Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
" -1"
2005
.. , ..
?
-1
2005
539. 3/4
251
64
:
- ,
..
- ,
..
64
..
. ? / .. , .. - . .: -1, 2005. 244 .
. .. . .
,
.
539. 3/4
251
ISBN 5-94275-197-8
..
..
19.05.2005.
60 84/16. Times. . .
: 14,18 . . .; 14,15 .-. .
100 . . 371
-1,
107076, , ., 4
-
392000, , , 106, . 14
. , (, , , .),
, , .
. .
: -, - ; -, .
, .
.. .
. , , , .
.. ..
- - .
1
, . , ,
, .
, . .
, . :
, .
, . , , , , . .
. .
, .
. -
, /
.
60
1.1.40
20
1678 . . .
0,001
0,002
, 1694
., 0,001
. ,
l = aP m ,
(1.1)
l ; P .
80
.
.
, . .
120 (1.1) .
. . 60- . XX . . 1.1
.. [1, 2]. , 1835 . ,
, . , 1849 . ""
- . , . XIX .
. ,
, .
1824 1844 . . [3], [4], [5]
[6]. , , , . . 1.1 .
) .
. [1, 2]. . , .
. 1.2 () F ()
: 1 ; 2 ; 3 .
( )
( ). 0, .
E (r )
2r
r1
. 1.2
E (r ) = A / r n B / r m ,
(1.2)
r ; , , n, m , .
(1.2) , . , n / m = 1,25...2,0 [7, 8].
, ..
, ,
. , , , ,
, , U 0 < E0 . , , , , .
r0 (. . 1.2).
r0 , (r0 r ) r (r0 + r ) , E , F . . , r / r 0,1 .
, : 0,1 [7].
:
= .
.
1/ m
(1.3)
. ; . -
; 1 / m .
, 1/ m = 1 , 1/ m = 0
. 0,02 < 1 / m < 0,7 [7].
[9 11] [1, 2, 12 15]. , .. [1, 2] .. [11,
15], , ,
=
1/ n
(1.4)
m / n = 1,1...1,3 .
, ,
, . 1694 ., , ,
XIX XX . " " [16].
.
1.2.
[17], ,
. . ,
2
;
;
,
.
. 1.3
(1) (2)
:
(); ();
().
(. 1.3, ).
,
1
0,2
0,02 %
. 1.3
(, ).
,
0,2 %. 0,2 (.
1.3, ).
, , (.. )
.
, , (. 1.3, ).
, 0,5 % [18, c. 202]. , : .. , .. .. , 0,1...2,0 % [18, c. 203]; .
34 % [19, c. 140]; .
,
10 % [20, c. 92].
. (1824 .) [21], .
(1824
1844
.)
[3
6],
. (1844 .) [22] (1847 .) [23], . (1877 1886 .) [24] , .
.
, , .
, . . 1.4 ;
.
, 1824 1844 . [3 6], . . ,
106
.. 1930 ., 1935 ., ..
1938 ., .. 1952 . . [1].
, /2
12 000
8000
4000
0,04
0,08
0,12
, %
,
.
. , .
, ( 1877 . 1 104 ,
7 10 7 150 )
.
.
. , . , () , . , , , ,
. . " " , .
. , , 0,5 104. 0,05 % .
, .. 1933 .
[25]. "" , , . ""
, . "" ,
. ( )
.. [26], .. , " , , , ". () , , -
, [27].
0,2 ,
, , , , .. [28, . 17] (. . 1.1),
, ,
1 % .
90 . ,
. , . [29] , , , .
, .
1.1.
0,2 [28]
, %
800
0,2
0,14
25
900
0,2
0,15
45
0,2
0,20
0,2
0,75
30
200
0,2
0,65
30
0,2
0,76
1100
0,2
0,15
600
0,2
0,06
360
0,2
0,05
0,2
0,14
500 ,
0,2
0,33
0,2
0,45
16
0,2
0,56
Al-Cu-MgZn
0,2
0,80
8 430
0,2
0,25
0,2
0,40
0,2
0,40
420
0,2
0,50
1939 .,
,
.. [30] . T
v w
w( ) 2
v = v 0 exp
2GkT
(1.5)
,
v = v 0 exp A( )
kT
(1.6)
, ( v ~ Ae U / kT ); G ; k ; U
; v0 A .
, ,
",
" [31, . 582].
,
[32, c. 50]. ,
. , , - , ,
, .
, , , , .. , , "" . , , "", "".
1.3.
= / , , , . ,
. ,
, , .
. .. , 1/4. . [33], , , .. . . 1.5 .
[1, c. 327]: ;
. . 1.5,
.. ; ( [1]). ,
.
. [34], . [35] ,
1/4.
[34]; = 1 / 3
, = 1 / 4 , 1 / 2 [35].
, ,
E G , = E / 2G 1 .
r
0,60
= 1 / 2 1/3
1/3
1/4
0.020
==11/ 2/ 2
1/3
= 1/ 2
1/4
1/3
0,020
1/4
0,010
1,0
2,0
;
, ,
, , .
, ,
. , .. [1] , ,
:
0,330
(.
,
1848
.);
0,239 (.. , 1866 .); 0,237 (. , 1869 .); 0,211...0,220 (. , 1882 .); 0,245...0,250 (.
,
1889
.);
0,197...0,319
(.. , 1899 .); 0,232 (.. , 1944 .).
:
0,25
(.
,
1828
.);
0,333
(. , 1848 .); 0,387 (.. , 1859 .); 0,469 (.. , 1866); 0,325 (. ,
1879 .); 0,328 (. , 1889 .).
, 0,2 103
, . , , . ( 106), , , ,
[36]. , , 0,25 0,36,
E , G . = 0,24...0,30 , E , G .
, ..
.
,
.
,
..
,
..
.
1857 . . [37], ,
. . ,
1881 . [38],
,
, .. E [39]. 1906 . .. [40], , ,
.. , 1,7 10 6 7 10 6 , .. , , .
.. , , , -
(1.7)
( V = 0 )
=
1+ 1
1+
(1.8)
, (, )
:
lim = 0 .
(1.9)
, , (1.7) .
V = 2 .
(1.10)
( V = 0 ) = 0,5, . ,
( ) 0,5.
(1.7) (1.10).
, - , ,
, , = 0,5 .
:
=
1 1 2
.
2
2E
(1.11)
300300
0.5
240240
0,5
0.4
180
0,4
120120
0,3
60
0,2
0.3
180
60
0.2
0.1
0,1
0.5
1.0
,%
. 1.6
0
0,5
. 1.6
1,0
, %
..
[48],
. :
=
1
1 + (1 2 )
1
.
1+
(1.13)
(1.13) , ,
lim 0 = , , lim = 0 .
. (. 1.5).
.. [49] ,
0,5 , ,
.
.
1.7
[49, . 182].
0.40,4
0.30,3
150
150 0o C
C
0.40,4
0.30,3
100
100 0o CC
0.40,4
0.30,3
0
20
20 oC
C
0
0
2
. 1.7
,%
, %
. 1.7
0,30
0.3
0
0.
0,50
50
0,20
0,25
0.
00
E, G
E, G 0 0,20
E, G
E ,
G
00
0,40
0.60
0,60 T / Tm
200
200
100
50
0.40
100
200
20
150
0
0.20
T oF
600
0.20
T /T
200200
600
..
1.8
1.8
0.40
0.60
G
600T o F
0
0,20
0,40
. 1.9
19
0,60 T / Tm
.. , [56]. . [36], .. , : , , , ,
, , . . , .
. 1.11 .. (1) (2)
[56, . 235].
( [56]),
25 %, .
.. , . .. .. [57]. , :
(. 2 . 1.11).
l, V
l, V
12
12
E,
E,
120
10
10
110
100
120
90
0.4
00,40
110
80
0,30
0,20
0.3
40
0
40
50
88
2
2
66
4
4
2
2
G,
50 G ,
. 1.10
-20
. 1.10
20
-40 ,
40 ,
. 1.11
1948 1955 . ..
.
. , ,
, , -
. [57]. , .
. 1.12 ( R / R ; R ). [57],
= 0,5,
, , , .
0.75
0,75
0.50
0,50
0.25
0,25
0 0
0,25 0.50
0,50
0.25
0,75 R /RR/
R
0.75
. 1.12
.
1.12
, ,
.
, .
. 1.13 [49, . 182].
,
.
0,5
0
150o C C
150
0
0,4
0
0,2
0
0,5
0
0.
0,4
2
0
0,2
100o C C
100
0
0
0,5
0.
0,4
, , , , , , , - .
. 2. .
1.4.
. ,
, .. , . ,
, , .
, . , ,
, .
.
, .
- .
.
. ,
. , , . .
, . , .. 1920 . [58].
- . , . ..
[57] .. [56].
, , . ,
.
.
,
.
(, , ,
..) , .
, .
( ).
1.5.
, , ,
, ( , ..).
, , , ,
.. ,
.
, , , () .
1.5.1.
.
. 1.14.
, , [12, 59 61].
1 / m (1.3) [62], , [12].
[12, 63].
.. ..
(T ) ( ) T [64, 65]:
T3
(T3 )
T2
(T2 )
T1
(T1 )
. 1.14
1 1
(T ) = (T0 ) exp ;
T T0
(1.14)
1 1
(T ) = (T0 ) exp ,
T T0
(1.15)
(T0 ) ( 0 ) T 293 K ;
.
[66], (T0 ) , (1.14) (1.15) .
, ,
,
. 1924 . .. , [67].
. , , T . ,
.
. 1.14 T = T4 < T .
(T ) = ( ) = S ..
(1.15)
[66]:
=
(
);
lg(S / (T ) )
lg S / ( 0 )
(1.16)
) 1 ,
1 lg S / (T0 )
T = +
0,43
T0
(1.17)
S , .
, .
1.5.2.
() , . .
1.5.2.1.
.
,
. [12, 59, 60, 68], .
& 105 1 , , . .
& = 106...107 1 , , , ,
(, ).
, , .
.
& < & < & < &
& 4
& 3
( & 3 )
& 2
( & 2 )
&1
(& 1 )
. 1.15
. 1.16
, [68, . 132].
. , ,
( ) .
. 1.16 : 1 ; 2 ; 3 ;
4 , ; 5 1,0 % ( 1000 /);
6
;
7
0,1 %
(
1000 /); 8 ; 9 . .
, , .
- .
,
2
4
.
,
3
,
..
300
N m N = C N
5
6
200
100
10 0
10 1
10 2
10 3 10 4
. 1.16
, /( , %)
(1.18)
;
N ; mN C N
.
, mN 0,5...0,6 ; mN 0,10...0,15 [12, 71]. C N , N = 1 / 4
,
.
,
(1.18) , [12]:
N m N a = (1 / 4)m N S .
(1.19)
1/4 ,
S ; a .
( f ) T
S ( f ; T ) [72]
N mN a =
S( f ; T )
4m N N
(1.20)
/ N (, .).
, ( ) (1.20) mN = 0,14 .
mN 1/ 7 , -
[10, 73]:
N = AN e N a ,
lg a
2
3
lg N
lg N
(1.21)
AN N .
(1.21) T = const
f = const lg N a .
T = const f = const . 1.17: 1
; 2 -
. 1.17
; 3
, .. [74, 75]; N
- .
1.5.2.2.
, ,
. ( ) [59, 71, 73]:
m = C ,
(1.22)
m C .
( = a )
, , - .
, , (1.22) m < 1 / 7 ,
= A e ,
; 2 -
(1.23)
lg
lg
.
T = const
. 1.18: 1
:
, ( ).
m = a = 0 .
.
1.5.3.
1912 . . [76].
, ,
.
30 40- . ..
, , , 30
. , [56].
-, . .
.
-, , ,
, ,
. .
-, , . . 1.19 .. 5-0) ( o
7-0,
(
8-0) : S q ; q
.
1400
2200 S q ,
1000
q ,
1800
400
800
1200
1600
q,
)
. 1.19
, . [56].
- ,
.
, .. , ,
, .
, , , [28, 76 81].
.
, , , , -. , , .. 1961 . , , [82]: " ,
, , . , ,
"" . "" ... , ".
, .
. ,
, , , , .
,
..
30 (. . 1.19), .
