Вы находитесь на странице: 1из 18

Latin

Declinaciones

Primera declinacin
Femenino
Singular Plural
Nominativo Rosa Rosae
Vocativo Rosa Rosae
Acusativo Rosam Rosas
Genitivo Rosae Rosarum
Dativo Rosae Rosis
Ablativo Rosa Rosis

Segunda Declinacin
Masculino Neutro
Singular Plural Singular Plural
Nominativo Lupus Lupi Templum Templa
Vocativo Lupe Lupi Templum Templa
Acusativo Lupum Lupos Templum Templa
Genitivo Lupi Luporum Templi Templorum
Dativo Lupo Lupis Templo Templis
Ablativo Lupo Lupis Templo Templis

Tercera Declinacin: Imparislabos


Masculino Femenino Neutro
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Rex Reges Voluntas Voluntates Nomen Nomina
Vocativo Rex Reges Voluntas Voluntates Nomen Nomina
Acusativo Regem Reges Voluntatem Voluntates Nomen Nomina
Genitivo Regis Regum Voluntatis Voluntatum Nominis Nominum
Dativo Regi Regibus Voluntati Voluntatibus Nomini Nominibus
Ablativo Rege Regibus Voluntate Voluntatibus Nomine Nominibus

Tercera Declinacin: Parislabos


Masculino Neutro
Singular Plural Singular Plural
Nominativo Hostis Hostes Mare Maria
Vocativo Hostis Hostes Mare Maria
Acusativo Hostem Hostes Mare Maria
Genitivo Hostis Hostium Maris Marium
Dativo Hosti Hostibus Mari Maribus
Ablativo Hoste Hostibus Mari Maribus
Cuarta Declinacin
Masculino / Femenino Neutro
Singular Plural Singular Plural
Nominativo Fructus Fructus Cornu Cornua
Vocativo Fructus Fructus Curnu Cornua
Acusativo Fructum Fructus Curnu Cornua
Genitivo Fructus Fructuum Curnus Cornuum
Dativo Fructui Fructibus Curnui Cornibus
Ablativo Fructu Fructibus cornu Cornibus

Los que terminan en cus y artus, -us, partus, -us y tribus, -us en dativo y ablativo plural
terminan en -ubus

Quinta Declinacin
Singular Plural
Nominativo Res Res
Vocativo Res Res
Acusativo Rem Res
Genitivo Rei Rerum
Dativo Rei Rebus
Ablativo Re Rebus

Todas son femeninas salvo dies, diei que es masculino o femenino y en plural siempre
es masculino. Meridies, meridei tambin siempre es masculino.
Aclaraciones:
Nominativo: se usa como ncleo del sujeto, de la aposicin y del predicativo
Vocativo: se usa para apelaciones
Acusativo: se usa como complemento directo (OD)
Genitivo: se usa como complemento especificativo (se traduce con la preposicin de)
Dativo: se usa como complemento indirecto (OI)
Ablativo: se usa como complemento circunstancial (CC).
Falsos Parislabos:
Tendran que tener genitivo plural con i, pero estos no lo tienen. Es la nica diferencia.
Son: Pater, patris (m), Mater, matris (f), Frater, fratis (m), Senex, senis (m), Iuvenis,
iuvenis (m), Canis, canis (f, m)
Falsos imparislabos:
Cuando tienen un grupo de consonantes de dos slabas o ms es un falso imparislabo y
el genitivo plural va con tema en i (aunque los imparislabos no la tienen). Son por
ejemplo:
Mons, montis (m) y Gens, gentis (f)
Adjetivos:
De primera clase
Singular Plural
Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo Bonus Bona Bonum Boni Bonae Bona
Vocativo Bone Bona Bonum Boni Bonae Bona
Acusativo Bonum Bonam Bonum Bonos Bonas Bona
Genitivo Boni Bonae Boni Bonorum Bonarum Bonorum
Dativo Bono Bonae Bono Bonis Bonis Bonis
Ablativo Bono Bona Bono Bonis Bonis Bonis

Los Adjetivos de primera clase tienen 3 acepciones, una para cada gnero. En masculino
se conjugan por la segunda declinacin (como lupus, lupi), en femenino por la primera
(como rosa, rosae) y en neutro tambin por la segunda (como templum, templi).
Tambin pueden ser como liber, -era. -erum o como pulcher, -chra, -chrum.

