Fontan-qazlift quyularынын истисмары вя компрессор

тясяррцфаты лабораторийасы – Фонтан-компрессор

гуйуларынын мянимсянилмяси, истисмары вя
компрессор тясяррцфаты сащяси цзря елми-тядгигат
ишляринин апарылмасы, АРДНШ-ин вердийи
тапшырыгларын йериня йетрилмяси, ишлямялярин
НГЧИ-лярдя тятбиг едилмяси ясасында
йарадылмышдыр вя фяалиййят эюстярир.
«Азнефт» ИБ-нин НГЧИ-ляри цзря цмуми ишляк
гуйу фонду 4773 ядяд тяшкил едир вя бунлардан 281 гуйу
фонтан, 758 гуйу газлифт (ерлифт), 3473 гуйу ŞDN, 17
гуйу MDEN, 47 гуйу DDN, 42 гуйу сваблама цсулу иля
олунур.
Чыхарылан нефтин 35,8% фонтан, 55,2% газлифт
(91%), 8%-и ŞDN, 0,82% MDEN, 0,09% DDN, вя 0,02%-и
сваблама (жями 9%) цсулу иля щасил олунур. Йяни
«Азнефт» ИБ цзря фонтан-газлифт гуйулары цмуми
гуйу фондунун 22 %-ни тяшкил етмясиня бахмайараг
чыхарылан нефт щасилатынын 91%-и бу цссулларын
пайына дцшцр.
Газлифт гуйуларынын мянимсянилмяси вя
истисмары мягсядиля «Азнефт» ИБ цзря 3 НГЧИ-дя
(Нефт Даşлары, Гум Адасы, Н.Няриманов адына) газ-
компрессор стансийалары, Щ.З.Таэыйев адына НГЧИ-дя
(мцштяряк мцясиссялярдян «Азгернефт»ММ вя
Сураханыoyl) щава компрессор стансийасы фяалиййят
gюстярир. Бунлардан газ-компрессор машынлары ясасян
10 ГКЩ 3/5-100 типли, щава-компрессор машынлары
ися 2 CГ 50 Сярбяст асгылы ики жярэяли
типлидирляр. лифт гурьусу

1.СЯРБЯСТ АСГЫЛЫ
ИКИЖЯРЭЯЛИ ЛИФТ
ГУРЬУСУ

Qazlift qуйуларында метал

сярфини азалтмаг və
мцряккябляшмяляри арадан
галдырмаг цчцн сярбяст асгылы

икижярэяли лифт (САИЛ)

гурьусу ишляниб

ясасландырылмышдыр. САИЛ
щава вя мякан шяраитиндян асылы
олмайараг бцтцн нефт
районларында икижярэяли лифтля
ишляйян компрессор гуйуларында
истифадя олуна биляр.
Сярбяст асгылы
икижярэяди лифт гурьусу –
САИЛ ашаьыдакы щиссялярдян:
Биринжи жярэядя НКБ-нын
икинжи жярэядян сярбяст

