Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Tiraspol,
2010
. ..
-
,
2010
940(478.9)
3(45)43+3(4)51268143
28
:
.. , .. , ..
28
: . , 2010. 216 .
, . :
,
. .. 1819 2009 . ,
, ,
, , , 17001721 .
; 1709 .
; .
, , , ,
, , .
The edition is a collection of articles dedicated to modern scientific and political
approaches to the interpretation of the major events of the post-Soviet states common
history. It is based on the publication materials of the international scientific conference
Great Northern War and Pridnestrovie: History and the Present held in T.G. Shevchenko
Pridnestrovian State University on September 1819, 2009. The authors historians,
political scientists, teachers, representatives of the museum and archive sector in Russia,
Ukraine, Moldova and Pridnestrovie focuse on such problems as the Great Northern
War of 17001721 and its influence on the European system of international relations of
the early modern period of time; the Battle of Poltava in 1709 and modern interpretations
of its significance and impact; teaching the most important events of general history, etc.
The edition is intended for historians, political scientists, diplomats, experts,
journalists, as well as for a wide range of readers interested in the discussion of the
problems of the national historical science.
940(478.9)
3(45)43+3(4)51268143
,
, 2010
. .. , 2010
,
,
- .
, ,
, , , , -,
, .
, ,
, .
.
: 1819 2009 .
. .. , , , , , , , ,
300- .
,
17001721 .
; 1709 .
; ,
, , ; .
, ,
XVIII .,
, .
: , , , .
, -,
XVIII .; ,
; ,
.
,
,
,
.
.
. .. ,
.
2009 .,
.
, .. , ,
.
:
(1819 2009 ., . )
!
!
, ,
. 300- , 17001721 . , , , ,
, .
,
.
, .
, , , . , , , ,
-
, ,
.
, , -
, , ,
, ,
.
!
..
300- :
..
17001721 . , 1709 .
, , , , .
, ,
,
. , :
, , ,
.
, , , -
10
.. , 2009 . 210 .
,
, .
, , , , . ,
. -, . ,
.
- , , , -, , . .
, , ,
, , , , , .
. 2009 .
, 70- . , -.
, , , , .
. , ,
- , , , ,
, , . , -,
,
, . ,
, ,
22 1941 .
,
, .
, , 1 1939 .
,
300-
11
1945. , ,
, , . ,
,
, ,
, . , .
: , , ,
, .
1940., , ,
.
.
, , , ,
: .
, ,
.
.
,
,
.
, , , , ,
, , -
, , , . , ,
.
,
. , 17001721 . , :
, , , .
, , . ,
, , , ,
12
. , , - .
,
, . ,
, . , :
.
,
.
, , ,
. ,
, , . ,
.
,
, , .
,
, . .
, , ,
,
, .
2009 . 650-
. , ,
, . , , 1000- , 1150- 1000- . , , 1000-
, . ,
, , , 1150
. , , ,
,
.
300-
13
650- , , ,
(XVIIXVIII .) , ,
,
, ,
. . , , .
, , , , . , , , , .
? ,
, , , .
,
, , ,
. , , .
, , ,
, , , , . , ,
, , .
. , ,
XXI .,
.
(19892009)
..
, 2009 .
20- ,
XVIII . .
, ,
,
.
1990- .
,
.
,
, ,
, , ,
.
:
; ,
.
19902000- .
, -
300-
15
(.. , 1990- .
, .. , .. , .. , .. , .. , .. .); , ,
, .
, I
, .
19971999 . 20072009 .,
. 1990- .
(1997. 12), (1998.
5-6) (1999. 8). , , 17001720- .
. , . , . ,
. , . .
2003 2006 ., 300 - .
. ,
. () . ()
.
(2007.
11) 300 (2009. 7). ,
, .. () ..
(-).
, 2002 . .
16
, (. , . , . ), ,
( (. ), (. ),
(.
. )) : (. ), (. ),
(. , . ).
.
. , , . , .
.
2009 ., , (. , . , . , . , . ), (. , . ), (. ),
(. ) (.-. ).
,
.. . , , : 27 1709 .
, .
, ,
.
,
300- .
, -, ,
, , .
,
.
300-
17
.. ( , ),
, ,
XVII .
17081709 .
, .
: ,
17721795 . 1945 .,
1. .. ,
, ,
. . ,
XII, ,
2.
. 20102011 .:
.
_________
. . 1708 . // .
2009. 7. . 20.
2
. ! // . . 45.
1
..
.
,
. .
. , XVII . .
( ) 1683 .
,
. ,
27 1709 .
, ,
XVII XVIII . . ,
.
,
1700 ., . XVIII . .
, ,
300-
19
- II 17021703 .1
.
XII 1708 . 1708 .
. ,
.
.
.
1700 .,
: , .
. -,
1700 .,
. 3 1708 .
.. ,
-2.
- .
.
.
,
. 1709 . 100 .
,
:
3. . , ,
,
4.
, .. ,
.
. ,
XVII ., ,
20
. 1708 . .
- . 10
, , .
- ,
5.
- ,
,
. , - 14 1708 .
6 . .
6.
, 1709 . .
, .
.
. .
7.
,
,
.
, . ,
, . , , ,
8. , , ,
9.
,
10.
11. ,
.
, 12.
.. 9 1709 . ,
300-
21
, ,
. ,
, ,
13.
. ..
, , . 1709 . XII - , ,
, .
-. : , , .
: ,
. !.
1709 .14
.C. . .. :
,
. ,
15. ,
, 1709 .
, .
1709 . : ,
XII .
III - .
. ,
, . , - .. 1000 ,
-. ,
, XII
16.
22
. 1709 .
( XII . )17.
-
,
.
.
- ,
, . - - ,
,
18. ,
XII
.
,
. ..
,
. ,
19.
.. .
. - , ,
, 20.
,
XII . 11 1709 . .. I, 50 ,
21. , , - .
. 14 1709 .
. ,
XII .
.
I 1709 .
.
,
300-
23
. -
.
- -.
, , I , .
, I : 10 . I
: , ,
, 22.
14 1709 ., ,
. .. ,
. ,
- . ,
, ,
, ,
23.
, 24.
. , , , .
1709 . - - II . ,
-. - , 25.
. -, , ..
. -, , , , .
,
. ,
. -, , XII, ,
.
24
. 13 1709 . .. .. , ,
26.
. , , XII,
.
-.
.
, ,
, , ,
27.
.
,
. XII
.
. 14 1709 .
. . -.
-- ,
.
40-
XII.
, 28.
, .
.. . 1709 .,
- , ..
. . .
-, , .
29.
300-
25
. ,
.
.
-,
17071708 .
.
-
.. .. .
, -,
, 30.
,
- . - XVII XVIII .
, 16981699 . 1700 .
. - .. .. ,
.
XVII . .
, ,
, . .
. ..
, ( ..)
1000 . ..
. - . ,
, 31.
.. ,
-
26
32. XVIXVII . .
- XVIII .
.
. 22 1709 . (), 1
, - -
, 7 . 2
.
.
.
( )
XII. , , , 33. 9, 11
13 - , , ,
, , ,
34. ,
,
-- .
. , ,
.
XII ,
:
35. . , XII -
,
.
1709 . .
1709 . -
-
.
16 .
300-
27
- 4 , ,
XII . ,
36. 14 ,
,
.
500 2000 ,
, , 24
,
37.
XII
,
.
. 29 ,
, 8
38. .
, , , , , 39.
-
- 40. ,
,
.
_________
- 1702 . .: .. XVIII . -
// , . . III. ,
1991. . 275279.
2
.. . 3 1708 . // . . 89.
. 2. . 2. . 419 .
3
.. - // . ., 1959. . 137.
4
I .. 15 . 1709 . // . . IX. . 2. . 68.
5
. . . II. , 1855.
. 320, 324.
1
28
.. XVIII . (17001709 .).
, 1999. . 273.
7
21 . 1709 . . 609.
8
9 . 1709 . // . . 9. . II. 1709.
. 1. . 528.
9
.. 4 . 1709 . // . . 124. . 1. 1709.
. 4. . 99 .
10
. . 10.
11
9 . 1709 . // . . 9. . II. 1709.
. 1. . 529 .
12
21 . 1709 . // . . IX. . 2.
. 607, 609.
13
9 . 1709 . // . . 9. . II. 1709.
. 1. . 529.
14
. : ..
( 16971710 .). ., 1986. . 224.
15
. : .. . . 8. .
XVI. ., 1962. . 259.
16
.. 17001709 . //
: .
. 135.
17
.: ..
XVIII . // . . 65.
1959. . 274.
18
.. I 24 1709 . // . . IX. . 2. . 898.
19
. : .. . . . 140.
20
.. I 24 1709 . // . . IX. . 2. . 898.
21
.. I 11 1709 . // . . IX. . 2. . 887.
