Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
24(34)
86.35(5)
50
()
05-01-16004
()
.. , . , ..
50
Smaranam : . . . /
- . .: . ., 2006. 334 .: .
ISBN 5-02-028543-4
, .. (1926-1988),
. , , , .
86.35(5)
ISBN 5-02-028543-4
.., , 2006
, 2006
.
, 2006
,
.
-, , ..
, ,
.
,
, . , , , , ,
, , , , .
, ,
.
-, . ( !)
.
,
.
, ,
. , , ,
. , , ,
.
. , , -
, ...
: ...
..
23.01.1926-22.10.1988
1988 .
, , , 1. 63 .
.
(
)
( 1981 .) . ,
,
. , ,
,
. ,
, - ( ) , , -
,
().
, ;
( , ),
, ,
, . 60- ,
, (, , ), -
1
.: . . (1914-1991). .
. , 2002.
. , , , ,
( )
.
( ) . ; ,
, .
XIX . , , ( ) , ;
, . , , .
, , ( ).
:
1964 . XXVI
( ) , ..
. , , , :
.
,
, ,
- -.
( ) . ,
. ,
, . !
, , . - , , , , , , . ,
, ,
, () , ,
2!
. ( ,
) .
. , .
, , , , (
, , , ,
, ). ,
,
, , , .
( ), ,
.
-
, , ,
(
). , , , , ;
,
,
, . .
( ) . .
, .
, , .
.
2
,
. , : !.
.
3* - 4, , ,
,
( !)-
. , , , .
, ,
, ,
, ,
,
, ,
. -
. : ,
, , . , 5.
(1898-1954), , . 6.
(-) - (. ).
, , ,
( .). , 4(16) 1898 .
( ).
- , 18 (.. 1916 .) , . 1918 .
, 3
, ,
, .
, , , , - ,
. ,
.
4
- : ?. : ?!
5
, .
, .
6
, , , . .
.. , , .
, : ,
,
7.
, , ,
, 1921-, ,
. - , , ,
(
.. ). 1938 .
, 58- , . , .
.
, (91- 69- 1- ).
-, (
1944 .). , . 1949 . ( ),
1954 . ( 56 ).
, ,
1- , 2- , .
, , . , , ,
. ,
. ,
1956 .
23 1926 ., . 1943- ,
.
1944- , 1945- 7
, 30.08.1947 . 1255450
, . . .
( ). 1946- , 1947-
,
1952- -.
,
, ;
.
, , .
, 8, ,
, ,
- .
,
.
, 1952 1956 .,
9, 1953 1956 . , . 1956 .
.
,
. 1957 .
- (1902-1960), (1874-1947). , ( -)
, (1899
1973)
. 10
,
: .
8
,
- ().
9
, ,
60- ( ) .
10
, . , ,
, , , ,- . 1976 .
, ,
, ,
.
. ,
: , . , 11, (,
- , ),
, , ,
.
, , - . ,
, .. (1891-1967). ,
,
.. (1890-1952);
(.
.. ).
-. , .. -,
: ( )
-- (
( - )
( ) (. ).
( )
.. , .
11
A.M. , .. , .. ( ), .. , .. , .. ; . . , .. , .. -, .. ;
, : .. ( ), B.C. , .. , ..
/
.
10
,
. ,
. 1960 . Bibliotheca
Buddhica -
, 1 .
, ,
.
- 13. ,
,
... 1960 . ,
58 . 14.
, : , . ,
:
,
? ,
15.
1964 . 1960-
- . ,
16
, .
12
, 40 .
. .
13
.
, . , , . ( ). , .
14
1990-
.
15
, .
16
, , . ,
.
11
1968 . ^ ( ). , ,
.
(, ) /
, . , , .
17. ; ,
, , .
18, ( 1970-) .
. , ,
. , , , .
.
1972 .
,
(1914-1974).
(, , ;
, ). , .
.. ,
Bibliotheca Buddhica. , 19 , ,
19.
- 1968 .,
.
. 17
: . . (
. . ) .
18
.. A.M. .
19
, ,
, 12
. .
. , . -
, .
, ,
, . , .
, , .
- , , ,
. , - - , , ,
.
, 1981 .
.
, , , , .
, , ,
- -, -, (-, -),
, . - . , .
, .
, ,
. ,
;
, ,
,
. , , - ( .. -), . .. , ?
, 20. , , ,
20
,
, , - .
13
:
. .
, ,
- . , . ...
, , .
.
. ., 1961, . 57, . 21-24.
. , .
. . ... . (, ..), (. 5-24) (. 325-347). ., 1962
( . . VII). 348 .
(Kunalavadana
Asokavadanamala). ., 1963, 101 . (. .. -).
The Kunala Legend and an Unpublished Asokavadanamala Manuscript.
Moscow, 1963. 39 . (. .. -).
Kunalavadana. Indian Studies. Past and Present. Calcutta, 1964, Jan.March, vol. 5, 2, 113-122 (. .. -).
, . ., 1964. .
: . , . 122-126;
, . 66-70; . :
, . 126-131; 1, . 131-132;
, . 132-137; , . 137-146; , . 146-152; , . 152-162.
--.
, , . ., 1965, . 45-46 (. .. -).
. . ., 1965 (. .. -).
. . . . - . . 1 (4). ., 1966, . 160-181
(. .. ).
15
. . ., 1967 (
) (. .. -).
. ,
II; , 1965 ( , . 181), . 274-275.
.
, , . ., 1967, . 247-252 (.
.. -).
. .
. , 1972, . 115 ( , 1994, 2, . 45-46).
. .
2- . . 1. ., 1980, . 369-372.
. (-) . . . . . 7. ., 1995, . 25-37.
. . . . . .,
1996, . 500-502.
. . . . . .,
1996, . 505-506.
. . . .. , .. .. , .. , .. . . 1997, 2, . 1-7.
, (varna), (pistra) ( ), ,
, [Dumezil, 1930; Benveniste, 1932; Benveniste, 1938].
,
, . , (IV, 5-7). , : , (vecbxaxoq) .
, . , , , ,
. , , . , . XX . . (yevrO . . .. .
, , ,
( *vahuta ), -, , ,
-, , ., 2006
*
19
, [, 1960, . 10-11].
, .. ,
( ) ( , , ). , ,
-, ,
,
, ,
-, -, [,
1960, . 6].
. [Brandenstein,
1953, . 183 .], , yevr| : , , -. (, ) .. [, 1986]. ,
, :
1) -, 2) , , 3) , ... ...
. .
, , ,
. , ... .
( )... ...
... .
. ...
(, ) ().
(varna ". ..)...
, ,
[, 1986,
. 46]. , , ,
1
,
. , , , -
20
. :
; , ,
, ...
... [Smith, 1994, . 82].
, , . ,
,
.
, . , ,
, 2 ,
.
,
(,
). () : 1)
2) . , , ,
,
, . , *bhrater,
() ,
( )
, , [, 1958-1995, ,
. 438-439; , 1959, . 58 .; Benveniste, 1969, I, . 213-214;
Szemerenyi, 1977, . 23-24; , , 1984, . 764
]. , (, )
,
, ,
,
[,
1989, . 96]. , , ,
- .
21
, *-ter,
[Benveniste, 1969,
I, . 212]3. , *pster ( ), *mater (), *bhrater (),
*dhugster () *jenater (, .. ).
. , , (, ,
,
jumatar zamatar4, gener
*p9ter. ( )
: .-. pitar-, . pitar-, .
hayr, . |, . pater, .-. athir, . fadar, . ,
pacer . [, 1959, I, . 829]. ,
*mater, , ,
, Lallworter, (.
). , , , ,
(Vater, Haupt der Gropfamilie, [Pokorny, 1959, I,
. 829]), . , . pater. (pater
familias) , . familia . , pater ,
, (
patres). , pater , parens genitor,
( qu'indique pater, n'est pas la paternite physique, qui est plutot
indiquee par parens et par genitor. Pater a une valeur sociale) [Ernout,
Meillet, 2001, c. 487]. .
, , . .
,
22
: rama, ,
(),
( ). , .
, *pster . : .
Jup(p)iter, . . ZeG , .-. . dyaush pitah . [Mayrhofer, 1956-1980, II, . 70-71; , 1959, I, . 184-185; Benveniste,
1969, I, . 210]. , | ,
(un terme
dont la valeur est surtout sociale et religieuse) [Chantraine, 1947, 235].
, | (the epithet pater
applied to Zeus has its origin in his status as head of the divine household)
[Gates, 1971, 6], ...
Tiaxfip av8pcov xecov
[ ] ( est une designation du chef d'un
groupe... et c'est ce sens qui etait au fond de la formule 7taxf]p avSpcov
xewv ) [Ernout, Meillet, 2001, c. 487].
, (, , , ,
[Szemerenyi, 1977, . 7] , te- . tevas *pte . . pta) , , , :
, atta, .-. otbcb ( *at(t)ikos) .. ,
(. IV, 6) . [3 6 (, !), abba fadar [Benveniste, 1969, I, . 209-210]. ,
, ,
.
*pater ;
. , , 'pater' ( ) 'genitor' ( );
'mater' 'genetrix' (anthropologists tend to distinguish, for example, the
'pater' or legal father from the 'genitor' or actual biological father
(Logically of course they should distinguish the 'mater' from the 'genetrix'
as well) [Fox, 1974, 34]. , *pster -
23
( ,
, . [Benveniste, 1969,1, . 211];
. [, 1959, . 20, . 19]).
*bhrater.
, : ,
,
, .
,
.-. <| , ,
[Benveniste, 1969,1, . 214],
; .-. brathir ; .
aervad ( ...
asrvad ''; mady-rvad
' ' [, 1958-1995, , . 437-438]. ,
*bhrater , , .
, .
, . , , , .
*mater , .-.
matar-, . matar-, . mayr, . |1||, . mater, .-. mathir,
.-. mati, . materb .; . A macar, macer;
, . , mater
, pater, ...
... (Terra mater), : Vesta mater (II [ mot] comporte,
pater, une idee de respect... et s'ajoute au nom d'une deesse... pour
1'honorer (Terra mater), et sans que idee de maternite soit necessairement impliquee dansTappellation: Vesta mater) [Ernout, Meillet, 2001,
389]. (Maatreis, G. sg.) (Matrer, G. sg.), (Matrebo, Dak pi.) [ , . 390]. , ,
*pster,
*mater , , : . , anna-, . anni- [Benveniste, 1969,1, . 212].
*dhugater. , .-.
duhitar-, . dugadar-, duy8ar-, . dustr ( -- -s-
--), . 8)], . futir, . dauhtar, .-. duckti, .-.
24
25
. , ,
, ,
, , - .
,
, . , , , , " 6,
, ( ) , : , 7. ,
.
, * pater
: , ,
.
,
,
(
,
), ,
.
, () ( ),
. , [, 19), . 75]. par excellence ( () ).
, , , ,
,
, 26
: , ,
. -
, ,
,
[, 1974, . 323]. , ,
, , ( . ).
(genitor) , ,
. ,
,
patres patres conscripti: ( 510 . ..) conscripti, patres et conscripti
, , , patres conscripti ( . [, 1989, . 77-80]). . (Romul.
XIII): ", ,
, , " (.
. ).
*bhrater, *pster8, , , ,
, , . , , .. ,
: , , ,
( 25
35 ) , , ( ) (. [, 1987, . 84-100;
, 1993]). (-')
(nianpri) (sozo chere nu)
[Dugast, 1985, . 55] ( pater rama).
*mater, ,
*pater , , , .
27
,
, .. , ,
,
[, 1980, . 75-76].
*mater, *bhrater : *dhug9ter
*jen3ter. ? ,
,
(, ),
. , , ,
:
( , ) (
*bhrater), ,
,
. , , , , .
, , ,
(. [, 1986, . 111-112]). ,
,
, ,
, , ( , , ).
.,
,
,
, : , .., , , (,
- , , ). ,
, , , , ,
. , ,
( ) , ,
28
, . , ,
, , ,
,
, ,
. ,
.
, , , , , , ,
, , . , , *-ter
. , , , ,
,
.
, -
.
,
. *mer-(io) ([Pokorny, 1959, I, . 738-739], junger Mann) ( -
). ()
,
*majrV,
(, mar' , .), (
mar .) [-,
1976, . 39-41]; , [Starostin, 1989,
. 118], , - .
: 1) ( )
(.-. marya () , ; . jisipa^
, ); 2) , (.
mairyo , ;
[
], , mairyo, [Benveniste, 1969, I,
29
30
,
. ,
,
-.
,
.
: .
focus (. feu, . fuoco, , fogo, . fuego,
. foe ..).
,
focus . , , ,
( ignis).
,
.
, - ,
,
. , ,
,
[> 1985, . 20-26],
, . , .
...
, ;
, , ,
, ... ( . ..),
P.M. .. [, , 1981, . 111]
.
. , , ,
... ...
, , ,
,
(the birth of a child was known about and
shared by all. All females in the clan old enough to be the child's mother
were called by that term and all other females were termed sisters... Virtu-
32
ally all clanswomen were nurturant towards the infant... Whether being
suckled or not, infants and toddlers were commonly passed from person to
person and received affection from all) [Langness, 1990, c. 389-390]. Ha
() (). - ,
,
[],
, , toku mana ( ) (not only
the sisters of the mother and her more distant female kin, but also the
wives of the father's and mother's brothers, receive the appellation of
['mother'], while the father's brothers, the husbands of the father's
sisters, the father's father's brothers' sons, and his more distant cousins in
the male line are each referred to as toku mana (my father) [Firth, 1931,
c. 240-241].
,
,
; ,
( , )
.
,
, . , .
, - ?
, . ..
.. , - /s/, , ,
" ;
. -
33
,
- ,
.. [, , 1996, . 8]. : ,
, ,
, , . , : , . ,
, .
,
, , ,
, . , - .
. , , , .
, ,
, .
, , , .
, resp. .
(sunltir uta vamanltih) (PB VI, 47, 7; . .. ), : () (rajan deveshu) (PB VI, 46, 6); ., , [Schlerath, 1960]. , , , , . ,
34
. ,
.
. , ,
() (), , () ,
(indram ajuryam jarayantam ukshitam / sanad yuvanam avase
havamahe) (PB II, 16, I; . .. );
(indrah sa no yuva sakha) (PB VI, 45, 1; . .. ); (yuva kavir) (PB I, 11, 4), marya. .
-. , (
marya par excellence: marya ; . [Renou,
1962, . 64, . 2]).
(yuvanas12 maryas),
,
. sardha,
gana13 vrata ( . [Renou, 1962, . 66, . 4 . 84,
. 11]). V, 53, : () , () , () ... (sardham-sardham vratam-vratam ganam-ganam...). (sakam jatih PB V, 55, 3),
(sanllah PB I, 165, 1; VII, 56, 1),
, , (te ajyeshtha akanishthasa udbhido
'madhyamaso... PB V, 59, 6).
. : () , , , ,
, , () , , (vasimanta rshtimanto manlshinah sudhanvana ishumanto nishanginah/svasva stha surathah... svayudha... PB,
V,57,2).
. ,
, - [Wikander, 1938,
passim]. , ,
, .
, , , , samtapana
(VII, 59, 9). nes de la brulure-totale , tap-
, ,
, (tapas) , .
, , 35
sam- ( sam-, ) ,
[,
1982, . 262],
samtapana (,
, ).
, , . ,
, ,
, ,
... [, , 1981, . 123].
. ,
, , ,
,
[, 1986, . 99]. , . . . . ,
, .
[ , . 100].
, samtapana(s)
-, ..
.
, - -. - , ...
(maryo yuvabhir) (PB III, 31,7; . .. ). ,
, : (. ..) (. [Renou, 1962, . 35]
", ^" attentif) ( rajanam
iryam janaya... janayatha) (PB V, 58, 4; . .. ).
. ,
(vis) : ,
- (1, 8, 3, 3) ,
(. -, 2, 7, 2, 2; -, 2,
5, 2, 6, 27; 3, 9, 1, 1-17) (
. [Heesterman, 1957, . 66-67, 201-202]).
36
, , -
, , : , . ,
,
. , , ,
, , , , [, 1980, . 16].
,
, ,
. ,
. , ,
, .
, , . ,
maruta, mariit. ( I, 134, 4, ;
^ indravayu) . ,
, ,
.
, ,
(., , V, 54, 3).
,
. ,
, ,
, , 14.
, ,
.
(VI, 46, 3) sahasramushka, , ( . [Dumezil, 1985, . 80]). -
37
,
marya, .
, , ,
. , -
, ,
, -, .. , .
[, 1980, . 322]. ,
, , .
: ,
. , (nrtu).
( I, 178, 3; V, 52, 12; X, 78, 4 ).
, ,
, . , () ,
,
, [Schurtz,
1902, . 100-101];
,
, [ , . 103].
,
. , honhewachi (honhe , wachi ).
, XIX .
[Lindig, 1970, . 46, 66,
. 56].
, , .. [Vasilkov, 1987], (
-).
( ,
, ,
). ,
38
( ) ,
[Neyt, 1993, . 73]. ,
.
[ , . 76].
,
( ) .
, , . , IV, 18 ( 13) ,
(avartya una antrani pece).
, , ,
, ,
, , , [Schurtz, 1902, . 385]. ( I, 51, 9; . [, 1982]) ( I, 32, 12) , ,
, ,
, , [Webster, 1908, . 183].
,
,
( IV, 18, 12). , ,
(),
, ,
[Schurtz, 1902, . 102].
,
(III, 15, 1),
(vanija): - (indram aham vanijam codayami; . .. ). - ,
, , . ,
.
, resp.
, ,
([, 1978, . 69]; . .. [ ,
. 548, . 8], ,
). / 39
. , *lau
, (. lotra),
, (. lucrum), , (. Lohn, . laun) (, [Benveniste, 1969,1, . 166169; , , 1984, . 740]).
Gewinn , [, 1916, . 62]. :
, ,
[ ; , 2005,
. 222].
. : , ,
, ; (., , II, 33, 1; V, 57, 7; VI, 66, 3 .),
(., , I, 64, 3; 85, 2; V, 57, 1 .).
: , , ( II,
33, 11), , , , (16, 20), (stenanam pati)
(vanija) [Wikander, 1938, . 74].
-, .
:
,
.
( , 9),
(. .. ). , (. mercredi),
(. woensdag, . Wednesday).
,
. : , ( I, 32),
( I, 56, 6).
,
, ,
, .
(
,
). ,
( VarsGragna,
40
Vrtrahan). ,
, ; Vrtrahan ,
, ( , , ). ,
15
[Benveniste, Renou, 1934, . 177-180].
, ,
, ,
-,
. , , par excellence, ,
, ,
-, ,
. , , , ,
, ( ).
,
,
-. ,
( , , , , ), (, ,
, ),
. , ,
, ,
,
, , .
41
, , , : ( ), ( ) ( ),
, , ; .. , , .
2
- ,
.
3
, [Benveniste, 1969, I, . 255], le suffixe
de parente par excellence ( ). ,
, , *-ter *- *-(t)er,
[Szemerenyi, 1977, . 152], .
4
,
, zamaoiia zum ,
[Benveniste, 1969,1, . 256].
5
[Szemerenyi, 1977, . 20, .67] - , *dhug9ter
- , , , ,
. ,
.
6
Many modern anthropologists still seem to think with Morgan that kinship terminologies are systems of consanguinity and affinity", that they give a picture of the genealogical makeup of the society. . , , ,
(this lingering, perhaps unconsciously held, assumption about kinship terms has
confused and impeded our understanding of many important problems) [Service, 1971,
16-17].
7
, , , . , ... (Morgan's assumption
that different kinds of consanguineality were the only criteria involved was challenged
by McLennan and N.W. Thomas, both of whom gave cogent reasons for assuming that
blood ties and descent lines were not the main criteria at all...) [Service, 1971, 181].
, (age and station).
,
, (more explicit in describing
kin terms as denoting status and rights and duties associated with it rather than
consanguineality in some direct fashion) [ , . 2]. , ,
42
, , ,
, (just as there are no
good reasons to suppose that structurally primary senses of kinship terms are necessarily
their historically most prior senses, neither are there any good reasons to suppose that
they are the first-learned senses) [Scheffler, 1973, 773-774]. ,
, ,
, .
8
. [Benveniste, 1969, I, . 213]: En effet, 4frere' se definit par
rapport a 'pere', qui ne designe pas necessairement le 'geniteur' ( , " ", ").
9
, , .. .. [, , 1988, . 173]. . [Bailey, 1963, . 77-78] .. [, 1979, passim]. , , , ,
.
10
. [Renou, 1962, . 10, . 1] marya ,
, ,
, (marya est bien le
"garcon", mais moins en tant qu'individu apte a la guerre qu'en ses implications d'etre
social, volontiers dans un contexte erotisant), . 64 marya (Done le
terme n'est pas du vocabulaire guerrier, comme le posait Wikander , , , ) , ,
resp. ,
marya . , , ,
,
, .
11
., , [, 1970, . 263; , 1979, . 109-110].
, [, 1987, passim],
. , ,
[marya] (has caught the earlier ethos [of the marya]) [Bailey, 1963, 79,
. 4].