Шякил
1
асылмасы цчцн бору башлыьы 1, бору башлыьынын асылмасы цчцн хцсуси
билярзик 2, билярзикли йухары 3 вя ашаьы 4 боружуглардан вя ишчи
аэентин кечмяси цчцн башлыгда ачылмыш дяликлярдян 5 ибарятдир.
(Шякил 1).
Боружуглар яввялжядян мцяййянляшдирилмиш мясафядя хцсуси
билярзик васитясиля лифтин икинжи жярэясиня баьланыр. Бору
башлыьы ися хцсуси билярзийин цзяриндя отурдулур. Бору башлыьына
биринжи жярэянин борулары баьланыр вя икинжи жярэянин
цзяриндян сярбяст щалда асылыр. Бору башлыьы цзяриндя щялгяви
фязайа сыхылмыш ишчи аэентинин кечмяси цчцн щяр биринин
диаметри 4 мм олмагла 4 ядяд дялик ачылмышдыр.
Биринжи жярэянин башмаьы цзяриндя, асылма нюгтясиндян 25-30
мм мясафядян башлайараг араларында ися 15–20 мм мясафя олан ики
мцстяви цзяриндя диаметрал истигамятдя 450 бужаг алтында дяликляр
ачылыр. Мцстявиляр цзяриндя дяликлярин сайы вя диаметри щесабат
дцстурлары ясасында тяйин олунур вя гуйуаьзы арматур мювжуд
биржярэяли лифт галдырыжысында олдуьу кими йыьылыр.( Шякил 2)
 Гуйуну мянимсямяк цчцн
боруархысы фязайа вурулан ишчи
аэентин (сыхылмыш газ вя йа
щава) бир щиссяси башлыгла
ачылмыш дяликлярдян , биринжи
жярэя иля икинжи жярэя
арасындакы щялгяви фязайа
кечяряк, икинжи жярэянин
башмаьына дахил олур вя майе
гарышыьыны йцнэцлляшдиряряк
сыхышдырыб гуйуаьзына йюнял-
дир. Диэяр бир щиссяси ися
боруархасы сявиййяйя якс тясир
эюстяряряк гуйудиби
дюйцнтцлярин йаранмасынын
гаршысыны алыр вя икижяр-эяли
лифт галдырыжысындан фяргли
олараг гуйуда «боьулма» щалы баш
вермир вя ялавя сцни майе
вурулмасына (подка-чкайа) ися Шякил 2
ещтийаж дуйулмур. Нятижядя
лайдан гуйуйа майе ахынынын
Апарылмыштянзимлянир,
сярбяст щярякяти тящлил эюстярир ки, щал-щазырда ишляйян
гуйудиби дюйцн-тцлярин азалмасы
газлифт гуйуларынын 60%-ни САИЛ конструксийасы иля ишлятмяк
щесабына лайын гуйудиби
мцмкцндцр.
ятрафынын даьылмасы вя эялян
гумун«Сураханынефт»
мигдары нязяря НГЧИ-дя
чарпажаг 1855 сайлы гуйунун мювжуд лифт
дяряжядя азалыр.
конструксийасы иля САИЛ конструксийалы лифтин мцгаисяли
истисмар параметрляри верилмишдир.
Мювжуд лифт конструксийасында
биринжи жярэя д = 114 мм, Л = 1970 м
д = 89 мм, Л = 10 м
д = 73 мм, Л= 166 м
икинжи жярэя д=73 мм, Л= 1940 м
олан борулардан тяшкил едилмишдир.
Щямин гуйуда САИЛ конструксийасынын тятбиги иля баьлы
ашаьыдакы кими конструксийа сечилмишдир. (Шякил 3).
Биринжи жярэя д = 114 мм, Л = 150 м
д = 73 мм, Л = 196 м
икинжи жярэя ися д = 73 мм, Л = 1940 м
Щямин гуйуда мювжуд конструксийанын метал тутуму 57,390 т

олдуьу щалда, САИЛ конструксийасы иля лайищяляшдирилдикдя

23,325 т олур, бу да бир гуйу цзря 34,065 т метала вя йахуд, 1820 м 114
мм-ли насос-компрессор борусуна гянаят демякдир.
Лифт цзяриндя цмуми аьырлыг ишляк вязиййятдя:
Д маркалы бору цчцн – 27,4т ;
Е маркалы бору цчцн – 41,2т-дан
артыг олмамалыдыр.
Шякил
3.
 Гурьунун юлчцляри вя кцтляси ашаьыдакы
кимидир.

Шифр – САИЛ
Диаметр, мм - 73/114
Узунлуьу, мм - 685
Чякиси, кг - 18,9
САИЛ–73 бцтцн щиссяляринин материаллары, юлчцляри вя башга
эюстярижиляри, ишчи жизэиляри техники шярт ясасында щазырланылыр.
САИЛ-73 бору башлыьы вя хцсуси бору билярзийи «Д» вя йухары
маркалы поладдан щазырланмалыдыр.
Щазырланмыш щиссялярин цзяриндя язинти, йарыг, кяля-кютцрлцк
олмамалыдыр.
Щиссялярин йивляри тямиз вя бцтюв олмалыдыр.
Етибарлылыг эюстярижиляриня олан тялябляр.
Орта хидмят мцддяти – 6 ил
Даими ишлямя ещтималы – 0,99
Гурьу «Азнефт» ИБ-нин кечмиш «Сураханынефт»,
«Бинягядинефт», «Щ.З.Таьыйев» адына, «Гум адасы»,
«Н.Няриманов» адына НГЧИ-ляриндя 20-дян чох гуйуда тятбиг
олунмуш вя нятижяляр жядвялдя верилмышдыр.
 САИЛ-73 гурьусунун тятбиги мювжуд икижярэяли вя жярэяйарым
нефт конструксийаларына нисбятян метал сярфинин 60% вя ишчи
аэентин 12% азалмасына сябяб олур.
 Гуйуда йаранмыш гумм тыхажыны йумаг цчцн йени борулар ялавя
еимякля онун йуйулмасы вя йералты тямир ишляринин 40%
азалмасыны наил олмаг мцмкцндцр.
 Гурьунун тятбиги нятижясиндя щасилат артыр, гуйудиби
дюйцнтцляр азалыр, ялавя сцни майе ахынына (подкачкайа) ещтийаж
олмур вя гумлу гуйуларын етибарлы истисмаря тямин едилир.
 Qazlift quyularında SAİL qurğusunun tətbiqinin nəticələri
Tədbirdən əvvəl orta göstəricilər Tədbirdən sonra orta göstəricilər
Qurğunun
Hasilat, m3/gün İşçi Metal Hasilat, m3/gün İşçi İqtisadi
NQÇİ-nin Quyu Süzgəc, buraxılma Metal
agent tutumu, agent səmərə,
adı №-si m dərinliyi, tutumu,
neft su sərfi, kq neft su sərfi, mln.man
м kq
m3/güн m3/gцн

