Вы находитесь на странице: 1из 162

:

2012

353.5(571.1/5)
66.3(253),4
906 : . : . /
. .. . : , 2012.
160 .

, - .
,
.
,
.
,
.
, ,
, .
,
: , ,
.
, ,
.

ISBN 978-5-7638-8192

, 2012
, 2012

UDC 353.5(571.1/5)
LBC 66.3(253),4
The
destiny of
the
continent Siberia: development
problems. Expert discourse:
oll. of articles / ed. by V.S. Efimov. Krasnoyarsk, Siberian Federal University, 2012.
160 p.
The collection includes leading Russian and foreign experts articles about regional
development, management in socio-economic and cultural processes. The topic of expert
discussion is Siberia - its past, present and future. The general idea is the formation of a new view
to the possibilities and limitations in development of Siberia as a special "continent" - macroregion,
which is forming on the geopolitical and geoeconomic world map.
Authors formulate their own position and vision of situation, which often differs
significantly from ruling elites conception and public myths. In articles authors discuss the history of
Siberia, its current political and socio-economic situation, possible options for the Siberias
positioning in the global economic situation, possible and necessary strategic decisions.
The collection is represent genre of experts problematic discussion, which is characterized
by: the author's position, a high level of polemic, simple and clear style of presentation. The edition
will be interesting to specialists in regional development, young professionals and students in
related disciplines, a wide range of readers.

ISBN 978-5-7638-8192

Group of authors, 2012


Siberian Federal University, 2012



, :
1. ..
, .
2. .. . -. ,
, .
3. .. . . , , ,
.
4. .. . . , , .
5. .. . . , , .
6. .. . . , .
7. .. . . , , ,
. .. .
8. .. ,
.
9. .. . . , , ,
.
10. .. . . ,
, .
11. .. . . , ,
.
12. .. . . , , .
13. .. . -. , ,
.
14. .. . . ,
.
15. .. .
16. .. . . ,
.
17. .. . . , -
.
18. .. . . ,
.
19. ..
.
20. ..
.
21. .. .. , ,
, ;
.
22. .. . -. , ,
. ...
23. .. . . ,
.
24. .. . . ,
2020.
25. .. . . , ,
(.).
26. .. . . , -
(.).
27. .. . . , , ,
.
28. .. . . , ,
..
29. .. . . , ,
, .
30. .. . . , , .


............................................................................................. 6
................................................................... 7
..
XXI : .................................................................. 7
..
: ........................ 21
..
........................................................... 29
..
: ........................................................................... 35
..
.................................................................................. 41
....................................................................................................... 51

.................................................................. 51
.., ..
?... . 69
..
: ? ..................................... 86
..
: ............................................................ 97
..
: .......................................................... 110
..
................................................................................... 117
? ............................................................. 124
..
!? . .
: ? .................. 124
..
............................................................................................ 151
..................................................................................................................... 159

Content
FOREWORD .............................................................................................................................. 6
SIBERIA PROBLEMS OF DEVELOPMENT .......................................................................... 7
Uss A.V.
Siberia in XXI century: opportunities for development..................................................... 7
Efimov V.S.
Agenda for Krasnoyarsk region and Siberia: critical notes ............................................ 21
Butenko A.V.
Russia and Siberia on a big intersection ....................................................................... 29
Shyshatskiy N.G.
Economic system of the North: restart .......................................................................... 35
Gavrikov V.L.
Siberia and the saw of globalization" ........................................................................... 41
MULTIFACED SIBERIA .......................................................................................................... 51
Siberian expert club
Problematic discourse Images of Siberia .................................................................... 51
Efimov V.S., Efimov A.V.
Siberia in modern Russia ... What happens with Siberia in new Russia? ..................... 69
KomaritsynS.G.
Siberia: a chest with resources or territory of the future?............................................ 86
Datsyshen V.G.
Another history of Siberia: myths overcoming .............................................................. 97
Melnikov ..
Siberia and Siberians: in search of identity ................................................................. 110
Moskvich Y.N.
Parallel Worlds of Siberia ............................................................................................ 117
SIBERIA THE COLD CURSE OF RUSSIA? ...................................................................... 124
Grigoriev A.V.
Is Siberia Russia's burden!? Critique of the paper The Siberian Curse: How
Communist Planners Left Russia Out in the Cold by Fiona Hill, Clifford Gaddy ........ 124
Voronov Y.P.
Siberians on suitcases................................................................................................. 151
CONCLUSION ....................................................................................................................... 159



-
.
, ,
.

.
- 90-
,
,

( , , , , .).
, ,
, ,
. ,
,
( , .)
. ,
, .
-

.

, ,
.


,
.
,

, ,
-
,

,
.


XXI :
..
,
, ,


(),
,

( ),
,

1.
,
.
,
.

.
,
.
.
.
.
; ;
, -1 ,
.

. -
;

. ,
, ,
..

,
: ( ), ,
; () .
,
.
(, ),
.

. ,

.
2.
, XXI , ,
, ,
.
,
.
.
(, ,
),
.
,
:
1. ,
,
, .
, , , .
, , ,
,
.
2. , , .
. ,
, ,
. ,
, , , , , .
, , , ,
.
3. . ,
. 1970- ,
.
,
.
1980- 1990- ,
, , .
, ,
, .

, ,
, , ,
.
4. ,
,
. ,
, .
, 1998

1, ,
,
.
,
,
, . ,
- .
.
, . -,
.
,
,
.
- 7 . . .
.
...
17 1998 ,
.
. .

. ,
.
.
,
.

1980- 17000 . (
1988 18000 . ).
8250 . 1997 , 1998 LME
4550-4650 ., , 1999, 5200-5300 , 2001
6075 . 1997-98 4000-5000 .

8000 . . . 1990-
LME 2100 .;
1400-1500 . 1300 .
, .

( ,
). , 250280 . , , , 300
.

, , , ,
,
, .
. ,
,
,
, .
, , .
3.

.
,
.
.

,
.
.
-
.
,
. , , ,
.
.
. ,

. -, ,
,
.

.
1510 19 1998

2005 ,

...
?

.
,
.
(,
- ),
. ,

10

,
1-1,5 % , 33-52 . . .

.
.
( ) .
, ( , ,
) ,
.
,
.
,
. , 90 %

.
.
, ,
.
,
. ,
35 . . 50 .
,
. ,
.
1990-

() .
,
, . ,
( ) 2001
20 % 1 .
10 . .
.
, 3000 .
. 300 . .
125 . .
, ,
.
-
.

, ,
. . ,
.

11

, ,
. -,
,
,
() . ,
, .
,
?
, -
.
. ,
-
( ).
, ,

. ,
,
. , -
(- - )
(-)
.
()
, 2,

() .

1997 . ,
,
.

( ) .

- ,
.
, 2000
3,2 . ., 1,65 . . 24,
4 %.
13,38 . .,
5,12 . .

17 1996 73-0
,
14 1997 12-
4 66
, .

12



.

,
.

. ,
;
,

. .
,

.
, ,
.

, .
,
,
.
.
,
. .

,
, (
23 % 59 %).
, ,
, .

.



:
7-10 ,
,
. . ,
,
, .
, , , ,
, . ,

13

. , .


,
.

, , ,
, .
,
,
.

,
, , , , .
, .
, .
.

.
.
, .
,
.

. ,
,
. ,
,
,
200 .
.

.
- ,
, ,
, ,
, (-)
.

,

.
, . .
(
) .
, .

14


(, , . .)
.
4. ()
, .
, .
,
8 %, 2050 130 . 142 .
.
.
.

. , 2050 (
,5 . ) 5,6 . ,
()
, , , .

.

.
,

. ,
, .
, , , .
,
. .
.
,
,
, ,
, .

? .
-,
, ,
. ,
, ,
.

. .
,
( , ) .
(

15

), .

, .
-, ,
, (
) .

. , ,
, ,
,
.

.
:
, .
,
1940-1970- .
, ,
.
-,
: ,
, ,
, .
.
,
.
.

. ,
,
.

, .
-. , ,
-
. ,
,
,
, .
-, -
,
. ,

, (,
), .
,

16

...
.

.
. ,

, . ,
,
,
.
5.
, XXI
.
?
,
. :
) ,
;
) ,

.
. ,
,

.
;
)
;
)
.
,
.
.
, .
:
) ,
.
;
) ,
;
) ,

;
) .
. , , ,
.

17



:
) , - ,
()
. ,
,
;
) ,
,

. , ,

;
) ,
: -, ; , , , ; -,
,
;
)
, .
(
, . .), (
) ,
( ).
, , :
,
;
) ,

. , ,
.
, ,
,
. ,
, . ,
, ,
- . ,
.

