Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
ru
. .
, ,
, .
. , ,
, .
:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
.
. , .
,
.
25- ,
( ) ,
.
,
.
, , , , ,
, .
( ).
: http://mathus.ru/phys/book.pdf.
: pandominator@gmail.com
1
1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.3 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.4 . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.5 . . . . . . . . . . . . . .
1.1.6 . . . . . . . . . . .
1.1.7 . . . . . . . . . . . . . . .
1.1.8 . . . . . . . . . . . . . .
1.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.4 , , . . . . . . . . . . . . .
1.2.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.7 . . . . . .
1.2.8 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.9 . . . . . . . . . . . . .
1.3 . . . . . . . . . . . . .
1.3.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.1 . . . . . . . . . . . .
1.4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.3 . . . . . .
1.4.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.6 . . . . . . . . . . . . . .
1.5 . . . . . . . . . . . . .
1.5.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.3 . . . . . . . . . . . . .
1.5.4 ?
1.6 . . . . . . . . . . . . . . .
1.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7.1 . . . . . . . . . . . . .
1.7.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
12
14
14
16
18
19
20
22
23
24
27
27
27
28
28
29
30
30
31
33
35
35
36
37
37
37
38
39
40
41
42
42
43
43
44
45
48
48
49
50
1.9
1.10
1.11
1.12
1.13
1.14
1.15
1.16
1.17
1.18
. . . . . . . . . . . . . . . . .
1.9.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.9.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.9.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.9.4 ? . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.10.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.10.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.10.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.11.1 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.11.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.11.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.11.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.12.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.12.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.13.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.13.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.14.1 . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.14.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.14.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.14.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.14.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.15.1 . . . . . . .
1.15.2 . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.15.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.15.4 . . . . . . . . . . . . . . . .
1.15.5 . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.16.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.16.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.16.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.16.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.16.5
1.16.6 . .
1.16.7 . . . . . . . . .
1.16.8 . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.5 . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.17.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.18.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
51
51
51
52
52
54
54
54
55
56
56
56
57
59
60
60
62
63
64
64
67
67
68
69
69
71
73
73
75
76
77
78
80
80
81
82
82
83
84
85
85
87
87
87
88
88
89
90
92
92
1.18.2 .
1.18.3 . . . . . . . . . .
1.18.4 . . . . . . . .
1.18.5
1.19 . . . . . . . . . . . . . .
1.19.1 . . .
1.19.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 94
. 95
. 96
. 97
. 99
. 99
. 100
2
2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2 . . . . . . . . .
2.1.3 . . . . . . . . . . .
2.2 , . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 . . . . . . . . . .
2.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.1 . . . . . . . . . . . . . .
2.4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.3 . . .
2.5 . . . . . . . . . . . . .
2.5.1 . . . . .
2.5.2 . . . . . .
2.5.3 . . . . . . . . . .
2.5.4 . . . . . . . .
2.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.1 . . . . . . . . . . . . . .
2.6.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.3 . . . . . . . . . .
2.6.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.5 . . . . . . . . . . . . .
2.6.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.7 . . . . . . . . . . . . .
2.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7.1 . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7.3 . . . . . . . . . . . . . .
2.7.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8.1 .
2.8.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8.3 :
2.8.4 : . . .
2.8.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.9.1 . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
102
103
103
104
105
107
107
107
109
110
112
112
112
113
114
114
115
115
116
117
117
117
118
119
120
121
122
124
124
124
125
126
128
128
129
129
129
130
130
131
133
133
2.9.2 . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.5 . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.10.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.11.1 . . . . . . . . . . . . . . .
2.11.2 . . . . . . . . . . . . .
2.11.3 , . . . . . . . . . . . . . . . .
2.11.4 . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.11.5
2.11.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.12.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.12.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.12.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.12.4 . . . . .
2.13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.13.1 . . . . . . . . . . . . . .
2.13.2 . . . . . . . . . . . . . . .
2.13.3 . . . .
2.13.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.13.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
134
135
135
136
137
138
139
140
141
142
143
143
144
144
145
145
146
147
147
149
150
152
153
153
153
154
154
155
3
3.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3.1 . . . . . . . . . . . . . . .
3.3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3.3 . . . . . . . . . . . .
3.3.4 . . . . . . . .
3.3.5 . . . . . . . . . . .
3.3.6 . . . . . . . . .
3.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.2 . . . . . . . . .
3.4.3 . . . . .
3.4.4
3.4.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
157
159
159
160
162
163
164
165
166
166
166
167
169
170
171
172
172
173
173
175
175
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.4.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.7 . . . . . . . .
3.4.8 :
3.4.9 . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.1 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.2 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.5
. . . . . . . . . . . . . . .
3.6.1 . . . . . . . . . . . .
3.6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
3.7.1 . . . . . . . . . . . .
3.7.2 . . . . . . . . . . . . .
3.7.3 . . . . . . . . . . .
3.7.4 . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8.1 . . . . . . . . . . . .
3.8.2 . . . . . . . . . . . . . .
3.8.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8.4 . . . . . .
3.8.5 . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.9.1 . . . . . . . . . . . . . . .
3.9.2 . . . . . . . . . . . . . .
3.9.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.10.1 . . . . . . . . . . . .
3.10.2 . . . . . . . . . . . . . .
3.10.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.10.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.11.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.11.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.11.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
3.12.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.12.2 . . . . . . . . . . . . . . .
3.12.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.12.4 . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.13.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.13.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.13.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.13.4 . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
3.14.1 . . . . . . . . . . . .
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
176
177
177
178
180
180
182
182
182
183
185
185
186
187
188
188
189
191
193
194
194
195
196
196
198
200
200
201
201
203
203
204
205
207
209
209
209
210
211
211
212
213
214
216
216
217
217
218
220
220
3.15
3.16
3.17
3.18
3.19
3.20
3.21
3.22
3.23
3.14.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.14.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.15.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.15.2 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.15.3 - . . .
3.15.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.16.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.16.2 . . . . . . . . . . .
3.16.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.16.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.16.5 pn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.17.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.17.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.17.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.17.4 . . . . . . . .
3.17.5 . . . . . . . . . . . . . . .
3.17.6 . . . . . . . . . . . . .
3.17.7 . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.18.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.18.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.18.3 . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.19.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.19.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.19.3 . . . . . . .
3.19.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.19.5 . . . . . . . . . . .
3.19.6 + = . .
3.19.7 . . . . . . . . . . . . . . . .
3.19.8 . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.20.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.20.2 . . . . . . . . . . . . . .
3.20.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.21.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.21.2
3.21.3 . . . . . . . . . . . . . .
3.21.4 . . . . . . . .
3.21.5 . . . . . . .
. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.22.1 . . . . . . . . . . . . . . .
3.22.2 . . . . . . . . . . . . .
3.22.3 . . . . . . . . . .
3.22.4 . . . . . . . . . . . . .
. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
222
223
225
226
227
228
229
230
231
231
232
234
237
239
239
240
240
241
242
243
244
245
245
246
247
250
251
252
252
253
254
255
256
257
260
261
262
263
265
265
268
268
269
272
273
273
274
275
277
280
3.24
3.25
3.26
3.27
3.23.1 . . . . . . .
3.23.2 . . .
3.23.3 . . . .
. . . . . . . . . . . .
3.24.1 . . . . . . .
3.24.2 . . . . .
3.24.3 . . . . . . .
3.24.4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.25.1 . . . . . . .
3.25.2 . . . . . . . . . .
3.25.3 . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
3.26.1 . . . . . . . . . . . . .
3.26.2 . . . . .
3.26.3 . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
3.27.1 . . . . .
3.27.2 . . . . .
3.27.3 . . . . . . . .
3.27.4 . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.1 ( ) . . . . . . . . . . . . .
4.3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.3 ( ) . . . . . . . . . . . . . .
4.3.4 . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.3 . . . . . . . . . . .
4.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5.2 . . . . . . . . . .
4.5.3 . . . . . . . . . . . . . . .
4.5.4 . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5.5 . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6.1 : . .
4.6.2 :
4.6.3 : . . . . . . .
4.6.4 : . . . . .
4.6.5 : . . . .
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
280
280
282
285
285
287
289
289
291
291
292
293
298
298
299
300
302
302
304
305
307
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
311
313
313
314
315
315
316
319
319
320
321
322
324
324
326
327
329
329
330
331
332
333
335
335
338
339
341
341
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.6.6 : . .
4.6.7 :
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7.4 . . . . . . . . . . . .
4.7.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9.1 . . . . . . . . . . . . .
4.9.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9.5 . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9.6 . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.10.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.10.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.10.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.10.4 . . . . . . . . . . . .
4.10.5 . . . . . . . . . . . . . .
4.10.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.11.1 . . . . . . . . . . . . . . .
4.11.2 . . . . . .
4.11.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.11.4 . . . . . . . . . . .
4.11.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.11.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.12.1 . . . . . . . . . . . . . .
4.12.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.12.3 . . . . . . . . . . . . . . . .
4.12.4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.13.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.13.2 . . . . . . . . . . . . . . .
5
5.1 . . . .
5.1.1 . . . . . .
5.1.2
5.2 . . . . . . . . . . . . . . .
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
342
344
345
345
346
347
348
348
349
351
351
352
353
355
356
357
357
358
359
359
361
362
364
364
365
366
366
367
369
371
371
371
373
374
375
377
379
380
381
382
385
387
387
388
.
.
.
.
389
390
390
390
393
5.3
5.4
5.2.1 . . . . . . . . .
5.2.2 . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
5.3.1 . . . . . . . . .
5.3.2 . . . .
5.3.3 .
5.3.4 . . . . . . . .
5.3.5 . . . . . . . . . .
5.3.6
. . . . . . . . . . . . .
5.4.1 . . . . . . . . . .
5.4.2 . . . . . . . . . .
5.4.3 . . . . . . . . .
5.4.4 . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
6.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.2 . . . . . . . .
6.1.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.4
6.1.5 . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.6 . . . . . . .
6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.4 . . . . . . . . . . . . . .
6.3 - . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.2 . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.3 . . . . . . . . . . . .
6.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5.3 . . . . . . . . . . . . . . .
6.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.3 . . . . . . . .
6.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.7.1 . . . . . . . . . . . . . . .
6.7.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
6.7.3 . . . . . . . . . . . .
6.7.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
393
394
398
398
401
401
403
404
406
408
408
410
412
412
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
415
416
416
417
418
419
420
420
423
423
423
424
425
427
427
428
429
430
430
431
432
433
433
433
434
436
436
438
441
442
442
443
444
445
446
6.8.1 . . . . . . . . . .
6.8.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.9 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.9.1 . . . . .
6.9.2 . . . . . . .
6.9.3 . . . . . .
6.10 . . . . . . . . . . . . . . . .
6.10.1 . . . . . . . . . . . . . . .
6.10.2 . . . . . . . . .
6.10.3 . . . . . . . . . .
6.10.4 . . . . . . . . .
6.11 . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.11.1
6.11.2 . . . . . . . . . . . . . . . .
6.11.3 . . . . . . . . .
6.11.4 . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7 .
7.1 . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1 . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2 . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.3 . . . . . . . . . . . . . .
7.2.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3.1 ? . . . . . .
7.3.2 . . . . . . .
7.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4.1 ? . . . . . . . . . . .
7.4.2 . . . . . . . . . . . . .
7.5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5.1 ? . . . . . . . . .
7.5.2 . . . . . . .
7.5.3 . . . . . . . . .
7.6 . . . . . . . . . . . . .
7.6.1 . . . . . . . . . . . . .
7.6.2 . . .
7.7 . . . . . . . . . . . .
7.7.1 . . . . . . . . . . . . .
7.7.2 . . .
7.8 . . . . . . . . . . . . . . .
7.8.1 ? . . . . . . . . . .
7.8.2 . . . . . . . . . .
7.8.3 . . . . . . . . . . .
7.8.4
11
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
446
447
448
449
449
451
453
453
454
456
457
458
459
461
464
464
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
466
467
469
469
470
471
473
475
475
476
479
479
479
480
480
481
483
484
484
484
486
486
486
487
487
488
489
489
. ,
,
.
. ,
.
.
.
1. . ,
. - . , , , ,
, .
,
, .
:
2. . . , : ,
, , , .
:
. , :
12
- . ,
1 ;
.
3. . , .
, . ; .
:
* * *
( ) . ,
. , ,
.
.
: , ,
. , ( ). , ,
.
.
,
.
13
1.1
.
- . .
,
. .
, .
1.1.1
:
1
1 1 1
1, , , , . . . , , . . .
2 3 4
n
(. 1.1).
1
4
1
3
1
2
. 1.1. 1/n (n N)
, ( ). n = 10
1/10 ; n = 100 1/100 ;
n = 1000 1/1000 . .
, 1/n , ,
. :
1
= 0.
n n
lim
, 0.
.
an = 3 +
1
n
(n N)
3.
lim an = lim
1
3+
n
= 3.
, a , a
, . ,
an a :
, an , , a
.
, 1, 1, 1, 1, . . . :
. , , 1 ? ( ,
, 1), 1 2.
14
, ,
1.
, . , y = f (x) , x y. x
, y .
.
. y = f (x)
, x .
, . 1.2 y = x2 .
x = 2 A(2, 4).
Y
. 1.2. y = x2
, x 2 ( ).
A, . ,
4, :
lim x2 = 4.
(1.1)
x2
? . , x 2, x2
22 = 4. , - ?
. . 1.3.
Y
1
. 1.3. y =
f (x) =
sin x
.
x
15
sin x
x
: x = 0 ( f (0)
), (0, 1). ,
f (0) , x 0 1.
, :
sin x
= 1.
(1.2)
lim
x0 x
.
(1.2), .
:
sin 0,1
,
0,1
sin 0,01
,
0,01
sin 0,001
,
0,001
...
, .
, ,
. .
1.1.2
60 /. ? :
, 60 .
, , . ,
, , -
60 /.
. , 60 /?
. , s, ,
t :
s(t) = t2 ,
, . , t = 0 ,
t = 1 s(1) = 1, t = 2
s(2) = 4, t = 3 s(3) = 9, .
, , . :
1;
s(2) s(1) = 3;
s(3) s(2) = 5,
.
. , ,
. ? ,
t = 3?
: v = s/t
( ). ,
.
. t = 3
t, s, , s t.
t, .
16
, . t = 1.
s = s(4) s(3) = 42 32 = 7,
:
s
7
= =7
t
1
(1.3)
(, , /).
t. t = 0,1:
s = s(3,1) s(3) = 3,12 32 = 0,61,
s
0,61
=
= 6,1.
t
0,1
(1.4)
t = 0,01:
s = s(3,01) s(3) = 3,012 32 = 0,0601,
s
0,0601
=
= 6,01.
t
0,01
(1.5)
t = 0,001:
s = s(3,001) s(3) = 3,0012 32 = 0,006001,
s
0,006001
=
= 6,001.
t
0,001
(1.6)
(1.3)(1.6), , s/t 6.
, t = 3 6 /.
, t s , s/t v,
t:
s
v = lim
.
(1.7)
t0 t
:
s(t + t) s(t)
v(t) = lim
.
(1.8)
t0
t
s(t) = t2 ,
. :
s = s(t + t) s(t) = (t + t)2 t2 = t2 + 2tt + t2 t2 = t(2t + t),
:
s
t(2t + t)
= lim
= lim (2t + t) = 2t.
t0 t
t0
t0
t
v(t) = lim
(1.9)
, t = 3 (1.9) : v(3) = 2 3 = 6, .
.
17
1.1.3
. , .
.
y = f (x). , x .
X x, Y
f (x) (. 1.4).
Y
y = f (x)
f (x + x)
f
f (x)
x
x
x + x
. 1.4.
x , x. x + x.
f (x + x).
f = f (x + x) f (x)
(1.10)
, x.
? x
t, f
s, t. .
.
. f 0 (x) f (x) x
, :
f (x + x) f (x)
f
= lim
.
x0
x0 x
x
f 0 (x) = lim
(1.11)
(1.7) (1.8). , ?
, .
. .
, .
(1.11).
18
1.1.4
, : f (x) = c.
:
f = f (x + x) f (x) = c c = 0.
, :
f
0
= lim
= lim 0 = 0.
x0 x
x0 x
x0
f 0 (x) = lim
, :
c0 = 0.
, f (x) = xa .
: f (x) = x. :
f = f (x + x) f (x) = x + x x = x.
:
x
f
= lim
= lim 1 = 1.
x0 x
x0
x0 x
f 0 (x) = lim
,
x0 = 1.
f (x) = x2 .
s(t) = t2 , .
( ) , (1.9).
:
f = f (x + x) f (x) = (x + x)2 x2 = x2 + 2xx + x2 x2 = x(2x + x).
:
x(2x + x)
f
= lim
= lim (2x + x) = 2x.
x0
x0
x0 x
x
f 0 (x) = lim
,
x2
0
0
= 3x2 ,
= 2x.
, :
x3
4 0
x = 4x3 ,
...
(xn )0 = nxn1 .
, n,
a:
(xa )0 = axa1 , a R.
(1.12)
f (x) = x:
0 1 0 1 1 1 1 1
1
x = x2 = x2 = x 2 = .
2
2
2 x
19
, . :
.
: .
(1.11) :
(sin x)0 = cos x,
(, , ),
, . .
( ) , .
,
3
7
2
: f (x) = x sin 4x 5x? (1.11) . , .
1.1.5
,
.
,
.
, ,
(1.11).
. .
u(x) v(x) ,
.
0. . c , (cu)0 = cu0 .
2
. , ,
.
, :
(5x2 )0 = 5(x2 )0 = 10x,
(3 sin x)0 = 3(sin x)0 = 3 cos x.
1. . (u + v)0 = u0 + v 0 ( ).
, 0 1, :
(sin x + cos x)0 = (sin x)0 + (cos x)0 = cos x sin x,
(x3 + 4 cos x 10)0 = (x3 )0 + (4 cos x)0 + (10)0 = 3x2 4 sin x
( 10 !).
2. . (uv)0 = u0 v + uv 0 .
:
(x2 sin x)0 = (x2 )0 sin x + x2 (sin x)0 = 2x sin x + x2 cos x.
20
0:
(cu)0 = c0 u + cu0 = cu0 ,
c0 = 0.
3. .
u 0
v
u0 v uv 0
.
v2
, , :
0
(sin x)0 cos x sin x(cos x)0
cos2 x + sin2 x
1
sin x
0
=
=
=
.
(tg x) =
2
2
cos x
cos x
cos x
cos2 x
.
, , , , .
u(v(x)) = sin x.
, u v. : x
v, v(x) u.
, , u , v . x
, . :
v(u(x)) = sin x.
.
()
() . :
1
(sin x)0 = cos x ( x)0 = cos x ,
2 x
1
1
( sin x)0 =
(sin x)0 =
cos x.
2 sin x
2 sin x
:
[(4x2 + 3x + 2)5 ]0 = 5(4x2 + 3x + 2)4 (4x2 + 3x + 2)0 = 5(4x2 + 3x + 2)4 (8x + 3).
( ; A, ):
[A sin(x + )]0 = A cos(x + ) (x + )0 = A cos(x + ).
, ? .
4. . [u(v(x))]0 = u0 (v(x))v 0 (x).
21
1.1.6
,
, .
-, . ,
? , .
, x(t) v(t) :
x(t) = 1 + 12t 3t2 ,
v(t) = 12 6t.
(1.13)
(1.14)
, t, x
.
-, .
, :
x(t) x(t)
(1.15)
( ).
, ,
:
dx
(1.16)
x(t)
dt
( ).
(1.16).
:
dx
x
x(t + t) x(t)
= lim
= lim
,
(1.17)
t0 t
t0
dt
t
, dt,
dx x(t). ,
; .
, , (1.16)
. dx dt. dt
, dx/dt (1.17)
.
, , ,
dx,
dt,
.
.
.
x(t)
x(t) , , x(t). :
x(t) x
(t)
( ), :
x(t)
d2 x
dt2
( ).
22
1.1.7
, . ,
, . ,
.
~u1 , ~u2 , ~u3 , . . . , , , O (. 1.5):
A2
A3
A1
~u2
~u1
~u3
~v
A1 , A2 , A3 , . . . , :
~v = OB. , ~un
~v , ~v ~un :
~v = lim ~un .
n
2
, , ,
? .
. A1 , A2 , A3 , . . . B : B , ,
, . , B
.
? :
.
23
, . 1.5
, (, ). ,
~un , ~u(t),
. , !
. t t0 .
~u(t) B, ,
~v = OB ~u(t):
~v = lim ~u(t).
tt0
1.1.8
, ,
.
, ~u(t), . ,
.
() ( ) . ~u t :
~u = ~u(t + t) ~u(t).
, . ~u . 1.6 (,
, ,
).
~u(t)
~u
~u(t + t)
. 1.6.
t , ~u (
, , ). , t 0
~u/t , ~u:
~u
~u(t + t) ~u(t)
d~u
= lim
= lim
.
t0 t
t0
dt
t
(1.18)
(
~u ) (1.18). , , .
, d~u/dt . , ~u, dt.
, ;
.
d~u/dt , dt,
d~u ~u. dt
24
(1.18) ,
.
( ) .
. .
1. : c = const,
d~u
d(c~u)
=c
.
dt
dt
,
m
d~v
= F~
dt
:
d(m~v )
= F~ .
dt
2. : ~c = const,
d
(x(t)~c ) = x(t)~
c.
dt
3. :
d
d~u d~v
(~u + ~v ) =
+
.
dt
dt
dt
. ,
OXY Z (. 1.7).
Z
uz
~k
~u
O
~i
~j
uy
ux
X
. 1.7.
, ~u
~i, ~j, ~k:
~u = ux~i + uy~j + uz~k.
25
ux , uy , uz ~u .
~u .
~u , , ux , uy , uz
:
~u(t) = ux (t)~i + uy (t) ~j + uz (t)~k.
(1.19)
. :
d
d
d
d~u
~
~
~
=
ux (t)i +
uy (t)j +
uz (t)k .
dt
dt
dt
dt
:
d~u
= u x (t)~i + u y (t)~j + u z (t)~k.
dt
(1.20)
, ~u (ux , uy , uz ),
d~u/dt ~u, (u x , u y , u z ).
(1.20) .
t + t (1.19) :
~u(t + t) = ux (t + t)~i + uy (t + t) ~j + uz (t + t)~k.
~u:
~u = ~u(t + t) ~u(t) =
~
~
~
~
~
~
= ux (t + t) i + uy (t + t) j + uz (t + t)k ux (t) i + uy (t) j + uz (t)k =
= (ux (t + t) ux (t))~i + (uy (t + t) uy (t)) ~j + (uz (t + t) uz (t)) ~k =
= ux ~i + uy ~j + uz ~k.
t:
~u
ux ~ uy ~ uz ~
=
i+
j+
k.
t
t
t
t
t 0 ux /t, uy /t, uz /t u x , u y , u z , (1.20):
d~u
= u x~i + u y~j + u z~k.
dt
26
1.2
.
. .
( )
.
1.2.1
,
. , , .
, .
, , , , . . : , ,
,
.
, , .
1.2.2
.
.
, . ,
. .
( ) .
. 1.8. OXY Z
, M .
Z
z
M
~r
y
x
X
. 1.8.
~r = OM - M . x, y, z M
- ~r.
27
M
:
x = x(t), y = y(t), z = z(t);
(1.21)
, , - M :
~r = ~r(t).
(1.22)
(1.21) (1.22) . , M
.
1.2.3
.
,
.
, ,
.
, .
,
, , .
1.2.4
, ,
, ( ) , ,
. , , .
, . . 1.8
M , - ~r.
, .
, .
, A B
(. 1.9).
C
B
A
. 1.9.
, , ACB.
AB.
28
1.2.5
.
:
s
v = lim
,
t0 t
s , t. , s:
v=
ds
.
dt
(1.23)
, , ,
. ,
(), . , (1.23)
, . , (1.23)
.
~i, ~j, ~k (. 1.10).
M (x, y, z)
~r
~k
~v
~r
O
~i
~j
~r + ~r
N (x + x, y + y, z + z)
. 1.10.
t M (x, y, z) -
(1.24)
t N (x + x, y + y, z + z)
-
ON = ~r + ~r.
~r = M N .
s/t , ~r/t
.
, ~v t ~r
t, ; ,
-:
d~r
~r
=
.
t0 t
dt
~v = lim
(1.25)
~r/t , M N . t
, N M , M N . , ~v M .
. 1.10.
29
. (1.24) , :
~v =
d ~
xi + y~j + z~k = x~i + y~j + z~k.
dt
(1.26)
(1.27)
(1.26) (1.27), , :
vx = x,
1.2.6
vy = y,
vz = z.
(1.25) , . .
.
, t ~v , t
~v + ~v .
~a ~v t,
; , :
~a = lim
t0
~v
d~v
=
.
t
dt
, , . :
~a =
d ~
vx i + vy~j + vz~k = v x~i + v y~j + v z~k.
dt
, :
ax = v x ,
ay = v y ,
az = v z .
, , -. ,
, - (
~r):
d2~r
d d~r
= 2.
~a =
dt dt
dt
, :
ax = x,
1.2.7
ay = y,
az = z.
, ( )
.
.
30
. (1.13):
x = 1 + 12t 3t2
( , ).
, :
vx = x = 12 6t,
ax = v x = 6.
, 6 /2 . ,
X.
, .
.
, , . ,
.
. :
x = 2 + 3t 4t2 + 5t3 .
:
vx = x = 3 8t + 15t2 ,
ax = v x = 8 + 30t.
: .
. X :
x = 5 sin 2t.
, , 5 5.
,
.
:
vx = x = 5 cos 2t 2 = 10 cos 2t,
ax = v x = 20 sin 2t.
,
. ax x ( ,
ax = 4x); , ax = 2 x .
1.2.8
. O.
K .
, K 0 , O0 , O ~u. .
31
, K 0 (
), ~u .
K . ~u, , ,
K 0 .
, 3 ~u. , ~u.
, ~u .
, . ,
.
( K 0 ) ~v 0
.
( K) ~v
.
, ,
.
. 1.11 M . :
~r - M K;
~r 0 - M K 0 ;
~ - O0 K.
R
M
~r 0
~r
K0
~u
O0
~
R
K
O
. 1.11.
,
~ + ~r 0 .
~r = R
, :
~
d~r
dR
d~r 0
=
+
.
dt
dt
dt
(1.28)
d~r/dt M K, :
d~r
= ~v .
dt
, d~r 0 /dt M K 0 ,
:
d~r 0
= ~v 0 .
dt
3
, .
32
~
dR/dt?
O0 ,
~u :
~
dR
= ~u.
dt
(1.28) :
~v = ~u + ~v 0 .
.
. ,
.
, ,
. !
1.2.9
.
,
( ).
, ( ). ,
.
, , , ( ) . ,
, ( ) .
, , . :
|~v | = const;
~v = const.
, :
~a = const.
.
,
. ,
,
.
.
33
, , , . :
.
, . 1.12 .
.
.
. 1.12.
, :
1. , ;
2. ,
( ).
. 1.13 , .
.
. 1.13.
34
1.3
~v . , ; ,
, .
(
, ). ,
.
1.3.1
, , ~v ,
t M0 M (. 1.14). ~s = M0 M .
~v
~s
M0
~r0
~r
. 1.14.
, , s . ,
:
s = vt,
(1.29)
v .
(1.29) (
). . , ~s ~v ,
(1.29) :
~s = ~v t.
(1.30)
, ,
O (. 1.14; ). ~r0 -
M0 ~r - M . , ,
~s = ~r ~r0 .
(1.30):
~r ~r0 = ~v t.
( - ):
~r = ~r0 + ~v t.
(1.31)
, ,
.
(1.31) .
35
(1.32)
(1.33)
(1.34)
(1.32)(1.34), , .
1.3.2
(1.31), ,
. , -
:
d~r
= ~v .
(1.35)
dt
~v = const. , ~v ? , ~v t. :
~v t ~c ( ,
). :
~r = ~c + ~v t.
(1.36)
~c ? t = 0, - ~r ~r0 . , t = 0 (1.36), :
~r0 = ~c.
, ~c -, (1.36) (1.31):
~r = ~r0 + ~v t.
, , (1.35) , ~v = const. , .
, .
. ,
. ;
.
36
1.4
~a. , .
1.4.1
: .
, .
. , :
d~v
= ~a.
dt
(1.37)
~a = const. , ~a ? , ~at. :
~c ( ). ,
~v = ~c + ~at.