[76] , , , , ,
.
.. , .. , .. .. [80]. .. , [80]
,
"" .
, , ,
, , , .
, () 14 % 2000 [80, . 54], 0,338 0,341
1050 , .. 1 % [80, . 25].
, , : ;
; .
, , , - .
.
1.6.
, , .
. , i [ i ; Ti ] -
i Ti , ti < i , - , ,
t i / i [ i ; Ti ] . , 1 t i / i [ i ; Ti ] . , ( i = 1, 2, 3, ..., n ),
, :
n
i [ ii; Ti ] = 1 .
i =1
(1.22)
(t ) T (t ) , ,
:
dt
[(t ); T (t )] = 1 ,
(1.23)
; [(t ); T (t )]
- .
(1.22) (1.23) .
. 1939 . [83].
, 1924 ., . [84]
r
Nii = 1 ,
(1.24)
i =1
ni ; N i - ;
i = 1, 2, 3, ..., r , ,
, .
1945 .
. [85]. (1.24) -, -.
, - , , . , 0,33 [86], 0,310
[87], 0,52 ,
[71, 88].
() , , - ,
.
-. (1.24) (1.22), (1.24) .
, - , .
1.7.
(1.22) (1.24) ,
.
. ,
, :
= t. + t. + t ,
(1.25)
t. ; t. ; ta
, .
, - .
. . , , .
. ,
, . ,
, (1.25)
.
[89]:
t .
dt
+
[(t ); T (t )]
t .
dt
=1,
[ (t ); T (t )]
(1.26)
-
; (t ) ; T (t ) t ( ); (t ) T (t ) ; , .
(1.26)
.
,
, .
(1.26). , (1.26). t. t.
[7, 10, 12, 90].
(1.26) [90].
. , , -
,
, . . 1.20
, - N A , [91].
-, . . 1.21
N p ; x [92]. ,
lg
dN A
dt
= 140
(. .)
1,5
N p 10 15 , 3
1,0
1,0
0,5
0,5
200
600 ,
0,0
21
24
27
,
. 1.21
, , . N , , . 1.22 [93].
-, - , 1-2 , . .
1.23 , . 1.22, : 1
= 120 ; 2 " " ; 3
; x (
) [93]. . 1.23 , - " " .. [94],
.
..
,
.. [95], .. , .. [96], .. [97]. " " ,
(. . 1.21
1.23).
= 120 ,
= 120 ,
N 10 19 , 3
3
8000
6000
1000
50 100
. 1.22
100 200 ,
. 1.23
, , L ,
. 1907 . . [98] . ,
.
, ..
1948 . [99].
[100, 101] .. .. ,
, - -.
. (1.26) ,
L , .. i i / Li = const . -,
(1.26) , , .
Li
3 4
2.1. ,
.
,
xy = yx ; xz = zx ; zy = yz .
yy
xy
zy
yx
yz
xx
zz
(. 2.1):
zx
xz
, , .
, . . 2.2.
yy
xy
zy
yx
xx
yz
zz
zx
xz
, , - , ,
.
.
2.1.1.
,
(. 2.3). , . : 1 2 3 .
1
.
3
, , . , , . , ,
. , ,
2
- , , , .
, , ,
, . .
.
, - -
. , , .
,
, 1 ,
. , ..
.
max =
1 3
2
(2.1)
2.1.2.
1 : 2 : 3 . , .
, , , ..
. :
1 0
0 2
0 0
0 0
0 = 0
3 0
0
0
0
0 1 0
0 + 0
0 0
0
2 0
0
.
3 0
0
0
(2.2)
,
0 =
1 + 2 + 3
3
(2.3)
,
. , .
1 : 2 : 3 . ,
, 0 > 0 .
, . , , i :
i =
3
2
1
(1 0 )2 + ( 2 0 )2 + (3 0 )2
3
i = 12 + 22 + 32 1 2 2 3 31
],
(2.4)
.
, (2.3) (2.4)
, , (.
2.4):
=
=
1
3
1
(1 + 2 + 3 ) ,
3
= 0 ;
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + (3 1 )2 ,
(2.5)
2
i .
3
(2.6)
, , .
, (2.1) , .. .
max =
(1 0 ) ( 3 0 ) .
2
(2.1)
.. [106]
,
, , , :
n
1
1/ 2
1 2
=
d
. 422]:
0 ,
[107,
2
i .
15
(2.7)
, .
2.1.3.
2 2 1 3
1 3
(2.8)
,
1 : 2 : 3 . ,
, :
=
2( 2 0 ) (1 0 ) ( 3 0 )
.
(1 0 ) (3 0 )
(2.8)
, , . -, 1 : 2 : 3 .
.
. 2.5 ,
: OA = 1 ; OB = 2 ; OC = 3 ; CR = RA = (1 3 ) / 2 .
: = RB / RA .
O`
R B
RB OB OR OB (OC + CR )
=
=
=
RA
RA
RA
3
2 3 + 1
2 2 2 1 3
.
=
=
1 3
1 3
2
. 2.5 ,
2
3 1 . 1 (
2 = 3 ) +1 ( 2 = 1 ). 1 : 2 : 3 ,
. . 2.6
(I) (II) , (III)
(IV) , .
, , ..
.
. , = 1 , = +1 ,
.. . , .. , . . ,
[9]. ,
- .
1
)
IV
III
II
I
( = 1 ),
RIII
RI
RII
RIV
.
,
[9].
,
, .
, , , , , .
,
.
2.2.
,
t : 1 (t ) : 2 (t ) : 3 (t ) = const .
.
,
, , .
, , , .. , , -
,
,
.
.
. , , , .
, , , .
.. 1945 . [108].
. , ..
[108], , -
, . [109, 110], . . [111],
.. [112] .
.. , .. [27]. .
,
. ,
, . .
. .
, , .
2.3.
. [113] ,
i i .
i =
2
3
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + ( 3 1 )2 ,
(2.9)
1 , 2 , 3 .
, ,
i = A i1/ m ,
(2.10)
A m , .
, " " 1 / m . , , , -
[15, 28, 114] [42]. ,
,
.
, 1 : 2 : 3 A
(2.10), 1 / m .
.
. ,
.
, . , , [32, 114].
, = 0,5, , .. [48],
, (2.10).
,
[48].
,
.. [115] ,
1 : 2 : 3 . .. [116], 1 : 2 : 3 = const , , .
, .. [32]
, ,
,
.
j j
( j = 1, 2, 3 )
j
j = .j
.j
1 / m
(2.11)
(2.11) .j .j ,
1 : 2 : 3 .
m , , , [12,
118].
.
j ,
, , , :
j = j1 + j 2 + j 3 .
. 2.7.
j
.j
j ( j )
j ( jj )
(2.12)
2 7
,
:
1 = 11 22 33 ;
2 = 22 33 11;
= .
33
11
22
3
(2.13)
(1.3),
( j = 1, 2, 3 )
j
jj = .
.
(2.14)
:
m
m
m
1
2
3
=
.
.
;
.
.
.
1
.
m
m
m
3
1
2
;
.
.
2 = .
.
.
m
m
m
3
1
3
3
.
.
.
.
.
.
(2.15)
1 / n
(2.16)
j
j = .
.j
1/ n
(2.17)
1 / n > 1 / m 1 / n > 1 / m .
:
n
n
n
1 = . 1 . 2 . 3 ;
.
.
.
n
n
n
3
1
2
.
;
.
2 = .
.
.
.
n
n
n
3
3
1
3 = . . . .
.
.
.
(2.18)
1 : 2 : 3 , , . ,
.
(2.11) (2.18) , .
2.4.
,
. ,
, , .
, , ? ? ? ,
? , , , .
, .
.. [119] -
.
-
, :
=
(1 + ) (1 2 ) ,
2(1 + ) + (1 2 )
(2.19)
= i / i ; i = i / ; i = i / .
= 1 : = . , 0 , 0, 5 . .
,
.. [10, 12]:
= 0,5 0,2i(1 / m) ,
(2.20)
i = i / ; 1 / m .
, 0,5, 0,3. . 2.8 () () [10, c. 56].
0 0,05 0,1
0,2
0,50
0,50
0,1
1/ m = 0
0,3
0,40
0,6
0,8
0,30
0,4
0,40
0,4
0,8
0,30
1/ m = 1
1/ m = 1
1,0
1,8 i / .
1,4
)
i / .
[12]
,
.
[120] .. , , :
1 (t ) = 1FI (t , ) ( 2 + 3 )FII (t , );
2 (t ) = 2 FI (t , ) (3 + 1 )FII (t , );
(t ) = F (t , ) ( + )F (t , ).
3 I
1
2 II
3
t
(2.21)
1 , 2 , 3 ,
t < ; 1 , 2 , 3 , t ; FI (t , )
FII (t , ) , FII (t , ) / FI (t , ) . , [120] , , .
.
-, , ,
, , ,
.
-, ,
, .
-,
, .
2.5. ,
dV , .
dV = dV (1 + 1 )(1 + 2 )(1 + 3 ) dV
(2.22)
V = dV / dV :
V = 1 + 2 + 3 + 1 2 + 2 3 + 31 + 1 2 3 .
(2.23)
, .
, , :
V = 1 + 2 + 3 .
(2.24)
(2.24) , , ,
- . ,
, , (2.23).
1879 . , , . [36],
, . . . 2.9 [1, . 128]: V /V0
; I ; II ; III .
. , , .
.. [56] , (. . 1.11), , , . 1969 .
, ,
.. [121] .
, .
,
, 1200
II
I
,
800
400
. "... 240 160 0
I
80 160 240 320 400
,
V
400
I
800
, .. III
1200
" [82, c. 232].
1600
.
. 2.9
: ;
. V / V0
, .
. ,
. ,
, , , , . , , .
2.6.
, ,
, .
, , .
, , , .
, ,
u = u11 + u 22 + u33 .
(2.25)
1 / m
u11 = 1d1 = .1 1
.1
0
0
d1 =
m
11 .
m + 1
(2.26)
u=
m
(11 + 2 2 + 33 ) .
m + 1
(2.27)
, , m = 1 , (2.27)
:
u=
1
(11 + 2 2 + 3 3 ) .
2
(2.28)
, (2.15)
u11 =
m . m +1
m
[1 1 m
2 1 3 ] .
m + 1 m.
(2.29)
, ,
u=
m . m +1
+1
m
[1 + m
+ 3m +1 (1 m
2
2 + 1 3 +
m + 1 m.
+ 2 3m + 2 1m + 31m + 3 m2 )] .
(2.30)
(2.30) j 0 ,
. .
u0 =
m .
3(1 2) 0m +1 .
m + 1 m.
(2.31)
,
(2.31) m = m = 1 , . / . = E . , , . ,
,
u0 =
1 2
3 02 .
2( . / . )
(2.32)
m = m = 1 . / . = E (2.30) :
u=
[1 + 2 + 3 2(1 2 + 13 + 31 ] .
2( . / . )
(2.33)
, .
, , .
, . , .
, . [12, 122, 123].
3.1.
. (1638 .) [124] . -
, 1 > 0
( 1 > 2 > 3 ) S .
1 = S .
(3.1)
, ( ,
, ). ,
.
. , ,
, , -
. , [124] .. - ,
, , , .. . ,
, .
. (1684 .) [107].
.
1 ( 2 + 3 ) = S ,
(3.2)
.
(3.2) ,
. ..
[59, . 224].
. . 1773 . [124].
1 3 = ,
(3.3)
.
(3.3) , . (3.3) 2 .
. (1856 .) . (1913 .) [107] .
12 + 22 + 32 1 2 2 3 3 1 = ,
i .
(3.4)
1900 . . [126] ,
1 3 =
,
(3.5)
"" ,
; =
/ .
1 , (3.5) III (3.3); 0 , (3.5) I (3.1).
.
. (3.5) ,
1 > 0 , 3 < 0 . ,
2 17 % [107, . 544]. ,
. . .
.. .. (1968 .) [127, 128]
. . :
(1 )1 +
12 + 22 + 32 1 2 2 3 31 =
,
(3.6)
=
/ .
,
= , (3.6)
IV (3.4). 0 (3.6)
(3.1).
[9] .. . , :
, 1 > 0 ,
3 < 0 .
