Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
2010
539.21
74.58
: .
: -
: 2 .: .1. / . . . .: . ..
, 2010. 148 .
"
"
.
,
539.21
74.58
-
. .. , 2010
................................................................................................... 3
1
................................................................................... 4
1.1
....................................................................................................... 4
1.2
............................................ 5
1.3
....................................................................................... 7
1.4
.................................. 10
1.5
....................................... 12
....................................................................................... 20
2.1
1. .................................................................................... 20
2.2
2. ................................... 34
2.3
3. .................... 53
2.4
4. ................................................ 71
2.5
5. ............ 89
2.6
6. .................................................. 119
1
1.1
"
"
,
.
" "
4 , 7
,
.
, ,
; -1, -2, -3
4
; -5,
-1, -2, -3
; -1, -8, -6
; -1, -8, -3
:
,
, ,
. -4, -7, -3
1.2
1.
.1
.
180
180
90
90
72
18
72
18
90
90
.
.
2.
. 2
.
,
14
10
6
6
2
2
6
8
14
16
6
4
2
2
6
6
14
12
6
4
6
4
2
2
2
2
8
6
8
6
16
12
16
12
6
6
2
-
6
8
14
14
72
18
90
180
- ,
1.3
1. . .
. . .
. .
.
. . .
.
-
.
2. . .
, .
.
. .
.
. .
.
e.
.
,
, .
.
3. .
( -
). .
4. . :
, . ,
. . .
5. .
. . .
. .
.
, .
6. . .
. .
.
,
.
7. . . .
. . .
. .
.
8.
. .
.
.
9. . , , .
. .
.
,
8
, , ,
, .
10.
. .
-. .
11.
- , .
. . .
. ,
.
12.
, . .
. .
.
.
13. . .
. .
.
14. . . . .
,
.
(), () .
.
- .
.
15. .
.
9
1.4
:
1.
.. . .: , 2006, 336 .
2.
.., .. . .:
, 2005, 192.
3.
.. , , . .,
, 2007, 416 .
4.
.., .., .. :
. .: : . , 2008, 365
.
5.
. .
..
. .: . , 2006, 293 .
7.
.. . . - .:
, , 2006, 376 .
8.
., . .
. : , 2004, 384.
9.
..,
..
.:
, 2007, 398 .
10.
: , , , / .
., ., . .
10 . .: . 1977-1978 .
10
2.
.., .., ..
. .: . 2000, 672 .
3.
.., .. -
. .: , 2004, 208 .
4.
.., .., ..
. . .: ,
2006, 309 .
5.
..
. .: . 2006, 589 .
6.
.. :
.., .. . :
, 2007, 336 .
8.
.. ., .. . : , 2006,
336 .
9.
.., ..
. .: , 2008, 456 .
10.
. ., ., . ./ ..
.., .. .. . . .: , 2002,
292.
11.
.., .., ..
.- .:,1984, 472 .
12.
.. . .: , 2005, 688 .
13.
. :
, 2005, 240 .
11
14.
.-. : .
. . - : , . , 1998, 334 .
15.
.. . .
.: . 1987, 263.
16.
. . .: , 1976, 781 .
17.
.. . .: , 2005, 688 .
18.
- : . . /
. .. , .. . .: , 1989, 582
19.
.., .., ..
.- .:,1984, 472 .
20.
, 2006 .
21.
., .
. 1986 .,
, 1988, .154, .2, . 261-278
22.
., .
. .: , 1979, 512 .
23.
.., .. . .:
, 2001, 234 .
24.
.. , .. , .. . : ,
2001, 232 .
1.5
1.
1) , 2) , 3) , 4)
12
3.
: 1)
2) ,
3) , 4)
.
4.
: "
, ,
( ) ,
"?
1)..-.
2).
., 3). ., 4)..
5.
? 1)
2)
3)
4)
,
6.
""? 1)
Cn, 2) , 3)
, , 4)
.
7.