.
,
.

,

18


, .

. .

-. ,
, .
() -
, ,
.
,
. ,
, ,
.


,
( , ),
.
( )

.
.
. ,
,
.
,
, .

.
,
, .
XXI
.

. ,
,

.
?
,
.
! ,
, .

19

. - .

, .

, .
. , , , , ,
. .
. .

20

..
,
- ,

.
: ,

,
;

; ;
-
;

.
;
,
,
, .

1.

.
( ) ,
,
. ,
, .
, ,
,

. ; ,

.

? ,
?
?
,
,
, .
,
.
- ,
.

,
. ,
, , ,

21

, ,

,
.
:
, , , .
2.

20-30
(, ,
.),
, .


.
, ,


.
!?
10 ,
. ,
,

. 2020 ,
2002 , .
(2002-2004 . 2005-2010 .) .
,

, 10 .

,
, ;

.


, ,
.
,
,
.


45 % 2005 37 % 2010 .
, ,

22

.
2020 .
,
. , , ,
,

.

- (2009-2018 )
300 .
,
.

.
: ,

,
.
!?

,
.
,
,
;
;
.
, - ,
.
-

. ,

,
. ,
,

.


20 ,

.

23

(2003-2008 .) (1970-1975 .) :

. (2003-2008 .)

: 15,6 %, 7,4 %, 8,0 %,
9,4 %. 11,8 %,
2,5 %, 19,7 %.
2004-2008
2 % , 1999-2003 ,
.
:
1,46 , 1,49, 1,5 .
,
. 5,3 % ;
, , (
1,5 );
. 8 % ,
, ,
.
.
( 2,8 ,
21 ).
. 1975 1970
44 % 2,2 .
35 %. 67,6 % , 35,3 %
, 24,2 % .
: 27 %, ,
4 . ,
, , 7 ,
.
36,1 %, 37,7 %,
21 %.
: . , . . , 25 (5184), 27.06.2011

!?
2008
,
.
, -
, -
(
, ,
, .).
2008 2017 ,
-
, .
-
, ,
..
.

24

, ,
.
, ,

;
.
3.
!
,
.
,
, .
,
, ,
,
, .
.
. ,
. , ,
, ,
.
, , () ,
, ,
, .

, ,
.
,
, ,

, , , .
, , ,
.
,
.


,
.

, ,
.
:
,
, ;

25

,
;

, ;
,

;


, .

.

,
,
.
,
. ,
XIX
(, ,
, ,
.).
, , - (
, , .)

.
-

.

,
, ,
.
- ,

, .

,
. ,
.

10-15 :
.
:
? ?
( ,
.)?

26

?
? ,
.
: ,
- ,
,
, ,
, , .


. ,
, ,
. ,
.
,
, , ,
.,
.
,
,
, ,
, .

,
.
.
-
-.

.
4. 2012
.
, 2012 .

,
, .

.

.
.

.

.

27


, .
, , ,

, .

.
, , ,
, ,
. ,

.
.
.
.

,
- , , .
,
,
,
, .
,
.

28


..
,
- ,

.
;


.
,
, ,
,
, ..


. , ,
,

.
, ..
.
,
, .
1.
,
-,


. , , . ( ,
) 100 1 ,
.
, ( 1990-2009 ),

:
,
, . ...
,
1

.. 100 : XXI . .:, 2010.

29

- , .
,
.
2000-2011 , ,
. ,

. , ,
; 1 2011 ,
..
.

,
. 2.

,
.
. 2012
,
..
, (,
, , ).
,
, , .
, , ,
, . , ,

, ,
, .

XIX . ,
.

(, , ..) .
.
,
, . , ,
,

.

.
2.
,

2

. . .: , 2011.

30

.
,
.
, .
,
.
. , ( ,
, )

.
3.

, , ,
,
, 30-
. ,
, (
) . ,
,
, . 1 ..
.
. ,
.
4.

?
,
?
,
, (, )
.
()
.
,
.
, , ,
,
, .

.

, , , .

31

. , ,


.
.
, .
-
.

, , . (, , ,
, , , .)
- , -
. ( .)

, .
,
, -,
.

. ,
.

,
. ,

,

( ) ( ).
5.

, - .

.

,
. ,
, , , .

.
,
, .
,
,
, .

32

,

.
.
,
.


.
, ,
.


.
, ,

, XIX .
, , , , .
6.
,
,

,
,
, -
.
, , -,
, ,

-, -
. ,
,
, . . ,
, , ,
, , , , , 3.


, , .
,
,
, , , ,
. ,

- ,
.
,
, ,
3

. // . 2012. 6

33

- ,

.
1.
.
2. ,
, , ,
, .
3.
, ,
.
4. -
, ,
. -
, , -
. -
.
5. , -
,
, ,
,
.
6. ,
, , ,
-
, -
,
, , , ,
, , , , .

,
.
, , ,
,
,
-,
.

,
4.

.. . . .: ..., 1995.

34

:
..
,
,

.

.
.
2009

,
, ,

,

-
, - - .
.

.
?
? ?
, ?

:
, , .

:
, ,
.
:
1.
,
,
.
.
,
. ,

.
.
2.

35

,
.
.
.
,
, .
,
.

,
. :

,
;

;
( , ,
..)
;

;
( , , ,
)
;
,
.
,
,
- .

,
, ,
, ,
.

,
-
.
, , (
, ) (
, )
( )

.
1. .
.
:

36

; ; ; ; ,
.

.

,
( )


.
2. -
.
,
- ,
,
. , , ,

.
3.
,
, .

.
,
, , .
, ,
,
.
4. , ,

.

.
,
.
.

.
5. ,
,
.

: , ; ;
;

37

;
; ; ,

;
- ;
;

;
.
6. . -
.
, , -,
, - ,
- - ; -,

-, - ; -,
. , -
, - .
.
7. ,
,
.
,

, ,
.

.

,

. () ,
-
.


, .
,
, .
,

:
;

, ;

38


, .

,
.

.

,
, , ,
169 (: )
, ,
. 27 1989 .1


, .
5 27 , (,
- - , (),
)


.
,
.

,

.

,
( ),
, ..

.
,

,
.


, ,

.


.
1

.: , . 19571990: 2
. , 1991. . 2. . 21932207.

39

:

,
;
;
;


.

40


..
,
, ,
.. ,

. .. .
:
.
19941996
.
19931995
.
. 1995
()

.


. ,
, ,
, ,
. . ,
, ,
. - ?
, ?
?
.
1.

.
, -, ,
, , , . , ,
, , , , .
, .
, , ,
. ,
.
1 ,

, . ,
1

- Getting the Edge in the New People Economy. :


www.futurefoundation.net

41

,
, .
,
,
2. , , ,
,
. ,

, . ,
, , ,
, , , ,
.
. ,
.
,
. , 1996 .
., .. , 2000 .
, , . 1996 .,
2000 . .. 2004 .
- - - ,
. 2004 . ,
,
.
2.
, , ,

.
,
. ,
.
- ,
.
.

. 2002 3 ,
3 %
2

. ("Pittsburgh Post-Gazette", , 06
2004): ,
. ,
. 143
; ,
. . ,
, , ,
. : http://www.inosmi.ru/translation/213566.html
3
2002 . . :
http://www.un.org/russian/whatnew/docs/migration.htm

42

. , ,
, ..
.
, ..

, , -,
. ,
4.

,
.

1 % (. 1). ,
,
, -, . ,

.
1. 5

,
:
:

- 2010 .

- 2011 .

57411

55177

82943

75695

51754
35260 (1,22 %)*
16494 (0,57 %)

54657
35260 (1,22 %)
19397 (0,67 %)

76084
49342 (1,71 %)
26742 (0,92 %)

75101
49342 (1,71 %)
25759 (0,89 %)

* 2010 .

(700-800 ),
,
,
. , , ,
,

6. ,
,
.
,
,
.
, , ,
4

.
- Lenta.ru 16.03.2004. :
http://lenta.ru/economy/2004/03/16/forecast/
5
. : http://www.krasstat.gks.ru/digital/region5/default.aspx
6
Out of Ostdeutschland. ZDF 26.03.2004. :
http://www.heute.t-online.de/ZDFheute/artikel/14/0,1367,HOME-0-2115150,00.html
Absturz Ost. ZDF 19.02.2004. :
http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/2/0,1872,2105986_HOME,00.html

43

.
,
, 7.

,
. 1995-2005 .
49,2 % , 45 %.
60 %
(, 1997 . 69 %).
0,6 % . 10
0,0 %. , , , , , ,
, , .
, , , ,
,
, ,
.
3.
, , ,
,
?

