnnxrentnt npecrannrent +roro crapnnnoro poa nnunt pyr
camoro nmneparopa Herpa I Hnan ueoponnu Pomoanoncxn.
Ce nentmoxa tn ctnom xnxsx-xecapx ueopa Rptennua Pomoanoncxoro nnunoro
pyra n nannpnnnxennemero npnnopnoro napx Herpa I. Heapom xe Herp ocrannxn
ueopa Rptennua pyxononrt napcrnom n nepno cnonx sarpannuntx noesox. Hmenno on
pacnpannxncx co Crpenenxnm ynrom, emy xe nmneparop onepnn n pyxonocrno
Hpeopaxencxnm npnxasom, xoropt sannmancx ctcxntm enom.
Hy a nocne cmeprn orna xnxsem-xecapem n nmnmnem Herpa cran n ctn Hnan
ueoponnu. 24 ]enpanx 1718 roa nmneparop nnuno nanncan Hnany ueoponnuy
Pomoanoncxomy: Kax cnonecno Bamemy Bennuecrny nnn uenom, rax n nnctmenno
onocnm, at narononnnn ena Hpnxasy Hpeopaxencxoro npnnxrt rax, xax naxennte
namxrn oren nam ynpannxn.
He cronr ynnnxrtcx, oruero Herp nmenyer Pomoanoncxoro-ctna Bennuecrnom
nmneparop cam npncnonn emy raxo rnryn. Herp noome nmnn npnrnopxrtcx
nnxuemntm, nourenntm cnyro n np. On xe snan, uro on nmneparop. B annom xe
cnyuae Herpy neoxonmo tno, urot Pomoanoncxn-mnamn cnyxnn emy cront xe
ycepno, cxont Pomoanoncxn-crapmn. 3a-pan nepnoro cnyxennx moxno n ne raxym
sanncxy nanncart. Bor Pomoanoncxn-ctn n nauan crapartcx. A ryr xax pas n nonepnyncx
nonomapt Konan Ocnnon. Hpana, nonauany xnxst-xecapt ne ocoo nnnmarentno
ntcnyman nonomapx. Ho
Xnrpt nonomapt peut nonen ncnonont. Oxcnnn, uro no onry nepxonno cnyxt
uacrentxo cranxnnaercx c ncropnxmn, ncnntnammnmn na ncnonen roro nnn nnoro
ntcoxonocrannennoro npnxoxannna. Koneuno, nonomapt ne cnxmennnx, no n y nero ecrt
ymn. Bor n ycntman on xax-ro cnnunnoe nocnomnnanne tnmero txxa Fontmo xasnt
Bacnnnx Maxapona. Tor paccxastnan o xaxom-ro crapnnnom rannxe n nosementxx
Mocxoncxoro Kpemnx. entrn ram, nnart, nemante. Hy a ntnue nce nonnmamr, uro
monooe rocyapcrno Herpono ocrpo nyxaercx n cpecrnax, nor Konan n pemnn paccxasart,
uro ysnan.
Pomoanoncxn rontxo xmtxnyn. Kaxnct, eno cxyunoe otunt onoc nnn, roro xyxe,
ntymxa. Ho cneymmee nmx, nponsnecennoe Ocnnontm, sacrannno xnxsx npncnymartcx.
Peut ner o mxrexno napenne Co]te! ntoxnyn nonomapt.
Knxst nanpxrcx. Onantnax crapmax cecrpnna nmneparopa Herpa I, npannnmax 7 ner c 1682
no 1689 ro, o cnx nop cunranact nepcono npaxte, xort ee yx anno n na cnere ne
tno.
3ro cnyunnoct n nepnt ro ee npannennx nauan oxcnxrt Ocnnon.
txx Bacnnn Maxapon n ro npemx sannman n Fontmo xasne mecro, xoropoe mt ceuac
nasnann t mnnncrpom ]nnancon. H ntsnana ero napenna Co]tx. Honenena norn c
nponepxo n ranoe nosemente. H men on uepes nect Kpemnt samacxnponanntm
nosemntm xoom or Tannnxo amnn o Coaxn-no, ona xe Apcenantnax Vrnonax. Xo
tn pennn, octnanmncx. Co]tx nnuno nponncrpyxrnponana Maxapona, re, xax n xya
cnopaunnart. onepxna, snaunr. H txx onepne onpanan. Hepexpecrnncx rpn pasa y nxoa,
nonoxnncx na mnnocrt Foxtm n marnyn n remnt, octnammncx npoxo. Ocnemax nyrt
norpecxnnammnm ]axenom, npopancx no Fnaronemencxnm coopom, norom no
Ipanonnro nanaro. Hy a norom ynnen cnpana ne uepnte roncrennte xenesnte nepn,
saneprte na rxxenennte nncxune samxn, a nonepex nepe nenn xenesnte nanepuent.
Orxptnart samxn txxy ne tno npnxasano, a neneno tno nocrynnrt no-pyromy:
nocnernrt cneuo n oxonna, ntpynennte oxono xaxo nepn. Oxonna re sapant tnn
xenesntmn pemerxamn, no xonn ncynyrt uepes pemerxn cneuy, craner nnno, uro nnyrpn.
Maxapon rax n cenan, a n oomnen. 3a xaxo neptm oxasanoct no xamenno nanare, n
oe sacrannent cynyxamn ax no camte cnot. Boxpyr nexonax ntnt, rax uro xcno: x
nnm anno yxe ne npnrparnnannct. Ha cynyxax rxxente samxn n cmyrno enemmne
orpomnte nocxonte neuarn nce nerponyrte. Cnonom, napcxn rannx n nenocrn n
coxpannocrn.
Hy a uro morno t ram xpannrtcx? Konan ycrannncx na xnxsx Pomoanoncxoro
noentm nsopom. cno, orarcrna necmernte, nexamn naxonnennte. Bor t opartcx
o rannxa a ntnyrt coxponnma!
Pomoanoncxn cnona xmtxnyn:
A ree, xoneuno, ecxrnny, xoropax nanounxy nonaraercx! A npyr ram ne sonoro c
pnnnnanramn, a oexonxa nenyxnax nnn xnnrn crapte, nerxne? Bpoe norepxnno
nnnorexn napx Hnana Iposnoro, xox nastnanact Hnepee.
Konan rontxo ronony cxnonnn:
uro x, moxer, no moemy cnony n eny, nt cranere cnacnrenem ce Hnepen, Bame
Bennuecrno?
uro x, Pomoanoncxomy, npetnammemy na nocry rnant Hpeopaxencxoro ctcxnoro
npnxasa, saxnnenne Ocnnona npnmnoct nectma xcrarn. Tpyon nnxaxnx. A moxer cnyunrtcx
Bennxax naxoxa, sa xoropym nmneparop octnner mnnocrxmn. H nor n oxrxpe 1718 roa
nauannct noncxn. Pomoanoncxn an Ocnnony n nomomt notxuero Herpa unuepnna n
nonenen npnxasntm xpemnencxnm txxam oxasart nyxnym nomomt. Ho rem npemenam
npnxas ceptesnt. H noncxn nauannct cnopo. a rontxo tcrpo saxonunnnct. Bor xax
onnctnaer +ro ncropnx roro npemenn:
H ont notxun ror nxo ocmorpen n onec nm, txxam, uro raxo ntxo ecrt, roxmo
sactnan semnem. H ann emy xannrana n 19 conar, n ont rannx optnn n ne necrnnnt
ouncrnnn, no crana semnx nannrtcx cnepxy. H ont xannran nocnan sanncxy (es ymarn
nanepx n n re npemena tno nnxax ne oornct! E. K.), uro nonecrt no ro semnem
ocxn, urot rom semne nme ne sactnano. H txxn nme ne ann n anee nrn ne
nenenn, n no cnm nopy nce ne nccneonano.
Kax xe rax?! A npnxas Pomoanoncxoro, neyxro ero ocnymannct? Vnt. Hpocro rnana
Ctcxnoro npnxasa x romy npemenn yxarnn n Herepypr. Tam xnnenne xnsnn n ontmax
nonnrnxa. Hy a mocxnnun napo cnoxont a menennt. Tyr cnox nonnrnxa: mentme
snaemt xpenue cnnmt. A cxopee ontme xnnemt Hanepnoe, +ro n nronxonann naxonen
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Konany Ocnnony, xoropt eme napy pas noptnancx ncxart coxponnma, xon nnen Maxapon.
Cnonom, npnmnoct Konany satrt o xnaax rocyapeno naxnocrn. Fontme roro yexart
ns ropoa nensnecrno xya.
Bex nnxro ne nnrepeconancx rantmn coxponnmamn xpemnencxnx nonanon. Ho nor n
poxono 1812 ro n Mocxny noxanonann nesnante ]pannyst. Hanoneon, cxnonnt x
pasntm saraountm ncropnxm, nposnan npo annn paccxas o maxaptencxnx cynyxax n
nauan nx noncxn. a rontxo pas yx rannx ne ancx cnonm, xya o nero ]pannysam! V nnx
tcrpo namnoct onee nacymnoe eno orcrynart oparno. Bnont npo paccxas Konana
Ocnnona ncnomnnnn rontxo nerom 1894 roa, xora nccneonannxmn nosemenn Kpemnx
sanxncx cnxrentnt nmnrent crapnnt, xnxst H.C. Beparon. Ho n emy ne xnarnno ener
na pacxonxn. Xort xnxst n cymen oprannsonart pacuncrxy necxontxnx rantx xoon, no x
maxaptencxnm cynyxam ne nponncx.
Fontme nonesno poccncxomy ncropnxy, apxeonory H.. Crennenxomy. On nauan nsyuenne
nosemenn Kpemnx eme n 1908 roy, cnxro nonepnn n cymecrnonanne nexora norepxnno
nnnorexn Hnana Iposnoro. Bnpouem, n or pyrnx xnaon on t ne orxasancx. Crennenxn
nauan pacxonxn n 1914 roy tcrpte n ycnemnte, no nx ocranonnna Hepnax mnponax
nona. Cnonno cama Hcropnx c ontmo yxnt ne nosnonxna pacxantnart rant Kpemnx.
Ho neyromonnt Crennenxn or meurt ne orxasancx n nocne Oxrxptcxo penonmnnn
nauan sapactnart nnctmamn Mocconer, HHK, Connapxom. Feccrpamno oparnncx,
naxonen, x camomy Crannny. H oren napoon an opo. 1 exapx 1933 roa Crennenxn c
pnrao paounx ns Vnpannennx xomenanra Mocxoncxoro Kpemnx nauan pacxonxn no
Vrnono Apcenantno (Coaxnno) amne.
C nepnoro xe nx nauannct paocrnte orxptrnx: oxasanoct, cno ranoro xoa ne
nonpexen, on npocro sanoxen enoxamenntmn rntamn na xpenuamem pacrnope. Kora
samyponxy nponomnnn na nonropa merpa, orxptncx onee ysxn npoxo, n xonne ero
necrnnna, norom cnouarte apxn, cnona xot. B onom ns raxnx ornernnenn yuent n
npnsnan ror camt rant xo, neymn x maxaptencxnm rannxam. Tyr, xax n
nonaraercx, cocroxnoct saceanne cnennantno xomnccnn, xya nxonnn npecrannrenn
xomenarypt Kpemnx, npexrop Opyxeno nanart B. Knen n nnnemne apxnrexropt A.
Bycen n H. Bnnorpaon. Komnccnx ana opo na antnemne paort, no n Kpemnt
Crennenxoro ontme ne nnycrnnn. Emy npocro ne ntann nponycx, nnuero ne oxcnxx.
Hosementx xe noome samyponann. Hy uncrax mncrnxa
Bnpouem, tnn n peantnte oxcnennx. Onn yuente cunrann, uro ncemy nonpenno
yncrno C.M. Knpona nce xort n uem-ro comnnrentnte ena tnn npnxptrt. pyrne
nanomnnann, uro paort ne concem cnepnynn. Hpocro ncem nnnmte pacxonxn oxasannct
npexpament. Ho nosnnxna neontmax rpynna noncxontx cnennanncron, xoropte
paorann rano, npnnnexax n xauecrne paoue cnnt conar-cpounnxon. H noromy
nemypeno, uro uacrt conpemenntx nccneonarene cunraer, uro conercxne cnent nce xe
nponnnct x cynyxam, o xoroptx paccxastnan Konan Ocnnon. uro xe cranoct c
coxponnmamn? Kax nnmer nsnecrnt ncropnx-xnaoncxarent: Onn tnn ncnontsonant no
npxmomy nasnauennm. Hntmn cnonamn, onn renept yxpamamr ue-ro cxpomnt, no nourn
napcxn tr.
Hopasnrentno nnoe ncuesnyn c peantnoro ropnsonra, coxponnma Konana neoxnanno
noxnnnnct n mnpe nnpryantnom. Bnno ncemy oxasancx monoo amepnxancxn nncarent
Poepr Hpnnn Ionap. C 1932 roa on nauan counnxrt ncropnn o nerenapnom Konane-
napnape. Bnpouem, nnauane +ror nepconax ne nponsnen ]ypopa, saro x xonny XX nexa
xaxt semnxnnn yxe snan o npnxnmuennxx nerenapnoro Konana n ero nonmeno-
nnpryantnom, xnnemarorpa]nuecxom n xomntmrepnom, mnpe. H snaere, uro camoe
nopasnrentnoe? Bnauane Ionap nasnan ncero repox cnacarent, uro snyuano xax Konan-
ocna (or penneenpecxoro cnacart). Hy npxmo Konan Ocnnon! Bor n ne nept nocne +roro
no nsanmonponnxnonenne peantnoro n ntmtmnennoro mnpon! Ocoenno ecnn ncnomnnrt,
uro n ono ns ncropn eccrpamnt Konan cnacaer npexpacnym npnnneccy, sarouennym
cnnpentm parom n Kpacnym amnm (ne nanomnnaer npaxy Co]tn n Herpa?). H mexy
npounm, npnnnecca noctnaer cnoero myxecrnennoro cnacnrenx n nosemente, re n rantx
cynyxax xpanxrcx ee coxponnma. B nauane XXI nexa paccxas nepenenn n xomntmrepnym
nrpy n nor o cnx nop napo ynneuenno ponr no nosementxm n noncxax xnaon. Tax,
moxer, yxe ne naxno, ecrt nn rannx n peantnocrn n nnpryantnom mnpe xaxt naer
cno xna.
Cuaparona neua1t
Opyxeuaa nauama, Kpe+uo
Iocyapt, xopont on Hepo,
Tt nnmnncx t noxox,
Ecnn nean, ecnn snan rt,
uro nanncno na room.
Po+aucepo. Ceueuuur npeovnperoaem

Bcemy mnpy nsnecrno, uro Opyxenax nanara Mocxoncxoro Kpemnx myse-coxponnmnnna,
re xpanxrcx coxponnma n paronennocrn, copannte pyccxnmn napxmn n nnacrnrenxmn,
ntnonnennte xpemnencxnmn macrepamn n nonyuennte n ap or nocontcrn nnocrpanntx
rocyapcrn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Opyxenax nanara

Kasnoxpannnnme neoxrno: xpynnemne copannx sonortx, cepepxntx nsenn,
paronenntx xamne n mnennpntx meenpon, rocyapcrnennte perannn, namxrnnxn
opyxenoro ncxyccrna, xoponannonnte nnartx, napanax napcxax oexa, ntmnrax
sonorom n paronenntmn xamentxmn, copanne +xnnaxe n napanoro xoncxoro ypancrna.
H eme mnoroe n mnoroe. 3a xaxym nemt nmo xonnexnnonep xnsnt t oran!
Bor n coxponnme, o xoropom cpen conparene xoxr ocote nerent, xaxercx, onxno
tno t trt nmenno ram. H ronopxr, nnora ono ram oxnnxercx. Ho norom onxrt
nponaaer na roa, a ro n na nexa. Tax uro xe +ro sa mncrnuecxax Ipesa xonnexnnonepon?
3ro nerenapnax cmaparonax, ro ecrt nsympynax, neuart napx Anexcex Mnxanonnua.
Hsnecrno, uro Herp Bennxn npopynn oxno n Enpony. Onaxo na camom ene eme ero
armmxa, napt Anexce Mnxanonnu, yxe, ecnn moxno rax cxasart, npnorxptn ]oprouxy:
nauan nanaxnnart cnxsn c ramomnnmn rocyapxmn, nnrepeconartcx ncxyccrnom n axe
sanen Komennym xopomnny rearp npn cnoem nope, uro no rem saxocrenentm npemenam
tno nocrynxom xpane nonaropcxnm.
Hposnan Anexce Mnxanonnu n o roramne moe ntpesart neuarn npxmo na paronenntx
xamentxx. eno +ro rpeonano xpanero macrepcrna n tno nectma rpyoemxnm, no pyccxne
macrepa nnnom n rpxst ne yapnnn cosann nx armmxn-napx neuart na cmaparonom
xamne (rax nmenonancx nsympy). a ne at xaxym neuart-ro! Ecnn na can]npono
neuarn, npnnnctnaemo xoponm pannero Cpenenexontx Anapnxy, tno ntrpannponano
ncero-ro rpn cnona: Anapnx, xopont roron, ro na nsympye pyccxoro napx oreuecrnennte
nenmn cymenn nomecrnrt ne rontxo ntmnt rep crpant, no n nonnt rnryn rocyapen:
Hapt Bennxax, Fenax, Manax n rax anee no ycrany. Boncrnny meenp rnopennx!
Anexce Mnxanonnu ouent ropnncx cnonm neuarntm nepcrnem, uacro nontsonancx nx
nornepxennx ro nnn nno ymarn n rpannponxa na nsympye nn xanentxn ne
crnpanact! Hnora no ocoomy pacnonoxennm napt noxastnan ce nstcxannt nepcrent
nouerntm pyccxnm n nnocrpanntm rocrxm. Te rontxo axann, oconnno nnocrpannt. Bor
rontxo nocne cmeprn rocyapx n 1676 roy cpen ero nnuntx n rocyapcrnenntx
paronennocre ynnxantnoro nepcrnx ne oxasanoct. Kya encx nensnecrno. cno pyroe:
ne cronno, nnno, noxastnart a ropnrtcx
Hpomno npemx, ctn napx Anexcex Mnxanonnua, Herp Anexceennu, cranmn Herpom I
Bennxnm, n noxpe 1712 roa tn npoesom n Fepnnne (esnn no enam, a saono n
noneunrtcx na xypoprax Kapncaa). Tax nor n Fepnnne Herpy naapnnn ncxxnx pexocre
snann, uro eme co npemen nepnoro npetnannx n Enpone pyccxn camoepxen rpenerno
conpaer ncxxne nxonnnxn nx cnoro xannera pexocre, nmenyemoro na ronnancxn
manep Kyncrxamepo. A nor nanopnt oep-xomnccap Hnnmann ropxecrnenno npenonec
pyccxomy napm noapox, xoropt axe npnnepennnoro Herpa npnnen n nocropr. Xnrpen
Hnnmann re-ro pastcxan nx noapxa. ncuesnynmn nexora ns napcxo xasnt nepcrent-
neuarxy armmxn ntnemnero nmneparopa Anexcex Mnxanonnua. Ie nponaan ce
nsympynt cxnranen, ocranoct rano, no n ntmnt pyccxn rep, n nce rnrynt
rocyapent tnn na mecre n nncxontxo ne crepnnct or npemenn. Vmenn xe pyccxne macrepa
enart!
onontnt cnepx mept, Herp Anexceennu camonnuno npnnes n cocrnennom xomentxe
armmxnny nxonnny na ponny. B ro npemx n nononocrpoennom Canxr-Herepypre xax pas
pemeno tno sanoxnrt nonoe nomemenne nx Kyncrxamept. H xax rontxo n 1714 roy ono
tno rorono n Hernem nopne, Herp nnuno ornec rya n nonoxnn na nouernemee mecro
nsympynym neuarxy noxonoro armmxn. Eme n nouepxnyn: n cam ntrancx no xamnxm
pesart, noromy snam, cxont rpyno raxonoe cornopnrt na cmaparonom xamemxe. H nycrt
ce nepcrent yer ne nemt-namxrt or orna moero, a ncrnnnoe nponsneenne ncxyccrna.
Taxontm ero n cunrart!
uro x, nmnn nam Herp no ncem anart nennte yxast, yxasan n mecro nsympynoro
meenpa. a rontxo nocne cmeprn Herpa Anexceennua Kyncrxamepa nepecrana nontsonartcx
ocotm nnnmannem. Mnorne +xcnonart nonoprnnnct, onermann, nexoropte n nonce
nponann or npemenn. omno o roro, uro mnorontxnx neme neocunrannct npn nepenncn,
xoropym nonenena nponsnecrn Ennsanera, out Herpa, nocne xoponannn 25 anpenx 1742
roa. Bor n nsympynt nepcrent-poxra ns Kyncrxamept onxrt ncues xya-ro. Kya,
nouemy nensnecrno. Hsnecrno nnoe: nsomemn na npecron cnycrx 54 roa Hanen I,
nectma rxrorenmn x mncrnxe n oxxyntrnsmy, ntrancx pastcxart +ror ncuesnynmn
nepcrent. Koneuno xe on nyxancx ne n neuarn n ne n paronenntx xamnxx (x romy
npemenn crapannxmn Exarepnnt II, marepn Hanna, xasna poccncxax tna nonnexontxa)
nmneparop-mncrnx nepnn n ro, uro rep n rnrynt rocyapx, ntrpannponannte na
nsympynom nepcrne, moryr narpanrt nnaentna xontna ocoo momtm n cnno n
ynpannennn rocyapcrnom.
Koneuno, no npnxasy Hanna nepcrent ycepno ncxann, a nanpacno. Bnpouem, n npemenn-ro
ontmoro nx noncxon ne oxasanoct uepes uertpe roa nocne nonapennx Hanen I, xax
nsnecrno, tn ynr.
Onaxo ronopxr, uro nocne cmeprn Hanna Herponnua nsympynax neuart rano noxnnnact n
Mocxne n nerenapno Opyxeno nanare. Orrya ee rano n c ocoo oxpano
nepenpannnn n roramnmm cronnny Canxr-Herepypr. H nemypeno, uro xora 31 mapra
1814 roa pyccxne nocxa ncrynnnn n Hapnx, oxonuarentno noenn apmnm Hanoneona, na
yxasarentnom nantne nmneparopa Anexcanpa I xpxnm cmaparontm nyuom nepennnancx
nexn crapnnnt nepcrent, xoropt moxno tno ncnontsonart n xax neuart. Honyuaercx,
uro ncuesammn nsympy cnona nepnyncx nencnonenmtmn nyrxmn. Horom n nerenapnax
raanxa Henopman, xoropym napt poccncxn yocronn aynennne, cnnerentcrnonana,
uro na nantne noenrenx-camoepxna tn nsympynt nepcrent Cnnt. Bnpouem,
Henopman xort n tna nponnnne, no cyty paronennomy nepcrnm ne npecxasana. a n
o roro nn e tno? ocrarouno, uro e npnmnoct npecxasart rparnuecxym cyty
nexoroptm pyccxnm o]nnepam, rem camtm, uro n yymem crann exapncramn-
ynronmnxamn. H cronr ormernrt, uro Henopman ne xorena enart cront yxacntx
npecxasann
A nor nsympynt poxra nocne nosnpamennx ns Hapnxa ne noxnnxncx na nynnxe. H
onxrt xe nensnecrno, ro nn on sarepxncx cpasy xe no npntrnn n Herepypr, ro nn norom.
Ho cpen nepcrne Hnxonax I, ncrynnnmero na npecron nocne nnesanno cmeprn para
Anexcanpa, raxoro xontna ne tno. Kya ncuesna cmaparona neuart rana. Ho
npnorxptnact ona rontxo n 1880-x roax, no npemena napcrnonannx nmneparopa
Anexcanpa III. Ionopxr, y nero crapnnnt nsympynt nepcrent-neuart nmencx. H net
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nopasnrentno: napcrnonanne +roro monapxa npomno na ynnnenne cnoxono. A net ero
armmxy, Anexcanpa II, ynnn reppopncrt-nepnomapronnt. Ho npn Anexcanpe III
nnyrpennxx n nnemnxx nonnrnxa oxasanact raxo cnntnoecrnymme, uro nmneparop
nnonne mor cxasart: Hoxa pyccxn napt nonnr pty, Enpona nooxer!
Onaxo nocne cmeprn Anexcanpa III nnxaxoro nsympynoro nepcrnx-neuarn ne
onapyxnnoct. Ha npecron ncrynnn ero ctn Hnxona II. uem saxonunnoct ero npannenne
nsnecrno. He nsnecrno rontxo, xya xe onxrt ncues nerenapnt cmaparont
ananrmpncr. A moxer, eme ctmercx? Kro snaer
Henacm1nan
Baepyuuucuu nepeyuou, 10
ne snam. ne snam.
Ho menx romnr meura:
Moxer trt, or nac coxptra
Ecrt Hnax Kpacora,
Btme ncex xpacor orxptrtx.
ee nmnm, omct
Moxer trt, n ne cmeprt, yncrno,
Ho x x He ny, necyct!
B. Xooaceeu:. Hua Kpacoma

Crapte xonnexnnonept uecrno npeynpexann naunnammero: He ynnexacx, Hannyma!
Conpanne xaprnn eno cymepeunoe. Pasnte xyoxnnxn pasnoe nsopaxamr: nmont,
crpax, nenanncrt. A rt nce +ro n cno om nonecemt cranemt uyxne uyncrna nepexnnart,
uyxnmn crpaxamn maxrtcx. A eme nonaamrcx raxne xaprnnt mncrnuecxne. Oconnno
noprpert nounnmnx xpacannn. 3arnxnmtcx na raxym, a ona ns rex xnsnt-ro n ntcocer
Taxne pasronopt Hanen Mnxanonnu Tpertxxon cntman ne pas, a rontxo nneuamn
noxnman: nsnecrnoe eno, xonnexnnonnponanne narynax crpacrt. H xonapna, n asaprna, n
pacrounrentna. Bor n ceronx Tpertxxon ns mxera ntmen.
Hoexan cnosapanxy no xyoxnnxam. K onomy na uepax ene sapancx. Tam ncx
recnexontxax macrepcxax xoncramn sacrannena. Kaprnn mnoro, a na crone xopxa xnea.
Bnart, ne epyr xaprnnt-ro. Cam xosxnn yx noxenren c ronoyxn, a sa sananecxo ero
xena xamnxer. Hocmorpen Tpertxxon xoncrt ne or necrt uro, no onn +cxns croxmn.
Btnyn xarentxy, a conecrno crano. A ryr ns-sa sananecxn eme n nncx nocntmancx
nnart, erentm ronont
B omem, ocrannn Hanen Mnxanonnu n ro yoro macrepcxo 300 pynnxon. Bosnpamancx
n cnom xonropy na Hntnnxe, pyran cex: pasne moxno sa +cxns crontxo ener nnarnrt?! a
rontxo xax ncnomnnrcx ronont nncx, cepne memnr nce t oran
Hpana, oconnno n oranart noxa neuero ne mnnnnonmnx! Txrentxa noxont, Mnxann
3axaponnu, ocrannn ctnontxm n 1851 roy xannrany no 100 rtcxu. Hanny Mnxanonnuy
tno rora nourn 19, a Ceprem Mnxanonnuy 17 ner. Cecrpam cocroxnne tno ornncano
ocoo. C rex nop sa 20 ner n rexcrnntno ropronne Hanen naxnn eme 200 rtcxu: no
mocxoncxnm mepxam entrn ne ocoo ontmne. Ho xax ne nomout npocrtm pyccxnm
xyoxnnxam?..
Cnom nepnym xaprnny Crtuxa c ]nnnxncxnmn xonrpaanncramn Bacnnnx Xyxxona
Tpertxxon xynnn n 1856 roy, xora emy tno 24 roa. Hpana, paccmorpen, nonxn:
ecrnnx na xoncre xort n mnoro, no ono ne saxnartnaer no-nacroxmemy. 3aro pyroe
xynnennoe nonorno Hcxymenne nnxomy ne nsnecrnoro xyoxnnxa Hnxonax Bnntepa
nopasnno naunnammero xonnexnnonepa. Inxx na nero, Tpertxxon cnonno nnen
nponcxoxmee nor nam mncrnuecxax cnna xaprnn, npo xoropym ronopnnn crapte
conparenn. Ha xoncre crapax cnonx npenarana pacner monoo enymxe. Ta
orxastnanact, no onro nn ona npoepxnrcx n nnmere n ctpom nonynonane? A y crapyxn
n orart xnnenr narorone. Bennxo ncxymenne-ro 3ra npannnax cnenxa rax norpxcna
monooro Tpertxxona, uro on ne rontxo ntnoxnn sa xaprnny npnnnunym cymmy, no n
ncrannn crpannt nynxr n cnoe sanemanne: 8 rtcxu pyne cepepom npocnn ynorpenrt
na ntauy n samyxecrno entx nenecr sa oponopxountx nme. Bor xax crpanno
naunnanact xonnexnnx
Vcrano onycrnnmnct n nmnmoe xpecno cnoero xannera, Hanen Mnxanonnu eme pas
npocmorpen sanncn n xonropcxo xnnre: ecrnnrentno, neocraua ntxonr. A xax ne
nonpemx! Ha nxx nonyunn nnctmo or ueopa Bacnntena. Tananrnnnemn nesaxncr,
monoo eme, n nao xe uaxorxa! Hpnmnoct art ener na noesxy n nry moxer,
ntneunrcx. H nor cnona nnmer: Honoxenne moe camoe rxxenoe, esntxonoe: x onn n
uyxom ropoe, es ener n ontno! Hpnercx pynnxon nxrtcor orocnart. Onxrt
pacxot
ena ceuennme
Veou 1-eo u 3-eo Iouymeuucuoeo nepeyuua, 8/10; Baepyuuucuu nepeyuou, 10
Hanen Mnxanonnu nonxncx ns-sa crona n pacrxnyncx na uepnom xoxanom nnane.
Cymaromnax xnsnt! Ho uro nn ronopnre, ner nyumero mecra na cnere, uem ero om n rnxom
Hanpymnncxom nepeynxe 3amocxnopeutx.
om +ror nnnsn Hnxono-Tonmauencxoro xpama ntnpana cemtx Tpertxxontx. Kora eme
tn xnn oren Hanna Mnxann 3axaponnu. Ho nor nexart n nont om Tpertxxon-crapmn
ne ycnen. Tnxo-rnxo cxonuancx. enxrnanarnnernn Hanen ocrancx n cemte sa crapmero.
Hponcxonnn Tpertxxont ns manoxpocnannen. Tam, n Manoxpocnanne, nx xyneuecxn po
ne orart, no crapnnnt tn nsnecren eme c 1646 roa. B Mocxny xe Tpertxxont
nepepannct n 1774 roy. Tora rnane oma Enncem Maprtnonnuy tno yxe 70 ner. Ho
+ror xpenxn n xnarxn crapnx ne nooxncx nepemen. Cnauana cemtx nocennnact na
Fponno ynnne. Ho nenrp ropoa tn opor. a n cemtx tcrpo paspacranact. Pemeno tno
noymart o xnnte n 3amocxnopeute. H or nenrpa nnsxo, n omecrno xyneuecxoe, n oma ne
cront oporn. Topronana cemtx nonornxntm nannntm ronapom, ro ecrt rxanxmn. H n
nepno uerneprn XIX nexa nmena nxrt nanox na ynnne Hntnnxe, re pacnonarannct rora
xonmonte n snaroxpyxennte ropronte pxt.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Oren Hanna, Mnxann 3axaponnu, xnn co cnoe mnorouncnenno cemte n eymxnnom ome
n Ionyrnnne, rora eme ne pacnanmemcx na necxontxo Ionyrnnncxnx nepeynxon. omnx ror
tn neontmnm, no c npocropntm mesonnnom n naxonncx pxom c xonoxontne nepxnn
Hnxonax uyornopna. Tam n ponnnct n Hanen Mnxanonnu, n ero mnamn par Cepre.
Ho norom oren, Mnxann 3axaponnu, nepepancx n ontmym naemnym xnaprnpy n ome
N 8/10 na yrny 1-ro n 3-ro Ionyrnnncxoro nepeynxa. Bect +ror ontmo om npnnanexan
xynnam Pxymnncxnm, n onn axe cunrann ero poontm omom. Ho nor net nepexpecrte
cye n 40-x roax XIX nexa sect nocennnnct Tpertxxont n npoxnnn o cmeprn orna
Mnxanna 3axaponnua.
H nor n 1851 roy cranmn crapmnm n poy Hanen Mnxanonnu oocnonancx c omamnnmn
nenoanexy n Hanpymnncxom nepeynxe n ome, rontxo uro xynnennom n ocrannennom. Ha
nepnom +raxe xnn cam Hanen, ero par Cepre n crapmax cecrpa c myxem. Bropo +rax tn
oran mamentxe Anexcanpe annnonne n enouxam mnamnm cecrpam.
Onaxo npemx mno. Bce cecrpt oxasannct samyxem, n nce pasexannct no 3amocxnopeutm.
Fpar Cepre, ncera rxroremmn x enponecxo xnsnn, cuen 3amocxnopeute cnnonantm
mecreuxom n nepepancx na pyrym cropony Mocxnt-pexn n oporymee n nonomonoe
nrantxncxoe nananno na Hpeuncrencxom yntnape, 6/7 (ntne +ro Ioronencxn yntnap.
E. K.).
H nor renept n ome n Hanpymnncxom nepeynxe ocrancx rontxo Hanen. Ho cnana ory,
xoneuno, ne onn c ooxaemo xeno n ertmn. Tenept sect nce rontxo no ero nxycam.
Ha ncex crenax xaprnnt. B xannere camax nmnmax Ipaun npnnerenn Canpacona.
Cmorpnmt: npocrax pyccxax necna, a yma orrannaer, oxnnaer
H npyr Kro-ro ncxpnxnyn n ome. Eme n eme, cnonno saxnetnaxct. Hanen Mnxanonnu
ncxounn c nnana. Houemy-ro ncnomnnncx nncx rononoro peenxa n macrepcxo, xya
xonn yrpom. Tpertxxon xnnyncx nanepx n ercxne xomnart. B nexcnom cnere nouno
namnt ns xopnopa ntnerena 6-nernxx Bepouxa, crapmax ouxa, n pocnnact x orny:
Hana! He orana menx!
Cexannct cnyrn. Xena, Bepa Hnxonaenna, nponnact cxnost nx ronny n cxnarnna Bepouxy
na pyxn. ouxa saptana eme cnntnee:
Onn snann menx, mama! A x ne xouy x nnm! V nnx crpamno!
Tpertxxon nsrnxnyn rya, xya noxastnana enouxa. Hanpornn nepn n ee xomnarxy
rpenemymn cner namnt ntxnartnan ns remnort orpomnym Macxym nout xncrn
Kpamcxoro. Txxent nynnt cner. Kononcxoe sarxrnnammee osepo. Hpnspaunte pycanxn,
ntmemne na nouno eper
3auem rt nonecnn +ry xyrxym Hout n ercxn xopnop, Hama? Bepa Hnxonaenna,
ynoxnn Bepouxy, nomna n xanner myxa.
A xya mne ee enart? Hpncnyra orxastnaercx ynpartcx n sane, re nncxr +rn
yronnennnnt! Bor x n nsrpomosnn xaprnny na xomo n nepxnem xopnope, yman: ram
remnonaro, ee ne nnno, a norom x mecro nay. a ryr, xax na rpex, nxntxa na xomo namny
nocrannna. Bepouxa nept orxptna, a ram pycanxn
Hamtxaemcx mt, Hama, c rnonmn xaprnnamn! Bepa Hnxonaenna nepnno saxonna no
xannery. neanno mnmo uaennrnx n Mtrnmax Hepona npomna, rax roncrt non c
xaprnnt na menx cront npespnrentno rnxnyn, yro x emy ecrnnrentno ua nnrt memam!
n cam, Bepyma, uyncrnym, rnxo cxasan Tpertxxon, xaprnnt cnoe xnsntm xnnyr.
Heanno nepenec na noprpera na ony creny n cpasy nonxn: ne xorxr onn pxom nncert.
pyr pyry sannymr ny uncrte ananrmpncrt! H rouno yrpom onn noprper ynan
nnart, ntxnn ero conepnnx!
3ro onn nac cxopo ntxnnyr! Bepa Hnxonaenna ocranonnnact n c ntstnom nsrnxnyna na
myxa. Ha ynnne xnrt cranem nor ree n nce ananrmpt c npnxnmuennxmn!
A pasne nnoxo na cnexem-ro nosyxe? sayntancx Tpertxxon. Bexn y nac yyr
xpont c monoxom. Hpxmo na ynnne uan pacnnnart cranem.
Hy xax c raxnm nacmemnnxom cnopnrt?..
A net ronopxr, n ercrne Hama tn rnxnm n axe nenmnmtm. Kora cemtx n Coxontnnxn
rynxrt esnna, npxrancx y cex n xomnarenxe, ns oma ntxonrt ne xoren. A n mnocrn
pystx nposnann Hanna apxnmanpnrom ontno poox on tn c xenmnnamn. a on na
roa oxncx x Bepe Hnxonaenne noorn, nsann nmonancx. Onaxt rax sanopoxenno
sacmorpencx, uro c nepnoro xpyca n rearpe uyrt ne rpoxnyncx.
Kro +ro? nonnrepeconanact rora mnax xpacannna Bepouxa Mamonrona.
Monoo Tpertxxon, ornernna ee cecrpa 3nnana. Kynen nepno rnntnn ns
3amocxnopeutx. Topryer ntnxntm nonornom. Ionopxr, rexcrnntnym ]apnxy crponr,
napoxot noxynaer. a eme n entrn rparnr na conpanne xaprnn.
Cecrpt ntmnn n ]oe n nanpannnnct x cnycxanmemycx no necrnnne noxnonnnxy. Tax ror
noome pernponancx ns rearpa. Fnnsopyxo Bepe n paccmorpert ero ne yanoct. Hy uro
npnxaxere enart c raxnm poxnm ooxarenem? Hpnmnoct noxnmunrt ro camoe
ncxyccrno, nepe xonm cront naroronen Hanen Tpertxxon. B xonne xonnon, cemecrno
xynnon Mamonrontx roxe ne uyxo nayxam xpacort. Mart Bept ncxycno nrpana, oren,
Hnxona Mamonron, npexpacno nen y+rom co cnonm mnamnm parom Hnanom. Ctn Hnana,
nompont par Bept Canna Hnanonnu, penn rearpom. Cama Bepa n cecrpa 3nnana
cnannnnct no Mocxne xax npexpacnte nnanncrxn n uacro nrpann na nynnxe n uertpe pyxn.
Bor n pemeno tno npnrnacnrt Hanna Tpertxxona na mystxantnt neuep.
Hanen npnmen x Mamonrontm, no sanncx n yron sa mropy. Onaxo nocne nepnoro xe
ntcrynnennx Bept ntpancx na cner n pocnncx x npnxrenm:
Kaxax uyecnax nnanncrxa!
Hpnxrent ne pacrepxncx n noramnn Hanna npxmo x nncrpymenry. Bepouxa nonxna rnasa n
naxonen ynnena nnnsn cnoero nocropxennoro ooxarenx. On nnuyrt ne noxonn na
samocxnopenxnx xynnon ronxoe nepnnoe nnno, ntcoxn no, xcnax yntxa. a on
oxasancx xpacnn, +ror neorena!
Vxe na pyro ent Tpertxxon npnmuancx x Mamonrontm c nnsnrom. C rex nop n ome
uacro cntmannct nacrannennx npncnyre: He crantre uamxn na xpa! Vepnre c oporn
manentxn cronnx! Bnmnennt neorena yxnrpxncx cmaxnnart na non uamxn,
cnopaunnart cront n cryntx. Ho npenoxenne ocmennncx cenart Bepouxe rontxo uepes
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
necxontxo mecxnen. Cnaty ctrpann 22 anrycra 1865 roa, a n oxrxpe 1866 roa ponnact
crapmax ouxa Bepouxa (nn o xaxom pyrom nmenn Hanen n cnymart ne saxoren!), uepes
ro Camentxa, n 1870-m Hmymxa, n nor n 1871-m naxonen-ro ctn Mnma. Ho uro
enart ontno. Kaxnx rontxo npaue Bepa ne snana! Bce rontxo rononamn xauann:
Txxente pot, ronyymxa! Haeemcx, peenouex ntnpannrcx Ho narnosa nnxro ne
crannn. B xonne xonnon Hanen npnnes nyx nemenxnx cnernn. Ipysnte, xonente, onn onro
ocmarpnnann Mnmy, omyntnann roncrtmn nantnamn, norom nomnn nnrt ua. Ionopnnn no-
nemenxn. Bepa xort n snana xstx, no or nonnennx nnuero ne nonnmana. Honnn uam, oxropa
nonpocnnn npnnecrn crapmnx ere. B conponoxennn onnt rpn enouxn poxo nomnn n
rocrnnym. Hemnt cnpamnnann nx o pasntx nemax na nomanom pyccxom. enouxn nyrannct
n nyrannct. Haxonen nx orocnann, n npaun no-pyccxn ntnecnn nepnxr: enomx ecrt
nopma, manmnx nan. Horom onn npau pesrnnno saronopnn c pyrnm no-nemenxn. Bepa
pasopana rontxo: Idiotismus.
Bcm nout ona ptana. Hanen repnennno yreman:
He nepm x nemenxnm narnosam! Btnpannrcx nam mantunx!
Cnycrx napy neent on npncrannn x Mnmentxe crapymxy Ontry Hnxonaenny n nosnoxnn
nce naext na nmont n saory. Ho npemx mno Mnma nauan npnannxrt n nece, no ne n
yme.
.Tonxne nantnt Bept Hnxonaennt rpenoxno erann no xnannmam. Tenept om
npoctnancx no snyxn ee poxnx n sactnan no nnx. Ho yrpam snyuann ypnte naccaxn,
yro ona nanpanact or nnx myxecrna na nent ent. Ho neuepam snyxn cranonnnnct
neuantntmn n onesnenntmn, cnonno ona oranana nm cnom rpenory. Onaxt, xora Bepa
Hnxonaenna nauana nrpart, om ornacnncx nxnm penom. Oxasanoct, enouxn sanesnn no
poxnt n, ycntman neuantnym nrpy marepn, saptann n ronoc. Hpnmnoct ntynrt nx ns-no
nncrpymenra.
3auem nt sanesnn no poxnt? paccepnnact mart.
Hma natunnact n saxpnuana, ntrnpax cnest:
Hao xe nam re-ro nrpart!
A paccynrentnax Bepouxa oxcnnna:
Hana ronopnr, no omy nrpart n erart nentsx. Ionopnr, or namero ronora xaprnnt moryr
co cren ynacrt. A mope Anasoncxoro noome ns pamt ntnnecnercx!
Beuepom Bepa Hnxonaenna sanena c myxem cno annn pasronop:
Heyxenn ne nnnmt, Hannyma, n ome xnrtx ne crano! erxm nrpart nere. B xomnarax
nosyxa ner nce crent sanemant. Kpacxa, nax, cxnnnap pasne +ro sanaxn nx ere?
Ono ns nyx: nno x c ertmn, nno rnon xaprnnt!
Tpertxxon osaouenno norep cno noc (ny uro sa crpannax npnntuxa!):
Tt xe snaemt, Bepyma, nt nce mne oporn. He mory x ntnpart! a, conparentcrno
crpacrt. H xax ronapnnann pennne, nmra +ra crpacrt n rxrocrna
Bepa ormaxnynact:
Tax npo yntnne ronopxr!
Hanen nsoxnyn:
Bor x es xaprnn n npny n yntnne-ro! He mory x es ono crpacrn Ho x nor uro
nayman npncrpom-xa x omy xptno. Hepenecy rya xaprnnt. Fyer xyoxecrnennax
ranepex!
ena ranepennme
Baepyuuucuu nepeyuou, 10, quueeuo
H nauannct rananrepente xnonort nmenno rax, nepenyran ranepem c rananrepee,
ronopnnn ern. na roa nosnonnact npncrpoxa, a n nauane 1874 roa nauanact pasnecxa
xaprnn. Tpertxxon camonnuno racxan nce, uro mor nonxrt. K neuepy, ntmorannt, sactnan
npxmo n xannere. Ho nocpen noun ncxaxnnan, ynn xeny:
Bepyma, mne xaxercx, Apecranrt na npnnane xon samepsamr. Fepn oexna, yxpoem
nx!
Bepa conpornnnxnact:
Onn ne nenacroxmne, a napnconannte!
Ho Hanen yxe exan n ranepem co cneuo n pyxe, rpenoxno cmorpen na repmomerpt n sane:
nenanart rpaycon! A onxno trt ne mentme mecrnanarn!
Haxonen na ncxoe necnt 1874 roa na caono xannrxe oma n Hanpymnncxom noxnnnact
cxpomnax ntnecxa: Kaprnnnax ranepex. H norxnynnct nocernrenn.
Hpoart cno xoncr n Tpertxxoncxym ranepem crpemnncx ncxxn xyoxnnx. Ho ne ncxxym
xaprnny Hanen Mnxanonnu noxynan. Xyoxecrnennt nxyc y nero tn ormennt nn
cyxnx axaemnuecxnx, nn nperennnosntx xaprnn on ne pan. Tontxo npana xnsnn
nnrepeconana Tpertxxona, n or xyoxnnxon on rpeonan: He nao mne nn oraro
npnpot, nn nennxonenno xomnosnnnn, nn +]]exrnoro ocnemennx! are mne xorx t
nyxy rpxsnym, a urot n ne npana tna!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hanpymnncxn nepeynox, om 10

