2009

811.16
82
29



,
(
)

. . ( )
. .
. .

/ .
. . . .: , 2009. 312 .: . (
. 16)

ISBN 978-5-91674-065-3
,
.

,
(, ), (, , , .),
( , ), ,
(
, , ).
, ,
.

ISBN 978-5-91674-065-3

, , 2009
, , 2009

. . .
( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . ? . . . . . . . . .

23

. . . XVIIXVIII .
( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

. .
( . , ) . . . . . . . . .

74

. . . : -
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

. . . :
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

103

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

116

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129

. . .
(- ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

148

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

159

. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

170

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

191

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

212

. . .
. . . . . . . .

225

. . . :
- . . . . . . . . .

245

. . . ,
, . . . . . . . . . . . . . . . . .

257

. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

279

. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

303

. .

( )

: (), , ,
, , .
, . .
,
, , , ,
. , , .
, , ( ) . . , ,
( ).
, .

(. 1970/1995;
1984). ( , )
,
, ( ) , () .

. . , , , : ,
, ,
, , . -

. .

,
, (
1953/1976: 96).
. . . .
(1959), (, , ) . .
(1867/2005). . . : , . .
, , . . . . . :
, ,
, , , ,
, .
,
( 1959: 14).
,
( ). ,

,
,
(

, ).
. , , ,
, .
: , -, ( ,
, , , , , ), -,

( , , ,
. .), -, (
,
). ,
, .
( )
, ,
, , ( ), . . ,
.
( ) ,
, , , , . ( ,
, , , )
,
,
.
( ) ( ),
. ,
1,
1
. . (1959) . (aur
1975), , : ( 1961),
(Szymczak 1966), ( 1991), (Tanocki
1983), (. . , . ), ,
: j 1986; j 1994;
1963; 1968; - 1986; Radowski 1958; Lalikov 1989;
vecov 1980.

10

. .

, ,
.
(*rod-),
( 1959:
152153). , ,
, . . , . . ,

. .
( 1953/1976: 78); (
*pel-/*ple- ,
) ( 1959: 163164).

(, )
, ( ) ( );
. (j 1996; 1999).
, ,
; , ()
.
: . , , ' ', , ', ,
' (); . ' ', i , . krewny , . , ' ', , ' ',
' ', ', ' . .
, . .
( , ) (
, ), . '
' (. . ,
).
(.
, ' ', .-.
', ', . ', ', ',
', . z krwi i koci ,

11

. .), (.-. ', ', .

' ': . ' ',
, ' ', .
' ', ' '); (. '': , ;
. ', ': . ,
); (.-. ', , ', .
, , . ' ,
'), (. ', ', '
', ' '), (. . .
', ': (
2: 61); . ', ', . .
' , . . '), , , (. .
, . '', . , ''), ,
. j.
, ,
: . , , , . (
: 16: 160), . ga ' , ', . ( ' ')
( ' ', '
', ' ', ' ', ' '). , , ,
,
. (), : .
(), j (), (), (),
. , . .

(

), ,
(
), (, ,
)
( , , , , , )
(

12

. .

. . ). ,
, ,
( ).

,
. , ,
(. ,
,
, ,
,
,
, . .).
, , , , ,
.
() , ,
;
, , . ,
( ), , (), (
);

(, ,
XX . ).

(
). ,
(. . , , j , j j, j
, j
. .), -

13

. , ,
, ( )
( ), .
,
( ). , -
( j)
, (, . . ,
. .) . ,
(, . . ,
. .) . . .;
( ) , ;
( ) (
) () . . ,
, ,
( ) , (. ,
, , .).

.

, ,
, , .
,
,
.
(. , . ), . . (. , , , ,
) , (.
, / , /, ,

14

. .

/), ,
, ,
( , ,
, ).
(
, , ,
) . ,
, , , (,
).
(
, ), ,
(
). (.
) .
, ( ),
(), ( ).

, ,
, ,
, , . .;
.
, . . ,
; ( ) . .
( 2003).
(. ), . .
;
.

15

, , , , ,
(
).

(),
,
( : ).
.

, , , , ,
(
), .

, . , , . . ( 2000).
, .
. ,
, ,

, , , ,
,
, . ,
,
(), , ,
, ,
( 1991: 393).
. ( 1994);
.
. .
. , , ,

16

. .

(. , , ), ,
(.
, ,
.). (
)
, .

. , i i i, i,
i i ii, i i, i i i
i i . i i i i i i i
i (Federowski 1897: 209).
:
( 1991: 75).
. , . ; , ; ; ;
;
(, , , )
. . : ( );
, ( );
(
);
; ;
, (. . );
;

( , , ,
); .

(, , -

17

!) . , : (, )
, . .
( ).
.
() , , , , , . .
. , ,
, , ,
,
.
(. ,
, , ,
, . .);
,
.
, , (. . .
. . ).
, : ,
(. . . . ), (.
. . ); ,
, . . (
, ).
( , ) ,
, .

18

. .

( -) , . ,
,
, ;
,
. (, ). ,
:
(), (). ,
,
: ( 2001: 195).


, ( ) ; ,
, ,
( . 2003: 289).
(, )
, . .: , , , , ,
, ,
(: 47).

, : ,
, [ ,
, , ]
( 1982: 299).
( ) , , , ( 1: 306).
, ,
: , j
j , , , ;
[ . .; ,
] ( 1982: 94).

19

. . . .
- .
-
(. ;
, , . .).
, .
. , , . . ( 2005: 385390), . , . .;
. ()
, . : ,
, , ,
[ ,
, , ,
] ( ) ( 1979: 84).
(, , , . .) , , ,
,
,
. ,
( ), , ,
, , , , , - ,
, ( ), (.
1974: 113138; Krsti 1984: 172231).
, (., , 1984;
Katii 1990).
, , , , , , ,
,
.
, .

20

. .

j 1986 j .
j //
j. , 1986. . 50. . 159171.
1970/1995 . . ., 1995 ( 1970).
j 1994 j . j
j // J . ,
1994. . 50. . 199207.
j 1996 j .. ( ) // . , 1996. . 1.
. 89101.
j 1999 j . (
) // . , 1999. . 4.
. 4867.
1979 . j.
, 1979.
1968 . . i i i // . i, 1968. . 517.
1961 . . ii i
i i. , 1961.
2001 . j ,
j j. VI XX . , 2001.
, 1984 . ., . . . . ,
1984. . 1, 2.
1958 . .
. , 1958. . 1, 2.
1953/1974 . .
// Isaenko A. V. Opera selecta. Mnchen,
1984. S. 6297 (1- . 1953).
1867/2005 . . . ., 2005 (1- . 1867).
1963 . . // . 1963. 3. . 120132.
1984 . .
: , // - . ., 1984.
. 138147.
( 19701990- .) / ., . . . , . . ,
. . . ., 2003.

21

1982 . j. ; ; j, 1982.
1991 . j . . , 1991.
1974 . . . .,
1974.
. ., 1995. . 2.
2000 . .. // :
. ., 2000. . 4452.
2002 . . // . 2002. 1.
. 2326.
2005 . . . ., 2005.
1995/2003 . . ,
// . .
. . . ., 1995. . 144165 ( .: . .
. ., 2003. . 283302).
1959 . .
. .,
1959.
1991 . . .
. ., 1991.
1971 . . , 1991.
1994 .
// . , 1994. . 2. . 138169.
- 1986 - .
- -
// .
1984. ., 1986. . 224239.
Federowski 1897 Federowski M. Lud Biaoruski na Rusi Litewskiej. Krakw, 1897. T. 1.
Katii 1990 Katii R. Dalje o rekonstrukciji tekstova jednoga praslavenskog obreda plodnosti // Studia ethnologica. Zagreb, 1990. Vol. 2.
Krsti 1984 Krsti B. Index motiva narodnih pesama balkanskih Slovena.
Beograd, 1984.
Lalikov 1989 Lalikov T. Zo starej slovenskej prbuzenskej terminlogii //
Slovensk re. Bratislava, 1989. N 53. S. 8896.
Szymczak 1966 Szymczak M. Nazwy stopni pokrewiestwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach jzyka polskiego. Warszawa,
1966.

22

. .

Radowski 1958 Radowski M. Stosunki rodzinne i spoeczne u Drzewian

poabskich w wietle szcztkw ich jzyka // Studia z filologii polskiej
i sowiaskiej. Warszawa, 1958. T. 3. S. 285343.
aur 1975 aur V. Etymologie slovanskch pbuzenskch termn. Praha,
1975.
vecov 1980 vecov S. Prbuzensk terminolgia na Slovensku // Slovensk nrodopis. Bratislava, 1980. N 28. S. 455469.
Tanocki 1983 Tanocki F. Rjenik rodbinskih naziva. Osijek, 1983.

. .

? 1

,
: ,
, , . . ( 2009: 407 .; . 1993; 2004). ( ), , : (: 258),
- ( ).
, :
,
(: 254).
:
! (. . 4: 264); ,
, ,
(1067 .) , . . ,
(. : . . 4: 633; 2000: 251; ., ,
1987). (.,
, 2000: 359): /
(. 2000: 247
.; . . 1: 216219).
1

, , IV . .
: .

24

. .

, , , : , , (: 256). , ,
( ; . 2000: 252).
:
XI .
, ,
(. . 1: 42).
:
() , ,
, , ()
, (. . II. . 383
384). , ,
, ,
, ,
( ), , (: 126).
, , , ,
( . .
. 2004: 160161). ,
: ,
,
,
(: 10).
(: 234); ; (
, ) , (. 1965: 391; 2004:
106 -, ), (
: . : 52), .
, ,
,

25

?
,
(. , 1998; 4:
240243); , ( , ) . :
;
(,
krievi),
. (Krivitsani) ():
, ,
(. ,
2000: 426427).

: () , , ,
, . ()
,
,
. : 2 (
: 10). ,
,
() 2,
(. 2009).
( ), ,
. 1185 .
, ,
: , !
(. . 4: 242). 2
, , , . (), , ,
( 1940: 98);
(.11) .

26

. .

(. 2006: 183
184),
( ): , , ,
,
(: 126). ,
: , : ,
, ! (. . 4:
130; . : 77, IV ).
I (:
38). (: 94). ,
,
:
(. . .), ( ), ,
, : (: 98).
:
,
(: 32). :
, (. . 2: 404). XII . (1152)
, :
,
,
(. . II. . 448449).

,
, . (1067 .)
(. . 4: 264).
, , ,
:
, ,
, , , .

27

,
,
: , ,
, , (
), (. ).
, ,
: , ,
(. . 2: 38). , , , :
: , , , , ,

! (, 2001). ,
, , : ;
, . . (1968: 52,
. 29; . 2006: 351), , -
, - .
,
, , . , (.
Unbegaun 1938; 2006: 183184, 420) 3. , , (
1114 .):
( )
, () .
,
. ( ) ( ): 3
, , : 1185 .
(. . 4: 244).

28

. .

, , , ,
(: 127).
, . . , , ( ),
: /
, ;
, - , . . (. 1979: 1011).
( 1993),
, . (XVI .) ,
, ,
, , , ( 1913: 5152).
, - (). , ,
(XII ., . . 3: 308309),
, (. 2000: 257; 2008: 207), .
,
, () ,
4: ()
(: 423); ()
, ,
() ( , ). ,
(
4

,
( 2003: 336337), ,
(. 6): ,
,
( 1: 118).

29

, ),
(. 2003: 175):

5. , , (?) ,
, ,
: , ( 6).
. . ( 2000: 55 .)

: , ,
,
, 980 .; , (, 1974)
,
.
( , : 17) .
.
. . ( 2000: 244 .),
,
, :
,
().
. ,
:
, , , . ,
: , - ,
,
5

, , , ,
() ()
( ) ,
; (
1975: 11), (. , 2008).
6
., , , : ( 1998).

30

. .

(. . 4: 258), . , , ,
, ,
, (. . 4: 258260). .

; (98117), ,
. . . (1968: 5458) ,
, , XI . , ( )
( 2000: 259), ,
( , 2000: 262).
XVII .
: ,
, ,
(: 220,
5556). ,
; , , (. . 4: 256).
( ) , . .
.
,
: . .
,
( 2000: 254).
, ,
, (. ). ,
, . . , (. 2000: 254).

31

,
, 1169 .
, ( 1960). . . , () ( ). , ,
( - !) ,
. ,
1184 ., ,
,

(. . 4: 248).
, ( 2000). , ,
: ,
( ), , , ,
, (. . II: . 688689;
1993: 111112) 7.
:
. ,
1185 . , ,
, (. . 4: 248250;
. . .).
:
,
(. . 4: 256). :
.
(. .
. 1: 87); 7
() ( ) ( 2: 4145): , , , ,
,
.

32

. .

:
.
(. . 4: 266).
( ) :
,
! ? ?
:
:
, , .
( )
, , , ,
(. . 4: 256): , (. . 4: 258).

. . , . .
(. 1995: 577), .
, (. 2000; 2000: 242244), : , 8
(. . 4: 256).
8

. , deiwos , ,
. (. 1995:
129130; 1996: 5960) , , ,
. , ,
/
,
, (. : 2004: 129130; 2005: 88, 92).
, (
. 1989) ( 2000: 159150):
( ).

33

, , ( )
(.
; ,
, , ) 9. ; , ,
(. . 4: 258), .
, ,
:
,
.

2009 . . . ., 2009.
, 2008 . ., . .
// . .
65- . . . ., 2008. . 2428.
. ., 1997. . 14.
, 1998 . ., . . // . XVII . . 3. ., 1998.
, 2001 . ., . .
. ., 2001.
,
XIXIII . ., 1987.
1996 . . . ; ., 1996.
2000 . . . ., 2000. . 2.
9
. : 1994: 254297. , ( : 266). ,
, ( : 270), . . ( 1997).

34

. .

2000 . . . .,
2000.
1993 . .
// Philologia slavica. 70-
. . . ., 1993. . 5060.
2005 . . . . .
. ., 2005.
2004 . . : . ., 2004.
, 1974 . ., . . . ., 1974.
, 2000 . ., . . // . . 1.
. ., 2000.
2004 . . // . 2002 .
., 2004. . 102113.
1960 . .
XIXII . // . .,
1960. . XVI. . 84104.
2000 . . ., 2000.
1986 . . . ., 1986.
2003 . . .,
2003.
1998 . //
1998. 1.
1987 . .
// . ., 1987. . 154158.
1997 . . .
.
. ., 1997.
1965 . . VIIX . //
. ., 1965.
XVIIXVIII . ., 2002.
. . 2-. ., 1996.
2000 . . : , //
. ., 2000. . 314343.

35

2004 : //
. 2002 . ., 2004. . 160174.
2009 . .
- //
. ., 2009. . 81150.
. ., 1998.
1993 . . . . ., 1993.
2008 / . . . . ., 2008.
. / . . . ., 19951999. . 12.
.
. . ., 2002.
2000 . . ., 2000.
// . ., 1997. . 4.
1979 . . XIXVI . // .
. XXXIII. ., 1979. C. 331.
1968 . . // . . XXVIII . ., 1968. . 4458.
2003 . . . .,
2003.
1989 . . // . ., 1989.
1995 . . . . . ., 1975.
1994 . . . ., 1994. . 1.
. ., 1995. . 15.
Unbegaun 1938 Unbegaun B. O. Les Rusii/Rusici au Slovo dIgor // Revue
des tudes slaves. Paris, 1938. T. 18. P. 7980.

. .
()

XVIIXVIII .

( )

, -

(1) , (2) XVII

XVIII . (3) .
(1) . . . , ,
.
, ,
, , .
(2) .
, , ,
.

(.: Issatschenko 1975; 1980; 1983; Kretschmer 1986; 1995).
(3)
, . . , , ,
, ,
.
. -
(.
1969).
1000 (-

 XVIIXVIII .

37

, , , ). 1603 1730- ., XVII .

(.: Kretschmer 1999; 2004; 2004; 2002),
, . ,
10 , ( ,
() ).
, / .
, . , . . ( 1993).

, .
, .
, ,
.
, , , ,
. . . ( ) 1:
(1)
[][][]
[]
1

; ;
, .-.
.

38

. .

(. . , 1676; , 65; , 1964: 109)
(2)
[][][]
(. . 29.08.1681; , 1965: 1112, 5)
(3)
[] [] [][]
[] (. . , .
1696 .; , 122; , 1964: 132)
(4)

(. . , . 1700 .;
, 154; , 1964: 143144)

, , .
, ( :
, , , ). , , ,
, (.
).
, , :
:
//

, , ,
, . ,
, , .
,
.
( -

 XVIIXVIII .

39

, )
.
( ) ,
, () , .:
(5) () ( 1659 .):


(. . ; . . , 5; ,
1964: 81)
(6) ( 1659 .)

(. . ; . . , 12;
, 1964: 84)
(7) (?) (2- . XVII .):
(. . ; ,
80; , 1964: 116)
(8) ( 1691 .):


(. . ; , 130; ,
1964: 135)
(9) (?) (, 1670- .):


(. . ; , 25; ,
1964: 163)

, , ,
(. . ) / , (.
).

40

. .

XVIIXVIII .
, ,
: .
, , .

( ) .
( ) .
, , , . , ,
, .
, , , .
, , .
:
:
() () () (: )
() () () (: )
:
() () () (: )
() () () (: )

, / : () ; () .

: , ,
, , (.
, 24; , 1964: 76).
,
()
, ,
. , , .

 XVIIXVIII .

41

(:
/ ):

(,
,
!)
,
( /
) ,
:
. . (/) . .:

:
(10) 2

3
(. . ; . ; ,
144; , 1964: 140)
(11)
13


4


(. . ( . .
. (10)); . 1695 .; , 150; ,
1964: 143)
(12)


2
3
4

.
.
.

42

. .

(. . ; . . XVII .;
, 14; , 1965: 16)
(13)

(16891696 .; ,
51; , 1964: 178)
/ / :
(14)

( . . ; . XVIII .;
, 146; , 1964: 141)
:
(15)
( . . ; . . XVII .;
, 42; , 1964: 173)
:
(16)


(. . ; . 1660- .; , 35;
, 1964: 99)
:
(17)


5 (. . ; .
. XVII .; , 27; , 1964: 164)

 XVIIXVIII .

43

:
(18)


14







6
(. . ; . . XVII .; , 32;
, 1964: 168)
(19)





[ . . .]

44

. .