?
,
, , , ,
. , -,

,
, .
, ,
,
. ,
,
(), ,
.
, ,
: ,
,

, .
,
. 1787
, ,

8,9,10.
7

. ?
. : http://www.opec.ru/analize_doc.asp?d_no=48417
8
: : 2 . ., 1984.

44


. 11,12
, ( )
. (
)
. ,

.
, , ,
.
, ,
,
. , ,
.
. ,
, ,
. ,
.
13
, ,
(, .). ,
,
, - ,
. , , :
, ?
.
,
.
, , ,
,
, .
, ,
14.

.
9

., . : . - ,
2004. : http://www.izvestia.ru/world/article542090 :
,
.
10
,
,
.
11
. - . :
http://www.polit.ru/lectures/2004/11/04/rodoman.html
12
. . :
http://www.polit.ru/lectures/2004/11/11/kagan.html
13
. .. :
http://www.polit.ru/analytics/2004/11/01/zembla.html
14
. 07.10.2003. :
http://www.atk-media.ru/news/news.php?id=22362

45


. ( )

.
,
. ,
, ,
.
,
, , . ,
, ,
.
,
,
15. , ,
, - ( -) ,
16.

, .
, , ,
..,
,
.


, ..,
.
4.
,
, .
, ,
17. - ,
.
, ,
, . ,
. ,
, , 18,
, , , ..

15

.
:

.
Asia
Times
(),
14.10.04
http://www.inosmi.ru/translation/213801.html
16
, ,
.
17
.. . : www.global.krsk.ru
18
. -
. 16.11.2004. : http://grani.ru/Society/m.79765.html

46

, , , . , ,
, .
, , ,
, , (. 1)
, .. ,
- . ,

, .
, ,
, .
, ,
.
10000000

2000 ., . .

1000000

100000

10000

1000
100,0

1000,0

10000,0

100000,0

, .. .

1.
19

. :
, ,
,
. , ,
,
.
.

19

2002 .,
2002 .,
.

47

.

, .

. , ,

,
.
20. ,
, , ,
, , 21. 22,
,
, -.
,
, .. ,
, ,
, , ,
. ,
, ,

,
.
, ,
( )
, , . ,
, ,
. -,
,
, ; -,
,
, 23
.
5.
24

, ,
. , ,
20

. -1000. :
http://www.rambler.ru/db/news/msg.html?mid=5300206&s=260000386
21
2000-2001 ., , .
. , , ,
, .
22
Outsourcing (.) ,
.
23
, ,
.
24
Getting the Edge in the New People Economy. : www.futurefoundation.net

48

,
, . , ,
,
- ,
. ,
25. -,
: ,
, ,
. , , , .
,
, .
,
Homo sapiens,
, 26. , ,
, , ,
, .

.
2.

25

. . - 19.10.04.
: http://www.vedomostivuz.ru/article.shtml?2004/10/19/2171
26
. Alle Dinge in der Welt drehen sich um Macht und Geld
.

49

, ,
, .
, , ,
, ,
, .
, ,
.
, ,
. ,
.
. ,
.

50

..
2010
,
, ,
.
,


, .

, ,
( )
; , ,
,

,
,
-
;
,
.
2011
,
(.),
.

51

1:
,
.
, , , 2
, , ,
.

,
,
, , (
, ),
.

.
, , ,
, , ,
.
, ,
. -
?
, . ,

. , .
, ,
. ,
.
, 3,

, ,
, , ..
, ,
,
. ,
4,
.
,
.
, , ,
.

,
, , .
2
.
3
,
, .
4

.

52

5:
.
, . ,
. ,

.
, ,

,
.
.
, .
, , -
think tank .
, ,
RAND Corporation, ,
. ,
, . , ,
2025 , 2020 , ,
, ..


,
1 2010

.
(, )

26,001 .
,
34,213 ., 5,002 .,
,
9,354 .

.
(, )

11 314 . 2.
.
9 984 . , 385 186 ,
, ,
449 964 .

.
(, )
.
13474 $.

47066 $, 59600 $,
39600 $.
,

. .
.
, ,
.
, ,
. 5 ., 15 .
29,4 . .
- , ,
3 948 .

,
.

53

?
? , .
, , .
30 ..
, ?
,
, , ,
.
.
, PR-, .
(
) - , ,
. , ,
,
,
, ,
PR-, ,

, , .

,
, ,
,
. ,

,
.

.
: , , ,
, -, , ,
. ,
.
. , ,
, . ,
,
- .
. ,
. ,
, , 6, .
.
, , ,
, 1000 ?
6

, :
(The Siberian Curse: How Communist Planners
Left Russia Out in the Cold).

54

? 7, ,
, , :
, .

, , . ,
. . , , , ,
. , .
, , ,
, , , .
, ,
- . . :
8.
,
. ,
? ? ,
: 30 . ,
10 (
). ,
.
. , ,
. , ,
,
. , . ,
, ,
, .

.
. ,
.
, . , , ,

.
, ,
.
, .
,
.
, .
. ,
, , ,
.

,
.
8
-- 64-
,
2009 .

55

, ,
, .
. , ,
.
, ,
, , .
, , , ,
. .
.
, ,
, .
, , .
9:
,
. . ,
, , ,


20 ( 1990

2010
)


,
(,

.
) 29,3 .

26,0 . .
,

148,3
. .

141,9

. .
?
:
, , ,
, ,
, . , ?
, ,
, ( ,
, ) .
2011 , 2020.
. ,
, . ,
, . ,
. ,
, , . : , , ,
? . ?
,
. , , ,
. ,
?
9

, -
.

56

,
, . ,
. , ,
. ,
, , ,
, , . .
, , ,
. ? ,
, .
, .
, .
10:
. .
, , , .
,
, ,
, , . , ,
,
. , ,
. , ,
, -
.
, ?
, , , ,
, , .
, ,
, ,
?

? ,
, . ,
.
:
-, ,
, , , . ,
, . ,
, ,
.
,
? ,
, , , ,
, , ,
, .

10

57

, ,
, , ,
, , .
, .
. ,
, ,
.
,
.
11. , ,
, ,
, , , 10-15-20,
, .
, ,
, ,
. ,
. ,
, . ,
. .
12:
.
, , . ,

. ,
,
. ,
.
, ,
, ,
. , ,
, . ,

. ,
? ,
, ,
.. , ?
:
? ,
,
.
, .
11

(
2011 ). .
12
,
, .

58

,
.
,
. , ,
. , , ,
, 300 .
,

,


,

. ,
13
.ru
,

(www.sibkray.ru).
,
,
.
,

.
,
,
,
- ,
,

,
.

,
..


.
.

,
, , .
,

,
. ,
-. ,
, .
.
- The Atlantic Monthly

?, ,
, .
, , .
,
, .
, ,
- ,
(.. ), .
.
.
14:
, .
. , ,
13

3 ,
, .
14
,
- , .

59

,
, , .
:
?
? ?
, ,
. ,

,
, ,
, .
,
? ,
, .
,
. -, , -, , .
,
.
, ,
, ,

,
,
.
, , .
? , ,

-
,

, , ?
? ?
?
:
. .
, , ,
.
.
,
, ,
. , ,
,
.
, .
, .
, , , ,
. ,
, , , .
, , ,
, . ,
.

60

:
, , , ?
:
, think tank,
, .
. , 10 ,
, .
,
,
,
.

,
, . ,
, ,
.
15:
2030
,
2030 (www.siberia2030.ru)


.
,
.
,
: ,

: ,

.
,
,

.
-,
, -
,
.


. ,


, .

,
,
.




,

- ?
21 .
, ,

. , ,
, , . ,
, , .
15

,
.

61

:
. .
, ,
. , ,
, , .

, ,
, , ,
. , , ,
XIX XX .
.
16:
,
,
,
,

.
, ,
,
?
,
.
, -
,
. -
, -
, . , .
,
,
. , ,
, .
, , - ,
, .
,
, ,
,
?
,
?
,
, 5 ?
? ?
16

-
, , .

62

:
. ,

?
,


(www.sibnw.ru) 2020, .
,
,

- ,


PEST. ,
, ,

,
,

SWOT,
.
. SWOT

, . ,
PEST, , , -,
, . ,
- ,
.
17:
. ,
, . ,
, ,
, . ,
.., , , .
,
, . ,

, - , , ,
.
, .
, , ,
. ?
?
:
, ,
.
, . , .
,
, ,
. ,
17

,
, .

63

, .
. ,
, ,
? , ,
.
, (
), . ,
, , ,
.
.
, , , .
, , ,
, , . ,
, .
18:
, ,
- . , , ,
, ,
. , ,
.
, . ,
, ,
, , , .
,
, , , , .
, , ,
, .
? ,
. , , ?
:
, ,
.
. , Chatham-House
, .
.
1986 -
, .
, ,
, .