De Segunda Clase: de dos terminaciones


Masculino / Femenino Neutro
Singular Plural Singular Plural
Nominativo Omnis Omnes Omne Omnia
Vocativo Omnis Omnes Omne Omnia
Acusativo Omnem Omnes Omne Omnia
Genitivo Omnis Omnium Omnis Omnium
Dativo Omni Omnibus Omni Omnibus
Ablativo Omni Omnibus Omni Omnibus

De Segunda Clase: de tres terminaciones


Singular Plural
Masculino Femenino Neutro Masc / Fem Neutro
Nominativo Acer Acris Acre Acres Acria
Vocativo Acer Acris Acre Acres Acria
Acusativo Acrem Acrem Acre Acres Acria
Genitivo Acris Acris Acris Acrium Acrium
Dativo Acri Acri Acri Acrious Acrious
Ablativo Acri Acri Acri acrious Acrious
De Segunda Clase: de una terminacin
Singular Plural
Masc / Fem Neutro Masc / Fem Neutro
Nominativo Velox Velox Veloces Velocia
Vocativo Velox Velox Veloces Velocia
Acusativo Velocem Velox Veloces Velocia
Genitivo Velocis Velocis Velocium Velocium
Dativo Veloci Veloci Velocibus Velocibus
Ablativo Veloci Veloci Velocibus Velocibus

Los de tres terminaciones son como hacer, acris, acre, los de una terminacin son como
velox, velocis (el ultimo es genitivo singular) o prudens, prudentes. Se conjugan como
los parislabos.

De Tercera Clase
Singular Plural
Masc / Fem Neutro Masc / Fem Neutro
Nominativo Vetus Vetus Veteres Vetera
Vocativo Vetus Vetus Veteres Vetera
Acusativo Veterem Vetus Veteres Vetera
Genitivo Veteris Veteris Veterum Veterum
Dativo Veteri Veteri Veteribus Veteribus
Ablativo Veteri Veteri Veteribus Veteribus

Comparativos
Son adjetivos que marcan relacin con otro objeto que tiene la misma cualidad.
De igualdad:
Tam...quam (ej: Petrus tam altus quam Paulus est)
De inferioridad:
Minus...quam (ej: Petrus est minus altus quam Paulus)
De superioridad:
El adjetivo usa un sufijo: -ior (m/f) ius (n) (genitivo: ioris: se conjugan como los
adjetivos de 2da clase de 2 terminaciones)
La comparacin tiene dos partes, en la primera se pone el adjetivio (altior) y la segunda
parte (2tc) se puede formar:
Quam + sust con el mismo caso que el primero (Petrus altior quam Paulus est)
Ablativo sin preposicin (Petrus altior Paulo est)
Si el comparativo no tiene 2TC, es porque esta utilizado en funcin intensiva (ej: Petrus
altior est = Pedro es bastante alto, Es alto Pedro!)
Adjetivos irregulares
Grado positivo Grado comparativo Grado superlativo
Magnus, a, um Maior, maius Maximus, a, um
Parvus, a, um Minor, minus Minimus, a, um
Bonus, a, um Melior, melius Optimus, a, um
Malus, a, um Peior, peius Pessimus, a, um
Los positivos y los superlativos se declinan como adjetivos de 1era clase, el
comparativo como de 2da (como sustantivos de la 3era)
El adverbio
Para formar los adverbios los saco de un adjetivo. Si el adjetivo es de 1era clase le
agrego e (altus, a, um = alte), si es de 2da clase le agrego ter (fortis, forte = fortiter).
Su funcin es de circunstancial de modo
Para formar el comparativo de los adverbios les agrego ius (altius, fortius) y para
llegar al superlativo les agrego ssime.
Los adverbios no se declinan (se conservan invariables)
Los adjetivos terminado en uus se forman en adverbios agregandol3e e y sacandole
una u (stremuus = stremue) y forman el comparativo y el superlativo agregndoles
magis (para el comparativo) y maxime (para el superlativo)
Pronombres
Personales
1 singular 2 singular 3 1 plural 2 plural
Nominativo Ego Tu Nos Vos
Acusativo Me Te Se Nos Vos
Genitivo Mei Tui Sui Nostrum/-tri Vetrum/-tri
Dativo Mihi Tibi Sibi Nobis Vobis
Ablativo Me Te Se Nobis Vobis
Compaa Mecum Tecum Secum Nobiscum Vobiscum