On n cam tn raxnm cxpomntm, nenpnrxsarentntm, sacrenunntm. He nmnn nn anon, nn
copann, nn ropxecrnenntx npnnercrnn ny ne cnercxn tn uenonex! He ro uro ero
mnamn par Cepre Mnxanonnu. Tor cntn monnxom, ocrpocnonom, ymo omecrna.
axe npoxnnan ne n xyneuecxom 3amocxnopeute, a na apncroxparnuecxom Hpeuncrencxom
yntnape. pyxy nonn c cenaropamn n c ntcmnm cnerom.
B 1877 roy ornt ropoa ntpann ero mocxoncxnm ropocxnm ronono. Ho n on ropen ro
xe crpacrtm, uro n par conpan xonnexnnm xaprnn, npana npenmymecrnenno
]pannyscxnx. Hs Hapnxa npnctnan pary noponemne nnctma. Kax-ro nanncan: Kynnn
3 nennxonennte nesaxa onntn. Cuacrnnn! A uepes neenm: Ha mecro monx rpex
onntn npnopen onoro ouent xopomero. Horom: Homenxn 5 cnonx xaprnn onntn,
Kopo, Pycco, Mnnne, Tpyae na 3 pyrnx, cpen nnx Kype. Cuacrnnn! A norom n nonce
cmex: Cnoero Kype ctn, Pycco npnopen onxrt. H cnona cuacrnnn!
3aro ero copanne yocrannanoct pasntx Houerntx nncron co nce Enpont, n Cepre
ropennno noxastnan nx n Poccnn. A Hanen Mnxanonnu, xora nonyunn nouernoe snanne
xommepnnn conernnxa, concem cxon]ysnncx. Bepe rax oxcnnn:
ceronx n camom xopomem nacrpoennn tn, a orxptn rasery ram o npncnoennn +roro
snannx nnmyr! Pasymeercx, x ero ynorpenxrt nnxora ne crany. Ho net nnxro ne nonepnr,
uro ncxpenne! Vxe npnxnearenn c nospannennxmn xnnxnnct. Xopomo, ycnen cxasart
mnenapy, uro menx ner!
Tax, oxon]ysxct, Hanen neenm oma n npocnen!..
B om Tpertxxontx sauacrnn Bacnnn Cypnxon n ouent ncem nonpannncx. Heontmo,
nnornt, noxoxn na neyxnmxero monooro menex, on mor trt n crpamntm, n
nenepoxrno nexntm. A yx no xapaxrepy +ror ntxoen ns Cnnpn oxasancx noome
nenpecxasyem. Mocxnnun paccxastnann o nem pasnte netnnnt. Ionopnnn, uro onaxt
on npoan xynnam ne paort sa orpomnym neny, a na pyro ent pnanyncx noronxy sa
noxynarenxmn. Fpocnn nm entrn, ntxnarnn xaprnnt a n ynnuroxnn. Kynnt eme axann:
xopomo xaprnnt, a ne nac camnx! A cam Cypnxon xanonancx na Mocxny:
Co mno sect, n pennem ropoe, nauano rnopnrtcx uro-ro crpamnoe. Bty na Kpacnym
nnomat, npyr xaxercx: y crent Kpemnencxo nmn croxr. H nce n crapnnntx pyccxnx
oexnnxx. Cnonno nept n pyrym +noxy nepeo mno orxptnaercx n xyrxo, n
nmontrno! A xax-ro noneuepy ocranonnncx x y Honoro mecra, n npyr nepeo mno
cnonno ncntxnyna cnena crpenenxo xasnn. a rax xcno, ax cepne sannoct!
3ro rparnuecxoe nonorno Tpertxxon ycmorpen eme n macrepcxo Cypnxona. Pemnn
ntxynnrt nx ranepen, 8 rtcxu cepepom ne noxanen. Ho ryr x Cypnxony saexan Pennn.
Hocmorpen na xaprnny n ronopnr:
uro x y nac nn onoro xasnennoro ner? Bt t xort onoro na nncennne nonecnnn!
Cypnxon npnsaymancx. H nnpxmt, xaxax xasnt, exenn ner xasnenntx? Bsxn a n
npnpnconan nonemennoro. Ho ryr xax pas ero crapax nxntxa n macrepcxym nomna. Vnnena
a n omopox n rpoxnynact. A n ror xe ent eme n Tpertxxon saexan. 3a ronony cxnarnncx n
saopan narnm marom:
uro nt xaprnny-ro noprnre?! Bet oxnanne xasnn crpamne, uem ona cama!
Hpnmnoct crepert nonemennoro. Tax n ornpannnn crpentnon na nepennxnym ntcranxy n
onom xyrxom oxnannn. H xro-ro ns nocernrene oxpecrnn xaprnny Vrpo crpenenxo
xasnn
Hocne ntcranxn orpomnoe nonorno c rpyom npncrponnn n ranepee. Cypnxon ponn no
sanam, oxcnxx Bepe n enouxam:
Bt +roro nonorna ne orect! yx oroxncx, noxa nncan. Vxacnemne cnt nnen: xasnn
xaxym nout, xpontm xpyrom naxner. Honepnre nn, sactnart oxncx! Ho For yeper: nce n
cnax ocranoct n yxac, n xpont. Her nnuero +roro na xaprnne!
Bepa Hnxonaenna nocxnmanact:
3aro nam yanoct nepeart namy nxym n snepcxym ncropnm!
To ocentm 17-nernxx Bepouxa pemnna yrnynenno nsyunrt Herponcxym +noxy. Hapana
xnnr, onro unrana, n xonne xonnon, nomna nsrnxnyrt na nonorno Cypnxona nx
narnxnocrn. Fontme ncero nopasnnact ne crpentnam, a monoomy napm Herpy crontxo
rnena n nccrynnennocrn tno n ero nnne! Beuepom npnnerna na xponart, a ncrart ne cmorna.
Bpaun xoncrarnponann ropxuxy. Bepa Hnxonaenna noun cnena c ontno, onnmana,
ntraxct npornart pe. Ho pe oxasancx xpenxnm, xax napcxax noxa, Bepouxa penna
crpamntm napem Herpom
B xonne 1880-x n Hanpymnncxn nepeynox rano npnnesnn saneuarannym xaprnny. Hanen
Mnxanonnu cam nponec ee n om, nonecnn ne n ranepee, a n sane n naxnnyn npocrtnm.
Xene oxnnn xoporxo:
Kaprnna Pennna Hntn E]nmonnua Hnan Iposnt n ero ctn Hnan.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bepa axnyna:
Ta camax, sanpemennax Cnxremnm Cnnoom?!
Ona camax! H Tpertxxon cepnyn npocrtnm.
Bepa onemena or yxaca: esymnt napt rontxo uro ynn ctna. Tor nexan na nony. H xpont,
noncmy xpont
3auem rt ee xynnn? rnxo cnpocnna Bepa. Bet no ntcouamemy yxasy ee xorenn
ynnuroxnrt!
H ryr Tpertxxon nsopnancx:
A renept ne nocmemr +ro mox uacrnax cocrnennocrt!
Ho xaprnny sanpemeno ntcrannxrt! nontranact opasymnrt myxa Bepa.
H rora Tpertxxon nourn cnoxono cxasan:
A mt n ne yem!
B nauane 1889 roa on nonecnn Iposnoro ne n sane, a n manentxo xomnarxe, saxptro
nx nanntna nynnxn. Ho nspanntm noxastnan xaprnny cam. Orxptnan nept, cxntnan
enoe noxptnano, n. Kpacnt nepcncxn xonep, nexanmn na nony xomnarxn, oxastnancx
xax t npoonxennem xonpa na nonorne. Bxonnmnm nocernrenxm xasanoct, uro ynrt
ctn Iposnoro nexnr npxmo na nony +ro peantno xomnart. Hmn ncntrtnann mox.
omamnne xe, snax o crpamno xaprnne, crapannct n +ry xomnary noome ne saxonrt. A
yx ecnn nentsx tno mnnonart xpecrxct, npoerann mnmo.
a, ne nce rnaxo. Konnexnnonnponanne nmrax crpacrt n rxrocrnax. Heanno Tpertxxon
ysnan nemtcnnmoe. Hpxmo ns sanon ero ranepen crann nponaart pncynxn! K romy xe
ntxcnnnoct, uro camn xyoxnnxn raxom samennnn necxontxo cnonx paor na xonnn.
Koneuno, xonnn anropcxne, no ne opnrnnant! A onaxt Tpertxxon onapyxnn na
xaprnnax cnet cnexnx xpacox. Oxasanoct, naunnammne xyoxnnxn, xonnpymmne paort
crapmnx, cnepxmr cno nner npxmo na xoncrax. Cnonom, nopt, noentnarenn n napnapt!
Pasne ycnenmt sa nnmn ncero-ro c nymx nomomnnxamn?!
pemnn saxptrt ranepem nx nocemenn! oxnnn Tpertxxon xene. Xouy npocnrt
mocxoncxne nnacrn nsxrt ee no cnoe xptno. Hycrt yer ropocxax ranepex, re n xaxom
sane cmorpnrent. Hnaue nce pasnopymr n ncnaxocrxr!
na roa mnn neperonopt. Haxonen pemnnn: mocxoncxne nnacrn cranyr coepxart ranepem
na cnon cpecrna, a Tpertxxon noxynart xaprnnt nx nononnennx. Ha 15 anrycra 1893
roa namernnn o]nnnantnoe orxptrne Ianepen parten Tpertxxontx, xoropym onn
nepeamr ropoy Mocxne uertpe rpomante npncrpoxn noxpyr cranmero npyr
xpomeuntm oma n Hanpymnncxom nepeynxe. 1276 xaprnn n oxono 500 pncynxon. Hanen
Mnxanonnu ne xoren ntmntx ropxecrn. C yrpa on menenno ponn no cnonm sanam, n
onom ocranonnncx n sanstxan: par Cepre ne oxnn o +roro nx. Io nasa, 26 nmnx
1892 roa, on nnesanno cxonuancx n Herepypre. Cnom xonnexnnm ]pannyscxo xnnonncn
XIX nexa saneman nx yyme Tpertxxoncxo ranepen. Bor t paonancx orxptrnm, ne ro
uro Hanen, xoropt rax ne nmnr ropxecrnenntx meponpnxrn!..
Tpertxxon namynan nepnym crynentxy nonentxo necrnnnt n marnyn nnns. Ionopxr, na
orxptrne n ranepem npneer cam Anexcanp III c cemte. H nor nao ntxonrt ncrpeuart,
xnanxrtcx. Hanen Mnxanonnu cnycrnncx na napy crynenex, n ryr npyr rpomxo cryxnyna
nxonax nept. K yxacy cnoemy, Tpertxxon ynnen, uro y nonoxnx necrnnnt noxnnncx
nmneparop. Konnexnnonep xoren pnnyrtcx nancrpeuy, a nooxncx cxarnrtcx no
nanomenntm crynentxam. Tax uro nmneparop tn ntnyxen nonnmartcx emy nancrpeuy.
Bepa Hnxonaenna, ntexanmax ncne sa myxem, pacrepxnact. Honyuanoct, ne nmneparop
oxastnan uecrt conparenm, a ror, cnycxaxct, nmneparopy. Kax t xon]ysa ne ntmno! Ho
na cepenne necrnnnt Tpertxxon n Anexcanp ncrpernnnct, n nmneparop nepntm noxan
xonnexnnonepy pyxy.
Horom nce nnnn xo]e n Bacnenoncxom sane, pxom c Forartpxmn n Anenymxo.
Hpnuem cnauana xo]e pasnnnana xosxxa, sarem cama nmneparpnna. Horom nomnn no
ranepee. B Cypnxoncxom sane rocyapt saronopnn o npnoperennn Foxptnn Moposono,
no Tpertxxon ornernn:
Ona yxe ne mox. Hpnnanexnr ropoy, a nmecre c nnm Poccnn!
H rora Anexcanp III nnsxo noxnonnncx Hanny Mnxanonnuy.
Hocne nocemennx nmneparopa nauantcrno paccrapanoct noxanonart rocnonny
Tpertxxony noromcrnennoe nopxncrno. Ho ror pemnrentno orxasancx:
xynnom ponncx, xynnom n nompy!
H net xax n noy rnxen! B 1895 roy no Mocxne nonons cnyx o onesnn Tpertxxona.
Ionopnnn, uro y nero pacmnpenne xenyxa n, nanepnoe, xsna. Benrannct, uro on npnnonr
n nopxox cnon ena n cran neotuano npnxnmncr sa xaxt pynt ropryercx. Bnepnte
orxastnaer xyoxnnxam no ncnomomecrnonannn. Bepemarnn, mon, npocnn nsamt xpynnym
cymmy, a Tpertxxon ne an. Xort n mor t xannran yxe na mnnnnon rxner
B xonne 1897 roa n om n Hanpymnncxom ocrannnn nonoe nonorno. Hecmorpx na nce
necuacrtx, ranepex rpeonana nononnennx. Bepa Hnxonaenna nsrnxnyna na npxy:
Bacnenon B.M. Hapt Hnan Bacnntennu Iposnt. Onxrt +ror yxacnt Iposnt! K uemy
t? Hpana, Bacnenon sameuarentnt, cnernt xyoxnnx. Bpx nn +ro neopoe
snamenne
Vnt! uepes necxontxo mecxnen, n mapre 1898-ro, Bepy Hnxonaenny pasnn napannu. V nee
napymnnact peut. Hanen Mnxanonnu ne nonnman ee, n ona essnyuno nnaxana. Tpertxxon
yxonn n xanner n ram oruaxnno ptan. Bcm xnsnt na npoxnxrte xaprnnt rpoxnyn, axe
ne mor pemnrt, uro mne opoxe: ranepex nnn Bepouxa? yman on. Tenept nnxy:
Bepouxa! urot nonpannnact, nce t xaprnnt oran! a oranart-ro yxe neuero. Bce
npnnanexnr ropoy
Fnent, xyo n xenrt, Tpertxxon ponn no ranepee. Houe ne cnan, cnona n cnona
nepenemnnax xaprnnt. Taxom, urot nnxro ne ycntman (nonnmyr net na cmex!),
pasronapnnan c xoncramn. Bce uame ncnomnnan npeocrepexennx, ycntmannte n
monoocrn: Btcocyr onn ns rex xnsnt! Konnexnnonep ropecrno nstxan: ecnn rontxo
ns nero! Ho uem nponnnnnact Bepyma?! a n cam Hanen Mnxanonnu ns-sa one n xenyxe
nourn nnuero ne ecr. Hs-sa nepexnnann oeccnnen onentsx. Hmra +ra crpacrt n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
rxrocrna a n nenactrna nce ranepex sapana cee, nnuero yxe cosarenm cnoemy ne
ocrannna
B xonne xonnon Tpertxxon cnannncx. 4 exapx 1898 roa ntsnan cnxmennnxa
ncnoneonartcx n npnuacrnrtcx. Ho oxonuannn ncnonen cxasan: Fepernre ranepem!
Horom, nsoxnyn, samenran: Bepym! To nn xeny snan, ro nn Fora Ha rpertem Bepym
ero ne crano.
Or Bept Hnxonaennt xorenn cxptrt cmeprt myxa. Ho ona nonxna n nanncana ena
pasopunno: Tpeym trt ram. ouepn ornesnn ee n sany nx npomann. Ona cnena n
nnnannnom xpecne, rnxena na Hamentxy, nexanmero n nnerax, n xnnana emy: cxopo! 7
exapx npn orpomnom creuennn napoa xyoxnnxn, nosrnannxemte Bacnenontm n
Honenontm, ornecnn na pyxax rpo c renom Tpertxxona na annnoncxoe xnanme. Peue,
xoroptx cront ne nmnn Hanen Mnxanonnu, ne nponsnocnnn. Hpocro onro croxnn y
cnexe mornnt. Bepa Hnxonaenna na noxoponax ne npncyrcrnonana. uepes uertpe mecxna
ona n rax ymna x myxy.
Hocne cmeprn Tpertxxona no onnm ns xmnxon nnctmennoro crona namnn crpannoe
sanemanne. Hanen Mnxanonnu pacnopxnncx, urot nocne ero xonunnt nnxro ne nmen
npana nononnxrt ranepem nontmn paoramn, net copanne ouent nennxo, ono moxer
cenartcx yromnrentntm, a n xapaxrep copannx moxer nsmennrtcx.
Cnycrx 15 ner Bacnenon, nocernnmn Tpertxxoncxym ranepem, nncan Ipaapm: He
conepmnnn nn mt npecrynnennx ornocnrentno namxrn H.M., nnonsmenxx ero paronennt
ap Mocxne n pyccxomy napoy? axe cxpomnt ]aca ero oma na napant nepeenann
n ncenopyccxom crnne. yx n xanem, uro no moemy npoexry. Henontno xnaercx n rnasa,
uro cocrnenno Tpertxxoncxo ranepen, trt moxer, yxe ner, a ecrt ropocxax ranepex
rontxo nmenn Tpertxxontx, cocrannennax ns xaprnn, noxeprnonanntx Tpertxxontm, n ns
xaprnn, npnoperenntx nocne nero.
H xpannrent Tpertxxonxn Ipaapt onro eme yman: npan nn tn Tpertxxon, sanpemax
nononnxrt ranepem? Hnn nce-raxn npana ranepex, neuno n nenactrno rpeymmax
nononnennx?..
Conparenn npemen
Hannmn une nnctuo
Kponomuuucuu nepeyuou, 5
nyxan n nrpymeuno uame
H orxptn nasopent rpor
Heyxenn x nacroxmn
H ecrnnrentno cmeprt npner?
O. Mauoe.iuma+

Oa cosarenx opasa nesanennoro Ocrana Fenepa Hntx Hnt] n Enrenn Herpon tnn
n camn ontmne myrnnxn, ooxanmne postrptmn. K romy xe oa onn, xax n nonaraercx
ncrnnntm raserntm xoppecnonenram, xoropte moryr nonarartcx rontxo na cex, tnn
nmtmn nectma npenpnnmunntmn.
Ha camom ene Herpon ncenonnm, nsxrt no nmenn orna. Tor tn yunrenem ncropnn n
nnonne mor ropnrtcx npoxnro xnsntm, net oa ero ctna Banenrnn Karaen n Enrenn
Herpon crann ynnxantntmn nncarenxmn. Cocrnenno, nmenno ns-sa roro, uro Banenrnn
Karaen yxe npocnannncx cnonmn counnennxmn, Enrenn n nsxn cee ncenonnm,
nocmennaxct:
a cxontxo xe yer n nnreparype xarartcx Karaentx?
B Mocxny Herpon npnexan ns Oecct n 1923 roy. Hocennncx on n Kponorxnncxom
nepeynxe n neontmom omnxe N 5 (ceuac coxpannncx nnmt yuacrox, cam crapentxn om
cnecen). 3ry orpomnym, ecronxonym, nepenonnennym xommynantnym xnaprnpy nosxe on
nmecre n coanropom Hnte Hnt]om onncan n 3onorom renenxe, nasnan Boponte
cnooxo. Ho na camom ene nasnanne nosnnxno saonro o noxnnennx xyntronoro pomana.
Onn ns conpemennnxon nncarenx ncnomnnan:
Taxoe nasnanne Enrenn Herponnu cnepna an cnoemy peantnomy xnnnmy, a norom yxe
nepenec ero n poman nmecre c noxoxnm onncannem ocranonxn n onrarene +ro xnaprnpt.
Ftnn n ecrnnrentno Boponte cnooxe n Kponorxnncxom n nnutx aymxa, n
rpyxmncx Bocroxa tnmn rpysnncxn xnxst, n mnorne pyrne nepconaxn,
onncannte n pomane.
Onncanne oxasanoct nacrontxo xpxnm, uro mocxnnun c rex nop rax n snann cnon
nerenapnte xommynanxn Bopontnmn cnooxamn. V Enrennx Herpona tna ocoax
crpacrt: on ncm xnsnt xonnexnnonnponan xonneprt. Ha nourax on cxynan nx nauxamn. Ho
xax ocrart xonneprt, noramennte nnocrpanntmn mremnenxmn, rem onee n 30-x roax XX
nexa, xora Conercxax crpana xnna sa xenesntm sananecom? Iennantnt nana Ocrana
nomen no cronam ctnouxa: npnyman ]enomenantnt xo. C paspemennx Comsa
nncarene on nepennctnancx c xem-ro ns-sa rpannnt, a na camom ene orctnan nnctmo
na. saneomo noxnt apec. Ecrecrnenno, uepes napy mecxnen xonnepr nosnpamancx x
camomy Herpony c nomerxo: apec nenepen. 3aro na nem croxno mnoxecrno pasnnuntx
mremnene nnocrpanntx nour.
H nor onaxt n anpene 1939 roa Herpon nocnan nnctmo n Honym 3enannm, cront
nmnmym nnreparopamn eme no xyntronomy pomany Xmnx Bepna ern xannrana Ipanra.
Herpon npnyman ropo Xaepnnnn, ynepennt na cro nponenron, uro raxoro
samtcnonaroro nasnannx npocro ne moxer trt. Hpnyman n ynnny Parnu, om N 7. 3arem
cornopnn camoe rnannoe nmx apecara: M+pnnn Oxnn V+snn. Hemnoro snax anrnncxn
xstx, cocrannn xoporentxoe nocnanne:
oporo M+pnnn! Hpnmn ncxpennne coonesnonannx n cnxsn c xonunno xn Hnra.
Hpocrn, uro onro ne nncan. Haemct, uro c Hnrpn nce n nopxxe. Honeny or menx ouxy.
Ona, nanepno, yxe concem ontmax. Tno Eeeeuu.
Hnctmo nepnynoct rontxo n anrycre. Ho +ro tno ne ero, Herpona, nnctmo! Bcxptn
nensnecrnt xonnepr, nncarent npouen:
oporo Enrenn! Cnacno sa coonesnonannx. Henenax cmeprt xn Hnra ntnna nac na
nonroa ns xonen. Ho+romy, naemct, rt npocrnmt, uro mt ne cpasy ornernnn. Mt c
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hnrpn uacro ncnomnnaem re na nx, uro rt nponen c namn. Inopnx concem ontmax n
ocentm noer no nropo xnacc. Ona o cnx nop xpannr mnmxy, xoroporo rt npnnes e ns
Poccnn. Tno pyr Mopu...
Hpourx raxo orner, Herpon cmyrnncx. He moxer xe trt noontx connaenn! On
nnxora ne snan nnxaxoro cemecrna V+snn, ne tn n Hono 3enannn n yx xoneuno ne
apnn nnxaxo enouxe Inopnn nnxaxnx mnmex! a on xe ncex nx npnyman n ropo, n
cemecrno! Moxer, +ro utx-ro myrxa?! Herpon eme pas nnnmarentno ocmorpen xonnepr. On
tn nacroxmn! Kax n mremnent Honax 3enannx, noura Xa-epnnnn. H apec
ornpannrenx, n nmx, nonnocrtm ntymannte, oxasannct peantnt! Ho rnannoe, xax on mor
trt c nnm snaxom?!
Herpon nepenepnyn xonnepr n naxonen nonxn, uro ram eme uro-ro ecrt. Oxasanoct,
]ororpa]nx. Ha oopore nonnct: Btctnam ]oro, xoropoe x rora cenan, no rt,
roponxct, ne cmor sapart. H ara: 9 oxrxpx 1938 roa. C ]ororpa]nn na nncarenx
cmorpen on cam, onnmanmncx c xaxnm-ro myxunno xpenxoro renocnoxennx. V Herpona
txanne nepexnarnno. a uro xe +ro raxoe?! On ne snaer +roro uenonexa, a 9 oxrxpx
npomnoro roa on tn
H ryr nncarenm noome uyrt ne crano nnoxo. On ncnomnnn, uro nmenno n +ror ent
sarpemen n ontnnny n eccosnarentnom cocroxnnn. V nero orxasann nerxne, n npaun
necxontxo ne oponnct sa ero xnsnt. Tax uro xe ntxonr, n +ro npemx ero yx (nnn
]anrom nastnare xax xornre) nonan n Honym 3enannm, omancx ram c +rnm camtm
M+pnnnom?! He noromy nn n namxrn nncarenx ncnntnn ero xoopnnart, xora on yman,
uro npocro npnymtnaer nx?!
Bce +ro tno cnnmxom nenepoxrno, urot satrt o crpannom nnctme n ocrannrt nce xax
ecrt. Herpon nanncan nropoe nocnanne M+pnnny. Ho 1 cenrxpx pasnepnynact Bropax
mnponax nona, n ornera ne npnmno. Hy a norom nauanact Bennxax Oreuecrnennax nona.
Enrenn Herpon, necmorpx na ent nner, onncx nasnauennx noenntm
xoppecnonenrom. On uacro neran na ]ponr n nepeonym. 2 nmnx 1942 roa camoner, na
xoropom on ntneren na nnnnm ]ponra, nponan. Bepoxrno, on tn cnr ]amncramn.
Enrennm Herpony tno ncero-ro 39 ner.
Hy a n Mocxne na xnaprnpy Herpontx npnnecnn nnctmo ns. Hono 3enannn. Bona
nncarenx ne ronopnna no-anrnncxn, n e nepenenn rexcr. Cnauana mno nsnonnonannoe
npnnercrnne M+pnnna, norom ero nocxnmenne myxecrnom conercxnx nme, cpaxammnxcx
c ]amncrcxnmn sanoenarenxmn. A n xonne crapt pyr Herpona ncnomnnan, uro xora
nncarent rocrnn y nnx, ro eccrpamno nnes n xononoe osepo.
ncnyrancx, xora rt cran xynartcx, nncan M+pnnn. Boa tna ouent xonono, no rt
cxasan, uro ree cyxeno pasnrtcx n camonere, a ne yronyrt. Hpomy rex, yt axxyparnee
nera no nosmoxnocrn mentme
Honyuaercx, Enrenn Herpon, a nepnee, mncrnuecxax cocrannxmmax ero nocosnannx
sapanee snana, xax nornner nncarent
Heapom ero pystx ncnomnnann, uro, caxct n camoner, on ncera cranonnncx xmyptm n
samxnyrtm. 3ro on-ro, xoropt n otuno xnsnn nocroxnno myrnn
Mnc1nxa c1apon o1xpm1xn
Moxoeaa yuuua, 26; Hpeuucmeuua, 5
A nocpen ronnt saymunnt, paart
Vxe croxn rpanep pyr menoxnontx ocx
O. Mauoe.iuma+

Kaxte Bpemena conpamr cnon xonnexnnn. Pantme mocxnnun Tpertxxont,
Pxymnncxne, Moposont conpann xaprnnt n cxyntnrypt. nx +roro n nx npocropntx
oconxxax xnarano mecra. Hy a ecnn ner, rax onn cnennantnym npncrpoeuxy nosnonnn, xax
ronapnnan Hanen Mnxanonnu Tpertxxon, ]nnrenex. Hy a xax xonnexnnx paspacranact
mornn n nent myse nx nee nocrponrt.
Hocne penonmnnn, nonxrno, nce nsmennnoct. Konnexnnonnponanne tno npnsnano
ypxyasntm nepexnrxom. 3a raxoe moxno tno n n narepx nonacrt. Ho, xoneuno, crpacrt
nepecnnnnana, xonnexnnn nce panno conpannct rontxo yxe no-rnxomy, raxct, osnpaxct.
Hy a nocxontxy ontmne npemert xaprnnt, meent, cxyntnrypt rpeonann
nnomae, ro ocnonnax macca xonnexnnonepon nepemna na manoraapnrnte copannx
mapxn, monert, cnnueunte xopoxn n npouax. Cpen nnx oxasannct n ]nnoxaprncrt. He
snaere, xro +ro? A +ro re, xro c ncrnnno crpacrtm conpaer orxptrxn.
nx raxnx xonnexnn mnoro mecra ne rpeonanoct antomunx x antomunxy moxno
nocrannrt na xnnxnym nonouxy. Hpana, n ryr xnarano nonontx xamne n onacenn.
Bet nce ypxyasnoe, xcno, nonano no sanper, n rom uncne n openonmnnonnte
orxptrxn. a n ro x uemy onn enuonxam n antx xoctnouxax, nnmmmnm cemeuxn na
nanouxax mocxoncxnx yntnapon, nnn napnxm n xpacntx pyamonouxax, opymnm no
neuepam nocne paort marepnte uacrymxn? openonmnnonnte orxptrxn net
coxpanennte nocnomnnannx o amax-xpacannnax n +neranrntx nnartxx, o npasnonannn
Poxecrna c poxecrnencxo sneso, o npasnnxax nmennn c nneramn n mamnancxnm. Bect
+ror ymemn mnp c ero nennocrxmn n xpacoro tn oxnnen tnmnm. Hy a ero orxptrte
nnctma, nexora paonanmne nme, onacntmn. 3a xpanenne nx moxno tno n n uK
nonacrt.
Ho nmn xpannnn. Bo nsexanne nosmoxntx penpeccn orxnennann mapxn napcxnx npemen,
saxnennann uncrtmn nncrnxamn ymarn apeca n rexcr na oopore Co cnerntm nem
Hacxn!, Co Cnxrtm Poxecrnom!, at nnxro ne mor ynnunrt nx n rom, uro unen cemtn
tn xora-ro nx cnxrentcrnom nnn mrac-pormncrpom n axe npocro npoxnnan n ome
nx naroponx rocnonna raxoro-ro.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Orxptrxa c omom Hamxona

Bnpouem, co npemenem noxnnnnct n orxptrxn conercxnx npemen. Cnauana arnrannonnte,
penpoyxnnn osnonenntx xaprnn, norom nornxontxy nsopaxennx ernmex, nneron,
centcxnx xonxosntx nesaxe n ropocxnx ynnn, nepenmenonanntx n uecrt repoen nonoro
npemenn.
Hcropnx, o xoropo noer peut, xacanact nmenno raxo orxptrxn, nsopaxamme
snamennrt om na Moxono tnmn om Hamxona, ny a n conercxne npemena cranmn
onnm ns sann Fnnnorexn nmenn B.H. Hennna.
Hcropnx +roro oma nerenapna n saraouna. Bxparne eno ocroxno rax. Oconxx tn
nocrpoen na onom ns camtx cnntntx n mncrnuecxnx mecr Mocxnt. Heapom xe n pomane
M. Fynraxona Bonan co cnoe cnnro ortxann nmenno na reppace +roro crapnnnoro oma,
orxya ncx Mocxna nm xnnxnact xax na naonn. Ho nor no npemena remnte nexa +ax c
XIII nnn XIV semnx +ra nmenonanact Barantxoncxnm xonmom, a norom n Crapo-
Barantxoncxnm n npnnanexana napcxomy omy. Ho nmenno cma ntxonnn rante xot,
npoptrte ns Kpemnx na cnyua ocat. Tyr xe n naxonnnct menxntnte nopt, re sa
onpeenennt nsnoc n napcxym xasny menxnn samopcxym enry na oreuecrnennym
mocxoncxym. Hy a n rantx nonanax nosemntx xoon pacnonarannct cexpernte cxpont
cynyxn c napcxnmn sanacamn.
Cnonom, mecro tno cexpernoe, noraennoe, nnonne mncrnuecxoe. Oo ncem +rom moxno
npouecrt n xnnre Mocxna mncrnuecxax. 3ect xe npocro ynomnnanne nx ocosnannx
mecra n npemenn. axe ecnn nsrnxnyrt nonpncrantnee na camo nasnanne ynnnt Moxonax,
ecrt o uem npnsaymartcx n uemy ynnnrtcx. Koneuno, ncropnxn ynepxmr, uro sect
npoanann cyxo mox, xoropt pantme ncnontsonancx n crponrentntx paorax nx saenxn
mene n menxnx tpox. Bor n crana ynnna snartcx Moxono. Ho mt nocmorpnm
nponsnonte or cnona mox. Moxnart rax nastnann uepra, at ne nomnnart
neuncroro. Momnrt saxnatnart mxom menn, no n cxptnart, napactnart neneny,
yrannart. Moxonart saentnart tpt, no n. xononart. 3aanno nonyuaercx moxonart
na Moxono. Her, neapom Bonan onmonan +ro mecreuxo
Onaxo n pyrne uyncrnonann nonxnonanne Moxono. Heapom ee, xax n nect Crapo-
Barantxoncxn xonm, oxpyxnnn nepxnxmn cnnomntm xontnom. Hycrt nenonxrnte,
nesemnte Cnnt oxaxyrcx saneprt nonaexnee.
B 1783 roy nect orpomnt sementnt yuacrox, npaxrnuecxn nect Crapo-Barantxoncxn
xonm, xynnn orcranno xannran-nopyunx ne-rnapecxoro Cemenoncxoro nonxa Herp
Eroponnu Hamxon. Ftn on ns noenno cemtn, no cxasouno pasoraren ornmt ne na
noennom nonpnme, a na nnnntx orxynax. Ionopxr, cran nepntm noountm xoponem Poccnn.
Cnxsn nmen orpomnte, nor n cymen npnxynnrt na neunoe nontsonanne semnm n camom
npecrnxnom paone Mocxnt.