, .
, ,
.
18

64

:
. - ,
?

:
, , think tank,
, . ,
, , .
19:

,
.
. ,
, , ,
, , , , .
-

, ?
- ?
:
, , , .
, ..
.
, , . ?
. ,
19


-2020.

65

.
? .
, ,
.
. , , .
, , , .
. ,
. .
. , ,
, , , .
20:
, . ,
, ,
, .
?
,
, ,
, ? ,
,
.
, .
.
, - ,
, .
, ,
, ? ,
, ,
.
5-10-15 ?
? - , ,
, ,
.
:
-,
-.
, ,
. ,
.
, .
,
.
, , , ,
20

,
, .

66

. , .
, ,
, .
, .
:
, , . , ,
.
,
, , .
, .

, , ,
, ,
.
, ,
, ,
. , ,
.
, ,
, - ,
, . , ,
.
,
. ,
, .
..
, , -
,
. ,
, .
- , , ,
, ,
, ,
.
, , .
, ,
.
,
. ,
, , .
, .
, , , ,
. ,
, . -
.

67

,
. ,
, , , ,
. ,
. , , . , .

. , , ,
, .
!

68


?...
.., ..
,
- ,

.
: ,
, ;
; ;
- ; .
;
,
,
, .

,

.

:
,
, ,
.

: (2006 .),
(2011 .)

?!?

1.

.
5-7 % 2000-2007
, . ,
, 10 . ,
: 85 %
; 80 % ; 71 % ; 69 % ; 44 % ; 40 %
.
.
,
: .
, ,
.
. 2008
2030 ,

69

,
.
. , ,
. ,
.
, .
, , ,

.

2020, -
2020 ,
2020 ,
. :
? ?
?
2000-
: ?
?
? ?
2.

, .
.
:
,
, .
,
.
:
, .
.
,
5-10-20 , ,
.

, .
, ,
, .
,
, ,
.

. ,
(), , ,
70

, , , , ,
, .
3.
:
, ,
, . .
: ; ;
. -
, ,
.
( )
,
, ,
. 1998 2009
14,2 : 302 . . 1998 32073 . . 2009 .

11,2 .

.

1.

( 100 %)1
14
13,4 % 1998 10,6 % 2009 .
25,0 %, 3,12 % 1998
2,33 % 2009 .

,
.
, , ,

71

(80 % ), .
,
, .
,
.
5-10-20 .

, .

2.

( 100 %)2
2 , 13
11,8 % 1998 9,5 % 2010 .
0,28 (..).

39,8 %, 4,14 % 1998 2,49 % 2010 .
3,1 %.

20
147,7 . . 1990 141,9 . . 1 2010 , . 3,9 %.
, .

3 ( ),
.

.

.
: .
/ . .. . .:
, 2005. :
http://www.archipelag.ru/agenda/povestka/naturalization/
3

72

16,0%

14,0%
12,0%

10,0%

8,0%
6,0%
4,0%
2,0%
0,0%
1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

3.

( 100 %)4

,
20
0,51 ..: 14,3 % 1990 13,8 % 2010 .

.
4. !?
() :
; ;
,
( ).

,
5,5-10,6 % .
1998 2009 .
. ,
, , , .
, .
,
, .

,
.
,

73

, .,
.

%

115
110
105
100

95

90

85
1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

4.
% 5

/ .
14-15 %, 4-5 % .
() ,
2-6 %,
2007-2008 2009 ()
.
( )
, .
( ) 2002-2009
.

;
,
3-5 . ,
.
10 7,9 :
1,17 . . 2000 9,15 . . 2010 .
9,0 : 98 . . 2000 890 . . 2010 .

( %) 1990 2010
.
,
,
.
5

74

20 1,5 . 1990 14,8 %


, 2010 9,7 %. ,

.
, %

16%



14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%

0%
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

5.
, %
( 100 %)6

, , ,
- ,
, , .

,
.
10
6,8 : 76,7 . . 2000 523,4 . . 2010 .

( %),
1990 2010 .
15 ,
,
. 1994 8,3 %
, 2010 6,5 %.
3,0 % 1994 2,3 % 2010
1,6 % 1994 1,4 % 2010 .

75


%
9,0%
8,0%
7,0%
6,0%

5,0%
4,0%
3,0%
2,0%
1,0%
0,0%
1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

6.
, %
( 100 %)7
,
.
5. ?

.
: ;
. ,
,
.

1990
( 1998 ).
,
, : 1992
215 , 2010
18,9 . .
,
,
. ,
, , ,
, ,
. ,
20 ,
, .

76

130%

., %




120%
110%
100%
90%
80%
70%

60%
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

7.
, %
( 100 %)8
1990-

20 %.
1990-1992
.
1995
4,3 %. 15 2010
20 % , .

,
, .


. 2010
20 12,6 %
.
, , ,
2010 1,5
. ,
, 10,9 % .

15 , . 8.

77

,
%
60%


50%

40%

30%

20%

10%

0%
1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

8.
,
% 9
,
,
. 1995 32,8 %, 1,32
24,2 %.

.
: 2000
41,6 %, 29,0 %; 2005 21,6 %,
17,7 %; 2010 17,7 %, 12,6 %. 2010
1,40 .
, ,
2008-2010
.


, , ,
.
16 , : ,
, . 2010
33,5 . ., 19,1 . .
2010 216,9 . .
, ,
, .
(,
) 37,4 100 . 1990 79,9,8
9

78

1994 69,4 100 .


2002 . 2010
, 1990 36,8 . 100 . .
,

20 .
, %

160%
140%

120%
100%
80%
60%
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

9.
(, )
, %
( 100 %)10
1990- ,
, 10-15 % ,
.
1994 ,
2001 .

, 2010
20-40 %. ,
2009-2010
2 . ,
(4-5 ) 20092010 11.

17-18 % 90- , 2010
60 %.
.

10

.

,
.
11

79

6.

. ,
, (
).
, .
: ?
:
; ;
,
( ,
, ,
).

20 ,
: 1992 16,2 %
, 2009 28,2 %.
,
%
150%

140%
130%
120%
110%
100%
90%
80%
70%
1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

10.
, %
( 100 %)12
: 1992
13,8 %,
15,5 %, 19,3 %; 2009
24,6 %, 30,6 %, 29,7 %. 1992
13,7 %, 2009

12

80

24,6 %.
.

, ( )
90 % . 18

( ).
,
1990-1994 120-130 % , 2008-2009
96-105 %.
,
.


. 1990 1243 100 .
, 2006 2706
100 . , 2010 1839
100 . .
, %

170%

160%

150%
140%
130%
120%
110%
100%
1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

11.

( 100 %)13


. ,
.
13

81

1990-2010 . 20 %
.

, 1990-1994
30-60 %, 2006-2010 30-50 %.
, ,
2006-2010 .
. , 2011
,
, 2010 .

,
, .

: ;
; ; .
10
: 88 100 . . 2000 60 2010
. 2005
113 100 . .
: 125
100 . . 2000 95 2010 .

, .
p p 100 . .
., %
160%
140%
120%
100%
80%

60%

40%

20%
0%
2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

12.
100 . . , %
( 100 %)14

14

82

2000-2010 30-60 %
. 2006 2010
:
34,1 % 59 % ( 24,8 ..); 17,7 % 41,9 % (
24,1 ..); 9,5 % 26,5 % ( 17,0 ..);
(-) 15,4 % 30,1 % ( 45,5 ..).
7.
, ,
.
1.

1.

2.

3.

4.

5.

6.


14
2,8 .., 13,4 % 1998
10,6 % 2009 .

13
2,3 ..: 11,8 % 1998 9,5 % 2010



20 0,51 ..:

14,3 % 1990 13,8 % 2009 .



.


1997- 2-6 %,
2008
2007-2008

2009

()

7.

8.

83


20
1,5 : 14,8 % 1990 9,7 % 2010



15
1,8 ..: 8,3 % 1994
6,5 % 2010 .

3,0 % 1994 2,3 % 2010
1,6 % 1994
1,4 % 2010 .
15


: 1995
4,3 %,
2010 20 %
15
.

: 2000
41,6 %,

(,

)
10.

11.

10 . .

12.

10 . .

9.



,
,
,

29,0 %; 2005
21,6 %, 17,7 %; 2010
17,7 %, 12,6 %.
2010 1,4
.
.
20
, 1990

18 %, 2010
60 %
,
, 18
90 %
.
,


120-130 %
1990-1994 96-105 % 2008-2009
.

20 15-30 %
. 2006-2010


15 % 30 %.