Posesivos
Meus, mea, deum
Tuus, tua, tuum Como bonus
Suus, sua, suum
Noster, nostra, nostrum Como pulcher
Vester, vestra, vestrum
Relativos
Masculino Femenino Neutro
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Qui Qui Quae Quae Quod Quae
Acusativo Quem Quos Quam Quas Quod Quea
Genitivo Cuius Quorum Cuius Quarum Cuius Quorum
Dativo Cui Quibus Cui Quibus Cui Quibus
Ablativo Quo Quibus Quo Quibus Quo Quibus

Demostrativos
Masculino Femenino Neutro
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Hic Hi Haec Hae Hoc Haec
Acusativo Hunc Hos Hanc Has Hoc Haec
Genitivo Huius Horum Huius Harum Huius Horum
Dativo Huic His Huic His Huic His
Ablativo Hoc His Hac His Hoc His
Hic: este

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Iste Isti Ista Istae Istud Ista
Acusativo Istum Istos Islam Istas Istud Ista
Genitivo Istuus Istorum Istuus Istarum Istuus Istorum
Dativo Isti Istis Isti Istis Isti Istis
Ablativo Isto Istis Ista Istis Isto Istis
Iste: ese

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Ille Illi Illa Illae Illud Illa
Acusativo Illum Illos Illam Illas Illud Illa
Genitivo Illius Illorum Illius Illarum Illius Illorum
Dativo Illi Illis Illi Illis Illi Illis
Ablativo Illo Illis Illa Illis Illo Illis
Ille: aquel

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Is Ei/ii Ea Eae Id Ea
Acusativo Eum Eos Eam Eas Id Ea
Genitivo Eius Eorum Eius Earum Eius Eorum
Dativo Ei Eis/iis Ei Eis/iis Ei Eis/eii
Ablativo Eo Eis/iis Ea Eis/iis Eo Eis/eii
Es: este, aquel, reemplaza al pronombre personal de 3 persona

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Quis/qui Qui Quae Quae Quid/quod Qae
Acusativo Quem Quos Quam Quas Quid/quod Quae
Genitivo Cuius Quorum Cuius Quorum Cuius Quorum
Dativo Cui Quibus Cui Quibus Cui Quibus
Ablativo Quo Quibus Qua Quibus Qua Quibus

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Idem Eidem/iidem Eadem Eadem Idem Eadem
Acusativo Eundem Eosdem Eandem Easdem Idem Eadem
Genitivo Eiuisdem Eorundem Eiusdem Earundem Eiusdem Eorundem
Dativo Eidem Eisdem/iisdem/isdem Eidem Eisdem Eidem Eisdem
Ablativo Eodem Eisdem/iisdem/isdem Eadem Eisdem Eodem Eisdem
Idem: el mismo que antes

Masculino Femenino Neutro


Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Ipse Ipsi Ipsa Ipsae Ipsum Ipsa
Acusativo Ipsum Ipsos Ipsam Ipsas Ipsum Ipsa
Genitivo Ipsius Ipsorum Ipsius Ipsarum Ipsius Ipsorum
Dativo Ipsi Ipsis Ipsi Ipsis Ipsi Ipsis
Ablativo Ipso Ipsis Ipsa Ipsis Ipso Ipsis
Ipse: el mismsimo

Participios
Actan como adj (MD, PSO, PO si en ac) pero como son verbos tienen mod verbales.
Pretrito Presente Futuro
(tema supino + ur +
(tema de infectum) terminacin adjetivos
amans, amantis primera clase)
monens, monentis amaturus, a, um
Voz activa regens, regentis moniturus, a, um
audiens, audientis recturus, a, um
capiens, capientis auditurus, a, um
capturus, a, um
(tema de supino, como (tema infectum + nd +
los adjetivos de primera terminacin como
clase) adjetivos primera clase)
Amatus, a, um amandus, a, um
Voz pasiva Monitus, a, um monendus, a, um
Rectus, a, um regendus, a, um
Auditus, a, um audiendus, a, um
Captus, a, um capindus, a, um
Participio pretrito de voz pasiva: amado, temido, partido. Tmb amando o habiendo sido
amado.
Participio presente de voz activa: amante, temiente, partiente
Participio futuro de voz activa: el que va a amar. Con el verbo sum forma la
construccin perisfrstica activa con matiz de inminencia, destino o intencin.
Participio futuro de voz pasiva: el que va a ser amado. Con el verbo sum forma la
construccin perifrstica pasiva con matiz de obligacin. (amaturus sum: estoy a punto
de amar)
Infinitivos
Pretrito Presente Futuro
Activo (con tema de pretrito) El que da el anunciado (participio de futuro)
amav-isse Amaturum, am, um esse
munu-isse
rex-isse
audiv-isse
cep-isse
Pasivo (con el participio pasivo) Amar-i amandum, am, um esse
amatum, am, um esse Moner-i o la frase cristalizada de
monitum, am, um esse Reg-i (los de 3era amatum iri
rectum, am, um esse hacen sncope)
auditum, am, um esse Audir-i
captum, am, um esse Cap-i
Nolo + inf : imperativo corts: no quieras
Loci:
Locus ubi: in + ablativo (en donde)
Locus quo: in, ad + acusativo (a donde)
Locus qua: per + acusativo (por donde)
Locus unde: de, ex, ab + ablativo