22
.. .. 12 1709 . // . . IX. . 2. . 842,
845.
23
. : .. . . . 144.
24
III - 14 1709 . // .
. 83. . 3. . 5. . 2525 .
25
. XII . , 1912. . 94.
26
.. .. 13 1709 . // . . IX. . 2.
. 894.
27
. . . . . 95.
28
. - 14 1709 . // . . 79. . 1. 1709. .
8. . 22 . 24.
29
.. // . . IX. ., 1961. . 164165.
30
. . 123. . . 1. 1709. . 1. .
46. . .
6
300-
31
228.
29
. . 22 . . .
. . 7 . 8.
34
. . 10.
35
XII . , // .: .. . . 226; Adlerfeldt K. Karl XII
krigsforetag. Stockholm, 1919. S. 402.
36
. . . . 95.
37
. . 96.
38
.
39
. . 97.
40
..
XVIII . , 1885. . 15.
32
33
..
, - ,
, ,
.
, ,
1708 . ,
. ,
(
),
. I
(
)
, , , I, ,
.
-
300-
31
. , ,
. , .
, ,
,
( vincere scis).
I , .
, ,
. ,
, ,
, , .
, , , , .
, . , I
: 1 1709 .,
, I ,
, , 1.
.
, 2, .
I
. 1 , ,
, , I,
,
, .
-
: - , , ,
.. ..
XII 3.
I , , , , ,
.
: 1013 -
32
,
. , , ( ) 100 . .4 ( 3%
,
- ),
,
.
5, I 13
.
- 1415 1709 . , .
I . :
1709 .; ,
.
I.
,
. : .. ,
,
; ..
. , ,
1617 . I
1718 .. ,
;
6.
, ,
. I , ,
.
, ( -
300-
33
17 , ).
I, ,
.
. , ,
,
. I , , , , 19 .
, , I 23 ,
.
,
, , , , ,
, . ,
.. I 3031 1709 .
.
, .
I .
31
1709 . :
,
,
,
, , , 7. ,
,
34
. 1709 .
,
17081709 .8
(
, ), , ,
, , ,
, , ,
, ,
, .
, , 1708 .
. .
27 1709 .
, .. ,
,
. .. 30
9.
, , , ,
,
,
.
, 1709 .
. ,
- . , . I
, ,
, ,
,
- ,
XII , , -
,
? , .
300-
35
, ,
.
,
, .
,
,
, .
, I
, , .
.
8 1709 .10,
, 9 1709 .
11. I
, ,
.
, 1709 .,
, ,
30 1709 . I
,
.
.
1709 . . -,
I, , ,
,
, , -
, , . , ,
: , , , , 13 .. -
12.
36
-, , ,
, 17081709 .
, ,
, 5 .. : ,
, .
, ,
13. ..
I , , 14.
-, , , :
, 1709 . I
. ,
, .
-,
,
.
, , 15 ,
II.
25 , ,
.
, 6 , , , ,
. 25 27 .
, , , , .
.
; ,
300-
37
,
, .
I, , ,
, .
, I ,
,
. ,
, .
..., I 20
,
.. 15.
22
1709 . , , ,
I,
.
,
:
... ,
16; , , :
,
... ,
, 17;
, , .
.. - , ,
, ,
.
, , , . I - .
1709 . ,
. 9 1709 . 10-
, 11
1709 . ..
. . , I
38
,
21 ,
, .
, I 1709 .
, , (
) ,
. I ..
, , .
, , ,
, I, , ,
-
, - .
,
, .
. ( ;
),
, 1709 .
, , , , ; , -
( , ); (,
); ,
;
, , ,
.
.
I ,
, 1709 . , 1709 . ,
. 1709 . -
300-
39
.
_________
( ). . 9. ., 1950. . 2.
. 868.
2
.. . ( ) // . 2009. 7.
3
. . 9. . 2. . 1007, 10013.
4
. . 9. . 2. . 1081.
5
. . 9. . 1. 3312. . 287288.
6
. . 9. . 1. 3328. . 302303; . . 2. . 1120
1121.
7
. . 9. . 1. 3352. . 321.
8
. . 9. 3352. . 321326.
9
. . 9. . 1. 3343, 3351. . 313314, 320.
10
. . 9. . 1. 32833292. . 247255.
11
. . 9. . 1. 3297. . 258276.
12
. . 9. . 1. 3381. . 344.
13
. . 9. . 2. . 1163.
4
. . 9. . 2. . 11741175.
15
. . 9. . 1. 3428. . 387.
16
. . 9. . 2. . 1204.
17
. . 9. . 2. . 12481250.
1
-
*
..
,
.
,
.
. , , , ,
,
. , - ()
(2.01.188310.07.1948).
, .
, .
, , , (1902 .) ,
*
() 08-01-00052 19171922 ..
300-
41
1910 .
. . . . .
3- (1907 .) . 2- (1913 .).
42- , - XXIV
( 15 1914 .), -
( 6 1915 .), . .
7- ( 9 1916 .)1.
, 27 1915 .
( 24 1917 .).
1917 .
, . 7- III 2.
3. 1917 .
. ( 500 ), , ,
, , . , ,
.. 4,
. ,
, . 19171922 .
. . ,
.
,
, , 5. 1918 . 3-
( 9 1918 ., 1- - . . ). 1918 . ,
29 1918 . 12- -
42
, , 1918 .
. 1918 .
- . , 14
- ( )
. 28 2- , 1 1918 .
, 22
. , 13
1919 . , . , 1919 .
. 2 1919 . , 9
. , . , ,
6.
5 1919 . ,
1 1920 . . 5 1920 .
-.
1921 . 1- - , 19 1921 .
. , 24 1922 . , ,
, 7.
.. ,
. ,
. . ,
. , , , , .
().
. 8.
, - , 9.
.. , :
. .
300-
43
, ,
10 ,
11.
, ,
, .
12.
, , 13.
, : , , ,
, ,
, . .
,
, , 14.
, .
,
, . , . , ,
, .
. , 37 ,
. , - , ,
, ,
. , , 1923 .
- .. .
- .. : ,
, 15, (
) -
44
, : 16, 17,
, [] , ,
( ..), (..)18
.19.
,
:
: ,
, .
10- . ,
,
, , , .
.
. , , ;
, . - , i,
.
-
18 1922 . , .
.
: , -, i20, , .
.
, - , , ( ..). : ,
, , 21, .
22. , ,
, . ,
23. ,
300-
45
, .
, ,
. ,
,
. .. , ,
. , , .. XII24.
, ,
. ,
,
.
1927 . . , .. 25.
,
.
26. ,
-. , 1943 ., 1918 .,
27.
. -
, , , -, - , , ,
, .
: , , - , , ,
, . , .
,
46
,
28.
: i (
. . ) . , 1923 .
. 29, - 30. 1939 .
31.
, , 32.
, , 13 1941 .:
, , ,
33.
,
1941 . . .
,
.
34.
XVIII ., .
- 17081711 .,
1926 .35 , ? ?
, XVIII .
, ,
.
. , . 36. XVIII ., ,
.
, , , . ,
, . -
300-
47
, 37. , , -
,
. , , 40% XII
38.
, - ,
1654 . , ,
, ,
. 17081711 .
, ,
39. . ,
, , ,
40. ,
, , ,
. , 6 000
41. ,
.
. ,
, . , . ,
. ,
. I. , ,
,
, 42.
, . . , 1917 .,
. , , ,
1924 . -43.
. ,
48
. ,
1709 . , , , 44.
. ,
45. , , ,
.. 46, ,
.
1941 ., ,
, , ,
. - ,
47.
: ,
XII ,
, , 48.
, ,
, , . , , 49.
, ,
. ,
, ,
1918 . .. 50.
. ,
, , , ,
51. , ,
. ,
, , , , 52. ,
53, 54. ,
. , , ,
, , -
300-
49
- . ,
, .
, , , ,
.
, .
,
. ,
, .
, ,
-, .
,
? -?
, , ,
1917 . . , - .
.
- 1917 .,
, -
.
,
.
, ,
.
, XVIIXVIII . ,
.
, ,
.
, ,
. , -
50
.
, .
, ,
, .
,
.
_________
. 1- 1914 . (
, 18 1914 .). ., 1914. .
590; . 1- 1916 (
1 1916 .). ., 1916. . 115; . 3- 1917 . ( 8 1917 .). .,
1917. . 113.
2
( i ,
). . 3947. . 1. . 13. . 2.
3
- (). . 2003.
. 1. . 1253. . 344.
4
( i , ). . 269.
. 2. . 124. . 31.
5
. . 269. . 2. . 124. . 1, 2 .
6
1919 . ii, 1976. . 19.
7
. . 1078. . 4. . 9. . 45. .: ..
i i i (19171921). . 1.
., 2007. . 334335.