12
,
(*). , vayas (., , I, 37, 9; 165; VIII, 20, 13),
.
13
, , .. , , , -
43
, ( , ), ,
, , [Vasilkov, 1987, . 7-8].
14
.. , . , ,
, ,
[, 1991, . 92-97].
15
[Benveniste, Renou, 1934, . 186-187], ,
. , ,
, .
19581995 . . -
. . I-V. ., 1958-1995.
, 1974 .. .
. ., 1974.
, , 1996 .., .,
.
. . 1996,55.
, 1987 .. . ., 1987.
, 1993 .. ^
. . , , - . .. . ., 1993.
, 1986 - . . -, ,
. . 1986, .
, , 1981 P.M., .. . ,
1981.
, 1985 .. ., 1985.
, , 1984 .., ..
. -
. ., 1984.
, 1960 . - . , 1960.
, , 1988 ., .. -
. . . .,
1988.
, 1982 .. . , 1982.
, 1979 .. . mari, . marianne, . rijja. . III.
. ., 1979.
-, 1976 - .. (, , , , , ). (1~). ., 1976,
44
, 1980 . .
. Africana. . . XII. ., 1980.
, 1916 . . ., 1916.
, 1995 . : --. : . ., 1995.
, 1998 . . . . 2. ., 1998.
, 2 0 0 5 . . .
., 2005.
, 1983 .. : . ,
1983.
, , 1978 .., .
. Africana. .
. XI. ., 1978.
, 1989 .. .
. . , 29
2 1989 . . 3. ., 1989.
, 1986 .. . ., 1986
(1- .: 1946).
, 1980 .. . ., 1980.
, 1991 .. . . ., 1991.
, 1986 ..
.
: . ., 1986.
, 1982 ..
-. . . ., 1982.
, 1959 .. . , 1959.
; 1978 .. . ., 1978.
, 1980 - .. . -
. ., 1980.
Bailey, 1963 Bailey . IV. Bulletin of the School of Oriental and African
Studies. 1963, XXVI (1).
Benveniste, 1932Benveniste E. Les classes sociales dans la tradition avestique.
Journal Asiatique. 1932, t. 221.
Benveniste, 1937 Benveniste . Expression indo-europeenne de Peternite. Bulletin
de la Societe de Linguistiquede Paris. 1937, 38.
Benveniste, 1938 Benveniste . Traditions indo-iraniennes sur les classes sociales.
Journal Asiatique. 1938, t. 230.
Benveniste, 1966 Benveniste E. litres etnoms propres en iranien ancien. P., 1966.
Benveniste, 1969 Benveniste . Le vocabulaire des institutions indo-europeennes.
Vol. 1-2. P., 1969.
45
Benveniste, Renou, 1934 Benveniste E., RenouL. Vrtra et VrOragna. Etude de mythologie indo-iranienne. P., 1934.
Boyce, 1987 Boyce M. Priests, Cattle and Men. Bulletin of the School of Oriental
and African Studies. 1987, L (3).
Brandenstein, 1953 Brandenstein W. Die Abstammungssagen der Skythen. Wiener Zeitschrift fur die Kunde des Morgenlandes. 1953, Bd. 52, 1-2.
Chantraine, 1947. Chantraine P. Les noms du mari et de la femme, du pere et de la
mere en grec. Revue des Etudes Grecques. 1947, 59-60.
Dugast, 1985 DugastS. Pour une nouvelle interpretation des systemes de classes
d'age des peuples lagunaires (Cote-d'Ivoire). L'Ethnographie. 1985, 81 (1).
Dumezil, 1930 Dumezil G. La prehistoire indo-iranienne des castes. Journal Asiatique. 1930, t. 219.
Dumezil, 1985 Dumezil G. Heur et malheur du guerrier. Aspects mythiques de la
fonction guerriere chez les Indo-Europeens. Ed. 10, remaniee. P., 1985.
Ernout, Meillet, 2001 EmoutA., MeilletA. Dictionnaire etymologique de la langue
latine. Histoire des mots. Retirage de la 4 e edition augmentee d'additions et de corrections par J. Andre. P., 2001.
Firth, 1 9 3 1 Firth R. Marriage and the Classificatory System of Relationship. The
Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 1931, 60.
Fox, 1974 Fox R. Kinship and Marriage. An Anthropological Perspective. 2 nd ed.
Harmondsworth, 1974.
Gates, 1971 Gates P. The Kinship Terms of Homeric Greek. Memoir of International Journal of American Linguistics. 1971, 27.
Heesterman, 1957 HeestermanJ.C. The Ancient Indian Royal Consecration. The
Rajasuya Described According to the Yajus Texts and Annotated. 's-Gravenhage,
1957.
Hocart, 1928 HocartA.M. The Indo-European Kinship System. Ceylon Journal of
Science. Sec. g, 1928, vol. 2, pt. 4 (. : Imagination and Proof. Selected Essays of A.M. Hocart. Tucson, 1987).
Hocart, 1937 Hocart A.M. Kinship systems. Anthropos. 1937, 32.
Kullanda, 2002 Kullanda S. Indo-European 'Kinship Terms' Revisited. Current
Anthropology. 2002, vol. 43, 1.
Langness, 1990 Langness L.L. Oedipus in the New Guinea Highlands? Ethos.
1990,18(4).
Lejeune, 1968 Lejeune M. Fils et fllle dans les langues de l'ltalie ancienne.
Bulletin de la Societe de Linguistique de Paris. 1968, 62.
Lindig, 1970 Lindig W. Geheimbunde und Mannerbunde der Prarie- und der Waldlandindianer Nordamerikas. Untersucht am Beispiel der Omaha und Irokesen. Wiesbaden, 1970.
Mayrhofer, 1956-1980 Mayrhofer M. Kurzgefafites Etymologisches Worterbuch des
Altindischen. Bd. I-IV. Heidelberg, 1956-1980.
Neyt, 1993 NeytF. Luba. Aux sources du Zaire. P., 1993.
Pokorny, 1959/69 J. Indogermanisches etymologisches Worterbuch. Bd. III. Bern-Munchen, 1959-1969.
Renou, 1958 Renou L. Etudes vediques et panineennes. IV. P., 1958.
Renou, 1962 Renou L. Etudes vediques et panineennes. X. P., 1962.
Scheffler, 1973 Scheffler H. W. Kinship, Descent, and Alliance. Handbook of Social and Cultural Anthropology. Ed. by J.J. Honigmann. Chicago, 1973.
46
Schlerath, 1960 SchlerathB. Das Konigtum im Rig- und Atharvaveda. Ein Beitrag
zur indogermanischen Kulturgeschichte. Wiesbaden, 1960.
Schurtz, 1902 Schurtz H. Altersklassen und Mannerbiinde. Eine Darstellung der
Grundformen der Gesellschaft. ., 1902.
Service, 1971 Service E.R. Primitive Social Organization: An Evolutionary Perspective. N. Y., 1971.
Smith, 1994 SmitchB. Classifying the Universe. The Ancient Indian Varna System
and the Origins of Caste. N. Y.-Oxf, 1994.
Starostin, 1989 StarostinS. Nostratic and Sino-Caucasian.
.
. . 1. ., 1989.
Szemerenyi, 1977 Szemerenyi . Studies in the Kinship Terminology of the IndoEuropean Languages. With Special Reference to Indian, Iranian, Greek, and Latin.
Teheran-Liege, 1977 (Acta Iranica. 16).
Vasilkov, 1987 Vasilkov Ya. V. Draupadi in the Assembly-Hall, Gandharva-Husbands
and the Origin of the ganikas. Paper Read at the Vllth World Sanskrit Conference. Leiden, 1987.
Webster, 1908 Webster H. Primitive Secret Societies. N. Y., 1908.
Wikander, 1938 Wikander S. Der arische Mannerbund. Studien zur Indo-Iranischen
Sprach- und Religionsgeschichte. Lund, 1938.
A.B.
XX .:
"% , ,
^% , "
\ \ JLJ
, ,
, ... ., ,
1935 . ,
1.
: 1933 . , ,
,
(Deutsche Glaubensbewegung)
. 2 :
, ,
- , ,
,
: ...
, , , ,
, .
( . ..) 3
: , , , , , .
,
. , , .., 2006
48
, ...
( .-..) 4.
,
... -
, ..,5.
, , . ,
. , .
. ,
.
-6.
. , , .
? , , . ,
. , ,
- 7.
,
, : ? . , ,
. , . .
8.
, , , .
, ;
; (Volksgenosse) , - (Forschungs- und Lehrgemeinschaft Das Ahnenerbe),
, [ 1935 . - 9.
4 148
49
- -
:
! .
,
, ,
. :
, , () ...; ...;
... ,
16.
,
,
, .
.
(,
X XIII .) ,
, (Urvolk), (Ursprache), ,
17
. . , .
, , , 18
.
, ();
,
19
( ) . . ,
4*
51
, , ,
20.
, , .
( ) , *
,
. ,
.
. - ,
(1432-1502), -,
. ,
,
( ),
21.
, ()
.
: ,
,
. (!) , . -
. , , , : , , (Fuersten), , . , ,
,
. , II .. , -, -
52
: ,
, , ,
22.
.. , , (adamitische Sprache).
,
, :
. , , :
. , (Heldensprache)
3 .
, , ! -
, ()
.
1808 . ,
.
,
, , ;
, . , :
, .
, , 24,-
. -* , ;
, ; --- . 1823 . ,
, (Indogermanen), (Indogermanische Altertumskunde).
53
:
, , , ,
(die alte Heimat) .
: ,
, .
. , - : ;
().
.
,
25.
. , , ... . , ,
, , , :
... , ,
.. , , ... , 26
, .
-
27
. ( ) ,
, 28
.
: II
,
(Urstaat) - (!)
. , , , : , , , , . ( :
, 29.)
( ), , .
54
,
. ( , ) . ? ? , (Mutterland)30? . -,
...
,
... 31.
.
, :
, ? ,
. , ,
, , .
. , , ,
(Geschlecht) (ausgeartet), (
. ..) -, ..
, . " (X, 43-45) ... ... , ... ... :
, (, (). ..)...
(.. . ..), , , ,
... , , , , 32.
,
. , , (-, ). , , :
, .
, ( ) ,
,
55
. ,
(.. , ,
, , ), , , () ,
33. , -, - : (asraddha),
(ayajna), (avrata),
(akarman) (amanusa)34, . ,
,
.
. , ,
: , ,
, ,
(Auswanderung) ,
(Verfsassung). ,
,
35.
. , . : ( ) - ,
. , , .
. - ,
(Indische Altheftumskunde) 36
, .
, , . XIX .
56
, (sind
hervorgegangen) ... ...
,
() ...37.
1927 .
. , 1903 .,
, 38
. ,
,
, (Der
Weltfriede als Werk und Sieg der Blonden). , , , , ,
, , ,
, ,
- . ... ... ()
,
...
,
,
! ,
, (Kulturzins), . () ": ,
39
... " . , ",
( " . .), ...
, (Schakalwueste),
"
...
, , , , -
40
... .
, XIX , XX .
- .
.
.
57
.
, , ,
. ( )
:
, ,
, ,
, ,
.
: (
,
), , . -, .
, -
(Priesterfursten), . , . : 1904 .
" . ,
, . ? ,
,
, , .
.. , . ,
, ( ,
,
, - 41)
.
: , , ,
, ,
-- , , ...
42
... .
, , :
, , , .
58
:
(
), , ,
.
, , , .
-
. ( 1881 .
),
- . , ,
, .
: ,
, -
.
. 1911 .
, 1917 (Ph. D.).
, , .
: , , 1927 ., .
20- . , 43
. :
, , . ,
. 1927 . , (Reli59
gioser Menschheitsbund), .
.
- . 1933 .
, . 30-
:
, , .
,
.
, , .
, , .
.
, - .
,
, , , .
(Indogermanien) - , ,
- 44,
. (deutsche Gottschau)
,
. , , (
),
, , , , ,
45. , , , ,
60
, , . ,
46. , ,
. :
, , , ,
.
. ,
, ,
, .
:
(),
. , -, .
: , .
, ,
, 47
, .
:
, , .
; , ,
.
.
- .
.
61
. ,
(Wahldeutscher): , .
1885 . .
. 26- ,
(Der Untergang des niederlandischen Volksliedes).
, : ,
. :
, , ,
. , ,
.
.
,
.
, , 1923 . . .
, ,
.
* * *
XIX .
( ) ( ). , , ,
1872 . .
, : , XIII .,
.
; Thet Oera (Ura) Linda Boek
, .
62
; ^
~
1
48
.
(Wralda, . Weltall),
.. .
; - (). , , , .
: , ,
. ,
.
: , ,
.
.
. , .
.
, , , . , .
, , :
,
.
(
-) . ;
, .
, . .
() : ,
. ,
, ;
.
.
, ,
. , .
, , : , ,
25- , .
. . , ; ,
.
.
63
: , , , . : ,
Urvolk. ,
(
) XIX .
: , , - , .
,
, , . 1600 , , ,
( ),
.
;
.
, .
,
. , , , . .
, -, ,
, ,
.
:
, , .
; , .
, . ,
, ,
, .
, . . 65
, . ,
.
, .
( ). ,
,
. ,
. , .
, , . - ,
, ,
, , . , , .
: , , . .
, , .
- , ,
. ,
, ,
, ,
, , .
, , , : . : Jes-sus (
); Fo (
) , -;
Kris-en () ; , Buda -50. , , , (),
. .
* * *
:
, , ,
, -
66
. : , , .
.
:
, , . ,
,
51.
, : , ,
, ,
52.
, ,
, . 1929 .
.
(Wanderscholar) ( , , ) , . ,
(Privatgelehrte). 1932 . , : , (Forschungsinstitut fur Geistesgeschichte) -.
, , :
1934 . .
. : , - . : . , , .
.
, - ,
67
53.
; ; . , .
: ,
54.
, , .
:
(heilige Urschrift)
, . ,
. .
,
, .
, ,
,
,
- 1943 . , , .
(.. 1935 . .) .
. ,
,
... () : ,
... ... ,
55
... ? .
,
.
,
30- . , , ,
, 1934 .,
...
. , , ,
" 56.
, , .
68
?
: 1937 .
; . .
, , - ,
,
. 57.
, , . , 1943 .,
- ,
...
...58.
, - . -,
. 1945 .
, .
, .
, -
.
,
. .
,
59.
, ( ) ,
( ,
60
) .
. , . ,
.
69
,
.
. , ,
, .
,
. ?
. -, 6 . ;
, , .
?
, , , . ,
.
62.
- . 14 1943 .
( ) : .
, ...
... - ( . ..) 63.
? , , , "
, (ausschuettet) , , , ...
( , , )
, ...64.
.
. ,
,
. (heikl)
70
,
" 65.
, , .
,
,
1 1944 .66.
, , ,
. ,
- (
),
, , 67.
, , 68. ,
. ,
, 1850 .,
, , 69, : ,
- . ,
, , . : ,
, . , , 70
, .
,
, . , , , , , , 7 .
,
.
.
. - .
71
, ,
. , - , , .
(Zauberreligion) .
? ,
, , ,
(unsinnhafter). , ,
72.
,
, ,
,
, , ( ), .
3 . ,
, .. ( )74.
75.
, . , .
, ,
-,
, , ,
.
:
,
?
.
- , . .
,
: (.. )
72
,
, , .
,
: 76.
, ,
. - , 77.
,
. . , :
, , ,
, , (
) .
. , , , . , , , .
,
, -;
, . - , (Komissarischef Dekan)
. 1936 . ,
100- , . ,
.
, (Indogermanisches Bekenntniss),
73
74
(raumlich) 85.
/ ? ,
(Urmythos) . , -
(), 86.
, , .
: , .
.
.
.
, , ( ) 87.
, , ,
.
,
, , , , , ,
.
, , , , - , ,
. , ;
. ... , .
, ... ...
. 88
.
.
75
, . 29.
, . 47.
4
, . 35.
5
, . 47.
6
/. Rauschning H. Gesprache mit Hitler. Wien, . 51.
7
, . 52.
8
.
9
(U.S.) National Archives. Microcopy T 580, roll 199.
10
.: Goodrick-Clarke N. Black Sun. N. Y. and L., 2002, 125; Helzel F. Ein nig, ein Reichsftihrer und der wilde Osten: Heinrich I (919-936) in der national en
Selbstwahrnehmung der Deutschen. Bielefeld, 2004.
11
(U.S.) National Archives. Microcopy T 580, rolls 201, 128.
12
, roll 121.
13
, rolls 128, 200-202, 208.
14
, roll 122.
15
Erlauterungen zu den verpflichtenden Grundgedanken der Deutschen Glaubensbewegung. (U.S.) National Archives. Microcopy T 580, roll 201.
16
, rolls 200, 201, 170.
17
.: JoachimsenP. Geschichtsauffassung und Geschichtsschreibung in Deutschland unter dem Einfluss des Humanismus. T. I. Lpz.-B., 1911.
18
Poliakov L. The Aryan Myth. A History of Racist and Nationalist Ideas in Europe.
N. Y., 1977, 73.
19
.
20
, . 101.
21
. .: WifstrandSchiebe M. Annius von Viterbo und die schwedische
Historiographie des 16 und 17. Jahrhunderts. Uppsala, 1992.
22
Johannes Turmair's genannt Aventinus Samtliche Werke. Bd. IV. Munchen,
1881-1882, c. 205, 206, 208, 217. Johannes Turmair's genannt Aventinus Kleinere historische und philologische Schriften. Munchen, 1881, 329-330.
23
New Essays Concerning Human Understanding, by Gottfried Wilhelm Leibnitz;
together with an appendix consisting of some of his shorter pieces; tr. from the original
Latin, French and German, with notes by A.G. Langley, Vol. III. N. Y,, L., 1896, chap. IL
24
Heine Werke und Briefe in zehn Banden. Bd. 5. ., 1961, . 64.
25
.: Poliakov L The Aryan Myth, cr 191-192.
26
Frank O. Das Licht vom Orient dargestellt. Th. I. Nurnberg bei Lechner und Leipzig beiBesson 1808, 4, 16.
27
.: Glasenapp . von. Das Indienbild deiitscher
Denker. Stuttgart, 1960, . 30.
28
Fran . Das Licht vom Orient dargestellt, .
29
, . 46,145-146.
30
Kritische FriedrichrSchlegel Ausgabe. Bd. 8. Studien zur Philosophie und Theologie. Munchen-Padebom-Wien, Zurich, 1975, 279.
31
Goodrick-Clarke N. Black Sun, 89.
32
Kritische Friedrich-Schlegel Ausgabe, c. 283-285.
33
11.23.
3
76
34
77
46
HauerJ.W. DerVratya.
Hauer J. W. Der Kampf um Meister Eckehart. Stuttgart, 1936.
48
: Die Ura Linda
Chronik. Ubersetzt und mit einer einfiiehrenden geschichtlichen Untersuchung herausgegeben von H.Wirth. Lpz., 1933.
49
Krogmann W, Ahnenerbe oder Falschung? ., 1934, . 14.
50
Die Ura Linda Chronik, 100-10151
, . 92-93.
52
, . 94-139.
53
(U.S.) National Arcvives. Microcopy T 580, roll 128.
54
.
55
.
56
.
57
, roll 121.
58
, roll 128.
59
Kater M.H. Das Ahnenerbe. Forschungs- und Lehrgemeinschaft in der SS. Heidelberg, 1974, 16.
60
http://elem.virtualave.net/8Zagovor.html
61
Goodrick-Clarke N. Black Sun, 130.
62
.: Kater M.H. Das Ahnenerbe, 458.
63
(U.S.) National Archives. Microcopy T 580, roll 128.
64
.
65
.
66
, roll 121.
67
, roll 128.
68
HiibnerA. Hermann Wirth und die Ura-Linda-Chronik. . und Lpz., 1934.
69
, . 56.
70
, . 7.
71
, . 11, 18.
72
, . 17.
73
, . 18-22, 24-25.
74
, . 36.
75
, . 34.
76
, . 29.
77
.: (U.S.) National Archives. Microcopy T 580, roll 201.
78
Wuest W. Indogermanisches Bekenntniss. Sieben Reden. Ahnenerbe. StiftungVerlag, 1943.
79
, . 4-5, 10, 20, 30, 133.
80
, . 105.
81
, . 22, 38.
82
, . 20.
83
, . 91.
84
.
85 , . 68-69,91.
86
, . 68-69, 79-122 .
87
Savitri Devi Mukerji. The Lightning and the Sun. Buffalo, N. Y., 1979, 222229; Serrano M. Adolf Hitler, el Ultimo Avatara. Santiago, 1984, 122-132.
88
Serrano M. C.G. Jung and Hermann Hesse. A Record of Two Friendships,
Shoeken Books. N. Y., 1971, c. 52.
47
78
..
-
( )
, ,
- (. , .. , .. .), .
. , . . .
. : , , , .
(II-IV . ..)
(Mv 1.338), ( ..),
. .
,
, : , (. padma),
(. ). , .