Ablativo sin preposicin


Puede ser:
Circ. De modo
Circ. De instrumento
Circ. De causa
2TC
Agente de objeto (si es voz pasiva)

Usos del supino


Acusativo: para indicar finalidad
Ablativo: para delimitar la aplicacin de una cualidad: horrible visu! = cosa
horrible de ver, dice en cuanto a qu es horrible.
Propociciones de relativo
Si tienen antecedente es PIA, si no es PIS.
La PIA puede ser una relativa aparente si est despus de una puntuacin fuerte (. ;) y se
traduce como hoc (este)
En caso de duda entre dos verbos la construccin se pone inmediatamente antes del
verbo al que pertenece.
Estn introducidas por:
Pronombres relativos: qui qua quo
Pronombre relativo indefinido: quisquis quicumque (cualquiera que)
Adverbio relativo: ubi quo que unde
Si el verbo de la propocisin est en subjuntivo (proposicin adjetiva impropia) se
puede deber a que:
Indica un segundo grado de subordinacin (una subordinada adentro de otra
subordinada)
Indica una restriccin del antecedente
Expresa un sujeto indeterminado
Indica un matiz adverbial (lo ms frecuente). Si bien es relativa por su forma y
adjetiva porque modifica a un sustantivo, aade una tonalidad adverbial
Cordinantes
Copulativos: une positivamente: et, -que, nec, neque, ac, atque (neque y atque
son como nec y ac pero con vocal). Ac y atque tambin encabezan poposiciones
comparativas
Diyuntivos: separan: aut (excluyente), vel (incluyente), -ve (igual que vel)
Adeversativos: sed (igual sino, cuando la primera parte es negativa), autem
(como mas), vero, verum (en cambio, por otro lado), tamen (como sin embargo).
Explicativos (pueden ser consecutivos tambin): nam (pues) y enim (en efecto)
Conclusivos: (introducen una conclusin): ergo (por lo tanto), igitur (en
consecuencia), unde, itaque (y as), idcirco, ideo (por eso), quare (por lo que),
quocirca, quapropter (por lo cual)
Correlativos: modo...modo, tum...tum, alias...alias (ya...ya), et...et (no solo sino
tmb), non solum/tantum/modo...sed/etiam/verum. Aut...aut (o...o), vel...vel,
seu...seu (o..o)
Construccin de acusativo ms infinitivo
El acusativo cumple la funcin del sujeto y el infinitivo del verbo, en el medio puede
haber muchas cosas. Para esto el verbo principal tiene que:
Significar decir en sentido amplio
Implicar una captacin intelectual o sensorial
Significar afecto (en sentido de afeccin)
Implicar voluntad
Ser unipersonal (solo se conjuga en tercera persona singular. En latn tiene sujeto
pero no de persona, puede ser un infinitivo o una proposicin.
Es una proposicin sustantiva y cumple funciones de sustantivo. Si aparece el inf pasivo
de un verbo no deponente, en general indica que hay una construccin de inf+ acusativo
Caractersticas:
El suejto acusativo exepcionalmente puede estar tcito si es el mismo que el
sujeto del ncleo oracional
Si el infinitivo est en voz pasiva es frecuente que lleve Complemento Agente
adentro de la construccin
Si el infinitivo es compuesto es frecuente que el auxiliar esse este
sobreentendido
El tiempo en el que se traduce el infinitivo depende del tipo de infinitivo que sea
