Вы находитесь на странице: 1из 232

KUVVET VE HAREKET BASİT MAKİNELER

ENERJİ ÇEMBERSEL HAREKET


ATIŞ HAREKETLERİ AÇISAL MOMENTUM
İTME VE MOMENTUM GENEL ÇEKİM KANUNU
TORK VE DENGE BASİT HARMONİK HAREKET
AĞIRLIK MERKEZİ
İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM: KUVVET VE HAREKET 5. BÖLÜM: TORK VE DENGE


Vektörler ���������������������������������������������������������������������������������� 3 Tork..................................................................................67

Kuvvet ������������������������������������������������������������������������������������� 7 Dengede Olan Sistemlerde Tork......................................69


Kesişen Kuvvetlerde Denge.............................................77
Bağıl Hareket ������������������������������������������������������������������������ 11
Dengede Olan Sistemlerde Etki - Tepki...........................79
Nehirde Hareket ������������������������������������������������������������������� 13

Bağıl ve Bileşke Hareket ���������������������������������������������������� 15


6. BÖLÜM: AĞIRLIK MERKEZİ
İvmeli Harekette Konum - Zaman Grafiği ������������������������� 17
Birleştirilmiş Cisimlerin Kütle Merkezi..............................81
İvmeli Harekette Hız - Zaman Grafiği ������������������������������� 19 Bir Parçası Kesilen Cisimlerin Ağırlık Merkezi.................85
İvme - Zaman Grafikleri������������������������������������������������������� 21

İvmeli Hareket ���������������������������������������������������������������������� 23 7. BÖLÜM: BASİT MAKİNELER

Newton'un Hareket Yasaları ���������������������������������������������� 25


Makaralar.........................................................................89
Kasnak ve Dişliler.............................................................93
Sürtünmeli Yüzeyde Hareket ��������������������������������������������� 31
Eğik Düzlem, Çıkrık ve Vida.............................................97
2. BÖLÜM: ENERJİ
İş Enerji İlişkisi���������������������������������������������������������������������� 33 8. BÖLÜM: ÇEMBERSEL HAREKET

Sürtünmeli Yüzeyde Enerji ������������������������������������������������ 35 Çembersel Harekette Temel Kavramlar...........................99


Yatay Düzlemde Çembersel Hareket.............................101
Esneklik Potansiyel Enerjisi ����������������������������������������������� 37
Düşey Düzlemde Çembersel Hareket............................105
3. BÖLÜM: ATIŞ HAREKETLERİ Dönerek İlerleyen Cisimler ve Dönme Kinetik Enerjisi...109
Atış Hareketleri / Serbest Düşme �������������������������������������� 39

Atış Hareketleri / Düşey Atış ���������������������������������������������� 41 9. BÖLÜM: AÇISAL MOMENTUM


Açısal Momentum.......................................................... 111
Atış Hareketleri / Hava Direnci ve Limit Hız ��������������������� 45

Atış Hareketleri / Yatay Atış ����������������������������������������������� 47


10. BÖLÜM: GENEL ÇEKİM KANUNU
Atış Hareketleri / Eğik Atış ������������������������������������������������� 51
Genel Çekim Kanunu ve Kepler..................................... 115

4. BÖLÜM: İTME VE MOMENTUM 11. BÖLÜM: BASİT HARMONİK HAREKET


İtme ve Momentum İlişkisi �������������������������������������������������� 55 Basit Harmonik Harekette Temel Kavramlar.................. 119
İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu ��������������� 59 Basit Harmonik Harekette Hız, İvme, Kuvvet.................121

İtme ve Momentum / Momentum - Enerji İlişkisi �������������� 65 Yaylı Sarkaç ve Basit Sarkaç.........................................123
Vektörler 1. Modül Test 1

1. 4. 7.

K


→ K
L

M
1 br

N Şekil - I Şekil - II Şekil - III

Aynı düzlemdeki vektörlerle ilgili aşağı- Şekilde eşit karelere ayrılmış düzlemde Aynı düzlemde oluşturulan şekildeki
dakilerden hangisi doğrudur? → vektörlerden hangilerinin bileşkesi sı-
→ → → → → → verilen K vektörünün büyüklüğü kaç bi-
A) K = L B) K = M C) K = N fırdır?
rimdir?
→ → → →
D) L = M E) L = N A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
D) I ve II E) I, II ve III

2. 5.
Aynı düzlemdeki vek- → → → 8.
L Şekilde K ve L vektörleri eşit karelere ay-
törlerle ilgili; →
→ → N rılmış düzlemde gösterilmiştir.
I. K = - L →
→ → K
II. M = 2 K → →
→ → A B
→ →
III. M = N → K L
M →
yargılarından han- C 1 br
gileri doğrudur?
1 br
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Eşit karelere ayrılmış düzlemde göste-
→ → → → →
D) I ve II E) I, II ve III Buna göre, K ve L vektörlerinin bileşke- rilen A, B, C vektörlerinin bileşkesinin
sinin büyüklüğü kaç birimdir? büyüklüğü kaç birimdir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

3.

A vektörü şekildeki gibi

olduğuna göre -2 A vek- → 6. 9. → → → → →
A → →
törü aşağıdakilerden K ve L vektörleri eşit karelere ayrılmış Şekildeki K, L, M, N, P vektörleri aynı
düzlemde şeklideki gibi çizilmiştir. düzlemdedir.
hangisidir?
→ →
L P

A) B) L
→ →
K N

K
C) D) 1 br

M
→ →
Buna göre, K ve L vektörlerinin bileşke-
sinin büyüklüğü kaç birimdir? Buna göre, vektörlerin bileşkesinin bü-
yüklüğü kaç birimdir?
A) 5 B) 8 C) 3
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
D) 10 E) 13
E)

Fizik Modüler Soru Bankası 3


Vektörler

10. 13. 16.


→ →
→ Aynı düzlemde verilen şekildeki vektörlerin O merkezli çember üzerinde verilen X, Y,
A → → →
bileşkesi R dir. Z vektörlerinin bileşkesi R dir.
→ → →
D B M
1 br
→ →
L X
→ →
C P
→ O →
Şekildeki vektörlerin bileşkesi aşağıda- Z Y

kilerden hangisine eşittir? N
→ → → →
A) A B) B C) C K
→ →
D) 2 C E) 2 D → → →
Buna göre, R nin büyüklüğü kaç birim- Buna göre, R nin büyüklüğü Z nin bü-
dir? yüklüğünün kaç katıdır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 8 E) 10 A) 2 B) 3 C) 5
11. D) 7 E) 10

y

t

x

z 14.
→ 17.
M
Bir kenarı a →
→ →
u L
N → olan düzgün
→ L
p altıgen üzerin- →
→ K
de verilen K,
Şekildeki vektörlerle ilgili; → → →
→ → → → L, M, N vek-
P → →
I. x + y = z 1 br K törlerinin bileş- → N
→ → → → → →
II. x + y + t + u = p kesi R dir. a M
→ → → → →
III. t + u - p = z Aynı düzlemde verilen şekildeki vektörlerin Buna göre, R
→ nin büyüklü-
yargılarından hangileri doğrudur? bileşkesi R dir.
→ ğü kaç a dır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Buna göre, R nin büyüklüğü kaç birim-
dir? A) 3 B) 2 C) 5
D) II ve III E) I, II ve III
A) 5 B) 10 C) 13 D) 3 E) 2 3

D) 2 10 E) 2 13

12.

b 18.
15.
→ → → → Bir kenarı a olan →
a f e c r yarıçaplı çem- → M
→ küp üzerinde veri- L
ber üzerinde ve- → L → → →
→ M len K, L, M vek-
d rilen şekildeki →
N törlerinin bileşkesi →
vektörlerin bileş- → K
→ O → R dir.
kesi R dir. K → a
Aynı düzlemde verilen şekildeki vektör- → Buna göre, R nin
Buna göre, R r
lerin bileşkesi aşağıdakilerden hangisi- büyüklüğü kaç a
ne eşittir? nin büyüklüğü dır?
→ → → kaç r dir?
A) d B) b C) - b A) 3 B) 2 C) 5
→ → A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5
D) - d E) e D) 6 E) 3

18. A 17. E 16. C 15. B 14. D 13. E 12. C 11. D 10. D 9. C 8. D 7. E 6. E 5. D 4. C 3. B 2. E 1. C Cevaplar

4 Fizik Modüler Soru Bankası


Vektörler 1. Modül Test 2

1. 5. 9.
" 3N →
" A = 3 br C
C = 4 br "
B = 6 br 6N 10N →
A

Aynı düzlemde verilen vektörlerin bileş- Şekilde aynı düzlemdeki vektörlerin bi-
kesinin büyüklüğü kaç birimdir? leşkesi kaç N dur? →
B
A) 5 B) 7 C) 9 D) 10 E) 13 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Şekil - I
I II
2.
A = 5 br 6.
2 3N
2 3N
III
30°
6N V IV
B = 5 br
Şekil - II
Şekildeki aynı düzlemli vektörlerin bi- → → →
Aynı düzlemde verilen vektörlerin bileş- leşkesi kaç N dur? Şekil-I'deki aynı düzlemli A, B, C vek-
kesinin büyüklüğü kaç birimdir? törlerinin bileşkesi Şekil-II'dekilerden
A) 3 B) 2 3 C) 6
A) 5 B) 5 2 C) 10 hangisidir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
D) 4 3 E) 8
D) 10 2 E) 15 A) I B) II C) III D) IV E) V

3.
7.
K = 8 br
Şekildeki aynı 4 3N 4 N
düzlemdeki vek-
törlerin bileşke-
60 sinin büyüklüğü
30°

L = 8 br kaç N dur?
→ → 60°
Aynı düzlemde verilen K ve L vektörle- 4N
rinin bileşkesi kaç birimdir? A) 4 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16 10.
A) 4 B) 4 3 C) 8 → → → → y
A = K − L + 2M
D) 8 3 E) 16 olduğuna göre,
→ →
A vektörünün x K
8. ve y koordinat-
4. →
A
larındaki bile- x
şenleri AX ve AY

K = 10 br kaç birimdir? M →
L
→ (Her küçük kare
B kenarı 1 birimdir.)
120 AX AY
L = 10 br 1 br →
C A) −6 3
→ → 1 br B) −6 −2
Aynı düzlemde verilen K ve L vektör-
Şekilde aynı düzlemde verilen vektörle- C) 2 6
lerin bileşkesinin büyüklüğü kaç birim-
dir? rin bileşkesinin büyüklüğü kaç birimdir? D) 4 1
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) E) 5 −2
A) 5 B) 5 3 C) 10
D) 10 3 E) 20 A) 2 B) 5 C) 8
D) 3 E) 10

Fizik Modüler Soru Bankası 5


Vektörler

11. → → → →
13. 16.
Aynı düzlemdeki F1, F2, F3, F4 vektörleri- Büyüklükleri 6N ve 8N olan vektörlerin ara- Büyüklükleri K, L, M olan vektörlerle oluş-
nin bileşkesi sıfırdır. sındaki açı a dır. turulan şekildeki ikililerin bileşkeleri eşit
y 0 < a < 90 olduğuna göre, vektörlerin büyüklüktedir.

→ bileşkesi R nin büyüklüğü için aşağıda- K L M
F1
kilerden hangisi doğrudur?
α β
→ A) 2<R<14 B) 2<R<10 C) 6<R<8 θ
F2 L M K
x D) 8<R<12 E) 10<R<14
→ a > b > q olduğuna göre, K, L, M arasın-
F3
daki ilişki nasıldır?

→ → → A) K > L > M B) M > L > K


F1, F2, F3 şekildeki gibi olduğuna göre, C) M > K > L D) L > K > M

F4 vektörünün bileşenleri aşağıdakiler- E) K = L = M
den hangisidir?
x y
14. 17.
A) 1 −1
Eşit büyüklükteki vektörlerden Şekil-I'deki-
B) −1 1 y
lerin bileşkesinin büyüklüğü R1, Şekil-II'de-
C) 2 −1 kilerinki R2, Şekil-III'tekilerinki R3 tür.
"
B = 10 br
D) 1 3 F F F
E) 3 2 37°
x
53°
β θ
α
F F F "
Şekil - I Şekil - II Şekil - III A = 10 br

Buna göre, R1, R2, R3 arasındaki ilişki Şekildeki aynı düzlemli vektörlerin bi-
nasıldır? (q > b > a) leşkesinin büyüklüğü kaç birimdir?
A) R1 > R 2 > R3 B) R1 = R 2 = R3 (sin37° = cos53° = 0,6, sin53° = cos37° = 0,8)
C) R3 > R2 > R1 D) R1 > R3 > R2 A) 3 B) 2 C) 5
E) R2 > R1 > R3 D) 6 E) 2 2

12. 18.
Büyüklükleri 5N ve 9N olan vektörlerin mi- y

nimum bileşkesi Rmin,maksimum bileşkesi "
→ A = 30 2 N
Rmax tır.
→ →
Buna göre, Rmin ve Rmax vektörlerinin 15. 53
x
R min Büyüklükleri 4N, 7N ve 10N olan vektörle- 61
büyüklüklerinin oranı kaçtır?
R max rin bileşkesinin minimum büyüklüğü Rmin,
1 2 3 4 5 maksimum büyüklüğü Rmax oluyor.
A) B) C) D) E) "
Buna göre, Rmin ve Rmax kaç N dur? B = 50 N
7 7 7 7 7
A) B) C) D) E) Şekildeki aynı düzlemli vektörlerin bi-
Rmin 1 0 1 0 2 leşkesinin büyüklüğü kaç N dur?
Rmax 21 17 18 21 15 (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
A) 6 B) 8 C) 10
D) 15 E) 20

18. C 17. E 16. D 15. D 14. A 13. E 12. B 11. A 10. B 9. B 8. E 7. D 6. C 5. C 4. C 3. D 2. B 1. A Cevaplar

6 Fizik Modüler Soru Bankası


Kuvvet 1. Modül Test 3

1. 4. 7.
Kuvvet ile ilgili; → → Yatay ve sürtün- V
F4 F1 V IV
I. F ile gösterilir. mesiz düzlemde →
I → F3
II. Birimi Newton dur. duran cisme F1, III
III. Vektörel büyüklüktür. → → →
F2, F3, F4 kuv- II
yargılarından hangileri doğrudur? IV II →
vetleri uygulan- F2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III → → I
F3 F2 III dığında hareket-
D) I ve II E) I, II ve III Şekil - I Şekil - II siz kalıyor.
→ →
Aynı düzlemde verilen Şekil - I deki kuv- Buna göre, F4 F1
vetlerin bileşkesi Şekil - II de verilenler- kuvveti şekilde
den hangisidir? gösterilen kuvetlerden hangisidir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V
2.
m kütleli cisme aynı düzlemde şekildeki 8. →
kuvvetler uygulanıyor. 5. F2 →
F5
F3 = 30 N Yatay ve sürtün- →
F1
mesiz düzlemde

duran m kütleli F5 K L
F2 = 10 N F1 = 20 N
noktasal cisme →
şekildeki kuvvet- m F1 → →
→ F6 F4
ler uygulanıyor. → → F3
Şekil - I Şekil - II
F4 = 20 N
Buna göre, ci- F4 F2 →
F7
sim hangi yön-

Buna göre, cisme uygulanan kuvvetle- de harekete F3
rin bileşkesinin büyüklüğü kaç N dur? başlar?
A) 10 B) 10 2 C) 20 (Bölmeler eşit aralıklıdır.) M
→ → →
D) 20 2 E) 30 A) F1 yönünde B) F2 yönünde F9
→ → →
C) F3 yönünde D) F4 yönünde F8
→ Şekil - III
E) F5 yönünde
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran K, L, M
cisimlerine şekildeki kuvvetler uygulanıyor.
6. Buna göre, cisimlerden hangileri hare-
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde duran ketsiz kalır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
3. → → noktasal cisme şekildeki kuvvetler uygu-
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
Şekil - I deki aynı düzlemli F1 ve F2 kuv- lanıyor.
vetleri yatay ve sürtünmesiz düzlemdeki D) K ve L E) L ve M
+y
cisme uygulanıyor.

F1 9.
→ →
→ F1 ve F2 kuvvet- → − →
F1 → F1 F2
I → F5 leriyle elde edi-
F4 +x → → I
→ len F1 + F2 ve
II F2 → →
→ F1 - F2 kuvvetleri V II
F2
V IV III → şekildeki gibidir. III
F3 →
Şekil - I Şekil - II Buna göre, F1
Buna göre, cisim hangi yönde harekete
Buna göre, bu kuvvetlerin bileşkesi Şe- başlar? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) kuvveti şekilde IV → →
F1 + F2
kil - II dekilerden hangisidir? gösterilenler-
A) +x yönünde B) +y yönünde
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) → → den hangisidir?
C) F1 yönünde D) F2 yönünde (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) I B) II C) III D) IV E) V →
E) F3 yönünde
A) I B) II C) III D) IV E) V

Fizik Modüler Soru Bankası 7


Kuvvet

10.
→ → → → →
12. 15.
F1, F2, F3 kuvvetleriyle oluşturulan F1 + F2 F1 = 4 N Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket eden
→ → → → → → → →
ve F2 + F3 kuvvetleri ile F3 şekildeki gibidir. m kütleli noktasal cisme F1, F2, F3, F4, F5
→ F3 = 14 N 60 kuvvetleri uygulandığında cisim sabit hızlı
F3 F2 = 6 N
hareket yapıyor.
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki noktasal

bir cisme aynı düzlemli şekildeki kuvvetler F1
→ → →
uygulanıyor. F4
F2 + F3
Buna göre, cisme uygulanan bileşke
kuvvetin büyüklüğü kaç N dur?
3 1
→ → (sin60° = ; cos60° = ) I
F 1 + F2 2 2
→ →
→ A) 4 B) 4 3 C) 8 F3 F2
Buna göre, F1 kuvveti aşağıdakilerden
D) 8 3 E) 12 II
hangisidir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) V

A) B) C) IV III

13. Buna göre, F5 kuvveti şekildekilerden
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki noktasal hangisidir?
cisme şekildeki kuvvetler uygulanmıştır. (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
D) E)
A) I B) II C) III D) IV E) V
F2 = 30 N F1 = 40 N

53 37
x

11. F3 = 34 N
→ →
F1 + F3 Buna göre, cisme uygulanan bileşke
kuvvet kaç N dur?
16.
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran nokta-
→ →
F1 + F2 A) 7 B) 7 2 C) 14 sal cisme şekildeki kuvvetler uygulandığın-
D) 14 2 E) 28 da cisim harekete başlıyor.

F1

→ →
14.
F 2 + F3 Sürtünmesiz →
F1 = 3 N F2 = 8 N F5 →
→ → → → → yatay düzlem- F2
F1, F2, F3 kuvvetleriyle oluşturulan F1 + F2, deki noktasal 120 m
→ → → →
F2 + F3 ve F1 + F3 kuvvetleri şekildeki gi- cisme şekil- 120 120
deki üç kuvvet → →
bidir. F4
F1 uygulanmıştır. F3
Buna göre, oranı kaçtır? Buna göre,
F3 Buna göre, bir süre sonra hangi kuvvet
cisme uygu- F3 = 13 N
kaldırılırsa cismin hareket yönü değiş-
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) lanan bileşke mez?
A) 10 B) 5 C) 2 kuvvet kaç N dur?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
10 A) 3 3 B) 5 C) 5 3 → → → → →
D) 3 E) A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5
2 D) 8 E) 8 3
16. D 15. C 14. C 13. D 12. B 11. E 10. A 9. B 8. E 7. D 6. A 5. C 4. C 3. B 2. B 1. E Cevaplar

8 Fizik Modüler Soru Bankası


Kuvvet 1. Modül Test 4

1. 4. 8.
Aşağıdakilerden hangisi doğadaki te- Doğadaki temel kuvvetlerin en güçlüsü Sürtünmesiz yatay düzlemde duran cisme
mel kuvvetlerden değildir? aşağıdakilerden hangisidir? şekildeki kuvvetler uygulanıyor.

A) Elektromanyetik kuvvet A) Kütle çekim kuvveti F1
B) Kütle çekim kuvveti B) Elektromanyetik kuvvet →
F2
C) Güçlü nükleer kuvvet C) Zayıf nükleer kuvvet
D) Zayıf nükleer kuvvet D) Güçlü nükleer kuvvet
E) Kaldırma kuvveti E) Kütle çekim kuvveti ile güçlü nükleer

kuvvet F3

Cisim serbest bırakıldığında hareketsiz


2.
GİRİŞ kalması için;
5. →
I. Mıknatısların birbirine uyguladığı kuvvet I. F1 kuvveti üç katına çıkarılmalı

Dünya ile Güneş arasındaki kuvvet II. Ay'ın Dünya'nın etrafında dönmesini II. F2 kuvveti iki katına çıkarılmalı
kütle çekim kuvvetidir. sağlayan kuvvet →
III. F3 kuvveti iki katına çıkarılmalı
III. Yeryüzünde yürüyerek hareket etme-
D Y işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
mizi sağlayan kuvvet
IV. Saç tararken, saç tellerinin tarağa ya- (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Proton ile elektron pışmasını sağlayan kuvvet A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Evrendeki en güç-
arasındaki kuvvet Yukarıda verilen örneklerden hangileri D) I ve II E) II ve III
lü kuvvet kütle çe-
elektromanyetik elektromanyetik kuvvettir?
kim kuvvetidir.
kuvvettir.
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D Y D Y D) I ve III E) I, III ve IV

1 Evrendeki en 4 5
zayıf kuvvet 6.
zayıf nükleer
Doğadaki temel kuvvetlerin en zayıf ola- 9.
kuvvettir.
nı aşağıdakilerden hangisidir? Sürtünmesiz yatay
düzlemde hareket
D Y → → → → →
A) Kütle çekim kuvveti eden noktasal cisme F1, F2, F3, F4, F5
B) Yeğin çekirdek kuvveti kuvvetleri uygulandığında cisim sabit hızlı
2 3
C) Zayıf nükleer kuvvet
hareket ediyor.
Yukarıda "GİRİŞ" ten başlayarak, yargı D) Elektromanyetik kuvvet

doğru ise D yolu, yanlış ise Y yolu takip E) Kütle çekim kuvveti ile zayıf nükleer F1
ediliyor. kuvvet →
F2
Buna göre, hata yapılmadan ilerlenirse
kaç no'lu çıkışa ulaşılır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 V
7. →
m
Zayıf nükleer kuvvetle ilgili; F3
3. I. Çok kısa mesafelerde etkilidir. →
I II III IV F4
Ağaçtaki bir elmanın yere düşmesini II. Atom çekirdeklerinin kararsız olmasın-
sağlayan temel kuvvet aşağıdakilerden da etkili olan kuvvettir.

hangisidir? III. Şiddeti kütle çekim kuvvetinden daha Buna göre, F5 kuvveti şekildeki numa-
A) Elektromanyetik kuvvet küçüktür. ralandırılmış kuvvetlerden hangisidir?
B) Yeğin çekirdek kuvveti IV. Bu kuvvetin baskın olduğu parçacık (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
bozunarak başka bir parçacığa dönüşür.
C) Kütle çekim kuvveti A) I B) II C) III D) IV E) V
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Zayıf nükleer kuvvet
A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IV
E) Eylemsizlik kuvveti
D) I, III ve IV E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 9


Kuvvet

10. 13. 15.


Yeğin çekirdek kuvvetleriyle ilgili, Sürtünmesiz yatay düzlemde duran noktasal y
→ → → →
I. Atomun çekirdeğini oluşturan parça- cisme şekildeki F1, F2, F3, F4 kuvvetleri uy- → →
cıkları birarada tutan kuvvettir. F1 F3
gulanıyor.
II. Bu kuvvet bir çekim kuvvetidir. α α
→ α +x
III. Etkisi kısa mesafelidir. F1
→ →
IV. Bu kuvveti sağlayan çekirdeğin içinde- F2 F2
ki gluon adlı parçacıklardır.
m Sürtünmesiz yatay düzlemde duran nokta-
yargılarından hangileri doğrudur?
sal cisme şekildeki kuvvetler uygulandığın-
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV da cisim +y yönünde hareket ediyor.
→ →
D) III ve IV E) I, II, III ve IV F4 F3 Buna göre, kuvvetlerin büyüklükleri F1,
F2, F3 ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
11. Cismin serbest bırakıldığında hareket- kesinlikle yanlıştır?
→ siz kalması için; A) F1 = F3 B) F1 > F2 C) F3 > F2
k A →
I. F2 kuvveti kaldırılmalı D) F2 > F1 E) F1 = F2

II. F4 kuvveti iki katına çıkarılmalı

III. F1 kuvveti kaldırılmalı
40°
 işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
→ (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A vektörünün k ve l eksenlerindeki bi-
leşenleriyle ilgili; A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
→ D) I ya da II E) I ya da III
I. A vektörünün k bileşeni sıfırdır.
→ →
II. A vektörünün  bileşeni A vektöründen
büyüktür.
→ →
III. A vektörünün k bileşeni A vektörün- 16.
den küçüktür.
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran nokta-
yargılarından hangileri doğrudur? → → →
sal cisme F1, F2, F3 kuvvetleri uygulandı-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 14.
ğında cisim +y yönünde hareket ediyor.
D) I ve II E) II ve III Sürtünmesiz yatay düzlemde duran noktasal
→ → → → y
cisme F1, F2, F3, F4 kuvvetleri uygulandı-
ğında cisim +x yönünde hareket ediyor. → →
12. F1 F2
p ve t eksenleri arasın- t →
→ F1
→ K
da K vektörü şekildeki α β
+x
gibi verilmiştir. θ
°
Buna göre; 30 →
→ 45° F3
I. K vektörünün bü- p
→ +x
yüklüğü, K vektörünün t bileşeninden → →
F2 F3 Kuvvetlerin büyüklükleri eşit olduğuna
fazladır.
→ → göre;
II. K vektörünün büyüklüğü, K vektörü- →
Buna göre, F4 kuvveti aşağıdakilerden I. a < b
nün p bileşeninden azdır. hangisi olabilir? II. a < q

III. K vektörünün t bileşeninin büyüklüğü (Bölmeler eşit aralıklıdır.) III. q < b
p bileşeninin büyüklüğünün 2 katıdır. yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
A) B) C) rudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) E)
D) I ve II E) I ve III D) I ve III E) II ve III

16. C 15. A 14. E 13. D 12. E 11. E 10. E 9. A 8. D 7. C 6. A 5. B 4. D 3. C 2. A 1. E Cevaplar

10 Fizik Modüler Soru Bankası


Bağıl Hareket 1. Modül Test 5

1. 4. 7.
Kuzey yönün- X, K, L, M hareketlileri şekildeki yönlerde
X Y Kuzey
de yere göre eşit büyüklükteki hızlarla hareket etmekte-
Batı Doğu dir.
4 m/s hızla ϑX = 4 m/s
10 m/s 6 m/s
hareket eden K
Batı Doğu
Yere göre hızları şekildeki gibi olan X aracındaki ϑY = 4 m/s
araçlardan X teki gözlemci Y yi nasıl gözlemci, K
görür? batı yönünde
yere göre 4 Güney M X
A) Batıya 16 m/s B) Doğuya 16 m/s B D
m/s hızla ha-
C) Batıya 4 m/s D) Doğuya 4 m/s reket eden Y aracını nasıl görür?
L
E) Doğuya 8 m/s A) Güneybatıya 4 2 m/s
B) Kuzeydoğuya 4 2 m/s G
C) Güneydoğuya 4 m/s Buna göre, X hareketlisine göre, K, L,
D) Kuzeybatıya 8 m/s M hareketlileri hangi yönlerde hareket
E) Güneye 8 m/s etmektedir?
K L M
2.
5. A) Kuzeybatı Kuzeydoğu Batı
K L A ve B araçlarının yere göre hızları şekil- B) Güneydoğu Güneybatı Doğu
Batı Doğu deki gibidir.
12 m/s 5 m/s
Kuzey
C) Kuzeydoğu Güneydoğu Batı
D) Güneydoğu Kuzeydoğu Doğu
Yere göre hızları şekildeki gibi olan ha-
ϑB = 6ϑ E) Kuzeybatı Güneybatı Batı
reketlilerden K deki gözlemci L yi nasıl
görür?
Batı Doğu
ϑA = 8ϑ
A) Batıya 17 m/s B) Doğuya 17 m/s
C) Batıya 7 m/s D) Doğuya 7 m/s
E) Doğuya 10 m/s
Güney
Buna göre, B deki gözlemciye göre A
aracının hızının büyüklüğü kaç ϑ dir? 8.
Kuzey
A) 2 B) 6 C) 8 D) 10 E) 14

6.
3. X, Y, Z araçlarının yere göre hızları şekil-
Yere göre hızları eşit büyüklükte ve ϑX, ϑY deki gibidir. X aracına göre Z aracının hızı- Batı Doğu
53°
olan X ve Y araçları şekildeki yönlerde ha- nın büyüklüğü ϑ1, Z aracına göre Y aracı-
ϑY = 4 m/s
reket etmektedir. nın hızının büyüklüğü ϑ2 dir. ϑX = 5 m/s
Kuzey Kuzey
Güney
ϑX ϑX = 3ϑ
Yere göre hızı güneye doğru 4 m/s olan
Y gözlemcisi, yere göre hızı 5 m/s olan
Batı Doğu Batı Doğu
ϑY ϑY = ϑ ϑZ = 4ϑ X aracını nasıl görür?
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
A) Doğuya 3 m/s
Güney Güney B) Batıya 3 m/s
ϑ1 C) Kuzeye 9 m/s
Buna göre, X aracındaki gözlemci Y ara- Buna göre, oranı kaçtır?
cını hangi yönde gidiyor gibi görür? ϑ2 D) Güneye 4 2 m/s

A) Güney B) Doğu C) Batı 5 5 E) Güney batıya 3 2 m/s


A) 5 B) C) 2 D) E) 1
2 3
D) Güneydoğu E) Kuzeybatı

Fizik Modüler Soru Bankası 11


Bağıl Hareket

9. 12. 15.
Yere göre hızları şekildeki gibi olan X, Y, Zıt yönlerde hareket eden araçlardan K nın Yere göre hızı güneye doğru 5 m/s olan X
Z araçlarından Z nin Y ye göre hızının bü- L ye göre hızı 9ϑ dir. gözlemcisine göre Y nin hızı kuzeydoğu
yüklüğü ϑ1, Z nin X e göre hızının büyük- K ϑK = 5ϑ yönünde 5 2 m/s dir.
lüğü ϑ2 dir. Doğu Kuzey
Kuzey ϑL L
ϑ = 5 2 m/s
ϑX = 6 m/s Buna göre, L nin yere göre hızı kaç ϑ
dir? 45°
Batı Doğu
ϑZ = 5 m/s
Batı Doğu A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
ϑZ = 8 m/s ϑX = 5 m/s
ϑY = 4 m/s
Güney
Güney 13.
Buna göre, yere göre hızı batıya doğru 5
ϑ Aynı doğrultuda hareket eden araçlardan
Buna göre, 1 oranı kaçtır? m/s olan Z ye göre Y nin hızının büyük-
ϑ2 X in Y ye göre hızı batıya doğru 2ϑ, Z nin
lüğü kaç m/s dir?
X e göre hızı doğuya doğru ϑ dir.
2 5 4 5 A) 5 B) 5 2 C) 10
A) B) C) 5 X 3ϑ
5 5
D) 2 5 E) 5 D) 10 2 E) 20
Batı Y Doğu

Buna göre, Y ve Z araçlarının yere göre hız-


10. ϑ
K ve L araçlarının yere göre hızları şekil- larının büyüklüklerinin oranı Y kaçtır?
ϑZ
deki gibidir.
5 4 7 3 5
A) B) C) D) E)
10ϑ 4 3 5 2 3
L

K
2ϑ 53° 14.
Yere göre hızı ϑX olan X aracındaki göz-
Buna göre, K nın L ye göre hızının bü- lemci, Y aracını doğuya ϑ hızıyla gidiyor-
yüklüğü kaç ϑ dir? muş gibi görüyor.
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
16.
Kuzey Şekilde trenlerin yere göre hızları sırasıyla
A) 12 B) 8 2 C) 10 8 m/s ve 10 m/s dir. Ali ve Ayşe'nin bulun-
D) 6 2 E) 6 ϑX = ϑ 2 dukları trenlere göre hızları sırasıyla 3 m/s
ve 6 m/s dir.
45° ϑ
Batı Doğu Batı Doğu

11. Ali
3 m/s 6 m/s
Ayşe

Aynı yönde hareket eden araçlardan K nın


ϑ1 = 8 m/s ϑ2 = 10 m/s
L ye göre hızı doğuya doğru 3ϑ dir. Güney

K ϑK Buna göre, Y aracının yere göre hızı


Doğu hangi yönde ve kaç ϑ dir?
L ϑL = 4ϑ A) Güneye doğru, 2ϑ Buna göre; Ali, Ayşe'yi nasıl görür?

Buna göre, K nın yere göre hızının bü- B) Kuzeye doğru, 2ϑ A) Doğu, 7 m/s B) Doğu, 9 m/s
yüklüğü kaç ϑ dir? C) Kuzeye doğru, ϑ C) Batı, 4 m/s D) Batı, 7 m/s
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 7 D) Güneye doğru, ϑ E) Batı, 9 m/s
E) Doğuya doğru, ϑ
16. D 15. C 14. C 13. A 12. B 11. E 10. B 9. A 8. A 7. E 6. E 5. D 4. A 3. D 2. C 1. B Cevaplar

12 Fizik Modüler Soru Bankası


Nehirde Hareket 1. Modül Test 6

1. →
4. 7.
Suya göre hızı ϑ olan yüzücü akıntı hızı- Suya göre hızı 6 m/s olan yüzücü akıntı B

nın ϑa olduğu nehirde şekildeki gibi yüz- hızının 2 m/s olduğu nehirde şekildeki gibi
meye başlamaktadır. yüzmektedir. ϑA = 3 m/s
80 m
K L M N P ϑY = 5 m/s
ϑ = 6 m/s
→ K L
→ ϑa A
ϑ
ϑA = 2 m/s
Suya göre hızı 5m/s olan yüzücü, akıntı
hızının 3 m/s olduğu nehirde B den kaç
Yüzücü K dan L ye 50 saniyede ulaştığı- m uzakta karşı kıyıya çıkar?
Buna göre, yüzücü karşı kıyıda hangi na göre KL uzunluğu kaç metredir? A) 24 B) 30 C) 36 D) 48 E) 60
noktaya çıkar? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 700
A) K noktasına B) L noktasına
C) M noktasına D) N noktasına
E) P noktasına
8.
B

2. ϑA = 5 m/s
→ →
Suya göre hızları ϑX ve ϑY olan yüzücüler-
5.
120 m
den X yüzücüsü karşı kıyıda M noktasına Suya göre hızı 10 m/s olan yüzücü, akıntı ϑ = 10 m/s

çıkmaktadır. hızının 3 m/s olduğu nehirde şekildeki gibi


yüzmektedir. 37°
K L M N P A

ϑ = 10 m/s
→ → Suya göre hızı 10m/s olan yüzücü, akın-
ϑX ϑY K L
tı hızının 5 m/s olan nehirde B den kaç
ϑA = 3 m/s m uzakta karşı kıyıya çıkar?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
Buna göre, Y yüzücüsü karşı kıyıda ne- KL uzunluğu 280 m olduğuna göre, yü- A) 100 B) 120 C) 160
reye çıkar? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) zücü K dan L ye kaç saniyede ulaşır? D) 200 E) 260
A) K noktasına B) L noktasına A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80
C) M noktasına D N noktasına
E) P noktasına
9.

3. Akıntı hızının ϑA olduğu nehirde suya göre
→ → → → → → →
Suya göre hızları ϑX, ϑY, ϑZ, ϑP olan yü- hızları ϑX, ϑY, ϑZ olan yüzücüler şekildeki
→ 6.
zücüler, akıntı hızının ϑA olduğu nehirde gibi yüzmeye başlıyor.
Akıntı hızının 2 m/s olduğu nehirde, suya
şekildeki gibi yüzmeye başlamaktadır. göre hızı 8 m/s olan yüzücü şekildeki gibi →
ϑA
yüzmektedir. →
ϑX
→ → →
ϑA ϑY ϑZ
ϑA = 2 m/s
160 m
→ → →
ϑX ϑZ ϑP ϑ = 8 m/s
Buna göre, yüzücülerin karşı kıyıya

ϑY varma süreleri tX, tY, tZ arasındaki ilişki
Buna göre, yüzücü karşı kıyıya kaç sa- nasıldır?
niyede ulaşır? A) t X > tY > t Z B) tY = t Z > t X
Buna göre, hangi yüzücüler karşı kıyı-
da aynı noktaya çıkarlar? (Bölmeler eşit A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30 C) t X > tY = t Z D) t X = t Z > tY
aralıklıdır.) E) t X = tY = t Z
A) X ve Y B) Y ve Z C) Z ve P
D) X ve Z E) Y ve P

Fizik Modüler Soru Bankası 13


Nehirde Hareket

10. →
13. 15.
Suya göre hızı ϑY olan bir yüzücü K den L Suya göre hızı ϑY olan bir yüzücü, akıntı Suya göre hızı 5 m/s olan bir yüzücü, akın-
ye 10 saniye gidip, suya göre hızının bü- hızı ϑA olan bir nehirde K dan L ye 2t sü- tı hızının 3 m/s olduğu nehirde K dan L ye,
yüklüğünü değiştirmeden L den K ye 30 rede gidip, suya göre hızının büyüklüğünü L den M ye yüzerek gidiyor.
saniyede dönüyor. değiştirmeden L den K ye 5t sürede geliyor. L M

ϑA = 2 m/s ϑA ϑA = 3 m/s
ϑY
ϑY
K L K L

K
Buna göre, yüzücünün suya göre hızı- ϑ
nın büyüklüğü kaç m/s dir? Buna göre, Y oranı kaçtır? KL = LM = 160 m olduğuna göre
ϑA
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 yüzücü K dan M ye kaç saniyede ulaşır?
3 7 7
A) B) C) 2 D) E) 3 A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80
2 4 3
11. → → →
Suya göre hızları ϑ1, ϑ2, ϑ3 olan yüzücü-

ler akıntı hızı ϑA olan nehirde şekildeki gibi
yüzmeye başlıyorlar.

ϑA
ϑ1 = 5 ϑ ϑ2 = 5 ϑ
ϑ3 = 8 ϑ

53° 30°

Buna göre, yüzücülerin karşı kıyıya var-


ma süreleri t1, t2, t3 arasındaki ilişki na-
sıldır? (sin53° = 0,8; sin30° = 0,5)
A) t 2 > t1 = t3 B) t3 > t1 = t 2
16.
C) t1 > t 2 = t3 D) t1 = t 2 > t3 →
14. Suya göre hızı ϑY olan yüzücü akıntı hızı-
E) t1 = t3 > t 2 →
→ → nın ϑA olduğu nehirde şekildeki gibi yüz-
Suya göre hızları ϑ1 ve ϑ2 olan yüzücüler
→ meye başlıyor.
12. →
akıntı hızı ϑA olan nehirde şekildeki gibi
Suya göre hızı ϑ olan yüzücü, akıntı hı- yüzmeye başlıyorlar. C B
zının 9 m/s olduğu nehirde şekildeki gibi L 12 d
yüzmektedir. ϑA = ϑ
ϑA = 3 m/s 5d
L
120 m ϑ2 = 10 m/s
ϑA = 9 m/s ϑ1 = 10 m/s ϑY = ϑ

240 m ϑ
37° 53° A
A Buna göre, yüzücü karşı kıyıda B den
K Buna göre, yüzücüler karşı kıyıda birbi- kaç d uzağa çıkar?
rinden kaç metre uzağa çıkarlar? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Yüzücü 20 saniye sonra karşı kıyıdaki
(sin37 = cos53 = 0,6, sin53 = cos37 = 0,8)
L noktasına çıktığına göre, yüzücünün
suya göre hızının büyüklüğü ϑ kaç m/s A) 145 B) 215 C) 235
dir? D) 250 E) 275

A) 9 B) 12 C) 15 D) 18 E) 21

16. A 15. D 14. C 13. D 12. C 11. E 10. A 9. B 8. E 7. D 6. C 5. A 4. B 3. E 2. C 1. D Cevaplar

14 Fizik Modüler Soru Bankası


Bağıl ve Bileşke Hareket 1. Modül Test 7

1. 4. 7.
Yere göre hızı 20 m/s olan bir kamyonetin Doğu yönünde hareket eden X, Y, Z araç- Doğrusal bir yolda hareket eden Y ve Z
üzerinde, kamyonete göre hızı 2 m/s olan larından X aracına göre Y nin hızı doğu araçlarının konum zaman grafiği şekildeki
bir çocuk şekildeki gibi yürüyor. yönünde, X aracına göre Z nin hızı batı gibidir.
Konum
yönündedir.
2 m/s
X
Z
Batı Y Doğu 2X
20 m/s Z
X
Buna göre, araçların hızlarının büyük-
Zaman
lükleri ϑX, ϑY, ϑZ arasındaki ilişki nasıl- 0 t 2t
Buna göre, çocuğun yere göre hızı kaç dır? -X
m/s dir? A) ϑX > ϑY > ϑZ B) ϑZ > ϑY > ϑX Y
A) 18 B) 20 C) 22 D) 24 E) 26 Z'nin hızı doğu yönünde ϑ olduğuna
C) ϑZ > ϑX > ϑY D) ϑY > ϑX > ϑZ
göre Z'ye göre Y nin hızı için aşağıdaki-
E) ϑX = ϑY = ϑZ lerden hangisi doğrudur?
A) Batı yönünde 2ϑ B) Doğu yönünde 2ϑ
C) Batı yönünde 3ϑ D) Doğu yönünde 3ϑ
2. 5. E) Batı yönünde ϑ
Suya göre hızı ϑY olan yüzücü akıntı hızı Suya göre hızı 7 m/s olan motorlu tekne K
ϑa olan nehirde şekildeki gibi yüzmeye den L ye 10 saniyede gidiyor.
başlıyor.
8.
ϑA = 5 m/s Suya göre hızları şekildeki gibi olan X, Y, Z
ϑa ϑm = 7 m/s motorlarından X motoru karşı kıyıda M ye,
ϑY
K L Y motoru R ye Z motoru S ye çıkıyor.
K L M N P R S

Buna göre, tekne suya göre aynı büyük-


K L M N P ϑA
lükteki hızla L den K ye kaç saniyede
Buna göre, yüzücü karşı kıyıda hangi döner? Y
X Z
noktaya çıkar? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) 60 B) 50 C) 40 D) 30 E) 20
A) K B) L C) M D) N E) P
Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğuna
göre motorların karşı kıyıya varma sü-
releri tX, tY, tZ arasındaki ilişki nasıldır?

6. A) tY=t Z>t X B) t X>tY=t Z C) tY=tX>tZ


Akıntı hızının ϑA olduğu nehirde suya göre D) tZ>tX=tY E) t X=t Z>tY
3. hızı ϑY olan yüzücü K den şekildeki gibi
Hızları verilen iki araçtan birinde oturan yüzmeye başlayınca karşı kıyıda M nokta-
yolcuya göre diğer aracın hızı aşağıda- sına çıkıyor. 9.
kilerden hangisinde en büyüktür? Suya göre hızı 3ϑ olan bir geminin üzerin-
L M
de hareket eden bir yolcunun gemiye göre
A) B) 3ϑ hızı ϑ dir. Bu yolcu denizde yüzen yunus
3ϑ ϑA

balığını duruyor gibi görüyor.
2ϑ 80 m
ϑY = 10 m/s Buna göre;
C) 2ϑ D) I. yunusun suya göre hızı 4ϑ dir.

ϑ K II. yunusun suya göre hızı 2ϑ dir.
ϑ
III. yunusun suya göre hızı ϑ dir.
LM = 24 metre olduğuna göre, ϑA kaç yargılarından hangileri doğru olabilir?
E)
5ϑ m/s dir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
ϑ A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 15


Bağıl ve Bileşke Hareket

10. 12. 14.


Aynı düzlemde hareket eden K, L, M araç- Akıntı hızı ϑA olan nehirde suya göre hızla- Suya göre hızları ϑ ve 2ϑ olan K ve L yü-
→ → → → zücüleri şekildeki gibi yüzmeye başlıyor.
larından K nın yere göre hızı ϑK, K nın L rı ϑ1, ϑ2, ϑ3 olan yüzücüler K, L, M nokta-
→ → K yüzücüsü karşı kıyıda M den 4d uzakta
ye göre hızı ϑ1, L nin M ye göre hızı ϑ2 dir. larından yüzmeye başlıyorlar.
çıkıyor.
→ → I 3d
ϑK ϑ1 V X M L
ϑA
→ → →
ϑ1 ϑ2 ϑ3 2ϑ ϑA
IV II

K L M ϑ

ϑ2
III Yüzücülerin üçü de karşı kıyıda X nok- K N
→ → →
tasına çıktığına göre ϑ1, ϑ2, ϑ3 ün bü- Buna göre, L yüzücüsü karşı kıyıda N
Şekil - I Şekil - II
yüklükleri arasındaki ilişki nasıldır? den kaç d uzakta karşı kıyıya çıkar?
A) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3 B) ϑ3 > ϑ2 > ϑ1 3 5
Buna göre, M nin K ye göre hızı şekil - II A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2
dekilerden hangisi gibidir? C) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3 D) ϑ3 > ϑ1 > ϑ2
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) E) ϑ1 = ϑ2 = ϑ3
A) I B) II C) III D) IV E) V 15.
Birbirine paralel yollarda hareket eden X,
Y, Z araçlarının hızlarının büyüklükleri ϑX,
ϑY, ϑZ dir. X aracındaki gözlemci, Y yi do-
ğuya, Z yi batıya gidiyor gibi görüyor.
ϑY > ϑX > ϑZ olduğuna göre;
I. X aracı doğu yönünde hareket etmektedir.
II. Y aracı doğu yönünde hareket etmektedir.
III. Z aracı batı yönünde hareket etmektedir.
11.
yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
Akıntı hızının ϑA ve kıyıya paralel olduğu
13. rudur?
bir nehirde K ve L noktalarından suya göre
hızları ϑK ve ϑL olan yüzücüler şekildeki Birbirine paralel yollarda hareket eden X, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
gibi yüzmeye başlıyor. Y, Z araçlarından X batıya, Y doğuya ha- D) I ve II E) I, II ve III
reket etmektedir. Araçlar aynı noktadan
harekete başladıktan bir süre sonra X ile Y
ϑK ϑL arasındaki uzaklık, Y ile Z arasındaki uzak- 16.
lığa eşit oluyor. Suya göre hızı ϑ1 olan yüzücü karşı kıyıda
K L
Buna göre; L noktasına, suya göre hızı ϑ2 olan yüzücü
I. X in Y ye göre hızı batı yönündedir. ise karşı kıyıda R noktasına çıkıyor.
Yüzücülerin karşılaşma süresi; II. Y nin Z ye göre hızı doğu yönündedir.
K L M N P R
I. KL uzaklığı III. X in Z ye göre hızı batı yönündedir.
II. ϑA , akıntı hızı yargılarından hangileri kesinlikle doğ- ϑA
III. Akıntının yönü rudur?
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ϑ1 = ϑ ϑ2 = ϑ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
D) I ve II E) I, II ve III Buna göre, akıntı hızının büyüklüğü kaç
ϑ dir?
(Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
A) 2 B) 2 C) 2 2
D) 3 E) 3 2

16. A 15. D 14. D 13. A 12. B 11. A 10. E 9. D 8. A 7. C 6. B 5. A 4. D 3. B 2. E 1. C Cevaplar

16 Fizik Modüler Soru Bankası


İvmeli Harekette Konum - Zaman Grafiği 1. Modül Test 8

1. 4. 7.
Konum Konum Konum

20 2X
I II III IV X
10 X
I II III IV V
Zaman
Zaman 5t 0
0 5 10 15 20 0 Zaman
t 2t 3t 4t
–X
Konum - zaman grafiği verilen otomobil
hangi aralıklarda hızlanan hareket yap- –X
Konum–zaman grafiği şekildeki gibi
mıştır? Konum–zaman grafiği şekildeki gibi olan otomobil hangi aralıklarda dur-
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV olan hareketli hangi anlarda yöndeğiş- maktadır?
tirmiştir?
D) II ve III E) II ve IV A) Yalnız II B) Yalnız V C) II ve III
A) Yalnız t B) Yalnız 3t C) Yalnız 4t D) I ve IV E) III ve V
D) t ve 4t E) 3t ve 4t

2.
8.
Konum (m) 5. Konum
K, L, M araçlarının konum–zaman grafiği
40 şekildeki gibidir. X
Konum
30 K Zaman
0 Zaman (s) 0
10 20
I II III IV
L –X
–40
Konum–zaman grafiği şekildeki gibi
Konum–zaman grafiği şekildeki gibi 0 Zaman olan araç hangi zaman aralıklarında ya-
olan hareketlinin (0–30) saniye aralığın- vaşlamaktadır?
daki yerdeğiştirmesinin büyüklüğü kaç
M A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV
metredir?
Buna göre, hangi araçların t=0 anında D) I ve III E) II ve IV
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120
kesinlikle bir ilk hızı vardır?
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
D) L ve M E) K, L ve M
9.
Doğrusal bir yolda durgun halden sabit
ivme ile harekete geçen bir aracın konum -
3. 6.
zaman grafiği şekildeki gibidir.
K ve L araçlarının konum – zaman grafiği
Konum (m)
Konum (m) şekildeki gibidir.
Konum
60
40
K L
20 10
I II III IV
0 Zaman
Zaman
Zaman (s) L 0 5
0 (s)
5 10 15
K
Buna göre, aracın 5. saniyedeki hızı kaç
Konum – zaman grafiği şekildeki gibi Buna göre, hangi zaman aralıklarında m/s dir?
olan otomobilin (0–15) saniye aralığın- araçlar aynı yönde hareket etmektedir?
A) 5 B) 10 C) 12 D) 15 E) 20
da aldığı yol kaç metredir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 100 D) II ve IV E) III ve IV

Fizik Modüler Soru Bankası 17


İvmeli Harekette Konum - Zaman Grafiği

10. 12. 14.


Konum Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın Konum
konum - zaman grafiği şekildeki gibidir.
K
Konum (m) X
X K
50 t 2t 3t
0 Zaman
I II III
30
Zaman –X
0 t
Konum
Zaman –2X
0 t 2t L
(s)
X L Bu aracın ortalama hızının büyüklüğü K ve L araçlarının konum – zaman grafiği
(0-2t) aralığında 10 m/s olduğuna göre, şekildeki gibidir.
aracın t anındaki hızı kaç m/s dir? Buna göre,
Zaman A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) 18 I. I. aralıkta araçlar birbirinden uzaklaş-
0 t
maktadır.
Konum
II. II. aralıkta araçlar arasındaki uzaklık
önce artar sonra azalır.
X M III. III. aralıkta araçlar birbirine yaklaş-
maktadır.
yargılarından hangileri doğrudur?
Zaman A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
0 t
D) I ve III E) I, II ve III
K, L, M araçlarının konum–zaman grafikle-
ri şekildeki gibidir.
Buna göre, (0–t) aralığında araçların or-
talama hızları ϑK, ϑL, ϑM arasındaki bü-
yüklük ilişkisi nasıldır?
A) ϑK = ϑL = ϑM B) ϑK > ϑL > ϑM
C) ϑK > ϑM > ϑL D) ϑM > ϑK > ϑL
13. 15.
Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın K ve L araçlarının konum–zaman grafiği
E) ϑM > ϑL > ϑK
konum - zaman grafiği şekildeki gibidir. şekildeki gibidir.
Konum Konum

2x K
X
11.
Konum – zaman grafiği şekildeki gibi olan I II III IV x L
0 Zaman
araç düzgün yavaşlayarak 10. saniyede t 2t 3t 4t
durmuştur. Zaman
-X 0 t 2t
Konum
Buna göre;
40 Buna göre, hangi zaman aralıklarında I. Araçlar yavaşlamaktadır.
aracın ivme vektörü ile hız vektörü aynı II. 2t anında hızları sıfırdır.
yönlüdür? III. İvmeleri eşit büyüklüktedir.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
Zaman rudur?
0 10 D) I ve IV E) II ve III
(s)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Buna göre, aracın t = 0 anındaki hızı kaç
m/s dir? D) I ve III E) I, II ve III

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10

15. A 14. E 13. C 12. B 11. D 10. A 9. E 8. D 7. E 6. C 5. D 4. B 3. C 2. A 1. B Cevaplar

18 Fizik Modüler Soru Bankası


İvmeli Harekette Hız - Zaman Grafiği 1. Modül Test 9

1. 4. 7.
Hız (m/s) Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın Başlangıçta yanyana olan K ve L araçları-
20 hız–zaman grafiği şekildeki gibidir. nın hız–zaman grafiği şekildeki gibidir.
Hız (m/s) Hız (m/s)
I II III IV
0 Zaman
5 10 15 20 L
(s) 20
10
–20 K
10
Hız–zaman grafiği şekildeki gibi olan Zaman (s) Zaman
hareketli hangi aralıklarda hızlanan ha- 0 20 30 0 10 20
(s)
reket yapmıştır? Buna göre, aracın yerdeğiştirmesi kaç
Buna göre, 20. saniyede araçlar arasın-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III metredir?
daki uzaklık kaç metredir?
D) II ve III E) II ve IV A) 300 B) 250 C) 200
A) 150 B) 175 C) 200
D) 150 E) 100
D) 225 E) 250

5. 8.
Doğrusal bir yolda hareket eden bir otomo-
Başlangıçta yanyana olan A ve B araçla-
2. bilin hız–zaman grafiği şekildeki gibidir.
rının hız – zaman grafiği şekildeki gibidir.
Hız (m/s) Hız (m/s)
Hız (m/s)
10
I II III IV V 20 A
20
0 Zaman
5 10 15 20 25
(s) 15
0 Zaman 0 Zaman
10 30 40 5 10 B
–10 (s) (s)

Hız – zaman grafiği şekildeki gibi olan –10 –20 A


B
bir otomobil hangi aralıklarda yavaşla-
Buna göre, otomobilin yer değiştirmesi Buna göre, 15. saniyede araçlar arasın-
yan hareket yapmıştır?
kaç metredir? daki uzaklık kaç metredir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) 450 B) 425 C) 400 A) 250 B) 300 C) 350
D) I ve IV E) II ve V
D) 375 E) 350 D) 400 E) 450

9.
3. 6. Başlangıçta yanyana olan K ve L araçları-
Hız (m/s) Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın nın hız–zaman grafiği şekildeki gibidir.
20 hız–zaman grafiği şekildeki gibidir. Hız
Hız (m/s)
10 K
t4 t5 2ϑ
0 Zaman 30
t1 t2 t3
(s) ϑ

–20 0 Zaman
t 2t 3t
Hız – zaman grafiği şekildeki gibi olan 0 Zaman
15 20 30 –ϑ
(s) L
bir araç hangi anlarda yöndeğiştirmiş-
tir? –10
t anında araçlar arası uzaklık 60 m oldu-
A) Yalnız t1 B) Yalnız t 2 C) Yalnız t3 Buna göre, aracın aldığı yol kaç metre- ğuna göre, 3t anında araçlar arasındaki
dir? uzaklık kaç metredir?
D) t1 ve t 2 E) t1, t 2 ve t4
A) 300 B) 275 C) 250 A) 160 B) 180 C) 200
D) 225 E) 200 D) 220 E) 240

Fizik Modüler Soru Bankası 19


İvmeli Harekette Hız - Zaman Grafiği

10. 12. 14.


Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın Doğrusal bir yolda hareket eden K, L araç- Başlangıçta yanyana olan K ve L araçla-
hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. larının hız - zaman grafiği şekildeki gibidir. rının hız – zaman grafiği şekildeki gibidir.
Hız Hız
Hız


2ϑ ϑ K
K

ϑ
0 Zaman L
t ϑ
0 Zaman
t 2t 3t I II III
-ϑ L 0 Zaman
t 2t 3t
Araç gideceği yolun tamamını 3t sürede
aldığına göre, yolun ilk yarısını kaç t sü- Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ke- Buna göre, I, II, III aralıklarından hangi-
rede almıştır? sinlikle doğrudur? lerinde araçlar birbirinden uzaklaşmak-
1 3 5 tadır?
A) B) 1 C) D) 2 E) A) Araçlar birbirinden uzaklaşmaktadır.
2 2 2
B) Araçlar birbirine yaklaşmaktadır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

C) Araçların yer değiştirmeleri eşittir. D) I ve II E) I, II ve III

D) Araçların ivmeleri eşit büyüklüktedir.


E) L aracı yavaşlamaktadır.

13.
Doğrusal bir yol üzerinde hareket eden K
ve L araçlarının hız–zaman grafiği şekilde-
11. ki gibidir. t = 0 anında araçlar arasındaki
Doğrusal XYZ yolunda hareket eden bir uzaklık x kadar olup K aracı t sürede 4x
aracın hız - zaman grafiği şekildeki gibidir. yol alıyor.
t = 0 anında X noktasından geçen araç 4t Hız
15.
anında Z noktasına varıyor.
ϑ Başlangıçta yanyana olan K ve L araçla-
Hız K rının hız – zaman grafiği şekildeki gibidir.
4ϑ 0 Zaman Hız
t
3ϑ 3ϑ
K
–ϑ L
2ϑ 2ϑ L
Buna göre, t anında araçlar arasındaki
ϑ uzaklık için; ϑ K
L
I. 7x tir. I II III
0 Zaman 0 Zaman
t 2t 3t 4t t 2t 3t
II. 8x tir.
XY = YZ olduğuna göre, araç yolun III. 9x tir. Buna göre, hangi aralıklarda araçlar bir-
Y noktasından kaç t anında geçmiştir? birine yaklaşmaktadır?
yargılarından hangileri doğru olabilir?
3 5 7 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) B) 2 C) D) 3 E) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
2 2 2
D) I ve II E) II ve III
D) I ve II E) I ve III

15. C 14. E 13. E 12. D 11. D 10. B 9. D 8. C 7. A 6. A 5. E 4. B 3. C 2. D 1. C Cevaplar

20 Fizik Modüler Soru Bankası


İvme - Zaman Grafikleri 1. Modül Test 10

1. 4. 6.
İlk hızı 16 m/s olan bir otomobilin ivme – İlk hızı 10 m/s olan bir aracın ivme–zaman İvme–zaman grafiği şekildeki gibi olan ara-
zaman grafiği şekildeki gibidir. grafiği şekildeki gibidir. cın ilk hızı 30 m/s dir.
İvme (m/s²) İvme (m/s²) İvme (m/s2)
3 6
3

Zaman
0 5 10 15 (s)
Zaman (s)
Zaman (s) 0 10 20
0 10
–4
–2
Buna göre, aracın 10. saniyedeki hızı
Buna göre, aracın hız–zaman grafiği
kaç m/s dir? Buna göre, aracın hız–zaman grafiği
aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) 30 B) 36 C) 38 D) 40 E) 46 aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) Hız (m/s) B) Hız (m/s)
A) Hız (m/s) B) Hız (m/s)
32
40 30
30 20
20 26

2. 10 10
0 5 10 15 Zaman 0 5 10 15 Zaman
0 10 20 0 10 20 Zaman
İlk hızı sıfır olan bir aracın ivme–zaman Zaman (s) (s)
(s) (s)
grafiği şekildeki gibidir. C) Hız (m/s) D) Hız (m/s)
İvme (m/s²) C) Hız (m/s) D) Hız (m/s)
50 40 30
5 30
20
30 30
20 10
Zaman
0 5 10 15 Zaman 0 5 10 15 (s)
0 10 20 Zaman 0 10 20 Zaman (s)
Zaman (s)
0 10 30 (s) (s)
E) Hız (m/s)
–2 E) Hız (m/s) 30

Buna göre, aracın 30. saniyedeki hızı


30 Zaman
kaç m/s dir? 20
0 5 10 15 (s)
10 –20
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
0 10 20 Zaman
(s)

3. 7.
İlk hızı 10 m/s olan bir hareketlinin ivme– İlk hızı sıfır olan aracın ivme zaman grafiği
5. şekildeki gibidir.
zaman grafiği şekildeki gibidir.
İvme–zaman grafiği şekildeki gibi olan ha- İvme (m/s²)
İvme (m/s²) reketlinin ilk hızı 10 m/s dir.
5 İvme (m/s²) 10

3 2
5

Zaman (s) Zaman (s)


0 5 10 15 0 4 8 12
Zaman (s)
0 10 20
Buna göre, aracın (0–12) saniye aralı-
–4 ğında aldığı yol kaç metredir?
Buna göre, hareketlinin 15. saniyedeki Buna göre, hareketlinin (0–20) saniye
A) 440 B) 480 C) 520
hızı kaç m/s dir? aralığında aldığı yol kaç metredir?
D) 560 E) 600
A) 25 B) 30 C) 35 D) 40 E) 45 A) 200 B) 300 C) 400
D) 500 E) 600

Fizik Modüler Soru Bankası 21


İvme - Zaman Grafikleri

8. 11. 12.
Durgun halden harekete başlayan bir ara- İvme Duruştan harekete başlayan bir hareketli-
cın ivme–zaman grafiği şekildeki gibidir. nin ivme–zaman grafiği şekildeki gibidir.
İvme +a İvme

a a
Zaman
0 t 2t 3t 4t
t 2t 3t 4t
Zaman Zaman
0 t 2t 3t –a 0

–a
–a Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın
ivme - zaman grafiği şekildeki gibidir. –2a
Araç (0–t) zaman aralığında X kadar yol
Aracın t anındaki hızı sıfır olduğuna
aldığına göre, (0–3t) zaman aralığında Buna göre, hareketli hangi anlarda yön-
göre, aracın konum - zaman grafiği aşa-
kaç X yol almıştır? değiştirmiştir?
ğıdakilerden hangisi gibi olabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) Yalnız t B) Yalnız 2t C) Yalnız 3t
A)
Konum D) t ve 4t E) t ve 3t

9.
Doğrusal bir yol- İvme
da hareket eden 0 t 2t 3t 4t Zaman
bir aracın iv-
me-zaman grafi- a
ği şekildeki gibi- B)
Konum
dir. Zaman
0 t
Grafikteki a ve t
bilindiğine göre,
I. Aracın t anındaki hızı Zaman
0 t 2t 3t 4t
II. t süresi içindeki aracın yer değiştirmesi
III. t süresi içinde aracın hızındaki değişim
niceliklerinden hangileri kesinlikle he- C)
Konum
saplanabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 13.
D) I ve III E) I, II ve III Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın
t 2t 3t 4t Zaman
0 ivme – zaman grafiği şekildeki gibidir.
10. İvme
Durgun halden harekete başlayan otomo-
D) a
bilin ivme–zaman grafiği şekildeki gibidir. Konum
İvme

2a Zaman
0 t
Zaman
a 0 t 2t 3t 4t Buna göre, aracın (0–t) aralığındaki ha-
reketi ile ilgili;
I II III
Zaman I. Sürekli hızlanmıştır.
0 t 2t 3t E)
Konum II. Sürekli yavaşlamıştır.
Otomobilin I, II, III zaman aralıklarında III. Önce yavaşlamış, sonra hızlanmıştır.
aldığı yollar X1, X2, X3 olduğuna göre, IV. Önce hızlanmış, sonra yavaşlamıştır.
bunlar arasındaki ilişki nasıldır? yargılarından hangileri kesinlikle yan-
t 2t 3t 4t Zaman
0 lıştır?
A) X1 > X 2 > X3 B) X3 > X 2 > X1
C) X2 > X3 > X1 D) X1 > X3 > X2 A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız IV
E) X1 = X2 = X3 D) I ve II E) III ve IV

13. C 12. B 11. E 10. B 9. C 8. C 7. A 6. C 5. D 4. A 3. B 2. A 1. E Cevaplar

22 Fizik Modüler Soru Bankası


İvmeli hareket 1. Modül Test 11

1. 6. 9.
İlk hızı 40 m/s olan araç 3 m/s2 lik ivmeyle Doğrusal bir yolda sabit 20 m/s lik hızla Doğrusal yolda hız-zaman grafikleri şekil-
hızlanıyor. hareket eden Y aracı L noktasından geç- deki gibi olan X ve Y araçları doğuya git-
Buna göre, aracın 5. saniyedeki hızının tiği anda, ilk hızı sıfır olan X aracı düzgün mektedir.
büyüklüğü kaç m/s dir? hızlanmaya başlıyor. Hız

A) 60 B) 55 C) 50 D) 45 E) 40 ϑ0 = 0 ϑ = 20 m/s
X Y 2ϑ X

ϑ Y
K L M I II III
Zaman
1200 m 600 m
2. 0 t 2t 3t
İlk hızı 40 m/s olan bir araç 5 m/s2 lik ivme Araçlar M noktasında yanyana geldiği- Buna göre,
ile yavaşlayarak duruyor. ne göre, X aracının ivmesinin büyüklü- I. I. aralıkta Y aracı X i batı yönünde ya-
Buna göre, aracın durana kadar geçen ğü kaç m/s2 dir? vaşlıyor görür.
sürede aldığı yol kaç metredir? A) 4 B) 3,5 C) 3 D) 2,5 E) 2 II. t anında X aracı Y yi duruyor görür.
A) 160 B) 200 C) 240 III. II. aralıkta X aracı Y yi batı yönünde
D) 280 E) 320 7. hızlanıyor görür.
Başlangıçta yan- Hız IV. III. aralıkta Y aracı X i doğu yönünde
yana olan K ve L sabit hızla hareket ediyor görür.
araçlarının hız - L yargılarından doğru olanlar D harfi ile
3. zaman grafiği şe- K
yanlış olanlar Y harfi ile gösterilirse
İlk hızı 30 m/s olan bir araç 4 m/s2 lik ivme kildeki gibidir. +ϑ doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi
I II III
ile hızlanıyor. Buna göre, gibi olur?
0 t 2t 3t Zaman
Buna göre, aracın 10 saniyede aldığı yol hangi aralık- A) DYDY B) YDYD C) DDDY
kaç metredir? -ϑ
larda araçlar D) YYYD E) DDDD
A) 300 B) 400 C) 500 birbirlerinden
uzaklaşmaktadır?
D) 600 E) 700
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

4. 8.
İlk hızı 10 m/s olan bir araç düzgün hız- Başlangıçta yanyana olan X, Y, Z araçları-
lanarak 8 saniyede hızını 50 m/s ye çıka- nın hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
rıyor. Hız 10.
Buna göre, aracın aldığı yol kaç metre- X arabası K den 3ϑ, Y arabası L den ϑ hızı
dir? +2ϑ X ile geçtiği anda X arabası a ivmesiyle ya-
A) 240 B) 300 C) 360 ϑ vaşlamaya, Y arabası 2a ivmesiyle hızlan-
Y Zaman maya başlıyor. Araçların M deki hızları eşit
D) 400 E) 480 0 t
olup araçlar M ye aynı anda ulaşıyorlar.
Z
-2ϑ 3ϑ ϑ
X Y
Buna göre, (0-t) aralığında araçlarla ilgi-
5. li aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
K L M
İlk hızı 10 m/s olan bir otomobil düzgün
A) X ve Y araçları birbirinden uzaklaş-
hızlanarak, hızını 50 m/s ye çıkarıyor. Buna göre, KL uzaklığının LM uzaklığı-
maktadır.
Bu sırada otomobilin aldığı yol 300 m KL
B) Y ve Z araçları birbirinden uzaklaş- na oranı kaçtır?
olduğuna göre, otomobilin ivmesinin LM
maktadır.
büyüklüğü kaç m/s2 dir?
C) X ve Z araçları birbirinden uzaklaş- 6 5 4 3 1
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) B) C) D) E)
maktadır. 7 6 5 5 2

D) Z'ye göre Y aracı hızlanmaktadır.


E) X'e göre Y aracı yavaşlamaktadır.

Fizik Modüler Soru Bankası 23


İvmeli hareket

11. 13. 15.


Doğrusal bir yolda hareket eden araçlar- Hızı ϑ1 olan X aracı K noktasından, hızı X arabası K den ϑ, Y arabası L den 2ϑ hı-
dan sabit 30 m/s hızla hareket eden X ara- ϑ2 olan Y aracı L noktasından aynı anda zıyla geçtiği anda X arabası a1 ivmesiyle
cı K noktasından geçtiği anda L noktasın- geçtikten sonra X aracı a ivmesiyle hızlan- hızlanmaya, Y arabası a2 ivmesiyle yavaş-
da duran Y aracı harekete başlıyor. maya, Y aracı a ivmesiyle yavaşlamaya lamaya başlıyor. Arabalar karşılaştığı anda
başlıyor. hızlarının büyüklükleri eşit oluyor.
ϑ0 = 30 m/s ϑ0 = 0
X ϑ1 ϑ2 Y X ϑ 2ϑ Y
X Y

K L K L K L
150 m
Buna göre, araçların karşılaşma süresi- Buna göre, arabaların karşılaşıncaya
Buna göre, X aracının Y ye yetişebil- nin bulunabilmesi için; kadar aldığı yolların oranını bulmak
mesi için Y aracının ivmesi en fazla kaç I. ϑ1 ve ϑ2 bilinmelidir. için;
m/s2 olmalıdır? II. a ivmesi bilinmelidir. I. ϑ hızı bilinmelidir.
A) 1,5 B) 2 C) 2,5 D) 3 E) 3,5 III. |KL| uzaklığı bilinmelidir. II. a1 ve a2 ivmeleri bilinmelidir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- III. Karşılaşma süresi bilinmelidir.
rudur? yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III rudur?

D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) I, II ve III

14.
Eşit büyüklükteki sabit ϑ hızları ile hareket
12. eden trenlerden K treninin lokomotifi köp-
Eşit uzunluktaki X, Y trenleri şekildeki gibi rünün A ucuna geldiği anda L treninin lo-
tünele aynı anda giriyorlar. X sabit hızla komotifi köprünün B ucuna ulaşıyor. Bun-
hareketine devam ederken Y treni tünele dan sonra K treni a ivmesi ile hızlanmaya
girdiği anda sabit ivmeyle hızlanmaya baş- başlıyor. Trenlerden K nın lokomotifi ile L
lıyor. nin son noktası köprünün B ucuna aynı
anda geliyor. Bir süre sonra K treninin son
noktası köprünün B ucuna geldiği anda,
X L treninin son noktası köprünün A ucuna
geliyor. 16.
Y ϑ İlk hızı ϑ0 olan bir araç a ivmesi ile düzgün
K hızlanarak X kadar yol alıyor. Bu sürede
A B aracın ortalama hızı ϑ oluyor.
ϑ
Trenlerin son noktaları aynı anda tünel- Buna göre, aracın aldığı yol X aşağıda-
L
den çıktıklarına göre; kilerden hangisine eşittir?
Köprü
I. Tünele girerken Y nin hızı X inkinden 2ϑ ^ϑ - ϑ 0h 2 ^ϑ - ϑ 0h
Buna göre; A) B)
küçüktür. a a
I. K treninin boyu köprününkinden bü-
II. Tünelden çıktıklarında Y nin hızı X in- 2a ^ϑ - ϑ 0h ^ϑ - ϑ 0h ϑ
yüktür. C) D)
kinden büyüktür. ϑ 2a
II. Köprünün boyu L treninkinden büyük-
III. Y treninin boyu tünelinkinden küçüktür.
tür. 2 ^ϑ - ϑ 0h
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- E)
III. K treninin boyu L treninkinden büyük- 2ϑa
rudur?
tür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yargılarından hangileri doğrudur?
D) I ve II E) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

16. A 15. B 14. E 13. C 12. D 11. D 10. D 9. E 8. D 7. D 6. A 5. D 4. A 3. C 2. A 1. B Cevaplar

24 Fizik Modüler Soru Bankası


Newtonun Hareket Yasaları 1. Modül Test 12

1. 5. 8.
Sürtünmesiz ya- F = 50N Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte Sürtünmelerin
tay yolda 10 kg cisimler serbest bırakılıyor. önemsiz olduğu
53°
kütleli cisme 50 3 kg düzenekte cisim-
10 kg
N luk kuvvet uy- ler serbest bırakı-
T
gulanıyor. lıyor.
6 kg
Buna göre, cismin ivmesinin büyüklüğü Buna göre, ipte- 9 kg
kaç m/s2 dir? ki gerilme kuv-
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6) veti T nin büyük-
1 kg 6 kg lüğü kaç N dur? (g = 10 m/s2)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Buna göre, cisimlerin ivmesinin büyük- A) 30 B) 36 C) 45 D) 50 E) 54
lüğü kaç m/s2 dir? (g = 10 m/s2)
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
2.
Sürtünmesiz yatay F
düzlemde kütlesi 16 9.
37°
kg olan cisme F kuv- Sürtünmelerin önemsen-
16 kg
veti şekildeki gibi mediği şekildeki düzenekte
uygulanıyor. X ve Y cisimleri serbest bı-
Cismin ivmesi 5 m/s2 olduğuna göre, F rakıldığında ok yönünde
kuvvetinin büyüklüğü kaç N dur? 6. hızlanıyor.
T
(sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) Sürtünmelerin önemsen- Buna göre, X in ağırlığı
mediği düzenek serbest bı- GX, Y nin ağırlığı GY ve ip-
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 100 X
rakılıyor. teki gerilme kuvveti T nin
büyüklükleri arasındaki
Buna göre, ipteki gerilme Y
ilişki nasıldır?
kuvveti T nin büyüklüğü T
kaç N dur? (g = 10 m/s2) A) GX > GY > T B) T > GY > GX
3. 3 kg
C) GX > T > GY D) GY > T > GX
Sürtünmesi önemsiz maka-
ra ile kurulan düzenek ser- E) GX > GY = T
2 kg
best bırakılıyor.
Buna göre, cisimlerin iv- A) 20 B) 22 C) 24 D) 26 E) 28
mesinin büyüklüğü kaç
m/s2 dir?
(g = 10 m/s2) 7 kg 10.
A) 5 B) 4 C) 3 Sürtünmesiz yatay düzlemde, eşit büyük-
3 kg lükteki F kuvveti, kütleleri mX, mY, mZ olan
D) 2 E) 1
cisimlere uygulandığında cisimlerin hız -
zaman grafiği şekildeki gibi oluyor.
Hız
7. X
4. Sürtünmelerin önem- 6 kg
Y
Sürtünmelerin önem- 8 kg senmediği şekildeki Z
senmidği düzenekte düzenek serbest bı-
cisimler serbest bıra- rakılıyor.
kılıyor. T Zaman
Buna göre, ipteki
Buna göre, cisim- gerilme kuvveti T nin
Buna göre, mX, mY, mZ arasındaki ilişki
lerin ivmesinin bü- büyüklüğü kaç N
4 kg nasıl olur?
yüklüğü kaç m/s2 2 kg dur? (g = 10 m/s2)
dir? A) mZ > mY > mX B) mX > mY > mZ
A) 24 B) 28 C) 30 D) 36 E) 40
(g = 10 m/s2) C) mX > mZ > mY D) mY > mZ > mX
1 3 5 E) mX = mY = mZ
A) B) 1 C) D) 2 E)
2 2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 25


Newtonun Hareket Yasaları

11. 14. 16.


Sürtünmesiz yatay düzlemde eşit kütleli X, Sürtünmelerin ihmal edildiği yatay düzlem- Sürtünmesiz yatay düzlemde X, Y, Z ci-
Y, Z cisimlerine F1, F2, F3 kuvvetleri şekil- de duran cisme uygulanan kuvvetin zama- simlerine F kuvveti şekildeki gibi uygulan-
deki gibi uygulanıyor. na bağlı grafiği şekildeki gibidir. dığında cisimlerin ivmesi a, ipteki gerilme
Kuvvet kuvveti T oluyor.
X Y
F1 F2
m m X
F2 F3 2F
Z
Z F T
F1 Y F
I II III
m F3 Zaman
0 t 2t 3t
Buna göre, X cismi Y nin üzerinden alınır-
Cisimlerin ivmeleri aX > aY > aZ olduğu- Buna göre, I, II, III zaman aralıklarında sa a ve T nin büyüklükleri nasıl değişir?
na göre, kuvvetlerin büyüklükleri ara- cismin aldığı yolların arasındaki ilişki
sındaki ilişki nasıldır? nasıldır? a T
A) Azalır Azalır
A) F3>F1>F2 B) F1>F2>F3 C) F3>F2>F1 A) X3 > X 2 > X1 B) X1 > X 2 > X3
B) Artar Azalır
D) F2>F1>F3 E) F1=F2=F3 C) X1 = X2 = X3 D) X2 > X1 > X3
C) Azalır Artar
E) X3 > X1 > X2
D) Artar Değişmez
12.
Sürtünmelerin önemsiz olduğu şekildeki E) Artar Artar
düzenek serbest bırakılıyor.
6m

17.
T2
T1 Sürtünmelerin ihmal
edildiği şekildeki dü-
3m zenek serbest bırakılı-
m yor.

Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri- 15. Makaralar ağırlıksız


T Sürtünmelerin önemsenmediği yatay düz- olduğuna göre, X
nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır? 2m Y
T2 lemde duran eşit kütleli K ve L cisimlerine cisminin ivmesinin X 3m
uygulanan kuvvetin zamana bağlı grafiği büyüklüğü kaç g dır?
1 1 2 3 4
A) B) C) D) E) şekildeki gibidir. 1 1 1 1 1
3 2 3 4 5 A) B) C) D) E)
8 9 10 11 12
Kuvvet Kuvvet

K
13. 2F 2F L
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran 5 kg
F F
kütleli cisme uygulanan kuvvetin zamana 18.
Zaman Zaman
bağlı grafiği şekildeki gibidir.
0 t 2t 0 t 2t Makara ağırlıkları-
F (N)
3m
nın ve sürtünmele-
Buna göre, K ve L cisimlerinin (0 - 2t) rin ihmal edildiği
30 T
X şekildeki düzenek
aralığında aldığı yolların oranı K kaç-
XL serbest bırakılıyor.
tır?
t (s) Buna göre, ipteki
0 5 10 15
3 4 5 6 gerilme kuvveti-
-20 A) B) C) D) E) 1 m
7 7 7 7 nin büyüklüğü T
Buna göre, 15. saniyede cismin hızının kaç mg dir?
büyüklüğü kaç m/s dir? 6 5 4 3 2
A) B) C) D) E)
A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) 10 13 12 11 10 9

18. A 17. D 16. B 15. C 14. A 13. E 12. B 11. D 10. A 9. C 8. B 7. A 6. C 5. A 4. D 3. B 2. E 1. C Cevaplar

26 Fizik Modüler Soru Bankası


Newtonun Hareket Yasaları 1. Modül Test 13

1. 4. 7.
İlk hızı 20 m/s ϑ0 = 20 m/s Sürtünmelerin Sürtünmesiz eğik 4 kg
ϑ0 = 10 m/s
olan cisme sür- ihmal edildiği düzlemde 4 kg küt-
tünmelerin ih- 4 kg F = 24 N yatay düzlemde leli cisim serbest
4 kg F = 20 N
mal edildiği ya- K noktasından bırakılıyor.
K
tay düzlemde F kuvveti uygulanıyor. 10 m/s hızla ge- Buna göre, cis-
37°
Buna göre, cismin 5. saniyedeki hızının çen cisme 20 N luk kuvvet uygulanıyor. min ivmesinin
büyüklüğü kaç m/s dir? Buna göre, 8 saniye sonra cismin K büyüklüğü kaç m/s2 dir?
A) 30 B) 36 C) 42 D) 50 E) 60 noktasına uzaklığı kaç metredir? (g = 10 m/s2; sin37° = 0,6)
A) 160 B) 180 C) 200 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10
D) 220 E) 240

8.
2. 5. Sürtünmelerin ihmal edildiği eğik düzlem-
Sürtünmelerin Sürtünmelerin ihmal edildiği yatay düzlem- lerde X ve Y cisimleri serbest bırakılıyor.
ϑ0 = 30 m/s
ihmal edildiği de K ve L cisimleri F kuvveti ile itiliyor. 2m X 3m Y
yatay düzlem- F = 18 N 6 kg 4 kg
3 kg
de 30 m/s hızla
K L
hareket eden cisme, hareketine ters yönde F = 35 N
F kuvveti uygulanıyor.
30° 53°
Buna göre, cisim kaçıncı saniyede du- Buna göre, K cisminin L ye yaptığı etki
rur? kuvvetinin büyüklüğü kaç N dur?
Buna göre, cisimlerin ivmelerinin bü-
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2 A) 16 B) 18 C) 20 D) 22 E) 24 a
yüklüklerinin oranı X kaçtır?
aY

(g = 10 m/s2; sin30° = 0,5; sin53° = 0,8)


4 1 3 5 2
A) B) C) D) E)
5 2 5 8 3

6.
3. Sürtünmelerin ihmal edildiği yatay düzlem-
de X, Y, Z cisimlerine F kuvveti uygulanı- 9.
8 kg kütleli cisme sürtünmesiz yatay düz- yor. Sürtünmelerin ihmal edildiği eğik düzlem-
lemde F kuvveti uygulandığında cismin hız lerde açılar arasında q > b > a ilişkisi vardır.
5m
- zaman grafiği şekildeki gibi oluyor.
4m
2m X, Y, Z cisimleri bu eğik düzlemlerde ser-
F Z best bırakıldığında ivmelerinin büyüklükleri
ϑ (m/s) X Y
aX, aY, aZ oluyor.
X Y Z
38 X in Y ye yaptığı etki F1, Y nin Z ye yap- 2m m 3m

10 tığı etki F2 olduğuna göre, bu kuvvetle-


8 kg F
t (s)
F
0 4 rin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
F2
α β θ
Buna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç 7 3 5 7 5
A) B) C) D) E) Buna göre, aX, aY, aZ arasındaki ilişki
N dur? 5 2 3 4 2
nasıldır?
A) 50 B) 56 C) 64 D) 70 E) 72
A) aZ > aX > aY B) aY > aX > aZ
C) aZ > aY > aX D) aX > aY > aZ
E) aX = aY = aZ

Fizik Modüler Soru Bankası 27


Newtonun Hareket Yasaları

10. 13. 15.


Sürtünmelerin ih- Sürtünmesiz yatay düzlemdeki cismin Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki
mal edildiği eğik hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. düzenek serbest bırakıldığında cisimler ok
2m
düzlemde cisim- yönünde hızlanıyor.
Hız
ler serbest bırakı- T1 L T2
lıyor. 8m
30 3ϑ
Buna göre, ci-
simlerin ivmesi- 2ϑ
nin büyüklüğü kaç m/s2 dir?
1 II III IV
(g = 10 m/s2 sin30° = ) I K
2 Zaman M
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 0 t 2t 3t 4t
Buna göre, L cisminin kütlesi azaltılırsa
Buna göre, I, II, III, IV aralıklarında cisme iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyük-
uygulanan net kuvvetlerin büyüklükleri lükleri T1 ve T2 nasıl değişir?
F1, F2, F3, F4 arasındaki ilişki nasıldır?
T1 T2
A) F3 > F2 > F1 > F4 B) F4 > F1 > F2 > F3
A) Değişmez Değişmez
C) F4 > F2 > F1 > F3 D) F1 > F4 > F2 > F3
B) Artar Azalır
E) F1 = F2 = F3 = F4
11. C) Azalır Artar
Sürtünmesiz D) Artar Değişmez
eğik düzlemde E) Değişmez Azalır
m
şekildeki cisim-
ler serbest bıra- 3m
kılıyor.
53
Buna göre, ci-
simlerin ivmesinin büyüklüğü kaç m/s2
dir? (g = 10 m/s2 sin53° = 0,8)
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10 16.
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki
düzenekte kütleleri 2m ve m olan X ve Y
cisimleri aynı anda serbest bırakılıyor.

X 2m m Y
14. K P
Sürtünmesiz eğik
düzlemde K ve L
α
12. cisimleri serbest β
bırakıldığında ok L M N
Sürtünmesiz T K L
eğik düzlem- yönünde 3 m/s2 a > b ve LM = MN olduğuna göre;
10 kg
de kütleleri 10 10 kg ivme ile hareket 37 I. X cisminin L ye varma süresi, Y cismi-
kg olan cisim- ediyor. nin N ye varma süresinden küçüktür.
ler serbest bı- Buna göre, K ve L cisimlerin kütleleri- II. X cisminin L deki hızı, Y cisminin N
53° 37° m
rakılıyor. deki hızından büyüktür.
nin oranı K kaçtır?
Buna göre, mL
III. X ve Y cisimleri M noktasında karşılaşır.
ipteki gerilme kuvveti T nin büyüklüğü
(sin37° = 0,6 g = 10 m/s2) yargılarından hangileri yanlıştır?
kaç N dur?
(g = 10 m/s2 sin37° = 0,6 sin53° = 0,8) 2 5 3 7 4 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) B) C) D) E)
3 7 4 9 5 D) II ve III E) I, II ve III
A) 60 B) 65 C) 70 D) 75 E) 80

16. D 15. B 14. D 13. B 12. C 11. A 10. E 9. C 8. D 7. B 6. A 5. C 4. E 3. B 2. A 1. D Cevaplar

28 Fizik Modüler Soru Bankası


Newton'un Hareket Yasaları 1. Modül Test 14

1. 3. 6.
Sürtünmelerin ihmal edildiği yatay düzlem- Şekilde sürtünmeli yatay düzlemde X cis- Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın

→ mi ϑo hızıyla fırlatılıyor, durgun haldeki konum - zaman grafiği şekildeki gibidir.
de m kütleli cisme, yola paralel F kuvveti → →
→ Y cismi F1 kuvvetiyle çekiliyor. ϑo hızıyla Konum
uygulandığında ivmesi a oluyor. →
hareket eden Z cismine ise F2 kuvveti uy-
m
→ gulanıyor.
F I II III IV
X Y → → Z 0 Zaman
→ → →
ϑ0 F1 F2 ϑ0
Buna göre, a nın büyüklüğünü artırmak
için; sol sağ

l. F nin büyüklüğü artırılmalı Buna göre, hangi zaman aralıklarında
Buna göre, hangi cisimlere ilk anda etki
ll. m kütlesi artırılmalı eden sürtünme kuvveti sola doğrudur? cisme uygulanan net kuvvet hareketle
lll. m kütlesi azaltılmalı aynı yöndedir?
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
işlemlerinden hangileri yapılabilir? A) l ve lll B) ll ve lV C) l ve ll
D) X ve Y E) X, Y ve Z
D) lll ve lV E) ll, lll ve lV
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) l ya da ll E) l ya da lll
7.
Sürtünmelerin önemsenmediği eğik düz-
lemde m kütleli cisim serbest bırakıldığın-

da, ivmesi a oluyor.
4. m
Doğrusal bir yolda yavaşlayan hareket ya-

pan cismin herhangi bi andaki hızı ϑ, iv-
→ →
mesi a, cisme etki eden net kuvvet F dir.
→ α
Buna göre, yavaşlama süresince ϑ, →
→→
a, F den hangileri hareket ile aynı Buna göre, a nın büyüklüğü; cismin
yöndedir? kütlesi (m), yerçekimi ivmesi (g), eğim
→ → → açısı (a) niceliklerinden hangilerine
2. A) Yalnız ϑ B) Yalnız a C) Yalnız F bağlıdır?
Sürtünmeli yatay düzlemde duran m kütleli → → →→ →
→ → D) ϑ ve a E) ϑ, a ve F
A) Yalnız m B) Yalnız g C) Yalnız a
cisme F1 ve F2 kuvvetleri uygulandığında
→ D) g ve a E) m, g ve a
cismin F1 yönünde hareket ettiği gözleni-
yor.

F2 8.
→ Kütleleri 2 kg, 3 kg olan X, Y cisimleri ile
m F1 5.
sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki
Sürtünmelerin önemsenmediği yatay düz-
→ düzenekler kuruluyor.
Buna göre, cisme etki eden sürtünme lemde ϑo hızıyla hareket eden m kütleli 2 kg 2 kg
kuvvetinin büyüklüğünü artırmak için; →
cisme F kuvveti uygulanıyor. X X

l. F1 kuvvetinin büyüklüğü artırılmalı
→ → →
ll. F2 kuvvetinin büyüklüğü artırılmalı F ϑ0
Y
lll. m kütlesi artırılmalı F = 30 N 3 kg
Buna göre, cismin ivmesinin büyüklü-
→ → Şekil l Şekil ll
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- ğünü hesaplayabilmek için ϑ0, m ve F
labilir? niceliklerinden hangilerinin bilinmesine
gerek yoktur? Buna göre, X cisimlerinin iki düzenekte-
a
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll → → ki ivmelerinin büyüklüklerinin oranı a1
A) Yalnız ϑ0 B) Yalnız m C) Yalnız F kaçtır? (g = 10 m/s2)
2
D) ll ve lll E) l, ll ve lll → → →
D) ϑ0 ve m E) ϑ0 ve F A) 1 B) 3
2 C) 5
2 D) 3 E) 5

Fizik Modüler Soru Bankası 29


Newton'un Hareket Yasaları

9. 11. 13.
Sürtünme katsayısının k olduğu eğik düz- X, Y, Z cisimleri ile kurulan şekildeki sistem Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
lemde m kütleli bir cisim serbest bırakıldı- serbest bırakıldığında hareket etmediği X ve Y cisimleri serbest bırakıldığında ci-

ğında ivmesi a oluyor. gözleniyor. simlerin ivmesinin büyüklüğü a, ipteki ge-
m rilme kuvvetinin büyüklüğü T oluyor.
X
ip
Y Y
T

α
Z X

Buna göre, a nın büyüklüğü;
l. Cismin kütlesi (m) Cisimler yer değiştirilirse;
Y cismi ile zemin arasındaki sürtünme l. Cisimlerin ivmesinin büyüklüğü artar.
ll. Sürtünme katsayısı (k)
kuvvetini bulabilmek için; ll. İpteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü
lll. Eğim açısı (a)
l. X cisminin ağırlığı değişmez.
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
ll. Y cisminin ağırlığı lll. Cisimlerin ivmesinin büyüklüğü azalır.
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll lll. Z cisminin ağırlığı yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
D) ll ve lll E) l, ll ve lll niceliklerinden hangilerinin bilinmesi rudur?
gerekli ve yeterlidir? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
(Makara sürtünmesizdir.)
D) l ve ll E) ll ve lll
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) l ve ll E) l, ll ve lll

10. 12.
Kütleleri arasındaki ilişki mK > mL olan K, Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolda K
L cisimleri ile şekildeki düzenek kurulup noktasından bir cisim serbest bırakıldığın- 14.
→ da N noktasına kadar çıkabiliyor. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
serbest bırakıldığında cisimlerin ivmesi a, →
→ da X, Y, Z, T cisimleri F kuvveti ile çekil-
ipteki gerilme kuvveti T oluyor.
K diğinde X cisminin Y cismine uyguladığı

N tepki kuvveti N1, Z cisminin T cismine uy-

guladığı tepki kuvveti N2 oluyor.
α α
L M Yatay ip →
ip T F
Yolun tamamında sürtünme katsayısı T Z Y X
L K aynı olduğuna göre,
l. Cismin KL arasındaki ivmesinin bü- → →
L cisminin kütlesi sürekli artırılırsa;
→ yüklüğü, LM arasındakine eşittir. N1 ve N2 kuvvetlerinin büyüklüklerinin
l. a nın büyüklüğü sürekli azalır. N
→ ll. Cismin LM arasındaki ivmesinin bü- oranı N1 nin bulunabilmesi için; cisim-
ll. T nin büyüklüğü sürekli artar. yüklüğü, MN arasındakinden küçüktür. 2
→ lerin kütleleri mX, mY, mZ, mT ve F kuv-
lll. a nın büyüklüğü önce azalır, sonra ar- lll. Cismin KL arasındaki ivmesinin bü-
tar. yüklüğü, MN arasındakine eşittir. veti niceliklerinden hangilerinin bilin-
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri kesinlikle yan- mesi gerekli ve yeterlidir?
(Sürtünmeler önemsizdir.) lıştır? A) mX ve mZ B) mY ve mT
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll C) mX, mY ve F D) mY, mT ve F
D) l ve ll E) ll ve lll D) l ve lll E) ll ve lll E) mX, mY,mZ, mT ve F
14. A 13. B 12. C 11. C 10. E 9. D 8. C 7. D 6. B 5. A 4. A 3. E 2. D 1. E Cevaplar

30 Fizik Modüler Soru Bankası


Sürtünmeli Yüzeyde Hareket 1. Modül Test 15

1. 4. 7.
a
Şekildeki düzenekte 2 kg 2 kg Kinetik sürtün- Şekildeki
ile zemin arasındaki kine- me katsayısının kamyon a 53°
5 kg
tik sürtünme katsayısı 0,5 olduğu eğik ivmesiyle m
0,5 tir. düzlemde ci- hızlanırken
Cisimler serbest bıra- simler serbest 10 kg cisim şekil-
bırakılıyor. 53° deki gibi düşeyle 53° lik açı yapıyor.
kıldığında ivmelerinin 3 kg
büyüklüğü kaç m/s2 Buna göre, cisimlerin ivmesi kaç m/s2 Buna göre, kamyonun ivmesinin bü-
olur? (g = 10 m/s2) dir? yüklüğü kaç m/s2 dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 (g = 10 m/s2; cos53° = 0,6; sin53° = 0,8) (g = 10 m/s2; sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
5 7 15 25 40
A) 2 B) C) 3 D) E) 4 A) B) 8 C) D) 10 E)
2 2 2 3 3

8.
Asansör yukarı doğru 2 m/s2 ivmeyle hız-
lanırken kütleleri 4 kg ve 6 kg olan cisimler
5. serbest bırakılıyor.
2.
Kinetik sürtünme Sürtünme m1 m2
4 kg ϑ katsayısı k T
katsayısının 0,2 F
olduğu yatay düz- olan yatay
düzlemde kütlesi m1 ve m2 olan cisimler F a = 2 m/s2
lemde cisim ϑ hızıyla fırlatılıyor.
kuvveti ile çekiliyor.
Buna göre, cisim kaç m/s2 lik ivme ile 4 kg
yavaşlar? Buna göre, ipteki gerilme kuvveti (T);
6 kg
I. F kuvveti
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
II. m2 kütlesi
Buna göre, cisimlerin asansöre göre iv-
III. k sürtünme katsayısı mesinin büyüklüğü kaç m/s2 dir?
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? (g = 10 m/s2)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) 2 B) 2,4 C) 2,6 D) 2,8 E) 3
D) I ve II E) I, II ve III

9.
6. Kütlesi m olan bir ci- F
3. Hareketli bir sol sağ sim, sürtünme katsa- α
Kinetik sür- 6 kg 5 kg kamyonun yısı k olan yatay düz-
tünme katsa- F = 55 N içindeki X m
lemde F kuvveti ile
yısının 0,3 ol- cismi şekil- X
şekildeki gibi itildiğin- k
duğu yatay düzlemde kütlesi 6 kg ve 5 kg deki gibi de ivmesi a oluyor.
olan cisimlere F kuvveti uygulanıyor. dengededir. Buna göre;
Buna göre, cisimlerin ivmesinin büyük- Buna göre;
lüğü kaç m/s2 dir? (g = 10 m/s2) I. F kuvveti artırılırsa cismin ivmesi artar.
I. Kamyon sağa doğru yavaşlıyordur. II. Cismin kütlesi artırılırsa cismin ivmesi
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 II. Kamyon sola doğru hızlanıyordur.
2 2 azalır.
III. Kamyon sabit hızlı hareket etmektedir. III. a açısı artırlırsa cismin ivmesi azalır.
yargılarından hangileri doğru olabilir? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 31


Sürtünmeli Yüzeyde Hareket

10. 13. 15.