10

30-60 %.
2006-2010


: 34,1 % 59,0 %;
17,7% 41,9 %;
9,5 % 26,5 %,
(-) 15,4 % 30,1 %

,
:
;
;
.
,
,
,
.
, ,

(, , ),
.

, .
,
. ,

84

( ,
, - ).
:
,
.
,
.
, 20 .
,
,
.

85

: ?
..
,
,

,
- ,
.
(),
, , " ".
,

),
.
: , ,

,
.
,
- .
, , ,
.

1.
?
.
45-
,
.
. , (59
), , , , .
, . (, ,

.)
,
! !.
, .
,
. , , .
- :
. ,
.
,
,

86

. ,
- ,
.
, ,
. 2000-
..
- :
. .
: ,

.
. .
.
,
1.
, ,
, . .
, ,
, , .
, .
10 % . 62
10 , 9
2 , 13 2 , 11
2 ;
..2 .
2.
,
, , ,
, .
. ""
.
, ,
.. 3.
.. :
, , .
( ..) 4;

. :
http://archive.kremlin.ru/text/appears/2000/11/28426.shtml,
. : http://www.ng.ru/world/2000-11-14/1_east_prospects.html
2
. 3- . ,
.
3
.. // .. .. .
.: -. 1890-1907.
4
.. ,
. . 2-, . . : .., 1892. .471.

87

XVIII .
, , , " "
. , ,
, .
, ,
.
5;
, ,
,
. 6;
,
7.
XIX .
( ):

, . 1811, 1815
16 , 8.
,
9.
.
- .
. ,
,
.
, XIX
.
,
,
.
,


.
.., - 1819-1821 ,
. "
, ,
!"10. ,
, , .
,
. 1897
, ,
5

, .473.
, .474.
7
, .475.
8
, .486.
9
, , .394-443.
10
. : ../ // .. ..
. .: -, 1890-1907.
6

88

, , , ,
. , ,
, ,
- : ,
, .
, ,
, 11. ,
,
: .
,
. ,
.
, , , ,
. .

300- 1881-1882
(26 ,
).
3.
.
I, ,
, , 100-
, . (
300- ) 1000-
1862 300- 1881-1882 .
,
.
, , , , ,
. ,
,
.
. ,

, 26 . (26
1582 , ,
).
.
1881 III. 300 : , ,
, ,
,

11

- ,
. ,
: .. . , -
- , 1923.

89


.
, III ,

.
.
. 1892 1899
( , ,
, , , ..)
365 413 551 ( 61 913 )12.
, 1900
1736,7 . ( 1889,2)13.
,
, , .
.
,
..,
. , 9
5288 ( 587 ).
.
4380 10 ( 438
). 28
, 45 .
, .

.
. ,
. 1899 16,7 .
, 19,7 , 1904 29,2 . 66,3 . 1899
786 ., 1904 6792 14.
,
.

, . (
1863 1913 ) ( )
3,14 . 10,00 . 15. 1890-1894 284
, 1895-1899 820 , 1900-1904 286 ;
1905-1909 1 . 837 .
, .
1908 650 , 1909 594
12

/ .. .. . .:
-, 1890-1907.
13
. .1902 .. .., 1903, .46-51.
14
/ .. .. . .:
-, 1890-1907.
15
. .. 100 (1911-1913). . .:
, 1956, .67-73.

90

( : 1897
570 161 ). 1910-1914
1 . 79 16. 20
(1897-1917) .
, ,
. ,
,
(, ),

, (,
).
( 20 ) ,
, .
4.
, ,

. ,
, .

.
, , , .
, 30 %
. ,
,
- IV 1941 1942
, , , .

,
,
. ,
, , ,
, , .

1943 3,4 ,
1940 7,9
1943 11 .
: , , , , ,
, 17.

.

16

, .70.
.
- :
. . .: , 1948. .19-24.
17

91

, ,
.
.

, . ,
: , ,
.
,

, .
, , ,
.
.
.
.
.
-
.
. 75 ( 1914 1989 ),
, , ,
10 . 32,5 . .
. ( 1989
2010 )
1,82 . : 21,08 . 19,25 .
,
,
. , , ,
, 15 %.
, 1991
8,06 . 6,63 . , .
, 1990 800 18.
( ) -,
.
.
5. ?

. ,
.
(, ) .
- ( ,
, , ).
.
( ,
18

. http://www.demoscope.ru/weekly/2007/0305/gazeta036.php

92

) ,
.
, , - .
-
- . 1991 ,
,
" ",
,
, .
. ,
, ,
.
1996 ,
.
.
,
.
.
. ,
30 1997
2005 ,
- .
,
, - ,
. 30 1997 . -
1999 .
1998 . 1999
. 2000- 24 . 200
16 (,
, , ). ,
6 , 144,5 . ,
.
.
, 7 2002
. ,

, (, , ),
, .
,
.

.
-2020.

( ),
. , , , - 2010

93

, 80 %
:
,
, 80 % , 70 %,
68 %, 99 % .. , ,
. :
- 2020
,
2020 . , 40-
,
-. , .
, , . ,
19.
80 ,
,

19711980
. .
. ?
.
, ,
- .

.
.
, ,
,
. , ,
, .
6.

2012



.
1996
?
:
, , , .
, , , ,
,
. , , , , ,
.

19

5 2010 . 1120-. :
http://government.ru/gov/results/11696/

94

, ,
, , ,
, .

, , . , ,

.
, , ,
6080 100 . , ,
-2 , ,
. ,
5 . ,
, , , ,
, , , , ,
, , , .
20.
.
?
? ?
? , ,
, , .

?
,
.

.
( , ),
, , ,
.
, .

.
. . ,
- , .
.
.
.
.
. ,
, . XVII ,
XVIII-, ,
,
, ,
-. ,
. (
20

. : http://government.ru/docs/17828/

95

) ,
.

. : ,
, . - .
,
.
(" !"),
, - ,
, , ,
.
. ! ,
,
. , ,
, .
, -,
.
!.. ,
, , , ,
"" , , , , ,
. , 21.
, .

21

.. / .. . .: , 1991, .384, 387.

96

:
..
,
,

.
: , ,
, ,
,
, .
300
Siberian Studies Research Group at the
University
of
Lodz,

, Chinese
Migrantsin Post-Communist Eurasia .


.
..
. , ,
. ,
. , ,
. , .
(William Craft Brumfield) :
,
.
1. ,
, .
, .
2.

, .

, .
,
,
: 12,4 % 1989 11,0 % 2002 3.
,
, .
,
.
1

. .
// . 2009. 5.
2
: . 2011. . .4.
3
http://www.krskstate.ru/society/nations

97

,
, , .
,

.

.
,
,
.
,
.

.
: , .
1. :

.
, .
.
, XIX
: ,
,
, ,
4. , ,
.

1598 .,
.
, ,
, 1563 ., . ,
, ,
, .
- ,
.
, ,
5.
,
. , 1384 .
. 1465 .
. 1483 .
4
5

(). .550 .FIV 661.


. .1. / . . .. . , 2009. .536.

98

, ,
. 1499 . ,
, 4 .
,
. 40 58 .
.
, ,
, , , ,
,
. ,
, .
,
,
. XVI

, . , ,
. , ,
, , : () , () ,
- () .
2. : (, .)

.
,
,
40 . (1619 .)
(1718 .) ,
, .
,
,
. ,
XVIII ,
- ,
.
.
,
.
, XVII
,
,
. , 6. 1738 .
:

.. // . . .5. ,
2010. .12.

99

50 ,
1- 7.
,
, ,
,
,
( ),
.
- ,
,
.
, ,
, , , . ,
,
.
3. :
,
.
, ,

.
XVII .
,

. 1750 .
.. , .
.
XIX
.. , ,
, .
..
.
. ,
, ; ,
.
,

260 4- , .

.

.
7

.. . , 1992. .48

100

.. :
- -. -
, , ,
.
- , ,
. , , .
, ,
, ,
, ,
,
8.
( ),
. , ,
, XIII
.
. ,
3-
.- 1876 :
, , ,
:
,
?9.
. ,
, ,
. , 1945
,
, , : IV-VII .
VII-X .
XI
, ,
10.
, . , .
, 1947

.., , .
,
, , . ,
XVII :
-, ...
, , ,
. , ,
: .
8

.. . , 1997. . 147.
. 1876. .3. .23.
10
. 1945. 21 .
9

101

4. :
,
, , XVIII

: ,
(
2000 ) ; ,
, . , ,
, (). , ,
, , ;
, , ,
( )
, , ,
400 ;
11. :
; ,
, , .
-

, .
, , XIII XIV .
, .
,
1246 . XIII . ,

. 1332 .
, .
, , ,
.
5. : ,

,
- ,
. XIX
. , ,
:

. ( )12.
, ,
11

.. ,
, , ,
,
. ., 1778. .301-302.
12
.. //
(2005-2006 .). .4. , 2007. .221.