8
. i i 1919 i ( -i ). . 1. , 1946. . 49.
9
( ). . 7440. . 1. . 2.
. 117 .
10
. ..
11
. . 7440. . 1. . 1. . 217 .
12
. . 220 .
13
. . 1078. . 2. . 226. . 3 .
14
. . 7440. . 1. . 2. . 117.
15
..
1
300-
51
- , (1917 .) ..
17
- , ( 1912 .) ..
18
.. - ..
19
. . 7440. . 1. . 35. . 47.
20
i (.) .
, ..
21
..
22
. . 7440. . 1. . 2. . 118 . 119.
23
i . i. ., 2008.
24
. . 78.
25
. . 3947. . 1. . 13. . 5.
26
. . 3947. . 2. . 3. . 10.
27
. . 269. . 2. . 130. . 44.
28
. . 269. . 2. . 127. . 97.
29
. . 269. . 2. . 124. . 44, 54; . 125. . 11.
30
. . 269. . 1. . 381. . 1; . 2. . 159. . 88 .
31
. . 269. . 2. . 128. . 19.
32
. . 269. . 2. . 129. . 155155 .; i . i.
., 2008. . 279280.
33
. . 269. . 2. . 129. . 155 . 156.
34
. . 75.
35
:
. . 3947. . 1. . 5. . 60-80. . .:
80-i i. i. , 1999.
. 122147.
36
i . i-ii i. . ., 2002. . 186.
37
. . 187.
38
. . 25.
39
. . 188189.
40
. . 196.
41
. . 200.
42
. . 169.
43
. . 269. . 2. . 298. . 92.
44
. . 269. . 2. . 127. . 57.
45
. . 1078. . 2. . 168. . 140.
46
.I. ii i: Ii ii i
i 19171921. ., 1995. . 127128.
47
i . i-ii i. . ., 2004. . 170171.
48
. . 172.
49
. . 269. . 2. . 129. . 58.
16
52
. . 269. . 2. . 132. . 62 .
.
52
.
53
. . 1078. . 2. . 163. . 5.
54
. . 3947. . 2. . 3. .
50
51
300-
..
, ,
, , .
,
,
, .
, , ,
, .
, - - , ,
,
, . ,
, ,
.
, 2009 . , ,
, , , -
54
, ,
.
,
, -
.
, ,
, , , .
, , , ,
,
,
.
- , - ,
, ,
.
,
, , -.
. , ,
,
- , . . ,
, ,
.
- , , , , .
, ,
, ,
, .
300-
55
, , .
,
,
, .
,
,
.
.
,
,
.
, - ,
, , ,
,
, , .
, , ,
.
, , . , (
),
,
, , .
. , ,
, - ,
56
,
, ,
, , , . ,
.
, .
, , ,
, ,
. ,
,
. ,
, , , .
. , , , ,
,
. - . -,
, ,
, , . - , V .
,
, , - ,
, ,
.
,
, , ,
, ,
.
300-
57
- .
. , ,
, ,
, .
, , , ,
. , - .
- ,
, ,
, , , , .
, , ,
, . ,
, -, , ,
, , -,
- -.
:
..
,
-, -, . .
.
,
, ,
. , ,
, , , ,
.
, , , .
1721 ., , . , ,
, , , . ,
XVII XVIII .
,
: I, 1860- .
1920-
1950- . , ( )
. . 50- . XX .
300-
59
-
. ,
. XIX .
- , XX .
..
.. .
,
. ,
, ,
, ,
, , -,
.
I ,
. -
. , .
, , ,
, , . ,
XVIII XIX . 40 , , ,
, , , , ,
. I -, , , , XIX .,
.
. , -
60
, , , . , ,
, ,
.
,
. ,
. , XIX ., - , ,
1917 .
.
I,
,
, ? -, ,
, .
, :
, ,
, ,
. I ,
. , ,
, . , , -
- .
,
, .
.
. ,
, , . .
300-
61
.
, ,
, . ,
, , ,
? I,
, XVII .,
, , , .
I .
, ,
, . .
, , .
, ,
,
, .
_________
. . ., 1994.
.. : 20-
/ .. , .. , .. . , 2009.
.. //
II
XXI .: . ., 2003. .1. .
698699.
..
/ . . 700702.
.. / . . 710
711.
-
..
, , ,
. , , -
.
, ,
. , ,
.
, , , , , ,
,
. . ,
, . ,
, , .
,
, . . , ,
, .. .. ,
.
300-
63
, , ,
,
.
- ,
, , ,
. , , ,
.
- , , , ,
. , , ,
. . .
, .
.
.
,
. ,
,
-
. , , , ,
, .
, , , - .
, ,
64
, I , ,
.
, , , . .
, , , , ,
, I,
.
.
, , , ,
, , .
? - .. : , , ,
, ,
, .
.
, ,
, , .
, .
,
.
,
, ,
.
, , , .
- ,
1927 . ,
300-
65
, -. , .
- , .
,
,
. ,
. , ,
.
,
, , , , , , .
, , , ,
, ,
.
I.
?
..
1687 ( ) I.
.
cpai
: i
.
, . , i
i , .
. , ,
(
). I.
1.
, (
). Bi . , i
; , ;
, . ,
I , 1708 .
XII i
i .
300-
67
? ie, I
: , - Cii .
,
.
, . I
ieci ipi .
3 i :
, .
: ,
? . , pai ycixy,
XII? i, , ,
i Poci. XII ,
.
? , i. 1667
. i Poci Apycicoo ,
Pei ,
. ,
. B , , . I I pi
. . i
. ,
i oic oipa. i
, i .
. ie, i
, ci Poci .
, I.
.
i . . . I. , ,
: ,
... I i - . Poci i - . ,
68
i ,
ioc. i ( , , ) ,
i 2. ,
, .
. Coi, , i
.
,
- 3.
, . 3 , I. XII , ,
, -
,
. , i ci . , , . . , ,
i .
, , ,
i ,
, , , , C , i .. .4.
. . Poci . ,
. . ... ,
, , , coi pi , coi
. , icopi,
, i.
,
, i
... ,
, i,
, i ... Bi
, ,
300-
69
( )
( )
i ,
i
...
.
:
, a i , a i i .
i iei,
coi. He cix ,
, ,
, ,
, i , 5.
I. , ,
, 1708 .
ycix i , i ie i
i 6.
_________
..
1709 ., , , .
, ,
.
,
, . ,
(,
,
. .).
, .
,
.
,
(
, 1721 .
) . ,
, . , , (,
).
23 1708 .
. , -
300-
71
, , - ,
.
.
, .
. . ,
, ,
-
: ! !. ,
.
,
, , - , - .
: -, 9 2007 . 300 , -
- .
-.
300- , 2009 . ,
, :
, 300 ,
, . , , , . , ,
.
, , , ,
.
72
.
, ,
.. :
.
, , - ,
,
, , , ,
. ,
. ?
.
.. , 2009 .
: , ,
V . ,
.
.
, . .
, . .. - , , , :
.
, - V . -. ,
.
, , .
300-
73
, .
, ,
- .
-.
, .
, , ,
( ). , . I
14 1825 . 1812 . ( ) .
:
, 1825 .
1821 . . ( 1825 . ),
.
.
.
.. , .. , .. , .. -,
.. -, ,
, , , ,
, ,
.
, . ,
14 . , :
, , ,
, .
120 .
74
.
.
, .
.
:
, .
(
) 14 :
.
, 2009 ., , .
( ),
, .
. . 1917 . ( ),
. 2007 .
: ( )
, .
, ( ), .
, ,
. ,
. , , ,
. , : . , (
), . .
II . -
300-
75
,
. 2 ,
.
: , ,
, . ,
, ,
,
.
. .. : 1917 ., ,
. , , ,
, . ,
, - , ,
, , , ,
, , , ,
.
. : ,
. .
, .
. ,
, :
. , ,
. :
.
, ,
.
,
. -
76
. , .. ..
, .
.
.
..
,
. ,
XVII XIX . 1648 . 18141815 .
,
,
. : , .
167 ?
? ? 27 1709 .
, XVII . , ,
. ,
, . , XVII ., ,
,
. , , ,
XVII . , , , .
, , ,
, .
78
, .
, ,
.
,
, ,
,
, .
, , . , , , .
XII, , , ,
, .
9 1709 .
, ,
.
, . ,
, . ,
.
I .
, 1709 . ,
,
.
, , .
, , , .
, .
,
. 1710 .
, ,
300-
79
.
, I .
, .
, XII
, .
,
.
. ,
XII
.
I
III 20 1710 . .
. 1710 . ,
. , ,
.
, XII
, ,
, .
- 17101713 .,
I .
. ,
XII .
. , , ,
.
- 1713 . ,
.
80
,
, XII
. 1713 ., , - ,
. ,
, , .
.
( ) ,
.