om Hamxona

Btxynnn yuacrox, npnxasan nce nmemmnecx nocrpoxn cnecrn n sanono ntcrponrt
napant n pocxomnt nopen, at nopasnrt ncm Mocxny nemepentm orarcrnom.
ecrnnrentno, ener na nocrpoxy ne xanen. B apxnrexropt nsxn nennxoro Bacnnnx
Faxenona, crponnmero n camom Kpemne rocyapen nopen, a ne norpa]nnmero Exarepnne
Bennxo ne cront cnonmn nocrpoxamn, cxont neuntmn crpemnennxmn orpasnrt n +rnx
nocrpoxax maconcxoe nnenne mnpa, naunnax or ocotx snaxon maconcrna n xonuax
mncrnuecxnmn cnmnonamn mnposannx.
Hpana, x romy npemenn, xora Hamxon npnrnacnn Faxenona ntcrponrt cno nopen,
apxnrexrop yxe tn ne n uecrn rpxnyna napnntncxax xaracrpo]a Exarepnna nonenena
cnecrn nocrpoennt nopen n Hapnntne. Ho Hamxon or apxnrexropa ne orxasancx,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nanpornn, nooeman rpomanoe xanonante. He noromy nn onxennt na monapmym nnacrt
Faxenon pasnepnyn nopen Hamxona saom x Kpemnm?..
Kax t ram nn tno, nennxonennemn enocnexnt nopen tn roron n camte
xparuamne no rem npemenam cpoxn Hamxon cnpannn nonocente yxe n 1786 roy. Bcx
Mocxna ceranact nocmorpert na nonoe uyo cnera. ecrnnrentno, nopen tn nenepoxrno
xpacnn, a noxpyr nero pasnr nonment ca, xya sanycrnnn xpxnx pasnonnerntx nrnn,
cnesenntx ns nnosemntx crpan. Eme tnn ntxonant npyt na arnnnxn manep c
neexmn n nymx accenamn. H nect ropo cxonncx na rom, uro npexpacne +roro oma-
nopna n trt ne moxer.
Onaxo cuacrtx n npexpacntx crenax ne tno. Bnno, renn mecra, nocxnrnnmnct
enocnexno nocrpoxo, xapaxrepa ne cmennn n n oemannxx omanyn. Faxenon,
rpesnnmn o npomennn nmneparpnnt, xoropoe ona t ana, ynnen cront npexpacnt
nopen, n cnonx oxnannxx omanyncx. Ero anropcrno rax n ne npnsnann o]nnnantno. H o
cnx nop nyr cnopt xro xe anrop nncrarentnoro xnaccnnncrnuecxoro Hamxona oma. K
romy xe nnxaxoro ocooro ronopapa apxnrexrop ne nonyunn or npnxnmncroro saxasunxa.
Cam xe Hamxon, necmorpx na nce nenmonepnoe orarcrno n xpacory cnoero nopna, paocrn
roxe ne ncntran. Bcxope ero pasnn napannu, ntnynn nepennrartcx na xonxcxe. Hamxon
nepecran ntxonrt, nopen cenancx samxom, n xoropom xnsnt samxnynact n uertpex
crenax. Hy a nocxontxy Hamxon nnxoro ne npnnnman, ro axe ro ero cmeprn ne yanoct
ycranonnrt. To nn on cxonuancx uepes uertpe roa nocne nocrpoxn nopna, ro nn npoxnn n
samxe oponontntm npnnnennem o 1800 roa. Cnonom, Hamxon om noxoponnn cnoero
xosxnna saxnno
Mpaunax ncropnx ns mpauntx npemen Ho xro t snan, uro n ncropnx nayunoro XX
cronernx nexa aroma, nerpnno n nepntx xomntmrepon oxaxercx ne cnernee? Onaxo
nepnemcx ns npomntx npemen XIX cronernx n ro 1947- x onomy ns mocxoncxnx
xonnexnnonepon. uamnnnx y nero tna xax pas Hamxon. He noromy nn on n sanxncx
xonnexnnonnponannem nsopaxenn Hamxona oma, onroe npemx o penonmnnn
nastnanmerocx Myseem Pymxnnena (roxe xonnexnnonepa, noapnnmero xonnexnnm
ropoy), a n nocnenoennte rot cranmero rnanno nnnorexo Crpant Coneron.
Ftnn y xonnexnnonepa Hamxona pasnte nsopaxennx crapnnnoro pacnpexpacnemero
oconxxa Mocxnt. Bet nam Hamxon paoran n rnnorpa]nn Mocxoncxn paoun na
Herponxe, 17. Tam, n rnnorpa]cxom xnocxe, on mor npnxynart cee pasnte nsannx. Ho
ocooe npenourenne oranan nam conparent orxptrxam. Hy a nocne nont xax pas
Mocxoncxn paoun n nauan neuarart na orxptrxax nsopaxennx Mocxnt xax cronnnt
rocyapcrna, noennmero ]amnsm. Ctcxancx n pyro rpannosnt nono npasnonanne
800-nernx camo Mocxnt. Tax noxnnnnct nsopaxennx Kpacno nnoman, nenrpantno
ynnnt Ioptxoro n snamennroro sannx Mocconera (tnmero nopna mocxoncxoro renepan-
ryepnaropa roro camoro sannx, o xoropom yxe mna peut, no yer pasronop n antme).
Ho nocropr namero xonnexnnonepa ntsnana nnornax orxptrouxa c +mnemxo 800 ner
Mocxnt, arnponannax 1947 room Mocxna. 3anne Iocyapcrnenno nnnorexn nm.
B.H. Hennna (. Pymxnnencxn myse). Ipanmpa na epene xyoxnnxa M.H. Honxxona.
Hena 40 xoneex. Tnpax ncero-ro 50 rtcxu. Pexocrt no npemenam, xora orxptrox
nsananoct xort n mano, saro rnpaxn nx samxannnann sa mnnnnont.
C rpenerom npnopen Hamxon +ro orxptroe nnctmo n mecrnom rnnorpa]cxom xnocxe n
npnnec omo. A nao cxasart, uro xnn on na Hpeuncrenxe n omnmxe, mrnnmemcx no
nope crapnnnoro oma N 5, nocrpoennoro eme n XVIII nexe rora xe, xora n cam
snamennrt om Hamxona. Hpana, om TOIO Hamxona nncrarentno nosntmancx na
ropoom, a om namero Hamxona yxe roron tn paspymnrtcx. Ho uro xonnexnnonepy o
norexon na crenax, ecnn n ero pyxax ncrnnnoe coxponnme nonax orxptrxa.
Ona n nnpany tna xopoma. Kapron nnornt. Heuart ormennax, rnyoxax. uerxocrt
pexocrnax xaxym nnnnm nnno. Koneuno, rpanmpa tna uepno-eno. Ho nnera
yratnannct, npounrtnaxct na pas. Hpexpacnt enocnexnt Hamxon nopen
nosntmancx na xonme. K nemy nena an]nnaa rpannrntx necrnnn oxpyrnax, cnonno
npnrnamammax nonxrtcx n norn. Ha camnm sannem cnmnonom npemen rpeneran ant
]nar Hoet. Ho rporyapy y sannx mnn npoxoxne. Onn o uem-ro neperonapnnannct,
neceno ornxtnaxct pyr na pyra. Onn tnn paocrnt n cuacrnnnt nmn, noennmne n
yxacamme none. H xax npnmert yyme eme onee cuacrnnno n oecneuenno xnsnn
no mocrono exann anromonnn. Onn. Bropo. Tpern
Konnexnnonep Hamxon axnyn. Tpertnm tn nyrammn uepnt noponox. Tor camt, n
xoropom x mocxnnuam xnnxnnct nounte rocrn, ynosnnmne n nensnecrnocrt nnont orxptrtx
nparon napoa. H Hamxony npyr aconmrno uerxo npecrannnoct, uro noponox +ror
sanopaunnaer na ero ynnny Hpeuncrenxy n npyr nesxaer no nop ero oma N 5. Eme
cexyna n pasaercx cryx n EIO nept.
Iocnon, cnacn! Vx ner nanart Hamxon, xax ncrnnnt conercxn uenonex, ne
nponsnocnn nnxaxnx monnrn. a n 1947 ro ne cront crpamen, xax npncnonamxrnt 1937
ro, yt on npoxnxr! Ho pyxn y xonnexnnonepa sapoxann, norn camn nonecnn ero x cryny,
na xoropt on n ynan n xononom nory.
Hy yt t on cam onn. Ho net xena mnnax Hmymxa. H ctnox Pomymxa. Onn xe
cranyr cemte npara napoa. Hm xe nce n xnsnn yer saxptro, ecnn or nero ne
orpexyrcx. A ne orpexyrcx rax n nx xer narept
Hamxon nponen pyxo no ncnorenmemy ny. uro +ro on?! 3ro xe orxptrxa! Hpocrax
orxptrxa! C uero on nsxn, uro ona nemax?! Hao ycnoxonrtcx n neut cnart. Cxopee ncero,
on npocro ycran nepepaoran. Bor n mepemarcx yxact
Hayrpo npnx na paory, Hamxon sacran n rnnorpa]nn cosarenx rpanmpt xyoxnnxa
Honxxona. H yx ne xcno, c xaxnx rnas, no crapt neuarnnx npyr xnnyncx x nemy, noramnn
n yxpomnt saxyrox na necrnnne n samenran xapxo, yronapnnax:
Tonapnm! Mnn mo uenonex! Vepn, yt pyrom, noponox c xaprnnxn! Hy uero nme
nyrart?! Bet xpaca-ro xaxax enocnexnt om! H nmn necente nnepen xe npasnnx.
800 ner cronnne name! A ryr
Hamxon samxncx, saxamnxncx. On xe n ne snan ronxom +roro xyoxnnxa a ny xax ror
npxmnxom noexnr n oprant?! Hponan rora n cam Hamxon, n cemtx ero, a n n rnnorpa]nn
naunyrcx uncrxn. Kax xe ne yrnxenn, ne ntxnnnn npara napoa c ero cmyrntmn
peuamn!
Ho Honxxon rontxo nxrepnm sanycrnn n cnon uepnte nonoct:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
a ono, xoneuno, arx Ho net x ne cam. Ontrnte ronapnmn ns Comsa xyoxnnxon
nocxasann, uro ntrpannponart-ro. a n rnpax net nsan!
A mt nepensanm! oneuaraem! Ona xe tcrpo pasoercx, +ra orxptrouxa. Bcero-ro 50
rtcxu na ncm crpany. a ee yxe uepes napy neent n ne craner. Pacxynxr. A rt yepn
noponox n no nono npnnocn!
Tt uro, ne nonnmaemt, arx? npomenran Honxxon. 3ro x no nono Komnccnm
npoxonrt nao. Hensypnponart. Heuarn x osnonennm nonyuart.
A saro nepensanne! Cam snaemt, rax rontxo n ocotx cnyuaxx enamr.
Ie xe x ero nostmy, cnyua raxo?
A ryr yx x nocrapamct. Hamxon nepnno onnsnyn ryt. Hnoxax npnntuxa, a nnxax ne
orenaemtcx. x n Tpyonom xomnrere. x crapemn neuarnnx. H unen naprnn. Mt or
napontx macc ymary nannmem. uro ouent npannrcx xaprnnxa. uro yx conercxoro
narpnornsma n nce raxoe. Tt rontxo ]nar cena noone, n uro on xontxancx. Hpasnnx
net! He xouercx o nnoxom-ro ymart!
Hy nano nornxxy
Honxxon nsoxnyn, ornxnyncx ne nocnyman nn xro n nomen nnns no necrnnne. A
Hamxon ocrancx, rxxeno tma. H nce yman: uero +ro on sanencx? 3auem c raxo npocto
ntcynyncx? Hao trt xax nce. Tnme not nnxe rpant. Btcynynmymcx ronony-ro yx
rouno n noponxe npnrnyr
Ho nnno, n npocte craporo rnnorpa]cxoro paouero-xonnexnnonepa tna ntcmax
naonocrt. Vxe uepes napy mecxnen ntmna pyrax orxptrxa. Ha ne nce ro xe camoe.
Tontxo cpen mamnn uepnoro moncrpa ner. A Hamxon om raxo xe xpacanen.
H nor nao xe, n ror ent, a nepnee, n ry nout, xora neuarnnx Hamxon npnnec omo +ry
nonym ncnpannennym orxptrxy, no nope ero oma N 5 pasanoct ypuanne moropa.
Hamxon ntrnxnyn n axnyn n yxace. Boponox mamnna opranon! Cepne ynano xya-ro
nnns n, nanepnoe, noxarnnoct no nony. 3a xem?! Heyxenn sa nnm?!
Ho ntmemn ns mamnnt oconcr oomen noponox n rxnyn noro no xonecy.
Menxrt nao! nocntmanoct no nope.
Cxontxo xe nme samepnn y oxon, ne saxnrax cnera?! Cxontxo cepen sacryuano n yxace?!
A ns mamnnt rem npemenem ntcxounn nropo napent nomonoxe.
Bac cenaem, E]nm E]nmonnu! Ce mnr! H noeem. Ce mnr!
Hapent ntramnn sanacxy n nauan cnoponncro menxrt xoneco.
Cxontxo nennnmtx nme sa oxnamn oneruenno nsoxnynn. He sa mno! H noome nn sa
xem! Hpocro ocranonnnnct. Koneco nomenxrt. Iocnon Cnxrt npocro xoneco nomenxrt!..
Vxe uepes nonuaca, xax mamnna yexana, om sactnan. B paocrn. He ceuac! He ceronx!
Moxno nocnart. H rontxo Hamxon, nenonxrno nouemy ntramnnmn ns xomoa cnom nonym
orxptrxy, ro nn monnncx na nee, ro nn ncnomnnan co cuacrnnno yntxo xyoxnnxa
Honxxona. Kro snaer, moxer, n npana npocta craporo xonnexnnonepa n rpy xyoxnnxa-
rpanepa cenann nenosmoxnoe ornenn ey or xnntnon oma na Hpeuncrenxe?! Kro snaer?
Hencnonenmt xe nyrn Iocnonn.
Hy a conpemennte xonnexnnonept n ceuac ronxmrcx sa pexnm rnpaxom oneuarxn ro
nerenapno orxptrxn. Fent nopen nosntmaercx na nerenapno Moxono. Ho
mocrono necnemno nyr nmn, nanepnoe ymax o npecroxmem npasnnxe ropoa. H
mamnn mano ncero na pocxomntx nmecrnrentntx n no-crapomy rpomosxnx, no raxnx
xpacnntx anromonnx.
Bor raxym ncropnm paccxasan crapt ]nnoxaprncr. Koneuno, orxptrxn ncero nnmt
manax uacrt tra. He xaprnnt, ne xnnrn anrnxnapnte. Ho n y nnx ecrt cnon nerent.
P. S. Mnxann Hnanonnu Honxxon (19031978) nsnecrnt conercxn xyoxnnx-rpanep,
macrep xnnxno nnnmcrpannn. Ha ero rnopuecrno oxasan cnntnoe nnnxnne nam nennxn
rpanep Bnanmnp uanopcxn.
Honxxon paoran n pasntx xanpax n rexnnxax (nncan n macnom, n ryamtm). Ho
npenourenne oranan nce xe rpanmpe n xcnnorpa]nn. 3ect y nero tn ntcouamn
yponent npo]eccnonantnoro macrepcrna n cocrnennt crnnt. Fontme ncero Honxxon
nmnn paorart n xnnxno rpa]nxe. On nnnmcrpnponan nponsneennx A.C. Hymxnna, B.A.
Xyxoncxoro, H.-B. Iere, B. Imro, I. Iene, u. Bnona n p. Hpn xnsnn emy npnnecnn
nsnecrnocrt na antoma Maxcnm Ioptxn n Hymxnncxne cmxert (pyex 4050-x
roon XX nexa).
Ceuac ero rnopuecrno nosatro. A net xopomn tn uenonex n sameuarentnt
xyoxnnx. Moxer, ncnomnnm?
Mocxoncxnn yxnnnc1
Bepceueecuaa uaepexuaa, 26; Moxoeaa yuuua, MIV; 1eampauoum npoes, 2; peuemua
Aueucaupoecuoeo caa, Kpacuaa nuouao
O, unrannte mnoroxparno
Crpannnt, mnocrn pystx!
Bt, xax tnano, apomarnt!
Bsnonnonan rax xe namn x!
Heopi Ceeepuuu. Hoc.e Oueeuua

Fyxnnncrnxa crpacrt, noxany, camax npnnxsunnax. Haunemt xonnexnnonnponart
crapnnnte xnnrn n orxasartcx ne cmoxemt. Fyxnnncramn cranonxrcx pas n na ncm xnsnt.
Horomy n conerymr tnante nmn cro pas npnxnnyrt, npnmepnrt na cex n nnmt norom
npnnnmartcx sa conparentcrno xnnr.
Crarncrnxa xax-ro nocunrana, uro n mnpe unramr xnnrn uertpe uenonexa ns nxrn, a nor
noxynart xnnrn c nentm cocrannrt xort manym xonnexnnm crapaercx xaxt mecro (!).
Heapom y nmnrene xnnr cymecrnyer nent nernacnt mnp. Tam ecrt n cocrnennte
cnxrte noxponnrenn xoneuno xe enanrenncrt, nanncanmne nennxne rexcrt. Hoann
Forocnon, anocron, enanrenncr, nepnt yuennx Xpncra, anrop Orxponennx (Anoxannncnca),
cunraercx noxponnrenem nncarene, peaxropon, nsarene n ncex nntx nme, cnxsanmnx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cnom xnsnt c xnnro. Ero ent npanocnannax nepxont ormeuaer 21 max. Hpanocnannte
raxxe monxrcx cnxrnrenm mnrpnm Pocroncxomy (ent namxrn 4 oxrxpx), cocrannnmemy
12-romnoe copanne Xnrnx Cnxrtx. Karonnxn xe cunramr noxponnrenem nncarene n
xypnanncron cnxroro upannncxa Cantcxoro, enncxona Xenent, xnnmero na pyexe XVI n
XVII nexon. ent ero namxrn ormeuaercx 24 xnnapx.
Hpana, y xaronnuecxnx xypnanncron ecrt n ocot cnxro nontcxn cnxmennnx
Maxcnmnnnan Konte. On npaxrnuecxn moxer cunrartcx namnm conpemennnxom xnn n
nepno nononnne XX nexa. B xonne 30-x roon xcens Konte peaxrnponan xaronnuecxn
xypnan, ornnuanmncx xpocrntmn anrn]amncrcxnmn nacrpoennxmn. 3a uro n nonnarnncx
]amncrt pocnnn xcensa n Ocnennnm. Ho on n ram npoonxan cnyxnrt mecct, anax
nmxm nocnenmm naexy, croxocrt n myxecrno. 14 anrycra 1944 roa Maxcnmnnnan
Mapnx Konte (n mnpy Pamyn Konte) nomenxncx mecramn c nesnaxomtm emy uenonexom,
ornom manentxnx ere, n oponontno nomen nmecro nero na cmeprt. 3ror ent n cran
nem ero namxrn.
Ecrt noxponnrent n y rex, xro nnmer nx Bcemnpno nayrnnt, a raxxe y ncex
nontsonarene n xomntmrepmnxon cnxro Hcnop Cennntcxn. On ponncx n Hcnannn n
560 roy. Hs enoro cryenra cran onnm ns camtx opasonanntx nme cnoero npemenn.
Cosan +nnnxnonenn, cnonapn, ncropnm roron n axe ncropnm cornopennx mnpa. B 1999
roy nana pnmcxn yrnepnn nmenno ero, xax crpemxmerocx x nceoxnarnomy opasonannm,
noxponnrenem ncex, nmemmnx ornomenne x Hnrepnery. Ecrt cocrnennax noxponnrentnnna
n y renennennx cnxrax Knapa Accnscxax, monaxnnx XIII nexa. H raxono ona crana ne
cnyuano. Kora na cxnone ne Knapa yxe ne morna yuacrnonart n mecce, nsopaxenne
cnyxt nenocrnxnmtm opasom noxnnxnoct na crene ee xentn. ent namxrn Knapt
Accnscxo 11 anrycra.
V xnnxnnxon ecrt n nnunte npasnnxn: Bcemnpnt ent nncarenx 3 mapra,
Bcemnpnt ent nnreparypnoro pomana 10 oxrxpx, Bcemnpnt ent xnnr 23 anpenx.
Hocnenxx ara nmeer n mncrnuecxn cmtcn n +ror ent ymnn ns xnsnn n 1616 roy na
nennuamnx rennx nnreparypt Vnntxm Bexcnnp n Mnrent e Cepnanrec. Hpana, ara
+ra onee uem cnmnonnuecxax Anrnnx rora xnna no mnnancxomy xanenapm, a Hcnannx
no rpnropnancxomy. Ho net connaenne ar nnxora ne tnaer cnyuantm. B nnx Heeca
npnorxptnamr cno cxptrt cmtcn.
Ho or mexynapontx xnnxntx cotrn nepnemcx x namnm mocxoncxnm. Oxastnaercx, n
y mocxoncxnx conparene xnnr yxnnncron, xonnexnnonepon nmeercx cocrnennt,
mocxoncxn, ropocxo noxponnrent Hnan Anpeennu unxnpnn. Ponncx n nocnennx
roax nexa XVIII n npoxnn 75 ner, ro ecrt ymep n xonne 70-x roon XIX nexa. Opasonannx
nnxaxoro ne nonyunn, no cntn necrxmnm camoyuxo. Hnrnponan no namxrn mnorne
nponsneennx. Crapancx nce pasysnart o xnnrax, xoropte npoanan no Mocxne ncm xnsnt.
Bonn pyxy co mnornmn opasonannemnmn xnnrouexmn (apncroxparamn, xonx nastnan
oxpamn, n pasnounnnamn, xonx xnnxan xnnrounnamn), tn nxox n oma nnrennnrenron n
axe npo]eccopon Mocxoncxoro ynnnepcnrera. Bce nmnrenn xnnr snann cronr
nonpocnrt mnnemero Hnana Anpeennua, n ror ctmer n xparuamn cpox nyxnym xnnry
xort ns-no semnn. Orcma n npnntuxa xonnexnnonepon-nnno]nnon XIX nexa
opamartcx x unxnpnny. Orcma n npnmera, ocranmaxcx cpen yxnnncron axe nocne
cmeprn +roro ynnnrentnoro ropronna n nmnrenx xnnr, ecnn nyxna xaxax-ro xnnra,
cneyer oparnrtcx x yxy Hnana unxnpnna. Horomy uro, n yx na ror cner, on ne yrparnn
nmnn x xnnram n ncera roron nomout uenonexy, xoropt nmer ro nnn nnoe nsanne, ry
nnn nnym xnnry nnn axe pyxonnct.
Mexy npounm, noonoe ornomenne unrarene crpaxymnx nanomnnaer ornomenne
unrarene nnnoreuntx n crenax rnannoro xnnroxpannnnma name crpant n Fnnnorexe
nmenn Hennna, uro pacnonoxena, xax nsnecrno, na camom mncrnuecxom mecre
Hepnonpecrontno Crapo-Barantxoncxom xonme, n nanxpacnnemem crpoennn cronnnt
nerenapnom ome Hamxona.
Vx nenonxrno, ro nn noromy, uro nnnorexa nomemaercx n mncrnuecxom sannn, ro nn
noromy, uro nmeercx ocrpemax naonocrt, no n crenax xnnxnoro copannx nor yxe
ontme 60 ner onraer. neotuant nnnorexapt, nomomnnx, ecnnornt crpax
xnnxntx coxponnm. Kax ymaere, xro noxonr na raxym pont? Koneuno xe crpacrnt
xnnrone, snamennrt nnnorpa], xonnexnnonep n, naxonen, nnreparop. Hmenno raxnm
tn npn xnsnn Hnxona Anexcanponnu Pyaxnn (18621946) nnunocrt
npnmeuarentnemax n rananrnnnax. Hmenno raxnm on n ocrancx nocne cmeprn, ne noxenan
yrn na ror cner n ocranmnct npnspaxom npn xnnrax.
B mnocrn Pyaxnn oxonunn cpasy rpn ]axyntrera Herepyprcxoro ynnnepcnrera:
mpnnuecxn, ecrecrnennt n ncropnxo-]nnonornuecxn. Ho rnanntm crpemnennem +roro
ynnnrentnoro uenonexa crano naponoe opasonanne. On tn npocro ]anarom nceome
rpamornocrn, yuet n camoopasonannx. B xauecrne cexperapx Komnrera rpamornocrn
cnococrnonan orxptrnm mnoxecrna mxon, opasonarentntx yupexenn n xoneuno xe
omeocrynntx nnnorex.
Hepntm n mnpe H. Pyaxnn cran paccmarpnnart nponecc urennx c nayuno rouxn spennx n
nonoxnn nauano nnnoncnxonornn nayxe o nocnpnxrnn rexcra. Camtm nsnecrntm ero
rpyom crana xnnra Hcnxonornx unrarenx n xnnrn. Bnocnecrnnn XX nex pasnnn ero
nen n ncnxonornn rnopuecrna, ncnxonnnrnncrnxe, crpyxrypnom anannse rexcra.
Pyaxnn n cam ne uyx tn nnreparypnomy rnopuecrny, paoran na nnne nsarentcrna.
Bmecre c nennxnm npocnernrenem-nsarenem H. Ctrnntm Pyaxnn ntnycxan emente
xoneeunte xnnrn nx macconoro unrarenx. Ho ontme ncero npemenn yuent yenxn
xnnxnomy conparentcrny. Ero nnunax nnnorexa tna orpomno. Hpaxrnuecxn nmax
xnnra, ntmemax c xonna XIX n n nepno rpern XX nexa xax n Poccnn, rax n sa pyexom,
naxonna ram cnoe mecro.
Bce +ro orpomnoe copanne xnnr Pyaxnn n saneman Fnnnorexe nmenn Hennna. H xorx on
ymep 23 noxpx 1946 roa n Bnenapnn (Hosanna), re neunncx o nont n ne cmor
ntpartcx na ponny n rpynte noennte rot, ncm ero omnpnemym nnnorexy yanoct
npnnesrn n Mocxny. H nor ynnnrentno npeannt cnoe nnnorexe xnnrone Pyaxnn
xort n ecnnorno rentm, no npnexan nmecre co cnonmn xnnramn. Bnno, ne mor c nnmn
paccrartcx. C rex nop on n onraer n xnnroxpannnnme Fnnnorexn Hennna, nnora axe
noxastnaercx n unrantnom sane. Tora ram cranonnrcx ocoenno sxxo n xonono, net npn
noxnnennn npnnnenn remneparypa nosyxa mrnonenno naaer. Onaxo ceporo
nonynpospaunoro xnnronea ne cronr oxrtcx on opt npnspax n marepnannsyercx,
rontxo xora unrarent ne moxer onpeennrtcx, uro emy nao, nnn cnyxamne nnnorexn
nnxax ne moryr ortcxart nyxnym xnnry. Hoxnnte n mnoro nonnanmne nnnorexapn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ornnuno snamr: ecnn uro-ro nnxax ne nmercx, nao nonpocnrt Hnxonax Anexcanponnua.
Hmenno rax ynaxnrentno, no nmenn-oruecrny cneyer rnxontxo oparnrtcx x Pyaxnny.
H ror nomoxer ortcxart nyxnym xnnry na xnnomerpontx nonxax xpannnnma.
Ecnn xe unrarent oxastnaercx n rpynom nonoxennn, ro n on moxer oparnrtcx x
Pyaxnny sa conerom n nomomtm. Cronr nnmt nonpocnrt. Bo ncem +rom ecrt rontxo ona
nyrammax cropona xora nonpocnn ne rt, a xro-ro pyro. A rt cam cnnmt cee n
orpomnom unrantnom sane, satn oo ncem, cxnonxemtcx na nnrepecno xnnro, noxpyr
pasnnr rycxnt cner or nacrontntx namn n senentx aaxypax, n npyr. Armoc]epy sana
nponsaer mrnonenno pasnnnmncx xono, re-ro nenonxrno, ro nn csan, ro nn coxy
pasamrcx cxpnnxmne marn, na noronxe npyr naunnamr nnxcart cepte renn. B raxom
cnyuae ne cronr nyrartcx n ncxaxnnart c mecra, naoopor, nao nonecrn cex nocxpomnee
yrxnyrtcx n xnnry n enart nn, uro nnuero ne sameuaemt. H nor utx-ro nerxax rent
npocxantstnaer mnmo rnoero crona, coce nnepen, nnxopaouno nncranmn xnnry,
ycnoxannaercx. Benecr crpannn nponaaer coce namen n orpomnom ]onnanre nyxnt
asan.
Fnaroapcrnym, Hnxona Anexcanponnu! rnxo menuer on. Homornn narn ro, uro
nyxno!
H nnxaxo renn yxe n n nomnne ner. H n unrantnom sane cranonnrcx ropaso rennee, n
mxrymnecx ncnonoxn ncuesamr c noronxa. Knnrone Pyaxnn nomor n ncues.
opoe npnnnenne, o cnx nop nomorammee nmxm.
Bor n nam repo yxnnncr XIX nexa Hnan Anpeennu unxnpnn o cnx nop roron
nomorart ynneuenntm conparenxm pexnx xnnr. Ho n x nemy roxe, xoneuno, cneyer
opamartcx c npocto. Ho xax n re? Ha nepnt nonpoc orner npocremn xax ymeere,
rax n npocnre. A nor re npocnrt? 3ro yxe nao paccmorpert xya erantnee.
Omn npnnnnn onxrt xe necnoxen npocnrt Hnana Anpeennua nocnococrnonart n
noncxax pexnx +xsemnnxpon nao ram, re ero npnspaunt yx moxno ncrpernrt n namem
ropoe. Bnpouem, n nntx-ro ropoax unxnpnn n ne tnan.
Hy a xax ero ysnart xax conparent ntrnxen?
Conpemennnxn, nanpnmep mocxoncxn yxnnncr xonna XIX nexa A]anacn Acranon,
ncnomnnann o nerenapnom xnnxnom uepne rax:
Crapnx tn ntcoxoro pocra, ]nsnonomnx ntpasnrentnax, nmen nnnnym opoy,
xypannnnym noxoxy; n pasronope tn, uro nastnaercx, ocranonncrtm, ymen nonxo
nontsonartcx, re nyxno, cnoeopasno naunrannocrtm. Oenancx n nernee npemx n
onronont cmpryx, a snmom n rynyn. Kocrmm +ror, ymaercx mne, cnyxnn emy ner
rpnnart.

Fepcenencxax naepexnax, om 48

Bor raxoe onncanne, ns xoero xcno, uro npn ropronne n conpannn xnnr ne naxnn cee
unxnpnn nnxaxoro orarcrna. Xnn Hnan Anpeennu onee uem cxpomno cnnman na
Fepcenencxo naepexno cropoxxy sa 2 pynx 50 xoneex n mecxn. ere y nnx c xeno ne
tno, rax uro xnnn nnoem. He orxox or oma, oecneunnann cee eme n nenepoxrnt
npnpaorox nonnnn na Mocxne-pexe copnannte n noy cyutx epenten, cnecennte ocxn,
cornannym nerpom meny. H +ro anano nm nosmoxnocrt ne rparnrt entrn na pona. B
omem, +xonomnnn na ncem, oxpomx xnnr.
Tax uro nepnoe mecro, xya n ceuac cronr norn, urot nonpocnrt Hnana Anpeennua o
nomomn n naxoxe pexnx nsann, +ro yer Fepcenencxax naepexnax, o xoropo mt eme
noronopnm. Cropoxxa xe unxnpnntx croxna pxom c roramnnm xxr-xnyom. Bt
ynnnrect, no Mocxoncxn xxr-xny n ntne nce ram xe na Fepcenenxe, oma 26.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Fepcenencxax naepexnax, om 6

Cneymmn no snaunmocrn apec, xya moxno sarnxnyrt, Cmonencxax nnomat. Tam o
20-x roon XX nexa pacnonarancx crapt Cmonencxn ptnox, c nauana XIX nexa
nsnmnennoe mecro ropronnn craptmn xnnramn. uero rontxo ram tno ne ncrpernrt! H
craponeuarnte ynnxantnte xnnrn n renxutnx nepennerax, n pexocrnte nnxynaynt,
pyxonncn c npopnconanntmn sarnanntmn nnrepamn. Hy a yx o xnnrax XVIII nexa n
ronopnrt neuero. 3ro ceuac onn pexocrt, anrnxnapnar. A rora nx cnosnnn nosamn ns
nnnorex pasopnnmnxcx apncroxparon. Hy a yx xax nosox-ro npnyer, nam Hnan
Anpeennu nnxora ne senan.
Bnpouem, ropronart na onom mecre on ne nmnn. A nao cxasart, uro no ry nopy Mocxna
tna nanonena xnnroropronnamn. Ho npoanann rora ymaxnt ronap ne n marasnnax
oporo tno marasnnnte-ro nnoman cnnmart, a npocro na ynnuntx norxax. V
unxnpnna tno necxontxo nsnmnenntx mecr. H nce no panxnpy! Hanpnmep, yuennxamn n
pasntmn nayuntmn xnnramn ropronan on oxono orpat craporo Mocxoncxoro
ynnnepcnrera. 3ro nastnanoct no pemerxe. Orpaa ra n no ce ent xnna. Moxere
cxonrt nornxert.

Crapoe sanne MIV

Pomant, npnxnmuennx n pasnte nmonnte rnopennx npoanan Hnan Anpeennu na
Tearpantno nnoman y oma uentmena, na npncrynxe. Tora ram tna rpex+raxnax
rocrnnnna c anxmn n rpaxrnpamn. Mexy npounm, ee crponnn no npoexry snamennroro
mocxoncxoro apxnrexropa Ocnna Fone roro camoro, uro cosan Fontmo rearp. Tax uro
om tn nsnecrnemnm. Heapom nonyunn n nmx cocrnennoe mocxnnun snann nect +ror
xomnnexc nocrpoex uentmamn. Bor y +rnx uentme-ro n mna ocoo oxax ropronnx
xnnramn. Hy a ecnn uero na norxax ner ro noxanyre, noonre x Hnany unxnpnny. On
nam saxas na ocoym ymaxxy sannmer n cxaxer, xora sa nyxno xnnro xnnxrtcx. H
nnxora ne omaner. A snaere, uro sa mecro +ro ceuac? B nauane XX nexa nmecro oma
xynna uentmena tna ntcrpoena rocrnnnna Merponont (ceuac Tearpantnt
npoes, 2).

Iocrnnnna Merponont

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ha nero nam xnnronm ntesxan n napxn Coxontnnxn, x Ocranxnncxomy nopny, n
Herponcxo-Pasymoncxoe. Herom on nyremecrnonan, ne sa rpannny, pasymeercx, a no
mocxoncxnm oxpecrnocrxm, nncan ror xe Acranon. Haxnaer, tnano, n memox nya rpn
ronapa nnreparypnoro coepxannx, npoe counnenn 3arocxnna, Fynrapnna n nepenoon
Bantrepa Cxorra. C nennxnm repnennem racxan on +ry nnreparypy na cnonx nneuax, xorx
tnann nn n es nounna.
uro x, pas na pas ne npnxonnoct. Cnyuannct nn n es npnpaorxa. A tnano n rax, uro,
npnoperx y xaxnx-nnyt nepasymntx nacnennxon nenym nnnorexy, ro ecrt otn
xnnr na npoaxy na ro nnepe, Hnan Anpeennu paccrpannancx, uyrt ne nnaxan. Onno
emy tno, uro ne nennnn nmn xnnrn, pasasapnnann ro, uro pantme npexn nx noxynann c
nmontm, cocrannxx cocrnennym nnnorexy. Cxontxo pas ronapnnan unxnpnn xene n
cepnax:
He nennr napo xopomym xnnry! Hacroxmne pexocrn nonnxoncxne mncrnuecxne
nsannx, Pycco npomnoro cronernx mne sa xonexn npoann!
Tax +ro x xopomo! nnnnact xena. Btrono!

Anexcanponcxn ca

A crapt yxnnncr nstxan:
Btrono Ho onno-ro xax! He nenxr xnnry-ro. A nuepa apnn x moemy norxy na
rpoxe npnrnan. H snaemt, uro xynnn? Knnrn no pocry uro rouno no nonyropa nepmxon
tnn. Ha coepxanne-ro n ne cmorpen pan nce es pasopa. Hnmt t na ero nonxn n
mxa]t xnnrn nomnn rmrt-n-rmrt. Hy xax raxomy n pyxn xopomym xnnry orart? V menx,
snaemt, tn romnx Bontrepa. Touno n nonropa nepmxa. Tax x ero ene ycnen c npnnanxa
ypart. He xouy, uro xnnra n mxa]y ntnnnact nenpounranno.
Bor, oxastnaercx, n nexa nasa xnnrn pann nx meenn nnn no meent. Ho y craporo
yxnnncra tnn cnon npnnnnnt.

Kpemnt. Cnaccxax amnx

Ouent nmnn on ropronart ncxxnmn nosnanarentntmn xnnxxamn ementmn, uro napo
mor xynnrt es ymepa nx xomentxa. nx +roro men, snaere xya? B Anexcanponcxn ca.
Tam pacnonarancx y camo nepno nxono pemerxn. A urot sacrannrt unrarene
oparnrt nnnmanne na ceptesnym nosnanarentnym xnnry, sastnan, paccxastnax o pasntx
nmonntx pomanax. Cocrannr noxpyr norxa unrarene, a cam nmecro pomanunxa-ro n nauner
ronopnrt ro npo xnnry o nnanerax, ro o nosymntx noroxax nnn eme o uem ymnom.
Inxnmt, npn raxo pexname ero nosnanarentnte xnnrn-ro n cmeryr.
Hy a n ony ns nepntx cyor unxnpnn nsxn a n nepenec cnom nanarxy c xnnramn npxmo
na Kpacnym nnomat, no ouox x Cnaccxo amne. pyrne-ro xnnromant n npoannt emy
ronapnnann:
Hnxro ram xnnrn ne npoanan n noxynart nnxro ne craner! Tya napo sa spennmamn
xonr anaran nornxert nnn xax xoro cexyr. Bce pasnneuenne. A rt c xnnramn
Ho Hnan Anpeennu ne pornyn:
A nouemy t na rnanno nnoman crpant ne rnannoe npoanart-noxynart, ro ecrt
KHHIV?!
H rouno crann-raxn noxynart.
Tax uro n nxo n Anexcanponcxn ca, n Kpacnym nnomat roxe moxno cmeno sanncart n
nsnmnennte apeca namero xnnronma-yxnnncra.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
H ecnn nt yxnnncr, conpaere-npoaere crapnnnte xnnrn (yxnnncrnxa net n snaunr no-
]pannyscxn npoaxa craptx xnnr), cmeno ncnomnnare npo Hnana Anpeennua unxnpnna.
On n n enax nomoxer, n n noncxax nyxntx xnnr.
P. S. Tpertero nx ana nounrart +ry rnany onomy xonnexnnonepy na npoy. Tax ne
snam, nonpannncx nn emy rexcr, rontxo nor snam, uro men on mnmo rocrnnnnt
Merponont n ncnomnnn npo crapnxa unxnpnna. A y moero conparenx xnnr yxe mecxn
xax tna meura ynnen on na onom ns caron, uro npoamr romnx crnxon Axmarono 20-
x roon. Xouercx xynnrt no oporonaro. Her ceuac raxnx ener. H npyr Bepnyncx
neuepom omo, a ryr snonox. Hpoanen cornacen cpocnrt neny. Bor cnesno-ro! Hnn,
moxer, n npana crapt yxnnncr nomor nocnococrnonan?..
Hac1t ue1nep1an
C1pannnxn no npeuenn
3ancera1an ap1nc1nuecxnx xaqe
Vuuua Heeuuuuaa, 6 u coepe+euume uaqe e ueumpe
On nnxomy ne enan sna
H nnn mamnancxoe pexom.
uro noxnana n uro xyna
Tomy, xro cnpxran no semnem?
. Heucru. Jnumaqu ca+o+v ceoe

Axrept, xax nsnecrno, nmxr paccnanrtcx ntnnrt n saxycnrt, ocoenno npn npnxrno
xomnannn. Bnpouem, n nnax rnopuecxax nnrennnrennnx ne uyxa raxomy
npemxnpenponoxennm. a n xro x orxaxercx?!
Haunnax c XIX nexa, xax nosnnxnn n Mocxne crannonapnte Hmneparopcxne rearpt,
opasonannct noxpyr nnx, a ro n na oranennn, rax nastnaemte aprncrnuecxne xa]e.
Camtm nsnecrntm n XX nexe tno xa]e nanpornn MXATa n ononmennom npoese. Tenept
+romy npoesy nosnpameno ero ncxonnoe nasnanne Kameprepcxn nepeynox, nosnnxmee or
roro, uro rpemx omamn ryr nnaenn nacroxmne xameprept Hmneparopcxoro nopa.
Conpemennt Kameprepcxn nepeynox noome nectma nnorno nanr xa]e n pecropanamn.
Tenept onn ryr uyrt ne n xaxom ome.
B onom ns nnx (ne yem anart nasnanne, urot nac ne ynpexnynn n pexnamntx
ycrpemnennxx) n ome N 5 no Kameprepcxomy nepeynxy ormeuana xaxoe-ro cnoe cotrne
ona ns axrepcxnx xomnann. B cepenne neuepa, xora nce npncyrcrnymmne npnsnann yxe,
uro xnsnt npexpacna n noome yanact, x nnm noomen c nospannennxmn xaxo-ro
nocernrent +roro pecropana-xa]e. Hoxnannn onoro ns npncyrcrnymmnx sa nonym pont,
nonenonan pyuxy y monoo axrpnct, ntctnan rpyy xomnnnmenron. Hocne +roro rocrx,
ecrecrnenno, npnrnacnnn sa cron. uepes napy mnnyr nce yxe tnn ynepent, uro snaxomt
anntm-anno n noome nmama cnannt napent. H rontxo ona ymnax enymxa
nonnrepeconanact, na nero rnxx:
A pasne renept mono nocnrt anrt?
nmama cmyrnncx, nornann cno ]panronart anr, sanxsannt nmecro rancryxa, no ero
ntpyunn xosxnn neuepa:
Tt, nanepnoe, cpasy nocne cnexraxnx? Hepeoertcx ne ycnen? Ocrponcxoro, uro nn,
crannnn?
nmama yntnyncx:
Hyume noennnt! Hen Iyptu Cnnnuxnn, nnn Hponnnnnantnax emranrxa rocnonna
Hencxoro cntmann?
Axrept samymenn xoneuno xe Htna Iyptua snann nce. Hrpart n raxom xnaccnuecxom
noennne ontmax uecrt. Mano xomy yaercx. Cxynt rearpt ntnue na crapnnnte noennnn.
a n macrepon-axrepon, cnocontx na noennntnym ncxpomernocrt, anno ner. Ftnn
Anpe Mnponon a Hmmnna Iypuenxo. A renept uro?!
Ho nor, ntxonr, nmama cnoonncx ctrpan n Cnnnuxnne. Koro cnpamnnart ne
crann. H rax xaa sa ymy nsxna sannno crano.
Cnonom, nce noxpxxrenn nemnoro, no pemnnn xopomo cnert n antme. Horomy Htna
Iyptua ns ronont ntxnnynn, a nmame crann nannnart noontme moxer, yntercx n
ocxanannrcx?.. Tora n ne yer sannno, uro on n noennne nrpan.
B omem, nmamy ynonnn ax uepes xpa. axe n raxcn ero sacynynn. Kora camn crann
paccunrtnartcx, oxasanoct, cuer ontmenar. Xosxnn neuepa, monoo mxaronen Heonn, ns
xapmana nocnenmm menout ntrpe.
O]nnnanrxa axe pasxanonnact, rnxx, xax on menout cunraer.
A nt +roro npomentry spx nonnn! cxasana ona. ymaere, on necentuax Hencxn? Her!
Ero npocro sonyr xax Hencxoro. A anr on cnennantno nanxnnnaer n npo Htna Iy-ptua
sannnaer, urot ero na xanxny noxopmnnn.
A npn uem ryr Hencxn? ynnnncx Heonn.
Boome-ro noennnncr Hencxn anno nomep, eme n XIX nexe! ncrpxna ymnax enymxa.
H uro? ]tpxnyna o]nnnanrxa. Mano, uro nomep. Pasne ne snaere, uro on yx rpern
nex no xa]emxam-pecropanam ponr?
Hpnnnennem, uro nn?! axnyna ennna.
O]nnnanrxa cxpnnnnact:
A eme aprncrt! Hpocrtx rearpantntx neren ne snaere! Becentuax Hencxn xa]emnt
npnspax. H x nam sarnxtnaer. On noome nmnr nmenno aprncrnuecxne xa]e. K xomy n
sane nocxer, rex ycnex, cnana, orarcrno oxnamr. Ho rontxo n rom cnyuae, ecnn ero
xopomo ncrperxr, naxopmxr-nanoxr. A ecnn emy uro ne nonpannrcx, rax +ror axrep-npnspax
nmnr nponan oprannsyer. Tora npomacx c axrepcxo xaptepo. Bce noer no orxoc. H
nnuero ne nomoxer.
Hy, ymam, +ro cxasxn! npoopmoran Heonn, pacnnaunnaxct.
Bonce ner! orpesana o]nnnanrxa. V nero axe nopaxarenn namnnct. He onn
nmama anr nanennxer n no aprncrnuecxnm xa]e onraercx. Hnoxo nn na xanxny
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
noecrt?! H net nnxro ne ronnr. Bce oxrcx cee xaptepy ncnoprnrt. A ny xax on
nacroxmn Hencxn?
oma nmontrnt Heonn npounran nce, uro namen npo noennnncra n n xnnrax, n n
Hnrepnere. Oxasanoct, mnrpn Tnmo]eennu Hencxn (18051860) npenmontrnemn
uenonex.
Hnxaxo on ne Hencxn, a Bopoten, ns saxnrountx mocxoncxnx xynnon. Taxne na cneny n
axrept na xaxnnann. Bor n Bopoten-crapmn onpeennn ctna no nourenno
xommepuecxo uacrn n axe npncrponn xnepxom n orenenne anrnncxoro anxa n Mocxne,
no ctn nomen nonepex. Kax norom uacro ronapnnan: Mnoro ropx x npnnec crapnxy!
Onaxo na cnoem nmama (ero n nnpany rax snann npnxrenn) nacroxrt cymen nomen na
cneny. B 1824 roy emrnponan na cnene rearpa n ome Hamxona na Moxono. Her-ner, ne
n nerenapnom ome, re ceuac Fnnnorexa nm. B.H. Hennna. Peut ner o pyrom ome,
ntcrpoennom nacnennxom Hamxona pxtmxom c omom-nereno na nepeceuennn
Moxono n Fontmo Hnxnrcxo (no Hnxnrcxo ynnne om 1). Tenept n +rom xopnyce
naxonrcx aynropnoe sanne MIV, no nropo nononnne XX nexa pasmemancx n
Cryenuecxn rearp. Hy a npn nosneennn sannx na pyexe XVIIIXIX nexon ero
nnaenen, nnemxnnnx Hamxona, npenasnauan om ne nx uacrno xnsnn, a nx
omecrnenno: ropocxnx anon, ynecenenn, rearpantntx nocranonox.
Onaxo aprncrnuecxax xaptepa Hencxoro ne saanact, xorx on n ctrpan Monuannna n Iope
or yma. Ho y nero onapyxnncx nno rananr on ymen nncart xnecrxne rexcrt, cmemnte
penpnst n counnxrt necente crnxn. Hs ncero +roro n ntmen noennnt n ro npemx xanp
camt nocrpeonannt. Koneuno, snaroxn paspyrnnann +ror nerxn xanp n nyx n npax,
saro nynnxa nanom nannna. H na ene]nc xaxt axrep crpemnncx nocrannrt nmenno
noennnt. Bet xax nanncan Hencxn:

Fes noennntntx nsoxon
H ene]nc neer.
A ene]nc axrepon
Enncrnennt oxo.