7
18 (. . ; 1716 .; , 34;
, 1964: 36)

(: / ) .
, .
, , , . . ()
, (, .)
. ,
, .
, , , .
, , , , ,
. ,

,
.
, , . /
, . .; .
, , ,
, , , ;
(. ).
/ /
, . ( ):
(20)
-

 XVIIXVIII .

45

22

(. . ;
24.06.1716; , 30; , 1964: 34)
(21)

(. . ; . 1650 .;
. . , 3; , 1964: 80)
(22)





(. . ; . 1690- .;
, 136; , 1964: 138)
(23) (. . , 14.08.1673 .; , 1965:
67, 116)
(26) 23 201


(. . ; 28.01.1693;
, 4; , 1964: 152)

, .:
(24)


(. . ; 09.06. .
1696 .; ;
, 6; , 1964: 66)

46

. .

(25)





(. . ; . 1650- .;
, 5; , 1964: 224225)

, , ,

. , .
,
, ,
-
, ,
,
. . ( ):
(26) (1) :
| |
| |
| | 6
| |
(2)
(3) :
| | (. . ;
1697 .; , 12; , 1964: 25)

 XVIIXVIII .

47

, , .
, ,
.
, , :

. , ,

, / , /
, /. :
:
(27)




(. . ; . 1690- .; 9; , 1964: 6869)

, , ,
. .
, , , .
, , , / , / , / .

,
(., / ).
, , / ( ), / , / , / (
).
, , .

48

. .

. , ,
.
, , /
.
. .
,
(.
1990; 1995; 1996; 1992; 1993;
1994; 1999).
, ,
.
,
, . , . : ,
;
, , .
, .
XVIII .
XIX . . . ,
XVIII ., .
,
, .
, / , ,
. . . . . -

 XVIIXVIII .

49

1730- . .
,
, , ,
. :
:
(27)




13
(. . ; 1698 .; ,
14; , 1964: 2526)
(28)



(. . ; . . 1700; , 1969: 93, 58)
( ):
(29)

.

(. . ; 07.12.1716;
, 38; , 1964: 38)
(30) 12 1723



-

50

. .

.
(. . ; 1723 .; , 1981: 32, 41)

,
, . , ,
, , 1710 . ( ):
(31)

8


(. . ;
1709 .; , 18; , 1964: 28)
(32) 2 9 27

10




(. . ; 1713 .; , 21; , 1964: 29)
(33)

8
9
10

.
.
.

 XVIIXVIII .

51

10



(. . ; 1716 .; , 28;
, 1964: 33)
(34) 11

( . . ; 1724 .;
, 1981: 35, 42)
(35)



12

(.
; 1731; , , 1969: 103, 62)

, . , () .
, , . ,
,
. 11
12

.
.

52

. .

, ,
,
.
, -.
,
(). / , / . ,
,
( , , ,
).
. ,
. , ,

,
. .
, ,
.
: , , , .
. .
,
, ,
, . . ( 1982; 1987).

? ,

:
, ,
,
, ,
,

 XVIIXVIII .

53

. ( , ), .

, , , , .:
(36)


27 13




14

(. . ; . 1681 .;
. . , 145; , 1965: 83)
(37)

5





(. . ; .
16821696; , 46; , 1964: 103)

13
14

.
.

54

. .

(38) 15







(. . ; . 1693 .; , 123;
, 1964: 133)

XVIII . , ,


, .

1993 . . // Philologia Slavica ( 70-

. . ) / . . . . . ., 1993. . 238244.
1990 . .
XVIII XIX . ., 1990.
1995 . . I // . . III (XVII XVIII ). ., 1995. . 528583.
1996 . . XVIII . .,
1996.
, 1964 . ., . .
- XVII XVIII . ., 1964.
, 1981 . ., . . XVIII . ., 1981.
, 1965 . ., . .
- XVII (
. . ). ., 1965.
15

 XVIIXVIII .

55

, , 1969 . ., . .,
. . XVII XVIII . ., 1969.
1995 . . . 1995/6. . 96123.
2002 . 17.
// . 2002/62. . 117148.
1992 . .
XVIII // . . . , 1992. . I. . 248268.
1969 . .
// / .
. . . ., 1969. . 127155.
Issatschenko 1975 Issatschenko A. V. Mythen und Tatsachen ber die Entstehung der russischen Literatursprache. sterreichische Akademie
der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse // Sitzungsberichte 298. Bd. 5. Abhandlung. Wien.
Issatschenko 1980, 1983 Issatschenko A. V. Geschichte der russischen
Sprache. Heidelberg, 1980; 1983. Bd. 1+2.
Kretschmer 1986 Kretschmer A. Zur Diskussion um den Ursprung des russischen literaturnyj jazyk (seit Ende der fnfziger Jahre) // Bochumer Slavistische Beitrge. Bd. 8. Hagen.
Kretschmer 1999 Kretschmer A., Zur Geschichte des Schriftrussischen.
Privatkorrespondenz des 17. und frhen 18. Jahrhunderts // Specimina Philologiae Slavicae, Supplementbd. 62. Mnchen.
Kretschmer 2004a Kretschmer A. ( ) // Germano-Slavistische Beitrge. Festschrift fr Peter Rehder zum 65 / Hg.
M. Okuka, U. Schweier. Geburtstag. Die Welt der Slaven. Sammelbde . Bd. 21 (2004). S. 137148.
Kretschmer 2004 Kretschmer A. ( XVII XVIII .). // :
. 1819 2004 . , 2004. . 1. . 6769.
1993 . . XVII . ( ) //
Philologia Slavica ( 70- . . ) / .
. . . . ., 1993. . 191219.
1994 . .
( XVIII ) // . . . . I. . .
., 1994. . 219253 (. . ).
- 1982 - . (Httl-Folter G.). XVII

56

. .

(XVIII .) // Wiener Slawistisches Jahrbuch.

1982/28. S. 924.
- 1987 - . (Httl-Folter G.). // Wiener Slawistisches Jahrbuch.
1987/33. S. 721.
1999 . . . XVII
XVIII . ., 1999.

.
()

.
: , , .
. ( , , /, ) , ,
, .
,
, (
),
, ,
( , , ,
, ), (), , ,
,
( 2004: 16; 1996: 5354).
, ,
, .
, ,
, . ,
( , ) ,
, , , , , , ,
. . ( 1994: 138139; 1943: 271, 293; -

58

1996: 15).
, (. . )
adopcio
naturam imitatur ( 1994: 302).

; ,
, .
- , 1.

XIXXX . .
.
, , , , ,
-, , ;
, ,
.
- , . . ,
, .
: , ,
? ,
,
.
. . 1
: ( , 1410/2004). : ( ),
.

59

.

.
- , . ,
- , ., ,
.
*

,
, . : ().
,
.
, .
,
( 1984: 511512;
1904: 1921; 1891: 191193).
, .
, (. . ).
: , ,
, .
, .
,
( ) .
, :
, (
) ; ,

60

,
, .
, , ;
(
). - .
,
, .

( ) , ,
. ,
,
, - , , .
, :
; , , ,
; ,
, . ,
.
. , .
,
, .

.
, , ,
, ( 1994:
141149). ,
, ( 1984: 511512).
,
: , .

61

, ,
, . ,
.
,
I . . ,

.
(
, , )
( ) , 2.
I .
; , 1878 ., .
. , ,
, :
.
19011940 . 0.43% 2.90% ( 2004: 99100).
(
; ,
4050 , , ),
. 1961 ., ,
:
, ,
.
, 30- . .,
2
: ( )
; , ,
. . (
.)

62

, , , , .
, ,
,
.
1890 . , ,
, . ,
. , , . 1940 . ,
1949 . .
1961 . , ;

( 1996: 53).
;
.
;

, ;
,
.
, , . ,
, . - ,

,
( .: 2008).
,

63

, , , .
, ; 3. ,
1961 ., , . .
, 1961 . , ,
, . . .
.
:
. ,
, ,
.
- ,
. ,
(
) .
60- .
.
, , ,
3
,
(. . ,
, . .) , , ,
, .
, ,
- .
( ),
,
, , -,
, -, .

64

, .
, , .
;
. , , , . , ,
.
,
50- .,

( 2003: 162164). ,
, ;
, .
( , 163).
, , ,
, ( 2008).
., 9.09.1944 . ,
, ,

.

. ,
.

( 1986:
101130).
.
-, ,
, . , , , , -

65

,
.
, .
.
, -, ,
, , -,
.
; -
; ,
,
(
); . ,
, : , .
,
, .
. ,
, , ,
(
). , , ,

.
,
,
.
?
1961 . . .
, ,
( 1962: 96). 80
.
, 1968 ., , . ,
; -

66

( ) , ,
.
, , , 60- .; .
, ;
,
, . ,
,
( 1994: 337, 348). ,
, ,
, , ( 1962: 20) 4.
, 1961 ., . : ,
80 81,
. : , , .
, , , -,
, , -, ; 1968 .
(. 1996: 134135; 2008).
,
(. 54) (. 55).
4
, . , . ,
. .
( 1994: 6364).

67

.
, ( 1961 .), (. 105) ,
, , , .
, , .
,
, , ,
. .

( ), , . , . . ,
.
,
.
, , .
.
, , . . ,
;
, ,

( . 1996; - 2008); .
,
. , :
, . . , 95%
( 2006: 84).
-

68

, ( 624-III, 129131, .
. ).

,
, ( ).
,
; ,
,
;
( 2008). .
,
: , ,
. ,

.
, .
,
:
,
.
,
, , .
,
(. . ,
, ).
, .
,
, .
?
, .

69

,
, ,
, . , ,
,
. ,
: . , ,
, .
( ,
), ,
,
- ( 1974: 243244; 1996: 35; 2002: 122123).
-,
.
, / ,
( ) ( 1985: 68).
,

,
(

, , ,
1991: 101).
: , , - .
,
.
*

,
1989 ., . , .
,

70

, ,
. ,
, , . , ( ,
), ,
, , .

, ,
,
. ,
; ;
2000 . ;
, 2003 ., , . ,
, , . . .
.

.
, ,
,
,

.
,
, . . ,
, - .
,
,
, . . .
,
1989 . :

71

;
;

. .
,
,
.
,
( ), , ,
,

.
, . ,
, . .
,
, ,
( ).
. , ,
,
. .
. - , ,
. , , , .
;
.
, , ; ;
-; . . , -

72

, , .
.
. .

1996 .
/ // .
1996. . 1. . 3453.
2002 .
//
. 2002. . 34. . 122139.
1891 . // ,
. , 1891. . 5. . 187203.
1996 . . , 1996.
1991 . - : ?// . 1991. . 3. . 100105.
1994 . ? // . 1994. . 2. . 6270.
2006 . . . , 2006.
1985 . // . 1985. . 3. . . 5876.
1962 .
.// . 1962. . 6. . 1. . 9097.
1943 . . . III. . , 1943.
1986 . .
, 1986.
2003 . , , // :
. . , 2003. . 155174.
1984 . . . 2. , 1984.
1994 . . , 1994.
2008 . // . 2008. . 3 ( ).

73

1904 . //
, . , 1904. . 20.
. 134.
2004 //
. , 2004.
- 2008 - . . , 2008.
1974 . .
. 1974.
1962 . 23.VI.1961 // , 1962.
. 5. . 1927.
1994 .
// . . 2. , 1994. . 138169.
1996 . //
. 1996. . 2. . 5164.

.
()

( . , )

,
, . ,
, XX , - ,
.
(. 2000),

XX . ,
,
,
.
XX .
:
.
,
, ,
. , 70- . XX . ,

, 1. 1

(
. ., 61 ., , 5 . 2008 ., . . ).

75

,
,
,
(
, . ).
. , 2008 .:
, (
19711975 . )
, .
, ,
, , . . : ,
, ,
,
( ), .. , ( 1941: 20).
, , , 2,
. , , .
XIX ., , .
2030- .
XX . ,
. ,
, ,
, .
,
, ,
. , .
2

(. .).

76

. 1. .

20- . XIX . . , . , . ,
.
,
,
1910 1919 . .
( 2004: 198; - 2004: 438).

. , -
. . 2002 .

. . 20032004 . ,
, VI ., XIV ., XIX .,

77

. , XIX XX .
184 XIV 60- . XIX .

.
(XXI .). 100 . ,
, XIIIXIV .
.
. , .. . . ( 2004: 201).
,
60- . XIX . .
. .
, 30- . XX .
,
. 1944 . . 70- . XX . XX . . ()
. 1944 . 2003 .
. ,
.
, ( 2008: 175176, 194).
. , -
( ). ,
, .
( ) ,
, (
. ). 1856

. ,
, .
( 2008: 181, 56). . ( ), XIX .,

78

, XIX . 70- . XX .
, ,
.
1891 . ,
, : , , ,
, . , ,
, , ,
3.
,
4. ,
.
,
, () 5 5060 . 20- .
3

20- . , 1939 .
, , , , 12.
1944 . ,
1970 . 85 117 ( 1928: 119; 1973: 176).
4
20- . XX . : 2838, 860, 230, 79 .. 1940 .
-
,
, , , ( 1928: 110111;
1941: 21, 313). 1940 . 21 121
, 4000 . 4400
( 1941: 21).
: 1944 . 6771 ., 1950 . 8661 ., 1960 . 17 123, 1970 .
12 362. -
1960 . ( 1973: 171172).
5
() , 2030 . ( 5080)
, .
.

79

XX . ,
,
1925 . ,

(
1928: 1314; 1941: 20, 287).
, 20- . XX .
. XX . 96%
. . 1900 .
2000 ., 1930 . 20 000 .
. . -

( 2004: 198; - 2004: 434).

. , , ,
XX .
,
. ,
. , ,
1932 . ,
(
),
. 80- .
XX . 19101919 .
. , - ()
, 1937 .
. , , , . 2- XIX .
; XX . (. .).

80

. 2. .

( 1941: 42,
11117; - 2004: 436437; 2004: 197198).
1910 1919 .

81

. ,
-.

.
,
, , .
-
. , .
. XX . .
( 2004: 198).
, (
1928: 133). ( 1941: 365). ,
2008 ., , . 6. ,

80- . 7 .
, . 1989 . .

6
7

. ., 61 ., , 5 . 2008 ., . . .
, ,
. , 80- . XX .
, , .
,
15- ( . . .),
(-
2004: 439).

82

. 3. . .

9 1944
.
, . 1920 1926 . , 1923 .
3300 . 1925 .

83

. 4. C

1375 , . 1926 . 10 935 .

1080, .. 8,78% 8 ( 1928: 111; 1941: 21, 312, 314).
8
, , .
-

84

. 5.

. .
: ,
- . .
, ,
, .
(. . 4, 5, 6) ,
20- . XX . (1921 . .) ,
2005 . . 38 39 , 1891 ., 20
30.09.1942 . . 6 ,
. , , .. . , ,
1927 . 850 ., 1928 . 461 ., 1936 . 223 ,
1940 . 131 . ( 1928: 111; 1941: 21, 312, 314).

85

. 6.

, .
:
. 30- . .
,
. 9, .. , ()
, 10
.
1929 .,
. 30- . XX .
9

, .. ,
.
(. .).
10 (.) (. .).

86

,
.
, () .
XX . .
( 2004: 198, 201202; - 2004: 438).
XX .
,
. ,
,
, , , . ,

. ,
()
60- ., ( 237-II, 56, 18,
33). , 2008 ., ,
, , ,
:
, , ,
, , , , 11.
2008 .
, XX . -
11 .., 66 , , ,
. , 4 2008 ., . . . : . . 1920 .
. ( ), .
, 40 , 1969 .,
, . . . ,
. ., , 88 ,
. . .
.

87

. 7.

.
12 .
12 : . 1. :
. / . . / 08.08. 1888 . / 27.10.1932 . /

88

, 1973 . . , ,
, ,
,
.
,
2008 . (. . 7). ,
,
19221944 ., , 19341935 ., , .. , -
. , ,
. ,
13. (, .
(. .)),
,
. 1974 . ,
,
,
XX .
70- .,
.
( 19711975 .) 1974 . ,
, / 18921972 / . . 2. : . / . / . . / 25.01.1880 . /
23.04.1929 . / . / . . 3.
: / 27.10.1964 59 / .
. , .
13 . ., 61 ., . ., 56 , , 5 .
2008 ., . . .

89

,
.
14. -,

,
( ), , . .
,
.
, . ,
,
, . 1989 .

, ,
:
.
:
,
, , .

,
, .
,
, , ,

. , ( 2002).
1989 .
, 14

. ., 79 , 6 . 2008 ., . . . . ., 61 ., , 5 . 2008 ., . . .

90

. 8.

2008 .:
, , (. . 8).

, ..

, .
. .

237-II
(), 1962, . . .
1928 .
. .
, 3. -
, , 1928.

91

2004 . (
20- 30- ) // . . 100
. (
). . 8. , 2004. . 197212.
2008 . .
( ) // .
. 1. , 2008. . 161194.
- 2004 - . ( ) // .
. 100 . ( ). . 8.
, 2004. . 434443.
1941 . 50 (18911941).
. . , 1941.
1973 . 80 . , , 1973.
2000 . . // . . , 2000. . 292300.
2002 .
// . -
. , 2002. . 341354.

. .
()

:
- 1

. , ,
(, ), , .
.
, ,
,
XII . :
u gJ iai nv e, a dj elfe v, a dj elfi tv za, kalh ; h mJ e vra sou ' to sdra ` ` bra tv e,
se sv tritza, kai ? do b? ra de n? h le g
? wn.

( : (), , , ()
! -).
. . (
1994: 40). , , .

, , . : , , . .
.

, : .
, . 1

,
09-04-70403 /.

 : -

93

: : , ! !
(. 7, 2); , , ( 1, 2); ( 1, 9); , , (1 .
1, 26); , , (I .
5, 12). .: , ,
,
, ; ;
, ( 1: 303).
: ,
, ,
( 2003: 192).

. ,
.
. . ,
:
,
. , , . , , .
,
, ; ,
. . ,
, ( 1: 303). . ,
, , ( 1: 304). .
, -
( 1: 305).

, . .
, . ,
( ) :
1) ; 2) ( 1993: 59).
,
, , -

94

. .

: , . . ( 1: 255).
.

, ,
: /
/ /
( 1991: 75).
, : - ( ).

. , ,

, ,
. .
, ,
( , , 1958).
XV . - .

. ( 1646), (
1651).