.
, 1699 . 1706 . ,
, 11 1709 . -
, , .
(
) .
9 1709 . II,
- . , ,
.
, .
, , .
,
. , , ,
. , , ,
.
300-
81
300 . , . ,
.
XVIII .
..
XVIII .
. - , :
, . ,
, ,
.
- XVIII
.,
,
. , XIX . 18041815 . 18171830 . , 1821 ., , ,
18211829 .
1.
,
XVIII .
XVII .
300-
83
(16831699 .) , ,
1686 . . 1687 1689
. 1686 .
.. .
. 1688 .
. , ,
. .
. . , .
, 1689 . .
,
, , -
. 1692 .
2. ,
, , ,
, 3,
.. . XVII . 4, I 1697
1698 .,
, 1696 .
, .
1683 . , .
, 1688 . ,
. , , , . ,
. ,
,
. 1690 .,
84
.
,
. 16831699 .
.
,
.
. 1690 .
70 , XVIII . , .. , 678 505 .5, .
, 18461847 .
896 902 , 892 315 .6
, ,
, - , .
9 1698 .
,
, , . ,
, , , ,
.
1699
., ,
.
.. ,
7. .. ,
, ,
30 .
XVIII . - ,
I. 1711 .
300-
85
, , .
,
- ,
,
. , I , ,
, , , .
,
. (16691738)
, XVIII . 1687 . ,
. ,
,
8. ,
, 1701 .
.. . , , ,
.
, , 3 (14)
1711 .
, .
, I
, 1711 . . I .
, ,
, 1711 . .
.. , ..
, -9.
. - -
86
,
10. , 1715 .
,
. 1723 .
. 1724 . 175 , , 11.
, ,
. . II
,
.
.
, , ,
.
XVIII . - . I
, , 1711 . , . ,
, 29 800 12. . , , .
, .
1715 . - . ,
13.
: ,
... , , ,
, , 160
1000 , 500 .<...> , , ...
, , ...
300-
87
,
14. ,
I.
, I,
, ,
. ,
. XVIII
. ,
,
, . XVIII . ,
.
.
_________
88
.
.
, ,
, -, - , -, , -
.
.
8
.. . . . 52.
9
.. .. , -,
, . ,
1714 ., XII .
10
., , .. ,
. ..
. (17511764). , 2001.
11
. . . ., 2004. . 6263.
12
.. . . . 60.
13
(), .
, ,
, , , . ,
, .
, , ,
VIII . ,
, ,
.
-, VIII . , ,
. 1852 .
.
14
- 17111918 .
( VIII I .). . I. -, 1992.
. 44.
1711 .
..
- 17101711 . 17001721 .
, (1699 .) (1700
.) .
, ,
1700 1709 ., . .
.
, 1700 .
.
, I
. ,
. ,
, .
.
- .
, , . , , , . , , ,
,
1695 1696 . 1708
. - 1.
, .
90
I, , , 1706 . .
,
, .
I : , 27
1709 .
1700 . . ,
I, .
:
;
,
, 2.
,
.
. XII
. 1708 . . , XII : , , ,
. , , ,
. . I
3.
17081709 . . .
. . ,
, .
27 , 11
: , .
. XII
, .
,
300-
91
. I
, . : 1710 . .
1711 . ,
, , ,
. I ,
4.
I
. , :
, , , ,
,
, 5.
, ,
.
, . ,
6.
-
, , 7.
: .
, , . .
. . 67 . . . ,
. ,
, ,
, , , , , , , , , ,
92
,
8.
I ,
, ,
, 9.
,
-
.
. . . - .
. 12
1711 .10 ,
. , , , ,
: - ,
.
, I , .
, - . ,
, 11.
, ,
12. , :
I 15 1711 .
, (1700 .)
,
, , , , ,
300-
93
, ,
,
.
, , . ,
,
-
, , .
.
.
13.
. . .
, .
,
1715 . . ,
93 , 19 , 74 14.
. ,
, . , 1716 . 15.
, .
.
.
.
.
94
.
, , ,
.
, , . XII .
, XII ,
.
,
, . ,
, ,
, , . .
.
,
.
XII.
, ,
, ,
, .
(. IIIV),
(. VI),
,
, (. VII).
. , I : , :
, 16.
, , .
, ( , -
300-
95
), . , ,
1713 .
, .
, ,
. ,
. 15 1711 . ,
, 17. XII
, .
, , ,
. XII, I ,
.
I , .
, ,
, . ,
, , I.
. . , ,
. - , .. .. , .. , .. , . .,
. . , . .
,
18.
16 1712 . 24 1713 ., I
, 19.
, 1711 . ,
XVIII XIX . .
1711 . ,
96
,
- .
,
.
.
1709 . : , ,
(. . ) ,
20.
.
. I
. 21.
,
I , . .
, .
, , 1699 ., 1711 .
- .
.
, .
, 17161718 .
, , .
- 21
1718 . , , ().
. ,
22.
- , 1711 ., -- 17351739 .
300-
97
, . - ,
,
.
. ,
. , 1 1739 . .
.
. .
, . . ,
,
.
. : - ..
, , .
,
, . ,
12 . , , , ,
23.
XVIII .
.
. - 17681774 .
, . .
1711 . . 1769 . .
, , .
1770 . .
. - 7
24 ( ),
. 1771 .
98
. ,
, . ,
1774 . 20 . .
,
, , II .
. 3040- . . . , ,
: !, ,
, , , 24.
- 17681774 . . - 10
1774 . ,
.
, , . :
16 . ,
: ,
,
,
, .
,
. .
. ,
.
,
, .
. 1802 .
- , , .
300-
99
, ,
7 1826 ., 18281829 ., , .. ?
. 1829 . , 1830 . .
5060- . XIX .
, , .. .
, 70- . XIX ., 18771878 ., , ,
, .
, , I
1711 ., . , , , 18531856 ., ,
, .
_________
. . ., 1978. . 172.
. ., 1963. . 191192.
3
. . . . 117.
4
(1709 .)
. 1709 . I
. ,
, 30- ,
, . 1711 . I
. ,
10- . ,
, .
5
. . . . 194.
6
. , 1957. . 131.
7
, . ,
.
, , ,
. , . . , . ,
1
2
100
. . // .. . , 1980. . 183.
8
. . , 1992. . 212.
9
. , I .
.
,
,
.
// . . I . , 1965. . 300309.
10
// http://www.
Imha.ru/knowledge/-bose/library/plibrary/1144524320prutskjj-mirnyjjdogovorot12ijulja.Html
11
: ... ,
, ,
( )
.
12
.
: . , .
13
. XV
XVIII . , . 1484 .
. 1538 . ()
, 1590 . , 1662 . , 1715 . .
, . - ,
, .
14
.. . . . 191.
15
, , .
16
: 1711 . , 1716 . . ,
. .
.
17
. . . 3. , 1843. . 183; .: . . , 1973.
. 18.
300-
101
.: 12 1711 . , 15
1711 . . .
, , . 4000 , 1000 ( .
I, // .. .
. . 185187, 263.
19
XII, ,
. .. , , I, ,
, ,
. 1 1714 . XII
, . 11 1718 .
//
.., .. . . II. , 1898. . 536537.
20
Istoria Moldovei. Chiinau, 1992. . 159.
21
. , 1957. . 111.
22
. . 196197.
23
. . , 2001. .
127.
24
.. . , 1991. . 185.
18
..
, , - ,
, , ,
.
, , , , , - , ,
.
, , , , ,
, , , ;
,
.
, .
103
, , , ,
. , , , ,
. , ,
XVII
., ,
XXI
.
( 100
) , . ,
, ,
-
() , - . , ,
,
, ,
.
, , ,
. , , , , . .
,
,
.
. ,
104
-
().
:
,
-.
,
. ,
, - .
, .
, . . , , ,
, , , -.
, , - ,
.
.
105
, .
, , , , 1917 . ,
. , .
, . ,
I,
, ,
, , , , ,
.
,
.
,
, ,
, .
, .
,
.
. ,
, , .
,
XVII
.
XX
.
, , .
:
,
,
106
,
, ,
. , , .
XII
, ,
.
, , , ,
, , . ,
, , , . . ()
, ()
. , , , .
, , , ,
, ,
, , .
(
), .
, , ,
. , -
, ,
(-) .
:
, ,
. , , - , , . ,
, , .
( ) , , (
), , .
,
-
107
. , ,
.
( ), ,
, . ,
, . , ,
, , ,
, .
,
. ,
, , .
, - . , ,
, . ,
.
, .
, , , , ,
,
,
.
,
.
, ,
, , :
108
, - .
- ,
. ,
( , , ).
XII
, , .
,
, . ,
. , ,
- ,
.
(, , , , ),
(), (),
,
,
, .
,
:
..
XVII
.