, 1959 ., I IV
.. [129]:
1 + i
=
.
2
(3.7)
.
. 3.1 , -
. I ; III ; IV
; V ; - -.
z z
, z
.
, . 3.1 . , .. . , :
.
, ,
.
z
1
1
III
IV
1
. 3.1
3.3. ,
, .. [56] .. [28], , , , .
, . ,
, .
, . . -
, .
.. [107], , . ,
, [9], , ,
. [20].
1885 . . [124].
, . , ,
12 + 22 + 32 2(1 2 + 2 3 + 31 ) = S 2 ,
(3.8)
(. 3.2), 0 = (1 + 2 + 3 ) / 3
( 0 = 0 ). 1 ,
r .
, , . , , , . ( ).
(3.7),
.
; 1913 . [130]
" " (. 3.3).
2
r=
Sp
1+
. 3.2
1
r=
2
S
3
1931 . .. [131]
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + m(1 + 2 + 3 )2 +
+ n(1 + 2 + 3 ) = l.
, . n, m, l ,
. : m > 0 n 2 / 4m + l > 0 ; m = n = 0 ; m = 0 n 0 ; m < 0 n 2 / 4m + l = 0
; m < 0 n 2 / 4m + l 0 . S , S S ,
(3.9) :
m=
6 S 2 2 S S
S S
n=
6S c ( S S )
S S
2
; l = 6S
.
.. , . ,
,
,
.. (1.9), n, m, l - ( 1 : 2 : 3 ), .
.. . [131]. , ( S = 90 ; S = S c = 30 )
,
( S = 4 ; S = S c = 0,4 ) ,
.
, , :
, .. 0 0 ;
0 < 0 .
.
..
.. [132]. . 3.4.
:
I; II.
.. , ,
, .
1937 . .. [133]
,
.
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + (3 1 )2 +
+ 2( S S )(1 + 2 + 3 ) = 2 S S .
(3.10)
SS P
S
S
II
. 3.4
r=
2S S
. 3.5
i 0 :
i = c 0 .
(3.11)
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + (3 1 )2 2 2 (1 + 2 + 3 )2 +
9
4
+ c(1 + 2 + 3 ) = 2c 2 .
3
(3.12)
c S S ,
:
=
S S
S + S
c = (1 + )S ,
c=
2S S
S + S
,
() . (3.12) (. 3.6), [131]:
m = 2 2 / 9 < 0
1
r=
2 2S S
3 S + S
. 3.6
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + (3 1 )2 1 (1 + 2 + 3 )2
2
3( S S )
: ,
(1 + 2 + 3 ) = 3 S S ,
2
S / S < 3 ;
(3.13)
, S / S = 3 ;
3 < S / S 10 (. 3.7).
1
. 3.7
2(3S 2S )
3S + 2 S
(1 2 + 2 3 + 3 1 )
S S (1 + 2 + 3 ) = S S .
(3.14)
. 3.8. - (I),
(II) (III) .
., . ,
[138].
= f ( ) ,
(3.15)
I
II
III
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + ( 3 1 )2
/3;
= (1 + 2 + 3 ) / 3 .
, (3.15)
.
, .
f ( ) ,
.
, , ,
.
, , , [139 145]. .
..
,
.. , .. [141, 142, 146 148].
3.4.
, ,
. ,
, , , ,
, , .
.. .. (1933 .) [149] , , ,
-
. .
. 1939 . [150, 151].
, V , ,
. ,
, S , ,
S :
S ~ 1 / V 1/ m ,
(3.16)
m = 3...100 .
. - , [10, 71, 73,
86].
.. ..
[152]:
S S A lg V + B
(3.17)
S , " "
;
S , ; A B , .
.. .. . " " ,
""
..
[58].
.. [153] ,
.
(3.16) (3.17) ;
, . , ,
.
.. (1940 .) [154, 155] .
, . , , , . .
,
.
..
.
, ,
. [155] , ,
,
. , ..
.
W ,
W = B n ,
(3.18)
B, , n , .
.. 1960 . [156]
,
.
.. . .
.. : I ( ) , 0,5.
S 1
(3.19)
E , G, K ; = / S ; , S
( II ) .
[156] : , ,
II , 0,5.
(1 3 ) = ( 1) 12 + 22 + 32 1 2 2 3 31
, (3.20)
, I II / .
.. , , .
: , , ,
[156].
.. .. [157 160]. , .
, . . ,
, ,
,
.
, .. [161]
. [161]
.
.. , , .. .. [162]. ""
:
n + n = s ,
(3.21)
n ; n n
n;
s . s .. ,
.
[162],
= R / R = 0,127 .
[163] ,
. "", "" ( ) (
). " "
. "" "" [163] , -
(3.21).
""; "",
"" "" " ".
, [163] ,
, .. (3.21), " ",
. ,
,
45 [138].
[163] "".
,
. [163]
, .
.. (1994 .) [164].
. , :
S ,
1 +
(3.22)
S
( ).
[164], .
, / , [164]
.
(3.22) ,
, , ,
[164]. , .
1952 . .. [106], i = i / 3 , IV -
,
, ,
(. (2.7)). , , , ,
. IV .
, , , :
(1 0 )2 + ( 2 0 )2 + ( 3 0 )2
3
2 2
i .
9
(3.23)
1953 . .. [165],
IV : " ( ) , , , , , ". , IV
. , .
, ( ), .. 1982 . [147,
148]
= j
j =1 S j
k 1 2 + 2 3 + 3 1 ,
S S
1 2 S 2 S 3 S 3 S1
(3.24)
:
k 0 I12 (T ) + I 2 (D ) = const .
(3.25)
: k k 0 , , ; S j ,
,
S j S j ; / S ,
, ; I1 (T ) ;
I 2 (D ) .
k
, (3.24)
: , , .
[148] k (3.24) , , . , (3.24) (3.25)
.. ; (k, m, n, l).
, .. ,
, .. - (1961 .) [124]; .. .. (1958 .) [157];
.. .. (1968 .) [141] , . ..
[148]. [148]
,
.
, .. [147, 148] ,
. , (3.25), , , .
, , , . [166, 167]
1960- . .. .. [168]
, , .
() () . . , .. , .. .. [166,
167] .. , , . -
,
, .
, ,
, ,
.
3.5.
, . , ?
1924
. .. [67].
(. 3.9) T < T ,
.
T > T : , . .
, .. .
,
.
T T
. 3.9
, . , . .. .. , ,
. , ( ) . , , ,
, , .
-, . (1909 .) [169], (. 3.10). & . , S ,
( ). , 1927 ., . ,
, (1 3 ) / 1 . .
.
1933 . .. [59, c. 255] , I III . . 3.11: S ; max .
& 3
& 2
& 1
max
S
C
. 3.11
,
.
3
2
: , ,
.
1 , 1936 . .
. (1941 .) (. 3.13) ..
B
(. 3.14).
. 1 max g
,
. . 3.13 1
. 3.12
.. , .. . , 1943 . .. [170].
: max ,
II , . ,
,
: .
, , ..
max II (. 3.14).
, S
( ) , ,
.
, , tg = max / II . ,
1
(
. 3.14) . 2
max
max
3
2
max
II
,
,
. . 3
,
.
, .. .
" " 1951 52 . .. , .
, .. max max .
..
[56]
.. [28]
.
.. ,
" " [171]. ,
1952 . .
, , , ..
,
.
, , ,
: . ,
.. , ; ..
.. ..
;
.. (1978 .) .. , .
,
, ,
( ) .
20-, 30- 40- , .. , .. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. (., , [1, 2, 9, 20, 34, 44, 59, 71, 107,
124, 125, 146, 167]) XX . , ,
, , , , .
,
.
4
( , ), .
. , , . , , , . , . ..
[172] : ", - -
( -) ".
4.1.
1.2.1.
, , , , (.
1923 ., . 1936 ., .. 1944 1946 . [173, 174]) , ,
, ,
.
1951 . .. [175] :
= lg(a / ) ;
= a exp( ) ,
(4.1)
(4.2)
a ; , , , ( ).
1952 . . .. ..
-
.
, , , . , lg "" , . "" , , ,
. 4.1 [173, c. 56]: 18 (1), 100 (2), 200 (3) 300 (4);
100 (1), 60 (2), 18 (3), 80 (4) 130 (5); 400
(1), 500 (2) 600 (3).
lg
3
2 1
2 1
2 1
4
0
-4
-8
12
T C
0
40
T0C
T0C
80 0
80
160 0
10
. 4.1
U 0
.
RT
(4.3)
: ;
,
. lg (; T )
.
. , .
.
.. (4.3)
- [173]. .. [177],
; U 0 c , E :
'
U 0 = (c / ) ;
c
,
E
(4.4)
, ; ' .
[177], U 0 , = 0.2 . ,
20 % [178]. U 0 c / . 4.2 [178, c. 62]: 1 Cd; 2 Zn; 3 Mg; 4 Pb; 5 KCl; 6 Al; 7 NaCl;
8 LiF; 9 Cu; 10 Ni; 11 Fe; 12 Ti; 13 Pt; 14 V; 15 Nb; 16 Mo.
U 0 10 2 , /
16
14
13
12
10
5
3
1
11
9
8
7
1
15
4
2
0
5
10
(c / )10 2 , /
. 4.2
..
( ) [173, 179].
, , ()
(, , ...)
. . . [180], .
. [178] . .. - . .. .
.. . -,
.. ; ,
[8] (, .. )
, [181, 182]. -, [74, 75, 183],
, ,
. -, , (, ,
'
, , ) , [184].
. . , . . , .
[178]:
U 0 '
= 0 exp
RT
T
1 ' ;
T
m
(4.5)
( )
U m
T
1
.
RT
T
= m exp
(4.6)
. ,
(4.5) (4.6) .
. .
. , , E . , ,
E / E
2/3.
(, , --). U m (4.6) , ,
. , - , ( ) , U m , [173, 178, 181]. 3 .
(4.5) (4.6) (4.3) (1 T / Tm ) , '
[178]. , Tm
, Tm ( ). -
. 1 / Tm
1 / Tm' , . . 4.3
K 1 , () (o ) 10 (1), 20 (2), 30 (3) 40
(4) 50 (5) [178, c. 67].
. 4.4 , [178, c. 67]: 1, 2, 3 lg ( )
T1 < T2 < T3 , 4, 5, 6
lg (1 / T ) 4 < 5 < 6 ;
"".
.. , : c ,
[182]:
1
c
+ ,
'
Tm A 2
(4.7)
A .
;
10 3 -1. , ,
( ), .. (4.3) . ( ).
lg , ()
6
lg , ()
3
4
2
0
2
4
6
8
- 10
400
800 ,
0.5 1.0
10 3 / T , K 1
- 12
0 (4.5) m
(4.6).
. 4.4
T ' T ,
m
0 = 10 12 10 13 , . , ,
, . m (, , .), m , ,
0 . [187].
, (4.5) (4.6), . -
' '
. -
.
, ,
, . , '
, ,
'
= [173]. . . . [187]
() ( 1%) , , - , :
0
v
0 dv +
v
i
v
i dv ,
(4.8)
0 ; i ; v
; 0 > 0 i > 0 .
, , ,
- : ( 0 / 3 + i ) ;
( 0 / 3 + i ) ; 0 ; 3 i 0,5 i . [187]
. ,
, , ,
(4.8) [178, 184, 188]. , , .
- , ..
. [42, 79] ,
(4.9)
= 0 0 + ,
(4.10)
0' , 1' , 0 , , ;
0 , 1 , .
[42, 79]
, , .
(4.5) (4.6)
RT
1
U 0
ln
1 T / Tm' 0
'
(4.11)
1
RT
ln ,
= U m
1 T / Tm m
(4.12)
1
R
T = ' +
ln
'
Tm U 0 0
(4.13)
1
R
+
ln .
T =
Tm U m m
(4.14)
-- . , (4.11) (4.12)
( , )
, .
0 (4.5) m
(4.6).
Tm Tm ,
.
0 = 10 12 ...10 13 , . ,
,
, . m (, , .), m , , 0 . [187].
, (4.5) (4.6), . . .
, ,
, . , -
, ,
= [173]. ..
[187] () ( 1 %) ,
, .. - ,
:
'
0 dV + i i dV
V V
V V
(4.8)
0 ; i ; V
; 0 > 0 i > 0 .