y de su relacin con el verbo principal.(el inf presente marca contemporaneidad
al verbo principal, el pretrito marca anterioridad y el futuro posterioridad)
Construcciones de ut + subjuntivo
El ut es incluyente, no cumple funcin sintctica
Son para los verbos:
De pedido: orare, petere, rogare, optare, postulare. La proposicin tiene funcin
de OD. Cuando es negativa, baste el ne para introducir la proposicin
De suceso: (son casi unipersonales) accidit, avenit, fit (ocurre), contingit
(acontese), sequitur (se sigue), restat (solo resta decir..). la proposicin sule tener
funcin de sujeto. Se marca la negacin con ut non
De exortacin (causativos): facere (hac que..), efficere (lograr), curar (ocuparse
de), mandare (mand algo), imperare (ordenar), impellere (impelar, provocar),
permittere, suadere (persuadir), concedere. Tambin los verbos volo, nolo,
mallo, cave, oportet pero estos verbos suelen omitir el subordinante de la
preposicin. Se puede negar con ut non y con ne. Func: OD
De temor: timere, meture (tener miedo), vereri, intimore esse (estar en temor),
periculum esse (estar en peligro). Si tiene el ne se traduce afirmativamente
(temo de que vengas). Originalmente se negaba con ut que tena el significado
de ojal (tengo miedo de que no vengas) pero despus se agreg el non y se
niega con ut non o con ne non. Func: OD
Propocisiones de ne, quominus, quin + subjuntivo
Los verbos impedio, prohibeo, obsto (obstaculizar), obsisto (oponerse), resisto
(oponerse), recuso, repugno (luchar en contra), interdico y veto por razones
histricas de yuxtaposicin van a significar Prohibo! No te vayas. Es decir
que el ne afirma. Se niegan con ne non. Las oraciones de obstaculizar, impedir y
prohibir se introducen con ne (afirma), quominus (solo las de impedir) o quin y
las de duda con quin. Todos son incluyentes, no tienen funcin sintctica)
Ejemplo: Impedio ne abeat (impido que se vaya, como impido! No se vaya),
non resisto quin abeas (no me opongo a que te vayas), quid obstat quominus
beati simus? (quin impide que seamos felices?)
Propocisiones suntantivas de quod declarativo
Cuando quod no introduce una atribucin, no tiene funcin sintctica y est
acompaado de un pronombre demstrativo neutro es que introduce una
aposicin de ese pronombre. Se traduce el hecho de.
Ejemplo: Contentus erat Scipio hoc quod optinuit victoriam = Escipin estaba
contento por esto, el hecho de que obtuvo la victoria. (ms libremente se puede
poner: estaba contento por el hecho de que obtuvo la victoria)
Funciones del quod
Relacionante (qui, quae, quod). Con un antecedente neutro, lo modifica como un
adjetivo, se declina y por eso tiene funcin sintctica, si no tiene antecedente es
aparente, equivale a hoc y se traduce como esto.
Quod declarativo (acompaado por un pronombre demostrativo neutro)
Explicativo: depende de verbos de sentimiento (me alegro de que...) y de
acontecimiento (sucede que...), es un tipo de proposicin sustantiva, en general
es aposicin, el quod es subordinante, no se declina, no tiene funcin sintctica
Propocisin adverbial causal: es subordinante, se saca por descarte