-, , , :
, , ,
, ,
. . ,
, , , , . ,
, (
1453 : 252253).
XX .
, , ,
().
. . . , -
:
,
- ; . 1. (. ). . -

 : -

95

, . 2. ,
( 1, s.v.).
, : , ,
, ,

,
.
,
. , , (). ,
- , .
,
, ,
. . . . . .
, ,
.
, . , . , (
, )
: .
. , , (. . ). , ,
,
. (, ).
, , , : ,
; - -

96

. .

, (. , , , , , , ).
, ,
: () . (c) (, ).
, 1.
. , . . (, ); 2.
(, , ).
,
: , , . , . ,
(. . ).
: ,
(. . ).
, . , ,

:
. -
(. . ).
, , , , , , ,
.
, , , . , ,
,
: , ,
(. . ).
, , :
, , , (. . ).
( ), ,

 : -

97

,
. ( )
, , , ,
, . , ,
.
,
.
.
-
(. . ). - .
(. . ). , - , .
, - , -, -, , (. . ).
(. . ) (. . ).
-
,
: . ,
. , , (, . . ). . , . ,
, (. . ).
: , .
, , , ,
().
, ,
, , .
, , , .
,
,

98

. .

, , . .,
,
. :
. .
. ,
(. . ).
,
, . , , . ,
, , , (. . ). , ,
(. . ).
:
, , (. . ).
,
,
. .
: ,
,
, , : - , ,
(. . ); , , , ,
(. . ). , , : ,
(. . ). , , , :
, (. . ); , (. . ).
, .
, , ,
, : , , . , ,
, (. . ). -

 : -

99

: , , , , .
. . ,
(. . ). , ,
: ,
- , ,
(. . ).
,
, ,
, ,
(. . ).
, , .
:
, , (. . ).
: , (. . ).
: . , ,
(. . ). . . . : , ,
, ( 1: 303).
. , , ,
.

. ,
, , ,
, ,
: , , ,
, , ,
, ,
, ,
( 2005: 338339).
.
, . ,

100

. .

. :
( 2: 79). , ,
, , ; ( 2: 286) : , -,
. ,
, ,
( 4: 1087); , . ,
. . . . -
( 4: 230).
, , , ,
,
. . . :
; 1767 ,
( 2: 286).
. . : . , ,
(), ,
. , , , ( 2005: 292).
,
, ,
,
, , .

. . : . // : http: //
his.1september.ru/articlef.php
1651 . ., . , 1651.
14 . . : 4- . 19031909 .
., 1994.
1993 - / . : ., 1993.

 : -

101

: 4 . / , - . ; . . . . 4- ., . ., 1999.
1453 //
. XV / . , .
. . . ., 1982. . 216267.
, 1984 , // .
XV XVI / . .
. . ; . . . ., 1984. . 2037,
667671.
. .,
1967. . 1.
2005 . . . .,
2005.
1 : : 5 .
. . . . ., 1995. . 1 (. . , . . .
. . . 255).
2003 . . // / . . II. ., 2003. . 6. . 190194.
1646
(i 1646). , 1996.
1994 . . (XIXIX .) ., 1994.
1991 . . :
. ., 1991.

. . , 1925 . ., 2
, .
. 2000 .
. . , . . , 1915 . .,
2 ; , 1927 . ., 4 , .
. . 2008 .
. . , . . ,
1928 . .; , 1916 . .; . . . 2009 .
. . , 1915 . ., 5 , . . . 2001 .

102

. .

.
. 1995 . .
. . , 1921 . ., , .
. . 2000 .
. . , 1930 . ., 7 , . . . 2000 .
. . , 1918 . ., , . ()
, . . 2009 .
. . , 1931 . .,
4 , .
, . .
. 2009 .
. . , 1932 . .,
8 , . -, . . . 2009 .
. . , 1937 . .,
7 , . . .
2009 .

. .

:

1

, , -
.
,
, .
,

.
, .
( ), , : 1. : , , 2. : , , , 3. : , 4. , , , (-2,
5: . 561). . . :
. , ; | . :
; , ;
| , , , , ( 3: 490). -2 1.
: ; 2. ; 3.
; 4.
(-2, 5: 562).
: 1.
1
. . ,
. . , . . , . . , . .
.

104

. .

-, -., -, -.,
( , ) || , ; . 2. , . 3. .
. , . . 4. , , , -.
( 3: 495). ,
, .
, .
--
, , . , , ; , ;
, ( 2: 124).
, , .
. . : .-. . (.), . ,
. , .-. klatva, kletva , , . kltwa. , ( 2: 260).
:
, , ; ; ; || ; || , . , ( 2: 124).
. . ( 1999: 512).
.
: ? S1 (N1),
? S2 (N3), ? S3 (N5), ? S4, ? (N6) 2. S1 ,
S2 , S3 ( ), S4 ( ). S1 S2 , S3
, S4 .
, , : ? S1 (N1), ?
S2 (N4), ? S3 ( N4), ? S4, ? ? S5.
2

, ( -70) ( -80). N , . N1
, N2 . .

105

: S1 , S2 , S3 (),
S4 , S5 3. , ,
, , , .
,
(. ).
S1 S2 , S4 S5 .. .
. , .
, ( 1989:
464). : , , , . . ,
( 1989: 464),
,
, , .
,
:
,
, , ( 1999: 460).
: ( 1891: 582).
, , , ( 1999: 789).

, , , .
, ,
( 2007: 1038).
3

, . . . .
(, 2009).

106

. .

; ,
, ;
,
( 1881: 582).
. , , , , ,
.

: ) 1
2
(. ), ) 1 , ) .
,
, , . .
, (. ).
. . . . ,
( , , , ,
..); ,
, , ;

(, 2009: 286).
: ) , ) , )
, ) . . (
) : , ,
, , ,
.. ( : 287).
, ,
, .
. ,
, , ,
, , . ( : 288).

107

, , ,
, ( : 287).
, .
. .
( 1999: 513).
:
( !). ( !)
( : 513). , 1. .. 2 . .. , .
S1 , S2 . ., (N1).

, 1 . .. , ,
, . .
, ,
.
1 . .. . .
, ,
1 . .., . : , ;
(. 12: 3); , : , , , ;
, , , (. 27: 12).

.
,
, , 4. , 4

. . :
(1558 .) , , ,

108

. .

: , .
:
(1) , ( 1999).
(2) , ( ).

2 ,
.
, . , .

: , , ,
. .
(3) !
: .
, ,
! : .
, , ,
! : .
, ! : .
(, ! :
) (. 27: 16, 20, 22, 23).

1, ,
, ,

.
, ,
, , .
, ,
. . 4
.
(4) : , ,
; . , ( 1999: 525).

109

, ;
,
; ,
. :
; ;
, .
: ,
, , : , ;
; ; ; , , ,
( 3: 1419).

4 : S1 ; S2 ; S3
, , S4 , .
S5
, .
. . ,
,
, .
( 3: 17), ( 3: 17) ().
, ,
1, :
().
,
, ,
,
, . .
(. 4: 11) . ,
,
, ().

110

. .

(5) (): ? ; , ;
,
;
( 4: 1012).

( 1999; 2004; 2006).

. ,
, ( 2006: 69). ,
. , ,
, ,
, .., ,
- ( : 54). ,
( : 55). .., , ,
.
6, 7, , :
.
(6) ,
( ), ,
, ( 91, . 4).
(7) , ,
(.: 350, . 4).

, , . .
(8) : ,
(.: 373, . 4).

111

. 9
, , , .
(9) ,
, . ,

. , :
! ,
. ! ,
! (. . 7. . 1. . 1109. . 1516).

9 , , , .
,
. . . ,
.
( 2004; 2009). , .
(10) , , : .
. ,
( !), , , . , , ! .
, , . ( 1949).

, ,
: . :
(11) .
: 1) , ( 4: 319).

:
.

112

. .

. . . (
1999).
(12) , .
: , . - , . , . , .
, , , ,
30 . , , . ,
( 1949).

. . . ,

. , : ( 2002:
124). , ,
, ,
, , ,
(. ).
. .
) : , , , ) ,


.
(13) , , ,
. ! . !
; ! ,
, , !
,
!
, , , !
; , , ,
! ().

. ,
-, , -

113

. , ()
. ,
:
, , ,
, .
. : ) , , , , ;
)
. .
, . .
:
, . , ,
, . , ,
. , .
, , , , , .

-70 /
. . . . ., 1970.
-80 / . . . . . 2 . ., 1982,
1980.
. . . 7 ( . . ). . 1. . 1109. .
. . 1899 .
., . . ., 2007.

114

. .

. -
. ., 1891 ( .: , 1990).
., . . .,
1999.
1999 . . // . . 2. ., 1999. . 512514.
, 2009 . ., . .
// . ., 2009. . 4. . 286294.
1999 . .
( . .
) // . . 2. - . . 2426 . 1999 . / .
. . . , . . . ., 1999. . 154170.
. . : 6 . ., 1959. . 1.
. . :
4 . ., 19781980.
2004 . : (
XIX .) // . . 2 /
. . . , . . . . , . . . .,
2004. . 178186.
2006 . ( ,
). . -.: Rural Stories about
Parental Malediction (based on field materials from Novgorod and
Vologda regions)) // Folklorica. Journal of the Slavic and East European
Folklore Association. Vol. XI. 2006. P. 5078. (http: //www.arts.ualberta.ca/SEEFA/Vol_XI_2006.pdf).
. . . , 1999.
: 4 . / . . . .
2- ., . . ., 1981.
2002 . . . ., 2002.
. . // . . : 10 . .; ., 1949. . 3.
. . . . - . . . . . 4. .
., 2006.
. , . ( . . , ).
/ . . ., 1989.
-2 : ., 18061822. . 16.

115

. . 5 . .,
1999. . 2.
2009 . . // . ., 2009. . 4. . 294296.
. . . .,
1999.
. . http: //www.bible-center.ru/
biblecomment?comm=lopukhin_ru&txt=ge+3
. : .,
19861987. . 14.

. .

, . . ,
,
,
.
, .
, , ,
, .
, , , .
, ,
.
( 1994: 58). -
.
( 1: 133), ( : 37). ,
,
( : 172). ( )
( ) ( ., 1932: 38).
: ,
( 1974: 179; 1894: 85,165166).

117

. , ,
, .

.
( 40: 198).
, ( ., 1903; ., Komorovsk 1976: 86).

.
, . . . ( ., 1879).
, : , , , , ,
, . .
. , ,
. .
, . (- , ).

. : . , , . swojak,
swojaczka, . svk . . .
:
.
, ( .,
1924: 1) 1.

, ( ), :
. , . , . verenica verenec . . ,
1

,
, ,
.

118

. .

, : . , . , .
, . zarczeni, zgldani.
: , ,
.
,
.
. ,

. ( 2002: 301).
.

. . , , ,
.
(- , Natanson 1978, nr 12)
.


, , , , , , . ( .,
: 26).
( ., 1903).
,
( ., 1848: 2).

. , . ,
( )
, . ,
(ZNO, 1924, knj. 25, sv. 2: 334).
,

119

.
vi gospodin (EAJ).

.
,
, -
. . , ( )
.
,
. ,
, , . ,
:
, , , (- ,
2006: 261). ., ( 1: 130).
( ), , .
,
.

(Gasparini 1973: 326) 2.
, : . , ,
, . , i ,
, . veliki oe, debela mati, . svadobn oec svadobn ma.
; voim (); , . , , , 2

(Gasparini 1973: 327).

120

. .

.
(j)
, ( )
( 1970: 232), . . . ( 3: 1152) 3. ,
, ,
. ().
(. , )
(.-. i i ).

, .
,
( ).
, , ,
: . , , ,
, ; ., . , ; . , ., ., ., . ; .-. braka; .. pobraka, pobrata. ( )
,
, . :
.-. , ; . ; . , ; . ujin.

, .
, +svat , , . ,

, . . , 4.

: . 3

. , .
, (. ).
4

(.: 2006: 142143).

121

, ( ),
, ,
(Kolberg 52: 282).
, ,
(.-., ., .-. ). ,
.
, , .
5. , , ,
.

, , .
: Kaj ste pripeljali? Mi vas ne poznamo. Vi ste tujci
[ ? . ] (- ,
EAJ). *nevsta ( 3: 5455).
,
, . , . ,

, : ?
?. : , ,
, . , . , , , ,
, ( 1893: 245). .
, ,
. ,
( ., : 180).
, ,
, .
5

, , j (EAJ).

122

. .

. , i, i
( ., 2005: 4849).

(, Lek 1996: 101) 6.
.
, , , -: , --, --! (, 2001: 241). .
, ( ., 1915: 373374). .
, (Sokalski 1899: 124,126).
.
,
. , , , .
( ., 7: 27).
, ,
, : , ,
, , ,
novoporoenca, pastwo modzi, moda para . .
, , .

: ,
, , , ,
.
6

, , ,
. , .

123

. , . ,
, , ( ., 1: 5).
, ,

.
( 1969: 145148).
.
vi
ti (, EAJ).
. : i , , /
. / , / i ( ., 1910: 182). , , .
,
, ,
( .); ,
: , , ! (, , 2001: 237), ,
( ., 1890). : ,
? ( 1874: 3). . -
( 1918: 114115).

, ( 1984: 119). : Prosm vs, maminko, pijmte m
za dceru, chci vs poslouchat jako svou matku [ , ,
, , ] (Pavelka 1926: 125).
- . . , , , . .

124

. .

, : . , .-. mody kwas (. . ),

. odmlady.
, , . .
, ( ,
) ( 35: 279).
, ,
,
( 1982: 9; 1935: 96). ( ) ( 1944: 232).
. ,
, ,
(, 2001: 247).
.
- (: 23).
, ,
(j 1971: 480).
. , :
(
),
.
:

, ;
,
.

125

,
: ,
- ;
, ; ( )
.
, ,
,
, - (
-, ,
), . , ,
, .

(, , . .)
( , ,
, ).

1982 . , , . 1982 //
(), 199 I.
1879 . . // . . . 1879.
4042, 62, 64, 65. : . , 1879.
. 1. . 150.
. . . ,
. .

126

. .

1848 . .
[1848] // . . . 574. . 2. . . 4431.
j 1971 j . . . j. j.
j. , 1971.
2002 J. . / . . . ,
2002.
1970 J. //
j. 1970. . 3. . 223237.
1969 J. j
j // j. 1969. . 2. . 135155.
1974 . .
// . . ., 1974. . 171180.
2005 . i i. i
i i- 2003. , 2005.
1890 . . . // . . . 1890. 42, 4446, 48, 50.
1903 . . . // . 1903. 1, . 2551.
1894 . . . ., 1894. . 2.
1944 . . . . 1944 // . , . , 199.
1910 . . // . 1910. 12. . 148;
3. . 4996; 4. . 97137. . http:
//www.booksite.ru/fulltext/edem/sky/sva/dba/index.htm
1874 . .
., 1877, 1878. . 1, 2.
1994 . . , 1994.
1918 . // , . , 1918. . 32.
13 . . . ., 1914
1916. . 13.
1984 . . ,
1984.
, 2001 . ., . . ( XIX XX .) / . . . . . , 2001.

127

1932 . . . 1932 // . , . , 249.

. . . // ( ) .
. . . V. . 202. 1. 6.
1903 . . . // . 1903. 1. . 5269.

19771982 . . . 1 / . . . , . . . ,
1983.
. .
1893 . . . // . 1893. 2.
. 219248. : http: //litkarta.karelia.ru/library.shtml
. .,
1967. . 1.
. 2- . / . . . , . . . .,
2000, 2001. . 1, 2.
1924 . . . . . 1924 // . . . 4389. . 1. . . 174.
1915 . . .
., 1915.
/ . . . . . .,
1965. . 1.
1910 .
( ) // . - .
. , 1910. . 1. . 161196.
1935 . . . . 1935 // . , . , 319.
2006 . .
. -, , ,
// . [.] 12: / . : . . , . . . .,
2006. . 228276.
2006 . . .
. 2-, . . ., 2006.

128

. .

. / .
. . . . . ., 19641973. . 14. . 2, . ., 19861987.

XIX XX . . 1: / .
. . . ., 1997.
EAJ Etnoloki atlas Jugoslavije. [ .

.] (Etnoloko Drutvo Jugoslavije. Komisija za Etnoloki Atlas, Centar za pripremu Atlasa. Filozofski Fakultet, Etnoloki
zavod. Sveuilite u Zagrebu).
Gasparini 1973 Gasparini E. Il matriarcato Slavo. Antropologia culturale
dei protoslavi. Firenze, 1973.
Kolberg Kolberg O. Dziea wszystkie. Wrocaw; Pozna, 19611985.
T. 160.
Komorovsk 1976 Komorovsk J. Tradin svadba u Slovanov. [Bratislava],
1976.
Lek 1996 Slovensk svadby. Z dolaznkovej akcije Matice Slovenskej
1942 / Zostavil: M. Lek. Bratislava, 1996 (Pramene k tradinej duchovnej kultre Slovenska. II zvzok).
Natanson 1978 Natanson M. Magia lustra. Wodawa, woj. Chemskie.
1978 // Archiwum Katedry Etnologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, A64.
Pavelka 1926 Pavelka J. J. Horck Svarba. Brno, 1926.
Sokalski 1899 Sokalski B. Powiat sokalski pod wzgldem geograficznym,
etnograficznym, historycznym i ekonomicznym. Lww, 1899.
ZNO Zbornik za narodni ivot i obiaje Junih Slavena. Zagreb, 1896.
Knj. 1.

 . .

-. 70- . ()
,
.
,
( I. . II. , , ),
. . , . , . ( . , . ), 1982 . ,
(, 2008: 13).

( 1972; , , 1972; , , 1973). .
, (
2005; 2007; 2007/2).
, .
-
, ( 2007),
,
( 2003),
(.
. ). . .
( 1993).
.

130

. .

, , , , , ,
.
: ( ),
( ),
( ).

, ,
, .
, . , , ,
,
. .
, , , , ( ),
, ,
, .
, , ,
(. velika mati), ( ) . .
, (
), .
, ,
( ).
, (, , )
.
,
:
, ,
. ,
,
.

131

:
.
,
, : ,
, (. , . ,
. , , 1988);
,
(. , . ,
. , , 1988); ,
, (. , .
1999: 64); ;
; , ,
, , ( 1: 431).