Şekildeki düzenekte 2 kg İçi tamamen sıvı dolu olan kabın içine X Şekildeki düzenekte X ile Y cisimleri ara-
kütleleri 2 kg ve 6 kg X F cismi konulduğunda ok yönünde a büyük- sındaki sürtünme katsayısı 0,6 olup yatay
olan X ve Y cisimleri lüğündeki ivme ile hareket ediyor. zemin sürtünmesizdir. X cismi Y nin üze-
Y 6 kg
arasındaki sürtün- rinde K noktasından ϑ0 hızıyla fırlatıldığın-
α
me katsayısı 0,9 da Y nin üzerinden düşmüyor.
dur. Y ile zemin arasında sürtürme yoktur.
X 2 kg
Buna göre, cisimlerin birlikte hareket Sıvı X ϑ0 L
etmesini sağlayacak en büyük F kuvveti
yatay Y K 8 kg
kaç N dur? (g = 10 m/s2) Yatay
A) 18 B) 20 C) 22 D) 24 E) 26 Sürtünmeler önemsiz olduğuna göre a
yı artırabilmek için; KL = 30m olduğuna göre, ϑ0 hızının
büyüklüğü en fazla kaç m/s dir?
Cismin hac- Sıvının özküt-
α açısı artı- lesi artırılma- A) 45 B) 30 2 C) 30
mi artırılma-
lıdır. rılmalıdır. lıdır.
D) 25 E) 15 2

11.
Şekildeki düze- 4 kg
nekte sadece K Yunus Sümeyye Betül
kütleleri 4 kg ve F = 36 N
5 kg L öğrencilerden hangilerinin yorumları
5 kg olan K ve L
doğrudur?
cisimleri arasın-
da sürtünme vardır. A) Yalnız Yunus
Cisimler birlikte hareket ettiğine göre, K B) Yalnız Sümeyye
ile L arasındaki sürtünme katsayısı en C) Yalnız Betül
az kaçtır? (g = 10 m/s2) D) Sümeyye ve Betül
A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4 E) Yunus ve Sümeyye
D) 0,5 E) 0,6

16.
14. Şekildeki düzenekte cisimlerle zemin ara-
12. Şekildeki düze- T
sında sürtünme yoktur. X ile Y cisimleri
İçinde su bulunan araba 5 m/s2 ivme ile nekte 4 kg ile 6 kg 4 kg arasındaki sürtünme katsayısı 0,6, Z ile T
hızlanırken suyun denge durumu şekildeki kütleli cisimler ara- 6 kg F cisimleri arasındaki sürtünme katsayısı 0,9
gibidir. sındaki sürtünme dur.
a = 5 m/s2
katsayısı 0,7 olup, 6 kg ile zemin arasında
sürtünme yoktur. X 2 kg 3 kg Z
α
6 kg kütleli cisim F kuvveti ile çekildi- Y 6 kg T 4 kg F
su
ğinde ipteki gerilme kuvveti T = 24 N yatay
olduğuna göre, F kuvvetinin büyüklüğü
yatay kaç N dur? Buna göre, cisimleri birlikte hareket et-
Buna göre, sıvı yüzeyinin yatayla yaptı- tirecek en büyük F kuvvetinin büyüklü-
A) 20 B) 24 C) 28 D) 30 E) 34
ğı a açısının sinüsü (sina) kaçtır? ğü kaç N dur?

1 1 1 2 4 A) 30 B) 32 C) 34 D) 36 E) 38
A) B) C) D) E)
5 5 2 5 5

16. A 15. E 14. B 13. D 12. B 11. C 10. D 9. E 8. B 7. E 6. C 5. D 4. C 3. C 2. B 1. D Cevaplar

32 Fizik Modüler Soru Bankası


İş Enerji İlişkisi 1. Modül Test 16

1. 5. 8.
m kütleli cisim 50 N Herbirinin kütlesi m olan özdeş ve türdeş iki Özdeş ve türdeş küplerden oluşan cismin
luk kuvvetle sabit küp I konumundan II konumuna getiriliyor. Şekil - I de yere göre potansiyel enerjisi E1,
hızla h kadar yük- F = 50 N h Şekil - II deki potansiyel enerjisi E2, cismi
seltiliyor. II Şekil - I deki konumundan Şekil - II deki
F kuvvetinin yap- m konumuna getirebilmek için yapılması ge-
tığı iş 400 joule Yer reken iş W dir.
olduğuna göre, h
I 3h
yüksekliği kaç metredir?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 h

Buna göre, yerçekimi kuvvetine karşı Şekil - I


yer
Şekil - II
yapılan iş kaç mgh dir?
Buna göre, W, E1, E2 arasındaki ilişki
2. A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
nasıldır?
4 kg kütleli cisim
A) W > E2 > E1 B) E2 > W > E1
F kuvveti ile sabit
hızla 6 m yükse- 6m C) W = E2 > E1 D) E2 > E1 = W
F
ğe çıkarılıyor. 6. E) E2 > E1 > W
Buna göre, kuv- 4 kg Kütlesi m olan cisim h yüksekliğindeki nok-
vetin yaptığı iş Yer taya üç farklı yoldan götürülüyor. Cisim bu
kaç joule dur? yollardan götürülürken yerçekimine karşı
(g = 10 m/s2) yapılan işler W1, W2, W3 oluyor.
A) 240 B) 260 C) 300
D) 320 E) 360 I
II
h
m
III
3.
3m kütleli cisim F kuvveti ile
Buna göre, W1, W2, W3 arasındaki ilişki
sabit hızla 4h kadar yüksel-
nasıldır?
tiliyor.
Buna göre, F kuvvetinin A) W1 > W2 > W3 B) W3 > W2 > W1
9.
yaptığı iş kaç mgh dir? C) W1 = W2 > W3 D) W1 = W2 = W3
F Kütleleri m ve 5m olan cisimler şekil - I deki
A) 6 B) 8 C) 9 E) W3 > W2 = W1 konumdan Şekil - II deki konuma F kuvveti
3m
D) 10 E) 12 ile sabit hızlı olarak getiriliyor.

4. 7. 5m
Kütlesi 5 kg Sürtünmesiz ve ağırlıksız F
makaralarla kurulan şekil- 5m m
olan türdeş 8m
deki düzenekte F kuvveti 5h m
prizma I ko- 2 m 3h
ile ip sabit hızla h kadar çe- F F h
numundan II Yer
I II kiliyor.
konumuna Şekil - I Şekil - II
getiriliyor. Buna göre, yapılan iş kaç
mgh dir? Buna göre, F kuvvetinin yaptığı iş kaç
Buna göre, yapılan iş kaç joule dür? 6m
(g : Yer çekimi ivmesi) mgh dir? (Sürtünmeler önemsizdir.)
(g = 10 m/s2)
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
A) 50 B) 100 C) 150 3 4 1
A) 2 B) C) D) 1 E)
D) 200 E) 250 2 3 2

Fizik Modüler Soru Bankası 33


İş Enerji İlişkisi

10. 12. 15.


Kalınlığı önemsenmeyen, kütlesi 50 kg Şekildeki sür- L Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
olan çubuğun uzunluğu 10 metredir. tünmesiz eğik K noktasında duran m kütleli cisme K nok-
düzlemde du- tasından N noktasına kadar yola paralel

N
F

50
ran cisim F 5m olarak F kuvveti uygulanıyor.

=
2 kg 20m

F
kuvveti ile K N

10 m den L ye çekili- K m
37° yor. K
F = mg
5h 2h
Şekil - I Şekil - II Buna göre, cismin L deki hızının büyük-
h 2h
lüğü kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
Türdeş çubuğu Şekil - I deki konumdan 2h
A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) 10
Şekil - II deki konuma sabit hızlı olarak L M
getirmek için yapılan iş kaç joule dür?
Buna göre, cismin N noktasındaki kine-
(g = 10 m/s2) tik enerjisi kaç mgh dir?
A) 1500 B) 2000 C) 2500 A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
D) 3000 E) 3500
13.
Sürtünmesiz eğik 6 kg ϑ0 = 0 16.
düzlemin tepesin- Eşit bölmele- F
de duran cisim F re ayrılan şe-

N
25
kuvveti ile L ye = 20 m kildeki kapta
60 m her bir böl-
F

kadar çekiliyor.
Buna göre, cis- medeki sıvı- sıvı
min L deki hızı- L nın kütlesi m h
nın büyüklüğü dir. Ağırlıksız
kaç m/s dir? piston F kuv-
11. veti ile sabit hızlı olarak 2h kadar aşağı iti-
(g = 10 m/s2)
Sürtünmelerin önemsenmediği eğik düz- liyor.
lemlerde P ağırlıklı cisimler F1, F2, F3 kuv- A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
Kaptan sıvı taşmadığına göre, yapılan
vetleri ile sabit hızlı olarak h yüksekliğine
iş kaç mgh dir?
çıkarılıyor.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

F1 h F2 h 14. 17.
P P Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket
Birbirine karışmayan
30° 53° eden cisme uygulanan kuvvetin yola bağlı 3d
2d, 3d, 5d özkütleli h
I II grafiği şekildeki gibidir.
sıvıların bulunduğu
Kuvvet kaba 3d özkütleli ci- 2d h
sim h yüksekliğinden X
F3 h 2F 3d h
serbest bırakılıyor. Y
P
F Sürtünmeler önem- 5d
37° Z
senmediğine göre, 3h
Yol T
III 0 X 2X 3X cisim ilk olarak ne-
P
Buna göre, F1, F2, F3 kuvvetlerinin yap- rede durur?
–F
tığı işler W1, W2, W3 arasındaki ilişki na- (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
sıldır? İlk hızı sıfır olan cismin X konumundaki (Cismin sıvılara girmesi sırasında geçen
hızı ϑ ise, 3X konumundaki hızı kaç ϑ süre ihmal ediliyor.)
A) W1 > W2 > W3 B) W3 > W2 > W1
dir?
C) W2 > W3 > W1 D) W1 > W3 > W2 A) Z noktasında B) TP arasında
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5
E) W1 = W2 = W3 C) ZT arasında D) P noktasında
E) T noktasında
17. E 16. D 15. B 14. B 13. C 12. A 11. E 10. A 9. C 8. E 7. B 6. D 5. B 4. C 3. E 2. A 1. D Cevaplar

34 Fizik Modüler Soru Bankası


Sürtünmeli Yüzeylerde Enerji 1. Modül Test 17

1. 4. 7.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünmeli Yatay sürtünmeli yolda ϑ hızıyla atılan ci- Sürtünmeli yatay yolun X noktasından 4ϑ
yolun X noktasından serbest bırakılan m sim X kadar gittikten sonra duruyor. hızıyla fırlatılan cisim Y den 3ϑ, Z den ϑ
kütleli cisim Y ye kadar çıkabiliyor. m hızıyla geçiyor.
X
m ϑ 4ϑ 3ϑ ϑ
K
Y X Y Z
6h Buna göre, cisim 2ϑ hızıyla fırlatılırsa
4h durana kadar kaç X yol alır? Sürtünmeye harcanan enerji XY arasın-
E
yatay A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 da E1, YZ arasında E2 olduğuna göre 1
E2
Buna göre, cismin sürtünmeden dolayı oranı kaçtır?
kaybettiği enerji kaç mgh dir? 7 5 3 1
A) 1 B) C) D) E)
8 6 4 2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8.
Şekildeki yolun KM arası sürtünmesiz, MR
2. arası sürtünmelidir. K noktasında duran
5. cisme F kuvveti R ye kadar uygulandığın-
Yatay sürtünmeli yolda K noktasından 30
Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolun K da cismin R deki hızı sıfır oluyor.
m/s hızla fırlatılan cisim L den 10 m/s hızla
noktasından E kinetik enerjisiyle fırlatılan
geçiyor. m
m kütleli cisim M ye kadar çıkıp geri dönüş-
2 kg F
te K de duruyor.
30 m/s 10 m/s M K L M N P R
K L

Buna göre, KL arasında cismin sürtün- Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğuna
4h
meden dolayı kaybettiği enerji kaç joule
m göre, MR arasındaki sürtünme kuvveti-
dür? E nin büyüklüğü kaç F dir?
4 3 5 5
A) 400 B) 600 C) 700 K L A) B) C) D) 2 E)
3 2 3 2
D) 800 E) 900 Buna göre, E kaç mgh dir?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8

9.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolun yal-
3. 6. nız KN arası sürtünmelidir. M noktasından
Yatay sürtünmeli yolda metal X cismi ϑ hı- Sürtünme katsayısının 0,5 olduğu yatay E kinetik enerjisiyle fırlatılan cisim P ye ka-
zıyla fırlatılıyor. yolda duran 4 kg kütleli cisme 50 N büyük- dar çıkıp geri dönüşte K de duruyor.

X lüğündeki F kuvveti 10 metrelik yol boyun- P


ca etki ediyor.
ϑ
Yatay 4 kg
h
F = 50 N m
Buna göre, E
I. Cismin kinetik enerjisi azalır. A 10 m B
II. Cismin sıcaklığı artar. Buna göre, cismin B'deki kinetik enerji- K L M N
III. Cismin mekanik enerjisi korunur. si kaç joule dür?
Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğuna
yargılarından hangileri doğrudur? A) 300 B) 400 C) 500 göre, E kaç mgh dir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) 600 E) 700 8 7 5 4
A) B) C) 2 D) E)
D) I ve III E) I, II ve III 3 3 3 3

Fizik Modüler Soru Bankası 35


Sürtünmeli Yüzeylerde Enerji

10. 13. 15.


Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolun yal- Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolun tama- Kuvvet
nız LN arası sürtünmelidir. K noktasından mı sabit sürtünmelidir. K noktasından ser-
E kinetik enerjisiyle fırlatılan cisim P ye ka- best bırakılan cisim R ye kadar çıkabiliyor.
dar çıkıp geri dönüşte M de duruyor. 2F
K m
P h F
m L R
Yol
E h 0 x 2x 3x
K 5h M P
h Sürtünme Kuvveti
h

N
L M N
Buna göre, R den geri dönen cisim ne- x 2x 3x
0 Yol
|LM| = |MN| olduğuna göre, E kaç mgh reye kadar çıkabilir?
dir? A) L noktasına -F
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15 B) KL arasına Yatay düzlemde durgun halden harekete
C) M noktasına başlayan cisme yola paralel olarak uygula-
D) MN arasına nan kuvvetin ve sürtünme kuvvetinin yola
11. E) LM arasına
bağlı grafikleri şekildeki gibidir.
Sabit sürtünmeli yatay yolun K noktasın- Cismin X konumundaki hızı ϑ olduğuna
dan 3ϑ hızıyla fırlatılan cisim P den ϑ hı- göre, 3X konumundaki hızı kaç ϑ dir?
zıyla geçiyor.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5
3ϑ ϑ

K L M N P R S T
Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğuna
göre, cisim nerede durur?
A) S noktasında B) PR arasında
C) T noktasıda D) RS arasında
16.
E) ST arasında
14. Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolda sa-
Kütleleri eşit ve 2m olan X, Y cisimleri şe- dece KR arasında büyüklüğü sabit bir sür-
kildeki konumdan serbest bırakılıyor. tünme vardır. Şekildeki konumdan serbest
12. bırakılan m kütleli cisim R ye kadar çıkıp
Sürtünmeli ya- Kinetik Enerji X 2m geri dönüyor.
tay yolda 3E ki- k = 0,5 m
netik enerji ile 3E R
P
fırlatılan cismin
2m Y N
kinetik enerjisi- E 4h M 3h
nin yola bağlı h
L
grafiği şekildeki Yol K
0 X
gibidir.
X cismi ile zemin arasındaki sürtünme
Grafikteki E ve X değerleri bilindiğine katsayısı 0,5 olduğuna göre, Y cismi Buna göre, cisim KR yoluna ikinci geli-
göre, yere kaç mgh lik kinetik enerjiyle çar- şinde nereye kadar çıkabilir?
I. Cismin ilk hızının büyüklüğü par? A) M noktasına B) MN arasına
II. Cismin kütlesi 1 3 5
A) B) 1 C) D) 2 E) C) N noktasına D) LM arasına
III. Sürtünme kuvvetinin büyüklüğü 2 2 2
E) L noktasına
niceliklerinden hangileri bulunabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

16. B 15. C 14. A 13. E 12. C 11. B 10. D 9. E 8. C 7. B 6. A 5. E 4. D 3. C 2. D 1. B Cevaplar

36 Fizik Modüler Soru Bankası


Esneklik Potansiyel Enerjisi 1. Modül Test 18

1. 5. 8.
Yay sabiti 200 N/m olan bir yay 3 metre Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Şekildeki sistemde sadece eğik düzlem
uzatılıyor. düzenekte 4 kg kütleli cisim 20 m/s hızla sürtünmeli olup sürtünme kuvveti 10 N dur.
Yayın depoladığı potansiyel enerji kaç fırlatılıyor.
2 kg
joule dür? k 4 kg X
20 m/s
A) 150 B) 450 C) 600 ϑ0 = 20 m/s
D) 800 E) 900 15 m 30
Cisim yayı en fazla 1 metre sıkıştırdığı- m
k = 200 N/m
na göre, yay sabiti kaç N/m dir?
A) 200 B) 400 C) 800 Y
D) 1600 E) 3200
Buna göre, 20 m/s hızla fırlatılan cisim
yaya çarptığında yayı en fazla kaç metre
sıkıştırabilir? (g = 10 m/s2)
2. A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
Yay sabiti k olan bir yay 0,1 metre uzatıldı-
ğında 30 joule potansiyel eneri depoluyor.
Buna göre, yay sabiti k kaç N/m dir? 6.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenekte
A) 6000 B) 5000 C) 4000
sürtünmeler önemsizdir.
D) 3000 E) 1000
3 kg
K

10m
k = 2400 N/m

K noktasından serbest bırakılan 3 kg


kütleli cisim yayı en fazla kaç metre sı-
kıştırır? (g = 10 m/s2)
3.
1 1 1
Yay sabiti 800 N/m olan yay bir miktar uza- A) B) C) D) 1 E) 2
4 3 2
tıldığında 1600 joule enerji depoluyor. 9.
Buna göre, yay kaç metre uzatılmıştır? Şekildeki düzenekte 2 kg kütleli cisim K
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 noktasından 10 m/s hızla fırlatıldığında L
3
den 15 m/s hızla geçip yayı en fazla m
2
sıkıştırabiliyor.
7. 2 kg
K
Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolda sür-
tünmeler önemsizdir. 5 kg kütleli cisim, yay ϑ0 = 10 m/s
sabiti 1000 N/m olan yayın önüne konul- 8m
duktan sonra 20 cm sıkıştırılıp bırakılınca k = 200 N/m
4. A noktasına kadar çıkabiliyor.
Yatay ve sürtün- k = 800 N/m 2 kg L M
A
mesiz düzlemde Buna göre;
bir yayın önüne 2
h I. KL arası sürtünmesizdir.
kg kütleli cisim konulduktan sonra yay 0,5 k = 1000 N/m 5 kg
II. KL arası sürtünmelidir.
m sıkıştırılıp serbest bırakılıyor.
III. LM arası sürtünmesizdir.
Buna göre, cismin hızı kaç m/s olur? Buna göre, h yüksekliği kaç metredir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15 (g = 10 m/s2)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
8 6 4 3 2
A) B) C) D) E) D) I ve III E) II ve III
5 5 5 5 5

Fizik Modüler Soru Bankası 37


Esneklik Potansiyel Enerjisi

10. 13. 15.


4 kg
Kütlesi 4 kg olan cisim şe- Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Yay sabiti k olan yayın önüne m kütleli ci-
kildeki konumdan serbest düzenekte 5 kg kütleli cisim yay sabiti 80 sim konulduktan sonra yay X kadar sıkış-
bırakılıyor. 9m N/m olan yay ile dengelenmiştir. tırılıp serbest bırakılıyor. Cisim sürtünmeli
Yay en fazla 1 metre sı- KM yolunda L de duruyor.
5 kg
kıştığına göre, yay sabi- m
k
ti kaç N/m dir?
/m
k
8 0N
k= K L M
53° Cismin M de durması için;
A) 800 B) 1000 C) 1200
Buna göre, yayda depo edilen esneklik I. Cismin kütlesini azaltmak
D) 1600 E) 2000 potansiyel enerjisi kaç joule dür? II. Yay sabitini artırmak
(g = 10 m/s2 sin53 = 0,8) III. Sıkışma miktarını artırmak
A) 10 B) 16 C) 20 D) 24 E) 30 işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
11.
Yay sabitleri k1 ve k2 olan yayların ucuna D) II ve III E) I, II ve III
2m ve m kütleleri bağlanıyor.

k1 = k k2 = 2k

2m m

Denge sağlandığında yayların depoladığı


Ep 1
potansiyel enerjilerin oranı kaçtır?
Ep 2
14.
A) 2 B) 4 C) 8 D) 12 E) 16
Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
m kütleli cisim A noktasından serbest bı- 16.
rakıldığında yayı en fazla X kadar sıkıştı-
Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
rıyor.
denge konumu O noktası olan yay K nok-
m tasına kadar sıkıştırılıp serbest bırakılıyor.
12. A
m
Yay sabitleri k1 ve k2 olan
yaylar ile m, 4m kütleli ci-
k1 = k h
simler şekildeki gibi bağ- k
K L M N O
lanmıştır. Cismin hızının büyüklüğü, L den geçer-
α
Sistem dengeye geldi- m
Buna göre sıkışma miktarı X, ken ϑL, M den geçerken ϑM olduğuna
ğinde yayların depoladı- ϑ
Ep 1 I. Cismin kütlesi göre bu hızların oranı L kaçtır?
ğı enerjilerin oranı k2 = 4k ϑM
Ep 2 II. h yüksekliği
kaçtır? (Aralıklar eşittir.)
III. a açısı
7 1 3
4m IV. Yay sabiti A) B) C)
15 3 8
25 15 25 niceliklerinden hangilerine bağlı değil-
A) 5 B) C) D) E) 25 7 1
4 2 2 dir? D) E)
12 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, III ve IV
16. D 15. E 14. C 13. A 12. B 11. C 10. A 9. E 8. D 7. E 6. C 5. D 4. C 3. B 2. A 1. E Cevaplar

38 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Serbest Düşme 1. Modül Test 19

1. 4. 8.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Bir cisim 180 m yük- m Şekildeki cisim h yük- m
da belli bir yükseklikten serbest bırakılan seklikten serbest bı- ϑ0 = 0 sekliğinden serbest bı-
cisim yere 4 saniyede çarpıyor. rakılıyor. rakıldığında yere 50
Buna göre, cismin yere çarpma hızının Sürtünmeler önem- m/s hızla çarpıyor.
büyüklüğü kaç m/s dir? (g = 10 m/s2) senmediğine göre, 180 m Sürtünmeler önem- h

A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 cisim yere kaç s de senmediğine göre, h


düşer? (g = 10 m/s2) kaç m dir?
yer yer
(g = 10 m/s2)

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 75 B) 80 C) 100 D) 125 E) 180

5.
Bir cisim 125 m yük- m
seklikten serbest bıra- 9.
kılıyor. Sürtünmelerin
2. Sürtünmeler önem- önemsenmediği
K ϑ0 = 0

Sürtünmelerin önem- ϑ0 = 0 senmediğine göre, 125 m


bir ortamda K nok- h1
senmediği bir ortam- cismin yere çarpma tasından serbest L
da h yüksekliğinden hızının büyüklüğü bırakılan cisim L
serbest bırakılan ci- yer
kaç m/s dir? den 20 m/s hızla, h2 ϑ1 = 20 m/s
sim yere 50 m/s hızla h
M den 30 m/s hızla
(g = 10 m/s2)
çarpıyor. M
geçiyor.
Buna göre, cisim A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 ϑ2 = 30 m/s
yere kaç saniyede
düşmüştür? h1
ϑ = 50 m/s 6. Buna göre,
h2
oranı kaçtır?
(g = 10 m/s2)
Sürtünmesiz ortamda m
(g = 10 m/s2)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 h yüksekliğinden bıra-
4 3 2 1 2
kılan cisim yere 8 sa- A) B) C) D) E)
5 4 3 2 5
niyede düşüyor.
Buna göre, h kaç h
metredir?
(g = 10 m/s2) yer 10.
Kütleleri 3m, 2m, m olan X, Y, Z cisimleri
A) 180 B) 245 C) 300 D) 320 E) 380 şekildeki konumlarından serbest bırakılı-
yor.
Z
3. 7.
Sürtünmelerin önem- ϑ0 = 0 Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda m
K Y
senmediği bir ortam- X ve Y cisimleri şekildeki konumlarından
da t = 0 anında K nok- aynı anda serbest bırakılıyor. X 2m 3h
L
tasından serbest bıra- X 2h
kılan cisim t1 anında L ϑ1 = 20 m/s h 3m
noktasından, t2 anın- yer
da M noktasından ge- M Y
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
çiyor. ϑ2 = 60 m/s 245 m
cisimlerin yere çarpma hızlarının bü-
t1 125 m yüklükleri ϑX, ϑY, ϑZ arasındaki ilişki
Buna göre, oranı nasıldır?
t2
yer
A) ϑX > ϑY > ϑZ B) ϑX = ϑY = ϑZ
kaçtır? (g = 10 m/s2)
Buna göre, X cismi Y den kaç saniye C) ϑY > ϑX = ϑZ D) ϑX = ϑZ > ϑY
1 1 sonra yere düşer? (g = 10 m/s2)
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 E) ϑZ > ϑY > ϑX
3 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Fizik Modüler Soru Bankası 39


Atış Hareketleri / Serbest Düşme

11. 14. 17.


Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önem- K Şekildeki cisimler h ve m2
da X ve Y cisimleri h1 ve h2 yüksekliklerin- senmediği ortamda K 9h yüksekliklerinden
den serbest bırakılıyor. noktasından serbest aynı anda ilk hızsız bı- m1
4h
Y bırakılan bir cisim K L rakılıyorlar. m2 kütleli 9h
dan L ye t1 sürede, L cisim m1 kütleli cisim- h

X den M ye t2 sürede 5h den 4 saniye sonra


varıyor. yere düşüyor.
h2 M yer
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, h
h1 t1
Buna göre, oranı kaçtır? kaç metredir? (g = 10 m/s2)
t2
yer A) 20 B) 30 C) 45 D) 60 E) 80
4 5 3
X ve Y cisimlerinin yere düşme süreleri A) B) 1 C) D) 2 E)
5 4 2
h
sırasıyla 3t ve 4t olduğuna göre, 1 ora- 18.
h2
nı kaçtır?
Şekildeki düzenekte özkütlesi 5d olan X
9 3 4 16 cismi, özkütlesi 2d olan sıvı içerisinde h
A) B) C) 1 D) E)
16 4 3 9 yüksekliğinden serbest bırakıldığında ta-
15. bana t1 sürede ulaşıyor. Y cismi ise h yük-
12. Eşit karelere ayrılmış K sekliğinden serbest bırakıldığında yere t2
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda h1
düzlem üzerinde K sürede ulaşıyor.
ve h2 yüksekliklerinden serbest bırakılan X
noktasından serbest
ve Y cisimlerinin yere çarpma hızları sıra- L
bırakılan cisim t süre
sıyla 2ϑ ve 5ϑ oluyor. X Y
sonra L noktasından
Y
geçiyor. M
Sürtünmeler önem- h h
X
senmediğine göre, N sıvı
h2 serbest bırakıldıktan yer
h1 2t süre sonra cisim Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
P
nerede olur? t1
oranı kaçtır? (g = 10 m/s2)
yer t2
yer
h1
Buna göre, oranı kaçtır? A) M noktasında B) N noktasında 3 5 7 5
h2 A) B) C) 1 D) E)
C) P noktasında D) MN arasında 5 7 5 3
25 5 2 4
A) B) C) 1 D) E) E) NP arasında
4 2 5 25
19.
13. Hava sürtünmelerinin önemsenmediği or-
K ve L cisimleri yerden 8h ve 18h yüksek- tamda şekildeki araba 4 m/s2 lik ivme ile
liklerinden serbest bırakılıyor. hızlanan hareket yapıyor.
L K a = 4 m/s²

16.
K Bir cisim sürtünmesiz X ϑ =0
18h 0
ortamda şekildeki ko-
8h numdan serbest bıra-
h X Y Z T P
kılıyor.
yer A
Cisim AB arasını 2
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
saniyede geçtiğine Buna göre, K noktasından serbest bıra-
cisimlerin yere düşme sürelerinin oranı 120 m
tK göre, h kaç metredir? kılan cisim nereye düşer? (g = 10 m/s2)
kaçtır? (g = 10 m/s2) B
tL A) XY arasına B) YZ arasına
C) ZT arasına D) P noktasına
3 2 1 4 2
A) B) C) D) E) A) 125 B) 145 C) 150 D) 175 E) 180
4 3 2 9 5 E) Y noktasına
19. E 14. D 15. C 16. A 17. A 18. E 13. B 11. A 12. E 8. D 9. A 10. E 5. C 6. D 7. B 3. A 4. E 1. D 2. E Cevaplar

40 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Düşey Atış 1. Modül Test 20

1. 4. 7.
h yüksekliğinden 40 m/s h yüksekliğinden 20 m/s Sürtünmelerin önem-
lik ilk hızla düşey aşa- hızla aşağı doğru fırla- senmediği ortamda h
ğı atılan cisim 3 sani- tılan cisim 4 saniyede yüksekliğinden ϑ0 bü- ϑ0
40 m/s ϑ0 = 20m/s
yede yere çarpıyor. yere çarpıyor. yüklüğündeki hızla
h h h
Sürtünmeler önem- Sürtünmeler önem- aşağı doğru fırlatılan
senmediğine göre, senmediğine göre, h cisim 6 saniye sonra
cismin yere çarpma kaç metredir? yer 80 m/s büyüklüğünde- yer
yer
hızının büyüklüğü (g = 10 m/s2) ki hızla yere çarpıyor.
kaçtır? (g = 10 m/s2) A) 100 B) 120 C) 160 D) 170 E) 180 Buna göre, h yüksekliği kaç metredir?
A) 110 B) 100 C) 90 D) 80 E) 70 (g = 10 m/s2)
A) 300 B) 320 C) 340 D) 360 E) 400

8.
h yüksekliğinden 30 m/s hızla aşağı doğ-
2. 5. ru atılan m1 kütleli cisim yere 50 m/s hızla
Sürtünmelerin önem- çarpıyor.
Sürtünmesiz ortamda m1 m2
senmediği bir ortamda bir cisim 200 m yük-
h yüksekliğinden ϑ0 ϑ0 seklikten ϑ0 büyüklü- ϑ0 ϑ0 = 0
hızıyla aşağı doğru ğündeki ilk hızıyla aşa-
h 200 m
atılan cisim yere 5 sa- ϑ0 = 30m/s
ğı doğru fırlatılıyor.
h
niyede çarpıyor. Cisim 2 s de yere
Cismin yere çarpma yer çarptığına göre, ϑ0 yer
hızının büyüklüğü kaç m/s dir? yer
60 m/s olduğuna göre, ilk hızının büyük-
lüğü kaç m/s dir? (g = 10 m/s2) A) 85 B) 90 C) 95 D) 100 E) 105 Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
m2 kütleli cisim h yüksekliğinden ser-
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 best bırakılırsa yere kaç m/s hızla çar-
par? (g = 10 m/s2)
A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10

3.
Şekildeki düzenekte K K
noktasından ϑ0 hızıy- 9.
laaşağı doğru fırlatılan ϑ0 = 20m/s Yerden 60 metre yük-
6.
cisim 2 saniye sonra L L seklikten bir cisim 20
Sürtünmelerin önem-
den ϑ1 büyüklüğünde- m/s hızla aşağı doğru
ϑ1 senmediği ortamda h
ki hızla geçiyor. L nok- fırlatılıyor. ϑ0 = 20m/s
yüksekliğinden 50 m/s
tasından geçtikten 3 ϑ0 = 50m/s Sürtünmeler önem- h= 60m
hızla aşağı doğru fırla-
saniye sonra ise M M h senmediğine göre,
tılan cisim yere 90 m/s
den ϑ2 büyüklüğünde- ϑ2 cisim yere kaç sani-
hızla çarpıyor. yer
ki hızla geçiyor. yede çarpar?
Buna göre, h yüksek- yer (g = 10 m/s2)
liği kaç metredir?
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, 3 5
(g = 10 m/s2) A) 1 B) C) 2 D) E) 3
j1 2 2
oranı kaçtır? (g = 10 m/s2) A) 200 B) 240 C) 260 D) 280 E) 320
j2
1 4 5 2 7
A) B) C) D) E)
2 7 8 3 10

Fizik Modüler Soru Bankası 41


Atış Hareketleri / Düşey Atış

10. 13. 16.


Sürtünmelerin K Hava sürtünmesinin K A noktasından ϑ ilk hızı A
önemsenmediği or- önemsenmediği bir ortam- ile aşağı doğru fırlatı-
tamda K noktasın- h 1 ϑ0 = 10m/s da K noktasından ϑ hızıy- ϑ0 = ϑ lan cisim B den 2ϑ bü- ϑ0 = ϑ
dan 10 m/s hızla L la aşağı doğru fırlatılan ci- L yüklüğündeki hız ile h
aşağı doğru fırlatı- sim L den 3ϑ, M den 6ϑ geçiyor.
B
lan cisim, L den 30 h 2 ϑ1 = 30 m/s hızıyla geçiyor. ϑ1 = 3ϑ Sürtünmeler önem-
m/s hızla, M den 40 Cisim K den L ye t1 süre- senmediğine göre,
M M 2ϑ
m/s hızla geçiyor. de, L den M ye t2 sürede cismin yere çarpma h
Buna göre, h1 ve t ϑ2 = 6ϑ hızının büyüklüğü
h2 yüksekliklerinin ϑ2 = 40 m/s geldiğine göre, 1 oranı kaç ϑ dir? yer
t2
h kaçtır?
oranı 1 kaçtır? (g = 10 m/s2)
h2 A) 5 B) 7 C) 2 2
3 2 1 2 1
A) B) C) D) E)
4 5 6 7 8 4 3 2 5 3 D) 3 E) 3 2
A) B) C) D) E)
3 4 5 6 7
17.
Şekildeki X cismi h yüksekliğinden serbest
bırakıldığı anda, Y cismi 2h yüksekliğinden
14. ϑ hızıyla aşağı doğru fırlatılıyor.
11. Sürtünmelerin önem- K
Y
senmediği ortamda K
Sürtünmelerin önem-
noktasından aşağı doğ- h1 ϑ0 = 2ϑ
senmediği bir ortamda
ru 2ϑ hızıyla fırlatılan L
bir cisim yerden 200 X
ϑ0 = ϑ
cisim L den 3ϑ, M den
metre yükseklikten 30 ϑ0 = 30m/s 2h
5ϑ hızıyla geçiyor. h2 ϑ1 = 3ϑ ϑ0 = 0
m/s hızla aşağı doğru
h = 200 m Buna göre, h1 ve h2 h
fırlatılıyor. M yer
yüksekliklerinin oranı
yer h1
kaçtır? ϑ2 = 5ϑ Cisimler aynı anda yere çarptığına göre,
Buna göre, cisim atıldıktan kaç saniye h2 Y cisminin yere çarpma hızının büyük-
sonra yere çarpar? (g = 10 m/s2) lüğü kaç ϑ dir? (Sürtünmeler önemsizdir.)
5 1 5 5 3
A) B) C) D) E) 5 7
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 16 2 8 4 2 A) 2 B) C) 3 D) E) 4
2 2
18.
12. Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda
15. X ve Y cisimleri şekildeki konumlarından
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda sırasıyla ϑ ve 5ϑ hızlarıyla aynı anda aşa-
aynı yükseklikten aynı anda aşağı doğru
X cismi 4h yüksekliğinden serbest bırakı- ğı doğru fırlatılıyor.
fırlatılan X ve Y cisimlerinin ilk hızlarının
büyüklükleri 20 m/s ve ϑ0 dır. lıyor. Y cismi ise 5h yüksekliğinden 2ϑ hı- Y
zıyla aşağı doğru fırlatılıyor.
X Y
Y

X X 4h
20m/s ϑ0
h ϑ0 = 0 ϑ0 = 2ϑ h ϑ
5h yer
4h
yer Cisimler yere aynı anda çarptığına göre,
yer yere çarpma hızlarının büyüklüklerinin
X cismi 4 saniyede, Y cismi 2 saniyede
yere çarptığına göre, ϑ0 kaç m/s dir? j
X cismi yere 2ϑ hızıyla çarptığına göre, oranı X kaçtır?
(g = 10 m/s2) Y cismi yere kaç ϑ hızıyla çarpar? jY

A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 E) 90 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 3 2 7 1 5
A) B) C) D) E)
7 5 19 3 17
18. E 17. C 16. B 15. A 14. A 13. B 12. C 11. D 10. E 9. C 8. B 7. A 6. D 5. B 4. C 3. B 2. A 1. E Cevaplar

42 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Düşey Atış 1. Modül Test 21

1. 8.
Sürtünmelerin önem- ϑ0 = 50m/s 5. Sürtünmesiz ortamda
senmediği ortamda bir Sürtünmelerin önem- bir cisim yerden 60
ϑ0 = 60m/s
cisim yerden düşey senmediği ortamda bir ϑ0 = 80m/s m/s hızla düşey yukarı
yukarı doğru 50 m/s bü- yer cisim yerden 80 m/s doğru atılıyor.
yer
yüklüğündeki hızla fırla- hızla düşey yukarı
yer
tılıyor. doğru atılıyor. Buna göre, cismin 10. saniyedeki yerden
Buna göre, cismin tepe noktasına çıkış Cismin çıkabileceği maksimum yüksek- yüksekliği kaç metredir? (g = 10 m/s2)
süresi kaç saniyedir? (g = 10 m/s2) lik kaç metredir? (g = 10 m/s2)
A) 80 B) 90 C) 100 D) 110 E) 120
A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) 125 B) 180 C) 245 D) 300 E) 320

9.
h yüksekliğinden 60 m/s hızla düşey yu-
karı doğru atılan cisim yere 80 m/s hızla
2. çarpıyor.
Sürtünmesiz ortamda ϑ0 = 40m/s
bir cisim yerden düşey
yukarı doğru 40 m/s
yer ϑ0 = 60m/s
büyüklüğündeki hızla
fırlatılıyor.
6.
Buna göre, cisim atıldıktan kaç saniye
Sürtünmelerin ihmal ϑ0
sonra yere düşer? (g = 10 m/s2)
edildiği bir ortamda h
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10 yerden ϑ0 hızıyla dü- yer
şey yukarı fırlatılan bir yer
cismin çıkabildiği maksimum yükseklik 180
ϑ = 80m/s
m oluyor.
Buna göre, cismin ilk hızının büyüklüğü Sürtünmeler önemsenmediğine göre, h
3. kaç metredir? (g = 10 m/s2)
ϑ0 kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
Sürtünmelerin ihmal ϑ0 = 70m/s
edildiği bir ortamda bir A) 60 B) 50 C) 40 D) 30 E) 20 A) 150 B) 140 C) 130 D) 120 E) 110
cisim 70 m/s hızla dü-
şey yukarı doğru atılı- yer
yor.
10.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
Buna göre, 4. saniyede cismin hızının
da 30 m/s hızla düşey yukarı doğru atılan
büyüklüğü kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
bir cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek yere
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60 40 m/s hızla çarpıyor.

ϑ0 = 30m/s
h1
7.
4. Sürtünmelerin önem- ϑ0 = 50m/s
Sürtünmelerin önem- X ϑ0 = 0 senmediği bir ortamda
senmediği bir ortamda bir cisim yerden 50 h2
X cismi 80 m yüksek- m/s hızla düşey yukarı yer
likten serbest bırakıl- yer
doğru fırlatılıyor.
dığı anda Y cismi yer- 80 m ϑ0 Buna göre, atıldıktan 2 saniye sonra
den ϑ0 büyüklüğündeki cismin yerden yüksekliği kaç metredir? 40m/s
hızla düşey yukarı (g = 10 m/s2) Buna göre, h1 ve h2 yüksekliklerinin
Y
doğru fırlatılıyor.
A) 70 B) 80 C) 90 D) 100 E) 110 h
İki cisim aynı anda yere düştüğüne oranı 1 kaçtır?
h2
göre, ϑ0 kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10 3 7 4 9 5
A) B) C) D) E)
2 5 3 7 4

Fizik Modüler Soru Bankası 43


Atış Hareketleri / Düşey Atış

11. 14. 17.


İki cisim şekildeki konumlarından birbirine Sürtünmelerin önem- Yukarı doğru sabit
doğru aynı anda fırlatılıyor. 30 m/s
senmediği ortamda 30 m/s hızla yükse-
ϑ0
X yerden düşey yukarı len bir balondan, bir
doğru fırlatılan cismin cisim balona göre
yer
4. saniye ve 6. saniye- 20 m/s hızla aşağı
ϑ0 = 30m/s
deki hız büyüklükleri eşit oluyor. doğru atıldığında 5 20 m/s
120 m Buna göre, cismin çıkabileceği maksi- saniye sonra yere h
ϑ0 = 30m/s mum yükseklik kaç metredir? düşüyor. yer
(g = 10 m/s2)
Y Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
yer A) 245 B) 200 C) 180 D) 150 E) 125 atıldığı anda cismin yerden yüksekliği
kaç metredir? (g = 10 m/s2)
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
A) 60 B) 75 C) 80 D) 100 E) 125
cisimler yerden kaç m yüksekte çarpı-
şırlar? (g = 10 m/s2) 15. 18.
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 Bir cisim, kulenin tepesinden Şekil I deki
Sürtünmelerin önem- ϑ1 ϑ2
gibi ϑ0 hızıyla yukarı fırlatıldığında 10. sa-
senmediği bir ortamda
niyede yere çarpıyor.
X ve Y cisimleri düşey
X Y yer
Hız yukarı doğru ϑ1 ve ϑ2
ϑ0 hızlarıyla aynı anda fır-
12. latılıyor.
X ve Y cisimleri aynı ϑ1 > ϑ2 olduğuna göre,
0 4 10
yükseklikten eşit büyük- ϑ0 I. X cisminin çıkabileceği maksimum
lükteki ϑ0 hızlarıyla aynı h Zaman
X yükseklik, Y ninkinden büyüktür.
anda şekildeki gibi fırla- yer
II. Cisimler yere düşmeden önceki her-
tıldığında Y cismi, X ten Y Şekil I Şekil II hangi bir t anında X in hızının büyüklü-
5 saniye sonra yere dü- ϑ0 ğü, Y ninkinden fazladır.
şüyor. Cismin hız-zaman grafiği Şekil II deki
III. Y cismi yere düşünceye kadar geçen
yer gibi olduğuna göre, kulenin yüksekliği
süre içerisinde aralarındaki uzaklık sü-
h kaç metredir? (g = 10 m/s2)
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, rekli artar.
A) 60 B) 80 C) 100 D) 120 E) 140 yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
ϑ0 kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
rudur?
A) 25 B) 30 C) 35 D) 40 E) 50
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
16.
Sürtünmelerin önem- 19.
13. senmediği bir ortam- h
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortamda
L M
Sürtünmelerin önem- da K noktasından ϑ0 sabit ϑ hızıyla yükselen balondan, yere göre
senmediği bir ortam- ϑ0 hızıyla fırlatılan cisim 2ϑ hızıyla bir cisim yukarı doğru atıldığında
h
da K noktasından ϑ0 şekildeki yörüngeyi şekildeki yörüngeyi izleyerek yere düşüyor.
hızıyla fırlatılan cisim K L izleyerek M noktası- ϑ0 8h
ϑ
şekildeki yörüngeyi na ulaşıyor.
izleyerek M noktası- Cismin K den L ye yer K
4h
na ulaşıyor. gelme süresi t1, 2ϑ
3h
Cismin K den L ye
L den M ye gelme süresi t2 olduğuna
gelme süresi t1, L 5h
M yer t
den M ye gelme sü- göre, 1 oranı kaçtır? (g = 10 m/s2)
t1 t2 yer
resi t2 olduğuna göre, oranı kaçtır? A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
t2 Buna göre, cisim yere düştüğü anda ba-
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 lonun yerden yüksekliği kaç h olur?
3 2
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
18. D 19. E 15. C 16. A 17. B 12. A 13. D 14. E 10. D 11. B 8. C 9. B 6. A 7. B 4. D 5. E 1. C 2. D 3. B Cevaplar

44 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Hava Direnci ve Limit Hız 1. Modül Test 22

1. 4. 6.
Hareket yönüne dik doğrultudaki en geniş Limit hız ile ilgili aşağıdakilerden hangi- Hava direncinin dikkate
kesit alanı A olan bir cisim hava ortamında si yanlıştır? alındığı bir ortamda bir
ϑ hızıyla hareket ediyor. A) Limit hıza ulaşan cismin hızı sabit kalır. cisim yukarı doğru ϑ0 bü-
ϑ0
Cisimle hava arasındaki direnç kat sa- yüklüğündeki hızla fırla-
B) Limit hıza ulaşan cisme uygulanan net
yısı K olduğuna göre, cisme uygulanan tıldığında şekildeki yö- yer
kuvvet sıfırdır.
hava direnci aşağıdaki bağıntılardan rüngeyi izleyerek yere ϑ
hangisiyle bulunur? C) Kar, yağmur ve dolunun yere düşmesi büyüklüğündeki hızla ϑ
2 limit hız ile gerçekleşir. çarpıyor.
Kj
A) KAϑ2 B) C) KA 2ϑ D) Limit hız, hava direncinin ihmal edilme- Buna göre,
A
KA diği ortamlarda ortaya çıkar. I. ϑ0 hızı, ϑ den büyüktür.
D) KA 2ϑ2 E)
j2 E) Havada serbest bırakılan bir cisim limit II. Cismin çıkış süresi, iniş süresinden kü-
hıza ulaşıncaya kadar etki eden hava çüktür.
direnci sabittir. III. Cismin çıkış süresi, iniş süresinden
büyüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
2. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Hava ortamında hareket eden bir cisme
D) I ve II E) I ve III
etki eden hava direnci, cisim ϑ hızıyla gi-
→ →
derken F1, 2ϑ hızıyla giderken F2, 3ϑ hı-

zıyla giderken F3 oluyor.
→ → →
Buna göre, F1, F2, F3 kuvvetlerinin bü-
yüklükleri arasındaki ilişki nasıldır?
A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F2 > F1
7.
C) F2 > F1 > F3 D) F3 > F1 > F2
Kütlesi 10 kg olan bir cisme hava ortamın-
E) F1 = F2 = F3 da etki eden hava direnci fD = 0,5ϑ2 olarak
5. veriliyor.
Hava direncinin olduğu bir ortamda bir ci- Bu cisim hava ortamında yeterince yük-
sim yeterince yükseklikten serbest bırakı- seklikten serbest bırakılırsa, ulaşacağı
lıyor. limit hızın büyüklüğü kaç m/s olur?
Buna göre, cismin hız-zaman grafiği (g = 10 m/s2)
aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
3. A) B)
A) 10 B) 10 2 C) 10 3
Hız Hız
Yarıçapları r, 2r, 3r olan küreler hava orta- D) 20 E) 20 2
mında eşit büyüklükteki ϑ hızıyla hareket
ederken cisimlere etki eden hava dirençleri
sırasıyla F1, F2, F3 oluyor. 0 Zaman 0 Zaman

r 2r 3r
C) Hız D) Hız
8.
ϑ Hava ortamında yeterince yükseklikten
ϑ
ϑ serbest bırakılan 5 kg kütleli bir cismin
(I) (II) (III) 0 Zaman 0 Zaman
ulaştığı limit hız 20 m/s oluyor.
Cisimlerin hava direnci katsayıları eşit Buna göre, cisim limit hız ile hareket
olduğuna göre, F1, F2, F3 kuvvetlerinin E) Hız ederken cisme etki eden hava direnci-
büyüklükleri arasındaki ilişki nasıldır? nin büyüklüğü kaç N dur? (g = 10 m/s2)
A) F1 > F2 > F3 B) F1 = F2 = F3
Zaman
A) 20 B) 40 C) 50 D) 70 E) 100
C) F3 > F2 > F1 D) F3 > F1 > F2 0

E) F2 > F1 > F3

Fizik Modüler Soru Bankası 45


Atış Hareketleri / Hava Direnci ve Limit Hız

9. 11. 14.
Yarıçapları r ve 2r olan X ve Y cisimlerinin Hava ortamında aşağı doğru ϑ0 hızıyla bir Hava ortamında yeterince yükseklikten bir
kütleleri sırasıyla m ve 4m dir. cisim fırlatılıyor. cisim serbest bırakıldığında t1 süre sonra
Buna göre, cismin hız-zaman grafiği, ϑ limit hızına ulaşıyor. Cismin yere düşme
süresi ise t2 oluyor.
r 2r Hız Hız
Buna göre aynı cisim, aynı yükseklikten
aşağı doğru ϑ0 ilk hızıyla fırlatıldığında
X cisim yine limit hızla yere düştüğüne
Y 0 Zaman 0 Zaman
göre,
–ϑ0 –ϑ0
Hava ortamında yeterince yükseklikten I. Cismin ulaştığı limit hızın büyüklüğü
serbest bırakılan cisimlerden X cismi- I II
öncekiyle aynıdır.
nin ulaştığı limit hızın büyüklüğü ϑ ol- Hız II. Cisimin limit hıza ulaşma süresi azalır.
duğuna göre, Y cisminin ulaştığı limit III. Cismin yere düşme süresi azalır.
hızın büyüklüğü kaç ϑ dir? yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 4 0
rudur?
Zaman

–ϑ0
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III D) I ve III E) I, II ve III

şekillerde gösterilenlerden hangileri


gibi olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III

15.
Hava ortamında aşağı doğru fırlatılan K ve
12. L cisimlerinin hız-zaman grafikleri şekildeki
Hava ortamında yeterince yükseklikten ϑ gibidir.
hızıyla aşağı doğru fırlatılan cismin ulaştığı Hız
limit hız 2ϑ oluyor.
Cismin kütlesi m olduğuna göre, ilk atıl-
dığı anda cisme etki eden net kuvvet Zaman
0
kaç mg dir?
–ϑ
4 3 2 1 1 L
A) B) C) D) E) –2ϑ
10. 5 4 3 2 4
K
–3ϑ
Yarıçapları 2r ve 3r olan K ve L cisimleri
hava ortamında serbest bırakıldığında Buna göre,
ulaştıkları limit hızlar eşit büyüklükte oluyor. I. K ve L cisimlerinin limit hızları eşit bü-
13. yüklüktedir.
Hava ortamında yeterince yükseklikten bir II. Cisimler fırlatıldığı anda K cismine etki
2r 3r cisim serbest bırakılıyor. eden net kuvvetin büyüklüğü L ninkin-
Buna göre, cisim limit hıza ulaşıncaya den fazladır.
K kadar geçen sürede, III. Limit hıza ulaştıklarında cisimlere etki
L
I. Hızının büyüklüğü artar. eden hava dirençleri eşit büyüklükte-
Buna göre, cisimlerin kütlelerinin oranı II. İvmesinin büyüklüğü azalır. dir.
mK
kaçtır? III. Direnç kuvvetinin büyüklüğü artar. yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
mL
yargılarından hangileri doğrudur? rudur?
3 2 4 1 1
A) B) C) D) E) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
4 3 9 3 9
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

15. A 14. D 13. E 12. B 11. E 10. C 9. A 8. C 7. B 6. D 5. D 4. E 3. C 2. B 1. A Cevaplar

46 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Yatay Atış 1. Modül Test 23

1. 4. 7.
Bir cisim sürtünmesiz ortamda 30 m/s bü- Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda h yüksekliğinden ϑ0 büyüklüğündeki hızla
yüklüğündeki yatay hızla şekildeki gibi fır- bir cisim 60 m/s büyüklüğündeki yatay hız- fırlatılan cismin 60 m/s büyüklüğündeki
latılıyor. la fırlatılıyor. hızla yere çarpıyor.
ϑ0 = 30m/s
ϑ0 = 60m/s ϑ0

80 m 45 m
h
Yer Yer
Yer
Buna göre, cisim yatayda kaç m yol 37°
Buna göre, cismin yere düşme süresi alır? (g = 10 m/s2)
kaç saniyedir? (g = 10 m/s2) ϑ0 = 60m/s
A) 60 B) 90 C) 120 D) 150 E) 180
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
ϑ0 kaç m/s dir? (cos37° = 0,8)
A) 52 B) 48 C) 42 D) 40 E) 36
8.
5. Bir cisim h yüksekliğinden ϑ0 hızıyla yatay
2. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- olarak fırlatıldığında, 100 m/s büyüklüğün-
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortamda da ϑ0 büyüklüğündeki hızla bir cisim yatay deki hızla yere çarpıyor.
20 m/s büyüklüğündeki hızla yatay olarak olarak fırlatılıyor. ϑ0
fırlatılan cisim 3 saniyede yere düşüyor. ϑ0
ϑ0 = 20m/s

h
180 m
h Yer
Yer 37°
Yer ϑ0 = 100m/s
Cismin yatayda aldığı yol 240 metre ol-
Buna göre, h yüksekliği kaç metredir? Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
duğuna göre, ϑ0 kaç m/s dir?
(g = 10 m/s2) h yüksekliği kaç metredir?
(g = 10 m/s2)
(sin37° = 0,6; g = 10 m/s2)
A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 80 A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
A) 125 B) 150 C) 180 D) 245 E) 320
9.
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda
bir cisim ϑ0 hızıyla yatay olarak fırlatıldı-
3. 6. ğında, yere 50 m/s büyüklüğündeki hızla
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortamda ϑ0 = 50m/s çarpıyor.
40 m/s büyüklüğündeki hızla yatay olarak ϑ0
fırlatılan cisim 5 saniyede yere düşüyor.
125 m
ϑ0 = 40m/s

Yer

Yer
h Sürtünmelerin önemsenmediği ortam- 53°
da 50 m/s büyüklüğündeki hızla yatay
Yer ϑ = 50m/s
olarak fırlatılan şekildeki cisim yere kaç
m/s büyüklüğündeki hızla çarpar? Buna göre, cismin yatayda aldığı yol
Buna göre, cisim yatayda kaç metre yol kaç metredir? (g = 10 m/s2 ; sin53 = 0,8 ;
alır? (g = 10 m/s2) (g = 10 m/s2)
cos53 = 0,6)
A) 200 B) 250 C) 300 D) 350 E) 400 A) 25 2 B) 50 C) 50 2
A) 80 B) 90 C) 100 D) 120 E) 150
D) 100 E) 200

Fizik Modüler Soru Bankası 47


Atış Hareketleri / Yatay Atış

10. 13. 15.


Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda A Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda K Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
cismi 40 m/s hızla aşağı doğru, B cismi ise noktasından 40 m/s büyüklüğündeki hızla da K noktasından ϑ0 hızıyla fırlatılan cisim
40 m/s hızla yatay olarak fırlatılıyor. yatay olarak fırlatılan cisim şekildeki yö- şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasına
A B ϑ = 40m/s rüngeyi izleyerek L noktasına çarpıyor. çarpıyor.
2
ϑ0
ϑ0 = 40m/s
K
K
ϑ1 = 40m/s
45 m
h
Yer
37° L L Yer
Buna göre, cisimlerin yere çarpma hız-
j Buna göre, h yüksekliği kaç metredir? Buna göre, yerçekimi ivmesi daha bü-
larının büyüklüklerinin oranı A kaçtır? (g = 10 m/s2) yük olsaydı;
jB
(g = 10 m/s2) A) 210 B) 180 C) 150 D) 120 E) 90 I. Yere düşme süresi azalırdı.
5 4 7 3 II. Yatayda alınan yol azalırdı.
A) 1 B) C) D) E)
4 3 5 2 III. Yere çarpma hızının büyüklüğü artardı.
11. yargılarından hangileri doğrudur?
Sürtünmesiz ortamda K noktasından 40 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
m/s büyüklüğündeki hız ile yatay olarak fır-
D) I ve II E) I, II ve III
latılan cisim L den 50 m/s büyüklüğündeki
hızla geçiyor.
ϑ0 = 40m/s

K
L

ϑ0 = 50m/s
Yer

Buna göre, cisim K dan L ye kaç saniye-


de gelmiştir? (g = 10 m/s2) 14.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
da K noktasından ϑ0 hızıyla fırlatılan bir
16.
cisim L noktasına çarpıyor.
12. ϑ0
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda K
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- noktasından ϑ0 büyüklüğündeki yatay hız-
da bir cisim 20 m/s büyüklüğündeki hızla K la fırlatılan cisim şekildeki yörüngeyi izle-
yatay olarak fırlatılıyor. yerek L noktasına çarpıyor.
ϑ0
ϑ0 = 20m/s
K
L Yer
h
Yalnız ϑ0 ın büyüklüğü artırılırsa, L
h
I. Yere düşme süresi değişmez. X
Yer II. Yatayda alınan yol artar.
III. Yere çarpma hızının büyüklüğü değiş- X = 4h olduğuna göre, cismin L nokta-
X mez. sına çarpma hızının büyüklüğü kaç ϑ0
Cismin yatayda aldığı yol (X) ile h yük- yargılarından hangileri doğrudur? dır?
sekliği eşit olduğuna göre, X kaç metre- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 5
A) B) 2 C) 3
dir? (g = 10 m/s2) D) I ve II E) I, II ve III 2
D) 5 E) 10
A) 45 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80
16. A 15. E 14. D 13. B 12. E 11. C 10. A 9. D 8. C 7. B 6. C 5. D 4. E 3. A 2. B 1. D Cevaplar

48 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Yatay Atış 1. Modül Test 24

1. 4. 7.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenekte
da bir cisim 45 metre yükseklikten yatay da K ve L cisimleri sırasıyla ϑ ve 2ϑ hızla- K noktasından ϑ0 hızıyla yatay olarak fırla-
olarak fırlatılıyor. rıyla yatay olarak fırlatıldığında M noktası- tılan cisim şekildeki yörüngeyi izliyor.
ϑ0 = 40m/s na düşüyorlar.
ϑ0
K
ϑ 2ϑ L
K L

45m h1 h2
h h

Yer x1 x2
M
Yer M
Buna göre, cisim yatayda kaç metre yol Yer
X X
alır? (g = 10 m/s2) Buna göre, cisimlerin yatayda aldıkları
x Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120 yolların oranı 1 kaçtır? h1
x2 oranı kaçtır?
h2
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2 9 5 3 4 5
A) B) C) D) E)
2. 5. 5 3 2 3 4
Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenek-
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
da bir cisim h yüksekliğinden 50 m/s hızla
te K ve L cisimleri 3ϑ ve ϑ hızlarıyla yatay 8.
olarak fırlatılıyor. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
yatay olarak fırlatılıyor.
K 3ϑ da K noktasından ϑ0 hızıyla yatay olarak
ϑ0 = 50m/s
fırlatılan cisim şekildeki yörüngeyi izliyor.
ϑ0
ϑ K
4h L L
h
h
x1 x2
X = 300 m Yer 9h 8h
Yer

Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ci- M


Cisim yatayda 300 metre yol aldığına
x x1 x2
Yer
göre, h yüksekliği kaç metredir? simlerin yatayda aldığı yolların oranı 1
(g = 10 m/s2) x2
kaçtır? x1
Buna göre, oranı kaçtır?
A) 100 B) 125 C) 160 D) 180 E) 200 A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 x2
1 1 1 1 1
6. A)
16
B)
8
C)
6
D)
4
E)
2
Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenekte
→ →
K ve L cisimleri ϑ1 ve ϑ2 hızlarıyla yatay 9.
olarak fırlatıldığında aynı yere düşüyor. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
3. da K noktasından ϑ0 hızıyla fırlatılan cisim
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda ϑ1
K L noktasına esnek olarak çarptıktan sonra
80 m yükseklikten, 30 m/s hızla yatay ola- M noktasına düşüyor.
rak fırlatılan cisim yere ϑ hızıyla çarpıyor. 5h ϑ0
ϑ0 = 30m/s K
L ϑ2

4h L
h1
Yer h2
80 m
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, M
Yer → →
ϑ1 ve ϑ2 hızlarının büyüklüklerinin ora- Yer
x x
ϑ j h1
nı 1 kaçtır? Buna göre, oranı kaçtır?
Buna göre, cismin yere çarpma hızının j2 h2
büyüklüğü kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
4 2 3 9 4 3 9 9
A) B) C) 1 D) E) A) B) C) D) 2 E)
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 9 3 2 4 3 2 5 4

Fizik Modüler Soru Bankası 49


Atış Hareketleri / Yatay Atış

10. 13. 16.


Yerden 500 metre yükseklikteki 400 m/s Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda Her basamağının yüksekliği 20 cm, ge-
hızla yatay doğrultuda uçan uçaktan bir bir cisim ϑ0 hızıyla fırlatıldığında karşı du- nişliği 30 cm olan bir merdivenin K nokta-
bomba serbest bırakılıyor. varda L noktasına çarpıyor. sından bir cisim yatay olarak 6 m/s hızla
fırlatılıyor.
ϑ0
400 m/s K K ϑ0 = 6m/s
L
20 cm
M
500 m N
30 cm
P
Yer
R
S Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
Sürtünmeler önemsenmediğine göre cisim kaçıncı basamağın köşesine çar-
bomba yere düşünceye kadar yatayda Buna göre, cismin hızının büyüklüğü par? (g = 10 m/s2)
kaç kilometre yol alır? (g = 10 m/s2) yarıya indirilip aynı yerden yatay olarak
A) 16 B) 24 C) 28 D) 32 E) 36
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 fırlatılırsa nereye çarpar? (Aralıklar eşittir.)
A) M noktasına B) N noktasına 17.
11. C) P noktasına D) R noktasına Sürtünmesi önemsenmeyen bir ortamda K
Yerden 200 metre yükseklikte 300 m/s E) S noktasına noktasından serbest bırakılan cisim L ye
hızla yatay doğrultuda uçan uçak, şekilde- esnek çarptıktan sonra şekildeki yörüngeyi
ki konumdan geçerken uçağa göre yatay 14. izliyor.
doğrultuda ϑ hızıyla bir bomba fırlatılıyor. Düşey kesiti şekildeki gibi olan bir düze- K ϑ0 = 0
nekte X noktasından ϑ0 hızıyla fırlatılan ci-
300 m/s
sim bir süre sonra Y noktasından geçiyor. L
Kule ϑ0
X M
200 m
Y
75 m 45°
Yer
Cismin L ye çarpma hızının büyüklüğü
P ϑ olduğuna göre, M ye çarpma hızının
1750 m
K L
M büyüklüğü kaç ϑ olur?
Bombanın kulenin üstüne çarpması için
bombanın uçağa göre hızının büyüklü- N A) 10 B) 3 C) 2 2 D) 5 E) 2
ğü kaç m/s olmalıdır? (g = 10 m/s2) 18.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
A) 80 B) 70 C) 60 D) 50 E) 40 Sürtünmesiz ortamda K noktasından bir
bundan sonra cisim hangi noktadan ge-
cisim ϑ1 hızıyla yatay olarak atıldığı anda
çebilir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
başka bir cisim eğik düzlem üzerinde ϑ2
A) K B) L C) M D) N E) P hızıyla harekete geçiyor.
12.
Sürtünmesiz ortamda K noktasından ϑ0 15. ϑ1
hızıyla fırlatılan cisim L noktasına esnek Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- K
ϑ2
çarptıktan sonra M noktasına düşüyor. da bir cisim yeterli yükseklikteki K nokta-
sından 45 m/s hızla yatay olarak atılıyor.
L ϑ0 = 45m/s
K
L
37°
ϑ0 = 50m/s
45° K M Cisimler L noktasında çarpıştığına
göre, ϑ1 ve ϑ2 hızlarının büyüklüklerinin
80 m x=? Yer j1
oranı kaçtır?
Buna göre, cisim atıldıktan kaç saniye j2
Buna göre, │KM│uzunluğu kaç metre-
sonra cismin hız vektörü ile ivme vektö- (sin37°= 0,6 , cos37°= 0,8 , g = 10 m/s2)
dir? (g = 10 m/s2)
rü arasındaki açı 37° olur? (g = 10 m/s2)
A) 120 B) 140 C) 150 D) 180 E) 200 5 6 5 4
A) B) C) 1 D) E)
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 4 5 6 5
18. A 17. D 16. A 15. E 14. B 13. C 12. A 11. D 10. B 9. C 8. E 7. D 6. B 5. A 4. B 3. C 2. D 1. E Cevaplar

50 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Eğik Atış 1. Modül Test 25

1. 4. 7.
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda Yerden ϑ0 hızıyla eğik olarak fırlatılan şe-
K noktasından 50 m/s hızla bir cisim eğik bir cisim 50 m/s lık ilk hızla eğik olarak atı- kildeki cismin çıkabileceği maksimum yük-
olarak atılıyor. lıyor. seklik 180 metre oluyor.
L
ϑ0 h max = 180m
ϑ0 = 50m/s
30°
ϑ0 = 50m/s h max 37°
Yer
K 53° Yer
x
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
Yer Buna göre, cismin yatayda aldığı yol cismin ilk hızının büyüklüğü (ϑ0) kaç
Buna göre, cisim L noktasına kaç sani- (x) kaç metredir? 1
yede çıkar? (sin53°= 0,8 ; g = 10 m/s2) (sin37°= 0,6 ; cos37°= 0,8 ; g = 10 m/s2) m/s dir? (sin30°= ; g = 10 m/s2)
2
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 A) 120 B) 160 C) 180 D) 200 E) 240 A) 150 B) 120 C) 100 D) 80 E) 60

2.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- 8.
da K noktasından bir cisim 40 m/s hızla 5. Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda
fırlatılıyor. Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda
bir cisim şekildeki gibi eğik olarak atılıyor.
bir cisim 60 m/s hızla eğik olarak atılıyor.
L

ϑ0 = 60m/s h max ϑ0 = 100m/s


ϑ0 = 40m/s h max 53°
30°
K 37° Yer
Yer
Yer
Buna göre, cismin 14. saniyedeki hızı-
Buna göre, cismin L noktasındaki hızı- Buna göre, cismin çıkabileceği maksi-
nın büyüklüğü kaç m/s olur?
nın büyüklüğü kaç m/s dir? mum yükseklik kaç metredir?
(g = 10 m/s2 ; sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6)
(g = 10 m/s2; sin37°= 0,6 ; cos37°= 0,8) 1
(sin30°= ; g = 10 m/s2)
2 A) 60 B) 60 2 C) 80
A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
A) 45 B) 60 C) 75 D) 80 E) 100 D) 80 2 E) 100

3. 9.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
da şekildeki gibi bir cisim 100 m/s hızla da K noktasından 50 m/s hızla fırlatılan
eğik olarak atılıyor. 6. cisim L noktasından geçerken hızının ya-
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- tayla yaptığı açı 45° oluyor.
ϑ0 = 100m/s da K cismi 50 m/s hızla eğik olarak atılıyor. L 45°
37° ϑ0 = 50m/s
ϑ0 = 50m/s
Yer K 53°
K 53°
Buna göre, cisim atıldıktan kaç saniye Yer
Yer
sonra yere düşer? Buna göre, cisim K den L ye kaç sani-
(sin37°= 0,6 ; g = 10 m/s2) yede gelir?
Buna göre, cismin çıkabileceği maksi-
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16 mum yükseklik kaç metredir? (sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6 ; g = 10 m/s2)
(sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6 ; g = 10 m/s2) A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) 60 B) 70 C) 80 D) 90 E) 100

Fizik Modüler Soru Bankası 51


Atış Hareketleri / Eğik Atış

10. 13. 16.


Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
bir cisim K noktasından 80 m/s hızla eğik da K noktasından eğik olarak fırlatılan ci- da K noktasından ϑ0 hızıyla eğik olarak fır-
olarak fırlatılıyor. sim 8 saniye sonra L ye çarpıyor. latılan cisim 4 saniye sonra L den geçiyor.
L
ϑ0
L ϑ0
ϑ0 = 80m/s K α L Yer
K 53°
K 37°
M 160 m
Cisim atıldıktan 5 saniye sonra L nokta- Cismin yatayda aldığı yol 160 metre ol- 3 2
Cismin L deki hızı ϑ0 olduğuna
sına çarptığına göre, │KM│uzaklığı kaç duğuna göre, ϑ0 hızının büyüklüğü kaç 5
metredir? m/s dir? (g = 10 m/s2) göre ϑ0 kaç m/s dir?
(g = 10 m/s2; sin37°= 0,6 ; cos37°= 0,8) A) 20 B) 20 2 C) 40 (sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6; g = 10 m/s2)
A) 240 B) 260 C) 280 D) 300 E) 320 D) 20 5 E) 40 2 A) 50 B) 80 C) 100 D) 150 E) 200

17.
11. 14. K noktasından ϑ0 hızıyla eğik olarak fırlatı-
Şekildeki gibi eğik olarak atılan cisim karşı lan cismin L deki hız vektörü ilk hız vektö-
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda
duvarda A noktasına çarpıyor. rüne dik oluyor.
bir cisim K noktasından ϑ0 büyüklüğündeki
hızla eğik olarak fırlatılıyor. L
A ϑ0
ϑ0 h
ϑ0 = 100m/s K 60°
h L
K 30°
K 53° x
Yer
600 m Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, A Cismin yatayda aldığı yol 320 3 m ol- x 3 1
noktasının yüksekliği (h) kaç metredir? oranı kaçtır? (sin60°= ; cos60°= )
duğuna göre, ϑ0 kaç m/s dir? h 2 2
(sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6 ; g = 10 m/s2) 1 3
(g = 10 m/s2 ; sin30 = ; cos30 = ) A) 3 B) 2 C) 5
2 2
A) 220 B) 250 C) 275 D) 300 E) 350 A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80 D) 2 3 E) 4

12. 18.
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda A ve B noktalarında duran tanklar bomba-
15. larını ϑ1 ve ϑ2 hızlarıyla fırlatabilmektedir.
bir cisim A noktası hedeflenerek şekildeki
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda B
gibi eğik olarak atılıyor.
da ϑ0 hızıyla bir cisim eğik olarak atılıyor. de bulunan tank bombasını fırlattıktan 2 sa-
A niye sonra, A daki tank bombasını fırlatıyor.
ϑ0
h max
ϑ1 = 130 √ 2 m/s ϑ2 = 100 m/s
53°
45° 53°
X
ϑ0 = 50 √ 2 m/s
A B
45°
Buna göre, cismin çıkabileceği maksi- Bombalar havada çarpıştığına göre,
150 m mum yüksekliğin, yatayda aldığı yola │AB│uzaklığı kaç metredir?
h
Buna göre, cisim A noktasının kaç oranı max kaçtır? (Tankların yüksekliği önemsizdir.)
X
metre altına çarpar? 2
(sin53°= 0,8 ; cos53°= 0,6) (sin45° = cos45°= ; g = 10 m/s2)
2 2
(sin45° = cos45°= ; g = 10 m/s2) 1 1 1 2 3
2 A) B) C) D) E) A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 700
4 3 2 3 4
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50 E) 60
18. C 17. A 16. E 15. B 14. E 13. D 12. C 11. D 10. E 9. A 8. B 7. B 6. C 5. A 4. E 3. D 2. C 1. B Cevaplar

52 Fizik Modüler Soru Bankası


Atış Hareketleri / Eğik Atış 1. Modül Test 26

1. 4. 7.
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- K noktasından 100 m/s hızla eğik olarak
→ → →
da K noktasından 100 m/s hızla eğik ola- atılan cisim L noktasına yatayla 45° açı ya- ϑK ϑL ϑM

rak atılan cisim L noktasına düşüyor. pacak şekilde çarpıyor.


ϑ0 = 100m/s
V0 = 100 m/s K L M Yer

hmax K 37° → → →
K 30° L Yerden ϑK, ϑL, ϑM hızlarıyla eğik olarak
atılan K, L, M cisimleriyle ilgili;
Buna göre, cismin çıkabileceği maksi- I. Havada kalma süreleri
mum yükseklik kaç metredir? II. Maksimum yükseklikler
Yatay L
1 III. Yatayda alınan yollar
(g = 10 m/s2, sin 30 = ) 45°
2 ϑ niceliklerinden hangileri üç cisim içinde
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, eşittir? (Sürtünmeler önemsizdir.)
A) 45 B) 60 C) 80 D) 100 E) 125
cismin yatayda aldığı yol kaç metredir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
(g = 10 m/s2 ; sin 37 = 0,6 ; cos 37 = 0,8) D) I ve II E) I, II ve III
A) 1120 B) 1200 C) 1240
D) 1280 E) 1360
2. 8.
K noktasından 30 2 m/s hızla eğik olarak 5. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
→ →
atılan cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek L Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda K da K ve L cisimleri ϑK ve ϑL hızları ile eğik
noktasına düşüyor. noktasından 50 m/s hızla eğik olarak atılan olarak atılıyor.
cisim L noktasına yatayla 45° açı yapacak →
V0 = 30 2 m / s şekilde çarpıyor. ϑK

ϑ0 = 50 m/s ϑL
K 45° L
K 37°
K L Yer
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
h
cismin yatayda aldığı yol kaç metredir? Buna göre, K ve L cisimlerinin çıkabile-
2 h
(sin45 = cos 45 = ; g = 10 m/s2) Yatay L ceği maksimum yüksekliklerin oranı K
2 hL
45° kaçtır?
A) 100 B) 120 C) 150 D) 180 E) 200 ϑ
9 3 2 4
A) B) C) 1 D) E)
Buna göre, h yüksekliği kaç metredir? 4 2 3 9
(sin 37 = 0,6 ; cos 37 = 0,8 ; g = 10 m/s2)
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50 9.
3. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
6. → →
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda K da K ve L cisimleri ϑK ve ϑL hızları ile eğik
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda
noktasından 50 m/s hızla eğik olarak atılan atılıyor.
K noktasından eğik atılan cisim şekildeki
cisim 2 saniye sonra L den geçiyor. →
yörüngeyi izliyor. ϑK
L
V0 = 50 m/s Y
X Z →
h
V0 ϑL
K 53° hmax
K L K L Yer

Buna göre, L noktasının yerden yüksek- Buna göre, K ve L cisimlerinin yatayda


Cismin ivme vektörü ile hız vektörü
liği kaç metredir? X
arasındaki açı, X noktasında θX, Y nok- aldığı yolların oranı K kaçtır?
(sin53 = 0,8 ; g = 10 m/s2) tasında θY, Z noktasında θZ olduğuna XL
A) 75 B) 60 C) 50 D) 45 E) 40 göre, aralarındaki ilişki nasıldır? 9 3
A) B) 1 C) D) 2 E) 3
A) θX = θY = θZ B) θY > θX = θZ 4 2

C) θX > θY > θZ D) θZ > θY > θX


E) θX = θZ > θY

Fizik Modüler Soru Bankası 53


Atış Hareketleri / Eğik Atış

10. 13. 16.



Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda X Hava direnci-
da eğik olarak fırlatılan bir cisim şekildeki noktasından eğik olarak fırlatılan cisim K nin ihmal edil- 53
yörüngeyi izliyor. noktasına esnek olarak çarptıktan sonra P diği bir ortam-
10ϑ
ye düşüyor. da bir araba

ϑ0 10ϑ hızıyla
Engel
h1 h2 hareket eder-
K ken, arabanın üstündeki bir cisim arabaya
→ göre 5ϑ hızıyla şekildeki gibi atılıyor. Cisim
2X 4X 4X ϑ0
atıldığı anda araba düzgün olarak yavaşla-
h maya başlıyor. Cisim yere düştüğü anda
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
h2 X Y Z T P R S araba duruyor.
1 2 3 4 5 Buna göre, engel R noktasına getirilirse Cismin çıkabileceği maksimum yüksek-
A) B) C) D) E)
2 3 4 5 6 cisim hangi noktaya düşer? lik h olduğuna göre, cisim yere düştü-
(Noktalar arası uzaklıklar eşittir.) ğünde araba ile arasındaki uzaklık kaç
h olur? (Arabanın yüksekliği önemsizdir.)
A) X noktasına B) Y noktasına 5 3
A) 4 B) 3 C) D) 2 E)
C) Z noktasına D) T noktasına 2 2
11. E) P noktasına

Bir cisim ϑ0 hızıyla eğik olarak atıldığında 17.
şekildeki yörüngeyi izliyor. Sürtünmelerin K ϑ0 = 0
→ 14. önemsenmediği
ϑ0 Sürtünmelerin önem- ortamda K nok-
h1
h2
senmediği bir ortam- K ϑ0 = 50 m/s tasından ser- L
Yer
da K noktasından 50 best bırakılan M
6X 5X X m/s hızla fırlatılan ci- cisim L noktası- 30
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, sim L noktasına çar- na esnek çarp-
h1 pıyor. L tıktan sonra şekildeki yolu izleyerek M nok-
oranı kaçtır?
h2 Buna göre, cisim K 37 tasına çarpıyor.
den L ye kaç sani- Cisim K den L ye t sürede geldiğine
27 36 30
A) B) 3 C) D) 4 E) yede gelir? göre L den M ye kaç t sürede gelir?
10 11 7
(g = 10 m/s2 ; sin53 = 0,8 ; cos 53 = 0,6) 3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2
A) 12,5 B) 11 C) 10 D) 8,5 E) 7,5

18.
12. Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda

15. da ϑ0 hızıyla eğik olarak atılan cisim şekil-
bir cisim ϑ0 hızıyla eğik olarak atılıyor. Sürtünmelerin deki yörüngeyi izliyor.
K
önemsenmediği L

ϑ0 ortamda bir ci- M
8h hmax = 9h sim A noktasın- N h1
5h
Yer dan K noktası ϑ0 P
ϑ0
X1 X2 hedeflenerek ϑ0 A α h2
hızıyla fırlatıldı-
X1
Buna göre, oranı kaçtır? ğında P noktasına çarpıyor.
X2 x1 x2
Cismin hızı 2ϑ0 olsaydı duvarda nereye
6 5 4 3 2 çarpardı? (Aralıklar eşittir.)
A) B) C) D) E) h1 x
7 6 5 4 3 = n olduğuna göre, 1 oranı aşağı-
A) KL arasına B) L noktasına h2 x2
C) LM arasına D) M noktasına dakilerden hangisine eşittir?
E) N noktasına n
A) B) n C) n2 D) 2n E) n
2
18. E 17. C 16. D 15. B 14. A 13. C 12. E 11. C 10. B 9. D 8. A 7. D 6. C 5. B 4. A 3. B 2. D 1. E Cevaplar

54 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum İlişkisi 1. Modül Test 27

1. 5. 9.
Kütlesi 5 kg olan bir cismin hızının büyük- Yatay ve sürtünmesiz yolda 8 m/s hızla ha- Duvar
5 m/s
lüğü 8 m/s dir. reket eden cisim duvara çarptıktan sonra 3
Buna göre, cismin momentumunun bü- m/s hızla geri dönüyor. 2 kg
yüklüğü kaç kgm / s dir? 37°
5 kg
A) 10 B) 20 C) 40 D) 50 E) 80 8 m/s
37°
Cismin momentum değişiminin büyük-
5 m/s
lüğü kaç kgm/s dir?
2 kg
A) 55 B) 40 C) 30 D) 25 E) 15
2 kg kütleli cisim duvara şekildeki gibi 5
2. m/s hızla çarptıktan sonra yine 5 m/s hızla
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki 4 kg kütleli hareket ediyor.
cisme F kuvveti 8 saniye boyunca uygu- Buna göre, cismin momentum değişi-
lanıyor. 6. minin büyüklüğü kaç kgm/s dir?
Sürtünmesiz yatay yolda 10 m/s hızla ha-
4 kg (sin37 = 0,6 ; cos37 = 0,8)
reket eden 3 kg kütleli cisme 15 N luk F
F = 30 N kuvveti 4 saniye boyunca uygulanıyor. A) 6 B) 10 C) 12 D) 16 E) 20
3 kg
Buna göre, cisme verilen itmenin bü-
F = 15 N
ϑ = 10 m/s 10.
yüklüğü kaç N.s dir? Kütlesi 4 kg olan bir cisim 10 m/s hızla yere
Buna göre, cismin son hızının büyüklü- çarptıktan sonra şekildeki gibi 10 m/s hızla
A) 200 B) 240 C) 280 D) 320 E) 480
ğü kaç m/s dir? yansıyor.
A) 30 B) 25 C) 22 D) 20 E) 18 4 kg 10 m/s
10 m/s
4 kg

53° 53° Yer


3. 7.
Kütlesi 10 kg olan bir cismin hızı 15 m/s Yatay ve sürtünmesiz yolda 20 m/s hızla Cisimle zemin arasındaki etkileşim 0,2
den 25 m/s ye çıkarsa cismin momentum hareket eden cisme hareket yönüne ters saniye sürdüğüne göre, zeminin cisme
değişiminin büyüklüğü kaç kgm/s dir? yönde F kuvveti 10 s uygulandığında cis- uyguladığı kuvvetin büyüklüğü kaç N
min hızı ters yönde 10 m/s oluyor. dur? (sin 53 = 0,8 ; cos 53 = 0,6)
A) 300 B) 250 C) 200 D) 150 E) 100
5 kg
A) 300 B) 320 C) 360 D) 400 E) 420
F ϑ = 20 m/s

Buna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç 11.


N dur? Kütlesi 20 gram olan bir cisim 400 m/s hız-
la X düzlemine çarptıktan sonra şekildeki
A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) 10
4. gibi 300 m/s hızla hareket ediyor.
Sürtünmesiz yatay düzlem üzerinde duran 300 m/s
3 kg kütleli cisme F kuvveti 5s süreyle uy-
gulanıyor.
8.
3 kg kütleli cisim sürtünmesiz yatay yolda
F = 20 N 15 m/s hızla hareket ederken duvara çarp- 400 m/s
tıktan sonra 10 m/s hızla geri dönüyor.
53°
3 kg X düzlemi
3 kg 15 m/s

Cisim ile düzlem arasındaki etkileşim


Buna göre, cisme verilen itmenin bü-
Duvarla cisim 0,5 saniye etkileştiğine 0,1 saniye sürdüğüne göre, düzlemin
yüklüğü kaç N.s dir? (cos 53 = 0,6)
göre duvarın cisme uyguladığı kuvvetin cisme uyguladığı kuvvetin büyüklüğü
A) 100 B) 80 C) 75 D) 60 E) 45 büyüklüğü kaç N dur? kaç N dur?
A) 30 B) 50 C) 75 D) 100 E) 150 A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 E) 500

Fizik Modüler Soru Bankası 55


İtme ve Momentum İlişkisi

12. 15. 17.


Sürtünmelerin önem- 3 kg ϑ = 0 Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda m kütleli bir araba ϑ hızıyla giderken, Şe-
senmediği ortamda
0
K noktasından ϑ0 hızıyla fırlatılan cisim kil I de duvara, Şekil II de saman yığınına
yerden 80 m yüksek- şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasına çarparak duruyor.
likten 3kg kütleli bir çarpıyor. Duvar
cisim serbest bırakı- 80 m m ϑ0 m
ϑ
lıyor. K

Cismin bırakıldığı
andan yere çarp- h Şekil I
Yer Saman
masına kadar ge- m
L ϑ
çen süre içinde momentum değişiminin
büyüklüğü kaç kg. m/s dir? KL arasında cismin momentum değişi-
(g = 10 m/s2) minin bulunabilmesi için yer çekimi iv- Şekil II

A) 40 B) 60 C) 70 D) 80 E) 120 mesinden başka,


I. Cismin kütlesi Buna göre,
II. Cismin ilk hızının büyüklüğü I. Duvarın arabaya uyguladığı itme ile
samanın arabaya uyguladığı itme eşit
III. h yüksekliği
büyüklüktedir.
niceliklerinden hangilerinin bilinmesi
II. Duvarın arabaya uyguladığı kuvvetin
gerekli ve yeterlidir?
13. büyüklüğü, samanın uyguladığından
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III fazladır.
kütlesi 4 kg olan cisim 100 m/s hızla eğik D) I ve III E) I, II ve III III. Duvarın arabaya uyguladığı itmenin
olarak atılıyor. büyüklüğü, samanın uyguladığından
ϑ0 = 100 m/s fazladır.
4 kg yargılarından hangileri doğrudur?
37°
Yer
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

Buna göre, yere düşene kadar geçen D) I ve II E) II ve III


süre içinde cismin momentum değişi-
minin büyüklüğü kaç kg. m/s dir? 16.
(sin 37 = 0,6 ; g = 10 m/s2) Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam-
da eşit kütleli K ve L cisimleri eşit büyük-
A) 800 B) 600 C) 480 D) 320 E) 240 lükteki hızlarla fırlatılıyor.
K L
ϑ 18.
m Sürtünmesiz yatay düzlemde m kütleli ci-
m
ϑ sim ϑ hızıyla, denge konumu O noktası
h
14. olan yaya çarparak en fazla Z noktasına
Sürtünmesiz ya- kadar sıkıştırıyor.
tay düzlemde m Yer m
kütleli bir cisim ϑ m Buna göre cisimlerle ilgili; ϑ
L
hızıyla hareket ϑ I. Yere çarptıkları andaki momentumları O X Y Z
ederken K ve L eşit büyüklüktedir.
noktalarına es- 30 30 60 Yayın cisme uyguladığı itmenin büyük-
K
II. Yere çarptıkları andaki kinetik enerjile-
nek olarak çarpa- lüğü, O - X arasında Ι1, Y - Z arasında Ι2
ri eşittir.
rak yansıyor. Ι
III. Yere düşünceye kadar geçen sürede olduğuna göre 1 oranı kaçtır?
Buna göre, K ve L noktalarındaki mo- Ι2
momentum değişimleri eşittir.
mentum değişimlerinin büyüklüklerinin (Aralıklar eşittir)
3 PK yargılarından hangileri doğrudur?
oranı kaçtır? 3- 2 2 2 2 3
3 PL A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) B) C)
5 5 5
1 1 D) II ve III E) I, II ve III 3 3- 2 2
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 D) E)
4 2 2 2- 5 2 2- 5

18. A 17. D 16. C 15. D 14. B 13. C 12. E 11. A 10. B 9. C 8. E 7. D 6. A 5. A 4. D 3. E 2. B 1. C Cevaplar

56 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum İlişkisi 1. Modül Test 28

1. 4. 7.
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran cisme, İlk hızı sıfır olan 5 kg kütleli cisme uygu- Yatay düzlemde hareket eden bir cismin
hareket doğrultusunda uygulanan kuvvetin lanan net kuvvetin zamana bağlı grafiği momentumunun zamana bağlı grafiği şe-
zamana bağlı grafiği şekildeki gibidir. şekildeki gibidir. kildeki gibidir.
Kuvvet (N) Kuvvet (N) Momentum

10 3P
10
2P
5
Zaman (s) P
0 2 4 8
Zaman (s) Zaman (s)
0 10 20 0 t 2t 3t
Buna göre, cismin son hızının büyüklü-
Buna göre, cisme uygulanan itmenin ğü kaç m/s dir? Cismin hızının büyüklüğü, t anında ϑ1,
büyüklüğü kaç N.s dir? A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14 2t anında ϑ2, 3t anında ϑ3 olduğuna
A) 50 B) 75 C) 100 D) 125 E) 150 göre bunların arasındaki ilişki nasıldır?

5. A) ϑ1 = ϑ2 = ϑ3 B) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3
Kütlesi 2 kg olan durgun haldeki bir cisme C) ϑ1 > ϑ3 > ϑ2 D) ϑ1 > ϑ2 = ϑ3
2. uygulanan net kuvvetin zamana bağlı gra- E) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3
Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket fiği şekildeki gibidir.
eden cisme, hareket doğrultusunda uygu- Kuvvet (N) 8.
lanan kuvvetin zamana bağlı grafiği şekil- Kütlesi 5 kg olan bir cismin momentum - za-
20
deki gibidir. man grafiği şekildeki gibidir.
Kuvvet (N) Momentum (kgm/s)
5
Zaman (s) 30
0 10 20 30
20
20
-10
Zaman (s)
0 20 30 Zaman (s)
Buna göre, cismin 30. saniyedeki hızı 0 10 15
-10 kaç m/s dir? Buna göre, cismin (0-15) saniye zaman
Buna göre, cisme uygulanan itmenin A) 50 B) 75 C) 100 D) 125 E) 150 aralığında aldığı yol kaç metredir?
büyüklüğü kaç N.s dir?
A) 60 B) 70 C) 80 D) 90 E) 100
A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 E) 500 6.
Kütlesi 5 kg olan bir cismin momentum - 9.
3. zaman grafiği şekildeki gibidir. Sürtünmesiz, yatay yolda hareket eden bir
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki cisme uy- Momentum (kgm/s) cismin momentum zaman grafiği şekildeki
gulanan kuvvetin zamana bağlı grafiği şe- gibidir.
kildeki gibidir. Momentum (kgm/s)
20
Kuvvet
40
10
2F 30
Zaman (s)
0 5 10 10
F
Zaman (s)
Zaman Buna göre; 0 5 25
0 t 2t 3t
-F I. Cismin ilk hızı 2 m/s dir. (0-5) saniye zaman aralığında cisme uy-
II. (0 - 5) saniye zaman aralığında cismin gulanan kuvvetin büyüklüğü F1, (5-25)
(0-t) zaman aralığında cisme uygulanan hızı artmıştır. saniye zaman aralığında cisme uygula-

itme Ι olduğuna göre, (0-3t) aralığında III. Cismin son hızı sıfırdır. nan kuvvetin büyüklüğü F2 olduğuna

uygulanan itme kaç Ι dır? yargılarından hangileri doğrudur? F
göre 1 oranı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 F2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
1 1
D) I ve III E) I, II ve III A) B) C) 2 D) 4 E) 8
4 2

Fizik Modüler Soru Bankası 57


İtme ve Momentum İlişkisi

10. 13. 15.


Doğrusal bir yolda hareket eden 4 kg küt- Sürtünmesiz yatay düzlemde duran cisme Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket
leli bir cismin hız - zaman grafiği şekildeki uygulanan kuvvetin zamana bağlı grafiği eden bir cismin kinetik enerjisinin konuma
şekildeki gibidir. bağlı grafiği şekildeki gibidir.
gibidir.
Kuvvet Kinetik Enerji
Hız (m/s)

2F E
20
F
10 Konum
Zaman 0 X 2X 3X
0 t 2t 3t
Zaman (s) Buna göre, cismin momentumunun ko-
0 5 10 15 20 numuna bağlı grafiği aşağıdakilerden
-10 Buna göre, cismin momentum-zaman hangisi gibi olabilir?
grafiği aşağıdakilerden hangisi gibidir? A) Momentum
Buna göre, (0-20) saniye aralığında cis-
me uygulanan itmenin büyüklüğü kaç A) Momentum
N.s dir? P
2P
Konum
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120 P 0 X 2X 3X
B) Momentum
Zaman
0 t 2t 3t
B) Momentum
11. P
Doğrusal bir yolda hareket eden aracın ko- 3P Konum
2P 0 X 2X 3X
num - zaman grafiği şekildeki gibidir. C) Momentum
Konum Zaman
0 t 2t 3t
C) Momentum P
2P Konum
X 0 X 2X 3X
P D) Momentum
I II III Zaman
Zaman 0 t 2t 3t
0 t 2t 3t P
D) Momentum
Konum
2P 0 X 2X 3X
-X
E) Momentum
P
Buna göre, hangi aralıklarda aracın mo-
mentumunun büyüklüğü artmaktadır? Zaman
0 t 2t 3t P
E) Momentum
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Konum
0 X 2X 3X
2P -P
D) I ve III E) II ve III
P

0 t 2t 3t
Zaman 16.
12. Sürtünmeli ya- Momentum
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran, kütle- tay düzlemde
14. duran cisme P2
leri sırasıyla m ve 2m olan K ve L cisim- Sürtünmesiz yatay düzlemde duran bir cis-
lerine uygulanan kuvvetin zamana bağlı sabit büyük- P1
me uygulanan kuvvetin yola bağlı grafiği lükteki kuvvet I II III
grafiği şekildeki gibidir. şekildeki gibidir. 0 t1 t2 t3 Zaman
Kuvvet
uygulandığın-
Kuvvet
da momentumunun zamana bağlı grafiği
2F K şekildeki gibidir.
F Buna göre, I, II, III zaman aralıklarında
F L cisme etki eden sürtünme kuvvetinin
Yol
0 X 2X 3X 4X
büyüklüğü için ne söylenebilir?
Zaman -F
0 t → I II III
→ Cismin X konumundaki momentumu P
t anında L cisminin momentumu P ol- A) Sabittir Sabittir Artmıştır
olduğuna göre, 4X konumundaki mo- B) Sabittir Sıfırdır Azalmıştır
duğuna göre, K cisminin momentumu →
→ mentumu kaç P dir?
kaç P olur? C) Artmıştır Sabittir Artmıştır
3 A) 3 B) 2 C) 5 D) 3 E) 9 D) Sabittir Sabittir Azalmıştır
A) B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
2 E) Artmıştır Sıfırdır Azalmıştır
16. D 15. E 14. A 13. B 12. C 11. D 10. C 9. E 8. A 7. D 6. E 5. B 4. C 3. B 2. C 1. E Cevaplar

58 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu 1. Modül Test 29

1. 4. 7.
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde duran 2m 8m kütleli araba 5ϑ hızı ile sürtünmesiz Sürtünmesiz yatay düzlemde kütleleri m1
kütleli cisme m kütleli cisim 3ϑ hızıyla mer- yolda hareket ederken 2m kütleli cisim ya- ve m2, hızları 6ϑ ve 4ϑ olan cisimler dur-
kezi olarak çarpıp yapışıyor. vaşça arabanın üzerine bırakılıyor. gun haldeki m3 kütleli cisme aynı anda çar-
2m parak yapışıyorlar.
m 2m
m3
3ϑ ϑ=0 m1 m2
8m 5ϑ 6ϑ 4ϑ
Buna göre, cisimlerin ortak hızının bü-
yüklüğü kaç ϑ olur? Son durumda cisimler hareketsiz oldu-
3 5 m
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 ğuna göre, 1 oranı kaçtır?
2 2 Buna göre, arabanın bundan sonraki hı- m2
zının büyüklüğü kaç ϑ olur? 2 3 4 3
5 7 A) B) C) 1 D) E)
A) 2 B) C) 3 D) E) 4 3 4 3 2
2 2
8.
Sürtünmesiz ya- 2 kg
O
2. tay düzlemde ha-
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde şekildeki reket eden şekil- ϑ1 = 15 m/s

cisimler esnek olmayan çarpışma yaparak deki cisimler O


yapışıyorlar. 5. noktasında esnek
Sürtünmesiz yatay düzlemde m1 kütleli ci- olmayan çarpış- ϑ2 = 10 m/s
6 kg 4 kg sim 5ϑ hızıyla giderken, ϑ hızıyla hareket ma yaparak yapı-
ϑ1 = 5 m/s ϑ2 = 25 m/s eden m2 kütleli cisme çarparak yapışıyor. şıyorlar. 3 kg
Buna göre, ci-
m1 m2
simlerin çarpışma sonrası ortak hızları-
Buna göre, cisimlerin çarpışma sonrası
5ϑ ϑ nın büyüklüğü kaç m/s dir?
ortak hızlarının büyüklüğü kaç m/s dir?
A) 3 B) 3 2 C) 6
A) 10 B) 7 C) 5 D) 4 E) 2
Ortak kütlenin hızının büyüklüğü 4ϑ ol- D) 6 2 E) 12
m
duğuna göre, 1 oranı kaçtır?
m2
3 5
A) B) 2 C) D) 3 E) 4 9.
2 2
Kütleleri m, 4m, hızları 2ϑ, ϑ olan cisim-
ler sürtünmesiz yatay düzlemde şekildeki
konumlardan aynı anda geçtikten sonra O
noktasında esnek olmayan çarpışma ya-
3. parak yapışıyorlar.
Sürtünmesiz yatay düzlemde 7m kütle- m
li oyuncak araba 4ϑ hızıyla ilerlerken 3m 6.
kütleli mermi 6ϑ hızıyla şekildeki gibi fır- Sürtünmesiz yatay düzlemde duran 970 g 2ϑ
latılıyor. kütleli takoza, kütleleri ve hızları verilen-
mermiler aynı anda çarparak saplanıyor.
3m 7m 4ϑ 970 g
6ϑ 100 m/s 200 m/s
ϑ O I
Takoz 4m
10 g 20g
II

Mermi arabaya saplandığına göre, ortak Buna göre, takozun bundan sonraki hı-
hızlarının büyüklüğü kaç ϑ olur? zının büyüklüğü kaç m/s olur? V IV III

A) 5,7 B) 5,1 C) 4,6 D) 3,5 E) 2,8 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Buna göre, çarpışma sonrası hareket
yönleri şekildekilerden hangisidir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) I B) II C) III D) IV E) V

Fizik Modüler Soru Bankası 59


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu

10. 13. 17.