102

, . ,
, ,
,
, ,
, ,
.
,
. ,
,
,
, .
,
. . , ,
, , , .
XVII . ,
1689 :
, ,
60 ..., ,

13. : XVIII
.
, , 1834
. 14.
,
, , .
, ,
-
.
6. : (
)
, -, ,

, . ,
1910 . 9 ,
,
. ,

XVI .

,
13

..
. 1689 . // -
. 1685-1691. ., 2000. C.221.
14
.. - XVII-XVIII . //
.. // IV . ,
2002. .25.

103

15. XIX
,
16.
30-
. ,
1989 , , .
,
, , . ,

.
,
.
, , , , -
, . , ,

,
. , ,
,
,
; ,
.
7. : ,
,

, XIX
: , ,
, ,

17.

() XIX :
, , , ,
18.
-
1915 . :
10,89 , 15-
1267,26
. . 28
1918 .
, :

15

(). .827. .1. .184.


. , . ., 1895.
17
.. . ., 1891. .159.
18
, .
, 1997. .289.
16

104

.
19.
,
, , .

,
. , ,
- . ,

.
. ,
,
,
, -
. XVIII XX
. ,
, ,
- .
,
XXI .
, , ,
, .
8. : , ,

,
, :
18 1722 . .. :
,
.
...
; 1772 .
..
1740- . , ;
1880 ., ,
III,
, 1883 . :
. 471, 472, 487

; ..
4 1887 ., , .. (),
; 1899 .

.. ; 1917 .
19

. .5. .1. .455. .21.

105

; 1920 .

.. ; 1929 .

.. ; 1929 . ,
100
.
,
- .
9.
:
-

.
.

. , .
, ,
, 1860- .

.. 20. .

.
, ,
1939 .

. 21.
, 1940-1942 .
10 ,
, , ,
.22.
20 . , ,

, ,
,
.
10.
, ,
.
,
. VIII -
20

.. 1869 . ., 1870. .51.


. .-1386 .1. .704 .180.
22
. .-26. .1. .779. .193.
21

106


- .
,
. IX
,
.
. XIII
-, ,
, .

. ,

. ,
, . ,
, - , .
. , 100 . .. ()
. 19
, .
, 99 . ..,
, ,
().
, ,
.
, , , ,
, , . ,

, .
.
,
.
,
.

. ,
.
, 70 ,
1941 .
-
. 1920-1930- .
, - - ,
1939 . ,
. , ,
,
. ,
.

107

1870-,
. - ,

-,
.

. ,
.
,

. -
, , .
,
. -
, ,
. - ,
- ,
.
. ,


; , ,
, ,
. :
(- ),
, ,
,
. , XVIII-XIX ,
23. ,
, ,
,
1945 .
. 1945 :
, , .
, ,
2000 . 1500 . ,
200 . ,
.
, , 1242 ,
.
,
1905
.
24.
23
24

. 1945. 24 .
. 1945. 27 .

108

,
.
, ,
,
, 1905 .
, , ,
.
, !.

.
, ,


: .
, 25.
,
, , ,
.
,
. ,
.
, ,
, .
.
, ,
1945 ,
, .

, ,
, .
,
. :
, , ,
, , , .
,
.
,
. , : ,
, ;
.

25

. 1945. 18 .

109

:
..
,



.

:
,
, , ,
, .

,
PR-

2011 - .

.
.
,
, ,
. ,
1.

, 2000- ,
. , ,
- ,
,
.
:
1990-.
, ,
, . (71
2011 )
, , ,
, . ,
?
1. ?
, ,
,

? ? ,
1

, ,

110

?
, ? , ,
,
?
, , ,
?
,
, , . ,
, ,
, . ,
-, ,
, .
, ,

.
, (, ,
50 2011 ),
. : ,
. : ,
. : , ,
. : ,
. : , ,
.
. -, ,
.
-,
? 83 % .

: , , , , ,
, , , , ,
, , , ,
. ,
.
2.
,
.
. ,
, -
. ,
, ,
,
. ,

,
, .
( , ,

111

) ,
.
? ,
,

, . ,

,
, - .
,
,
,
. , .
, ,
, . ,
, ,
.
3.
2010
,
.

LiveJournal ( ).
.
,
,
.

, -.
,
, . ,
, : ,
, .
.
, ,
, , ,
.
,
-; , ,
, ,
. , ,
,
, ,
, .

112

, , ,
.
4.
,
,
,
,
.
, 2010
Facebook ,
,
. ,
, .
. (
, 26.06.2011)
. ,
, ,
.
,
-, , ,
. , - - .

. .
, , ,
. .
, ,
, .
,
, -, . , ,

1990- . ,
, ,
,
, .
,


. ,
, ,
. , ,

, .
,
.
2009 Foreign Policy
Meet the Siberian Liberation Army.

113

,
. 30 ,
. ,
,
: , ,
, -. . ,
, , - ,
.

,
.
, ,
.
,
, ,
:
,
,
.
,
, ,
.

,

, , .
, ,
.
, ,
,
.
5.
2010


:
-
. ( , - 50
2011 ) ,
,
.
,
?. ,
(55 %), , .

114

.
22 % ,
, ,
.
, , , ,
, .

. , 40 %
,
. ,
-
, 50 %
, .
.
,
, , .
,
,
,
(5-10 . ), .

. ,
.

,
. ,
,
, ,

,

, , ,
. ,
, .
,
, ,
,
.
. , ,
2010 , 58 ,
350 .
, ,
.
, ,
, -
, .

115

6.
, ,
,
, .

. ,
- . ,
.
2020 -,
.
.
, , ,
, , , .
, , ,
. , ,

, .
, , , ,
, , , 510
( , 7 2011 )
, ,
, , , ,
. , ,
. , .
, . ,

,
, .
,
. ,

.

116


..
,
- ,


. .. .

,
- Globe-Russia.
, :
,

,
, .

, .
, .
,
.
, ,
. 2012
.
:
!.
:
2 2011 , .: 1.
28 2011 : 2.
29 2011 : . 2011 ,

3.
7 2012 : , 2012
, .
, ,
4.
: 2012: 5.
10 2012 : .
, , 6.
1

http://top.rbc.ru/economics/02/12/2011/627961.shtml
, . . . :
http://www.utro.ru/articles/2011/12/28/1019857.shtml
3
. 2011 ,

:
http://www.gazeta.ru/comments/2011/12/29_e_3952225.shtml
4
http://news.mail.ru/politics/7765700/?frommail=1
5
(Steen Jakobsen) 2012: ("iHNed.cz", ).
: http://inosmi.ru/world/20120107/181121146.html
6
. . :
http://www.utro.ru/articles/2012/01/10/1021544.shtml
2

117

11 2012 : 7.
18 .. :
8.
.
.
1.
.

. ,
,
, ,

9. ,
, ,
,
. ,
10. ,
11.
,
, ,

, ,
.
, , .



,
, ,
.

12.
, ,
. , ,
, , , .
7

. :
http://www.rbcdaily.ru/2012/01/11/focus/562949982495878/print/
8
http://www.vesti.ru/doc.html?id=688597
9
. : . i. , 8, 26
2009 , .13.
10
. / .. ; . . .. . : , 2009.
575 c.
11
. : ? i.
, 11, 19 2009 , .14.
. . i. , 24, 24 2010
, .14.
12
. . .: .
528 .

118


.
,
, ,
, , .
?
?
, , ? , ,
.
.
, , , 13.
, ,
,

. ,

, , ,
, , ,
- .
, , . ,
, ,
, . ,

14, XXI ,
15.
?
, ? , , ,
16.
, ,
,
(World Economic Forum 2012, Davos).
:
, , ,
17.
: ,

13

. ?. . ,
21, 3 2010 , .12.
14
. ,
. : . / . .. .:
.- , 2002. 752 .
15
. : .
: . , . . .. [:
]. - .3 : - -, 2008.- 214 .
16
. ,
: . , . . .. [:
].- .2 : - -, 2008.- 228 .
17
. . :
http://www.gazeta.ru/financial/2012/01/11/3959761.shtml

119


, , .

, , ,
,
,
.
2.

, ,
.
.

, ,
, , ,
.
,
,
,
.
,
,

. ,
, , .
,
.




() .
,
.
,
, , ,

.
, ,


.
,
:

120

18. ,
, ,
,
,
16 (,
?)

.

,
.
, ,
.

:
,
;
,
;

;
,
;

.
.

,
,

.