(1.38)
~c ? t = 0
: ~v = ~v0 . , t = 0 (1.38), :
~v0 = ~c.
, ~c . (1.38)
:
~v = ~v0 + ~at.
(1.39)
. , OXY Z (1.39) :
vx = v0x + ax t,
vy = v0y + ay t,
vz = v0z + az t.
1.4.2
, - . , - :
d~r
= ~v .
dt
, (1.39):
d~r
= ~v0 + ~at.
dt
37
(1.40)
(1.40). .
~v0 , ~v0 t. ~at,
~at2 /2. ~c:
~r = ~c + ~v0 t +
~at2
.
2
, ~c ~r0 - ~r t = 0.
:
~r = ~r0 + ~v0 t +
~at2
.
2
(1.41)
, (1.41)
:
ax t2
,
2
ay t2
,
y = y0 + v0y t +
2
az t2
z = z0 + v0z t +
.
2
x = x0 + v0x t +
(1.42)
(1.43)
(1.44)
(1.42)(1.44)
.
(1.41). , ~r ~r0 = ~s .
:
~at2
~s = ~v0 t +
.
2
1.4.3
,
, . , , OX.
:
vx = v0x + ax t,
ax t2
,
x = x0 + v0x t +
2
ax t2
sx = v0x t +
,
2
sx = x x0 OX.
, .
:
vx v0x
t=
ax
:
2
vx v0x ax vx v0x
sx = v0x
+
.
ax
2
ax
:
sx =
2
2
v0x vx v0x
v 2 2vx v0x + v0x
+ x
,
ax
2ax
38
:
2
vx2 v0x
.
2ax
t ,
.
sx =
1.4.4
. .
, ,
~g , .
g = 10 /2 .
,
.
. , h = 2 .
. OY ,
.
2
vy2 v0y
.
sy =
2ay
v2
: sy = h, vy = v , v0y = 0, ay = g. : h =
,
2g
39
1.4.5
.
, .
, v0 h.
, , .
OXY , . 1.15.
Y
~v0
~g
h
. 1.15.
:
x = x0 + v0x t +
ax t2
,
2
y = y0 + v0y t +
ay t2
.
2
x0 = 0, v0x = v0 , ax = 0, y0 = h, v0y = 0, ay = g. :
x = v0 t,
y =h
gt2
.
2
(1.45)
T , y
:
s
gT 2
2h
y(T ) = 0 h
=0T =
.
2
g
L x T :
s
2h
L = x(T ) = v0 T = v0
.
g
, (1.45). t :
x
t=
v0
2
g x
gx2
=h 2 .
y =h
2 v0
2v0
y x, . ,
.
40
1.4.6
: , .
, v0 ,
. , ,
.
OXY , . 1.16.
Y
~g
~v0
. 1.16.
:
x = x0 + v0x t +
ax t2
,
2
y = y0 + v0y t +
ay t2
.
2
y = (v0 sin )t
gt2
.
2
, .
:
2v0 sin
,
g
v 2 sin 2
L= 0
,
g
gx2
y = x tg 2
.
2v0 cos2
T =
( !) , y x
.
, :
H=
v02 sin2
.
2g
41
1.5
, .
r.
v. v .
. T
:
2r
.
(1.46)
T =
v
, :
=
1
.
T
, . / ( ).
, , T = 0,1 . , 0,1
. : = 1/0,1 = 10 /; 10
.
1.5.1
.
O (. 1.17).
Y
~v
M
y
r
~a
M0
. 1.17.
M0 ; , t = 0
(r, 0). t M .
:
=
.
t
(1.47)
, , , /.
42
, , 2.
2
.
(1.48)
T
(1.46) (1.48), :
=
v = r.
1.5.2
(1.49)
. . 1.17,
x = r cos ,
y = r sin .
(1.47) : = t. ,
x = r cos t,
y = r sin t.
(1.50)
(1.50)
.
1.5.3
. , (1.50):
vx = x = r sin t, vy = y = r cos t,
ax = v x = 2 r cos t, ay = v y = 2 r sin t.
(1.50) :
ax = 2 x,
ay = 2 y.
(1.51)
(1.51) :
~a = 2~r,
(1.52)
~r - .
, -, . .
(. . 1.17). , ,
.
, (1.52)
:
a = 2 r.
(1.53)
(1.49):
v
r
(1.53). :
=
v2
.
r
, 2 r = (r) = v, (1.53) :
a=
(1.54)
a = v.
(1.53) (1.54);
.
43
1.5.4
, ( ) (1.52) (1.50). ,
.
:
~a =
~v
~v (t + t) ~v (t)
d~v
= lim
= lim
.
t0
t0
dt
t
t
, t t + t,
~v = ~v (t + t) ~v (t) t, t
, ~v /t.
. 1.18 () : A t B t + t.
~v (t) ~v (t + t); t ,
. ~v (t + t) B , A, ~v . , ~v /t
A; ,
t .
~v (t)
B
~v (t + t)
~v
~v
t
~v
t
. 1.18. ~v /t t
, t (
, ). ,
~v /t .
, t 0. B
A, A ~a = lim ~v /t
t0
.
44
1.6
,
. , , .
. v.
: t1 t2 .
t = t2 t1 .
, [t1 , t2 ] :
s = v(t2 t1 ) = vt.
(1.55)
.
, (. 1.19).
v
= vt
t1
t2
. 1.19.
, ,
. , v (1.55)
, t .
.
v , [t1 , t2 ]
, , (. 1.20):
v
t1
t2
. 1.20.
.
1. [t1 , t2 ] t.
45
2. , .
, 4 :
,
.
. 1.21 . t
, .
v
t1
t2
t1
t2
. 1.21.
, t ,
. , .
3. t . ,
. 1.20.
; , ,
t1 t2 (. 1.22).
v
t1
t2
. 1.22.
, .
. , , .
, .
4
,
.
46
. , v0 t = 0,
a. , t.
. :
v = v0 + at.
(1.56)
, . 1.23. , .
v
v0
. 1.23.
v0 . v = v0 + at. t. ,
:
v0 + (v0 + at)
2v0 + at
2v0 t + at2
v0 + v
t=
t=
t=
.
s=
2
2
2
2
:
s = v0 t +
at2
.
2
, , .
. (. 1.24). v. , .
. , R
R2 . ,
: /2, v.
, ,
:
v
s= v =
.
2
2
4
. 1.24.
47
1.7
.
.
,
- 5 . ,
, ,
.
.
, , .
1.7.1
,
. ,
.
. , , !
;
, .
, , : ,
.
-.
, :
.
,
!
, , ,
. , ,
.
, :
.
( !), .
. , .
.
.
.
, , . 6
5
.
6
, - .
: .
.
48
. .
: , , .
, , .
, .
( ). , ,
- ,
.
, .
, ,
. , , , (
). , , , .
1.7.2
, , , , . ,
. , .
. .
.
.
.
49
1.8
.
.
1. .
2. . ( ), .
, , ,
, (. . ) .
3. (.
).
4. . . 1 .
5. ( ).
6. .
.
:
=
m
.
V
(, ) . .
: 1000 /3 .
50
1.9
. , .
, ( )
. , : , ,
. , , . , .
1.9.1
, 7 , . , .
. F~1 , F~2 , . . . , F~n .
F~ = F~1 + F~2 + . . . + F~n , .
F~ F~1 , F~2 , . . . , F~n 8 .
1.9.2
, , (
),
( ), .
,
.
.
. , : m~a = F~ .
, . ,
.
1. ma = F , a , F .
2. ,
.
, ,
. ,
, .
. ( ): ,
, , .
, .
7
, .
, . ,
.
.
8
51
1.9.3
, , . (
).
. ,
.
, .
, P~ , , ~ , (. 1.25).
N
.
~
N
P~
~
. 1.25. P~ = N
~ , ,
P~ N
( ).
1.9.4
.
.
1. : m~a = F~ . ,
-, :
m
d2~r
= F~ .
dt2
(1.57)
: t = 0
~r = ~r0 ~v = ~v0 . -
.
, (1.57)
F~ , .
2. (1.57) . , ~r = ~r(t) . ,
.
. F~ , ,
(1.57) .
.
52
:
, (1.57)
. :
d2~r
F~
= ~a,
=
dt2
m
~a . , :
d~r
= ~v0 + ~at.
dt
:
~at2
.
2
.
~r = ~r0 + ~v0 t +
, , . , , .
. . , ,
.
53
1.10
, m~a = F~ (
) , .
. : ,
. .
1.10.1
. . , , , .
.
, . .
( , ) , .
( )
, ( ,
).
. , . ,
.
, , . , , .
, , ,
.
,
, . :
1. ;
2. , , ( ).
, , .
, .
.
,
.
.
1.10.2
, .
.
. . , , x,
54
:
F = kx,
(1.58)
k .
,
.
(1.58) , ()
(. 1.26):
F
F = kx
. 1.26.
k F = kx. :
k = tg ,
.
k.
, .
, .
, . 1.26 , F x x.
1.10.3
, (1.58) .
, l S
x, :
F = ES
x
.
l
E . .
.
55
1.11
,
. .
1.11.1
.
. m1 m2
, r :
m1 m2
(1.59)
F =G 2 .
r
G . ,
:
2
G = 6,67 1011
.
2
, :
. , 6 1024 .
(1.59), , ,
. , , .
1. (1.59) , . r . ,
.
2. (1.59) , , , . r .
, .
, (1.59)
(, ) .
1.11.2
, . , . .
m . mg,
g . ,
, :
mg = G
Mm
,
R2
M , R 6400 .
:
g=G
56
M
.
R2
(1.60)
, ,
M R.
h , :
mg(h) = G
Mm
.
(R + h)2
g(h) h:
g(h) = G
M
gR2
=
.
(R + h)2
(R + h)2
GM = gR2 ,
(1.60).
1.11.3
, . , ,
. ,
. , , ().
m~g
~
N
P~
. 1.27. ,
. 1.27 .
m~g (
~ ( ).
). N
P~ . P~
~ (P = N ) .
N
, . , ,
. :
~ = ~0 m~g = N
~ mg = N.
m~g + N
N = P mg = P . , ,
.
, .
57
. m a,
. .
. Y (. 1.28).
Y
~
N
~a
m~g
. 1.28.
:
~.
m~a = m~g + N
Y :
ma = N mg.
N = mg + ma = m(g + a). ,
P = m(g + a).
, . .
. m a 6 g , . .
. Y (. 1.29).
~
N
~a
m~g
. 1.29.
. :
~.
m~a = m~g + N
Y :
ma = mg N.
N = mg ma = m(g a). ,
P = m(g a).
. a = g ( )
. ,
.
58
1.11.4
, ,
.
h . M , R (. 1.30).
~v
m
h
F~
R
M
M
. 1.30.
F~ ,
.
v2
a=
.
R+h
m , ,
: ma = F ,
m
Mm
v2
=G
.
R+h
(R + h)2
:
r
v=
GM
.
R+h
,
h = 0. :
r
GM
v1 =
,
R
, (1.60),
v1 =
p
gR .
v1 = 10 6400000 = 8000 / = 8 /.
59
1.12
, .
.
.
1. .
.
2. .
.
.
.
1.12.1
. ,
: ,
, , .
, , .
?
, ,
. . , ,
, .
F , . ,
. ,
f ,
: f = F (. 1.31, OA). :
.
f
f0
f0
. 1.31. f F
, . ,
f0 (. 1.31, A).
,
. .
, ,
. . .
60
F (. 1.31, AB).
f0 .
. , .
, , .
. (
, . . ).
. .
1. .
2.
:
f = N.
.
3. .
4. .
.
. m = 3 . = 0,4. F .
: 1) F = 10 ; 2) F = 15 .
. , . f~ (. 1.32).
Y
~
N
f~
F~
X
m~g
. 1.32.
:
~ + F~ + f~.
m~a = m~g + N
(1.61)
Y , ay = 0. (1.61) Y ,
: 0 = mg + N , N = mg.
f0 ( ) :
f0 = N = mg = 0,4 3 10 = 12 .
1) F = 10 . ,
: f = F = 10 .
2) F = 15 . ,
: f = f0 = 12 .
61
1.12.2
, ( ),
.
-, . , , .
-, .
,
. ,
( ).
, .
:
f = v.
:
f = v 2 .
,
.
, .
, , ,
:
v 2 = mg.
:
r
v=
mg
.
(1.62)
. , ,
.
?
. (1.62) ,
. , .
62
1.13
.
,
.
(. .
) , .
. ,
, , , .
. , .
.
.
.
, , . ,
( ,
).
.
, . F~1 F~2
(. 1.33).
F~2
F~1
. 1.33.
. : . .
, .
,
? .
, .
, .
.
, .
.
,
. , , , .
63
1.13.1
(. .
).
. 1.34 , F~ . O.
l = OH, H , O .
H
F~
l
O
. 1.34.
:
M = F l.
, ,
. , , , , .
1.13.2
, . . ,
, .
, , , .
1. , .
2. , ,
, .
, . 1.33
( ). .
.
10 . .
20 . , ,
, .
64
,
.
. , .
?
.
. A B (. 1.35).
, .
~2
N
~1
N
m~g
f~
D
. 1.35.
, m~g .
~ 1 f~ A. . 1.35 N
A ;
, ( ).
~ 2 B. ,
N
.
10 . :
f = N2 .
(1.63)
:
mg = N1 .
(1.64)
20 . ?
, A ( ).
~ 1
f~ N
A ( ).
~ 2 ,
A m~g N
; , .
~ 2 AC, A BC
N
~ 2 . m~g AD, A
N
m~g . :
N2 AC = mg AD.
65
2N2 = mg tg .
(1.65)
(1.63) (1.65):
2f = mg tg .
(1.66)
, . , . ,
f , :
f = N1 .
(1.66) :
2N1 = mg tg ,
(1.64):
2mg = mg tg .
:
= arctg(2).
66
1.14
- : 1)
; 2) .
,
. .
, .
,
, .
.
1.
. :
, ,
.
2. C , .
, ,
.
S F ,
.
p=
F
.
S
(). 1 ,
1 1 2 .
: p0 = 105 .
1.14.1
, .
.
, S h (. 1.36).
.
h
p
S
. 1.36.
Sh, m = Sh. F
. , :
F = mg = Shg.
67
F S, :
p = gh.
.
, 10 p = 1000 10 9,8 = 98000 ,
. , 10
.
,
. , ( = 13600 /3 ),
:
h=
105
p
=
= 0,75 = 750 .
g
13600 9,8
( . .).
1.14.2
,
, . - .
(, ) .
.
. , ,
.
( , , ,
, .)
, h p = p0 + gh. ?
p0 h,
gh.
. , (. 1.37)9 .
,
. ,
.
: ,
. 1.37.
- . ,
.
, .
, , . ?
, . -
.
9
http://festival.1september.ru.
68
1.14.3
, .
? , ,
, .
. 1.38. ,
. .
F~2
S1
S2
F~1
. 1.38.
.
S1 , S2 .
F1 . :
p=
F1
.
S1
, . , :
F2 = pS2 = F1
S2
.
S1
:
F2
S2
=
.
F1
S1
, F2 F1 , S2 S1 . , 100 ,
100 . .
1.14.4
? ?
. .
, . ,
- , .
. ,
.
69
. S h, .
. h1 , h2 = h1 + h
(. 1.39).
h1
F~1
h2
F~2
. 1.39. FA = F2 F1
,
. .
p1 = gh1 .
F1 = p1 S = gh1 S, .
p2 = gh2 .
F2 = p2 S = gh2 S, (
!).
h2 > h1 , F2 > F1 , , . FA . :
FA = F2 F1 = gh2 S gh1 S = gS(h2 h1 ) = gSh.
Sh V . :
FA = gV.
(1.67)
. ,
, .
(1.67) . V
m, V : V = m. gV = mg = P , P ,
V . (1.67) :
FA = P.
(1.68)
, , , , .
(1.67) (1.68) ,
V , (,
). , .
V . : . , ,
, ,
, .
70
,
.
, , . ,
.
,
( ).
V
. , ,
, . , V .
.
. ,
, .
, (1.67). ,
, -
.
. ? ,
, . ,
. ,
.
, , , . (1.67)
, V V :
FA = gV .
, ,
. .
, , ,
, .
1.14.5
0 . , .
mg FA .
V ,
mg = gV, FA = 0 gV.
.
1. : mg > FA , > 0 . .
2. : mg = FA , = 0 .
.
3. : mg < FA , < 0 .
, . , . -
71
( ).
, , . . . , (mg = FA ),
.
, : 6 0 . , ( = 900 /3 ) (0 = 1000 /3 ),
(0 = 800 /3 ).
72
1.15
, :
p~ = m~v .
. :
[p] = [m] [v] =
? , , .
1.15.1
F~ , m.
:
m~a = F~ .
, ~a ,
:
m
d~v
= F~ .
dt
m :
d(m~v )
= F~ .
dt
, :
d~p
= F~ .
dt
(1.69)
(1.69) .
. .
: , , .
(1.69) :
~p
= F~ .
t
(1.70)
F~ , t.
t, ~p/t d~p/dt,
F~ .
, , t . ,
, F~ ,
.
~p (1.70)
t. . ,
73
p~0 , p~
t, :
~p = p~ p~0 .
, (. 1.40). , , , .
p~
~
p
p~0
. 1.40.
, , ( p~0 )
( p~ = ~p0 ). ,
(p = p0 ), :
~p = p~ p~0 = ~p0 p~0 = 2~p0 .
. 1.41:
~
p = 2~
p0
p~ = ~
p0
p~0
. 1.41.
, ,
: p = 2p0 .
(1.70) :
~p = F~ t,
(1.71)
, , :
p~ p~0 = F~ t.
F~ t .
; :
[F t] = [F ] [t] = .
( ,
.)
(1.71) : . , ,
.
74
1.15.2
.
. m = 100 , v = 6 /,
.
( ) = 60 .
t = 0,01 . , .
. , , (. 1.42).
v
. 1.42. ( )
, . , ~
. , N
, (. 1.43).
~
N
. 1.43.
~ t. , (1.71) : ~p = N
~ ,
N
(. 1.44).
p~
~
p
p~0
. 1.44.
p~0 p~ ( ). , p~0 , p~ ~p, . ,
p~ ~p , .
, 60 (
); , . :
p = p0 = mv = 0,1 6 = 0,6 .
, :
N=
p
0,6
=
= 60 .
t
0,01
75
1.15.3
. , 1 2
p~1 p~2 . p~
:
p~ = p~1 + p~2 .
, ,
(1.69). .
, 1 2,
. , 1
2, . F~1 ,
1. F~2 , 2 (. 1.45).
F~1
F~2
T~
T~ 0
. 1.45.
, 1 2 . 2
1 T~ . 1 2 T~ 0 .
T~ T~ 0 : T~ 0 = T~ . T~ T~ 0
, .
1 2 (1.69):
d~p1
= F~1 + T~ ,
dt
d~p2
= F~2 + T~ 0 .
dt
(1.72)
(1.73)
(1.72) (1.73):
d~p1 d~p2
+
= F~1 + F~2 + T~ + T~ 0 .
dt
dt
,
p~1 p~2 . T~ + T~ 0 = ~0 :
d(~p1 + p~2 )
= F~1 + F~2 .
dt
p~1 + p~2 = p~ 1 2. F~1 + F~2 = F~
, . :
d~p
= F~ .
dt
(1.74)
, , . (1.74),
, .
(1.74) .
.
76
,
. N , :
p~ = p~1 + p~2 + . . . + p~N .
, (
). , (1.72) (1.73),
,
, ( ,
, ). (1.74)
.
1.15.4
,
, . , , -
.
, , : F~ = ~0.
(1.74) :
d~p ~
= 0.
dt
( ),
:
p~ = const.
. .
,
.
. m1 = 800 v1 = 3 / . m2 = 200 v2 = 13 /.
( ). .
. . 1.46. X
.
~1
N
~2
N
~v1
~v2
X
m2~g
m1~g
. 1.46.
, . , , :
~ 1 = ~0,
m1~g + N
~ 2 = ~0.
m2~g + N
77
, , , .
, . , :
p~ = p~ .
(1.75)
:
p~ = m1~v1 + m2~v2 .
m1 + m2 ,
~v :
p~ = (m1 + m2 )~v .
(1.75) :
m1~v1 + m2~v2 = (m1 + m2 )~v .
, :
~v =
m1~v1 + m2~v2
.
m1 + m2
X:
vx =
m1 v1x + m2 v2x
.
m1 + m2
: v1x = 3 /, v2x = 13 /,
vx =
0,8 3 0,2 13
= 0,2 .
0,8 + 0,2
, ,
X. : v = 0,2 /.
1.15.5
. ( , , ), X,
X .
, ,
X .
. (1.74) X:
dpx
= F, x .
dt
, F, x = 0,
dpx
= 0.
dt
, px :
px = const.
78
. X , , , px
.
,
.
. M , , m
v . u,
.
. . 1.47. .
~v
~
N
~u
m~g
M~g
X
. 1.47.
+ . ,
( ,
), .
, , , . ?
~ . N
, M~g +m~g +N
, M g + mg,
.
( ). , X. .
X (
), :
M u + mv0 cos = 0,
u=
mv0 cos
.
M
79
1.16
. .
1.16.1
F~ ,
, ~s. F~ (,
, ).
, (. 1.48;
, , ).
F~
F~
~s
. 1.48. A = F s
A
:
A = F s.
(1.76)
(): = . ,
1 1 , 1 .
, , . ,
.
(. 1.49).
F~
F~
F~
F~
F~k
F~k
~s
. 1.49. A = F s cos
F~ : F~k ( ) F~ ( ). F~k . F~ :
A = Fk s = F cos s. ,
A = F s cos .
(1.77)
, -
(1.77). .
, , , , .
: = 180 , cos = 1, :
A = F s = mgs,
80
m , .
(1.77) ,
:
~ s.
A = F~
:
A = Fx sx + Fy sy + Fz sz .
F~1 , F~2 , . . . , F~n , F~ .
F~ :
~ s = (F~1 + F~2 + . . . + F~n )~s = F~1~s + F~2~s + . . . + F~n~s,
A = F~
A = A1 + A2 + . . . + An ,
A1 , A2 , . . . , An F~1 , F~2 , . . . , F~n . ,
.
1.16.2
, . ,
, .
, . N
A t, :
N=
A
.
t
(). 1 = 1 /, 1 ,
1 1 .
, , , ,
~v . ,
F~ .
t ~s = ~v t. F~ :
~ s = F~
~ v t.
A = F~
:
~ v,
N = F~
N = F v cos ,
.
, F~
( ).
= 0, :
N = F v.
81
1.16.3
.
: , , , . . .
, ,
. .
. , .
, .
( , ).
. .
.
.
.
1.16.4
( )
K=
mv 2
,
2
m , v .
N
:
2
mN vN
m1 v12 m2 v22
+
+ ... +
.
K=
2
2
2
F~ , , , . ,
F~ . .
~v1 , ~v2 . X (, , F~ ). F~ :
2
2
2
2
mv1x
mv2x
v2x
v1x
~
=
.
A = F~s = Fx sx = max sx = max
2ax
2
( sx , ).
,
2
2
; v1x
= v12 v2x
= v22 . :
A=
mv22 mv12
= K2 K1 = K,
2
2
.
K = A
.
. , .
82
, (K > 0,
).
, (K < 0,
). ,
.
, . ,
. ,
,
. , ( , )
.
. v . s, ,
.
mv 2
,
. K1 =
2
mv 2
.
K2 = 0. K = K2 K1 =
2
~ f~. m~g , N
, , . :
A = f s = N s = mgs.
:
K = A
1.16.5
mv 2
v2
= mgs s =
.
2
2g
m, .
.
.
h,
:
P
~g
W = mgh,
~s
g
h1
.
Q
. ( (1.78), (1.79)), h2
, . .
. 1.50. A = mg(h1 h2 )
.
, . ,
P , h1 , Q,
h2 (. 1.50).
83
m~g ~s .
:
A = m~g~s = mgs cos .
, . 1.50, s cos = h1 h2 .
A = mg(h1 h2 ) = mgh1 mgh2 ,
A = W1 W2 .
(1.78)
, W1 W2 = (W2 W1 ) = W , :
A = W.
(1.79)
, (1.78) (1.79) , P Q, .
, , . ,
.
, .
,
, .
, , .
.
, .
1.16.6
k. x1 . ,
x2 .
?
,
. . , .
, .
x1 , x2 :
A=
kx21 kx22
.
2
2
kx2
2
(x ).
,
A = W1 W2 = W,
W =
(1.78) (1.79).
84
1.16.7
, .
E :
E = K + W.
.
, / . , .
K1 W1 , K2 W2 .
A.
:
K2 K1 = A.
:
A = W1 W2 .
:
K2 K1 = W1 W2 ,
K1 + W1 = K2 + W2 .
:
E1 = E2 .
, / .
.
.
, .
: . .
1.16.8
( ), . ,
, . . : ,
. ,
.
/ .
, A . ( ) - A.
85
:
K2 K1 = A + A .
A = W1 W2 ,
K2 K1 = W1 W2 + A .
K2 + W2 (K1 + W1 ) = A ,
E2 E1 = A .
E = E2 E1 :
E = A .
, / . ,
: .
.
. , .
, .
, . , . .
.
86
1.17
(
). , ,
.
: .
.
1.17.1
, . . 1.51
O. ( A B) F~1
F~2 . l1 l2 .
: F1 l1 = F2 l2 ,
A
O
F1
l2
= .
F2
l1
l1
l2
B
, F~1
( ,
) , F~2
.
, 100
. 1.51.
700 , 7 : 1
. 7 ,
: 7 ,
( ).
, , , , .
, . , , (
).
1.17.2
, . .
. 1.52 , . .
A
B
O
(
O).
D P~ .
D
C
, ,
. P~ D, .
F~
P~
C F~ .
F~ OA = r, r . . 1.52.
P~ OB = r. ,
, : -,
87
F = P , -, C
.
? , .
.
1.17.3
. 1.53 , . F~ ,
C .
F~
, ,
OD.
C
A, (
A). ,
O
A
B
A (
).
P~ D .
D
P~ AO = r.
~
F , , : AB = 2r. ,
F = P/2 (
. 1.53: F~
P~
P~ ).
,
. 1.53.
. , , . , ,
C (
).
. 1.53 :
( C) . ,
! -
.
. 1.54 ,
. , ,
.
F~
F~ .
: - . 1.54.
.
1.17.4
, , . , , , .
.
, .
88
: .
, m,
. F~ , ,
(. 1.55).
~
N
X
F~
m~g
. 1.55.
X , . ,
:
~ + F~ = ~0.
m~g + N
X:
mg sin + F = 0,
F = mg sin .
, .
, ,
mg. , F < mg, sin < 1.
, , .
.
1.17.5
,
.
, 2 : 1 .
P , P/2.
h 2h,
P
A = 2h = P h,
2
. . , .
,
F = mg sin , . , h
, l = h/ sin .
h
A = mg sin
= mgh,
sin
89
. . , .
.
. .
, , .
, .
1.17.6
A , - , A ,
.
:
;
, ;
, .
,
, .
.
() :
=
A
.
A
. 100%.
.
.
m
F~ P Q h (. 1.56). , , f~.
~
N
X
F~
f~
h
Y
m~g
. 1.56.
, , , :
~ + F~ + f~ = ~0.
m~g + N
90
X:
mg sin + F f = 0.
(1.80)
mg cos + N = 0.
(1.81)
f = N.
(1.82)
Y :
,
(1.81) :
N = mg cos .
(1.82):
f = mg cos .
(1.80), :
F = mg sin + f = mg sin + mg cos = mg(sin + cos ).
F ,
:
A = F P Q = mg(sin + cos )
h
= mgh(1 + ctg ).
sin
, , :
A = mgh.
:
=
A
mgh
1
=
=
.
A
mgh(1 + ctg )
1 + ctg
91
1.18
.
.
,
,
. , (
).
, , . . ,
, .
.
, , , , ,
, , .
. .
.
T . ,
.
, : = 1/T .
() , .
1.18.1
, - x. x = 0.
x(t), .
. , .
, .
/2,
. .
,
:
x = A cos(t + ).
(1.83)
.
A (
), . .
. A .
t + . ,
t = 0, . :
x0 = A cos .
. T
. , 2 :
T = 2,
2
,
(1.84)
=
T
= 2.
(1.85)
92
/ ( ).
(1.84) (1.85) (1.83):
2t
+ , x = A cos(2t + ).
x = A cos
T
(1.83), , . 1.57.
x
T
A
x0
0
. 1.57.