Bor nce mocxoncxne n nerepyprcxne axrept n ymonxnn Hencxoro: Hannmn noennnt! H
necentuax crpounn nerxnm nepom, ne ocoo yrpyxaxct. Cosan ontme cra noennne. He
pesronan part cmxert ns uyxnx xnnr, nepennnontnart ]pannyscxne noennnn na
pyccxn na. Ho cpen mnorouncnenntx noenox ncrpeuannct y nero n nacroxmne
xemuyxnnt, npoe Htna Iyptua Cnnnuxnna.

Vnnna Hernnnnax, om 6/2

Onaxo, crpxnax cnon ecxoneunte noennnn, Hencxn nnuyrt ne oorarnncx. Xyxe
ontmo nmnrent xomnann, on ne ntnesan ns onron. uame ncero ero nnenn n xo]ene
Faxenona, recrx snamennroro rparnxa Mouanona, na Hernnnno n ome N 6. C 1860-x roon
ram pasmecrnnoct nerenapnoe Tearpantnoe yunnnme npn Manom rearpe. A n 1840-x roax n
+rom, rora nyx+raxnom, sannn pacnonarannct no ono xptme aprncrnuecxax
xo]enx Faxenona n rpaxrnp Heuxnna. Bor ram-ro n ortxann axrept Fontmoro n Manoro
rearpon. Omannct, unrann rasert (pexocrt no rem npemenam), enn-saxyctnann n, xcnoe
eno, ncnptcxnnann. Koneuno, enexnte axrept nnarnnn camn. A nor rontrta
uacrentxo orxymnnana sa cuer rocrenpnnmnoro, xneocontnoro Hencxoro. Hy xax ryr ne
nnesrt n onrn? Tyr nonenone yemt npomtmnxrt xynnernamn! nncan Hencxn n
Herepypr pyry nennxomy rparnxy Bacnnnm Kapartrnny. Onaxo pacxomennnartcx sa
pyrnx ocrpocnon ne nepecranan. A nce noromy, uro tn ynepen: ero ronapnmn rananrnnnt,
a y nero camoro rananra na xonexy. Hpana, pystx ymann nnaue. B Mocxne noome
cunrann ero camtm oapenntm conpemenntm ocrpxxom. H nao cxasart, uro cnon ocrport
on pacrouan ne rontxo n nnreparype, no n n otuno xnsnn. Hpnuem ecnn nx cnent
Hencxn ntnpan ron necenoro cmexa, ro n xnsnn +ro uacro oxastnanact xsnnrentnemax
carnpa.
Bor necxontxo cnyuaen, nepeammnxcx mocxnnuamn ns ycr n ycra.
Onaxt Hencxn tn ntnyxen npnrn c npomennm x naxnomy mocxoncxomy unnonnnxy.
Hapoy n npnemno tna rtma. Xart npnmnoct rax onro, uro onn crapentxn renepan
yxe concem sanemor. Vcencx na cryntunx n nauan omaxnnartcx rpeyronxo. a rax pernno,
uro ns nee neptx ntnann. Hencxn nonxn ono a n saxnmunn n cepnax:
Bnmt, xax samyunnact nynnxa axe renepant nnnxrt nauann.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
B pyro pas notnan on y ono aprncrxn. Ta cront onena myxa, uro enxra nauan nnrt.
Cama xe nna sanena xyuy nmonnnxon. Hencxn ne yrepnen n nanncan na +ry napouxy
+nnrpammy:

Ona xena, xaxnx nemnoro,
A on npnmep myxe.
Ona npoesxax opora,
A on xaax na ne.

Hencxn noome tn cnocoen na exne n snte +nnrpammt n orstnt. Ho x nyxammemycx
uenonexy on cranonnncx nacrontxo nnnmarenen, uro mor n npxmom cmtcne orart
nocnenmm pyamxy. Cxontxo pas on ntpyuan xonner-axrepon entramn, cxontxo pas
npnxonn na nomomt, xnonoran sa nnx uacro cee no npe! Tontxo uenonex camo
orstnunno n opo ymn cmor rax nepenecrn snamennroe crnxornopenne Hnmax H.
Fepanxe, uro nmoe ero npourenne, ncnonnenne ntstnaer orxnnx n yme xaxoro. H nao
cxasart, uro crpoxn Hencxoro nponsnoxr ontmee nneuarnenne, uem opnrnnantnoe
crnxornopenne Fepanxe. uro x, n +rnx crpoxax cyta ne onoro noxonennx poccncxnx
axrepon.

3nma, merent, n n xpynntx xnontxx
Hpn cnntnom nerpe cner nannr.
V nxoa n xpam ona, n noxmortxx,
Crapymxa nnmax cronr
H mnnocrtnn oxnax,
Ona nce sect c xnmxo cnoe,
H nerom, n snmo, ocax.
Hoare x mnnocrtnm e!
Cxasart nn nam, crapymxa +ra
Kax nanart ner romy xnna!
Ona tna meuro no+ra,
H cnana e nenox nnena.
Kora ona na cnene nena,
Hapnx n nocropre tn or ne.
Ona conepnnn ne nmena
Hoare x mnnocrtnm e!
B ro npemx ropxecrna n cuacrtx
V ne tn om; ne om nopen.
H n +rom ome cnaocrpacrtx
Tomnnnct rtcxun cepen.
Kaxnmn ntmntmn xnanamn
Kann e xpyr ee rocre
Hpn cuacrte nce pyxarcx c namn;
Hpn rope nery rex pyse
Cnxrax nonx nponnentx.
Aprncrxa cenanact ontna,
Hnmnnact ronoca n spentx
H ponr no mnpy ona.
Ftnano, ent ne onrcx
Hpnrn sa mnnocrtne x ne,
Ona x y nac npocnrt crtnrcx.
Hoare x mnnocrtnm e! <>

Crnxn +rn Hencxn cosan n 1840 roy, n necxontxnmn roamn nosxe nennxn pyccxn
xomnosnrop Anexcanp Anxten nonoxnn nx na mystxy. C rex nop onn uacro unrannct c
+crpat, xax crnxornopenne, n nennct, xax pomanc. H axe cnycrx nexa +rn crpoxn naxoxr
orxnnx n cepnax cnymarene. Vxe n xonne XX nexa nerenapnax ncnonnnrentnnna
pyccxnx pomancon Iannna Kapena nesatnaemo nena Hnmym. Ha crpoxe Ona x y nac
npocnrt crtnrcx nennna opamanact npxmo n san, cnonno npeuyncrnonana, uro
npoer ncero necxontxo ner n naponte aprncrt, nmnmte mnnnnonamn, oxaxyrcx n
camom xecroxom n nnauennom nonoxennn no npemx nnxnx enxnocrtx es sapaorxon,
es noepxxn nnacrt nmymnx, npocro ntpomennte ns camoro ncxyccrna.
A no oxonuannn pomanca Kapena emoncrparnnno xnanxnact n rax nastnaemym axrepcxym
noxy. Bo nce nexa ram otuno cnenn npnrnamennte crapte axrept. H nennna xnanxnact
xax yro t nm. Ho n 1980-x roax ram yxe nocceann ro naprnnte onst, ro nyxnte
nmn, cnoconte x ocranannm e]nnnra. H xax crpanno n nourn onnnxmme snyuann
cnona: Ona x y nac npocnrt crtnrcx
Taxoe ncnonnenne ntstnano mox. 3pnrentnt san samnpan, cnonno ocmtcnnnax
ycntmannoe-ynnennoe. H rontxo norom nsptnancx annoncmenramn. H na rnasax mnornx
spnrene ntcrynann cnest. Oxasanoct, uro necentuax n anaryp Hencxn cmor
npenocxnrnrt yxacammee n nnauennoe nonoxenne, n xoropoe nonaer nner poccncxo
xyntrypt n xonne XX nexa
A nor n xnsnn noennnncr Hencxn nnxora ne yntnan. Herxn na noem, on cranonnncx
ymo nmo xomnannn. 3naxomte, manosnaxomte n noome nesnaxomte mocxnnun
nocroxnno sastnann ero x cee. Bce snann: Hencxn uenonex-npasnnx, ]onran myrox n
necentx.
Cxonuancx mnrpn Tnmo]eennu Hencxn n 1860 roy, ro ecrt ncero-ro 55 ner or poy.
Hepe cmeprtm ronapnnan:
Mano nn x noennne namxpxan? He n nnx cyrt. Cyrt xnsnn n rom, urot nepnocoprntx,
rananrnnntx nme or nroporo copra ornnuart. Hepntm-ro nomorart nao, a nropte, xax
copnxxn, camn nponesyr.
He +rnm nn npannnom nauan on pyxonocrnonartcx n nocne cmeprn, xora yxe mocxoncxnm
npnspauntm nmnrenem necentx cran xaxnnart no aprncrnuecxnm xa]e? Kax ram ronopxr?
Kro nonpannrcx necentuaxy Hencxomy, romy on n n xaptepe nomoxer, a xoro courer
nropocrenenntm, romy n nponan na cnene yunnnr.
Bor rontxo mnoro nopaxarene-nonnxon y Hencxoro noxnnnoct. Koneuno, nce xorxr
noecrt-nonnrt na xanxny.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hmenno rax yman Heonn, xora ero rennax xomnannx copanact cnona, n onxrt x nnm
nocen xaxo-ro ]panr co crapnnntm anrom na mee, nasnanmncx nmame. Ho na +ror
pas axrept ne nonennct na pasnoxy ormnnn tcrpo nonoro camosnanna.
H uro t nt ymann?! Vxe na cneymmn ent nce, xro tn n ro xomnannn,
nouyncrnonann nenanoe. V xoro-ro ]nntm ornoxnnn o nyumnx npemen, xro-ro npot ne
npomen, a xoro-ro n noome c ponn cnxnn.
Tax uro xe +ro ntxonr neyxenn nropo nmama tn nacroxmn Hencxn, axrep-
npnspax? Ho npoe nnxaxnx npnsnaxon npnnnennx ne nosnnxano n xonono ne
cranonnnoct, n samornntntm nerpom ne nexno, n nnxaxoro crpaxa ne nosnnxano. Bor net
nacroxmn axrep npnrnopnncx xnntm uenonexom!
Onaxo cnpocnrt o necentuaxe Hencxom tno ne y xoro. Cnonooxornnnax o]nnnanrxa, uro
ocnyxnnana xomnannm n npomnt pas, ne paorana. A ra, uro noxonna x cronnxy, nmena
raxo rposnt nn, uro n nocrynnrtcx crpamno. Bor xomy t yxacnoro npnspaxa
nsopaxart!
Cnonom, ecnn x nmo pyro xomnannn nooer necentuax nmama, nao epxart yxo
nocrpo. axe ecnn nt n ne axrept. Kro ero snaer, moxer, Hencxn onxaercx ne na ony
cnom axrepcxym parnm
Rnnme n 1annme oua uocxoncxoro manonan
Kro, snax rex,
ne nonepnr ree na cnono cnoero nmennx,
ror cam ne cronr nnxaxo onepennocrn.
Huci+o Hvuruua Hauoruuv

3ra ncropnx nauanact mnoro ner nasa, xora x ycntmana, xax mox 10-nernxx nopyxxa-
ponecnnna pasronapnnaer co cnoe aymxo.
Ceuac cesnm n ercxn mnp, ny a norom, ecnn xynnm, sarnxnem na ynnny
uypmanona.
Hopyxxa xnnnyna n noomna x cnoe nemanxe n pasenanxe. eno nponcxonno nocne
ypoxon n mxone, xya aymxa npnmna ncrpeuart nnyuxy. Hoxa mt oenannct, nopyxxa
npomenrana:
Hano yx, cronxem na +roro uypmanona Moxer, n nnpany omnx xynnm
Kaxo omnx? ne nonxna x.
B ercxn mnp xyxontnte omnxn npnnesnn. Bor t nonesno, uro xynnnn!
Kyxontnt omnx!.. Ho conercxnm npemenam +ro tna neocrnxnmax meura xaxoro
peenxa n ne rontxo enouxn. Mantunxn roxe oxorno sannmannct xyxontntmn omnxamn.
Bor rontxo onaann nmn cuacrnnnunxn, re, xomy ponrenn yxnrpnnnct npnnesrn
nonmenym nrpymxy ns-sa rpannnt. a x t sa ne na xpa cnera nomna, ne ro uro n
ercxn mnp noexana
Bor n y nopyxxn Hapouxn yxe rnasenxn ropenn xorenoct nrpymxy meurt!
Beuepom ona nosnonnna:
Fern xo mne! Kynnnn!!!
H x noexana. Hopyxxa xnna n ome, npnmocrnnmemcx c oparno cropont namero.
Tontxo nor o nero ecrnnrentno nao tno exart, ro ecrt nrn mnnyr ecxrt, noromy
uro npxmoro npoxoa ne cymecrnonano. Hamn oma croxnn mexy xpnntx n recntx
mocxoncxnx npoynouxon n saxoynxon.
Cnonom, nnannnact x x Hapouxe santxanmaxcx. Or nerepnennnoro npenxymennx
yonontcrnnx axe nantro mntpnyna na nemanxy, ne rnxx, n pnnynact n Hapouxnny
xomnary.
Ha crone croxno uVO. Cnernoe, epenxnnoe, noxptroe naxom. ne xomnart nnnsy n ona
ontmax nanepxy. Kptma ns epenxnntx xepouex cemnax. 3anxx crenxa cnnomnax, a n
oxontx ntpesano no orpomnomy oxny nx xaxo xomnarxn. Hepene crenxn,
ecrecrnenno, ner. Hapouxa ocrana manentxym xyxny canrnmerpon c nocemt n nnena ee n
nonoe xnnnme. Hpncnonnna x crenxe:
Tenept yemt sect xnrt!
Horom nopyxxa nonepnynact xo mne:
A rt cnom nsxna?
V menx roxe tna raxax xe xyxonxa, mt axe napxt nx nnx mnnn nmecre, no x ne
coopasnna nsxrt ee c coo. Bor ypa!
3anrpa npnnecn! nouemy-ro menorom nporonopnna nopyxxa. Hanepnoe, or ouent yx
ontmoro nocropra.
H tno or uero npnrn n nocropr: namn xyxnt cranyr xnrt n cocrnennom omnxe!
Ho ryr nam npyr crano xax-ro nentpasnmo neuantno. Mt nocmorpenn pyr na pyra.
Meenn ner! necuacrno nporonopnna Hapouxa.
H nocyt, n nrpymex! uyrt ne ncxnnnnyna x. B ome onxnt trt nrpymxn
Hrpymxn moxno nsxrt or manentxo enouxn, coopasnna Hapouxa. V rex tna re-
ro
Ara! nemnoro yremnnact x. A meent a nocyy?..
Faymxa! sanonnna Hapouxa. H xora aynx nomna, sannaxana. Meenn ner!
C rex nop aymxa c nnyuxo crann uacrentxo esnrt n marasnn ercxn mnp.
e]nnnrnym xyxontnym meent n nocyy moxno tno xynnrt rontxo ram.
H onaxt neuepom pasancx onroxannt snonox:
Meent xynnnn! Fern cxope!
nnerena x nopyxxe, xora oe namnx xyxnt yxe ropo nocceann na xpomeuntx
cryntunxax, cnnnxn xoroptx, xax n ncx pyrax meent, tnn pacxpament xpacntmn
nneramn. Kpacora! Vmr!
Hpecrannxemt, nocne marasnna aymxa noramnna menx onxrt na ynnny uypmanona. Mt
axe samepsnn ram! ronopnna nopyxxa.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ho x, rnxx na nonmenym xaprnnxy omnxa n meenn, nponycrnna ee cnona mnmo yme.
Bcnomnnna rontxo norom, xora uepes napy mecxnen Hapouxa c aymxo yxnrpnnnct
xynnrt eme n nocyy xyxnam n omnx.
Onxrt na uypmanona xarannct! coomnna nopyra. H nor! Vraa, uro a no omnx
nonoxnna?
Koneuno, x ne yraana, xort n nepeuncnnna mnoro uero. Ho Hapouxa orornyna yron
cxareprn, na xoropo pacnonoxnncx omnx, n x ynnena ecxrxy ontmne entrn no rem
npemenam! Hao xe H sauem?!
Paccnpamnnart x nocrecnxnact. Hy a norom, nocne oxonuannx yuenoro roa, nopyra
oxnnna mne, uro ona yesxaer sa rpannny. Ponrene nasnaunnn xaxnmn-ro ram
npecrannrenxmn, n onn epyr ee c coo. Fontme nopyxxn x yxe ne nnena. Horomy uro x
romy npemenn, xora ee cemtx nepnynact n Mocxny, aymxa yxe omenxna nx nerxoe n
pasnannnammeecx xnnte na nonym xnaprnpy.
A nor o xyxontnom omnxe, nepeynxe uypmanona n enexno xynmpe no cxareprtm x
ysnana conepmenno nopasnrentnym mncrnuecxym ncropnm. Oxasanoct, nce +ro recnemnm
opasom cnxsano ono c pyrnm. A no rnane yrna nexar xoneuno xe rant mocxoncxnx ynnn.
Tennmn ou: nmrancxan uarnn
Veou Iaeapuucuoeo nepeyuua, 4/2 u Hauouuucuoeo nepeyuua, 2/4
Vnnna uypmanona, xya aymxa racxana nnyuxy nocne xaxo noxynxn xyxontnoro
omnxa n ero npnunnanon, nonyunna cnoe nasnanne n 1933 roy n namxrt o nncarene
mnrpnn uypmanone, cosarene pomana uanaen, no xoropomy tn cnxr xyntront
conercxn ]nntm. o roro +ro mecro nastnanoct Hamoxnncxnm nepeynxom, n uecrt
renepana Hamoxnna, xoropt nnaen sect omamn n cam xnn n xonne XVIII nexa.

Vron Iarapnncxoro n Hamoxnncxoro nepeynxon, om 4/2

Ienepan +ror nponcxonn ns pennero n cnannoro poa Hamoxnntx. Hpeox nx npnexan n
pyccxne semnn eme n nauane XIV nexa ns anexo Hrannn. Tam on naxonncx n onane, a y
nac, npn nope nennxoro xnxsx Tnepcxoro Anexcanpa Mnxanonnua, nonan n ]anop,
nocxontxy tn ontrntm n myxecrnenntm nonnom. Hposnnme Hamoxa, xoropoe nonyunn ro
nn on cam, ro nn onn ns ero xpaptx ctnone, roxe ronopnno o parntx enax. Hameexa
(nmenno rax, c nymx e) snaunno sartnox, nenponnaemt n oeno cxnarxe. Bnno,
xpenxax ronona tna y Hamoxnna. Heapom nnocnecrnnn nce onn cranonnnnct noenntmn n
ornnuannct n cpaxennxx. otnn ne rontxo cnany, no n orpomnte orarcrna oma n
ycatt n Herepypre n Mocxne.
Onaxo camtm snamennrtm n ncropnn cran Hanen Bonnonnu Hamoxnn, xoropt roxe
uecrno nomen na nonncxym cnyxy, no tcrpo nonxn mymrpa n nnan ne nx nero. eno n
rom, uro tn Hanen Bonnonnu no cxnay cxopee ]nnoco]om n nennrenem ncxyccrn. Ho
rnannoe on xnnxncx nnxamnm pyrom Hymxnna, y xoroporo no+r otuno
ocranannnnancx, npnesxax n Mocxny. Tyr cronr nanomnnrt, uro cam Hanen Bonnonnu n
Mocxne omon ne nmen, a cnnman nx. Tax, n xonne 1820-x roon on cnnman om ram, re
xnnn ero npexn na yrny Hamoxnncxoro n Iarapnncxoro nepeynxon, ecnn cunrart no
nepnomy om 2/4, no nropomy 4/2. B XIX nexe +rn mecra nastnann no crapnnxe y
Cnnnena Bpaxxa (napnanr na Cnnnenom Bpaxxe), noromy uro pxom tn onpar (npaxex),
no xoropomy nporexna peuxa Cnnxa. Hastnann ee rax noromy, uro noa n ne tna rpxsnax
(cnnax). Cama ona nnaana n nerenapnt pyue uepropt (no nerene, npoptrt
ueprxmn), o xoropom yxe mna peut. Hanomnnm, ero mecrnocrt uepronte ona ns camtx
saraountx n mncrnuecxnx reppnropn Mocxnt. Ceuac +ro Hpeuncrenxa. Hasnanne nomno
or nxont Hpeuncro ent Mapnn. omnnanramn ceronxmnero paona Hpeuncrenxn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cnyxar nononosneennt xpam Xpncra Cnacnrenx n Myse nsopasnrentntx ncxyccrn
nmenn Hymxnna na Bonxonxe. ecrnnrentno, xomy xe cnacart reppnropnm or neuncroro
yxa, xax ne xpamam Bept n Hcxyccrna?
Ho no npemena, xora Hanen Hamoxnn nocennncx n Hamoxnncxom nepeynxe na
Hpeuncrenxe, ne cymecrnonano eme nn xpama Xpncra Cnacnrenx, nn rem naue Mysex
ncxyccrn. A nor peuxa Cnnxa yxe tna saxnmuena n rpyy oxono Apara, rax uro rpxsn n
paone noyannnoct. Mecro tno rnxoe, no ymrnoe. B rocrenpnnmnt om Hanna
Bonnonnua npnesxann uacrte rocrn. 3aesxan cma x pyry n Hymxnn nocne roro, xax
nepnyncx ns cctnxn n 1826 roy.
Onn pyxnnn c ercrna. Hanen tn na na roa mname Hymxnna (ponncx n 1801 roy),
yunncx n Hapcxocentcxom nnnee nmecre c mnamnm parom no+ra. B ornnune or Hymxnntx
cemecrno Hamoxnntx tno oraro. Oren Hanna npocnannennt renepan, onacxan
monapme mnnocrtm. Ho ctnox or nero mano nsxn tn nsanonan marymxo, no ncem emy
noraxanme.
Heapom Hanen nonyunn or cronnuno sonoro monoexn nposnanne opnrnnana, a npome
ronopx, manonax. uynn n Herepypre n xax rontxo cnon myrouxn-ro ntymtnan?!
Hepeexan or marepn n cnon cemnte anapramenrt n nanxn n nopenxne xapnnxa. Orctnan
ero snaxomtm n. noapounom yxere. 3anecyr raxo orpomnt yxer n rocrnnym, a ns nero,
xax ueprnx ns raaxepxn, xapna ntcxounr n camom ]anracrnuecxom napxe. cnoe eno:
myxunnt n moxe, amt n omopoxe. A n 1821 roy Hamoxnn ycrponn n nonce
xynnrancxym ntxoxy: nocnopnn c nnxnm rycapom Hynnntm, nnocnecrnnn snamennrtm
exapncrom, uro ror ocmennrcx npocxaxart na xone no Hencxomy narnmom. Tax perep
Hynnn napn ntnrpan. Hpana, npxmo na rnannom npocnexre cronnnt ero n sapann n
yuacrox ronoro, no onontnoro, net ntnrptm roro cronn. Koneuno, cxanan samxnn, no
nor rora-ro pocrnennnxn nsxnn cyty ecnyrnoro manonax Hamoxnna n cnon pyxn
onpeennnn Hanna n apmnm, n Hsmanoncxn nonx. Onaxo opnrnnan Hamoxnn n n
npnnnnernponannom nonxy ne saepxancx. B 1823 roy n orcranxy ntmen n cnona nauan
xyponecnrt. Honen xnsnt ypnym n ecmaamnym. Cnxn nent ent+rax n orpomnom ome
na uonranxe, xya n costnan rocre-npnxrene. Hounte xaprounte nrpt nepexonnn n
nonoxn, xyrexn n xarantx no nounomy Hencxomy n xaperax, orenanntx sonorom.
Hpana, sarynt uacrentxo cmenxnnct no+rnuecxnmn neuepamn, a eccmtcnennte rpart
mepo narornopnrentnocrtm na ena ncxyccrna (xax ormeuann conpemennnxn): Hanen
nomoran mnornm nnreparopam n xyoxnnxam. Cam on ncxyccrnamn ne sannmancx, no ymen
nectma xpacouno paccxastnart. Ho ero paccxasam Hymxnn nanncan yponcxoro n
omnx n Konomne. A Ioront nocnxrnn Hamoxnny necxontxo rnan ns nropo uacrn
Meprntx ym. Cam xe Hanen Bonnonnu ronopnn o cee: uenonex pasnonactmennt:
n optx en sanonna, n crpamnt mor n xyrnna.
Ho, nnno, nrpt c xnntmn nmtmn Hamoxnny naoenn, n nsxncx on sa nrpy n. xyxnt.
Hauan cosanart cee nxonnnnym nrpymxy xyxontnt omnx. Touno neonrpan n
ercrne.
omnx oycrpannan xax yro on peantnt. Moxer, noromy, uro cocrnennoro oma y
Hamoxnna nnxora ne tno onn cemnte. Bor n pemnn xort manentxn, no CBOH
cocrnennt, no cnoemy ycmorpennm no ncem oycrpoennt. Ftn ror omnx-xpomeuxa
ntcoro n na apmnna (oxono 142 canrnmerpon) co crexnxnntmn crenamn urot nnno,
uro nnyrpn. Hacroxmn crexnxnnt samox, oomemncx, mexy npounm, n 40 rtcxu. 3a
+axne-ro entrn moxno tno na peantntx oma xynnrt! Tontxo net n peantntx-ro nce
no uyxomy nxycy ycrpoeno, a ryr nce no ero yer Hamoxnncxomy!
Bnpouem, eme ony nepcnm noxnnennx omnxa-nrpymeuxn oocnonan pyr Hamoxnna n
Hymxnna nx ponecnnx, nsnecrnt nncarent-pomanrnx Anexcanp Bentrman, o
]anracrnuecxo cyte xoroporo mt ronopnnn n xnnre Mocxna mncrnuecxax. Tax nor n
cnoe mocxoncxo pomanrnuecxo nonecrn He om, a nrpymeuxa! Bentrman paccxasan,
uro om na yrny Iarapnncxoro n Hamoxnncxoro nepeynxon, xya nepeexan Hanen Bonnonnu,
na camom ene cocroxn ns nyx craptx omon. A n xaxom ns nnx xnno no eymxe-
omonomy. Ho xora oa oma nont xosxnn oennnn n onn, omonte crann ccopnrtcx,
ntxcnxx, xro renept rnannee. Onn xpnuan: !, no net n nropo ro xe camoe. H nor
onee ymnomy eymxe npnmna n ronony mtcnt nnymnrt xosxnny (ro ecrt Hamoxnny),
uro nennoxo tno t ycrponrt y cex xyxontnt omnx. Vx re omono raxo nnen,
nensnecrno. Ho pasmeurancx ymnt eymxa, uro craner cnona na oma (ontmo, a n nem
manentxn), n rora y xaxoro omonoro yer cnoe mecro.
Vx xax on oxcnnn +ro Hamoxnny, neneomo. Ho pesyntrar nannno Hanen Bonnonnu
nsxncx sa oycrpocrno xyxontnoro oma. Cpecrn, xoneuno, ne noxanen. Ha nepnom +raxe
ycrponn xnnte noxon, orenannte cnonno no nopne: non ntnoxen mosanuntm napxerom,
crent ro mpamopnte, ro onrte sonortm mro]om, xpyrom mnxpocxonnuecxne xaprnnt n
cxyntnrypxn, nnnorexa c xpomeuntmn ntnnmammnmncx xnnramn, nntxp c mapamn n
xnxmn. Ha nropom +raxe rannenantnax sana c rpemx cepepxntmn nmcrpamn,
mnorouncnenntmn xanenxpamn na manaxnrontx nocranxax. Hocpenne oeennt
cron, cepnnponannt na 60 nepcon, n antnem yrny nomepnte cronnxn c xpoxorntmn
xonoamn xapr. Ftno ram axe xpoxornoe ]oprennanne, na xoropom moxno nrpart,
naxnmax na xnannmn nxsantntmn cnnnamn. axe o nnnnom norpee Hanen nosaornncx:
nnnsy n nonane n orxptrtx xmnxax nomecrnn manmcentxne yrtnxn, no c peantntmn
nannrxamn. Bcm ocranonxy onro conpan no uacrxm: uro-ro npnnes, uro-ro saxasan co
ncero mnpa ns upannnn, Iepmannn, Ionnannn n axe Knrax. He npocro xyxontnt om
nx nrpt nx xnsnn. om meurt Hanna Hamoxnna. A moxer, npana, n ero omonoro.
Bet romy rouno noxonn pasmep omnxa-nrpymeuxn. Ho xro t mor noymart, uro +ra
nrpymxa ne npocro cnpononnpyer nonecrt-cxasxy Bentrmana, no n oxaxer nnnxnne na
peantnym xnsnt Hanna Hamoxnna!..
Opacrax peantno ocranonxo, omnx-xpomeuxa operan n cocrnennt xapaxrep.
Hepntm samernn +ro nesecymn Hymxnn. Eme o cnatt Anexcanp nauan nocropxenno
pacnnctnart Harann sauaponanmym ero nrpymxy pyra.
uro sa nocneunnxn, uro sa cepnns! nocxnmancx Hymxnn, onnctnax omnx Hamoxnna
n nnctme x xene, on saxasan ]oprentxno, na xoropom moxno yer nrpart nayxy B
pyrom nnctme Hymxnn nocxnnnan: omnx Hamoxnna oneen o conepmencrna
neocraer rontxo xnntx uenoneuxon.
H onn noxnnnnct! Hanen saxasan na Herepyprcxom Hmneparopcxom ]ap]oponom sanoe
]nrypxn Hymxnna, Ioronx, camoro cex, ny n, xoneuno, npenecrntx am. Bcex pasmecrnn n
ome cnoe meurt nycrt xnnyr na cuacrte, pasne emy xanxo?
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Cam xe Hymxnn, xnno n sopont, uacro rocrnn y Hanna n 18311833 roax, xnn n
oxono mro-nocrouno xomnare, ymrno n cnerno. Ho rnannoe ouent renno, c nymx
xa]entntmn neuamn, net n Hymxnn, n Hamoxnn tnn rennonmnnt (cxastnannct
nrantxncxne n a]pnxancxne xopnn). Ouent rennt om! nocxnmannct ouennnt.
Hymxnny ram tno ymrno. Heapom no+r uacrentxo ronapnnan, uro no nce Mocxne
rontxo Hamoxnn n nmnr ero no-nacroxmemy. Heynnnrentno, uro 18 ]enpanx 1831 roa
Hanen Hamoxnn npncyrcrnonan na cnate Hymxnna n Harann Ionuapono.
Bnpouem, nnmnen rora tn ne onn Hymxnn. Hanen Bonnonnu nosnaxomnncx n Mocxne n
snamennrom pecropane p na Kysnenxom Mocry (om 9/10) c Ontro Conarono,
oueptm snamennro ntrancxo nennnt Cremn, xoropo nocroprancx Hymxnn. Kpacannna
Ontra Anpeenna, xax n ee nerenapnax marymxa, nena n nsnecrnemem mocxoncxom
ntrancxom xope Hntn Coxonona. Homnnre

Coxononcxn xop y pa
Ftn xora-ro snamennr.
Coxononcxax rnrapa
o cnx nop n ymax snennr.

Bor n ymy Hamoxnna onopoxnna npenecrnax Ontra. Koneuno, onenuartcx tno
nenosmoxno nx pasnnno connantnoe nonoxenne, no nnmnennte saxnnn nmecre. V nnx
ponnnct ern. ouxy nasnann Anexcanpo n uecrt Hymxnna. Ho+r axe cran ee xpecrntm
ornom. a nor necuacrte enouxa npocrynnact, saonena n ymepna n nmne 1831 roa.
Ctnox Hannyma roxe cnntno onen. Ha oxropon n nexapcrna rpeonannct entrn. K romy
xe Hanen Bonnonnu, xenax xort xax-ro yremnrt necuacrnym Ontry, sanannn ee noapxamn,
napxamn, paronennocrxmn. Onaxt axe xynnn sonouent +xnnax. Bce +ro axe y
raxoro oraua, xax Hamoxnn, nponno pemt n mxere.
Ontra pemnna nomout, xax ymena ntrancxo marne.
c tnano ntranxo noconeronanact, onaxt nporonopnna ona. H nor uro ra mne
cxasana: Tno Hanen noome moxer nnxora ne ecnoxonrtcx o cpecrnax. On xe cosan
cocrnennt mnp, nycrt n cornopnr cee neunoe orarcrno.
Hamoxnn ycmexnyncx:
Hpo uro +ro nt, ntranxn, mne ronopnre? He nomy nnxax. Menx axe mamentxa ns
sanemannx ntxnnyna ne npannncx e mo opas xnsnn. Tax uro orarcrn x nnorxya ne
xy.
Ho Ontra noxasana na xyxontnt omnx, croxnmn na crone n nenrpe sant:
Pas rt sect cymen cornopnrt nent mnp, rax cornopn cee orarcrno!
Hanen ynnnncx:
Ho xax?
Ontra yntnynact:
urot entrn ne nepenonnnct, nonoxn no om xynmpy noxpynnee!
Hanen ]tpxnyn:
a y menx ncero 100 pyne ocrannct, n re norparnrt naono!
Htranxa cnepxnyna uepntmn rnasnmamn:
Knan, ena, uro ronopm! Hycrt xort ent nonexar. Hy a yx ecnn nenmorory craner, n
rt nce-raxn entrn nostmemt ns nepntx xe cpecrn, uro npnyr, cpasy nosmecrnrt nao!
Hanen nonoxnn xynmpy no nnme omnxa n uepes napy ne nonyunn nexannoe
nacnecrno. C rex nop rax n nomno: xax entrn noxoxr x xonny, noxnnxmrcx nno
nexannte cpecrna or pocrnennnxon, nno pystx oramr crapnnnt onr, nno cam
Hanen ntnrptnaer n xaprt. Bnpouem, ]aprnno ne ncera. B xaprt on nrpan cront
pasopnrentno, a sanpoct y nero oxastnannct cront nennxn, uro axe ntrancxax marnx sa
nnmn ne nocnenana. H rora Hamoxnn naunnan pacnpoanart cnon orarte xonnexnnn
monert, xaprnnt, ]ap]op, ponsy, no uyo-omnx eper.
Xononmn ou: nna1a sa npoannanne
Bopomuuuoecuu nepeyuou, 12 (umue eauepea o+ Hauouuua)
Ho x 1834 roy ns rennoro oma na Cnnnenom Bpaxxe npnmnoct cexart. Kax, nouemy
renept ne ysnaemt. 3aro nsnecrno pyroe c Ontro Hamoxnn pasomencx, n n nont
mocxoncxn om n Bopornnxoncxom nepeynxe nepeexan yxe es nee, xort n c ctnom
Hannyme. Htranxa Ontra nepnynact n xop, ny a nenyrent Hanen Bonnonnu cran nce uame
naesxart n Herepypr. Hy n rax yx ntmno, uro ram 2 xnnapx 1834 roa on xennncx na
ennne Bepe Anexcanponne. V ro tna crpamnax cyta: ona xnnxnact
nesaxonnopoxenno oueptm antnero pocrnennnxa Hanna Bonnonnua Anexcanpa
Hamoxnna. H npnxnn ror ee or xpenocrno xpecrtxnxn. H nor ro nn yx noxanen Hanen
ennny, ro nn pemnn, uro out xpenocrno ne yer nmert x nemy nnxaxnx nperensn n
nnuem ne orpannunr ero cnooy, no rontxo nsxn on ee n saxonnte cynpyrn. H nao cxasart,
ne nporaan. Bepa nn n uem myxy ne nepeunna, n ror xnn cnonno xonocro. axe n Mocxny
on xeny ne npnnes, ocrannn n Herepypre.
Xnnnme n Bopornnxoncxom nepeynxe, 12, nns Tpnym]antno nnoman tno axe
xom]opraentnee, uem n Cnnnenom Bpaxxe. Hepeynox tn crpannemn no Mocxne. Eme
xora rontxo nocrponnn Kpemnt, n rom nepeynxe nocennnnct ero xnmuapn re, xro
saxptnan na nout nopora Kpemnx, a norom n nosnnxmero Fenoro ropoa. Cnonom, mecro
xnsnn nourennemnx n orartx. Heapom onrarenn +rnx mecr xoco cmorpenn na
ecnyrnoro manonax. Tor n nposnan cno om xonontm.
Ho npnntuex cnonx Hanen n ryr ne cmennn. pystx cesxannct n ero xneocontnt om
uyrt ne co nce Poccnn. Hpnesxan n Hymxnn ns Herepypra. B mae 1836 roa Hymxnn tn
n rocrxx y Hamoxnna, onxrt nocxnmancx omnxom-nrpymeuxo n xro t snan, uro n
nocnenn pas o rparnuecxo y+nn tno yxe pyxo noart
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