.., 2006
5 148
81
, , ,
. ,
:
1) ;
2) , ;
3) (
, ).
, , .
- , .
, (- ), .
(-) -
, .
1990 . - ( 12 , 1,8 ) 1 .
.
, ,
.
(. 1)
, . 16 , .
2
, ,
3
-, 4.
.
(
).
, , , -
82
. 1
. 2
-
.
, . ( ) , ,
( ) .
,
.
, ()
.
(-, ) ,
( ), () ( ), .
.
. , . (, ) .
( .7, 41) ,
(. vetasam hiranyayam tisthantam salile).
( ),
. (8:16:32:64)
, , , . , , .. .
: () (
, -, ) ()
(, ).
. , ,
, , . ,
. (4-5 ),
,
(1,5-2 ),
84
. :
( ) :
, , .
(
) ( )
, (triloka): ( =
), ( = ) , ( ).
, ,
5 -6.
( ), (
- ).
, - :
(
utpala ), , ,
. , . , ,
. , , , . ,
(. 2).
: ,
7
.
85
. .
, (. 3).
, .
:
, , , .
, ,
( ),
, ,
.
9 10.
, , , (
) .
. , , :
, () ,
(), ().
, ( )
., .
, , , :
, ()
.
. 86
. 3
. 4
. 5
( ) : , , .
(, , , .). : , , .11.
, ,
, .. , , , ,
, .. .
.
{trilokd)
(, , )
.
, (Mv I.187 .),
(rajavamsa).
(.. -) :
(rasa-prthivT)), (
badalafa sali),
- , , ,
.
,
, ,
(): , (, , ), ().
. , ( = ).
,
.
:
-, , , .
.
, ,
.
, (, , )
(), , .. .
: , ,
, , , . . : , , . , ,
(. . 1).
, ,
,
.
(
) .
, ,
()
( :
) , , , .. .
-, ?
,
,
, , (. 5).
, ,
, .
,
: ,
, , [ ].
, ,
-, . ,
-
- .
,
89
,
(. 4), ,
(. 6).
. 6
. ,
,
, .
: khu-de-vu-ka-vi-ha-ra/e .
, 2
. rajan .
,
, 13. , , ( 90
), () ( ).
, ( ) ( )
. (), .
( ). ,
. -, ( ) , ,
,
( ), (rajavamsd).
, , , , - (DN XXVII).
( dhammakatha), .
,
.
. , ( ) () ( ) , . , : ( ), , (),
().
Marshall J. Taxila. Vol. III. Cambridge, 1951, pi. 35, 36, 49, 50, 80.
Ghirshman F. Begram. Cairo, 1946 (Memoires de la Delegation archeologique
francaise en Afghanistan. T. XII), 58, 194; pi. XVI, 14; XXXVI, 424.
5
. . .. .. . .-., 1958, . 77,
. XI, 18; XIX, 22; XIV, 7, 77, 22; .. .
. 1962, . 91, . 14-21; ..
. .., 1999, . 3.
6
Starr RS. Indus Valley Painted Pottery. L., 1941, fig. 50, 43, 58; Tosi M. A Tomb
Damin and the Problem of the Bampur Sequence in the Third Millenium B.C. East
and West. New Ser. 1970, vol. 20, i_2 (March-June), fig. 3-6, 26.
7
Vogel Ph. Le makara dans la sculpture de l'lnde. Revue des Arts Asiatiques. P.,
1929-1930, t. VI, 146-170; ViennotO. Typologie de makara. Arts Asiatiques. P.,
1954,1.1, fasc. 3, 207.
8
Voucher A. et Marshall J. The Monuments of Sanchi. T. II. Calcutta, 1946, pi. Lc;
Franz H.G. Buddhistische Kunst Indiens. Lpz., 1965, pi. 51.
9
, . XXII, 34.
10
.. . .-. 1966, . 209, 211.
11
Leach M. The Beginning Creation Myths around the World. N. Y., 1956.
12
.. -. . ., 1995, . 64-67; .:
Vertogradova V. V. Indian Epigraphy, . 66-68.
13
Die Sprache der altesten buddhistischen Uberlieferung. Hrsg. von H. Bechert.
Gottingen, 1980, 24 (Symposien zur Buddhismusforschung. II); .. . -. . , 2004, . 99-135.
4
92
, .
,
, : ,
, XX .,
. , ,
.
,
-, XIX-XX . ,
, , ,
. ,
, ,
. , , .
(1889-1937) , , , ;
, , ,
, . , (III . ..), , .., 2006
93
, , ,
, , .
. (IravatI),
(
) ,
,
, .
.
: (Asoka, Chaya) (CakravartI ka stambh,
Pratidhvanl), .
( Asoka kl cinta),
: , , .
. ,
, .
1 :
,
-?
!
. ?
.
?
.
,
,
,
.
?
! !
94
,
.
2
.
:
3,
.
,
.
,
,
?
4
,
, ,
.
!
,
, ,
,
, .
,
,
,
, ,.
. .
, .
,
,
.
.
.
,
.
:
.
!
95
5 ,
,
,
,
- .
,
,
,
.
, , .
,
.
?
,
!
, , !
!
!
, ,
.
,
.
.
.
: ,
, ,
. , .
, ,
, , ,
, , . , ,
, (
. .), , .
,
.
,
(Lahar).
96
, .
, , , . (),
, ,
, ..,
( ).
,
. , ,
. .
6.
!
!
, !
, , !
, .
, !
!
, .
, , .
!
!
,
,
, ,
, ,
, .
!
!
.
,
, , :
, !
!
!
, ,
97
,
,
!
!
!
, ,
, .
, ,
, .
,
, , , .
(Pratidhvani),
.
(CakravartI ka stambh)7.
? , ? ?
.
, .
, ,
. ,
.
,
.
:
, , ,
. .
8 ,
. . . - ,
.
, . 9
. , , .
- . . , ,
, . . , .
.
.
. ! !
. , ,
. .
98
! . ?
! !
?
.
, ?
, .
. ! , . !
.
! , . ,
,
, . , . ,
, , , ?
, .
, , , , !
! , .
, . . , .
.
.
. , .
, .
, . ,
.
, , , . , ...
.
, ,
,
. , ,
. , , . .
99
(Karuna) , , .
, .
6
Prasad Jayasankar. Lahar, . 12-13.
7
PrasadJayasankar. Pratidhvani. Ilahabad, 1955, . 52-54.
, (III . ..). ,
.. , , ,
. , , , .
.
8
, (. devanampriya, devapriya); , .
9
. . .
100
A.M.
, , , , -
. , ,
, I .. , ,
,
. , ,
-, .. , , . , ( ..) ,
, 21 [, 1983,
. 71]. ( , , -, , )
- ( , , ),
, III V . ..
, [ , . 65]. , -, , , - (VIIIIX .), ,
, [
, . 488]. .., 2006
101
,
, , ,
. (. [ , . 39]), ,
.
, , .. , , , , ( [, 1988, . 153]), - (VI, 23). ,
, , . , , ,
,
,
, . , , , ,
. , ,
, -,
. ,
, (,
. , -; . [, 1983, . 40]),
. ,
,
.
. ,
- .
I .. ,
,
(nalayirattiwiyappirapantam; , ). , , , ,
.
, , ,
,
102
, .
, , ,
,
, , . , ,
, -, , ,
- .
, ( ), I ..
, .
, , , .
- ( ) ,
(alvar , [ ]). VII XI ., :
12 , , - .
,
.
(IX .). ,
. , , ( ), -
, .
(goda; , kotai , ,
.. ) ,
. , , ,
, : , .
-,
(..
). ( tirumoli ) ,
103
, , ,
. -,
,
; -,
- ; -, , . . , , , ( ),
, , , [,
1983, . 411].
,
,
, ,
,
, . .
,
,
.
. ,
. ,
, ,
. , , . :
, .
: , ({1).
, .
, , . ,
, ,
:
, ,
,
,
, !
104
(nacciyar tirumoli)
. , , .
(tiruppavai),
, , -
-,
(pavai , ). , ,
. , , . , , , , . , , , , -
.
- (.22),
, ,
. .
,
-
, - ( XX).
, . (39, 1-5)*:
,
, ,
,
, ,
, ,
, ,
,
, .
* .
105
,
. , . ,
,
[, 1982, . 85].
, -, .
(pavai nonpu),
, pavai ,
: ,
, .. . , , , (-) (), , . , , , ,
, , .
, , ( , ), , ,
,
. , , . , ,
, , - - . (), : elorempavay! (. ,
!, .. , !)
.
, ,
- ,
, , .
- , , , ,
, .
, , , , ,
, ,
. ,
106
-, , ,
. , , , .. . ,
-
- .
, , . (VI .), . , , , ,
.
. ,
( tiruvempavai,
, , , , ).
,
. ,
. , - ,
. , -, , , , -. , ,
, , .
, , , (,
).
, , .
,
107
.
, ,
, , ,
(, -
). ,
,
. - (.. ,
), .
,
[, 1972] .
, .
[, 1980]. , , [, 1991]. , : Shri Antal aruliya tiruppavai. koyapputtur, 1970.
, (8 ). ,
, .
I
1
, , ,
!
-2 , [] ,
, , ,
, 3, ,
4
.
[ ] ,
5
, , [ ] !
II
, !
, , , ?
[ ]1 ,
. ,
, ,
108
, , , , .
, , ,
, ,
, , [ ]!
III
, 1, , , ,
[] , ,
, ,
,
-2 -,
>
[],
i
, , ,
, ,
, , [ ]!
IV
, , !
, ,
, ,
, , ,
, 1 ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, , [ ]!
1, ,
, ,
, ,
2, ,
, [ ] , ,
, ,
, , ,
,
, , [ ]!
VI
1
! ;
?
, ! , 2,
, [], 3,
, [],
109
,
4
, , : ! . [ ],
[] , [],
, , [ ]!
VII
- , [ ],
[], ?
, [] , ,
, 1 , ?
! ,
2, - !
[ ]3! !
, , [ ]!
VIII
, , ,
, [ ], !
, , .
, !
, ! , , ,
, -1 , 2,
, [] ,
, [ ], ,
, , [ ]!
IX
, ,
, ,
[] ! !
, ?
? ? ?
[] ?
1
2
3
[ ] ! ! !
,
, , [ ]!
X
, ! !
, , ?
, 2 , ,
.
3 , ,
[] , ?
1
, !
,
, , [ ]!
XI
[], , ,
[] ,
,
!
, !
, , !
-'
[] ,
,
, , !
?
, , [ ]!
XII
, , , ,
,
, [] .
, ! ,
, 1,
, , !
! !
[ ] ,
, , [ ]!
XIII
1 , 2
, [ ] ,
;
. ,
, ! -!
,
, , . [, ],
, ,
, , [ ]!
XIV
, ,
, , !
, ,
, .
, !
111
! , ! !
, *
, !
, , [ ]!
XV
-, ! ?
, , , .
, ! !
[], .
- ! ?
? , .
1, , ,
, [],
, * [ ]!
XVI
-
! 1
! !
, ;
, , ;
[] ! !
!
, , [ ]!
XVII
, , ,
, , !
! !
, , !
, ,
1! , !
, !
, !
, , [ ]!
XVIII
, ,
- ! 1!
, ! !
, [ ], !
2 , !
, ! ,
112
, , ,
, , !
, , [ ]!
XIX
,
1 ,
[] , ,
, ! , !
! ,
, . !
.
.
, !
, , [ ]!
XX
,
[] 1. !
, , ,
, ! !
, , , , ,
! ! !
2, ,
, , [ ]!
XXI
, , ,
! !
, ,
, [] ! !
, , []
,
, ,
, , [ ]!
XXII
, ,
, ,
, .
1
, , ,
?
,
,
2
, , [ ]!
6 148
113
XXIII
, , [ ],
, , ,
, , , , ,
, [] 1,
, , ,
,
, , !
, , [ ]!
XIV
[] !
[] !
, , !
1, , , !
, , 2, !
, , !
[], ,
!
, , [ ]!
XXV
,
, ,
, , ,
, [] 1!
, ,
, [] ,
!
, , [ ]!
XXVI
! ! ,
, [ ] ,
[ :] , ,
, - [] ;
[] ;
;
, ,
, , !
, , [ ]!
114
XXVII
1
, , !
, , ,
, .
, , , ,
,
[ ] , [ ], ,
[], , ,
[ ] , 2
, , [ ]!
XXVIII
.
.
! , ,
, [ ] !
,
, !
! !
, , [ ]!
XXIX
, ,
, , , !
, ,
!
[] , !
, - , ,
!
!
, , [ ]!
XXX
[-] ,
, -.
, ,
, [] ,
1
, , ,
, , , ,
,
, !
!
115
(, markali, . mrgas'Irsa)- , -.
2
, . , ,
, , (
). ,
,
, . , (
) X -.
3
(cerikan) , ,
. ,
, .. , ( ).
4
() . , , , , . , , -, , ,
, .
, .
5
elorempavay!, 30
, . : pavay,
pavai (, , ), ,
, , ! (
). 1 ,
(. .). or . , ,
!. , , , .
, , , : ,
, [ ]!. . (Prends en consideration
notre voeu) , ,
pavai , , , , ,
pavai nonpu (
). , , (pavay), , . ,
.
II
pavai nonpu, rites de passage ( ).
. [, 1989, . 125-134].
116
(paraman) ,
( ) . (, )
.
III
1
(uttaman)
(, ), , , . . [', 1986].
2
(kuvalai) .
IV
,
. , , : -, (),
, (valampuri).
.
1
(. padmanabha) . .
, , . - , .
V
(mayan) -,
: 1) ( ), 2) (maya), .
2
(. tamotara) . , ,
. , .
3
7-8 .
1
VI
-,
(. [ 1988]).
-
(tiruppaHi eiucci), , . , ,
, ,
, . ,
, ,
.
1
, , , .
2
,
. ,
, .
, .
117
,
, . .
4
, []; -.
VII
, .
2
(. keSava) . , , - .
3
[ ] -, ,
. : tecam ( . tejas) utaiyay ,
.
1
VIII
1
- .
, , , .
2
IX
(. mahamayin) . ,
.
2
(. madhva) . , , .
3
(. vaikuntha) , , .
1
X
(. svargam) .
2
, .
3
(. kumbhakarna) ,
,
( ).
1
1
2
XII
.
XIII
, .
.
XV
, .
1
XVI
. , ,
, , , . , , , ,
118
. koyil ,
. ,
:
. ,
: -,
, , .
, XXI , . .
. , , ,
( ) , , ,
, . (tiruppalli ehicci, . . VI),
- (. [, 1988]). ,
(. []. , , , , ,
, .
1
.
XVII
1 .
XVIII
1
(nappinnai )
. ( ).
, XVII ( , VVI .),
. , . :
.
. , , , ,
, (nlla), , (. [, , 1972]), (-).
, .
1
2
XIX
, .
(matavi) . .
119
XX
1
-,
. , ,
, .
2
, .
XXII
(kinkini) , . .
2
(, , . sapa) , .
1
XXIII
() , .
XXIV
, .
2
, (. [, 1980]).
1
XXV
(netumal) ; -
( , ).
1
XXVII
(. govinda) , , ,
.
2
kulir ( , ) ,
.
1
XXVIII
,
.
, , , . ,
, ,
. ,
, .
, .., ,
,
, .
, ( ) . ,
, ,
.
120
XIX
-. , , , , , , , . , ( III IV), , , , . (
). , , .
, ,
, , - .
XXX
(carikam) ,
(.
[, 1989, . 48-49]).
1
( )
- , .
,
, . , XX .
, V . .., ,
(. II . ..), ,
. ,
, XX .
.
, .
.
,
.
: , , , -
.., 2006
122
. , , , I ..
.
1,
( ,
, ),
, (
, ).
,
: -- ( ) ( , , : , ).
, , ,
. , , 2 , , 3. , .
,
,
, , , .
, :
, ,
,
.
,
64 . , -, 24
(, ): , , , , , , ,
,
,
.. -, 20 .
, , 123
, , . 16 : ,
, , , , , .. , 4 ( ): ; , ; , ;
, , 5.
64 64
, 6.
.
,
, , ..
, , .
,
, .
. , .. XV
XVI .,
( ),
( ).
, , .
, .
(-, -- , ), ,
, . , ,
.
, :
, , 124
, . : , , ?
.
, ,
7 , , , .. ,
, . , ,
, ,
. .
, .
,
,
. ,
, , ,
8.
: .
,
, , .
, .
, , , , .
. ,
. , , ,
.
.
, ; ,
, . , , ,
, . , , ,
. .
125
,
, 9 ,
10 (, 1.8).
[] [ , ]
, . - : [ ] .
[] , , (, 1.9).
, ,
: ( 60- XX .
11), . , , .
, . ,
, . , ,
, ,
.
, ,
, . ,
: ()
( -), .
, . , .
, .
. , . ,
.
126
,
(, , )
, (,
).
,
, , ( ,
) ,
.
.
. ,
.
, ,
(, , , ) , , , - , .
VII , .
, , , , .
. ,
.
,
. , ,
.
,
. ,
, .
, . , , , . .
127
. ,
, . ,
: , , , .
,
, , .
: Anangaraiigah Mahakavi KalyanamallaViracitah. Benares, 1922. ,
, , .
[],
,
[] . (1)
[] , ,
[] . (2)
[] ,
.
, [ ]
. (3)
[ . ], 12
, , ,
,
[] . (4)
,
.
. (5)
, , ,
[ ],
13
^
128
, , , ,
, , [ ]
. (6-7)
[ ],
-
. (8)
14
^
[]
, [ ], *
. (9)
, ,
, , . (10)
[]:
, ,
15 .
[] ,
, ,
. (11-12)
[] [ ] , ,
, [ ]. (13)
[] ,
,
, , . (14)
, [ ] ,
, , ,
.
, , [ ]. (15)
[ ] :
, []
[ ] [] . (16)
[ ] [ ]
, ,
. : [,
, ] . (17)
129
[ :
], 16.
[], , ,
. (18)
, , , .
.
, [
]. (19)
, , ,
, . (20)
, , ,
,
, , [ ]. (21)
[ , ],
, . (
[]. , ,
[] , [] .
[]. ,
.
[ , ]
, . (22-24)
, ,
, . (25)
[] 17 , .
[ ] , . (26)
, , ,
,
. (27)
, ,
.
[ ]: ...18. [
.] , . (28)
: [],
,
[ ] ,
, (29)
130
, . ,
, ,
. (30)
, , , .
[] . . (31)
[], ,
, .
, [ ]
. (32)
, ,
: . (33)
VIII
[ ] ,
, , .
, [ ] , ,
19.
:
[] ,
, ,
. (1)
, ,
[] , [] .
[ ] ,
.
,
, ,
; [ ] , , ,
- . (2)
,
, .
20, , , .
, [ ] , ,
21
,
[] .
. (3)
131
[, ] [ ] ,
[] , [ ]
[ ] .
[ ] , ,
, [ ] ,
, , ,
, , .
[] , [] .
,
: .
? (5)
[ ], ,
, , 22,
, , ,
, , ,
.
, :
.
: ,
, ,
:
, , . (7)
,
, ,
, , ,
, ,
,
, , , .
, ,
. (8)
[, ] , , , ,
,
, , ,
;
,
, .
[ ] . (9)
132
23
.
[ , ] ,
[] . ,
.
.
,
.
>
,
.
,
.
[ ] ;
;
^ ,
, .
, , ,
.
, , .
, [] - .
,
.
, -.
,
.
, ,
, , [ ] [ ].
[] ; ;
; .
,
.
[ ] , , ,
,
[ ], [] .
24
, , , , ,
.
,
,
.
,
,
133
, .
, ,
;
, , ,
.
, [], .
, , ,
, .
, ; [] ;
, .
, , ,
- [ ].
[] 25.
[ ] , , [] - .
,
, , .
[ - , , , ],
, 6 , ,
, , .
.
,
[ ] , [ ] ,
,
, , ,
.
[ ],
,
. (10)
[ ] []
,
27
[ ] . [].
.
[]
[] . (11)
.
[ , , ]
,
[ ] ,
, 28.
134
, ,
, .
29 ,
. (12)
, 30, [,
] . , ] .
[ ] .
[ :
]. (13)
[ . ] , , ,
[ ], , ^.
[ ] , [ ] .
. , [ , ] ,
, .
[ ] : ,
. (14)
, [ ],
32, , ,
, [ ]
. (15)
,
: , ,
, ,
, , ,
, , , ,
,
, , , ,
. (16)
, [], , ,
, ,
, , , , ,
-,
, , ,
, . (17)
,
:
, , , ,
,
.
135
[ ], ,
, ,
, [ ] . (18)
, , [] , ,
.
[ ] [],
. (19)
[ ] , ,
, , ,
, . (20)
,
.
? ? (21)
, , [] ,
.
[, , ],
. (22)
[ ]
[ ] , [ ],
[]
. (23)
, []
, , [ ],
, , ,
. (24)
,
[ ] , [ ] ,
,'
, , ,
,
,
, , ,
. (25)
,
,
, , , ,
33,
136
, , , ,
, ,
, , , ,
, , , . (26)
, , , ,
,
, ,
[] , ,
>
,
, '
. (27)
.: .. . . . . , . . .. . .,
1993 ( . CXI), . 18-19.