Sürtünmesiz yatay düzlemde şekildeki ko- Kütleleri 4m ve 2m olan cisimler sürtünme- K
numlarından aynı anda geçen cisimler O siz yatay düzlemde şekildeki gibi ϑ ve 3ϑ m ϑ1
noktasında çarpışarak yapışıyor. hızlarıyla hareket etmektedir.
m
4m h
2m L
2ϑ ϑ ϑ2 m

2ϑ X B 3X A
O
V
Buna göre, kütle merkezinin hızının bü-
2m
yüklüğü kaç ϑ dir? m kütleli K cismi h yüksekliğinden ϑ1 hı-
IV 8 9 7 5 3 zıyla yatay olarak fırlatıldığı anda m kütle-
A) B) C) D) E)
3 4 4 3 2 li L cismi A dan ϑ2 sabit hızıyla harekete
I II III
geçiyor. K cismi L nin üzerine B de düşüp
Cisimlerin kütleleri 2m, m hızları 2ϑ, 2 ϑ yapışıyor ve ortak hızları ϑ3 oluyor.
olduğuna göre, ortak kütlenin hareket 14. Buna göre, ϑ1, ϑ2, ϑ3 ün büyüklükleri
yönü şekildekilerden hangisi olabilir? Sürtünmelerin önem- arasındaki ilişki nasıldır?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) senmediği ortamda
A) ϑ3 = ϑ2 > ϑ1 B) ϑ2 > ϑ1 = ϑ3
A) I B) II C) III D) IV E) V 20 g kütleli mermi 500 20 g
m/s hızla, 980 g kütle- 500 m/s C) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3 D) ϑ2 > ϑ3 > ϑ1
11. 980 g
li takoza çarpıp sapla- E) ϑ3 > ϑ2 > ϑ1
Sürtünmesiz ya-
m1 nıyor.
tay düzlemde 2ϑ O 37
kütleleri m1 ve Buna göre, bundan sonra takoz en fazla 18.
m2 olan cisimler kaç metre yükselir? (g = 10 m/s2) M kütleli takoz iple asılı olarak dururken m
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10 kütleli mermi ϑ hızıyla saplanıyor. Takoz
2ϑ ve 5ϑ hızla- 5ϑ
kazandığı hızla bir miktar yükselip eski ko-
rıyla hareket
numuna döndüğü anda m kütleli ikinci bir
ederek O nokta- m2
15. mermi ϑ hızıyla saplanıyor.
sında çarpışarak
Sürtünmelerin önem-
kenetleniyorlar.
senmediği ortamda
Çarpışma sonrası cisimler şekildeki ok m kütleli mermi ϑ hı- m ϑ
m
yönünde hareket ettiğine göre, 1 ora- zıyla 99m kütleli tako- ϑ ϑ
m2
nı kaçtır? za çarpıp saplanıyor. 99 m m m M
(sin 37° = 0,6 ; cos 37° = 0,8)
Takoz bundan sonra 0,8 m yükseldiğine Buna göre, ortak kütlenin hızının bü-
5 10 7 göre, merminin hızının büyüklüğü kaç
A) B) 3 C) D) E) 4 yüklüğü kaç ϑ olur?
2 3 2
m/s dir? (g = 10 m/s2) 1 1 1 2
12. A) 0 B) C) D) E)
4 3 2 3
A) 200 B) 300 C) 400 D) 500 E) 600
Sürtünmesiz ya- m1
tay düzlemde ha- 19.
reket eden, küt- ϑ
Sürtünmelerin önemsenme- m
leleri m1 ve m2 diği bir ortamda eşit kütleli ci-
olan cisimler şe- 16. simler ϑ0 büyüklüğündeki hız-
ϑ0
kildeki hızlarla O Sürtünme kat- 90m larıyla birbirlerine doğru atılı- h
hareket ederek sayısının 0,5 10m
O noktasında P 200 m/s yor.
olduğu yatay Cisimler esnek olmayan ϑ0
çarpışarak ke-
düzlemde du- çarpışma yaparak kenetlen- m
netleniyorlar. 2ϑ
ran 90m kütleli takoza, 10m kütleli mermi diğine göre, ortak hızlarının
Çarpışma son- m
2 200 m/s hızla çarparak saplanıyor. büyüklüğü aşağıdakilerden hangisine
rası cisimler OP
Buna göre, takoz bundan sonra kaç eşittir?
doğrultusunda hareket ettiklerine göre,
m1 metre yol alarak durur? (g = 10 m/s2) 2ϑ 0
2gh gh
oranı kaçtır? A) B) C)
m2 A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 ϑ0 gh 2ϑ 0
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
2gϑ 0 2h
4 3 5 D) E)
A) 1 B) C) D) E) 2 h ϑ0g
3 2 3
18. A 19. C 17. B 13. D 14. A 15. C 16. E 10. D 11. C 12. E 7. A 8. D 9. B 5. D 6. B 3. C 4. E 1. A 2. B Cevaplar

60 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu 1. Modül Test 30

1. 4. 7.
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran Y cis- Sürtünmesiz yatay düzlemde şekildeki Özdeş K, L, M,
mine, X cismi 3ϑ hızıyla esnek olarak çar- X ve Y cisimleri merkezi esnek çarpış- N, P çelik bil-
pıyor. ma yaptıktan sonra hızları ϑ 1 = - 9 m/s , yeleri eşit
ϑ 2 = 1 m/s oluyor. uzunluktaki ip-
m m
lerle şekildeki K
X 3ϑ Y ϑ=0 (–) (+) gibi asılmıştır. L M N P
1kg 3 kg K bilyesi şekildeki gibi bir miktar çekilip bı-
Cisimlerin kütleleri eşit olduğuna göre, X ϑ1 ϑ2=4 m/s Y rakılıyor.
Y cisminin çarpışma sonrası hızının bü- Buna göre, K bilyesinin L bilyesine
yüklüğü kaç ϑ dir? Buna göre, 1 kg kütleli cismin çarpış- çarpmasının hemen sonrasında L, M,
madan önceki hızının büyüklüğü kaç N, P bilyelerinden hangileri hareketsiz
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
m/s dir? kalır? (Çarpışma esnektir.)
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 A) Yalnız L B) Yalnız P C) L ve M
D) M ve N E) L, M ve N
5.
Sürtünmesiz yatay yolda hareket eden
şekildeki cisimler merkezi esnek çarpışma
yapıyorlar.
(–) (+)
2. 1kg 7 kg
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki X ve Y ci-
ϑ1=13 m/s ϑ2=5 m/s
simleri şekildeki hızlarla merkezi esnek
çarpışma yapıyor.
Buna göre, cisimlerin çarpışma sonrası
m m
hızları ϑ1' ve ϑ2' kaç m/s dir?
X 4ϑ 3ϑ Y
ϑ1' ϑ2'
8.
Cisimlerin kütleleri eşit olduğuna göre, A) -1 7
Eşit bölmeli, sürtünmesiz, yatay düzlemde
çarpışma sonrası Y cisminin hızının bü- B) -3 8 X, Y cisimleri Şekil I deki konumlarından
yüklüğü kaç ϑ dir? C) -1 10 geçtikten t süre sonra O noktasında mer-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) -4 7 kezi, esnek çarpışma yapıyorlar.
E) -5 3 X Y
O

6. Şekil – I
Kütleleri 4m ve 6m, hızları 3ϑ ve 7ϑ olan
X ve Y cisimleri sürtünmesiz yatay yolda X
O
Y
merkezi esnek çarpışma yapıyor.
3. (–) (+) Şekil – II
Sürtünmesiz yatay düzlemde kütlesi m, 4m 6m
Çarpışmadan t süre sonra cisimler Şe-
hızı 3ϑ olan X cismi ile kütlesi 3m, hızı ϑ 3ϑ 7ϑ
X Y kil II deki konumlarında olduğuna göre,
olan Y cismi merkezi esnek çarpışma ya-
pıyor. I. Çarpışmadan önce cisimlerin momen-
Buna göre, X ve Y cisimlerinin çarpışma tumları eşit büyüklüktedir.
m 3m
sonrası hızları ϑX ve ϑY kaç ϑ dir?
II. Y cisminin kütlesi, X in kütlesinin iki ka-
X 3ϑ ϑ Y
ϑX ϑY tıdır.
Buna göre, Y cisminin çarpışma sonra- A) -5 5 III. Cisimlerin kütleleri eşittir.
sında hızının büyüklüğü kaç ϑ dir? B) -9 1 yargılarından hangileri doğrudur?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 C) 3 7 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) -8 2 D) I ve II E) I ve III
E) 6 4

Fizik Modüler Soru Bankası 61


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu

9. 11. 14.
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran 3m I. Newton. saniye Sürtünmesiz yatay düzlemde 70 m/s hız-
kütleli L cismi ile 2m kütleli K cismi merkezi II. Kilogram. metre/saniye la hareket eden 4 kg kütleli cisim, 10 m/s
olmayan çarpışma yapıyorlar. hızla hareket eden 2 kg kütleli cisme bağlı
III. joule / saniye
ϑL
Yukarıdaki birimlerden hangileri mo- olan yaya çarpıyor.
L
mentum birimi olarak kullanılabilir? 4 kg 2 kg
3m 70 m/s 10 m/s
2m A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II X Y
ϑ 37°
L 53° D) II ve III E) I, II ve III
K
Kütlesi önemsenmeyen yayın esneklik
K 12. katsayısı 240 N/m olduğuna göre yayın
Kütlesi m1 olan X cismi ϑ hızıyla, durgun maksimum sıkışması kaç metre olur?
ϑK haldeki m2 kütleli Y cismine merkezi esnek
A) 5 B) 2 5 C) 2 7
olarak çarpıyor.
Cisimler çarpışmadan sonra şekildeki m1 m2 D) 6 E) 7
gibi ϑK ve ϑL hızları ile hareket ettikleri-
X ϑ Y
ne göre bu hızların büyüklüklerinin ora- ϑ=0
ϑ
nı K kaçtır? (sin 37° = 0,6; sin 53° = 0,8) Sürtünmeler önemsenmediğine göre
ϑL
çarpışma sonrasında,
9 8 9 10 I. m1 = m2 ise, Y cisminin hızı ϑ olur.
A) B) C) 1 D) E)
10 9 8 9
II. m1 > m2 ise, X cismi aynı yönde ϑ'den
küçük bir hızla hareket eder.
III. m2 > m1 ise, X cismi ile Y cismi ters
yönde hareket eder.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
13.
Sürtünmesiz yatay düzlemde durmakta
10. olan Y cismi ile X cismi merkezi olmayan 15.
m1 ve m2 kütleli cisimler merkezi olmayan esnek çarpışma yapıyor. Sürtünmelerin önem-
2m
çarpışma yaptıktan sonra şekildeki doğrul- senmediği bir ortamda
ϑ1
tularda hareket ediyor. L
h yüksekliğinden 2m
ϑ1' kütleli cisim serbest bı- h
ϑ1= 20 m/s m1 m ϑ X rakıldığı anda yerden m
ϑ2= 5 m/s m α
37° ϑ
β kütleli bir cisim ϑ hızıyla
53° X
m1=5kg Y yukarı fırlatılıyor. Cisim-
m2=10kg m2 Yer m
ϑ2' Y ler merkezi esnek çar-
pışma yaptıktan sonra m kütleli cisim yere
Buna göre, cisimlerin çarpışma sonrası ϑ2 ϑ hızıyla çarpıyor.
hızlarının büyüklükleri ϑ1' ve ϑ2' kaç m/s
Cisimlerin kütleleri eşit olduğuna göre, Buna göre,
dir?
I. a + b = 90° dir. I. Çarpışmadan sonra 2m kütleli cisim
(sin 37° = cos 53° = 0,6 ; sin 53° = cos 37° = 0,8) → → bırakıldığı yüksekliğe kadar çıkar.
II. ϑ hızının büyüklüğü, ϑ1 hızının büyük-
ϑ1' ϑ2' II. Çarpışma anında cisimlerin momen-
lüğünden fazladır.
A) 48 18 → → tumları eşittir.
III. ϑ1 hızının büyüklüğü, ile ϑ2 hızının bü-
B) 12 6 yüklüğü eşittir. III. ϑ = 3gh dır.
C) 15 8 yargılarından hangileri kesinlikle doğ- yargılarından hangileri doğrudur?
D) 30 12 rudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
E) 24 9 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
D) I ve II E) I, II ve III
15. C 14. B 13. D 12. E 11. C 10. E 9. D 8. C 7. E 6. B 5. A 4. C 3. E 2. D 1. C Cevaplar

62 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu 1. Modül Test 31

1. 4. 7.
Sürtünmesiz yatay düzlemde 5m kütle- Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan m1 Yay sabiti 250 N/m olan yay 20 cm sıkıştı-
li bir cisim 2ϑ hızı ile hareket ederken bir ve m2 kütleli cisimlerin arasındaki yay sı- rılıp serbest bırakılıyor.
iç patlama ile 2m ve 3m kütleli parçalara kıştırılarak serbest bırakılıyor. 2 kg 3 kg
ayrılıyor.
m1 = 2 kg m2 = 5 kg
(–) (+)
5m 2m 3m
2ϑ 4ϑ Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
Buna göre, yaydan ayrıldıklarında ci- cisimler yaydan ayrıldığında 2 kg kütleli
3m kütleli parçanın hızı 4ϑ olduğuna simlerin hızlarının büyüklüklerinin ora- cismin hızının büyüklüğü kaç m/s olur?
göre, 2m kütleli parçanın hızı kaç ϑ dir? ϑ A) 2 B) 3 C) 2 2
nı 1 kaçtır?
A) -1 B) -2 C) -3 D) -4 E) -5 ϑ2
D) 2 3 E) 3 2
3 3 5
A) B) 1 C) D) E) 3
2 2 2 8.
Sürtünmesiz yatay düzlemde 8 kg kütleli
5.
bir cisim 10 m/s hızla hareket ederken bir
6m kütleli cisim ϑ hızıyla hareket ederken
iç patlama ile 3 kg ve 5 kg kütleli parçalara
bir iç patlamayla 5m ve m kütleli iki parça-
ayrılıyor.
ya ayrılıyor.
2. ϑ1
ϑ1
Sürtünmesiz yatay düzlemde ϑK hızıyla 6m 5m
ϑ 37° 3 kg
hareket eden 6m kütleli K cismi iç patlama
53°
sonucu m ve 5m kütleli parçalara ayrılıyor. m 10 m/s
ϑ2
37°
6m m 5m 8 kg
Parçalar patlama sonrası şekildeki yön-
K ϑK 2ϑ 4ϑ
lerde hareket ettiğine göre, hızlarının 5 kg
ϑ ϑ2
büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
Parçaların hızları şekildeki gibi olduğu- ϑ2
Buna göre, parçaların patlama sonrası
na göre, cismin patlamadan önceki hızı- (sin 37° = 0,6 ; sin 53° = 0,8)
hızlarının büyüklükleri ϑ1 ve ϑ2 kaç m/s
nın büyüklüğü kaç ϑ dir? 3 4 1
A) 5 B) 1 C) D) E) dir? (sin 37° = 0,6 ; cos 37° = 0,8)
8 15 5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ϑ1 ϑ2
6.
Sürtünmesiz yatay düzlemde 6m kütleli bir A) 15 15
cisim belli bir yönde hareket ederken bir iç B) 20 20
patlamayla m, 2m ve 3m kütleli üç parçaya C) 10 25
ayrılıyor. D) 30 15
+y
3. 9ϑ
E) 20 10
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran Şekil I
m
deki cisim iç patlama sonucu m ve 3m küt- 9.
leli parçalara ayrılıyor. 7ϑ 2m kütleli cisim sürtün-
–x 37° +x melerin önemsenmediği
4m m 3m 2m
ortamda 30 m/s hızla
ϑ=0 ϑ2 ϑ1 30 m/s
5ϑ düşey yukarı doğru atıl-
3m
Şekil I Şekil II dıktan 3 saniye sonra
patlayarak 2 eşit parça- 2m
Parçaların hareket yönleri şekildeki gibi
Buna göre, parçaların hızlarının büyük- ya ayrılıyor.
ϑ olduğuna göre, cismin başlangıçtaki
lüklerinin oranı 1 kaçtır? hareket yönü ve hızı için ne söylenebilir? Parçalardan birinin hızı aşağı doğru 40
ϑ2 m/s olduğuna göre, diğer parça patla-
(sin 37° = 0,6 ; cos 37° = 0,8)
1 1 madan kaç saniye sonra yere düşer?
A) 3 B) 2 C) 1 D) E) ϑ ϑ
2 3 A) +x yönünde B) +y yönünde
3 2 A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
C) -x yönünde ϑ D) +y yönünde ϑ
E) +x yönünde 2ϑ

Fizik Modüler Soru Bankası 63


İtme ve Momentum / Momentumun Korunumu

10. 13. 16.


Sürtünmesiz yatay düzlemde kütlesi m Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- Sürtünmelerin önem- 10 m/s 3m
olan Can, 9m kütleli araba ile birlikte 5ϑ da K noktasından eğik atılan 4m kütleli senmediği bir ortam- 2m
da 5m kütleli bir ci-
hızı ile hareket etmektedir. cisim O noktasına geldiğinde iç patlama sim 50 m/s hızla yu-
Can sonucu m ve 3m kütleli parçalara ayrılıyor. karı doğru atıldıktan
4ϑ m O
2 s sonra patlayarak ϑ0=50 m/s
3m 2m ve 3m kütleli par- 5m
m
çalara ayrılıyor.
hmax 3m kütleli parça
9m ϑ0
5ϑ 10 m/s hızla yatay atış yaptığına göre,
4m parçalar yere düştüğünde aralarındaki
uzaklık kaç metre olur? (g = 10 m/s2)
K L M N P R S
Can, yere göre 4ϑ hızıyla geriye doğru
A) 280 B) 300 C) 320 D) 340 E) 360
atlarsa arabanın son hızının büyüklüğü m kütleli parça yatay atış yaparak L
kaç ϑ olur? noktasına düştüğüne göre, 3m kütleli
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 parça nereye düşer? (Aralıklar eşittir.) 17.
Sürtünmelerin O
A) M ye B) N ye C) P ye önemsenmediği
m1
11. D) S ye E) R ye bir ortamda yer- m3
den yukarı doğ- ϑ0
m2
Sürtünmesiz yatay düzlemde kütlesi m
ru ϑ0 hızıyla fır-
olan Fırat, 9m kütleli araba ile birlekte 6ϑ 14. latılan cisim
hızıyla hareket etmektedir. Sürtünmesiz yatay düzlemde duran içi su maksimum yük- K L M N P
Fırat dolu arabanın üzerindeki özdeş X, Y, Z, T seklikte iç patla-
ma sonucu, kütleleri m1, m2, m3 olan par-
2ϑ m muslukları kapalıdır.
çalara ayrılıyor. Cisimler yatay atış
(–) (+) yaparak, m1 kütleli cisim K ye, m2 kütleli
cisim N ye, m3 kütleli cisim P ye düşüyor.
X Y Buna göre;
9m 6ϑ Su I. m1 > m2
Z T
II. m1 > m3
Fırat, arabaya göre 2ϑ hızıyla geriye III. m2 > m3
doğru atlarsa arabanın son hızının bü- yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
rudur? (Aralıklar eşittir.)
yüklüğü kaç ϑ olur? Buna göre, hangi iki musluk aynı anda
açılırsa araba (−) yönde hareket edebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 5,4 B) 5,8 C) 6,2 D) 6,4 E) 6,8
D) I ve II E) II ve III
A) Y ve Z B) X ve Z C) X ve T
12.
D) Z ve T E) X ve Y
Sürtünmelerin önemsenmediği bir ortam- 18.
da K noktasından eğik atılan cisim maksi- Sürtünmesiz yatay
mum yükseklikteki O noktasında iç patla- 15. N
C
B L
düzlemde 3m küt-
ma sonucu iki eşit parçaya ayrılıyor. Sürtünmelerin önem- K Z
leli cisim K nokta- X Y
O senmediği bir ortam-
sından geçtikten t
da K noktasından
süre sonra O nok- ϑ
O M
serbest bırakılan ci-
L S
tasında patlayarak A
ϑ0 hmax sim L noktasında iç X K
eşit kütleli üç par- 3m
patlama sonucu üç
Y T
P çaya ayrılıyor.
eşit parçaya ayrılıyor.
K L M N P R S
Patlamadan t süre sonra parçaların bu-
Buna göre parçala- Z
lunduğu noktalar için;
Parçalardan biri serbest düşme hare- rın hız vektörleri,
I. Biri L, biri M, diğeri N de olur.
keti yaptığına göre, diğer parça nereye I. X, T, S
II. Biri X, biri Y, diğeri Z de olur.
düşer? II. Y, Z, S
III. Biri A, biri B, diğeri C de olur.
(Aralıklar eşittir.) III. Y, T, P
yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) L noktasına B) N noktasına üçlülerinden hangileri olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) P noktasına D) S noktasına A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
E) R noktasına D) I ve II E) I, II ve III
18. E 17. B 16. A 15. D 14. C 13. E 12. D 11. C 10. A 9. E 8. B 7. B 6. A 5. D 4. D 3. E 2. C 1. A Cevaplar

64 Fizik Modüler Soru Bankası


İtme ve Momentum / Momentum - Enerji İlişkisi 1. Modül Test 32

1. 5. 8.
Momentumunun büyüklüğü 20 kgm/s olan Sürtünmesiz yatay düzlemde 3m kütleli ci- Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme-
bir cismin kütlesi 5 kg dır. sim 4ϑ hızıyla hareket ederken, ϑ hızıyla siz yolda m1 ve m2 kütleli cisimler şekildeki
Buna göre, cismin kinetik enerjisi kaç hareket eden 2m kütleli cisim ile esnek ol- konumlarından serbest bırakılıyor. Cisim-
joule dür? mayan çarpışma yapıyor. ler O noktasında esnek olmayan çarpışma
3m 2m yaptıktan sonra orada hareketsiz kalıyor-
A) 20 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80
4ϑ ϑ lar.
m1 m2
Bu çarpışmada cisimlerin toplam kine-
tik enerjisinin yüzde kaçı ısıya dönü-
şür? h
2.
A) 60 B) 50 C) 40 D) 30 E) 20
Kütlesi 3 kg olan bir cismin kinetik enerjisi
150 joule dür.
O
Buna göre, cismin momentumunun bü- m
yüklüğü kaç kg.m/s dir? Buna göre, 1 oranı kaçtır?
m2
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 60
6. 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
3 2
Sürtünmelerin önem-
ip
senmediği bir ortam-
da 49 m kütleli bir ta- 9.
3. koza, m kütleli bir Takoz 49m Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
Bir cismin kinetik enerjinin momentumuna mermi 500 m/s hızla kütleleri m ve 2m olan cisimler şekildeki
bağlı grafiği şekildeki gibidir. çarparak saplanıyor. konumlarından serbest bırakılıyor.
ϑ=500 m/s
Kinetik enerji (joule) Buna göre, çarpış- m 2m
ma sonrası takoz en m
200
fazla kaç metre yük-
selir? (g = 10 m/s2)
h
A) 2 B) 3,5 C) 5 D) 6 E) 7,5

Momentum O
0 40
(kg m/s)
Buna göre, cismin kütlesi kaç kg dır? Cisimler O noktasında esnek olmayan
çarpışma yaparak yapıştıklarına göre, iki
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 7. cisim birlikte en fazla kaç h yüksekliğine
Kütlesi 98 m olan takoza kütlesi 2m olan çıkabilir?
mermi 500 m/s hızla çarparak saplanıyor. 1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E)
2 3 6 9
4. 2m ip 10.
Sürtünmesiz yatay düzlemde 2 kg kütleli 500 m/s Sürtünmelerin X
cisim 30 m/s hızla hareket ederken, dur- O
önemsenmedi- m
gun haldeki 4 kg kütleli cisme çarparak L
53° 98m ği bir ortamda L
yapışıyor.
uzunluğundaki L
2 kg 4 kg
Takoz ipe bağlı X cis-
30 m/s ϑ=0 mi şekildeki ko-
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
numundan ser- Y
Buna göre, bu olayda kaybolan kinetik çarpışma sonrası takoz en fazla kaç
best bırakılıyor. m
enerji kaç joule dür? metre yükselir?
X cismi ile Y
(g = 10 m/s2 ; sin 53 = 0,8 ; cos 53 = 0,6)
A) 200 B) 300 C) 400 cismi çarpışarak yapıştığına göre, bun-
D) 500 E) 600 A) 1,2 B) 1,8 C) 2,4 D) 3,2 E) 3,6 dan sonra ortak kütle en fazla kaç L
yükselir?
1 1 1 3
A) B) C) D) E) 1
4 3 2 4

Fizik Modüler Soru Bankası 65


İtme ve Momentum / Momentum - Enerji İlişkisi

11. 14. 16.


Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Sürtünmesiz yatay düzlemde ϑ1 ve ϑ2 hız- Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme-
düzenekte m1 kütleli cisim K noktasından larıyla hareket eden m1 ve m2 kütleli X ve Y siz yolda, gösterilen konumlarından ser-
ϑ0 hızıyla geçtikten sonra L noktasından cisimleri esnek çarpışma yapıyorlar. best bırakılan cisimler O noktasında esnek
yatay doğrultuda fırlayarak m2 kütleli cisim olmayan çarpışma yaparak kenetleniyor-
m1 m2
ile esnek olmayan çarpışma yaparak ya- lar.
pışıyor. X ϑ1 ϑ2 Y 3m
K m1
Buna göre; 2m
ϑ0
h1 9h
4h
L
m1 kütleli cisim geri döner.
O
h2
Mehmet Buna göre, cisimler çarpışma sonrası
m2
en fazla kaç h yüksekliğine kadar yük-
X cisminin kinetik enerjisin- selir?
deki değişim ile Y cisminin
Buna göre, cisimlerin ortak hızının bü- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
kinetik enerjisindeki değişim
yüklüğü aşağıdakilerden hangisine
eşittir.
bağlı değildir? Ali
A) m1 kütlesi B) m2 kütlesi
C) ϑ0 hızı D) h2 yüksekliği Kütle merkezinin hızı
E) h1 yüksekliği değişmez.

Yunus

12. öğrencilerden hangilerinin yorumları 17.


I. Roketlerin hareketi kesinlikle doğrudur? Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
II. Tüfeklerin geri tepmesi A) Yalnız Mehmet B) Yalnız Ali X ve Y cisimleri şekildeki konumlarından
III. Bir yüzücü durgun haldeki sandaldan C) Yalnız Yunus D) Mehmet ve Ali serbest bırakılıyor.
göle atladığında sandalın ters yönde
E) Ali ve Yunus X
hareket etmesi
yukarıdaki olaylardan hangileri momen- 3m
tumun korunumuyla ilgilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 16h Y
15. 2m
D) II ve III E) I, II ve III
Sürtünmelerin önem- h
senmediği bir ortam- L
da ϑ0 hızıyla eğik K
O
13. olarak fırlatılan X cis-
Sürtünmesiz yatay düzlemde 4 kg kütleli mi K, L, M noktaları- ϑ0 Cisimler O noktasında esnek çarpışma
M
cisim 10 m/s hızla hareket ederken iç pat- na esnek olarak yaptığına göre,
lama sonucu 1 kg ve 3 kg kütleli parçalara çarptıktan sonra şe- I. Çarpışma sonrasında X cismi O nokta-
ayrılıyor. kilde kesikli çizgilerle gösterilen yörüngeyi sında hareketsiz kalır.
izliyor. II. Çarpışma sonrasında Y cismi en fazla
4 kg 1 kg 3 kg
Buna göre, K, L, M noktalarında duvar- 25 h yüksekliğine çıkar.
K 10 m/s 20 m/s ların cisme uyguladığı itmenin büyük- III. Çarpışma sonrasında X cismi en fazla
lükleri ΙK, ΙL, ΙM arasındaki ilişki nasıldır? 9h yüksekliğine çıkar.
3 kg kütleli parçanın hızı 20 m/s oldu- A) ΙK > ΙL > ΙM B) ΙM > ΙL > ΙK yargılarından hangileri doğrudur?
ğuna göre, patlama ile sistemin kinetik
C) ΙL > ΙK > ΙM D) ΙM > ΙK > ΙL A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
enerjisindeki artış kaç joule dür?
E) ΙK = ΙL = ΙM D) I ve II E) II ve III
A) 500 B) 600 C) 700 D) 800 E) 900
17. D 16. A 15. E 14. E 13. B 12. E 11. D 10. A 9. E 8. C 7. B 6. C 5. A 4. E 3. D 2. C 1. B Cevaplar

66 Fizik Modüler Soru Bankası


Tork 1. Modül Test 33

1. 4. 7. → → →
Her bölmesinin uzun- F = 50N Her bölmesinin uzunluğu 1 metre olan çu- Şekilde F1, F2, F3 → →
F1 F3
luğu 1 metre olan çu- buğa 30N büyüklüğünde kuvvet uygulanı- kuvvetlerinin O nok-
buğa 50 N büyüklü- O yor. tasına göre torkları-
ğünde kuvvet uygu- 1m F = 30N nın büyüklükleri τ1,
lanıyor. 37 τ2, τ3 tür. →
F2
Buna göre, F kuvvetinin O noktasına O Buna göre, τ1, τ2, τ3
O
göre torkunun büyüklüğü kaç N.m dir? 1m arasındaki ilişki na-
A) 100 B) 150 C) 200 D) 250 E) 300 sıldır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Buna göre, F kuvvetinin O noktasına
A) τ1 > τ2 > τ3 B) τ3 > τ2 > τ1
göre torkunun büyüklüğü kaç N.m dir?
(sin37° = 0,6) C) τ2 > τ1 > τ3 D) τ1 > τ3 > τ2

A) 210 B) 180 C) 150 D) 120 E) 90 E) τ2 > τ3 > τ1

2. 5. 8. → → →
O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli Şekildeki F1, F2, F3 kuvvetlerinin O nok-
çubuğa şekildeki kuvvetler uygulanmıştır. levhaya şekildeki kuvvetler uygulanmıştır. tasına göre torklarının büyüklükleri eşittir.

F1 = 20N F4 = 20N F2
F2 = 10N
O O

F2 = 30N

O F3
Buna göre, kuvvetlerin O noktasına F3 = 50N
göre torklarının büyüklüklerinin oranı
τ1 →
kaçtır? F1
τ2
F5 = 60N F1 = 40N
Buna göre, kuvvetlerin büyüklükleri
10 6 4 3 5
A) B) C) D) E) arasındaki ilişki nasıldır? (Bölmeler eşit
9 5 3 2 3 Buna göre, hangi kuvvetin O noktasına
göre torkunun büyüklüğü en fazladır? aralıklıdır.)
→ → → → → A) F3 > F1 > F2 B) F1 > F2 > F3
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5
C) F1 = F2 = F3 D) F3 > F1 = F2
E) F1 = F2 > F3

3.
6. → 9.
Eşit bölmeli levhaya şekildeki kuvvetler uy- → → →
Eşit karelere ayrılmış levhaya F kuvveti
gulanmıştır. Şekilde F1, F2, F3 kuvvetlerinin O nokta-
şekildeki gibi uygulanmıştır.
F3 = 50N F2 = 20N sına göre torklarının büyüklükleri τ1, τ2, τ3
A
tür.
→ →
F3 F2
F1 = 40N

O →
F
37 →
Kuvvetlerin O noktasına göre moment- F1 O
B
lerinin (torklarının) büyüklükleri M1, M2 →
F kuvvetinin A noktasına göre torkunun
ve M3 arasındaki ilişki nasıldır?
büyüklüğü τA, B noktasına göre torku- Buna göre, τ1, τ2, τ3 arasındaki ilişki na-
A) M3 > M1 > M2 B) M2 > M1 > M3 xA
nun büyüklüğü τB olduğuna göre sıldır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
C) M3 > M2 > M1 D) M1 > M2 > M3 xB
kaçtır? (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8) A) τ1 > τ2 > τ3 B) τ3 > τ1 = τ2
E) M1 = M2 > M3
8 16 20 27 C) τ2 > τ1 > τ3 D) τ1 = τ2 > τ3
A) B) C) 6 D) E)
3 3 3 4
E) τ1 = τ2 = τ3

Fizik Modüler Soru Bankası 67


Tork

10. 13. 16.



O noktası etrafında dönebilen şekildeki Şekildeki F kuvveti- K O noktası etrafında F1
ağırlıksız levhaya şekildeki kuvvetler ayrı nin K, L, M noktaları- dönebilen ağırlığı

ayrı uygulanıyor. na göre torklarının F önemsiz levhaya 53
I IV büyüklüğü sırasıyla eşit büyüklükteki
II → →
τK, τL, τM dir. F1 ve F2 kuvvetleri
M
Buna göre, τK, τL, L 37
uygulanıyor. →
τM arasındaki ilişki O F2
O X F1 kuvvetinin O
nasıldır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) →
III noktasına göre torku τ olduğuna göre
A) τK=τL=τM B) τK>τL>τM C) τK=τL>τM →
bileşke tork kaç τ dir?
D) τL>τK=τM E) τK>τL=τM 4 5 7 8
V
A) B) C) 2 D) E)
3 3 3 3
Buna göre, hangi kuvvetler levhayı X 14.
oku yönünde döndürür? O noktasından geçen eksen etrafında ser-

A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız IV bestçe dönebilen ağırlığı önemsiz levhaya şe-
→ → →
kildeki gibi F1, F2, F3 kuvvetleri uygulanıyor.
D) I ve III E) I, II ve III


F2
F3 17.
11. O merkezli daire lev- →
→ F1
F2 = 30N haya uygulanan F1,
O → →
F2, F3 kuvvetlerinin O
(−) →
F1 noktasına göre torkları
F1 = 20N
1 br eşit büyüklüktedir. O
F3 = 40N (+)
1m Buna göre, kuvvet-
Buna göre, O noktasına göre bileşke →
lerin büyüklükleri F2
O torkun büyüklüğü kaç birim dir? →
arasındaki ilişki na- F3
Ağırlıksız eşit bölmeli levhaya uygula- (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
nan F1, F2, F3 kuvvetlerinin O noktasına A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4 sıldır?
göre toplam torku kaç N.m dir? A) F1 = F2 = F3 B) F3 > F1 > F2
15.
A) (+) yönde 50 B) (–) yönde 30 O C) F2 > F1 > F3 D) F1 > F2 > F3
O noktası etrafında
C) (+) yönde 30 D) (–) yönde 50 dönebilen ağırlığı E) F3 > F2 > F1
E) (+) yönde 10 önemsiz levhaya şe- d
kildeki gibi F kuvveti 37

12. uygulanmıştır. F

O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli Buna göre, kuvve- 18.


levhaya şekildeki kuvvetler uygulanmıştır. tin O noktasına göre torkunun büyüklü- Kenar uzunlukları →
F2 →
F1 = 5F
ğü ve yönü için aşağıdakilerden hangisi a, b, c olan dik-
y F1
doğrudur? (sin37 = 0,6 cos37 = 0,8) dörtgenler priz-
F.d c
(+) F = 4F
2 A) büyüklüğünde, sayfa düzlemine ması Y ekseni et-
5 rafında dönebil-
dik ve dışarı
mektedir. b
F.d → →
O B) büyüklüğünde, sayfa düzlemine a
5 F1 ve F2 kuvvet-
F4 = 3F dik ve içeri lerinin Y eksenine göre torklarının bü-
(-) F.d τ
C) büyüklüğünde, sayfa düzlemine yüklükleri τ1 ve τ2 olduğuna göre 1
4 τ2
F3 = 2F d dik ve içeri oranı nedir?
Buna göre, kuvvetlerin O noktasına F.d a b a
D) büyüklüğünde, sayfa düzlemine A) B) C) 1 D) E) 2
göre toplam torku kaç F.d dir? 4 b c c
paralel ve aşağı
A) +6 B) +4 C) +2 D) –3 E) –5 2F.d
E) büyüklüğünde, sayfa düzlemine
5
paralel ve aşağı
18. C 17. C 16. D 15. B 14. E 13. A 12. B 11. D 10. C 9. D 8. E 7. C 6. A 5. D 4. E 3. B 2. A 1. C Cevaplar

68 Fizik Modüler Soru Bankası


Dengede Olan Sistemlerde Tork 1. Modül Test 34

1. 4. 7.
O noktası etrafında dönebilen ağırlığı O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli, Eşit bölmeli, ağırlığı önemsiz çubuk şekil-

önemsiz eşit bölmeli çubuk F kuvveti ile ağırlığı önemsiz çubuk şekildeki gibi den- deki gibi dengededir.
dengelenmiştir. gededir.
T ip

F 20 N
ip T
O O
60 N 10 N 10 N

30N 30 N Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin



Buna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü T kaç N dur?
N dur? büyüklüğü (T) kaç N dur? A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
A) 10 B) 12 C) 15 D) 18 E) 20 A) 50 B) 48 C) 44 D) 40 E) 32

2. 5. 8.
Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk şekil- Eşit bölmeli ağırlığı önemsiz çubuk şekil- Eşit bölmeli homojen çubuk şekildeki gibi
deki gibi dengededir. deki gibi dengededir. dengededir.

T
T
5P P ip 2P

X 40 N
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin
X P 5P
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç N büyüklüğü T kaç P dir?
dur? Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 büyüklüğü (T) kaç P dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

9.
6. Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuklar şe-
3. O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli kildeki gibi dengededir.
Eşit bölmeli ağırlığı önemsiz çubuk şekil- ağırlığı önemsiz çubuk şekildeki gibi den-
deki gibi dengededir. gededir.

F1 = 20N F2 = 30N
X
O
50 N K
Z Y
Buna göre, K cisminin ağırlığı kaç N F3 = 10N F4
dur? Buna göre, X ve Z cisimlerinin ağırlıkla-
Buna göre, F4 kuvvetinin büyüklüğü G
A) 45 B) 60 C) 75 D) 80 E) 100 rının oranı X kaçtır?
kaç N dur? GY
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
A) 12 B) 9 C) 8 D) 4 E) 2

Fizik Modüler Soru Bankası 69


Dengede Olan Sistemlerde Tork

10. 13. 16.


Eşit bölmeli, homojen, 3P ağırlıklı çubuk Eşit bölmeli KL çubuğu Şekil - I'deki gibi den- Ağırlığı önemsenmeyen çubuk şekildeki
şekildeki gibi dengededir. gede iken ipteki gerilme kuvvetinin büyüklü- gibi dengededir.
ğü 30 N dur. Yatay
T1 T2
T = 30 N 6N G T1 T2
ip

K L K L
2P 5P
P
Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri- Şekil - I Şekil - II
T G ağırlıklı cisim ok yönünde hareket et-
nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır? Buna göre, KL çubuğu Şekil - II'deki gibi
T2 tirilirse, T1 ve T2 gerilme kuvvetlerinin
dengelenirse ipteki gerilme kuvvetinin büyüklükleri nasıl değişir?
5 7 9 3
A) B) C) 2 D) E) büyüklüğü kaç N olur?
2 3 5 2 T1 T2
A) 16 B) 18 C) 20 D) 22 E) 24 A) Artar Değişmez
B) Artar Artar
11. 14. C) Artar Azalır
O noktası etrafında serbestçe dönebilen Eşit bölmeli, ağırlığı önemsenmeyen çu- D) Azalır Artar
eşit bölmeli homojen çubuğun ağırlığı 36 buk şekildeki gibi dengededir. E) Azalır Değişmez
N dur. 4P
Yatay 17.
O noktası etrafında →
T = 50 N F
dönebilen eşit böl- 1 →
37° P 2P → → F2
O meli levhaya F1, F2,
I II →
F3 kuvvetleri ayrı
Desteklerin tepki kuvvetlerinin büyük-
ayrı uygulandığında
X N O
lüklerinin oranı 1 kaçtır? ancak dengede tu- →
İpteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü N2 F3
50 N olduğuna göre, X cisminin ağırlığı tabiliyor.
3 3 2 1 8
kaç N dur? A) B) C) D) E) Buna göre, kuvvetlerin büyüklükleri
14 10 5 2 13
(sin37° = 0,6) arasındaki ilişki nasıldır?
A) 25 B) 22 C) 20 D) 18 E) 15 15. A) F2 > F1 > F3 B) F1 > F2 > F3
Eşit bölmeli, ağırlığı önemsenmeyen çu-
C) F3 > F1 > F2 D) F3 > F2 > F1
buk şekildeki gibi dengededir.
E) F1 = F2 = F3
Yatay
12.
37°
O noktası etrafında dönebilen ağırlığı
T2 18.
önemsiz eşit bölmeli çubuk şekildeki gibi T3 Ağırlığı önemsenmeyen, eşit bölmeli çu-
dengededir. T1 buk ile kurulan sistem dengededir.

6P

T Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetle- G P


30° rinin büyüklükleri T1, T2, T3 kaç P dir?
O (sin37° = 0,6, cos37° = 0,8) Buna göre, G ağırlığının minimum ve
maksimum değerleri için ne söylenebilir?
T1 T2 T3
4P 5P Minumum Maksimum
A) 2,4 3 3
A) P/2 5P
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, B) 4 4 5
B) P 5P
ipteki gerilme kuvveti T nin büyüklüğü
1 C) 4 3 5 C) P/2 10P/3
kaç P dir? (sin30° = )
2 D) 3,2 2 4 D) 3P/2 4P
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8 E) 2,8 2 6 E) 4P/3 7P/3

18. A 17. A 16. D 15. C 14. E 13. A 12. C 11. E 10. B 9. B 8. A 7. A 6. C 5. D 4. E 3. E 2. D 1. B Cevaplar

70 Fizik Modüler Soru Bankası


Dengede Olan Sistemlerde Tork 1. Modül Test 35

1. 4. 7.
Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk ile ku- Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çu- Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk K ve L
rulan şekildeki düzenek dengededir. buğa özdeş cisimler bağlanarak şekildeki cisimleri ile şekildeki gibi dengelenmiştir.
düzenek kurulmuştur.
X Y Z T
K L M N R S

X Y Y K L
Buna göre, X ve Y cisimlerinin ağırlıkla- Çubuğun asılma noktası T ye alındığın-
P da yatay dengenin bozulmaması için K
rının oranı X kaçtır?
PY Çubuk serbest bırakıldığında yatay ye özdeş bir cisim nereye asılmalıdır?
dengede kalması için hangi noktaya, A) X noktasına B) Y noktasına
3 4 3 2
A) B) C) 1 D) E) özdeş bir cisim daha asılmalıdır?
2 3 4 3 C) T noktasına D) XY arasına
A) K ye B) L ye C) M ye
E) YZ arasına
D) N ye E) R ye

8.
Şekildeki eşit bölmeli homojen çubuğun
2. 5.
Ağırlığı P olan özdeş ve türdeş çubuklar ağırlığı 2P dir.
Ağırlığı önemsenmeyen çubuk B noktasın-
Şekil I ve Şekil II deki gibi dengededir. 4P
dan iple asıldığında Şekil I deki gibi den- K L M N

F1 gede kalıyor.

P

F2 A B A
4P ağırlıklı cisim ok yönünde harekete
Şekil I Şekil II X Y X Y
Şekil I Şekil II geçtikten sonra çubuğun dengesi bo-
Buna göre, F1 ve F2 kuvvetlerinin bü- zulmadan en fazla nereye kadar gide-
Aynı çubuk Şekil II deki gibi A noktasın- bilir?
F
yüklüklerinin oranı 1 kaçtır? dan asaldığında yine dengede kalması
F2 A) MN arasına B) M noktasına
için X cisminin altına, X'e özdeş kaç ci-
1 2 1 3 2 sim daha asılmalıdır? C) LM arasına D) L noktasına
A) B) C) D) E)
3 5 2 5 3 E) KL arasına
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

9.
Şekildeki eşit bölmeli homojen çubuğun
6. ağırlığı 4P dir.
Eşit bölmeli, türdeş çubuk, özdeş ve P
ağırlıklı cisimlerle şekildeki gibi dengede- 5P
3. dir. X Y Z T
Şekildeki eşit bölmeli türdeş çubuğun ağır-
lığı P dir.
2P
T1 T2

5P ağırlıklı cisim ok yönünde çubuğun


Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetle-
dengesi bozulmadan en fazla nereye
rinden T2 nin büyüklüğü kaç P dir?
kadar gidebilir?
4 3 2 1
A) 1 B) C) D) E)
5 5 5 5 Buna göre, çubuğun ağırlığı kaç P dir? A) XY arasına B) Y noktasına
C) YZ arasına D) Z noktasına
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
E) ZT arasına

Fizik Modüler Soru Bankası 71


Dengede Olan Sistemlerde Tork

10. 13. 16.


Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çubu- Yarıçapı 5 cm, ağırlığı 18 N olan türdeş Ağırlığı önemsen-
ğa özdeş cisimler şekildeki gibi asılmıştır. küre, F kuvvetiyle 1 cm yüksekliğindeki meyen eşit böl-
basamağın üzerine çıkartılmak isteniyor. meli çubuk X ve Y
X Y Z F cisimleri ile şekil-
deki gibi denge-
dedir. X Y
5 cm
Buna göre, X ve Y cisimlerinin ağırlıkla-
P
Buna göre, 1 cm rınının oranı X kaçtır?
Yatay PY
I. Özdeş cisimlerden X'e bir tane asmak
II. Özdeş cisimlerden Y'ye bir tane as- Buna göre, küreyi basamaktan çıkarta- 2 3 1 3 2
A) B) C) D) E)
mak bilmek için F kuvvetinin büyüklüğü en 5 7 2 5 3
III. Özdeş cisimlerden Z ye bir tane asmak az kaç N olmalıdır?
10 9 11
işlemlerinden hangileri yapılırsa çubuk A) B) C) 5 D) E) 6
3 2 2
yatay dengede kalır?
17.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Eşit bölmeli çu-
D) I ve II E) I, II ve III 14. buğa X, Y, Z ci- T1 T2
Eşit bölmeli türdeş çubuğun ağırlığı P dir.
simleri asıldığın-
11. da iplerdeki geril-
ip ip me kuvvetlerinin
Eşit bölmeli türdeş çubuğun üzerindeki X
cismi I yönünde hareket ettiğinde denge bo- büyüklükleri T1 ve X Y Z

zulmadan en fazla A noktasına kadar gidiyor. T2 oluyor.


K
I X II Buna göre;
Çubuk şekildeki gibi dengelendiğinde
A K L M N I. X cisminin ipi kesilirse T2 artar.
iplerdeki gerilme kuvvetleri eşit büyük-
II. Y cisminin ipi kesilirse T1 azalır.
lükte olduğuna göre, K cisminin ağırlığı
kaç P dir? III. Z cisminin ipi kesilirse T1 değişmez.
1 1 1 1 1 yargılarından hangileri doğrudur?
A) B) C) D) E)
Buna göre, X cismi II yönünde hareket 2 3 4 5 6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
ettiğinde denge bozulmadan en fazla
nereye kadar gidebilir? D) II ve III E) I, II ve III

A) K noktasına B) L noktasına 15.


C) M noktasına D) LM arasına Eşit bölmeli türdeş çubuk şekildeki gibi
E) MN arasına dengededir. 18.
Esnemeyen ip ve esnemeyen çubuk ile
kurulan şekildeki düzenekte uzamış olan
12.
yaydaki gerilme kuvveti F, ipteki gerilme
Eşit bölmeli KL çubuğu Şekil - I deki gibi
kuvveti T, desteğin tepkisi N dir.
dengelendiğinde iplerdeki gerilme kuvvet-
P
lerinin büyüklükleri 2T ve T oluyor. X Y Z

2T T K L Buna göre, cisimlerin ağırlıkları PX, PY,


PZ ile ilgili; T ip Yay F

K L I. PX > PY
Şekil - I Şekil - II II. PX > PZ Buna göre, P ağırlıklı cisim ok yönünde
hareket ettirilirse,
Buna göre, aynı çubuk Şekil - II deki gibi III. PY > PZ
I. T nin büyüklüğü artar.
destekler üzerine konulursa desteklerin yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
rudur? II. N nin büyüklüğü azalır.
tepki kuvvetleri NK ve NL nin büyüklük-
N III. F nin büyüklüğü değişmez.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
lerinin oranı K kaç olur? yargılarından hangileri doğrudur?
NL D) I ve II E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 6 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
D) I ve III E) I, II ve III
18. D 17. E 16. D 15. D 14. D 13. E 12. C 11. A 10. D 9. D 8. C 7. A 6. D 5. C 4. B 3. D 2. A 1. B Cevaplar

72 Fizik Modüler Soru Bankası


Dengede Olan Sistemlerde Tork 1. Modül Test 36

1. 4. 7.
Ağırlığı P olan eşit bölmeli özdeş ve türdeş Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çu- Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çubuk
→ →
çubuklar F1 ve F2 kuvvetleriyle dengelen- buklar şekildeki gibi dengededir. X, Y, Z cisimleri ile şekildeki gibi dengede-
miştir. dir.
→ →
F1 F2
ip ip

G
P
Şekil - I Şekil - II X Y Z
→ →
Buna göre, F1 ve F2 kuvvetlerinin bü- Buna göre, G ağırlığı P ağırlığının kaç İplerdeki gerilme kuvvetleri eşit büyük-
F katıdır? lükte olduğuna göre;
yüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
F2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 I. X ve Y cisimlerinin ağırlıkları eşittir.
II. Y ve Z cisimlerinin ağırlıkları eşittir.
1 3 2 3
A) B) C) D) E) 1 III. X ve Z cisimlerinin ağırlıkları eşittir.
2 5 3 4
5. yargılarından hangileri kesinlikle yan-
Ağırlığı P olan özdeş ve türdeş çubuklar üç lıştır?
2. farklı şekilde asılmıştır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çubuk
D) I ve III E) II ve III
üç farklı şekilde dengelenmiştir. α α

T1 T2

Şekil - I Şekil - II 8.
Ağırlığı önem-
X P Y P senmeyen eşit
bölmeli çubuk
T3 şekildeki gibi
dengededir. X Y Z
Şekil - III Buna göre, X
PX
Z P ve Z cisimlerinin ağırlıklarının oranı
Buna göre, hangi şekillerde çubuklar PZ
İplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyük- serbest bırakıldığında şekildeki konum- aşağıdakilerden hangisi olamaz?
lükleri T1, T2, T3 arasındaki ilişki nasıl- da dengede kalamaz? 1 1 2 1 3
A) B) C) D) E)
dır? 4 3 5 2 4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) T2 > T1 > T3 B) T1 > T2 > T3
D) I ve III E) I, II ve III
C) T2 > T3 > T1 D) T3 > T2 > T1 9.
E) T1 = T2 = T3 O noktası etrafında dönebilen homojen,
6. eşit bölmeli çubuğun ağırlığı 6P dir.
Düzgün türdeş ip
3. bir çubuk şekil- T1
37°
P
Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çu- deki gibi iplerle
buklar şekildeki gibi dengededir. asıldığında ipler- T2
deki gerilme
kuvvetlerinin büyüklükleri T1 ve T2 oluyor. O
Buna göre, P ağırlıklı cisim ok yönünde
hareket ederken T1 ve T2 nasıl değişir?
Düşey
X Y Y Z
T1 T2
Çubuk dengede olduğuna göre, ipteki
Buna göre, X ve Z cisimlerinin ağırlıkla- A) Değişmez Artar
P gerilme kuvvetinin büyüklüğü kaç P dir?
rının oranı X kaçtır? B) Artar Artar (sin37° = 0,6; sin53° = 0,8)
PZ
C) Artar Değişmez 5 7
1 1 1 1 1 A) 2 B) C) 3 D) E) 4
A) B) C) D) E) 2 2
8 6 4 3 2 D) Azalır Artar
E) Artar Azalır

Fizik Modüler Soru Bankası 73


Dengede Olan Sistemlerde Tork

10. 12. 15.


O noktası etrafında serbestçe dönebilen Yatay
Düzgün türdeş Ağırlığı P olan eşit bölmeli türdeş çubuk
ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk şekil- bir çubuk şekil-
T
şekildeki gibi asıldığında iplerdeki gerilme
deki gibi dengededir. deki gibi den- kuvvetlerinin büyüklükleri T1 ve T2 oluyor.
O gededir.
Buna göre ip- T1 T2
37° α Yatay
teki gerilme
kuvvetinin büyüklüğü (T), K L M
ip
I. Çubuğun ağırlığı Buna göre;
II. Çubuğun boyu I. K noktasına G ağırlıklı bir cisim asılırsa
III. a açısı T1 artar, T2 azalır.
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? II. L noktasına G ağırlıklı bir cisim asılırsa
Düşey Düşey T1 ve T2 ikisi de artar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
5P III. M noktasına G ağırlıklı bir cisim asılır-
D) I ve II E) I, II ve III
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin sa T1 ve T2 ikisi de artar.
büyüklüğü kaç P dir? (sin37º = 0,6) yargılarından hangileri doğrudur?
5 10 15 21 35 (Çubuğun yatay dengesi bozulmuyor.)
A) B) C) D) E)
2 3 4 4 3 13.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Şekilde düşey du-
var sürtünmesiz, D) I ve II E) I, II ve III
yatay düzlem
sürtünmelidir.
Ağırlığı P olan
türdeş çubuk 53 Yatay
şekildeki gibi
dengede oldu-
ğuna göre, yatay düzlemdeki sürtünme
kuvvetinin büyüklüğü kaç P dir?
(sin37° = 0,6; sin53° = 0,8)
1 3 1 5 3
A) B) C) D) E)
4 8 2 8 4 16.
11. Ağırlığı P, uzunluğu 2L olan özdeş ve tür-
deş çubuklar iki desteğin üzerine şekildeki
Eşit bölmeli, kendi içlerinde homojen çu-
gibi konulduğunda desteklerin tepki kuv-
buklar şekildeki gibi düşey iplerle denge-
lenmiştir. 14. vetlerinin büyüklükleri N1 ve N2 oluyor.
Yatay Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk şekil- 2L
deki gibi dengededir.
53° X
II
53°
III
T 1. destek 2. destek
I 4P
Çubuklar dengede olduğuna göre;
37° Yatay 5P
I. N1 kuvvetinin maksimum değeri
2
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, 3P P olabilir.
çubukların ağırlıkları arasındaki ilişki II. N2 kuvvetinin minimum değeri P dir.
nedir? Sürtünmeler önemsenmediğine göre, III. X uzunluğu en fazla L olabilir.
4P ağırlıklı cismin çubuğa yaptığı etki yargılarından hangileri doğrudur?
A) P1 = P2 = P3 B) P1 = P3 > P2
kuvvetinin büyüklüğü kaç P dir?
C) P3 > P1 = P2 D) P1 = P2 > P3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
8 5 9 12
A) B) C) D) 2 E) D) II ve III E) I, II ve III
E) P3 > P1 > P2 3 2 4 7

16. C 15. D 14. E 13. B 12. A 11. C 10. C 9. E 8. E 7. C 6. B 5. E 4. D 3. B 2. C 1. A Cevaplar

74 Fizik Modüler Soru Bankası


Dengede Olan Sistemlerde Tork 1. Modül Test 37

1. 4. 7.
O noktası etrafında serbestçe dönebilen Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuğa, öz- Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çubuk
eşit bölmeli türdeş çubuk şekildeki gibi deş altı cisim şekildeki gibi asılmıştır. şekildeki gibi dengededir.
dengededir.
yatay K L M N P R
37°
T = 50 N
yatay
O
X Y Y
İpteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü Buna göre, aynı çubuk aşağıdakilerden
50N olduğuna göre, çubuğun ağırlığı Buna göre, çubuk serbest bırakıldığın- hangisi gibi dengede kalabilir?
kaç N dur? (sin37° = 0,6) da yatay dengede kalması için;
A)
A) 50 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120 I. P deki cisimler R ye kaydırılmalı
II. P ye özdeş cisimlerden bir tane daha
asılmalı
III. K deki cisim L ye asılmalı X Y
B)
işlemlerinden hangileri yapılabilir?

2. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


O noktası etrafında serbestçe dönebilen D) I ya da II E) II ya da III
Y X
ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk şekil- C)
deki gibi dengededir.

T 5. Y Y X
Eşit bölmeli KL çubuğu Şekil - I deki gibi D)
30
O asıldığında iplerdeki gerilme kuvvetlerinin
büyüklükleri 3T ve T oluyor.
X
60N Y
X
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin 3T T T1 T2
1 E)
büyüklüğü kaç N dur? (sin30° = )
2
K L K L
A) 80 B) 100 C) 120 D) 140 E) 160
Şekil - I Şekil - II
Buna göre, aynı çubuk Şekil - II deki gibi X X Y Y
asıldığında iplerdeki gerilme kuvvetleri-
T
nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2
3. 8.
3 5
Şekildeki eşit bölmeli türdeş çubuk denge- A) 1 B) C) 2 D) E) 3 O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli
2 2 → → →
dedir. türdeş cisim F1, F2, F3 kuvvetleriyle ayrı
ayrı dengeleniyor.
Yatay

T 6. F1
O
Herbirinin ağırlığı P olan T

özdeş ve türdeş küpler- ip F2
le kurulan şekildeki sis- →
F3
tem dengededir.
53 Yatay → →
Buna göre, ipteki ge- Buna göre, F1, F2, F3 kuvvetlerinin bü-
rilme kuvvetinin bü- yüklükleri F1, F2 ve F3 arasındaki ilişki
Çubuğun ağırlığı 40N olduğuna göre, yüklüğü T kaç P dir? nasıldır?
ipteki gerilme kuvveti T kaç N dur? 3 7 9
A) B) C) 2 D) E) 3 A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F2 > F1
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60 2 4 4
C) F2 > F3 > F1 D) F1 > F3 > F2
E) F1 = F2 = F3

Fizik Modüler Soru Bankası 75


Dengede Olan Sistemlerde Tork

9. 12. 15.
Ağırlığı P olan eşit Herbirinin ağırlığı P olan özdeş ve türdeş O noktası etrafında dönebilen türdeş çubu-
bölmeli türdeş cisim üç çubuğun birbirine yapıştırılmasıyla ku- ğun ağırlığı 4P dir.
O noktası etrafında rulan şekildeki düzenek dengededir.
ok yönünde devril-
T
mek isteniyor.
ip
Buna göre, cismi O 8°
devirebilecek en T
küçük kuvvetin büyüklüğü kaç P dir? ip
53°
3 1 3 1 3 37 yatay
A) B) C) D) E) O
10 3 8 2 5
O
53 yatay Çubuk dengede olduğuna göre, ipte-
ki gerilme kuvvetinin büyüklüğü kaç P
Çubuklar O noktası etrafında serbestçe dir? (sin 53° = 0,8 ; cos 53° = 0,6)
dönebildiğine göre, ipteki gerilmenin 2
(sin45º = cos45º = )
10. büyüklüğü kaç P dir? 2
(Çubukların kalınlığı önemsizdir.)
9 8 7 6 A) 4 2 B) 6 C) 6 2
T A) 1 B) C) D) E)
8 7 6 5 D) 9 E) 9 2

P
13.
O Her bölmesinin ağırlığı P olan kalınlığı
önemsenmeyen türdeş çubuk O noktası
etrafında dönebilmektedir.
Eşit bölmeli düzlemde ağırlığı önemsiz çu-
buk şekildeki gibi dengededir. 53
Çubuk O noktası etrafında serbestçe T
dönebildiğine göre, ipteki gerilme kuv-
vetinin büyüklüğü kaç P dir?
1 2 3 4 O
A) B) C) D) E) 1
2 3 4 5
Çubuk dengede olduğuna göre, ipteki
gerilme kuvvetinin büyüklüğü T kaç P
dir? (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
11. A) 8 B) 6 C) 4 D) 2 E) 1
O noktasından geçen düşey eksen etra-
fında dönebilen yatay levhaya F kuvveti
16.
uygulanıyor. 14.
Eşit bölmeli ve homojen X, Y çubukların-
+y Uzunlukları eşit ve L olan türdeş X ve Y
dan X çubuğunun ağırlığı 2P dir.
çubuklarının ağırlıkları 2G ve G dir.
L Y
2G X X
O G Y
+x

→ d
F Üstüste konulan çubukların dengede
+z
kalması şartıyla Y çubuğunun ağırlığı
Üstüste konulan çubukların dengede aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Buna göre, levhaya uygulanan tork vek- olması şartıyla d uzunluğu en fazla kaç 3P 5P
A) B) C) 5P
törünün yönü nedir? L olabilir? 2 2
5 4 3 2 1 D) 10P E) 12P
A) −x B) +z C) +y D) −y E) +x A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2

16. C 15. E 14. D 13. A 12. B 11. C 10. E 9. A 8. C 7. D 6. B 5. C 4. D 3. A 2. E 1. B Cevaplar

76 Fizik Modüler Soru Bankası


Kesişen Kuvvetlerde Denge 1. Modül Test 38

1. 4. 7.
F2 = 30 N Şekildeki sürtünmesiz sistem dengededir.

T yatay
40°
37° m
F1
F
53° 37°
Düşey

F3 G
X Y Z
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki noktasal m G ağırlıklı cisim F kuvvetiyle şekildeki gibi Buna göre, X ve Y cisimlerinin ağırlıkla-
→ → → P
kütleli cisme F1, F2, F3 kuvvetleri uygulan- dengelenmiştir.
→→→ rının oranı X kaçtır?
Buna göre, F, T, G kuvvetlerinin büyük- PY
dığında cisim dengede kalıyor.
→ lükleri arasındaki ilişki nasıldır? (sin 37° = 0,6 ; sin53° = 0,8)
Buna göre, F1 kuvvetinin büyüklüğü
2 3 4 5
kaç N dur? (sin 37° = 0,6; cos 37° = 0,8) A) T > F > G B) T > G > F A) B) C) D) 1 E)
5 5 5 4
A) 12 B) 15 C) 18 D) 21 E) 24 C) F > G > T D) F > T > G
E) T > F = G
8.
2. Şekildeki sürtünmesiz düzenek dengede-
5. dir.
Sürtünmesiz ya- →
F1 →
tay düzlemde şe- F2 yatay
kildeki üç kuvvet Yatay
T T T T T T T2
noktasal bir cis- 50° 30° α 2α 3α
me uygulandığın- 37°
da cisim denge- T1
de kalıyor. 5P
G1 G2 G3

Buna göre, kuv- F3 5P
vetlerin büyük- Ağırlıkları G1, G2, G3 olan cisimler şekilde-
lükleri arasındaki ilişki nasıldır? ki gibi asıldığında iplerdeki gerilme kuvvet- Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri-
leri eşit büyüklükte oluyor. T
A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F2 > F1 nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2
Buna göre, G1, G2, G3 arasındaki ilişki
C) F1 = F2 = F3 D) F3 > F1 > F2 (sin 37° = 0,6 , cos 37° = 0,8)
nasıldır?
E) F2 > F1 > F3 3 4 1
A) G1 > G2 > G3 B) G3 > G2 > G1 A) 2 B) C) D) 1 E)
2 3 2
C) G1 = G2 = G3 D) G1 > G3 > G2
3. E) G3 > G1 > G2
Sürtünmesiz ya- F1 = 40 N
6. 9.
tay düzlemde
Özdeş G ağırlıklı cisimler F1 ve F2 kuvvet-
noktasal bir cis- P yükü iplerle asıldığında şekildeki gibi
leriyle dengelenmiştir.
me şekildeki dengede kalıyor.
kuvvetler uygu- 30° 60° yatay
60° 37° 37° 53°
landığında cisim
T1 T2
dengede kalıyor. F2
Buna göre, F2 F3
F1 F2
kuvvetinin bü- P
yüklüğü kaç N dur?
Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri- G G
1 3
(sin 30° = , sin60° = ) T
2 2 nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır? Buna göre, kuvvetlerin büyüklüklerinin
T2
F
A) 10 B) 10 3 C) 20 (sin 30° = 0,5 ; sin 53° = 0,8) oranı 1 kaçtır? (sin 37° = 0,6 , sin 53° = 0,8)
8 3 4 F2
D) 25 E) 20 3 A) 2 B) C) D) E) 1
5 2 3 9 3 4 16
A) B) C) 1 D) E)
16 4 3 9

Fizik Modüler Soru Bankası 77


Kesişen Kuvvetlerde Denge

10. 13. 16.


Ağırlıkları 2G ve G olan cisimler şekildeki Özdeş X, Y, Z cisimleri şekildeki gibi den- X ve Y cisimleri ile kurulan şekildeki düze-
gibi dengededir. gelenmiştir. nek dengededir.

30° 30° 45° 45° 30° 30° 60° 60° 60° 37°
T1 T2 T2 T3
T1

2G 36N
G X Y Z X Y

Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri- Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetle- Y cisminin ağırlığı 36 N olduğuna göre,
T rinin büyüklükleri T1, T2, T3 arasındaki X cisminin ağırlığı kaç N dur?
nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2 ilişki nasıldır? 3
(sin 37° = 0,6 ; sin 60° = )
1 2 2
(sin 30° = , sin45° = ) A) T3 > T1 = T2 B) T1 = T2 > T3
2 2
C) T1 > T2 > T3 D) T2 > T1 > T3 A) 48 B) 48 3 C) 60
A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 3 E) T1 = T2 = T3 D) 60 3 E) 96

17.
11. 14. Ağırlıkları PK ve PL olan K ve L cisimleri ile
Şekildeki düzenek kurulan şekildeki düzenek dengededir.
Sürtünmesiz makara ile 37° 53°
en fazla 35 N ge-
kurulan şekildeki düzenek K L
rilmeye dayanabi-
dengededir.
2P len K ve L ipleri ile
Buna göre, iplerdeki ge-
5P kurulmuştur. 50 N
T 37° 53°
rilme kuvvetlerinin bü- T1 Buna göre, cisim
T1
yüklüklerinin oranı P serbest bırakıldığında iplerle ilgili aşa-
T2
kaçtır? ğıdakilerden hangisi doğrudur?
T2 PK = 12P PL
(sin 37° = 0,6 ; sin 53° = 0,8)
A) İplerin ikisi de kopmaz. Sürtünmeler ihmal edildiğine göre, ipte-
3 4 5 6 7 ki gerilme kuvvetinin büyüklüğü T kaç P
A) B) C) D) E)
2 3 4 5 6 B) Yalnız K ipi kopar.
dir? (sin 37 = 0,6 ; sin 53 = 0,8)
C) Yalnız L ipi kopar.
A) 28 B) 18 C) 16 D) 12 E) 9
D) Önce K ipi, sonra L ipi kopar.
12. E) Önce L ipi, sonra K ipi kopar.
18.
Sürtünmesiz makara ile ku-
Ağırlıkları 2P ve 11P olan cisimlerle kuru-
rulan şekildeki düzenekte
iplerdeki gerilme kuvvetleri 15. lan sürtünmesiz sistem dengededir.
sıfırdan farklı olup T1 ve T2 T1 Ağırlıkları P ve 3P
53°
büyüklüğündedir. olan cisimlerle kuru- 53° T1
Y X lan şekildeki düze- T2
Buna göre, Y cisminin T1
ağırlığı azaltılırsa T1 ve T2 nek dengededir.
T2 37°
nasıl değişir? Buna göre, iplerde- T2
ki gerilme kuvvet- P
T1 T2
lerinin büyüklükleri T3 2P 11P
A) Değişmez Azalır T1, T2, T3 arasındaki
3P Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri-
B) Azalır Azalır ilişki nasıldır?
T
C) Değişmez Artar A) T1 > T2 > T3 B) T1 > T3 > T2 nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2
D) Azalır Artar C) T2 > T1 > T3 D) T2 > T1 = T3 (sin 37° = 0,6 ; cos 37° = 0,8)
E) Artar Değişmez E) T2 > T3 > T1 3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2

18. C 17. A 16. B 15. D 14. E 13. B 12. C 11. A 10. D 9. E 8. A 7. C 6. B 5. A 4. B 3. C 2. D 1. E Cevaplar

78 Fizik Modüler Soru Bankası


Dengede Olan Sistemlerde Etki - Tepki 1. Modül Test 39

1. 4. 7.
Ağırlıkları 20 N ve Ağırlığı G olan prizma şeklindeki cisme F Ağırlığı 60 N olan türdeş küre sürtünmesiz
X 20 N duvarların arasında şekildeki gibi denge-
50 N olan X ve Y ci- kuvveti şekildeki gibi uygulanmıştır.
simleri şekildeki gibi Y 50 N dedir.
F = 5G
üst üste konulmuş- I
37°
tur.
Buna göre, zeminin Y cisimine uyguladığı G
tepki kuvvetinin büyüklüğü kaç N dur?
II 30° 30° Yatay
A) 20 B) 30 C) 50 D) 70 E) 100
Buna göre, I ve II nolu düzlemlerin tepki
N Buna göre, duvarlardan birinin tepkisi-
kuvvetlerinin büyüklüklerinin oranı 1 nin büyüklüğü kaç N dur?
N2
kaçtır? (sin 37° = 0,6; sin 53° = 0,8) A) 20 B) 20 2 C) 30
1 4 3
A) B) 1 C) D) E) 2 D) 20 3 E) 40
2. 2 3 2
Ağırlıkları PK ve PL olan K ve L cisimleri
8.
sürtünmesiz sistemde şekildeki gibi konul-
Ağırlığı P olan türdeş küre, sürtünmesiz
muştur.
duvarlar arasında şekildeki gibi dengededir.

5. I
Düşey, sürtünmesiz duvara, II
ağırlığı P olan türdeş küre
PK = 10 N iple şekildeki gibi bağlan-
mıştır. 37° 53°
Yatay
PL = 40 N Buna göre, ipteki gerilme T
Buna göre, II nolu duvarın tepki kuvve-
kuvvetinin büyüklüğü kaç
tinin büyüklüğü kaç P dir?
Buna göre, zeminin L cismine uyguladı- P dir?
ğı tepki kuvvetinin büyüklüğü kaç N dur? (sin 37° = 0,6; sin 53° = 0,8)
(sin 37° = 0,6 ; sin 53° = 0,8)
3 4 5 5
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 A) B) C) 1 D) E)
4 5 4 3
3 4 5 4
A) B) C) 1 D) E)
4 5 4 3
9.
Ağırlıkları G olan özdeş küreler sürtünme-
siz duvarlar arasında şekildeki gibi denge-
3.
dedir.
Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda ağır-
lığı 20N olan türdeş küreye F kuvveti yatay
6. N2
doğrultuda uygulanıyor.
Ağırlığı 80 N olan türdeş küre sürtünmesiz
I eğik düzlem üzerinde yatay F kuvveti ile N1
F = 15 N dengededir.

Yatay F Yatay

II N3

Duvarların tepki kuvvetlerinin büyük-


Buna göre, I ve II nolu düzlemlerin tepki 37°
yatay lükleri N1, N2, N3 ile ilgili;
N
kuvvetlerinin büyüklüklerinin oranı I I. N1 > N2
N II
kaçtır? Buna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç II. N1 = N2
3 4 3 N dur? (sin 37° = 0,6 , sin 53° = 0,8) III. N3 = 2G
A) B) 1 C) D) E) 2
4 3 2
A) 40 B) 60 C) 70 D) 80 E) 100 yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 79


Dengede Olan Sistemlerde Etki - Tepki

10. 13. 15.


Esneklik katsayısı Özdeş K, L, M yayları ile şekildeki düze- G ağırlıklı cisim şekildeki gibi dengede
800 N/m olan yayın nekler kurulmuştur. iken iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyük-
ucuna 4 kg kütleli ci- K lükleri T1, T2, T3 oluyor.
sim bağlanarak ser- k = 800 N/m
K L
best bırakılıyor.
T1
Buna göre, denge
L T2 O
durumunda yayın 2P
uzama miktarı kaç 4 kg P
T3
cm olur?
(g = 10 m/s2) M
G
A) 5 B) 10 C) 20 D) 50 E) 100
Buna göre, O noktasının yeri değişme-
den T1 ipi L noktasına bağlanırsa T1, T2,
P P T3 nasıl değişir?
T1 T2 T3
11. Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
A) Azalır Azalır Değişmez
Yay sabitleri k1, k2, k3 olan yaylara 3G, 5G yayların uzama miktarları XK, XL, XM ara-
ve 4G ağırlıkları bağlanmıştır. sındaki ilişki nasıldır? B) Değişmez Artar Azalır
C) Artar Artar Değişmez
A) XK = XL = XM B) XK = XM > XL
D) Artar Azalır Değişmez
C) XK > XL = XM D) XL = XM > XK
E) Azalır Artar Artar
k1 = 2k

k2 = 3k

k3 = 4k

E) XL > XK = XM

3G 5G 4G
16.
Buna göre, denge durumunda yayların Ağırlığı ve sürtünmesi önemsiz makara

uzama miktarları arasındaki ilişki nasıl- ile kurulan şekildeki düzenek F kuvveti ile
14. dengelenmiştir.
dır?
I, II, III nolu özdeş
A) X1 = X 2 = X3 B) X 2 > X1 > X3 yaylar, ağırlıkları G, I I Yatay
37° 53°
C) X1 > X2 > X3 D) X3 > X1 > X2 2G, 3G olan cisimler-
le Şekil - I deki gibi G 2G
E) X3 > X2 > X1
dengede iken yayla- →
II II T
rın uzama miktarları
α →
X1, X2, X3 oluyor. F
3G G
Buna göre, cisimler
12. yaylara Şekil II deki III III
Esneklik katsayıları k1 ve k2 G
gibi bağlanırsa X1,
olan yaylar, G ve 3G ağırlık- X2, X3 nasıl değişir? 2G 3G
Buna göre,
larıyla şekildeki gibi denge- k1 = 3k Şekil I Şekil II G
lenmiştir. I. F kuvvetinin büyüklüğü F = dir.
7
Buna göre, yayların uza- G X1 X2 X3 II. F kuvvetinin büyüklüğü değiştirilme-
X A) Değişmez Artar Azalır den G ağırlığı artırılırsa a artar.
ma miktarlarının oranı 1 k2 = 2k → →
X2 B) Artar Azalır Artar III. F = −T. cosa
kaçtır?
3G C) Artar Artar Azalır yargılarından hangileri doğrudur?
D) Değişmez Azalır Artar A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
2 3 8 4 3
A) B) C) D) E)
3 4 9 3 2 E) Değişmez Değişmez Değişmez D) II ve III E) I, II ve III

16. C 15. C 14. D 13. E 12. C 11. B 10. A 9. E 8. E 7. D 6. B 5. D 4. B 3. A 2. C 1. D Cevaplar

80 Fizik Modüler Soru Bankası


Birleştirilmiş Cisimlerin Kütle Merkezi 1. Modül Test 40

1. 4. 7.
Kütleleri m ve 3m olan cisimler şekildeki Kütleleri m, 2m, 6m olan noktasal cisimler Şekildeki homojen levhalardan üçgen lev-
gibi yerleştirilmiştir. şekildeki gibi yerleştirilmiştir. hanın kütlesi 4m, dikdörtgen levhanın küt-
y
lesi 8m dir.
X Y Z m 2m
m 3m 4
A B
3 A B C D E
Buna göre, cisimlerin kütle merkezi ne-
C D
residir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) 2
6m
A) X noktası B) XY arası 1
C) Y noktası D) YZ arası
x Buna göre, sistemin ağırlık merkezi ne-
E) Z noktası 0 1 2 3 4
residir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Buna göre, cisimlerin kütle merkezi ne- A) AB arası B) B noktası
residir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
C) C noktası D) D noktası
A) AB arası B) B noktası C) CD arası
E) CD arası
D) D noktası E) BD arası
8.
Şekildeki homojen levhalardan paralelke-
narın kütlesi 3m, dairenin kütlesi 4m, dik-
2. 5. dörtgenin kütlesi 2m dir.
4m
Kütleleri eşit ve m olan üç cisim şekildeki Kütleleri m, 4m,
gibi yerleştirilmiştir. 10m olan cisimler 10m A B E
şekildeki gibi yer- A
m m K L M m C D
leştirilmiştir. B
Buna göre, cisim- C D
lerin kütle merke-
Buna göre, cisimlerin kütle merkezi ne- zi neresidir?
residir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) m
(Bölmeler eşit ara-
A) K noktası B) KL arası lıklıdır.)
C) L noktası D) LM arası A) A noktası B) AB arası Buna göre, sistemin kütle merkezi nere-
dedir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
E) M noktası C) C noktası D) BD arası
A) AB arası B) B noktası
E) BE arası
C) C noktası D) CD arası
E) BC arası

6.
9.
Eşit karelere ayrılmış düzlem üzerine yer-
Eşit karelere ayrılmış düzlem üzerine yer-
leştirilen X, Y homojen levhalarının kütlele-
3. ri eşit ve m dir.
leştirilen homojen K, L levhalarının kütle
Kütleleri m1 ve m2 olan cisimler şekildeki merkezi X noktasıdır.
Y
gibi yerleştirilmiştir.
X
X
m1 m2 K L M N
X
L
K
Cisimlerin kütle merkezi X noktası oldu-
m Buna göre, levhaların kütlelerinin oranı
ğuna göre, 1 oranı kaçtır? Buna göre, oluşan sistemin kütle mer-
m2 mK
kezi nerededir? kaçtır?
mL
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) KL arası B) L noktası C) LM arası
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 1 1
D) M noktası E) MN arası A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2

Fizik Modüler Soru Bankası 81


Birleştirilmiş Cisimlerin Kütle Merkezi

10. 13. 16.


Eşit karelere ayrılmış düzlem üzerine, ho- Düzgün, türdeş bir levhadan kesilerek şe- Yarıçapları 1 cm
mojen X, Y levhaları şekildeki gibi yerleş- kildeki levha oluşturulmuştur. ve 2cm olan O1
tirilmiştir. ve O2 merkezli 1 cm 2 cm
O1 O2
X türdeş küreler
K
şekildeki gibi
Y
L birleştirilmiştir.
K Küreler aynı maddeden yapıldığına
M
göre, ağırlık merkezi O1 den kaç cm
uzaklıktadır?
8 5 7 9
A) B) C) D) 2 E)
Buna göre, oluşan levhanın kütle mer- 3 2 3 5
Sistemin kütle merkezi K noktası oldu- kezi nerededir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
ğuna göre, levhaların kütlelerinin oranı A) K noktası B) KL arası
mX
kaçtır? C) L noktası D) LM arası 17.
mY
E) M noktası Yarıçapları eşit olan homojen X, Y, Z lev-
3 2 1
A) 2 B) C) 1 D) E) haları şekildeki gibi birleştirildiğinde ağırlık
2 3 2
merkezi L noktası oluyor.

X Y Z
11. 14.
Düzgün, türdeş bir Özdeş ve türdeş kare
N K K L M N P
tel şekildeki gibi bü- levhalardan şekildeki
külmüştür. M L cisim oluşturulmuştur. L M
Buna göre, cismin Buna göre,
Buna göre, telin
kütle merkezi ne- ağırlık merkezi nere- K I. X'in kütlesi, Y ninkinden büyüktür.
rededir? sidir? II. X'in kütlesi, Z ninkinden büyüktür.
(Bölmeler eşit ara- A) K noktası B) KL arası III. Y'nin kütlesi, Z ninkinden büyüktür.
lıklıdır.) yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
C) L noktası D) LM arası
rudur?
A) K noktası B) KL arası E) M noktası
C) LM arası D) MN arası A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) N noktası D) I ve II E) I, II ve III

15. 18.
12. Aynı maddeden yapılmış kare ve üçgen Düzgün, türdeş X,
X Y
Düzgün, türdeş bir tel bükülerek şekildeki levhalar şekildeki gibi birleştirilmiştir. Y, Z, T levhaları
hale getirilmiştir. şekildeki gibi bir-
O
leştirildiğinde kütle
merkezi O noktası
A B C D E oluyor. Z T
K L M
Levhaların kütle-
leri mX, mY, mZ, mT olduğuna göre,
I. mZ = mT
Levhalar türdeş olduğuna göre, ağırlık II. mX = mZ
Buna göre, telin kütle merkezi nerede- merkezi neresidir? III. mX = mT
dir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) (Bölmeler eşit aralıklıdır.) yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
A) M noktası B) LM arası A) A noktası B) B noktası rudur?
C) L noktası D) KL arası C) AB arası D) BC arası A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) K noktası E) CD arası D) I ve II E) I, II ve III

18. C 17. D 16. A 15. C 14. C 13. B 12. D 11. E 10. A 9. B 8. B 7. D 6. C 5. A 4. D 3. B 2. A 1. E Cevaplar

82 Fizik Modüler Soru Bankası


Birleştirilmiş Cisimlerin Kütle Merkezi 1. Modül Test 41

1. 4. 7.
Eşit bölmeli çubuk iple asıldığında şekilde- Eşit bölmeli bir çubuk iki iple asıldığında Şekildeki gibi yerleştirilen m1, m2, m3 kütle-
ki gibi dengede kalıyor. şekildeki gibi dengede kalıyor. lerinin kütle merkezi A noktasıdır.
m1
ip ip ip

K L M N P K L M N

Buna göre, çubuğun ağırlık merkezi ne- Buna göre, çubuğun ağırlık merkezi ne-
A m3
rededir? rede olabilir?
A) K noktası B) L noktası A) KL arası B) L noktası
C) M noktası D) N noktası C) LM arası D) MN arası m2
E) P noktası E) K noktası göre, m1, m2, m3 arasındaki ilişki nasıl-
dır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) m1 > m3 > m2 B) m1 > m2 > m3
2. C) m3 > m1 > m2 D) m2 > m1 = m3
Eşit bölmeli, türdeş kare levha iple X nok- 5.
E) m2 > m3 > m1
tasından asılıyor. Eşit bölmeli çubuk iki iple şekildeki gibi
X dengelenmiş olup iplerdeki gerilme kuv-
vetleri sıfırdan farklıdır. 8.
Eşit bölmeli düzleme yerleştirilen homojen
ip X, Y, Z levhalarının kütle merkezi O nok-
tasıdır.
K L M N
ip

K L M N P
Buna göre, çubuğun ağırlık merkezi ne- O Y
Buna göre, ipin uzantısı nereden geçer? X
rede olabilir?
A) P noktasından B) L noktasından A) K noktası B) L noktası Z
C) LM arasından D) M noktasından C) KL arası D) LM arası
E) N noktasından E) MN arası
Buna göre, levhaların kütleleri mX, mY,
mZ arasındaki ilişki nasıldır?
3. A) mX > mZ > mY B) mX > mY > mZ
Şekildeki eşit bölmeli kare levha K nokta- 6. C) mX = mY > mZ D) mZ > mX = mY
sından asıldığında ipin uzantısı L den, M Kütleleri 2m, 3m, 5m, 10m olan cisimler
E) mY > mZ > mX
den asıldığında ise ipin uzantısı N den ge- şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
çiyor. 2m E 3m 9.
M Aynı maddeden yapılmış, kalınlıkları aynı
A C olan homojen levhalar şekildeki gibi birleş-
K tirilmiştir.
X Y B D
5m
Z T 10m
A B C D
L N

Buna göre, levhanın ağırlık merkezi ne- Buna göre, cisimlerin kütle merkezi ne-
residir? rededir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) Buna göre, levhaların ağırlık merkezi
A) X noktası B) Y noktası A) A noktası B) B noktası neresidir? (π = 3)
C) C noktası D) D noktası (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
C) XY arası D) YZ arası
E) ZT arası E) E noktası A) AB arası B) B noktasında
C) C noktasında D) BC arasında
E) CD arasında
Fizik Modüler Soru Bankası 83
Birleştirilmiş Cisimlerin Kütle Merkezi

10. 13. 16.


Aynı maddeden yapılan kare ve üçgen Türdeş bir tel şekildeki Özdeş ve türdeş kare levha- A
şeklindeki türdeş levhalar iple asıldığında gibi bükülmüştür. lar şekildeki gibi birleştirilerek
verilen konumda dengede kalıyor. Buna göre, telin K L A noktasından iple asılıyor. X
ağırlık merkezi nere- Buna göre, denge duru-
ip M N
a dedir? munda ipin uzantısı nere- Y
den geçer?
A) KL arası Z
a h
B) KM arası
C) LN arası A) X noktasından B) Y noktasından
D) MN arası C) XY arasından D) YZ arasından
Levhaların kalınlıkları aynı olduğuna E) KN arası E) Z noktasından
göre, üçgen levhanın yüksekliği h, ka-
renin bir kenarı a nın kaç katıdır? 17.
14.
A) 3 B) 2 2 C) 5 Ahmet Kuzey Kutbu Ömer ve Enes
Homojen bir tel şekildeki gibi büküldükten
D) 2 E) 3 Ekvator üzerinde
sonra iple asılmak isteniyor.
aynı noktada,
K L M N Ekvator
Ahmet ise kuzey
Ömer Enes kutbunda bulun-
maktadır.
11.
Yarıçapları 1 cm
Ahmet ve Enes'in kütle merkezi ile Ah-
ve 5 cm olan O1
met ve Ömer'in ağırlık merkezi aynı
ve O2 merkezli 1 cm 5 cm
noktada olduğuna göre,
aynı kalınlıktaki O1 O2 Buna göre, tel nereden asılırsa şekilde-
ki konumda dengede kalır? I. Ahmet'in kütlesi, Ömer'in kütlesinden
aynı maddeden
büyüktür.
yapılmış homo- A) KL arasından B) L noktasından
jen levhalar şekildeki gibi birleştirilmişler- II. Enes'in kütlesi, Ömer'in kütlesinden
C) LM arasından D) M noktasından büyüktür.
dir.
Buna göre, sistemin ağırlık merkezi O2 E) MN arasından III. Ömer'in kütlesi, Enes'in kütlesinden
noktasından kaç cm uzaklıktadır? (π = 3) büyüktür.

A)
1
B)
3
C)
4
D)
5
E)
7 15. yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
10 13 15 17 20 Türdeş tellerden yapılan cisimler şekildeki rudur?
gibi iple asılıyor. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
ip ip
12.
18.
Kendi içlerinde tür- Yatay
X Şekil - I Şekil - II
deş X, Y, Z kare lev- ip
haları birleştirilerek
Y Z
ip
iple asıldığında şe-
Z kildeki gibi dengede Y
kalıyor. X
Özdeş ve türdeş kare levhalardan olu- Buna göre,
şan şekildeki cismin ağırlık merkezi ne- Şekil - III I. X ile Y nin ağır-
rededir? lıkları eşittir.
Cisimler serbest bırakıldığında hangile- II. Y ile Z nin ağırlıkları eşittir.
A) X noktasında B) XY arasında
ri verilen konumda dengede kalır? III. X ile Z nin ağırlıkları eşittir.
C) Y noktasında D) YZ arasında
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yargılarından hangileri doğru olabilir?
E) Z noktasında
D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
18. A 17. C 16. B 15. C 14. C 13. E 12. B 11. B 10. E 9. C 8. A 7. E 6. D 5. C 4. D 3. B 2. E 1. B Cevaplar

84 Fizik Modüler Soru Bankası


Bir Parçası Kesilen Cisimlerin Ağırlık Merkezi 1. Modül Test 42

1. 4. 7.
Türdeş kare levhadan Eşit bölmeli türdeş Eşit bölmeli türdeş B
IV A
üçgen şeklindeki X III kare levhadan A ve B kare levhadan A ve B
I Z R X
parçası kesilip atılıyor. parçaları kesilip atılı- II V parçaları kesilerek
II V
Buna göre, levhanın O yor. atılıyor. A N M L
I III IV
ağırlık merkezi hangi X Buna göre, levhanın Buna göre, levhanın
B K P Y T
yönde yer değiştirir? ağırlık merkezi han- ağırlık merkezinin
A) I B) II C) III D) IV E) V gi yönde kayar? değişmemesi için hangi iki kare parça
A) I B) II C) III D) IV E) V çıkartılmalıdır?
A) K ve L B) P ve R C) M ve N
D) Z ve T E) X ve Y

2.
O merkezli türdeş da- 5. 8.
ire levhadan, daire K Eşit karelere ayrılmış IV Bir kenarı 6 cm olan 6 cm
IV II III V homojen kare levha-
şeklindeki K parçası türdeş kare levhadan
III K
kesilip atılıyor. V O K ve L parçaları kesi- I O nın K parçası kesilip
Buna göre, levhanın II lip atılıyor. atılıyor.
I O
ağırlık merkezi hangi Buna göre, levhanın Buna göre, yeni olu- K
L
yönde kayar? ağırlık merkezi han- şan levhanın ağırlık
gi yönde kayar? merkezi O dan kaç
A) I B) II C) III D) IV E) V
cm uzaklıktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
1 1 2 3
A) B) C) D) E) 1
3 2 3 4

3. 6.
Türdeş kare levhadan Eşit bölmeli türdeş 9.
A Y N
üçgen şeklindeki K II III kare levhadan A ve B O merkezli, 4 cm yarı-
parçaları çıkarılıyor. P L Z çaplı homojen daire
parçası kesilip atılı- I IV
yor. Levhanın ağırlık X B levhadan 1 cm yarı- 4 cm
Buna göre, oluşan V merkezinin değiş- çaplı dairesel parça O
K M T K R çıkarılıyor.
şeklin ağırlık merke- memesi için hangi
zi hangi parça üze- iki kare parçanın çıkarılması gerekir? Buna göre, yeni lev-
rinde yer alır? hanın ağırlık merke-
A) K ve L B) X ve Y C) Z ve P
zi O dan kaç cm uzaklıktadır? (π = 3)
A) I B) II C) III D) IV E) V D) M ve N E) T ve R 1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E)
2 3 4 5

Fizik Modüler Soru Bankası 85


Bir Parçası Kesilen Cisimlerin Ağırlık Merkezi

10. 13. 16.


Eşit bölmeli türdeş levhadan A ve B parça- Eşit bölmeli türdeş
ları kesilerek atılıyor. kare levha iplerle T1 T2

şekildeki gibi asıldı-


B ğında iplerdeki ge-
A
rilme kuvvetlerinin
büyüklükleri T1 ve I II III
N K P T2 oluyor. Özdeş ve türdeş küplerin birleştirilme-
Levhanın içinden siyle oluşturulan şekildeki cisimlerden
R L M
üçgen şeklindeki parça kesilip çıkartı- hangileri serbest bırakıldığında devril-
Buna göre, ağırlık merkezinin değişme- lırsa, meden durabilir?
mesi için, I. T1 azalır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
I. K ve L'yi kesip atmak. II. T2 azalır. D) I ve III E) II ve III
II. M ve N'yi kesip atmak. T
III. 1 oranı değişmez.
III. P ve R'yi kesip atmak. T2
işlemlerinden hangileri yapılabilir? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
17.
Türdeş kare levha iple asıl-
D) I ya da II E) I ya da II ya da III D) I ve II E) I, II ve III
dığında şekildeki gibi den-
K
gede kalıyor. N M
11. Üçgen şeklindeki A par-
Eşit bölmeli homojen levhadan A ve B par- 14. çası kesilip atıldığında A L
P
çaları kesilip çıkarılıyor. Eşit karelere ayrıl- dengenin bozulmaması
1 br mış türdeş kare lev- için;
ha iple şekildeki B M I. K parçasıni kesip atmak
A 1 br
gibi dengelenmiştir. II. L ve M yi kesip atmak
L R K
A ve B parçaları III. M, N ve Pyi kesip atmak
kesilip çıkartıldı- A N
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
ğında, hangi iki
B X Y P
parça daha kesilir- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç se denge bozulmaz? D) I ya da II E) I ya da II ya da III
br yer değiştirir? A) K ve L B) M ve N C) P ve R
5 2 1 4 3
A) B) C) D) E) D) X ve Y E) N ve R
22 11 9 23 23
18.
15. Eşit karelere ayrılmış düzleme, türdeş bir
12. telden yapılan üçgen şekildeki gibi yerleş-
yatay
Kenar uzunlukları 10 cm, 60 cm olan tür-
tirilmiştir.
deş dikdörtgen levhadan şekildeki gibi dai- ip ip ip
resel bir parça kesiliyor. M
1 br

10 cm

I II III
60 cm K L
Özdeş ve türdeş kare levhalardan oluş-
turulan şekildeki cisimlerden hangileri Buna göre, üçgenin │KL│ kenarındaki
Buna göre, levhanın kütle merkezi kaç
serbest bırakıldıklarında verilen ko- parça kesilerek atılırsa ağırlık merkezi
cm yer değiştirir? (π = 3)
numda dengede kalır? kaç birim yer değiştirir?
25 15 23
A) 3 B) C) D) E) 4 3 4 5 4
7 4 6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) B) C) 1 D) E)
4 5 4 3
D) II ve III E) I, II ve III
18. A 17. E 16. C 15. D 14. C 13. E 12. B 11. A 10. E 9. E 8. C 7. D 6. A 5. B 4. E 3. C 2. A 1. B Cevaplar

86 Fizik Modüler Soru Bankası


Bir Parçası Kesilen Cisimlerin Ağırlık Merkezi 1. Modül Test 43

1. 4. 7.
Eşit bölmeli, türdeş Şekil I deki dikdörtgen Eşit bölmeli tür- Eşit bölmeli türdeş
levhadan K ve L parçaları kesilerek Şekil II deş kare levha- I kare levhanın ağırlık
II
deki gibi sağ tarafa yapıştırılıyor. dan K, L parçala- K III merkezinin ok yönün- P Z T
rı kesilerek kesikli L IV de kayması isteniyor.
V R
K O 1 br O çizgilerle gösteri- Buna göre,
len yere yapıştırı- X Y
L I. X kesilip Y nin
lıyor. üzerine yapıştırıl-
Şekil I Şekil II
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi malı
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç hangi yönde yer değiştirir? II. Z kesilip T nin üzerine yapıştırılmalı
birim yer değiştirir? A) I B) II C) III D) IV E) V III. P kesilip R nin üzerine yapıştırılmalı
1 1 3
A) B) C) 1 D) E) 2 işlemlerinden hangileri yapılabilir?
4 2 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ya da II E) I ya da II ya da III

2.
Şekil - I deki düzgün, türdeş kare levhanın
K parçası kesilerek Şekil II deki gibi yapış- 8.
tırılıyor.
Şekildeki eşit bölmeli
5. homojen levhadan X
K N

Eşit bölmeli türdeş parçası kesilerek Y Y L


kare levhadan K X nin üzerine yapıştırılı-
IV M P
K parçası kesilerek III yor.
X parçasının üze- II V X
1 br K Levhanın ağırlık
rine yapıştırılıyor.
I merkezinin değişmemesi için hangi
Şekil I Şekil II Buna göre, lev- kare çıkarılıp hangisinin üzerine yapış-
hanın ağırlık mer- K tırılmalıdır?
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç kezi hangi yönde
birim yer değiştirir? yer değiştirir? A) K çıkarılıp L ye yapıştırılmalı
1 1 3 5 B) K çıkarılıp M ye yapıştırılmalı
A) B) C) D) 1 E) A) I B) II C) III D) IV E) V
4 2 4 4 C) N çıkarılıp L ye yapıştırılmalı
D) M çıkarılıp P ye yapıştırılmalı
E) N çıkarılıp P ye yapıştırılmalı

3.
Şekil I deki bir kenarı a olan türdeş kare
9.
levhanın üçgen şeklindeki K parçası kesi-
Eşit bölmeli, türdeş X N
lerek Şekil II deki gibi sağ tarafa yapıştı- 6. kare levhanın X par-
rılıyor.
Eşit bölmeli, türdeş çası kesilerek Y nin Y M
kare levhadan K X
a üzerine yapıştırılıyor. L
parçası kesilerek III IV
Buna göre, ağırlık
K K
X parçasının üze- II V
K K merkezinin değiş-
rine yapıştırılıyor. I memesi için;
Buna göre, lev- I. K kesilip, L nin üzerine yapıştırılmalı
hanın ağırlık mer-
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç II. L kesilip, M nin üzerine yapıştırılmalı
kezi hangi yönde
a yer değiştirir? III. M kesilip, N nin üzerine yapıştırılmalı
yer değiştirir?
1 1 3 işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) B) C) 1 D) E) 2 A) I B) II C) III D) IV E) V
4 2 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ya da II E) I ya da II ya da III

Fizik Modüler Soru Bankası 87


Bir Parçası Kesilen Cisimlerin Ağırlık Merkezi

10. 13. 15.