, , , - : ( 0 / 3 + i ) ; ( 0 / 3 + i ) ;
0 ; 3 i 0,5 i , . [187] - . - , , , ,
(4.8) [178, 184, 188]. , , .
- , ..
[42, 79] , -
= 0 0 + 1 1 ,
(4.9)
= 0 0 + ,
(4.10)
0 , 1 , 0 , , ; 0 ,
1 , .
[42, 79]
, , .
(4.5) (4.6)
=
RT
1
U 0
ln
1 T / Tm
0
(4.11)
RT
1
,
= U m
ln
1 T / Tm m
(4.12)
1
R
ln
T =
+
T
U
0
0
m
R
+
T =
ln
T
U
m
m
m
(4.13)
(4.14)
-- . , (4.11) (4.12)
( , ) , .
4.2.
, , ,
, .
(4.5) ,
(1.23),
tp
dt
U (t )
T
1
0 exp 0
RT
Tm
=1
(4.15)
tp (tp)
= p (t ) . (4.6)
tp
dt
U (t )
T
1
m exp m
RT
T
m
=1.
(4.16)
1959 . - [189].
(4.15) ( = & t ; & = const )
:
p
1
1
ln A + ln & ;
t p p p ,
(4.17)
(4.18)
= 0[U0 (1 T/Tm)/RT]; = (1 T / Tm ) / RT ; p p .
(4.17) , ln & p ; (4.5). ln &
(4.17) "" , ln .
(4.18) , p t p .
, ( - ~ 1/ m ) (4.16),
.
(4.17) (4.18) ,
, , [189]. , , .
, , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , .. . [173, 174, 178, 180]. , , , , , .
[173, 178, 179, 190 193],
(4.15) (4.16) - ,
- .
. 4.5 , - .. [192]. U = f ()
(1) & = const (2) = const U m = 55 /, .
.. ,
(4.15) (4,16)
U,
40
1
20
0
20
40
60
, ,
, .
, , ( ) .
( )
(), , . 1871 . .
, nr r [195]:
nr = n0 exp[U (r ) / kT ] ,
(4.19)
n0 , , U (r ) = 0 ; U (r ) .
, 70- . XIX ., .
,
. , , , ,
.
,
, ,
(..
), - .
1889 . . k x [196]:
k x = A exp[ Ea / kT ] ,
(4.20)
( k x ); Ea
.
. (4.19) . , , , , ,
. (4.20) [196]:
D = A exp[ U / RT ] ,
(4.21)
; U .
eU / kT 1939 . .. [30]
(1.6).
& . 1941 . [197],
.. 1945 . [198]:
Q
& = & 0 exp 0
,
RT
(4.22)
& 0 ; Q0 ; , .
, .
[199] [26, 200] .. , . .. [173, 201], . [202].
-. ("") (, , ...) , . ("") , "" ( ) . , "" .
, "" W ,
[196]:
W = v0 exp[U / RT ] ,
(4.23)
v0 , ""; U
, .
- exp[U / RT ] ,
[196].
,
,
,
, .
, [196].
, , ,
[203], ,
[204, 205]. , ..
(Al, Pb, Cu) ,
, .
[205].
. 4.6 [179, c. 49] (2, 3) 1,3 % (1, 4) (1, 2) [206] (3,
4); .
U, /
4
60
3
2
40
1
20
100
200
lg
lg
T = const
lg m
2, 4
4
. 4.7 [178, c. 95]: 1 ; 2 -; 3
;
4 .
, - (), ..
.. [207], , U 0 = 213
/, .
U m = 474 /, ( -- ). - . , ,
, , .
,
-,
U . ; ,
. .
, ,
, , ( ), , , . ,
, , . .
4.4.
, ,
, , ,
. ,
( ) ,
.. , . 1902 . ..
[208]. , .. , ,
, (), , .. .
.. , , , [209]. -
.
. ,
, .. .
, , , , . W :
W=
Na
N
(4.24)
N a , ; N
.
. "" "" [209].
"" , : . , N , 0,
W=
(4.25)
0 , ,
N a ; , (4.5) (4.6).
m.
, .. - , . , (i = 1, 2, 3, ) 0 N a , w = 0 / . , (4.25) i
(4.26)
(4.26) .
"" :
.
, .
.
..
( .. ):
w = exp
,
(4.27)
= ( ) / ; , .. ; , ; , , .
, , ..
,
( ) .
,
,
W = w()d .
(4.28)
(4.27) (4.28) ,
.. ,
, , .
, .. , , ,
, ; T , S .
.. , ,
F E
w = exp
,
RT
(4.29)
F = E TS , - ; E , ; RT .
(4.29)
w = A exp[ E / RT ]
(4.26)
Ae
E / RT
dE = 1 ,
A RT
0
de E / RT
e 2 E / RT
= 1.
, A = 1 / RT . ..
w=
1
E
exp
.
RT
RT
(4.30)
.. ,
, (, ,
..),
(
), , [208]. U. ,
,
. ,
(4.24), , (4.30) E U ,
N
1
W= a =
N
RT
E / RT
dE = e U / RT .
(4.31)
, U ,
(, , , ..),
, () () : U = U 0 ' U = U m . N a , 0, .
( )
0 N a / N = e U / RT . , :
U / RT
e
0
= 1.
(4.32)
, . ,
, .
(4.32)
= 0e
U 0
RT
(4.33)
- - .
t (i ) (i = 1, 2, ..., n)
,
n
i =1
U m (i ) (i )
= 1,
RT(i )
0
t(i )
(4.33)
n
((ii)) = 1 ,
(4.34)
dt
(4.35)
i =1
tp
[(t ); T (t )] = 1.
0
(4.34) (4.35), , .
. ,
,
.
,
v exp [ U / RT ]sh( / RT ).
0,
sh(/RT)
/RT.
0 .
( , , ..). , - .
.
, exp[U / RT ] , . , - (4.5)(4.6) (4.15)(4.16) ()
. ,
.. , .
5
,
,
,
.
5.1.
, . , , .
, .
, , [178, 179, 210]. , U0,
[173, 177, 210, 211],
[42, 173, 181].
U
W = exp 0
,
RT
(5.1)
,
.
Um,
[210,
212 215], Um [182, 216 218].
U
W = exp m
.
RT
(5.2)
, U m < U 0 , ,
.. , U m > U 0 .
, :
. 5.1
e U / RT = max .
(5.3)
T = const , :
U = min .
(5.4)
..
.
. 5.1 . 1 , 2 . 1 , , . 2 . 5.1.
,
. 2 . : . . , ,
. .
, , .
Um
U0
1
2
1
.
.
5.12
. ..
.. [203]. , , "" . . 5.2 [203, c. 350] , (), (),
() . ,
G .
U0
Um
.. ,
.. , .. , .. (., , . 5.3 5.4)
.
.. , "
" [7, c. 214].
(. 5.3): , .. ; , .. . [7]
. , (
. 5.3) ,
.. , - : . ; . (
).
; .
.. , .. RT. . ,
.
, [7, 173, 179, 180]. ,
. , , .. ,
[204, 205]. . 5.4 [204]: 1 ; 2 .
U, /
40
1
30
20
10
0
20
40
. 5.4 . , ,
, .
U , ,
. 5.1, , .
, , .
, , (. . 5.1). ,
- 0 m; m m. - .
, [19, 146, 218]. , , U0,
.
, Um, .. ,
.
5.2.
, . U , - (. . 5.5).
,
[219]:
e U / RT = const .
(5.5)
T = const
, :
U = const .
(5.6)
. 5.5 , (5.6).
, 1 : 2 : 3 ,
. , ,
, , 1 ,
.
const
. 5.5 , , . , , 1 ,
. , 2 . = const
. U = const .
, , ( U 0 , U m , Tm , Tm , 0 , m , m , [173, 178]),
1 : 2 : 3 , (5.5)
, . (. . 5.5). , -
.
,
.
, .. .. [85, 143, 152] ,
. . . . 5.6
Al 5,5 % Si [210, c. 64].
. . 5.7 T = const : 1 2
, ,
U 0 , /
50
40
30
20
10
0
0,4
max / max
U
Um
U0
3
1
2
.
U = onst
4
. 5.7
. . , e U / RT = const U0. , ,
U : 3 4 .
U = const . ,
Um.
,
[182, 188,
210, 221].
, - . ,
: T; 1 : 2 : 3 ; (t ) ;
.
. . 5.1, 5.5 5.7.
5.3.
5.3.1. .
,
,
=
F+
+ dF ,
(5.7)
F+
+ ,
; F+ ,
; , , , ..
- , .. () [177].
, .. [187], , , ,
=
0 dV + i i dV
V V
V V
(5.8)
+ i ,
(5.9)
0 i , . , ,
S , .
(5.9) (3.11) .. [134] .. [135], (5.9) , .
,
u0 u , ,
0 0 u0
=
i i u
(5.10)
u0 / u (1.3) (2.11) .
(5.5) , . , , .. . , , . (5.9) 00 i i , ,
. (5.10),
,
. , ,
, ,
( U m ; m ; Tm ) ( m ; n ; ).
( ) , . ,
, . - , ,
. ,
.
: 1 = ; 2 = 3 = 0 ; 0 = / 3 i = , (2.30) (2.32)
u =
m . m +1
m + 1 m.
(5.11)
u0 =
3(1 2)
m
m + 1
3
m +1
(5.12)
u0
2
1 2
=
2( / ) 3
(5.13)
u. = u u0
(5.10), :
, ,
0 =
3(1 2)
3m 1 + 2
i ,
(5.14)
=
0 =
3(1 2)(m + 1)
i .
6m (1 2)(m + 1)
(5.15)
1 2
3(1 2)
+ 1 S ;
0 + i = m
m
3 1 + 2
3 1 + 2
0 0
1 2
3(1 2)
+ 1 S ;
0 + i = n
n
3 1 + 2
3 1 + 2
(5.16)
0 0
(1 2)(m + 1)
3(1 2)(m + 1)
0 + i =
+ 1 . ;
6m (1 2)(m + 1)
6m (1 2)(m + 1)
(1 2)(n + 1)
3(1 2)(n + 1)
0 0
0 + i =
+ 1 . .
6n (1 2)(n + 1)
6
(
1
)(
+
1
)
n
n
(5.17)
. . [
(3.8)]. .
. .
. i ( 0 ) [
(3.15)] . [138] .. -
[124, 222].
(5.16) (5.17) :
0 + i = ,
(5.18)
; , .
0 ,
:
i2 2 02 + 2 0 = 2 .
(5.19)
, . (5.16) (5.17) , , (.
5.9). 0 0 ,
. , ,
. 0 0 ; .
(5.16) (5.17)
. , , , , , (5.16) (5.17). .. -
,
[124].
,
,
, m n
0 0
1 1
,
, ..
. ,
(m n
2 2
[12]).
,
3 3
,
,
.. - [124]:
;
;
. , .
. ,
,
[78].
(5.3), (5.16),
(5.17) . -,
, -. -, , ,
, (5.16) (5.17).
, .
:
; , .
(5.16) ,
(, ) .
(5.17) ,
, . , ( ) -
. (5.17),
, , .. .
(5.16) (5.17) (5.9), (5.17) , ,
.
- -,
. . 5.10 (5.16) (5.17)
; , . 3.1. : , ; , ; , .
, (5.16) (5.17), , .
, m n 0/75m.
IV
(5.16)
. = 0,5
m = 1 IV (. . 5.10).
(m = ) = 00,5. (5.16) m = 1 = 0: z = = 0,75 ; z = = 0,866 ; z = 3 ,
z = = . (5.16)
.
(5.17)
= 0 m = 1. = 0
m = 1 : z = = 0,857...0,75 ; z = = 0,693... 0,866 ;
z = 1,5... 3 z = = 2... .
, , ,
(5.17) , (5.16) . (5.16)
(5.17) , , .
6
: -, ;
-, .
6.1.
- (4.6)
5
U i
= m exp m
RT
T
1
Tm
(6.1)
, (5.16) (5.17).
0 0
0 0
3(1 2)
0 + i ;
3m 1 + 2
3(1 2 )
= n
0 + i ,
3 1 + 2
= .. =
= ..
