Вы находитесь на странице: 1из 152

Mnxann Boc1pmmen

Bce npann1enn Poccnn








BCTYHAEHHE
B +ro xnnre paccxasano oo ncex rocyapxx Poccnn, npannnmnx em nocnenne ecxrt nexon. Koneuno, c reuennem
npemenn npannenne rocyape rpanc]opmnponanoct, no ono ocrananoct nensmenntm ennonauanne ntcme
nnacrn. Ho+romy xnsneonncannx +rnx nme +ro no mnorom n ncropnx name crpant. Hx nonentmn pemennxmn
Poccnx nnn nosntmanact, nnn xarnnact nnns. unrarent cam onpeennr, xro ns nnx na uro tn ropas.

Bennxn xnxst Bnanmnpcxn Anexcanp Hencxn npocnannn cnoe nmx noeamn n Hencxo nrne n Heonom
noonme.
Bennxn xnxst Mocxoncxn mnrpn oncxo npocnannn cnoe nmx noeo n Kynnxoncxo nrne.
Hapt Hnan IV Iposnt npocnannn cnoe nmx sanoenannem nx Poccnn nontx sement.
Hmneparop Herp I Bennxn npocnannn cnoe nmx pe]opmamn n rocyapcrnennom ycrpocrne Poccnn.
Hmneparpnna Exarepnna II npocnannna cnoe nmx n narornopnom yuacrnn no nnyrpenne n nnemne nonnrnxe
Poccnn.
Hmneparop Anexcanp II npocnannn cnoe nmx ormeno xpenocrnoro npana n nneennem cyeno pe]opmt n
Poccnn.
Ienepantnt cexperapt HK KHCC Hocn] Crannn npocnannn cnoe nmx noeo Conercxoro Comsa n Bennxo
Oreuecrnenno none n noccranonnennem +xonomnxn crpant n nocnenoennte rot.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
AAEKCAHP RPOCAABHH HEBCKHH
(12211263)
Bropo ctn nennxoro xnxsx pocnana Bcenonoonnua n Pocrncnant Mcrncnannt. Ponncx 13 max 1221 roa.
Orpouecrno n mnocrt nponen ontmem uacrtm n Honropoe, re oren nocann ero xnxxnrt n 1228 roy nmecre co
crapmnm parom ueopom, an n pyxononrenn monotm xnxstxm nyx cysantcxnx oxp. B 1236 roy pocnan yexan
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
n Knen, nonyunn ramomnn cron, n Anexcanp cran camocroxrentno npannrt Honropoom (o 1252 roa, c neontmnm
nepeptnom snmo 12401241 roon).
B 1239 roy Anexcanp ncrynnn n pax c oueptm nononxoro xnxsx Fpxuncnana Bacnntennua Anexcanpo.
Bropax ero xena Bacca.
C 1239 roa Anexcanp sannmaercx nocrpoxo xpenocre no pexe Benonn na sanano oxpanne nonropocxnx
nnaenn.
B cxopom npemenn Anexcanpy npnmnoct npocnannrt cnoe nmx n opte co mneamn, nemnamn n nnronnamn,
xoropte crpemnnnct onnaert Honropoom n Hcxonom n ro npemx, xora ocrantnax Pyct noneprnact crpamnomy
rarapcxomy norpomy. B 1240 roy mnet, ocnapnnanmne y nonroponen onaanne unnnxnne, noyxaemte
nancxo ynno x xpecronomy noxoy na Honropo, no npenonrentcrnom Fnprepa nomnn n Heny n ocrnrnn ycrtx
Hxopt, xora necrt o nx namecrnnn tna nonyuena n Honropoe. Anexcanp c nonroponamn n naoxanamn tcrpo
nnnyncx x nnm nancrpeuy n na nenom epery Hent, npn nnaennn pexn Hxopt, 15 nmnx 1240 roa nanec mneam
nonnoe nopaxenne, npnuem camomy Fnprepy nosnoxn neuart na nnne ocrptm cnonm xonnem. 3ra nrna, yxpamennax
no+rnuecxnmn cxasannxmn (xnnenne cnxrtx Fopnca n Inea), ana Anexcanpy nposnanne Hencxoro.


Anexcanp Hencxn. Xyoxnnx Hanen Kopnn. 1942

B rom xe roy Anexcanp ntexan ns Honropoa n Hepecnannt x orny, noccopnnmnct c nonroponamn, noromy uro
xoren ynpannxrt rax xe nnacrno, xax ero oren n e. Ho ocroxrentcrna sacrannnn nonroponen cnona npnsnart
Anexcanpa. Open meuenocnen, nesaonro nepe rem coennnnmncx c Tenroncxnm openom, nosononnn
nacrynarentnoe nnxenne na nonropocxym n ncxoncxym Pyct. B ro Hencxo nrnt nauaro tno nemnamn
sanoenanne Hcxoncxo onacrn, a n cneymmem, 1241 roy cam Hcxon tn sanxr nmn. Oopennte ycnexom, nemnt
npncrynnnn x sanoenannm Honropocxo nonocrn: n norocre Konopte tna ntcrpoena nemenxax xpenocrt, nsxr ropo
Tecon, semnn no pexe Hyre noneprnnct pasopennm. H, naxonen, nemenxne orpxt crann rpanrt nonropocxnx
xynnon n 30 nepcrax or Honropoa.
Tora nonropont nocnann x pocnany Bcenonoonnuy sa xnxsem, n on an nm ctna Anpex. Ho nyxen tn
Anexcanp, a ne Anpe. Hoyman, nonropont ornpannnn nnatxy c oxpamn x Anexcanpy, xoropt n 1241 roy c
paocrtm tn npnnxr nonroponamn n nepntm enom ornoenan Konopte. B 1242 roy, nonyunn n nomomt nnsonte
nonxn ns Cysantcxo semnn, Anexcanp ocnoonn Hcxon n orcma, ne repxx npemenn, nnnyncx n npeent
Hnnonnn, re 7 anpenx 1242 roa an nocxam Hnnoncxoro opena n epnrcxoro enncxona cpaxenne na nty uycxoro
osepa, nsnecrnoe no nmenem Heonoro noonma. Ptnapn tnn pasnrt naronony. Hocne +roro nopaxennx nemnt
npocnnn mnpa, cornacnnmnct orxasartcx or cnonx sanoenann n pyccxnx onacrxx n nosnparnrt nnenntx.
Hocne mneon n nemnen Anexcanp oparnn opyxne na nnronnen n nentm pxom noe n 1242 roy n 1245 roy
noxasan nm, uro nentsx esnaxasanno enart naern na pyccxne semnn. B 1256 roy mnet nontrannct tno cnona
ornxrt y Honropoa unncxoe npnpexte n nmecre c nonnacrno Emtm crann crponrt xpenocrt na pexe Hapne. Ho
npn onom cnyxe o npnnnxennn Anexcanpa c cysantcxnmn n nonropocxnmn nonxamn yannnnct. urot
ycrpamnrt mneon, Anexcanp conepmnn noxo n mnecxne nnaennx, n crpany Emt (ntnemnmm unnnxnnm),
noneprnyn ee onycromennm.
Tax noeonocno orpaxan Anexcanp nparon na sanano rpannne, no conepmenno nnym nonnrnxy onxen tn
nspart no ornomennm x rarapam. Hocne cmeprn orna n 1246 roy Anexcanp c parom Anpeem noexan nnepnte n
Opy na noxnonenne x Fartm, a orcma, c eperon Bonrn, pocnannuam no none Fartx npnmnoct conepmnrt anexoe
nyremecrnne n Monronnm, n cranxy nennxnx xanon Kapaxopym. na roa ynorpennn onn na +ry noesxy n
nosnparnnnct na ponny n 1250 roy c xpntxamn na xnxxenne. Anpe, xorx n mnamn par, nonyunn no none xana
nepnt no snauennm Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron, Anexcanp xe Knen n Honropo. Anexcanp ne noexan
n Knen, norepxnmn ncxxoe snauenne nocne rarapcxoro pasopennx, a nocennncx n Honropoe, oxnax nonopora
cotrn n cnom nontsy.
B +rn rot cnoxnnact nonnrnuecxax xonnennnx Anexcanpa pocnannua, rnanntmn uepramn xoropo xnnxnnct
noxntnocrt no ornomennm x nepxonno nnacrn Opt n pemnrentnt ornop noenno-nonnrnuecxomy n nepxonno-
neonornuecxomy narncxy xaronnuecxoro 3anaa.
Anpe pocnannu ne cymen nonanrt c rarapamn, a noromy neonro xnxxnn no Bnanmnpe. B 1252 roy npornn
nero tnn nnnyrt rarapcxne nonunma no nauantcrnom napennua Henpmx. Anpe tn pasnr n exan cnauana n
Honropo, a orrya n Bnennm.
Bo npemx Henpmena namecrnnx Anexcanp naxonncx n Ope n or ctna Fartena, Capraxa, ynpannxnmero Opom sa
pxxnocrtm orna, nonyunn xpntx na nennxoe xnxxenne Bnanmnpcxoe. Anexcanp cen no Bnanmnpe n c +roro
npemenn cran raxnm xe ooponnrenem Pyccxo semnn or rarap, xax panee or mneon n nemnen. Ho ecrnonan nntm
nyrem, npnmenxxct x ocroxrentcrnam, a nmenno: c ono cropont, cepxnnan ecnonesnte noccrannx cnonx
noanntx npornn rarap, c pyro crapancx noxopnocrtm nepe xanom ocrannrt nosmoxnte ntrort Pyccxo
semne. Mnoro sonora n cepepa nepeanan Anexcanp n Opy na ntxyn nnenntx.
Anpe pocnannu n cxopom npemenn nosnparnncx na Pyct n cen xnxxnrt n Cysane, npn nocpecrne Anexcanpa
nonyunn npomenne or xana. Hemano ecnoxocrna npnunnxnn Anexcanpy ena Honropoa, re xnxxnn ctn ero
Bacnnn. B 1255 roy nonropont, nsrnan Bacnnnx, npnrnacnnn xnxxnrt para Anexcanpa pocnana, xnxsx
Tnepcxoro. Ho Anexcanp, xenax yepxart Honropo sa coom, nnnyncx c partm x Honropoy n sacrannn
nonroponen es nrnt npnnxrt xnxxenne Bacnnnx. B 1257 roy nonnennx n Honropoe nosononnnnct ncnecrnne
cnyxon o namepennn rarap nponsnecrn ram raxym xe nepennct nx onoxennx xnrene norononnom antm, xaxax
tna nponsneena rarapcxnmn uncnennnxamn n semne Cysantcxo, Mypomcxo n Pxsancxo. Cam xnxst Bacnnn tn
na cropone nonroponen, ne xorenmnx nnarnrt ramrn n ecxrnnt. 3a +ro Anexcanp ornpannn Bacnnnx n Cysantcxym
semnm, a conernnxon, noronapnnanmnx monooro xnxsx x conpornnnennm rarapam, nonepr xecroxomy naxasannm.
B 1258 roy Anexcanp esnn n Opy urnrt Vnanunx, nnnxrentnoro xancxoro canonnnxa. Tontxo n 1259 roy
nocpennuecrno Anexcanpa n cnyxn o nnxennn rarapcxnx nonxon na Honropo sacrannnn nonroponen cornacnrtcx
na nepennct.
B 1262 roy ncntxnyno noccranne npornn rarap no Bnanmnpe, Pocrone, Cysane, Hepexcnanne n pocnanne,
ntsnannoe rxxentm yrnerennem or rarapcxnx orxynmnxon ann. Honxn rarapcxne yxe roront tnn nnnyrtcx na
Pyccxym semnm. Tora Anexcanp nocnemnn n uerneprt pas n 3onorym Opy x xany, urot ormonnrt nme or
et. On npoxnn ram ncm snmy n ne rontxo ycnen ornparnrt rarapcxn norpom, no n ntxnonoran y xana
ocnooxenne Pyccxo semnn or nonnnnocrn ntcrannxrt nx rarap noennte orpxt. 3ro tno nocnennm enom
Anexcanpa. Fontno, on noexan ns Capax na ponny n no opore, n Iopone Bonxcxom, npecrannncx 14 noxpx 1263
roa, no cnonam neronncna, mnoro norpynnmnct sa semnm Pyccxym, sa Honropo n sa Hcxon, sa nce nennxoe
xnxxenne, oranax xnnor cno n sa npanonepnym nepy. Mnrpononnr Knpnnn nosnecrnn napoy no Bnanmnpe o
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cmeprn Anexcanpa cnonamn: uaa mox mnnax, pasymere, xxo sane connne Pyccxo semnn. H nce nocxnnxnynn:
Vxe nornaem!.
Hoxoponen tn nennxn xnxst Anexcanp pocnannu Hencxn n Foronmcxom Poxecrna Foroponnt monacrtpe
no Bnanmnpom 23 noxpx 1263 roa.
B oreuecrnenno ncropnorpa]nn Anexcanp Hencxn otuno nsopaxaercx nannonantntm repoem, antnonnntm
nonnrnxom, a ero ecrnnx nocnpnnnmamrcx xax enncrnenno nepnte n peanncrnunte n ro npemx. Pyccxnm
nannonantntm cosnannem ntammaxcx ncropnuecxax pont nennxoro xnxsx tna ocmtcnena yxe ncxope nocne ero
cmeprn n Honecrn o xnrnn Anexcanpa pocnannua Hencxoro.


Bes Anexcanpa Hencxoro n Hcxon nocne nrnt na uycxom osepe. Xyoxnnx ueop Monnep. XIX n.

B 1380 roy nponsomno operenne mome naronepnoro xnxsx Anexcanpa, a na Coope 1547 roa on tn
npnuncnen x nnxy pyccxnx cnxrtx.
B anrycre 1724 roa no yxasannm Herpa I momn cnxroro naronepnoro xnxsx Anexcanpa Hencxoro tnn
nepenecent ns Bnanmnpa n Canxr-Herepypr n nomement n Anexcanpo-Hencxym nepxont. B 1790 roy momn tnn
nepenecent n Cnxro-Tponnxn coop Anexcanpo-Hencxo nanpt. C 1922 roa cepepxnt capxo]ar Anexcanpa
Hencxoro naxonncx n 3pmnraxe, a napen c ero momamn n Kasancxom coope Hennnrpaa. B nmne 1989 roa cnxrte
momn naronepnoro xnxsx nnont tnn nepenecent n Cnxro-Tponnxn coop.


Cnxro xnxst Anexcanp Hencxn. Xyoxnnx Mnxann Hecrepon. 18941897

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHTPHH HBAHOBHH OHCKOH
(13501389)
Crapmn ctn nennxoro xnxsx Hnana Hnanonnua Kpacnoro or nropo ero cynpyrn Anexcanpt. mnrpn ponncx 12
oxrxpx 1350 roa. Ho cmeprn orna cnoero n 1359 roy onn c parom Hnanom (ymep n 1364 roy) ocrannct
manonernnmn.
Pyccxne xnxstx n 1360 roy noexann n 3onorym Opy xnonorart o nennxom xnxxennn. Xan Haypys (Haypyc) an
xpntx na Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron xnxsm mnrpnm Koncranrnnonnuy.
Manonernn mnrpn tn n Ope n 1361 roy, a moxer trt, n panee. Bcxope n Ope nponsomnn samxrnn. Xan
Haypys tn ynr, xnnnnct na xana: n Ope Mypar, sa Bonro Anyn, ynpannxemt remnnxom Mamaem. K Mypary
noexann nonepennte nennxoro xnxsx mnrpnx Koncranrnnonnua, yxe cenmero na cron no Bnanmnpe, n xnxsx
Mocxoncxoro mnrpnx Hnanonnua, sa xoroporo, xoneuno, ecrnonann oxpe. Mypar an xpntx xnxsm Mocxoncxomy.
mnrpn Koncranrnnonnu ne ycrynan nennxoro xnxxennx n nnmt no annennem cnnt ntnyxen tn exart ns
Bnanmnpa.
mnrpn Hnanonnu n 1362 roy nocennncx no Bnanmnpe. B 1363 roy xan Anyn npncnan emy xpntx na
Bnanmnpcxoe nennxoe xnxxenne. Mypar ocxopnncx raxnm npnsnannem pyroro xana n cnona an xpntx mnrpnm
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Koncranrnnonnuy, xoropt xnnncx no Bnanmnp. Mocxoncxne nocxa, npn xoroptx tnn n xnxstx, nsrnann ero n
onycromnnn ero Cysantcxym onacrt.


mnrpn oncxo. Xyoxnnx Bnxrop Moropnn. 2003

Bo npemx +ro optt xnxst Pocroncxn onxen tn nounnnrtcx Mocxne, n xnxstx Iannnxn n Crapoycxn
nnmnnnct cnonx nnaenn. Bcxope xnxst Cysantcxn mnrpn Koncranrnnonnu ne rontxo nomnpnncx c nennxnm
xnxsem mnrpnem Hnanonnuem, no eme npocnn ero nomomn, xora, no cmeprn para cnoero Anpex, Hnxnnm
Honropoom sannaen pyro ero par Fopnc.
Mnrpononnr Anexcn nocnan npenoonoro Ceprnx Paonexcxoro mnpnrt xnxse, n xora Fopnc cran
conpornnnxrtcx, n Hnxnem Honropoe sanepnn nce nepxnn. Fopnc ymen n Iopoen; n Hnxnem Honropoe n 1364 roy
cen mnrpn Koncranrnnonnu. Bcne sa rem nennxn xnxst mnrpn Hnanonnu xennncx na ouepn nonoro xnxsx
Hnxeropocxoro Enoxnn.
B noxape 1365 roa ntropena nourn ncx Mocxna, n n 1367 roy nauanoct crponrentcrno enoxamennoro
Mocxoncxoro Kpemnx.
Bennxn xnxst, no cnonam neronncn, ncex xnxse npnnonn no cnom nnacrt, a xoropte ne nonnnonannct ero none,
na rex nauan nocxrart. On nmemancx n ccopy rnepcxnx xnxse, cnopnnmnx mexy coo o ntmopounom yene xnxsx
Cnmeona Koncranrnnonnua. Hepnonauantno nx cynn enncxon Tnepcxo n pemnn n nontsy nennxoro xnxsx Tnepcxoro
Mnxanna Anexcanponnua. Oenennte xnxstx oparnnnct x nocpennuecrny mnrpononnra, a Mnxann x nennxomy
xnxsm Hnroncxomy Ontrepy. B 1368 roy n n 1370 roy Ontrep xonn noenntm noxoom na Mocxny, no Kpemnt
nsxrt ne cmor.
B 1369 roy nennxn xnxst mnrpn Hnanonnu nosnan Mnxanna Anexcanponnua na cy n Mocxny n nnennn ero n
ncex ero oxp. Onn tnn ocnooxent rarapcxnm nocnom.
B 1370 roy mnrpn Hnanonnu nanan na rnepcxne onacrn. Mnxann Anexcanponnu oparnncx n Opy x xany
Maromer-Cynrany, crannennnxy Mamax, n nonyunn or nero xpntx na nennxoe xnxxenne. Ho mnrpn xana ne
nocnymancx.
Mnxann n rpern pas npnsnan na Mocxny Ontrepa, xoropt, onaxo, ne nmen yaun n nrne npn Hoyrcxe na pexe
Oxe n nmne 1372 roa, nomnpnncx c nennxnm xnxsem n oran out cnom sa ero nomponoro para Bnanmnpa
Anpeennua.
Mnxann cnona noexan n Opy, nonyunn xpntx na nennxoe xnxxenne. Ho mnrpn ne nounnnncx, saapnn nocna n
cxnonnn ero na cnom cropony. Tem ne menee, on noexan n Opy, npenapnrentno cenan sanemanne, n xoropom
pacnopxxancx nacnecrnenntmn cnonmn nnaennxmn, ne ynomnnax o nennxom xnxxennn. B Ope ero npnnxnn
narocxnonno.
Bce ercrno n mnocrt mnrpnx Hnanonnua npomnn n opte sa Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn npecron. Hecmorpx
na manonercrno n neontrnocrt nennxoro xnxsx, Mocxna ntmna noenrentnnne ns optt. Mocxoncxne oxpe no
pyxonocrnom mnrpononnra Anexcnx cymenn coxpannrt cnoemy xnxxecrny nepnencrnymmee nonoxenne cpen
pyccxnx sement.
B 1374 roy nocne cmeprn Bacnnnx Bacnntennua Bentxmnnona tna ynpasnena onxnocrt mocxoncxoro rtcxnxoro,
n ynpannenne ropoom nennxom nepemno x nennxomy xnxsm.
Bennxn xnxst mnrpn Hnanonnu nerom 1375 roa nomen na Tnept c ononuennem mnornx xnxse, ocann ropo n
npnnynn Mnxanna saxnmunrt oronop, xoroptm on nancera orxastnancx or nennxoro xnxxennx. B rom xe roy
mnrpn noenn xnxsx Onera Pxsancxoro, c xoroptm nennct cnopt o mexax, n ntrnan ero ns ropoa; no ror cxopo
nosnparnncx n nomnpnncx c mnrpnem.
Cmnpnn cocennx cnntntx xnxse, nennxn xnxst mor cmeno nauart ecrnnx npornn rarap. B ro cmyrnoe nx Opt
npemx pasnte napennun, ecrnyx or cex, nanaann na Pyccxym semnm. Hx naern nnora orpaxann, a nnora n onn
nanocnnn pyccxnm omyrnmte nopaxennx. B 1377 roy na Cysantcxym onacrt nanan napennu Apanmn (Apa-max)
ns Cnne Opt (mexy Kacnncxnm n Apantcxnm mopxmn). mnrpn nocnan nocxo na nomomt recrm. Ho
neocropoxnocrn pyccxnx xnxse ononuenne nx tno pasnro 2 anrycra na pexe Htxne. 3arem rarapt pasrpannn
Hnxeropocxym onacrt n cenann naer na Pxsancxoe xnxxecrno. Apanmn nponosrnacnn cex xanom 3onoro Opt,
no ncxope norn.
B 1378 roy rarapt coxrnn Hnxnn Honropo, no mocxoncxnm nocxam yanoct pasnrt na pexe Boxe 11 anrycra
nocnannoro Mamaem mypsy Fernua. Taxnm opasom, mnrpn Hnanonnu samnrnn cnoero neannero npara xnxsx
Pxsancxoro Onera.
B ormmenne sa +ro remnnx Mama copan ontmoe xaparentnoe nocxo n n anrycre 1380 roa nnnyncx na Pyct.
mnrpn, npnnxn narocnonenne or npenoonoro Ceprnx Paonexcxoro, xoropt ornycrnn na pant nyx nnoxon,
Ocnxm n Hepecnera, no rnane oennenno pyccxo parn uncnennocrtm o cra rtcxu nonnon nnnyncx nancrpeuy
Mamam.
Bocxa ncrpernnnct sa onom npn nnaennn n nero pexn Henpxnt, na Kynnxonom none. C mnrpnem Hnanonnuem
tno mnoro pyccxnx xnxse n na ctna Ontrepa Anpe n mnrpn. Bennxn xnxst Hnroncxn rano ncrynnn n
coms c Mamaem, no x nrne ne nocnen. Oner Pxsancxn nsxnnn noxopnocrt Mamam. 8 cenrxpx, n ent npasnonannx
Poxecrna Hpecnxro Foroponnt, nponsomna snamennrax Kynnxoncxax nrna, ycnexy xoropo cnococrnonano
npenmymecrnenno cnoenpemennoe noxnnenne ns sacat orpxa, no npenonrentcrnom Bontncxoro-Fopoxa n xnxsx
Cepnyxoncxoro Bnanmnpa Anpeennua. mnrpn ornnunncx ne rontxo xax nonxonoen, cocrannn sapanee nnan
cpaxennx, no n noxasan nnunoe myxecrno. Tarapcxoe nocxo tno pasnro. Mama norn na oparnom nyrn.
Hocne onrnx noncxon na Kynnxonom none mnrpnx naxonen onapyxnnn ena xnntm. Hannnpt n mnem ero tnn
nennxom ncxonort, ncceuent n pasnrt, no cmeprentntx pan na rene ne oxasanoct. Txxeno xonryxennoro nennxoro
xnxsx c rpyom npnnenn n uyncrno, nocannn na xonx, n on, npenosmorax ont, noxnnncx nepe nocxom.
Bennxax omax noea na nexontm nparom, noea, nanecmax cnntnemn yap Ope, cnnornna pyccxnx nme,
nonxn nx camocosnanne, n ecnn na Kynnxono none mnn eme mocxnnun, nnanmnpnt, xpocnannt, nnxeropont n
ncxonnun, ro nosnpamannct orrya yxe, npexe ncero, pyccxne nmn. Or Kynnxoncxo nrnt mnorne ncropnxn neyr
nauano nennxo Poccnn n nennxopyccxo nannn. 3a necrxmym noey na ony napo nasnan xnxsx mnrpnx
oncxnm. 3ro noeo on oxonuarentno saxpennn sa Mocxno nepnencrno n conpannn pyccxnx sement.
B Ope xnnncx xan Toxramtm crannennnx Tamepnana. On c ontmnm nocxom n 1382 roy nomen naxasart Pyct.
Tarapt pasopnnn Rpten-Hontcxn, 3nennropo, Moxacx, Foponcx, Pysy, mnrpon. 23 anrycra nauanact ocaa
Mocxnt. Heoxnannoe nanaenne sacrannno nennxoro xnxsx yannrtcx n Kocrpomy. Mocxna tna nsxra 26 anrycra,
pasrpanena n coxxena.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Vrpo na Kynnxonom none. Xyoxnnx Anexcanp Fynon. 19431944

Pyct cnona noxopnnact rarapam, no napont yx yxe oxnnnncx. Hoxopxxct rarapam, mnrpn Hnanonnu xpenxo
epxan n cnoem nounnennn pyccxnx xnxse. Onera Pxsancxoro cmnpnn opyxnem, onycromnn ero semnm. C
nompontm parom Bnanmnpom Anpeennuem saxnmunn oronop, xoroptm nocnenn npnsnanan Bacnnnx
mnrpnennua parom crapemnm, Rpnx parom panntm, ocrantntx mnamnmn, orxastnaxct or cnonx npan na
nennxoe xnxxenne. B 1386 roy mnrpn Hnanonnu n Bnanmnp Anpeennu xonnn ycnemntm noxoom npornn
nonroponen.
mnrpn Hnanonnu npoonxan ro, uro tno nauaro ero eom, nepntm conparenem Pyccxo semnn nennxnm xnxsem
Hnanom annnonnuem Kannro. mnrpn oncxo nepntm ns mocxoncxnx xnxse nonxn opyxne npornn 3onoro
Opt. On nanomnn ee morymecrno, nonoxnn nauano ocnooxennm Poccnn or rarapo-monrontcxoro nra, ynpounn
rnanencrno Mocxnt n Cenepo-Bocrouno n Cenepo-3anano Pycn. Orpasnn narncx rarapo-monrontcxnx nocx n
Kynnxoncxo nrne, on xnnn raxym momt, xoropax nocrannna ero no rnane ncero pyccxoro napoa, ntme ncex pyrnx
xnxse. K nemy, xax x cnoemy ennomy rocyapm, norxnynact ncx Pyct. Mocxna crana nenrpom naponoro
oennennx, xoropax conpana n ennoe nenoe nce pasposnennte pyccxne semnn.
B nocnenem cnoem sanemannn 1389 roa mnrpn oncxo ne rontxo pacnopxxaercx nacnecrnenntmn
nnaennxmn, no n narocnonnxer crapmero cnoero ctna Bacnnnx na nennxoe xnxxenne.
Bennxn xnxst mnrpn Hnanonnu oncxo cxonuancx 19 max 1389 roa. Ero noxoponnnn n Apxanrentcxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx.
Bona mnrpnx oncxoro nennxax xnxrnnx Enoxnx, n nnouecrne E]pocnntx, nepexnna cnoero cynpyra na 18 ner.
Ona ornnuanact narouecrnem n nonnxnnuecxo exrentnocrtm. Em nocrpoeno necxontxo nepxne n ocnonan n
Mocxoncxom Kpemne Bosnecencxn ennun monacrtpt, re ee n noxoponnnn.
Fnaronepnt nennxn xnxst mnrpn Hnanonnu oncxo n npenoonax E]pocnntx, n mnpy nennxax xnxrnnx
Enoxnx, tnn npocnannent Pyccxo Hpanocnanno Hepxontm n nnxe pyccxnx cnxrtx.


Monnrna Anexcanpa Hepecnera nepe nrno. Xyoxnnx Hanen Ptxenxo

HAPL HBAH IV BACHALEBHH IPO3HLH
(15301584)
Ctn nennxoro xnxsx Bacnnnx Hnanonnua or nropo cynpyrn, Enent Bacnntennt Innncxo. Ponncx 25 anrycra 1530
roa. Tpexnernnm peenxom n 1533 roy, no xonunne orna cnoero, on tn nponosrnamen nennxnm xnxsem. Perenrme
rocyapx cenanact, no sanemannm Bacnnnx III, ero mart. xn mantunxa-rocyapx, xnxstx Rpn n Anpe, tnn
sarouent em n xasemar, xax neonontnte ee ynpannennem. Bropo ns nnx npner n x noopyxennomy noccrannm. xx
Enent, xnxst Mnxann Innncxn, ne oopxnmn ee raxxe, roxe tn saxnmuen no crpaxy.
Mexy oxpamn mnorne ne nmnnn npannrentnnny; uacrtm noromy, uro nennxn xnxst pasnencx co cnoe nepnom
xeno n xennncx na nnosemxe, uacrtm xe sa npenourenne, xoropoe ona oxastnana xnxsm H.u. Onunne-Tenenneny-
Oonencxomy.
Co cmeprtm Enent n 1538 roy orxptnoct nonpnme oxpcxnm cmyram. Bnacrt saxnarnn nsnecrnt cnoe +neprne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xnxst B.B. Bycxn. uepes mecrt ne nocne xonunnt Enent Innncxo cxnauent tnn xnxst Onunna-Oonencxn n
cecrpa ero, mamxa nennxoro xnxsx, uenxnnna. Btnymennt ns rmptmt xnxst Bentcxn no noospennm n xenannn
nounnnrt cee nennxoro xnxsx tn cnona nocaxen n rmptmy. Hocne cmeprn xnxsx B.B. Bycxoro par ero, xnxst
Hnan, nnsnoxnn mnrpononnra annnna, pacnonoxennoro x Bentcxomy.
Txxeno tno npannenne Bycxnx npn manonernem rocyape nx Pyccxo semnn. Cam nennxn xnxst nosnee n
nnctme x Kypcxomy ne opom nomnnaer cnoe ercrno. On paccxastnaer, uro xnxst Hnan Bycxn xnan npn nem
norn na nocrent orna, ne anan emy nonpemx et, pacxnrnn ns xasnt cocyt n entrn. Knxst Kypcxn paccxastnaer,
uro npannrenn npeneperann nocnnrannem nennxoro xnxsx, npnyunnn ero x xecroxocrn. Hosnee, xora Hnany
Bacnntennuy tno 15 ner (yxe no npemx nnnxnnx Innncxnx), on cxaxan no ynnnam, annn nme, a necrynt
nnnnnct ero myxecrny. 3anxrtcx ero nocnnrannem nm tno nexora: Bycxne, xax norom n Innncxne, ymann rontxo
o cnoe xoptcrn. 3ro pasnnno n nennxom xnxse neonepne n axe npespenne x nmxm, nnmnno ero ymennx cepxnnart
cnon noptnt.


Hapt Hnan Iposnt n nepe Cnntnecrp no npemx ontmoro mocxoncxoro noxapa 24 nmnx 1547 roa. Xyoxnnx
Hanen Hnemanon. 1856

B 1540 roy xnxst Hnan Bentcxn tn ocnooxen ns rmptmt n sanxn mecro Bycxoro. Hpn nem oroxnyna semnx:
ncxonnuam ana rynax rpamora, ntnymen tn ns sarouennx nompont par nennxoro xnxsx Bnanmnp
Anpeennu.
Bnacrt Bentcxoro tna nenpoonxnrentna: n 1542 roy Bycxn, ntsnannt cnonmn npnnepxennamn ns
Bnanmnpa (ronopxr, uro n saronope yuacrnonano 300 uenonex), sarounn Bentcxoro, xoropt ncxope tn ynr.
Mnrpononnra cneprnn n ena ne ynnn. Mnrpononnrom tn nocrannen snamennrt Maxapn, tnmn orone
apxnenncxonom n Honropoe. 3ror yuent nepapx nmen nnnxnne na nennxoro xnxsx n pasnnn n nem nmosnarentnocrt
n xnnxnym naunrannocrt, xoropom rax ornnuancx nnocnecrnnn Hnan IV Iposnt.
Heonro npannn xnxst Hnan Bycxn. Cxopo mecro ero sanxnn ero pocrnennnxn, xnxstx Hnan n Anpe
Mnxanonnun Bycxne n ueop Hnanonnu Cxonnn. Hpexnne nacnnnx npoonxannct: ns rocyapentx xopom
ntramnnn Boponnona, xoroporo rocyapt ouent nmnn, nnn ero no mexam n ne ymeprnnnn rontxo no npocte
nennxoro xnxsx, no cocnann n Kocrpomy. Onn ns xnenperon Bycxnx omen o roro, uro, nacrynnn na manrnm
mnrpononnra, nsopan ee.
Honoe noxnnenne Bycxnx no nnacrn osnamenonanoct ycnnennem nnacrn namecrnnxon. Honoxenne cranonnnoct
nentnocnmtm. Cocrannncx saronop, no rnane xoroporo ncrann pocrnennnxn nennxoro xnxsx Innncxne. 3aronop
cospenan onro; naxonen, n exape 1543 roa, nennxn xnxst copan oxp, oxnnn nm, uro snaer, uro mnorne
yuacrnonann n xnmennxx n nenpanax, no renept xasnnr rontxo onoro xnxsx Anpex Bycxoro, xoroporo npnxasan
cxnarnrt ncapxm. Coaxn pacrepsann ero. Ho npannennx na cex Hnan Bacnntennu ne npnnxn, a nonoxnncx na
Innncxnx n txxa 3axapona.
Honte nnacrnrenn sanxnnct npecneonannem nme, nm nenpnxrntx. B 1544 roy xnxst Kyencxn, npnnepxenen
Bycxnx, tn noneprnyr onane, no norom nomnnonan. B 1545 roy tn ypesan xstx Fyrypnnny n nonoxena onana na
Boponnona, tnmero nmnmna nennxoro xnxsx, npornn xoroporo tno ro ocroxrentcrno, uro on xenan coxpannrt
cnoe nnnxnne.
B +ro npemx mecrnanarnnernn nennxn xnxst saannxncx n ne yman o ynpannennn. B exape 1546 roa,
npnsnan x cee mnrpononnra n oxp, on nsxnnn xenanne xennrtcx n nenuartcx na napcrno. Bsxrt sa cex nnocrpanxy
on ne xenan, no y nac nopont yyr pasnte, nno mexy namn rmera yer.
Hapcxoe nenuanne ne tno nonocrtm: e nennxoro xnxsx Hnan III nenuan cnoero nnyxa, necuacrnoro mnrpnx. Cam
rnryn napx yxe ncrpeuaercx n rpamorax, npana onee no nnemnnx cnomennxx; y nennxoro xnxsx Bacnnnx Hnanonnua
tna neuart c napcxnm rnrynom, nsnecrnt n ero monert c rem xe rnrynom. C naennem Haptrpaa mtcnt o rom, uro
Mocxna Tpern Pnm, a pyccxn rocyapt nacnennx rpeuecxnx nape, nce onee n onee yxopenxnact mexy
xnnxnnxamn.
Hapcxoe nenuanne conepmeno tno 16 xnnapx 1547 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. B 1561 roy
napt Hnan Bacnntennu nocnan npocnrt narocnonenne or naptrpacxoro narpnapxa, or xoroporo n tna nonyuena
yrnepnrentnax rpamora. Orcma xcno, xaxo cmtcn napcxomy nenuannm npnanan cam napt. Eme o +roro ropxecrna
pasocnant tnn no ropoam rpamort c npnxasannem npnnosnrt n Mocxny ennn nx ntopa napcxo nenecrt.
Btpana tna Anacracnx Pomanonna 3axaptnna-Rptenna. Po 3axaptnntx, nponcxonnmn or ueopa Komxn,
npnnanexan x uncny nemnornx craptx oxpcxnx poon, yepxanmnx ntcoxoe nonoxenne npn nanntne xnxxar,
ncrynanmnx n cnyxy mocxoncxnx rocyape.
Kax nn nmnn Hnan IV napnny, no, ne npnntxnyn cepxnnart cex, on ne mor cpasy noartcx ee
ymnpornopxmmemy nnnxnnm. Otxnonenno cnntnoe nnnxnne na nero npnnnctnaercx noxapy 26 nmnx 1547 roa,
xora ropena ncx Mocxna. Bonnymmncx napo rpeonan ntaun axn napx xnxrnnn Innncxo, uapam xoropo
npnnnctnan noxap. Hapt tn n cnoem nopne na Bopotentx ropax. Cma xnnncx x nemy cnxmennnx Cnntnecrp.
Kypcxn nnmer, uro on nponsnec x napm rposnym peut, saxnnnax ero nmenem Foxnnm n nornepxax cnona cnon
rexcramn Cnxroro Hncannx. Cnntnecrp tn cnxmennnxom Fnaronemencxoro coopa Kpemnx, crapmn cnxmennnx
xoroporo cocroxn napcxnm yxonnnxom. On, crano trt, anno tn nsnecren nennxomy xnxsm n, xax nepecenenen ns
Honropoa, nontsonancx, nepoxrno, noxponnrentcrnom Maxapnx, n 1542 roy nosneennoro n can mnrpononnra.
Bnnxnnm +rnx yxonntx nnn, n ocoennocrn Maxapnx, cneyer npnnncart cepxannocrt ntnxo npnpot Hnana IV.
ocrnrnyn nanarnnernero nospacra, napt noxenan ntcxasartcx, xax namepen npannrt nnpet, n ropxecrnenno
saxnnrt, na xom nexnr nnna n tnmnx ecnopxxax. nx +roro on copan nepnt 3emcxn Coop, na yrnepxenne
xoroporo tn npenoxen Cyennx, npecrannxnmn nonym peaxnnm Cyennxa ero ea Hnana III. K copanmnmcx
na Kpacno nnoman noanntm Hnan IV nponsnec c Honoro mecra xpacnopeunnym peut: Hentsx ncnpannrt
mnnynmero sna, mory rontxo cnacrn nac or noontx npnrecnenn n rpanrentcrn. 3aytre, uero yxe ner n ne yer!
Ocrantre nenanncrt, npaxy; coennnmcx nce nmontm xpncrnancxo. Orntne x cytx nam n samnrnnx.
Hpnem npomenn napt nopyunn A. Aameny, xoroporo ntpan ns nme nesnarntx: on xoren orcrpannrtcx or
nme snarntx, nnatuecrno xoroptx eme cnexo tno n namxrn n ero, n nce semnn Pyccxo. B 1551 roy na Coope
yxonntx nnacre no nonpocam napx ant tnn ornert ornocnrentno ncxopenennx snoynorpenenn, nxpanmnxcx n
Pyccxym Hpanocnannym Hepxont. Hocranonnennx +roro Coopa nsnecrnt no nmenem Crornana, no npenoxeno
tno cro nonpocon.
Hpannrentcrno n +ry +noxy ntxasano ontmym exrentnocrt: namecrnnxn-xopmnenmnxn samenxnnct semcxnm
camoynpannennem nocpecrnom semcxnx crapocr n nenonantnnxon, uro tno ntsnano xanoamn nacenennx. Bneenne
ryntx crapocr nx yrononntx en nauanoct eme n 1530-x roax; n 1551 roy tno ontmoe pas-nepcranne nomecrn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ynpounnmee coepxanne cnyxnntx nme. Kypcxn, a sa nnm n mnorne ncropnxn npnnnctnamr nce, uro enanoct n
+ry +noxy, Hspanno pae (r. e. nnxamnm conernnxam napx) no rnane c Cnntnecrpom n Aamentm. Ena nn,
onaxo, mnoro mornn cenart xaxne-nno conernnxn es nonnoro yexennx napx n neoxonmocrn nsmenenn n
cymecrnymmem crpoe.


Pyccxax enymxa. Xyoxnnx Kapn Bennr. 1889

Bo nnemnnx ornomennxx +ror nepno xnsnn Hnana IV osnamenonancx naxntm cotrnem nsxrnem Kasann. B 1548
roy ymep n Kasann napt Ca]a-Inpe ns poa xptmcxnx xanon, npaxent Poccnn. Hesaonro o cmeprn on orpasnn
xnxsx Bentcxoro, noxonnmero x Kasann. Hocne nero xasannt nocannn ero manonernero ctna Vremtm-Inpex, no
onexom marepn ero Cmmnexn.
B 1550 roy napt nnuno npenpnnxn noxo na Kasant, no pacnyrnna ne nosnonnna nrn anee ycrtx Cnnxrn. 3ect
sanoxena tna xpenocrt n ocrannen pyccxn rapnnson. Iopnte uepemnct nounnnnnct rora Poccnn, ncnecrnne
uero Kasant tna crecnena, n xasannt npocnnn Hnana IV art nm napx. Hocnan tn Bax-Ann, no c ycnonnem ycrynxn
ropno cropont Kasancxoro napcrna. Kora Bax-Ann cen n Kasann, nonoxenne ero tno rpyno: xasannt rpeonann
nosnpamennx ropno cropont, mocxoncxoe npannrentcrno naccantnoro nounnennx. Crecnennt c nyx cropon, on
ymen ns Kasann. Kasannt oemann npnnxrt pyccxnx noeno, no omanynn n npnsnann x cee n napn noracxoro xnxsx
Enrepa.
Tora napt no nropo pas ntcrynnn n noxo na Kasant. Vsnan o nanaennn xptmnen na Tyny, on cnauana nomen
rya, no xptmnt exann. Tora Hnan IV nonen cam uacrt parn na Bnanmnp, Mypom n Hnxnn Honropo; na Cype
comnnct c nnm pyrne uacrn pyccxoro nocxa. K Cnnxxcxy noomnn 13 anrycra 1552 roa. Ocaa Kasann
npoonxanact o 2 oxrxpx. Cenan tn noxon, n crene opasonanact pemt, pyccxne nomnn n ropo. Kora ne
ocranoct nnxaxo naext, rarapt ntmnn ns ropoa; nx napt tn nsxr n nnen. Ero nocne xpecrnnn n nasnann
Cnmeonom (ne cneyer cmemnnart ero c Cnmeonom Fexynaronnuem, xoroporo nnocnecrnnn Hnan IV nasnan nennxnm
xnxsem; xasancxn napt sonercx Kacannnu). Hs Mocxnt nosnee tn nocnan n Kasant apxnenncxon Iypn c naxasom
ne xpecrnrt nacnntno, nacxono oxonrtcx c rysemnamn n axe sacrynartcx sa nexpementx.
Fopta c napoom Kasancxoro napcrna ne tna oxonuena nsxrnem Kasann; noccrannx eme tnn nosmoxnt, no c
nocenennem pyccxnx nomemnxon xpa nce onee n onee cranonnncx pyccxnm. 3a xasancxo semne nocneonano
noxopenne amxnpcxo semnn. Famxnpt nauann nnarnrt xcax. Horan ne tnn onacnt: onn ennnnct na necxontxo
op, ccopnnmnxcx mexy coo, ccopamn nontsonanoct pyccxoe npannrentcrno. Pacnpn noraen orxptnn nyrt x
sanoenannm Acrpaxann. B 1557 roy Acrpaxancxoe napcrno tno sanxro, xax ronopnrcx n necne, mnmoxoom.
Vcnex Poccnn na Bocroxe npnnen x romy, uro xanxascxne xnxstx nomnn c ne n cnomennx, n xan Cnnpcxn Enrep
oxsancx nnarnrt e ant. B Kptmy ne mornn pannoymno cmorpert na ycnnenne Mocxnt n ncemn cpecrnamn
crapannct memart emy. B 1555 roy enner-Inpe nanan na Vxpanny. Hnan IV nomen nancrpeuy emy x Tyne. Xan
nonopornn nasa.
Hapt ne nocnymancx cnonx conernnxon n oparnncx na 3ana. Hauanact Hnnoncxax nona. Bona +ra cunraercx
mnornmn nonnrnuecxo omnxo, a mexy rem ona tna ncropnuecxo neoxonmocrtm. Eme n pannmm,
orarapcxym nopy Pyct crpemnnact x mopm. 3a Heny nnnct nonropont co mneamn; n Hpnanrncxnx semnxx
nmenn nnaennx xnxstx Hononxne. Hnnoncxn open orrecnnn pyccxnx or mopx. Hocne cnepxennx rarapcxoro nra
xnnnoct cosnanne neoxonmocrn cnomenn c Enpono: ntnnctnannct nnocrpannte soune, pemecnennnxn, npaun.
Mocxoncxoe rocyapcrno, npncoennnn Honropo, ynacneonano n nonnrnuecxne ornomennx Honropoa x crpanam
npnanrncxnm. Eme npn nennxom xnxse Hnane III ynnuroxena tna ropronnx c Iansom, xynnt xoropo epxann n
uepnom rene mecrnoe xyneuecrno. Topronnx nepemna n nnnoncxne ropoa Pnry n Hapny. Hnnonnt ocrannnn ropronnm
crecnnrentntmn ycnonnxmn, memax pyrnm napoam (rnannoe ronnannam) npnnnmart n ne yuacrne, sanpemax
ropronart c pyccxnmn n xpenr n nnosnrt n Poccnm cepepo.
Pyccxo ropronne, xoropo ncemn cpecrnamn crapannct memart cocen, orxptncx n 1553 roy nont ncxo.
Anrnncxax ropronax xomnannx, ortcxnnax nyrt uepes cenep n Knra, cnapxnna +xcnennnm, xoropym xopont
3yap VI cnann rpamoro x rocyapxm cenepntm n nocrountm. uacrt +xcnennnn nornna na nyrn, no P. uencnep
npntn n ycrte Cenepno nnnt, tn ornpannen n Mocxny n mnnocrnno npnnxr rocyapem. Anrnnuane nonyunnn
npnnnnernm ropronart es nomnnnt, nmert cnon oma n pyccxnx ropoax. B 1557 roy pyccxn nocnannnx Ocnn
Henex ntronopnn raxne xe npana n Anrnnn nx pyccxnx xynnon.
Hpnmep anrnnuan noynn n ronnannen xnnrtcx n nnncxoe ycrte, re onn n ropronann o 1587 roa. Tax
sanxsannct y Poccnn cnomennx c pyrnmn napoamn, nomnmo nnxamnx cocee, xoropte xenann ocranonnrt +rn
cnomennx n sanepert Poccnm. Hpexe ncero, npnmnoct cronxnyrtcx c xoponem Bnecxnm Iycranom Basom.
Hpenorom nont, nauanmecx n 1554 roy, tnn norpannunte cnopt n neonontcrno Iycrana na ro, uro neperonopt
c nnm neyrcx ne n Mocxne, a n Honropoe. Bona orpannunnact onycromennem norpannuntx mecr. Horepxn naexy
na cnonx comsnnxon, Hontmy n Hnnonnm, Iycran saxnmunn mnp n 1557 roy c rem, urot nnpet cnomennx nennct n
Honropoe n urot ycranonnena tna nsanmnax ecnpenxrcrnennax ropronnx.
Baxnee, uem nona co Bnenne, tna nona c Hnnoncxnm openom. Cam no cee open tn n +ro npemx cna, no
nmenno +ra cnaocrt tna crpamna nx mocxoncxoro npannrentcrna: openy npnxonnoct nnn oparnrtcx n cnercxoe
nnaenne, noono openy nemenxomy, cranmemy npyccxnm repnorcrnom, nnn nonacrt no nnacrt cocennx
rocyapcrn Bnennn, annn, Hontmn. Oa ncxoa ne mornn trt npnxrnt Mocxne. Honoamn x none tnn
ouennnax npaxenocrt opena n napymenne cymecrnymmnx oronopon. Tax no oronopy opena c Hcxonom 1463
roa n no oronopy c Hnereneprom 1503 roa epnr onxen tn nnarnrt nexoropym ant, xoropax ne nnarnnact.
Kora n 1557 roy npntnn nnnoncxne nocnt nx neperonopon o npoonxennn nepemnpnx, c nnmn tn saxnmuen
oronop, oxstnammn epnr nnarnrt +ry ant. 3a nee onxna tna nopyunrtcx ncx Hnnonnx. Hnnonnt, mexy rem,
ynycrnnn cnyua norn n coms co Bnenne n ntsnann npaxy Hontmn. Eme ne saxnmunn mnpa c Hontme, onn
nocnann nocontcrno n Mocxny nontrartcx ne nnarnrt ann. Hapt orxasan n nenen yxpennxrt rpannny. Hnnonnt
ncnyrannct, nonoe nocontcrno npocnno ymentmennx ann; nocneonan nont orxas.
Pyccxoe nocxo noxnnnoct na rpannne. B Hnnonnn nocntmannct ronoca o neoxonmocrn onepertcx na onoro ns
cocee. 3aronopnnn o comse c Hontme, no nce orpannunnoct npenonoxennxmn. B 1558 roy pyccxne nocxa nomnn
n Hnnonnm n onycromnnn ee. Copancx cem, nonoxeno tno ymnnocrnnnrt napx. Hocon npntn n Mocxny. Vxe an
tn npnxas ocranonnrt noennte ecrnnx, no ns Hapnt crpenxnn no pyccxnm, n Hapna tna nsxra. Cocen, n
ocoennocrn Hontma, nsnonnonannct nepexoom +ro xpenocrn n pyccxne pyxn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Ocaa Hcxona nontcxnm xoponem Cre]anom Faropnem n 1581 roy. Xyoxnnx Kapn Fpmnnon. 18391843

Ho nsxrnn Hapnt napt norpeonan noxopnocrn nce Hnnonnn; ne onnmnct +roro mnpom, nonpoonan cnny. Mnoro
ropoon canoct, n nnx cennnn pyccxnx n crponnn pyccxne nepxnn; n nrnax pasnnann nnnonnen.
Pyccxne nocxa npoonxann onycromart Hnnonnm. B xonne 1561 roa marncrp Kernep saxnmunn oronop c
nontcxnm xoponem, no xoropomy Hnnonnx nounnxnact Hontme, a on enancx nacnecrnenntm repnorom
Kypnxncxnm. Tax Hnnonnx oxonuarentno pasopnanact mexy Hontme, Bnenne, anne, Poccne n naccanamn
Hontmn, repnoramn Kypnxncxnmn.
Hoxa n Hnnonnn conepmannct +rn cotrnx, n camo Mocxne ntmno napyxy ro, uro ocene rannoct: napt pasopnan
co cnonmn conernnxamn, n nauana nce onee n onee pasnnnartcx n nem noospnrentnocrt. Conepmnnoct ro, uro eme
o cnx nop, no crapo npnntuxe, nastnamr nepemeno n xapaxrepe Hnana Iposnoro. Hpnnnxax x cee Cnntnecrpa n
Aamena, on naexncx ncrpernrt n nnx nme, nnuno emy npeanntx. Ho cam pyr nx Kypcxn npxmo yxastnaer na
ro, uro onn sannaenn npannennem n oxpyxnnn napx nspanntmn nmn nmtmn. Bnnxnne Cnntnecrpa na napx tno
cnntno o 1553 roa, n ocnona ero tna n ynaxennn x npancrnenntm xauecrnam Cnntnecrpa.
Cnntnt yap nnnxnnm Cnntnecrpa nanecen tn n 1553 roy, xora Hnan Bacnntennu onacno sanemor. Fontno
xoren, urot, na cnyua ero cmeprn, tna npnnecena npncxra ero ctny, rora mnaenny mnrpnm (ymep n +rom xe
roy). Fontmnncrno oxpyxammnx napx orxasanoct npnnecrn npncxry n xenano nspart Bnanmnpa Anpeennua, ctna
Anpex Hnanonnua. Oxontnnun Aamen npxmo ronopnn: Ctn rno, rocyapt nam, eme n nenenxax, a nnaert namn
3axaptnntm. Cnntnecrp croxn sa Bnanmnpa n rem nosynn n x cee neonepne. Camn 3axaptnnt xoneannct, oxct
sa cnom yuacrt.
Txxenoe comnenne nanerno na napcxym ymy, no on ne cnemnn pasptnart co cnonmn conernnxamn. Cnoxonoe
ornomenne napx x cotrnxm no npemx ero onesnn mnornm xasanoct neecrecrnenntm; nexoropte, onee
npeycmorpnrentnte, pemnnnct npnernyrt x crapomy cpecrny oresy sa rpannny.
Hnan IV nepemen x noospnrentnocrn, crapancx oxpyxnrt cex nmtmn, xoropte ne ntxonnn ns nonnnonennx emy.
Hayunnmnct npesnpart +rnx nme, npocrep cnoe npespenne na ncex, nepecran nepnrt n cno napo.
B 1560 roy ymepna napnna Anacracnx Pomanonna, out oxontnnutero Pomana Rptennua 3axaptnna. Bo npemx ee
onesnn cnyunnoct y napx xaxoe-ro cronxnonenne c conernnxamn, xoroptx on n npexe noospenan n nepacnonoxennn
x 3axaptnntm n xoropte, co cnoe cropont, cunrann 3axaptnntx rnanno npnunno ynaxa nx nnnxnnx. Ha
Aamentm n Cnntnecrpom napxxen tn cy: Cnntnecrp tn nocnan n Cononxn, a Aamen cnauana noenoo n
uennnn, a nocne ornesen n epnr, re n ymep.
3amernn, uro nnsnoxennax naprnx xnonouer o nosnpamennn cnoero nnnxnnx, napt oxecrounncx. Hauannct xasnn.
Bnpouem, na nepntx nopax Hnan Iposnt uacro onontcrnonancx saxnmuennem n monacrtpt nnn cctnxo. C mnornx
nsxrt tnn nopyunte sanncn, uro onn ne oreyr sa pyex. Hpenonoxenne noonoro namepennx nentsx cunrart
]anrasne napx; ono tnano n n ecrnnrentnocrn. Tax orexann Bnmnenenxn, noe uepxaccxnx, 3aononxn,
Bamxonnu n c nnmn mnoro ere oxpcxnx. B 1564 roy orexan n Hnrny xnxst A.M. Kypcxn. Kypcxn tn ne
npocro oxpnn, on ne rontxo samnman npana ntcmero cocnonnx na yuacrne n conerax rocyapx; on tn noromox
yentntx xnxse n ne mor satrt noet Mocxnt. B nnctme x Iposnomy Anpe Kypcxn ncnomnnaer npexa
cnoero ueopa Pocrncnannua, yxastnaer na ro, uro xnxstx ero nnemenn ne otxnn rena cnoero xcrn n xponn parn
cnonx nnrn.
Knxxara n ry nopy cocrannxnn ocot ntcmn paspx n Mocxoncxom rocyapcrne. B nne norunn nnaenn onn
ocrarxamn cnonx tnmnx yenon. Hapt n 1562 roy nsaer yxas, xoroptm orpannunnamrcx npana xnxxar na
pacnopxxenne cnonmn norunnamn. uneruep coomaer, uro, noneprax onane xnxxar, Hnan Bacnntennu ornnman y nnx
norunnt n anan nomecrtx n pyrnx mecrax, pasptnax, raxnm opasom, cnxst mexy nacenennem n tnmnmn
yentntmn xnxstxmn.
Ores Kypcxoro n ero pesxoe nocnanne eme cnntnee nosynnn noospnrentnocrt napx. On cran roronnrtcx x
nanecennm pemnrentnoro yapa rem, xoro cunran cnonmn nparamn. nx +roro nyxno tno yenrtcx, nacxontxo
moxno tno paccunrtnart na esecrnne napoa. C +ro nentm 3 exapx 1564 roa Hnan Bacnntennu, nsxn c coo
napnny Mapnm Tempmxonny, c xoropo ncrynnn n pax n 1561 roy, napennue, mnornx oxp, nopxn c cemtxmn,
noopyxennym crpaxy, ncm cnom xasny n nopnonte cnxrtnn, noexan no pasntm monacrtpxm n naxonen ocranonnncx
n Anexcanponcxo cnooe.
Heoymenne mocxnnue no nonoy +roro oresa npoonxanoct o 3 xnnapx 1565 roa, xora mnrpononnr A]anacn
nonyunn rpamory or napx, n xoropo, ncuncnxx nnnt oxp, naunnax c ero manonercrna, on onnnxn nx n
xoptcronmnn, nepaennn, nsmene. Iocyapt oxnnxn, uro, ne xenax repnert nsment, ocrannn cnoe rocyapcrno n
noexan nocennrtcx, re For emy yxaxer. C rem nmecre nonyuena tna rpamora x npanocnannomy nacenennm rpaa
Mocxnt, n xoropo rocyapt nncan, uro na nnx on rnena ne nmeer. Crpannoe coomenne nopasnno ncex. yxonencrno,
oxpe n ropoxane n neoymennn npncrynnnn x mnrpononnry c npoctamn, urot on ymonnn napx; npnuem ropoxane
yxastnann npocnrt napx, urot on rocyapcrna ne ocrannxn, a nx na pacxnmenne nonxon ne anan, nannaue or pyx
cnntntx nsannxn. H re n pyrne panno ntpasnnn mtcnt, uro nsmennnxon rocyapt nonen xasnnrt xax emy yrono.
C +rnm nonnomounem noexana ns Mocxnt enyrannx ns pasntx unnon nme, no rnane xoropo croxn Hnmen,
apxnenncxon Honropocxn. Hapt cxnonnncx na npocty n oxnnn, uro cnona npnnnmaer nnacrt, uro yer xasnnrt
nsmennnxon. On cxasan, uro ns rocyapcrna n nopa ntenxer cee uacrt, xoropym nasnan onpnunnno. Bcne sa rem
nocneonano onpeenenne rex nonocre, ropoon n mocxoncxnx ynnn, xoropte nsxrt n onpnunnny.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Onpnunnxn. Xyoxnnx Hnxona Henpen

Eme n nocnannn Hnana Iposnoro ns Anexcanponcxo cnoot on ocyxan otua yxonencrna neuanonartcx sa
ocyxenntx. Ho camoe ceptesnoe cronxnonenne no +romy nonpocy nosnnxno rora, xora nepnocnxrnrentcxym
xa]epy sanxn cononenxn nrymen unnnnn ns poa Kontuentx. 3nax nnuno n ynaxax unnnnna, napt n 1567 roy
npenoxnn emy mocxoncxym xa]epy mnrpononnra. unnnnn, cnauana orxastnanmncx, cornacnncx no ycnonnem
ynnuroxennx onpnunnnt. Hapt ocxopnncx. Coopy yanoct npnmnpnrt nx, n unnnnn an oemanne n onpnunnny n
napcxn omont onxo ne ncrynartcx. Ho noospenne sanano n napcxym ymy. Hont mnrpononnr nauan
xoaracrnonart sa onantntx n onnuart napx. Hponsomno necxontxo cronxnonenn.
Bparn unnnnna, n uncne xoroptx tn, mexy npounm, napcxn yxonnnx, naxonen nocropxecrnonann. unnnnn
yannncx n Hnxonaencxn monacrtpt (nosxe Ipeuecxn na Hnxontcxo ynnne), re n cnyxnn. B xpecrnom xoe
samernn on onaxt onpnunnxa n ra]te n onnuan ero. Hapt paccepnncx, rem onee uro, xora on ornxnyncx, ra]tx
yxe tna cnxra.
Bo npemx orocnyxennx 8 noxpx 1568 roa unnnnn tn cxnauen onpnunnxamn n nepxnn, na pyro ent
ropxecrnenno nnmen cana n ncxope cnesen n rnepcxo Orpou monacrtpt, re tn saymen.
Bcxope nocne nnsneennx mnrpononnra unnnnna norn nompont par napx Bnanmnp Anpeennu, n xoropom
Hnan Iposnt nnen, n, trt moxer, ne es ocnonannx, onacnoro nperenenra.
B xnnape 1570 roa napt npnexan n Honropo. Ho opore on ocranannnnancx n Knnny n n Tnepn, xoropte mnoro
nocrpaann n or xasne, n or onycromennx onpnunnxon. Vxac nanan na nonroponen. Hnan Bacnntennu, oxnnn
mnnocrt ocranmnmcx rpenemymnm ropoxanam, npoexan n Hcxon, xoropt, onaxo, mnnonan ero rnen. Bosnparxct n
Mocxny, on nauan cnecrnennoe eno; npnsnant tnn x cyy n xasnent mnorne oxpe, n rom uncne nmnmnt napx,
Facmanont, oren n ctn, a xnxst A]anacn Bxsemcxn ymep or ntrxn.
Heonepne napx ne rontxo x craptm oxpam, no n x nmxm, nm camnm nspanntm, nocroxnnte pasouaponannx,
xoroptx on no xapaxrepy cnoemy ne mor nsexart, no rpeonan or nme, urot onn no ncem yonnernopxnn ero,
onxnt tnn rxxeno neut na ero ymy. Mtcnt o nenpounocrn cnoero nonoxennx c ocoenno cnno onnaena nm n
nocnenne rot xnsnn. B cnoem sanemannn 1572 roa on xanyercx na ro, uro emy nosann snom sa naro n
nenanncrtm sa nmont. Mtcnt o nenpounocrn cnoero nonoxennx Hnan IV ntcxastnan n cnomennxx c Anrnne, re na
cnyua nsrnannx ncxan cee yexnma. axe nmnmt ctn, napennu Hnan Hnanonnu, ne mnnonan ero
noospnrentnocrn. B 1581 roy, no npemx nennuamnx nopaxenn pyccxoro opyxnx, mexy ornom n ctnom
nponsomno cronxnonenne. Inennt napt yapnn ctna xesnom; uepes uertpe nx napennu cxonuancx
Haenne Hnnoncxoro opena nocrannno nnnom x nnny epxant, mexy xoroptmn pasennnoct ero nacnecrno.
Bnennx, saxnmunn coms c Poccne, oparnnact na annm, a Poccnn npnmnoct cronxnyrtcx c Hontme. Cnrnsmyn
Anrycr, npnnxn no nnaenne Hnnonnm, nocnan n Mocxny npenoxenne ntnecrn n pyccxoe, n nnroncxoe nocxa ns
Hn]nxnnn. Hs Mocxnt orneuann orxasom. B neperonopax n menxnx cronxnonennxx npomen nect 1562 ro, a n xnnape
1563 roa nocxo, npenonmoe Hnanom IV, nnnynoct x Hononxy, xoropt 15 ]enpanx cancx. Ouennno, napt
namepen tn ocrannrt ero sa coo.
Hocne nsxrnx Hononxa nomnn ecnnonte neperonopt, a n 1564 roy pyccxoe nocxo pasnro tno npn pexe Vne.
Onxrt nauannct naern n crtuxn. Co cropont Kptma Poccnx xasanact oecneuenno: saxnmueno tno nepemnpne na
na roa. Ho nocrpexaemt apamn Hnrnt xptmcxn xan cenan naer na Pxsant. B xonne 1565 roa cnona nauannct
neperonopt c Hnrno, n rontxo n 1570 roy saxnmueno tno nepemnpne.
Vcrpemnn nnnmanne na Hnnonnm, mocxoncxoe npannrentcrno ne morno, onaxo, ynycxart ns nny mxno cnoe
rpannnt. C rarapamn, nent xoroptx orpannunnanact rpaexom, xorx n rpyno tno nanrt, no nce xe moxno tno
orxynnrtcx or xana. 3anoenanne rarapcxnx napcrn ntsnano npornn nac pyroro morymecrnennoro npara. Typenxn
cynran, npeemnnx xann]on, ne mor ne nsnonnonartcx napymennem nenocrn mycyntmancxoro mnpa. Typenxoe nocxo
ornpannnoct ns Ka]]t c nentm npoptrt xanan ns ona n Bonry n norom nnn sannaert Acrpaxantm, nnn nocrannrt
nnnsn nee nont ropo. Kptmcxn xan roxe onxen tn yuacrnonart n +rom noxoe. Ho xanan ne yancx,
nocrynnrt x Acrpaxann ne pemnnnct, ysnan o roronnocrn pyccxnx x oopone; crponrt nont ropo oxasanoct
nenosmoxntm, ncnecrnne nosmymennx nocxa. Tax neyauno nx rypox xonunnoct nepnoe nx cronxnonenne c
Poccne.
B 1570 n 1571 roax esnnn n Koncranrnnonont pyccxne nocnt. Onn onxnt tnn yenrt cynrana n rom, uro n
Poccnn mycyntmane ne crecnent. Ho cynran rpeonan Kasann, Acrpaxann, axe nounnennx emy pyccxoro napx. Ho
ero xenannm xptmcxn xan nnont roronnncx x namecrnnm. Tpenoxno tno nero 1570 roa: nocxo croxno na Oxe,
cam napt na pasa npnesxan x nemy. Becno 1571 roa xan, npeynpexennt pyccxnmn nsmennnxamn, coomnnmnmn
emy o ocnanennn Poccnn or nont, xasne, ronoa n mopa, nepenpannncx uepes Oxy n orpesan napx, croxnmero y
Cepnyxona, or rnannoro nocxa. Hapt ymen x Pocrony, noenot nomnn x Mocxne. Xany yanoct norpanrt n saxeut
noca, no part xpemnt on ne pemnncx. B 1572 roy xan cnona xnnncx na Oxe, no tn y Honacnn orpaxen xnxsem M.H.
Boportncxnm.
Hocne coennennx n 1569 roy Hnrnt c Hontme, 7 nmnx 1572 roa, ymep nocnenn ns rennonon. Mexy
xannaramn na nontcxn npecron ntnnnyncx n Hnan IV. Hamexn o nosmoxnocrn +roro ntopa enannct n Mocxne
eme n 1569 roy. Ho cmeprn xoponx cnomennx +rn npoonxannct, croponnnxon y Mocxnt tno mnoro. B nauane 1573
roa npntn n Mocxny nnroncxn ronen Bopona c nsnemennem o cmeprn xoponx n npocto o coxpanennn mnpa.
Hapt oeman mnp coxpannrt. Ha cnyua ntopa ero n xoponn Hnan Iposnt cxasan: He rontxo norancrno, no nn
Pnm, nn xaxoe pyroe xoponencrno ne morno t nonxrtcx na nac, ecnn t semnx nama crana saono c namn.
B xoponn tn nspan Ienpnx Banya, nnocnecrnnn xopont upannnn. Kora on ymen ns Hontmn, nosononnnnct
neperonopt o xopone, no onn ne npnnenn nn x uemy, n ntpan tn n 1576 roy Cre]an Faropn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


Hnan Iposnt y rena ynroro nm ctna. Xyoxnnx Hnxona Bycron. 1860-e

B cenrxpe 1578 roa saxnmuen tn oronop c anne, xoroptm Hn]nxnnx n Kypnxnnx npnsnanannct sa Poccne.
Ho n Konenrarene on ne tn yrnepxen. Faropn, saepxan mocxoncxnx nocnon, cosnan cem n Bapmane, na xoropom
pemeno tno nauart nony c Mocxno. Hoxa mnn npnroronnennx, nocnann n Mocxny Iapaypa c npenoxennem ne
necrn nont, noxa ne xonuent neperonopt. Hnan IV saepxan +roro nocna, rouno rax xe, xax Faropn saepxnnan ero
nocnon. He xenax, onaxo, repxrt npemenn, n mae napt nocnan cnon nocxa ns epnra x ropoam Oepnanneny n
Beneny. Oepnannen onn nsxnn, no Benen onxnt tnn ocrannrt. Mexy rem, nnronnt cronopnnnct co mneamn, n
xora noenot cnona nnnynnct x Beneny, nx nacrnrnn coennennte cnnt nparon n pasnnn nx.
Herom 1579 roa napt naxonncx n Honropoe, re nosnparnnmnecx or Faropnx nocnt nsnecrnnn ero, uro ror roron x
noxoy. Bcne sa rem npnexan xoponencxn ronen c rpamoro, nanncanno nectma pesxo, nsnemanme o nauane nont.
B nauane anrycra Faropn ocann Hononx n 29 anrycra nsxn ropo. 3arem nsxr tn Coxon, n xopont yannncx n
Bnntny. C 7 cenrxpx 1581 roa no 4 ]enpanx 1582 roa npoonxanact ocaa Faropnem Hcxona. Iopo nsxrt ne
yanoct, no oxpecrnte semnn tnn pasrpanent.
Vcnemnee Faropnx ecrnonann mnet, onn nsxnn Iancant, Hapny, Beccenmren, m, Konopte n Kopeny. Bce
nparn Hnana IV naxonnnct mexy coom n cnomennxx: ne rontxo nontcxn, no n mnecxn xopont nepennctnancx c
xptmcxnm xanom. Bnet npenarann nonxxam npnrn x nnm na nomomt no Hcxon, no Faropn, onacaxct, xax
npenonaramr, ycnexa mneon n Hnnonnn, orxnonnn +ro npenoxenne.
B xnnape 1583 roa, oropuennt ncemn cotrnxmn nnemnnmn, nopaxennt ropem o cmeprn nm xe ynroro ctna,
Hnan Iposnt tn opaonan noxnnennem n Mocxne npncnanntx Epmaxom xasaxon, npnmemnx nrt emy uenom
nono semnnne Cnnptm.
3ro npoonxnrentnoe napcrnonanne, saxonunnmeecx sa nanart ner o nauana Cmyrnoro npemenn, xpome maccontx
xasne n yncrn, mnorouncnenntx yauntx n neyauntx non, pacmnpennx reppnropnn Poccnn tno osnamenonano
cneymmnmn naxntmn cotrnxmn.
Crponrentcrno n Mocxne na Kpacno nnoman n 15551561 roax Hoxponcxoro coopa (coopa Bacnnnx
Fnaxennoro).
txx Hnan ueopon (Mocxnnrnn) n Herp Tnmo]eennu Mcrncnanen naneuarann n 1564 roy n Mocxne xnnry
Anocron. Tpannnonnax ara nauana xnnroneuarannx n Pyccxom rocyapcrne.


