ОПШТИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА РЕЛЈЕФОТ

-МАКЕДОНИЈА Е ПЛАНИНСКО-КОТЛИНСКА ЗЕМЈА.

-ПРОСЕЧНА ВИСОЧИНА ОД 826МЕТРИ
-НАЈНИСКАТА ТОЧКА Е НА 44МЕТРИ БЛИЗУ ГЕВГЕЛИЈА.
-НАЈВИСОКАТА ТОЧКА Е НА 2764МЕТРИ НА ВРВОТ ГОЛЕМ КОРАБ.
-РЕЛАТИВНАТА ВИСОЧИНА ИЗНЕСУВА 2720МЕТРИ.
-РЕЛЈЕФОТ ВО МАКЕДОНИЈА Е СОЗДАДЕН ПОД ДЕЈСТВО НА НАДВОРЕШНИТЕ И
ВНАТРЕШНИТЕ СИЛИ.
-ПОД ДЕЈСТВО НА ВНАТРЕШНИТЕ СИЛИ (ТЕКТОНСКИТЕ ДВИЖЕЊА) СЕ СОЗДАДЕНИ
КРУПНИТЕ РЕЛЈЕФНИ ФОРМИ:
-ТИМОРИ(ХОРСТОВИ) И ДЕПРЕСИИ(ПОТАНОТИНИ)
-ТЕКТОНСКИТЕ ДВИЖЕЊА БИЛЕ ПОСЛЕДЕНИ СО ЧЕСТИ ЗЕМЈОТРЕСИ И АКТИВНИ ВУЛКАНИ,
ПОД НИВНО ДЕЈСТВО СЕ СОЗДАЛЕ РАСЕДИ, ВУЛКАНСКИ КУПИ И КРАТЕРИ.
-ОД ОСТРОВОТ ВО ОКЕАНОТ ТЕТИС Т.Е. ОД РОДОПСКОТО КОПНО ОДНОСНО
ЗАПАДНОМАКЕДОНСКАТА ЗОНА, СЕ СОЗДАЛЕ МАЛИТЕ ВЕРЕЖНИ ПЛАНИНИ.
ПОД ДЕЈСТВО НА НАДВОРЕШНИТЕ СИЛИ (ВРНЕЖИ, ВЕТРОВИ, РЕКИ, ЛЕДНИЦИ,
СОНЦЕ,БРАНОВИ) СЕ СОЗДАДЕНИ НОВИ РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ(ПАЛЕОРЕЛЈЕФНИ,
ФЛУВИЈАЛНИ, АБРАЗИВНИ, ГЛАЦИЈАЛНИ И КАРСТНИ)
-ВО РЕЛЈЕФОТ НА МАКЕДОНИЈА СЕ ИЗДВОЈУВААТ ДВА ПЛАНИНСКИ ПРЕДЕЛИ:
*РОДОПСКО ПЛАНИНСКИ ПРЕДЕЛ, ОБЛАСТ НА СТАРИ ГРАМАДНИ ПЛАНИНИ И КОТЛИНИ.
*ОБЛАСТ НА МЛАДИ ВЕРЕЖНИ ПЛАНИНИ ОДНОСНО ШАРСКИ ПЛАНИНСКИ ПРЕДЕЛ.
 РОДОПСКИ ПЛАНИНСКИ ПРЕДЕЛ-ЗАФАЌА НАЈГОЛЕМ ДЕЛ ОД ТЕРИТОРИЈАТА
НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА.
-СПОРЕД ГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА И ПРИРОДНИТЕ КАРАКТЕРИСТИКИ НА
ОДДЕЛНИТЕ ДЕЛОВИ РОДОПСКИОТ ПЛАНИНСКИ ПРЕДЕЛСЕ ДЕЛИ НА ТРИ
ПОМАЛИ ГЕОГРАФСКИ ЦЕЛИНИ: ИСТОЧНО-ВАРДАРСКА ГРУПА ПЛАНИНИ И
КОТЛИНИ, НИСКА МАКЕДОНИЈА ИЛИ ПОВАРДАРИЕ И ЗАПАДНОВАРДАРСКА
ГРУПА ПЛАНИНИ И КОТЛИНИ ИЛИ ПЕЛАГОНСКИ МАСИВ, ОДНОСНО
ПЕЛАГОНИДИ.