Interrogativas
Siempre todas van en subjuntivo y se antiene la correlacin de tiempos del subjuntivo
Interrogativa total: se marca con el ne encltico (porque no tiene ). Cuando est
la palabra se hace obligatoriamente grave. Tambin puede ser introducida por
num (acaso, cuando la respuesta va a ser no), por nonne (acaso no, la respuesta
va a ser si), por utrum o utrunuam
Interrogativa parcial: se introduce con un pronombre interrogativo (quis, quae,
quid) o con un adverbio interrogativo (quo, qua, ubi, unde, ur, quomodo,
qualiter, qualis)
Interrogacin compuesta: se pone como primer trmino utrum, -ne o nada y de
segundo trmino an, -ne o necne o annon (que significan o no?)
Gerundio
Se llama gerundio en latin a lo que nos permite poner el infinitivo en diferentes casos,
es la declinacin del infinitivo, por lo tanto es un sustantivo masculino singular
Nominativo Amare
Acusativo Amare /amandum
Genitivo Amandi
Dativo Amando
Ablativo Amando
Se forma con el tema del presente + nd + terminaciones de un adjetivo neutro singular
de segunda clase. En acusativo se pone amandum cuando est presedido por una
preposicin. Se traduce como un infinitivo, el nico que se traduce como el gerundio
castellano es en ablativo. El gerundio solo puede llevar OD cuando est en genitivo o en
ablativo sin preposicin. Para ponerle a los dems hay que generar una construccin de
gerundivo.
Gerundivo
Es un adjetivo y concuerda con el sujeto. Cuando se le quiere poner un OD a un
gerundio que no esta en genitivo o en ablativo sin preposicin, hay que generar una
construccin de gerundivo. Para crearla hay que fijarse que caso exige la preposicin y
se pone lo que se quiere poner como OD en ese caso. Despus se hace que el gerundio
(ahora gerundivo) concuerde con el OD. Ejemplo: Cautus est in diligendo (= cauto es en
el querer) se convierte en cautus est in diligendis amicis (= cauto es en querer a sus
amigos)
Construccin de Ablativo Absoluto
Tiene cuatro formas:
Participio pretrto ablativo + sustantivo ablativo: Caesare mortuo, Augustus
crescit. (Caesare mortuo = ablativo absoluto, caesare es el sujeto y mortuo el
verbo). Se traduce igual: muerto Csar, Augusto crece.
Participio presente ablativo + sustantivo ablativo: Reignante Tarquino, Lucretia
mortua est (Reignante Tarquino = ablativo absoluto, reignante verbo, Tarquino
sujeto). Es el ms dificil de traducir. Puede ser: reinando Tarquino, Lucrecia se
muri (pero algunos no lo aceptan porque un adverbio no puede modificar a un
sustantivo), Al reinar Tarquino, Lucrecia se muri o Durante el reinado de
Tarquino Lucrecia se muri (no conviene porque se est limitando a lo temporal
mientras que estas construcciones tienen un matiz de tiempo, causalidad y
consicionalidad)
Sustantivo ablativo + sustantivo ablativo: Tarquino rege, Lucretia mortua est
(Tarquino rege = ablativo absoluto, Tarquino sujeto, rege predicado
nominal). Se puede traducir: Siendo rey Tarquino,..., Al ser rey Tarquino,... o
Durante el reinado de Tarquino,...
Sustantivo ablativo + adjetivo ablativo: Claudio aegroto, Messalina feliz erat
(Claudio aegroto = ablativo absoluto, Claudio sujeto, aegroto predicado
nominal). Se traduce: Enfermo Claudio, Messalina estaba feliz.
Un ablativo absoluto puede tener adentro muchos otros elementos y en general el s y
el v o pn rodean a toda la construccin (se ponen primero y ltimo). Ejemplo:
Claudio, quarto imperatore Romae ignota intrimitate aegroto (= Claudio, cuarto
emperador de Roma, debilitado por una desconocida enfermedad...)
Subjuntivo Oracional
Son usos especiales que no estn en subordinadas. Tiene 3 usos:
Volitivo: de querer, voluntad. Se niega con ne. Puede ser:
Exhortativo: ne credas.../ ne dixeris.... (se puede en pret perfecto)
Desiderativo: puede ser posible (en presente o pretrito perfecto segn
sea presente o pasado, siempre del subjuntivo) o imposible (en pretrito
imperfecto o en pluscuamperfecto para el pasado). Ej: Utinam beatus sis!
(ojal seas feliz: posible presente), Utinam haec dixerit! (Ojal haya
dicho esto: posible pasado), Utinam beatus esses! (ojal fueras feliz:
imposible presente), Utinam haec dixisset! (ojal hubiera dicho eso:
imposible pasado)
Concesivo: concede algo aunque no le agrade. Ej: sit fur, sit sacrilegus, at
est bonus imperator (sea ladrn, sea sacrlego pero es buen general)
Potencial o de posibilidad: no expresa deseo sino una realidad posible, por eso se
niega con non. Si es un hecho posible se pone en presente o en pretrito perfecto
segn sea presente o pasado (siempre del subjuntivo), si es imposible se pone en
pretrito imperfecto o en pluscuamperfecto segn sea persente o pasado. El resto
se hace segn la correlacin de tiempos en subjuntivo. Ej: dicas alquis ut...
(alguien dira que...posible persente: no tiene mucho sentido en castellano),
credideris ut...(que vos hayas credo que...hecho posible pasado), nunquam