Eşit bölmeli türdeş O merkezli türdeş
kare levha iple asıldı- daire levha eşit bü- P
r
K 30° ğında şekildeki gibi P yüklükteki parçalara
O N L
dengede kalıyor. K N ayrılmıştır. O
Buna göre, Buna göre,
O merkezli, r yarıçaplı türdeş daire levha- I. K yı kesip L nin I. K yı kesip L nin K M
dan K dilimi kesilerek kesikli çizgilerle gös- üzerine yapıştır- L M üzerine yapıştır-
terilen yere yapıştırılıyor. mak mak
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç II. L yi kesip M nin üzerine yapıştırmak II. N yi kesip P nin üzerine yapıştırmak
r yer değiştirir? III. N yi kesip P nin üzerine yapıştırmak III. M yi kesip L nin üzerine yapıştırmak
1 1 1 2 5
A) B) C) D) E) işlemlerinden hangileri tek başına yapı- işlemlerinden hangileri yapılırsa levha-
6 3 2 3 6
lırsa denge bozulmaz? nın ağırlık merkezi ok yönünde kayar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III D) I ya da II E) I ya da II ya da III

11.
Türdeş dikdörtgen levhadan, 10 cm yarı-
çaplı daire parça kesilerek, kesikli çizgiler-
le gösterilen yere yapıştırılıyor.
40 cm

10 cm

14.
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç Özdeş ve türdeş K
16.
cm yer değiştirir? (π = 3) kare levhalar O Düzgün, türdeş X, Y, Z, T levhaları şekilde-
noktasından geçen O ki gibi birleştirilmiştir.
A) 20 B) 15 C) 12 D) 10 E) 8
eksen etrafında dö-
nebilmektedir. X Y
Buna göre levhalar K noktasından iple
asılırsa aşağıdakilerden hangisi gibi
12. dengede kalabilir? O
Şekil I deki O merkezli, r yarıçaplı türdeş
A) B) C)
daire levhadan ABC üçgeni kesilerek şekil Z T
K K
II deki gibi yapıştırılıyor. K
A A O Levhaların kütle merkezi O noktası ol-
O O
duğuna göre,
I. X in kütlesi Y ninkine eşittir.
r
B B II. Z nin kütlesi T ninkine eşittir.
O O
D) E) III. X in kütlesi Z ninkine eşittir.
K K IV. Y nin kütlesi T ninkine eşittir.
C C
Şekil I Şekil II O V. X in kütlesi T ninkine eşittir.
O
yargılarından hangileri kesinlikle yan-
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç
lıştır?
r yer değiştirir? (π = 3)
1 1 2 1 4 A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve V
A) B) C) D) E)
9 6 9 3 9 D) II, III ve V E) I, IV ve V

16. C 15. D 14. A 13. D 12. C 11. B 10. A 9. E 8. E 7. D 6. C 5. D 4. C 3. A 2. B 1. C Cevaplar

88 Fizik Modüler Soru Bankası


Makaralar 1. Modül Test 44

1. 5. 8.
Sürtünmesi ve ağırlı- → Yatay Yatay
ğı önemsenmeyen F2 T
makaralarla kurulan
şekildeki düzenekler → T = 3P
F1
dengededir.
→ →
Buna göre, F1 ve F2
kuvvetlerinin büyük- P P F
F P X
lüklerinin oranı 1 kaçtır?
F2
1 1 Sürtünmelerin ve makara ağırlıklarının ih- P ağırlıklı sürtünmesiz makaralarla kurulan
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 mal edildiği şekildeki düzenek dengededir. şekildeki düzenek dengededir.
4 2
Buna göre, ipteki T gerilme kuvvetinin İpteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü
2. büyüklüğü kaç P dir? T = 3P olduğuna göre, X cisminin ağırlı-
6 4 3 5 ğı kaç P dir?
Sürtünmesi ve ağırlığı A) 1 B) C) D) E)
5 3 2 3
önemsenmeyen makara- A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
larla kurulan şekildeki dü-
zenek dengededir.
Buna göre, P ağırlığı 9.
6.
kaç N dur? → → → →
Ağırlığı P olan cisimler F1, F2, F3, F4 kuv- Yatay
vetleriyle dengelenmiştir.
G = 50 N P

A) 25 B) 50 C) 75 D) 100 E) 125

F4

3. F1 →
F3
Ağırlığı ve sürtünmesi → →
F F2 X 2P
önemsenmeyen makaralar-
la kurulan şekildeki düzenek P P P P
dengededir. Ağırlığı P olan sürtünmesiz makaralarla
→ Makaraların ağırlıkları ve sürtünmeler
Buna göre F kuvvetinin önemsenmediğine göre, hangi kuvvet- kurulan şekildeki düzenek dengededir.
büyüklüğü kaç N dur? ler eşit büyüklüktedir? Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç P dir?
→ → → → → →
A) F1 ve F2 B) F2 ve F3 C) F3 ve F4 A) 11 B) 12 C) 14 D) 15 E) 17
80 N → → → →
D) F1 ve F4 E) F1 ve F3
A) 10 B) 20 C) 40 D) 60 E) 80
10.
Yatay
4.
Yatay 7.
Şekilde sürtün- Yatay
mesiz makarala-
rın her biri 10 N
ağırlıklıdır. 2P A
Düzenek den-
gede olduğuna P
göre, P ağırlığı
X P Sürtünmesi önemsiz makaralarla kurulan
kaç N dur? P 40 N şekildeki düzenek dengededir.
Sürtünmelerin ve makara ağırlıklarının ih-
mal edildiği şekildeki düzenek dengededir. Buna göre, A makarasının ağırlığı kaç P
A) 70 B) 60 C) 50 D) 40 E) 30 dir?
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç P dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Fizik Modüler Soru Bankası 89


Makaralar

11. 13. 16.


Ağırlığı ve sürtünmesi önemsenmeyen ma- Sürtünmesi ve ağır- Herbirinin ağırlığı P olan sürtünmesiz ma-

karalarla kurulan düzenekler dengededir. lığı önemsenmeyen F karalarla kurulan şekildeki düzenek den-
makara ile kurulan gededir.
T1 T2 F2 şekildeki düzenek Yatay
Yatay 30°
dengededir. ip

F1 Buna göre F kuvve- F
Yatay
tinin büyüklüğü kaç
P P 1 P
P dir? (sin30 = )
Şekil I Şekil II 2
X
1 2 3 4 →
A) B) C) D) E) 1
Buna göre; 2 3 4 5 F kuvvetinin büyüklüğü 4P olduğuna
I. F1 ve F2 kuvvetleri eşit büyüklüktedir. göre, X cisminin ağırlğı kaç P dir?
II. İplerdeki gerilme kuvvetleri T1 ve A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
T2 'nın büyüklükleri eşittir.
III. İplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyük- 14. 17.
lükleri arasında T1 > T2 ilişkisi vardır. Sürtünmesiz ve ağırlıksız makaralarla ku-
Sürtünmesiz makaralar-
yargılarından hangileri doğrudur? rulan şekildeki düzenek dengededir.
la kurulan şekildeki düze-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III nek dengededir.
D) I ve II E) I ve III M cisminin ağırlığını bu-
T K
K
labilmek için K cisminin X
ağırlığından başka,
3P
P I. X makarasının ağırlığı L
II. L cisminin ağırlığı
III. Y makarasının ağırlığı Y
5P
niceliklerinden hangile-
G rinin bilinmesi gerekli
M
Sistem dengede olduğuna göre, ipteki T ve yeterlidir?
gerilme kuvvetinin büyüklüğü kaç G dir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
7 6 5 4 3
A) B) C) D) E) D) I ve III E) I, II ve III
12. 8 7 6 5 4
Şekildeki düzenekler ağırlığı P olan sür-
tünmesiz makaralarla kurulmuştur.
18.
Sürtünmesiz makaralar-
15. la kurulan şekildeki dü-
zenek dengededir. T
Sürtünmesiz ve ağırlıksız makaralarla ku-
rulan şekildeki düzenek dengededir. Buna göre, X

Yatay I. İpteki T gerilmesinin K


büyüklüğü X cismi-
nin ağırlığından kü-
P çüktür. L
3P 3P 2P
3P P
II. İpteki T gerilmesinin
6P Y
2P P büyüklüğü K maka-
rasının ağırlığından küçüktür.
Şekil - I Şekil - II Şekil - III III. İpteki T gerilmesinin büyüklüğü Y cis-
Düzenekler serbest bırakıldığında han- minin ağırlığına eşittir.
gileri dengede kalır? 4P G yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre, G ağırlığı kaç P dir?
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5

18. D 17. C 16. C 15. B 14. A 13. B 12. D 11. E 10. C 9. E 8. D 7. A 6. E 5. B 4. C 3. B 2. A 1. D Cevaplar

90 Fizik Modüler Soru Bankası


Makaralar 1. Modül Test 45

1. 4. 7.
→ Yatay
Şekildeki düzenekte F kuv- Basit makinelerde, Sürtünmesiz ve ağır-
veti ile ip 8 metre çekiliyor. I. Kuvvetten kazanç vardır. lıksız makaralarla ku- →
F
Buna göre, P ağırlığı kaç II. Yoldan kayıp vardır. rulan şekildeki düze-

metre yükselir? F
III. İşten kazanç vardır. nekte P cismi 2 metre
yükseltilmek isteniyor.
P yargılarından hangileri doğru olabilir? →
Buna göre, F kuv-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II veti ile ip kaç metre
A) 2 B) 4 C) 8 D) 10 E) 16
D) I ve III E) I, II ve III çekilmelidir?
P

A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

2. 8.

Şekildeki düzenekte F kuvveti Şekildeki düzenekte Yatay
ile ip 10 metre çekiliyor. → 5.
F → kullanılan makarala-
Şekildeki düzenekte F
Buna göre, P ağırlığı kaç rın her biri G ağırlıklı-
kuvveti ile ip h kadar çeki-
metre yükselir? dır.
liyor.
Bu düzenekte G
Buna göre, P ağırlığı kaç →
F
P
ağırlıklı cisim h ka- P
h yükselir?
dar aşağı çekilirse, G
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 P ağırlıklı cisim kaç
h hareket eder?
1 1 1 1 1
P A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2
1 1 1 2
A) B) C) D) E) 1
8 4 2 3

3. 9.
Sürtünmesiz ve ağırlık-
Sürtünmelerin ve makara ağırlıklarının
sız makaralarla kurulan
önemsenmediği düzenekler dengededir.
şekildeki düzenek den-

gededir. →
F2
F
Buna göre,

6. →
F3
I. F kuvvetinin büyük- Şekildeki düzenek
P
lüğü dir. serbest bırakıldı-
→ 2
P
II. F kuvveti ile ip h ğında bir süre son- → P
F1
h ra X cismi yere P
kadar çekilirse, P ağırlığı kadar yük- P
2 çarpıyor.
Şekil I Şekil II Şekil III
selir. Buna göre, X cis-
III. P ağırlığını h kadar yükseltebilmek için mi yere çarptığı X Y Buna göre, hangi düzeneklerde kuvvet-
→ h anda Y cisminin ten kazanç vardır?
F kuvveti ile ip çekilmelidir. h
2 yerden yüksekli-
Yer A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yargılarından hangileri doğrudur? ği kaç h olur?
5 4 3 D) I ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) B) C) D) 2 E) 3
4 3 2
D) I ve II E) I ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 91


Makaralar

10. 13. 16.



Şekildeki düzenekte Y Şekildeki düzenekte F
cismi aşağı çekilerek X kuvveti ile ip bir miktar çe- X
cismi ile Y cismi yanya- kiliyor. →
Y F
na getiriliyor. Buna göre, X, Y, Z maka-
Buna göre, Y cismi Y ralarından hangileri saat Z
Şekil I Şekil II kaç h çekilmiştir? yönünde döner?
h P

X
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
7 6 5 4 1
A) B) C) D) E) D) X ve Z E) X, Y ve Z
8 7 6 5 2
Şekil III

Yukarıdaki basit makinelerden hangile-


rinde kuvvetten kazanç vardır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III 17.
14. Şekildeki düzenek-
Şekildeki düzenekte X te r yarıçaplı X, Y r Y
cismi aşağı çekilerek X X r
11. makaraları gösteri-
cismi ile Y cismi yanya- len yönlerde bir tur
Şekilde makaraların
na getiriliyor. döndürülüyor.
ağırlığı ve sürtünmesi
→ → → Buna göre, X cismi kaç Buna göre, r yarı-
önemsizdir. F1 ve F2 F1 X
h çekilmiştir? çaplı Z makarası r
kuvvetleri ile ipler h → Z
kadar çekildiğinde X F2 h kaç tur döner?
Y Z
cismi h1 kadar, Y cismi
ise h2 kadar yükseli- 1 1 3 3
1 1 1 1 A) B) C) D) 1 E)
yor. X A) B) C) D) E) 1 4 2 4 2
Y 5 4 3 2
h
Buna göre, 1 oranı Şekil I Şekil II
h2
kaçtır?
4 3 5
A) 1 B) C) D) E) 2
3 2 3
18.
Yarıçapları sırasıyla 3r, r, 2r
12. 15. olan X, Y, Z makaraları ile
3r
Sürtünmesiz ve Şekildeki düzenekte F kurulan şekildeki düzenek- X

ağırlıksız makara- kuvveti ile ip 4πr çekili- r X te F kuvvetleri ile ip bir mik-
larla kurulan şekil- yor. tar çekildiğinde makaraların
→ r Y
deki düzenek den- Buna göre, X ve Y ma- →
F tur sayıları nX, nY, nZ oluyor. F
gededir. karaları kaç tur döner? r Buna göre, nX, nY, nZ ara-
Y
Buna göre, X cis- sındaki ilişki nasıldır? 2r
X Y Z
mi h kadar aşağı P
A) 2 2
çekilirse Y cismi X Y
kaç h yükselir? B) 2 1 P
2 3 4 3 C) 1 1 A) nY > nZ > nX B) nX > nZ > nY
A) B) C) 1 D) E)
3 4 3 2 D) 1 2 C) nX > nY = nZ D) nY = nZ > nX
E) 4 2 E) nX = nY = nZ

18. E 17. C 16. D 15. B 14. A 13. B 12. E 11. A 10. D 9. C 8. C 7. E 6. C 5. B 4. C 3. D 2. A 1. C Cevaplar

92 Fizik Modüler Soru Bankası


Kasnak ve Dişliler 1. Modül Test 46

1. 4. 7.
Yarıçapları 3r ve r olan K, L, M, N dişlileriyle kurulan şekildeki dü- Şekilde B ve C kasnakları aynı merkezli
X ve Y kasnakları aynı zenekte K dişlisi ok yönünde döndürülüyor. olarak birbirine perçinlenmiştir.
3r
merkezli olarak birbiri- B
r D
ne perçinlenmiştir. Y A C
O I
Buna göre, X kasnağı X r r 2r
1 tur dönerse Y kas-
nağı kaç tur döner? K N II
L 3r
M
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
3 2 Buna göre, L, M, N dişlilerinden hangi- A kasnağı ok yönünde 1 tur dönerse, D
leri K ile aynı yönde döner? kasnağı hangi yönde kaç tur döner?
A) Yalnız L B) Yalnız M C) Yalnız N 1
A) I yönünde 1 tur B) II yönünde tur
2
D) L ve N E) L, M ve N
1 1
C) I yönünde tur D) II yönünde tur
4 4
1
E) II yönünde tur
6
5.
2. Şekilde A ve B kasnakları aynı merkezli
8.
Yarıçapları 4r ve r olan K, L kasnakları bir- olarak birbirine perçinlenmiştir.
Şekilde yarıçapları r, 4r, r, 3r oan K, L, M, N
birine şekildeki gibi bağlanmıştır. A
C
dişlilerinden L dişlisi ile M dişlisi aynı mer-
B I kezli olarak perçinlenmiştir.
r 2r
4r
4r r II 3r
K L 3r r I
r

A kasnağı ok yönünde 4 tur dönerse, C II


Buna göre, K kasnağı ok yönünde 2 tur kasnağı hangi yönde kaç tur döner? K M
N
dönerse L kasnağı kaç tur döner? A) I yönünde 2 tur B) I yönünde 1 tur L

A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 12 C) I yönünde 8 tur D) II yönünde 2 tur Buna göre, K dişlisi ok yönünde 12 tur


E) II yönünde 8 tur dönerse N dişlisi hangi yönde kaç tur
döner?
A) I yönünde 3 tur B) II yönünde 3 tur
C) I yönünde 1 tur D) II yönünde 1 tur
6. E) I yönünde 2 tur
Şekilde B dişlisi ile C kasnağı aynı merkez-
li olarak birbirine perçinlenmiştir.
9.
3. B Yarıçapları verilen dişlilerden X dişlisi L
A D dişlisine, Y dişlisi N dişlisine aynı merkezli
Yarıçapları 2r ve 3r olan K, L dişlileri ile şe- C I
kildeki düzenek kurulmuştur. r r 2r
olarak perçinlenmiştir.
4r
3r 3r
4r II 2r
2r 3r r 2r r
X Y
K A dişlisi ok yönünde 8 tur dönerse, D
L P
kasnağı hangi yönde kaç tur döner? K L M
Buna göre, K dişlisi ok yönünde 6 tur N
A) I yönünde 2 tur
döndürülürse L dişlisi kaç tur döner? Buna göre, K dişlisi ok yönünde döndü-
B) II yönünde 4 tur rüldüğünde K, L, M, N, P dişlilerinden
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
C) II yönünde 2 tur hangilerinin dönüş sayıları eşit olur?
D) II yönünde 1 tur A) L ve N B) M ve P C) L ve P
E) I yönünde 1 tur D) K ve P E) K ve N

Fizik Modüler Soru Bankası 93


Kasnak ve Dişliler

10. 13. 15.


Şekildeki kasnak O nok- Yarıçapları r ve 4r olan K ve L kasnakları Yarıçapları sırasıyla r, 2r, 3r olan X, Y, Z
3
tası etrafında tur dön- ile şekildeki düzenek kurulmuştur. dişlileri ile şekildeki düzenek kurulmuştur.
4
dürülüyor.
Buna göre, kasnağın O
r 4r
görünümü aşağıdakiler-
den hangisi gibi olur? r 2r 3r
K
A) B) C) L
X
Y
7 Z
Buna göre, K kasnağı tur döndürü-
2
lürse L kasnağının görünümü aşağıda- X dişlisi ok yönünde en a z kaç tur dön-
D) E) dürülürse bütün dişlilerin görünümü
kilerden hangisi gibi olur?
şekildeki ile aynı olur?
A) B) C) 3 1
A) 6 B) 4 C) 3 D) E)
2 2

D) E)

11.
Şekildeki dişli O noktası
5
etrafında tur döndürülü-
8
yor.
O
Buna göre, dişlinin gö-
rünümü aşağıdakilerden
hangisi gibi olur?
16.
Yarıçapları r ve 2r olan X, Y dişlileri ile şe-
A) B) C) 14.
kildeki düzenek kurulmuştur.
Yarıçapları sırasıyla 2r, r, 2r, r olan K, L,
M, N dişlilerinden L dişlisi ile M dişlisi aynı
merkezli olarak perçinlenmiştir. r 2r
D) E) 2r 2r

r r
X
Y

L Buna göre, X dişlisi döndürülmeye baş-


N
ladığında herhangi bir anda dişlilerin
K M görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi
3 olamaz?
Buna göre, K dişlisi ok yönünde
32
12. tur döndürülürse N dişlisinin görünüşü A) B)
Şekildeki kasnak O nokta- aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
sı etrafında ok yönünde
döndürülüyor. A) B) C)
Buna göre, kasnağın tur O C) D)
sayısı aşağıdakilerden
hangisi olursa kasnağın
görünümü şekildekinden farklı olur? D) E) E)
1 3 7 7
A) B) 1 C) D) E)
2 2 4 2

16. E 15. A 14. C 13. A 12. D 11. E 10. D 9. B 8. C 7. E 6. D 5. A 4. B 3. B 2. D 1. C Cevaplar

94 Fizik Modüler Soru Bankası


Kasnak ve Dişliler 1. Modül Test 47

1. 4. 7.
Yarıçapları 3r ve r olan Şekilde yarıçapları 3r ve 2r olan K, L diş- Şekildeki düzenekte L dişlisi ile M dişlisi
X, Y kasnakları eşmer- 3r lilerine r yarıçaplı makaralar aynı merkezli aynı merkezli olarak birbirine perçinlen-
kezli olarak birbirine r olarak perçinlenmiştir. miştir.
perçinlenmiş olup sabit X Y O K
O noktası etrafında dö- 3r L L
2r
nebilmektedir. r M N P
r K
Buna göre, X kasna-
P
ğı ok yönünde 1 tur
döndürülürse P cis-
mi kaç pr yükselir? X Y K dişlisinin tur sayısı değiştirilmeden
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 hangi dişlinin yarıçapı artırılırsa P diş-
Buna göre, K dişlisi ok yönünde 2 tur lisinin tur sayısı değişmez?
döndürülürse X cismi ile Y cismi arasın-
A) K B) L C) M D) N E) P
daki yükseklik farkı kaç pr olur?
2. A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
Şekildeki düzenekte yarıçapları 3r ve 2r
olan L ve M kasnakları aynı merkezli ola- 8.
rak perçinlenmiştir. 5. Şekildeki düzenekte K dişlisi ok yönünde
Şekildeki düzenekte K kasnağı ok yönün- N tur döndürüldüğünde P cismi h kadar
3r
de 1 tur döndürülüyor. yükseliyor.
r 2r L
O M L
3r K
K r2
2r
K L r1 M
r r3
2r

P
P
Buna göre, K kasnağı ok yönünde 3 tur
Buna göre, K dişlisinin tur sayısı değiş-
döndürülürse P cismi kaç pr hareket X Y tirilmeden h yi artırabilmek için,
eder?
Buna göre, X cismi ile Y cismi arasında- I. r1 artırılmalı
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8 ki düşey uzaklık kaç pr olur? II. r 2 artırılmalı
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14 III. r3 artırılmalı
yargılarından hangileri doğrudur?
3. 6. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Şekildeki düzenekte yarıçapları 2r ve 3r
Şekildeki düzenekte X ile Y cisimleri ara- D) I ve III E) I, II ve III
olan L dişlisi ile M kasnağı aynı merkezli
sındaki düşey uzaklık 8pr dir.
olarak perçinlenmiştir.
K
3r 4r L
3r 9.
2r r Düşey kesiti şe- K L
r 2r 2r
2r L kildeki gibi olan
düzenekte 2r r r
K r
yarıçaplı K diş-
Y lisine, r yarı-
M çaplı kasnak,
8πr
2r yarıçaplı L X Y
X
kasnağına, r yarıçaplı dişli aynı merkezli
Buna göre, X ile Y cisimlerinin yanyana olarak perçinlenmiştir.
X
gelmesi için K dişlisi kaç tur döndürül- Buna göre, X cismi h kadar aşağı çeki-
melidir? lirse Y cismi kaç h hareket eder?
Buna göre, K dişlisi ok yönünde 4 tur
döndürülürse X cismi kaç pr hareket A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 A) 6 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
eder?
A) 3 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
Fizik Modüler Soru Bankası 95
Kasnak ve Dişliler

10. 13. 16.


Şekildeki düzenekte yarıçapları 2r ve r Yarıçapları 3r ve r olan K K Yarıçapları verilen dişli ve kasnaklarla ku-
3r
olan K ve L kasnakları aynı merkezli olarak ve L kaynakları aynı mer- r
rulan sürtünmesiz sistem dengededir.
birbirine perçinlenmiştir. kezli olarak birbirine per- L
2r 2r
çinlenmiştir. 3r
K r r
L Buna göre, K kasnağı ok r
r 2r yönünde 1 tur döndürü-
lürse, P cismi kaç pr ha-
reket eder?
P
P2
P P1
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
Buna göre, cisimlerin ağırlıklarının ora-
Buna göre, K kasnağı ok yönünde bir P
nı 1 kaçtır?
tur kaymadan dönerek ilerlerse P cismi P2
kaç pr hareket eder? A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10

11. 14. 17.


Şekildeki düzenekte 3r yarıçaplı K kasnağı Düşey kesiti şekildeki gibi Düşey kesiti K
3r K 3r
ile r yarıçaplı L kasnağı birbirine perçinlen- olan düzenekte 3r yarıçaplı şekildeki gibi 3r
r L
miştir. K kasnağı, r yarıçaplı L kas- olan düzenek- L
r
K nağına aynı merkezli olarak r
3r te K dişlisi ok
r L perçinlenmiştir. yönünde 1 tur
Buna göre, K kasnağı ok döndürülüyor. M
yönünde 1 tur döndürü- Buna göre, M
lürse, P cismi kaç pr hare- makarası kaç 3r
ket eder? P tur döner?
P
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
Buna göre, K kasnağı ok yönünde bir P
tur kaymadan dönerek ilerlerse P cismi
kaç pr hareket eder? 4 5 8
A) 1 B) C) D) 2 E)
3 3 3
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

12. 18.
Şekildeki düzenekte 3r yarıçaplı K kasnağı Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolda, r ya-
15. rıçaplı bir tekerlek K noktasından harekete
ile 2r yarıçaplı L kasnağı aynı merkezli ola- Şekildeki düze- K L
rak birbirine perçinlenmiştir. 3r 4r başladıktan sonra dönerek ilerleyerek L
nekte 3r yarıçap-
2r r noktasına ulaşıyor.
3r lı K dişlisine 2r
K 2r yarıçaplı kasnak, 5r
r
L 4r yarıçaplı L diş- r 5r 5r 3r
lisine r yarıçaplı K
kasnak aynı 3r
P merkezli olarak L
perçinlenmiştir.
P Buna göre, tekerlek K noktasından L
Buna göre, K
Buna göre, P cismi 6pr aşağı çekilirse noktasına ulaşıncaya kadar kaç tur dö-
dişlisi ok yönünde 4 tur döndürülürse P
K kasnağı kaç tur döner? (K kasnağı dö- ner?
cismi kaç pr hareket eder?
nerken kaymıyor.) 7 5
A) 4 B) C) 3 D) E) 2
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 2 2
1 1 3 4
A) B) C) D) E) 1
3 2 5 5

18. B 17. C 16. D 15. E 14. A 13. B 12. C 11. A 10. C 9. B 8. D 7. D 6. A 5. E 4. D 3. E 2. C 1. B Cevaplar

96 Fizik Modüler Soru Bankası


Eğik Düzlem, Çıkrık ve Vida 1. Modül Test 48

1. 4. 7.
Sürtünmelerin önemsenmediği eğik düz- Sürtünmelerin ihmal edildiği eğik düzlem- r R = 5r
lemde cisimler şekildeki gibi dengededir. de 5P ağırlıklı cisim şeklideki gibi denge-
dedir.
F

50 N 5P
P = 80 N
X
Şekildeki çıkrık düzeneğinde r yarıçaplı si-
F lindire 5r yarıçaplı bir kol takılmıştır.
37° 30° →
Sistem dengede olduğuna göre, F kuv-
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç N Makaraların her birinin ağırlığı P oldu- vetinin büyüklüğü kaç N dur?

dur? (sin37° = 0,6) ğuna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç
1 A) 16 B) 20 C) 24 D) 32 E) 48
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 P dir? (sin30° = )
2
3 5 3 7 5
A) B) C) D) E)
4 4 2 4 2
8. F
r
2.
Sürtünmelerin ve makara ağırlıklarının
önemsenmediği şekildeki düzenek denge- 5.
dedir. Sürtünmelerin ihmal edildiği şekildeki eğik
P
düzlemde 60 N ağırlıklı cisim dengededir.

40 N
60 N Şekildeki çıkrık düzeneğinde r yarıçaplı si-
lindir yardımıyla P ağırlığı yükseltilecektir.
X F kuvveti ile kol üç tur döndürülürse P
53° ağırlığı kaç pr hareket eder?
53°
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç N A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
dur? (sin53° = 0,8) Yayın uzaması 0,2 m olduğuna göre,
yayın esneklik katsayısı kaç N / m dir?
A) 32 B) 48 C) 56 D) 64 E) 72
(sin53°=0,8)
A) 200 B) 240 C) 360 D) 480 E) 600 9. →
F

L
r

3. 6.
Sürtünmesiz eğik düzlemde cisimler şekil- Sürtünmelerin önemsenmediği eğik düz-
deki gibi dengededir. P
lemde X, Y, Z cisimleri dengededir.

Şekildeki çıkrık düzeneğinde L uzunluğun-


X Z
X daki kol N tur döndürüldüğünde P cismi h
Y kadar yükseliyor.
h 30 N
Buna göre h yi artırmak için;
37° 30°
L I. N yi artırmak
Buna göre, X, Y, Z cisimlerinin ağırlıkları II. L yi artırmak
Px, Py, Pz arasındaki ilişki nasıldır? III. Silindirin yarıçapını artırmak
h 2
= olduğuna göre, X cisminin ağırlı- A) Px > Py > Pz B) Py > Px > Pz işlemlerinden hangileri yapılabilir?
L 3
ğı kaç N dur? C) Px > Py = Pz D) Py > Pz > Px A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 40 B) 45 C) 50 D) 60 E) 75 E) Py = Pz > Px D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 97


Eğik Düzlem, Çıkrık ve Vida

10. X 13. L = 10a


F 16. →
F
Y 2r
R = 4r L
r
r r

F a
X Y
5P P
Yarıçapları r ve 2r olan silindirlerin birleşti-
Şekildeki çıkrık düzeneğinde yarıçapları 2r R rilmesiyle oluşturulan şekildeki çıkrık siste-

ve r olan X ve Y silindirleri aynı merkezli minde F kuvveti ile kol 2 tur döndürülüyor.
Tahta
olarak birbirine perçinlendikten sonra, 4r Buna göre, X ve Y cisimleri arasındaki
uzunlukta bir kol takılmıştır. Şekildeki vida adımı a olan vidanın kol düşey uzaklık kaç pr olur?
→ →
Sistem dengede olduğuna göre, F kuv- uzunluğu 10a büyüklüğündedir. Vida F A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
vetinin büyüklüğü kaç P dir? kuvvetiyle ancak döndürülebiliyor.
7 9 5 11 → → 17. F
A) B) 2 C) D) E) Buna göre, R nin büyüklüğü F nin bü-
2 4 2 4 L
yüklüğünün kaç katıdır? (p = 3)
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
a

11. L 14.
F
Kol uzunluğu L, vida adımı a olan bir vida R

F kuvvetiyle ancak döndürülüyor. Zeminin
→ → Tahta
tepki kuvveti R ve F kuvvetlerinin büyük-

a lükleri arasındaki ilişki R = 48F dir. Şekildeki vida F kuvveti ile sabit hızlı ola-
Buna göre, kol uzunluğu L nin vida adı- rak döndürülüyor.
L Buna göre;
mına oranı kaçtır?(p = 3)
a I. F kuvvetinin büyüklüğü artırılırsa, vi-
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 danın birim zamandaki ilerleme mikta-
rı artar.
Tahta
II. L uzunluğu artırılırsa vida hızlanarak
döner.
Şekildeki vidanın vida adımı a, kol uzunlu- III. F kuvvetinin büyüklüğü artırılırsa zemi-

ğu L dir. Vida F kuvvetiyle N tur döndürül-
15. nin tepki kuvveti artar.
düğünde tahta bloğa h kadar giriyor. yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, a, L, F ve N niceliklerinin her
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
biri iki katına çıkarılırsa, vidanın girme
miktarı kaç h olur? X D) I ve II E) I, II ve III

A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32 18. 2r
r
9P X
37° Y

37° 53°
3P
12.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenekte,
Vida adımı sırasıyla a ve 3a olan X, Y vida-
Şekildeki sürtünmesiz sistemde her bir aynı merkezli olarak birbirine perçinlenen r
ları sıraya 2N ve 4N tur döndürülüyor.
makaranın ağırlığı P dir. ve 2r yarıçaplı silindirler ok yönünde 1 tur
Buna göre, vidaların ilerleme miktarları-
Düzenek dengede olduğuna göre, X cis- kaymadan dönerek ilerliyor.
h minin ağırlığı kaç P dir?(sin37° = 0,6) Buna göre, X cismi ile Y cismi arasında-
nın oranı x kaçtır?
hy ki düşey uzaklık kaç pr olur?
10 7 16
1 1 1 1 1 A) 3 B) C) D) 4 E) (sin37° = 0,6 sin53 = 0,8)
A) B) C) D) E) 3 2 3
12 8 6 4 3
A) 6 B) 6,4 C) 7,2 D) 8 E) 8,4
18. A 17. D 16. E 15. B 14. D 13. E 12. C 11. B 10. E 9. D 8. C 7. A 6. E 5. B 4. A 3. B 2. D 1. C Cevaplar

98 Fizik Modüler Soru Bankası


Çembersel Harekette Temel Kavramlar 1. Modül Test 49

1. 6. 10.
Çembersel bir yolda 40 saniyede 5 tur Çembersel bir yolda hareket eden bir cis-
dönen bir cismin periyodu kaç saniye- min açısal sürati 6 rad/s dir. 2r
3r
dir? Buna göre, cismin periyodu kaç saniye- r
A) 16 B) 10 C) 8 D) 4 E) 2 dir? (π = 3) Z
X Y
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Şekilde r yarıçaplı kasnak ile 2r yarıçaplı


kasnak aynı merkezli olarak perçinlenmiş-
2. tir.
Dakikada 1200 devir dönen bir çamaşır 7. Buna göre, kasnaklar ok yönünde dö-
makinesi motorunun frekansı kaç s-1 Çembersel bir yolda hareket eden bir ara- nerken X, Y, Z noktalarının çizgisel sü-
dir? cın çizgisel sürati 20 m/s dir. ratleri ϑX, ϑY, ϑZ arasındaki ilişki nasıl-
1 1 Yolun yarıçapı 4 metre olduğuna göre, dır?
A) 20 B) 10 C) 1 D) E)
10 20
aracın açısal sürati kaç rad/s dir? A) ϑZ > ϑX = ϑY B) ϑX > ϑY = ϑZ
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10 C) ϑY = ϑZ > ϑX D) ϑX = ϑY > ϑZ
E) ϑX = ϑY = ϑZ

8.
3. O merkezi etrafında 11.
Yarıçapı 5 metre olan çembersel bir yolda sabit süratle dönen O A B Yarıçapı 5 metre olan çembersel yolda bir
hereket eden bir cismin periyodu 3 sani- 2r yarıçaplı diskin r r araç 10 m/s çizgisel süratle hareket etmek-
yedir. üzerindeki A ve B tedir.
Buna göre, cismin çizgisel sürati kaç noktaları için;
Buna göre, aracın merkezcil ivmesinin
m/s dir? (π = 3) I. Açısal süratleri ωA = ωB dir. büyüklüğü kaç m/s2 dir?
A) 2 B) 4 C) 5 D) 8 E) 10 II. Çizgisel süratleri ϑA = ϑB dir.
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40
III. Çizgisel süratleri ϑA < ϑB dir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III 12.
4. Dünyanın üzerin- ω
Bir cisim, 2m yarıçaplı çembersel yolda 1 de gösterilen X
Y
saniyede 4 tur dönüyor. noktasında Ebru,
Buna göre, cismin çizgisel sürati kaç 9. Y noktasında
m/s dir? (π = 3) Büşra bulunmak- X
A) 60 B) 48 C) 42 D) 38 E) 34 tadır.
Dünyaya göre
r 2r
K
hareketsiz olan
3r L Ebru ve Büşra-
M nın, Dünyanın kendi ekseni etrafındaki
dönüşünden dolayı sahip olduğu sürat-
5. Şekilde 2r ve 3r yarıçaplı kasnaklar birbiri- ler ile ilgili;
Bir cisim, çembersel yolda 12 saniyede 1 ne aynı merkezli olarak perçinlenmiştir. I. Ebru'nun çizgisel sürati, Büşra'nınkin-
tur dönüyor. r yarıçaplı kasnak ok yönünde döner- den fazladır.
Buna göre, cismin açısal sürati kaç ken K, L, M noktalarının açısal süratleri II. Ebru ve Büşra'nın açısal süratleri eşit-
rad/s dir? (π = 3) için ne söylenebilir? tir.
1 1 1 1 III. Ebru'nun açısal sürati, Büşra'nınkin-
A) B) C) D) E) 1 A) wM > wK = wL B) wL = wM > wK
5 4 3 2 den fazladır.
C) wK > wL = wM D) wK = wL > wM
yargılarından hangileri doğrudur?
E) wK = wL = wM
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 99


Çembersel Harekette Temel Kavramlar

13. 16. 18.


Bir disk 5 rad/s lik açısal sürat ile dönerken, O merkezli çembersel O merkezli çember- L
diskin üzerinde merkezden r kadar uzakta yörüngeyi izleyen K sel yörüngede sabit ϑ M
bir noktanın merkezcil ivmesi 10 m/s2 dir. ve L cisimlerinin peri- O çizgisel süratiyle iler- 30° ϑ
K
Buna göre, r kaç metredir? yotları sırasıyla 12 sa- leyen cismin ortalama O K
2 1 2 3 niye ve 6 saniyedir. ivmesinin büyüklüğü
A) B) C) D) E) 2 L
5 2 3 4 Buna göre, cisimler KL arasında a1, KM
şekildeki konumlarından geçtikten 9 arasında a2 dir.
saniye sonra nerede bulunurlar? a
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
a2
A) B)
L 4 3 4 2 4
A) B) C)
L 3 2 3 3 3 3
O O
4 2 2 2
D) E)
3 3
K K
14.
C) D) K
r yarıçaplı çembersel yolda hareket eden L
bir cismin çizgisel sürati 20 m/s, açısal sü-
K
rati 4 rad/s dir.
O O 19.
L
Buna göre, merkezcil ivmesinin büyük- Saat 12.00 iken kaç dakika sonra akrep
lüğü kaç m/s2 dir? ile yelkovan arasındaki açı ilk kez 90°
olur?
A) 20 B) 30 C) 45 D) 60 E) 80
E) 90 180 35
A) B) 15 C) D) 17 E)
7 11 2
O
K
L

20.
r3
r1 r2
15. 17. r4
L
K N
M

2r r
O K L N K L Şekildeki düzenekte yarıçapları r2 ve r3
2r olan kasnaklar aynı merkezli olarak birbi-
4r
rine perçinlenmiştir.
r3 > r2 olduğuna göre, kasnaklar döner-
Şekildeki kasnaklar döndürülürken K ve L ken;
Şekildeki dairesel levha O noktası etrafın-
noktalarının açısal süratleri ωK, ωL çizgisel I. N noktasının çizgisel sürati, K noktası-
da ok yönünde sabit süratle dönmektedir.
süratleri ϑK, ϑL dir. nınkinden büyüktür.
Buna göre K, L, N noktalarının merkez-
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi II. K ve N noktalarının açısal süratleri
cil ivmelerinin büyüklükleri aK, aL, aN
doğrudur? eşittir.
arasındaki ilişki nasıldır?
A) ωK = ωL B) ωK = ωL C) ωL > ωK III. L ve M noktalarının açısal süratleri
A) aK > aL > aN B) aL > aK > aN eşittir.
ϑK = ϑL ϑK > ϑL ϑK = ϑL
C) aN > aK > aL D) aN > aL > aK yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
E) aK = aL = aN D) ωK > ωL E) ωL > ωK rudur?
ϑK > ϑL ϑL > ϑK A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III

20. D 19. C 18. B 17. C 16. A 15. D 14. E 13. A 12. D 11. B 10. D 9. C 8. E 7. B 6. A 5. D 4. B 3. E 2. A 1. C Cevaplar

100 Fizik Modüler Soru Bankası


Yatay Düzlemde Çembersel Hareket 1. Modül Test 50

1. 5. 8.
2 kg kütleli bir cisim, 3m yarıçaplı çember- Sürtünmesiz yatay 500 m yarıçaplı yatay virajdaki sürtünme
sel bir yörüngede 5 rad/s açısal sürati ile düzlemde 5 kg küt- katsayısı 0,1 dir.
döndürülüyor. leli bir cisim 2 metre T O Bir aracın bu virajı savrulmadan geçe-
Buna göre, cisme etkiyen merkezcil uzunluğundaki ipe 5 kg bileceği maksimum sürat kaç m/s dir?
kuvvetin büyüklüğü kaç N dur? bağlanarak 3 rad/s (g = 10 m/s2)
açısal süratle dön-
A) 30 B) 50 C) 120 D) 150 E) 200 A) 10 B) 20 C) 10 5
dürülüyor.
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin D) 30 E) 20 5
büyüklüğü kaç N dur?
9.
A) 30 B) 45 C) 60 D) 80 E) 90
Yarıçapı 100m olan yatay virajdan güvenle
2. geçilebilecek maksimum sürat 20 m/s dir.
Kütlesi 5 kg olan bir cisim 2 metre yarıçap- Buna göre, araba ile yol arasındaki sür-
lı çembersel bir yörüngede 6 m/s çizgisel tünme katsayısı en az kaçtır?
süratle dönüyor. 6. A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6 D) 0,7 E) 0,8
Buna göre, cisme etkiyen merkezcil
ϑ
kuvvetin büyüklüğü kaç N dur? r = 2m 10.
ip 1 kg
A) 80 B) 90 C) 100 D) 120 E) 150 ϑ = 6 m/s

X
r = 2m

5 kg
3.
Y
10 metre yarıçaplı çembersel yörüngede Sürtünmesiz yatay masa üzerinde 1 kg
hareket eden cismin çizgisel sürati 20 m/s ve 5 kg lık cisimler birbirine şekildeki gibi
dir. Sürtünmesiz yatay masa üzerinde X cismi
bağlanarak, 1 kg lık cisim sabit ϑ sürati ile
6m/s çizgisel süratle 2 metre yarıçaplı yö-
Cisme etki eden merkezcil kuvvetin bü- döndürüldüğünde 5 kg lık cisim dengede
rüngede dönerken X cismine iple bağlı Y
yüklüğü 120 N olduğuna göre, cismin kalıyor.
cismi dengede kalıyor.
kütlesi kaç kg dır? Buna göre, cismin sürati kaç m/s dir?
Buna göre, cisimlerin kütlelerinin oranı
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 (g = 10 m/s2) mX
kaçtır? (g = 10 m/s2)
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 mY
1 2 1 5 2
A) B) C) D) E)
3 5 2 9 3

7.
4. 11.

ϑ1 ϑ2
ϑ = 10 m/s T1 T2
4m 1 kg T1 T2
O 1m 3 kg 3m 4 kg
O ip O 2m 3 kg 3m

3 kg ve 1 kg kütleli cisimler bir ipe şekildeki


gibi bağlanarak O noktası etrafında yatay Kütleleri 3 kg ve 4 kg olan cisimler bir ipe
4m uzunluğundaki bir ipin ucuna 2 kg küt-
düzlemde düzgün çembersel hareket yap- şekildeki gibi bağlanarak O noktası etra-
leli bir cisim bağlandıktan sonra yatay düz-
tırılıyor. fında sürtünmesiz yatay düzlemde birlikte
lemde döndürülüyor.
döndürülüyor.
Cismin çizgisel sürati 10m/s olduğuna Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri- Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri-
göre, ipteki gerilme kuvvetinin büyüklü- T
nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır? T
ğü kaç N dur? T2 nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 7 3 4 6
A) 2 B) C) D) E) 6 13 4 7 11
4 2 3 5 A) B) C) D) E)
5 10 3 5 6

Fizik Modüler Soru Bankası 101


Yatay Düzlemde Çembersel Hareket

12. 15. 18.


ω = 4 rad/s Şekildeki içi boş silindir y y
ϑ1 ϑ2
ekseni etrafında sabit sü- ω T2
T1
m ratle döndürülürken iç yü- X Y
O m1 m2
O zeyindeki m kütleli cisim
r = 0,5 m m
düşmeden durabilmekte-
dir.
Sürtünmesiz yatay düzlemde kütleleri m1 ve
Şekildeki yatay platform O noktasından Silindirin yarıçapı 0,5 m2 olan X ve Y cisimleri birbirine iple bağlana-
geçen düşey eksen etrafında 4 rad/s açı- m, açısal sürati 8 rad/s rak O noktası etrafında birlikte döndürülüyor.
sal süratle döndürülürken m kütleli cisim olduğuna göre cisim ile
Buna göre;
kaymadan durabiliyor. silindir arasındaki sürtünme katsayısı
I. X in çizgisel sürati, Y ninkinden küçüktür.
Buna göre, cisimle platform arasındaki en az kaçtır? (g = 10 m/s2)
5 5 3 4 5 II. Y ye uygulanan merkezcil kuvvetin bü-
sürtünme katsayısı en az kaçtır? A) B) C) D) E)
16 8 5 5 4 yüklüğü X e uygulanandan büyüktür.
(g = 10 m/s2)
III. İplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyük-
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,4 D) 0,6 E) 0,8 lükleri T1 > T2 dir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
13. rudur?
ω
16. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
m
İçi boş silindir, merke- D) I ve III E) I, II ve III
ω
zinden geçen düşey ek-
O
r=2m sen etrafında w açısal 19.
Yatay levha O noktasından geçen düşey süratiyle döndürülürken m Serbest halde-
eksen etrafında w açısal süratle dönerken iç yüzeyindeki m kütleli ki boyu 2m olan
k = 200 N/m
m kütleli cisim dengede kalıyor. cisim düşmeden durabil- bir yayın ucuna
mektedir. 2kg kütleli bir ci- O 2 kg
Cisimle levha arasındaki sürtünme kat- r = 0,4m
Cisimle silindir arasın- sim bağlanarak
sayısı 0,4 olduğuna göre, w en fazla kaç
daki sürtünme katsayısı 0,25 olduğuna O noktası etra-
rad/s dir? (g = 10 m/s2)
göre w en az kaç rad/s dir? (g = 10 m/s2) fında çembersel hareket yaptırılıyor.
2 3
A) B) 1 C) 2 D) E) 2 Sürtünmesiz yatay düzlemde cisim 5
2 2 A) 12 B) 10 C) 8 D) 6 E) 4
rad/s lik açısal süratle döndürüldüğüne
göre, yay kaç metre uzar?
14. 3 2 3
A) B) C) D) E)
1 2
ω = 5 rad/s 4 3 5 2 5
17.
Y Yarıçapı r olan içiboş silin-
20.
cm w
10 dir O noktasından geçen ω
30 cm O r
X düşey eksen etrafında ω r = 1m
X 55 kg
kg
20 cm açısal süratiyle döndürü- m
Z lürken iç yüzeyindeki m
kütleli cisim ancak denge-
Yatay platform O noktasından geçen dü- de kalıyor.
5 kg Y
şey eksen etrafında 5 rad/s açısal süratle Buna göre,
döndürülüyor. O noktasından uzaklıkları I. Cismin kütlesini artırmak
sırasıyla 30 cm, 10 cm, 20 cm olan X, Y, Z Sürtünme katsayısının 0,6 olduğu yatay
II. Silindir ile cisim arasındaki sürtünme
cisimleriyle platform arasındaki sürtünme masa üzerinde kütleleri 5 kg olan X ve Y
katsayısını artırmak
katsayısı 0,5 tir. cisimleri birbirine iple bağlanarak şekildeki
III. Silindirin açısal süratini azaltmak
düzenek kurulmuştur. X cismi ω açısal sü-
Buna göre, X, Y, Z cisimlerinden hangi- işlemlerinden hangileri yapılırsa cisim ratiyle, 1 metre yarıçaplı çembersel yörün-
leri kaymadan dengede kalabilir? düşer? gede dönerken Y cismi dengede kalıyor.
(g = 10 m/s2)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Buna göre, ω kaç rad/s olabilir?
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z 3 9
D) I ya da III E) I ya da II ya da III A) 1 B) C) 3 D) E) 5
D) Y ve Z E) X ve Z 2 2
20. C 19. B 18. D 17. C 16. B 15. A 14. D 13. C 12. E 11. B 10. D 9. A 8. C 7. B 6. B 5. E 4. C 3. A 2. B 1. D Cevaplar

102 Fizik Modüler Soru Bankası


Yatay Düzlemde Çembersel Hareket 1. Modül Test 51

1. 4. 8.
Düzgün çembersel hareket yapan bir
ϑ = 4 m/s cisimle ilgili;
r=1m I. Cisme etki eden net kuvvet sıfırdır. ϑ
O 2 kg
ip II. Cisme dışa doğru merkez kaç kuvveti
etki eder.
III. Cismin hızı sabittir.
yargılarından hangileri yanlıştır? 53°
Sürtünmesiz yatay düzlemde 2 kg kütle-
li cisim, 4 m/s lik çizgisel süratle 1 metre A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Şekildeki eğimli virajın yarıçapı 120m,
yarıçaplı çembersel yörüngede hareket D) I ve II E) I, II ve III eğim açısı 53° dir.
ediyor. Sürtünmeler önemsenmediğine göre
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin aracın virajdan güvenle geçebilmesi
büyüklüğü kaç N dur? 5. için sürati kaç m/s olmalıdır?
A) 16 B) 24 C) 32 D) 40 E) 48 Şekildeki r yarı- (g = 10 m/s2 ; sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
ϑ
çaplı yatay viraja A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10
ϑ süratiyle giren
araç dışa doğru O r
savruluyor.
9.
Buna göre, ara-
2. cın savrulmaması için, 53°
Yarıçapı 50 m olan I. Aracın kütlesini artırmak
ϑ
yatay virajda araç
II. Aracın kütlesini azaltmak
ile yol arasındaki m
III. Aracın süratini azaltmak r = 30 cm
sürtünme katsayı- O r = 50 m
sı 0,8 dir. işlemlerinden hangileri yapılabilir?
Buna göre, ara- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III m kütleli cisim bir ipin ucuna bağlanarak
cın virajdan savrulmadan geçebileceği yatay düzlemde J sabit süratiyle dönüyor.
D) I ya da II E) II ya da III
maksimum sürat kaç m/s dir? İp düşeyle 53° lik açı yaptığına göre cis-
(g = 10 m/s2) min çizgisel sürati (ϑ) kaç m/s dir?
6.
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6; g = 10 m/s2)
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 37° eğimli sürtünmesiz bir virajın yarıçapı
3 10
30 m dir. A) 1 B) C) 2 D) 3 E)
2 3
Buna göre, bu virajda arabanın güvenle
dönebilmesi için çizgisel sürati kaç m/s
3
olmalıdır? (tan37° = ; g = 10 m/s2)
4 10.
A) 35 B) 30 C) 25 D) 20 E) 15
3.
ω m ϑ
7.
O Yarıçapı 150 metre olan yatay bir virajda
r=1m
araba ile yol arasındaki sürtünme katsayısı
Yatay levha O noktasından geçen düşey 0,6 dır.
eksen etrafında w açısal süratiyle döner- Bu viraja 20m/s süratle giren bir araç α
ken m kütleli cisim kaymadan dengede için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Eğim açısı a olan sürtünmesiz viraja ϑ sü-
kalıyor. (g = 10 m/s2) ratiyle giren araç güvenle dönebiliyor.
Cisim ile levha arasındaki sürtünme
A) İçe savrulur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi tek
katsayısı 0,4 olduğuna göre, w en fazla
B) Dışa savrulur. başına değiştirildiğinde araç yine gü-
kaç rad/s dir? (g = 10 m/s2)
venle döner?
C) Hareketsiz kalır.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
D) Güvenli bir şekilde virajı geçer. A) Virajın yarıçapı B) Aracın sürati

E) O anki hızı doğrultusunda doğrusal C) a açısı D) Yerçekimi ivmesi


olarak ilerler. E) Aracın kütlesi

Fizik Modüler Soru Bankası 103


Yatay Düzlemde Çembersel Hareket

11. 14. 16.


Şekildeki koni O Yatay sürtün- ω
ω
merkezinden ge- mesiz düz- ϑ
Çivi
çen düşey eksen O lem üzerinde m ϑ = 4 m/s
etrafında w açısal r = 1,2m m kütleli ci- 4m
süratiyle döner- X sim iple çivi-
ken iç yüzündeki ye bağlana-
X cismi kayma- rak ϑ süratiyle fırlatılıyor. 4m yarıçaplı içiboş küre ok yönünde ω açısal
dan durabiliyor. Cisim döndükçe ip çiviye sarıldığına süratiyle dönerek ilerliyor. Küre üzerindeki
53° 53° delikten ϑ hızıyla giren cisim sabit hızla ya-
Sürtünmeler göre;
önemsenmediğine göre, koninin açısal tay doğrultuda hareket ederek aynı delikten
sürati kaç rad/s dir? Cismin çizgisel sürati Cismin açısal sürati çıkıyor.
değişmez. artar. Buna göre, kürenin açısal sürati en az
(g = 10 m/s2 ; sin53° = 0,8 ; cos53° = 0,6)
10 8 5 kaç rad/s dir? (π = 3)
A) B) 3 C) D) E) 2
3 3 2 (Yerçekimi önemsizdir.)
3 7 4 3
A) B) C) D) 1 E)
5 4 5 2
Aydın Halim
17.
İpteki gerilme kuvveti artar. İçi boş silindir ω açısal sü- ω
ratiyle dönerken m kütleli
cisim düşmeden ancak
durabiliyor.
m
Cisme uygulanan sür-
12. Furkan tünme kuvveti fs, silindi-
rin cisme tepkisi N oldu-
öğrencilerden hangilerinin yorumları
37° ğuna göre ω artırılırsa fs
L = 50 cm doğrudur?
ve N nin büyüklükleri nasıl değişir?
A) Yalnız Aydın B) Yalnız Halim
m fs N
C) Yalnız Furkan D) Aydın ve Halim
A) Artar Artar
E) Aydın, Halim ve Furkan
m kütleli bir cisim 50 cm uzunluğundaki bir B) Azalır Azalır
ipe bağlanarak düşeyle 37° açı yapacak C) Değişmez Artar
şekilde yatay düzlemde sabit süratle dön-
15.
D) Değişmez Değişmez
O
dürülüyor. ω
E) Azalır Artar
Buna göre, cismin periyodu kaç saniyedir?
(g = 10 m/s2 ; sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8;
X Y Z 18.
y
p=3) Şekildeki koni
h y ekseni etra- ω = 2 rad/s
A) 1 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,8 E) 2
fında en fazla O
Su
ω açısal hızıy-
2d d la dönerken m
O' r
kütleli cisim iç m
Düşey kesiti şekildeki gibi olan bileşik yüzeyde kay-
kapta h yüksekliğinde su varken, kap OO' madan ancak
37° 37°
ekseni etrafında w açısal süratiyle döndü- durabiliyor.
yatay
rülmeye başlıyor. Cisim ile koni düşey
13.
Buna göre, kap dönerken X, Y, Z kolla- arasındaki sürtünme katsayısı k = 0,5
Saat 3.00 den kaç saniye sonra akrep ile
2 rındaki su yükseklikleri hX, hY, hZ ara- ve ω = 2 rad/s olduğuna göre r kaç met-
yelkovan arasındaki açı ilk kez rad- sındaki ilişki nasıl olur?
5 redir?
yan olur? (π = 3) (sin37° = cos53° = 0,6)
A) hZ > hX > hY B) hY > hZ > hX
A) 900 B) 810 C) 720 D) 640 E) 560 (sin53° = cos37° = 0,8 g = 10 m/s2)
C) hX = hZ > hY D) hX > hZ > hY
E) hX = hY = hZ A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
18. E 17. C 16. A 15. D 14. E 13. C 12. B 11. A 10. E 9. C 8. B 7. D 6. E 5. C 4. E 3. A 2. B 1. C Cevaplar

104 Fizik Modüler Soru Bankası


Düşey Düzlemde Çembersel Hareket 1. Modül Test 52

1. 4. 7.
Şekildeki düşey ray- Şekilde m kütleli cisim Düşey düzlemde
m ϑ
da 2 kg kütleli cisim A düşey düzlemdeki ra- ϑ düzgün çembersel
m
noktasından 20 m/s r = 10m yın üzerinde düzgün hareket yapan m O ip
30 m
süratle geçiyor. çembersel hareket kütleli cisim K nok- K
O
Buna göre, cisim yapmaktadır. tasından geçerken
ϑ ipteki gerilme kuv-
A noktasından ge- Rayın yarıçapı 30 m
L ϑ
çerken cismin yola A olduğuna göre cis- vetinin büyüklüğü 2 m
uyguladığı kuvvetin min en üst noktadan düşmeden geçe- mg oluyor.
büyüklüğü kaç N dur? (g = 10 m/s2) bilmesi için sürati en az kaç m/s olmalı- Buna göre, cisim L noktasından geçer-
A) 80 B) 100 C) 120 D) 140 E) 160 dır? (g = 10 m/s2) ken ipteki gerilme kuvvetinin büyüklü-
10 10 ğü kaç mg olur?
A) B) C) 10
3 2 5 3
A) 4 B) 3 C) D) 2 E)
2 2
D) 10 2 E) 10 3

2. 8.
2m uzunluğundaki ipin 5. Düşey düzlemde düz m
4 kg
ucuna 4 kg kütleli ci- Kütlesi 1000 kg gün çembersel hare- ϑ
ϑ
ϑ ket yapan m kütleli ci- Y
sim bağlanarak düşey olan bir araba dü-
düzlemde döndürülü- ip T şey düzlemdeki sim X noktasından
yor. yarıçapı 10 metre r = 10m geçerken ipteki geril-
O
O olan yolda sabit O me kuvvetinin büyük-
Cisim şekildeki ko-
süratle hareket lüğü 5mg oluyor.
numdan 10m/s sürat-
le geçtiğine göre, ip- etmektedir. Buna göre, cisim Y X ϑ
noktasından geçer- m
teki gerilme kuvvetinin büyüklüğü kaç Arabanın çizgi-
N dur? sel sürati 20m/s olduğuna göre, araba ken ipteki gerilme kuvvetinin büyüklü-
şekildeki konumdan geçerken yolun ğü kaç mg olur?
A) 40 B) 80 C) 120 D) 160 E) 200 5 3
tepki kuvvetinin büyüklüğü kaç N olur? A) 3 B) C) 2 D) E) 1
(g = 10 m/s2) 2 2

A) 10.000 B) 20.000 C) 30.000


D) 40.000 E) 50.000

9.
3. 6. m kütleli bir cisim m
Düşey düzlemde ϑ
2 kg kütleli bir cisim 4 m boyundaki ipin düşey düzlemde
1 metre uzunlu- X
ucuna bağlanarak düşey düzlemde düz- düzgün çembersel
ğundaki ipe bağ- O T1
gün çembersel hareket yaptırılıyor. Çizgi- hareket yapıyor.
lanarak sabit sel sürati 10 m/s olan cisim yörüngenin en Cisim X noktasın-
ip T T2
6m/s çizgisel sü- 60°
üst noktasında iken ipteki gerilme kuvveti dan geçerken ipte- Y
ratle çembersel T1, en alt noktada iken ipteki gerilme kuv- ki gerilme kuvveti- m
3 kg ϑ = 6 m/s
hareket yapan veti T2 dir. nin büyüklüğü mg ϑ
cismin kütlesi 3 kg dır. olduğuna göre, cisim Y den geçerken
Buna göre, T1 ve T2 gerilme kuvvetleri-
Buna göre, cisim şekildeki konumdan T ipteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü
geçerken ipteki gerilme kuvvetinin bü- nin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
T2 kaç mg dır?
yüklüğü kaç N dur? (g = 10 m/s2)
(g = 10 m/s2) 1 3
(cos60° = ; sin60° = )
A) 138 B) 120 C) 108 D) 92 E) 78 3 2 1 3 2 2 2
A) B) C) D) E)
4 3 2 7 5 2 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
3 2

Fizik Modüler Soru Bankası 105


Düşey Düzlemde Çembersel Hareket

10. 13. 15.


Bir cisim ipe bağlanarak düşey düzlemde ϑ O2 L
düzgün çembersel hareket yapıyor. İpteki L K M
gerilme kuvvetinin büyüklüğü maksimum r
r ϑ
değeri 80N, minimum 50N oluyor. O1
ϑ α β
Buna göre, cismin kütlesi kaç kg dır? M ip O
K
(g = 10 m/s2)
1 3 Düşey kesiti şekildeki gibi olan yolda sabit
A) B) 1 C) D) 2 E) 3
2 2 ϑ süratiyle hareket eden m kütleli cisim K,
L, M noktalarından geçerken yolun tepki Düşey düzlemde ipe bağlanarak düzgün
kuvvetlerinin büyüklükleri NK, NL, NM olu- çembersel hareket yapan cisim K, L, M
yor. den geçerken ipteki gerilme kuvvetinin bü-
Buna göre, NK, NL, NM arasındaki ilişki yüklüğü TK, TL, TM oluyor.
nasıldır? β > α olduğuna göre, TK, TL, TM arasın-
A) NM > NK > NL B) NL > NK > NM daki ilişki nasıldır?

C) NM > NL > NK D) NK > NL > NM A) TL > TM > TK B) TL > TK > TM


11. C) TK > TM > TL D) TK = TM > TL
E) NK = NL = NM
Düşey düzlemde ϑ X
E) TM > TK > TL
O noktası etrafın- P
da düzgün çem- ip
bersel hareket ya- Y T
pan cismin ipi O
kopuyor.
Cisim bundan
Z
sonra yukarı 16.
doğru düşey atış hareketi yaptığına m
göre, cisim hangi noktadan geçerken ip K
kopmuş olabilir? T1 T2
A) P B) T C) Z D) Y E) X β
O α O'
14.
r
m
Delik
L
O'
ω O Düzgün bir çubuğun OO' ekseni etrafında
döndürülmesiyle m kütleli cisim düşey düz-
12. lemde düzgün çembersel hareket yapıyor.
Yarıçapı 0,9 m olan içi boş silindirin üzerin-
Düşey düzlemde ipe Buna göre,
de bir tane delik vardır. Silindir OO' ekseni
bağlı olarak çember- I. Cisim K den L ye gelirken iplerdeki ge-
etrafında ω açısal süratiyle dönerken m
sel hareket yapan O rilme kuvvetlerinin büyüklükleri T1 ve
kütleli cisim delikten geçecek şekilde ser-
cisim K noktasından T2 artar.
best bırakılıyor.
geçerken ip kopuyor. II. K ve L den geçerken cisme uygulanan
ϑ Cisim silindire çarpmadan aynı delikten
Buna göre, cismin K merkezcil kuvvetler eşit büyüklüktedir.
tekrar çıktığına göre,
yaptığı hareket için III. Cismin hareketi boyunca iplerdeki ge-
aşağıdakilerden hangisi doğrudur? I. Silindirin periyodu 1,2 saniyedir.
rilme kuvvetlerinin büyüklüklerinin ora-
II. Silindirin periyodu 0,6 saniyedir. T
A) Serbest düşme nı 1 değişmez.
III. Silindirin periyodu 0,4 saniyedir. T2
B) Yukarı doğru düşey atış
yargılarından hangileri doğru olabilir?
C) Aşağı doğru düşey atış yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Yatay atış A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
E) Eğik atış D) I ve III E) I, II ve III

16. E 15. C 14. D 13. A 12. E 11. B 10. C 9. D 8. A 7. B 6. D 5. C 4. E 3. A 2. D 1. B Cevaplar

106 Fizik Modüler Soru Bankası


Düşey Düzlemde Çembersel Hareket 1. Modül Test 53

1. 4. 7.
ϑ Z K
Düşey düzlemde Bir cisim boyu Kütlesi m olan bir ci-
sabit süratle çem- ϑ 0,4 metre olan sim boyu  olan ipe ϑ
ϑ
bersel hareket ya- T3 ipe bağlanarak bağlanarak, O nok-
O T2
pan m kütleli ci- Y düşey düzlemde tası etrafında düşey O ip
O m
sim X, Y, Z düzgün çember- düzlemde düzgün
T1
noktalarından ge- sel hareket yapı- çembersel hareket
çerken ipteki ge- yor. yapması sağlanıyor.
ϑ
rilme kuvvetleri- X Cismin K noktasından düşmeden geçe- İp en fazla 3mg gerilmeye dayanabildi-
nin büyüklükleri bilmesi için çizgisel sürati en az kaç m/s ğine göre, ip kopmadan hareketin sür-
T1, T2, T3 oluyor. olmalıdır? (g = 10 m/s2) dürülebilmesi için cismin periyodu aşa-
Buna göre, T1, T2, T3 arasındaki ilişki A) 16 B) 8 C) 4 D) 2 E) 1 ğıdakilerden hangisine eşit olmalıdır?
nasıldır? , , ,
A) 2π B) 2π C) 2π
A) T1 > T2 > T3 B) T3 > T2 > T1 3g 2g g
C) T2 > T1 > T3 D) T3 > T1 > T2 2, 3,
D) 2π E) 2π
g g
E) T1 = T2 = T3

8.
5. ϑ X
2. Bir cisim ipe bağlanarak düşey düzlemde
düzgün çembersel hareket yapması sağ- 
ϑ = 10 m/s
lanıyor.
O
Buna göre,
r = 20m
I. Cismin hızının büyüklüğü, hareketin
her anında aynıdır. Y
O
II. Cisme uygulanan bileşke kuvvet sıfır- h
Yarıçapı 20 m olan çembersel köprünün dır. K L
üzerinden geçen 1000 kg kütleli aracın sü- X1 X2
III. Cismin ivmesi, hareketin her anında
rati 10 m/s dir. hızına diktir. Bir cisim, boyu  olan bir ipe bağlanarak, O
Buna göre, araç şekildeki konumdan yargılarından hangileri doğrudur? noktası etrafında düşey düzlemde düzgün
geçerken köprünün tepki kuvvetinin çembersel hareket yapması sağlanıyor.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
büyüklüğü kaç N dur? (g = 10 m/s2) Cisim, X noktasından geçerken ip kesilir-
D) I ve II E) I ve III
A) 3000 B) 4000 C) 5000 se K noktasına, Y noktasından geçerken ip
D) 6000 E) 7000 kesilirse L noktasına düşüyor.
X1 3
= olduğuna göre, h kaç  dir?
X2 2
8 3 7 4 5
6. A) B) C) D) E)
5 2 5 3 4
3. Kütlesi 5m olan 5m
L bir cisim ipe bağ- T1
Bir cisim ipe bağ-
M lanarak O noktası ϑ 9.
lanarak düşey 37° O
ϑ etrafında düşey
düzlemde sabit 37° Düşey kesiti şekil-
düzlemde düz- ϑ deki gibi olan sürtün-
süratle çember- N K
T2
O gün çembersel mesiz rayın K nokta-
m
sel hareket yapı- K
O
hareket yaptırılı- sından m kütleli bir r
yor.
R yor. cisim serbest bırakı-
Buna göre, ci-
P İpteki gerilme kuvvetlerinden T1 in bü- lıyor.
sim hangi nok-
yüklüğü 2mg olduğuna göre, T2 nin bü- Buna göre, cisim L
talardan geçerken ipteki gerilme kuvve-
yüklüğü kaç mg dir? L den geçerken rayın cisme uyguladığı
tinin büyüklükleri birbirine eşittir?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8) tepki kuvvetinin büyüklüğü kaç mg dir?
A) L ile P B) K ile N C) M ile R
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 3 5
D) K ile L E) N ile P A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 107


Düşey Düzlemde Çembersel Hareket

10. 13. 16.


m
A O
K
m m

X r T1
h = 8r
r O
T2
L
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme- Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme- 37°
siz yolda A noktasından m kütleli cisim ser- siz rayın K noktasından m kütleli bir cisim
best bırakılıyor. serbest bırakılıyor. Eğimi 37° olan sürtünmesiz eğik düzlem-
Buna göre, cismin X noktasında yola uy- Cisim L den geçerken yolun tepki kuv- de m kütleli bir cisim O noktası etrafında
guladığı kuvvetin büyüklüğü kaç mg dir? vetinin büyüklüğü; döndürülüyor.
A) 8 B) 9 C) 11 D) 12 E) 13 I. Cismin kütlesi İpteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü yö-
II. r yarıçapı rüngenin en üst noktasında T1 = 2mg
olduğuna göre alt noktadan geçerken
11. III. Yerçekimi ivmesi
m T2 kaç mg dir?
K niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
(sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) 4,8 B) 5,0 C) 5,2 D) 5,6 E) 5,9
h r D) II ve III E) I, II ve III

14.
A
Kütlesi m olan cisim m
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme- düşey düzlemde O ϑ1
siz yolun K noktasından m kütleli cisim ser- noktası etrafında
best bırakılıyor. çembersel hareket T1
Cisim A noktasından geçerken yolun yapıyor. İpteki geril- O
tepki kuvvetinin büyüklüğü 11 mg oldu- me kuvvetinin bü-
ğuna göre, h kaç r dir? T2
yüklüğü cisim en üst
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 noktadayken T1, en ϑ2
alt noktadayken T2
oluyor. 17.
12. m Buna göre, T2 - T1 farkı kaç mg dir? K
K P
A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 O 3m
r ip
h r
O M R
r L
15.
L m
m
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme-
siz rayın K noktasından serbest bırakılan R
K
m kütleli cisim L noktasından geçerken
rayın cisme uyguladığı tepki kuvvetinin bü- R Yer
h
yüklüğü 7mg oluyor.
Buna göre, O
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünme-
I. Cisim M den geçerken yolun tepki kuv-
veti 4mg olur. Yarıçapı R olan sürtünmesiz yarım kürenin siz düzenekte 3m kütleli bir cisim K nokta-
II. Cisim P den geçerken yolun tepki kuv- üst noktasından m kütleli cisim serbest bı- sından serbest bırakılıyor.
veti mg olur. rakılıyor. En fazla 4mg kadar gerilmeye dayanabi-
III. Cisim P den geçerken yolun tepki kuv- Cisim K noktasından geçerken küreden len ip L den geçerken koptuğuna göre,
veti 3mg olur. ayrıldığına göre K noktasının yerden L noktasının yerden yüksekliği kaç R
yargılarından hangileri doğrudur? yüksekliği kaç R dir? dir?
2 1 2 1 1 4 5 2 11 14
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
3 2 5 3 4 9 9 3 9 9
D) I ve II E) I ve III
17. E 16. D 15. A 14. D 13. C 12. D 11. A 10. C 9. E 8. A 7. B 6. C 5. E 4. D 3. B 2. C 1. A Cevaplar

108 Fizik Modüler Soru Bankası


Dönerek İlerleyen Cisimler ve Dönme Kinetik Enerjisi 1. Modül Test 54

UYARI: Bu konuyla ilgili, müfredatta işlem içeren so- 4. 8.


rular olmamasına rağmen, yorum sorularına altyapı Eylemsizlik momenti Ι, açısal sürati ω olan Kütlesi 5 kg olan 1m yarı- ω = 3 rad/s
oluşturmak amacıyla işlem içeren soruların konulma-
bir cisim dönme hareketi yapıyor. çaplı küre sabit O noktası
sı uygun görülmüştür.
Buna göre, cismin dönme kinetik ener- etrafında 3rad/s açısal sü-
1. jisi aşağıdaki ifadelerden hangisiyle bu- ratiyle dönüyor. O
K lunur? Buna göre, kürenin dön-
1 ϑ2 me kinetik enerjisi kaç
A) mϑ 2 B) mgh C) m
2 r joule dür?
ϑ = 10 m/s 2 2
O 1 2 (Kürenin eylemsizlik momenti mr )
D) Ιω E) mω2r 5
2
Yer
A) 9 B) 15 C) 18 D) 24 E) 30
Şekildeki küre 10 m/s hızla dönerek iler-
liyor.
Buna göre, K noktası şekildeki konum-
dan geçerken yere göre hızının büyük-
lüğü kaç m/s dir? 5. 9.
Şekildeki O merkezli ω = 5 rad/s ω
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 3ω
disk 5 rad/s açısal
süratiyle dönüyor.
Diskin dönme ki- O O1 O2
2. netik enerjisi 100
I1
joule olduğuna I2
göre, diskin eylemsizlik momenti kaç
O 5 m/s kg.m2 dir? Eylemsizlik momentleri Ι1 ve Ι2 olan cisim-
X
A) 2 B) 4 C) 8 D) 10 E) 12 ler O1 ve O2 noktaları etrafında 3ω ve ω
Yer açısal süratleri ile dönüyorlar.
Cisimleri dönme kinetik enerjileri eşit
Şekildeki tekerlek 5m/s hızla dönerek iler- Ι
liyor. olduğuna göre, 1 oranı kaçtır?
Ι2
Buna göre, X noktası şekildeki konum- 6.
1 1
dan geçerken yere göre hızının büyük- Eylemsizlik momenti ω A) B) C) 1 D) 3 E) 9
9 3
lüğü kaç m/s dir? 80 kg.m2 olan disk w
açısal süratiyle dönü-
A) 5 B) 5 2 C) 10
yor.
D) 10 2 E) 20 O
Diskin dönme kinetik
enerjisi 90 joule oldu-
10.
ğuna göre, açısal sürati kaç rad/s dir? 5I
9 5 3 I
A) B) 3 C) D) 2 E)
3. 2 2 2
r 4r
A
O ϑ B

7. Yarıçapları r ve 4r olan A ve B diskleri sabit


Yer
2 2 hızla döndürülüyor.
A Bir kürenin eylemsizlik momenti I = mr
5 Disklerin eylemsizlik momentleri Ι ve 5Ι
olarak veriliyor.
Şekildeki tekerlek ϑ hızıyla dönerek ilerli- olduğuna göre, dönme kinetik enerjile-
Buna göre, kütlesi 10kg, yarıçapı 20 cm
yor. E
olan bir kürenin eylemsizlik momenti rinin oranı A kaçtır?
Buna göre, A noktası şekildeki konum- EB
kaç kg.m2 dir?
dan geçerken yere göre hızının büyük-
1 4 1 2 3 4 8 16
lüğü kaç ϑ dir? A) B) C) D) E) A) B) C) D) 5 E) 8
25 25 5 7 10 5 5 5
A) 0 B) 1 C) 2
D) 2 E) 2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 109


Dönerek İlerleyen Cisimler ve Dönme Kinetik Enerjisi

11. 15. 17.


Yarıçapları 3r ve IL Kendi ekseni etra- ω r r
IM İçi dolu küre Silindir
r olan L ve M diş- fında w açısal sü- K
lilerinin eylemsiz- ratiyle dönen
lik torkları IL ve IM 3r r dünyanın üzerin- h h
dir. Dişliler sabit de K noktasında L
M α K α K
hızla döndürülür- Davut, L nokta-
L
ken dönme kine- sında Seyit yere Şekil - I Şekil - II
tik enerjileri eşit oluyor. göre hareketsiz r
İçi boş küre
Ι olarak bulunmak-
Buna göre, L oranı kaçtır?
ΙM tadır.
Davut ve Seyit'in Dünyanın dönme ek- h
1 1
A) B) C) 1 D) 3 E) 9 senine göre dönme kinetik enerjileri
9 3 α K
eşit olduğuna göre,
Şekil - III
I. Davut ve Seyit'in eylemsizlik moment-
Özdeş eğik düzlemlerin üst noktalarından
12. leri eşittir.
Şekil - I de içi dolu küre, Şekil - II de silindir,
Kütlesi 2 kg olan II. Davut ve Seyit'in açısal süratleri eşittir. Şekil - III te içi boş küre serbest bırakıldı-
r yarıçaplı silin- III. Davut'un kütlesi, Seyit'in kütlesinden ğında dönerek ilerliyorlar.
dir 10 m/s hı- r ϑ = 10 m/s büyüktür. Buna göre, cisimlerin eğik düzlemlerin
zıyla dönerek yargılarından hangileri doğrudur? alt noktalarına ulaşma süreleri t1, t2, t3
ilerliyor. (Davut ve Seyit için Ι = mr2) arasındaki ilişki nasıldır?
Silindirin top- 2
(İçi dolu küre için I = mr2, Silindir için I =
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 5
lam kinetik enerjisi kaç joule dür?
1 D) I ve II E) I, II ve III 1 2 2
(Silindirin eylemsizlik torku mr 2 dir.) mr , İçi boş küre için I = mr2)
2 2 3
A) t1 = t2 = t3 B) t3 > t2 > t1 C) t1 > t2 > t3
A) 50 B) 75 C) 100 D) 150 E) 200 D) t 2 > t1 > t3 E) t3 > t1 > t 2
16.
m
13. Y
m 18.
Şekilde O merkezli X Y
tekerlek ϑ hızıyla K
dönerek ilerliyor. 37° m
ϑ h h
O X
Buna göre, K nok-
h α K α K
tası şekildeki ko-
numdan geçerken Yer Şekil - I Şekil - II
yere göre hızının büyüklüğü kaç ϑ dir? Şekil - I de X cismi sürtünmesiz eğik düz-
Düşey kesiti şekildeki gibi olan düzenekte
4 5 2 2 X, Y cisimleri ve makaranın kütlesi eşit ve lemde serbest bırakıldığında kayarak aşa-
A) 5 B) C) 3 D) E) 1
5 5 m dir. ğı iniyor. Şekil - II de ise Y küresi serbest
bırakıldığında dönerek ilerliyor.
Y cismi ile bulunduğu düzlem arasın-
14. Buna göre;
daki sürtünme ihmal edildiğine göre,
Şekildeki eğik düz- r
Meral: X cisminin K noktasındaki hızı,
cisimler serbest bırakıldığında,
lemde K noktasın- Y'ninkinden büyüktür.
K I. X in mekanik enerjisi azalır.
dan serbest bırakı- Merve: X cisminin K noktasına ulaşma sü-
lan r yarıçaplı küre 14 m II. Makaranın kinetik enerjisi, Y nin kinetik resi Y'ninkinden büyüktür.
dönerek ilerliyor. enerjisinden azdır. Saliha: X cisminin K noktasındaki kinetik
Buna göre küre- L III. Y nin kinetik enerjisi, X in kaybettiği enerjisi Y'nin öteleme kinetik enerjisinden
potansiyel enerjinin yarısıdır. büyüktür.
nin L noktasında-
ki hızının büyüklüğü kaç m/s olur? (Kü- yargılarından hangileri doğrudur? öğrencilerden hangilerinin yorumları
2 1 kesinlikle doğrudur?
renin eylemsizlik torku mr2 dir. g = 10 m/s2) (Makara için Ι = mr 2 )
5 2 A) Yalnız Meral B) Yalnız Merve
A) 10 B) 10 2 C) 10 3 C) Yalnız Saliha D) Meral ve Merve
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) 20 E) 20 2 E) Meral ve Saliha
D) I ve II E) I, II ve III
18. A 17. B 16. D 15. E 14. B 13. B 12. D 11. E 10. C 9. A 8. A 7. B 6. E 5. C 4. D 3. A 2. B 1. D Cevaplar

110 Fizik Modüler Soru Bankası


Açısal Momentum 1. Modül Test 55

UYARI: Bu konuyla ilgili, müfredatta işlem içeren so- 5. 9.


rular olmamasına rağmen, yorum sorularına altyapı Kütlesi 3 kg olan bir taş, 2m uzunluğundaki GİRİŞ
oluşturmak amacıyla işlem içeren soruların konulma-
ipe bağlanarak yatay düzlemde döndürü-
sı uygun görülmüştür.
lüyor. Eylemsizlik momenti cismin kütlesine bağlıdır.
1. Taşın çizgisel sürati 5 m/s olduğuna
D Y
ω Eylemsizlik torku 20 göre, açısal momentumunun büyüklü-
kg . m2 olan bir küre ğü kaç kgm2/s dir?
merkezinden geçen Eylemsizlik Eylemsizlik momenti
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
bir eksen etrafında momenti cismin cismin hangi eksen
1,5 rad/s açısal sü- geometrik şekline etrafında döndüğü-
ratiyle dönmektedir. bağlıdır. ne bağlıdır.

D Y D Y
Buna göre, küre-
nin açısal momentumunun büyüklüğü 1 4 5
kaç kg m2 /s dir? 6.
Kütlesi 6 kg olan bir cisim 1,5 m yarıçaplı
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 Kütleleri eşit olan cisimlerin ey-
yörüngede dönerken açısal momentumu-
nun büyüklüğü 36 kgm2/s oluyor. lemsizlik momentleri eşit olur.

2. Buna göre, cismin çizgisel sürati kaç


D Y
m/s dir?
5 7
A) 1 B) 2 C) D) E) 4 2 3
2 2
Yukarıda "GİRİŞ" ten başlayarak yargı
ω
doğru ise D yolu, yanlış ise Y yolu takip
ediliyor.
Eylemsizlik momenti 8 kg . m2 olan bir si-
Buna göre, hata yapılmadan ilerlenirse
lindir w açısal süratiyle kendi ekseni etra-
kaç nolu çıkışa ulaşılır?
fında döndürülüyor.
Silindirin açısal momentumunun bü- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
yüklüğü 40 kg . m2 /s olduğuna göre, 7.
açısal sürati kaç rad/s dir? 4 metre yarıçaplı yörüngede hareket eden
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 bir cismin çizgisel sürati 10 m/s dir.
Cismin açısal momentumunun büyük- 10.
lüğü 60 kg.m2/s olduğuna göre, öteleme y
G F
3. kinetik enerjisi kaç joule dür?
K
ω = 4 rad/s A) 25 B) 50 C) 75 D) 100 E) 125 A
B
O
L
Türdeş bir çubuk O noktası etrafında 4 E x
M
rad/s açısal süratle dönerken açısal mo-
mentumunun büyüklüğü 10 kg . m2 /s olu- z C D
yor.
Şekilde K cismi küpün ABFG yüzeyinde,
Buna göre, çubuğun O noktasına göre, 8. L cismi BDEF yüzeyinde, M cismi ABCD
eylemsizlik momenti kaç kg . m2 dir? Yarıçapı r olan bir yörüngede hareket eden yüzeyinde gösterilen yönde dönmektedir.
bir oyuncak arabanın açısal momentumu
A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 3,5 E) 4 Buna göre, cisimlerin açısal momen-
L dir.
tumlarının yönleriyle ilgili;
Cismin çizgisel sürati ϑ olduğuna göre,
Hasan: K'nın ki +y yönündedir.
4. öteleme kinetik enerjisi aşağıdakilerden
Berkan: L'nin ki –x yönündedir.
hangisiyle bulunabilir?
Kütlesi m olan bir kuş r yarıçaplı dairesel Burak: M'nin ki +z yönündedir.
L.r 2.L.r 2L.ϑ
bir yörüngede ϑ süratiyle hareket ediyor. A) B) C)
ϑ ϑ r öğrencilerden hangilerinin yorumları
Kuşun açısal momentumu aşağıdakiler- L.ϑ doğrudur?
den hangisiyle bulunabilir? D) E) L.ϑ.r
2r A) Yalnız Hasan B) Yalnız Berkan
mϑ 2
A) B) mϑr C) mr 2 ϑ C) Yalnız Burak D) Hasan ve Berkan
r mϑ
D) E) m2ϑr E) Hasan ve Burak
r

Fizik Modüler Soru Bankası 111


Açısal Momentum

11. 14. 17.


M Yarıçapları r ve r r r
K 2r olan K ve M O X Y Z
dişlilerinin eylem- 3r 2r r
sizlik momentleri Boyu 3r olan bir çubuğun üzerine X, Y, Z
r 2r
sırasıyla 3I ve I cisimleri şekildeki gibi sabitlendikten sonra
Z
dır. çubuk O noktası etrafında döndürülüyor.
Y
Dişliler dönerken K dişlisinin açısal mo- X X, Y, Z cisimlerinin açısal momentumla-
mentumu L olduğuna göre, M nin açı- rının büyüklükleri LZ > LX > LY olduğuna
Yarıçapları sırasıyla 3r, 2r, r olan X, Y, Z
sal momentumu nedir? göre,
dişlilerin kütleleri eşittir.
L L L I. X in kütlesi Y ninkinden büyüktür.
A) - B) - C) - Dişliler dönerken açısal momentumları-
8 6 4 II. Z nin kütlesi X inkinden büyüktür.
nın büyüklükleri Lx, Ly, Lz arasındaki
L 1 III. Z nin kütlesi Y ninkinden büyüktür.
D) - E) - L ilişki nasıldır? (Dişliler için I = mr2)
2 2 yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
rudur?
A) L X > LY > L Z B) L Z > LY > L X
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) LY > LX > LZ D) LZ> LX > LY
D) I ve II E) I ve III
E) LX = LY = LZ

12.
X
Y

3r r
15.
X   Y  Z

3m O 2m m
Yarıçapları 3r ve r olan X ve Y kasnakları
dönerken açısal momentumları sırasıyla Boyu 3 olan bir çubuğun üzerine kütleleri
L ve 6L oluyor. 3m, 2m, m olan X, Y, Z cisimleri sabitlen-
Buna göre, X ve Y kasnaklarının eylem-
miştir. 18.
Çubuk O noktası etrafında dönerken X, ω
I
sizlik momentlerinin oranı X oranı kaç- Y, Z cisimlerinin açısal momentumları-
IY K O1 M O2
tır? nın büyüklükleri Lx, Ly, Lz nin arasındaki ω

3 2 1 2 1 ilişki nasıldır? Uzunlukları eşit ve  olan eşit bölmeli düz-


A) B) C) D) E)
4 3 2 5 3 A) L Z > LY > L X B) L Z > L X > LY gün, türdeş K, M çubukları yatay düzlemde
C) LY > LX > LZ D) LX> LY > LZ sırasıyla O1, O2 noktaları etrafında w açı-
sal süratleriyle döndürülüyorlar.
E) LX = LY = LZ
Kütleleri eşit ve m olan çubuklardan K
çubuğunun O1 noktasına göre, açısal

momentumu L K , M çubuğunun O2 nok-

13. tasına göre, açısal momentumu L M ol-


w açısal süratiyle dönen bir cismin, dönme
16. duğuna göre, bunların büyüklüklerinin
kinetik enerjisi E dir. I. Kilogram . metrekare / saniye L
II. Joule . saniye oranı K kaçtır?
Buna göre, cismin açısal momentumu- LM
nun büyüklüğü aşağıdakilerden hangi- III. Watt. saniyekare
(K çubuğunun O1 noktasına göre, eylem-
sine eşittir? Yukarıdaki birimlerden hangileri açısal
2~ E momentum birimi olarak kullanılabilir? 1 2
A) B)
~
C) sizlik momenti I = m, dir.)
E E 2~ 3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E 2E 8 16 14
D) E) A) B) 2 C) D) E) 3
~ ~ D) I ve II E) I, II ve III 5 7 5

18. C 17. A 16. E 15. B 14. A 13. E 12. C 11. B 10. D 9. A 8. D 7. C 6. E 5. A 4. B 3. B 2. E 1. A Cevaplar

112 Fizik Modüler Soru Bankası


Açısal Momentum 1. Modül Test 56

UYARI: Bu konuyla ilgili, müfredatta işlem içeren so- 4. 7. +Y


rular olmamasına rağmen, yorum sorularına altyapı ϑ=10m/s
Açısal momentumun korumunu ile ilgili;
oluşturmak amacıyla işlem içeren soruların konulma-
20cm
sı uygun görülmüştür.
Cisme uygulanan net Cisme dönüş yönünde 3kg O
1. tork sıfır ise açısal mo-
mentum korunur.
bir tork uygulanırsa açı-
sal momentum artar. +X

ω
+Z

Or O 2r
Esra Esen Kütlesi 3kg olan bir cisim XY düzleminde
X O noktası etrafında 10 m/s çizgisel sürat-
Y Cisme dönüş yönünün tersine bir tork uygula-
nırsa açısal momentumu azalır.
le, 20 cm yarıçaplı çembersel yörüngede
döndürülüyor.
Yarıçapları r ve 2r olan X, Y küreleri mer- Buna göre, cismin açısal momentumu-
kezlerinden geçen düşey eksenler etrafın- nun yönü ve büyüklüğü için aşağıdaki-
da w ve 2w açısal süratleriyle döndürülü- lerden hangisi doğrudur?
yor. Dilan A) +Z yönünde 6 kg.m2 /s
X ve Y kürelerinin eylemsizlik moment- B) +Z yönünde 3 kg.m2 /s
öğrencilerden hangilerinin yorumları
leri sırasıyla 3I ve I olduğuna göre, açı-
doğrudur? C) –Z yönünde 6 kg.m2 /s
sal momentumlarının büyüklüklerinin
L A) Yalnız Esra B) Yalnız Esen D) –Z yönünde 3 kg.m2 /s
oranı X kaçtır?
LY C) Yalnız Dilan D) Esra ve Esen E) +X yönünde 8 kg.m2 /s
3 4 3 E) Esra, Esen ve Dilan
A) B) 1 C) D) E) 2
4 3 2

8. m 3m
5.
X O Y
Buzun üzerinde kendi ekseni etrafında dö-
nen bir çocuğun eylemsizlik momenti 60 Eşit bölmeli bir çubuğun uçlarına kütleleri
2. m ve 3m olan X, Y cisimleri yapıştırıldıktan
kg.m2, açısal sürati 4 rad/s dir.
Bir cisim 3 rad/s açısal süratle döndürül- sonra çubuk ok yönünde sabit hızla dön-
düğünde dönme kinetik enerjisi 18 joule Çocuk kollarını açarak eylemsizlik mo-
dürülüyor.
oluyor. mentinin 80 kg.m2 olmasını sağlarsa
açısal sürati kaç rad/s olur? (Sürtünme- Buna göre,
Buna göre, cismin açısal momentumun
büyüküğü kaç kg.m2/s dir? ler önemsizdir.) I. X ve Y nin açısal süratleri eşittir.
II. X ve Ynin çizgisel momentumları eşit
A) 6 B) 8 C) 12 D) 18 E) 24 A) 3,5 B) 3 C) 2,5 D) 2 E) 1,5
büyüklüktedir.
III. X ve Y nin açısal momentumları eşit
büyüklüktedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
3. 6.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
m
4r r O
9.
X Y Açısal momentumla ilgili;
2m → → →
I. L = r x P
Yarıçapları 4r ve r olan X, Y kasnakları Sürtünmesiz yatay düzlemde O noktası et-
dönerken açısal momentumları eşit büyük- II. Açısal momentumun birimi olarak
rafında w açısal süratiyle dönen m kütleli joule . saniye kullanılabilir.
lükte oluyor. cisim 2m kütleli cisme çarpıp yapışıyor.
III. Açısal momentumun yönü çizgisel mo-
Buna göre, kasnakların eylemsizlik mo- Buna göre, cisimlerin açısal sürati kaç mentum vektörüne diktir.
I w olur?
mentlerinin oranı X kaçtır? yargılarından hangileri doğrudur?
IY 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
1 1 3 2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4 D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 113


Açısal Momentum

10. 12. 14.


ϑ
Kütleleri eşit olan iki kişiden Hülya ekva- I. Bir cisme uygulanan bileşke kuvvet sı- M
tor üzerindeki bir şehirde, Hasan kutuplara fır ise, çizgisel momentumu korunur.
yakın bir şehirde yere göre hareketsizdir. II. Bir cisme uygulanan bileşke tork sıfır
Buna göre, Dünya kendi ekseni etrafın- ise, açısal momentumu korunur.
da dönerken, III. Bileşke kuvvet, hareketle aynı yönde
I. Hülyanın eylemsizlik momenti Hasa- ise çizgisel momentumun büyüklüğü
F
nınkinden büyüktür. artar.
II. Hülyanın açısal momentumunun bü- IV. Bileşke torkun döndürme yönü, cismin Sürtünmesiz borudan ip geçirilerek bir
yüklüğü, Hasanınkinden fazladır. dönüş yönü ile aynı ise açısal momen- ucundaki m kütleli cisim J süratiyle çem-
III. Hülya ve Hasanın dönme kinetik ener- tumun büyüklüğü artar. bersel hareket yaparken, diğer ucuna F
jileri eşittir. kuvveti uygulanmıştır.
Yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, F kuvveti ile ip bir miktar çe-
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV kilirse,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV I. Cismin açısal sürati artar.
D) I ve III E) II ve III II. Cismin açısal momentumu değişmez.
III. Cismin dönme kinetik enerjisi değiş-
mez.

yargılarından hangileri doğrudur?


A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

11. 15.
X Şekildeki düzenekte X 13. 2F F r
ϑ
X Y Z
dişlisi ile Y makarası aynı m
Y
O1 O2 O3
O
merkezli olarak birbirine
F 2F F 3F
perçinlenmiştir. X dişlisi
O1, O2, O3 noktaları etrafında dönebilen
ok yönünde dönerken Y
eşit bölmeli ağırlıksız X, Y, Z çubuklarına Sürtünmesiz yatay platformda m kütleli ci-
makarasına şekildeki gibi
şekildeki kuvvetler uygulanıyor. sim J hızıyla dönerken ip, r yarıçaplı silin-
F kuvveti bir süre uygula-
F Buna göre çubuklar dönerken, dire sarılıyor.
nıyor.
X dişlisinin dönüş yönü değişmediğine I. X çubuğunun açısal ivmesi sıfırdır. Buna göre,
göre, II. Y çubuğunun açısal ivmesi sıfırdan
farklıdır. I. Cismin eylemsizlik momenti azalır.
I. X dişlisinin açısal momentumu, sayfa
III. Z çubuğunun açısal ivmesi zamanla II. Cismin açısal momentumu değişmez.
düzleminden içeri doğrudur.
artar. III. Cismin açısal sürati artar.
II. Y makarasına uygulanan tork, sayfa
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
düzleminden dışarı doğrudur.
III. X dişlisinin açısal momentumunun bü- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
yüklüğü zamanla azalır. D) I ve II E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

15. C 14. D 13. D 12. E 11. E 10. C 9. E 8. D 7. C 6. A 5. B 4. E 3. A 2. C 1. D Cevaplar

114 Fizik Modüler Soru Bankası


Genel Çekim Kanunu ve Kepler 1. Modül Test 57

1. 5. 8.
Gezegenlerin, Güneş etrafında izlediği m1= 2m m2= 3m m3 = 5m m1 m2 m3
yörünge aşağıdakilerden hangisinde
3d 2d
doğru verilmiştir? d 2d
Sürtünmesiz yatay düzlemde m2 kütleli ci-
A) Elips B) Daire C) Kare Şekildeki cisimlerden m1 ile m2 kütleli ci- sim serbest bırakıldığında hareketsiz kalı-
D) Dikdörtgen E) Üçgen simlerinin birbirine uyguladığı kütle çekim yor.
kuvvetinin büyüklüğü F1, m2 ile m3 kütleli m
cisimlerinin birbirine uyguladığı çekim kuv- Buna göre, 1 oranı kaçtır?
m3
2. vetinin büyüklüğü F2 dir.
F 3 9 5
Kepler kanunuyla ilgili, A) 1 B) C) D) E) 3
Buna göre, 1 oranı kaçtır? 2 4 2
F2
I. Bütün gezegenler, Güneş etrafında
elips şeklindeki bir yörüngede dolaşır- 8 5 7 9
A) B) C) D) E) 2
lar. 5 3 4 5
II. Gezegeni Güneşe birleştiren yarıçap 9.
vektörü eşit zamanlarda eşit alanlar Dünyanın üzerindeki K, L, M noktalarına
tarar. kütleleri mK, mL, mM olan cisimler konuldu-
III. Bir gezegenin Güneşe uzaklığı hep ay-
6. ğunda cisimlerin ağırlıkları eşit oluyor.
m1= m m2= 8m m3= 3m m4 = 6m
nıdır. M
yargılarından hangileri doğrudur? L
2d 3d
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Şekil - I Şekil - II Ekvator K
D) I ve II E) I, II ve III
Şekil-I deki m1 kütleli cisim ile m2 kütleli ci-
sim arasındaki çekim kuvvetinin büyüklüğü
F'dir.
Şekil-II deki m3 ile m4 arasındaki çekim Buna göre, cisimlerin kütleleri mK, mL,
3. kuvvetinin büyüklüğü kaç F dir? mM arasındaki ilişki nasıldır?
K
5 3 A) mK = mL = mM
N A) 3 B) C) 2 D) E) 1
2 2
B) mM > mL > mK
S1 S2
C) mL > mK > mM
Güneş
M D) mM > mK > mL
L 7.
m1 = 3m E) mK > mL > mM
Güneşin etrafındaki bir gezegen K den L
ye t sürede, M den N ye 2t sürede gelmek-
tedir.
Buna göre, S1 ve S2 alanları ile ilgili aşa- 3d 4d
ğıdakilerden hangisi doğrudur?
A) S1 = S2 B) S1 = 2S2 10.
Dünyadaki kütlesi m, ağırlığı P olan bir
C) S1 = 4S2 D) S2 = 4S1
5d adam Ay'a götürülüyor.
E) S2 = 2S1 m2 = 5m m3 = 4m
Aydaki yer çekimi ivmesi, Dünyadaki-
Şekildeki gibi yerleştirilen kütlelerden m1 nin altıda biri olduğuna göre,
ile m2 arasındaki çekim kuvvetinin büyük- m
I. Adamın kütlesi Ay'da dir.
4. lüğü F1, m2 ile m3 arasındaki kuvvetin bü- 6
yüklüğü F2, m1 ile m3 arasındaki kuvvetin II. Adamın kütlesi Ay'da m dir.
Yörüngesinin ortalama yarıçapı R olan
büyüklüğü F3 tür. P
Dünya'nın Güneş etrafında bir tur dönmesi III. Adamın ağırlığı Ay'da dır.
6
için geçen süre (periyodu) 1 yıldır. Buna göre, F1, F2, F3 arasındaki ilişki
Buna göre, yörüngesinin ortalama ya- nasıldır? yargılarından hangileri doğrudur?
rıçapı 4R olan bir gezegenin periyodu A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F2 > F1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
kaç yıldır?
C) F2 > F1 > F3 D) F3 > F1 > F2 D) I ve III E) II ve III
A) 16 B) 8 C) 4 D) 2 E) 1 E) F2 > F3 > F1

Fizik Modüler Soru Bankası 115


Genel Çekim Kanunu ve Kepler

11. 14. 18.