, (,
), ( )
, ,
, ( ),
(: 278), , , .
, , .
(), , . , ( 1984: 171),
1.
( , ), .
, - (
), ,
().
1

, (7/I),
() ,
. . (: 153).

132

. .

, ( , ). , ,
() ,
; (, ); - (),
, ( , . 1993: 123) .
, , . ; ,
, ,
. , 512 (), /,
- -
( 3: 177), /,
(. 1993: 213).
, , , ( 1984: 173),

(. ).
. , ()
( ),
( 1981: 132), (. 1989: 116),
(- 1965: 327).
: ,
, , ,
. ( 1981: 129), ,
(, .
1948: 445).

, , (),
.
(, ). -

133

- (. 1993: 213).
, ,
.
-
: ( ) ( ),
( 1963: 224).

( :
278), (.
1989: 120) (. ,
. , 1905: 260). -
()
(: 224). , (, . , - ; , . 1924: 109).
(: 403). . . ( ), ,
( 1911: 200).
. , .

, .
,
, - ,
( ).

, .
(),
, , ().
: , (.). (, ).

(, ) ,
, , , , ,
(, ) .

134

. .

, , . ,
,
( , . . , .
1993: 93; - -
, 3: 177; , . , . 1971: 181; . ,
. 1992: 191), ( , .
185, . ) (
, , . , 1968:
116). , , ,
(. 2); (. 1895: 828).
-
.
, , : (. , :
315; . 1963: 375, - 3: 95),
(. : 177; - 1989: 110; : 275), (. : 128), , (.: 396; : 162).
( ) : ( ), (), (. ;
. , ; . , 4: 150
151), (.), (. 3: 176),
(- , . , . ), ( : 162);
( ): (.),
(, - , ,
4: 153), (: 162; : 177;
8: 242), (: 162; 3: 176), ( 3: 176), (- , . , ),
(.-. 1984: 418), (. : 275), (, . ).

, . . ( ),
, (
) .

135

, :

()

. ,
,
: ,
; ; ,
; ,
,
; ; , ; , () ;
( . , 1935: 326).
,
( ), .: , , , , . ,
. , .: , ( , ), ; ,
, ( 2003: 22,
26). /, , , (. .
2007, 2008 .; 1997: 130).

136

. .

-, -, -, -, - -,
: , , ; .:
, (.),
- ( 1: 331); ,
, , , , ( . ).

.
, , ,
, , , , : -, -, , -, -, .

, adj. + nom.
( , , ) ,
. , :
( , ),
( ), ( ,
); ( , ,
, , , ); ( , , ) 2.
, (
nom. + nom.), , , , , , (, ,
).
2
. : desni djever, lijevi djever, prstenski djever (Schneeweis 1935: 88,89; Barjaktarovi 1955: 236; Medakovi 1860: 40),
, , (.
1992: 377, 380, 381), : desni, lijevi, drugi, prvi, runi, mali, mladi,
veliki, debeli, glavni djever i djeverbaa (erneli 1991: 201).

137

,
, , , , , ,
, : , 3 .

, . ,
-
, ,
(, , ,
. , - < . , ;
, . , ).

, , :
, , < .
, ; < .
() , ; , < .
() , . ,
: -, -, - < . (,
, - ); - < . ( . , . ).
, :
, < . baba , < . ahretlik , , ,
.
,
. , ( 2008: 282).
,
, ,
3
. . , ( 1993: 224). , .

138

. .

, : ,
, , , (< ); , , , (< , );
, , , ,
; -, -
; ; ,
; , ,
(< , ).
*

, , .
: .
: 1) ;
2) ; 3) , .
:
, . . . . ,
,
( 1959:
90). , . : , , ,
( 1941: 347).
(. , novica 1988: 104105) .
.
(Schneeweis 1961: 81), ,
,
*nevesta = , ,
,
( . .-. ewsty , . r , .
1971: 5455).
( 25:
7076)
, .
,

139

, *nevsta ( )
,
( 25: 71), *nevsta = .
,
(, ). . . ,
, * <
*- < *ob-u-dlo, *obuti , ( 1965: 1112).
. : ,

(: 49) . bula , / ( 1: 89), ,
( 1965: 11). , , . ,

. , , , , , , /,
/.

( ) ( , , , , . , )
,
, .
,
,

,
( , ).
(
) .
( ) () . . . , ( )
*nevsta = , , , ,
, ,
( 1959: 9194).

140

. .

, , .
,
, . /
/. , (, ), . 40-

() ( 1997: 280).
40- ( )
. 4 ( ),
, (
a y -
1911: 206), , , , 5. ,
. . , ,
, (: 287).
(, , )
, 6. (,
1980: 162163) 7.
4
: ,
, ( ,
() , , . 1982: 135).
5
. ( 1993: 90).
6

: ; ; ( ()
; () ;
, 3: 258).
7
()
( 1992: 223).

141

, , .
, ,
, ,
.
()
, () .
,
, , ( ): , , , . .
40- , . ,
(. : 401). , (:
401), () (. , . 1993: 221).

: (23 /6 ), (
1- ), ( , 40-
), (7 ),
() () , ().
,
: 1) : ,
; 2) ; 3) , -, -, -, -, -
-, ,

142

. .

(, , , .); 4)
,
,
.

().
1993 . . , ., 1993.
. . ,
1962. . 1.
. , 1971. . 1.
: . , 1994.
1965 .
// . , 1965. . 1.
. . - . ., 1986.
1935 . . . 1: . . //
. , 1935. . 5.
1992 . // . . , 1992. . 2. . 181192.
1993 . // .
, 1993. . 3. . 163234.
1997 i i. / i. . . . i, 1997.
1972 . ,
//
(2730 1970 ). , 1972. . 2. . 249252.
, , 1972 , , .
//
. , 1972. . XIV. . 159173.
, , 1973 , , .
// . 1973. 2. . 6068.
. . . , 19751978. . 15; . 6: / ,
. . , 1978.
1997 . //
. , 1997. . 273281.

143

1895 . //

. , 1895. . X. . 4954. . 824834.
. , . , 1974.
3 . . 3. . , 1984.
1989 . // . . , 1989. . 1. . 108124.
1924 . // . , 1924. . IV. . IIIIV. . 94123.
1963 . . . , 1963.
1984 . . , 1984.
2003 . .
, 2003.
.
- . . . .
:
. ,
, 1985.
( -
XIX XX ). , 1989.
1988 . . //
- . ., 1988. . 82134.
1992 . // j. , 19921993. . XXIIXXIII.
. 369372.
1948 .
. , 1948.
1992 ,
// .
2 . . 2. , 1992. . 211226.
. . , 1999.
C. 370404.
1993 . . . , . , . ,
1993.
2003 I. i
i i ( ).
, 2003.

144

. .

1981 .

XIX XX . // . , 1981. . 6. . 123145.
1982 .
XIX
XX . // . ,
1982. . 7. . 129151.
1984 . . , 1984. . 2.
1980 . . , 1980.
1941 .
. , 1941.
. . , . , 1980.
. , , 1986.
, 2008 , .
(19301992) // . . . . . , 2008. . 1117.
. . . . . .
. . , 1994. . 146190.
. , 1983. . V.
1993 . .
: //
. ., 1993. . 219227.
1999 . . : // . . , 18 1998 ., ., 1999. . 5668.
2007 . // . 2007. . XIII.
. 2. . 8897.
1968 . //
. . 4. , 1968.
1971 ., . (). , 1971.
. . , 1996.
. 270292.
1993 . . . , 1993.

145

1963 ., - .
// , . , 1963. . 51.
1905 . . , 1905.
1959 . .
. ., 1959.
1965 . . 4147 // . 1964. . 1965. . 312.
2008 . .
// . . 13.
( ). ., 2008. . 277284.
1971 . .
., 1971. . 3.
2005 .
// . 2005. . XI. . 1. . 5457.
2007 . , .
, //
. 2007. . XIII. . 2. . 146149.
2007/2 . .-. -/ // -/-. // . 2007. . XIII. . 1. . 7893.
1911 . . . -,
, // . ,
1911. . VIII. . 7. . 199206.
1965 . . , 1965.
.
/ . . . . ., 1974. . 1.
Barjaktarovi 1955 Barjaktarovi D . Svadbeni obicaji u okolini Barana
(Ivangrada) // Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd, 1955.
erneli 1991 erneli . Uloge i nazivi odabranih svatova u Bunjevaca.
Zagreb, 1991.
Medakovi 1860 Medakovi V. M.G. Zivot i obicaji Crnogoraca. Novi Sad,
1860.
Schneeweis 1935 Schneeweis E. Grundriss des Volksglaubens und Volksbrauches der Serbokroaten. Celje, 1935.
Schneeweis 1961 Schneeweis E. Serbokroatishe Volkskunde, Erster Teil.
Volksglaube und Volksbrauch. Berlin, 1961.

. .

(- )

( ),
(, , , , , , . . ),
, . . . (,
) ,
(, ) (, ) : , , / , / , ! (:
117), , : ,
, , / , / , / ,
, / , , / ,
! (: 20);
: / , /
, / ,
(: 21); , / , / , /
(: 8); , / , (: 25).
,
,
.
, ,
1

, 60- . . : Natales grate numeras? ., 2008.

149

. , ,
, : ,
, / , / , /
, / , , /
, / , / , [, , , ,
, , , , ,
, , , ] (: 198). , -:
, ,/ / , ,
, / , /
(: 301).
: , ,
, .

: , , /
, / - / /
? (: 56); /
. , / - (: 35).
:
, , / , /
, / , , [
, , ,
, , , ] (: 125).

( ), , ,
( )
, ; ,
, (, , , , , ,
.). , :
! / / , /

150

. .

? / ! /
/ , , / ! (: 473); , /
- , / , / ! (: 462) . .
,
, . , ,
,
,
( jj ):
()j () () (
) (),
: () ()
( ) ( ,
) ( ) ( ) ( ); 15 (: 44).
, : : , / ,
, / /
/ / , / / , / ; : ,
, , : / , , /
, ; ,
: , , , : / , , / , ! (: 169).
, , (
) ( ), , ( ,
, ).

,
. ,
,
, , (- , , , -

151

) ( ,
), : , , / ,
, / , , /
, (: 245); , ,
, ! / / , / / , ,
/ , / , , ! (: 260). : , / - , /
- , / - , /
- ? / -, /
, / , /
, / , / , / (:
116); ? /
, / . / , -, / , / (: 119). , ,
, : -, -,
-, - (: 122).

,
, , /
; / , / ; /
, / ; /
, / [ ,
; , ; , ;
, ] (: 115). : j , / , / j ,
j j! [ ,
, , ] (: 127). , , ,
.

152

. .

, , , : , , /
, , , / , /
; / , /
; / ,
; / , / ; / , / [ , , , , ,
, ;
, ;
, , , -; , , ]. : , j j, , j,
: , ,
, ,
[ , ,
: , ,
, , ] (: 32).
, ,
. :
, , / , /
, / ? / , ,
: / , , / , , / , [, , , , ,
, ?
: , , ,
, ] (: 29). , ,
: , /
. / , / . /
, / [
, .

153

, . , ] (: 44).
,
, : , ,
/ ! / , /
/ [ , ,
, .
, , ].
: j, . . :
, , / ! /
, / /
[ , , !
, ,
]; , , / ! / , / /
[ , , , ! ,
, ]; , ,
/ ! / , /
/ [ , ,
! ,
, ] (: 60).

,
, , : , / (: 103);
, / , /
, / , /
! (: 108).
, ,
: , /
- , / , / (: 35).
, , /
, / , / , / , : - : / /
, / , / , / (: 179).

154

. .

: , , ,
, ,
: , / : /
; / [ : , ;
, ] (: 12).
:
,
(: 218), , ;
( ):
/ / : /
- / , / / -
/ , / / /
, / / , / , /
(: 42). .
:
, / , / , , / , ( 333).
, ,
, , : , ,
, / , , (: 1); , / (: 3), ,
: , /
, / (:
301). : , /
, /
(: 298). ,
(. ).

, , ,
:
, ,

155

,
: j j: / J j, / j
, / , /
, / , / , !
[ : -,
, , , , ,
-!] (: 6); : /
, / . /
, / , / , / , / [ : ,
. ,
, , , -] (: 8).
: j, / j j, / j j
. / , , j , / j ,
j. / , , , / , , / , / ; /
, / , [ , ,
, . , , ,
, . , ,
, , ,
, , ,
] (: 56). ,
, , : , ,
j . / , , /
[, ,
. , ( ),
() ] :
[ ] (: 57); , , j
[, , ] , :
j [
] (: 82). . , , : j
[ -
] (: 59).

156

. .

,
, , , , .
: , ,
, ,
: , , , / , / / (: 168).
, ,
(: 169). , , , : , / . /
, / : / , / , / ,
(: 218), ,
: -, , /
? / / / /
/ . / / , , /
, / , . / - / , / . /
, , / , / , -
(: 162).
, ,
, , , (: 258),
, : / ; /
, / , / / ! / - / : /
, / , / ! (: 312).
,
. :
: / , , / , , / , , / , , /
(: 239).

157

, , , : , ? / , / , / , /
[, ? ,
, , ];
: , / . /
, / . /
j, / . / , /
. , / !
[ , .
, . ,
. , . , ] (: 125).
,
,
,
( )
, .
, (
),
: , /
, / , / -
/ ; / , /
, / /
, / ; /
, / - ; / , / ; / , / , / , , /
! (: 125),
:
/ / , /
/ , / / , / (: 53).

, . . / . . , . . . ., 1997. . 2.
. /
. . , 2000.

158

. .

/ .
. , 1972. . 1.
/ . . . ., 1973.
/ . . . . ., 2000. . 1.

. .
()

: ,
, .
.-. ,
: , , ,
(Boutaud 2004: 17111712).
, .
,

, : , , /
. . 1. , , . ,
, . , . ,
: , ; , -, ; , , : ( 1894: 114).

.
, , , .
. ,
1
.: , , ! ,

(., 1996: 270).

160

. .

( ) (), , , :
,
.
, , (
).
,
. , (), ,
( 2005: 38). (. ( 10: 109), . ) :
, .
, . (., 1980: 226). ,
, , , ,
(., ., 2001).
. ,
: , (, 4: 602). , (. . )
(., 2002: 160).
. . , ( 1983).
, .
-
, /, .:
( , -: 27). , ,
/, /
. , , ,
(., 2004: 188). ,
, . . , .

161

,
(Kabakova 2009),
, , ,
,
, , , , . . ,
. , . ( 25: 29), . (
10: 70) 2.
, , ,
, . .
(.,
2004: 159).
: ( 2009),
, . . , ,
. . , ,
,
, , ( 2007: 43).
.
. ,
, . ,
: !
- ! , , -. , ! , . , . ,
! , , . , , . ,
. ,
, , .
? , .
, . , . ,
2

. 1. , 2. ) ( ) ,
.
. :
, ) .
, , . . ) . ,
. , ( 10: 70).

162

. .

? , . ,
. , . ,
. ,
, , -.
, , . ! ,
, (P 2/1: 570).
, . , , , .

, ,
. ,
, (
).
, 3, ,
,
,
. , .
, .
, ,
.
, ,
, ( ). : ,
. , ,
.
3

, . , , . .
. , , ,
, ;
( . . 1899: 7273).

163

, .
. .
, , , : , , .
,
, , (.
, , ., 22: 144),
. , , . .
, , ( 1972:
21). , , . ,

,
. . , ,
,
, ,
(, .).
, ,
( 1990: 23).

, ,
, . :

.
, (., 1977: 540).

, ,
.
, . .
( 2008: 17).
, , , , ( 1990: 42).

164

. .

, , / :
, , (., 1:
166). ,
,
(. . ,
, 7: 49, 29), ., . ()
() ( 31: 6). , : , ,

, . , (., ).

, , ,
, (. , ,
, ).
-. ,
(. , , ) 4.
. ,
. :
( ) , ,
, , .
, .
, : . ,
,
( 25: 98).
, , , ,
, , (., ., 26: 225) . ( 2004-1: 173) 4

( )
: . / ().

165

,
, , .
.
, ,
( 2004: 89),
, .
,
. , (., 12: 57),
- (., 4: 48).
.
, , . ,
( 2004: 95). ,
, . ,
: , ,
, , ,
.
, .
, , . , , .
, , ,
(, 2004: 493).
. ,
, , , . ,
, , , . . (., 9: 94). . , , .
, , . ()
- . : -, ! -,
! , - ,
. - , ,
. .

166

. .

, . ! . -,
- , . - ,
. , , ,
, , ,
(, -2000).
: ,
, ( ),
, . .
(, 2004: 493). , , , , , ( 3/2: 59).
.
: , ( ), () (,
) ( 2002: 247; 12: 51), , ,
(., 1: 41),
(. . ) (., 2002: 247).
:

-,
( : 198).
:
, , , .
. , (, ), ,
. ,
, (., , 2004: 493; ., 2008: 199).

, , (,

, ., 18: 1213).
,
(), (., 3: 273, 146) (. . -

167

, 38: 78).
. . ,
., .
,
. .
,
: ,
, , ?
, ?! ,
?! ! ( 1998: 49).
. ,
, ,
, . . . , , ,
: ,
(., 39: 132).
-
- . , : ,
, (., 1864: 140). : , ( 1989: 116).
, , ,
, .

2002 . .
. - . ., 2002.
2001 . . . ., 2001 ().http: //www.ruthenia.ru/
folklore/folklorelaboratory/MDA-d2.htm http: //www.ruthenia.ru/
folklore/folklorelaboratory/MDA-d3.htm

168

. .

2005 . . . ( - ). M., 2005

(. . . , ).
1983 . .
. ., 1983.
2007 . . : . M., 2007.
Boutaud 2004 Boutaud J.-J. Commensalit // Le livre de lhospitalit. Laccueil de ltranger dans lhistoire et les cultures /sous la direction dA.
Montandon. Paris, 2004. P. 17111737.
2009 . . // : . ., 2009. . 4. . 209212.
1894 . . . ., 1894. T. 3.
1977 . ., . ., . . (. ). , 1977.

( , ).
Kabakova 2009 Kabakova G. Lhospitalit, la convivialit, lhomme table
dans la tradition russe. Paris, 2009 (mmoire dhabilitation).
2004 . .
( ). , 2004. . 12. (.
. . , ).