(1.83) . , , , :
x0 .
, .
, (
). , x0 = A, = 0.
:
x = A cos t.
. 1.58.
x
2T
3T
. 1.58.
93
, ,
. x0 = 0, = /2.
:
x = A sin t.
. 1.59.
x
2T
3T
. 1.59.
1.18.2
(1.83). :
vx = x = A sin(t + ).
(1.86)
(1.86):
ax = x = A 2 cos(t + ).
(1.87)
(1.83) (1.87)
. ,
2 :
ax = 2 x.
(1.88)
.
:
x + 2 x = 0.
(1.89)
C (1.89) . ( ,
). , , :
(1.89) (1.83) A ;
.
, (1.88), (1.89) . A
.
94
1.18.3
,
.
(. 1.60). , .
. , .
. m, k.
x = 0 , .
, .
F~
. 1.60.
F~ . X :
max = Fx .
(1.90)
k
x.
m
(1.88),
ax =
2 =
k
.
m
, , :
r
k
.
=
m
(1.91)
T = 2/
:
r
m
T = 2
.
(1.92)
k
, , . ,
(1.92).
95
1.18.4
,
(. 1.61). .
l
T~
m~g
x
. 1.61.
. l. .
:
m~a = m~g + T~ ,
X:
max = Tx .
(. . x > 0), :
Tx = T sin = T
x
.
l
(. . x < 0), :
Tx = T sin = T
x
.
l
, :
max = T
x
.
l
(1.93)
, T = mg.
, (
), T mg. (1.93):
max = mg
x
,
l
g
ax = x.
l
(1.88),
2 =
96
g
.
l
, :
r
g
=
.
l
:
s
l
.
T = 2
g
(1.94)
(1.95)
, (1.95) .
, .
1.18.5
, , .
, , , .
.
, ,
. , (1.91) (1.94) ()
.
, . . .
,
(. 1.62).
x
. 1.62.
, F (t), ( ).
, 0 ,
:
F (t) = F0 cos t .
:
, . ,
97
, . (
).
. . 1.63.
A
. 1.63.
, = r .
: r 0 , ,
. , r = 0 , 0 .
98
1.19
(, ).
:
, - ,
.
.
1.19.1
, .
. . 1.64 ,
; , , (. . ).
~v
. 1.64.
, .
. . 1.65 ,
.
~v
. 1.65.
, :
,
.
, ,
. ,
10 .
10
, . .
99
,
, . . . ,
, , .
. , .
, . .
.
, ( 1) T . 2, . 2, ,
3 . . ,
T .
, . . . . , 2
1, 3 2 . . 1 T , N + 1,
1 .
, , ,
. . N + 1 1, N + 2 2 . . .
;
T .
(. 1.64).
(. 1.65). , ( ) , (. .
, 2).
:
v= .
T
:
=
1
.
T
, :
v = .
1.19.2
(1.96)
, . 16
20 , . ,
.
.
(). , 0 , 10 , 50 , 80 , 130
( ).
100
, , (,
). : ,
. , , ,
, .
: ,
. , ,
, .
, 0 340 / (
)11 . 1500
/, 5000 /.
, : . (1.96)
, .
11
, ,
, .
101
2
,
. ,
.
. , .
,
, .
.
, . ,
, , .
:
102
2.1
, , :
-
, , ,
? , (
, , ): , ,
, , .
. . . , .
- () . , .
1. .
, .
2. 1 ,
.
3.
, .
. .
2.1.1
.
, -
?
, .
. . ,
.
,
. .
( ), .
.
, H2 O ,
. , .
, H O , ,
,
.
1
103
( )
108 . ,
.
.
. , ;
, , .
, , . , .
, .
.
, ,
. , , ,
.
.
, . 2.1 2 . .
( , )
.
.
. 2.1.
- ? : .
,
(
).
2.1.2
:
( ), .
- !
2
en.wikipedia.org.
104
.
( 105 104 ),
.
, . , ,
, . ,
, ,
, .
, (),
. (. 2.2)3 .
. 2.2.
100010000 . ,
,
; . ,
, .
, , . .
.
2.1.3
: ,
: , .
,
. ,
. , .
, .
3
nv-magadan.narod.ru.
105
.
, ( 1000 ).
,
.
. .
,
, .
:
, .
.
.
106
2.2
, , , . .
2.2.1
- . ?
,
. ,
(. 2.3).
. 2.3.
, 105 . (108 ).
.
.
, .
,
.
, .
, .
.
. ,
.
2.2.2
, .
.
: .
;
.
107
, . 2.4
4 . , .
. 2.4.
, , ,
. . 2.5 ( ,
).
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
. 2.5.
, , .
, . , ,
. ( ),
; . ,
.
4
Ben Mills.
108
2.2.3
: , . ,
; .
,
.
: , ,
.
, , :
. , ,
(. 2.6). ,
, , .
. 2.6. -
, . , , , . ,
-
.
,
. : .
.
. ,
,
. .
109
2.3
.
m
(
m , V , =
V
).
m = V.
N ( ).
m0 .
m = m0 N.
n=
N
( ), [n] = 3 .
V
N = nV.
, m0 n?
, . . . :
m0 n = m0
m0 N
m
N
=
=
= .
V
V
V
,
= m0 n.
. ,
1024 , 108 . -
.
, , . .
, , 12 . 12
6,02 1023 . , 6,02 1023 .
: NA = 6,02 1023 1 .
. .
, NA ? , ,
:
N = NA .
([] = /). ,
m = .
? , ! A ( ) , /. ,
A = 27, 27 / 0,027 /.
? . 12 / . 12 . ,
1 /.
A A /.
, ,
. , CO2
12 + 16 2 = 44 / = 0,044 /.
110
! , 2 /, (H2 ).
(N2 , O2 ). ,
(He)
4 /, .
:
/! ,
, :-)
, m0 NA ? ,
, , . . :
= m0 NA .
111
2.4
. ?
.
, . .
, . ,
1025 . .
2.4.1
,
.
.
, .
.
, , ,
. , , , , , .
, , . : , ,
, . .5
,
. .
2.4.2
, , :
, . , ,
, , .
, .
,
, . , , ,
.
().
. , , , , ,
. , , .
, ; .
5
, . , .
,
. .
112
, :
. , , .
.
.
- ( ),
- ( ), .
.
,
( ), .
.
- ( ) .
( ) , .
6 ,
. . !
2.4.3
.
( )
. 0, 100, 100 .
( C),
.
: -.
,
, .
.
, - ( !): , .
.
, ,
, .
, ,
T . (K).
(T = 0) t = 273,15 C. :
T = t + 273,15.
T = t + 273.
1000 C ( , ) .
.
6
113
2.5
.
( ).
.
.
.
1. . , .
2. .
3. .
, ,
.
2.5.1
,
.
. N ,
v1 , v2 , . . . , vN . m0 . :
E1 =
m0 v12
,
2
E2 =
m0 v22
,
2
...,
EN =
2
m0 vN
.
2
E :
2
2
E1 + E2 + . . . + EN
1 m0 v12 m0 v22
m0 vN
m0 v12 + v22 + . . . + vN
E=
=
+
+ ... +
.
=
N
N
2
2
2
2
N
, v 2 :
v2 =
2
v12 + v22 + . . . + vN
.
N
:
E=
m0 v 2
.
2
:
r
2
v12 + v22 + . . . + vN
v=
.
N
114
(2.1)
2.5.2
C - .
:
2
p = nE,
3
n ( ). (2.1) :
1
p = m0 nv 2 .
3
m0 n? , : m0 n = .
:
1
p = v 2 .
3
2.5.3
, . ,
. , .
, , . .
.
.
:
3
E = kT,
2
(2.2)
k = 1,38 1023 / .
. (2.1) (2.2):
3
m0 v 2
= kT,
2
2
r
3kT
.
v=
m0
m0 , .
,
NA :
r
3kNA T
v=
.
m0 NA
: m0 NA = .
, :
R = kNA = 1,38 1023
R .
115
:
s
3RT
v=
.
2.5.4
p = 32 nE E = 32 kT . :
p = nkT.
, n =
N
V
N = NA , :
p=
N
NA
RT
kT =
kT =
,
V
V
V
pV = RT.
(2.3)
(2.3) .
,
, .
.
, = m
, m ,
:
m
(2.4)
pV = RT.
. V :
p=
m
V
m
RT.
V
= .
p=
RT.
(2.3)(2.5).
116
(2.5)
2.6
:
. , , :
m = const, , , ;
= const, - (, ).
(,
) .
, : , .
( ).
2.6.1
( )
. , .
, .
, .
1. : T = const.
2. : p = const.
3. : V = const.
, -
. .
2.6.2
.
.
p V .
T . : p1 , V1 , T , p2 , V2 , T .
:
m
RT,
m
p2 V2 = RT.
p1 V 1 =
, m
. . ,
:
p1 V1 = p2 V2 .
117
, ,
:
pV = const.
.
p=
const
,
V
: . , ,
, .
?
,
, , . , . ,
,
.
2.6.3
,
:
pV -: V , p;
V T -: T , V ;
pT -: T , p.
.
.
pV - p = const
V
k
( y = x ). . 2.7.
p
. 2.7. pV -
118
. , ,
pV -.
, ,
(. 2.8). T1 , T2 .
p
p2
T2 > T1
p1
T1
V
. 2.8. ,
V . p1 ,
p2 > p1 . ,
( ). , T2 > T1 .
: , T (. 2.9):
p
. 2.9. V T - pT -
2.6.4
, , . .
: ,
. M S,
p = p0 +
p0 .
119
Mg
,
S
p.
;
p, V1 , T1 p, V2 , T2 .
:
m
RT1 ,
m
pV2 = RT2 .
pV1 =
, :
V1
T1
=
.
V2
T2
, , . ,
, ( ,
):
V1
V2
=
.
T1
T2
! -:
V
= const.
T
, :
V = const T.
? . ,
, .
2.6.5
. V T - V = const T
(. 2.10):
V
. 2.10. V T -
,
( -) . , ,
120
(: , ). .
, . ,
, V T -.
, p1 p2 (. 2.11):
V
p1
V1
p2 > p1
V2
T
. 2.11. ,
T . , V2 < V1 . , ( !).
, p2 > p1 .
,
p (. 2.12):
p
. 2.12. pV - pT -
2.6.6
, , , . .
: ,
( , ).
V . - p1 , V, T1 p2 , V, T2 . :
m
RT1 ,
m
p2 V = RT2 .
p1 V =
121
:
T1
p1
=
.
p2
T2
-, :
p1
p2
=
.
T1
T2
:
p
= const.
T
, :
p = const T.
. .
2.6.7
. pT - p = const T
(. 2.13):
p
. 2.13. pT -
:
.
, , pT - (. 2.14):
p
V1
p1
V2 > V1
p2
T
. 2.14. ,
122
. T , p2 < p1 .
, (
). , V2 > V1 .
,
V (. 2.15):
p
. 2.15. pV - V T -
, - .
.
: , .
.
123
2.7
,
. . ?
2.7.1
. ( ). ,
, .
. 2.16 .
, . ,
.
. 2.16.
(. .
),
, .
, , , .
, ,
7 .
, .
.
, .
2.7.2
, ?
;
, .
7
.
.
124
, , , .
, - . :
, .
, ;
.
,
. , ,
.
p . , p
, . ,
.
2.7.3
, ( ) ( ). ,
:
(2.6)
p = RT.
, .
.
.
1. .
, , ,
, , , ,
.
,
( ),
, , . .
.
2. .
, ,
(2.6).
, , , .
, .
3. .
, .
,
125
. , .
, ,
.
, , .
.
4. , .
, ,
(2.6) .
(. 2.17). 12 .
.
p
1
T
. 2.17.
2 ; , ( 23).
, .
, . .
2.7.4
, , . ,
.
, (. . , , ).
.
126
. ,
:
p
100%.
=
p
- (2.6) ,
. (2.6), ,
, :
=
100%.
, , .
, .
, ,
, .
.
127
2.8
( ).
.
, , . ,
.
, (. .
). .
.
,
.
, .
1. .
,
.
!
2. () .
3. .
4. .
.
2.8.1
(,
).
8 . , N
E :
3
3
3
U = N E = N kT = NA kT = RT,
2
2
2
U=
3m
RT.
2
, ( ) . ,
, ,
.
8
128
2.8.2
, . ,
, , , . . ,
.
,
. ,
.
, :
;
.
, :
- :-) .
2.8.3
, .
, .
. : ,
.
, ; , ,
, .
, .
.
, .
, ,
, 9 .
, ,
. ( ,
, .) ,
.
, , :
, - ,
.
2.8.4
, . , (
). .
9
. .
129
: , .
.
2.8.5
, , ,
. ,
(. . )
.
,
. .
(. 2.18)10 .
. 2.18.
.
. :
, .
. , :
- .
, , :
).
, ,
. .
, .
, ?
.
2.8.6
.
. , , .
10
educationalelectronicsusa.com.
130
11 , .
, .
.
,
( ).
12 . 2.19.
. 2.19.
: , ( ),
.
, . ,
. . ,
, , .
, :
, . .
2.8.7
? :
150 .
. , . ?
,
. ,
, , , 13 .
,
,
. . .
11
, , :
.
12
physics.arizona.edu.
13
, .
131
. , ,
.
.
: 300000 /. ,
.
. . ,
. , .
, , , .
, , .
,
.
.
. ,
, .
.
, ( , ).
. , () . -:
(6000 C),
, , .
(. 2.20)14 .
. 2.20. : , ,
14
beodom.com.
132
2.9
, (). , ,
, .
U ,
, : Q = U .
U , . . , ,
. , ,
5 : 5 .
2.9.1
, ( , , ).
t1 , t2 .
, , ,
m :
Q = cm(t2 t1 ).
c .
. .
t = t2 t1 , :
Q = cmt.
, :
Q
.
c=
mt
, , 1 1 C (, , 1 K).
/( C) /( K).
,
.
. .
.
C
: c = 2100
.
C
: c = 4200
C:
C = cm.
, :
Q = C(t2 t1 ).
133
2.9.2
( 1 2), . ,
, .
,
.
, . ,
.
, : U1 + U2 = const.
U1 , U2 ,
:
U1 + U2 = 0.
U1 = Q1 , ; U2 = Q2 , .
,
Q1 + Q2 = 0.
(2.7)
, ,
. , .
(2.7) .
, n ,
:
Q1 + Q2 + . . . + Qn = 0.
(2.8)
.
m1 = 200 t1 = 100 C m2 = 300
t2 = 20 C. .
.
(2.7):
cm1 ( t1 ) + cm2 ( t2 ) = 0,
c . :
=
m1 t1 + m2 t2
= 52 C.
m1 + m2
134
2.10
, : ,
.
, .
(,
) .
:
( );
( );
( );
( ).
2.10.1
, . . ,
.
( ) .
, NaCl (. . 2.21, )15 ; ,
.
. 2.21. NaCl
. ,
, .
.
, , .
15
en.wikipedia.org.
135
. ,
.
, , . , :
. , 0 C , ;
(, ).
? ?
.
2.10.2
(. 2.22). ( A ) tA .
. 2.22.
(, ),
t .
AB .
AB
Q = cm(t tA ),
c , m .
( B) . , , !
BC
.
BC , C,
. ,
C : .
CD (, , ).
Q = c m(tD t ),
136
c .
BC . ? - !
, .
AB : 16 .
, ,
. ,
BC.
, , . . . ,
. C , ,
.
2.10.3
, .
( ) Q (. .
BC).
.
, C
B Q .
, Q :
Q = m.
. .
.
, ,
.
, 340 /, 25 /. ,
14 !
17 .
16
, .
, .
17
: , ,
, .
137
2.10.4
, .
D . , D ( ).
. 2.23.
. 2.23.
( DE), , t .
, -
. EF
. EF
, F ,
. , F .
F G ,
.
- EF :
, ?
D. ,
.
( E), ,
.
,
.
:
, ,
18 .
, EF .
F , .
18
. !
138
,
( F G).
, EF
Q = m, BC.
2.10.5
( ).
: .
,
. ,
, .
.
:
, . , ,
( ), ,
.
( ),
, , .
: ,
, (
).
: ,
, . .
. , ,
. : ,
.
.
:
,
.
,
;
, .
, , . . .
( ),
: , , ,
19 .
, ,
(, ).
; ,
19
, . ,
, ,
;-)
139
.
, :
,
( !).
2.10.6
. ,
, ,
.
, - , .
,
( ).
, , ,
.
, , . , ; , . ,
. , , , ,
.
, , .
.
: ,
, .
, , ,
.
( , ). , ,
.
(1 105 )
100 C. 100 C 105 .
.
0,5 , 82 C. 15 200 C.
( ) 20 . , 78 C, 35 C,
357 C. : , . , 183 C.
, !
20
, . . ,
, 100 C.
140
, , . ,
, 100 C.
?
:
. ,
,
.
2.10.7
(. 2.24).
. 2.24.
AB . BC , . C .
BC, . . ,
, ,
Q . ,
:
Q = Lm.
L ( ). , 1 , ,
.
, 100 C 2300 /.
(340 /) ! :
;
( ).
( , ).
141
2.10.8
.
, (. 2.25).
100 C
. 2.25.
C 100 C. CD ;
100 C. D ,
100 C. DE .
, m (. . CD)
Q = Lm, m .
:
Q1 , 1 ;
Q2 , ,
, 20 C.
:
Q1 = Lm = 2300000 0,001 = 2300 ;
Q2 = cmt = 4200 0,001 80 = 336 .
, .
Q2 ( ).
Q1 ( ),
, Q2
.
142
2.11
.
, , F = pS, p
, S . ,
.
(
). (
).
2.11.1
, p. F , ,
. x (. 2.26).
:
A = F x = pSx.
Sx = V . :
A = pV.
(2.9)
. 2.26. A = pV
V1 V2 , :
A = p(V2 V1 ).
pV -, ,
(. 2.27).
p
p
A
V1
V2
. 2.27.
V1 V2 .
:
A = p(V1 V2 ).
(V1 V2 ) = V2 V1 = V , (2.9).
- pV -,
.
, A = pV
, .
143
2.11.2
( pV -) .
, dV , p . dA = pdV .
A :
ZV2
p dV.
A=
V1
(. 2.28):
p
A
V1
V2
. 2.28.
2.11.3
A, ,
A0 , .
F~ ,
F~ 0 , F~ : F~ 0 = F~
(. 2.29).
F~ 0
F~
. 2.29. F~ 0 ,
, A0 :
A0 = A.
, (A > 0); ,
, (A0 < 0). ,
(A < 0), , , (A0 > 0).
: , ,
A0 .
144
2.11.4
, :
.
, , . Q,
A0 , :
U = Q + A0 .
(2.10)
, . A0 = A ( A,
, ). (2.10) : U = Q A,
Q = U + A.
(2.11)
(2.11) . : , ,
.
, Q :
. .
.
2.11.5
, , , .
.
1. , T = const.
. , : U = 0.
(2.11) :
Q = A.
.
2. , V = const.
, ,
: A = 0. :
Q = U.
, , .
3. , p = const.
,
( (2.9)). :
Q = U + pV.
145
2.11.6
, .
, . : , , .
.
, : .
Q = 0. : A + U = 0,
A = U .
, U < 0
( ). , . , .
.
, A < 0, U > 0: .
.
, , . pV - (. 2.30).
p
. 2.30.
, . ?
,
, . : ,
.
, ,
. , .
.
146
2.12
, , ,
.
.
1. , , .
.
, ,
.
2.
.
, ,
.
.
.
2.12.1
,
: ,
.
, , , .
.
(. 2.31). Q1
, .
. ,
.
A
,
, , .
Q2
.
, .
Q1 .
A.
.
. 2.31.
?
.
: , ,
A = Q1 .
147
. ,
. ,
, .
A1 .
A2 (
A2 ). : A = A1 A2 .
, A > 0, A2 < A1 ( ).
, , .
? : , . , pV - , . . (. 2.32).
p
a
2
A
1
b
V1
V2
. 2.32.
,
V1 1a2V2 . , V1 1b2V2 . A
1a2b1.
, ,
? ,
, . ,
.
: .
( ) ( ).
Q2 .
, , Q1 Q2 .
:
Q1 Q2 = A + U,
U . : U = 0,
( , ,
). :
A = Q1 Q2 .
(2.12)
, A < Q1 : .
.
148
.
A Q1 , :
A
.
=
Q1
(2.12)
=
Q1 Q2
.
Q1
(2.13)
, , . ,
25%, 40%.
2.12.2
,
, .
,
, ,
.
. ,
.
.
Q1
(. 2.33).
. ,
A0
21 .
, . Q2
() Q2 ,
.
Q1
. , , .
. 2.33.
A0 , (, )22 . , , , , A0 :
Q1 = Q2 + A0 .
21
,
.
22
,
; , ,
.
149
, pV -
. A0 , (. 2.34).
p
b
2
A0
1
a
V1
V2
. 2.34.
(, ). ,
.
, :
=
Q2
.
A0
.
1 3.
: . (, ) , .
, .
, , ,
:
Q1
= 0 .
A
3 5.
2.12.3
. .
, .
: T1 T2 ?
, , 1000 K, 300 K. ?
1824 .
150
. ,
.
, (. 2.35).
.
p
1
T1
2
4
T2
3
V
. 2.35.
1 2. 1 2
T1 .
Q1 : A12 = Q1 .
2 3.
. , 2 3.
A23 ,
: U23 = A23 .
3 4. , T2 . . Q2 A34 = Q2 .
4 1. .
A41 ,
: U41 = A41 . T1 .
(, ,
):
T1 T2
.
(2.14)
=
T1
, ,
T1 T2 .
, (T1 = 1000 K, T2 = 300 K) :
max =
1000 300
= 0,7 (= 70%).
1000
, - ?
, .
( ) , .
.
. ,
. ,
.
151
2.12.4
. .
. .
,
( ).
- .
.
, ,
.
152
2.13
, , .
, , , .
, , .
.
, , ;
, .
.
2.13.1
, , , . , :
. ,
, .
, ,
. ,
, ,
, .
23 .
.
. : , (
, ). .
.
2.13.2
.
( ).
. ,
.
, , .
. ,
. .
. ,
.
23
, .
. .
153
A Q1
. .
, -
Q2 .
.
, .
, , .
. ,
.
.
2.13.3
.
.
, . X, Q L
M .
, M ,
L. , Q.
, A,
X. Q M .
, A
, M . ,
.
, , .
Y , A ,
L.
M , L. Y . L
Q. A = Q M (,
).
,
Q L M .
( Y !). , .
2.13.4
, , .
, , . ?
, ( )
.
( )
24 . :
24
154
, , . . .
(. . pV -, V T - pT -).
.
.
, , ,
.
, . ,
. .
() . . . , , ,
. , .
, .
.
, . ,
, ,
.
,
.
, .
,
. ,
, . , ,
(
). , .
, . ,
, . , ,
.
, , . . .
2.13.5
T1 T2 .
?
,
25 . . ,
(. . )
, .
25
155
() Q1
Q2 . :
, Q2
Q1 , , .
?
(),
!
,
. ,
(), ,
. :
.
; ,
.
. , .
, ,
.
, ,
. .
156
, . , .
, . ;
.
. .
1. . .
( );
.
, ( ) . :
2. . . , :
3. . ,
( , ). 157
( , ). , :
.
.
4. . . , ,
. :
.
:
. 1
. 2
5. . , :
1) ; 2)
.
, ,
.
. , . :
158
3.1
. ,
.
, .
. .
1. ,
( ).
2. . , .
3. . ,
1042 .
q. , . ()1 .
3.1.1
, . . , : .
,
. . 3.1;
.
. 3.1.
, : , .
, , , .
1
. 1 ,
1 1 .
159
: , . (,
) .
, - ,
. ,
.
1,6 1019 .
1,6 1019 .
e = 1,6 1019
. :
. ,
.
q :
q = N e.
q < 0, N (
). q > 0, , : N .
3.1.2
,
.
. .
,
. .
,
. , .
: , .
. , ;-)
,
. , , ,
.
+
+
+
+
q
. 3.2.
. 3.2.
q. (
), .
.
160
, ,
. , , .
. 2 . 3.3.
. 3.3.
? (, ) .
, , ; , .
, .
. . 3.4 3 .
. 3.4.
,
, . ,
, .
.
2
3
en.wikipedia.org.
elementy.ru.
161
. , .
3.1.3
. .
,
.
, : ,
:
q1 + q2 + . . . + qn = const.
,
, - , .
: ( ).
, , ,
!
, . 3.5 e + e+ ,
( ) e
e+ . ,
.
e
e+
. 3.5.
. ! , ,
, .
( )
. ,
, , . ,
.
162
3.2
( )
. .
, , . .
, .
.
, , . ,
.
, , . .
,
, .
.
.
. , . :
, .
. 3.6 F~1 F~2 ,
.
F~1
q1
q2
F~2
. 3.6.
, q1 q2 , r ,
q1 q 2
(3.1)
F =k 2 .
r
k :
k = 9 109
2
.
2
,
, G k. . , ,
, .
, k 0 ,
k
1
k=
.
40
0 . :
0 =
1
2
= 8,85 1012
.
4k
2
163
:
F =
3.2.1
1 q1 q 2
.
40 r2
(3.2)
, .
.
1. .
2. , q q1 , q2 , . . . , qn . q F~1 , F~2 , . . . , F~n ,
F~ , q ,
:
F~ = F~1 + F~2 + . . . + F~n .
. 3.7. q : q1 q2 .
F~1
q
F~
F~2
q2
+
q1
. 3.7.
.
, , - ( ,
); r (
).
.
, , , : (
) , - ; r (
).
; , , .
, , . , : , ,
164
(
, ).
, r
.
3.2.2
. ,
( ).
, , .
, ( ). , ,
, . .
, .
.
, (3.1) (3.2) :
F =k
q1 q2
,
r2
F =
1 q1 q2
.
40 r2
, , .
.
, (3.1) (3.2) .
165
3.3
. , , ,
. ,
?
3.3.1
,
, . . , ,
- . ,
.
,
. , , .
, , ; - ,
, .
, . XIX .
. ,
, . , :
, .
, ,
?
,
(, , , , , , ).
3.3.2
, . , , . XIX . .
; , , . :
, , ,
.
- ,
. , , , , .
: , (
, , ).
166
,
.
. .
. ,
. ,
.
, , , .
.
F~ ,
q, ( ):
~
~ =F .
E
q
(3.3)
, , . . ,
, ,
.
, /.
/. , .
, (3.3) , :
~
F~ = q E.
, , . , , . , .
,
. .
3.3.3
.
q, . r q0 . q
, q (. 3.8):
+
q
~
E
r
q0
. 3.8.
:
F =
kqq0
.
r2
167
q0 q:
E=
kq
.
r2
(3.4)
, , ; q. , , .
(. 3.9):
~
E
q0
. 3.9.
(3.4).
q ,
:
F =
kqq0
.
r2
, :
E=
kq
.
r2
(3.5)
q (3.4)
(3.5) .
, : q > 0 q < 0.
. . 3.10
( ).
. 3.10.
, ? .
168
3.3.4
. q1 M ~ 1 , q2 E
~ 2 .
E
M ?
M q. q1
F~1 , q2 F~2 . ,
, q
F~ = F~1 + F~2 .
q:
F~1 F~2
F~
=
+
.
q
q
q
(3.3) :
~ =E
~1 + E
~ 2.
E
, M (. 3.11):
~1
E
M
~
E
~2
E
q2
+
q1
. 3.11.
. ,
F~ = F~1 + F~2 + . . . + F~n q,
.
. q1 , q2 , . . . , qn ~ 1, E
~ 2, . . . , E
~ n . E,
~
E
:
~ =E
~1 + E
~2 + . . . + E
~ n.
E
, ,
.
.
169
3.3.5
.
, ,
, .
.
? S. q.
:
=
q
.
S
, .
.
( = const, . . ), .
; , , ,
(. 3.12).
. 3.12.
,
. :
E=
.
20
(3.6)
( ).
, , :
E=
.
20
(3.7)
, . ,
. ,
.
, , . ,
,
( , ).
, .
(3.6) (3.7).
170
3.3.6
. (. 3.13):
. 3.13.
,
:
, .
(. 3.14). ,
.
. 3.14.
. ?
. , (. 3.15):
~
E
~
E
. 3.15.
.
171
3.4
,
. ,
.
3.4.1
( ),
.
, , F~
1 2 (. 3.16). A F~
1 2, . , 1 a 2
1 b 2 A .
b
2
1
a
. 3.16.