,
, ,
. 1)
2)
3) 4)
.
8.
-?
1)
, 2)
, 3)
, 4)
13
9.
.
, ?
1) , 2) , 3)
, 4) .
10.
? 1)
, 2) , 3) , 4)
11.
? 1)
,
2)
, 3) , 4)
, .
12.
1) , 2)
, 3)
,
4)
200-400 .
13.
, ,
: 1) 12- 2-
, 2) 12- 2-
14
3)
12-
2-
, 4) 12- 2-
.
14.
: 1) , 2)
, 3) , 4)
16.
? 1). 2), 3) , 4)
.
17.
: 1),
2), 3) , 4)
18.
1) .,
2) .., 3) ., 4)
19.
: 1) ,
2) Cn, 3)
,
4)
.
20.
PVD: 1) , 2)
3)
, 4)
.
21.
? 1) 2)
,
, 3) ,
4)
15
22.
()? 1)
, 2) , 3)
, 4)
.
23.
? 1) , 2)
, , 3) , 4)
24.
? 1) , 2)
, 3) ,
, 4) ,
25.
: 1)
, 2) , 3) , 4) .
26.
: 1) , 2) , 3) , 4)
.
29.
? 1) , 2)
, 3)
, ,
, 4) -
30.
: 1) , 2) , 3)
, 4)
16
31.
? 1) , 2) , 3)
, 4)
32.
, -,
)? 1) , 2)
, 3) , 4)
.
33.
-? 1)
2) ,
3)
4)
34.
, ,
1)
, 2) , 3) , 4)
.
35.
? 1) ,
,
2) Cn, 3)
, 4)
36.
? 1)
, 2) , 3)
, 4)
17
37.
1) ,
2)
, 3) , 4) .
38.
? 1)
, 2) , 3)
, 4) .
39.
? 1)
,
3)
2)
4)
.
40.
? 1) , 2)
, 3) , 4)
, ..
41.
6060? 1) , 2) , 3)
, 4)
42.
4) 35,12
43.
? 1)
, 2)
, 3) , 4)
.
44.
? 1) , 2) , 3)
, 4) .
45.
: 1) 60 , 2) 70 , 3) 80 , 4) 50
46.
CVD: 1) , 2)
3)
18
, 4)
.
47.
? 1) , 2)
, 3) , 4) -- .
48.
-?
1)
, 2)
, 3)
, 4)
.
49.
., 3). ., 4)..
50.
? 1) , 2)
, 3) , 4)
,
51.
? 1) , 2)
, 3)
, 4) ,
52.
: 1) + (), 2) + , 3)
+ (), 4) +.
53.
: 1) , 2) , 3)
, 4) .
54.
100 ? 1)
2) E.coli 3) 4)
19
55.
, sp
? 1) , 2)
, 3) , 4) .
2
2.1 1.
?
Nano - . nano
10-9.
,
.
, .
,
.
, ,
,
, .. 15-20 .
20
predominance of
interfacial phenomena
quantum mechanics
.
,
,
:
.
-,
,
.
, :
= h/p, ( / ),
,
, ,
.
21
, , ,
.
,
, .
, .
10 ,
.
, ,
.
:
S/V = (4 r2)/(4/3 r3) = 3/r ~ 1/r
,
.
100 . .
, .
.
,
.
22
,
.
June
2000
,
( , , ,
) ,
.
- National Nanotechnology
Initiative (USA):
,
,
.
1
nm
(10-9
m)
10-9 10-7 m (1 -100 nm) .
(10 nm 1,000 ).
,
23
, ,
, .
:
- .
, , , .
.
,
,
,
1-100 (. , . . ).
(nanoscience)
.
:
(Norio Taniguchi) 1974 .
, 2000 .
.
(N. Taniguchi, "On the Basic Concept of 'Nano-Technology'," Proc. Intl.
Conf. Prod. Eng. Tokyo, Part II, Japan Society of Precision Engineering, 1974)
. (1981 .);
24
- ,
, , ..
