Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
:
,
2007
233.3
86.33
17
1 7 . :
, / (
); . . ., . .. - :
- / , 2007. - 368 .
ISBN 978-5-9787-0062-6 ISBN 5-93980-018-1
C I P
( )
, . , 20-
, ,
,
.
- .
, ,
.
,
: 36 ,
,
,
(, , ..), .
233.3
86.33
ISBN 978-5-9787-0062-6
ISBN 5-93980-018-1
,
, 2007
-,
, 2007
1. , ()
15
2. ,
27
3.
39
4. ,
51
5.
61
6.
71
7.
81
8.
93
9.
105
10.
117
11. -
129
12. -
141
13.
157
14. -
171
15.
185
16.
197
17.
209
18.
221
19.
233
20.
243
21. ,
253
22.
267
23.
275
24.
285
25. ,
297
26. -
303
27.
313
28. -
323
29. -
331
30. -
337
358
.
:
,
. ,
, ,
. ,
, , .
, .
.
,
,
.
, ,
punyabhOmi ( ) -
. ,
.
, , ,
.
,
, ,
, , , ,
( ) ,
. , ,
, ,
, -
8
,
- , ,
, . .
- ,
,
,
,
. -
, ,
.
(adhyatmika).
. ,
-
, , .
,
,
, ,
: , -
. ,
, ,
,
, ,
( ) , ,
. -
, ,
. () (
), - ,
. ,
, ,
, .
,
,
, , -
(), , .
,
9
.
,
.
, , , - - , .
, , -
-;
-. ,
. 1 ,
, 2-9
.
, -. 10-21
-,
,
. 22, 28 29
. ., , , , - .
, ,
. .
. ,
. ,
,
.
.
(upasaka),
.
,
, , : , ,
,
.
10-21 14 Vedanta-kesari.
22-23 - -
, 28-29 - Mantrasadhana
Gayatri, - -. ,
,
, ,
- , . 30 - , -
,
,
. ,
,
1919
.
,
, ,
,
.
,
.
,
. , , ,
, , .
,
.
, ,
,
. , , ,
- ,
. , ,
, ,
11
, .
, , , ,
, ,
, (-, samanya-spanda)
,
.
. - . -
. , ,
, .
, , ,
, . , (, ),
, ,
- :
Maitreyakhye vane punye rahayatramahotsave I
Ye pasyanti nara bhaktya te pasyanti tanu raveh I
. .
22 , 1922
, ()
(, vak) (. vox) vac,
. ,
vak ,
, . ,
, (sabda). (artha)
, . (pratyaya) -
.
: (napaa, para), (, suksma)
(, sthola). (para-vak) -
,
(-, srsti-kalpana) .
. ,
. (pasyanti-vak) - ,
laksana (, ). -- (sOksma-madhyama-vak), (hiranyagarbha-sabda), (matrka) . (),
(varna) (-, vaikhari-vak). (. 43-11)
, , , , , ,
madhyamikivak (. Muir O.S.T. - V. 337 ff.).
(, vaikhari)
(, dhvani),
(, prayatna) .
(, paramatma),
(, asabda), (nirvisaya), .
(, ), (, ).
-
16
, - (bindu), - (ghanibhuta-sakti),
(prasarati) .
, (jivatma),
.
(, cidakasa) ,
,
. (, srsti) , ,
(, parinama), ..
(, )
. , ,
, ;
.
.
. ,
(, prasarati)
(, sakti). (srsti) (, sthiti)
, , ,
(, mahapralaya).
, , ,
- ,
.
- (mayasakti). - (sabdabrahman) (ullasa)
,
,
, ,
. , , -
. - .
- .
: : (), (aur).
, ,
. ()
17
,
, . ,
, -.
( (aparasabda)) ,
. ,
, (. J. N . Heinze, Die Lehre vom Logos
in der Griech Philosophic.) ,
,
. , -
, (, jati) .
,
,
(ho on)
. .
, .
, {, aparajati) .
,
.
(polls),
, , ,
(brahmanda).
, ,
, (. J. Reville, La Doctrine du Logos
dans law quatrieme Evangile et dans les AEuvres de Philon.)
,
,
.
, , .
, ,
- (Logos
Endiathetos). (. Moeller, Hist. Ch. Church I, 92-222.) ,
, (,
avatara), (Verbum
factum est). - , ; ,
,
- ,
, , (vatara) . - .
.
: ,
, .
: , ()
( ,
,
), - , (prajapatir vai idam aslt, tasya vag
dvitlya aslt, vag vai paramam brahma). , ,
, ,
(, saktiman). , ,
,
, - .
,
, .
, , ,
,
, . ,
, ,
. , ,
- .
. - . -
, , .
. ,
, ,
.
() ,
.
,
19
, , ,
, ,
().
.
- , .
,
, .. ,
. -
(, kama), (, iccha).
, ,
. -
,
.
,
.
. ,
. ,
, : , , . (Protision men erota theon netisato panton.)
(. Plato Symp. 5-6). . ,
, ,
. (9, 2)
, .
, , , -
. ,
. (Satapatha-brahmana 6, 1-1-8) :
(, purusa) :
, . (So srarnyat sa tapo'
tapyata). , (vag eva sya sa
srjyata), .
:
(Sa. P. Br. X . 6-5-4; Brih. Ar. Up. Roer p. 50)
(. P. V I . l-2ff) (garbhi abhavat).
(12-5 27-1):
(prajapatir vai idam asit).
(tasya vag dvitiya asit). (tam maithunam
sambhavat), (sa garbham adhatta).
(sa asmad apakramat sa imah
prajah asrjata), (sa prajapatim eva punah
pravisat). , (20-14-2)
: .
,
. : - .
. , ,
, ,
, ().
, () (,
mahayoni) (, ambika).
,
(cit)
(cidrupini). , ,
, .
- (. 50-53. Ed. Roer)
:
: , , .
(Sa taya vaca tena atmana idam sarvam asrjata ad idam kimca rco
yajumsi sanransi chandamsi yajnan prajah pasun)
. (S\ P. Br. VI. 1-1-8) (Santiparva, 5, 12,920), - (2, 8-8-5), ( parva IV) ,
, (rsayo mantrakrtah).
(. 3019) , () ; , -
- . - ,
. - -
(vedatmika-vak) (. , Muir
O.S.T. 1-325 ff., , ,
, ). - (-, jagat vanmaya), ,
, (, jagat) (sabdaprabhava).
(10, 125-5) : () ,
, , - , - , -
. , ,
.
. (, 10, 71-3)
() ,
.
, , - .
- (Ed. Roer, 688) :
, , . - .
(Vachaiva samrad brahma jnayate vag vai samrat paramam brahma).
(Santiparva 5, 12, 920) :
, , . (Vedanam marram
pasya matram pasya matstham devlm sarasvatlm). ,
, . ,
- - , : ,
,
- , .
(Yasya nisvasitam vedah vedebhyo' khilam jagat, nirmame tarn
aham vande vidyatirtham mahesvarani) - (3,
39-1) , , ,
, - (Vag aksaram prathamaja
rtasya vedanam mata amrtasya nabhih). -
(7, 5-2-21): - .
(, Visvakarma)
(Vag vai ajo vaco vai prajah visvakarma jajana).
(),
22
-, - (. Weber, Indische
Studien, IX. 477 ff. Muir's Original Sanskrit Texts, V. 391).
( 1-3,28), :
, ,
,
(),
,
. , .
? .
() , -
,
, ,
. , ,
,
. ,
, : bhuh (,
), (, bhurni), ,
,
, ..,
( ) .
. (vyavaharika).
, , .
, , (pratyaya),
(sabda) (artha), (
, , ), ,
, , - (srsti-kalpa) - ,
(, anandamaya),
. (para-sabda)
(apara-sabda).
- -,
(, vikrti) ,
.
, (hiranyagarbha) - , -
23
(virat) . , - ,
, () - (
) (, -)
(-).
(), .
, ,
, (),
.
, , ()
(), . ,
, ,
, - , .
(),
, (),
. - ; -
(akasa) (buddhi). ,
(, saras).
() , . ,
() ,
(),
Ham (),
,
.
, .
,
. .
, (vajra), , ,
, ,
. (, sunya),
. ,
(sunyata, stong pa nyid)
, (.
-,
stong pa nyid). ,
, ,
, (Hamsa),
,
, (, ham)
(, sah) (-, prana-bija)
(, pranl). ,
, - ,
, . , , ,
(). ,
, .
27
,
(, cit)
(),
(), - - -.
, . (parasamvit),
-- (saccidananda)
.
cit,
-, , ,
.
, , .
, ,
, , ,
. ,
, ,
, ( )
.
1
(, nispanda),
(, niskriya), (, amanah),
(asabda). ,
, - (cidropinisakti). , (1
:
, () ,
. (. . .)
, ; ,
,
. (. . .)
2
28
, spandana) ,
, - (saspanda prakrti-sakti). , -
, - . (, pralaya)
, ,
(, samyavastha),
(sarupaparinama).
(, virupaparinama).
(spandana),
.
- .
.
,
,
().
() () (),
(), .
, , .
,
(),
. , ;
= = = ,
, , ,
.
. - , .
,
,
.
(),
, .. ,
,
,
. ,
- , ,
29
.. .
, ,
,
,
. - - (sabda- brahman),
, ,
, .
,
,
. (
), ,
, :
() ;
- . ,
.
. , ,
, ,
.
, (tejas-tanmatra) . Indriya (, ) sattvikamsa (, )
-
(apancikrta-tanmatra) ,
- tamasikamsa (-,
) . -
.
3
- .
() (, vrtti),
() (
) , ()
() - , ,
3
. (. . .).
apaficlkrta ()
. apancikrta-tanmatra
. (. . .)
30
.
, ,
. , (,
visaya = artha) (),
, ,
{) ,
. ,
,
(upasana).
( -)
,
, (, - (istadevata)),
.
(, abhyasa) ,
,
. ,
,
.
,
,
, , .
,
(-, anupahita-cit). upahita-cit
, . upadhi
para = suddha-sattva-pradhana = utkrsto-padhl = samasti,
apara = malina-sattva-pradhana = nikrstopadhi = vyasti.
3 : (, karana),
(, suksma), (, sthula). (upadhi)
, , -,
-.
- , ,
, ,
(vikrti), ,
, .
:
31
1) (, antahkarana)
(, indriya), 2) 5 (, panca-bhuta),
- - (-tanmatra).
.
? ,
, .. ,
,
(, bhautika),
(bhuta). (, ,
), ,
() ,
- . -
-. , (sattvikamsa) . - (ahamkari).
, ,
(, vibhu);
, .. (, anu). ,
,
(-, madhyamaparinama). ,
.
(, jagrat)
(, svapna), (, susupti)
,
, (nadi).
?
, ,
(),
(jnana) - ,
(, manas) .
, (parinama)
, , . : - (jnana-
32
svarupa) - (jnana-vrtti). - , . -
, .
- (jnana-vrtti) .
, .
(tejas). ,
. (, svaccha),
. ,
, ,
.
(, mithya).
(, prama)
(tadvati tat prakarakajnanam), (, jati).
(, vyakti),
, ,
, (,
prakara),
, , (, ghata)
- (, ghatatva).
, ,
-. ,
, - (,
dosa)
, . ,
.
-
.
(, )! ,
.
, (rupa), .
, .
(bhata): akasa, vayu, tejas,
33
prthivi,
() .
() ,
- .
,
, : (chidra),
,
, (, ); -
(); ,
(), an () ().
: ,
(tiryag-gamanaslla), ,
, ,
. ,
(, calanapara), ,
, , (
), ,
. pindanda -
. - - Ham, Yam, Ram,
Vam, Lam (, , , , )
, .
.
:
hayaralava?. , ,
, -,
,
() .
-, , ,
.
5
, , , 5
-,
, :
, , ;
2 .
, . ,
: Tani vastuni tanma-tradini pratyaksa-visay3ni (..
). .. () ,
.
,
,
(),
. ,
. ,
.
( ) (
) , ,
,
. ? ,
,
. -
, .
. , ,
, . , (asanga-brahman), - (brahma-svarupa), .. , ,
.
, , -
{, pramana). -,
, (, svarupa)
,
6
,
. .
, , ,
- ,
(.: ., 1995 .). (. . .)
:
(), ,
. (. . .)
6
.
, {, laksana) .
,
{, atmdriya),
. , , -
, . , , , ,
.
, , ,
, () {, vrtti)
. ,
,
, ,
. -. ,
{), {
), .
-, ,
.
: .
- ,
. ,
(-, brahmasvarupa),
- , (),
, . ,
,
.
, , .
,
:
, , () , . ,
, - .
-, ,
,
, .. ,
. , ,
. , .
, . ,
(brahmasvarupa) .
, (, nispanda)
(asabda). (
), ,
, ().
, . - , - -,
. , , -,
(, saspanda). , ,
40
- -
. -
. - - . -
, ,
, . (
) . - ,
.
, : - (vaidika-sabda (-, srauta-sabda)), ,
- (laukika-sabda) - ,
.
, (
, -, -, -); , - ; -
, - .
,
-, - -.
, ,
, ,
(, anandamaya) (srsti-kalpana),
. -
, - , , , (
)
-, , .
- . ,
- -, -
. ,
, ,
, . ,
, : - (apancikrta-bhutas),
41
, , , -
(sthula-bhota), -
. - (bhota-srsti).
, , -.
, .
, -
-, ,
.
- -,
, . -
(, samasti) .
7
-
(), () ,
, ; , ,
(sutratma) (virat),
. - ,
, - natura naturata ( ),
. ,
.
,
-.
- , ,
-, .
- ()
.
- ,
; , () ;
,
, .
7
. (. . .).
(.. -), ,
- .
- (sthula-deha) ( ). - (annamaya-kosa) - (pranamaya-kosa),
(, rajasika) , . ,
-,
().
, - ,
.. -
,
, , , .
, , ,
. , ,
, ,
. - ,
. ,
- ,
susupti, svapna jagrat. ,
, (namaste
bahurupaya).