?
? ,
. .
, ,
.
3.
, ,
,
, ,
, .
, ,
18

Hill F., Gaddy C. The Siberian Curse: How Communist Planners Left Russia Out in the Cold, Brookings
Institution Press, Washington, 2003. 240 p.

121

,
, .
,
, , ,
.
1.

,
, . 2006
37-
131 19. 2020 ?

, .
. ,

, .
, .
2.

20.


.
, ,
.

,
,
. ,
,
.
, , .
,
.

.
3.

: (
)
(
).

19

(2001-2010) / . . . . ..
, .. . . : , 2011. 256 .
20
. : .
: ., [: ] .1.
: - -, 2007. 176 . www.dialog21.ru

122

.

, .

21. , ,
.
.

, .
,
. ,
.
. , .

21

. , , ? / .. ;
.. . : , 2011. 176 .

123


?


-.

: ?, 2003
.
,

. , ,
,

.

!? .
. :
?
..
,
, ,

,
.
, : , ,

1 , ,

. , ,
, . 1

., . . / .
. .: - , 2007. - 328.

124

. ,
, , .
.
. . ,
. 2 . .
-
(, , , ).3
.
- , ,
, ,
, .
.
,
, . ,
:
1. .
, .
2. . ,
. , .
3. . , ..
, .
1.

, ,
, ,

.
,
,
. (
)
. . ,
. . ,
4.
, , , , ,
, -,
,
. , , ,
:
1. ;
2

http://www.obraforum.ru/partners.htm
http://www.macfound.ru/
4
., . . .14
3

125

2. , ;
3. ;
4. .
,
.
, , . , ,
,

. ,
, , , , .. ,


.
. , ,
5% , 30-40% .

.
, ,
, .

. ,
, .
, , , -
.
, . ,
, . ,
, - .
. ,
. ,
,
, .
,

,
.
,
, ,
,
.
.
,
,
, -
,
.

126

2.
, (,
), : .
. .
.
, , ,
, ,
. , ,
,
, .
, , ,
.

, .
,
, . -
, ,
,
5.

. . ,
, ().
, , , ,
. , ,
6.
,
.
,
, ..
. , ,
. ,
,
.

, :
, , ,
.
, ,
.

, ,
. , , ,
7.
5

. .22-23
. .23
7
. .23
6

127

, .
,
,
.
,
, () .
,
.
,
, ,
, .
, . ,
,
8.
,
, .
:
,
,
9.

, -
.
, , :
, . ,
10.
,
.

11.
.
,
, ,
12.

. , .,
, ,
, 13.
.

, 14.
8

. .24
. .25
10
. .25
11
. .17
12
. .29
13
. .23-24
14
. .23
9

128

, ,
-
, - ,
, ,
, . , ,
, , , .
,
, ,
.
, , ,
, . ., ,
.

, .
,
15.
, , , , , .
,

,
.
, ,
, .
.
, ,
, .
, , ,
,
. , ,
, .
, .
, ,
, .
.
, XIX
.
, , ,
, .
, ,
,
, () .
,
.
.
, ,
.
15

. .25-26

129


16. , XXI
.
, ,
.
.

.
, ,
,
. ,
, ,
. , 17.
,
, .
, , ,
.
: ,
. :
,
. :

18.
, ,
, ,
. .
, , ,
, ,
.
,
. , -787,
. , ,
, , ( ,
, ,
..). .
,
.
, , ,
.
(Zipf's Law).19
,
,
.. ,
16

. .20-21
. .27
18
. .28
19
. .32
17

130

, ,
. ,

,
3-4 . . , ,
,
, . , ,
,20 .
, .
, ,
. ,
. ,
, :
, 21.

,
16 .
-, , , 22.
,
, , :
,
.
.

,
. , , , ,
-
.
,

.
, , ,
, , ,
.
,
.
, ,
23.

.

-

, , ?
20

. .31
. .34
22
. .32
23
. .17-18
21

131

; , , ,
, ,
24.
:
, ,
.
.
,

. . ,
,
. ,
,

25.
3.
,
. ,
. .

,
.
, ,
,
( )26.
, ?
, :
?
?
(
)?27
, ?


, , ,
, .
.
, 28.


24

. .30
. .38
26
. .48
27
. .49
28
. .49
25

132

, , ,
.
T
, 29.
, ,
- .

. ,

, .
,

30.
()
,
. , ,
.
.
, , .
, ,
, 31.
,
15 45. -
( )

. .
, ,
.
32.
,
.
. .
, .
, , , ,
( ). .

. .
, () ,
, ,
, ,
. 33.

29

. .50
. .50
31
. .54-55
32
. .14
33
. .55
30

133

,
,
. ,
1990 .

( ,
) 1,01,5 .
, ,
. , , ,
3 , 35
50 34.
. ?
- .
, .

.
,
35.
.
.
,
. ,
. 12 +3 +4 .
?
, , ,
. ,
25 30
, 10 1536.
, ,
,
.
, ,
. . ,

, 37.
, ,
, .
3-6.

( )
6

10

34

. .62-63
. .63
36
. .64
37
. .64-65
35

134

15

;
;

20


; ;
,

25 30 ; ,
; ;

;
30

30 35 ;
35 40 , , ( . .) ;
;
;

: : Victor L. Mote. Siberia: Worlds Apart. Boulder, Colo.: Westview
Press, 1998. P. 22; : . .
// . 1969. 36. . 293138.

, , ,
, , .
.
, , , .
, ,
.
,
. 10
( ) ,
10 . ,
20 ,
20 1:10. ,

10 . ,
, 10 10
. ,
19.
29 39.
1983 (Victor Mote) ,
.
, ,
, ,
. -
35 , . -

34 .
. -
38
39

. .65
. .66

135



. -

.

, .
,
: .
1960- 30
, 37 , 35 , 33
, 62 64
. , , , 7080 .
, :
, 0.
20,
,
73 . -
33
.

, . ,

1960-
:
.
: ,
40.
4.
,
. , ,
.

45
, .
6 , 89
. ,
,
,
, ,
41.
, ,

40
41

. .66-67
. .78

136

. ,
,
. , .
XIX
. , ,
,
. -
,
.
, -
. , ,
42.

, ?
.
. ,
, ,

,
,
.
.
.
, .

,
.

43.
. ,
.
,
, .
,
, :
.
, , 11,4 .

, , ,
, .
, .
. -
.
. , ,

42
43

. .81
. .138

137

,
44.
, .
, ,
.
- - ,
, 1917
(, ,
).
. ,

45.

, ,
.
,
. ,
.
, ,
,
.
,
,

. , , . -,
, ,
. -,
. -, ,
, 46.
,
,
.

. ,
1993 ,
. ,
47.
,
. ,
. ,
, .

44

. .138
. .138-139
46
. .140
47
. .141
45

138

, ,
48.
, ,
, :
, , .

,
. ,
-
1990- .
.
49.
, ,
, ,

. ,

. , ,
50.

,

- ,
2030 , 51.
, , ,
, ,
. , ,
. .
.
.
, 1990-
, ,
( , ) .
.
1990- .
,
.
,
52.
, (
) ,
( ), ,

48

. .142
. .142-143
50
. .147
51
. .148
52
. .152
49

139

. ,

, ., ,
. . ,
1990- , 17
, .
, , 1991 , , ,
, - ,
.
1990-,
,
.
, 1926

53.
, ,
, 1990- .
, :

. ,
,

, .
90- ,
.
,
.
, .

. ,
54.

, .

,
.
, , ,
. ,
, , ,
, ,
.
, .
,
.55
53

. .153-154
. .156-157
55
. .186
54

140

,
.
,
, .

.
- . ,
, , , ,
, .
,
, , .
, ,
.
, . ,
, ,
. :
, 56.
, 20002002 ,
-
,
.
-, ,
,
, .
.
,
,
, ,
. ,
, ,
, ,
, 57.
, ,
,
, . ,
- .


, ,
58.
, ,
.
,
,
56

. .160
. .161
58
. .161
57

141

. ,
.
, .
.
:
; ,
;
;
;
. ,
, .
,
59.
. ,
,
. , .
, .
,


.
:
60.

,
. .

,
.
61.
, ,
,
,
62.
, , ,
. -
,
63.
,
, ,
.

59

. .162
. .166
61
. .192
62
. .193
63
. .193
60

142


64.
,
, . ., ,
, . ,
, ,
.
, ,
.

.
.
,
65.
, ,
.
, ,
, , , ,

66.
,
.

,
,

,
67.

68.
.

, 69.
?:
, ,
,
.

,
.
.

. ,
, .
64

. .213
. .219
66
. .221
67
. .222
68
. .227
69
. .229
65

143

,
, .
,
, , , ,
2030 .
. , ,
.

