Serbia Polnnn

BIBLIOTEKA SEJMOWA
KONSTYTUCJE ŚWIATA
KONSTYTUCJA
Republiki Serbii
УСТАВ
РЕПУБЛИКЕ СРБИЈЕ
Tłumaczenie z języka serbskiego i wstęp

Ewa Bujwid-Kurek
WYDAWNICTWO SEJMOWE
Warszawa 2018
Seria: Konstytucje Świata
Konstytucja Republiki Serbii
Weryfikacja naukowa: Wiesław Staśkiewicz

Redakcja: Wiesław Staśkiewicz, Joanna Tatur
Projekt graficzny: Darek Kondefer
© Copyright by Kancelaria Sejmu 2018
Biblioteka Sejmowa
ul. Wiejska 4/6/8, 00‍‑902 Warszawa
e‍‑mail: biblioteka@sejm.gov.pl
Druk: AKCYDENS S.J.
ISBN: 978-83-7666-562-7
Spis treści
Wstęp Ewa Bujwid-Kurek�� 7
Konstytucja Republiki Serbii z dnia 30 września 2006 roku

Preambuła�� 29
Rozdział I. Naczelne zasady Konstytucji�� 31
Rozdział II. Prawa i wolności człowieka oraz mniejszości�� 37
Część 1. Podstawowe zasady�� 37
Część 2. Prawa i wolności człowieka�� 39
Część 3. Prawa mniejszości narodowych�� 59
Rozdział III. System ekonomiczny i finanse publiczne�� 65
Część 1. System ekonomiczny�� 65
Część 2. Finanse publiczne�� 68
Rozdział IV. Zakres uprawnień Republiki Serbii�� 71
Rozdział V. Organizacja władz�� 75
Część 1. Zgromadzenie Narodowe�� 75
Część 2. Prezydent Republiki�� 82
Część 3. Rząd�� 86
Część 4. Administracja państwowa�� 92
Część 5. Obrońca Obywatela�� 93
Część 6. Siły zbrojne Serbii�� 94
Część 7. Sądy�� 95
Część 8. Najwyższa Rada Sądownicza�� 99
Część 9. Prokuratura�� 100
Rozdział VI. Sąd Konstytucyjny�� 107
Rozdział VII. Organizacja terytorialna�� 115
Część 1. Autonomia prowincji i samorząd lokalny�� 115
Część 2. Prowincje autonomiczne�� 117
Część 3. Samorząd lokalny�� 120
Rozdział VIII. Konstytucyjność i legalność�� 125
Rozdział IX. Zmiana Konstytucji�� 131
Rozdział X. Postanowienia końcowe�� 135
KONSTYTUCJA
REPUBLIKI SERBII
Uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w Belgradzie
w dniu 30 września 2006 roku
Zatwierdzona w referendum republikańskim
w dniach 28–29 października 2006 roku
Ogłoszona w dzienniku urzędowym Republiki Serbii
„Službeni glasnik RS”, Nr 98 z 10 listopada 2006 roku
Publikowany tekst konstytucji jest zgodny ze stanem prawnym

na dzień 1 stycznia 2018 roku
26
УСТАВ
РЕПУБЛИКЕ СРБИЈЕ
27
PREAMBUŁA
28
PREAMBUŁA
Mając na względzie państwową tradycję Narodu serbskiego i równo

uprawnienie wszystkich obywateli i wspólnot etnicznych Serbii,
mając także na względzie, że Prowincja Autonomiczna1 Kosowo
i Metochia jest częścią składową terytorium Serbii, że posiada status
zasadniczej autonomii w ramach suwerennego państwa Serbii i z tego
statusu Prowincji Autonomicznej Kosowa i Metochii wynikają kon-
stytucyjne obowiązki wszystkich organów państwowych w zakresie
reprezentowania i ochrony interesów państwowych Serbii w Kosowie
i Metochii we wszystkich wewnętrznych i zagranicznych stosunkach
politycznych,
obywatele Serbii uchwalają
KONSTYTUCJĘ REPUBLIKI SERBII
1
Oryg. Покрајинa.
29
NACZELNE ZASADY
KONSTYTUCJI
30
Rozdział pierwszy
NACZELNE ZASADY
KONSTYTUCJI
Republika Serbii
Artykuł 1
Republika Serbii jest państwem Narodu serbskiego i wszyst‑
kich obywateli, którzy w niej żyją, jest oparta na rządach prawa
i sprawiedliwości społecznej, zasadach demokracji obywatelskiej,
prawach i wolnościach człowieka i mniejszości narodowych oraz
przywiązana do zasad i wartości europejskich.
Podmiot suwerenności
Artykuł 2
Suwerenność pochodzi od obywateli, którzy ją sprawują w formie
referendum, inicjatywy ludowej i poprzez swoich przedstawicieli
wybranych w wolnych wyborach.
Żaden organ państwowy, organizacja polityczna, grupa ani jednostka
nie może zawłaszczać obywatelskiej suwerenności, ani ustanawiać
władz wbrew swobodnie wyrażonej woli obywateli.
Rządy prawa
Artykuł 3
Rządy prawa są fundamentalną zasadą Konstytucji, a ich podstawą
są niezbywalne prawa człowieka.
Rządy prawa realizowane są poprzez wolne i bezpośrednie wybory,
konstytucyjne gwarancje praw człowieka i mniejszości narodowych,
podział władzy, niezależną władzę sądowniczą oraz podporząd‑
kowanie władz Konstytucji i ustawom.
31 Rozdział pierwszy NACZELNE ZASADY KONSTYTUCJI

Podział władzy
Artykuł 4
Porządek prawny stanowi jedność.
System rządów opiera się na podziale władz na ustawodawczą,
wykonawczą i sądowniczą.
Relacje pomiędzy trzema władzami opierają się na równowadze
i wzajemnej kontroli.
Władza sądownicza jest niezależna.
Partie polityczne
Artykuł 5
Gwarantuje się oraz uznaje rolę partii politycznych w demokra‑
tycznym wyrażaniu politycznej woli obywateli.
Tworzenie partii politycznych nie podlega ograniczeniom.
Zakazana jest działalność partii politycznych, która jest ukierunkowa‑
na na burzenie porządku konstytucyjnego, łamanie zagwarantowanych
praw człowieka, praw mniejszości narodowych lub wywoływanie
nienawiści na tle rasowym, narodowym czy wyznaniowym.
Partie polityczne nie mogą bezpośrednio sprawować władzy ani jej
swojej kontroli podporządkować.
Zakaz konfliktu interesów

Artykuł 6
Nikt nie może sprawować funkcji państwowej ani publicznej, która
pozostaje w konflikcie z pełnionymi przez niego innymi funkcjami
publicznymi, pracą zawodową lub interesami prywatnymi.
Konflikt interesów i odpowiedzialność za jego naruszanie określa
Konstytucja i ustawa.
Herb, flaga i hymn

Artykuł 7
Republika Serbii posiada swój herb, flagę i hymn.
Konstytucja REPUBLIKI SERBII 32

Herb Republiki Serbii stosowany jest jako Herb Wielki i Herb Mały.
Istniejąca flaga Republiki Serbii jest stosowana jako Flaga Naro‑
dowa i Flaga Państwowa.
Hymnem Republiki Serbii jest wzniosła pieśń ”Боже правде”2.
Wygląd i wykorzystanie herbu, flagi i hymnu określa ustawa.
Terytorium i granice
Artykuł 8
Terytorium Republiki Serbii jest jednolite i niepodzielne.
Granica Republiki Serbii jest nienaruszalna i może ulec zmianie
w drodze procedury przewidzianej dla zmiany Konstytucji.
Stolica
Artykuł 9
Stolicą Republiki Serbii jest Belgrad.
Język i pismo
Artykuł 10
W Republice Serbii językiem urzędowym jest język serbski,
a urzędowym alfabetem cyrylica.
Urzędowe posługiwanie się innymi językami i alfabetami określa
ustawa uchwalona zgodnie z Konstytucją.
Świeckość państwa
Artykuł 11
Republika Serbii jest państwem świeckim.
Kościoły i wspólnoty wyznaniowe są oddzielone od państwa.
Żadna z religii nie może być uznana za religię państwową ani
obowiązującą.
2
„Sprawiedliwy Boże”.

Autonomia prowincji i samorząd lokalny
Artykuł 12
Władza państwowa ograniczona jest prawami obywatela do au‑
tonomii prowincji i do samorządu lokalnego.
Prawo obywateli do autonomii prowincji i samorządu lokalnego
podlega wyłącznie kontroli jego konstytucyjności i legalności.
Ochrona obywateli i Serbów za granicą

Artykuł 13
Republika Serbii chroni prawa i interesy swoich obywateli za granicą.
Republika Serbii rozwija i wspiera relacje Serbów, którzy mieszkają
za granicą z krajem ojczystym.
Ochrona mniejszości narodowych

Artykuł 14
Republika Serbii chroni prawa mniejszości narodowych.
Państwo gwarantuje szczególną ochronę mniejszościom narodo‑
wym w celu realizacji pełnego równouprawnienia i zachowania
ich tożsamości.
Równouprawnienie płci
Artykuł 15
Państwo gwarantuje równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz
rozwija politykę równych szans.
Stosunki międzynarodowe
Artykuł 16
Polityka zagraniczna Republiki Serbii opiera się na powszechnie
przyjętych zasadach i normach prawa międzynarodowego.

Powszechnie przyjęte zasady prawa międzynarodowego oraz raty‑
fikowane umowy międzynarodowe są częścią składową porządku
prawnego Republiki Serbii i stosowane są bezpośrednio. Ratyfi‑
kowane umowy międzynarodowe winny pozostawać w zgodzie
z Konstytucją.
Status cudzoziemca
Artykuł 17
Zgodnie z umowami międzynarodowymi cudzoziemcy posiadają
w Republice Serbii pełnię praw gwarantowanych Konstytucją
i ustawą, z wyjątkiem praw przyznanych przez Konstytucję i ustawy
wyłącznie obywatelom Republiki Serbii.

PRAWA I WOLNOŚCI
CZŁOWIEKA ORAZ
MNIEJSZOŚCI
36
Rozdział drugi
PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA

ORAZ MNIEJSZOŚCI
1. PODSTAWOWE ZASADY
Bezpośrednie wdrażanie gwarantowanych praw
Artykuł 18
Prawa człowieka i mniejszości gwarantowane w Konstytucji sto‑
suje się bezpośrednio.
Konstytucja gwarantuje i jako taka, bezpośrednio wdraża prawa
człowieka i mniejszości gwarantowane przez powszechnie akcepto‑
wane zasady prawa międzynarodowego, ratyfikowane w umowach
międzynarodowych i ustawach. Ustawa może określać sposób rea‑
lizacji tych praw jedynie, gdy wyraźnie przewiduje to Konstytucja
lub jest to niezbędne z uwagi na charakter danego prawa, przy
czym nie może ona ingerować w istotę gwarantowanego prawa.
Przepisy o prawach człowieka i mniejszości winny być interpre‑
towane na rzecz promowania wartości demokratycznego społe‑
czeństwa, z poszanowaniem obowiązujących międzynarodowych
standardów praw człowieka i mniejszości oraz praktyką instytucji
międzynarodowych czuwających nad ich wdrażaniem.
Cel konstytucyjnych gwarancji

Artykuł 19
Gwarancje niezbywalnych praw człowieka i mniejszości w Konsty‑
tucji służą ochronie godności i urzeczywistnieniu pełnej wolności
i równości każdej jednostki w praworządnym, otwartym i demo‑
kratycznym społeczeństwie opartym na zasadach rządów prawa.
37 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Ograniczenia praw człowieka i mniejszości
Artykuł 20
Prawa człowieka i mniejszości gwarantowane przez Konstytucję
mogą zostać ograniczone ustawą, o ile takie ograniczenie Kon‑
stytucja dopuszcza, i w celu oraz w zakresie niezbędnym dla reali‑
zacji przewidzianych Konstytucją ograniczeń w demokratycznym
społeczeństwie bez ingerowania w istotę gwarantowanego prawa.
Osiągnięty poziom praw człowieka i mniejszości nie może ulegać
obniżeniu.
W przypadku ograniczenia praw człowieka i mniejszości, wszystkie
organy państwowe, a szczególnie sądy, powinny brać pod uwagę
istotę ograniczanego prawa, doniosłość celu ograniczenia, naturę
i skalę ograniczeń, relację ograniczenia do jego celu, jak i to, czy
istnieje sposób, by cel ograniczenia mógł być osiągnięty środkami
w mniejszym stopniu ograniczającymi prawa.
Zakaz dyskryminacji
Artykuł 21
Wszyscy są równi wobec Konstytucji i prawa.
Każdy ma prawo do takiej samej ochrony prawnej, bez jakiejkol‑
wiek dyskryminacji.
Zabrania się wszelkiej dyskryminacji, bezpośredniej i pośredniej,
mającej jakąkolwiek podstawę, w szczególności ze względu na rasę,
płeć, przynależność narodową, przynależność społeczną, urodze‑
nie, wyznanie, polityczne i inne przekonania, status majątkowy,
kulturę, język, wiek i niepełnosprawność umysłową lub fizyczną.
Nie uważa się za dyskryminację środków specjalnych, które Repub‑
lika Serbii może wprowadzić w celu osiągnięcia pełnego równo‑
uprawnienia jednostek lub grup osób, które pozostają w nierównym
położeniu w stosunku do innych obywateli.

Ochrona praw i wolności człowieka oraz mniejszości
Artykuł 22
Każdy ma prawo do ochrony sądowej w przypadku naruszenia lub
ograniczenia praw człowieka albo mniejszości gwarantowanych
przez Konstytucję, jak i prawo do usunięcia skutków będących
ich następstwem.
W celu ochrony swoich praw i wolności gwarantowanych w Konsty‑
tucji obywatele mogą zwracać się do instytucji międzynarodowych.
2. PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA

Godność i swobodny rozwój osobowości
Artykuł 23
Godność człowieka jest nienaruszalna i wszyscy zobowiązani są do
jej poszanowania i ochrony.
Każdy ma prawo do swobodnego rozwoju swojej osobowości,
o ile nie narusza to praw innych, gwarantowanych w Konstytucji.
Prawo do życia
Artykuł 24
Życie ludzkie jest nienaruszalne.
W Republice Serbii nie ma kary śmierci.
Zabronione jest klonowanie istot ludzkich.
Nienaruszalność integralności fizycznej i psychicznej

Artykuł 25
Integralność fizyczna i psychiczna jest nienaruszalna.
Nikt nie może być poddany torturom, ani narażony na nieludzkie
czy poniżające traktowanie lub karanie, ani poddany medycznym
lub naukowym badaniom bez swobodnego wyrażenia zgody.

Zakaz niewolnictwa, poddaństwa i pracy przymusowej
Artykuł 26
Nikt nie może być przetrzymywany w niewoli lub poddaństwie.
Jakakolwiek forma handlu ludźmi jest zakazana.
Zabrania się pracy przymusowej. Wykorzystanie seksualne lub
ekonomiczne osoby, która znajduje się w niekorzystnej sytuacji,
uważa się za pracę przymusową.
Nie jest uznawana za pracę przymusową praca lub służba osoby
odbywającej karę pozbawienia wolności, o ile osoba ta wykonuje
pracę dobrowolnie i za wynagrodzeniem pieniężnym, praca lub
służba w wojsku, jak również praca albo służba podczas stanu
wyjątkowego lub stanu wojennego, o ile jest zgodna z regulacja‑
mi przewidzianymi na wypadek stanu wyjątkowego albo stanu
wojennego.
Prawo do wolności i bezpieczeństwa

Artykuł 27
Każdy ma prawo do wolności osobistej i bezpieczeństwa. Pozba‑
wienie wolności jest dopuszczalne jedynie w wypadkach i w trybie
przewidzianym ustawą.
Osobę, która została pozbawiona wolności przez organ państwo‑
wy natychmiast informuje się o powodach pozbawienia wolności
w języku dla niej zrozumiałym, o wysuniętych pod jej adresem
zarzutach, jak i o jej prawach. Ma ona prawo do natychmia‑
stowego poinformowania wskazaną przez siebie osobę o fakcie
pozbawienia wolności.
Każdy pozbawiony wolności ma prawo do odwołania się do sądu,
który jest zobowiązany do bezzwłocznego orzeczenia o zgodności
decyzji o pozbawieniu wolności z prawem, albo przywrócenia wolno‑
ści, o ile decyzja w tej sprawie podjęta została z naruszeniem prawa.
Karę pozbawienia wolności może orzec wyłącznie sąd.

Postępowanie z osobą pozbawioną wolności
Artykuł 28
Wobec osoby, która została pozbawiona wolności, powinno się
postępować humanitarnie i z poszanowaniem jej godności osobistej.
Zabrania się jakiejkolwiek przemocy wobec osoby pozbawionej
wolności.
Zabrania się wymuszania zeznań.
Prawa szczególne w przypadku aresztu i pozbawienia

wolności bez wyroku sądu
Artykuł 29
Osobie pozbawionej wolności bez wyroku sądu bezzwłocznie
oświadcza się, że ma prawo do odmowy zeznań oraz do zeznań
w obecności wskazanego przez siebie obrońcy, albo – w przypadku
braku środków finansowych na zatrudnienie obrońcy – prawo do
przydzielonego obrońcy, który udzieli pomocy bezpłatnie.
Osoba, której pozbawiono wolności bez wyroku sądu winna być
bezzwłocznie, a najpóźniej w ciągu 48 godzin, przekazana do
dyspozycji sądu odpowiedniej instancji, w przeciwnym wypadku
zostaje zwolniona.
Areszt
Artykuł 30
Osoba, wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła
przestępstwo może zostać aresztowana wyłącznie na podstawie
wyroku sądu i jedynie w przypadku, gdy jest to konieczne z uwagi
na toczące się postępowanie karne.
Jeśli nie została przesłuchana przed podjęciem decyzji o zastoso‑
waniu aresztu albo jeśli nakaz aresztowania nie został wykonany
bezpośrednio po jego wydaniu, osoba aresztowana winna być w cią‑
gu 48 godzin od momentu pozbawienia wolności doprowadzona
przed właściwy sąd, który ponownie orzeka o zastosowaniu aresztu.

Pisemną i uzasadnioną decyzję sądu o aresztowaniu doręcza się
aresztantowi najpóźniej 12 godzin od aresztowania. Decyzję
o odwołaniu od aresztu sąd podejmuje i dostarcza aresztowanemu
w ciągu 48 godzin.
Okres trwania aresztu

Artykuł 31
Okres trwania aresztu sąd ogranicza do możliwie najkrótszego
czasu, biorąc pod uwagę jego przyczyny. Areszt orzeczony decyzją
sądu pierwszej instancji trwa nie dłużej niż trzy miesiące, chyba
że sąd wyższej instancji, zgodnie z ustawą, przedłuży go o kolejne
trzy miesiące. Jeżeli w przeciągu tego okresu nie zostanie wniesione
oskarżenie, aresztowany odzyskuje wolność.
Po wniesieniu oskarżenia sąd orzeka o areszcie na najkrótszy ko‑
nieczny okres przewidziany ustawą.
Jeżeli ustaną przyczyny, dla których podjęto decyzję o aresztowa‑
niu, aresztowany zostaje zwolniony w celu obrony z wolnej stopy.
Prawo do uczciwego sądu

Artykuł 32
Każdy ma prawo do niezawisłego, bezstronnego i powołanego
ustawą sądu, który sprawiedliwie, jawnie i bezzwłocznie zdecyduje
o jego prawach i obowiązkach, zasadności podejrzeń będących po‑
wodem wszczęcia postępowania, jak i o oskarżeniu przeciw niemu.
Każdemu gwarantuje się prawo do bezpłatnego tłumacza, jeśli
nie mówi czy nie rozumie języka, który jest urzędowym językiem
postępowania sądowego oraz prawo do bezpłatnego tłumacza, gdy
jest niewidomy, niesłyszący lub niemy.
Jawność postępowania sądowego, zgodnie z ustawą, może być wy‑
łączona w toku całego postępowania sądowego albo w jego części
wyłącznie w celu ochrony interesu bezpieczeństwa narodowego,
porządku publicznego i moralności w społeczeństwie demokratycz‑
nym, jak też ochrony interesów małoletnich lub prywatności stron.