(6.2)
,
3(1 2)(m + 1)
0 + i ;
6m (1 2)(m + 1)
3(1 2 )(n + 1)
=
0 + i .
6n (1 2 )(n + 1)
0 0
= .. =
0 0
= ..
(6.3)
(6.1) lg .
(6.1) (6.3). , .
, .. [73]. (6.2) (6.3)
[223], .. [11] .. [1, 2] .
6.1.1.
[9] .. [129],
. =
1 + i
2
(6.4)
: (6.4) .
. 6.1
, ,
(6.3). .. [224]
77 (-437) ( ), ( o ), ( ) T = 700 .
: .
, .. . . 6.1 , (6.3):
.. = 0,429 0 + i .
(6.5)
.. [11] 1 / m = 0,5 ,
,
[223]
= 0,25.
. 6.1 , , . , , (6.1) .
y = S 2 ,
,
y = 0,600 , y = 0,559 .
[10, 73, 146]. , 95 % , . 6.1 . 19,2 % , 16,2 % . , ..
, .
lg , ()
6,0
5,0
4,0
3,0
200
300
400
500
600
..,
.
. 6.2
..
[225] 11812 T = 610
( ), ( o ) ( ).
95 % .
11812 y
, (6.5)
(6.4), 77.
, , y = 0,269 , y = 0,149 , , 95 % lg (2,40...6,35) % (1,12...4,39) %
. ,
12 %.
lg , ()
7,0
6,0
189
.. (. 6.3), T = 650 ( 1 : 2 : 3 = 1 : 0 : 0)
( ),
(1 : 2 : 3 = 1 : 0.5 : 0) [226]. :
189 T = 600 , ,
[227]; T = 20 [228]; 189 [229].
, : , .. , [227], ( 23 ) S [229]
( 0,2 0,7 S ) [10, 223]).
lg , ()
7,0
6,0
5,0
4,0
150
175
200
..,
. 6.3
, .. ,
; .. .. [227]. (6.3), . , 189 = 0,25 [174] 1 / m = 0,36 [179]
.. = 0,3834 0 + i .
(6.6)
1 / m , [10, 12] ,
(6.6) [228], 189 .
.. , . 6.3, :
; 95 % ( . 6.3) , , 7,53 % lg , 7,65 % .
.
. 6.4
1511. : = 0,25
[223]; 1 / m = 0,25 . , , .. [11]:
.. = 0,3438 0 + i .
(6.7)
. 6.4 .. ,
1511 ( ), ( o ) ( ) [225].
1511 (6.7) 3,5 % . . 6.4 95 % .
lg , ()
8,0
7,0
6,0
5,0
150
200
250
..,
.
[225] .. , 1 (I ), i (III ) .
lg lg . , , ,
= A n. ; n . (6.4) ,
i , -
, 1
. ,
. , , :
. = . ; . = 1,366 . ; . = 0,5 . . ,
, 1 : 0.683 : 2 . , ..
[28],
, . , ,
(6.2) (6.3), m . , ,
, . , ,
, .
6.1.2.
. 6.5 20
T = 500 . .. ,
( z = 1 ; = 0 )
(
z / = 0,5 )
[230].
40 160 ,
. = 270 , . = 10...25 %, = 25...45
%, .
, ( ) , , 20
.. . [230] (6.3), = 0,28 [223] 1 / m = 0,28 [11]:
.. = 0,3108 0 + i .
lg , ()
4,0
3,0
2,0
60
80
100
110
120
..,
(6.8)
1,4
.
5,2
5,6
6,0
6,4
(. 6.5) 95
% ( ) 9,81 %
lg .
6.1.3.
,
z
. 6.6
()
8
. 95 %
. .. ..
6 [231].
T = 70
C
4
z / : 0; > 0,5; 1; < 2; o
2
4. (0,4...0,7) . ,
. ,
0
2 4 6 8
lg
T = 70 . . 6.6
,
()
1.8
1.6
14
5.2
5.6
6.0
6.4
6.8
= 25
z,
= 50
= 100
= 1000
4
0
2 4 6 8
)
. 6.6
, [231] , . [231] , ,
. ,
"". , ..
.. , ,
,
.. .. .
4 %
[125, 231].
. 6.6, (6.3). , .. .. 3 6 .
,
, 5 25 %, .
(6.3). , .. [125] [9], 1 / m = 0,625 , [20, 42, 125] = 0,4 :
.. = 0,1719 0 + i .
(6.9)
. 6.6,
lg = 3,127 0,237 .. ,
(6.10)
. (6.10) 95 % ,
6 % (. ).
,
[125, 231].
. 6.6, ,
[182] , z / . .. = const
(6.10) (6.9), 1 . . 6.6,
. . , .
,
, ,
.
6.2.
6.2.1.
(5.17)
(. 6.7), , 1 ; 2 3 1 = 1 / 1. ; 2 = 2 / 2 . 3 = 3 / 3. , 1. ; 2 .
3. .
z = z / z . = / .
[9] : ( 0,05 % C ) [232, 233]; 3
[234 237]; o 20 [238] < 25 [239]. ; .
z z // zzT
0.8
0,8
0.6
0,6
0.4
0,4
00,2
2
-0.2 0
/ T
-0.40
0,2
-0.6
0,4
IV
-0.8
0,6
10
IV
0,8
1,0
. 6.7
. 6.7
(0,05 % C) , ; 3
; . (0,05 % C) -
..
,
.. .. [54]
5...7 %.
(5.17), , ,
.
, 1 / m T = 20 , . = 0,28 [54,
223, 242, 243], 1 / m = 0,28 1 / n = 0,373 [11, 15, 244] (5.17)
:
0 0
0,31080 + i = 1,1035;
0 0
0,3359(6.11)
0 + i = 1,1035.
,
, 0 = 0 (. 6.7). (IV). , ,
, , , . (6.11) .
. 6.8
. , S j . S j
zz;;11
1.0
1,0
0.8
0,8
0.6
0,6
0.4
0,4
0.2
0,2
; 2
0,2
0,4
0,6
0,8
; 2
. 6.8
j = 1; 2; 3 . . 6.8
z = z / S z = / S : ( 0,05 % C ) [233];
3 [234, 237, 245]; > ( 0,23 % C ), .. ( 0,23 % C )
[28]. .
.. , : S z = 790
(6.12)
, . 6.8, ,
I I. IV .
. 6.9 , [9]. : ( 0,37 % C ) [246]; o 4 [247] 40 [248]; >
.. 45 [237, 249 251]; 50 [252]; < ( 0,53 % C ) [205]. ( 0,37 % C ) = 20
( 50, 100, 150 180 ); [251] 45 50, 100 150 ;
( 0,53 % C ) 100 180 .
.
.
(, )
[11, 15, 201, 249, 253], .
: ,
, , 1 / m . [246].
, [28, 15, 252, 255] [9, 11, 48, 246, 354] ,
-, , -, .
1 / m = 0,20 ,
m: n = 4 : 3 ,
zz;;11
1,0
1.0
0.
0,8
0,6
0,4
0,2
0,6 0,4
0,2
0,4
0,6 0,8
; 2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
0,27010 + i = 1,090;
0 0
0,29190 + i = 1,090.
(6.13)
. 6.9 (6.13); IV . ,
.
. 150 180 ,
xp = (160...190) [229], , . . 6.9 (6.13) , . (6.13), 40, ,
10 %,
4,5 % . , ,
, z / ,
(6.13).
. 6.10
: ( 0,37 % C ) [246], > 45 [251] < ( 0,53 % C ) [253]
( ,
); o 40 20 [253] [28] .
. St37 St60 .
[248, 251] :
2...5 % , .
: , -
.
1.0
1,0
22
0.8
0,8
0.6
0,6
0.4
0,4
0,2
0.2
0
0,2 0.4
0,4 0.6
0,6 0.8
0,8
0.2
1,0
1.0
;;22
-0.4
0,4
0,6
-0.6
-0.8
0,8
1,0
-1.0
11
1,2
-1.2
.6.10
6.10
.
(. 6.10), , z / I IV ( -), .
:
2 (6.14) 1 -
(6.13),
. , Txp [246, 251], ,
[9, 253].
(6.14) (5.16) 1 / m = 0,20 ,
1 / n = 0,276 , = 0,29 , ,
, :
0 0
0,00519 0 + i = 1,00173;
0 0
0,020610 + i = 1,00173.
(6.14)
, (5.17) j. , j, S j .
.. .. 7 [255] 8 [256 258] HRC 45-48 (. 6.11).
zz;;1 1
1.0
1,0
0.8
0,8
0.6
0,6
0,4
0.4
0.2
0,2
0
0,2 0.4
0,4 0,6
0.2
0.6
1,0
1.0
;;2 2
- 0.4
0,4
-0,6
0.6
-0,8
0.8
-1,0
1.0
-1,2
1.2
.
.
6.11
, [255 257] i i z / ,
. 0 > 0 i ( i ) , ,
0 < 0 . , : m > n . : 7
. = 1270 . = 1570 [255]; 8 ,
z. = 1270 z. = 1570 [257].
7 8, [55],
z / = 2,5 [255], [11] 7 8 1 / m = 0,16 1 / n = 0,213 .
(5.17) ,
, = 0,29 :
0 0
0,26510 + i = 1,088;
0 0
0,2784 0 + i = 1,088.
(6.15)
. 6.11 .
7:
[255];
[249].
8:
o [256]; < [257]. (6.15). ,
, [257] .
. .. ..
..
.. , . . 6.11 , .
8 [258] .. .. [259]. .. .. [260] .. 12. .. : ,
.
8 ( S z = 1730 ; S z = 1880 )
. 6.12. 1 (6.15). 2
8 :
0 0
0,0013140 + i = 1,000438;
0 0
0,007307 0 + i = 1,000438.
2
0,8
0,6
0,4
0,4
0,6
0,8
0,4
0,6 0,8
(6.16)
0 0
0,23740 + i = 1,0791;
0 0
0,24520 + i = 1,0791.
(6.17)
( 2):
0 0
2,032 10 5 0 + i = 1 + 6,77 10 6 ;
0 0
3,168 10 4 0 + i = 1 + 6,77 10 6 .
(6.18)
2 . 6.13 . .. ,
[263].
, [263] ,
z / , ,
. , 1 / m 0,10 . ,
( ) , . .
1 / m = 0,10
.
. 6.13 ; 1 2.
z
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0
0,4
1,0
0,6
0,8
1,0
1,2
. 6.14 -
152 o 102 20, 100, 200, 300 400
[263], 12 ( 1 / m = 0,105 ), 18
63
( 1 / m = 0,110 )
( 1 / m = 0,100 )
= 20 [228]. .. ..
. , , -
,
: 1 (6.17) 2
(6.18). .
,
. 1 / m 1,0 1 / n 1,0 [264], 0 > 0 [264],
z
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0
0,4
0,2
0,4
0,6 0,8
1,0
0,6
0,8
1,0
1,2
S / S = 0,42...0,50 [264, 265],
(RC 6264) [265].
( 1 / m = 0,25 ; 1 / n = 0,33 ; = 0,25 ):
0 0
0,34880 + i = 1,163;
0 0
0,37500 + i = 1,163.
(6.19)
:
0 0
0,018630 + i = 1,00621;
0 0
0,056600 + i = 1,00621.
(6.20)
. 6.15 () () : o 203 ( ..
[266]); 3022 ( .. .. [267]). 1
z / S
1,0
IV
1,0
IV
III
1,0
III
/ .
/1.0
S
. 6.15
z / .
1,0
IV
0,8
0,6
0,4
1,0
0,2
0
0,4
z / S
IV
1
III
1,0
III
0,6
0,8
1,0
)
1,0
1,2
1
)
0,42860 + i = 1,1429;
0 0
0,48390 + i = 1,1429,
(6.21)
2
0 0
0,17650 + i = 1,0588;
0 0
0,31940 + i = 1,0588.
(6.22)
(6.21) (6.22).
189 20, 220, 420, 620 820 , [229], . 6.17.
189 ( 0 0 ; 1 / m = 0,36 =
0,25)
0,38340 + i = 1,1278 ,
(6.23)
0,07250 + i = 1,0242 .