. ,
. ,
,
, , . , ,
, , .
1699 .
II,
. 1700 . .
, . .
.
XII
.
, ,
. . , 1706 .,
, . ,
, , ,
.
110
, .
,
, .
XII
.
, , , . . -, , ,
. . , ,
.
,
.
XI
, , ,
, I
. ,
,
.
, ,
, . .
,
?
.
- , , , ,
. 1669 .
. , .
.
-
111
, 1672 . , ,
, .
,
. ,
.
, I
.
, ,
1687 . . ,
.
,
.. , , ,
.
( 100000 ),
. ,
, . .
.
XII
,
, . .
17051707 .
,
. XII
.
50 ,
, , , .
. .
1708 . . I
,
, ,
, ,
. . -
112
. , , ; ,
.
, ,
,
, .
.
.
,
. 16-
, , 12- , .
. , . ,
.
. . 50 20 ,
, , , . , .. , ,
.
, . , , ,
.
. , -,
.
. ,
.
. .. . , :
!. , I
,
XII
. ,
, , , , : , ?
, ! !.
113
,
. .
.
II
. , . ,
, , .
.
,
. , , ,
, , .
,
, , , ,
,
, ,
, . ,
, . ,
, ,
,
.
,
. .
- . . , .
:
XII
..
(, ) .
, .
, , .
1713 ., XII
,
.
1, .
XII
2, . ,
, 3.
, .
, , 1713 .
?
,
, ,
.
,
XII
. ,
,
. ,
, -
115
. : ,
, 1711 .
.
1713 .
. . XII
- .
.
- , ,
. , XII
. .
;
.
, - II
, .
. () 4
1713 . ,
- .. . 10
. . ,
. , ,
, . ,
.
10
1713 . . , , , .
116
,
.
- . , , 22 1713 . - - .. , . ,
.
.. 5. , .
.. .
. -
- , .
. . -
I
..
26 1713 .
.
6. : , , ,
. : 7.
. ,
: ,
26-
-
8. ,
, , . ,
, , .. I9.
. , . ,
. XII
.
. , , , , ,
, , ,
. -
. 30 . , ,
600 .
117
.
:
, , .
, , ,
, , , .
, , , ,
, , ,
, , ...
. -, , , , ,
XII
( ) - ,
:
, .
, ,
.
,
10.
. , , . , .. ,
XII
, , ,
,
11. : ,
,
. , 12. .
.
.
1713 . .
.
XII
.
,
. ,
-
118
, . XII
,
III
,
, . , . -
II
, , . ,
.
1713 .,
.
, .
1. 1713 ., 4.
XII
// . 1. 4- , 10-
1713-.
, .
,
. , , . , , ,
,
.
, , , // . 1 . .
-
, , ,
.
, .
: , 12- , 800 ,
119
3 ,
: , , ;
// . 2 , ,
, , , .
,
, , , , , // . 2 .
, , , , , ,
, ,
75 , ,
, ,
, , , . // . 3 ,
, ,
, ,
, ,
, , , , , .
6 -.
, , ,
. // . 3 . ,
, , ,
8 , , .
.
,
, , ,
, , // . 4
, , .
. 1 : 1713 .
- - . . 83 ( .. ). . 1. . 5842.
. 14.
. 1713 .
120
// . 86 .
,
, ,
. ,
, ,
, , , , ,
.
, , ,
, .
, , , , , ,
,
, , ,
, , ,
, , , , ,
, . , , ,
, , ,
, ,
. . ,
, // . 86 . , ,
. : , , ;
, .
,
, , , , . ,
, , : ,
, , , .
,
, , ,
200 . .
121
, , , , , , , ,
, .
, ,
, , ,
, ,
, , , , , ,
, , ,
. .
, , // . 87 , , ,
, ,
, , ,
, . . , , .
, , , , ,
.
,
. , , . , , ,
, , ,
. , , , ,
, , , , , ,
, , , , ,
. ,
, , ,
. , , .
, ,
, . ,
, . // . 87 . .
.
, , , , ,
, , , ,
122
, .
, , ,
, .
- - . . 83. . 3. . 7. . 8687 .
. 1713 .
3. 1713 ., 27.
// . 16 27 1713 .
.
30-
7- , , , , ,
, , ,
, - // . 16 . , , ,
, ,
. . ,
,
100000 , ,
-, , , // . 17 , , ,
, ,
, , .
. . 608 ( .. ). 130. . 1617.
. 1713 .
_________
: ..
(17091714). ., 1990. . 134135; .. -
1
123
XII
(17091714) ( ) // (
200- ):
. , 2007 . , 2008. . 7173.
2
.
XII
, , ,
. , 1999. . 186196.
3
Kort berttelse om kalabaliken i Bender / 2 uppl. Gefle, 1766; [Bielkes T.G.] Calabalique
de Bender // Ture Gabriel Bielkes hgkomster af Karl XII / Med en inledning utgifna af C.
Hallendorff. Uppsala, 1901. S. 8488; Dagbok af en polack i Bender angende kalabaliken
11 febr. 6 mars n. st. 1713 // Karolinska krigares dagbcker jamte andra samtida skrifter.
Lund, 1912. [Bd.] VI. S. 361375; Bonnesen S. Jan Sapieha. Ett bidrag till kalabaliken
i Bender // Karolinska frbundets rsbok 1954. Stockholm, 1954. S. 127187; Bring
S.E. Kanslisten Johan Henrik von Kochens berttelse om kalabaliken i Bender // Karolinska
frbundets rsbok 1949. S. l., s. a. S. 190203; Stafsing J. Kalabaliken vid Bender: De
gtfulla motiven i ny belysning. Stockholm, 1960; Karlsson G.H. Kring kalabaliken i
Bender // Karolinska frbundets rsbok 1973. Stockholm, 1974. S. 2962;
4
.. . . . 183.
5
. . 608 ( .. ). 130. . 1213 .
6
. . 12.
7
. . 13 .
8
.. . . . 134135, 183.
9
.
.
. 195196.
10
Bring S.E. Kanslisten Johan Henrik von Kochens berttelse om kalabaliken i Bender.
S. 201.
11
. . . . 193.
:
..
8 2009 .
300- . ,
. , -
,
. ,
.
() . ,
, ,
.
, . ,
. 67 . . 89 . ( ..
.. ), ,
,
, . .
125
,
. 67 ..
1709 . -
.
,
.
, .
, , , . .
, , .
, ,
, .
, ,
, ,
,
,
.
, , XVIII
.
: ,
, , -,
, .
, , , ,
,
.
, . . 67 .
I
,
.
(
I,
II
, ), -
126
, ,
.
,
XII
,
, . , . ,
, .
, XII
.
.
XII
. ,
, : , . ., ,
.
. ,
,
, ,
, , , .
, , , , ,
,
, . , ,
, .
, ,
.
, ,
I
. , ,
, .
:
127
,
,
.
,
. 67 . ,
.
..
()
. , , - , ,
,
,
: , , I,
, , , .
, . 1672 .
, .
, - . ,
, .
, .
, - ,
, ,
, , , , , , ;
, ;
, , , .
, .
129
.
.
,
.
, , , , 1706 . . , . ,
. 1709 .
, 1710 ., ,
. 5 1710 . .
, , , ,
.
:
, . 1993 . . 1997 . , , . 2006 . . ,
, , ,
-.
5 1710 ., (
XII ), ,
.
, ,
.
- . ,
,
. , , , (, )
, .
130
,
, 77
81 ,
. ,
.
,
.
.
, , ,
, ,
,
. , ,
,
.
,
, . . ,
, . ,
. ,
, , . ,
: ,
,
, . .
1708 ., I
, - . , ,
,
,
, ,
131
, .
.
, ,
XII, 10 1710 ., -
1711 . - 1712 .,
-, . ,
1714 ., , 1720 .
. , 1722 . , , .
, , , , ,
, ,
. .
, . . ,
, ,
. ,
, .
, , , 5 1710 . ,
.
,
, , .
; ;
.
- ,
. 1710 .
,
, 17091710 .,
, . ,
.
132
()
16 . -
, , - , 1654 .
.
.
-, -
, .
,
.
( ), . . , ,
, , .
: , .
,
, .
, , , , . .
, .
, . , ,
. , ..., . .
, .
-
-. , ,
.
.
133
1710 .
-.
, ,
XVIII . .
, ,
. , , ,
,
.
, , , , . .
, . 300
,
.
9 2010 . ,
,
, 300- .
, ,
.
,
,
.
,
,
, . ,
,
.
, , XII, .
134
, ,
,
,
, , .. , ,
, , 1770 .
.
-
..
, ,
. , ,
, , : , , , ,
, , , 1. IX
XI
. .
X
XI
.
2.
, ,
, ,
XII
XIII
.
.
XIII
. , . .. ,
XIII
.
3.
XIII
. , - ,
.