. .
1990 . . //
. ., 1990. . 2. . 566.
2004 . . ( ) // .
. 2: .
., 2004. . 187188.
1996 . . ,
. ., 1996.
1989 . . . , 1989.
, 2004 . ., . . .
(XIX
XX .). ., 2004.
. . 1899 . . //
. 1899. . 3. 9.

169

2004 . ., . ., . .
. , 2004.
1864 . . -
// .
, 1864. . 6. . 1154.
2002 . . , : // . ,
2002. . 1. . 157174.
1972 . .
. , 1972.
2008 . . , , : . , 2008 (. . .
, ).
. , , . . . . . 2: . . 1: . , 2006. . 3: . ., 2005.
1998 . (18901934). , 1998.
. ; , 1989. . 1.
. , 20002002. . 12.
. , 19931998. . 14.
.
, 19942005. . 16.
-
. . . , 1975.
. .;., 1965. . 1.
2008 . . (
). , 2008 (. .
. . )
1980 . . . .,
1980.
. , 19811991. . 110.

.
()

,
,
.
, ( 1991; 1996; 2008).
( 2005:
385390),
,
( 1997: 85115).
, , ,
,
.

:
( )
( ).
.
, ; , .
.
. , , ,
, . ( , ) -

171

, -
, .
, - , . . ,
(Baumann 1955: 341).
- .
, , (
1991: 5). ,
.
, ,
-, , , ( 46: 341).
,
, , .
, .
. : -, , ! [, , ] ( 3:
145146; 1617/2: 264265; 1980: 2526).
-; ; -;
. ,
, .
-.
: - , ( 1994: 56).

- ( ); , [ ],
, 1; . 1
, ,
, .: (: 1984, 134).

172

2 [ -]; , [ , ]. - (ii 1929: 5). , ,

( 1994: 5657);
( 1996: 57).
,
( 2008: 23).
( ,
.), ( . ) ( ), ,
,

.
(: 197).
. (1994) -
, . , /,
, .
. . , , ,
; , .
. : , ,
. : ,
, , [, , ,
]. . ,
, , . , , , 3. -
2

: - /
, / , / ,
[ - / , / , /
, / ] ( 5: 11).
3
. ( 1617/2: 34;
1927: 73).

173

, , , , . , [ .
]. , (. ),
. . , , , -.
, , .
.

, . , ,
. , 1 , , , /
, , ,
. , , . .
[] [], (13) . , ( [
]) . () [ () ]
( 1989).
, . ()
[ () ] () [ () ] [ ];
. .
,
. , , , .
, ,
( 1996: 331).
. ,
.
. -

174

.
, . . . , , ,
( 1996: 168169).

. . , . ( 1968: 135).

(. . ) . .
, .
, ( 2- 3- )

, (: 1985, 59, 64).
4, , .
( ), 24 (: 1933, 151). . ,
. . , , , ,
,
( 1981: 621). , . , [
], -
( 1986: 272).
, , ,
(
2005: 386387).
. . ; . , .
,
4

1 .

175

( 1997: 107).
(. . ) ,

( 2003: 13). ,
, . . (. ) , ,
,
( 1994).

.
, (
). . ,
. , . . ,
, . , ,
( 1997: 112114). .
.

. . (18 )

.
.
; .
. ( ) . (4, 5 6 ), .
, .:
, , [ , ,
]; , , [ ,
, ]; , , [ , , ];
, , [ , , ]; ,
, [ , ,
]. , ,
: , , [

176

, , ]; ,
, [ ,
, , ] ( 1990:
45; 1996: 27) 5.
. ( . ) . .
. .
. . [ ]:
, (). ,
, , ,
( 1991).
- , , . (20 ) . (17 ) .
(27 ), ,
[ ], c. (), ,
( 1996: 361; 1999: 98). .
, . , , ,
. .
[ ]. ,
, . ( , ), 7 6. , [] ,
. ,
(), 1517 . , [] . . ,
5

, .: , i,
, i ( 2005: 42).
6
, . ( ),
. . . , . . .

177

,
, ( 1996: 7677).
, ,
. , . ,
, .
, .
, ,
: 7, / (11, 14, 15 ); : (26 ), (27 )
(1 ). ,
( ,
), (
2001/1: 135,138). , ,
, .
12
,
. ,
12 ,
. , [ ],
. , ,
() ( 1968: 570571; 2003: 191).
. . , ,
, , . ,
, . , 7

, , .
(. ), ,
(: 1993, 263).

178

, -, - - [-,
-, -]. . ,
, , ,
, [ , , ] ( 1971: 231).
, . , .
.

. , (16, 17 18 ).
. ,
. , . . . , (17, 18 20 ).
, - , ,
. .
, [], , []. [ ] [ ]
. , ,
,
, .

,
.

( ).
, , .
. . , ,
, 1 .
. ( )
. (1 ) . .
,

179

, ,
() .
, ,
. . , ,
.
. . :
,
8 ,
,
,
:
, , ,
,
,
,
,
,

,
,
,
,
:
-, , ,
,
,
,



( 3: 56; . 43: 488489)

, , ,
( . , . ;
. , ), , , (
. , . ,
. ; . , . ).
:

:
,
,

,
:
,
,

8

() () (. .).

180

,
,
,
?
,
,
,
,

,
,
,
?
,
,
,

( 1886: 87).

, , .
. , . , , .
, .
, , ,
:
,
,
,
,
.

,
,
,
,
.
,
,

( 10: 2425)

. ,
- ;
(
).
. , , . , .
-

181

, ( , ,
, , [ , , , ],
. .

( , ) , 9.
( ) ( ).
.
. .

, , .
1971 . . , 1971. . 1.
/ . . , , 1991.
1984 . . , 1984.
1996 . . ,
1996.
1999 . , ,
. , 1999.
1989 . : // . 1989. 2. . 1525.
1980 . // . 1980. 3. . 2526.
2003 . //
. 2003. 23. . 926.
ii 1929 ii . - i //
i i. , 1929. . 8. . 1151.
1985 . .
206-.
1996 . //
. . , 1996. . 305350.
9
: ;
[ , ] (: 1992, 87).

182

1933 . . 967 (2 ).
1994 . .
. 1:
, // . 1994. 4. . 5365.
1993 . j //
. , 1993. . 57. . 257373.
1992 . . ,
// .
, 1992. . 15. . 8589.
1996 . , // . ,
1996. . 60. . 2774.
1981 . . , 1981. . 1.
2003 . . , 2003.
1991 J. . .
, 1991.
1991 . . ,
1991.
1997 . .
. ,
1997.
2001 J. j
. , 2001. . 12.
1991 . . , 1991.
1994 . // . , 1994. . 2. . 78100.
1996 . // . 1996. 3. . 7179.
2008 . ( .). , 2008.
1996 . J . , 1996.
. .
1986 . //
. , 1986.
1968 . . , . ( . . ).

183

1927 . j y ejj
// . , 1927. . 40.
2005 . . // . ., 2005.
1968 . . , 1968. . 1.
1886 . . .
., 1886.
Baumann 1955 Baumann H. Das doppelte Geschlecht. Berlin, 1955.

. .

, . .
(, , ) (, ,
).
,
,
. .
-
(, , ). ,
,
. .,
, ,
( ), ( 1979: 1314). .
- ():
, / / , / ,/ , <>
/ / , /
. [ , /
! / , , , /
, / -, <> (.
), / , ./ , , /
] ( 1975: 151).
, []:
, .

.
, .

185

, ,
. <> ,
, <> [] ,
( 1956: 68).

, , , .
, . , , ,
.
,
, , . , . , , . ,
, ,
!
. , . ,
, , ,
, .
, ,
, , ( 1965: 621622).

,
, ,
( (, ) ).
- :
, , -, . ,
, //,
- :
( ), ,
12 .

186

. .

[]
, , . . : -

.
[

, .
] (- 1980/2: 238).
,
:
[, , ]. : -, ; -, ,
, 1. , , , , .
,
, ( ). .,
: .
, , , , < , < ,
< , < ,
, , , ,
. .
: (< ()
),
() .
, , ,
.
( ) , (. .
) ( ),
1

, ,
, [, , , !]
, [

, , ].

187

(), , ,
( ),
( ), ( ) ( )
() ( 2009).
, - ,
2, <
+ ( 2002: 1560)
( ),
, ( ), < +
( 1999: 192). , , ,
.
, , , -.

:
, , . , , , .
2
.
.. ., , ,
(. -) < +
( 1999: 153), -
< + ( : 139),
: () (.
-) < + ( : 47),
() . (4.XII)
. (6.XII) (. -) < +
, . . ,
, . (1.II),
. (3.II) (2.II) < + ( 1975: 52) .

188

. .

, . (4.XII) (5.XII)
(6.XII): - [.
] ( 1949: 109). : ( ): , , [
, ,
] ( 1975: 231); / / /
[ , ,
] ( 1999: 167) 3.
(18.I), ,
(20.I) (17.I) ,
-,
, : , / -
, / - ( ) [ 4, / . , / ()] ( 1985: 97).
, . (17.VII) (26.VII):
17- ,
; , , 26-
(. ) ( 1975: 174).
3

. : / /

/ /
[. , / . , /

. , , / , , / ] ( 1999: 167). ,
, , , .
4
, . ,
, 1 , , ,
( 1975: 199); ,
, ,
( : 220).

189

, - , , ,
.
-
, . ., ., . , : /
/ [ , / , / . ] ( 1949: 110); --

:
, [. -

, : ,
, , ] 5.
,
, . . ,

.
, -, ,
,
(., .
(23.IV) (26.X); -, 6.
, . ,
. , (
. ) (
. ). 5

. (30.
XI): , , -, , -, , -,
! [ , ! , !
, ! , !] ( 1950: 93).
6
, ., , ,
- : / . /

/ . / / [ / . /

/ . /
/ ] ( 1947: 56).

190

. .

, ()
, .
, , . ,
-
( ) ,
. , ,
,
.

2009 . . :
( ).
1947 . . , 1947.
1985 . ,
1985.
1992 . . . , 1992.
2002 .
. , 2002.
1949 . . //
. , 1949. . 4.
1950 . . //
. , 1950. . 5.
1956 . . . , 1956.
1999 . . , 1999.
- 1980 - .
. , 1980. . 1, 2.
1965 .
. . , 1965. . 1.
1975 . . . , 1975.
1979 . .
, 1979.

. .

20 ,

1,
, , : . . , . . , . . , . . , . . .

.

,
, , .
( , ,
150) , , ,
,
: , .
(, , ; , ;
..). ,
, ( , , )
.
(
)
.
, , ,
1

VI
- (, 30.VIII6.IX.89): . ., 1989. . 7885.

192

. .

, .
.
, .
. , ,
,
( )
, ( ), , . .
, , 120
40 . ,
(50 ).
: [ ]. . . , ,
, . (, - .); ,
, .
[ ]. ,
, , (, - .).
( )
; : , :
( ) ; ; ; ; ; . ii
i . . i.
( .)
, . :
, ;

193

,
. : i i i
i i , ( . . .) . , i i (: 55).
,
,
. ,
,
, ,
. . .: .
. .
, .
, , , :
?. ,
(). ,
, - ,
. . : ,
.
, [ ] .
, .
. , (,
- .).
- , . , , , ( )
. . : .
[ ], ,
, . .
, , . . [] .
? :
, , , , .
.
. . , ,
. , , :
, , ! []. :

194

. .

, ! (, -
.). , ,
, :
. .
. , , (,
- .). ,
, : : ( ) ,
(, - .). , :
, ,
.
(, - .).
( )
- , , .
, (
) , , , , . . ,
: , . : ,
, , . ,
, , , , ,
(: 64).
: ; / j
j, / [
; , ,
] ( 1953: 21). ,
: : / j , /
jj [ : , ] ( ).

195

: j j
[, ]; j
j ? [ , ?].

(. . ) : <>, j j j
[ ,
] (.
1953: 67). ,
,
.

, , . .
, . ,
, : , j [ ;
, ] ( 1953: 41).
j [
] (.-., ., .), -, ,
, , .
: , , (
, ) ,
. ,
( );

,
- ,
.
,
.
:
j j [
] j
j [ -
, ], ( 1953: 20, 28).

196

. .

,
,
(- ). , ,
, . ,
( 1953:
23). :
j ,
j j [
, ] ( 1998: 239).
, ,
( -
) , , .
,
,
,
, , ,
..,
.
, -
,
, ( 1: 285). ,
, , ( 1915:
261). ,
jj j [ ] (: 190),
, .
, , ,

(, ZNO, 1911/15: 253). ,
, , jj

197

j, , ,
j [ , , ,
] ( 1953: 176).
, - : opi ,
vey . zabiera tylko krewnych, wysysajc
z nich krew podczas snu ludzi [ ,
, ], opi je gorszy od veego
[ ],
, (Sychta SGK 3: 330).
(
)
, -,
. , , , , ,
. ,
, ,
, , ,
, (.-. ) () ( 1993: 199).
- ( ) , ,
-. , , ,
,
,
,
(i: 487), . .
.
, ,
, . . ( : 488). , :
. , ;
(: 67). , ,
? : ! ! (,
- .). , -

198

. .

, -. ( )
.
; ,
,
. , :
: , , ,
- <> ,
, (Pietkiewicz 1938: 184).
, , , ,
,
, , ,
:
. .
-
( ); ,
; -, ; . . (
, , ).
, ,
, , , , ,
, . . ,
, . , . . , ,
. , , -, , .

; , , , ,
( 1998: 170172).
,

199

, . , . . ,
( 1987: 151155).
- , ( 2001: 89; 2002:
145146). , , ,
.
, ,
.
, Coprnice so me
nosile. , , , , ,
,
: -, - ( ) , -, . coprnice. , . , , : ,
( ) ,
( ), , ,
, , . .
( ) .

-. ,
(Mencej 2006: 221222).
,
(, ,
), . -,
(

200

. .

) ,

.
, - ,
, , .
,
,
, , , .
, : , , .
, , , ,
, , , navje, mavje,
, malii . . ( 1993: 206;
1953: 156157; 2004: 689693; 3: 351353). ,
, , j, j [ ,
, ] (j 2002: 122).
, , .
,
, ,
, ( ).
,
.

1998 . . :
. ., 1998.
1998 . j . . 1. j; , 1998.
1993 . . ,
1993.

201

1953 . .
. , 1953.
1953 . . . , 1953.
1987 / . . . . . ,
1987.
ii i / . . . i.
, 2000.
.
2004 . . . ., 2004.
j 2002 j ., . j j :
j J j
j // . , 2002.
. 7 (). . 102130.
/ -
. . . ., 1995.
. / . . . . ., 19952004. . 13.
., . ., .
. , 1970.
i i: i i, i, i. ,
1991.
2002 . ii: ii
. i, 2002.
2001 I. ii i i
i i. ii, 2001.
1915 . . - . , 1915. . 1.
Mencej 2006 Mencej M. Coprnice so me nosile: Raziskava vakega
arovnitva v vzhodni Sloveniji na prelomu tisoletja. Ljubljana,
2006.
Pietkiewicz 1938 Pietkiewicz Cz. Kultura duchowa Polesia Rzeczyckiego.
Warszawa, 1938.
Sychta SGK Sychta B. Sownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej.
Wrocaw; Warszawa; Krakw; Gdask, 19671976. T. 17.
ZNO Zbornik za narodni ivot i obiaje Junih Slavena. Zagreb.

 . .

, , :
( )
, . ( ), . ,
, ,
.
[mana] , [pateras] , [pei] ; [ineka] ,
[andras] ; [aelfes]
, [sinifaes] (
), ,
: [nifi] , [ambros] .

:

.
.
, , , [neraia].
, ,
, , , [neraios], .
, ,
/. ,

203

,
.
.
. : ,
, ,
, , , , , , ,
, . ,
- , . , .
, : , , / , .
. , : ?,
: , !
( 1904: 694). ,
.
,
[to pei tis neraias] . ,
, ,
, , ,
. , , , ,
, ,
, , (, 1904: 748). [neraioparmeno] , [alazmeno] .
,
: .
, , - ,
.
. , , , ,
, ,

204

. .

. . ,
,
, : ,
, / . , , , . ,
( 1975: 6162).
[neraiomana], (
1904: 745).
.
: [kalikandzaros] ( 1904: 591),
( : 594, 614), ( : 598, 627, 637), ( : 600), ( : 601), ( :
607), ( : 611), ( : 621, 622),
( : 641, 642) ..) :
[kalikandzaros] (; : 595), [skalikandzaros] (; : 599; ;
: 596), [skalikandzareos] (; :
616), [kalsangar] (; : 605), [karkandzolos] (; : 606), [karkandsalos] (; : 623), [kalkandzareos]
(; : 629).

[kalikandzaru] ( 1904: 641,
642), [likokandzarina] (, ; :
638, 640), [kolovelonisa] (; : 639).
:
[kalikandzaraki], [karkandzeli] (; 1904: 593), [skalikandzeri] (, ; : 592) ., ,
, , . : .
, ,
, . ,
-
, (), , -

205

, .: , - (
), ,
. , ;
,
, , .
. : ?
. ! ,
. , - .
: , , ,
! , !
. , , , . . , ,
, , , , , , , . , ,
!
, , , !
, ,
,
.
, .
.
, , : , ! ,
, : , ,
( ), , , , .
. , , , .
: ( ) ;
: , ,
: , . - .
: .
. , ,

206

. .

, .
,
, ( 1904: 631, 632, 633).

, , ,
, . [aelfes], [aelfaes] :
, (;
1904: 917), .
: .
[sunifaes] , ,
, ,

, , , , ( 1904: 922).

.
,
( 1904: 388, 448, 450, 451, 453470; 1979: 14; 1974: 345; 1982: 398399),
( 1904: 474, 475476).
.
, , , ,
;
, , - , ,
. , ,
; ,
, ,
.
,

207

( );
, , , , ( 1904: 787, 788, 789).
, , , ,
. .
. , , , . .
,
, , , , , . .
, .
, . , ,
. ,
. . ,
, , - .
, . ,
.
1.

(, ).
( ) ( 2004: 210211).
. [vrikolakas] ( 1989: 157
158). , 1

, . ( 1904: 456).

208

. .

, [vrekolakas], [vrikolakas] .., [vrikolakisa], [vurvulakina] ..,

[vrikulaki], [vrikolaki], [vrikolakaki] ..
( : 14).
, ,
-
, . ,
,

, ( , ) . , , ,
.
, , .
, - , - . ,
,
.
, ,
, ( ,
). ,
, , :
. ,
, , . 2
. . . ,
, ,
. . , ,
. , .
, ,
:
2

, . . .