2
. . . . .,
1990, . 240.
3
, . 243.
4
, . 241.
5
Kama sutra of Vatsyayana. Complete transl. from the Original Sanskrit by
S.C. Upadhyaya. Bombay, 1961, 79-80.
6
. , . 245.
7
.. . . IIV.
. .. . , 1989, . 479,
8
, []
, [] ,
, , , [] (, 1.1).
9
, ,
, , .
10
, , ,
.
, .
11
XX . . .
: , , , 137
, , (
.: . . ., 1989, . 134-161).
12
, . ,
.
13
: , , , .
14
-.
15
.
16
, . 24.
17
,
. ,
.
18
. :
, , ! ! !
19
. , ().
20
, ,
.
21
.
22
, , , , [] ,
.
23
,
. .
24
.
25
, .
26
, . ,
, ,
27
, ,
.
. , ,
.
28
, .
29
.
30
. , , , .
. , ,
, 138
. ,
, , ,
.
, ,
.
31
() . ,
, .
32
() : , .
33
, ^:
, , .
,
(amalaka) {Emblicaofficinalis).
(bhalluka) (Bignonia Indica).
(vaca) , (Acorus Colamus).
(vyadhi) (Costus Speciosus, Arabicus),
.
(devadaru) : ,
{Pinus Devadaru), Avaria Longifolia Erytroxylon Sideroxyloides.
Gala) , Andropogon,
.
Gata) : Pruritus; (Flacourtia cataphracta).
(kadamba) (Nauclea Cadamba)
.
(kakajangha) Leea Hirta.
(kesara) , ,
{Crocus Sativus)', {Rottleria tinctoria)\ , (Mimusops Elengi); (Mesua ferrea) .
(kinjalka) .
(kustha) : Costus Speciosus,
Costus Arabicus, Saussurea auriculata; Saussurea lappa 2
; Ficus oppositifolia; Vernonia anthelminthica, {Solarium
indicum).
(manjistha) {Rubia Munjista).
(medhra), - (medhra-sfingl) Odina Pinnata.
139
..
(^
,
,
,
, , .
.
,
. .
, , ,
1
, , 2.
3,
> , , , , IX-XIX .
, , .
. ,
.
: , ,
, , .
.., 2006
141
, ,
.
, ,
,
. ( .. ),
( ), ( .. ) ( .. ) .
, , .
, - (?) IX-X .4. ,
.., ()5.
, IX .,
2
- . , , ,
, ( ) ( ),
.
,
. .
7
8
(35-36, 38-41 ) . .
, 1403-1424 . . 1- XV .,
, ,
,
- , ,
. , ,
.
, , ,
142
. -,
1736-1799 . , , 1771 ( 185-187) 1781 ( 181)9 . - (1711-1799) 60- (1771 .) 70- (1781 .).
-,
, ,
, ,
.
( 100)10 , ,
.. , , ,
11. , , ( )12;
. . . , , , .
: ( ).
,
, ,
,
, , .
, XVXVI ., , ,
.
, ( 56, 58, 83, 149, 152, 207).
.
, .
. ( 56, 83, 149, 152, 207) , -
.
, .
,
143
( 48),
( 56)13. , , :
, , , , .
,
, (, , , ) ---
.
.
, .
( 49, 51, 54, 57, 58,
72)14 ( 48)15, ( 48,
143)16. . , (48, 58, 110),
par (57), rnams (143), bzhin (48)
gtsug-gtor ( 57). :
bzhut bzhugs, thamd thams-cad ( 148), bkras
bkras-shis. : bzang. , ( 49, 54).
,
( 72)17. , , li-ma18,
,
19. (, ,
, ) .
li-dmar
, li-dkar , li-smug - ,
li-ser , , 20
, , li-khra
() , ,
, , 21. , de-mo li-mo ,
[ ]
22, , .
( 57, 58).
144
, .. ( 57)
, (58)
.
, , ,
,
( 49) ( 54). , ,
84 . , VII . .
, 24 .
, ,
, 23. ,
, .
-, XI . ,
-.
- (13571419), , ,
.
,
, , ( 48). , , , , .
, .
24
.
, , .
( 48). , , . - (1617-1682), - V - (1663-1737),
- II 25 .
-. - V
- II, - , . 1667-1669 ., , -,
-. ,
.
7 148
145
,
, , ,
, - - (1338-1435) ( 143).
.
, ,
. .
. . ,
, .
26
33
: Ah Hum
. -
. .: . . ., . 33-48.
48
. svasti1 thub-dbang2 yid-nor-bu'i3// sku-dra' dir pha-ma
sems-can sdig-sgrib sbyang phyir-du// cho-ma'i ming-can sangs-rgyasdpun-gyis bzhengs // dge de pha-ma sems-can don-du bsngo // ma-nga-lam.
. 1. Om svasti ma-nga-lam , . 2. thub-dbang thub-pa'i dbang-po;
. 3. yid-nor-bu
yid-bzhin-nor-bu; bzhin.
. ! ! , 1
, , 2
, , . [] [ ] . !.
, 1.
. 2. ; , . 3.
, ,
.
.
.
146
49
, vir-va-pa-la na-mo
, virvapa , la
, , na-mo .
. .
. . .
51
. maha shaky a muneye Svaha
. ! , , [
] ! !.
.
54
, rje-btsun blo-bzang-grags-pa-la namo
, rje-btsun , blo-bzang-grags-pa , la , , na-mo , .
, -.
. .
56
. Ah Hum
:
( ), ( ), (
).
.
17
.
57
, rnam-rgyal-ma
, rnam-rgyal-ma gtsugtor-rnam-par-rgyal-ma; gtsug-tor, ,
par.
. .
. . -- (. ). .
7*
147
58
. thub-dbang
, thub-dbang thub-pa'i
dbang-po, pa'i .
. .
,
(. Munindra), " . . .
, 5.
110
. rin-'byung gyon
. , rin-'byung rin-chen-'byung,
chen; gyon gyon-pa; .
. .
(. ) . ,
.
.
143
, gdan-sa chen-po thel-gyi mkhan-chen rin-po-che spyan-snga
kun-dga'-rgyal-mtshan-dpal-bzang-po lha-bzo slob-dpon bsod-bkras^kyis
bzhengs // phyag-nas mah.
. 1. bsod-bkras bsodnams-bkra-shis, nams
bkra-shis.
. , , " [] - -, -, .
148
1
, sku-'dra rin-po-che 'di'i nang-bzhut la sangs-rgyas-kyi 'phelgdung dang rje-btsun blo-zang2 // ye-yes3-kyi dbu skyes-bu bsogs byin rten
4
mang-du bzhugs shing thamd mkhyen-pa blo-zang rgya // mtsho'i-dpal
5
6
dang rje-btsun blo-zang ye-yes -kyi phyag-nas mdzad-pa'i byin-rlabs-can7
la na-mo
148
. 1. bzhut t gs.
2. zang ,
. 3. ye-yes ye-shes. 4. thamd
thams-cad. 5. . 2. 6. . 3. 7. na-mo , .
. ,
,
-, . [, ]
- -.
1960-1980-
( , ) , :
1 .
1962-1968 .
( ) ,
. ( , ) ,
2. :
.
, , , , .
(1967-1968) 3
. , , , ,
, , , . , ,
, , . (,
.., 2006
150
, ) , .
4
( , , ), , -, , , ( -,
). ,
,
. , ,
.
.
II
(XVIII-XX .), ,
. (/
) - (, XX .
),
. ( , ),
, .
(
, , , ):
-
() , , , ( ). , -, .
( , ) .
(. [gard-Levin, Vigasin, 1984; , 2002; , 2002]).
. 6.
, , , ,
.
151
-. , . .
( )
(. [/, 1913; /,
1916; , 1956; , /, -, 1990]).
,
(. [/, 1974]). (
, , .)
.. , 1950- . ( )
[/, 1958] . ,
,
, .
.. ,
, ,
(., , [/, 1972]).
1970- ^ .. . .. 1977 , , 1995 . [/, 1995].
,
.. .
.
. ,
-, -.
1970- ( )
(-), XV . . 152
, ,
. .
,
,
, ,
.
, .. , (; . [/, I960]), (. [, 1982]).
, ,
[, 1982]. ,
, ,
, . ,
.
7.
, , , .
.
()
. ,
,
, , (., , [Mylius, 1975;
Oldenberg, 1909/1987; Oldenberg, 1915/1987; Steiner, 1996]). , -, .. (. ).
, ,
: - :.
[, 2003], ..
.
,
- 8. ( )
153
( ), .
, , , ( ) : , , , ..; ( ), .. . , (, , , , ).
(
)
- ,
. ( ) , , .
. ,
,
(
) . ( , , ..).
( ).
IH
,
( ) , , . , (. pada- , , ,
[ ]). -
. (., , [, 1974, . 51]):
154
, , (- , ):
Dharma-ksetre kuru-ksetre
samaveta yuyutsavah
mamakah pandavas cai'va
kim akurvata samjaya
,
, ,
[ (: )]
, ?
, ( ) :
, 10
,
, ?
:
Vardhamano mahasnehah
simha-govrsayor vane
p i sunenati lubdhena
jambukena vinasitah
[] .
.. [/,1972,
. 29]:
,
,
.
,
:
155
,
,
.
. <^
,
. -:
,
,
- .
,
.
,
.
.8:
Aham sarvasya prabhavo
mattah sarvam pravartate
iti matva bhaj ante mam
budha bhava-samanvitah
,
(: ) ;
(: ) ,
, (: )11.
:
,
;
,
.
XI.8:
Na tu mam saksyase drastum
anenai'va svacaksusa
divyam dadami te caksuh
pasya me yogam aisvaram
156
:
[] (: , ),
(: ) (: )
!
:
,
(: )!
>
.
,
. ,
, ,
8><4 , -,
. -
(
), . ( )
: , , ..
, .
, ,
- , , (700 ) ( 930 ).
.
, .. [/, 2002; /, 2006]: , , ( ) .
.
,
, : ,
, ( ).
- 157
, .
IV
8x4 , ,
. 11x4 13.
11- () ,
, , .
(
)
11- :
w
ww w
4
^ ^
w w ^
4
.
,
. -
, ,
. , 11-
11- .
.
13, 19:
Bhramat pramadad api daiva-yogan
mabhut satam dus{a-janaih samajah;
yad udbhavanam kila kilbisanam
pranantiko vismarana-prakarah.
[, 1999, . 44]:
,
:
, ,
.
39, 5:
Irsya nija-stnsu na nagaranam
nihanka-kelir na parariganasu;
vesyasu cai'tat dvitayam pragastam
sarvasva-bhutas tad imah smarasya.
158
[, 1999, . 95]:
,
,
:
14.
4 1 , 5:
Kallola-vega-bhrama-vibhramadyair
nadyas" ca naryas" ca sama-svabhavah;
uccair na gacchanty api myamana,
dhavanti nlcaihpadam asramena.
>
[, 1999, . 102]:
;
, ,
.
V
, , , . ,
- (, ),
() 19
12 + 7 (.. 12- ):
19- 12- .
. .
IV, 4. .
, , ( )
:
Pakhandah para-paksa-khandana-parah / svam svam matam kurvate,
veda-dvisa eva, veda-vidusas / tesam mata-dvesinah.
Ittham, hanta, parasparam nigadatam / vag-yuddha-kolahale
Buddhir bhramyati dhlmato'pi sadasi, / sraddham na dhatte kvacit.
[1, 1999, . 76]:
, / ;
, / , ,
, /
, / 15.
159
IV, 10. / : , , .
? [, 1999, . 76]. :
Visnum ke'pi nivedayanti, Girija-/-natham ca kecit tatha,
Brahmanam prabhum ullapanti bhuvane, / namnai'va bhinnam mahah.
NirnTtam munibhih satarka-matibhis / ced visvam ekeSvaram.
Tac cinta-para-manase tvayi punar / bhinna kuto bhavana?
[, 1999, . 76]:
, 7 ,
/ :
, / ;
/ ?
32, 15. ,
,
:
Ye yata divasa, gata hi khalu te, / nayanti yatnat punar.
Yasyanto'pi hi santi, hanta, bahavalj / kalah kutah savadhih?
Adyarabhya tatas caracara-guroh / Sambhoh padambhoruhe
Cetah satpadayams, tamo viramayan, / nesyami sesam vayah.
[, 1999, . 82]:
, / .
, / .
, , /
- / .
, , -.
[Kosambi, 1948, 149]:
Utkhatam nidhi-sarikaya ksiti-talam, / dhmata girer dhatavo,
NistTrnah saritam patir, nrpatayo / yatnena samsevitah,
Mantraradhana-tatparena manasa / nTtah ^masafie nisah
Praptah kana-varatako 'pi na maya.../ Trsne! 'dhuna ma bhava!
:
16
17
[] , / ,
(.. ), / ,
18
, , /
... / ! !
:
19
, / ,
, / ,
160
/ , ,
! .../ , 20!
,
- [Kosambi, 1948, 301]:
Matar medini! Tata maruta! Sakhe / tejah! Subandho jala!
Bhratar vyoma! Nibaddha eva bhavatam / antyah pranam&njalih.
Yusmat-sariga-vasopajata-sukrta-/-sphara-sphuran-nirmalaJnanapasta-samasta-mohar-mahima / llye para-brahmani.
:
! , ! ! / , !
! / 21.
, /
, / 22.
VI
(, ).
()
( 4- 10- ):
/ "
"~ KJ
, - ( , ), :
/ /
, , / / ...
- - . , . - -
, . ( ).
2, 7. -, ,
,
. -:
prasada / nirupama-gunas, / tah prasannas tarunyo,
Rajyam tac ca / dravina-bahularn, / te dvipas, te turarigah
161
25
() / --/---(-)
--/-(-) / (-)-.
:
,
, ,
- ,
,
,
,
,
.
,
,
,
,
,
.
,
( .. ) - (..
). , / , ,
,
( ).
163
1986 . . ( 1990 .) (
) .
1999 . 1100 [, 1999].
8
[Apte, 1959],
.. .. [, 2003].
9
( )
,
, () (. [Macdonell, 1962, . 439; , 1989,
. 532-533]).
8*4 ( ). ., , [Hemachandra, 1961, . 21-23],
[Oldenberg, 1909/1987].
10
, dharma-ksetra kuru-ksetra ( ), : -, -, -,
- ..
: -, -....
11
. [, 2004].
12
.: The frequency of this metre (i.e. anustubh. ...) is about one-third of
Gayatrl in the R[ig]V[eda], but in the post-Vedic period it has become the predominant
metre [Macdonell, 1962, 439, . 3]. [][] 2 , (- 8x3. - ...). [][]
. (gloka) [, 1989, . 533].
13
.: About two-fifth of the R[ig]V[eda] are composed in this metre [Macdonell, 1962, 441, . 4].
[][]. 2/5 [, 1989, . 534].
14
-
(. ). , ,
(
).
15
: ... .
.
16
Utkhatam nidhi-saiikaya ksiti-talam, , :
- (nidhi) :
(. - ).
17
, dhmata girer
dhatavo. He , : .
18
() (smasana) ( ).
19
dhmata girer dhatavo (. , . 17),
: ..-./ .
20
: , !, ! ! ( !).
164
21
: .../ .
: .../ .
23
astam-gamita-mahima []
( )
conditio humana.
24
, .
25
()
22
,-.
V
/, 1913- . . . ..
. . . . ., 1913 ( , /,
-, 1990).
, /, -, 1990 . . . . . . . [ , . -.] , 1990.
/, 1960 , . . , . . .. . ., 1960.
, 1961 .. .
- . ., 1961, 57.
, 1963 .. ( ). ,
1963.
, 1974 - .. . . .,
1974.
/, 1995 . . . , . .,
. . .. . ., 1995 ( .
).
, 1989 ..
. - . IIV. . .. . ., 1989 ( ).
, 1989 .. . . 1989, 2.
, 1982 - . . . .. . ., 1982.
, 1956 . . . . ., 1956.
/, 1916 . . . . .
. . . ., 1916 ( : , 1956
, /, -, 1990).
/, 1974 . . . .
. . , 1974.
, 1996 .. .. . ., 1996.
, 1995 1917 . . 2-, . . III. , 1995.
/,1958 . . . .. . ., 1958
( ).
/, 1972 . . .. . ,
1972.
165
, 1999 . (-). .
.. . , 1999 ( ).
/, 2002 ( 1.35-44). . , . . . . Arbor Mundi. 2002, 9, . 153-189.
/, 2006 . . . . . . .. . , 2006 ( ).
, 2002 . .
. , XX . ., 2002.
, 2002 . .. . . . V. ., 2002.
, 2004 . - .8: . . 2. ., 2004,
. 191-219.
, 2003 .. . . ., 2003.
Apte, 1959 Apte V.S. The Practical Sanskrit-English Dictionary (rev. ed). Vol.3.
Poona, 1959.
Bongard-Levin, Vigasin,1984 Bongard-Levin G., VigasinA. The Image of India. The
Study of Ancient Indian Civilisation in the USSR. Moscow, 1984.
Hemachanra, 1961 Chando'nus'asana of HemachandrasQri (A comprehensive treatise
of Sanskrit, Prakrit and Apabhramsa Prosody). Critically ed. ...by H.D. Velankar.
Bombay, 1961.
Kosambi, 1948 The Epigrams Attributed to Bhartrhari, Including the Three Centuries. For the first time collected and critically edited... by D.D. Kosambi. Bombay,
1948.
Oldenberg, 1909/1987 Oldertberg Zur Geschichte des Sloka 1 (1909). Oldenberg H. Kleine Schriften. Hrsg. von K.L. Janert Bd. 2. Wiesbaden, 1987.
Oldenberg, 1915/1987 Oldenberg H. Zur Geschichte der Tristubh (1915). Oldenberg H. Kleine Schriften. Hrsg. von K.L. Janert. Bd. 2. Wiesbaden, 1987.
Macdonell, 1962 Macdonell A.A. A Vedic Grammar for Students. Bombay etc., 1962
st
(1 ed.Oxf., 1916).
Mylius, 1975 Mylius K. Die altindische Metrik. Wissenschaftliche Zeitschrift der
Karl-Marx-Universitut Leipzig (Gesellschafts- u. Sprachwissenschaftliche Reihe).
1975,24/2.
Steiner, 1996 Steiner R. Die Lehre der Anusfubh bei den indischen Metrikern.
Suhrilekhah. Festgabe ftir Helmut Eimer. Hrsg. von M. Hahn, J.-U. Hartmann und
R. Steiner. Swisttal-Odendorf, 1996 (Indica et Tibetica. 28).
..
( ) , ( II ..)
[, 1986, . 28 .]. ,
, . ( )
: , - (X, 129), , , (
, I, 32; , .) , , , ..,
(I, 6). , , ,
{visvdkarman , ) X, 81 82. (purusa , ),
,
, . ,
X, 121 ,
. -, (,
?). . , X, 72, .
.., 2006
169
, .
,
.
(
X), , :
as- , bhu- , ,
(. [Bohtlingk, I, . 143; IV, . 272-274]).
,
, bhu- , ,
[Grassmann, 1955, . 942]. .
as-\ bhu-
-. as-
: sat- : as at- -. .
:
nasad asm sad asit tadanim
He -, .
, dsu- m.
an- :
anid avdtdm svadhdyd tad
, , .
an-
prand-. bhu-, : bhu- f. , ; bhuman- ., bhumi- f. ; bhdvya- adj. , .
dsu-
. ahu- ,
, . ,
*asu- as- , ,
an- , [Schlerath, 1968, . 142
153].
[Mayrhofer EWA, I, . 147].
dsu
, ,
170
(. [Bohtlingk, I, . 150; MonierWilliams, 1970, . 121]). dsu- as- [Grassmann, 1955, . 155].
dsu-, , , , . , , .
atmdn-
-. ,
, jfv-, jivati-: jivatu-^jlvana-,
jivitd-. , ayus-.
, .
dsu- m. . 10 , (II, 22, 4),
X I [Lubotsky, 1997, I, . 181].
, tatpurusa:
asutrp-
X, dsunfti- f. , , ( ) X. , , dsu-
X .
dsu- . . : N. .
N.:
I, 113, 16: ud irdhvam jivo dsur na agad ! ! ( ).
, dsu
,
. , , , dsu ,
I, 164, 4: asm dsrg atma kvd svit ,
?
-, . dsu- atmdn-. .
, dsu- atmdn'y. , (dsu-)
(atmdn-) , (. [Renou EYP, XVI,
. 89]).
171
, , . : qui
s'en sont alles dans la vie (d'au dela) [Renou EVP, XVI, 125].
X, 59, 1\ punar no dsum prthivi dadatu] punar dydur devl punar
antdriksam J punar nah somas tanvam dadatu.,.
, -, ! !...
dsu- ; asu-,
-, , .
. . .
_
.'