70.
.
- ,
, ,
.
, ,
. , ,
,
, . ,
, ,
.

,
71.

, ,
, .
, ,
. -
( )
, ,

, 72.
-.
, . ,
. ,
,
. ,
, .
, - .

, .


, , , ,
, .
70

. .239
. .240
72
. .223
71

144

.
,
.
.
, , -
.
.
,
73.
,
,
, : ,
. , ,
, .
, ,
.
.
,
! ,
.
,
74.

, .
-
- , , ,
.

, (
),
. , :
,
75.
. . .
,
.

, ,
.
,
76. ,
.
73

. .224
. .239
75
. .240
76
. .224
74

145

, ,
. ,
. ?
- .
, .
. , -,
, ,
. , ,
, ,
. - ,
,
, .

, , , .
, - .
, , ,
,
. ,
? ,
(), ,
, .
19 . ., 143
. , 13%,
- -, ,
22 . . 7%. .

, 19 . .
,
, -
, . ,
, ,
- .
.
.
, ,
.
1
77

7,2 13,4 1,6

7,1 13,9 1,8

15,5 12,8 5,7 2

10,4 15,9 18,7 15,7 8,9

16,1 14,3 7

11,7 16,8 19,2 16,5 10,1 2,9

77

2,3

- www.pogoda.ru.net

146

17

15,5 14,3 7,6 3,7

15

12,1 17,7 19,9 17

12,3 8,5

9,8

12,6 11,1 3,8 4,3

11,3 17,1 19

11

17

19

17

10

16

6,9 12,7 2,3

8,9

0,9 9

4,9

15,9 9,8

3,4

5,8 11

17,9 14,6 6,5 2,5

10,2 15,4 18,2 15,8 9,1

1,7

7,7 15,4 0,9

19,5 17,8 8,1 3,1

10,9 17,4 19,8 16,8 9,8

1,9

8,6 16,7 0,9

16,3 15

12,5 17,9 19,6 16,9 10,4 3,5

7,3 -13,8

2,1

14,9 13,1 5,2 4

11,2 17,1 18,8 15,8 9,8

6,6 13,1 2,2

19,9 15,4 6,4 4,7

12,4 18,1 21,3 19,9 13,6 5

7,2 17,4 2,4

1,8 5,1

7,3 3,7

10,8 3,1

13,6 17,6 19,8 16

3,1

6,1

6,5

8,3

14,8 18,5 20,5 19,2 13,3 6,9

0,4 5

6,9

10,4

10,2 4

5,5

13,3 18,1 20,2 17,6 11,7 4,8

3,4 8,5

4,6

6,5

6,7

6,7

13,2 17

1,2 5,2

5,8

10

9,8

5,4 0,8 4,1

4,8 8,3

0,6

9,2

8,2

3,3 3,7

0,8 5,9

4,3

2,9

3,1

2,2

2,9

1,7

9,9

5,5

5,8

1,3 5,1

11,3 15,7 18,8 16,9 11,6 6,2

0,1

3,7

5,8

7,5

7,6

1,8 5,8

12,4 16,3 18,8 16,4 10,7 4,9

1,6 6

5,1

6,8

7,3

1,7 6,9

13,3 16,9 19,5 17,5 11,7 5,6

0,8 5,7

5,8

9,1

19,2 17

11,3 5,6

12,9 11,1 7,1

1,5

11,6 15,7 17,3 15,5 10,3 5

10,6 16,8 20,9 23,3 22,6 16,7 10

0,3

1,8

5,8

11,7 16,9 21,9 24,7 24

20

2,9

2,6

0,7

5,4

11,4 6,3

10,8 8,7

2,5 5,7

5,1

5,5

4,2

3,1

12,7 12

1,5

-2,4

6,4

13,4 18,3 20,9 19,5 14,3 7,8

7,1

2,8 0,7

5,6

3,7

3,1

3,2

1,3

14,2 19,2 22,2 21,3 17

0,9

9,2

5,7

1,9 4,1

3,2

5,3

7,6

11,2 14,9 17,2 16


10

13,2 12,4 8,1

13,8 8,7

4,1

10,6 4,8

10,4 14,6 17,6 15,8 10,7 5,6

0,4

, :
1. , , ,
.
2. , , ,
.
, ,
, ,
.
.
, , 7
, , 8, ..
.

.
. , ,
?
, 1-2 ,
. ,
. ,

147

, ,
, .
, , , .
.
, .
- . ,
, ,
. ,
, , ,
,
, 78.
, .
, , , ,
.
. , ,
,
, .
, . ,
, ,
.
,
.
,
.
, .

. , -, , -,
, -
. , ,
.
. , , -,
, , ,
.
, , ,
. ,
, ,
. 70 (84% )
, .
, ,
.
,
, ,
.

78

., . . .240

148


,
.
2 -
2010. (. )79

. .

37 398 520,1

100

13 363 655,6

36

. .

8 401 858,9

22

3 905 154,0

10

.-

1 673 684,4

2 293 686,1

887 605,6

5 660 129,9

15

5 087 785,4

14

4 093 589,0

11

2 106 914,5

, , , ,
,
,
.
, , 33,1%,
39,2%, 38,9%, 37,6%.80
,
, ,
.
,
, 22%.
, ,
14% , 58,5% :
; , ,
, ,
81. ,
, .., ,
,
. ,
, , ,
- , , .
, ,
. ,
,
,
79

, http://www.gks.ru

81

80

149

.
, . ,
: - , - , ,
, ,
. , ,
,

. , ,
, .
,
, ,
. ,

.
. ,

,
. ,
.
.
,
,
, . ,
, - , ,
.
, , , .

150


..
,
, ,
, - , .

, ,
,
. 11

..
, :
, . . ,
-
. .. ,
.

, .
1. ?
, ,
. .
: , ,
, , , . ,
,
? , ,
, , ,
, ,
. ?
- ( . )
.

. ,
, .
. , ,
, .
,
- .

151

2. ,
, .

, 1911 .
.
,
.
XXI ., ,
. , 1925 .
.
. ,
1917 .
.
, ,
. ,
, - .

. 1917 . ,
. ,
. .
,
. , ,
.
.
30-
.
.
, .
, ,
1932 . ,
. , . .,
15 ,

.
,
16 , 36 .

.
, . ,
, .
XIX
; ,
(),
.
. :
,
.

152

,
.
,
,
-1. , .
, .
- -
.
36 . , . .
18-20 . ,
.
.
80 %, 13-16 . .

,
.
, ,
:
. .
,
( )
. . , .

. 1950-
73 ,
,
, , .
3.

, ,
.
, ,
.
,
,
.

, ,
- .
,
, . ,
1

, , ,
.
. .
:
. .

153

.

,
.
,
, .
.
. , ,
, .
. . , ,
.
.
, , .

,
- . ,
-
, ,
,
.

.
,
. ,
, , , .
,
, -, .
,
.


. , ,
, . ,
.
,
.
-, ,
.
.
. ,

20 %.


,
.
,

154

.
, ,
.
, ,
.
, .
, .. ?
. ,
, .
( )
. , .

. , , .
, , ,
- .
, , ,
.

,
. (.. )
,
. ,
.
,
.
, .
, .
: , ,
.
.
.
, 12-14 ,
. ,
.
.

,
. ,
, .
, . , ,
.
. ,
,
.
, .

155


, ,
. ,
, ,
.
,
.
,
, , . , ,
, . , ,
, ,
60 , .
,
,
. ,
, ,
, .
,
, - ,
. ,
,
, ,
. ,
,
.
. . . ,
.
4.

. .
, ,
1917 .,
. , ,
. ,
, , ,
.
, , ,
,
.
. ,
.
?
, ,
, .

156

,
2.

, - ,
. ,
50 % ,
. ,
. :
,
.

.
. . ,
, , .
.
.
5. ?
.
, -
, - ,

. , , ,
, , ,
, .
. ,
. , ,
, .
,
.
, ?
,
. ,
, , ,
, -
. ,
, .
.
3
,
.
. . ,
2

, ,
,
.
3
,
, .

157

, , , .
, .
, ,
.
,
. (-)20
.
.
,
.
:
( )4. , ,
,
.
***
?

, .
. , ,
. .


74 .
. , 15 2004 .,
+36 , .

158



, ,
- .

,
- .

,
.

,
.
;

.

,
-
.
,
, .

159

. .
. .
19.06. 2012 . 6084/8
.
. . . 20,0. .-. . 10,5
30 . 8192

-
-

660041, . , . , 79
/ (391)206-21-49. E-mail rio@sfu-kras.ru
http://rio.sfu-kras.ru


-

660041, . , . , 82
. (391)206-26-58, (391)206-26-49

160

Вам также может понравиться