, ,


,
!

209

--,
.
,
,
!

- .
,
, , , .
, , : ! ! , !
.

. ( [lamja])
. , .
: , , , .
, , , (
1984: 147), . , : , ,
( 1987: 121).
,
,
. , , ,
.
, -
,

. [arapis],
[arapisa],
,
() ,
(),
.

210

. .

. ( [moros]) ( [morisa]) ( 1984: 393, 394, 396, 402; 1904:

419, 420, 442) ,
. ,
/, , , .
, , , ,
.
; ,
, ( .: 2008).
*

,
: .
. : ,
, . :
, -. ,
( );

(, ()
,
, ),
, , - .

, , vs .
, ,
, .
, ,
,
. , -

211

, ( )
. ,
,
, .

, , , , ,
,
(. ).

2008 . . // . 2008. 5.
2004 . . . ., 2004.
1984 . .
( ), , 1984.
1982 . // . . , 1982.
1979 . . . ,
1979.
1984 . . . , 1984.
1989 . . . ,

. , 1989.
1974 . .
// . . 19731974.
1904 . . .
. . , 1904.
1975 . . . . 1975.

. .

, ,
, , . , ,
, -
, .
.
, , ,
,
- :
, , ( 1926, 5);
, , ( , 8);
-, -, -, -,
, , ( 2000, 93); , -, , -,
- 1, , ( , 251, .); , , ,
( , 2031, ., ) 2.
. . , ( . . ),
, , 1

, , -
,
.
2
, .

, ( 988 .):
. ,
, , ( : 52).

213

-, - , ,
, ( 2000: 248).
,
- -:
, ,
.. , , ,
( 1903, 34, , .) ( ,
, - , ).
,
, , , , ,
: , i , (i,
565); -i, , 9 , 10- (ii , 21, .); , ,
( , 58,
.). ,
.
,
,
. .

: / ~ ( ~ ),
.
(/; ) /
(): , .
. .
. - .
-, -, ( , 660, .).
, . . : i,
i i, i ( 1908: 244). . XVIII .:
, , , ( : 254)

214

. .

, .
, , , ,
, .
( ),
:
, , ,
. , , (: 123, 101, .); ,
i i i
, i , ,
i i (Talko-Hryncewicz 1893: 323, .,
). , , . . : , ,
, , . , ,
, ( 1891: 20, 55, ., ).

,
. ,
, .
: , , , ,
, , . , , , ( 1926, 44).
,
,
, : , . , -, (), . [.
. .] , (, 1146).
,
. ( ) ,

215

, , ,
.
, ,
, . ,
, . ,
, , , ,
(. : 2006),
.: - i , i i, i i i i
i,
i i i (i 1927: 31, 1, .). , , ,
: , , , , , , ,
, ( , 600).
, , .
, , .
, ,
, .
,
(. : 1999).
. , ,
, , ( ), - .
,
. , , , -,
: , , 77,
( 1891: 100, 251), .

216

. .

: -, , ,
, , , ( , 2290, ., ); , , , (, 777, .,
). : i- (i,
340, .); , ( ,
601, .);
( ): , , j (
1982, 191) . . ,
, , ,
,
( ),
.
, , , , , , ,
. .
: , , , ,
, , , [
, , , ,
, , , ]
( , . ,
1892/7: 146). ( ,
): , ! ,
; , j ; , ; , [, , ,
! , () ;
, , ,
; , ] ( 1982,
134, .-.; .: , 175, 368 .).
. , ,
, ,
, ,
.
. .

217

:
, , , !
, . i i, i, i, i (, 1167, .).
, : ,
, , , ,
, , , , ,
( , 37). ,

~
, (, ).
.
(.: , 1990; 1993),
, :
. ( 10 ), ( 40
), . , , ,
, , . . , ,
(, )
- ( ), . . ,
, ,
,
, - .
, ,

218

. .

, ,

.
, (
), , .: , , .. .. i, , . i i,
, i ( , 207,
.). ,
( ),
: ( , ), , -
( , 1747); : -
-, . ,
, , , ,
(..) ( , 2223); -
, ,
, ,
, , , (, 884, .), , :
, , , , ,
( , 579). -: ,
, , -, . .
, ,
- , , .
, .
, ,
, , .
,
, ,
: , ,
. . ,
, , ,
//.,

219

( .), . : , , ,
: , , ,
, , -, , :
-, , .
- ( , ., 1997), .
: -,
, ( , 1468, .).
, , . , ,
, 9 0, , , , ,
, , , (
. : 1917: 183185).
: , ,
,
, , .
, , ,
(, , ), .
, :
12 , 12 11 i , ( 1913: 94, .); , 9
, , 8
. ,
( 1998, 273, .).

, (, ),
. , , : - , , ,

220

. .

( : 35). , (.
),
: -,
, (, 366).
. -, ,
, , ,
. ( ) . -, -, , ,
, . +-
, .
(. . ) Ii, -i , i -i ,
: i , i (i, 284),
.
: , , .
, ,
, [] ( 2000, 287), .
,
: , , , (
, 1869). , , , : -, , ,
, , , (. .
., 1885/76: 683, .).
, , , , , ,

, .: ,
, . , ,
; j [ ,
, . , , , ] ( 1982, 272).
, ,
, . , , , : ,

221

( 1926, 59, .).

. , ,
12 -,
(, , ,
.), , .: , ..
,
( 1926, 145). ,

-. ,

: ,
, , [] (, 1210).
, ,
,
, , ..
, ,
, , , , , , , ,
(. . ., 1885/76: 683, .)3.
, , , ( ), . , , , - .
*

,
.
3

, , , , ,
, . : , , : , ; ,
(, 889), : -
(, ) (?, ).

222

. .

,
. , ,
; , -,
, ,
; -, (
, , . .)
, , , -,
, .
, ,
. ,
,
,
, .

2006 . . ( ) // Studia
Mythologica Slavica. 2006. Knj. 9. . 246273.
, 1990 . ., . . // .
. .,
1990. . 6775.
1993 . .
// - . .
., 1993. . 153164.
/ . . . ,
. . , . . . , 2001.
/ . . . i. i, 1992.
- .
2000 / . . . . , 2000.

223

1999 . . //
. . ., 1999. . 2. . 244
246.
1926 .
// Sbornk filologick (III. Trda esk akademie vd a
umn). Praha, 1926. Sv. 8, . 1. C. 185233.
.
/ . . . i. i, 2007.
1913 . , , , . , 1913.
VIIXVIII /
. . . . , . . . ., 2002.
.
1377 . ., 1996.
1917 . . . ., 1995.
ii ii / i
. i. , 1995.
19701990- . /
. . . , . . , . . . .,
2003.
1903 . . - . . . . .,
1903.
1998 . . . , , , , .
--, 1998.
. -
/ . . . . , 2001.
1982 . j. ; ; j, 1982.
1891 . . . , 1891.
. 5.
. 19531993 . / . . . . .,
1998.
i i / . . , . . . , 1998.
2000 . . - - *Zemia & Mate (*Mati) //
- 19981999. XIV. ., 2000.
. 239371.

224

. .

:
.
30 / . . . . .,
2005.
i 1927 i . i
i. , 1927. . 1.
1908 . . i, 1908. . 5.
Talko-Hryncewicz 1893 Talko-Hryncewicz J. Zarysy lecznictwa ludowego
na Rusi poudniowej. Krakw, 1893.

. .

, 20062008 . -

(. ,
.; . , .) (. , . . ) 2. ( 2008), .
-, ,
( 2009: 613), ,
,
( , 2009; : 180). , , ,
, , (: 12).
. , ,
,

. 1
( 6. - ,
, ,
: , 20092011).
2
:
(. . . )
: (. . . ).

226

. .

, , , - ,
(, ). ,

, , , .
( ,
),

3.
, ,
: ?,
, , , ?, ? .,
.
, 50-80 , , . . , (, ) ( ) ( 2008: 4243).
, ,
( ,
, ),
(, .).
. ,
.
, 3

, , : /
. . , , , , , ;
, , ,
, (. . . ).

227

, .
, :
, . ( )
, , , .
(Steinke 1990; 1998) .
()
, ( , ; 16 , ; 9 , ; 4 ,
), . ( 1959:
206). (): ,
, .
, . , ,
,
( , ). , (. . ),
(
, ), ,
() .
,
,
5 4
(.
: Steinke 1990, 2008, 2008),
, . .
5
, , , , . . ( : , ).
,
( ,

228

. .

-
, ( , ;
). . ,
,
( 1959: 522, 1998: 45; 2007 .).
, . , (. , ) , , , , , , , , , ,
, , , ,
( ) . , ,
, ,
, , , ,
. , , , : () ,
, . ( 2009: 442).
. :
, , 1812, . ,
[] , , ; , . 1845 . 1945 , , .
: , , . ,
: , , , , (=, ) .
). ,
()
. . : [
?] . , , - , . . . , , .

229

, . -
, , ..,
,
. : , ,
, . (
,
.)
, , , , ,
,
. , ,
, .: ,
, , ; . ,
, , , , . ,
, . :
, . , , , ;
, . ,
. .
. .
, , . ,
, , .
, , , .
: ,
, , . .
(. 1998: 39, 61). ,
., ,
, .
,
( ) , ,
.
, , -

230

. .

, . . ;
; ( 2002).
, ,
. ; , ; , ; ;
; ; (
); ; ; ; .
, (, , ,
, , , , ( ) .).
- , . ( 2004).
.
.
( .:
2004; 2008)
, ,
, ,
. ( 2008).
.
:
1. , .
, .
, . .
, .
, , , , .
. . []
, , . , [] , - [] . , ! ,
[] , , , , , ,
. , , -

231

6. , , ,
, , .
2. . , [ ]. , , , .
, , . .
, , . , , , .
, .
, []. :
, - , , 21 ,
19 , .
, , .
,
, , ,
.
( ,
.: 2004; 2008) .
, 7, ,
, . [] ,
, , , , , , , , .

. , , -
, , 8.
6

: ,
, , , ,
, , , . , .
7
,
, . (
2006).
8
. , . , ; .
.

232

. .

.
( ,
,
90- . .) , ,
,
, , .:
[] , [],
. 9. , .
, ? .
, . ?
, , , .

, , : [ ] , -
. - . ?
, , . : .
, , . , . , .
. , .

. , .
.
,
, (, ),
.

( ), .: [ , ?]
. ,
, , ;
? , , . .
9
, ( ,
, , , ),
,
(
, ).

233

, . , ,
,
, ( , , ).
.
, . -, ,
( ) . , ,
: ,
, , , , , ,
. , -
, , - . , , ; , ,
: [ ].
, - , .
. , . ,
, , , , ,
. ,
: , ,
. , , ; ,
, , .
, , ,
, /, /, /,
,
. 5080- , : , ; . ,
- , . : , : [] .
, . ,
, .
, , ( )

234

. .

. (
) : : , , ,
. , . , .
, , . ,
! . , : [ ]. [ ] , .
, ! ? , .
, , ,
: , ,
; , [ ], E. ,
, , .
, , :
: , ,
. . , .
,
:
. .
, : , , . , , , ,
. . ,
; , ! , , : , , . . ,
; , .
, ,
:
,
. , , ,
. , ; , .
. ,
; [ ] . , , , .

235

. . :
, .
. , , , .

, , :
, , ,
.
, . , . ?, . :
. , , .
, ,
, , , , , ( ,
, ) . , , ( , .
, ), / ,
,
.
. ,
, , ., , : , [] ?
. 52-, 60- .
, [], , ,
[] []. .
, , ,
[ ] .
: , , , , , , ,
[] . . , ,
. , , .
[], . ,
[ ] . . , , , . , , , , . ?, . [ ?] -,
, . , , .
. . []
[] , , , .
,
, -

236

. .

,
:
. : 5 . : ?
. , . : [ ], ,
[] . : . ,
? . ,
[], , .
: [, ] , ,
, , .
-. . . ,
. [],
, . . , , . ,
, . , , -, ( ).
()
: , [ ],
- . , .
, .
, (. , ; 2004 .). ,
: , , ; , ,
; , , , . ,
.., , , . , .

, : , .
. , , , []

237

. ,
. , , 10 ,
, [?] , .
, , , , , , , : -, , ,
, , . ,
, (
), - , .
,
(, ) . ,
: ,
[
] (
). ,
, : , ( ), , , , :
. , :
, , , , , ,
, , , ,
- , .
,
:

.

(. : 2008).
11: ,
. , .
10 . . ().
, . .
.
11 50- . , , : , .
,
(. : 1998: 69).

238

. .

, , ,
(.
, , ), (.: 2001: 289302).
, , , : , . 12
, , , , ,
. .
, . . : , ? . .
, []. .
, , .
, , , : ,
. , . ,
. , , . 40 . , ,
. . ?
? .
. []. , . , . : , .
. ,
, , . , , .
: , : [ ]. ,
. , , , ,
. , , , . , , . , ,
, , . , , ,
- , , ;
, , ,
. - , .

239

: .
. ,
, , :
? . .
? ,
; . .
. : . , . . , ;
, . , .
,
.
. , ,
, : (
), ( ), ( ,
), , , , : ,
. , . : , ,
. , , (
.: 1998: 6167).
, , , , . : , , , ; : , ,
. , . , ,
. . ( 2008).
,
. (
): , .
[] , ,
, . . ! , , .
. , . ,
, . ,
. , .
, , , ..,

240

. .

,
. , , ,
.
, ( , , ..).
, (, ,
.),
.
. . . , , , ( 1991:
910).
.
,
. ,
,
.
, , , ,
: , ,
, .
, : . ,
, . , :
? ? , .
, , , , . , ,
( ) , . . . : ( 1991: 25).
,
, ,
, : : , :

241

.
. ? ; ; , ,
, , , .
, .
( ) (, , , , )
,
. 50-
12 : ,
, ; , , .
,
: - ,
13, .
( , , ) , [], , .

, , , . , ,
. , , , ,
, , ,
. , :
10, 14 . .
: ? . 6
. 6 . , , , .
: , .
. . [ ]? , . ?
, , ?, .
, . , .
? , .
12 ( 2008: 42)
, .
( 5564 ,
, , . , : 31).
13 . . . : , (sic!) . , ,
( 2008: 36).

242

. .

:
[ ], : ,
, . , : ,
, ,
. , : , .
. , , , , :
, . , , . . , , ,
, . ,
, .

1998 . : .
. . , 1998.
1991 . . // Aequinox. . . ., 1991.
: .
. . / . . . . , . . . ., 2003.
2009 . . // . .,
2009. . 4.
2008 . . // : , , : .
XIV . / . . . . . ., 2008.

( , ).
2008 . .
( ) // : , , : .
XIV . / . . . . . ., 2008.
2007 . . // . ., 2007. 3.

243

2004 . . 2004. :
// : , , . ., 2004. . 10.
2008 . . XVIII XIX . //
: , , : . XIV . / . . . . . ., 2008.
2001 . . . ., 2001.
1959 . -
. , // ,
. , 1959. . 53. 2.
2002 . . // : . :
-
. , 2002.
2006 . . // http: //www.starover.religare.ru/article7093.html.
2008 . . -
: //
. 2008. 1.
2008 . . // : . . ., 2008.
2008 . . -
// :
, , : . XIV .
/ . . . . . ., 2008.
2009 . . // . ., 2009. . 4.
2004 . . . , 2004.
2007 . . // . 2007. 3.
Steinke1990 Steinke K. Die Russischen Sprachinseln in Bulgarien.
Heidelberg, 1990.

, 1962 . ., 9 , ,
.

244

. .

, 1928 . ., 3 , , .
, 1938 . ., 4 , ,
.
, 1948 . ., 9 ,
(. ), .
, 1940 . ., 8 , , .
, 1956 . ., 10 , (. , ), .
, 1926 . ., 3 , , .
, 1942 . ., , , .
, 1941 . ., 7 , . , .
, 1952 . ., 7 , ,
.
1940 . ., 5 , ,
.
, 1933 . ., 8 , . , .
, 1942 . ., 8 , . ,
.
, 1941 . ., 4 , , .
, 1940 . ., 7 , , .

. .

:


-

, , ( .: 2005: 2023,
213219; , 2008: 453466). :
,
(: 172175; , 2005), (, ! ,
(; ), . .,
1993, 892).
,
.
,
.
. ,
(.: , 2008: 301329),
:
, [ - .]
, ,
. - -
(. . , 1923 . ., ,
2005, . ).
(.
. 25: 28, ):

246

. .

, ,
, . !
, .
, !
, ! ,
. , , . , ,
, , , !
(. . , 1928 . ., , 2007, . , , ,
).
,
,
, . , ()

: ,
(. . , 1925 . ., , 2006, . ,
).
.
-
-
. ,
- .
. ,
. , , , : i ( 2, i 18), i
( , i 39),
. ,

. , XIX ., , , ,
, :
,
, . , ,
. ( 2009: 37).

247

:
i , , , ,
( 1, ). , ,
, . , , ,
(. . , 1927 . ., , 2005,
. , , ).
, , .
( 1, ), . .

(
, , ).
( , ).
,
- , , , .
, , , ,
, -
, . [ , ?]
, , <> . , ,
(. . -, 1924 . ., - ., 2001, . , , ).
! [ . ., , . . . ] ! <>
! <> , , ! ,
<> <..> [ ] (. . ,
1929 . ., - ., 2001, .
, , ).

248

. .

, ,
. ,
, , ,
. , ,
. , ,
(. . , 1915 . ., - ., 2001, . , , ).
, . (. . , 1923 . .,
- - ., 2001,
. , , ).
. ,
, ,
, , ,
, ,
, .
(. , 1969 . ., - -
., 2005, . , ).
, , (,
, ).
- ,
: I ()
( 2, 11).
[] , ,
[ ]. ,
, , , .
, , ,
. [ ?] , . ,
, . ,
. : . , ,
[]. , ,
. [ , , ?] , .
[, ] (. . , 1925 . .,
- ., 2009, . , ).
:
, i I (i) ( 2, 96), -

249

.
, ,
: :
, , ,
. ? : ,
, ; ,
, . ,
: ,
, ,
? ? ( 1993, 14050).
, .
, .
, , ,
. , , , -, , ,
,
, . <>

- ,
, . , - . :
? -, , ! , , ? , ,
! , , , , , .
, : ! --! [ ]. , !
, , ,
, , , -!. .
. , , : (- ), : ,
! [ -?]
, , , (. . , 1926 . ., , 2005, . ).
: I i,
i, i , ( 2, I 28) , , , . ,
( ;

250

. .