2578 959-989 690 26421 3,5 100 8800 12928 5,0 142 6500 209,5
«Binəqədin
936 842-852 652 23141 1,5 7,0 8200 10884 2,3 8,5 6000 73,6
eft»

1842 2088-2122 1546 54475 3,5 25,0 10900 21800 4,5 32 8500 183,9
«Suraxanın
1877 2302-2385 1685 56359 3,2 28,0 12000 24160 5,0 35 10700 43,1
eft»
1874 2561-2563 1540 58441 7,0 8,0 11880 27300 7,5 8 10900 52,6
1767 2003-2006 1560 51073 1,8 12,0 11200 21161 3,5 12,5 10500

«H.Z.Tağıy 1381 1835-1860 1098 43760 6,0 14,0 8500 20330 8,0 17,0 6500
177,1
ev adına» 1343 2031-2019 1208 46375 5,0 13,0 10300 22097 6,0 19,0 8600

Ümumi 360045 31,5 207 81700 160660 46,8 266 68100 739,9
 2.ГУЙУ
2.ГУЙУ ЩИДРОДИНАМИКИ РЯГС ЭЕНЕРАТОРУ

Мялум олдуьу кими, лайда вя гуйу эювдясиндя гейри-

мцвазинятлилик щалларынын йаранмасы майе ахынынын
параметрляриня жидди тясир эюстярир. Бу тясир нятижясиндя щям
лайда майе ахыны лянэийир, щям дя тязйиглярин истигамятдя
пайланмасы эежикир. Нятижядя, лайдан нефтин су иля
сыхышдырылмасы шяраити вя галдырыжыда майе-газ гарышыьынын
щярякяти писляшир.
Бу чатышмазлыглары арадан галдырмаг, фонтан, газлифт вя
вуружу гуйуларда файдалы иш ямсалыны артырмаг мягсядиля йени

щидродинамики гуйу рягс эенератору (ГЩРЭ) ишлянилмишдир.

Щямин ГЩР эенератору васитясиля щасилат гуйусу
эювдясиндя, йахуд вуружу гуйу дибиндя аз эцжлц дальаларын йаранмасы
гейри-мцвазинятлийин тянзимлянмясини вя щасилатын артмасыны
тямин едир. Бу эенераторлар садялийи, йцксяк сямяря вя етибарлыьы
иля фярглянирляр. Эцжлц щидродинамик рягслярин йаранмасы иля
ялагядар лайын гуйудиби сащясинин тясири иля ящатясинин
эенишляндирилмяси вя сувуружу гуйуларын гябулетмя габилиййятинин
артмасы мцшащидя олунур.
Эенераторларын истисмары ашаьыдакы хцсусиййятляря малик
олан гуйуларда нязярдя тутулуб:
 газын хцсуси сярфи мядян цзря орта эюстярижилярдян
йцксяк олдугда;
 иш реъиминин,тязйигин вя сярфин мцтямади дяйишмяси
щалларында;
  галдырыжыда майе-газ гарышыьында гейри-
мцвазинятлийин йарандыьы (йяни гуйу тязйиги нефтин
газла дойма тязйигиня йахын олдугда) щалларда.
 су сярфи азалмыш щалларда (вуружу гуйуларда);
 сувурма просесиндя мцхтялиф кечирижикли тябягялярдян
ибарят олан лайларда;
Гурьунун цмуми эюрцнцшц шякил 1- дя верилмишдир.

Эенераторун иш принсипи галдырылан вя

вурулан майедя дартылма эярэинликляринин
йарадылмасына ясасланыр. Дартылма эярэинликляри
майенин бир щиссясинин гурьунун щялгяви фязасына
верилмясиля ямяля эялир. Дахили борунун эювдясиндя
ачылан дяликляр васитясиля майенин бир щиссяси
щялгяви фязайа ютцрцлцр, диэяри ися ен кясийиндя
олан дяликлярдян йенидян дахили силиндря
гайтарылыр. Нятижядя дахили силиндрин мцхтялиф
ен кясикляриндя сцрят градийентинин мцхтялиф
гиймятляри йараныр, щидравлики мцгавимятлярин
Икижярэяли лифт конструксийалы
гиймятляри вя майенин ахын бойу тязйиги дискрет
гуйуларда тядбиг цчцн ися кичик юлчцлц
дяйишир. Шярти олараг майе бир ен кясикдя
эенератор ишлянмишдир. Бу
«сыхылмайа», диэяр ен кясийиндя ися «дартылмайа»
эенераторун цмуми эюрцнцшц шякил 2 –
ишляйир. Тязйиглярин беля сяжиййяви пайланмасы Шякил 1.
дя верилмишдир. Эюрцндцйц кими 73мм
майенин щидродинамик дальалар йаранмасына сябяб
борудан щазырланмыш вя онун дахилиндя
олур.
цзяриндя диаметри 2 мм жями 360 ядяд
Гурьу истисмар гуйуларында газын майедян
олан дяликляр ачылмыш вя 48мм бору
интенсив айрылдыьы дяринликдя, вуружу гуйуда ися
консентрик йерляшдирилмишдир. 73мм
гуйудибиня йахын мясафядя йерляшдирилир.
боружуьун щяр ики башына хцсуси
билярзик баьланылмышдыр ки, бу да бору
дахилиндя 48мм борунун консентрик
олараг сахланмасыны тямин етмяк Шякил
 QUYU HIDRODINAMIKI RЯГС ЭЕНЕРАТОРЛАРЫН ТЕХНИКИ
ХАРАКТЕРИСТИКАЛАРЫ