., dsu-
, . -, dsu-
: -
, jan- caus. , da- , j- . , dsu- , : dsum
i- dsu- (X, 12, 1 X, 15, 1) . N., dsu- (a ga) (I, 113, 16).
, dsu-, : jivd- (2 ),
bhadrd- , para- svd- . jivd- , dsu- mrtd- , .
,
dsu
: asutrp- dsuriiti- ( ).
X, 14, 12 (. ) . , ,
X, 82, 7: mharena pravrta jdlpyd ca- \
asutrpa ukthasasas caranti () , , .
, ,
, , ,
, .. [Geldner, 1951, III,
. 265]. : qui se derobent le
souffle (en recitant) [Renou EVP, XV, 171].
, dsu .
, , (X, 87, 14): pdrarcisa muradevan chrnThi [pdrasutrpo abhi
sosucanah , ,
!
asutrp- .
173
, , dsuniti- (, ).
X [Lubotsky, 1997,1, . 181].
X, 59, .
dsumti- ,
Voc.
X, 59, 5: dsuriite mono asmdsu dhdraya \ jivatave su prd tira na dyuh
, ,
, ! : (), .
, : dsu-jlvatu- ayus-.
X, 59, 6: asunite punar asmdsu cdksuh \ punah prandm ihd no dhehi
bhogam , ,
!
Asu- , a prdnd
, . , dsumti-
[Geldner, 1951, III, . 223].
X,
.
X, 12, 4: aha ydd dydvo 'sunitim dyan \ mddhva no dtra pitdra sisitam
() ,
() () !
Pitdr- , . . dsumtim
/-. ,
dsu-, dsumti-.
X, 15, 14: agnidagdha ye dnagnidagdha \ mddhye divdh svadhdya
maddyante \ tebhih svaral dsumtim etam... , ,
, , ()
, ! ( ).
X, 16, 2: add gdchaty dsumtim etam | dtha devanam vasanir bhavati , ,
( - ).
.
dsuriiti- , .
174
dsu-
. Asu- , , . ,
. ,
. Asu-, dsuniti-, ,
. ,
( dsu- ), dsu- .
,
, .. atmdn- prand-.
Atmdn- , . . athum, Atem ,
, , [Mayrhofer EWA,
1,. 164].
.
: atmdn- tmdn-,
: / [Kuiper, 1942, . 19 .]. : atmdn- (N. ),
a tmdn- . . sg. tmdnam- ( ) I, 63, 8.
. Atmdn-ltmdn ,
. ,
.
atmdn- . On the word
atmdn [Renou, 1952, . 151157], . , .
Atmdn- 22 , 13 I
X, (VII, 87, 2 VII, 101,
6) [Lubotsky, 1997, I, . 247]. tmdn- 77 [Lubotsky, 1997,1, . 607608].
[Bohtlingk, I, . 167 III, . 45; Grassmann, 1955, . 175-176 552
.], .
175
atmdn-. tmdn- , , , ., .
tmdn- .
atmdn-
, .
: 1) ; 2) ; 3) , ; 4) ; 5) , ; 6) . , , , . (
), ...atmdn- . , , , , ,
. ,
, ... [Renou, 1952, . 156].
atmdn- :
atmdn- , "
, , , [Renou, 1952, . 151].
dsu-, atmdn- ,
, VII, 87, 2: atma te vato raja a navinot
( ) ( I, 34, 7; X, 92, 13; X, 168, 4).
, , , . , (X, 16, 3)
: suryam cdksur gachatu vatam atma
, - ! der
Lebenshauch ,
atmdn- prand- [Geldner, 1952, III, . 147].
dsu- atmdn- ,
, . :
I, 115, 1: surya atmajdgatas tasthusas ca ().
, .
VII, 101, 6: tdsmin atma jdgatas tasthusas ca
() ( ).
IX, 85, 3: atmendrasya bhavasi dhasir uttamdh ,
( ).
, , atmdn- dsu-.
176
177
- prand-
, .
X, 90, 13: candrdma mdnasojatds
cdksoh suryo ajayata \
mukhad indras cagnis ca
pranad vayur ajayata \\
() , ,
, .
, , , , prand-, .
X, 59, 6 (. ),
dsuniti- , prand-
cdks4uh.
I, 66, 1: ayur ndprano nityo nd sunuh .. . ,
, , .
, . . : ...souffle-anime comme la vie (meme), intime comme (Pest) un fils [Renou EVP, XII, 13].
Ill, 53, 21: yam dvismas tarn prand jahatu ... ,
!
Prand- , . .
: , , , !
( )
prand- atmdn- dsu-. dsu- ,
: atmdn- , ,
- ; prand-
, .
, jiv- , : jivatu- f. 12 pa3,jivana- n. 2 ujivitd- n.
2 [Lubotsky, 1997, I, . 569].
jivatu- (VI, 47, 10), X I. : dsu-, atmdn- prand-
, jivatu
, ajivana- jivitd-
.
8*
179
/Fv- , .
(
), , , (I, 48, 10): visvasya hiprananam jlvanam tve \ vi
ydd uchdsi sunari , , !
, , , ,
, X, 176, 4 : devo jivdtave krtdh
() .
.
, .. . :
X, 60, 8: ydthayugdm varatrdya
ndhyanti dharunaya kdm \
eva dadhara te mono
jivdtave nd mrtydve
'tho aristdtataye \\
, , - , , .
c-d-e , .
I, 91, 6: tvdm soma vdso \jivdtum nd maramahe , ,
, , !
, .
. :
VI, 47, 10: indra mrld mdhyam jivatum icha , ! !
: .
,
-, , ..
dsu-^atmdn- prand-. :
I, 94, 4: jivdtave pratardm sadhaya dhiyo ,
() ! ( ).
,59, 5 . 174.
, ,
: dsu-, jivdtu-, ayus-. dsu
, , jivdtu
, a ayus
180
, . , - .
,
. jivitd( -).
I, 113, 6: visadrsa jivitabhipracdksa \ usa ajigar bhuvanani visva
, ,
, , 10
. .,
. (.
86 , . 9). , . .
,
, - .
- -
. .
III, 1,5: socir vdsanah \ sriyo mimite brhatir dnunah
() , , ( ).
X, 27, 7: dbhur v duksir vy anad ,
( ).
IV, 58, 11: dhaman te visvam bhuvanam ddhi sritdm \ antdh samudre hrdy
antdr ayusi
-, .
- ,
.
. , , .
, .
II, 27, 10: satdm no rasva sarddo vicdkse \ 'syamdyumsi sudhitani purva
! !
, 101 (101 ).
. :
ayuh prd tar- ,
. prd tar-
. dyus, 31
- . ( . sg. 75 ) 4
. ( . pi. ayumsi 9 ).
( prd tar-
).
.
I, 89, 2: deva ayuh prd tirantu jivdse
() !
182
ayus- , .
dirghd- ,
ayus- ( 10 ), visva-
(8 ), ndvya- (4 ) .
:
I, 96, 8: dravinodd rmate dirghdm ayuh ()
!
VIII, 18, 18: tuce tdnaya tdt su ] drdghiya ayur jivdse\ ...krnotana
! ( ).
VIII, 31,8: putrina ta kumarina \ visvam ayur vy dsnutah
(
).
kumarin- dotes de filles [Renou
EVP, XVI, . 118],
.
I, 10, 11: navyam ayuhprd su tira ()
!
ayus-, , .
ayus-l ayu-
dirghd-
. V. dirghdyu-
: ! (VIII, 70, 7).
tvd
dlrghayutvd- , ayus-:
VIII, 59, 7 (Valakhilya 11): dirghayutvdya prd tiratam ayuh
! ( ).
X, 62, 2. V, 18, 3 dlrghdyusocis- ,
( ).
, dirghayus- (IV, 15, 9 10; X, 85, 39).
ksitayus- :
184
X, 161, 2: yddi ksitdyur yddi va pdreto | yddi mrtyor antikdm riita eva...
() ... ( ).
, dyus-l .
, - , . . Ayus- ,
. . Ayus- . . jivdtu-
, ayus9.
(
),
.
; ,
; ,
.. .
..
[ ]
{LaghusiddhantakaumudT)
1-75
, (Astadhyayi), (Panini), , , V .
.., . (.. , )
(), , .
(, ,
..), ; (.. - ),
.
, , ,
4000 -
(sutra-), (adhyaya-\ (pada-). ,
,
,
.., 2006
186
( ).
,
, , ,
,
,
,
,
.
-
( ) , , , -,
-,
.
,
, , , . , (IVIII? .
.., ), (III . ..)
(III . ..); ,
....
I .. , ,
.
, , ,
(.. ) ().
( kuntud-
; ) ,
, ( ) .
, , , (.. 187
) -, .
[
] (Siddhantakaumudi), XVII . (Bhattoji Diksita),
. ,
, ,
: ,
. , ,
XVIII-XIX .
-.
XVII . (Varadaraja),
,
(, , ).
:
(madkya-), (laghu-) (sara-).
, . 1849 . (Ballantyne) . ,
,
, , ,
; (Delhi, 1995) .
, *
188
().
, ,
.
,
,
75 , - .
(1995 .) ..
: laghusiddhantakaumudi (paniniya-vyakarana-pravesika).Dilli:MotilalBanarsidas,1983.
1. .
, . .
2.
, .. Astadhyayi ( ),
:
( ) , (
) pada- ,
pada-. , 1.3.2 : 2 pada 3
. ( )
,
.
3. . P/V, .. /, , ,
.
4.
; (.. )
.
5. . 3. ,
.
6.
.
189
7. () ...,
.
, : ( - 1 .
) , , ,
() , ()
.
... . , :
it;
.
,
- ( ..)
. , . , 1.L15 ot
, t
AtA,
- ( ), . A A
, ot o t , .. //, [], [:], [~]
... ( )
, ... .
[ ]
( ):
sriganesaya namah |
natva sarasvatim devim suddham gunyam karomyaham \
paninlyapravesaya laghusiddhantakaumudim \\
!
, ,
, [] []
190
[ ] [ ] .
1. [ :] a i (1) 11 (2) (3) ai (4)
h(a)y(a) v(a) r(a)AtA (5) lAanA (6) n(a)m(a) n(a) n(a) n(a)AmA (7) jh(a)
bh(a)AnA (8) gh(a) dh(a) dh(a)AsA (9) j(a) b(a) g(a) d(a) d(a)AsA (10)
kh(a)ph(a) ch(a) th(a) th(a)c(a) t(a) t(a)AvA (11) k(a) p(a)AyA (12) s(a)
s(a) s(a)ArA (13) h(a)AlA (14), [ ] (.. ), [] .
. 3.-1 , -,
. ( ) 14 ; (anubandha-),
it (. ).
, , , .
(pratyahara-), ..
.
,
, -;
, . : ,
.
( - 1) -, (.. \-, i-T, -]
..).
2. [ - ] it.
. 3.-2
, , . ,
, , it. , .. , , ,
(. : .., ..
191
. . . ., 1980, . 77).
3. , [ ] h(a) [] [(. 1.), ] [] [ ].
. 3.-3 , () , - 5,
: []- [], [ ] []
..
4. [] 1 ( 6) , [ ], [ ]//(. ).
. 3.-4 .. + ,
, /.
S.A 1.3.3: halantyam
[it ]
[- ].
[
] it. (upadesa-) [, ], [ ]. ,
[- ] [] , [] , [ ].
. 3.-5 -,
: ,
( ) , . + . ,
,
.
, , ; ,
.
. ,
,
, ,
(
1.3.3).
6. 1.1.60 adarsanam lopah
[] lopa- [] [].
192
lopa- [] [ , ] [ ].
. 3.-6 , {lopa-), , , , .
1. 1.3.9 tasya lopah
lopa- [ ] (.. it).
(topa-) [ ] , [
] it. [, ] [
- ] [ ]
[].
. 3.-7
(pratyahara-), , , //
' (. . 3.-1 1.1.71).
- (. 1.) - 1.
, {a-i-u), , , - 1,
.
8. 1.1.71 adirantyena saheta
[ ] it [
].
() it, [ ], [ ] , []
[ ] [ it ]. ,
, , [ ] a i .
[ ] , [ ,
] () 1 , [ ], ..
. 3.-8 1.1.71
(pratyahara-) . 8.
9. 1.2.27ukalo 'jjhrasvadirghaplutah
, [
, , , ] :, [] ,
[] .
( )
[ , ],
[ ] [ ]
.. (.. , ).
. 3.-9
{matra-\ 193
, ; . (, , bala- bala- ). , , , , {)
. (pluta-)
, : -
, ;
.
, ,
, -. ,
( ) , ,
. .
, , ,
, , ( )
, .
10. 1.2.29 uccairudattah
[, ] , []
udatta-.
11. 1.2.30 nlcairanudattah
[, ] , []
an udatta-.
12. 1.2.31 sarnaharah svaritah
[, ] [ , ] svarita-.
[ , ]
[ ], [ , ,
] [] .
13. 1.1.8 mukhanasikavacano 'nunasikah
[, ] , []
[, ] .
194
[] (anunasika-) [
] , []
[] []. , , []
a i , [] . I [ ] , []
[]. [ ] aioau [ ] [] - [, ]
[] [].
14.ALL9 tulyasyaprayatnam savarnam
[, ]
, [] .
[,] [] [ ] [, ], .., (savarna-). [
], [] , [] /.
. 3.-10 (III . ..) , , , ( ,
) .
(yarttikah) ,
II . ..
(Mahahhasya-) .
,
. ( ,
, ,
), . , -,
, .
15. (kantha-) [ ]:
k(a) kh(a) g(a) gh(a) n(a) h(a) [] h(a), [] visarjaniya-.
(talu-) [ ] () ch(a) j(a) jh(a) () (a)s(a).
(murdhan-) [] rft(a) th(a) d(a) dh(a) n(a)
r(a) s(a). (dantah) [] 11 t(a) tti(a) d(a) dh(a) n(aj l(a) s(a).
(osthau) [] p(a) ph(a) b(a) bh(a) m(a) [
, ] upadhmaniya-. [ ] (nasika-)
195
[ ] () () () ()
(). [] eai [ ] . [] . [] v(a) . []
(jihvamuliya-) - (jihvamula-). Hoc [ ] (anusvara-).
16. [] : (abhyantara-) (bahya-). , [ , ] : (sprsta-),
(isatsprsta-), (isadvivrta-), (vivrta-), (sarnvria-).
[ ] , [
] (sparsa-). [, ] , [] (antahstha-). []
. ->. [] .
[ , ] ,
[ ] [
] , [].
[ ] :
[ ] (yivara-), [
] (samvara-), (svasa-), (nada-), [
] (ghosa-), (aghosa-),
(alpaprana-), (mahaprana-),
(udatta-), (anudatta-), , , (svarita-).
[] () (.. kh, ph, ch, th, th, , t,
t, k,p, s, s, s) []:,
.
A A
h(a) s ( h, , v, r,
I, , , , n,n,jh,bh,gh, dh, dh,j, b,g, d, d) [ ]: , .
[] varga- (.. ,
, , , t, t, g, j , d, d, b),
() ( ^, v,r, )
[] .
[ ] varga- (kh, ch, th, th, ph gh,
jh, dh, dh, bh), () 1 ( s, s,s, h) [ ] .
[, ]
[ , ] .
[, ] () , [] .
196
[, ] ()1, [] .
[ ] .
[ visarjaniya-, , ]
[ ] ,
[] jihvamuliya-.
[ visarga*, ] [ ] pph, [] upadhmaniya-.
[, ] ,
[] [] anusvara-, [
] [] (visarga-).
. 3.-11 , , , , ,
, (XVII .)
(
) ( ) .
17. 1.1.69 anudit savarnasya capratyayah
[ , ] , [
, ] [ ] //[ , ] [ ] savarna- [
, ] [] .
- (yidhi-) [,
, [ , ] [] //,
[ -] savarna-. , , [ ] [] [ ] (.. - 6,
- 1). [, ] ,
, , tAuA,tAuA,pAuA
(.. , .. ).
, , [ , ]
[ , ] []. [ - 1] / [] .
[ - 2] [] 30 [, ] [ ] /. [ ]
[ , ai, , ] 12 []. [ ] , v, / [ ] [ ], ,
, [ ] [] [ ].
. 3.-12 1.1.69
{anuvptU) , , 1.1.68.
, ,
197
, . L1.69 , - ,
1.1.68:
,
.
1. 8., 1 (), - 6 (1). , , - 1 , /, , , /, , , /, , , ai, ,
h(a), y(a), v(a), r(a), 1(). ,
, .. .
- 1 18 , , . 13.
/ , 12 , . - 2
( pratyahara-) ( 18),
(18 +12 = 30).
, ,
ai, ,
( ), , ,
12 .
, v, I ( ) , -
, ,
() , .
18. 1.4.109 param samnikarsah samhita
[ ] .
(samhita-).
. 3.-13 (ardhamatra-), .
19. 1.1.7halo 'nantarah samyogah
[ , ] h(a)AlA ( ), [ 198
] [ , ]
.
[ ] h(a)AlA [ , ] [ ] [ , ] (.. ),
[] (sarnyoga-).
20.A 1.4.14 suptinantampadam
[,] [] , [] .
[, ] ^
(sAupA) [ ] (# ),
(pada-).
. 3.-14 (sAupA)
() , (, - 3- . . . , -mahi
1- . . .), ( ) .
, .
.
[] [ , ..] :
21. 6.1.77ikoyanaci
[ ] iAkA [ ] () [ ] [
] .
[ ] iAkA
[ ] () [] A A
[ i k
] . [, ,] , [ ]
sudhi- [; ] upasya- [ ].
. 3.-15 A A
I, , , /, i k 9 .. ,
( ) - 1 - 2, , v, , /, (), .. , ( h(a)) - 5 /, -; iAkA
{ ). , sudhi- + upasya- =
sudhyupasya.
,
, ( !)
199
, , .
, ,
, ,
iAkA () (savarna-), i,
, .. , (
),
iAkA , , sudhl-+ iti Hudhyiti sudhiti. , (. . 3.-16).
! .
22. 1.1.66tasminniti nirdiste purvasya
(.. ) [ ] [ ].
7- (.. ) [] [
, ], [ -]
[], [ ,
7- ].
. 3.-16 (-),
, .., -
(yibhakti
. .)
( vibhakti-); , 7- (.-.-. ) .
1.1.66 ,
, : 1- (.. ) ;
7- (.. )
(.. ) .
, (.. ).
iAkA
6- (.. )
sudhi ; () -
200
1- (.. ) ^ ;
7- (.. ) upasya , . ( ) 1.1.66 : \- sudhi- ,
upasya-,
sudhyupasya.
, .. (), -
,
/-.
1.1.50 .
23. 1.1.50 sthane 'ntaratamah
, [ ] [
, , ] [].
[ ] [ ] [] [
, ] []. , [ ,
sudhi- + upasya-] [ ] sudhyupasya-.
. 3.-17 i ( iAkA) , (), , ,
L
. ,
6.1.87 1.1.2 , - / ,
2- (guna-). 1.1.2 guna , , ,
/. , a, /, , , .
guna , , i, .
guna , , + L
. : Katre S.M. Asjadhyayl of Panini. Roman Transliteration
and English Translation. Delhi: Motilal Banarsidass, 1989, c. 20.
, *, ,
*i/y, , , 201
, , .
24. 8.4.47 anaci ca
[ ( )
, , ]
[ , ] .
[ , ] (), , [ , ] .
, 3.-18 () , h(a), - 5 - - 14. 8.4.47 , ,
6.1.77 (
. ) . , sudhi- +
upasya- sudhyupasya-.
8.4.47 ( ) sudhdhyupasya . ,
.
25. 8.4.53 jhalam jasjhasi
[ 8.4.47 , ] jh(a)AlA, [ ] j(as) [, ] [ \]()%.
[ ] , [] dh(a) [ ] d(a).
. 3.-19 jh(a)AlA - 8-14,
.. , , A A
, dh(a). j(a) s - 10,
.. ; , , d(a), 1.1.50
(. , 23.) dh(a). , dh(a), dh(a),
d(a) 8.4.53 , ( sudhyupasya-) suddhyupasya-.
26. 8.2.23 samyogantasya lopah
[ ] .
, [ ]
, .
. 3.-20 samyoga-, lopa-, pada- . 19., 7. 20.
202
203
] [] .
[ ]: haraye, visnave, nayakah, pavakah.
. 3,-23
, -. ,
e-o-ai-au (. ).
(
-) .
, ,
, . , ay,o-av ..
, . . . .. hart- () - (guna-) (.....!+ guna- > ...), -\
, 6.1.78 L3.10, - ,
: hare- + -> haray- + -e> haraye .
: visnu-* + guna-> visno-+ -e (. ." ..
..) > visnav- + - > visnave . --,
, (yrddhi-)
, 6.1.78 1.3,10: \ + vrddhi-> nai~ + ~aka- > nay - , .
: - + vrddhi- > - + -- > pavaka- ( ) ..
31. 6.1.79 vanto yi pratyaye
v(a) [
1.3.10 , ] , [ ] ().
[].0, [] av, av [
, ] ().
[]: gavyamytiavyam.