, ,
.
, , , ,
136
, .
, .
,
.
, .
:
, .
XVII
XVIII
. .
- , , , .
,
. , , , , , , , , ,
4.
(, ), . , - , ,
.
,
.
1569 .
XVIII
. 1791 .
1812 .,
5.
1402 . .
(), 6.
.. .
, , ,
400- ; (1402
137
2002), 600- ; ..
.
.. , , .
XVIII
. 338 : (201),
(37), (68), (15), (12), (2)7.
, ,
, , ,
. XVI
.
8.
XVII
. ,
. 1648 .
. ,
.
. 9.
, ,
, .
.. ,
XVIII
. ,
XIX
.
,
10.
XV
. ,
8 1408 ., ,
11.
XV
.
. - 12.
13. , ,
.
1538 . ,
. . , XVIII
. .. ,
138
bender
, , 14.
. ,
. , , -
, ,
.
, . ,
. 15. - ,
-, .
XVIII
.
1696 . ,
. .
I
27 1709 . 17001721 .,
, , XII
17
23
1709 .,
-18.
XII
, , 1 . , .
,
1709 .20 XII
, , -
139
1713 . ,
( ),
12- - XII
,
, .
,
. 15
1770 . -
.. .
. - 1774 . - 17681774 .,
, , 21.
.. - 1789 . -
17871791 ., 4 1789 .
..
..
. , , 22.
III
, , ,
,
, ,
23.
I
. II
- 17881790 . 1793 . .
17681774 . 17871791 .
.
24 1806 . .
- 18061814 . -
140
.
, ,
24.
1787 . ,
. . XIX
.
25.
, . ,
,
19181940 .
,
.
- . 3 1945 .
. ,
. 1949 . ,
.
211
23 1975 .
26.
.
, ,
.
- , ,
.
600- ,
: , -
141
,
- ,
-
.
27.
. - ,
- .
1791 .,
,
28.
27 1792 . II
.
- .
.
. .
, , ,
29.
,
.. , ,
10 1792 . .. , - , ,
30.
.. .
II
,
.
, , ,
, .
142
, II
23 1792 .
.. , 31.
, .. , - . ,
1792 . ,
. : 1793 .
,
, , : 1)
;
32.
.. , 1792 ., , ,
- .
.
, ,
, . ,
. , .. ,
.
33.
1793 . . 10 1792 .,
.. ,
. , , .. , -
, , .
, .
, .. 12 1793 .: ... -
, , , . 34.
143
- .. ,
. ,
, , .
. - . - , 1913 ., ,
.. . , , .
22 1793 .
,
, ,
18- .
.. 1794 .
.
, .. ,
, ,
.
.. , , 1794 .,
1795 .
XIX
. 13
, 2250 ,
6300 , 1000 35.
II
1818 . 58
-, . 36.
1835 . ,
, , .
, , , 60- . .
. .
.
144
, .
, , , .
.
1979 . .. ( . . ) ,
, .
II
-
.
- , , , .
_________
.. . ., 1993. . 4.
..
( ) // . 1997.
1. . 8.
3
. . 9.
4
: 2 . , 2000.
. 1. . 284.
5
.. //
. 2004. 8. . 79.
6
. . . , 2007.
. 20.
7
.. //
. 1998. 2. . 34.
8
. , 2000. . 1.
. 155.
9
.. .
, , . . 1. , 2008. . 9.
10
.. . . . 34.
11
. , 2000. . 1.
. 116.
12
. . , 1997. . 14.
13
. . 31.
14
.. . , 1990.
. 118.
1
2
145
. . . . 46.
. . . ., 1985. . 152.
17
.. . . 14081812. , 2003.
. 66.
18
.
19
. . 68.
20
. . 69.
21
- 10 (21) 1774 .
: XVIII
XIX
. //
. , 1999. . 1112.
22
29 1791 . (9 1792 .) // . . 33.
23
. . 32.
24
. . . . 104.
25
. . 109110.
26
. . 120.
27
.. //
. , 2008. . 1. . 17.
28
. 1790 1840
( ). , 1842. .
II.
. 2.
29
. . 7.
31
II
.. 23 1793 . //
. 429.
30
1792 . 10.
II
..
//
. . 1. . 26.
32
- . . 17871811 .
, 1999. . 10.
33
- . .. . , 1913. . 132.
34
.. .. 12 1793 . // ..
. . ., 1986. . 248249.
35
- . - . .
II
. , 1914. .
190200.
36
. . 1.
37
. . 225226.
15
16
..
, .
,
.
. , , ,
, , ,
1.
,
(, , ).
, -
147
.
.
. .. 187
12 .
, ,
.
. . .
, .
.
, 1520
. , , , 2.
- .
, ,
, .
.
,
. , 90- . .
.
, .
,
, .
,
. ,
, . ,
148
.
, ,
3.
. , - ,
. .
.
. ,
, , ,
. ,
. ,
, . 19321933 .
.
,
. :
1986 .
4.
.
24 2008 . ,
,
19321933 . . :
,
. ,
149
5.
, , . ,
, .
,
,
-
6. , , , , ,
, - .
,
. 2010 . -, 7. .
. :
, .
. , , 2 2010 .
- . -
.
. ,
. 2008 .
8.
, .: . , , , .
9.
: ,
150
, , .
, ,
,
,
10.
, ,
. , ,
- ,
, ,
( ) 11. . , , ,
.
, , ,
.
,
. , ,
, , . 2010 . , .
, . , ,
.
, . , -
. ,
.
, , , ( , , , ),
. ,
151
XX
, 2005 ., -.
12. , . , :
,
. , ,
13. , , .
. ,
, , (,
,
).
, . ,
. , . ,
, 1968 ., .
14. ,
, .
, 15.
, ,
,
. , .
, - , . ,
-, ,
(),
.. , , - .. -.
152
,
, 16.
, ,
. , , . .
, -, .
,
. .
. , , .
. ,
,
. 17
,
, .
, . , . , .. II
24 1989 . -
.
. ,
.
( ) , 1939
. , , ,
. 2008 .
II .
153
.. .
.
.
(
),
,
. . -
, , . , . 18. ,
. , 19.
. ,
? , .
.
. . , , , , , 20, ,
, .
, , , , , . 19391940 .
. .
:
? , , 1939
.
,
.
154
21. , , ,
, ,
.
, . ,
. - .
, .
_________
1
317.
. . ., 2002. .
http://www.nr2.ru/moskow/259452.html
.. . ., 2006. . 5557. , : , -,
, , , ( .: . . 3772).
4
- .. // http://www.contr-tv.ru/
common/2035/
5
. .
. 143024092008 // http://www.mid.
ru/brp_4.nsf/0/3495588EE05AAB69C32574CE004AF043
6
. .
2009. 16 // . // http://www.rusua.info/news/2151.html
7
. , ,
, // mignews.com.ua/ru/
articles/12501.html
8
. i 25.07.2008 668/2008 // http://zakon.rada.gov.ua/
cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=668%2F2008&test=4/UMfPEGznhhgmd
9
(18681950). - // http://www.pochaev.org.ua/?p=listok/listok32
0
- . . ,
2000. . 398.
2
3
155
.: .. :
// .
/., 2009. . 9195.
12
. : : (: .. , .. , .. , .. , .. ,
.. .). . 2007. 21 //
http://www.narochnitskaia.ru
13
.: : (19401953).
., 2007. ,
, - ,
. .
14
,
1956 ., , , .
. 50- ,
, . ,
. , 1956 . . . ,
. , , ,
, .
. , . ,
.
15
1944 . .
1990- . ,
(., , - 19911992 .)
16
. ., , .. (., 2007); . : // http://www.regnum.ru/news/1274293.html#ixzz0zdAm1BBX;
. // http://russdon.dn.ua/index.php?new=925;
. // . 27 (6179).
2008. 2 ; . ? // . 28
(6180). 2008. 9 .
11
156
(), 2009 .
, , XX .
.
18
, .: .
. ., 2006; . . ., 2007 .
19
.
20
.
21
. .., .., .., .., .., .. .
17
..
.
c
,
.
,
-
.
, . , ,
.,
.
, , , ,
.
. ,
.
-
158
. ,
: , , , , 1.
,
, . .
- , , ,
.
(, , , ) .
.
, 2.
.
, - , .
-
.
, (VIIIVII . . .) , , ,
, ,
. (VI . . .),
, ,
: , , .
3.
. (18121878)4, : , , .
- .. (18381888)5
-
159
: ( ),
( ), ( ).
. , , , 6.
- (, ,
, , ).
XX . .
. ,
,
,
: , , 7.
.. ,
, . ,
, , ,
8.
, ,
,
- (. . ). ,
.
,
,
.
.
, ,
, ,
160
1990 2010 . .
, ,
.
, , ;
- . ,
,
, - ,
, .