om Hamoxnna

Hocne cmeprn pyra Hanen nosnenannen cnom nrpymxy. Cnnmxom oruernnno ra
nanomnnana o cuacrnnntx npemenax, xora onn c Hymxnntm oycrpannann omnx n
meurann noapnrt ero Harante Hnxonaenne! Fenxra Hanen n ne ocosnan, xax cxnarnn
xouepry, pemnn pasnecrn om n menxn. Ho ynnen npyr ]nrypxy no+ra, cnoxono
cnxmero n nrpymeuno nnnorexe, n pyxa ne nonxnact. Fontme roro, noymanoct: a
net pyr Camxa xnn, noxa xnner n +rom nonmenom ome!..
B ocot rannx omnxa Hamoxnn nonoxnn neotunt rpaypnt ranncman. eno n rom,
uro, xora no+r ymep, Hamoxnn nmecre c nymx pyrnmn nnxamnmn pystxmn Hymxnna,
no otuam roro npemenn, pasennnn mexy coo n snax neuno namxrn rpn nocnenne
xynmpt, xoropte nexann n ymaxnnxe no+ra. 3ro tnn rpn 25-pynenxn, n pystx
nanncann na nnx ro, ent, uncno n uac cmeprn Hymxnna. Bnocnecrnnn Hanny anann
ontmne entrn sa +ry cmeprnym 25-pynenxy, no on, xort n uacro naxoxct na menn, ee
ne npoan.
Hocne cmeprn Hymxnna Hamoxnny crano rxxeno axe xnnxrtcx n Herepypr, n on
oxonuarentno nepepancx n Mocxny. 3ect ero npnnnexno ocene nennannoe mncrnuecxoe
ecrnne: crononepuenne c ntstnannem yxon. H Hanen nauan ntstnart yx nesanennoro
pyra Hymxnna. Onaxo pyr nouemy-ro ne npnxonn. Hanen ynonn ycnnnx. Hauan
npononrt ceanct n cnoem ome n ro camo sane, re pacnonarancx xyxontnt om.
Onaxt nponsomno neoxnannoe. Kora Hanen nauan ntstnart yx Hymxnna,
]ap]oponax cxyntnrypxa no+ra, cnoxono cnenmax n omnxe, npyr nonannnact na non.
Hcnyrannt Hanen cuen +ro nexopomnm snaxom n npexparnn ceanct crononepuennx. On
cxer nce ymarn n axe ocnxrnn cnom xnaprnpy. Tax omnx cnona npoxnnn cno xapaxrep,
sanpernn xosxnny sannmartcx cnnpnrnsmom.
Hpana, nmontrnt Hamoxnn ryr xe nsxncx sa anxnmnm cran esnrt x xaxomy-ro
oxropy-uepnoxnnxnnxy n Coxontnnxn. Anxnmnx ynepxn ero, uro moxer enart pynnt
npn nynnom cnere. H axe xax-ro npoemoncrpnponan Hamoxnny cnoe ymenne: saxan
xynax ero neno pyxn, norom pasxan, n na naonn Hamoxnna noxnnncx ontmo ant
xament. Hyxno rontxo eme 10 rtcxu, urot xynnrt neoxonmte marnuecxne rpant!
npomenran anxnmnx.
Hopaxennt Hanen nooeman npnnesrn entrn, a marnuecxn pynn sapan omo.
Honoxnn na oeennt cron n xyxontnom omnxe, saxer nce cepepxnte nmcrpt n
manaxnronte xanenxpt, urot nonmonartcx na pynnont cner. a rontxo npn cnere
namoxnncxoro omnxa pynn nouemy-ro nauan ntnnerart. Hanen nacropoxnncx n pemnn
nooxart necxontxo ne ener ne nosnrt, a pynn paccmorpert nonyume. Bnpouem,
uepes napy ne ne yrepnen noexan n Coxontnnxn. Ho oxasanoct, uro sa +ro npemx
nonnnnx yxe apecronana anxnmnxa sa mnorouncnennte momennnuecrna. Bnno, mnnmt
uepnoxnnxnnx ntntrannnan entrn ne y onoro Hamoxnna. Bnpouem, Hanny eme nonesno.
Hnn ero onxrt cnac omnx?..
Onaxo ena Hamoxnna, npnntxmero xnrt na mnpoxym nory, nopaccrponnnct. Hpana, n
ryr cnyuannct manentxne uyeca. B ony ns xomnar cnoero omnxa Hamoxnn eme anno
nomecrnn ]nrypxy crapnnnoro npnxrenx Anexcanpa Crenanonnua Koxomnna, c xoroptm
neceno xyrnn n mnocrn. Ho oxasanoct, uro x spenomy nospacry Koxomnn ocrenennncx,
cxonnn xannran n nauan sannmartcx narnmn enamn anan nnmnm o]nnepam no 5 pyne,
a mrac-o]nnepam no 10. Onaxt, xora npnmna xpanxx nyxa, Hamoxnn n ncnomnnn
o npnxrene: uro x on y menx n omnxe apom xnner? Hycrt onnaunnaer npoxnnanne! H
uro t nt ymann? Forau ecrnnrentno cran perynxpno anart Hamoxnny entrn. Byrnn:
Ha npoxnnanne! A net +ro tno npano. omnx saornncx o cnoem xosxnne ns
nocnennx cnn.
Ho onaxt Hanen Bonnonnu nocrynnn xpane onpomerunno: norparnn nocnenmm
xynmpy, ntnyrym ns-no nnma omnxa, a xora cnona nonyunn entrn, ne nosmecrnn
rpart. To nn cpecrn ne xnarano, ro nn on yxe nosatn o naxase ntranxn. H cnyunnoct
crpamnoe noxanonann xpenropt. Hpnmnoct Hamoxnny cxpenx cepne sanoxnrt cno
uyo-omnx mocxoncxomy norapnycy Hnporony sa 12 rtcxu. Koneuno, Hanen naexncx
ntxynnrt cnoe coxponnme, conpan entrn. Vxe c 1851 roa on axe nepeexan na enym
xnaprnpy mexy Honoxonmmenntm n 1-m Heonannmoncxnm nepeynxamn y nepxnn
Heonannmo Kynnnt nns ennutero nonx. Ho nce crapannx nonpannrt ena oxasannct
rmerntmn. B 1854 roy Hanen Bonnonnu Hamoxnn ymep, rax n ne cymen nepnyrt cnoe uyo
omnx-xpomeuxy. Hoxoponnnn Hamoxnna na Barantxoncxom xnanme.
omnx xe rax n ocrancx n pyxax norapnyca. Ho n romy ne npnnec ntrot onro ne xoren
npoanartcx, noxa ero ne xynnn anrnxnap Bonxon, sa nnm nexn apxnrexrop, xoropt
oxnan ontmo saxas or ropoa. Ho saxasa ne nocneonano. Cnonom, uyo-omnx ne xenan
nomorart nontm xosxenam!
Ha uerneprt nexa on noome sarepxncx n onapyxnncx rontxo yxe n nauane XX nexa n
xonnexnnn xyoxnnxon parten Ianxmxnntx. Onn orpecranpnponann crapnnnoe uyo n n
1910 roy noxasann na ntcranxe. Ho omnx cencannn ne ntsnan, n noromy nocrpancrnonan
eme necxontxo ner nanepnoe, ncxan xosxnna. He nax nnxoro, on ocen n Mysee A.C.
Hymxnna n Herepypre nce-raxn Hymxnn tn emy ne uyxo. Tax camtm nenepoxrntm
opasom ncnonnnnoct crpacrnoe xenanne cemtn Hymxnntx nmert +ro nonmenoe
coxponnme. B nauane XXI nexa uyo-nrpymxy npnnesnn na ntcranxy n peantnt om Hanna
Bonnonnua n Mocxne ntne ranepem om Hamoxnna. H nauanoct neoxcnnmoe: n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
peantntx crenax uro-ro nstxano n nocryxnnano, a nomemennx omnxa orstnannct remn xe
rocxnnntmn snyxamn. Bnno, omnx noxastnan, uro nce eme cxyuaer no cnoemy nacroxmemy
xosxnny.
Hopasnrentnax ncropnx, nepno? Otuno nmn pasenxmr cyty c pontmn n nnsxnmn,
nnora npocro c nesnaxomnamn. Ho +ro npnmep roro, xax cyta uenonexa oxasanact camtm
poxontm opasom cnxsana c nrpymxo. Hnn ona tna cnxsana c xaxnmn-ro cnnamn
mocxoncxnx ynnn n nepeynxon? He spx xe aymxa moe nopyrn xonna na ynnny
uypmanona, ro ecrt n nepeynox Hamoxnna. 3auem? Moxer, noxynax nrpymeunt omnx,
ona xorena npnxocnyrtcx x ro cnne, uro onee nexa nasa naronpnxrcrnonana cosannm
namoxnncxoro xyxontnoro omnxa? Mypax aymxa xorena nonyunrt uacrt ro
nennnmo, no neuno cnnt, xoropym pasynna nexora ntrancxax marnx. Heapom xe
crapymxa nonoxnna no xyxontnt omnx nnyuxn xynmpy, xax +ro enan nexora
Hamoxnn, nayuennt ntranxo.
Tontxo no npomecrnnn mnornx ner x nonxna saymxy crapymxn. Bet nocne ee nonropennx
crapnnntx marnuecxnx ecrnn cemtx Hapouxn n nnpxmt ntnnact ns enocrn
ponrenn moe nopyrn nonyunnn sarpannunym xomannponxy, n xoropo cymenn
nonaxonnrt ener. a n cama aymxa ntrono omenxna nx crapoe xnnte na onee
xom]opraentnoe.
Ho net rora xyxontnt omnx tn neocxraemo nrpymxo, ne ro uro renept. Tax,
moxer, rem, xro ceuac meuramr ntpartcx ns enocrn, cronr noconeronart ecrnonart
xax ra mypax aymxa? Kynnrt xyxontnt omnx, oycrponrt ero n noxonrt-norynxrt no
namoxnncxnm mecram, a nyume ncero nocroxrt na yrny Hamoxnncxoro n Iarapnncxoro
nepeynxon. Tam, npnannennt orpomntmn conpemenntmn eronntmn sannxmn-
xopoxamn, eme coxpannncx nyx+raxnt ]nnrenex peantnt rennt om, re Hanen
Bonnonnu onpoonan enexnym marnm nx cnoero ranoro omnxa ymn.
Hpnspaunmn nop
Xnsnt ynana, xax sapnnna,
Kax n craxan not pecnnna.
Hsonranmnct na xopnm,
Hnxoro x ne nnnm
O. Mauoe.iuma+

Kora rponneyc N 1 npoesxan mnmo Hymxnncxo nnoman, x ycntmana cannennt
menor:
Fepern cymxy! Fepern cymxy!
ncrpenenynact: xaxo snaxomt pe]pen. Touno rax mox aymxa ncera menrana mne,
oxct, uro n rpancnopre xro-nnyt nno oeper menx, nno nopexer cymxy.
Ho na +ror pas ne mox, a utx-ro uyxax aymxa-oxn oynanunx eprana ro nn nnyuxy, ro
nn yxe npannyuxy sa pyxy. enuymxa ner nenanarn pannoymno xenana xnauxy, ne
opamax nn na xoro nnnmannx.
Fepern cymxy! cnona nsenact axa. Mano nn uro! Bpyr onxrt Bneep mntpxer!
Cnonocoueranne Bneep mntpxer ntmno raxnm ]axrypntm, uro cpasy pesanyno cnyx n
sanomnnnoct. Ho enuymxe tno ne o ncxxnx ram mnnxmnx na m. Ona rontxo nennno
npoopmorana:
B rpoy x nnana rnoero Bneepa!
Fepern cymxy! sayuenno nonropnna axa, nponycxax mnmo yme rpyym nnronannm
enouxn.
H npyr xaxo-ro crapnuox, croxnmn no npanym pyxy or menx, nonepnyncx x axe n
npoxpnuan:
He nonnyrect! Bneep anno ymep!
A nt ero n rpoy nnann? npoxpnuana axa, ntcynynmnct c neno cropont.
Hnuno x ner!
H nnxro ne nnen!
Onn eme necxontxo mnnyr nepepyrnnannct uepes menx, a mne ocrananoct rontxo ronono
xpyrnrt, rnxx ro n cropony axn, ro crapnxa. Hao t ororn or rpexa noantme. Ho xax?
Hmn n rponneyce nnorno npnxart pyr x pyry.
Btx ns rpancnopra, x nce ymana: o xaxom Bneepe onn ncnomnnann? Bneep mntpxer
nnn Bneep mntpxer xax ronopnna axa?
Horom ne pas n ne na npnmnoct mne ycntmart, xax nmn crapmero nospacra, ne
onapyxnn nocne noesxn n omecrnennom rpancnopre xomentxa nnn ymaxnnxa,
ronapnnann:
Onxrt Bneep mntpxer!
Hmontrcrno nsxno nepx x crana ncxart, xro raxo +ror Bneep. H uro raxoe mntpxrt
nnn mntpxrt.
Oxasanoct, mntpxrt snaunr erart, pasnetnart, ntcmarpnnart c xaxo-ro (otuno
nenpnrnxno) nentm. Hmenno rax onpeenxercx +ro ecrnne n nerenapnom Cnonape
anx. A mntpxrt +ro cornart, cramnrt, xopoue cnepert uro-ro. Vxpacrt. To ecrt erart-
ntcmarpnnart uro-ro, at norom yxpacrt.
Ho rora xro raxo +ror Bneep? Hnrepner ryr xe ycnyxnnno nocxasan, uro +ro:
1) cpenenexont ropo na Pene;
2) coxpamennoe nasnanne crapnnnoro coopa +roro ropoxa.
Ho pasne Hnrepner ncera npan? Hnuyrt ne tnano! Ham Bneep nnonne xnno uenonex.
To ecrt, xoneuno, tn raxontm. Hanen Kapnonnu Bneep, nmenonanmn cex axe
aponom, cntn nnpryosnemnm a]epncrom n mor ouncrnrt nmoro. Bor rontxo xnn ce
apon no nropo nononnne XIX nexa. Ho xax xe on mor t nperenonart na cymxy
enuonxn, exanme n rponneyce nauana nexa XXI?!
Tannmn nropnmn ou, nnn Hocneona1enn poxauonn
Vuuua Mapoceua, 4
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Boome-ro Bneep, necrxmn cnercxn momennnx, paoran no-xpynnomy n c pasmaxom. H
nnxaxnm rpancnoprntm nopnmxo, npoe, ne tn. K xonny XIX nexa mnp noome
saxnecrnyna nonna epsxnx, no +neranrntx a]ep. H mano xro nomnnr, uro nepntmn na +rom
nyrn tnn nmenno namn poccncxne nonxaun.
3ra ranncrnennax oprannsannx ecxrt ner yopaxnna noopaxenne otnarene. Iasert c
yonontcrnnem cmaxonann cnyuan, xoropte moxno tno t e npnnncart. Ocoo
npnnnexann cnyxn o rom, uro n ee pxax mnoro nme ns omecrna. Ho ononnnno nnxro
nnuero ne snan.
Bce nauanoct c xanpt. Croxna ocent 1867 roa. oxnnnax Mocxna nacmypno xmypnnact,
ne snax, uem sanxrtcx. Cnercxne meronn, xyneuecxne ctnxn, ornptcxn cocroxrentntx
otnarene pasronxnn xanpy na ynnne Mapocexe n ome N 4 (or cepennt XX nexa o
1990 roa mocxnnun snann ee xax ynnny Forana Xmentnnnxoro), npnnanexanmem
monoomy xynny Hnnoxenrnm Cnmonony. Ooporncrt xynen ycrponn y cex rant
]emeneentnt opent nx pasnneuennx nspanntx. Hpn nem nropnt om. Ho n sa
senentmn cronamn tno cxyuno.
H nor onaxt nocne nroporo xmnxa ntnnroro mamnancxoro Cnmonon npenoxnn cosart
xny nonxaue n momennnxon. He urot rpanrt n ynnart ynacn Foxe! Ho urot xort
uem-ro nonecennrtcx. On nanomnnn pasropxuenntm mnnam o cepnn montx pomanon mecte
Honcona m Teppanx, paccxastnammnx o noxoxennxx nonect Poxamonx, n mnnt
pemnnn sanecrn cocrnennoe ranoe omecrno. Hasnanne nsxnn y uertpex mynepcxnx
xapr. Tax ponncx Kny uepnonntx naneron.

Vnnna Mapocexa, om 4/2, crp. 1

B npecearenn ntpann Hanna Kapnonnua Bneepa. Tor tn ctnom nourennoro renepana,
nmen +xonomnuecxoe opasonanne n ntne cnyxnn n Mocxoncxom ropocxom xpenrnom
omecrne. Kax n nce nonect, on tn mono, npana, ronopxr, yxe crynan no cxontsxo
opoxxe: onannunn noentnt nexcent. Ho xro ne es rpexa? Tem onee uro nnnt Hanna
Kapnonnua oxasart ne yanoct. Ha onxnocrt xaccnpa roxe namencx yano monoen
nrpox n xyrnna Anexce Oront-oranoncxn. V roro asapr tn n xponn. Oren ero, Bacnnn
Cemenonnu, npo]eccnonantnt nrpox, yxnrpnncx ocentm 1830 roa ntnrpart y camoro
Hymxnna ax 30 rtcxu, n npn +rom ocrartcx c no+rom n npnxrentcxnx ornomennxx. Hymxnn
axe cenan Bacnnnx npoopasom uexannncxoro ns Hnxono amt, a Ioront nepennaunn
ero ]amnnnm nx cnoero roponnuero Cxnosnnx-myxanoncxoro ns Pennsopa
Cnom exrentnocrt nanert nauann c rananrntx pasnneuenn. Hapxxaxct n uepnte
emonnuecxne xocrmmt, nyrann am, ntraxct nx nonenonart n ntxnarnrt nepuarxy nnn
nnarouex. Cptnann xorenxn c npnnosnnnmnxcx nyrnnxon. Ho +rn menxne npoenxn tcrpo
npnennct. Pemnnn noymart o uem-ro onee saxnrarentnom. K romy npemenn xny yxe
paspoccx, sanex ]nnnant n pasntx ropoax Poccnn. K 1874 roy nacunrtnanoct nourn
nonrtcxun naneron, cpen xoroptx tno mnoro unnonnnxon n cnyxamnx, ocoenno
nouronoro neomcrna. H xnrpen Bneep pemnn nmenno c nx nomomtm npncrynnrt x
xpynno nrpe, paccunranno uyrt ne na ro.
Onepannm nauann 22 anrycra 1874 roa n Cmonencxe. Tam na noure yxe ontme mecxna
ntnnncx cynyx c rorontm nnartem, onenennt n 950 pyne. Cymma noctnxn tna
snaunrentno, n rem onee crpanno, uro sa ne nnxro ne npnxonn. Kora cpox xpanennx
ncrex, ntsnann nonnnecxnx n pemnnn ncxptrt cynyx. Vnnennax xaprnna ncex
omapamnna. B ontmom cynyxe oxasancx mentmn, n nem concem xpoxornt. Hnxaxnx
rorontx nnarten ram ne onapyxnnoct. 3aro n rpertem cynyuxe nexana pommpa
Bocnomnnanne o nmneparpnne Exarepnne Bropo no cnyuam orxptrnx e namxrnnxa.
Houronnxn c nonnnecxnmn npnmnn n xpocrt: xaxo-ro myrnnx, norexn pan, ntcnan
nnorcxne noctnxn a eme n ne sapan nx?! Hponenn osnanne: pommpa oxasanact nsana
conepmenno nerantno n mocxoncxo rnnorpa]nn. Hpana, npoananact ona nnoxo,
nocxontxy nepnonoannnuecxnx uyncrn noxynarenn ne nsxnnnn. H noromy rnnorpa]nx
tna paa ne rnxx ctrt rnpax xaxomy-ro rocnonny.
Cnonom, eno saxptnn. Onaxo uepes napy neent ntxcnnnoct, uro uyrt ne nce nouronte
orenennx crpant oxasannct sananenntmn cynyxamn c Bocnomnnannxmn o
nmneparpnne. Cmtcn a]ept pacxptncx ne cpasy. Oxasanoct, uro noura, onennnax cymmy sa
nepectnxy n crpaxonanne rpysa, ntanana pacnncxy na repono ymare. Hy a reponte
ymarn-pacnncxn moxno tno sanoxnrt n anx n nonyunrt o 75 nponenron or
npocrannenno n nnx cronmocrn. uro n cenann uepnonnte nanert no nce crpane,
nonyunn xnnte entrn. H mexy npounm, cymma napanoct nemanax nonropt rtcxun, no
rem npemenam xannran! Ho uro camoe nopasnrentnoe: ecrnnx tnn nponeent n pamxax
saxona. Bce nonnmann, uro +ro a]epa necrxmax n ocrpoymnax, no nenaxasyemax.
ou renepan-ryepna1opa, nnn Bennxan aqepa
Vuuua 1eepcuaa, 13
Iennantnax xomnnannx nponsnena nneuarnenne na nect xpnmnnantnt mnp. Em
nocxnrnnact cama napnna noponcxnx a]ep Co]tx Fnmnmren, onee nsnecrnax n mnpoxnx
xpyrax xax Contxa 3onorax Pyuxa. Ionopxr, mexy ne n Bneepom axe cnyunncx poman.
Moxer, noxnonnennt nmenno nm nncrarentnt ym Bneepa n paspaoran Bennxym
a]epy ry camym, uro nocnyxnr opasnom nx momennnxon ncero mnpa na nce npemena.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hnan tn epsxn, n ocymecrnnrt ero cneonano xonnexrnnno n crpemnrentno. Bneep
oxnnn naneram, uro sayman yrepert noc nenanncrntm anrnnuamxam n npoart nm
om mocxoncxoro renepan-ryepnaropa. Pasymeercx, ]nxrnnno ro-ro cmexy yer!
H nor n nauane 1875 roa n Mocxne nponsomnn na conepmenno nesnaunrentntx cotrnx.
Bo-nepntx, rpynna uepnonntx naneron orxptna n nenrpe na 2- Tnepcxo-mcxo ynnne
neontmym, no pocxomnym norapnantnym xonropy mnenap y nepn, napa nonxnx
crpxnunx sa xonropxamn, cron nx xnnenron ax c nosonouenntmn uepnnntnnnamn. Hpana,
paspemennx y ropocxnx nnacre ne tno ncnpomeno. Ho ero n ne norpeonanoct, no n
nonnnnm nocrynnno saxnnenne, uro osnauennax xonropa ncero nnmt xny no nnrepecam nx
copannx norapnantntx cnyxamnx n cnoonoe npemx.
Bropoe cotrne tno concem otenntm: cnnnxn mocxoncxoro omecrna, apncroxpart n
orarte xynnt, sauacrnnn n anrnncxoe npecrannrentcrno, re cnenn snaxomcrna c
xpynntmn ropronnamn. 3arem anrnnuan crann sastnart n nyumne oma Mocxnt n n nx
npncyrcrnnn necrn ecet o rom, uro n ntnemnne nenerxne npemena mocxoncxne
apncroxpart ntnyxent npoanart oma nnoe emenne nx peantno cronmocrn.
Anrnnuane, xoneuno, n ne noospenann, uro nce ceptesnte xommepcanrt, xanemmne n nx
npncyrcrnnn, uro camn ne moryr ntxynnrt raxne oma (a net npoart nx nnocnecrnnn
moxno c orpomno ntroo!), unent Knya uepnonntx naneron.

Vnnna Tnepcxax, om 13

Onaxt na snanom oee Oront-oranoncxn nonean anrnncxomy npnxrenm-nopy o
npoaxe oma renepan-ryepnaropa na Tnepcxo, 13 (nx cnpanxn: n XX nexe ram
nomemancx Mocconer, ceuac m+pnx). 3ror snamennrt om nocrpoen n 1782 roy no
npoexry nerenapnoro apxnrexropa Kasaxona n eccmenno cnyxnr omom nx renepan-
ryepnaropon Mocxnt. Htnemne ero nnaenen renepan-ryepnarop xnxst B.A.
onropyxon.
Hao cxasart, uro n Bneep, n Oront-oranoncxn, n pyrne unent Knya naneron tnann
na anax n npnemax onropyxona. Tax uro nnxoro ne ynnnno, uro onaxt Hanen
Kapnonnu xnnncx x xnxsm n conponoxennn anrnncxoro nopa n nonpocnn paspemennx
noxasart om renepan-ryepnaropa samopcxomy rocrm nycrt nonnnrcx mocxoncxo
pocxomn!
Iocrt n nnnncx, ocmarpnnax nce oromno n npncrantno n cam om, n npncrpoxn, n
xonmmnn. Or nennxonennx n naroycrpoennocrn npnmen n nocropr, no, xax n nonoxeno
npnxnmncrtm anrnnuanam, nauan ropronartcx. Bneep npocnn sa om nonmnnnnona, no
nop cnn neny o 100 rtcxu pyne. H uro nopasnrentno npn +rom npncyrcrnonann n
pystx, n cnyrn xnxsx onropyxona, no nnxro nnuero ne sanoospnn, nocxontxy nnxro,
xpome Bneepa, ne nonnman no-anrnncxn. B xonne xonnon nce paymno pacxnanxnnct, a
nop, ncxounn n xonxcxy Bneepa, noexan na 2-m Tnepcxym-mcxym ynnny n
norapnantnym xonropy. Fenxra roponnncx, nocxontxy nonxau Bneep oxnnn emy, uro
nce conponoxanmne nx n ocmorpe oma roxe xorxr ero xynnrt.
Hapy ne cnycrx, xax pas xora onropyxon ortn ns Mocxnt, anrnncxn noxynarent
noexan x pesnennnn renepan-ryepnaropa n conponoxennn orpomnoro uncna nono n
npnxasan ntrpyxart nemn. Cam xe on na npanax xosxnna npomen npxmo n xanner
onropyxona. Cnyrn, ne nonnmax, uro rnopnrcx, ntsnann nonnnnm. nnnmncx npncran
norpeonan pasxcnenn, na uro cexperapt nopa noxasan xynuym ymary, sanepennym y
norapnyca, n pacnncxy n rom, uro entrn ynnauent cnonna.
Cxanan ntmen nxn. Cpouno nepnynmncx onropyxon npnxasan nponecrn
paccneonanne. Hopasnrentno, no n paccneonart tno ocoenno neuero noncornn
naneron ryr xe nsxnn no crpaxy, onn net n ne ymann saornrtcx o xoncnnpannn. nx
nnx nponcmemee tno xort n sno, no myrxo. H rontxo a]epncr Bneep snan, sauem
sarexna nrpa, no, npnxnarnn otuy, on narononyuno cexan sa rpannny.
Paccneonanne nnnoct na roa. B nauane 1877-ro nauancx cyent nponecc. Or
onnnennx ntcrynnn ontrnt npoxypop H.B. Mypanten. Ftno onpomeno 300 cnnerene.
Btxnnnoct ontme noncornn npecrynntx exnn. Ho onnnxemte ne yntnann. Onn
naexnnct na cnncxoxenne cya npncxxntx n cnoe nponcxoxenne (36 ns nnx
npnnanexann x cnnnxam omecrna). Onn epxannct cnoono, myrnnn n xsnnnn. Mnorne
tnn monot n xpacnnt, n neynnnrentno, uro san cya oxastnancx nonon pomanrnuecxn
nacrpoenntmn amouxamn. Hocne saceannx xpacannt onnnxemte axe yxnrpxnnct
pacnnnart c amamn mamnancxoe. Ho paccxasy ouennnen, camoe nnrepecnoe nponsomno
nocne peun Mypantena. Hs sana saceannx ntmen nourennoro nna crapnx. Hoosnan
ropoonoro, nepean emy saneuarannt xonnepr n nenen ornecrn n cy. Cam xe yxarnn na
nnxaue. B xonnepre oxasanact nnsnrxa Bneepa c xapanamno npnnncxo: Fnaroapm sa
ceronxmnn cnexraxnt! Hpana +ro nnn ntymxa, renept ne ycranonnrt. Ho ro, uro nect
nponecc tn noxox na nrpy, sacnnerentcrnonano conpemennnxamn.
Ho ncx panaa saxonunnact, xora npncxxnte Mocxoncxoro oxpyxnoro cya npnsnann
naneron nnnonntmn. 3aunnmnxam nasnaunnn crporoe naxasanne. B Cnnpt na onrne
rot ornpannnnct: ctn ranoro conernnxa antoncxn, orart nnxeropocxn
nomemnx Maccapn, yxranrep Vuernoro anxa Byxnn, cnercxne meronn-apncroxpart
Heo]nron, Fpmxaron, Hporononon, Kaycron, xyneuecxne ctnxn Hnexanon n mnrpnen,
noennt nonxonnnx Meeponnu. Cnmonon, n ome xoroporo nce n nauanoct, oxasancx pasopen
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
n nomemen n paornt om. Ocrantntx npecrynnnxon ornpannnn n apecranrcxne port. A
nor Bneepa rax n ne namnn. Koneuno, nnaentna yxpaenno ]anracrnuecxo cymmt
ctcxart ncera rpyno
Onaxo na pyexe XIX n XX nexon crana nontsonartcx nonynxpnocrtm xpnmnnantnax
xponnxa tntx ner. Tora xro-ro n ncnomnnn o Bneepe. Crann ntxcnxrt erann ero
norpa]nn n onapyxnnn, uro on xnn n Enpone, no concem neanno ero nnenn n Mocxne.
Ho n xaxom xauecrne! Ftnmn +neranrnemn a]epncr ns ntcmero omecrna renept
noponan xomentxn n nnsnrnnnt y naccaxnpon ypno pasnnnammnxcx n ro npemx
rpamnantx nnnn!
Btxonr, uro nocrapenmn Bneep npocann nce cnon ]anracrnuecxne orarcrna n,
ocranmnct es rpoma, sanxncx menxnm noponcrnom. Bnocnecrnnn ero nnenn n na
mapmpyrax anroyca, nauanmero n Mocxne cnon noesxn n 1907 roy.
Ho +ro t nano! Onaxo xora n 1933 roy n cronnne tnn orxptrt nepnte mapmpyrt
rponneycon, nomannte xapmannnxn, pacxantnaxct n mnnnnnn, npnsnanannct, uro
oyuaer n pyxononr nmn onxrt xe Hama Bneep. Ho cxontxo xe emy ner no cornm?!
H axe xora 15 max 1935 roa orxptncx Mocxoncxn merpononnren n noxnnnnct nepnte
merpoxapmannnxn, onxrt nosnnxno nmx nesanennoro Bneepa. Ono ncnntnano n nocne
nont, xora ropo ntunmann or xpnmnnana. a +ror npontpa npocro maran cxnost npemx!
Bop-npnspax, a]epncr-npnnnenne raxoro ner axe n Anrnnn, xort ona n cnannrcx cnonmn
napanopmantntmn xnnennxmn. A nor n Mocxne ecrt!
Bneep mntpxer! Bneep mntpxer! ronopxr n ceuac. Tax uro epernre cymxn!
Hpxutre xomentxn n noprmone. Hpnspaunt nop apon Hama Bneep mntpxer n no ce
ent. Ocoenno n paone Mapocexn, Tnepcxo ynnnt n npounx Tnepcxnx-mcxnx, re on
cymen cront npocnannrtcx.
Hpecxasanne no mxontnon 1e1paxe. Bepceueecuaa uaepexuaa, 20, uuaue yuuua
Cepaqu+oeuua, 2
O, snan t x, uro rax tnaer,
Kora nycxancx na emr,
uro crpouxn c xpontm ynnamr,
Haxntnyr ropnom n ytmr!
B. Hacmepuar

3ror om conercxo Mocxnt snaer, es npeynennuennx, nect mnp. om na naepexno
nmenno rax oxpecrnn ero nncarent Rpn Tpn]onon, nepntm noneanmn rparnuecxym
ncropnm xnntnon +roro oma.

om na naepexno, nn co cropont Fonorno naepexno

om orpomen. 3annmaer rpn rexrapa na Fonornom ocrpone, o xoropom, npana, conpemennte
xnrenn meranonnca n ne noospenamr, uro +ra semnx xora-ro tna ocrponom. 3aro nce
nnxr na rpomantx mocra Fontmo Kamennt n Mant Kamennt. B +rom ome 12
+raxe, 505 xnaprnp n 25 noeson, xoropte ntxoxr na ynnny Cepa]nmonnua
(Bcexcnxrcxym) n Fepcenencxym naepexnym. Apeca ycnoxannamr: Cepa]nmonnu
nsnecrnt nncarent, ny a crapnnnoe nasnanne Bcexcnxrcxax, nonxrno, ronopnr o nepxnn
Bcex Cnxrtx. Hpana, ne ncem nsnecrno, xro raxo Fepcenen n nouemy naepexnax nasnana
no ero nmenn. Ho +ro moxno ysnart. Fepcent crapocnanxncxoe nasnanne xptxonnnxa.
Hmenno ero sapocnn eme n XIIIXV nexax nononnnn reppnropnm no epery Mocxnt-pexn.
Or crapnnnoro xptxonnnxa n nomna ]amnnnx. B XVI nexe +rn semnn npnnanexann
ymnomy nopxnnny Hnany Hnxnrnuy Fepcent-Fexnemnmeny (nepnax nononnna XV nexa
1525 ro). Ftn ce Fepcent uenonexom ntammnmcx nnnomarom n rocyapcrnenntm
exrenem npn Hnane III, a norom n ero nacnennxe Bacnnnn III rom camom Mocxoncxom
Bennxom xnxse, xoropt c ncenencxnm mymom pasnencx c saxonno cynpyro Conomonne
Caypono n nsxn n xent xpacannny-mononny Eneny Innncxym. Homnnre raxym? 3ro xe
yymax mart Hnana Bacnntennua, nposnannoro Iposntm.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