. 3.-24 .. go- / + -- ( ) + - ( ./ . . . . . .) > gav- +
--+ - > gavyam /; - + -- + - >
navyam .
32. V: adhvaparimane ca
[ ] ,
( / ), [
- go- -yutU
] gavyuti- ( ).
204
. 3.-25 , , ad
hoc, .. ,
6.1.79 , (pratyaya-), yuti- .
{)
: go- +. -yuti gavyuti-
. go- av, , , goyuti-.
. 1.1.2 adengunah
^
[] guna- [ ] [ ] .
[] aAtA ( AtA: ), []
(.. ) [] guna-.
34. 1.1.70 taparastatkalasya
[, ] [] At(a)A [ ]
[] At(a)A, [,
] .
. 3.-26 taparah (, ) ( ) () At(a)A
(III .
..), .
1.1.70
guna- 1.1.2. (. 17.),
-
, , ,
(kala-).
guna- 1.1.2 18 , 12 , , , - .
.
1.1.70
, 1.1.2, :
*t(a)A () (, ) , , .., , , ;
, ,
.
35. 6.1.87 adgunah
[] guna- [ ]
[ , ].
205
[ ], [ ]
(.. ) (.. ) [] guna [: ] , []
[].
[]: upendrah, gamgodakanu
. 3.-27 6.1.87 (anuvrtti-) ( ) 6.1.84,
, ( 6.1.112) , .. ,
, . , ...-/- + i-A-... > ...-/- + -/-... > . , + indra- > upendra- ()
( -); gamga- +
udakam > gamgodakam (.. ") .
guna- (. . 3. -17) -. , ,
i , , -,
-. , / +
i/i -
; -
/
..
36. 1.3.2 upadese 'janunasika AitA
[ ] [
\ [ ] .
[ ] [ ]
[ ]. [
1.1.51 ] (), ,
.
, Kasika
(VII . ..). ( ), - 6 .
1()
[~]. 1.1.51
, . ~ ,
() 1().
, , ( VII . ..!) Kasika. 4. (. ) , , - 6 (.. Ian)
(. ) , , Ian
(.. 1).
37. 1.1.51 an raparah
[ ] , [ /],
[ ] .
[], krsnarddhih (< krsna- () + rddhih ) [] tavalkarah (< tava- +
l-karah /) /.
. 3.-29 - ...- + -... > ......; ...- + -/... > ...al... :
(1) a-i-u, ,
, , ( , ,
); , krsna- + rddhih > krsnaaddhih\ tava-+ Ikarah > tavaakarah.
(2) 6.1.87 (. 35.) -
guna- ( --)
/ + * ( . 1.-
, ). guna-
. , ...... +guna- > .......
(3) ...... (1) (2) 1.1.51
, ..
(), 1(). -
207
208
9.8.2.1 purvatrasiddham
[ ] [, ] .
[]
[ , ]
[] [] , , [
, ] []
[, ] , .
[, , ] hara iha [] haraypha; visna
iha [] visnaviha.
. 3.-31 , (adhyaya-), (pada-) (sutra-) (. ). ,
( ), 1.1.1 8.1.74; (tripadya-) 8.2.1 8.4.68. ,
1.1.1 8.1.74,
(8.2.1 8.4.68), . (8.3.19) :
6.1.87 (. , 35.). , - /- (guna-) e, , ... hara iha, harayiha,
, ... visna iha, visnaviha ( . . . . .. visno
visnu- + iha).
40. 1.1.1 vrddhiradaic
A A
[] vrddhi- [ ] a d [
A A
] ai c .
A
A
[ ] , [ t/d ], A A
[- ] ai c (.. ai, )
[] vrddhi-.
41. 6.1.88 vrddhir eci
[ ] [
, ]
vrddhi-.
[ , ] aAt/dA ( At/dA ) [ ] , [
] [ ] vrddhi-.
[ - (apavada-) 6.1.87, ,
]
9 148
209
guna- (. 35.). , ]:
krsnaikatvam, gamgaughah, devaisvaryam, krsnautkanthyam.
. 3.-32 ,
* + ,
6.L88
, / + / > . , krsna- +
ekatvam > krsnaikatvam ; gamga + oghah > gamgaughah ; deva + aisvaryam > devaisvaryam ; krsna+ autkanthyam > krsnautkanthyam / ..
42. 6.1.89 etyedhatyuthsu
P/V: [ i- edh-,
] eti, edhati, [
uth- -,
vrddhi ]. [, ] upaiti, upaidhate,
prasthauhah.
[ ]: [ /-, edh-, ] [ ] ? [
, ,] upetah [ predidhat ] bhavan
predidhat, [ ].
. 3.-33 6.1.89
/- edh- ,
(.. e-o-ai-au); , ,
eti edhati , () -+ eti > upaiti /; - + edhate > upaidhate .
vah- uth-, ... +
... vrddhi-, .. ; , , prastha- + -uhas (,
.. vah-a- ) > prasthauhah () ,
.
/-, edh-
, , ,
itah ididha-. 6.1.89 , , ,
6.1.87 (. 35.). - + -itah > upetah
( -
-ididhat /) bhavan predidhat
210
( )!, ..
(= ) .
( 43.-46.) , ,
, ,
,
vrddhi-:
43. V: [ ,
, ] [ ] aksa- [ ] uhinl, [ ] aksauhini ( ) .
44. V: [ vrddhi- , ] [] - []: uha-,
udha-, itdhi-, esa-9 esya-, [
]: prauhah , praudhah ,
praudhih , praisah , praisyah .
45. V: [ , ] , [ ] 5- [ -
, ] [ , , ,
sukhartah ] sukhena (. . . .) [] rtah
.
[ :] [ ] 3-" [
]?, [ ]: [
, ,] paramartah
", [ " ].
. 3.-34 , ,
, . ,
, , - , , , , (karaka-). , , 5-
(= ) - ( ,
- ), ( karana- ), ,
.
9*
211
46. V: [ Vfddhi
, ] - , [ , ] - [ ] vatsatara , kambala- , vasana- /, [
] - [ ] dasa- . [, ]
, vatsatararnam ..
47'. 1.4.59 upasargah kriyayoge
[, ] [ , ] upasarga- .
[] [, ],
-: - , para- , - , sam- ,
- , ava- , nis- , nir- , dus- , dur, vi- , - , ni- , adhi- , api- ,
ati- , su- , - , abhi- , prati- ,
part- , - .
. 3.-35
(, , , / ). . . , , , .
49. 1.3.1 bhuvadayo dhatavah
[, , ] bhu-, [ ] , [ ] dhatu- ().
. 3.-36 ,
. ,
dhatupatha () .
( , ) 10 ,
. , , adi- / () , ad- + adi- > adadi- [, ] [] ad-. ,
,
.
212
1.3.1 bhuvadayo
: (1) (. ) bhu- "
(1- )
...- + -... > ...uva...; (2) (
) [ , ] [] - " [] va- "
bhu- 1-
, va- 2-, , . : , . ( ), , & ,
B.LIL .
50. 6.1.91 upasargadrti dhatau
[] , [ , ] , [ ] , [
vrddhi- ].
[], prarcchati () ( pra- + rcchati
).
51. 6.1.94 Ai pararupam
[ , ] , [ , /,
] , [ ] .
[, b]prejate (pra- + -ijate), uposati
( - + -usati).
52. 1.1.64 'ntyadi ti
[ ], [
] [ , ] ti.
Si. V: , [] [ ]
sakandhu () [] [
A A
ti [], [,
] [ AtiA. ]: sakandhuh (<saka-+ -andhuh),
karkandhuh (< karka- + -andhuh), manlsa /
(< manas- + -isa), lamgalisa (< lamgala- + -isa). [
, ] [ ] , [
. ], martandah
(< mrta- + -anda- , , , ..
).
213
go- , ,
- 6.1.122 (. 20.)].
58. 1.1.55 anekal sit sarvasya
[, ] [ , ] AsA, [ ]
[]. [ ].
. 3.-37 , , 1.1.55 . . , -
-tr-,
- -tr- () vac- , vak-tr.
:
-drs- ( .-. . .) idam
iAsA ( A s A , . 1.1.55), idam- + -drs- >iAsA- + -drs-> idrs
/ (< ).
59. 1.1.53 nicca
[, ] [] , [ ].
. 3.-38 60. , ,
, 1.1.53 1.1.55.
(anuvrtti-)
1.1.52 ( ),
1.1.55 (apavada-) 1.1.52,
1.1.53, , 1.1.55, (anuvrtti-) ( 1.1.53). , .
60. 6.1.123 avan sphotayanasya
[] , avaAnA [
].
[] avaAnA [] [ ] , [] [] go, [ , ]
[ ] . [ , ,]
go 'gram [] gavagram (. 57.).
215
[ :] "!, [
: ] gavi " (< go- + -AnAi).
. 3.-39 pada- , -
(. 20.),
,
{ ) .
gavagram : gava- ( go- 6.1.123)+ (upapada-) agram > gavagram
( 6.1.101 . 55). gav-i
: 0- + -AhAi
( . . . . -/ . 58. 1.1.53) > gav- ( 6.1.87
. 29.)] + -I > gavi. ,
, ,
, , , , ,
.
61. 6.1.124 indreca
[ go- ]
indra-.
[, ], gavendra (go- > gava- + -indra- > gavendra-).
62. A 8.2.84 duraddhute ca
[ ] [ ].
. 3.-40 , AtiA (. 52.). , , (pluta
. 9.)
, devaddtta: --!.
[
( )], .
8.2.84 (anuvrtti-) 8.2.82, ; (
va ) 8.2.84 . va
, ,
216
,
( VI . ..).
63. 6.1.125 plutapragrhya act nityam
[ ] pragrhya- [ ] [] .
[, , ] agaccha krsna: atra gauscarati
, --! .
. 3.-41 , 6.1.125, pragrhya-. : i, ( 1. 1.11 -". 64.).
pragrhya-
, ..
.
, vayu + atra > vayu atra (HQ*vayvatra\)
. pluta
.
.
64. 1.1.11 idudedvivacanam pragrhyam
[] iAtA, iAtA, eAtA (At/dA ) []
[] pragrhya-.
[], hari etau , visnu irnau
5 gainge .
65. 1.1.12 adaso mat
[ ], -(), [
asm(a)-, ] adas , pragrhya-.
[], ami isah ; ramakrsnavamu asate
.
[ :] [] ml [ ] (<+ atra)
.
. 3.-42 -
-()-, --()-\ , - (. 64.). , - pragrhya-, , , -1 ( atra) 6.1.109
(. 56.) , .
66. 1.4.57 cadayo 'sattve
[ ], , [] [ ] , [
nipata-].
217
-.
. 3.-43 , nipata- ,
, ( 1.4.57 . 66.),
(. 48.) , .
1.4.57 (anuvrtti-) (adhikara-) 1.4.56, , nipata- . , ,
.
68. 1.1.14 nipata ekajanan
, [] nipata-, [ ]
[] (.. nipata-), [
Kpragrhya-].
[], i indra !; umesa !.
[ - , ]
[ ] [ ] [ - .
]: a evam manyase , - [ !] !; a evam kila tat
, , !. [ ] [ ] . [ ,
, isad- -/, ].
[, ] Isadusnam / [
] osnam (< + -usnam) (
).
69.AU.15ot
[ nipata-, ] oAtA, [ Kpragrhya-].
[, aho ] aho isah !.
. 3.-44 1.1.14 (. 68.) , pragrhya- ( , ) .
(1.1.15) - A A
, , o t ,
Kpragrhya-.
70. 1.1.16 sambuddhau sakalyasyetavanarse
, [ -] , [ ] , [ ] [, ] pragrhya-.
218
,
(. ). , ,
pada- .
,
: 6.1.127
(.. ),
, .. , , gauri- + - > gauryau,
*gauriau.
1. 8.4.46 rahabhyam dve
[], () [] h(a)% [,
], [ ]
, [ ];. .. .
[ ] () [], [] repha- hakara-, [, ],
[ ] , , [ , , ] gauryyau [] .
, 3.-48 8.4.46
8.4.45 : .( ) (),
(va).By(a)ArA ,
h(a), .. - --\3.
, - , , :
repha- () hakara-j\mh(a).
14. V: , [ 72.] iAkA ] .
[,
] vapyasva-{< vapi- + -asva )
75. 6.1.128 rtyakah
A A
[] r t
[ ]
, [ pada-y
].
[, ] brahma
rsih [] brahmarsih (< /- + -rsih /).
[ :] [ ]:
pada-"? [: , *
] arcchat " ( - + -- + -rcchai),
[ - mpada-, - --].
[, ..] .
220
'
, , ,
. ,
[, 1977, . 39],
() [, 1978, . 277],
[Wright, 1951],
, (
) ( ) ,
/ ( ) , ,
.
: ( )
, . ,
, ,
,
, [Russisch..., 1989, . 70]. : , ... '/
' . ,
B.IL, 2006
221
- ( );
, [, 1984, . 89]. , ()
[, 1978, . 294].
, [, 1979, . 58; , 1977, . 39; ,
1984, . 7-8].
[, 1984, . 7-8]. , , ...
[, 1986, . 56]. , ,
,
1.
(Gewipheit) (Oberzeugtheit)
(Annahme)
,
[Russisch..., 1989, . 70-71]. , , 2
.
[, 1984, . 7].
( -)
. :
(a)albattd '', '', baharhal ' ',
sac- sac hi '', ' ', vakai '', '
', vastav ' ', ' ';
() nihsandeh (nissandeh) besak '', ' ', niscay
hi {niscay) niscit se '', '', '', ''; () avasya '', '', '';
() sayad ' ', '', '', ' ', '[]', kadacit '', '', ' ', sambhavatah
'', ' ', mumkin '', syat '', '^]', ho ho ''; () sayad hi kadacit hi ' ', '
', birle hi ' '; () thore hi ' ', ' '.
222
,
: ,
, : ag sacmuc bharak rahi thi (Kl, 39) ' ', nihsandeh,vah mis pal hithi (PL, 127) ',
', lalaji paresan zarur dikhai dete the... (PL, 22) '-,
, ...', sayad us muhalle men kisi mitra
ke ghar cola gay a hai (AP, 92) ', - ', mahasinh to kqdcicit hi
kabhi pahle aise pyare sabdon ke sunne ka avasar mila ho (PI, 3Y) '
- ', mis latika bacca thore hi hail (PL, 106) ' !'. (), () () , () ()
.
, (),
, .. .
,
, .
,
, : 1) ...aj ka dhava sayad saphal na hoga (S, 43)
'... , , ' ...sayadyah
kasta lie bhala siddha ho (AP, 113) '...,
'; 2) sayad madhu sagal kar cukl hairi (AP,
114) ', , ' sayadab tak
uska vivah ho cuka ho (AP, 20) ', '.
,
: agar main bolta to ve log niscay himen khal udherkar dekhte ki bhitar kaun hai (Kl, 21) ' , , , ,
', agar is vakt use jall not banana ajata, to vah avasya banakar cala
deta (P2, 37) ' ,
, , ', thora-sa bhi samay
aur milta to main zarur kuch der ke lie vahan utar jata (PL, 129) '
, , , ', agar turn maya-moh menphanse hote,
223
224
. .
, ,
()
.
,
, , ( ).
, ,
: sambhav hai ki vah aprii man smaran kar ro para ho (P5,
87) ', , ' (. ' , ...'), parantu, yah bhi to ho sakta hai ki ham men se ek
ddmi ekdam laksyabhrasta ho gaya hai... (S, 27) ' ,
...'. ki '' , ,
, ,
: sambhav hai sita somnath ke hathon ki kathputli ban gaiho (Sa, 73)
', ', ho sakta hai
kisi bacce ne hi ye khinc dl hon (PL, 19) ', ( . -
..) '.
( vs. )
: cdca, main to aisa samajhta huh ki chinki thik kah rahi
hai (V, 190) ', , , ', parantu vazircand, mujhe abhi tak sandeh hota hai kiyah batjhuthihai (S2, 123) 'Ho
, , , ', mujhe to visvas hai ki
do-tin sal ke andar hlath mil ka yah rasta pakka ho jayga (N, 120) '
(, ), - -
', mujhe to lagta hai
turn log kahinja rahe the (R, 206) ' , -
'.
, . , jane pata '', ' ', ' ',
: jane choti bahu Trsya hui
(, 13) ' ', pata vah
kisi musalman mitra ke ghar cala gaya ho (AP, 92) ' ,
- -'.
,
+ cahiye (cahie) '', '', '' 226
AP
Kl
K2
N
PI
P2
P3
P4
P5
PL
R
51
52
Sa
Sh
U
V
Y
, 1979 B.H.
. . . 1979,
2.
, 1986 . . .
ML, 1986.
, 1978 . . . ., 1978.
, 1986 .. . 1. , 1986.
, 1988 .. . . . , 1988.
, 1964 .. . . 62.
. ., 1964.
, 1984 .. . ., 1984.
, 1977 .. . . 1977,
4.
, 1984 .. . ., 1984.
, 1984 . .
. . ., 1984.
Nespital, 1981 Nespital Das Futursystem im Hindi und Urdu. Ein Beitrag zur
semantischen Analyse der Kategorien Tempus, Aspekt und Modus und ihrer Grammeme. Wiesbaden, 1981.
Russisch..., 1989 Russisch im Spiegel des Deutschen. Eine Einfuhrung in den russisch-deutschen und deutsch-russischen Sprachvergleich. Von einem Autorenkollektiv unter Leitung von W. Gladrow. Lpz;, 1989.
Ultsiferov, 1973 Ultsiferov O.Ge. hindl men kriya ( ), parag pra. kSSan. dillT, 1973.
Wright, 1951 - Wright G.K von. An essay in modal logic. Amsterdam, 1951.
..
, .
: . , , ,
,
XX ., XXI
. , , , , , ,
- .
: , , ; mythos , . ,
. .
, .
, , , .. , , , ,
, . .., 2006
231
, , . , , , ,
, , XVII . . ?
, , ?
, , , . , -, , , . , , . ,
,
,
.
, . , .
, , .
, .. . , , -
,
,
. , -,
( ,
), --. , , , . , , ,
-
; , -
, - 1. ,
, . ,
232
,
, , ,
.
,
, , , , ( , , ), ,
.
, ,
, ,
-,
, . ' ,
,
, , ,
2.
,
. , : , . , , , . , , ,
. , ,
, ,
, , ,
, . :
, ,
3
.
, ,
.
, , .
, ,
.. 3tb , ,
, ,
233
,
, , .
- , , .
,
, ,
4.
, ,
. , ,
. , , , , .
, , ,
,
?
, . ,
,
,
, "
5
, . - .
,
.
( ), , , , . , ,
, , .
, - ,
,
. , , - , -. , , .
, ,
234
, . , , , , , - .
.
, . ,
, -. , ,
. , . ,
, .
, . ,
,
, .
, ,
, .
, -
, ,
. ,
. -, , ,
,
6. , ,
.
? .
235
. -
-, , - ,
, ,
, .. III ..
, .
,
.
: (.
), , , , , 7.
, , , .
- , , , - ,
,
. .. ...
8. . ,
9
.
- , - , ,
, . , , , , .
, .
.
.
, , .
236
.
. 10,
, . 11, ,
,
. , ,
, .
,
,
12. . , .. ,
, -
, , . ,
, , , . , , , .. 13
, .
. . , , ,
, , , 14.
15,
.
, , ,
,
.
.
,
, *
, -
237
, , ,
. , .
, , , .
.
-
, , , . ,
- , - -, .
, 16. , , ,
.
, , . , .
, .
, ,
. ,
17.
, ,
. ,
.
,
.
,
,
,
, .
;
238
, . ,
,
, .
- , .
,
, , , .. , , , ,
19. , , 20., , , , , .
, ,
, , . . . ,
,
21,
,
. , , ,
.
, ,
.
. , , ,
2 .
; .
, ,
.
.
, , , ,
. .. ,
,
239
, ,
* ,
, - ,
. ,
,
. --,
-
24. , , , , . ,
, ,
,
, , . , ,
, (-, -, , ..) .
, , .
, .
, , , ,
, , 25
, .. , . . , , ,
, .
, ,
, , . . ,
.
, -
240
,
, ,
. ,
. , -,
,
, , ,
, ,
? ?26
.. , . ,
27.
, , , ,
' 28.
?
? , . ,
, , , . ,
, . ,
, . 29.
,
, . , , ,
,
, , . , ,
. , ?
, , , , , , , 10148
241
. ,
, , . , , .
,
, .
, - , ,
, . , . ,
, : ,
30.
,
, ,
.
. , , B.C. . , I .., , , .
, ,
31.
, . , , ,
,
.
, , , , , - .
242
- , , ,
, , .
, , .
. , .
":
: , , ,
, , , , ,
.. , ,
, .
, ,
. , , , . , ,
, ,
. ,
,
32.
, , , , , . ,
, .
, .
, : 33
, . .
,
, , .
10*
243
- , ,
, .
, -,
, ,
.
, , -?
.
, , .
, , ;
, , , . ,
- : , , , , ..
, , : , .
,
. , , . . ; .
, . .
.
. , .