- ,
. . ,
( ), ().
(, vyasti)
. (prajna)
(avidya). -
(, ) ,
.
,
, ,
, .
, ,
,
. .
,
( ),
. ,
. - - (sabda-visesa). ,
, .
- () ,
,
. (.. ,
), , .
-
(karana-sarira), - (karana-deha).
- .
, , - . - (srsti-kalpana)
- .
( , ), -
, ,
. -.
(, )
-, , . -
. ,
, ,
.
44
taijasa, ,
,
- (suksma-deha),
(). - ,
,
,
. - -.
- - , .
: )
(-, samasdrupa) ,
, ) - (srsti-kalpana),
, . ) ---
(jagratvasanarupasvapna), -,
jagrat, -, ) -,
.
,
. , -
(utkrstopadhi). (upadhi) (.. -) - (sattvika). ,
, ,
, - ,
- . , ,
, ,
, .
/, , ,
- . (sattvika)
. , (visva)
, , ,
(, malina). ,
,
, . ,
, - ,
- . -,
. . ,
, ,
.
- --,
.
.
(); 0
. -
,
, -.
, -
.
- , - ,
, .
,
( ) ,
-; -
() (dhvani) ,
,
. - (-)
,
. --
,
-. (, ), (, ) ,
, ,
, . -
, ,
. - ,
, .
. , - , -
(, Tksana),
, - .
, , (
), ,
(), ().
. ,
.
-, - (apancTkrta-akasa) - - (apancikrta-tanmatra).
, ,
,
.., , , ,
. - ,
. -
,
. ,
, , , ,
.
(apauruseya) ( ,
). -
, .
()
,
, . ,
,
. -,
; -,
, . . ,
. ,
, , ,
. ,
, , ,
. ,
.
. - (avyaktaIsvara) (). ,
, . (-
) (
(cidrupini), ( ) ()
.
-, - -,
. - (, nispanda), - (, saspanda).
(), - ().
- (unmani-sakti), - (samanl-sakti).
- , .
- , , .
. - . - , , , -. .
,
, - (-, samanyaspanda), .
. -
(-, visesa-spanda), -
- (-, spastataraspanda),
, .
,
(sabda), sabd -
, - , ,
, . (-, varnatmaka-sabda), (), ..
,
, -
( , ), (-, dhvanyatmaka-sabda), ,
, . ,
.
, . ,
,
.
, ,
, , .
- , .
, ,
. - )
,
, , () ,
, )
, ,
.
,
: ,
,
, , ) ,
.. ,
, - ,
-.
52
. - (, karya).
,
, .. ,
(.. ) , ,
(, karana), . -, .. ,
() (rupa) ,
(, namarupatmaka). ,
,
- ,
, -.
,
, .
,
. , (arundhatTdarsananyaya) ,
, ,
: ,
, - .
(sisya)
.
,
. , , , ,
. -brahma, - ,
. ,
, ,
. ,
- (pranah-brahma), - (vijnanambrahma), , ,
, , - (anandam-brahma).
,
- , ,
(
.
. ,
, ,
.. ,
. ,
.
, ,
. ,
, .
, - , ,
(-, brahmasvarupa)
. ,
, ,
,
. ,
, ,
(, ), .
, -. , (niskala (
)) (nirguna ( )), (sakala ( )) (saguna ( )).
- ,
- ()
(). - ,
, .
, ,
. ,
. , -,
,
. -
- . (avyakta) ;
54
(vyakta) , ,
( )
,
-.
Kriyasakti pradhanayah sabda sabdartha karanam
Prakrterbindurupinyah sabdabrahmabhavat param.
Sarada-tilaka (1-12).
, ,
, , ,
,
, , -.
- , . Avyaktarava - (nada-matra),
, , ,
,
, .
sabdartha-rupa-visistasya sabda-brahmatvam avadharitam.
Pranatosini (13).
,
,
,
.
Srstyunmukha-paramasiva-prathamollasamatram akhandovyakto
nadabindumaya eva vyapako brahmatmaka sabdah.
Pranatosini 10. Raghava Bhatta, . 12, . I, Sarada-tilaka.
-.
- ? - (
8
() -
(. . .)
-) ,
(= ) . ,
- ,
. ,
, , .
- ()
(-, sabda-prabhava),
(vanmaya).
, .. ,
, -.
(),
, , ,
,
. , -
, .
,
-! .
. (), -.
(). -
. ?
; ..
. ,
(, , ,
),
, ,
().
,
, ,
. ,
, .
(),
- -,
- ,
, ,
- (.. )
, , , ,
.
, ,
,
,
-. -
, , -,
-, . panclkrta, ..
,
.
-,
, -
(saksatkartrtvam) ,
,
. , ,
, .
, ,
- ,
. ,
, ,
;
. ,
- , ,
(samya-vastha) .
() (ksobha), (, samanya-spanda) , ,
, ,
(). ,
57
, ,
(, prameya),
(, pratyaya) (, pramatri),
, ,
, - . , (
) -
.
, ,
(), , ,
. , -
-, ,
, .
, .
( ) ,
-.
(),
, , -
, , -
, - . ,
(, amurtta), - (, murtta). .
, , -
. , ,
(). , -
( ) . ,
- ,
. , -
( , )
, ,
. , (-
), () - -.
,
,
( ), .. ( ).
,
,
. -
, ,
, -
. -
, ,
.
.
: 1) , ,
, , , , .., ; 2)
, -. -, ,
. - - .
-, , , .
. 3) -
,
-. , ,
. , . ,
- - - , . (Omityekarang
brahma tasya vacakah pranavah). ,
,
, ,
,
.
, (srsti,
sthiti laya) , ()
, , (
)
, .
().
? ,
- .
,
, ,
.
.
,
.
() .
,
,
(
) (fact-section).
.
-
,
. - , - . .
, .
, , -,
, , -, .
, , ,
,
.. ..
. ..
, , , , .,
, .
, ,
, , ,
, (cit),
(ci'drupini) (cinmatrarupini).
,
: ,
,
.
(niskala), -, , ().
-
,
.
, ,
, , ,
. - (sarupa-parinama),
- (viropa-parinama).
- .
1)
,
, ()
,
() . 2) -
,
. ,
() , -
, .
,
() . ,
, .
,
.
- .
(
) () ,
,
, laya
. ,
() (srsti),
() (sthiti) () (laya),
()
( ), ,
. , -
,
() (, ghambhuta) ,
.
, .
,
, ,
, - ,
(laya). () ()
().
, , .
,
.
. .. ,
,
.
64
, ,
.
,
, , ,
, ,
-,
.
.
, ?
.
,
. , , ,
(, ananda),
,
-. , ..
(--, sakti-visva-rupa)
(-, sakti-cidrupinl).
. ,
,
,
, . ,
, .
, .
.
.
, : - ,
.
,
, , :
, .
. ,
- (vyavaharika), (paramarthika).
drsti-srsti-vada
krama-srsti-vada. , - ,
,
.
. - .
, , (),
,
.
- (janmakala) ,
(kala). ,
(mahakala) - (nirguna), (nirvisesa), (nirvikara), .
, ,
)
, , )
, ( ), ,
. ,
,
.
.
, ,
, ,
, ()
, - (samanya-spanda),
.
.
(, Iksana), ..
.
, ,
, .
,
.
3 .
,
. ,
, .
.
.
(sarvatmakatva). , ..
, , . (
), (sarvajna),
- (sarvavit). - ,
, , , ,
, .
, ,
. , -
. , ,
.
(-) ) - (apanclkrta-bhutas), , )
, ) , ..
(antahkarana), (indriya) (),
) , .. - (panclkrta-bhutas).
, ,
, .
() , , , , ,
, - ,
.
(samanya-spanda) (
) (, visesa), - (, samanya)
.
-, , .. .
, ,
. ().
67
.
, ,
. , ,
- . ,
, , .
, , ,
,
.
,
. , ,
,
.
.
.
- ().
,
. , ,
, . ..
(apta), (saksatkrta).
- , ,
.
, (
) , , ,
(, saksatkrta).
, .. ,
-- , -
-.
-,
.
().
(),
, .
*
:
.
, ,
() () ,
( ).
- .
,
() .
( )
.
, , .
.
,
. .
, - ,
. ,
-,
, , ,
. ,
(saksatkara)
. -
-
, .
(brahmajmna),
,
.
) ) .
, .
(, svagata),
(, taditara). ,
(), , ,
, (, bheda).
( ),
,
, .
, ,
- .
. : ) (-); ) -; ) , . , ..
- , .
, . , .
-, ,
.
- - ,
,
-. (-
), , .
() , - .
, (purna) ,
. -
- , 9
' . (. . .).
. -, - ,
, , -
. , ,
,
.
.
. ,
. - -
,
, (, kutastha),
, ,
, . ,
.
, ,
(, bheda): -,
( ) (), ,
;
-, , : 1)
,
(sajatlya), 2) ,
, , (vijatrya).
-
()
().
, . ,
(varnatmaka) (dhvanyatmaka).
, .
, , ? -
,
.
? ,
, , ?
, ( , ),
,
?
(, vyakti)
() (, jati).
. (
) ,
, .
, ,
, .
? , ,
.
- - (vyakti-visesa). - (vyakti-samanya). - ,
- , ,
. - , ,
- .
.
.
(
). , ,
. ,
, .
,
. ,
. () - -,
.
, ()
(prarabdha)
(samcita). ,
,
.
().
- (vyakti-sabda)?
,
(-), ,
. ,
(
), , ..
, . -
,
, , .
, -.
, (
), , - .
,
, . ,
().
, - (vaidika-sabda). , ,
gauh - , ,
,
. ,
(.. ), ,
- , ,
().
, , .
.
.
,
. ,
.
(-),
, , ,
,
.
. - ,
(-, srsti-kalpana).
, -
,
, - .
() (). ,
,
. ,
- .
,
. , (.
Catchpool's Text-book of sound, . 290),
, ,
, . , , . ,
;
.
. .
, , ,
.
.
,
, .
(uccarana): , , . ,
, , ,
,
, ,
. (. I Siddhanta-kaumudi)
(, prayatna),
(antara-prayatna) (bahya-
76
prayatna). : sprsta, isat-sprsta, vivritta
samvritta, - ,
,
, . -
, vivara, samvara, svasa, nada, ghosa, aghosa, alpaprana,
mahaprana, udatta, anudatta svarita.
, - .
, -
, - , -
. , ..
, - .
, - ,
.
- . ,
sprsta antara-prayatna, ,
, la, va - isat-sprsta antara-prayatna ..
-, (sa{cakrabheda) ,
.
,
. , va
, (muladhara), ha -
- (ajra-cakra). ,
( , )
.
, ,
,
,
,
, .
,
( ) , ,
, ,
,
.
,
,
. , , -
(varnatmaka-sabda) ,
, ( ),
, ,
,
.
, .
, ,
, . -
. ,
, ,
( )
,
. , (
, ) , ().
,
(-), (-), ( ),
,
. - -
(vaidika-sabda). ,
.
, (thought).
,
. , (thinking),
, ,
,
.
, ,
. , -
. ,
, .
- .
,
,
. , ,
.
, - (sabda-prabhava) - (sabda-purva);
- .
: ()
Ete, - ,
, ,
Ete.
,
,
: - Ete, -
(). ,
.
, , ,
82
,
,
, ,
- (iccha-sakti). -
(-).
, ,
,
. , ,
(, vyavaharika),
,
, ,
.
(ideation)
. , -
() . (
,
, Approaches to Truth>> Patent Wonder.)
,
() (),
(, ).
, ,
,
. ,
. ,
, ,
.
,
. ,
.. ,
.
,
.
:
(ideation).
, .
. , , ,
, .
, . ,
, -
;
, , ,
.
, ,
, .
, , .
. ,
- , .
(). , -
, , -,
, .
, : , ,
.
: -, -,
-, -, -
-.
,
. ,
.
-, -,
;
(), -
( )
, ,
.
. - -
,
,
- , ,
,
, .. .
-
.
, ,
,
,
,
.
( ). , ,
,
.
,
.
.
.
, ,
, ,
,
.
, . - ,
, ,
.
- - ,
.
, ,
. ,
(parasabda), .. ,
( ) -.
, ,
.
.
. ,
, .
( )
,
. -
, ,
() , , ,
() .
, ,
. ,
, . , ,
. .
. ()
.. ,
?
, ,
, ?
() .
, - .
, -.
() (
) . -
.
.
,
.
, , .
- ,
.
. ,
, ,
, ,
, . ,
,
(.. ).
.
,
.
.
,
, .
( )
. , ,
.
. :
(.. )
, - (sabda-tanmatra)
, - (suksma-sabda)
,
. (blja-mantra), ,
,
;
,
- .
,
, ,
.
, -
, . , ~,
.
, ,
( ex hypothesi ),
(mauna).
. ,
( ), - .
, ,
. , - .
, - ()
.
, .
,
= .
.
( , ),
( ) . ,
,
. -
,
, - . ()
. , -
, ( )
.
-,
.
( ) ,
. (, )
.
,
-
88
.
,
, ,
,
, ,
.
,
, = ,
= = (),
.
;
,
,
. ,
: .
, ,
, ,
. ,
.
,
, . ,
, .
,
, ,
, ,
,
.
,
.
,
, , ,
, (
) ,
. ,
,
, .
, -
;
,
, , , , ,
..
: 1) - , ,
, , . ,
. 2)
( ) -
, , ,
. , , ,
, .
. 3)
,
,
. ,
, (
)
.
,
(,
)
,
.
? . , ,
; , ,
, , , .
-
. , -
(jagat) (, ). ,
(, nispanda) .
, ,
, , , .
(, indriya) (, manas), ,
,
, .
.
, ,
,
, - . ,
,
, , .,
. ,
.
, ,
.
, ,
.
$ , ,
. , - : - -
. , ,
, (
),
;
(
) .
, , , ,
.
,
(), .
,
, ,
,
. (),
,
, (.. ) .
, , ..
. , ,
, .
.
,
. .
. .
,
, ,
.