1. ИСТОЧНО-ВАРДАРСКА ГРУПА ПЛАНИНИ И КОТЛИНИ СЕ ОДДЕЛЕНИ

СО ДОЈРАНСКА КОТЛИНА, ПЛАНИНАТА ПЛАВУШ, ГРАДЕШКА
 ПЛАНИНА И КОНЕЧКА ПЛАНИНА И ИСТОЧНИОТ ДЕЛ НА СКОПСКА ЦРНА
ГОРА.
-ВО ГРУПАТА ПЛАНИНИ ОД ОВОЈ ПРЕДЕЛ СЕ
ИЗДВОЈУВААТ: БЕЛАСИЦА, ОГРАЖДЕН, МАЛЕШЕВСКИ
ПЛАНИНИ,ПЛАЧКОВИЦА,ОСОГОВО, ГЕРМАН, КОЗЈАК И СКОПСКА ЦРНА
ГОРА.
-КОТЛИНИ ВО ОВАА ГРУПА СЕ: СТРУМИЧКО-РАДОВИШКА
КОТЛИНА, МАЛЕШЕВСКА КОТЛИНА (БЕРОВСКА КОТЛИНА),ДЕЛЧЕВСКА
КОТЛИНА (ПИЈАНЕЦ), КОЧАНСКА КОТЛИНА, ОВЧЕПОЛСКА
КОТЛИНА, КУМАНОВСКА КОТЛИНА (ЖЕГЛИГОВО) И КРИВОПАЛАНЕЧКА
КОТЛИНА (СЛАВИШТЕ).