, , , ,
.
, -
244
. , 80-
\ -
,
, : ,
. , , ^.
j , ,
.
;
,
, , , ,
.
, . ,
, .. ,
, . , , ,
. ,
. , .
245
..
- (Brahma-sutra ;
),
, . -, .. , . - ( ), - ( ), ( -), - ( ). ,
,
500-200 . .. II .
.. II . ..
, , . ,
;
- ( ,
),
, , .
, , , ,
, , , .
( , ) (VII
.., 2006
247
VIII .), -.
:
(),
(). 555 ; , , (). (, ).
, , 192 . (); , , ,
.
, , , , . , , , , , , .
-
, ,
.
, (), (), (),
. (),
,
, , , .
, , . (-)
( , . .
, ). ,
, ,
(, )
, . ,
,
, (). -
248
- , ,
: -, ,
,
,
( ,
). ,
(-) , , ^ , .
,
.
- , ,
, - : ,
,
:
, ,
. , , , ,
, ...
- 1
,
2
14 (1.3.14)
[] [ ], []
- : , ,
[] . , ,
; [, ],
( 8.1.1). ,
,
: 249
, , , [ ], ?
?
[ ]
.
, [ ]
:
[] ? : , , ,
, [] ? , ? [ ], :
[] - , ,
?
[ ]: ,
. , .
, , ,
3, , [ ] , [ ] :
, ( 8.1.3),
.
,
( 8.1.3). , [
], ,
.
, , .
, , [ ]
, ,
[ ] ,
[] . , , .
, , . [ ]
, .
.
250
, 4.
, [ ] . ,
5 ,
, [ ] . , ( 8.1.1)
[ ], .
: ^
, [ ] . [ ]
[] ,
.
?
[], ,
. , , , :
[]... , , ?"
( 8.1.2). : ,
. , ( 8.1.3). , , [ ],
, [], , ; , ,
[] . [] , - , [] .
[ ]: , , ,
, [ ]
.
[ ]: . [] [
]. , , , , [] , 251
, , [ ] .
[ ]:
, : , (-, 10.6.3.2).
[ ]: ,
, [ ], [ ]. [ ]; [,
,
], .
, [],
, .
, , , , : ,
, , , , ,
( 8.1.5), [] .
, [ ] .
,
[] .
[ ]: ,
,
.
[ ]: ,
, [ , ] .
,
,
;
, , . ,
, [ ]
. []
, -
252
, :
,
[] , [ ] ( 5.5), , , ( 2.5.18).
, , ,
6.
: , , > (
8.1.6), ,
: , , ,
[ ], ( 8.1.6), [ ] ,
. , [ ].
[ ] ,
, , ,
; [ , ]
[ ], .
:
, ,
, : , ( 8.1.3).
[ ]: , - [] [ ]? :
[]: , , ,
, ?" (
8.1.2). , [ ],
, ,
.
[ ]: ; ,
, , [ ],
, . . , , , : .
253
, ( 8.1.5),
: , , ( 8.1.6). , ,
,
. , ,
,
,
[], , .
, [
] .
15 (1.3.15)
[ ], [] [] [] [
]; [ ]
,
, [] ( 1.3.14).
.
, ,
, : , , []
( 8.3.2). [ ] [,
].
, , ,
, , . , .
, : , , [ ]
( 6.8.1).
, , : , .
,
, [ ]
[]
. [ , ]
.
[ ]: , 7.
254
[ ]: ,
[]
, [ ]. [
] [ ], -, . , , []
[ ] [ ].
,
, [] -8.
>
16 (1.3.16)
[ ] [ ];
,
[ ].
[ ]?
: ... []
( 8.1.1), , [] , , .
,
. ,
,
, []
: 9,
( 8.4.1).
,
, 'ktic' 10
, [ ].
, [] , [ ], ,
[] ,
11
[] ,
, , , .
, ,
, , [ ]. , : ,
255
"
( 3.8.9).
,
: ,
12, 13; , , , [ , ,]
( 4.4.22). [ ],
.
17 (1.3.17)
[]
, [ , ] ... [] (
8.1.1) .
, [] , : , ", [] (
8.14.1), ( 1.9.1).
.
[] , , , ,
, , .
18 (1.3.18)
[, ] , [ , ],
[ , ]: ,
[ ]: ,
,
, , ,
: ,
14, , , .
( 8.3.4). ,
256
, . ,
, 15 ,
. , , , [
], .
, ,
, ", [] ( 8.14.1) ,
. [ , ]
[]
.
, , [
,] [ 8.3.4], ,
... [] ( 8.1.1)
.
[ ]: .
?
, ,
, .
[] , . 16
. [ ] , . [ ]17 : [] [
] .
19 (1.3.19)
[,
], [ ] [ , ]: [ ]
[ ]: [ , ]
, [ ]
; [ ] ,
( 1.3.18).
, [ ],
, ,
, : [ ]
257
[ ], 19.
,
: ,
( 8.7.1), ,
. : ,
, ( 8.7.4), , , , . [ ]
, [ ]:
[] ( 8.9.3-8). [ ] : , [ ], [ , ] ( 8.10.1),
,
[ ] , [ ]
, . [ ,
] ( 8.11.1). [ , ,] :
, , ( 8.11.1).
[]
, : , []
, []: ",
, [ ] (
8.11.2), :
[], ( 8.11.3), . : , , ,
,
. ( 8.12.3); , , [] , . , []
.
, [ ], ...
[] ( 8.1.1)
.
[ ]: - ,
: [ ]
.
, . ,
, [], .
?
258
[ ] .
, ;
[
, ,
] .
, : ,
( 8.7.4). , 20, , .
: [] (
8.9.3). ,
, : ,
( 8.12.3);
[ ] ,
,
[ ] .
, , .
, ; ,
( 6.8-16), [],
.
, , , [ ] , []
, ,
, []: *.
,
[] . [] , , , :
, , , , . ?
: , ,
21, [] ,
, [] ,
[]
, , [] .
: , , ( 3.2.9).
259
[ ],
, .
[ ]: , [ ]
? [ ], [ ] , ,
. , ,
,
, , [ ]. ,
, [ ] , [] [
] , , , []
.
, [ ], , , . [] ,
, .
, , ; .
[], , , ,
[ ]. [] [] ?
[ ] : , [] [] , , , , 22
[] . ,
,
[ , ] , ;
,
,
[ ].
; 260
. , [ ]
.
, [ ] [] , :
( 1.2.22), : , , [ ] (, 13.31), , [ ] [ ] .
, , ,
;
, , . [ ], - .
, ; ,
, [ ].
[ ]: ?
[ ]: : , , [ ] ( 8.7.4), :
, , ( 8.7.4).
,
, , , [
]
.
,
, .
, , [ ]: , [ ],
( 8.10.1); , , , , ,
:
[] ( 8.9.3).
:
] , . , , ; , []: [,]
, [] .
[ ]: , []
, []: ",
261
( 8.11.2); [],
.
[ ]: [] ( 8.11.2),
[],
. : , [ ] ( 4.3.30).
[ ]: [],
( 8.11.3), [
]: [-], (
8.12.1),
[]
.
( 8.12.3) [] ,
, [
], , [ ] ,
.
, ,
,
[], ( 8.11.3)
- . ,
[ ]:
, ,
, [ , ]
,
( 8.7.1).
[ ]: ,
23
, , [ ] - , [ ].
, [ ] ,
. ,
:
, - , .
, [ ]:
24
, , , , 262
, [ ]
,
[] , [],
, ; ,
[] [ ], [ ] .
[], , [ ], ,
.
[] , [] ,
. [ ] : ,
, 25; , , ,
[ , ] .
, .
, , , , [], []: [,
] , [ ,
44,]
[ , ]: ,
( 1.3.18), [-] . , [ ] : , []
, [] ,
[] , , , , , . , [ ],
[],
. [] ,
[, ]
.
[ , ]
. [ ] :
[ ] , []
, , [ ] ( 1.1.30),
263
. , []
[] []
[] 6 .
20 (1.3.20)
[] [ ]
[ ]: , , ( 8.3.4),
, .
,
, [ ] ,
[].
- [ ] : [] [ ]
; , .
[ ]?
[ ]: .
?
, ,
,
27; , , ,
28; ,
- , [] 29
, ,
, [] ; ,
[ ]
. , ,
, ,
. .
, ^ , [ ] ,
.
264
21 (1.3.21)
[,
] []
, [ ] []
[ ] , ,
: ... [] (
8.1.1), ,
[] , .
.
. []: [, ] ,
[ ] , [ ]:
, [ ] ; ] ( 1.2.7). ,
, [, ]. [] ,
[
].
, [ ] , :
,
( 8.1.3).
1
: BrahmasutraSarikarabhasya. Ed. Jagdish Lai Shastri.
Delhi: Motilal Banarsidass, 1980.
2
dahara; : dahara
akaSah. , (8.1.1), (tasmin),
,
, .
, . , -:
.
, , .
3
... , , , .-..
upamanopameya-bhava; upamana ,
, upameya , , . , ,
upamana , , -
265
(pramana).
, , ( ).
4
. 5.8.
5
. ;
.
6
Salagrama; , . , ( ) ().
(grama) ,
(sala).
7
, kamalasana-loka;
, .. .
8
- satya-loka (, ); .
9
setu;
, . , setu , , , , . setu , ,
.
, setu ,
; ,
(pranava), mantranam setuh, .. , .
10
'ktic' ,
.. 4i\ vidhrti () ,
, .
11
... " [], "... vidharayita setur (,
, [] ). -
dhrti , , , , vidhrti,
: , ,
.
, (setu),
- , , , .
12
bhutadhipati; ,
, ,
.
13
bhuta-pala; . 1 2 ,
, .
14
samprasada;
(susupti) .
266
15
...... vyapa^rayasya; ,
, .
16
, .. 1.3.14.
17
.. 1.3.20.
18
avir-bhuta-svarupa; avir-bhuta
, , .
19
. , . 8,
.
20
(8.8),
. , . , , , , ,
. , ,
.
21
... caitanya-matra-svarupa; (caitanya) .
22
vedana; .. (sukha, ),
(duhkha, ) . , vedana
, .. , ;
-.
23
samnihita (, , ,
), sam-ni-dha. , .
24
avidyapratyupasthapitam aparamarthikam jaivam rupam.
25
vijfiana-dhatu; , . (vidya), (avidya). ,
, ,
, ,
. , , , ,
.
26
,
, .
27
... , ...
dehendriya-panjaradhyakso. Panjara , (
, ), . adhyaksa , ,
, , ,
(saksin).
28
vasana; , . ,
: , , .
, ; (svapna).
267
29
... ...
ubhaya-rupad api Sarlrabhimanat; .. ,
, , , .. ,
.
30
. 5.8.
-
-
-
-
-
-
-
..
( )
,
,
. , XX . : ( REM1) . ,
,
(susupti, samprasada, nidra), , , (svapna) 2
( ,
, sleep-dre3
am, sommeil-reve, Schlaf-Traum .) .
4
, , ,
.
. , ,
,
, , , .
.., 2006
269
. , , , . ,
, ,
5.
(
6 )
() , .
7. , , , , , , ,
.
, , ( ), , , . , . , , , , , (). , , ,
,
(sthana) (avasthana, stha , , sthana , ).
, (
) ( VIII .), (-), 8.
9
.
( ). :
, .
,
VIIIVI . ..,
270
- . , , ,
, ,
( 15 !), ,
.
10,
, ,
. , , ,
, ,
. .
,
, , , , ,
. (,
, , ), , (
) .
-
IV.3.6-23
, , - ,
, , . :
6. , , ,
, [] ?
, , , .
: , , , ,
. , ,
.
(vac) , (jyoti) . : , ,
,
(), 271
().
(), , , , 11 (
,
).
, : , ,
. :
. :
, ,
.. (
: , ..)?
.
(). -, ,
, : , (), , , , , , , . ,
, , ,
. , , ,
, ,
-, , .. ( 12 ).
, ,
, (, ) ,
-,
( ),
, . , , . ,
,
.
: (
272
, ,
), TWO ,
. , , , .. . , , .
,
: ,
. , , , . * 1
- - ,
, (
, ..).
: , [ ]: [ ]" (susuptaccotthanam sukham aham
asvapsam na kimcid avedisam iti)13 , , , ( vijnana),
, -, (cit, cetana, caitanya);
-, ; -,
sukha (, ) , , .. , .
( ),
, : ()
,
, . , . . : ,
, , , . , , ().
- ,
, (
). ,
: ( ), , , ,
.
1. [ ] ? ,
, , . (), , ,
^ -. ,
[] , 14.
11 148
273
:
,
: , , , , (
, ), :
? , 15
(, , ), .. , , .
, , ,
,
. ,
: , , . , ,
, ,
, ,
, , .
.
, ,
- ,
16. , (, ) (, ) ,
, , - : , , , ,
, (
). , ( .
VI.3.22).
: , , , ..
, ,
, , , .
, -; , , ,
( ). ,
, ,
,
, : ,
.
274
8. , , ,
; , .
: () ,
( ), (). , , , . , ,
, (
, ),
,
.
, , ,
, ,
, .
17.
:
, ,
, . ,
, , , . ,
, .
? .
9. (sthana):
(idam) (paraloka) (sandhya)
(svapna).
, . [ ]
, : [ ] [ ],
, . , , [] ,
[ ],
[ ]; ,
. [ ]
.
( ):
? .
:
, . 11*
275
- , , .
: , ,
.
, . ()? (akra) , , : ,
,
(: ), . , .
, ,
. , ( : ).
? ,
, . ?
( , ), ,
, , ,
.
, ,
. , , ,
18, , , , . ( ,
)19. ,
. , :
(), (),
(). , , , ,
- - . , ,
. ,
, , . , , , :
276
(
)20.
? , ,
? , , ,
, , ,
?
,
: *
.
, , .
, ,
,
.
.
,
: [ ].
, ,
, (
, ). .
, , .. , , , -.
, , , , ,
, - , .
, , ?
;
10. , [], , , [] , [],
, . ,
, , [] , , . , , , []
, , . (sa hi
karta).
: ,
: ..? : , ,
[] ...
277
, , ,
(vasana), (vrti) (tahkarana).
.. , () . , ,
, , ,
, . , , , ,
, , .
, , ,
.. - ,
, , . ? , . .
, ,
;
, .
, , , ,
. , , , ,
. , ,
^ , , , , .
, ,
(kartr). , 21.
(saksin) , , , (
, ), , , 22
.
, ,
, .
, 23.
, , , :
, (,
, , ,
278
..), .
- ( , ), . , . , (sthula) , ,
,
.
, , , :
, .
,
,
: ( ), ,
.
11. :
, ,
,
, ,
, .
: , ,
, , , .. ,
, .. .
, , , , , ,
( , ).
12. () ,
, ,
, , , ,
, .
: .
, , ,
. , , , , (),
. , , .
,
279
.
13. , ,
,
, ,
[].
: ,
.. -
. ,
, .
, (iva) .
: ( ),
, .
( ,
).
14. [] ,
.
[] :
, ". : [] , , , , . ,
[ ] ". [ ]: , [].
.
: , ,
, .., ,
. ,
, . , , , , . , ,
. ,
, . ,
,
.
, ,
, -
280
. , , , . ,
, .
- , , , ,
, (vibhu) . ( , , ^ , ^ ), ,
, , .
15. [ ]: , [], ,
, , []
(samprasada), , [ ]. ( ; : , [], , , ,
,
, [ ].) [
] , , [
] . , . [],
, []. .
: ,
.
, ,
, , . , .. ,
, -,
.., , , .
, , , .
.
, .
- , .
, . ?
, , , . 281
, ,
. , . .
, , (. ),
, .. , .
, , . , : ,
. : ,
. , , .
16. , [], , [], ,
. , , [ ] . , . [], , []. .
( ..) , ,
, (
).
17. , [], ,
[], ,
( ).
: :
, ?
: ,
(): , , .. :
. .
15-
- (
282
, : , ..)
,
24,
,
, . , .
18. []
, ,
- .
>
: , ,
,
, .
(), , , ,
. , , , ,
.
, , ,
, .
19. [] ,
, ,
, , ,
, .
:
,
, .
: , .
: , 25 ( III. 12). , , ( ),
,
, , , , .
.
: 1) :
-, , -
283
; , ; 2)
, : , ( ) 26.
, ,
, ,
27.
20. , ( ),
(, ) ,
, , ,
, -, [].
[ ], , , , ,
- , [] . [] [ ,
] , ; [] : , .
: (), 17 ,
, , (. ) (
, 28). ,
, . ( ) , ,
, , .. ,
, ,
, ,
.
,
. ,
, . ,
.. ,
. .
, - , , , : , . .
,
, ^-
- ,
284
. ,
,
, , . ,
, .
,
- , ,
.
, ; , . ,
, uMennq
.
,
.
(linga-sarlra, suksma-sarlra). ,
, 18 : ( ),
( : , , ..), ( , ), (
) . , ,
(. 23) 17 9 . , . (,
)
, (vasana, samskafa)
(bhava) , 30
. , , , , ,
, -, .. . ,
,
,
.
, , ,
31. ,
,
, .
(), (bhoktr,
) , , , , , :
.. . -
285
( VI.4.22).
, .
21. , , , . []
, ,
, . , , [ ] [] ,
[] , , .
: ().
: , ?
: ,
, , :
, .
. , , . . , . . ( ) . ,
, , ,
.
, ,
, ,
? , :
22. [ ] , ,
, , ;
, - , ,
, ,
. , ,
.
: : , . .
. ,
, .
: , .. , ,
286
, , , . , , . . , ,
. , , . ,
( ), , , ( ), ,
,
. , . , ,
, .
, , , (
). , , . ( ) , ..
, (,
, ..), , . , , ,
. , .
, : , , , ..
, .
(
) , , , .
: , , ?
, ? , , , , .
: , :
23. , , [ ] , , [] .
287
(dratr), .
[ ], [ ], 33.
: : , , , , , .
: , , , , . ,
, - ,
,
(), . , ,
( ) , .
: , ? , , , .
, , , , , , .
:
( ), , . ,
( , , ,
..), , ,
,
, , ..,
. : ,
, .
: , , , , .
* * *
,
34
.
. : , ? : ( , )?
.
, , ? , , , , .
: (
288
), , ,
? : ,
?35.
: 1) ; 2) , .
, ,
, ,
.
, , ,
(jlvana), .
, ,
( , , , ). , : .
- , , . , , : , , , , - . , , , ,
, (atmanusmarana),
, , , , , , ,
. ? , 36.
, , , , , , .
(), ? ,
( , ), , , 37
, ( )
(), . ,
, .
,
, (ananda), , , ,- . ,
289
,
, ( , .. ). ,
.
, , ,
, , -, ,
.. , , , (); -,
,
,
( ). ,
(svayamjyotistva, svayamprakasatva),
?
(). , , ,
?
,
, , , , ,
38. , ,
, , ,
, .
.
-. ,
,
: , , ( ) : ", .
.
( VIII. 11.2).
, , . ,
, , , ,
39.
, ,
( ,
290
, , , ..40), 3+1.
, , , . , ,
(
),
( , , neti neti).
, , .
: 3 +1, () , . , ,
.
, . , , -, (IV . ..) - 41.
. (). , , (), ( 3). () () ( 4).
(, )
()42:
5. ,
, ( ). [] , , (ekibhuta) (prajnanaghana),
(evanandamaya), (anandabhuk),
(cetomukha) ( 5).
: , ; ,
, , . : , , . ( 1.3).
:
291
6. (sarvesvara), (sarvajna),
(antaryamin), (yoni), ,
( 6).
, () : : -, , ,
, , . (
) :
[] ,
, . ( ) ( ) ( 1.2).
: . ,
, (.
).
, : , ( ,
, ). ,
(, , ,
, ); (.. ) . ,
(), . ,
,
,
(akasahrdi).
-
()
43.
, ,
(, ..),
44. , , . , , , .
: , , , ( 292
) , : , , (), ( ). , ,
. , . , ( ,
buddh ,
, ) ,
, .
, ^ , , .
,
, ().
, ,
(,
). ? , , - ,
, - ,
. ? , , (karanabhava). , .
, , , , , . , , , ,
, ,
, , , , : , . , .
, (mithyajnana)
,
().
5
- , -
, , 46
.
293
, , .
3+1, : 1+2 = 3 ( 3 1 2), 3+1 = 4: , , , < , .
, (karanasarlra) ( , , ,
). . () .
(pravrtti),
(nivrtti).
: 1+2 = 3, 3+1 = 4.
,
(srsti) :
6. : , . ;
[] [] ( 6).
: , ,
, (, , )
, .
, , ..
. : , .
, , , ,
7, , ,
.
:
7. , , , , ,
. , , , , , ,
, , , , . , ( 7).
: , , 294
, , , ;
( ), .
, : . , ..
. , ,
, ,
,
( , , ). .
, , ,
- , - . ,
, . ,
. :
, (kosa) , ,
( )47.
:
,
, ", , () ( 10).
:
,
,
( ).
:
, , .
.
.
: : , ,
, ; ( 12).