).
. ,
. ,
19121914 . . , , - ,
modeh
ani ; ,
. , , : !
! (Ansky 1992: 68).

: ()
, .
. . , <>
, . . . . . , (. . ,
1910 . ., , 2005, . , ). .
( ) - -
.
<> , .

, . .
, ,
-, , ,
, , .
, ,
, []. , , ,
, <>
,
, , ,
, , ,
[] <> ,
. .

251

, , <>
, , . , , -, !
.
<> <> ,
. ,
, .
, , , .
, <> , , , 34, ,
. , , , , , , , , , :
, ? !
[] , , ( ,
. gba , . . .).
, . , , , , , ,
, (. . , 1924 . ., ; , 2008, . , ).
. - : ? (
2, 3). . , . j ,
; j , ; .

( 1952: 172).
() .
,
, , (, , )
( 1891/5: 213). - ,
,
. ( ).

252

. .

,
; ,
( 1952: 173).
, , ,
( ) ( ), (,
1940: 60). ,
( 1949: 151).
( : 175).

.
[ ,
?] !
[?! ? ?] , , !
[ ?] .
[ ?] , []
, , .
,
. ?!
[ ?] , .
[ ?] -. , .
[:
]. , [].
[ , ?] , .
, , ,
[ ]
(. . , 1932 . ., , 2007, . ,
, , ).
-.
, ,
<> -, ?!! <> , . ? , .
. .
- , . , .
, . . -

253

! ! (. . , 1948 . ., ,
2008, . , ).
. ,
.
i? (; 1, )
, .
: ii : ,
i i , ( ; .: , 2008:
364366).
, , : i
i? (; 2, i 19)
i i ? ( , i 42).
, , :
i ? (; 2, i
43).
, , ,
ii i ( 2, i 28).
, , .
, , ,
. , ,

(. ,
, ,
, , 3: 340),
,
(, , , )
(.: 3: 337340).
, ,
, ,
( 2003: 324; ., 2001 .), ( - ., 2004), [
, , .]

254

. .

, , (. . , 1923 . ., ., 2005, . , ). .
, : [, ]
, (. . , 1927 . .,
- ., 1984, . ).
. , ,
(
). ,
, , ,
(Caa 1992: 6970; Caa 1995: 8990, 109).
, , (Hryciuk, Moroz 1993: 91).
,
, :
( ), , (Caa 1992: 70).

: XIX . - (. ),
, ,
, , bra lub na ydowskim smitiu
(mieciu) (Kolberg 49: 305). .
, : i
! (; 2, 6, : i).

. (17581841) (1821,
, 1831 .) ,
, , ,
, , (
).

255

- - . , -
,
.

2005 . .
. ., 2005.
, 2005 ., .
// Etnolingwistyka / Pod. red.
J. Bartmiskiego. Lublin, 2005. T. 16. S. 257268.
, 2008 ., .
. ., , 2008.
. -i i . i,
1905. . 1.
2009 . / . . . . . . . . . . . . .; .; , 2009.
: / . . . ., 2004.
1993 i , i i /
. . , 1993.
1940 . //
j . , 1940. . 15. . 5460.
, . ,
1889. . 1.
3 . /
. . . . . . 3 (). ., 2004.
2003 .
//
? . ., 2003.
. 320360.
1949 . . j
j j. , 1949.
1952 . . j . , 1952.
Ansky 1992 Ansky Lives! A Translation of S. Anskys Introduction to
his Jewish Ethnographic Program (1914), translated by Golda Werman with an introduction by David G. Roskies // Jewish Folkore and
Ethnology Review. 1992. Vol. 14. N. 12. P. 6669.
Caa 1992 Caa A. Wizerunek yda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa, 1992.

256

. .

Caa 1995 Caa A. The Image of the Jew in Polish Folk Culture. Jerusalem,
1995.
Hryciuk, Moroz 1993 Hryciuk R., Moroz E. Wizerunek yda // Polska
Sztuka Ludowa Konteksty. 1993. 34. S. 8992.
Kolberg 49 Kolberg O. Dziea wszystkie. T. 49: Sanockie i Kronieskie.
Cz. 1. Wrocaw; Pozna, 1974.

. .
. .
.
. .
. .
.
. .
. .
. .
.
. .
.
. .
.

 . .
()

,
,
1

()
.
( , ,
, .), , .
( , , ), .
(, )
(, ) // (, ) .
, - , , ,
,
. , . sosterka , (Sychta 5: 122)
(= );
. . , . ( 11:
67), . , ( 3:
68) (= ) . . , -
, ().

, . . , ,
etc. 2,
. . . .
.
2
, , : ,
, ,
1

258

. .

( ), (-).
(, , ):
. . ()
: . , ( 1:
157), . , .
, ; , ( 18: 334), .
, . ,
(: 85) .;
. ojczym () ;
, pasierb () , : Ojcymy w lesie to dus pasierba,
mae drzewko, tak ze sie chyla, chyla i usycha (Karowicz 4: 46; 3: 424);
. . madre () , figlia () (Battaglia IX: 398; V:
962).
() .
,
. , . : . . ,
( 13: 852) , , ;
, . maehovska zima
(SSKJ 2: 659).
, . , ,
dziad baba, (. Dziad babe gruchoce, babie si nie chce.
Dziad babe za ciao, babie si zachciao [ , ,
,
.

259

, ] SGP VII/1: 140) 3, .

. : (); .
. Bastardschlo [ ] (ABBYY Lingvo x 3).
,
- . ,
, ,
. . , , , -
,
: ,

.
, . -,
, ,
, . -,

( ,
).

,
,
.
. ,
( ), ( 4: 304) .
. , , ,
4,
3
, , .,
: ( 2: 511512; 2005: 456).
4
< . *pojas
; . *pasmo, pasm, [ 4: 302303, 306].

260

. .

, (,
, , , *).

. , .
. . i
( 2: 148), . . , ,
,
() ,
: ,
( 6: 687688, 700).
, , ( ): . .
( 37: 235), .
: ( 1992: 6869) .; . . ,
( 1992: 68), . , ,
(: 132133).
, ( ,
) .
, .
: . .-. ,
( ); . . bastard [ ] , . Bastardkalk (ABBYY
Lingvo x 3).
, . pietra orfana [ ] (Battaglia XII:
75): - . ,
. . madre () (Battaglia
IX: 398); , , , (Agata orientale):
, ,
. ,
: , , .

261

. ,
.
, , ,
.
, . .
, ( ) ( , , . ).
(. .
[], . [: 183], .
[], . enit vno = ktit vno
[Zaorlek 1963: 419], .
( ) [ 1: 279280] .),
(.-. , . .
[ 2006: 230], .
, [ 5: 226], . . ,
(,
) [ 36: 231], . . pastorek []
[PSJ 4/1] etc.), (. .
, [ 4: 407], . [ 4: 77], .
, [] .),
(.-.
, . . , [ 8: 205],
. . [] ,
, . [ 6: 687]) . .

, .
, . , .

: /,

262

. .

=> , , .
,
, , .
(, .) , . .-. palik ,
; -- ( .), . allex
allex viri , . pouce le
Petit Poucet --, . nyktys
Nyktkas -- . ( 2005: 660). , , ( ): , . .
: * ; , ,
/ , ,
( ).
, , 5.
5

, , . ., , : . ,
( 1968: 1575), . :
, [ ] (i-:
220), . i, , i
, i, i i,
i (-: 155, 13741376), .
j , j (: 204, 675), . , , ,
, ( 1984: 18991901) ., : . i
i, i, -, i i (: 258),
, (, ) [ ] (2
3: 12). (. - ,
), ,
.
: , ,
, , ,
( 3: 617). , :
, , ( : 618).
, :

263

: . . ();
: . . : ,
( 1: 240), . (: 193); ,
: . : - ,
, ( 3: 298).
: . .-. (), . (),
., . ( 1: 30; 3: 197; 1: 26), . :
- , [ ] , ( 3: 298), . . tta (PSJ I: 366).
: . .-. (), .
(OC 1: 82), . ( 3: 262), . ( 3: 197), .
. mma (PSJ I: 366).
: . .-. (), . (),
. ( 3: 262), . (OC 1: 82), . ( 3:
197), . . ddek (PSJ I: 366).
: . .-., . (; 3:
262), . (OC 1: 82), . ( 10: 413), . ( 3: 197), . ( 3: 69), . . bba:
Nejoblbenj [] prst na lidsk ruce, prst tvrt, m
pjm bba (PSJ I: 61).
: . .-., . (; 12: 210), .
( 3: 262), . ( 3: 197), . . [ ] 6 ( 2005: 140).
,
: . .-. , , , , (); . : ,
, , , (OC 1: 82); . ,
, , , , (
3: 262); , , , ,
( 3: 197); . . Palec je ttou, ukazova mmou, prst
stedn ddkem (PSJ I: 366).
, : . . (
): , . ,
( ).
6
. . ; . . . [ ]
( 2005: 138).

264

. .

(: 177), . ( 25: 182), ., .

[ .: ?] ( 20: 72), .
, ( 26: 292), .
, , . ,
( 2: 221) . . .
: ( ,
, ., , . .
sm ako prst , : Po smrti muovej ostala
sama ako prst). , ,
, , (: 525); ,
,
: , ( 26: 289),
(2 3: 11, 102); (., . , .
. , ., . ).
( ),
, , , .
. ( 2005: 136), . .
,
(: 194), . .
( 2: 64), .-. ()
, , etc. .
. . :
( ): ,
.
. <> ,
,
<>,
() ( 18:
229). .
, . *mzin
, : , (, ) (. , , (), .-. ( j), , , mizimica, . mezinec, mezinek, . -

265

, , , , . i, i,
. i, . . Janykov 2006: 132;
18: 227232) (. , (), , .
(), , .-. , . (), , i, , . , .-. mezinac, .
mznac, mznac, . mizynek, . meeni palec, . mzenec,
.-. mzen prst etc. 18: 227232). . *malj mzin:
, ,
;
( : 228). ,
, : , . *mzin . -in,
, ,
,
(
. ( : 227)).
, , ,
.,
. , , () ( . ).
. . . bba
, .
?
. serdeczny palec, wierny palec
(SW 6: 73), . . srden prst : Tu
jsem zoila na jejm srdenm prst snubn krouek prstenku (PSJ 5:
644), srdeik (PKS: 38). , , ,
(.) ( 2: 565),
( 3: 618) . ; , -

266

. .

, ,
.
( , . .
, , , ), : . (.
) : ,
( 36: 291), . (: 194),
. piercieniowy, piercionkowy, zoty palec (SW 6: 73; 7: 585), .
. prstennk, . . prstenk, . . , .
. ( 5: 830), . . ( 2005: 138) .; . -
,
: . ring finger, . Goldfinger, . anulris digitus, .
anular, . annulaire etc. 7.
. . . ,
(
),
, . . , . . ,
, . . ,
7
:
, , ,
, . . .
, , ; . , , ,
, ( 18: 155156), .
( 2: 221) . . : ,
,
, , (: 130).
; , , ., , . ,
., . , . ( )
( 18: 9394, 155).

267

: , ( 26:
289).
, 8:
, , . . i
, (: 194), . . . =
(,
, : , . 9).
. , .
,
. , .
,

( 2: 564). :
, . ( ) :

( -;
. : , ,
- , ,
http: //ltalk.ru/lady/37791-o-kol-cah-i-pal-cah-read.shtml). ,
,
, , ,

8

: ,
( 3: 616).
9
( 2008:
154169).

268

. .

(,
10).
, ,
, .
. .
[ ] .

. . , ( 2005: 141), . ,
( 3: 160). . . , (2005: 141). ,
( 3: 160) , ( ), . . ,
*kutl / *kutr / *kutyr,
*kut-, , .-. *keu-t / *kou-t , 11.
(
13: 141). . , - ,
. ,
, , .
( 2007: 101104),
, . ( 2007: 44). ,
10

; .
11 . . . .
. , :
, , .
, , , , *kutl / *kutr / *kutyr (
13: 140141) , , ., . .

269

, ,
.
, . . .
, . , , (, )
(., , ).
. . .
( 3: 68)
, . ,
,
, . . . ,
12: , , ,
.
,
,
: . . stepmother
[] , , (OED1933 10: 921; WTNID III: 2237), . padrastro []
(DHMLE III: 3092). ,
, 13,
. . -- ( , , ), ,
( ) , . . .
,
( 1: 411), .
();
, ,
. . padrastro [] = madrastra [] , ,
12

, : . . widows hump [ ]
(ABBYY Lingvo x 3).
13 . . . -., .

270

. .

(ABBYY Lingvo x 3). ,

,
.

-,
( ),
.
: 1) / , 2)
; 3) , .

(
). ,
.
( ) ,
, : . . , ., ., ., .,
., ., ., ., ., .-., . ,
. . , ., ., ., . , .-.
, ., ., ., .-. , . , .,
. (: 278; ; 18: 31, 33, 34, 39; ;
; 4: 75; 5: 74; 18: 49, 5253, 55; 3: 202, 203;
1: 409; 1: 508; 2: 125; 5: 74; 2: 120;
2: 264266) .; . , . . , . maca,
.-. macica, .-. matnia, . matnia, . mato
( 17: 260261; 18: 1920). . :
. (.) ( 3: 203), .-.
(),
. , . ( 18:
30), . ( 1: 408),
.
( 18: 54), .-. matnia
; ,
( 18: 1920) .

271

( )
. . .
.
, . matnia , ( )
: *matna ( 18: 1920)
*mtna (?) ( 20: 8889). *motati / *matati (s)
,
. , . .
*matna ( , ;

) ( 18: 20); . . :
,
*matna
*motati (s) ( 20: 89).
, .
.
, :
-: . (), . (), ., .-., .., ., . , . , ., ., ., .-.
( ), . , ., . (.) ,
. , . , . , .-. , .,
., .-. , ., ., ., ., ., ., .,

.-. ( 2:
., ., .-. ( ),
219221; 11: 113, 116117, 120, 123; ; 1: 136; 1:
214; 1: 236; 8: 37, 38, 40; 1: 457; 1: 173; 2:
25; 1/2: 39). . (:
120), .-. (: 129),
-, , , -.
. - :
. , .
, .-.
( 8: 38, 4041);

272

. .

-: . (), ., . ( 25:

( 16: 1012).
270; ), .
.-. () ,
(: 420), ( ) .
, .: . , , ( 11: 117), . , (
2: 219), . , () .
: . , , , , - ,
, , ( 2: 219,
221). , ( ,
) : .
().

. -,

(. . , , , .). . -,
,
( . . , ( 2002),
). -, -
(): . , , . -, , .
. .

(); . ,

= (2
4: 517). , (
* -. -.)? - - .

273

, ,
(),
. , ,
( 3: 220).
,
- . ,
. , ( ?)
, ( (
18: 20), , ), .
14,
, .
, , ,
, .

, , , , : . .
, (), .
( 18: 54) 15,
. . mato ,
( 18: 19), . .
( 18: 32); . , -.: ,
( 18: 32), . -.:
, ( 18: 53). ,
, , . (. )
( 2: 410).
,
/ .
14 , . . Kuttel (Kluge20: 415).
15 ,
( 18: 54).

274

. .

.
(): . . enat
(Dial-Brno).
, (), :
. . ,
: ,
( 2: 38), . (
) (), . (-) ,
( 18: 229).
() (. .
) . : ,
,
, . . . .
: .

, . . . :
, , ( 2:
74). ,
:
() ,
( 35: 348). ,
, 16,
. . . ( ) ( 11: 201),
17 .
() : , . dziad () ,
(SGP VII/1: 138), (. matnia, mato),
16 . : . . (, ) ,
( ) (: 108).
17 . . . ,
, .
( 23: 29).

275

(
, , , ,
,
; ).
, , -
, .
, .

.

2007 . . : : .
. , 2007.
. ., 1980. . 1.
. . iic i. ,
2000. . 12.
.
( ). , 1984. . 1.
2005 . :
/ . . ., 2005.
. , 1971. . 1.
1992 . . ,
. , 1992.
2 . . .
2- . .; ., 18801882 (1955). . IIV.
2005 .
. j, 2005.
. .
, 1996.
i . , 1982. . 1.
2002 . .
// . 2002. 1. . 113117.
2005 . . . . .
. ., 2005.

276

. .

- i. i, 1972. [ ].
- . , 1962. [ i].
( , ).

( , ).

( , ).
. . () .
, 20022003. . 14.
. . , 1951. . 1.
1968 / . . . . . .,
1968.
: / .
. . . , 2008.
. , 19921995.
. 112.
. .,
1967. . 1.
: . . . .
, 1990.
. ., . ., . . . - . ., 2005.
. , 1983. .1.
. , 2001. . 1.
: 5- . ., 1995. . 1.
2007 . .
. . ., 2007.
j. ,
1979.
. , 19992002. . 12.
.
., 19942005. . 16.
- . ,
2006.
. , 1979.
. ., 20032005.
. 12.

277

. ., 1983.
. , 19992006.
. 15.
. , 1964
1987. . 17.
. .; ., 1965. . 1.
. , 19742005. . 111.
. .; .,
19481965. . 117.
1984 . . ,
1984.
2006 . .
. ., 2006.
. , 2003
2006. . 15.
: i. i, 2006.
( , ).
i ci . i, 1978. . 1.
: . ., 1974. . 1.
ABBYY Lingvo x 3 ABBYY Lingvo x 3. ABBYY,
2008.
Battaglia Battaglia S. Grande dizionario della lingua italiana. Torino,
19612002. Vol. IXXI.
DHMLE Alonso Martn. Enciclopedia del idioma diccionario histrico
y moderno de la lengua espaola (siglos XII al XX). Madrid, 1968.
T. IIII.
Dial-Brno
().
Janykov 2006 Janykov I. Nzvy pro posledn dt v rodin // Studia
etymologica Brunensia. 3. Praha, 2006. S. 127136.
Karowicz Karowicz J. Sownik gwar polskich. Krakw, 19001911.
T. 16.
Kluge20 Kluge Fr. Etymologisches Wrterbuch der deutschen Sprache. 20
Aufl. Berlin, 1967.
OED-1933 The Oxford English Dictionary. Oxford, 1933. Vol. IXIII.
PKS Bachmannov J. Podkrkonosk slovnk. Praha, 1998.
PSJ Prun slovnk jazyka eskho. Praha, 19351957. D. 18.
SGP Sownik gwar polskich. Krakw, 1979. T. 1. Z. 1.
SSKJ Slovar slovenskega knjinega jezika. Ljubljana, 19701991.
D. 15.