, - . , ,
, ,
,
.
95
, ,
, ,
.. ,
.
, (
) {) ,
.
(
) ,
, ,
.
.
, . :: ,
()
(sisya),
, .
,
, ,
,
, .
- -
. ,
,
, .
. ,
-
. ,
, , - .
,
. . -
, ,
| () ,
, .
,
.
, ,
.
(manasaputra)
, ,
,
. ,
, ,
- (nada-bindu),
. , , ,
.
.
:
1) , .
- ,
. ,
- ,
,
. ,
..
,
.
,
. .
() .
.
,
. - , -
. , , .
,
)
; ) .
,
,
, , . ,
, , ,
, , ,
. ,
,
,
. ,
.
(.. ,
)
,
, , ,
.
,
, (
), -
.
, . ,
(),
, ,
.
, -,
(). :
, ,
,
,
. ,
.
* .
2) , ,
.
.
, , ..
.
, . ,
, , ,
.
- ,
, ,
. ,
, .
3) , ,
.
, .
, ..
, (
). ,
,
, ,
, ,
( ) .
, - .
.
, , ,
. ,
(vaidika) . , ,
,
. ,
(-) ,
.
; ,
-
. ( )
, ,
, ,
. ,
.
.
,
.
.
.
, )
,
, ) , ,
. ,
,
,
,
,
, , -
.
4) ,
, .. , ,
;
. ,
, (
).
,
, - ,
,
. , .
-.
(
),
,
?
.
,
, , - .
. , , ,
(),
,
. ,
. ()
, , .
,
, -
,
. ,
, , ,
. ,
, ,
. ,
, ,
( )
, , ,
, . . -
. ,
. , ,
, ,
. , ,
(dahika-sakti).
, (
) : )
() ,
101
,
(
),
, .
(
)
( ).
, ,
, )
i (, dhatu),
, (. 3 .),
, , [ (agni).
, ,
.
(, ).
.
(saktyartha)
(laksyartha), - (abhida-sakti)
- (laksana-sakti),
.
,
, (vrtti):
(abhida) (laksana).
\ , ,
. , (vakyartha) () .
(),
, . - ,
, , ..
, .
,
-
102
. ,
. , (vahni), (hutasana)
- .
,
. .. -,
.. , .
5)
(, krama), , (, chandas), , ,
.
( )
(devata) .
,
,
,
, ,
.
,
, : 1)
(,
), .
, - () . 2) ,
-,
. , - .
,
.
,
. .
-,
,
,
, - . ,
,
(, chandas) ,
{).
, , .. i, . ,
,
.
(
).
.
.
.
: )
(chandas):
.
, , )
.
.
106
,
:
1) ,
, , , .., -
. .
2) , ,
,
.
,
.
.
3) , ,
,
,
.
, ,
,
. , ,
.
.
,
, ?
. ,
, ,
.
, , - .
. - ;
. ,
,
- .
, , , -
; , ,
107
I , . ,
, ,
, . ,
.
? , ,
,
,
.
. ?
- ,
, .
,
,
,
. , gauh
cow.
- . ] . , .. . [ , :. , ,
aukika), , , ,
- , .
, ,
. , ,
, , ,
, - .
, ,
: 1)
? 2)
? 3) , .. -
?
108
,
, . : 1)
(), 2) (). - ,
. -
, .
, , , gai gabhl
, .
. ,
, .
.
, : 3) , 4)
.
; - .
. ,
(, susupti) .
()
, ();
, ,
, .
,
: 1) ,
2) , 3)
, 4) , 5)
, 6) .
,
.
.
, ,
, ,
. ,
, . , ,
, .
(srsti) (laya),
109
.
,
. , ,
. ,
.
, ,
, .
,
?
? , ,
, , 1)
, 2)
, , ,
| 3) .
,
, .. . , , .
. 1) ,
2) , .. .
. 3)
, ,
) ,
.
.
, 5)
, 6) . ,
, ,
. :
7) , () 8) ,
(dhatu).
-, - (3, . 17) : Tatra vagvarnesvarthavatlti.
, , sarvabhldhana-
sakti-prachita, ()
(). -: , , - (Yannehasti tat
kvacit). () - .
, ,
.
() (kramanuro'-vhinorthasarhketenaVacchinnah). ,
(, sarhketa)
, .
.
. - 9)
10) , 11)
; 12)
, 13) ,
, , 14) ,
15) (), 16)
( ), (, kramic).
() ().
, ,
. , (
), .
,
,
, (
). , ,
, , (
), ,
.. -
. ,
, , ,
.
,
. .
, .
, 0 .
.
,
.
, .
.
2
10
, ,
- .
. ,
, ,
;
, .
75 , , ,
.
, ,
. (vamamala)
.
, ,
(-,
anahata-dhvani),
10
,
, ,
, .
. , , ,
,
, ,
.. (. . .)
112
(-, sabda-bindu) (-,
sabda-paramanu) .
, , ,
, .
, (sarvatobhadramandala), (yajna), (homa),
.
, -
(, yantra),
,
. ,
, - , ,
.
- (parasabdaparamanu). , - -
(sabda-paramanu).
. ( -)
( ) .
, -
.
, , ,
,
.
.
,
- -.
, , ,
,
, ;
par excellence,
. 8)- ,
,
.
, .. () - (
), - .
.
-,
(krama) (japa). ,
,
(.. ).
,
, ,
- .
.
, .
, ,
, ,
, ,
.. :
,
, , ,
? ,
, gauh -
. ,
,
, .
, , ,
, . !
114
, ,
. , ,
, ,
, ,
. , ,
. , - ,
.
.
: , ,
, ?
,
- , ,
,
.
, , ,
.
117
-
--. , ,
- (sakti-tattva), - -
(sadakhya-tattva), - - (Isvara-tattva).
,
-! ,
- .
IL
--
I . -
, aham) (, idam), - (, grahaka) - (, grahya)
. , , ,
- .
, ,
, ,
, .
(vimarsa) - I , ( nyonmukhah aham-pratyayah); ,
, (yastu anyonmukhah sa idam iti
pratyaya). , , .
.
.
I . ,
I , .
, : .
,
,
.
: - .
- : -
; - (Yad ihasti tadanyatra, yan nehasti
na tat kvacit). : ,
, ,
(Vartamanavabhasanam bhavanam avabhasanam antahsthitavatam
eva ghatate bahiratmana). ,
, ,
. ,
, ,
, .
, (parasamvit),
(, jmna).
, ,
, . -
(, prakasa), - (, vimarsa).
.
. (),
(, svarupavisranti).
(mayika) ,
-.
, ..
,
( ).
- (hrdayam paramesituh).
mayika (maya pramatr)
,
.
. (niratisayapremaspadaWarh
anandatvam). -
:
()
, .
- - () (, bheda-buddhi), ,
(, ,
, .
mayika .
. - ,
5 (kancuka), , .
, . - , ,
- . (, kala)
. () (,
hiyati) (svatantrata),
^ ,
.
(, ). -
, -
. (, sarvajmta)
, sarvakartrta)
120
12
vidya" kala ,
.
,
()
. ,
,
.
(, sakala) (-, niskalaparamasiva) -,
(unmanT).
,
. ,
. - -
() (-, prathama spanda)
. - -
-.
(nisedhavayaparupa saktih) . ,
, , ..
, .
,
(prakasamatra), .. ,
- () ,
.
- (
) ,
13
" vidya () - ,
. (. .
.)
kala () - ,
. (. . .)
(). (. . .)
12
13
121
I ,
, -
1 (, sunyatisOnya). , (nyonmukhah ahampratyayah) . ' - . , . -
(iccha) ,
(santatasamavayini).
14
, ,
, - . ,
,
,
.
()
, (-, -),
.
, ( )
.
. -,
-,
, - (, aham-vimarsa). , ,
, ,
, -,
, , .
, , -
,
. ,
. -- - ,
. (. .
)
(),
(). .
(, abhasa)
(sadakhya), -
(sadasivatattva). , ,
- .
, ,
.
() (, vivartta) , ,
, , , .
.
(, parinama),
,
,
.
-
. (nimesa),
, (unmesa),
.
.
. (),
().
- (sphutatvam)
() (bahyatvam) .
.
, ,
. , , , ..
, ,
. ,
- -.
,
, - - (isvara-tattva), -
123
(, ) ,
.
, . -
(bindu),
, ,
() . , ,
, ,
, ,
.
, , (vidya, sadvidya, suddhavidya).
' ,
(samanadhikaranya). - - (aham-vimarsa); - - --
(aham-idam-vimarsa); - - -
(idam-aham-vimarsa).
. -
,
, (, sarhgamana)
(, adhikarana),
,
(, mayapramatr). ,
.
,
. ,
(, suddha) (,
asuddha) , (paraparadasa).
(bhedabheda-vimarsanatmaka-mantrarupa).
,
. -,
.
,
, , .
(sarvo mamayam vibhavah). ,
,
. ,
,
. ,
, ..
{-, vijmna-rupa),
.
-,
, (
), ()
, ,
,
, . -. -
, , ,
, (
) .
- (santa-sakti)
, ,
(), (),
() (). ,
. -
(, bhokta), - ,
(, bhogya). -
, .
(antahkarana),
(indriya) (bhnta), .
- .
. ,
, ,
{, pjthivl)
, - -. ,
,
.
. ()
(--),
(-),
() ,
,
, , , () ,
.
, ,
, , ,
. , ;, ,
. ,
,
; , . ,
.
-,
(), , - -.
I
kalas. ()
i/namme . (srsti) . (palana) - ,
J^lrirtyu) - .
' , . -
94 , : 19 , 6 , 11 :!, 10 , 10 , 10 , 12 16 .
- 19 f?bi, : Nivrtti, Pratistha, Vidya, Santi, Indhika, DTpika, Recika,
jMocika, Para, Suksmamrta, Jranamrta, Amrta, Apyayanl, Vyapini,
Vyomarupa, Mulavidya, Mantrakala, Mahamantrakala, Jyotiskala.
15
, , , ! , !
! () .
-. (. . .)
-
, .
.
, ,
- - (-), .
.
.
,
.
, :
, , , (, desika).
,
-.
,
, , -
, . gurupangkti .
, .
, -.
., 11 .
, ,
, ,
, .
; 1510
. , -, 1454 .. ,
.
130
.
, , ,
.
(. 1, 7) : -, --,
; - , - .
Saccidananda-vibhavat sakalat paramesvarat
Asic-chaktis tato nado nadad bindu-samudbhavah.
- -.
, ,
. ,
(-pyna, vyastirupa), .
. ()
-- (saccidanandamayl, cidrupinl),
. , - - -. , , ()
(), ,
--, ,
. .
(, saccidananda -, saccidanandamaya. .
, .
- -,
-.
. - 36 .
, - .
, .
-,
, , ,
, - .
: ,
() , .
131
' ,
I
(,
sadutpattivada) (,
ucchOnavastha) ,
(Ya anadirOpa caitanya-dhyasena mahapralaye suksmasthita). (adhyasa)
I - ,
, .
, ()
, , , (cit),
(laya)
.
- ,
- . ,
, .
,
- (), .
- , -
.
,
(), , ()
, , -
().
,
,
. :
. ,
,
, .
, ,
(). ,
. : ,
,
, - . - :
5*
-,
,
. ,
, : , , , ,
(, adhisthana)
, . ,
, ,
, , ,
.
,
-. - (
) .
.
, ,
. , -
,
(ucchOnavastha). - ,
(srstyupayogyavastharupau). - - .
.
,
-.
, .
(-).
, (),
.
(
) ,
,
(, parinama) ,
.
,
.
,
I . - ( 117) , : ,
.
- - (santata-samavayinl),
. ;
(sadakhya),
. - : , ,
, .
{ , spanda prathama)
-.
Yad ayam anuttaramurtir
nijecchyakhilam idam jagat srastum.
Paspande sah spandah
prathamah siva-tattvam ucyate tajjmih.
, , (ananyonmukhau aharhpratyayah). , prakasa () jnanamatra (),
- , -.
() -
. -
(nisedhavyapararupa saktih) ,
(), .
, . . -
,
.
16
(Tattva-sandoha, 2.)
, (, yoni),
(-, bfjavastha), (hrdayam paramasituh). - ,
; - ,
, - , . -
(yogini svavid). ,
. - ,
.
:
; .
( 4) :
,
, ,
, (.. ),
(.. ,
). ,
, ,
.
(riparamasivah svat-maikyena sthitarh visvarh avabibhasayisuh
purvam cidaikyakhyati mayanasrita-siva paryaya-smyati-sunyatmataya
prakasyalhedena prakasamanataya sphurati; tatah cid-rasasyanatarupasesa-tattva-bhuvana-bhava-tattat-pra-mat-radyatmataya'pi
prathate).
16
(), () ,
, ; - ,
, ( , ). (. . .)
: (, ) ,
(), ( ) ,
' ,
I () .
1 , (, ,
I , matr, mana, meya).
, ,
I , , I . - I (). 1 , ,
. ,
. ,
- .
, ,
,
- - . ( ) (
49): .
, , , , - . . , .
(utsrjya) , I (dvidha bhittva) (unmukhi)
; , ,
(-, srsti-kalpana).
\ () () .
. , -, ,
, - , , , ,
J - , , , . -
, .
, ,
, , (),
- , , .
, ()
, - , -
(mithah-samavayah).
, . -
(. 1, 16-24) : ,
, -
- (Aham prakrtirupa cet saccidanandaparayana).
, , ,
, -,
,
. . ,
,
. ,
,
(mayika) . , -, ,
,
. (),
(maya-pramatri),
, . ,
.
. - .
.
,
, .
()
- ().
,
, ,
: .
,
. ,
.
, .
, ,
. ,
.
, ,
,
-.
? , ,
. - ,
.
, -.
,
(-, bhedabuddhi), ,
, ,
.
- - ,
; .
,
(acintya). - ; (-, adyasakti) ; - : Aham devi -smi ( ,
), - Sa'ham ( - ).
-
- , ,
-.