:
:
- , , , , -
295
( ), ,
- .
: ,
; ,
(-), () ( 13).
: .
? ( ) ( ,
),
.
: ( ) () , .
, ( 14).
: , .
.
, () () , , . ,
, .. -, . ,
(... pasyanti) , .
:
, , ( )
( 15).
: , () . , . , , ;
. ()
, ,
:
( ) , , (), (), () ( 16).
( ,
):
296
, ,
, , ,
:
, ,
( ),
, ", ", ",
", ", ", ", , ", .. , , ,
"48, ",
. ? , ^ , , , ;
, , , .. - ,
(),
, ().
().
, .
(), , , : , , , . ,
, , , , ..
( ). , :
( ) ( ) , ;
, ; . , ,
(, ,
),
( ), 49
, .
, +1 ,
, - .
297
, , , , .
* * *
.
( 3, 4), (). , , , ,
: .
, ()
,
, ,
, ,
,
, .
,
. , ,
( )
( , ).
,
, ,
, ,
. ,
( ), ,
,
.
, , , ,
,
,
( ), , , ,
?
, ,
, . ,
298
, ,
( 50). ,
, :
(). ,
, , ,
, ( ,
,
, ,
!).
,
, :
? , (
), , , 51. , ,
,
, -
,
(). ,
, , ,
. ,
, , (anubhava) .
.
,
, , (
, ..).
, ,
.
, 299
. , :
, -
, , , , .
, , ( ) ,
. , ,
, ,
" (svam apiti)52. - -, .. . ,
,
.
,
, , . , , , , , , .
? ,
( ) , , .
, , . , . , , - :
- (. ).
, ,
, (, , ,
,
). (, ) , ? , , , .
- , -
300
- , ,
, , , . , . ,
, .
,
- .
, .
, 53, .
, , ( , XI .),
(), ( ),
, (sakti), : () (), (prakasa) (vimarsa), (tit) (samcit)54,
301
. ; .: Hulin M. Le principe de Pego dans la pensee indienne classique. P.: De Boccard, 1978 (Publication de l'lnstitut de civilisation indienne.
Fasc. 44), 23.
8
:
Principal Upanisads with Sarikarabhashya. Vol. 1. Delhi etc.: Motilal Banarsidass, 1964;
, : The Brhadaranyaka Upanisad
with the Commentary of Sankaracarya. Transl. by Swami Madhavananda. Calcutta:
Advaita Ashrama, 1965; . ., . .
.. . ., 1964 ( . . V);
. ., . . .. . ., 1965
( . VI); . ., . .
.. . ., 1967 ( . XVI).
- (-),
-- ( ), -, : Brahmasutrabhashya Ed. by R.A.K. Narayan. Bombay,
1904; . . . : The Vedanta-sutras with the Commentary of Sankaracarya. Transl. by G. Thibaut. Pt 1-2. Delhi etc.: Motilal Banarsidass, 1962 (Sacred
Books of the East. Vol. XXXIV, XXXVIII).
9
, ,
( . .2.3); ( .2.4); ( III.2.10). .2.1-6 , . , .
10
(, ) . .
11
.
.3.32.
12
. upadhi. : ( )
. , , .
13
III. 1.8 (. 332).
14
, .
15
:
, ,
, ( . ).
16
, (- )
( ), .
17
. ( :
, ) ,
( ). , 302
,
.
- . ,
,
, .
18
( III.2.1-6),
(vikalpa, samkalpa)
. , (.: SinhaJ. Indian Psychology. Vol. 1. Cognition, . 406410).
, ,
(.: ChenetF. Psychogenese et cosmogonie selon YogaVasistha. Le monde est dans Fame. Vol. 1. P.: De Boccard, 1998 (Publication de
l'lnstitut de civilisation indienne. Fasc. 67), 159).
19
. IV.3.9. , ,
( ).
20
.2.6.
21
, ,
, , (. .3.40).
22
- .: Chatterjee T. The Concept of
Saksin. Journal of Indian Philosophy. Dordrecht, 1982, 339-356.
23
(XII .) - III.2.1-6.
. .: Silburn L Sivasutra et VimarsinT de Ksemaraja. P.: De Boccard, 1980 (Publication de l'lnstitut de civilisation indienne. Fasc. 47).
24
(kriya)
, 1.1.4.
25
, .
26
. .2.4.
27
, .
, , , , , , , , :
( ). , , ,
. ,
(lucid dream). lucid dream ? .: SaraswatiS. Swami. Yoganidra. Bihar School of Yoga. Bihar, 1976, : Bouchet . Description
et analyse du phenomene a partir d'experiences de reves lucides spontan6es ou prepares.
Essai d'interpretation: Mise en evidence des implications theoriques des precedes et
techniques mis en oeuvre. Sorbonne, P., 1993.
(http://www.svabhinava.org/friends/ChristianBouchet/
TOC-English.htm). , , ..
303
, . , .
28
. III.2.7.
29
. , , , 17 . 17
17 , , 17
(, , , , , , , ,
), 17 (12
5 ).
30
() 72 ,
( II..1.19).
31
, , , , , ,
(
,
XII .), ( ), , ,
. .: .
- . . . . ., 2000, . 7, . 245-253. , . , ,
(prarthita). .: ChenetF. Psychogenese et cosmogonie selon Yoga-Vasistha,
c, 146.
32
.
IL3.18.
33
, , , , , ( IV.3.2432).
34
.: Fort .. The Concept of Sysupta in Advaita
Vedanta. Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute. Poone, 1980,
vol. LXI, 221-228; , Dream and Sleep in Later Advaita Vedanta. Bhahmavidya. The Adyar Library Bulletin. Madras, 1987, vol. 51, 157-175.
35
. .2.9.
36
-
1.10: [] , [ ].
[ ] ,,
[ ] . [ ]:
; . , ? [, ]: ; , ? [],: ;
; , ?
, , ,
[ ] []
, [ ], ,
; .: (- 304
-). . , ., .
.. .. . ., 1992 ( . CIX).
37
. : Sharma R.K. Dreamless Sleep and Some Related
Philosophical Issues. Philosophy East and West. Honolulu, 2001, vol. 51, 2, 218.
, .
38
, .2.10.
39
(-, -, -, - .),
(, , 10.228278, , XI .) , 6ohee , (turlyatlta), (unmanlbhava); - (IV-V .)
, ( ).
40
(-)
.: . . . . . ., 2005,
. 164-188 ( ).
41
: Eight Upanishads. Vol.11 (Aitareya, Mundaka,
Mandukya, Mandukya-karika, Prasna). With the Commentary of Sankaracarya. Sanskrit
text and English translation of Swami Gambhirananda. Calcutta: Advaita Ashrama, 1966.
42
. euphrone (.:
Chenet F. Psychogenese et cosmogonie selon Yoga-Vasistha, 147).
43
, , , . : , ,
, , , ,
; , , , , , , , , .
, , , , , , ;
. []: , ", , ,
. , [] ( III. 14.34).
: , ,
. , ,
, ; , , , ,
( , VIIL1.3). . : VIII. 1.3.
,
, ,
.
44
. . . 1.8.
45
. . 1.9 (. 111).
46
IV.2.8.
47
(paflcakosa) .
12 148
305
(annamayakos'a), , ;
, : (pranamaya),
; (manomaya), , (vijnanamaya), ; (anandamaya), .
().
, , .
48
-, , (), -
( ).
49
. 1.1.9.
50
, (, IV.3.19),
(VI.8.1): , , . , , ,
, , [] , .
: " (svapiti), (svamaplti).
51
: 1) , , ; 2)
; 3) ,
; 4)
, , ; 5)
, , ; 6) ; 7) ,
, , , .
52
.2.7 (. 634).
53
. .. : . , 1991; , . , , . ., 1997. ( ) . . (Comans M. The
Self in Deep Sleep According to Advaita and Visistadvaita. Journal of Indian Philosophy. Dordrecht, 1990, vol. 18, 1, 1-28).
54
: .. . . .. . 2004; Mishra . Kashmir Saivism. The Cenral Philosophy of
Tantrism. Delhi: Sri Satguru Publication, 1999.
A.M.
. ,
, , ,
.
? ,
, ,
, .
,
,
, ,
. . , .
. , ,
(, , , ). . , , . . , .
, . . ,
.
. ? ? , . ,
. , ,
, ,
. , . , , , . . ,
, ,
A.M., 2006
12*
307
, . ,
, .
. , -, , , .
: , , ,
, . , .
, , , , .
, .
, , , . , -, , . : , , , - -.
, ,
, . ,
,
, . 2- XX . ! . . ,
, , ,
.
, , ,
. ,
, -. ,
? ,
, , .
, . , .
, ,
308
. , .
:
,
,
(, ) ,
, ,
, ..., . ,
. , -* - ,
.
,
, , , , , ,
,
.
. ( ): (
) ,
( , ), , , , , , , (
-). .
() , , , , , , , ,
. , ,
, ,
? , .
, , -. ,
, , 309
,
, ,
( ). ? , , ,
, , , , , .
, .
,
.
.
.
. , , , , ( ,
). , , , .
, .
, ,
. , , ,
,
, .
,
:
, .
, , , , -,
. , ,
, ,
, , ,
, , , , , , , ,
. , ,
, , . , ,
,
, . , , .
, , . , , . .
, , . ,
, ,
, , .
. , . ,
( ). (, ,
- -),
.
, ( ).
, . ,
, ,
. ,
, ,
, , , ,
, .
, , , ,
,
.
. ,
, , / ,
.
, , ... ,
...,
,
.
, . ( ) , ,
, , ,
.
. ,
, , . ,
,
, , ,
, . , , ,
,
.
. .
,
, ,
,
. / , ,
, .
, , , , ,
, . ,
312
, ,
. ,
. . ,
; . , , , , , .
. ,
, .
paocf, , ,
. .
.
, .
, .
, .
. . , , .
(1) .
. ,
, , ,
.
,
( , ), , ,
.
313
(2) .
,
.
. ,
(,
..) .
,
.
(3) . , (,
..) . , , , , - . ,
, ,
, - .
, - , , ,
-.
(4) He- .
, , , - . ,
, - - .
, , ,
.
.
A.A.
( ) ,
. (tantra)
. , , , ( ) , , . ,
, 1. , , (.
, , ..).
,
(vajrayana , )2.
( ) . ,
IIIIV . ..
(), ,
VII .
,
3
4
.
( )
.
.., 2006
315
.
bka'-'gyur ( []),
(), ; bstan-'gyur
( [ ]), , 5. () (1) , (.. ), (2)
(.. ) (3) , , .., , ().
() (): -, -.
- (Bu-ston Rin-chen-grub, 1290-1364), ,
( ) ( ) (), , ,
.
- . , , , -,
6, 7. , , ,
(.. , ). . ,
,
. , , ,
- 8.
, . ,
. ,
, 9 ( ), [] (.. ) [] 10.
11
, , (Tsong-kha-pa, 1357
1
13
1419) , .
(- )14, , , 15
, .. (). 316
17 "18. 19 , () (.. , ), 20 , ,
,
(),
.
. ^(),
. ,
21, -1, ,
22. - XIV , : , ... . (.. . ..)2 .
. , :
- ( "^, - ( ") 2 .
, , - 5 .
[] (Ye-shes kun la tus-pa)
26. , , ,
: ,
(.. , ), ,
( ). -
( -) 27.
(Dakarnava-tantra), -28: (1) ,
(2) , (2) , (3) (4) ( . ). , ,
,
317
(, ,
, . ..) (.. ) 9 .
30 :
(-), (-),
(-), , ,
. , , , ,
..,
-.
1.
(-)
( --, 982-1054) , [] (--32). (-), , , - . , , ,
,
, 33.
,
, . , ,
34
.
.
1. - ( ).
, , , 35
, . ( )
. , , 7 13 .
2. -. , -,
,
318
: , .. , ,
, , . . 5
13 .
3. -. , , .
. , 36
.
.
, , , ,
.
4. -.
:
, ..
- (, ) ,
, (jnana-sattva), , , (samaya-sattva). .
(-) 37.
5. -.
38
: .
: .
.
39.
6. (. rDzogs-chen, )40. ,
.
.
. (-)41.
. ,
319
...42. ,
,
43. . :
1. -
2. -
3. -
4. -
5.
6.
7.
8.
9.
(. )
, . ,
-, 4 ,
. ,
- ,
. - . 5 6 , . 4 5 , . ,
. , , - -, ,
.
- - ",
.
- , . , .
,
,
47. ,
. ,
48
, , ,
.
-
-,
320
. , 49, ,
, : -, -, - - (, , -).
,
, , ,
, -, (bSod rnams rtse
mo, 1142-1216), >:
51,
... 52 , []. "53, , , [] [ ], . -.
[ ] 54
[], : , , 55,
, [] (.. ), (.. ) ,
, , .
56, ,
, -, .
-.
57
,
, [] ,
-
-58.
,
, , ,
, .
!, 59. ,
, - I (1569
1662), 60.
321
, (1527-1592)61. : ,
.
,
.
, :
, ,
62.
() , :
, ,
, 63.
,
, (- ) : () ,
, (5- ) 64
(6- ) .
-, , , . 6- ,
, , ,
-.
,
, .
, , , ,
-.
, , -, , , ,
.
()
, , ,
-65.
322
, , , , ,
66.
. , . , -, ,
67. -,
, , . .
,
, , , , . . , , - 68.
:
1.
, , ,
. , .
(. ..)
, .
,
-.
(. ..) , 69 .
(. ..) , , 70, ; -71.
,
, , , , , 72.
.
323
2. (. klesa,
. nyon mongs)
, , . ,
-.
, , -. ,
, -. -
, .
(.. -)
.
,
, , -, .
(Rab tu sgron gsal)
- ,
73. - -.
3.
,
, .. ...74. -
,
.
4. ()
-, 75 : ,
, [ ] - -. [ ] , [ ] -.
- (.. ", )
76
, [ ] -. (
) [] [] , [ ] - 7 .
- . -
324
, , . ,
, , , 78.
5.
, , : ,
, .
(Vimalaprabha ):
<
,
,
.
79.
() . , -
-, - -, - - , , - - , -80.
, , ,
,
. , .
,
,
.
:
, ; 81.
,
, ,
325
.
(mKhas Grub rJe, 1385-1438),
: , :
, , , ; .
- ,
, -
, ,
. - ,
, ,
- ,
82.
tantra tan
tr, , , . tan (), (), (), (), ) .. Tantra , , , ...
(). , : , , ,
, . -, : /
, / , ( ) (
).
2
., : Wintemitz M. A History of Indian Literature. Vol. II. Buddhist
Literature and Jaina Literature. Tr. from German. New Delhi, 1972, 387-401;
ConzeE. Buddhism. Its Essence and Development. Oxf, 1951, 174-199; Bhattacharyya B. Introduction to Buddhist Esoterism. Varanasi, 1964; DasguptaS.B. An
Introduction to Tantric Buddhism. Berkeley, 1974; WaymanA. The Buddhist Tantras.
Light on Indo-Tibetan Esoterism. N. Y., 1973. - ., : . ., . . .. . , 1999; ..
. . ., 2000 [ 7. ( ), . 120-139] (= .. : .
., 2005; : http://buddhism.org.ru/buddhism_01.html).
vajrayana ., : .. ,
. 120-121.
. . , : Gupta S., HoensDH., Goudriaan T. Hindu Tantrism,
326
14
, , .
15
. (, )
.
16
Bu-ston Rin-chen-grub. bDe mchog sbyi mam don gsal zhes bya ba, f. 2b (3).
17
(Buddhaguhya, . Sangs-rgyas gsang-ba)
() VIII-IX .;
.
18
Buddhaguhya. Subahupariprccha-nama-mahayana-pindartha (D 3713; 4536).
19
, (Abhayakaragupta; . 'Jigs-med-'byunggnas-sbas-pa), (XI-XII .) .
20
( ) XI .,
.
21
() XI ., (. ).
22
Tsong-ka-pa. The Great Exposition of Secret Mantra, 108.
23
. Introduction, . 51-52.
24
Bu-ston Rin-chen-grub. Vajramrta-tantra-tlka (D 1650). . : The Collected Works of Bu-ston, f. 27.
25
.
26
. .
27
RoerichGM (Tr.). The Blue Annals. Delhi, 1979, 351, 356.
28
., : Roerich G. Studies in the Kalacakra. .. . ., \967;..1. .
. , 1992, . 142-143.
29
.: The Collected Works of Bu-ston, fs. 27, 28.
30
(. ).
31
., : .. . -
. ( 2001 .) ., 2004, . 203-231.
32
Dipankarasnjhana. BodhimargapradTpa-panjika-nama (D 3947), f. 287. . : Atisa. A Lamp for the Path and Commentary. Tr. annot. by R. Sherburne, S.J. L., 1983 (The Wisdom of Tibet Series. 5), 167. . : Lessing F.,
WaymanA. Introduction to the Buddhist Tantric Systems. Delhi, 1978, 100.
33
Tsong-ka-. The Great Exposition of Secret Mantra, 164.
34
., , : http://www.nyingma.com
35
, . ()
: TucciG. The Religions of Tibet. L., 1980, 77-82.
36
., : . ----. , 22.
. . . 313. , 1973, . 472-476.
37
(tri-kaya) : (nirmana-kaya), (sambhoga-kaya)
(dharma-kaya). ., : . .
. . ., 1992, . 245-246.
328
38
. , . 31.
. :
".
.... .: Khetsun Sangpo Rinbochay. Tantric
Practice in Nying-ma. Tr. and ed. by J. Hopkins. N. Y., 1982, 227.
40
. ., : Guenther H. V. Matrix of Mystery. Scientific
and Humanistic Aspects of rDzogs-chen Thought. Boston, 1984.
41
.: . .
42
Snellgrove D. Indo-Tibetan Buddhism. Vol. 2, 405.
>
43
.: Snellgrove D. The Nine Ways of Bon. L., 1967.
44
.
45
(gshen) , ,
; .
46
Snellgrove D. Indo-Tibetan Buddhism. Vol.2, . 407.
. , , - , , , , . -,
. . . : Tsong-ka-pa. The Great
Exposition of Secret Mantra, 205. .
, , -, .
., : Jig-me ling-pa, long-chen nying-thig ngon-dro. The Dzogchen Innermost Essence Preliminary Practice. Tr. with comm. by Tulku Thondup. Ed. by B. Beresford. Dharamsala, 1982 (Library of Tibetan Works & Archives), 82-99.
47
.: Snellgrove D. Indo-Tibetan Buddhism. Vol. 2, 407.
48
(. 1938 . )
, .
49
Chandra L. Materials for a History of Tibetan Literature. Kyoto, 1981,
Nos. 13645, 13646, 13647 (Ton. 5167, 5168, 5169).
50
gNas lnga rig pa'i pandita chen po zhes yongs su grags pa'i slob dpon rin po che
bSod rnams rtse mo'i gsung rab glegs bum dang po las rgyud sde spyi rnam par gzhag
pa bzhugs so (Sa-skya bka'-'bum. [Vol.] Ga), f. 896b ff. (
. . 7536; .: Bu-ston Rin-chen-grub. rGyud sde spyi rnam bzhad
bsdus pa rgyud rin po che'i gter sgo 'byed pa'i Ide mig. The Collected Works of
Bu-ston. Pt 14 (Pha). Ed. by L. Chandra. New Delhi, 1969 (Sata-Pitaka Series. Vol. 5.4),
f. 89b ff.
51
.
52
. .
53
, .
54
.
55
,
(. ).
56
.
57
.
39
329
58
70
331
zhes bya ba ( ,
[]"),
:
1. rNal 'byor chen bla na.med pa'i rgyud (Anuttaramahayogatantra) 11 .
2. rNal 'byor gyi rgyud (Yogatantra) 17 .
3. sPyod pa'i rgyud (Caryatantra) 11 .
4. Bya-ba'i rgyud (Kriyatantra) 301 .
5. gSang sngags snga 'gyur ( ) 22 .
6. gNas skabs su nyer 'kho'i rgyud (, [] ) 259 .
; , ..
; . Meisezahl R.O.
Zur Klassifizierung der kanonischen Ubersetzungsl iterator des tibetischen VajrayanaBuddhismus im Peking- und Derge-Kanjur. Oriens. 1986, 29, 334-350.
82
Lessing F, WaymanA. Introduction to the Buddhist Tantric Systems, 218. .:
Tsong-ka-pa. The Great Exposition of Secret Mantra, 162-164.
{ ..)
(23.01.1926-22.10.1988) { .)....
3
4
,
.
.. XX .:
19
48
,
. . -
( )
.
A.M.
. . ( ).
..
()
.
81
93
101
122
141
150
,
.. ?
.. .
[ ] {Laghusiddhantakaumudi).
1-75
..
169
186
221
,
.. :
.
. . :
A.M.
..
231
247
269
307
315
SMARANAM
..
..
..
.. , ..
..
25.12.06
60 90 V16.
. . . 21,5. . .-. 22,0. .-. . 24,5
800 . . 8220. . 148
127051, -51, , 21
www.vostlit.ru
111111 " ""
121099, -99, ., 6