( ),
.
-
( ) (low-dimensional
subject). (,
). ,
.
( )
, , ,
100 .
(.. ).
()
.
.
10-100
: ,
,
, ,
..
25
"
2008
2010 ",
2 2007 498
2008 - 2010 ( . ) 27733 .
,
24944,6 .
;
;
;
;
26
;
;
;
;
.
" ".
,
()
.
.. -
2007 .
2007 .
130 ,
.
2008 800
300 . 70
, 2008
.
27
,
, .
(Drug delivery):
- (),
-
,
-
()
.
:
,
, , .
.
28
4000
,
.
, , ,
.
( . , .,, 1956, .9-24)
4000
(, , , ), .
(23-79 . . .) (. 40120 . ).
. , , ,
. .
29
29 1959 .
.
. There's Plenty of Room at the Bottom,
, .
. , ,
,
.
.
.,
1981 .
(). 1986 .
:
.
,
.
Molecular
Machinery
Nanosystems
Manufacturing
and
Computation 1992
.
30
( - ),
,
, ..
- 30
1939
.
, 1987 .
. .
.
-
,
.
,
- ,
-
..,
2000
1984 .
2000
.
: - (Al As - Ga
As).
31
(1898, 1972, )
-, ,
500
.
: ,
,
.
1928
,
.
. ... 1941 .
...
. 1950-
-
.
(, . ) 1958 .
(.. , .. , .. .).
32
( .., .., ..
.- .:,1984.- 472 ).
.. :
(190493) , .
, - .
..
(1906
2002). .
,
Ni3Al
.
(1984)
.
..
.
33
1
1.
December 29th 1959 at the annual meeting of the American Physical Society at
the California Institute of Technology (Caltech). There's Plenty of Room at the
Bottom. http://en.academic.ru/dic.nsf/enwiki/14388
2.
. ., ., . ./ . .
.., .. .. . . .: , 2002.292.
3.
5.
"
. . . . .:
. , 2005. -134 .
2.2 2.
:
.
.
-.
.
, .
34
).
.
.
. ,
.
( ).
:
(J.W.Gibbs)
,
.
- (Gugenhiem)
.
,
.
..
:
35
- :
, , ,
,
, ,
.
,
.
-,
.
.
10
1 .
, .
(cluster)
. , ( ),
( 1 ),
,
.
36
,
, .
, .
.
1871 . ,
,
, ,
, .
()
, ,
. , ,
- ,
().
- :
( ),
(, ),
.
, -
,
37
, - ,
,
.
- ,
..
.
()- Pr
- r
:
P = 2/r
P = Pr P
Pr ()
P
P
, , ,
.
38
(.)
, 1824-1907,
( , Kelvin),
. -.
- -. (1851)
(1896) . 0
Pj :
ln (Pj/Pi) = 2vi/rRT
vi i-
:
: = 72 /
r = 1nm = 54 /, 20
-
C -
.
d
:
T(d) - ,
sl - Hf -
( ).
, sl
, Hf .
?
.
( )
40
.
.
.
- (-)
- ()
.
y = 0 + k/d
(
) d .
d 50
.
50
d,
(---) ( -) (-)
/
,
41
Top down
Bottom up
-
, , ,
, , ,
,
.
- ,
, ,
.
-
.
,
.
, - , - . ,
,
, , ,
..
.
42
.
(
) .
( ).
- , 10-8 ;
.
,
;
.
-
-
,
.
, , ,
.
,
, .
43
( )
1 ( ).
,
.
, ,
, .
.
, - " ".
( )
.
(Ilya Prigogine)
25
1917, 1921
. ,
.
(1977)
"
".
. 28 2003 . .
.
44
-,
, , 1977 .
"", .
( . ).
.
,
,
.
()
:
: ,
. ;
45
: ,
(
);
:
, ,
;
:
, , ;
(. fractus ) ,
1975
.