, . , 1 1 a 2 2 b 1. A,
A. .
,
. W ,
, , :
A = W.
(3.8)
, :
A = (W2 W1 ) = W1 W2 .
, ,
.
. , . . , ,
.
:
.
.
172
3.4.2
, , ,
. , ,
. , , :
, , .
.
.
, .
,
.
.
.
, ,
! , , (
).
,
:-) , ,
.
, . .
3.4.3
, , mgh.
.
E, X (. 3.17). q
1 ( x1 ) 2 ( x2 ).
E
F~
x1
x2
X
E
. 3.17.
F~ , .
, , :
A = F (x2 x1 ) = qE(x2 x1 ).
173
, 1 2 ? , ! .
. 3.18.
E
3
x1
x2
2
E
. 3.18.
1 2, 1 3 2, 3
1. A32 32
. :
A = A13 + A32 = A13 = qE(x2 x1 ).
, .
:
A = qEx2 qEx1 = ((qEx2 ) (qEx1 )) = (W2 W1 ) = W.
W1 = qEx1 , W2 = qEx2 . , (3.8),
W = qEx.
(3.9)
.
x , .
x = 0
, 4 .
, q > 0. (3.9) ,
x. :
, ,
.
, (3.9) q < 0.
x. : ,
, ,
. ,
, .
, : q ( ), .
4
. , C, . . W = qEx+C.
:
, , . C .
174
3.4.4
q1 q2 r .
, :
W =
kq1 q2
.
r
(3.10)
(3.10) . .
-, ?
, (3.10), .
, . , ,
( ).
-, q1 q2 , . .
.
, . ? , .
, . , ,
.
. ,
. , ,
. , ?
.
(3.10) ,
. .
; , . 3.19.
q3
c
q1
q2
. 3.19.
q1 , q2 , q3 a, b, c, :
W =
3.4.5
W = qEx , q
.
W = kq1 q2 /r: q1 , q2 , q1 .
175
, : W q q:
W = q.
(3.11)
, :
W
.
(3.12)
=
q
, E x :
= Ex.
(3.13)
, X . ,
x . ,
.
q r :
=
kq
.
r
(3.14)
. (3.12)
, = /.
, : () (). .
.
3.4.6
q 1 2.
, , A
:
A = W = (W2 W1 ) = W1 W2 .
(3.11) :
A = q1 q2 = q(1 2 ).
(3.15)
1 1, 2 2. 1 2 ,
, : . ,
,
!
1 2
U :
U = 1 2 .
(3.16)
(3.15) :
A = qU.
(3.17)
(3.15) (3.17) :
U = 1 2 =
176
A
,
q
(3.18)
: ( ) , .
, C: , , .
, ( ). C , ,
.
.
, 1 , 2 . (3.18)
: 1 = ( ), 2 = 0, A = A0
q . :
=
A0
.
q
(3.19)
,
, .
3.4.7
, n .
, .
.
, 1 , 2 , . . . , n . :
= 1 + 2 + . . . + n .
(3.20)
,
, .
(3.19) ,
.
3.4.8
, q
1 2 (. 3.20).
d.
E
F~
q
E
. 3.20. U = Ed
C , :
A = F d = qEd.
177
, .
C ,
1 2:
A = qU.
( , 1 > 2 .) , :
qU = qEd,
U = Ed.
(3.21)
E,
;
.
(3.21) :
U
.
(3.22)
d
, . :
/. , /.
, , / = / :-)
E=
3.4.9
, ()
, .
() .
, . ,
.
, = Ex , x = const.
. , . 3.21 , 1 , 2 , 3 , 4 5 .
. 3.21.
: q > 0.
, , :
=
kq
.
r
178
r = const. . . 3.22
, 1 , 2 , 3 4 .
. 3.22.
, . , . , . : A = q(1 2 ) = 0,
1 = 2 . , , ,
. ,
.
179
3.5
,
. .
, .
, - .
.
.
. ? .
, , ,
.
, 5 .
. ,
. , , .
NaCl Na+ Cl .
, .
, , - 6 (,
, , ). ,
( , , , ).
.
- , ,
.
3.5.1
, .
, . , - .
. ,
.
, . , . .
,
E. ,
.
E
, . . , , : (. . )
. ,
: ,
.
5
. ,
. ,
,
6
!
180
Ei , (. 3.23).
+
Ei
+
E
. 3.23. Ei = E
, Ei E .
( ) ,
,
.
? Ei E,
, .
.
(. 3.24).
+
+
+
+
. 3.24.
. , , , q?
,
. , q , Ei E. , E
Ei .
, ,
. , , .
181
3.5.2
, . .
,
. , , .
,
. :
, .
, .
: ,
. , ,
. ,
! ,
.
. , ( ),
.
3.5.3
, . , ( )
.
. 3.24. , , ,
.
? . , . ,
.
, .
, (
) , , ,
( ).
3.5.4
.
, .
.
.
. , .
182
, -
, .
.
- ( ) .
, . , .
, .
3.5.5
R, q. , .
.
. , ,
. , q
. :
kq , r > R;
E = r2
0,
r < R.
. 3.25 .
E
kq
R2
+ + +
+
+
+ + +
. 3.25.
q,
.
:
kq
, r > R;
r
=
kq , r < R.
R
183
(. 3.26):
kq
R
. 3.26.
184
3.6
, . : ,
.
, 7 .
. , , ,
.
1. .
2. .
3. .
4. . ,
.
3.6.1
, ,
( !).
.
.
, . , ( ) E0 . ,
.
Ei
+
E
E0
E0
. 3.27.
, Ei E0 (. 3.27, ). Ei < E0 ,
( , ).
:
E = E0 Ei .
7
, ( ). , .
185
, E < E0 . :
E=
E0
.
E , E0 (. 3.27, ;
).
, ?
, .
. : .
3.6.2
.
, +
(. 3.28).
, NaCl . 3.28.
(
8
). , Na+ Cl .
. :
,
. , .
.
- ,
, . ,
.
E0 , ,
(
, ). . 3.29.
E0
. 3.29.
, - .
.
186
, . 3.29? - . : , .
. 3.27; Ei ,
E0 .
, : - .
3.6.3
. ,
8
. , , ,
, , .
, .
?
. 3.30 . E0 (. 3.30, ):
, .
e
E0
E0
. 3.30.
, , . -
. , ,
, . 3.29 .
.
,
. , ;
.
, .
187
3.7
, . .
,
.
.
( ).
3.7.1
,
,
. .
, , ,
. , .
1/C,
q
= .
C
C
:
q
C= .
(3.23)
, :
=
q
kq
=
,
R
40 R
q , R . :
C = 40 R.
(3.24)
- , :
q
.
=
40 R
, :
C = 40 R.
(3.25)
.
.
(3.24) (3.25) ,
. : ;
, , . .
? , , 1 . , ,
.
188
(). (3.23) ,
= /.
( !).
6400 .
C = 40 R 4 3,14 8,85 1012 6400 103 712 .
, 1 .
, 0 . , 0 (3.24):
C
.
0 =
4R
, /:
0 = 8,85 1012
, ?
3.7.2
. .
, ( !) . , ,
.
, , ,
.
.
.
( ),
.
.
. 3.31.
. 3.31.
, ( = 1).
+q q.
: . q
.
S . ,
.
,
:
E+ = E =
.
20
189
E+ , E , :
=
q
.
S
. 3.32 ()
: , .
q
+q
+q
E
~+
E
~+
E
~+
E
~
E
~
E
~
E
. 3.32.
~ :
, E
~ =E
~+ + E
~ .
E
, (
):
E = E+ E = 0.
:
E = E+ + E =
,
0
q
.
(3.26)
0 S
. 3.32 . :
E=
,
(3.26). ,
.
, , ,
. ,
:
. (
) ,
, , .
d. , U
E d ( !):
U = Ed =
qd
.
0 S
(3.27)
, ,
.
190
,
. ,
:
q
(3.28)
C= .
U
, , 1 . (3.28), ,
(3.23) .
(3.28) (3.27) :
0 S
.
(3.29)
d
: .
, . ?
. , (3.26) :
q
.
(3.30)
E=
0 S
:
C=
U = Ed =
qd
.
0 S
(3.31)
:
C=
0 S
.
d
(3.32)
(
) , .
(3.32):
.
3.7.3
. .
, ( ,
) .
, ,
. ,
, ,
.
, , .
. : ? : q,
S.
, q0
.
F0 = q0 E1 ,
191
E1 :
q
=
.
E1 =
20
20 S
,
q0 q
F0 =
.
20 S
(. . ).
F
F0 , q0 . q/(20 S) ,
q0 q. :
q2
.
(3.33)
20 S
, d1 d2 . :
F =
A = F (d1 d2 ).
: (d2 < d1 ), , . , (d2 > d1 ),
, .
(3.33) (3.29) :
A=
q 2 d1
q 2 d2
q2
q2
q2
(d1 d2 ) =
= W1 W2 ,
20 S
20 S 20 S
2C1 2C2
W1 = q 2 /(2C1 ), W2 = q 2 /(2C2 ). :
A = (W2 W1 ) = W,
q2
.
(3.34)
2C
F
W . , W
, .
q = CU , (3.34)
( !):
W =
qU
,
(3.35)
2
CU 2
W =
.
(3.36)
2
(3.34) (3.36).
, . , (3.33) :
W =
q2
.
F =
20 S
F , , C, (3.34)(3.36) .
(3.32).
, (3.34)(3.36) : , .
192
3.7.4
,
. , .
(3.36) :
W =
CU 2
0 S (Ed)2
0 E 2
=
=
Sd.
2
d
2
2
Sd = V . :
W =
0 E 2
V.
2
(3.37)
. ,
! E, V .
, .
, .
. , ,
.
w = W/V
. (3.37) :
0 E 2
w=
.
(3.38)
2
.
.
, ,
(3.37) (3.38) :
0 E 2
V,
2
0 E 2
w=
.
2
W =
(3.39)
(3.40)
,
, .
,
: ,
, .
193
3.8
.
, , , , , .
, .
: , , . !
, .
. .
.
NaCl.
, : Na+
Cl . ,
. Na+ ,
Cl .
.
,
. .
.
.
. .
! , . ,
, .
, . ,
(
), 9 .
: ,
.
3.8.1
, , . ,
9
!
.
194
, . , , , , .
?
.
, (. 3.33;
, ).
. 3.33.
. ,
. ,
. , , .
, , .
. 10
XIX , 70 . , 1916
, ,
.
3.8.2
, ? .
1. . ,
. . .
, .
2. . : ,
,
. ,
.
: , .
3. .
. , CuSO4
Cu2+ , .
10
,
, .
, .
195
3.8.3
, .
. .
. q,
t, :
I=
q
.
t
(3.41)
(A)11 . 1 1 1 .
, (3.41) , .
! , ,
. , (,
, ) (,
) ,
, , 12 .
. ,
1 .
:
I
(3.42)
j= ,
S
I , S (,
). (3.41) :
j=
q
.
St
,
. (3.42), /2 .
3.8.4
, , .
: 300000 / (
). , .
, , . , -
.
? , ,
, .
11
. , , , 1
. . , 1 A,
2 107 .
12
: ,
, , .
196
, . ,
, .
, , .
1. .
. 300000 /.
2. . , . .
, I v
.
S (. 3.34). ; e (
). (. . ) n.
I
vt
S
A
. 3.34. I = envS
q AB t?
, ,
q = It.
(3.43)
, AB , t
ABCD vt. :
N = nVABCD = nSvt.
, :
q = eN = enSvt.
(3.44)
(3.43) (3.44) t, :
I = envS.
(3.45)
, :
j = env.
,
1 A.
: e = 1,6 1019 .
?
, . :
n=
NA
mNA
NA
8900 6,02 1023
N
=
=
=
=
8,5 1028 3 .
V
V
V
0,0635
S = 1 2 . (3.45) :
I
1
v=
=
7,4 105 .
19
28
6
enS
1,6 10
8,5 10 10
.
197
3.8.5
, ,
. , , ?
, . ? !
,
13 . , .
,
.
.
, , , . . , . .
, . ,
, . : , ;
, .
, , , . ,
. ,
.
?
, ?
, .
, (, . .).
. ,
.
:
, .
. ( ) ,
. .
, .
.
?
. , ,
. , , ,
13
, .
198
. , .
,
.
, : ,
, .
( ) .
, , ( ).
1. , . (. . ) 14 .
, , ,
.
:
, .
2. , . , , , .
, . ,
, U = El, U , E
, l .
14
199
3.9
.
, , ,
.
U , , I, . I = I(U ).
- .
- -.
- . .
3.9.1
,
: I U . 1/R:
U
.
(3.46)
R
R .
(). , =/.
.
I=
. .
, .
, . (
) .
- (3.46) .
(. 3.35).
I
. 3.35. -
( ) . , , . .
200
3.9.2
. U .
. , ; ,
. , . ?
, ,
.
, , ,
. ,
. ,
. 15 ;
.
R . ,
.
3.9.3
;
. , ,
. ,
:
. : ,
.
. ,
, . : ,
, . . .
,
l S:
l
.
(3.47)
S
;
.
.
? (3.47):
RS
.
=
l
:
2
= .
[] =
.
,
R=
15
, ,
. ,
.
201
( , ).
:
2
.
, .
202
3.10
. .
,
.
3.10.1
, R, (. 3.36):
. 3.36.
. ? -, ,
.
. . , .
q a b,
R (. 3.37):
a
. 3.37. U = a b
A = q(a b ).
q > 0 A > 0, a b > 0, . . a > b .
: U = a b .
;
. ,
: a b = IR R = 0, a = b (. 3.38):
a
. 3.38. a = b
, , . , ,
, .
.
203
3.10.2
.
R1 R2 , U (. 3.39). ,
, .
a
R1
R2
I
U
. 3.39.
.
1. .
,
. ,
.
2. , ,
.
, Uab ab
a b; Ubc bc
b c. ,
a c, U :
U = Uab + Ubc .
, :
U = Uac = a c = (a b ) + (b c ) = Uab + Ubc .
3. , , .
R ac. :
R=
Uab + Ubc
Uab Ubc
U
=
=
+
= R1 + R2 ,
I
I
I
I
.
. S, l1 l2 .
:
R1 =
l1
,
S
204
R2 =
l2
.
S
l1 + l2
R=
l1
l2
l1 + l2
= + = R1 + R2 .
S
S
S
, , .
.
, .
, , .
3.10.3
,
.
, (. 3.40).
R1
I1
I2
R2
I
U
. 3.40.
: a b.
. ; b a (
) .
.
1. .
, U1 U2 R1 R2
:
U1 = U2 = a b = U.
.
2. .
, , a t q.
t a R1 q1 , R2 q2 .
205
, q = q1 + q2 . a , , ( ,
, ). :
I=
q1 + q2
q1 q 2
q
=
=
+
= I1 + I2 ,
t
t
t
t
.
3. , , , .
R ab. ab U ;
, , I. :
U
U
U
= I = I1 + I2 =
+
.
R
R1 R2
U , :
1
1
1
=
+
,
R
R1 R2
(3.48)
.
,
, .
l,
S1 S2 .
l, S = S1 + S2 . :
1
S
S1 + S2
S1 S2
1
1
+
.
=
=
=
+
=
R
l
l
l
l
R1 R2
.
(3.48) R:
R=
R1 R2
.
R1 + R2
(3.49)
, n (3.49) ,
1
1
1
1
=
+
+ ... +
.
R
R1 R2
Rn
(3.50)
, (3.50) . , n R1 . :
1
1
1
1
n
=
+
+ ... +
=
,
R
R1 R1
R1
R1
|
{z
}
n
R1
.
n
, n
n .
R=
206
3.10.4
, ,
, , .
. :
, .
(. 3.41).
R1
R3
R4
R2
R5
. 3.41.
U = 14 , R1 = 2 , R2 = 3 , R3 = 3 , R4 = 5 , R5 = 2 .
.
ab bc.
ab:
R1 R2
23
Rab =
=
= 1,2 .
R1 + R2
2+3
bc : R3 R4 R5 . :
Rbc =
(3 + 5) 2
(R3 + R4 )R5
=
= 1,6 .
(R3 + R4 ) + R5
(3 + 5) + 2
:
R = Rab + Rbc = 1,2 + 1,6 = 2,8 .
:
I=
14
U
=
= 5 A.
R
2,8
:
Uab = IRab = 5 1,2 = 6 B;
Ubc = IRbc = 5 1,6 = 8 B.
( , 14 , . . ,
.)
R1 R2 Uab , :
Uab
6
= = 3 A;
R1
2
Uab
6
I2 =
= = 2 A.
R2
3
I1 =
207
( 5 , .)
R3 R4 , :
I3 = I4 =
8
Ubc
=
= 1 A.
R3 + R4
3+5
, R5 I5 = I I3 = 5 1 = 4 A.
208
3.11
. .
?
.
.
3.11.1
, I. U ,
R (. 3.42).
I
R
U
. 3.42.
t q = It.
, :
A = U q = U It.
(3.51)
(3.51)
; . ,
.
(3.51) .
, . , , .
, . . ,
: U = IR. (3.51), :
A = I 2 Rt.
(3.52)
(3.51) I = U/R:
A=
U2
t.
R
(3.53)
3.11.2
, . , , :
A
P = .
t
209
(3.51)(3.53)
:
P = U I;
P = I 2 R;
U2
P =
.
R
3.11.3
(3.54)
(3.55)
(3.56)
,
. ,
. , A Q,
: A = Q.
, , , :
Q = U It;
Q = I 2 Rt;
U2
t.
Q=
R
(3.57)
(3.58)
(3.59)
, . ,
.
, , , ,
Q < A ( , , ,
).
, (3.58): Q = I 2 Rt.
-.
210
3.12
, ,
.
, q:
;
, ;
, .
q
.
. :
! ,
,
F~ , (. . ).
3.12.1
, ; , ,
(. 3.43).
F~
+
q
F~
. 3.43.
;
. F~ ,
, ; , ,
.
A q
. ,
.
A .
, .
q . , A
.
211
,
. ; ,
, .
, A q. A /q
. E:
E=
A
.
q
(3.60)
() . ,
(),
. , .
: 1,5 , , .
, ? , !
, .
3.12.2
r, . , : .
, E, r R ( , ,
). (. 3.44).
E, r
a
. 3.44.
I U R.
t q = It. (3.60)
:
A = Eq = EIt.
(3.61)
, , R r.
:
Q = I 2 Rt + I 2 rt = I 2 (R + r)t.
(3.62)
, A = Q, (3.61) (3.62):
EIt = I 2 (R + r)t.
It :
E = I(R + r).
212
E
.
(3.63)
R+r
(3.63) .
(R = 0),
.
:
E
I = .
r
- . , , .
( (3.63)), R
:
ER
.
(3.64)
U = IR =
R+r
a b (. 2).
a ; b . (3.64)
.
(3.64), U < E E
, . , U = E.
I=
1. . . r = 0 (3.64) U = E.
2. . , .
, : R = .
R + r R, (3.64) U = E.
: , 16 , , .
3.12.3
, R . ,
. , , ,
.
, R t, Q .
I,
Q = I 2 Rt.
:
Q = I 2 rt.
, , :
Q = Q + Q = I 2 Rt + I 2 rt = I 2 (R + r)t.
:
I 2 Rt
R
Q
= 2
=
.
=
Q
I (R + r)t
R+r
, (r = 0).
16
, .
.
213
3.12.4
U = IR
, . ,
,
.
, . , .
. 3.45 , R .
E, 17 .
I
. 3.45. : a b + E = IR
I, a b.
E. , ,
( ),
. I ,
.
a b a b . ,
, , , , ,
.
: U = a b . t
q = It, :
A = U q = U It.
, ( q
!):
A = Eq = EIt.
, q,
, : A + A = Q. A , A
:
U It + EIt = I 2 Rt.
It, :
U + E = IR,
(3.65)
a b + E = IR.
(3.66)
, :
: E . ,
q . ,
a b.
(3.65) (3.66).
17
r, R R + r.
214
1. , E = 0. (3.65) U = IR
.
2. , r. ,
, R R + r:
a b + E = I(R + r).
, a b.
. , a = b ,
:
E = I(R + r).
,
.
, E . . 3.46. , a b,
.
I
. 3.46. : a b E = IR
? : , , E.
, : ,
!
?
:
A = Eq = EIt.
:
a b E = IR,
(3.67)
:
U E = IR,
- U = a b .
(3.66) (3.67)
:
a b E = IR.
a b.
, E ; ,
.
215
3.13
,
, .
, ,
. .
. .
,
. ,
.
3.13.1
: , .
, . ,
.
,
18 . , (. 3.47).
+
. 3.47.
19
, - .
,
.
,
. , , , . 18
, . ,
.
19
, .
216
, , ,
.
, ,
? ,
. ,
, 20 . , ,
0,1 /.
3.13.2
, ?
. ,
?
.
, .
. 1901 .
:
(. 3.48).
.
I
Cu
Cu
Al
. 3.48.
. ,
, e = 1,6 1019 . ,
( !),
2 .
, (
). , .
3.13.3
,
, . . (1916 ).
20
217
, . . . . . :
, . ,
.
,
. , ,
.
. 3.49.
.
, .
. ,
. ,
, q/m . e/m ,
.
, . 3.49.
. ,
,
c 21 .
3.13.4
, . ?
:
,
. , 22 .
, ( ).
.
21
, , 1826 . , , ,
1897 .
22
. :
? :-)
218
- , R t
:
R = R0 (1 + t).
R0
(3.68)
0
t
R0 0 C. (3.68) (. 3.50).
. 3.50. R = R(t)
. .
l S
. R R0 :
l
R= ,
S
R0 = 0
l
,
S
(3.68). :
= 0 (1 + t).
( , , = 0,0043), .
. ,
, - .
I,
2
U,
0
10
12
. 3.51. -
, . 3.51 - .
, -
. .
, ,
. ? , ;
. , ,
, .
219
3.14
( ) , ; .
, NaCl .
. ,
! , 23 .
, .
, . ,
, ?
3.14.1
, , .
.
,
.
.
, ,
(,
,
). H2 O (. 3.52)24 .
. 3.52.
, ,
104,5 . , . : ,
.
,
, 25 .
, ? ,
.
NaCl.
23
.
.
24
howyourbrainworks.net.
25
,
.
.
220
.
.
.
.
NaCl
,
Na+ Cl . . 3.53 (
, ).
Na+
Cl
. 3.53. NaCl
, NaCl .
H2 O NaCl
.
. 3.54 , 26 . , .
. 3.54. : NaCl
.
27 .
. () H2 O ,
() . NaCl
- , ,
, .
, , , NaCl.
Na+ Cl .
. 3.54 : ,
26
intro.chem.okstate.edu.
.
, - .
27
221
. ,
, , , .
, NaCl : Na+ Cl (. 3.55).
.
Na
+
Cl
Na
+
Cl
Cl
Na
+
. 3.55. NaCl
. , KOH K+
OH . H2 SO4
H+ SO2
4 .
2+
CuSO4 Cu
SO2
4 .
? .
. 1.
: . ,
().
: , (
: ,
, ).
- , :
NaCl Na+ + Cl ;
H2 SO4 2H+ + SO2
4 ;
CuSO4 Cu2+ + SO2
4 .
. ,
, .
3.14.2
, ,
. : .
222
1. , .
2. (, Cl
SO2
4 ), OH .
, , e,
ze. z ; ,
z = 2.
,
. .
; , (. 3.56).
, , 28 .
+
. 3.56.
, ,
, . ,
:
, .
( ).
. ,
, ;
.
, . ,
, , .
, ,
, .
, .
3.14.3
, ,
.
28
: ,
;-)
223
,
.
. .
. , CuSO4 Cu2+ , .
SO2
4 .
m , t. , ,
, t .
m1 , q1 = ze (z
). , t q. , , N = q/q1 .
:
m = m1 N = m1
q
= kq.
q1
(3.69)
k = m1 /q1 . .
I t q = It.
(3.69), :
m = kIt.
(3.70)
.
, , .
, :
m1
/NA
k=
=
=
.
q1
ze
zeNA
(3.70), :
m=
It.
zeNA
(3.71)
. .
(3.71) e NA . :
F = eNA = 96485
(3.71) :
m=
It.
zF
224
3.15
; .
.
, , ,
. ,
, ,
, . ,
, ,
, , .
(. 3.57).
K
. 3.57. K
K
. . , ,
.
, , , . .
29 (. 3.58, ). : , ,
.
+
. 3.58.
(. 3.58,
). ! ?
29
, ,
. , , .
225
3.15.1
,
. ?
, . , .
, .
. ,
(. 3.59).
e
. 3.59.
. , 40%, , 40%
.
.
, , 10000 C 10%,
20000 C 100% (
30 ).
, .
: , , -, . ,
, .
, , .
,
(. 3.60).
e
. 3.60.
:
. ,
( ).
30
226
: , , ( , ). (, ),
, . , , ,
.
, . ? :
! . 3.61.
e
+
e
+
. 3.61.
.
3.15.2
,
.
.
+
e
. 3.62.
. 3.62 ,
: , . 227
: (),
().
.
?
, ,
. , ,
; . , , (,
, ),
.
.
, .
, . 3.62, . ?
. , ,
.
.
3.15.3
( - ) . 3.63.
I
C
. 3.63. -
, , : , .
. , :
.
, .
, ( OA).
( A)
, .
, , ,
, .
B.
228
3.15.4
B . , .
; ,
. , ( B), ,
31 !
. , , ,
. ,
.
,
. . ,
.
,
.
, .
!
,
, , , . ,
, , ; - ,
. , , .
, , 30 /.
, , ,
, 30 . , !
.
31
, ( ),
, .
229
3.16
, , .
108 106 ;
20 : 1010 1016 .
, . :
103 107 . , , ,
32 . (Si)
(Ge).
,
.
, . 3.64.
. 3.64. = (T )
, ,
.
: , ,
.
. , (
). ,
.
, , ,
. , .
, .
; , , .
.
32
. , 80% , .
230
3.16.1
, , , ,
, . . ,
.
, , , , . . ,
, (. 3.65).
e
. 3.65.
( ). , .
.
3.16.2
. .
.
33 . 3.66.
, , , .
. 3.66.
, .
?
, .
33
Ben Mills.
231
. ! ,
. ,
( ).
, . 3.67.
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
. 3.67.
, ; . , ,
.
. ,
-. 1
2, 3
. ,
, ( - ).
, (
). ,
; .
, .
.
3.16.3
,
. ,
. ?
,
. , .
( ) , .
232
, .
, , .
, .
. 3.68. .
, .
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
+
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
. 3.68.
. ,
, , , ; ,
, .
, .
. ? .
~
. 3.69 , E.
.
~
E
Si
Si
Si
~
E
Si
+
Si
Si
~
E
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
+
Si
Si
Si
Si
~
E
~
E
Si
~
E
. 3.69.
? ,
( , ). : , , ,
233
, . , , ;
, .
, ,
. ,
,
.
, : . ,
: ~ E.
~
E,
, n-. , p- 34 . .
.
. , , ,
, .
: . , , ,
, . , : -
.
.
. , , . ,
.
1010 3 . 1022 3 .
, 1012 ! . , ,
. ,
.
3.16.4
,
. .
.
, , (As). ,
34
negativus () positivus ()
234
.
.
(. 3.70).
, ?
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
As
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
. 3.70. n-
! ,
, ,
.
,
. , , , .
: ,
( - ). : , , . ?
, , . , ,
, .
,
,
. , .
, , : - ,
. , ,
.
.
,
, . ,
. , ; , . , n-
( n-).
, , n-? .
, 0,1 %, . , , 1022 3 .
235
, , : 1019 3 .
,
. , -
, ,
1010 3 . ?
9 , ! ,
.
, n- .
.
, , .
, , (In).
. 3.71.
Si
Si
Si
Si
Si
In
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
Si
. 3.71. p-
?
, . ,
.
, .
, , , .
, , ,
.
.
, , . ,
, .
.
, , , ,
.
, p- ( p- ).
p-;
. p-.
: .
236
3.16.5
pn-
(
) - , pn-. pn .
. 3.72 p- n-;
, ( )
.
p-
~i
E
n-
. 3.72. pn-
, .
n- p- ;
p- n- .
, ( )
. ~ i
ABCD, E
.
,
n-, p- (. 3.73).
~i
E
p-
n-
~
E
. 3.73. :
237
~
, E
~i
. , E
. , pn-. ,
.
pn- . ; . pn- .
p-, n- (. 3.74). .