Bacnnnca Menenrtena n Hnan Iposnt. Xyoxnnx Hnxona Henpen. 1880-e

Hpnnxrne 16 ]enpanx 1571 roa Hpnronopa o crannuno n cropoxeno cnyxe nepnoro oxymenra o cosannn
norpannuno cnyxt Pyccxoro rocyapcrna.
Hpnnxrne Hepxonntm Coopom Pyccxo Hpanocnanno Hepxnn n 1580 roy npnronopa o orpannuennn
monacrtpcxoro semnennaennx
Xnsnt, cnnmxom nenpannntnax, pano noopnana soponte napx Hnana Bacnntennua. Eme n nauane 1584 roa
onapyxnnact y nero crpamnax onesnt rnnenne nnyrpn rena, onyxont cnapyxn. B nauane mapra tna pasocnana no
monacrtpxm rpamora, n xoropo napt npocnn monnrtcx o ero rpexax n o ncnenennn or onesnn.
Cxonuancx Hnan Iposnt 18 mapra 1584 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


Hapt Hnan Iposnt npocnr nrymena Knpnnna (Fenosepcxn monacrtpt) narocnonnrt ero n monaxn. Xyoxnnx
Knann Heeen. 1898

HMHEPATOP HETP I BEAHKHH
(16721725)
Herp Anexceennu ponncx 30 max 1672 roa or nroporo paxa napx Anexcex Mnxanonnua, c Harante Knpnnnonno
Haptmxnno, nocnnrannnne oxpnna A.C. Marneena. Bonpexn nerenapntm paccxasam Kpexmnna, oyuenne
manonernero Herpa mno onontno menenno. o xonna xnsnn on npoonxan nrnopnponart rpammarnxy n
op]orpa]nm. B ercrne snaxomnrcx c +xsepnnnnxmn conarcxoro crpox n nepennmaer ncxyccrno nrt n apaan.
3rnm n orpannunnamrcx ero noennte nosnannx o noenntx ynpaxnenn n cene Bopotene c 1683 roa. Ocentm +roro
roa Herp eme nrpaer n epenxnntx xone. Bce +ro ne ntxonno ns manona roramnnx otuntx norex napcxo
cemtn. Orxnonennx naunnamrcx nnmt rora, xora nonnrnuecxne ocroxrentcrna ntpactnamr mantunxa ns xonen.
Co cmeprtm napx ueopa Anexceennua rnyxax opta Mnnocnancxnx n Haptmxnntx nepexonr n orxptroe
cronxnonenne. 27 anpenx ronna, copanmaxcx nepe Kpacntm xptntnom Kpemnencxoro nopna, ntxpnxnyna napem
Herpa, oox ero crapmero para Hnana. 15 max na rom xe xptntne Herp croxn nepe pyro ronno, cpocnnme
Marneena n onropyxoro na crpenenxne xontx. Bepoxrno, nneuarnenne tno cnntnoe, n orcma neyr nauano n
nsnecrnax nepnnocrt Herpa, n ero nenanncrt x crpentnam.
uepes neenm nocne nauana ynra (23 max) noenrenn norpeonann or npannrentcrna, urot napxmn tnn
nasnauent oa para. Eme neenm cnycrx no nonomy rpeonannm crpentnon sa monoocrtm nape npannenne
(perenrcrno) npyueno tno nx crapme cecrpe napenne Co]te.


Hoprper Herpa I. Xyoxnnx Anexce Anrponon. 1770

Haprnx Herpa Anexceennua tna orcrpanena or ncxxoro yuacrnx n rocyapcrnenntx enax. Harantx Knpnnnonna no
nce npemx perenrcrna Co]tn npnesxana n Mocxny nnmt na necxontxo snmnnx mecxnen, nponox ocrantnoe npemx n
nomocxonnom cene Hpeopaxencxom. Oxono monooro nopa rpynnnponanact snaunrentnax uacrt snarntx ]amnnn,
ne pemanmnxcx cnxsart cnom cyty c npemenntm npannrentcrnom Co]tn. Hpeocrannennt camomy cee Herp
oryunncx nepenocnrt xaxne-nno crecnennx, orxastnart cee n ncnonnennn xaxoro t ro nn tno xenannx. Hapnna
Harantx, xenmnna yma manoro, no ntpaxennm ee pocrnennnxa xnxsx Kypaxnna, saornnact, no-nnnmomy,
ncxnmunrentno o ]nsnuecxo cropone nocnnrannx cnoero ctna. C camoro nauana on tn oxpyxen monotmn
pexramn, napoy npocroro n monotmn nmtmn nepntx omon. Hepnte, n xonne xonnon, nsxnn nepx, a snarnte
nepcont tnn oranent.
B 16831685 roax ns npnxrene n oponontnen oprannsymrcx na nonxa, nocenennte n cenax Hpeopaxencxom n
cocenem Cemenoncxom. Mano-nomany n Herpe pasnnnaercx nnrepec x rexnnuecxo cropone noennoro ena,
sacrannnmn ero ncxart nontx yunrene n nontx nosnann. nx maremarnxn, ]oprn]nxannn, roxapnoro macrepcrna
n orne aprn]nnnantntx noxnnxercx nnocrpanen upann Tnmmepman. Coxpannnmnecx yuente rerpan Herpa
cnnerentcrnymr o nacrounntx ero ycnnnxx ycnonrt npnxnanym cropony apn]mernuecxo, acrponomnuecxo n
aprnnnepncxo npemypocrn. Te xe rerpan noxastnamr, uro ocnonannx nce +ro npemypocrn rax n ocrannct nx
mantunxa rano. 3aro roxapnoe ncxyccrno n nnporexnnxa ncera tnn ero nmnmtmn sanxrnxmn.
Enncrnenntm xpynntm, n neyauntm, nmemarentcrnom marepn n nnunym xnsnt mnomn tna xennrta ero na
E.u. Honyxnno 27 xnnapx 1689 roa, pantme ocrnxennx Herpom conepmennonernx. 3ro tna, nnpouem, cxopee
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonnrnuecxax, uem nearornuecxax mepa. Co]tx xennna napx Hnana roruac no ocrnxennn 17 ner; no y nero
poxannct rontxo ouepn.
Cam ntop nenecrt nx Herpa Anexceennua tn npoyxrom naprnno optt. 3narnte npnnepxennt ero marepn
npenarann nenecry xnxxecxoro poa, no noennn Haptmxnnt co Crpemnentm no rnane, n ntpana tna out
menxonomecrnoro nopxnnna. Bcne sa ne norxnynnct xo nopy mnorouncnennte pocrnennnxn nonte ncxarenn
mecr, ne snanmnx npnrom opamennx nopnonoro, uro ntsnano npornn Honyxnntx omee paspaxenne npn nope.
Hapnna Harantx ncxope nenecrxy cnom nosnenannena n xenana ontme nnert c myxem ee n necornacnn, nexenn n
nmnn. 3rnm, rax xe xax n necxocrnom xapaxrepon, oxcnxercx, uro nspxnax nmont Herpa x xene
npoonxnnact pasne roxmo ro, a sarem on cran npenounrart xnsnt n nonxono nse Hpeopaxencxoro nonxa.
Honoe sanxrne cyocrpoenne ornnexno ero eme antme; c yst on nepecennncx co cnonmn xopanxmn na
Hepecnancxoe osepo n neceno npononn ram npemx axe snmo.
Vuacrne Herpa n rocyapcrnenntx enax orpannunnanoct no npemx perenrcrna Co]tn npncyrcrnnem npn
ropxecrnenntx nepemonnxx. Ho mepe roro, xax mnoma nopacran n pacmnpxn cnon noennte saant, Co]tx naunnana
nce onee rpenoxnrtcx sa cnom nnacrt n crana npnnnmart mept nx ee coxpanennx.
B nout na 8 anrycra 1689 roa Herp tn pasyxen n Hpeopaxencxom nepntmn emy crpentnamn, npnnecmnmn necrt
o ecrnnrentno nnn mnnmo onacnocrn co cropont Kpemnx. Monoo napt exan x Tponne-Ceprneno onrenn.
Ero npnnepxennt pacnopxnnnct cosnart nopxncxoe ononuenne, norpeonann x cee nauantnnxon n enyraron or
mocxoncxnx nocx n yunnnnn xoporxym pacnpany c rnanntmn npnnepxennamn Co]tn. Co]tx tna nocenena n
Honoennutem monacrtpe, napt Hnan Anexceennu npannn nnmt nomnnantno. uaxrnuecxn nnacrt nepemna x naprnn
nroporo napx Herpa Anexceennua.
Ha nepntx nopax, onaxo, napcxoe nennuecrno ocrannn cnoe npannenne marepn cnoe, a cam npenponoxan npemx
cnoe n saanax +xsepnnnn noenntx. Hpannenne napnnt Harantn npecrannxnoct conpemennnxam +noxo peaxnnn
npornn pe]opmaropcxnx crpemnenn Co]tn. Herp nocnontsonancx nepemeno cnoero nonoxennx rontxo nx roro,
urot pacmnpnrt o rpannosntx pasmepon cnon ynecenennx. Mopcxne saant noynnn ero naxt conepmnrt
nyremecrnne na Fenoe mope, npnuem on noneprancx ceptesno onacnocrn no npemx noesxn na Cononenxne ocrpona.
3a +rn rot nenrpom pasryntno xnsnn Herpa cranonnrcx om nonoro ero nmnmna He]opra n Hemenxo cnooe.
Tyr nauanoct eomcrno, ntxncrno rax nennxoe, uro nenosmoxno onncart, uro no rpn nn, sanepmnct n rom ome,
tnann ntxnt n uro mnornm cnyuanoct orroro n ymnpart. B ome He]opra Herp nauan c amamn nnosemcxnmn
oxonrtcx n amyp nauan nepnt trt x ono ouepn xyneuecxo [1 - Anna Monc.].
Ha anax He]opra Herp nayunncx rannenart no-nontcxn, ctn arcxoro xomnccapa Fyrenanr yunn ero ]exronannm
n nepxono ese, ronnanen Bnnnyc npaxrnxe ronnancxoro xstxa n ronnancxoro xocrmma. Hapannentno c +rnm
ycnoennem enponecxo nnemnocrn mno tcrpoe paspymenne craporo npnnopnoro +rnxera; ntxonnn ns
ynorpenennx ropxecrnennte ntxot n coopnym nepxont, nynnunte aynennnn n pyrne nepemonnn.
B 1694 roy ymepna Harantx Knpnnnonna. Xorx renept ctn cam nonyxen tn ncrynnrt n ynpannenne, onaxo x
rpya roro ne xoren nonecrn n ocrannn nce cnoero rocyapcrna npannenne mnnncrpam cnonm. Hpannrentcrnennax
mamnna n nepnte rot cocrnennoro npannennx Herpa Anexceennua npoonxaer nrn cnonm xoom. Hapt
nmemnnaercx n +ror xo nnmt rora n nocrontxy, xora n nocxontxy +ro oxastnaercx neoxonmtm nx ero noenno-
mopcxnx saan.
Ouent cxopo, onaxo xe, necenax essaornax xnsnt ncuesaer. Hnctma Herpa cranonxrcx naxonnunee n ceptesnee no
mepe roro, xax onapyxnnaercx nenororonnennocrt nocxa n renepanon x ceptesntm noenntm ecrnnxm. Heyaua
nepnoro noxoa npornn rypox n xptmcxnx rarap sacrannxer Herpa Anexceennua cenart nonte ycnnnx. unornnnx,
nocrpoennax na Boponexe, oxastnaercx mano npnrono nx noenntx ecrnn; ntnncannte nnocrpannte nnxenept
onastnamr.
Herom 1696 roa nropo Asoncxn noxo n nsxrne 18 nmnx Asona. Herp mymno npasnyer noey, no xopomo
uyncrnyer nesnaunrentnocrt ycnexa n neocrarounocrt cnn nx npoonxennx optt. On npenaraer oxpam cxnarnrt
]opryny sa nnact n nstcxart cpecrna nx nocrpoxn ]nora, urot npoonxart nony c nenepntmn na mope.


Herp Bennxn n ercrne, cnacaemt mareptm or xpocrn crpentnon. Xyoxnnx Kapn Brenen. 1830

Ononpemenno c nocrpoxo xopane n nnny ro xe nenn, ro ecrt nont c Typnne, pemeno tno cnapxnrt
nocontcrno sa rpannny nx saxpennennx comsa npornn nenepntx. Fomapnp n nauane nroporo Asoncxoro noxoa
n xannran n xonne.
Herp Anexceennu renept npnmtxaer x nocontcrny n xauecrne nononrepa Herpa Mnxanona c nentm nnxamero
nsyuennx xopanecrpoennx.
Hocontcrno nnnynoct ns Mocxnt 9 mapra 1697 roa. Hepnte sarpannunte nneuarnennx Herpa tnn, no ero
ntpaxennm, mano npnxrnt: pnxcxn xomenanr antepr cnnmxom yxnantno nonxn nnxornnro napx n ne
nosnonnn emy ocmorpert yxpennennx. Htmnax ncrpeua n Mnrane n pyxecrnennt npnem n Kennrcepre nonpannnn
eno.
Hs Kontepra Herp noexan mopem na Hmex n Iamypr, crpemxct cxopee ocrnrnyrt cnoe nenn nropocrenenno
ronnancxo nep]n n Caapame, pexomenonanno emy onnm ns mocxoncxnx snaxomnen. 3ect on npotn nocemt
ne, ynnnxx nacenenne manentxoro ropoxa cnonm +xcrpanaranrntm noneennem. Hocontcrno npntno n
Amcrepam n cepenne anrycra n ocranoct ram o cepennt max 1698 roa, xorx neperonopt tnn xonuent yxe n
noxpe 1697 roa. B xnnape 1698 roa Herp noexan n Anrnnm nx pacmnpennx cnonx mopcxnx nosnann n ocranancx
ram rpn c nononnno mecxna, paorax npenmymecrnenno na nep]n n enr]ope.
Inannax nent nocontcrna ne tna ocrnrnyra, rax xax Enpona pemnrentno orxasanact nomorart Poccnn n none c
Typnne. 3aro pyccxn napt ynorpenn npemx npetnannx n Ionnannn n n Anrnnn nx npnoperennx nontx snann,
a nocontcrno sannmanoct saxynxamn opyxnx n ncenosmoxntx xopaentntx npnnacon, namom mopxxon,
pemecnennnxon n r. n.
Hsnecrne o nonom crpenenxom ynre ntsnano Herpa Anexceennua n Poccnm. Bepnynmnct n Mocxny, on noexan x
Anne Mone, norom na cno Hpeopaxencxn nop. Ha cneymmee yrpo, 26 anrycra 1698 roa, napt cocrnennopyuno
nauan crpnut opot y nepntx canonnnxon rocyapcrna. Crpentnt tnn yxe pasnrt Bentm no Bocxpecencxnm
monacrtpem, n saunnmnxn ynra naxasant. Herp nosononnn cnecrnne o ynre, crapaxct ortcxart cnet nnnxnnx na
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
crpentnon napennt Co]tn. On sacrannn Co]tm n ee cecrpy Map]y nocrpnutcx n monaxnnn. 3rnm xe momenrom
nocnontsonancx, urot nacnntcrnenno nocrpnut n cnom xeny.
Fpar Hnan Anexceennu ymep eme n 1696 roy, nnxaxne cnxsn co craptm mnpom ne cepxnnamr ontme Herpa
Anexceennua, n on npeaercx co cnonmn nontmn nmnmnamn, cpen xoroptx ntnnraercx na nepnoe mecro
Menmnxon, nenpeptnno naxxanannn. Hnpt n nonoxn cmenxmrcx xasnxmn, n xoroptx napt cam nrpaer nnora pont
nanaua; c xonna cenrxpx no xonen oxrxpx 1698 roa tno xasneno onee rtcxun crpentnon. B ]enpane 1699 roa
onxrt xasnnnn crpentnon cornxmn. Mocxoncxoe crpenenxoe nocxo npexparnno cnoe cymecrnonanne.
B 1699 roy opasonan coms Poccnn c Hontme, Caxconne n anne npornn Bnennn. Koncranrnnonontcxn
oronop Poccnn c Typnne o 30-nernem nepemnpnn or 3 nmnx 1700 roa nosnonnn Poccnn 19 anrycra roro xe roa
oxnnrt nony Bnennn. Hauanact Cenepnax nona. Hauanact ona neyauno: 19 noxpx 1700 roa no Hapno
pyccxne nocxa pasnn Kapn XII. Ho uepes ro yanoct nanecrn nopaxenne mneam nns epnra, a 11 oxrxpx 1702
roa nsxrt mnecxym xpenocrt Horeypr (Opemex, nnocnecrnnn Bnnccentypr). Ho rnanno noeo Poccnn n
Cenepno none cran Honrancxn o, n xoropom 27 nmnx 1709 roa mnecxax apmnx tna pasrpomnena. Toruac nocne
Honrancxo noet nonxncx npecrnx Poccnn n pyccxoro napx sa rpannne. Cenepnax nona tna saxonuena
Hnmrarcxnm mnpntm oronopom or 30 anrycra 1721 roa. K Poccnn tnn npncoennent Hn]nxnnx, 3crnxnnx,
Hnrepmannannx (Hxopcxne semnn), uacrt Kapennn c Btoprom n uacrt Rxno unnnxnnn. uepes na mecxna Herp I
npnnxn rnryn Orna Oreuecrna, Hmneparopa Bcepoccncxoro Herpa Bennxoro.
pyro ncropnuecxo nexo exnn Herpa I xnnxercx ocnonanne n 1703 roy Canxr-Herepypra, xoropt cran n
1712 roy rnanno cronnne Poccnn.
B nepno Herponcxnx pe]opm, xora n pyccxom omecrne npoxonna enponensannx tronoro yxnaa, conepmanact
cexynxpnsannx omecrnennoro cosnannx, npannrentcrno crpemnnoct nocrannrt monacrtpn ncxnmunrentno na cnyxy
rocyapcrna, paccmarpnnax c yrnnnrapno rouxn spennx yxonno-npancrnennt n +xonomnuecxn norennnan
npanocnanntx pyccxnx onrene. Hoonax renennnx npnnonna x orpannunrentntm mepam, npenpnnnmanmnmcx
rocyapcrnom no ornomennm x monacrtpxm n monamecrnymmnm. Pemeno tno npnnnmart n monacrtpn nnmt na
ytnte mecra, myxunn nocrpnrart ne panee rpnnarn ner, a xenmnn ne monoxe nxrnecxrn nxrn ner. 3rn
nonmecrna ena nn mornn narornopno cxasartcx na xnsnn npanocnanntx onrene. Honnnecxne mept n ornomennn
monacrtpe ntstnann nporecrt n monamecxo cpee, crann noxnnxrtcx counnennte monaxamn
anrnnpannrentcrnennte nnctma n nonemnuecxne counnennx. B orner na +ro Herp I nsanan yxast, sanpemanmne
monaxam epxart uepnnna n ymary no xentxm.
Cpen mnorouncnenntx pe]opm Herpa cneyer ntennrt raxxe cneymmne.
Vxas 22 noxpx 1696 roa o ornpanxe sa rpannny nx oyuennx nopxncxo monoexn.
Bneenne n Poccnn 4 mapra 1698 roa repono ymarn.
Pe]opma 30 xnnapx 1699 roa ropocxoro camoynpannennx.
Vxas 27 oxrxpx 1699 roa o cosannn xynnamn xymnancrn nx ropronnn c sarpannne.
Vxast or 19 n 20 exapx 1699 roa o nneennn nonoro xanenapx, Hont ro cran orcunrtnartcx c 1 xnnapx, a ne 1
cenrxpx, a ncuncnenne ner or Poxecrna Xpncrona, a ne or Cornopennx mnpa.
Vxas 4 xnnapx 1700 roa o nneennn enponecxoro nnartx nx ncero nacenennx, xpome yxonencrna n xpecrtxn.
Orxptrne 14 xnnapx 1701 roa Bxont maremarnuecxnx n nannrannonntx nayx n Mocxne, n Cyxapeno amne.
Vxas 22 xnnapx 1701 roa o nocrpoxe xopane nx cosannx Fanrncxoro ]nora.
Vxas 18 exapx 1708 roa o yupexennn nepntx noctmn ryepnn.
Pe]opma n 17081710 roax an]annra, nneenne rpaxancxoro mpn]ra.
Vxas 22 ]enpanx 1711 roa o yupexennn Hpannrentcrnymmero Cenara.
Vxas 20 xnnapx 1714 roa o oxsarentnom oyuennn nopxncxnx ere apn]mernxe.
Vxas 28 ]enpanx 1714 roa o orxptrnn nn]npntx mxon npn apxnepecxnx omax n n monacrtpxx nx
oxsarentnoro n ecnnarnoro oyuennx ere npnxasnoro unna, txxon n notxunx.
Cyenax pe]opma, yxas 8 xnnapx 1719 roa o yupexennn nanopntx n nnxnnx cyon.


Hoprper npannrentnnnt Co]tn Anexceennt. Hensnecrnt xyoxnnx. 1860-e

Vxas 18 xnnapx 1721 roa o paspemennn sanounxam ns xynnon noxynart epennn c xpenocrntmn xpecrtxnamn nx
paort na ]apnxax.
Vxas 13 xnnapx 1722 roa o nneennn noymno noarn.
Bneenne 24 xnnapx 1722 roa Taenn o panrax.
Mann]ecr 17 anpenx 1722 roa, yrnepnnmn Cenar xax ntcmn npannrentcrnennt opran.
Vxas 7 xnnapx 1724 roa o sanpemennn paxon no npnnyxennm.
Vxas 28 xnnapx 1724 roa o yupexennn Herepyprcxo Axaemnn nayx.
Ha pyccxoe omecrno pe]opmt Herpa, pemnrentnte n mnpoxne, nponsnenn crpamnoe nneuarnenne nocne
ocropoxno n mennrentno nonnrnxn mocxoncxoro npannrentcrna ero npemecrnennnxon. B omecrne ne tno roro
cosnannx ncropnuecxo rpannnn, xaxoe xnno n Herpe Bennxom. Fnnsopyxne mocxoncxne ntcoxoponte nmn
oxcnxnn cee n nnemnne npenpnxrnx, n nnyrpennne nononneennx rocyapx ero nnuntmn xanpnsamn, nsrnxamn n
npnntuxamn. uacrnte nononneennx onn npornnononarann uacrntm xe otuaxm crapnnt n ntnocnnn yexenne,
uro Herp esxanocrno pymnn nx crapnny. 3a paspymenntmn n nneenntmn nnont uacrnocrxmn omecrnennoro tra
onn ne nnenn ome cymnocrn craporo n nonoro. Omecrnennax mtcnt eme ne nosntmanact o cosnannx ocnonntx
nauan pyccxo rocyapcrnenno n omecrnenno xnsnn n ocyxana rontxo orentnte ]axrt. Bor nouemy
conpemennnxam Herpa, npncyrcrnonanmnm npn ecuncnenntx nononneennxx, n xpynntx n menxnx, xasanoct, uro
Herp nepenepnyn nnepx nom ncm crapym xnsnt, ne ocrannn xamnx na xamne or craporo nopxxa. Bnonsmenennx
craporo nopxxa onn cunrann sa nonnoe ero ynnuroxenne.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


Herp I n Honrancxo nrne. Xyoxnnx Horann Tannay+p. 1724

Taxomy nneuarnennm conpemennnxon coecrnonan n cam Herp. Ero noneenne, ncx ero manepa ecrnonart
noxastnann, uro on ne npocro nnonsmenxer crapte nopxxn, no nnraer x nnm crpacrnym npaxy n opercx c nnmn
oxecrouenno. On ne ynyuman crapnny, a rnan ee n npnnynrentno samenxn nontmn nopxxamn. 3ro necnoxonoe
ornomenne x cnoemy eny, oeno xapaxrep exrentnocrn, nenyxnte xecroxocrn, npnnynrentnocrt n crporocrt
meponpnxrn nce +ro xnnnoct y Herpa xax pesyntrar nneuarnenn ero ercrna n monoocrn. Btpocmn cpen
optt n npaxt, nnenmn n orxptrte ynrt, n ranym onnosnnnm, Herp ncrynnn na nyrt pe]opm anexo ne co
cnoxontm yxom.
On nenannen ry cpey, xoropax orpannxna ero ercrno, n re remnte cropont crapo xnsnn, xoropte cenann
nosmoxno +ry cpey. Ho+romy, ynnuroxax n nnonsmenxx crapte nopxxn, on n cnom exrentnocrt monapxa nnocnn
nnunte uyncrna nocrpaanmero uenonexa. Hpnnyxennt oportcx sa cnom nnacrt n camocroxrentnocrt npn nauane
npannennx, Herp coxpannn oente npnemt nancera. Bcrpeuennt orxptro npaxo cnauana, uyncrnyx n nosxe
cxptroe npornnoecrnne cee n omecrne, Herp nce npemx oponcx sa ro, no uro nepnn n uro cunran nonesntm. B
+rom oxcnenne rex ocoennocre n pe]opmannonno exrentnocrn Herpa, xoropte coomnnn ero pe]opmam ueprt
pesxoro, nacnntcrnennoro nepenopora. Onaxo no cymecrny cnoemy +rn pe]opmt ne tnn nepenoporom.
B ocnonannom nm Canxr-Herepypre nmneparop Herp Bennxn cxonuancx 28 xnnapx 1725 roa na 53-m roy xnsnn,
ne ocrannn npeemnnxa. Ero noxoponnnn n Herponannoncxom coope.


Herp I naxptnaer saronopmnxon n ome Htxnepa 23 ]enpanx 1697 roa. Xyoxnnx Aont] Bapneman. 1884

HMHEPATPHHA EKATEPHHA II BEAHKAR
(17291796)
Hpnnnecca Co]tx-upeepnxa-Anrycra Anrantr-Hepcrcxax ponnact 21 anpenx (2 max no nonomy crnnm, xoropt
yxe tn nneen x +romy npemenn n 3anano Enpone) 1729 roa n Brerrnne. out Xpncrnana Anrycra xnxsx Anrantr-
Hepcrcxoro, renepana npyccxo cnyxt, n Horannt Ennsanert repnornnn Iontmren-Iorropn.
Hpnexana n Canxr-Herepypr 3 ]enpanx 1744 roa n npnnxna npanocnanne 28 nmnx 1744 roa. 21 anrycra 1745 roa
tna onenuana c rpompontm parom nennxnm xnxsem Herpom ueoponnuem.
Or npnpot tna oapena ontmnm ymom, cnntntm xapaxrepom. Hanpornn, ee myx tn uenonex cnat, ypno
nocnnrannt. He pasenxx ero yonontcrnn, Exarepnna Anexceenna oranact urennm n cxopo or npocroymntx
pomanon nepemna x xnnram ncropnuecxnm n ]nnoco]cxnm. Boxpyr nee cocrannncx nspannt xpyxox, n xoropom
nanontmnm onepnem nontsonannct cnauana xnxst H. Canrtxon, a norom Cranncnan Honxroncxn, nnocnecrnnn
xopont Hapcrna Hontcxoro.
Ornomennx nennxo xnxrnnn x nmneparpnne Ennsanere Herponne ne ornnuannct ocoenno cepeunocrtm, uro
tno nsanmno. Kora y Exarepnnt Anexceennt ponncx ctn Hanen, nmneparpnna nsxna peenxa x cee n pexo
osnonxna marepn nnert ero.
Ennsanera Herponna cxonuanact 25 exapx 1761 roa. Co ncrynnennem na npecron nmneparopa Herpa III nonoxenne
ero xent crano eme xyxe. nopnont nepenopor 28 nmnx 1762 roa n rnent myxa nosnenn Exarepnny II na
Poccncxn npecron.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


Hoprper Exarepnnt II. Xyoxnnx Anexce Anrponon. 1766

Cyponax mxona xnsnn n npnpont ym nomornn nono nmneparpnne n camo ntrn ns nectma sarpynnrentnoro
nonoxennx, n ntnecrn ns nero Poccnm. Kasna tna nycra, monononnx noannxna ropronnm n npomtmnennocrt;
xpecrtxne sanocxne n xpenocrnte nonnonannct cnyxamn o cnooe, ro n eno nosononnxnmnmncx; xpecrtxne c
sanano rpannnt exann n Hontmy. Hpn raxnx ocroxrentcrnax ncrynnna Exarepnna Anexceenna na npecron, npana
na xoropt npnnanexann no saxony o npecrononacnenn ee ctny. Ho ona nonnmana, uro manonernn ctn cenancx
t na npecrone nrpymxo pasnnuntx nopnontx naprn. Perenrcrno tno enom nenpountm cyta Menmnxona,
Fnpona, Annt Heonontonnt y ncex tna na namxrn.
Hponnnarentnt nsrnx nmneparpnnt onnaxono nnnmarentno ocranannnnancx na xnnennxx xnsnn, xax n Poccnn, rax
n sa rpannne. uepes na mecxna no ncrynnennn na npecron, ysnan, uro snamennrax ]pannyscxax 3nnnxnonenx
ocyxena napnxcxnm napnamenrom sa esoxne n npoonxenne ee sanpemeno, Exarepnna Anexceenna npenoxnna
Bontrepy n npo nsanart +ry +nnnxnonenm n Pnre. Ono +ro npenoxenne cxnonnno na ee cropony nyumne ymt,
ananmne rora nanpannenne omecrnennomy mnennm no nce Enpone.
Exarepnna II xopononanact 22 cenrxpx 1762 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx n npotna n Mocxne
ocent n snmy. Ha cneymmn ro cocroxnact peoprannsannx Cenara, pasenenne ero na mecrt enapramenron. B 1764
roy tn oxnnen Mann]ecr o cexynxpnsannn nepxonntx nnaenn, ocnonant Cmontnt nncrnryr naropontx
ennn n nmneparopcxn 3pmnrax, nepno xonnexnne xoroporo crann 225 xaprnn, nocrynnnmnx or epnnncxoro
xommepcanra H.3. Ionxoncxoro n cuer noramennx onra pyccxo xasne.
Herom 1764 roa nonopyunx Mnponnu sayman nosnecrn na npecron coepxanmerocx n Bnnccentyprcxo
xpenocrn Hnana VI Anrononnua, ctna Annt Heonontonnt n repnora Anrona-Vntpnxa Fpaynmner-Fenepn-
Hmnenyprcxoro. 3amtcen ne yancx Hnan Anrononnu 5 nmnx no npemx nontrxn x ero ocnooxennm tn
sacrpenen onnm ns xapayntntx conar; Mnponnu tn xasnen no npnronopy cya.
B 1764 roy xnxsm Bxsemcxomy, nocnannomy ycmnpxrt xpecrtxn, npnnncanntx x sanoam, neneno tno nccneonart
nonpoc o ntroe nontnoro rpya nepe xpenocrntm. Tor xe nonpoc npenoxen tn nnont yupexennomy
3xonomnuecxomy omecrny. Hpexe ncero npecroxno pemnrt nonpoc o monacrtpcxnx xpecrtxnax, npnnxnmn
ocoenno ocrpt xapaxrep eme npn Ennsanere Herponne. Ennsanera n nauane cnoero napcrnonannx nosnparnna nmennx
monacrtpxm n nepxnam, no n 1757 roy ona c oxpyxanmnmn ee canonnnxamn npnmna x yexennm n neoxonmocrn
nepeart ynpannenne nepxonntmn nmymecrnamn n cnercxne pyxn. Herp III npnxasan ncnonnnrt npenauepranne
Ennsanert n nepeart ynpannenne nepxonntmn nmymecrnamn xonnernn +xonomnn. Onncn monacrtpcxnx nmymecrn
nponsnonnnct xpane rpyo. Hpn ncrynnennn Exarepnnt II na npecron apxnepen noann e xanot n npocnnn o
nosnpamennn nm ynpannennx. Exarepnna II no conery Fecryxena-Pmmnna yonnernopnna nx xenanne, ormennna
xonnernm +xonomnn, no ne ocrannna cnoero namepennx, a rontxo ornoxnna ero ncnonnenne. Ona rora xe
pacnopxnnact, urot xomnccnx 1757 roa nosononnna cnon sanxrnx. Hpnxasano tno nponsnecrn nonte onncn
monacrtpcxnm n nepxonntm nmymecrnam. Ho n nontmn onncxmn yxonencrno tno neonontno; npornn nnx
ocoenno noccran mnrpononnr Pocroncxn Apcenn Maneennu. B onecennn x Cnnoy on ntpaxancx pesxo,
nponsnontno ronxyx nepxonno-ncropnuecxne ]axrt, axe ncxaxax nx, enax ocxopnrentnte nx nmneparpnnt
cpannennx. Cnno npecrannn eno nmneparpnne, n naexe, uro ona n na +ror pas ntxaxer cnom otunym mxrxocrt.
Haexa ne onpananact, onecenne Apcennx ntsnano raxoe paspaxenne n Exarepnne, xaxoro ne sameuann n ne nn
npexe, nn nocne. Ona ne morna npocrnrt Apcennm cpannenne ee c Rnnanom Orcrynnnxom n Hyo, xenanne
ntcrannrt ee napymnrentnnne cnoero cnona. Apcenn tn npnronopen x cctnxe n Apxanrentcxym enapxnm, n
Hnxonaencxn Kopentcxn monacrtpt, a sarem, ncnecrnne nontx onnnenn, x nnmennm monamecxoro cana n
noxnsnennomy sarouennm n Penene.
Kax t n ormecrxy ymepme Ennsanere Herponne n ee ]anopnry rpa]y Anexcem Ipnroptennuy Pasymoncxomy, 10
noxpx 1764 roa Exarepnna II cmecrnna ero mnamero para Knpnnna c onxnocrn rermana na Vxpanne. Bmecro
ynpasnennoro rermancrna tna yupexena Manopoccncxax xonnernx no rnane c rpa]om H.A. Pymxnnentm.
Vnennuenne uncna xpenocrntx xpecrtxn nocpecrnom rpomantx pasau ]anopnram n canonnnxam nacenenntx
nmenn, yrnepxenne xpenocrnoro npana n Manopoccnn nceneno noxarcx remntm nxrnom na namxrt Exarepnnt II. He
cneyer, onaxo, ynycxart ns nny, uro manopasnnrocrt pyccxoro omecrna cxastnanact n ro npemx na xaxom mary.
Tax, xora rocyaptnx saymana ormennrt ntrxy n npenoxnna +ry mepy Cenary, cenaropt ntcxasann onacenne, uro
n cnyuae orment ntrxn nnxro, noxact cnart, ne yer ynepen, xnn nn on ncraner noyrpy. Ho+romy, ne ynnuroxax
ntrxn rnacno, Exarepnna pasocnana cexpernoe npenncanne, urot n enax, re ynorpenxnact ntrxa, cytn
ocnontnann t cnon ecrnnx na X rnane Haxasa, n xoropo ntrxa ocyxena xax eno xecroxoe n xpane rnynoe.
B nauane napcrnonannx Exarepnnt II nosononnnact nontrxa cosart yupexenne, nanomnnanmee Bepxonnt
rant coner, no n nono ]opme, no nmenem nocroxnnoro conera nmneparpnnt. Counnnrenem npoexra tn rpa]
Hannn. Ienepan-]entnexmecrep Bnntya nanncan nmneparpnne: ne snam, xro cocrannrent +roro npoexra, no
mne xaxercx, xax yro on no nnom samnrt monapxnn ronxnm opasom onee cxnonxercx x apncroxparnuecxomy
npannennm. Bnntya tn npan; no rocyaptnx n cama nonnmana onnrapxnuecxn xapaxrep npoexra. Ona ero
nonncana, no epxana no cyxnom, n on nnxora ne tn onapoonan. Taxnm opasom, nex Hannna o conere ns
mecrn nocroxnntx unenon ocranact ono meuro; uacrnt coner npn Exarepnne II ncera cocroxn ns cmenxmmnxcx
unenon.
3nax, xax nepexo Herpa III na cropony Hpyccnn paspaxan omecrnennoe mnenne, nmneparpnna npnxasana pyccxnm
renepanam conmart nerpannrer n +rnm cnococrnonana npexpamennm nont.
Bnyrpennne ena rocyapcrna rpeonann ocoennoro nnnmannx. Fonee ncero nopaxano orcyrcrnne npanocynx.
Iocyaptnx no +romy nonoy ntpaxanact +neprnuno: Hnxonmcrno nospocno o raxo crenenn, uro ena nn ecrt
camoe manoe mecro npannrentcrna, n xoropom t cy es sapaxennx ce xsnt ornpannxncx; nmer nn xro mecro
nnarnr; samnmaercx nn xro or xnenert ooponxercx entramn; xnenemer nn xro na xoro nce xnrpte nponcxn cnon
noxpennxer apamn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoprper necapennua Herpa ueoponnua n nennxo xnxrnnn Exarepnnt Anexceennt. Xyoxnnx Ieopr Xpncro]
Ipoor. 1740-e

Ocoenno nopaxena tna Exarepnna II, ysnan, uro n npeenax Honropocxo ryepnnn pann c xpecrtxn entramn
sa npnneenne nx x npncxre na nepnocrt nmneparpnne. Taxoe nonoxenne npanocynx sacrannno ee cosnart n 1766 roy
xomnccnm nx nsannx Vnoxennx. 3ro xomnccnn ona npyunna cno Haxas, xoroptm xomnccnx onxna tna
pyxonocrnonartcx npn cocrannennn Vnoxennx. Haxas tn cocrannen na ocnonannn ne Monrecxte n Fexxapnn.
ena nontcxne, nosnnxmax pyccxo-rypenxax nona 17681774 roon n nnyrpennne cmyrt npnocranonnnn
saxonoarentnym exrentnocrt nmneparpnnt o 1775 roa. Hontcxne ena ntsnann pasen n naenne Hontmn.
Pyccxo-rypenxax nona xonunnact Kmuyx-Kanapxncxnm mnpom, xoropt tn parn]nnnponan n 1775 roy. Ho
+romy mnpy Hopra npnsnana nesanncnmocrt xptmcxnx n yxaxcxnx rarap; ycrynnna Poccnn Ason, Keput, Ennxane n
Knnypn; orxptna pyccxnm xopanxm cnoont xo ns uepnoro mopx n Cpensemnoe; aponana npomenne
xpncrnanam, npnnxnmnm yuacrne n none; onycrnna xoaracrno Poccnn no enam monancxnm.
Bo npemx pyccxo-rypenxo nont n 1771 roy n Mocxne cnnpencrnonana uyma, ntsnanmax uymno ynr. Or +ro
uymt nornno 130 rtcxu uenonex.
Ha nocroxe Poccnn pasropencx eme onee onacnt ynr, nsnecrnt no nasnannem Hyrauenmnnt. Hyrauencxn
mxrex nonxnn xnnxne xasaxn, neonontnte nepemenamn n nx xasanxom try. B 1773 roy oncxo xasax Ementxn
Hyrauen npnnxn nmx Herpa III n nonxn snamx ynra. Exarepnna II nopyunna ycmnpenne mxrexa Fnnxony, xoropt
cpasy nonxn cymnocrt ena. Baxen ne Hyrauen, cxasan on, naxno omee neyonontcrnne. K xnnxnm xasaxam n x
ynronanmnm xpecrtxnam npncoennnnnct amxnpt, xanmtxn, xnprnst. Fnnxon, pacnopxxaxct ns Kasann, nnnyn
co ncex cropon orpxt n mecra onee onacnte. Knxst Ionnntn ocnoonn Openypr, Mnxentcon V]y, Mancypon
nnxn ropoox. B nauane 1774 roa ynr cran yrnxart, no Fnnxon ymep or nsnemoxennx, n mxrex pasropencx nnont.
Hyrauen onnaen Kasantm n nepepocnncx na npant eper Bonrn. Mecro Fnnxona sanxn rpa] H. Hannn, no ne
samennn ero. Mnxentcon pasnn Hyrauena no Apsamacom n saroponn emy nyrt x Mocxne. Hyrauen pocnncx na mr,
nsxn Hensy, Herponcx, Caparon n nese neman nopxn. Hs Caparona on nnnyncx x Hapnntny, no tn ornr n no
uepntm pom cnona pasnr Mnxentconom. Kora x nocxy npntn Cynopon, camosnanen uyrt epxancx n tn ncxope
ntan cnonmn coomnnxamn. B xnnape 1775 roa Hyrauen tn xasnen n Mocxne.
C 1775 roa nosononnnact saxonoarentnax exrentnocrt Exarepnnt II, nnonne, nnpouem, n nepe rem ne
npexpamanmaxcx. Tax, n 1768 roy ynpasnent tnn xommepuecxn n nopxncxn anxn n yupexen rax nastnaemt
accnrnannonnt, nnn pasmennt, anx. B 1775 roy npexpameno tno cymecrnonanne 3anopoxcxo Ceun, n es roro
xnonnnmecx x naennm. B rom xe 1775 roy nauaro npeopasonanne nponnnnnantnoro ynpannennx. Hsano tno
yupexenne nx ynpannennx ryepnn, xoropoe nnonnoct nente nanart ner: n 1775 roy ono nauanoct c Tnepcxo
ryepnnn n xonunnoct n 1796 roy yupexennem Bnnencxo ryepnnn. Taxnm opasom, pe]opma nponnnnnantnoro
ynpannennx, nauarax Herpom Bennxnm, tna ntneena Exarepnno II ns xaornuecxoro cocroxnnx n saxonuena.
B 1776 roy rocyaptnx nonenena n npomennxx cnono pa samennrt cnonom nepnonoannt.
K xonny nepno pyccxo-rypenxo nont nonyunn ocoenno naxnoe snauenne xnxst I.A. Horemxnn, crpemnnmncx x
nennxnm enam. Bmecre co cnonm corpynnxom Fesopoxo on cocrannn npoexr, nsnecrnt no nasnannem rpeuecxoro.
Ipannosnocrt +roro npoexra paspymnn Orromancxym Hopry, noccranonnrt Ipeuecxym nmnepnm, na npecron
xoropo nosnecrn nennxoro xnxsx Koncranrnna Hannonnua, nonpannnact rocyaptne. Hpornnnnx nnnxnnx n nnanon
Horemxnna rpa] H. Hannn, nocnnrarent necapennua Hanna n npesnenr xonnernn nnocrpanntx en, urot ornneut
Exarepnny II or rpeuecxoro npoexra, nonec e npoexr noopyxennoro nerpannrera. Boopyxennt nerpannrer n
1780 roy nmen nentm oxasart noxponnrentcrno ropronne nerpantntx rocyapcrn no npemx nont n tn nanpannen
npornn Anrnnn, uro tno nentrono nx nnanon Horemxnna. Hpecneyx cno mnpoxn n ecnonesnt nx Poccnn
nnan, Horemxnn nororonnn xpane nonesnoe n neoxonmoe nx Poccnn eno npncoennenne Kptma. B Kptmy c
npnsnannx ero nesanncnmocrn nonnonannct ne naprnn pyccxax n rypenxax. Hx opta ana nono sanxrt Kptm n
Kyancxym onacrt. Mann]ecrom 1783 roa tno oxnneno npncoennenne Kptma n Kyancxo onacrn x Poccnn.
Hocnenn xan Barnn-Inpe tn ornpannen n Boponex, Kptm nepenmenonan n Tanpnuecxym ryepnnm, naern
xptmnen npexparnnnct. Hpenonaramr, uro ncnecrnne naeron xptmnen Bennxax n Manax Poccnx n uacrt Hontmn c
XV nexa o 1788 roa nnmnnact or rpex o uertpex mnnnnonon uenonex. Hnennnxon opamann n paon, nnennnnt
nanonnxnn rapemt nnn cranonnnnct, xax patnn, n pxt xencxo npncnyrn. B Koncranrnnonone y mamenmxon
xopmnnnnt, nxntxn tnn pyccxne. B XVI, XVII n axe n XVIII nexax Benennx n upannnx ynorpenxnn saxonanntx n
xanant pyccxnx paon, xynnenntx na ptnxax Henanra, n xauecrne paornnxon na ranepax. Fnarouecrnnt Hmonnx
XIV crapancx rontxo o rom, urot +rn pat ne ocranannct cxnsmarnxamn. Hpncoennenne Kptma nonoxnno xonen
nosopno ropronne pyccxnmn paamn.
Bcne sa rem Hpaxnn II, napt Ipysnn, npnsnan nporexropar Poccnn. 1785 ro osnamenonan nymx naxntmn
saxonoarentntmn axramn: Xanonanno rpamoro nopxncrny n Iopoontm nonoxennem. Vcran o napontx
yunnnmax 15 anrycra 1786 roa ocymecrnnen tn rontxo n mantx pasmepax. Hpoexrt o ocnonannn ynnnepcnreron n
Hcxone, uepnnrone, Hense n Exarepnnocnane ornoxnnn. B 1783 roy ocnonana tna Poccncxax axaemnx nx
nsyuennx ponoro xstxa. Honoxeno tno nauano opasonannm xenmnn. Vupexent nocnnrarentnte oma, nneeno
ocnonpnnnnanne, cnapxxena +xcnennnx Hannaca nx nsyuennx oranenntx oxpann.
Bparn Horemxnna ronxonann, ne nonnmax naxnocrn npnoperennx Kptma, uro Kptm n Honopoccnx ne croxr
norpauenntx na nx ycrpocrno ener. Tora Exarepnna II pemnnact cama ocmorpert nnont npnoperennt xpa.
Conponoxaemax ancrpncxnm, anrnncxnm n ]pannyscxnm nocnamn, c rpomano cnnro n 1787 roy ona
ornpannnact n nyremecrnne. Apxnenncxon Mornnencxn Ieoprn Konnccxn ncrpernn ee n Mcrncnanne peutm,
xoropax ormeuanact conpemennnxamn xax opasen xpacnopeunx. Bect xapaxrep peun onpeenxercx ee nauanom:
Ocrannm acrponomam oxastnart, uro 3emnx oxono Connna opamaercx: name Connne noxpyr nac xonr. B Kanene
ncrpernn rocyaptnm Cranncnan Honxroncxn, xopont Hontcxn; nns Kean ancrpncxn nmneparop Hocn] II.
On c Exarepnno II nonoxnn nepnt xament ropoa Exarepnnocnana, nocernn *censored*con n ocmorpen rontxo uro
cosannt Horemxnntm uepnomopcxn ]nor. Bo npemx nyremecrnnx Hocn] sameuan rearpantnocrt n ocranonxe,
nnen, xax nacxopo cronxnn napo n xxot crpoxmnecx cenennx; no n *censored*cone on ynnen nacroxmee eno n
oran cnpanennnocrt Horemxnny.
Bropax pyccxo-rypenxax nona npn Exarepnne II neena tna n comse c Hocn]om II n 17871791 roax. Mnpnt
oronop tn saxnmuen n ccax 29 exapx 1791 roa. 3a nce noet Poccnx nonyunna rontxo Ouaxon a crent mexy
Fyrom n nenpom, raxxe nornepxeno npncoennenne x Poccnn Kptma n Kyann.
B ro xe npemx mna c nepemenntm cuacrtem nona co Bnenne, oxnnennax Iycranom III 30 nmnx 1788 roa. Ona
oxonunnact 3 anrycra 1790 roa Bepentcxnm mnpom na ycnonnxx coxpanennx panee cymecrnonanme rpannnt.
Bo npemx nropo pyccxo-rypenxo nont nponsomen nepenopor n Hontme: 3 max 1791 roa tna onapoonana
nonax Koncrnrynnx, uro npnneno xo nropomy paseny Hontmn n 1793 roy, a sarem n x rpertemy n 1795 roy. Ho
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nropomy paseny Poccnx nonyunna ocrantnym uacrt Mnncxo ryepnnn, Bontnt n Hoonnm, no rpertemy
Iponencxoe noenocrno n Kypnxnnm.
B 1796 roy, nocnenem roy napcrnonannx Exarepnnt II, rpa] Banepnan 3yon, nasnauennt rnannoxomanymmnm
n noxoe npornn Hepcnn, noxopnn epenr n Faxy; ycnexn ero tnn ocranonnent sa cmeprtm rocyaptnn.
Hocnenne rot napcrnonannx Exarepnnt II ompaunnnct peaxnnonntm nanpannennem. Tora pastrpanact
]pannyscxax penonmnnx, n c poccncxo omamne peaxnne ncrynnna n coms peaxnnx omeenponecxax, nesynrcxo-
onnrapxnuecxax. Arenrom n opynem ee tn nocnenn nmnmen nmneparpnnt xnxst Hnaron 3yon, nmecre c
parom rpa]om Banepnanom. Enponecxo peaxnnn xorenoct nrxnyrt Poccnm n opty c penonmnnonno upannne,
opty, uyxym npxmtm nnrepecam Poccnn. Iocyaptnx ronopnna npecrannrenxm peaxnnn nmesnte cnona n ne
anana nn onoro conara. Tora ycnnnnnct noxont no ee rpon, nosononnnnct onnnennx, uro ona nesaxonno
sannmaer npecron, npnnanexamn ee ctny Hanny Herponnuy. Ecrt ocnonanne npenonarart, uro n 1790 roy
roronnnact nontrxa nosnecrn Hanna Herponnua na npecron. C +ro nontrxo, nepoxrno, coennena ntctnxa ns
Herepypra npnnna upnpnxa Bmpremeprcxoro.
omamnxx peaxnnx rora xe onnnxna Exarepnny II xxot n upesmepnom cnooomtcnnn. Exarepnna cocrapnnact,
npexne ornarn n +neprnn nourn ne ocranoct n cnea. H nor npn raxnx ocroxrentcrnax n 1790 roy noxnnxercx xnnra
Panmena Hyremecrnne ns Herepypra n Mocxny c npoexrom ocnooxennx xpecrtxn, xax t ntnncanntm ns
crare Haxasa nmneparpnnt. Hecuacrnt Panmen tn naxasan cctnxo n Cnnpt. Moxer trt, +ra xecroxocrt
tna pesyntrarom onacennx, uro ncxnmuenne ns Haxasa crare o ocnooxennn xpecrtxn couryr sa nnnemepne co
cropont rocyaptnn.
B 1796 roy tn nocaxen n Bnnccentyprcxym xpenocrt Hnxona Hnanonnu Honnxon, cront mnoro nocnyxnnmn
pyccxomy npocnemennm. Tantm mornnom +ro mept tnn cnomennx Honnxona c Hannom Herponnuem. B 1793 roy
xecroxo norepnen Knxxnnn sa cnom rparenm Banm. B 1795 roy axe epxannn noneprcx noospennm n
penonmnnonnom nanpannennn sa nepenoxenne 81-ro ncanma, osarnannennoe Bnacrnrenxm n cynxm. Tax xonunnoct
nonxnmee nannonantnt yx npocnernrentnoe napcrnonanne Exarepnnt II. Hecmorpx na peaxnnm nocnennx ner,
nasnanne npocnernrentnoro ocranercx sa nnm n ncropnn. C +roro napcrnonannx n Poccnn nauann cosnanart snauenne
rymanntx ne, nauann ronopnrt o npane uenonexa mtcnnrt na naro cee noontx.
Oapennax nnreparypntm rananrom, nocnpnnmunnax n uyrxax x xnnennxm oxpyxamme xnsnn, Exarepnna II
npnnnmana exrentnoe yuacrne n n nnreparype cnoero npemenn. Bosyxennoe em nnreparypnoe nnxenne tno
nocnxmeno paspaorxe npocnernrentcxnx ne XVIII nexa. Mtcnn o nocnnrannn, nxparne nsnoxennte n ono ns
rnan Haxasa, nnocnecrnnn tnn nopono pasnnrt rocyaptne n anneropnuecxnx cxasxax O napennue Xnope
(1781 ro) n O napennue uenee (1782 ro) n, rnanntm opasom, n Hncrpyxnnn xnxsm H. Canrtxony, anno npn
nasnauennn ero nocnnrarenem nennxnx xnxse Anexcanpa n Koncranrnna Hannonnue (1784 ro). Hearornuecxne
nen, ntpaxennte n +rnx counnennxx, nmneparpnna npenmymecrnenno sanmcrnonana y Monrenx n Hoxxa; y nepnoro
ona nsxna omn nsrnx na nenn nocnnrannx, nroptm nontsonanact npn paspaorxe uacrnocre. Pyxonoxct
Monrenem, Exarepnna II ntnnnyna na nepnoe mecro n nocnnrannn npancrnennt +nemenr nocexrt n yme uenonexa
rymannocrt, cnpanennnocrt, ynaxenne x saxonam, cnncxonrentnocrt x nmxm. B ro xe npemx ona rpeonana, urot
ymcrnennax n ]nsnuecxax cropont nocnnrannx nonyuann nanexamee pasnnrne. Hnuno nex nocnnranne cnonx nnyxon
o cemnnernero nospacra, ona cocrannna nx nnx nenym yuenym nnnorexy. nx nennxnx xnxse tnn nanncant nx
aymxo n 3anncxn xacarentno poccncxo ncropnn. B uncro ennerpncrnuecxnx counnennxx, x xoroptm
npnnanexar xypnantnte crartn n pamarnuecxne nponsneennx, Exarepnna II xnnxercx ropaso onee opnrnnantno,
uem n counnennxx nearornuecxoro n saxonoarentnoro xapaxrepa. Vxastnax na ]axrnuecxne npornnopeunx neanam,
cymecrnonanmnm n omecrne, ee xomenn n carnpnuecxne crartn onxnt tnn n snaunrentno mepe coecrnonart
pasnnrnm omecrnennoro cosnannx, enax onee nonxrntmn naxnocrt n nenecoopasnocrt npenpnnnmaemtx em
pe]opm.
Exarepnna II Bennxax cxonuanact 6 noxpx 1796 roa n tna noxoponena n Herponannoncxom coope Canxr-
Herepypra.

HMHEPATOP AAEKCAHP II HHKOAAEBHH
(18181881)
Crapmn ctn nmneparopa Hnxonax Hannonnua n nmneparpnnt Anexcanpt ueoponnt. Ponncx n Mocxne 17
anpenx 1818 roa. Oxnnen nacnennxom Poccncxoro npecrona 12 exapx 1825 roa, necapennuem 30 anrycra
1831 roa.
Hacrannnxom Anexcanpa tn no+r B.A. Xyxoncxn, nocnnrarenem renepan K.K. Mepep. B +ry naxnym
onxnocrt Mepep ncrynnn 12 nmnx 1824 roa, xora nennxomy xnxsm ena ncnonnnnoct 6 ner, n c neyromnmtm
ycepnem ncnonnxn ee n npoonxenne 10 ner. Hecomnenno, uro nnnxnne +roro ntcoxorymannoro nocnnrarenx na mnoe
cepne ero nnromna tno camoe narornopnoe. He menee narornopno tno nnnxnne n snamennroro no+ra Bacnnnx
Anpeennua Xyxoncxoro, pyxononrenx ero xnaccntx sanxrn. Her nnxaxoro comnennx, uro Xyxoncxn omnm cnonm
nnnxnnem coecrnonan nororonxe cnoero nnromna x yymemy ocnooxennm xpecrtxn.
Ho ocrnxennn conepmennonernx nacnennx necapennu conepmnn nyremecrnne no Poccnn n conponoxennn
Kanennna, Xyxoncxoro n ]nnrent-amranra Rptennua. Hepnt ns napcxoro poa on nocernn n 1837 roy Cnnpt, n
pesyntrarom +roro nocemennx oxasanoct cmxruenne yuacrn nonnrnuecxnx cctntntx. Hosnee, yyun na Kanxase,
necapennu ornnunncx npn nanaennn ropnen, sa uro tn narpaxen openom Cnxroro Ieoprnx 4- crenenn.


Hoprper Anexcanpa II. Xyoxnnx Erop Forman. 1856

B 1838 roy Anexcanp Hnxonaennu nyremecrnonan no Enpone n n cemecrne nennxoro repnora Hmnnra Ieccen-
apmmrarcxoro nspan cee n cynpyrn npnnneccy Maxcnmnnnany-Bnntrentmnny-Anrycry-Co]nm-Mapnm (ponnact
27 nmnx 1824 roa). Ho npntrnn n Poccnm 5 exapx 1840 roa ona npnnxna cnxroe mnponomasanne no ycrany
Pyccxo Hpanocnanno Hepxnn c nmenem nennxo xnxxnt Mapnn Anexcanponnt. Ha pyro ent nocneonano
opyuenne, a 16 anpenx 1841 r. conepmeno tno paxocoueranne.
Or paxa nmneparopa Anexcanpa II c Mapne Anexcanponno ponnnct ern: nennxax xnxrnnx Anexcanpa
Anexcanponna (ponnact 19 anrycra 1842 r.), nennxn xnxst, nacnennx, necapennu Hnxona Anexcanponnu
(ponncx 8 cenrxpx 1843 r.), nennxn xnxst Anexcanp Anexcanponnu, yymn nmneparop Anexcanp III (ponncx
26 ]enpanx 1845 r.), nennxn xnxst Bnanmnp Anexcanponnu (ponncx 10 anpenx 1847 r.), nennxn xnxst Anexce
Anexcanponnu (ponncx 2 xnnapx 1850 r.), nennxax xnxrnnx Mapnx Anexcanponna (ponnact 5 oxrxpx 1853 r.),
nennxn xnxst Cepre Anexcanponnu (ponncx 29 anpenx 1857 r.), nennxn xnxst Hanen Anexcanponnu (ponncx 21
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cenrxpx 1860 r.).
Hocne xonunnt cynpyrn c 1880 roa Anexcanp II cocroxn n mopranarnuecxom paxe c xnxrnne E.M. Rptencxo
(onropyxo), or xoropo nmen uertpex ere.
Eme yyun nacnennxom, Anexcanp Hnxonaennu yuacrnonan n enax ynpannennx rocyapcrnom. B nocnenne rot
napcrnonannx nmneparopa Hnxonax no npemx ero nyremecrnn necapennu neonoxparno samenxn cnoero anrycremero
ponrenx. B 1848 roy no npemx cnoero npetnannx npn Bencxom, Fepnnncxom n pyrnx nopax on ncnonnxn
pasnnunte naxnte nnnomarnuecxne nopyuennx. Hpnnxn n cnoe ynpannenne noenno-yuente saneennx, Anexcanp
Hnxonaennu c ocoenno nmontm saornncx o nx nyxax, yconepmencrnonannn npenoanannx n nocnnrannx.
Bcrynnenne Anexcanpa II na npecron 19 ]enpanx 1855 roa nponsomno npn ouent rxxxnx ocroxrentcrnax.
Kptmcxax nona, re Poccnn npnxonnoct nmert eno c coennenntmn cnnamn nourn ncex rnanntx enponecxnx
epxan, npnnnmana nenaronpnxrnt nx Poccnn oopor. Hecmorpx, onaxo, na cnoe mnponmne, xoropoe tno
nsnecrno n n Enpone, Anexcanp II ntpasnn rnepym pemnmocrt npoonxart opty n onrtcx nouernoro mnpa.
Hapano tno o 360 rtcxu uenonex ononuennx, crontxo xe ann rpn pexpyrcxnx naopa. Croxocrt n myxecrno
pyccxnx nocx npn orcrannannn Cenacrononx ntstnann nocropxennoe ynnnenne axe co cropont nparon. Hmena
Kopnnnona, Haxnmona n pyrnx nonxononen noxptnnct neynxaemo cnano. Haxonen, onaxo, crpamnoe ecrnne
nenpnxrentcxo aprnnnepnn, paspymanme namn yxpennennx n exenenno ynocnnme rtcxun nme, n conoxynnt
mrypm Cenacrononx ncemn comsnnxamn, nponsneennt 27 anrycra 1855 roa, sacrannnn pyccxne nocxa noxnnyrt
mxnym uacrt ropoa. Haenne Cenacrononx, onaxo, ne npnnecno nenpnxrenm snaunrentno nontst.
C pyro cropont, pyccxne tnn oruacrn nosnarpaxent ycnexom n Mano Asnn: Kapc +ra nenpncrynnax
xpenocrt, ycnnennax eme anrnnuanamn, 16 noxpx 1855 roa tn nsxr renepanom Mypantentm co ncem
mnorouncnenntm ero rapnnsonom. 3ror ycnex ocrannn nam nosmoxnocrt ntxasart cnom roronnocrt x mnpy.
Comsnnxn, raxxe yromnennte nono, oxorno roront tnn ncrynnrt n neperonopt, xoropte n nauannct uepes
nocpecrno Bencxoro nopa. B Hapnxe copannct npecrannrenn cemn epxan (Poccnx, upannnx, Ancrpnx, Anrnnx,
Hpyccnx, Capnnnx n Typnnx), n 18 mapra 1856 roa tn saxnmuen mnpnt rpaxrar. Inannte ycnonnx +roro oronopa
tnn cneymmne: nnananne no uepnomy mopm n ynam orxptro nx ncex xyneuecxnx cyon, nxo n uepnoe mope,
Foc]op n apanennt saxptr nx noenntx xopane, sa ncxnmuennem rex nerxnx noenntx cyon, xoropte xaxax
epxana coepxnr n ycrte ynax nx oecneuennx na nem cnoonoro nnanannx. Poccnx n Typnnx no nsanmnomy
cornamennm coepxar na uepnom mope pannoe uncno xopane. Poccnx n nnax oecneuennx cnoonoro nnanannx no
ynam ycrynaer ynacxnm xnxxecrnam uacrt cnoe reppnropnn oxono ycrtx +ro pexn. Ona raxxe oemaer ne
yxpennxrt Anancxnx ocrponon. Xpncrnane n Typnnn cpannnnamrcx n npanax c mycyntmanamn, ynacxne xnxxecrna
nocrynamr no omn nporexropar Enpont.
Hapnxcxn mnp, xorx n nentront nx Poccnn, tn nce-raxn nouerntm nx nee nnny raxnx mnorouncnenntx n
cnntntx npornnnnxon. Bnpouem, nentronax cropona ero orpannuenne mopcxnx cnn Poccnn na uepnom mope tna
ycrpanena eme npn xnsnn Anexcanpa II saxnnennem or 19 oxrxpx 1870 roa.
Kptmcxax nona onaxnna mnorne nnyrpennne xsnt namero Oreuecrna, noxasana nonnym necocroxrentnocrt
npexnero tra. Oxastnanoct neoxonmtm nonnoe +xonomnuecxoe n connantnoe nepeycrpocrno mnornx uacre
Poccnn. Ho na nyrn nmoro ynyumennx xpenocrnoe npano croxno neymonnmtm npenxrcrnnem. Horpenocrt n
pe]opmax cranonnnact ocxsarentno, neornoxno. H nor c nacrynnennem mnpa ne samennna nauartcx n nonax +pa
nnyrpennero ononnennx. Vxe n saxnmunrentntx cnonax ntcouamero mann]ecra 19 mapra 1856 roa, nosnemanmero
o oxonuannn Kptmcxo nont, ntpasnnact nenax nporpamma yyme exrentnocrn napx-ocnoonrenx: Hpn
nomomn neecnoro Hpomtcna, ncera naroemmero Poccnn, a yrnepnrcx n conepmencrnyercx ee nnyrpennee
naroycrpocrno; npana n mnnocrt a napcrnyer n cyax ee; a pasnnnaercx noncmy n c nonom cnnom crpemnenne x
npocnemennm n ncxxo nonesno exrentnocrn, n xaxt no centm saxonon, nx ncex panno cnpanennntx, panno
noxponnrentcrnymmnx, a nacnaxaercx n mnpe nnoom rpyon nennnntx.
B ent xoponannn, 26 anrycra 1856 roa, nont mann]ecr rocyapx osnamenonancx nentm pxom mnnocre. Ha rpn
roa npnocranonnnn pexpyrcxne naopt, tnn npoment nce xasennte neonmxn, nauert n r. . Ocnooxannct nnn,
no xpane mepe, cmxruannct naxasannx pasntm npecrynnnxam, n rom uncne n rocyapcrnenntm, yuacrnonanmnm n
noccrannn 14 exapx 1825 roa n n rantx omecrnax roro npemenn. Ftn ormenen npnem n pexpyrt manonernnx
enpeen, n naop mexy nocnennmn npnxasano tno nponsnonrt na omnx ocnonannxx n r. n.
Ho nce +rn uacrnte mept, ncrpeuennte c nocroprom Poccne, tnn rontxo npenepnem rex xopenntx pe]opm,
xoroptmn osnamenonanoct napcrnonanne Anexcanpa II. Hpexe ncero, npecroxno pemnrt nonpoc o xpenocrnom
npane, xoropoe, xax ncem tno ouennno, xnnxnoct rnanntm xopnem ncex pyrnx neocrarxon namero Oreuecrna.
Mtcnt o neoxonmocrn ocnooxennx xpecrtxn, n npnrom c sementntm naenom, npeonaana yxe no npemx
nmneparopa Hnxonax I. Bcx nnrennnrennnx ornocnnact x xpenocrnomy npany xax x nocrtnomy sny. Hnreparypa
npoonxana n +rom cmtcne cnannym rpannnm Panmena. ocrarouno ynomxnyrt nmena Ipnoeona, Fennncxoro,
Ipnroponnua, Typrenena. Ho nacrpoenne nnrennnrennnn, xoropax tna no npenmymecrny nopxncxo, ne memano
romy, uro xora nonpoc n xaxom t ro nn tno nne nepexonn na cocnonnoe ocyxenne nopxn, ro n +ro cpee on
ncrpeuan ornop


Hponosrnamenne o xoponannn Anexcanpa II na Kpacno nnoman. Xyoxnnx B.C. Caonnnxon. 1856

Hmneparop Anexcanp II, ncrynax na npecron, tn yexen, uro ocnooxenne xpecrtxn onxno conepmnrtcx
nmenno n ero napcrnonanne. Taxono tno n omee nacrpoenne nnrennnrennnn, n axe n camo xpecrtxncxo cpee
nocnnoct cmyrnoe npeuyncrnne nnsxo nonn. Vxast o ononuennn 1854 roa n n nauane 1855 roa ntsnann n
enxrn ryepnnxx snaunrentnte ecnopxxn, rax xax xpecrtxne maccamn saxnnxnn xenanne ncrynnrt n ononuenne,
cunrax cnyxy n ononuennn sa nepexo x none.
Kora rocyapem tno cxasano n Mocxne cnono o neoxonmocrn n cnoenpemennocrn ocnooxennx xpenocrntx,
ncx Poccnx tna oxnauena nocropxenntmn, paocrntmn naexamn B 1856 roy tn yupexen, a 3 xnnapx 1857
roa nmen cnoe nepnoe saceanne ocot cexpernt xomnrer no nenocpecrnenntm neennem n npecearentcrnom
nmneparopa, saaue xoroporo onxno tno trt paccmorpenne nocranonnenn n npenoxenn o xpenocrnom npane.
Mexy rem, 18 anrycra 1857 roa nocrynnno xoaracrno nopxncrna rpex nnroncxnx ryepnn o ocnooxennn
xpecrtxn, no c coxpanennem sa nomemnxamn npana na semnm. B orner na +ro xoaracrno nocneonan ntcouamn
pecxpnnr, annt Bnnencxomy, rponencxomy n xonencxomy renepan-ryepnaropam, n xoropom rocyapt osnonnn
nopxncrny xaxo ns nasnanntx ryepnn yupenrt xomnrer, xoropt t ntpaoran npoexr ynyumenn tra
xpecrtxn. B rom xe roy raxoe xe osnonenne ano tno nerepyprcxomy n nnxeropocxomy nopxncrny, a n
cneymmem roy nopxnam Mocxnt n pyrnx ryepnn.
Haxonen 19 ]enpanx 1861 roa nocneonan nennxn mann]ecr, cocrannxmmn cnany napx-ocnoonrenx, mann]ecr
o ocnooxennn 22-mnnnnonnoro xpecrtxncxoro nacenennx ns xpenocrno sanncnmocrn.
Ocnooxenne nomemnutnx xpecrtxn conepmnnoct na cneymmnx nauanax. Hpexe ncero, tna oxnnena
oxsarentnocrt nx nomemnxa naennrt tnmnx ero xpecrtxn, xpome ycaeno semnn, naxorno n cenoxocno, n
onpeenenntx n nonoxennn pasmepax. Bo-nroptx, tna oxnnena oxsarentnocrt nx xpecrtxn npnnxrt naen n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
epxart n cnoem nontsonannn sa ycranonnennte n nontsy nomemnxa nonnnnocrn orneennym nm mnpcxym semnm n
reuenne nepntx enxrn ner. Ho npomecrnnn xe enxrn ner orentntm unenam omnnt npeocranneno npano xax
ntxoa ns nee, rax n orxasa or nontsonannx nonentmn semnxmn n yrotxmn, ecnn ntxynxr cnom ycaty. B-rpertnx,
uro xacaercx pasmepa xpecrtxncxoro naena n coennenntx c nnm nnarexe, no omnm npannnam npnnxro
ocnontnartcx na oponontntx mexy semnennaentnamn n xpecrtxnamn cornamennxx, nx uero saxnmuart ycrannym
rpamory npn nocpecrne yupexenntx nonoxennem mnpontx nocpennxon, ceson nx n ryepncxnx no xpecrtxncxnm
enam npncyrcrnn.
Tax conepmnnact mnpntm nyrem n es snaunrentntx norpxcenn rocyapcrnennoro mexannsma nennxax pe]opma,
xoropax yxe co npemenn Exarepnnt II cunranact croxme na ouepen, no x xoropo nce-raxn oxnnct npncrynnrt.
Bmecro 22 mnnnnonon nopaomenntx nme cosanoct cnoonoe xpecrtxncxoe cocnonne c camoynpannennem n
npeenax omnnt n nonocrn. Hpana, aponannte nomemnutnm xpecrtxnam nonoxennem 19 ]enpanx 1861 roa,
nocrenenno tnn pacnpocrpanent n na xpecrtxn nopnontx, yentntx, npnnncntx n rocyapcrnenntx.
B pxy amnnncrparnnntx pe]opm naxnemee mecro sannmaer raxxe nonoxenne o semcxnx yupexennxx. Eme 25
mapra 1859 roa tno ano ntcouamee nonenenne o npeopasonannn ryepncxoro n yesnoro ynpannenn: Hpn
ycrpocrne ncnonnnrentno n cnecrnenno uacrn norn n paccmorpenne xosxcrnenno-pacnopxnrentnoro
ynpannennx n yese, xoropoe ntne paseneno mexy necxontxnmn xomnreramn n uacrtm nxonr n cocran
nonnnecxoro ynpannennx; npn cem paccmorpennn neoxonmo npeocrannrt xosxcrnennomy ynpannennm n yese
ontmee enncrno, ontmym camocroxrentnocrt n ontmee onepne; npn uem nanexnr onpeennrt crenent yuacrnx
xaxoro cocnonnx n xosxcrnennom ynpannennn yesa.
Hpnnnnnnantnoe snauenne nmena 3emcxax pe]opma 1864 roa, n nrore xoropo tnn cosant oprant mecrnoro
camoynpannennx (ryepncxne n yesnte semcxne copannx n nx ncnonnnrentnte oprant ryepncxne n yesnte
semcxne ynpant).
B cnxsn c pe]opmo semcxoro ynpannennx naxonrcx n yrnepxennoe 16 nmnx 1870 roa Iopoonoe nonoxenne,
xoroptm ropoam npeocrannxnoct snaunrentnoe camoynpannenne. Iopocxax yma camocroxrentno ycrpannaer
ropocxoe ynpannenne n xosxcrno, ntnpaer onxnocrntx nnn n nasnauaer nm xanonante, ycranannnnaer ropocxne
copt, saneyer ropocxnmn nmymecrnamn, pacxoyer cymmt, saornrcx o nnemnem naroycrpocrne ropoa, o ero
spannn, npocnemennn n npomtmnennocrn, o narornopnrentntx yupexennxx n r. ., npnuem sa rountm
ncnonnennem nsanaemtx ropocxnmn omecrnenntmn yupexennxmn nocranonnenn onxnt crporo nanmart
oprant nonnnnn.
B uncne pe]opm, osnamenonanmnx coom napcrnonanne Anexcanpa II, ono ns nepnencrnymmnx mecr, necomnenno,
npnnanexnr cyeno pe]opme. 3ra rnyoxo npoymannax pe]opma nmena cnntnoe n nenocpecrnennoe nnnxnne na
nect crpo rocyapcrnenno n omecrnenno xnsnn. Ona nnecna n nee conepmenno nonte, anno oxnanmnecx
npnnnnnt: nonnoe orenenne cyeno nnacrn or amnnncrparnnno n onnnnrentno, nynnunocrt n rnacnocrt
cya, nesanncnmocrt cye n anoxarypt. Vxe 29 cenrxpx 1862 roa tnn paccmorpent n yrnepxent rocyapem
ocnonnte nonoxennx xacarentno npeopasonannx cyeno uacrn. 3arem tna yupexena ocoax xomnccnx no
nenocpecrnenntm npecearentcrnom rocyapcrnennoro cexperapx, xoropax, pasnnnax +rn nonoxennx, cocrannna
npoexrt cyentx ycranon, nopono norom ocyxennte n ncnpannennte Iocyapcrnenntm conerom. Haxonen, 24
noxpx 1864 roa ntcouamnm yxasom tn yrnepxen Vcran yrononnoro n rpaxancxoro cyonponsnocrna n Vcran o
naxasannxx, nanaraemtx mnpontmn cytxmn.