 =ПОВАРДАРИЕ - НИСКА МАКЕДОНИЈА-ЈА ОПФАЌА РЕЧИСИ ЦЕЛАТА ДОЛИНА НА

РЕКАТА ВАРДАР ОД ДЕРВЕНСКАТА КЛИСУРА НА СЕВЕР ДО МАКЕДОНСКО-ГРЧКАТА
ГРАНИЦА НА ЈУГ.
-ВО НИСКА МАКЕДОНИЈА, КАРАКТЕРИСТИЧНИ РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ СЕ КОТЛИНИТЕ,
КЛИСУРИТЕ И НЕКОЛКУТЕ НИСКИ ПЛАНИНИ.
-КОТЛИНИТЕ: СКОПСКА КОТЛИНА, ТАОРСКА КЛИСУРА, ВЕЛЕШКА
КОТЛИНА, ВЕЛЕШКА КЛИСУРА, ТИКВЕШКА КОТЛИНА, ДЕМИРКАПИСКА
КЛИСУРА И ГЕВГЕЛИСКО-ВАЛАДНОВСКА КОТЛИНА.
-ПЛАНИНИНИТЕ: СКОПСКА ЦРНА ГОРА, СЕРТА, ГРАДЕШКА ПЛАНИНА И ПЛАУШ ОД
ИСТОЧНА СТРАНА, А ЖЕДЕН, ВОДНО, КИТКА, КЛЕПА И КОЖУФ ОД ЗАПАДНАТА
СТРАНА.
-КОЖУФ Е НАЈВИСОКАТА ПЛАНИНА ВО ПОВАРДАРИЕТО. НАСТАНАТА Е ПО ПАТ НА
РАСЕДНУВАЊЕ, СОСТАВЕНА Е ОД ШКРИЛЦИ, ВАРОВНИЦИ, А ИМА И ТРАГИ ОД
ГЛАЦИЈАЦИЈА И ОД НЕКОГАШНА ВУЛКАНСКА АТКИВНОСТ. ПЛАНИНАТА Е БОГАТА
СО АНТИМОН, АРСЕН, ЖЕЛЕЗО, НИКЕЛ, ОЛОВО, ЦИНК, БАКАР И ДРУГО.
-СКОПСКА ЦРНА ГОРА Е ХОРСТНА ПЛАНИНА СО НАЈВИСОК ВРВ РАМНО ВИСОК 1651
М. НАСТАНАТА Е ПО ПАТ НА РАСЕДНУВАЊЕ А СОСТАВЕНА Е ОД КРИСТАЛНИ
ШКРИЛЦИ И ДРУГИ КАРПИ. ЦЕЛОТО ПОДНОЖЈЕ НА ПЛАНИНАТА Е ПРЕТВОРЕНО ВО
ВИКЕНД ЗОНА, КАДЕ СЕ НАОЃААТ ГОЛЕМ БРОЈ НА ЛУКСУЗНИ ВИЛИ.
  ЗАПАДНО-ВАРДАРСКА ГРУПА ПЛАНИНИ И КОТЛИНИ - ПЕЛАГОНИДИ -
ПЕЛАГОНИСКА ОБЛАСТ- СЕ ПРОТЕГА ЗАПАДНО ОД НИСКА
МАКЕДОНИЈА - ПОВАРДАРИЕ.
-ПЕЛАГОНИСКАТА КОТЛИНА И ДОЛИНАТА НА РЕКАТА ТРЕСКА ЈА ДЕЛАТ
ЗАПАДНОВАРДАРСКАТА ГРУПА НА ИСТОЧЕН И ЗАПАДЕН ДЕЛ. ИСТОЧНИОТ ДЕЛ
ПОЧНУВА ОД МАКЕДОНСКО-ГРЧКАТА ГРАНИЦА СО ПЛАНИНАТА НИЏЕ,
ПРЕКУ СЕЛЕЧКА ПЛАНИНА, МАРИОВСКА КОТЛИНА, СЕ НАДОВРЗУВА НА
ПЛАНИНАТА ДРЕН, БАБУНА, ЈАКУПИЦА СО ДАУТИЦА И КАРАЏИЦА. ЗАПАДНИОТДЕЛ
ЗАПОЧНУВА СО ПЛАНИНАТА БАБА, А СЕВЕРНО ОД НЕА СЕ
НАДОВРЗУВААТ: БИГЛА, ПЛАКЕНСКА ПЛАНИНА, ИЛИНСКА ПЛАНИНА, БУШЕВА
ПЛАНИНА, ПЕСЈАК, ЧЕЛОИЦА И ЗАВРШУВА СО СУВА ГОРА, МЕЃУ ДОЛИНАТА НА
РЕКАТА ТРЕСКА И КОТЛИНАТА ПОЛОГ.
-ТУКА СЕ НАЈПОЗНАТИ ПЛАНИНИТЕ, БАБА, ЈАКУПИЦА И НИЏЕ.
-БАБА ИЛИ БАБА ПЛАНИНА  СЕ НАОЃА ВО ЈУГОЗАПАДНИОТ ДЕЛ НА  МАКЕДОНИЈА,.
НАЈВИСОК ВРВ Е ПЕЛИСТЕР.
-НИЏЕ Е ТИПИЧНА ЈУЖНА ПЛАНИНА ВО МАКЕДОНИЈА, ПРЕКУ КОЈА ВОДИ
ГРАНИЦАТА СО ГРЦИЈА. НАЈВИСОК ВРВ Е КАЈМАКЧАЛАН, ВИСОК 2.521 М.
ПЛАНИНАТА НИЏЕ Е ЗНАЧАЈНА ПО БОГАТСТВОТО СО ШУМА,
ПЛАНИНСКИ ПАСИШТА, РАЗНОВИДНА ФАУНА. ВО ПЕЛАГОНИСКАТА ОБЛАСТ СЕ
НАОЃА И НАЈГОЛЕМАТА КОТЛИНА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА, ПЕЛАГОНИЈА.
-ПЕЛАГОНИЈА Е НАЈГОЛЕМАТА КОТЛИНА ВО МАКЕДОНИЈА, СМЕСТЕНА Е ВО
ЈУГОЗАПАДНИОТ ДЕЛ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА И СЕВЕРОЗАПАДНИОТ ДЕЛ
ОД ГРЦИЈА. ОПФАЌА ПОВРШИНА ОД ОКОЛУ 4000 КМ2
-ПРИРОДНО-ЕТНОГРАФСКИ ЦЕЛИНИ - ОБЛАСТИ ВО ПЕЛАГОНИСКИОТ МАСИВ
СЕ: ПЕЛАГОНИЈА, МАРИОВО, ДЕМИР ХИСАР,ПОРЕЧЕ И ДРУГИ.