~i
E
p-
n-
~
E
. 3.74. :
~ E
~i
E
pn-. ,
.
n- p-, , , p- n-.
I, 35 .
pn- . , ;
(, , ). . 3.75.
. 3.75.
:
( ?).
.
35
, , ,
.
238
3.17
.
: ( ),
.
3.17.1
. .
! , .
.
.
.
, . .
(,
). :
, ,
( ,
).
, , .
(
) ( ,
). , , .
, . ;
, . , , , .
, . , ,
.
.
, .
. .
, ,
. , , .
239
3.17.2
, , , .
.
, ,
. ,
.
.
1. ,
, : , , .
2.
, .
3. , .
: .
, , (. 3.76).
. 3.76.
N ;
S. ,
:
.
3.17.3
, , .
240
.
,
, 1820 .
36 . 3.77. N S (N S ) ,
. , !
.
, : . 3.77.
.
, ,
.
3.17.4
. , (. 3.78).
I
~
B
. 3.78.
.
. , ,
.
.37 , ( ),
.
, .
,
38 .
36
rt.mipt.ru.
, ;-)
38
, .
37
241
~ . 3.78 - : B,
, . :
, , .
, ,
~
B.
~
B , ,
, .
().
,
~ 1, B
~ 2, . . . , B
~ n , . , B
,
~ =B
~1 + B
~2 + . . . + B
~ n.
: B
3.17.5
, I. ,
, .
(. 3.79).
B
. 3.79.
, (
) . .
. , .
. , (
), .
,
.
242
3.17.6
, , , (. 3.80)39 . , .
.
. 3.80. ()
, , - .
, , ,
. :
(. 3.81).
I
B
~
B
. 3.81.
, (
, . 3.80 ,
). ,
.
1. :
. ; , .
2. . .
, :
. .
39
en.wikipedia.org.
243
? .
, ,
, ; ,
.
. , ,
(. 3.81) . 3.76. , ?
, , , :
,
? !
3.17.7
, ,
. , ,
; , ,
.
, , . , ,
, ,
.
. .
.
? ; .
.
. , .
, , ,
. (. 3.82; ;
).
. 3.82.
.
,
. :
.
,
( ).
.
, .
244
3.18
, ,
. ,
, .
3.18.1
, , .
, F~ .
1. :
F = qvB sin .
(3.72)
q , v , B
~
, ~v B.
~ , F~ 2. ~v B.
,
.
,
.
~ F~ q
3. ~v , B
. 3.83.
~
B
~v
F~
q
. 3.83.
.
. ,
~ ~v B
.
. ,
, .
.
q .
245
. (3.72)
:
B=
3.18.2
F
=
= 2 .
qv sin
,
, .
.
, . ,
, ;
.
,
.
. , .
. , , .
.
, F~ . 3.84.
~
B
I
F~
. 3.84.
l, .
.
:
F1 = evB sin ,
v .
N , n (
). :
N = nV = nSl,
V , S . :
F = N F1 = nSl evB sin = (envS)Bl sin .
. ,
: I = envS (
!). :
F = IBl sin .
246
(3.73)
. ,
, , , (. 3.85).
I1
I1
I2
I2
. 3.85.
! .
,
( . ).
,
.
3.18.3
:
. , .
.
.
, .
1234 (. 3.86,
~
). B.
1 2 3 4 1; .
~
B
~n
~
B
F~23
~n
F~34
F~23
F~12
O
F~14
F~14
. 3.86.
~n ;
, . ( ,
247
~n , .)
~
~n B.
, . ;
( ) !
F~12 F~34 , 12 34, .
.
F~23 F~14 , 23 14.
. , (. 3.86, ).
O .
14 a.
F14 = F23 = IBa.
12 b. d F14 , . 3.86 () :
d = OA =
b
sin .
2
F23 . , :
M = F14 d + F23 d = IBa
b
b
sin + IBa sin = IBab sin .
2
2
, ab = S . :
M = IBS sin .
(3.74)
.
,
. , 40 , (3.74)
S.
(3.74), :
Mmax = IBS.
= /2,
.
= 0 = .
- .
~ = , ~n B
. :
, , ~ (!).
~n B
~ .
= 0 , ~n B
: , (!). ,
- . = 0; ~
B
40
, .
248
41 . : , ,
, .
, :
, .
:
, , .
,
, ,
. - ;
.
41
,
.
249
3.19
,
. , :
, , .
, ;
?
. 1831 .
1. ;
. , 42 . ,
: . ,
.
.
,
.
,
.
.
(, ,
) .
.
( ), .
( ), .
( ), .
(. .
).
2. , , . , , ( ) .
.
, . , .
42
250
3. . . ,
. - ,
.
, , ,
. , . ,
.
, . ,
, ,
.
. , ,
.
3.19.1
, .
. S, ~
B
~
B.
(. 3.87).
:
= BS.
(3.75)
. 3.87. = BS
~
, B
(. 3.88).
,
~ B
~
~
B
B
~
B ( , ,
). , (3.75),
: = B S. B = B cos ,
= BS cos .
(3.76)
. .
. 3.88. = BS cos
~ , = 0. cos = 1,
B
(3.75).
~ ( = 90 ), cos = 0
B
( ).
251
, ?
. ,
.
(3.76), .
(). ,
= 2 = .
(3.77)
, ? . ( ,
B , ) , ( , S cos ). B S cos
!
, .
, .
3.19.2
? . :
, ,
, .
,
(): E = A /q. ,
,
Ei .
, Ei , ,
.
, , .
3.19.3
,
.
t ,
/t (, ,
).
, I
:
.
I
t
, (
< 0). .
: I Ei .
:
.
Ei
(3.78)
t
252
.
! , (3.77) , / = . ,
(3.78) , . , :
= ||.
Ei =
(3.79)
t
. .
. , , , .
3.19.4
, ,
. ,
, .
? , , , , . ,
,
.
,
.
. , .
.
.
, , (. 3.89). , ,
, .
. 3.89.
. , . , ,
.
253
,
. ,
, , (. 3.89).
, , , (. 3.90). , ,
.
. 3.90.
. , ,
. , .
, ,
.
3.19.5
,
, .
! , .
?
, . . .
1. , .
2. , .
3. , .
4. , .
, :
. .
.
, . , . , ,
, . .
.
254
, . .
! ? , . ,
, .
, . ,
, , , , , .
. , , ,
.
3.19.6
+ =
(3.79). .
,
(3.79), , .
, . . , , . , .
( > 0), ,
, , .
,
( < 0).
(Ei > 0), . ,
,
.
, (Ei < 0),
.
.
~
, B.
. , , . : > 0.
, , (/t > 0).
(. 3.91).
~ ( )
B
I ( )
. 3.91. Ei < 0
, Ei < 0.
. .
255
I ( )
. 3.92. Ei > 0
:
,
:
= .
(3.80)
Ei =
t
.
3.19.7
, . ? ,
, ?
, : . , .
,
.
.
. , ,
~ , , B.
; ,
.
~ ()
B
~
E
. 3.93.
256
,
~ (. 3.93).
( B,
, ,
(. 3.94).
~ ()
B
~
E
. 3.94.
.
, .
,
; ,
.
: ,
.
1. ,
.
2. :
. !
, , .
,
.
, , r . E
. A F , q, :
A = F 2r = qE 2r.
, :
Ei =
3.19.8
A
= 2rE.
q
,
. (
),
.
257
, .
, l.
~ B.
P N ~v ; (. 3.95).
~
B
N0
N
M
q
~v
l
F~
K
vt
P
P0
. 3.95.
q.
~v :
F = qvB.
, (
!).
F~ :
. q N P
:
A = F l = qvBl.
( l.) ,
:
A
Ei = = vBl.
(3.81)
q
, P N P
N . : P ,
N .
, . . P
N ,
q P N -
. ,
(3.81).
, KM .
; P K M N ( P N ). , r (
), P KM N R ( ).
:
vBl
Ei
I=
=
.
R+r
R+r
258
, (3.81)
. .
t P N vt P 0 N 0 (. 3.95).
P P 0 N 0 N :
S = SP P 0 N 0 N = lvt.
. :
= BS = Blvt.
:
Ei =
= Blv.
t
, (3.81).
, , . ,
P K M N , ~ , ,
B
.
, , ,
: ,
. .
259
3.20
. , , ,
.
1. , .
; (. 3.96).
~ ()
B
I ()
. 3.96.
, . ( )
,
.
, , ; .
,
.
2. , .
,
(. 3.97).
~ ()
B
I ()
. 3.97.
, ; , .
, . .
,
.
( 1) , . , .
260
( 2) , . 43 .
3.20.1
, , , : B. , ,
: B I. , , ,
: I.
L :
= LI.
(3.82)
( ),
, 44 .
().
, , (, , );
. = LI,
Ei = /t :
I
= LI.
(3.83)
t
(3.83) , .
Ei = L
, .
,
L (. 3.98).
.
2
. 3.98.
1 , 2 . ,
, .
.
43
, , ,
, .
44
? ,
.
261
, . : ,
,
, .
. 3.99).
.
L
. 3.99.
. - . , ,
.
! ?
, ,
( , (3.83), ).
,
, . , .
,
.
-, , , .
, . ,
, (,
), .
3.20.2
L
m .
1. ,
. , ,
, m .
, ;
. ,
L .
2. , .
, ,
.
262
. ,
, , . ,
.
; , ,
. .
3.20.3
, . ,
. ?
, , .
? , .
m v, A. ,
: K = A = mv 2 /2.
L I,
,
.
. ;
( ).
L m; I
v. ,
, :
W =
LI 2
2
(3.84)
( , !).
(3.84) . , , ,
.
I.
dt. dI; dt
, dI , I.
dt dq = Idt.
:
dA = Ei dq = Ei Idt = L
dI
Idt = LIdI.
dt
dA (
, , , ):
dA = dA = LIdI.
263
I, A,
I:
ZI
LI 2
.
A = LIdI =
2
0
W ,
(3.84).
264
3.21
, , ; , ,
.
, .
3.21.1
, . ,
.
, .
. , , ,
- , .
, , T .
.
.
.
: t = 0. q0 ,
(. 3.100). .
q0
+q0
. 3.100. t = 0
, , .
, ,
.
. x0 . .
: 0 < t < T /4. ,
q. I (. 3.101).
I
+q
265
: .
. ; v . x ( ) .
: t = T /4. .
I0 (. 3.102). .
I0
. 3.102. t = T /4
, .
, , .
. .
v0 . .
: T /4 < t < T /2.
, (. 3.103).
I
+q
q0
+q0
. 3.104. t = T /2
. . . x0 .
266
+q
. 3.106. t = 3T /4
. v0 ,
.
: 3T /4 < t < T . , (. 3.107).
I
+q
+q0
q0
. 3.108. t = T
267
t = 0, 3.100.
. ,
, .
. .
. , !
.
.
. , . :
, ,
.
:
- .
3.21.2
, . C, L.
, : .
, q0 , . . W
:
q2
W = 0 .
2C
, , , I0 , . . :
W =
LI02
.
2
, q
I, :
LI 2
q2
+
.
W =
2C
2
,
q2
LI 2
q2
LI 2
+
= 0 = 0.
(3.85)
2C
2
2C
2
(3.85) .
3.21.3
.
.
, (3.85):
kx2 mv 2
kx2
mv02
+
= 0 =
.
2
2
2
2
268
(3.86)
, , k , m , x v
, x0 v0 .
(3.85) (3.86), :
q x;
I v;
L m;
1/C k.
(3.87)
(3.88)
(3.89)
(3.90)
, .
, , , :
r
m
T = 2
.
k
B (3.89) (3.90) m L,
k 1/C. :
T = 2 LC .
(3.91)
: (3.91)
. .
.
3.21.4
, ,
.
.
.
, .
. ;
(. 3.109).
. 3.109.
(I > 0), .
(I < 0).
q ,
(. . , ). q
.
: q = I (
q = I). , : I > 0,
q , q > 0.
269
q = q(t) I = I(t) , :
q2
LI 2
+
= W = const.
(3.92)
2C
2
= 0.
, : W
(3.92); ,
45 :
2q q L 2I I
= 0.
+
=W
2C
2
q = I I = q, :
qI
+ LI q = 0,
C q
I
+ L
q = 0.
C
, ;
q
+ L
q = 0.
C
:
1
q = 0.
(3.93)
LC
q + 02 q = 0,
02 = 1/LC. , (. .
). :
q +
0 =
1
.
LC
(3.94)
; (, , ).
:
2
= 2 LC .
T =
0
.
:
q = q0 cos(0 t + ).
(3.95)
0 (3.94); q0 .
, . t = 0
q0 ( . 3.100); .
= 0, q0 :
t
q = q0 cos 0 t = q0 cos
.
(3.96)
LC
45
y = y(x) x,
: (y 2 )0 = 2yy 0 .
270
.
(3.96), - :
I = q = q0 0 sin 0 t.
, ,
:
t
.
(3.97)
I = I0 sin 0 t = I0 sin
LC
:
q0
I0 = q0 0 =
.
LC
(3.97) . , ,
0 < t < T /4 (. 2).
: I < 0. 0 = 2/T ,
: 0 < 0 t < /2. ; ,
(3.97) .
(3.97).
. 3.107. . ? -, !
, . . (3.96) (3.97).
(. 3.110).
q, I
I = I(t)
0
t
q = q(t)
. 3.110.
: ; ,
.
cos +
= sin ,
2
(3.97) :
I = I0 sin 0 t = I0 cos 0 t +
.
2
q = q0 cos 0 t, ,
, 0 t + /2, 0 t /2. ,
/2; /2;
/2.
271
/2 ,
/2 . , ,
, (
/2).
3.21.5
,
.
.
,
(. 3.111).
L
. 3.111.
:
U = U0 sin t,
( ,
, T = 2/).
, 0 = 1/ LC.
:
, 0 . = 0
.
, .
272
3.22
. 1
, ( ) .
. , , .
, , , .
? ,
.
, ,
.
.
:
R;
C;
L.
, ,
, .
:
U = U0 sin t.
(3.98)
, .
?
, . , , ,
. .
, , . (3.98)
.
U (t) t
.
3.22.1
. ,
.
,
.
, ,
. ,
.
, , = 50 ( ). : T = 1/ = 0,02 .
273
: c = 3 108 /. ,
, :
cT = 6 106 = 6000 .
, ,
,
.
, .
T = 2/,
cT . l .
, l cT :
l cT.
(3.99)
(3.99) . ,
. .
,
. I
.
.
3.22.2
,
U = U0 sin t 46 R, (. 3.112)
R
. 3.112.
,
. , ,
; .
, , :
I=
U
U0
=
sin t.
R
R
, :
I = I0 sin t.
46
, , , .
274
I0 U0 R:
I0 =
U0
.
R
, ,
(. 3.113).
U, I
t
I = I(t)
U = U (t)
. 3.113.
,
.
3.22.3
. !
.
C, (. 3.114). , , . .
C
. 3.114.
, q , . q
U . , , q = I.
:
q
= U = U0 sin t.
C
q = CU0 sin t.
275
, :
I = q = CU0 cos t.
(3.100)
. 3.115. ,
, . ,
/2 ( /2).
U, I
U = U (t)
t
I = I(t)
. 3.115. /2
:
.
cos = sin +
2
, (3.100):
I = CU0 sin t +
.
2
, /2.
:
I0 = CU0 =
U0
.
1/(C)
, , :
U0
I0 =
,
XC
1
XC =
.
C
XC .
, , , .
() . .
1. ( C),
CU0 ; . : XC 0.
276
,
.
, , 0
XC . : = 0 , ( ).
2. ( ), CU0
( );
.
, , , ,
. : ,
; .
.
3.22.4
L
(. 3.116). .
L
. 3.116.
, (, , ) .
. , ,
~ , , , E
~ :
E
~ +E
~ = ~0.
E
(3.101)
~ E
U .
Ei . (3.101) :
U + Ei = 0.
(3.102)
(3.102) . ,
. ,
. I 2 R . , (3.102)
.
(3.102):
Ei = LI,
U LI = 0,
277
U0
U
=
sin t.
(3.103)
I =
L
L
, , , , (3.103).
( !):
I=
U0
cos t.
L
(3.104)
. . 3.117.
U, I
I = I(t)
O
t
U = U (t)
. 3.117. /2
, ,
. , /2.
:
= cos .
sin
2
:
U0
sin t
.
L
2
, /2.
I=
:
I0 =
U0
.
L
, :
I0 =
U0
,
XL
XL = L.
XL . , ( ).
. .
278
1. , , ;
. , XL .
2. , , , ,
. XL , . .
.
, = 0 XL = 0.
.
, ,
. .
, ,
. ,
.
279
3.23
. 2
, . .
, .
3.23.1
a sin + b cos .
a2 + b2 :
a
b
a sin + b cos = a2 + b2
sin +
cos .
a2 + b 2
a2 + b2
? ,
! :
2
2
b
a
+
= 1.
a2 + b 2
a2 + b 2
, :
a
= cos ,
+ b2
a2
b
= sin .
+ b2
a2
(3.105)
:
a sin + b cos =
, ,
:
(3.106)
a sin + b cos = a2 + b2 sin( + ).
(3.105) :
tg =
3.23.2
b
.
a
(3.107)
, . U
: R, L C
(. 3.118; RLC-).
L
. 3.118.
,
( !).
280
, , , ,
: I = I0 sin t.
.
1. UR .
:
UR = IR = I0 R sin t.
(3.108)
2. UC /2; ,
UC t /2. UC :
UC0 = I0 XC =
I0
.
C
,
I0
UC = UC0 sin t
=
cos t.
2
C
(3.109)
3. UL , , /2. :
UL0 = I0 XL = I0 L.
:
UL = UL0 sin t +
= I0 L cos t.
2
(3.110)
, :
U = UR + UL + UC .
(3.108)(3.110), :
1
I0
cos t = I0 R sin t + L
U = I0 R sin t + I0 L cos t
cos t .
C
C
(3.111)
.
: a sin t + b cos t. (3.106) (3.107),
:
s
2
1
2
sin(t + ),
(3.112)
U = I0 R + L
C
1
L C
tg =
.
(3.113)
R
:
. :
s
2
1
2
.
(3.114)
U0 = I0 R + L
C
, ,
.
281
. , ,
:
U = U0 sin t.
, :
I = I0 sin(t ).
(3.114):
U0
I0 = s
2 .
(3.115)
2
1
R2 + L
.
C
(3.116)
R2 + L
1
C
(3.115) :
I0 =
U0
,
X
s
X=
X . .
.
I(t) U (t)
, .
3.23.3
(3.115), .
(. 3.119).
I0
U0 /R
. 3.119.
0 I0 0. 1/(C), X . :
, .
282
- I0 0: .
L. :
, .
0 : .
(3.115) , I0
I0max =
U0
,
R
(3.117)
1
= 0.
C
0 :
1
.
LC
. , , .
(3.117) , I0max , R. . 3.120 .
R, , .
0 =
I0
. 3.120. R
, , .
( )
.
.
1. . :
r
r
1
U0 L
U0 L
UC0 = I0
=
; UL0 = I0 0 L =
.
0 C
R C
R C
283
R U0
! , ,
:
,
.
2. : = 0. (3.113): = 0 tg = 0.
.
, UC UL
(. . ), .
, : UL = UC , . ,
U = UR + UL + UC = UR ( ),
.
. , .
, . ,
; .
, - , ( , ),
.
284
3.24
.
.
U I . dt ,
- ; , U I dt.
dt dq = Idt (
dq , , ).
dA = U dq = U Idt.
P ,
:
dA
= U I.
(3.118)
P =
dt
. , ;
(3.118) .
-
(, , , ,
). , , .
.
1. : P > 0. .
, ,
. :
(, ).
2. : P < 0. .
, , .
? : , ,
. :
(, ).
, ,
, .
3.24.1
I = I0 sin t R.
, , :
U = IR = I0 R sin t = U0 sin t.
:
P = U I = U0 I0 sin2 t,
285
P = P0 sin2 t.
(3.119)
(3.119) . 3.121. ,
,
.
P
P0
. 3.121.
P0
:
U2
P0 = U0 I0 = I02 R = 0 .
R
, , , .
. , , , .
50 , . . 50 . ,
,
- 0 P0 . ?
. 1. ,
P0 /2?
! . ,
( )
, .
:
( ) 1/2.
3.122.
y
1
y = sin2 x
1
2
. 3.122. 1/2
, P :
P =
P0
U0 I0
I 2R
U2
=
= 0 = 0 .
2
2
2
2R
286
(3.120)
( )
47 :
U0
U= ,
2
I0
I= .
2
(3.121)
(3.120), , :
2
U
.
P =UI =I R=
R
2
, U , U ,
.
(3.121) . , (
). , 220
.
3.24.2
U = U0 sin t. ,
/2:
= I0 cos t.
I = I0 sin t +
2
:
1
P = U I = U0 I0 sin t cos t = U0 I0 sin 2t,
2
P = P0 sin 2t.
(3.122)
P0 = U0 I0 /2. (3.122)
. 3.123.
P
P0
P0
. 3.123.
? ! .
47
, .
: .
287
,
.
(. 3.124).
U, I
I = I(t)
T
4
T
2
3T
4
U = U (t)
. 3.124.
.
1. , 0 < t < T /4. . ( ), .
.
: ,
. ,
.
2. , T /4 < t < T /2. ,
. :
.
.
: . :
( , ,
).
3. , T /2 < t < 3T /4. :
. :
.
,
. : .
4. , 3T /4 < t < T . .
: .
: .
- .
, ,
, . . , ,
.
288
3.24.3
U = U0 sin t.
/2:
I = I0 sin t
= I0 cos t.
2
:
1
P = U I = U0 I0 sin t cos t = U0 I0 sin 2t = P0 sin 2t.
2
. , -, ,
.
(. 3.125).
U, I
U = U (t)
I = I(t)
T
4
T
2
3T
4
. 3.125.
,
. , ,
;
,
.
:
. , ,
. ? , .
, , , . , ,
.
3.24.4
.
, , . . .
U = U0 sin t.
. 2,
. :
I = I0 sin(t ).
289
:
P = U0 I0 sin t sin(t ).
(3.123)
, . (3.123), :
1
sin x sin y = (cos(x y) cos(x + y)).
2
:
1
P = U0 I0 (cos cos(2t )).
(3.124)
2
cos(2t ) ! :
1
P = U0 I0 cos .
(3.125)
2
(3.121)
:
P = U I cos .
(3.125) .
= 0, (3.120). = /2,
.
, (3.125) ,
. , cos
.
( ),
.
, . ,
, . , , , .
290
3.25
. ,
. , ,
.
, .
. .
.
.
. (), ( ), ( ) . .
.
, , . .
, , .
3.25.1
.
, .
. 3.126 :
( ) .
~
B
~n
. 3.126.
,
. ( ) .
B ,
. .
291
~n . ~n, ,
. ,
~n .
, ,
( ). ,
( ).
~ . t
, ~n B
= t. t :
= BS cos = BS cos t,
(3.126)
S . , :
e = = BS sin t.
(3.127)
R, :
i=
BS
e
=
sin t.
R
R
(3.128)
, , .
,
, N . N .
?
. , S
- (3.126),
(3.127) : e1 = BS sin t. , ,
, :
e = N e1 = N BS sin t.
:
N BS
sin t,
R
R - .
, ( ) .
,
. ,
(3.127) (3.128), .
i=
3.25.2
(), () ().
(
).
.
.
.
,
.
292
.
. ,
. .
,
u (. 3.127).
l
. 3.127.
l, 2l. , S ,
:
2l
R=
.
(3.129)
S
P . U I .
, , , P = U I cos .
P
.
(3.130)
I=
U cos
P :
P = I 2 R.
(3.129) (3.130), :
P =
2lP 2
.
SU 2 cos2
(3.131)
(3.131),
. ,
. . ,
500 .
3.25.3
1020 . ,
.
, 220 .
.
, . .
,
.
293
N1 ; u1 . .
N2 . , R. ,
u2 .
. 3.128.
B
K
u1
N1
N2
u2
. 3.128.
,
( K ).
U01 :
u1 = U01 cos t.
R1
. , , i1
/2:
i1 = I01 cos t
= I01 sin t.
2
, .
, , i1
:
= 0 sin t.
:
e = = 0 cos t.
(3.132)
, :
e1 = N1 e = N1 0 cos t.
(3.133)
294
; , . e,
(3.132), :
e2 = N2 e = N2 0 cos t.
(3.134)
, .
:
e1
N1
=
.
e2
N2
(3.135)
, :
u1 + e1 0
(3.136)
( . 1,
). ,
:
u2 + e2 = 0.
, u1 e1 , u2 = e2 . ,
. (3.135) :
N1
u1
=
.
u2
N2
(3.137)
k = N1 /N2 .
(3.137) U1 U2 :
N1
U1
=
= k.
U2
N2
k > 1, .
, ; , ,
. . 3 .
k < 1, . , , ,
.
. K
. 3.128 ,
, .
,
. . , .
,
(3.136), . .
e1 u1 .
u1 , e1 .
295
, , (3.133) , e1
N1 0 . , 0
, .
i1
( ).
: B1 i1 ( 1 ) B2
i2 ( 2 ). ,
= 1 + 2 .
i1 , , i2
, : B2
. 0 ,
, , . ?
0 ,
1 . i1 ! .
P1 = U1 I1 cos 1
( , ,
).
P2 = U2 I2 cos 2 .
. ,
, , :
=
U2 I2 cos 2
P2
=
.
P1
U1 I1 cos 1
, P2 < P1 . .
1. , P . ,
:
P = I12 R1 + I22 R2 .
R1 R2 ,
, .
2. , P . :
, , . . .
, ( ).
,
.
, , , .
296
, , , , .
, :
P1 = P2 + P + P ,
:
=
P2
.
P2 + P + P
(3.138)
P2 ( ), . , (3.138) ,
P .
P2 ( ), . , I1 I2 , ,
, P .
( ) ,
. ,
, . .
P2 P1 ,
, :
U2 I2 cos 2 U1 I1 cos 1 .
, ,
U2 I2 U1 I1 .
, , , :
U1
I2
k,
I1
U2
k . , k > 1, k
.
297
3.26
, . .
,
, .
.
~
B,
.
, ,
.
3.26.1
,
. -
:
(. 3.129, 3.130).
~ ()
B
~ ()
E
~
E
~
B
. 3.129. ( )
. ,
~ (. 3.129, ).
, E
~ ()
B
~ ()
E
~
E
~
B
. 3.130. ( )
,
(. 3.130, ).
298
:
.
.
.
: . ( ).
,
. , , (. 3.131):
~
E
~
B
~
B
I
I
. 3.131.
, , I.
, , , ~ B.
~
. E
~
, B
, I I
.
, . - , . (
) . .
3.26.2
, ,
. . - ()
, , , .
, , . , , .
, .
, , ,
.
299
. , , , ;
, . .
;
,
.
, - .
,
48 . ,
.
, ,
.
, ,
, . .
~ B
~
. E
. , q, ~v , :
F~ = F~ + F~ .
~ . F~ = q E
. .
F~ .
, F = qvB sin ,
~
~v B.
3.26.3
.
( ), ~ B
~
E
49 .
.
!
, . ,
, , .
, .
. c = 3108 / (
).
48
, .
,
.
49
300
( ).
. ,
, !
:
.
,
.
301
3.27
, 50 ,
, , . c = 3 108 /.
, , ,
. . ;
. 51 .
.
. , , ,
. . , .
; ! ,
.
.
3.27.1
,
.
, , , . ,
; ,
, , . .
,
.
.
:
=
.
2 LC
(3.139)
~ B
~ . E
, (3.139), .
,
.
, .
: , , .
, , , ,
50
, .
.
, .
51
.
302
.
.
, ?
.
(. 3.132, ). . , . . 3.132 .
. 3.132.
, ? ,
. (. 3.132, ).
! (. 3.133).
. 3.133.
, :
1. ,
;
2. .
, .
? , (
) (. 3.134).
. 3.134.
; .
303
, .
, .
(. 3.135). ,
.
. 3.135.
.
, , !
, , .
3.27.2
; . , ,
. ,
.
, (, )
, , .
, ,
;
( ).
,
Y . , X. . 3.136
.
Y
~
E
~c
X
~
B
. 3.136.
~ B
~ X ~c X. E
Y Z , .
304
~ B
~ ,
E
~c.
X ~ B
~ ,
E
XY XZ . X,
( , . 3.136).
,
, .
, E B ,
; . , c
:
c = .
