Horā tius iam satis pecū niae accipiēbat ut modicē uīueret; otiō fruēbā tur adeō ut, Apollinis monitū s memor, carmina compō neret. sic duō s annō s contentus perēgit. Marcō Cicerō nī saepe occurrēbat quī cognō uerat eum carmina compō nere; ille Horā tium rogā uit ut carmina sibi recitā ret. cum ea audīuisset, tantopere dēlectā tus est ut dīceret Horā tium optimum esse poetam. amīcīs suīs dīcēbat sē poetam nouum inuēnisse; illī carmina audīre cupiēbant. sīc fā ma eius paulā tim ēmā nā bat et laudibus amīcō rum adeō excitā tus est ut spērā ret sē mox tō tum librum carminum cō nfectū rum esse. ex hīs carminibus ū num hīc ascrībimus, in quō uītam colō nī rū sticī laudat:
Beatus ille qui procul negotiis,
ut prisca gens mortalium, paterna rura bobus exercet suis solutus omni faenore 5 neque excitatur classico miles truci neque horret iratum mare forumque vitat et superba civium potentiorum limina.
aut in reducta valle mugientium
prospectat errantis greges
15 aut pressa puris mella condit amphoris
aut tondet infirmas ovis.
libet iacere modo sub antiqua ilice,
modo in tenaci gramine: 25 labuntur altis interim ripis aquae, queruntur in silvis aves fontesque lymphis obstrepunt manantibus, somnos quod invitet levis.
67 haec ubi locutus faenerator Alfius,
iam iam futurus rusticus, omnem redegit idibus pecuniam, quaerit kalendis ponere.
(b) Vergilius amīcitiam Horātī petit
diē quō dam Horā tius, cum aerā riō discessisset, in tabernā sub arbore sedēbat, cum iuuenis eī nō n nō tus accessit. ‘saluē, Horā tī,’ inquit; ‘ego sum Pū blius Vergilius Marō . amīcus quīdam mihi dīxit tē carmina compō nere. dē tuīs carminibus tantā admīrā tiō ne locū tus est ut iamdū dum cupiam tē cognoscere.’ ille surrexit eumque salū tā uit; respondit sē carmina Vergilī lēgisse atque ea ualdē admīrā rī. Vergilius eī arrīsit; ‘gaudeō ,’ inquit, ‘tē mea carmina prō bā re. sed quid hodiē factū rus es? an otiō sus es? uīsne domum mēcum uenīre?’ Horā tius gaudēbat quod Vergilium amīcitiam suam peteret eumque domum secū tus est. ad multam noctem in hortō sedēbant inter sē colloquentēs. Horā tius eī recitā uit poēma quod de Alfiō nū per scrīpserat. Vergilius rīsit et ‘ego quoque’ inquit ‘poēma compō nere cō nor dē rēbus rū sticīs. ea quae tū iocō se tractā s ego seriō expō no; nam dē colō nō rum labō ribus canō , dē rū ris amoenitā te, dē uītā rū sticō rum innocentī et tranquillā .’ Horā tius eum rogā uit ut aliquid huius carminis sibi recitā ret, sed ille negā uit sē carmen eī recitā tū rum esse; ‘uix quicquam perfēcī,’ inquit; ‘neminī haec recitā bō dō nec perfecta erunt.’ tandem Horā tius surrēxit dīxitque sē domum redīre dēbēre. Vergilius, cum Horā tium ualēre iubēret, dīxit sē colloquiō ualdē gauīsum esse; ‘sperō ’, inquit ‘tē saepe hū c uentū rum esse et carmina tua mihi recitā tū rum.’