(6.24)
z ,
20 o C
220o
700
420o
300
620
300
)
z / S
820o
700 1100 ,
)
0
6.2.3.
, 38-60
1950- . .. ..
[269]. . 6.18: ; * . [269]
, : , , 0 .
,
. , .
.. [73]
, , i 0 .
0 < 0 , (5.16).
:
1 2
0 + i = n
+ 1 S C
3 1 + 2
3 1 + 2
3(1 2)
n
(6.25)
[269]
38-60 20 . , x j = 0 j y j = ij , ..
.. , , - 1 : 2 : 3 . ,
[269] :
0 = 416 0 / i = 0,648 , , i = 580 , :
i = 460 /( 0,648) = 642 . .
x = 0 y = i ; :
y = 425 0,626 x .
(6.26)
(6.26) y = 38,2
, .. 7 % . . 6.18, , 95 % .
, .
[5],
..
,
.. .. [270], .. .. [271], ..
[272], .. [273], , [55],
n = 1,5 . [223, 242] = 0,25 . , (6.25), 38-60 S C = 575
[206]
i = 514 0,319 0 , .
SC
1 0,5
i ,
1000
(6.27)
[269] ,
. 6.18, , .
(6.26) (6.25), n = 1,5 ,
= 0,1 :
i = 470 0,546 0 , .
(6.28)
.
(6.28) , : , .
. 6.18, (6.28) 0 i ,
95 % , . . 6.18, , , 0 i . , :
0 / i = 0,778 1; 0,850 2; 1 3. .
.
(6.25) .
1970- . 18-36 ( 1900 )
.. , .. .. [270] . 6.19.
[270]
x = 0 y = i .
y = 559 + 0,641x ,
(6.29)
y = 8,5 , 1,5 % .
i ,
800
700
600
500
18-36 S C = 705 [270]
(6.29),
38-60, n = 1,5 = 0,1 :
i = 577 + 0,546 0 , .
(6.30)
..
.. 00
(. 6.20, ) ,
20, 100 180 [271, 274].
z / , i ( i ) 0 > 0
z
1,0
I
1,0
0 < 0 . , .. . .. [275]:
.
[274] .. .. , ,
,
, . 00
-, .. ..
,
A1 I [276], I = 3 0 / i .
( S zC SC )
,
z = z / S z , = / S .
, 0 i . ,
, , , .
00 = 20 . 6.20, : [274]; (6.31); I .
m = 2 = 0,25 ; (5.16)
00
i = 1,0588 0,1760 .
(6.31)
(6.31) . 6.20, .
[271], [275] . 6.20, , , . , , . .
6.20, .
x = 0 = 0 / S C y = i = i / S C
38-60
18-36 . 6.1.
6.1.
38-60
y = 0,739 0,626 x
i = 0,818 0,546 0
18-36
y = 0,793 0,641x
i = 0,818 0,546 0
. 6.1 .
-, .
-, y = a bx , a 1 b / 3 .
(6.25).
6.2.4.
. 6.21 . . (*) [20] ( o ) ( ), .. [125]. . 6.22 [146] ..
.
,
= 0,3 = 0,4 [20] m = 1,5
n = 1,125 0 ( , [9, 125, 277 280]).
z / z
1
2
/
1
1
1
. 6.21 1
z / z
1,0
0,8
0,6
1
0,4
0,2
0
6 22
, ,
, [20, 19, 42, 125, 280].
, ,
, .. ,
.. .. [11].
(5.17):
= 0,3 :
0 0
0,3750 0 + i = 1,125;
0 0
0,43220 + i = 1,125.
0 0
0,17650 + i = 1,059;
0 0
0,20160 + i = 1,059.
(6.32)
= 0,4 :
(6.33)
(1 2 )2 + ( 2 3 )2 + (3 1 )2 = 6( 00 )2 ,
(6.34)
; 0
(, ).
(6.34)
i + 3 0 0 = 3 ,
(6.35)
: 3 0 = 0 / i .
, (6.35) , (5.17), : , ; ; .
(6.35) . -,
(6.35) : 0 0 , . -, (6.35)
. 0 .
. [20, . 99], 0 = 0,15...0,17 , 0 = 0,1...0,3 .
3 0 = 0,260...0,294 , 3 0 = 0,173...0,520 . ,
(6.32) (6.33) 0 0 , = 0,40...0,30 n = 1,125
0 / i = 0,202...0,432 . , . .
6.2.5.
, , , , .
, ,
: ; .
,
, , "". . l0 l0 5d,
d [281]. ( ) l0, .
, .
. ( ), , .
, . -
, , .
, .. [282]
- -- - .
, , ,
. .. [282],
- , - .
.
. .. [283] .. [284]. ,
, . () . - .. "" [284].
.. [283] .. [284] , "" . 2 . , , ..
. [138] .. - [124].
. 6.23 .. [287]
: ; ; ; * .
1 . 6.23, - (3.6) 1 = S / S = 10; . .. [287]
, :
1
= + + ( + + )
3 + 2
; = 3 = 4 ;
1,0
0,5
1,0
0,5
0,5
0,5
1
2
1,0
z
1,0
z
. 6.23
= 2i / 3 ; =
) ]
3 0 1 ( 1) 0 + 1 1 SC + SC2
31 (1 + 0,5)
(6.36)
+ =
1 = SC / S P ; 1; m
];
); m ; a , b , c .
(6.37)
0 = 0 / S C i = i / S C .
, , = 0,150,20 [281,
285], n = 1,52,0 [286]. = 0,15 n = 1,5
(6.37)
0,46710 + i = 0,8443,
(6.38)
0,2143 0 + i = 0,9286.
(6.39)
= 0,20 n = 2,0
. 6.23, ,
: 3 (6.38); 4 (6.39). , . ,
(. . 6.20, ). .
6.3.
. 6.24
122 ( 961), . 6.24, 73 ( 698)
( o N = 0,5 ) ,
( N = 103 ; N = 10 4 ). .. , .. .. [281].
.. [289], ..
~
1,0
1,0
1
0,8
0,8
0,6
0,6
0,4
0,4
0,2
0,2
0
0,4 0,6 0,8 1,0
0,4
0,6
~
0,4 0,6 0,8 1,0
0,4
0,6
0,8
1,0
2
1,2
.. ,
.
. 6.24, [288] ~ zN = zN / S PN
~ = / S , z ;
N
N
PN
zN
N
S PN ,
N. 1
(6.22) 2 (6.21) . ( N = 0,5 ) , .
.
6.25
..
.. ,
() f = 1,2 = 25 2 C [290].
[290] , . ( lg N 4 )
. ,
104 , . ..
.. , ,
,
.
[290] . , , , .. .. [89], ,
, .
zN ,
30
N = 10 2
25
20
15
N = 10 3
N = 10 4
. 6.25
. 6.25 [290]
, .
N 10 4
zN / N = 0,5 zN / N = 1
. , . 6.25 1 / m = 0,625 = 0,4 .
(6.9)
0,1719 0 N + iN = 1,0573S PN
(6.40)
7.1.
:
q ( ), . , q,
U mq = U m 0q q , 0q , q < 0 . :
[(U + q ) q ] / RT
e m 0q
= e (U m ) / RT ,
(7.1)
q .
. , (7.1) q
: = 1 ,
= 3 . (7.1)
q = 0 0 + i i
(7.2)
U m + 0 q ( 0 0 + i i )
RT
= const ,
(7.3)
0 i .
() , ,
3(m + 1)(1 2 )
0 + i ;
0 0, q = i
6m (m + 1)(1 2 )
3(n + 1)(1 2 )
0 + i ;
0 0, q = i
(
)(
)
n
n
6
1
1
2
(7.4)
,
3(1 2 )
0 + i ;
0 0, q = i m
3 1 + 2
3(1 2 )
0 + i .
0 0, q = i n
3 1 + 2
(7.5)
7.2.
(7.3) :
(U m + 0 q q ) ( 0 0 + i i ) = const .
(7.6)
U (7.6) (.
7.1, ), - . U = const, ( ).
( 0 , 1 , 2 , ..)
= const .
(. . 7.1, )
q, (7.6) .
U
Um3q
Um2q
Umq
Um
U
T = const
Um
T = const
U = const
U = const
q 2q
0 1 2 3
3q
0 1 2 3
.. . 5 [56], ( 50 )
, , ,
, .. : ", , ; , -, ".
, .
. [124], .. [56], .. [28], ..
[80]
, .
. . 7.1, . ( U m = const ), -
( = var ). ( , ), ,
i , . , ,
,
.
(7.6) -
. , U (. . 7.1, ) . ,
,
.
.. [56], ..
.. [293]. . . , ,
. , .. - [124] " ", " -
",
.
, (7.6) , :
; ; .
7.3. ..
, .. XX ., , , ,
: [56].
..
, .
.. , ,
, . , , .
, , 45. , ;
.
.. .
, .
.. , 50 , - ,
12 . , ,
, 23 , .
, .. ,
50 [56].
, . [138] , , , -,
. , (7.4).
, ( T = const ) ( U m = const ; i = const ) (7.6)
: :
(1 2)(m + 1)
3(1 2)(n + 1)
+ 1 .q .0
q =
m
m
6n (1 2)(n + 1)
6
(
1
)(
+
1
)
);
(7.7)
1 2
3(1 2)(n + 1)
q = m
+ 1 S Pq S P 0 ,
6n (1 2)(n + 1)
3 1 + 2
(7.8)
.q .0
; S Pq S P 0 -
; n ; m .
. 7.2 7.5 , .. . .. ( [56] ).
.. [11], . . , (7.7) (7.8) ,
= 0 . = , , [80, 138]. , (7.7) (7.8), ,
, , , , = 0 .
, 0q (7.6) .
,
,
. .. .. [47],
.
,
0 ;
. , ;
. . 7.2 7.5
= 0 .
0
1000
2000 . ,
1000
2000 3000
S P ,
500
1000
1500
q,
. 7.2
(7.9)
S P = 0,801 q
(7.10)
2-3
;
*
2-5,
2-6 2-7 . (7.9) (7.10).
. 7.3 4 0,9 %. : 4-0 ;
< 4-1 ; o 4-2 4-3 ; * 4-5, 4-6 4-7 .
= 0,29 , n = 4,69 m = 6,25
. = 0,699 q
S P = 0,760 q
0 1000
2000
1000
. ,
2000
(7.11)
(7.12)
S P ,
1000
2000
.
. 7.4 :
( 5-0; < 6-0) (* 7-0; o 8-0)
. (7.7) (7.8) n = 3,0 ; m = 4,0 = 0,30 ,
1000
. ,
500
500
1000
1000
1500
1500
q,
q,
. 7.4
1000
2000
S P ,
. = 0,768 q
(7.13)
S P = 0,852 q
(7.14)
. 7.5
, : 9-2, HRC 40.3; < 9-3, HRB 91.7; 9-4, HRB 85.5; o 9-6, HRC 21.
. 7.6 <
15-0;
16-0;
:
17-0 o 18-0. : = 0,25 , n = 1,5 m = 2,0 .
. 7.5 7.6 ,
. = 1,01 q ;
(7.15)
S P = 1,09 q
1000
2000 ,
1000
2000
3000
(7.16)
S P ,
0
1000
2000
q,
.
1000
2000
.,
1000
2000
3000
4000 S P ,
1000
2000
q,
.
.. , .
7.2 7.6, ,
. (7.7) (7.8) ; .
, , . (7.3) (7.7) (7.8) , n m :
0 q /( 0 / 3 + i ) < 1. , (. 7.7) q* ,
: S Pq q < 0 . .. ,
,
, ,
; .
. 7.7 ,
: 1 ; 2 S Pq = q . .
, , -, , (7.7) (7.8) 1,5 2 ,
S0
Sq
= .
0
= 0
. , q*
2
,
1
, .. ,
.
q
, ,
.
7.4.
, .
(7.17)
3(1 2)(n + 1)
1 2
q = n
+ 1 SC
6n (1 2)(n + 1)
3 1 + 2
(7.18)
= 0,25
n = 1,5 , = 0 n = 1,5,
SC = 1,29 q .
(7.19)
. 7.8 (7.19) ;
, (7.17). (7.19) 95 % ,
27 .
SC ,
S C ,
50
100
150
200
q,
7.5.