Konenonpexnonennax monnrna mnrpononnra unnapera n ncex npncyrcrnymmnx npn cnxmennom opxe xopononannx
nmneparopa Anexcanpa II n nmneparpnnt Mapnn Anexcanponnt. Xyoxnnx Bacnnn Tnmm

Boennoe ynpannenne noneprnoct raxxe npeopasonannxm. Vxe n nauane napcrnonannx ynnuroxent tnn noennte
nocenennx, coxpamen cpox conarcxo cnyxt c 25 o 15 ner, ormenent ynnsnrentnte renecnte naxasannx,
opameno ocooe nnnmanne na nonxrne yponnx omero opasonannx o]nnepon apmnn nocpecrnom pe]opm noenntx
yuentx saneenn. anee, ncnecrnne sameuenntx neocrarxon n ycrpocrne noennoro ynpannennx, nponcxonnmnx
or nsnnmne ero nenrpannsannn, n 1862 roy tno ano noennomy mnnncrepcrny ntcouamee nonenenne noneprnyrt
cncremy noennoro ynpannennx xopennomy nepecmorpy, nmex n nny neoxonmocrt ycnnnrt ynpannenne no mecram
pacnonoxennx nocx.
pyrom cymecrnenno mepo npeopasonannx noennoro ycrpocrna nocnyxnn nsannt 1 xnnapx 1874 roa Vcran o
nonncxo nonnnnocrn, no xoropomy nce myxcxoe nacenenne nmnepnn, es pasnnunx cocroxnn, nonexnr nonncxo
nonnnnocrn. Hpnuem +ra nonnnnocrt cocronr n npetnannn n reuenne 6 ner n crpom, 9 ner n oruncnennn n o 40-
nernero nospacra n ononuennn. Hyxno eme nmert n nny, uro n 1867 roy n apmnn tn nneen raxxe rnacnt cy,
cyenax nnacrt pacnpeenxnact mexy nonxontmn cyamn, oxpyxntmn cyamn n rnanntm noenntm cyom n
Herepypre. Cocran cyon, ncxnmuax nonxonte, npenonaranoct nononnxrt o]nnepamn, oxanunnammnmn xypc n
Boenno-mpnnuecxo axaemnn.
Haponoe opasonanne raxxe oparnno na cex nnnmanne rocyapx. Ocoenno naxnoe snauenne nmeno n +rom
ornomennn nsanne nonoro n omero ycrana poccncxnx ynnnepcnreron 18 nmnx 1863 roa. Ho +romy ycrany xaxt
ynnnepcnrer tn nnepen noneunrenm yuenoro oxpyra, xoropomy tn nopyuen npannrentcrnennt xonrpont n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npeenax, ycranom onpeenenntx, sa camocroxrentntmn pacnopxxennxmn ynnnepcnrera. Kaxt ynnnepcnrer
cocronr ns onpeenennoro uncna ]axyntreron, xax cocranntx uacre onoro nenoro. Vnpannenne yuenom uacrtm
nnepeno ]axyntreram n conery ynnnepcnrera. Kaxt ]axyntrer cocrannxer camocroxrentnoe ]axyntrercxoe
copanne ns opnnapntx n +xcrpaopnnapntx npo]eccopon no npecearentcrnom exana, nsnpaemoro nmn na rpn
roa. Kpome roro, ynennunnaercx coepxanne npo]eccopon, uncno xa]ep n cpecrna ynnnepcnrera.
19 noxpx 1864 roa noxnnncx raxxe nont ycran o rnmnasnxx, snaunrentno nnonsmenennt n ononnennt
ycranom 19 nmnx 1871 roa. Ho +rnm ycranam cpenne yuente saneennx tnn nopasenent na xnaccnuecxne n
peantnte. Opameno tno nnnmanne n na xencxoe opasonanne. Vxe n 1860-x roax nmecro npexnnx saxptrtx
xencxnx saneenn crann ycrpannart orxptrte, c onymennem ennn ncex cocnonn. Haxonen, norpenocrt n
ntcmem xencxom opasonannn npnnena x yupexennm nearornuecxnx xypcon n ntcmnx xencxnx xypcon n
Herepypre, Mocxne, Knene, Kasann n Oecce.
Bennxne pe]opmt 18611874 roon cosann npenoctnxn nx onee nnamnunoro connantnoro n +xonomnuecxoro
pasnnrnx Poccnn. Cpasy nocne orment xpenocrnoro npana nauancx ypnt pocr ]apnunoro nponsnocrna, otun
yrnx n ne]rn. Crpemnrentno pasnnnanact cert xenesntx opor, ynennunnmaxcx sa 18611881 rot n nxrnanart pas.
Hapcrnonanne Anexcanpa II, cront oraroe n ornomennn nnyrpennnx pe]opm, osnamenonanoct raxxe n ornomennn
nnemne nonnrnxn nentm pxom noenntx ecrnn, n xonne xonnon cnona nonxnmnx npemenno ymannnmeecx
snauenne Poccnn nocne Kptmcxo nont. Cocrnenno ronopx, necmorpx na ro, uro eno nnyrpennero ononnennx
nornomano nourn nce nnnmanne npannrentcrna, ocoenno n nepnym nononnny napcrnonannx Anexcanpa II, nona c
nnemnnmn nparamn mna nourn ecnpeptnno na oxpannax rocyapcrna. Hpexe ncero, npn ncrynnennn cnoem na
npecron nmneparop onxen tn oxonunrt pyrym nony, ocranmymcx emy or npexnero napcrnonannx napxy c
Kptmcxo. 3ro tna nona c xanxascxnmn ropnamn. Fopta +ra, nsanna npoonxanmaxcx, cronnmax rpomanoro
uncna cnn n cpecrn, ne anana eme nnxaxnx pemnrentntx pesyntraron. Bamnnt, npenonrent ropnen, axe
orrecnnn pyccxnx or arecrana n ueunn.
Ho oxonuannn Kptmcxo nont rocyapt nasnaunn rnannoxomanymmnm na Kanxase xnxsx Fapxrnncxoro, n eno
nomno tcrpee. Vxe n anpene 1859 roa tn nsxr Beent, mecronpetnanne Bamnnx, uro nonnexno sa coo
nounnenne Poccnn nourn ncero arecrana. Bamnnt co cnonmn npnnepxennamn yannncx na nenpncrynnte ntcort
Iynna, no tn onoxen co ncex cropon pyccxnmn nocxamn, n 25 anrycra nocne pemnrentnoro npncryna npnnyxen
tn cartcx. Bocrount Kanxas, raxnm opasom, tn noxopen. Ocrananoct eme noxopenne 3ananoro Kanxasa.
Typnnx npnnxna ropnen, xax mycyntman, no cnoe noxponnrentcrno, ocrannxna uepes nocpecrno cnonx +mnccapon
opyxne n noxpennennx. Anrnnx roxe conpana n nontsy uepxecon entrn, ]pannyscxn nocon n Koncranrnnonone
xnno npnnxn nx cropony.
Hecmorpx, onaxo, na nce +rn sarpynennx, eno noxopennx n nocrenennoro orrecnennx ropnen x mopm nnranoct
nnepe, xorx n menenno. B nauane 1863 roa nasnauen tn namecrnnxom Kanxasa nennxn xnxst Mnxann
Hnxonaennu, n eno nomno cxopee. 21 max 1864 roa nennxn xnxst cmor renerpa]nponart rocyapm o nonnom
noxopennn 3ananoro Kanxasa.
B rom xe roy nponsomno eme na xpynntx cotrnx ymnpornopenne Hontmn n sanoenanne Typxecrana.
Hocne noannennx nontcxoro noccrannx n 1831 roy Hontma naxonnact n nonoxennn mxrexno crpant, rax uro
pxom c otxnonenno amnnncrpanne n ne cymecrnonano n eme ocooe noenno-nonnnecxoe ynpannenne.
Hmneparop Anexcanp II, ncrynnn na npecron, ynnuroxnn +ro pasnnune mexy nonxxamn n pyrnmn pyccxnmn
noanntmn. Honnrnuecxnm npecrynnnxam aponana tna amnncrnx, nonxxn nonyunnn mnoro ntror. Hecmorpx,
onaxo, na nce +rn ntrort, n 1860 roy nauancx npornn pyccxnx px emoncrpann, xoropte ocoenno ycnnnnnct n
1861 roy. oxonno axe o cronxnonennx mexy nontcxnm napoom n pyccxnmn nocxamn. Cenano tno
noxymenne na xnsnt nnont nasnauennoro namecrnnxa Hapcrna Hontcxoro, nennxoro xnxsx Koncranrnna Hnxonaennua,
n oxnneno tno o yupexennn no ncex uacrxx tnme Hontmn nonoro nontcxoro npannrentcrna (xon) c
nenrpantntm napontm xomnrerom.
Bnny ncex +rnx yrpoxammnx ecrnn poccncxoe npannrentcrno npnerno x pemnrentno mepe oxnnno
omn pexpyrcxn naop n Hapcrne Hontcxom ne no xpenm, a no nmennomy npnstny, orpannunnax ero ropocxnm
nacenennem n remn ns centcxnx xnrene, xoropte ne sannmamrcx xneonamecrnom. Mepa +ra onena o nocnene
crenenn paspaxennx penonmnnonnym nontcxym naprnm, n nor n nauane 1863 roa, xora nocneonano oxnnenne o
pexpyrcxom naope, penonmnnonnt xomnrer npnsnan ncex nonxxon x opyxnm. B nout c 10 na 11 xnnapx na pyccxne
orpxt tno cenano nanaenne. Hpenpnxrne +ro, n omem, ne yanoct. Boccranne tno noanneno.
Ononpemenno nenact opta n na asnarcxo rpannne. Vxe n napcrnonanne nmneparopa Hnxonax I pyccxne crann
rnepo noro n Typxecrane naroapx nounnennm xnprnson. B 1864 roy ncnecrnne +neprnuntx n ycnnenntx
ecrnn renepana Bepenxnna n nonxonnnxa uepnxena nama norpannunax nepeonax nnnnx snaunrentno ntnnnynact
nnepe. Vsnan, uro yxapcxn +mnp namepenancx sanxrt Tamxenr, sanncenmn or Koxana, uepnxen n 1865 roy
tcrpo nnnyncx x +romy ropoy n nsxn ero mrypmom. Fopta c +mnpom npoonxanact o 1868 roa, xora tnn
noxopent Camapxan n Vxryr. 3mnp npnnyxen tn cmnpnrtcx n saxnmunrt oronop, no xoropomy npeocrannxn
pyccxnm xynnam nonnym cnooy ropronnn n ynnuroxan pacrno n cnonx nnaennxx.


Hoprper Mapnn Anexcanponnt, xent Anexcanpa II. Xyoxnnx Hnan Maxapon. 1866

Eme n 1867 roy ns Typxecrancxo onacrn c npncoennennem x ne Cemnpeuencxo onacrn tno yupexeno
Typxecrancxoe renepan-ryepnaropcrno. B 1871 roy pyccxne nnaennx oorarnnnct npncoennennem Kyntxn, a n
1875 roy tn sanxr n cam Koxan. Eme o noxopennx Koxana nauanact opta c xnnnncxnm xanom. Ho samnro
cnonx esnontx crene on ne opaman nnnmannx na saxnmuennt c Poccne oronop 1842 roa, nanaan na pyccxnx
xynnon, rpann nx n ynonn n nnen. Hpnmnoct npnernyrt x pemnrentntm mepam. B 1873 roy rpn orpxa nnnynnct
na Xnny c rpex pasnnuntx cropon. Hecmorpx na 45-rpaycnt sno, na neocrarox n noe n ncenosmoxnte rpynocrn,
pyccxne nocxa ocrnrnn Xnnt, onnaenn ropoom n n ne neenn sanoenann nce rocyapcrno. Xan npnnyxen tn
npnsnart cnom sanncnmocrt or Fenoro napx, ycrynnrt uacrt cnonx nnaenn. On npeocrannn pyccxnm xynnam
nonnym cnooy ropronnn n ncxnmunrentnoe nnananne no Amyapte, cnopt nx c xnnnnnamn onxnt tnn pemartcx
poccncxnmn nnacrxmn.
Ha nocrouno oxpanne Asnn Poccnx n napcrnonanne Anexcanpa II roxe cenana onontno naxnte npnoperennx, x
romy xe mnpntm nyrem. Ho Axyncxomy oronopy, saxnmuennomy c Knraem n 1857 roy, x pyccxnm nnaennxm
oromen nect nent eper Amypa. C rex nop nauanoct tcrpoe sacenenne Amypcxo onacrn, crann nosnnxart ono sa
pyrnm nocenennx n axe ropoa. B 1875 roy nonnx ycrynnna ne npnnanexanmym eme nam uacrt Caxannna nsamen
Kypnntcxnx ocrponon, conepmenno nam n ro npemx ne nyxntx.
Ho tnn n ocante npocuert. Poccnx orxasanact or tnmnx cnonx nnaenn n Cenepno Amepnxe (Anxcxa) n
ycrynnna nx sa onontno nnuroxnym cymmy ener Coennenntm Cenepo-Amepnxancxnm Braram.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hocne Kptmcxo nont Poccnx, sanxrax cnonmn cocrnenntmn nnyrpennnmn enamn, na nexoropoe npemx concem
ycrpannnact or sananoenponecxnx en. Tax, n 1859 roy, no npemx ancrpo-nrantxncxoro cronxnonennx, Poccnx
orpannunnact nnmt noopyxenntm nerpannrerom. Bo npemx arcxo-npyccxo nont Anexcanp II crapancx trt
rontxo nocpennxom n ocranancx n raxom xe nerpantnom nonoxennn no npemx ancrpo-npyccxo nont 1866 roa.
upanxo-npyccxax nona 1870 roa noana nono onrtcx orment nentrono nx nac crartn Hapnxcxoro mnpa,
xoropax ne nosnonxna nam nmert ]nor na uepnom mope.
Hontsyxct nopaxennem upannnn n nsonnponannocrtm Anrnnn, pyccxn xannnep xnxst Iopuaxon n nnpxynxpno
eneme or 19 oxrxpx 1870 roa saxnnn, uro Poccnx ne namepena onee crecnxrt cex ynomxnyro crarte, n
Hononcxax xon]epennnx 1/13 mapra 1871 roa npnsnana +ro nsmenenne, ntuepxnyn crartm ns oronopa.
B 1874 roy ncntxnyno noccranne n Focnnn n Iepneronnne. Typxn repnenn nopaxenne sa nopaxennem. urot
ycnoxonrt noccranmnx, npecrannrenn Poccnn, Iepmannn n Ancrpo-Benrpnn cocrannnn n Fepnnne nporpammy pe]opm
nx Typnnn. Ho rypxn, onnpaxct na xnnoe couyncrnne x nnm Anrnnn, ne rontxo orneprnn +ry nporpammy, no epsxo
ymeprnnnn n Canonnxax ]pannyscxoro n repmancxoro xoncynon, sacrynnnmnxcx sa ony onrapcxym enymxy, n
sarem, ne yyun n cocroxnnn oonert noncrannen n Focnnn n Iepneronnne, opymnnnct na essamnrnym Fonrapnm.
C 1864 roa Hopra crana nocenxrt sect uepxecon, ntcenxnmnxcx c Kanxasa. Honyunnmne nasnanne amnysyxon, onn
crann yrnerart onrapcxnx xpecrtxn, sacrannxx nx paorart na cex xax xpenocrntx. Crapnnnax nenanncrt mexy
xpncrnanamn n mycyntmanamn ncntxnyna c nono cnnom. Hauanact pesnx. Bcx Enpona tna oxnauena neroonannem.
Ho cnntnee ncero +ro uyncrno cxasanoct n Poccnn n n pyrnx cnanxncxnx semnxx. Cepnx n uepnoropnx sacrynnnnct
sa onrap. Hauantcrno na cepcxnm nocxom npnnxn xax opononen renepan uepnxen, noenrent Tamxenra.
Pyccxne oponontnt ns ncex xnaccon omecrna crexannct na nomomt noccranmnm, couyncrnne omecrna
ntcxastnanoct ncxuecxnmn oponontntmn noxeprnonannxmn. Cepnx, onaxo, ne nmena ycnexa ncnecrnne
uncnennoro npenocxocrna rypox.
Hmneparop Anexcanp II no cnocrnennomy emy mnponmnm xenan nsernyrt nont n ocrnrnyrt cornamennx
nyrem nnnomarnuecxnx neperonopon. Ho rypxn orxastnannct ncnonnnrt axe camte mxrxne rpeonannx,
paccunrtnax na noepxxy Anrnnn. Bona crana nensexno. 12 anpenx 1877 roa namnm nocxam, croxnmnm nns
Knmnnena, tn an npnxas ncrynnrt n npeent Typnnn. B ror xe camt ent namn xanxascxne nocxa,
rnannoxomanymmnm xoroptx tn nasnauen nennxn xnxst Mnxann Hnxonaennu, ncrynnnn n npeent Asnarcxo
Typnnn. Hauanact Bocrounax nona 18771878 roon, noxptnmax neynxaemo cnano onecrn pyccxoro conara.
Can-Cre]ancxn oronop 19 ]enpanx 1878 roa nomnmo cnoe npxmo nenn ocnooxennx anxancxnx cnanxn
npnnec Poccnn xopomne pesyntrart. Poccnx npnopena npnynacxym uacrt Feccapann n norpannunte c
3axanxastem rypenxne onacrn c xpenocrxmn Kapcom, Aparanom n Farymom.
B 1880 roy tna cosana Bepxonnax pacnopxnrentnax xomnccnx c mnpoxnmn nonnomounxmn no yrnynennm
rocyapcrnenntx npeopasonann, npnsnanntx yxpennrt coms rocyapcrna n omecrna. Onaxo pe]opmaropcxnm
nnanam Anexcanpa II ne cyxeno tno ocymecrnnrtcx n nonno mepe
Co nropo nononnnt 1860-x roon xnsnt nmneparopa naxonnact n nocroxnno onacnocrn. Ha nero tno
conepmeno mecrt neyanmnxcx noxymenn, n rom uncne nsptn napcxoro noesa n 1879 roy n nsptn n 3nmnem nopne
n 1880 roy.
1 mapra 1881 roa n Herepypre, na epery Exarepnnnncxoro xanana, Anexcanp II tn cmeprentno panen unenom
reppopncrnuecxo oprannsannn Haponax nonx H.H. Ipnnennnxnm.
Ha crpamnom mecre yncrna nennxoro rocyapx nosnnrnn xpam Bocxpecennx Xpncrona (Cnac na xponn). Xpamt n
oenncxn n namxrt napx-ocnoonrenx crponnnct n n pyrnx mecrax Pyccxo semnn.


Hnxona I c necapennuem Anexcanpom Hnxonaennuem n macrepcxo xyoxnnxa n 1854 roy. Xyoxnnx Foran
Bnnnenante. 1884

IEHEPAALHLH CEKPETAPL HK KHCC
HOCHm BHCCAPHOHOBHH CTAAHH
(18791953)
Ctn xpecrtxn Bnccapnona Hnanonnua n Exarepnnt Ieoprnennt xyramnnnn. Ponncx (o]nnnantno) 9/21 exapx
1879 roa n neontmom crapnnnom ropoe Iopn Tn]nnccxo ryepnnn, n cemte pemecnennnxa. Cornacno sanncxm n
merpnuecxo xnnre ropncxo Vcnencxo nepxnn, ara poxennx 6 exapx craporo crnnx 1878 roa. Ho
nannonantnocrn rpysnn. Ero oren pasomencx c mareptm n esnecrno cxonuancx n rn]nnccxo nounexxe, xora ero
ctny tno ncero ecxrt ner.
B nospacre cemn ner Hocn] saonen ocno, ocrannnme na ncm xnsnt na ero nnne mnorouncnennte rnyoxne cnet.
Ho npomecrnnn npemenn mantunx ns-sa cnoe neaxxyparnocrn nonyunn rpanmy pyxn, no+romy on c rpyom nnran em
o xonna cnoe xnsnn.
B 1899 roy oxonunn rpn xypca Tn]nnccxo npanocnanno yxonno cemnnapnn.
B cemnnapnn n 15-nernem nospacre Hocn] xyramnnnn npoonan sannmartcx no+sne. Hepnoe ero crnxornopenne
na rpysnncxom xstxe Vrpo tno onynnxonano n xypnane Hnepnx. Crnxn on nncan o Ipysnn, o rope Kasex n
o cxane, x xoropo tn npnxonan Hpomere, noxnrnnmn oront c neec n npnnecmn ero x nmxm.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hocne ncxnmuennx ns cemnnapnn Hocn] cranonnrcx onnm ns oprannsaropon mnoxecrna anrnnpannrentcrnenntx
emoncrpann. B cenrxpe 1901 roa tn nspan unenom Tn]nnccxoro xomnrera PCPH. Haxonen nonnrnuecxax
nonnnnx opanact n o nero. xyramnnnn pemaer nepern na nenerantnoe nonoxenne. B reuenne 16 ner on xnn no
pasntmn nmenamn (Koa, Crannn, Coco n p.), cxptnaxct or nonnnnn. Crannn cran npo]eccnonantntm
penonmnnonepom.


Hoprper H.B. Crannna n 1917 roy. Xyoxnnx Aont] Hennran. 1952

Hocn] xyramnnnn xennncx 22 nmnx 1904 roa, xora emy tno 25 ner, na mno, ouent xpacnno rpysnncxo
enymxe Exarepnne Cnannse, ouepn xpecrtxnnna ns cenennx nn-Hao. Cnaty cnpannxnn n Iopn. 14 mapra 1907
roa n cenennn Foxn y nnx ponncx ctn xon. Mart, Exarepnna Cnannse, cxonuanact or nnenmonnn nnn
ryepxynesa 10 anpenx 1907 roa n tna noxoponena n Iopn. Crannn ouent cxopen no nonoy xonunnt cnoe xent,
nponoxax ee n nocnenn nyrt.
B nocneymmne rot on neonoxparno noneprancx apecram n cctnxe. Ho nosnpamennn n Herporpa ns ouepeno
cctnxn n nauane 1917 roa Hocn] Bnccapnononnu ocranonnncx na xnaprnpe craporo ontmennxa Ceprex xonnennua
Annnnyena nnsxoro pyra M.H. Kannnnna. V nero cxptnancx B.H. Hennn n 1917 roy. 3ect Crannn nosnaxomnncx
c oueptm Annnnyena Haexo, yunnmecx n rnmnasnn. Onn crann myxem n xeno. 3aperncrpnponan pax mexy
Hocn]om Crannntm, xoropomy men yxe copoxono ro, n nocemnanarnnerne Haexo Annnnyeno 24 mapra 1919
roa.
B 19121917 roax Crannn xnnxncx unenom HK PCPH(). Vuacrnnx Oxrxptcxoro noopyxennoro noccrannx n
Herporpae, unen Boenno-penonmnnonnoro naprnnoro nenrpa n Herporpacxoro BPK.
B 19171922 roax Crannn napxom no enam nannonantnocre PCuCP, n 1918 roy upesntuant
ynonnomouennt BHHK na Cenepnom Kanxase, n 19191920 roax napxom rocyapcrnennoro xonrponx PCuCP, n
19201922 roax napxom paoue-xpecrtxncxo nncnexnnn PCuCP.
B 1920 roy y Crannna n ero nropo xent ponncx ctn Bacnnn, sarem n 1926 roy out Cnernana. B 1921 roy n
Mocxny x orny nepeexan ns Tn]nnca n ctn or nepno xent xon.
Ha Hnenyme HK PKH() 5 anpenx 1920 roa unenamn Honnrmpo naprnn tnn nspant H.F. Kamenen, H.H.
Kpecrnncxn, B.H. Hennn, H.B. Crannn, H.. Tponxn; xannaramn n unent Honnrmpo H.H. Fyxapnn, I.E.
3nnonten, M.H. Kannnnn.
B Fontmom Kpemnencxom nopne 8-16 mapra 1921 roa cocroxncx X ces PKH(). Hpnnxro pemenne o nepexoe or
noennoro xommynnsma x nono +xonomnuecxo nonnrnxe (H3H) n o uncrxe pxon naprnn. H.. Tponxn ncnomnnan:
Crannn xax pas na ecxrom cese tn nameuen no nnnnnarnne 3nnontena n npornn nonn Hennna n renepantnte
cexperapn. Ces tn ynepen, uro eno ner o xannarype, ntnnnyro Henrpantntm Komnrerom n nenom. Hnxro,
nnpouem, ne npnanan +romy nspannm ocooro snauennx. onxnocrt renepantnoro cexperapx, nnepnte na X cese
ycranonnennax, morna npn Hennne nmert rexnnuecxn, a ne nonnrnuecxn xapaxrep.
Ha Hnenyme PKH() 3 anpenx 1922 roa Crannn tn nspan renepantntm cexperapem HK PKH().
B nomocxonntx Iopxax 11 nmnx 1922 roa cocroxnact ncrpeua nemnoro oxpenmero or onesnn, no npoonxanmero
ocranartcx neeecnocontm Hennna co Crannntm. Hporonopnnn oxono uaca o ypoxae, o nponecce +cepon, o
mexynapontx enax. Horom n Iopxax onn ncrpeuannct eme cemt pas: 30 nmnx, 5, 9, 15, 19, 23 n 30 anrycra.
B Fontmom rearpe c 23 no 27 exapx npoxonn X Bcepoccncxn ces Coneron. A.H. Mnxoxn ncnomnnan: Ha
ces npntno cntme nyx rtcxu eneraron c pemammnm n conemarentntm ronocamn. 3ect nnepnte naxonnnct
enerart c antnero Bocroxa, orxya neanno tn nsrnan nocnenn nnrepnenr. Bce mt c nerepnennem xann
ntcrynnennx Hennna. Ho npaun xareropnuecxn sanpernnn emy ntcrynart. Ces orxptn Kannnnn. C oxnaom o
opasonannn Comsa CCP ntcrynnn Crannn.
Ha XIII xon]epennnn PKH(), xoropax npoxonna c 16 no 18 xnnapx 1924 roa, Crannn onncx ocyxennx mecrn
omnox Tponxoro. Hocn] Bnccapnononnu rax oxapaxrepnsonan cnoero onnonenra: Omnxa Tponxoro n rom n
cocronr, uro on npornnonocrannn cex HK n nosomnnn cex cnepxuenonexom, croxmnm na HK, na ero saxonamn, na
ero pemennxmn.
Tpn nx cnycrx, 21 xnnapx, na 54-m roy xnsnn cxonuancx npecearent CHK CCCP n Conera Tpya n Oopont
CCCP Bnanmnp Hntnu Hennn. unent Honnrmpo HK PKH() npannrt pemnnn xonnernantno.
2729 anpenx 1925 roa cocroxnact XIV Bcecomsnax xon]epennnx PKH(), ocynnmax Tponxoro n npnnxnmax
nonoxenne o nocrpoennn connannsma n ono orentno nsxro crpane. Cyx no ncemy, Crannn eme ne ntxastnan
cnoero ennonnacrnx, xorx mnorne yxe nounrann ero sa nepnoro uenonexa n rocyapcrne. enerar xon]epennnn or
Vxpannt H.C. Xpymen ncnomnnan: Ha xon]epennnn ntenxncx Crannn. On tn npnsnan nepno nepcono ne rontxo
namn, pxontmn pyxononrenxmn naprnntx oprannsann. Pyxononrent name onacrno naprnno oprannsannn
Monceenxo oparnncx c npocto x Crannny or msoncxo enerannn c]ororpa]nponartcx c namn. Ham cxasann, uro
Crannn cornacnncx n uro on norom nepeacr, xora y nero yer raxax nosmoxnocrt. Mt xann. Haxonen n onom ns
nepeptnon nam cxasann, urot mt copannct n Exarepnnnncxom sane, ram yem ]ororpa]nponartcx nce
eneranne. Mt nce, xoneuno, copannct. Hpnmen Crannn. Crann paccaxnnartcx, paccennct. Crannn cen, xax mt ero n
npocnnn, nocepenne Houemy x o +rom ]ororpa]nponannn ncnomnnam? uororpa] nosnncx y cnoero annapara. 3ro
tn Herpon, xpynnt cnennanncr cnoero ena, mnoro ner paoranmn n Kpemne. Ero snann nce naprnnte paornnxn,
xoropte tnann na cesax n na xon]epennnxx. Herpon xax ]ororpa] nauan yxastnart, xax xomy nyxno ronony
nonepnyrt, xya xomy cmorpert. Bpyr pennnxa Crannna: Tonapnm Herpon xomanonart nmnr, a y nac
xomanonart nentsx, nentsx xomanonart. 3ror nnnnenr na menx n na monx pyse nponsnen (mt norom
omennnannct mnennxmn) xopomee nneuarnenne. Ham xasanoct, uro Crannn ecrnnrentno xnnxercx emoxparnuntm
uenonexom, uro ero raxoe sameuanne tno ne cnyuantm n uro +ra myrxa oprannuno npncyma narype Crannna. Horom,
no npemx paort xon]epennnn, ntcrynnenne Crannna, ero pennnxn roxe ronopnnn n ero nontsy. nce ontme n
ontme nponnxancx rnyoxnm ynaxennem x +ro nnunocrn.
Ha XIV cese PKH() 1831 exapx 1925 roa ces nnycrpnannsannn, xax ero nasnann, nasnanne naprnn
nsmeneno na Bcecomsnax Kommynncrnuecxax naprnx (ontmennxon) BKH().
2123 oxrxpx 1927 roa npomen Hnenym HK n HKK BKH(). Tponxn pocnn onnnenne ne rontxo onomy
Crannny: upaxnnx Crannna Fyxapnna caxaer no nnyrpennmm rmptmy IHV npexpacntx naprnnen. Crannn
ntcrynnn c uacono peutm, nanonnenno nenpnxptro nenanncrtm x Tponxomy. Hnenym npnnxn pemenne o
ncxnmuennn H.. Tponxoro, I.E. 3nnontena n pyrnx unenon onnosnnnn ns cocrana HK n cnxrnn nx c
rocyapcrnenntx n naprnntx nocron. B +rom n cneymmem roy onnosnnnx pesxo ntcrynnna c xpnrnxo nonnrnxn
Crannna sa orxas or nponeennx nonnrnxn H3Ha.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


Bcrpeua reponuecxoro +xnnaxa. Xyoxnnx Herp Mantnen. 1936

B rasere Hpana 7 noxpx 1929 roa tna onynnxonana crartx Crannna Io nennxoro nepenoma o
ycxopennn nceome xonnexrnnnsannn n centcxom xosxcrne. Honcmy na cene crann nnxnnnponart nnunte
xosxcrna n cosanart xonxost. uertpe mecxna cnycrx, 2 mapra 1930 roa, rasera Hpana onynnxonana nropym
crartx Crannna o xonnexrnnnsannn Iononoxpyxenne or ycnexon, re nnna sa napymenne npnnnnnon
oponontnocrn npn oprannsannn xonxoson n pyrne omnxn npn nponeennn xonnexrnnnsannn tna nosnoxena na
mecrnte nnacrn.
Crannn ntcrynnn na 1- Bcecomsno xon]epennnn paornnxon connanncrnuecxo npomtmnennocrn 4 ]enpanx
1931 roa, ntnnnyn nosynr: Texnnxa n nepno pexoncrpyxnnn pemaer nce Mt orcrann or nepeontx crpan na 50
100 ner. Mt onxnt npoexart +ro paccroxnne n ecxrt ner. Hno mt cenaem +ro, nno nac comnyr.
8 noxpx 1932 roa noxonunna xnsnt camoyncrnom nropax xena Crannna Haexa Annnnyena. Btnnramr
pasnte nepcnn +roro nocrynxa rpyocrt myxa no ornomennm x ne, nepnnt cptn n pyrne. Bo ncxxom cnyuae,
Hocn] Bnccapnononnu ouent nepexnnan +ry cmeprt.
B Fontmom Kpemnencxom nopne c 26 xnnapx no 10 ]enpanx 1934 roa npoxonn XVII ces BKH() (Ces
noenrene). Ftn oopen npoexr 2-ro nxrnnernero nnana.
1 exapx 1934 roa na 49-m roy xnsnn tn ynr n Hennnrpae, n Cmontnom nopne, ntcrpenom ns penontnepa
unen Honnrmpo HK BKH(), pyxononrent nennnrpacxnx xommynncron Cepre Mnpononnu Knpon. Ero ynna H.B.
Hnxonaen tn saepxan na mecre npecrynnennx. Hosxe crann pacnpocrpanxrt cnyxn, uro n yncrne sameman Crannn,
no onn tnn neoocnonannt Knpon ocranancx, noxany, enncrnenntm pyrom Hocn]a Bnccapnononnua.
Tenoxpannrent Crannna A.T. Ptnn ncnomnnan: Broporo uncna Crannn, Monoron n Bopomnnon cpouno ntexann n
Hennnrpa. Tenept Crannn roxe onacancx noxymennx. Ho+romy nac oxpanxna nnnsnx nmenn sepxnncxoro. B
Hennnrpae no oenm croponam namero nyrn croxnn mepenrn xpacnoapmenen. Horpxcennt cmeprtm Ceprex
Mnpononnua, Crannn sa +rn nn ocynyncx n nouepnen, ocnnnt na nnne crann nnnee. Honenonan noxonoro Knpona n
ryt, on ene cntmno ntoxnyn: Hpoma, oporo pyr Hocne cmeprn xent y nero ne tno onee nnsxoro
uenonexa.
B Fontmom Kpemnencxom nopne nepe yuacrnnxamn Bcecomsnoro conemannx craxanonnen 17 noxpx 1935 roa
ntcrynnn Crannn. Paoun H.H. Iyon ncnomnnan: B ero peun tnn nocrannent snoonennte nonpoct
craxanoncxoro nnxennx. Ocoenno npnmnnct ncem no yme cnona: Xnrt crano nyume, ronapnmn. Xnrt crano
necenee. A xora neceno xnnercx, paora cnopnrcx. 3arem Crannn nonaroapnn nac, craxanonnen, sa yuey, n +ro
ntsnano ypm annoncmenron, onannm neonncyemym. Pacxonrtcx ne xorenoct. Mt cnenn Hnrepnannonan, sarem
crann nert mapm ns xnno]nntma Becente pexra. Crannn nen nmecre co ncemn, on nepnyn ncex nanpannnmnxcx x
ntxoy unenon Honnrmpo. 3anenan Xanon. Henn mt onro, c +nrysnasmom n noemom. Tax tno +nrysnasm men
or uncroro cepna.
Hocne pasnenuannx Crannna n 1956 roy ero nnxamnm coparnnxom Xpymentm mnorne nncarenn n pyrne exrenn
ncxyccrn crann ncnomnnart, xax onn nenannenn +noxy xyntra nnunocrn Crannna. Ho orxponennx pxxnemmnx
nme sauacrym oxastnannct npantem n yroy ntnemne nnacrn. B ro npemx yymne anrncrannnncrt ymann
concem no-pyromy.
Hncarent Kopne uyxoncxn sannctnaer n nennnxe 22 anpenx 1936 roa: Buepa na cese [2 - Ces BHKCM.]
cnen n 6-m nnn 7 pxy. Ornxnyncx: Fopnc Hacrepnax. nomen x nemy, nsxn ero n nepenne pxt (pxom co mno
tno cnoonoe mecro). Bpyr noxnnxmrcx Karanonnu, Bopomnnon, Anpeen, Xanon n Crannn. uro cenanoct c
sanom! A OH croxn, nemnoro yromnennt, saymunnt n nennuant. uyncrnonanact rpomanax npnntuxa x nnacrn,
cnna n n ro xe npemx uro-ro xencrnennoe, mxrxoe. ornxnyncx: y ncex tnn nnmnennte, nexnte, oyxornopennte n
cmemmnecx nnna. Bnert ero npocro nnert nx ncex nac tno cuacrtem. K nemy nce npemx opamanact c xaxnmn-
ro pasronopamn emuenxo. A mt nce pennonann, sannonann cuacrnnnax! Kaxt ero xecr nocnpnnnmann c
naroronennem. Hnxora x axe ne cunran cex cnocontm na raxne uyncrna. Kora emy annonponann, on ntnyn
uact (cepepxnte) n noxasan aynropnn c npenecrno yntxo nce mt rax n samenrann: uact, uact, on noxasan
uact. H norom, pacxoxct, yxe nosne nemanox nnont ncnomnnann o +rnx uacax. Hacrepnax menran mne nce npemx o
nem nocropxennte cnona, a x emy. H oa mt n onn ronoc cxasann: Ax, +ra emuenxo sacnonxer ero! (na mnnyry).
omo mt mnn nmecre c Hacrepnaxom, n oa ynnnannct name paocrtm.
Ha 8-m upesntuanom cese Coneron CCCP 5 exapx 1936 roa tna npnnxra nonax Koncrnrynnx CCCP. 3ror
ent tn oxnnen ncenapontm npasnnxom nem Koncrnrynnn CCCP, xoropym n napoe c nmontm nposnann
Crannncxo Koncrnrynne.
Ho nmenno nocne noxnnennx +ro Koncrnrynnn CCCP, xoropax na camom ene na ymare pacmnpnna npana
conercxnx rpaxan, nauannct mnorouncnennte penpeccnn, n pesyntrare xoroptx tnn paccrpenxnt n oxasannct n
narepxx onee mnnnnona nn n uem ne nonnnntx nme.
B nmne 1937 roa n Tnnncn ymepna mart Crannna E.I. xyramnnnn. Crannn ne npnexan na ee noxopont. B
nocnenne rot xnsnn ona xnna n ontmom nopne, npnnanexanmem o penonmnnn nnne-ryepnaropy. B
conponoxennn npnxnnanox ona nmnna saxonrt n saxptrt marasnn-pacnpeennrent n nanxo yxastnart na
npoyxrt, xoropte e nonpannnnct. O ne noxnnncx anexor:
Koro +ro oxpanxer nent nsno?
3ro ona xenmnna ns Iopn.
A uro ona cenana?
Ponna onoro nsnecrnoro uenonexa.
Tax uero xe ee oxpanxmr?
urot pyroro raxoro xe ne ponna!
7 noxpx 1937 roa npasnonann 20-nerne conercxo nnacrn. Ha Kpacno nnoman npomnn noennt napa n
emoncrpannx rpyxmnxcx. Ienepantnt cexperapt ncnonxoma Komnnrepna Ieoprn nmnrpon sanncan n nennnxe,
uro na oee n xnaprnpe Bopomnnona nocne oxonuannx emoncrpannn Crannn cxasan: Mt ne rontxo ynnuroxnm ncex
nparon, no n cemtn nx ynnuroxnm, nect nx po o nocnenero xonena.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

B.H. Hennn n H.B. Crannn. Xyoxnnx Hnxona Becronanon. 1938

Ha saceannn Hpesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP 25 anrycra 1938 roa, na xoropom ocyxancx nonpoc o
ocpounom ocnooxennn saxnmuenntx sa xopomym paory, Crannn ntcrynnn npornn: Hentsx nn cenart rax,
urot nmn ocranannct n narepe? A ro mt nx ocnoonm, nepnyrcx onn x cee n noyr no crapo opoxxe. B narepe
armoc]epa pyrax, ram rpyno ncnoprnrtcx. Bet ecrt xe y nac oponontno-npnnynrentnt saem. anare cenaem
oponontno-npnnynrentnoe ocrannenne.
B rasere Hpana c 9 no 19 cenrxpx 1938 roa tn onynnxonan Kparxn xypc ncropnn BKH(), nanncannt
no peaxnne Crannna. Orentno xnnro on tn nsan 1 oxrxpx. Hourn na na ecxrnnernx +ra xnnra ocrananact
xanonnuecxo nx ncropnxon conercxo +noxn.
23 anrycra 1939 roa na Xotncxom none npnsemnnncx uertpexmoropnt camoner uoxxe-Bynt] Konop,
npnnesmn n Mocxny mnnncrpa nnocrpanntx en Iepmannn H. Pnenrpona. Cocroxnact rpexuaconax ecea
Pnenrpona c npecearenem Connapxoma n napxomom nnocrpanntx en B.M. Monorontm n npncyrcrnnn Crannna n
repmancxoro nocna Bynenypra. Hocne nepeptna Pnenrpon n Monoron nonncann oronop o nenanaennn mexy
CCCP n Iepmanne cpoxom na 10 ner n cexpernt nporoxon o pasene c]ep nnnxnnx n Bocrouno Enpone.
Pano yrpom 22 nmnx 1941 roa Iepmannx es oxnnennx nont nanana na Conercxn Coms. 30 nmnx tn opasonan
Iocyapcrnennt Komnrer Oopont (IKO) no npecearentcrnom Crannna. Bce rot nont Hocn] Bnccapnononnu
neyromnmo paoran nx Hoet, sa uro emy tnn naroapnt axe mnorne ns rex, xro ocyxan ero sa penpeccnn n
xyntr nnunocrn. B rot nont nmecre c npesnenrom CBA u.. Pysnentrom n npemtep-mnnncrpom Bennxopnrannn
V. uepunnnem Crannn tn nnnnnaropom cosannx anrnrnrneponcxo xoannnnn, oepxanme noey na ]amncrcxo
Iepmanne n ee comsnnxamn.
B nocnenoennte rot Hocn] Bnccapnononnu cran nnnnnaropom npenpamennx Conercxoro Comsa n ony ns nyx
cnepxepxan, napanne c Coennenntmn Braramn Amepnxn.
9 ]enpanx 1946 roa Crannn n Fontmom rearpe n peun nepe nsnparenxmn Crannncxoro nsnparentnoro oxpyra
Mocxnt cxasan: Bona noxasana, uro conercxn omecrnennt crpo xnnxercx nyume ]opmo oprannsannn
omecrna, uem nmo neconercxn omecrnennt crpo. On c]opmynnponan ocnony +xonomnuecxoro pasnnrnx
Conercxoro rocyapcrna. Crpane n nepnym ouepet nyxnt: merann nx nponsnocrna noopyxennx n oopyonannx nx
npenpnxrn, ronnnno nx noepxannx paort sanoon, ]apnx n rpancnopra, xnonox nx nponsnocrna
omynnponannx, xne nx cnaxennx apmnn.
21 exapx 1949 roa mnpoxo npasnonann 70-nerne Crannna. Ha sanoax, yupexennxx, xnntx omax n pyrnx
sannxx ntnecnnn Iocyapcrnennt ]nar CCCP. Hononcxax rasera 06-cepnep nncana: 70-nerne Crannna
ormeuaercx n sennre nennunx Conercxoro Comsa, pacnpocrpannnmero cnoe nnnxnne na mnorne crpant Enpont n Asnn.
Mnorouncnennte spannnt sapyexntx xommynncron n ero uecrt onpanant: no opasy n noonm CCCP n BKH()
cosant napono-emoxparnuecxne crpant, xoropte nmecre c CCCP orxptro npornnocroxr sananomy antxncy.
Crannny nounnxercx orpomnax crpana c xonoccantntmn pecypcamn. Ero none, ero nornxe, ero anropnrery rpyno uro-
nno npornnonocrannrt. Ceronx CCCP pacnonaraer aromno omo n axrnnno pasnnnaer npomtmnennt
norennnan.
C 5 no 14 cenrxpx 1952 roa n Fontmom Kpemnencxom nopne cocroxncx XIX ces BKH().
A.H. Mnxoxn ncnomnnan: Haxanyne XIX cesa naprnn ntmna pommpa Crannna 3xonomnuecxne nponemt
connannsma n CCCP. Hpounran ee, x tn ynnnen: n ne yrnepxanoct, uro +ran ronapooopora n +xonomnxe
ncuepnan cex, uro nao nepexonrt x npoyxroomeny mexy ropoom n epenne. 3ro tn nenepoxrno nenanxn
sarn. oxcnxn ero rem, uro Crannn, nnnmo, nnannponan ocymecrnnrt nocrpoenne xommynnsma n name crpane
eme npn cnoe xnsnn, uro, xoneuno, tno nemtm nepeantno.
Amnpan H.I. Kysnenon ncnomnnan: Ha XIX cese naprnn n snamennrom nocne nero Hnenyme HK yxe nce nnenn,
uro nponcxonr uro-ro nenanoe, uro Crannn rontxo nomaxnnaer nepeunn nocranonnenn npannrentcrna. Tpoxn
n nxrepxn yxe nonnocrtm samennnn ero n npaxrnuecxo paore, ne pemax ocrptx nonpocon. B +rom oxpyxennn
ne tno cnaxennocrn. Mne npnxonnoct nanmart paory rpoxn: Fepnx, Manenxon n Fynrannn. uyncrnonanoct,
uro xaxt rxnyn x cee, nponopaunnan ro, uro emy nnxe. Iocyapcrnennoro noxoa ne tno. 3rnm onn ne
nomornn Crannny n xonne ero xnsnn, a, naoopor, ocrannnn camoe rxrocrnoe nneuarnenne. Mnoro pemenn tno
npnnxro ncxox ns cyexrnnntx norpenocre unenon rpoxn nnn nxrepxn. Kaxt crapancx nporonxnyrt
ena, xoroptmn on nean, orranxnnax roro, xro nocnaee. Ftnn samernt n ocrpte cnopt mexy nnmn, xoropte nerxo
mor ynonnrt ontrnt rnas xaxoro-nnyt craporo mnnncrpa. uro t nponsomno, ecnn t +ro rxnynoct onro,
npecxasart nerpyno. Camte ocrpte nponemt, xoropte ntnnrana xnsnt n ene pyxonocrna crpano, ne
pemannct, n nnxro ne uyncrnonan ornercrnennocrt sa +ro.
B nout c 1 na 2 mapra y Crannna na aue nponsomno xpononsnnxnne n mosr (nncyntr). 5 mapra 1953 roa, n 21 uac 50
mnnyr, na 74-m roy xnsnn on cxonuancx. Ero mymnm 9 mapra nonoxnnn n mansonee pxom c mymne Hennna. B
xpymencxne npemena ee ntnecnn ns mansonex n nepesaxoponnnn n semne na Kpacno nnoman.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

nopen Coneron. Hpoexr. Apxnrexropt F. Ho]an, B. Byxo, B. Ient]pex. Cxyntnrop C. Mepxypon. Bapnanr. 1942

HAHAAO HHACTHH PKPHKOBHHEH
Pmpnxonnun pyccxax xnxxecxax nnacrnx, croxnmax no rnane pennepyccxoro rocyapcrna, xpynntx n menxnx
xnxxecrn nepnoa ]eoantno pasponennocrn n Mocxoncxoro napcrna c 862 roa (npnsnanne xnxsx Pmpnxa) o
1598 roa (xonunna napx ueopa Hnanonnua). B XIIXIII nexax nexoropte Pmpnxonnun nastnannct raxxe no nmenam
poonauantnnxon ornernnenn +ro nnacrnn Monomamnun, Ontronnun, Pocrncnannun, Cnxrocnannun n pyrne.
Ocnonarent nnacrnn Pmpnx onn ns arcxnx xonynron, rnana onoro ns napxxcxnx noenntx orpxon,
npaxonanmn c nemnamn n mneamn. Hpnsnan n 862 roy nntmencxnmn cnonenamn, xpnnnuamn, uytm, nectm
yxpennrt noennym momt Pycn. Hpntn nmecre c partxmn Cnneycom n Tpynopom. Knxxnn n Haore, sarem n
Honropoe. Vcnemno noannn conpornnnenne uacrn nnemenntx crapemnn. Bcrynnn n pax c npecrannrentnnne
onoro ns snarntx nonropocxnx cemecrn, or paxa c xoropo ponncx Hropt (Hnrnap). Vmep n 879 roy
nonropocxnm xnxsem.


Bpxrn. Xyoxnnx Bnxrop Bacnenon. 1909

HEPBLE KHR3LR KHEBCKOH PYCH
pennepyccxoe rocyapcrno opasonanoct n Bocrouno Enpone n nocnenne ecxrnnernx IX nexa n pesyntrare
oennennx no nnacrtm xnxse nnacrnn Pmpnxonnue nyx rnanntx nenrpon nocrountx cnanxn Knena n
Honropoa, a raxxe sement, pacnonoxenntx nont nonoro nyrn ns napxr n rpexn. Vxe n 830-x roax Knen tn
camocroxrentntm ropoom n nperenonan na snanne rnannoro ropoa nocrountx cnanxn.
Pmpnx, xax paccxastnaer neronnct, ymnpax, nepean nnacrt cnom mypnny Onery (879912) [3 - 3ect n anee n +ro
rnane yxasant n cxoxax rot npannennx xnxse.]. Knxst Oner rpn roa ocranancx n Honropoe. 3arem, napan nocxo
n nepex n 882 roy c Hntmenx na nenp, noxopnn Cmonencx, Hmeu n, ocnonanmnct n Knene na xnrte, cenan ero
cronnnem cnoero xnxxecrna, ronopx, uro Knen yer mareptm ropoon pyccxnx. Onery yanoct oennnrt n cnonx
pyxax nce rnannemne ropoa no nennxomy nonomy nyrn ns napxr n rpexn. 3ro tna ero nepnax nent. Hs Knena on
npoonxan cnom oennnrentnym exrentnocrt: xonn na pennxn, sarem na cenepxn n noxopnn nx, anee nounnnn
cee panmnue. Ho ero pyxom copannct, raxnm opasom, nce rnannemne nnemena pyccxnx cnanxn, xpome
oxpannntx, n nce naxnemne pyccxne ropoa. Knen cran cpeorounem ontmoro rocyapcrna (Knencxax Pyct) n
ocnoonn pyccxne nnemena or xasapcxo sanncnmocrn. Cpocnn xasapcxoe nro, Oner crapancx yxpennrt cnom crpany
xpenocrxmn co cropont nocrountx xouennnxon (xax xasap, rax n neueneron) n crponn ropoa no rpannne crenn.
Ho cmeprn Onera ncrynnn no nnacrt ero ctn Hropt (912945), no-nnnmomy, ne nmenmn rananra nn nonna, nn
npannrenx. Hropt norn n crpane pennxn, c xoroptx on xoren copart nonym ant. Ero cmeprt, cnaroncrno
pennxncxoro xnxsx Mana, xenanmero nsxrt sa cex nony Hropx Ontry, n mecrt Ontrn pennxnam sa cmeprt myxa
cocrannxmr npemer no+rnuecxoro npeannx, nopono paccxasannoro n neronncn.
Ontra ocranact nocne Hropx c manonernnm ctnom Cnxrocnanom n nsxna na cex npannenne Knencxnm xnxxecrnom
(945957). Ho pennemy cnanxncxomy otuam nont nontsonannct rpaxancxom camocroxrentnocrtm n
nonnonpannem, n noome, nonoxenne xenmnnt y cnanxn tno nyume, uem y pyrnx enponecxnx napoon.
Inanntm ee enom tno npnnxrne xpncrnancxo nept n narouecrnnoe nyremecrnne n 957 roy n Haptrpa. Ho
paccxasy neronncn Ontry xpecrnnn napt c narpnapxom n Haptrpae, xorx nepoxrnee, uro ona xpecrnnact oma na
Pycn, panee cnoe noesxn n Ipennm. C ropxecrnom xpncrnancrna na Pycn namxrt xnxrnnn Ontrn, no cnxrom
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xpemennn Enent, crana nounrartcx, n Pyccxo Hpanocnanno Hepxontm pannoanocrontnax Ontra tna npnuncnena x
nnxy cnxrtx.
Ctn Ontrn Cnxrocnan (957972) nocnn yxe cnanxncxoe nmx, no npanom tn eme rnnnunt napxr-nonn, pyxnnnnx.
Ena ycnen on nosmyxart, xax cocrannn cee ontmym n xpapym pyxnny n c ne cran ncxart cee cnant n otun.
On pano ntmen ns-no nnnxnnx marepn n rnenancx na mart, xora ona yexana ero xpecrnrtcx.
Kax mne onomy nepemennrt nepy? pyxnna nauner cmexrtcx nao mnom, ronopnn on.
C pyxnnom on cxnncx xpenxo, nen c nem cyponym noxonym xnsnt.
Hocne rnenn Cnxrocnana n onom ns noenntx noxoon mexy ero ctnontxmn (pononxom, Onerom n Bnanmnpom)
nponsomna mexoyconax nona, n xoropo nornnn pononx n Oner, n Bnanmnp ocrancx ennoepxanntm
nnacrennnom Knencxo Pycn.
Bnanmnp nen mnoro non c pasntmn cocexmn sa norpannunte nonocrn, noenan raxxe c xamcxnmn onrapamn.
Brxnyncx on n n nony c rpexamn, n pesyntrare xoropo npnnxn xpncrnancrno no rpeuecxomy opxy. 3rnm
naxnemnm cotrnem oxonunncx nepnt nepno nnacrn napxxcxo nnacrnn Pmpnxonnue na Pycn.
Tax opasonanoct n xpenno Knencxoe xnxxecrno, oennnnmee nonnrnuecxn ontmym uacrt nnemen pyccxnx
cnanxn.
pyrnm eme onee moryunm ]axropom oennennx nx Pycn nocnyxnno xpncrnancrno. 3a xpemennem xnxsx roruac
xe nocneonano npnnxrne xpncrnancrna n 988 roy nce Pyctm n ropxecrnennoe ynpasnenne xstuecxoro xyntra.
Bosnparnnmnct ns xopcyncxoro noxoa n Knen c rpeuecxnm yxonencrnom, Bnanmnp nauan opamart xnennxn n
ncm Pyct x nono nepe. On xpecrnn n Knene napo na epery nenpa n ero npnroxa Houant. Kymnpt craptx oron
tnn noneprnyrt nasemt n poment n pexy. Ha nx mecrax tnn nocrannent nepxnn. Tax tno n n pyrnx ropoax,
re xpncrnancrno nonopxnn xnxxecxne namecrnnxn.
Eme npn xnsnn Bnanmnp pasan ynpannenne orentntmn semnxmn cnonm mnorouncnenntm ctnontxm.
Knencxax Pyct crana xontentm Pyccxo semnn, a ctna pannoanocrontnoro nennxoro xnxsx Bnanmnpa nennxoro
xnxsx Knencxoro Rpnx onropyxoro, xnnxnmerocx raxxe xnxsem Pocroncxnm, Cysantcxnm n Hepexcnancxnm,
ncropnxn nastnamr nepntm npannrenem Poccnn.

KHR3L POCTOBCKHH, CY3AALCKHH,
HEPERCAABCKHH H BEAHKHH KHR3L KHEBCKHH
KPHH BAAHMHPOBHH OAIOPYKHH
(10901157)
Ctn nennxoro xnxsx Knencxoro Bnanmnpa Bcenonoonnua Monomaxa. Hpn xnsnn orna xnxxnn n Pocroncxo n
Cysantcxo semne. B 1120 roy xonn noxoom n Bonxcxym Fynrapnm. Cenan cnoe pesnennne ropo Cysant,
oxpcrno xoroporo crano ero onopo.
Hocne cmeprn n 1132 roy cnoero orna cran nperenonart na Knencxym Pyct, sa uro nonyunn nposnnme onropyxn.
Ho ero noxot sa onaanne mxntmn pyccxnmn semnxmn oxasannct esycnemntmn, n on onxen tn nepnyrtcx n
Cysant.
B 1132 roy Rpn Bnanmnponnu sanxn mxnt Hepexcnannt. Horepxn ero, yepxan sa coo na mre Iopoox
Ocrepcxn. Boenan c Ontronnuamn, nmemnnancx n n nonropocxne ena, sacrannn nonroponen npnnxrt n xnxstx n
1138 roy ctna Pocrncnana. B rom xe roy Knencxn nennxoxnxxecxn cron sanxn Bcenono Ontronnu
uepnnroncxn. C mxntmn Monomaxonnuamn on ncxope npnmnpnncx, no Rpn ocrancx nparom ero. Hs Cmonencxa
onropyxn snan nonroponen n noxo na Bcenonoa, no re orxasann emy n nomomn, ncnecrnne uero n ctn ero
Pocrncnan onxen tn ntexart ns Honropoa. Ocxopnennt +rnm Rpn nsxn y nonroponen Topxox. uepes
nexoropoe npemenn Pocrncnan onxrt sanxn Honropocxn xnxxecxn cron, no cxopo onxen tn ycrynnrt ero
Cnxrononxy Mcrncnannuy. B 1146 roy Rpn xnnxercx comsnnxom onoro ns Ontronnue, Cnxrocnana, npornn
Hsxcnana Mcrncnannua. B 1147 roy npnrnamaer Cnxrocnana x cee n Mocxny, oapxer n yromaer ero (nepnoe
ynomnnanne n neronncn Mocxnt).
B 1147 roy Rpn nosononnn opty sa mxnte pyccxne semnn. Hpn noepxxe uepnnroncxnx xnxse n nononnen
on n 1149 roy pasnn nocxo nennxoro xnxsx Knencxoro Hsxcnana Mcrncnannua n nomen n Knen.
Rpn onropyxn sannman Knencxn nennxoxnxxecxn cron c 28 anrycra 1149 roa no nero 1150 roa, c cenrxpx
1150 roa no mapr 1151 roa n c 20 mapra 1153 roa o cnoe xonunnt.
On xnnxercx ocnonarenem ropoon Iopona Memepcxoro (Kacnmon), mnrpona, 3nennropoa, Rptena-Hontcxoro n
pyrnx. Rpn onropyxn nepenec na nonoe mecro Hepexcnannt-3aneccxn. B nepno ero xnxxennx nnepnte n
Hnartencxo neronncn ynomnnaercx Mocxna. Hpn nem tn ntcrpoen nepnt epenxnnt Mocxoncxn Kpemnt.
Cxonuancx n Knene 15 max 1157 roa. Ho npeannm, tn orpannen na nnpy.
Vsnan o ero xonunne, xnennxne pasrpannn nopen n om ero sa nenpom, a raxxe om ctna ero Bacnntxa,
norpannn nmymecrno cysantcxnx oxp n mnornx ns nnx ynnn.
Or nyx xen Rpn onropyxn nmen onnnanart ctnone n nyx ouepe.


Bennxn xnxst Rpn Bnanmnponnu onropyxn. Mnnnarmpa Tnrynxpnnxa. 1672 r.

KHR3L BAAHMHPCKHH, POCTOBCKHH, CY3AALCKHH
AHPEH KPLEBHH BOIOAKBCKHH
(oxono 1110/11111174)
Ctn Rpnx onropyxoro n ouepn nononenxoro xana Aent. C 4 nmnx 1157 roa, nocne cmeprn orna, xnxst
Bnanmnpcxn, Pocroncxn n Cysantcxn.
B 1152 roy Anpe yuacrnonan n noxoe orna na uepnnron, npenpnnxrom n comse c pxsancxnmn, mypomcxnmn,
cenepcxnmn xnxstxmn n nononnamn; npnuem noxasan npnmep comsntm xnxstxm camnm nonrt pyxnny na npncrynt.
uepnnron ne tn nsxr rontxo noromy, uro na ntpyuxy ocaxenntm xnnncx Hsxcnan Mcrncnannu. Kora n 1155 roy,
yxe no cmeprn Hsxcnana, Rpnm yanoct cenartcx nennxnm xnxsem Knencxnm, on nocann Anpex n Btmropoe. Ho
n Knencxo semne, nnnmo, ne npannnoct Anpem, n on es nonn orna ymen n Cysantcxym semnm, n xoropo n xnn c
rex nop nocroxnno.
B 1157 roy c nomomtm oxp saxnarnn nnacrt n Pocrono-Cysantcxo semne n cenan ropo Bnanmnp cronnne
xnxxecrna.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpn Anpee Foronmcxom no Bnanmnpe n 11581160 roax tn ntcrpoen xamennt Vcnencxn coop.
exrentnocrt Anpex, xax camocroxrentnoro xnxsx Pocroncxo-Cysantcxo semnn, nectma naxna n ncropnuecxom
ornomennn. On xnnxercx naunnarenem nonoro rocyapcrnennoro nopxxa, nepntm pyccxnm xnxsem, xoropt xcno n
rnepo crpemnrcx x ycranonnennm ennoepxannx n camoepxannx. urot trt enntm nnacrnrenem n cnoem
xnxxecrne, Anpe nporonxer cnonx mnamnx parten (Mcrncnana, Bacnntxo n Bcenonoa), cnonx nnemxnnnxon
(ctnone Pocrncnana) n craptx oxp ornoncxnx. Hsronxx parten n nnemxnnnxon, on ecrnonan, xax xaxercx,
cornacno c nonem napoa, ne xenanmero pasenennx. Hspannnx crapmnx ropoon Pocrona n Cysanx, Anpe ne xnn
nn n rom, nn n pyrom, nepoxrno noromy, uro sect xnxxecxax nnacrt ocnanxnact snauennem neua n oxp. Crontntm
ropoom on nspan ropo Bnanmnp na Knxstme, a xnn ontmem uacrtm n nnsnexamem or nero cene Foronmone,
re ntcrponn xnxxecxn samox.
B nepnte ecxrt ner cnoero npannennx Anpe Foronmcxn nourn ne nmemnnancx n ena pyrnx pyccxnx onacre.
3a +ro npemx ntxnnnoct ero npeonaanne na pxsancxnmn, cmonencxnmn n nononxnmn xnxstxmn, nnocnecrnnn
yuacrnonanmnmn n ero noxoax.
B 1164 roy Anpe Foronmcxn nosrnannn noxo n Bonxcxym Fynrapnm, n uecrt noet na xoropo sanoxnn
nepxont Hoxpona Hpecnxro Foroponnt na Hepnn. B +rom xe roy on ntcrponn 3onorte nopora no Bnanmnpe.
B cnoe rocyapcrnenno exrentnocrn xnxst Anpe Foronmcxn crpemnncx x oennennm pyccxnx sement,
ntcrynax npornn narynoro pasenennx xnxxecxnx norunn.
B 1169 roy conepmnn ycnemnt noxo na Knen. Ha oparnom nyrn ntnes ns Btmropoa npnnecennym ns Ipennn
uyornopnym nxony n nomecrnn ee n Vcnencxom coope Bnanmnpa. 3ror opas nonyunn nasnanne Bnanmnpcxo
nxont Foxne Marepn. B 1395 roy uyornopnax nxona tna nepenecena n Mocxny n nomemena n Vcnencxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx. Htne ona xpannrcx n Tpertxxoncxo ranepee.
B 1170 roy Anpe Foronmcxn, nmex ontmne npnrxsannx na Honropo, nocnan rya cnntnym part. Iopo
ntepxan ocay, n nonropont npnnnctnann cnoe cnacenne sacrynnnuecrny uyornopno nxont 3namennx
Hpecnxro Foroponnt n yupennn npasnnx +ro nxont. Ho Anpe Foronmcxn sanpernn nonos xnea x
Honropoy ns Cysantcxo semnn, n nonropont npnsnann ero crapmnncrno n crann npnnnmart or nero xnxse.
B opte sa Knencxn nennxoxnxxecxn cron Anpe ne yuacrnonan, npenounrax emy cnon nnaennx na cenepo-
nocroxe Pyccxo semnn. Ho cnonam ncropnxa M.H. Horonna, on oopornn cpeoroune pyccxo rocyapcrnenno
rxxecrn n pyrym cropony, on ntnen na nosopnme ncropnn pyroe nnemx, nennxopyccxoe, camoe mnamee ns ncex
nnemen namnx, ns ncex nnemen cnanxncxnx.
Anpe Foronmcxn tn ynr n cnoem xnxxecxom repeme n Foronmone 29 nmnx 1174 roa n pesyntrare saronopa.
Teno ero na nx nexano pomenntm na oropoax, sarem n npnrnope Poxecrnencxo nepxnn n Foronmone n rontxo
uepes neenm tno nepeneceno no Bnanmnpcxn Vcnencxn coop, re n conepmnnoct norpeenne.
Anpe cnoe exrentnocrtm nonoxnn nauano oennennm sement noxpyr nenrpa Poccnn, noxasan opasen cnonm
noromxam, xoroptm, npn naronpnxrntx ocroxrentcrnax, npecroxno conepmnrt ro, uro nameueno tno nx
npaponrenem.
Pyccxax Hpanocnannax Hepxont npnuncnnna naronepnoro xnxsx Anpex Foronmcxoro x nnxy cnxrtx.


Mocxna. Crponrentcrno cren xpenocrn na Foponnnxom xonme npn Rpnn onropyxom. Axnapent I.B. Fopncennua

KHR3L BAAHMHPCKHH
RPOHOAK POCTHCAABHH
(ueay 1130 n 1150 nocne 1196)
Ctn xnxsx Hepexcnancxoro Pocrncnana Rptennua, nnemxnnnx Anpex Foronmcxoro, nnyx Rpnx onropyxoro.
B 1161 roy Anpe Foronmcxn ntrnan ero ns Pocroncxo-Cysantcxo semnn. Knxst Knencxn c ]enpanx 1172
roa.
pononx Pocrncnannu nmecre c xe Bcenonoom Rptennuem tn cxnauen n Knene n ornesen n nnen, no norom
ntnymen na cnooy. B 1174 roy yuacrnonan n neyaunom noxoe Anpex Foronmcxoro n ero comsnnxon npornn
Pocrncnannue.
Knxst Bnanmnpcxn c ocenn 1174 roa (nocne yncrna Anpex Foronmcxoro) no 15 nmnx 1175 roa, sarem
xnxst Pxsancxn, Honoropxcxn n Honropocxn.
Ftn xenar 11 ]enpanx 1176 roa na ouepn xnxsx Hononxoro Bcecnana Bacnntxonnua.

KHR3L BAAHMHPCKHH
MHXAHA KPLEBHH
(ueay 1145 n 11531176)
Ctn Rpnx onropyxoro n pocrnennnnt nnsanrncxoro nmneparopa.
Hocne cmeprn orna n 1157 roy ocrancx es yena. Oxono 1162 roa yanen Anpeem Foronmcxnm ns Cysantcxo
semnn.
B 1160-x roax naxonncx n Hepexcnanne Rxnom y para Inea.
Vuacrnonan n noxoe Mcrncnana II npornn nononnen n 1168 roy n n rom xe roy tn ornpannen c orpxom na
Honropo, no tn cxnauen Pocrncnannuamn n ocnooxen rontxo n cneymmem roy. B 1170 roy Mnxann Rptennu
cnona xonn na nononnen, samnmax Hepexcnannt.
Hocne cmeprn nennxoro xnxsx Knencxoro Bnanmnpa Mcrncnannua n 1172 roy Mnxann Rptennu nexan n Knen n
cran ram xnxxnrt. Onaxo ncxope ero par Anpe Foronmcxn npncnan n Knen cnonx nocnon c rpeonannem x
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xnennxnam npnnxrt x cee na xnxxenne xnxsx Pomana Pocrncnannua.
Mnxanny Rptennuy npnmnoct noxnnyrt Knen. B 1173 roy on xnxst Topuecxn n Hepexcnancxn, n 11751176
roax xnxst Bnanmnpcxn. Orcroxn cnoe npano na Bnanmnpcxn xnxxecxn cron n mexoycono opte c
xnxsem Bnanmnpcxnm pononxom Pocrncnannuem.
Cxonuancx 19 nmnx 1176 roa n tn noxoponen n Vcnencxom coope Bnanmnpa.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
BCEBOAO III KPLEBHH BOALmOE IHE3O
(11541212)
Ctn Rpnx onropyxoro n pocrnennnnt nnsanrncxoro nmneparopa. Ponncx 19 oxrxpx 1154 roa.
B 1162 roy Bcenono c mareptm n crapmnmn partxmn tn nsrnan Anpeem Foronmcxnm ns Bnanmnpo-
Cysantcxo semnn, n on ornpannncx n Koncranrnnonont x nmneparopy Mnxanny. Hpotn ram neonro n yxe n 1169
roy nsxn npncrynom Knen. B 1170 roy yuacrnonan n pasrpome nononnen n paone pexn Rxnt Fyr.
Knxst Knencxn n 1173 roy n xnxst Hepexcnncxn n 1175 roy. Hocne cmeprn para Mnxanna Rptennua n 1176
roy tn npnsnan na Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron n ocranancx na nem o cnoe xonunnt.
B xpemennn nonyunn nmx mnrpn, n n uecrt nero tn nasnan ropo mnrpnen, ocnonannt Rpnem onropyxnm
na mecre, re na epery pexn xpomt ponncx Bcenono.
Bcenono Rptennu xonn c noentmn noxoamn n Honropocxym semnm (1178 ro), Bonxcxym Fynrapnm (1183,
1185, 1205 rot), na nononnen (1199 ro), uepnnroncxoe xnxxecrno (1207, 1209 rot).
Pacmnpnn rpannnt Bnanmnpcxoro nennxoro xnxxecrna, yxpennn ero nosnnnn n Honropocxo, Pxsancxo n
Mypomcxo semnxx.
B 1178 roy ocnonan ropo Fneen (nosxe Bennxn Vcrmr) npn cnnxnnn pex Cyxona n Rr c nentm xonrponx na
roprontmn nyrxmn n Honropocxne n nnncxne semnn n n Hononxte.