Specjalne prawa oskarżonego
Artykuł 33
Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa karnego ma pra‑
wo, by w jak najkrótszym czasie, zgodnie z ustawą, szczegółowo
i w języku dla niego zrozumiałym, być informowanym o istocie
i przyczynach postawienia zarzutów przeciwko niemu, jak i o do‑
wodach zgromadzonych przeciwko niemu.
Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa karnego ma prawo
do obrony i prawo do obrońcy wedle swego uznania, by móc się
z nim bez przeszkód komunikować, a także do posiadania odpo‑
wiedniego czasu i warunków do przygotowania obrony.
Oskarżony nie posiadający odpowiednich środków finansowych –
zgodnie z prawem – ma prawo do obrońcy z urzędu, jeśli wymaga
tego interes sprawiedliwości.
Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa karnego i stający przed
sądem ma prawo do rozpatrzenia sprawy w jego obecności i nie
może być skazany, jeżeli nie umożliwiono mu wysłuchania i obrony.
Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa karnego, ma prawo
sam lub za pośrednictwem obrońcy przedstawić dowody na swoją
korzyść, przesłuchać świadków oskarżenia i żądać, by przy zagwa‑
rantowaniu tych samych warunków, jak wobec świadków oskar‑
żenia, w jego obecności przesłuchani zostali świadkowie obrony.
Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa karnego ma prawo
do procesu sądowego bez zbędnej zwłoki.
Osobie, która jest oskarżona lub która staje przed sądem przysłu‑
guje prawo do odmowy zeznań przeciwko sobie lub swoim bliskim
oraz prawo do nie przyznawania się do winy.
Oskarżony o przestępstwo przewidziane prawem i zgodnie z nim,
posiada wszystkie prawa, które posiada każda inna osoba fizyczna,
przeciwko której prowadzone jest postępowanie za inne przestęp‑
stwo podlegające karze.

Gwarancje bezpieczeństwa w prawie karnym
Artykuł 34
Nikt nie może być uznany za winnego za czyn, który został popeł‑
niony w chwili, gdy ustawa, ani żaden akt wydany na jej podstawie
nie uznawał go za czyn karalny, nie może też być orzeczona kara,
która nie była przewidziana za popełnienie tego czynu.
Kary wymierza się zgodnie z uregulowaniami obowiązującymi
w momencie popełnienia przestępstwa, z wyjątkiem sytuacji, gdy
uregulowania późniejsze są korzystniejsze dla sprawcy. Przestęp‑
stwa karne oraz kary określa ustawa.
Każdy przeciwko komu wysunięto zarzut popełnienia przestęp‑
stwa jest uważany za niewinnego, dopóki wina nie zostanie jemu
udowodniona prawomocnym wyrokiem sądu.
Nikt nie może być ścigany ani karany za przestępstwo karne, za
które został prawomocnie uniewinniony, wobec którego wycofano
oskarżenie lub prawomocnie zakończono postępowanie. Wyrok
sądu nie może ulec zmianie na niekorzyść oskarżonego w ramach
nadzwyczajnych środków odwoławczych. Te same zasady mają
zastosowanie wobec innych czynów prawnie zabronionych.
W drodze wyjątku – zgodnie z istniejącymi regulacjami prawnymi
– dopuszcza się wznowienie postępowania, jeżeli zostały ujaw‑
nione nowe dowody o faktach, które, o ile byłyby znane w trak‑
cie postępowania sądowego, mogłyby w istotny sposób wpłynąć
na jego wynik, albo jeżeli w trakcie wcześniejszego postępowania
sądowego doszło do poważnych zaniedbań, co mogło mieć wpływ
na wynik postępowania.
Nie podlega przedawnieniu ściganie oraz wykonanie kary za
zbrodnie wojenne, ludobójstwo i działania przeciw ludzkości.
Prawo do oczyszczenia z zarzutów i zadośćuczynienia

Artykuł 35
Każdy bezpodstawnie i niezgodnie z prawem pozbawiony wolno‑
ści, aresztowany lub skazany za popełnienie przestępstwa karnego,

ma prawo do oczyszczenia z zarzutów i zadośćuczynienia za
krzywdy doznane od Republiki Serbii oraz do innych uprawnień
określonych ustawą.
Każdy ma prawo do materialnego lub niematerialnego zadość‑
uczynienia za krzywdy wyrządzone bezprawnym lub niewłaś‑
ciwym działaniem organu państwowego, organu wykonującego
funkcje władzy publicznej, organu prowincji autonomicznej lub
samorządu lokalnego.
Ustawa określa warunki, na podstawie których strona może do‑
chodzić zadośćuczynienia bezpośrednio od podmiotu, który wy‑
rządził tę szkodę.
Prawo do równej ochrony praw i do środków ochrony prawnej

Artykuł 36
Gwarantuje się równe prawa przed sądem i innymi organami
państwowymi, organami wykonującymi władzę publiczną, orga‑
nami prowincji autonomicznej i jednostek samorządu lokalnego.
Każdy ma prawo do odwołania lub innych środków ochrony praw‑
nej przeciwko każdej decyzji dotyczącej jego praw, obowiązków
lub prawnie chronionych interesów.
Prawo do bycia podmiotem prawa

Artykuł 37
Każdy wyposażony jest w zdolność prawną.
Po osiągnięciu pełnoletności każdy może decydować o swoich
prawach i obowiązkach. Pełnoletność osiąga się po ukończeniu
osiemnastego roku życia.
Każdy swobodnie może wybrać i wykorzystywać swoje imiona
i imiona swoich dzieci.

Prawo do obywatelstwa
Artykuł 38
Nabycie i utratę obywatelstwa Republiki Serbii reguluje ustawa.
Obywatel Republiki Serbii nie może zostać wydalony z kraju,
pozbawiony obywatelstwa ani pozbawiony prawa do jego zmiany.
Każde dziecko urodzone w Republice Serbii ma prawo do oby‑
watelstwa Republiki Serbii, chyba że spełnia ono warunki do
otrzymania obywatelstwa innego kraju.
Wolność przemieszczania się

Artykuł 39
Każdy ma prawo do swobodnego przemieszczania się i zamiesz‑
kiwania na terytorium Republiki Serbii, do jej opuszczenia i do
powrotu.
Wolność przemieszczania się, zamieszkiwania i prawo do opusz‑
czenia Republiki Serbii może być ograniczona ustawą, gdy wy‑
maga tego postępowanie karne, ochrona porządku publicznego
i pokoju społecznego, zapobieżenie rozprzestrzenianiu się chorób
zakaźnych lub obrona Republiki Serbii.
Wjazd obcokrajowców do Republiki Serbii i ich pobyt na jej
terytorium określa ustawa. Obcokrajowiec może być wydalony
wyłącznie na podstawie decyzji uprawnionego organu, w ustawowo
przewidzianym trybie, o ile zagwarantowano mu wystarczający czas
na wniesienie odwołania od tej decyzji, i jedynie do kraju, w którym
nie grozi mu prześladowanie ze względu na przynależność rasową,
płeć, wyznanie, przynależność narodową, obywatelstwo, przyna‑
leżność do określonej grupy społecznej, ze względu na poglądy
polityczne oraz gdy nie istnieje zagrożenie poważnego naruszenia
jego praw gwarantowanych niniejszą Konstytucją.
Nienaruszalność mieszkania
Artykuł 40
Mieszkanie jest nienaruszalne.

Nikt nie może bez pisemnej zgody sądu wejść do obcego miesz‑
kania lub do innych pomieszczeń wbrew woli ich posiadacza ani
dokonywać ich przeszukiwania. Posiadacz mieszkania i innych
pomieszczeń ma prawo być obecnym w czasie przeszukania, bądź
reprezentowanym przez swojego pełnomocnika w obecności dwóch
pełnoletnich świadków. Jeśli posiadacz lub jego przedstawiciel
nie są obecni, przeszukanie może odbyć się w obecności dwóch
pełnoletnich świadków.
Bez zgody sądu wejście do obcego mieszkania lub do innych
pomieszczeń oraz dokonanie przeszukania bez obecności świad‑
ków dozwolone jest w drodze wyjątku i w trybie przewidzianym
ustawą, gdy jest to niezbędne do natychmiastowego aresztowania
i zatrzymania sprawcy przestępstwa lub jeżeli jest to niezbędne
dla zapobieżenia bezpośredniemu i poważnemu zagrożeniu wobec
osób lub ich własności.
Tajemnica korespondencji i innych form komunikowania

Artykuł 41
Tajemnica korespondencji i innych form komunikowania stanowi
nienaruszalne prawo.
Odstępstwo jest dozwolone wyłącznie na określony czas i na pod‑
stawie decyzji sądu oraz jeśli jest to konieczne z uwagi na prowa‑
dzone postępowanie karne lub ochronę bezpieczeństwa Republiki
Serbii w trybie przewidzianym ustawą.
Ochrona danych osobowych

Artykuł 42
Gwarantuje się prawo do ochrony danych osobowych.
Zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie i wykorzystywanie
danych osobowych podlega regulacji ustawowej.
Wykorzystywanie danych osobowych poza celami dla których
zostały zebrane jest zabronione i podlega karze przewidzianej
ustawą, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, gdy

toczy się postępowanie karne lub w celu ochrony bezpieczeństwa
Republiki Serbii.
Każdy ma prawo do informacji o danych zgromadzonych na swój
temat, zgodnie z ustawą, oraz prawo do ochrony sądowej w przy‑
padku naruszenia jego prawa.
Wolność myśli, sumienia i wyznania

Artykuł 43
Gwarantuje się wolność myśli, sumienia, przekonań i wyznania,
prawo do pozostania przy swoich przekonaniach lub wyznaniu
oraz do ich zmiany zgodnie z własną wolą.
Nikt nie jest obowiązany do ujawniania swoich przekonań reli‑
gijnych i innych przekonań.
Każdy może swobodnie praktykować swoją religię lub wyznanie
poprzez uczestnictwo w obrzędach religijnych, nabożeństwach
religijnych, nauczanie – indywidualnie lub wspólnie z innymi,
a także prywatnie lub publicznie przedstawiać swoje przekona‑
nia religijne.
Wolność praktykowania wyznania i przekonań może być ograni‑
czona ustawą wyłącznie, gdy jest to konieczne w społeczeństwie
demokratycznym w celu ochrony życia i zdrowia ludzi, moralności
społeczeństwa demokratycznego, wolności i praw obywateli zagwa‑
rantowanych Konstytucją, bezpieczeństwa i porządku publicznego
lub w celu zapobieżenia prowokowaniu lub podsycaniu nienawiści
religijnej, narodowościowej lub rasowej.
Rodzice i prawni opiekunowie mają prawo do zapewnienia dzie‑
ciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie ze swoimi
przekonaniami.
Kościoły i wspólnoty religijne

Artykuł 44
Kościoły i wspólnoty religijne są równoprawne i oddzielone
od państwa.

Kościoły i wspólnoty wyznaniowe są równoprawne i samodzielnie
decydują o swojej wewnętrznej organizacji, działalności religijnej,
praktykowaniu obrzędów religijnych, zakładaniu szkół religijnych,
instytucji socjalnych i charytatywnych i zarządzają nimi zgodnie
z ustawą.
Sąd Konstytucyjny może zakazać działalności wspólnocie reli‑
gijnej tylko i wyłącznie wtedy, jeśli jej działalność zagraża prawu
do życia, prawu do zdrowia psychicznego i fizycznego, prawom
dzieci, prawu do nietykalności osobistej i integralności rodziny,
prawu własności, bezpieczeństwu publicznemu i publicznemu
porządkowi, oraz jeśli prowokuje i podsyca nietolerancję religijną,
narodowościową lub rasową.
Klauzula sumienia
Artykuł 45
Nikt nie może być zobowiązany do pełnienia służby wojskowej
lub innej usługi z wykorzystaniem broni, jeżeli jest to sprzeczne
z jego religią lub przekonaniami.
Każdy powołujący się na klauzulę sumienia – w zakresie określo‑
nym ustawą, może być wezwany do wypełnienia obowiązku służby
wojskowej bez obowiązku noszenia broni.
Wolność myśli i wypowiedzi

Artykuł 46
Gwarantuje się wolność myśli i wypowiedzi, jak i wolność poszu‑
kiwania, odbioru i rozpowszechniania informacji i idei w formie
mówionej, pisemnej, za pośrednictwem obrazu lub w inny sposób.
Wolność wypowiedzi może być ograniczona prawem, jeśli jest
to konieczne w celu ochrony praw i wizerunku innych, ochrony
autorytetu i bezstronności sądu, ochrony zdrowia publicznego,
moralności społeczeństwa demokratycznego i bezpieczeństwa
narodowego Republiki Serbii.

Wolność deklarowania przynależności narodowościowej
Artykuł 47
Deklarowanie przynależności narodowościowej pozostaje do
swobodnego uznania.
Nikt nie jest zobowiązany do deklarowania swojej przynależności
narodowościowej.
Poszanowanie różnic
Artykuł 48
Stosując odpowiednie środki w edukacji, kulturze i informacji
publicznej, Republika Serbii sprzyja rozumieniu, uznawaniu i po‑
szanowaniu różnic ze względu na istniejące zróżnicowanie etniczne,
kulturowe, językowe lub przynależność religijną swoich obywateli.
Zakaz szerzenia nienawiści rasowych, narodowościowych

i religijnych
Artykuł 49
Każdy przejaw wywoływania i podsycania nienawiści rasowych,
narodowościowych i religijnych lub innych nierówności, nienawiści
i nietolerancji jest zabroniony i podlega karze.
Wolność mediów
Artykuł 50
Każdy ma prawo, bez potrzeby uzyskania zgody i w sposób przewi‑
dziany prawem, wydawać gazety i inne środki informacji publicznej.
Stacje telewizyjne i radiowe tworzy się w trybie przewidzianym
ustawą.
W Republice Serbii nie ma cenzury. Właściwy sąd może zapobiec
rozpowszechnianiu informacji i idei poprzez środki informacji
publicznej jedynie, gdy jest to konieczne dla społeczeństwa de‑
mokratycznego w celu uniemożliwienia nawoływania do złamania
porządku określonego w Konstytucji lub naruszenia integralności

terytorialnej Republiki Serbii, zapobieżenia podżeganiu do wojny
i zachęcaniu do bezpośredniej przemocy lub w celu zapobieżenia
szerzeniu nienawiści rasowej, narodowościowej lub religijnej, które
pobudzają dyskryminację, wrogość i przemoc.
Korzystanie z prawa do korygowania nieprawdziwych, niekomplet‑
nych lub nieprawidłowo przekazanych informacji naruszających
prawa czy interesy osoby, a także prawo do odpowiedzi na opub‑
likowane informacje reguluje ustawa.
Prawo do informacji
Artykuł 51
Każdy ma prawo być wiernie, w pełni i na czas informowany o istot‑
nych dla społeczeństwa sprawach, a środki informacji publicznej
zobowiązane są do przestrzegania tego uprawnienia.
Każdy ma prawo dostępu do danych, które są w posiadaniu organów
państwowych i organizacji, którym, zgodnie z ustawą, przekazano
uprawnienia władcze w sprawach publicznych.
Prawo wyborcze
Artykuł 52
Każdy pełnoletni obywatel Republiki Serbii posiadający zdolność
prawną ma prawo do wybierania i do bycia wybieranym.
Prawo wyborcze jest powszechne i równe, wybory są wolne i bez‑
pośrednie, a głosowanie jest tajne i realizowane osobiście.
Prawo wyborcze korzysta z ochrony prawnej określonej ustawą.
Prawo do udziału w zarządzaniu sprawami publicznymi

Artykuł 53
Obywatele mają prawo do udziału w zarządzaniu sprawami pub‑
licznymi i do równych szans w obejmowaniu stanowisk urzędni‑
czych oraz funkcji publicznych.

Wolność zgromadzeń
Artykuł 54
Obywatele mogą gromadzić się swobodnie.
Zgromadzenia w pomieszczeniach zamkniętych nie podlegają
zezwoleniu ani zgłaszaniu.
Zgromadzenia, demonstracje i inne zebrania obywateli na ot‑
wartej przestrzeni podlegają zgłoszeniu organom państwowym
zgodnie z ustawą.
Wolność zgromadzeń może być ograniczona ustawą jedynie, gdy
jest to konieczne w celu ochrony zdrowia publicznego, moralności,
praw innych lub bezpieczeństwa Republiki Serbii.
Wolność zrzeszania się

Artykuł 55
Gwarantuje się wolność politycznego, związkowego i innych form
zrzeszania się oraz prawo do pozostawania poza stowarzyszeniami.
Zgodnie z ustawą stowarzyszenia tworzy się bez wcześniejszej
zgody, poprzez dokonanie wpisu do rejestru prowadzonego przez
organ państwowy.
Zabronione są stowarzyszenia tajne i paramilitarne.
Sąd Konstytucyjny może zakazać utworzenia wyłącznie takiego
stowarzyszenia, którego działalność jest ukierunkowana na na‑
ruszenie porządku konstytucyjnego, łamanie gwarantowanych
praw człowieka i mniejszości lub wzniecanie nienawiści rasowych,
narodowościowych lub religijnych.
Sędziowie Sądu Konstytucyjnego, sędziowie, prokuratorzy, Obroń‑
ca Obywatela3, policjanci i żołnierze nie mogą należeć do partii
politycznych.
3
Odpowiednik Rzecznika Praw Obywatelskich.

Prawo do petycji
Artykuł 56
Każdy ma prawo do tego, by osobiście lub wspólnie z innymi skie‑
rować petycje i inne wnioski do organów państwowych, organizacji,
które realizują uprawnienia władcze, organów prowincji autono‑
micznych i organów jednostek samorządów lokalnych i, jeżeli o to
wnosił, do otrzymania od nich odpowiedzi.
Nikt nie może być poszkodowany z powodu przedkładanych
petycji lub wniosków.
Nikt nie może ponieść szkody z powodu spraw podnoszonych
czy to w petycji, czy też w przedłożonych wnioskach, z wyjątkiem
tych, które stanowią przestępstwo.
Prawo do azylu
Artykuł 57
Każdy cudzoziemiec zasadnie obawiający się prześladowania z po‑
wodu swojej rasy, płci, języka, wyznania, przynależności narodo‑
wościowej lub przynależności do jakieś grupy, lub z powodu swoich
politycznych przekonań, ma prawo do azylu w Republice Serbii.
Procedurę przyznania azylu określa ustawa.
Prawo do własności
Artykuł 58
Gwarantuje się pokojowe korzystanie z własności osobistej i innych
praw własności nabytych zgodnie z prawem.
Można pozbawić prawa własności albo je ograniczyć wyłącznie
w przypadku ochrony interesu publicznego określonego ustawą
i jedynie za wypłaceniem rekompensaty nie niższej niż wartość
rynkowa.
Ustawa może ograniczyć sposób korzystania z własności.