(3.140)
, ,
.
1. .
. .
2. .
.
3. .
( ).
4. . : , .
, .
. (3.140) c 3 108 /.
, !
5. . , . , ,
, ,
.
3.27.3
. ,
52 .
.
52
,
.
305
S, . , t W .
I c :
W
.
(3.141)
I=
St
, ,
( ) ; ,
, .
/2 .
.
S, , t.
:
W = ISt.
(3.142)
S ct
(. 3.137), c .
ct
. 3.137. I = wc
: V = Sct. w , W :
W = wV = wSct.
(3.143)
306
(3.144) :
I w. I 4 . :
.
,
. : ,
.
.
,
. , ,
.
, , . ,
,
.
r r. , , S = 4r2 .
P , t W = P t. (3.141) :
P
Pt
=
.
2
4r t
4r2
,
.
I=
3.27.4
:
, . ,
;
- .
. , .
.
1. ( > 1 ).
, ,
. .
( > 10 ). , .
(1 < < 10 ). , ,
.
(100 < < 1 ). .
1500 .
(10 < < 100 ). . ;
.
.
307
(1 < < 10 ). -. , 4 .
( ); , 1
5 .
(10 < < 1 ). ( ). , Animal Planet 42 .
; , GSM 1800 1800 , . . 17 .
. 2450 ( ,
). 12 .
, Wi-Fi Bluetooth
12 ( 2400 ).
(1 < < 10 ). . , +
2 .
(1 < < 1 ). , .
.
2. (780 < < 1 ).
.
, .
53 .
.
( 80%)
.
: , , ,
.
,
. , : - ,
.
3. (380 < < 780 ).
.
.
: 625 780 ;
: 590 625 ;
: 565 590 ;
: 500 565 ;
: 485 500 ;
53
308
: 440 485 ;
: 380 440 .
.
: ,
.
4. (10 < < 380 ).
. . 54 .
:
, ,
.
. ,
.
. (
, ) , .
5. (5 < < 10 ).
( ),
( ).
, , .
.
.
; . ,
,
.
,
, .
.
6. - ( < 5 ).
. ,
.
- ,
.
54
. , .
309
- , , ,
( ).
- : .
.
- (- ),
( ), ( ).
310
. ,
. ,
:
380 ( ) 780 ( ).
, , , -.
.
, ,
-.
.
,
, .
(, , ) . .
.
0;
, ,
.
. :
.
.
.
.
, , .
. .
311
. ,
, , , , ,
. .
.
,
, . ,
, .
:
; - 1 . ,
.
, . .
.
312
4.1
, . .
.
, , .
.
:
. , .
.
4.1.1
.
.
.
1. .
2. .
3. .
4. .
. , . .
. : . ,
.
, , . , 0. ,
: ,
, .
. ,
.
. , . ,
.
, .
.
.
.
? ,
. ,
313
. , ,
.
, ,
.
- .
, ,
, .
, , .
. ,
: .
, . : , ;
, .
.
4.1.2
, . . 4.1 S .
.
. 4.1.
? , , .
, ,
.
, , .
.
, 2 . , . , . 4.1 .
: . ; .
314
4.2
, :
.
. 4.2 AO, OB,
OC, KL O.
A
L
O
. 4.2.
AOC . : , !
BOC,
.
4.2.1
.
!
.
1) , , , .
2) .
, AOC = BOC, . 4.2.
, .
. 4.3. A . A0 , A KL.
A
L
O
A0
. 4.3. A0
A A0 , AOK = A0 OK. , AOK + AOC = 90 .
A0 OB = 2(AOK + AOC) = 180 , , , A0 , O B
! OB A0 , A
.
.
315
.
, .
.
, .
. 4.4 .
, , .
. 4.4.
? ?
: , . , . 4.4
.
,
, . 3 .
4 .
, .
: (. 4.5).
. 4.5.
, . .
, .
4.2.2
, . ; . , ,
, .
S . 4.6 ;
, . ,
3
: , .
4
diffusio , , .
316
, S 0 , S
.
S0
. 4.6.
, .
, , S 0 . ,
S 0 !
S. , , , , . S 0 S.
S 0 , .
, S 0 ,
(. 4.7). ,
.
S0
. 4.7. :
, . K
L KL. S 0 . 4.8;
.
317
S0
. 4.8. S
? . , . ,
(. 4.9).
B
A
A0
B0
. 4.9. AB
(. 4.10).
B
A0
A0
A0
B0
B0
B0
. 4.10.
318
4.3
, , .
(, ).
,
.
4.3.1
( )
, . .
, .
, , , ,
- . ,
. 4.11.
A
C
D
B
. 4.11.
O (, , ) CD . AO, , ,
. OB ; .
n,
. .
, n = 1,6, n = 1,33. , n > 1;
. n = 1,0003,
n = 1 (
).
( ).
1) , , , .
2) :
sin
= n.
(4.1)
sin
319
c
(4.2)
n= .
v
, . (4.1) (4.2):
sin
c
= .
(4.3)
sin
v
, ,
c. (4.3), :
.
4.3.2
: .
.
. ,
. ,
, .
,
, (. 4.12) . 4.12 . 4.11 ,
.
A
C
D
B
. 4.12.
, (4.1): - .
, : , .
,
. ;
.
320
,
.
4.3.3
( )
1 n1 2 n2 . ;
, .
, (. 4.13).
: > .
A
C
D
B
A
C
1
2
321
2)
:
sin
n2
=
.
sin
n1
(4.4)
,
. , (4.4) n1 = 1
n2 = n, (4.1).
,
: n1 = c/v1 , n2 = c/v2 . (4.4), :
v1
sin
=
.
sin
v2
(4.5)
(4.5) (4.3).
.
4.3.4
. ,
.
, . ,
S, .
(. 4.15).
A1
A2
O1
O2
O
0
B
S
B1
B2
. 4.15.
SO1 . ( O1 A1 ) ( O1 B1 ). ,
,
.
SO2 .
. -: O2 A2 , O1 A1 ( ),
O2 B2 , O1 B1 ( ).
322
:
, .
, - !
0 ,
90 . OA
, SO
OB.
.
.
, 0
. 0 .
0 . :
1
sin 0
= .
sin 90
n
sin 90 = 1,
sin 0 =
1
,
n
1
.
n
, :
0 = arcsin
0 = arcsin
1
48,8 .
1,33
.
, .
.
. , ()
, , . , ,
. - , , .
323
4.4
: ,
, , . . . .
,
( ) .
.
, .
4.4.1
,
(. 4.16). .
.
M
A
Q
B
C
N
P
A0
. 4.16.
,
. . 4.16 A0 .
, , .
AB, . B
M N ; , CBN ABM .
, BC .
C P Q. , QCD P CB;
- D.
, , ,
. . 4.17
, .
324
. 4.17.
, : ,
. ,
5 .
, , .
. 4.18.
. 4.18.
, , ,
F .
.
5
,
, . .
.
, ,
.
325
F . , , .
, ,
.
4.4.2
,
(. 4.19). . , ,
, .
D
P
N
C
A
M
A0
. 4.19.
, A0 ,
, , .
AB, , ( CBN < ABM ),
( QCD > P CB).
(. 4.20) .
: . ,
, .
326
. 4.20.
, (. 4.21). , ,
F .
. 4.21.
,
! ? , :
( ).
, , .
4.4.3
: , , , .
.
327
. 4.22.
. 4.22.
, : ,
, - , . , -
( );
, .
. 4.23.
. 4.23.
(
) - . - ,
, .
, , , .
, ,
!
328
4.5
:
.
.
4.5.1
, , , . . 4.24 ; O1 O2 6 , R1 R2
.
R1
O1
R2
O2
. 4.24.
, , M N . , , :
?
-, , M N R1 M N R2 .
, .
.
-, M N a, a
. ,
, , .
, . 4.24.
- . : ,
.
. 4.25.
. 4.25.
6
, O1 O2 .
329
. 4.26.
. 4.26.
F F , F
. .
4.5.2
M N , . 4.24, .
O . 4.25 4.26, .
.
OF . f . D,
, :
D=
1
.
f
(). ,
25 , :
D=
1
= 4 .
0,25
. , ,
. . 4.27 OP .
P ( )
( )
. 4.27. ,
, ,
. , , .
, ,
.
330
P , ,
. , ( F )
,
. F
.
, . 4.27 , . , . 4.27 .
. ,
, . ,
. , , .
4.5.3
, , , . , ,
, !
. O
,
(. 4.28).
D
C
O
B
A
. 4.28.
AB BC . CD
AB. , , , .
, . B, O
C , CD AB.
, , ,
(. 4.29).
. 4.29. , ,
331
.
, .
4.5.4
, , ,
, (. 4.30).
. 4.30.
, :
, , (. 4.31).
. 4.31. ,
, , ,
. P ,
(. 4.32).
P
F
. 4.32.
.
4.294.32.
1. , , .
332
2. , ,
(. 4.33).
. 4.33. 2
3. , , ,
. (. 4.34).
. 4.34. 3
, ,
.
4.5.5
. , , , (. 4.35).
. 4.35.
, , F .
,
. P , ,
(. 4.36).
333
F
P
. 4.36.
, P .
.
4.29, 4.35 4.36.
1. , , .
2. , , ;
(. 4.37).
. 4.37. 2
3. , , , .
, (. 4.38).
. 4.38. 3
13 ,
, .
334
4.6
, ,
.
. S, 7 ( ) S 0 .
S 0 S.
S 0 , . , S 0
.
S 0 , ( ,
), .
, S 0 .
, , .
.
.
, .
4.6.1
. a S , f . : a > f a < f (
a = f ). ;
.
: a > f . S ,
(. 4.39).
X
S
K
P
A0
S0
. 4.39. a > f : S
SO, , .
SX, S 0 , SO, , S 0 SX ( , S 0
7
, , ,
. ,
. .
335
SX). , , S, S 0 ,
a > f .
S 0 , SX. :
SX OP
P , XP SO
S 0 .
b S 0 . ,
a f , . .
, SX.
SA S 0 A0 . SK , . . .
:
SAO S 0 A0 O,
SXS 0 OP S 0 ,
SXK OP F.
(4.6)
(4.7)
(4.8)
(
, ).
SS 0 OS 0
SS 0
AO (4.6) SO
(4.7) SX
(4.8) SK
=
=
=
1 =
1 =
1.
0
0
0
0
OA
OS
OS
OS
OP
OF
(4.9)
AO = SK = a, OA0 = b, OF = f , (4.9) :
a
a
= 1.
b
f
(4.10)
S 0 :
b=
af
.
af
(4.11)
, SX. ,
SX S 0 ,
S.
.
.
S S 0
. ?
S ,
:
, ;
, .
. 4.40.
336
S
A0
A
S0
. 4.40. S,
S ,
.
(. 4.41).
S0
S
F
. 4.41. S,
(4.10). ,
. :
1+
a
a
= .
b
f
a:
1 1
1
+ = .
a b
f
(4.12)
(4.12) ( ).
a > f .
.
(4.11). , . , b SA (. 4.39,
4.40) S !
, M SA , b . S 0 A0 ,
S 0 A0 M O, .
, A A0 .
: SA S 0 A0 .
, ,
. ,
.
337
4.6.2
. ,
a > f . .
1. f < a < 2f . , , (. 4.42; 2F ). ,
b > 2f (?).
B
A0
2F
2F
B0
A0 B 0
.
AB
ABO A0 B 0 O :
=
A0 O
b
= .
AO
a
(4.13)
(4.13) ,
.
2. a = 2f . (4.11) , b = 2f .
(4.13) , . . (. 4.43).
2F
2F
. 4.43. a = 2f :
338
A0
A
2F
2F
B0
. 4.44. a > 2f : , ,
: ,
, , , .
.
a > f .
. .
4.6.3
: a < f . S
(. 4.45).
S0
X
S
A0
. 4.45. a < f :
SO, ,
SX. OE XP .
S 0 .
, S 0 SX,
S. :
SAO S 0 A0 O,
SXS 0 OP S 0 ,
339
SXK OP F.
b S 0 , ( ):
AO
SO
S 0O S 0S
S 0S
SX
SK
a
a
= 0 = 0 =
=
1
=1
=1
=1 .
0
0
b
AO
SO
SO
SO
OP
OF
f
(4.14)
fa
.
(4.15)
f a
b SX,
a < f . , S 0 S.
S , S 0 , , ,
(. 4.46).
b=
S0
A0
. 4.46. S,
S , , (. 4.47).
S0
S
F
. 4.47. S,
(4.14)
a < f . :
a
a
1 = ,
b
f
340
a:
1 1
1
= .
a b
f
(4.16)
4.6.4
, , (. 4.48). , .
B0
A0
. 4.48. a < f : , ,
,
.
a < f . , a > f . a = f .
4.6.5
: a = f . S
(. 4.49).
,
, , ,
. , ,
S
F
. 4.49. a = f :
341
S, ,
.
S? . , ,
. S 0 .
, ,
(, , ).
, .
4.6.6
, , .
,
, -.
SO SX (. 4.50).
OE XY , S 0 .
Y
K
S
O
A
. 4.50. S
, S 0
SX. :
SAO S 0 A0 O,
SXS 0 OP S 0 ,
SXK OP F.
:
SO
SS 0 + S 0 O
SS 0
SX
AO
SK
a
a
= 0 = 0 =
=
+1=
+1=
+ 1 = + 1.
0
0
b
AO
SO
SO
SO
OP
OF
f
(4.17)
b=
af
.
a+f
342
(4.18)
b SX, XY S 0 S.
.
, (4.11) (4.15).
a = f ( ),
a > f a < f .
(4.18) a. ,
, , .
S ,
: ,
(. 4.51).
S
S0
O
A
A0
. 4.51. S,
S , (. 4.52).
S0
. 4.52. S,
(4.18) . :
a
a
1 = ,
b
f
a:
1 1
1
= .
a b
f
343
(4.19)
.
(4.12), (4.16) (4.19) :
1
1 1
+ = ,
a b
f
:
b ;
f .
.
4.6.7
b, (4.18), - SA
S .
AB, , (. 4.53).
B0
O
A
. 4.53. , ,
344
4.7
, .
, .
; , ,
.
4.7.1
. 8
. 4.54 ( , ).
. 4.54.
, ( ), .
( ),
.
; ( )
.
. . ,
.
.
. 4.54 ,
, . ,
, ,
- ( a > 2f ?).
, , :
( ),
.
, , . ? 25 ,
. ,
.
, ?
?
8
What This.
345
. , , , ! , .
, . ?
4.7.2
, .
. ?
, :
1
1 1
+ = .
a b
f
a , b
, f . b , . ,
, a
f .
, , a , f
. ,
. ,
, , .
. ,
.
,
.
. . ,
.
.
9 ,
, . . .
10 ,
, . .
.
: (. 4.55, ). ,
.
dmin
(. 4.55, ; ).
. , dmin 7 ; 30 dmin 15 ; 45
2025 .
9
10
.
.
346
dmin
. 4.55.
, .
.
4.7.3
, . , . ?
. 4.56. AB , O . AO BO ( )
.
B
. 4.56. ,
= AOB . ,
, .
, (. 4.57). . . 4.56 . 4.57
!
B
. 4.57. ,
.
, , .
,
,
347
, , ,
!
, 4.56 4.57, : , . :
, .
, ,
, . ,
. , ,
(1/60 ), .
, .
4.7.4
, , .
, ,
( 1015 ).
. , , 25 . ,
?
, . , , , .
d0 = 25 .
: ,
.
.
4.7.5
, .
, .
, . ,
(. 4.58; ).
. 4.58.
,
. . 348
,
, .
, ,
. 25 .
.
, ,
(. 4.59).
, ,
A.
. 4.59.
, , , .
.
. 4.59 ,
.
4.7.6
,
.
, (. 4.60).
. 4.60.
. :
, ( . 4.61).
, . 25 .
349
. (. 4.61).
. 4.61.
,
A. , ,
. . 4.61,
.
350
4.8
,
. ,
; ,
.
? : 1)
; 2) , , .
. .
( , . .).
4.8.1
. . ,
,
d0 = 25 .
h d0
(. 4.62). , , , ,
.
h
0
r
l0
d0
. 4.62.
0 . ,
( ) : 0 tg 0 . :
0 =
h
.
d0
(4.20)
r ,
:
l0 = r0 .
(4.21)
(4.20) (4.21) :
rh
.
(4.22)
d0
, 2,5 , r/d0 0,1. (4.22)
, 10 .
l0 =
351
4.8.2
( ).
( );
5 125 .
, , (. 4.63).
, ,
, , .
r
l
. 4.63.
, , .
:
h
= .
(4.23)
f
l :
l = r,
(4.24)
, (4.23):
rh
.
(4.25)
f
. 4.62, . ,
( )
.
:
l=
l
.
l0
(4.26)
(4.25) (4.22), :
=
d0
.
f
(4.27)
, 5 , = 25/5 = 5.
,
.
(4.26) (4.24) (4.21):
=
=
.
r0
0
352
, :
.
, d0
(4.27) .
.
(4.27) , ,
. :
. 4050,
. , = 50 .
4.8.3
(, , . .) . ,
.
( )
. : , ( ).
.
, ( ) . . ,
50.
. 4.64.
Ok
Ob
f1
h
f2
F1
F2
. 4.64.
: f1 Ob; f2 Ok; h ; H ,
. = F1 F2 .
, . , . , ,
.
, : = l/l0 = /0 . ,
, l
, l0 0 .
353
- 0 = h/d0 , , . 4.64, :
=
H
.
f2
0 , :
=
Hd0
.
hf2
(4.28)
, , : h H (,
), . H/h
.
. 4.64 H h:
b
H
= .
h
a
b = f1 + H , a h
. :
1
1 1
+ =
,
a b
f1
:
b
b f1
.
=
a
f1
,
H
b f1
=
,
=
h
f1
f1
(4.28):
=
d0
.
f1 f2
(4.29)
, . , f1 = 1 ,
f2 = 2 , = 20 , (4.29) :
20 25
= 250.
=
1 2
, (4.27):
1 =
d0
25
=
= 25.
f1
1
10 !
, , . ,
, , . .
( )
. , . :
;
.
, .
354
4.8.4
: ,
. ,
.
. 4.65.
Ob
Ok
B
A
A0
f1
0
f2
H
B0
. 4.65.
AB, ;
. A
. B ,
.
A0 B 0 , , , . H.
0 . . 4.65:
0 =
H
,
f1
(4.30)
f1 .
, :
=
H
,
f2
(4.31)
f2 .
:
=
.
0
(4.31) (4.30) :
=
f1
.
f2
(4.32)
, 1 ,
2 , : = 100/2 = 50.
355
, .
, , .
,
.
4.8.5
1609 , . , (,
, ) ,
.
; (. 4.66).
Ok
Ob
f1
B
A
f2
0
0
A0
H
B0
. 4.66.
, A0 B 0 AB
.
!
, B,
B 0 , B 0 .
.
, 0
.
. 4.66 :
H
H
= , 0 =
,
f2
f1
(4.32), :
=
f1
=
.
0
f2
, , .
.
, . ?
356
4.9
.
.
, , .
.
; .
(. . ).
4.9.1
, .
(
). ,
.
. , , , .
, , . x :
x = A cos(t + 0 ).
, = t + 0 , . ,
, . t = 0 0
.
, .
, .
, , , , ,
; ,
.
, , . , . ,
, , .
. ,
.
, . . .
, ,
, . , !
.
357
, , . .
.
. , , A , 1 2 ,
: A
.
A ,
.
. , , .
, . . .
, , , .
. ,
, .
; , ,
.
. ,
.
4.9.2
, (. 4.67).
. 4.67.
,
, .
. ,
, . , , (
,
).
358
,
, .
, ( ) .
4.9.3
, (. 4.68).
. 4.68.
, . .
;
. , ,
.
.
, ,
. .
4.9.4
, . ?
, ,
?
.
, .
, , .
.
. , , . ,
, . , ,
, .
,
, , - .
,
.
359
, , , !
. , , .
,
, .
, , .
: ?
?
1815 : , . (
),
.
1678 ,
.
t + t
t (. 4.69).
t + t
t
. 4.69. :
,
. t ct, c . ct;
11 .
.
, , , .
, , .
.
, . ,
, .
.
:
.
11
,
.
360
4.9.5
, KL (. 4.70).
A B .
Q2
P2
P1
Q1
T
L
A
. 4.70.
P1 A P2 B; AS,
, .
A AN . = P1 AN ,
, .
A B AQ1 BQ2 . BT . N AQ1
; , = .
AB . AS A. , ,
, B.
, A;
A . 4.70 . B
, ,
,
B.
BT ,
. BT ,
B A AT .
, AT ,
A , AS B. : A T
S B.
! ,
, : AT =BS.
, ABT ABS .
, : ABT = BAS. ,
ABT = ( 90 BAT ) BAS = ( 90 N AS).
, = , .
, . 4.70 , : P1 A, AQ1 AN .
361
4.9.6
, . ,
KL (. 4.71). ,
,
.
P2
P1
Q2
T
N
Q1
. 4.71.
A AB, AS
; A . t
, , B,
SB.
c, v. SB = ct B, A
AT = vt.
v < c, AT < SB. BT
AS ! , .
: ,
, BT
AS.
ABS ABT , SB = d sin BT = d sin
( d = AB). , :
d sin = ct,
d sin = vt.
, :
c
sin
= .
sin
v
c/v, .
362
c
.
v
:
n=
sin
= n.
sin
: (
) - .
. 4.71 : P1 A, AQ1 AN .
363
4.10
, ,
.
. : ?
, ?
.
( , ) .
.
12 .
4.10.1
, .
. , .
.
,
, .
( ).
, ,
.
, .
.
, , .
, .
, !
, , (. 4.72).
. 4.72. :
,
, ( . 4.72).
,
( 13 . 4.72).
12
, .
13
, .
;-)
364
.
(. 4.73, ).
. 4.73. :
, , , ,
. ,
. . (. 4.73, ).
4.10.2
( ):
W
.
(4.33)
I=
St
W , t S, . , I ,
.
w , W , :
W
.
V
, A : w A2 . ,
w = 0 E 2 /2 .
, c :
I = wc,
w=
c ( ,
).
, :
I A2 . -:
: A I.
, r
.
S = 4r2 , (4.33) :
W
.
4r2 t
, .
A, , , :
.
I=
365
4.10.3
, .
, .
. , , . ,
, .
, S1 S2 . , ,
. , .
. , S1 S2 S -
. , .
, S1 S2 , P . , P ,
, , S1 P S2 P .
P
, .
S1 P S2 P .
, , P .
4.10.4
, = |S1 P S2 P |, , . ,
P .
S1
P
S2
. 4.74. P
. 4.74 ( = ). , S1 P , S2 P (, ,
; , ,
).
, P , ,
. A1 , P A = 2A1 . , ,
-: I = 4I1 .
, , , .
366
.
, :
= n (n = 0, 1, 2, . . .).
(4.34)
. 4.75. S1 P ,
S2 P . ( = /2).
S1
P
S2
. 4.75. P
, P
. .
,
.
. , , ,
:
= n +
(n = 0, 1, 2, . . .).
(4.35)
(4.35) :
= (2n + 1) .
2
: .
4.10.5
, - ,
?
, , , 2A1
. 0 2A1 , . ,
0 4I1 .
, ,
S1 S2 , ,
. , P
,
= |S1 P S2 P | , .
367
. , , , .
, , , .
, ,
, .
, , ,
, . ,
. , , ,
; ,
.
, , , ?
, , : .
,
.
. 4.76 , S1 S2 . , .
.
S1
S2
. 4.76.
. ,
; ,
, .
, .
. ,
( ),
.
; ,
. ,
, ,
.
368
4.10.6
, . 4.76,
. ( ). .
. . 4.76 , .
.
. 4.77 . O,
, . , , A. , (
) .
S1
x
O
S2
. 4.77.
x = OA,
, . .
a , L (. 4.78). OX; O, ,
.
X
P
S1
N1
a
S2
O
L
N2
. 4.78.
N1 N2 S1 S2 OX
O. : ON1 = ON2 = a/2.
369
P OX ( ) .
P x. , x P
.
, S1 , :
s
r
2
q
2
a
2x a
2
2
2
.
(4.36)
S1 P = S1 N1 + P N1 = L + x
=L 1+
2
2L
, : a L. , x
L. ,
(4.36) :
2
2x a
1.
2L
, :
1 + = 1 + , 1.
2
(4.36), :
2 !
(2x a)2
1 2x a
=L+
.
S1 P = L 1 +
2
2L
8L
(4.37)
(4.38)
, S2
:
s
r
2
q
2
a
2x
+
a
2
2
.
(4.39)
S2 P = S2 N2 + P N2 = L2 + x +
=L 1+
2
2L
(4.39) (4.37), :
2 !
1 2x + a
(2x + a)2
S2 P = L 1 +
=L+
.
2
2L
8L
(4.40)
(4.40) (4.38), :
(2x + a)2 (2x a)2
ax
=
.
(4.41)
8L
L
, . (4.34), P
, :
ax
=
= n (n = 0, 1, 2, . . .).
L
(
):
nL
xn =
(n = 0, 1, 2, . . .).
a
n = 0 , , x0 = 0 ( ).
n = 1 x1 = L/a.
:
= S2 P S1 P =
x = xn+1 xn =
(n + 1)L nL
L
=
.
a
a
a
370
(4.42)
4.11
, , , . ,
, , .
1. ,
.
2. ,
14 .
, , . ,
.
4.11.1
, ? ,
E , I, : I E 2 .
, . , - (. . > 10 ),
. ,
24 ( ).
1015 .
, ,
. ,
0,1 ( ).
4.11.2
, .
,
, . ?
:
( ) . .
? .
, , , .
.
, ,
, . , , , . ,
, , .
14
371
.
, . , -
, . ; ,
, . W ,
,
, .
, ,
.
. W ?
W . (. 4.79).
. 4.79.
108 ; , c 3 .
,
.
, , . , , ? ,
, ;
, , .
, .
: ,
? ,
.
, . ,
! , ,
, .
,
, .
: ,
. ,
. .
, , 108 c,
. , ( ) ,
.
, .
,
,
. ,
.
372
4.11.3
, ? , !
. ,
. , ,
.
, , ,
.
, .
? , ,
. ,
!
, ,
.
. 4.80 . OA OB
S1 S2
S. ; . , , , .
M
C
A
S1
S2
B
D
N
. 4.80.
, , .
, . , ,
:-)
, OA, M AOE, S1 S. , , OB,
F OBN , S2 .
373
, S1 S2 .
, S,
. , M CODN ,
, . , ,
,
, S1 S2 .
,
, .
, , ,
L/a, a = S1 S2 L S1 S2 . a L
.
4.11.4
, , , , ,
!
. 4.81.
AO.
F
A
. 4.81.
: OF OB.
CF ,
.
F .
( ) ( ).
OF CF , AO, .
, F ; OF
OBCF . OF CF ,
.
, . ,
; . , , OF OBCF
. ,
.
374
( ) .
, (
), , ,
. ,
.
, . .
, , .
4.11.5
-
. ,
.
; ,
. 15 . 4.82.
. 4.82.
. . 4.83.
1
. 4.83.
1 2, ; ,
15
femto.com.ua.
375
. , ,
- .
.
y (. 4.84).
r
y
. 4.84.
R , r
. :
r2 = R2 (R y)2 = 2Ry y 2 .
(y R), y 2
2Ry:
r2 = 2Ry.
r2
.
y=
2R
. 4.83, 2y.
, 2y, .
. 4.82. ?
, , ,
.
. , !
. 4.85 -. :
. :
( )
, .
. 4.85.
376
. 4.85 -. !
:
.
- , .
.
. ,
.
. 4.83 4.84, , 2 2y, .
1 , .
1 2 , 2y, :
= 2y +
r2
=
+ .
2
R
2
,
. :
r2
+ = n (n = 1, 2, . . .).
R
2
:
s
1
rn =
n
R (n = 1, 2, . . .).
2
, . ,
(
).
:
r2
+ = n + .
=
R
2
2
n- :
rn = nR (n = 1, 2, . . .).
, ,
. . ,
, .
16
.
4.11.6
,
. , .
16
.
. ,
: , , , .
, , .
377
, , ; . ( ).
: 90% . , , .
? (. 4.86).
1
2
. 4.86.
, 1 2
, , . ,
. .
, ,
,
. , , ( ).
; , , .
378
4.12
,
. , .
, .
, , (. 4.87).
! ,
, .
. 4.87.