om na naepexno

Pasno n rocyapeno cemte tn enom necntxanntm, nn pasy o roro ne cnyuanmnmcx. H
noromy mnorne npnnnxennte xax cnercxne, rax n yxonnte nnna ne npocro ne oopnnn
ero, a axrnnno ntcrynnnn npornn. Cpen raxnx onnosnnnonepon cnoero npemenn oxasancx
n cnannt nnnomar Hnan Fepcent-Fexnemnmen. Ero po tn nourenntm. Ho npeannm,
npeox ero eme na pyexe XIVXV nexon oxpanxn nennxoro xnxsx Bacnnnx I, or xoroporo n
nonyunn nposnanne exnemnm, uro no-rmpxcxn osnauaer oxpanxmmn, cropoxamn.
Ho nouemy npyr rmpxcxoe nposnnme? A noromy, uro nmenno n roncrtx snnynax-
exnemnmax n xonna oxpana roro npemenn. Cnonom, po tn nopxncxnm, nourennemnm.
Poonax ycata Fexnemnmentx, ny a norom n Hnana Hnxnrnua Fepcent-Fexnemnmena,
naxonnact npxmo n uepre Kpemnx, oxono amnn, nposnanno n napoe Fexnemnmencxo.
3ro xax pas mro-nocrount yron xpemnencxoro rpeyrontnnxa oxono Mocxnt-pexn n
Mocxnopenxoro mocra.
Onaxo nsopnt Bacnnn III n cnoem crpemnennn pasnecrnct co crapo onocrtnenme
xeno n xennrtcx na monoentxo nnxoro ne mann n nnuero yxe ne pan no nnnmanne
nn nourennocrt nepnoro npecrony poa, nn nnunte sacnyrn uenonexa. Bor n Hnan Hnxnrnu
Fepcent-Fexnemnmen sa cnon peun nontnoymnte, ne oopxnmne pasnoa n nono
xennrtt Bacnnnx III, nonnarnncx ronono. 3nmo 1525 roa Bennxn xnxst Bacnnn
npnxasan oesrnannrt mxrexnoro Fepcenx npxmo na nty Mocxnt-pexn. Bor rax c xponn
n nomno nasnanne Fepcenencxo naepexno. Mexy npounm, nocrpaana n
Fexnemnmencxax amnx. Bacnnn nonenen orntne ncnontsonart ee xax ocoo rxxxym
rmptmy nx onantntx oxp.
Hpana, norom ncropnxn nocrapannct onaroponrt cnyunnmeecx nanncann, uro
naepexnax nasnana Fepcenencxo nonce ne no xasnn mxrexnoro oxpnna, xoroporo napo
nmnn n noromy nomxnyn, xax mor. A nasnanne xxot nosnnxno or roro, uro eme n
monoocrn Fepcent nocrannn n cnonx nnaennxx pemerxy, at orroponrtcx or nnxnx
nme, nouamn macrammnx, npome ronopx, pasonnxon-rpanrene. Bor +ry pemerxy n
nposnann n napoe epcenenxo, a or nee n nomno nasnanne naepexno.
Ho nor xax t nn tno no xasnn nn, no pasoxm nn nce ono n nasnannn xpont
uyncrnonanact. Heapom ncx oxpyra epcenencxoro oma oxasanact nnocnecrnnn ycrannena
nepxnxmn, n xonx monnnnct sa po nmcxo, crapaxct nsrnart nnxo yx mecra. Xnnte
xe oma, necmorpx na nnsocrt x Kpemnm, na ro semne nourn ne nosnonnn. Hpana, yxe n
XIX nexe (1885 ro) ntcrponnn ]apnxy nerenapnoro xonnrepa 3nema, norom
nepenmenonannym n ne menee nerenapnt Kpacnt Oxrxpt. Ho ]apnxa ne xnnte
oma. Onaxo n ona ne ycroxna nce-raxn na cem mecre n 2007 roy ee nexa tnn saxptrt,
a npenpnxrne nepeneeno na ynnny Manax Kpacnocentcxax no ox x snamennreme
Faaencxo xonnrepcxo ]apnxe (tnmax ]apnxa Tonapnmecrna Apnxocona).
Ho ne o rpyno cyte xonnrepon peut, a o rom, uro ne npnxnnannct xnnte oma na
Fepcenencxo naepexno. Ho nor nocne penonmnnonnoro nepeesa cronnnt ns Herepypra
n Mocxny onapyxnnact nacymnax neoxonmocrt nao xe re-ro tno nocennrt
nepeexanmnx unnonnnxon, nepntx exrene penonmnnn, unenon nonoro npannrentcrna n
r. n. Cnauana onn xnnn no pasntm rocrnnnnam Mocxnt, no norom pemeno tno nosnecrn
om Hpannrentcrna. Hy a nnoman na Fepcenenxe xax pas oxasannct cnoont. Tam n
nauanoct crponrentcrno.
om sacennnn n 1931 roy. Tam tno nce nx xom]oprno xnsnn: npaueunax, amynaropnx,
cepxacca n noura c renerpa]om. Eme xcnn n ercxn ca, cnoprnnnt san n xny, a raxo,
uro norom ram nnonne xom]oprno pasmecrnncx Tearp +crpat. 3ect xe n ome nmencx n
npoyxront marasnn n ynnnepmar. H xoneuno, tna crononax nx xnntnon, re re no
ranonam nonyuann ecnnarnte oet, a no xenannm n cyxne naxn. Knaprnpt tnn
ocrannent meentm, xort n xasenno, no nnonne yono. Cnonom, ne om, a nonnomennax
meura, nxnmuanmax nect ymrnt n xom]oprnt tr. Bor rontxo nouemy-ro nn cuacrtx, nn
paocrn xnntnt ne omymann. Her, xoneuno, nexan, onn ncntrtnann uyncrno ropocrn n
nosmoxnocrn cmorpert cntcoxa na ncex ocrantntx ropoxan, no npoxonn mecxn, nropo, n
n cepna xnntnon nnonsan nnnxn crpax. Horomy uro onn naunnann nonnmart, uro xnnyr
na nny, no pasnapxxe. B xnaprnpe nnuero nm ne npnnanexnr nce xasennoe,
naunnax or meenn, xonuax mropamn na oxnax nnn pyuxamn na nepxx. Ho roro xyxe nmn
naunnann ocosnanart, uro sa nnmn nocroxnno nanmamr nocmarpnnamr n
nocnymnnamr.
Xnntnt samernnn, uro 11- noes nx oma nexnno neuno saxptrt, n nem ner nn
xnaprnp, nn axe nn]ron rontxo necrnnna, yxoxmax nnepx n cnycxammaxcx nenecrt xya
n nonantnte nomemennx. Hs +roro noesa moxno tno uepes nonant nonacrt n nmo
pyro noes, a norom uepes rante npoxot mexy crenamn n nmym xnaprnpy.
Koneuno, xnntnt n rax noospenann, uro naxrept n nn]rept arenrt HKB, a n xnno
uacrn oma ecrt rante xnaprnpt nx uexncrcxnx nyx nx roro, urot eceonart c
ocneomnrenxmn, npxrart rantx arenron n np. Ho rorantnax cnexxa sa BCEMH xnntnamn
xnnnact onesnenntm orxptrnem.
Ho yx raxono tno npemx c ero noncxamn xonrppenonmnnonepon n nparon napoa. cno,
uro noont om crponncx ne at xax. Kypnponan crpoxy nnuno I. roa onn ns
rnanntx pyxononrene opranon rocesonacnocrn, napxom nnyrpennnx en CCCP (c 1934
no 1936 ro). Onxrt on xe nnuno xypnponan n apecrt nparon napoa, n penpeccnn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nparon penonmnnn, n xoroptx x 1930-m roam oparnnnct re, xro +ry penonmnnm n enan
n 1917-m.
Tax uro oxnnct xnntnt oma na naepexno ne spx. Hnrepec rot x nnm tn eranen.
Tenept nnaentnt xnaprnp menxnnct, xax n xaneocxone. Onnx ynosnnn cemtxmn na
paccrpen nnn n narepx, pyrne ncenxnnct. Tenept yxe neoxorno, c onacxo, no no ocoo
pasnapxxe. Pasne or nee orxaxemtcx?..
Cemtx ueorontx nexana n xnaprnpy npannrentcrnennoro oma n cepenne 1930-x roon.
Ha camom ene ona ne tna ntcoxonocrannenno. Kommynncr ueop Kannncrparonnu
ueoron xort n crapancx, no n naprnnte occt ne ntnncx. A n xonne 1930-x roon ero
nocnann na Anra, re on n ymep or pasptna cepna. Cynpyra xe ero c manentxnm ctnom
ocranact n Mocxne n ome na naepexno. Ho onxnocrt sannmana nancxpomnemym
paorana xocrmmepme n onom ns mocxoncxnx rearpon. He noromy nn +ry cemtm ne
xocnynnct penpeccnn? Onaxo nmenno n +ro cemte nopacran mantunx, ynnnxnmn rex, c
xem on conpnxacancx.
Hena ueoron ponncx 10 xnnapx 1923 roa n poc neotuantm uenonexom. Ero ne
npnnnexann mantunmecxne npoxast. 3aro on unran nsaxne n ne xaxym-nnyt
npnxnmuenuecxym, a ]nnoco]cxym nnreparypy rpyt pennnx rpexon, nanpnmep. H eme
on nen nennnx.
nennnx, xoneuno, neyr mnorne mxontnnxn. Ceuac +ro nmenyercx nnuntmn crpannnamn n
Hnrepnere. Ho pantme nennnxn nennct nnctmenno or pyxn, n +ro xnnxnoct nectma
pasnnrtm cnocoom nosnannx xax mnpa, rax n camoro cex. Crpannnt nennnxon
sanonnxnnct nonocrxmn, eranxmn n onncannxmn cotrn, nnrepecntx rontxo camomy
anropy, ny, moxer, eme n ropcrxe ero nnsxnx pyse. Koneuno, no nce nexa nmennct eme n
nnreparypnte, memyapnte, npo]eccnonantnte nennnxn, no ne o nnx peut. erxm-
mxontnnxam nnrepecnt nx nnunte cotrnx n nepexnnannx. uro cxasan yunrent, uro
cenann ponrenn, xax orpearnponana enouxa c nepno naprt, xoropo rax xouercx cxasart
uro-ro xopomee, no nmecro +roro nso pra ntneraer ouepenax rpyocrt. Cnonom, nce ro, uro
nspocnte nastnamr ouepeno epyno nnn rnynocrtm.
Ho nennnxn mocxoncxoro mxontnnxa Hent ueorona 15 omnx nnuem ne
npnmeuarentntx rerpae, sanonnenntx yopncrtmn, nerxo unraemtmn crpoxamn c
cepennt 1930 no cepenny 1941 roa, nocrpoent no nnomy npnnnnny. Her, xoneuno, ram
ecrt n mxontnte nonocrn, n xpacounte erann cotrn, nponcxoxmnx c otuntm
mantunxom, a norom n mnome, no uacro +rn erann npocro xnsnn cocecrnymr c
conepmenno nenepoxrntmn yrnepxennxmn, xacammnmncx rnoantntx mnpontx n
nonnrnuecxnx nonpocon. Bnpouem, ro, uro onn nenepoxrnt, ymanoct rontxo n ro npemx,
xora nncancx nennnx. Horom xe crano xcno, uro onn no-nacroxmemy npopouecxne, no
oropaxamr Fyymee.
uero cronr, nanpnmep, sannct or 27 exapx 1940 roa:
Mt sect raxym nontnxy naxpyrnnn, cxasan x, paccmarpnnax 1-m rasery, uro c raxnm
xe ycnexom mornn oemart pexram oprannsonannoro namn nonera na Mapc x Honomy
roy!..
A uem nnoxax mtcnt? cxasan Foptxa. Ecnn t ocranoct mecro, mt mornn t n o +rom
nanncart
Tontxo norom oannrt, npoonxan x, uro <>+ror noner ormenxercx n oxnaercx n
1969 roy n Amepnxe!
Kax nam raxo naccax n 1940 roy? Bxontnnx ueoron nnmer cnon cnona o nonere c 3emnn
na pyro xocmnuecxn oexr noxox, on npocro ornernn npnxrenm. Ho xax c xaxnm
uyncrnom nonno ynepennocrn: yer rax n ne nnaue! Eme nao ormernrt, uro n re npemena
ern Crpant Coneron nnenn n mnpontx nnepax rontxo cnoe Oreuecrno. Hmo pyro
mxontnnx cxasan t, uro noner yer xoneuno xe n CCCP. Ho ne Hena ueoron. On-ro xcno
nnen, uro xopant nsnernr n 1969 ns Amepnxn. On uro, ne narpnor?!
a, narpnor, narpnor, no eme n mnt npopox. A npopoxam nenosmoxno ronopnrt
nenpany.
Xorx xoe n uem Hena omncx: n 1969 roy cocroxncx amepnxancxn noner ne na Mapc, a na
Hyny. Bnno, no monoocrn ner n npopoxn omnamrcx n eranxx.
Onaxo n cnoem camom snaunmom npopouecrne Hen ueoron ne omncx. Hanepnoe, yxe
nonspocnen, xorx npomno ncero-ro nonroa. Ho +ro tno npemx, xora n ent mor
nocunrartcx sa ro, a yx ro noome sa nenym xnsnt. B nauane 1941 roa 18-nernn
mnoma nauan nncart nente crpannnt o. yyme none. H uro camoe nopasnrentnoe:
xaxax ero crpoxa ctnact nnocnecrnnn. Hemypeno, uro onapyxennte no npemena
orrenenn ero nennnxn nponsnenn cencannm. C noaun nsnecrnoro nncarenx Rpnx
Tpn]onona ntepxxn ns nnx tnn naneuarant no mnornx raserax n nayuno-nonynxpntx
nsannxx. H ntxcnnnoct, uro npocro mxontnnx npecxasan ne rontxo npemx nauana
Bennxo Oreuecrnenno nont, no n ee pasnnrne.
Tyr cronr ncnomnnrt, uro armoc]epa rex ner xort n tna nanpxxenno, no o nosmoxno
rpxyme none ronopnnn c +nrysnasmom, nourn n nocroprom. Omecrno rex ner
esoronopouno nepnno naprnno nponarane, uro ecnn nona naunercx, ro onecrnax
Kpacnax apmnx n ror xe ent orpocnr npara n nepeer x neennm oen na ero reppnropnn.
Hy a onecrnax conercxax annannx ryr xe nopasnr npara n ero norone. Tax uro nona
oxaxercx xparxo n noeonocno. unntmt, pomant, rasernte crartn nsaxne
paccxastnann o noonom cnenapnn. Hy a x nauany 1941 roa yxe co cnon camoro Crannna
tno nsnecrno: nont noome ne yer. Conercxn Coms n ]amncrcxax Iepmannx,
saxnmunnmne naxr o nsanmnom nenanaennn, partx nanex.
H npyr sannct n nennnxe Hent ueorona or 5 nmnx 1941 roa:
ymam, uro nona naunercx no nropo nononnne +roro mecxna nnn n nauane nmnx, no ne
nosxe roron art cex xo nseprnnannm na nncennny, no x roron ynepnrt nmoro, uro
nemnt oxsarentno saxnarxr nce +rn namn nonte paont (ro ecrt semnn, nomemne n
cocran CCCP no naxry Monorona Pnenrpona 1939 roa) n nooyr x name crapo
rpannne. Ouennno, y crapo rpannnt onn saepxarcx, no norom nnont nepeyr n
nacrynnenne, n mt yem ntnyxent npnepxnnartcx raxrnxn orcrynnennx. Ho+romy ner
nnuero ynnnrentnoro, uro nemnt ncrynxr n sa namn crapte rpannnt n yyr
nponnrartcx, noxa ne ntoxnyrcx. Bor rora rontxo nacrynnr nepenom, n mt nepeem n
nacrynnenne.
a nonno, mantunx nn nncan raxoe n na ]one nceomero +nrysnasma noennoro
manxosaxnarentcrna?! Taxne anannrnuecxne crpoxn no nneuy noenntm reopernxam, a ne
mocxoncxomy mxontnnxy. a xro on raxo tn, +ror Hena ueoron?
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Kax +ro nn rxxeno, no nnonne nosmoxno, uro mt ocrannm nemnam axe raxne nenrpt, xax
Xnromnp, Bnnnnna, Bnrecx, Hcxon, Ioment Mnncx mt, ouennno, canm; Knen nemnt
raxxe moryr saxnarnrt, no c nenomepno ontmnmn rpynocrxmn. O cytax Hennnrpaa,
Honropoa, Kannnnna, Cmonencxa, Fpxncxa, Kpnnoro Pora, Hnxonaena n Oecct ropoon,
nexamnx ornocnrentno nenanexe or rpannn, x omct paccyxart. Hpana, nemnt,
esycnonno, nacrontxo cnntnt, uro ne ncxnmuena nosmoxnocrt norept n +rnx ropoon, sa
ncxnmuennem rontxo Hennnrpaa.
To, uro Hennnrpaa nemnam ne nnart, +ro x ynepen rnepo. Hennnrpant napo opnt!
<>Oxpyxnrt Hennnrpa, no ne nsxrt ero, ]amncrt eme cmoryr oxpyxnrt Mocxny onn,
ecnn t axe n tnn n cnnax, ro npocro ne cmoryr 3a Oeccy, xax sa xpynnt nopr, mt
onxnt, no-moemy, oportcx nnrencnnnee, uem axe sa Knen n x ymam, oeccxne
mopxxn ocrono nctnxr repmannam Ecnn xe mt n canm no ntnyxennm Oeccy, ro
ropaso nosxe Knena.
H net +ro crpoxn ne Conercxoro nn]opmmpo, a npocroro mnomn. H on nncan nx n ro
npemx, xora na crpannnax rnanno rasert CCCP Hpana or 14 nmnx 1941 roa
noxnnnoct nosmymennoe onponepxenne TACC, re ronopnnoct, uro cnyxn o cxopo none
CCCP n Iepmannn aconmrno eccmtcnennt. a n nect conercxn napo tn ynepen, uro
rnrneponnt ne pncxnyrt nanacrt. H npyr sannct ueorona or 21 nmnx 1941 roa
neornparnmo rparnuecxax:
uyncrnym rpenoxnoe nenne cepna, xora ymam, uro nor-nor npner necrt o ncntmxe
nono rnrneponcxo ananrmpt. Orxponenno ronopx, renept, n nocnenne nn, npoctnaxct
no yrpam, x cnpamnnam cex: A moxer trt, n +ror momenr na rpannne yxe rpxnynn
nepnte sannt? Tenept nyxno oxnart nauana nont co nx na ent.
Hopasnrentnte crpoxn! A net cnepcrnnxn Hent n +rn nn xnnn concem nntmn uyncrnamn:
cnerntmn, paocrntmn, npasnnuntmn oxnannxmn ntnycxntx neuepon, xora mnt
uenonex ntxonr ns mxont n nonym cuacrnnnym nspocnym xnsnt. H rontxo Hena ueoron
snan, uro roronnr nm +ra nonax xnsnt
3nanne +ro, onaxo, oxasanoct uepecuyp rxxentm. uepes mecxn nocne nauana nont Hena
nanncan nourn c yxacom: Cnpanennnocrt monx npenonoxenn tna xnno ne no mne.
t xoren, urot x nyume oxasancx ne npan! Ho on oxasancx npan. H n onncannxx
macmranoro orcrynnennx, n n npecxasannxx +noxantno noet: n nout c 22 na 23 nmnx
ueoron nanncan, uro Kpacnax apmnx ocnoonr ne rontxo cnom crpany, no n crpant
Enpont, sanxrte ]amncramn, oer o Fepnnna, n ram, nocne rxxenemnx oen, yer
nonncan naxr Hoet.
Kax mocxoncxn mxontnnx cmor cront rouno onncart xo nont saraxa. Kax, nnpouem, n
nnunocrt +roro mnoro nynepxnna. Ho cnnerentcrnam ero pyse-onoxnaccnnxon, on
noome tn uenonexom rant. 3a +nnnxnonenuecxne snannx n mxone ero snann
mecrntm Iymontrom, sa mnoxecrno nenepoxrntx rananron Heonapo ns 7F. ueoron
nsyuan oxeanorpa]nm n naneonronornm, ncropnm n nnreparypy. On nncan ]anracrnuecxne
pomant n nayunte rpaxrart n crnne XVIII nexa, pnconan xaprnnt n counnxn mystxy. Ho
ncera ero npnrxrnnann crapnnnte n crpannte npemena: otuan n pennrnx pennero
Ernnra, ncropnx rantx omecrn Enpont. pyr n onoxamnnx ueorona, yymn
nncarent Rpn Tpn]onon, ronopnn: On tn rax nenoxox na ncex! Crpacrno pasnnnax
cnom nnunocrt, nocnemno nornoman nce nayxn, nce ncxyccrna, nce xnnrn, ncm mystxy, nect
mnp. On rouno oxncx onosart xya-ro!
H nor uro npnmeuarentno: ncera orxptrt nx pyse, Hena nn cnona ne cxasan nm o cnonx
nennnxax. Bnno, nonnman, uro nanncannoe xnnax xpamona, sa xoropym moxno n
nocrpaart, net ero nnennx mnn npaspes c renepantno nnnne naprnn na tcrpym n
noeonocnym nony. Ho nor nonpoc: nnx yymee crpant, snan nn Hen ueoron o cnoem
yymem? Tora ero nocrynox nnone nennx: no, onaax saxonntm entm nnerom (xax
nce yuente-rennn, on tn cnntno nnsopyx, a eme n nnoxo cntman), Hen ueoron nomen
oponontnem na nony. Bnpouem, noenart emy ne npnmnoct: n rpysonnx, xoropt nes ero
na ]ponr no Tyno, nonana oma. Hen ueoron norn 25 nmnx 1943 roa. Bnpouem, ecrt
n nnte nepcnn
Conpemennte nccneonarenn onycxamr, uro HKB nposnan npo nennnxn, n monooro
npecxasarenx apecronann, ena on ntexan ns Mocxnt. Hs sacrenxon on ne nepnyncx. Hy a
noptn mamnnt nncnennponan. Otunt cnenapn rex crpamntx ner.
uro x, saxon ntxnnannx tn npocr: mentme snaemt xpenue cnnmt. A nepnee, xnnemt,
noxa ne snaemt. Hen ueoron 3HAH. A snaunr, n xnrt emy tno neonro. Bet snanne
cmeprentno onacno
Cnn1ounoe raanne
Bonyxuucuu nepeyuou, 3
3a oxnom rynr merennna,
Cner nsmeraer na xptntno.
nrpam or esentnna
B opyuantnoe xontno.
B. Xooaceeu:. Hs ur.a Mo.ooocmi

Ceronx n npecce n n Hnrepnere moxno narn oxnnenne: Iaam. Kro n xax renept
rontxo ne raaer na otuntx xaprax n Tapo, na xo]eno ryme n no pyxe, no nmenn nnn
snesam. Ho uerneprt nexa nasa nmoe raanne conepmanoct rano, no tno ocyxaemo,
morno npnnecrn x camtm xaracrpo]nuecxnm nocnecrnnxm nnnort o ncxnmuennx ns
pxon KHCC n ntrona c paort c nonutnm nnerom. Hpana, ecnn nt ymaere, uro or +roro
crpacrt x raannxm yracna, nt omnaerect. Crpemnenne ysnart yymee ono ns camtx
croxnx n nmxx. H xax t nn ornocnnnct x nemy nnacrn npeepxamne, ouepen y raanox,
nopoxe n npecxasarene cymecrnonann ncera. Bor n n conercxne npemena raann, xax
ymenn, y cex oma rano. Hoantme or nmcxnx rnas xpannnn connnxn n xnnrn
pasnnuntx cnocoon npecxasann. Hy a camte ornaxnte nstcxnnann no Mocxne
npopounn. Koneuno, nonnann nopyxex noexart x raxo aymxe, urot ne rax
crpamno tno. Hy n nopyxxn xoneuno xe exann.
Bor n mox npnxrentnnna Karentxa onaxt x xonne 1980-x roon noramnna cnom nopyry
x raanxe. Ta xnna n nenrpe n Honyxnncxom nepeynxe, coennxmmem ne nerenapnemne
n Mocxne ynnnt Hpeuncrenxy n Ocroxenxy. Paon tn crapt, nsnecrnt eme c XIII
nexa. Bor rontxo nmx y nero pantme tno onacnnnoe nmenonancx on ueprontem. 3ro
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ceuac, nanncan ncropnm +roro crpannoro mecra n xnnre Mocxna mncrnuecxax, x snam,
uro nasnanne nomno ncero nnmt or roro, uro o XIV nexa +rn semnn npocro ne nxonnn n
ropocxym uepry. H nce, uro tno sa ne, nmenonanoct nonpocry sauepronte. Bnpouem,
tna n pyrax nepcnx. 3a uepro nporexan ypnt pyue, ute pycno oxasanoct cront
nsnnnncro n npoptro n raxnx neotuntx nonoporax, uro mecrnte xnrenn ronopnnn, uro
ero rontxo ueprn n mornn npoptrt. Tax n oxpecrnnn pyue ueproptcxnm nnn
ueproptntcxnm. Hy a xora n XVI nexe reppnropnx ueproptx nomna n uepry ropoa, ynnnt
n oxpyre crann nastnart ueprontcxnmn. Mocxnnun net nnonne nannn co cnonmn
ueprxmn, rax uro nasnanne nx ne cmymano. Ho nor napt Anexce Mnxanonnu, armmxa
Herpa Bennxoro, xort n nmenonancx Tnmamnm, no npan nmen nnonne pe]opmaropcxn.
Horomy n nonenen nepexpecrnrt uepronte. eno n rom, uro no +ro ynnne on esnn na
oromonte n Honoennun monacrtpt noxnonnrtcx nxone Hpeuncro Foxne Marepn
Cmonencxo. Bor n napexnn camo uepronte Hpeuncrentem, ny n ynnny Hpeuncrenxo. A nor
Honyxnncxn nepeynox, orxoxmn or Hpeuncrenxn x Ocroxenxe, nonyunn nanmenonanne
no ]amnnnn omonnaentna rnapnn nopyunxa Honyxnna, utn oma croxnn sect n nauane
XIX nexa.
Hpo Honyxnntx Karentxa c nopyxxo xoneuno xe cntmann. Bet ns poa Honyxnntx
tna nepnax cynpyra Herpa Bennxoro Enoxnx, na xoropo ero xennnn uyrt ne nacnntno
n c xoropo on pasnenuancx, cocnan cynpyxnnny n monacrtpt, xax rora tno, xax cxasann
t mt, mono. Ho nor cnono uepronte nronxno Karentxy n rpener. O ncropnn ero
nosnnxnonennx nnxro n ne snan. He noromy nn ona noramnna c coo nopyxxy? Hpana, ra
ornecnact x +romy nnsnry conepmenno cnoxono, pesonno paccynn: re xe eme xnrt
raanxe, xax ne n crapnnnom uepronte?
eno tno n exape. uonape n re npemena axe n nenrpe Mocxnt tn mnnnmym. Cnernnn
onn xyrxnm, meprnenntm, ene nnntm cnerom. Cner na rporyapax nnxro ne uncrnn. Crapte
oma cmorpennct xommapno. 3ro nam ne yxoxennte pecranpnponannte omnxn nenrpa
ceuac.
Kora xe enymxn noomnn x rpex+raxnomy omy nopoxen, nm crano npocro xyrxo. nept
napanoro, ene epxanmaxcx n nsanmax npn orxptnannn xyrxn cxpexer, nanena nx na
mtcnt cexart ns +roro npnmra npopouecrn xya noantme. Ho ryr ornopnnact nepna
xnaprnpxn na nepnom +raxe, n aymxa n cepom nxsanom openyprcxom nnarxe rnxontxo
nporonopnna:
Bt net xo mne, enouxn?
Karentxa axnyna, no noxopno xnnnyna. H nopyrn nomnn.
H cpasy crano xcno, uro aymxa mnnax n opax crapymxa. uro nnxaxnmn ueprxmn ryr n
ne naxner. uro sannmaercx ona raxnm noraenntm enom nonce ne or xopome xnsnn, a or
manentxo nencnn. Hy n eme, moxer, or onnouecrna n xenannx noomartcx. Horomy uro,
ena nauan raart Karentxe, aymxa nce npemx yxonna c pasronopamn xya-ro n cropony.
To ncnomnnana, uro n +rom ome xora-ro xnna ee ontmax ponrentcxax cemtx. To
naunnana onnctnart, xax ee crapmn par norn n anromonntno anapnn. To ceronana na
ro, uro cocrnennte nnyxn ee pexo nocemamr. B omem n raannn aynx cnnact n,
nanepnoe, urot onpanartcx, cxasana:
Ho pacxnay-ro y rex, enouxa, nce yer xopomo n xnsnn. A nor nacuer rnoero cyxenoro
x cxasart rouno ne mory uro n xax.
Ho xax xe oroponena Karentxa. Ona net n npnmna, urot ysnart, xro ns nyx
napne, yxaxnnammnx sa ne, npenasnauen e n myxtx. Heyxenn nt axe ne moxere
cxasart, xro mne ontme noxonr Hnxona nnn Mnxann?
Faymxa samxnact:
Honnmaemt, enouxa, xaprt rontxo omym nnnnm namernrt moryr. Ho xoneuno, ecnn rt
xouemt ysnart rouno nmx
Karentxa ax ncxounna co cryna:
Xouy! Hmenno +ro n xouy! A moxno ysnart?
Crapymxa eme ontme samxnact, nsoxnyna n cxasana:
Moxno, no +ro ne ceuac. Hpnxon uepes mecxn na Cnxrxn. H npnxon nonosxe. Tontxo n
nonnout raxoe ysnart moxno.
A xora +ro Cnxrxn? H nouemy n nonnout? ntnannna Karentxa.
Faymxa oxcnnna, uro Cnxrounax neenx yer na camom ene nenanart ne nocne
Poxecrna c 7 xnnapx n o Kpemennx. A n nonnout nao raart noromy, uro raxono npemx
cnxrountx crapnnntx raann. Moxno pocart cno ammax n xart, xro noeper
cnpocnrt nmx.
Bcnomnnna! coopasnna Karentxa.

Pas n Kpemencxn neuepox
enymxn raann:
3a nopora ammauox,
Cnxn c norn, pocann;
Cner nononn; no oxnom
Cnymann; xopmnnn
Cuerntm xypnny sepnom;
pt nocx ronnnn

Hymxnn!
Hy ryr nopyra ne yepxanact:
Heyu rt, Karepnna! He Hymxnn, a Xyxoncxn. Ho+ma Cnernana!
Ho Karentxa rontxo ]tpxnyna:
Bce panno ne nooer! Kax rt +ro cee npecrannxemt? Hy pomy x canor ero xe
noepyr. Hasa nnxro ne npnnecer. A cnymart no oxnom ceuac onacno. H noome n
nonnout na ynnny ntxonrt?! a ytmr xe! Her, +ro x nac! enymxa nonepnynact x
ayne: Bt +ro mne ne npenarare! K romy xe x n y cex oma mory na ynnny ntnonsrn.
3auem x nam exart?
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Faymxa xax-ro xnrpo comypnnact n nmnr crana noxoxa na saannym netmouxy, xoroptx
pncymr n ercxnx cxasxax.
a, ecnn rt yemt raart y cex oma, ro rouno moxemt napnartcx na rpanrene!
nporonopnna ona. Ho npneemt xo mne nnxya ns xnaprnpt nrn ne npnercx. B +rom
ome moxno npxmo sect raart. H nce yer rouno!
Tyr n nopyra sannrepeconanact:
Houemy n +rom ome moxno raart, n nce yer nepno?
Karentxa noepxana:
A uro sa rana? Paccxaxnre!
H nor xaxym ncropnm ycntmann nopyxxn n crapentxo xnaprnpxe, ocnemenno rycxntm
cnerom ymaxnoro aaxypa. Or cxnosnxxa ero axpoma xontxanact, orpactnax renn,
ymara mypmana, cnonno ncnomnnax tnoe. H enymxam noxasanoct, uro onn nepenecnnct
no npemenn na necxontxo cronern nasa.
Tora men 1736 ro. Hepeynox eme ne nastnancx Honyxnncxnm, xorx ono+raxnt om na
+rom camom mecre yxe cymecrnonan. 3ro norom ero nacrpoxr, nosneyr noxpyr pyrne
oma. Ho rora, n nepno nononnne XVIII nexa, +ror ono+raxnt omnx nxonn n crpoennx
ontmo ycatt, npnnanexame xnxsm Anexcanpy Fopnconnuy Fyrypnnny. Tor tn
uenonexom noenntm, naxonncx n snannn renepana n no xomanonannem snamennroro
]entmapmana Mnnnxa yuacrnonan n cpaxennxx npornn rypox n Kptmy, re n ornnunncx
ormenno xpapocrtm. Kora xe nacrana snma, nocxa oromnn na snmnne xnaprnpt. Hy a
repom Fyrypnnny tna oxasana mnnocrt Mnnnx paspemnn emy nepnyrtcx n
Hepnonpecrontnym x xene n erxm. Bnpouem, x romy npemenn ctnontx Fyrypnnna yxe
cnyxnnn n Herpono cronnne Canxr-Herepypre, enax xaptepy npn nope nmneparpnnt
Annt Hoannonnt. B Mocxne xe xnxsx Fyrypnnna xann xena n ouxa Maptmmxa,
nmnmnna orna, ymn n ne ne uaxnmero.
B Mocxny renepan nosnparnncx c nmnmtm amranrom Bnanmnpom. Ce monoo
uenonex, necmorpx na rot, onaan camtmn ocronemnmn xauecrnamn ymom n
oporo, xpaco n oxonrentnocrtm. Ho rnannoe on tn myxecrnen n xpap, n n ono
ns oruaxnntx nepecrpenox cnac cnoemy xomannpy xnsnt, sacnonnn coo. Horom, xoneuno,
maxncx panennem, no ntxnn n cnona oxasancx no nauanom Fyrypnnna. H nor renept xnxst
npnnes mnomy n cnom mocxoncxym ycaty.
Cronr npnsnart, uro cynpyra renepana, Map]a Anpeenna, ncrpernna monooro amranra c
nectma xpnno yntxo n noutm xe nonenxna myxy:
He nao tno npnnosnrt napnx n om! V nac xe Maptmmxa na ntante. A ny xax cnyxn
noyr!
Fyrypnnn, xoneuno, n yxom ne nonen na xennnt onacennx. Ha ro on n oeno renepan,
urot ne nonnmart, cxont ocrep xstuox mocxoncxnx cnnernnn-raparopox. Tontxo
nonanct!
Ho Maptmmxa nena cex npnmepno. a n npana tna rnxoro. Xorx c monotm amranrom
omamnxx xnsnt cranxnnana ee nocroxnno. To sa oeom oxastnanoct neuernoe uncno
rocre (nexopomax npnmera!), n npnxonnoct caxart sa cron monooro uenonexa. To
Maptmmxe nao tno na ]oprennanax yunrtcx, a nort nepenopaunnart nexomy, nor n snann
opasonannoro amranra. To na ypoxe ranna naprnep rpeonancx onxrt xe xnnxann
nonxoro Bnanmnpa Htnonnua, oxasanmerocx ymentnem ne rontxo na none ox, no n n
rannenantntx na. Cnonom, monote nmn omannct nacrontxo uacro, uro ent
Bnanmnp c yxacom ocosnan, uro nnmnncx n Maptmmxy.
Ho na uro on mor paccunrtnart? V ero orna nmenoct eme uernepo ere. H na ncex nxrtcor
ym xpenocrntx. Xanonante y camoro Bnanmnpa, xoneuno, xopomee, no cemte na nero ne
npoxnnemt. a n xax noome-ro on mor meurart o xpacannne Maptmmxe, ecnn po
Fyrypnnntx orar n snaren o nenepoxrnocrn. Knxxecxax cemtx-ro
K Maptmmxe xe nocroxnno cnarannct poonnrte a oraremne xennxn. Bnanmnp ysnan,
uro nor rontxo ocentm tno na npenoxennx ono or xennxa, sa xoroptm uncnnnoct es
manoro 15 rtcxu ym xpenocrntx (orpomnoe xonnuecrno), nropoe or xypnxncxoro apona
pocrnennnxa ncecnntnoro nmneparopcxoro amanra Fnpona. 3ro xe xaxne naprnn
nanntronemne! Pan raxoro cnaroncrna xnxst Fyrypnnn axe na necxontxo neent ns
apmnn npnesxan. Ho Maptmmxa orxasana oonm concxarenxm. A ponrenxm oxnnna:
Bonx nama! nam ne nonnnonartcx ne mory. Ho x nx oonx ne nmnm. H ecnn nt moe
nornenn ne xenaere, ne oranare menx!
Map]a Anpeenna-ro rora, cxastnamr, na out cnntno onenact. Ho renepan rontxo
xynaxom no crony yapnn:
Pas ne mnnt xennxn, nacnntno out no nenen rnart ne crany. Horom noxocnncx na
xeny a n nxnnyn: 3ro x nce panno uro ree nmecro menx n nocrent nxryxy sacynynn t.
Tt t crepnena?
Map]a Anpeenna rontxo ]tpxnyna:
a x ecxrxy xennxon orxasana, rex oxnamunct!
Bor n Maptmmxa nycrt cnoero cyxenoro xer! notroxnn renepan. Henmnmt myx
xort sonortm yt, nce panno nenmnmt
Ho nepe Poxecrnom nocrynnno nonoe npenoxenne. Ipa] ns poa Bynanontx, a ne
npocro rpa] xameprep c xnmuom, ro ecrt nmemmn npano nxonrt n nmoe npemx n
nnunte noxon nmneparpnnt Annt Hoannonnt c oxnaom nn, no cocrnenno nn
naonocrn, npnexan ns cronnnt n Hepnonpecrontnym a n nocnaran Maptm
Anexcanponny. H ne npocro cnaron npncnan, no n noxpennn cnon namepennx ymaro, xax
+ro y nnx n Herepypre nonrcx. Bnanmnp cam +ry ymary nepntm npouen, noromy uro
renepan Fyrypnnn onepnn amranry ncxptnart ncm noury n cnyxenym, n nnunym,
noromy xax nnxaxnx cexperon y xpaporo noxxn orpoxct ne nmenoct.
Bnanmnp, xoneuno, ymarn na cron n xannere xosxnna nonoxnn. Ho cam c nnna cnan. Xorx
na pyro ent n npnmnoct emy co ncemn omouanamn ncrpeuart nouernoro rocrx n
nnnxrentnoro cronnunoro nentmoxy. Monoo amranr-ro xort n cam tn crpoen n nnnom
npnrox, no npn nne mynanoncxoro xameprepa y Bnanmnpa cepne ynano ntcox, moryu,
xpacnn, oaxrenen oxasancx Bynanon-ro.
Hy a neuepom mart Maptmmxe npnxasana uyrt ne na nce rannt c rocrem cranonnrtcx n n
xypanre, n n naype, n n pyrnx. Fent Bnanmnp rontxo ronono xpyrnn, nponoxax
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cxontsxmym no napxery napy. Ho nor nocne onoro ranna Bynanon nonen Maptmmxy x
xpecny, nnno, ra yromnnact. Cam sa npoxnanrentntmn nannrxamn ornpannncx. enymxa
pacxptna neep, omaxnynact napy pas a n yponnna. Bnanmnp mernyncx n nonxn. Hoan,
yntaxct poxo. Maptmmxa rnasa nonxna n ntronopnna:
Fnaroapm, uro nomout nsnonnnn nonepxnynact cnonno n npomenrana: Bnanmnp
Htnonnu Bnanmnp
Vx uro antme cxasart xorena, amranr ne ysnan. Ienepantma Map]a Anpeenna
nocxounna. out sa pyxy epnyna n nonena xya-ro.
Bcm nout Bnanmnp sacnyrt ne mor. Bce pycax rononxa Maptmmxn mepemnnact. Benorom
ona ero nmx nponsnocnna. 3nana. H yro cnesxn ns rnas xarnnnct
Hayrpo amranra n xosxcxne xomnart ne nnycrnnn. Iopnnunax Maptmmxn
cptnammnmcx ronocom noneana, uro rocnoxa ee, enax enymxa, or npenoxennx
xameprepa c xnmuom naorpes orxasanact. Ienepantma cnntno rnenanact. Hy a cam-ro
renepan rontxo rnasamn cnepxan. Iposno n ornenno.
A na pyro ent renepantma oxnnna ouepn:
He noemt sa Bynanona ornpannm n monacrtpt!
Maptmmxa axnyna n ynana es uyncrn. Tontxo x neuepy ntmna ns cnonx noxoen ncx n
uepnom. B pyxe ysenouex xpoxornt. Hornxena na armmxy-renepana n cxasana:
rorona B monacrtpt nyume, uem sa nenmnmoro.
Ienepan xpxxnyn a n ntcxounn ns xomnart. B xopnope nomxncx, pyxo nonoctx
npnrnann, nepexpecrnncx n nomen x xene. Vx uro e cxasan, neneomo. Tontxo ntmemax
norom Map]a Anpeenna, cyopoxno nsoxnyn, oxnnna ouepn:
Cryna x cee! Oren rex ne nenonnr. He nmnmt +roro yem xart pyroro. Tontxo
rnxn ne npornxn cyxenoro-ro!
Ho c roro npemenn npnxasana renepantma Bnanmnpy nepepartcx n camym antnmm
xomnarxy. H x crony ero renept npnrnamart nepecrann. H nort Maptmmxe on yx rem naue
ne nepenopaunnan.
Hy a ennna-xpacannna nauana raxrt ent oro nx. Marepnno xomnantonxe, mnneme
pnranpme Anne Cemenonne, xnxxna cxasana:
Bnno, ner mne nyrn x moemy cyxenomy!
Vx o uem ennna raxnmn cnonamn ronxonana, pnranpma ne nonxna. Ho pemnna, uro nao
xax-ro pasnecennrt nooneunym. A ryr xax pas Cnxrxn nacrann. Camoe npemx nx raann o
cyxentx-ro. Bor n pemnna pnranpma ycrponrt crapnnnoe raanne nycrt Maptmmxa
ysnaer nmx cnoero cyxenoro.
Cnxna ennna, xax nonrcx, ammauox a n xnnyna ero na nepexpecrxe mocxoncxnx ynnn. He
npomno n nxrn mnnyr exnr xaxo-ro mantuonxa, ammaxom pasmaxnnaer.
ue ammauox? cnpamnnaer.
Maptmmxa rnasamn n mantunmxy nnnnact:
Mo! A rex xax sonyr?
Bonotxa x! ronopnr mantuonxa. A sa poxecrnencxn ammax msa nonaraercx.
Maptmmxa cnxna c nantna xontno sonoroe n noana. Cama rontxo nepexpecrnnact sa
raxoe nmx nnxaxoro sonora ne xant!
Mart nayrpo npo raante ysnana na pnranpmy nsenact:
He ronrcx nam raxax nonma! Hponen nonym!
Fpnranpma n nomna noutm c Maptmmxo no oxnamn cnymart. Hoomnn x onomy oxny
rnxo. Ko nropomy roxe nnuero ne cntmno. Tontxo nonepnynnct x rpertemy, a ram npyr
xro-ro xomy-ro ronopnr:
Bor sannmancx t cueramn Bnanmnp Htnonnu, nce tno t n axype!
Maptmmxa ene cnera crana. Hnno cnneno, uro nynntm cnerom nomno. Honepnynact x
pnranpme n ntmonnnna:
Onxrt Bnanmnp Htnonnu
A cama ene na norax cronr. Kax cnenax o cnonx noxoen opena.
Hayrpo renepantma pnranpmy uyrt ne sa nonoctx ormyrysnna. Bce xpnuana:
3ro uro x rt enaemt?! 3ro eme xaxo Bnanmnp Htnonnu?! Heperaa, netma! urot
out mox n nmx raxoe satna!
Bor n yronopnna pnranpma Maptmmxy na rperte raanne camoe nepnoe na Bacnnten
neuep, ro ecrt n nout no Hont ro.
Ho nonnout n crapo xnaono cron nocrannnn. Ha nero sepxano. Hepe nnm na npnopa
a ne cneun. Cama pnranpma ns xnaono ntmna, no ennny nayunna, xax ecrnonart.
Hyxno saxeut cneun, cecrt nepe sepxanom n nponsnecrn: Cyxent-pxxent, npnopt na
crone! Hpnxon, nooea! Hoxaxnct, noecey!
Hy a sarem nao rnxert n sepxano npxmo na orpaxammnecx ornn cneue. Cnauana noxnnrcx
necrxmax rouxa. Horom ona craner pacrn. Hy a norom n sepxane n ynnnrcx cyxent. Ho
xax rontxo ero paccmorpnmt, nao npepnart raanne cxasart na pasa: uyp, menx, uyp,
menx! H nerontxo yapnrt n sepxano. Bnenne n nponaer.
Hy nor uact na amne Kpemnx nponnn onnnanart pas. Maptmmxa nonxnact n crapym
xnaonym. Cena nepe sepxanom. Foxsno
3axrna cneun. Crpamno!
Hepexpecrnnact n nauana ronopnrt:
Cyxent-pxxent! Hpnopt na crone
Hy a Bnanmnp Htnonnu xax pas n ror mnr or npnxrenx nosnpamancx. Fpen ene-ene. Tocxa
ero rounna. H ecea c pyrom ne nomorna ee pasnexrt. Honnman, enxra, uro nnxora ne
nasnart emy Maptmmxy cnoe. A es nee yx nyume n npopyt ronono ntpnyrt. Bce ne rax
ontno craner
Honxn on ronony n ynnen crpannt xontmymncx cner n crapo xnaono, xya nnxro
yx roamn ne saxonn.
Heyxenn nopt? noyman on. Ann roro xyxe noxap?!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bsexan on no necrnnne. A ra paccoxnact, sacxpnnena nenmonepno. Kro-ro nanepxy
nsnnsrnyn n noexan. Bnanmnp npnannn mary. Bneren n ropnnny n ram
Maptmmxa n sepxano rnxnr. Bnnr cnoero cyxenoro nsepomennoro, rxxeno tmamero,
crpannoro. Axnyna enymxa n saxpnuana uro ecrt moun:
uyp, menx!
Haontm no sepxany yapnna. Crexno npeesrn. A no nantnam-ro xpont norexna
Maptmmxa n yxace x Bnanmnpy nantnt nporxnyna. Tor cmpryx cxnnyn. Pyamxy na cee
nopnan. Hauan nmnmo nantnt nnronart. Tyr sa neptm n pnranpma sanonnna.
Cnauana-ro ona n cama yexart xorena. Hanyran ee erymn cnnsy amranr. Ho norom
coopasnna ona, uro +ro ne npnspax, a xnno uenonex. Hy n nexana n xnaonym. A xax
ynnena Maptmmxy n xponn saopana narnm marom.
Or ee xpnxa ennna-ro concem uyrt cosnanne ne norepxna. Bnanmnp ee n oxanxy cxnarnn. A
ona xononax xax ne. Knnyncx on e norn pacrnpart
A ryr n cam renepan n xnaonym nopnancx. Kpnxn-ro nect om pasynnn.
uro cnyunnoct? cnpamnnaer. 3ro uro?!
Bnanmnp-ro nnuero n cxasart ne moxer. Hy a Maptmmxa n cex npnmna n ornernna:
3ro mo cyxent, armmxa!
Bor raxax ncropnx co cnxrountmn raannxmn. Vx xax renepan ynoman cynpyxnnny art
cornacne na pax nensnecrno. Ho cnyrn cntmann, xax on cxasan n cepnax:
Hycrt yx Bonotxa ee, xax nonoxeno, nenyer, a ne n norn! Henpnnnuno, n norn-ro! 3ax
no Mocxne uepr-re o uem noymamr!
uro mocxnnun noymann, onxrt xe nensnecrno. Ho saro c roro npemenn noxpyr
renepantcxo ycatt crann na Cnxrxn xpyrnrtcx enymxn. Kro ammauox noxnner, xro y
npoxoxero nmx cnpocnr, a xro n nonpocnrcx n nonnout n crapym xnaonym noraart
nepe sepxanom.
H net uro ynnnrentno, nporonopnna raanxa xonna 80-x roon XX nexa, raannx
ctnannct. Bepntmn tnn! Vcntmnr xaxax ennna nmx Crenan sa Crenana n nter. Hy
a ueop rax on n ecrt cyxent. C rex nop, xoneuno, nexa npomnn. Ho ronopxr, uro nam
om cronr na ]ynamenre roro crapnnnoro oma. H crent moero nepnoro +raxa crapte.
Tax uro y menx raannx nepnte.
Karentxa ntcnymana nce +ro, no orpnnarentno noxauana ronono:
Bce panno ne noy n nonnout na ynnny!
Faynx-raanxa yntnynact:
H ne nao! Fyem n xnaprnpe raart. Bce panno nepno nonyunrcx. Mt net na rom
]ynamenre cronm. Ha crapnnnom nepnom.
Cnonom, yronopnna aynx Karentxy. 10 xnnapx ra onxrt x ne npnexana. Horom paccxasana
nopyre:
Faxa na xaprax noraana. Horom ana mne na noy nornxert. 3epxano mt ne
ncnontsonann. B noe x, npana, nnuero ne ynnena. Tora ayntxa saronop crapt npouna
n npyr nxnmunna pano. A ram n ronopxr: Hoer Hnxona Ornnnnen. A x-ro xax pas npo
Hnxonax nnn Mnxanna ymam. A ayntxa menx x rene]ony nonena, ronopnr: Hanpa
nomep nayra! napana n cnpamnnam: 3ro xro ronopnr? A napent mne orneuaer:
Hnxona. Hpecrannxemt?! H axe ronoc noxox na moero Hnxonax!
Hopyra rontxo nneuamn noxana. Koneuno, ecnn n ome raxoe onroe npemx raamr na
Cnxrxn, xcno, uro raannx nepnte. Ho urot raart no rene]ony?..
Horom Karentxa n mne +ry ncropnm paccxasana. xe nnrepecymct pasntmn neotuntmn
cnyuaxmn.
H snaemt, uro camoe nenepoxrnoe? oannna. V oma raanxn x eme nyx enuonox
ncrpernna. Kax ymaemt, onn roxe npo ero raarentnym cnny nposnann n npnmnn?
Orxya tno mne snart? Tora o Cnne ropoa x n ne ymana. A yx o rom, uro raannx
nnonne moryr npoxonrt cxnost nexa, n nonxrnx ne nmena. A nor oxastnaercx, ne rontxo
nmn moryr crpancrnonart no npemenn, no n cotrnx ponrt. B XVIII nexe cnxrounte
raannx coennnnn nnmnenntx, ny a Karentxe nocxasann cyty yxe n nexe XX. H
mexy npounm, ona c myxem Hnxonaem nor yx cxontxo ner xnner cuacrnnno. a onn axe
ne pyrannct xpynno nn pasy. Vx mne t tno nsnecrno. c Karentxo o cnx nop
omamct.
A npomno snmo na Cnxrxn mne npnmnoct nporn mnmo TOIO oma nomep 3 no
Honyxnncxomy nepeynxy. Tenept-ro ram xpxne ]onapn. Ho nce panno x nocxontsnynact
sanennnact sa uro-ro. Oxasanoct sa ue-ro canoxox. Btntpnynmn nenecrt orxya
npoxoxn sacmexncx:
Hmt, renept nmecro ammauxon canoxxn paspactnamr! mna x merpo Kponorxnncxax
n, satn npo ro, uro ynana, yntanact. Btxonr, napo eme nomnnr, xax raart na Cnxrxn n
IE raart oxono raarentnoro oma.
Meu1a o apoua1e cuac1tn
Boeoaeueucuu nepeyuou, 1; Kysueuuu Mocm, 8/4/7
Hpepnyrcx cnt, uro ymy ymar.
Haunercx nce, uero xouy.
H connne anrent norymar,
Kax yrpom nnmnmm cneuy.
B. Xooaceeu:. Hs orua