Przejęcie lub ograniczenie prawa własności w celu opłaty podatku,
innych opłat lub kar dozwolone jest tylko w zakresie określonym
ustawą.
Prawo do dziedziczenia
Artykuł 59
Gwarantuje się prawo do dziedziczenia zgodnie z ustawą.
Prawo do dziedziczenia nie może być zniesione lub ograniczone
z powodu niewywiązywania się z obowiązków publicznych.
Prawo do pracy
Artykuł 60
Każdemu gwarantuje się prawo do pracy w zakresie, jaki prze‑
widuje ustawa.
Każdy ma prawo do swobodnego wyboru wykonywanej pracy.
Wszystkie miejsca pracy powinny być dostępne dla wszystkich
na równych warunkach.
Każdy ma prawo do poszanowania godności osobistej w pracy,
bezpiecznych i zdrowych warunków pracy, niezbędnej ochrony
pracy, ograniczonego czasu pracy, dobowego i tygodniowego
odpoczynku, płatnego urlopu rocznego, sprawiedliwej zapłaty za
pracę i do prawnej ochrony w przypadku ustania stosunku pracy.
Nikt nie może się zrzec tych praw.
Kobietom, młodzieży i osobom niepełnosprawnym przysługuje
szczególna ochrona pracy i szczególne warunki pracy zgodnie
z ustawą.
Prawo do strajku
Artykuł 61
Zatrudnieni mają prawo do strajku zgodnie z ustawą i umowami
zbiorowymi.

Prawo do strajku może być ograniczone wyłącznie ustawą, z uwagi
na naturę i rodzaj wykonywanej działalności gospodarczej.
Prawo do zawarcia związku małżeńskiego i równoupraw-

nienia małżonków
Artykuł 62
Każdy ma prawo do swobodnego decydowania o zawarciu związku
małżeńskiego i rozwodzie.
Małżeństwo zawiera się w wyniku swobodnego i zgodnego oświad‑
czenia woli przez mężczyznę i kobietę przed organem państwowym.
Zawarcie, trwanie i rozwód małżeństwa oparte są na równoupraw‑
nieniu mężczyzny i kobiety.
Małżeństwo, stosunki małżeńskie i rodzinne reguluje ustawa.
Związki pozamałżeńskie traktowane są na równi z małżeństwem,
zgodnie z ustawą.
Wolność decydowania o rodzicielstwie

Artykuł 63
Każdy ma prawo do indywidualnego decydowania o rodzicielstwie.
Republika Serbii podejmuje starania wspierające rodziców w pod‑
jęciu decyzji o posiadaniu dzieci i oferuje w tym zakresie pomoc.
Prawa dziecka
Artykuł 64
Dzieci korzystają z praw człowieka stosownie do swojego wieku
i dojrzałości emocjonalnej.
Każde dziecko ma prawo do własnego imienia, wpisu do rejestru
urodzeń, prawo do wiedzy o swoim pochodzeniu i prawo do
ochrony swojej tożsamości.

Dzieci podlegają ochronie przed psychicznym, fizycznym, eko‑
nomicznym i jakimkolwiek innym wykorzystywaniem lub wy‑
rządzaniem im krzywdy.
Dzieci urodzone w związku pozamałżeńskim mają takie same
prawa jak dzieci urodzone w związkach małżeńskich.
Prawa dzieci i ich ochronę reguluje ustawa.
Prawa i obowiązki rodziców

Artykuł 65
Rodzice mają prawo i obowiązek utrzymywać, wychowywać
i kształcić swoje dzieci, i w tym zakresie są równouprawnieni.
Wszystkie lub poszczególne prawa mogą być, zgodnie z ustawą
– jednemu lub obydwojgu rodzicom – odebrane lub ograniczone
wyłącznie na podstawie orzeczenia sądu, jeśli jest to w najlepiej
pojętym interesie dziecka.
Szczególna ochrona rodziny, matki, rodzica samotnie wycho-

wującego dziecko i dziecka
Artykuł 66
Rodzina, matka, rodzic samotnie wychowujący dziecko oraz
dziecko w Republice Serbii korzystają ze specjalnej ochrony
określonej ustawą.
Matce, przed i po porodzie, przysługuje specjalna opieka i ochrona.
Specjalna ochrona przysługuje dzieciom, o które nie troszczą się
rodzice i dzieciom, które są opóźnione w rozwoju psychicznym
lub fizycznym.
Dzieci nie mające ukończonego 15 roku życia nie mogą być za‑
trudniane, ani też, jeśli nie ukończyły 18 roku życia, nie mogą
pracować w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub moralności.

Prawo do pomocy prawnej
Artykuł 67
Każdemu, na zasadach określonych ustawą, gwarantuje się prawo
do pomocy prawnej.
Pomocy prawnej udzielają kancelarie adwokackie jako autono‑
miczna i niezależna służba prawna oraz biura pomocy prawnej
utworzone w jednostkach samorządu lokalnego zgodnie z ustawą.
Ustawa określa, w jakich przypadkach pomoc prawna jest bezpłatna.
Ochrona zdrowia
Artykuł 68
Każdy ma prawo do ochrony swojego zdrowia fizycznego i psy-
chicznego.
Dzieci, kobiety ciężarne, matki w trakcie urlopu macierzyńskiego,
samotnie wychowujący dzieci do 7 roku życia oraz osoby starsze
– zgodnie z ustawą – otrzymują opiekę zdrowotną ze środków
publicznych, o ile – zgodnie z ustawą – nie otrzymują pomocy
w innej formie.
Ubezpieczenie zdrowotne, ochrona zdrowia i zakładanie funduszy
zdrowotnych podlega regulacji ustawowej.
Republika Serbii wspiera rozwój zdrowia i kultury fizycznej.
Opieka socjalna
Artykuł 69
Obywatele i rodziny potrzebujące pomocy socjalnej w celu
przezwyciężenia materialno-bytowych trudności i stworzenia
warunków do zapewnienia podstawowych potrzeb życiowych,
mają prawo do opieki socjalnej, opierającej się na zasadach
sprawiedliwości społecznej, humanizmu i poszanowania god‑
ności ludzkiej.

Prawa zatrudnionych i ich rodzin do pomocy i uposażenia socjal‑
nego określa ustawa.
Zatrudnieni – zgodnie z ustawą – posiadają prawo do zasiłku
w przypadku tymczasowej niezdolności do pracy, jak też prawo
do zasiłku w przypadku tymczasowego bezrobocia.
Inwalidom, weteranom wojennym i ofiarom wojny gwarantuje się
szczególną ochronę zgodnie z ustawą.
Fundusze opieki socjalnej tworzy się zgodnie z ustawą.
Zabezpieczenie emerytalne
Artykuł 70
Zabezpieczenie emerytalne reguluje ustawa.
Republika Serbii troszczy się o ekonomiczne zabezpieczenie
emerytów.
Prawo do wykształcenia
Artykuł 71
Każdy ma prawo do wykształcenia.
Edukacja podstawowa jest obowiązkowa i bezpłatna, a szkolnictwo
średnie jest bezpłatne.
Wszyscy obywatele mają takie same warunki dostępu do kształ‑
cenia na wyższych uczelniach. Republika Serbii gwarantuje
uzdolnionym, odnoszącym sukcesy uczniom, mającym gorsze
warunki materialne, bezpłatne kształcenie na poziomie szkoły
wyższej zgodnie z ustawą.
Tworzenie szkół i uniwersytetów określa ustawa.
Autonomia uniwersytetów
Artykuł 72
Gwarantuje się autonomię uniwersytetów, szkół wyższych i in‑
stytutów naukowych.

Uniwersytety, szkoły wyższe i instytuty naukowe samodzielnie
decydują o swojej strukturze i działalności zgodnie z ustawą.
Wolność działalności naukowej i artystycznej

Artykuł 73
Twórczość naukowa i artystyczna nie podlega żadnym ograni-
czeniom.
Autorom prac naukowych i artystycznych gwarantuje się, zgodnie
z ustawą, prawa materialne i moralne.
Republika Serbii wspiera rozwój nauki, kultury i sztuki.
Zdrowe środowisko naturalne

Artykuł 74
Każdy ma prawo do życia w zdrowym środowisku naturalnym, ma
prawo być we właściwym czasie w pełni informowanym o stanie
środowiska.
Każdy, a szczególnie Republika Serbii i prowincja autonomiczna,
ponosi odpowiedzialność za ochronę środowiska naturalnego.
Każdy ma obowiązek ochrony i poprawy stanu środowiska na-
turalnego.
3. PRAWA MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH

Naczelne zasady
Artykuł 75
Osobom należącym do mniejszości narodowych, prócz praw, które
Konstytucja gwarantuje wszystkim obywatelom, zapewnia się jeszcze
prawa dodatkowe – osobiste lub zbiorowe. Prawa osobiste winny
być realizowane indywidualnie, a zbiorowe w powiązaniu z innymi,
zgodnie z Konstytucją, ustawą i międzynarodowymi umowami.

Osoby należące do mniejszości narodowych, korzystając z przyzna‑
nych im praw zbiorowych, działając zgodnie z ustawą, uczestniczą
w podejmowaniu decyzji lub sami je podejmują w sprawach do‑
tyczących ich kultury, edukacji, informacji, używania w sprawach
urzędowych swojego języka i alfabetu.
Osoby należące do mniejszości narodowych mogą, realizując prawo
do samorządności w dziedzinie kultury, edukacji, informacji, uży‑
wania w sprawach urzędowych swojego języka i alfabetu i działając
zgodnie z ustawą, wybierać rady narodowe.
Zakaz dyskryminacji mniejszości narodowych

Artykuł 76
Osobom należącym do mniejszości narodowych gwarantuje się
równość wobec prawa i równą ochronę prawną.
Zakazuje się jakiejkolwiek dyskryminacji z powodu przynależności
do mniejszości narodowej.
Nie są uważane za dyskryminujące specjalne przepisy i środki
tymczasowe, które Republika Serbii może wprowadzić w życiu
ekonomicznym, społecznym, kulturalnym i politycznym, o ile mają
na celu doprowadzenie do pełnej równości pomiędzy obywatelami
należącymi do większości a członkami mniejszości narodowych,
poprzez usunięcie bardzo niekorzystnych warunków życia, które
ich szczególnie doświadczają.
Równouprawnienie w zarządzaniu sprawami publicznymi

Artykuł 77
Członkowie mniejszości mają na takich samych zasadach, jak
pozostali obywatele prawo do udziału w zarządzaniu sprawami
publicznymi i do sprawowania funkcji publicznych.
Przy zatrudnianiu w organach państwa, instytucjach publicznych,
organach prowincji autonomicznych i jednostkach samorządowych
bierze się pod uwagę strukturę etniczną mieszkańców i odpowied‑
nio liczebną reprezentację członków mniejszości narodowych.

Zakaz przymusowej asymilacji
Artykuł 78
Przymusowa asymilacja członków mniejszości narodowych jest
zakazana.
Ochronę członków mniejszości narodowych przed jakąkolwiek
czynnością mającą na celu ich przymusową asymilację określa
ustawa.
Zabronione jest podejmowanie działań wymuszających zmiany
narodowościowego składu mieszkańców na terytorium należą‑
cym do mniejszości narodowych żyjących tradycyjnie i w dużych
zbiorowościach.
Prawo do ochrony tożsamości

Artykuł 79
Członkowie mniejszości narodowych, zgodnie z ustawą, mają prawo
do: ochrony, umacniania, pielęgnowania i publicznego wyrażania
swojej narodowości; odrębności kulturowej, etnicznej i religijnej;
do wykorzystywania swoich symboli w miejscach publicznych; do
posługiwania się swoim językiem i alfabetem; w regionach, w któ‑
rych stanowią większość ludności, organy państwowe, organizacje,
które pełnią funkcje publiczne, organy prowincji autonomicznych
i jednostki samorządu lokalnego, do prowadzenia postępowania
w ich języku; do edukacji we własnym języku w instytucjach pub‑
licznych i w instytucjach prowincji autonomicznych; do tworzenia
prywatnych placówek edukacyjnych; do używania imienia i nazwiska
we własnym języku; w środowiskach, w których stanowią więk‑
szość ludności do pisania tradycyjnych nazw lokalnych, nazw ulic,
osiedli i oznakowań topograficznych w swoim języku; do pełnego,
niezwłocznego i bezstronnego informowania w swoim języku, włą‑
czając prawo do wyrażania, przyjmowania, wysyłania i wymiany
informacji; do tworzenia własnych środków informacji publicznej.
Zgodnie z Konstytucją, ustawą oraz na podstawie aktów pra‑
wodawczych prowincji autonomicznych mogą być ustanawiane
dodatkowe prawa dla członków mniejszości narodowych.

Prawo do zrzeszania się i współpracy z rodakami
Artykuł 80
Członkowie mniejszości narodowych mogą tworzyć zrzeszenia
oświatowe i kulturowe, których działalność będą dobrowolnie
finansować.
Republika Serbii uznaje szczególną rolę zrzeszeń kulturowych
i oświatowych w realizacji praw członków mniejszości narodowych.
Członkowie mniejszości narodowych mają prawo do pielęgnowa‑
nia więzi i niezakłóconej współpracy z rodakami spoza terytorium
Republiki Serbii.
Rozwijanie ducha tolerancji

Artykuł 81
W dziedzinie edukacji, kultury i informacji Serbia kieruje się du‑
chem tolerancji i międzykulturowym dialogiem i stosuje skutecz‑
ne środki w celu wspierania wzajemnego szacunku, zrozumienia
i współpracy między wszystkimi ludźmi, którzy zamieszkują jej
terytorium, bez względu na ich tożsamość etniczną, kulturową,
językową lub wyznaniową.

SYSTEM EKONOMICZNY
I FINANSE PUBLICZNE
63
SYSTEM EKONOMICZNY
I FINANSE PUBLICZNE
64
Rozdział trzeci
SYSTEM EKONOMICZNY
I FINANSE PUBLICZNE
1. SYSTEM EKONOMICZNY
Zasady naczelne
Artykuł 82
System ekonomiczny w Republice Serbii opiera się na gospodar‑
ce rynkowej, otwartym i wolnym rynku, swobodzie działalności
gospodarczej, niezależności podmiotów gospodarczych i równości
prywatnych oraz innych form własności.
Republika Serbii jest jednolitym obszarem gospodarczym z jed‑
nolitym rynkiem towarów, pracy, kapitału i usług.
Oddziaływanie gospodarki rynkowej na ekonomiczny i socjalny
status zatrudnionych podlega regulacji poprzez dialog społeczny
związków zawodowych z pracodawcami.
Swoboda działalności gospodarczej

Artykuł 83
Gwarantuje się swobodę prowadzenia działalności gospodarczej.
Działalność gospodarcza może być ograniczona ustawą w celu
ochrony zdrowia ludzi, środowiska naturalnego i bogactw natu‑
ralnych oraz bezpieczeństwa Republiki Serbii.
Pozycja rynkowa
Artykuł 84
Wszyscy mają równy status prawny na rynku.
65 Rozdział trzeci SYSTEM EKONOMICZNY I FINANSE PUBLICZNE

Zabrania się działań, które niezgodnie z ustawą, ograniczają wolną
konkurencję, poprzez tworzenie lub nadużywanie monopolistycznej
bądź dominującej pozycji.
Uprawnienia nabyte zgodnie z ustawą dzięki inwestycjom kapita‑
łowym nie mogą ulec w drodze ustawy ograniczeniom.
Status prawny podmiotów zagranicznych na rynku jest równy
podmiotom krajowym.
Prawo własności cudzoziemców

Artykuł 85
Zagraniczne osoby fizyczne i prawne mogą nabywać własność nie‑
ruchomości zgodnie z ustawą lub umowami międzynarodowymi.
Cudzoziemcy mogą uzyskać prawo koncesji do eksploatacji bo‑
gactw naturalnych i dóbr, jak i inne uprawnienia, zgodnie z ustawą.
Równoprawność wszelkich form własności

Artykuł 86
Gwarantuje się własność prywatną, spółdzielczą i publiczną.
Własność publiczną stanowi własność państwowa, własność pro‑
wincji autonomicznych i własność jednostek samorządu lokalnego.
Wszystkie formy własności podlegają jednakowej ochronie prawnej.
Istniejąca własność społeczna przekształcona zostaje we własność
prywatną, na warunkach, w sposób i w okresie określonymi ustawą.
Środki pochodzące z zasobów publicznych winny być przydzielane
w trybie i na warunkach określonych ustawą.
Własność państwa
Artykuł 87
Bogactwa naturalne, dobra, które ustawa określa mianem pożytku
publicznego, i majątek, z którego korzystają organy Republiki Serbii

stanowią własność państwa. Własność państwową mogą stanowić
także inne dobra i prawa określone ustawą.
Osoby fizyczne i prawne mogą nabywać prawo do dóbr pożytku
publicznego na warunkach i w sposób określony w ustawie.
Bogactwa naturalne wykorzystywane są na warunkach i w sposób
określony w ustawie.
Majątek prowincji autonomicznych i jednostek samorządu lokalnego
oraz sposób jego wykorzystania i dysponowania nim określa ustawa.
Grunty
Artykuł 88
Korzystanie i dysponowanie będącymi własnością prywatną grun‑
tami rolnymi, leśnymi i gruntami pod budownictwo miejskie
nie podlega ograniczeniom.
Ograniczyć sposoby korzystania z gruntów i dysponowania nimi
może jedynie ustawa, określając warunki korzystania i dysponowania
nimi mające zapobiegać szkodom w środowisku naturalnym lub
mając na względzie ochronę praw i interesów prawnych innych osób.
Ochrona dziedzictwa
Artykuł 89
Każdy jest zobowiązany do ochrony osobliwości natury oraz na‑
ukowego, kulturowego i historycznego dziedzictwa jako dobra
wspólnego, zgodnie z ustawą.
Szczególna odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa spoczywa
na Republice Serbii, prowincjach autonomicznych i jednostkach
samorządu lokalnego.
Ochrona konsumentów
Artykuł 90
Republika Serbii chroni konsumentów.

W szczególności zabronione są działania wymierzone przeciwko
zdrowiu, bezpieczeństwu i prywatności konsumenta oraz wszelkie
nieuczciwe praktyki rynkowe.
2. FINANSE PUBLICZNE
Podatki i inne dochody
Artykuł 91
Środki, które wykorzystuje się w celu finansowania zakresu
działania4 Republiki Serbii, prowincji autonomicznych i jednostek
samorządu lokalnego, pochodzą z podatków i innych dochodów
określonych ustawą.
Obowiązek płacenia podatków i innych opłat jest powszechny
i opiera się na możliwościach płatniczych podatnika.
Budżet
Artykuł 92
Republika Serbii, prowincje autonomiczne i jednostki samorzą‑
du lokalnego dysponują własnymi budżetami uwzględniającymi
przychody i wydatki, z których finansowana jest ich działalność
wynikająca z przyznanych im kompetencji.
Ustawa określa termin, w którym budżet winien być przyjęty oraz
sposoby tymczasowego finansowania.
Realizację wszystkich budżetów kontroluje Państwowa Instytucja
Audytu.
Zgromadzenie Narodowe5 rozpatruje propozycję wykonania bu‑
dżetu na podstawie opinii Państwowej Instytucji Audytu.
4
Oryg. надлежности.
5
Oryg. Народнa скупштинa.