,
. -, -, - :
Iccha saiva svaccha santatasamavayin! sati saktih.
Sacaracarasya jagato bljam nikhilasya nijanillnasya.
(--)
-
. ( ) ,
.
-
, -
-. - :
(siva-sakti-samayogat
jayate srsti-kalpana).
(nada).
, - ,
-,
,
. -
. ,
...
,
. ,
, -, .
,
,
,
. ,
, ,
, ,
.
,
,
.
,
,
, ,
, .
, .
,
,
,
( ) .
, ,
,
. ,
. : Neyam
yosit puman sando jadah s m r t a h .
17
.
,
-. - - - ,
. , , -
(maithuna)
, , , 17
, ,
(. . .)
-
(vipanta-maithuna) . , - (niskrya), - (sakrya)), .
- (mitha-samavayah) ,
-.
.
. ,
. ,
,
.
, , (kamakala), (, mula)
. :
.
(avinabhavasambandha), ,
-
(akhandaparacicchakti).
- ,
-,
(saccidanandavibhavat),
{-);
- , (). (sakala) ,
,
, , , -
- . , -
- , ,
, - - ,
.
, . ,
,
-
(visvottirna), ..
. , ,
- , (, visvatmika).
- ,
.
, ,
(,
ucchunavastha) ,
144
().
( )
,
. . .
, -
, . (kriya). ,
, ,
,
;
--
. -,
,
, ,
.
18
, ,
(niramaya padonmukhl,
-), (sivonmukhi, ),
(, pumrupa),
. ,
() (). ,
-, ,
- (-).
,
(-)
, ,
-,
.
,
,
18
, , ,
, .
.. ,
. ,
, .
, . ,
kala. , : -
(kalatattva), (ravatmanikalatattve). : ,
(namaste ravatvena t a t t v a b h i d h a m e ) .
36
, -;
.
.
, , ,
-,
(),
. , ,
.
- , - .
,
(). , ,
,
(karyakasa),
(vikrti) -.
- (
).
, , .
, .
,
(), .
- ,
, . ,
(.. ) , (,
avyaktatma) , {, nadamatra) , ,
.. (varnadivisesa-rahitah).
,
. ,
-,
() .
, ,
, (, tattvesa).
- ,
(sabdasabdarthakaranam).
, -
-
.
-,
, .
(. .
-
),
- ,
(caitanyamsarvabhutanam).
(, pram)
().
,
, . , . -
, -. - (, ), . - ,
(). , , (), ,
, (), (),
(). ,
,
- ,
() ().
: ! antaratma
nadatma (nadate svayam),
. ( -
),
. ,
, : (mahanada),
(nadanta) - - . , -
,
, , - .
, ,
, ,
,
,
(-).
0
,
. , (nadasya
antah layah). ,
, , , , , (-,
anutpannanispanda-vak),
(-,
sunya-samvit),
(utpatsuh s a m v i d utpattyavastha
suksma). -,
148
. , - ,
. (akara),
.
mahatmya, -, -
() () ,
. (antargata), . . ,
.
, - ,
. ,
,
,
. Hrim () -
, .
,
, - ,
(,
uccaranakala). -
,
,
, , (visvottirna).
,
: -
(
manahsahitatvat ;
-
(tadrahita)) - 1/256 ,
(1/128) .. (1/32), - 1/16,
-,
Vi , .
, - - ,
( ) ,
, -.
,
, , .. .
, -
. ,
149
.
,
.
: () (sa aiksata). ,
? , ,
? ?
, ,
. - , ()
.
? : (-) , (-)
.
, .
, ,
(svabhava).
,
.
(,
anirvacamya). , ,
, ,
(, svanubhava) . ?
- ,
. (
) ,
. , ,
, , ,
, ,
- . , ,
,
(acintya-sakti,
-).
,
,
;
,
,
150
.
.
,
. (, susupti), (), (, jagrat),
.
.
,
. ,
. - , . -
- -.
.
() ,
. . ,
,
.
,
, .
.
-, ,
,
.
,
,
, .
, ,
. , -,
,
,
- ,
(, svarupa).
, ,
,
. : ,
?
, ,
-.
. ,
. , , , .
. -,
. , (
), , (
). ,
,
. ,
.
. ,
(niralambapuri)
, ( , ). , ,
(-,
atindriya-tattva).
, .
,
, ,
.
,
, ,
,
.. , ,
, .
, ,
.
, , ,
. .
, ,
,
,
. , . (
) ,
,
, (,
svarupavisranti)
. , (-
rnal 'byor), ,
, .
, ,
,
-,
, (niramaya-padonmukhi).
-,
,
. - ,
,
.
(jyotirmayi)
-
(suksmarupa),
(mantramayi)
- (sthularupa) . .
, .
, , ,
, - (,
avyaktarava), , ,
19
19
. (. . .)
(), .
,
jcaK ()
(), .
() (), ,
, ,
().
,
.
-
,
. ,
(,
cittasuddhi) ()
, (
,
-).
,
, ,
, .
,
, ,
. -
.
, -
. ,
, ? ,
,
,
. - ,
,
. ,
.
, (nadad
bindu-samudbhavah). (bindu)? ,
, ,
() . -
. , .
,
..,
, .
,
,
,
. , -,
.
,
, ,
, .
, XVIII
-
Le Mystere de la Croix (. 9): Ante omina
Punctum exstitit; non to atomon, aut mathematician! sed diffusivum.
Monas erat explicite: implicite Myrias. Lux erat, erant et Tenebrae;
Principium et Finis Principii, Omnia et nihil: Est et non.
(punctum - bindu),
(, ,
), (
). (Monas)
(Myrias). , ,
, (.. cam,
). ,
(,
- (satkona-yantra)),
. Le Tout est engennre' du point central indivi
sible du double triangle.
(satkona),
.
,
, , ,
, , ; ,
, . (Stromata V. 2. Ante
Nicene Library, Vol. IV) ,
: , ,
.
()! .
,
,
, .
, ; ,
, -
, .
, ,
, .
.
, . , ,
.
, -,
,
(),
,
.
(
), , ,
, , .
.
. , ,
, ,
, , .
, . -
()
. ( - 3, 1,2) (dhyamalaprayam), (unmilitamatra-citra-kalpam); ,
(antahkaranaikavedyam).
,
, (). , ,
(),
.
, , .
-
, ;
.
-,
. , ,
.
- , , ,
(-)
,
. (. Sarada 1.7)
,
(, upayogyavastha) . ,
, ,
,
160
(uccunavastha). (, ghanavastha) . - ,
, , (ghanibhuta) (vicikirsur ghanibhuta). , . ,
,
- ( ),
- , , ,
.
,
, .
(. The
Serpent Power, V. 4) , - (.
6), ; ,
(), (). ,
.
, ()
, -, .
49 ,
(), ,
, (. 37)
, -,
. , -
, ,
, , , ,
, .
, , () (, cidghana) ,
; ,
, . -, ().
, , () (. 41),
-
161
(-), (santa) , -.
.
() . ,
, (canaka),
() () .
( 49) :
.
, . (..
).
, . , (, unmukhl), (-, dvidhabhitva),
, ,
(, srstikalpana).
, , ,
( ), .. - .
,
,
. , ,
- - ,
, ,
, -
. ,
,
, ,
, ,
.
, , ,
,
- (namarupa), ,
6 .
() (). ,
- ,
,
- (avikrta-parinama);
, .
. . :
(
, - (prapanca-sakti),
),
( , ),
. , (
) ,
. , ,
,
( 44) ,
; ,
. ,
, ,
,
,
. :
, , ,
. , ,
; ,
(tattvesa), . - -.
,
(),
. ,
, .
,
. -, ,
.
, (. 18 9) :
?
164
, - , .
, ,
, ,
-. , Ham - , a Sah - ,
Hamsah ,
. ,
Hrim, - Hamsah, - HrTm Srim
KITm. . -
() (Sa=Akasa, Ra=Agni),
(, carma) (ardhanarisvara). ,
, 24 , 50 ,
.
- -,
. -,
- , -
- - ,
, -
( 1,9): , (ksobhaka),
, (ksobhya).
40
, , ,
(--, kriya-sakti-svarupa).
, (). ,
(. . 1, 39),
, -
(ghanavastha) .
, ,
, - , () ,
,
, .
-,
. ,
165
- ,
; -,
, - , -, -
.
,
(ghanibhuta) .
- ,
.
- . ,
,
-
. . ,
, .
- , -
; ,
. , , ..
- , , , .
. ( )
, , , -, ,
,
, : - ( , ,
()
), (-), (-),
(-), (), .
, -,
, (mithahsamavaya). --,
, ,
Ham Sah, Hamsah --.
(adrsta) , -
( ),
,
.
(, iksana), ,
()
(-,
parasabda-srsti). (-, anadi-rupa) ,
,
, (utsuka)
, ,
. - :
- (
). ,
. - -, ( )
. cam, , ,
(Sarva-vedanta-siddhanta-sara-sam-graha 312, 313,
315). (3-38): ,
,
, .
, -,
, ;
,
,
. , ,
,
,
. ,
.
- ,
, , ,
, ( ) .
,
167
Indian Philosophical
Review (), )).
)) (kamakala),
. - , ,
- , , ,
.
, .
, ,
, , .
(, sita),
(, sona) (, misra) .
, -, ,
(carana-tritaya). -,
- (sadamnaya-dlksa),
(sukla), (rakta) - (misra-caranas). , ,
, - , - .
,
,
, ;
,
. ,
.
(2, . 22): , - ,
.
Eka murtis trayo deva brahmavisnumahesvarah.
Mama vigrahasarhklptah srjati avati hanti ca.
,
, (
- ),
. ,
. ,
.
(-),
. - , .
Bhidyamanat parad bindor avyaktatma ravo'bhavat
sabdabrahmeti tam prahuh sarvagamavisaradah.
20
Sarada-Tilaka I-II.
,
,
,
, (paradbindority
anena saktyavasthampo yah prathamabindus tasmat.). - - ,
,
,
(), .
,
, .
20
, () . - -.
. (. . .)
-
,
. ,
, - .
, (
, sabda), (, sparsa), (, ),
(, rasa) (, gandha).
(bhuta),
(tanmatra),
. ,
(, indriya), ,
. (, manas), ,
(antahkarana),
(), (ahariikara) (buddhi). -, 36
- ,
- --,
() , .
,- , ,
. ( )
. ,
() , , .
, ,
: -
, ,
( ).
- ,
.
,
,
.
: - (cit-sakti)
( ) - (maya-sakti) (
). .
-, - -.
(avinabhava-sambandha),
,
( -).
, . - - (, cidmpa). , ,
, (, svarupa)
. ;
,
--- (, )
(, visvottirna),
,
(, visvatmaka). .
.
- . ; ,
, .
. :
(Svarupavarane casya saktayah satalotthitah).
.
,
();
-, (), - , ,
.
, .
- ,
(Sarvam khalvidam brahma)
(kulacara). ,
, .
,
, , , -
, , ,
. -
,
.
(, anirvacamya) (),
.. , (cam, sat),
(, asat), (, sadasat), ,
, ,
. , , (maya-brahmasrta),
().
,
. - (mithyabhuta sanatani), , (anirvacamya).
.
, (, cidabhasa)
- ,
- . ,
,
(
).
. , - , ,
, (,
saktiman), () . -
, , ,
, . ,
(),
. ,
, ,
. , , .
- . - . -
-, .
, ;
, (). - . , - . ,
, -, , .
( ):
, ,
, (, brahmamayi), (cidrupini),
(, anadi) (-, karmasamskara) . ,
(gunamayi) (.. ), ,
cinmayi () ().
, -. , - prakasavimarsasamarasya- rupini
(---). ,
.
- . Aham stri -
-.
: . ,
, ,
, ; ,
-
, , .
, , ,
. , ,
, , ,
(
)
-. - ,
, ,
, - .
,
,
,
.
,
, ,
,
, .
,
,
;
, , ,
, , , ,
. :
,
,
.
: , ,
. ,
( -),
.
- :
. ,
, (, abhasa).
(prasara) .
176
- , ,
, .
(cam) , ()
, ,
,
. - ,
, , .
,
,
. -
, , ,
. ,
. , .
,
. ,
,
. .
,
. ,
, , - .
. ,
, ,
, - .
.
- -
; .
- -
; - -
(kartrtva), .
,
,
, . ,
, .
. ,
()
. , , .
,
, , ,
,
, , ,
.
(, )
.
,
.
(. Veda's vital molecule and Notes
on the radical Vitality of all concrete matter by G. Dubern)
, - ,
, ;
,
.
. - (),
,
() ,
.
--
()
, -
,
. ,
, ,
,
.
,
-: , ,
.
, - (para-dasa) (Is. Prat. I l l , 1-5). -
(4, 95): ,
-. .
- (. 5) : (-, bheda-buddhi) , .
, ()
(, vibhava) ,
.
Maya vibheda-buddhir
nijamsa-jatesu nikhilajivesu.
Nityam tasya nirankusa
vibhavam veleve varidhe rundhe.
- : ,
(, bhedadhl) ,
(, karta),
, - -, ,
(vidyesvara), (vidya).
Bhedadhir eva bhavesu kartur bodhatmano pi ya.
Maya saktyeva sa vidyetyanye vidyesvara yatha. (Ill, i i , 6)
-,
, (,
aisvarya), (tirodhanakari), -
().
. ,
, ~
(vikrtis), (-) .
,
. ,
-
, ;
- ,
,
. ,
-, ;
- (
) -,
().
,
.
(),
,
, .
.
,
, , ,
(mayatita),
. ,
, , ,
. ,
() ( matrka)
, , ()
(, ). ,
, - (, man), (, tra,
trayate). ? ,
, , ,
(-, cittasuddhi) -. ,
,
(vrtti), , .
- ,
.
. ,
,
() , ()
(-, jyotirmayi devi),
. , ,
,
, .
()
() ().
, ,
, - kala, niyati, raga, vidya,
kala (, , , , ).
, .