B omecrnennom rpancnopre Mocxnt n uac nnx nmn npnrncnyrt pyr x pyry. Hmenno n
+ro npemx mne uacrentxo ncnomnnamrcx ntcxastnannx nnocrpanntx ncnxonoron npo rax
nastnaemoe nnunoe npocrpancrno. Onn onennnamr ero no-pasnomy xro n 50
canrnmerpon, a xro n n nonropa merpa. 3ro ror camt pyex, sa xoropt ne pexomenyercx
saxonrt, omaxct c uenonexom. A nnaue, oxcnxercx, on yer nocnpnnnmart name
npnnnxenne xax nameuammymcx arpeccnm, saxnar ero uacrno reppnropnn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nocxrarentcrno na nenpnxocnonennocrt npocrpancrna, ero oxpyxammero. Bor o uero
oymannct rocnoa ncnxonorn! Hm t n name merpo n pyro rpancnopr n uac nnx! Kaxoe
nnunoe npocrpancrno nnmt t n naron nrncnyrtcx. Kaxne yocrna nnmt t ne
pasannnn, ne yymnnn n npxmom cmtcne net n naronax naxner BCEM n CPA3V n
]pannyscxnm nap]mmom, n cro ner ne crnpanntmn nocxamn, n nporyxme cenexo, n
noxo c uecnoxom.
Ho tnamr n ocote sanaxn. Ha apomar npoe t n ne pasnnunmte, no nce panno tmmne
axe ne no oonxnnm, a npxmo no nepnam. Hnora noemt n naron, n xouercx npyr ns
nero ntcxounrt, xorx nnuem nenpnxrntm npoe t n ne naxner. A nnora npoe t n
nnxaxne ne yxn pasnnrt n nosyxe, n nnxaxoro ]pannyscxoro apomara ne omymaercx, a
namxrt uyncrn npyr naunnaer nocxastnart neuro paocrnoe n npnxrnoe. Kaxo-ro anno
satrt apomar cuacrtx, nonnennx, npenxymennx. Apomar Hpasnnxa.
Tor naron rpamnax tn nanr naccaxnpamn, xax centxmn n ouxe. 18.30 camoe nnxonoe
npemx. Hapo nomnr c paort, omo roponnrcx. Haccaxnpt, npnrncnyrte pyr x pyry,
ntnyxent cnymart rant rex, xro eer c pystxmn-no-pyxxamn n pasronapnnaer. O
xaxnx rontxo rantx cexperax ne nacnymaemtcx!
Tt npnxnnt npxmo npnxnmuenne! pasaercx enuonoun ronoc. Hy nuepa neuepom
no ynnne. Vxe remneer.
uero rax nosno? ynnnxercx nopyxxa. Hosnonnna t Mnxe. On t c roo nomen.
xe n nenrpe tna. uero ram onacartcx?
Kax pas ram n nao! Tam xe nocne paouero nx nnxoro ner. Knaprant nexnnte. Tontxo n
xnsnt, re nounte xnyt.
Epyna. no Foroxnnencxomy nepeynxy mna. Tam pxom, na Hntnnxe, monacrtpt. Tnxoe
mecro. A xpam snaemt xaxo!
Kaxo? cexnnnuana nopyxxa.
Foroxnnencxn! Kpacora. Kynona axe n cymepxax cnerxrcx. Touno Foroxnnencxn!
Hy n xro ree ram xnnncx? exnno nponopxonana nopyxxa.
A ny rex!
enuonxn samonuann. Onennct? Hoymann o uem-ro cnoem? Hopyxxa ounynact nepno:
xe nnxy, y rex rnasa ropxr. Ionopn npo cnoe npnxnmuenne!
H nauancx paccxas.
mna, myson cnymana. Hpo Mnxy ymana. Kax on mne cepexxn noapnn. Bnena?
Hy-y B ronoce nopyxxn npocxnosnna ennutx sanncrt. He ontmax. Ho cntmnmax.
Or ac]antra tmxa nonnmaercx. Temneer. Ho eme cnerno. raxoe npemx nmnm. Kax n
pomane cymepxn. Ho n osopax nce cnymr, pyr pyxxy nonarxr. A no mne rax cymepxn
nonmenoe npemx. Honnmaemt, ent c noutm ncrpeuamrcx. Onnmamrcx.
Hy +ro xora nmont, nporxnyna nopyxxa. 3ro ne re cymepxn. 3ro n care npo
namnnpon. Kora x ree xro-ro noxonr csan n xnart!
Onxrt samemarentcrno. H ronoc nopyrn:
3, rt uero? Honenena? Heyxenn rax n ntmno? Hpexpacnt namnnp?!
Hepecrant! Kaxo namnnp?!
A xro?
Cama ne snam On peantno csan noomen n
Vxycnn?
ypa, a? 3a pyxan norxnyn npocro. Moxer, o roro on n nosnan. Ho x xe nneep cnymana.
H roponnnact. H npyr an ocranonxa.
Hcnyranact?
Her. Hpocro npnropmosnna.
A on?
uro on?
Monoo? Kpacnnt? A mamnna xaxo mapxn?
Kaxax mamnna?
Hy pxom xe onxna croxrt ero mamnna!
He tno nnxaxo mamnnt! Ionopm xe, x mna. On sa mno. Ocranonnn. cnxna
naymnnxn.
H uro cxasan?
Cxasan enuonxa samxnact. Cxasan, uro nouyncrnonan, uro x paocrnax. uro y menx
n xnsnn cuacrte!
3mnar, uro nn?
Ha +ror pas ne nonxna paccxasunna:
A xro +ro?
3mnar +ro npoe +xcrpacenca. Tontxo re mncrnxy uyncrnymr, a +mnart moryr
nouyncrnonart uyncrna y pyroro uenonexa.
Hopyxxa xmtxnyna:
A nor n ner! On xpyue +mnara! On sanaxn ynannnnaer.
yxn ]pannyscxne?
Her! 3anaxn uenoneuecxoro cocroxnnx. On mne oxcnnn, uro n xaxom cocroxnnn
uenonex naxner no-ocoomy.
Hy a, neenm ne mtncx sanamox n nomen! onxrt cexnnnuana nopyxxa.
Inyno! oosnnnact paccxasunna. He yy ronopnrt!
Hy, Tant santna nopyra. Hy ocxaxn!
Hano Oxastnaercx, ecrt sanax paocrn, ecrt ropx, ynnnennx, rnena.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tax on nap]mmep! axnyna nopyra. Homnnmt ]nntm? Kax +ro eme ronopxr?
Bcnomnnna nmxau!
Hoxoxe! On cxasan, uro meuraer onapyxnrt ynnnepcantnt sanax cuacrtx n paocrn.
A uro xneno! oopnna nopyxxa. Cenan raxne yxn n npnxnnt? Cptsnyncx n
nouyncrnonan cuacrte. 3ro xe sopono! Moxno ntneunrtcx or necuacrno nmnn. Hmnx
n nosatn npo ncm rocxy! 3oponcxo!
emy roxe rax cxasana! Mano nn ropx ncxxoro a ryr or onoro sanaxa paocrt nepnercx.
Tt t nyume ero nnsnrxy nsxna. On re paoraer?
He snam, ne nonxna x. On cxasan, uro paoraer sect n xnmnaoparopnn na cxnae n ome
unxona.
A xro +ror unxon?
Orxya mne snart? axe ne nonnmam, xax +ro om unxona? Pasne crann oma no
]amnnnxm nastnart?
He cntmana npo raxoe. Ho ]npmam n marasnnam a. Bon npo nam om pantme ronopnnn
Konexa, xora ram raxo marasnn tn. Tenept ronopxr Hxrepxa, noromy uro raxo
marasnn cran. a rt t y +roro nmxaua-ro cnpocnna!
xorena
Haysa.
H uero?
A nnuero! On ncues.
Kya?
Orxya x snam? Hpxm xax pacrnopnncx.
Tax ne tnaer. Hanepnoe, sanepnyn xya-nnyt. Xant A on xpacnnt?
He ouent nnno tno. uonapn eme ne saxrnn. Ho npn uem ryr +ro?! Xorx, a
xpacnnt H nanepnoe, ouent orart. Bo ]pax oer.
Bo ]pax?! 3naunr, onnrapx. Kro eme raxym xpent nocnrt craner? Hanepnoe, na neuepnnxy
men.
Hemxom?! Fes mo]epa?
Hanepnoe, neuepnnxa re-nnyt n +rom nepeynxe. Bor on n xaxo-nnyt om n samen. A
xant Tenept ne ncrpernmt ontme. Vnycrnna rt cno manc, Tantxa! Hao xe, onnrapx
no ]paxe! A moxer, ero moxno narn? A moxer, rt cnpocnna, xax ero sonyr?
On cam cxasan. Hpocrnre, ronopnr, mt ne npecrannent
Hpxm Bepcant! 3ro x n xaxo xnam ynnrtcx nao, urot raxoe monort?! Kax n crapom
nexe!
Bt, ronopnr, menx ne nyrarect, x 3pnecr 3yaponnu.
Tax on crapt? pasouaponanno nporxnyna nopyra. Tontxo crapnxn no nmenn-
oruecrny
Her, monoo. He ontme nanarn nxrn.
uerneprax! Onnrapx! upax! H rt ero ornycrnna?! Hopyra uyrt ne sannsxana. Tt
ypa, a? Hao tno sa pyxan xnarart n n nmnn npnsnanartcx. 3ro xax ee c nepnoro
pasa!
Bsrnxa! orpesana paccxasunna. Ionopxr c nepnoro nsrnxa.
Ono]nrcrnenno! npoypuana nopyra n axnyna. Ham xe ntxonrt!
enuonxn saronxannct, nponpaxct x ntxoy. Croxnmne n narone nepememannct sanono. Ho
nocntmancx nont ronoc. nno ne enuonxa ama. Konrpantro. H yro axe cnerxa
onxennoe:
Tt uero sacnymancx? Hoymaemt, mmaxoxnxn! Bpyr onn nce! Hnxaxoro onnrapxa onn
ne nnenn!
A ree sannno, uro nn?
3ro yxe myxcxo ronoc. Bnno, o]pen, a moxer, axe n myx, oparnnmn cnnmxom
ontmoe nnnmanne na monoentxnx enuonox.
A snaemt, re +ra ennna npo 3pnecra 3yaponnua npouna? V menx n nore. neanno
npo cnom crpannym ncrpeuy ram asannx ntnoxnna. Bor x rouno 3pnecra 3yaponnua
nnena. H on xax pas tn no ]paxe. Ouent nmnosanrnt monoo uenonex. Btcoxn,
uepnononoct. Inas opnnnt. Kpacanen ranntcxoro rnna. 3naemt, raxo yxoxennt, nor
rontxo nantnt nouemy-ro n pasnonnerntx nxrnax. emy axe nonenxna. Ho on cxasan, uro
nepuarxn nocnrt ceuac xapxo, nero xe. A y nero nantnt raxne or xnmnxann.
Xnmnx? npoopmoran myxunna. H re rt ero nonennna?
un, xax nyntrapno! Tee moxno na enuonox sacmarpnnartcx, a mne nentsx napo cnon
nepexnnyrtcx c npnnnuntm uenonexom? Hpany on cxasan: x naxoxyct n pacrepxnnocrn n
uacro snmct na cex. Moxer, x n npana cenana nenpannntnt ntop? Moxer, nao tno
sa Bennamnna samyx ntrn?
3naunr, +ro nce-raxn myx, a ne o]pen.
H onxrt myxcxo ronoc, renept yxe paspaxennt:
Hy n ntxonna t! Kro ne anan?
Monuanne. H onxrt myxcxo ronoc:
Tax re rt +roro 3pnecra namna?
Hnre! orpesana ama. Cam na Kysnenxom noomen. Cxasan, uro emy ouent mon yxn
nonpannnnct Banent N 5.
Crapte! nponenn cynpyr. Hpomnt nex. Cro pas ronopnn xynnna t uro
noconpemennee. Bon axrept nap]mmepnm enamr.
A nor 3pnecr cxasan, uro Banent sanax paocrn! H cxasan, urot x nmn nouame
ymnnact, noromy uro +ror apomar npnacr mne ynepennocrn n cosacr xopomee
nacrpoenne. axe emy noxasana cnon mnnn-yxn, urot on ynnen, xaxax y nnx +rnxerxa.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
3ro eme sauem? oosnenno ynnnncx cynpyr. urot y rex ns cymouxn xomenex
cramnn? Homen t cam n marasnn n xynnn!
ypax! orpesana ama. 3ro xe npnnnunt napent. On oxcnnn, uro ne moxer sarn n
marasnn ram cnnmxom mnoro yxon. V nero mox yer. Hap]mmept ne moryr mnoro
sanaxon ononpemenno nepenocnrt. V nnx nmx cotercx.
Coaxa, uro nn, oxornnutx? npoypuan myx.
Cam rt coaxa Konrpantro sapoxano or nosmymennx. A on nocnnrannt monoo
uenonex. Pyuxy mne nonenonan. axe pemnna ero n xa]e npnrnacnrt.
Hy a, uro on ree ram ne pyuxy nonenonan
Xam! Konrpantro sasneneno.
Ho xpane mepe, x ne npncram x aam na ynnne! orpesan cynpyr.
Tee npocro +roro ne cnernr. Tex oromtmr. Konrpantro meurarentno nsoxnyno. A
nor 3pnecr tn pa moemy npnrnamennm.
H uro antme? nsnnncx cynpyr.
A nnuero B ronoce amt nposnyuano xnnoe pasouaponanne. On xnnnyn, n npyr
ero ne crano. Touno, xax cxasana +ra ennna ncnapnncx. Ha rnasax. Pas n ner! noromy n
n nore npo +ry ncrpeuy nanncana. Crpanno xax-ro. n moprnyrt ne ycnena a pxom
nnxoro ner.
a on or rex npocro cexan! xoxornyn cynpyr. Btymaemt roxe ncnapnncx!..
Koneunax ocranonxa! oxnnn nnamnx. nepn orxptnnct, n napo nonep x ntxoy.
axe ne ycnena ynnert, xax ntrnxena ama-xonrpantro c myxem, xax pantme ne cmorna
ynnert, uro sa enuonxn paccxastnann o cnoem 3pnecre, net x croxna x nnm cnnno.
Ho nce panno mtcnn o crpannom nap]mmepe saxpyxnnnct n ronone. 3araxa. Apomar
rant Ax, npornn apomara x ne mory ycroxrt!
sanesna n nexc n napana: Hap]mmep 3pnecr 3yaponnu.
Fo, nocxasan mne Hnrepner.
3pnecr Fo?!
Bor nam n pasraxa. Ho ona ne moxer trt TAKOH! Bet nennxn nap]mmep 3pnecr Fo
ymep eme n npomnom nexe! Kax xe on mor ouyrnrtcx na Kysnenxom Mocry nnn n
Foroxnnencxom nepeynxe n namem npemenn?! Hnn mor? Bet eno nponcxonr n
nanmncrnunemem ropoe Mocxne, re nce npemena cnnerent n ryro ysen!
Cron. Hoem no nopxxy. 3pnecr 3yaponnu Fo ponncx n Mocxne n 1882 roy n ymep n
Hapnxe n 1961-m. Cemtx 3pnecra tna noromcrnenno nap]mmepnax nmxauamn tnn
ero e n oren. Hmenno nocnenn, 3yap Fo, n npnexan n Poccnm ns upannnn paorart
na xpynneme pyccxo nap]mmepno ]apnxe rex ner n Tonapnmecrne ntcme
nap]mmepnn Ant]onca Panne n K
0
. Cam Panne tn nsnecrnemnm poccncxnm
nap]mmepom, nocranmnxom Hmneparopcxoro nopa, uro rora tno pannocnntno 3naxy
xauecrna, npnuem nanntcmero. B Poccnn cemecrno Fo tcrpo opyceno. ern crann
ronopnrt no-pyccxn, no or nap]mmepnn ne oromnn. Ocoenno rananrnnntm oxasancx
nropo ctn 3pnecr. On onaan ne rontxo ornnuntmn nantxamn n snannxmn nap]mmepa-
xnmnxa, no n pemnn nrn n apomarno nayxe nenporopenntmn nyrxmn nsxncx
ncnontsonart ne onn rontxo npnntunte nnrpenenrt, no n maccy roro, uro panee n
nap]mmepnn ne ncnontsonanoct. K romy xe, yyun ornnuntm xnmnxom, on nauan
cosanart sameuarentnte n conepmenno neoxnannte nap]mmepnte xomnnannn. Vxe n
1907 roy 25-nernn 3pnecr Fo cranonnrcx rnanntm nap]mmepom ]npmt Panne. 3ro yxe
nenepoxrnax xaptepa.
Tananrnnnt, xpane paorocnocont n epsnonennt monoo nap]mmep cymeer
cosart yxn n uecrt Exarepnnt Bennxo (Fyxer Karpnn) n Hanoneona (Fyxer
Hanoneona), xoropte npnnecyr emy nsnecrnocrt ne rontxo n Poccnn, no n sa pyexom. Ho
ero rnanno meuro ocranercx Apomar Cuacrtx, xax nap]mmep ero nastnan. urot xaxt
uenonex mor, ncero nnmt npnorxptn npoouxy ]naxona, omyrnrt paocrt, satrt npo
neuann n neyaun. 3ro nn ne nennxax nent?
Tax neyxenn enuonxa ronopnna npany o nexoem nap]mmepe 3pnecre, xoropt meuraer
cosart Apomar Cuacrtx?! H nor n crarte nomeueno, uro nnpryosnocrt rananra 3pnecra Fo
omna o raxo crenenn, uro on mor no nnunomy sanaxy ornnunrt cuacrnnnoro uenonexa or
necuacrnoro, paocrnoro or ropmmmero. Ho npx nn conpemennte enouxn unramr raxne
crartn! Onaxo n counnnrt +ro cama rpamnanax Tartxna ne morna. Tax neyxenn
ecrnnrentno ncrpernna Fo n mocxoncxom nepeynxe?
Ho n xaxom Foroxnnencxom! A net nor n +ro cxasano nmenno ram tnn cxnat n npn
nnx naoparopnx nap]mmepno ]apnxn Panne. enouxa eme nasnana nmx. Kaxoe? unxon
om unxona. Hopyra ynnnnact y omon ne tnaer ]amnnn.
a, ceuac ne tnaer. Ho o penonmnnn oma nastnann no nmenn omonnaentnen. H nor
net rouno naoparopnx ]apnxn n cxna npoyxnnn pasmemannct pantme n ome
unxona.

Haccax Conoonnnxona

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hy yx +roro enuymxa rouno ne morna snart! Taxne snannx conpemenntm ennnam noome,
ntpaxaxct nx xstxom, no ]nry. Ho net cxasana xe ona nmenno rax om unxona.
Heyxenn ecrnnrentno ncrpernna nap]mmepa, xoropt nouyncrnonan ee sanax Cuacrtx?
Bet y enymxn c ee Mnxo tna cuacrnnnax nmont. On e n cepexxn noapnn.
A xax ennna onncana nesnaxomna? Monoo, xpacnnt. ecrnnrentno, 3pnecr Fo tn
ouent xpacnn. O +rom moxno cynrt ]ororpa]nn xe ocrannct. Bo ]paxe, ner nanarn
nxrn. B ee nonxrnn onnrapx. Komy x eme xonrt no ]paxe? Ho on nemxom es mamnnt.
Koneuno, ecnn +ro ecrnnrentno 3pnecr Fo orxya y roro n 1907 roy mamnna? Tora no
Mocxne ona tna pexocrtm. A Fo eme rontxo naunnan n ener na samopcxym nxonnnxy
y nero eme xnno ne nmenoct.
A pyrax ama xonrpantro uro ona cxasana? Hantnt n xnmnxannxx. Peantno! Fo xe tn
xnmnxom. Ho n nocnnran xax n ntcmem cnere. Heapom paoran na ]apnxe, xoropax
nocrannxna nap]mm x Hmneparopcxomy nopy. Tax uro nenonanne pyuex nx nero eno
nnonne npnntunoe. 3ro nama ama sacmymanact n noymana, nanepnoe, o nmnn. A nx
3pnecra, xcno xe, rnanntm tn apomar, xoropt on nouyncrnonan y amt na Kysnenxom
Mocry.
Ho nouemy nmenno na Kysnenxom? Koneuno, +ro camoe monoe mecro n Mocxne
openonmnnonno cnnomt marasnnt ]pannyscxnx onon n nap]mma. Kcrarn, nor n
Hnrepnere cxasano, uro na Kysnenxom Mocry n ome Conoonnnxona tn n marasnn ]npmt
Panne. om Conoonnnxona +ro xe nnocnecrnnn snamennremn Haccax. H ecnn yx
3pnecry Fo n ponrt no Bpemenn, ro oxono cnoe naoparopnn n marasnna.
A nor n saannte crnxn no+ra, pexropa Mocxoncxoro ynnnepcnrera, ncropnxa Ceprex
Mnxanonnua Conontena (mexy npounm, rpomponoro para nennxoro Anexcanpa Fnoxa):

Meura nernr na Mocr Kysnenxn,
Kax rontxo nponn nxrt uac.
Tam napt ennutnx neanon
B ntcoxnx ornnxax Kauanon
Hpoxonr y nepe Panne
H orpaxaercx n crexne
Hstcxannoro marasnna,
Orxya ntercx apomar.
3ect cenana mne max n mar
Tnox npenecrnax xysnna,
H nycrt mo npax crnner n semne:
yma nernr x nepxm Panne.

Bor xaxne pantme nap]mmept-ro tnn nm crnxn nocnxmann, n axe ne nm camnm, a nx
nap]mmepntm marasnnam!
Ho net camoe cnorcmnarentnoe nor n uem! Ecnn 3pnecry 25 ner, ny nycrt uyrt ontme
nnn mentme, ro on noxa xnner n Poccnn, n Mocxne. Horom, xora naunercx Hepnax mnponax
nona, emy npnercx yexart no upannnm. Bet no nacnopry on ]pannys, n ero npnsonyr n
ecrnymmym apmnm a upannnx, xax nsnecrno, comsnnna Poccnn. H nam mnpnt
nap]mmep npoxnnr cex xpapemnm n myxecrnenntm nonnom. C ]pannyscxo cropont on
nonyunr Boennt xpecr n open Houernoro nernona, c poccncxo open Cnxroro
Bnanmnpa c meuamn n anrom. Btcmne narpat!
Bor rontxo na mocxoncxym ]apnxy Panne on ne nepnercx. Bet nocne penonmnnn 1917
roa ]apnxy nannonannsnpymr, n ona craner nap]mmepno-xocmernuecxo ]apnxo
Cnooa.
3pnecr Fo nepnercx no upannnm. Orrya n naunercx ero rpnym]antnax cnana net +ro
mocxoncxn nap]mmep cosacr yxn ncex npemen n napoon nerenapnym Banent N 5.
3nesa napnxcxoro oma mot Koxo Banent nonpocnr Fo cosart apomar nx ee
xonnexnnn.
3ro onxen trt Apomar Cuacrtx! cxaxer saxonoarentnnna mot. Bet nona
npnnecna mnoro ropx. H nmxm npocro neoxonmt paocrt n cuacrte!
Meura nennxo Koxo contercx c meuro ntxona ns Mocxnt. Fo cenaer necxontxo
nponnxon n nonecer nx Banent n nponpxax. Ta nonmxaer nce n nteper nxrym. H ne
craner samopaunnartcx nasnannem: xcno xe, yxn Banent, ny a nponpxa nxrax, snaunr,
Banent N 5. B 1921 roy noxnxrcx 100 nepntx npontx ]naxonon yxon. C rex nop
npoer yxe ontme 90 ner, a Banent N 5 ocranercx camtm nstcxanntm apomarom
mnpa. Bor +ro onroxnrentcrno, yunrtnax, uro no-ome-ro apomart onee 15 ner ne xnnyr
na nnxe mot. Kcrarn, norom noxnxrcx n Banent N 22, n pyrne nomepa. Ho nomep 5-
ocranercx meenpom.
Onaxt y M+pnnnn Monpo cnpocxr:
uro nt oenaere na nout?
H ona ornernr:
Hapy xanent Banent N 5.
Onaxo, nosnontre, uro ram paccxastnana ama-xonrpantro? Hap]mmep 3pnecr tn
nopaxen apomarom ee yxon. H ona axe noxasana emy ]naxon Banent N 5.
H uro nonyuaercx?! 25-nernn 3pnecr Fo nosnaxomnncx c yxamn, xoropte emy rontxo
npecroxno cosart n nospacre oxono 40 ner. Ho rora ncraer saxonnt nonpoc: a cosan nn
on nx nnn npocro ncnomnnn sanax n cymen ero nonropnrt?
Henepoxrno!.. Ho net eno nponcxonno n Mocxne. Tam, re npemena nxoxr pyr n pyra,
cmemnnamrcx, nyramrcx. Hnrepecno, a samernn nn nap]mmep 3pnecr Fo, uro omancx c
xnrentnnnamn Mocxnt ne cnoero cronernx? Kro snaer? Bet c enuymxo on ncrpernncx n
cymepxax, xora ynnna tna norpyxena n nonyrtmy. Hpana, nensnecrno, xora emy
noncrpeuanact ama-xonrpantro. Ho moxer, +ro roxe tno, xora ]onapn eme ne saxrnnct?
A moxer, norpyxennt n cnon meurt nap]mmep noome nnuero ne sameuan noxpyr, xpome
sanaxon?
Bet on yman o Apomare Cuacrtx. nx cex. nx ncex nme. nx namero ropoa.
Ecnn t n pyrne mocxnnun ymann o ymnoxennn Cuacrtx, xaxt n cam tn t namnoro
cuacrnnnee n paocrnee. Pasne +ro ne nepnemax saaua xaxoro uenonexa, xnnymero na
semne, crart cuacrnnntm?
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpnnoaenne. Mocxoncxne nerenm
Hccnnt-xauent
Beeeua Bocuuoeo Ocmpoea
Cxopee! Cner xnontxmn sananecnn semnm. Konn xpanenn, or]tpxnnaxct. Enena rnana xone
cxnost cnenxmn cner.
Cxopee! Bpemenn, npemenn mano. Bcero onn neuep. K noun ee xnarxrcx. 3anpnunraer,
ntexnr na mopos nxntxa Hyxeptx. Fecronxono sacyerxrcx no noenocxomy nopy
npncrant. Oren, noenoa, cam cxnarnrcx sa opoxnt rynyn. K yrpy nao xart noronn. Ee,
xoneuno, nayr n nepnyr. H nce-raxn ona onxna ycnert!
Cxopee! Boenocxax out Enena, xya necyr rex rnon ycrante xonn? uro xouemt rt narn
na crapo, sapomenno mentnnne? 3auem ree +ra ranax ncrpeua?
Knxst Cenep Pomanonnu Ocrya. Knxxe Cenep, xax o cnx nop sonyr ero n oxpyre.
ne snam ero. Ho y nero ecrt Hccnnt-xament.
Merent xonunnact. Cner mxrxnm noxponom ner noxpyr crapo mentnnnt. Onncnn enonte
nant. Mecxn ocrptm xpaemxom necnyn n oxno.
Cpocnn mant n pyxannuxn, Enena crpemnrentno npomna n yron. Tam, na nocranne,
necrenn na mentx nocneunnxa xaxt na ony cneuy. ne cneun, ronopxr, snax
neopt. 3aro marnuecxn. Tor, xoropt ceuac nyxen. H nonauany nyxna rontxo ona
cneua.
Cner npeopasnn ropnnny. Cpasy crano nnno, uro sect xort n ne xnnn, no tnann
naesamn.
He cnnmax myt, Enena ornepna xomo. na nonorenna, entx c xpacntmn ysopamn, nernn
na uncro ntcxonennt cron. Tonxne ennutn pyxn nocrannnn na npnopa, na xyxa ns
rxxenoro cepepa.
Tenept nyxno cecrt n cocpeorounrtcx. Hyxno ouent xcno npecrannrt, uro ree naono.
Hyxno esorptnno cmorpert na rnxoe nnamx cneun xart, noxa ona ncntxner pesxnm
orcnerom. 3ro n yer Tnoe Bpemx or ncnonoxa o roro, xax noracner cneua. Tax yunna
axa. A ona nonnmana ronx n nopoxe.
Cneua ncntxnyna n samnnena. Hopa! Enena pacnaxnyna nept.
Knxst exan onn. Mecra noxpyr tnn nycrte n rnxne. Cocnt nocxpnntnann no rxxecrtm
entx manox. Kpxxncrte enn rxxeno oceann no cnerom. Bann yratnanact peuxa
Cocenxa, sacrtnmax no snme. A nor no npanym pyxy or nee nmencx pyue Bemnn ncrox. H
tn ror ncrox crpanntm ne samepsan no snme. Heapom noronapnnann, uro n nem xnner
neuncrax cnna. Hnaue c uero t noa nna xort ronmcentxnm, no xnmuom axe n mopost?
Bnno, n nnpany ueprn cyerxrcx, nrpamr. H nycrt cee. axe xopomo. Ho xpanocrn, xorx
t pasonnxon sect moxno ne onacartcx. Heuncro xe cnnt xnxst ne oxncx.
On cmorpen na cyxoe moposnoe neo, n emy xasanoct, uro snest npnnnxamrcx x semne. H
xorx on snan, uro +ro nenosmoxno, mtcnt, yro ceronx on ropaso nnxe x snesam,
npnnonna ero n xpanee nosyxenne.
On nnuero ne nnn n +ror neuep, no ecneunoe ontxnenne nce cnntnee oxnartnano ero. Or
+roro ontxnennx on n exan co nopa. B nout. B mopos. B +rn nycrtnnte mecra, re nnxro
ne cmor t ero ncrpernrt. On ne nonnman, uro c nnm rnopnrcx. Emy xorenoct rnmnnt,
noxox, uerxo xpycrxmero cnera.

A. Canpacon. Hocnnt ocrpon n Coxontnnxax

Cnauana Cenep nornan cnoero rneoro xonx. Bosyxenne rontxo ycnnnnoct. Tora xnxst
ornycrnn nonotx. Tenept on nntn cxnost nout, cnnax cner c enontx nan, oxyrtnaxct
rnmnno n noxoem. C nnm tno nce camoe oporoe. Bepnt rneo yx ner nxrt xax
ronapnm no ecxoneuntm crpancrnnxm. H sanernt nepcrent na nantne ranncman,
onpannennt n sonoro. Kontno c Hccnnt-xamnem.
Knxst ncnomnnn anno, re-ro cpen xonontx cxan, crapnx c sananmnmn rnasamn cnxn
+ro xontno n orner na xant nsrnx Cenepa. Hpocro cnxn, nporxrnnax. H xnxst co
cmemanntm uyncrnom npnnxn ap n nsxrt xorenoct, n samntpnyrt noantme.
Horom, xora nepnyncx na ponny, nsrnxnyrt na ynnnrentnt nccnnt-cner npnesxann ne
rontxo co nce oxpyrn, no n c oxpecrntx sement. On ne anan xontna. Hmn rpeonann.
Cmorpenn pannnnct n axann. Vesxann nosnpamannct cnona. Ocoenno xano naesxann
noe. Pesxn, pasmamncrt xnxxnu, mnamn ctn nennxoro xnxsx Iannnxoro, n monoo
monax ns Ceprnencxo nanpt. Cenep sanomnnn, xax onn oa nnepnte nsrnxnynn na xament.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hocnnt Ocrpon