, /a, , a . , . ,
.
, , . .
.
,
. , = 500 a = 0,5 : /a = 0,001.
( ), .
, , ( ,
).
? : . 4.88 17 , 0,2 .
. 4.88.
, ? ; .
17
en.wikipedia.org.
379
?
. , . .
4.12.1
: , ,
;
, , .
? ,
. , ; ,
. . .
,
, . , , .
137 . ,
.
. .
(, , );
.
. , ,
, . , ,
.
, , .
.
: ,
,
. ,
,
.
, ?
, , ?
. , , . , ; ,
, .
.
, , .
.
380
. 4.88.
, ,
.
.
, ( , , )
.
4.12.2
.
, .
. , ,
, .
, , . .
, . , , ,
.
( ). , , . ?
, , ,
( 30 ).
,
. , ,
.
,
.
(. 4.89).
. 4.89.
, , . , .
!
381
. (4.42) x .
:
ax
.
=
L
.
4.12.3
, .
.
. a, b (. 4.90).
; . d = a + b .
d
a
. 4.90.
, .
, . , , 100 ,
: d = 0,01 = 10 .
, , . .
.
( 0,65 ).
. 4.91 , 18 . ,
.
. 4.91.
, . ,
.
.
18
physics.nad.ru.
382
. ,
- ;
.
, d
(. 4.92). .
C
A
P
B
. 4.92.
, . ,
, P (
). ,
, ,
.
, . , ,
d; , , AB ABC.
ACB , .
, d sin .
,
:
d sin = k (k = 0, 1, 2, . . .).
(4.43)
, P ,
19 .
(4.43) , :
sin k =
k
d
(k = 0, 1, 2, . . .).
(4.44)
k = 0 = 0. , .
, , ,
.
, .
.
19
,
. ? ,
.
383
k = 1 :
.
d
. ,
.
, .
, k = 2 :
1 = arcsin
2 = arcsin
2
.
d
. ,
.
, .
. 4.93.
2-
1-
1
1
2
2
1-
2-
. 4.93.
, k- :
k = arcsin
k
.
d
(4.45)
k . , = 0,65
d = 10 1 = arcsin(0,65/10) = 3,7 .
k- k. ? (4.44).
, :
d
k6 .
, , : k 6 15,4. ,
15.
. 4.91. 11 . , , , , .
. ( ), 1
, (4.43) :
= d sin 1 .
384
4.12.4
,
. .
, . , , .
,
.
.
.
, . (4.44) , .
( = 0) .
. .
k > 1 . ,
k k. k-
:
, .
, k > 1 .
; , .
,
.
20 . 4.94.
, .
.
. 4.94.
, . . .
,
. :
.
20
h2physics.org.
385
, ,
, , . , , , . . 4.92,
.
, , , - (. 4.95)21 . ,
!
. 4.95. -
21
en.wikipedia.org.
386
4.13
(, ).
, , ,
:
sin
.
sin =
n
n, ,
.
, , -
.
.
4.13.1
.
(. 4.96).
. 4.96.
.
, , .
- (, )
, . ,
, .
, . , ,
.
, ,
.
.
, ,
. ,
.
, ,
.
387
: n = c/v. , , . ,
.
.
c.
,
. XIX .
.
4.13.2
,
. , , , .
,
.
. 4.97.
. 4.97.
, .
. ,
, , , .
, . .
,
. ?
388
5
, .
, : ,
. . .
().
,
. ,
. , .
:
389
5.1
. , .
, .
5.1.1
, .
, . , . ,
?
, , . , , , , . . .
, - ,
.
! , ,
. , 5 / 60 . ,
, ( ).
. , , ,
.
, , 1 .
,
, . , : -
.
, .
. .
5.1.2
, . , .
.
: K K 0 . .
K . K 0
1
, . ,
. .
390
~v X X 0 (. 5.1).
Y0
K0
~v
X, X 0
vt
O
Z0
. 5.1. K 0 K
, O O0 ,
. , K K 0 ,
t. t OO0 vt.
, (
) K K 0 .
, ,
.
t K K x, y, z. , (x, y, z, t) . ,
- , ,
x, y, z t .
K 0 (x0 , y 0 , z 0 , t0 ). , K 0 x0 , y 0 , z 0 , K 0
t0 .
. 5.1, , x0 x vt, y 0
y, z 0 z. , , K 0 K
: t0 = t.
, :
x0 = x vt, y 0 = y, z 0 = z, t0 = t.
(5.1)
(5.1) .
, :
K 0 K.
,
. ,
.
K ~u, K 0 ~u 0 .
? (5.1)
( ):
x 0 = x v,
y 0 = y,
z 0 = z.
:
u0x = ux v,
u0y = uy ,
u0z = uz .
(5.2) :
~u 0 = ~u ~v ,
391
(5.2)
~u = ~u 0 + ~v .
:
. , ,
.
(5.2). v , :
a0x = ax ,
a0y = ay ,
a0z = az ,
~a 0 = ~a.
, .
.
K:
m~a = F~ .
(5.3)
K 0 ~a, , .
, (5.3), ?
; ,
. u
. , m
.
, ,
. .
, . , F~
.
, ,
. , , .
, . . .
. ,
.
, ,
.
392
5.2
, ,
, , .
: ? :
, , . . . , , , -
, , , , - ?
, ,
.
, . , ,
,
.
5.2.1
, ,
c = 300000 / , ,
.
: . , ,
:
340 / , .
, ,
v = 50000 / .
, .
, ,
c. v; ,
c + v = 350000 /. , c , 50000 /!
, .
, , : ?
,
! :
( ), ,
2 .
,
3 .
, ( . )
, , ,
2
, ,
; ,
.
3
, ,
. , ,
, , .
393
. ,
, .
, .
1881
.
. , , ,
. ; ,
.
!
( )
. ,
.
? , ,
, : ! , l0
v,
r
v2
(5.4)
l = l0 1 2 .
c
, , -
, . (5.4) !
, .
5.2.2
. , ,
. , ,
, .
1. ,
.
. . ,
.
,
.
.
.
, , , ,
. , , ,
,
394
- ,
- .
, : ,
, . . ,
. , ,
.
, . ?
2. , .
, , .
.
, , .
! -, , , . ,
, ?
- , , . .
?
, ! .
, . ,
.
, , .
, , ,
, . , .
, , , : ;
.
.
, , .
, , .
4 .
.
; ,
.
,
: c, c + v,
4
,
. : , . . .
.
, .
395
.
.
, ,
, . ,
, , c. c , ,
.
(). -, 5 . , ,
( . relativity ).
- ,
, ,
.
,
.
.
, . ,
. :
c .
-
? .
, , ,
.
K K 0 , (. 5.2).
t = 0, O O0 ,
.
Y0
K0
~v
S0
S
ct
ct
X, X 0
vt
O
O0
Z0
. 5.2.
t?
5
(),
- . , -. ,
. .
396
K c. K
S ct O.
K 0 c. , K 0
0
S ct, O0 .
O O0 t vt. ,
S S 0 . ?
. .
, . !
397
5.3
, ,
, .
. ,
, : ( ), ,
. , ,
.
; , .
5.3.1
.
. , .
, , - , . ,
, : 7 ,
: 7
.
(. . .)
? , , :
,
. .
,
. .
: ,
, . t0 = t
.
, , . ,
, .
, , , , ,
? . ,
,
.
.
. , ,
,
. , ,
.
398
? , !
.
: -
, ,
. ,
, , .
.
1. .
, . ,
, ,
.
, , , .
2.
, .
, , .
,
, , . .
. : ?
?
3. , , .
A B . , A B
, B A.
A t1 ,
A t2 .
. , A B ,
B B (t1 + t2 )/2.
, B t1 t2 .
. 5.3.
A
B
t1
t=
t1 +t2
2
t2
. 5.3.
, .
AB . , A B
, A B .
4. , . , ,
399
: A
B, B A.
, .
5. : -
? A, ,
B.
A B!
, .
B , A,
A B , .
, !
, , .
: ,
, .
6. .
? , A B, B C, A C?
, ,
(, , ).
: , A C . ;
.
7. , .
, .
( ) , ,
.
.
, , , .
: , .
, . ,
, .
, , .
, , , .
400
5.3.2
. ,
. , .
. , , , .
.
, ~v (. 5.4). S, , .
A B, ?
~v
. 5.4. ,
, , ,
. A B .
, , . A , B ; A , B.
. ,
A , B.
, S A B
.
,
. . , . ,
O K,
K 0 . ,
O0 K 0 , K.
5.3.3
, ~v . , ; , , .
. , . .
, , -.
. , ,
, , . .
401
.
, , ,
, !
. , , (. 5.5).
.
B
~v
v
2
. 5.5.
. A,
, A (. 5.5, ).
,
A, 0 . l ,
2l = c0 .
(5.5)
.
ABC (. 5.5, ).
: C A
. .
AB + BC, c , AC = v .
: AB 2 = AD2 + BD2
c 2 v 2
=
+ l2 .
2
2
4:
(c )2 = (v )2 + (2l)2 .
(5.5) :
(c )2 = (v )2 + (c0 )2 .
0 :
=r
0
v2
1 2
c
(5.6)
(5.6) .
K K 0 , K 0 K v.
, K 0 . 0
K 0 . K
, (5.6).
402
, (5.6) 0 ,
; > 0 .
, K 0 K.
, .
, . ,
v = 0,999c, 0 = 1 .
1
22,4 .
=p
1 0,9992
, 0,999c. 10 . ,
, 224 !
,
. ,
.
, :-)
5.3.4
(5.6) , l , . ? , :
,
.
, ;
, .
. ,
. , ,
.
, , ,
, . . .
.
: , . ,
. !
, ,
. .
B
A
AB, ~v
(. 5.6; ). , O
X
, v
X.
. 5.6.
l0 , . . l ,
.
l l0 : 1)
A O X; 2) B O.
403
O.
0 ( ,
). ,
l
(5.7)
v= .
0
A B.
. :
l0
.
v=
(5.8)
(5.7) (5.8), :
l = l0
0
.
(5.6) :
r
0
v2
= 1 2 .
c
:
r
v2
l = l0 1 2 .
c
(5.9)
, l0 , ; ,
.
.
: , , , . ,
. ,
, .
5.3.5
, .
: K K 0 (. 5.7). t = 0 O O0 .
Y0
K0
~v
S
X, X 0
O
Z
Z0
. 5.7.
404
S (, ). K
(x, y, z) t. K 0
(x0 , y 0 , z 0 ) t0 .
, .
: y 0 = y, z 0 = z.
A S . OA
K K 0.
K OA . x
.p K 0 OA v, (5.9)
x 1 v 2 /c2 . , K 0 OA x0 + vt0 . ,
r
v2
x0 + vt0 = x 1 2 .
(5.10)
c
O0 A K K 0 .
K 0 O0 A ,
x0 . K
p
O0 A v, x0 1 v 2 /c2 . , O0 A
K x vt.
r
v2
0
x vt = x 1 2 .
(5.11)
c
(5.11) x0 . (5.10)
t0 . :
x vt
,
x0 = r
v2
1 2
c
y 0 = y,
z 0 = z,
vx
t 2
t0 = r c .
v2
1 2
c
(5.12)
(5.12) .
S K K 0 . , , ,
.
, . . v c, v/c
. :
x0 = x vt,
y 0 = y,
z 0 = z,
t0 = t.
(5.13)
, . , ,
.
.
(5.10) (5.11) . x (5.10),
(5.11) t.
:
vx0
0
t
+
2
x0 + vt0
, y = y0, z = z0, t = r c .
(5.14)
x= r
2
v
v2
1 2
1 2
c
c
(5.12) K K 0 . (5.14) K 0 K.
405
v c (5.14) :
x = x0 + vt0 , y = y 0 , z = z 0 , t = t0 .
(5.15)
, , (5.13).
5.3.6
K K 0 . M
X X 0 (. 5.8).
Y0
~v
K0
X, X 0
O
Z0
. 5.8.
u M K; K 0 u0 .
u u0 ?
, . (5.15) t0 t:
x = x0 + vt.
:
dx = dx0 + vdt.
dt:
dx0
dx
=
+ v.
dt
dt
dx
dt
= u,
dx0
dt
= u0 :
u = u0 + v.
(5.16)
, .
. ,
M , K 0
u0 = c. (5.16) , K
u = c + v. ,
.
: (5.16) , .
.
406
, (5.16). ,
u=
dx
,
dt
u0 =
dx0
.
dt0
(5.17)
(5.14) :
dx0 + vdt0
,
dx = r
v2
1 2
c
vdx0
dt0 + 2
c .
dt = r
v2
1 2
c
:
dx
dx0 + vdt0
=
.
vdx0
dt
0
dt + 2
c
dt0 :
dx0
+v
0
dx
dt
=
.
v dx0
dt
1+ 2 0
c dt
(5.17) :
u=
u0 + v
.
vu0
1+ 2
c
(5.18)
, .
: u0 = c K 0 ,
K :
u=
c+v
c+v
vc =
v = c,
1+ 2
1+
c
c
.
v c (5.18), , (5.16). ,
.
407
5.4
, , . :
,
.
5.4.1
, m .
:
E = mc2 .
(5.19)
E , c . , E,
(5.19), .
(5.19) , , . ,
, ,
. ; ,
E = 1 (3 108 )2 = 9 1016 .
, , ?
, , . q = 107 /,
: m = E/q = 9 109 . !
:
.
, , ? , , ? .
,
E
m =
E
.
c2
, , , ,
!
. , m = 1 t = 100 C ( c = 4200 /( C)) :
Q = c mt = 4,2 105 .
:
m =
4,2 105
Q
=
4,7 1012 .
2
16
c
9 10
.
(5.19) . , ?
K K 0 , K v. m K 0 ;
408
K 0 , (5.19). ,
K , , K,
v, :
E=r
mc2
v2
1 2
c
(5.20)
(5.20) . E
. mc2 ,
, . v = 0.
(5.20) .
1. ,
v2
1 2 > 0.
c
, v < c: .
2. (, ), .
m = 0 (5.20) . -
!
, . , (5.20) .
. ,
.
, (5.20)
, . . .
. , 1:
(5.21)
11 ,
2
1
1 + .
(5.22)
1
(5.20):
mc2
mc2
1 v2
mv 2
2
2
E=r
=
mc
+
mc
1
+
.
1 v2
2 c2
2
v2
1 2
1 2
2c
c
(5.23)
,
.
:
E = r
mc2
2
mc2 .
v
1 2
c
v c (5.24) E = mv 2 /2.
409
(5.24)
, .
(5.23),
. , ,
;
, . ,
.
!
.
. , , .
, 235
92 U 0,1%
.
, .
. :
!
m, 3c/5. M ,
( ).
:
mc2
r
1
(3c/5)
c2
+r
mc2
= M c2 ,
(3c/5)
c2
mc2
2
2 = M c ,
3
1
5
2m
= M,
4/5
5
M = m.
2
2 s
, , M > 2m
. , m/2,
.
5.4.2
p~ = m~v ,
, .
.
K 0 K v = c/2 (. 5.9).
m K 0 u0 = c/2.
.
410
Y0
K0
u0
u0
X, X 0
O0
O
Z0
. 5.9.
K 0 . , ,
M :
M c2 = 2 r
mc2
(c/2)2
c2
2mc2
4mc2
,
=
2
3
1
1
4
=s
4m
M= .
3
K.
:
v + u0
c/2 + c/2
4c
.
u1 =
=
=
vu0
(c/2)(c/2)
5
1+ 2
1+
c
c2
:
u2 =
v u0
c/2 c/2
= 0.
0 =
vu
(c/2)(c/2)
1 2
1
c
c2
:
mu1 mu2 =
4mc
.
5
M v = c/2. :
4m c
2m
Mv =
= .
32
3
, mu1 mu2 6= M v, .
,
: m, ~v , :
m~v
p~ = r
.
(5.25)
v2
1 2
c
,
.
411
:
p = r
mu1
1
u21
c2
mu2
u22
c2
=r
m(4c/5)
2
0=
(4c/5)
c2
4mc
4mc/5
=
.
3/5
3
:
p
(4m/ 3)(c/2)
4mc
.
=r
=r
=
=
3
3/2
v2
(c/2)2
1 2
1
c
c2
Mv
M c/2
: p = p !
5.4.3
(5.20) (5.25) . :
E2 =
m2 c4
,
v2
1 2
c
p2 =
m2 v 2
.
v2
1 2
c
:
E 2 p 2 c2 =
m2 v 2 c2
m2 c2 (c2 v 2 )
m2 c4
=
= m2 c4 .
v2
v2
c2 v 2
1 2
1 2
c
c
c2
:
E 2 p2 c2 = m2 c4 .
(5.26)
.
. ,
:
(5.20) (5.25) m = 0 v = c .
(5.26) : E 2 p2 c2 = 0,
E = pc.
(5.27)
,
(5.27) .
5.4.4
m, X F . : ma = F .
dt dv, a = dv/dt, :
dv
(5.28)
m = F.
dt
412
, mdv = d(mv) = dp .
, :
dp
= F.
dt
(5.29)
, ;-)
,
( , ,
). , . ,
,
.
, (5.28) , . , .
;
. ,
.
.
(5.29), p :
!
mv
d p
1 v 2 /c2
= F.
(5.30)
dt
, .
(5.30) .
, m
F . F = const (5.30) :
mv
r
v2
1 2
c
= F t.
:
v=
cF t
.
F 2 t2 + m2 c2
(5.31)
, . 1:
1+1+
,
2
1
1 .
1+
(5.32)
(5.33)
, . (5.31) :
cF t
r
v=
.
F 2 t2
mc 1 + 2 2
mc
t :
F 2 t2
1.
m2 c2
, :
cF t
F 2 t2
Ft
v
1
.
1 F 2 t2
m
2m2 c2
mc 1 +
2 m2 c2
, t :
Ft
= at .
v
m
a = F/m . , : .
, .
. (5.31) -:
v
cF t
r
Ft
2 2
mc
1+ 2 2
F t
=r
m 2 c2
1+ 2 2
F t
t :
m2 c2
1,
F 2 t2
:
c
m2 c2
v
c 1
.
1 m2 c2
2F 2 t2
1+
2 F 2 t2
, t v c,
c .
, (5.31),
. 5.10.
v
c
. 5.10.
; . , ,
v = c.
414
6
, , . , .
,
-, . , , ( )
, . ,
.
,
. ,
.
.
:
415
6.1
. 1887
.
, ( )
. , . ,
,
!
, ,
. . ,
, .
6.1.1
1 . . 6.1.
A
e
mA
. 6.1.
, ( ),
: K A. ,
U V .
, , (
). , 2 . , , U
.
,
( , ).
e, U
. mA .
, , , .
1
2
, .
U .
416
: ,
. .
6.1.2
, , . , , . 6.2.
I
. 6.2.
. ,
; ,
, v.
U , .
: , ,
( , ) ,
.
. ,
:
mv 2
< eU.
2
m = 9,1 1031 , e = 1,6 1019 .
, . . U
.
- , . , U , , ( ,
). :
mv 2
= eU .
(6.1)
2
, .
.
,
(. . ): ,
. ,
, .
417
.
, . ,
!
, . : ,
. . , ,
(. . ), ,
, .
,
I , , .
? , , , ,
,
. ,
, , .
6.1.3
I , , ,
. , . ,
.
. , , ( ).
: , . .
,
. : (6.1)
.
.
(. 6.3):
mv 2
2
. 6.3.
, 0 , ,
. < 0 , .
> 0 ,
.
, , . < 0 ,
, !
418
> 0 : .
.
.
.
. 0 , . < 0
.
6.1.4
?
,
A, .
, . , ,
.
.
, .
. ,
? , , , ,
. ? . .
, ? ? , , ;
.
.
, . , ( )
. , , , ,
, . :
, .
- , !
.
XIX XX : ,
, .
1905 .
, . .
. ,
.
419
6.1.5
.
, ( ).
,
: ,
, .
, .
.
. ,
.
:
E = h.
(6.2)
C (6.2) , h
.
, .
, :
h = 6,63 1034 .
(6.3)
, ,
. .
6.1.6
,
. ,
,
.
: , : ,
, E = h.
.
.
( , ) . , ,
c. , ,
h.
3 ;
. ,
.
,
(, ). , . ,
, .
3
420
, .
h ?
A
mv 2 /2:
mv 2
.
(6.4)
h = A +
2
mv 2 /2 . ? .
. , . , , .
, ,
.
.
, .
(6.4) . ,
.
1. . , , .
, , ,
.
2. (6.4) :
mv 2
= h A.
2
,
.
,
(A/h, 0). . 6.3.
3. , ,
: h > A. 0 ,
h0 = A,
. , 0 = A/h , . .
.
< 0 , . , ;
, .
(6.4)
. , .
421
h, (6.3).
,
, .
, .
422
6.2
, (
), ,
. ,
.
(, ). ,
.
.
.
, , .
6.2.1
:
E = h.
(6.5)
, = 2.
:
~=
h
= 1,05 1034 .
2
(6.5) :
E = ~.
c : , .
m, v:
E=r
mc2
v2
1 2
c
(6.6)
, m 6= 0, (6.6) :
. , , . (6.6) :
.
6.2.2
, . ,
:
E 2 = p 2 c2 + m 2 c4 .
(6.7)
, , :
E = pc.
423
:
p=
h
E
=
.
c
c
(6.8)
.
, c/ , (6.8) :
p=
h
.
(6.9)
( ).
.
6.2.3
.
. . . , ,
.
, . ; S (. 6.4).
ct
. 6.4.
n , .
t , ct.
:
N = nV = nSct.
, . r ; r < 1 ,
. , 1 r , .
, . , ( N ) ,
:
N = rN, N = (1 r)N.
p = h/c.
p.
, ,
, 2p.
, , ,
. ,
.
424
, N , :
P = 2p N + p N = 2prN + p(1 r)N = (1 + r)pN.
S F , ,
:
P
N
h nSct
F =
= (1 + r)p = (1 + r)
= (1 + r)hnS.
t
t
c t
:
p =
F
= (1 + r)hn.
S
(6.10)
hn :
, ,
w. (6.10) :
p = (1 + r)w.
, (
) .
6.2.4
: ?
? ,
.
1. , , , .
, : , ,
.
2. (, )
, . ,
, , ,
. .
.
.
.
, 4 ,
, .
, , -
, . (, )
, .
() , .
4
corpusculum , .
425
, ? . , ,
, .
, , ,
. ,
, ,
.
! .
426
6.3
- 5 , , , .
, , - .
. .
- , ,
? , , -
, ?
6.3.1
( 1924 )
.
, , ,
E = h p = h/. , ,
.
.
. :
=
E
,
h
h
.
p
(6.11)
,
E = h p = h/.
,
.
. . , ,
.
.
. ,
. .
,
.
.
. :
, .
. , ,
5
427
( ,
). , :
.
-. , . ,
10 ; . ,
.
(0,1 ). ,
6 .
- ,
.
, ,
, ( ).
, . ( , , ?) ? 1 , 1 /:
=
6,63 1034
= 6,63 1034 .
11
25 .
. , ,
.
6.3.2
. 9,1 1031 ,
( , = h/p) ,
.
, 100 ( ,
) 0,1 !
, .
(1927 ). ! , ,
.
: ,
, . , ,
.
6
1912 .
428
6.3.3
, .
, .
, . , . ( ) . (,
)?
. .
. ,
.
. : , (, ) ,
, .
, , ; , , , .
. x px
:
x px > ~.
(6.12)
(6.12)
. ( ),
( ). , , ,
.
,
.
.
429
6.4
,
(. 6.5)7 :
. 6.5.
,
.
, .
, , , . , , (
), , .
, .
: , .
.
: .
6.4.1
, , .
( ),
(. 6.6):
. 6.6.
, ,
.
. ,
, .
, .
, , . , , .
, , .
7
430
6.4.2
, .
, . , ,
.
, (
). ; ,
.
,
- (. 6.7):
. 6.7.
, . ?
.
, , ,
.
.
, , !
. . 6.8
8 :
. 6.8.
, ?
, XIX ,
. , - !
8
www.nt.ntnu.no.
431
, , ; ,
.
.
6.4.3
.
: ,
.
, .
.
;
9 .
1868 ,
. (
). .
, ,
. , , .
- , - caesius. .
432
6.5
, . ?
, ? ,
, .
6.5.1
( ). ,
,
. .
108 .
, , ,
(. 6.9).
+
e
e
+
+
e
e
+
. 6.9.
,
.
(
, ).
. , ,
, .
6.5.2
? ? , , . ,
-
, .
-? - (, ).
, - , , - , ,
, 8000 . , -
( ) .
- ; , .
, !
433
- , 1/15 . ,
, .
- . , , : , - .
, , , - .
, ! ,
, - .
( ) , 90 (. 6.10).
Au
. 6.10. -
. ,
, .
,
. , , q
, R 108 .
, -. :
kq
.
R
, , ,
, - !
, -, , .
?
6.5.3
-,
, , . ,
, .
. q
r,
kq
.
r
-, ,
r . , ,
434
:
r 1013 .
( !) .
(. 6.11).
e
+
e
. 6.11.
, , , .
,
, , .
, .
.
. ,
, 1836 . ,
,
.
, ,
(500 ). 5 , . ,
!
. , -,
. , ,
. !
435
6.6
, -,
.
, , , .
, .
, . , , , , .
. , . ,
(,
), . ,
; , , .
,
, ,
: (
) 108 .
.
, , . :
. ! ,
.
6.6.1
, . .
. 10 , , .
, , . . . , ,
. , . .
. ( , )
, . , ,
E1 , E2 , . . . , En , . . . ,
.
, : , ,
, , , .
10
, , ,
. - , : , ,
.
436
, ? 1913 ,
, . ,
, .
E1 , E2 , . . . , En , . . . .
?
. En Ek ,
.
h = En Ek .
(6.13)
:
Ek En , .
. 6.12
E3 E1 . ,
, .
h = E3 E1
E1
E2
E3
. 6.12.
(6.13) ,
.
, , E1 , E2 , . . . , En , . . .; ,
.
.
, , , h
En Ek - En Ek .
En , ,
Ek . ,
, ;
,
.
, , .
, .
.
437
6.6.2
+e, ,
e ( e ).
.
1. , 11 .
, r
v (. 6.13).
~v
e
r
E
. 6.13.
2. mvr, mv r, . ?
:
[mvr] = = 2 = = .
!
, .
( ). ,
:
mvr = n~ (n = 1, 2, 3, . . .).
(6.14)
3. , .
, ,
, ,
:
mv 2
ke2
= 2 .
(6.15)
r
r
. (6.15) :
ke2
mv =
.
r
2
(6.14) v:
v=
11
n~
,
mr
438
(6.16)
(6.16):
n2 ~2
ke2
.
=
mr2
r
:
rn =
~2 n2
.
kme2
(6.17)
.
:
W =
k(+e)(e)
ke2
=
.
r
r
( , ,
, .)
E :
E=
mv 2 ke2
.
2
r
mv 2 (6.16):
E=
ke2 ke2
ke2
=
.
2r
r
2r
(6.18)
, , .
, ,
. (6.17) ; (6.18),
:
En =
k 2 me4
ke2
= 2 2
2rn
2~ n
(n = 1, 2, 3, . . .).
(6.19)
E1 .
. :
E1 = 2,18 1018 = 13,6 .
, ,
, 13,6 .
.
(6.17) :
r1 =
~2
= 5 109 .
kme2
, 108 , .
, !
, (
) . , (6.19)
:
En Ek
k 2 me4 1
1
=
=
.
(6.20)
h
4~3 k 2 n2
439
. , = c/, (6.20)
:
1
k 2 me4 1
1
1
1
=
=R
.
(6.21)
4~3 c k 2 n2
k 2 n2
R = 1,1 107 1 .
, .
,
k (6.21).
Ek En (n = k + 1, k + 2, k + 3, . . .).
:
E2 E1 ,
E3 E1 ,
E4 E1 ,
...
. (6.21) k = 1:
1
1
=R 1 2 .
n
.
:
E3 E2 ,
E4 E2 ,
E5 E2 ,
...
. (6.21) k = 2:
1
1
1
=R
4 n2
(. 6.14)12 ,
.
. 6.14. ( )
:
E4 E3 ,
E5 E3 ,
E6 E3 ,
...
. (6.21) k = 3:
1
1
1
.
=R
9 n2
.
: ( k = 4),
( k = 5) ( k = 6).
.
12
dic.academic.ru.
440
6.6.3
, , .
.
,
. , .
, . , ,
~,
(
).