Dług publiczny
Artykuł 93
Republika Serbii, prowincje autonomiczne i jednostki samorządu
lokalnego mogą zaciągać dług.
Warunki i procedurę zaciągania długów określa ustawa.
Zrównoważony rozwój
Artykuł 94
Kierując się ustawą, Republika Serbii dba o zrównoważony roz‑
wój regionalny.
Narodowy Bank Serbii

Artykuł 95
Narodowy Bank Serbii jest centralnym bankiem Republiki Serbii,
jest niezależny w swoim działaniu, samodzielny i podlega nadzorowi
Zgromadzenia Narodowego, przed którym odpowiada.
Na czele Narodowego Banku Serbii stoi Gubernator wybierany
przez Zgromadzenie Narodowe.
Status Narodowego Banku Serbii określa ustawa.
Państwowa Instytucja Audytu

Artykuł 96
Państwowa Instytucja Audytu jest najwyższym organem kontroli
finansów publicznych w Republice Serbii. Jest niezależna w dzia‑
łaniu i podlega nadzorowi Zgromadzenia Narodowego, przed
którym odpowiada.
Status Państwowej Instytucji Audytu określa ustawa.

ZAKRES UPRAWNIEŃ
REPUBLIKI SERBII
70
Rozdział czwarty
ZAKRES UPRAWNIEŃ REPUBLIKI

SERBII
Kompetencje Republiki Serbii

Artykuł 97
Republika Serbii reguluje i zapewnia:
1. Suwerenność, niezależność, integralność terytorialną i bezpie‑
czeństwo Republiki Serbii, jej status międzynarodowy i stosunki
z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi;
2. Realizację i ochronę wolności i praw obywatela; konstytucyj‑
ność i praworządność; postępowanie przed sądami i innymi
organami państwowymi; odpowiedzialność i sankcje w przy‑
padku naruszenia wolności i praw obywatela gwarantowanych
w Konstytucji oraz naruszenia ustawy, aktów wykonawczych
i aktów prawodawczych o charakterze generalnym i abstrak‑
cyjnym; amnestie i ułaskawienie za czyny przestępcze;
3. Strukturę terytorialną Republiki Serbii; system samorządu
lokalnego;
4. Obronę i bezpieczeństwo Republiki Serbii i jej obywateli;
środki podejmowane na wypadek stanu nadzwyczajnego;
5. System przekraczania granicy i kontroli przewożenia towarów,
usług i ruchu osobowego przez granicę; status cudzoziemców
i zagranicznych osób prawnych;
6. Jednolity rynek; prawny status podmiotów gospodarczych; sy‑
stem prowadzenia poszczególnych działalności gospodarczych
i innych działalności; rezerwy towarowe; system monetarny,
bankowy, dewizowy i celny; stosunki ekonomiczne z zagranicą;
system relacji kredytowych z zagranicą; system podatkowy;
7. Stosunki majątkowe i zobowiązania oraz ochronę wszystkich
form własności;
71 Rozdział czwarty ZAKRES UPRAWNIEŃ REPUBLIKI SERBII

8. System w dziedzinie stosunków pracy, ochrony pracy, zatrud‑
nienia, ubezpieczeń społecznych i innych form zabezpieczenia
socjalnego; inne relacje ekonomiczne i społeczne zgodne ze
wspólnym interesem;
9. Rozwój zrównoważony; system ochrony i poprawy środowiska
naturalnego; ochronę i rozwój flory i fauny; produkcję, handel
i transport broni, substancji toksycznych, łatwopalnych, wybu‑
chowych, radioaktywnych i innych niebezpiecznych materiałów;
10. System ochrony zdrowia, ochrony socjalnej, ochrony praw
kombatantów i osób niepełnosprawnych, troski o dzieci, edu‑
kacji, kultury i ochrony dóbr kulturalnych, sportu, informacji
publicznej; system usług publicznych;
11. Kontrolę legalności zarządzania środkami przez osoby prawne;
audyt finansowy środków publicznych; gromadzenie danych
statystycznych i innych danych doniosłych społecznie;
12. Rozwój Republiki Serbii, politykę i środki mające na celu zrów‑
noważony rozwój poszczególnych regionów Republiki Serbii,
wraz z rozwojem obszarów słabo rozwiniętych; organizację
i wykorzystanie terenów; rozwój naukowo-technologiczny;
13. System i bezpieczeństwo wszelkich rodzajów transportu;
14. Święta i symbole w Republice Serbii;
15. Finansowanie wykonywanych uprawnień i obowiązków Re‑
publiki Serbii przewidzianych Konstytucją i ustawami;
16. Organizację, wykonywanie zadań oraz działalność organów
Republiki;
17. Inne interesy Republiki Serbii wynikające z Konstytucji.

ORGANIZACJA WŁADZ
73
ORGANIZACJA WŁADZ
74
Rozdział piąty
ORGANIZACJA WŁADZ
1. ZGROMADZENIE NARODOWE
Status Zgromadzenia
Artykuł 98
Zgromadzenie Narodowe jest najwyższym ciałem przedstawicielskim
i organem władzy konstytucyjnej i ustawodawczej Republiki Serbii.
Kompetencje
Artykuł 99
Zgromadzenie Narodowe:
1. Uchwala i zmienia Konstytucję;
2. Decyduje o zmianach granic Republiki Serbii;
3. Podejmuje decyzję o republikańskim referendum;
4. Ratyfikuje umowy międzynarodowe, jeśli ustawa przewiduje
ratyfikację;
5. Decyduje o wojnie i pokoju i ogłasza stan wojenny i wyjątkowy;
6. Nadzoruje pracę służb bezpieczeństwa;
7. Uchwala ustawy i inne akty prawodawcze w ramach uprawnień
Republiki Serbii;
8. Wyraża wstępną zgodę na statut prowincji autonomicznych;
9. Zatwierdza strategie obrony;
10. Uchwala plan rozwoju i zagospodarowania przestrzennego;
11. Uchwala budżet Republiki Serbii i zatwierdza sprawozdanie
z jego wykonania na podstawie projektu Rządu;
12. Decyduje o amnestii za przestępstwa karne.
75 Rozdział piąty ORGANIZACJA WŁADZ

W ramach swoich uprawnień do powoływania organów Zgro‑
madzenie Narodowe:
1. Wybiera Rząd, nadzoruje jego pracę i decyduje o wygaśnięciu
pełnomocnictw Rządu i ministrów;
2. Powołuje i odwołuje sędziów Sądu Konstytucyjnego;
3. Zgodnie z Konstytucją, wybiera przewodniczącego Najwyższego
Sądu Kasacyjnego6, prezesów sądów, Prokuratora Generalnego
Republiki, prokuratorów, sędziów i zastępców prokuratorów;
4. Wybiera i odwołuje Prezesa Narodowego Banku Serbii i nad‑
zoruje jego pracę;
5. Wybiera i odwołuje Obrońcę Obywatela i nadzoruje jego pracę;
6. Wybiera i odwołuje innych funkcjonariuszy państwowych
przewidzianych ustawą.
Zgromadzenie Narodowe pełni także inne funkcje określone
w Konstytucji i ustawach.
Skład Zgromadzenia Narodowego

Artykuł 100
Zgromadzenie Narodowe składa się z 250 deputowanych, którzy
wybierani są – zgodnie z ustawą – w wyborach bezpośrednich
i w głosowaniu tajnym.
W Zgromadzeniu Narodowym należy zapewnić, zgodnie z ustawą,
równouprawnienie i reprezentację płci i mniejszości narodowych.
Wybór deputowanych i ukonstytuowanie Zgromadzenia

Narodowego
Artykuł 101
Wybory do Zgromadzenia Narodowego zarządza prezydent Repub‑
liki 90 dni przed upływem kadencji Zgromadzenia Narodowego,
tak by wybory zostały zakończone w ciągu następnych 60 dni.
6
Naczelny Sąd Kasacyjny – nazwa ta nie znajduje odpowiednika w polskim systemie sądow‑
nictwa. Kompetencje świadczą, choć nie dosłownie, o analogii do Sądu Najwyższego w Polsce.

Pierwsze posiedzenie Zgromadzenia Narodowego otwiera Przewod‑
niczący Zgromadzenia Narodowego poprzedniej kadencji, najpóź‑
niej 30 dni od dnia ogłoszenia ostatecznych wyników wyborów.
Zgromadzenie Narodowe na pierwszym posiedzeniu potwierdza
mandaty przedstawicielskie.
Zgromadzenie Narodowe uważa się za ukonstytuowane po po‑
twierdzeniu mandatów przynajmniej 2/3 deputowanych.
Od decyzji dotyczącej potwierdzenia mandatu przysługuje od‑
wołanie się do Sądu Konstytucyjnego, który rozpatruje je w ciągu
72 godzin.
W następstwie potwierdzenia mandatu 2/3 deputowanych wygasa
kadencja Zgromadzenia Narodowego poprzedniej kadencji.
Status deputowanego
Artykuł 102
Sprawowanie mandatu deputowanego rozpoczyna się wraz z po‑
twierdzeniem mandatu przez Zgromadzenie Narodowe i trwa
cztery lata, czyli do wygaśnięcia mandatów deputowanych danej
kadencji Zgromadzenia Narodowego.
Deputowany, na warunkach określonych ustawą, może nieodwo‑
łalnie przekazać swój mandat partii politycznej, z ramienia której
został wybrany na deputowanego.
Deputowany nie może być równocześnie deputowanym do Zgroma‑
dzenia prowincji autonomicznej, ani też pełnić funkcji w organach
władzy wykonawczej i sądowniczej, ani też pełnić innych funkcji,
wykonywać prac i pełnić obowiązków, które, zgodnie z ustawą,
stanowią konflikt interesów.
Wybór, wygaśnięcie mandatu i status deputowanego określa ustawa.
Immunitet deputowanego
Artykuł 103
Deputowanemu przysługuje immunitet.

Deputowani nie ponoszą odpowiedzialności karnej lub innej za
wyrażenie opinii lub oddany głos w trakcie wykonywania mandatu
deputowanego.
Deputowany korzystający z immunitetu nie może być bez zgody
Zgromadzenia Narodowego aresztowany oraz nie może być wo‑
bec niego wszczęte postępowanie karne lub inne postępowanie,
w którym może zostać orzeczona kara pozbawienia wolności.
Deputowany zatrzymany w trakcie popełniania przestępstwa za‑
grożonego karą pozbawienia wolności powyżej 5 lat, może zostać
aresztowany bez zgody Zgromadzenia Narodowego.
Nie biegną terminy przedawnienia w postępowaniu karnym
lub postępowaniu w innych sprawach, jeżeli mają one związek
z immunitetem.
Niepowołanie się deputowanego na immunitet nie wyklucza prawa
Zgromadzenia Narodowego do utrzymania immunitetu.
Przewodniczący i zastępca przewodniczącego Zgromadze-

nia Narodowego
Artykuł 104
Zgromadzenie Narodowe większością głosów ogółu deputowanych
wybiera przewodniczącego i jednego lub więcej jego zastępców.
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego reprezentuje Zgro‑
madzenie Narodowe, zwołuje posiedzenia, przewodniczy im oraz
pełni inne zadania określone w Konstytucji, ustawie i regulaminie
Zgromadzenia Narodowego.
Procedury podejmowania uchwał w Zgromadzeniu

Narodowym
Artykuł 105
Zgromadzenie Narodowe podejmuje uchwały większością głosów
deputowanych obecnych na posiedzeniu, w którym uczestniczy
większość deputowanych.

Większością głosów ogółu deputowanych Zgromadzenie Narodowe:
1. Udziela amnestii za popełnione przestępstwa;
2. Ogłasza i decyduje o zakończeniu stanu nadzwyczajnego;
3. Ustanawia środki dopuszczające ograniczenie praw człowieka
i praw mniejszości podczas wojny i stanu wyjątkowego;
4. Uchwala ustawę, w której Republika Serbii powierza w ramach
swoich kompetencji prowincjom autonomicznym i jednostkom
samorządu lokalnego określone zadania;
5. Udziela wstępnej zgody na uchwalenie statutu prowincji
autonomicznej;
6. Uchwala Regulamin swojej pracy;
7. Uchyla immunitet deputowanym, Prezydentowi Republiki,
członkom Rządu i Obrońcy Obywatela;
8. Zatwierdza budżet i jego wykonanie;
9. Wybiera członków Rządu i decyduje o odwołaniu Rządu
i ministrów;
10. Decyduje o treści odpowiedzi na interpelacje;
11. Powołuje i odwołuje sędziów Sądu Konstytucyjnego oraz
decyduje o pozbawieniu ich mandatu sędziego;
12. Wybiera Prezesa Naczelnego Sądu Kasacyjnego, prezesów
sądów, Prokuratora Generalnego Republiki i prokuratorów
oraz podejmuje decyzję o wygaśnięciu ich pełnomocnictw;
13. Wybiera sędziów i zastępców prokuratorów zgodnie Konstytucją;
14. Wybiera i odwołuje Gubernatora Narodowego Banku Serbii,
Radę Gubernatora i Obrońcę Obywatela;
15. Wykonuje inne uprawnienia należące do Zgromadzenia
Narodowego.
Większością głosów ogółu deputowanych Zgromadzenie Naro‑
dowe uchwala ustawy, które regulują:

1. Referendum i inicjatywę ludową;
2. Korzystanie z indywidualnych i zbiorowych praw należących
do mniejszości narodowych;
3. Plan rozwoju i zagospodarowania przestrzennego;
4. Dług publiczny;
5. Terytorium prowincji autonomicznych i jednostek samorządu
lokalnego;
6. Zawieranie i ratyfikację umów międzynarodowych;
7. Inne sprawy określone w Konstytucji.
Sesje
Artykuł 106
Zgromadzenie Narodowe zbiera się w ciągu roku na dwóch se‑
sjach zwyczajnych.
Pierwsza sesja zwyczajna rozpoczyna się w pierwszym dniu robo‑
czym marca, a druga w pierwszym dniu roboczym października.
Sesja zwyczajna nie może trwać dłużej niż 90 dni.
Zgromadzenie Narodowe zbiera się na sesje nadzwyczajne na wnio‑
sek co najmniej 1/3 deputowanych, na wniosek Rządu wraz z do‑
łączonym proponowanym porządkiem obrad.
Zgromadzenie Narodowe zbiera się bez wezwania po ogłoszeniu
stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.
Prawo do przedkładania projektów ustaw

Artykuł 107
Prawo do przedkładania projektów ustaw, aktów wykonawczych
i innych aktów prawodawczych przysługuje każdemu z deputo‑
wanych, Rządowi, Zgromadzeniu prowincji autonomicznej lub co
najmniej 30 tysiącom wyborców.
Obrońca Obywatela i Bank Narodowy Serbii mają prawo przed‑
kładania ustaw w zakresie swoich kompetencji.

Referendum
Artykuł 108
Na wniosek większości deputowanych lub minimum 100 tysięcy
wyborców, Zgromadzenie Narodowe rozpisuje referendum w spra‑
wach i w zakresie swoich pełnomocnictw, zgodnie z Konstytucją
i ustawą.
Przedmiotem referendum nie mogą być obowiązki wynikające
z umów międzynarodowych, ustaw odnoszących się do praw
i wolności człowieka i mniejszości, ustawy o finansach publicz‑
nych i podatkach, budżet i sprawozdanie z wykonania budżetu,
wprowadzenie stanu nadzwyczajnego i ogłoszenie amnestii, jak
również sprawy dotyczące wyborów i zakresu uprawnień Zgro‑
madzenia Narodowego.
Rozwiązanie Zgromadzenia Narodowego

Artykuł 109
Prezydent Republiki na uzasadniony wniosek Rządu może roz‑
wiązać Zgromadzenie Narodowe.
Rząd nie może złożyć wniosku o rozwiązanie Zgromadzenia Na‑
rodowego, gdy zostało wyrażone wobec niego wotum nieufności
lub jeśli nie uzyskał on wotum zaufania.
Zgromadzenie Narodowe ulega rozwiązaniu, jeśli w okresie 90
dni od dnia jego ukonstytuowania nie było ono w stanie utwo‑
rzyć Rządu.
Zgromadzenie Narodowe nie może być rozwiązane podczas stanu
wojennego lub stanu wyjątkowego.
W przypadku zaistnienia sytuacji określonej Konstytucją Prezydent
jest zobowiązany dekretem rozwiązać Zgromadzenie Narodowe.
Rozwiązując Zgromadzenie Narodowe Prezydent jednocześnie
wyznacza datę wyborów deputowanych, mając na uwadze by wy‑
bory zostały zakończone nie później niż w ciągu 60 dni od daty
ich ogłoszenia.

Zgromadzenie Narodowe, które uległo rozwiązaniu – zgodnie
z ustawą – wykonuje tylko bieżące lub pilne zadania określone
ustawą. W przypadku ogłoszenia stanu wojennego lub wyjątko‑
wego zostają przywrócone jego wszystkie uprawnienia na okres do
zakończenia stanu wojennego albo stanu wyjątkowego.
Ustawa o Zgromadzeniu Narodowym

Artykuł 110
Winna być uchwalona ustawa o Zgromadzeniu Narodowym.
2. PREZYDENT REPUBLIKI
Status prezydenta Republiki
Artykuł 111
Prezydent Republiki Serbii jest wyrazicielem jedności państwa
Republiki Serbii.
Prerogatywy
Artykuł 112
Prezydent Republiki:
1. Reprezentuje Republikę Serbii w kraju i za granicą;
2. Ogłasza ustawy zgodnie z Konstytucją;
3. Przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu kandydata na Pre‑
miera, biorąc pod uwagę opinie przedstawicieli komitetów
wyborczych;
4. Przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu kandydatów na sta‑
nowiska przewidziane Konstytucją i ustawami;
5. Mianuje i odwołuje ambasadorów Republiki Serbii na wnio‑
sek Rządu;
6. Przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące przedstawicieli
dyplomatycznych obcych państw;

7. Dysponuje prawem łaski i przyznaje odznaczenia;
8. Wykonuje inne zadania określone w Konstytucji.
Prezydent Republiki, zgodnie z ustawą, jest przywódcą Sił Zbroj‑
nych i ustanawia stopnie, awansuje i odwołuje oficerów armii
serbskiej.
Ogłaszanie ustaw
Artykuł 113
Prezydent Republiki jest zobowiązany, nie później niż w ciągu
15 dni od dnia uchwalenia ustawy, albo najpóźniej w ciągu 7 dni,
jeżeli ustawa została uchwalona w trybie pilnym, zarządzić ogło‑
szenie ustawy lub zwrócić ustawę, wraz z pisemnym wyjaśnieniem,
Zgromadzeniu Narodowemu w celu jej ponownego rozpatrzenia.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe podejmie decyzję o ponownym
głosowaniu nad ustawą, którą Prezydent skierował do rozpa‑
trzenia, ustawa winna być uchwalona większością głosów ogółu
deputowanych.
Ustawę uchwaloną ponownie Prezydent Republiki zobowiązany
jest ogłosić.
Jeśli Prezydent Republiki nie zarządzi ogłoszenia ustawy w okreś
lonym czasie, zgodnie z Konstytucją, decyzję o jej ogłoszeniu
podejmuje przewodniczący Zgromadzenia Narodowego.
Wybór
Artykuł 114
Prezydenta Republiki – zgodnie z ustawą – wybiera się w wyborach
bezpośrednich i tajnych.
Wybory Prezydenta Republiki – zgodnie z ustawą – ogłasza prze‑
wodniczący Zgromadzenia Narodowego 90 dni przed wygaśnięciem
mandatu prezydenta Republiki tak, by wybory zostały zakończone
w ciągu 60 dni po ich ogłoszeniu.