,
. , ,
, .
- ,
.
(). ,
.
. . , ,
46
(. 1). ,
, . ,
.
1. ,
, .
, ,
2,
.
.
-
:
N - , a , Rg -
()
kf
, Df - .
,
47
, , .
:
:
,
, .
, , -,
.
( , )
. ,
.
48
, ,
- , ,
, .
.
,
- , .
( : , )
. ,
.
,
(
).
, , .
49
, .
, .
?
. ,
, .
.
,
,
, ,
, .
-
(DLA)
-
-
(DLA)
.
, ,
.
.
,
. , , ..
50
,
, .
,
, .
DLA,
.
.
, , , ()
(, ) .
.
-
, , (,
) . (), .,
. . 1983 . -
.
,
, ,
.
. .
51
D = 1,68 2,46
- 1,44
1,78. ,
,
, .
.
,
, , .
, ,
, .
2
1.
2.
., .
. .: , 1979.
3.
.., .. . .:
, 2005. -192.
4.
.. ., ... . : , 2006
52
5.
: . . .: ,
1985. 423 ., .
6.
. .: , 1996. 622 .
2.3 3.
( )
(, )
( -
)
, .
.
( )
( )
(
)
53
( , ..)
( )
10-7 10-10
1 = 133,322
( )
.
,
.
, 200400 , 0,15-0,19 ,
,
.
,
.
54
.
(A High Resolution Transition Electron Micrograph of Samarium Oxide Inside a
Multi-Walled Carbon Nanotube)
Scanning Electron Microscope, SEM
(1-10 ) , ().
:
()
.
(
55
).
.. ,
.
-
().
()
.
.
,
.
-
, .
- ,
,
0,1 .
(0.1- 0,5 ).
56
( , ,
,
).
0,06
, = 1 ,
.
.
.
(Scanning Probe Microscopy (SPM),
.
:
(, . scanning tunneling
microscope, STM),
.
, - , ,
. SFM,, . - Atomic Force Microscopy, AFM)
.
( ),
.
.
57
,
,
, ,
.
(G.Binnig, ) (G.Rohrer,
) IBM,
, , .
1982
20.09.1979 .
1986 .
,
. : ., ..
58
.
. , 1988,.154,.2, 261-278.
Topografiner AFM
1966
, 1971
, Topografiner',
.
3
.
3-5 .
,
.
,
,
.
59
, ,
(CH3)2SiCI2,
.
.
G.Binning, C.F.Quate, Ch.Gerber,
Phys.Rev.Lett.56,9,1986,930-933.
B,
.
60
,
.
,
z.
.
10 1 .
,
,
. ,
, , (
).
61
, ,
, .
.
.
,
,
.
,
, ,
.. ..
, , 2020 .
:
.
.
.
62
.
.
,
.
.
.
(. NT-MDT).
(., NT-MDT)
63
, ,
,
.
.
, ..
.
STM image,
35 nm x 35 nm, of
single substitutional Cr
impurities (small
bumps) in the Fe(001)
surface
STM image,
7 nm x 7 nm,
of a single zig-zag chain
of Cs atoms (red) on the
GaAs(110) surface
(blue).
64
-
.
IBM :
Binnig, G., Quate, C.F., and Gerber, Ch. (1986) Atomic force microscope. Phys.
Rev. Lett. 56(9), 930-933.
()
10 50 .
1-5 ,
, .
.
.
-.
,
,
.
, - .
65
,
,
F , .. :
= C-1 F
,
.
.
,
,
.
.
66
2.5 x 2.5
"The tip-sample interaction
in atomic force microscopy
and
its
implications
biological
Ph.D.
thesis
for
applications",
by
David
,
.
,
.
.
,
,
,
67
NanoEducator
- .
. NT-MDT, , ,
, http://ru.ntmdt.ru/
..
68
..
Veeco
100
69
(, ),
, ,
,
, CD/DVD
3
1.