V 3onortx nopor pennero Bnanmnpa. Xyoxnnx Knm Fpnron. 1998

Hpn Bcenonoe III no Bnanmnpe tn ntcrpoen mnrpnencxn coop. Hpn nem Bnanmnpcxoe nennxoe xnxxecrno
crano onnm ns cnntnemnx na Pycn. Morymecrno Bcenonoa nocnero n Cnone o nonxy Hropene.
Cnoe nposnnme Fontmoe Ineso nonyunn sa mnoxecrno ere, poxenntx or rpex xen.
Cxonuancx 15 anpenx 1212 roa n tn noxoponen n Vcnencxom coope Bnanmnpa.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
KPHH BCEBOAOOBHH
(11871238)
Ctn Bcenonoa Fontmoe Ineso or nepnoro paxa. Ponncx 26 noxpx 1187 roa. Ftn xnxsem Iopoenxnm n 1216
1217 roax n Cysantcxnm n 12171218 roax. Bennxn xnxst Bnanmnpcxn n 12121216 n 12181238 roax.
Horepnen nopaxenne n 1213 roy n nrne npn pexe Hme no Pocronom or cnoero para Koncranrnna.
B pesyntrare ycnemnoro noxoa n 1220 roy na nonxcxnx ynrap snaunrentno pacmnpnn reppnropnm cnoero
xnxxecrna, ocnonan ropo Hnxnn Honropo.
B 12261232 roax conepmnn px yauntx noenntx noxoon n semnn mopnt, ycnnnn cnon nosnnnn n
Honropocxnx n Pxsancxnx semnxx.
B 12371238 roax xan Fart co cnonm nocxom onycromnn mnorne pyccxne ropoa. Rpn Bcenonoonnu norn n
nrne c ero nocxom y pexn Cnrt 4 mapra 1238 roa. Bo npemx namecrnnx monronon tnn ynrt n nce rpn ctna
nennxoro xnxsx.
Rpn Bcenonoonnu npocnannen Pyccxo Hpanocnanno Hepxontm n nnxe cnxrtx.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
KOHCTAHTHH BCEBOAOOBHH
(11851218)
Crapmn ctn Bcenonoa Fontmoe Ineso or nepnoro paxa c Mapne, oueptm xnxsx uemcxoro Bnapna. Ponncx
15 max 1185 roa. Vxe na ecxrom roy xnsnn tn onenuan c oueptm xnxsx Cmonencxoro Mcrncnana Pomanonnua. B
xonne 1190-x roon neonro xnxxnn n Hepexcnanne Rxnom. Ftn xnxsem Honropocxnm n 12051208 roax n
Pocroncxnm n 12071215 roax. B 1212 roy Koncranrnn Bcenonoonnu noccopnncx c ornom ns-sa sementntx
nnaenn, xoropte onxen tn ynacneonart nocne ero cmeprn. Ctn onnancx or orna ontme uacrn yenon n
Cenepo-Bocrouno Pycn no cpannennm c mnamnmn partxmn. Onaxo Bcenono Fontmoe Ineso orxasan, ocrannn
emy rontxo Pocroncxym nonocrt.
Bennxn xnxst Bnanmnpcxn n 12161218 roax.
Bennxoe xnxxenne nonyunn nocne nrnt 21 anpenx 1216 roa na pexe Hnnnne nns Rptena-Hontcxoro, re on
pasnn nocxo cnoero para Rpnx Bcenonoonnua.
Cxonuancx 2 ]enpanx 1218 roa n tn noxoponen n Vcnencxom coope Bnanmnpa.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
RPOCAAB II BCEBOAOOBHH
(11901246)
Hpannyx Bnanmnpa Monomaxa, uerneprt ctn nennxoro xnxsx Bnanmnpcxoro Bcenonoa Fontmoe Ineso.
pocnan Bcenonoonnu ponncx 8 ]enpanx 1190 roa n ropoe Hepexcnanne-3aneccxom. B cemt ner oren nasnaunn ero
xnxsem +roro ropoa. B 1212 roy Bcenono Fontmoe Ineso cxonuancx, nasnaunn npeemnnxom cee crapmero ctna
Koncranrnna.
B 1214 roy nonropont, y xoroptx ne tno rora xnxsx (Mcrncnan Mcrncnannu Vano no cnoe none ntmen ns
Honropoa n mxnym Pyct), npocnnn pocnana Bcenonoonnua x cee na xnxxenne. Ha cneymmn ro on npnmen n
Honropo, no xnxxnn ram neonro. B 1222 roy on nnont n Honropoe, n nmecre c ero xnrenxmn xonn noenart n
uycxym semnm, sapan ontmo nonon n mnoxecrno sonora.
3nmo 1226 roa pocnan Bcenonoonnu xonn n mxnym uacrt unnnxnnn Emt, re, no cnonam neronncna, ncm
semnm nx nnenn. Emy npnmnoct nosnpamartcx c raxnm rpomantm nononom, uro on tn ntnyxen mnornx nnenntx
ocnoonrt, a nntx ynnart.
uacro ccopxct c nonroponamn, pocnan Bcenonoonnu paccopnncx n co cnonm crapmnm parom Rpnem, npornn
xoroporo ycnen noccranonnrt n nnemxnnnxon, Koncranrnnonnue. Haxonen, copanmnct n Cysane 7 cenrxpx 1229
roa, onn nce nomnpnnnct, nenonann xpecr n na cneymmn ent, n npasnnx Poxecrna Hpecnxro Foroponnt,
necennnnct y enncxona Mnrpo]ana.
B 1233 roy nemnt crann ecnoxonrt nonropocxne n ncxoncxne nonocrn. pocnan Bcenonoonnu ntcrynnn n
noxo, oxono Rptena (epnra) nanec nm nopaxenne, n onn npnmnpnnnct c xnxsem. B rom xe roy nnronnt nanann na
Pycy, no tnn ornrt n crann orcrynart. pocnan Bcenonoonnu nacrnr nx n Toponenxo nonocrn, ornxn nxrtcor
xone n nect ronap. Hnronnt, pocax opyxne n mnrt, exann n nec.
Ha epery pexn Cnrn 4 mapra 1238 roa nponsomna nrna nocxa nennxoro xnxsx Bnanmnpcxoro Rpnx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bcenonoonnua c rarapamn, n xoropo nennxn xnxst tn ynr. Ho crapmnncrny nennxoxnxxecxn cron sanxn
pocnan Bcenonoonnu. On nocnemnn no Bnanmnp, nocne pasopennx rarapamn npecrannxnmn coo rpyt
pasnannn n uenoneuecxnx rpynon. pocnan Bcenonoonnu nosaornncx o npnneennn n nopxox cronnnt n oopennn
ocranmnxcx xnrene. B cneymmem roy on pacnopxnncx o nepenecennn ns Pocrona no Bnanmnp rena cnoero
crapmero para Rpnx, xoropoe tno ncrpeueno yxonencrnom n napoom n nocne monena nonoxeno no
nnanmnpcxom Vcnencxom coope, re nexan n npax nx orna.
B rom xe roy pocnan Bcenonoonnu npenpnnxn noxo npornn nnronnen, nomemnx n cmonencxne semnn, noenn
nx, nnennn nx xnxsx, a n Cmonencxe nocann Bcenonoa Mcrncnannua.
Xan Fart, mexy rem, onycroman mxnte pyccxne semnn n Hpnxapnarte, orxya nonepnyn co cnonmn nonunmamn
nasa n nspan mecrom cnoero npetnannx nnsontx Bonrn, ocnonan sect ropo Capa. Tenept cma na noxnon x
rposnomy sanoenarenm onxnt tnn xnnxrtcx pyccxne xnxstx. B 1243 roy ornpannncx rya n pocnan
Bcenonoonnu. Fart npnnxn ero c uecrtm n an crapmnncrno no nce Pycn.
B 1246 roy pocnan Bcenonoonnu nnont nocernn Capa, orxya ntnyxen tn ornpannrtcx n cronnny Monronnn
Kapaxopym, naxonnmymcx mxnee osepa Faxan. 3ra noesxa tna npenpnnxra n cnxsn c nocmecrnnem na npecron
Bennxoro xana Iymxa ctna Vr+ex. Ha oparnom nyrn pocnan Bcenonoonnu ymep, orpannennt, nepoxrno,
mareptm Iymxa Typyxnna-xaryn.


Kanxa. Xyoxnnx Hanen Ptxenxo

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
CBRTOCAAB BCEBOAOOBHH (11951253)
Hocne cmeprn pocnana Bcenonoonnua no npany crapmnncrna nennxoxnxxecxn cron sanxn Cnxrocnan
Bcenonoonnu. On ponncx no Bnanmnpe 27 mapra 1195 roa. B 1200 roy eme mnaa cyma cran nonropocxnm
xnxsem. On xnxxnn ram c nepeptnamn o 1209 roa, xora nonropont nspann cnonm xnxsem Mcrncnana
Mcrncnanonnua Vanoro.
B 1212 roy no cmeprn orna Cnxrocnan Bcenonoonnu nonyunn Rpten-Hontcxn n ne pas yuacrnonan n xnxxecxnx
pacnpxx. B 1219 roy xonn pasopxrt onrapcxne semnn, ro cnycrx noenan nmecre c nonroponamn npornn nnnoncxnx
ptnape. B 1226 roy Cnxrocnan Bcenonoonnu nmecre c parom Hnanom xonn npornn mopnt n nosnparncracx c
noeom.
B neronncxx o sanxrnx nennxoxnxxecxoro crona Cnxrocnan Bcenonoonnu ynomnnaercx eme rpn pasa: n 1228 roy
tn xnxsem n Hepexcnanne-3aneccxom, n 1234 roy nocrponn Ieoprnencxym nepxont n Rptene-Hontcxom n n 1238
roy ynomnnaercx n uncne xnxse, xoroptx Iocnot cnac or meua Fartena.
na roa, c 1246-ro no 1248-, Cnxrocnan Bcenonoonnu sannman nennxoxnxxecxn cron n tn nsrnan ns
Bnanmnpa nnemxnnnxom Mnxannom Xopopnrom, xoropt n 1249 roy tn ynr n cpaxennn c nnronnamn na epery
pexn Hpornt. Bnanmnpcxn cron sanxn Anpe pocnannu.
B 1250 roy Cnxrocnan Bcenonoonnu nmecre c ctnom mnrpnem esnn n Opy xnonorart o nosnpamennn emy
nennxoxnxxecxoro crona. On tn npnnxr c uecrtm, no nenn cnoe ne onncx. 3 ]enpanx 1253 roa Cnxrocnan
Bcenonoonnu ymep n Rptene-Hontcxom. On xnnxercx poonauantnnxom xnxse Rpteno-Hontcxnx.


Ces xnxse. Xyoxnnx Hnan Fnnnnn. 1907

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHXAHA RPOCAABHH XOPOBPHT
(ueay 1223 n 12301248)
uerneprt ctn nennxoro xnxsx Bnanmnpcxoro pocnana Bcenonoonnua, par Anexcanpa Hencxoro, Mnxann
pocnannu, nsnecrnt no nmenem Xopopnra (Xpaporo) n 3anxxn, nnepnte ynomnnaercx n neronncn sa 1238 ro n
uncne pyrnx xnxse, cnacmnxcx or rarapcxoro meua. 3arem on ynomnnaercx n neronncn no 1245 room, xora tn
nocaxen ornom xnxxnrt n Mocxny. B +rom xe roy c mocxoncxo pyxnno, coennxct c rnepnuamn n nonoropxnamn,
oxono ropoa Toponna Mnxann Xopopnr pasnn 10-rtcxunoe nnroncxoe nocxo, npnmemee rpanrt Pyccxym
semnm.
Hocne rnenn n Ope n 1246 roy orna na ero mecro no Bnanmnpe cen no poonomy crapmnncrny xx Mnxanna
Cnxrocnan Bcenonoonnu.
B 1248 roy Mnxann Xopopnr cnno ornxn nennxoxnxxecxn cron y cnoero xn Cnxrocnana Bcenonoonnua. B
ornnune or pyrnx xnxse, Mnxann pocnannu nn pasy ne esnn na noxnon n Opy. Tarapt crann roronnrtcx x none c
nnm, no nx onepennn nnronnt, xoropte nroprnnct n Cenepo-Bocrounym Pyct.
B exape 1248 roa Mnxann pocnannu norn n nrne c nnronnamn na epery pexn Hpornt. Vsnan o +rom,
ocrantnte partx pocnannun nornannct sa nenpnxrenem, narnann ero y ropoa 3ynona n pasnnn, oromcrnn sa
rnent Mnxanna.
Enncxon Knpnnn pacnopxnncx nepenecrn reno Mnxanna pocnannua no Bnanmnp, re ero noxoponnnn n
Vcnencxom coope.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Horomcrna nocne cex on ne ocrannn ero ctn ymep no mnaenuecrne. Po Mnxanna pocnannua npecexcx, n ero
yen Mocxoncxoe xnxxecrno onxrt nomen n cocran nennxoro xnxxecrna Bnanmnpcxoro xax ntmopounoe
nnaenne.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
AHPEH RPOCAABHH
(ueay 1222 n 12251264)
Heronncn ne ocrannnn cneenn o npemenn poxennx Anpex pocnannua rpertero ctna pocnana
Bcenonoonnua. B nepnt pas on ynomnnaercx n neronncn no 1238 room n uncne xnxse, cnacmnxcx or rarapcxoro
meua. B 1240 roy nonropont, recnnmte cocexmn-nemnamn, npocnnn y nennxoro xnxsx pocnana Bcenonoonnua
xnxsx nx cnoero ropoa, n on nocnan x nnm ctna Anpex. Bepoxrno, Anpe ne onpanan naex nonroponen, n onn
ornpannnn x pocnany Bcenonoonnuy nropoe nocontcrno npocnrt na xnxxenne crapmero ctna Anexcanpa,
yymero Anexcanpa Hencxoro. Anexcanp ornpannncx n Honropo, a Anpe nepnyncx x orny.
B 1241 roy Anpe tn nocnan n Honropo n nomomt pary Anexcanpy n opte npornn nemnen. Hocne
nopaxennx nocnennx n 1242 roy n Heonom noonme Anpe nepnyncx x orny.
B 1247 roy partx Anpe n Anexcanp ornpannnnct n Capa x xany Fartm, nepoxrno, ntnpamnnart
nennxoxnxxecxn cron. Fart xe ornpannn nx x Bennxomy xany n Monronnm. Hpntn rya n 1249 roy, or nont
xana Iamxa Oryn Iamnm onn nonyunnn: Anexcanp Knen, Anpe Bnanmnp.
B cneymmem roy Anpe pocnannu xennncx na ouepn annnna Pomanonnua Iannnxoro.
B 1252 roy na Pyct c partm npnmen rarapcxn noenoa Henpm. B nrne no Hepecnannem-3aneccxnm rarapt
pasnnn nennxoxnxxecxoe nocxo, a cam nennxn xnxst Anpe pocnannu exan n Honropo, norom n Hcxon,
Kontnant n anee n Bnennm. Bepnyncx na Pyct on n 1256 roy n c nmontm tn npnnxr parom Anexcanpom
pocnannuem Hencxnm. Emy na xnxxenne tnn ant ropoa Iopoen n Hnxnn Honropo. B 1259 roy Anpe
pocnannu nocennncx n Cysane, re n cxonuancx necno 1264 roa.
Anpe pocnannu nmen rpex ctnone Rpnx, Mnxanna n Bacnnnx; on xnnxercx poonauantnnxom Cysantcxo-
Hnxeropocxo nnacrnn Pmpnxonnue, npxmo npeox napx Bacnnnx Hnanonnua Bycxoro n snamennroro
nonxonona xnxsx M.B. Cxonnna-Bycxoro.


osop. Xyoxnnx Hnxona Pepnx. 1905

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
RPOCAAB III RPOCAABHH
(ueay 1225 n 12391271)
Ctn nennxoro xnxsx Bnanmnpcxoro pocnana Bcenonoonnua n Pocrncnant Mcrncnannt. Knxst Tnepcxo c 1247
roa. B 1248 roy n opte mexy crapmnmn partxmn Anexcanpom Hencxnm n Anpeem pocnannuem epxan
cropony nocnenero. B 1252 roy, xora Anexcanp tn n 3onoro Ope, pocnan c Anpeem sanxnn Hepecnannt-
3aneccxn n yxpennnnct n nem. Comsnnxn Anexcanpa Hencxoro rarapt nsxnn npncrynom ropo, ynnn noenoy n
xeny pocnana pocnannua, a ere ynenn n nnen. Cam xnxst exan n Haory, norom n pyrne ropoa, npecneyemt
Anexcanpom Hencxnm.
B 1258 roy pocnan III esnn n Opy, orxya nepnyncx n Tnept. Hocne cmeprn Anexcanpa Hencxoro n 1263 roy
ncrynnn n opty sa Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron.
pocnan III n 1264 roy nonyunn n Ope xpntx na nennxoe xnxxenne Bnanmnpcxoe. C nauana 1265 roa on raxxe
xnnxncx xnxsem Tnepcxnm, Hcxoncxnm n Honropocxnm. Onaxo n 1270 roy nonropont orxasann emy n xnxxennn n
nocrannnn cnonm xnxsem ctna Anexcanpa Hencxoro mnrpnx.
pocnan pocnannu croxn no rnane pyccxoro nocxa, oepxanmero noey na xpecronocnamn no Paxonopom 18
]enpanx 1268 roa.
Cxonuancx 16 cenrxpx 1271 roa na oparnom nyrn ns 3onoro Opt n tn noxoponen n rnepcxo nepxnn cnxrtx
Kocmt n amnana.
pocnan pocnannu poonauantnnx rnepcxo nnacrnn Pmpnxonnue, npeox xnxse Xonmcxnx.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoxo Fartx na Pyct. Mnnnarmpa pyxonncn

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
BACHAHH RPOCAABHH
(12411276)
V nennxoro xnxsx pocnana Bcenonoonnua n Pocrncnant Mcrncnannt n 1241 roy ponncx ctn Bacnnn,
nonyunnmn nposnnme Knamnx. Hocne cmeprn n 1246 roy orna nxrnnernn Bacnnn nonyunn n xnxxenne Kocrpomy.
B 1266 roy on xennncx na ouepn xmycxoro xnxsx Bnronra.
B 1270 roy Bacnnn ornpannncx n 3onorym Opy, re sacrynnncx nepe xanom sa nonroponen, nonxnmnx y cex n
ropoe mxrex npornn cnoero xnxsx.
Hocne cmeprn cnoero para pocnana pocnannua n 1271 roy Bacnnn sanxn Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron,
no npoonxan xnrt n Kocrpome, xoropax crana no npemx ero xnxxennx cronnne Pyccxoro rocyapcrna.

B 1273 roy Bacnnn xonn noenntm noxoom na nonropocxne semnn, cxer necxontxo ropoon.
3a npemx nennxoro xnxxennx Bacnnnx Knamnn snaunrentno ntpocno uncnom rarapcxoe nocxo, naxonnmeecx na
Pycn. Onn uacro rpannn pyccxne cenennx n ropoa. Taxxe xan 3onoro Opt nocnan n Pyccxym semnm cnonx nme,
urot nponecrn nonym nepennct nacenennx nx ynennuennx conpaemo ann.
Cxonuancx esernt nennxn xnxst Bacnnn pocnannu n xnnape 1276 roa n tn noxoponen n xocrpomcxo
nepxnn cnxroro ueoopa.


Cxnarxa pyccxnx c rarapamn. XIII nex. Xyoxnnx Cepre Apxnnon. 1916 ro

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHTPHH AAEKCAHPOBHH
(oxono 12551294)
Bropo ctn nennxoro xnxsx Anexcanpa Hencxoro.
B 1259 roy Anexcanp Hencxn tn n Honropoe nmecre c rarapamn, npnexanmnmn nx nepenncn nonropocxo
semnn. Ho oxonuannn nepenncn nennxn xnxst ntexan ns ropoa, ocrannn ram cnoero crapmero ctna mnrpnx. B 1262
roy mnrpn c xe pocnanom pocnannuem n c nonroponamn xonnn noxoom na Rpten (epnr) n nopornnnct
c mnornm ronapom.
Hocne cmeprn Anexcanpa Hencxoro n 1263 roy na cneymmn ro nonropont ntrnann or cex mnrpnx, sane
xnxst eme man xme. On yexan n Hepecnannt-3aneccxn.
mnrpn n 1268 roy npnnnman yuacrne n nrnax no Paxonopom n y pexn Keronn. Heronncnt ormeuamr ycnemnte
noennte ecrnnx xnxsx.
Ho cmeprn Bacnnnx pocnannua n 1276 roy mnrpn cran nennxnm xnxsem Bnanmnpcxnm, a na cneymmn ro
raxxe xnxsem Honropocxnm, Tnepcxnm n Hepecnancxnm. B yen cnoemy pary annnny on ntennn Mocxny, n ror
cran poonauantnnxom mocxoncxnx xnxse.
B 1280 roy mnrpn nmecre c nonropocxnm nocannxom Mnxannom n ontmnmn myxn sanoxnn xamennym
xpenocrt Konopte.
B 1281 roy no nacroxnnm 3onoro Opt mnrpn ntnyxen tn ycrynnrt nennxoxnxxecxn cron mnamemy
pary Anpem, no n 1283 r. nnont nonyunn ero.
Cmnpnn para cnoero Anpex, mnrpn n 1288 roy npenpnnxn noxo na Tnept, re saxnmunn c rnepcxnm xnxsem
Mnxannom ntront nx cex mnp.
mnrpn ocranancx nennxnm xnxsem o nauana 1294 roa, xora tn cneprnyr cnonm parom Anpeem, xoropt
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npnnen na Pyct optncxoe nocxo (meneny part), c xoroptm nsxn n pasopnn uertpnanart pyccxnx ropoon.
mnrpn Anexcanponnu ntexan n Hepecnannt-3aneccxn, xenax nponecrn ocrarox ne cnonx n nmnmom ropoe.
Ho no opore on saonen n cxonuancx n Bonoxe Hamcxom. Ero noxoponnnn n Cnaco-Hpeopaxencxom coope
Hepecnannx-3aneccxoro.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
AHPEH AAEKCAHPOBHH CKOPOCLH
(BCHLALHHBLH)
(o 12611304)
Tpern ctn Anexcanpa Hencxoro n ouepn nononenxoro xana Aent. Honyunn or orna Iopoenxoe xnxxecrno.
Kora n 1276 roy ymep esernt Bacnnn pocnannu, Anpem Anexcanponnuy n npnauy x Iopony ocranact n
Kocrpoma. naxt n 1281 roy n 1294 roy on npnnonn na Pyct rarap, urot oropart y para mnrpnx
Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron. Bennxn xnxst Bnanmnpcxn n 12811283, 12931294, 1296, 1297, 13031304
roax.
B 1294 roy on xennncx na ouepn rontxo uro ymepmero xnxsx Pocroncxoro mnrpnx Fopnconnua Bacnnnce. Ha
cneymmn ro nmecre c monoo xeno nennxn xnxst ornpannncx n 3onorym Opy.
B 1296 roy Anpe Anexcanponnu c partm ntcrynnn npornn cnoero nnemxnnnxa xnxsx Hepecnancxoro Hnana
mnrpnennua. Knxstx annnn Mocxoncxn n Mnxann Tnepcxo ntcrynnnn emy nancrpeuy, n nocxa comnnct nns
Rptena. Ho o nrnt eno ne omno xnxstx cymenn nomnpnrtcx n pasomnnct.
B 1299 roy ropo Bnanmnp cran ononpemenno nonnrnuecxnm n pennrnosntm nenrpom Pycn, rax xax mnrpononnr
Knencxn Maxcnm nepeexan rya nmecre co ncem cnonm xnnpom.
B 1301 roy Anpe Anexcanponnu, Mnxann Tnepcxo, Hnan Hepecnancxn n annnn Mocxoncxn cexannct
oxono mnrpona n saxnmunnn mnp mexy coo. Ho ne nce: Mnxano c Hnanom ne oxonua mexn coo.
B rom xe 1301 roy Anpe npntn n Honropo n nmecre c nonroponamn xonn x Hancxpone. 3ror ropo tn nmn
nsxr n paspymen, a nemnt nepenrt.
15 max 1302 roa ymep Hnan mnrpnennu Hepecnancxn, orxasan cnom norunny cnoemy xe annnny
Anexcanponnuy, xoroporo nmnn n ynaxan. annnn sanxn Hepecnannt-3aneccxn, nocann ram cnonx namecrnnxon, a
namecrnnxon nennxoro xnxsx ntrnan.
Anpe Cxopoct ornpannncx n 3onorym Opy xanonartcx na xnxsx Mocxoncxoro annnna. Bepnynmnct, on ysnan,
uro 4 mapra 1303 roa annnn cxonuancx. B Hepecnanne-3aneccxom cnen ero ctn Rpn, xoroporo nepecnannt ne
xorenn ornycrnrt axe na norpeenne orna, oxct, uro Anpe es nero saxnarnr ropo.
Bennxn xnxst Anpe Anexcanponnu npoxnnan npenmymecrnenno n Iopone Bonxcxom, re n cxonuancx 27 nmnx
1304 roa. Ero noxoponnnn n mecrno nepxnn apxanrena Mnxanna.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHXAHA RPOCAABHH
(12711318)
Mnxann pocnannu, ctn nennxoro xnxsx pocnana pocnannua, ponncx n Tnepn ocentm 1271 roa. C 1287 roa
xnnxncx xnxsem Tnepcxnm, a n 13081314 roax n n 1316 roy xnxsem Honropocxnm.
Ho cmeprn n 1304 roy nennxoro xnxsx Anpex Anexcanponnua n cnop sa nennxoxnxxecxn cron ncrynnnn xnxst
Tnepcxo Mnxann pocnannu n xnxst Mocxoncxn Rpn annnonnu. Fopta saxonunnact n nontsy Mnxanna,
xoropt n 1304 roy cran nennxnm xnxsem.
B 1317 roy n nrne y cena Foprenena, n 40 nepcrax or Tnepn, Mnxann pocnannu pasnn nocxo xnxsx Mocxoncxoro
Rpnx annnonnua.
Bcxope Mnxann no yxasannm 3onoro Opt orxasancx or nennxoro xnxxennx n nontsy Rpnx, nepnyncx n Tnept n
sanoxnn ram ontmo xpemnt. Horom on ornpannncx n 3onorym Opy. Ho naronopy Rpnx, uro on nnnonen n rnenn
ero xent Konuaxn cecrpt xana Vsexa, tn ynr no opore nns epenra 12 noxpx 1318 roa no npnxasy xana.
Hoxoponen n Mocxne, nosxe nepesaxoponen n rnepcxom Cnaco-Hpeopaxencxom coope. Hpnuncnen Pyccxo
Hpanocnanno Hepxontm n 1549 roy x nnxy cnxrtx.
Mnxann pocnannu n ero xena Anna, out xnxsx Pxsancxoro mnrpnx Fopnconnua, nmenn ctnone mnrpnx,
Anexcanpa, Koncranrnna, Bacnnnx n out ueoopy.


Cmeprt nennxoro xnxsx Mnxanna Tnepcxoro. Xyoxnnx Hnmen Opnon. 1847

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
H MOCKOBCKHH KPHH AHHAOBHH
(12811325)
Kora n 1303 roy ymep ero oren xnxst Mocxoncxn annnn Anexcanponnu, Rpn xnxxnn n Hepecnanne-
3aneccxom. B neronncn sameueno, uro no cmeprn annnna nepecnannn xmacx sa ctna ero sa xnxsx sa Rpnx, n ne
nycrnma ero n na norpeenne orue. Onn onacannct, uro nennxn xnxst Anpe Anexcanponnu n orcyrcrnne Rpnx
sanxn t n pasrpann Hepecnannt-3aneccxn.
Ocentm 1303 roa pyccxne xnxstx cexannct n Hepecnanne-3aneccxom n sect unrann n npncyrcrnnn mnrpononnra
Maxcnma xancxne xpntxn, npnstnanmne xnxse x npexpamennm pacnpe.
C 1303 roa Rpn annnonnu sannman Mocxoncxn xnxxecxn cron. On pacmnpnn nnaennx cnoero xnxxecrna,
npncoennnn x nemy Moxacx, Konomny n pyrne ropoa n cena n oxpecrnocrxx Mocxnt-pexn.
Hocne cmeprn n 1304 roy nennxoro xnxsx Anpex Anexcanponnua nauanact oxecrouennax opta mexy Mocxno
n Tneptm, mexy Rpnem annnonnuem n ero xe Mnxannom pocnannuem. Mnxann noexan n 3onorym Opy, re ne
xanen ener n ntxnonoran xpntx na nennxoe xnxxenne. Hoexanmn rya xe Rpn ocrancx es xpntxa.
B 1305 n 1308 roax nennxn xnxst Mnxann pocnannu xonn noxoom na Mocxny, no ropoa ne nsxn.
B 1315 roy Rpn tn nosnan n 3onorym Opy, nepoxrno, ncnecrnne xano Mnxanna pocnannua, xya
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ornpannncx na cneymmn ro. On nourn na roa npotn ram n ycnen npnopecrn mnnocrt xana Vsexa. Hpnuem
xennncx na cecrpe Vsexa Konuaxe (n xpemennn Ara]nn), n n 1317 roy on nonyunn xpntx na nennxoe xnxxenne.
Io cnycrx Konuaxa ymepna n nneny n Tnepn. Rpn annnonnu onnnnn n ee rnenn Mnxanna pocnannua, n ror tn
ynr no npnxasy xana Vsexa.


B monacrtpe. Xyoxnnx Fopnc Kycronen. 1907

B 1322 roy Rpn nmecre c nonroponamn nomen noxoom na Btopr. Mnoro mneon tno ynro, no ropo nsxrt
pyccxne ne cmornn. Mexy rem n +rom xe roy xnxst Tnepcxo mnrpn Mnxanonnu ornpannncx n 3onorym Opy,
re nonyunn xpntx na Bnanmnpcxoe nennxoe xnxxenne. Rpn ymen xnxxnrt x nonroponam.
Horom on ornpannncx n 3onorym Opy, re 21 noxpx 1325 roa tn ynr n cranxe xana Vsexa nennxnm xnxsem
mnrpnem Mnxanonnuem, mcrnnmnm sa cnoero orna. Teno Rpnx annnonnua npnnesnn n Mocxny n saxoponnnn n
onom ns xpemnencxnx coopon.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHTPHH MHXAHAOBHH IPO3HLE OHH
(12991326)
Crapmn ctn nennxoro xnxsx Mnxanna pocnannua. Ponncx 15 cenrxpx 1299 roa n Tnepn. B 1311 roy nocnan
cnonm ornom n noxo na Hnxnn Honropo, no tn ocranonnen mnrpononnrom Herpom.
Bennxn xnxst Tnepcxo c 1319 roa. Bocnontsonanmnct rem, uro nennxn xnxst Mocxoncxn n Bnanmnpcxn
Rpn annnonnu ne ynnarnn 3onoro Ope ant (ntxyn), ocentm 1322 roa ornxn y nero c nomomtm optnnen
Bnanmnpcxn nennxoxnxxecxn cron.
Hocne roro, xax on n cranxe xana Vsexa ynn xnxsx Rpnx annnonnua, mcrx sa rnent cnoero orna, tn nsxr no
crpaxy n uepes ro xasnen 15 cenrxpx 1326 roa.
Cnx necrt, nncan ncropnorpa] Hnxona Kapamsnn, pannoymno npnnxrax n Mocxne n Honropoe, oropunna
optx rnepnrxn, ycepntx x rocyapxm n nnenmnx n cnoem mnom xnxse (cmenom n npxmom) cnannym xeprny nmnn
ctnonne.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
AAEKCAHP MHXAHAOBHH
(13011339)
Bropo ctn nennxoro xnxsx Mnxanna pocnannua. Ponncx 7 oxrxpx 1301 roa. Knxst Tnepcxo n 13261328 n
13371339 roax. Knxst Hcxoncxn n 13231329 n 13311337 roax.
Honyunn xpntx na nennxoe xnxxenne or xana Vsexa n 1326 roy, no xnn ne n cronnne Bnanmnpe, a n Tnepn.
B Tnepn 15 anrycra 1327 roa nponsomno noccranne, n xoropom norn pocrnennnx xana Vsexa uonxan. B
naxasanne Tnept tna noneprnyra pasrpomy rarapamn (ueopuyxona part), x xoroptm npncoennnnnct nocxa
nennxoro xnxsx Mocxoncxoro Hnana Kannrt.
Anexcanp Mnxanonnu exan n Hcxon, orrya n Hnrny. B nauane 1338 roa tn npomen n nepnyncx xnxxnrt n
Tnept.
Ftn ntsnan n 3onorym Opy n ram no npnxasy xana Vsexa xasnen nmecre c ctnom ueopom 29 oxrxpx 1339 roa.
Hoxoponen n Tnepn, n Cnaco-Hpeopaxencxom coope.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
H BAAHMHPCKHH
HBAH I AHHAOBHH KAAHTA
(o 12961340)
Ctn annnna Anexcanponnua n nnyx Anexcanpa Hencxoro. O ero monotx roax nsnecrno ouent mano.
Cymecrnyer npenonoxenne, uro monoo xnxxnu Hnan tn xpecrntm ornom Enen]epnx, ctna mocxoncxoro oxpnna
ueopa Fxxonra, xoropt nnocnecrnnn cran mnrpononnrom ncex Pycn c nmenem Anexcnx n xoropt nocroxnno
noepxnnan po Kannrt.
B 1320 roy tn n 3onoro Ope, orxya nopornncx n 1322 roy.
o 1325 roa Hnan annnonnu, ocranaxct n renn cnoero crapmero para, rem ne menee, npomen xopomym mxony,
yennmnct, xax rxxeno n cmeprentno onacno xpennrt pocrxn mocxoncxo camocroxrentnocrn. 3a +rn rot Kannra
neonoxparno yuacrnonan n noenntx noxoax Rpnx annnonnua, ocranancx n ero orcyrcrnne namecrnnxom Mocxnt,
esnn n Opy, re xnn n cranxe xana Vsexa.
Hnan annnonnu Kannra cran xnxsem Mocxoncxnm n 1325 roy. Cnoe nposnnme on nonyunn sa ro, uro nocnn na
noxce xannry (cymxa, xoment) c entramn. Ho pyro nepcnn, on nonyunn +ro nposnnme sa ro, uro snaunrentno
nononnnn cnom xasny.
B 1326 roy no conery mnrpononnra Herpa n Mocxoncxom Kpemne na mecre epenxnnoro ntcrponn xamennt xpam
Vcnennx Hpecnxro Foroponnt, n xoropom n rom xe roy tn noxoponen cnxrnrent Herp. Ero npeemnnx ueornocr
nocennncx n nonom mnrpononnutem nonopte n Mocxne. Mocxna crana nepxonno cronnne nce Pyccxo semnn.
B 1327 roy Hnan Kannra nnont notnan n 3onoro Ope. Orrya c ontmo rarapcxo partm ornpannncx pasopxrt
ropoa n cena Tnepcxoro xnxxecrna.
B 1328 r. nonyunn xpntx na nennxoe xnxxenne, n tcrt nce semnn rnmnna na mnora nera.
B nauane xnnapx 1333 roa nmecre c cysantcxnmn n pxsancxnmn xnxstxmn Hnan annnonnu noenan npornn
nonroponen.
nx npnmnpennx c nonroponamn Hnan annnonnu npntn n Honropo 16 ]enpanx 1334 roa. Ho n 1337 roy nnont
ornpannn cnon nonxn onycromart Honropocxym onacrt. 3ror noxo oxasancx neyauntm, mocxoncxne parnte nmn
nocpamnenn tma n panenn.
Kora xnxst Tnepcxo Anexcanp Mnxanonnu n 1338 roy tn npomen n 3onoro Ope n nepnyncx n Tnept, Hnan
Kannra npoonxnn opty npornn nero. On uacro esnn n 3onorym Opy, ne xanen xasnt, urot pacnonoxnrt x cee
xana. onncx nx cex npana copa ann nx 3onoro Opt no nce Pycn.
Knxst Tnepcxo Anexcanp Mnxanonnu tn ntsnan n 3onorym Opy n ram no npnxasy xana Vsexa xasnen nmecre
c ctnom ueopom 29 oxrxpx 1339 roa. Hnan xe Kannra nocne +roro cotrnx npnxasan cnxrt rnannt xonoxon c
rnepcxoro Cnaco-Hpeopaxencxoro coopa n ornpannrt ero n Mocxny. 3ro cnmnonnsnponano nepxonencrno
mocxoncxnx xnxse na rnepcxnmn.
25 noxpx 1339 roa tna ocnxmena saxnaxa nontx yontx cren Mocxoncxoro Kpemnx. Hpn nem raxxe nosnenn
xamennte xpemnencxne Vcnencxn n Apxanrentcxn coopt.
B ony ns cnonx noesox n Opy Hnan Kannra nonyunn n noapox or xana Vsexa sonorym manxy-rmerexy. Co
npemenem ee ncrnnnoe nponcxoxenne satnoct, n n mocxoncxo nnacrnn npouno yrnepnnact nepcnx o rom, uro
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
snamennrax manxa Monomaxa npnnesena na Pyct ns Bnsanrnn n npnnanexana npaponrenm mocxoncxnx xnxse
Bnanmnpy Monomaxy. Hoxonenne sa noxonennem mocxoncxnx xnxse n nape nenuann +ro manxo, cranme
pyccxo nannonantno cnxrtne.
Hnan Kannra cosan +xonomnuecxne n mpnnuecxne npenoctnxn nx reppnropnantnoro pocra Mocxoncxoro
nennxoro xnxxecrna, ero nepnencrnymmero nonoxennx n Pyccxo semne.
Hnan annnonnu cxonuancx 31 mapra 1340 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
AAEKCAHP BACHALEBHH
(?1331)
Ctn xnxsx Cysantcxoro Bacnnnx Anpeennua n nnyx Anpex pocnannua. Anexcanp Bacnntennu cran xnxxnrt n
Cysane c 1309 roa. B 1328 roy xan Vsex pasennn nennxoe xnxxenne mexy Hnanom Kannro n Anexcanpom
Bacnntennuem. Hocnenn nonyunn no nnaenne cronnny Pycn Bnanmnp, Hnxnn Honropo n Iopoen.
Vuacrnonan n 1329 roy n noxoe pyccxnx xnxse npornn yxptnanmerocx n Hcxone nennxoro xnxsx Tnepcxoro
Anexcanpa Mnxanonnua.
Co cmeprtm Anexcanpa Bacnntennua n 1331 roy nennxoe xnxxenne nonnocrtm nepemno x Hnany Kannre.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
H BAAHMHPCKHH
CEMEH HBAHOBHH IOPLH
(13171353)
Crapmn ctn Hnana Kannrt Cemen (Cnmeon) ponncx 7 cenrxpx 1317 roa n Mocxne.
Ho cmeprn n 1340 roy nennxoro xnxsx Hnana annnonnua Kannrt mnorne pyccxne xnxstx ornpannnnct n 3onorym
Opy: Koncranrnn Mnxanonnu Tnepcxo, Koncranrnn Bacnntennu Cysantcxn n pyrne. Ornpannncx rya n Cemen
Hnanonnu c partxmn Hnanom n Anpeem.
B Ope Cemena Ioporo xan oxnnn nennxnm xnxsem, a nce ocrantnte pyccxne xnxstx no pyne ero ant.
Hcropnorpa] Hnxona Kapamsnn nncan: Cnmeon, n opo mnocrn ocrnrnyn nennxoxnxxecxoro cana, ymen
nontsonartcx nnacrtm, ne ycrynan n naropasymnn orny n cneonan ero npannnam: nacxart xanon o ynnunxennx, no
crporo nonenenart xnxstxmn poccncxnmn, n sacnyxnn nmx Ioporo.
Ho nosnpamennn ns Opt Cemen nocnan nme n Topxox cnenrt sa copom ann. Ho re cronopnnnct c
nonroponamn, nepexnarnnn mocxoncxnx namecrnnxon c nx cemtxmn n nocannn n saxnmuenne. Tora nennxn xnxst
conmecrno c pyrnmn pyccxnmn xnxsxmn nomen noxoom na Topxox, saxnarnn ero, a c nonroponamn saxnmunn
ntront nx cex mnp. Hocne +roro on nocnan n Honropo cnonx namecrnnxon.
B rom xe 1340 roy ymep xan Vsex, n ero npecron sanxn ero ctn uannex. Pyccxne xnxstx, n rom uncne nennxn
xnxst Cemen Iopt n mnrpononnr ueornocr, ornpannnnct na noxnon nonomy rarapcxomy nnatxe.


Banxa Monomaxa.

Ho npnesy ns 3onoro Opt Cemen Iopt tn cnnerenem ontmoro mocxoncxoro noxapa 31 max 1343 roa.
Onnx rontxo nepxne cropeno nanart nocemt.
B xonne 1346 roa nennxn xnxst nnepnte nocernn Honropo, re npotn rpn neenn. Kora n +rom xe roy
mnecxn xopont Marnyc nomen nono na Honropo, Cemen Iopt nocnan n nomomt nonroponam nocxo no rnane
co cnonm parom Hnanom Kpacntm.
Xena Cemena Anacracnx cxonuanact 11 mapra 1345 roa, n mocxoncxn xnxst xennncx nropnuno na Ennpaxcnn
ouepn cmonencxoro xnxsx ueopa Cnxrocnannua. Onaxo pax cxopo pacnancx, n n 1346 roy Ennpaxcnx tna
ornpannena x orny. On npnnxn out nasa, ne ntxasan nnxaxoro nosmymennx. Becno 1347 roa Cemen xennncx n
rpern pas. Mocxoncxo xnxrnne crana Mapnx, out necuacrnoro xnxsx Tnepcxoro Anexcanpa Mnxanonnua,
ynroro n Ope n 1339 roy. Tax ern nyx nparon Kannrt n Anexcanpa coennnnn cnon cytt. Koneuno, +ror
pax nocnn nonnrnuecxn xapaxrep n tn npnsnan yperynnponart ornomennx Mocxnt n Tnepn.
Hourn co ncemn yentntmn xnxstxmn nennxn xnxst Cemen Hnanonnu xnn n mnpe n cornacnn. Ero cnymann n axe
opamannct x nemy nx paspemennx cnopon n xauecrne cytn. Ornomennx mexy Mocxno n Tneptm n ero npannenne
tnn nnonne pyxenmntmn.
B 1349 roy Cemen Iopt noccopnncx c nennxnm xnxsem Hnroncxnm Ontrepom. Ontrep npocnn xana xannexa
paccynrt ero c Mocxno. Cemen Hnanonnu nocnemnn n Opy n nnymnn xannexy, uro ce xonapnt xstunnx ecrt
npar Poccnn, nonnacrno rarapam, cneonarentno, n camnx rarap. Xan npnnxn cropony Cemena Ioporo. Ha
cneymmn ro npornnnnxn nomnpnnnct n axe noponnnnct: Ontrep n ero par mapr xennnnct na
pocrnennnnax Cemena Ioporo.
B 1351 roy y Cemena Ioporo nponsomnn pasnornacnx co cmonencxnmn xnxstxmn, n on axe nomen n nx npeent c
nocxom. Ho y pexn Vrpa npornnnnxn nomnpnnnct n nonncann mnp.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

epenxnnt ropoox. Mocxna. XIV n. Xyoxnnx A. Bacnenon

B 1352 roy Poccnm nocernna crpamnax rocrtx uepnax cmeprt, nnn uyma. Hoxnnnact ona n n Mocxne. Ho cnonam
neronncn, cnxmennnxn ne ycnenann ornenart noxonnxon. Kaxoe yrpo onn naxonnn no nanart-rpnnart
meprnenon n cnonx xpamax n sarem onycxann no nxrt-ecxrt rpynon n ony mornny. Bcnecrnne +roro mnorne crann
noxnart Mocxny.
11 mapra 1353 roa ymep mnrpononnr ueornocr. A 27 anpenx roro xe roa, xax n mnrpononnr, or uymt cxonuancx n
nennxn xnxst Cemen Hnanonnu Iopt. Ero noxoponnnn n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.


Hcnenenne mnrpononnrom Anexcnem Taynt, xent uannexa, xana 3onoro Opt. Xyoxnnx xon Kanxon

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
H BAAHMHPCKHH
HBAH II HBAHOBHH KPACHLH
(13261359)
Hocne cmeprn or uymt 27 anpenx 1353 roa Cemena Ioporo nennxoe xnxxenne nepemno x ero pary Hnany. On
ponncx 30 mapra 1326 roa n cnoe nposnnme nonyunn noromy, uro n +ror ent tn nepxonnt npasnnx Kpacnax
Iopxa. 3a cno xapaxrep on tn raxxe nposnan Hnanom Kporxnm.
B 1340 roy no sanemannm cnoero orna Hnana Kannrt Hnan Kpacnt nonyunn ropo 3nennropo n uacrt oxoon c
Mocxoncxoro xnxxecrna. B 1341 roy xennncx na ouepn xnxsx Fpxncxoro ueoocnn. Hocne ee cmeprn n 1342 roy
xennncx na Anexcanpe, npenonoxnrentno ouepn mocxoncxoro rtcxnxoro Bacnnnx Bentxmnnona. Or +roro paxa
ponnnct mnrpn, nocne noet na Kynnxonom none nonyunnmn nposnnme oncxo, n Anna, ntmemax samyx sa
xnxsx .M. Fopoxa-Bontncxoro.
Honyunn n 3onoro Ope xpntx na Bnanmnpcxoe nennxoe xnxxenne, Hnan Kpacnt ycmnpnn xnxsx Pxsancxoro
Onera Hnanonnua, saxnarnnmero uacrt mocxoncxnx sement n nnennnmero mocxoncxnx namecrnnxon.
Tnxn n mnponmnnt nennxn xnxst npoonxan eno orna no oennennm pyccxnx sement, ntcrynan rperecxnm
cyte n cnopax mexy pyccxnmn xnxstxmn.
Fontmym pont n ero xnxxenne cran nmert cranmn n 1354 roy mnrpononnrom ncex Pycn Anexcn. B 1357 roy on
notnan n 3onoro Ope, re ncnennn xanmy Tayny, sa uro tn mepo narpaxen n onacxan.
B 1358 roy n Pxsant npnmen rarapcxn napennu Mamar-Xoxa n nocnan n Mocxny oxnnrt nennxomy xnxsm, uro
rpeyercx nponecrn rounte rpannnt mexy Mocxoncxnm n Pxsancxnm xnxxecrnamn. Ho Hnan Kpacnt ne nycrnn
napennua n cnom norunny. On cran nepntm ns mocxoncxnx xnxse, xoropt orxptro orxasancx nounnnrtcx Ope.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


A. Pynen n . uepnt. Xyoxnnx Hnxona uepntmen. 1960

Cxonuancx naronepnt n xpncronmnnt, n xporxn, n rnxn, n mnnocrnnt nennxn xnxst Hnan Hnanonnu 13
noxpx 1359 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. Pacnopxxennx ero yxonnoro
sanemannx ornocnrentno nnxnmoro nmymecrna cnnerentcrnymr, uro orarcrna mocxoncxoro xnxsx snaunrentno
ynennunnnct. 3aynoxonte nxnat Hnana Kpacnoro na xpamt tnn mepee npexnnx. Bennxn xnxst an cnooy,
xya xomy nmo, ntnycxax na nonm cnonx cnyr co ncemn nx cemtxmn.


Cnxro Hona, mnrpononnr Mocxoncxn. Hoxpon na paxy cnxroro

BEAHKHH KHR3L BAAHMHPCKHH
MHTPHH KOHCTAHTHHOBHH
(13241383)
Bropo ctn xnxsx Cysantcxoro Koncranrnna Bacnntennua mnrpn ponncx n oxrxpe 1324 roa. Hocne cmeprn
orna n 1355 roy ynacneonan Cysantcxoe xnxxecrno. B xonne 1350-x nauane 1360-x roon ocnapnnan y
mocxoncxnx xnxse Hepecnancxoe xnxxecrno.
Hocne cmeprn Hnana Kpacnoro nont xan 3onoro Opt Haypys (Haypyc) 22 nmnx 1360 roa npyunn xpntx na
Bnanmnpcxoe nennxoe xnxxenne xnxsm Cysantcxomy mnrpnm Koncranrnnonnuy.
Ho nenanarnnernn ctn Hnana Kpacnoro mnrpn npntn n 3onorym Opy n 1362 roy n npn noepxxe
mocxoncxnx oxp, a raxxe pocroncxnx n rnepcxnx xnxse nonyunn xpntx na nennxoe xnxxenne n ntnynn mnrpnx
Koncranrnnonnua n 1363 roy exart ns Bnanmnpa n Cysant. Bcxope npn coecrnnn mnrpnx Hnanonnua, c
xoroptm nomnpnncx, mnrpn Koncranrnnonnu cran xnxxnrt n Hnxnem Honropoe. B 1366 roy ntan samyx sa
mnrpnx Hnanonnua cnom out Enoxnm.
B 1367, 1370, 1374 n 1377 roax nmecre c partxmn nanec px nopaxenn nocxam Opt, pacmnpnn rpannnt
Hnxeropocxoro xnxxecrna na nocrox. B 1377 roy nmecre c mocxoncxnm nennxnm xnxsem norepnen nopaxenne or
optnnen na pexe Htxna. nx yuacrnx n Kynnxoncxo nrne ntennn mnrpnm Hnanonnuy cnon cysantcxne nonxn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
no ne nocnan nnxeropocxne orpxt. B 1382 roy ntcrynnn na cropone xana Toxramtma n cnococrnonan saxnary
optnnamn Mocxnt, n cnxsn c uem yrparnn noepxxy mnrpnx oncxoro.
Cxonuancx 5 nmnx 1383 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Hnxeropocxoro Kpemnx.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
H BAAHMHPCKHH
BACHAHH I MHTPHEBHH
(13711425)
Ctn mnrpnx oncxoro n Enoxnn mnrpnennt Bacnnn ponncx n Mocxne 30 exapx 1371 roa. Hocne pasrpoma
Mocxnt Toxramtmem 26 anpenx 1382 roa onnnanarnnernn mantunx naxonncx n 3onoro Ope n xauecrne
sanoxnnxa. B 1386 roy emy yanoct exart orrya, n 19 xnnapx 1387 roa Bacnnn npntn n Mocxny.
Hocne cmeprn orna 19 max 1389 roa xpntx na nennxoe xnxxenne Bacnnnm npyunn xancxn nocon Baxmar no
Bnanmnpe 15 anrycra 1389 roa. Bacnnn mnrpnennu onee pyrnx pyccxnx xnxse sannman nennxoxnxxecxn cron
cntme 35 ner.
Vxe n 1390 roy x nemy npntnn c mnpom nonropocxne nocnt, n nennxn xnxst nocnan x nnm cnonm namecrnnxom
Encra]nx Ctry. Honropont nosxe ne pas npoonann noccranart npornn nennxoro xnxsx, no cnna tna ne na nx
cropone.
B 13921393 roax x Mocxne tnn npncoennent Hnxeropocxoe n Mypomcxoe xnxxecrna.
B 1395 roy n Poccnm nroprnnct nonunma Tnmypa (Tamepnana). Onn 8 nmnx coxrnn Enen, ocrnrnn pxsancxnx
npeenon n namepenannct nrn x Mocxne. Bennxn xnxst Bacnnn mnrpnennu ntmen c nocxom x Konomne n
ocranonnncx na epery Oxn. Orcma on nncan mnrpononnry Knnpnany, urot nocnann no Bnanmnp sa uyornopno
nxono Foroponnt, c xoropo nexora noenn nenpnxrenx xnxst Anpe Foronmcxn. 26 anrycra n Mocxne
ecuncnennoe mnoxecrno napoy ncrpeuano Bnanmnpcxym nxony Foxne Marepn, n na xonenxx monnnnct sa
cnacenne Pyccxo semnn. B +ror xe ent Tamepnan, ynnen snonemn con, npnxasan cnonm nocxam noxnnyrt npeent
Pycn. B namxrt +roro cotrnx na mecre, re tna ncrpeuena uyornopnax nxona, tn ocnonan Cperencxn monacrtpt,
a na 26 anrycra (8 cenrxpx no nonomy crnnm) tno ycranonneno ncepoccncxoe npasnonanne Cperennx (ncrpeun)
Bnanmnpcxo nxont Foxne Marepn.
B 13971398 roax x Mocxne tnn npncoennent nonropocxne nnaennx Fexenxn Bepx, Bonora, Bennxn
Vcrmr.
B 1404 roy nennxn xnxst Hnroncxn Bnronr npncoennnn x Hnrne Cmonencx. Ho Bacnnn ocranancx n mnpntx
ornomennxx c nnm, rax xax on tn ero recrem n ne pas onn ecrnonann cooma.
B noxpe n exape 1408 roa Mocxny ocaxano optncxoe nocxo Enrex, no ropo yanoct orcroxrt.
15 nmnx 1410 roa nponsomna snamennrax Ipmnnantcxax nrna. Oennennte nontcxne, nnroncxne, pyccxne,
rarapcxne n uemcxne nocxa pasrpomnnn nocxa Tenroncxoro opena.
3a rot npannennx Bacnnnx pacnneno pyccxoe nxononncanne, +ro npemx exrentnocrn ueo]ana Ipexa, Anpex
Pynena, annnna uepnoro.
B anrycre 1412 roa mocxoncxn nennxn xnxst c orartmn apamn ntexan n Opy, a nepnyncx orrya n cepenne
noxpx. 3a +ro npemx xenana-nn ctn Toxramtma cxonuancx, a sanxnmn ero mecro Kepnmepe nectma
narocxnonno orneccx x Bacnnnm mnrpnennuy.
B nepno xnxxennx Bacnnnx I npoonxancx tcrpt pocr Mocxoncxoro xnxxecrna. Vxpennn nennxn xnxst n px
ropoon, norpannuntx c Hnrno, npexe ncero Pxen. Hocnenne rot npannennx nennxoro xnxsx tnn ornocnrentno
cnoxontmn, n Mocxna nonyunna nosmoxnocrt npoonxart naxonnenne cnn.
Bacnnn I cxonuancx n Mocxne or mopa 27 ]enpanx 1425 roa, nepexnn ncex cnonx ere, xpome ctna Bacnnnx, n
tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. Ho ero sanemannm nennxnm xnxsem Bnanmnpcxnm n
Mocxoncxnm cranonnncx ero ctn Bacnnn II, onexa na xoroptm nopyuanact ey Bnronry.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
BACHAHH II BACHALEBHH TEMHLH
(14151462)
Ctn nennxoro xnxsx Bacnnnx I mnrpnennua n Co]tn Bnronronnt. Bacnnn ponncx n Mocxne 10 mapra 1415 roa.
Ho cmeprn orna 27 ]enpanx 1425 roa no ero sanemannm on n ecxrnnernem nospacre cran nennxnm xnxsem.
Mnrpononnr uorn nocnan n 3nennropo snart Rpnx mnrpnennua n Mocxny na norpeenne para n nx npncxrn
nonomy nennxomy xnxsm. Ho Rpn ne rontxo ne xnnncx n Mocxny, no n ypancx or nee noantme n Iannu. B xonne
xonnon mexy xe n nnemxnnnxom tn saxnmuen mnp, no xoropomy Rpn mnrpnennu oxstnancx ncxart nennxoe
xnxxenne ne camonnuno, a orart pemenne c*censored*ro ena na nonm xana. B rot manonercrna Bacnnnx II
rocyapcrnom ynpannxnn nennxax xnxrnnx Co]tx Bnronronna, mnrpononnr uorn, oxpnn H.. Bcenoxcxn n pyrne.
B 1431 roy Bacnnn Bacnntennu ornpannncx n 3onorym Opy, urot paspemnrt cnop co cnonm xe. Tya xe
ornpannncx n Rpn mnrpnennu, no cnop tn pemen ne n ero nontsy.
Bacnnn II tn nocrannen na nennxoxnxxecxn cron n Mocxne optncxnm nocnom napennuem Manctp-Vnanom 5
oxrxpx 1432 roa. B 1433 roy nennxn xnxst xennncx na cepnyxoncxo-oponcxo xnxxne Mapnn pocnanne.
B 1433 roy nocxa xn n nnemxnnnxa comnnct na epery Knxstmt n 20 nepcrax or Mocxnt. Hecrponte
mocxoncxne nonxn ne ntepxann ox. Bacnnn c mareptm n xeno exan n Tnept, a orrya n Kocrpomy. Hont
nennxn xnxst Mocxoncxn Rpn mnrpnennu cam nomen x Kocrpome n saxnarnn ram nnemxnnnxa. On an Bacnnnm n
yen Konomny, xya nocne npomantnoro nnpa n ornycrnn ero nmecre c ero oxpamn.
Ho ncxope Rpn, nnx nenpounocrt cnoero nonoxennx n Mocxne, npnrnaman Bacnnnx na Mocxoncxn
nennxoxnxxecxn cron, ronopx, uro cam yer n 3nennropo. Bacnnn npnmen n Mocxny n nomnpnncx c xe. Ho rax
xax Rpn mnrpnennu n ero ern npoonxann n antme noenart npornn nennxoro xnxsx, n 1434 roy on ocann xm
n Iannue. Tor exan na Fenoosepo. Knxxecxne pacnpn npoonxannct n antme, uro ocnanxno Mocxoncxoe
rocyapcrno. 3rnm nocnontsonancx nerom 1439 roa ocnonarent Kasancxoro xancrna Vny-Myxamme, conepmnn naer
na Mocxny.
B Mocxny 19 mapra 1441 roa nepnyncx mnrpononnr Hcnop, nonncanmn no unopennnn ynnm npanocnanno n
xaronnuecxo nepxne, no xoropo nana npnsnanancx rnano ncenencxo nepxnn. Ho npnxasy Bacnnnx II mnrpononnr
tn apecronan n ocyxen na Coope pyccxoro yxonencrna. Vnnx tna orneprnyra.
C 1443 roa n o xonna cnoero xnxxennx Bacnnnm II nonepemenno npnxonnoct cranxnnartcx ro c rarapamn, ro c
Hnrno.
B Tponne-Ceprnenom monacrtpe 14 ]enpanx 1446 roa Bacnnn II tn saxnauen n nnen n no npnxasy nomponoro
para xnxsx mnrpnx Rptennua Bemxxn ocnennen. Hocne +roro nennxoro xnxsx crann nastnart Bacnnnem Temntm.
Ero mexoyconax nona c xe n nompontmn partxmn npoonxanact o 1453 roa n saxonunnact nonno
noeo Bacnnnx Temnoro.
Coopom pyccxnx enncxonon, a ne Koncranrnnonontcxo Harpnapxne, 15 exapx 1448 roa tn napeuen
mnrpononnrom Mocxoncxnm pxsancxn enncxon Hona, uro osnamenonano nponosrnamenne nesanncnmocrn Pyccxo
Hpanocnanno Hepxnn.
B nauane 1456 roa Bacnnn Temnt ornpannncx n noxo na Honropo n pasrpomnn nonropocxoe nocxo. Ftn
nonncan xennnxn mnpnt oronop, no xoropomy npexpamanoct cymecrnonannx camocroxrentnocrn
Honropocxoro rocyapcrna.
Eme npn cnoe xnsnn Bacnnn Temnt oxnnn cnoero ctna Hnana nennxnm xnxsem n cnonm conpannrenem, rax uro
nce rpamort n axe ycrnte nonenennx ncxonnn or nyx nennxnx xnxse. Hapo npnntxan cmorpert eme npn xnsnn
Bacnnnx na ero ctna xax na rnany Pyccxoro rocyapcrna.
Bennxn xnxst Bacnnn Bacnntennu Temnt cxonuancx 27 mapra 1462 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom
coope Mocxoncxoro Kpemnx.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Bennxax xnxrnnx Co]tx Bnronronna na cnate nennxoro xnxsx Bacnnnx Temnoro n 1433 roy cptnaer c xnxsx
Bacnnnx Kocoro noxc, npnnanexanmn nexora mnrpnm oncxomy. Xyoxnnx Hanen uncrxxon. 1861

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
KPHH MHTPHEBHH
(13741434)
Ctn mnrpnx oncxoro n Enoxnn mnrpnennt. Rpn ponncx 26 noxpx 1374 roa. C 1389 roa on xnnxncx
xnxsem Iannucxnm n 3nennropocxnm.
Knxst Rpn mnrpnennu tn uenonexom pemnrentntm n morymecrnenntm. B 1399 roy on nosrnannn noxo na
Bonxcxym Fynrapnm, nsxn orarym otuy n nocne nosnpamennx cran uexannrt n 3nennropoe cnom monery c
nsopaxennem Ieoprnx Hoeonocna. On ycnnenno yxpennxn cno ropo, nosnen ntcoxne nant n nocrponn xpenxne
crent. B 3nennropoe nosntmancx xamennt coop n uecrt Vcnennx Hpecnxro Foroponnt. Henoanexy or ropoa
orcrpannancx Foroponne-Poxecrnencxn monacrtpt, nocnnmn n pyroe nasnanne n uecrt ero nrymena Cannt,
yuennxa Ceprnx Paonexcxoro, Cannnn na Cropoxax, nnn Canno-Cropoxencxn. B 1423 roy na cpecrna xnxsx
Rpnx tn nocrpoen xamennt Tponnxn coop n Tponne-Ceprnenom monacrtpe, a n 14321434 roax Tponnxn
coop n Anexcanpono cnooe.
Rpn mnrpnennu pemnn ocnopnrt sanemanne Bacnnnx I, no xoropomy nennxoxnxxecxn cron nepexonn x ero
ctny Bacnnnm, n rpeonan noepxnnartcx crapnnnoro nopxxa npecrononacnenx or para x pary. Ho n 3onoro
Ope n 1432 roy emy orxasann, n nennxnm xnxsem npoonxan cunrartcx Bacnnn Bacnntennu. Rpn nomen nono
na cnoero nnemxnnnxa, oepxan noey n 1433 roy n nponosrnacnn cex nennxnm xnxsem. Ho saxpennrtcx n Mocxne
on ne cmor, na cneymmn ro ymen ns nee n ncxope ymep. Ero noxoponnnn n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro
Kpemnx.
Ero ctnontx Bacnnn Koco n mnrpn Bemxxa npoonxnnn opty c Bacnnnem II.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
BACHAHH KPLEBHH KOCOH (? 1448)
Ctn Rpnx mnrpnennua, xnxst Honropocxn c 1434 roa.
C xnxsem Bacnnnem Rptennuem cnxsan xopomo nsnecrnt n pyccxo ncropnn +nnso. On nnponan 8 ]enpanx 1433
roa na cnate nomponoro para nennxoro xnxsx Bacnnnx II. Ha nem tn oporo noxc, xxot pantme
npnnanexanmn mnrpnm oncxomy. Mart Bacnnnx II Co]tx Bnronronna n pasrap cnatt copnana c Bacnnnx +ror
noxc. Ocxopnennte partx Bacnnn Koco n mnrpn Bemxxa nepnynnct x orny n Iannu, n ncxope nauanact nx
mexoyconax nona c Bacnnnem II, npoonxanmaxcx nourn rpnnart ner.
3axnarnn Mocxny n nmne 1434 roa, Bacnnn Koco oxnnn cex nennxnm xnxsem, no, ne npnsnannt partxmn, n
cneymmem mecxne exan ns ropoa co nce mocxoncxo xasno n Pxen, a orrya n Honropo, re cran xnxxnrt.
3axnmunn mnp c nennxnm xnxsem Bacnnnem II, nocne uero npntn n Kocrpomy, re cran conpart nocxo, urot
npoonxnrt opty c Bacnnnem II. B nauane 1435 roa ero nocxo tno pasnro nennxoxnxxecxnmn noenoamn na
pexe Koropocnn. Eme necxontxo pas ntrancx noenart c Bacnnnem II, noxa ne tn nnenen n sarouen n remnnny.
Vmep n sarouennn n Mocxne 10 noxpx 1448 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
MHTPHH KPLEBHH mEMRKA
(? 1453)
Ctn Rpnx mnrpnennua, xnxst Iannucxn c 1434 roa.
B 14331434 roax yuacrnonan n conmecrntx noxoax orna n parten npornn nennxoro xnxsx Bacnnnx II. Hocne
cmeprn saxnarnnmero Mocxny orna n 1434 roy ne noepxan npnrxsann crapmero para Bacnnnx Kocoro na
Mocxoncxn nennxoxnxxecxn cron n nepemen na cropony Bacnnnx II. B 1437 roy n comse c Bacnnnem II yuacrnonan
n cpaxennn c rarapcxnm xanom Vny-Myxammeom nns ropoa Fenena. B nauane 1440-x roon ero ornomennx c
nennxnm xnxsem Mocxoncxnm ncnoprnnnct. B 1441 roy tn nsrnan nocnennm ns Vrnnua.
3axnarnn n 1446 roy Mocxny, nnennn n ocnennn Bacnnnx II. Oxnnn cex nennxnm xnxsem. Ho ero ne noepxann
nn ontmnncrno oxp, nn mnrpononnr Hona. Ha cneymmn ro mnrpn Bemxxa ntnyxen tn ocrannrt
nennxoxnxxecxn cron. Hocne oresa ns Mocxnt tn ocyxen ntcmnmn nepxonntmn nepapxamn n ornyuen or
Pyccxo Hpanocnanno Hepxnn. Hocne nsrnannx n 1450 roy ns Iannua xnn n Vcrmre, sarem n Honropoe.
Cxonuancx 17 nmnx 1453 roa n Honropoe. Ecrt nepcnx, uro on tn orpannen nonapom, noxynnenntm
croponnnxamn nennxoro xnxsx Bacnnnx Temnoro.
Ftn noxoponen n nonropocxom Rptenom monacrtpe. Hosxe ero npax nepenecnn n Co]ncxn coop Honropoa.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
HBAH III BACHALEBHH BEAHKHH
(14401505)
Ctn Bacnnnx Temnoro n Mapnn pocnannt. Ponncx 22 xnnapx 1440 roa.
Bcrynnn na Mocxoncxn nennxoxnxxecxn cron nocne cmeprn orna 27 mapra 1462 roa no ero sanemannm. Hnxona
Kapamsnn nncan, uro c +roro npemenn ncropnx nama npnemner ocronncrno ncrnnno rocyapcrnenno, onnctnax yxe
ne eccmtcnennte paxn xnxxecxne, no exnnx Hapcrna, npnoperammero nesanncnmocrt n nennune.
Vxe n nauane cnoero npannennx Hnan III ycranonnn mnpnte n pyxecrnennte ornomennx c ontmnncrnom pyccxnx
xnxse. B pesyntrare noxoa nennxoro xnxsx na Honropo n noeno nrnt 14 nmnx 1471 roa y pexn Benonn tn
nonncan Kopocrtncxn mnp, n Honropocxne semnn tnn nxnmuent n cocran Pyccxoro rocyapcrna. Honropont
eme ntrannct orcroxrt cnom nesanncnmocrt, no ee croponnnxn no rnane c Map]o Fopenxo n apxnenncxonom
ueo]nnom 15 xnnapx 1478 roa tnn noneprnyrt saxnmuennm, a cnmnon nonropocxo nnacrn neueno xonoxon
tn cnxr n ornpannen n Mocxny.
B 1472 roy tna nounnena Poccnn Bennxax Hepmt. B 1480 roy cocroxnoct snamennroe croxnne pyccxoro nocxa
n xana Fontmo Opt Axmara na pexe Vrpe. Ho nrnt ne cocroxnoct, Poccnx opena nesanncnmocrt or Opt,
nepecrana nnarnrt e ant.
B 1483 roy tn npenpnnxr noxo sa Vpantcxn xpeer o pexn Ot, n nauanoct npncoennenne x Poccnn Rrpt
(Komn) n cnnpcxnx nnemen. B 1485 roy tno nnxnnnponano Tnepcxoe nennxoe xnxxecrno, n 1487 roy pyccxnm
nocxamn nsxra Kasant n ycranonnena naccantnax sanncnmocrt Kasancxoro xancrna.
Poccnx npn Hnane III nponena necxontxo ycnemntx non c Hnrno n nosnparnna cee Bxstmy, Honropo-Cenepcxn,
Crapoy, Ioment, Fpxncx, Toponen, Mnencx, oporoyx n pyrne ropoa.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Menee yauna tna nona co Bnenne c anrycra 1495-ro no mapr 1497 roa.
Ono ns naxnemnx saau, croxnmnx nepe nenrpantno nnacrtm nocne sanepmennx ]opmantnoro oennennx
sement n ennoe rocyapcrno, tna xon]nxannx saxonoarentcrna. B cenrxpe 1497 roa Hnan III ynoxnn cno
saxonon, nonyunnmn n nnreparype nasnanne Cyennxa. 3nauenne Cyennxa 1497 roa n mpnnuecxo npaxrnxe
Poccncxoro rocyapcrna tno orpomno. On ne rontxo ycranannnnan ennte saxonoarentnte nopmt no ncem
rocyapcrne, no n cosanan ocnony nx antnemero pasnnrnx saxonoarentcrna.
Hocnenne ecxrnnernx XV nexa +ro rot pacnnera mocxoncxoro souecrna. 12 anrycra 1479 roa cocroxnoct
ocnxmenne nonoro Vcnencxoro coopa Mocxoncxoro Kpemnx, crponnmerocx cemt ner (apxnrexrop Apncrorent
unopanenrn). B 14851495 rot mno crponrentcrno cren n amen nonoro Mocxoncxoro Kpemnx (apxnrexropt Anron
upxsnn, Mapx upxsnn, Anenns upxsnn Mnnanen, Hterpo Anronno Conapn n pyrne). B 1491 roy saxonunnoct
crponrentcrno Ipanonnro nanart.
Xenar nennxn xnxst tn naxt na Mapnn Fopnconne, ouepn nennxoro xnxsx Tnepcxoro Fopnca
Anexcanponnua, n 3oe (Co]te) uomnnnune Haneonor, nnemxnnnne nocnenero nnsanrncxoro nmneparopa.
Hnan III cran nocnrt rnryn nennxoro xnxsx ncex Pycn, a repom Pyccxoro rocyapcrna cran nyrnant open,
sanmcrnonannt ns Bnsanrnn, xax n mnorne npnnopnte nepemonnn.
Hnan III cenan nnacrt nennxoro xnxsx nourn neorpannuenno n noxenan yxpennrt ee sa nennxnm xnxsem
Mocxoncxnm nyrem pennrnosnoro opxa nenuannx na napcrno. B Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 4 ]enpanx
1498 roa npomna ntmnax nepemonnx nenuannx na nennxoe xnxxenne ero nnyxa mnrpnx Hnanonnua. Bnocnecrnnn
on tn apecronan n norn n rmptme, a nacnennxom tn nponosrnamen 14 anpenx 1502 roa ctn Hnana III n Co]tn
Haneonor Bacnnn Hnanonnu.