Obejmując urząd Prezydent Republiki składa ślubowanie przed
Zgromadzeniem Narodowym w brzmieniu:
„Ślubuję, że wszystkie swoje siły poświęcę ochronie suwerenności
i nienaruszalności terytorium Republiki Serbii, włączając Koso‑
wo i Metochię jako jej część składową, jak i urzeczywistnianiu
praw i wolności człowieka i mniejszości, szanowaniu i ochronie
Konstytucji i ustaw, zapewnieniu pokoju i dobrobytu wszystkich
obywateli Republiki Serbii, i że będę sumiennie i odpowiedzialnie
wypełniać wszystkie swoje obowiązki”.
Niepołączalność funkcji
Artykuł 115
Prezydent Republiki nie może pełnić innych funkcji lub prowadzić
działalności zawodowej.
Kadencja
Artykuł 116
Kadencja Prezydenta Republiki trwa 5 lat i rozpoczyna się w dniu
złożenia ślubowania przed Zgromadzeniem Narodowym.
Jeśli koniec kadencji Prezydenta Republiki przypada na okres
stanu wojennego lub stanu wyjątkowego, ulega ona przedłużeniu
do momentu upływu 3 miesięcy od dnia zakończenia stanu wo‑
jennego czy też stanu wyjątkowego.
Nikt nie może być wybrany na Prezydenta Republiki więcej niż
dwa razy.
Mandat Prezydenta Republiki wygasa po upływie czasu, na który
został on wybrany, w przypadku złożenia rezygnacji lub odwołania
ze stanowiska.
Prezydent Republiki składa swoją dymisję na ręce przewodniczą‑
cego Zgromadzenia Narodowego.

Rezygnacja z urzędu
Artykuł 117
O swojej rezygnacji Prezydent Republiki informuje opinię publiczną
i przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego.
Mandat Prezydenta wygasa w dniu podania się do dymisji.
Złożenie z urzędu
Artykuł 118
Prezydenta Republiki odwołuje się z pełnionej funkcji w przypadku
złamania przez niego Konstytucji uchwałą Zgromadzenia Naro‑
dowego podjętą głosami co najmniej 2/3 ogółu deputowanych.
Procedurę odwołania może wszcząć Zgromadzenie Narodowe
na wniosek nie mniej niż 1/3 deputowanych.
Decyzję w sprawie naruszenia przez Prezydenta Konstytucji podej‑
muje Sąd Konstytucyjny w ciągu 45 dni od wszczęcia postępowania.
Immunitet
Artykuł 119
Prezydent Republiki korzysta z takiego immunitetu jak immunitet
deputowanego.
Decyzję w sprawie immunitetu Prezydenta podejmuje Zgroma‑
dzenie Narodowe.
Zastępstwo Prezydenta Republiki

Artykuł 120
Jeżeli Prezydent Republiki nie może wykonywać swojej funkcji lub
jeśli jego mandat wygasa przed upływem kadencji, na którą został
wybrany, zastępuje go przewodniczący Zgromadzenia Narodowego.
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego może zastępować
Prezydenta Republiki maksymalnie przez okres 3 miesięcy.

Wybory Prezydenta Republiki przewodniczący Zgromadzenia
Narodowego ogłasza i rozpisuje w taki sposób, by odbyły się
najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od chwili niemożności sprawowa‑
nia funkcji przez Prezydenta Republiki, względnie wygaśnięcia
kadencji, na którą był wybrany.
Ustawa o Prezydencie Republiki

Artykuł 121
Winna być uchwalona ustawa o Prezydencie Republiki.
3. RZĄD
Status Rządu
Artykuł 122
Rząd pełni władzę wykonawczą Republiki Serbii.
Kompetencje
Artykuł 123
Rząd:
1. Ustala i prowadzi politykę;
2. Wykonuje ustawy i inne akty prawodawcze przyjęte przez
Zgromadzenie Narodowe;
3. Wydaje rozporządzenia i inne akty prawodawcze wykonujące
ustawy;
4. Przedkłada Zgromadzeniu Narodowemu ustawy i inne akty
prawodawcze oraz przedstawia swoje stanowisko w sprawie
aktów zgłaszanych przez innych wnioskodawców;
5. Kieruje i koordynuje pracę organów państwowych oraz pełni
nad nimi nadzór;
6. Wykonuje inne zadania przewidziane Konstytucją i ustawą.

Odpowiedzialność Rządu
Artykuł 124
Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed Zgromadzeniem
Narodowym Republiki Serbii za wykonywanie ustaw i innych
aktów prawodawczych Zgromadzenia Narodowego oraz za pracę
organów administracji państwowej.
Premier i ministrowie
Artykuł 125
Rząd tworzą Premier, jeden lub więcej jego zastępców i ministrowie.
Premier prowadzi i kieruje pracą Rządu, dba o skoordynowanie
działalności politycznej Rządu, koordynuje pracę ministrów oraz
reprezentuje Rząd.
Ministrowie odpowiadają za swoją pracę i za wykonanie zadań
w ramach kompetencji swoich ministerstw przed Premierem,
Rządem i Zgromadzeniem Narodowym.
Niepołączalność funkcji
Artykuł 126
Członek Rządu nie może być deputowanym Zgromadzenia Naro‑
dowego, deputowanym w Zgromadzeniu prowincji autonomicznej,
radnym w Zgromadzeniu jednostki samorządu lokalnego, ani też
członkiem organu wykonawczego prowincji autonomicznej lub
organu wykonawczego jednostki samorządu lokalnego.
Ustawa określa inne funkcje, działania lub prywatne interesy po‑
zostające w konflikcie ze stanowiskiem członka Rządu.
Desygnowanie Rządu
Artykuł 127
Prezydent Republiki przedstawia kandydata na szefa Rządu Zgro‑
madzeniu Narodowemu, biorąc pod uwagę opinie przedstawicieli
komitetów wyborczych.

Kandydat na szefa Rządu przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu
program Rządu i proponuje jego skład.
Zgromadzenie Narodowe jednocześnie głosuje nad programem
Rządu i wyborem szefa Rządu oraz ministrów.
Rząd jest wybrany, jeżeli za jego wyborem głosowała większość
ogólnej liczby deputowanych.
Rozpoczęcie i zakończenie kadencji Rządu i ministrów

Artykuł 128
Kadencja Rządu trwa do zakończenia kadencji Zgromadzenia
Narodowego, które go wybrało.
Kadencja Rządu rozpoczyna się w dniu złożenia ślubowania przed
Zgromadzeniem Narodowym.
Kadencja Rządu ustaje wraz z upływem czasu, na który został
on powołany, uchwaleniem wobec niego wotum nieufności, roz‑
wiązaniem Zgromadzenia Narodowego, dymisją Premiera, oraz
w innych przypadkach przewidzianych Konstytucją.
Rząd, któremu wygasła kadencja, wykonuje tylko zadania określone
ustawą do czasu wyboru nowego Rządu.
Rząd, któremu wygasła kadencja, nie może wnioskować o rozwią‑
zanie Zgromadzenia Narodowego.
Pełnomocnictwa członka Rządu wygasają wraz z upływem czasu,
na jaki został wybrany, przyjęciem jego dymisji, wyrażeniem przez
Zgromadzenie Narodowe wobec niego wotum nieufności i od‑
wołaniem na wniosek Premiera przez Zgromadzenie Narodowe.
Interpelacje
Artykuł 129
Interpelację w sprawie działalności Rządu albo ministra może
wnieść co najmniej 50 deputowanych.

Rząd jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi na interpelację
w ciągu 30 dni.
Odpowiedź na interpelację udzieloną przez Rząd albo ministra,
do którego została ona skierowana, staje się przedmiotem debaty
Zgromadzenia Narodowego zakończonej głosowaniem.
Po przyjęciu odpowiedzi Zgromadzenie Narodowe kontynuuje
prace zgodnie z przyjętym porządkiem obrad.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe w głosowaniu nie przyjmie od‑
powiedzi Rządu lub członka Rządu, przystępuje do głosowania
w sprawie wotum nieufności dla Rządu albo członka Rządu, o ile
wcześniej – po nieprzyjęciu odpowiedzi na interpelację Premier
lub członek Rządu nie złoży dymisji.
Problem podnoszony w interpelacji nie może być ponownie przed‑
miotem obrad wcześniej niż po upływie 90 dni.
Wotum nieufności wobec Rządu albo poszczególnych człon-

ków Rządu
Artykuł 130
Głosowania o wotum nieufności dla Rządu lub poszczególnych
członków Rządu może zażądać co najmniej 60 deputowanych.
Wniosek o głosowanie wotum nieufności dla Rządu lub po‑
szczególnych ministrów Zgromadzenie Narodowe rozpatruje
na najbliższym posiedzeniu, nie wcześniej jednak niż po upływie
5 dni od dnia zgłoszenia wniosku. Po zakończeniu dyskusji nad
wnioskiem przeprowadza się głosowanie.
Zgromadzenie Narodowe przyjmuje wniosek o wotum nieufno‑
ści dla Rządu albo wobec członka Rządu, jeśli za tym wnioskiem
głosowała więcej niż połowa ogółu deputowanych.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe wyraziło wotum nieufności dla
Rządu, Prezydent Republiki wszczyna procedurę powołania no‑
wego Rządu. Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie wybierze nowego
Rządu w okresie 30 dni od przyjęcia wotum nieufności, Prezydent

Republiki ma obowiązek rozwiązać Zgromadzenie Narodowe
i rozpisać wybory.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe przyjmie wotum nieufności wobec
członka Rządu, Premier powinien wszcząć procedurę wyboru no‑
wego członka Rządu zgodnie z ustawą.
Jeżeli Zgromadzenie Narodowe nie przyjmie wniosku w sprawie
wotum nieufności wobec Rządu albo jego członka, sygnatariusze
wniosku nie mogą zgłosić nowego wniosku o wotum nieufności
przed upływem 180 dni.
Wotum zaufania dla Rządu

Artykuł 131
Rząd może zwrócić się o wyrażenie wotum zaufania.
Na prośbę Rządu głosowanie nad wnioskiem o uzyskanie przez
niego wotum zaufania może być przeprowadzone na tym samym
posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego, a jeżeli Rząd nie zgłosi
prośby w tej sprawie – na najbliższym posiedzeniu, nie wcześniej
jednak niż po upływie 5 dni od złożenia wniosku. Po zakończeniu
dyskusji nad wnioskiem przeprowadza się głosowanie.
Wniosek o udzielenie wotum zaufania dla Rządu uważa się za
przyjęty, jeżeli głosowała za nim co najmniej połowa ogółu de‑
putowanych Zgromadzenia Narodowego.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie udzieli wotum zaufania dla
Rządu, kadencja Rządu ulega zakończeniu a Prezydent Repub‑
liki zobowiązany jest do wszczęcia procedury powołania nowego
Rządu. Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie wybierze nowego Rządu
w ciągu 30 dni od dnia odmowy Rządowi wotum zaufania, Prezy‑
dent Republiki ma obowiązek rozwiązać Zgromadzenie Narodowe
i rozpisać wybory.
Dymisja Premiera
Artykuł 132
Premier może złożyć dymisję Zgromadzeniu Narodowemu.

Premier zgłasza swoją dymisję Przewodniczącemu Zgromadzenia
Narodowego, informując jednocześnie o tym Prezydenta Republiki
i opinię publiczną.
Zgromadzenie Narodowe na najbliższym posiedzeniu przyjmuje
dymisję Premiera.
Kadencja Rządu ulega zakończeniu w dniu przyjęcia dymisji
Premiera.
Po przyjęciu dymisji Premiera przez Zgromadzenie Narodowe
Prezydent Republiki zobowiązany jest do wszczęcia procedury
wyboru nowego Rządu. Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie wy‑
bierze Rządu w ciągu 30 dni od dnia przyjęcia dymisji Premiera,
Prezydent Republiki ma obowiązek rozwiązania Zgromadzenia
Narodowego i rozpisania wyborów.
Dymisja i odwołanie członka Rządu

Artykuł 133
Członek Rządu może złożyć dymisję na ręce Premiera.
Premier przedkłada dymisję członka Rządu Przewodniczącemu
Zgromadzenia Narodowego, a Zgromadzenie Narodowe na najbliż‑
szym posiedzeniu przyjmuje dymisję.
Premier może przedstawić Zgromadzeniu Narodowemu wniosek
o odwołanie członka Rządu.
Zgromadzenie Narodowe rozpatruje wniosek i nad nim głosuje
na najbliższym posiedzeniu.
Decyzja o odwołaniu ministra zostaje podjęta, gdy zagłosuje na nią
większość ogółu deputowanych.
Ministrowi, który podał się do dymisji, mandat wygasa w dniu
przyjęcia dymisji, a ministrowi, który został odwołany, w dniu
podjęcia uchwały o jego odwołaniu.
Status i uprawnienia członka Rządu, który podał się do dymisji
lub wobec którego został złożony wniosek o odwołanie, do czasu
przyjęcia dymisji lub odwołania, określa ustawa.

Premier jest zobowiązany, w przypadku wygaśnięcia mandatu
członka Rządu z powodu złożenia dymisji lub jego odwołania, do
wszczęcia, zgodnie z ustawą, procedury wyboru nowego ministra.
Immunitet Premiera i ministrów

Artykuł 134
Premier i członek Rządu nie mogą być pociągnięci do odpo‑
wiedzialności za poglądy wyrażane na posiedzeniu Rządu lub
Zgromadzenia Narodowego, ani za głosowanie na posiedzeniu
Zgromadzenia Narodowego.
Premier i członek Rządu korzystają z immunitetu na podobnych
zasadach jak deputowani. W sprawie immunitetu Premiera i człon‑
ków Rządu decyduje Rząd.
Ustawa o Rządzie
Artykuł 135
Winna być uchwalona ustawa o Rządzie.
4. ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA
Status administracji państwowej
Artykuł 136
Administracja państwowa jest niezależna, a jej działania, za któ‑
re ponosi odpowiedzialność przed Rządem, podporządkowane
są Konstytucji i ustawie.
Zadania administracji państwowej realizują ministerstwa i inne
organy administracji państwowej określone ustawą.
Zadania administracji państwowej i liczbę ministerstw określa
ustawa.
Wewnętrzną organizację ministerstw i innych organów i organi‑
zacji administracji państwowej reguluje Rząd.

Przekazanie uprawnień publicznych i urzędów publicznych
Artykuł 137
W interesie bardziej efektywnego i racjonalnego realizowania praw
i obowiązków obywateli i zaspokajania ich potrzeb o doniosłym
znaczeniu dla ich życia i pracy, ustawą można przekazać niektóre
z kompetencji należących do Republiki autonomicznej prowincji
i jednostce samorządu lokalnego.
Zgodnie z ustawą wybrane uprawnienia z zakresu administracji
publicznej mogą być przekazane przedsiębiorstwom, instytucjom,
organizacjom lub osobom fizycznym.
Zgodnie z ustawą wybrane uprawnienia z zakresu administracji
publicznej mogą być przekazane organom specjalnym, za pośred‑
nictwem których realizowane są funkcje regulacyjne w wybranych
obszarach lub dziedzinach.
Republika Serbii, prowincje autonomiczne i jednostki samorządu
lokalnego mogą tworzyć służby publiczne.
Działania i zadania, dla których powołuje się służby publiczne,
ich organizację i pracę określa ustawa.
5. OBROŃCA OBYWATELA
Artykuł 138
Obrońca Obywatela jest niezależnym organem państwowym,
który chroni prawa obywatela i nadzoruje pracę organów admi‑
nistracji publicznej, organów odpowiedzialnych za ochronę praw
i interesów Republiki Serbii oraz innych organów, organizacji,
przedsiębiorstw i instytucji, którym powierzono zadania z zakresu
władzy publicznej.
Obrońca Obywatela nie posiada uprawnień do nadzorowania pracy
Zgromadzenia Narodowego, Prezydenta Republiki, Rządu, Sądu
Konstytucyjnego, sądów i prokuratorów.
Obrońcę Obywatela powołuje i odwołuje zgodnie z Konstytucją
i ustawą Zgromadzenie Narodowe.

Obrońca obywatela za swoją pracę jest odpowiedzialny przed
Zgromadzeniem Narodowym.
Obrońca obywatela korzysta z immunitetu na takich samych
zasadach jak deputowany. O immunitecie Obrońcy Obywatela
rozstrzyga Zgromadzenie Narodowe.
Uchwalona zostanie ustawa o Obrońcy Obywatela.
6. SIŁY ZBROJNE SERBII

Zadania i obowiązki
Artykuł 139
Siły zbrojne Serbii bronią kraju przed zbrojnym zagrożeniem
zewnętrznym i realizują inne misje i zadania zgodnie z Konsty‑
tucją, ustawą i zasadami prawa międzynarodowego, które regulują
wykorzystanie siły zbrojnej.
Wykorzystanie sił zbrojnych Serbii poza granicami

Artykuł 140
Siły zbrojne Serbii mogą być wykorzystane poza granicami Re‑
publiki Serbii wyłącznie na podstawie decyzji Zgromadzenia
Narodowego Republiki Serbii.
Kontrola nad siłami zbrojnymi Serbii

Artykuł 141
Siły zbrojne Serbii znajdują się pod kontrolą demokratyczną
i cywilną.
Zostanie uchwalona ustawa o siłach zbrojnych.

7. SĄDY
Zasady wymiaru sprawiedliwości
Artykuł 142
Władza sądownicza jest jednolita na terytorium Republiki Serbii.
Sądy są niezawisłe i niezależne w swojej działalności i orze‑
kają zgodnie z Konstytucją, ustawą i aktami prawodawczymi
wydanymi na podstawie ustawy oraz ogólnie przyjętymi za‑
sadami prawa międzynarodowego i ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi.
Rozprawa przed sądem jest jawna i może być ograniczona jedynie
w przypadkach przewidzianych Konstytucją.
W rozprawach uczestniczą sędziowie i ławnicy w sposób i na
zasadach określonych ustawą.
Ustawa może przewidzieć, że w określonych sądach i w określo‑
nych sprawach rozstrzygają wyłącznie sędziowie.
Sąd rozstrzyga sprawy w składzie kolegialnym, chyba że ustawa
przewiduje, że w wybranych sprawach sąd orzeka jednoosobowo.
Rodzaje sądów
Artykuł 143
Władza sądownicza w Republice Serbii należy do sądów po‑
wszechnych i specjalnych.
Tworzenie, organizowanie, zakres jurysdykcji, strukturę i skład
sądów określa ustawa.
Nie mogą być tworzone sądy doraźne, wojenne i specjalne.
Naczelny Sąd Kasacyjny jest najwyższym sądem w Republice Serbii.
Siedzibą Naczelnego Sądu Kasacyjnego jest Belgrad.