(samkoca), -
( , samkucadrupa)
. , ,
- , - , (. Dr. Otto Schrader's AhirbudhnyaSamhita 63, 64, 90). ,
(, samkoca) ,
, .
, - ,
(),
, , ,
. , ,
, , ,
,
.
, --.
,
(),
,
.
,
, ,
() .
, , ,
, ,
186
. ,
.
,
-,
- .
- . ()
(). - , - .
-
(Pum-prakrtyatmaka
hamsas tadatmakam idam jagat) . - ,
, .
(, vibhava) (
), -
(-,
bhedabuddhi) .
, -,
.
. ,
.
(, nityata),
(, pariccheda)
(.. ).
(), - (5, 11)
, (),
( ),
,
, (),
-.
(Sa nityatasya sakti nikrsya
nidhanodaya-pradanena. Nityataparicchedakariklpta syat kala-tattvarOpena).
21
- , .
, .
(-,
akhanda-kala),
21
() - ,
. (. . .)
( ) (-,
karya-kala).
, (-, sakala-kala),
. ,
: (. Ahirbudhnya, 6467;
. Ueber den stand der Indischen Philosophic zur
zeit Mahaviras und Buddhas 1730).
.
(,
svatantrata).
,
, -
.
, - (. 12)
: , ,
, (),
, ,
, (, niyamayatl)
(, niyatam)
, .
Tasya svatantratakhya
Saktih samkocasalini saiva.
Krtyakrtyesvasam
niyatam amum niyamayan-tyabhun nyatih.
-
(suksma-sarva-niyamakah. Ahirbudhnya V I . 46), ,
,
--: ,
(Ahirbudhnya 64-65). ()
, . (), ,
. ,
,
, .
- ( 10) :
,
; ,
, ,
-.
Nitya-paripurnatrptih
saktis-tasyaiva parimita nu sati.
Bhogesu ranjayanti
satatam amum raga-tattvatam yata.
- : -
(), , ,
, .
() ,
, , ,
, . , ,
,
.
. .
, .
, - ,
,
() . ,
, .
(, sarvajnata). ,
. ,
- (5, 9)
: ,
,
.
Sarvajnatasya saktih
parimitatanur
alpa-vedya-matrapara.
Jnanam utpadayanti
vidyeti nigadyate hudhair adyaih.
,
(,
sarvakartrta).
, ,
. ,
- ( 8) : ,
,
, ,
, - .
Tat-sarvakartrta sa
sarhkucita katipayartha-matrapara.
Kimcit-kartaram amum
kalayantl kirtyate kala nama.
, , ,
, ,
,
.
. ,
, -
, . -
(Ahnika, 8), ( )
,
(,
kartrtva),
.
. ,
, ,
(kimcit),
-, (-,
samanya-matra),
, ,
, -
190
. ,
(, bhoktr), ,
(, bhogya), , -
, . .
. , ,
.
(ahnika) (,
, ) : ,
(..
, ), ()
(kartrtva),
(,
visesya) (, visesana) .
(-,
kirhcit-kartrtva)
-
(sarva-kartrtva)
. ,
, ( )
(-,
visesana-bhaga),
(kirhcit), .
(, sarga) -,
(-,
samanyamatra),
(bhogya), , ,
, - (..
sukha, duhkha moha (, ), ).
, (bhoktr)
(bhogya) - ,
- ; ,
, . (Evam kirhcit-kartrtvam
yan mayakaryam, tatra kimcittva-visistam yat kartrtvam, visesyam
tatra vyapriyamana kala vidyadi-prasavahetur iti nirupitam. Idanim
visesanabhage yah kirhcit ityukto jneyah karyas ca tarn yavat sa kala,
svatmanah prthak kurute tavad esa eva sukha-duhkha-mohatmakabhogya-visesanusyutasya samanya matrosya tad-guna-samya-parana-
191
mnah prakrti-tattvasya sargah-iti bhoktrbhogya-yugalasya samam eva
kala-tattvayatta srstih).
, (Ahnika, . 9)
: , (, kartrtva),
(, bhoktrtva), (
kartrtva) -,
( ).
. (kartrtva) -
,
,
(jnatrtva).
(idam). , - bhokta,
karta. - ,
(bhoktrtva).
1) , 2) 3) ,
. - -
, - . , .
- , .
, ,
, -,
,
. -
(). - ,
,
, , , ,
.
,
.
, .
,
,
,
, (
/) .
: ,
(kirhcit) ,
, ( )
, , .
Evam kalakhya-tattvasya kirhcit-kartrtva-laksane.
visesyabhage kartrtvam carcitam bhoktr-purvakam.
Visesanataya yo'tra kirhcit bhagas-tadubitam
vedyomatram sphutam bhinnam pradhanam suyate kala.
- ,
(-).
(visesana,
.. ) ,
.
.
(vikrti).
: (
) ()
,
.
.
(-,
samvedyamatra) ( ) ( )
(sukha), (duhkha) (vimoha),
( ) .
22
- ,
, , .
, -,
,
-.
,
(, jfieya), (, karya),
:
() , , ,
,
, (, ),
-.
(kartrtva),
,
.
, - ,
, .
, -
, -
, , , . ,
, (),
,
. ,
.
, ,
.
,
. , ,
,
. , (), (varnamala),
.
7 .
- --.
, , - , . 1 , .
, , .
1 (hamsa-dvandva), (Pumprakrtyatmako hamsas tadatmakam idam jagat).
( 39) :
, ,
, . , . ~ , (. 8) : - , sakara . -
.
- . ,
kadi hadi mata. -
-
, (kadi) , (hadi)
- , (ka-hadi) - .
23
- (22) (citkunda)
,
(homa) . : paramatma,
antaratma, jmnatma, atma (,
,
). (citkunda). ,
. - - (pranarupl),
, .
- , ,
(svasa, ucchvasa).
24
23
kunda , . -
() . (. . .)
24
homa - , . (. . .)
,
(), ,
. -
,
. Jnanatma - saksat-saksi
Fupaka. , ,
. ,
.
,
, . , (
saksat-saksi-mpaka) ,
, .
25
(antara)
(antaratma)
(rahasya-suksmarupaka) ,
, ,
(antargata). , . (
) - (,
) ; nigama
agama - . - .
- . ,
, - ,
. (vyapta),
, - (bhuta), ,
(.. , ) ,
. ,
. ,
(,
mohapanka)
().
(,
nisprapafica) (, samhararupl),
(atmanam pradarsayet). (paksitva) , -.
- , - .
25
, , ,
(, ). (. . .)
-
, .
- , -
,
- .
- . --
, ,
(srrhgataka, ) , - (baindava-cakra) .
;
.
: 1) -
; 2) -
; 3) (tattvesa) -
. -
(), (
) (--,
aham-pratyaya-vimarsa),
- (aham-idam),
(
).
,
. ,
.
():
(-,
asuddha-tattva),
- () (),
() ,
() (). ,
, ().
,
, (bhokta),
(bhogya), .. . ,
, ,
.
, ,
.
. ,
.
,
,
, , .
, ,
,
.
. , ,
(cam). , -
-, , cam .
. (, bhumi),
. ,
, ,
.
, ,
.
,
, ,
,
. ,
-.
:
, .
.
, - .
,
,
, ,
. ,
, ,
(, parthiva) ,
, ' , -
.
, ,
;
- , ,
.
,
, , ,
. ,
, ,
, ,
, .
, ,
, - .
, , (,
jagat).
. : .
.
(hanti), (, gati). ,
(aditya),
.
- (tattva-sarhdoha) :
,
(, ); , . .
(santa) (samkucad); , , , ,
(samkalita); (),
( ).
Icchadi-tri-samastih
saktih santa'sya samkucadrupa.
Sarhkalitechadyatmaka
sattvadika-samya-rupini saiva.
Buddhyadi-samarasya
svarupacittatmika mata prakrtih.
- (puman), ,
: , ,
,
, (, ),
, , ()
( ).
Sa taya parimitamQrtih
samkucita-samastasaktir esa puman.
Raviriva sarhdhya-raktah
samhrta-saktih svabhasane' pyapatih.
203
( 7) :
()
, , -
, , ,
( ).
Sampurna-kartrtadya
bahvyah santyasya saktayas tasya.
Samkocat samkucitah
kaladimpena rudhayanty evam.
- : ,
, (-)
, ,
, , ,
, .
Yas' pramata sunyadih prameye vyatirekini
Mata bhavati meyah san kaladi-pari vestitah. (IH-ii 9)
To - .
.
, ( )
.
,
,
, ,
.
(vikrti)
.
,
,
.
, , , - -. , - , ,
, . ,
- .
. , , ,
.
, , (
) ( - ,
cam), , ,
,
(), ..
(cam) (). ,
,
.
- ( ).
(
, ).
-
. , .
, ,
. - ,
;
- cam.
, , , ,
- . , ,
-: (, may in)
, ;
. - (4, 1, 4)
: , (,
pati) (, bhavesu), (
) , ( ), (, eva),
, .
Svanga-rupesu bhavesu patyurjnanam kriya ya.
Maya trtlya ta eva pasoh sattvam rajas tamah.
-
, ; ,
, - .
,
. -
(sa camatkara icchasaktih) . ,
( ) , -
. .
- ( 13-15)
, , ,
- ,
. ,
. -,
. :
() (ahamkara), (). (
) - ,
. ,
(vikalpa) ( (sarhkalpa)), ..
( ), . (Icchasya rajo-mpahamkrti-rasid
ahampratitikarT jnanapi sattvarupa nirnaya-bhodhasya karanam
buddhih Tasya kriya tamomaya-murtir mana ucyate vikalpakari).
(asuddha)
.
, , (), (tattvika).
, ,
-,
: (), .
, .
, ,
{), ,
, ,
(bindutam abhyeti). ,
- (akhanda-paracicchakti),
(samasta-tattva-bhavena
vivarttecchasamanvita), (bindubhavam
paryeti), (kriyapradhanya-laksana). , ()
() ,
, , .
,
. - (bindu-bhava)
(-),
. - -, - (bindu-sivatmaka, blja-saktyatmaka,
nada). - (samavaya), .. ,
() ()
(). (, srstihetu). (1,10)
, ( ..),
, . -,
- (1, 15),
(), , - (), -, , .
, , . -,
,
.
,
-:
(pratisabdam),
(yathasambhavam). ,
, - ,
.
: , ,
.
- , , - , ,
. , ,
, (, pratyabhijm) (-,
svecchaya kriya), ,
(tat jnatum kartum va).
(tat karya-jrana-darsana-sahtita),
-. (sthulah
samudyamah) - - (kriya-saktita),
(tatah sarvam jagat param).
, -. ,
[], , ,
, .
, (. 10):
, - , . , ().
Raudri bindos tato nadaj jyestha bijad ajayata
Vama, tabhvah samutpanna rudrabrahmaramadhipah.
: , , ,
, , (. 11) (samjnaneccha-kriyatmano
212
, (, ravi) {, agni).
,
. -
(), () - ().
- (vama-vakrarekha) ;
- (jyestha) ,
- (raudri), (rjurekha) .
( ) {) , A-Ka-Tha.
, , (.
), , ,
:
, {, ),
, - . 16 , ,
\ 16 , , , 16 , Tha, .
(abalalaya)
. - , La Ksa, -
.
: - ,
, (brahma-visnu-sivatmakam).
, ...
;
Tha , Tha Sa
. ,
, .
: ,
...
, - - .
26
, 26
,
, , ,
() (. . .).
().
, ..
,
, ,
, , ,
. , Ham ( ), ( ) - Sah,
. :
, , -
, (). - : , - ,
, , - .
.
(. 73) , , (),
- , (kala) - .
. : , - . , .
, () (), ..
-. - .
, :
, , ;
, ;
( -: = = = ),
. ,
-. ,
.. (tripura), , ,
, . (
, ) ( ),
bhupura .
, (, karana)
.
, .,
, . ,
, .
- (paficadas!), , (vagbhava, kamaraja saktikuta),
, -,
. - - Kllm, -
- -. I
, . ,
, I
, ,
,
, (),
().
:
, , ( ),
, hakararddha. :
(, yajna) ()
- , ,
,
,
. ,
, ; ,
; , ; , .
,
. , ,
(virinci ()), .
,
, (hari ()) (hara ()),
.
, ,
. - , , .
215
, - (traipura-trikona),
- .
-, -
(kamini), .
: , . . , - - () -
, .
kamini
(tejo-rupa-japa). ()
,
(Nityapujapaddhati, 8).
,
.
, : ,
,
() (Stripumyogat yat saukhyam tat samarasyam). , ,
, ,
, ,
.
( ) .
, ,
. ,
,
-
( ).
,
. -
, -.
( )
(Bhidyamanat parad bindor
yaktatmaravo'bhavat. , 2). -,
av
, ,
. (,
avyaktatma), (, akhanda)
(, nadamatra), (nadabindumaya), , ..
(varnadivesesa-rahita). (5, . 12):
, - ,
, , ,
(, jadatvat).
( 13), -
(Caitanyarh sarvabhutanarh sabda-brahmeti
me matih). , (Brahmapadavacyatvam nopapadyate),
(brahmapadartha) -- (saccidanandarupa).
, - - -- (brahmatmaka), - , ,
(vyapaka) ,
(srstyunmukha-paramasiva-prathamolla-samatram). ,
, , ,
- (kriyasaktipradhanayoprakrter bindurupinyah), -,
(sabdasabdarthakaranam).
(rava) -,
.
(1, 14), -- (parasabdasrsti), :
, - ,
,
, .
Tat prapya kundallrupam praninam dehamadhyagam
Varnatmanavirbhavati gadyapadyadibhedatah
- (sabdasrsti)
. , (,
Alula) , -, , ,
.
, - (artha-srsti),
, (), , .
(
) - ,
. , ,
, (.. ..) ,
. - (), ()
.
221
-
(Pradhanyadyotanaya prathamoddistam), (. 1)
(-),
. , ,
(kalatmanah) (bindvatmanah),
( ) (kalabandhu),
(ajayata) (, jagatsaksi),
(sarvavyapi) . ,
,
, .