Hnan III. Xyoxnnx Hnxona Oneuxnn. 1988

Her nnxaxoro comnennx, uro npannenne Hnana Bacnntennua Bennxoro (nmen raxxe nposnnma Iopart, Iposnt,
Hpanocy) tno n ntcoxo crenenn necrxme, n noromy 3ananax Enpona oparnna onee ceptesnoe nnnmanne na
nxym Mocxonnm. Poccnx crana omennnartcx nocontcrnamn xax c enponecxnmn, rax n c nocrountmn n
asnarcxnmn rocyapcrnamn. uame crann nocemart Mocxny nnocrpannte apxnrexropt, xyoxnnxn, pemecnennnxn.
Hnan III cxonuancx 27 oxrxpx 1505 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoxopenne Honropoa Hnanom III n 1478 r.

BEAHKHH KHR3L MOCKOBCKHH
BACHAHH III HBAHOBHH
(14791533)
Ctn Hnana III n Co]tn Haneonor. Ponncx Bacnnn 25 ]enpanx 1479 roa. Hocne xonunnt 27 oxrxpx 1505 roa
orna Hnana III no ero sanemannm ncrynnn na Mocxoncxn nennxoxnxxecxn cron.
B nepnte rot ero npannennx n Mocxoncxom Kpemne crponnnct xonoxontnx Hnan Bennxn n xamennt
Apxanrentcxn coop. B 1525 roy tn ocnonan Honoennun monacrtpt, a n 1532 roy ntcrpoena ynnnrentnax no
xpacore Bosnecencxax nepxont n cene Konomencxom no Mocxno.
Ben c nepemenntm ycnexom necxontxo non c Hnrno n Hontme.
K Mocxoncxomy rocyapcrny sa npemx npannennx Bacnnnx III tnn npncoennent Hcxon (1510 ro), Cmonencx
(1514 ro), Pxsant (1521 ro). Ftnn nnxnnnponant Bononxoe, Vrnnucxoe, Kanyxcxoe n Honropo-Cenepcxoe
yentnte xnxxecrna.
B 1516 roy cocroxnoct saxnmuenne oronopa mexy Mocxno n anne o noennom comse npornn Bnennn n
Hontmn, a n 1519 roy mexy Mocxno n Kptmcxnm xancrnom o noennom comse npornn Hontmn, Hnrnt n
Kasancxoro xancrna.
Bacnnn Hnanonnu tn xenar c 1505 roa na Conomonnn Rptenne Caypono, nponcxonnme ns
crapomocxoncxoro oxpcxoro poa. Ona oxasanact eserno n tna nocrpnxena n 1525 roy n monaxnnn c nmenem
Co]tx. Bropo pax tn saxnmuen 21 xnnapx 1526 roa c xnxxno Eneno Bacnntenno Innncxo, or xoropo
ponnnct ctnontx Hnan n Rpn.


Bennxn xnxst Bacnnn III. upecxa Apxanrentcxoro coopa Mocxoncxoro Kpemnx

Bacnnn III npoonxan nonnrnxy orna no cosannm ennoro Poccncxoro rocyapcrna. On cenan raxxe nontrxy
orpannuennx monacrtpcxoro semnennaennx. Hpoonxan nonnrnxy orna no npnnneuennm n Poccnm nnocrpannen.
Hauan n 1533 roy nororonxy enexno pe]opmt, xoropax tna ocymecrnnena yxe nocne ero xonunnt.
Bacnnn III nacneonan nnacronmne cnoero orna, no ne nmen ero rananron. Bcx ero exrentnocrt tna
npoonxennem roro, uro enan ero oren. uero ne ycnen onepmnrt Hnan III, ro oxanunnan Bacnnn III.
Ocent 1533 roa ntanact noroxe n renno. 14 cenrxpx Bacnnn III noexan na oromonte n Tponne-Ceprnen
monacrtpt, a orrya na Bonox Hamcxn remnrtcx oxoro. Ha Bonoxe nauancx neyr Bacnnnx III na neno nore
noxnnnact neontmax onxuxa. Honauany nennxn xnxst ne oparnn nnnmannx na onesnt, noexan n nopnonoe ceno
Tponnxoe, a orrya n Hoxponcxoe. Ho nora onena nce ontme n ontme. Bennxn xnxst yxe c rpyom cnen n cene,
uepes cnny xonn, ne mor cnert sa cronom n nxyman n nocrentntx xopomax.
Btsnannte ns Mocxnt nexapn ntrannct neunrt onesnt, no Bacnnnm Hnanonnuy cranonnnoct nce xyxe n xyxe. H
tn xnxst nennxn n cxopn n onesnt rxxeno. Brane or oxp on npnxasan npnnesrn ns Mocxnt cnom yxonnym n
yxonnte cnoero orna Hnana III. Crapt napnanr yxonno nennxn xnxst npnxasan cxeut n nponxronan nont.
uyncrnyx npnnnxenne cmeprn, Bacnnn III npnxasan nesrn cex n Mocxny, re an nocnenne nacrannennx cynpyre,
partxm n oxpam, oxsan nx nepno cnyxnrt cnoemy rpexnernemy ctny Hnany. Ha cmeprnom ope nennxn xnxst
nosxenan npnnxrt cxnmy.
Cxonuancx Bacnnn III 4 exapx 1533 roa.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
HAPL mEOP HBAHOBHH
(15571598)
Ctn napx Hnana IV Iposnoro n Anacracnn Pomanonnt 3axaptnno-Rpteno. Ponncx ueop 31 max 1557 roa.
B 1580 roy xennncx na cecrpe oxpnna Fopnca Ioynona Hpnne. 19 noxpx 1582 roa crapmn ctn Hnana
Iposnoro Hnan tn ynr cnonm ornom, n c +roro npemenn ueop cunraercx nacnennxom napcxoro npecrona.
Ho xonunne orna 18 mapra 1584 roa ueop Hnanonnu cran pyccxnm napem. He nacneonan yma napcrnennoro,
nnmer Hnxona Kapamsnn, ueop ne nmen nn canonnro napyxnocrn orna, nn myxecrnenno xpacort ea n
npaea. Ftn pocry manoro, pxn renom, nnnom neen, ncera yntancx, no es xnnocrn. nnrancx menenno, xonn
neponntm marom or cnaocrn n norax. Onnm cnonom, nsxnnxn n cee npexenpemennoe nsnemoxenne cnn
ecrecrnenntx n ymenntx.
Bce ynpannenne rocyapcrnom nepemno n pyxn napcxoro mypnna Fopnca ueoponnua Ioynona, xoropt n tn, n
cymnocrn, nacroxmnm npannrenem Mocxoncxoro rocyapcrna. B 1585 roy on pasonaunn saronop snarntx oxp,
ntranmnxcx samannrt ero na nnp n ram ynrt. Mcrncnancxoro nocrpnrnn n monaxn, Boportncxnx, Iononnntx n
Boportncxnx cocnann.
B 1586 roy tnn sanoxent cropoxente xpenocrn Camapa n Boponex, n n +rom xe roy nauanoct ocnoenne
pyccxnmn Cnnpn. Ha mecre rarapcxoro ropoa unmrn-Typa, nsxroro Epmaxom n 1581 roy, n 1586 roy tn ocnonan
ocrpor Tmment. Ha cneymmn ro orpxom xasaxon annnt uynxona ocnonan ropo Toontcx. B 1593 roy tnn
ocnonant ropoa Oopcx (Canexap) n Fenropo, n 1594 roy Cypryr na pexe Ot n Tapt na Hprtme.
Hocne nont co Bnenne n 15901595 roax yxpennnoct nonoxenne Poccnn na Fanrnxe, tn nosnpamen Hnanropo
n pyrne pyccxne ropoa.
Herom 1591 roa n nocnenn pas optncxoe nocxo noxnnnoct y cren Mocxnt. Haer xptmcxoro xana Kast-Inpex
oxasancx neyauntm, 4 nmnx n paone annnona monacrtpx rarapt tnn opament n ercrno.
Cocnannt n nauane napcrnonannx ueopa Hnanonnua n Vrnnu napennu mnrpn 15 max 1591 roa norn npn
nexcntx ocroxrentcrnax. Hocnannt rya nx paccneonannx oxpnn Bacnnn Bycxn onoxnn 2 nmnx Foxpcxo
yme, uro c napennuem npnxnmunncx npnnaox n on cam sapesan cex.
Hpn ueope Hnanonnue, ocoo nmnnmnm nepxonnte nepemonnn, n 1589 roy na Pycn tno ocnonano
narpnapmecrno. Hepntm narpnapxom cran Hon.
B 1585 roy no pyxonocrnom souero ueopa Canentennua Konx nauanoct crponrentcrno cren Fenoro ropoa.
B 1592 roy tn ormenen Rpten ent ent, xora xpecrtxne no cnoe none mornn nepexonrt or onoro
nomemnxa x pyromy.
B 1593 roy n Mocxny npntn nocon nepcncxoro maxa Aaca I, xoropt coomnn, uro max ycrynaer pyccxomy
napm rpysnncxoe xnxxecrno Hnepnm.
Hapt ueop Hnanonnu cxonuancx 7 xnnapx 1598 roa, ne ocrannn noromcrna. C ero cmeprtm npecexnact npxmax
nernt nnacrnn Pmpnxonnue na Poccncxom npecrone.

HAPL BOPHC mEOPOBHH IOYHOB
(15521605)
Ctn oxpnna ueopa Ioynona.
Ocnonarenem poa Ioynontx xnnxercx rarapcxn mypsa uer, xoropt ntexan n Mocxny ns 3onoro Opt n 1330-x
roax. Crapmax nnnnx noromxon uera Caypont n xonne XV cronernx yxe sanxna mecro cpen snarnemnx poon
mocxoncxoro oxpcrna, rora xax mnamax Ioynont ntnnnynact cronernem nosxe, npn Hnane IV Iposnom, no
npemx onpnunnnt.
Bnepnte Fopnc Ioynon ynomnnaercx n 1567 roy xax unen Onpnunoro nopa. B 1570 roy yuacrnonan n
Cepnyxoncxom noxoe xax onn ns opyxenocnen napx. B 1571 roy Ioynon tn pyxxo na cnate napx Hnana
Iposnoro c Map]o Bacnntenno Coaxnno. Oxono 1571 roa ynpounn cnoe nonoxenne npn nope xennrto na
ouepn napcxoro nmnmna, nsnecrnoro onpnunnxa Manmrt Cxyparona-Fentcxoro Mapnn Ipnroptenne.
C 1576 roa no 1579 ro Fopnc sannman onxnocrt xpanuero. B 1580 roy Hnan Iposnt ntpan cecrpy Fopnca
Hpnny n cynpyrn napennuy ueopy. Tora xe Ioynon tn noxanonan n oxpe. B 1581 roy napt n noptne rnena
nopasnn cmeprentntm yapom cnoero crapmero ctna Hnana, n ueop cenancx nacnennxom npecrona. Fnaroapx
cnoemy ymy Ioynon cymen ne rontxo coxpannrt cnoe nonoxenne, no n npnopecrn onepne Hnana Iposnoro, xoropt,
ymnpax, nasnaunn ero onnm ns onexynon ueopa, rax xax ror, xorx n ncrynan na npecron n nospacre 27 ner, tn
mnaenen no cnoconocrxm.
Hapcrnonanne ueopa Hnanonnua nauanoct cmyro n nontsy napennua mnrpnx, nocnecrnnem xoropo tna cctnxa
manonernero napennua c mareptm n ee pocrnennnxamn n Vrnnu yen, nasnauennt mnrpnm ornom. Fentcxn,
cunranmncx nernacntm nnnonnnxom +ro cmyrt, tn yanen n Hnxnn Honropo. Hpn napcxom nenuannn 31 max
1584 roa Ioynon, xax mypnn nonoro napx, tn octnan mnnocrxmn: on nonyunn snarnt unn xonmmero, snanne
nnxnero nennxoro oxpnna n namecrnnxa napcrn Kasancxoro n Acrpaxancxoro. Cnepx +rnx unnon emy tnn
noxanonant semnn no pexe Bare, nyra na eperax Mocxnt-pexn, a raxxe pasnte xasennte copt.
Hepnoe npemx snauenne Ioynona cpen conernnxon ueopa ocnanxnoct nnnxnnem na ena oxpnna Hnxnrt
Pomanonnua. Ho n anrycre 1584 roa Hnxnra Pomanonnu onacno saonen, a n cneymmem roy cxonuancx. Cmeprt
napcxoro xn ana nosmoxnocrt Ioynony ntnnnyrtcx na nepnt nnan. Ero nnacronmnnte samtcnt ncrpernnn
npornnoecrnne co cropont rex nme, xoropte no snarnocrn nponcxoxennx npnsnanann sa coo ontme npan
croxrt y xopmnna npannennx. Ho Ioynon naroapx cnoe nonxocrn ocnnnn cnonx npornnnnxon, n eno xonunnoct nx
onano.
Ho cmeprn napx ueopa Hnanonnua 7 xnnapx 1598 roa nce npncxrnynn napnne Hpnne, urot nsexart
mexynapcrnnx. Ho ona, uyxax nnacronmnx, n enxrt ent no xonunne cynpyra yannnact n mocxoncxn
Honoennun monacrtpt, re n nocrpnrnact no nmenem Anexcanpt. 3a Hpnno nocneonan n monacrtpt n par
Fopnc. Vnpannenne rocyapcrnom nepexonr n pyxn narpnapxa n Foxpcxo ymt, a npannrentcrnennte rpamort
nsamrcx no yxasy napnnt Hpnnt. Bo rnane npannrentcrna ncran narpnapx Hon, ecrnnxmn xoroporo pyxononna ne
npocro npeannocrt Ioynony, no rnyoxoe yexenne, uro Fopnc uenonex, nanonee ocront sanxrt npecron, n
uro nspanne ero n napn oecneunr nopxox n cnoxocrnne n rocyapcrne. B nontsy ero nspannx, xpome pocrna c
noxontm napem, ncero onee ronopnno onronernee nontsonanne napcxo nnacrtm npn ueope, napcrnonanne
xoroporo paccmarpnnanoct conpemennnxamn xax cuacrnnnoe. Cnepx roro, onronernee nontsonanne nepxonno
nnacrtm ano Fopncy n ero pocrnennnxam rpomante cpecrna n cnxsano c ero nnrepecamn nnrepect nce roramne
amnnncrpannn Mocxoncxoro rocyapcrna.
Foxpnn Fopnc Ioynon tn nspan napem na 3emcxom Coope 17 ]enpanx 1598 roa n nenuancx na napcrno 1
cenrxpx 1598 roa.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hapt Fopnc Ioynon

B 1601 roy Fopnc Ioynon cmxrunn saxon 1592 roa, ormenxmmn Rpten ent. B nexoropte rot renept
xpecrtxnam nnont paspemanoct menxrt nomemnxa.
Hapcrnonanne Fopnca Ioynona connano c cnntntmn neypoxaxmn n Pyccxo semne, ronoom n pacnpocrpanennem
+nnemn. K +rnm necuacrtxm n 1604 roy oannnoct nauano nont sa saxonnoro n oporo napennua mnrpnx
Hxemnrpnx I. B pasrap optt c Hxemnrpnem Fopnc Ioynon nnesanno cxonuancx. Cmeprt ero nacrynnna 13 anpenx
1605 roa. Ero noxoponnnn n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx, sarem nepesaxoponnnn na norocre
Bapcono]tencxoro monacrtpx n, naxonen, oxonuarentno norpenn n cenrxpe 1606 roa n Tponne-Ceprnenom
monacrtpe.
Ho sanemannm Fopnca Ioynona na napcxn npecron tn nocaxen ero mecrnanarnnernn ctn ueop.


Anpe uoxon c yuennxamn. 1605 ro. Xyoxnnx Bnannen Hnxn]opon. 1955

HAPL mEOP BOPHCOBHH IOYHOB
(15891605)
Ctn Fopnca Ioynona n ouepn Manmrt Cxyparona Mapnn.
Ho xonunne orna 13 anpenx 1605 roa ueop Fopnconnu nsomen na Poccncxn npecron.
Becrnanarnnernn napt npannn camoe nenpoonxnrentnoe n ncropnn Poccnn npemx. Mocxnnun nenonann xpecr
ueopy Ioynony, rpamort c npncxro tnn ornpannent no nce ropoa Mocxoncxoro rocyapcrna. 17 anpenx no
Kpomt npntnn nx npnneennx x npncxre n cment rnanntx noeno xnxsx u.H. Mcrncnancxoro n xnxsx B.H.
Bycxoro oxpe xnxst Mnxann Herponnu Kartpen-Pocroncxn n Herp ueoponnu Facmanon. Facmanon, onacxannt
napem Fopncom, oeman nepno cnyxnrt nacnennxy, no n yme sarann ony n snocrt. Cornacno nonomy paspxy,
on nonyunn nasnauenne nnxe xnxsx Anpex Anpeennua Tenxrencxoro, npnxonnmerocx pocrnennnxom Cemeny
Hnxnrnuy Ioynony, n pyxn xoroporo nepemna rocyapcrnennax nnacrt nocne cmeprn Fopnca. C.H. Ioynon n panee
sannman ntammeecx nonoxenne, saneyx rantm ctcxom, oruero conpemennnxn nastnann ero npantm yxom
napentm. Mecrnnuecxax ona crana nnocnecrnnn ono ns npnunn nsment Facmanona.
B xpomcxom narepe napnnn ynaox n marxocrt. Facmanon onapyxnn n apmnn mnornx croponnnxon camosnanna, xax
cpen noeno (x nemy npnmxnynn partx Bacnnn n Hnan Bacnntennun Ionnntnt), rax n cpen nopxn (n nepnym
ouepet, ns cenepcxnx n pxsancxnx sement). Hpncxra n nonxax nauanact, no ycnexom ne sanepmnnact. Vrpom 7 max
mxrexnnxn pocnnnct na noeno, nepntx Ioynontm, n cxnarnnn nx. Knxstx Kartpen-Pocroncxn n Tenxrencxn n
nexoropte pyrne nontrannct oxasart conpornnnenne, no tnn ntnyxent exart. Bmecre c nnmn noccranmn
narept noxnnynn eme necxontxo coren nepntx napm ueopy Fopnconnuy nonnon. Mxrexnoe nocxo coennnnoct c
xpomcxnm rapnnsonom n ornpannno nocontcrno n Hyrnnnt c nsxnnennem noxopnocrn camosnanny. Vuacrt napx
ueopa tna pemena. Boccoennnnmnct c apmne camosnanna, nocxo nnnynoct na Mocxny, xoropax eme ocrananact
no xonrponem napcxo amnnncrpannn.
Becrnne Hxemnrpnx I or Hyrnnnx o Tynt moxno nasnart rpnym]antntm. Mnorouncnennte ronnt napoa
crexannct oroncmy, urot npnnercrnonart ncrnnnoro napennua. Hs-no Tynt n Mocxny camosnanen ornpannn
ronnon I.I. Hymxnna n H.M. Hnemeena c npnstnom x mocxnnuam cneprnyrt napx ueopa n ero mart napnny Mapnm
Ipnroptenny n npnsnart ero npana na npecron. 1 nmnx xasaxn aramana Anpex Kopent, npocnannnmerocx samnro
Kpom, ocrannnn nocnannen Hxemnrpnx n Kpacnoe ceno [4 - Kpacnoe ceno oraroe ropronoe ceno na cenepo-nocroxe
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
or Mocxnt, pacnonaranoct na opore n Hepecnannt-3aneccxn. Hsnecrno c 1423 r. Htne paon crannnn merpo
Kpacnocentcxax.], re onn tcrpo cymenn npnnneut na cnom cropony myxnxon xpacnocentnon. B conponoxennn
ontmo ronnt myxnxon nocnannt xnnnnct n Mocxny n na Kpacno nnoman npn ontmom cxonnennn napoa
npounn rpamory camosnanna.
Cornacno paspxntm sanncxm, n +ror momenr nepe napoom ntcrynnn oxontnnun F.. Fentcxn (nosnpamennt
ns cctnxn ueopom Ioynontm) n nornepnn ncrnny napcxoro nponcxoxennx Hxemnrpnx: s sa napeny
Hnanony mnnocrt ynmn napennua mnrpnx, sa ro x repnen or napx Fopnca. Henanncrt x Ioynony oxasanact y
Bentcxoro cnntnee pocrnenntx uyncrn, net napnna Mapnx Ipnroptenna npnxonnact emy nompono cecrpo, a
napt ueop nnemxnnnxom.
Tax 1 nmnx 1605 roa nonxnoct noccranne. Boopyxennax ronna pocnnact n Kpemnt, Ioynont tnn apecronant,
n nauancx rpaex nx nmymecrna, a raxxe nopon nx pocrnennnxon Caypontx n Bentxmnnontx. Bo npemx +roro
norpoma tna ynnuroxena sonorax nnamannna nx xpama Cnxrax Cnxrtx. Harpnapxa Hona cxnarnnn n Vcnencxom
coope, ntnonoxnn ns nero n no nnoman racxax nosopnma mnornmn nosopt. Hapt ueop Fopnconnu, napnna
Mapnx Ipnroptenna n napenna Kcennx tnn sarouent na crapom nope Fopnca Ioynona n Kpemne. Horpeenne napx
Fopnca n Apxanrentcxom coope tno ncxptro, n ero npax nepenecen na xnanme Bapcono]tencxoro monacrtpx [5 -
Bapcono]tencxn monacrtpt naxonncx n paone conpemenno ynnnt Poxecrnenxa. On tn ocnonan n nauane XVI
n., a paspymen n 1930-e rr. Or ero nasnannx nponcxonr nanmenonanne conpemennoro Bapcono]tencxoro nepeynxa,
npoxoxmero mexy Poxecrnenxo n Hyxnxo. Hpn nem naxonnoct ocooe xnanme nx yornx n esomntx,
nastnanmeecx cxyentnnutnm. Ha nem rena xoponnnnct n ome mornne, es narpontx nnnr n nnnnnyantnoro
ornenannx.], re xoponnnn esomntx n yornx. Mocxnnun npncxrnynn Hxemnrpnm I.
10 nmnx n Mocxny npntnn nmnmnt camosnanna oxpnn Facmanon, xnxstx B.B. Ionnntn n B.M. Pyen-
Mocantcxn, nopxnnn M.A. Monuanon n txx A.B. Bepe]ennon. Onn nnsnoxnnn n cocnann ns Mocxnt
npecrapenoro narpnapxa Hona. 3arem n conponoxennn rpex crpentnon npnmnn x mecry saxnmuennx Ioynontx
(Facmanon yxnonnncx or yuacrnx n +rom rpxsnom ene). Hapnny Mapnm Ipnroptenny ynnt yannnn ocrarouno
tcrpo, no mnt napt ueop oxasan nm oruaxnnoe conpornnnenne: Hapennua xe mnorne uact annma, xxo ne no
mnaocrn an For emy myxecrno. Haxonen ero oonenn. Knxst B.B. Ionnntn oxnnn napoy, uro napt n napnna or
crpacre npnnxnn x. Kpacannny napenny Kcennm, necuacrnnnym nenecry nnocrpanntx npnnnen, ynnt nomannn.
Ee xana neuantnax yuacrt nanoxnnnt camosnanna, a sarem monamecxn xnoyx.
ueopa Fopnconnua noxoponnnn na norocre Bapcono]tencxoro monacrtpx, a n cenrxpe 1606 roa ero npax
nepenecnn n Tponne-Ceprnen monacrtpt.


Arenrt mnrpnx Camosnanna ynnamr ctna Fopnca Ioynona. Xyoxnnx Koncranrnn Maxoncxn. 1862

HAPL MHTPHH (AEMHTPHH I)
(OKOAO 15811606)
Ho ono ns nepcn, Hxemnrpn rannucxn nopxnnn Rpn Foranonnu Orpenten, ctn crpenenxoro cornnxa
Forana Orpentena, monax-paccrpnra. B 1602 roy exan ns Poccnn n Peut Hocnonnrym. Orrya c nocxom nepecex
pyccxym rpannny. Btanan cex sa uyom cnacmerocx napennua mnrpnx, nornmero n 1591 roy n Vrnnue.
20 nmnx 1605 roa napt mnrpn Hnanonnu ncrynnn n Mocxny. On onaan nectma npnmeuarentno, no
nenpnnnexarentno nnemnocrtm: Bospacrom (pocrom) man, rpyn nmex mnpoxn, mtmnt nmex roncrt. Hnne x cnoe
nmex ne napcxoro ocroxnnx, npe-npocro onnune nmxxy. pyroe onncanne ononnxer: Onnutem en, nonocom pyc,
noc mnpox, opoanxa none noca, yca n opot ne tno, mex xoporxa.
Hont neronncen coomaer, uro mnorne mocxnnun onosnann ernoro nnoxa n nnaxann o cnoem corpemennn, no
nnuero ne mornn noenart. Hrax, c nepnoro xe noxnnennx n Mocxne n xauecrne napx Orpenten tn ysnan. Hoxa
mocxnnun noounm ne nnenn nperenenra na npecron, onn, oxnauennte omnm noptnom, nepnnn n ero ncrnnnocrt.
pamarnsm cnryannn saxnmuancx n rom, uro xnrenn Mocxnt cneprnn napx ueopa Fopnconnua Ioynona, xoropomy
npnnocnnn npncxry, nenyx xpecr, a nsmena xpecrnomy nenonannm cunranact onnm ns crpamntx rpexon. Bnpouem, n
nepnte mecxnt npannennx Hxemnrpnx I comnennx n ero napcxom nponcxoxennn onnaenann nnmt remn, xro snan
xora-ro Ipnropnx Orpentena.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hocne ncrpeun na Kpacno nnoman Hxemnrpn ornpannncx n Vcnencxn coop, re xnanxncx mocxoncxnm
cnxrtnxm, a sarem n Apxanrentcxn coop, re nponsnec narernuecxym peut na rpoamn Hnana Iposnoro n ueopa
Hnanonnua.
Baxnemnm cotrnem nx camosnanna crana ero ncrpeua c mnnmo mareptm Mapne ueoponno Haro, n
nnouecrne Map]o. Ee tno npnxasano ocrannrt ns Hnxontcxoro monacrtpx na Btxce, re onantnax napnna-
nnoxnnx naxonnact n cctnxe. Bcrpeua nponsomna n cene Tannncxom, xya Hxemnrpn ntexan nancrpeuy Map]e.
Ho cnnerentcrny conpemennnxon, onn onxnnct n nnaxann xax mart c ctnom. uro croxno sa +ro cneno n uro
rnopnnoct n yme napnnt-nnoxnnn, mt nnxora ne ysnaem.
Bcxope nocne ncrynnennx Hxemnrpnx n Mocxny tnn onnnent n nororonxe mxrexa nanonee snarnte oxpe
xnxst Bacnnn Hnanonnu Bycxn n ero partx. Tontxo xoaracrno napnnt Map]t Haro cnacno Bacnnnx
Bycxoro or cmeprnoro npnronopa, samenennoro cctnxo. 3rnm Hxemnrpn I naxnn cee onacnemero npara.
Conepmax ony omnxy sa pyro, nont napt n ne conpancx nrn nancrpeuy nn oxpam, nn mocxnnuam, nn cnonm
nontcxnm pystxm n noxponnrenxm.
Hnxora eme mocxnnun ne nnenn n cronnne raxoro xonnuecrno nonxxon n nnronnen npnnepxennen xaronnuecrna,
xoroptx uacro nastnann norantmn. Bosmymana ropoxan n sanocunnocrt xasaxon, xoropte uyncrnonann cex
noenrenxmn n necennnnct n mocxoncxnx xaaxax, nponnnax rocyapeno xanonante. Onaxo onee ncero moxnponano
mocxnnue noneenne camoro Hxemnrpnx. Hont napt pasnrentno ornnuancx or cnonx npemecrnennnxon. Hounte
noxoxennx paccrpnrn, x xoropomy, cornacno H. Macce, npnnonnn xpacnntx ennn, xenmnn n monaxnnt, raxxe
ncxope nonyunnn mnpoxym nsnecrnocrt, panno xax n ero nacnnne na Kcenne Ioynono. Ho-nnnmomy, xax n Hnan
Iposnt, Hxemnrpn ne uyxancx coomnn, cypono ocyxanmecx n mocxoncxom omecrne. Camosnanen ne oxncx
rpyo nomart ycranonnnmncx nopnont nepemonnan, npeneperan ncemn npannnamn n ycranonnennxmn, es
xoroptx nemtcnnma tna xnsnt pyccxnx rocyape. On, nanpnmep, ne cnan nocne oea, xax tno npnnxro, n ne
conman nepxonntx nocron.
Camosnanen tn mep na pasaun n orarte noapxn nontcxomy n nnroncxomy nocxy, n n ro xe npemx on sannman
entrn y monacrtpe, no ne roponnncx nosnpamart nx. On oxnnn o namepennn ncrynnrt n nony c Kptmom n nauan
ornpannxrt aprnnnepnm n nocxa n Enen (meurax o cnane Anexcanpa Maxeoncxoro, Hxemnrpn namepenancx
nosrnannrt nont xpecront noxo npornn nenepntx n snan c coo xoponx n nany). B cnxsn c +rnm nononsnn cnyxn o
rom, uro camosnanen conpaercx norynrt ncex npanocnanntx xpncrnan n none c xanom. Haxonen, napt saxnnn o
cnoem namepennn xennrtcx na xaronnuxe (no npecrannennxm pyccxoro Cpenenexontx epernuxe), nonxuxe Mapnne
Mnnmex, uro raxxe ntsnano n napoe cnntnoe neonontcrno.
onontno cxopo camosnanen nonxn, uro y nero ecrt nce ocnonannx onacartcx sa cnom xnsnt, n oxpyxnn cex
nnymnrentno oxpano, n ocnonnom napanno ns nonxxon n nemnen.
22 noxpx 1605 roa nocon Hxemnrpnx ymnt txx A.H. Bnacten n Kpaxone, tnmem rora cronnne Peun
Hocnonnro, npecrannxn ocoy napx no npemx nepemonnn opyuennx c Mapnno Mnnmex. B mapre 1606 roa
napeuennax mocxoncxax napnna nnnynact ns Camopa (ropoa, re tn noenoo ee oren) n nyrt n 1 max nexana n
Mocxny, ropxecrnenno ncrpeuennax nocxamn, npnnopntmn n napoom. Mapnny Mnnmex conponoxana ontmax
cnnra. Mocxnnun, no cnonam K. Fyccona, tnn ouent oneuanent rem, uro y nnx noxnnnoct crontxo nnosemntx
rocre, nnnnnct saxonanntm n nart xonnnxam n cnpamnnann xnnymnx y nnx n crpane nemnen, ecrt nn n nx crpane
raxo otua: npnesxart na cnaty n nonnom noopyxennn n n narax.
Heonontcrno mocxnnue ymeno ncnontsonann nparn napx oxpe Bycxne, anno roronnnmne saronop npornn
camosnanna. K Bycxnm npnmxnynn n pyrne oxpe, nopxne n txxn. Hx nenanncrt x camosnanny nnonne nonxrna
nnrpnronanmne npornn Ioynona, onn rem onee ne xenann nounnxrtcx esponomy ntcxouxe. Bycxne nnymann
cnonm croponnnxam, a re pacnpocrpanxnn no Mocxne cnyxn, uro nont napt epernx n camosnanen, conpaercx npn
nomomn nemnen n nonxxon ncrpenrt ncex oxp, ynnuroxnrt nepxnn n ncxopennrt npanocnannym nepy, a
pacnpocrpannrt na Pycn narnncrno, ro ecrt xaronnuecrno. 3rn nnymennx naann na naroarnym nouny.


Hocnenne mnnyrt mnrpnx Camosnanna. Xyoxnnx Kapn Bennr. 1879

Mexy rem camosnanen c ynoennem npeanancx pasnneuennxm. Fant uepeonannct c oxoro, x xoropo tnmn
uepnen nectma npncrpacrnncx n axe npoxnnxn no npemx nee uyeca xpapocrn. Ha oxore n nomocxonnom cene
Tannncxom Hxemnrpn pocnncx na menex n c onoro yapa ynn ero, ncann porarnny c raxo cnno, uro axe
pyxoxrxa cnomanact, a sarem cane orcex snepm ronony. Kax moxno nnert, cnno n xpenocrtm on tn ne onxen.
Cnata, cocroxnmaxcx 8 max 1606 roa, eme ontme ncxpyxnna ronony camosnanny, a mocxnnue nosmyrnna
ecnepemonntm napymennem npanocnanntx xanonon n rpannn. Hoxa n xpemnencxom nopne mnn necente ant n
nnpt, Bycxne rmarentno roronnnn mxrex.
Vrpom 17 max n ropoe saryen naar. C xpnxamn o noxape n Kpemnt nopnannct nepnte Bycxnm nopxne. Crpaxa
camosnanna no rnane c H.u. Facmanontm tna nepenra. Hxemnrpn ntrancx exart, no tn cxnauen; ero
onpamnnann n ncrxsann, noxa ne ynnn. Oesopaxennt rpyn camosnanna tn pomen na Honoe mecro, na xnnor
emy nonoxnnn cxomopomtm macxy, na rpyt nontnxy, a n por ncrannnn yxy. Ononpemenno c +rnm no ncemy
ropoy nponcxonnn crpamnte norpomt. Hapo pacnpannxncx co mnornmn nonxxamn n pyrnmn nnosemnamn,
npnexanmnmn na napcxym cnaty.
Tax eccnanno saxonunnoct npannenne Hxemnrpnx I nepnoro n uepee pyccxnx camosnannen n enncrnennoro,
xomy yanoct ocrnut npecrona.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
HAPL BACHAHH HBAHOBHH mYHCKHH
(15521612)
Ctn xnxsx Hnana Anpeennua Bycxoro ns poa nnxeropocxo-cysantcxnx xnxse. Foxpnn c 1584 roa. Bacnnn
Bycxn yuacrnonan n nopnono opte npornn Fopnca Ioynona. Bo npemx napcrnonannx nocnenero noneprancx
onane, no ncxope tn npomen. B mae 1591 roa nosrnannxn npannrentcrnennym xomnccnm, paccneonanmym
ocroxrentcrna rnenn n Vrnnue napennua mnrpnx. B nauane 1605 roa yuacrnonan n noenntx ecrnnxx npornn
Hxemnrpnx I, no nocne cmeprn napx Fopnca Ioynona nepemen na cropony camosnanna. Oprannsonan saronop,
sanepmnnmncx yncrnom Hxemnrpnx I.
Bacnnn Bycxn tn nspan napem na 3emcxom Coope 19 max 1606 roa. Ero nenuanne na napcrno npoxonno n
Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 1 nmnx 1606 roa. Hocnenn poccncxn npannrent ns poa Pmpnxonnue,
nmenno Bacnnn Bycxn, cornacno necrnnunomy nopxxy nacneonannx npecrona, nmen nanontmne npana na
rpon. Knxstx Bycxne nponcxonnn or xnxsx Anpex pocnannua, mnamero para Anexcanpa Hencxoro,
poonauantnnxa mocxoncxnx xnxse. Taxnm opasom, po Bycxnx tn no reneanornuecxomy crapmnncrny
cneymmnm sa npecexmnmcx poom mocxoncxnx xnxse.
Kpecronenonantnax sannct Bacnnnx Bycxoro npn nenuannn na napcrno xnnxercx nepntm n oreuecrnenno
npaxrnxe oxymenrom, ammnm noanntm rapanrnn n npana. Oemanne saxonnoro cya tno onnm ns nepntx
maron x npanonomy rocyapcrny. Bepoxrno, napt ncxonn ns raxrnuecxnx coopaxenn xnxrnennoe nornepxenne
ocnon ]eoantno saxonnocrn onxno tno cnnornrt omecrno, n n nepnym ouepet nnacrnym +nnry n cnyxnnoe
cocnonne. Ho npn +rom oosnauanact n nennax nepcnexrnna. Bacnnn Bycxn npenpamancx ns rocyapx xononon n
npanomepnoro napx noanntx, npanxmero no saxonam, sameuan ncropnx B.O. Knmuencxn. K coxanennm, +ro
nosmoxnocrn ne cyxeno tno ctrtcx. H npexe ncero ns-sa roro, uro cam Bacnnn Bycxn uacro orcrynan or
anntx nm oemann.
Conpemennnxam xasanoct, uro n napymennn Bycxnm cnoe npncxrn cxptnaercx omax npnunna ecrnn,
nocrnrmnx Mocxoncxoe rocyapcrno npn +rom nape. pyrne ymann, uro npnunno nacrynnnmnx cmyr xnnxercx
nocnemnoe nosneenne Bycxoro na rpon ysxnm xpyrom conernnxon, es yuacrnx ncex semnn. Kax t ro nn tno, n
nepnte mecxnt nocne rnenn Hxemnrpnx I ero npnspax open cnny n snauenne, nnont cran snamenem nx
neonontntx n mxrexnnxon.
Bacnnn Bycxn nosrnannn opty npornn nocx Hxemnrpnx II, nposnannoro Tymnncxnm nopom, n Hnana
Fonornnxona. Emy yanoct npnnneut na cnom cropony nopxn n cnnornrt npanxmym nepxymxy Pyccxoro rocyapcrna.
B pesyntrare neonontcrna nontcxoro xoponx Cnrnsmyna III n uacrn mocxoncxnx oxp Bacnnn Bycxn 17 nmnx
1610 roa tn cneprnyr c napcxoro npecrona n nacnntno nocrpnxen n monaxn. B cenrxpe 1610 roa on tn ntan
nontcxomy rermany C. Xonxencxomy n ntnesen n Peut Hocnonnrym, re n cxonuancx n saxnmuennn n Bapmane 12
cenrxpx 1612 roa.
Ho oxonuannn Cmyrnoro npemenn ero ocranxn tnn nepesaxoponent n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro
Kpemnx.


B Cmyrnoe npemx. Xyoxnnx Cepre Hnanon. 1908

HAPL MHXAHA mEOPOBHH
(15961645)
Ornom Mnxanna ueoponnua tn ueop Hnxnrnu Pomanon, nnocnecrnnn narpnapx unnaper, xenart na Kcennn
Hnanonne Becrono, ns nesnarnoro poa. V nnx 12 nmnx 1596 roa ponncx ctn Mnxann.
B 1601 roy Fopnc Ioynon nocrpnr n monaxn c nmenem unnaper ueopa Hnxnrnua Pomanona n cocnan ero n
Co]ncxn Anronnen monacrtpt, a ero cynpyry Kcennm nocrpnr no nmenem Map]a n cocnan n 3aonexte, n
Eroptencxn norocr Tonnycxo nonocrn.
Mnxann ueoponnu oxasancx co cnoe rerxo Map]o Hnxnrnuno uepxaccxo na Fenoosepe, c 1603 roa xnn n
Knnny, poono norunne Pomanontx, c 1605 roa nmecre c mareptm.
Hepnt camosnanen nosnen unnapera n can mnrpononnra Pocroncxoro. Ero cemtx coennnnact n nourn o xonna
1608 roa xnna nmecre, a no npemena Tymnncxoro nopa, xora unnaper tn y nero n nouernom nneny, n Mocxne.
B 1610 roy unnaper tn nmecre c xnxsem Ionnntntm nocnan x nonxxam, xoropte ero ne ornycrnnn, n enxrt
nocneymmnx ner Mnxann ne nnen orna. Fyymn napt c mareptm tnn saepxant n Mocxoncxom Kpemne n
ntnyment ns nnena rontxo n noxpe 1612 roa, xora n yannnnct n Kocrpomy, npoxnnax ro n cocrnennom ome, ro
n Hnartencxom monacrtpe.
3emcxo Coop 21 ]enpanx 1613 roa nspan Mnxanna ueoponnua napem. 13 mapra nocnt or Coopa npntnn n
Kocrpomy n na cneymmn ent tnn npnnxrt n Hnartencxom monacrtpe. Hnoxnnx Map]a n ee ctn pemnrentno
orxastnannct npnnxrt npenoxenne Coopa, rnanntm opasom noromy, uro, xax ronopnna mart, y ctna ee n n
mtcnxx ner na raxnx nennxnx npecnanntx rocyapcrnax trt rocyapem; on ne n conepmenntx nerax, a mocxoncxoro
rocyapcrna ncxxnx unnon nmn no rpexam nsmanoymecrnonannct, an cnon ymn npexnnm rocyapxm, ne npxmo
cnyxnnn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoprper napx Mnxanna ueoponnua. Xyoxnnx Horann Beexnn. 1728

Hocne mecrnuacontx neperonopon mart n ctn, xora nm npnrposnnn, uro For nstmer na nnx sa xoneunoe pasopenne
rocyapcrna, cornacnnnct npnnxrt nspanne Mnxanna ueoponnua na napcxn npecron.
B Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 11 nmnx 1613 roa cocroxnoct nenuanne na napcrno Mnxanna
ueoponnua. Hauanoct npannenne nnacrnn Pomanontx.
Monoo n cnaoxapaxrepnt napt ne mor oornct es rnepo noepxxn pontx. Taxonym emy oxastnana, n
axe upesmepno, mart, a nocne nosnpamennx ns nontcxoro nnena n oren. Bnatxa unnaper tn uenonex xpyroro n
xecrxoro npana, no nnoxnnx Map]a ornnuanact eme onee xpyrtm n nnacrntm xapaxrepom. ocrarouno tno
nsrnxnyrt na ee noprper, nnmer ncropnx C.u. Hnaronon, na nnsxo onymennte ponn, cyponte rnasa, xpynnt, c
ropnnxo noc, a ncero onee na nacmemnnnte n nmecre c rem nonennrentnte ryt, urot cocrannrt cee nonxrne o
ee yme, cnntnom xapaxrepe n none, no +rn npnsnaxn mano ronopxr o mxrxocrn n opore.
Bcrynnn na mocxoncxn npecron, Mnxann ueoponnu npnnyxen tn sanxrtcx ynopxouennem nnyrpennnx en n
opto c nnemnnmn nparamn Bnenne n Hontme. K romy xe mnorouncnennte pasonnutn maxn cnoxono
nepenocnnnct ns onoro xpax Pyccxo semnn n pyro, rpannn n ecunncrnonann, nxonen pasopxx Mocxoncxoe
rocyapcrno.
Hepno saoro nonoro npannrentcrna tn cop xasnt. Hapt n 3emcxo Coop noncmy pacctnann rpamort c
npnxasannxmn conpart noarn n xasennte oxot, c npoctamn sama nx xasnt ener n ncero, uro rontxo moxno
art. Ocoennoe nnnmanne tno opameno na maxn xasaxon n ncxxoro pyroro cpoa. Hpoonxnrentna tna
opta c 3apynxnm, c maxo xoroporo pasenannct rontxo n nmne 1614 roa. Ocentm 1614 roa cnannn c aramanom
Fanonnem n ero maxo na nepxnem reuennn Bonrn. Haxonen, x 1616 roy yanoct ocnanrt n paccexrt nanonee
onacnym maxy Hnconcxoro.
3emcxo Coop 1616 roa pemaer onoxnrt ncex roprontx nme nxro entro n yxastnaer orartm nmxm,
xaxne cymmt onn onxnt art xasne nx neennx nont c nnemnnmn nparamn. Bnet nnaenn Honropoom n
Bocxo nxrnno n xenann npncoennennx +ro onacrn x Bnennn. Kpome roro, onn rpeonann, urot Poccnx
npnsnana mocxoncxnm napem xoponennua unnnnna, xoropomy yxe npncxrann nonropont. Ho onee ncero mnet
nnrepeconannct rem, urot ne onycxart pyccxnx x Fanrncxomy mopm. Ho+romy onn oxorno cornacnnnct na
nocpennuecrno Anrnnn n Ionnannn n neperonopax o mnpe.
Heperonopt uacro npeptnannct, naxonen, onn saxonunnnct neuntm mnpom 27 ]enpanx 1617 roa n Cronone. Bnet
ycrynann pyccxnm Honropo, Hopxon, Crapym Pyccy, Haory n Ion, a pyccxne mneam npnmopcxn xpa:
Hnanropo, mt, Konopte, Opemex n Kopeny, oxstnaxct npn rom ntnnarnrt Bnennn 20 rtcxu pyne. Tora xe
anrnnuane, ronnannt n mnet ntxnonorann cee naxnte ropronte npnnnnernn.
Herom 1617 roa nontcxn xoponennu Bnancnan nnnyncx x Mocxne n n 1618 roy, onnpaxct na nomomt
yxpanncxoro rermana Caraaunoro, nomen n Mocxoncxym onacrt. 1 oxrxpx pyccxne nocxa y Aparcxnx nopor
Mocxnt orpasnnn npncryn nontcxnx nocx n yxpanncxnx orpxon. Hocne neyaunoro npncryna x Mocxne Bnancnan n
Caraaunt orcrynnnn x Tponne-Ceprneno nanpe. Tya xe no npenonrentcrnom ueopa Bepemerena nnnynoct
n pyccxoe nocxo. Ho nrnt ne nocneonano, rax xax oe cropont uyncrnonann cex oeccnnenntmn. 1 exapx 1618
roa saxnmueno tno eynnncxoe nepemnpne na 14 ner n 6 mecxnen.
Bepnynmemycx n 1619 roy ns nontcxoro nnena mnrpononnry unnapery tn npenoxen narpnapmn npecron. Hocne
otuntx orpnnann unnaper npnnxn ero, nonyunn rnryn nennxoro rocyapx. Hacrynnno npemx noennacrnx:
rpamort nncannct or nmenn napx n narpnapxa, Mnxann ueoponnu no ncex nonpocax nounnxncx nnnxnnm orna. Bce
nnnmanne napx n narpnapxa cocpeorounnaercx na nnyrpennnx enax.
B 1619 roy n Mocxne eme sacean 3emcxo Coop. On oparnn nnnmanne na rxxenoe +xonomnuecxoe nonoxenne
Poccnn. Inanno mepo nx ynennuennx oxonocrn xasnt tna pacctnxa rax nastnaemtx nncnontx xnnr. Ha
Coope yxastnanoct, uro nocnannte nepenncunxn pann c orartx nsxrxn, a yornx npnrecnxnn; c onnx pann
noarn no nncnontm xnnram, c pyrnx no osopntm. Henpana napnna noncmy. otnart entrn nx
rocyapcrnenntx en crapannct ncxxnmn mepamn, axe sannmann entrn y anrnnuan, anax nm sa ro npano
ecnomnnnno ropronnn. Cnyxnntx nme, xnnymnx n nocaax, onoxnnn omnm nocacxnm rxrnom; ramoxennte n
xaanxne copt crann anart na orxyn n crapannct, urot napo nnn noontme, ynennunnax rem xasne oxo. Kpome
ramoxenntx copon, onaranact pasnoopasntmn noopamn (nonanounoe, mtro n r. n.) ncxxax ropronnx. axe sa
noncenennte sanxrnx noono cxornnt, mtrte entx n r. n. npnxonnoct nnarnrt.
Hs nnyrpennnx en npemenn noennacrnx naxnemne: nosononnenne ryntx crapocr n 1627 roy, npecneonanne
pasoen, pacnpocrpanenne xpenocrnoro npana, pasnnrne cncremt npnxason. Ocoennoe nnnmanne tno opameno na
Cnnpt n Hononxcxn xpa. Cnnpt anana mexa, n npannrentcrno crapanoct monononnsnponart +ror ropront
npomtcen, rax xax noncmy, ocoenno sa rpannne, npn orcyrcrnnn ener pacnnaunnanoct mexamn.
B ro xe npemx sannmaemte pyccxnmn semnn nce pacmnpxnnct n nocrounom n mxnom nanpannennxx. pom
nacenennx tnn sect xasaxn n rax nastnaemte namennte xpecrtxne. B 1621 roy n Cnnpt tn nanpannen nepnt
apxnepe apxnenncxon Knnpnan. Ha Bonre, ocoenno n mxnom ee reuennn, or Xnrynencxnx rop, crapannct ocnanrt
paso n ocrannrt nosmoxnocrt pasnnnartcx ropronne c Hpnxacnncxnm xpaem n Hepcne.
Mexy rem ncrexan cpox nepemnpnx c Hontme. Hapt crapancx copart nosmoxno ontmne n naroycrpoennte
cnnt nx npecroxme optt, rax xax nocroxnnte neopasymennx c nonxxamn ne npexpamannct. Hpannrentcrno eme
n 1631 roy npnxastnano ncem nopxnam n erxm oxpcxnm trt rorontmn x none. C monacrtpcxnx nmenn, co ncex
norunn n nomecrn nonoxent tnn entrn sa arountx nme, pemeno tno nanxrt nnosemntx parnnxon, xynnrt
sa rpannne 10 rtcxu mymxeron c ]nrnnxmn n r. .
Hecornacnx c Hontmem oocrpxnnct nce ontme n ontme, ocoenno ncnecrnne ocxopnenn, nanocnmtx
nonxxamn Mnxanny ueoponnuy xax mocxoncxomy napm. Pyccxne nocnt nocroxnno xanonannct, uro nonxxn ne
nastnamr Mnxanna napem, nenpannntno n c nponycxamn nnmyr ero rnryn n r. . B anpene 1632 roa ymep Cnrnsmyn
III. B Hontme nauannct mexoyconx npn ntope nonoro xoponx. B Poccnn pemnnn nocnontsonartcx yontm
npemenem n nauart nony. Cosnann 3emcxo Coop, na xoropom onpeeneno tno oromcrnrt nonxxam sa npexnne
nenpant n ornxrt saxnauennte onacrn.
Hepemnpne tno npepnano, n c ocenn 1632 roa nauanact nona. Inanntmn nauantnnxamn na nocxom tnn
nasnauent Mnxann Fopnconnu Ben n oxontnnun Apremn Hsmanon. Onn nnnynnct x Cmonencxy. Ben nauan
ocay ropoa. Ha nomomt Cmonencxy xnnncx xopont Bnancnan. On epxan n ocae nocxo Bena o ]enpanx 1634
roa. Homomn ns Mocxnt Ben ne nonyunn n npnnyxen tn cartcx, nonoxnn nce snamena n nymxn nepe xoponem
n orcrynnn x Mocxne c noctmtm rtcxuamn nonnon.
Hesaonro nepe rem, 1 oxrxpx 1633 roa, ymep narpnapx unnaper; n oxpe crann oxastnart cnntnoe nnnxnne na
opoymnoro napx. Onn ne nmnnn roporo n sanocunnoro Bena. Ero n Hsmanona onnnnnn n nsmene n oonm
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
orpynnn ronont. Cosnannt n nauane 1634 roa 3emcxo Coop cxnonxncx x saxnmuennm mnpa, rax xax ne tno
cpecrn x npoonxennm nont. Vrpost Bnennn n Typnnn sacrannnn n nonxxon xenart mnpa. V pexn Honxnonxn tn
saxnmuen 4 nmnx 1634 roa neunt mnp.
C +rnx nop naunnaercx ontmee cnnxenne mocxoncxnx nme c nnocrpannamn. Hs 3anano Enpont npntno
ronmrnncxoe nocontcrno, onncannoe nsnecrntm nemenxnm nyremecrnennnxom Oneapnem. B Iepmannm nocnan tn
nepenounx 3axapnx Hnxonaen sa macrepamn menoe-nnannntnoro ena. Mnorne nnosemnt nonyunnn npnnnnernn na
ropronnm n na ycrpocrno sanoon, necmorpx na nporecrt n neonontcrno pyccxnx npomtmnennnxon. Hemnam tno
orneeno mecro nx xnpxn; nnosemnte conart crann cocrannxrt neoxonmym npnnanexnocrt pyccxoro nocxa n r.
.
Hpannrentcrno npoonxano monononnsnponart n cnom nontsy pasnte nnt ropronnn (nanpnmep, ropronnm ntnom,
nponsnocrno cennrpt) n oranart pasnte pemecnennte n nnte sanxrnx na orxyn (nanpnmep, sanxrnx nsnosntm,
errxpntm, xnacntm npomtcnom, copt na mocrax n nepenosax). Kpenocrnoe npano nce pasnnnanoct.
Hpecneonanne pasonnxon (cysantcxo-xocrpomcxax maxa Toncroro n pyrne) n ]antmnnomonerunxon, xoroptm
crann sannnart ropno ononom, npnnocnno nemano xnonor mocxoncxomy npannrentcrny. 3amnra mxntx rpannn or
naeron rarap ntsnana nocrpoxy yxpennenntx ropoon Tamona, Kosnona, Henst, Cnmnpcxa n pyrnx.
B xonne napcrnonannx Mnxanna ueoponnua tn nonxr nonpoc o Asone. B 16361637 roax oncxne xasaxn nsxnn
Ason. Kptmcxn xan, noyxaemt rypenxnm cynranom, rposnn Mocxne nono. B nauane 1641 roa no crenamn
Asona xnnnnct rypxn, ocannn ero, nourn paspymnnn xpenocrnte crent nymeuntmn ntcrpenamn, no xasaxon ns
Asona ntnrt ne cmornn. Kasaxn, nnx, onaxo, uro nm onnm ne nnaert Asonom, nnn uenom Mnxanny ueoponnuy,
npocx ero npnnxrt ropo no cnom nnacrt. nx pemennx +roro naxnoro nonpoca tn cosnan n nauane 1642 roa
3emcxo Coop. Mnennx na nem pasennnnct. nopxne croxnn sa npnnxrne Asona n nauano nont c rypxamn. Iocrn n
ropronte nmn tnn npornn nont. Hmn nnsmero unna oranannct na nonm napx. H nce xanonannct na cnoe
neuantnoe +xonomnuecxoe nonoxenne n pasopenne. Hecmorpx na ro, uro pemnrentno sa nony ntcxasanoct ns 195
unenon Coopa 152 uenonexa, npannrentcrno pemnno Asona no cnom nnacrt ne part n nont ne naunnart.
Typenxoro nocna unnnex npnnxnn c uecrtm n rora xe nocnann xasaxam npnxas nosnparnrt Ason rypxam. B Typnnm
tnn ornpannent nocnt c apamn n ynepennxmn n pyxecrnennom pacnonoxennn mocxoncxoro npannrentcrna.
Paspaxennte xasaxn yannnnct ns Asona, no rposnnn, uro yyr c ona n yyr ecnoxonrt nepcon.
Hs snaunrentntx en +roro napcrnonannx raxxe cneyer ormernrt nasnannte nnxe.
Ocnonanne n 1619 roy Enncecxoro ocrpora na pexe Ennce nenrpa pyccxoro ocnoennx Bocrouno Cnnpn.
B 1620 roy tn ocnonan Anrexapcxn npnxas nepnoe rocyapcrnennoe mennnncxoe yupexenne.
Hocontcrno nape Hmepernn n Iypnn n 1621 roy npntno x napm Mnxanny ueoponnuy n neno neperonopt o nx
nepexoe n poccncxoe noancrno.
Crponrentcrno n 16241625 roax Cnaccxo (upononcxo) amnn Mocxoncxoro Kpemnx pyccxnm sounm F.
Orypnontm.
Pacmnpenne n 1627 roy nonnomoun ntopntx semcxnx nnacre n cyon sa cuer orpannuennx nnacrn namecrnnxon.
Ocnonanne n 1628 roy Kpacnoxpcxoro ocrpora na pexe Ennce.
Vcrpocrno n 1630 roy oxono Hpnra nepnoro n 3aypante xenesoenarentnoro sanoa.
B Cnnpn ocnonan n 1631 roy Fparcxn ocrpor.
Xanonannax rpamora 19 ]enpanx 1632 roa napx Mnxanna ueoponnua ronnancxomy xynny A. Bnnnycy na
crponrentcrno sanoon no Tyno nx nnrtx nymex, xornon, nx xonxn ocox n npyrten, c ocnooxennem or
nomnnn n opoxon na ecxrt ner. Ha sanoe Bnnnyca 14 mapra 1636 roa nonyueno nepnoe xeneso.
Ha pexe Hene n 1632 roy ocnonan Hencxn ocrpor (nnocnecrnnn xyrcx).
Vupexenne narpnapxom unnaperom n 1633 roy rpexo-narnncxo narpnapme mxont n uyonom monacrtpe n
Kpemne.
Orxptrne n 1633 roy mentx mecropoxenn n nepxontxx pexn Kamt n ycrpocrno nepnoro Htcxopcxoro
meennannntnoro sanoa.
Hsanne n Mocxne n 1634 roy Fyxnapx xstxa cnonencxa, cnpeut nauana yuennx erxm B.u. Fypnona-Hporononona
nepnoro neuarnoro yuennxa, nsannoro n Poccnn.
Bosneenne n Mocxne sounmn A. Koncranrnnontm, F. Orypnontm, H. Vmaxontm n T. Bapyrnntm n 16351636
roax Kpemnencxoro repemnoro nopna.
Ocnonanne n 1636 roy Cnmnpcxa n Tamona.
Hauano crponrentcrna n 1636 roy ooponnrentntx coopyxenn enropocxo saceuno ueprt.
Hpncxra na nepnocrt pyccxomy napm n 1639 roy xaxernncxoro napx Temypasa I.
Hocrpoxa n 1640 roy Kocoro ocrpora (yymero Oxorcxa) na epery Oxorcxoro mopx.
Hs xyrcxa x Tnxomy oxeany no pexe Anan n 1643 roy ornpannnact +xcnennnx B.. Hoxpxona, nccneonanmax n
reuenne nyx c nnmnnm ner pexy Amyp o ycrtx n npomemax nont noepextx Oxorcxoro mopx.
Hepnt napt nnacrnn Pomanontx cxonuancx 12 nmnx 1645 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx.


Tnmamn. Xyoxnnx Hanen Ptxenxo. 2000

HAPL AAEKCEH MHXAHAOBHH
(16291676)
Crapmn ctn napx Mnxanna ueoponnua n ero xent Enoxnn Hyxtxnonnt Crpemneno. Ponncx 19 mapra 1629
roa.
C nxrn ner monoo napennu Anexce no nasopom F.H. Moposona cran yunrtcx rpamore no yxnapm, sarem
npncrynnn x urennm xnnr. B cemt ner nauan oyuartcx nnctmy, a n enxrt nepxonnomy nennm. K 12 roam y
mantunxa cocrannnact neontmax nnnorexa ns xnnr, emy npnnanexanmnx. Cpen nnx ynomnnamrcx, mexy
npounm, nexcnxon n rpammarnxa, nsannte n Hnrne, a raxxe Kocmorpa]nx.
B uncne npemeron ercxo norexn yymero napx ncrpeuamrcx mystxantnte nncrpymenrt, nemenxne xaprt n
neuarnte nncrt (xaprnnxn). Taxnm opasom, napxy c npexnnmn opasonarentntmn cpecrnamn samernt n
nononneennx, xoropte tnn cenant ne es npxmoro nnnxnnx oxpnna F.H. Moposona.
Hocne xonunnt orna mecrnanarnnernn mnoma Anexce Mnxanonnu 17 nmnx 1645 roa cran nroptm napem ns
oma Pomanontx. Co ncrynnennem na npecron on cronxnyncx nnnom x nnny c nentm pxom rpenoxntx nonpocon,
nonnonanmnx pyccxym xnsnt XVII nexa. Cnnmxom mano nororonnennt x paspemennm raxoro poa en, on
nepnonauantno nounnnncx nnnxnnm tnmero cnoero xtxn Moposona. Ho ncxope cran npnnnmart n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
camocroxrentnte pemennx.
Anexce Mnxanonnu, cyx no ero cocrnenntm nnctmam, orstnam nnocrpannen n pyccxnx noanntx, onaan
sameuarentno mxrxnm, opoymntm xapaxrepom; tn, no cnonam notxuero Hocontcxoro npnxasa Ipnropnx
Koromnxnna, ropaso rnxnm, sa uro n nposnann ero Tnmamnm.


Hoprper napx Anexcex Mnxanonnua. Hensnecrnt xyoxnnx. XVIII n.

yxonnax armoc]epa, cpen xoropo xnn napt, ero nocnnranne, xapaxrep n urenne nepxonntx xnnr pasnnnn n nem
pennrnosnocrt. Ho noneentnnxam, cpeam n nxrnnnam on no nce nocrt nnuero ne nnn n ne en, n noome tn
pennocrntm ncnonnnrenem nepxonntx opxon. K nounrannm nnemnero opxa npncoennxnoct n nnyrpennee
pennrnosnoe uyncrno, xoropoe pasnnnano y Anexcex Mnxanonnua xpncrnancxoe cmnpenne. A mne, rpemnomy,
nnmer on, semnxx uecrt, axn npax.
Hapcxoe opoymne n cmnpenne nnora, onaxo, cmenxnnct xparxonpemenntmn ncntmxamn rnena. Onaxt napt,
xoropomy nycxan xpont nemenxn oxryp, nenen oxpam ncnpoonart ro xe cpecrno. P. Crpemnen ne cornacnncx.
Anexce Mnxanonnu cocrnennopyuno cmnpnn crapnxa, no sarem ne snan, xaxnmn noapxamn ero saopnrt.
Boome napt ymen orstnartcx na uyxoe rope n paocrt. 3ameuarentnt n +rom ornomennn ero nnctma. Mano remntx
cropon moxno ormernrt n napcxom xapaxrepe. On onaan cxopee cosepnarentno, naccnnno, a ne npaxrnuecxo,
axrnnno narypo; croxn na nepexpecrxe mexy nymx nanpannennxmn, crapopyccxnm n sanannuecxnm, npnmnpxn nx
n cnoem mnponosspennn, no ne npeanancx co crpacrno +neprne nn romy, nn pyromy.
3ayman xennrtcx, Anexce Mnxanonnu n 1647 roa ntpan cee n xent out Pa]a Bcenonoxcxoro. Ho npnmnoct
orxasartcx or cnoero pemennx ns-sa nnrpnr, n xoropte, nepoxrno, sameman tn Moposon. B 1648 roy napt saxnmunn
pax c Mapte Hntnnnmno Mnnocnancxo. Bcxope Moposon xennncx na cecrpe ee Anne. Taxnm opasom, F.H.
Moposon n recrt ero H.. Mnnocnancxn npnopenn nepnencrnymmee snauenne npn napcxom nope.
Or +roro paxa ponnnct ctnontx yymne napn ueop Anexceennu n Hnan V n out Co]tx.
K +romy npemenn, onaxo, yxe xcno onapyxnnnct pesyntrart nnoxoro nnyrpennero ynpannennx Moposona. Ho ero
nnnnnarnne napcxnm yxasom n oxpcxnm npnronopom 7 ]enpanx 1646 roa tna ycranonnena nonax nomnnna na cont.
Ona npenocxonna ptnounym neny conn onoro ns rnannemnx npemeron norpenennx ncero nacenennx
npnnnsnrentno n nonropa pasa n ntsnana cnntnoe neonontcrno napoa. K +romy npncoennnnnct snoynorpenennx
Mnnocnancxoro n monna o npncrpacrnn napx x nnocrpanntm otuaxm. Bce +rn npnunnt ntsnann Conxno ynr n
Mocxne 24 nmnx 1648 roa n ecnopxxn n pyrnx ropoax.
Honax nomnnna na cont tna ormenena n rom xe roy. Moposon npoonxan nontsonartcx napcxnm pacnonoxennem,
no yxe ne nmen nepnencrnymmero snauennx n ynpannennn rocyapcrnom. Anexce Mnxanonnu nosmyxan n onee ne
nyxancx n onexe. On nncan n 1661 roy, uro cnono ero crano no nopne ope crpamno.
Ho mxrxax, omnrentnax narypa napx nyxanact n conerunxe n pyre. Taxnm connntm, nmnmtm pyrom cran
nnatxa Hnxon. Fyyun mnrpononnrom n Honropoe, re co cnocrnennom emy +neprne on n mapre 1650 roa
ycmnpxn mxrexnnxon, Hnxon onnaen onepnem napcxnm, nocnxmen tn 25 nmnx 1652 roa n narpnapxn n cran
oxastnart npxmoe nnnxnne na rocyapcrnennte ena.
3emcxo Coop n Mocxne 1 oxrxpx 1653 roa npnnxn pemenne o npnnxrnn Vxpannt n cocran Poccnn. Cnecrnnem
+roro tno oxnnenne Poccne 23 oxrxpx roro xe roa nont Peun Hocnonnro, npnrecnxnme yxpannnen.
Bo npemx non 16541658 roon Anexce Mnxanonnu uacro orcyrcrnonan n Mocxne, naxonncx, cneonarentno,
nann or Hnxona n npncyrcrnnem cnonm ne cepxnnan nnacronmnx narpnapxa. Bosnparnnmnct ns noenntx noxoon,
on cran rxrornrtcx ero nnnxnnem. Bparn Hnxona nocnontsonannct oxnaxennem x nemy rocyapx n crann
nenournrentno ornocnrtcx x narpnapxy. Iopennnax yma apxnnacrtpx ne morna cnecrn ont. 10 nmnx 1658 roa on
orxasancx or cnoero cana n yexan n ocnonannt nm Hononepycannmcxn Bocxpecencxn monacrtpt. Iocyapt,
onaxo, ne cxopo pemnncx noxonunrt c +rnm enom. Hnmt n 1666 roy na Hepxonnom Coope no npecearentcrnom
narpnapxon Anexcanpncxoro n Anrnoxncxoro Hnxon tn nnmen apxnepecxoro cana n sarouen n Fenosepcxn
uepanonron monacrtpt.
Bo npemx noenntx noxoon Anexce Mnxanonnu notnan n sanantx ropoax Bnrecxe, Hononxe, Mornnene,
Konno, Ipono, Bnntno. 3ect osnaxomnncx c noxoxnm na enponecxn opasom xnsnn. Ho nosnpamennn n Mocxny
napt cenan nepement n npnnopno ocranonxe. Bnyrpn nopna noxnnnnct oon (sonorte xoxn) n meent na
nemenxn n nontcxn opasen. Hocrenenno menxnact xnsnt n npocrtx ropoxan.
C ycrpanennem Hnxona ne ynnuroxent tnn rnannte ero nononneennx ncnpannenne nepxonntx xnnr n
nsmenennx nexoroptx pennrnosntx opxon (]opma nepxonntx noxnonon, xpemenne rpemx nepcramn, ncnontsonanne
nx orocnyxennx nxon rontxo rpeuecxoro nnctma). Mnorne cnxmennnxn n monacrtpn ne cornacnnnct npnnxrt +rn
nonmecrna. Onn crann nastnart cex crapoopxnamn, a o]nnnantnax Pyccxax Hpanocnannax Hepxont nmenonana nx
pacxontnnxamn. B Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 13 max 1666 roa tn npean ana]eme onn ns
pyxononrene crapoopxnen nporonon Annaxym.
Ocoenno y*censored*e conpornnnenne oxasan Cononenxn monacrtpt; ocaxennt c 1668 roa
npannrentcrnenntmn nocxamn, on tn nsxr noenoo Memepnnontm 22 xnnapx 1676 roa, mxrexnnxn tnn
nepenemant.
B ro xe npemx na mre nonxn ynr oncxo xasax Crenan Pasnn. Orpann xapanan rocrx Bopnna n 1667 roy, Pasnn
nnnyncx na nx, nsxn nnxn ropoox, rpann nepcncxne cya, no n Acrpaxann npnnec nonnnnym. B mae 1670 roa
on cnona ornpannncx na Bonry, nsxn Hapnntn, uepnt p, Acrpaxant, Caparon, Camapy n nonxn na noccranne
uepemncon, uyname, mopny, rarap. Bocxo Pasnna no Cnmnpcxom tno pasnro xnxsem R. Fapxrnncxnm. Pasnn
exan na on n, ntannt ram aramanom Kopnnnom xonnentm, tn xasnen n Mocxne 27 max 1671 roa.
Bcxope nocne xasnn Pasnna nauanact nona c Typnne ns-sa Manopoccnn. Bona oxonunnact 20-nernnm mnpom nnmt
n 1681 roy.
Hs nnyrpennnx pacnopxxenn npn nape Anexcee Mnxanonnue sameuarentno ocnonanne nontx nenrpantntx
yupexenn (npnxason): Tantx en (ne nosxe 1658 roa), Xnent (ne nosxe 1663 roa), Perapcxn (c 1651 roa),
Cuerntx en, sanxrt nponepxo npnxoa, pacxoa n ocrarxon enexntx cymm (c 1657 roa), Manopoccncxn (c
1649 roa), Hnroncxn (n 16561667 roax), Monacrtpcxn (n 16481677 roax).
B ]nnanconom ornomennn cenano raxxe necxontxo npeopasonann. B 1646 roy n nocneymmnx roax tna
conepmena nepennct rxrntx nopon c nx conepmennonernnm n neconepmennonernnm nacenennem myxcxoro nona.
Vxasom or 30 anpenx 1654 roa sanpemeno tno nsnmart menxne ramoxennte nomnnnt (mtr, npoesxne nomnnnt n
roonmnny) nnn oranart nx na orxyn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Foran Xmentnnnxn. Hoancrno Manopoccnn n 1654 r. Xyoxnnx A. Knnmenxo

Bnny neocrarxa enexntx cpecrn no mnoxecrne tnn ntnyment mente entrn. C 1660-x roon ment pynt
cran nennrtcx n 2025 pas emenne cepepxnoro. Hacrynnnmax ncnecrnne +roro crpamnax oporonnsna ntsnana
napont mxrex 25 nmnx 1662 roa, nasnannt Mentm ynrom. Mxrex tn ycmnpen ntctnxom npornn
noccranmero napoa crpenenxoro nocxa.
Vxasom or 19 nmnx 1667 roa neneno tno npncrynnrt x nocrpoxe xopane n cene ennone na Oxe.
B onacrn saxonoarentcrna tno cocranneno n nsano Coopnoe Vnoxenne cno saxonon Poccncxoro
rocyapcrna (neuaranoct n nepnt pas 720 max 1649 roa). Ero ononnxnn n nexoroptx ornomennxx Honoropront
ycran 1667 roa, Honoyxasnte crartn o pasontx n yncrnenntx enax 1669 roa, Honoyxasnte crartn o
nomecrtxx 1676 roa.
Hpn Anexcee Mnxanonnue npoonxanoct xononnsannonnoe nnxenne n Cnnpt. Hpocnannnnct n +rom ornomennn:
A. Fyntrnn, O. Crenanon, E. Xaapon n pyrne. Ftnn ocnonant ropoa Hepunncx (1658 ro), Hpxyrcx (1659 ro),
Cenenrnncx (1666 ro).
B nocnenne rot npannennx Anexcex Mnxanonnua npn napcxom nope ocoenno nosntcnncx A.C. Marneen. uepes
na roa no cmeprn M.H. Mnnocnancxo napt xennncx na pocrnennnne Marneena Harante Knpnnnonne
Haptmxnno (22 xnnapx 1671 roa). Or +roro paxa y Anexcex Mnxanonnua ponncx ctn yymn nmneparop
Herp I.
Cxonuancx napt Anexce Mnxanonnu Tnmamn 29 xnnapx 1676 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx.