Bir uzay aracının, Dünya'nın merkezine
uzaklığı R1, Ay'ın merkezine uzaklığı R2
A B C X
Y
iken Dünya ve Ay'ın uzay aracına uygula-
O R R dığı kuvvetler eşit büyüklükte oluyor.
Dünya'nın kütlesi, Ay'ın kütlesinin k katı
R
Dünya'nın üzerindeki A noktası ve B, C olduğuna göre, 1 oranı aşağıdakiler-
O merkezli 2R yarıçaplı homojen kabul R2
noktalarındaki yer çekimi ivmelerinin bü-
yükleri sırasıyla gA, gB, gC dir. edilen gezegenin içindeki X ve Y noktala-
den hangisine eşittir?
rındaki yerçekimi ivmeleri sırasıyla gX, gY 1 1 1
Buna göre, gA, gB, gC arasındaki ilişki A) k B) k2 C) D) E)
dir. k
nasıldır? k k2
gX = g olduğuna göre, gY kaç g dir?
A) gA = gB = gC B) gA > gB > gC 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
C) gC > gB > gA D) gB > gC > gA 4 2
E) gB > gA > gC 19.

O K L M
15. R R R
Kütlesi M, yarıçapı R olan Dünya'da bir
12. cismin ağırlığı P olarak ölçülüyor.
Aynı cisim, kütlesi 3M, yarıçapı 6R olan
bir gezegende tartılırsa ağırlığı kaç P Şekildeki gezegenin üzerinde gösterilen K
R K L olur? ve M noktalarındaki yerçekimi ivmelerinin
2R büyüklükleri gK ve gM dir.
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E) g
2 3 6 10 12
Buna göre, K oranı kaçtır?
gM
Yarıçapı R olan gezegenin üzerindeki K 9 9 9 9 9
noktasındaki yer çekimi ivmesinin büyük- A) B) C) D) E)
2 4 8 16 32
lüğü gK, K dan 2R uzaktaki L noktasındaki
yerçekimi ivmesinin büyüklüğü gL dir.
g
Buna göre, K oranı kaçtır?
gL 16.
Yörüngesinin ortalama yarıçapı 4R olan bir
A) 1 B) 3 C) 9 D) 27 E) 81
gezegenin periyodu 1 yıldır.
20.
Buna göre, periyodu 8 yıl olan bir ge-
zegenin yörüngesinin ortalama yarıçapı 3h
13. kaç R dir? h
M 3M
A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32 R
R K R L 3R
3R 2R
M1
M2
Şekil - I Şekil - II
Yarıçapları R ve 3R, kütleleri M1 ve M2
Kütlesi M olan gezegenin etrafındaki K olan gezegenlerin üzerinde h ve 3h yük-
noktasındaki yerçekimi ivmesi gK, kütlesi 17.
sekliklerinden serbest bırakılan cisimler
3M olan gezegenin etrafındaki L noktasın- Yarıçapı R olan bir gezegenin yüzeyindeki
aynı sürede yere düşüyor.
daki yerçekimi ivmesi gL dir. yerçekim ivmesi g dir.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
Buna göre, gK ve gL nin büyüklüklerinin Buna göre, gezegenin yüzeyinden kaç
g M1
g R uzaklıkta yerçekimi ivmesi olur? oranı kaçtır?
oranı K kaçtır? 9 M2
gL
A) 2 B) 3 C) 6 D) 8 E) 9 1 1 1 1
1 3 1 3 9 A) B) C) D) E) 1
A) B) C) D) E) 81 27 9 3
32 64 16 16 16
20. B 19. C 18. A 17. A 16. D 15. E 14. D 13. D 12. C 11. B 10. E 9. E 8. C 7. A 6. E 5. A 4. B 3. E 2. D 1. A Cevaplar

116 Fizik Modüler Soru Bankası


Genel Çekim Kanunu ve Kepler 1. Modül Test 58

1. 4. 7.
Ektvatorda kütlesi m, ağırlığı P olan bir ci- N Yarıçapı R olan Dünyanın üzerinde bulu-
sim kutuplara götürülüyor. Güneş nan bir cismin ağırlığı 32 N dur.
S2
Buna göre, m ve P nasıl değişir? Buna göre, aynı cisim yer yüzeyinden
m P M
S1 3R kadar uzaklaştırılırsa ağırlığı kaç N
K
A) Değişmez Azalır olur?
L
B) Artar Artar A) 16 B) 12 C) 8 D) 4 E) 2
Bir gezegenin, Güneş etrafında dönerken
C) Değişmez Artar
izlediği yörünge şekildeki gibidir.
D) Azalır Azalır S1 ve S2 alanları eşit olduğuna göre,
E) Değişmez Değişmez I. Gezegenin izlediği yörünge elips şek-
lindedir.
II. Gezegenin izlediği yörüngenin odakla-
rından birinde noktasında Güneş bulu- 8.
nur.
ϑK
2. III. Gezegenin K den L ye gelme süresi, M
RminGüneş Rmax
Y den N ye gelme süresine eşittir. K L
X
yargılarından hangileri doğrudur? ϑL
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ϑM M
R 2R
D) I ve III E) I, II ve III
Güneş etrafında dolanan bir gezegenin K,
2M
M L, M noktalarından geçerken hızlarının bü-
yüklükleri ϑK, ϑL, ϑM dir.
Yarıçapları R ve 2R olan X, Y gezegenleri-
nin kütleleri sırasıyla 2M ve M dir. Buna göre, ϑK, ϑL, ϑM arasındaki ilişki
nasıldır?
Buna göre, gezegenlerin üzerindeki
yerçekimi ivmelerinin büyüklüklerinin A) JL > JM > JK B) JK > JL > JM
g
oranı X kaçtır? C) JK > JM > JL D) JM > JL > JK
gY 5.
E) JK = JL = JM
Güneş etrafında dönen bir gezegenin orta-
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8 lama yörünge yarıçapı R, periyodu 2 yıldır.
Buna göre, ortalama yörünge yarıçapı
2R olan başka bir gezegenin periyodu
kaç yıldır?
A) 2 B) 2 2 C) 4
3. 9.
D) 4 2 E) 8

Gezegen
2R 3R
X
R
K
L
Y
Yarıçapları 2R ve 3R olan K ve L gezegen- 6. 4R
lerinin üzerindeki yerçekimi ivmeleri eşit Ay, Dünyanın etrafındaki bir turunu 1 ayda
büyüklüktedir. tamamlar.
Buna göre, gezegenlerin kütlelerinin Bir gezegenin etrafında yarıçapları R ve
Buna göre, Dünyaya uzaklığı, Ay - Dün- 4R olan yörüngelerde dönen X ve Y uydu-
M ya uzaklığının yarısı olan bir uydunun
oranı K kaçtır? larından X in hızının büyüklüğü ϑ dir.
ML Dünya etrafındaki periyodu kaç aydır?
Buna göre, Y uydusunun hızının büyük-
4 2 3 9
A) B) C) 1 D) E) 2 2 2 lüğü kaç ϑ dir?
9 3 2 4 A) B) C)
8 4 2 1 1
A) B) C) 1 D) 2 C) 4
4 2
D) 2 E) 2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 117


Genel Çekim Kanunu ve Kepler

10. 13. 16.


Dünyanın etrafında çemberel hareket Gezegen Dünyadan bakan bir gözlemci sürekli Ay'ın
yapan bir uydunun çizgisel sürati, m aynı yüzünü görür.
R Uydu
I. Dünyanın kütlesi Bunan nedeni,
II. Uydunun kütlesi I. Ayın kendi ekseni etrafındaki açısal
M sürati ile, Dünya etrafındaki açısal sü-
III. Uydunun Dünyanın merkezine uzaklığı
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? Kütlesi M olan bir gezegenin etrafında R ratinin eşit olması,
yarıçaplı bir yörüngede dolanan uydunun II. Ayın kendi ekseni etrafındaki çizgisel
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
kütlesi m dir. sürati ile Dünya etrafındaki çizgisel sü-
D) I ve III E) I, II ve III Buna göre, gezegenin kütlesini hesap- ratinin eşit olması
layabilmek için; III. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki açı-
I. Uydunun kütlesi (m) sal sürati ile Ayın Dünya etrafındaki
II. Uydunun yörünge yarıçapı (R) açısal süratinin eşit olması
III. Uydunun periyodu (T) olaylarından hangileriyle açıklanabilir?
11. niceliklerinden hangilerinin bilinmesi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Dünya, Güneş etrafında birbirlerine uy- gerekli ve yeterlidir? D) I ve II E) I ve III
guladıkları kütle çekim kuvveti nedeniyle (G, evrensel çekim sabiti biliniyor.)
dönmektedir. Her yıl bu yörünge üzerinde
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Dünya'nın Güneş'e en uzak olduğu gün 4
Temmuzdur. D) II ve III E) I, II ve III
Güneş dışındaki diğer gök cisimlerinin
çekim kuvvetinin ihmal edilmesi şartıy-
la;
I. Dünyanın Güneş etrafındaki çizgisel 14.
süratı Küre şeklinde olduğu varsayılan K ve L
II. Dünyanın Güneşe göre açısal momen- gezegenlerin yarıçapları sırasıyla R ve 3R,
tumu yoğunlukları 3d ve 2d dir.
III. Dünyaya Güneş tarafından uygulanan Buna göre, gezegenlerin üzerindeki
17.
kütle çekim kuvveti yerçekimi ivmelerinin büyüklüklerinin ϑ0
g X1
oranı K kaçtır? K α
büyüklüklerinden hangileri 4 Temmuz- gL
Y gezegeni
da 4 Ocak'takinden daha küçüktür?
1 1 2
A) B) C) D) 2 E) 3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 3 2 3 ϑ0
D) I ve III E) I, II ve III L α X2

Z gezegeni

Y ve Z gezegenlerinde Jo hızıyla eğik ola-


rak atılan K ve L cisimlerinin yatayda aldığı
yollar X1 ve X2 oluyor.
15.
12. X2 > X1 olduğuna göre,
Kutuplardaki yerçekimi ivmesinin ekva-
Dünya etrafında aynı yörüngede dola- I. Y gezegeninin yerçekimi ivmesi, Z ge-
tordakinden büyük olmasının nedeni;
nan iki uydu için, zegeninkinden büyüktür.
I. Dünyanın kutuplardan basık olması
I. Periyotları II. K cisminin kütlesi, L ninkinden büyük-
II. Ekvatordaki bir noktanın çizgisel süra-
II. Çizgisel süratleri tür.
tinin, kutuplardakinden büyük olması
III. Dünyanın uydulara uyguladığı küte çe- III. Y gezegeninin kütlesi, Z gezegeninkin-
III. Kutuplardaki manyetik alanın, ekvator-
kim kuvvetlerinin büyüklükleri den büyüktür.
dakinden büyük olması
niceliklerinden hangileri kesinlikle eşit- yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
olaylarından hangileriyle açıklanabilir?
tir? rudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

17. A 16. A 15. C 14. B 13. D 12. C 11. D 10. D 9. B 8. C 7. E 6. B 5. D 4. E 3. A 2. E 1. C Cevaplar

118 Fizik Modüler Soru Bankası


Basit Harmonik Harekette Temel Kavramlar 1. Modül Test 59

1. 5. 9.
m m m

A O B K O L K L O M N

10 m KL arasındaki basit harmonik hareket ya- m kütleli cisim KN arasında basit harmonik
pan cismin frekansı 2 s–1 dir. hareket yapmaktadır.
AB arasında basit harmonik hareket ya-
Buna göre, cisim O dan L ye kaç saniye- Cisim K den L ye t sürede geldiğine
pan cismin bu hareketinin genliği kaç
de gelir? (Aralıklar eşittir.) göre hareketinin periyodu kaç t dir?
metredir?
1 1 1 1 1 (Aralıklar eşittir.)
A) B) D) E) E)
A) 3 B) 5 C) 10 D) 15 E) 20 2 3 4 6 8
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

2.
m 6.
m

K O A L
10.
A O B m
3m
AB arasında basit harmonik hareket yapan
14 m
cismin periyodu 12 saniyedir. K L O M N
KL arasında basit harmonik hareket yapan B noktasından harekete başlayan cisim Şekilde m kütleli cisim KN arasında basit
bir cisim herhangi bir anda A noktasında- kaç saniye sonra O noktasından ikinci harmonik hareket yapmaktadır. Cismin KL
dır. defa geçer? (Aralıklar eşittir.) arasını geçme süresi t1, LM arasını geçme
Cismin denge konumu O noktası oldu- süresi t2, ON arasını geçme süresi t3 tür.
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
ğuna göre, cismin uzanımı ve genliği
Buna göre, t1, t2, t3, arasındaki ilişki na-
kaç metredir?
sıldır? (Aralıklar eşittir.)
Uzanım Genlik
A) t1 > t 2 > t3 B) t3 > t1 > t 2
A) 3 7 7. C) t3 > t1 = t 2 D) t3 > t 2 > t1
B) 4 7 m
E) t 2 = t3 > t1
C) 7 3
D) 7 4 X Y O Z P

E) 3 14 XP arasında basit harmonik hareket yapan


cismin periyodu 24 saniyedir.
Cisim P den harekete başladığına göre,
3. 11.
m 28. saniyede cisim nerededir? (Aralıklar Uzanım (cm)
eşittir.)
A) O noktasında B) Z noktasında 10
K O L
C) Y noktasında D) OZ arasında
KL arasında basit harmonik yapan bir ci- 9 12
sim K den L ye 8 saniye geliyor. E) ZP arasında 0 3 6 Zaman
(s)
Buna göre, bu hareketin periyodu kaç
saniyedir? 8. –10
m
A) 2 B) 4 C) 8 D) 12 E) 16
Basit harmonik hareket yapan bir cismin
4. K L O M N uzanım - zaman grafiği şekildeki gibidir.
m KN arasında basit harmonik hareket yapan Buna göre,
cismin periyodu 36 saniyedir. I. Hareketin genliği 10 cm dir.
K O L Buna göre, cisim K den geçtikten 12 sa- II. Hareketin periyodu 12 saniyedir.
1
niye sonra cisim nerede olur? III. Hareketin frekansı Hz dir.
KL arasında basit harmonik hareket bir ci- 6
sim K den O ya 1 saniyede geliyor. (Aralıklar eşittir)
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, bu hareketin frekansı kaç A) L noktasında B) OM arasında
(saniye)–1 dir? (Aralıklar eşittir.) C) O noktasında D) M noktasında A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
1 1 D) I ve II E) I ve III
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 E) MN arasında
4 2
Fizik Modüler Soru Bankası 119
Basit Harmonik Harekette Temel Kavramlar

12. 15. 18.


Uzanım (cm)

m 20

Şekil - I O 2 4 6 8 10 Zaman
Şekil - II
(s)
K P –20
L N
M

Şekil - III Denge konumu M noktası olan cismi K Basit harmonik hareket yapan bir cismin
noktasına kadar çekilip serbest bırakılıyor. uzanım - zaman grafiği şekildeki gibidir.
Şekil - I de yatay düzlemde yaya bağlı m
Cisim K den bırakıldığında t süre sonra M Buna göre,
kütleli bir cisim bir miktar çekilip bırakılıyor.
den ikinci defa geçiyor. I. Hareketin periyodu 10 saniyedir.
Şekil - II de iple asılı bulunan cisim sağa
Buna göre, cisim KL arasını kaç t süre- II. Hareketin genliği 0,2 metredir.
doğru çekilip bırakılıyor. Şekil III te bir ucu
de geçer?
sabitlenmiş metal levhanın ucu aşağı doğ- III. Hareketin uzanım denklemi
1 1 2 1 2 π
ru çekilip bırakılıyor. A)
9
B) C) D) E)
6 9 3 5 x = 0,2.cos b t l
4
Buna göre, hangi şekillerde yapılan ha-
reket basit harmonik harekettir? yargılarından hangieri doğrudur?
(Sürtünmeler önemsizdir.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
D) I ve II E) I, II ve III

13. 19.
Şekildeki düzenekte yaya m
X bağlı cismin denge konu- 16. 40 cm 40 cm
mu O noktasıdır. Cisim T Basit harmonik hareket yapan bir cismin
Y K O L
uzanım denklemi x = 8.cos b $ t l metre
ye kadar çekilip bırakıldık- r
tan 15 saniye sonra Z den 36 KL arasında basit harmonik hareket yapan
O olarak veriliyor.
ikinci defa geçiyor. bir cisim O noktasından ok yönünde geç-
Z Buna göre, hareket başladıktan 9 sani-
tikten 6 saniye sonra L de oluyor.
ye sonra cismin uzanımı kaç metredir?
T Buna göre, O'dan geçtikten 4 saniye
A) 8 B) 4 2 C) 4 D) 2 2 E) 2 sonra cismin denge konumuna uzaklığı
Buna göre, cisim T den geçtikten kaç
kaç cm dir?
saniye sonra Z den üçüncü defa geçer?
(Aralıklar eşittir.) A) 10 B) 10 3 C) 20

A) 24 B) 21 C) 20 D) 18 E) 16 D) 20 3 E) 30

14.
20.
Basit harmonik yapan bir cismin uzanım 6 cm m
denklemi SI birim sisteminde
A
y = 5 sin b t l olarak veriliyor.
r
2 17. K O L
Buna göre, Basit harmonik hareket yapan bir cismin SI
I. Hareketin genliği 5m dir. 10 cm 10 cm
birim sisteminde uzanım denklemi
II. Hareketin periyodu 4 saniyedir. x = 12.cos. b $ t l olarak veriliyor. KL arasında basit harmonik hareket yapan
r
III. Cisim harekete denge konumundan 24 cismin periyodu 12 saniyedir.
başlamıştır. Buna göre, hareket başladıktan 4 sani- Buna göre, L den harekete başlayan ci-
yargılarından hangileri doğrudur? ye sonra cismin uzanımı kaç metredir? sim kaç saniye sonra ilk kez A noktasın-
dan geçer? (sin37° = cos 53° = 0,6)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) 6 3 B) 6 2 C) 4 3 D) 6 D) 4
D) I ve II E) I, II ve III 37 37 37 53 40
A) B) C) D) E)
20 20 30 20 53
20. A 19. D 18. D 17. A 16. B 15. C 14. E 13. B 12. E 11. D 10. C 9. A 8. D 7. B 6. C 5. E 4. A 3. E 2. A 1. B Cevaplar

120 Fizik Modüler Soru Bankası


Basit Harmonik Harekette Hız, İvme, Kuvvet 1. Modül Test 60

1. 4. 9.
Genliği 2 metre olan basit harmonik hare- m
ket yapan bir cismin açısal hızı 4 rad/s dir.
K O L
Buna göre, cismin maksimum hızının K O L
KL arasında basit harmonik hareket ya- büyüklüğü kaç m/s dir?
pan bir cisim için; KL arasında basit harmonik hareket
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 yapan bir cisim O dan L ye giderken
I. K'dan O'ya giderken hızının büyüklüğü
artar. hızının ve ivmesinin büyüklüğü nasıl
değişir?
II. O dan L'ye giderken hızının büyüklüğü
azalır. 5. Hızı İvme
III. Cismin hızının maksimum değeri O Basit harmonik hareket yapan bir cismin A) Artar Azalır
noktasındadır. periyodu 12 saniyedir. B) Azalır Değişmez
yargılarından hangileri doğrudur? Cismin maksimum hızının büyüklüğü C) Artar Değişmez
7 m/s olduğuna göre, hareketin genliği
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Azalır Artar
kaç metredir? (p = 3)
D) I ve II E) I, II ve III E) Değişmez Artar
A) 6 B) 7 C) 10 D) 12 E) 14

2.
6.
Basit harmonik hareket yapan bir cismin 10.
K O L 40 cm 40 cm
periyodu 3 saniyedir.
Şekildeki cisim KL arasında basit harmo- Hareketin genliği 0,6 metre olduğuna
nik hareket yapmaktadır. göre, cismin ivmesinin maksimum de- K O L
Buna göre, cisim O noktasından K nok- ğeri kaç m/s2 dir? (p = 3) KL arasında basit harmonik hareket yapan
tasına giderken uzanımı ve hızının bü- bir cismin O noktasındaki hızının büyüklü-
A) 1,2 B) 1,8 C) 2,4 D) 3,0 E) 3,6
yüklüğü nasıl değişir? ğü 2 m/s dir.
Uzanım Hız büyüklüğü Buna göre, cismin L deki ivmesinin bü-
A) Artar Azalır yüklüğü kaç m/s2 dir?
B) Artar Artar 7. A) 8 B) 10 C) 12 D) 16 E) 18
C) Azalır Azalır Basit harmonik hareket yapan bir cismin
D) Azalır Artar ivmesinin maksimum değeri 3,6 m/s2 dir.
E) Artar Değişmez Cismin hareketinin genliği 0,4 metre
olduğuna göre, hareketin frekansı kaç
(saniye)–1dir? (p = 3)
1 3 5
A)
2
B) 1 C) D) 2
2
E)
2
11.
r r

3.
8. K O L

K L O M N K O L KL arasında basit harmonik hareket yapan


bir cismin periyodu 12 saniye, K noktasın-
KN arasında basit harmonik hareket yapan KL arasında basit harmonik hareket ya-
da ivmesinin büyüklüğü 0,4 m/s2 dir.
bir cismin hızının büyüklüğü, cisim O dan pan bir cisim için;
Buna göre,
geçerken JO, M den geçerken JM, L den I. K noktasında cismin hızı sıfırdır.
I. Hareketin genliği 1,6 metredir.
geçerken JL, dir. II. L noktasında cismin ivmesi maksi-
II. Cismin O daki hızının büyüklüğü 0,8
Buna göre, ϑO, ϑM, ϑL arasındaki ilişki mumdur.
m/s dir.
nasıldır? (Aralıklar eşittir.) III. O noktasındaki hızı maksimumdur.
III. Cismin O daki ivmesi sıfırdır.
A) JO = JL = JM B) JL > JO > JM yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? (π = 3)
C) JM > JO > JL D) JO > JL = JM A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) JL = JM > JO D) I ve II E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 121


Basit Harmonik Harekette Hız, İvme, Kuvvet

12. 15. 18.


50 cm 50 cm m Basit harmonik hareket yapan bir cismin
uzanım denklemi SI birim sisteminde
π
K O L K L O M N y = 12 sin b t l dir.
8
KL arasında basit harmonik hareket yapan KN arasında basit harmonik hareket yapan Buna göre;
bir cismin kütlesi 2 kg dır. bir cisim O noktasından geçerken hızının I. Periyodu 16 saniyedir.
Cismin O daki hızının büyüklüğü 2 m/s büyüklüğü J oluyor. II. t = 2. saniyedeki uzanımı 6 2 m dir.
olduğuna göre, cisme L de uygulanan Buna göre, cisim L den geçerken hızının 9 2
III. t = 2. saniyedeki hızı m/s dir.
kuvvetin büyüklüğü kaç N dur? büyüklüğü kaç J olur? (Aralıklar eşittir.) 4
3 1 3 3
A) 8 B) 12 C) 16 D) 20 E) 24 A) B) C) D) E) 1 yargılarından hangileri doğrudur? (p=3)
4 2 4 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

13. 16. 19.


m 8 cm 8 cm
Kuvvet (N)
2 cm
60
K O L
K O X L
KL arasında basit harmonik hareket yapan 0,2
m kütleli bir cisim O'dan K ya doğru ha- KL arasında basit harmonik hareket yapan Uzanım
→ → –0,2 O
cismin periyodu 12 saniyedir. (m)
reket ederken hızı J, ivmesi a, cisme etki

eden kuvvet F dir. Buna göre, X noktasından geçerken iv-
→ → → –60
Buna göre, J, a, F nin yönü aşağıdaki- mesinin büyüklüğü kaç cm/s2 dir? (p = 3)
lerden hangisidir? 1 3 5
A) B) C) 2 D) E) 4 Basit harmonik hareket yapan 3 kg kütle-
→ → → 2 2 2
J a F li bir cisme uygulanan kuvvetin uzanıma
A) bağlı grafiği şekildeki gibidir.
B) Hareketin genliği 0,2 metre olduğuna
göre, denge konumundan 0,1 metre
C)
uzaklıkta cismin hızının büyüklüğü kaç
D) m/s dir?
E) 3
A) B) 1 C) 3
2

D) 2 E) 2 3

20.
14. 17. 10 cm 10 cm
10 cm 10 cm
K L M O N P R
6 cm
KR arasında basit harmonik hareket yapan K O L
K O A L cismin K ve N noktalarından geçerken iv-
KL arasında basit harmonik hareket yapan
mesinin büyüklükleri aK ve aN oluyor.
KL arasında basit harmonik hareket yapan a bir cismin periyodu 24 saniyedir.
bir cismin periyodu 24 saniyedir. Buna göre, K oranı kaçtır?
aN Buna göre, L noktasından geçtikten 2
Buna göre, A noktasından geçerken saniye sonra cismin ivmesinin büyük-
cismin hızının büyüklüğü kaç cm/s dir? (Aralıklar eşittir) lüğü kaç cm/s2 olur? (p = 3)
(p = 3) A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 3 3 5 3 3 3
A) B) C)
4 16 8
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
3 5 3
D) E)
2 8
20. B 19. C 18. E 17. E 16. A 15. D 14. B 13. A 12. C 11. E 10. B 9. D 8. E 7. A 6. C 5. E 4. D 3. D 2. A 1. E Cevaplar

122 Fizik Modüler Soru Bankası


Yaylı Sarkaç ve Basit Sarkaç 1. Modül Test 61

1. 4. 7.
Kütlesi 3 kg olan bir α< 10°
Şekildeki yaya 4 kg lık cisim
cisim yay sabiti 300 α asıldığında 10 cm uzayarak
k = 300 N/m
N/m olan bir yaya L = 0,9 m dengeye geliyor.
bağlanarak basit har-
monik hareket yaptırı-
3 kg lıyor. m 4 kg
Buna göre, cismin basit harmonik hare-
Buna göre, cismin periyodu kaç saniye- Boyu 0,9 m olan bir ipe 2kg kütleli bir cisim
ket yapması sağlanırsa periyodu kaç s
dir? (p = 3) bağlanıyor.
olur? (p = 3, g = 10 m/s2)
3 4 6 4 Cismin salınım yapması sağlandığında 3 3 1 2 1
A) B) C) 1 D) E) A) B) C) D) E)
5 5 5 3 periyodu kaç saniye olur? 4 5 2 5 3
(p = 3, g = 10 m/s2)
A) 1,2 B) 1,8 C) 2,4 D) 3,0 E) 3,3
8.

k k k

2.
Kütlesi 8 kg olan bir cisim yay 5. k
m
sabiti k olan bir yaya bağlı α< 10°
k α 2m Şekil - II
olarak salınım yapıyor.
L Şekil - I

Özdeş yaylarla kurulan şekildeki düzenek-


8 kg lerden Şekil - I deki cismin periyodu T1, Şe-
m kil - II deki cismin periyodu T2 dir.
Hareketin periyodu 0,3 saniye olduğuna T
Boyu L olan bir ipe m kütleli bir cisim bağ- Buna göre, 1 oranı kaçtır?
göre, yay sabiti kaç N/m dir? (p = 3) T2
lanarak basit harmonik hareket yaptırılıyor.
A) 800 B) 1600 C) 3200 Hareketin periyodu 1,2 saniye olduğuna 3 1
A) 2 2 B) 2 C) D) 2 E)
göre, ipin boyu kaç metredir? 2 2
D) 6400 E) 8400
(p = 3, g = 10 m/s2)
3 3 1 2 1
A)
4
B) C) D) E)
5 2 5 3
9.
α< 10°
α
k
L
3.
6. m m

k k 2k α < 10° Şekil - I Şekil - II


α
k = 50 N/m Şekildeki düzeneklerde basit harmonik ha-
L = 2,5 m reket yapan cisimlerin periyotları sırasıyla
m 2m m
T1 ve T2 dir.
Şekil - I Şekil - II Şekil - III
Buna göre;
Kütleleri ve yay sabitleri verilen yay sar- 2 kg
I. Yerçekimi ivmesi artırılırsa, T1 değiş-
kaçlarının periyotları sırasıyla T1, T2, T3 tür. Şekil - I Şekil - II
mez, T2 azalır.
Buna göre, T1, T2, T3 arasındaki ilişki
Şekil - I deki yay sarkacının periyodu T1, II. Cisimlerin kütleleri artırılırsa T1 artar,
nasıldır?
Şekil - II deki basit sarkacın periyodu T2 T2 değişmez.
A) T1 = T2 = T3 B) T2 > T3 > T1 dir. III. Genlikleri artırılırsa T1 ve T2 değişmez.
T
C) T1 > T2 > T3 D) T3 > T1 > T2 Buna göre, 1 oranı kaçtır? (g=10 m/s2) yargılarından hangileri doğrudur?
T2
E) T2 > T1 > T3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
3 1 2 1 1
A) B) C) D) E)
4 2 5 5 10 D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 123


Yaylı Sarkaç ve Basit Sarkaç

10. 13. 16.


Bir cisim 25L
α< 10°
α uzunluğundaki
α α 2α α
İp 16 L bir ipe bağlandık-
L L L 25 L
tan sonra düşey-
A
Çivi den bir miktar
K M m 2m m
K M açılarak serbest
Şekil - I Şekil - II Şekil - III m bırakıldığında A
L L uzunluğundaki iplerin ucuna m, 2m, m daki çiviye takılı-
düşey
80 m kütleleri asıldıktan sonra denge konumun- yor ve M ye ka-
A dan a, a, 2a kadar çekilip bırakılıyor. dar gidebiliyor.
Buna göre, cisimlerin periyotları T1, T2, Cisim K noktasından düşey çizgiye 15 s
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda T3 arasındaki ilişki nasıldır? (2a < 10) de geldiğine göre, hareketin periyodu kaç
cisim KM arasında basit harmonik hareket
A) T1 = T2 = T3 B) T2 > T3 = T1 s dir? (a<10º)
yapmaktadır. Cisim K den serbest bırakıl-
dığında L den geçerken ip kopuyor ve ci- C) T1 = T3 > T2 D) T1 = T2 > T3 A) 30 B) 36 C) 48 D) 54 E) 60
sim A ya düşüyor. E) T3 > T1 = T2 17.
Cisim K den A ya 4,6 saniyede geldiğine
göre ipin boyu kaç metredir?

a1 = 10 m/s2

a2 = 5 m/s2
(p = 3, g = 10 m/s2) L
14.
7 3 8 7 8 4L
A) B) C) D) E) Bir yayın ucuna 2
5 2 5 5 3
kg kütleli cisim 4m
11. bağlandığında 40
cm uzayarak den-
m
k 2k 2k
geye geliyor.
40 cm
Buna göre, cisim
3k Şekil - I Şekil - II
5 cm aşağı çeki-
2k 2 kg lip bırakıldığında Şekil - I deki asansör yukarı doğru 10 m/s2
6k
5 cm lik ivme ile hızlanırken içindeki basit sarka-
periyodu kaç sa-
niye olur? cın periyodu T1, Şekil - II deki asansör yu-
m 8m 2 kg
(p = 3, g = 10 m/s2) karı doğru 5 m/s2 lik ivme ile yavaşlarken
Şekil - I Şekil - II içindeki sarkacın periyodu T2 oluyor.
A) 0,9 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,8 E) 2,1 T
Yay sabitleri verilen yayların ucuna m ve Buna göre, 1 oranı kaçtır? (g=10 m/s2)
T2
8m kütleleri bağlanarak basit harmonik ha-
3
reket yapması sağlanıyor. A) 1 B) C) 2 D) 5  E) 2 5
15. 2
Buna göre, cisimlerin periyotlarının
18.
T k
oranı 1 kaçtır? Yay sabitleri k1 ve k2
T2 m olan yaylara m1 ve
2 1 1 k k1 k2 m2 kütleleri asıldığın-
A) 2 B) 1 C) D) E) k m
2 2 4 da yaylar x1 ve x2 ka-
m 30°
dar uzayarak denge-
12. Şekil - I Şekil - II Şekil - III
ye geliyor.
Yay sabiti k olan yaya m küt- Sürtünmelerin önemsendiği düzeneklerde m1 m2
leli bir cisim bağlandıktan yay sabiti k olan yaylara m kütleli bir cisim
k Cisimlere titreşim yaptırıldığında peri-
sonra denge konumundan x bağlandıktan sonra basit harmonik hareket yotları eşit olduğuna göre;
kadar çekilip bırakıldığında yapması sağlanıyor. I. Yay sabitleri k1 ve k 2 eşittir.
m hareketin periyodu T oluyor. Buna göre, cisimlerin periyotları T1, T2, II. Cisimlerin kütleleri m1 ve m2 eşittir.
T3 arasındaki ilişki nasıldır? III. Uzama miktarları x1 ve x 2 eşittir.
Buna göre, cisim denge konumundan
A) T3 > T1 = T2 B) T1 = T2 > T3 yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
2x kadar çekilip bırakılırsa periyodu kaç
rudur?
T olur? C) T2 > T1 > T3 D) T2 > T3 > T1
1 1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 2 B) 2 C) 1 D) E) E) T1 = T2 = T3
2 2 D) I ya da II E) I ya da III
18. C 17. A 16. C 15. E 14. B 13. A 12. C 11. D 10. C 9. E 8. A 7. B 6. C 5. D 4. B 3. E 2. C 1. A Cevaplar

124 Fizik Modüler Soru Bankası


Yaylı Sarkaç ve Basit Sarkaç 1. Modül Test 62

1. 4. 7.
Basit harmonik hareket yapan bir cis-
3k 3k 6k min genliği artırılırsa;
k k k İsa: Cismin periyodu değişmez.
Burhan: Cismin maksimum hızı artar.
6k
Davut: Cismin maksimum ivmesi değiş-
m2 mez.
m 2m 3m m1
Şekil - I Şekil - II Şekil - III Şekil - II öğrencilerden hangilerinin yorumları
Şekil - I
doğrudur?
Özdeş yaylara kütleleri m, 2m, 3m olan ci-
Yay sabitleri 3k ve 6k olan yayların uçları- A) Yalnız İsa B) Yalnız Burhan
simler bağlanarak salınım yapmaları sağ-
na kütleleri m1 ve m2 olan cisimler bağla-
lanıyor. C) Yalnız Davut D) İsa ve Burhan
narak şekildeki düzenekler kuruluyor.
Buna göre, cisimlerin periyotları T1, T2, E) İsa, Burhan ve Davut
Cisimler salınıp yaptığında periyotları
T3 arasındaki ilişki nasıldır? m1
birbirine eşit olduğuna göre, oranı 8.
A) T1 > T2 > T3 B) T3 > T2 > T1 m2 m2
kaçtır? ϑ k
C) T1 = T2 = T3 D) T2 > T3 > T1 m1
3 2 4 1 2
A) B) C) D) E)
E) T1 > T3 > T2 4 3 9 3 9
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran m2
5. kütleli cisme m1 kütleli mermi J büyüklü-
ğündeki hızla çarpıp saplanıyor. m2 kütleli
cisim kazandığı hız sonucunda basit har-
2. α αα monik hareket yapıyor.
L
Yay sabitleri
L Buna göre;
k1 = 100 N/m ,
I. J artarsa cisimlerin periyodu artar.
k1 k2 k3 k = 50N/m ve
2 II. Yay sabiti artarsa cisimlerin periyodu
k3= 150N/m olan X T
Z azalır.
yaylar ve 3kg Y
III. m1 kütlesi artarsa cisimlerin periyodu
kütleli cisim ile düşey
artar.
3 kg şekildeki düze- Eşit uzunluktaki iplerin ucuna özdeş cisim- yargılarından hangileri doğrudur?
nek kuruluyor. ler bağlanarak şekildeki konumlarından
Buna göre, cismin salınım yapması sağ- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
aynı anda serbest bırakılıyorlar.
lanırsa periyodu kaç saniye olur? (p = 3) Buna göre, cisimler nerede karşılaşılar? D) II ve III E) I, II ve III
A) 0,6 B) 0,8 C) 1 D) 1,2 E) 1,4 (2a < 10°)
9.
A) ZT arasında B) Z noktasında
α< 10°
C) YZ arasında D) Y noktasında
α
E) XY arasında 5L
3. 9L
6.
m Çivi
a k1 = 3k M
α<10
k3 = k
k2 = 2k K
K L
Uzunluğu 9L olan bir ipin ucuna bir cisim
m bağlanarak şekildeki konumdan serbest
Yatay sürtünmesiz düzlemde m kütleli cis- bırakılıyor. İp tavandan 5L kadar aşağıda-
Şekildeki basit sarkaçta ipin ucuna m küt-
me, yay sabiti k1, k2, k3 olan cisimler şe- ki çiviye takılarak K - M arasında salınıp
leli cisim bağlanarak KL arasında salınım
kildeki gibi bağlanarak salınım yapması yapıyor.
yaptığında periyodu T oluyor.
sağlandığında periyodu T oluyor. Buna göre cisim periyodu aşağıdaki ifa-
Buna göre, aynı ipin ucuna 2m kütleli
Yay sabiti k1, olan yay sistemden çıka- delerden hangisiyle bulunabilir?
cisim bağlanarak salınım yaptırılırsa
rılarak salınım yapması sağlanırsa peri- L L L
periyodu kaç T olur? A) 2p B) 4p C) 5p
yodu kaç T olur? g g g
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 2 L L
4 2 A) B) 1 C) 2 D) 2 E) 4 D) 6p E) 8p
2 g g

Fizik Modüler Soru Bankası 125


Yaylı Sarkaç ve Basit Sarkaç

10. 12. 15.


Hava sürtünmelerinin ihmal edildiği bir or- k1 = 100 N/m 5 kg k2 = 80 N/m
tamda, esnek olmayan bir iple tavana ası-
lan cisim K ve L noktaları arasında salınım
hareketi yapmaktadır. Cismin, yörüngenin Şekildeki sürtünmesiz düzenekte yay sabi-
en alt noktası olan O noktasından herhan- ti k1 olan yay cisme bağlı değildir.
gi bir geçişi sırasında cisme etki eden net Yay sabiti k2 olan yay 5 kg kütleli cisme
kuvvet F, cismin merkezcil ivmesi a ve çiz- bağlı olduğuna göre, cisme titreşim ha-
gisel hızı j dir. m m reketi yaptırılırsa periyodu kaç saniye
Şekil - I Şekil - II olur?(p = 3)
Şekil I de bir yayın ucuna m kütleli cisim 5 4 3
A) 1 B) C) D) E) 2
bağlanarak salınım yaptırıldığında periyo- 4 3 2
du T oluyor. Şekil I deki yay üç eşit parçaya
ayrılarak Şekil II deki düzenek kuruluyor. 16.
Buna göre, Şekil II deki cisim salınıp
K L yaptığında periyodu kaç T olur? α α
O L L
2
A) B) 1 C) 2
Buna göre; F, a ve j nin yönü aşağıda- 2
kilerden hangisi gibi olabilir? D) 2 E) 2 2
a
13. m m m
A) B) F
ϑ Kütleleri m ve 4m
Şekil - I Şekil - II
F a ϑ olan iki cisim yay
C) a D) a sabitleri eşit yayla- Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda m
ϑ ra bağlandığında kütleli bir cisim L uzunluklu ipe bağlı olarak
m K
F ϑ denge konumları O Şekil-I deki gibi T periyotlu salınım yapı-
F
E) F a L noktası oluyor. yor. Aynı cisim düşeyden aynı miktar açı-
larak serbest bırakıldığında yerde duran m
ϑ O
kütleli cisme çarparak yapışıyor.
M Buna göre,
11.
4m N I. Cismin periyodu değişmez.
II. Cisimlerin maksimum hızı azalır.
α Cisimler şekildeki konumlarına getirilip
III. Cismin düşeyle yaptığı maksimum açı
aynı anda serbest bırakılırsa ilk kez ne-
α azalır.
O
Çivi rede yanyana geliler? (Aralıklar eşittir.)
β yargılarından hangileri doğrudur?
A) L noktasında B) O noktasında
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
X Z C) M noktasında D) OL arasında
D) I ve III E) I, II ve IIII
h2 E) OM arasında
h1 Y 17.
m
14. k
Şekildeki basit sarkaç düzeneğinde cisim Şekildeki sürtünme- m
X noktasından serbest bırakıldığında ip ler önemsiz olup,
çiviye takılarak XZ arasında salınım ger- suyun içerisinde 16 Sürtünmesiz yatay düzlem üzerinde m küt-
çekleşiyor. 16 cm
cm uzunluğundaki leli iki cisim yay sabiti k olan yaya bağlana-
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ipe bağlı cisim salı- rak titreşim yaptırılıyor. İki cisim arasındaki
I. h1 ve h2 yükseklikleri eşittir. nım yapıyor. sürtünme katsayısı µ olup üstteki cisim
Su
II. Cismin X ten Y ye gelme süresi, Y den Cismin özkütlesi düşmeden salınım devam ediyor.
Z ye gelme süresinden büyüktür. 5 g/cm3 olduğuna Buna göre, hareketin genliği en fazla aşa-
III. a ve b açıları eşittir. göre, salınımın periyodu kaç saniyedir? ğıdakilerden hangisine eşit olmalıdır?
yargılarından hangileri doğrudur? (g = 10 m/s2, p = 3, dsu = 1 g/cm3) 2mgµ 2mgk mg
A) B) C)
(a ve b 10° den küçüktür.) 1 4 3 2 k µ µk
A) B) C)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 2 5 5 mg µk
D) E)
D) I ve II E) I, II ve IIII D) 2 E) 5 2µk 2mg
17. A 16. E 15. B 14. C 13. C 12. A 11. D 10. E 9. C 8. D 7. D 6. C 5. D 4. E 3. C 2. A 1. B Cevaplar

126 Fizik Modüler Soru Bankası


NOTLAR

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

Fizik Modüler Soru Bankası 127


127
NOTLAR
.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

128 Fizik Modüler Soru Bankası


ELEKTRİK
MANYETİZMA
DALGA MEKANİĞİ
ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE
MODERN FİZİK
MODERN FİZİĞİN TEKNOLOJİDEKİ UYGULAMALARI
İÇİNDEKİLER
12. BÖLÜM: ELEKTRİK 15. BÖLÜM: ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE
RADYOAKTİVİTE
Elektriksel Kuvvet ��������������������������������������������������������������� 3
Atom Modelleri ������������������������������������������������������������������ 67
Elektriksel Alan �������������������������������������������������������������������� 9
Bohr Atom Modeli ������������������������������������������������������������� 69
Elektriksel Potansiyel�������������������������������������������������������� 15
Atomun Uyarılması ����������������������������������������������������������� 73
Elektriksel Potansiyel Enerji ve İş������������������������������������� 17
Atom Altı Parçacıklar ��������������������������������������������������������� 77
Yüklü Levhalar������������������������������������������������������������������� 19
Radyoaktivite ��������������������������������������������������������������������� 81
Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Hareketi 21

Sığaçlar������������������������������������������������������������������������������� 25

16. BÖLÜM: MODERN FİZİK


13. BÖLÜM: MANYETİZMA Fotoelektrik Olayı �������������������������������������������������������������� 83
Akım Geçen Telin Manyetik Alanı������������������������������������ 27
Fotoelektrik Akımı ������������������������������������������������������������� 89
Manyetik Kuvvet ���������������������������������������������������������������� 31
Compton ve de Broglie ������������������������������������������������������ 93
Manyetik İndüksiyon ��������������������������������������������������������� 39
Özel Görelilik ��������������������������������������������������������������������� 95
Özindüksiyon Emk'sı �������������������������������������������������������� 47

Alternatif Akım ������������������������������������������������������������������� 49

Transformatörler ���������������������������������������������������������������� 53

17. BÖLÜM: MODERN FİZİĞİN TEKNOLOJİDEKİ


UYGULAMALARI
Yarı İletken Teknolojisi ve Süper İletkenler �������������������� 97
14. BÖLÜM: DALGA MEKANİĞİ 
X Işınları ve Lazerler ��������������������������������������������������������� 99
Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım �������������������������������� 55
Modern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları����������������������� 101
Tek Yarıkta ve Çift Yarıkta Girişim ����������������������������������� 59

Doppler Olayı �������������������������������������������������������������������� 63

Elekromanyetik Dalgalar �������������������������������������������������� 65


Elektriksel Kuvvet 2. Modül Test 1

1. 4. 7.
Yüklü cisimlerden X in +q -q q1 ve q2 yükleri arasında 2d uzaklık olacak X, Y, Z yüklü cisimlerinin yükleri sırasıyla
Y ye uyguladığı elekt- şekilde yerleştirilmiştir. +q, +q, -3q dur.
d
riksel kuvvetin büyük- X Y q1 = +4q q2 = +3q +q +q -3q
lüğü F dir.
2d d d
Buna göre, Y nin X e uyguladığı elekt- X Y z
riksel kuvvetin büyüklüğü kaç F dir? Buna göre, yüklerin birbirine uyguladığı
1 1 1 1 q2 X cisminin Y ye uyguladığı elektriksel
A) 1 B) C) D) E) elektriksel kuvvet kaç k 2 dir?
2 3 4 5 kuvvetin büyüklüğü F olduğuna göre Y
d
1 1 cismine uygulanan bileşke elektriksel
A) 4 B) 3 C) 2 D) E)
2 3 kuvvetin büyüklüğü kaç F dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2.
Şekilde yüklü cisim- +q +q
lerden K nın L ye uy- 5. 8.
d Yükleri +2q ve +3q olan X, Y cisimlerinin
guladığı elektriksel K L Elektrik yüklü iki cisim arasındaki uzaklık
kuvvetin büyüklüğü F birbirine uyguladığı kuvvetin büyüklüğü F
2d iken d olması sağlanıyor.
dir. dir.
Buna göre, cisimlerin birbirine uygula-
Buna göre, K cisminin yükü +3q yapı- +2q +3q +6q -8q
dığı elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç
lırsa K nın L ye uyguladığı kuvvetin bü- katına çıkar? d 2d
yüklüğü kaç F olur? 1 1 X Y Z T
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2 Şekil - I Şekil - II
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Buna göre, yükleri +6q ve -8q olan Z, T
cisimlerinin birbirine uyguladığı elekt-
riksel kuvvetin büyüklüğü kaç F dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3.
X Y X Z

Şekil - I Şekil - II 6.
Elektrik yüklü cisimlerden Şekil - I de X, Y Eşit karelere ayrıl- +q 9.
yi çekiyor. Şekil - II de X, Z yi itiyor. mış düzleme şekil- q1 ve q2 yükleri şekildeki gibi yerleştirilmiş-
Buna göre, X, Y, Z nin yük işaretleri aşa- deki yüklü cisimler tir.
ğıdakilerden hangisi olabilir? yerleştirilmiştir. +q +q
I q1 = 4.10-5 C q2 = 2.10-4 C
X Y Z Buna göre, K nok- K
tasındaki yüke uy- II 3m
A) + + +
gulanan bileşke
B) − − −
elektriksel kuv- III IV V
Buna göre, q1 in q2 ye uyguladığı elekt-
C) + − − vet hangi yönde- riksel kuvvetin büyüklüğü kaç N dur?
D) + − + dir?
(k = 9.109 N.m2/c2)
E) − + + A) I B) II C) III D) IV E) V
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10

Fizik Modüler Soru Bankası 3


Elektriksel Kuvvet

10. 13. 16.


q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi yerleştiril- r yarıçaplı çemberin merkezine ve üzerine Eşit karelere ayrıl-
K
miştir. şekildeki yükler yerleştirilmiştir. mış sürtünmesiz
yatay düzleme ko-
q1 = +9q q2 = +q q3 = -8q q1 = +q M N
nulan K, L, M, N, P
3d 2d
yüklü cisimleri sa- P
bit tutulmaktadır.
q1 in q2 ye uyguladığı kuvvetin büyüklü- +q P cismi serbest
q4 = -2q r q2 = +2q L
ğü F ise, q2 ye uygulanan bileşke elekt- O bırakıldığında ha-
riksel kuvvetin büyüklüğü kaç F tir? reketsiz kaldığına göre;
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 I. K ve L cisimleri aynı işaretle yüklüdür.
II. M ve N cisimleri aynı işaretle yüklüdür.
q3 = -2q
III. K ve M cisimleri aynı işaretle yüklüdür.
q1 yükünün O noktasındaki +q yüküne yargılarında hangileri kesinlikle doğrudur?
uyguladığı elektriksel kuvvetin büyük-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
lüğü F ise O daki +q yüküne uygulanan
D) I ve II E) I, II ve III
bileşke elektriksel kuvvetin büyüklüğü
kaç F tir?
17.
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
11. Sürtünmesiz ya- X
tay düzlem üze-
q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi yerleştiril-
14. rinde O merkezli
miştir.
q1, q2, q3 yükleri bir eşkenar üçgenin köşe- çember üzerine
q1 = +8q q2 = -2q q3 = -q O
lerine yerleştirilmiştir. X, Y, Z, T yüklü Y T

d d q1 = +q cisimleri yerleş-
tirilmiştir. O nok-
q1 yükünün q3 yüküne uygulandığı tasındaki yüklü
→ cisim serbest Z
elektriksel kuvvet F ise, q3 yüküne uy- d d
→ bırakıldığında ok yönünde hareket ettiğine
gulanan bileşke kuvvet kaç F tir?
göre;
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 I. Y ve T cisimlerin yükleri eşit büyüklüktedir.
d
q3 = +q q2 = -q
II. X in yük miktarı, Z ninkinden fazladır.
q1 yüküne uygulanan bileşke kuvvetin III. T nin yük miktarı Z ninkinden fazladır.
büyüklüğü F1, q2 yüküne uygulanan yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
F
bileşke kuvvetin büyüklüğü F2 ise, 1 rudur?
F2
oranı kaçtır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 D) I ve II E) I, II ve III
3 2
18.
12. Sürtünmesiz yatay, yalıtkan düzlem üzeri-
q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi yerleştiril- 15. ne yükleri +q, -3q kütleleri 2m ve m olan
miştir. Ağırlıkları 10 N ve 8N cisimler şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
T1
olan q1 ve q2 yükleri ya-
q1 = +2q q2 = +q q3 +q -3q
lıtkan iplerle asılmıştır. 10 N q1 = +q
2m m
d 2d Cisimlerin birbirine
uyguladığı elektriksel T2 K L M N P R S
q2 yüküne uygulanan bileşke elektrik-
sel kuvvet sıfır olduğuna göre, q3 kaç q kuvvetin büyüklüğü 4 q2 = +2q Cisimler aynı anda serbest bırakılırsa
8N
dur? N olduğuna göre, ip- nerede karşılaşırlar?
lerdeki gerilme kuvvetlerinin büyüklük- (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 T
lerinin oranı 1 kaçtır? A) LM arasında B) M noktasında
T2
7 5 3 C) N noktasında D) P noktasında
A) B) 3 C) D) 2 E)
2 2 2
E) PR arasında
18. B 17. A 16. D 15. E 14. A 13. E 12. D 11. A 10. C 9. D 8. B 7. D 6. C 5. E 4. B 3. D 2. C 1. A Cevaplar

4 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Kuvvet 2. Modül Test 2

1. 3. 6.
Yükleri -q, +q ve +2q II III IV Yüklü X, Y, Z cisim- → q1, q2, q3 yükleri eşit
F q1
olan cisimler eşit leri eşit karelere ay- karelere ayrılmış
karelere ayrılmış V rılmış düzleme şe- X Y
düzleme şekildeki
I
düzleme yerleştiril- -q kildeki gibi yerleşti- gibi yerleştirilmiştir.

miştir. +q rilmiştir. q3 yüküne uy- F
Buna göre +q yü- Y cismine uygula- Z gulanan bileşke
küne uygulanan +2q nan bileşke elekt-
elektriksel kuvvet q2 q3
bileşke elektriksel riksel kuvvet şekildeki gibi olduğuna
kuvvet şekildekilerden hangisi olabilir? göre X, Y, Z cisimlerinin yük işaretleri şekildeki gibi ol-
q
için aşağıdakilerden hangisi doğru ola- duğuna göre 1 oranı kaçtır?
A) I B) II C) III D) IV E) V q2
bilir?
8 16 32
X Y Z A) - B) - C) -
9 9 9
A) - - -
16 32
B) + + + D) E)
9 9
C) + + -
D) + - -
E) - - +

7.
q1, q2, q3, q4 yükleri şekildeki gibi yerleş-
tirilmiştir.
q1 = +q
2. 4.
GİRİŞ Özdeş X, Y ilet- +2q +4q d
ken kürelerinin q4 = -q q3 = -4q
60° 2d
yükleri +2q ve r r
İki cisimden herhangi birinin yük miktarı 60°
X d Y
artarsa elektriksel kuvvet de artar. +4q dur. Küre-
d
ler aralarında d uzaklığı olacak şekilde ko-
D Y
nulduğunda aralarındaki elektriksel kuvve- q2 = +q
tin büyüklüğü F oluyor.
İki yükün birbirine İki yükün arasın- Küreler birbirine dokundurularak aynı q1 yükünün q4 yüküne uyguladığı elekt-
uyguladığı elekt- daki uzaklık iki ka- yerlerine konulursa aralarındaki elekt- riksel kuvvetin büyüklüğü F olduğu-
riksel kuvvetler tına çıkarsa kuvvet riksel kuvvetin büyüklüğü kaç F olur? na göre, q4 yüküne uygulanan bileşke
eşit büyüklüktedir. dörtte birine iner. 9 6 5 4 3
A) B) C) D) E) elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç F
Y D D Y 8 5 4 3 2 dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1 Hacmi büyük olan 4 5
cismin uyguladığı
elektriksel kuvvet
daha büyüktür. 5.
D Y
Eşit karelere ay- → 8.
rılmış düzleme q1, F Ağırlıkları 2G ve G olan
q2, q3 yükleri şekil- cisimlerin yükleri +q ve -q T
2 3 q1
deki gibi konul- q3 dur. 2G +q
Yukarıdaki "GİRİŞ"ten başlayarak yar- muştur.
-q yüklü cismin yere
gıların doğru (D) ya da yanlış (Y) olma- q3 yüküne uy- q2 2G
larına göre devam edilirse hangi çıkışa uyguladığı kuvvet
gulanan bileşke 3 G -q
ulaşılır? olduğuna göre, ipteki yer
elektriksel kuvvet şekildeki gibi olduğu-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 q gerilme kuvveti T'nin
na göre 1 oranı kaçtır?
q2 büyüklüğü kaç G dir?
9 3 8 9 7 5 8
A) B) 2 C) D) E) A) 2 B) C) D) E) 3
4 2 7 8 3 2 3

Fizik Modüler Soru Bankası 5


Elektriksel Kuvvet

9. 12. 15.
q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi yerleştiril- Yükleri q1, q2, → Yükleri q1 ve q2,
F
miştir. q3 olan cisimler kütleleri m1 ve
q q3 37° 53°
q1 = +12.10-4C q2 = +1.10-5C şekildeki gibi 1 53° m2 olan cisimler
yerleştirildiğin- 3d şekildeki gibi q1 q2
3m
de q3 yüküne 2d dengededir.
2m uygulanan bi- m
Buna göre, 1 m1 m2
leşke elektriksel m2
q2 oranı kaçtır?
kuvvet şekildeki
q3 = +4.10-4C gibi oluyor. (sin37° = 0,6; sin53° = 0,8)
Buna göre, q2 yüküne uygulanan bileş- q 9 3 4 16
Buna göre 1 oranı kaçtır? A) B) C) 1 D) E)
ke elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç N q2 16 4 3 9
dur? (k = 9.109 N.m2/c2) (sin53° = 0,8 cos53° = 0,6)
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 15 27 9 3 4
A) B) C) D) E) 1
16 4 2 3
16.

13. F
10. Yükleri +3q ve +5q olan ilet-
q1
q3
Yükleri q1 ve q2, küt- ken X, Y küreleri yalıtkan ip- T1
leleri m1 ve m2 olan lerle açıldığında iplerdeki ge- r
q2
α β X +3q
cisimler şekildeki gibi rilme kuvvetlerinin büyüklük-
dengededir. q1 q2 leri T1 ve T2 oluyor. T2
b > a olduğuna göre; q1, q2, q3 yükleri eşit karelere ayrılmış düz-
Küreler birbirine dokundu-
I. q1 > q2 r +5q lem üzerine şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
m1 m2 rulup bırakılırsa T1 ve T2 Y
II. q2 > q1 nasıl değişir? q3 yüküne uygulanan bileşke elektriksel
→ q
III. m1 > m2 T1 T2 kuvvet F olduğuna göre, 1 oranı kaç-
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- q2
A) Değişmez Azalır
rudur? B) Azalır Değişmez
tır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) Artar Değişmez
27 27 2 9
D) Değişmez Artar A) B) C)
D) I ve III E) II ve III 8 2 8 4 2
E) Azalır Artar
3 6 2
D) E)
2 2 5
14.
Düzgün altıgenin köşelerine ve merkezine
11. 17.
şekildeki yükler konulmuştur. Sürtünmesiz, yatay, yalıtkan düzlem üze-
Sürtünmesiz yatay +q +q -q
rine +q, +4q, -9q yükleri şekildeki gibi yer-
düzlemde X ve Y d d leştirilmiştir.
cisimlerinin arasın- X Y
O +q +q +4q -9q
dan ϑ hızıyla fırlatı- +3q -4q T1 T2 T3
lan elektron şekil- ϑ
deki yolu izliyor.
elektron d 2d
X cisminin yükü +2q -2q
+q olduğuna göre, Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetle-
Y cisminin yükü aşağıdakilerden hangi- -q yükünün O noktasındaki yüke uygu- rinin büyüklükleri T1, T2, T3 arasındaki
si olabilir? ladığı elektriksel kuvvetin büyüklüğü ilişki nasıldır?
A) -3q B) -2q C) -q F olduğuna göre O noktasındaki yüke A) T1 = T2 = T3 B) T1 > T2 > T3
uygulanan bileşke elektriksel kuvvetin
D) +q E) +2q C) T2 > T1 = T3 D) T1 = T3 > T2
büyüklüğü kaç F dir?
E) T3 > T1 > T2
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

17. C 16. A 15. E 14. E 13. D 12. A 11. E 10. C 9. E 8. B 7. B 6. C 5. E 4. A 3. D 2. C 1. B Cevaplar

6 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Kuvvet 2. Modül Test 3

1. 4. 7.
Sürtünmesiz ya- Y Yükleri q1, q2, ağırlıkları G1 Yükleri q1, q2,
tay düzlemde O ve G2 olan cisimler şekildeki T q3 ve +q olan V IV III
merkezli çem- gibi asıldığında tavana bağlı G q1
cisimler eşit
ber üzerine X, Y, ipteki gerilme kuvvetinin bü-
1
karelere ayrıl- q1 II q2
O +q +q
Z yüklü cisimleri X Z yüklüğü T oluyor. mış düzleme I
yerleştirilmiştir. Buna göre, T nin hesapla- şekildeki gibi
O noktasındaki nabilmesi için q1, q2, G1, G2 G2 q2 yerleştirilmiş- q3
+q yükü ser- değerlerinin hangilerinin tir.
best bırakıldığında ok yönünde hareke- bilinmesi gerekli ve yeterlidir? Buna göre, +q yüküne uygulanan bileş-
te geçtiğine göre X, Y, Z nin yük işaretle- A) q1 ve q2 B) G1 ve G2 C) q1 ve G1 ke elektriksel kuvvet şekilde gösterilen
ri aşağıdakilerden hangisi olabilir? yönlerden hangileri olamaz?
D) q2 ve G2 E) q1, q2, G1 ve G2
X Y Z A) I B) II C) III D) IV E) V
A) - + -
B) + + -
C) - + +
D) - - - 5.
E) + - + q1, q2, q3 yükleri sürtünmesiz yatay düz-
leme şekildeki gibi yerleştirildikten sonra 8.
q2 yükü serbest bırakıldığında hareketsiz Sürtünmesiz yatay düzlemde yükleri q1,
kalıyor. q2, q3 olan pozitif yüklü cisimler şekildeki
2.
q1 = +4q q2 = +q q3 = +9q gibi tutulmaktadır.
Şekil - I, Şekil - II ve Şekil - III te yükleri
verilen cisimlerin birbirine uyguladığı elekt- q1 q2 q3
d1 d2
riksel kuvvetlerin büyüklükleri sırasıyla F1, d1 + d
+ 3d
+
F2, F3 tür. Buna göre, oranı kaçtır?
d2
+q -q +q +4q q2 yükü serbest bırakıldığında ok yö-
4 1 3 2 3 q
A) B) C) D) E) nünde hareket ettiğine göre 1 aşağı-
9 2 5 3 4 q3
d 2d
dakilerden hangisi olabilir?
Şekil - I Şekil - II
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
+9q -q 10 9 8 6 3

3d
Şekil - III

Buna göre, F1, F2, F3 arasındaki ilişki


6.
nasıldır? Eşit karelere ayrılmış K
sürtünmesiz yatay
A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F2 > F1
düzleme K, L, M, N O +q
C) F1 > F3 > F2 D) F2 > F3 > F1 yükleri yerleştirildikten N L 9.
E) F1 = F2 = F3 sonra O noktasındaki Yükleri +q, +q, +2q olan X, Y, Z cisimleri
+q yükü serbest bıra- sürtünmesiz yatay düzlemde şekildeki gibi
M
kılınca ok yönünde tutulmaktadır.
harekete geçiyor.
3. +q +q +2q
Buna göre, K, L, M, N cisimlerinin yük-
q1 ve q2 yükleri- → X Y Z
F leri için aşağıdakilerden hangisi doğru +X
nin +q yüküne
+q q1 olabilir? d 2d
uyguladıkları bi-
leşke elektriksel K L M N
Buna göre, cisimler aynı anda serbest
kuvvet şekildeki A) -q +q +q -q
bırakıldığında hangileri +x yönünde ha-
gibidir. B) +q +q +2q +2q
q q2 rekete başlar?
Buna göre, 1 C) +2q +q +q +2q
q2 A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
oranı kaçtır? D) -2q -q -q -2q
D) Y ve Z E) X, Y ve Z
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 E) +q +q -q -q

Fizik Modüler Soru Bankası 7


Elektriksel Kuvvet

10. 13. 15.


İki tane q1 yükü ile q1 q1, q2, q3 yükleri eşit karelere ayrılmış yalıt- Yükleri q1, q2, küt-
α α T2
q2 ve q3 yükleri kan düzleme şekildeki gibi yerleştirilmiştir. leleri m1, m2 olan
T q2
eşit karelere ayrıl- cisimler farklı 1

q1 q3 q2 →
mış yalıtkan düz- F uzunluktaki ipler-
q m2
lem üzerine şekil- le şekildeki gibi 1
deki gibi dengededir.
yerleştirilmiştir. m1

Buna göre;
q2
q3 yüküne uygu- F I. Cisimlerin kütleleri m1 = m2 dir.
lanan bileşke elektriksel kuvvet şekilde- q1 II. Cisimlerin kütleleri m2 > m1 dir.
q
ki gibi olduğuna göre, 2 oranı kaçtır? III. İplerdeki gerilme kuvvetleri T1 = T2 dir.
q1
q3 yargılarından hangileri doğrudur?
9 7 5
A) 5 B) C) 4 D) E) q2 yüküne uygulanan bileşke elektriksel A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
2 2 2
→ q D) I ve III E) II ve III
kuvet F olduğuna göre, 1 oranı kaçtır?
11. q3
q1, q2, q3 yükleri eşit karelere ayrılmış ya-
lıtkan düzlem üzerine şekildeki gibi yerleş- A) 2 B) 2 C) 2 2
tirilmiştir. D) 3 E) 3 2
q1


F
q3 q2 16.
Yükleri +q olan X, Y +q
cisimleri sürtünme-
X +q
siz eğik düzlem
üzerinde şekildeki Y
q3 yüküne uygulanan bileşke elektriksel konumlarından ser-
→ q
kuvvet F olduğuna göre, 1 oranı kaçtır? best bırakılıyorlar.
q2 α
Y cismi yatay düz-
2 3 3 2 leme ulaşıncaya kadar geçen sürede X
A) - B) - C)
2 4 2 4 ve Y cisimlerinin hız - zaman grafikleri
9 2 9 2 nasıl olabilir?
D) - E)
4 2
14. A) Hız B) Hız
12.
Yükleri q1, q2, kütleleri m1, m2 olan cisimler Y Y
q1 ve q2 yükleri
şekildeki gibi dengededir. X
yalıtkan iplerle şe- X
T1
kildeki gibi denge-
lenmiştir. α β
α β T1 T2 Zaman Zaman
Buna göre, X T2 T3 C) Hız D) Hız
cisminin kütlesi q1 q2 X
değişmeden q1 X Y
Y
yükünün miktarı q1 q2 Y
m1 m2 X
artırılırsa ipler-
deki gerilme kuvvetleri T1, T2, T3 nasıl
m1 kütlesi artırılırsa; Zaman Zaman
değişir?
I. a azalır, b artar. E) Hız
T1 T2 T3
II. T1 ip gerilmesi artar. X
A) Değişmez Artar Artar
III. T2 ip gerilmesi artar. Y
B) Artar Artar Artar
C) Değişmez Azalır Azalır yargılarından hangileri doğrudur?
D) Azalır Azalır Azalır A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III Zaman
E) Azalır Artar Artar D) II ve III E) I, II ve III
16. B 15. E 14. E 13. C 12. A 11. D 10. B 9. D 8. A 7. B 6. C 5. D 4. B 3. C 2. E 1. A Cevaplar

8 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Alan 2. Modül Test 4

1. 4. 7.
Yüklü X, Y, Z cisimlerinin etrafında oluşan Şekilde +q yükünün K L Şekilde q1 yükü- K
elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir. ve L noktalarında nün K noktasın-
oluşturduğu elektrik 2d da oluşturduğu
alanların büyüklükleri elektrik alanın d d

X Y Z EK ve EL dir. büyüklüğü E dir.


E +q Buna göre, K
Buna göre, K ora- d K
d
EL noktasındaki bi-
q1 = +q q2 = +q
Buna göre, X, Y, Z cisimlerinin yük işa- nı kaçtır? leşke elektrik ala-
retleri aşağıdakilerden hangisi gibidir? 1 1 nın büyüklüğü kaç E dir?
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2
X Y Z A) 3 B) 2 C) 5 D) 2 3 E) 4
A) + – +
B) + + +
C) – – – 5.
D) – + – Şekilde q1 yükünün K q1 = +q
d K
noktasında oluştur-
E) + – –
duğu elektrik alanın
büyüklüğü E dir. d
Buna göre, K nok- 8.
tasındaki bileşke
Şekilde q1 ve q2 yüklerinin K noktasında
elektrik alanın bü-
oluşturduğu bileşke elektrik alan sıfırdır.
2. yüklüğü kaç E dir?
q2 = -q

Şekilde +q yükünün K, L, M noktalarında q1 = +q q2


A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5 K
oluşturduğu elektrik alanlarının büyüklük-
d 2d
leri EK, EL, EM dir.
Buna göre, q2 yükü kaç q dur?
+q A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
6.
K L M
Elektrik alanla ilgili;
Buna göre, EK, EL, EM arasındaki ilişki
nasıldır? +1C yüküne uy- Pozitif yüklerin
gulanan kuvvettir. elektrik alanı dı-
A) EL > EK > EM B) EM > EK > EL şa doğrudur.
C) EK > EL > EM D) EM > EL > EK
E) EK = EL = EM
9.
Şekilde q1 yükünün K noktasında oluştur-
Serhat Osman
duğu elektrik alanın büyüklüğü E dir.
Negatif yüklerin elektrik alanı q1 = -q
içe doğrudur.
3.
Şekilde q1 yükünün K noktasındaki elekt-
riksel alanın büyüklüğü E dir. d

60° d
q1 = +q q2 = -2q Fatih K q2 = -q
d K d öğrencilerden hangilerinin yorumları
Buna göre, K noktasındaki bileşke
doğrudur?
Buna göre, K noktasındaki bileşke elektrik alanın büyüklüğü kaç E dir?
A) Yalnız Serhat 1 3
elektrik alanın büyüklüğü kaç E dir? A) B) 1 C) 2 D) E) 3
B) Yalnız Osman 2 2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
C) Yalnız Fatih
D) Osman ve Fatih
E) Serhat, Osman ve Fatih

Fizik Modüler Soru Bankası 9


Elektriksel Alan

10. 12. 15.


+q q1 ve q2 yüklerinin K ve L noktalarında Yükleri +2q ve -q olan
2d d 2d I II
oluşturduğu bileşke elektrik alanların bü- cisimler şekildeki gibi
M K L
yüklüğü EK ve EL dir. yerleştirilmiştir. +2q III
-q
Şekilde +q yükünün K noktasında oluştur- Buna göre, I, II, III, IV,
duğu elektrik alanın büyüklüğü E dir. q1 = +36q q2 = -72q V bölgelerinden han- IV V
Buna göre; K L gisinde elektrik ala-
nın sıfır olduğu bir nokta olabilir?
L noktasındaki elek- M noktasındaki elek-
trik alanın büyüklüğü trik alanın büyüklüğü
EK (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Buna göre, oranı kaçtır?
E/3 tür. E / 4 tür. EL A) I B) II C) III D) IV E) V
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
7 9 17 19 7
A) B) C) D) E)
15 14 22 25 10 16.
X, Y, Z yüklü cisim- Y
Selim Talha
leri eşit karelere ay-
L ve M noktasındaki elektrik alanlar rılmış düzleme şe-
ters yöndedir. kildeki gibi yerleşti- X O
Z
rilmiştir.
Bu yüklerin O nok- E
13. tasında oluşturdu-
q1 ve q2 yüklerinin → ğu bileşke elektriksel alan şekildeki gibi
Yusuf K noktasında oluş- E olduğuna göre X, Y, Z cisimlerinin yük
öğrencilerden hangilerinin yorumları turduğu bileşke K işaretleriyle ilgili,
q
doğrudur? elektrik alan vektö- 1 I. X, Y, Z üçü de (+) işaretlidir.

rü E dir. II. Y ve Z cisimleri (+) işaretli, X cismi (-)
A) Yalnız Selim B) Yalnız Talha
Buna göre, yüklerin işaretlidir.
C) Yalnız Yusuf D) Talha ve Yusuf
q q2 III. X ve Y cisimleri (+) işaretli, Z cismi (-)
E) Selim, Talha ve Yusuf oranı 1 kaçtır?
q2 işaretlidir.
(Bölmeler eşit aralıklıdır.) yargılarından hangileri doğru olabilir?
1 (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
11. A) –2 B) –1 C) - D) 1 E) 2
2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
O merkezli çemberin üzerine dört noktasal
yük şekildeki gibi yerleştirilmiştir. q3 yükü- D) I ve II E) I, II ve III
nün O noktasında oluşturduğu elektrik ala-
nın büyüklüğü E dir.
q3 = +q 17.
Yükleri -q olan -q

14. üç yük O mer- -q


kezli çember θ α
Şekildeki gibi yerleş- +x
q4 = +2q q2 = -q üzerine şekil- β O
q1
O tirilen q1 ve q2 yükle- deki gibi ko-
rinin K noktasında → nulmuştur. -q
E
oluşturduğu bileşke Bu yükle-

q1 = -3q elektrik alan E dir. rin O noktasında oluşturduğu bileşke
q q2 elektriksel alan +x yönünde olduğuna
Buna göre, 1 ora-
Buna göre, O noktasındaki bileşke q2 K göre a, b, q açıları arasındaki ilişki na-
elektrik alanın büyüklüğü kaç E dir? nı kaçtır? sıldır?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) 2 B) 2 2 C) 3 2 D) 4 E) 5 A) b > a > q B) b > q > a
32 16 4 8 3
A) B) C) D) E) C) b > a = q D) a > b > q
9 9 3 9 4
E) a > q > b

17. B 16. D 15. E 14. A 13. A 12. C 11. E 10. D 9. B 8. D 7. A 6. E 5. B 4. E 3. C 2. C 1. A Cevaplar

10 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Alan 2. Modül Test 5

1. 4. 7.
X, Y yüklü cisimlerin A noktasında oluştur- q1 ve q2 yüklerinin K noktasında oluştur-
duğu bileşke elektriksel alan sıfırdır. duğu bileşke elektrik alan şekildeki gibidir.
O
+q q1 X Y
d d K d1 d 2

X A Y

X'in yükü +q olduğuna göre, Y'nin yükü → X ve Y yüklü cisimlerinin etrafındaki elekt-
E
aşağıdakilerden hangisidir? rik alan çizgilerinden bir kısmı şekildeki
q2
gibidir.
A) +3q B) +2q C) +q
d2 > d1 olduğuna göre;
D) -q E) -2q
q1 Y’nin yükü X’inkin-
Buna göre, yüklerin oranı kaçtır? X ve Y cisimlerinin
q2 yükleri aynı işaretlidir. den fazladır.
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
25 25 13 1 9
A) B) C) D) E)
18 27 17 2 20

2. Büşra Kübra
X, Y, Z cisimlerinin etrafındaki elektrik alan
çizgilerinden bir kısmı şekilde gösterilmiş- O noktasında elektrik alan sıfırdır.
tir.
5.
Şekilde +q, +q ve +q
X Y Z
qx noktasal yük-
lerinin K nokta- d
Hüma
sında oluşturdu- K 60° 2d
qX
Buna göre; ğu bileşke 60° öğrencilerden hangilerinin yorumları
I. X cismi pozitif yüklüdür. elektrik alan sıfır- d doğrudur?
II. Y cismi negatif yüklüdür. dır.
+q A) Yalnız Büşra B) Yalnız Kübra
III. Z cismi negatif yüklüdür. Buna göre, qx
yükü kaç q dur? C) Yalnız Hüma D) Büşra ve Hüma
yargılarından hangileri doğrudur?
E) Büşra, Kübra ve Hüma
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) −8 B) −4 C) −2
1
D) I ve II E) I ve III D) −1 E) -
2

8.
q1 ve q2 noktasal yüklerinin K noktasında
oluşturduğu bileşke elektrik alan şekildeki
gibidir.

E
3. 6. q1
2d K 53°
q1 ve q2 yüklerinin K noktasında oluşturdu- q1 ve q2 yükleri arasındaki uzaklık d olacak
ğu bileşke elektrik alan sıfırdır. şekilde yerleştirilmiştir. d
q1 q2 q1 = +16q q2 = +q

d 2d K d q2

Buna göre, elektrik alanın sıfır olduğu q1


q1 Buna göre, oranı kaçtır?
Buna göre, oranı kaçtır? noktanın q1 yükünden uzaklığı kaç d q2
q2
dir?
9 3 1 1 1 2 3 4 (sin53° = 0,8 ; cos 53° = 0,6)
A) - B) - C) −1 D) E) 2 A) B) C) D) E)
4 2 2 5 4 3 4 5 3 5
A) 2 B) C) 3 D) E) 4
2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 11


Elektriksel Alan

9. 12. 15.
q1, q2, q3 yükleri bir q1 d A Yükleri q1, q2, q3 q1 ve q2 yüklerinin →
q1 O E
karenin köşelerine olan cisimler şekil- O noktasında oluş-
37°
yerleştirilmiştir. deki gibi yerleştiril- turduğu bileşke
I II
A noktasındaki bi- d d miştir. elektriksel alan şe-
leşke elektrik alanı Buna göre, O q2 O III kildeki gibidir.
sıfır olduğuna göre, noktasındaki bi- IV Buna göre, q1 ve 53°
q1, q2, q3 yüklerinin q2 d q3 leşke elektrik V q2 yüklerinin oranı q1 q2
büyüklükleri ara- alan vektörü şe-
q1
sındaki ilişki nasıldır? kilde gösterilen- q3 kaçtır?
q2
A) q1 = q2 = q3 B) q1 > q2 > q3 lerden hangisi
olamaz? 1 64 16
C) q2 > q1 > q3 D) q2 > q1 = q3 A) - B) - C) -
2 125 25
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) q1 = q3 > q2 4
D) - E) −1
5

13.
Şekilde eşkenar +5q
üçgenin köşeleri-
ne +5q, +2q, -q
10. yükleri yerleştiril-
16.
O
Yükleri +q, +q ve qX miştir. -q yükünün O merkezli q1
qX olan cisimler üçgenin ağırlık çemberin üzeri-
eşit karelere ayrıl- merkezi olan O +2q ne yerleştirilen
-q
mış düzleme şe- noktasında oluş- q 1 , q2 , q 3 , q 4 →
A +q O E
kildeki gibi yerleş- +q turduğu elektrik alanın büyüklüğü E dir. yüklerinin O q3 q4
tirilmiştir. noktasında
→ Buna göre, O noktasındaki bileşke
A noktasındaki E oluşturduğu bi-
elektrik alanının büyüklüğü kaç E dir?
bileşke elektrik- leşke elektrik
sel alan şekildeki gibi olduğuna göre, A) 3 B) 2 3 C) 4 alan şekildeki q2
qX yükü aşağıdakilerden hangisine eşit- D) 3 3 E) 6 gibidir.
tir? Buna göre;
A) +q B) +2q C) +3q q1 ve q2 yükleri q3 yükü, q4 yü-
D) +4q E) +5q 14. eşit büyüklüktedir. künden büyüktür.
Noktasal q1, q2, q3, q1 q2
q4 yüklerinin K nok-
tasında oluşturdu-
ğu bileşke elektrik →
11. K E
alan şekildeki gibi-
Yükleri +q, +q ve Betül Sümeyye
→ dir.
E
qX olan cisimler Buna göre; q3 yükü pozitif q4 yükü negatif işaretlidir.
eşit karelere ay- O
+q I. q1 ve q3 pozitif, q q4
rılmış düzleme qX 3
q2 ve q4 negatif
şekildeki gibi yer-
+q işaretlidir.
leştirilmiştir.
II. q1 ve q4 pozitif, q2 ve q3 negatif işaretli-
O noktasındaki bileşke elektriksel alan
dir. Sena
şekildeki gibi olduğuna göre, qX yükü
III. q1 ve q3 negatif, q2 ve q4 pozitif işaretli- öğrencilerden hangilerinin yorumları
aşağıdakilerden hangisine eşittir?
dir. kesinlikle doğrudur?
A) +3q B) +6q C) +9q yargılarından hangileri doğru olabilir?
D) +12q E) +18q A) Yalnız Betül B) Yalnız Sümeyye
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Yalnız Sena D) Betül ve Sümeyye
D) I ve II E) I, II ve III
E) Betül ve Sena

16. A 15. B 14. D 13. D 12. A 11. E 10. C 9. D 8. C 7. E 6. E 5. B 4. A 3. A 2. E 1. C Cevaplar

12 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Alan 2. Modül Test 6

1. 4. 7.
Yükü +q olan iletken +q X ve Y yüklü cisimleri E1 ve E2 elektrik Şiddeti 40 N/C olan 37°
kürenin içinde, üzerin- alanlarının etkisinde Şekil - I ve Şekil - II elektrik alanda yükü
de ve dışında olmak deki gibi dengededir. -0,3 coulomb olan ci-
üzere X, Y, Z noktaları O X Y Z sim şekildeki gibi
verilmiştir. dengededir. q
Buna göre, X, Y, Z Buna göre, cismin
noktalarından hangilerinde elektriksel X Y ağırlığı kaç N dur? E = 40 N/C
alan sıfırdır?
(sin 37° = 0,6; cos 37° = 0,8)
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
E1 E2 A) 6 B) 9 C) 12 D) 16 E) 20
D) X ve Y E) X ve Z
Şekil - I Şekil - II
8.
Buna göre;
Yükü 4.10-2C,
I. X cismi pozitif yüklüdür. T
ağırlığı 6 N olan
II. Y cismi pozitif yüklüdür. cisim, şiddeti E = 200 N/C
III. X cismi negatif yüklüdür. 200 N/C olan
2. yargılarından hangileri doğrudur? elektrik alanda
+3q şekildeki gibi q = 4.10-2 C
+2q
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
dengededir.
D) I ve II E) II ve III
2r Buna göre, ip-
r teki gerilme kuvveti T nin büyüklüğü
5. kaç N dur?
X Büyüklükleri 2E ve E olan elektrik alanlara,
Y A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2
yüklü K, L cisimleri konulduğunda cisimle-
İletken X, Y kürelerinin yarıçapları sırasıyla re etki eden kuvvetlerin büyüklükleri F ve
r, 2r, yükleri sırasıyla +2q, +3q dur. 3F oluyor. 9.
Yükleri -9q ve +14q
Kürelerin dış yüzeylerindeki elektrik alan- → →
2E E +14q olan iletken -9q
ların büyüklükleri EX, EY olduğuna göre, küreler merkezleri
EX çakışacak şekilde O K L M
oranı kaçtır? K F 3F L r r r r r
EY yerleşirilmiştir.
2 3 5 8 7 Buna göre, K, L,
A) B) C) D) E)
3 2 2 3 2 Şekil - I Şekil - II M noktalarındaki
Buna göre, cisimlerin yüklerinin oranı elektrik alanların büyüklükleri arasında-
qK ki ilişki nasıldır?
kaçtır?
qL A) EM > EL > EK B) EK > EL > EM
1 1 1 1 1 C) EL > EM > EK D) EM = EL > EK
A) - B) - C) - D) E)
6 3 2 6 3 E) EL > EK > EM
3.
+q
10.
K L 6. Yükleri -3q ve +q +q
r r r olan iletken küreler
Kütlesi 2 kg, yükü -3q
aynı merkezli ola-
4 coulomb olan cisim T +2q
rak içiçe yerleştiril-
r yarıçaplı iletken kürenin yükü +q dur. elektrik alanda yalıt- I II III
dikten sonra küre-
kan iple asılmıştır.
Buna göre, K ve L noktalarındaki eletrik 2 kg lerin mekezine
Buna göre, ipteki
noktasal +2q yükü
alanların büyüklükleri EK, EL olduğuna gerilme kuvvetinin E = 30 N/C konulmuştur.
E büyüklüğü kaç N
göre, K oranı kaçtır? Buna göre, I, II, III bölgelerinden hangi-
EL dur? (g = 10 m/s2)
lerinde elektriksel alan sıfırdır?
9 3 1 A) 20 B) 60 C) 100 D) 120 E) 140
A) 3 B) C) 2 D) E) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
4 2 2
D) I ve III E) II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 13


Elektriksel Alan

11. 13. 15.


Aynı merkezli, içi boş -2q Elektrik alan şiddetinin 400 N/C olduğu Yükleri q1 ve q2,
iletken K ve L kürele- yerde 90 metre yükseklikten yükü 5.10-2C kütleleri m1 ve m2 T
rinin yükleri sırasıyla +3q olan bir cisim serbest bırakılıyor. olan cisimler bir- m1
+3q ve -2q dur. 2 kg birine iplerle bağ-
K q1
Buna göre, küre- lanarak düzgün m2

lerin etrafındaki E = 400 N/C E elektrik alanına →
h = 90 m q2 E
elektrik alan çizgi-
şekildeki gibi ko-
leri aşağıdakiler-
L
den hangisi gibi Yer nulmuştur.
olabilir? Sürtünmeler önemsenmediğine göre, Buna göre, ipteki gerilme kuvveti T nin
cisim yere kaç m/s hızla çarpar? büyüklüğü;
A) B)
(g = 10 m/s2) I. Cisimlerin yükleri q1 ve q2
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80 II. Cisimlerin kütleleri m1 ve m2
III. Cisimlerin arasındaki uzaklık
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
14.
C) D) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
α α → D) I ve II E) I, II ve III
E

E) q1 q2


Yatay doğrultudaki düzgün E elektrik ala-
nında yükleri q1 ve q2 olan eşit kütleli ci-
simler şekildeki gibi dengededir.
Buna göre;

q1 pozitif, q2 negatif q1 ve q2 ikiside pozi-


işaretlidir. tif işaretlidir.
16.
12. Sürtünmesiz or-
q
Kütlesi m, yükü -q tamda h yüksek- →
liğinden, kütlesi E
olan cisim büyüklü-
37° Hatice Mustafa m, yükü q olan h
ğü E olan elektrik
alanda şekildeki bir cisim serbest
q1 ve q2 ikiside ne- q1 negatif, q2 pozitif
gibi dengededir. gatif işaretlidir. işaretlidir.
bırakılıyor. Düz- x A
→ →
Buna göre, elekt- -q E gün E elektrik
rik alanın büyük- alanının etkisiyle cisim A noktasına düşü-
lüğü aşağıdaki- yor.
lerden hangisine Buna göre, x uzaklığı aşağıdakilerden
eşittir? İbrahim Emine hangisine eşittir?
(sin 37° = 0,6 ; cos 37° = 0,8) qE qEh
öğrencilerden hangilerinin yorumları A) B)
mg 4mg 3q kesinlikle yanlıştır? mgh mg
A) B) C)
q 3q 4mg
A) Hatice ve Mustafa mgh ^mgh2 + ^qEh2
C) D)
B) Mustafa ve İbrahim qE h
4q 3mg
D) E)
E) h ^mgh2 + ^qEh2
3mg 4q C) İbrahim ve Emine
D) Hatice ve Emine
E) Mustafa, Hatice ve İbrahim

16. B 15. D 14. E 13. D 12. E 11. B 10. C 9. C 8. A 7. B 6. E 5. A 4. E 3. B 2. D 1. A Cevaplar

14 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Potansiyel 2. Modül Test 7

1. 4. 7.
Yükü q olan nok- q +q Yükleri q1, q2, q3, q4 olan noktasal cisim-
A d d d
tasal bir cismin lerin çemberin merkezi O noktasında
d A B C
d kadar uzaktaki oluşturduğu toplam elektriksel potansiyel
A noktasında oluşturduğu elektriksel Noktasal +q yükünün, A, B, C noktaların- sıfırdır.
potansiyel aşağıdakilerden hangisi ile da oluşturduğu elektriksel potansiyeller VA, q4
bulunur? VB, VC dir.
q q q2 Buna göre, VA, VB, VC arasındaki ilişki
A) B) k C) k r
kd d d
nasıldır? r
q3 = -2q O q1 = +4q
q q2
D) k 2
E) k 2 A) VA = VB = VC B) VA > VB > VC
d d
C) VC > VB > VA D) VC > VA > VB
E) VB > VA > VC
q2 = +3q

Buna göre, q4 yükü kaç q dur?


A) -1 B) -2 C) -4 D) -5 E) -7

2.
Elektriksel potansiyel ile ilgili; 5.
+3q A +4q
Skaler büyük- Eşit karelere ayrıl-
Birimi Volt’tur. V ile gösterilir. lüktür. mış düzlem üze-
rindeki +3q yükü-
nün A noktasında -2q 8.
oluşturduğu elekt- Şekilde +6q ve +12q yüklerinin K, L, M
riksel potansiyel V noktalarında oluşturduğu elektriksel potan-
olarak veriliyor. siyeller sırasıyla VK, VL, VM dir.
Burhan Davut Seyit
Buna göre, A noktasındaki toplam po- +6q
d d d d
+12q
yorumlarından hangileri doğrudur? tansiyel kaç V dir?
K L M
A) Yalnız Burhan A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
Buna göre, VK, VL, VM arasındaki büyük-
B) Yalnız Davut
lük ilişkisi nasıldır?
C) Yalnız Seyit
A) VK = VL = VM B) VK > VL > VM
D) Burhan ve Davut
C) VM > VL > VK D) VL > VK > VM
E) Burhan, Davut ve Seyit
E) VM > VK > VL
6.
Eşit karelere ayrılmış düzlem üzerindeki q1
ve q2 yüklerinin A ve B noktalarında oluş-
turduğu potansiyeller VA ve VB dir.
q1 = +24q
B
3.
9.
+3q -10q
K q1 ve q2 yükleri aralarındaki uzaklık 3d ola-
d 2d cak şekilde yerleştirilmiştir.
q1 = +4q q2 = -2q
Yükleri +3q ve -10q olan noktasal cisim-
X Y Z T P
lerin K noktasında oluşturduğu elektrik- d d d d d d
sel potansiyel aşağıdakilerden hangisi-
A Buna göre, hangi noktalarda elektriksel
ne eşitir? q2 = -48q
q q potansiyel sıfırdır?
A) 2k B) k C) 0 VA
d d Buna göre, oranı kaçtır? A) Yalnız Y B) Yalnız P C) X ve Z
VB
q q D) Y ve P E) Z ve T
D) - k E) - 2k
d d 1 1 1 1
A) B) C) D) E) 1
8 6 4 2

Fizik Modüler Soru Bankası 15


Elektriksel Potansiyel

10. 13. 16.


q1 = +8q +q +q
K K O ip
+q -2q
d d d
X Y
Yükleri +q olan X ve Y cisimleri şekildeki
K +q L
gibi konulduğunda O noktasındaki toplam
potansiyel V, elektriksel alanın büyüklüğü
q2 q3 = +9q E dir. Şekil - I Şekil - II
ip
X cismi K noktasına konulursa V ve E +2q M
Eşit karelere ayrılmış düzlem üzerindeki nasıl değişir?
q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi yerleştiril-
V E
miştir. +q
K noktasındaki elektriksel potansiyel A) Artar Artar
sıfır olduğuna göre q2 yükü kaç q dur? B) Artar Azalır
Şekil - III
A) −25 B) −20 C) −15 C) Azalır Azalır
D) Değişmez Azalır Şekil - I de nötr K küresi, +q yüklü iletken
D) −10 E) −5
kürenin içine, Şekil - II de +q yüklü L küresi
E) Azalır Değişmez
-2q yüklü iletken kürenin içine, Şekil - III te
+q yüklü küre, +2q yüklü içi boş iletken M
küresinin içine konulduktan sonra anahtar-
lar kapatılıyor.
11. Buna göre son durumda;
+q 14.
A K küresinin L küresinin M küresinin
elektriksel elektriksel elektriksel
K L
potansiyeli potansiyeli potansiyeli
r r r
x sıfırdır. sıfırdır. sıfırdır.
q1 = -q q2 = +3q
Yarıçapı r olan iletken kürenin yükü +q dur.
d d d d d
Buna göre, K ve L noktalarının elektrik-
V Şekildeki gibi yerleştirilen q1 ve q2 yükle-
sel potansiyellerinin oranı K kaçtır? rinin A noktasında oluşturduğu elektriksel
VL Şeyma Beyza Kübra
potansiyel sıfırdır.
1 3
A) B) 1 C) D) 2 E) 3 Buna göre X uzaklığı kaç d dir? öğrencilerden hangilerinin yorumları
2 2
doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5
A) Yalnız Şeyma
B) Yalnız Beyza
C) Yalnız Kübra

15. D) Beyza ve Kübra


M
Yarıçapları r ve 2r E) Şeyma, Beyza ve Kübra
12. L
olan aynı merkez-
Merkezi O olan yüklü + + +
+ + li iletken kürelerin K
iletken kürenin içeri- + + yükleri +8q ve -4q +8q -4q
sindeki X ve Y noktala- + + r r
r r r dur.
rının elektriksel potan- ++ O X Y
+
Buna göre K, L,
+
siyelleri VX ve VY dir. + +
+
+ +
+ M noktalarının
V +
hangilerinde elektriksel potansiyel sıfır
Buna göre X oranı
VY olabilir?
kaçtır?
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 D) K ve L E) L ve M
4 2

16. D 15. A 14. B 13. B 12. C 11. C 10. A 9. D 8. E 7. D 6. C 5. A 4. B 3. E 2. E 1. B Cevaplar

16 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektriksel Potansiyel Enerji ve İş 2. Modül Test 8

1. 4. 7.
Aralarında 2d uzaklık bulunan +4q ve +3q Noktasal q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi Şekilde X ve Y cisimleri arasındaki potani-
yüklerinin arasındaki elektriksel potansiyel yerleştirilmiştir. yel enerji Ep dir.
enerji Ep dir. q1 = +3q +8q +3q
A
+4q +3q 3d d
X Y
2d 5d
3d Buna göre, Y cismini A noktasına götür-
Buna göre, Ep aşağıdakilerden hangisi- mek için yapılan iş kaç Ep dir?
ne eşittir? 1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E)
q2 q2 q2 4d 2 3 4 5
A) 3k B) 6k C) 8k q2 = +8q q3 = +10q
d d d
q2 q2 Buna göre, sistemin toplam elektriksel
D) 12k E) 18k
d d q2
potansiyel enerjisi kaç k dir?
d
A) 20 B) 26 C) 28 D) 34 E) 38 8.
Noktasal q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi
yerleştirilmiştir.
q1 = +30q q2 = +12q q3 = -q
K
2d 3d d

2. q3 yükü K noktasına götürülürse yapı-


Şekil - I deki +2q ve +q yüklerinin arasın- 5. q2
Noktasal q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi lan iş kaç k olur?
daki elektriksel potansiyel enerji Ep1, Şe- d
kil - II deki -3q ve -6q yüklerinin arasındaki yerleştirilmiştir.
potansiyel enerji Ep2 dir. q1 = 3q q2 = -2q q3 = -6q
A) 3 B) 2 C) 1 D) -1 E) -2

+2q +q -3q -6q d 2d


d 3d q1 ile q2 arasındaki elektriksel potansi-
Şekil - I Şekil - II yel enerjisi Ep olduğuna göre, sistemin
Ep 1 toplam elektriksel potansiyel enerjisi
Buna göre, oranı kaçtır? kaç Ep dir?
Ep 2 9.
3 5
1 1 1 1 A) 1 B) C) 2 D) E) 3
A) 1 B) C) D) E) 2 2 O merkezli çember üzerine yerleştirilen X
2 3 4 6 ve Y cisimlerinin O noktasında oluşturduğu
potansiyel V, cisimler arasındaki elektrik-
sel potansiyel enerji Ep dir.
Z

6. X r Y
+q O +2q
Şekilde X ve Y cisimleri aralarında 2d ola-
3. cak şekilde yerleştirilmiştir.
Şekilde q1 ve q2 noktasal yüklerinin arasın- +6q +4q
A
daki elektriksel potansiyel enerji Ep dir. 2d d X cismi Z noktasına taşınırsa V ve Ep
X Y
q1 = +3q q2 = +2q nasıl değişir?
K Buna göre, Y cismini A noktasına gö-
V Ep
2d d türmek için yapılan iş aşağıdakilerden
hangisine eşittir? A) Değişmez Artar
q2 yükü K noktasına konulursa araların-
kq 2 kq 2 kq 2 B) Azalır Artar
daki elektriksel potansiyel enerji kaç Ep A) 8 B) 5 C) 3
olur? d d d C) Değişmez Değişmez
2 1 1 1 1 kq 2
kq 2 D) Azalır Azalır
A) B) C) D) E) D) - 2 E) - 4
3 2 3 4 5 d d E) Artar Değişmez

Fizik Modüler Soru Bankası 17


Elektriksel Potansiyel Enerji ve İş

10. 13. 15.


Şekildeki gibi yerleştirilen noktasal q1, q2, Yükü +q olan bir cisim düzgün elektrik ala- Sürtünmesiz yatay düzlemde noktasal q1
q3 yüklerinin toplam elektriksel potansiyel nı içinde K den L ye I, II, III yollarından ayrı ve q2 yükleri şekildeki gibi tutulmaktadır. q2
enerjisi Ep dir. ayrı götürülüyor. Elektriksel kuvvetlerin yükü serbest bırakıldığında K ve L nokta-
yaptığı iş, I yolunda W1, II yolunda W2, III larından ϑK ve ϑL büyüklüğündeki hızlar ile
q1 = +2q q2 = -4q q3 = -3q
yolunda W3 oluyor. geçiyor.
d d K d
→ q1 = +30q q2 = +2q
E L K L
q2 yükünü K noktasına taşımak için
3d d d
elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş I II
kaç Ep dir? ϑK
K Buna göre, oranı kaçtır?
7 5 III ϑL
A) -4 B) - C) - D) 2 E) 9
2 2
5 10
Buna göre, W1, W2, W3 arasındaki ilişki A) B) C) 2
2 4
nasıldır?
2 7
A) W1 > W2 > W3 B) W1 = W2 = W3 D) 3 E)
11. 3
C) W2 > W3 > W1 D) W1 > W3 > W2
Sürtünmesiz yatay düzlemde düzgün E
E) W3 > W2 > W1
elektrik alanı içinde -q yüklü bir cisim ϑ0
hızıyla fırlatılıyor.
16.
q1 = +2q q2 = +2q
-q ϑ0 K d K d

E
14.
Cisim K noktasına doğru ilerlerken ki- 2d 2d
Yükleri +q, +2q O
netik enerjisi EK ve elektriksel potansi- olan m1 ve m2
yel enerjisi EP nasıl değişir? kütleli cisimler
EK EP şekildeki gibi q3 = -q
A) Azalır Değişmez dengede iken
cisimlerin ara- +q +2q Noktasal q1, q2, q3 yükleri şekildeki gibi
B) Azalır Azalır
sındaki elekt- m1 m2 yerleştirilmiştir. q3 yükü ok yönünde hare-
C) Artar Artar riksel potansi- ket ettirilerek K noktasına götürülüyor.
D) Azalır Artar yel enerjisi Ep, O noktasındaki elektriksel Buna göre;
E) Artar Azalır potansiyel V, O noktasındaki bileşke elekt-
rik alanın büyüklüğü E dir. q3 yüküne uy-
Cisimlerin kütleleri artırılırsa; gulanan bileş-
ke kuvvet ön- Sistemin po- İşi elektriksel
12. ce artar sonra tansiyel ener- kuvvetler
Ep artar. V değişmez. E artar. jisi azalır. yapmıştır.
Yükleri -q olan X, Y, Z cisimleri elektrik ala- azalır.
nın içinde ayrı ayrı şekildeki yönde hareket
ettiriliyor.