.,
. : , 2004.- 384.
2.
., ..
. 1986 .,
, 1988, .154, .2, 261-278.
70
3.
..
, 2005. - 152.
2.4
4.
.
.
-
:
E ~ 2/2m*a2
m* - .
( = 25 )
=1, E = 3,410-4 ,
.
~ 1, E = 340 ,
.
.
:
:
,
71
,
.
,
,
.
, .
, , .
,
.
:
, .
,
GaAs - Alx Ga1 - x As,
. x , ,
0,15 0,35.
,
72
,
,
(2D).
(1D),
, (quantum wires),
(0D) (quantum dot).
2D- 1D-
.
,
, , ,
.
~4 ~20 .
()
.
InAs GaAs.
73
,
( ).
.
Ec Ev - () (v), Eg -
. E2c (
) .
,
, .
,
. ,
.
,
(
)
,
,
74
.
.
,
.
,
,
, .
,
, ,
. (
-),
, .
, , ,
.
75
, .
,
,
.
( )
. ,
,
, , ..
, ,
.
,
( 10).
- -
- ,
""
- ,
- ..
76
.
.
.. , ..
.
(, )
.
.
II - IV (CdS, CdSe)
III - V (InP, GaP, InAs).
- : CdSe (ZnS) -
" - ".
, . .
.
/ InAs|GaAs InP|GaInP.
77
,
.
, .
.
.
-
-
2,5 x 2,5
,
.
, ,
.
78
V- ,
.
,
.
()
( + . ) -
) .
, . -
(-)
: ,
, ,
, ..
.
:
()
()
80
InAs
(),
GaAs
InAs
GaAs
, ,
.
.
-
kT
. ,
.
()
81
,
, ,
,
.
,
,
( ).
:
,
,
82
,
,
- ,
- .
-
.
.
,
, .
,
. ,
.
,
,
.
, I
d
I > d.
83
( . Lithos , grapho )
, (
).
,
100300 .
, , 0,20,5 .
105
.
. -
, .
AlGaAs
GaAs, . ,
,
.
GaAs .
AlGaAs (),
.
, AlGaAs
84
GaAs
.
0,36 0,4
~1
0,2 0,3
~ 0,5
< 0,2
< 0,1
EUV-
Intel
EUV-
(Extreme
Ultraviolet
),
.
85
Intel EUV-
EUV-,
.
2009 .
EUV-
13,5 ,
193
,
(),
.
,
,
,
.
3 ,
20...60 .
() ,
.
.
86
. -
. ,
, ,
60% .
,
.
, ,
.
:
,
.
,
.
87
, , .
,
, ,
.
.
, , .
,
.
, , ,
, .
, ,
, .
(0 1),
.
( ),
(quantum
bit, qubit).
.
- 2- .
( ) ( ).
.
,
88
,
.
4
1. .. , , . ? //
. 1997. 5. . 80-86.
2. .. // .
1997. 5, . 87-92.
3. .. - XXI
// . 1997. 5. . 100-104.
4. - : . . /
. .. , .. . .: , 1989.
2.5 5.
()
100 .
.
. (
- ~0,001 103 ).
, ,
10 .
:
89
(, , ,
, )
:
:
: 1 - 100
: 100
:
() 1 - 100
y ()
( ).
,
, , ,
.
. ,
.
90
(),
.
.
,
, .
,
,
.
.
( NANOFER 25N of NANO
IRON).
91
:
: (- ),
, , ,
,
, .
: (), ,
;
:
92
()
()
, ..
. .
93
--
.
.
.
94
,
,
.
, , (
)
1.
.
,
2.
, .
3.
-.
95
.
.
, .
.
, ..
, .
-
.
.
.
-
- .