,
(nadatma),
, (anadyanante kale srstimpakalasahayat). , , - ,
,
(nimittatvam) .
: (lava), ,
-. - ,
. 30 = 1 (truti).
(kala) , -. ,
- ()
(). ,
, (, nityata)
(, apeksakanityata),
, ,
(, svatahnityatvarh).
, -
, , - , ,
(, anugraha) (,
222
nigraha). , ,
( 16).
: , -. -.
(-, -mahapreta).
(, savarupa). ,
() .
,
, .
, - (viparita-maithuna),
-.
, , ,
(cintamani),
(), ,
, (anandalahari).
-.
- :
(mandira) , (
). - ,
(kasipu) - , - .
(pada) - , , .
. -
( 73) -brahma sanasthita.
-
, . .
omkara ,
. , , , -
-.
(satyaloka),
. , -
() - (maharloka).
(), , ,
, , , , - , , , (tapoloka, janaloka,
svarloka, bhuvarloka bhurloka).
, , , , , .
- . ,
,
,
{), ,
.
, ( 17) ,
- (mulabhuta) (,
) (-, paravastubindu), (
, vikrti) - (sattvika-tattva
mahat) .
- ,
(, , ),
(upacaradubhayatmakah), ,
, , ,
.
(tattadvisesagunah). , ,
, - , - ..
() ,
: (vaikarika), (taijasa),
(bhutadi), ($\), (rajasa) - (tamasa-ahariikara) (. 18). ,
, ,
, vikrta.
,
.
(vikrta).
( ). , ,
(, susiracinam),
(, calanaparah), (, paripakavan), () {, rasavat), (, ghana).
(,
vyaptakasaih) (Parasparanu pravi
staih mahabhutais catur-vidhaih).
,
. ()
.
, ,
,
, ,
.
, -
, , (),
(, )
, . ,
.
- ,
. . ,
,
.
.
- -. -
, ,
- ,
,
.
,
.
,
, , (samskara), (avidya). (vijflana),
( ), (namarupa),
.
(, sadayatana),
, - . (, sparsa)
,
(, vedana),
. , , ,
(, trsna),
.
(, upadana).
(, jata) (, bhava),
, .
, .
, ,
,
,
.
().
, , ,
, , -
, .
, ,
,
.
,
.
,
,
227
,
. , ,
, .
,
, .
. ,
, , ,
,
. (samskara),
.
, .
,
, .
. ,
,
. , ,
,
.
, , ,
.
,
. , -. - ,
.
(bhuta)
, (),
(), ,
), , (),
() ().
.
8'
. ,
() .
- (),
. (),
. (, atlndriya)
,
, () .
,
(-,
bahya-karana), (jnanendriya)
(, karmendriya),
. , , .
, , (, alo) . ,
, -
, . ,
, , ,
.
,
(-,
sarhkalpa-vikalpa) ,
. ,
,
, ().
,
(kartavyam
etat maya). ,
, .
, , ,
(). ,
, .
() , , ,
. 36 ( ), (, asuddha);
- - (suddha-asuddha) , .. ,
\ - (, suddha), -.
, .
(. -, 21, . 22),
, - , .
, . , , .
(, pranarupi),
(, jantu)
. (hamsasvarupl),
(, , svasa, ucchvasa). . , ,
, .
- - (saks^-saksirupaka). ..
,
. ,
, .
(---,
rahasya-sOksmarupaka-paramanu), .
(, antarangata), .
(), . -
( ); - . -
. - .
,
(, ..).
. -
{), -
(, mohaparigaka),
. (, nisprapanca) (, samhararupa), -
(atmanam pradarsayet).
(paksitva) .
(, sohamatma).
,
(sabdasrsti)
(, ) 3 - ,
, ,
,
, .
21 , (). ,
,
, .
()
,
, ,
- . , ,
- (
), --,
,
. , , ,
( - ) . ,
- - .
, , 36
.
, .
,
.
(, satta) : ()
(). () (),
, .
.
() (
). - . - . - (para), napaa (para). , ,
(-, svarupa-visranti).
, . .
- .
. - -, ()
(ekam tattvam iva). ,
234
,
(kailasa). ,
, ,
(),
, .
, , ..
, ,
(---,
nisedha-vyapara-rupasakti)
, ,
, ,
,
.
-
(-, srstikalpana),
-
,
.
(, mantavya). , , (, vacya),
(-, kriyapradhanyalaksana). , , (, prthagbhava) (ma-kara). , - (u-kara),
(prameya) ,
, -
(a-kara). ,
(, abhasa),
, ,
.
-, ,
--.
, ,
,
.
: , - ,
, - . -
. - , (,
pati) ().
, , ,
, ,
, .
Svanga-rOpesu bhavesu patyur jnanam kriya cha ya
Maya tritlya ta eva pasoh sattvam rajas tamah.
(Isvara-Pratyabhijna, IV 1,4)
() (sadakya-tattva), ,
, ,
. ,
,
.
.
, ().
(, samanadhikarana),
-,
(, bhedabuddhi), ,
() (),
. -
,
. ,
- ,
,
.
236
,
, , , - (santa). - , - , - ,
- , - , -
. ,
-.
, - (
). . ,
,
(tattvatita). ,
-,
, 7, .
, ,
- , ; ,
-; - ,
(
); ,
-, , ,
, ()
.
, , , ,
, , , , (), (),
() . -
( ), ( ), (afijl),
( ), , .
-,
(mithah-samavaya) - , , -
(samanadhikarana),
- -
.
, ().
, (, manastva), , .
kala, kala,
(sivapada). - (, sarvakaranakaranam). , , - . - -, - .
,
, .
( , ,
12) ,
- .
, , ( ), , ,
, , , , , .
,
:
, ,
- ,
, ( )
, , .
- -. (Anuttara-paramasiva avicalaprakasa tma yada svecchaya prasarati sa saktih sivad abhinnaiva
unmana ityucyate; tatsthanam siva-tattvarh iti).
- ,
,
, - ,
-. Yada unmana-saktir atmanam ksobhayati sunyadina
dharantena jagat-atmana sphurati mantavyam mananamatrena
asutrayati, tada samana ityucyate sakti-tattvam iti ca.
- ,
, ()
238
, . (Samana saktir eva
svamantavye samhara-pradhanatvena vyapini ityucyate, esa saktitattva-tisthati).
, , ,
.
-. () ,
. (Samanaiva svamantavya srstipradhanatvena saktirityucyate esa sakti-tattva tisthati mantavyo
paraktatvac ca aojani ityapi ucyate).
-
, , []
,
(.. ). -. (Yada sabdabrahma siva-rupad ativegena prasarati tada prathamatararh ghantanuranatma sabdo nadanta ityucyate, sa sada-siva-tattve tisthati).
,
. -
. (Nadantena yada visvam apurayati tada nada ityucyate,
sa ca ahamte-damtayoh samanadhiharanyena sadasiva-tattvamiti).
-.
,
-,
.
(
), .
-. (Nado yada asesavyaptim nimajjya
adharam vyaptim unmajjayati tada nirodhini ityucyate sa sadasivatattvam alambate).
, ,
, -. (Nado yada
Tsadvacyonmesam srayati tada ardhacandra ityucate Tsvaratattve).
, ,
. (Paraiva saktih yada samaslavacye abheda-prakasa-rupatam grhnati tada bindur ityucyate, sa
Isvara-tattve tisthati).
Ma-, - : , , -. (Yada
binduh prthag-bhavarh abhasayati tada makara ityucyate, saca
mayatattve).
,
- - -. (Yada
prameyam prthag-bhavena unmesayati, tada ukara ityucyate, saca
prakrti-tattve tisthati).
, , ,
, [ ] -
( , ,
, ) -. (Tattvasargasya nivrttir
yada jay ate, tada prameyasya purnataya prakasanat akara iti mantrikala ucyate).
-, - ; -, - ,
, ,
; -,
(
) ,
. , -
.
.
(saktopayayoga),
,
,
.
,
, .
Namaste ravatvena tattvabhidhane
,
. : ()
(). ,
.
, ;
(-)
, (-, caitanyarupini).
, unmanl,
-. -
samani. - (. 22)
. 16 ,
. (pOrna-kalamurti). .. ,
() (kalamurti).
() (amsamurti), (amsamsa-murti).
. , ,
, . ,
, .
, (samani),
, ,
, ,
. , -
, (vibhuti). ,
. , , (
) ,
, , .
, , ,
(nivrtti, pratistha, vidya santi) - .
244
. ,
. ,
.
, - .
, ,
. ,
( avarana-devata
), ,
.
(upasana).
,
. , ,
(, jyotsna) , .. --; , ,
, ,
. , (, indhika)
, -, ..
. (rundahanl) ,
, ,
.
,
,
.
() ,
-. , ,
, .
,
-, .
. - - -
sarvajna, sarvaga, durga, savarna, sprhana, dhrti, samana;
- suksma, susuksma, amrta, amrtasambhava, vyapini;
- Orddhvagamini; - indhika,
245
dipika, rocika, mocika ( recika).
- - rundhinT, rodhinT, raudrT,
jmnabodha, tamo'paha. - (V. 38)
bandhati, bodhini, bodha, rodhini rundhani,
,
,
. (
)
, (, anugraha) (, jmnabodha)
(, tamo'paha).
- (sarvadeva-nirodhika), . .
,
,
. (ardhacandra)
- jyotsna, jyotsnavati, kanti, suprabha vimala,
- (sarvajna-padasamsthita),
.
,
, . ,
- (. 22) - (. 20) - nivrtti,
pratista, vidya santi, , ,
; - pita,
sveta, aruna asita. .
. - tamomoha,
ksudha, nidra, mrityu, maya, bhaya jada;
- rajas, raksa, rati, palya, kamya, buddhi, maya, nadi,
bhramanl, mohini, trsna, mati kriya;
- siddhi, rddhi, dyuti, laksml, medha, kanti, dhrti sudha.
kamakala.
()
. - ,
. - -
246
-, .
,
, .
, (kundali) (, ).
, ,
. ( ) (, arm)
- , , -
, -
. (
, )
, ,
(prani).
pratistha,
(an, ) (, 10),
, ( ,
)
, .
- ,
. -
, , .
, ,
,
() , ,
.
() (), ,
.
,
- . (, santi).
,
-, .
,
,
.
() .
- ,
.
, .
,
.
(anda), ..
,
.
(brahmanda), -,
, , ,
(); (prakrtyanda), (mulanda) (saktyanda),
, .
, -,
(-, sunyati-sunya),
, (, avakasada),
-. , - ,
, ,
.
,
, , 36 ,
,
(), ,
, : santatita, avaka
sada, santa, vidya, pratistha nivrtti.
, - ( ), , , - (nirvana-
248
sakti) (nirvana-kala ama-kala),
. - . . - . ; -, ,
, ,
(--, sarvesam yonirupini).
, - . ,
, (cinmatra), -.
- (vyapim-tattva),
- (paratpara)
. (antargata),
amakala, -
-. . Ama
- . - ,
para (-, bindumpa-siva) para (
). -, ,
ama vyapika-sakti. .
, - (vyapini) -. ,
- - - ,
, - . - , -, , , (pasajala) .
, - - -,
,
ama, . ,
,
. amrtakararupini
, -
. srstyunmukhi ( ),
Orddhva-saktirupa ( , ).
27
pasajala - , (). (. . .)
- (adhomukhi),
. () ,
.
.
, ,
. , ,
, , -,
-,
, , , ( ). , .
, - ( 36- )
,
, ,
- (amrtakara) - (amrtakala).
- ; ,
(-), -
.
. -
-,
. - santatlta.
,
, () ,
.
, - (santakala),
-
, , (samini, vyapini, anjani) . ,
, .
(), ,
, ,
. -, -, .
,
, . -
(mayanda),
-, ,
, () (, ) .
(, ),
, . ,
- ;
- - ; - , (
).
,
(vak), .
: -
. . ,
, .
.
-,
(, avyaktarava),
, ,
. (),
(-)
.
.
(-),
. -,
, - (kundalinl sabdabrahma mayi).
- (. 1-108, 109) :
, (kundalinl),
-, . (dhvani), - (nada), - (nirodhika), - (ardhendu), - (bindu),
().
Sa prasute kundalinl sabdabrahmamayi vibhuh
Saktirh tato dhvanis tasman nadas tasman nirodhika
Tato 'rdhendus tato bindus tasmad asit para tatah
, , ,
. - -, ,
(). ,
(sattvapravista),
254
paramakasavastha. ,
, ,
(rajo'nuviddha), aksaravastha.
, (tamo'nuviddha), avyaktavastha.
,
(tamah-pracurya), (sattvapracurya),
,
(tadubhayasamyogat). , ,
,
, (ghanavastha), , (kriya)
. , :
- (iccha-sakti-balakrstah), - (jmna-sakti-pradipitah),
(pummpini) (prabhu) ,
(kriyakhya), .. -.
: ( (para)),
(pasyanti), (madhyama) -
(vaikhari-sabda). (kundali),
(, iccha), (, jmna)
(, kriya), (, tejorupa)
(, cidrupa), (, gunatmika .. ), .
Pasyanti madhyama, vaci vaikhan sabda-janmabhuh.
Icchajnanakriyatma'sau tejorupa gunatmika.
Kramenanena srjati kundali varnamalikam.
- (nispanda) . , ,
, .
, -.
255
, (asyarh eva binduh
sthanantaram gatah) , ,
, () ,
. -, -
( ), - ( )
- . kundali () (jyotirmatratmarupi),
(asrotra-visaya). (urddhvagaminl)
, (svayarhprakasa) - (susumnam asrita). ,
(nadampinl), ().
(samjalpamatraavibhakta). , ,
, , , ,
(), ,
, ,
(). ,
, :
(svatmecchasaktighatena) (uttama) ,
, (navayusvarupatah). , (),
, ,
. ,
, . ,
, .
ksa ,
, , , , , ( ,
, ), , (),
(), ().
, (, aksaratva)
,
ksa.