, ,
, , , .
-
, ,
. , ,
.
. , 2006 .
219, 9,
. , . , . , . , . , . ,
. .
.
,
161
( )
.
, , - :
1)
; ,
;
2)
;
, ;
3)
; ,
, .
.
19901995 . ,
.
.
, -, , -,
.
1991 . ,
.
1995 .
. , ,
162
. .
.
2000 .
, .
.
. .
20062010 .
. , ,
: , , .
2006 .
, . ,
. ,
, . , ,
, ,
. .
_________
.., .., .. .
., 2004. . 40.
1
. . . / . .. . ., 2001;
.. . : . ., 1990.
4
. .
. , 1860.
5
.. . ., 1995.
3
163
. // ., . . 50 . ., 19551981. .
2325.
7
. . ., 1991.
8
: // . 58
(1016). 1996. 6 // http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=130426
9
. 219 //
. , 2006.
. 12.
6
..
, , . . , . , , ,
.
. , , . .,
.
1.
.
.
. - . ,
.
. . .
19861987 . , . .
165
.
.
1991 . . , .
, ,
.
:
, ,
, ,
.
,
I
, XII
, .
. , 300-
, .
2007 . . .
.
.
955/2007
300- , - -
, . , . ,
,
,
. ,
, ,
, - , XII,
.
, .
? . .
166
?
. , . ,
.
, , .
, , , ,
.
. . ,
.
, , ? ,
,
.
. 300- . .
,
. -,
, .
, 1992 . , .
5 , . 10.
, . . 2008 . .
- 2,
, . ? , , .
, . . . , 7 2008 . .
. XII. 23 2008 .
. -
167
. . ,
. 3
, , ,
. . . ,
..
. ,
. , .
.. ,
.. .
. ,
. , ,
, . ,
. , , .
, , ,
. ,
.
, Geschichtspolitik . -
,
. Geschichtspolitik , , , . ,
, -
168
, , , ,
. ,
, .
, . ,
,
, ,
, .
_________
1
, , . resistance (). (devoir de memoire)
, ,
.
, (Geschichtspolitik), (Vergangenheitspolitik), (Identitatspolitik),
(Erinnerung-spolitik) . .
2
, . .
. ,
.
, -, .
3
XII ,
. 1709 .
-
:
..
-
, ,
, (,
, - , , , - - ).
, 400. - :
.
XVI
.,
XVIII
., . ,
. .
. .. ,
.
.. , .. , .. ,
.. , . .. -.
,
. . 1980- . -
170
1, ,
.
-
. 1992 . , . 1990 2000- .
(1993 .); (1997 .); (1997 .);
(2001 .); (2002 .). - , (1997 .),
2.
. 2002 . 73 274 .
: . 66 ; . 44 , .
37, . 29, . 62, . 65, . 65.
: 1800 . 24 ; 1800
1914 . 74; 1914 1990 . 227; 1990 . 22.
2002 . 164 , 12
152 . 5 , 2 ,
, 3 (. 2, 1).
, , 1800 ., :
, XIV
XVII
., -
171
( ), 1793 .
1992 .,
2001 . . .
,
2002 .
, 20022010 . - .
20032007 .
, , . :
-
;
, ;
;
- , , ;
- ;
- .
- , 19972002 ., 3.
- ,
,
(2004 .),
(2008 .), (2008 .)4.
2006 . -
, - . : -
- .
-
172
-
5.
2009 . -
, - . :
;
- ;
;
, , ;
XVI
XX
.
- ,
, ,
,
XVIXXI .
20092010 .
:
-
(27 2009 ., . );
(29 2009 ., . );
: (1819 2009 ., . );
20092015 . (3 2010 ., . );
- (24 2010 ., . );
173
(28 2010 ., . ).
2009 .
,
20092010 ., 19411945 .6
: ,
, 220- , 70-
, 100- .
, - ,
.
- ,
- , .
,
,
- .
_________
. . .
, 1987.
2
. : .. //
. , 2007. . 914.
3
.
4
.
5
. . , 2009; . , 2008.
6
(20092015 .). 3 2010 .
, 2010.
1
: ,
,
..
, , .
, , ,
, . ,
, . ,
, , ,
.
, , , , ,
, , . , , .
1709 . I
: ,
, , 1. ..
, , ,
2.
X
I
X . , : - , , ,
, 3.
175
,
,
, , ,
, -
; ,
4. , XIX XX .,
, ,
, , , , ,
; !. 5
, ,
- ,
, , . , , .
,
, , , . ,
, , , ,
6.
, . , ,
, , . , , . ,
, , ,
. ,
176
, , 7.
. :
(), ( ), (
). , : , , ( );
, , , , , ( ) 8.
.
, , , .
?
,
, , -
, .
,
( ) , XVIII . ,
. , ,
, , .
,
. , , , .
20-
65- .
177
, ,
9.
:
, ,
, , ,
.
10.
, , ,
11.
12.
, , :
; , ; ; , , ,
, .
, 19411945 .,
, 19901992 .13
,
, , , ,
, 14.
178
2009 . , .
, , - , .
_________
:
..
..
, , , ,
,
, , :
1.
(
VIII
XIII
.). , , .
.
.
2.
(
XIII
XV
.). , , -.
. , , .
3.
( XV
XVII
.).
, , -, -. .
.
4.
(
XVII
XIX
.). , -1.
,
, . : , ,
2.
180
(
XVIII
.) , ,
. ..
: , , , ,
, , , 3.
.. , , 4.
.. : , ,
, , , , 5.
, , 1328 .
,
.
, , , . , .. , ,
6. ,
. (13081326), ,
, , 7.
. ( 1471 .),
, ,
, 8. , , .
, ,
9. :
, , ,
, 10.
- . -
181
. .
-
,
. , -
, 9/10 . , ,
,
. 1363 .
() ,
.
- (
1359 .), () 40% XIV
., (
) , I14.
XIV
.
.
,
.
1385 .
, (1385 .).
. XV .
182
(1481 .), (1438 .), (1441 .), (1460 .),
(1495 .), (1440 .);
XVI .
, , 1439 . .
.
: , (.. ). ,
.. , : ,
, -
1612 ., , ,
, ,
15. : 1458 .
.
. , ( ) ,
( )16. 1469 .
, .
. ,
17.
III
(14621505)
III
(15051533)
. 1480 . ( ) . 1453 . .
.
IV
(15331584)
18. . III
, IV
183
.
, .
XV
. , ,
III
, .
, 1472 . .
III
. : , .
,
: , , , , , , , , , . . . XV
.
19.
III
. 1489 .
, : , ,
... , 20.
III
, . , ,
,
.
, .
, , .
III
.
21.
III
, .. , . -
- 22. ,
184
.
III
23.
( .. ): ( ),
() , (
):
) :
(15581809);
)
: - (15611795);
)
,
: ,
. : , , ,
, , , , ,
, - (14691905)24.
, .. ,
, .
. , ,
, .
, , , , .
XVII
.
. XII
- , 1711 .
25.
,
.
- ( XVI
.)
. ,
( ),
,
. .
185
.
26. , , , III I
V
.
. ,
. : , , , ,
27. .. ,
:
, ,
. , ,
28.
.. , . :
, ,
.
, .
, , ,
, .
,
29.
1557 . I
V
.
. , . .
. ,
.
.
,
, 30.
,
31.
186
IV
,
, .
,
.
,
: , ,
,
(.. )32.
(1552 .), (1556 .), (1582 .)
(1558 .).
-, ,
(
, , ,
IV)
, , . (1538 .)
, 30- . XVI . 5
. , .
, ,
, .
IV
. 1549 .
( ) IV.
33.
1589 . , , .
.
34.
1598 . (15981613).
: ,
I
, ,
II
. 1610 . ,
, . -
187
, , .
1569 ., . 1596 . , .
1613 . . , 1634 .
. 35.
1654 . . 1655 . :
.
. 1649 .
:
, , , , , .
, . , ,
, .
.
,
, 36.
1685 .
:
, 37. ,
,
38. 1686 . : .
I
. ,
, () . 1700 .
188
. .
1709 .
.
. ,
39.
1721 . ,
, ( , ).
I
,
, ,
,
.
II
. 40.
II
( .. ),
: (, . . ,
, ) (,
. . )41. II
. 1779 .
.
. (, () ) .
_________
, , .. : - , ( ,
,
, , .
.) - , ( , , ,
).
1
189
,
. .
. . .
: (, -, ,
), ( , ), ( , ) ( , ). // .. //
. 34 (589) 15.09.2008 . // http://www.profile.ru/items/?item=27000
2
.. . .
I
, . 1. ., 1956. . 3234.
3
.. . .
II
, . 2. ., 1957. . 1014.
4
.. . .
V
. ., 1993. . 206,
208.
5
.. .
. , 2000. . 206.