Cnnxx uyt! naxmypnncx xnxxnu. onxno trt, xament ynn n nem uyncrno npaxt n
rpenorn. Bet on nastnan ero rax, xax xora-ro parnte npexn 3onorym Opy.
Monax nnuero ne cxasan ncnyx. Tontxo xpecrnncx n essnyuno menran:
Iocnon, a! a, Iocnon!
Mnoro nosxe Cenep ysnan, o uem on npocnn. Ionopxr, on cran oromasom. H For an emy
ynnnrentnoro nnera cnneny na nxonax. Hccnnt-cnneny.
Tex cnxrtx nnxon Cenepy yspert ne npnmnoct. Ho uacro norom no nouam mepemnncx emy
menor monooro monaxa: B noun snest uacrte n nonnout xomert xnocrarte
Bnart, cnnena ooxrna romy ymy.
H nor ceuac, n nynno noun, xontno sanopouanoct na nantne. Cenep crxnyn pyxannny.
Fyntm nnamenem nontxnyn Hccnnt-xament, cnonno snesa saxrnact npomex nantnen.
Honnout! noyman xnxst, npnntuno saxmypnnaxct. Camax nonnout. A nem cnnena
neneer, cnonno cnnt pasannxercx noo.
Orxya-ro ns-sa ropnsonra nononsno remnoe onaxo. Moposnt nosyx nanpyxnnnncx,
cnonno xoren art ornop neneomo cnne. Berep nsnnxpnn cner nxpyronym. Co ncex cropon
saryenn, sacronann, sasnenenn enn. H npyr uepnora merenn cmxna nce. Knxst rax n ne
nonxn, ro nn xont, yraan uyrtem, nocxaxan na cner, ro nn ntmra, noxnarnn n nomat n
ncannxa, mntpnyna nx x crenam sanopomenno necno nsymxn.
Hepexpecrxct, Cenep pnanyn nept. B cenxx ntcnernnact ennutx ]nrypxa. Cneua n ee pyxe
roruac noracna, no Cenep nce xe cymen pasrnxert, uro +ro Enena, out mecrnoro noenot.
Knxst nnen ee ncero pas, n ona ne nponsnena na nero nneuarnennx. Ho ceuac on ysnan ee
roruac.
Berep ncxnnnnyn, cnonno peenox. Knxst ntnycrnn nept. Ona cryxnyna pesxo n
rpenoxno.
Bmnr Enena cxnarnna pyro nocneunnx c nocranna. unpxnyno ornnno. 3axrnact cneua. H
noenocxax out nonepnynact x Cenepy. Hocmorpena na nero nanpxxenno, nnpnrnx. H
Cenep ornen nsrnx.
Hnxora ero, crarnoro n oraroro, ne cmymann xencxne nsrnxt. Hanpornn, nonx nx, xnxst
ropnncx coo. A ryr cmyrnncx ne nomn nouemy. H +ro tno nnepnte.
Mnp omy +romy, cxasan on ocnnmnm ronocom. Hpocrn mantnoro rocrx, Enena
mnrpnenna. Ha nope nenoroa. Hosnont nepexart?
Merent xpyxnr, ornernna noenocxax out n noana cneuy.
Cenep nporxnyn pyxy n nsxn nocneunnx. Kament n ero xontne naxptncx antm orcnerom.
3ro n ecrt rno snamennrt xament? cnpocnna Enena. Cnnmn, nornxxy!
Hecnnmaemt on, Enena mnrpnenna, mornyn ronono Cenep.
Concem?
3apox an. He cnnmart. Hoxya ne nay.
A uro nmemt?
Toro ne ncrpernn.
Xort noxaxn xontno. He xouemt?
He xouy! orpesan xnxst n cam nonnnncx. uero npoe? Bcem noxastnan. Hnxoro ne
xanen. H npyr +ry enuonxy xanxo?!
Monoa eme, noyman on. Xnsnt nnepen. Mnoronnertx. 3aant. A +ror xament
nnxomy eme necentx ne npnnocnn. Crapnx, npexnn xosxnn, o xontne ronopnn ne nerxoe
ono. nx ncex nenerxoe. A nx rex, xnxxe, moxer, norxxentme pyrnx yer. onm cnom
ree c nnm ncxart. Haemt nepcrent ora! A xomy orart ne cxasan. a n re ee nsxrt
onm-ro? B pasntx crpanax tn. B samopcxnx xnxxecrnax. omo nepnyncx. Mnoro uero
n xnsnn namen: nouer, orarcrno, nnacrt. A nor onn ne ctcxan noxya.
A ncnyx xnxst cxasan:
3axononan, nnno, mo Hccnnt-xament. Kro na nero sarnxnrcx nex cmorpert saxouer.
Hoxopntm nx menx craner. Vrn ne cmeer.
He ornycxaemt?!
3auem ne ornycxam? He xonyn x, ne nopoxennx. B Hccnnt-xamne Cnnena sanpxrana. H
rocxy no ro Cnnene xament n nmxx ynr. Vnnnr ero uenonex onaxt rocxonart
naunnaer. Hcxart ncmy ry Cnnt. He naer xo mne xe n nopouaercx.
Btxonr, n x yrn ne cmory?
Btxonr. 3auem ree +ro xoneuxo, Enena mnrpnenna? Merent yrnxner, x ree nmoe
npnnesy pynn, nsympy, xemuyr.
Ecrt y menx. Oren naapnn. Hoxaxn +ro! Enena norxnynact sa xontnom, a rontxo xnxst
nepexnarnn pyxy.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Knxsm npyr nouynnoct n ero naonn ne pyxa, a ncx ona, +ra crpannax oxptmnx. A
moxer, n ne oxptmnx nonce, a cxasounax nrnna 3onoro nepo. Bcnyrnemt ynernr. He
ctcxart norom
Kax ona cma-ro nonana? Kax ns oma ntpnanact? He spx o ne pasronopt xoxr oront-
enxa!
A moxer, n nnpany noxasart? Moxer, e rax na poy nanncano n crapo necno
nsymxe cnom rocxy-xpyunny narn? Bce naxonnn, c rex nop xax ponr Hccnnt-xament
no cnery. Bexonax rocxa n rom xamne. Hepenepnyrt naont, cxasart: Cmorpn, Enena! Xapue
cmorpn, omannax Xap-nrnna. Moe yemt. He ynerert ree n neo. A nsnernmt xo mne
xe nopornmtcx!
Hoxaxn, Cenep Pomanonnu! He cnno xe mne ree pyxy pasxnmart!
a n ne ocnnnmt rt menx, Enena mnrpnenna. Konunm +ry saany!
Hy uro x, nocnnm, ntmry nepexnax. Konunrcx merent paseemcx: rt x cee, x x
cee. Cnonno n ne tno ncrpeun.
3auem rax? Moxno n no-pyromy. K orny rnoemy npney. Bor n cnnnmcx.
Bce panno o +ro ncrpeue nomnnart ne cranem. ana sa nee ntntem. Bnno y menx sect
ecrt. Eme axa enana.
uro x, ecnn rontxo corpertcx. Kpyxxy ne ontme. Hpany npo rex ronopxr, Enena
mnrpnenna. Feonax rt, ne oxsnnnax.
A uero oxrtcx? Pasonnxon ryr ner neuncro cnnt onacamrcx, pyue nesamepsammn
cropono oxoxr. 3naemt, xax ero n napoe sonyr? He Bemnnm ncroxom, xax n naro-
pontx-ro omax, a ueprorpnmem ueprontm Hrpnmem. Tax uro nsymxy +ry nce
cropono oxoxr. Hy a sapeer xaxo nnxomanen cryxny pasox. Pyxa y menx rxxenax. a
n ronop no pyxo. B poy y nac oxsnnntx ne tno.
A npana nn, Enena mnrpnenna, uro axa rnox nopoxee tna? Ionopxr, nx nopoxt
+ry nsymxy crponna?
Kaunynact cneua. Ocropoxno, Enena! Fea, xont n nropax cneua noracner. Cxopee! Bpemenn,
npemenn mano!
He xe, xnxst!
3a rex, Enena mnrpnenna!
On ntnnn sannom. Bsrnxnyn na nee n yntnyncx. H npyr, ynnnenno oxnyn, pyxnyn na
cron. Kyox ntnan ns pacxptro pyxn.
Bce. Cenano! Tenept cnemn noxa ropnr cneua. Taxo sapox nepeana axa. Hoxa ropnr
cneua +ro yer Tnoe Bpemx. 3axouemt naer na monona rocxa-xpyunna. 3axouemt
naunercx merent. 3axouemt saneser xont x crapo nsymxe cnoero xosxnna.
Bor on cnnr, onpoxnnynmnct na cron, xnxst Cenep Pomanonnu Ocrya. Pyxa cnncaer
cnntnax, a renept ecnomomnax. Ha estmxnnom nantne rycxno mepnaer cnnn oront.
Hao rontxo cnxrt n rnox yer Cnnena, Enena mnrpnenna. Hao rontxo cnxrt n
exart! Hoxa ropnr cneua
Pnanyna xontno noenocxax out. Bcntxnyno n pyxe cnnee nnamx.
Enena!
Her, ne mor on ounyrtcx! 3ro on penr. Ho nouemy penr nmenno ee nmenem?!
Oronex na nocranne yx concem xoporox. Vxonr rnoe npemx, Enena. Hn o uem ne
saymtnacx. Hn o uem ne xane. Cnemn, noxa ropnr cneua! Moxer, rontxo rax naono?
Kaxt pas cnonno n xpann cpox?
He ocx! Hnxro ne ynnnr rnoero xonx. Hnxro ne ysnaer, n xaxym cropony rt nonerena.
Cner ner. Cner nce cnet noxpoer.
Orxya ponrcx n uenonexe rocxa no Cnnene? For aer nnn txnon? He nce nn panno! Xnner
n mnpe Cnnena.
Mepnammax Cnnena osep.
Cnnee nnamx nacnntxon.
H neunax Cnnt noneectx.
Fponr no cnery Cnnena. Conasnxer nme. Ionopxr, n crontnom rpae na xynone coopa
xaxo-ro oromas cnnne snest ntnen. Foromasy-ro pyxn orpynnn, uro pyro raxo
xpacort ne cornopnn. A xynen onn npnnes ns-sa mopx xpacxy xpacnr xoncr cnne-cnne.
3amopcxax cnnena txnontcxax. Kynna-ro ntrann. Ie nsxn? Monunr, ne cxastnaer. A
onaxt, Enena cama cntxana, ronxonan onn crpannnx, uro re-ro ram, sa ntcoro
noneecno, ecrt pyrne mnpt cnnne a npanente. Moxer, rax ono n ecrt. a rontxo
coxrnn roro crpannnxa. uro ne onran nnmnero. Bnart, ocoax +ro rana Cnnena.
H Cenep rana. Ie tn, uro nntnan nnxomy ne cxasan. A net ecxrt ner
npocrpancrnonan. Hnuero ne npnnes onn Hccnnt-xament. Bnart, oporo ona, Cnnena-ro,
ocraercx! Tenept x nemy nmn crpannte xoxr. H cam xnxst xnner ennenno,
ranncrnenno.
Cnntnt uenonex. Kax nosnan-ro: Enena! uyrt ne ocranonnnact. uyrt ne satna npo nce. A
cmxnna nce-raxn. Oonena. He xoro-nnyt camoro xnxsx Ocryy Cenepa. Crpannoro
xnxsx. Cryenoro.
Ox, paocrt-nrnna! Bonpemx nn npnnerena? Xopomo noemt. Haonro nn ocranemtcx?
Ecrt n necy eme ona noraennax nsymxa. He snaemt ne naemt. Onxrt xe axa
crponna. Ono nnyuxe Enene rany orxptna. a n Enene camo snmo ne narn. Tponnnxy
x ro nsymxe rontxo ee xont rneo snaer. Ero ro opore axa ner nxrt nasa nayunna,
noxa xnna na +rom cnere. Ftn eme pyro rneo xepeunx, roxe axnn ntxopmtm, roxe
snanmn opory, a crnnyn xya-ro.
Tnxo n nsymxe. Crent nocxpnntnamr. Merent onana. Tontxo nerep yer. Enena
nepenpaer nantnamn xemuyxnoe oxepente. Hccnnt-xament na ee nantne cxontsnr no
cepepxnomy xemuyry. Kaxax paocrt rnxax nera esnpemente
uy! A +ro ne nerep. Enonte nant cryuar, nomamrcx. H xoncxn xpan yro. Horonx!..
3a oxnom ronor n pxanne. 3a oxnom cnncr n mepnanne ocnnonoro ]axena. 3a oxnom
uyxo mnp. Bosnparnt. Fecronxont.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Oren! Horonx!
Hoenenmnmn pyxamn cptnaer xemuyr Enena. Konunnoct ee npemx! Ceuac naunercx camoe
crpamnoe. Boer oren. 3axpnunr. Horamnr omo. Ho opore cpamnrt yer. Horom
onxrt rnmnna. H neunt cneprt nosyx, n xoropom neuem tmart.
Xopomo Cenepy: on xnxst, on mor yexart. A ona cnnr ryr xnamne nropo ecxrox ner.
ymno. Cepne tercx. yma pnercx.
Tontxo es ronxy. Bce panno ne ntpnartcx ns ymntx noenocxnx noxoen. A ecnn n
ntpnemtcx n xent xaxomy-nnyt oxpnny ra xe yxora, nepnnt a mxrnt yx o
oypn.
Tpemnr menxonax nnrxa. Karxrcx no rpxsnomy nony oropnte xemuyra. Konunnoct rnoe
npemx, Enena mnrpnenna. Horacna rnox cneua.
He naxno! Tenept nce ne naxno! Kontno c Hccnnt-xamnem ropnr na moem nantne. Co
mno mox Cnnena. uro t nn cnyunnoct, renept x snam, xya npnrn. K Cnnene.
Tontxo uro +ro?! Cnnt yro ntnneraer. Connne ncraer cnnena nponaaer. Heyxenn cner
ynnaer ee?
A moxer, nce oman? 3px nmn npo xament onrann? 3px Enena +roro Cenepa nomannna?
Btxonr nce oman? Oren omanyn ne ceper ercxo paocrn. Cenep omanyn
pacrpannn ymy nycrtm nanaxennem. Oren ronopnn: ecrt nasypnr, ronyen, can]np.
Fnpmsa ecrt. Hccnnt-xamnx ner. Moxer, n nnpany ner? Ha nantne-ro ronyax nonna.
A Cenep npocro xonyn. uepnt xonyn. Henpanent. Tontxo na ero pyxe xontno +ro
xontno c Hccnnt-xamnem.
Fexart! Fexart or ymntx noenocxnx noxoen, re nosyx nponnran mxrntm meom.
Fexart or cnntntx pyx Cenepa, nonntx nanaxennx. Fexart or noxno cnnent +roro
xamnx.
Tontxo t ne nonacrtcx nnxomy n pyxn. Vexart, noxa cnoona. Ie-ro xe ecrt nacroxmax
Cnnena.
Cner, re rt, cner? Ie merent, cnna n nnxpt cnera? He cnacrn nam menx.
Cxpexemyr nsnomannte sanopt. Iyxr cenn or rxxentx maron. Bptnamrcx n cenn
moposnte xnyt napa.
Berep xpyxnr cner, neo n snest. Kpyxnrcx. Bce xpyxnrcx. Hon nnsxo. Hononnnt n
mepnnax.
H rontxo rnasa. Inasa Cenepa. Orxya?
Hamen, cnana re, Iocnon!
Tax +ro ne noronx. He oren npnexan. Cenep npnmuancx sa cnoe nponaxe. H xax rontxo
ntcnenn? He nomorno, nnart, axnno saxnxrte.
Hamen! Bcera rnepnn cee ner ronapnma nepne rneoro. Tontxo on n ntpyunn. Cam
xax no npnnxsxe npnmen. Fes nero ne namen nnxora t.
Hamen, rax epn! Enena nporxnyna pyxy. Fepn cnoe xontno. H ne Cnnena ro nonce.
Tax, nonna.
He onxa xamnx, Enena mnrpnenna! He snaemt net, a ronopnmt. K yrpy on ncera
ntnneraer. nem uyrt cnnentxn. 3aro noutm ero Cnnena n nonno cnne. Cama ynnnmt.
Bce ono! 3anpa, xont namen. B raxym-ro ant esnn
Tt npana nce nostmy, uro namen. 3x, Xap-nrnna, nmt xya sanerena! a rt, nnxax,
nnauemt?
Kax oxcnnrt e uTO namen? Oun ennutn. Cnnecnnne. na xnntx Hccnnt-xamnx. Bor
ona onx-ro. Bor npo uro crapnx ronopnn. A x-ro, ypax, ncm semnm oomen. Fontno
anexo ncxan, nnno. B uyxnx xpaxx cnoe onn ner. 3ect ona, pxom. Cama npnmna. Ho
xax ctcxana yxent no Hccnnt-xamnm? Bor nx uero, nnart, tn on naoen
necnnmaemt. Ho pas onx namnact, orart xament nyxno. Tontxo xomy?
Komy? Bam, moxer?
Kpyxnr net no cnery Xaxa Cnnent. Xaxa Cuacrtx
Anmn nnxpt
Beeeua Ha+uuucuoeo ouoma
Buepa tna oxora. 3arpannnn c mxnny nonxon. Bym, cnncr, no. o cnx nop no nopy
nanxmrcx oyrnennte ]axent. Bon, na yono nepn nonanennax ocxa. Hontnnnmn
Xmapt rxnyn saxxenntm ]axenom.
Hocne oxort ncm nout rynxnn. Horom nect ent apon npocnan. K neuepy rontxo rnasa
orxptn. Vmar not na ronony onpoxnnyn. o cnx nop tmart neuem.
Fapon nonxncx na amnm. Hoomen x onnne.
Bnnsy, y xpax xonma, ropenn xocrpt. Htrane, ocrannn xnnrxn, ypno xpnuann uro-ro na
cnoem roprannom xstxe, cnopnnn, uro nn?
3! xpnxnyn apon, cnycxaxct.
Ha necrnnny ntexan Xmapt, ntrnpax sacanennte nocne oea ryt. Cnemnn. Horomy xax
snan, uro apon cxop n rnene. uro ne rax nnn c nomenennem sa ro pacnpana yer.
Heapom apona +roro, nenecrt orxent n Hammnno npnexanmero, Pesnxxom xnnuyr. a emy
nopesart n sapesart uro nonnt xnenyrt.
Xmapt cxnonnncx xnonennax cnnna npxmym mem cepexer. Ho Pesnxx oruero-ro mennn c
npnxasom.
Tam, nnnsy, cxasan on naxonen, ram ntrane. Hpnnen ntranxy!
Kaxym? yxmtntnyncx Xmapt.
Ty, uro cama saxouer npnrn.
Xmapt ntexan. A apon cmorpen ns oxna na ant oront pxnn, na xpacnte nncrtx xnena.
Xmapt uro-ro ronopnn ram, nnnsy, pasmaxnnax pyxamn. Hs ronnt ntmna ntranxa. Homna sa
Xmapem.
Onn nonxnnct na ranepem samxa. Xmapt nnepen, no-npexnemy yxmtnxxct. Htranxa sa
nnm, cxpecrnn pyxn no mantm.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Fapon ntxnyn na cnyry, ror mrnonenno nonxrnncx. Xnonnyna nept. Pesnxx nonepnyncx x
ntranxe.
He xpacannna n ne ypoxa. Cxontxo ner ne pasepemt. Hnno cmyrnoe. Rxa necrpax.
Bant anax. Bcx rax n xonr. Cnonno nnxpt xpyxnr.
Horaaemt? Fapon nporxnyn e pyxy.
Her. Ho pyxe ne raam! Ona sacmexnact. Cmex tn snonxn, nnuyrt ne oxsnnnt.
Ho xapram?
Her! He raam! H cnona cmex.
He ymeemt, uro nn?
Houemy? Bce ymem. He xouy! Xouemt, noraam no snesam? Tontxo nanepx nao. Ha
amnm. V rex ntcoxne amnn. Hoem!
H onn nomnn.
Hecrnnna nnnronax. Xenesnax. Bcx npopxanena.
A uro y rex sect, apon? Htranxa cnpocnna n ornena rnasa.
Cnyr epxy, xoropte nponnnnnnct.
Eme nponer nanepx. Crynenn cxpnnxr, xauamrcx.
A ryr?
Bopnmex epxy, nonpomaex.
Rxa no crynenxm rax n xpyrnrcx. B rnasax pxt or +rnx nonoc pasnonnerntx.
A ryr xro? Bant no nneuam nepeepnynact. Anax axpoma no cnnne pacxarnnact.
Tyr poxra onn. Ionopnr, monax. Hs monacrtpx exan. B roax yxe n xnopt.
Tax ornycrnn t. 3auem epxart xnoporo?
Feconcxne peun ronopnr. nopnm mom cmymaer. Bce, ronopnr, uro no onnm neom,
omee. Bce, ronopnr, poxrcx nontntmn. A nontntm, ronopnr, nonx
Honxnnct na amnm. Hoomnn x onnne. Bnnsy nontxann xocrpt. uepntmn renxmn
noxpyr nnnnct xoponot. Inrapa snenena uro-ro onoronno n sanopaxnnamme.
Hmt, xax rnon nsnecennnnct! ntoxnyn apon.
Ceronx Hout ntrancxo pyxt. Fontmo npasnnx. Bce, xro noxpyr onoro xocrpa
noyr, camte nepnte pystx yyr.
He cxyuno xnnere.
Her. He cxyuno.
A mne raart-ro yemt?
Ona ncrpenenynact:
Fyy! Btepn cee snesy, apon. He ymax. Hayra!
Bon ram!
For c roo, apon! Tam ner snest. Pasne rt nnnmt ram snesy?
A uro, ner? Bon mnraer!
Heyxenn nnnmt? Crpamnt rt uenonex, apon. 3ro Anrapec, uepnax snesa. Ona xyer
crpaxn n onnouecrno. K ne opamamrcx uepnte marn. Ho ynnert ee nm ne ano. Tontxo
nonxn nnxr +ry snesy.
Hoymaemt, nonxn!.. Buepa nenanart mryx nsxnn. Fontmax oxora
Cntxana. unaxxn xpacnte nnana. Ho necy rpenemyr.
Bnnsy ynt pacctnannct uacrtmn yapamn. Kocrpt nsnnnnct ax o onaxon. Hcxpt
samerannct. H n nx roueuntx ornxx ncntxnynn ante nncrtx xnena. 3axpyxnnnct n
ornennom nnxpe. 3arpenerann, cropax.
Fapon ncrpenenyncx:
pyrnx saan ner. Iaa na uro ecrt!
Xouemt, paccxaxy npo pyrne saant? Htranxa ncxnnyna pyxy. Anax axpoma
cxontsnyna no nnny apona. Bnnmt enym necrxmym rouxy? Ecnn onro cmorpert
sanopaxnnaer. H rxner-npnrxrnnaer. He oropnartcx! 3ro 3annax. 3nesa nsroen n
ornepxenntx. Ho +ro n snesa ntrancxo pyxt. Kro na nee sacmorpnrcx poxro
craner. 3aory cxnner. Heuant cxnner. K cnnnm mopxm noer, x senentm necam. Kaxt
ent nonoe mecro. Kaxt ent nonte nmn. Kaxt ent nonax xnsnt. yma nonax!
Vrpom neo rnoe. Houtm snest rnon. Mnp nect rno. Tt ero nnatxa n nonennrent.
Mnp npoxonr cxnost rex. Bontnomy nonx!
.Bontnomy nonx. Ie on +ro yxe cntman?.. Hmt rt n onpare onxrt santnn nonxn.
Hnuero! 3anrpa Xmapt nx orcrpenxer. A nennoxo tno t norn sa +ro necrxme
sneso. Hpocro nrn. Hn o uem ne xanex. Hn o uem ne ymax. Xnsnt nonax. yma
nonax. Mnp npoxonr cxnost rex. H ne crpamno. A paocrno!..
Tenn noxpyr xocrpa nnnsy nsmernynnct nnepx. ecxrxn uepntx pyxanon ncxnnynnct n
onann. Xoponot pacctnannct. Bce cmemanoct. uro +ro onn? H re +ra ntranxa?
Fapon xnnyncx x necrnnne. Toponnnno nepemarnyn nponer. uepr! nept x monaxy, x +romy
poxre, orxptra. Tax n ecrt xnmua ner na noxce. Cramnna, netma! 3nana, sa uem mna. H
net ne nooxnact! H pan xoro?! On xe xnopt, na naan tmnr
Fapon cxarnncx c necrnnnt. Btneren no nop. Xoren xpnxnyrt, uro saepxann, no cnyr ne
tno.
Htranxa c monaxom yxe nnnsy y xocrpon. A ram n xnnrxn copant. H noman nnpxxent.
Cro! saopan on n remnory. Cnyrn, xo mne! Bxypy cnymy!
Fapon ntneren na oront. Hpxmo nepe nnm no ry cropony xocrpa croxnn poxra n
ntranxa. Kpacnnte n cnere nnamenn n monote.
Vtm! saptuan on n nptrnyn uepes xocrep.
Koporxo ncxpnxnyna ntranxa n pesxo ntrxnyna nnepe pyxy. Xryuax axpoma ooxrna
nnno. Kpyranyn ant nnxpt.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bce ntpocno n rnasax apona +rn noe, yracammn xocrep, xnenonte renn. 3anaxno
naneno mepcrtm. 3amnrana na nee xponano-uepnax snesa.
Anrapec. 3annax. Hout ntrancxo pyxt. A ero uro xe, pocnnn sect onoro?!
Fapon nonxn mopy n santn. Cnntnee, nporxxnee. Hao, urot ycntmann n samxe! Hao,
urot sanrpa nauanact ontmax oxora!
Ceronn noutm ne npne1cn cna1t
Beeeua epeeuu Hepuuumuo
C neenm, xax axa Hacractx yexana na oromonte. A o +roro mecxn nnnnna Inea:
nentsx, nnyuox, xnrt es paocrn!..
Fyro y nero mano paocre n xnsnn? Forar. 3naren. Poonnr. Hacnennx poa oxpcxoro.
Kpacnn, ymen, ynaxaem. 3ro n nanart-ro ner! uyrt ne nonnoenocrna ns ero pyx xopmnrcx.
Cam noenoa xaxt ent x cee sastnaer. Bor rontxo ouxa ero Arnax. Crponrnnnna. Ha
xstx epsxa. cno noenocxax. Ftna t out Bantxn-xnmunnxa, nomanxnnana t!..
Monoo oxpnn npnmnopnn xonx. Hao ycnert o remnort. Hpana, axa ronopnna, ryr
neanexo exart. Bor none xonunnoct renept nanpano. Kont nocnymno nonepnyn, no era
ne cannn. opt xont.
Faxy ne nepeyenmt. Bnacrnoro npana oxptnx Hacractx Cannnuna. Bor n nnyxa n pyxax
xpenxo epxnr. Hoexan t on nyume ceronx x noenoe, a npnxonrcx necrnct x nopoxee, c
xoropo y axn crapte oronopennocrn. H ne orneprnmtcx, net cnono an.
Hacractx Cannnuna yxe n opoxnom nosxe cnena, eme nxrt nosxon c coo pana xax xe,
poonnrax oxptnx copanact na oromonte, a nce nnyxy naxast xpnuana. Konna
nocnenero naxasa on, npana, ne pasopan nosox n nyrt rponyncx. 3aro nauano cronr n
ymax:
He sayt! ena, xax x ronopnna!
a pasne ronopnna? Bannnnana! Ho cro pas na nm:
Kax nepnt nner uepemyxn ncxpoercx, ooxn eme ent. Ha rpern, xora connne nauner
xnonnrtcx, n noesxa. Kax pas na saxare nocneemt. Hsy npnsnaemt npas: yer ona ncx n
uepemyxe.
H rouno mnmo ne npoeemt. Feno xonno uepemyxonax poma cronr na nyrn. yx
saxnartnaer. cno, uro rxnyno cma axy, xpacora neoxnannax. Herponyrax. Fenax
xpacora.
Hy a ne o xpacort renept. eno ecrt.
Foxpnn cnptrnyn c noman, npnnxsan ee, neonro ymax, npxmo x uepemyxonomy crnony.
Hapan ropcrt xamymxon n nauan nerontxo xnart n oxno. Onn, nropo, rpern. Horom
nepeptn. Horom eme onn, nropo. Bce, xax yunna axa.
Oxno pacrnopnnoct. Hoxasanact ]nrypa n remnom anaxone, axe nonoct uepno rpxnnne
noopant.
uro nao?
3pancrny, crapax. oxpnn Ine. Mox axa c roo oronapnnanact oxptnx
Hacractx Cannnuna.
H o uem? neoymenno nporxnyna nopoxex.
Ine rpxxnyn pyctmn nonocamn:
Cama xe rpeonana, urot x npnexan. 3anamxronana, uro nn? Ionopnna moe axe, uro
xouemt xenanne moe ncnonnnrt.
Bopoxex nsoxnyna:
H uero xenaemt?
3entx npnnopornoro.
K uemy ono ree?
Tnoe xaxoe eno, crapax xapra! xoren ornernrt oxpnn, no noocrepercx n ncnyx cxasan:
Buepact Arnax, noenocxax ouxa, nao mno nacmexnact.
uro x, ona xpacannna, x romy x anonannax.
Ha rnasax y ncex nme ne n mom nonosxy cena, a x oxpnny A]anacteny!
Hy, +ror rpex nerxo npocrnrt.
Tt npocrnrt moxemt. Tee sa cemtecxr. Hoxnna cnoe! A x eme n rpern ecxrox ne
pasmenxn. He xouy npomart. He npner Arnax no-xopomemy npnercx no-nnoxomy.
Ho pasne Hacractx Cannnuna ne ronopnna, uro npnnoporamn Mapra nnxora ne
sannmanact? Ionoc nopoxen sasnyuan snonxo n neroymme. Tax uro nosnpamacx omo,
oxpnn!
Hy yx ner! n rax ne conpancx cma exart, a axa npncrana, xax pene. Esxa,
ronopnr, Mapra Hnxynnmna rnoe sanernoe xenanne ntnonnnr. ncm opory yman, uro t
raxoe noxenart? Tenept snam. Xouy, uro ropxuxa Arnax cama menx o nmnn nonpocnna. B
norax nycrt nonanxercx!
ocronoe xenanne! Mapra ]tpxnyna. Heyxro pyrnx ner?
3naemt, uro ropxuxa mne cxasana? Xouemt, ronopnr, uro x rex nonmnna, cyme
npnnopoxnrt.
Tax net npnnopor nopoxa. eno rpemnoe!
Tee nn, Mapra Hnxynnmna, o rpexax nomnnart? Paccxastnana mne aymxa, xax nt c ne
n monoocrn norynxnn. Kax no xpmapxam esnnn, xpacannen n rno omnmxo samannnann a
n necennnnct no nce rxxxne. nac ne ocyxam nn rex, nn axy Hacractm. 3nam, uro
e mo nsnepr tn, nn ee, enym, cmeprntm oem. Bor ona n norynnnana or nero.
Hacxn-ro net xouercx. Heoct mnorontxo myxnxon nt c ne npnnopoxnnn n ne onnx
xynnon-xopoennxon, a oxp roxe?
uro tno ro tno! nepenna oxpnna Mapra. a rontxo or ceronxmne nopoxt
nect rpex na ree yer!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hycxa, cornacnncx Ine. Tt cena, ram nocmorpnm. Tontxo cama noyma, oxpnn
nonno rpytm noxnyn uepemyxont yx, xaxne moryr trt rpexn n raxom enom
mecre?..
3a rpanamn n pyrne mecra noem. B neca a n onora.
Hao noem.
Ho net xnonorno! nx npnnopora-ro ns nst n nept ne ntemt. uepes oxno ntnesart
nao.
Pas oemana, snaunr, nest! pxnxnyn Ine.
Mapra nsoxnyna, nooxana, no nonesna. Foxpnn xnnyncx nomorart. Crapyxe nce-raxn sa
cemtecxr. Tontxo ra oxasanact nectma pesno nerxo cnptrnyna na semnm, ne oxnaxct
nomomn.
Vronopnym ]pasy nomnnmt? cnpocnna ona. 3axanunna sa mno: ceronx noutm ne
npnercx cnart
Honyunm nce no xenannm namemy, npoopmoran Ine.
Bnn monua. Vxonnn or uepemyxonoro nnera cranonnnoct nce remnee. Hyna, uro nn,
saxptnanact onaxamn? Bnyrpn Inea napacrano uyncrno nensnecrnocrn. ocat. H uero
nonepcx?..
Hauancx nec. H xora nyna saxonna sa onaxa, nce noxpyr noxptnana rement. Hecxontxo
pas oxpnn ocrynancx, nennxncx sa xopnn. B xonne xonnon rpoxnyncx. Btpyrancx. Bcran.
Crapyxa xpyrnnact noxpyr, no ne nomorna, a rontxo nonnna macna n oront:
Cam noxenan npnnopornoro sentx. Hocnema renept!
Kya rt menx ramnmt? osnonncx Ine. npnexan sente nsxrt, a ne no necam
macrart!
Heua snnrtcx! orpesana axa. nx nacroxmero npnnopora rpant nao pnart c rem,
xomy npenasnauent.
pyrne nopoxen camn napxr!
Oman +ro. He ecrnenno. Tax, uro entry copnart. Ho xont Mapra Hacracte Cannnune
nooemana, yem enart no-nacroxmemy.
Hyna naxonen-ro ntpanact ns onaxon. Crano xort uro-ro nnart. Mapra sacyernnact:
ana, noxa cnerno, naem epesonym necorontpxy!
Ona nonecnact nnepe. Kpyxnna no necy. Htpxna no enxn. B ee-ro rot!
V camoro oxpnna nce cnnt yxonnn na ro, uro ne rpoxnyrtcx npyropxt.
Hy, re rt ram? Ionoc Maprt npocro snenen or nerepnennx. Hocnema! Ho cama ona
npyr ocranonnnact na ynanmnm epesontm crnonom. Bnnmt?
Ine nnuero ne nnen.
Farmmxa necono! Crapyxa noxnonnnact na uertpe cropont. Hosnont nsxrt. He camn
epem nyxa sacrannxer!
Ionoc snyuan ne no-sayuennomy, a ynnnenno n asaprno. Fyro ona n cama ne nepnna, uro
naer, no, nao xe, namna!
Fepesonax necorontpxa! Crapyxa oropana uro-ro c nonanenno epest n cynyna Iney
no noc. Ho-xnnxnomy uara, penecnt rpn. Hepnentxn!
Ee rnasa ropennno cnepxnynn n remnore. Fyro namna ne rpn nepnt, a nepnt
pnnnnanr. Tenept nonecercx sa nroptm. H rouno.
Hanopor! paocrno nponosrnacnna ona. Tenept nao narn monoo nanopornnx!
a ne nnart nnuero!
uem cnntnee cnom Arnam nmnmt, rem tcrpee naemt!
A moxer, ryr nnxaxnx nanopornnxon n ner? onxrt oosnnncx Ine. H uemy crapax
rptmsa payercx? Hmt, xax pasnnxonanact
Pas ne namen nn onoro nanopora, nmnmt nnoxo!
Koro nmnrt-ro? ypy xanpnsnym Arnam Marnenny? a ona rontxo raxomy cmypnomy,
npoe A]anactena, n cronrcx. Taxym nenonart rnasa saxptnart.
Bona rno nanopornnx! Mapra croxna na xpam nonxnt. Pnn rpn nncra. H sauem ree
sente npnnopornoe? Hnxaxym Arnam rt ne nmnmt
Kaxercx, crapax netma sayntanact.
Ine npocro nspenen:
He rnoe eno! Hay, xoro npnnopoxnrt!
A es nopoxt enxn ne cmorpxr? cexnnnuana crapax xapra.
Homonun, samny! Ine uyrt ne ueprtxnyncx. 3ro n necy-ro, re ncxxax neuncrt n cnne.
Hy, ocrana crapax!
Mapra mernynact n cropony noocropoxnnact nce-raxn n ryr xe sanpnunrana:
A nona, xax no saxasy, nnanon nner!
3ro xe pomamxa otunax. Heua syt saronapnnart!
Komy otunax, a xomy ner. 3ro ontmax pomamxa, eme nononnnxom sonyr. A no marnn
nnanon nner. Beser ree, oxpnn. Otuno xpyxnmt-xpyxnmt no necy, uro nce copart.
A ryr nce na ono nonxne. Ceuac eme pasnnnxy pxnnt copnem n x onorny. Bnmt, xax
nnera na pxnne mnoro no ocenn oraro yponrcx.
Bce-ro rt snaemt! noxonon Ine.
Vunnact neoct y axn cnoe. Tt nor uro npo pxnny snaemt?
Pxnnonxy ns nee enamr. Xopoma nacroxa! Ine meurarentno ncnomnnn, xax at n
ennute no ocenn xnonouyr nepe uanamn, nonntmn pxnnt. uro-ro nenpocroe enamr.
Tanoe. Penenr nnxomy ne ntayr. 3aro uepes mecxn-nonropa npnnecyr n noxon Hacracte
Cannnune nepnym uapxy pacnpoonart
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cno, myxnx, o pxnnonxe rontxo n ymaer. snnrentnt ronocox ntnen Inea ns
meurann. A npo ro, uro pxnna or nmo neuncrn samnrnrt moxer, snaemt? A npo ro,
uro nmym noy ouncrnrt moxer?
Kax +ro?
Onycxa n noy cnexym pxnnony nerxy a noepxn uyrox. Hmax noa nx nnrtx
npnrona craner. uepemyxy raxxe ncnontsonart moxno. Hpana, n nnere ona cnntnee.
a, nnart, axa mnorontxo snaer. Bor x xomy namnx enox na yuente noctnart nao. A ro
cnxr no omam xnamnx xnamne. Monuar a neennt cocyr mxrnte. yx raxo ne
npooxnemt. Cnaxn, nnnxn. A pasronopxrcx roro xyxe. Bpoe Arnan. Beuopact,
ronopnr, mamama menx cunrart yunna. Ho rapaxanam. Kax rapaxana ytem rax courem.
Copox mecrt rapaxanon nacunrann.
Mapra, a rt nncart-cunrart ymeemt?
Mapra, xoneuno, ne nncapt, no nomanentxy ncera morna. Crapyxa nsoxnyna. A nor
nnyuxa xopomo moxer. Cnennantno y txuxa yunnact. Bcemy cuery, rpamore. mxe
nmnrentnnna oxasanact.
Tax y rex nnyuxa ecrt? Ine ncxpenne ynnnncx. Hnxora net Hacractx Cannnuna o
nnyuxe Maprnno ne nomnnana, xorx o camo Mapre paccxastnana uacro. Ie x nnyuxa-
ro? C ponrenxmn?
Ponrenn anno ymepnn, nexorx nporonopnna Mapra. C axo xnner.
A ceuac re?
Ho necy xonr.
Ona? Ho nouam?
A uero oxrtcx? Ona ncm oxpyry c ercrna snaer.
Heoct n rex xpacannna?
Ftnn xe xpacannnt n cnoe npemx +ra nor Mapra nnn axa Hacractx. Heapom crapyxn n
nmcxo o cnx nop raxom nomnnamr nx neoptm cnonom. Bnart, mnornx myxe Mapra
c Hacracte cmannnn. A renept nce ronopxr, Ine n axy nomen n nnnom n crartm. Ecnn n
y Maprt nnyuxa xpaco n nee nomna meura, a ne enxa. Xant, nponaer n necno
cropoxxe. Toro xyxe, no pyxam saesxnx xynnon noer. 3x, tna t nonx, raxnx ymnnn-
xpacannn nepecennn t n oxpcxne nanart. A rex xnamne n epenxnnte nst. Hexora
tno rapaxanon nepecunrtnart. Paorart npnmnoct t. Moxer, nayunnnct uemy
Cmorpn-xa! Ionoc Maprt onxrt ntnen ero ns ym. uernepnx! uertpe crnona c onoro
xopnx pacryr. Ceuac xenanne saraaem!
Ona tcrpo saexana n npocrpancrno mexy uertptmx ronentxnmn crnonamn, nocroxna
cexyny n ntnerena:
ana rt! a cxopee!
Ine noomen, nennxxct sa crnont. Houemy-ro semnx yxnyna ns-no nor.
Bor t raxym enuonxy narn xpacannny! nponecnoct n ronone.
A Mapra yxe rxnyna sa pyxan:
Hem xe! Onosaem! Bon snesa ntrnxnyna.
Hpn uem ryr snesa? Kya onosaem? Cenn t, oroxnynn.
Tt uero, oxpnn? Cnnt pacrepxn? Bnart, xanoe xenanne saraan. Bce cnnt n nero
ymnn.
A rt nce nocnmtcx.
Hentsx ocranannnnartcx. eno name saronopennoe. C ocranonxn opo n xyo oparnrtcx
moxer.
Crapyxa noxnarnna Inea n noramnna na cee. Tontxo anexo nn yramnmt raxoro
soponoro a moryrnoro? Hpnmnoct x epeny npncnonnrt.
Ine croxn, cnrt c ronxy. Cnn ne tno. Ho ne +ro nopasnno ero. On rontxo uro
onnman ner, ne crapyxy. Xorx ona tna crapyxo. Ho reno ennute, nannroe!
Crapyxa Betma! He ona nn ero cnny nsxna? Cama nomonoena. A c nnm uro yer?
Cnennantno axy Hacractm yronopnna nnyxa npncnart. Monooro! uro na cex
monoocrt nepenecrn.
uero rt cran-ro nent nnem? Bropax snesa nomna! Ionoc snyuan nnsrnnno, rpenoxno.
Bon yxe onorne. Fopen-rpany copnem n omo. o rperte snest ycnert nao. Benennct!
3atn yronop ceronx noutm ne npnercx cnart!..
Tontxo Ine ne mor nomenennrtcx. Crpax cxonan. Fent crpax. Henecomt. Kax yx
uepemyxn. Crpax nponons no noram, nonnmancx nnepx. 3axnarnr ronony xonen
Ine nauan ncnomnnart monnrny. Ho mtcnn nyrannct. Iyt ne cnymannct. Ceuac +ra
netma npnnnsnrcx.
Orue nam! Hxe ecn na neecex
Orcrynnna.
a cnxrnrcx nmx rnoe
Oromna.
a npnner napcrnne rnoe! a yer nonx rnox!
Kya ona?
Mapra nnmnyna n noexana. Camo npnercx rpany copnart. Bropax snesa yxe n cnny
nomna. A xax rpertx noxnnrcx, es open-rpant moxno n ne ntcroxrt. Hemax, xyxe roro
onornnna, sapart moryr sa ro, uro ne ynoxnnnct nonpemx. Cop rpan na npnnopor eno
nemyrounoe. Onacnoe. A Ine-oxpnn, xax nasno, cnaauxom oxasancx. Hepnax xe nonna
cnnt ero n naxptna.
Ine nornxontxy npnxonn n cex. Mtcnn nponpannct nsanexa, ntrecnxx crpax.
Homorn, Iocnon! Xnntm ntepyct nect xpam cneuamn ycrannm. Monacrtpm orart
nxna ornnmy. Kaxt ent cam monnrtcx yy. Faxe Hacracte c +ro netmo snartcx
sanpemy.
H ryr na necom noneren xpnx. Iocnon, uro +ro?!
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
A-a-a!
Ine epnyncx. Bcxounn. Hoexan.
Homornre!
a ryr xe onoro! Horn cxontsxr. Tnna uanxaer. Tont!
Ine! Ine!
3ro Mapra. Kro x eme? Ho ronoc snonxn. ennun. Hepenyrannt nacmeprt. A ny xax
nonymxa? 3asoner crapyxa, nocnenmm cnny nostmer, a camoro n onoro! uro x, pocnrt?
Vronner net
Mtcnn xonornnnct, xax cepne n rpyn. A norn-pyxn paorann. Kax ntramnn ns rpxcnnt, n
cam ne nonxn. Btnonox uro-ro nnnxoe, rpxsnoe. Boa pyutem. a n cam ne nyume. 3anyrancx
n ee uepnom anaxone. Pnanyn a n onemnn
B cnone nynnoro cnera nponnnnct na nneun nonoct sonorte, nnnnmmne, moxpte. Inasa
rnxnynn ncnyrannte, nsmyuennte, concem mnte.
Tt xro? Ionopn! Ine sarpxc enuonxy. Mapra? Betma?
Bnyuxa x ee. enuonxa oceana n ero pyxax ro nn or ncnyra, ro nn or eccnnnx.
A re Mapra? Hpany ronopn! Ine ptnxom nocrannn ee na norn. Oparno n onoro
pomy!
Vmepna Mapra. A x nnyuxa ee! Ionocox npearentcxn sapoxan.
Ceuac sannauer nnn, roro xyxe, n omopox rpoxnercx. Ine ocnann xnarxy.
Ho enuonxa npyr ntpnanact n nonecnact npout. Ine xnnyncx ncne. Harnan tcrpo.
Ocranonnn pesxo:
Paccxastna!
uro?! Vmepna Mapra! Tpertero nx cxoponnnn. Kax uepemyxe sannecrt.
A menx sauem ntsnana?
Orxya mne snart? He x snana. Ona!
enuonxa cnona ntpnanact n samarana x omy. Ine nomen pxom. Bnn monua. Kax
nnauane. Hpomnn necox. Ine ne ntepxan:
Btxonr, rt nmecro nee menx no necy nonna?
Btxonr
A sauem? Houemy ne cxasana, xro rt?
A rt cnpamnnan?!
Onn nomnn n uepemyxont ca. Bnepen sanecreno oxno. enuonxa ocranonnnact,
npnmnpnrentno norxnyna Inea sa pyxan:
Tt ne xypnct! nce no npannnam cenana. Bce copana. 3ente cnapnrt eme ycneem.
Koneuno, ceronx yxe ne npnercx cnart
Ona npouna neoymenne n ero nnne. 3amonuana. Vcntmana nerepnennnoe pxanne
npnnxsannoro xonx. H ryr xpaem rnasa ynnena rent. uro-ro orpomnoe mernynoct x Iney.
Horom pocnnoct na nee. Ona eme ycnena ycntmart xpnx oxpnna: Bonx!, ynnert nacrt
c rpomantmn syamn, omyrnrt xpocrnoe txanne H nce nponano.
Oron! Hpout! Ine notman enuonxy, ns nocnennx cnn ntraxct ornrtcx.
Hmnmax coaxa, nposnannax Bonxom, nensnecrno orxya nsxnmaxcx, nocropxenno nptrana
noxpyr. Memana nnecrn enuonxy n nsy. Hpnmnoct orornart noro n nnnxom orxptrt
nept. Crpanno, no na nocranne ropenn ne cneun. Konenmmnecx ncnonoxn ocnernnn
ennute nnno.
Iocnon! a ona n nnpxmt xpacannna! Bor uyeca-ro Taxo xpacore no nopne xnrt, a ne
n yoro nauyxxe. Ine npyr xcno ynnen, xax cnnr on n cnonx napantx noxoxx, axa
Hacractx no nenym pyxy, enuonxa no npanym.
a yx n nnpxmt uyeca! Bonx, ero nxn Bonx, xoropt nnxoro x cee ne nonycxan,
nnsan enuonxe pyxy. Btxonr, npnsnan xosxxy. Hpocnn npomennx, uro nanyran. Bnnxn
xnocrom ne xoren, mon. H cam oxpnn Ine nepemnnancx, xax ypax, c norn na nory,
ecnomomno nonropxx:
Mapra, ounnct, Mapra!
He Mapra x, rnxontxo npomenrana enuonxa. Haexa.
H oruernnno ncnntn ronoc Hacractn Cannnunt, oresxanme na oromonte: He sayt!
ena, xax x ronopnna! A norom Ine npyr nonxn, uro ntxpnxnyna aymxa, xora nosox
rponyncx n nyrt: Cryna cnom naexy ncxart!
Touno namen. Touno cnom. H rouno no yronopy: ceronx noutm ne npnercx cnart



An1op: Enena Koponnna
Hsa1entc1no: Henrpnonnrpa]
ISBN: 978-5-227-04280-4
Io: 2013
C1pannn: 320

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Вам также может понравиться