Prezes Naczelnego Sądu Kasacyjnego
Artykuł 144
Prezesa Naczelnego Sądu Kasacyjnego, wybiera Zgromadzenie
Narodowe na wniosek Najwyższej Rady Sądowniczej, uwzględ‑
niającej opinię przyjętą na wspólnym posiedzeniu Naczelnego
Sądu Kasacyjnego i właściwej komisji Zgromadzenia Naro-
dowego.
Prezesa Naczelnego Sądu Kasacyjnego wybiera się na 5 lat i nie
może być on wybrany ponownie.
Kadencja Prezesa Naczelnego Sądu Kasacyjnego wygasa z upły‑
wem okresu na jaki został wybrany, na jego prośbę, po zaistnieniu
przesłanek przewidujących zakończenie kadencji sędziego albo
z powodów przewidzianych w ustawie.
Decyzję o wygaśnięciu funkcji Prezesa Naczelnego Sądu Kasa‑
cyjnego podejmuje zgodnie z ustawą Zgromadzenie Narodowe,
po wcześniejszym przedstawieniu wniosku w tej sprawie przez
Najwyższą Radę Sądownictwa.
Orzeczenia Sądu
Artykuł 145
Orzeczenia sądu są wydawane w imieniu Narodu.
Orzeczenia sądu wydawane są zgodnie z Konstytucją, ustawą,
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i aktami prawo‑
dawczymi wydanymi na podstawie ustawy.
Orzeczenia sądowe obowiązują wszystkich i nie mogą być przed‑
miotem pozasądowej kontroli.
Orzeczenia sądowe podlegają rozpatrzeniu wyłącznie przez właś‑
ciwy sąd w trakcie postępowania przewidzianego przez ustawę.
Wydany przez sąd wyrok może być w części lub w całości anulo‑
wany w następstwie amnestii lub aktu łaski.

Stabilność stanowiska sędziego
Artykuł 146
Sędziów powołuje się na czas nieokreślony.
Wyjątkowo osobę mianowaną po raz pierwszy na stanowisko
sędziego można powołać na okres 3 lat.
Wybór sędziów
Artykuł 147
Zgromadzenie Narodowe na wniosek Najwyższej Rady Sądowniczej
wybiera sędziego spośród osób, które po raz pierwszy wybierane
są na to stanowisko.
Okres na jaki zostaje wybrany po raz pierwszy sędzia wynosi 3 lata.
Zgodnie z ustawą Najwyższa Rada Sądownicza wybiera sędziów
na czas nieoznaczony, w tym samym lub innym sądzie.
Zgodnie z ustawą Najwyższa Rada Sądownicza decyduje również
o wyborze sędziów na czas nieokreślony do innego sądu albo sądu
wyższej instancji.
Zakończenie pełnienia funkcji sędziów

Artykuł 148
Okres sprawowania stanowiska przez sędziego ulega zakończeniu:
na wniosek sędziego, z powodu zaistnienia przesłanek określonych
ustawą albo okoliczności decydujących o usunięciu sędziego oraz
gdy nie zostanie on wybrany na sędziego na czas nieokreślony.
Decyzję o usunięciu sędziego z urzędu podejmuje Najwyższa
Rada Sądownicza. Od tej decyzji sędzia ma prawo odwołać się do
Sądu Konstytucyjnego. Wniesione odwołanie wyklucza prawo do
wniesienia skargi konstytucyjnej.
Postępowanie, podstawy i powody usunięcia sędziego z urzędu, jak
też powody odwołania ze stanowiska Prezesa sądu określa ustawa.

Niezawisłość sędziów
Artykuł 149
Sędzia w wykonywaniu przez siebie funkcji jest niezawisły i pod‑
porządkowany wyłącznie Konstytucji i ustawie.
Jakikolwiek nacisk na sędziego wykonującego urząd jest zakazany.
Nieprzenoszalność sędziego
Artykuł 150
Sędzia ma prawo do pełnienia stanowiska sędziego w sądzie, do
którego został wybrany i tylko w przypadku wyrażenia zgody może
być przeniesiony lub oddelegowany do innego sądu.
W przypadku likwidacji sądu, bądź daleko idącego ograniczenia
jego jurysdykcji, sędzia, wyjątkowo i bez jego zgody, zgodnie z usta‑
wą, może być przeniesiony albo oddelegowany do innego sądu.
Immunitet
Artykuł 151
Sędzia nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za stano‑
wisko prezentowane w trakcie wydawania wyroku lub głosowanie,
chyba że popełnił on przestępstwo naruszając ustawę.
Sędzia nie może, bez zgody Najwyższej Rady Sadowniczej, być
pozbawiony wolności w postępowaniu o przestępstwo popełnione
przez niego w trakcie pełnienia funkcji sędziego.
Niepołączalność funkcji sędziego

Artykuł 152
Zakazuje się sędziemu angażowania się w działalność polityczną.
Ustawa określi inne funkcje, działania lub przedsięwzięcia prywat‑
ne, których nie należy łączyć z wykonywaniem funkcji sędziego.

8. NAJWYŻSZA RADA SĄDOWNICZA
Status, skład i wybór
Artykuł 153
Najwyższa Rada Sądownicza jest niezależnym i samodzielnym
organem, który zabezpiecza i gwarantuje niezależność i samo‑
dzielność sądów oraz sędziów.
Najwyższa Rada Sądownicza składa się z 11 członków.
W skład Najwyższej Rady Sądowniczej wchodzi Prezes Najwyż‑
szego Sądu Kasacyjnego, minister odpowiedzialny za wymiar
sprawiedliwości i Przewodniczący właściwej komisji Zgromadzenia
Narodowego, będący członkami z urzędu oraz ośmiu członków
wybranych – zgodnie z ustawą – przez Zgromadzenie Narodowe.
Wśród wybranych członków, sześciu powinno być sędziami peł‑
niącymi stanowisko sędziego na czas nieokreślony, spośród których
jeden powinien pochodzić z prowincji autonomicznych, a dwóch
winno być wybitnymi i szanowanymi prawnikami z co najmniej
15-letnim doświadczeniem zawodowym, z których jeden powinien
być adwokatem, a drugi profesorem wydziału prawa.
Prezesi Sądów nie mogą być wybierani do Najwyższej Rady
Sądowniczej.
Kadencja członka Najwyższej Rady Sądowniczej trwa 5 lat, z wy‑
jątkiem członków wchodzących w skład Rady z urzędu.
Członek Najwyższej Rady Sądowniczej korzysta z immunitetu
tak jak sędzia.
Kompetencje Najwyższej Rady Sądowniczej

Artykuł 154
Najwyższa Rada Sądownicza, zgodnie z Konstytucją i ustawą,
wybiera i odwołuje sędziów, przedstawia Zgromadzeniu Naro‑
dowemu kandydatów na sędziów przy ich pierwszym wyborze
na stanowisko sędziego, przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu
kandydata na Prezesa Najwyższego Sądu Kasacyjnego i kandydatury

na prezesów sądów zgodnie z Konstytucją i ustawą; bierze udział
w procedurze usunięcia ze stanowiska Prezesa Najwyższego Sądu
Kasacyjnego i prezesów sądów w trybie przewidzianym w Kon‑
stytucji i ustawie, oraz wykonuje inne zadania określone ustawą.
Środek odwoławczy
Artykuł 155
Przeciwko decyzji Najwyższej Rady Sądowniczej, w przypadkach
przewidzianych w ustawie, może być wniesione odwołanie do
Sądu Konstytucyjnego.
9. PROKURATURA
Status i kompetencje
Artykuł 156
Prokuratura jest samodzielnym organem państwowym, który ściga
sprawców przestępstw i innych czynów karalnych i podejmuje
środki w celu ochrony konstytucyjności i praworządności.
Prokuratura sprawuje swoją funkcję zgodnie z Konstytucją, ustawą,
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i aktami wydanymi
na podstawie ustawy.
Tworzenie i organizacja
Artykuł 157
Tworzenie, organizację i kompetencje prokuratury określa ustawa.
Urząd Prokuratora Republiki jest najwyższym urzędem prokura‑
tury w Republice Serbii.
Prokurator Republiki Serbii

Artykuł 158
Prokurator Republiki Serbii wykonuje kompetencje prokuratury
w ramach uprawnień i obowiązków Republiki Serbii.

Prokuratora Republiki Serbii na wniosek Rządu i po akceptacji
odpowiedniej komisji Zgromadzenia Narodowego, wybiera Zgro‑
madzenie Narodowe.
Prokuratora Republiki Serbii wybiera się na kadencję 6-letnią
i może być on wybrany ponownie.
Kadencja Prokuratora Republiki Serbii wygasa, jeśli nie zostanie on
ponownie wybrany, jeśli sam tego zażąda, po zaistnieniu przypad‑
ków przewidzianych ustawą lub w wyniku odwołania z powodów
określonych w ustawie.
Decyzję o wygaśnięciu kadencji Prokuratora Republiki Serbii po‑
dejmuje Zgromadzenie Narodowe w trybie przewidzianym usta‑
wą, po otrzymaniu od Rządu wniosku w sprawie jego odwołania.
Prokuratorzy i zastępcy prokuratorów

Artykuł 159
Zadania prokuratury wykonują prokuratorzy.
Prokuratora na wniosek Rządu wybiera Zgromadzenie Narodowe.
Kadencja prokuratora trwa 6 lat i może być on wybrany ponownie.
Zastępca prokuratora zastępuje prokuratora w wykonywaniu
funkcji prokuratorskich i zobowiązany jest do działania zgodnie
z jego wskazówkami.
Na wniosek Państwowej Rady Prokuratorów Zgromadzenie Na‑
rodowe wybiera na zastępcę prokuratora osobę, która kandyduje
na to stanowisko po raz pierwszy.
Kadencja zastępcy prokuratora wybranego po raz pierwszy na to
stanowisko trwa 3 lata.
Państwowa Rada Prokuratorów – zgodnie z ustawą – wybiera
zastępców prokuratorów na czas nieokreślony, w danej lub innej
prokuraturze.
Państwowa Rada Prokuratorów podejmuje również decyzję o wy‑
borze zastępców prokuratora na czas nieokreślony do danej pro‑
kuratury lub prokuratury wyższego szczebla.

Odpowiedzialność
Artykuł 160
Prokurator Republiki jest odpowiedzialny przed Zgromadzeniem
Narodowym za pracę prokuratury oraz swoją działalność.
Za swoją pracę prokuratorzy odpowiadają przed Prokuratorem
Republiki i przed Zgromadzeniem Narodowym, podczas gdy
prokuratorzy niższej instancji odpowiadają również bezpośrednio
przed prokuratorami wyższej instancji.
Zastępcy prokuratora odpowiadają za wykonywanie swoich funkcji
przed prokuratorem.
Zakończenie sprawowania urzędu przez prokuratora i za-

stępcę prokuratora
Artykuł 161
Prokurator i zastępca prokuratora przestają sprawować urząd
na ich wniosek, w następstwie zaistnienia okoliczności określonych
ustawą i po odwołaniu ze stanowiska z powodów przewidzianych
w ustawie. Prokurator przestaje sprawować urząd, jeżeli nie zosta‑
nie wybrany ponownie, a zastępca prokuratora jeżeli nie zostanie
wybrany na to stanowisko na czas nieokreślony.
Decyzję o usunięciu z urzędu prokuratora – zgodnie z ustawą –
podejmuje Zgromadzenie Narodowe, jednakże decyzję o odwołaniu
ze stanowiska podejmuje ono na wniosek Rządu.
Decyzję o usunięciu z urzędu zastępcy prokuratora – zgodnie
z ustawą – podejmuje Państwowa Rada Prokuratorska.
Od decyzji o usunięciu z urzędu prokuratora i usunięciu z urzędu
zastępcy prokuratora przysługuje odwołanie do Sądu Konstytu‑
cyjnego. Odwołanie wyklucza prawo do wniesienia w tej sprawie
skargi konstytucyjnej.
Procedurę, podstawy i powody zakończenia pełnienia urzędu przez
prokuratora i zastępcę prokuratora określa ustawa.

Immunitet
Artykuł 162
Prokurator i zastępca prokuratora nie mogą być pociągnięci do
odpowiedzialności za wyrażane w trakcie sprawowania urzędu
opinie, chyba że popełnili przestępstwo karne.
Prokurator i zastępca prokuratora, bez uprzedniej zgody właściwej
komisji Zgromadzenia Narodowego, nie może być zatrzymany
ani aresztowany w postępowaniu wszczętym o przestępstwo po‑
pełnione przez niego w trakcie sprawowania urzędu prokuratora.
Niepołączalność stanowiska prokuratora

Artykuł 163
Zabrania się prokuratorom i jego zastępcom prowadzenia dzia‑
łalności politycznej.
Ustawa określa inne stanowiska, działania lub przedsięwzięcia
prywatne, których nie można łączyć ze stanowiskiem prokuratora.
Status, skład i wybór Państwowej Rady Prokuratorskiej

Artykuł 164
Państwowa Rada Prokuratorska jest niezależnym organem, który
– zgodnie z ustawą – zapewnia i gwarantuje niezależność proku‑
ratorów i zastępców prokuratorów.
Państwowa Rada Prokuratorska składa się z 11 członków.
W skład Państwowej Rady Prokuratorskiej wchodzą z urzędu:
Prokurator Republiki, minister odpowiedzialny za wymiar spra‑
wiedliwości, przewodniczący właściwej komisji Zgromadzenia
Narodowego oraz 8 członków wybieranych zgodnie z ustawą przez
Zgromadzenie Narodowe.
Wybieralni członkowie to 6 prokuratorów lub zastępców prokura‑
torów mianowanych na czas nieokreślony, z których jeden winien

pochodzić z prowincji autonomicznych, a dwóch winno być wy‑
bitnymi i szanowanymi prawnikami z 15-letnim doświadczeniem
zawodowym, z których jeden powinien być adwokatem, a drugi
profesorem wydziału prawa.
Kadencja członka Państwowej Rady Prokuratorskiej trwa 5 lat,
z wyjątkiem członków wchodzących w skład Rady z urzędu.
Członek Państwowej Rady Prokuratorskiej korzysta z immunitetu
tak jak prokurator.
Kompetencje Państwowej Rady Prokuratorskiej

Artykuł 165
Państwowa Rada Prokuratorska przedstawia Zgromadzeniu Naro‑
dowemu kandydatów wybieranych po raz pierwszy na stanowisko
zastępcy prokuratora, mianuje zastępców prokuratorów na czas
nieokreślony, mianuje zastępców prokuratorów mianowanych
na czas nieokreślony w innych prokuraturach, uczestniczy w pro‑
cedurze usunięcia z urzędu zastępców prokuratorów w trybie
określonym Konstytucją i ustawą oraz wykonuje inne zadania
przewidziane ustawą.

SĄD KONSTYTUCYJNY
105
SĄD KONSTYTUCYJNY
106
Rozdział szósty
SĄD KONSTYTUCYJNY
Status
Artykuł 166
Sąd Konstytucyjny jest samodzielnym i niezależnym organem
państwowym, który chroni konstytucyjność i praworządność oraz
prawa i wolności człowieka i mniejszości.
Decyzje Sądu Konstytucyjnego są ostateczne, podlegają wykonaniu
i są powszechnie obowiązujące.
Kompetencje
Artykuł 167
Sąd Konstytucyjny decyduje o:
1. Zgodności ustaw i innych aktów prawodawczych z Konstytucją,
ogólnie obowiązującymi zasadami prawa międzynarodowego
i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi;
2. Zgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych
z Konstytucją;
3. Zgodności innych aktów prawodawczych z ustawą;
4. Zgodności statutu i aktów prawodawczych prowincji auto‑
nomicznych i jednostek samorządu lokalnego z Konstytucją
i ustawą;
5. Zgodności aktów prawodawczych organizacji, którym powie‑
rzono władztwo publiczne oraz statutów partii politycznych,
związków zawodowych, stowarzyszeń obywateli i umów zbio‑
rowych z Konstytucją i ustawą.
Sąd Konstytucyjny:
1. Rozstrzyga spory kompetencyjne między sądami i innymi
organami państwowymi;
107 Rozdział szósty SĄD KONSTYTUCYJNY

2. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami Republiki
a organami prowincji autonomicznych lub organami jednostek
samorządu lokalnego;
3. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami prowincji
autonomicznych a organami jednostek samorządu lokalnego;
4. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami po‑
szczególnych prowincji autonomicznych albo poszczególnymi
jednostkami samorządu lokalnego;
5. Rozpatruje protesty wyborcze, jeśli ustawa nie przekazała tego
uprawnienia sądom;
6. Wykonuje też inne obowiązki określone w Konstytucji i ustawie.
Sąd Konstytucyjny decyduje o zakazie funkcjonowania partii poli‑
tycznych, związków zawodowych lub stowarzyszeń obywatelskich.
Sąd Konstytucyjny realizuje też inne zadania określone w Kon-
stytucji.
Ocena konstytucyjności i legalności

Artykuł 168
Procedura oceny konstytucyjności i legalności może być wszczęta
przez organy państwowe, organy autonomii terytorialnych lub or‑
gany samorządu lokalnego, jak też co najmniej 25 deputowanych.
Procedurę może wszcząć również Sąd Konstytucyjny.
Każda osoba prawna i fizyczna ma prawo do wszczęcia postępo‑
wania w sprawie oceny konstytucyjności i legalności.
Ustawa albo inny akt prawodawczy nie pozostający w zgodzie
z Konstytucją lub ustawą, przestaje obowiązywać z dniem opub‑
likowania decyzji Sądu Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw.
Sąd Konstytucyjny może, do czasu wydania ostatecznej decyzji i na
warunkach określonych w ustawie, zawiesić stosowanie konkret‑
nego aktu prawodawczego lub czynności podjętej na podstawie
ustawy albo innego aktu prawodawczego, których konstytucyjność
lub legalność ocenia.

Sąd Konstytucyjny dokonuje oceny zgodności ustaw i innych aktów
prawodawczych z Konstytucją, zgodności aktów prawodawczych
z ustawą, także po ustaniu ich obowiązywania, jeśli postępowanie
w sprawie oceny ich konstytucyjności zostało wszczęte nie później
niż 6 miesięcy od ustania ich obowiązywania.
Ocena konstytucyjności ustawy przed jej wejściem w życie

Artykuł 169
Na wniosek co najmniej 1/3 deputowanych Sąd Konstytucyjny
jest zobowiązany w ciągu 7 dni orzec o konstytucyjności ustawy,
która została uchwalona, ale jeszcze nie ogłoszona.
Jeśli ustawa została ogłoszona przed wydaniem orzeczenia o zgod‑
ności z Konstytucją, Sąd Konstytucyjny kontynuuje postępowanie
w sprawie wniosku, zgodnie z postępowaniem przyjętym w sprawie
oceny konstytucyjności ustaw.
Jeśli Sąd Konstytucyjny wyda decyzję o niekonstytucyjności ustawy
przed jej ogłoszeniem, decyzja ta stanie się obowiązująca w dniu
promulgacji ustawy.
Nie może być wszczęte postępowanie w sprawie oceny konstytu‑
cyjności ustawy, której zgodność z Konstytucją została stwierdzona
przed jej ogłoszeniem.
Skarga konstytucyjna
Artykuł 170
Skarga konstytucyjna może być wniesiona przeciwko konkretnym
decyzjom lub działaniom organów państwowych lub organizacji,
którym zostały powierzone zadania publiczne naruszające lub
ograniczające prawa i wolności człowieka oraz mniejszości, za‑
gwarantowane w Konstytucji, o ile zostały wyczerpane inne środki
prawne przewidziane do ich ochrony.