278

. .

SW Karowicz J., Kryski A., Niedwiedzki W. Sownik jzyka polskiego.

Warszawa, 19041927 (19521953). T. IVIII.
Sychta Sychta B. Sownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej.
Wrocaw; Warszawa; Krakw; Gdask, 19671976. T. 17.
WTNID Websters Third New International Dictionary of the English
language unabridged. Encyclopedia Britannica, 1993. Vol. IIII.
Zaorlek 1963 Zaorlek J. Lidov ren. Praha, 1963.

.
()

:
( ), ,
( ), () .
, / ; (
) ( ), ( ) ( 2000: 372).
( ),
, () . ,
(). ,
, (, , ).
, .
()
(). (, ), .
, .
,
.
- , ( 1974: 89; 2000: 387). (), , ,
(). .

.

. -

280

(07.01)
. (18.01).
, - . ()
() ,
(). () (
). ,
. , ( ) , .. .
c ,
: , , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
, , .

,
: , , ,
, , , , , , , ,
, , (), , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , , , , .
: ,
, , , , , , .
: , , , , , , , , .
(),
( ) , .
. , , ( ) ,
( , );

281

,
, ; .-. , , . . , , .
, , :
1. ( ).
2. , (
, ), (
).

282

. (, , , ).
1 . ( . , ).
2 . (.-.), (). :

.
. ().

1 , .
: , .

2 . (, ).

3 , (,
, , ; , ; , , , );
(,
).

4 . ( 1983: 47).
(, ; , ); ().
. 2 (, , ).

( )
(.-.). :
1.
, (.-.).

. 2 (, , , ).

. 2 (, , , );

();

(, ; , , , , , ).

().

.
().

. 2 ().

. ( , , ).
( ).
. 1 (, ); (, ).
( )
(, ).
, ( , ; ,
; , ; , );
(); (, );
().

1 . ().

2 . ().

283

3 . 2 ().

. (, ).

. (; , , .).

. ().
. (, ).

. 2 (, , ); ();
(, );
();

(); (, , , ); (, , ); (,
, ).
1 . (, ).
2 . (, ); (, ).

1 (.-.). : , , ,
.

(,
2 (.-.); ,

); (, ). : ,
.

3 ( ), ().
1 . ().
2 ().

. ( . , ).

. 1 (, ).
(.-.); ( . , ; , ) : ,
, ,
,

,
,

,
,

. (.-.-.), ().

. 1 ( 1: 73).

( )
().
()
(, ).

1 (, , , , , , , ).

2
(, ).

3 ().

().

. (, ).

().

284

1 ,
(.-.), ( , ). : , ,
.
2 . (, ).

. ();

().

. ();

().
. ().
. 1 (.-.).

. (; , ;
, , , );
().

().

: .

. (, ).

( ) (, ).

. ().

1 (); (, , , ); (, ).

2 (, ).

. 1 ().

. (, ).

(, , , ).

. 2 ().
1 . (. ).
2 ().

(). : .

. ().

. (, ).

. (, ).

. (, ).

. (, ,

);
().

. (, , );
(, ).
(.-.); ().
, (.-.). :
, .

, (.-.); (); (),

().

285

. ().

. (, , ).

. ().

. ().

(, , );

();
(, ).

. (, ).

1 (.-., )..

2 . 1 (, ).

( , ).

().
( ); ();

(,
,
).

. (, , . ).

, (.-.); (.-.-.).
() ().
()
( , , ).

( , ).
(, ,
, , ); (, ).
. ();
().
1 . (, ).
2 . (. ).
. ().
1 . ().
2 . ().

(). : ,
,
, .
,

().
.

(, , ,
, ).

. ().

. ().

. 2 ( , ).
. ( , ).
, (.-.); (.-. );
(, . ).

286

, (.-.).
, ; (.-.).
. ().
. ( 1: 147).

(.-., ). : ,
,
.
(.-., ).

. (, );

();

(, ); (); (
); ( , ; ); (); ,
().

, (.-.);
(,
, , , , );
(); ();
();

(). : , , ,
,

, ,
, .

(, 1 , (.-.); ,

, ); (). : .

2 , (.-.). : ,
,
,
,
,
, ,
, ,
,

,
.

. 2 (, , . ).

. 2 (, , ); ,

,
,

(, , ).

. 1 ().
. 2 ().
( ).
(, ; , ).

. ().

1 . 1 (, , ); , ( 1:
333); ( 1: 390).
2 . (, ).
1 . 1 (, );
();
().
2 . (, ).

. (, ).

287

. ().

1 , (, , , , , , ,
, ). : ,
, .

2 (: 59).
3 (, ). :
, , ,
,
,
,
,

,
.

4 (, ).
-

(: 235, 275). :

.

1 (, ; , ).
: -,

2
(). : ,
, ,
, , , , ,
,

, , .
(, ); (, ); ().
().

. 2 ().

. 1 (: 275);
(

).

. 4 ().

. 1 ().

. 1 ().

(.-.);
(.-.-.). : .
. (.-.-.).
. 1 ( ) .
. ().
. ().
. ().
(.-., ). : .
(). :

, .

. (, ).
. (, ).
(.-.).
1 . 1 (, , , ).
2 (,
).

288

3 ( ).
4 . ().
(, ).
. 1 (, ).

. ().
. (, ).
1 . 3 (.-.-., .-.).
2 (..-., .-.); ().
3 ( 1: 365).
4 ().
. 3 ().
(.-.).
(.-., .-., .-.);
(, ,
); (), (, ; ; ); (). : .
, ().
1 , (.-.,
.-.); (, ). :
.
2 . (, , , ,
, ).
3 . (, ).

. ().
. (, , ),
(, ).
, (.-.); (.-.);
(.-.-.). :
.
() ().
() (.-.-.).

. 3 (, ).
. (.-., .-., ); (.-.); ( ,
).

().

289

(.-., ). : , .

().
. (, , .-., 2: 43,
1: 573); (.-.).
. (, ).
.
(); ().
,
(.-., ). : .

,
(); (),
().
, ();
(, ). : ,
,

,
, ,
, , ,

,
, ,

, .

. ().
. ().
().
, , (.-.).
: ,
.

. ( , ).

. ( , ).

. ().

,
(.-.). : , ,

, , , , ,
.

. .

. ( ).
. (, ).
(, ,
);
(); (,

). : , , , ,

, , ,
.

, () (, ).

. 1 ().
. (, , ).

290

. (, , ).
, (, ).
. ( , , ; , , , );
(), ().

//
. (, , ).

1 (.-., 2: 336).
: , , , //
, , , , .

2 (). : , .
().
1 . 2 (, , , , , , ). : .
2
(, , ).
. (.-.-.).
. ( 2: 339); ().
(
) (, , , , ,
, , , , ); , , (, ,
, , ). : .

. (.-.-.);
(, , , );
();
( , , ).

. ( 2: 170).
. (, , ; , ).
( , ).
. ().
. ().
. (, ).
1

. (, , , );

(.-.-.).

, ,

(.-.).
1

. (, , , ).

, ,

(, , ).

. (, , ).

, , ,

(, , ); , (-

291

), ,
( ,

), (),
(
),
(),
(),

().

(, , );

(, , ), ().
: .

. ().
, , ,
(, , , , , , ). : ,
,
, , , ,

- , , , ,
,

, , .
() (, , , , , ). : ,
,
-
,

, ,
,
,
,
,

,
.

. (, ).
. (, ).
. ( 3: 12).
1 . ().
2 . ().

. (, ).

. (, ; , ).
. ().
. ().

(, , , ).

(, , , , , , ).
. (, ).
-
. ().

().

- . (, ).

, ,

(.-.).
. ( , ).

. ( , ).

().
. (, ).

292

. (, , ).

. (, ).

, (.-.);
(; , );
(, );
( 3: 20).
: , , ,
,
,
,
,
,
, ,
.

() (.-.). : .
, () (, ; 3: 438).
. .

, (.-.);

(, , ); (.-.-.); (). :
,
.

. (, ).

. 3 ().
. 2 (, , , ).

. (, , ).

. (, ).
. (.-.).

, , (, , );
();
(, , );

();
().
: , ,

. (-).

. ().

(, , ).

. ();
();

(, );
().

, , , ().

, ,
, ().
. (.-.); (.-.); (,) ,
); (); (). :
.

. ().

. ().

293

1 . (, ; ); (,
); (); (, ; , ); (.-.-.); (, ).
( 3: 191); (); ();
2 .

().
3 . (; , ).
4 . ( , ; , );
(; , ; , );
(, ).
1 . 1 (, ).
2 . (.-., , ; ).

. .
. ().

, ,

(.-.). : ,

, ,

(.-.).

. ( ; ,
; . , ); ( , ; , ; ),

( , ).
1

. ().

. ().

, (
, ).

. ().

1 . ().
2 . 2 (, ).
. ( . , ); (, ); ().
. ().
. ().

. ().

. (, ).

. ().

();
();

(,
).

294

. 3 ().

. 2 (, ).

, (.-.). :

,
,

,
,
,

,
.

, (.-.).
:
,

,
,
,

, (.-.).
: ,
, .

. (; , ).
. (; , ).

1 . ( , ).

2 . (, );
(.-.).
: .

3 ().

, , ,
(). : .

, , ,
(). : .

. ( 1995: 152).
(.-.).
(). : ,
.
1 . (.-.).
2 . ( , ).
. (, ).
1 . ().
2 (, ).

().

. ( , ).

( , ).

. ().

, ,
, (, , ). : .

,
,
(, , ).

295

, ,

(, , ).
. (.-.).

. ().

, (.-.-.);

(, , , ).

, (.-.),
(.-.-.);

: ,
.

, (.-.);

(.-.-.); ().
, (.-.); (.-.).
: .
, (.., ).
, (.-., ).
, (.-.,
).
(.-., ).

. ( 8: 296).

. ( 5: 211).
. ( 1: 410).
. (); ().
. (.-.-., ).
. ( 1: 440).

. ().

. ( 1: 440).
, (.., ).

. ( 6: 276).
1 , (
5: 83; , ), (
5: 82), : ,

, , ,
, , .
, ,
,

2 . ().
3 . (, ).
. ().

. ().
. ().

296

, ( 5: 83), (); : (),

, ,
, , .

(.-., .-.). : , , , , , , .
. (),
().

. (, ).

. (, ).
. ().

. ().
. 2 ().
,
(.-.). : ,
.

. (, , ).
. ( 5: 330).

(.-.-.)

, (.-.), (, , .-.-.), (). : , .

. (.-.).

. (.-.).

, (.-.-., ), (.-.-.). : ,
,
,
, .

, (.-.-., .-.-., ). : ,
.

(.-.-.).

. ().

, ( )
(.-.). : , , , .

, (.-.-.);
(.-.-.).

, (.-.); ().

, (.-.); (.-.).

, ();

(.-.); ().
(.-.).
. 2 ().

(). :
.

297

1 , (.-.);
(.-.).
2 (.-.); (.-.).
: .
. ().

().

( ).

().

. (.-.-.);
(, );

(),

().

. (); (
).

().

. , ().
1 . (, , ,
, ).
2 . (. , ).
, (, ).
. (.-.-., .-.).
, () (.-.). : /
,

1 . (. ).
2 . (. , ).
, ,
(.-.). : ,
.

, ,
(.-.). : .
, , (.-.).

. ().

. ().

(, ).

. (.-., .-.);
();
(); (, );
(.-.-.);
(

, );
();

(,

298

);
();
,
( 5: 334 ) ; ( 6:
305); (); ();
( 5: 402).

(.-.-.).
. (.-.);
(.-.-.);
( 5: 334).

. ( 5: 305).

. ();
();
().

().
. (.-., ).
. (.-., ).
(.-., ).
, (.-.). : , .
().
. ( 5: 402).

( 5: 334);
. ( 5: 402);
( 6: 304);

( 5: 334),
( 5: 334).

( 5: 402),

. (. , ).

( 5: 508).
( 5: 508).
. 2, ( 5: 513); (, , ; ); ();
(, ; ). : , , ,
, , , , ,
,
.

. 3, ( 5: 513); (, ,
,); (, ; , ; , ; , ; , ).

. 2 ( 5: 513);
(, ;

, ; ; , ; , ; , , ; , );

( 5: 513);
(, ; , ).

. (. ), ().

( 5: 540; , ).
: .

. .

299

. ( , ; . , , ; , ;
. , ; ).
. (, ; , ; , ; , , , ).
1 . (; ).
2 ().
( , ).
. (, ); ();
().
1 (.-.-., , ); ( , ; ); ( 5: 557); (,
); (); ( , ); (, , , ); (); (); (). :
,
,
, , .
2 . ( 5: 556).
(, ).
, (,
).
. (, ).
. (, .-. ).

. (, ).

. (, ).
. (, ); (
. , ).
. ().

, (.-.); (, ;
, ; , ); (,
); ( , ); ( , ; , ); , ,
,

( 5: 590). : , , .
. (, ); (, ).
(.-.); (, );
(, ; ; , ;

, ); (),
(,

); ( , ),

300

(, ),
(, ),

(), ( ),
(), ( 5: 590), (, , ), (, ), //
(),
(). : .

. ( , ).

.-.
.-.
.-.-.
.-.-
.-.-.
.-.-.

301

-
-
-
-

. , 1971. . 1; 1986. . 3.
. . ,
1977. . 8.
1974 . // . , . , 1974.
. 265300.
1972 . ,
// .
, 1972. . 2. . 249252.
1981 . // . , 1981. . 228234.
1993 . . ,
1993.
, ., .
// . . 4. . 79113.
. . , 19751978. . 16.
. , . , 1974.
2000 . // . ,
. , 2000. . 372392.
1970 . . //
. ., 1970. 4. . 1830.
1995 . . , 1995.
1972 . // . , 1972.
. 14. . 152174.
. , 1981.
1971 . // . , 1971. . 13. . 271285.
. , , ,
2002.

302

. , 1889. . 1.
2002 . . // . ., 2002. 1.
. 2326.
2007 . .
. .,
2007.
Choliolev 2005 Choliolev Hr. Wortgeographie: bulgarische heteronime
fr trauzeuge und trauzeugin // . .
. XLIV (2005). 12. . 5055.
Choliolev 2006 Choliolev Hr. Bulgarische heteronyme fr bruder
der enefrau (schwager) und enefrau des bruders der enefrau
(schwgerin) // . . . XLV (2006).
2. . 212222.
. .

. .

, , 1,
,
, , , , ,
.
. . ,
- ,
. , , .

( , ), .
I.

( ):
,
, , . : ,
. , . . .
. , . : , ? . . : , , ? , , .
1

-
- .

304

. .

, . .
, . ,
. , .
, , ,
. , , , .
, . . , , ,
, . , ,
, , , , , ().

, , , ,
. : , ?
[, ?] 2 (, ).
,
, : ,
. : , ,
, ? (, ).
-- ,
, ,
. , , :
: , , , ,
,
, . : , , , , (, ) 3.

,
. .
,
: ,
,
():

2
, .
3
, , - ,
, , : ,
(. );
, (. ) . .

305

?
[] : , , , , . , : ,
, . , , , : , , , ,
. . ,
(, ).

, (,
),
, .
:
, . . 1951., . 1960-63 (
17: 350); , ( ). . 1960-63
( 25: 205).
,
.
, ,
, ,
,
( .):
, ,
, , , ,
(, ).

, 4
-,
: , , ,
(, ) .
II. --. ,
:
1. ( , -):
4
., , : ( 1914: 24), ( 1914: 402).

306

. .

(, ).
- :
, , , , , (, ).
2. ?
. . ,
. , (, ).
, , , . , ,
, . (, ).

, 5. :
1. , , , ,
, , , ,
(, ).
2. . , ,
,
(, ).

, :
. .
. : . .
. ,
6 , , , ,
, . (), , (, ).

: , , .
:
:
5

, ,
, , :
[ ] ,
, (, ).
6
. leu, lei ( ).

307

. . . ,
. . ,
. . , . , , .
(, ).

:
( .)
, , , -
, , : , . , (, ).

--,
, (:
, . ), ,
. , ,
.

. . :
1. ?
.
?
, ,
. ,
, , - , ,
, , .
, .
, . , : , , ,
, , . ,
, , (,
).
2. ?
, , .
, , ,
35 , , , -

308

. .

7, , 8 ,
. , , , -,
- , 9 ,
, ! . , .
, . (,
).
3. , , . (, ).

, , ,
, . .
.,

. . .
:
, , . : , , . , , . ,
. , . ,
. , . (, 3: 439). : 4. ,
. , . . . 1968. 6. .-. , . .
. . (, 31: 370). : , .
( 1914: 719). ,
- .
III.
. ,
, / ,
( , ):
7
8
9

. srnic, -ce (reg.) .

. can, cni .
. dar .

309

1. , . .
, , . . ,
, . . . 8 , ,
(, ).
2. ?
, , ,
. , , , . ,
, , . : . , ?
, , . ,
. . , ,
. , . ,
. , () .
?
, . , ,
, . , ,
.
?
, . , ,
, ,
. , , , ,
. . , ,
? , , , ,
. , .
, ? .
.
?
, . (, ).

, , :
, , ?
, , . . .
?
, , , ,
, , ,

310

. .

, , , (,
).

, ,
, babe(le) ,
, , .

. . . 2-
. . . . .; .,
18801882. . 14.
1914 . .
. , 1914.
. .; ., 1965. . 1.

, 1929 . ., 7 , . .
, 1934 . ., 1 , . .
, 1933 . ., , . .
, 1949 . ., 7 , . .
, 1935 . ., 7 , . .
, 1951 . ., 8 , .
( 19 ).
, 1964 . ., 8 ,
. .

. .
- . .

INDRIK Publishers has the exceptional right to sell this book outside Russia
and CIS countries. This book as well as other INDRIK publications
may be ordered by
e-mail: nina_dom@mtu-net.ru
()
95 3800 5

6090 /16. .
19,5 . . 500 .
-
.
121099, , 99, ., . 6