Рягс эенераторлары Вариант I Вариант II

Дахили диаметри, мм 62 48
Харижи диаметри, мм 114,5 73
Боруларын диварларынын галынлыьы, мм 5,5 5,5
Узунлуьу,мм 850 850
Хцсуси билярзийин диаметри,мм 114,0 73

Дахили дяликли боружуьун харижи диаметри,

73 48
мм

Дяликлярин сайы щяр интервалда щяр интервалда

120 ядяд 120 ядяд
Интервалларын сайы 3 3
Интерваллар арасы мясафя, мм 100,0 100,0
Дяликлярин диаметри, мм 3,0 2,0
Билярзийин диаметри, мм 132,5 89
Харижи боружуьун диаметри,мм 114,3 73
Ютцрцжц билярзийин диаметри, мм 132,5х73,0 73х48
Гурьунун чякиси, кг 31,6 31,0
Максимал ишчи тязйиг, МПа 15- 20 15- 20
Максимал иш температуру мящдудлашмыр мящдудлашмыр
Ишчи аэент:
майе-газ
-фонтан-газлифт гуйулары цчцн майе-газ
гарышыьы
- вуружу гуйулар цчцн гарышыьы
технки су
технки су
Гурьудан кечян майенин мигдары, м3/эцн 10-1000 10-1000
Вурулан суйун мигдары, м3/эцн 10-150 10-150
Йаранан дальанын тезлийи, Щс 15-30000 10-3000
 ГУЙУ ЩИДРОДИНАМИКИ РЯГС ЭЕНЕРАТОРУНУН ТЯТБИГИНДЯН
ЯВВЯЛ ВЯ СОНРАКЫ ЭЮСТЯРИЖИЛЯРИ

Тятбигдян яввял Тятбигдян сонра

(3 ай мцддятиндя орта
Гурьунун
гиймяти)
бурахылм
Истисм Щасилат Сыхылмы
НГЧИ-нин Гуйу Сцзэяж, а
ар Щасилат Сыхылмыш ш
ады № си м дяринлий
обйекти газын газын
и,
нефт, су, сярфи, нефт су, сярфи,
м 3
т/эцн m /эцн 3
м /эцн , 3
m /эцн м3/эцн
т/эцн
373 IXцст 2506-2562 1351 6,0 46,0 18800 10,0 43,0 12700

«Гум адасы»
426 VIIцст 2162-2188 1010 2,0 116,0 20600 4,0 110,0 18100

385 VIIцст 2323-2326 1500 1,0 49,0 25600 5,0 45,0 16000

«Н.Няримано
443 VII 5286-5197 1600 5,0 - 8200 6,5 - 7000
в»
 3. EJEKTOR SİSTEMLİ LİFT QURĞUSU

Mövcud liftlərin çatışmayan cəhətlərini nəzərə alaraq, maye qarışığının

hərəkətini tənzimləmək üçün qaldırıcının FİƏ-sini artırmaq məqsədilə yeni lift
konstruksiyasının işlənilməsinin məqsədəuyğunluğu əsaslandırılmışdır.

Təklif olunmuş təkmilləşdirilmiş ikicərgəli yeni lift (TİEL)

konstruksiyasının sxemi şəkildə göstərilmişdir.

Qurğu aşağıdakı hissələrdən:

istismsmar kəməri 4 NKB-lərdən
yığılmış birinci cərgə 5, ikinci cərgə
6, həlqəvi fəza 7, yönəldici ucluq 8,
qaldırıcı kamera 1, ejektor 2,
diffuzor 3, kipləşdirici element 9 və
başmaqdan 10 ibarətdir.