Gwarancja wykonywania orzeczeń
Artykuł 171
Każdy jest zobowiązany do przestrzegania i wykonywania orzeczeń
Sądu Konstytucyjnego.
Sąd Konstytucyjny, wydając orzeczenie, w miarę potrzeby, określa
sposób jego wykonania.
Wykonanie orzeczeń Sądu Konstytucyjnego określa ustawa.
Skład Sądu Konstytucyjnego. Wybór i mianowanie sędziego

Sądu Konstytucyjnego
Artykuł 172
W skład Sądu Konstytucyjnego wchodzi 15 sędziów, którzy są wy‑
bierani i mianowani na okres 9 lat.
Pięciu sędziów Sądu Konstytucyjnego wybiera Zgromadzenie
Narodowe, pięciu mianuje Prezydent Republiki, a pięciu Zgroma‑
dzenie Ogólne Najwyższego Sądu Kasacyjnego Serbii.
Zgromadzenie Narodowe wybiera pięciu sędziów Sądu Konsty‑
tucyjnego spośród 10 kandydatów, których proponuje Prezydent
Republiki, Prezydent Republiki wybiera pięciu sędziów Sądu
Konstytucyjnego spośród 10 kandydatów zaproponowanych przez
Zgromadzenie Narodowe, a Zgromadzenie Ogólne Najwyższego
Sądu Kasacyjnego mianuje pięciu sędziów spośród 10 kandydatów,
których na wspólnym posiedzeniu zaproponowała Najwyższa Rada
Sądownicza i Państwowa Rada Prokuratorów.
Na każdej z zaproponowanych list kandydatów jeden z nich musi
pochodzić z terytorium prowincji autonomicznej.
Sędziów Sądu Konstytucyjnego wybiera się i mianuje spośród wy‑
bitnych prawników, którzy mają ukończone 40 lat i posiadających
15-letnie doświadczenie w zawodzie prawnika.
Jedna osoba może być wybrana albo mianowana na sędziego Sądu
Konstytucyjnego nie więcej niż dwa razy.

Sędziowie Sądu Konstytucyjnego ze swojego grona wybierają
Prezesa na okres 3 lat, w głosowaniu tajnym.
Niepołączalność stanowisk. Immunitet

Artykuł 173
Sędzia Sądu Konstytucyjnego – zgodnie z ustawą – nie może
sprawować innych stanowisk publicznych bądź pracować zawo‑
dowo, z wyjątkiem zatrudnienia jako profesor na wydziale prawa
w Republice Serbii.
Sędzia Sądu Konstytucyjnego korzysta z immunitetu tak jak
deputowani. Decyzję w sprawie jego immunitetu podejmuje Sąd
Konstytucyjny.
Zakończenie pełnienia urzędu przez sędziego Sądu Kon-

stytucyjnego
Artykuł 174
Sędzia Sądu Konstytucyjnego przestaje pełnić urząd wraz z upły‑
wem kadencji, na którą został wybrany i mianowany, na własne
żądanie, gdy spełnione zostaną ustawowo określone wymogi do‑
tyczące emerytury albo odwołania.
Sędzia Sądu Konstytucyjnego podlega odwołaniu ze stanowiska,
jeżeli naruszy zakaz niepołączalności stanowisk, trwale utraci
zdolność do wykonywania obowiązków sędziego Sądu Konsty‑
tucyjnego, zostanie skazany na karę więzienia lub za przestęp‑
stwo czyniące go niegodnym pełnienia funkcji sędziego Sądu
Konstytucyjnego.
Zgromadzenie Narodowe decyduje o wygaśnięciu kadencji sędziego
na wniosek podmiotów uprawnionych do wyboru lub mianowania
sędziego Sądu Konstytucyjnego. Wniosek w sprawie wszczęcia
procedury odwoławczej może wnieść Sąd Konstytucyjny.

Tryb podejmowania decyzji w Sądzie Konstytucyjnym. Usta-
wa o Sądzie Konstytucyjnym
Artykuł 175
Sąd Konstytucyjny podejmuje decyzje większością głosów wszyst‑
kich sędziów Sądu Konstytucyjnego.
Decyzję o samodzielnym wszczęciu postępowania w kwestii oce‑
ny konstytucyjności lub legalności Sąd Konstytucyjny podejmuje
większością 2/3 głosów wszystkich sędziów.
Organizację Sądu Konstytucyjnego i tryb postępowania przed
Sądem Konstytucyjnym oraz skutki prawne jego orzeczeń okreś
la ustawa.

ORGANIZACJA
TERYTORIALNA
113
ORGANIZACJA
TERYTORIALNA
114
Rozdział siódmy
ORGANIZACJA TERYTORIALNA
1. AUTONOMIA PROWINCJI
I SAMORZĄD LOKALNY
Pojęcie
Artykuł 176
Obywatele mają prawo do autonomii prowincji i samorządu lokal‑
nego, które realizują bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich
przedstawicieli wybranych w wolnych wyborach.
Prowincje autonomiczne i jednostki samorządu lokalnego posia‑
dają osobowość prawną.
Podział uprawnień
Artykuł 177
Jednostki samorządu lokalnego są właściwe w sprawach, które
mogą być skutecznie realizowane w ramach jednostek samorządu
lokalnego, a prowincje autonomiczne są właściwe w sprawach, które
mogą być w skuteczny sposób realizowane w ramach prowincji
autonomicznych i które to sprawy nie należą do kompetencji
Republiki Serbii.
Sprawy, które należą do kompetencji samorządu lokalnego, pro‑
wincji i Republiki Serbii określa ustawa.
Delegowanie uprawnień
Artykuł 178
Republika Serbii może, w drodze ustawy, przekazać prowincjom
autonomicznym i jednostkom samorządu lokalnego wybrane za‑
dania z zakresu swoich kompetencji.
115 Rozdział siódmy ORGANIZACJA TERYTORIALNA

Prowincja autonomiczna może powierzyć jednostkom samorządu
lokalnego wybrane zadania ze swoich kompetencji.
Środki na rzecz realizacji powierzonych kompetencji zapewnia
Republika Serbii lub prowincja autonomiczna w zależności od tego,
kto przekazał kompetencje.
Uprawnienia i obowiązki prowincji autonomicznych i jednostek
samorządu lokalnego oraz uprawnienia Republiki Serbii i pro‑
wincji autonomicznych w sprawowaniu nadzoru nad realizacją
przekazanych kompetencji określa ustawa.
Prawo do samodzielnego powoływania organów

Artykuł 179
Prowincje autonomiczne w zgodzie z Konstytucją i statutem
prowincji autonomicznej, a także jednostki samorządu lokalnego
w zgodzie z Konstytucją i ustawą samodzielnie określają organizację
i kompetencje swoich organów i służb publicznych.
Zgromadzenie prowincji autonomicznej i jednostki samo-

rządu lokalnego
Artykuł 180
Zgromadzenie jest najwyższym organem prowincji autonomicznej
i jednostki samorządu lokalnego.
Zgromadzenia prowincji autonomicznych składają się z posłów,
a Zgromadzenia jednostek samorządu lokalnego z radnych.
Posłowie i radni wybierani są na okres 4 lat w wyborach bez‑
pośrednich, w głosowaniu tajnym, posłowie zgodnie z uchwałą
Zgromadzenia prowincji autonomicznej, a radni zgodnie z ustawą.
W prowincjach autonomicznych i jednostkach samorządu lokalnego,
w których skład mieszkańców jest narodowościowo zróżnicowany
– zgodnie z ustawą – zapewnia się proporcjonalną reprezentację
mniejszości narodowych w Zgromadzeniach.

Współpraca prowincji autonomicznych i jednostek samorządu
lokalnego
Artykuł 181
Prowincje autonomiczne i jednostki samorządu lokalnego współ‑
pracują z odpowiednimi wspólnotami terytorialnymi i jednostkami
samorządu lokalnego innych państw w ramach polityki zagranicz‑
nej Republiki Serbii z poszanowaniem integralności terytorialnej
i systemu prawnego Republiki Serbii.
2. PROWINCJE AUTONOMICZNE
Pojęcie, tworzenie i terytorium prowincji autonomicznej
Artykuł 182
Prowincje autonomiczne są autonomicznymi terytorialnymi
wspólnotami utworzonymi zgodnie z postanowieniami Konsty‑
tucji, w których obywatele realizują swoje prawo do autonomii
terytorialnej.
W skład Republiki Serbii wchodzą: prowincja autonomiczna
Wojwodina i prowincja autonomiczna Kosowo i Metochia. Zakres
szerokiej autonomii prowincji autonomicznej Kosowo i Metochia
określa odrębna ustawa uchwalana zgodnie z procedurą przewi‑
dzianą dla zmiany Konstytucji.
Nowe prowincje autonomiczne mogą być tworzone, a istniejące
likwidowane lub łączone zgodnie z procedurą przewidzianą dla
zmiany Konstytucji. Wniosek o utworzenie nowych, likwidację, albo
łączenie istniejących prowincji autonomicznych winien uzyskać –
zgodnie z ustawą – poparcie obywateli w referendum.
Terytoria prowincji autonomicznych i warunki określające dopusz‑
czalność zmiany granic pomiędzy prowincjami autonomicznymi
określa ustawa. Terytoria prowincji autonomicznych nie mogą
być zmieniane bez zgody ich obywateli, wyrażonej w referendum,
w trybie przewidzianym ustawą.

Kompetencje prowincji autonomicznych
Artykuł 183
Prowincje autonomiczne, zgodnie z Konstytucją i swoim statu‑
tem, określają kompetencje, wybór, organizację i pracę organów
i służb, które tworzą.
Prowincje autonomiczne, zgodnie z ustawą, realizują zadania ma‑
jące znaczenie dla prowincji w dziedzinie:
1. Planowania przestrzennego i rozwoju;
2. Rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, łowiectwa, rybo‑
łówstwa, turystyki, gastronomii i hotelarstwa, spa i sanato‑
riów, ochrony środowiska naturalnego, przemysłu i rzemiosła,
transportu drogowego, rzecznego i kolejowego, remontów dróg,
organizacji targów i innych wydarzeń gospodarczych;
3. Oświaty, sportu, kultury, opieki socjalnej i zdrowotnej, infor‑
macji publicznej na szczeblu prowincji.
Prowincje autonomiczne dbają o realizację praw człowieka i mniej‑
szości zgodnie z ustawą.
Prowincje autonomiczne określają swoje symbole i sposób ko‑
rzystania z nich.
Prowincje autonomiczne zarządzają majątkiem prowincji w sposób
określony ustawą.
Prowincje autonomiczne, zgodnie z Konstytucją i ustawą, wypo‑
sażone są w dochody własne, zapewniając jednostkom samorządu
lokalnego środki na wykonanie powierzonych im zadań, zatwier‑
dzają ich budżet, i dokonują oceny jego wykonania.
Autonomia finansowa prowincji autonomicznych

Artykuł 184
Prowincja autonomiczna posiada wyodrębnione własne dochody,
z których finansuje swoją działalność.

Rodzaje i wysokość bezpośrednich dochodów prowincji autono‑
micznych określa ustawa.
Ustawa określa udział prowincji autonomicznych w części docho‑
dów Republiki Serbii.
Budżet prowincji autonomicznej Wojwodiny wynosi co najmniej 7%
budżetu Republiki Serbii z tym, że trzy siódme środków z budżetu
prowincji autonomicznej Wojwodiny winny być wykorzystywane
na finansowanie celów inwestycyjnych.
Akty prawodawcze prowincji autonomicznej

Artykuł 185
Najwyższym aktem prawodawczym prowincji autonomicznej
jest statut.
Statut prowincji autonomicznej uchwala jej Zgromadzenie za
uprzednią zgodą Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbii.
Prowincja autonomiczna podejmuje decyzje i wydaje inne akty
prawodawcze odnośnie spraw należących do jej kompetencji.
Nadzór nad pracą organów prowincji autonomicznej

Artykuł 186
Rząd może wszcząć postępowanie przed Sądem Konstytucyjnym
w celu oceny konstytucyjności lub legalności decyzji autonomicz‑
nej prowincji przed jej wejściem w życie. W takim przypadku Sąd
Konstytucyjny może, do czasu podjęcia decyzji, odroczyć wejście
w życie spornej decyzji prowincji autonomicznej.
Ochrona autonomii prowincji autonomicznej

Artykuł 187
Organ powołany statutem prowincji autonomicznej ma prawo do
złożenia skargi do Sądu Konstytucyjnego, jeśli decyzja lub działania

organu państwowego lub organu jednostki samorządu lokalnego
uniemożliwiają realizację kompetencji prowincji autonomicznej.
Organ powołany statutem prowincji autonomicznej może wszcząć
postępowanie w sprawie oceny konstytucyjności lub legalności
ustaw i innych aktów prawnych Republiki Serbii lub aktu prawo‑
dawczego jednostki samorządu lokalnego, który naruszył prawo
do autonomii prowincji.
3. SAMORZĄD LOKALNY
Naczelne zasady
Artykuł 188
Jednostkami samorządu lokalnego są gminy, miasta i miasto Belgrad.
Terytorium i siedzibę jednostek samorządu lokalnego określa ustawa.
Tworzenie, likwidowanie i zmiany terytorium jednostek samorządu
lokalnego winny być poprzedzone referendum przeprowadzonym
na terytorium danej jednostki samorządu lokalnego.
Funkcjonowanie jednostek samorządu lokalnego finansowane jest
z dochodów własnych jednostek samorządu lokalnego, budżetu
Republiki Serbii, zgodnie z ustawą, oraz budżetu prowincji auto‑
nomicznych, gdy autonomiczna prowincja przekazała jednostkom
samorządu lokalnego wykonanie zadań z zakresu swoich kompe‑
tencji zgodnie z uchwałą Zgromadzenia prowincji autonomicznej.
Status jednostki samorządu lokalnego

Artykuł 189
Gminy są tworzone i likwidowane zgodnie z ustawą.
Miasto tworzy się zgodnie z ustawą, zgodnie z kryteriami prze‑
widzianymi w ustawie o samorządzie lokalnym.
Miasto posiada kompetencje, które Konstytucja powierza gminie,
jak również inne kompetencje przekazane ustawą.

Statut miasta może przewidywać, że na terytorium miasta po‑
wstaną dwie lub więcej gminy miejskie. Sprawy, które mogą
być przekazane gminom z zakresu kompetencji miasta, określa
jego statut.
Status miasta Belgrad, stolicy Republiki Serbii, określa ustawa
o stolicy i statut miasta Belgrad. Miasto Belgrad posiada kompe‑
tencje, które Konstytucja i ustawa powierza gminie oraz miastu,
a także kompetencje, które mogą być przekazane na podstawie
ustawy o stolicy.
Kompetencje gminy
Artykuł 190
Gmina, poprzez swoje organy i zgodnie z ustawą:
1. Określa i zapewnia realizację i rozwój działalności komunalnej;
2. Określa i zapewnia wykorzystanie gruntów budowlanych
i lokali użytkowych;
3. Troszczy się o budowę, przebudowę, utrzymanie i eksploata‑
cję dróg lokalnych i ulic oraz innych obiektów użyteczności
publicznej mających znaczenie dla gminy, oraz organizuje
i zapewnia transport lokalny;
4. Troszczy się o zaspokojenie potrzeb obywateli w dziedzinie
oświaty, kultury, opieki zdrowotnej i ochrony socjalnej, opieki
nad dziećmi, sportu i kultury fizycznej;
5. Troszczy się o rozwój i postęp turystyki, rzemiosła, gastronomii
i hotelarstwa, handlu;
6. Troszczy się o ochronę środowiska naturalnego, chroni przed
klęskami żywiołowymi i innymi. Chroni dobra kultury mające
znaczenie dla gminy;
7. Chroni, dba i gospodaruje ziemią rolną;
8. Realizuje inne obowiązki określone ustawą.

Gmina samodzielnie – zgodnie z ustawą – uchwala swój budżet
i przyjmuje jego wykonanie, plan zagospodarowania przestrzennego
i program rozwoju gminy, ustala symbole gminy i korzystanie z nich.
Gmina podejmuje starania na rzecz ochrony i pełniejszego korzy‑
stania z praw człowieka i mniejszości oraz z informacji publicznej
w gminie.
Gmina samodzielnie i zgodnie z ustawą rozporządza mieniem
gminnym.
Gmina – zgodnie z ustawą – określa wykroczenia przeciwko
gminnym przepisom porządkowym.
Akty prawodawcze i organy gminy

Artykuł 191
Najwyższym aktem prawodawczym gminy jest statut. Statut
uchwala Zgromadzenie gminy.
Zgromadzenie gminy uchwala akty prawodawcze w ramach swo‑
ich uprawnień, uchwala budżet i przyjmuje wykonanie budżetu,
uchwala plan rozwoju gminy i plan zagospodarowania przestrzen‑
nego gminy, rozpisuje referendum gminne i wykonuje obowiązki
wynikające z ustawy i statutu.
Organami gminy są Zgromadzenie gminy i inne organy określone
w statucie i zgodnie z ustawą.
Zgromadzenie gminy decyduje o wyborze organu wykonawczego
gminy kierując się ustawą i statutem.
Wybór organu wykonawczego gminy miejskiej i miasta Belgrad
określa ustawa.
Nadzór nad działalnością gminy

Artykuł 192
Rząd jest zobowiązany wstrzymać wykonanie aktu prawodaw‑
czego gminy, który uważa za niezgodny z Konstytucją lub ustawą

i w ciągu 5 dni wszcząć procedurę oceny jego konstytucyjności
lub legalności.
Rząd może, po zaistnieniu warunków określonych w ustawie,
rozwiązać Zgromadzenie gminy.
Jednocześnie wraz z rozwiązaniem Zgromadzenia gminy Rząd
powołuje tymczasowy organ, który wykonuje zadania należące do
kompetencji Zgromadzenia, mając na uwadze polityczny i naro‑
dowościowy skład rozwiązanego Zgromadzenia gminy.
Ochrona samorządu lokalnego

Artykuł 193
Organ określony w statucie gminy ma prawo do złożenia skargi
do Sądu Konstytucyjnego w następstwie decyzji lub działalności
organu państwowego lub organu jednostki samorządu lokalnego
uniemożliwiającego wykonywanie kompetencji gminie.
Organ określony w statucie gminy może wszcząć postępowanie
w sprawie oceny konstytucyjności lub legalności ustawy lub innego
aktu prawodawczego Republiki Serbii lub prowincji autonomicznej,
który narusza prawo do samorządu lokalnego.