Hapnna Mapnx Mnnocnancxax, xena napx Anexcex Mnxanonnua

HAPL mEOP AAEKCEEBHH
(16611682)
Ctn Anexcex Mnxanonnua or nepno xent ero Mapnn Hntnnnunt Mnnocnancxo. Ponncx 30 max 1661 roa. 1
cenrxpx 1674 roa ueop tn oxnnen nacnennxom Mocxoncxoro npecrona, a 30 xnnapx 1676 roa, no cmeprn orna,
cran napem. Benuanne na napcrno cocroxnoct 18 nmnx 1676 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.
ueop tn nocnnrannnxom sananopyccxoro monaxa Cnmeona Hononxoro. Inannt xapaxrep ero nocnnrannx tn
nepxonnt. Cnat, onesnennt or poxennx ueop ouent nerxo noanancx pasntm nnnxnnxm. 3ro uepro ero
xapaxrepa npn ero nonapennn nocnontsonannct nemenenno nparn nropo xent Anexcex Mnxanonnua, Harantn
Knpnnnonnt, n oxpnna Apramona Cepreennua Marneena. Cpen +rnx nparon nepnoe mecro sannmann pocrnennnxn
napx Mnnocnancxne.
Hapnna Harantx Knpnnnonna c ctnom Herpom npnnyxena tna xnrt n nomocxonnom cene Hpeopaxencxoe, a
Marneen tn cocnan n Hycrosepcx. Bcne sa Marneentm cocnann n Koxeesepcxn monacrtpt yxonnnxa Anexcex
Mnxanonnua Anpex Cannnnona. Ftna orxruena raxxe yuacrt narpnapxa Hnxona: ns uepanonrona on tn
nepeneen n Knpnnno-Fenosepcxn monacrtpt.
Hmnmnamn nonoro napx crann nocrentnnun Hnan Maxcnmonnu stxon n crontnnx Anexce Tnmo]eennu
Hnxauen. B nmne 1679 roa ueop Anexceennu xennncx na Ara]te Cemenonne Ipymenxo. Tax xax Mnnocnancxne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ncxuecxn crapannct npenxrcrnonart +romy paxy, ro nocne xennrtt napx nx nnnxnne npn nope naaer. stxon n
Hnxauen nonyuamr npeonaammee nnnxnne na rocyapcrnennte ena, n napt nx cnymaercx no ncem. Hpn nx
nocpecrne tn nsan px pacnopxxenn nx ycrpanennx snoynorpenenn n sanyrannocrn n enax no nnaennm
norunnamn n nomecrtxmn, ynnuroxent rynte crapocrt n nenonantnnxn, npenpnnxro mexenanne norunnntx n
nomemnutnx sement, ynnuroxent orxyna na nnnnym npoaxy n na ramoxennte copt; nce yrononnte ena
coennnnn n Pasonom npnxase; oxonuarentno ynnuroxnnn Xononn npnxas.
3 xnnapx 1681 roa mexy Poccne, Typnne n Kptmcxnm xancrnom tn saxnmuen Faxuncapacxn oronop,
ananmn nepemnpne na 20 ner. Ho nemy Typnne npnsnananoct noccoennenne Poccnn c Henoepexno Vxpanno n
Knenom.
B 1682 roy tn cosnan 3emcxo Coop nx ycrpoennx n ynpannennx parnoro ena. On namen nyxntm
ynnuroxnrt mecrnnuecrno. Ha ocnonannn coopnoro npnronopa tnn coxxent paspxnte xnnrn. Oxono roro xe
npemenn tn cosnan n Hepxonnt Coop, na xoropom tn ocnonan px nontx enapxn, npnnxrt nexoropte mept nx
nonxrnx npancrnennocrn cpen yxonencrna (rnanntm opasom monaxon) n nx optt c pacxonom, x
npornnoecrnnm xoropomy tna npnsnana cnercxax nnacrt. B +rom xe roy, 1 anpenx, n Hycrosepcxe tnn coxxent
na xocrpe pyxononrent crapoopxnen Annaxym Herpon n ero coparnnxn sa nennxne na napcxn om xynt.
14 nmnx 1681 roa ymepna napnna Ara]tx Ipymenxax. Hapt xennncx nropnuno 15 ]enpanx 1682 roa na
pocrnennnne stxona Map]e Marneenne Anpaxcnno. 3ra xennrta orpasnnact na cyte Marneena: on tn
oxnnen nennnonntm, n ero nopornnn ns cctnxn. Eme pantme, n 1681 roy, napt nenen nepnyrt ns cctnxn narpnapxa
Hnxona, no npecrapent cnxrnrent ymep n nyrn 17 anrycra 1681 roa.
Hapt ueop Anexceennu cxonuancx 27 anpenx 1682 roa, ne ocrannn ere, n tn noxoponen n Apxanrentcxom
coope Mocxoncxoro Kpemnx.

HAPL HBAH V AAEKCEEBHH
(16661696)
Mnamn ctn Anexcex Mnxanonnua or nepno xent ero Mapnn Hntnnnunt Mnnocnancxo. Ponncx 27 anrycra
1666 roa.
Hnan tn uenonex cnat, onesnennt, ne cnocont x exrentnocrn; on crpaan nnnrom n onesntm rnas. Hocne
cmeprn 27 anpenx 1682 roa ero crapmero para, napx ueopa Anexceennua, naprnx Haptmxnntx oomna saxonnoro
nacnennxa npecrona Hnana Anexceennua n onnact nponosrnamennx napem Herpa Anexceennua. Ho crpentnt ncxope
nonxnn ynr. Cam napennu Hnan ne nrpan n saronope nnxaxo ponn n ena axe ne napannsonan ynra, ynepnn
crpentnon, uro ero nnxro ne nsnonr n uro on nn na xoro ne moxer noxanonartcx.
23 max 1682 roa, pasrpomnn naprnm Haptmxnntx, crpentnt norpeonann nonapennx Hnana Anexceennua. Coop ns
yxonencrna n ncxxnx unnon mocxoncxnx nme no annennem crpentnon namen noennacrne ouent nonesntm,
ocoenno na cnyua nont. Hnan Anexceennu tn oxnnen nepntm napem, Herp nroptm. Hpannrentnnne
(perenrme) npn manonernnx rocyapxx tna oxnnena napenna Co]tx Anexceenna. uepes mecxn, 25 nmnx, oa napx
ropxecrnenno nenuannct na napcrno n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. A 17 cenrxpx 1682 roa y cren
Tponne-Ceprnena monacrtpx xasnnnn nauantnnxa crpentnon xnxsx Hnana Anpeennua Xonancxoro c ctnom.
Hapt Hnan V nenuancx 9 xnnapx 1684 roa c Hpacxonte ueoponno Canrtxono, nepexnnme myxa na 27 ner. V
nnx ponnoct nxrt ouepe n nn onoro ctna.
B Mocxne 6 max 1686 roa tn saxnmuen Beunt mnp c Hontme, saxpennnmn sa Poccne Knen, Cmonencx n
Henoepexnym Vxpanny.


Hoprper napx Hnana Anexceennua. Hensnecrnt xyoxnnx. XVIII n.

B anrycre-cenrxpe 1689 roa nmx Hnana Anexceennua cnona nocnyxnno snamenem optt npornn naprnn ero para
Herpa. Co]tx Anexceenna n rnana Crpenenxoro npnxasa ueop Baxnonnrt ntrannct nosmyrnrt crpentnon cnyxamn
o rom, uro Hen Haptmxnn nsnoman napcxn nenen, sapocan xomnary Hnana Anexceennua nonentxmn n npouee. B
opte Co]tn c Herpom Hnan Anexceennu cnauana croxn na cropone cecrpt: 1 cenrxpx on yroman ee npnnepxennen
nnnom ns cocrnenntx pyx. Ho sarem, xora Herp norpeonan ntaun Baxnonnroro, Hnan V no nnnxnnem cnoero
xtxn Hposoponcxoro saxnnn Co]te, uro on n nx nee, napennt, ne rontxo nx raxoro nopa Baxnonnroro nn n uem c
nmesntm parom ccopnrtcx ne yer. 7 cenrxpx Co]tx tna sarouena n Honoennun monacrtpt.
Kax npn Co]te, rax n npn Herpe, Hnan Anexceennu ne xacancx nonce en ynpannennx rocyapcrnom n npetnan n
nenpecranno monnrne n rnepom nocre. B 27 ner on tn concem pxxntm, nnoxo nnen n, no cnnerentcrny onoro
nnocrpanna, tn nopaxen napannuom.
Cxonuancx Hnan V cxoponocrnxno 29 xnnapx 1696 roa n tn noxoponen n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro
Kpemnx. Ona ns ero ouepe, Anna Hnanonna, n 1730 roy crana poccncxo nmneparpnne.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Mocxoncxax ynnna XVII nexa. Xyoxnnx Rpn Kyrau. 1950-e

HMHEPATPHHA EKATEPHHA I AAEKCEEBHA
(16841727)
Bropax xena Herpa I, out nnroncxoro xpecrtxnnna Camynna Cxanponcxoro. Mapra ponnact 5 anpenx 1684 roa n
Hn]nxnnn n tna xpemena no xaronnuecxomy opxy.
Mart orana Mapry n ycnyxenne x nacropy ayry, or xoroporo ona nocrynnna x cynepnnrenenry 3. Inmxy, re
nonyunna nocnnranne nmecre c ero oueptmn. Bocnnranne +ro, no roramnemy npemenn, orpannunnanoct rpamoro,
xosxcrnom n pyxoennxmn. Oxono 17011702 roon tna samyxem sa mnecxnm parynom.
Mapra nonana n pyccxn nnen 25 anrycra 1702 roa npn nsxrnn Mapnenypra. Ona tna nsxra n ycnyxenne x F.H.
Bepemereny, a or nero nepemna x A.. Menmnxony. B 1704 roy npnnxna npanocnanne c nmenem Exarepnna
Anexceenna.
B 1705 roy Exarepnny ynnan napt Herp I n c rex nop ne paccranancx c nem. V Herpa n Exarepnnt ponnnct ne
ouepn Anna n Ennsanera. Benuanne Herpa c Exarepnno tno conepmeno 19 ]enpanx 1712 roa. Tora xe Herp
ysaxonnn oenx ouepe.
Exarepnna o ronxocrn nsyunna xapaxrep Herpa, ymena emy yronrt, opaonart ero, oopnrt, ycnoxonrt, ymena
noxasart ropxuee yuacrne x ero enam, ncera tna rorona pasennrt ero yonontcrnnx, oxnnnxx nnpt cnoe
npnpono necenocrtm. uacro napt nocne npnnaxon crpamnoro rnena nnaan n mpaunoe pacnonoxenne yxa; n rora
rontxo Exarepnna ocmennnanact napymnrt ero yennenne. E raxxe nepexo yananoct cnacart or onant, a nnora n
or xasnn nnnonnnxon rnena.
Exarepnna tna xopononana Herpom I xax nmneparpnna 7 max 1724 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.


Hoprper Exarepnnt I. Hensnecrnt xyoxnnx. 2-x uerneprt XVIII n.

Hocne cmeprn Herpa I, ne ocrannnmero sanemannx (npn orcyrcrnnn noromxon no myxcxo nnnnn), Exarepnna
Anexceenna 28 xnnapx 1725 roa tna nosneena na nmneparopcxn npecron A.. Menmnxontm, H.H. ryxnncxnm,
H.A. Toncrtm n pyrnmn nentmoxamn c nomomtm rnapnn.
He nmex nn ontrnocrn n enax, nn opasonannx, nmneparpnna Exarepnna I nemnnyemo onxna tna pyxononrtcx
coneramn uenonexa, nnrepect xoroporo cnxsant tnn c ee nnrepecamn, xnxsx A.. Menmnxona. To n eno xonnn
ronxn o saronopax, c nentm nosnecrn na npecron ctna napennua Anexcex Herponnua; ronopnnn, uro yxpanncxax apmnx,
cocroxnmax no npenonrentcrnom xnxsx Mnxanna Ionnntna, yxe rorona x nosmymennm. Hemano onacenn
nosyxann n pasopt cpen nentmox nrennon rnesa Herpona, yrpoxanmnx nepexoom na cropony nparon
nmneparpnnt. V ctna xasnennoro napennua Anexcex nennxoro xnxsx Herpa tno mnoro npnnepxennen cpen
snarn n cpen nponnnnnantnoro yxonencrna.
Exarepnna Anexceenna 21 max 1725 roa ntana cnom out Anny sa repnora Iontmren-Iorropncxoro Kapna-
upnpnxa. Hocne orxasa annn n 1726 roy nosnparnrt Bnesnnr Kapny-upnpnxy nmneparpnna npncoennnnact x
comsy Ancrpnn, Hcnannn n Hpyccnn, npornnocroxnmemy pyrnm crpanam 3anano Enpont.
Hpn nmneparope Herpe Bennxom ronoc Poccnn n nnnomarnuecxnx cnomennxx nonyunn cront npounoe snauenne,
uro ero ne mornn ymannrt nonnrnuecxne omnxn ero npeemnnnt n ee oxpyxennx. Hepcnx n Typnnx nornepnnn
ycrynxn, cenannte npn Herpe Bennxom na Kanxase. Poccnx npnopena Bnpnancxym onacrt. Bo nnyrpennnx enax
npannrentcrno cneno cneonano no nyrn, yxasannomy Herpom, no ncem, uro tno ocrynno nonnmannm nme,
pyxononnmnx enamn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
B coornercrnnn c yxasom Herpa I o cosannn Herepyprcxo Axaemnn nayx 27 exapx 1725 roa cocroxnoct ee
ropxecrnennoe orxptrne.
Hpoonxanoct crponrentcrno Haoxcxoro xanana nx coennennx Hent c Bonro.
Ho mnoroe n nectma naxnoe no nnemne n nnyrpenne nonnrnxe rocyapcrna nonnmannm nme, oxpyxanmnx
nmneparpnny, tno neocrynno, n noromy n omn xo en tna nnecena ontmax nyrannna.
B 1726 roy tn yupexen Bepxonnt Tant Coner, npnuem tno oxnneno, uro ero ne onxno cunrart ocoo
xonnerne. Ho on ne rontxo npenparnncx n ocoym xonnernm, no n nounnnn cee ernme Herpa Cenar. B 1727 roy
ncnopueno tno pyroe eno Herpa ynnuroxent sauarxn ropocxoro camoynpannennx, ncx nnacrt cnona tna
nepeana noenoam n ryepnaropam, xoroptm tnn nounnent n ropocxne marncrpart. B xoporxoe napcrnonanne
Exarepnnt Anexceennt onapyxnnoct npenepexenne x nacnenm nmneparopa Herpa Bennxoro, x ero pe]opmam
rocyapcrnennoro nepeycrpocrna.
Hmneparpnna Exarepnna I cxonuanact 6 max 1727 roa n Canxr-Herepypre n tna noxoponena n Herponannoncxom
coope.

HMHEPATOP HETP II AAEKCEEBHH
(17151730)
Bnyx Herpa I, ctn napennua Anexcex Herponnua n npnnnecct Bapnorrt-Xpncrnnt-Co]nn Fpaynmner-
Bont]enmrrentcxo. Ponncx 12 oxrxpx 1715 roa n Canxr-Herepypre. Mart ymepna ncxope nocne poxennx ctna,
oren tn xasnen n 1718 roy. Ha nocnnranne napennua ne opamann onxnoro nnnmannx nn npn Herpe I, nn npn
Exarepnne I.
Hapo nnen n Herpe Anexceennue saxonnoro nacnennxa Herpa I no myxcxo nnnnn. Tontxo craponept ne
npnsnanann ero noromxom napx, rax xax on ponncx or paxa c nnocrpanxo.
Knxst A.. Menmnxon xnonoran o nepeaue npecrona napennuy n o ero paxe co cnoe oueptm, naexct raxnm
opasom coxpannrt cnoe nnnxnne npn nmneparopcxom nope. Fonesnt nmneparpnnt sacrannxna ero ycxopnrt ecrnnx;
no ero npoexram tno cocranneno sanemanne, nonncannoe nmneparpnne n onapoonannoe nocne ee cmeprn.
Hpecron nepeanancx napennuy Herpy Anexceennuy, sa nero ntananact samyx xnxxna Mapnx Menmnxona.
7 max 1727 roa, nocne xonunnt Exarepnnt I, nmneparopom tn oxnnen onnnanarnnernn mantunx Herp
Anexceennu. 25 max on tn opyuen c xnxxno Mapne. Bnacrt onxrt cocpeorounnanact n pyxax Menmnxona.
He tno, onaxo, neocrarxa n n pyrnx nnnax, xoropte crapannct saxnarnrt n cnon pyxn ]axrnuecxoe ynpannenne
enamn npn manonernem nmneparope. Ho pemennm Bepxonnoro ranoro conera 8 cenrxpx 1727 roa nocneonann
apecr n cctnxa renepannccnmyca, cnernemero xnxsx Menmnxona nmecre c oueptm, nenecro Herpa II, n Openypr, a
orrya uepes nonroa eme antme n Cnnpt. Hauanoct nosntmenne xnxse onropyxontx.


Hoprper nmneparopa Herpa II. Hensnecrnt xyoxnnx

nx ycnnennx cnoero nnnxnnx onropyxont ncxuecxn crapannct saanamn n ynecenennxmn ornneut nmneparopa or
sanxrnx enamn. Taxxe onn pemnnn xennrt ero na xnxxne Exarepnne Anexceenne onropyxono. 30 noxpx 1727 roa
Herp II tn opyuen c nem. Bcxope, 8 xnnapx 1728 roa, nmneparopcxn nop nepeexan na xnrentcrno n Mocxny. B
Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 24 ]enpanx 1728 roa cocroxnact xoponannx nmneparopa Herpa II.
B xoporxoe napcrnonanne Herpa II nponsomnn raxxe cneymmne cotrnx.
Vxas Bepxonnoro ranoro conera or 22 nmnx 1727 roa o noccranonnennn rermancrna n Manopoccnn.
Hpncoennenne Poccnn 26 nmnx 1727 roa x Bencxomy oronopy 1725 roa, nanpannennoro npornn Typnnn.
Kxxrnncxn oronop or 21 oxrxpx 1727 roa o ycranonnennn rpannn mexy Poccne n Knraem n ycnonnxx pyccxo-
xnracxo ropronnn. Hepenecenne nenrpon ropronnn n Hepunncx n Kxxry.
Poccncxn mopennanarent B.H. Fepnnr 15 anrycra 1728 roa orxptn nponnn mexy Asne n Amepnxo (ntne
Fepnnron nponnn).
3amtcnt onropyxontx noponnrtcx c nmneparopom tnn paspyment nnesanno xonunno Herpa II or ocnt n 14
ner 19 xnnapx 1730 roa. Ero noxoponnnn n Apxanrentcxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.
Co cmeprtm nmneparopa Herpa II npecexnact napcxax nnacrnx Pomanontx n myxcxom xonene.

HMHEPATPHHA AHHA HBAHOBHA
(16931740)
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
out napx Hnana V Anexceennua n napnnt Hpacxontn ueoponnt Canrtxono. Ponnact 28 xnnapx 1693 roa n
Mocxne.
Ha opasonanne napennt Annt nourn ne opamann nnnmannx, n ona nonyunna nnmt nexoropte nosnannx n
nemenxom xstxe, na nporxxennn nce xnsnn esrpamorno nncana no-pyccxn. Ho saro or rannenantnoro macrepa Anna
Hnanonna nayunnact renecnomy naronennm n xomnnnmenram unnom nemenxnm n ]pannyscxnm.
Hs-sa nonnrnuecxnx pacueron Herp I ocentm 1710 roa ntan Anny samyx sa repnora Kypnxncxoro upnpnxa-
Bnntrentma (Kernepa). Bcxope nocne mymno cnatt, 9 xnnapx 1711 roa, repnor saonen n cxonuancx. Bona
ocranact xnrt n Mnrane (ntne ropo Enrana n Harnnn). Eme monoax repnornnx Kypnxncxax Anna Hnanonna xnna
sect ne ocoenno necenom xnsntm, nocroxnno nyxaxct n marepnantntx cpecrnax. B 1727 roy ee ]anopnrom cran
rpa] 3pncr Horann Fnpon.
Hocne xonunnt nmneparopa Herpa II n saceannn Bepxonnoro ranoro conera 19 xnnapx 1730 roa no npenoxennm
xnxsx .M. Ionnntna pemeno tno oorn nnyxa Herpa I n ero out, nspan na Poccncxn npecron Anny Hnanonny.
Iepnornnx Kypnxncxax nonncana 25 xnnapx 1730 roa npenoxennte e Bepxonntm rantm conerom ycnonnx
(xonnnnn), orpannunnammne ee nnacrt, n tna nponosrnamena poccncxo nmneparpnne. Ho yxe 25 ]enpanx,
nocne npyuennx e uenonrno or nopxncrna o noccranonnennn camoepxanno nnacrn, ona orxasanact or
ntnonnennx xonnnn, nynnuno nx pasopnan. Tax paspymnnact sarex crapo mocxoncxo snarn, xenanme
camonnuno ynpannxrt rocyapcrnom. Mnorne unent Bepxonnoro ranoro conera n nx npnnepxennt ncxope nonann n
cctnxy, a nexoropte sarem tnn n xasnent.
Hpannrt Anna Hnanonna crana, xax n Herp II, npoxnnax n Mocxne. Koponannx ee npomna 28 anpenx 1730 roa n
Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. B 1732 roy nmneparopcxn nop nepnyncx n Canxr-Herepypr.
Hmneparpnna nocnemnna ynnuroxnrt yupexenne, xoropoe onapyxnno crpemnenne x orpannuennm ee nepxonno
nnacrn. Bepxonnt rant coner tn ynpasnen n yxasom Cenary 10 noxpx 1731 roa samenen Kannerom
mnnncrpon. B ero cocran nomnn apon A.H. Ocrepman, rpa] I.H. Iononxnn, xnxst A.M. uepxaccxn n pyrne.
B 1730 roy nmneparpnna nonncana mann]ecr Cnnoy c rpeonannem conmennx uncrort npanocnanno nept,
ncxopenennx epece, pacxonon n cyenepn. B 1738 roy tna nneena cmeprnax xasnt sa oro*censored*crno. B 1731
roy tn yupexen Bnxxernt xaercxn xopnyc, n mecrnanarn ropoax sa npemx npannennx nmneparpnnt tnn
orxptrt yxonnte cemnnapnn.
Oapennax uyncrnnrentntm cepnem n npnpontm ymom, Anna Hnanonna, xax n oren ee, tna nnmena rnepo
nonn, a no+romy nerxo mnpnnact c ro nepnencrnymme pontm, xaxym nrpan n rocyapcrnenntx enax ee nmnmen
3.H. Fnpon.
Hecmorpx na samernoe pasnnrne nayxn n nnreparypt n rot napcrnonannx Annt Hnanonnt, nonoxenne rocyapcrna
tno onontno neuantntm. Fecxoneunte nont, a raxxe xecroxoe npannenne n esnaxasannte snoynorpenennx
Fnpona anann cex uyncrnonart ncem cocnonnxm, npeno orstnannct na cocroxnnn naponoro xosxcrna. Ecnn
cnyxente oxsannocrn nopxncrna n tnn oneruent n nexoroptx ornomennxx, ro noarnte oxsannocrn no-
npexnemy rxxentm pemenem noxnnnct na nnsmn xnacc n cranonnnnct eme rxxenee no nnnxnnem ro crporocrn, c
xoropo nponsnonnoct nsnmanne neonmox.
Txxeno tno npannenne npemenmnxa Fnpona, no ponor n neyonontcrnne naponoe naroapx ero crapannxm nourn
nonce ne oxonnn o nmneparpnnt. Hpnrom n nocnenne rot npannennx ona uyncrnonana cex ne concem sopono.
3a oeom 5 oxrxpx 1740 roa nmneparpnne crano ypno, n 17 oxrxpx ona cxonuanact, nasnaunn npeemnnxom
manonernero Hnana Anrononnua n perenrom o ero conepmennonernx Fnpona. Anny Hnanonny noxoponnnn n
Herponannoncxom coope.

HMHEPATOP HBAH VI AHTOHOBHH
(17401764)
Ctn nnemxnnnnt nmneparpnnt Annt Hnanonnt, npnnnecct Mexnenyprcxo Annt Heonontonnt n repnora
Anrona-Vntpnxa Fpaynmnercxoro. Ponncx 12 anrycra 1740 roa n Canxr-Herepypre n mann]ecrom Annt
Hnanonnt or 5 oxrxpx 1740 roa oxnnen nacnennxom Poccncxoro npecrona. Perenrom npn nem nasnaunnn rpa]a
3pncra Horanna Fnpona.
Ho cmeprn Annt Hnanonnt 17 oxrxpx 1740 roa nonyroonant peenox nponosrnamen tn nmneparopom Hnanom
VI. Bnacrt, xax n npexe, no nenaonro, ocranact n pyxax Fnpona.
Ho cnepxennm Fnpona renepanom-]entmapmanom rpa]om Mnnnxom 8 noxpx 1740 roa perenrcrno nepemno x
Anne Heonontonne. Ho yxe noutm 25 exapx 1741 roa npannrentnnna c myxem n ertmn, n rom uncne n c
nmneparopom Hnanom VI, tnn apecronant no nopne rnapenamn, nosrnannxemtmn oueptm Herpa I Ennsanero
Herponno, n nocnenxx tna nponosrnamena nmneparpnne.
Hnsneprnyrt manonernn nmneparop c ponrenxmn 12 exapx 1741 roa tn ornpannen n Pnry no npncmorpom
renepan-nerenanra B.u. Canrtxona. B Pnre apecranrt npotnn o 13 exapx 1742 roa, xora tnn nepenesent n
xpenocrt nnammne.
3a +ro npemx y Ennsanert Herponnt oxonuarentno cospeno pemenne ne ntnycxart Hnana Anrononnua n ero
ponrene, xax onacntx nperenenron na npecron, ns npeenon Poccnn. Hx nepenosxr n ropo Panenypr, orxya n
1744 roy Hnan Anrononnu orentno or ponrene tn ynesen n ceno Xonmoropt Apxanrentcxo ryepnnn, a orrya
n 1756 roy n Bnnccentyprcxym xpenocrt, re ero epxann xax estmxnnoro xononnxa.
B +noxy napcrnonannx Ennsanert Herponnt nepennannxnnct monert c nsopaxennem nmneparopa Hnana VI,
nepeentnannct neuarn na oxymenrax nepnoa ero napcrnonannx, cxnrannct mann]ecrt n yxast c ero nmenem.
C nonapennem nmneparopa Herpa III nonoxenne necuacrnoro ysnnxa eme onee yxymnnoct no ornomennm x nemy
rmpemmnxam paspemanoct npnmenxrt cnny, caxart ero na nent.
Hnan Anrononnu tn ynr n nauane napcrnonannx Exarepnnt II, n coornercrnnn c npnxasom no ero oxpane, npn
nontrxe 5 nmnx 1764 roa nonopyunxa Bacnnnx xonnennua Mnponona ocnoonrt ero.
Hnan VI tn rano noxoponen n Bnnccentyprcxo xpenocrn.
Ftno necxontxo camosnannen, ntananmnx cex sa nmneparopa Hnana VI, xax o, rax n nocne ero rnenn.
Paccexpernnn oxymenrt o necuacrnom nmneparope na uac n orxptnn x nnm orpannuennt ocryn nnmt n 1860-x
roax.


Hoprper nmneparopa Hnana Anrononnua c ]pennno Rnnano ]on Menren. Hensnecrnt xyoxnnx

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
HMHEPATPHHA EAH3ABETA HETPOBHA
(17091761)
out nmneparopa Herpa Bennxoro n nmneparpnnt Exarepnnt I Ponnact 18 exapx 1709 roa n Mocxne.
Co nx cmeprn marepn 6 max 1727 roa nennxax xnxxna Ennsanera Herponna npomna rxxenym mxony. Ocoenno
onacno tno ee nonoxenne npn npannennn Annt Hnanonnt n perenrcrne Annt Heonontonnt, xoroptx nyrana
npnnepxennocrt rnapnn ouepn Herpa I.
B 2 uaca noun na 25 noxpx 1741 roa Ennsanera xnnnact n xasapmt Hpeopaxencxoro nonxa n, nanomnnn, utx ona
out, nenena rnapenam cneonart sa coo no nopen. 25 noxpx tn nsan xparxn mann]ecr o ncrynnennn
Ennsanert Herponnt na Poccncxn npecron. Ee xoponannx cocroxnact 25 anpenx 1742 roa n Vcnencxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx.
Cocnan, a norom n sarounn n xpenocrt nnsneprnyroro manonernero nmneparopa Hnana VI, Ennsanera Herponna
ortcxnnana nce nonte n nonte ntymannte n nacroxmne saronopt npornn nee n xecroxo xapana xax esnnnntx, rax
n nacroxmnx saronopmnxon.
Oecneunn sa coo nnacrt, nmneparpnna nocnemnna nosnarpanrt nme, xoropte cnococrnonann ncrynnennm ee
na npecron nnn noome tnn e npeant. Cepxanrt crann nonxonnnxamn, xanpant xannranamn. Ee ]anopnr
Anexce Pasymoncxn, ctn npocroro xasaxa, n 1744 roy tn yxe rpa]om Pnmcxo nmnepnn n nmen mnnnnonnoe
cocroxnne.
Ocnonntm npnnnnnom rocyapcrnenno exrentnocrn Ennsanera Herponna nponosrnacnna nosnpamenne x pe]opmam
cnoero orna. Ona nnxnnnponana Kanner mnnncrpon, noccranonnna pont Cenara, Inannoro marncrpara.


Hoprper nmneparpnnt Ennsanert Herponnt. Hensnecrnt xyoxnnx. 17401750

Cnntntm nnnxnnem npn ne nontsonancx xannnep rpa] A.H. Fecryxen-Pmmnn. B nnocrpanno nonnrnxe on ymen
nocrannrt Poccnm n raxoe nonoxenne, uro nce epxant ncxann ee comsa. Tontxo no npemx Cemnnerne nont nparam
xannnepa yanoct naxonen ero cnomnrt. Ha xannnepom napxxen tn cy, on nnmen tn unnon n cocnan.
Hecmorpx na neocrarounym nororonxy x Cemnnerne none (nauanact 31 exapx 1756 roa), noennte ecrnnx
nx Poccnn n ne tnn ycnemntmn.
B Manopoccnn ynpannenne xpaem ocrannxno xenart nyumero. Ennsanera Herponna, nocernn Knen n 1744 roy,
osnonnna nspart rermana n nnne para cnoero nmnmna Knpnnna Pasymoncxoro.
B 1744 roy ncnecrnne ceptesntx nonnenn amxnp tna yupexena Openyprcxax ryepnnx, xoropo nounnent
tnn V]nmcxax nponnnnnx n Cranponontcxn yes. Openyprcxn ryepnarop Hennmen nonxn npornn amxnp
xnprnson n pyrne mecrnte napot, n ynr tn ycmnpen.
B 1754 roy no npenoxennm Herpa Hnanonnua Bynanona tnn ormenent nnyrpennne ramoxnn n sacrant. 3ror
axr onepmnn oennenne nocrouno Poccnn, ynnuroxnn cnet yentnoro enennx.
Pasymoncxne, camte nnsxne x Ennsanere Herponne nentmoxn, n rocyapcrnennte ena ne nmemnnannct. Hx
nnnxnne tno nennxo rontxo n onacrn nepxonnoro ynpannennx. Oa Pasymoncxne tnn nponnxnyrt ecnpeentntm
ynaxennem x namxrn Cre]ana nopcxoro n npaxo x namxrn ueo]ana Hpoxononnua. Ho+romy na ntcmne crynenn
nepapxnn crann nosnonrtcx nnna, nenannenmne npocnernrentnte crpemnennx ueo]ana Hpoxononnua, no ontme
uacrn ntxont ns Manopoccnn.
ocrona rnyouamero nourennx namxrt Hnana Hnanonnua Bynanona n Mnxano Bacnntennua Homonocona,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xoropte cnxsann cnon nmena c nonesnemnm enom npocnemennx n rot napcrnonannx Ennsanert Herponnt. Ho nx
npoexry n 1755 roy tn ocnonan Mocxoncxn ynnnepcnrer, nosnnxnn rnmnasnn n Mocxne n Kasann, ocnonana
Axaemnx xyoxecrn n Herepypre.
Ho nnunomy xapaxrepy Ennsanera Herponna tna uyxa nonnrnuecxoro uecronmnx. Bectma nepoxrno, uro ecnn t
ona, yyun nennxo xnxxno, ne tna npecneyema, ro n ne noymana t sanxrt mecro poccncxo rocyaptnn. B
monoocrn ee rontxo n sannmann rannt, a no crapocrt yonontcrnnx crona.
Hs cotrn +noxn napcrnonannx Ennsanert Herponnt npnmeuarentnt raxxe cneymmne.
Vxas nmneparpnnt or exapx 1741 roa o nosnpamennn ns cctnxn xnxse onropyxnx n pyrnx nnn, cocnanntx n
npannenne Annt Hnanonnt.
Vxas nmneparpnnt 7 anpenx 1742 roa o noccranonnennn Many]axryp-xonnernn n Fepr-xonnernn.
Mann]ecr nmneparpnnt 7 noxpx 1742 roa o nasnauennn cnonm nacnennxom necapennua Herpa ueoponnua.
B Mocxne 22 exapx 1742 roa saxnmuen oronop c Bennxopnranne o nsanmnom oxasannn noenno nnn
]nnancono nomomn n cnyuae nanaennx na ony ns cropon.
Vxas nmneparpnnt 25 xnnapx 1744 roa o perynnponannn nnxennx na ynnnax: epxartcx npano cropont n ne
esnrt cnnmxom mnxo.
Vxas nmneparpnnt 17 max 1744 roa o ormene cmeprno xasnn sa nenonnrnuecxne npecrynnennx.
Hpncoennenne Poccnn 28 exapx 1744 roa x Bapmancxomy oronopy mexy Ancrpne, Caxconne,
Bennxopnranne n Ionnanne, nanpannennomy npornn upannnn.
Cocroxnoct 21 anrycra 1745 roa paxocoueranne nacnennxa poccncxoro npecrona, necapennua Herpa ueoponnua
c npnnnecco Co]te-upeepnxo-Anrycro, npnnnecca Anrantr-Hepcrcxo, n xpemennn Exarepnno Anexceenno.
B Canxr-Herepypre 22 max 1746 roa nonncan poccncxo-ancrpncxn ooponnrentnt coms cpoxom na 25 ner.
oronop npeycmarpnnan noennym nomomt cropon n sanpeman nonncanne cenaparnoro mnpa.
Vxas nmneparpnnt 30 anrycra 1746 roa o sanpemennn nynnuno pannrtcx nenpncrontmn cnonamn.
Cocroxnoct orxptrne 29 nmnx 1750 roa n pocnanne axrepom n pexnccepom u.I. Bonxontm nepnoro pyccxoro
npo]eccnonantnoro rearpa.
Orxptrne n Canxr-Herepypre 15 exapx 1752 roa Mopcxoro mnxxercxoro xopnyca (c 1762 roa Mopcxo
xaercxn xopnyc).
Bsxrne 28 cenrxpx 1760 roa Fepnnna pyccxnm xopnycom renepan-anme]a 3.I. uepntmena.
Vxas nmneparpnnt 17 exapx 1761 roa Cenary o ocnooxennn saxnmuenntx ns rmpem. Ftno ocnooxeno o
17 rtcxu xononnxon.
Cxonuanact nmneparpnna Ennsanera Herponna n Canxr-Herepypre 25 exapx 1761 roa n tna noxoponena n
Herponannoncxom coope.

HMHEPATOP HETP III mEOPOBHH
(17281762)
Kapn-Herep-Vntpnx, ctn repnora Iontmren-Iorropncxoro Kapna-upnpnxa, nnemxnnnxa mnecxoro xoponx Kapna
XII, n Annt Herponnt, ouepn Herpa Bennxoro, nocne npnnxrnx npanocnannx Herp ueoponnu. Ponncx 10 ]enpanx
1728 roa n Knne.
Hpnexan n Herepypr 5 ]enpanx 1742 roa n 7 noxpx +roro xe roa npnnxn npanocnanne. 15 noxpx 1742 roa tn
oxnnen cnoe rerxo nmneparpnne Ennsanero Herponno nacnennxom Poccncxoro npecrona.
Cnat ]nsnuecxn n npancrnenno, Kapn-Herep Vntpnx tn nocnnran ro]mapmanom Fpmmmepom, xoropt cxopee
tn conar, uem nearor. Kasapmennt nopxox xnsnn, ycranonnennt ro]mapmanom nx cnoero nocnnrannnxa, n
cnxsn co crpornmn n ynnsnrentntmn naxasannxmn, meman ntpaorxe n nem npancrnenntx nonxrn n uyncrna
uenoneuecxoro ocronncrna. Monooro npnnna yunnn mnoro, no rax neymeno, uro on nonyunn nonnoe ornpamenne x
nayxam. Hartnt, nanpnmep, emy naoena rax, uro nosnee n Herepypre on sanpernn nomemart n cnom nnnorexy
narnncxne xnnrn. Vunnn ero, x romy xe, roronx rnanntm opasom x sanxrnm mnecxoro npecrona, n, cneonarentno,
nocnnrtnann n yxe nmrepancxo pennrnn n mnecxoro narpnornsma. A nocnenn n ro npemx ntpaxancx, mexy
npounm, n nenanncrn x Poccnn.
B 1742 roy, nocne nasnauennx Herpa ueoponnua nacnennxom pyccxoro npecrona, ero cnona crann yunrt, no yxe
na pyccxn n npanocnannt na. Onaxo uacrte onesnn n xennrta na npnnnecce Co]te-upeepnxe-Anrycre
Anrantr-Hepcrcxo, n npanocnannn Exarepnne Anexceenne, nomemann cncremarnuecxomy neennm opasonannx.
Herp ueoponnu ne nnrepeconancx Poccne n cyenepno yman, uro sect naer cnom nornent.
Boennoe eno enncrnennoe, uro ero nnrepeconano, tno nx nero npemerom ne crontxo nsyuennx, cxontxo
saant. Hacnennx npecrona, nspocnt yxe uenonex, npenounran eny pasnneuennx, xoropte c xaxtm nem
cranonnnnct nce onee crpanntmn n nenpnxrno nopaxann ncex, oxpyxanmnx ero. On onapyxnnan nce npnsnaxn
ocranonnnmerocx yxonnoro pasnnrnx.
Ennsanera Herponna cxonuanact 25 exapx 1761 roa, n nmneparop Herp III ncrynnn na Poccncxn npecron. On
nauan cnom exrentnocrt mann]ecramn 18 ]enpanx 1762 roa o nontnocrn nopxncrna n 21 ]enpanx o nnxnnannn
Tano xannenxpnn. Kasanoct t, +rn nepnte marn na rocyapcrnennom nonpnme onxnt tnn npnnecrn emy
nonynxpnocrt. Cnyunnoct, onaxo, nnaue. Ocranaxct n yme nmrepannnom, Herp III c npenepexennem ornocnncx x
yxonencrny, saxptnan omamnne nepxnn, opamancx c ocxopnrentntmn yxasamn x Cnnoy. 3rnm on nosynn
npornn cex npanocnannt napo. Oxpyxennt ronmrnnnamn, on cran nepeentnart na npyccxn na pyccxoe nocxo
n rem noopyxnn npornn cex rnapnm. Hoyxaemt cnonmn npyccxnmn cnmnarnxmn, Herp III roruac xe nocne
nocmecrnnx na npecron orxasancx or yuacrnx n Cemnnerne none n nmecre c rem n or ncex pyccxnx sanoenann n
Hpyccnn, a n xonne cnoero napcrnonannx nauan nony c anne ns-sa Bnesnnra, xoropt xoren npnopecrn nx
Ionmrnnnn. 3ro nosyxano npornn nero nect pyccxn napo.
nopxncrno n nnne rnapnn orxptro noccrano npornn Herpa III n nponosrnacnno 28 nmnx 1762 roa nmneparpnne
Exarepnny II. Ee myx tn yanen n Ponmy nns Herepro]a, re mexy 3 n 6 nmnx tn ynr oxpanxnmnmn ero
o]nnepamn. Herp III tn noxoponen n Fnaronemencxo nepxnn Anexcanpo-Hencxo nanpt. Ho nocmecrnnn na
npecron ero ctn Hanen I nepenec npax orna 18 exapx 1796 roa n Herponannoncxn coop.


Konnt noprper Herpa III. Xyoxnnx Ieopr Xpncro] Ipoor. Hauano 1760-x

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
HMHEPATOP HABEA I HETPOBHH
(17541801)
Ctn nmneparopa Herpa III n nmneparpnnt Exarepnnt II. Ponncx 20 cenrxpx 1754 roa n Canxr-Herepypre.
ercrno Hanna npomno n ne concem otuntx ycnonnxx, nanoxnnmnx pesxym neuart na ero xapaxrep. Toruac nocne
poxennx peenox tn nsxr nmneparpnne Ennsanero Herponno or marepn, n c rex nop Exarepnna pexo yxe nmena
nosmoxnocrt nnert cnoero enncrnennoro ctna, on tn nepean na noneuenne nxnex.
C 1760 roa rnanntm nocnnrarenem Hanna cran rpa] H.H. Hannn. Hnsnepxenne Herpa III n nonapenne Exarepnnt II
mano nsmennnn nonoxenne necapennua Hanna Herponnua. Cymecrnonana n +ror momenr naprnx, xenanmax nnert ero
na npecrone, a Exarepnne npeocrannrt nnmt npana perenrcrna, no ona ne pacnonarana ocrarountmn cnnamn nx
ocymecrnnennx cnonx npoexron. 3ro ocroxrentcrno npnannno x nopoxennomy yxe panee oruyxennm mexy
mareptm n ctnom nont orrenox conepnnuecrno, xoropomy npecroxno ocoenno pasnnrtcx nnocnecrnnn.
Hannntm cocrannen tn nnan nocnnrannx Hanna, no xoropomy n nepno o 14 ner npenonaranoct art emy
+nemenrapnoe opasonanne. Mantunx yunncx ncropnn, reorpa]nn, pyccxomy n nemenxomy xstxam, maremarnxe,
acrponomnn, ]nsnxe. Ho uacrtm cnaoe soponte n neorarte or npnpot cnoconocrn Hanna, uacrtm neymenne
nocnnrarene ne nosnonnnn nennxomy xnxsm nsnneut ontmym nontsy ns ananmnxcx emy ypoxon. Conpemennnxn
nomeuann xpanmm nepnnocrt, nneuarnnrentnocrt n nenomepnym ncntntunnocrt Hanna Herponnua. Bocnnranne ne
rontxo ne noannno +rnx ocoennocre, no eme cnococrnonano pasnnrnm n mantunxe noopaxennx n meurarentnoro
camonmnx, coennenntx co snaunrentno one noospnrentnocrn no ornomennm x oxpyxammnm nmxm.


Hoprper Hanna I. Xyoxnnx Crenan Byxnn

29 cenrxpx 1773 roa nennxn xnxst ncrynnn n pax c npnnnecco Anrycro Bnntrentmnno-Hynso Ieccen-
apmmrarcxo, no npnnxrnn npanocnannx napeuenno Harante Anexceenno. Bmecre c rem nocnnranne ero tno
oxnneno saxonuenntm, n Hannn yanen or nocnnrannx. Xena cxonuanact or neyauntx poon 16 anpenx 1776 roa,
n 26 cenrxpx roro xe roa Hanen Herponnu xennncx nropnuno na npnnnecce Co]te-oporee-Anrycre-Hynse
Bmpremeprcxo, n npanocnannn napeuenno Mapne ueoponno. V nnx ponnoct uernepo sopontx mantunxon n
mecrt ouepe. Crapmnx ctnone, Anexcanpa n Koncranrnna, no npnmepy nmneparpnnt Ennsanert Herponnt,
aymxa sapana or marepn x cee.
Hocrenennoe oocrpenne ornomenn mexy Exarepnno II n ctnom npnneno naxonen x romy, uro Hanen Herponnu
samxnyncx co cnoe cynpyro n Iarunncxom nmennn, noapennom emy mareptm n 1783 roy, n sect ycrponn cee
ocot mnpox, no ncem ornnunt or nerepyprcxoro nmneparopcxoro nopa. Hecapennu sanxncx rarunncxo apmne
necxontxnmn arantonamn, oranntmn no ero nenocpecrnennym xomany; n nonpoct o nx omynnponannn n
ntyuxe nceneno nornornnn ero nnnmanne.
Mart c onacennem cmorpena na opas xnsnn n nacrpoenne ctna n n nocnenee ecxrnnerne cnoe xnsnn
oxonuarentno npnnxna pemenne ycrpannrt ero or nacneonannx npecrona, nepean nocnenn crapmemy cnoemy nnyxy
Anexcanpy Hannonnuy.
Bnesannax xonunna marepn 6 noxpx 1796 roa orxptna Hanny Herponnuy opory x nmneparopcxomy rpony. Ero
nonapenne tno osnamenonano nemenenno n xpyro nomxo ncex nopxxon napcrnonannx marepn, nponsnonnmecx
es ncxxoro nnana, cxopee no nnnxnnem uyncrna, nexenn n pesyntrare xaxo-nno cncremt.
Koponannx Hanna I cocroxnact 5 anpenx 1797 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx. B +ror xe ent tno
onapoonano necxontxo naxntx saxonon, nororonnenntx nnuno nmneparopom: saxon o npecrononacnenn,
ormennnmn ycran Herpa I n ycranonnnmn nacneonanne Poccncxoro npecrona no npany nepnopocrna n myxcxom
xonene, n px pyrnx mann]ecron n yxason.
Fyyun yexen, no nesnaxomcrny cnoemy c ecrnnrentntm nonoxennem neme, uro yuacrt nomemnutnx xpecrtxn
nyume yuacrn xasenntx, Hanen sa npemx cnoero uertpexnernero napcrnonannx posan o 600 rtcxu ym xasenntx
xpecrtxn n uacrnoe nnaenne. C pyro cropont, npana ntcmnx cocnonn noneprnnct npn nem ceptesntm
coxpamennxm cpannnrentno c rem, xax onn tnn ycranonnent n npemecrnonanmne napcrnonannx marepn n orna. He
menee pesxnm nepemenam noneprnnct n ena rocyapcrnennoro ynpannennx, n pxy xoroptx na nepnt nnan
ntnnnynoct noennoe eno. Bnemnocrt n ntyuxa nocx tna nsmenena no npyccxn opasen.
Koneuntm nrorom raxoro xoa rocyapcrnenntx en tno nonnoe paccrpocrno ncero amnnncrparnnnoro
mexannsma n napacranne nce onee ceptesnoro neonontcrna n omecrne.
Hocrpaano n npocnemenne. B 1797 roy sanpernnn uacrnte rnnorpa]nn n ycranonnnn crporym nensypy nx
ntnycxaemtx xnnr, n 1799 roy tnn sanpement noesxn monotx nme sa rpannny, n 1800 roy tn sanpemen
nnos n Poccnm ncxxnx xnnr n axe nor ns-sa rpannnt.
Ononpemenno c +rnm nanarancx sanper na ]pannyscxne mot n pyccxym ynpxxt. Honnnecxnmn npnxasamn
onpeenxncx uac, xora xnrenn cronnnt onxnt tnn rymnrt ornn n omax, ns pyccxoro xstxa nsronxnnct cnona
rpaxannn n oreuecrno n r. n. Hpannrentcrnennax cncrema cnenact, raxnm opasom, x ycranonnennm xasapmenno
ncnnnnnnt n xnsnn omecrna, n omecrno orneuano rnyxnm ponorom, rem onee onacntm, uem craparentnee on
sarnymancx nnacrxmn.
Hs pyrnx cotrn xoporxo n onesnenno nx Poccnn +noxn napcrnonannx Hanna I cneyer ormernrt cneymmne.
Canxr-Herepyprcxax xonnennnx 15 xnnapx 1797 roa mexy Poccne, Hpyccne n Ancrpne o oxonuarentnom
pasene Peun Hocnonnro.
Vnonen n orcranxy 6 ]enpanx 1797 roa nonxonoen A.B. Cynopon sa xpnrnxy noenntx pe]opm Hanna I. Ho n 1799
roy on tn nnont npnsnan na cnyxy n conepmnn Hrantxncxn n Bnenapcxn noxot pyccxnx nocx.
Vxas 7 mapra 1797 roa Hanna I o cnooe pennrnosntx xyntron, n rom uncne n omnn crapoopxnen.
17 noxpx 1798 roa Hanen I npnnxn snanne rpoccmecrepa Mantrncxoro opena.
Vxas 8 nmnx 1799 roa Hanna I o cosannn Coennenno poccncxo-amepnxancxo xomnannn nx ocnoennx
Pyccxo Amepnxn nepnoro n Poccnn axnnonepnoro omecrna.
Pasptn 7 oxrxpx 1799 roa Poccne ornomenn c Bennxopnranne n Ancrpne, ntxo ns nropo
anrn]pannyscxo xoannnnn.
B Tn]nnc 22 noxpx 1799 roa ncrynnnn pyccxne nocxa no xomanonannem renepan-maopa H.H. Hasapena.
Hauano nocroxnnoro npetnannx pyccxnx nocx n Ipysnn.
Pacnopxxenne Hanna I 31 exapx 1800 roa o nororonxe noxoa oncxnx xasaxon n Hnnm.
B nout c 11 na 12 mapra 1801 roa nmneparop Hanen I tn ynr n nonontcrpoennom Mnxanoncxom samxe Canxr-
Herepypra neonontntmn ero npannennem noenntmn. Ero noxoponnnn n Herponannoncxom coope, oxnnn, uro on
cxonuancx or anonnexcnuecxoro yapa.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
HMHEPATOP AAEKCAHP I HABAOBHH
(17771825)
Ctn nmneparopa Hanna I n nmneparpnnt Mapnn ueoponnt. Ponncx 12 exapx 1777 roa n Canxr-Herepypre.
Hmneparpnna Exarepnna II ne nmnna cnoero ctna Hanna Herponnua, no saornnact o nocnnrannn crapmnx nnyxon
Anexcanpa n Koncranrnna. Ona nanncana aymxnny asyxy c anexoramn naxrnuecxoro xapaxrepa.
Hacrannennx, annte nocnnrarenm nennxnx xnxse rpa]y (nnocnecrnnn xnxsm) H.H. Canrtxony npn ntcouamem
pecxpnnre or 13 mapra 1784 roa, tnn nocrpoent na nauanax ornneuennoro nnepannsma n nponnxnyrt
nearornuecxnmn nosspennxmn Xan-Xaxa Pycco.
Bocnnranne tno npepnano nnny xennrtt nennxoro xnxsx Anexcanpa Hannonnua n 16 ner na 14-nerne
npnnnecce Hynse-Mapnn-Anrycre Faencxo, nocne npnnxrnx npanocnannx Ennsanere Anexceenne.
Heoxonmocrt epxart cex pasymno n nyx conepmenno ornnuntx pyr or pyra c]epax Iarunncxom nope orna
n Herepyprcxom aymxn npnyuana nennxoro xnxsx x cxptrnocrn, ncenxna n nero neonepne x nmxm n
pasouaponanne. Hepement, nponcmemne n npnnopno xnsnn n omecrnennom nopxxe nocne cmeprn Exarepnnt II,
ne mornn naronpnxrno nonnnxrt na xapaxrep Anexcanpa Hannonnua.
Bcrynnenne Anexcanpa Hannonnua na Poccncxn npecron nocne yncrna ero orna rnapecxnmn o]nnepamn n
nout c 11 na 12 mapra 1801 roa tno ncrpeueno n Herepypre c paocrtm. Hmneparop Anexcanp I oxpyxnn cex
ynnamn orna n npenouen epxartcx n ynpannennn rocyapcrnom nsrnxon aymxn. Ero npeopasonarentnax
exrentnocrt n nauane npannennx tna nanpannena npexe ncero na ynnuroxenne pacnopxxenn npetymero
napcrnonannx.
Mnpnax npeopasonarentnax exrentnocrt onxna tna ncxope npexparnrtcx. Hmneparop Anexcanp, ne
npnntxmn x y*censored* opte c remn npaxrnuecxnmn sarpynennxmn, xoropte rax uacro ncrpeuannct emy na
nyrn x ocymecrnnennm ero nnanon, n oxpyxennt neontrntmn monotmn conernnxamn, cnnmxom mano snaxomtmn c
pyccxo ecrnnrentnocrtm, ncxope oxnaen x pe]opmam.
K romy xe neyaunte nont 18051807 roon n n ocoennocrn Oreuecrnennax nona 1812 roa sacrannnn ero
ymart ne o +xonomnuecxom n nonnrnuecxom nporpecce crpant, a o ntxnnannn Poccnn. Pocnn rocyapcrnennte
onrn, oesnmenn cena n epennn ns-sa pexpyrcxnx naopon xpecrtxn n apmnm.
Orentnte nnepantnte pe]opmt, npononnmnecx o 1820 roa, ne menxnn omero xapaxrepa nonnrnuecxoro xypca
crpant, xoropt otuno cnxstnamr c nnunocrtm rpa]a A.A. Apaxueena. Ha camom ene noxnonnrenem +roro xypca
tn cam Anexcanp I.
Hocnenne rot cnoe xnsnn nmneparop npononn ontme uacrtm n nocroxnntx pasesax no camtm oranenntm
yrnam Poccnn nnn xe nourn n nonnom yennennn n Hapcxom Cene.
uerneprt nexa npannn Poccne Anexcanp Hannonnu, n sa +ro npemx nponsomno mnoxecrno cotrn, nonnnxnmnx
na xo pyccxo ncropnn n noncenennym xnsnt ncex es ncxnmuennx cocnonn Poccncxo epxant. Vnomxnem
nnmt nexoropte ns nnx.
Vxas 15 mapra 1801 roa Anexcanpa I o nonno amnncrnn 156-rn nonnrnuecxnm cctntntm n nnnam, npetnanmnm
n nsrnannn.
Vxas 2 anpenx 1801 roa Anexcanpa I o noccranonnennn Xanonanno rpamort nopxncrny n Xanonanno rpamort
ropoam, ormenenntx Hannom I.
B Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx 15 cenrxpx 1801 roa cocroxnact xoponannx nmneparopa Anexcanpa I n
nmneparpnnt Ennsanert Anexceennt.
Vxas 8 cenrxpx 1802 roa Anexcanpa I o onxnocrn, npanax n oxsannocrxx Cenara xax xpannnnma saxonon.
Vrnepxenne sa Cenarom ]ynxnn ntcme cyeno nncrannnn n oprana nasopa sa amnnncrpanne. Inana Cenara,
renepan-npoxypop, ononpemenno nosrnannxn Mnnncrepcrno ]nnancon.
Vxas 20 ]enpanx 1803 roa Anexcanpa I O ornycxe nomemnxamn xpecrtxn cnonx na nonm no saxnmuennm
ycnonn (O nontntx xneonamnax), paspemanmn rpa]y C.H. Pymxnneny n pyrnm nomemnxam ornycxart
xpecrtxn na nonm no oomntm ycnonnxm c semne.
Hpn Mocxoncxom ynnnepcnrere 3 xnnapx 1804 roa yupexeno Omecrno ncropnn n pennocre poccncxnx nx
nsyuennx ncropnn n nynnxannn ncropnuecxnx oxymenron. Ono ecrnonano o 1918 roa.
Ipamora 4 nmnx 1804 roa Anexcanpa I o npnnxrnn Hmepernn n Mnnrpennn n cocran Poccncxo nmnepnn.
Bneenne 4 noxpx 1804 roa Vnnnepcnrercxoro ycrana, npeocrannxnmero nnyrpennmm anronomnm
ynnnepcnrercxo xnsnn: ntopnocrt pexropa n npo]eccypt, cocrnennt cy, nenmemarentcrno rocyapcrnenno
amnnncrpannn no nnyrpennmm xnsnt ynnnepcnreron.
Fnrna 21 noxpx 1805 roa npn Aycrepnnne n Mopannn. Hopaxenne coennenntx apmn Poccnn n Ancrpnn n nrne
c nocxamn Hanoneona.
3anxrne pyccxnmn nocxamn nerom 1806 roa ropoon epenr, Faxy n Kya. Hpncoennenne x Poccnn Faxnncxoro
n Kynncxoro xancrn.
Tnntsnrcxn mnp or 25 nmnx 1807 roa. Hnunte neperonopt Anexcanpa I n Hanoneona n Tnntsnre [6 - Htne ropo
Conercx Kannnnnrpacxo onacrn.] o mnpe n comsntx ornomennxx.
Mann]ecr 16 mapra 1808 roa Anexcanpa I o npncoennennn unnnxnnn x Poccnn.
Vcranonnenne n nmne 1809 roa nnnomarnuecxnx ornomenn mexy Poccne n CBA. Omen nocnannnxamn.
Mann]ecr 1 xnnapx 1810 roa Anexcanpa I o yupexennn Iocyapcrnennoro Conera ntcmero conemarentnoro n
saxonoarentnoro oprana, cosannoro n coornercrnnn c nnanom rocyapcrnenntx pe]opm M.M. Cnepancxoro nx
paccmorpennx saxononpoexron nepe nx yrnepxennem nmneparopom.
Fyxapecrcxn mnp 16 max 1812 roa Poccnn c Typnne. K Poccnn npncoennxnact Feccapanx, rpannna
ycranannnnanact no pexam Hpyr n yna o uepnoro mopx.
Hepexo 12 nmnx 1812 roa ]pannyscxo apmnn (Bennxo apmnn) uepes pexy Heman, nropxenne n npeent
Poccncxo nmnepnn.
Foponncxax nrna 26 anrycra 1812 roa. Pyccxne nocxa no xomanonannem M.H. Kyrysona ornnn araxn
]pannyscxnx nocx no xomanonannem Hanoneona.
Hpanocnannt npasnnx Poxecrna Xpncrona 25 exapx 1812 roa. Oxonuanne Oreuecrnenno nont. Mann]ecr
Anexcanpa I o ocnooxennn Poccnn or nanoneononcxoro namecrnnx.
3arpannunt noxo pyccxo apmnn 18131814 roon npornn Hanoneona, xoropt nosrnannn nmneparop Anexcanp
I.
Hpncoennenne x Poccnn 21 anpenx 1815 roa Hapcrna Hontcxoro.
M.M. Cnepancxn 22 mapra 1819 roa nasnauen renepan-ryepnaropom Cnnpn, re nponen pe]opmt ynpannennx
xpaem.
Orxptrne 16 xnnapx 1820 roa Anrapxrnt, nasnanno 3emnx Anexcanpa I, pyccxnmn mopennanarenxmn u.u.
Fennnncraysenom n M.H. Hasapentm. 3xcnennnx na mnmnax Bocrox n Mnpnt sanepmnnact 24 nmnx 1821 roa.
Pecxpnnr 1 anrycra 1822 roa Anexcanpa I mnnncrpy nnyrpennnx en B.H. Kouyem o sanpere rantx omecrn n
maconcxnx nox n Poccnn n nsxrne co ncex unnonnnxon nonncxn o nenpnnanexnocrn x rantm omecrnam.
16 anrycra 1823 roa Anexcanp I nonncan cexpernt Mann]ecr o nasnauennn nacnennxom npecrona cnoero
para, rpertero ctna Hanna I nennxoro xnxsx Hnxonax Hannonnua, nonoxennt na xpanenne n Vcnencxom coope
Mocxoncxoro Kpemnx. Ftn cocrannen axr o orpeuennn nroporo ctna Hanna I, nennxoro xnxsx Koncranrnna
Hannonnua, or npana npecrononacnenx n cnxsn c ero mopranarnuecxnm paxom.
Orxptrne n Mocxne 6 xnnapx 1825 roa Hmneparopcxoro Herponcxoro Fontmoro rearpa, ntcrpoennoro no npoexry
apxnrexropon O.H. Fone n A.A. Mnxanona. Ftn noxasan cnexraxnt Topxecrno mys na mystxy xomnosnropon A.A.
Bepcroncxoro n A.A. Anxtena.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoprper Anexcanpa I. Xyoxnnx Bnanmnp Foponnxoncxn. Hauano 1800-x.

1 cenrxpx 1825 roa Anexcanp I ornpannncx n nyremecrnne no mry Poccnn. Bo npemx nyremecrnnx on nnesanno
cxonuancx n Taranpore 19 noxpx 1825 roa n tn noxoponen 13 mapra 1826 roa n Herponannoncxom coope.
Hacnennxa on ne ocrannn, a oe ero ouepn ymepnn n mnaenuecrne.
Cymecrnyer esoxasarentnax nepcnx, n xoropym, onaxo xe, xoe-xro nonepnn, uro n Taranpore ymep ne nmneparop,
a nnmt noxoxn na nero uenonex. Cam xe Anexcanp Hannonnu yannncx n Cnnpt, re npoxnnan no nmenem crapna
ueopa Kystmnua o cnoe cmeprn nenanexe or ropoa Tomcxa 20 xnnapx 1864 roa.
Hocne Oreuecrnenno nont 1812 roa Anexcanp I neo]nnnantno nmenonancx Hoenrenem, a nocne ero cmeprn n
nnreparype mnpoxo pacnpocrpannnoct nanmenonanne nmneparop Anexcanp Fnarocnonennt.

HMHEPATOP HHKOAAH I HABAOBHH
(17961855)
Tpern ctn nmneparopa Hanna I n nmneparpnnt Mapnn ueoponnt. Ponncx 25 nmnx 1796 roa n Hapcxom Cene.
Inannt nasop sa ero nocnnrannem tn nopyuen renepany M.H. Hamcop]y. uenonex cypont, xecroxn n o
xpanocrn ncntntunnt, Hamcop] ne onaan nn ono ns cnoconocre, neoxonmtx nx nocnnrarenx; nce
crapannx ero nanpannent tnn x romy, urot cnomnrt nonm cnoero nocnnrannnxa n nrn nanepexop ncem ero
naxnonnocrxm. Tenecnte naxasannx npaxrnxonannct nm n mnpoxnx pasmepax.
Bennxn xnxst Hnxona Hannonnu 1 nmnx 1817 roa tn onenuan c npnnnecco upeepnxo-Hynso-Bapnorro-
Bnntrentmnno Hpyccxo, oueptm npyccxoro xoponx upnpnxa-Bnntrentma III, nocne npnnxrnx npanocnannx
Anexcanpo ueoponno. Bennxn xnxst saxnn cuacrnnno cemeno xnsntm, ne npnnnmax yuacrnx n
rocyapcrnenntx enax. On xomanonan nnmt rnapecxo nnnsne n ncnonnxn c 1817 roa oxsannocrn renepana-
nncnexropa no nnxenepno uacrn.
Kora tno nonyueno nsnecrne o xonunne n Taranpore 19 noxpx 1825 roa nmneparopa Anexcanpa I, Hnxona
Hannonnu nepnt npnnec npncxry crapmemy pary Koncranrnny. Ho ncxope oxasanoct, uro Koncranrnn Hannonnu
eme 14 xnnapx 1822 roy, ncnecrnne cnoero mopranarnuecxoro paxa, o]nnnantntm nnctmom x Anexcanpy I orpexcx
or npan nacneonannx npecrona. 12 exapx 1825 roa nocneonan mann]ecr o nocmecrnnn na Poccncxn npecron
nmneparopa Hnxonax I. 14 exapx n Herepypre nponsomno noccranne exapncron, nonoom x xoropom nocnyxnno
rpeonanne noccranmnx npncxrart nmneparopy Koncranrnny Hannonnuy. Ono tno noanneno c nomomtm nocx n
aprnnnepnn.
Hnxona I xopononancx 22 anrycra 1826 roa n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx, a n 1829 roy n Bapmane
nosnoxnn na cex n nontcxym xopony.
Hapcrnonanne Hnxonax I nauanoct nontrxamn pe]opm, xoropte ncero onee ntpasnnnct n exrentnocrn
Cexpernoro xomnrera 6 exapx 1826 roa, yupexennoro, c ono cropont, nx paccmorpennx ymar, ocranmnxcx n
xannere nmneparopa Anexcanpa I, a c pyro nx nepecmorpa rocyapcrnennoro ycrpocrna n ero ynpannennx.
Hnepantnte npenoxennx Cexpernoro xannera nontm nmneparopom tnn orneprnyrt. Hnmt nanmenee
cymecrnennte, noneprmnecx npnrom xopenntm nsmenennxm, tnn ocymecrnnent.
B napcrnonanne Hnxonax I rocnocrnonana oxpannrentnax exrentnocrt, nanpannennax x orpaxennm Poccnn or
sananoenponecxnx penonmnnonntx nnnxnn. K nym npexnnm ycroxm pyccxo rocyapcrnennocrn npanocnannm n
camoepxannm npnannen tn rpern naponocrt. Cymnocrt o]nnnantnoro npecrannennx o naponocrn
cnonnact x romy, uro Poccnx ecrt conepmenno ocooe rocyapcrno n ono onxno panxantno ornnuartcx or
rocyapcrn 3anano Enpont. Omecrnennt crpo Poccnn npnsnanancx nnnnnuecxn-narpnapxantntm, xorx n
ocnone ero nexano xpenocrnoe npano. Hnxona I npnsnanan xpenocrnoe npano snom, ycrpanenne xoroporo, no cnonam
nmneparopa, tno t, onaxo, snom eme onee rnentntm.
Mnorne uncro rpaxancxne orpacnn amnnncrpannn nmecre c coornercrnymmnmn yuentmn saneennxmn n
napcrnonanne Hnxonax I nonyunnn noennym oprannsannm, nornomanmym maccy cnn es maneme nontst nx cyrn
ena. Vrononnoe cyonponsnocrno no mnornm poam en raxxe nepemno n neenne noenntx cyon.
B ycrpocrne camo apmnn, n xoropo nnenn sanor nnemnero nonnrnuecxoro morymecrna n nnyrpennero
cnoxocrnnx, rnannym pont nrpana napanax ntnpanxa, a ne noennax nororonxa n yconepmencrnonanne noopyxennx.
Monote cnnt napoa no-npexnemy nornomannct apmne esnosnparno ncnecrnne xpane npoonxnrentnoro cpoxa
cnyxt.
B onacrn +xonomnuecxo nonnemax orcranocrt Poccnn tna conepmenno ouennna. Crpana cunranact xnrnnne
Enpont, no Enpone ona nocrannxna rontxo ctpte, a n ro uepes nocpecrno nnocrpanntx xynnon, a oparno
nonyuana cnoe xe ctpte n nne rorontx ]apnxaron. Pyccxax npomtmnennocrt orpannunnanact npocremnmn
nponsnocrnamn; nce nsennx cxontxo-nnyt ronxne nnn cnoxnte nnn nocrannxnnct nnocrpanno ropronne, nnn
roronnnnct n Poccnn y nnocrpanntx sanounxon nnocrpanntmn macrepamn.
Barom nnepe npecrannxercx pasne uro nauano crponrentcrna xenesntx opor, orxptrne nontx yuentx
saneenn n nayuntx omecrn, exrentnocrt nennxnx pyccxnx nncarene, xomnosnropon n xyoxnnxon.
Kax monapx Hnxona I nmnn oxpyxart cex napcxo ntmnocrtm nepemonnana, xax uenonex ornnuancx
ymepennocrtm n nenpnrxsarentnocrtm. B xpnrnuecxne mnnyrt on ntxastnan ontmoe camoonaanne n myxecrno.
Tax, nanpnmep, n xonepnom 1831 roy nmneparop es ncxxo oxpant noxnnncx na Cenno nnoman cpen ymymme
ronnt n onnm cnonm cnonom npnnen ee n nonnnonenne.
Cpen samerntx cotrn rpnnarnnernero napcrnonannx Hnxonax I cneyer ntennrt cneymmne.
31 xnnapx 1826 roa cosano II Orenenne cocrnenno ero nmneparopcxoro nennuecrna xannenxpnn no rnane c M.M.
Cnepancxnm nx xon]nxannn poccncxoro saxonoarentcrna. Hauanact paora no cocrannennm cnoa saxonon. 31
xnnapx 1830 roa tno nauaro nsanne 45-romnoro Honnoro copannx saxonon Poccncxo nmnepnn.
3 nmnx 1826 roa cosano III Orenenne cocrnenno ero nmneparopcxoro nennuecrna xannenxpnn no rnane c
renepanom A.X. Fenxenop]om, cxonnenrpnponanmeecx na ynpannennn rocyapcrnom.
Ho npnronopy Bepxonnoro yrononnoro cya or 13 nmnx 1826 roa exapncrt H.H. Hecrent, C.H. Mypanten-
Anocron, M.H. Fecryxen-Pmmnn, H.I. Kaxoncxn n K.u. Ptneen xasnent (nonement), pyrne yuacrnnxn noccrannx
ornpannent na xaropry n n cctnxy.
Pyccxo-nepcncxax nona c nmnx 1826 roa no ]enpant 1828 roa.
Hponosrnamenne n exape 1828 roa nepnoro nmama ueunn n arecrana Iasn-Maromea (Kasnmynnt).
Opasonanne na reppnropnn ueunn n arecrana mycyntmancxoro rocyapcrna mmpnon nmamara (18281859 rot),
nosrnannnmero opty c pyccxnmn nocxamn. B oxrxpe 1834 roa nmamom ueunn n arecrana nponosrnamen
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bamnnt.
Hauano 2 nmnx 1829 roa 3aanxancxoro noxoa pyccxnx nocx no xomanonannem H.H. nnua.
Apnanonontcxn mnpnt oronop 2 cenrxpx 1829 roa mexy Poccne n Typnne. K Poccnn oromno nocrounoe
noepexte uepnoro mopx or ycrtx Kyann o npncrann Cnxroro Hnxonax. Typnnx npnsnanana npncoennenne x
Poccnn Ipysnn, Hmepernn, Mnnrpennn, anronomnm Monannn, Banaxnn, Cepnn. Foc]op n apanennt oxnnxnnct
nponnnamn, orxptrtmn nx npoxoa pyccxnx n nnocrpanntx roprontx cyon.
B 1830 roy saxonunnoct crponrentcrno mocceno oporn Canxr-Herepypr Mocxna.
Brypm Bapmant 2526 anrycra 1831 roa pyccxnmn nocxamn no xomanonannem renepana-]entmapmana rpa]a
H.u. Hacxennua. Kannrynxnnx nontcxo apmnn. 14 ]enpanx 1832 roa tn nsan saxon, orpannunnmn nontcxym
anronomnm. Hapcrno Hontcxoe cranonnrcx uacrtm Poccncxo nmnepnn, a nontcxax xopona nacnecrnenno n
pyccxom nmneparopcxom ome. Hnxnnnponant Cem, nontcxax apmnx; ynpannenne Hontme nosnoxeno na
Amnnncrparnnnt coner no rnane c namecrnnxom.
B Canxr-Herepypre 6 exapx 1832 roa tn nonncan pyccxo-amepnxancxn oronop o ropronne n nannrannn na
npnnnnnax nsanmnoro naronpnxrcrnonannx. On ocranancx n cnne o 1911 roa.
Fnns Cramyna 26 nmnx 1833 roa tn nonncan Vnxxp-Hcxeneccncxn oronop o ooponnrentnom comse Poccnn
c Typnne na nocemt ner. B cnyuae nont Typnnx no rpeonannm Poccnn saxptnana apanennt nx npoxoa
nnocrpanntx noenntx cyon. oronop yrparnn cnny nocne saxnmuennx Hononcxo xonnennnn n 1841 roy.
B Poccnn 21 mapra 1836 roa orxptnact nepnax xenesnax opora, coennnnmax Canxr-Herepypr c Hapcxnm Cenom.