Təkmilləşdirilmiş ikicərgəli ejektor

sistemli lift qurğusunun prinsipial
sxemi

Qurьunun işi zamanı işçi agent birinci cərgə ilə ikinci cərgə
arasındakı həlqəvi fəzaya vurulur və aşağı doğru hərəkət edərək dəliklərdən
yönəldici ucluğa ötürülür və oradan qaldırıcı borulara (ikinci cərgə) daxil
olur. İşçi agent yönəldicı ucluqdan qarışdırıcı kameraya, oradan isə sovrulub
ejektora daxil olur və onun potensial enerjisi kinetik enerjiyə çevrilərək,
qaz-maye qarışığının sürətini artırır. Bu səbəbdən ejektorun qəbulunda
 təzyiq düşür və quyu başmağından gələn maye qarışığı qarışdırıcı kamera və
ejektordan keçərək quyuağzına qaldırılır. Qaldırıcı kamerada işçi agentlə
mayenin qarışması nəticəsində mayenin potensial enerjisi artır. Sonra qaz-maye
qarışığı diffuzordan keçərkən, boruda qarışığın kinetik enerjisi müəyyən qədər
basqı yaradır və bu zaman quyunun bufer təzyiqi artır
Təklif edilən qurğunun üstünlükləri aşağıdakılardır:
 гуйунун сямяряли ишинин вя етибарлыьынын артмасы;
 quyuda yaranmış qum tıxacının yuyulması zamanı birinci və ikinci
cərgə NKB-lərin endirilmə-qaldırılma əməliyyatlarının
aparılmasına ehtiyacın olmaması;
 işçi agentin sərfinin azalması;
azalması
 ялавя нефт вя газын щасил едилмясиi;
 галдырыжыда газ-майе гарышыьынын щярякятинин
тянзимлянмяси вя с

· Kompressor quyularında qaldırıcının istismar səmərəliyini və iş

etibarlığının аrtırılması və axının hərəkət strukturunun tənzimlənməsi təmin
olunur.
 Гурьунун компрессор гуйуларында тятбиги нятижясиндя гумм
дяняжикляринин НКБ – лярдя чюкмясинин гаршысы алыныр вя гуйудиби
тыхажын борулары галдырмадан йуйулмасы тямин олунур.
· Qaldırıcı borular eyni diametrli sistemləşmiş olduğundan və birinci cərgə
kipləşdirici elementlə təchiz edildiyindən, vurulan işçi agentin quyudibi zonaya- laya
əks təsiri məhdudlaşır, quyudibi döyüntülərin zonanın dağılmasının və qarşısının
alınması təımin edilir.
· İşçi agentin sərfi və metal tutumu, eləcə də təmirlərə çəkilən vaxt azalır,
gündəlik orta neft hasilatı artır.
 TİEL qurğusunun texniki xarakteristikası
Hissələrin adları Ölçüləri
Birinci cərgə
NKB-nin diametri, mm 114

kipləşdirici elementin uzunluğu, mm 200

borucuğun uzunluğu, mm 350
keçiricinin uzunluğu, mm 230
İkinci cərgə
NKB- nin diametri, mm 73
yönəldici konusvari ucluq, mm 270
qarışdırıcı kamera. Mm 52
ejektor, mm 200
diffuzor, mm 160
qurğunun ümumi çəkisi, kq 45
qurğunun ümumi uzunluğu, mm 817
orta xidmət müddəti, il 5
daimi işləmə ehtimalı 099
işçi mühitin max. temperatutu, K - 373

TİEL qurğusu keçmiş “Suraxanıneft” NQÇİ – nin 1878, 941, 927 saylı
quyularında sınaqdan keçirilmiş və müsbət nəticələr alınmışdır. Qurğunun
səmərəliliyini nəzərə alaraq “Azneft” İB-nin yeni və texnologiyanını tətbiq planına
uyğun H.Z.Tağıyev adına, “Qum adası”, “Abşeronneft”, “Suraxanıneft”
NQÇİ-lərinin 25 quyusunda uğurla tətbiq olunmuş və böyük iqtisadi səmərə
alınmışdır.
 ТИЕЛ гурьусунун тятбигинин нятижяляри

Тятбигдян яввял Тятбигдян сонра

Гуйу Щасилат, Щасилат,
Ишчи Ишчи
№си Сцзэяж, 3
м /эцн м3/эцн
НГЧИ аэентин аэентин
м Неф
Су сярфи, Нефт Су сярфи,
3
т м /эцн м3/эцн
1852 2079-2105 4,5 28,0 14000 6,7 32,0 11900

1878 2212-2238 6,0 46 9100 6,7 48 7800

«Сураханы
нефт» 941 2420-2451 4,7 44 13600 5,5 46 10300

927 2510-2542 5,5 62 11200 6,5 63 10000

250 2394-2396 5,0 100 15800 6,0 100 12000

«Гум
адасы» 365 2161-2163 1,0 78 21000 3,0 79 18000

Ашаьыдакы шякилдя гурьунун Щ.З.Таьыйев адына НГЧИ-нин 1343 №

ли гуйусунда тятбигинин схеми верилмишдир.
Щ.З.Таьыйев адына НГЧИ
Гуйу № 1343
 4.YERLI XAMMAL ƏSASLI KOMPOZISIYADAN ISTIFADƏ
ETMƏKLƏ NEFTIN QUYUDAXILI DEEMULSASIYASI