:
,
,
96
(, , )
Si(OR)4 + H2O = (OH)Si(OR)3 +ROH
(OH)Si(OR)3 + H2O =(OH)2Si(OR)2 +ROH
(OH)2Si(OR)2 + H2O = (OH)3Si(OR) +ROH
(OH)3Si(OR) + H2O = Si(OH)4 +ROH,
Si-OR + HO-Si = Si-O-Si + ROH
Si-OH + HO-Si = Si-O-Si+ HOH.
Ti Zr
, -
97
(RESS)
98
(CO2),
, ,
.
,
.
,
(, , ,
, .).
.
.
:
- ,
.
,
.
,
-.
99
( ).
:
, ,
, .
PVD Physical Vapor Deposition: .
CVD Chemical Vapor Deposition:
.
. ,
. 10-3 10-6 .
.
,
.
, ,
.
.
,
.
100
, ,
.
.
+ , (Ar,He,N2)
(, )
,
.
.
. , ,
.
101
.
.
, ,
.
,
.
,
.
-
- ( ) ,
. , ,
.
0,2 510-6 4000,
- 50-1000 .
, .
, BN,
Si3N4 C3N4,
.
Al2O3, TiO2, ZrO2,MgO, ZnO2, SiO2 .
.
102
-
, .
.
0,1-1,0 .
10 4 -105 /2.
10-5 10-7 . .
.
- ,
, .
107 /.
5103 /.
, 104 .
, ,
: , .
() -
,
.
( ),
.
103
. .
.
,
.
104
,
.
.
.
(
, , )
.
:
H2, B, Al, C, N2, O2, Mg, Ti, Nb, Mo, Si, Ni, Fe, B2O3, TiO2, Cr2O3,
MoO3, Fe2O3, NiO .
.
-:
.
:
Ti
TiC
Ni
Al
NiAl
3Si
2N2
Si3N4
Zr + H2 = ZrH2
105
-
B2O3
+3Mg
N2
B2O3
TiO2
+5Mg
MoO3
B2O3
+4Al
3TiO2
2BN
3MgO
TiB2
5MgO
MoB2
2Al2O3
TiC
2Al2O3
4Al
2BaO2
+
1/2Y2O3
Li2O2
0.5(1.5
x)O2
1/2Ni2O5
=
=
YBa2Cu3O7-x
2LiNbO3
106
, , ,
, , .
(, , .)
(, ,
, )
( , ,
(-) .)
(),
..
..
http://ism.ac.ru/handbook/_shsr.htm.
a-
.
107
1891 . ,
,
.
,
,
.
, , . ,
.
Ostwald W. Lehrbuch der allgemeinen Chemie. Bd.2 Stchiometrie. Engelmann,
Leipzig, 1891, 1163.
... . . ., 1902, 34, 811.
.
.
5-10 .
.
, ,
108
-
: , ,
. -
.
,
, ,
.
()
(.. )
(, ),
.
. (
.
)
( , ,
)
109
,
,
, -
,
,
( )
110
()
,
, ,
,
,
,
.
111
WC-Co
112
, .
.
. .
,
in situ ,
10-20
0,1-0,5 .
.
. .
1983 . .., .. .:
.., .., ..
.- .:,1984.- 472 .).
Ni ,
,
.
113
()
,
-
-
,
,
114
()
10-20
0.2 0.5 .
.
115
=90
:
) 0
B) 90
C) 180
116
,
.
:
,
( )
- (, ,
).
,
(d<100 ) 50-80%.
,
,
117
400
300
200
0
20
40
60
, %
- (..)
- (.. )
5
1.
.. , , . .,
, 2005. 416 .
2.
.., .. . .:
, 2005. -192.
3.
..,
..
. .: , 2000. 272 .
4.
.., .., ..
.- .:,1984.- 472 .
118
5.
.., .., .. . : ,
2001.- 232 .
6.
.. -
. :
, . , 1998.- 184 .
7.
..
: / . .. . 2003 80 .
2.6
6.
R.E.Smalley.
H.W.Kroto,
C60
J.R.Heath,
buckminsterfullerene.