Oenx n mocxoncxom Fnaronemencxom coope. Xyoxnnx Crenan Byxnocron. 1857

Btxo n cner 11 anpenx 1836 roa nepnoro nomepa xypnana Conpemennnx no peaxnne A.C. Hymxnna.
B Fontmom rearpe 24 max 1836 roa cocroxnact npemtepa cnexraxnx no xomenn H.B. Ioronx Pennsop n 27 noxpx
roro xe roa onept M.H. Innnxn Xnsnt sa napx.
Hauano 1 nmnx 1839 roa enexno pe]opmt mnnncrpa ]nnancon rpa]a E.u. Kanxpnna. Vcranonnenne n xauecrne
ocnont enexnoro opamennx cepepxnoro pynx. Hororonxa x nocrenenno samene (nauanact n 1843 roy)
oecnennnammnxcx accnrnann xpenrntmn nneramn no rnepomy xypcy (1 pynt cepepom npnpannen x 3,5 pynx
accnrnannxmn).
Hpannrentcrnennte mept no nnepennm nocaxn xapro]enx, conponoxanmnecx xapro]entntmn ynramn
xpecrtxn n anrycre 1840 roa.
Hnxona I nonncan 15 anrycra 1841 roa Honoxenne o Iocyapcrnennom conere, cyxnnanmee ero nonnomounx. 3a
nmneparopom saxpennxnoct npano yrnepxennx mnennx nmoro unena Conera nnn cnoero mnennx, npornnopeunnmero
npenoxennxm ncex unenon Conera.
Vxas 8 anpenx 1843 roa Hnxonax I o oprannsannn nepecenennx xpecrtxn n Cnnpt. o 1861 roa nepecennnoct 50
rtcxu uenonex.
Mnnncrp nnyrpennnx en Poccnn 29 max 1844 roa yrnepnn Hpannna nynnuntm xenmnnam, ]axrnuecxn
nerannsonan n Poccnn *censored*nnm.
Bpau u.H. Hnosemnen 26 xnnapx 1847 roa nnepnte n Poccnn npnmennn +]npnt napxos npn xnpyprnuecxo
onepannn.
Mann]ecr 14 mapra 1848 roa Hnxonax I n cnxsn c penonmnnonntmn cotrnxmn n Enpone, nponosrnacnnmn
yxecrouenne nnyrpenne nonnrnxn n Poccnn.
Topxecrnennoe ocnxmenne 3 anpenx 1849 roa Fontmoro Kpemnencxoro nopna n Mocxoncxom Kpemne,
nocrpoennoro no npoexry apxnrexropa K.A. Tona.
Kannran I.H. Henentcxn 6 anrycra 1850 roa nonxn poccncxn ]nar n ycrte Amypa n ocnonan nocr Hnxonaencx.
Orxptnoct 1 noxpx 1851 roa nnxenne no Hnxonaencxo xenesno opore mexy Canxr-Herepyprom n
Mocxno.
Typnnx 4 oxrxpx 1853 roa oxnnna nony Poccnn. B pesyntrare sanocunno n omnouno nnemne nonnrnxn
Poccnx nosynna x cee nceomee nepacnonoxenne Enpont, uro n tno ocnonno npnunno Kptmcxo nont.
Hpancrnennoe norpxcenne neyauamn nauana Kptmcxo xamnannn cnomnno xenesnoe soponte nmneparopa,
naopnannt oprannsm ne ntnec npocryt, n Hnxona I cxonuancx 18 ]enpanx 1855 roa. Ero noxoponnnn n
Herponannoncxom coope.

HMHEPATOP AAEKCAHP III AAEKCAHPOBHH
(18451894)
Ctn nmneparopa Anexcanpa II n nmneparpnnt Mapnn Anexcanponnt. Ponncx 26 ]enpanx 1845 roa n Canxr-
Herepypre.
Bocnnranne nennxn xnxst Anexcanp Anexcanponnu, xoroporo n ercrne nposnann Fyntoxxo, nonyunn nectma
nonepxnocrnoe. Bce nnnmanne ponrene tno nanpanneno na crapmero ctna n nacnennxa npecrona Hnxonax
Anexcanponnua. Kora necapennu nnesanno 12 anpenx 1865 roa cxonuancx n Hnnne, Anexcanp II npyunn ero
nenecry out arcxoro xoponx, npnnneccy Mapnm-Co]nm-upeepnxy-armapy, nocne npnnxrnx npanocnannx
Mapnm ueoponny, nropomy ctny Anexcanpy n nopyunn O.F. Pnxrepy sanxrtcx opasonannem nanarnnernero
nonoro nacnennxa.
Orron Fopnconnu ronopnn mne, ncnomnnan H.A. Enanunn, uro on npnmen n yxac, xora ysnan, xax
npeneperann opasonannem Anexcanpa Anexcanponnua. Ho-pyccxn on nncan ena-ena rpamorno, nosnannx ero no
ncem nayuntm npemeram tnn nectma orpannuent Anexcanp Anexcanponnu sannmancx xopomo, ycepno
ncnonnxn yuenym paory n npoxnnn ony ns ocnonntx uepr cnoero xapaxrepa opoconecrnoe ornomenne x cnonm
oxsannocrxm. On ne tn tcrp na coopaxenne, no nymunno nnnxan n yuente sanxrnx n, yxcnnn cee xaxo-nno
nonpoc, yxe rnepo epxancx ycnoennoro.
Hpannenne nmneparopa Anexcanpa III (1 mapra 1881 roa 20 oxrxpx 1894 roa) uacro nastnamr camtm
cnoxontm npemenem n Poccnn, a cyponoro n moryuero c nny monapxa napem-mnpornopnem.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hoprper Anexcanpa III c panoprom n pyxax. Xyoxnnx Banenrnn Cepon. 1900

Ftno uem noxnannrtcx. 3a rpnnanart ner napcrnonannx Anexcanpa III anxoncxne xannrant Poccnn ynennunnnct
na 59 %, nnna xenesntx opor na ony rpert, no nnemne ropronne ntnos ronapon naxonen cran npentmart nnos.
Ho mnoroe ns nyxntx en conepmanoct ne naroapx, a nonpexn exrentnocrn nenrpantno nnacrn, a noxasarenn
pocra mxerntx oxoon n pacxoon ne nneuarnxnn, noromy uro nx ornpanno rouxo tna onnmanmax sa npemx
pyccxo-rypenxo nont 18771878 roon crpana.
Camte roptxne n xecroxne cnona o pyrnnnom ynpannennn crpano n +noxy Anexcanpa III ntmnn ns-no nepa ne
snocrnymmero connanncra, a pyccxoro narpnora, rananrnnnoro ncropnxa B.O. Knmuencxoro.
Hacrynnno napcrnonanne Anexcanpa III, nnmer on. 3ror rxxent na noem napt ne xenan sna cnoe nmnepnn
n ne xoren nrpart c ne npocro noromy, uro ne nonnman ee nonoxennx, a n noome ne nmnn cnoxntx ymcrnenntx
xomnnann, xaxnx rpeyer nrpa nonnrnuecxax ne menee, uem xaprounax. Cmernnnte naxen camoepxannoro nopa
es rpya samernnn +ro n eme c mentmnm rpyom cymenn yenrt naroymnoro apnna, uro nce sno nponcxonr or
npexenpemennoro nnepannsma pe]opm naroponoro, no cnnmxom onepunnoro ponrenx, uro Poccnx eme ne
ospena o cnoot n ee pano nycxart n noy, noromy uro ona eme ne ntyunnact nnanart. Bce +ro noxasanoct ouent
yenrentno, n tno pemeno pasannrt nonontnym xpamony, samennn centcxnx mnpontx cye ornamn-
naroerenxmn semcxnmn nauantnnxamn, a ntopntx npo]eccopon nasnauaemtmn npxmo ns nepene mnnncrpa
naponoro npocnemennx. Hornxa nerepyprcxnx xannenxpn ncxptnact orona, xax n ane. Omecrnennoe
neonontcrno noepxnnanoct nenonnoro pe]opm nnn neopoconecrntm, npnrnopntm nx ncnonnennem. Pemeno
tno oxopnart pe]opmt n opoconecrno, orxptro npnsnartcx n +rom. Hpannrentcrno npxmo nsenanoct na
omecrnom, ronopnno emy: nt rpeonann nontx pe]opm y nac ornnmyr n crapte; nt neroonann na
neopoconecrnoe ncxaxenne ntcouame apyemtx pe]opm nor nam opoconecrnoe ncnonnenne ntcouame
ncxaxenntx pe]opm. Tax npannrentcrnennax nponoxannx nonyunna nont onnx. Hpexe ona nocreperana
omecrno, urot sacrannrt ero onapyxnrtcx; renept ona pasnnna [7 - Oa cnona ntenent Knmuencxnm.]
omecrno, urot sacrannrt ero norepxrt repnenne. Pesyntrart coornercrnonann nsmenennm nponoxaropcxo raxrnxn:
npexe rax nnn +rax ntnannnnann nonontntx xpamontnnxon, renept n rax n +rax saronxnn orxptrym onnosnnnm n
nonontnym xpamony.
Hpan nn Knmuencxn? He nepernyn nn nanxy, yxopxx napx n npannrentcrno?.. Kax xouercx nepnrt, uro Poccnx n
xonne XIX nexa nponnerana, napt saornncx o cuacrte cnonx noanntx, mnnncrpt o npocnemennn n npoxopmnennn
napoa, nennxne xnxstx n npouee nopxncrno o yxonnom n renecnom soponte nannn, nonnnnx o oxpanennn
uecrn n esonacnocrn xaxoro rpaxannna! Ho re n nennxo n uecrno pyccxo nnreparype, nsopaxamme pyccxym
xnsnt 1880-x 1890-x roon, ortcxart +rn neanncrnuecxne xaprnnt?.. Poman Htna Toncroro Bocxpecenne
nporecr npornn pannoymnx unnonnnute Poccnn x cytam nacenxmmnx ee nme. Iapennnt Anexcanpa 3prenx
pncymr espaocrnym xaprnny pyccxoro saxonycrtx. Ouepxn Inea Vcnencxoro Bnacrt semnn n Xnnte nn]pt
+ro myunrentnt cron nncarenx, narnxenmerocx na xpecrtxncxym n ]apnunym xnsnt. Fesymnem tno t
yrnepxart, uro semnenamen nponneraer, cpannnn ero nsy c nopxncxo ycato, ero snnyn c myo nonocrnoro
nncapx, ero noxnexy c oeom rnapecxoro nopyunxa.
Iocyapcrno xax yro napouno ne xenano, urot ontmnncrno ero xnrene nepexouenano ns onerponcxo +noxn n
XIX nex. Ocoenno crpaann oxpannt omnpno crpant, o xoroptx, xaxercx, nonce nosatnn. Ho Amypy xnner
ouent nacmemnnnt napo, nnmer A.C. Cynopnny 27 nmnx 1890 roa ns Fnaronemencxa A.H. uexon, nce cmemrcx,
uro Poccnx xnonouer o Fonrapnn, xoropax rpoma menoro ne cronr, n concem satna o Amype. Hepacuernnno n
neymno.
Hepmcxn ryepnarop, tnmn n Herepypre onee nyx mecxnen, sannctnaer n nennnxe 22 exapx 1886 roa
rocyapcrnennt cexperapt A.A. Hononnen, nnen mnnncrpa nnyrpennnx en nnmt onaxt no npnese na camoe
xoporxoe npemx, n renept yesxaer, ne nnen ero nropnuno, a mexy rem, nepmcxoe napcrno n nacroxmym mnnyry
npecrannxer mnoro rpeymmnx paspemennx nonpocon.
Hnunocrt Anexcanpa III conpemennnxam n noromxam, sa ncxnmuennem +noxn conercxo nnacrn, npenonocnnact n
nerenapnom opeone: cornyn xouepry, nanen n crpane nopxox, ornernn xyptepy: Enpona moxer nooxart, noxa
pyccxn napt nonnr pty. Hcropnuecxne anexort o npenocnenem monapxe counnxnn pan xenannx sacnernrt
nnm na poccncxnm camoepxannem, npenparnnmnmcx n xonne XIX nexa n macxapanym norexy Kcrarn,
nmneparop mor t n ornoxnrt youxy pan neornoxntx en, yt on opoconecrntm npannrenem.
Mnorne conpemennnxn ormeuann, uro Anexcanp III ornmt ne tn opoymntm n crenenntm uenonexom, xaxnm
ero cenann npeannx. On uacro cepnncx, nopuan n nenerxo satnan axe manemym ony. Ero nenmnmocrt,
xnsnt npenmymecrnenno sa ropoom, orcyrcrnne pyse npnnenn x romy, uro ocryn x nemy nonyunnn, rnanntm
opasom, xynnxonarte nooocrpacrnte unnonnnxn, ymenmne ncnontsonart rocyapx xax cpecrno nx nnunoro
ooramennx.
Ecnn Anexcanp II npenounran xnrt n 3nmnem nopne nnn n Hapcxom Cene, ro Anexcanp III, epx npnmep c
nyrnnnoro npaea Hanna I, nourn ne ntesxan ns Iarunnt, napx n nopen xoropo oxpyxann necxontxo pxon
uacontx, xonnte pasest n cexpernte nonnnecxne arenrt. Iarunncxn nopen noxonn na rmpemnt samox
nnxro ne mor nponnxnyrt cma es nponycxa c ]oroxaprouxo, nnxro ne mor nporynnnartcx oxpecr, n mpaunte
ocrarxn rnyoxnx pnon npemen Hanna I xax t ronopnnn, uro sect roronxrcx x onronpemenno ocae.
Iocyapt nourn nnxoro ne npnnnman, xpome ocoo npnnnxenntx nnn. Fonee pyrnx onepne y nero nmen oep-
npoxypop Cnxremero Cnnoa K.H. Hoeonocnen, uenonex, necomnenno, uecrnt, nemxnnnoro yma n +neprnunt.
Ho ero ea saxnmuanact n rom, uro co nce pemnrentnocrtm on pancx ne rontxo sa ena, n xoroptx snan ronx, no
cunran cnonm onrom rnanencrnonart noncmy. Hs-sa ero nanopncrocrn npn nonnom nenpo]eccnonannsme n
rocyapcrnenntx enax nomna na cna n rax yxe saropmoxennax saxonoarentnax exrentnocrt. On tn t xopom
xax ]nnoco], nynnnncr, yuent, no cran conepmenno ecnomomntm n ne repnxmnm nospaxenn amnnncrparopom.
Toruac no nonapennm Anexcanp III orpacrnn opoy n, ncxpenne nmx Poccnm, nanoxas cran ntcrannxrt cnoe
npespenne x nnocrpannam. Heonontcrno uacrn cnonx noanntx cymecrnymmnmn n Poccnn nopxxamn on cunran
nnnxnnem rnnnoro 3anaa n pemnn npocro-nanpocro noannrt nnrnnncrnuecxym xpamony penpeccnnntmn
ecrnnxmn. Bepnonoannte ne cmenn ponrart n ntpaxann cnoe nenpnxrne nontx nopxxon rem, uro crann optm
cnonom ncnomnnart npexnee napcrnonanne n rpesnrt nosnpamennem na rpon ynroro reppopncramn Anexcanpa II.
Hpnmno npemx xoponannn. Bce tno n Mocxne n mae 1883 roa rax xe, xax n npetymym xoponannm n anrycre
1856 roa, mnanept nocx, sonorte xapert, pacmnrte sonorom rnapecxne mynnpt n octnannte pnnnnanramn
nnartx nennxnx xnxrnnt, paronennte mnrpt n menxonte manrnn apxnepeen, naunmennte o ocnennrentnoro necxa
opena na rpyn cexanmnxcx co ncero cnera repnoron n npnnnen. Bce tno ropxecrnenno, naronenno. Heocranano
onoro paocrn. Btcmne rocyapcrnennte unnt onacannct sa xnsnt Anexcanpa III, napo tn orrecnen xanaramn
c Tnepcxo ynnnt n nepeynxn. Hn na xptmax, nn na anxonax, nn na uepaxax omon nynnxn ne tno rontxo
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonnnecxne. Iocyapt ntrnxen ceptesntm, axe, no mnennm ronnt, xmyptm
B +noxy napcrnonannx Anexcanpa III rexnnuecxn nporpecc, xoroptm tn ynneuen nect nnnnnnsonannt mnp,
omymancx, rnanntm opasom, nnmt n nennxocnercxom Herepypre. 3anennct rene]ont n napcxnx n nennxoxnxxecxnx
nopnax, sanrtx rxxeno pocxomtm XVIII nexa. Hacrynana +noxa anromonne, a+ponnanon, xnnemarorpa]a,
nynemeron, ponennxon, yymammnx rason.
uem mor noxnacrartcx epxannt Herepypr?.. Mnponmnno nonnrnxo?.. Eme t e ne trt mnponmnno,
xora mxer rpemnr no mnam, a enncrnennt nepnt comsnnx n mnpe nnmn uepnoropcxn xnxst.
Hapoom-oronocnem?.. Ho npanocnanne oep-npoxypop Cnxremero Cnnoa K.H. Hoeonocnen ncnontsonan ne no
nasnauennm, rpeyx or nero semntx nar cosannx nonnrnuecxoro enncrna crpant.
Hpocnemennem?.. Ono xort menenno, no pasnnnanoct, rontxo ne naroapx saore npannrentcrna, a ycepnem
xynnon-narornopnrene, crponnmnx n coepxanmnx naponte mxont n npo]eccnonantnte yunnnma.
Tpyom na naro Oreuecrna?.. a Herepypr tn npocro nanr npasntmn nmtmn, ocoenno nopxncxoro
cocnonnx.
Hmenno +noxa Anexcanpa III n nocneonanmax sa ne +noxa Hnxonax II, xoropt cneno men no cronam orna,
npnnenn Poccnm x xaracrpo]e 1917 roa.
Hmneparop Anexcanp III cxonuancx n Kptmy, n cnoe pesnennnn Hnnanx, 20 oxrxpx 1894 roa. Ero noxoponnnn
n Herponannoncxom coope Canxr-Herepypra.

HMHEPATOP HHKOAAH II AAEKCAHPOBHH
(18681918)
Ctn nmneparopa Anexcanpa III n nmneparpnnt Mapnn ueoponnt. Ponncx 6 max 1868 roa n Hapcxom Cene.
Iasert 21 oxrxpx 1894 roa onynnxonann mann]ecr o nocmecrnnn na npecron nmneparopa Hnxonax II. Monooro
napx cpasy oxpyxnnn nanopncrte n npenpnnmunnte nmn: K.H. Hoeonocnen, C.R. Bnrre, nennxne xnxstx
Bnanmnp, Anexce n Cepre Anexcanponnun. Hocne nenuannx 13 noxpx 1894 roa crana conerunne n mnnax Annxe
nmneparpnna Anexcanpa ueoponna.
3ro tno nepnoe co npemen napx Anexcex Mnxanonnua napcrnonanne, xoropoe nauanoct es pesxnx nepemen no
nnyrpenne n nnemne nonnrnxe, es cment nepntx unnonnnxon.
B ent poxennx Hnxonax II, 6 max 1896 roa, napx ropxecrnenno ncrpernnn n Mocxne. Kpemnt npnnercrnonan ero
canmrom n snonom c xonoxontnn Hnana Bennxoro. 9 max rocyapt na enom xone, c manxo n pyxax cmnpenno nexan n
Cnaccxne nopora. Koponannx cocroxnact 14 max no crapnnnomy otuam n Vcnencxom coope Mocxoncxoro Kpemnx.
Co cneymmero nx nauannct nospannennx, narpaxennx, npyuenne noapxon. Tontxo sa onn ent 15 max
rocyapm nonecnn 192 nma c cononxamn. B orner on roxe ne cxynnncx, naenxx napo or rocyapena nmenn
uapxamn nnna n saxycxo. Iynxna ncx Mocxna, xontxaxct ro n ony, ro n pyrym cropony re xopmnnn n nonnn
apom.
Bennxn xnxst Koncranrnn Koncranrnnonnu 18 max sannctnaer n cnoem nennnxe: oma [8 - Koncranrnn
Koncranrnnonnu c cemte xnn n Horemnom nopne Kpemnx.] ycntxan or nme, uro yro pannnm yrpom, xora na
Xotncxom none, re n na u|aca] onxen tn nauartcx napont npasnnx, pasanann napoy or nmenn Iocyapx
xpyxxn n nocyy (xpyxex tno saroronneno nonmnnnnona), nponsomna crpamnax anxa n oxasanoct o rpexcor
uenonex saannenntx o cmeprn.
nem yxe ronopnnn, uro nornno o nonyropa rtcxu uenonex. Hoxapnte mamnnt cpouno ynosnnn rpynt, a
Hnxona II n +ro npemx yroman n Herponcxom nopne uaem cexanmnxcx n nepnonpecrontnym cronnny ns ryepnn
nonocrntx nauantnnxon n crapmnn. Beuepom on ornpannncx na an x ]pannyscxomy nocny. 3ro pannoymne
nmneparopa x rparenn cnoero napoa oxpyxanmne nmneparopa pocrnennnxn oxcnxnn rem, uro xoponannx
cotrne cront snaunrentnoe, uro ne ner nn n xaxoe cpannenne co cnyuano rnentm nonyropa rtcxu uenonex, n
nentsx pan nnx napymart ropxecrno npasnecrn.
Vsnan, uro 26 max rocyapt conpaercx na ne neenn norocrnrt n nomocxonnoe nmenne cnoero xn nennxoro
xnxsx Ceprex Anexcanponnua Hntnncxoe, pyro xx nennxn xnxst Koncranrnn Koncranrnnonnu orocnan Hnxonam
II sanncxy, n xoropo npocnn ero ne yesxart n +ror ent ns Mocxnt, urot nocne rpex neent npasnnxon ocrartcx na
nannxny no xeprnam Xotncxo xaracrpo]t. Ornera on, xax n npenonaran, ne nonyunn.
Vpyuennt nennxn xnxst nonemnory cran pasmtmnxrt, uro poccncxn nmneparop +ro eme ne Iocnot For n on
npemenamn moxer trt ypntm n nenpantm.
Bona c nonne 19041905 roon noxasana, uro pyccxoe npannrentcrno nn na uro ne ronrcx n nepnrt emy nentsx.
B omen na Kypnntcxne ocrpona n napcrnonanne Anexcanpa II y nonnn npnopenn mxnym uacrt Caxannna.
onrne rot nocne +roro n Poccnn xax t n ne sameuann Crpany nocxoxmero connna. nonnx +xonomnuecxn xpenna
n nocne saxnmuennx n 1902 roy comsa c Anrnne morna npncrynnrt x erantne paspaorxe nnana nont c
neyrontm coceom Poccne. Mt xe, xynnn n 1897 roy sa mnnnnon pyne y Knrax ropy Hopr-Apryp n ocrannn ram
rapnnson n necxontxo noenntx cyon, nannno cunrann cex nenoenmtmn n Asnn.
B 1903 roy ena ne nauanact nona c nonne ns-sa rnyneme nonnrnxn na antnem Bocroxe ananrmpncra A.M.
Fesopasona, nontsonanmerocx nenonxrntm onepnem y Hnxonax II. Ho nona nce xe paspasnnact n nauane
cneymmero roa.
Herepypr tn npencnonnen narpnornsma n nonncxoro yxa tcrpo noet. axe cryenrt nepecrann pacnenart
na ynnnax ynnymxy, samennn ee na Cnacn, Iocnon. Iasert nynnxonann pante crartn, xapnxarypt na
rpycnnntx xnomex n saxnrarentnte anexort.
Kora pyccxne nocxa crann canart ropo sa ropoom, xomanymmn Mantuxypcxo apmnn Kyponarxnn ropennno
onocnn Hnxonam II: Hamn orcrynamr c necnxmn.
Cxopo nce ontme cooreuecrnennnxon crann yexartcx, uro noennax momt Poccnn nnnmsopna. Pyccxn ]nor
oxasancx namnoro cnaee n manouncnennee xnoncxoro. Enncrnennoe, na uro ocrananoct ynonart, na pyccxoro
myxnxa n noenno ]opme; uro on n antme yer croxrt nacmeprt, xax na Bapxre.
B Herepypre tnn raxxe nosmyment, uro norpenannte xnonnamn pyccxne nocxa n Hopr-Aprype, ocranmnecx es
cnapxon, ontnte nnnro n rn]om, ne nonernn nce o ennoro na none ox, a n exape 1904 roa cannct xnonnam,
nsopnan npenapnrentno ]oprt n noronnn cnon cya n nopry.
Hocne mnoxecrna nopaxenn nnmt ynepennocrt n noee Hnxonax II noepxnnana n onepunntx poccncxnx
otnarenxx ncxpy naext na ycnex. Iocyapt onaexnnan 1 xnnapx 1905 roa: Co nce Poccne nepm, uro
nacraner uac name noet n uro Iocnot For narocnonnr oporne mne nocxa n ]nor pyxntm narncxom cnomnrt
npara n noepxart uecrt n cnany name Ponnt.
Kax t n nacmemxy na noenno raxrnxo n crparerne pyccxne ]noronont npnypounnn o c xnoncxnmn
+cxapamn x roonmnne xoponannn Hnxonax II [9 - Hycnmcxoe cpaxenne 14 max 1905 r.], n pyccxn ]nor tn
nonnocrtm pasrpomnen. Tenept yxe nourn nce spanomtcnxmne nmn nonxnn, uro nona nosopno nponrpana. Onn
crann co npemenem oratnartcx, uro antnn Bocrox, +ror narocnonennt xpa, crpaaer ne or nnsocrn
npaxeno nonnn, a or esymnoro xecrxoro ynpannennx nm ns pannoymnoro x anexo nponnnnnn Herepypra.
Ipyomy xnrecxomy marepnannsmy nsynronanmerocx napoa n 1905 roy rocyapcrno ne cymeno
npornnonocrannrt nnuero, xpome mrtxon n naraex. Tnopnnoct necycnernoe: pyccxne conart c ono cropont,
pyccxne paoune n xpecrtxne c pyro cropont crann nymx nenpnxrentcxnmn narepxmn.
Hpn nmneparopcxom nope penonmnnonnte ntcrynnennx cnannnann nnmt na neyaunym nony c nonne n
nnepantnym nponarany nnrennnrennnn. Kaxo-nno nnnt sa npannrentcrnom n noome sa oxocrenentm
rocyapcrnenntm crpoem uenxt c mnnncrepcxnmn nopr]enxmn n rpa]cxnmn rnrynamn ne nnena, a n ne xorena
nnert.
Xorx Poccnx ornmt ne no xenannm xyuxn nonnrnuecxnx ananrmpncron nenoro ronxa ncrynana n nonocy maccontx
xponantx npecrynnenn. Penonmnnm nororonnno neonontcrno pyccxoro napoa orcyrcrnnem rocyapcrnenntx
pe]opm, xaxne nponcxonnn no ncex npocnemenntx crpanax Enpont n Amepnxn
B noxpe 1904 roa nennxn xnxst Cepre Anexcanponnu oparnncx x Hnxonam II c npocto o ynontnennn c
nocra mocxoncxoro renepan-ryepnaropa, n coornercrnymmn ntcouamn yxas tn nonncan 1 xnnapx 1905 roa.
Bennxn xnxst paccunrtnan cnoxono xnrt n Hntnncxom, nnmt nspexa npnnnmax napat, xax rnannoxomanymmn
nocxamn Mocxoncxoro noennoro oxpyra. Xnrt ne npnmnoct 4 ]enpanx 1905 roa oma, pomennax reppopncrom
Kanxentm, pasopnana reno Ceprex Anexcanponnua n xnoutx.
Hnxona II ne rontxo cam ne noexan na noxopont xn, no n orconeronan pyrnm unenam oma Pomanontx no
nsexanne nontx reppopncrnuecxnx axron. Hnmt nennxn xnxst Koncranrnn Koncranrnnonnu, otuno mxrxn n
ycrynunnt, nacroxn, uro ornpannrcx n Mocxny; a ns-sa rpannnt npntn nennxn xnxst Hanen Anexcanponnu.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hnxona II c openom Cnxroro Bnanmnpa. Xyoxnnx Ienpnx Mannsep. 1905

Mocxnnun tnn nenpnxrno nopaxent orcyrcrnnem na noxoponax Ceprex Anexcanponnua nourn n nonnom cocrane
anrycremero cemecrna. Vx xenmnnam-ro uero oxrtcx, nx o cnx nop nnxro ne rporan?.. a n n mn], uro nennxnx
xnxse na nannxne moryr ncex nepeynnart, nnxro ne nepnn. Vx xomy oxrtcx omomerarene, rax +ro
nerepyprcxomy renepan-ryepnaropy .u. Tpenony, na xnsnt xoroporo ne ennoxt noxymannct. A on npntn, xax
nn n uem ne tnano, n cam nosnoxnn nenox na rpo yconmero. He crpax ncemy nnnom, pemnnn mocxnnun, a pasna n
anrycremem cemecrne, pannoymne n menxorpanuarocrt
Cnycrx nonroa Hnxona II nonncan cocrannennt n crpoxame rane mann]ecr 17 oxrxpx 1905 roa o
aponannn cnoot conecrn n copann. Ho mann]ecr ne cnac, on axe noxnecrnyn penonmnnonnym cnryannm. Ho
nce Poccnn npomnn saacronxn, noccranmne ntnycxann saxnmuenntx ns rmpem, nocxa crpenxnn no ronne, ns ronnt
no nocxam. B rocyapcrnennym xasny ns nponnnnnn nepecrann nocrynart oxot, orarte nmn, nxnmuax
npecearenx Conera mnnncrpon C.R. Bnrre, nepenonnn cnon xannrant sa rpannny. B Mocxne appnxat,
noopyxennoe noccranne.
B 1904 roy mnnncrpom nnyrpennnx en xnxsem H.. Cnxrononx-Mnpcxnm tna npenpnnxra nontrxa npnnneut
ntopnoe nacenenne x rocyapcrnennomy ynpannennm. C.R. Bnrre n K.H. Hoeonocnen or noonoro npenoxennx
npnmnn n xpocrt, n ncxope nnepantnt xnxst tn ornpannen n orcranxy.
B 1905 roy nmneparop yxe ne no cnoe none, a no annennem nosyxennoro cnepx mept omecrna ntnyxen tn
norn no nyrn xomnpomnccon n oxnnrt o ycrpocrne Iocyapcrnenno ymt, ro ecrt cornacnrtcx na nexoropoe
orpannuenne camoepxannx (nnpouem, npn nmneparopcxom nope enann nn, uro nnuero noonoro ne nponcxonr).
Btopnte nepno Iocyapcrnenno ymt oxasannct n cnoem ontmnncrne copnmem snontx n sanncrnnntx
nononcneuenntx nonnrnxon n nxape. uacrt ns nnx n cnoonoe or saceann npemx mnrnnronann na sanoax, uacrt
ntxncrnonann. Ho nonnnnx nnxoro ne rporana ymnt no crarycy tnn nenpnxocnonenntmn. Hnmt xosxxa onoro
rpaxrnpa orxnecrana ntxnoro enyrara no poxe n ntmntpnyna sa nept co cnonamn: nx menx rt, cnonout,
npnxocnonenen!.
Hensexnocrt pocnycxa ymt cosnananact ncemn. Vxasom 8 nmnx 1906 roa ee pacnycrnnn. Ftnn eme nropax,
rpertx n uerneprax Iocyapcrnennte ymt. Kora ouepentx ntopntx pasronxnn, ncrnnnte monapxncrt
npnnercrnonann +ro pemenne
Hapcxn nop ncnomnnan o napoe rontxo no npemx non, copa nanoron n mnnentx ropxecrn. Vuacrnem n +rnx
cotrnxx n meponpnxrnxx orpannunnanoct npoxnnenne nepnonoannnuecxnx uyncrn napoa, n ocrantnoe npemx
myxnxn n at nnarnnn rocyapcrny ro xe monero, uro n ono emy, pannoymnem x napm, rocyapcrnenno
nonnrnxe n xo ncemy, uro nexano sa npeenamn nnrepecon cena nnn pemecnenno cnoot.
Kro xe ncxpenne nmnn camoepxanne n openonmnnonno Poccnn? He ornneuennoe ]nnoco]cxoe nonxrne, a
xonxpernoro napcrnymmero monapxa, ero camoepxannym nonm no nnemne n nnyrpenne nonnrnxe? Ecnn orpocnrt
n cropony onacxanntx nemnorouncnenntx unnonnnxon, npoe peaxropa xypnana Ipaxannn xnxsx B.H.
Memepcxoro, ocraercx rnapnx, nepnee rnapecxne o]nnept, monoext noenno-yuentx saneenn, nopnonax
uenxt n mnorouncnennte unent oma Pomanontx.
Hmont nocnennx tna camax stxax, no tna samemena na xoptcrn unnax n orarcrne, sanncxmnx or
nmneparopa, n xacronom npenocxocrne na pyrnmn poccncxnmn noanntmn. Hpana, xnxstx Ionnntnt nnn
Oonencxne, ropte cnonm pennnm nponcxoxennem, cyaunnn, uro xyopontx Pomanontx npn Pmpnxonnuax n
nnsxo ne nonycrnnn t x napcxomy crony. Po Pomanontx ne npnnanexan x xnxxecxo snarn n ne nmen
crapnnntx npan yentno apncroxparnn. B orner anrycremee cemecrno ycrpannano ntmnte npasnecrna, cnpannxx
roonmnnt noenntx noe cnonx npexon Herpa I, Exarepnnt II, Anexcanpa I.
Hpana, x xonny XIX nexa ropxecrna ycrpannannct no nounny ncxnmunrentno nmneparopa n ero cynpyrn mnorne
nennxne xnxstx noonry xnnn sa rpannne n, narnxenmnct na xoncrnrynnonnte nopxxn n Enpone, ne ncntrtnann
crontxo ntnxocrn n pnennx n npoxnnennn cnoe nmnn x poccncxomy camoepxannm, xax nx ornt.
V Hnxonax II, n nepnym ouepet, sameuann orcyrcrnne cnntno nonn, cxptrnocrt, nerxym nonepxennocrt uyxomy
mnennm, nepemnrentnocrt. Hmont x mnnentm ropxecrnam, napaam n orocnyxennxm tnn neorennmt or nero.
H nce n Poccnn nosmymannct Hnxonaem II: xoncepnaropt uro napt an cnnmxom mnoro cnoot, nnepant uro
napt an cnnmxom mano cnoot.
Ha nexoropoe npemx pyccxne nmn, xaxercx, oennnnnct noxpyr nmneparopa nauanact 1-x Mnponax nona 1914
1918 roon. Ho neyaun na ]ponre, omee onnmanne nacenennx n amnnnn nonnrnuecxnx naprn npnnenn x xpaxy
rocyapcrna uenpantcxo, a sarem Oxrxptcxo penonmnnxm 1917 roa.
Hnxona II 2 mapra 1917 roa nonncan orpeuenne or npecrona sa cex n sa ctna Anexcex n nontsy mnamero para.
Ho nennxn xnxst Mnxann Anexcanponnu ne npnnxn +roro nesynrcxoro apa. Hapcxax nnacrnx Pomanontx
nepecrana cymecrnonart.
Hnxona II n ero cemtx tnn paccrpenxnt n nout c 3/16 na 4/17 nmnx 1918 roa n Exarepnnypre.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hpnuamenne Cnxrtx Tanncrn Hnxonax II Anexcanponnua no npemx Cnxmennoro xopononannx. Xyoxnnx Knann
Heeen

IAABA BPEMEHHOIO HPABHTEALCTBA
KHR3L IEOPIHH EBIEHLEBHH ALBOB
(18611925)
Ponncx 21 oxrxpx 1861 roa n pesene. Hs crapnnnoro xnxxecxoro poa, ns xpocnancxo nernn nnacrnn
Pmpnxonnue.
B 1885 roy oxonunn mpnnuecxn ]axyntrer Mocxoncxoro ynnnepcnrera. C 1887 roa Ieoprn Enrentennu
paoran n semcrnax n mpnnuecxnx yupexennxx Tyntcxo ryepnnn. B 19031905 roax tn npecearenem
Tyntcxo ryepncxo semcxo ynpant. Bo npemx Pyccxo-xnoncxo nont 19041905 roon nomoran n oprannsannn
npaueno n npoonontcrnenno noepxxn apmnn. B 1906 roy tn nspan n Hepnym Iocyapcrnennym ymy or
xoncrnrynnonno-emoxparnuecxo naprnn (xaert), ntcrynanme n noxe c oxrxpncramn. C 30 nmnx 1914 roa
nosrnannn Bcepoccncxn semcxn coms nomomn ontntm n panentm nonnam.
B xonne 1916 roa nauane 1917 roa xnxst Htnon sannman xpane onnosnnnonnym nosnnnm no ornomennm x
npannrentcrny. Vrpom 1 mapra 1917 roa ncrpernncx c unenamn Bpemennoro xomnrera Iocyapcrnenno ymt nx
]opmnponannx Bpemennoro npannrentcrna, cocran xoroporo tn oopen no nropo nononnne nx. 3anxn n nem nocrt
mnnncrpa-npecearenx n mnnncrpa nnyrpennnx en. 7 nmnx 1917 roa noan n orcranxy, yexan n Mocxny, a orrya n
Onrnny nycrtnt.
Hoesnn eme nonroa no Poccnn, nepecex rpannny n nocennncx n Hapnxe. Onn ns cosarene Fnpx rpya nx
nomomn pyccxnm +mnrpanram. Hocrenenno or nonnrnuecxo exrentnocrn oromen, xnn n crecnennom marepnantnom
nonoxennn, nncan memyapt.
Cxonuancx 6 mapra 1925 roa n Hapnxe n tn noxoponen na xnanme Cen-Xenenten-e-Fya.

IAABA BPEMEHHOIO HPABHTEALCTBA
AAEKCAHP mEOPOBHH KEPEHCKHH
(18811970)
Ponncx 22 anpenx 1881 roa n nopxncxo cemte npexropa myxcxo rnmnasnn n mxont nx enouex ropoa
Cnmnpcxa ueopa Mnxanonnua Kepencxoro n Haext Anexcanponnt Anep.
Kora orna n 1889 roy nasnaunnn rnanntm nncnexropom napontx yunnnm Typxecrancxoro xpax, cemtx nepeexana
n Tamxenr.
Anexcanp Kepencxn oxonunn c sonoro meantm 1-m ramxenrcxym myxcxym rnmnasnm. Hocrynnn n 1899 roy na
ncropnxo-]nnonornuecxn ]axyntrer Herepyprcxoro ynnnepcnrera, no nnocnecrnnn nepemen na mpnnuecxn
]axyntrer, xoropt oxonunn n 1904 roy. Xennncx na Ontre Fapanoncxo, ouepn nonxonnnxa Ienepantnoro mraa
H.C. Fapanoncxoro.
Paoran nomomnnxom npncxxnoro nonepennoro npn Canxr-Herepyprcxo cyeno nanare, tn npnnxr n
Konnernm anoxaron Herepypra. C 1909 roa npncxxnt nonepennt. B 1910 roy rnannt samnrnnx na
nponecce rypxecrancxo oprannsannn connanncron-penonmnnonepon, onnnxnmnxcx n anrnnpannrentcrnenntx
noopyxenntx axnnxx. Hponecc nx +cepon npomen narononyuno, anoxary yanoct ne onycrnrt ntnecennx
cmeprntx npnronopon.
B 1912 roy tn nspan enyrarom IV Iocyapcrnenno ymt, re ntcrynan c xpnrnuecxnmn peuamn n apec
npannrentcrna n npnopen cnany onoro ns nyumnx oparopon nentx ]paxnn.
Kepencxn onn ns neymnx exrene uenpantcxo penonmnnn 1917 roa, unen Bpemennoro xomnrera
Iocyapcrnenno ymt, ronapnm (samecrnrent) npecearenx Herporpacxoro Conera paounx n conarcxnx
enyraron. 2 mapra on sanxn nocr mnnncrpa mcrnnnn no Bpemennom npannrentcrne. Ha nynnxe Kepencxn noxnnxncx
no ]penue noennoro opasna, xorx cam nnxora ne cnyxnn n apmnn. Ho ero pacnopxxennm ns cctnxn tnn
nosnpament nce penonmnnonept.
B mapre 1917 roa Kepencxn o]nnnantno ncrynnn n naprnm +cepon, cran onnm ns naxnemnx nnepon naprnn. B
anpene 1917 roa mnnncrp nnocrpanntx en H.H. Mnnmxon sanepnn comsnte epxant, uro Poccnx npoonxnr nony
c Iepmanne o noenoro xonna. 3ror mar ntsnan xpnsnc Bpemennoro npannrentcrna. Kepencxn npnrposnn
ntxoom ns cocrana npannrentcrna n nepexoom n onnosnnnm, ecnn Mnnmxon ne yer cnxr co cnoero nocra n ne
yer cosano xoannnnonnoe npannrentcrno, nxnmuammee npecrannrene connanncrnuecxnx naprn. 5 max 1917
roa npecearent Bpemennoro npannrentcrna xnxst Htnon tn ntnyxen ntnonnnrt +ro rpeonanne n norn na
cosanne nepnoro xoannnnonnoro npannrentcrna. Mnnmxon n Iyuxon noann n orcranxy, n cocran npannrentcrna
nomnn connanncrt, a Kepencxn nonyunn nopr]ent noennoro n mopcxoro mnnncrpa.
C 8 nmnx A.u. Kepencxn cmennn xnxsx Htnona na nocry mnnncrpa-npecearenx Bpemennoro npannrentcrna,
coxpannn raxxe nocr noennoro n mopcxoro mnnncrpa. On ntrancx ocrnrnyrt cornamennx o noepxxe
npannrentcrna ypxyasntmn n npanoconnanncrnuecxnmn naprnxmn. 12 nmnx tna noccranonnena cmeprnax xasnt na
]ponre. Ftnn ntnyment nonte enexnte snaxn, nonyunnmne nasnanne xepenxn. 19 nmnx Kepencxn nasnaunn
nonoro nepxonnoro rnannoxomanymmero renepana Hanpa Kopnnnona.
25 anrycra 1917 roa Kopnnnon ornpannn na Herporpa 3- xananepncxn xopnyc no xomanonannem renepana
Kptmona. Taxnm opasom, no npenorom nneennx naexntx nocx nx nerpannsannn ontmennxon on nonyuan
nosmoxnocrt cmecrnrt Bpemennoe npannrentcrno n crart noenntm nxraropom. Beuepom 26 anrycra na saceannn
npannrentcrna Kepencxn xnann]nnnponan ecrnnx nepxonnoro rnannoxomanymmero xax mxrex. Hpeocrannn
mnnncrpy-npecearenm upesntuante nonnomounx, Bpemennoe npannrentcrno noano n orcranxy. Kopnnnon 27
anrycra tn cmemen c nocra nepxonnoro rnannoxomanymmero. Hoxo Kptmona na Herporpa saxonunncx neyauno,
nocxa orxasannct emy nounnxrtcx. Kopnnnon tn apecronan, a Kptmon sacrpennncx. Hocr nepxonnoro
rnannoxomanymmero sanxn Kepencxn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Fercrno Kepencxoro ns Iarunnt n 1917 roy. Xyoxnnx Ipnropn Berant. 19371938

Cxonnenrpnponan n cnonx pyxax nxraropcxne nonnomounx, Kepencxn conepmnn ouepeno rocyapcrnennt
nepenopor pacnycrnn Iocyapcrnennym ymy, xoropax, cocrnenno, n npnnena ero x nnacrn, n oxnnn o
nponosrnamennn Poccnn emoxparnuecxo pecnynnxo, ne oxnaxct costna Vupenrentnoro copannx.
Onennnax nonoxenne n Herporpae 24 oxrxpx 1917 roa xax cocroxnne noccrannx, Anexcanp ueoponnu ntexan
ns Herporpaa nx ncrpeun nocx, ntsnanntx c ]ponra nx noepxxn ero npannrentcrna. 3ror noxo na Herporpa
ycnexa ne nmen. Kepencxomy ne yanoct raxxe ntcrynnrt na saceannn Vupenrentnoro copannx n npnmxnyrt x
ntcrynnennm uexocnonanxoro xopnyca.
B nmne 1918 roa Kepencxn no nnom cepcxoro o]nnepa ntexan sa npeent tnme Poccncxo nmnepnn nx
neperonopon o oprannsannn nnrepnennnn. Xnn no upannnn, yuacrnyx n nocroxnntx ccopax n nnrpnrax pyccxnx
nsrnannnxon.
B 1939 roy xennncx na tnme ancrpanncxo xypnanncrxe Hnnn Tpnrron. Kora Inrnep n 1940 roy
oxxynnponan upannnm, exan n CBA. Kora n 1945 roy nensneunmo saonena xena, on noexan x ne n Fpncen n
Ancrpannm n xnn ram o ee cmeprn n ]enpane 1946 roa. Bepnynmnct n CBA, ocen n Htm-Hopxe.
Anrop memyapon, ncropnuecxnx nccneonann n oxymenrantntx nynnxann no ncropnn poccncxo penonmnnn.
Vmep 11 nmnx 1970 roa n Htm-Hopxe. Ftn noxoponen n Honone.

HPECEATEAL
COBETA HAPOHLX KOMHCCAPOB
BAAHMHP HALHH AEHHH
(18701924)
Ponncx Bonox Vntxnon 10/22 anpenx 1870 roa n Cnmnpcxe (ntne Vntxnoncx) n cemte nncnexropa napontx
yunnnm.
e Bonon no orny Hnxona Bacnntennu Vntxnon, ctn xpenocrnoro (cneennx o ero nannonantnocrn orcyrcrnymr,
npenonoxnrentno pyccxn nnn uynam), xennncx nosno na ouepn xpemenoro xanmtxa Anne Anexceenne
Cmnpnono. Ctn Hntx ponncx, xora marepn tno 43 roa, a orny sa 60 ner. Bcxope Hnxona Bacnntennu
cxonuancx, Hntm ntpacrnn n ntyunn crapmn par Bacnnn, npnxasunx acrpaxancxo ]npmt Fpartx
Canoxnnxont.
e Hennna no marepn Anexcanp mnrpnennu Cpynt (Hspannt) Momennu Fnanx xpement enpe, npau,
nemanoe cocroxnne xoroporo snaunrentno ynennunnoct nocne xennrtt na nemxe Anne Ipnroptenne Ipoccxon] (y
cemtn Ipoccxon] tnn n mnecxne xopnn). Pano ocnporenmym mart Hennna, Mapnm Anexcanponny, xax n ee
uerneptx cecrep, nocnnrana rerxa no marepn, oyunnmax nnemxnnnn mystxe n nnocrpanntm xstxam.
B cemte Vntxnontx ycnnnxmn Mapnn Anexcanponnt noepxnnancx ocot nnerer nepe nemenxnm nopxxom n
axxyparnocrtm. ern nnaenn nnocrpanntmn xstxamn (Hennn n conepmencrne nnaen nemenxnm, no-]pannyscxn
unran n ronopnn, anrnncxn snan xyxe).
Bonox tn xnno, oxn n necent mantunx, nmnn mymnte nrpt. On ne crontxo nrpan nrpymxamn, cxontxo
noman nx. Her nxrn ntyunncx unrart, sarem tn nororonnen npnxocxnm yunrenem Cnmnpcxa x rnmnasnn, xya n
nocrynnn n 1879 roy n nepnt xnacc.
Kora on tn eme peenxom, ero nosnnn x onomy ns nyumnx pyccxnx oxynncron, rpemenmemy rora na nce
Hononxte, xasancxomy npo]eccopy Aammxy (crapmemy), ncnomnnan npau M.H. Anepax. He nmex, ouennno,
nosmoxnocrn rouno nccneonart mantunxa n nnx oexrnnno na ne ero nenoro rnasa xoe-xaxne nsmenennx, rnanntm
opasom npoxennoro xapaxrepa (npoxennax ment spnrentnoro nepna n sann xonyc), npo]eccop Aammx npnnxn
+ror rnas sa nnoxo nnxmn or poxennx (rax nastnaemax npoxennax amnnonnx). ecrnnrentno, +ror rnas ouent
nnoxo nnen nant. Marepn peenxa tno cxasano, uro nent rnas nnxya ne ronrcx or poxennx n nomout raxomy
ropm nentsx. Taxnm opasom, Bnanmnp Hntnu npoxnn ncm xnsnt c mtcntm, uro on nentm rnasom nnuero ne nnnr n
cymecrnyer rontxo onnm npantm.
Bonox Vntxnon tn nepntm yuennxom n rnmnasnn, n xoropym nocrynnn n 1879 r. npexrop rnmnasnn u.M.
Kepencxn, oren rnant Bpemennoro npannrentcrna 1917 roa Anexcanpa ueoponnua Kepencxoro, ntcoxo onennnan
cnoconocrn Bnanmnpa Vntxnona. Inmnasnx ana Hennny npount ]ynamenr snann. Tounte nayxn ne cocrannxnn
nx nero nnrepeca, saro ncropnx, a n antnemem ]nnoco]nx, mapxcnsm, nonnr+xonomnx, crarncrnxa crann remn
ncnnnnnnamn, no xoroptm on npounran ropt xnnr n nanncan ecxrxn romon counnenn.
Ero crapmn par A.H. Vntxnon tn xasnen n 1887 roy sa yuacrne n noxymennn na napx Anexcanpa III. B 1887
roy Bnanmnp Vntxnon nocrynnn na mpnnuecxn ]axyntrer Kasancxoro ynnnepcnrera; n exape tn ncxnmuen ns
ynnnepcnrera n ntcnan ns ropoa sa yuacrne n cryenuecxom nnxennn. Ero cocnann n nmenne marepn Koxymxnno,
re on ouent mnoro unran, ocoenno nonnrnuecxo nnreparypt.
B 1891 roy can +xcrepnom +xsament sa mpnnuecxn ]axyntrer Canxr-Herepyprcxoro ynnnepcnrera, nocne uero
cnyxnn nomomnnxom npncxxnoro nonepennoro n Camape. Ho xax mpncr Bnanmnp Hntnu ne npoxnnn cex n yxe n
1893 roy, ocrannn mpncnpyennnm, nepepancx n Herepypr, re ncrynnn n mapxcncrcxn cryenuecxn xpyxox
Texnonornuecxoro nncrnryra.
B 1894 roy noxnnnact ona ns nepntx paor Hennna uro raxoe pystx napoa n xax onn nommr npornn
connan-emoxparon, n xoropo yrnepxanoct, uro nyrt x connannsmy nexnr uepes paouee nnxenne, nosrnannxemoe
nponerapnarom. B anpene mae 1895 roa sa rpannne cocroxnnct nepnte ncrpeun Hennna c unenamn rpynnt
Ocnooxenne rpya, n rom uncne c I.B. Hnexanontm.
B 1895 r. Bnanmnp Hntnu yuacrnonan n cosannn nerepyprcxoro Comsa optt sa ocnooxenne paouero
xnacca, sarem tn apecronan. B 1897 roy ero ntcnann na rpn roa n ceno Bymencxoe Enncecxo ryepnnn.
Vcnonnx cctnxn n Bymencxom tnn nnonne npnemnemtmn. Fnaronpnxrnt xnnmar, oxora, ptanxa, npocrax nnma
nce +ro yxpennno soponte Hennna. B nmne 1898 roa on nenuancx c H.K. Kpyncxo, raxxe cocnanno n Cnnpt. Ona
tna oueptm o]nnepa, cnymarentnnne Fecryxencxnx xypcon, cocroxnme ono npemx n nepenncxe c H.H. Toncrtm.
Kpyncxax crana nomomnnxom n ennomtmnennnxom Hennna na ncm xnsnt.
B 1900 roy Hennn ntexan sa rpannny, re naxonncx o 1917 roa, c nepeptnom n 19051907 roax. Bmecre c
Ieoprnem Banenrnnonnuem Hnexanontm n pyrnmn nauan nsanne rasert Hcxpa. Ha 2-m cese PCPH n 1903 roy
Hennn nosrnannn naprnm ontmennxon. C 1905 roa n Canxr-Herepypre, c exapx 1907 roa onxrt n +mnrpannn.
B xonne anrycra 1914 roa Hennn nepepancx ns Ancrpo-Benrpnn n nerpantnym Bnenapnm, re ntnnnyn nosynr
nopaxennx poccncxoro npannrentcrna n npenpamennx nmnepnanncrnuecxo nont n nony rpaxancxym. Hosnnnx
Hennna npnnena ero x nsonxnnn axe n connan-emoxparnuecxo cpee. Boxt ontmennxon, no-nnnmomy, ne cunran
snom nosmoxnym n +rom cnyuae oxxynannm Poccnn Iepmanne.
B anpene 1917 roa, npnexan n Herporpa, Hennn ntnnnyn xypc na noey connanncrnuecxo penonmnnn. Hocne
Hmntcxoro xpnsnca 1917 roa naxonncx na nenerantnom nonoxennn. Bosrnannn pyxonocrno Oxrxptcxnm
noccrannem n Herporpae.
Ha 2-m Bcepoccncxom cese Coneron Bnanmnp Hntnu tn nspan npecearenem Conera Hapontx Komnccapon
(CHK), Conera paoue n xpecrtxncxo oopont (c 1919 roa CTO). unen Bcepoccncxoro Henrpantnoro
Hcnonnnrentnoro Komnrera (BHHK) n Henrpantnoro Hcnonnnrentnoro Komnrera (HHK) CCCP. C mapra 1918 roa
npoxnnan n Mocxne. Ctrpan pemammym pont n saxnmuennn Fpecrcxoro mnpa. 30 anrycra 1918 roa npn noxymennn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
na ero xnsnt tn rxxeno panen.
B 1918 roy Hennn oopnn cosanne Bcepoccncxo upesntuano xomnccnn no opte c xonrppenonmnne n
caoraxem, mnpoxo n ecxonrpontno npnmenxnme merot nacnnnx n penpeccn. Taxxe on nnen n crpane noennt
xommynnsm 21 noxpx 1918 roa nonncan exper Connapxoma O oprannsannn cnaxennx nacenennx ncemn
npoyxramn n npemeramn nnunoro norpenennx n omamnero xosxcrna. Topronnx sanpemanact, ronapno-enexnte
ornomennx tnn samenent narypantntm omenom, nnonnact npopasnepcrxa. Iopoa crann ntmnpart. Tem ne menee,
cneymmnm marom Hennna crana nannonannsannx npomtmnennocrn. B pesyntrare +roro rpannosnoro +xcnepnmenra
npomtmnennoe nponsnocrno n Poccnn ]axrnuecxn npexparnnoct.
B 1921 roy paspasnncx nennannt rono n Hononxte. 3ry nponemy nocranonnnn uacrnuno paspemnrt sa cuer
orpanennx npanocnanntx xpamon, uemy, ecrecrnenno, npnxoxane conpornnnxnnct. Hennn nocnontsonancx +rnm,
urot nanecrn pemnrentnt yap no Pyccxo Hpanocnanno Hepxnn. 19 mapra on nnmer cexpernoe nnctmo unenam
Honnrmpo HK PKH() o ncnontsonannn conpornnnennx co cropont nepymmnx nacnntcrnennomy nsxrnm
nepxonntx nennocre, xax nono nx maccontx paccrpenon cnxmennocnyxnrene, uro n tno ncnonneno.
3xonomnuecxoe nonoxenne n crpane crpemnrentno yxymanoct. Ha X cese naprnn n mapre 1921 roa Hennn
ntnnnyn nporpammy nono +xonomnuecxo nonnrnxn. On nonnman, uro c nneennem n+na oxnnxrcx npante
+nemenrt n naprnn, n na rom xe X cese nnxnnnponan ocrarounte +nemenrt emoxparnn n PKH(), sanpernn
cosanne ]paxnn.
H+n n onacrn +xonomnxn cpasy xe an nonoxnrentnte pesyntrart, nauancx nponecc tcrporo noccranonnennx
naponoro xosxcrna.
B 1922 roy Hennn rxxeno saonen (cn]nnnc mosra) n c exapx +roro roa ne yuacrnonan n nonnrnuecxo
exrentnocrn.


Hoprper B.H. Hennna. Xyoxnnx Kystma Herpon-Boxnn. 1934

21 xnnapx 1924 roa n 21 uac 50 mnnyr Bnanmnp Hntnu Hennn cxonuancx n Iopxax.
27 xnnapx c 10 uacon yrpa nocxa n enerannn paounx n xpecrtxn npoxonnn no Kpacno nnoman Mocxnt mnmo
ycranonnennoro na cnennantnom nteecrane rpoa c renom Hennna. Ha onom ns rpancnapanron tno nanncano:
Mornna Hennna xontent cnoot ncero uenoneuecrna. B 4 uaca nx nocxa nsxnn opyxne na xapayn, Crannn,
3nnonten, Kamenen, Monoron, Fyxapnn, Pysyrax, Tomcxn n sepxnncxn nonxnn rpo n nonecnn ero n mansone
Mocxnnu Hnxnra Oxynen sannctnaer n nennnxe: K momenry onycxannx n mornny tno ano pacnopxxenne na ncm
Poccnm n 4 u. nx npexparnrt ncxxoe nnxenne (xenesnoopoxnoe, xonnoe, napoxonoe), a na sanoax n ]apnxax
nponsnecrn cnncrxn nnn ryxn n reuenne nxrn mnnyr (na +ror xe cpox npexpameno n nnxenne). Hocne n cepnn
pasntx anexoron, counnenntx no nonoy +rnx netnantx noxopon, tn raxo: xora xnn Hennn, emy annonponann,
a xora ymep ncx Poccnx cnncrana es nepeptna 5 mnnyr B yymem namxrnnxn Hennny nocranxr, nepoxrno, ne
rontxo n ropoax, no n n xaxo epenymxe.


Bnanmnp Hntnu Hennn n Cmontnom. Xyoxnnx Hcaax Fpocxn. 1930

HPECEATEAL COBETA MHHHCTPOB CCCP
IEOPIHH MAKCHMHAHAHOBHH MAAEHKOB
(19011988)
Ponncx 26 exapx 1901 roa (6 xnnapx 1902 roa no nonomy crnnm) n ropoe Openypre n cemte cnyxamero.
Pyccxn.
B 19191921 roax naxonncx na nonnrpaore n Kpacno Apmnn, yuacrnnx Ipaxancxo nont. Oxonunn rpn xypca
Mocxoncxoro ntcmero rexnnuecxoro yunnnma n 1925 roy. B 19251927 roax rexnnuecxn cexperapt Oprmpo HK
BKH(), n 19271930 roax rexnnuecxn cexperapt Honnrmpo BKH().
B 1930 roy cranonnrcx saneymmnm arnrannonno-macconoro orena Mocxoncxoro xomnrera BKH(), n 1934 roy
saneymmnm Orenom pyxonoxmnx naprnntx opranon HK BKH(). C 1939 roa no 1946 ro cexperapt HK
BKH(), nauantnnx Vnpannennx xapon HK BKH(). B 19411945 roax unen Iocyapcrnennoro xomnrera oopont
CCCP, 19441953 roax samecrnrent Hpecearenx Conera Hapontx Komnccapon (Conera Mnnncrpon) CCCP, n
19461947 roax npecearent Cnennantnoro xomnrera no peaxrnnno rexnnxe npn Conere Mnnncrpon CCCP, n
19481953 roax cexperapt HK BKH().
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
unen Honnrmpo (Hpesnnyma) HK BKH() (KHCC) c 18 mapra 1946 roa no 29 nmnx 1957 roa.
Hocne cmeprn Crannna na Hnenyme HK KHCC, cocroxnmemcx 6 mapra 1953 roa, nspan Hpecearenem Conera
Mnnncrpon CCCP n ]axrnuecxn ntnonnxn oxsannocrn rnant rocyapcrna.
Manenxon neoxnanno ntcrynnn 6 anrycra 1953 roa na ceccnn Bepxonnoro Conera CCCP, xorx nonecrxo nx,
ntpaoranno na nmntcxom Hnenyme HK KHCC, ntcrynnenne ne tno npeycmorpeno. 3naunrentnym ero uacrt on
nocnxrnn nponemam centcxoro xosxcrna crpant n nooeman, uro saaua cosannx n reuenne nnxamnx 23 ner
onnnx npoonontcrnnx nx nacenennx n ctptx nx nerxo npomtmnennocrn yer ycnemno pemena.
Manenxon oeman napoy nepetmxy, ronapt norpenennx nmecro noopyxennx, nonym xnsnt nx ncex, mnpnoe
cocymecrnonanne xannrannsma n connannsma. Hocon CBA n CCCP uapnts Fonen namen Ieoprnx
Maxcnmnnnanonnua cnmnarnuntm: On ornnuancx or pyrnx conercxnx nnepon rem, uro ne ouent mnoro nnn.
B Fontmom Kpemnencxom nopne 2531 xnnapx 1955 roa cocroxncx Hnenym HK KHCC, na xoropom Hpecearent
Conera Mnnncrpon CCCP I.M. Manenxon tn noneprnyr pesxo xpnrnxe sa npant yxnonnsm
npenmymecrnennoe pasnnrne nerxo npomtmnennocrn n ronapon mnpoxoro norpenennx. Emy raxxe nocrannent n
nnny nnsxne ornomennx c H.H. Fepne. B cnoem oxnae H.C. Xpymen, n uacrnocrn, cxasan: B cnoe exrentnocrn
na nocry Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP ronapnm Manenxon ne npoxnnn cex ocrarouno nonnrnuecxn
spentm n rneptm ontmenncrcxnm pyxononrenem. B +rom ornomennn xapaxrepna peut ron. Manenxona na 5-
ceccnn Bepxonnoro Conera CCCP. Ho cnoe nanpannennocrn +ra peut c ontmnmn, +xonomnuecxn
manooocnonanntmn oemannxmn nanomnnana cxopee napnamenrcxym exnapannm, paccunrannym na cnncxanne
emeno nonynxpnocrn, uem ornercrnennoe ntcrynnenne rnant Conercxoro npannrentcrna.
8 ]enpanx 1955 roa Manenxon ntnyxen tn ntcrynnrt nepe Bepxonntm Conerom CCCP c saxnnennem o cnoe
orcranxe c nocra Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP. Ero nonnsnnn n onxnocrn o mnnncrpa +nexrpocrannn
CCCP.
Ha cocroxnmemcx c 22 no 29 nmnx 1957 roa Hnenyme HK KHCC ns cocrana HK KHCC sa ]paxnnonnym
anrnnaprnnym exrentnocrt tnn ntneent I.M. Manenxon, H.M. Karanonnu, B.M. Monoron.
Manenxona ncxope nonnsnnn n onxnocrn o npexropa Vcrt-Kamenoropcxo I3C, a n 1961 roy n nonce ornpannnn
na nencnm.
Ieoprn Maxcnmnnnanonnu cxonuancx na 87-m roy xnsnn 14 xnnapx 1988 roa n tn noxoponen n Mocxne na
Honoxynnencxom xnanme.

HEPBLH CEKPETAPL HK KHCC
HHKHTA CEPIEEBHH XPYmEB
(18941971)
Ctn entx xpecrtxn Ceprex Hnxanoponnua n Kcennn Hnanonnt Xpymentx. Ponncx 3/15 anpenx 1894 roa n cene
Kannnonxa mnrpnencxoro yesa Kypcxo ryepnnn.
Hnxnra nonyunn nauantnoe opasonanne n nepxonno-npnxocxo mxone n cene Rsonxa, xya nepeexana cemtx. C
1908 roa on paoran cnecapem, uncrnntmnxom xornon, nacryxom. B rot Ipaxancxo nont noenan na cropone
ontmennxon. B 1918 roy ncrynnn n PCPH().
B nauane 1920-x roon paoran na maxrax, yunncx na paouem ]axyntrere onenxoro nnycrpnantnoro nncrnryra. C
1924 roa sannmancx xosxcrnenno n naprnno paoro n onacce n Knene.
B 1920-e rot pyxononrenem xommynncrnuecxo naprnn na Vxpanne tn H.M. Karanonnu, n, no-nnnmomy,
Xpymen nponsnen na nero naronpnxrnoe nneuarnenne. Bcxope nocne oresa Karanonnua n Mocxny Xpymen tn
nanpannen na yuey n Hpomtmnennym axaemnm nmenn H.B. Crannna, re oxonunn na xypca n 19291931 roax.
C xnnapx 1931 roa naxonncx na naprnno paore n Mocxne, n 19321934 roax nropo cexperapt Mocxoncxoro
ropxoma BKH(), n 19341938 roax nepnt cexperapt Mocxoncxoro ropxoma BKH(), n 19351938 roax nepnt
cexperapt Mocxoncxoro oxoma BKH().
B xnnape 1938 roa Hnxnra Cepreennu tn nasnauen nepntm cexperapem HK KH() Vxpannt. B rom xe roy cran
xannarom, a n 1939 roy unenom Honnrmpo HK BKH(). Hepntm uenonexom na Vxpanne on tn o 1949 roa.


a spancrnyer connanncrnuecxax penonmnnx! Xyoxnnx Bnanmnp Cepon. 1951

B Bennxo Oreuecrnenno none Xpymen tn unenom Boenntx coneron pxa ]ponron, n 1943 roy nonyunn snanne
renepan-nerenanra; pyxononn naprnsancxnm nnxennem sa nnnne ]ponra.
B ]enpane 1948 roa Bepxonnt Coner VCCP no nnnnnarnne Xpymena npnnnmaer yxas O ntcenennn ns
Vxpanncxo CCP nnn, snonamepenno caornpymmnx rpyonym exrentnocrt n centcxom xosxcrne n neymnx
anrnconnantnt napasnrnuecxn opas xnsnn.
B 19491953 roax Hnxnra Cepreennu nepnt cexperapt Mocxoncxoro ropxoma n oxoma BKH() n cexperapt HK
BKH().
Hocne cmeprn Crannna, xora nont Hpecearent Conera Mnnncrpon I.M. Manenxon ocrannn nocr cexperapx HK
KHCC, Xpymen cran rnano ntcmero naprnnoro annapara crpant, xorx nnnort o cenrxpx 1953 roa n ne nmen
snannx Hepnoro cexperapx HK KHCC. B nepno c mapra no nmnt 1953 roa H.H. Fepnx npenpnnxn nontrxy saxnara
nnacrn. B nenxx ero ycrpanennx Xpymen nomen na coms c Manenxontm. B cenrxpe 1953 roa on sanxn nocr Hepnoro
cexperapx HK KHCC.
B nepnte rot nocne cmeprn Crannna ronopnnoct o xonnexrnnnom pyxonocrne, no ncxope nocne apecra n nmne
1953 roa Fepnn mexy Manenxontm n Xpymentm nauanact opta sa nnacrt, noey n xoropo oepxan Xpymen.
B nauane 1954 roa Hnxnra Cepreennu oxnnn o nauane rpannosno nporpammt ocnoennx nennnntx sement c
nentm ynennuennx nponsnocrna sepna.
Hpnunno orcranxn Manenxona c nocra Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP n ]enpane 1955 roa xnnnoct ro,
uro Xpymeny yanoct yenrt unenon HK KHCC noepxart xypc na npenmymecrnennoe pasnnrne rxxeno
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npomtmnennocrn, n, cneonarentno nponsnocrno noopyxenn, n orxasartcx or nen Manenxona orart npnopnrer
nponsnocrny npemeron norpenennx.
Ha nocr Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP Xpymen nasnaunn H.A. Fynrannna, oecneunn cee nosnnnn
nepnoro uenonexa n rocyapcrne.
Hanonee xpxnm cotrnem n xaptepe Xpymena tn XX ces KHCC, cocroxnmncx n 1956 roy. B oxnae na
cese on ntnnnyn resnc, cornacno xoropomy nona mexy xannrannsmom n xommynnsmom ne xnnxercx ]arantno
nensexno. Ha saxptrom saceannn Xpymen ntcrynnn c ocyxennem Crannna, onnnnn ero n macconom
ynnuroxennn nme n omnouno nonnrnxe, ena ne saxonunnmecx nnxnnanne CCCP n none c nanncrcxo
Iepmanne. Pesyntrarom +roro oxnaa crann nonnennx n crpanax nocrounoro noxa Hontme (oxrxpt 1956 roa) n
Benrpnn (oxrxpt n noxpt 1956 roa).