,
[42, 80], 1000
10 %,
1000 . ,
(1 2)(m + 1)
3(1 2)
+ 1 . .
q =
n
m
m
6
(
1
)(
+
1
)
3 1 + 2
(7.20)
, .. , .. .. [42] , 200
; ,
, 100.
. . 7.1.
, , , :
; 0,52,
, ( ). [42] , -
, .
.
= = 0,3
. = 0,351 q
(7.21)
= = 0,4
. = 0,175 q
(7.22)
= = 0,45
. = 0,0872 q
...........................(7.23)
7.1.
-
()
()
()
()
()
()
[42]
[19]
[125]
0,45
0,40
0,340,
38
0,320,
36
0,38
0,34
0,42
0,460
0,450
0,395
0,40
0,370
100
. ,
100
200
300
400
2
q,
:
1 (7.9); 2 (7.11); 3 (7.13). . 7.9 . , , , , ,
.
.., .. .. , - ,
.
,
(3.21) . , m, n
.
.. ..
[294, c. 241]:
= m|q|,
(7.24)
; m , , m = 0,1...0,05.
[294, . 242] m : 0,058 ; 0,051 ; 0,185 ; 0,110 .
(7.6)
0 q q = 3 .
(7.25)
(7.24) (7.25) : m = 0q / 3 . 0q
n = 1,125 = 0,3...0,45
m = 0,228...0,052, .
, ,
,
.. . , . . , .
. ,
, .
8
. . ,
, , .
(- ) .
(, ) : -,
; -, , ,
; -, , , , (, , ).
( ) .
8.1.
, "" .. .. ( ), ..
U
T
,
1
= m exp m
RT
Tm
(8.1)
- ( , ).
1. m , Tm , U m , . ,
..
,
..
.. [173].
lg = f1(; ) T1 > T2 > T3 (. 8.1, ),
lg = f2(1/; ) = const . , lg m lg . , lg = f2(1/; ), 1 / Tm . .. .. , - m Tm
[178]. , , .
lg = f2(1/; ), = const,
U() = 2,3(lg)/(1/T) U() = Um (. 8.1, ). = 0 ,
U m , - = U / .
(8.1). .. .. [174, 295, 296]. , (8.1)
. [178, . 42] : "...
, ,
()
lg
T2
T1
T3
lg
2
3
a)
Um
)
U
Um
U
. 8.1
2.
= i ,
(8.2)
,
; i , .
. -,
, m. -,
, n. -,
,
. [18, 61, 73].
= =
(1 2)(m + 1)
+ 1,
6m (1 2)(m + 1)
(8.3)
(1 2)
+1 .
6m 1 + 2
(8.4)
= =
,
= =
(1 2)(n + 1)
+ 1,
6m (1 2)(n + 1)
(8.5)
(1 2)
+1.
6 1 + 2
(8.6)
= =
,
.
3. ,
, . ,
=
3(1 2)(m + 1)
0 + i ,
6m (1 2)(m + 1)
(8.7)
i = 0/ i = i/; .
:
3(1 2)
0 + i .
6 m 1 + 2
(8.8)
:
=
3(1 2)(n + 1)
0 + i ,
6m (1 2)(n + 1)
(8.7 )
3(1 2)
0 + i ,
6 n 1 + 2
(8.8 )
- , "- ":
=
(8.9)
, (8.9) , , . ,
/ = i, , ,
, , .
4. U m , m , Tm , , - , , (8.1)
:
T
U
= m ex m
RT
T
;
1
Tm
(8.10)
T :
=
1
RT
;
U m
lg
1 T / Tm m
(8.11)
, :
1
1
R
.
lg
T =
+
Tm U m m
(8.12)
( ) , U() = Um C ,
. 8.1, . , ,
, , (1, 2,...)
U() = Um C
.
U() = Um , : U =
nst T = const .
8.2.
, , , ,
, " " " ".
, , , .
, , .
(8.1) . " ,
, " [176]. (t)
t
dt
U m (t )
T
1
m exp
RT
Tm
= 1,
(8.13)
= nst.
1
,
0
H
(8.13) , [173, 176, 192], (lgtp)
,
[90;
192;
193,
c. 132]. " " "
"
= ,
(8.14)
,
.
, (8.14) (5.16) (5.17), 6 . (8.14) , .
, . 8.1, , .
.
1. m , Tm , U m
(8.1), ,
. 1 .
2. -
. .. , .. .. [18].
, :
t
(1 / RT 1 / RTm ) (t )
dt = m exp[1 / RT 1 / RTm ] .
(8.15)
[18]
(t) . U() = Um ,
. [192] U () , . 8.1,
= const .
U () , , , , .
3.
. m n .
(8.3) (8.6) , ( ), ( ).
4. C : (8.7),
; (8.8),
. C
(8.7 ) (8.8 ).
- C (8.9). ,
-
: C, v = const > , = const.
5. - , 1, 2, 3, 4 (. 8.3) U() = Um
U m . , ,
(1), (2), (3) (4).
U
Um
U v1 ,T1
0 C2 C3 C4
, , T1 v1 , C2 ,
C3 , C4 . , (; U v1,T 1 ).
: U ( ) = U v1,T 1 . (. 8.3) . ,
m , n , , (8.14).
, . 4.3, 6.2 6
(8.14)
.
6. , , . . 8.4:
();
U
v1 < v 2
Um
v1 ,T1
U v1 ,T1
U v 2 ,T1
T1 < T2
Um
v 2 ,T1
v1 C v1
v 2
v1 ,T2
U v 1 , T2
v 2
v1 ,T1
T1 T1
2 T2
U mq
Um
v1 ,T1
U v1 ,T1
8.4, ) , q ,
, q .
. 8.4
,
. - (. . 8.3),
. 8.4 1 2.
8.3.
, , , ( ), . . .
" " ( 1947 .
[299] 1949 . [300]) " "
..
..
. . 8.5,
[59, c. 254]: ; ; ; 1 ; 2 ; 3
;
max
max
1 1 2
3
4
2
U
U0
Um
U v1
1234
max
II
v1 < v 2 < v 3
U v2
U v3
)
. 8.5
4 . "" "" , , , 6 7.
, "" .
, .. , . -,
, . -, , . -, , .
- ,
.
"" .
, ..
, . ; ,
. , .. , ( .. )
, . ..
. . , .
, (),
. -
. 8.5, :
; ; . (
) . v1 U v1 = const , , ;
. v2 ,
.. , . v3
;
. . 8.5, .
, (), () () , - .
. 8.3.
.
6
. U() = U0 1 U() = Um , , :
.
,
. , , .
5 6 7 .
,
.. . .. II III
. , (, , ...
. 8.5, ) , ( . 8.5,
), 20 C ,
. , ,
, .. .
, , , ,
. , .
, . . , .
: ( )
,
, .
"" ,
.. . ( . 8.5, ) , , ( , . .
8.5, ), ( ) . , , , . ;
, .
, .. , .
,
""
.
. , . ,
. , .
; .
U 0 . U m : . . , U 0 , .
U m , . , , .
,
.
.
. , .
, , ,
e U / RT = max . ,
. " "
, .
, :
;
,
;
;
.
,
, , ,
,
.
:
,
- .
: , .
, .. . -
. , -
,
. , .
,
.. ,
.
.
, (,
, ) . .
1. .. : 2 . . 1. / . .; . .. . .: , 1984. 600 .
2. .. : 2 . . 2. / . .; . .. . .: , 1984. 432 .
3. Hodgkinson E. On the transverse strain and strength of materials // Memoirs of Literary and Philosophical
Society
of
Manchester.
1824.
S. 2 4. P. 225 289.
4. Hodgkinson E. Theoretical and experimental researches to ascertain the strength and best forms of iron
beams // Memoirs of the Literary and Philosophical Society of Manchester. 1831. S. 2 5. P. 407 544.
5. Hodgkinson E. On the relative strength and other mechanical properties of cast iron obtained by hot and
cold blast // J. Franklin Inst. 1839. 24. P. 184 196, 238 257.
6. Hodgkinson E. Experimental inquiries into the falling-off from perfect elasticity in solid bodies // Report of
the Fourteenth Meeting of the British Association for the Advancement of Science. York. 1844. S. 2. P. 25
27.
7. .. . .: , 1984. 280 .
8. .. .
// . 1949. . XX. . 11. . 1377 1380.
9. : / .. , .. , .. , .. . : . , 1983. 336
.
10. .., .., ..
: . .: , 1985. 224 .
11. .. : . .:
, 1980. 157 .
12. ..
. .: , 1981. 272 .
13. .., .. // . 1970. . 29. . 2. . 381 386.
14. Hollomon J.H. Tensile deformation // Trans. AIME. 1945. 162. P. 268 290.
15. .. . .: ,
1968. 131 .
Bach
C.
Elasticital
und
Festigkeit.
4-te
edition.
Berlin:
16.
J. Springer, 1902.
17. .., .., .. : . .
.: . ., 2000. 560 .
18. .., .., .. . .: , 1978. 336 .
..
26.
.-.: , 1948. 291 .
27. .. // .
. . 1949. 10. . 3 8.
28. .. . .: , 1949. 152 .
29. Phillips A., Tang J-L. The effect of loading path on the yield surface at elevated temperatures // Intern. J.
Solids and Structures. 1972. 8. N 4. P. 463 474.
30. .. // . 1939. . 9. . 12. . 1051 1062.
31. .. // : . .:
, 1999. . 582.
32. .. . .: , 1975.
400 .
33. Wertheim G. Memoire sur l'equilibre des corps solides homogenes // Annales de Chimie et de Phisique.
1848. Ser. 22. S. 52 95.
34. Koster W. Die Querkontraktionszaht im periodischen System // Elektrochem. 1943. 49. S. 233
237.
35. Zwikker C. Physical Properties of Solids Material. London-New York: Pergamon Press, 1955.
36. Bauschinger J. Uber die Quersontraction und Dilatation bei Langenausdehnung und Zusammendruckung prismatischer Korper // Civilingenieur. Leipzig. 1879. 25. S. 81 124.
37. Wertheim G. Memoire sur la torsion, Deuxieme Partie // Annals de Chimie et Physique. 1857.
Ser. 50. S. 385 431.
38. Bauschinger J. Experimentelle Prufung der neueren Formeln fur die Torsion Prismatischer Korper // Civilingenieur. 1881. N 27. S. 115 130.
39. Hartig E.K. Die Elasticitatsmodul des gerades Stabes als Funktion der spezifischen Beanspruchung // Civilingenieur. 1893. N 39. S. 113 138.
40. Gruneisen E.A. Uber das Ver halten des Cusseisens bei kleiner elastischer Dehnung // Deutcher Physicalische
Gesellschaft.
1906.
N
8.
S. 469 477.
41. Searle G.F.Ch. Experimental Elasticity. Cambridge: Cambridge University Press, 1908.
42. .., .., ..
. .: , 1981. 232 .
43. Kirchoff G.R. Ueber das Verhaltnis der Quercontraction zur Langendilatation bei Staben von federhartem Stanl // Annalender Physik und Chemie (Poggendorff). 1859. Ser. 108. S. 369 392.
44. .., .. // . 1952. N 5. . 596 599.
45. .., ..
// . 1951. . 17. 5. . 609 611.
46. .. // . .
. . 1954. 12. . 86 91.
47. .., ..
// . . . 2001. 6. . 3 10.
48. .. . .: , 1948. 376 .
S. 607 620.
51. .
// . 1938. . 7. 6. . 708 712.
Everett
F.,
Miklowitz
J.
Poisson's
ratio
at
high
temperatures
//
52.
J. Appl. Phys. 1944. 15. P. 592 598.
53. Garofalo F., Malenock P.R., Smith G.V. The influence of temperature on the elastic constants of some
commercial steels // American Society for Testing Materials. Symposium on Determination of Elastic Constants. Special Testing Publication. 1952. 129.
54. .., .., ..
// . 1981. 9.
. 88 91.
55. : . 2. . . / . .. . .: ,
1958. 974 .
56. .. . .: - .
., 1955. 444 .
57. .. // . .: , 1958. . 14 22.
58. Griffith A.A. The phenomena of rupture and flow in Solids // Philosophical Transaction Royal Sosiaty.
1920. Ser. A. Vl. 221. P. 163 198.
59. .. : 2 . . 1. . .:
, 1974. 472 .