aliquis haec diceret! (nunca alguien dira eso: hecho imposible presente),
nunquam aliquis haec dixisset! (nunca alguien habria dicho eso: hecho imposible
pasado)
Dubitativo o deliberativo: siempre en oraciones interrogativas. Quid faciam (qu
hago? presente), quid facerem (qu hara, con valor futuro tmb se traduce como
qu har o qu podra hacer), quid fecissem? (qu podra haber hecho? Muy
raro)
Proposiciones adverbiales comparativas
Se ponen en indicativo. Nexos: ut (+ind), ac, atque, quemadmodum (del modo
del cual, como), tam...quam, eo...quo, tanto...quanto, tantum...quamtum (1er
trmino son atributos del adjetivo y las 2das subordinantes), tot...quot
Ej: Ita est ut pater suus fuit (Es as como fue su padre), Tam bonus est quam
mater fuit (es tan bueno como fue su madre), Tantum habes quantum vis (tienes
tanto como quieres), Quanto magis video, tanto tristior sum (cuanto ms veo,
ms triste soy), Melius est quam tu (es mejor que tu), Similis est ac tu (es similar
a t).
Proposiciones adverbiales temporales
Se construyen:
con indicativo: ubi (donde, cuando), atque (cuando), simulac (tan pronto como)
con subjuntivo: cum (+ indicativo es una proposicin temporal pura, significa
cuando, + imp o pluscuamp del subjuntivo es una proposicin temporal causal
que significa como, +vix significa que la idea temporal est invertida, en el
ncleo oracional), antequam (antes de, puede ser + que o + infinitivo),
priusquam (antes de), postquam (despus, se pueden separar post...quam,
prius...quam), dum (mientras), donec (hasta que), quo ad (hasta que)
En castellano se traduce con infinitivo cuando es el mismo sujeto y con que
cuando no.
Ej: Sed leo postquam me vidit mansuetus accesit (Pero el len despus de
verme, se acerc manso), Vix litteras tuas accepi, cum exii ex urbe (Apenas
recib tu carta, sal de la ciudad)
Proposiciones condicionales:
El modo va a depender si es un perodo real (indic) o irreal (subj).
Se introducen por: si, quasi, tamquam (como), velut si, ac si, proinde ac si.
Todas (salvo si) significan como si y todas se niegan con non, aun cuando el
verbo est en subjuntivo. Tambin con dum y dummodo que se niegan con ne y
siempre estn seguidos por subjuntivo, significan con tal que, es una condicional
restrictiva.
Ej: Ib sedet quai rex sit (se sienta ah como si fuera un rey), Noli indicare si non
vis errare (no quieras juzgar si no quieres errar), Oderint, dummodo metuant
(que odien con tal que teman)
Proposiciones adverbiales finales
Introducidas por ut, ne y quo + subjuntivo (quo con idea de comparacin).
Tienen tmb anunciadores que se pueden no traducir: eso, ideo, idcirco (todas =
para eso), ob hanc causam (para este fin), ea mente, eo concil (con esta
intencin).
Ej: Edo id circo ut vivam, non vivo ut eda (como para esto, para vivir, no vivo
para comer). Angusta est domus animae meae quo venias ad eam (angosta es la
morada de mi alma para que vengas a ella).
Proposiciones Concesivas
Etsi, tametsi, quamquam + indicativo
Cum, ut, quamvis + subj
Etiamsi + indicativo o subjuntivo
Licet (verbos impersonal cristalizado como subordinante) = a pesar de + inf
Tamen, aparece en el ncleo oracional, refuerza idea de consecin (sin embargo, no
obstante)
Ejemplo: sum servuss, etsi domi liber fui (soy esclavo aun si fui libre en casa), licet
omnes tremant, dicam quod volo (a pesar de que todos tiemblen, dir lo que quiero), illa
quamvis ridicula essent, mihi tamen risum non moverunt (aquellas cosas, aunque fueron
ridculas, a mi no me movieron a risa)
Construcciones finales
No son proposiciones porque no hay encabezador con verbo conjugado. Son del tipo:
Viniste para esto. Hay 9 formas de organizar estas construcciones:
Quo + gerundio; venit ad oppugnandum (viene para luchar)
Quo + gerundivo: venit ad urbem oppugnandum. Se puede traducir como
infinitivo + od (vino para destruir la ciudad) o un sustantivo de la misma familia
+ mi (vino para la destruccin de la ciudad)
Especificativo + gerundivo: misit milit urbis oppugnandare. Tambin dos formas
de traducir (envio soldados para destruir la ciudad / Envio soldados para la
destruccin de la ciudad)
Gerundio o gerundivo en dativo: Misit milites oppugnando, misit milites
oppugnandae urbi. Tambin las dos formas de traducir
Gerundivo en funcin de predicativo: do tibi libros legendo. Literalmente sera
te doy libros que deben ser leidos pero se traduce como te doy libros para que
leas
Participio futuro activo como predicativo: misit milites oppugnaturos urbem
(envi soldados para destruir la ciudad)
Causa / gratia + genitivo antepuesto: misit milites oppugnandae urbis causa.
Causa acta como preposicin pero al revs: envi soldados para destruir / para
la destruccin de la ciudad
Supino en acusativo: misit milites oppugnatum urbem: envi soldados para
destruir la ciudad
Infinitivo (uso potico): misit milites oppugnare urbem (envi soldados para
destruir la ciudad)