- - , ,
, ,
, (caitanya
bhasavisistataya). ,
(saspandavasthah pasyantyadyah).
(bindutattvatmika) (. .
) (samanya-praspanda-prakasarGpinT),
(muladharadi-nabhyantara-vyaktisthana). ,
(jranatmakatvat) .
(bahyantahkaranatmika), (nadabindumayi). (hiranyagarbharupini)
(nabhadihrdayantabhivyaktisthana).
(visesasamkalpadisatattva). ,
. - , ,
(, iksana)
(). ,
( )
, .
(, bijatmika), - (, nadampini), - (,
bindvatmika).
(hrdayadhyasyantabhivyaktisthana). ,
(, visesa)
(kharatva). (, 81)
vai - khara - . , vai , kha - ()
- . , , ,
(), ,
, (vikhara).
(-, viratsabda),
,
. ,
, .
, ,
. , - ,
, -,
.
man , tra
.
,
, (),
. ,
, .
: ,
, (), .
.
. - .
,
. .
,
,
. , , ,
, ,
. , - ,
- . ,
( ),
, -
, . ,
(). , ,
- ,
. ,
,
. ,
,
. , ,
,
9 .
(
, ).
()
, .
- (mantra-sakti)
- (sadhana-sakti).
(-). ,
-, ,
, ,
. , (vacaka)
, ,
() - (vacya-sakti),
- (saguna-devata). , ,
, : () - (, mantramayi), ()
(, jyotirmayi).
,
.
- -
, - .
(-, varnatmaka-sabda)
.
, ,
.
,
. ri,
, , . - ,
, . (
) ().
, , -
(, vrtti), , ,
,
. ,
: - (, grahaka), - (, grahya),
.
(), , -
(),
.
, ,
, ,
. , (),
, (matrka), (
) - . -
(),
(-).
,
,
: ,
(prajna, taijasa visva; Isvara, hiranyagarbha, vaisvanara, virat),
turiya, -
(bhava) : , ,
(para).
,
. - . - ()
(- (linga-sarira)).
- , ()
,
, .
- -,
(-),
. - , (),
() (),
. (, samanyaspanda),
(vayu) . -
(-, visesaspanda),
. -
(-,
spastataraspanda).
() - ,
(),
,
,
()
(). (karana) , , , ,
().
, , : , , ,
.
,
, . ,
, ,
.
-
,
.. ,
- ,
.
.
,
.
, . -,
(),
.
-
, ()
()
(), ,
,
()
(), , ,
, . - ,
. , ,
-
, ,
. , - () ,
,
(-) ,
.
- , .
(prabuddha), ,
-, - .
,
,
,
. - .
, ,
.
.
. ()
, , ,
. - . -
(). () - .
, . (
),
262
. - (bala-siva) ,
.
, ,
,
. , -,
, ,
. (-, vijranarupa). ,
, . ,
, - ,
.
. ,
, ,
. , - (.. , ).
(
). - - ,
, ,
-.
,
. ( )
,
-, ,
, , (savarupa) ,
, ,
. ,
().
- -,
. - -
; - -; -
(, , - , );
- (srstyunmukhi) vikrti.
. -
264
(visesa-spanda).
-.
. (
) , , ( )
(), .
(),
,
.
-: ( ,
) , ,
.
. ,
() ,
(
), . - (4, . 101102) : , ,
. (laya) (
) - , . ,
, ( )
. , .
, -
. - ,
-. -, -, ,
, ,
(-)
. , :
, , ,
- . ,
, - .
,
, , -
. .
,
. ,
,
.
, ,
, .
, , ,
.
, ,
.
, ,
.
,
, ();
Magna Mater, - Megale Dunamis.
, , .
,
(, ghanibhuta) ,
, , .
,
() ,
,
: , .
.
. -
268
, ,
,
, , , .
, - , .
,
. -
,
, .
, , , -
, . ,
(),
. - :
?
. ,
. (pravrtti)
(nivrtti); .
{cam), () ().
(-, adya-sakti)
,
. -
,
(, vyasti) .
(, samasti) .
,
. (
, maha-sakti)
( ),
,
.
, (sutratma)
, -
269
,
. ,
gee . , -
.
,
.
.
.
. , -
,
.
,
, ,
,
. ,
,
;
.
,
, ,
,
,
.
(),
, ,
, .
.
, .
- ,
() ()
, ,
,
. ,
.
,
, , .
,
,
,
.
, .
, .
,
: ,
. - - (),
() (), , ,
. , , ,
. , .
(),
,
( ) , .
- , ..
, .
.
,
,
, , ,
.
, .
, ,
, ,
.
, , (-) .
, ,
,
. . (,
mahabhuta),
(), ,
, , ,
. - ,
, ,
, .
,
.
, ,
, , ,
.
.
, , ,
,
.
.
(, pratika)
, ,
,
: () (
), (), (),
(an) (). -,
,
,
(), .
(-, mulaveda) .
,
. ,
,
.
,
- .
, ,
,
- ,
. , ,
,
.
. ,
.
. ,
, ,
, .
.
.
,
, -
,
,
. , ,
276
,
, , ,
,
.
.
. ,
(
) (),
, , ,
, .
,
.
,
,
. -
, , .
, (kala),
.
- (4, . 30-34)
: , ,
, ,
, .
( ), , . ()
, .
, ,
(kalika).
, - ,
,
, - -.
-
, , .
, - ;
,
; - , ,
.
, , ,
, (),
().
.
,
(, smasana), ,
,
-. ()
()
. -
, ,
.
,
, .
.
. ,
,
, ()
, ; - (, ),
.
(, digambari),
.
(, mayatita), ,
.
, (savarupa) .
, (),
. ,
; , -
. - ,
278
, ,
.
, , , ,
, , ,
, ,
, .
,
.
,
,
. ,
,
,
, .
,
, .
, (sarhketa),
.
.
:
,
?
,
.
-,
(), .. 50 51
.
-
. (. Sri Cakra Sambhara - A Buddhist Tantra)
(-), () ().
, , ..
.
279
, , ,
. , ,
, .
, , ,
. ,
.
,
, .
, ,
, ()
(). -, , -
, (),
,
, , ,
. ,
, (). , , , ..
, -. , ,
,
(), ,
,
. ,
.
(grahaka), (grahya),
. ,
, , , ,
.. , . ,
-, ,
. ,
() - (matrika),
.
280
,
, .
().
,
(-),
.
().
, ,
(-, vaikhari-sabda),
, .
, (),
, , - ,
().
,
.
, -,
, . ,
, , .. ,
. , ..
, , .
(), (), -
, -
().
.
, ? ,
,
-
. ,
,
,
,
.
,
, , ,
(), . (prakasa), ; -
(vimarsa), . (),
() . - , , -
(adhva). (. . 27)
, (, sadadhvatmaka). (),
() .
.
, . - ,
- .
, , ,
,
, .
,
.
(anahata). -,
, ,
;
.
,
: (, dhvani), - (dhvanyatmaka-sabda),
(), - (varnatmakasabda). , (164) :
Sabdo dhvanisca varnasca mrdangadibhavo dhvanih
Kantha-samyoga-janmao-varnaste kadayo matah.
.. - .
, ..
(),
, Kha
. , ,
, .. (varnavisesana-bhivyanjaka). ()
, , , .
, .
286
(, abhigata)
, : ( ),
.
: 1)
,
,
, . ,
()
-. ,
, .,
,
(-). ,
( (vyapara)). 2) ,
- sine qua (
) -.
,
, . 3) , ,
, -
, , -
. , , -,
- ,
- , .
,
,
. , , -
. , ,
, ,
. ,
, ,
. ,
. ,
, ,
. ,
. , , N
, , N ,
( N , , ,
) .
.
().
.
. ,
, ,
,
(.. ,
). (, ,
) .
.
,
, , .
(kantha-samyoga-janmanah),
. , ,
. ,
(, ksanika),
(, abhighata) .
, ,
. , , -
, , .
. ,
, ,
, - .
.
288
(, pratyabhijna)
: , ,
. ,
.
,
. ,
- ,
, , , ..
- , ,
,
, .
, ,
, .
:
,
, , , ..,
.
, ,
, ,
.
.
- -
,
. ,
.
, ,
. , ,
,
, , ,
, .
,
: ()
(, nitya) . - ,
(, paramanu).
,
(natu madhye varnanarh, utpatti-vinasan, ).
(srsti) , (laya).
, , (andhakarastha-ghatanupalambhavat, ). , ,
,
( ), ,
.
, (, abhivyanjaka),
. ,
, .
(, madhye) 100 ,
().
, .
, . ,
, ,
.
.
, -, (..
) ( , nitya anahata),
. (,
avyakta) . (,
vyakta) ,
,
(). . ,
, ,
, , ,
.
10 .
290
- (kalT-murti) -
( ),
(matrka) , -
. ,
,
(, anahata) ,
,
( , ..),
. ,
, ,
.
, - ,
, (, anitya)
(, vikari). ,
-,
( ) ().
, : , . ,
, (),
-.
(. 4):
(, pratyaksa) , Ga ,
- ,
(, pratyabhijra) , Ga
(.. )
Ga ( ,
). ,
( ,
) , , ,
, ,
, ,
. (Utpanno gakara ityadipratyaksatu so'yam
gakara ityadipratyabhijna-virodhad apramanarh. Varnabhivyanjakadhvani-gatotpatti-nirupita-parampara-sambandha-visayatvena
pramanam va).
,
(cnxoma (sphota)) - (1-328), :
, - ,
, ,
..
, ..,
,
. (Kah punarayam dhvanir rnama, yo dOrad akarnayato
varnavivekam apartipadyamanasya karnapatham avatarati, pratyasidatasea mandat^apatutvadibhedarh varnesvasanjayati, tannibhandhanascodattadayo visesa na varnasvarnpanibandhanah, varnananarh
pratyabhijnayamanatvat, etc).
,
,
, .
, ,
..
. ,
().
, - : 1) (, ),
, -; 2) (
, ., ,
, ),
-. ,
(, grammarians) cnxoma (sphota),
abhivyanjaka.
cnxoma, ..
.
,
, ,
grammarians. ,
(, vyanjaka) ,
.
- . ,
-
.
-,
, (1, 108-109):
Sa prasute
kundalini
Saktim
tato
sabda-brahmamayi vibhuh.
dhvanis tasman
paratatah.
, .
(, sattvika) \ - {, rajo'nuviddhasattvika) , ,
; -
,
(, tamo'nuviddha). (paramakasavastha), (aksaravastha) (avyaktavastha) . ,
,
, - .
25
, .
,
. :
- () (sivasya svarupam aham-ityeva-makaram)>>.
, , - . ,
-, ,
(tasya prakasane nirmaladarsah).
: , ,
: , , - .
, , ,
(paripurno'ham),
, . ^ = +=, .
-, - -, ..
. - ().
, - -
(-, visphurana-sakti). ,
, .
, , (),
,
purno'ham ( ). ,
. ()
,
, . ,
,
(, atmavisranti). : ,
(),
(). (cittamaya).
.
(, sita) , , - , .
- (, sona) , , -
. (kamesvara kamesvarl). (,
misra) , . - , -
. kamakala.
() (). -
. ,
,
.
- , (kamyate) ,
. ,
, . - (), -
( ), , , (). -
. ,
, ,
. , ,
. ,
. , .
(vidya), ,
() (, , vedaka, vacaka),
, , ( ) (vedya,
vacya). . , - -
- -.
, (5, 6-7) ,
, , . ()
, , , ,
(, virya)
(, anantaksararasi)
. - (sricakrayantra) ( )
,
, , ,
- . :
(), () ,
(ardhendu), , (nadanta),
(bindumpacakra), - .
, -
{pudendum muliebre).
,
. ,
- .
.
, ,
,
(=) (=).
-
. ,
, (spanda),
.
, , .
, ,
. ,
. ,
-
. ,
,
.
(, prakrti)
(, samyavastha).
, .
, ,
(, vaisamyavastha),
(-, samanya-spanda)
. -, .
,
. ,
,
, ,
.
(-)
.
(. World's
Eternal Religion). ,
.
.
306
, , .
, , X , , -.
,
.
,
, -.
, - () ,
,
, ,
, .
() . , ,
, ,
.
(,
mulamantra). , ()
; , ,
, .
, , , -
, - . -
, . ,
, - ,
. - .
, , ,
(-, sadhana-sakti) ,
. - (5)
:
Srnu devi pravaksyami bljanam deva-mpatam.
29
, !
.
. (. . .)
, .
(), , .
, ,
, - , , .
,
- ha, , , la, va -. , ,
. 12 - (
), 6
-
. ,
. - (. 6)
:
Dum
Da durgavacakam devi ukarascapi raksane.
Visvamata nadarupa kurvartho bindurupakah.
Tenaiva kalikadevlm pujayedduhkhasantaye.
To : Da, , . U
. Nada - . Bindu
() .
308
Krim
Ka kali brahma ra proktam mahamayarthakasca I.
Visvamatarthako nado bindurduhkhahararthakah.
To : - . , -
. I . Bindu
.
.
Hrim
Hakarah sivavaci syad rephah prakrtirucyate.
Mahamayartha I-sabda nado visvaprasuh smrtah.
Duhkhahararthako bindubhuvanam tena pujayet.
To : . Ra - . I
. Nada .
Bindu .
.
Srim
Mahalaksmyarthakah sah syad dhanartho repha ucyate.
I tustyartho' paronado bindurduhkhahararthakah.
LaksmTdevya bijam etat tena devim prapujayet.
To : Sa . ,
- . I - . Nada - (
, ). Bindu -
. .
.
Aim
Sarasvatyartha ai sabdo bindurduhkhahararthakah.
Sarasvatya bijam etat tena vanlm prapujayet.
: Ai . Bindu
. .
, .
Klim
Kah kamadeva uddisto' pyatbava krsna ucyate.
La indra ifastivac! sukhaduhkhaprada ca am.
Kamabijartha uktaste tave snehan mahesvari.
To : , ,
, . La - . I
. - , .
, , -
, .
Hum
sivah kathito devi bhairava ihocyate.