60. .. // (1917
1957). .: , 1959. . 2. . 627 658.
61. : / . . . .: , 1979. 448 .
62. .., .. //
. 1960. . IX. . 5. . 741 750.
63. .., .. -
// . .: , 1967. .
191 199.
64. .., .. // . 1969. 4. . 29 39.
65. .., .. //
. 1971. 4. . 3 12.
66. .. . .: , 1973. 203 .
67. .., .., .. //
- . 1924. . 56. . 5 6. . 489 504.
68. ., . : . . .: ,
1982. 232 .
69. Coffin L.F. A study of effect of Cyclic Thermal stresses in Ductile Metal // Transactions of ASME.
1954. Vl. 76. P. 931.
70. Manson S.S. Behavior of Materials under Condition of Thermal Stress // NACA Technical Note.
1954. 2933. P. 41.
71. .., .., ..
. .: , 1975. 488 .
72. .., .. // . . 1990. 4. . 742 745.
73. .. : . .: , 1985. 232 .
:
.
/
.
.
,
78.
. ; . . .: , 1966. 405 .
79. / .. . .: ,
1970. 161 .
80. / .. , .. , .. , ..
. .: , 1973. 192 .
81. / . .. ; . .
. 1: . .: , 1973.
296 .
82. .. // .: , 1966. . 11
25.
83. Bailey J. Attempt to correlate some strength measurements of glass // Glass Industry. 1939. Vol. 20:
N
1.
P.
21
25;
N
2.
P.
59
65;
1955.
.
XIX.
.
6.
. 734 735.
117. .. // . 1959. . XXIII. . 2. . 400 402.
118. ., - . , , :
: . . .: , 1979. 560 .
119. .. // . 1951. . 15. 6. . 765 770.
120. Hartman W.F. Propagation of large amplitude waves in annealed brass // Intern. J. Solids Structures.
1969. 5. P. 303 317.
121. .. . .: , 1968. 418 .
122. : . / .. .; . .. . .:
. ., 2000. 430 .
123.
.
.
.. . : ., 1986. 775 .
124. - .. : . .: - ,
1961. 91 .
125. .. . .: , 1979. 320 .
126. Mohr O. Webche Umstande bedingen die Elastizitatsgrenze und der Bruch eines Materials // VDI, Bd.
XLIV.
Nov.
1900.
N
45.
S. 1524 1530.
127. .. // . 1968. 4. . 8. . 85 93.
128. .. . : -
. . . , 1968. 66 .
129. ..
// . .
1959.
6. . 93 99.
130. Mises R. Mechanik der festen Korper im plastischdeformablen Zustend. Nachrichten d. Geselch, d.
Wissensch // Gottingen Math.-phys. Klasse. 1913. S. 582 589.
131. .. // . 1931. 6.
. 237 244.
132. .., ..
// . . 1954. 8. . 101 109.
133. .. // . 1939.
1. . 19 24.
134. .. // .
1940. 26. . 205 236.
135. .. // . 1953. 25.
. 42 51.
136. .. // . 1963. . 7. 5. . 301
304.
137. .., .. // .
1965. . 9. 2. . 182 184.
138. . . .: , 1954. 648 .
139. . . .: , 1956. 407 .
140. ., .
// . 1956. 2. . 172 188.
141. .., .. . .: , 1968. 192 .
142. .., .. // . 1971. 5. . 65 69.
143. .., .., ..
. : . , 1971. 155 .
144. .., .. . .: ,
1972. 216 .
145. ., .
// . .: , 1978. . 7. . 1. . 62 107.
146. .., .., .. .
.: , 1977. 248 .
147. ..
: 1 // . 1982. 6. . 49 53.
148. .. : 2 // . 1982. 7. . 51 56.
149. .., .. . .: , 1933. 120 .
150. Weibull W.A. A statistical theory of the strength of materials // Proc. Royal. Acad. Engl. Sci. 1939.
15. P. 45.
151. . . .: , 1964.
275 .
152. .., .. // . 1941. . XI. . 3. . 173 183.
153. .. // . 1946. . XVI. . 12. . 1461 1468.
154. .. //
. 1940. . X. . 19. . 1533 1560.
155. .. . : -
, 1953. 128 .
156. .. . .: , 1960. 176 .
157. .. . .:
, 1982. 351 .
158. .. . .: , 1984.
312 .
159. .., .. , // . 1958. . 22. . 1. . 78 89.
160. .., .. . .:
, 1990. 224 .
161. .. // : . . . . / . ., 1978. . 11. . 150 152.
162. .., ..
// . ., 1978. . 11. . 152 156.
163. .., .. // : . . ., 1971. .
101 117.
164. .. ,
// . . 1994. 11. . 39 44.
165. ..
// - . .. . 1954. 6.
166.
/
.
,
.. , .. , .. . .: , 1997. 344 .
167. ., .., .. .
.: , 1999. 496 .
168. .., .. //
.
1962.
.
146.
5.
. 1136 1138.
169. .. . .: , 1936. 395 .
170. .. . .: , 1943. 96 .
171. .. // . 1952. 18. 1. . 68 77.
172. .. // . 1965.
. XXIX. . 4. . 681 689.
173. .., .., .. .
.: , 1974. 246 .
174. ..
// / . 1991. . 27. 112 .
175. .. // .
1951. . 21. . 3. . 287 303.
176. .. // . 1957.
11. . 78 82.
177. .. // . 1980. .
22. 11. . 3343 3349.
178. .., .. . ? .: , 1992. 320 .
179. .., .., .. . .: , 1984. 246 .
180. .. . .: , 1984. 279 .
181. .. //
. 1976. 230. 5. . 652 655.
182. ..
// . 1977. 10. . 31 35.
183. .., .. // . 1966. 5. . 589 591.
1970.
1959.
.
129.
1. . 91 93.
207. .., .. , // . . 2002. 1 2.
. 141 144.
208. .. . . .: , 1982. 554 .
209. .. : . . .: , 1994.
350 .
210. .. . .: , 1979. 168 .
211. .., .. () // : . . .: - , 1974. 133. . 5 33.
212. .., .. // .
1962. . 4. 1. . 191 201.
213. .. : . . ... . .-. . .: 1969. 29 .
214. .., .., .. // . 1972.
. 3017 3022.
218. .. //
1980.
4.
. 47 49.
219. .., .. // . 1997. 5. . 23 29.
220. .., .. //
. : . , 1978. . 195 201.
221. .. ,
, //
: . . . . 24 26 1989 . . :
, 1989. . 2. . 49 50.
222. - .. , // . 1954. . 19. C. 15 47.
223. .., .., .. . : . , 1988. 736 .
224. .. -437 //
. . . . 1958. 4. . 92 97.
225. .. //
. 1963. 1. . 110 114.
226. .. // . 1957. 3. . 1 5.
227. .., .. //
. . . . 1958. 1. . 3 10.
228. .., .. //
. 1972. 4. . 46 48.
229. .., .. . : . , 1976. 416 .
230. .. // . 1955.
11. . 37 40.
231. .., .. // . 1976. 3. . 401 408.
232. .., .., .. // .
1971. 4. . 33 36.
233. .., .., ..
//
. 1972. 4. . 21 25.
234. .., ..
// . 1961. 1. . 192 201.
235. .. . .: - . -, 1968. 134 .
236. .., ..
// . . . . 1958. 3. . 126
129.
237. .., .., ..
// . 1961. 1. . 201 212.
238. .. 20 6 // , . 1973. 10. . 4 7.
239. .. // . . . . 1954. 7. . 97 104.
240. .. . // . 1972. 4. . 37 44.
241. / ..
, .. , .. , .. // . 1987. 9. . 91
94.
242. / . .. . .: , 1956. .
1. 884 .
243. .., .., ..
- // . 1992. 4. . 50 56.
244. Schwandt S. Das Formanderungsverhalten unlegierter und niedriglegierter Stahle bei der Massivumformung // Draht-Welt. 1970. N 10. S. 574 581.
245. ..
. // . . . . 1961.
6. . 125 130.
246. .., .., ..
// . 1969. 5. . 42 47.
247. .., .. //
.
1965.
1.
. 12. . 57 64.
248. .. //
. . -. . . 1961. . 3. . 55 68.
249. .., .. // . 1949. 19. . 3. . 412 420.
250. .., ..
// . 1966. 2. . 1. . 92 98.
251. .., .., .. 45 //
. 1977. 9. . 3 7.
252. .. //
.
1962.
2.
.
3.
. 150 157.
253. .., ..
// . 1969. . 5. . 444 456.
254. .. // . 1992.
3. . 39 44.
255. .., ..
// . 1959. . VII. . 3. . 421 425.
256. .., .. // . , 1958. . 334 339.
1960.
. 10. . 4. . 609-616.
259. .. // . 1953. . 23. . 2025 2038.
260. .., .. //
.
24 26 1989 ., : . . / . , 1989. .
2. . 58.
261. : / . . .. . .: , 1990. 688 .
262. .., .. . .:
, 1976. 80 .
263. ..
// . 1981. 5. . 10 15.
264. 65
/
..
,
..
,
.. . // . 1977. 2. . 28 31.
265. .. //
: . IV. .: , 1947.
266. .. //
. . . . 1955. 8. . 81 92.
267. .., .. // . 1966. . 2. . 9.
. 79 84.
268. .. // .
1963. . 3. . 2. . 413 416.
269. ..., .. // . 1957. . 113. 3. . 573 575.
270. .., .., ..
// . 1973. 1. . 56 58.
271. .., .. // . 1970. 7. . 9 13.
272. .. ( -) // .
1976. 7. . 74 77.
273. .. //
. 1989. 6. . 104 107.
274. .., ..
// . 1970. 8. . 80 84.
275. .. // : . ., . 60-
.. . .: - , 1950. . 467 474.
276. .. - // 1969. 1. . 57 60.
277. .., .., .. // . 1964. . 159. 6. . 1350 1353.
278. . . - // . 1972. 3. . 395 408.
279.
/ .. , .. , .. , .. // . 1974. 6. . 998 1002.
280. .., .. . .: , 1977.
264 .
281. .. . .: , 1996. 416 .
//
.
.
-. . 1963. . 81. . 81 90.
290. .., .. // . 1977. 1. . 35 40.
291. .., C .., ..
// . 100- . .. . .: , 1979. . 43 55.
292. .., ..
// . 1966. 5. . 103 111.
293. .., .. . .: - ,
1966. 272 .
294. .., .. . : , 1978.
224 .
295. .., .., .. // . 1987. 7. . 16 18.
296. .., .. // . 1989. . 31 (). 4. . 877
882.
297. .. // .
1949. 13. . 5 13.
298. ., ., ., . 253 //
1948.
1.
m
n
m = 3,57
n = 2,68
m=5
77
11812
1189
n = 3,75
m = 6,25
n = 4,69
m = 10
n = 7,5
m = 10
n = 7,5
m=4
n=3
m=2
n = 1,5
m=2
m=2
m = 2,78
1511
m=4
m=2
n = 1,5
m = 2,63
m = 2,38
m = 6,67
m = 2,48
m = 1,5
n = 1,125
m = 1,6
n = 1,15
m = 1,37
n = 1,11
n = 1,1
2.
77
11812
1189
1511
0,28
0,29
[9, 242]
0,29
0,30
0,30
0,30
"
0,25
"
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,33
0,27
0,41
0,34
[223]
"
"
[233, 242]
[210, . 47]
[118, . 177]
[78, . 55]
[210, . 47]
0,29
[78, . 55]
0,30
[210, . 47]
0,35
[78, . 55]
0,39
[78, . 55]
0,31
[118, . 177]
: Fe0,275
[78, . 55]
C
Ag-Br
0,397
"
Ag-Zn
0,353
"
KCl
0,250
"
NaCl
0,249
0,30,4
[19, 20, 42, 280]
0,40
[42, 125, 232]
0,150,20
[281, 282, 285]
- 0,150,16
[285]
0,23
"
,
0,24
0,29
[282]
0,20
"
0,22
"
0,12
3. [173, 178]
0,
/
105147
176
210223
265
339
-()
504
508
714
276
474
0,
/
380
220260
230
234244
314
143
240
147
188
92