S.C.OBrien,
Nature,
R.F.Curl
318,
162,
and
1985.
,
.
H.W.Kroto ()
. R.E.Smalley
()
(Si, GaAs).
.
1996 .
:
1970
1973 ,
1983 .. . -
119
1984 .. - 60 70
,
sp3-, sp2- sp- .
: sp3-
() - ; sp2- -
() ; sp- - - ()
.
120
(graphene) , sp
.
,
.
.
, ,
.
.
121
. (
Science, 2009, 323,
610)
.
--
.
-
.
.
12
.
.
122
.
- s- p-
()
.
.
.
, ,
( ),
.
: ,
(ABAB ABCA
). - .
: a- b-, ,
,
, CVI, CVIIIXII.
, , -,
.
,
.
: .
,
, ,
.
123
.
.
spn, n
, : 1 < n < 3, n 2.
.
, 1 < n < 2.
2 < n < 3:
- ,
, .
: (1 < n < 2)
- (2 < n < 3).
.
,
C60,
,
2,28
124
, ?
Fuller, Richard Buckminster , -
, . 1930-
,
1950 1960- , ,
. -
(1954)
-
(1967).
1974 ":
".
,
12- 2-
.
,
.
32 (
20 ).
,
.
60
, 60 , ,
60 (, )
.
70, 76, 78, 82, 84, 90, 94 96 , ,
180, 190, 240, 540 960 .
125
60.
(C60-Ih)[5,6].
, .
60 0,3512 , -
( ) 0,1391 ,
- ( ) 0,1455 .
.
60 1200 - 1700 .
70 ( , )
(70-D5h)[5,6].
60
( 1,4161 ).
(
NO3-, NH4+, SO42-)
() .
255
.
60 1,69 /3,
(2,3 /3) (3,5 /3).
, , ,
. CS2 > C6H5CH3
> C6H6 > CCl4 > C10H22 > C5H12.
, .
126
. ,
, 6060, C60F60.
:
(,
) (
). ,
.
,
.
C60Cl6
The
Sussex
Fullerene
Research
Centre
http://www.sussex.ac.uk/Users/kroto/
FullereneCentre/gallery/main.html
. ,
He@60,
90 .
127
, La@C60,
La@C70, La@C74 La@C82. ,
, , , , , , , ,
, .
82
, La@C82.
, + 3,
:
.
La@C82
The
Sussex
Fullerene
Research
Centre
http://www.sussex.ac.uk/Users/kroto/FullereneCentre/gallery/main.html
-
.
60
( ) 360 ( ),
460 660. 60
. 360, K3C60,
Na2CsC60, Na2Rb0.5Cs0.5C60, .
-
.
.
-
(),
.
128
,
. -
,
.
60, 0
60,
60, 60 60.
.
,
10 .
(, )
, ,
.
,
.
sin(/2) = 1 (n/6)
n
.
112,9, 83,6 ..
sin(/2) = 1,
.. = 0. .
129
,
.
( ), .
1877 . .
, .
. .
. . .
(
). , .
W.Kratschmer, L.D.Lamb, K.Fostiropoulos and D.R. Huffman. Solid C60 a
new form of carbon. Nature, 347, 354, 1990. -
.
.
(,
). - ,
: 90%
60 10% 70.
, ,
() . , , 60 - 85%,
70 - 14% 1% .
60, 70, 76 84,
78, 82, 94, 74 .
.
. ()
130
100 250,
.
1,2,4-,
.
().
. - .
.. ,
100 / , 12-15 % 60 70.
( 4,0 ),
.
(400 / 2002 . 40 / 2003 .),
.
,
.
.
60 .
,
. ,
,
, .
, SigmaAldrich.
131
,
, .
.
1991
,
. ,
.
, ,
, .
, ,
,
,
.
0,34 , ,
. ,
,
,
.
132
4 2
1889 . ( ). 1920- .
Fe-.
1940- .,
: .. ... .
. , .26, 88 (1952).
100 .