KONSTYTUCYJNOŚĆ
I LEGALNOŚĆ
124
Rozdział ósmy
KONSTYTUCYJNOŚĆ
I LEGALNOŚĆ
Hierarchia krajowych i międzynarodowych aktów prawo-

dawczych
Artykuł 194
Porządek prawny Republiki Serbii jest jednolity.
Konstytucja jest najwyższym aktem prawodawczym Republiki
Serbii.
Wszelkie ustawy i inne akty prawodawcze uchwalone w Republice
Serbii winny być zgodne z Konstytucją.
Ratyfikowane umowy międzynarodowe i powszechnie przyjęte
zasady prawa międzynarodowego stanowią część porządku praw‑
nego Republiki Serbii. Ratyfikowane umowy międzynarodowe
nie mogą być sprzeczne z Konstytucją.
Ustawy i inne akty prawodawcze uchwalone w Republice Serbii
nie mogą być sprzeczne z ratyfikowanymi umowami międzyna‑
rodowymi i powszechnie akceptowanymi normami międzynaro‑
dowego prawa.
Hierarchia krajowych aktów prawodawczych

Artykuł 195
Wszelkie akty prawodawcze Republiki Serbii wydawane na pod‑
stawie ustawy, akty prawodawcze organizacji, którym przekazano
uprawnienie do ich wydawania oraz akty prawodawcze partii po‑
litycznych, związków zawodowych i stowarzyszeń obywateli oraz
umowy zbiorowe winny być zgodne z ustawą.
Statuty, decyzje i wszelkie akty prawodawcze prowincji autonomicz‑
nych i jednostek samorządu lokalnego winny być zgodne z ustawą.
125 Rozdział ósmy KONSTYTUCYJNOŚĆ I LEGALNOŚĆ

Wszelkie akty prawodawcze prowincji autonomicznych i jednostek
samorządu lokalnego winny być zgodne z ich statutami.
Ogłaszanie ustaw i innych aktów prawodawczych

Artykuł 196
Ustawy i wszelkie inne akty prawodawcze winny być opublikowane
przed ich wejściem w życie.
Konstytucja, ustawy i akty prawodawcze Republiki Serbii, wydane
na podstawie ustawy, ogłasza się w republikańskim Dzienniku
Urzędowym, a statuty, uchwały i inne akty prawodawcze prowincji
autonomicznych ogłasza się w Dzienniku Urzędowym prowincji.
Statuty i akty prawodawcze jednostek samorządu lokalnego ogłasza
się w lokalnym Dzienniku Urzędowym.
Ustawy i inne akty prawodawcze wchodzą w życie najwcześniej
ósmego dnia od dnia ogłoszenia i mogą wejść w życie wcześniej
jedynie, gdy zaistnieją po temu uzasadnione powody, określone
podczas ich uchwalania.
Zakaz działania wstecz ustaw i innych aktów prawodawczych

Artykuł 197
Ustawy i wszelkie inne akty prawodawcze nie mogą działać wstecz.
Wyjątkowo tylko wybrane artykuły ustawy mogą działać z mocą
wsteczną, o ile podyktowane jest to interesem publicznym i zostało
potwierdzone w trakcie procesu uchwalania ustawy.
Przepisy kodeksu karnego mogą działać wstecz jedynie w sytuacji
gdy są korzystniejsze dla sprawcy przestępstwa.
Praworządność działań administracji

Artykuł 198
Każda decyzja i działanie organów państwowych, organizacji,
którym przekazano uprawnienia z zakresu władztwa publicznego,

organów autonomicznych prowincji i jednostek samorządu lokal‑
nego winny być zgodne z ustawą.
Legalność ostatecznych decyzji w sprawie praw i obowiązków,
czy interesów chronionych prawem podlega sądowej kontroli
procedury administracyjnej, o ile w konkretnym przypadku ustawa
nie przewiduje innej sądowej ochrony.
Język w toczących się postępowaniach

Artykuł 199
Każdy ma prawo do używania swojego języka w postępowaniu
przed sądem, innym organem państwowym lub organizacjami,
które wykonują kompetencje publiczne, gdy rozstrzyga się o jego
prawach i obowiązkach.
Nieznajomość języka, w jakim toczy się postępowanie nie może
być przeszkodą do urzeczywistniania i ochrony praw człowieka
i mniejszości.
Stan wyjątkowy
Artykuł 200
W sytuacji zagrożenia porządku publicznego państwa lub obywateli
Zgromadzenie Narodowe ogłasza stan wyjątkowy.
Uchwała o ogłoszeniu stanu wyjątkowego obowiązuje najdłu‑
żej przez okres 90 dni. Po upływie tego okresu Zgromadzenie
Narodowe może przedłużyć jej obowiązywanie o kolejne 90 dni
większością głosów ogółu deputowanych.
Podczas stanu wyjątkowego Zgromadzenie Narodowe zbiera się
bez specjalnego wezwania i nie może być rozwiązane.
W uchwale o ogłoszeniu stanu wyjątkowego Zgromadzenie Na‑
rodowe może określić środki ograniczające konstytucyjnie zagwa‑
rantowane prawa człowieka i mniejszości.
Jeżeli Zgromadzenie Narodowe nie ma możliwości zebrania się
na posiedzenie, decyzję o ogłoszeniu stanu wyjątkowego podejmują

wspólnie Prezydent Republiki, przewodniczący Zgromadzenia
Narodowego i Premier, przy zachowaniu tych samych warunków,
jak w przypadku Zgromadzenia Narodowego.
Jeżeli Zgromadzenie Narodowe nie ma możliwości zebrania się
na posiedzenie, to środki ograniczające prawa człowieka i mniej‑
szości może rozporządzeniem określić Rząd za zgodą Prezydenta
Republiki.
Środki ograniczające prawa człowieka i mniejszości, które usta‑
nowi Zgromadzenie Narodowe lub Rząd obowiązują najdłużej
przez okres 90 dni, a po upływie tego czasu mogą być wznowione
na tych samych warunkach.
W przypadku, gdy decyzja o stanie wyjątkowym nie była podjęta
przez Zgromadzenie Narodowe, winno ono w ciągu 48 godzin
albo tak szybko jak tylko będzie to możliwe, odbyć posiedzenie
i podjąć uchwałę ją zatwierdzającą. Jeśli Zgromadzenie Narodowe
nie potwierdzi tej decyzji, traci ona moc wraz z zakończeniem
pierwszego posiedzenia Zgromadzenia Narodowego zwołanego
po ogłoszeniu stanu wyjątkowego.
Jeżeli środki ograniczające prawa człowieka i mniejszości nie zo‑
stały określone przez Zgromadzenie Narodowe, Rząd zobowiązany
jest do przedłożenia Zgromadzeniu Narodowemu rozporządzenia
ograniczającego prawa człowieka i mniejszości w ciągu 48 go‑
dzin od jego wydania albo gdy Zgromadzenie Narodowe będzie
w stanie zebrać się. W przeciwnym razie środki o ograniczeniu
przestają obowiązywać po 24 godzinach od rozpoczęcia pierwszej
od ogłoszenia stanu wyjątkowego sesji Zgromadzenia Narodowego.
Stan wojenny
Artykuł 201
Stan wojenny ogłasza Zgromadzenie Narodowe.
Kiedy Zgromadzenie Narodowe nie ma możliwości zebrania się
na posiedzeniu, decyzję o ogłoszeniu stanu wojennego podejmują

wspólnie Prezydent Republiki, przewodniczący Zgromadzenia
Narodowego i Premier.
Ogłaszając stan wojenny Zgromadzenie Narodowe może określić
środki ograniczające gwarantowane Konstytucją prawa człowieka
i mniejszości.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie może się zebrać, środki ograni‑
czające prawa człowieka i mniejszości gwarantowane Konstytucją
wspólnie określają Prezydent Republiki, przewodniczący Zgroma‑
dzenia Narodowego i Premier.
Wszelkie środki wprowadzone na okres stanu wojennego podle‑
gają zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Narodowe, gdy zbierze
się ono na posiedzenie.
Zawieszenie praw człowieka i mniejszości narodowych pod-

czas stanu wyjątkowego i wojennego
Artykuł 202
W przypadku ogłoszenia stanu wyjątkowego lub wojennego ogra‑
niczenie praw człowieka i mniejszości gwarantowane Konstytucją
dopuszcza się jedynie w zakresie uznawanym za konieczny.
Środki ograniczające te prawa nie mogą prowadzić do dyskrymi‑
nacji rasowej, ze względu na płeć, język, wyznanie, przynależność
narodową lub pochodzenie społeczne.
Środki ograniczające prawa człowieka i mniejszości przestają obo‑
wiązywać z chwilą odwołania stanu wyjątkowego lub wojennego.
Środki przewidujące ograniczenie w żadnym przypadku nie mogą
dotyczyć ograniczenia praw zagwarantowanych w art. 23, 24, 25,
26, 28, 32, 34, 37, 38, 43, 45, 47, 49, 62, 63, 64 i 78 Konstytucji.

ZMIANA KONSTYTUCJI
130
Rozdział dziewiąty
ZMIANA KONSTYTUCJI
Inicjatywa w sprawie zmiany Konstytucji i przyjęcie zmian

w Konstytucji
Artykuł 203
Wniosek w sprawie zmiany Konstytucji może złożyć co najmniej
1/3 ogółu deputowanych, Prezydent Republiki, Rząd i co najmniej
150 tysięcy wyborców.
O zmianie Konstytucji decyduje Zgromadzenie Narodowe.
Wniosek o zmianę Konstytucji przyjmuje się większością głosów
2/3 ogółu deputowanych.
Jeżeli większość głosów wymagana do zmiany Konstytucji nie zo‑
stanie uzyskana, propozycje zawarte we wniosku, który nie uzyskał
akceptacji, mogą być rozpatrzone powtórnie po upływie roku.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe przyjmie wniosek w sprawie zmia‑
ny Konstytucji, przystępuje się do przygotowania aktu o zmianie
Konstytucji i jego rozpatrzenia.
Zgromadzenie Narodowe przyjmuje akt o zmianie Konstytucji
większością 2/3 głosów ogółu deputowanych i może podjąć decyzję
o poddaniu tego aktu potwierdzeniu przez obywateli w republi‑
kańskim referendum.
Zgromadzenie Narodowe jest zobowiązane do poddania pod
republikańskie referendum aktu o zmianie Konstytucji, jeżeli
zmiana dotyczy preambuły Konstytucji, naczelnych zasad Kon‑
stytucji, praw i wolności człowieka i mniejszości, ustroju państwa,
ogłoszenia stanu wojennego i wyjątkowego, ograniczenia praw
człowieka i mniejszości podczas stanu wyjątkowego i wojennego
lub postępowania w sprawie zmiany Konstytucji.
Jeśli akt o zmianie Konstytucji zostanie poddany pod referendum,
obywatele wyrażają w nim swoją wolę nie później niż w ciągu
60 dni od przyjęcia aktu o zmianie Konstytucji. Akt o zmianie
131 Rozdział dziewiąty ZMIANA KONSTYTUCJI

Konstytucji uznaje się za przyjęty, jeżeli za zmianą wypowiedziała
się większość biorących udział w referendum.
Przyjęty w referendum akt o zmianie Konstytucji wchodzi w życie
po ogłoszeniu go przez Zgromadzenie Narodowe.
Jeśli Zgromadzenie Narodowe nie podejmie decyzji o skierowaniu
aktu o zmianie Konstytucji do zatwierdzenia w referendum, zostaje
on przyjęty w głosowaniu w Zgromadzeniu Narodowym i wchodzi
w życie po ogłoszeniu go przez Zgromadzenie Narodowe.
Zakaz zmiany Konstytucji

Artykuł 204
Konstytucja nie może być zmieniona podczas stanu wojennego
lub wyjątkowego.
Ustawa o zmianie Konstytucji

Artykuł 205
O zmianie Konstytucji stanowi ustawa o zmianie Konstytucji.
Ustawa o zmianie Konstytucji winna być przyjęta większością
głosów 2/3 ogółu deputowanych.

POSTANOWIENIA
KOŃCOWE
133
POSTANOWIENIA
KOŃCOWE
134
Rozdział dziesiąty
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 206
Niniejsza Konstytucja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia przez
Zgromadzenie Narodowe.
135 Rozdział dziesiąty POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Na podstawie art. 133 ustęp 3. Konstytucji Republiki Serbii
(„Službeni glasnik RS”, Nr 1 z 1990 r.) oraz art. 25 ustawy o refe‑
rendum i inicjatywie ludowej („Službeni glasnik RS”, Nr 48 z 1994 r.
oraz Nr 11 z 1998 r.) Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbii
na drugim specjalnym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego
Republiki Serbii w 2006 roku, które odbyło się 8 listopada 2006
roku postanowiło ogłosić
KONSTYTUCJĘ REPUBLIKI SERBII
Obwieszcza się, że Konstytucja Republiki Serbii została uchwalona
przez Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbii na pierwszym
specjalnym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego Republiki
Serbii, które odbyło się 30 września 2006 roku i ostatecznie przy‑
jęta w referendum republikańskim przeprowadzonym w dniach
28 i 29 października 2006 roku.
„Službeni glasnik RS”, Nr 37

Belgrad, 8 listopada 2006 roku
ZGROMADZENIE NARODOWE REPUBLIKI SERBII
PREZYDENT
Predrag Marković
136
STARANIEM BIBLIOTEKI SEJMOWEJ
UKAZAŁY SIĘ KONSTYTUCJE:
Albanii [z 1991 r.] wyd. 1997, tekst tożsamy wyd. 2000,
Albanii z 1998 r. – wyd. 2001
Andory [z 1993 r.] wyd. 2014
Australii [z 1900 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 29 VII 1977 r.] wyd. 2014
Austrii [z 1920 r. w wersji z 1929 r., ostatnia zmiana
28 VI 2002 r.] wyd. 2004
Belgii [z 1831 r., tekst jednolity z 1994 r.] wyd. 1996,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 22 XII 2008 r.]
wyd. 2010
Brazylii [z 1988 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 30 VI 2004 r.] wyd. 2004
Bułgarii [z 1991 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 6 II 2007 r.] wyd. 2012
Chile [z 1980 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 6 III 2012 r.] wyd. 2012
Chorwacji [z 1990 r.] wyd. 1995,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 28 III 2001 r.]
wyd. 2007
Cypru [z 1960 r., wg stanu na 31 V 2012 r.] wyd. 2013
Czech [z 1992 r.] wyd. 1994, tekst tożsamy wyd. 2000
Danii [z 1953 r.] wyd. 2002
Estonii [z 1992 r.] wyd. 1997
Finlandii [z 1919 r.] wyd. 1997,
Finlandii z 1999 r. – wyd. 2003
Francji [z 1958 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 22 II 1996 r.] wyd. 1997,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 28 III 2003 r.]
wyd. 2005
Grecji 1975/1986 r. – wyd. 1992,
wyd. 2 [wg stanu na 1 VII 2005 r.] wyd. 2005
Gruzji [z 1995 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 4 X 2013 r.] wyd. 2015
Hiszpanii [z 1978 r.] wyd. 1993, tekst tożsamy wyd. 2000,
wyd. 2 [z późniejszą zmianą z 27 VIII 1992 r.] wyd. 2008
Holandii [z 1814 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 21 III 2002 r.] wyd. 2003
Irlandii [z 1937 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 24 VI 2004 r.] wyd. 2006
Islandii [z 1944 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 1 VII 1999 r.] wyd. 2009
Izraela [ustawy konstytucyjne – 1948/1992 r.] wyd. 2001
Japonii [z 1946 r.] wyd. 2014
Kanady [akty z roku 1867 i 1982 wg stanu na 1 IV 1996 r.]
wyd. 1998
Kenii [z 2010 r.] wyd. 2017
Liechtensteinu [z 1921 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 25 XI 2011 r.] wyd. 2013
Litwy [z 1992 r.] wyd. 1994, tekst tożsamy wyd. 2000,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 13 VII 2004 r.]
wyd. 2006
Luksemburga [z 1868 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 24 VI 2005 r.] wyd. 2006
Łotwy [z 1922 r., wg stanu na 15 X 1998 r.] wyd. 2001
Macedonii [z 1992 r.] wyd. 1999
Malty [wg stanu na 1 IX 2007 r.] wyd. 2008
Maroka [z 2011 r.] wyd. 2015
Mołdawii [z 1994 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 14 VII 2006 r.] wyd. 2014
Monako [z 1962 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 2 IV 2002 r.] wyd. 2012
Niemiec [z 1949 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 28 VIII 2006 r.] wyd. 2008
Norwegii [z 1814 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 19 VI 1992 r.] wyd. 1996
Portugalii [z 1976 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 20 IX 1997 r.] wyd. 2000
Republiki Południowej Afryki [z 1997 r., z późniejszymi
zmianami, ostatnia z 6 X 2003 r.] wyd. 2006
Rosji [z 1993 r.] wyd. 2000
Rumunii [z 1991 r.] wyd. 1996
Słowacji [z 1992 r.] wyd. 1993,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 23 II 2001 r.]
wyd. 2003
Słowenii [z 1991 r.] wyd. 1994,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 27 VI 2006 r.]
wyd. 2009
Stanów Zjednoczonych Ameryki [z 1787 r., z uwzgl.
poprawki 27. z 1992 r.] wyd. 2002
Szwajcarii [z 1999 r.] wyd. 2000
Szwecji [z 1974 r.] wyd. 1991,
wyd. 2 [tekst jednolity z 1998 r.] wyd. 2000
Turcji [z 1982 r.] wyd. 2013
Ukrainy [z 1996 r.] wyd. 1999
Watykanu, wyd. 2008
Węgier [z 1949 r., tekst jednolity z 1990] wyd. 1992,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 30 V 2001 r.]
wyd. 2002,
Ustawa Zasadnicza Węgier [z 2011 r., uzup. o Postanowienia
przejściowe z 30 XII 2011 r.] wyd. 2012,
wyd. 2 [z późniejszymi zmianami, ostatnia z 26 IX 2013 r.]
wyd. 2015
Włoch [z 1947 r., z późniejszymi zmianami, ostatnia
z 30 V 2003 r.] wyd. 2004
Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii
Północnej, wyd. 2010
Teksty konstytucji państw członkowskich UE, według stanu praw‑

nego na 1 lipca 2011 r., ukazały się w tomie „Konstytucje państw
Unii Europejskiej”, pod red. W. Staśkiewicza, Warszawa 2011

Serbia Polnnn

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Serbia Polnnn

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

BIBLIOTEKA SEJMOWA

Tłumaczenie z języka serbskiego i wstęp

Konstytucja Republiki Serbii

Weryfikacja naukowa: Wiesław Staśkiewicz

© Copyright by Kancelaria Sejmu 2018

Druk: AKCYDENS S.J.

Konstytucja Republiki Serbii z dnia 30 września 2006 roku

Publikowany tekst konstytucji jest zgodny ze stanem prawnym

Mając na względzie państwową tradycję Narodu serbskiego i równo­

31 Rozdział pierwszy NACZELNE ZASADY KONSTYTUCJI

Zakaz konfliktu interesów

Herb, flaga i hymn

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 32

33 Rozdział pierwszy NACZELNE ZASADY KONSTYTUCJI

Ochrona obywateli i Serbów za granicą

Ochrona mniejszości narodowych

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 34

35 Rozdział pierwszy NACZELNE ZASADY KONSTYTUCJI

PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA

Cel konstytucyjnych gwarancji

37 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 38

2. PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA

Nienaruszalność integralności fizycznej i psychicznej

39 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Prawo do wolności i bezpieczeństwa

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 40

Prawa szczególne w przypadku aresztu i pozbawienia

41 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Okres trwania aresztu

Prawo do uczciwego sądu

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 42

43 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Prawo do oczyszczenia z zarzutów i zadośćuczynienia

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 44

Prawo do równej ochrony praw i do środków ochrony prawnej

Prawo do bycia podmiotem prawa

45 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Wolność przemieszczania się

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 46

Tajemnica korespondencji i innych form komunikowania

Ochrona danych osobowych

47 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Wolność myśli, sumienia i wyznania

Kościoły i wspólnoty religijne

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 48

Wolność myśli i wypowiedzi

49 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Zakaz szerzenia nienawiści rasowych, narodowościowych

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 50

Prawo do udziału w zarządzaniu sprawami publicznymi

51 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Wolność zrzeszania się

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 52

53 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 54

Prawo do zawarcia związku małżeńskiego i równoupraw-

Wolność decydowania o rodzicielstwie

55 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Prawa i obowiązki rodziców

Szczególna ochrona rodziny, matki, rodzica samotnie wycho-

Konstytucja REPUBLIKI SERBII 56

57 Rozdział drugi PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ MNIEJSZOŚCI

Mając na względzie państwową tradycję Narodu serbskiego i równo