Lay və quyu daxilində emulsiyanın yaranması və onun neftçıxarmada

aparılan texnoloji proseslərə mənfi təsiri və bu emulsiyanı parçalamaq üçün
müxtəlif üsullar məlumdur. Laydan quyuya süzülən neftin tərkibində olan ağır
karbohidrogen (qətran, asfalten, parafin və s.) çöküntülərinin süxurun məsamələri
üzərində çökməsi nəticəsində süxurun səthi hidrofoblaşır və qələvili lay suları
həmin səthdən keçərək emulsiyanın əmələ gəlməsinə səbəb olur
Emulsiyalar özlü – plastik və özlü – elastik modellərlə xarakterizə
olunur və onların struktur mexaniki xassələri SFM –lə tənzimlənir.
Kompressor quyularında emulsiyanın parçalanması məqsədilə yerli
xammal əsaslı zeytun yağının istehsalat tullantılarından ibarət
kompozisiya hazırlanılmış və istehsalatda tətbiq olunmuşdur. Zeytun yağının
istehsalından alınan tərkibin 72% üzvü, 11,5% qeyri üzvü, 1,5% azot
birləşmələrindən ibarətdir.Tətbiq zamanı bu tərkibə başqa kompozisiyalar da
əlavə edilir. Kompozisiya sirkəyə bənzər qoxulu tünd qəhvəyi rəngli, yağşəkilli
məhluldur. Məhlulun xüsusi çəkisi 0,961 q/sm3, turşuluğu 5,85 pH-dir.
Zeytun yağının istehsal tullantısından ibarət kompozisiya yüksək molekullu
təbii birləşmələrdən ibarət olmaqla karbohidrogenlərə yaxındır və neftdə yaxşı
həll olur. Kompozisiyanın deemulsasiya qabiliyyəti araşdırılmış və göstərilmişdir
ki, onun neftin kimyəvi və fiziki xassələrinə heç bir mənfi təsiri yoxdur, neftin
tərkibini dəyişmir və heç bir təhlükəli birləşmələr əmələ gətirmir. Zeytun
yağının istehsal tullantılarından ibarət kompozisiyanın quyu dibinə
vurulması ilə emulsiyanın parçalanması həm laboratoriya, həm də istehsalatda
 özünü doğrultmuşdur. Qazlift istismar üsulunda zeytun yağının istehsal
tullantılarından ibarət kompozisiya işçi agent ilə birlikdə quyudibinə
çatdırılır. Qeyd etmək lazımdır ki, kompressor üsulunda bu kompozisiyanın quyuya
vurulması digər istismar üsullarından sadədir. Emulsiyanın quyudaxilində
parçalanması həm iqtisadi baxımdan, həm də istismar baxımından çox sərfəlidir.
. Zeytun yağının istehsal tullantısından ibarət kompozisiya
sistemdə axının döyüntülərini, hidravliki müqavimətləri, fazalar sərhəddindəki
səthi gərilməni azaldır və qaz-maye qarıçığının qaldırılmasına sərf olunan enerjiyə
qənaət olunmasına, eləcə də əlavə neft hasilatının artmasına səbəb olur.
Kompozisiya “Suraxanıneft” NQÇİ-nin iki quyusunda sınaqdan
Tətbiqdən əvvəl Tətbiqdən sonra
İşçi İşçi agent Neft, İşçi İşçi Hasilat,
Quyu Süzgəc,
NQÇİ təzyiq, sərfi, emulsiya təzyiq,
təzyiq, agent m3/gün
№-si m
MPa m3/gün hasilatı, MPa sərfi, Ma-
Ma-
t/gün m3/gün Neft ye
1732-1738
1947 4,8 14300 30 4,4-4,5 12000 7 23
«Suraxanı 1748-1766
neft»
neft»

1925 2467-2471 4,3 17000 28 4,0 15000 4 24

Azqerнефт
Azqerнефт 3709 1818-1812 5,8 12500 30 5,6 10100 7 23
1531 1256-1250 5,9 13000 60 5,6 10400 4 56

keçirilmişdir. Sınaq nəticəsində hər iki quyuda hasilat artmış, işçi təzyiq aşağı
düşmüş, işçi agent sərfinə isə kifayət qədər qənaət edilmişdir. Kompozisiya
“Azgerneft” MM-də hələ də tətbiq olunmaqdadır.
.