1948 .
4, 26 24 1473 .
1957
.
1970- . .
. 1976 ., ,
.
1970-1980- (...)
.
1990- . ()
1987
.
Roger Bacon 1960s
(whiskers).
133
.
.
-
1200 C Rice
University.
70%.
0,1 .
STM
image
nanotube
HOPG
structure
134
carbon
deposited
substrate.
of
clearly visible.
of
on
Atomic
nanotube
is
()
100 , .
:
;
(
, -);
,
;
.
. , .
.
,
- (Ni, Co, Fe, Y .)
.
-
Nd-YAG
Ar
1200
135
: ,
1200,
.
, ,
, .
, 1200,
,
. ,
, ,
, .
( )
,
. ,
:
XIX .
,
, , .
(-, - ), ,
.
() .
Fe, Co, Ni,
.
,
1-2 ~ 10 .
136
(CVD)
CVD
(700-1000);
.
(PECVD)
Plasma Enhanced Chemical Vapor Deposition), PECVD
( 1200),
.
-
,
.
, thermal CVD ,
- (
).
137
-
Thermal CVD.
, PECVD
,
,
.
PECVD
gd dc PECVD ( )
Hot filament PECVD (
)
rf PECVD ( - )
microwave PECVD ( - )
IC PECVD (inductively coupled) ( ).
CN-CVD-100.
microwave PECVD
(2.454.25 ) .
1 ; 2 ; 3 ; 4
138
6
7
; 8 1 2
, .
.
:
();
( Al2O3).
. :
1. ,
.
.
.
2. , .
.
, .
.
3. () .
4. () .
, ,
. (
139
,
). ,
(
), - v (
), , - e ( ) f -
, : v - e + f = 2. - p,
, (
) 5p + 6(f - p),
(
).
- C60
C60, ().
,
. ,
: (b), ()
(d).
:
Armchair 1,33 /3
140
Zigzag 1,34 /3
Chiral 1,40 /3
Material
SWNT
(GPa)
Break (%)
~1 ( 1 5)
13-53E
16
0.94T
126.2T
23.1
0.94T
94.5T
15.6-17.5
Armchair
at
SWNT
Zigzag
SWNT
Chiral
0.92
SWNT
MWNT
0.8-0.9E
150
Stainless
~0.2
~0.65-1
15-50
Kevlar
~0.15
~3.5
~2
KevlarT
0.25
29.6
Steel
Experimental observation
Theoretical prediction
(Kevlar) ,
( ). ..DuPont
1965 ., 1970-x . .
141
.
,
,
.
.
UCl4,
20 , ()
, ()
142
:
1.
2.
Gd@C60@SWNT, .. "Gd C60
(Single Wall NanoTube)
K.Hirahara
et
al,
Phys.
Rev.
Lett.
85
(2000)
5384
http://focus.aps.org/v6/st25.html -
National
University
of
Singapore
143
. - , .
.
) .
1.
2.
3.
(, .)
4.
5.
, ( )
6.
()
1.
.
2.
, .
3.
, .
, ,
,
.
4.
144
,
,
. ,
(8, 0)
-,
(7, 1). (8,
0) 1,2 ,
(7, 1) ,
. ,
.
( ) ,
- .
.
-
.
.
.. . ,. 73, 5, . 389 (2003)
145
1012-1014 /2.
.
, (1 ,
4,37 ).
, CVD-
, ,
.
, 4
/2 2000 .
... ,.73, 5, .389 (2003)
-
,
. , ,
.
146
.
-
.
E 7000
. ( E = 200 520
).
.
16%.
.
, , .
1
.
molecules
adsorbed
on
freshly
mM
solutions.
measurements
taken
147
with
MgCl2
The
were
single
6
1.
. .
..
. .: . , 2006.-293 .
4.
.. . . - .:
, , 2006. 376 .
5.
..
. .: , 2006. 592 .
6.
http://nanotube.msu.edu/
148