H.C. Xpymen na Cranpononte. Xyoxnnx I.H. Kysnenon

B nmne 1957 roa Hpesnnymom (panee Honnrmpo) HK KHCC tn oprannsonan saronop c nentm cmemennx
Xpymena c nocra Hepnoro cexperapx HK KHCC. Hocne cnoero nosnpamennx ns noesxn n unnnxnnm on tn
npnrnamen na saceanne Hpesnnyma HK KHCC, xoropt cemtm ronocamn npornn uertpex norpeonan ero orcranxn.
Xpymen cosnan Hnenym HK KHCC, xoropt ormennn +ro, n ornpannn n orcranxy anrnnaprnnym rpynny Monorona,
Manenxona n Karanonnua.
B xonne 1957 roa Xpymen ornpannn n orcranxy noepxanmero ero n rpynym mnnyry mapmana I.K. Xyxona.
Hnxnra Cepreennu yxpennn Hpesnnym HK KHCC cnonmn croponnnxamn, a n mapre 1958 roa sanxn nropo nocr
Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP, oennnn n cnoem nnne ntcmym naprnnym n ncnonnnrentnym nnacrt.
Bcxope noxnnncx anexor:
Houemy Xpymen sanxn onxnocrn Hepnoro cexperapx n Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP?
Honxn, uro na ony sapnnary ne npoxnnemt.
Xpymen ntcrynnn nnnnnaropom yxpynnennx xonnexrnnntx xosxcrn (xonxoson). 3ra xamnannx npnnena x
cnnxennm n reuenne necxontxnx ner uncnennocrn xonnexrnnntx xosxcrn. On xoren npenparnrt xpecrtxncxne cena n
arpapnte ropoa, urot xonxosnnxn xnnn n raxnx xe omax, xax paoune, n ne nmenn npnycaentx yuacrxon. Mano
pasnpaxct n centcxom xosxcrne, Hnxnra Cepreennu npononn panxantnte pe]opmt na cene, xoropte n xonne
xonnon npnnenn x npoonontcrnennomy xpnsncy.
Hcropnx C.C. mnrpnen sannctnaer n nennnxe 10 anpenx 1957 roa: Ouepenax peut noxx [10 - H.C. Xpymena.]
nonna narornynocre n nomnxrnnt, coepxnr anonornm Htcenxo n rpyte, neyenrentnte ntnat npornn rex,
xro ocmennnaercx comnenartcx n nonesnocrn oprano-mnnepantntx yopnrentntx cmece, npenoxenntx Htcenxo.
Taxnm opasom, onxrt npxmoe nmemarentcrno naprnn n nayxy npn nomomn amnnncrparnnntx oxpnxon.
B 1957 roy, nocne ycnemntx ncntrann mexxonrnnenrantno annncrnuecxo paxert n ntnoa na opnry nepntx
cnyrnnxon 3emnn, Xpymen ntcrynnn c saxnnennem, norpeonan or crpan 3anaa noxonunrt c xonono nono. Ero
rpeonannx o orentnom mnpnom oronope c Bocrouno Iepmanne n noxpe 1958 roa, xoropt t nxnmuan
nosononnenne noxat 3ananoro Fepnnna, npnnenn x mexynaponomy xpnsncy.
Ho nnnnnarnne Hnxnrt Cepreennua 23 anpenx 1959 roa tno npnnxro nocranonnenne Conera Mnnncrpon CCCP
O ycrpanennn nsnnmecrn n orenxe, oopyonannn n no nnyrpennem ypancrne omecrnenntx sann. Ho nce
crpane crann nosnonrt neoporne nounte oma, uro npnneno x pesxomy yxymennm nx nnemnero nna, no saro
oecneunno xnntem mnnnnont conercxnx nme, mnorne ns xoroptx xnnn o +roro n epenxnntx apaxax nnn
nepenonnenntx xommynantntx xnaprnpax.
15-27 cenrxpx 1959 roa cocroxnact nepnax noesxa Xpymena n CBA. Ero conponoxann onee cra uenonex, n rom
uncne xena, ctn Cepre, ouepn Rnnx n Paa. Ha nporxxennn ncex +rnx ne nepnte nonoct nenrpantntx
conercxnx raser tnn nennxom nocnxment +romy nnsnry, exenenno nynnxonannct ]ororpa]nn Xpymena, uero
pantme nserann.
Mexynaponax ocranonxa samerno norennena nocne roro, xax Xpymen cornacnncx oronnnyrt cpoxn pemennx
nonpoca o Fepnnne, a 3senxay+p cosnart xon]epennnm na ntcmem yponne, xoropax t paccmorpena +ror nonpoc.
Bcrpeua na ntcmem yponne tna nameuena na 16 max 1960 roa Mocxne. Onaxo 1 max 1960 roa n nosymnom
npocrpancrne na Cnepnoncxom (ntne Exarepnnypr) tn cnr pasnetnarentnt camoner CBA V-2, n ncrpeua
tna copnana.
B cenrxpe-oxrxpe 1960 roa Xpymen nocernn CBA n xauecrne rnant conercxo enerannn na Ienepantno
Accamnee OOH. B xoe Accamnen emy yanoct nponecrn neperonopt c rnanamn npannrentcrn nenoro pxa crpan. B
ero oxnae na Accamnee coepxannct npnstnt x nceomemy pasopyxennm, nemenenno nnxnnannn
xononnannsma n npnnxrnm n OOH Knrax.
B nmne 1961 roa Xpymen ncrpernncx c npesnenrom CBA x. Kennen n nnont ntcxasan cnon rpeonannx n
ornomennn Fepnnna. B reuenne nera 1961 roa conercxax nnemnxx nonnrnxa cranonnnact nce onee xecrxo, a n
cenrxpe CCCP npepnan rpexnernn moparopn na ncntrannx xepnoro opyxnx, nponex cepnm nsptnon.
B xonne 1959 roa Xpymen ntcrynnn c peontm npenoxennem n nnxamne nanart ner, x 1980 roy,
nocrponrt n CCCP xommynncrnuecxoe omecrno n crart nepno +xonomnuecxo epxano n mnpe. 30 oxrxpx 1961
roa na XXII cese naprnn tna npnnxra Hporpamma KHCC, n xoropo na nocrpoenne xommynncrnuecxoro omecrna
ornonnoct 20 ner. uro nonyunnoct ns +ro meurt, conercxne nmn ncntrann na cee.
B Fontmom Kpemnencxom nopne 59 mapra 1962 roa cocroxncx Hnenym HK KHCC. Ocyxannct ouepente
npenoxennx Xpymena, nsnoxennte nm n oxnae, o saauax naprnn no ynyumennm pyxonocrna centcxnm
xosxcrnom. Xpymen ynepxn, uro nmecro rpan, noccranannnnanmnx nnoopone nount, nao cexrt xyxypysy. uro n
crann ocymecrnnxrt.
Hoxnnncx anexor:
Ctn npecearenx xonxosa cnpamnnaer orna:
Hana, uro raxoe xyxypysa? Tt rontxo o ne n ronopnmt
O, ctnox, xyxypysa crpamnoe eno. Ee ne yepemt rex yepyr.
Bo npemx xpymencxo orrenenn, xora tnn cenant nensypnte nocnanennx nx exrene nnreparypt n
ncxyccrna, n Conercxom Comse ycnemno rpynnnct mnorne rananrnnnte nncarenn, xyoxnnxn, xomnosnropt, exrenn
rearpa n xnno. Xpymen npncmarpnnancx xo mnornm ns nnx: onnm nomor, pyrnx rpannn.
14 oxrxpx 1964 roa Hnenymom HK KHCC Xpymen tn ocnooxen or oxsannocre Hepnoro cexperapx HK KHCC
n unena Hpesnnyma HK KHCC. Ero cmennnn H.H. Fpexnen, cranmn Hepntm cexperapem Kommynncrnuecxo
naprnn, n A.H. Koctrnn, cranmn Hpecearenem Conera Mnnncrpon CCCP.
Hnxnra Cepreennu cxonuancx nocne cepeunoro npncryna n Kpemnencxo ontnnne 11 cenrxpx 1971 roa n tn
noxoponen 13 cenrxpx na Honoennutem xnanme.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

H.C. Xpymen n u. Kacrpo n epesono pome. Xyoxnnx Mapar Camconon. 1960-e

IEHEPAALHLH CEKPETAPL HK KHCC
AEOHH HALHH BPEHEB
(19061982)
Ponncx 19 exapx 1906 roa (1 xnnapx 1907 roa no nonomy crnnm) n cene Kamencxoe (nnocnecrnnn ropo
nenposepxnncx) Exarepnnocnancxo ryepnnn n cemte paouero. Pyccxn.
B 19231927 roax yunncx n Kypcxom semneycrponrentno-mennoparnnnom rexnnxyme. Ho ero oxonuannn paoran o
1930 roa semneycrponrenem n Kypcxo ryepnnn, norom na Vpane.
B 1928 roy xennncx na Bnxropnn Herponne enncono, n na cneymmn ro y nnx ponnact out Iannna, a n 1933
roy ctn Rpn.
B 1935 roy oxonunn nenposepxnncxn merannyprnuecxn nncrnryr.
24 oxrxpx 1931 roa Fpexnen ncrynaer n KHCC n enaer tcrpym naprnnym xaptepy, cran yxe n 1939 roy
cexperapem nenponerponcxoro oxoma KH() Vxpannt.
B Bennxym Oreuecrnennym nony nonxonnnx (c 15 exapx 1942 roa) Fpexnen c 1 anpenx 1943 roa nosrnannxer
nonnroren 18- apmnn. 2 noxpx 1944 roa emy npncnannamr snanne renepana-maopa, c xoroptm Heonn Hntnu n
saxonunn nony.
Hocne Hoet Fpexnen npoonxaer nocxoxenne x nepmnnam nnacrn: n 19461947 roax nepnt cexperapt
3anopoxcxoro oxoma KH() Vxpannt, n 19471950 roax nepnt cexperapt nenponerponcxoro oxoma KH()
Vxpannt, sarem n 19501952 roax nepnt cexperapt HK KH() Monannn. B 1952 roy Heonn Hntnu tn nspan
cexperapem HK KHCC. B 1953 roy on npyr nomen na nonnxenne tn cnxr c onxnocrn cexperapx HK KHCC n
nasnauen samecrnrenem nauantnnxa Inannoro nonnrnuecxoro ynpannennx Conercxo Apmnn n Boenno-Mopcxoro
unora.


Manax 3emnx. Honopoccncx. Xyoxnnx mnrpn Hananxn. 1975

B 19541955 roax Fpexnen sannman nocr nroporo cexperapx HK KH Kasaxcrana, n 19551956 roax nepnoro
cexperapx HK KH Kasaxcrana.
Ha Hnenyme HK KHCC 27 ]enpanx 1956 roa Heonna Hntnua nsnpamr xannarom n unent Hpesnnyma HK
KHCC n cexperapem HK KHCC. B.M. Cyxopen onncan ero nnemnn nn n +ry nopy: Btme cpenero pocra, xpenxn,
mononenart, c sauecanno nasa menenmpo, on cnonno nsnyuan soponte n cnny.
19 exapx 1956 roa Fpexnen ormernn cnoe 50-nerne [11 - Fpexnen ponncx 19 exapx 1906 roa n no nonomy
crnnm onxen tn t ormeuart cno ent poxennx 1 xnnapx. Ho no xaxo-ro npnunne on pemnn ocrannrt crapym
ary.]. Ero narpannn nroptm openom Hennna.
29 nmnx 1957 roa Fpexnen ns xannaron tn nepeneen n unent Hpesnnyma HK KHCC.
B Fontmom Kpemnencxom nopne c 5 no 7 max 1960 roa npoxonna 5-x ceccnx Bepxonnoro Conera CCCP 5-ro
costna. K.E. Bopomnnon tn ocnooxen or onxnocrn npecearenx Hpesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP no
cocroxnnm sopontx n cnxsn c ero npocto. Hpecearenem Hpesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP tn nspan H.H.
Fpexnen. Hepntm samecrnrenem Hpecearenx Conera Mnnncrpon CCCP cran A.H. Koctrnn.
Ha Hnenyme HK KHCC, xoropt npoxonn c 18 no 21 nmnx 1963 roa, Heonn Hntnu tn nspan cexperapem HK
KHCC.
Fyyun onnm ns rnanntx yuacrnnxon saronopa, npnnemero x cmemennm Xpymena 13 oxrxpx 1964 roa, Fpexnen
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nosrnannn HK KHCC n cran nrpart nepnocrenennym pont n ocymecrnnennn nono xonnernantno nonnrnxn CCCP.
Btcrynax rapanrom cranntnocrn cnryannn nnyrpn crpant, pasenxx c Koctrnntm ornercrnennocrt sa nponeenne
+xonomnuecxnx pe]opm, a c Cycnontm sa cneonanne npannntno neonornuecxo nnnnn, Fpexnen naxnatnaer
samernt nnunt orneuarox na conercxym nnemnmm nonnrnxy +roro nepnoa.
B reuenne 18 ner npetnannx Heonna Hntnua y nnacrn Conercxoe npannrentcrno npononr peanncrnuecxym
nonnrnxy, orxasanmnct or xpymencxnx nnanon nocrpoennx xommynnsma n nontsy nnemne onee cxpomno xonnennnn
pasnnroro connannsma xax crann, na xoropo, no mnennm pyxonocrna crpant, n naxonrcx CCCP. Inyoxo
xoncepnarnnnax no cnonm nonnrnuecxnm nsrnxam, pexnencxax xomana naunnaer cnom exrentnocrt c roro, uro
cocpeorounnaercx na nonpocax +xonomnuecxoro pasnnrnx crpant n npncrynaer c 1965 roa x nponeennm pxa
pe]opm, opnenrnponanntx na npeocrannenne ontme camocroxrentnocrn npenpnxrnxm. Pesyntrarom +rnx pe]opm
cranonnrcx nexoropoe nontmenne yponnx xnsnn nacenennx, ocoenno centcxoro.
Onaxo nocne nepnoro nepnoa ecrnnrentnoro pocra n +xonomnxe crpant x cepenne 1970-x roon noxnnxmrcx
npnsnaxn sacrox, a necmenxemocrt nonnrnuecxoro pyxonocrna npnnonr x paspacrannm nomenxnarypt, osaouenno,
rnanntm opasom, coxpanennem cnonx nocron n npnnnnern. Hperensnx naprnn na pyxonoxmym pont no ncex c]epax
xnsnn omecrna ntpaxaercx npexe ncero n oepxnmocrn nee nonnoro xonrponx na nnrennnrennne.
Ha mexynapono apene Fpexnen npoonxaer cneonart nauaromy Xpymentm xypcy na pasnnrne nanora c
3anaom. Vperynnponanne craryca Fepnnna, npnsnanne nepymnmocrn rpannn n Bocrouno Enpone n ocoenno nepnte
nycroponnne cornamennx no pasopyxennm npecrannxmr coo omyrnmte ocrnxennx nonnrnxn paspxxn,
xyntmnnanne xoropo cranonnrcx nonncanne Xentcnncxnx cornamenn. 3rn ycnexn, onaxo, oxastnamrcx ceptesno
noopnanntmn nneennem conercxnx nocx n uexocnonaxnm n 1968 roy, nponcxamn CCCP n A]pnxe, a sarem
npxmtm nropxennem n A]ranncran n 1979 roy, nocne uero n mexynapontx enax nnont nonapxercx
nanpxxennocrt.
onxnocrt Ienepantnoro cexperapx HK KHCC Fpexnen c nmnx 1977 roa conmemaer c onxnocrtm Hpecearenx
Hpesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP.
Hocnenne rot npannennx Fpexnena onosnauno nastnamr roamn sacrox. Heonn Hntnu tn rxxeno onen n
ne ynpannxn crpano, a nnmt nanman sa cnonm oxpyxennem, urot nnxro ne nocmen nocnert ero n nnmnrt
xpecna nepnoro n crpane uenonexa. On ooxan nonyuart nce nonte n nonte narpat n npemnn, nce ontme cran
nmnrt necrt n oporne noapxn, crannn na ntcmne pyxonoxmne onxnocrn n crpane ncxnmunrentno cnonx
snaxomtx no paore n nenponerponcxe, Monannn n Kasaxcrane. Txxenoontno, neanexn ymom, no xnrpt
xapont nonnrnx, n oxpyxennn raxnx xe pxxntx unenon Honnrmpo, Fpexnen no xonen xnsnn ne ntstnan n
napoe nn ynaxennx, nn xanocrn nnmt npespenne n nacmemxy. On cran nepconaxem ne reponuecxoro +noca, a nnmt
anexora.
3rn rot xapaxrepnsymrcx pocrom xoppynnnn, xpnsncom +xonomnxn, ocrpo nexnarxo ronapon naponoro
norpenennx n npoyxron nnrannx.
Cxonuancx Heonn Hntnu Fpexnen 10 noxpx 1982 roa n tn noxoponen na Kpacno nnoman.


Fpexnen n Kptmy c mopxxamn. uororpa] Bnanmnp Myca+ntxn. 1978

IEHEPAALHLH CEKPETAPL HK KHCC
KPHH BAAHMHPOBHH AHPOHOB
(19141984)
Ponncx 2/15 nmnx 1914 roa n crannne Haryrcxax Cranponontcxoro xpax n cemte cnyxamero. Ho nannonantnocrn
enpe. Oren, Bnanmnp Hnepman, cmennn nocne 1917 roa ]amnnnm na Anponon, paoran renerpa]ncrom n ymep
or rn]a. Mart yunrentnnna mystxn Enrennx Kapnonna unexenmren. Hocne cmeprn myxa nropnuno ntmna samyx,
no ncxope cxonuanact or ryepxynesa. Rpn nocnnrtnancx n cemte orunma n pano nauan camocroxrentnym xnsnt.
Hauan rpyono nyrt n 1930 roy, paorax renerpa]ncrom n Mosoxe, nosxe marpocom na Bonre.
B 1935 roy xennncx na Hnne Hnanonne Enrantueno, xoropax nnocnecrnnn paorana n HKB. V nnx ponnoct
out Enrennx n ctn Bnanmnp.
B 1936 roy Rpn oxonunn rexnnxym nonoro rpancnopra n ropoe Ptnncxe n tn nasnauen ocnooxenntm
cexperapem xomcomontcxo oprannsannn Ptnncxo cyonep]n. B 1938 roy on sannmaer nocr nepnoro cexperapx
pocnancxoro oxoma BHKCM n na cneymmn ro ncrynaer n naprnm. B 19401944 roax nepnt cexperapt HK
HKCM Kapeno-unncxo CCP.
B 1940 roy Rpn Bnanmnponnu pasnencx c Enrantueno n xennncx na Tartxne unnnnnonne Heeeno. V nnx
ponnoct noe ere Hropt n Hpnna.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
C 1944 roa no 1947 ro Rpn Bnanmnponnu sannman nocr nroporo cexperapx Herposanocxoro ropxoma KH()
Kapeno-unncxo CCP, n 19471951 roax nroporo cexperapx HK KH() Kapeno-unncxo CCP. B +ror nepno on
yunncx n Herposanocxom rocyapcrnennom ynnnepcnrere n Btcme naprnno mxone npn HK KHCC.


Anponon na rpnyne

Herom 1951 roa Anponon nepeesxaer ns Herposanocxa n Mocxny, re naunnaer paorart nncnexropom HK KHCC,
sannmaxct nanmennem sa naprnntmn oprannsannxmn Harnnn, Hnrnt n 3cronnn.
C max 1953 roa na nnnomarnuecxo paore nauantnnx 4-ro orena (Hontma, uexocnonaxnx) MH CCCP.
C nmnx 1954 roa no mapr 1957 roa Rpn Bnanmnponnu upesntuant n Honnomount Hocon CCCP n
Benrpnn. 3ect on nopyxnncx c cexperapem nocontcrna B.A. Kpmuxontm, xoropt na mnorne rot cran onnm ns
camtx nnsxnx x Anponony nme. Kpmuxon c 1967 roa paoran n KIF, n yxe nocne xonunnt Anponona on
nosrnannn +ry oprannsannm.
Ocentm 1956 roa n Benrpnn nponsomno noccranne npornn pyxononrene crpant, nocrannenntx npannrt crpano
pyxononrenxmn CCCP. Ono tno xecroxo noanneno conercxnmn nocxamn, xoropte tnn nneent n crpany no
nacroxrentnomy rpeonannm Anponona. 3 noxpx Rpn Bnanmnponnu npnrnacnn n conercxoe nocontcrno nx
neperonopon enerannm penonmnnonnoro nenrepcxoro npannrentcrna no rnane c onnm ns pyxononrene noccrannx,
mnnncrpom oopont penonmnnonnoro nenrepcxoro npannrentcrna Hanom Manerepom. Benrepcxax enerannx tna
apecronana, ee pyxononrenx Manerepa paccrpenxnn.
Hocne noannennx nenrepcxoro noccrannx Anponon pexomenonan na nocr pyxononrenx Kommynncrnuecxo
naprnn Benrpnn . Kaapa.
B 19571967 roax Rpn Bnanmnponnu saneyer orenom HK KHCC no cnxsxm c xommynncrnuecxnmn n paounmn
naprnxmn connanncrnuecxnx crpan.
Ha XXI cese KHCC n 1961 roy nspan unenom HK KHCC. B 19621967 roax cexperapt HK KHCC no
connanncrnuecxnm crpanam. Ero nomomnnxom cran B.A. Kpmuxon.
B Kpemnencxom nopne ceson 22 anpenx 1964 roa npomno ropxecrnennoe saceanne, nocnxmennoe 94-
roonmnne co nx poxennx B.H. Hennna. B npesnnyme pyxononrenn naprnn n npannrentcrna no rnane c H.C.
Xpymentm. Cexperapm HK KHCC Anponony tna onepena ntcouamax uecrt, xoropo otuno yocrannannct
rontxo unent Honnrmpo, ntcrynnrt c oxnaom Hennnnsm osapxer nam nyrt.
3amecrnrent mnnncrpa nnocrpanntx en B.C. Cemenon sannctnaer: oxna Anponona tn mecramn nnrepecnt,
no ouent cnoxnt crnnem nsnoxennx nenpeptnnax nent npannntntx nonoxenn, rontxo nspexa nnnmcrpnpyemtx
]axramn n npnmepamn. B nenom Anponon ceuac pacrer n, xax nepeamr, nectma nnoonnr nmenno n neonornuecxo
onacrn.
B 1964 roy npnnnman yuacrne no nnyrpnnaprnnom saronope no cmemennm c pyxonocrna crpanom H.C. Xpymena.
C 18 max 1967 roa n reuenne 15 ner Rpn Bnanmnponnu nosrnannxn Komnrer rocyapcrnenno esonacnocrn npn
Conere Mnnncrpon CCCP. 3a +rn rot KIF yxpennn cno xonrpont na ncemn c]epamn exrentnocrn rocyapcrna n
omecrna. Brar +ro oprannsannn nocroxnno pacmnpxncx, noxnnnnct ee orenennx ne rontxo n onacrxx, no n n
xaxom paone Conercxoro Comsa. Onnm ns ocnonntx nanpannenn exrentnocrn KIF tna nponepxa rpaxan na
naronaexnocrt, ntxnnenne anrnconercxn nacrpoenntx conercxnx nme n opta c nnmn.
B nmne 1967 roa Anponon tn nspan xannarom n unent Honnrmpo, c anpenx 1973 roa unen Honnrmpo
HK KHCC.
17 nmnx 1969 roa noxnnnoct 5-e Inannoe ynpannenne KIF neonornuecxoe. Ero cosanne Hpecearent KIF
Anponon mornnnponan napamnnannem n axrnnnsanne noptnntx ecrnn peaxnnonntx cnn, xoropte enamr
cranxy na cosanne anrnconercxnx nonontntx rpynn, pasxnranne nannonantntx renennn, oxnnnenne
peaxnnonno exrentnocrn nepxonnnxon n cexranron. B nocnannn HK KHCC on ronopnn: Ho nnnxnnem uyxo
nam neonornn y nexoropo uacrn nonnrnuecxn nespentx conercxnx rpaxan, ocoenno ns uncna nnrennnrennnn n
monoexn, ]opmnpymrcx nacrpoennx anonnrnunocrn n nnrnnnsma, uem moryr nontsonartcx ne rontxo saneomo
anrnconercxne +nemenrt, no raxxe nonnrnuecxne onrynt n emarorn, ronxax raxnx nme na nonnrnuecxn npente
ecrnnx.
Ho nnnnnarnne Anponona tnn nponeent cyente nponecct na npanosamnrnnxamn, npaxrnxonannct ]opmt
nnecyenoro npecneonannx (coepxanne n ncnxnarpnuecxnx cnenontnnnax), ntctnxa nccnenron sa rpannny. B
1968 roy Rpn Bnanmnponnu ntcrynnn pemnrentntm croponnnxom cxopemero nnoa nocx n uexocnonaxnm.
KIF ne orpannunnanoct, xoneuno, rontxo opto c nnaxomtcnxmnmn conercxnmn rpaxanamn.
Ha Hnenyme HK KHCC 26 anpenx 1973 roa Fpexnen ntcrynnn c oxnaom n, orcrynnn or nanncannoro rexcra,
cxasan: KIF no pyxonocrnom Rpnx Bnanmnponnua oxastnaer orpomnym nomomt Honnrmpo no nnemne
nonnrnxe. Otuno ymamr, uro KIF +ro snaunr rontxo xoro-ro xnarart n caxart. Inyoxo omnamrcx. KIF +ro,
npexe ncero, orpomnax n onacnax sarpanpaora. H nao onaart cnoconocrxmn n xapaxrepom. He xaxt moxer ne
npoart, ycroxrt nepe conasnamn. 3ro nam ne rax, urot c uncrentxnmn pyuxamn. Tyr nyxnt ontmoe myxecrno
n ontmax npeannocrt.
B cncreme KIF 29 nmnx 1974 roa tno cosano cnennantnoe nopasenenne anrnreppopa rpynna A (Ant]a).
Ho rnannt uexncr ontme ncero nnnmannx npoonxan yenxrt neonornn.
Anponon 26 nmnx 1975 roa oparnncx n HK KHCC co cneymmnm npenoxennem: Anrnconercxnmn xpyramn na
3anae nepnonuecxn nncnnpnpymrcx pasnnunoro poa nponaranncrcxne xamnannn noxpyr napcxo cemtn
Pomanontx, n n +ro cnxsn nepexo ynomnnaercx tnmn oconxx xynna Hnartena n ropoe Cnepnoncxe. [12 - B
ome Hnartena tnn paccrpenxnt nocnenn nmneparop Hnxona II n ero cemtx.] om Hnartena npoonxaer croxrt n
nenrpe ropoa B nocnenee npemx Cnepnoncx nauann nocemart sapyexnte cnennanncrt. B antnemem xpyr
nnocrpannen moxer snaunrentno pacmnpnrtcx n om Hnartena craner oexrom nx ceptesnoro nnnmannx. B cnxsn c
+rnm npecrannxercx nenecoopasntm nopyunrt Cnepnoncxomy oxomy naprnn pemnrt nonpoc o cnoce oconxxa n
nopxxe nnanono pexoncrpyxnnn ropoa.
Haprnnoe pyxonocrno crpant noepxano nounn rnannoro uexncra. Cnycrx na roa nont nepnt cexperapt
Cnepnoncxoro oxoma KHCC F.H. Entnnn oran pacnopxxenne cnecrn +ro ncropnuecxoe sanne, uro n tno
ntnonneno n nout c 27 na 28 nmnx 1977 roa.
B 1976 roy Anponony tno npncnoeno nonncxoe snanne renepana apmnn.
Ha saceannn Honnrmpo HK KHCC 12 exapx 1979 roa tno npnnxro pemenne o nnoe conercxnx nocx n
A]ranncran. Hnnnnaropamn +roro pemennx, no ynepennm nocna CCCP n CBA A.u. optnnna, tnn Anponon,
Vcrnnon n Ipomtxo.
Rpn Bnanmnponnu nnec raxxe necomt nxna n cosanne xyntra H.H. Fpexnena.
C onxnocrtm Hpecearenx KIF Rpn Bnanmnponnu pacnpomancx 9 ]enpanx 1982 roa n sanxn nocr ymepmero
25 xnnapx nroporo cexperapx HK KHCC M.A. Cycnona.
Hocne cmeprn Fpexnena 12 noxpx 1982 roa nspan Ienepantntm cexperapem HK KHCC n 16 nmnx 1983 roa
Hpecearenem npesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP.
Htrancx npononrt xypc connantno-+xonomnuecxnx npeopasonann. Ho ontme uacrtm onn cocroxnn ns
uexncrcxoro ecnpeena: npononnnct onant n paoune uact n xnnorearpax n marasnnax, urot ntxnnrt rynexnen
n nporyntmnxon, ycnnnncx xonrpont sa onosanmnmn na paory, yuacrnnnct penpeccnn npornn nnaxomtcnxmnx n r.
. Hauanact xamnannx no opte c ntxncrnom. Mero anpononcxo nepecrpoxn tn meroom nacnnnx n
saxpyunnannx raex.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
B onacrn nnemne nonnrnxn Anponon nsxn xypc na ycnnenne xon]ponrannn c sanantmn crpanamn.
Vxe n momenr npnxoa x nnacrn Rpn Bnanmnponnu tn rxxeno onen, n onesnt ero (orxas nouex) tcrpo
nporpeccnponana. uaxrnuecxn on ne ycnen nponecrn nn ony ns cnonx pe]opm. 3a cnoe xoporxoe npannenne Anponon
cymen pasne uro pasonaunrt xpynnte oprannsonannte rpynnt pacxnrnrene n nsxrounnxon n Mocxne, Kpacnoape,
Cranponone, Vsexncrane. Cnecrnennt nsonxrop KIF n He]oprone tn nepenonnen neannnmn rocyapcrnenntmn
unnonnnxamn, xpynntmn unnamn mnnnnnn n npoxyparypt, paornnxamn ynpannenn nnemne ropronnn n nnyrpenne
ramoxenno cnyxt.
Hpecearent KIF B.M. uepnxon, nnx, uro rxxenoontno Anponon yxe nourn ne n cocroxnnn xonrt, 11 max
1983 roa noan n HK KHCC sanncxy cneymmero coepxannx: B nepno nponeennx naprnno-nonnrnuecxnx
meponpnxrn na Kpacno nnoman ntxo ns Kpemnx x mansonem B.H. Hennna ocymecrnnxercx no necrnnne n
Cenarcxo amne. Pasnnna n yponnxx rporyapa n Kpemne n y mansonex B.H. Hennna onee 3,5 merpa. Cunrann t
nenecoopasntm nmecro cymecrnymme necrnnnt cmonrnponart n Cenarcxo amne +cxanarop. Hpocnm
paccmorpert. 3cxanarop n cpounom nopxxe tn coopyxen.
Hocnenne mecxnt xnsnn Anponon ynpannxn rocyapcrnom c ontnnuno xoxn.
Hocon Oner Ipnnencxn, xoroporo 16 exapx 1983 roa ocrannnn n ontnnny x R.B. Anponony, ncnomnnan: B
nanare cnen xaxo-ro cropnennt uenonex c noxmamn cetx nonoc. Cnauana x axe ne nonxn, xro +ro, n rontxo
norom omno nepeo mno cam Ienepantnt cexperapt HK KHCC. On ouent cnntno nsmennncx eme ontme
noxyen, ocynyncx n xax-ro cnnx.
Cxonuancx Rpn Bnanmnponnu 9 ]enpanx 1984 roa n tn noxoponen na Kpacno nnoman.

IEHEPAALHLH CEKPETAPL HK KHCC
KOHCTAHTHH YCTHHOBHH HEPHEHKO
(19111985)
Ctn xpecrtxnnna, nnocnecrnnn axenmnxa na pexe Ennce Vcrnna emnonnua uepnenxo n Xapnrnnt ueoponnt
Tepcxo. Ponncx 11/24 cenrxpx 1911 roa n cene Fontmax Tect Mnnycnncxoro yesa Enncecxo ryepnnn. Ero
npexamn tnn ntxont ns Manopoccnn, xoropte n xonne XVIII nexa nocennnnct na epery Enncex.
Oxonunn rpexronunym Honocenoncxym mxony centcxo monoexn. Hauantnax rpamornocrt n nonnrnuecxne
yexennx cenann nosmoxntm nasnauenne ero n 1929 roy saneymmnm orenom nponarant n arnrannn
Honocenoncxoro paxoma xomcomona.
C nmnx 1930 roa Koncranrnn uepnenxo cnyxnn n Kasaxcrane, n xaxercxom norpannunom orpxe. B 1931 roy
ncrynnn n BKH() n tn nspan cexperapem naproprannsannn norpanorpxa. B 19331941 roax paoran na pasntx
naprnntx onxnocrxx n Kpacnoxpcxom xpae.
B 19411943 roax uepnenxo cexperapt Kpacnoxpcxoro xpaxoma KHCC. B 19431945 roax naxonncx na yuee n
Mocxne, n Btcme mxone naprnntx oprannsaropon npn HK BKH(). B 19451948 roax cexperapt Hensencxoro
oxoma KHCC.
C 1948 roa Koncranrnn Vcrnnonnu saneyer orenom nponarant n arnrannn HK KH() Monannn. Ha +ro paore
n nauane 1950-x roon on nosnaxomnncx c Fpexnentm, paoranmnm nepntm cexperapem HK KH() Monannn.
enonoe omenne nepepocno n xpenxym pyxy, xoropax nnnact o xonna xnsnn. C nomomtm Fpexnena uepnenxo
conepmnn antnemym naprnnym xaptepy.
B 19561960 roax Koncranrnn Vcrnnonnu saneymmn cexropom Orena nponarant n arnrannn HK KHCC, n
19601965 roax nauantnnx cexperapnara npesnnyma Bepxonnoro Conera CCCP, c 1965 roa saneymmn Omnm
orenom HK KHCC. B noxpe 1978 roa nspan unenom Honnrmpo HK KHCC.
Ho cxnay xapaxrepa Koncranrnn Vcrnnonnu tn cxnonen x manosamerno annaparno paore, no nmecre c rem tn
nectma ocneomnen. Hn]opmanne on perynxpno ennncx c Fpexnentm n, raxnm opasom, nmen penyrannm cexperapx
Fpexnena. C xonna 1970-x roon cran cunrartcx onnm ns nosmoxntx npeemnnxon Fpexnena.
Hocne xonunnt Fpexnena nmenno uepnenxo npenoxnn 12 noxpx 1982 roa Hnenymy HK KHCC xannarypy
Anponona na nocr Ienepantnoro cexperapx naprnn.
Ha saceannn Honnrmpo HK KHCC 18 noxpx 1982 roa, na xoropom pacnpeenxnnct oxsannocrn cpen ntcmero
pyxonocrna crpant, Anponon ocrannn sa coo Mnnncrepcrno oopont, ocnonnte nonpoct nnyrpenne n nnemne
nonnrnxn, oprannsannonnym paory Honnrmpo, nnemnmm ropronnm. Bropo no snaunmocrn xycox nonyunn
uepnenxo: npano necrn saceannx Cexperapnara HK KHCC, xonrponnponart KIF n MB, Amnnncrparnnnt oren
HK KHCC, pyxononnmn exrentnocrtm cyon n npoxyparypt. Kpome roro, sa nnm ocrancx Omn oren HK KHCC,
xoroptm on pyxononn n reuenne 20 ner.
Inannt peaxrop rasert Hsnecrnx H.. Hanren nncan: O K.V. uepnenxo mano nanncano n mano nsnecrno.
Annaparunx, ecnnernax nnunocrt, ncera n renn uro n +rom nnrepecnoro? Mexy rem yymne ncropnxn,
nosnamepnnmnecx osnaxomnrtcx c apxnnamn nonnrnuecxo naprnn, rpn uerneprn nexa pacnopxxanmecx crpano no
nasnannem CCCP, ymam, c nsymnennem onapyxar, uro n pasnnrne uyonnmno no cnoxnocrn necyme xoncrpyxnnn
KHCC Koncranrnn Vcrnnonnu nnec nxna, cpannnmt pasne uro co nxnaom camoro Hocn]a Bnccapnononnua.
Hmenno naroapx uepnenxo n no mnorom ero ycnnnxmn naprnnt annapar nonnocrtm nomxn no cex ne rontxo
annapar rocyapcrnennt, no n camo rocyapcrno.
Hocne xonunnt Anponona na nneouepenom Hnenyme HK KHCC 11 ]enpanx 1984 roa Koncranrnn Vcrnnonnu tn
nspan Ienepantntm cexperapem HK KHCC.
K +romy npemenn 72-nernn rnana Conercxoro Comsa tn yxe ouent rxxeno onen n paccmarpnnancx xax
npomexyrounax ]nrypa. axe nauano npannennx nonoro rencexa ronopnno o rom, uro crpana npn raxom pyxononrene
yer cxartnartcx n nponacrt.
Hpecearent Conera Mnnncrpon PCuCP B.H. Bopornnxon sannctnaer o yxnne 23 max 1984 roa n Fontmom
Kpemnencxom nopne no nonoy npnesa n Mocxny npesnenra KHP Knm Hp Cena: Bce nnxr cocroxnne uepnenxo.
Kora xonunncx yxnn, nosnparnnnct n xomnary Honnrmpo, nocnenn nemnoro, on ronopnr: Bor, ycran. Brxrnnaere
nt menx no ncxxne meponpnxrnx. Hao xax-ro coxpamart nx (?!). Hecxontxo maron o nn]ra ero noepxnnann
npnxpennennte ns oxpant. Hocne Tnxonon n Ipomtxo, npoxnnxx saory, crann yexart naxonnmnxcx pxom
unenon Honnrmpo, uro ecrnnrentno nao epeut Koncranrnna Vcrnnonnua, emy nentsx anart raxym narpysxy n r.
n. uro tno orneuart na +ro?! Taxax net paora y Ienepantnoro cexperapx. Hrax, ncrpeun n ecet coxpament o
mnnnmyma. On nnxya ne esnr, axe no crpane, Mocxne.
3naunrentnym uacrt cnoero npannennx, xax n ero npemecrnennnx, Koncranrnn Vcrnnonnu nponen n Henrpantno
xnnnnuecxo ontnnne, re npononnnct nnora axe saceannx Honnrmpo.
3a 390 ne npannennx uepnenxo tno npenpnnxro necxontxo rax n ne yanmnxcx npoexron pe]opm: pe]opma
cpene mxont, nonopor cenepntx pex, ycnnenne ponn npo]comson. Hepnoro cenrxpx 1984 roa tn o]nnnantno
nneen nont npasnnx ent snann.
Hpn uepnenxo nauanact paspxxa n ornomennxx c KHP, onaxo ornomennx c CBA ocranannct xpane
nanpxxenntmn.
24 ]enpanx 1985 roa cocroxnnct ntopt n Bepxonnt Coner PCuCP n n mecrnte Conert napontx enyraron.
Anaronn Ipomtxo ncnomnnan: Fonesnt uepnenxo nporpeccnponana. B exape 1984 roa on nonnocrtm ncuesaer
ns omecrnenno xnsnn. Kora n ]enpane cneymmero roa Conercxn Coms nocernn npemtep-mnnncrp Ipennn
Hananpey, uepnenxo yxe ne cmor ero npnnxrt nx ecet. 24 ]enpanx renennenne noxasano ero ronocymmnm na
ntopax Ho ncemy, onaxo, uyncrnonanoct, uro neymonnmax xoca cmeprn yxe sanecena na ero ronono.
A.C. Ipauen ncnomnnan: Hennxnmnecx sa ero ]ant xonnern pastrpann noxpyr ymnpammero crapnxa
omepsnrentnt cnexraxnt, ro ornamax or ero nmenn npnnercrnennte nocnannx xocmonanram n nanyrcrnennte cnona x
nsnparenxm (n crpane npoxonna ouepenax nsnparentnax xamnannx, n no+romy moy onxno tno npoonxartcx),
ro coopyxax nx camoro uepnenxo n ero nanare exopannm nsnparentnoro yuacrxa, re on, nepnt rpannnn noxe,
onxen tn onycrnrt nepe ]ororpa]amn n ypny mnnerent, ronocyx sa nepymnmt nox. Onn ]ororpa],
nonnnyxct npo]eccnonantnomy nncrnnxry, cenan necanxnnonnponannt cnnmox: oeccnnenmero or yuacrnx n +rom
naponnom npecrannennn uepnenxo n xonxcxe ynosxr no ontnnunomy xopnopy. 3amernnmn +ro 3amxrnn n xpocrn
norpeonan xon]ncxonart nnenxy.
Koncranrnn Vcrnnonnu uepnenxo cxonuancx 10 mapra 1985 roa n tn noxoponen na Kpacno nnoman.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

uepnenxo K.V.

HPE3HEHT CCCP
MHXAHA CEPIEEBHH IOPBAHEB
(ponncn n 1931 roy)
Ctn xonxosnnxa-mexannsaropa Ceprex Anpeennua Iopauena n Mapnn Hanreneennt Ionxano. Ponncx 2 mapra
1931 roa n cene Hpnnontnoe Cranponontcxoro xpax.
Oxonunn n 1955 roy mpnnuecxn ]axyntrer Mocxoncxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera, re yxe ntnnnyncx
xax xomcomontcxn noxax, ncrynnn n KHCC n 1952 roy. B MIV nosnaxomnncx co cryenrxo ]nnoco]cxoro
]axyntrera Panco Maxcnmonno Tnrapenxo, n n 1953 roy onn noxennnnct.
Bepnynmnct ns Mocxnt na ponny, Mnxann Iopauen tn nasnauen cexperapem Cranponontcxoro ropxoma
xomcomona, c 1956 roa nepnt cexperapt ropxoma. B 1956 roy y Iopauentx ponnact out Hpnna. B 19581962
roax paoran na pyxonoxmnx nocrax n xpaenom xomnrere xomcomona. B 1967 roy saouno oxonunn +xonomnuecxn
]axyntrer Cranponontcxoro centcxoxosxcrnennoro nncrnryra.
Iopauen tcrpo nponnrancx no cnyxeno necrnnne: n 1966 roy cran nepntm cexperapem Cranponontcxoro
ropxoma KHCC, n 1968 roy nroptm cexperapem, a uepes na roa nepntm cexperapem Cranponontcxoro xpaxoma
KHCC. C 1971 roa unen HK KHCC. Xopomne ypoxan, conpanmnecx na Cranpononte, cosann Mnxanny Iopaueny
penyrannm onoro ns neymnx +xcnepron no nonpocam centcxoro xosxcrna.
B 1978 roy Iopauen nepeneen n Mocxny na onxnocrt cexperapx HK KHCC no centcxomy xosxcrny n yxe na
cneymmn ro nspan xannarom, a 21 oxrxpx 1980 roa nonnonpanntm unenom Honnrmpo HK KHCC.


Hoprper Iopauena na onoxxe amepnxancxoro xypnana Tam. Mapr 1985

Honauany on tn n ntcmem +menone nnacrn na nroptx ponxx. Iopauen ncnomnnan o npannrentcrnennom npneme n
uecrt Mexynaponoro xencxoro nx, ycrpoennom 8 mapra 1979 roa: Ho rpannnn ycrponnn ouepeno
npannrentcrnennt npnem. Bce xent pyxononrene ntcrponnnct npn nxoe n san, urot npnnercrnonart
nnocrpanntx rocre n cooreuecrnennnn. Panca Maxcnmonna ncrana ram, re tno cnoonoe mecro, nncxontxo ne
noospenax, uro ryr ecrnyer camax crporax cyopnnannx. Ona ns rnanntx am xena Knpnnenxo, pxom c
xoropo oxasanact Panca Maxcnmonna, oparnnmnct x ne, es crecnennx yxasana nantnem:
Bame mecro non ram B xonne.
Ho xora n noxpe 1982 roa nepntm uenonexom n rocyapcrne cran Rpn Anponon, Mnxann Cepreennu cran
onnm ns camtx nnsxnx x nemy nme. uepes ro c neontmnm ero noxponnrenx ne crano. Ho cmennnmn ero
uepnenxo roxe orneccx x Mnxanny Cepreennuy narocxnonno.
A.C. uepnxen 29 anpenx 1984 roa sannctnaer: Ftn na ouepenom Cexperapnare HK. Hnuero ocoennoro. Ho onxrt
nmonancx Iopauentm: xnno, mrnonenno pearnpyer na nmym remy, n nmecre c rem nnno, uro roronnrcx x
ntcrynnennxm, xomnerenren, ynepen n cee, ymeer cxnarnrt cyrt nonpoca, orpocnrt onronnm, narn ntxo,
nocxasart, no n npncrpynnrt, npnrposnrt. Becent n c xapaxrepom.
Mnxanny Cepreennuy naunnamr yxe onepxrt oxsannocrn uacro onemmero rencexa. Hpecearent Conera
Mnnncrpon PCuCP B.H. Bopornnxon sannctnaer 19 nmnx 1984 roa n nennnxe: M.C. Iopauen nen nepnoe n cnoe
xnsnn saceanne Honnrmpo. (K.V. uepnenxo n ornycxe.) Ha nepntx nopax poxo, xax-ro neynepenno. Bce
opamaercx x crapnxam nx mnenne. nno nouepxnnaer cno emoxparnsm, xonnernantnocrt. uopmynnponxn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ntnoon, nroron pacnntnuarte, c ornxxo. Tax naunnan. Mano ronopnn ontme cnyman.
uepnenxo cxonuancx 10 mapra 1985 roa, n xpecno Ienepantnoro cexperapx HK KHCC sanxn Iopauen. Inannt
peaxrop rasert Hsnecrnx H.. Hanren ncnomnnan: B pemennn nonpoca o xannarype na nocr Ienepantnoro
cexperapx HK KHCC n mapre 1985 roa A.A. Ipomtxo tn xnmueno ]nrypo. Onaax ocrptm ymom n onennnax
nnnxnne nponcxoxmero n CCCP na mexynaponym ocranonxy, on nonnman, uro uepea noxopon nepntx nnn
Conercxoro rocyapcrna ontme npoonxartcx ne moxer. epnax epxana npocro no onpeenennm nnmena npana
exerono ornenart cnonx nnepon.
Iopauen raxxe sannman n pyrne ntcmne nocrt n rocyapcrne: c 1989 roa npecearenx Hpesnnyma
Bepxonnoro Conera CCCP, a c 1990 roa Hpesnenra CCCP. On cran rnanntm nnnnnaropom nponecca, nonyunnmero
nasnanne nepecrpoxa. Ona tna npnsnana, npexe ncero, nnrencn]nnnponart +xonomnxy norpxsme n sacroe
crpant. Onaxo y Iopauena n xpyra ero ennomtmnennnxon ne tno uerxoro n cncremnoro nnana pe]opmnponannx
CCCP, n nocnecrnnx mnornx ecrnn oxasannct nenpoymanntmn (anrnanxorontnax xamnannx, nnepenne
xospacuera, omen ener n r. .). Cnxsannax c nmenem Iopauena nnemnxx nonnrnxa nonoro mtmnennx
cnococrnonana xopennomy nsmenennm nce mexynapono ocranonxn (npexpamenne xonono nont n nont n
A]ranncrane, ocnanenne xepno yrpost, apxarnte penonmnnn n crpanax Bocrouno Enpont, oennenne
Iepmannn). Hoenencxax npemnx mnpa 1990 roa crana narpao Mnxanny Cepreennuy sa ero nxna n ocnanenne
mexynapono nanpxxennocrn.
Onaxo nenocneonarentnax nnyrpennxx nonnrnxa, xaornunte +xonomnuecxne pe]opmt npnnenn x yrnynennm
xpnsnca no ncex c]epax omecrna n xax cnecrnne x pesxomy cnnxennm yponnx xnsnn, n uem nnnnnn n nepnym
ouepet Iopauena. Hpn nem ncntxnynn xponante mexnannonantnte xon]nnxrt (n Haropnom Kapaaxe, n Cymranre
n Faxy, n ueprane, n Ipysnn n pyrnx pernonax). Peaxnnx Iopauena tna, xax npannno, sanosano; on men na
nonoy y cotrn, ne n cocroxnnn nonnnxrt na nnx. Hpnanrncxne pecnynnxn rnepo nsxnn xypc na orenenne or
CCCP.
Kyntmnnannonntm ntpaxennem xpnsnca cran Anrycroncxn nyru 1991 roa, xoropt oprannsonann tnmne
coparnnxn Iopauena naxanyne nonncannx nonoro comsnoro oronopa. Hopaxenne nyruncron ne crano noeo
Iopauena. Tpnym]aropamn crann cnnt, nx xoroptx nonnrnxa Iopauena tna neocrarouno panxantno. B
exape 1991 r. nocne nonncannx Fenonexcxnx cornamenn o nnxnnannn CCCP Iopauen noan n orcranxy c nocra
Hpesnenra CCCP.
Hocne +roro Mnxann Cepreennu npoonxan axrnnnym omecrnennym n nonnrnuecxym exrentnocrt, no rnanntm
opasom sa pyexom, a ne y cex na ponne.


Hspanne Iopauena rnano rocyapcrna. Oxrxpt 1988

HPE3HEHT Pm
BOPHC HHKOAAEBHH EALHHH
(19312007)
Ctn xonxosnnxa Hnxonax Hrnartennua Entnnna n Knannn Bacnntennt Craptrnno. Ponncx 1 ]enpanx 1931 roa
n cene Fyrxa Tannnxoro paona Cnepnoncxo onacrn.
B 1955 roy oxonunn Vpantcxn nonnrexnnuecxn nncrnryr n cran paorart n crponrentntx oprannsannxx. C 1963
roa rnannt nnxenep, nauantnnx Cnepnoncxoro omocrponrentnoro xomnnara. B 19681976 roax
saneymmn orenom crponrentcrna, cexperapt Cnepnoncxoro oxoma KHCC. B 19761985 roax nepnt
cexperapt Cnepnoncxoro oxoma KHCC.
C nauanom nepecrpoxn na nonne ononnennx craptx xapon xaptepa Fopnca Entnnna nonyunna neoxnannoe
ycxopenne. 12 anpenx 1985 roa on nosrnannn oren crponrentcrna HK KHCC n 24 exapx +roro xe roa cran nepntm
cexperapem MIK KHCC, n 1986 roy xannarom n unent Honnrmpo HK KHCC.
Ha oxrxptcxom Hnenyme HK KHCC 1987 roa Entnnn nonepr xpnrnxe paory Honnrmpo, cexperapnara HK n
nnuno M.C. Iopauena. 3a +ro ntcrynnenne tn cnxr c nocra nepnoro cexperapx MIK n ntneen ns cocrana
Honnrmpo. B 19881989 roax paoran nepntm samecrnrenem npecearenx Ioccrpox CCCP. Cnana onantnoro
nonnrnxa, nocrpaanmero sa npany, nomorna Entnnny n xonne 1980-x crart nnepom emoxparnuecxoro nnxennx.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

F.H. Entnnn

B 1989 roy Fopnc Entnnn tn nspan enyrarom cesa napontx enyraron CCCP. Cran unenom Bepxonnoro
Conera CCCP, nosrnannn xomnrer no crponrentcrny n apxnrexrype. B mapre 1990 roa cran napontm enyrarom n
Hpecearenem Bepxonnoro Conera PCuCP. Fopnca Entnnna noepxano nnxenne emoxparnuecxax Poccnx n
uacrt naprnno-xosxcrnenno nomenxnarypt, neonontno nxrarom nenrpa. Hontrxa Entnnna n 1990 roy nauart
+xonomnuecxne pe]opmt, xoropte naspenn n ycnonnxx paspacranmerocx cncremnoro xpnsnca, ne yanact.
Hpornnocroxnne comsnoro n poccncxoro pyxonocrna, ycyrynxnmeecx nnoxnmn nnuntmn ornomennxmn Iopauena
n Entnnna, ne cnococrnonano ntxoy ns xpnsnca.
Herom 1990 r. no npemx XXVIII cesa KHCC Fopnc Entnnn ntmen ns naprnn. 12 nmnx 1991 roa nspan
Hpesnenrom Poccncxo ueepannn.
B anrycre 1991 roa Entnnn nosrnannn conpornnnenne saxnarnnmemy nnacrt Iocyapcrnennomy xomnrery no
upesntuanomy nonoxennm (IKuH). B snaunrentno crenenn ero pemnrentnte ecrnnx cnococrnonann pasrpomy
nyruncron. 22 anrycra 1991 r. cnonm yxasom npnocranonnn, a norom sanpernn exrentnocrt KHCC. B exape 1991
roa nonncan conmecrno c pyxononrenxmn Fenopyccnn n Vxpannt Fenonexcxne cornamennx o cosannn
Copyxecrna nesanncnmtx rocyapcrn (CHI) n pocnycxe CCCP.
C 1992 roa Fopnc Entnnn ntrancx ocymecrnnxrt pyxonocrno +xonomnuecxnmn n nonnrnuecxnmn pe]opmamn n
Poccnn. Hepnt +ran +xonomnuecxnx pe]opm, rax nastnaemym moxonym repannm, npononno npannrentcrno E.T.
Iaapa n 1992 roy. B xoe nnepannsannn nen ptnox nanonnnncx ronapamn, no npn +rom ontmax uacrt nacenennx
ne morna nocnontsonartcx naramn ptnouno +xonomnxn ncnecrnne pesxoro naennx yponnx xnsnn.
B ycnonnxx +xonomnuecxoro xpnsnca oocrpnnnct npornnopeunx n nonnrnuecxo cncreme, npexe ncero, mexy
ncnonnnrentno n saxonoarentno nernxmn nnacrn. B cenrxpe 1993 roa no npesnenrcxomy yxasy N 400 O
no+ranno xoncrnrynnonno pe]opme n Poccncxo ueepannn tn pacnymen Bepxonnt Coner Poccncxo
ueepannn. Kon]nnxr ntopa nyrn crpant npnnen x noopyxenntm cronxnonennxm. Hoepxxa cnnontx crpyxryp
oecneunna noey npesnenry. Ha pe]epenyme n exape 1993 roa tna npnnxra nonax Koncrnrynnx Poccncxo
ueepannn, nnxnnnponanmax cncremy Coneron n npenparnnmax Poccnm n pecnynnxy npesnenrcxoro rnna.
Hapa cynepennreron n nocnenne rot cymecrnonannx CCCP, onnm ns nnnnnaropon xoroporo tn Fopnc
Entnnn, npnnen x pocry cenaparncrcxnx nacrpoenn n nnyrpn Poccncxo ueepannn. Hanonee xpanne ]opmt +ror
nponecc npnopen n ueuencxo Pecnynnxe, ]axrnuecxn orennnmecx or Poccnn. B xonne noxpx 1994 roa Entnnn
canxnnonnponan nneenne nocx n ueunm nx noccranonnennx xoncrnrynnonnoro nopxxa. Hpesnenr
camonponosrnamenno ueuencxo Pecnynnxn renepan xoxap yaen npnsnan x oxasannm conpornnnennx
]eepantntm nocxam, uro npnneno x nepno ueuencxo none n 19941996 roax. Bnocnecrnnn Entnnn nastnan
ueuencxym nony onnm ns camtx rxxentx pemenn n cnoe xnsnn. Heyaun apmnn, necnoconocrt rocyapcrna
c]opmynnponart cnon nenn n +ro none orpnnarentno cxasannct na pernnre npesnenra. Tem ne menee, n 1996 roy
Fopnc Entnnn npnnxn pemenne annornponartcx na nropo cpox. Hepnt ryp ne ntxnnn noenrenx, pasptn mexy
Entnnntm n nnepom KHPu I.A. 3mranontm oxasancx mnnnmantntm. Tpertnm no napanntm ronocam tn A.H.
Heet, xoropt tn nasnauen cexperapem Conera esonacnocrn Pu, uro ctrpano cnom pont n xoe ronoconannx no
nropom rype. Entnnn nnont cran npesnenrom.
Txxenemax nsnparentnax xamnannx cxasanact na soponte npesnenra, xoroporo nacrnr cnntnemn cepeunt
npncryn. B noxpe 1996 roa emy tna cenana cnoxnax onepannx na cepne aoproxoponapnoe mynrnponanne.
Bropo cpox npesnenrcrna Entnnna ormeuen coxpamennem nenocpecrnennoro nnnxnnx npesnenra na connantno-
+xonomnuecxym xnsnt crpant, uro tno cnxsano c uacrtm yxymennem cocroxnnx ero sopontx, a raxxe noncxamn
yymero npeemnnxa. Crpano pyxononna, rnanntm opasom, ero o]nnnantnt nomomnnx out Tartxna txuenxo
n ee oxpyxenne.
B +ror nocnenn nepno npannennx Entnnna crpana nepexnna anrycroncxn +xonomnuecxn xpnsnc 1998 roa n
e]onr (orxas rocyapcrna nnarnrt no cnonm onrontm oxsarentcrnam). B 1999 roy n Iocyapcrnenno yme nnmt
oxono nyx ecxrxon ronocon ne xnarnno nx roro, urot nauart nponeypy orcrpanennx npesnenra or onxnocrn. B
anrycre 1999 roa Fopnc Entnnn nasnaunn ncnonnxmmnm oxsannocrn npemtep-mnnncrpa manonsnecrnoro nonnrnxa
pyxononrenx uCF B.B. Hyrnna. 31 exapx 1999 roa Fopnc Hnxonaennu ocpouno noan n orcranxy. Cornacno
Koncrnrynnn ncnonnxmmnm oxsannocrn npesnenra cran Bnanmnp Bnanmnponnu Hyrnn.
Hocne orcranxn Entnnn pyxononr cocrnenntm ]onom, paoraer na memyapamn, conepman sarpannunte rypne.
Cxonuancx 23 anpenx 2007 roa n tn noxoponen na Honoennutem xnanme.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Entnnn necennrcx

HPE3HEHT Pm
BAAHMHP BAAHMHPOBHH HYTHH
(ponncn n 1952 roy)
Ponncx 7 oxrxpx 1952 roa n Hennnrpae. Pyccxn. Oren, Bnanmnp Cnnpnononnu Hyrnn, ponncx n cene
Homnnono Tnepcxo onacrn; mart, Mapnx Hnanonna Hyrnna (n ennuecrne Benomona), n cocenem cene 3apeute.
Ponrenn Bnanmnpa Bnanmnponnua nepeexann n Hennnrpa ns Tnepcxo onacrn n xonne 1940-x roon. Oa ymepnn
or paxa, mart n nauane 1999 roa, oren 2 anrycra 1999 roa.
B.B. Hyrnn nocne oxonuannx cpene mxont n 1970 roy nocrynnn na mexynaponoe orenenne mpnnuecxoro
]axyntrera Hennnrpacxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera, xoropt oxonunn n 1975 roy. 3arem oxonunn
mocxoncxym nyxronunym Btcmym mxony KIF n tn nanpannen na cnyxy n Hennnrpacxoe ynpannenne KIF.
B 19811987 roax paoran n IP. Horom nepnyncx n Hennnrpa. Paoran no cnoe ocnonno cnennantnocrn
corpynnx KIF (nononxonnnx) n Hennnrpacxom ynnnepcnrere. 3arem c max 1990 roa conernnx npecearenx
Henconera Anaronnx Couaxa, c xoroptm nosnaxomnncx eme yuact n HIV. Bnanmnp Hyrnn 12 nmnx 1991 roa tn
nasnauen npecearenem Komnrera no nnemnnm cnxsxm m+pnn Canxr-Herepypra (KBC). B 1992 roy samecrnrenem
m+pa Canxr-Herepypra c coxpanennem nocra npecearenx KBC. B +ror nepno Hyrnn cnnsnncx c pyrnm samom
Couaxa Anaronnem uyacom.


Hyrnn na xopane

B mae 1995 roa Hyrnn nosrnannn Canxr-Herepyprcxoe pernonantnoe orenenne omecrnenno-nonnrnuecxoro
nnxennx Ham om Poccnx. Bmecre c Anexceem Kypnntm Bnanmnp Hyrnn sannmancx nsnparentno xamnanne
Anaronnx Couaxa no ntopam na nocr ryepnaropa Herepypra. Hocne nopaxennx Couaxa na ntopax Hyrnn ymen
n orcranxy co cnonx nocron n npannrentcrne Canxr-Herepypra n nonyunn npnrnamenne or ynpannxmmero enamn
Hpesnenra Pu H. Foponna crart ero samecrnrenem.
Vxasom npesnenra Entnnna or 26 mapra 1997 roa Hyrnn tn nasnauen samecrnrenem pyxononrenx
Amnnncrpannn Hpesnenra Pu nauantnnxom Inannoro xonrpontnoro ynpannennx amnnncrpannn Hpesnenra Pu.
25 max 1998 roa tn nasnauen nepntm samecrnrenem pyxononrenx Amnnncrpannn Hpesnenra Pu. Vxasom
Entnnna 25 nmnx 1998 roa tn nasnauen npexropom ueepantno cnyxt esonacnocrn Poccnn (uCF).
Hn]opmannonnte arenrcrna 27 noxpx 1998 roa pacnpocrpannnn saxnnenne npexropa uCF B.B. Hyrnna no
nonoy nynnxannn orxptroro nnctma F. Fepesoncxoro o xxot roronnnmemcx na nero noxymennn n npnuacrnocrn x
+romy corpynnxon uCF. Hyrnn n pesxo ]opme ornepr +rn onnnennx.
B rocrnnnne P+nccon-Cnanxncxax 9 ]enpanx 1999 roa npomna rpannnonnax nepemonnx narpaxennx
noenrene exeronoro xonxypca Hpo]nnt roa. Hononnnct nrorn 1998 roa. B xmpn xonxypca nxonnn 216
neymnx xypnanncron n anannrnxon Poccnn. B nomnnannn Honnrnx roa nepnoe mecro sanxn npemtep-mnnncrp
Enrenn Hpnmaxon. Bropoe mecro c neontmnm orptnom Rpn Hyxxon. Tperte mecro c samerntm orptnom
Ipnropn nnnncxn, uerneproe mecro Fopnc Fepesoncxn. Entnnn oxasancx na ecxrom mecre. B nomnnannn
Pernonantnt nnep nepnoe mecro sanxn Hyxxon, Anexcanp Heet oxasancx na nocemnanarom mecre. Bnanmnp
Hyrnn, nnepnte noxnnnmncx n cnncxax 50 nanonee snaunrentntx exrene, sanxn enxroe mecro no nomnnannn
Boennt npo]nnt n nanart nxroe no nomnnannn Hpo]nnt unnonnnxa.
npexrop uCF Hyrnn tn nasnauen 29 mapra 1999 roa raxxe cexperapem Conera esonacnocrn Pu nmecro
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ynonennoro renepana Hnxonax Fopmxn.
3 anrycra 1999 roa cocroxnact ncrpeua Entnnna c Hyrnntm. Bnanmnp Bnanmnponnu ncnomnnan: Fopnc
Hnxonaennu npnrnacnn menx x cee n cxasan, uro y nero ecrt nex npenoxnrt mne nocr npemtep-mnnncrpa, rontxo on
onxen eme neperonopnrt co Crenamnntm. ne ocoenno ynnnncx. Vxe tno nonxrno, uro nce x romy ner. nmem
n nny ne moe nasnauenne, a cnxrne Crenamnna. Entnnn ne cnpamnnan, cornacen nn x crart npemtepom nnn ner. On
nnmt cxasan, uro npnnxn pemenne ornocnrentno Crenamnna.
Vxe 9 anrycra Entnnn nonncan yxast o orcranxe Crenamnna, o cosannn onxnocrn rpertero samecrnrenx
npemtep-mnnncrpa n o nasnauennn na +ror nocr Hyrnna. Emy npesnenr nopyunn npemenno ncnonnxrt oxsannocrn
rnant npannrentcrna.
16 anrycra Hyrnn tn yrnepxen Iocyapcrnenno ymo npemtep-mnnncrpom. Iasera Mocxoncxn xomcomonen
coomana: Ftno xax-ro neneceno n axe nemnoro cxyuno. 3naxomax enyraram o ocxomnnt nponeypa yrnepxennx
nonoro npemtep-mnnncrpa tna nonnocrtm nnmena sannmarentnocrn n nnrpnrn, xorx cam Bnanmnp Hyrnn nponsnen
na mnornx enyraron onontno npnxrnoe nneuarnenne, rax xax on uecrno orneuan, uro ne snaer orneron na mnorne nx
nonpoct.
20 oxrxpx Hyrnn nocernn Cenepnt Kanxas. On nooeman ueuencxomy napoy +xonomnuecxym n ]nnanconym
nomomt, no rontxo nocne roro, xax yyr ynnuroxent annrt, reppopnsnpymmne nacenenne pecnynnxn.
24 noxpx Hyrnn orxptro ntcxasancx n noepxxy nsnparentnoro noxa Enncrno, uro npornnopeunno
saxonoarentcrny, npeycmarpnnanmemy nenmemarentcrno ncnonnnrentno nnacrn n nsnparentnym xamnannm
saxonoarentno nnacrn.
Entnnn 22 exapx ntsnan x cee Hyrnna n coomnn emy o cnoem namepennn ocrannrt npesnenrcxn nocr. On
onncx or Hyrnna cornacnx samennrt ero na nocry Hpesnenra Pu.
31 exapx nepnt Hpesnenr Pu Entnnn ymen n orcranxy, ne oxnaxct xonna cnonx nonnomoun. On nonncan
yxas o nosnoxennn oxsannocre Hpesnenra Pu na Hpecearenx npannrentcrna Pu B.B. Hyrnna. B +ror ent
Bnanmnp Hyrnn nonncan cno nepnt yxas n xauecrne n.o. Hpesnenra Pu: o noxnsnenno nenpnxocnonennocrn
Fopnca Entnnna n ycnonnxx ero xnsnn n oxpant. Hmmynnrer pacnpocrpanxncx n na nnxamnx unenon cemtn
Entnnna. Mnxann Honropannn nncan no +romy nonoy: Cmaunt nnenox nonoro npesnenra n Koncrnrynnm nepntm
yxasom o rapanrnxx Entnnny c omouanamn moxno tno cnncart na neoxonmocrt nnarnrt cemte no cueram sa
craryc nacnennxa. Mnorne nocneymmne marn, moxnponanmne Poccnm, no pasntm npnsnaxam roxe oxcnxnn
sanoxnnuecrnom Hyrnna.
Bcxope noxnnncx anexor:
Hepnt yxas Hennna: O mnpe. Hepnt yxas Hyrnna: O Fope.
Xypnanncrxa Enena Tperyona ncnomnnana: Kax rontxo Entnnna yronopnnn noart n orcranxy n Hyrnn npncrynnn
x ncnonnennm oxsannocre npesnenra, paora xpemnencxo npecc-cnyxt cpasy xe panxantno nsmennnact. Hont
npecc-cexperapt npesnenra Anexce Ipomon c roronnocrtm pocnncx ncnonnxrt nernacnte ycranonxn cmennnmerocx
pyxonocrna: exenenno npaxrnxo n Kpemne crano nnmenne xypnanncron axxpenrannn sa xpnrnuecxne nnn axe
npocro sa neocrarouno noxntnte crartn o Hyrnne.
Btopt Hpesnenra Poccnn cocroxnnct 26 mapra 2000 roa, n nm, esycnonno, cran crannennnx Entnnna B.B.
Hyrnn (52,94 % ronocon nsnparene, npnnxnmnx yuacrne n ronoconannn). Entnnn nnmer n cnonx nocnomnnannxx:
Hena co cnonm ctnom, monm nnyxom Bantxo, xoropomy na c nononnno roa, xonna 26 mapra ronoconart na
nsnparentnt yuacrox. Tam Bantxa, nannenan na 3axon o ntopax, cran rpomxo rpeonart, urot nce ronoconann sa
Hyrnna. A xora oxnnnn pesyntrart, mama Hena cxasana emy: Cmorpn, rno xannar noenn. 3naemt, xem on
renept yer paorart? 3nam, cxasan Banx. Entnnntm.
Hepemonnx ncrynnennx n onxnocrt (nnayrypannx) nonoro npesnenra cocroxnact n Kpemne 7 max. Bacnnn
Ca]ponuyx nncan n rasere Conercxax Poccnx: Ho cnoe nomnesnocrn +ra nepemonnx npenocxonna camte ntmnte
nenuannx na napcrno nnn nosneennx na rpon anrycremnx oco Cpenenexontx. Bo ncxxom cnyuae, n noneme
ncropnn mt ne nanmann raxnx nepemonn nn n Amepnxe, nn n Enpone, nn n Asnn, nn, rem onee, n A]pnxe.
Hpnneenne Hyrnna x npncxre no cnoe cnmnonnxe cxope nanomnnano nosneenne na rpon monapxa, nexenn
ncrynnenne n onxnocrt emoxparnuecxn nspannoro npesnenra.
pyroro mnennx tna ]pannyscxax rasera unrapo: Hont xosxnn Kpemnx nponen nepemonnm cnoe
nnayrypannn co cnocrnenno emy noenno cxpomnocrtm, xoropax n nocnenne mecxnt crana ]npmenno mapxo
Hyrnna. Btcrynnenne camoro Hyrnna tno naxonnuntm n emxnm, n nem ne tno neocxasannocre, nce n nem tno
ntpaxeno xcno n uerxo, uro samerno xonrpacrnponano c coepxannem peue +pt Entnnna. Osaaunnaer nnmt
ymonuanne ueuencxo nponemt.
B 2008 roy nontm Hpesnenrom Pu tn nspan mnrpn Anarontennu Meneen, xoropt nasnaunn Hyrnna
npemtep-mnnncrpom.

HPE3HEHT Pm
MHTPHH AHATOALEBHH MEBEEB
(ponncn n 1965 roy)
Ctn Anaronnx A]anactennua Meneena, npo]eccopa Hennnrpacxoro rexnonornuecxoro nncrnryra nmenn
Henconera (ymep n 2004 roy), n Rnnn Bennamnnonnt (ennutx ]amnnnx Banomnnxona), ]nnonora (npenoanana n
Hearornuecxom nncrnryre nmenn A.H. Iepnena, nosxe paorana +xcxypconoom n mysee). Hpexn orna nponcxonnn
ns Kypcxo ryepnnn, npexn no nnnnn marepn ns Fenropocxo onacrn.
mnrpn ponncx 14 cenrxpx 1965 roa n Hennnrpae. Enncrnennt peenox n cemte. Cemtx xnna n paone
Kynunno na oxpanne ropoa. Oxonunn n 1987 roy mpnnuecxn ]axyntrer Hennnrpacxoro rocyapcrnennoro
ynnnepcnrera n n 1990 roy acnnpanrypy HIV.
C 1988 roa npenoanan rpaxancxoe n pnmcxoe npano na mpnnuecxom ]axyntrere HIV. Onn ns anropon
mnoroxparno nepensananmerocx rpexromnoro yuennxa Ipaxancxoe npano no peaxnne A.H. Cepreena n R.K.
Toncroro, nanncan nx nero uertpe rnant (no rocyapcrnenntm n mynnnnnantntm npenpnxrnxm, xpenrntm n
pacuerntm oxsarentcrnam, rpancnoprnomy npany, annmenrntm oxsarentcrnam). Hpexparnn npenoananne n 1999
roy ns-sa nepeesa n Mocxny.
B 19901995 roax conernnx npecearenx Hennnrpacxoro ropocxoro conera Anaronnx Couaxa, +xcnepr
Komnrera no nnemnnm cnxsxm m+pnn Canxr-Herepypra, ro ecrt nenocpecrnennt nounnennt B.B. Hyrnna. B
Cmontnom Meneen sannmancx paspaorxo n o]opmnennem cenox, oronopon n pasnnuntx nnnecrnnnonntx
npoexron. Hpomen craxnponxy n Bnennn no nonpocam mecrnoro camoynpannennx.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Meneen n Hyrnn

B 1999 roy nasnauen samecrnrenem pyxononrenx annapara npannrentcrna Poccncxo ueepannn mnrpnx
Kosaxa. B 19992000 roax samecrnrent pyxononrenx Amnnncrpannn Hpesnenra Poccncxo ueepannn;
nosrnannxn npentopnt mra B.B. Hyrnna. B 20002001 roax npecearent Conera npexropon OAO
Iasnpom, n 2001 roy samecrnrent npecearenx Conera npexropon OAO Iasnpom, c nmnx 2002 roa
npecearent Conera npexropon OAO Iasnpom.
B 20002003 roax nepnt samecrnrent pyxononrenx Amnnncrpannn Hpesnenra Poccncxo ueepannn. C
oxrxpx 2003 roa no noxpt 2005 roa pyxononrent Amnnncrpannn Hpesnenra Pu. 14 noxpx 2005 roa
nasnauen nepntm samecrnrenem Hpecearenx Hpannrentcrna Pu.
B 2008 roy mnrpn Anarontennu Meneen tn nspan Hpesnenrom Pu.

Вам также может понравиться