E
-q -q Z Yunus Murat Osman Neslihan Arzu Sümeyye
X
Y
-q öğrencilerden hangilerinin yorumları yorumlarından hangileri doğrudur?
doğrudur? A) Yalnız Neslihan
Buna göre, hangi cisimler hareket et-
tirilirken elektriksel kuvvetlere karşı iş A) Yalnız Yunus B) Yalnız Arzu
yapılır? B) Yalnız Murat C) Yalnız Sümeyye
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z C) Yalnız Osman D) Arzu ve Sümeyye
D) X ve Y E) X, Y ve Z D) Yunus ve Murat E) Neslihan, Arzu ve Sümeyye
E) Yunus, Murat ve Osman
16. E 15. B 14. E 13. B 12. A 11. D 10. C 9. A 8. B 7. C 6. E 5. A 4. D 3. A 2. C 1. B Cevaplar

18 Fizik Modüler Soru Bankası


Yüklü Levhalar 2. Modül Test 9

1. 4. 6.
d = 2m d 2d
Aralarındaki uzaklık 2m d1 d2
olan paralel levhalara
50 Voltluk potansiyel +3q +q
farkı uygulanmıştır.
Buna göre, paralel
levhaların arasındaki
−+ −+ −+
elektrik alanın büyük- −+ −+
lüğü kaç V/m dir? 50 Volt 2V 3V
3V 4V Şekil - I Şekil - II
A) 25 B) 50 C) 75 D) 100 E) 125 Şekil - I Şekil - II
Şekil - I deki paralel levhaların arasındaki
Şekil - I deki paralel levhaların arasında- +3q yüküne uygulanan elektriksel kuvve-
ki elektrik alanın büyüklüğü, Şekil - II deki tin büyüklüğü F1, Şekil - II deki +q yüküne
elektrik alanın büyüklüğünün iki katıdır. uygulanan elektriksel kuvvetin büyüklüğü
d F2 dir.
Buna göre, 1 oranı kaçtır? F
d2 Buna göre, 1 oranı kaçtır?
F2
3 2 3 1
A) 1 B) C) D) E)
4 3 8 6 A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8

2. 7.
Aralarındaki uzaklık d d
Şekilde paralel levhala- d
olan paralel levhaların rın arasındaki +q yükü-
arasındaki elektrik ala- ne uygulanan elektrik-
+q
nın büyüklüğü 200 V/m 5. sel kuvvetin büyüklüğü
dir. F dir.
d 2d
Buna göre, d uzaklığı Buna göre F kuvvetini
−+
kaç metredir? artırmak için; −+
100 Volt E1 E2 I. Cismin yükü q artı- V
rılmalı
1 1 II. Pilin potansiyel farkı V artırılmalı
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2 −+ −+
III. Levhalar arası uzaklık d artırılmalı
V V işlemlerinden hangileri yapılabilir?
3d
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
E3
8.
Yerçekimi ivmesi-
−+
nin g olduğunu or-
3. V tamda kütlesi m,
d +q

yükü +q olan cisim
m +V
Şekildeki paralel levha- Şekildeki paralel levhaların arasındaki
ların arasındaki K ve L K L paralel levhalar
elektrik alanların büyüklükleri E1, E2, E3
noktalarındaki elektrik 2d d d arasında şekildeki
tür.
alanların büyüklükleri gibi dengededir.
Buna göre, E1, E2, E3 arasındaki ilişki
EK ve EL dir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
−+
nasıldır?
E doğrudur?
Buna göre, K oranı V A) E1 > E2 > E3 B) E3 > E2 > E1
EL q.V q.V
A) = m.g B) + mg = 0
kaçtır? C) E2 > E1 > E3 D) E3 > E1 > E2 d d
1 1 E) E1 = E2 = E3 q.d q.m
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 C) = m.g D) = d.g
4 2 V V
q.V m
E) =
m.g d

Fizik Modüler Soru Bankası 19


Yüklü Levhalar

9. 12. 15.
Şekil - I de paralel levhaların arasında Yükü +q, kütlesi m olan bir cisim paralel Yükleri +q ve -q olan iletken levhalar arası
yükü +q, kütlesi m olan cisim dengededir. levhalar arasına Şekil - I deki gibi konuldu- uzaklık d, 2d, 3d olacak şekilde ayrı ayrı
ğunda dengede kalıyor. yerleştiriliyor.
4d
+q d -q +q 2d -q +q 3d -q
+
2d m +q − 4V
− d
V+ m +q T
+q E1 E2 E3
m

Şekil - I Şekil - II d +q m V
+
+−
Buna göre, aynı cisim Şekil - II deki
Şekil - I Şekil - II Şekil - III
paralel levhaların arasına yalıtkan iple Şekil - I 3V
bağlanırsa ipteki gerilme kuveti kaç mg Şekil - II Levhaların boyutu aralarındaki uzaklığa
olur? Buna göre, aynı cisim Şekil - II deki gibi göre çok büyük olduğuna göre, levhala-
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 iple asıldığında ipteki gerilme kuvveti rın arasında oluşan elektriksel alanların
kaç mg olur? büyüklüğü E1, E2, E3 arasındaki ilişki
3 5 3 7 nasıldır?
10. A) B) 1 C) D) E)
4 4 2 4
A) E1 > E2 > E3 B) E3 > E2 > E1
Yükü 8.10-3 C olan bir cisim paralel levha-
lar arasında şekildeki gibi dengededir. C) E2 > E3 > E1 D) E1 = E2 = E3
13. E) E1 > E3 > E2
Yüklü bir cisim yüklü lev-

d = 20 cm m q = 8.10-3C V = 50 Volt halar arasında şekildeki
+ α
gibi dengede kalıyor. +q
Buna göre, düşeyle m
Buna göre, cismin kütlesi kaç kg dır? yapılan a açısı aşağı-
(g = 10 m/s2) dakilerden hangisine
bağlı değildir? − +
A) 2 B) 1 C) 0,8 D) 0,4 E) 0,2
V
A) Cismin kütlesine
B) Yerçekimi ivmesine
11. C) Levhalar arası uzaklığa
Yükü +q, kütlesi m olan bir cisim paralel D) Pilin potansiyel farkına
16.
levhalar arasına Şekil - I deki gibi yalıtkan E) İpin boyuna Yüklü X, Y cisimleri yalıtkan iplerle şekilde-
iple bağlandığında ipteki gerilme kuvveti
ki gibi dengededir.
2mg oluyor.
14.
Yüklü X, Y ci-
− simleri paralel
V+ +q m d T1 α α T2
+ +
T levhalar arasın- −V −V
da şekildeki gibi X Y
Şekil - I X Y
dengededir.
Buna göre;
T
+
+q m 3d I. Cisimler aynı cins yüklüdür. X cisminin kütlesi, Y ninkinden büyük
4V −
II. Cisimlerin kütleleri eşittir. olduğuna göre;
III. İplerdeki gerilme kuvvetleri eşit büyük- I. Cisimlerin yükleri aynı cinstir.
Şekil - II lüktedir. II. Cisimlerin yükleri eşit büyüklüktedir.
Buna göre, aynı cisim şekil - II deki pa- yargılarından hangileri kesinlikle doğ- III. X pozitif, Y negatif işaretlidir.
ralel levhalar arasına bağlanırsa ipteki rudur? yargılarından hangileri kesinlikle yan-
gerilme kuvveti kaç mg olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II lıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
16. C 15. D 14. D 13. E 12. C 11. E 10. E 9. B 8. A 7. D 6. C 5. A 4. D 3. C 2. B 1. A Cevaplar

20 Fizik Modüler Soru Bankası


Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Hareketi 2. Modül Test 10

1. 4. 7.
Paralel levhaların arasından Şekil - I de bir Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev- Paralel levhaların ara-
Y
proton, Şekil - II de ise bir elektron ϑ0 ilk halar arasında Şekil - I de +q yüklü cisim, sında yükü +q olan bir
hızı ile fırlatılıyor. Şekil - II de +3q yüklü cisim serbest bıra- cisim X ten Y ye, Y den X
kılıyor. Z ye götürülüyor.
Elektriksel kuvvetle-
p e− +− Z
rin yaptığı iş XY ara-
ϑ0 ϑ0 +q +3q sında W1, YZ arasında V

X Y W1
+
− +− W2 olduğuna göre, oranı kaçtır?
W2
+ +
− −
Şekil - I Şekil - II 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
2V V 3 2
Parçacıklar sürtünmesiz yatay düzlem-
Şekil - I Şekil - II
de hareket ettiğine göre;
I. Proton hızlanır Cisimlerin karşı levhaya ulaştığında ki-
II. Elektron hızlanır E
netik enerjilerinin oranı X kaçtır?
III. Elektron yavaşlar EY
8.
yargılarından hangileri doğrudur? 2 3 3
A) B) C) 1 D) E) 2 Uçlarına 200 Volt geri-
3 1 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III lim uygulanan paralel
levhalar arasında yükü X
D) I ve II E) I ve III
q olan bir cisim X ten Y Y
ye götürülünce elektrik-
5. sel kuvvetlerin yaptığı +−
Sürtünmesiz yatay düz- iş 30 joule oluyor. 200 Volt
2. lemde paralel levhala- Buna göre, cismin
d -q
Sürtünmesiz yatay düz- rın arasındaki -q yüklü 2d d d
yükü q kaç coulomb dur?
lemde, paralel levhalar cisim şekildeki konum- X Y
arasında +q yüklü cisim A) 0,20 B) 0,25 C) 0,30
+q dan serbset bırakılıyor.
serbest bırakılıyor. Buna göre, cismin X − + D) 0,35 E) 0,40
Cisim karşı levhaya m
4V
ve Y noktalarındaki ki-
gidinceye kadar yapı-
+ − EX
lan iş aşağıdakilerden netik enerjilerinin oranı kaçtır?
EY
hangisiyle bulunur? V 9.
V q.V 1 1 2 3
A) B) C) q.V A) B) C) D) 1 E) Yükleri +q, +2q, kütleleri 2m, 4m olan ci-
d d 3 2 3 2
simler paralel levhalar arasında serbest
qV bırakıldığında ivmeleri sırasıyla a1 ve a2
D) E) q.V.d
m.d oluyor.
2d d

3. 6.
+q +2q
Uçlarına 50 Voltluk bir
Yükü 0,4 C olan bir ci- üreteç bağlanan paralel 2m 4m
sim sürtünmesiz yatay q = 0,4C levhaların arasında
düzlemde paralel lev- yükü 0,6 C olan bir cis- X Y + +
− −
halar arasında serbest min X ten Y ye gelmesi
V 3V
bırakılıyor. sağlanıyor. + −
Şekil - I Şekil - II
Buna göre, cisim kar- + − Buna göre, elektriksel 50 Volt Cisimler sürtünmesiz yatay düzlemde
şı levhaya çarptığında 200 Volt kuvvetlerin yaptığı iş
hareket ettiğine göre, cisimlerin ivme-
kinetik enerjisi kaç kaç joule dür? a
joule olur? (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.) lerinin büyüklüklerinin oranı 1 kaçtır?
a2
A) 40 B) 80 C) 120 D) 160 E) 200 A) 36 B) 30 C) 18 D) 12 E) 10 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2

Fizik Modüler Soru Bankası 21


Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Hareketi

10. 12. 15.


Yükü 5.10-2C, kütlesi 0,1 kg olan bir cisim Sürtünmesiz yatay d Sürtünmesiz yatay düzlemde yükü +q,
sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev- düzlemde paralel kütlesi m olan bir cisim şekil - I de paralel
halar arasında serbest bırakılıyor. levhaların arasında levhalar arasında ϑ hızıyla fırlatıldığında
-q
K noktasından ser- karşı levhaya 2ϑ hızıyla çarpıyor.
q = 5.10-2C K L
best bırakılan -q
yüklü cisim L nokta-
sına ϑ büyüklüğün- −+
+q +q
ϑ
deki hızla çarpıyor. 2ϑ
V 2ϑ
m
+ − Buna göre;
100 Volt I. d uzaklığı artırılırsa, + +
− −
II. V gerilimi artırılırsa,
Buna göre, cisim karşı levhaya kaç m/s V V
III. Cismin kütlesi artırılırsa Şekil - I Şekil - II
hızla çarpar? işlemlerinden hangileri yapılırsa ϑ artar?
A) 1 B) 2 C) 5 D) 8 E) 10 Buna göre, aynı cisim şekil - II deki gibi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 2ϑ hızıyla fırlatılırsa karşı levhaya kaç ϑ
D) I ve II E) II ve III büyüklüğündeki hızla çarpar?
A) 5 B) 7 C) 2 2
13. D) 3 E) 10
Sürtünmesiz yatay düz- d
lemde paralel levhalar
arasında yükü +q olan +q
cisim serbest bırakılı-
yor.
q yükü artırıldığında;
+

I. Cisme uygulanan
elektriksel kuvvet V
II. Cismin karşı levhaya çarpma hızı
III. Cismin karşı levhaya çarpma süresi 16.
11. niceliklerinden hangiler artar? Yerçekiminin önemsenmediği ortamda pa-
ralel levhaların arasında kütlesi m, yükü
Sürtünmesiz yatay düzlemde yükü +q, küt- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
+q olan bir cisim ϑ0 hızıyla yatay olarak fır-
lesi m olan bir cisim Şekil - I de paralel lev- D) I ve II E) I, II ve III latılıyor. Cisim ilk doğrultusundan h kadar
halar arasında serbest bırakıldığında karşı
sapıyor.
levhaya ϑ büyüklüğündeki hızla çarpıyor.
L
d 2d
14.
Sürtünmesiz yatay d
düzlemde K nokta- +q ϑ
+q +q
+ −

0
sından +q yüklü ci- +q V
ϑ m h
sim serbest bırakılı- K L
m m
yor.
+

+
− d uzaklığı artırılırsa; + Buna göre h miktarını azaltmak için;

V 9V I. Cisme uygula- I. ϑ0 ilk hızını artırmak
nan elektriksel V
Şekil - I Şekil - II
II. Levhaların boyu L yi azaltmak
kuvvetin büyüklüğü azalır.
Buna göre, aynı cisim Şekil - II deki sis- III. Cismin kütlesi m yi artırmak
II. Cismin ivmesinin büyüklüğü azalır.
temde serbest bırakılırsa karşı levhaya işlemlerinden hangileri yapılabilir?
III. Cismin L noktasına ulaşma süresi artar.
kaç ϑ hızıyla çarpar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yargılarından hangileri doğrudur?
3 9
A) 2 B) C) 3 D) E) 9 D) II ya da III E) I ya da II ya da III
2 2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

16. E 15. B 14. E 13. D 12. B 11. C 10. E 9. A 8. B 7. C 6. D 5. C 4. A 3. B 2. C 1. E Cevaplar

22 Fizik Modüler Soru Bankası


Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Hareketi 2. Modül Test 11

1. 4. 7.
Sürtünmesiz Sürtünmesiz yatay düzlemde K noktasın- Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev-
yatay düzlem- dan serbest bırakılan yüklü cismin L ve P halar arasında -q yüklü bir cisim A nokta-
de paralel lev- +q noktalarındaki kinetik enerjileri eşit oluyor. sından serbest bırakılıyor.
Y Z
X 2d 4d
halar arasında ϑ0
X noktasından +q
ϑ0 hızıyla fırla- +
-q
− − + K L M N P R
tılan +q yüklü K
cisim Z nokta- V V
sına çarpıyor. +
− − +
Buna göre; −
+ + −
V1 = 6V V2
I. XY arasında hızlanır.
Aralıklar eşit olduğuna göre, V2 gerilimi 4V 6V
II. YZ arasında yavaşlar.
III. YZ arasında hızlanır. kaç V dir? Buna göre, cisim K noktasından geçtik-
yargılarından hangileri doğrudur? 9 9 ten sonra en fazla kaç d daha gidebilir?
A) B) 3 C) 4 D) E) 6
5 2 7 9 5 8
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) B) 2 C) D) E)
4 4 2 3
D) I ve II E) I ve III 5.
Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev-
2. halar arasında +q yüklü bir cisim şekildeki
8.
Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev- konumdan serbest bırakılıyor.
Sürtünmesiz yatay düzlemde A noktasın-
haların arasında +q yüklü cisim şekildeki 4d 5d
dan serbest bırakılan -q yüklü cisim K nok-
konumdan serbest bırakılıyor. tasından geri dönüyor.
d 2d +q
4d 3d 2d
K
+q
X -q
Y
+ A
− − + K
3V 5V
+ − +

Buna göre, cisim K noktasından geçtik- − + +−
5V 2V ten sonra kaç d uzaklıktan geri döner? V1 V2
Cismin X noktasındaki kinetik enerjisi
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Ek1, Y noktasındaki kinetik enerjisi Ek2 Buna göre, üreteçlerin gerilimlerinin
Ek 1 V
olduğuna göre
Ek 2
oranı kaçtır? 6. oranı 1 kaçtır?
V2
Sürtünmesiz yatay düzlemde A noktasın-
2 3 5 5 2 1 3 3 4
A) B) C) D) 2 E) dan serbest bırakılan +q yüklü cisim B A) B) C) D) E)
5 2 3 2 5 2 5 4 5
noktasına ϑ hızıyla ulaşıyor.
d1 d2
3. 9.
Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev- Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev-
haların arasında şekildeki konumdan ser- +q
haların arasında X noktasından serbest
A ϑ
best bırakılan cismin kinetik enerjisi K nok- K B bırakılan +q yüklü cisim Y noktasından 2ϑ
m
tasında EK, M noktasında EM dir. hızıyla geçiyor.
2d 3d
+
− − + d 2d

+q V1 V2
K L M N P +q
Buna göre ϑ hızının büyüklüğü,
Y Z
I. d1 uzaklığı X
+
− − + II. d2 uzaklığı
+− −+
4V 3V III. V1 gerilimi
IV. V2 gerilimi 4V V
EK
Buna göre, oranı kaçtır? V. m kütlesi Buna göre, cisim Z noktasına kaç ϑ bü-
EM
niceliklerinden hangilerine bağlı değildir? yüklüğündeki hızla çarpar?
(Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
2 3 4 3 A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV 3 2
A) B) C) 1 D) E) A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
3 4 3 2 D) I, II ve V E) III, IV ve V 2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 23


Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Hareketi

10. 12. 14.


Sürtünmesiz yatay düzlemde Şekil - I deki Sürtünmesiz, yatay, eşit kare→ bölmelere Sürtünmesiz yatay düzlemde X noktasın-
paralel levhaların arasında X noktasından ayrılmış düzlemde düzgün E elektrik alanı dan serbest bırakılan +q yüklü cisim Y nok-
3ϑ hızıyla fırlatılan yüklü cismin Y nokta- içine ϑ hızıyla dik olarak fırlatılan yüklü X tasından geçtikten sonra doğrultusundan h
sına ulaşıncaya kadar geçen sürede hız cismi şekildeki yörüngeyi izleyerek K nok- kadar sapıyor.
- zaman grafiği Şekil - II deki gibi oluyor. tasından geçiyor. d L
d1 d2
+q
Hız +
→ X −
V2
3ϑ 4ϑ E ϑo=0 Y h
K
Y 3ϑ
X 2ϑ
+−

+−
Zaman ϑ V1
−+ 0 X
2t 3t
ε1 ε2 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ya-
Şekil - I Şekil - II pılırsa h artar?
Buna göre; A) V1 gerilimi artırılmalı
Buna göre; I. Cisim (+) işaretle yüklüdür.
B) V2 gerilimi azaltılmalı
I. Üreteçlerin emkları ε2 > ε1 dir. II. Cismin K noktasında hızının elektrik
C) q yükü artırılmalı
II. Paralel levhaların arasındaki uzaklıklar alan doğrultusudaki bileşeni ϑ dir.
d1 > d2 dir. III. Cismin K noktasındaki hızının büyük- D) d uzaklığı artırılmalı
III. Cisim (-) işaretle yüklüdür. lüğü ϑ 2 dir. E) L uzunluğu artırılmalı
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III
15.
Eşit kare bölmeli, sürtünmesiz, yatay düz-

lemde düzgün E elektrik alanına aynı anda
→ →
ϑK ve ϑL hızlarıyla fırlatılan yüklü K ve L
13. parçacıkları şekildeki yörüngeleri izleyerek
Yerçekimi ivmesinin g olduğu düşey düz- aynı anda X ve Y noktalarına ulaşıyor.
11. lemde K noktasından ϑo hızıyla yatay ola- → Y
Sürtünmesiz yatay düzlemde paralel lev- ϑK
rak fırlatılan +q yüklü cisim karşı levhada K
haların arasından A noktasından ϑ hızıyla M noktasına çarpıyor.
fırlatılan +q yüklü cisim X noktasından 3ϑ
d
hızıyla geçip Y noktasına 2ϑ hızıyla ulaşı- → L
X ϑL
yor. +q
K L
ϑo →
+q E
M
A
ϑ X Y +−
Cisimlerin birbirine uyguladığı elektrik-
V sel kuvvet ihmal edildiğine göre, aşağı-
+− −+ Buna göre; dakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
V1 V2 I. Cismin ilk hızının büyüklüğünü artır- A) Cisimlerin kütleleri eşittir.
→ →
mak B) ϑK ve ϑL hızları eşit büyüklüktedir.
Buna göre, üreteçlerin gerilimlerinin
II. Pilin potansiyel farkını artırmak C) Cisimlere elektrik alan dolayısıyla uy-
V
oranı 1 kaçtır? III. Paralel levhalar arası uzaklığı artırmak gulanan elektriksel kuvvetler eşit bü-
V2
işlemlerinden hangileri yapılırsa LM yüklüktedir.
4 7 3 8 uzaklığı azalır?
A) B) C) D) E) 2 D) Elektrik alanının etkisiyle cisimlerde
3 5 2 5
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II oluşan ivmeler eşit büyüklüktedir.
D) I ve III E) I, II ve III E) Cisimlerin yükleri eşit büyüklüktedir.

15. D 14. E 13. C 12. E 11. D 10. D 9. A 8. C 7. E 6. B 5. C 4. D 3. A 2. C 1. D Cevaplar

24 Fizik Modüler Soru Bankası


Sığaçlar 2. Modül Test 12

1. 6. 9.
Bir devrede elektrik yükü depolamaya Sığaları sırasıyla C, 2C, 3C olan X, Y, Z
A A 2A 2A
yarayan devre elemanı aşağıdakilerden sığaçları potansiyel farkları 3V, 2V, V olan
hangisidir? üreteçlere bağlanarak yükleniyorlar.
d 3d Buna göre, sığaçların yükleri qX, qY, qZ
A) Direnç B) Pil C) Sığaç
Şekil - I Şekil - II arasındaki ilişki nedir?
D) Diyot E) Lamba
Alanı A olan Şekil - I deki levhaların arasın- A) qX = qZ > qY
daki uzaklık d iken sığası C dir.
2. Buna göre, Şekil - II de alanı 2A olan lev-
B) qX = qY = qZ
Sığçaların devredeki görevi ile ilgili; haların arasındaki uzaklık 3d iken sığası C) qX > qY > qZ
I. Elektrik yükü depolarlar. kaç C dir? D) qY > qX = qZ
II. Elektrik enerjisi depolarlar. 2 3
A) B) 1 C) D) 3 E) 6 E) qZ > qY > qX
III. Elektrik enerjisi üretirler. 3 2
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
10.
D) I ve II E) I ve III Sığaları sırasıyla CX, CY, CZ olan X, Y, Z sı-
7. ğaçları, potansiyel farkları VX, VY, VZ olan
3. Bir kondansatörün sığasının birimi aşa- üreteçlere bağlanarak yükleniyorlar.
Bir sığacın devredeki gösterimi aşağı- ğıdakilerden hangisidir? CX > CY > CZ ve VX > VZ > VY olduğuna
dakilerden hangisidir? göre;
A) Ohm B) Volt C) Farad
A) B) I. X in yükü, Y ninkinden fazladır.
D) Amper E) Coulomb
II. X in yükü, Z ninkinden fazladır.
III. Y ile Z nin yükleri eşittir.
C) D) + -
yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
rudur?
E)
8. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

4. Alanları eşit olan levhaların arasına die- D) I ve II E) I, II ve III


lektrik katsayıları sırasıyla E, 2E, 3E olan
Bir kondansatörün sığası;
yalıtkan maddeler şekildeki gibi konulmuş-
I. Levhaların alanı
tur.
II. Levhalar arası uzaklık
Ɛ 2Ɛ
III. Levhalar arasındaki ortamın dielektrik
katsayısı 11.
C1 C2
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? X ve Y sığaçlarının yük – gerilim grafiği şe-
d d
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Şekil I Şekil II kildeki gibidir.

D) I ve II E) I, II ve III Yük X

C3 3q
5.
d Y
Şekil III 2q
A A A A
Buna göre, sığaçların sığaları C1, C2 ve
q
C3 arasındaki ilişki nasıldır?
d 2d
A) C1 = C2= C3 Gerilim
Şekil - I Şekil - II 0 V 2V 3V
B) C3 > C2 > C1
Buna göre, X ve Y sığaçlarının sığaları-
Alanı A olan levhaların arasındaki uzaklık C) C1 > C2 > C3 C
d iken sığası C dir. nın oranı X kaçtır?
D) C2 > C3 > C1 CY
Buna göre, levhaların arasındaki uzak- 3 9
lık Şekil - II deki gibi 2d yapılırsa sığası E) C1 > C3 > C2 A) B) 4 C) D) 5 E) 6
2 2
kaç C olur?
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2

Fizik Modüler Soru Bankası 25


Sığaçlar

12. 15. 18.


Bir kondansatörün yük-potansiyel fark gra- X, Y lambaları ve K, L sığaçları ile şekildeki Sığacı C olan bir sığaç V gerilimi ile yük-
fiği şekildeki gibidir. devreler kurulmuştur. lendikten sonra üreteçten ayrılıyor.
Yük
X Y + −
K + −
+ −
+ −
+ - C
II L
I V Buna göre, sığacın levhaları birbirine
Potansiyel fark
0 + - yaklaştırılırsa;
Buna göre, I ve II aralıklarında kondan- V I. Sığası artar.
satörün sığası için ne söylenebilir? Buna göre, II. Depoladığı yük değişmez.
I II I. X lambası sürekli ışık verir. III. Uçlarındaki potansiyel farkı azalır.
A) Azalmıştır Değişmemiştir II. X lambası bir süre ışık verdikten sonra yargılarından hangileri doğrudur?
B) Değişmemiştir Azalmıştır söner.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Değişmemiştir Artmıştır III. Y lambası sürekli ışık verir.
D) I ve II E) I, II ve III
D) Azalmıştır Artmıştır yargılardan hangileri doğrudur?
E) Artmıştır Değişmemiştir (Pillerin tükenmediği varsayılıyor.)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
13.
Sığası C olan bir sığaç, gerilimi V olan bir
üretece Şekil I deki gibi bağlandığında de- 16.
poladığı enerji E oluyor.
Sığaçların kullanım alanları ile ilgili,
C C aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Fotoğraf makinelerin flaşlarında kulla-
nılır.
B) Alternatif akımın doğru akıma çevril-
+ - + - mesinde kullanılır.
V 2V C) Ses aygıtlarında parazit engelleme 19.
amacıyla kullanılır. Başlangıçta yüksüz olan X ve Y kondan-
Buna göre, aynı sığaç Şekil II deki gibi D) Dijital saat ve bazı cep telefonlarında satörleri ile kurulan şekildeki devrede S1
2V gerilimine bağlanırsa depoladığı pil bittiğinde bazı ayarların kaybolma- anahtarı kapatılarak Y kondansatörü yük-
enerji kaç E olur? ması amacıyla kullanılır. leniyor.
A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16 E) Elektrik kesintilerinde elektrik üretmek
X
amacıyla kullanılır.
S2
14.
Bir kondansatörün yükünün gerilimine Y
bağlı grafiği şekildeki gibidir. 17.
Sığası C olan bir sı- C S1
Yük ğaç, gerilimi V olan + −
bir üretece bağlandı- V
q ğında q kadar yük − + S1 anahtarı açılarak, S2 anahtarı kapa-
depoluyor. V tılırsa,
Buna göre, sığacın I. Y sığacının yükü azalır
Gerilim levhaları arasına dielektrik katsayısı bü- II. Sığaçların potansiyel farkları eşit olur.
V
yük bir madde konulursa; III. Devrede depolanan toplam elektrik
Buna göre, grafiğin altındaki alan aşağı- I. Sığası artar. enerjisi değişmez
daki niceliklerden hangisini verir? II. Depoladığı yük artar. yargılarından hangileri doğrudur?
A) Enerji B) Sığa III. Uçlarındaki potansiyel farkı artar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Elektrik Alan D) Potansiyel D) I ve II E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Dielektrik sabiti D) I ve III E) I, II ve III
19. D 17. C 18. E 16. E 9. D 10. D 11. C 12. A 13. C 14. A 15. E 6. A 7. C 8. B 5. B 4. E 1. C 2. D 3. B Cevaplar

26 Fizik Modüler Soru Bankası


Akım Geçen Telin Manyetik Alanı 2. Modül Test 13

1. 3. 7.
GİRİŞ Üzerinden i akımı 2i M
K L M d
geçen sonsuz K
d d d i 3d 2d
uzunluktaki telin K, i
Akım geçen düz tellerin etrafında man- 3i
L
yetik alan oluşur. L, M noktalarında
Şekil - I Şekil - II Şekil - III
oluşturduğu man-
D Y
yetik alanların büyüklükleri BK, BL, BM dir. Üzerinden i, 2i ve 3i akım geçen tellerin
Buna göre, BK, BL, BM arasındaki ilişki etrafında belirlenen K, L, M noktalarındaki
Akım geçen bo- Akım geçen hal- nasıldır? manyetik alanların büyüklükleri BK, BL, BM
binlerin ortasında kanın ortasında A) BK = BL = BM B) BM > BL > BK dir.
manyetik alan olu- manyetik alan olu- Buna göre, BK, BL, BM değerleri aşağı-
C) BK > BL > BM D) BL > BK > BM
şur. şur. daki sütun grafiklerinin hangisindeki
E) BM > BK > BL gibi olabilir?
D Y D Y
A) Manyetik Alan B) Manyetik Alan
1 2 3 Mıknatısların et- 4.
rafında manye-
Üzerinden 6A akım
tik alan oluşur.
geçen sonsuz uzun-
i = 6A
D Y luktaki telin A nokta- A K L M K L M
sında oluşturduğu 3m
manyetik alanın bü- C) Manyetik Alan D) Manyetik Alan
4 5
yüklüğü kaç Tesla-
dır? (K = 10-7 N/A2)
Yukarıda "GİRİŞ" ten başlayarak yargı
doğru ise D yolu, yanlış ise Y yolu takip A) 2.10 –7 B) 4.10 –7 C) 6.10 –7
ediliyor. D) 8.10 –7 E) 9.10 –7
K L M K L M
Buna göre, hata yapılmadan ilerlenirse
E) Manyetik Alan
kaç nolu çıkışa ulaşılır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 5.
i N
i i
i
K L M K L M

Üzerinden i akımı geçen tellerin etrafın-


2. daki K, L, M, N noktalarının hangilerin-
i2 = 2i deki manyetik alanlar aynı yöndedir?
d
X A) K ve L B) L ve M C) K ve N
3d D) K ve M E) K, M ve N
i1 = 4i

Y
Şekil - I Şekil - II
6. 8.
Sonsuz uzunluktaki tellerden şekildeki Sonsuz uzunluk- Sonsuz uzunluk-
yönlerde i1 ve i2 akımları geçmektedir. taki akım geçen taki akım geçen
tellerden X telinin tellerden X telinin 2i K 9i
Buna göre, X ve Y noktalarındaki manye- i K 4i K noktasında oluş-
K noktasında 2d 3d
B d 2d turduğu manyetik
tik alan şiddetlerinin oranı X kaçtır? oluşturduğu man- X Y
BY alanın büyüklüğü
yetik alanın bü- X Y
yüklüğü B dir. B dir.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 12
Buna göre, K noktasındaki bileşke man- Buna göre, K noktasında oluşan bileşke
yetik alanın büyüklüğü kaç B dir? manyetik alanın büyüklüğü kaç B dir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Fizik Modüler Soru Bankası 27


Akım Geçen Telin Manyetik Alanı

9. 12. 15.
Üzerinden geçen L Aynı düzleme yer- X Y
akımlar i, 2i, 4i d X d leştirilen sonsuz
olan sonsuz uzun- i 4i X Y uzunluktaki teller-
2i
luktaki teller şekil- d den i akımı geçer- i i
T
deki gibi yerleşti- Z ken K noktasındaki K d
2i →
rilmiştir. manyetik alan B 2d
i akımı geçen telin X noktasında oluş- K i oluyor.

turduğu manyetik alan B olduğuna Buna göre;
Sayfa düzlemine yerleştirilen sonsuz
göre, X noktasındaki bileşke manyetik I. X telinden geçen akımın yönü değişti-
→ uzunluktaki K, L tellerinden i, 2i akımları →
alan kaç B dir? geçmektedir. rilirse B nin yönü değişmez.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 Kareler eşit bölmeli olduğuna göre, II. Y telinden geçen akımın yönü değişti-

X, Y, Z, T noktalarından hangilerinde rilirse B nin yönü değişmez.
manyetik alan sıfırdır?
III. X telinden geçen akımın yönü değişti-
A) Yalnız X B) Yalnız T C) X ve T →
rilirse B nin büyüklüğü artar.
D) Y ve Z E) X, Y, Z ve T yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
10. 13.
D) I ve III E) I, II ve III
Sayfa düzlemine Aynı düzlemde-
yerleştirilen sonsuz K L
ki tellerden i1 ve i1
uzunluktaki teller- i 3i i2 akımları geç-
den i, 3i akımları mektedir. i2 i2
d d d
geçmektedir. X Y Buna göre,
Buna göre, X ve Y K, L, M, N nok- M
i1
noktalarındaki manyetik alanların bü- talarından han- N
B gilerinde man-
yüklüklerinin oranı X kaçtır?
BY yetik alan sıfır olabilir? 16.
1 1 1 1 A) K ve L B) K ve M C) L ve N
A) B) C) D) E) 1
5 4 3 2 i1 i2
D) M ve N E) L ve M
d d d d
X Y Z
14.
i2 Üzerinden i1 ve i2 akımları geçen, sonsuz
Y d uzunluktaki teller aynı düzleme şekildeki
i1 = 5i
11. d gibi konulmuştur.
i1 37°
Sayfa düzlemine yer- X d Buna göre, X, Y, Z noktalarındaki man-
i2 X
leştirilen sonsuz uzun- d yetik alanların büyüklükleri BX, BY, BZ
luktaki tellerden 2i, 5i 2i ile ilgili;
Y
akımları geçmektedir. Aynı düzleme yerleştirilen sonsuz uzunluk- I. BX > BZ > BY
Buna göre, X ve Y taki tellerden i1 ve i2 akımları geçmektedir. II. BX = BY = BZ
noktalarındaki man- 5i X noktasındaki manyetik alan sıfır ol- III. BZ > BY > BX
yetik alanların büyük- duğuna göre Y noktasındaki manyetik
B yargılarından hangileri kesinlikle yan-
lüklerinin oranı X kaçtır? (Kareler eşit Ki lıştır?
BY alan şiddeti kaç dir?
bölmelidir.) d A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
1 1 1 1 1 1 3 7 9
A) B) C) D) E) A) Sıfır B) C) D) E) D) II ve III E) I, I ve III
10 8 5 4 2 2 2 2 2

16. D 15. D 14. E 13. C 12. C 11. B 10. A 9. E 8. B 7. B 6. C 5. E 4. B 3. C 2. D 1. A Cevaplar

28 Fizik Modüler Soru Bankası


Akım Geçen Telin Manyetik Alanı 2. Modül Test 14

1. 4. 7.
Yarıçapları r ve 2r olan 6i
i i 2i r
O merkezli X, Y çem- i X
M i O
K L berlerinden i ve 6i r
r r
akımları geçiyor. Y
X O
Üzerinden i akımı geçen sayfa düzlemin- X çemberinden geçen i
Y
deki tellerin etrafında K, L, M noktaları şe- akımın O noktasında Yarım çember şeklindeki X teli ile sonsuz
kildeki gibi belirlenmiştir. oluşturduğu
→ manye- uzunluktaki Y teli aynı düzleme şekildeki
Buna göre, K, L, M noktalarının hangile- tik alan B olduğuna göre, O noktasın- gibi yerleştirilmiştir.
rinde oluşan manyetik alan sayfa düzle- daki bileşke manyetik alan nedir? Y telinden geçen akımın O noktasında
→ → →
minden içeri doğrudur? A) 4 B B) 2 B C) 0 oluşturduğu manyetik alan B olduğuna
→ →
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve M D) -2 B E) -3 B göre, O noktasındaki bileşke manyetik
D) K ve L E) K, L ve M alan aşağıdakilerden hangisine eşittir?
(π = 3)
→ →
A) -2 B B) - B C) 0
→ →
D) B E) 2 B

2. 8.
L 5. →
B
Sayfa düzlemine K L i1
i i i X
M dik, sonsuz uzun-
d 2d X O
K
luktaki K, L tellerin- 2i i
den 2i ve i akımları geçmektedir.
Şekildeki sayfa düzlemine dik tellerden i L telinin X noktasında oluşturduğu
akımı geçmektedir. manyetik alanın büyüklüğü B olduğuna Y i2
Buna göre, K, L, M noktalarından hangi- göre, X noktasındaki bileşke manyetik
lerindeki manyetik alanların yönü doğru alanın büyüklüğü kaç B dir? Sayfa düzlemine dik, sonsuz uzunluktaki
gösterilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 X, Y tellerinden i1 ve i2 akımları geçmek-
tedir.
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L →
O noktasındaki bileşke manyetik alan B
D) K ve M E) K, L ve M
i
olduğuna göre, 1 oranı kaçtır?
i2
1 1 1 2 3
A) B) C) D) E)
4 3 2 3 4

3.
3i 6. 9.
Y i
2r d i d d 2i d
r d
X Y Z d d
2i i i
X O Z
K L Sayfa düzlemine dik, sonsuz uzunluktaki
tellerden i, 2i akımları geçmektedir. Sayfa düzlemine dik, sonsuz uzunluktaki
Yarıçapları sırasıyla r, 2r olan K, L çember- Buna göre, X, Y, Z noktalarındaki man- X, Y, Z tellerinden eşit büyüklükte i akım-
lerinden 2i, 3i akımları geçiyor. yetik alanların büyüklükleri BX, BY, BZ ları geçmektedir.
Buna göre, çemberlerin merkezlerinde- arasındaki ilişki nasıldır? X telinden geçen akımın O noktasında
ki manyetik alanların büyüklüklerinin oluşturduğu manyetik alanın büyük-
B A) BX > BZ > BY B) BZ > BY > BX
oranı K kaçtır? lüğü B olduğuna göre, O noktasındaki
BL C) BY > BZ > BX D) BX > BY > BZ
bileşke manyetik alanın büyüklüğü kaç
E) BY > BX = BZ B dir?
5 4 3 5 8
A) B) C) D) E)
4 3 2 3 5 A) 3 B) 2 C) 5 D) 2 2 E) 3

Fizik Modüler Soru Bankası 29


Akım Geçen Telin Manyetik Alanı

10. 13. 15.


K
Şekildeki direnci Sayfa düzlemi-
X i
önemsenmeyen bo- ne dik, sonsuz
binin merkezindeki uzunluktaki X ve
manyetik alanın bü- Y tellerinden i ve
+ –
yüklüğü B dir. 4i akımları geçi-
30°
Buna göre B yi ar- ε yor. i 4i O
X Y
tırmak için; X telinden ge- i 3i
I. Pilin emk'sını artırmak çen akımın K noktasında oluşturudğu Y Z
II. Reostanın sürgüsünü ok yönünde çek- manyetik alanın büyüklüğü B olduğuna Şekilde bir eşkenar üçgenin köşelerine
mek göre, K noktasındaki bileşke manyetik sayfa düzlemine dik sonsuz uzunluktaki
III. Bobinin sarım sayısını artırmak alanın büyüklüğü kaç B dir? X, Y, Z telleri yerleştirilmiştir.
işlemlerinden hangileri yapılabilir? A) 2 B) 3 C) 2 X telinden geçen akımın üçgenin ağır-
D) 5 E) 3 lık merkezi O noktasında oluşturduğu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
manyetik alanın büyüklüğü B olduğuna
D) I ve III E) I, II ve III
göre, O noktasındaki bileşke manyetik
alanın büyüklüğü kaç B dir?
A) 3 B) 3 C) 2 3
D) 6 E) 3 3
11.
X

2d B

i Y
d

Şekilde sayfa düzlemine dik olarak yerleş-


tirilen telden i akımı
→ geçmektedir. Ayrıca 16.
14.
sayfa düzleminde B manyetik alanı vardır.
Y 4i
X noktasındaki bileşke manyetik alan
d 3i
sıfır olduğuna göre, Y noktasındaki bi- d 3d
i i
leşke manyetik alanın büyüklüğü kaç B A Z
i
dir?
O
A) 2 B) 2 C) 5
X
D) 2 2 E) 10 i
r Akım geçen sonsuz uzunluktaki tellerden
X teli sayfa düzleminde, Y ve Z telleri sayfa
Şekildeki gibi bükülmüş telden i akımı ge- düzlemine diktir.
çiyor. X telinin A noktasında oluşturduğu
12.
Buna göre, O noktasındaki manyetik manyetik alan şiddeti B olduğuna göre,
K L A noktasındaki bileşke manyetik alan
3i Ki
X Y Z i T P alan büyüklüğü kaç dir? (π = 3) şiddeti kaç B dir?
r

13 15 17 A) 2 5 B) 3 2 C) 4
Sayfa düzlemine dik olarak yerleştirilen
A) B) C) 4 D) E) 5
sonsuz uzunluktaki K, L iletkenlerinden 3i 4 4 4 D) 2 3 E) 3
ve i akımları geçiyor.
Buna göre, X, Y, Z, T, P noktalarının han-
gilerinde bileşke manyetik alan sıfırdır?
A) X B) Y C) Z D) T E) P

16. B 15. C 14. D 13. B 12. E 11. C 10. D 9. C 8. B 7. A 6. C 5. E 4. D 3. B 2. C 1. A Cevaplar

30 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik Kuvvet 2. Modül Test 15

1. 4. 7.
Üzerinden i akımı geçen bir tel şiddeti B Sayfa düzlemine dik y Üzerinden i akı-
N
olan manyetik alana dik olarak konuluyor. ve içeri doğru olan mı geçen bir tel

Buna göre, telin L uzunluğundaki kısmı- manyetik alana X doğ- B i
şekildeki gibi
na etki eden manyetik kuvvet aşağıdaki rultusunda üzerinden i → M
akımı geçen tel şekil- i düzgün B man-
ifadelerden hangisi ile bulunur? i
deki gibi yerleştirilmiş- x yetik alanına ko-
A) F = B . i B) F = B . L . i
L tir. nulmuştur. Tele L
Buna göre, tele uygulanan manyetik uygulanan man-
C) F = B . L D) F = B . i2 . L
i kuvvet hangi yöndedir? yetik kuvvetin i →
E) F = i . L A) +x yönünde büyüklüğü KL
B
B K
B) -x yönünde parçası için F1,
C) Sayfa düzlemine dik, dışa doğru LM parçası için F2, MN parçası için F3 tür.
D) -y yönünde Buna göre, F1, F2, F3 arasındaki ilişki
2. nasıldır?
E) +y yönünde
Üzerinden i akımı geçen teller B manye- A) F1 > F2 > F3 B) F1 = F2 = F3
tik alanına şekildeki gibi konulmuştur. 5. C) F1 > F3 > F2 D) F2 > F3 > F1

B +x yönündeki düzgün y E) F3 > F2 > F1
manyetik alanın içine
i Y
i
üzerinden i akımı ge- →
B 8.
çen tel sayfa düzle- Üzerinden i akımı geçen X, Y, Z tellerinin
X i
mine dik olarak yer- yanına Şekil - I de bir mıknatıs, Şekil - II
Z
leştirilmiştir. i de i akımı geçen başka bir tel, Şekil - III te
Buna göre, X, Y, Z tellerinden hangileri- Buna göre, tele uy- x
ise i akımı geçen bir bobin yerleştirilmiştir.
ne manyetik kuvvet etki eder? gulanan manyetik kuvvet hangi yönde-
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z dir?
i N S i i i
D) X ve Z E) X, Y ve Z A) -y yönünde B) +y yönünde
i
C) +x yönünde D) -x yönünde X Y Z
Şekil - I Şekil - II Şekil - III
E) Sayfa düzlemine dik, içe doğru

Buna göre, X, Y, Z tellerinden hangileri-


3. 6. ne manyetik kuvvet uygulanır?
Sayfa düzlemine dik ve içeri doğru olan B Üzerinden i akımı geçen teller dört farklı
manyetik alanlarına üzerinden sırasıyla i, şekilde düzgün manyetik alanlar içine ko- A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
2i, 3i akımları geçen teller şekildeki gibi nulmuştur. D) Y ve Z E) X, Y ve Z
konuluyor. →
i
→ → →
B 9.
X B X B X B
XY teli bir pile bağ-
i X

lanarak üzerinden
i 2i 3i B akım geçiriliyor.
Bu sırada telin ya-
+−

Şekil - I Şekil - II N S
→ nına bir mıknatıs
B →
B konulduğunda tele Y
X X X i i manyetik kuvvet
Şekil I Şekil II Şekil III etki ediyor.
Tellerin uzunlukları eşit olduğuna göre, Manyetik kuvvetin büyüklüğü aşağıdaki
tellere uygulanan manyetik kuvvetlerin Şekil - III Şekil - IV niceliklerden hangisine bağlı değildir?
büyüklükleri F1, F2, F3 arasındaki ilişki Buna göre, hangi şekillerdeki tellere uy- A) Pilin potansiyel farkı
nasıldır? gulanan manyetik kuvvetler aynı yön-
B) XY telinin cinsi
A) F1 = F2 =F3 B) F1 > F2 > F3 dedir?
C) XY telinin kesit alanı
C) F3 > F2 > F1 D) F2 > F1 > F3 A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) Mıknatısın kutup şiddeti
E) F3 > F1 > F2 D) I, II ve III E) I, II ve IV
E) Telden geçen akımın yönü
Fizik Modüler Soru Bankası 31
Manyetik Kuvvet

10. 12. 15.


Üzerinden i2 akımı geçen düz tel, i1 akımı Sayfa düzlemine → Sayfa düzlemine
→ dik ve içeri doğru olan
geçen çemberin üzerine şekildeki gibi yer- dik, içeri doğru B düzgün B manyetik alanına üzerinden
leştirilmiştir. olan manyetik i akımı geçen zincir, şekildeki gibi konul-
+y alana, üzerinden i i i i muştur.
akımları geçen →
L B
i1 sayfa düzlemin-
60° 30°
deki X, Y, Z telleri i
i2 X Y Z
şekildeki gibi ko-
+x nulmuştur.
O
Tellerin birim uzunluktaki parçalarına i
i1 uygulanan manyetik kuvvetlerin büyük-
K
lükleri FX, FY, FZ arasındaki ilişki nasıl-
dır? Buna göre;
Buna göre, düz telin KL parçasına uygu- A) F Y > FX > FZ B) FZ > FX > F Y I. Zincir çember şekline gelir.
lanan manyetik kuvvet hangi yöndedir? II. Zincir bütün olarak sola doğru hareket
C) FX > FY > FZ D) FZ > FY > FX
A) +x yönünde B) +y yönünde eder.
E) FX = FY = FZ
C) -x yönünde D) -y yönünde III. Son durumda zincire uygulanan net
E) Sayfa düzleminden içe doğru 13. kuvvet sıfır olur.
+y yönündeki düz- yargılarından hangileri doğrudur?
Y →
→ B (Sürtünmeler önemsizdir.)
gün B manyetik
alan içindeki küp A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
i L
üzerine i akımı ge- K i D) I ve III E) I, II ve III
çen tel şekildeki gibi X
N
yerleştirilmiştir.
i
Telin KL, LM, MN Z M
parçalarına uygu-
lanan manyetik kuvvetlerin büyüklük-
leri sırasıyla F1, F2, F3 olduğuna göre,
11. → aralarındaki ilişki nasıldır?
Düzgün B manyetik alanına konulan teller-
A) F1 = F2 = F3 B) F1 = F3 > F2
den 2i ve 3i akımları geçmektedir. 16. →
C) F1 = F2 > F3 D) F2 = F3 > F1 Sağa doğru düzgün B manyetik alanına
→ E) F1 > F2 > F3
B konulan şekildeki telden i akımı geçiyor.
M
K 14. L

2i 3i Sayfa düzlemine y
dik ve içeri doğru i

olan düzgün M B X
37° L 53° i
N manyetik alan
M
içine konulan i
K
i
KLM iletkenin-
|KL| = |MN| olduğuna göre, tellerin KL den i akımı geç- L
ve LM bölümlerine uygulanan manyetik mektedir. K i Telin KL bölümüne uygulanan manyetik
F x kuvvetin büyüklüğü F olduğuna göre,
kuvvetlerin büyüklüklerinin oranı KL LM bölümüne uygulanan kuvvetin bü-
FMN Telin KL→bölümüne uygulanan manyetik
kaçtır? (sin37° = 0,6 sin53° = 0,8) kuvvet F olduğuna göre KLM iletkenine yüklüğü kaç F dir?
1 2 3 4 uygulanan bileşke kuvvet aşağıdakiler- (Manyetik alan çizgileri eşit aralıklıdır.)
A) B) C) D) E) 1 den hangisidir? 1 2 3 4
2 3 4 5 A) B) C) D) E) 1
5" → 2 3 4 5
A) - F B) - F C) 0
4
→ 5"
D) F E) F
4
16. C 15. D 14. C 13. B 12. E 11. A 10. C 9. E 8. E 7. B 6. A 5. A 4. E 3. C 2. D 1. B Cevaplar

32 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik Kuvvet 2. Modül Test 16

1. 4. 7.
Üzerinden i akımı geçen X, Y, Z, T telleri Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki X, Y, Birbirine paralel, son-
şekilleri gibi yerleştirilmiştir. Z, T tellerinden şekildeki akımlar geçiyor. suz uzunluktaki X, Y, Z
X Y Z T X, Y tellerinin L uzunluğundaki bölümleri- tellerinden şekildeki i 2i 3i
nin birbirine uyguladığı kuvvetin büyüklüğü akımlar geçiyor. d d
F1, Z, T tellerinin L uzunluğundaki bölüm- Buna göre, X, Y, Z
X Y Z
i i i i lerinin birbirine uyguladığı kuvvetin büyük- tellerine uygulanan
d d lüğü F2 oluyor. bileşke manyetik kuvvetlerin yönü aşa-
X Y Z T ğıdakilerden hangisi gibidir?
Şekil - I Şekil - II
X Y Z
Buna göre;
A) ← ← ←
I. X ve Y telleri birbirini çeker. i 2i 2i 6i
d 2d B) → → →
II. Z ve T telleri birbirini iter.
C) → ← →
III. Z ve T telleri birbirini çeker. Şekil - I Şekil - II
D) ← ← →
yargılarından hangileri doğrudur? F
Buna göre, 1 oranı kaçtır? E) ← → →
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III F2
D) I ve II E) I ve III 1 1 1 1 2
A) B) C) D) E)
6 4 3 2 3
8.
Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki X, Y,
5. Z telleri şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki K, L,
M tellerinden sırasıyla i, i, 6i akımları ge-
2.
çiyor. K teli ile L telinin birim uzunluktaki I
Sonsuz uzunluktaki birbirine
parçaları arasındaki manyetik kuvvetin bü- 2i 3i II
paralel X, Y telleri arasındaki
yüklüğü F dir. d 2d
manyetik kuvvetin büyüklüğü i i
F dir. d X Y Z
Tellerin arasındaki uzaklık X Y
2d yapılırsa birbirine uy- i i 6i X teline uygulanan bileşke manyetik
guladıkları kuvvetin büyüklüğü kaç F d 3d kuvvet sıfır olduğuna göre, Z telinden
olur? geçen akım için ne söylenebilir?
K L M
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 Buna göre, L telinin birim uzunluğuna A) I yönünde 9i B) I yönünde 4i
4 2
uygulanan bileşke manyetik kuvvetin C) II yönünde 4i D) II yönünde 6i
büyüklüğü kaç F dir?
E) II yönünde 9i
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2

3. 6. 9.
Birbirine paralel son- X Y Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki X, Y,
Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki X, Y,
suz uzunluktaki X, Y Z tellerinden i1, i2, i3 akımları geçiyor.
→ → Z tellerinden şekildeki akımlar geçiyor.
tellerinden İX, İY akım- FX FY
ları geçerken teller bir-
birini itiyor. iX d iY i1 i2 i3
Buna göre; 4i i i
2d d d 2d
I. iX ve iY akımları aynı yönlüdür.
II. iX ve iY akımları zıt yönlüdür. X Y Z X Y Z

III. Tellerin birbirine uyguladığı kuvvetler X telinin Y telinin 1 metrelik →


bölümüne X ve Y tellerinin L uzunluğundaki par-
eşit büyüklüktedir. uyguladığı manyetik kuvvet F olduğu- çalarına uygulanan bileşke manyetik
yargılarından hangileri doğrudur? na göre, Y telinin 1 metrelik bölümüne kuvvetler sıfır olduğuna göre, i1, i2, i3
uygulanan bileşke manyetik kuvvet kaç arasındaki ilişki nasıldır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
→ A) i3 > i2 > i1 B) i1 > i2 > i3 C) i3 > i1 > i2
D) I ve III E) II ve III F dir?
3 5 D) i2 > i1 > i3 E) i1 = i2 = i3
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2
Fizik Modüler Soru Bankası 33
Manyetik Kuvvet

10. 13. 15.


Sayfa düzlemine i d i Üzerinden i1, i2, i3 akımları geçen sonsuz Sonsuz uzunluktaki
dik, sonsuz uzun- X Y uzunluktaki X, Y, Z telleri sayfa düzlemine X, Y, Z tellerinden i1,
luktaki X, Y, Z tel- diktir. i2, i3 akımları geç- i i2 i3
1
lerinden sırasıyla d d mektedir.
X d d
i, i, 2i akımları i1 Z teline uygulanan
geçmektedir. bileşke manyetik X Y Z
X telinin Y teli- Z kuvvet sıfır olduğuna göre;
d 2i
ne uyguladığı I. i1 ve i2 akımları ters yönlüdür.
kuvvetin büyüklüğü F olduğuna göre Y Y i2 Z i3 II. i2 ve i3 akımları aynı yönlüdür.
teline uygulanan bileşke manyetik kuv- III. i1 ve i3 akımları aynı yönlüdür.
vetin büyüklüğü kaç F tir?
V
yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
A) 3 B) 5 C) 2 rudur?
D) 3 E) 2 I II III IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre, Y teline uygulanan bileşke D) I ve II E) I ve III
11. manyetik kuvvet şekilde gösterilenler-
Sayfa düzlemine dik, sonsuz uzunluktaki den hangileri olabilir?
X, Y, Z tellerinden eşit şiddette i akımı geç-
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
mektedir.
D) IV ve V E) III, IV ve V
X i

d d

Y Z
i d i

X teline uygulanan bileşke manyetik



kuvvet FX, Y teline uygulanan bileşke
→ 14. 16.

manyetik kuvvet FY olduğuna göre, bu Sayfa düzlemine dik, dışarı doğru olan B Üzerinden i1, i2, i3 ve i akımları geçen, say-
F manyetik alanına konulan sonsuz uzunluk- fa düzlemine dik teller sonsuz uzunlukta-
kuvvetlerin büyüklüklerinin oranı X
FY taki tellerden eşit büyüklükte i akımı geç- dır.
kaçtır?
mektedir. i1 2d A
1 1 i
A) 2 B) 3 C) 1 D) E)
3 2 →
B

d d
12. i i
Sayfa düzlemine →
F d
dik, sonsuz uzun-
luktaki X, Y, Z tel- i2 2d i3
i1 i3
lerinden i1, i2, i3 Tellere uygulanan bileşke manyetik
X Y
akımları geçmek- kuvvet sıfır olduğuna göre, tellerin ara- A teline uygulanan bileşke manyetik
tedir. sındaki d uzaklığı aşağıdakilerden han- kuvvet sıfır olduğuna göre, i1, i2, i3 ara-
Y teline uygula- gisine eşittir? sındaki ilişki nasıldır?
nan bileşke 2KB 2Ki Ki A) i2 > i3 > i1 B) i2 > i1 = i3 C) i2 > i1 > i3
Z i2 A) B) C)
manyetik kuvvet i B 2B
D) i3 > i1 > i2 E) i1 = i2 = i3
şekildeki gibi ol- B
i D) E) 2KiB
duğuna göre 1 oranı kaçtır? 2Ki
i2
4 3 5 7
A) B) C) D) E) 2
3 2 3 4
16. C 15. A 14. B 13. D 12. A 11. D 10. B 9. C 8. E 7. D 6. B 5. A 4. C 3. E 2. B 1. D Cevaplar

34 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik Kuvvet 2. Modül Test 17

1. 3. 6.
Yükü q olan bir cisim, sayfa düzlemine dik Yükü q olan cisimler manyetik alanların Sayfa düzlemine dik ve dışarı doğru man-

ve içeri doğru olan B manyetik alanında içindek üç farklı şekilde ϑ hızıyla fırlatıl- yetik alanın olduğu bölgede yüklü bir cisim
j hızıyla fırlatılıyor. mıştır. ϑ hızıyla fırlatılıyor.
→ →


B B B
B I
q
q q ϑ ϑ
→ ϑ II
ϑ

Şekil - I Şekil - II III



B
Cisme uygulanan manyetik kuvvetin Buna göre;
q I. Cisim (+) yüklü ise III yolunu izler.
büyüklüğü;
ϑ
I. Cismin yük miktarı II. Cisim (-) yüklü ise III yolunu izler.
II. Manyetik alanın şiddeti Şekil - III III. Cisim nötr ise II yolunu izler.
III. Cismin hızının büyüklüğü yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, hangi şekillerde cisimlere
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? manyetik kuvvet uygulanır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 7.
Manyetik alanın +x y
yönünde olduğu
ϑ
4. ortamda, yükü -q
Sayfa düzlemine +y olan bir cisim +y -q

yönünde ϑ hızıyla B
dik ve içeri doğru
→ x
B manyetik ala- → fırlatılıyor.
B
nında yükü +q +q Buna göre, cisme
ϑ uygulanan man-
olan cisim şekil- z
deki gibi ϑ hızıy- yetik kuvvet han-
2. +x
gi yöndedir?
→ la fırlatılmıştır.
Sayfa düzlemine dik ve içeri doğru olan B
Buna göre, cisme uygulanan manyetik A) -z yönünde B) +x yönünde
manyetik alanında yükleri sırasıyla q, 2q, kuvvet hangi yöndedir? C) +z yönünde D) -x yönünde
3q olan X, Y, Z cisimleri eşit büyüklükteki ϑ E) -y yönünde
A) +y yönünde B) +x yönünde
hızlarıyla fırlatılıyor. →
C) -x yönünde D) B yönünde

B 8.
E) -y yönünde Şekilde sayfa düzlemine dik ve içeri doğru
q 2q
→ →
B manyetik alanı ve -y yönünde E elektrik
ϑ ϑ
X Y alanı vardır. Sürtünmesiz yatay düzlemde
ϑ 5.
+q yüklü bir cisim ϑ hızıyla fırlatıldığında
3q Z Manyetik alanın +y
y sapmadan hareket ediyor.
yönünde olduğu
Buna göre, X, Y, Z cisimlerine etki eden ortamda yükü +q
→ y
B
manyetik kuvvetlerin büyüklükleri FX, FY, olan bir cisim +x
FZ arasındaki ilişki nasıldır? yönünde ϑ hızıyla +q
ϑ →
B
A) FX = F Y = FZ B) FZ > F Y > FX fırlatılmıştır. x
ϑ
C) FX > FY > FZ D) FX > FZ > FY Buna göre, cisme +q

E) FY > FZ > FX uygulanan man- →


yetik kuvvet han- z E
x
gi yöndedir?
A) +z yönünde B) -z yönünde Buna göre, E ve B nin büyüklükleri için
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
C) +y yönünde D) -y yönünde
A) E = B B) E = B. ϑ C) E . ϑ = B
E) +x yönünde
D) q . E = B E) E = q.ϑ.B

Fizik Modüler Soru Bankası 35


Manyetik Kuvvet

9. →
11. →
13.
Yükü +q olan bir cisim, Şekil - I de E elekt- Şekilde +x yönünde→E elektrik alanı ve Sürtünmesiz yatay düzlemde, sayfa düz-
→ yönü bilinmeyen bir B manyetik alanı var- lemine dik ve içeri doğru manyetik alanın
rik alanı içinde Şekil - II de ise B manyetik
alanı içinde ϑ hızıyla fırlatılmıştır. dır. olduğu bölgede paralel levhalar arasında
+y
ϑ hızıyla fırlatılan q yüklü cisim sapmadan
→ →
E B ilerliyor.

ϑ ϑ +q B

+q +q ϑ
→ ϑ +
E d
− V
+q
Şekil - I Şekil - II
+x
Buna göre;
→ Sürtünmesiz yatay düzlemde yükü +q Buna göre, manyetik alanın büyüklüğü
I. Şekil - I deki cisme E yönünde kuvvet
olan bir cisim ϑ hızıyla fırlatıldığında aşağıdakilerden hangisine eşittir?
uygulanır.
→ sapmadan ilerlediğine göre manyetik
II. Şekil - II deki cisme B yönünde kuvvet V ϑ ϑ.V
alanın yönü nasıldır? A) B) C)
ϑ.d V.d d
uygulanır.
III. Şekil - II deki cisme uygulanan kuvvet A) +y yönünde d ϑ.d
D) E)
sayfa düzleminin içine doğrudur. B) -y yönünde ϑ.V V
yargılarından hangileri doğrudur? C) -x yönünde
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Sayfa düzlemine dik, içeri doğru
D) I ve II E) I ve III E) Sayfa düzlemine dik, dışarı doğru

10.

Yükü -q olan bir cisim Şekil - I de E elektrik

12. → 14.
alanı içine, Şekil - II de B manyetik alanı Şekilde sola doğru E elektrik alanı ve say- Sayfa düzlemine dik ve dışarı doğru man-

içine durgun olarak konulmuştur. fa düzlemine dik, dışarı doğru B manyetik yetik alan olan bölgeye paralel levhalar şe-
→ → alanı vardır. kildeki gibi yerleştirilmiştir.
E B
→ →
K
B B
-q -q
ϑ=0 ϑ=0 +
V− ϑ ϑ
-q -q X Y

ϑ E
Şekil - I Şekil - II L
q
Buna göre;
→ -q yüklü X ve Y cisimleri sürtünmesiz
I. Şekil - I deki cisme E nin yönüne ters Sürtünmesiz yatay düzlemde yükü q
olan cisim J hızıyla fırlatıldığında sap- yatay düzlemde ayrı ayrı şekildeki gibi
yönde kuvvet uygulanır. fırlatıldığına göre;
madan ilerlediğine göre;
II. Şekil - II deki cisme kuvvet uygulan- I. X cismi K levhasına doğru sapar.
I. q yükünü artırmak
maz. II. Yükün işaretini değiştirmek II. Y cismi K levhasına doğru sapar.
III. Şekil - II deki cisme uygulanan kuvvet III. J hızının büyüklüğünü artırmak III. Y cismi sapmadan ilerler.

B ye diktir. işlemlerinden hangileri yapılırsa cisim yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
yargılarından hangileri doğrudur? sapar? rudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

14. A 13. A 12. C 11. E 10. D 9. E 8. B 7. C 6. D 5. A 4. E 3. D 2. B 1. E Cevaplar

36 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik Kuvvet 2. Modül Test 18

1. →
4. 6.
Sayfa düzlemine dik, içeri doğru B manye- Yükü q olan bir parçacık, sayfa düzlemine Özdeş iki mıknatıs şekildeki gibi yerleşti-

tik alanında yükleri q1, q2, q3 olan cisimler dik ve içeri doğru olan B manyetik alanına rildikten sonra +q yüklü cisim ϑ hızıyla fır-
şekildeki gibi 3ϑ, ϑ, 2ϑ hızlarıyla fırlatıldı- J büyüklüğündeki hızla fırlatıldığında r ya- latılıyor.
ğında cisimlere uygulanan manyetik kuv- rıçaplı çembersel hareket yapıyor. S
vetler eşit büyüklükte oluyor. → N
B

q3 ϑ ϑ
B +q
r
2ϑ q S
q1 q2
3ϑ ϑ N

Buna göre, cisim hakkında aşağıdaki-


Buna göre, cisimlerin yük büyüklükleri Buna göre cismin yükü artırılırsa; lerden hangisi doğrudur?
q1, q2, q3 arasındaki ilişki nasıldır? I. r yarıçapı artar A) Düzgün doğrusal hareket yapar.
A) q1 > q2 > q3 B) q3 > q2 > q1 II. Cisme uygulanan manyetik kuvvetin B) Sayfa düzleminden dışarı doğru sa-
C) q1 > q3 > q2 D) q1 = q2 = q3 büyüklüğü artar par.
E) q2 > q3 > q1 III. r yarıçapı azalır C) Sayfa düzleminden içeri doğru sapar.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) S kutbuna doğru sapar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) N kutbuna doğru sapar.
2.
D) I ve II E) II ve III
Sayfa düzlemine dik, içeri doğru olan man-
yetik alan içinde K, L, M yüklü cisimleri şe-
kildeki gibi çembersel hareket yapıyorlar.

B
L
K
M

Buna göre, K, L, M cisimlerinden hangi-


leri pozitif yüklüdür? 5.
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M Yükü q ve –2q olan X ve Y cisimleri, sayfa
→ 7.
D) K ve M E) L ve M düzlemine dik ve içeri doğru olan B man-
yetik alanında sırasıyla J ve 2J büyüklü- X ve Y yüklü cisimleri sürtünmesiz yatay
→ →
ğündeki hızlarıyla fırlatıldığında çembersel düzlemde B manyetik alanına ve E elekt-
3. hareket yapıyorlar. rik alanına fırlatıldığında şekildeki gibi sa-
Yükü q, kütlesi m olan bir cisim sayfa düz- →
→ B pıyor.
lemine dik B manyetik alanında ϑ hızıyla ϑ → →
fırlatıldığında şekildeki gibi r yarıçaplı çem- Y B E
q -2q
bersel bir yörünge izliyor. +q ϑ
X 2ϑ

B X
ϑ +q ϑ
r Y
m
q Cisimlerin kütleleri eşit olduğuna göre;
Buna göre, X ve Y cisimlerinin hızlarının
I. Y cismine uygulanan manyetik kuvve-
büyüklükleri için ne söylenebilir?
tin büyüklüğü, X inkinden fazladır.
Buna göre r yarıçapı; II. Cisimlerin yörünge yarıçapları eşittir. X Y
I. Cismin kütlesi (m) III. Y nin yörünge yarıçapı, X inkinden faz- A) Değişmez Değişmez
II. Cismin hızı (ϑ) ladır. B) Artar Artar
III. Cismin yükü (q) yargılarından hangileri doğrudur? C) Değişmez Artar
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Azalır Azalır
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III E) Artar Değişmez
D) I ve II E) I, II ve III
Fizik Modüler Soru Bankası 37
Manyetik Kuvvet

8. 10. 12.
Üzerinden i akımı geçen tel sürtünmesiz Yarıçapı r olan iletken çemberden i akımı Eşit büyüklükte yüke sahip X ve Y cisimleri
yatay düzleme yerleştirildikten sonra K ve geçmektedir. Bu çember, bir iple asıldıktan →
B manyetik alanında şekildeki gibi çem-
L yüklü cisimleri J hızlarıyla fırlatıldığında sonra şiddeti B olan manyetik alana konul-
bersel hareket yapıyorlar.
şekildeki yönlerde sapıyorlar. muştur.

→ B
ϑ B
K
i
i X
r
ϑ
L Y

Buna göre, K ve L cisimlerinin yükleri-


nin işaretleri için ne söylenebilir?
Çemberin merkezinden geçen düşey Buna göre cisimler için;
A) İkiside (-) işaretli
eksene göre, çembere etki eden manye- I. Yük işaretleri
B) İkiside (+) işaretli II. Momentumlarının büyüklükleri
tik torkunun büyüklüğünü artırmak için;
C) K cismi (+), L cismi (-) işaretli I. i akımı artırılmalı III. Kinetik enerjileri
D) K cismi (-), L cismi (+) işaretli II. B azaltılmalı niceliklerinden hangileri kesinlikle fark-
E) K cismi nötr, L cismi (-) işaretli III. r artırılmalı lıdır?
işlemlerinden hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

11.
Üzerinden i akımı geçen kare çerçeve
Şekil - I de sayfa düzleminin içine doğru,
9. → Şekil - II de sayfa düzleminin dışına doğru,
Sayfa düzlemine paralel B manyetik alanı- Şekil - III de ise sayfa düzlemine paralel 13.
na üzerinden i akımı geçen çerçeve konul- manyetik alanın içine konulmuştur. Yükü +q, kütlesi m olan cisim 2J hızıyla
ı
duğunda OO ekseni etrafında dönmeye → → →
başlıyor. B i B i K noktasından B manyetik alanına girip t
O
süre sonra L noktasından çıkıyor.
x x
i i i i +q m

B 2ϑ K
y i i i i
→ Şekil - I Şekil - II L
B 2ϑ
i

i i

→ +q X
O i B
3m ϑ
Buna göre, çerçeveye etki eden manye- Şekil - III
tik torkun büyüklüğü aşağıdakilerden Buna göre, yükü +q, kütlesi 3m olan ci-
Buna göre, hangi şekillerde çerçeve
hangisine eşittir? sim J hızıyla X noktasından manyetik
dönmeye başlar?
alana girerse kaç t süre sonra manyetik
A) B.İ.x.y B) B.İ.y C) B.İ.x A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III alanın dışına çıkar?
D) 2.B.İ E) 2.B.İ.x.y D) I ve II E) I, II ve III 3 1
A) 6 B) 4 C) 3 D) E)
2 2

13. A 12. D 11. C 10. D 9. E 8. D 7. C 6. C 5. D 4. E 3. E 2. C 1. E Cevaplar

38 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik İndüksiyon 2. Modül Test 19

1. 4. 7.

Manyetik alan → Sayfa düzlemine dik, içeri doğru manyetik Sayfa düzlemine dik ve dışarı doğru B
B
şiddetinin 3 Tesla K alanda X, Y iletken çubukları şekildeki gibi manyetik alanı olan bir bölgede üzerinde
olduğu bölgede ϑ ve 4ϑ hızlarıyla hareket ettiriliyor. 8Ω direnç bulunan tel 5 m/s hızla çekildiğin-
uzunluğu 0,4 m → de dirençten geçen akım 3 Amper oluyor.
0,4 m ϑ = 5 m/s B
olan iletken çu- →
X Y B
buk 5 m/s hızla
hareket ettiriliyor. L ϑ = 5 m/s
2L ϑ 4ϑ 3L 30 cm 8Ω
Buna göre, çu-
buğun KL uçları arasındaki indüksiyon
emk'sı kaç Volt olur?
A) 7,5 B) 6 C) 4 D) 2,5 E) 2
Buna göre, çubukların uçları arasında Buna göre, manyetik alan şiddeti kaç
ε Tesla dır?
oluşan indüksiyon emk larının oranı X
εY
2. kaçtır? A) 12 B) 16 C) 20 D) 24 E) 28
İletken KL çubuğu üç farklı manyetik alan- 2 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
da şekildeki yönlerde hareket ettiriliyor. 3 2 3 4 6
8.
→ → →
B K K B Sayfa düzlemine dik, içeri doğru B man-
yetik alanında nötr ve iletken KL, MN, PR
ϑ ϑ
5. çubukları şekildeki gibi J büyüklüğündeki
Boyları 3L ve 2L olan iletken X, Y çubukları hızlarla hareket ettiriliyor.
L L → →
Şekil - I Şekil - II B manyetik alanında 5J ve 10J hızlarıyla B P
K
hareket ettiriliyor. K

B → ϑ R
B ϑ
ϑ ϑ
X Y
5ϑ 37 L
L 2L M N
3L 53 10ϑ
Şekil - III
K, L, M, N, P, R uçlarından hangileri po-
Buna göre, hangi şekillerde çubuğun zitif yüklenir?
KL uçları arasında indüksiyon emk sı A) K, N ve P B) L, M ve R
oluşur? Buna göre, çubukların uçları arasında C) K, N ve R D) L, N ve P
εX
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III oluşan indüksiyon emklarının oranı E) K, M ve R
εY
D) I ve II E) I ve III kaçtır? (sin37° = 0,6; sin53° = 0,8)
1 1
A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3 9.

Sayfa düzlemine dik, dışarı doğru B man-
yetik alanında nötr ve iletken XY, ZT, US
3. 6. çubukları şekildeki gibi J büyüklüğündeki
Boyu 2 metre olan → Sayfa düzlemine dik ve şiddeti 5 Tesla olan
B hızlarla hareket ettiriliyor.
iletken çubuk, şiddeti K manyetik alanın olduğu bölgede üzerinde

0,2 Tesla olan man- 6Ω direnç bulunan tel 3 m/s hızla çekiliyor. B Y
yetik alanda hareket B = 5T ϑ Z
ettirildiğinde KL ara- ϑ 2m
sındaki potansiyel X ϑ
R = 6Ω 20 cm 3 m/s
farkı 2,4 Volt oluyor. ϑ
L U S T
Buna göre, çubu-
ğun hızının büyüklüğü kaç m/s dir?
Buna göre, dirençten geçen akım kaç Buna göre, X, Y, Z, T, U, S uçlarından
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
Amperdir? hangileri negatif yüklenir?
1 3 5 A) X, U ve Z B) Y, S ve T C) X, S ve T
A) B) 1 C) D) 2 E)
2 2 2
D) Y, U ve Z E) X, U ve T

Fizik Modüler Soru Bankası 39


Manyetik İndüksiyon

10. 12. 15.


Sayfa düzlemine dik, içeri doğru, şiddeti 6 Boyu 0,4 metre olan iletken çubuk, şiddeti Uzunlukları L ve 4L olan OX ve OY iletken
Tesla olan manyetik alanda uzunluğu 40 cm 10 Tesla olan sayfa düzlemine dik manyetik çubukları birbirine yapıştırılarak sayfa düz-

olan iletken çubuk O noktası etrafında dön- alan içerisinde O noktası etrafında 3 rad/s lemine dik B manyetik alanında O noktası
dürülürken K noktasının çizgisel sürati 4 m/s açısal sürat ile döndürülüyor. etrafında birlikte döndürülüyorlar.
oluyor. →
ω = 3 rad/s B X
B = 6T K
ϑ = 4 m/s L
40 cm Y
O
O 4L
O

B = 10T

Buna göre, çubuğun uçları arasında OX arasında oluşan potansiyel farkı 3


Buna göre, çubuğun uçları arasındaki oluşan indüksiyon emk'sı kaç Volt tur? Volt olduğuna göre, XY arasında oluşan
potansiyel farkı kaç Volt olur? potansiyel farkı kaç Volt tur?
A) 0,6 B) 1,2 C) 2,4 D) 3,6 E) 4,8
A) 3,2 B) 3,6 C) 4 D) 4,8 E) 6 A) 51 B) 45 C) 42 D) 30 E) 28

13.
Eşit bölmeli, nötr ve iletken KM çubuğu

sayfa düzlemine dik B manyetik alanında
ϑ hızıyla hareket ediyor.

B
K

L
ϑ

Buna göre, K, L, M noktalarından hangile-


rinin toprağa göre potansiyeli negatiftir?
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
11. → 16.
Sayfa düzlemine dik ve içeri doğru B man- D) K ve L E) L ve M
Eşit bölmeli, nötr ve iletken OK çubuğu
yetik alanında boyu 2L olan iletken X çu- →
sayfa düzlemine dik B manyetik alanında
buğu ϑ hızıyla hareket ettirilirken, boyu L
O noktası etrafında sabit süratle döndürü-
olan iletken Y çubuğu O noktası etrafında
döndürülmektedir.
14. lüyor.
Eşit bölmeli iletken KM çubuğu sayfa düz- →
B
B
→ K
lemine dik B manyetik alanında O noktası
ϑ L
etrafında sabit süratle döndürülüyor.
L
M
2L ϑ Y M
O N
X

O
Y çubuğunun uç noktasının çizgisel sü- O
rati ϑ olduğuna göre çubukların uçları
Buna göre, çubuğun hangi noktasının
arasındaki potansiyel farklarının oranı K
εX toprağa göre potansiyeli sıfırdır?
kaçtır? OK arasında oluşan indüksiyon emk'sı
εY A) KL arası B) L noktası
1 1 ε olduğuna göre, KM arasında oluşan C) M noktası D) MN arası
A) 4 B) 2 C) 1 D) E) indüksiyon emk'sı kaç ε dir?
2 4
E) LM arası
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
16. E 15. B 14. C 13. D 12. C 11. A 10. D 9. A 8. E 7. B 6. A 5. C 4. E 3. C 2. A 1. B Cevaplar

40 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik İndüksiyon 2. Modül Test 20

1. 4. 7.
Sayfa düzlemine → Uzunlukları L1 ve L2 olan iletken X ve Y Sayfa düzlemine
→ B → →
B
dik B manyetik ala- çubukları, sayfa düzlemine dik B manyetik dik ve içeri doğru

nında boyu L olan alanında şekildeki gibi ϑ ve 5ϑ büyüklü- B manyetik ala- ϑ
α ϑ
iletken çubuk ϑ hı- L ğündeki hızlarla çekiliyor. nının içinde üze-
zıyla hareket ettiri- → rinde R direnci d
B
liyor. bulunan iletken
5ϑ çerçeve ϑ hızıyla
L1 30° L2 37° R
Çubuğun uçlarındaki potansiyel farkı ϑ
hareket ettiriliyor.
aşağıdaki ifadelerden hangisi ile bulu- Buna göre, R direncinden geçen akımı
Y veren bağıntı aşağıdakilerden hangisi-
nur? X
1 dir?
A) B.ϑ.L.cosα B) B.ϑ.L
2 Çubukların uçlarındaki potansiyel fark-
1 A) B.J.d.R B) B.J.R.d2
C) B.ϑ.L2 D) B.ϑ2.L L
2 ları eşit olduğuna göre, 1 oranı kaçtır? B.ϑ.d B.ϑ.d 2
L2 C) D)
E) B.ϑ.L.sina R 2R
1 B.ϑ.R
(sin30° = ; sin37° = 0,6) E)
2 d
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 8.
XY iletken çubuğu, üzerinde 10Ω luk di-
2. 5. renç bulunan ray üzerinde 6 m/s hızla ha-
Boyu 0,5 metre → İletken XY çubuğu sayfa düzlemine paralel reket ettiriliyor.
B →
olan iletken çubuk B manyetik alanında üç farklı şekilde ϑ hı- B = 5T
sayfa düzlemine zıyla hareket ettiriliyor. X K
dik manyetik alan- 0,5 m ϑ = 3 m/s →
da 3m/s hızla çekil- X B 40 cm 6 m/s R = 10 Ω
diğinde çubuğun ϑ
uçlarında 6 Voltluk ϑ X ϑ Y L
Y X
potansiyel farkı oluşuyor. Y

Buna göre, manyetik alanın şiddeti kaç Y Rayın bulunduğu düzlemde, düzleme
Tesla dır? (I) (II) (III) dik ve içeri doğru 5T büyüklüğünde
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 12 manyetik alan bulunduğuna göre R di-
Buna göre, hangi şekildeki çubuğun XY
rencinden geçen akımın yönü ve şiddeti
uçları arasında indüksiyon emk'sı oluş-
için ne söylenebilir?
maz?
A) K den L ye doğru 1,2A
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III B) L den K ye doğru 1,2A
3. D) I ve III E) I, II ve III C) K den L ye doğru 0,6A
Boyları 6L, 4L olan X, Y iletken çubukları D) L den K ye doğru 0,6A

sayfa düzlemine dik B manyetik alanında E) K den L ye doğru 0,3A
ϑ1, ϑ2 büyüklüğündeki hızlarla hareket et- 6.
tiriliyor. Sayfa düzlemine


B
9.
dik B manyetik ala- →

B
B magnetik ala- →
nında nötr ve ilet- X Y nında eşit böl- B Z
ken XY çubuğu şe- ω
ϑ meli nötr ve ilet- Y
6L ϑ1 ϑ2 4L kildeki gibi hareket ken çubuk O X
ettiriliyor. noktası etrafın-
Y O
Buna göre, çubuğun X ve Y uçları hangi da w açısal hı-
X
işaretli elektrik yüküyle yüklenir? zıyla döndürü-
Çubukların uçlarındaki potansiyel farkları A) X ucu (+), Y ucu (–) lüyor.
ϑ OX arasında
eşit olduğuna göre, 1 oranı kaçtır? B) X ucu (–), Y ucu (+)
ϑ2 oluşan indüksiyon emk'sı e olduğuna
C) X ucu (–), Y ucu (–)
göre XZ arasında oluşan indüksiyon
2 3 4 3
A) B) C) 1 D) E) D) X ucu (+), Y ucu (+) emk'sı kaç ε dir?
3 4 3 2
E) X ucu (–), Y ucu (0) A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10

Fizik Modüler Soru Bankası 41


Manyetik İndüksiyon

10. 12. 15.


Birbirine paralel iletken raylar üzerinde KL Newton Uzunlukları d ve 2d olan iletken iki çubuk
I.
ve MN çubukları üç farklı şekilde hareket Amper.metre birbirine dik olacak şekilde perçinlendikten
ettiriliyor. II. Tesla sonra O noktaları etrafında w açısal hızıyla
→ →
Volt.saniye döndürülüyor.
B B III.
K M K M ^metreh2 →
B ω
ω
ϑ ϑ ϑ ϑ Birimlerinden hangileri manyetik alan d
ω Y
X 2d
birimi olarak kullanılabilir?
Y
L N L N
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 2d ε1 d ε2 2d ε3
Şekil - I Şekil - II X
D) I ve II E) I, II ve III O
→ Y X
B O O d
K M
13.

XY arasında oluşan indüksiyon emkla-
ϑ 2ϑ İletken bir çubuk şekil- K
B rı ε1, ε2, ε3 olduğuna göre, aralarındaki
deki gibi büküldükten
L N ilişki nasıldır?
sonra, sayfa düzlemi-
Şekil - III → L
ϑ
A) ε1 > ε3 > ε2 B) ε1 > ε2 > ε3
ne dik B manyetik ala-
nında ϑ hızıyla hare- C) ε2 > ε3 > ε1 D) ε3 > ε1 = ε2
Rayın bulunduğu ortamda sayfa düzle- M

mine dik ve içeri doğru B manyetik ala- ket ettiriliyor. E) ε1 = ε2 > ε3
nı bulunduğuna göre, hangi şekillerde Çubuk üzerinde
N
çubuklardan akım geçer? oluşan indüksiyon
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III emk'sı KL arasında ε1, LM arasında ε2,
MN arasında ε3 olduğuna göre araların-
D) II ve III E) I, II ve III
daki ilişki nasıldır?
16.
A) ε3 > ε1 > ε2 B) ε1 = ε2 = ε3 Uzunluğu L, kütlesi m olan XY iletken çu-
C) ε2 > ε1 > ε3 D) ε1 > ε2 > ε3 buğu düşey raylar üzerinde sürtünmesiz
E) ε3 > ε2 > ε1 hareket edebilmektedir. Sayfa düzlemine

dik ve içeri doğru B manyetik alanının ol-
14. duğu ortamda XY çubuğu serbest bırakı-
lıyor.
11. Sayfa düzlemine dik, içeri doğru olan düz-
Eşit uzunluktaki OK ve OL iletken çubuk- gün manyetik alan içinde OX ve OY iletken Düşey Düşey
ları birbirine şekildeki gibi yapıştırılarak 2 çubukları birbirine yapıştırılarak O noktası
m/s hızla düzgün manyetik alan içerisinde etrafında 0,5 rad/s açısal hızla döndürül- →
B L
hareket ettiriliyor. mektedir. OX çubuğunun boyu 40 cm, OY
çubuğunun boyu 30 cm ve magnetik alan X Y

K B şiddeti 4 Tesla dır.
R

ω = 0,5 rad/s

X
53° B
O L Rayların ve XY çubuğunun direnci
53° Y önemsenmediğine göre yerçekimi etki-
ϑ = 2 m/s
sinde düşen çubuğun kazanacağı limit
O
hızı veren bağıntı aşağıdakilerden han-
Çubukların herbirinin boyu 50 cm ve gisidir?
manyetik alan şiddeti 3 N/A.m olduğuna
mg mgR mgR
göre KL arasındaki potansiyel farkı kaç A) B) C) 2 2
BLR BL B L
Volt tur? (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6) Buna göre, XY arasındaki potansiyel
farkı kaç Volt tur? B 2 L2 m.g
A) 1,2 B) 1,8 C) 3 D) 3,6 E) 4,8 D) E) 2 2
m.g B LR
A) 0,01 B) 0,02 C) 0,04
D) 0,07 E) 0,09

16. C 15. E 14. D 13. B 12. E 11. A 10. C 9. D 8. A 7. C 6. B 5. E 4. D 3. A 2. B 1. E Cevaplar

42 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik İndüksiyon 2. Modül Test 21

1. 4. 7.
Manyetik alan şiddetinin 5.10-2 Tesla oldu- →
Sayfa düzlemine B = 4T Sayfa düzlemine dik B manyetik alanı içe-
dik ve içeri doğru, ğu ortamda kenar uzunlukları 2m ve 3m risine çember şeklindeki çerçeve konul-
şiddeti 4T olan olan iletken çerçeve manyetik alana dik muştur.
manyetik alanın olacak şekilde konuluyor.

içine alanı 9m2 B K
olan çerçeve ko-
nulmuştur. B = 5.10-2 T 3m

Buna göre, çerçeveden geçen manyetik 2m


akı kaç weberdir? L

A) 18 B) 27 C) 36 D) 40 E) 48 Buna göre, çerçeveden geçen manyetik Çerçeve KL ekseni etrafında 180° dön-
akı kaç Weber dir? dürülürken çerçeveden geçen manyetik
A) 0,02 B) 0,06 C) 0,1 akı için ne söylenebilir?
D) 0,3 E) 3
2. →
A) Değişmez
Sayfa düzlemine dik ve dışarı doğru B 5. B) Sürekli azalır.
manyetik alanına kenar uzunlukları a ve Boyutları 3m ve 5m olan dikdörtgen çer- C) Sürekli artar.
2a olan X, Y kare çerçeveleri şekildeki gibi çeve manyetik alanla 37° açı yapacak
D) Önce azalır, sonra artar.
konulmuştur. şekilde konulduğunda çerçeveden geçen
→ manyetik akı 9.10-2 Weber oluyor. E) Önce artar, sonra azalır.
B
2a →
a B
a 2a
5m
37°
X
Y
3m

Buna göre, X, Y çerçevelerinden geçen Buna göre, manyetik alan şiddeti kaç
Φ Weber/m2 dir? (sin37 = 0,6)
manyetik akıların oranı X kaçtır?
ΦY A) 4.10 -1 B) 10 -1 C) 5.10 -2
-2
D) 2.10 E) 10 -2
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2
6.
Sınırları kesikli çizgilerle gösterilen düzgün
manyetik alan sayfa düzlemine diktir. 8.
3. →
Şekilde çembersel halkanın önüne mıkna-
B tıs şekildeki gibi yerleştirildiğinde halkadan
Sayfa düzlemine dik, şiddeti B ve 3B olan
geçen manyetik akı Φ oluyor.
manyetik alanlara X, Y çerçeveleri konul-
duğunda çerçevelerden geçen manyetik II I
akılar eşit oluyor.
S N
B 3B

İletken çerçeve ok yönünde hareket et-


tirilirken çerçeveden geçen manyetik Buna göre;
akı ile ilgili; I. Mıknatıs I yönünde hareket ettirilirse Φ
Y
X I. Çerçeve manyetik alana girerken akı artar.
artar. II. Mıknatıs II yönünde hareket ettirilirse
Buna göre, çerçevelerin alanlarının ora- II. Çerçeve manyetik alan içinde hareket Φ azalır.
A ederken akı değişmez. III. Halka mıknatıstan uzaklaştırılırsa Φ
nı X kaçtır?
AY III. Çerçeve manyetik alandan çıkarken artar.
akı azalır. yargılarından hangileri doğrudur?
1 1
A) 4 B) 3 C) 2 D) E) yargılarından hangileri doğrudur?
2 3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III
Fizik Modüler Soru Bankası 43
Manyetik İndüksiyon

9. 12. 15. →
Şekilde üzerinden i İletken bir çerçeveden geçen manyetik Sayfa düzlemine dik B manyetik alanı için-
akımı geçen tel ile L M akının zamanla değişimi şekildeki gibidir. de iletken KL çubuğu, iletken ray üzerinde
halka sayfa düzle- Manyetik akı (wb) hareket ettirilerek bir saniyede çerçevenin
mine şekildeki gibi i alanının 0,6m2 azalması sağlanıyor.
y e r l e ş t i r i l m i ş t i r. →
100 B
Halka önce K den L K
ye sonra L den M K
ye götürülüyor. 40 I
ϑ R = 5Ω
Buna göre, halka- Zaman (s) II
0 10
dan geçen manyetik akı için ne söyle-
Çerçevenin direnci 12Ω olduğuna göre, L
nebilir?
çerçeveden geçen akım kaç Amperdir?
A) Önce artar, sonra azalır.
A) 0,5 B) 0,4 C) 0,3 Manyetik alan şiddeti 4 N/A.m olduğuna
B) Önce değişmez, sonra azalır.
D) 0,2 E) 0,1 göre, R direncinden geçen akımın yönü
C) Önce azalır, sonra değişmez. ve şiddeti için ne söylenebilir?
D) Önce değişmez, sonra artar.
A) I yönünde 0,24A
E) Önce azalır, sonra artar. 13. B) I yönünde 0,48A
Şekilde bobinin yakınında duran mıknatıs
C) II yönünde 0,24A
ayrı ayrı I, II, III yönlerinde hareket ettiri-
D) II yönünde 0,48A
10. liyor.
Bir çerçeveden geçen manyetik akı 8 sa- III E) I yönünde 0,12A
niyede 6.10-2 weberden 22.10-2 webere
II I
çıkıyor. S N
Buna göre, çerçeve üzerinde oluşan in-
düksiyon emk'sı kaç volt olur?
R
A) 0,002 B) 0,01 C) 0,02
D) 0,04 E) 0,08 Buna göre, mıknatısın hangi yönlerde-
ki hareketi bobinde indüksiyon akımı
11. oluşturur?

Sayfa düzlemine dik B manyetik alanı içe- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
16.
risinde iletken çerçeve şekildeki gibi hare- D) I ve II E) I, II ve III
İletken A halkası X–Y düzlemine şekildeki
ket ettiriliyor.
gibi yerleştirilmiştir. X,Y, Z doğrultularına

B yerleştirilen sonsuz uzunluktaki tellerden i
14. akımı geçiyor.
ϑ
I Üzerinden I akımı ge- y Y
II çen K teli ile L halka-
A
sı sayfa düzlemine
i
şekildeki gibi yerleş- Ι
x
Buna göre; çerçevenin tamamı manye- tirilmiştir.
L X
tik alana girene kadar, Buna göre, halkada
K i
I. Çerçeveden geçen manyetik akı artar. indüksiyon akımı i
II. Çerçevede I yönünde indüksiyon akımı oluşması için;
Z
oluşur. I. Halkayı +x yönünde hareket ettirmek.
III. Çerçevede II yönünde indüksiyon akı- II. K telinden geçen akımı artırmak. Buna göre, hangi doğrultudaki teller-
mı oluşur. III. Halkayı +y yönünde hareket ettirmek. den geçen akımlar artırılırsa A halkasın-
da indüksiyon akımı oluşur?
yargılarından hangileri doğrudur? işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) X ve Y E) X, Y ve Z
D) I ve II E) I ve III D) I ve III E) I, II ve III
16. D 15. B 14. C 13. E 12. A 11. D 10. C 9. B 8. C 7. D 6. E 5. E 4. D 3. B 2. A 1. C Cevaplar

44 Fizik Modüler Soru Bankası


Manyetik İndüksiyon 2. Modül Test 22

1. 4. 8.
Manyetin alanın sayfa düzlemine dik ve Şekilde mıknatıs bobine ϑ hızıyla yaklaş- Bir iletken çerçeveden geçen manyetik
dışarı doğru olduğu ortamda çember şek- tırıldığında R direncinden i akımı geçiyor. akının zamana bağlı grafiği şekildeki gibi-
lindeki iletken çerçeve ϑ hızıyla hareket ϑ dir.
ettiriliyor. S N Manyetik Akı

B
R 2Φ
ϑ ϑ ϑ Φ
I II III Buna göre i akımı,
Zaman
I. Bobinin sarım sayısı 0 t 2t 3t
Buna göre, çerçeve I, II, III konumların- II. Mıknatısın kutup şiddeti Buna göre, çerçevede oluşan indüksi-
dan geçerken hangilerinde indüksiyon III. Mıknatısın hızı yon emk'sının zamana bağlı grafiği aşa-
akımı oluşur? niceliklerinden hangilerine bağlıdır? ğıdakilerden hangisi gibi olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Emk
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III

5. ε
Üzerinden i akımı Zaman
0 t 2t 3t
geçen K teli ile L hal- II I
kası sayfa düzlemine i −2ε
şekildeki gibi yerleş- +x
tirilmiştir. L B) Emk
Buna göre; K
2. I. L halkası +x yö- 2ε
Bir çerçeveden geçen manyetik akının za- nünde hareket ederse I yönünde akım
mana bağlı grafiği şekildeki gibidir. oluşur.
Zaman
0 t 2t 3t
−ε
Manyetik Akı II. L halkası +x yönünde hareket ederse II
yönünde akım oluşur. C) Emk
III. L halkası hareketsizken akım oluşmaz.
Φ yargılarından hangileri doğrudur?

II IV
I III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ε
Zaman
0 t 2t 3t 4t D) I ve III E) II ve III Zaman
0 t 2t 3t

Buna göre, hangi zaman aralıklarında D) Emk


çerçevede indüksiyon akımı oluşur? 6.
500 sarımlı bir bobinden geçen manyetik
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
akı 10 saniyede 40 weberden 60 webere 2ε
D) II ve IV E) I ve III çıkıyor.
Bobinin direnci 250Ω olduğuna göre, Zaman
0 t 2t 3t
bobinden geçen akım kaç Amperdir? –ε
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 E) Emk

3. 7. ε
Bir çerçeveden geçen akı, 15 saniyede Weber Zaman
0 t 2t 3t
120 Weberden 180 Webere çıkarılıyor. birimi aşağıdaki niceliklerden
Saniye
Buna göre, çerçevede oluşan indüksi- hangisinin birimi olarak kullanılabilir?
yon emk'sı kaç Volt olur?
A) Direnç B) Akım
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
C) Potansiyel fark D) Kuvvet
E) Manyetik alan

Fizik Modüler Soru Bankası 45


Manyetik İndüksiyon

9. 12. 14.
Bir mıknatıs ve bobin ile şekildeki düzenek Sayfa düzlemine dik, içeri doğru olan düz- Şekildeki iletken çerçeve sayfa düzlemine
kurulmuştur. gün manyetik alanın içine doğru üçgen dik ve içeri doğru olan düzgün manyetik
şeklindeki iletken çerçeve sabit ϑ hızıyla alanın içine doğru sabit hızla çekiliyor.
S N çekiliyor. →
B

B
ϑ
R I
II I ϑ
II
Buna göre;
I. Mıknatıs bobine yaklaştırılırsa R diren- Çerçeve tamamen manyetik alana gi-
cinden I yönünde akım geçer. Çerçeve tamamen manyetik alana girin- rinceye kadar geçen sürede indüksiyon
II. Mıknatıs bobine yaklaştırılırsa R diren- ceye kadar; akımının şiddeti için ne söylenebilir?
cinden II yönünde akım geçer. A) Önce artar, sonra azalır, sonra sabit
Çerçevede I yönün-
III. Mıknatıs bobininden uzaklaştırılırsa R Oluşan akımın
de indüksiyon akımı B) Önce sabit, sonra azalır, sonra artar
direncinden I yönünde akım geçer. şiddeti sabittir.
oluşur. C) Önce sabit, sonra artar, sonra azalır.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Önce artar, sonra sabit sonra azalır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Önce azalır, sonra sabit, sonra artar.
D) I ve III E) II ve III

10. →
Murat İpek

Sayfa düzlemine dik ve içeri doğru B Oluşan akımın şiddeti zamanla artar.
manyetik alanına iletken çerçeve şekildeki
gibi yerleştirilmiştir.