6
.. . . II. . .
III
IV
. ., 1988. . 403.
7
. . ., 2003. .
109. , ,
(
I
),
, : , , , , , , . ,
, ,
. . . .
( ) - , , -
- . 1327 .
1339 .
8
(), .
. . 3. (12401589). . IV
. ., 1995. . 26.
9
.. . . 208.
10
.. . .
II
, . 2. . 23.
11
.. . . . 198199.
12
.. . . ., 2002.
. 170. . ,
. : ,
.
, , ,
190
,
, (. . 26. - . ., 1959. . 135137).
(, ) (? .1362).
(?1400), (?1380), (?1389/90) (?1416)
. (13991400). - (?1389)
.
. .. , 10 , . -,
, , ,
. ( .. .
., . 167168). .. , , ,
- - , ( ..
. ., 1909. . 74.).
13
.. . . , 2004. . 56, 74.
14
.. . . . 641.
15
(), .
. . 5. . .
IX
. .,
1996. . 2832.
16
. . 39.
17
.. ,
(1457
1504). . . 1472 .
,
. 1484 ., ,
. 1486 .
,
. , ,
, , ( .. / .
, 2009. 1 (15). . 149150.).
18
.. . . II, . 2. . 122124.
19
.. . . ., 2001.
. 21.
20
. . 107112.
21
.. . ., 2002.
. 165166.
22
.. . . . 1. . 20.
191
.. . . ., 2000. . 9.
.. . . . 1. . 2021.
25
. . 22.
26
.. . ., 2003. .
23
24
242.
.. . (
XV
XVI
192
.
.
,
.
, - , ,
. 1658 . ,
, . 1656
., - . I, 13 1711
. , 1656 . ,
- (17351739, 17681774, 17871791, 18061812,
18281829, 18771878 .),
, . . : ..
: // . 2006. 2 (4). . 1929.
36
. . . 398.
37
. . 400.
38
. : // http://militera.lib.ru/
h/englund_p/29.html
39
.. (18011917) // ..
. . . 2. ., 2001. . 292.
40
.. . .
V
, . 5. ., 1958. . 3940.
41
.. . , 2000. . 259.
I
..
, ,
. . . ,
,
. 1990- . ,
. ,
.
, . ,
? , !
, , I
17101711 .
?
, , .
1990- .
. ,
, . , 1993 . . VIII
,
, , , ,
, ,
1.
194
, .
1990- . . . . 2,
, .
, : ,
, . ,
, : , , ,
, ,
.
1990- . .
VII
: 2002 ., . , I
. : , ,
I
: , -,
, 3. ,
; ,
,
. 4
( ). 2006 .
.
VII
( , , ) :
, 5.
,
2003 . (
). : , , , , , , ,
, , 1992 . ,
6, ,
. , -
195
, ,
1654 ..
1711 . .
7,
. , , , , , .
, , , ,
. ,
,
,
.
: .
,
.
- , , . , ,
, , .
- , (
) 2002 .,
. . -, : .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ,
.. 8, , ,
, ,
.
,
, : , (), (), , 9.
( 1998 .) ,
. , - 10. ,
!
( -
196
) ,
, .
_________
., ., . . : VII
. , 1993. . 149150.
2
. / .. , .. . ,
1997. . 99100.
3
. . .
I
. , 2002. .
32.
4
. . 117.
5
. 7 . , 2006. . 6970.
6
( ). , 2003.
. 100.
7
. . 101.
8
( ) /
. . -. , 2002. . 69.
9
.. . , 2003. . 190.
10
( 1998 .). , 2001. . 2324.
1
..
,
, . ,
.-. - , . , .
, .. .
I
, XVIII . , ..
.. .
,
- .
, , , ,
. 27 1709 .
,
.
.
I
,
(,1729 .),
(, 1720- .), I
(,
XVIII
.), XII
, - ( -
XVIII
.).
. -
198
. 1920 1709 . ( )
,
. 1909 .
,
1959 . .
200- 1909 .
.
1954 .
,
, XII.
200- 27 1909 .
II.
, 1917 .
,
1 345 3 290 . 1895 .
.
. , ,
.
, .
1856 .
.
. , , 10
. 1909 .
.
.
. : , 27
1709 ..
20 .
.
1909 ., 200- , . -
199
. 1949 .
- .
.
, 20072009 .
,
, , .
25 2009 .
,
. 186 61 , , -.
1709 . .
,
, ,
.
, , . 23 2009 . .
, 300- . 500 .
,
I - 1726 . ,
,
. : , , , I, , -
() XII,
. , , , .
-.
. , ,
.
1772 . , -
200
, - ,
.
, 300- , - -
. .
.
1709 ., ,
, - .
.
..
.. ,
I
. .. , ,
, .
I
. ..
, . ,
,
.. , ,
,
I
, .
..
, -
1812 .
. ( .. )
.
, , ,
1828 .,
.
.. ,
, ,
,
202
,
,
.
1828 . 1829 . - ,
..
I
-, .
- ,
.
, 1831 . . , :
. ,
, ,
.
.. ,
,
.
, .. , ,
. ,
, ...
. ..
, , .
, ,
, ,
, ,
XII , , , . ,
, ,
, , , ,
203
.. , ,
.
, ,
,
, , ..
, , , :
... ,
,
.
,
.. ,
. , ,
, ,
.
:
(, 1819 2009 .)
: , 300-
, 1819 2009 . . ,
- , , .
,
,
-- .
XVIII
. : ,
, . .
,
.
.
205
.
, , .
,
,
.
, , , ,
.
,
, , .
.
.
, ,
, ,
.
19 2009 .,
.
.
, . .. ,
, (. )
. .
.. , , (. )
, (. )
, . .. ,
(. )
. .. (. )
,
(. )
. .. , , (. )
, (. )
- www.
dc-summit.info, (. )
207
. .. (. )
. .. , (. )
, (. )
XX . - (. -)
, (. )
- ,
(. )
- , (. )
. .. , (. )
,
. .. , (. )
, .
.. (. )
(. )
, (. )
. . , (. )
208
(.
)
- , (. )
, , (. )
,
- ,
(. )
, (.
)
. .. (. )
.................................................................................................. 5
:
(1819 2009 ., . )....................................................... 7
300- :
(.. )....... 9
(19892009) (.. ) ..........14
(.. ) . ......18
(.. )........30
-
(.. ) . ........40
300-
(.. ).............................................53
: (.. ) ...............58
-
(.. ).................................................62
I. ? (.. )................................66
(.. )...........................................................70
210
(.. ) ...............................................................77
XVIII . (.. ).....................82
1711 . (.. )...........89
:
( .. ) ................................................................ 102
, :
(.. ) ................................................................. 109
:
XII (.. )........................ 114
:
(.. )............................................... 124
(.. )........................128
- (.. )............................................135
-
(.. ) ................................146
(.. ).......................................................... 157
(.. ) .................................... 164
- :
(.. ).............................................169
: , ,
(.. ) ....................................................174
211
:
(.. ) . .......................................................... 179
I
(.. )................................................... 193
(.. ) . ............................................................. 197
.
(.. ) ......................................................................................... 201
:
(, 1819 2009 .)..........................................................201
................................................................................ 206
Contents
Preface.....................................................................................................................5
Salutary address to the participants
of the international scientific conference
Great Northern War and Pridnestrovie:
History and the Present
(Tiraspol, September 1819, 2009)......................................................................7
To the 300-th anniversary of the Battle of Poltava:
scientific debates and political interpretations
Common history as a prospect of common future (V.I. Kuzmin)................................ 9
Contemporary interpretations of the Great Northern War
and their reflection in magazine Rodina (19892009)
(Y.A. Borisenok).................................................................................................. 14
Russia and Crimean Khanate on the eve of the Battle of Poltava
(O.G. Sanin)......................................................................................................... 18
Peter the Great after the Battle of Poltava a success development strategy
(N.N. Petrukhintsev)............................................................................................ 30
General-cornet Vsevolod Petrov and the Great Northern War history learning
in the Ukrainian military emigration (A.V. Ganin)............................................. 40
The 300-th anniversary of the Battle of Poltava in the national history
and political mythology (P.N. Rudyakov)........................................................... 53
Poltava victory as a result of social innovations of a political leader:
a modern view (V.E. Zhuravlev)......................................................................... 58
Mazepa as an indicator of social and political processes
in contemporary Ukraine (I.N. Galinsky)............................................................ 62
Can Mazepa be considered a betrayer? (N.E. Gorelov)............................................... 66
Two parts of betrayal (A.P. Motsya)............................................................................ 70
Contents
213
214
..
..
..
20.09.2010 . 20.10.2010 .
. . 6084 1/16.
Times New Roman. . . . 12,56. 500 .
..
MD 3300, . , . 25 , 128. E-mail: perspektiva@spsu.ru
-