Parartho nada sabdastu bindurduhkhahararthakah.
Varmabijatrayo hyatra kathitas tava yatnatah.
To : , , . 0
. Nada (). Bindu
. , ,
- ( )
.
Gam
Ganesarthe ga uktas te bindurduhkhahararthakah.
GambTjartham tu kathitam tava snehan mahesvari.
: Ga, , .
Bindu . ,
, - ,
.
(paripaka). -,
, - vidyesvara.
, ,
.
No.
1.
Anantesa
2.
Soksma
3.
Sivottama
4.
Ekanetra
5.
Ekarudra
6.
Trimurti
7.
Srikantha
8.
Sikhandi
,
-, -,
.
.
,
. .
(, tanu), (, karana), (,
bhuvana) (, bhoga),
. , -
.
(3) (cidvisesatvam),
30
(bhavarasi) . (Varga )
. (. 3, 1-6),
- ,
, , ,
.
: - -, - -, - - ( ,
), - ,
, - - ,
.
-
,
() , .
,
. 8
(cit), (citi), (citta), (caitanya),
(cetana), (indriyakarma), (deha)
(kala). - () ; -
(, vyapini); - ,
; -
(); - () ()
; - ;
-
38 , .
, - .
.
, (), -
(), ,
, , -. - .
Varga - , , . (. . .)
323
-
- :
, (, manana)
,
,
(catur-varga). ,
: ,
.
(), -
(trana) (
, ). ,
, .. , (,
amantrana) (catur-varga).
. -
- , .
, ,
, .
, , -
, (, sadhana), ,
,
.
, , ,
(). () ().
.
,
-.
,
adhisthatri-devata.
, (varna) (svara).
*
,
, ,
.
, ,
,
. ,
, .
(, , )
.
,
, , -,
, -
().
,
, , .
, , -
.
. ,
().
, , , , ,
, -
,
. , ,
(atma-nivedana).
, ,
. - (.
Principles of Tantra )
, - ,
, .
,
,
.
- . - (. 2)
, -,
(-),
,
. -,
() (brahmanda)
, , ..
() ,
() . -
() , ,
. - .
(),
(-), . ,
(. ),
, .
. (, hamsah) (ajapa),
.
, .
- , (. . 24), .
,
.
, - .
, ,
, , .
, aksara,
, .
, , ,
(, adhisthatrl) .
, , . : - -. , (-, tipadya-devata) , -;
(mantramayi-devata) -. ,
326
- , - -.
, -
, ,
, -,
. ,
, , ,
.
, : - -,
. . , .
-.
? -
. - - (-) , (, nirguna) - -.
, ,
, ,
.
, . .
, (mukha-sodhana)
(. . 10 -, ( )
, ,
), (jihva-sodhana) ( ,
), asauca-bhanga, , .
,
- . 75. etseq., kulluka, . , loc cit.
, kulluka, kalika,
(. - . 48 ); nirvanajapa mula matrka-bija manipura, setu ( - , , -
327
. , setu -
, ..); nidra-bhanga -
(
); -, (
. - ,
, . -
, , , (pancadasi)); - (mantrartha-bhavana),
(, , ,
).
(. . 90). Dpani -
, . ,
, -.
- - ,
, - ,
, - ()
(. ).
, .. (-), .
(-) . , -, , ,
. en rapport
. ,
, ,
.
,
-, , -
. .
,
- ,
- -
-,
-. .
, ,
, ,
-.
- ,
. ,
, ,
. , ,
, .
-, ( )
-, (
). ,
. ,
, -
. , (-
2, 45): ,
, - , , -
.
.
- -. ,
,
, - ,
- , ,
- . , ,
- , .
- ,
(). ,
(), .
, . ,
. ,
, ,
. ,
, .
332
, ,
. - ,
.
, .
(, surua),
- , . ,
, , (aditya) . .
: 1) bhrij
() - , , , .
- ,
.
. () (, kalagni)
. 2) bha () -
; () - ,
; ga () -
. ,
, .
-: bharga () -
, , (,
, , bhur, bhuvah, svah). ,
.
Devasya () -
deva, savituh.
(, ).
(srsti), (sthiti) (pralaya).
. (
). (varenyam)
(varaniyam). ,
,
. , ,
,
(, tapatraya): (adhyatmika),
(adhidaivika) (adhibhautika),
333
,
, bhurloka, bhuvar-loka svar-loka. Dhimahi () = dhyayema
( dhyai) ,
.
Pracodayat () .
,
, (-, catur-varga), (),
(), () ().
(-, buddhi-vrtti) .
-
.
, .
-, -, . 3- - ( 109-111) -
: Paramesvaraya vidmahe paratattvaya dhlmahi: tan no brahma pracodayat.
.
. .
(
-) : ?
(, laukika) ,
.
().
-
. ,
,
(-, laukika-pramana), ().
,
.
- (. 2, . 18, 2-3) :
Api paurusam adeyam sastram ced yuktibodhakam.
Anyat tvarsam api tyajyam bhavyam nyayyaihasevina.
Yuktiyuktum upadeyam vacanam balakad api.
Anyat trnam iva tyajyam apyuktam padmajanmana.
, ,
, . (
), ,
, . , ,
. ,
,
(). 14
-,
(, vicara).
,
. , , ,
(atindriya). ,
,
,
. ,
. ,
(),
, - .
, .
. , , .
, .
,
, .
.
,
, , , ,
.. . ,
, .
,
, .
( ),
.
, , , ,
,
, (
) ,
,
.
,
. ,
.
.
, , ,
, , .
12*
.
?
? , ?
.
; ,
, ,
,
, ,
( ) ,
.
,
,
, -, ,
. :
, ?
. ,
, ,
, , ,
. , ,
, ,
, .
,
. ,
50 ,
? ,
, ?
,
vid - . ,
. ,
,
, .
,
() ,
.
. , ,
, ,
,
, .
,
, , .
. ,
(
, ),
( ), , ,
, , ,
?
,
.
, , .
.
,
, .
,
. ,
, ,
,
, (),
,
. ,
, ,
. -
,
, ,
, . ,
,
( ,
), ,
.
, , ,
,
; ,
, ..
. , ,
,
. ,
, ,
.
.
- .
, .
,
, , ,
.., ,
, ,
, ,
. ,
.
, ,
(),
,
,
. ,
, . ,
, -
,
, ,
, . ,
,
( ,
), ,
.
, , ,
,
; ,
, ..
. , ,
,
. ,
, ,
.
.
- .
, .
,
, , ,
.., ,
, ,
, ,
. ,
.
, ,
(),
,
,
. ,
, . ,
, -
. ,
, , ,
. , , , ,
, ,
, .
.
. ,
(
) ,
,
. ,
.
. ,
,
.
, ,
,
. ,
. - manu.
- . ,
.
?
.
, . ,
,
, ,
, -
. ,
,
, . ,
, ,
(nirisvara-darsana), , ,
,
()
(), ,
, ,
, .
() (sravana) (nididhyasana)
. , ,
. -,
, (vaiyasikanyayamala).
,
,
.
.
,
. ,
,
,
.
, 2000
, ,
.
, .
-
,
. , ,
.
, ,
.
.
,
. -
, , , , ,
.
, -,
. ,
, .
.
,
.
, (),
,
, . -
,
,
, , .
,
. ,
. ,
, .
. () - ,
,
() . ()
, ,
,
.
, ,
,
. ,
(),
, ,
, . ,
, , ,
-.
, (),
(), ()
. , -
-.
(vyahrti) - , ,
(bhuh, bhuvah, svah),
, ()
: bhuh bhoh
(tala), bhuvah , svah svah,
satya.
. Bhurloka, , -
. - ,
- .
, ,
() , ().
,
.
, , - ,
- , -
. - .
bhuvah tapah - . - (satya) -
, ,
(-).
Vyahrti , ,
, .
, ?
, -
. , ,
, .
(vyahrti)
bhuh, .
, - (). , (\ -, - , - . ,
, ,
,
. , , ,
,
, . , ,
, .
, , ,
, -
, ,
.
,
, , ,
,
,
.
,
,
, ,
,
, (
). , ,
(parthiva).
,
, bhurloka.
,
, -
, ,
,
. ,
,
; ,
,
. ,
.
, (, jneya)
, (, jnana)
, (, jfiata), (jnana)
(jneya) . -
(-).
,
: ,
?
,
, .
,
, . -
: .
- .
. ,
,
. , (
, , , )
,
, (.. ).
,
(parthiva).
350
.
,
, ,
.
,
.
, ,
.
.
. ,
,
. ,
.
, .
,
. , , , .
,
,
. ,
, .
, ,
?
, ,
?
,
. , ,
,
.
, .
. ,
, ,
,
,
.
, (
). =
= (amrtatva) = (ananda),
.
,
,
. ,
, .
.
,
,
, (vyavaharika)
,
, .
,
?
, - ,
, . ,
, ,
,
, , - .
, -
- ,
.
- ,
, , ,
. , ,
,
, .
,
, ? ,
, ? regressio
ad infinitum, ,
. ,
. , ,
() , ,
.
,
, .
(parthiva),
. ,
()
, .
,
.
.
-,
,
. , ,
- (savita), ,
, .
,
, (),
(-), , ,
, .
(savita),
,
, ,
tat, .
.
,
.
, ,
:
, , .
- ,
, - ,
.
() ,
(vicaracamatkritih paramatmamayi),
() .
,
,
,
, ,
()
, .
,
,
.
,
. ,
, ,
.
.
, ,
, -
,
, ,
.
,
.., ,
( ), . ,
,
()
.
( ,
, )
(, satyam),
(, satya).
,
,
. ,
,
, .
-
-. ,
, ,
, ,
.
, , .
,
,
, ().
, - .
.
- ,
, ,
. ,
.
.
, . - ,
. ,
(, ambika).
,
? ()
, . , , ,
, . ,
- , , (suddhatma).
,
, .
. ,
. , ,
, ,
,
, ,
.
,
.
,
-
.
,
(, adhikara) .
(, karuna).
,
, :
, , -
, .
, ,
. , .
, ,
.
, .
. , ,
,
.
. -
, , ,
, .
(jagadbandhu).
. ,
, , ,
. , ,
,
, .
, , .
,
. ,
,
.
, ,
.
.
. -
,
, (, purnaham).
,
,
,
. (, sandhya),
(,
dhyana), - -.
, ,
.
, ,
.
, ,
,
(-, visvatma-sakti), (-, cidrupini-sakti). ,
, ,
,
,
.
. ,
, , , ,
, , , ,
, , , ,
, ,
.
- , ,
, .
,
,
,
, .
-
bhuh tala.
.
,
.
.
,
, ,
358
, , , .
,
(-, jnana-caksu).
, ,
, - -
(vacya-sakti) -.
-
, .
-,
-.
. , (purna-brahman) ,
, ,
, ,
,
.
. ,
,
() . ,
,
,
,
,
. ,
bhuh , , (),
32
32
bhuh () - ,
, ( ,
(. . .)
, ()
().
, .
, ,
. ,
. ? ,
, , ,
,
(
, savita). .
,
, ,
, , ,
.
, ,
(-),
-. ,
,
,
.
,
.
.
,
.
,
,
.
.
,
.
,
, (antaramukhi), ,
. ,
,
. -
(), ,
(an).
. ,
()
(). , , , -
,
,
, ,
, .
(),
()
,
,
.
, ,
,
.
,
,
.
- (), -
.
() (, murta) .
, ,
, , ,
,
().
()
,
() - ().
, ,
().
.
()
, , , ()
.
,
,
. ,
(),
,
,
,
. () -
() -
. () , ,
,
.
.
, , (
), ,
,
. ,
, -, -
362
( ),
.
, , ,
, .
- .
,
,
bhuh , , ,
, ,
vyahrti .
,
,
. ,
- ,
()
. ,
(bhuvah)
,
.
() (svah) ,
33
34
35
36
37
33
, ,
, .
:
- , - , - , - , -
, .. (. . .)
vyahrti - , , (. . .)
, ,
.
.
, , .
34
35
36
bhuvah - , -
(. . .).
svah - , - (. . .).
37
() .
,
(), . . , ,
,
,
. (), ,
. , ,
, .
( ), ,
, .
(), , -
(, ahamkara),
. -
(samarasya)
() -, (darpana),
-. ,
(purnahambhava).
,
. ,
,
(). ,
(kama), (, samasti) ,
, , ,
(asvattha).
,
() ,
, .
, .
,
(-) (),
.
364
,
,
.
()
, ,
.
,
() .
, , ,
- (kaivalya moksa),
,
- , .
. ,
(Niratisayapremaspadatvam anandatvam).
, , : )
, , , ..
( ), ) , ,
, - (), )
( ) ().
, ,
.
, ,
, ,
.
, .
, . ,
, ,
,
().
, (, sutratma)
,
. ,
, ,
,
(), .
, .
,
(). ,
. , .
() *,
. ,
() .
3
TAT CAT
- , .
. ": ".
.: , 2005 - 592 , . .
- .
,
, "", "-", "-", "", " ", " "
"
", -,
.
"
-. ".
., , 2007 - 192 , . .
" "
-
(12-13 .). -
,
-
-,
.
www.shechen.ru
:
Web- :
, , ,
..
40
,
.
-
:
, . . , "",
1 , 13 . 8 (909) 156-59-19
:
, . ( ),
. , 22, . 1
- -
1500
, , ,
,
, .
/: (499) 264-05-89, . 264-05-81
:
www.amrita-rus.ru, info@amrita-rus.ru
: 107140, , / 38
-/22
! S-
. 22
1
,
.
( )
:
,
: .
: .
- :
. , . , .
18.06.2007. 60x84/16.
. . . . 23.
1500 . 3084.
01017 21.02.2000
e-mail: info@shechen.ru, http://www.shechen.ru
-
107061, , . . , . 1, . 1
./ (499) 264-05-89, 264-05-81
info@amrita-rus.ru, www.amrita-rus.ru
: 107140, , / 38
.
610033, . , . , 122
ISBN
-5-7-2-