, .
.
.
.
, , , . .
. ,
,
, . ,
13 .
.
14 .
. , , . ,
.
,
. -
, 1920- .
13
, ,
, , .
14
- , , .
441
6.7
( ) XX .
.
laser Light Amplification by Stimulated Emission
of Radiation. : .
( ). ,
, .
6.7.1
: E1 E2 > E1 . ,
h = E2 E1 .
, . ,
. ,
.
, , , .
, = (E2 E1 )/h. ;
. , ,
15 (. 6.15).
E2
h
h
h
E
h
E1
. 6.15. : h = E = E2 E1
, , E2 , , h
E = E2 E1 .
:
.
.
, , , , . ,
- .
15
. 1916 .
442
, ,
. , ,
! .
6.7.2
, , .
. , .
, .
1. C , . .
2. .
, .
: ?
, . (. 6.16, ).
E2
E2
E1
E1
. 6.16.
,
; .
, .
, , , . (. 6.16, ).
, , ,
.
, .
? ,
?
, , . , ,
E1 E2 ;
E2 E1 ,
. , E2
E1 .
443
6.7.3
E1 , E2 E3 , E1 , E3
, E2 .
.
. 6.17.
E1 .
( 108 )
E3
( 103 )
E2
E1
. 6.17.
E3 . . E3 , 108 ;
E3 E1 ,
E2 .
E3 E2 . , E2 103 . ,
, 100000 E3 ;
E2 .
, E1 E3 E2 ,
. E1 E3 , E2
!
E2 E1 , , E2 E1 .
, , .
,
E2 E1 . , , , , . ,
, , , ,
.
444
6.7.4
(. 6.18)16 .
. 6.18.
1 2. , , -
.
3 4.
, , . 5.
, . , ,
,
E2 E1 , .
.
,
,
.
. , ,
- :-)
:
. , , ,
, , ,
- .
.
16
en.wikipedia.org.
445
6.8
, , :
? .
, , .
e = 1,6 1019 ( )
mp = 1,6726 1027 . 1836 .
1932 . mn = 1,6749 1027 . ,
, .
.
6.8.1
, , .
. , ,
17 .
18 . 6.19. , .
. 6.19.
Z. , , Ze. , Z
. , , ,
.
A. A Z.
AZ X , X A , Z
. , 27
13 Al 27 , 13
4
14 . 2 He -
.
17
18
. nucleus .
alternativephysics.org.
446
6.8.2
, ? - , .
Z, - !
,
.
, : 11 H, 21 H 31 H.
26 ! 238
92 U,
235
U.
92
, . ,
. ,
, (, 238
92 U 93%; ,
, 238,03). : ,
35,5.
:
, (, 126 C , 146 C ). ,
,
.
.
447
6.9
, .
1896
. , ,
.
. . , ,
. ,
, .
, , .
!
.
, ,
,
. , , ,
, .
, .
, ,
,
.
, . . ,
, . ,
!
, .
: - ,
, .
.
.
.
, .
. .
.
. ,
, .
. - .
, , .
, 11 , -
, .
448
6.9.1
? ,
, .
(. 6.20).
~
B
. 6.20.
, , , . .
,
. ,
.
, , , . , , .
; -,
- -. - . , - , .
- ( -).
, -. - , , .
- ( -). - , 19 . , - ,
.
-
. -:
, . -:
, , .
6.9.2
,
, .
19
- : - . .
449
, , .
, .
.
, .
. , , . .
C .
234
- 238
92 U, 90 Th -:
4
234
238
(6.22)
92 U 90 Th + 2 He.
-,
234
91 Pa:
234
234
0
(6.23)
90 Th 91 Pa + 1 e.
, 1 (
e) 0 ( ).
(6.22) (6.23) .
.
.
.
.
- +2e, e, - -.
. - ,
. - ,
.
, - -,
:
A4
A
Z X Z2 Y
A
A
Z X Z+1 Y
+ 42 He,
+ 10 e.
(6.22) (6.23) .
- - ( -
-), 206
82 Pb.
,
(. 6.20).
450
6.9.3
(, , ). , , . ,
, .
, ,
, . ; , .
, , , .
,
. .
. ,
210
226
238
92 U 4,5 . , 88 Ra 1600 , 84 Po 138 ,
222
86 Rn 3,8 .
, , N , .
N0 , T .
.
t1 = T
N1 =
N0
= N0 21 .
2
t2 = 2T
N2 =
N1
N0
=
= N0 22 .
2
4
t3 = 3T
N3 =
N2
N0
=
= N0 23 .
2
8
, tk = kT
Nk = N0 2k .
k = tk /T , :
Nk = N0 2tk /T .
k, :
N = N0 2t/T .
(6.24)
. , .
, . A
N0 N :
A=
d(N0 N )
dN
ln 2 t/T
=
= N0
2
.
dt
dt
T
451
A0 (
), :
A = A0 2t/T .
, , (6.24).
. 6.21.
A
A0
A0 /2
A0 /4
A0 /8
0
2T
3T
. 6.21.
, , . ,
. ,
(T = 3,8 ) , (T = 4,5 .
) .
452
6.10
, , .
?
, ,
? , ,
! ,
?
. r .
Fel Fgr
:
ke2 /r2
ke2
Fel
=
=
.
Fgr
Gm2 /r2
Gm2
e = 1,6 1019 , m 1,7 1027 , :
9 109 1,62 1038
Fel
=
1036 .
11
2
54
Fgr
6,67 10
1,7 10
!
.
, ,
. .
6.10.1
. ,
. ,
.
1. : , , .
2. 100
. , ,
.
3. : 1015 .
. ; 2 1015 ,
.
, 1015 , .
- . ,
; .
.
453
6.10.2
, .
( . . .).
, 1/12 126 C.
:
1 . . . = 1,66054 1027 = 1,66054 1024 .
( ,
.)
, 1 . . ., , ,
NA = 6,02214 1023 1 :
1
1
=
= 1,66054 1024 .
NA
6,02214 1023
? , 12 .
, mC 12 . . . :
12 = NA mC = NA 12 . . .,
NA 1 . . . = 1 , .
, m E,
:
E = mc2 .
(6.25)
, . ,
:
c = 2,99792 108 .
, m1 = 1 . . . E1 :
E1 = m1 c2 = 1,66054 1027 2,997922 1016 = 1,49241 1010 .
(6.26)
, .
( ).
, 1 , 1 :
1 = eV = 1,60218 1019 1 = 1,60218 1019 .
(6.27)
( e = 1,6 1019 ,
).
, ,
, . (6.26) (6.27) :
E1 =
1,49241 1010
= 0,93149 109 = 931,5 .
1,60218 1019
(6.28)
, : . . . 931,5 .
.
454
(, , ).
, . , .
931,5 /. . .
mp = 1,00728 . . .,
mn = 1,00867 . . .,
me = 5,486 104 . . .,
Ep = 938,3 ;
En = 939,6 ;
Ee = 0,511 .
, , .
.
- 42 He.
(, ) :
4,00260 . . . M
, :
M = 4,00260 2 0,0005486 = 4,00150 . . .
, ,
, :
2mp + 2mn = 2 1,00728 + 2 1,00867 = 4,03190 . . .
, , ,
m = 2mp + 2mn M = 4,03190 4,00150 = 0,0304 . . .
m . (6.25)
:
E = mc2 = 0,0304 931,5 28 .
E E 42 He. ,
- 28 .
(, , )?
,
. Amin ; Amin ,
.
, . ,
, Amin .
, , ,
. .
-
28 . , 42 He , 28 .
.
, ,
.
455
, ,
. M Z N ,
E :
E = (Zmp + N mn )c2 M c2 = (Zmp + N mn M )c2 .
m = Zmp + N mn M , , .
6.10.3
, :
=
E
.
A
, ,
, .
. 6.22 ( 20 ) A.
,
56
26 Fe
238
92 U
8
7
4
2 He
6
5
6
3 Li
4
3
3
2 He
2
1
2
1H
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
. 6.22.
A,
8,8 / 56
26 Fe ( A
50 65). 7,6 / 238
92 U.
.
. ,
. , , , ,
. A ,
20
456
; ,
, A.
. ,
; ,
. ,
, A.
, ,
.
(50 6 A 6 65) , .
, .
, , , .
6.10.4
, , : . ,
, , .
, ,
A
,
.
!
457
6.11
. ?
?
,
, , .
. ,
, , ,
.
. 1919 , .
-, 5 . (
, ,
, .)
, . 197
79 Au ,
; , - . -
, ! ,
, , ?
147 N :
14
7N
+ 42 He 178 O + 11 H.
(6.29)
(6.29) .
, -
. . .
1. .
, . ,
, -.
2. , . ,
; , 5 -
(6.29), .
, , , 1932
( -):
7
3 Li
+ 11 H 42 He + 42 He.
(6.30)
.
, , .
, - 1932 :
9
4 Be
+ 42 He 126 O + 10 n.
458
: ,
21 . , :
4
11
1
14
7 N + 0 n 5 B + 2 He.
, . ,
1
30
4
27
13 Al + 2 He 15 P + 0 n
30
15 P, (
31
P
).
, 15
:
0
30
30
15 P 14 Si + 1 e.
6.11.1
, , . , , ,
.
, E m
mc2 K:
E = mc2 + K.
A B ,
X Y :
A + B X + Y.
(6.31)
:
EA + EB = EX + EY ,
(mA c2 + KA ) + (mB c2 + KB ) = (mX c2 + KX ) + (mY c2 + KY ).
(6.32)
KA + KB .
KX + KY . Q :
Q = (KX + KY ) (KA + KB ).
(6.32) :
Q = (mA + mB mX mY )c2 .
(6.33)
Q > 0, , :
. (6.33) ,
.
Q < 0, :
.
.
21
. , , , .
459
, : . ,
, .
Q (6.31),
.
1. mA , mB , mX mY ,
. . . (
).
2. m1 = mA + mB , m2 = mX + mY
m = m1 m2 .
3. m 931,5 Q, .
Q
73 Li: , -.
(6.30):
7
3 Li
+ 11 H 42 He + 42 He.
73 Li 7,01601 . . . 0,000548 . . .
, 73 Li:
7,01601 3 0,000548 = 7,01437 . . .
1,00728 . . ., :
m1 = 7,01437 + 1,00728 = 8,02165 . . .
. 4,00260 . . .
42 He:
4,00260 2 0,000548 = 4,00150 . . .
2, :
m2 = 2 4,00150 = 8,00300 . . .
, , (m2 < m1 ); , . :
m = m1 m2 = 8,02165 8,00300 = 0,01865 . . .
:
Q = 0,01865 931,5 = 17,4 .
. -
:
7
4
10
1
(6.34)
3 Li + 2 He 5 B + 0 n.
; :
m1 = 7,01437 + 4,00150 = 11,01587 . . .
460
6.11.2
, : , , ,
, . . .
. 6.23 22 . ,
, - .
. 6.23.
22
oup.co.uk.
461
. . , 235
92 U
( , ).
:
235
92 U
89
1
+ 10 n 144
56 Ba + 36 Kr + 3 0 n.
235
92 U
1
94
+ 10 n 140
55 Cs + 37 Rb + 2 0 n.
235
92 U
94
1
+ 10 n 140
54 Xe + 38 Sr + 2 0 n.
, 50 235
92 U.
200 .
(6.30), 17,4 ! ?
, -
92 , , . ,
.
, (. 6.24)23 .
. 6.24. ,
.
, . .
,
, .
, , .
, .
1/30 .
, 24 .
23
investingreenenergy.com.
200 168 .
, : -, .
24
462
- .
?
,
N/A .
( ).
235
92 U
137
56 Ba
84
36 Kr
, . , . -, N/A. :
140
54 Xe
140
140
140
140
55 Cs 56 Ba 57 La 58 Ce.
( ).
.
(. 6.25).
,
56
26 Fe
238
92 U
8
7
4
2 He
6
5
6
3 Li
4
3
3
2 He
2
1
2
1H
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
. 6.25.
50 6 A 6 90, 8,7 /. .
7,6 / .
. , , 1 /;
. ,
200 , .
463
6.11.3
- . ;
,
; , . . ,
.
, Ni Ni1 .
Ni
k=
Ni1
. ,
k > 1. k < 1, .
k > 1 ,
. .
k = 1. ( , )
, . , k < 1 .
, . ,
, .
6.11.4
,
( ) .
,
. ,
.
, (
). .
( ),
:
2
3
4
1
(6.35)
1 H + 1 H 2 He + 0 n.
, 17,6 ( ). , ,
5 ! , (6.35)
3,5 , 1 .
, , . :
, ,
.
464
, ,
() .
, .
,
,
.
. 6.26; ,
.
,
56
26 Fe
238
92 U
8
7
4
2 He
6
5
6
3 Li
4
3
3
2 He
2
1
2
1H
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
. 6.26.
.
. , ,
.
,
. , . ,
.
465
7
.
.
. ,
.
, , :
.
.
, ,
.
466
7.1
.
. , ,
( ) .
. 3 , 10 ,
220 . . .
- . , ,
.
. , 1 .
, , m = 3; ,
m = 3 . 3 220, 3
220 : ,
( , . .).
. , , :
1) ; 2) .
, .
, 60 /. , ? , ,
. ( )
60 / .
, .
. , 1 .
100 ( , ). ?
, .
, . ,
. ,
. , ,
.
.
.
. ,
~v , F~ . , ,
, (. 7.1).
~v
. 7.1. ~v
, ()
. A B
AB; .
, , ( )
~0. ; .
, , .
1
: , ,
. . . , 1,33 , .
467
. , .
, , u = 30 / v = 60 /. ~u ~v
, ~v (. 7.2).
~u
~v
. 7.2. ~v
, (, u v )
. ~v |~v |,
, , v .
, .
. ,
; , . , . 7.2 ~u ~v
.
, (. 7.3).
~b
~a
. 7.3. ~a ~b : ~a = ~b
,
: ,
, . , ,
. .
468
7.2
, . , , .
:
.
7.2.1
. ,
.
, , A B,
~s = AB. ;
. . 7.4 ~s .
~s
A
. 7.4.
, ~s1 A B, ~s2 B C (. 7.5). ~s,
A C.
B
~s1
~s2
~s = ~s1 + ~s2
. 7.5.
~s ~s1 ~s2 ,
, : ~s = ~s1 + ~s2 .
(. 7.6).
~a
~b
~a + ~b
. 7.6.
. ~b ~a. ~a + ~b
~a ~b.
469
7.2.2
. , O
: F~1 F~2 .
F~2
~ =
F
~1+
F
~2
F
F~1
. 7.7.
, F~ ,
, F~1 F~2 (. 7.7).
, ,
~
F1 F~2 F~ . F~ ( ) F~1 F~2 ; ,
, : F~ = F~1 + F~2 .
(. 7.8).
~b
~b
~a +
~a
. 7.8.
. ~a ~b .
~a + ~b, , ,
~a ~b.
, : . ,
. , , !
~b
~b
~a +
~b
~a
. 7.9. =
. 7.9. ~a ~b .
~b ,
470
~a ( ~b ).
,
~a + ~b, , .
, ,
.
( , , , . .),
.
,
, .
, (. 7.10).
~b
~a
~a + ~b
. 7.10.
, ~b ~a ~a
~b. ~a + ~b, .
7.2.3
,
.
1. ( ):
~a + ~b = ~b + ~a.
(7.1)
(. 7.8). , ,
~a ~b,
?
2. : ?
~a + ~b + ~c ? : (~a + ~b) + ~c ~a + (~b + ~c),
.
~b
~a
~b
~c
~a +
~b +
~a
~b
~c
~c
(~a + ~b) + ~c
~a + (~b + ~c)
471
(7.2)
(7.1) , ~a + ~b + ~c :
, ,
. , (. 7.12):
~b
~a
~c
~a + ~b + ~c
. 7.12.
, , ,
. ,
(. 7.13; ):
~c
d~
~b
~e
~a
~a + ~b + ~c + d~ + ~e
. 7.13.
, . . ~a ~c 1,
~b 2; ~a ~b 60 , ~b ~c 60 (. 7.14).
~a + ~b + ~c.
~a
~b
60
60
~c
. 7.14. ~a + ~b + ~c
~a +~b ~c ,
. , ~a ~c ! ,
. : 3.
3. :
~a + ~0 = ~a.
(7.3)
,
.
472
4. ~a , ~a;
:
~a + (~a) = ~0.
(7.4)
~a ~a (. 7.15).
~a
~a
. 7.15.
. , .
7.2.4
. ,
~a ~b ~a + (~b).
.
.
~a, ~b, ~c , ~b + ~c = ~a (. 7.16).
~b
~c
~a
. 7.16.
~b , ~c = ~a ~b,
, ~c ~a ~b. ! 7.17
. 7.16 , ~c ~a ~b.
~a ~b
~b
~a
. 7.17.
. 7.17 . , ~a ~b, .
1. ~a ~b ,
, .
473
2. , 2 . ~a.
, . 7.17
, ~a ~b ~a + (~b).
, !
, . ,
:
~v ~v0
.
~a =
t
~v0 , ~v , t ,
~v0 ~v . ~v = ~v ~v0 3 .
, , , . ( )
, .
. v.
.
~v2
B
~v1
~v
A
~v1
~v2
~v = ~v2 ~v1
. 7.18.
. A ~v1 .
B;
~v2 (. 7.18).
, |~v1 | = |~v2 | = v, ~v1 ~v2 ( ),
. ,
. 7.18 , , |~v | = v 2.
.
, -
.
3
474
7.3
, . .
. -
.
, . , ~v t :
~s = ~v t.
:
p~ = m~v .
, . : /.
:
m~a = F~
( F~ , ).
C, , . ,
~ .
E,
q, ,
, :
~
F~ = q E.
q , .
7.3.1
. 7.19.
~a
2~a
2~a
1
a
2~
. 7.19. ~a
~a. 2~a:
~a .
2~a. ~a, .
, 12 ~a. ~a
. ~a/2.
,
.
475
. . ~b = ~a , : 1) |~b| = |||~a|; 2) ~b
c ~a > 0 ~a < 0 (
= 0, , ~b = ~0).
6= 0 1/.
. .
7.3.2
, .
,
:-)
1. :
1 ~a = ~a.
(7.5)
.
2. :
(~a) = ()~a.
(7.6)
, ~a , , , ~a .
. 7.20.
~a 2 2~a. 3.
3(2~a) = (3 2)~a = 6~a.
~a
2~a
3(2~a) = 6~a
. 7.20.
. m, ~v ,
M (
), ,
m~v
.
m+M
:
~v m
m~v m + M ;
m m + M m/(m + M )
~v .
.
476
3. :
( + )~a = ~a + ~a.
(7.7)
, ( ) ( ).
7.21 . ~a. 2~a
3~a. , 2~a+3~a = 5~a = (2+3)~a.
~a
2~a
3~a
2~a + 3~a = 5~a = (2 + 3)~a
. 7.21.
. m1 m2
~v . p~1 = m1~v ,
p~2 = m2~v .
:
p~ = p~1 + p~2 = m1~v + m2~v .
(7.7) :
p~ = (m1 + m2 )~v .
4. :
(~a + ~b) = ~a + ~b.
(7.8)
, , , ,
.
. 7.22. ~c = ~a + ~b ( ).
2~c = 2(~a +~b). , 2~c = 2~a +2~b. ,
2(~a + ~b) = 2~a + 2~b.
2~b
2~a
~a
~b
~c
2~c
~c = ~a + ~b
. 7.22.
. q.
q1 q2 q ,
~1 E
~ 2 . q?
E
477
~ 1 . q2 q
q1 q F~1 = q E
~
~
~
F2 = q E2 . F F~1 F~2 :
~ 1 + qE
~ 2.
F~ = F~1 + F~2 = q E
(7.8) :
~1 + E
~ 2 ).
F~ = q(E
(7.1)(7.8) : , ,
. . . ; , .
,
, .
478
7.4
:
. ,
.
, , .
, .
.
7.4.1
: . , , , .
,
.
~b
~b
~a
~a
. 7.23.
. 7.23, ~a ~b , ,
.
0 180 .
7.4.2
. ,
(. 7.24).
. 7.24.
, .
, .
(. 7.25). , ~a
X , ~b X .
~a
~b
. 7.25.
0 180 .
479
7.5
. .
7.5.1
~a X. , X ,
~a.
~a X; A B
(. 7.26). AB |AB|.
~a
ax
. 7.26.
. ax ~a X AB,
, ~a X ,
, ( ). , ax = 0.
, :
< 90 ;
|AB|,
ax = |AB|, > 90 ;
0,
= 90 .
(7.9)
7.27 .
~a
~a
~a
ax > 0
ax < 0
ax = 0
. 7.27. .
. 7.27, ,
- , !
1. ~a X , ax
:
ax = a cos .
(7.10)
, , a = |~a| ~a.
, < 90 , (7.10)
. 7.27.
480
> 90 , , . 7.27 , c ,
, (7.10) (
), .
, = 90 , (7.10) ax = 0,
. ( ).
, X ,
. ax ,
7.27.
2. x1 x2 ~a.
ax :
ax = x 2 x 1 .
(7.11)
, . 7.28. .
, x2 x1 ,
ax .
~a
x1
ax
x2
. 7.28. . 2
(ax < 0 ax = 0)? , , , (7.11) .
7.5.2
. , X,
.
1. ~a + ~b X ax + bx .
: .
, .
~b
~a
~c
x1
ax
x2
bx
x3
. 7.29. ~c = ~a + ~b cx = ax + bx
. ~b ~a, ~c = ~a + ~b (. 7.29).
481
, cx
, ax + bx .
, . 7.29 ax > 0 bx > 0.
ax bx , , (7.11).
, ~a ~b .
~b ~a ~c = ~a + ~b. :
x1 ~a ~c;
x2 ~a ~b;
x3 ~b ~c.
. 7.29.
(7.11) : ax = x2 x1 , bx = x3 x2 , cx = x3 x1 . ,
:
ax + bx = (x2 x1 ) + (x3 x2 ) = x3 x1 = cx .
.
2. ~a X ax .
:
.
. 7.30 ~a ax .
2~a
2~a
~a
ax
2ax
2ax
. 7.30. ~a ax
~a 2, ,
( ) 2ax .
~a 2, - , . 2ax .
, .
, ~b = ~a. , bx = ax .
(7.10). :
ax = a cos ,
bx = b cos ,
~a X, ~b X.
, :
b = ||a.
482
:
bx = ||a cos .
> 0, || = ; ~b ~a, = .
:
bx = a cos = ax .
< 0, || = ; ~b ~a. , = (, ,
, ). :
bx = ()a cos( ) = ()a( cos ) = a cos = ax .
= 0 : ~b = ~0 bx = 0 = 0 ax = ax .
, ,
.
7.5.3
. , ,
.
,
. , , m, .
:
m~a = m~g + T~ + f~,
(7.12)
T~ , f~ .
,
. (7.12) X:
max = mgx + Tx + fx .
(7.13)
(7.12) (7.13)
! , 1
; 2
m~a m~g max mgx .
,
, : .
(7.12) (7.13).
483
7.6
(, )
.
7.6.1
OXY (. 7.31). X Y
~i ~j ,
. ~i ~j OXY (
).
Y
C
~a
ay
A
~j
O
ax
~i
. 7.31.
~a = AM A. ~a
AB AC OX OY
. ~a = AB + AC.
, AB = ax~i ax . , AC = ay~j
ay . ,
~a = ax~i + ay~j.
(7.14)
~a ~i, ~j OXY . ax ay
~a ~i, ~j.
7.6.2
, , ,
.
.
ABM (. 7.31) :
AM = AB 2 + BM 2 .
AM = a ~a. , ax ay AB 2 = a2x BM 2 = a2y . :
a=
q
a2x + a2y .
484
(7.15)
(7.15) . .
. ~v0 . t.
?
. : ~v = ~v0 + ~g t. X , Y ,
:
vx = v0 , vy = gt.
Y
~v0
v0
gt
~g
~v
. 7.32.
(7.15) :
q
v = v02 + g 2 t2 .
, , . 7.32 .
:
|vy |
gt
=
.
tg =
vx
v0
gt
= arctg
.
v0
485
7.7
7.7.1
az
~k
~a
O
~i
ay
~j
ax
. 7.33.
~a = OA. B ,
A OXY .
A Z ( OB);
az , ~a Z.
B X Y ; ax ay ,
~a X Y .
: ~a = OB + BA. OB OXY
7.7.2
OAB :
a = OA = OB 2 + BA2 .
, OB 2 = a2x + a2y BA2 = a2z . :
q
a = a2x + a2y + a2z .
(7.15).
486
(7.17)
7.8
, .
, (. 7.34). F~
, ~s.
F~
F~
F~
F~
F~k
F~k
~s
. 7.34.
F~ : F~ = F~k + F~ ; F~k , F~ . A F~
:
A = Fk s.
Fk = F cos ,
A = F s cos .
(7.18)
(7.18) , . . ,
, > 90 , ( ).
, .
, (7.10) F cos Fs F~
4 ~s.
A = Fs s.
F~ ~s.
7.8.1
~a ~b. (. 7.35).
~a
~b
. 7.35.
. ~a ~b ( ~a ~b) ,
:
~a ~b = ab cos .
(7.19)
, .
487
7.8.2
1. :
~a ~b = ~b ~a.
(7.21)
(7.19). -,
.
2. :
~a ~a = a2 .
(7.22)
(7.19) ~a ,
~a ~a = a a cos 0 = a2 .
, ~a ~a ~a ~a 2 .
, ~a 2 = a2 .
3. ,
.
. a, b 6= 0,
~a ~b = 0 cos = 0 = 90 .
4. :
(~a) ~b = (~a ~b).
(7.23)
, , .
(7.20). (~a ~b) = ab b.
~c = ~a. 2 : cb = ab .
(7.20):
(~a) ~b = ~c ~b = cb b = ab b.
, ab b,
.
~a ~b.
, : (~a ~b) ~c 6= ~a (~b ~c). ( ?) ,
~a ~b ~c ,
.
5. :
(~a + ~b) ~c = ~a ~c + ~b ~c.
(7.24)
~u = ~a +~b. 1
~u ~c : uc = ac + bc . :
(~a + ~b) ~c = ~u ~c = uc c = (ac + bc )c = ac c + bc c = ~a ~c + ~b ~c,
. , .
488
7.8.3
, , . ,
, . -.
(7.18) ,
:
A = F~ ~s.
(7.25)
, ~v ,
~s = ~v t. (7.25), :
A = F~ ~v t.
(7.26)
(7.23) ,
. (7.26) A = (F~ ~v )t
t. :
P =
A
= F~ ~v .
t
, :
:
A1 = F~1 ~s,
F~
(7.24):
F~1 F~2 .
A2 = F~2 ~s.
? -
7.8.4
,
.
1. . ,
OXY ( . 7.31). ~i ~j .
~a ~b . , , ax ay
~a (, , ~a ~i, ~j).
bx by .
. ~a ~b, ,
:
~a ~b = ax bx + ay by .
(7.27)
(7.14) :
~a = ax~i + ay~j,
~b = bx~i + by~j.
: ,
, , .
489
~a ~b, (7.24), :
~a ~b = (ax~i + ay~j) (bx~i + by~j) = ax bx~i ~i + ax by~i ~j + ay bx~j ~i + ay by~j ~j.
, ~i ~i = ~j ~j = 1, ~i ~j = 0,
~a ~b = ax bx + ay by .
.
(7.27) ~b = ~a, :
~a ~a = a2x + a2y .
~a ~a, (7.22), a2 .
a2 = a2x + a2y ,
q
a = a2x + a2y .
(7.15),
.
2. . ,
OXY Z ~i, ~j, ~k ( . 7.33).
~a ~b, . ~a
ax , ay , az . ~b bx , by , bz .
. ~a ~b, ,
:
~a ~b = ax bx + ay by + az bz .
(7.28)
. (7.16)
:
~a = ax~i + ay~j + az~k, ~b = bx~i + by~j + az~k.
:
~a ~b = (ax~i + ay~j + az~k)(bx~i + by~j + bz~k) =
= ax bx~i ~i + ax by~i ~j + ax bz~i ~k + ay bx~j ~i + ay by~j ~j + ay bz~j ~k + az bx~k ~i + az by~k ~j + az bz~k ~k.
, :
~a ~b = ax bx + ay by + az bz .
.
, , (7.28) ~b = ~a, :
a2 = ~a ~a = a2x + a2y + a2z ,
q
a = a2x + a2y + a2z .
(7.17).
490