B
I II
Selda
15.
öğrencilerden hangilerinin yorumları →
Sayfa düzlemine paralel B manyetik alanı
doğrudur? içerisinde kesit alanı A, sarım sayısı N olan
A) Yalnız Murat B) Yalnız İpek bir bobin I. konumdan II. konuma t sürede
Buna göre; C) Yalnız Selda D) Murat ve İpek getiriliyor.
I. Manyetik alan şiddeti artırılırsa çerçe- E) Murat ve Selda →
B
vede I yönünde akım oluşur.
II. Manyetik alan şiddeti artırılırsa çerçe-
13.
vede II yönünde akım oluşur.
Şekilde üzerin- y
III. Manyetik alan şiddeti azaltılırsa çerçe-
den i akımı ge-
vede II yönünde akım oluşur. K
çen bir tel +x 37°
yargılarından hangileri doğrudur? R
yönünde yer- L R
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III l e ş t i r i l m i ş t i r. i
İletken halka- x (I) (II)
D) I ve III E) II ve III
lardan K halka- Bu sırada R direncinden geçen akım
M
sı x-y düzlemin-
11. de, L halkası
z aşağıdakilerden hangisine eşittir?
Weber . Amper birimi aşağıdaki nicelik- (sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8)
y-z düzleminde, M halkası x-z düzleminde- BAN BAN 2BAN
lerden hangisinin birimi olarak kullanı- dir. A) B) C)
5tR tR 5tR
labilir?
Buna göre, i akımı artırıldığında hangi
3BAN 2BAN
A) Magnetik Alan B) Gerilim halkalarda indüksiyon akımı oluşur? D) E)
5tR tR
C) Enerji D) Güç A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
E) Magnetik kuvvet D) K ve M E) K, L ve M
15. A 14. B 13. D 12. E 11. C 10. D 9. E 8. D 7. C 6. B 5. D 4. E 3. A 2. E 1. D Cevaplar

46 Fizik Modüler Soru Bankası


Özindüksiyon Emksı 2. Modül Test 23

1. 4. 7.
Özindüksiyon katsayısı L olan bir bobin- Özindiksiyon kat- Akım Bobin, direnç ve üre-
den geçen akım ∆t sürede ∆i kadar artıyor. sayısı L olan bir bo- 5i teç ile şekildeki dev-
Buna göre, oluşan özindüksiyon emk'sı binden geçen akı- re kurulmuştur.
aşağıdaki bağıntılardan hangisiyle bu- mın zamana bağlı 2i Buna göre;
1
lunur? grafiği şekildeki gi- 0 2t Zaman I. S anahtarı kapa-
S R
Ti Tt bidir. tılırken R diren-
A) L. B) L.Ti.Tt C) L. 2
Tt Ti (0-2t) zaman ara- cinden 1 yönün-
Ti.Tt Ti lığında bobinde oluşan özindüksiyon + –
D) E) de özindüksiyon
L L.Tt emk'sı aşağıdakilerden hangisine eşit- akımı geçer. V
tir? II. S anahtarı açılır-
L.i 3Li 2Li ken R direncinden 2 yönünde özindük-
A) B) C)
t 2t t
siyon akımı geçer.
5Li 5Li III. S anahtarı açılırken R direncinden 1
D) E)
2. 2t t
yönünde özindüksiyon akımı geçer.
Özindüksiyon katsayısı L olan bobinden yargılarından hangileri doğrudur?
geçen akım t sürede 9i kadar değişiyor.
Buna göre, oluşan özindüksiyon
5. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
emk'sını artırmak için; Bobin ve reosta ile D) I ve II E) I ve III
şekildeki devre ku-
I. L artırılmalı
rulmuştur.
II. 9i artırılmalı
Buna göre, devrede I II 8.
III. t artırılmalı + –
özindüksiyon emk-
işlemlerinden hangileri yapılabilir? Şekildeki devre-
sı oluşması için;
de reostanın
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III I. Reostanın sürgüsü I yönünde çekilmeli sürgüsü ok yö-
D) I ve II E) I, II ve III II. Reostanın sürgüsü II yönünde çekil- nünde çekiliyor.
meli + –
III. Reostanın sürgüsü hareketsiz tutulmalı
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Buna göre;
D) I ve II E) I, II ve III I. Devre akımı artar
3. II. Devredeki emk'ya ters yönde özindük-
Şekildeki devrede S anahtarı kapalı iken siyon emk'sı oluşur
bobinden akım geçmektedir. 6. III. Devredeki emk ile aynı yönde özindüksi-
Şekildeki devre yon emk'sı oluşur
bobin, direnç ve yargılarından hangileri doğrudur?
gerilimi ayarlanabi- A) Yalnız I B) Yalnız II C)I ve II
len üreteç ile kurul- a
R D) I ve III E) II ve III
muştur. + –
Buna göre ürete- b
S
+ – cin gerilimi artırı- V 9.
lırsa, Ohm.saniye birimi aşağıdaki nicelikler-
den hangisinin birimi olarak kullanılabi-
I. Devre akımı artar.
Buna göre, devrede özindüksiyon lir?
II. Devrede a yönünde özindüksiyon akı-
emk'sı oluşması için; A) Manyetik alan
mı oluşur.
I. S anahtarı kapalı iken açılmalı
III. Devrede b yönünde özindüksiyon akı- B) Özindüksiyon katsayısı
II. S anahtarı açık iken kapatılmalı
mı oluşur. C) İndüksiyon emk'sı
III. S anahtarı sürekli kapalı kalmalı
yargılarından hangileri doğrudur? D) Manyetik kuvvet
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Akım şiddeti
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve II E) I ve III
D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 47


Özindüksiyon Emksı

10. 12. 14.


X ve Y bobinleri şekildeki gibi yanyana yer- Akım makarası, reosta, üreteç ve mıknatıs Direnci önemsiz tellerle yapılan bobin, R
leştirilmiştir. ile şekildeki düzenek oluşturulmuştur. direnci ve üreteç ile şekildeki devre kuru-
X Y luyor.
S N Bobin

I II S
+ – R
1 r =0
+ –
S R1 R2
2 Buna göre, devrede özindüksiyon ε
3 4
+ – ekm'sı oluşturmak için; S anahtarı kapatılırken oluşan özindük-
I. Mıknatısı makaraya yaklaştırmak. siyon emk sının büyüklüğünü artırmak
II. Reostanın sürgüsünü I yönünde çek- için,
Buna göre S anahtarı kapatılırken, mek. I. Bobinin sarım sayısını artırmak
I. R1 direncinden 2 yönünde özindüksi- III. Üretecin gerilimini artırmak. II. R direncini azaltmak
yon akımı geçer. işlemlerinden hangileri yapılabilir? III. Bobinin içine demir yerleştirmek
II. R 2 direncinden 3 yönünde indüksiyon işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
akımı geçer.
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III. R 2 direncinden 4 yönünde indüksiyon
akımı geçer. D) I ve II E) I, II ve III
yargılarından hangileri doğrudur? 13.
Bobin, R direnci ve üreteçten oluşan
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Şekil - I deki devrede kapalı olan S anahta- 15.
D) I ve II E) I ve III rı açılıp tekrar kapatılıyor. Bu sürede dev- Demir çekirdekli makara, dirençler ve üre-
reden geçen akımın zamana bağlı grafiği teç ile şekil - I deki devre kurulmuştur.
Şekil - II deki gibi oluyor. Demir

11.
Şekildeki devrede bobin ve reostadan i
akımı geçmektedir. A
S R
Bobin R
y x S
Reosta + – + –
S
Şekil - I
Şekil - I
Akım (A)
+ – Akım (A)
ε r=0 i
i
Buna göre, bobin üzerinde özindüksi-
yon emk'sı oluşturmak için; 0 t 2t 3t 4t Zaman
I. Reostarın sürgüsü x yönünde çekilmeli 0 t 2t 3t 4t Zaman
Şekil - II
II. Reostarın sürgüsü y yönünde çekilmeli Şekil - II
III. S anahtarı kapatılmalı Buna göre, S anahtarının açıldığı ve ka-
Ampermetreden geçen akımın zamana
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- patıldığı anlar için aşağıdakilerden han-
bağlı grafiği şekil - II deki gibi olduğuna
labilir? gisi doğrudur?
göre,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Açıldığı an Kapatıldığı an I. (t-2t) aralığında S anahtarı kapalıdır.
D) I ve II E) I ve III A) t 4t II. (2t-3t) aralığında S anahtarı kapalıdır.
B) t 3t III. (3t-4t) aralığında S anahtarı açıktır.
C) 2t 3t yargılarından hangileri doğrudur?
D) 2t 4t A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) 0 4t D) I ve II E) I, II ve III
15. E 14. E 13. B 12. E 11. D 10. C 9. B 8. C 7. D 6. E 5. D 4. B 3. C 2. D 1. A Cevaplar

48 Fizik Modüler Soru Bankası


Alternatif Akım 2. Modül Test 24

1. 3. 7.
GİRİŞ Maksimum değeri 40 Volt olan alternatif Bir alternatif akım devresinde amper-
gerilimin etkin değeri kaç volt olur? metre akımın hangi değerini gösterir?
Alternatif akımın yönü sürekli değişir. A) 20 B) 20 2 C) 40 A) Etkin değer

D Y D) 40 2 E) 80 B) Maksimum değer
C) Ortalama değer
Alternatif akımın Doğru akımın D) Anlık değer
değeri sürekli yönü sürekli E) Minimum değer
değişir. aynıdır. 4.
D Y D Y Bir devreden geçen alternatif akımın za- 8.
mana bağlı grafiği şekildeki gibidir.
Bir alternatif akım devresinde akımın za-
1 4 5 Akım (A) mana bağlı denklemi I = 4.sin20πt şeklin-
Evlerde kullan-
dığımız şebeke dedir.
1
elektriği alterna- Buna göre, başlangıçtan saniye
4 60
tif akımdır.
0,01 0,03
Zaman (s) sonra akımın anlık değeri kaç A olur?
D Y 0 0,02
A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 2 3
−4
2 3
Buna göre;
9.
I. Akımın maksimum değeri 4A dır.
Yukarıda "GİRİŞ" ten başlayarak yargı Şekildeki alternatif akım devresine, zama-
II. Akımın periyodu 0,02 saniyedir. na bağlı denklemi V = 100.sinwt şeklinde
doğru ise D yolu, yanlış ise Y yolu takip
ediliyor. III. Akımın frekansı 50 s-1 dir. olan gerilim uygulanıyor.
Buna göre, hata yapılmadan ilerlenirse yargılarından hangileri doğrudur? R = 25Ω
kaç nolu çıkışa ulaşılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) I ve II E) I, II ve III A

V = 100.sin ωt
Buna göre, ampermetrenin gösterdiği
5. değer kaç A dir?
2. Bir devredeki alternatif gerilimin zamana
A) 2 B) 2 C) 2 2
Bir alternatif akım devresinde akımın bağlı denklemi V = 80.sin120πt şeklindedir.
D) 4 E) 4 2
zamana bağlı grafiği aşağıdakilerden Buna göre, gerilimin frekansı kaç s-1 dir?
hangisi gibi olabilir? A) 50 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120
10.
A) Akım B) Akım Şekildeki alternatif akım devresine,
V = 60.sinwt şeklinde değişen gerilim uy-
gulanıyor.

Zaman Zaman V
6.
C) Akım D) Akım
Bir alternatif akım devresinde gerilimin et- 8Ω 7Ω
kin değeri 100 Volt, frekansı 40 s-1 dir.
Buna göre, gerilimin zamana bağlı
denklemin aşağıdakilerden hangisidir?
Zaman Zaman
A) V = 100.sin40πt
E) Akım V = 60.sin ωt
B) V = 100.sin80πt
Buna göre, voltmetrenin gösterdiği de-
C) V = 100 2 .sin40πt
ğer kaç Volt tur?
Zaman D) V = 100 2 .sin80πt
A) 8 2 B) 10 2 C) 14 2
E) V = 50 2 .sin80πt
D) 16 2 E) 18 2

Fizik Modüler Soru Bankası 49


Alternatif Akım

11. 14. 18.


Şekildeki alternatif akım devresinde am- Bir bobine frekansı 50 s-1 olan alternatif ge- Şekil - I de kondansatör doğru akım kayna-
permetrenin gösterdiği değer 1 amperdir. rilim uygulandığında indüktansı 30Ω oluyor. ğına, Şekil - II de ise alternatif akım kayna-
ğına bağlanmıştır.
4Ω Buna göre, bobinin özindüksiyon kat- C C
5Ω sayısı kaç Henry dir? (π = 3)
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5 A1 A2
+ −
A
12Ω
6Ω V Şekil - I Şekil - II
15. Buna göre, A1 ve A2 ampermetrelerinin
Şekildeki devrede XC = 50Ω gösterdiği değerlerle ilgili aşağıdakiler-
V = Vm.sin ωt kapasitansı 50Ω den hangisi doğrudur?
olan kondansatö- A) A1 ve A 2 ikiside sıfırdır.
Buna göre; re etkin değeri A
B) A1 sıfırdır, A 2 sıfırdan büyük.
I. Voltmetre 24 Voltu gösterir. 100 Volt olan al- C) A1 ve A 2 ikisi de sıfırdan büyük.
II. Devreye verilen gerilimin etkin değeri ternatif gerilim uy- Ve = 100 Volt D) A1 sıfırdan büyük, A 2 sıfırdır.
56 Volttur. gulanıyor. E) A1 in gösterdiği değer A2 ninkinden bü-
III. Devreye verilen gerilimin maksimum Buna göre, ampermetrenin gösterdiği yüktür.
değeri 56 Volttur. değer kaç A dir?
yargılarından hangileri doğrudur? A) 2 B) 2 2 C) 4 19.
Şekildeki alternatif akım devrelerinde ge-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) 4 2 E) 8 rilimin maksimum değeri değiştirilmeden
D) I ve II E) I ve III frekansı artırılıyor.
XL XC
R
16.
Şekildeki devrede XC = 20Ω
12. ampermetre 3A
XL = 10Ω değerini gösteri- V = Vm.sin ωt V = Vm.sin ωt V = Vm.sin ωt
Şekildeki indüktan-
yor. A
sı 10 W olan bobine Buna göre, R direnci, XL indüktansı, XC
etkin değeri 40 Volt Buna göre, dev- kapasitansı nasıl değişir?
A
olan gerilim uygula- reye uygulanan V = Vm.sin ωt R XL XC
nıyor. gerilimin maksi-
Ve = 40 Volt
A) Değişmez Azalır Artar
Buna göre, amper- mum değeri kaç Volt tur?
B) Artar Artar Artar
metreden geçen akım kaç A dır? A) 60 B) 60 2 C) 120 C) Azalır Azalır Azalır
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) 120 2 E) 180 D) Değişmez Artar Azalır
E) Değişmez Değişmez Değişmez

17. 20.
Şekildeki devrelerde X, Y, Z, T lambaları,
13. Şekildeki devreye XC kondansatör ve bobinlerle doğru akım ve
Şekildeki devreye XL V = 200.sin wt şek- alternatif akım kaynaklarına bağlanmıştır.
V = 120 sin wt şek- linde değişen alter-
X C Y
linde değişen alter- natif gerilim uygu- A
A lanıyor.
natif gerilim uygu-
lanıyor. Ampermetrenin V = 200.sin ωt − + − +
Ampermetrenin V = 120.sin ωt gösterdiği akım
4A olduğuna göre, kondansatörün ka- Z C T
gösterdiği değer
2A olduğuna göre, bobinin indüktansı pasitansı kaç Ω dur?
(XL) kaç ohm dur? A) 20 B) 25 C) 25 2
A) 30 B) 30 2 C) 60 D) 50 E) 50 2
Buna göre, hangi lambalar sürekli ışık verir?
D) 60 2 E) 90
A) X ve Y B) Y ve Z C) Y, Z ve T
D) X, Y ve T E) X, Y ve Z
20. C 19. D 18. B 17. C 16. B 15. A 14. A 13. B 12. D 11. D 10. D 9. C 8. E 7. A 6. D 5. B 4. E 3. B 2. C 1. A Cevaplar

50 Fizik Modüler Soru Bankası


Alternatif Akım 2. Modül Test 25

1. 5. 8.
Bir elektrik devresinde tek yönde akım Bir kondansatör alternatif akıma bağ- İndüktansı 20Ω olan bir bobine V = 100.sin
geçiren devre elemanının adı aşağıdaki- landığında devreden geçen akımla, 80πt şeklinde değişen bir alternatif gerilim
lerden hanglisidir? kondansatörün gerilimi arasındaki faz uygulanıyor.
A) Bobin B) Led C) Diyot farkı için aşağıdakilerden hangisi doğ- Buna göre, bobinden geçen akımın za-
rudur? mana bağlı denklemi aşağıdakilerden
D) Kondansatör E) Direnç
A) Akım 90° geride hangisi gibidir?
B) Gerilim 90° geride A) I = 5.sin80πt
C) Akım 180° geride  π
B) I = 5.sin  80πt − 
 2
2. D) Gerilim 180° geride
Özindüksiyon katsayısı 2.10-2
Henry olan E) Gerilim 45° geride C) I = 5 2 .sin80πt
bir bobine frekansı 25s-1 olan bir alternatif 5 2  π
gerilim uygulanıyor. D) I = .sin  80πt − 
2  2
Buna göre, bobinin indüktansı (XL) kaç
 π
ohm dur? (π = 3) E) I = 5 sin  80πt + 
 2 
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 6.
Şekildeki alterna-
V
tif akım devresin-
de voltmetre 60 C
Volt, ampermetre
3. 3 Amper değerini A

Sığası 5.10-3 F olan bir kondansatöre fre-


gösteriyor. 9.
kansı 50s-1 olan alternatif gerilim uygula- Alternatif akımın V = Vm.sin ωt R direnci, diyot ve R
nıyor. frekansı 50s-1 ol- ampermetre ile şe-
duğuna göre, kondansatörün sığası kaç kildeki alternatif
Buna göre, kondansatörün kapasitansı A
F tır? akım devresi kurul-
(XC) kaç ohm olur? (π = 3)
1 1 2 muştur.
A) B) C)
1 1 2 1 2 6000 8000 9000 Buna göre, ampermetreden geçen akı-
A) B) C) D) E)
4 3 5 2 3 1 2 mın zamana bağlı grafiği aşağıdakiler-
D) E)
12000 15000 den hangisi gibidir?

A) Akım B) Akım

4. 7.
Özindüksiyon kat- 1 1 Zaman Zaman
V Sığası F C= F
1 1500 1500
sayısı Henry C) Akım D) Akım
6 olan kondansatöre
olan bobine zamanla V = 40.sin 100πt
1 A
V = 200. sin 100πt L= Henry
6 A şeklinde değişen
şeklinde değişen al- alternatif gerilim Zaman Zaman
V = 40.sin100πt
ternatif gerilim uy- V = 200.sin100πt uygulanmıştır.
E) Akım
gulanmıştır. Buna göre;
Buna göre; I. Kondansatörün kapasitansı 5 ohm dur.
I. Bobinin indüktansı 50 ohm dur. II. Gerilimin frekansı 50 -1 dir.
II. Voltmetre 200 Volt değerini gösterir. III. Ampermetrenin gösterdiği değer 4 2 A Zaman
III. Ampermetre 2 2 A değerini gösterir. dir.
yargılarından hangileri doğrudur? (p = 3) yargılarından hangileri doğrudur? (p = 3)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 51


Alternatif Akım

10. 13. 16.


Bir alternatif akım devresinde kullanılan Şekildeki devrede XC Dört adet diyot A
dirençlerin eşdeğerine verilen ad aşağı- ampermetreden ile şekildeki al- K
dakilerden hangisidir? geçen akımı artır- ternatif akım
A
A) Rezistans B) Empedans mak için; devresi kurul-
I. Kondansatörün muştur.
C) İndüktans D) Kapasitans V = Vm.sin ωt
levhaları ara- K noktasında
E) Rezonans sına dielektrik teller temas et-
katsayısı büyük madde konulmalı mediğine göre, ampermetreden geçen
II. Kondansatörün levhaları birbirine yak- akımın zamana bağlı grafiği aşağıdaki-
laştırılmalı lerden hangisi gibidir?
III. Gerilimin maksimum değeri değişme-
A) i B) i
den frekans azaltılmalı
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
t t
D) I ve II E) I, II ve III
11. C) i D) i
Bir alternatif akım devresinin rezanons du-
rumunda olduğu biliniyor.
14.
Buna göre; t t
Şekildeki dev- r L
I. Devrede yalnız kondansatör bulun- re özdeş r di- r
E) i
maktadır. rençleri, direnci r
II. Empedans minimumdur. önemsenme- C
III. Devreden geçen akım maksimumdur. yen bobin ve I + −
t
yargılarından hangileri doğrudur? kondansatör ile εr
kurulmuştur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre, içdirenci r olan üreteçten
D) I ve II E) II ve III
geçen I akımı aşağıdakilerden hangisi- 17.
ne eşittir?
Şekildeki devrede L anahtarı kapatıla-
2ε 5ε ε D) 2ε E) 3ε
A) B) C) rak kondansatörün dolması sağlanıyor. L
3r 2r 2r 5r 7r
anahtarı açıldıktan sonra K anahtarı kapa-
tılıyor.
R
15.
Şekildeki devre- K
V1 V2
de direnç ve C
12. kondansatörün R C
Alternatif akımın doğru akıma göre bazı uçlarına V1 ve L
avantajları vardır. V2 voltmetreleri
− + − +
Buna göre; bağlanmıştır.
I. Çok uzak mesafelere daha kolay nak- Anahtar kapatıldıktan kondansatör dola-
ledilebilmesi Buna göre;
na kadar geçen sürede V1 ve V2 voltmetre-
II. Kolay yükseltilip alçaltılabilmesi I. Kondansatör R direnci üzerinden bo-
lerinin gösterdiği değerler nasıl değişir?
şalır.
III. Kolay depolanabilmesi V1 V2 II. R den geçen akım zamanla azalır.
olaylarında hangileri alternatif akımın
A) Azalır Artar III. Kondansatörün uçlarındaki potansiyel
avantajlarındandır?
B) Artar Azalır farkı zamanla azalır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) Değişmez Değişmez yargılarından hangileri doğrudur?
D) I ve III E) II ve III
D) Azalır Değişmez A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Değişmez Artar D) II ve III E) I, II ve III
17. E 16. B 15. A 14. D 13. D 12. C 11. E 10. B 9. A 8. B 7. E 6. A 5. B 4. D 3. E 2. C 1. C Cevaplar

52 Fizik Modüler Soru Bankası


Transformatörler 2. Modül Test 26

1. 4. 6.
Ayşe'nin satın aldığı mp3 çaların üzerinde GİRİŞ Şekilde X transformatörü V1 gerilimini V2
AC 3 voltta çalıştığı yazıyor. gerilimine, Y transformatörü ise V2 gerilimi-
Prizdeki gerilimin 220 volt olduğunu Transformatörler gerilimi yükseltebilirler. ni V3 gerilimine dönüştürüyor.
bilen Ayşe'nin uygun gerilimi elde ede- NK NL NM NP
D Y
bilmesi için hangi aleti kullanması ge-
rekir?
∼V1 ∼V2 ∼V2 ∼V3
Transformatörler
A) Diyot Transformatörler
doğru akımda ça-
B) Transformatör akımı yükseltebilir.
lışırlar.
X Y
C) Ampermetre D Y D Y
D) Elektromotor kuvveti Transformatörlerin sarım sayıları farklı
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi
E) Jeneratör 1 Transformatör- 4 5
kesinlikle yanlıştır?
ler gücü yük- A) V1 = V3 B) V1 = V2 C) V3 > V1
seltebilir.
D) V2 > V3 E) V1 > V3
D Y
7.
2 3 Transformatörler;
2. I. Adaptör,
Şekildeki ideal transformatörün girişine 20 Yukarıda "GİRİŞ"ten başlayarak yargılar
II. Trafo,
voltluk alternatif gerilim uygulanıyor. doğru ise D yolu, yanlış ise Y yolu takip
III. Jeneratör,
N1 N2
ediliyor.
IV. Cep telefonu şarj aleti
Buna göre, hata yapmadan ilerlenirse
kaç no'lu çıkışa ulaşılır? aletlerinden hangilerinde kullanılır?
∼V1 = 20V ∼V2
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
D) I, II ve IV E) II, III ve IV

5. 8.
Sarım sayıları N1 = 50, N2 = 200 olduğu-
na göre, çıkıştaki gerilim (V2) kaç Volt 220 Voltu 11 Volta 3 Voltu 45 Volta çı- Şekildeki A ve B transformatörlerinin K, L,
tur? indirmek istiyorum. karmak istiyorum. M, P bobinlerinin sarım sayıları sırasıyla
3N, N, 2N, 4N dir.
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 100
A B
K L M P

Rumeysa ∼V1 = 60V ∼V2


Burhan

220 Voltu 1100 Volta çıkarmak istiyorum.

3. K bobinine 60 Volt gerilim uygulandığı-


na göre P bobininden kaç Volt gerilim
K L M N P
elde edilir?
Giriş sarım sayısı 10 20 50 40 60
İsa A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
Çıkış sarım sayısı 120 160 200 320 360 Burhan, Rumeysa ve İsa'nın yukarıdaki
Giriş ve çıkış bobinlerindeki sarım sayıları isteklerini gerçekleştirebilmeleri için; 9.
verilen K, L, M, N, P transformatörlerine I. Burhan girişinde 1600, çıkışında 80 İdeal bir transformatörün giriş gücü ve çı-
eşit alternatif gerilimler uygulanıyor. sarım olan transformatör kullanmalıdır. kış gerilimi biliniyor.
Buna göre, hangi transformatör uygula- II. Rumeysa, girişinde 450, çıkışında 30 Buna göre;
nan gerilimi en fazla yükseltir? sarım olan transformatör kullanmalıdır. I. Çıkış gücü
A) K B) L C) M D) N E) P III. İsa, girişinde 300, çıkışında 1500 sa- II. Çıkış akımı
rım olan transformatör kullanmalıdır.
III. Giriş gerilimi
yargılarından hangileri doğru olabilir?
niceliklerinden hangileri bulunabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 53


Transformatörler

10. 13. 15.


Sarım sayıları sırasıyla N, 3N, 2N, N olan Sarım sayıları sırasıyla NK, NL, NM, NP olan Sarım sayıları 5N, 4N, N ve 2N olan bobin-
X, Y transformatörleri şekildeki gibi bağ- A ve B transformatörleri şekildeki gibi bağ- lerle oluşturulan şekildeki transformatörde
lanmıştır. landığında girişe uygulanan 200 Volt çıkış- girişe V gerilimi uygulanmıştır.
N 3N 2N N tan 40 Volt olarak elde ediliyor.
K
A B 4N
NK NL NM NP L
∼V1 ∼V2 M
∼V 5N N
N
∼V2= 40V P
∼V1= 200V
2N
X Y S

Buna göre;
I. X transformatörü yükselticidir. Buna göre;
Çıkıştan 10 Voltluk gerilim elde etmek I. KN arası potansiyel farkı V dir.
II. Y transformatörü alçaltıcıdır.
III. V2 gerilimi V1 den büyüktür. için; II. KS arası potansiyel farkı V den küçük-
yargılarından hangileri doğrudur? I. NK iki katına çıkarılmalı tür.
II. NL iki katına çıkarılmalı III. KS arası potansiyel farkı V den büyük-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
tür.
D) I ve II E) I, II ve III III. NM yarıya indirilmeli
yargılarından hangileri doğrudur?
11. IV. NP yarıya indirilmeli
X ve Y transformatörleri şekildeki gibi bağ- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
landığında girişteki V1 gerilimi ile çıkıştaki D) I ve II E) I ve III
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
V2 gerilimi eşit oluyor.
D) II ve III E) III ve IV
NK NL NM NP

∼V1 ∼V2

X Y
16.
Bir demir çekirdek üzerine sarım sayıları
Buna göre;
2N, N, 4N olan X, Y, Z bobinleri şekildeki
I. X ve Y yükselticidir.
II. X ve Y alçaltıcıdır. 14. gibi yerleştirilmiştir.
III. X yükseltici, Y alçaltıcıdır. Şekilde ideal transformatörün X bobinine X Z
IV. X alçaltıcı, Y yükselticidir. V1 gerilimi uygulandığında X bobininden İ1
yargılarından hangileri doğru olabilir? akımı geçiyor. ∼V 2N 4N R2 = R
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV N
i1 X Y i2
D) I, II ve III E) II, III ve IV Y
12. ∼V1 R
Sarım sayıları NK, NL, NM, NP olan X, Y
R1 = 2R
transformatörleri ile kurulan düzenekte gi-
rişe V1 gerilimi uygulandığında çıkıştan V2 İdeal transformatörün X bobinine V ge-
gerilimi elde ediliyor. İ1 akımını artırmak için aşağıdakilerden rilimi uygulandığında;
hangisi yapılamaz? I. R 2 den geçen akımın etkin değeri, R1
NK NL NM NP
den geçen akımın etkin değerinden
A) V1 gerilimini artırmak
büyüktür.
∼V1 ∼V2 B) R direncini azaltmak II. X bobininden verilen güç, Y ile Z bo-
C) X bobininin sarım sayısını azaltmak binlerindeki güçlerin toplamına eşittir.
D) Y bobininin sarım sayısını artırmak III. X bobininden geçen etkin akım, Y ve
X Y
E) X bobinin sarım sayısını artırmak Z bobinlerinden geçen etkin akımların
Buna göre, V2 gerilimini artırmak için toplamına eşittir.
aşağıdakilerden hangisi yapılabilir? yargılarından hangileri doğrudur?
A) NK yı artırmak B) NL yi azaltmak A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) NM yi artırmak D) NP yi artırmak
D) I ve II E) I, II ve III
E) V1 gerilimini azaltmak
16. D 15. D 14. E 13. C 12. D 11. C 10. E 9. C 8. D 7. D 6. B 5. D 4. C 3. A 2. D 1. B Cevaplar

54 Fizik Modüler Soru Bankası


Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım 2. Modül Test 27

1. 4. 7.
Bir dalga leğeninde özdeş kaynaklarla Şekildeki girişim deseninde sürekli çizgiler Derinliği her yerde aynı olan dalga leğenin-
oluşturulan girişim deseninde, tepeleri, kesikli çizgiler çukurları göster- de özdeş K1 ve K2 kaynakları aynı fazda
I. Tepe + Tepe, Karın noktası oluşturur. mektedir. çalışmaktadır.
II. Tepe + Çukur, düğüm noktası oluştu- B Merkez doğrusu
A 3. Düğüm çizgisi 1. Dalga katarı
rur. C
III. Çukur + Çukur, minumum genlikli nok-
tadır. X

yargılarından hangileri doğrudur? K1 K2


K1 K2
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Buna göre,
D) II ve III E) I, II ve III I. A noktası düğüm noktasıdır.
II. B noktası maksimum genliklidir. Dalgaların dalga boyu λ olduğuna göre
III. C noktası karın noktasıdır. X uzaklığı aşağıdakilerden hangisine
eşittir?
yargılarından hangileri doğrudur?
3λ 7λ
A) B) C) 2λ
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III 2 4
D) Yalnız I E) Yalnız III 9λ 11λ
D) E)
4 4

2.
Bir dalga leğeninde aynı fazlı özdeş
kaynaklarla oluşturulan girişim dese- 5.
nindeki merkez doğrusu ile ilgili, K1 ve K2 özdeş kaynakların ürettiği dalga-
I. Aynı zamanda 0. dalga katarıdır. ların tepelerinin bir anlık durumu verilmiştir.
II. Girişim desenini simetrik olarak ikiye B
A
C 8.
böler. D Su dalgalarında oluşan girişim deseni
III. Çift tepe ve çift çukur noktalarından ile ilgili,
oluşur. K1 E K2 I. Dalga boyu artarsa girişim çizgi sayısı
yargılarından hangileri doğrudur? azalır.
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III Buna göre, hangi nokta merkez doğru- II. Frekans artarsa girişim çizgi sayısı ar-
D) Yalnız I E) Yalnız III su üzerindedir? tar.
III. Kaynaklar birbirine yaklaşırsa çizgi sa-
A) A B) B C) C D) D E) E
yısı artar.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

6. D) II ve III E) I, II ve III
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğenin-
de özdeş K1 ve K2 kaynakları aynı fazda
3. çalışmaktadır.
Bir dalga leğeninde aynı fazlı özdeş Merkez doğrusu
kaynaklarla oluşturulan girişim dese- 3.Dalga Katarı
nindeki düğüm çizgileri ile ilgili, 9.
I. Çift çukurlardan oluşur. X Doğrusal su dalgalarının küçük bir ara-
II. Merkez doğrusunun sağında ve solun- K1 K2 lıktan geçerken dairesel görünüm alma-
da eşit sayıda oluşur. sına ne ad verilir?
III. Art arda gelen iki düğüm çizgisi arasın- A) Girişim B) Kırılma
λ
daki uzaklık kadardır.
2 Dalgaların dalga boyu λ olduğuna göre C) Sönümleme D) Kırınım
yargılarından hangileri doğrudur?
X uzaklığı aşağıdakilerden hangisine E) Dağılma
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II eşittir?
D) I ve III E) II ve III λ 3λ
A) B) λ C) D) 2λ E) 3λ
2 2

Fizik Modüler Soru Bankası 55


Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım

10. 12. 14.


Derinliği her yerinde aynı olan dalga leğenin- Derinliği heryerde aynı olan dalga leğenin- Bir dalga leğeninde aynı fazdaki özdeş iki
de oluşturulan doğrusal dalgalar iki engelin de doğrusal dalgalar w genişliğindeki ara- noktasal kaynakla girişim deneyi yapılıyor.
arasındaki yarıktan geçtikten sonra yoluna lıktan geçtiğinde Şekil – I deki gibi dairesel Oluşan dalga katarı sayısı kaynakların fre-
Şekil – I deki gibi devam etmektedir. bir görünüme kavuşuyor. kansı f1 iken n1, f2 iken n2, f3 iken n3 oluyor.
f1 > f3 > f2 olduğuna göre n1, n2, n3 ara-
sındaki ilişki nasıl olabilir?
w A) n2 > n3 > n1 B) n1 > n3 > n2
w w C) n1 > n2 > n3 D) n2 > n1 > n3
E) n3 > n1 > n2
Şekil - I

Şekil - I Şekil - II w

Buna göre, dalgaların engelleri Şekil – II


deki gibi geçmesi için;
Şekil - II
I. Su derinliği artırma
Buna göre, dalgalar Şekil – II deki gibi
15.
II. Yarık genişliğini artırma
olabilmesi için; Bir dalga leğeninde aynı fazda çalışan K1
III. Dalgaların periyodunu artırma ve K2 kaynakları 6 cm dalga boylu dalgalar
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- I. Dalgaların frekansı artırılmalı
yaymaktadır.
labilir? II. w aralığı artırılmalı
Kaynaklar arası mesafe 24 cm olduğu-
III. Leğene bir miktar su eklenmeli
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II na göre kaynaklar arasında kaç tane
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- dalga katarı oluşur?
D) II ve III E) I ve III
labilir?
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9 E) 11
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II

11. 13. 16.


Bir dalga leğeninde aynı fazlı çalışan öz- Girişim deseninde oluşan çizgi sayısını Derinliği her yerde aynı olan dalga lege-
deş iki kaynakla girişim deneyi yapılıyor. artırmak için; ninde aynı fazda çalışan özdeş iki noktasal
I. Kaynaklar arası mesafeyi artırmak kaynak l dalga boylu dalgalar üretmekte-
Leğenden bir miktar su boşaltılırsa,
II. Su derinliğini artırmak dir. Kaynaklar arasında 7 tane dalga katarı
I. Ardışık iki dalga katarı arası mesafe
III. Dalgaların frekansını azaltmak gözlemleniyor.
azalır.
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- Kaynaklar arası d mesafesi için aşağı-
I. Dalgaların hızı azalır.
labilir? dakilerden hangisi doğrudur?
II. Dalganın frekansı artar. 5λ 7λ
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III A) 2l < d ≤ 3l B) <d #
yargılarından hangileri doğru olur? 2 2
D) Yalnız II E) Yalnız I 5λ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) < d < 4l D) 3l < d < 4l
2
D) I ve II E) I, II ve III E) 3l < d ≤ 4l

16. E 15. C 14. B 13. E 12. B 11. D 10. E 9. D 8. C 7. B 6. C 5. A 4. A 3. E 2. A 1. B Cevaplar

56 Fizik Modüler Soru Bankası


Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım 2. Modül Test 28

1. 4. 7.
Derinliği sabit olan dalga leğeninde özdeş Bir dalga leğeninde aynı fazda çalışan iki Derinliği her yerde aynı olan dalga leğenin-
ve aynı fazlı kaynakların ürettiği dalgaların noktasal kaynak λ = 3 cm dalga boylu dal- de özdeş ve aynı fazlı kaynakların oluştur-
dalga boyu λ dır. galar üretiyor. duğu girişim deseninde 1. düğüm çizgisi-
nin yeri şekildeki gibidir.
P Girişim deseninde 5. dalga katarı üze-
Merkez doğrusu
rindeki bir noktanın kaynaklardan biri-
1. Düğüm çizgisi
ne uzaklığı 20 cm olduğuna göre diğer
9λ 5λ kaynağa uzaklığı ne olabilir?
A) 5 cm ya da 30 cm 2 cm
K1 K2 B) 15 cm ya da 30 cm
K1 K2
6 cm
C) 5 cm ya da 35 cm
Buna göre, girişim deseni üzerindeki P D) 10 cm ya da 35 cm Buna göre, kaynaklar arasında gözlene-
noktası hangi çizgi üzerindedir? bilen düğüm çizgisi sayısı kaçtır?
E) 10 cm ya da 40 cm
A) 4. Dalga katarı A) 2 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
5.
B) 4. Düğüm çizgisi Bir dalga leğe- P
C) 5. Dalga katarı ninde 2 cm dalga
D) 5. Düğüm çizgisi boylu dalgalar
üreten aynı fazlı 15 cm 11 cm
E) 9. Dalga katarı
özdeş iki nokta-
sal kaynakla giri-
şim deneyi yapı- K1 K2
lıyor. P noktasının
kaynaklara uzaklığı 15 cm ve 11 cm dir.
Buna göre, kaynaklar tepe ürettiği anda
2. P noktasının girişim desenindeki duru-
Derinliği sabit olan dalga leğeninde özdeş mu nedir?
iki kaynak λ = 8 cm dalga boylu dalgalar A) 2. katar çift tepe
yaymaktadır.
B) 2. katar çift çukur
Kaynaklardan birinden 32 cm diğerin-
C) 2. düğüm çizgisi
den 44 cm uzaktaki bir nokta hangi giri-
şim çizgisi üzerinde yer alır? D) 3. katar çift tepe 8.
Aynı fazda çalışan özdeş iki kaynakla ya-
A) 1. Düğüm Çizgisi B) 1. Dalga Katarı E) 3. katar çift çukur
pılan girişim deneyinde 1. düğüm çizgisi ile
C) 2. Düğüm Çizgisi D) 2. Dalga Katarı 6. 2. dalga katarı arasındaki uzaklık 3 cm dir.
Bir dalga leğeninde yapılan girişim deneyin-
E) 3. Düğüm Çizgisi Merkez doğrusu
de n. düğüm çizgisi üzerindeki P noktasının 1. Düğüm 2. Dalga
kaynaklara olan uzaklıklarının farkı d dir. çizgisi katarı

Merkez doğrusu
n. Düğüm çizgisi
P X 3 cm

K1 K2
3. K1 K2
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğenin- Buna göre,
de özdeş ve aynı fazda çalışan iki kaynak I. Dalgaların dalga boyu 4 cm dir.
λ dalga boylu dalgalar üretmektedir. Giri-
d yi artırmak için, II. X uzaklığı 1 cm dir.
şim desenindeki 3. düğüm çizgisi üzerin-
I. Kaynakların periyodunu artırmak III. Kaynaklar arasında toplam 7 dalga ka-
deki bir noktanın kaynaklara olan uzaklık-
II. Leğene su ilave etmek tarı oluşur.
ları 20 cm ve 25 cmdır.
III. Kaynaklar arası uzaklığı artırmak yargılarından hangileri kesinlikle doğru-
Buna göre, λ kaç cm dir?
işlemlerinden hangileri tek başına yapı- dur?
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2 labilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III D) I ve II E) II ve III
D) Yalnız II E) Yalnız III
Fizik Modüler Soru Bankası 57
Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım

9. 11. 14.
Özdeş K1 ve K2 kaynakları aynı fazda dal- Su dalgalarında meydana gelen kırınım Aynı fazda çalışan özdeş K1 ve K2 noktasal
galar yaymaktadır. P1K1 = 4 cm, P1K2 = 12 olayı aşağıdakilerden hangisine bağlı kaynaklarının oluşturduğu girişim desenin-
cm ve P2K1 = 24 cm P2K2 = 10 cm dir. değildir? de P noktası 3. düğüm çizgisi üzerindedir.
P1 P2 Merkez doğrusu
A) Leğendeki su derinliği
3. Düğüm çizgisi
B) Engeller arasındaki yarığın genişliği P
C) Dalgaların frekansı
D) Dalgaların genliği K1 K2
5x
E) Dalgaların periyodu
K1 K2

Buna göre, P noktasının kaynaklara


P1 noktası 2. dalga katarı üzerinde ol-
olan uzaklıklarının farkı nedir?
duğuna göre P2 noktası hangi girişim
çizgisi üzerindedir? 12. A) 10x B) 8x C) 6x D) 4x E) 2x
Özdeş K1 ve K2 kay- P 15.
A) 4. dalga katarı
nakları aynı fazda Özdeş ve aynı fazda çalışan K1 ve K2 kay-
B) 4. düğüm çizgisi çalışarak 4 cm dal- 53° naklarının oluşturduğu girişim deseninde
C) 3. dalga katarı ga boylu dalgalar 3. dalga katarı A noktasından geçmektedir.
D) 3. düğüm çizgisi üretiyorlar. 3. Dalga
Kaynaklar ara- 16 cm Katarı
E) 2. dalga katarı K K2
sı mesafe 16 cm 1

olduğuna göre P
K1 B A K2
noktası hangi girişim çizgisi üzerinde-
dir? (sin53° = 0,8)
A) 1. dalga katarı Merkez
Doğrusu
B) 1. düğüm çizgisi
C) 2. dalga katarı 3. Dalga katarının B noktasından geç-
mesi için;
D) 2. düğüm çizgisi
I. Leğene su ilave edilmeli
E) 4. dalga katarı
II. Kaynakların frekansı artırılmalı
III. K1 kaynağı, K 2 den sonra çalışmaya
13. başlatılmalı
10. Derinliği her yerde aynı olan dalga leğe-
işlemlerinden hangileri tek başına yapıla-
ninde aynı fazlı iki kaynakla girişim deseni
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğenin- bilir?
oluşturuluyor.
de özdeş ve aynı fazlı kaynakların oluştur- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
duğu girişim deseninde 2. düğüm çizgisi Merkez doğrusu
D) I ve II E) II ve III
üzerindeki P noktasının kaynaklara uzak- 2. Düğüm 1. Dalga 2. Dalga 16.
lıkları d ve 3d dir. çizgisi katarı katarı
Şekildeki aynı P
Merkez doğrusu K M anda çalışmaya
2. Düğüm çizgisi 6. Dalga katarı L başlayan özdeş iki
kaynak λ dalga
P 3d S K1 K2 boylu dalgalar
d yaymaktadır.
Desen üzerindeki K, L, M noktalarının 5λ K1 K2
kaynaklara olan uzaklıklarının farkları PK1 - PK2 =
K1 K2 2
dK, dL, dM arasındaki ilişki nasıldır? olduğuna göre, K1 den çıkan ilk tepe P
noktasına ulaştığı anda K2 kaynağından
A) dK > dL > dM B) dM > dK > dL
Buna göre, 6. dalga katarı üzerindeki S P noktasına hangisi gelmiş olur?
noktasının kaynaklara olan uzaklıkları- C) dL > dK > dM D) dM > dL > dK (Kaynaklar çalışmaya başladığında ilk ola-
nın farkı kaç d dir? E) dK = dM > dL rak tepe oluşuyor.)
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9,5 A) 2. tepe B) 2. çukur C) 3. tepe
D) 3. çukur E) 5. çukur
16. D 15. E 14. A 13. B 12. C 11. D 10. D 9. B 8. D 7. A 6. B 5. B 4. C 3. C 2. C 1. A Cevaplar

58 Fizik Modüler Soru Bankası


Tek Yarıkta ve Çift Yarıkta Girişim 2. Modül Test 29

1. 4. 7.
Şekilde çift yarıkla yapılan girişim deneyin- Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde dal- Çift yarıkta girişim deneyi ışıkla ilgili
de kullanılan ışığın dalga boyu λ dır. Perde ga boyu λ1 olan ışık kullanıldığında P nok- hangi özelliği kanıtlamıştır?
üzerindeki P noktasının yarıklara uzaklık- tasında 5. aydınlık saçak oluşuyor. A) Işığın tanecikler şeklinde yayıldığını
ları PK1 = 3λ, PK2 = 5λ dır. Bu deneyde λ2 dalga boylu ışık kullanıl-
Fant
B) Işığın doğrusal olarak yayıldığını
Perde dığında aynı P noktasında 3. karanlık sa-
λ C) Işığın enerji taşıdığını
P çak oluştuğuna göre, 1 oranı kaçtır?
λ2 D) Işığın dalgalar şeklinde yayıldığını
K1
1 1 2 3 E) Işığın momentumunun olduğunu
A0 A) B) C) D) E) 2
K 2 3 3 2
K2

Buna göre, P noktası hangi girişim sa-


çağı üzerinde oluşur?
A) 1. aydınlık B) 2. aydınlık
C) 1. karanlık D) 2. karanlık
8.
E) 3. karanlık
Bir Young deneyinde ekran üzerindeki X
noktasında 1. aydınlık saçak, Y noktasın-
da 2. karanlık saçak oluşmuştur.
5. Buna göre;
Dalga boyu λ olan ışık ile yapılan Young I. Yarıklardan geçen dalgalar X nokta-
deneyinde P noktasında 6. aydınlık saçak sında yapıcı girişim yapmışlardır.
2. oluşuyor.
II. Yarıklardan geçen dalgalar Y nokta-
Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde λ Işığın dalga boyu 4λ yapılırsa aynı P sında birbirini sönümlemiştir.
dalga boylu ışık kullanılmıştır. Ekran üze- noktasında hangi saçak oluşur?
III. Yarıklardan geçen dalgalar X nokta-
rinde bulunan P noktasının yarıklara uzak- A) 1. aydınlık B) 1. karanlık sında birbirini sönümlemiştir.

lıklarının farkı dir. C) 2. aydınlık D) 2. karanlık yargılarından hangileri doğrudur?
2
Buna göre, P noktası hangi girişim sa- E) 3. karanlık A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
çağı üzerindedir? D) I ve II E) II ve III
A) 2. aydınlık B) 2. karanlık
C) 3. aydınlık D) 3. karanlık
E) 4. karanlık

3. 6. 9.
Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde K Çift yarıkta girişim deneyinde kırmızı ve
Dalga boyu λ olan ışık kullanılarak yapı-
ve L ışık kaynakları yanyana kullanılıyor. yeşil ışık kaynakları birlikte kullanılıyor.
lan Young deneyinde ekran üzerindeki bir
P noktası 3. karanlık saçak üzerinde bu- Ekran üzerinde K kaynağının 5. aydınlık Buna göre, ekranda aşağıdaki saçaklar-
lunuyor. çizgisi ile L kaynağının 3. karanlık çizgisi dan hangileri gözlenemez?
çakışıyor. A) Kırmızı aydınlık saçak
P noktasının yarıklardan birine uzaklığı
5λ olduğuna göre, diğer yarığa uzaklığı K ışınının dalga boyu 4000A° olduğuna
B) Karanlık saçak
kaç λ olabilir? göre, L ışınının dalga boyu kaç A° olur?
C) Yeşil aydınlık saçak
3 5 11 13 A) 2000 B) 3000 C) 5000
A) B) 2 C) D) E) D) Sarı aydınlık saçak
2 2 2 2
D) 8000 E) 9000
E) Beyaz aydınlık saçak

Fizik Modüler Soru Bankası 59


Tek Yarıkta ve Çift Yarıkta Girişim

10. 13. 16.


Young deneyinde ekran üzerinde ardışık Çift yarıkta girişim deneyinin gerçekle- Hava ortamında çift yarıkla yapılan girişim
iki aydınlık saçak arasındaki uzaklık ∆X şebilmesi için, deneyinde perdeyle yarıklar düzlemi arası
kadar oluyor. I. Yarıklar, ışığın kırınımın gerçekleşebil- kırıcılık indisi n olan bir ortamla dolduruldu-
Buna göre, ∆X aşağıdakilerden hangisi- mesi için çok küçük olmalıdır. ğunda, 4. aydınlık saçağın yerini 5. karan-
ne bağlı değildir? II. Yarık düzlemi ile ekran arası uzaklık lık saçak alıyor.
A) Işığın dalga boyu ışığın dalga boyunun tam katı olmalı- Buna göre aynı noktada 3. karanlık sa-
dır. çak oluşması için;
B) Işığın şiddeti
III. Işık kaynağının yarıklara uzaklıkları I. n artırılmalı
C) Perde ile yarık düzlemi arası uzaklık
eşit olmalıdır. II. Ekranla perde arasındaki mesafe artı-
D) Yarıklar arası uzaklık yargılarından hangileri kesinlikle doğ- rılmalı
E) Perde ile yarık düzlemi arasındaki or- rudur? III. Yarıklar arasındaki mesafe artırılmalı
tamın kırıcılık indisi işlemlerinden hangileri tek başına yapı-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
labilir?
D) I ve II E) I ve III
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız III E) Yalnız II

11.
Young deneyinde ekran üzerindeki 3. ay-
dınlık saçağın merkezi aydınlık saçağa
uzaklığı X1, 4.karanlık saçağın merkezi
aydınlık saçağa uzaklığı X2 dir. 14.
Aşağıda ışığın gerçekleştirebildiği bazı
3. AS
K1 olaylar verilmiştir.
X1
I. Kırılma
K K2 II. Girişim
X2
4. KS III. Kırınım
Çift yarıkta girişim deneyinde ışık bu
X1 olayların hangilerini gerçekleştirir?
Buna göre, oranı kaçtır?
X2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 17.
Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde K1
6 7 3 4 5 D) II ve III E) I, II ve III
A) B) C) D) E) yarığının önüne ince bir cam şekildeki gibi
7 8 4 5 6
konuluyor.
Cam
K1

12. 1
K
Işıkla yapılan Young deneyi ile su dal- 2
galarında girişimin karşılaştırması ile
K2
ilgili, 15.
I. Su dalgalarında girişimdeki dalga ka- Kırmızı ışıkla yapılan Young deneyi daha
tarları, Young deneyindeki aydınlık sa- sonra aynı şiddetteki mavi ışıkla yapılıyor. Buna göre,
çaklar ile benzer özellik taşır. Buna göre, I. Merkezi aydınlık saçak 1 yönünde ka-
II. Su dalgalarında girişimdeki düğüm I. Perde üzerindeki birim uzunluktaki sa- yar
çizgileri, young deneyindeki karanlık çak sayısı II. Birim uzunluktaki saçak sayısı azalır.
saçaklar ile benzer özellik taşır. II. Saçak genişliği III. Kullanılan camın kalınlığı artırılırsa
III. Bu iki deneyin birbirine benzemesi ışı- III. Saçakların parlaklığı merkezi aydınlık saçağın kayma mik-
ğın dalga özelliğini ispatlar. tarı artar.
niceliklerinden hangileri artar?
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız II E) I, II ve III
D) I ve II E) I, II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III

17. C 16. E 15. A 14. D 13. A 12. E 11. A 10. B 9. E 8. D 7. D 6. D 5. D 4. A 3. C 2. E 1. B Cevaplar

60 Fizik Modüler Soru Bankası


Tek Yarıkta ve Çift Yarıkta Girişim 2. Modül Test 30

1. 4. 7.
λ dalga boylu ışık kullanılarak yapılan tek Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde λ Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde ışı-
yarıkta girişim deneyinde perde üzerindeki dalga boylu ışık kullanıldığında perde üze- ğın dalga boyu artırılıyor.
P noktasının yarıkların uçlarına olan uzak- rinde bir P noktasında 3. karanlık saçak Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
lıkları 3λ ve 7λ dır. oluşmaktadır. doğrudur?

P Kullanılan ışığın dalga boyu yapıl- A) Merkezi aydınlık saçak yukarı kayar.
3λ 3
dığında P noktası hangi saçak üzerinde B) Merkezi aydınlık saçak aşağı kayar.
7λ yer alır? C) Saçak genişliği azalır.
A) 3. aydınlık B) 4. aydınlık D) Birim uzunluktaki saçak sayısı artar.
C) 4. karanlık D) 2.aydınlık E) Saçak genişliği artar.
E) 2. karanlık
Buna göre, P noktası hangi girişim sa-
çağı üzerinde oluşur?
8.
A) 3. aydınlık B) 3. karanlık 5. Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde kul-
C) 4. aydınlık D) 4. karanlık Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde λ1 lanılan ışığın dalga boyu λ dır.
E) 5. karanlık dalga boylu ışık kullanıldığında perde üze- P
rinde 2. karanlık saçağın olduğu yerde, λ2 1
dalga boylu ışık kullanıldığında 5. aydınlık
saçak oluşuyor. 2
w
λ
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
λ2 L

11 5 9 7
A) B) C) D) 2 E) P noktası 3. aydınlık saçak üzerinde ol-
4 2 4 4
duğuna göre,
2. I.  2 –  1 =3λ dır.
λ dalga boylu ışık kullanılarak yapılan tek II. w genişliği 2 katına çıkarsa merkezi
yarıkta girişim deneyinde perde üzerindeki aydınlık saçağın genişliği yarıya düşer.
P noktasında 3. aydınlık saçak oluşuyor. III. L uzaklığı 2 katına çıkarsa merkezi ay-
Buna göre, P noktasının yarık kenarları- dınlık saçağın genişliği 2 katına çıkar.
na uzaklıklarının farkı nedir? yargılarından hangileri doğrudur?

A) 2λ B) C) 3λ A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III
7λ 2
D) E) 4λ D) Yalnız II E) I, II ve III
2

6.
Hava ortamında yapılan tek yarıkta girişim 9.
deneyinde ardışık iki aydınlık saçak ara- Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde ek-
sındaki uzaklık ∆X oluyor. ran üzerindeki bir P noktası 3. karanlık sa-
Buna göre ∆X'i artırmak için; çak üzerindedir.
3. I. Işığın frekansı azaltılmalı P noktasının 6. karanlık saçak üzerinde
λ dalga boylu ışık kullanılarak yapılan tek II. Yarık düzlemi ile ekran arası ortam su oluşması için;
yarıkta girişim deneyinde perde üzerindeki ile doldurulmalı I. Işığın dalga boyu 2 katına çıkarılmalı
bir P noktasında 5. aydınlık saçak oluşu- III. Yarık düzlemi ile ekran arası uzaklık II. Yarık genişliği 2 katına çıkarılmalı
yor. artırılmalı III. Yarık düzlemi ile perde arasındaki
P noktasının yarık kenarlarından biri- işlemlerinden hangileri yapılabilir? uzaklık yarıya düşürülmelidir.
ne uzaklığı 8λ olduğuna göre diğerine işlemlerinden hangileri tek başına ya-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
uzaklığı kaç λ olabilir? pılmalıdır?
1 3 5 D) I ve III E) I, II ve III
A) B) 1 C) D) 2 E) A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
2 2 2
D) Yalnız II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 61


Tek Yarıkta ve Çift Yarıkta Girişim

10. 13. 15.


Tek yarıkla yapılan gi- λ dalga boylu ışık kullanılarak yapılan tek Çift yarıkla yapılan girişim deneyi hava or-
rişim deneyinde yarık yarıkta girişim deneyinde yarığın önüne tamında yapıldığında ardışık aydınlık sa-
düzlemi ok yönünde yarık aralığının yarısını kapatacak biçimde çaklar arası uzaklık ∆X oluyor.
bir miktar döndürülü- saydam olmayan bir engel konuluyor. Cam Cam
yor.
Buna göre,
I. Saçak aralığı artar. Ao Ao
K K
II. Saçak aralığı azalır. A0
III. Merkezi aydınlık saçağın parlaklığı de-
Ekran Ekran
ğişmez.
Şekil I Şekil II
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, Buna göre;
A) I ve II B) II ve III C) I ve III
I. Saçak aralığı büyür. I. Düzeneğe Şekil I deki gibi bir cam ko-
D) Yalnız I E) Yalnız III II. A0 ok yönünde kayar. nulursa merkezi aydınlık saçak yukarı
III. Birim uzunluktaki saçak sayısı artar. kayar.
yargılarından hangileri doğrudur? II. Düzeneğe Şekil I deki gibi cam konu-
lursa ∆X değişmez.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
III. Düzeneğe Şekil II deki gibi cam konu-
D) II ve III E) I, II ve III lursa ∆X azalır.
11. yargılarından hangileri doğrudur?
Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
λ1 = 3000 A° dalga boylu ışığın n1. karanlık D) II ve III E) I, II ve III
saçağı ile λ2 = 4000 A° dalga boylu ışığın
n2. aydınlık saçağı çakışıyor.
Buna göre, n1 ve n2 en az kaç olabilir?
A) n1 = 2 B) n1 = 2 C) n1 = 3
14.
n2 = 1 n2 = 2 n2 = 2
Bir demir paranın üzerine ışık düşürüldü-
16.
D) n1 = 4 E) n1 = 4 Şekildeki çift yarıkla girişim düzeneğinde
ğünde ekran üzerinde şekildeki gibi girişim
n2 = 3 n2 = 2 K1 ve K2 arasındaki kısım kaldırılıp tek ya-
saçakları oluşuyor.
rıklı sistem oluşturuluyor.

P
Işık
K1
Demir K
para Ekran K2

12. Buna göre,


Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde, I. Demir paranın kenarlarından geçen
ekran üzerinde 3. aydınlık saçağın oldu- ışık kırınıma uğramıştır. Buna göre,
ğu yerde 2. aydınlık saçağın oluşması II. Ekrana ulaşan ışınların girişimi sonu- I. Merkezi aydınlık saçağın genişliği 2
için; cunda aydınlık ve karanlık saçaklar katına çıkar.
I. Yarık düzlemi ile ekran arası uzaklık oluşmuştur. II. Ekran üzerindeki 2. aydınlık saçağın
artırılmalı III. Ekranın ortasındaki parlaklığın nedeni, parlaklığı azalır.
II. Işığın dalga boyu artırılmalı paranın kenarlarından geçen ışınların III. İlk durumda P noktasında 2. karanlık
III. Yarık genişliği artırılmalı o noktada yapıcı girişim oluşturması- oluşuyorsa II. durumda 1. aydınlık sa-
işlemlerinden hangileri yapılabilir? dır. çak oluşur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
D) I ve II E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III

16. E 15. D 14. E 13. C 12. D 11. A 10. C 9. C 8. B 7. E 6. D 5. A 4. B 3. E 2. D 1. D Cevaplar

62 Fizik Modüler Soru Bankası


Doppler Olayı 2. Modül Test 31

1. 4. 7.
Dalga kaynağının ya da gözlemcinin Su dalgalarında doppler olayı sonucun- f frekansında siren çalarak hareket eden
hareketinden dolayı frekansın farklı al- da; araba durmakta olan gözlemciye doğru
gılanması olayına ne denir? I. Dalga boyunun büyümesi yaklaşıyor.

A) Vuru B) Girişim C) Kırınım II. Dalga boyunun küçülmesi


D) Doppler E) Rezonans III. Dalga genliğinin büyümesi
olaylarından hangileri gözlenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
Buna göre,
D) Yalnız II E) I, II ve III I. Gözlemcinin algıladığı frekans f den
büyüktür.
II. Gözlemciye göre siren sesi olduğun-
5. dan kalın olarak algılanır.
Dalga leğeninde meydana gelen aşağı- III. Gözlemciye göre sesin şiddeti giderek
daki görüntünün nedeni; artar.
yargılarından hangileri doğru olur?
Sol Sağ
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
2.
I. Ses dalgaları
8.
II. Su dalgaları
III. Elektromanyetik dalgalar X Y
I. Su derinliğinin değişmesi
Yukarıdaki dalga çeşitlerinin hangilerin- ϑ
II. Kaynağın sağa hareket etmesi
de doppler olayı gözlenebilir? Sarı ışık
III. Dalga leğeninin sola hareket etmesi kaynağı
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III olaylarından hangileri olabilir?
D) I ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Şekildeki gibi ϑ hızıyla hareket eden
D) I ve III E) II ve III sarı ışık kaynağından çıkan dalgaları
hareketsiz durmakta olan X ve Y göz-
lemcileri hangi renklerde görebilir?
6. X Y
Noktasal bir dalga kaynağı, derinliği her A) Sarı Sarı
yerinde aynı olan dalga leğeninde şekilde- B) Kırmızı Turuncu
ki gibi dairesel dalgalar oluşturuyor.
C) Yeşil Mavi
Sol Sağ
D) Mavi Yeşil
E) Kırmızı Yeşil

9.
3. Dalgalarda doppler olayının gerçekleş-
Ses dalgalarında, mesi için,
I. Sesin şiddeti artarken I. Kaynak durgunken gözlemcinin hare-
Kaynak sağa doğru hareket ederse; ket etmesi
II. Ses kaynağı gözlemciye yaklaşırken
I. Sağ taraftaki dalgaların dalga boyu II. Gözlemci durgunken kaynağın hareket
III. Ses kaynağı gözlemciden uzaklaşır-
azalır. etmesi
ken
II. Sol taraftaki dalgaların dalga boyu ar- III. Kaynak ve gözlemci aynı yönde aynı
olaylarından hangilerinde sesin frekan-
tar. hızla hareket etmesi
sı farklı algılanır?
III. Sağ taraftaki dalgaların hızı azalır. durumlarından hangisinin gerçekleş-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II yargılarından hangileri doğrudur? mesi gerekir?
D) I ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve II E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 63


Doppler Olayı

10. 12. 15.


Şekildeki gibi siren çalan araba f frekanslı f frekansı ile çalışan noktasal kaynak de- Kaynak ya da gözlemcinin hareketi sonu-
dalgalar üretiyor. rinliği sabit dalga leğeninde λ dalga boylu cunda dalganın frekansının farklı algılan-
Kaynak Gözlemci dalgalar üretiyor. Kaynak ϑ hızıyla sağ ta- masına Doppler olayı denir.
rafa doğru hareket ederken sağdaki göz- Buna göre;
lemci oluşan dalgaların dalga boyunu λ1, I. Polis radarları ile araçların hızının tes-
soldaki gözlemci ise λ2 olarak görüyor. pit edilmesinde
Buna göre, λ, λ1 ve λ2 arasındaki ilişki II. Hastanelerde renkli Doppler ultrason
Gözlemcinin algıladığı frekans, nasıldır? cihazında
I. Arabanın hızı A) λ = λ1 = λ2 B) λ1 > λ2 > λ III. Dünyanın etrafında hareket eden uy-
II. Arabanın hareket yönü C) λ > λ1 > λ2 D) λ2 > λ > λ1 duların takip edilmesinde
III. Gözlemci ile kaynak arasındaki mesafe E) λ1 > λ > λ2 olaylarından hangilerinde Doppler ola-
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? yından yararlanılır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III

13.
Ses dalgalarında Doppler olayı ile ilgili,
I. Kaynak ve gözlemci birbirine yaklaşı- 16.
yorsa, gözlemci sesi daha ince duyar. Eşit frekansla korna çalarak hareket eden
II. Kaynak ve gözlemci birbirinden uzak- arabalar ve gözlemciler şekil I, II ve III teki
laşıyorsa, gözlemci sesi daha kalın du- gibi hareket ediyorlar.
yar. ϑ
ϑ
III. Kaynak ve gözlemci aynı yönde aynı
hızla hareket ediyorsa, gözlemci sesin
frekansını daha büyük algılar.
yargılarından hangileri doğrudur? Şekil - I
ϑ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ϑ

11. D) I ve III E) II ve III


f frekansla siren çalan polis arabası ϑK hı-
zıyla şekildeki yönde hareket ediyor. Şekil - II
ϑ
X Y ϑ
ϑK

14.
Şekil - III
Elektromanyetik dalgalarda Doppler
olayı ile ilgili; Gözlemcilerin algıladıkları frekanslar
Durgun olan X ve Y gözlemcilerinden X
I. Bir yıldız, Dünyadan uzaklaşıyorsa, şekil I de f1, şekil II de f2 şekil III te f3 ol-
in algıladığı frekans fX, Y nin algıladığı
yıldızın yaydığı ışıkta kızıla kayma duğuna göre f1, f2 ve f3 arasındaki ilişki
frekans fY ise f, fX, fY arasındaki ilişki
gözlenir. nasıldır?
nasıldır?
II. Bir yıldızın yaydığı ışık maviye kaymış- A) f1 > f2 > f3 B) f3 > f2 > f1
A) f X = f Y = f B) f X > f Y > f sa, yıldız Dünyaya yaklaşmaktadır. C) f2 > f1 > f3 D) f2 > f3 > f1
C) fX > f > fY D) fY > f > fX III. Uzaklaşan bir yıldızın yaydığı ışık yeşil
E) f3 > f1 > f2
E) f > fX > fY ise, sarı görünebilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III

16. C 15. E 14. E 13. C 12. D 11. D 10. C 9. B 8. E 7. C 6. D 5. E 4. B 3. E 2. E 1. D Cevaplar

64 Fizik Modüler Soru Bankası


Elektromanyetik Dalgalar 2. Modül Test 32

1. 5. 9.
Elektromanyetik dalgalar için; I. Mikrodalgalar Kral FM radyosundan yapılan bir yayın,
I. Elektrik yüklerinin ivmeli hareketi so- II. α ışınları radyo vericisinden dalgalar halinde yayıla-
nucunda oluşurlar. III. Mavi ışık rak alıcı antene gelir.
II. Boşlukta yayılmazlar. IV. Ses dalgaları Radyo vericisinden yayılan ve alıcı an-
III. Kırılma ve yansımaya uğrarlar. yukarıdakilerden hangileri elektroman- tene kadar gelen bu dalgalarla ilgili aşa-
yargılarından hangileri doğrudur? yetik dalgadır? ğıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve III B) II ve III C) I, II ve III A) Ses dalgasıdır.

D) I ve III E) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV B) Yayılması için maddesel ortam gerekir.
C) Boyuna bir dalgadır.
D) Farklı iki frekanstan yayın yapan rad-
yoların vericisinden yayılan dalgaların
6. hızı da farklıdır.
2. Elektromanyetik dalgaların oluşması ile E) Enine bir dalgadır.
I. Çok yüksek sabit hızla hareket eden ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
elektron A) Mor ötesi ışın; elektrik arklarından ve
II. İvmeli hareket yapan nötron gaz boşalmalarından
III. Yüksek gerilim altında hızlandırılan B) Görünür ışık; çok sıcak cisimlerden
elektron
C) Kızılötesi ışın; sıcak cisimlerden
yukarıdakilerden hangileri elektroman- 10.
D) Radyo dalgaları ve mikrodalgalar;
yetik dalga yayabilir? I. Elektrik yüklerinin ivmeli hareketi so-
elektronların iletken içindeki ivmeli ha-
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III nucu elektromanyetik dalga oluşur.
reketinden
D) Yalnız II E) I, II ve III II. Yüksek enerjili elektronların bir hedefe
E) X ışınları; radyoaktif tepkimelerden
çarptırılması sonucu X ışınları oluşur.
III. Görünür ışık bir elektromanyetik dal-
gadır.
yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
7.
3. A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
+y
Aşağıdakilerden hangisi elektromanye- D) Yalnız II E) Yalnız III
tik dalgaların özelliği değildir?
B
A) Enerji taşırlar.
B) Boşlukta ışık hızıyla yayılırlar. c
+x
C) Boyuna dalgalardır.
11.
D) Yüksüzdürler.
Bir radyonun FM bandından, 100,0 MHz
E) İvmeli yüklerden yayılırlar. +z frekansından A radyosu, 95,5 MHz frekan-
+x yönünde ilerleyen bir elektromanye- sından B radyosu yayın yapmaktadır.
tik dalganın, manyetik alan bileşeni +y Bu radyoların vericilerinden çıkıp alıcı
yönünde olduğu anda, elektrik alan bi- antene kadar gelen dalgalarla ilgili;
leşeni hangi yönde olur? I. Her iki radyo vericisinin de yaydığı dal-
4. A) +z B) -z C) -y D) -x E) +x gaların boşluktaki hızı ışık hızıdır.
Aşağıdakilerden hangisi elektromanye- II. A radyosunun dalgasının dalga boyu,
tik dalgaların özelliği değildir? B radyosunun dalgasının dalga boyun-
dan küçüktür.
A) Madde tarafından soğurulurlar.
8. III. A radyosunun ses kalitesi, B radyosu-
B) Elektrik yükü taşımazlar. Aşağıdaki elektromanyetik dalgalardan nun ses kalitesinden fazladır.
C) Girişim ve kırınım yaparlar. hangisinin taşıdığı enerji en büyüktür? yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
D) Elektrik ve manyetik alanda saparlar. A) Mor ötesi ışık B) Radyo dalgası rudur?
E) Enine dalgalardır. C) Mikrodalga D) X ışını A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

E) γ ışını D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 65


Elektromanyetik Dalgalar

12. 15. 18.


Elektromanyetik dalgalar için, Aşağıdaki olayların hangisinde elektro- Maxwell denklemleriyle ilgili,
I. Yansıma ve kırılmaya uğrarlar. manyetik dalga oluşmaz? I. Kapalı bir yüzeyden geçen elektrik
II. Yüklerin ivmeli hareketinden oluşur, A) Bir iletken ısıtırlırken akısı, o yüzey içerisindeki net yük ile
boşlukta ışık hızıyla hareket ederler. doğru orantılıdır.
B) Hızlandırılmış elektronlar metal yüze-
III. Enine dalgalardır, doğru boyunca yayı- ye çarparken. II. Zamanla değişen manyetik alan, elekt-
lırlar, manyetik alanda sapmazlar. rik alan oluşturur.
C) Bir iyon manyetik alanda dönerken
yargılarından hangileri doğrudur? III. Kapalı bir yüzeyden geçen manyetik
D) Bir iletkenden alternatif akım geçerken akı sıfırdır.
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
E) Bir iyon düzgün doğrusal hareket ya- IV. Zamanla değişen elektrik alan, man-
D) Yalnız I E) I, II ve III parken yetik alan oluşturur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

13. 16.
Elektromanyetik spektrumda yer alan Boşlukta ilerleyen bir elektromanyetik
dalgalarla ilgili aşağıdaki ifadelerden dalga a gelme açısı ile suya girince; 19.
hangisi yanlıştır? I. Ortalama hız Bir transformatör alternatif akımda çalışırken,
A) X ışınları elektrik arklarından çıkar. II. Frekans doğru akımda çalışmaz.
B) γ ışınları radyoaktif tepkimelerden çı- III. İlerleme doğrultusu Bu olay, aşağıdaki yasalardan hangisiyle
kar. niceliklerinden hangileri değişir? açıklanabilir?
C) Kırmızı ışık çok sıcak cisimlerden çı- (90 > a > 0) A) Amper Yasası
kar. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III B) Gauss Yasası
D) Kızıl ötesi ışık sıcak cisimlerden çıkar. D) II ve III E) I, II ve III C) Faraday Yasası
E) Mikrodalga iletken içinde ivmeli hare- D) Newton Yasası
ket eden elektronlardan çıkar.
E) Einstein Yasası

17.
Yüklü bir parçacığın hareketinin konum-za-
man grafiği şekildeki gibidir.
14. Konum 20.
Bir dalganın elektromanyetik dalga Aşağıdaki dalgalardan hangisi polarize edi-
olup olmadığı; lemez?
I. Işık hızıyla yayılıp yayılmadığına
II. Girişim yapıp yapmayacağına A) X ışınları B) Kızıl ötesi
III. Boşlukta yayılıp yayılmadığına II III IV C) Görünür ışık D) Radyo dalgaları
I
Zaman E) Ses dalgaları
olaylarından hangilerine bakılarak anla-
şılabilir? Bu parçacık hangi bölgelerde elektro-
manyetik ışıma yapar?
A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) Yalnız I E) I, II ve III
D) II ve IV E) I, II ve IV
20. E 19. C 18. E 17. D 16. C 15. E 14. B 13. A 12. E 11. D 10. A 9. E 8. E 7. B 6. E 5. A 4. D 3. C 2. A 1. D Cevaplar

66 Fizik Modüler Soru Bankası


Atom Modelleri 2. Modül Test 33

1. 4. 7.
Thomson atom modeline göre; Thomson atom modeline göre; Rudherford atom modeli,
I. Atom küre şeklindedir. I. Atom bir küre biçiminde olup (+) yükler I. Atomun küresel yapıda olması
II. Pozitif yükler küre içinde dağılmıştır. (–) yükleri nötürleyecek şekilde dağıl- II. Atomda enerji düzeylerinin olması
III. Negatif yüklü elektronlar küre içinde mıştır. III. Atomun yaptığı ışımaların kesikli
atomu nötr yapacak şekilde dağılmış- II. Elektronlar hareket etmezler. spektrum vermesi
tır. III. Elektronlar, eliptik yörüngelerde dola- gerçeklerinden hangilerini açıklaya-
yargılarından hangileri doğrudur? nırlar. maz?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) Yalnız II
D) Yalnız II E) Yalnız III

2. 5.
I. Pozitif yükler çekirdekte toplanmıştır. Rutherford atom modeline göre, 8.
II. Negatif yüklü elektronlar çekirdek çev- I. Pozitif yükler çekirdekte toplanmıştır. I. Atomun çekirdekli yapısı
resinde dolanırlar. II. Elektronlar, çekirdek etrafında dairesel II. Işımanın çizgi spektrumu
III. Elektronun yörünge yarıçapı ve toplam yörüngede dolanırlar. III. Elektronun yörünge yarıçapının her
enerjisi her değeri alabilir. III. Elektronlar çekirdek etrafında eliptik değeri alamaması
yukarıdakilerden hangileri Rutherford yörüngede dolanırlar. Rutherford atom modeli yukarıdakiler-
atom modelinin sonuçlarındandır? yargılarından hangileri doğrudur? den hangilerini açıklayamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

6.
3. Rutherford atom modeline göre,
Rutherford atom modeli; I. Atomun merkezinde pozitif yüklü bir 9.
I. Atomun çekirdekli yapıda olması çekirdek vardır. Thomson atom modeline göre,
II. Atomda enerji düzeylerinin bulunması II. Atomun kütlece büyük bir kısmını çe- I. Spektrum çizgileri kesiklidir.
III. Elektronların belirli yörüngelerde do- kirdek oluşturur. II. Elektronlar çekirdek etrafında dolanır.
lanması III. Çekirdeğin hacmi atomun hacminin III. Atomun yükü nötrdür.
olaylarından hangilerini açıklayabilir? çok küçük bir parçasıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III
D) II ve III E) Yalnız I
D) II ve III E) I ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 67


Atom Modelleri

10. 13. 16.


Çekirdek fikrini ilk olarak kim ortaya at- Rutherford atom modeline göre; Rutherford'un saçılma deneyinde;
mıştır? I. Atomun büyük bir kısmını boşluk oluş- I. Elektronların çekirdeğin etrafında dön-
A) Dalton B) Thomson turur. mesi
C) Rutherford D) Bohr II. Elektronun enerjisi kesiklidir. II. Çekirdeğin atomda küçük bir hacme
III. Atom nötr yapıdadır. sahip olması
E) Einstein
yargılarından hangileri doğrudur? III. Elektronların kararlı yörüngelerde do-
lanması
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
sonuçlarından hangileri elde edilmiş-
D) I ve III E) I, II ve III
tir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

11.
Thomson atom modeline göre, 14.
I. Atomlar küre şeklindedir. Rutherford atom modeline göre elekt-
ronların çekirdek etrafında dönmesini
17.
II. Atomun merkezinde çekirdek bulunur.
III. Pozitif yükler atomun içinde her yere sağlayan kuvvet nedir?
dağılmıştır. A) Kütle çekim kuvveti
+
yargılarından hangileri doğrudur? B) Yeğin çekirdek kuvveti

A) Yalnız III B) Yalnız II C) Yalnız I C) Zayıf çekirdek kuvveti
D) I ve III E) I, II ve III D) Elektriksel çekim (coulomb) kuvveti
E) Manyetik kuvvet
Bilim insanlarının, Rutherford atom mode-
line yaptığı eleştiri şöyle olmuştur. "Klasik
fizik kurallarına göre, ivmeli hareket yapan
yüklü cisimler ışıma yaparak enerji kaybe-
der. Bu durumda elektronların enerjilerini
kaybederek spiral bir yörünge çizip çekir-
değe düşmeleri gerekir. Oysa elektron çe-
kirdeğe düşmemektedir."
Rutherford atom modelindeki,
I. Atomun çekirdeğinin olması
II. Elektronların çekirdek etrafında hare-
12. 15. ket etmesi
Thomson atom modeline göre, I. Atomun çekirdekli yapıda olması III. Elektronların yörüngesinin elips olma-
I. Atom üzümlü keke benzemektedir. II. Atomun boşluklu yapıda olması sı
II. Atomun çekirdeği vardır. III. Atomun (+) ve (–) yüklerden oluşması açıklamalarından hangileri bilim insan-
III. Atom nötr yapıdadır. olaylarından hangileri Thomson atom larının bu eleştiriyi yapmasına neden
yargılarından hangileri doğrudur? modeli ile Rutherford atom modeli ara- olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III sındaki temel farklılıklardandır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
D) I ve II E) Yalnız I
17. C 16. C 15. D 14. D 13. D 12. C 11. D 10. C 9. B 8. D 7. D 6. C 5. D 4. B 3. A 2. E 1. A Cevaplar

68 Fizik Modüler Soru Bankası


Bohr Atom Modeli 2. Modül Test 34

1. 4. 7.
n=2
Bohr atom modeline göre elektronun Bohr atom modeline göre elektronun
dolandığı 1. yörüngenin yarıçapı r ise 2. bulunduğu yörünge yarıçapı; n=1
yörüngenin yarıçapı nedir? I. Bohr yarıçapı (r 0)
r r II. Atomun atom numarası (Z)
A) 4r B) 2r C) r D) E)
2 4
III. Elektronun dolandığı yörünge numara- Çekirdek
sı (n)
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III Bohr atom modeline göre elektron n = 1.
D) I ve III E) I, II ve III yörüngeden n = 2. yörüngeye çıkarsa
açısal momentumu ne kadar değişir?
h
A) kadar artar.
π
h
B) kadar azalır.
π
h
C) kadar artar.

h
D) kadar azalır.

2. 5. E) Değişmez.
Bohr atom modeline göre elektronun Bohr atom modeline göre elektron çe-
dolandığı 1. yörüngedeki hızı ϑ ise 2. kirdekten uzaklaşırken;
yörüngedeki hızı nedir? I. Yörünge yarıçapı artar.
ϑ ϑ II. Hızının büyüklüğü artar.
A) 4ϑ B) 2ϑ C) ϑ D) E)
2 4
III. Toplam enerjisi artar. 8.
yargılarından hangileri doğrudur? Bohr atom modeline göre elektron n = 1.
A) I, II ve III B) I ve III C) II ve III yörüngede dolanırken açısal momentu-
D) Yalnız I E) Yalnız III mu L olduğuna göre elektron n = 3. yö-
rüngeye çıktığında açısal momentumu
kaç L olur?
1 2 1
A) 3 B) 2 C) D) E)
2 3 3

9.
6. Bohr atom modeline göre elektron n1 nu-
3. Bohr atom modeline göre elektronun maralı yörüngeden n2 numaralı yörüngeye
Bohr atom modeline göre elektron 1. yö- açısal momentumu, 2h
geçtiğinde açısal momentumu kadar
rüngede dolanırken toplam enerjisi –E dir. I. Yörünge numarası r
azalıyor.
Buna göre, elektron 2. yörüngeye çıktı- II. Atom numarası
ğında toplam enerjisi ne olur? Buna göre, n1 ve n2 aşağıdakilerden
III. Elektronun kütlesi
E E hangisi olabilir?
A) –4E B) –2E C) –E D) – E) – niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
2 4 n1 n2
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) 2 1
D) II ve III E) I ve III
B) 4 1
C) 5 2
D) 7 3
E) 8 5

Fizik Modüler Soru Bankası 69


Bohr Atom Modeli

10. 13. 16.


Bohr atom modeline göre, elektron n. yö- Bohr atom modeline göre elektron çe- Bohr atom modeline göre Hidrojen ato-
rüngeden (n – 1). yörüngeye indiğinde; kirdekten uzaklaşırken, munda 1. yörüngedeki elektronun bağlan-
I. Açısal momentum I. Kinetik enerjisi azalır. ma enerjisi E1, iki elektronunu kaybetmiş
II. Çizgisel momentum II. Dolanım frekansı azalır. Lityum atomunda 3. yörüngedeki elektro-
III. Toplam enerji III. Yörünge enerjisi artar. nun bağlanma enerjisi E2 dir.
E
niceliklerinden hangileri artar? yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, 1 oranı kaçtır?
E2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
(ZH = 1, ZLi = 3)
D) I ve II E) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız III 1 1
A) 9 B) 3 C) 1 D) E)
3 9

11.
Bohr atom modeline göre, 14. 17.
I. L : açısal momentum Bohr atom modeline göre, iki elektron kay- Franck – Hertz deneyinde, Vh gerilimiyle
II. P : çizgisel momentum betmiş Lityum atomunun n = 1. yörüngesi- hızlandırılan elektronlar gaz atomlarının
III. E : Toplam enerji nin yarıçapı r1, Hidrojen atomunun n = 3. bulunduğu ortama gönderilmektedir. Gaz
yörüngesinin yarıçapı r2 dir. atomlarıyla çarpışan elektronların, enerji-
niceliklerinden hangileri kesikli değer-
r lerinin bir kısımını gaz atomlarına vererek
ler alır? Buna göre, 1 oranı kaçtır?
r2 dışarı çıktığı gözlemlenmiştir. Gaz atomla-
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III rının her enerjiyi değil, belli değerlerdeki
(ZH = 1, ZLi = 3)
D) Yalnız II E) Yalnız III enerjiyi alabilecekleri bu deneyle ispatlan-
1 1 mıştır.
A) 27 B) 9 C) 1 D) E)
9 27
Franck – Hertz deneyi ile ilgili yukarıda
verilen bilgilerden yararlanılarak;
I. Elektronların enerji değerleri kesiklidir.
II. Gönderilen elektronlar hiç bir atomu
uyarmadan dışarı çıkabilirler.
III. Elektronların açısal momentumları
kesiklidir.
12.
sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
Bohr atom modeline göre, elektron bir
üst yörüngeye çıktığında elektronun A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
hızı, toplam enerjisi ve açısal momentu- D) II ve III E) I, II ve III
15.
mu nasıl değişir?
Bohr atom modeline göre, Hidrojen atomu-
Toplam Açısal nun n = 2. yörüngesindeki elektronun çiz-
Hız Enerji Momentum gisel momentumu P1, n = 3. yörüngedeki
A) Azalır Artar Artar elektronun çizgisel momentumu P2 dir.
B) Azalır Azalır Artar P
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
P2
C) Azalır Değişmez Artar
D) Artar Artar Azalır 3 2 1 4
A) B) 1 C) D) E)
2 3 3 9
E) Artar Azalır Azalır

17. A 16. C 15. A 14. E 13. A 12. A 11. C 10. B 9. D 8. A 7. C 6. A 5. B 4. E 3. E 2. D 1. A Cevaplar

70 Fizik Modüler Soru Bankası


Bohr Atom Modeli 2. Modül Test 35

1. 4. 7.
n=2
Bohr atom modeline göre elektronun açı- Bohr atom modeline göre n = 1. yörünge-
3h deki elektronun toplam enerjisi -E dir. n=1
sal momentumu L = dir.
2π Buna göre, elektron n = 3. yörüngede
Buna göre, elektronun yörünge numa- iken toplam enerjisi ne olur? r1
rası kaçtır?
E E E Çekirdek
A) - B) - C) -
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 2 4 6
r2
E
D) - E) –9E
9
Bohr atom modeline göre bir elektronun
bulunabileceği ilk iki yörünge şekildeki gi-
bidir.
Buna göre,
r 1
I. Yörünge yarıçaplarının oranı 1 =
r2 4
II. Elektronların bu yörüngelerdeki hızla-
j 1
rının oranı 1 =
j2 2
III. Bu yörüngelerdeki toplam enerjiler
eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur?
5.
2. Bohr atom modeline göre, A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Bohr atom modeline göre n = 1. yörün- I. Elekronlar ile çekirdek arasında elekt- D) II ve III E) I, II ve III
gede bulunan elektron n = 5. yörüngeye riksel çekim vardır.
h II. Elektronlar belirli kararlı enerji düzey-
çıkarsa açısal momentumu kaç artar?
2π lerinde dolanırlar.
5
A) 5 B) 4 C) 3 D) E) 2 III. Elektronlar yüksek enerjili bir yörünge-
2
den düşük enerjili yörüngeye geçerken 8.
ışıma yaparlar.
yargılarından hangileri doğrudur? Çekirdek r0 8r0
A) I, II ve III B) I ve III C) II ve III
D) Yalnız III E) Yalnız II n1 n2

Bohr atom modeline göre elektronun n1


yörüngesindeki hızı ϑ ise n2 yörüngesin-
deki hızı nedir?
ϑ ϑ
A) 9ϑ B) 3ϑ C) ϑ D) E)
3 9

3.
Bohr atom modeline göre bir elektronun 6. 9.
açısal momentumu L, yörünge yarıçapı r Bohr atom modeline göre elektronun n = 1. Bir elektronunu kaybetmiş helyum atomu-
dir. yörüngedeki yarıçapı r, elektronun bu yö- nun 2. yörünge yarıçapı r1, iki elektronunu
Elektronun açısal momentumu 3L oldu- rüngedeki hızı ϑ dir. kaybetmiş lityum atomunun 3. yörünge ya-
ğunda yörünge yarıçapı kaç r olur? Buna göre, yarıçapı 9r olan yörüngede- rıçapı r2 dir.
1 r1
A) 9 B) 6 C) 4 D) 3 E) ki elektronun hızı kaç ϑ olur? Buna göre, oranı kaçtır?
3 1 1 r2
A) 9 B) 3 C) 1 D) E)
3 9 (ZHe = 2, ZLi = 3)

4 2 3 9 27
A) B) C) D) E)
9 3 2 4 16

Fizik Modüler Soru Bankası 71


Bohr Atom Modeli

10. 13. 16.


Bohr atom modeline göre elektron te- Bohr atom modeline göre hidrojen ato- Bohr atom modeline göre hidrojen atomun-
mel halden 2. uyarılma enerjisi düzeyi- munda elektronun n = 1 yörüngesindeki da temel halde bulunan elektronun toplam
ne çıkarken; çizgisel momentumu P1, n = 3 yörüngesin- enerjisi (–E), açısal momentumu L dir.
I. Yörünge yarıçapı 9 katına çıkar. deki çizgisel momentumu P3 dür. Elektron açısal momentumu 3L olan
II. Hızı yarıya iner. P enerji düzeyine çıkarıldığında toplam
h Buna göre, 1 oranı kaçtır?
III. Açısal momentumu kadar artar. P3 enerjisi ne kadar değişir?
π
1 1 8E
yargılarından hangileri doğru olur? A) B) C) 1 D) 3 E) 9 A) kadar atar.
9 3 9
A) I, II ve III B) I ve III C) II ve III 8E
B) kadar azalır.
D) Yalnız I E) Yalnız II 9
E
C) kadar artar.
9
E
D) kadar azalır.
9
9E
E) kadar artar.
8

11.
Bir hidrojen atomunda, temel halde bu- 14.
lunan elektronun açısal momentumu Bohr atom modeline göre temel haldeki
3.h hidrojen atomu uyarılınca elektronun yö-
kadar arttığında yörünge yarıçapı
2r rünge yarıçapı 9 katına çıkıyor.
kaç katına çıkar?
Buna göre, elektronun açısal momentu-
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 16 mu ne kadar artar?
6h 4h 2h 3h h
A) B) C) D) E)
π π π 2r π

15. 17.
12. Atom numarası 3 olan Li+2
elementinin 2. Heisenberg belirsizlik ilkesiyle ilgili,
Bohr atom modeline göre hidrojen ato- Bohr yörüngesinin yarıçapı r1, atom numa- I. Bir elektronun konumundaki belirsizlik
munun elektronu n = 1 enerji düzeyinden rası 2 olan He+1 elementinin 3. Bohr yörün- arttıkça momentumundaki belirsizlik
n = 2 enerji düzeyine çıkarsa; gesinin yarıçapı r2 dir. azalır.
I. Elektronun kinetik enerjisi r II. Bir elektronu gözlem süresi arttıkça öl-
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
II. Bağlanma enerjisi r2 çülen enerjisindeki belirsizlik azalır.
III. Elektriksel potansiyel enerji III. Bir elektronun açısal momentumunda-
8 4 9 8
niceliklerinden hangileri artar? A) B) C) 1 D) E) ki belirsizlik arttıkça, hızındaki belirsiz-
27 9 4 9
lik azalır.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

17. D 16. A 15. A 14. E 13. D 12. B 11. E 10. B 9. B 8. D 7. A 6. D 5. A 4. D 3. A 2. B 1. C Cevaplar

72 Fizik Modüler Soru Bankası


Atomun Uyarılması 2. Modül Test 36

1. 5. 7.
I. Elektronla bombardıman ederek X atomuna ait enerji düzeyleri şekilde ve- Hidrojen atomunun bazı enerji düzeyleri
II. Fotonla bombardıman ederek rilmiştir. verilmiştir.
III. Atomu ısıtarak Enerji (eV)
Enerji (eV)
yukarıdakilerden hangileri ile atom uya-
rılabilir? iyonlaşma
iyonlaşma 13,6 n=∞
5,04 n=∞
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
3,2 n=4 12,75 n=4
D) II ve III E) I, II ve III
2,92 n=3 12,09 n=3

2,04 n=2 10,2 n=2


0 n = 1 Temel hal
2. 0 n = 1 Temel hal

Atomun uyarılması hangi anlama gelir? Temel halde bulunan hidrojen atomu-
Buna göre, X atomuna gönderilen fo- h
A) Atomdan elektron kopartmak nun açısal momentumunu kadar ar-
tonların enerjisi aşağıdakilerden hangi- π
B) Atomun elektron sayısını artırmak si olursa atom uyarılabilir? tırmak için;
C) Elektronun hızını artırmak I. 10,2 eV enerjili fotonla bombardıman
A) 2 eV B) 2,5 eV C) 2,9 eV
etme
D) Elektronu üst yörüngelere çıkarmak D) 3,2 eV E) 3,5 eV II. 12,09 eV enerjili fotonla bombardıman
E) Elektronu alt yörüngelere indirmek
etme
III. 12,5 eV enerjili elektronla bombardı-
man etme
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
3. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Bir atom uyarıldığında elektrona ait; D) II ve III E) I, II ve III
I. Yörünge yarıçapı
II. Açısal momentum
III. Toplam enerji
niceliklerinden hangileri artar?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
6. 8.
Hidrojen atomunun bazı enerji düzeyleri
D) Yalnız I E) Yalnız III Cıva atomunun bazı enerji düzeyleri veril-
şekildeki gibidir.
miştir.
Enerji (eV)
Enerji (eV)

iyonlaşma
4. 13,6 n=∞
Cıva atomunun bazı enerji düzeyleri veril- 6,67 n=3
miştir. 12,75 n=4
Enerji (eV) 12,09 n=3 4,86 n=2
10,2 n=2
0 n = 1 Temel hal
iyonlaşma 0 n = 1 Temel hal
10,4 n=∞
Buna göre, taban enerji durumundaki
8,84 n=4 Buna göre, temel düzeyde bulunan hid-
cıva atomlarının 1,81 eV enerjili foton
6,67 n=3 rojen atomlarını uyarmak için;
yayabilmesi için;
4,86 n=2 I. 10,5 eV enerjili elektronla bombardı-
I. 1,81 eV enerjili elektronla bombardı-
n = 1 Temel hal man etme
0 man etme
II. 12,5 eV enerjili fotonla bombardıman
II. 6,67 eV enerjili fotonla bombardıman
Buna göre, temel düzeyde bulunan cıva etme
etme
atomlarını uyarmak için cıva buharına III. 12,75 eV enerjili fotonla bombardıman
III. 6,7 eV enerjili elektronla bombardıman
gönderilen elektronların enerjisi aşağı- etme
etme
dakilerden hangisi olursa atom uyarıla- işlemlerinden hangileri yapılabilir?
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
maz?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) 4 eV B) 4,86 eV C) 6 eV D) II ve III E) Yalnız I
D) II ve III E) I, II ve III
D) 8 eV E) 8,84 eV
Fizik Modüler Soru Bankası 73
Atomun Uyarılması

9. 13. 15.
Hidrojen atomunun bazı enerji düzeyleri Cıva atomunun bazı enerji seviyeleri şekil- Hidrojen atomunun bazı enerji seviyeleri
verilmiştir. Hidrojen gazından 13 eV kinetik deki gibidir. şekildeki gibidir.
enerjili elektronlar geçiriliyor. Enerji (eV)
Enerji (eV)
Enerji (eV)
iyonlaşma
iyonlaşma 13,6 n=∞
iyonlaşma 10,4 n=∞
13,6 n=∞ 13,06 n=5
8,84 n=4
12,75 n=4 12,75 n=4
6,67 n=3
12,1 n=3 12,1 n=3
4,86 n=2
10,2 n=2 10,2 n=2
0 n = 1 Temel hal
0 n = 1 Temel hal 0 n = 1 Temel hal
Buna göre, uyarılmış bir elektron aşağı-
Gazdan dışarı çıkan elektronların kine- da verilen geçişlerden hangisini yapar- Buna göre, 13 eV enerjili elektronlar-
tik enerjisi aşağıdakilerden hangisi ola- sa yayınlanan fotonun dalga boyu en la bombardıman edilen hidrojen gazı
maz? fazla olur? atomlarının yapabileceği ışımaların
A) 13 eV B) 10,2 eV C) 2,8 eV enerjileri;
A) n = 3 ten n = 1 e
I. 0,25 eV
D) 0,9 eV E) 0,25 eV B) n = 3 ten n = 2 ye
II. 0,65 eV
10. C) n = 4 ten n = 1 e III. 2,55 eV
Hidrojen atomunun bazı enerji seviyeleri D) n = 4 ten n = 3 e değerlerinden hangileri olabilir?
şekildeki gibidir. E) n = 2 den n = 1 e A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Enerji (eV)
D) II ve III E) I, II ve III
iyonlaşma
13,6 n=∞
12,75 n=4
12,01 n=3
10,2 n=2
14.
Hidrojen atomunun bazı enerji seviyeleri
0 n = 1 Temel hal 16.
şekildeki gibidir.
Bazı enerji seviyeleri şekildeki gibi olan bir
Buna göre, iki tane hidrojen atomunu iyon- Enerji (eV)
X gazı buharının içine 4 eV enerjili elekt-
laştırmak için en az kaç eV enerjili elekt-
ronlar gönderiliyor.
ronlarla bombardıman etmek gerekir? iyonlaşma
13,6 n=∞
Enerji (eV)
A) 27,2 B) 25,5 C) 24,2
13,06 n=5
D) 20,4 E) 10,3 12,75 n=4
iyonlaşma
12,1 n=3 4,6 n=∞
11. 10,2 n=2 3,9 n=4
n = 5 düzeyine uyarılmış hidrojen ato-
0 n = 1 Temel hal 2,3 n=3
mu temel hale geçerken kaç farklı fre-
kansta ışıma yapabilir? 1,4 n=2
Hidrojen atomları 12,80 eV enerjili elekt-
ronlarla bombardıman edildiğinde spekt- 0 n = 1 Temel hal
A) 25 B) 15 C) 10 D) 5 E) 2
rumda hangi ışımalar gözlenebilir?
Buna göre, elektronlar en fazla kaç fark-
12. Lyman Balmer lı enerji ile dışarı çıkabilir?
Temel halde bulunan hidrojen atomu uya- A) α, β, γ Hα
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
rıldığında temel hale geçerken Lyman α, β, B) α, β, γ Hα, Hβ
γ ve Hα, Hβ ışımalarını yapıyor. C) α, β Hα
Buna göre, bu atom kaçıncı uyarılma D) α, β Hα, Hβ
seviyesine uyarılmıştır?
E) α Hα
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2

16. C 15. D 14. B 13. B 12. D 11. C 10. A 9. B 8. D 7. D 6. C 5. D 4. A 3. A 2. D 1. E Cevaplar

74 Fizik Modüler Soru Bankası


Atomun Uyarılması 2. Modül Test 37

1. 4. 6.
Atom aşağıdakilerden hangisi ile uya- Hidrojen atomunun bazı enerji düzeyleri Hidrojen atomunun bazı enerji seviyeleri
rılmaz? verilmiştir. şekildeki gibidir.
A) Fotonla bombardıman ederek Enerji (eV) Enerji (eV)

B) Elektronla bombardıman ederek


iyonlaşma
C) Isıtarak 13,6 n=∞ iyonlaşma
13,6 n=∞
D) Birbiri ile çarpıştırarak 13,06 n=5
12,75 n=4
E) Soğutarak 12,75 n=4
12,1 n=3
12,1 n=3
10,2 n=2
10,2 n=2
0 n = 1 Temel hal
0 n = 1 Temel hal
2. Buna göre, temel halde bulunan hidro- Buna göre, n = 4 enerji düzeyine uyarıl-
Atomun iyonlaştırılması ne demektir? jen atomu 13 eV enerjili elektronla bom- mış bir hidrojen atomunun yapabileceği
A) Atomdan elektron kopartmak bardıman edilirse açısal momentumu ışımaların enerjileri;
B) Elektronları bir üst enerji düzeyine çı- en fazla ne kadar değişir? I. 12,75 eV
karmak 2h II. 1,9 eV
A) kadar artar.
π III. 2,55 eV
C) Elektronları bir alt enerji düzeyine in-
3h
dirmek B) kadar artar. değerlerinden hangileri olabilir?