Correlacin de tiempos en las construcciones subordinadas de subjuntivo


Verbo de la subjuntiva
Verbo principal en:
anterioridad contemporaneidad Posterioridad
Pretrito perfecto del Presente subjuntivo de
Presente /Futuro Presente del subjuntivo
subjuntivo la perifrstica activa
Pretrito imperfecto
Pluscuamperfecto del Imperfecto del
Pasado subjuntivo de la
subjuntivo subjuntivo
perifrstica activa

Voz Pasiva
Tiempos de infectum:
A la avoz activa se le agrega:
- -r
- -ris (pierde la s)
- -tur
- -mur (cambia la s por la r)
- -mini (pierde el tis)
- -ntur
Irregularidades: amabEris (cambia i x e en Fut imp), monebEris (cambia i x e en Fut
Imp), regEris (pres indic cambia i x e), capEris (cambia i x e en indic)
Tiempos de perfectum:
Participio perfecto de voz pasiva + el verbo ser
Modo indicativo:
P. perfecto: amatus amata amatum + sum en presente o p. perfecto
Pluscuamperfecto: amatus amata amatum + sum en p. imperfecto o
pluscuamperfecto
Futuro perfecto: amatus amata amatum + sum en futuro perfecto o futuro imperfecto
Modo subjuntivo:
P. Perfecto: amatus amata amatum + sum en p perfecto subjuntivo o presente
subjuntivo
P. pluscuamperfecto: amatus amata amatum + sum en pluscuamperfecto subjuntivo
o p imperfecto subjuntivo
Verbos deponentes
Se conjugan en voz pasiva siguiendo las conjugaciones regulares pero se traducen en
voz activa, respetando el tiempo y el modo. En general tienen cierto valor reflexivo,
aunuqe no siempre. No llevan C. Agente, llevan O.D
Perifrsticas:
Es expresar una idea con ms de una palabra
Activa: expresa la intencin de hacer algo, de estar a punto de: ppio. futuro activo +
auxiliar sum
Pasiva: expresa obligatoriedad (debe ser hecho). SIEMPRE es pasiva (no es debe hacer
sino debe ser hecho): ppio futuro pasivo + auxiliar sum
Cum
Preposicin
Cum + ablativo de persona: circunstancial de compaa
Cum + ablativo: circunstancial de modo (si el sustantivo no tiene modificador
directo, si tiene, no se pone el cum)
Subordinante
Propocisin subordinada adverbial temporal: si est acompaado de un verbo en
modo indicativo el valor de la proposicin es temporal y se traduce como
cuando. Ejemplo: Caesar oppugnavit, cum enimici venerunt (= Csar atac
cuando llegaron los enemigos)
Proposicin subordinada adverbial causal: si est acompaado por un verbo en
modo subjuntivo, en presente o pretrito perfecto. Se traduce como porque.
Ejemplo: Caesar oppugnavit cum inimici venerit (=Csar atac porque los
enemigos llegaron). Se mantiene el tiempo pero se traduce en indicativo
Proposicin subordinada adverbial temporal causal o histrica: si est seguido
por un verbo en modo subjuntivo en pretrito imperfecto o pluscuamperfecto. Se
traduce por como. Ejemplo: Caesar oppugnavit cum inimici venirent (= Csar
atac como los enemigos llegaran)

Вам также может понравиться