Гейд: Зeytun yağının istehsal tullantısından ibarət kompozisiyaнын

мигдары 1 тон емулсийа цчцн 0.3-0,5л арасында эютцрцлцр.
Zeytun yağının istehsal tullantısından alınan kompazisiya
quyudaxili emulsiyanı tam parçaladığını nəzərə alaraq ona yeni əlavələr etməklə
neft – yığım məntəqələrindəki emulsiyaların deemulsasiyaetmə qabiliyyəti
yoxlanılmış və qənaətbəxş nəticələr əldə edilmişdir.

5.ÇОХФУНКСИЙАЛЫ KƏAN ДЕЕМУЛГАТОРU ILƏ

EMULSIYALI NEFTLƏRIN DEEMULSASIYASI

Neftyığım məntəqələrində emulsiyalı neftlərin deemulsasiyası aktual

məsələlərdən biridir. Техноложи регламентя ясасланараг, нефт
щазырланма гурьусунун иш режиминин нормал шяраитдя ишлямяси,
емулсийалы нефтлярин деемулсасийасы, нефт иткисинин гаршысынын
алынмасыны вя деемулсасийа просесиня чякилян хярълярин азалмасыны
тямин етмяк, игтисади ъящятъя мянфяятли вя сямяряли йерли хаммал
ясаслы деемулгаторлардан истифадя едилмяси, yцксяк кейфиййятли
ямтяя нефтинин алынмасы, ейни заманда онларын емал мцяссисяляриня
кими няглинин тямин едилмяsi bu məsələlərə aiddir.
КЯАН деемулгатору, нефт мящсуларынын тямизлянмясиндян
алынан гяляви туллантыларынын изопропил спирти вя моноефеноламин
мящсулларынын галыьындан алыныр вя диэяр деемулгаторларла
мцгайисядя чох уъуздур. Bu деемулгатор уъуз йерли хаммал вя садя
технолоэийа цзря алыныр ки, бу да аналожи деемулгатorlardan
цстцнdür.
Деемулгаторун сямяряси onun ян аз сярф мигдарында вя нефтдян
айрылан суйун мигдары иля характеризя олунур.
КЯАН деемулгатору йерли хаммал ясаслы deemulqatorlardan
щазырландыьы цчцн игтисади бахымдан сярфялидир вя емулсийаларын
парчаланмасына эялдикдя ися онун деемулсасийа фяаллыьы мювъуд
деемулгаторлардан heç də эери галмыр.
 ÇОХФУНКСИЙАЛЫ KƏAN ДЕЕМУЛГАТОРNUN ЯСАС
ХЦСУСИЙЙЯТЛЯРИ ЪЯДВЯЛ 1-DƏ GÖSTƏRILMIŞDIR .

Fизики-кимйяви gюстяриъиляр Нормасы

Сарымтыл рянэли шяффаф
Хариъи эюрцнцшц
айедир
Щидрооксил ядяди мгКОН/г чох олмайараг 34-40
Туршу ядяди, мгКОН/г чох олмайараг 0,1-0,2
Маддянин пЩ-1 8-10
Суйун кцтля мигдары, % чох олмайараг 0,1-0,9
Йод ядяди, Ж2/100г, чох олмайараг 1,5-2,0
Динамик юзлцлцйц, 250 Ъ-дя мПа.с 800-950
Рянэли,ядядля, Хезена 100-120
Хцсуси чяки, кг/м3 990-998
Полимерин молекул чякиси, ММ 4100-4500
Донма температуру, 0 Ъ -250 Ъ-дян ашаьы
Сятщи актив маддянин мигдары, % 16-18
Деемулсасийа габилиййяти, % 99,0-99,8

КЯАН деемулгатору бухарланмайан, йаьшякилли чятин йанан,

спиртдя, суда вя ароматик карбощидроэенлярдя щялл олан нейтрал вя
зярярсиз ашаьы молекуллу полимердир, деемулгаторун сятщи активлийи
16-18%, туршу ядяди 0,1-0,2 мг, маддянин пЩ - 8-10, хцсуси чякиси 990-
998 кг/м3, донма температуру –25 0Ъ, деемулсасийа габилиййяти ися 99-
99,8% олмушдур.
Деемулгаторларын ясас мягсяди – тябии сятщи актив
маддялярдян истифадя етмякля аьыр карбощидроэенлярдян (асфалтен,
нафтен, гятран, парафин вя механики гарышыгдан) вя судан (дузла,
туршулар вя с.) ибарят емулгаторлардан, су дамъыларыны сыхышдырыб
чыхармагдыр
 “KƏAN” deemulqatorunun sənaye sınaqlarının nəticələri
Cədvəl 2

