ipse-ipsa-ipsum* (l mismo - ella misma - ello mismo)
iste-ista-istud (ese - esa- eso)
ille- illa- illud (aquel - aquella- aquello)
meus*- mea- meum (mi/ mo ma mo) tuus*- tua- tuum (tu/tuyo a o) suus- sua- suum (su/suyo a o) noster*- nostra- nostrum (nuestro a o) vester*- vestra- vestrum (vuestro a)
is- ea- id (l ella ello) idem- eadem- idem (el mismo la misma lo mismo)
qui*- quae- quod* (que quien el que la que lo que) quis- quae- quid (quin qu) aliquis- aliquae- aliquid (alguien alguno alguna / algo) SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N -e -a -ud -i -ae -a A -um -am -os -as G -ius -orum -arum -orum D -i
Ab -o -a -o -is SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N -e -a -ud -i -ae -a A -um -am -os -as G -ius -orum -arum -orum D -i
Ab -o -a -o -is SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N us/er * a um i ae a A um am os as G i ae i orum arum orum D o ae o
Ab o is SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N is ea id / idem ii/ei/i eae ea A eum eam eos eas G eius eorum/ eorundem earum/ earundem eorum/ eorundem D ei
Ab eo ea eo eis/iis SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N quis quae quid qui quae quae A quem quam quos quas G cuius quorum quarum quorum D cui
Ab quo qua quo quibus este/esta/esto SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO N hic haec hoc hi hae haec A hunc hanc hos has G huius horum harum horum D huic huics huic
Ab hoc hac hoc his *Reflexivo- remite el propio sujeto (Luis se alaba) *No Reflexivo- remite a una persona distinta al sujeto (Luis lo alaba)
1ra (emisor) 2da (receptor) N EGO TU NOS VOS V n/a TU n/a VOS A ME NOS TE VOS G MEI NOSTRUM/ NISTRI TUI VESTRUM VESTRI D MIHI NOBIS TIBI VOBIS Ab ME MECUM NOBIS NOBISUM TE TECUM VOBIS VOBISUM
EJEMPLOS: - Is vir dixit / Is dixit (cuando ya se ha sealado el sujeto en una oracin anterior) - Cum eo (con l )
COMPUESTOS DE -SUM-
ad-sum (estar presente) super-sum (sobrevivir, subsistir) ab-sum (estoy ausente) pos-sum (poder, ser capaz) prae-sum (estar alfrente) inter-sum (entre) pra-sum ( estar a favor / aprovechar/ ser til) de- sum (fallar/ no estar) sub-sum (ocultar)
IMPERATIVO SUM- - O puer, prudens es (Muchacho se prudente) - O pueri, prudent este (Muchachos sean prudentes) - Nude, este domi (Ahora que quedaos en casa) - Esto domi (Permanece en casa) - Cras, estote domi (Maana estn en casa) - Omnes milites in castri sunto (Que todos los soldados - estn en el campamento) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- VOCALES TEMATICAS 1ra Narro- as- are 2da Timeo- es- ere 3ra Rego- is- ere {{Facio- is- ere}} {{Capio- is- ere}} 4ta Audio- is- ire
3ra REFLEXIVO 3ra NO REFLEXIVO
N --------- N is ea id S I N G U L A A se A eum eam G sui G eius D sibi D ei Ab se/seum Ab eo ea eo N ii-ei eae ea P L U R A L
A eos eas G eorum earum eorum D eis iis Ab Masculino Femenino Neutro PRESENTE FUTURO S P S P 2da este (se tu) este (sean ustedes) esto estote 3ra esto sunto 1ra -o/-m
Amaban (Yo amaba) -mus
Vincimus (Vencemos) -r
Amabar (Yo era amado) -mur
Vincimur (Somos vencidos) 2da -s
Laudas (Tu alabas) -tis
Ducebatis (Ustedes conducan) -ris
Laudavi (Eres alabado) -mini
Ducebamini (Ustedes eran conducidos) 3ra -t
Laudat (l alaba) -nt
Nominant (ustedes nombran) -tur
Laudatur (l es alabado) -ntur
Nominantur (Ustedes son nombrados)
MODO INDICATIVO MODO SUBJUNTIVO PRETERITO PERFECTO 1ra FUI FUIMUS 1ra FUERIM FUERIMUS 2da FUIS FUISTIS 2da FUERIS FUERITIS 3ra FUIT FUERUNT 3ra FUERIT FUERINT PRETERITO PLUSCUAMPERFECTO 1ra FUERAM FUERAMUS 1ra FUISSEM FUISSEMUS 2da FUERAS FUERATIS 2da FUISSES FUISSETIS 3ra FUERAT FUERANT 3ra FUISSET FUISSENT FUTURO PERFECTO 1ra FUERO FUERIMUS 2da FUERIS FUERITIS 3ra FUERIT FUERINT MODO INDICATIVO MODO SUBJUNTIVO PRETERITO PERFECTO 1ra SUM SUMUS 1ra SIM SIMUS 2da ES ESTIS 2da SIS SITIS 3ra EST SUNT 3ra SIT SINT PRETERITO IMPERFECTO 1ra ERAM ERAMUS 1ra ESSEM ESSEMUS 2da ERAS ERATIS 2da ESSES ESSETIS 3ra ERAT ERANT 3ra ESSET ESSENT FUTURO IMPERFECTO 1ra ERO ERIMUS 2da ERIS ERITIS 3ra ERIT ERUNT
ASPECTO IMPERFECTIVO DEL VERBO: PERMITE EXPRESAR LA ACCION SIN EL RASGO DE LA ACCION CONCLUIDA O ACABADA. ASPECTO PERFECTIVO DEL VERBO: PERMITE EXPRESAR LA ACCION CON EL RASGO DE LA ACCION CONCLUIDA O ACABADA. VERBO TEMATICO: TIENEN LA VOCAL TEMATICA QUE SIRVE DE UNION ENTRE EL LEXEMA O RAIZ Y OTROS MOFEMAS QUE SE LE AGREGAN. VERBO ATEMATICO O RADICAL: NO TIENEN VOCAL TEMATICA (LUEGO EN EL ESPAOL SE RECLASIFICAN DENTRO DE LA GRAMATICA COMO VERBOS IRREGULARES). IMPORTANCIA DE VERBO [ SUM- ES- ESSE- FUI - ___] -ES UN VERBO DEFECTIVO, ES DECIR, NO POSEE TODAS LAS FORMAS DE LA CONJUGACION (CARECE DE SUPINO) -ES DE USO MUY FRECUENTE Y TIENE TRES VALORES FUNDAMENTALES: A) VERBO COPULATIVO (VALOR GRAMATICAL): sirve de unin entre el sujeto y su atributo. EJ: Deus omnipotens est = Dios es omnipotente. B) VERBO AUXILIAR (VALOR GRAMATICAL): funciona como verbo auxiliar de la voz pasiva. EJ: Deus laudatus est = Dios ha sido alabado. C) VERBO NUCLEAR (VALOR SEMANTICO): se conoce como el verbo de la existencia. EJ: Deus est = Dios existe.