D) Elektronların açısal momentumunu ar- h A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
C) kadar artar.
tırmak π D) Yalnız I E) Yalnız III
E) Elektronun açısal momentumunu h
D) kadar artar.
azaltmak 2π
h
E) kadar artar.

3.
Şekilde bir X atomunun enerji düzeyleri
verilmiştir. 5.
Şekilde hidrojen atomunun bazı enerji dü-
Enerji (eV) 7.
zeyleri verilmiştir. Taban enerji durumun-
Sezyum atomunun bazı enerji düzeyleri
daki hidrojen atomu uyarıldığında açısal
h verilmiştir.
iyonlaşma momentumu kadar artıyor.
5,2 n=∞ π Enerji (eV)
4,4 n=4 Enerji (eV)
3,2 n=3
iyonlaşma
2,6 n=2 12,75 n=4 3,87 n=4
0 n=1 12,1 n=3 2,30 n=3
10,2 n=2 1,38 n=2
Buna göre, n = 1 Temel hal
0 0 n = 1 Temel hal
I. 3 eV enerjili elektronlar
II. 4,6 eV enerjili fotonlar Buna göre, Buna göre, 3 eV enerjili elektronlarla
III. 3,2 eV enerjili fotonlar bombardıman edilen sezyum atomunun
I. 12,1 eV enerjili fotonla
buharından dışarı çıkan elektronların
X atomu hangileri ile uyarılabilir? II. 12,3 eV enerjili elektronla
kinetik enerjileri hangi değeri alamaz?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III III. 10,2 eV enerjili fotonla
A) 3 eV B) 2,30 eV C) 1,62 eV
D) Yalnız II E) Yalnız III hidrojen atomu hangileri ile bombardı- D) 0,7 eV E) 0,24 eV
man edilmiş olabilir?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) Yalnız I

Fizik Modüler Soru Bankası 75


Atomun Uyarılması

8. 11. 14.
Şekilde hidrojen atomunun bazı enerji dü- Hidrojen atomunda 5. enerji seviyesine Bazı enerji düzeyleri şekildeki gibi olan
zeyleri verilmiştir. n = 4 seviyesine uyarıl- uyarılan atom temel hale dönerken, Ly- uyarılmış bir atomun yaptığı X ve Y ışıma-
mış bir hidrojen atomu tek bir foton yaya- man, Balmer ve Paschen serilerine ait larının dalga boyları λX, λY dir.
h kaç farklı ışıma yapabilir? Enerji (eV)
rak açısal momentumu kadar azalıyor.
π
Lyman Balmer Paschen 9 n=4
Enerji (eV)
A) 6 5 4 5
X
n=3
B) 5 4 3 Y
iyonlaşma 3 n=2
13,6 n=∞ C) 4 3 2
0 n=1
13,06 n=5 D) 3 2 1
E) 2 1 0 λX
12,75 n=4 Buna göre, oranı kaçtır?
λY
12,1 n=3
10,2 n=2 6 5 2 1
12. A) B) 1 C) D) E)
0 n = 1 Temel hal 5 6 3 3
Bir atomun bazı enerji düzeyleri şekildeki
Buna göre, salınan fotonun enerjisi kaç gibidir.
eV dur? Enerji (eV) 15.
A) 12,75 B) 12,1 C) 10,2 Cıva atomunun bazı enerji seviyeleri şekil-
iyonlaşma
D) 2,55 E) 1,9 5 n=∞ deki gibidir.
4 n=4 Enerji (eV)
9.
2 n=3
Hidrojen atomuna ait bazı enerji seviyeleri n=2 8,84
1,5
verilmiştir. 6,67
0 n = 1 Temel hal
Enerji (eV)
Temel halde bulunan bu atomlar 6 eV 4,86
enerjili elektronlarla bombardıman edi- 0 Taban enerji
iyonlaşma durumu
13,6 n=∞ lince,
13,06 n=5 I. Dört farklı atom n = 2 düzeyine uyarılır. Cıva buharı kinetik enerjisi 7,5 eV olan
12,75 n=4 II. Üç farklı atom n = 3 düzeyine uyarılır. elektronlarla bombardıman edilirse,
12,1 n=3 III. Atom iyonlaşır ve sökülen elektronun 1 ortamdan ayrılan elektronların kinetik
10,2 n=2 eV kinetik enerjisi olur. enerjisi en az kaç eV olur?
0 n = 1 Temel hal olaylarından hangileri gerçekleşebilir? A) 0,21 B) 0,83 C) 1,02
Hidrojen atomları 12,75 eV enerjili fo- A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) 1,31 E) 1,38
tonlarla bombardıman edildiğinde Bal-
D) I ve III E) I, II ve III
mer serisine ait hangi ışımalar gözlene-
bilir?
13. 16.
A) Yalnız Hα B) Yalnız Hβ X atomunun bazı enerji düzeyleri verilmiştir.
Sezyum atomunun bazı enerji seviyeleri
C) Yalnız Hγ D) Hα, Hβ şekilde verilmiştir. Enerji (eV)

E) Hα, Hβ, Hγ Enerji (eV) 9,3 n=5


10. 8,68 n=4
Belli bir enerji düzeyine uyarılmış cıva iyonlaşma 7,44 n=3
atomlarının oluşturacağı spektrum çiz- 3,87 n=4 4,96 n=2
gi sayısını bulabilmek için; 2,30 n=3 0 n=1
I. Atomların uyarılma düzeyi enerjileri 1,38 n=2
0 n = 1 Temel hal X atomu 9,3 eV enerjili elektronlarla
II. İyonlaşma enerjisi
bombardıman edildiğinde salınan fo-
III. Atomun uyarıldığı enerji düzeyinin baş Enerjisi E olan bir elektron demeti sez- tonların dalga boyu aşağıdakilerden
kuantum sayısı yum buharı içinden geçirildiğinde dışa- hangisi olamaz? (hc = 12400 eV.A°)
niceliklerinden hangilerinin bilinmesi rı çıkan elektronların enerjileri 0,44 eV,
0,90 eV, 1,82 eV olduğuna göre E kaç eV A) 2500 A° B) 4000 A° C) 5000A°
gerekli ve yeterlidir?
olabilir? D) 10.000A° E) 20.000A°
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
A) 3,2 B) 2,28 C) 1,82 D) 1,6 E) 0,9
D) Yalnız I E) Yalnız III
16. B 15. B 14. C 13. A 12. E 11. C 10. E 9. D 8. D 7. B 6. A 5. B 4. B 3. C 2. A 1. E Cevaplar

76 Fizik Modüler Soru Bankası


Atom Altı Parçacıklar 2. Modül Test 38

1. 4. 7.
Aşağıdakilerden hangisinin karşıt par- I. Elektron I. Üç kuarktan oluşur.
çacığı kendisidir? II. Proton II. Bir kuark ile bir karşıt kuarktan oluşur.
A) Proton B) Nötron C) Foton III. Nötrino III. Hadronlar grubundadır.
D) Elektron E) Müon yukarıdakilerden hangileri temel parça- yukarıdakilerden hangileri mezonların
cıktır? özelliklerindendir?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

8.
I. Proton
II. Nötron
III. Elektron
yukarıdakilerden hangileri baryon de-
ğildir?
A) I, II ve III B) I ve II C) Yalnız II
2. 5. D) Yalnız I E) Yalnız III
Pozitron aşağıdakilerden hangisinin I. Baryonlar
karşıt parçacığıdır? II. Mezonlar
A) Proton B) Elektron C) Nötron III. Leptonlar
D) Nötrino E) Foton yukarıdakilerden hangileri kuarklardan
meydana gelmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 9.
D) II ve III E) I, II ve III Hadronlarla ilgili;
I. Yapı taşları kuarklardır.
II. Baryon ve mezonlara ayrılır.
III. Bozunma sırasında hadron sayısı ko-
runmalıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II

3.
I. Yukarı kuark 6.
II. Aşağı kuark I. Baryonlar
III. Sol kuark II. Leptonlar 10.
yukarıdakilerden hangileri kuark çeşiti- III. Mezonlar Bir parçacık ile karşıt parçacığı için;
dir? yukarıdakilerden hangileri hadronları I. Kütle
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III oluşturan atom altı parçacıklardır? II. Yük işareti
D) I ve II E) I, II ve III A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III III. Spin sayıları
D) Yalnız I E) Yalnız III özelliklerinden hangileri aynıdır?
A) I ve III B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 77


Atom Altı Parçacıklar

11. 15. 18.


Aşağıdaki atom altı parçacıklardan han- I. Proton p + n + e– p + p + n + p + µ–
gisi kararlı değildir? II. Nötron Yukarıdaki reaksiyonla ilgili;
A) Proton B) Foton C) Nötron III. Nötrino I. Baryon sayısı korunmuştur.
D) Nötrino E) Elektron yukarıdakilerden hangisinin yapısında II. Lepton sayısı korunmuştur.
kuark yoktur? III. Baryon sayısı artmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yargılarından hangileri doğrudur?
D) I ve II E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

12.
Protonun kuark yapısı aşağıdakilerden
hangisi gibidir?
A) u d d B) u d C) u d d
D) u u d E) u d

16. 19.
Elektronla ilgili olarak; I. p e+ + µ
I. Bir kuark ile bir karşıt kuarktan oluşur. II. νe + p n + e+
1 III. p + n p + π+
II. Spin sayıları dır.
2
13. III. Baryonlara örnek olarak verilebilir. Yukarıdaki reaksiyonların hangilerinde
Aşağıdakilerden hangisi alan parçacığı baryon sayısı korunmuştur?
yargılarından hangileri doğrudur?
değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
A) Gluon B) Foton C) Graviton D) I ve II E) II ve III
D) II ve III E) I ve III
D) W bozonları
!
E) Elektron

20.
Atom altı parçacıklarla ilgili olarak;
17.
14. Nötrino ile ilgili;
I. Üç kuarktan meydana gelmişlerdir.
Kuarkla ilgili; II. Spin kuantum sayıları kesirli sayılardır.
I. Kütleleri sıfıra yakındır.
I. Her kuarkın bir karşıt kuarkı vardır. III. Bir parçacık ile karşıt parçacığı bir ara-
II. Elektromanyetik etkileşme yaparlar.
II. Altı çeşiti vardır. ya getirilirse enerjiye dönüşürler.
III. Lepton grubundadırlar.
III. Kuark ve karşıt kuarklar hadronların yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
IV. Elektron nötrinosu, müon nötrinosu ve
özelliklerini belirler. rudur?
tau nötrinosu olmak üzere üç çeşidi
yargılarından hangileri doğrudur? vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III yargılarından hangileri doğrudur? D) I ve II E) II ve III
D) Yalnız III E) Yalnız II A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) I, III ve IV

18. D 19. B 20. C 14. A 15. C 16. A 17. E 9. B 10. A 11. C 12. D 13. E 8. E 1. C 2. B 3. D 4. D 5. C 6. C 7. E Cevaplar

78 Fizik Modüler Soru Bankası


Atom Altı Parçacıklar 2. Modül Test 39

1. 4. 7.
Aşağıdakilerden hangisi temel parça- Parçacık Karşıt parçacık Nötronun kuark yapısı aşağıdakilerden
cıktır? hangisi gibidir?
I. Elektron Pozitron
A) Proton B) Nötron C) Baryon II. Proton Karşıt proton A) u u d B) u d C) u d
D) Elektron E) Hadron III. Foton Karşıt foton D) u d d E) u d d
Yukarıdaki parçacık - karşıt parçacık
eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II

8.
I. Elektron
2. II. Nötron
III. Nötrino
Hadronlar
yukarıdakilerden hangileri Lepton gru-
bundadır?

Baryonlar II A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III


D) Yalnız I E) Yalnız II

Proton I Pion Kaon 5.


Bir çekirdek reaksiyonunda;
Yukarıdaki gruplandırmanın doğru ol- I. Lepton sayısı korunur.
ması için I ve II nolu boşluklara aşağı-
II. Baryon sayısı korunur.
dakilerden hangileri gelebilir? 9.
III. Hadron sayısı korunur.
I II yargılarından hangileri doğrudur? Mezonlarla ilgili;
A) Elektron Mezonlar I. Hadron grubundadır.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) Nötron Leptonlar II. Temel yapıtaşıdır.
D) II ve III E) I, II ve III
C) Nötron Mezonlar III. Kuarklardan oluşurlar.
D) Foton Mezonlar yargılarından hangileri doğrudur?

E) Elektron Leptonlar A) I, II ve III B) I ve II C) Yalnız II


D) II ve III E) I ve III

10.
6. Big Bang (Büyük Patlama) teorisine
3. Kuarklarla ilgili;
göre,
I. Elektron I. Evren genişlemektedir.
I. Leptonları oluştururlar.
II. Nötron II. Evrenin bir başlangıcı vardır.
II. Daha küçük parçalara ayrılmaz.
III. Nötrino III. Evren oluşmadan önce çok yoğun bir
III. Karşıt parçacıkları kendileridir.
yukarıdakilerin hangileri kuarklardan haldeydi.
yargılarından hangileri doğrudur?
oluşur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 79


Atom Altı Parçacıklar

11. 15. 18.


Aşağıdakilerden hangisi Hadron gru- Kuarklarla ilgili, Aşağıdakilerin hangisi mezonun yapısı-
bunda yer almaz? I. Temel parçacıklardır. na aittir?
A) Proton B) Baryon C) Nötrino II. Bir kuark ile karşıt kuarkının kütlesi A) B)
D) Nötron E) Mezon farklıdır.
III. Bütün kuarkların elektriksel yükleri u d u d
eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) D)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
u u d d
12. d u
Nötrinolar ile ilgili,
I. Kaynağı yıldızlardır. E)
II. Yüksüzdürler.
III. Işık hızına yakın hızla hareket ederler.
16.
u d
En hafif parçacıklardan oluşan, zayıf
yargılarından hangileri doğrudur? d
nükleer kuvvet aracılığıyla etkileşimde
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III bulunan parçacıklar;
D) Yalnız II E) I, II ve III I. Baryonlar
II. Leptonlar
III. Fotonlar
parçacık gruplarından hangileri olabi-
lir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
19.
13. I. p + p p + e–
D) I ve II E) I, II ve III
Hubble yasasına göre, II. µ + e + νe + νµ

I. Galaksiler birbirinden uzaklaşmakta- III. p + n p + e+


dır. Yukarıdaki reaksiyonların hangilerinde
II. Galaksilerin uzaklaşma hızları birbirin- Lepton sayısı korunmuştur?
den uzaklıkları ile ters orantılıdır. 17. A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
III. Hubble yasasından yararlanılarak ev- D) Yalnız I E) Yalnız II
renin yaşı hesaplanmıştır. Atom Altı Parçacıklar
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III Hadronlar K

20.
Baryonlar L I. Doppler etkisi
Şekildeki atomaltı parçacıkların sınıf- II. Hubble yasası
landırmasında K ve L kutucuğundaki III. Kozmik mikrodalga fon ışınımı
14. gruplara aşağıdakilerden hangisi örnek olaylarından hangileri kullanılarak Büyük
olarak verilebilir? Patlama Teorisi kanıtlanır?
I. Çift oluşumu
II. Fisyon reaksiyonu K L A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III. Füzyon reaksiyonu A) Elektron Proton D) I ve II E) I, II ve III
yukarıdakilerden hangilerinde enerji B) Nötron Müon
maddeye dönüşür? C) Proton Pion
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Elektron Kaon
D) II ve III E) I, II ve III E) Elektron Nötrino
20. E 13. D 14. A 15. A 16. B 17. D 18. B 19. E 11. C 12. E 10. E 1. D 2. C 3. B 4. B 5. B 6. A 7. D 8. C 9. E Cevaplar

80 Fizik Modüler Soru Bankası


Radyoaktivite 2. Modül Test 40

1. 5. 8.
Aşağıdakilerden hangisi radyoaktif Radyoaktif maddelerle ilgili; Aşağıdaki çekirdeklerden hangisi en
maddedir? I. Kanser tedavisinde kullanılırlar. kararlı çekirdeklerdendir?
A) Demir B) Altın C) Kömür II. Arkeolojik araştırmalarda yaş tayini A) Hidrojen B) Helyum C) Demir
D) Uranyum E) Gümüş yapmak için kullanılırlar. D) Uranyum E) Baryum
III. Baharatların mikroorganizmalardan
temizlenmesi için kullanılır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

2.
Radyoaktif maddelerle ilgili;
I. Gözle görülmeyen ışıma yaparlar.
II. Yaptıkları ışıma fotoğraf filmine etki 6.
eder. Fisyon ve füzyon tepkimeleri ile ilgili,
III. Yaptıkları ışıma yüksek enerji taşır. I. Tepkime başına, füzyonda açığa çıkan
yargılarından hangileri doğrudur? enerji, fisyona göre daha büyüktür.
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III II. Dünyada kullanılan nükleer santraller- 9.
de füzyon tepkimesi gerçekleşmekte- I. α ışıması
D) Yalnız III E) I, II ve III
dir.
II. β+ ışıması
III. Füzyon tepkimesi yıldızlarda gerçekle-
III. β- ışıması
şir.
IV. γ ışıması
yargılarından hangileri doğrudur?
Yukarıdaki olayların hangilerinin sonu-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III cunda kütle numarası değişmez?
3.
D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız IV B) II ve IV C) I ve IV
I. Füzyon reaksiyonları
II. Fisyon reaksiyonları D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
III. Depremler
Yukarıdaki olaylardan hangilerinin so-
nucunda nükleer enerji meydana gelir?
7.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Bir çekirdeğin kararlı ya da kararsız oldu-
D) II ve III E) I, I ve III ğunu belirleyen faktörlerden biri nükleon
başına düşen bağlanma enerjisidir. Nükle-
on başına düşen bağlanma enerjisi ne ka-
dar yüksekse çekirdek o kadar kararlıdır.
Buna göre,
I. Hidrojenin, nükleon başına düşen bağ-
lanma enerjisi düşüktür.
4. II. Uranyumun, nükleon başına düşen 10.
I. Çekirdek tepkimeleri bağlanma enerjisi, demirinkinden dü- Nükleer bir reaksiyon sırasında;
şüktür. I. g ışınları
II. Cep telefonu ile konuşma
III. Hafif çekirdekler birleşerek nükleon II. X ışınları
III. Ultrason ile görüntüleme
başına düşen bağlanma enerjilerini ar- III. Lazer ışınları
Yukarıdakilerden hangileri radyoaktif
tırmaya çalışırlar.
ışıma meydana getirir? hangileri meydana gelebilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) Yalnız I D) II ve III E) I ve III
D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 81


Radyoaktivite

11. 15. 18.


Aşağıdaki ışımalardan hangisinin olu- Nükleer santrallerle ilgili; Radyoaktif uranyum çekirdeğinin bölüne-
şumu diğerlerinden farklıdır? I. Bir ya da daha fazla nükleer reaktör- rek baryum ve kripton çekirdeklerine dö-
A) α ışıması B) β+ ışıması den oluşur. nüştüğü fisyon tepkimesi aşağıdaki gibidir.
0n + 92U $ 56Ba + 36Kr + 3 _0ni
1 235 141 92 1
C) β- ışıması D) X ışını II. Radyoaktif maddeleri kullanarak elekt-
rik enerjisi üretirler. Buna göre,
E) γ ışıması
III. Yakıt olarak kömür kullanırlar. I. 141
56
Ba çekirdeği, 235
92U çekirdeğinden
yargılarından hangileri doğrudur? daha kararlıdır.
92 235
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II II. 36 Kr çekirdeği, 92U çekirdeğinden
D) II ve III E) I, II ve III daha kararlıdır.
III. 235
92U çekirdeği,
141
56Ba çekirdeğinden
kararlıdır.
12.
212
yargılarından hangileri doğrudur?
104 X " abY + 4α + 2β -
Çekirdek tepkimesinde Y aşağıdakiler- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
den hangisidir? D) I ve II E) II ve III
204
A) 102
Y B) 196
98
Y C) 196
102
Y

D) 196
94
Y E) 204
98
Y 16.
Kararlı çekirdeklerin toplam enerjisi, çekir-
dekleri meydana getiren nötron ve proton-
ların kütlelerinin enerji eşdeğerlerinin top-
19.
Bir nükleer reaksiyon sırasında, reaksi-
13. lamından daha azdır.
yondan çıkan maddelerin kütlesinin giren
İki hidrojen atomu çekirdeğinin birleşerek Bu aradaki bu farka ne denir?
maddelerin kütlesinden m kg daha az ol-
helyum çekirdeğine dönüştüğü füzyon tep- A) Fark kütle duğu görülmüştür.
kimesi aşağıda verilmiştir.
B) Fazlalık kütle Bu kütlenin m dalga boylu fotona dö-
2 3
1H + 1 H $ 24 He + 01n C) Fark enerji nüştüğü bilindiğine göre m aşağıdaki-
D) Bağlanma enerjisi lerden hangisine eşittir?
Buna göre,
(h: plancik sabiti, c: ışık hızı)
I. 42He çekirdeği, 2
1H çekirdeğinden ka- E) Toplam enerji
hc h.m h
rarlıdır. A) B) C)
m c m.c
II. 31H çekirdeği, 4
çekirdeğinden ka- m m.c
2He D) E)
hc h
rarlıdır.
III. 42He çekirdeği, 31H çekirdeğinden ka-
rarlıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 20.
D) I ve II E) I ve III Bir K atomu a ve b– bozunmaları yaparak L
atomuna dönüşüyor.
17. K ve L nin çekirdekleri ile ilgili;
I. Proton - nötron dengesizliği
I. L çekirdeği K dan daha kararlıdır.
II. Madde miktarı
II. Yarılanma süreleri aynıdır.
III. Sıcaklık
14. III. K nın nötron sayısı L nin nötron sayı-
yukarıdakilerden hangileri maddenin sından fazladır.
Kütle numarası, atom numarasından 84
radyoaktif olup olmayacağını belirleyen
fazla olan radyoaktif bir element 2a ve yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
faktörlerdendir?
3β- ışıması yaptığında kütle ve atom nu- rudur?
marası arasındaki fark kaç olur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 80 B) 77 C) 76 D) 75 E) 74 D) Yalnız II E) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III

14. B 15. C 16. D 17. A 18. D 19. C 20. A 8. C 9. D 10. A 11. D 12. B 13. E 6. D 7. E 5. E 3. C 4. E 1. D 2. E Cevaplar

82 Fizik Modüler Soru Bankası


Fotoelektrik Olayı 2. Modül Test 41

1. 4. 7.
Dalga boyu 2480A° olan fotonların ener- Enerjisi 4 eV olan fotonlar, eşik enerjisi 2,3 Enerjisi 5 eV olan fotonlar metal yüzeye
jisi kaç eV dir? (h.c = 12400 eV.A°) eV olan metale düşürülüyor. gönderildiğinde sökülen elektronların mak-
3 Metalden sökülen elektronların maksi- simum kinetik enerjisi 3,2 eV oluyor.
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E)
2 mum kinetik enerjileri kaç eV dir? Buna göre, metalin bağlanma enerjisi
A) 6,3 B) 6 C) 5,4 D) 3,4 E) 1,7 kaç eV dir?
A) 1,8 B) 3,2 C) 5 D) 6,4 E) 8,2

2. 5. 8.
Enerjisi 2,5 eV olan fotonların dalga Eşik enerjisi 2 eV olan metalin eşik dal- Dalga boyu 1550A° olan fotonlar, eşik
boyu kaç A° dur? (h.c = 12400 eV.A°) ga boyu kaç A° dur? (h.c = 12400 eV.A°) enerjisi 5,2 eV olan metale gönderiliyor.
A) 12400 B) 6200 C)3100 Metalden sökülen elektronların maksi-
A) 1840 B) 2460 C) 3280
mum kinetik enerjisi kaç eV olur?
D) 4960 E) 5240 D) 2400 E) 1550
(h.c = 12400 eV.A°)
A) 13,2 B) 8 C) 2,8
D) 2,2 E) 1,8

3. 6. 9.
Bir metalden elektron sökebilmek için ge- Eşik enerji 1,4 eV olan metalden sökülen Eşik dalga boyu 3100A° olan metal yüzeye
rekli maksimum dalga boyuna eşik dalga elektronların maksimum kinetik enerjileri dalga boyu 2480A° olan fotonlar düşürü-
boyu denir. 3,2 eV oluyor. lüyor.
Eşik dalga boyu; Buna göre, fotonların enerjisi kaç eV Sökülen elektronların maksimum kine-
dir? tik enerjisi kaç eV olur?
I. Gelen ışığın enerjisi
(h.c = 12400 eV.A°)
II. Gelen ışığın şiddeti A) 1,4 B) 1,8 C) 3,2
III. Metalin cinsi D) 4,6 E) 6,4 A) 9 B) 8 C) 6 D) 3 E) 1
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız II E) Yalnız III

Fizik Modüler Soru Bankası 83


Fotoelektrik Olayı

10. 13. 16.


Eşik dalga boyu 6200A° olan metale Sıcaklıkları T1, T2, T3 olan maddelerin yaptığı λ dalga boylu fotonlar eşik dalga boyu
gönderilen fotonların metalden söktükle- siyah cisim ışımalarının, maksimum şiddette 2λ olan metale gönderildiğinde sökülen
ri elektronların maksimum kinetik enerjisi yapılan dalga boyları sırasıyla m 1, m 2, m 3 olu- elektronların maksimum kinetik enerjisi E1
2eV dir. yor. oluyor. 2λ dalga boylu fotonlar, eşik dalga
Buna göre, fotonların dalga boyu kaç A° T1 > T3 > T2 olduğuna göre, m 1, m 2, m 3 ara- boyu 3λ olan metale gönderildiğinde sökü-
dur? (h.c = 12400 eV.A°) sındaki ilişki nasıldır? len elektronların maksimum kinetik enerjisi
E2 oluyor.
A) 1550 B) 2480 C) 3100 A) m 2 > m 3 > m 1 B) m 1 > m 3 > m 2 E
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
D) 4200 E) 4000 C) m 1 = m 2 = m 3 D) m 1 > m 2 > m 3 E2
E) m 3 > m 2 > m 1 5 3
A) 4 B) 3 C) D) 2 E)
2 2

17.
Gücü P olan bir lamba harcadığı elektrik
11. enerjisinin %10'u ile dalga boyu m olan fo-
Bir metalden sökülen elektronların mak- tonlar oluşturuyor.
simum kinetik enerjisini artırmak için; 14. Buna göre, lambadan t sürede yayılan
I. Gelen ışığın şiddeti artırılmalı Bir metale E1 enerjili fotonlar gönderildiğin- foton sayısı aşağıdakilerden hangisi ile
II. Gelen ışığın dalga boyu küçültülmeli de sökülen elektronların maksimum kinetik bulunur?
III. Metalin cinsi değiştirilmeli enerjisi 1 eV, E2 enerjili fotonlar gönderildi- (h: planck sabiti, c: ışık hızı)
işlemlerinden hangileri yapılabilir? ğine ise 9 eV olmaktadır. P.m.t P.h.c P.m.t
E1 1 A) B) C)
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III = olduğuna göre, metalin eşik 10.h.c 10.m.t h.c
E2 3 P.t P.t.c
D) II ve III E) Yalnız III D) E)
enerjisi kaç eV dir? h.c.m 10.h.m
A) 6 B) 5,2 C) 4,8 D) 3,2 E) 3

18.
Bir fotoelektrik düzeneğinde metalin yüze-
12. yinden ν frekanslı fotonların söktüğü elekt-
ronların maksimum kinetik enerjisi 3 eV, 2ν
Eşik dalga boyu λ olan metal yüzeye;
λ 15. frekanslı fotonların söktüğü elektronların
I. dalga boylu K fotonu maksimum kinetik enerjisi 7 eV olmaktadır.
2 Dalga boyu 2480 A° olan fotonlar bir me-
II. λ dalga boylu L fotonu Buna göre, bu metalden sökülen elekt-
talin yüzeyinden 2 eV maksimum kinetik
III. 2 λ dalga boylu M fotonu enerjili elektronlar söküyor. ronların maksimum kinetik enerjisinin
fotonlarından hangileri gönderildiğinde 9 eV olabilmesi için metale gönderilen
Buna göre, metalin bağlanma enerjisi
elektron kopabilir? fotonların frekansı kaç ν olmalıdır?
kaç eV dir? (h.c = 12400 eV.A°)
A) Yalnız K B) K ve L C) K ve M 7 9 5 10 11
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) B) C) D) E)
3 4 2 3 3
D) L ve M E) K, L ve M

18. C 17. A 16. B 15. C 14. E 13. A 12. B 11. D 10. C 9. E 8. C 7. A 6. D 5. B 4. E 3. E 2. D 1. A Cevaplar

84 Fizik Modüler Soru Bankası


Fotoelektrik Olayı 2. Modül Test 42

1. 4. 7.
Dalgaboyu 3100A° olan fotonun enerjisi Fotoelektrik olayında sökülen elektron- Bir fotosele ν frekanslı ışık gönderildiğin-
kaç eV tur? (h.c = 12400 eV.A°) ların maksimum kinetik enerjisini artıra- de metal yüzeyden elektron sökülemediği
A) 5 B) 4,2 C) 4,1 D) 4 E) 3 bilmek için; gözleniyor.
I. Gelen ışığın akısı artırılmalı Buna göre;
II. Gelen ışığın frekansı artırılmalı I. ν frekansını artırmak
III. Gelen ışığın dalga boyu artırılmalı II. Gönderilen foton sayısını artırmak
işlemlerinden hangileri yapılabilir? III. Katot metalini değiştirmek
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III işlemlerinden hangileri tek başına yapı-
lırsa metalden elektron sökülebilir?
D) Yalnız I E) Yalnız II
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) Yalnız I

2. 5.
Fotoelektrik deney düzeneğinde katot Eşik enerjisi 2,3eV olan metal yüzeye
olarak kulanılan metal levhanın eşik 5eV enerjili fotonlar gönderildiğinde sö-
enerjisi; külen elektronların maksimum kinetik 8.
I. Metalin cinsi enerjileri kaç eV olur? İş fonksiyonu (eşik enerjisi) 5,3 eV olan bir
II. Levhanın alanı A) 7,3 B) 4,7 C) 2,7 X metaline dalga boyu 1000A° olan foton-
III. Işığın enerjisi D) 2,3 E) 1,7 lar gönderilerek elektronlar sökülüyor.
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? Buna göre, sökülen elektronların mak-
simum kinetik enerjisi kaç eV tur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
(h.c = 12400 eV.A°)
D) II ve III E) I, II ve III
A) 5,3 B) 7,1 C) 12,4
D) 15,3 E) 17,7

3. 6. 9.
Eşik enerjisi 3,1 eV olan metalden elekt- 7,4 eV enerjili fotonların X metalinden ko- Bir X metaline gelen 8eV enerjili fotonların
ron sökebilecek ışığın dalga boyu mak- pardığı elektronların maksimum kinetik söktüğü elektronların maksimum kinetik
simum hangi değeri alabilir? enerjisi 3,1 eV oluyor. enerjileri 1,8 eV oluyor.
(h.c = 12400 eV.A°) Buna göre, X metalinin bağlanma ener- Buna göre, X metalinin eşik dalga boyu
jisi kaç eV tur? kaç A° dur?
A) 4000A° B) 4100A° C) 4200A°
A)10,5 B) 4,3 C) 3,1 (h.c = 12400 eV.A°)
D) 5000A° E) 6000A°
D) 2,8 E) 1,65 A) 6200 B) 5000 C) 4000
D) 3000 E) 2000

Fizik Modüler Soru Bankası 85


Fotoelektrik Olayı

10. 13. 16.


Bir fotoselde sökülen elektronları durdur- Bir fotosel düzeneğine dalga boyu 1550A° Bir metale E enerji fotonlar düşürüldüğün-
mak için gerekli enerjiye kesme potansiyel olan fotonlar gönderiliyor. Sökülen elekt- de sökülen elektronların maksimum kinetik
farkı denir. ronları durdurmak için gerekli potansiyel enerjileri 3eV, 2E enerjili fotonlar düşürül-
Buna göre, eşik enerjisi 2,1 eV olan me- fark 3 volt tur. düğünde de 8eV oluyor.
tale 4,5 eV enerjili foton düşürüldüğün- Buna göre, katotun eşik dalga boyu kaç Bu metale 3E enerjili fotonlar düşürü-
de maksimum kinetik enerjili elektron- A° dur? lürse sökülen elektronların maksimum
lar için kesme potansiyel farkı kaç Volt (h.c = 12400 eV.A°) kinetik enerjileri kaç eV olur?
tur? A) 9 B) 10 C) 12 D) 13 E) 14
A) 8100 B) 6400 C) 4800
A) 2,1 B) 2,4 C) 4,5 D) 6,6 E) 7,2 D) 2480 E) 1240

17.
Elektronların bağlanma enerjisi 4⋅10–19
joule olan bir metal levhaya dalga boyu
2⋅10–7 m olan ışınlar gönderiliyor.
Buna göre, bu levhadan sökülen elekt-
ronların maksimum kinetik enerjisi kaç
joule dür? (h= 6,6⋅10–34js ; c= 3⋅108 m/s)
A) 5,9⋅10 –19 B) 5,9⋅10 –20
C) 5,4⋅10 –19 D) 3,2⋅10 –19
11. 14. E) 3,2⋅10 –20
Eşik enerjisi 2E olan K metaline 2ν fre- 2480 °A dalga boylu fotonlar bir metalin
kanslı fotonlar, eşik enerjisi 3E olan L me- yüzeyinden 3 eV maksimum kinetik enerjili
taline 3ν frekanslı fotonlar gönderiliyor. elektronlar söküyor.
Buna göre, bu metalin eşik dalga boyu
18.
K ve L metallerinden sökülen elektron- Bir siyah cisim için, ışıma şiddetinin dalga
kaç A° dür? (h⋅c= 12400 eV⋅A°)
ların maksimum kinetik enerjilerinin boyuna bağlı grafiği, klasik yaklaşıma ve
E A) 6200 B) 4100 C) 3600 deneysel sonuçlara göre grafikteki gibidir.
oranı K kaçtır?
EL D) 3400 E) 3200 Işıma Şiddeti
3 3 2 1
A) B) 1 C) D) E)
2 4 3 3 deneysel klasik
yaklaşım

Dalga
boyu

Buna göre,
I. Klasik yaklaşıma göre, siyah cisimle-
15. rin düşük dalga boyunda yaptığı ışıma
Bir ışık demetinin toplam enerjisi 16,5 Jou- şiddeti çok büyük olur.
le dür. II. Deneysel sonuçlarla, klasik yaklaşım
12. Bu ışık demetini oluşturan fotonların büyük dalga boylarında uyumludur.
Bir alkali metalin eşik enerjisi 2eV tur dalga boyu 6600A° olduğuna göre, ışık III. Deneysel sonuçlara göre siyah cisim-
Buna göre, 10 eV luk enerjiye sahip bir demeti içinde kaç tane foton bulunmak- lerin bir dalga boyunda yaptığı ışıma-
foton bu metal yüzeyden kaç tane elekt- tadır? nın şiddeti maksimumdur.
ron sökebilir? (h = 6,6.10-34j.s, c = 3.108 m/s, 1A° = 10-10m) yargılarından hangileri doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 5 E) 20 A) 5,5.1019 B) 4,4.1019 C) 3,31019 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) 22.1019 E) 1,1.1019 D) I ve II E) I, II ve III

18. E 17. A 16. D 15. A 14. A 13. D 12. A 11. D 10. B 9. E 8. B 7. C 6. B 5. C 4. E 3. A 2. A 1. D Cevaplar

86 Fizik Modüler Soru Bankası


Fotoelektrik Olayı 2. Modül Test 43

1. 4. 7.
Bir fotoselde metalin bağlanma enerjisi 2,1 Bir fotoelektrik düzeneğinde, fotoelekt- Dalga boyu 1550A° olan fotonların metal
eV olup, bu metale 4,3 eV enerjili fotonlar ronların kinetik enerjisini artırmak için yüzeyden söktüğü elektronların maksi-
gönderiliyor. I. Kullanılan ışığın dalga boyunu artırma mum kinetik enerjileri 3,5 eV oluyor.
Buna göre, sökülen elektronların mak- II. İş fonksiyonu daha küçük metal kullan- Buna göre, bu metalin bağlanma enerji-
simum kinetik enerjileri kaç eV olur? ma si kaç eV dir? (h.c = 12400 evA°)
A) 6,4 B) 5,2 C) 4,3 D) 2,2 E) 2,1 III. Katot metalinin yüzey alanını artırma A) 8 B) 6,5 C) 5 D) 4,5 E) 3,5
işlemlerinden hangileri tek başına yapı-
labilir?
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II

8.
2. Bir metale E enerjili fotonlar düşürüldüğün-
Bir fotoselde metalin eşik enerjisi 1,8 eV 5. de sökülen elektronların maksimum kinetik
olup, bu metalden sökülen elektronların Noktasal bir ışık kaynağından bir fotosel enerjileri 3eV, 2E enerjili fotonlar düşürül-
maksimum kinetik enerjileri 4 eV tur. lambaya düşürülen fotonların elektron ko- düğünde ise 10 eV oluyor.
Buna göre, bu metale gönderilen foto- parabildiği gözleniyor. Bu metale gönderilen;
nun enerjisi kaç eV tur? Buna göre, koparılan elektron sayısını I. 2 eV enerjili X fotonu
A) 5,8 B) 4 C) 2,2 D) 1,8 E) 1,2 artırmak için; II. 3 eV enerjili Y fotonu
I. Kullanılan ışığın şiddetini artırma III. 5 eV enerjili Z fotonu
II. Kullanılan ışığın frekansını artırma fotonlardan hangileri elektron sökebilir?
III. Katot metalinin yüzey alanını artırma A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
işlemlerinden hangileri yapılabilir? D) Y ve Z E) X, Y ve Z
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

3.
Bir metalin eşik dalga boyu 4100A° dur.
Bu metale gönderilen; 9.
I. 6000A° dalga boylu X fotonu Eşik dalga boyu 4000A° olan metale
II. 4100A° dalga boylu Y fotonu 6. 3100A° dalga boylu foton gönderildiğin-
III. 3000A° dalga boylu Z fotonu Bağlanma enerjisi 3eV olan metale 3100A° de metalden sökülen elektronların mak-
fotonlardan hangileri elektron sökebi- dalga boylu ışık düşürülüyor. simum kinetik enerjileri kaç eV olur?
lir? Sökülen elektronları durdurmak için ge- (h.c = 12400 eV.A°)

A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z rekli kesme gerilimi kaç volt tur? A) 0,6 B) 0,9 C) 1,1 D) 1,2 E) 1,8
(h.c = 12400 eV.A°)
D) X ve Y E) Y ve Z
A) 1 B) 1,2 C) 1,8 D) 3,1 E) 4

Fizik Modüler Soru Bankası 87


Fotoelektrik Olayı

10. 13. 16.


Bir fotoelektrik olayında kullanılan metalin Bağlanma enerjisi E olan fotoselde metal X, Y, Z fotonlarının dalga boyları 4λ, 3λ ve
eşik frekansı 1,4.10-15 s-1 dir. Bu metalden yüzeye λ dalga boylu fotonlar düşürüldü- λ dır. Bir metal yüzeyden X fotonları ancak
sökülen fotoelektronların maksimum kine- ğünde sökülen elektronların maksimum elektron sökebiliyor.
tik enerjileri, 2,1.10-15 s-1 frekanslı ışık kul- E Y fotonlarının söktüğü elektronların
kinetik enerjileri oluyor.
lanıldığında E1, 2,8.10-15 s-1 frekanslı ışık 3
λ maksimum kinetik enerjisi E ise, Z fo-
Bu metale dalga boylu fotonlar dü-
kullanıldığıda E2 oluyor. 3 tonlarının aynı yüzeyden söktüğü elekt-
E şürülürse sökülen elektronların maksi- ronların maksimum kinetik enerjileri
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
E2 mum kinetik enerjileri kaç E olur? kaç E olur?
1 1 5 3 7 A) 3 B) 4 C) 6 D) 9 E) 11
A) 4 B) 2 C) 1 D) E) A) B) C) D) 3 E) 6
2 4 6 4 3

14.
11. Demirden yapılmış bir madde çok ısıtıl-
Bir fotosel düzeneğinde fotonlar elekt- dığında kızararak görünür ışık yaymaya
ron koparabildiğine göre metalden sö- başlar.
külen fotoelektron sayısını artırmak Buna göre, demirin, dalga boyu 7,5 .
için; 10–7 m olan kırmızı ışık yayması için kaç
I. Kullanılan ışığın frekansını artırma Kelvin sıcaklığına ulaşması gereksiz?
II. Eşik enerjisi küçük metal kullanma (Wien sabiti = 3 . 10–3 m . K)
III. Kullanılan ışık şiddetini artırma A) 4000 B) 3000 C) 2500
işlemlerinden hangileri yapılabilir? D) 2000 E) 1500
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

15. 17.
Fotoelektrik olayı, ışık enerjisini elektrik Bir fotoelektrik düzeneğinde 2I şiddetinde
enerjisine dönüştüren düzeneklerde kul- yeşil ışık kullanıldığında alkali metalden
lanılır. elektronlar söküldüğü gözleniyor.
Buna göre, Buna göre, aynı fotosel düzeneğine;
12.
I. Sokak lambalarının gün aydınlandığın- I. 2I şiddetinde kırmızı ışık düşürülürse
X fotoseline λX, Y fotoseline λY dalga boylu
da sönmesi elektron koparamaz.
fotonlar gönderildiğinde sökülen elektronla-
II. Önüne geldiğinizde otomatik açılan II. I şiddetinde mavi ışık düşürülürse
rın maksimum kinetik enerjileri eşit oluyor.
kapılarda elektron koparabilir.
λX > λY olduğuna göre;
III. Matbaacılıkta kağıt kesme bıçağının III. 3I şiddetinde kırmızı ışık düşürüldü-
I. Y metalinin eşik enerjisi X metalinin
önüne eller girdiğinde makinenin dur- ğünde kopan elektronların maksimum
eşik enerjisinden büyüktür.
ması kinetik enerjisi daha büyük olur.
II. X metaline gönderilen fotonların ener-
IV. Sıvıların bulanıklığının ölçülmesinde IV. 2I şiddetinde mor ışık düşürüldüğünde
jisi, Y metaline gönderilen fotonların
olaylarından hangilerinde fotoelektrik- daha fazla sayıda elektron koparır.
enerjisinden daha büyüktür.
ten yararlanılır? yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
III. Y metalinden daha fazla sayıda elekt-
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III rudur?
ron kopmuştur.
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- D) II ve IV E) I, II, III ve IV A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II
rudur? D) II, III ve IV E) I, II ve III
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II

17. A 16. D 15. E 14. A 13. D 12. D 11. C 10. D 9. B 8. C 7. D 6. A 5. D 4. E 3. E 2. A 1. D Cevaplar

88 Fizik Modüler Soru Bankası


Fotoelektrik Akımı 2. Modül Test 44

1. 4. 7.
Maksimum
Kinetik Enerji (eV)
Işık Şiddeti Dalga Boyu
X 2I l
E
Y 3I l
Frekans (s−1) Z 2I 2l
ν 3ν
−2
Bir fotosele düşürülen X, Y, Z ışınlarının
A dalga boyları ile kaynakların ışık şiddetleri
Fotosel yüzeye gönderilen fotonların fre- tabloda verilmiştir.
Şekildeki fotosel devresine gönderilen fo- kanslarına bağlı olarak, metalden sökülen Bu ışınların söktüğü elektronların mak-
tonların enerjisi 3,4 eV olup katot yüzeyinin elektronların maksimum kinetik enerjileri- simum kinetik enerjileri EX, EY, EZ ara-
eşik enerjisi 2,2 eV tur. nin grafiği şekildeki gibidir. sındaki ilişki nedir?
Buna göre, sökülen elektronların mak- Buna göre, E kinetik enerjisi kaç eV tur?
A) EY > EX = EZ B) E X = EZ > EY
simum kinetik enerjisi kaç eV tur? A) 2 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
C) EZ > E X = EY D) E X = EY > EZ
A) 6 B) 5,6 C) 3,4 D) 2,2 E) 1,2
E) E X > EY > EZ
8.
5. Kesme gerilimi Maksimum
2. Maksimum akım şiddeti
Kinetik Enerji (eV)
XY Z
X 2V i
Y V i

Frekans (s−1)
Z V 2i

−2 Aynı fotosel lambaya düşürülen X, Y, Z fo-


−3 tonlarının oluşturduğu maksimum akımlar
−4 ve koparılan elektronların kesme gerilimle-
A ri tablodaki gibidir.
Şekilde X, Y, Z metallerinden sökülen fo-
Buna göre,
Şekildeki fotosel devresine gönderilen fo- toelektronların maksimum kinetik enerji-
tonların dalga boyu 3100A° olup katotun lerinin fotonun frekansına bağlı değişim I. X ve Y'nin ışık akları eşittir.
eşik enerjisi 2,8 eV tur. grafiği verilmiştir. II. Y ve Z aynı renkli foton yayan kaynak-
Buna göre, sökülen elektronların mak- Buna göre, 3 eV enerjili K fotonu bu lardır.
simum kinetik enerjisi kaç eV tur? metallerin hangilerinden elektron söke- III. X'in frekansı Z'den büyüktür.
(h.c = 12400 eV.A°) bilir? yargılarından hangileri doğrudur?

A) 6,8 B) 4 C) 2,8 D) 1,2 E) 0,8 A) X, Y ve Z B) Y ve Z C) X ve Y A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III


D) Yalnız X E) Yalnız Y D) Yalnız II E) Yalnız I
9.
3. 6.
Maksimum Maksimum kinetik
Maksimum
Kinetik Enerji (eV) akım şiddeti enerji
4 X 3i 2 eV A
K
Y i 3 eV A

ν 2ν
Frekans (s−1) Z 2i 1 eV
Bir fotosele düşürülen, X, Y, Z ışınlarının Şekildeki fotosele ışık şiddeti I, frekansı ν
−E olan ışık gönderildiğinde ampermetreden i
oluşturdukları maksimum fotoelektrik akım
akımı geçiyor.
Bir fotoelektrik devresinde koparılan fotoe- şiddeti ile kopan elektronların maksimum
i akımını artırmak için;
lektronların maksimum kinetik enerjilerinin kinetik enerjileri tabloda verilmiştir.
I. K katotunun yüzey alanı
gönderilen fotonun frekansına bağlı deği- Buna göre, X, Y, Z ışınlarının dalga boy- II. Kaynağın ışık şiddeti
şim grafiği şekildeki gibidir. ları λX, λY, λZ arasındaki ilişki nasıldır? III. Katot anot arası uzaklık
Buna göre, metalin eşik enerjisi kaç eV A) λX = λY = λZ B) λY > λX > λZ niceliklerinden hangileri artırılmalıdır?
tur? C) λZ > λX > λY D) λX > λZ > λY A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 12 E) λZ > λX = λY D) Yalnız I E) Yalnız II

Fizik Modüler Soru Bankası 89


Fotoelektrik Akımı

10. 12. 15.


Şekildeki fotoselin me- Akım
tal yüzeyindeki elekt-
ronların eşik enerjisi 3 2i X
eV tur.
Buna göre,
+– Gerilim
I. 4 eV enerjili X fo- VX = V
+–
tonu V = 2 volt Akım
II. 3 eV enerjili Y fo-
Şekildeki fotosel lambada I şiddetindeki 2i Y
tonu
fotonlar katottan t sürede n tane elektron III. 6 eV enerjili Z fotonu
söküyor.
fotonlarından hangileri fotoelektrik akı- Gerilim
Pil devreye ters bağlanırsa, mı oluşturabilir? VY = 2V
I. t sürede sökülen elektronların sayısı Akım
A) X, Y ve Z B) X ve Y C) Y ve Z
artar.
D) Yalnız Y E) Yalnız Z i Z
II. Fotoelektrik akımı artar.
III. Sökülen elektronların anota ulaşma
hızı artar.
Gerilim
yargılarından hangileri doğru olabilir? 13. VZ = V

A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II Maksimum X, Y, Z fotonları aynı fotosele ayrı ayrı gön-


kinetik enerji (eV)
D) I ve III E) II ve III derildiğinde fotoseldeki akım-gerilim gra-
5 fikleri şekillerdeki gibi oluyor.
Buna göre, X, Y, Z fotonlarının dalga
boyları arasındaki ilişki nasıldır?
Frekans (s-1)
ν0 ν A) λX > λY > λZ B) λZ > λY > λX
−3 C) λX = λZ > λY D) λY > λX = λZ
E) λX = λY > λZ
Bir fotoselde sökülen elektronların maksi-
mum kinetik enerjisinin, fotonun frekansına
11. göre değişimini gösteren grafik verilmiştir.
16.
Akım
Buna göre, 5eV maksimum kinetik ener-
jili elektronu söken fotonun dalga boyu X
kaç A° dur? (h.c = 12400 eV.A°) Y
A) 1550 B) 1600 C) 1800 Z
D) 2400 E) 3100 Gerilim

+–
Bir fotosele, tek renkli X, Y, Z fotonları ayrı
2V
14. ayrı düşürüldüğünde fotoselde oluşan fo-
toelektrik akımın potansiyel farkına bağlı
Şekildeki fotoelektrik deney düzeneğinde
değişim grafiği verilmiştir.
katota düşürülen fotonların enerjileri 10eV
tur. Buna göre;
X Y Z
Sökülen fotoelektronların anota çarptı- I. X, Y, Z nin ışık akıları arasındaki ilişki
+ – – + – + X = Z > Y dir.
ğı anda maksimum kinetik enerjileri 2eV
3V 3V 5V II. X, Y, Z nin enerjileri E X = EY < EZ dir.
olduğuna göre, metalin bağlanma ener-
jisi kaç eV tur? X, Y, Z fotosellerinin eşik enerjisi 4 eV tur. III. X, Y, Z den kopan maksimum kine-
X ve Y ye 6 eV, Z ye 2 eV enerjili ışık tik enerjili elektronlara eşlik eden de
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2
düşürüldüğünde hangi fotosellerde fo- Broglie dalga boyları λZ > λX = λY dir.
toelektrik akımı oluşur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) X, Y ve Z B) Y ve Z C) X ve Y A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız Y E) Yalnız X D) Yalnız II E) Yalnız III
16. C 15. C 14. D 13. A 12. E 11. C 10. E 9. B 8. A 7. D 6. C 5. C 4. B 3. B 2. D 1. E Cevaplar

90 Fizik Modüler Soru Bankası


Fotoelektrik Akımı 2. Modül Test 45

1. 4. 7.
Maksimum Bir fotosele kırmızı ışık gönderildiğinde
Kinetik Enerji (eV) metalden elektronlar ancak sökülebiliyor.
Bu fotoselde kırmızı yerine ışık akısı de-
ğiştirilmeden mavi ışık kullanılırsa;
I. Sökülen elektron sayısı değişmez.
0 θ
Frekans (s-1) II. Fotoelektrik akımı oluşur.
ν0
+–
E0 III. Sökülen elektronların bir kısmı anot
levhaya ulaşır. V
Şekildeki grafik bir fotosel devresinde foto-
yargılarından hangileri doğru olabilir?
elektronların maksimum kinetik enerjisinin, Şekildeki fotosel lambada kullanılan me-
fotonun frekansına bağlı değişimini göster- A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III talin eşik enerjisi E0, gönderilen fotonların
mektedir. D) Yalnız II E) Yalnız III enerjisi ise E dir.
Grafikte verilen E0, ν0 ve q dan hangileri Devreye şekildeki gibi V gerilimi uygu-
katot metalinin cinsine bağlı değildir? landığında maksimum kinetik enerjili
A) Yalnız ν0 B) Yalnız E0 C) Yalnız q elektronların karşı levhaya çarpma hızı-
nı artırabilmek için;
D) ν0 ve q E) E0 ve q
I. Kaynağın ışık şiddetini artırma
II. Kaynağın frekansını artırma
5. III. V gerilimini artırma
Fotoelektrik olayında katottan sökülen
işlemlerinden hangileri tek başına yapı-
fotoelektronların enerjisi;
labilir?
2. I. Katot metalinin cinsi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
I Işık şiddeti λ Dalga boyu II. Katota çarpan foton sayısı
III. Fotonların dalga boyu D) I ve II E) II ve III
X 2I λ
niceliklerinden hangilerine bağlı değil-
Y I 2λ
dir?
Z 3I 3λ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Aynı fotosele ayrı ayrı düşürülen X, Y, Z fo-
tonlarının dalga boyları ve kaynakların ışık D) I ve II E) I, II ve III
şiddetleri tablodaki gibidir.
Bu fotonların aynı sürede söktükleri
elektron sayıları nX, nY, nZ arasındaki
ilişki nasıldır?
A) nX = nY = nZ B) nX > nY > nZ
C) nZ > nY > nX D) nZ > nX > nY
6.
8.
E) nY > nX > nZ
λ Dalga boyu I Işık şiddeti
X λ 2I
Y 2λ I
Z 3λ 3I
3.
+– Bir fotosele düşürülen X, Y, Z fotonlarının
Bir fotosel devrede fotoelektrik akımı oluş-
maktadır. dalga boyları ile kaynakların ışık şiddetleri
2 volt
verilmiştir.
Başka bir değişiklik yapılmadan yalnız
ışınların frekansı artırılırsa; Şekildeki fotosel devrede kullanılan meta- Buna göre, devrede oluşan maksimum
lin eşik dalga boyu 3100 A° dur. akımlar iX, iY, iZ arasındaki ilişki nasıl-
I. Metalin eşik enerjisi artar.
Devreye gönderilen fotonların enerjisi 8 dır?
II. Elektronların maksimum kinetik enerji-
si artar. eV olduğuna göre, anota ulaşan elekt- A) iX > iY > iZ B) iZ > iY > iX
ronların maksimum kinetik enerjileri C) iZ > iX > iY D) iY > iX > iZ
III. Elektronların kesme gerilimi azalır.
kaç eV tur?
yargılarından hangileri doğrudur? E) iY > iZ > iX
(h.c = 12400 eV. A°)
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
D) Yalnız I E) Yalnız II

Fizik Modüler Soru Bankası 91


Fotoelektrik Akımı

9. 12. 15.
Akım
Fotosel lamba-
nın metal yüze-
X
yinin eşik enerji-
Y si 1,8 eV olup X
metal yüzeye
Gerilim 3100 A° dalga
+– – +
boylu ışık düşü-
rülüyor. 2V V
Aynı fotosele X ve Y fotonları gönderildi-
ğinde devredeki fotoelektrik akım - gerilim Buna göre, anota ulaşan elektronla-
Şekildeki X fotoseline fotonlar gönderildi-
grafiği verilmiştir. rın maksimum kinetik enerjileri kaç eV
ğinde devreden geçen fotoelektrik akımı
Buna göre; olur? (h.c = 12400 eV.A°)
maksimum oluyor.
I. X in frekansı Y ninkinden büyüktür. A) 0,2 B) 2 C) 4 D) 5,2 E) 6 Bu akımı artırmak için;
II. X in dalga boyu Y ninkinden büyüktür.
I. V gerilimi artırılmalı
III. X in ışık akısı Y ninkine eşittir.
II. Kullanılan ışığın şiddeti artırılmalı
yargılarından hangileri doğrudur?
III. Kullanılan ışığın frekansı artırılmalı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III 13. işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
D) I ve III E) I ve II Özdeş fotosellere ışık şiddetleri eşit, fre- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
10. kansları f, 2f, 3f olan fotonlar düşürüldü-
D) I, II ve III E) I ve III
Akım ğünde oluşan akımların kesme gerilimleri
sırasıyla V1, V2, V3 oluyor.
iX X Buna göre V1, V2, V3 arasındaki ilişki
iY Y nasıldır?
A) V1 = V2 = V3 B) V1 > V2 > V3
Gerilim
C) V3 > V2 > V1 D) V2 > V1 > V3
16.
E) V3 > V1 > V2 ışık
Aynı fotosel lambaya gönderilen X ve Y
ışınlarının oluştuduğu akım-gerilim grafiği
verilmiştir. 14. K L
Buna göre,
λ λ
I. X in ışık akısı Y den fazladır. 2 3
II. X in dalga boyu Y den küçüktür. λ 2λ d
III. X ve Y nin frekansları eşittir.
X Y
yargılarından hangileri doğrudur? A
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III A A Şekildeki fotosel lambanın K levhasına I
D) II ve III E) Yalnız I Şekil I Şekil II ışık şiddetinde ışık düşürülünce devreden
zayıf bir akım geçmektedir.
Şekil I ve Şekil II de X ve Y fotosel lam-
11. balarında kullanılan metallerin eşik dalga
Bu akımla ilgili aşağıdakilerden hangisi
Şekildeki fotosel yanlıştır?
boyları λX = λ ve λY = 2λ dir. X fotoseline
devresinde katot A) Işığın şiddeti artarsa akım şiddeti ar-
m m
metalinin eşik ener- , Y fotoseline dalga boylu fotonlar dü- tar.
2 3
jisi 2 eV olup gönde- şürülünce yüzeylerden sökülen elektron- B) d uzaklığı azalırsa akım şiddeti artar.
rilen fotonların ener- ların maksimum kinetik enerjileri EX ve EY
jisi 2,8 eV tur. C) Işığın dalga boyu azalırsa akım şiddeti
– + oluyor. artar.
Buna göre, anota
EX D) K levhasının yüzey alanı azalırsa akım
ulaşan elektronların 3V Buna göre, oranı kaç olur?
EY artar.
maksimum kinetik
enerjileri kaç eV olur? 2 3 4 5 5 E) L levhasının yüzey alanı artarsa akım
A) B) C) D) E)
A) 3,8 B) 3,6 C) 3,2 D) 0,8 E) 0 5 5 5 4 2 artar.

16. D 15. B 14. A 13. C 12. A 11. A 10. C 9. D 8. C 7. B 6. A 5. B 4. A 3. E 2. D 1. C Cevaplar

92 Fizik Modüler Soru Bankası


Compton ve de Broglie 2. Modül Test 46

1. 4. 7.
Yüksek enerjili bir foton ile serbest De Broglie dalga boyları λ1 > λ3 > λ2 olan Kinetik enerjileri eşit olan mX ve mY kütleli
bir elektronun etkileşiminde gözlenen parçacıkların momentumlarının büyük- maddesel parçacıklarının kütlelerinin oranı
Compton olayı için; lükleri P1, P2, P3 arasındaki ilişki nasıl- mX 1
I. Gelen fotonun frekansı, saçılan foto- dır? = tür.
mY 4
nun frekansından büyüktür. A) P1 > P2 > P3 B) P3 > P1 > P2 Buna göre, bu parçacıkların de Broglie
II. Gelen fotonun dalga boyu, saçılan fo- C) P1 = P2 = P3 D) P1 > P3 > P2 λ
tonun dalga boyundan büyüktür. dalga boylarının X oranı kaçtır?
E) P2 > P3 > P1 λY
III. Gelen fotonun hızı saçılan fotonun hı-
zına eşittir. 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II 5.
K L M
Momentum P 2P 2P 8.
Hız J J 2J Compton olayında gelen fotonun dalga
K, L, M taneciklerinin momentum ve hız boyu λ, enerjisi E dir.
büyüklükleri tablodaki gibidir. Saçılan fotonun dalga boyu 3λ oldu-
Bu taneciklerin de Broglie dalga boyları ğuna göre, saçılan elektronun enerjisi
λK, λL, λM arasındaki ilişki nasıldır? nedir?
A) λK > λL = λM B) λL = λM > λK 3E 2E E
2. A) 2E B) E C)
4
D)
3
E)
3
Compton olayı ile ilgili; C) λK = λL > λM D) λL > λK = λM
I. Gelen fotonun dalga boyu, saçılan fo- E) λK = λL = λM
tonun dalga boyundan küçüktür.
II. Momentum korunur.
III. Gelen fotonun enerjisi saçılan elektro-
nun enerjisinden büyüktür. 9.
yargılarından hangileri doğrudur? Compton olayında gelen foton çarpışma
6.
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III 2
sonrasında enerjisinin 'ini kaybediyor.
n 5
D) Yalnız II E) Yalnız I to
fo Gelen fotonun dalga boyu λ olduğuna
n
la
çı göre saçılan fotonun dalga boyu kaç λ
Gelen foton Sa
olur?
Sa
çı 4 5
la A) 5 B) 3 C) 2 D) E)
n
el 3 3
ek
tro
n

3. Compton olayı şekilde gösterilmiştir.


Compton olayında serbest elektrona Buna göre,
I. Saçılan fotonun momentumunun büyük- 10.
çarpan yüksek enerjili foton saçıldıktan
Compton olayında foton elektronla çarpış-
sonra; lüğü azalmıştır.
tıktan sonra saçıldığında dalga boyu artar.
I. Enerjisi II. Gelen foton kırmızı ışık ise, saçılan fo-
Fotonun dalga boyundaki artış;
II. Momentumunun büyüklüğü ton yeşil ışık olabilir.
I. Fotonun saçılma açısı
III. Hızının büyüklüğü III. Saçılan elektronun hızı, saçılan foto-
II. Fotonun ilk dalga boyu
nun hızına eşittir.
IV. Dalga boyu III. Fotonun ilk frekansı
yargılarından hangileri doğrudur?
niceliklerinden hangileri azalır? niceliklerinden hangilerine kesinlikle
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III bağlıdır?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I ve II E) I ve III
D) Yalnız I E) I, II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 93


Compton ve de Broglie

11. 14. 17.


Compton olayında foton elektrona Compton olayında E enerjili foton ile elekt- I. Işığın doğrusal olarak yayılması
çarptıktan sonra fotonun hızının büyük- E II. Işığın polarizasyonu
ron çarpıştıktan sonra, elektron kadar
lüğü ve momentumunun büyüklüğü na- 5
III. Fotoelektrik olayı
sıl değişir? enerji ile saçılıyor.
IV. Işığın soğrulması
Buna göre, gelen fotonun dalga boyu
Hız Momentum V. Işığın girişim yapması
λ nın saçılan fotonun dalga boyu λ' ye
A) Artar Azalır λ Yukarıdaki olayların hangileri ışığın
oranı kaçtır?
B) Azalır Azalır λ' hem dalga modeli hem de tanecik mo-
1 2 3 4 5 deli ile açıklanabilir?
C) Değişmez Değişmez A) B) C) D) E)
4 3 4 5 6
D) Değişmez Azalır A) Yalnız I B) I ve V C) I ve IV
E) Azalır Artar D) I, II ve IV E) III, IV ve V

15. 18.
12. Compton olayında saçılan fotonun mo-
fo
to
n

Dalga boyu λ olan fotonun enerjisi E, mo- mentumunun büyüklüğü P′ nin, gelen foto- an λ2
çıl
mentumunun büyüklüğü P kadardır. nun momentumunun büyüklüğü P ye oranı Gelen foton Sa 53°
Fotonun dalga boyu 2λ yapılırsa enerji P' 3 λ1 53°
= tir.
ve momentum değerleri ne olur? P 5
Buna göre, saçılan elektronun enerjisi
E E Compton olayında gelen fotonun dalga
A) 2E, 2P B) ,P C) $ 2P E′ nün, gelen fotonun enerjisi E ye oranı
2 2 boyu λ1, saçılan fotonun dalga boyu λ2 dir.
E'
E P P kaçtır? λ
D) , E) 2E, E Buna göre, 1 oranı kaçtır?
2 2 2 λ2
2 3 4 5 6
A) B) C) D) E) (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
5 5 5 6 7
1 2 3 4 5
A) B) C) D) E)
2 3 4 5 6

13. 19.
16. Sürtünmesiz yatay d
ton I. Işığın bir ortamdan başka bir ortama düzlemde +q yüklü bir
fo 4λ
n geçerken bir kısmının yansıyıp, bir kıs- cisim paralel levhalar
çıla 3
arasında X noktasın- +q
Gelen foton Sa
mının kırılması X
dan serbest bırakılı- Y
Fı II. Işığın birbiri içinden geçmesi
λ el rlay yor. Y noktasından
ek a III. Prizmaya düşürülen beyaz ışığın renk-
tro n geçtikten sonra cisme
n lere ayrılması +

eşlik eden de Broglie
IV. Işığın çarptığı yüzeye basınç yapması dalga boyu l oluyor. V
Compton saçılmasında gelen fotonun dal-
4λ Yukarıdaki olayların hangileri ışığın yal- Buna göre,
ga boyu λ, saçılan fotonun dalga boyu
3 nız dalga modeli ile açıklanabilir?
tür. I. V potansiyel farkını artırma
Buna göre, foton enerjisinin kaçta kaçı- A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III II. d uzaklığını artırma
nı elektrona aktarmıştır? D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV III. q yükünü artırma
1 1 1 3 2 IV. Cismin kütlesini artırma
A) B) C) D) E)
4 3 2 4 3 işlemlerinden hangileri yapılırsa l azalır?
A) Yalnız I B) I ve III C) III ve IV
D) I, II ve III E) I, III ve IV
19. E 17. C 18. E 10. A 11. D 12. D 13. A 14. D 15. A 16. B 5. A 6. A 7. D 8. D 9. E 1. C 2. A 3. A 4. E Cevaplar

94 Fizik Modüler Soru Bankası


Özel Görelilik 2. Modül Test 47

1. 4. 7.
Modern fiziğe göre; Michelson - Morley deneyi için; Çok hassas kütle ölçümlerinin yapıla-
bildiği bir laboratuvarda;
Işık hızına yakın hız- Işık hızına yakın hız- Esir maddesinin var Işık hızının refarans
I. Madde ısıtılıyor.
larda uzunluk kısalır. larda zaman genişler. olup olmadığını araş- sistemlerinden bağım-
tırmak için yapılmıştır. sız olduğu bulunmuştur. II. Madde ışığı soğuruyor.
III. Madde ışık hızına yakın hızlara kadar
hızlandırılıyor.
işlemlerinden hangileri yapılırsa mad-
Enes Buğra
denin kütlesinde artış beklenir?
Ahmet Mahmut A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Işık hızına yakın hızlarda kütle artar.
Işığın yayılması için esir adlı or- D) I ve II E) I, II ve III
tama ihtiyaç olmadığı ortaya çıkmıştır.

8.
Michelson – Morley deneyi;
Faruk I. Dünyanın Güneş etrafında döndüğünü
öğrencilerden hangilerinin yorumları Mustafa gösterme
doğrudur? öğrencilerden hangilerinin yorumları II. Esir maddesinin varlığını kanıtlama
doğrudur? III. Dünyanın dönüş hızını ölçme
A) Yalnız Enes
A) Yalnız Ahmet amaçlarından hangileri için yapılmıştır?
B) Yalnız Buğra
B) Yalnız Mahmut A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Yalnız Faruk
C) Yalnız Mustafa D) I ve II E) II ve III
D) Enes ve Buğra
D) Ahmet ve Mahmut
E) Enes, Buğra ve Faruk
E) Ahmet, Mahmut ve Mustafa
9.
5. Özel görelilik teorisiyle ilgili;
I. Durgun bir gözlemci, ışık hızına yakın bir
c
Lazer
hızla hareket eden gözlemcinin yaşadığı
bir olayın süresini daha uzun ölçer.
2.
c
II. Durgun bir gözlemci, ışık hızına yakın
Kütlesi m olan bir cismin durgun hal- ϑ=
8 bir hızla hareket eden bir cismin hareket
deki enerjisi aşağıdakilerden hangisine
doğrultusundaki boyunu, durgun halin-
eşittir? (c: ışık hızı)
Boşlukta c hızı ile yayılan lazer ışığına ters den daha kısa ölçer.
1 m
A) B) 2 C) mc2 III. Durgun bir gözlemci, ışık hızına yakın
mc 2 c yönde c/8 hızıyla bir uzay aracı hareket et-
mektedir. hızla hareket eden cismin kütlesini daha
c2
D) E) m+c2 Buna göre, uzay aracındaki gözlemciye büyük ölçer.
m
göre lazerden çıkan ışığın hızı kaç c dir? yargılarından hangileri doğrudur?
1 7 9 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) B) C) 1 D) E) 2
8 8 8
D) I ve II E) II ve III
6. 10.
3. Aşağıdaki yargılardan hangileri Einste- Durgunken boyları eşit ve L olan X, Y, Z
in'ın özel görelilik kuramının kabullerin- uzay gemileri sırasıyla j X, j Y, j Z büyük-
den biridir?
ϑ = 0,5 c lüğündeki rölativistik hızlarla hareket edi-
 A) Işık boşlukta yayılabilir.
m yorlar. Yerdeki durgun gözlemci gemilerin
k B) Işık atomları uyarabilir. boylarını LX , LY , LZ olarak görüyor.
Prizma şeklindeki bir cisim şekildeki yönde C) Fizik yasaları tüm eylemsiz referans LX > LY > LZ olduğuna göre, j X, j Y, j Z
0,5 c hızıyla hareket ettiriliyor. sistemlerinde aynıdır. arasındaki ilişki nasıldır?
Buna göre, k, , m uzunluklarından han- D) Işık, saydam bir ortamdan başka bir
A) j X > j Y > j Z B) j X > j Z > j Y
gileri azalmış olarak gözlenir? saydam ortama geçerken kırılır.
E) Işık, foton denilen taneciklerden olu- C) j X = j Y = j Z D) j Y > j Z > j X
A) Yalnız k B) Yalnız  C) Yalnız m
şur. E) j Z > j Y > j X
D)  ve m E) k,  ve m
Fizik Modüler Soru Bankası 95
Özel Görelilik

11. 15. 18.


Evinde televizyon izleyen Orkun, 4 saat te- Bir olayın oluş süresini, biri durgun biri Müonlar genellikle atmosferin üst ke-
levizyon izlediğini söylüyor. hareketli iki ayrı gözlemcinin farklı sü- simlerinde oluşur. Müonlara göre dur-
Buna göre, 0,6c hızıyla hareket eden bir relerle gözlemlemesinin nedeni; gun bir gözlemci tarafından ölçülen ömrü
gözlemciye göre Orkun kaç saat televiz- I. Eş zamanlılığın mutlak bir gerçek olma- 2,2 . 10–6 saniyedir. Müonun ışık hızına
yon izlemiştir? ması çok yakın hızla hareket ettiği düşünül-
II. Işık hızının referans sistemlerine göre düğünde ancak 600 metre yol alabilmesi
A) 3 B) 3,5 C) 4,5 D) 5 E) 5,5
değişmesi gerekir. Oysa yapılan deneyler çok sayıda
III. İki gözlemcinin de eylemsiz referans sis- müonun yere ulaşabildiğini gösterir.
teminde olması Bu olayla ilgili;
12.
yargılarından hangileri olabilir? I. Yerdeki gözlemciye göre müonların hızı
Durgunken boyu 16 metre olan bir uzay
artmıştır.
aracının hızı 0,5c dir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
II. Yerdeki gözlemciye göre müonların
Buna göre, yerden bakan bir gözlemci- D) I ve II E) I ve III ömrü daha uzundur.
ye göre aracın boyu kaç metredir?
III. Yerdeki gözlemciye göre müonların küt-
A) 10 B) 6 3 C) 8 2 lesi artmıştır.
D) 12 E) 8 3 yargılarından hangileri doğrudur?
16. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Kütlesi 85 kg olan bir maddeye 9 . 1015 jou- D) I ve II E) II ve III
13. le enerji veriliyor.
Bu enerjinin tamamının maddeye dö-
8h ϑ nüştüğü varsayılırsa maddenin son küt-
lesi kaç kg olur?
(c = 3 . 108 m/s)
16h
Kenar uzunlukları 8h ve 16h olan bir cisim A) 96 B) 86 C) 85,1
ϑ hızıyla hareket ettirildiğinde kare olarak D) 85,2 E) 85,01
görülüyor.
Buna göre, cismin hızı kaç c dir?
9 3 4 2 1 19.
A) B) C) D) E)
10 2 5 2 2 Zaman
17.
Özel görelilik teorisinin düşünsel kurgula-
14. rından biri olan ikizler paradoksunda ikiz 4t
kardeşlerden biri Dünyada kalırken diğeri 3t
ışık hızına yakın bir hızla uzaya gidip gel- 2t
X miştir.
ϑ Hız
Buna göre, ϑ1 ϑ2
α I. Dünyadaki kardeşe göre, zaman geniş-
Durgun bir gözlemciye göre 2t olarak göz-
leyeceğinden yolculuk sonunda kendisi
Üçgen şeklindeki bir cisim ışık hızına yakın lenen zaman ϑ1 ve ϑ2 hızlarıyla hareket
daha yaşlı olur.
bir ϑ hızıyla hareket ettiriliyor. eden gözlemcilere göre 3t ve 4t olarak
II. Uzaya giden kardeşe göre, Dünya on- gözleniyor.
Buna göre, yerdeki durgun gözlemci X dan ışık hızına yakın bir hızla uzaklaştığı
uzunluğu ve α açısını nasıl değişmiş ϑ1 ve ϑ2 ışık hızına yakın hızlar olduğu-
için zaman genişler ve kendisi daha çok
olarak gözler? ϑ
yaşlanır. na göre 1 oranı kaçtır?
ϑ2
X α III. Bu olayın paradoks olmasının nedeni
A) Azalmış Azalmış uzay aracının eylemsiz referans sistemi 3 3 3 5
A) B) C)
olarak kabul edilmesidir. 2 5 5 3
B) Değişmemiş Değişmemiş
yargılarından hangileri doğrudur? 2 5 2 3
C) Azalmış Artmış D) E)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 3 3 3 5
D) Artmış Azalmış
E) Azalmış Değişmemiş D) I ve II E) I, II ve III

19. D 18. B 14. C 15. A 16. C 17. E 13. B 11. D 12. E 9. D 10. E 5. C 6. C 7. D 8. B 1. D 2. C 3. A 4. E Cevaplar

96 Fizik Modüler Soru Bankası


Yarı İletken Teknolojisi ve Süper İletkenler 2. Modül Test 48

1. 5. 10.
İletkenlikleri bakımından iletkenlerle ya- I. Isı etkisi İdeal bir diyot için;
lıtkanlar arasında olan madde aşağıda- II. Işık etkisi I. Tek yönde akım geçirir.
kilerden hangisidir? III. Manyetik etkisi II. N tipi yarı iletken ile P tipi yarı iletkenin
A) Yalıtkan Yarı iletken maddeler yukarıdakilerden birleşimi ile oluşur.
B) Yalıtkan altı hangileri ile iletken hale geçebilirler? III. Diyota geçirebildiği yönde akım gelirse
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II sıfıra yakın direnç gösterir.
C) Yarı iletken
IV. Diyota geçirmediği yönde akım gelirse
D) İletken D) II ve III E) I, II ve III
sonsuz direnç gösterir.
E) Süper iletken yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve II B) III ve IV C) I ve III
6. D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

2. Katkı maddeleriyle iletkenlikleri artırılan


Kritik sıcaklıkta direnci sıfır olan mad- yarı iletkenler genelde hangi alanda kul-
deler aşağıdakilerden hangileridir? lanılır?
A) Elektronik devre elemanlarında 11.
A) Yalıtkan
B) Makina parçalarında Üzerine ışık düşürüldüğünde akım ge-
B) Yarı iletken çiren devre elemanı aşağıdakilerden
C) İletken C) Motor aksamında
hangisidir?
D) İletken üstü D) Ağır sanayide
A) Led B) Transistör
E) Süper iletken E) Metallerin dirençlerini artırmada
C) Fotodiyot D) Kondansatör
E) Anahtar

7.
3. I. Manyetik etki
I. Normal halde yalıtkandırlar. II. Gerilim etkisi
III. Küçük parçalara ayırmak
12.
II. İletkenlik durumlar geçicidir, dış etki Elektronik devrelerinde sinyal yükselti-
kalkınca yalıtkan olurlar. yukarıdaki yöntemlerden hangileri yarı
ci olarak aşağıdaki elemanlardan hangi-
III. İletkenlikleri kalıcıdır. iletkenleri iletken hale geçirebilir?
si kullanılır?
yargılarından hangileri yarı iletkenlerin A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Transformatör B) Transistör
özelliklerindendir? D) I ve II E) I, II ve III
C) Diyot D) Bobin
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Ampermetre
D) I ve II E) I ve III 8.
I. Dedektörlerde
II. Lazerlerde
III. Gaz analiz sensörlerinde
13.
4. hangilerinde yarı iletkenler kullanılır?
Elektronik devrelerde kullanılan LED ile
I. Kristal yapıya sahiptirler. A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III ilgili;
II. İçlerine bazı özel maddeler katılınca D) Yalnız I E) Yalnız II I. Işık yayan bir diyot çeşididir.
iletken hale geçerler.
II. Üzerinden akım geçtiğinde, kullanılan
III. Tabiatta doğal halde bulunmazlar. 9. maddeye göre farklı renklerde ışık ya-
yargılarından hangileri yarı iletkenlerin Yarı iletkenler; yar.
özelliklerindendir? I. Termal kameralarda III. Otomobillerde ve dekoratif aydınlat-
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III II. Gece görüş sistemlerinde malarda kullanılır.
D) II ve III E) Yalnız II III. Trafik ışıklarında yargılarından hangileri doğrudur?
hangilerinin yapımında kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
D) I ve II E) I, II ve III

Fizik Modüler Soru Bankası 97


Yarı İletken Teknolojisi ve Süper İletkenler

14. 17. 20.


I. Yüksek manyetik alan I. Tıbbi görüntüleme Aşağıdakilerden hangisi süper iletken
II. Yüksek sıcaklık II. Manyetik enerji depolama maddelerin özdirencinin, sıcaklığa bağ-
III. Yüksek akım şiddeti III. Güç transformatörleri lı değişim grafiğidir?
Yukarıdakilerden hangileri süper ilet- Yukarıdakilerden hangilerinde süper A) Özdirenç
kenlik özelliğini yok eder? iletkenlik teknolojisi kullanılır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I, II ve III
D) I, II ve III E) I ve II D) I ve II E) II ve III

Sıcaklık
B) Özdirenç
18.
I. Raylara değmeden havada giden tren-
ler
15. II. Tıbbi tanı için manyetik rezonans gö-
Elektronik devre elemanlarının ısın- rüntüleme cihazları
Sıcaklık
ma problemini ortadan kaldıracak olan III. Parçacık hızlandırıcılar
C) Özdirenç
madde aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdakilerden hangileri süper ilet-
A) Süper iletkenler kenlerin oluşturduğu yüksek manyetik
alana gereksinim duyar?
B) Yarı iletkenler
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
C) Yalıtkanlar
D) II ve III E) I, II ve III Sıcaklık
D) Diamanyetik maddeler
D) Özdirenç
E) Ferromanyetik maddeler

19.
I

Sıcaklık
E) Özdirenç

II

16.
I. Belli bir sıcaklığın altına indirildiklerin-
Sıcaklık
de dirençleri sıfıra yakın olur.
II. CERN'de yapılan bir deneyde 5 Volt
gerilim uygulanan bir maddeden III
13000 Amper akım geçmiştir.
III. Yapılan bir deneyde, üzerine gerilim
uygulanarak akım geçmesi sağlanan
bir madde, gerilim kaldırılarak telin iki 21.
Yukarıdakilerden hangileri iletken ve
ucu birleştirildiğinde, telin üzerinden Nanoteknolojiden faydalanılarak;
süper iletken maddelerin manyetik alan
iki yıl boyunca akım geçmeye devam I. Kir tutmayan kumaşlar
çizgilerine verdikleri tepkiyi gösterir?
etmiştir. II. Su tutmayan camlar
Yukarıdakilerden hangilerinde anlatı- İletken Süper iletken
III. Yanmayan kumaşlar
lanlar süperiletkenlere ait bilgiler ola- A) I II
IV. Çok küçük boyutlarda yüksek miktarda
bilir? B) II III bilgi depolayan diskler
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) I III malzemelerinden hangileri üretilmiştir?
D) I ve II E) I, II ve III D) III II A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV
E) III I D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

1. C 2. E 3. D 4. B 5. E 6. A 7. D 8. A 9. E 10. E 11. C 12. B 13. E 14. E 15. A 16. E 17. C 18. E 19. C 20. B 21. E Cevaplar

98 Fizik Modüler Soru Bankası


X Işınları ve Lazerler 2. Modül Test 49

1. 5. 9.
X ışınları ile ilgili; Atomun yapısını incelemek için; X ışınları tüpünde hızlandırılan elektronlar
I. X ışınları röntgen ışını olarakta bilinir. I. X ışınları hedef metal yüzeye J hızıyla çarparak me-
II. X ışınları kurşun levhadan geçemez- II. Lazer ışınları tal içinde d kadar yol alıp duruyor.
ler. III. Kızılötesi ışınlar Yayınlanan X ışınların frekansını veren
III. Boşlukta yayılamazlar. ışınlarından hangileri kullanılabilir? ifade hangisidir?
d d
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II A) B) C) 2dJ
ϑ 2ϑ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız III E) I, II ve III 2d ϑ
D) E)
D) II ve III E) I, II ve III ϑ 2d

6. 10.
X ışınları Bir X ışını tüpünde hızlandırma potan-
siyeli 4.104 volt olduğuna göre oluşan
X ışınlarının minimum dalga boyu kaç
2. Karakteristik X
A° dur?
X ışınları ile ilgili; ışınları (h.c = 12400 eV.A°)
I. Yüksek enerjili ışınlardır. A) 0,31 B) 3,1 C) 31
Yukarıdaki boş kutucuğa aşağıdakiler-
II. Yüksüzdürler. D) 310 E) 3100
den hangisi gelmelidir?
III. Boşlukta ışık hızıyla yayılırlar.
yargılarından hangileri doğrudur? A) Özel X ışınları
B) Sıradan X ışınları
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
C) Kesikli X ışınları
D) Yalnız III E) I, II ve III
D) Sürekli X ışınları
E) Düşük enerjili X ışınları 11.
Bir X ışını tüpünde oluşan elektromanyetik
dalgaların en kısa dalga boylu olanı 0,2A°
3. dur.
Hızlandırılmış elektronların hedef metal 7. Buna göre, tüpte elektronları hızlandı-
tarafından yavaşlatılması sonucu hangi I. Hızlandırılmış elektronların hedef ato- ran gerilim kaç volttur?
ışın meydana gelir? mu uyarması sonucu (h.c = 12400 eV.A°)

A) Mor ötesi ışın B) Kızıl ötesi ışın II. Hızlandırılmış elektronların hedef A) 15500 B) 24000 C) 31500
atom tarafından yavaşlatılması sonucu
C) X ışını D) Lazerler D) 48000 E) 62000
III. Çekirdekte meydana gelen tepkimeler
E) γ ışını sonucu
Yukarıdaki olayların hangisinde X ışını
meydana gelir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
4.
X ışını tüpünde oluşturulan elektroman- 12.
yetik dalgaların dalga boyu ile ilgili Uyarılmış emisyon yolu ile ışığın şid-
I. Hızlandırma gerilimi ile ters orantılıdır.
8. detlendirilmesi sonucu hangi ışık türü
Bir X ışınları tüpünde hızlandırılan elekt- elde edilir?
II. Hedef metalin kalınlığına bağlıdır.
ronlar hedef maddesine çarparak madde
III. Hızlandırılan elektronların enerjisi ile A) X ışınları
içinde yavaşlayıp 5.10-8 saniyede duruyor.
ters orantılıdır. B) γ ışınları
Buna göre, oluşan X ışınlarının frekansı
yargılarından hangileri doğrudur? C) Lazerler
kaç s-1 dir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Kızılötesi ışınları
A) 2.107 B) 3.107 C) 5.107
D) I ve III E) I, II ve III E) Mor ötesi ışınları
D) 5.108 E) 5.109

Fizik Modüler Soru Bankası 99


X Işınları ve Lazerler

13. 17. 21.


I. Tek renkli ışınlardır. I. Ameliyatlarda kullanılırlar. Canlılar uzun süre görünür ışığa maruz
II. Çok yoğun enerjiye sahiptirler. II. Metalleri kesmek için kullanılırlar. kaldığında olumsuz etkilenmezken, X ışın-
III. Uyarılmış emisyon yoluyla elde edilirler. III. Güneşten dünyamıza gelirler. larına maruz kaldığında olumsuz etkilenir.
Yargılarından hangileri lazerlerin özelik- Yargılarından hangileri lazer ışınlarının X ışınlarının canlılar üzerindeki olum-
lerindendir? özelliklerindendir? suz etkilerinin nedeni;
I. Frekans
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
II. Hız
D) Yalnız I E) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
III. Dalga boyu
niceliklerinden hangilerinin görünür
ışığa göre büyük olmasından kaynak-
lanır?
18.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Lazer ışınları;
D) I ve II E) I ve III
14. I. Tıp alanı
Lazer ışınları ile ilgili olarak; II. Teknoloji 22.
I. Çok ince ışın demeti haline getirilebilir. III. Sanayi
E (eV)
II. Çok uzaklara gönderilemezler. alanlarından hangilerinde kullanılırlar?
III. Dağılmazlar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E
yargılarından hangileri doğrudur? D) I, II ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
λ(A°)
λ = 0,5

X ışınları tüpünde elde edilen elektroman-


19. yetik dalgaların enerjisinin dalga boyuna
Lazer ışınları ile ilgili; bağlı değişim grafiği şekildeki gibidir.
15. I. Yüksek enerjiyi kayıpsız olarak iletirler. Buna göre, E kaç eV tur?
I. Atmosfer olaylarından etkilenmezler. II. Bilgi transferinde kullanılır. (h.c = 12400 eV.A°)
II. Katılı, sıvılı ve gazlı çeşitleri vardır. III. Haberleşmede kullanılır. A) 6200 B) 12400 C) 18600
III. Çok yoğun enerji taşırlar. yargılarından hangileri doğrudur? D) 24800 E) 31000
Yargılarından hangileri lazerlerin özel- A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
liklerindendir?
D) Yalnız II E) Yalnız I 23.
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
d1
D) Yalnız I E) Yalnız II

Elektron d2

– + Hedef
metal
16. 20. V

Lazer ışınlarıyla ilgili; I. Yazıcılar Havası boşaltılmış cam tüp içinde olu-
I. Aynı fazlı fotonlardan oluşur. II. Cd sürücüleri şan X ışınlarının minimum dalga boyu;
II. Aynı dalga boylu fotonlardan oluşur. III. Usb bellekler I. d1 uzaklığı
III. Sadece görünür bölgede ışık yayarlar. Aygıtlarından hangilerinde lazer tekno- II. d2 uzaklığı
yargılarından hangileri doğrudur? lojisi kullanılır? III. V potansiyel farkı
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
D) Yalnız I E) Yalnız III D) Yalnız I E) Yalnız II A) I, II ve III B) Yalnız I C) Yalnız III
D)I ve III E) II ve III
1. C 2. E 3. C 4. D 5. A 6. D 7. B 8. A 9. E 10. A 11. E 12. C 13. A 14. D 15. C 16. B 17. C 18. D 19. A 20. B 21. A 22. D 23. C Cevaplar

100 Fizik Modüler Soru Bankası


Modern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları 2. Modül Test 50

1. 4. 7.
Ultrason (USG) cihazında aşağıdakiler- Termal kameralarda aşağıdakilerden X ışını kullanarak vücudun incelenen böl-
hangisinden yararlanılmaktadır? gesinin kesitsel görüntüsünü oluşturmaya
den hangisi kullanılır? yönelik bir teşhis yöntemidir.
A) X ışınları
A) Ses dalgaları Yukarıda anlatılan görüntüleme yönte-
B) Kızıl ötesi ışınlar
B) X ışınları minin adı, aşağıdakilerden hangisidir?
C) Radyo dalgaları
C) Gama ışınları A) Ultrason B) Emar (MR)
D) Ses dalgaları
C) Endokopi D) Sonar
D) Radyo dalgaları E) Mikrodalgalar
E) Tomografi
E) Kızıl ötesi ışınlar

5.
l. CERN 8.
ll. NASA Manyetik alan içine yerleştirilen hastanın
lll. TÜBİTAK üzerine radyo dalgaları gönderilir. Bu man-
2. Yukarıda verilen kurumlardan hangileri yetik alan içinde, doku hücrelerinin içinde
bilimsel araştırma merkezidir? bulunan hidrojen atomu radyo dalgası ile
Hastanelerde kullanılan Röntgen ciha-
karşılaştığı zaman sinyal oluşturur. Bu sin-
zında aşağıdakilerden hangisi kullanı- A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll yaller bir görüntü oluşturur. Her dokunun
lır? D) l ve ll E) l, ll ve lll ve hasta bölgelerin oluşturduğu sinyalin
gücü farklı olduğu için oluşan görüntüde
A) Radyo dalgaları dokular birbirinden ayrılır.
B) Gama ışınları Yukarıda anlatılan görüntüleme yön-
teminin adı, aşadakilerden hangisinde
C) Mor ötesi ışınlar doğru verilmiştir?
D) X ışınları A) Röntgen B) Ultrason
C) Emar (MR) D) Endoskopi
E) Ses dalgaları
E) Bilgisayarlı Tomografi

6.
İsviçre ile Fransa sınırında yer alan Dün-
ya'nın en büyük parçacık fiziği laboratu-
varıdır. 1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla
kurulmuştur. Günümüzde 21 tam üyesine 9.
ilaveten Türkiye'nin de aralarında bulun- Ses dalgalarının su altındaki yayılımından
3. duğu gözlemci üyeleri vardır. Yerin 100 m yararlanarak yön bulmaya, haberleşmeye
l. LCD teknoloji altına inşa edilen çarpıştırıcı ve dedektör- ve deniz araçlarının tespit edilmesine ya-
ll. LED teknolojisi leriyle evrenin ve maddenin gizemli sırları- rayan sistemlerdir.
lll. Plazma teknolojisi na yönelik deneylere ev sahipliği yapmak- Yukarıda anlatılan sistemin adı, aşağı-
tadır. dakilerden hangisinde doğru verilmiş-
Yukarıda verilen teknolojilerden hangi-
Yukarıda anlatılan araştırma merkezi tir?
leri TV yapımında kullanılan teknoloji- aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ultrason B) Emar (MR)
lerdendir? A) CERN B) ASELSAN C) NASA C) Röntgen D) Sonar
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll D) TÜBİTAK E) UNİCEF E) Tomografi
D) l ve ll E) l, ll ve lll

Fizik Modüler Soru Bankası 101


Modern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları

10. 13. 16.


Aşağıdakilerden hangisi yarı iletkenler Güneş pilleri ile ilgili; Kritik sıcaklığın altına indirilen süper ilet-
kullanılarak yapılmamıştır? l. N tipi ve P tipi yarı iletkenlerin birleşti- kenlere mıknatıs yaklaştırıldığında, birbi-
A) Diyot B) Fotodiyot rilmesiyle elde edilen bir PN ekleridir. rini ittiği görülmüştür. Yani manyetik alan
ll. Işık enerjisini elektrik enerjisine dö- süper iletkenlerin içine giremediği anlaşıl-
C) Bobin D) Transistör
nüştürür. mıştır.
E) LED Bu olayın adı aşağıdakilerden hangisin-
lll. Verimleri oldukça düşüktür.
yargılarından hagnileri doğrudur? de doğru verilmiştir?

A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll A) Emisyon B) Rezonans

D) ll ve lll E) l, ll ve lll C) Comptan olayı D) Meissner olayı


E) Josephson olayı
11.
Aşağıda bir devre elemanı gösterilmiştir.

X Y

14.
Maddelerin kristal yapı incelemelerinde X
ışınları kullanılır.
Z Bu olayda X ışınlarının kullanılma ne-
deni; 17.
Buna göre, gösterilen devre elemanı
l. X ışınlarının dalga boylarının atomik X ışınları ile ilgili;
aşağıdakilerden hangisinde doğru ifade
ölçekte olması
edilmiştir? l. Küçük dalga boylu, girginliği fazla olan
ll. Canlılara zarar vermesi X ışınlarına sert X ışını denir.
A) Diyot lll. Boşluktaki hızlarının ışık hızına eşit ol- ll. Dalga boyları büyük, girginliği az olan
B) LED ması X ışınlarına yumuşak X ışını denir.
C) NPN transistörü özelliklerinden hangileri olabilir? lll. Radyolojide sert X ışınları kullanılır.
D) PNP transistörü A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll yargılarından hangileri doğrudur?
E) Fotodiyot D) l ve ll E) l ve lll A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) l ve ll E) l, ll ve lll

12.
MAGLEV trenleri ile ilgili aşağıdakiler- 15.
den hangisi yanlıştır? Aşağıdaki diyot bağlantılarının hangi-
A) Süper iletkenlik çalışmalarının sonucu sinde akım geçmez? 18.
olarak üretilmiştir. +5V +2V –8V –2V İki ayrı lazer ışığının bir araya getirilerek
A) B) oluşturulan üç boyutlu görüntülerdir. İleri
B) Çok düşük enerjiyle fazla sayıda yolcu
teknoloji ürünü olan lazer fotoğrafı olarak
taşır.
–5V +3V +4V da isimlendirilir.
C) 600 km/h e varan süratlere çıkabilirler. C) D)
Yukarıda ifade edilen olayın adı aşağı-
D Trenler, rayın üzerinde ama raya do- dakilerden hangisidir?
–3V
kunmadan hareket ederler. E) A) LCD B) Hologram
E) Çok soğutularak süper iletken hale
C) Silikon D) Nanoteknoloji
geçen süper iletkenlerin mıknatısları
itmesi esasına dayanır. E) Bilgisayarlı Tomografi
18. B 17. E 16. D 15. C 14. A 13. E 12. B 11. D 10. C 9. D 8. C 7. E 6. A 5. E 4. B 3. E 2. D 1. A Cevaplar

102 Fizik Modüler Soru Bankası


NOTLAR

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

Fizik Modüler Soru Bankası 103


NOTLAR
.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................

104 Fizik Modüler Soru Bankası

Вам также может понравиться