Hazırlanmiş neftin göstəriciləri

Emulsi-
Emulsi- Sərf
Emul- yaya görə Çökmə Deemul- Neftin
yada olunan Qizdırma Qalıq
siyanin demulqa- müd- qatorun xüsusi
NQÇİ-nin adları Tarix suyun deemu temperaturu Miq- suyun Xlor
miqdarı, torun 0 dəti, sərfi, çəkisi,
miqdarı, miqdarı, C darı miqdа- duzu
m3 sərfi, saat q/ton kq/m3
% litr rı
q/ton
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Qum adası
(Hövsan) 08.06.05 563 43 43 69 70-75 16 323 120 0,45 58,19 8740
Qum adası
(Qum –dəniz) 08.06.05 500 30 41 74 70-75 12 350 105 0,06 33,57 8458
Qum adası
(qarışıq) 09.06.05 782 39 68 87 70-75 13 478 128 0,45 55,95 8694

Abşeronneft 05.05.05 499 11,8 115 230 70-75 12 440 261 1 223 9760
Abşeronneft 06.05.05 499 11,8 115 230 70-75 14 436 261 0,9 204 9120
Abşeronneft 19.06.05 494 12,3 125,4 228 70-75 11 433 261 0,68 142,5 9170

N.Nərimanov 12.05.05 4486 40 402 81 55 4 2712 133 0,20 68,99 8458

1 - istismar kəməri; 2 -qaldırıcı NKB; 3- disperqatorun süzgəci; 4-yivli pər;

5-qıfıl dayağı; 6-qıfıl dayağının yayı; 7-maye qarışığının keçməsi üçün

pəncərə; 8-tutulan hissə (başlıq); 9-disperqatoru qaldırıb-endirə bilən tutucu
hissə (sanqa); 10- kanat
1- diffuizor; 2,4,6,8 – ventillər; 3- daxili parlə təchiz olunmuş üç boğaz; 5-yönəldici saplo;
7- ştuser; 9- reagent çəni; 10, 11, 12, 13,14-manometr
 Лабораторийада ашаэыдакы елми-тядгигат ишляри йериня
йетрилмишдир.

1. Kanat texnikası vasitəsilə qaldırılıb – endirilə bilən disperqator qurğusu.

2. Kompressor quyуlarında polimer birləşmələrinin tədqiqi və tətbiqi.
3. Кимйави реаэентлярин вя полимерлярин компрессор гуйуларына
дозалашдырылмасы цчцн гурэу.
4. Компрессор тясяррцфатынын тящлили вя сямяряли тядбирлярин
ишлянилмяси.
5. Щасилат гуйуларында газ-майе гарышыэынын тядгиги вя
галдырыъынын файдалы иш ямсалыны артыран сямяряли
тядбирлярин ишлянилмяси.

Кюмякчи темалар

1. «Мурадханлы вя Ъяфярли йатагларынын гейри-мцяййянлик вя

риск
шяраитиндя ишлянмясинин тящлили вя онун сямярялилийини
артырмаг
цчцн тядбирлярин щазырланмасы» ЕТИ-дя гуйудахили вя гуйуаэзы
аваданлыгларын оптимал сечилмяси.
2. Сураханы йатаэынын йени щесабланмыш нефт-газ ещтийатлары
ясасында
ишлянмя лайищясинин щазырланмасы.
3. Мурадханлы йатаэынын ишлянмясинин ъари вязиййяти литофасиал,
эиоложи-
структур вя тектоник хцсусиййятлярини нязяря алмагла игтисади
ъящятдян
 сямяряли вя йцксяк щасилатлы гуйуларын газылмасынын
ясасландырылмасы.
4. Бузовна-Маштаэа нефт-газ йатаэынын йени щесабланылмыш
ещтийатларынын
ишлянмя лайищясинин тяртиби.

PERSPEKTIV PLANLAR

1. Neft Daşları NQÇİ-də şama atılan qazın yığılması və yenidən

sistemə qaytarılması məqsədilə avadanlığın (multfazalı nasosların)
işlənməsi.
2. Qaz-kondensat quyularının səmərəli istismarı. Bahar yatağında və
Günəşlinin PK horizontunda qaz-kondensat quyuları yuxarı horizonta
qaytarılıb və hazırda aşağı horizontlarda çox saylı qaz-kondensat ehtiyatı
qalıb. Onların müasir metodlarla istismarının təmin olunması.
3. Günəşli yatağının qazlift quyularının səmərəli işləməsi üçün yeni
effektiv elmi-texniki təkliflərin işlənməsi və təklifi.
4. Horizontal quyuların istismar təcrübəsi.
5. Ə.C.Əmirov adına NQÇİ-də Umbakı-Kalmas və Muradxanlı,
Cəfərli, Neft Daşları NQÇİ-lərində vintli nasosların tətbiqinin
əsaslandırılması.
 6. Qərbi Abşeron yatağında quyuların qazlift üsulu ilə istismarının
əsaslandırılması.
7. Müasir kompyuter proqramının işlənməsi.
8. Quyuların avtomatlaşdırılması.
9. Qazlift quyularında hidroimpuls qurğuların tətbiqi.
10. Kompressor təsərrüfatı haqqında araşdırmalar və yeni tədbirlər
planının işlənməsi.