ОБЛАСТ НА МЛАДИ ВЕРИЖНИ ПЛАНИНИ

 ШАРСКАТА ОБЛАСТ СЕ ПРОТЕГА ВО НАЈЗАПАДНИОТ ДЕЛ НА РЕПУБЛИКА

МАКЕДОНИЈА.
-НА ШАРСКАТА ОБЛАСТ И ПРИПАЃААТ МЛАДИТЕ ПЛАНИНИ: ШАР ПЛАНИНА,
БИСТРА, СТОГОВО, КАРАОРМАН, ЈАБЛАНИЦА, КОРАБ, ДЕШАТ, КРЧИН И
ГАЛИЧИЦА. ВО ОВАА ОБЛАСТ СЕ НАОЃААТ КОТЛИНИТЕ: ПРЕСПАНСКАТА,
ОХРИДСКО-СТРУШКАТА, КИЧЕВВСКАТА, ПОЛОШКАТА, ДЕБАРСКАТА,
МАВРОВСКАТА КОТЛИНА И КОТЛИНАТА ДЕБРЦА.
-ШАРСКАТА ОБЛАСТ Е ПОДЕЛЕНА НА ДВА ДЕЛА: ВНАТРЕШНА И НАДВОРЕШНА
ЗОНА.
 =ВНАТРЕШНАТА ЗОНА Е СОСТАВЕНА ОД ПЛАНИНИТЕ: ШАР ПЛАНИНА, БИСТРА,
СТОГОВО, КАРАОРМАН И ГАЛИЧИЦА И КОТЛИНИТЕ: ПОЛОШКА КОТЛИНА,
КИЧЕВСКА КОТЛИНА, ДЕБРЦА И ОХРИДСКО-СТРУШКАТА КОТЛИНА.
= ЗАПАДНИОТ ДЕЛ НА ШАРСКИОТ ПРЕДЕЛГО СОЧИНУВААТ ПЛАНИНИТЕ: КОРАБ,
ДЕШАТ (КРЧИН) И ЈАБЛАНИЦА, А ТУКА СЕ НАОЃА САМО ЕДНА КОТЛИНА - ДЕБАРСКА
КОТЛИНА.
- КОРАБ Е НАЈВИСОКАТА ПЛАНИНА ВО МАКЕДОНИЈА СО ВРВОТ ГОЛЕМ
КОРАБ ВИСОК 2764 МЕТРИ
- ПРИРОДНО-ЕТНОГРАФСКИ ЦЕЛИНИ-ОБЛАСТИ СЕ: ПОЛОГ, МАВРОВО, ДЕБРЦА,
КИЧЕВИЈА, КОПАЧКА, ПРЕСПА, КРЧИН, ДРИМКОЛ, ЖУПА, РЕКА, МАЛЕСИЈА И ДР.

СПЕЦИФИЧНИ РЕЛЈЕФНИ ФОРМИ

- СПЕЦИФИЧНИ РЕЛЈЕФНИ ФОРМИ СЕ ДЕЛАТ СПОРЕД ВРЕМЕТО И НАЧИНОТ НА
НАСТАНУВАЊЕ. ТАКА, ЕДНИ ОД НИВ СЕ СТАРИ, А ДРУГИ СЕ НОВИ РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ. ИМА
РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ СОЗДАДЕНИ ПОД ДЕЈСТВО НА РАСПАЃАЊЕ НА КАРПИТЕ: АБРАЗИВНИ,
ФЛУВИЈАЛНИ, КАРСТНИ, ГЛАЦИЈАЛНИ И ВУЛКАНСИ.
1. ПАЛЕОРЕЛЈЕФ-НАЈКАРАКТЕРИСТИЧНИ ПАЛЕОРЕЛЈЕФНИ ФОРМИ СЕ ПРЕВОИТЕ-ТОА
СЕ ОСТАТОЦИ ОД НЕКОГАШНИТЕ РЕЧНИ ДОЛИНИ: ПЛЕТВА,
БУКОВИЌ, СТРАЖА, ПРЕСЕКА, ЃАВАТО И ДР.
2. АБРАЗИВЕН РЕЛЈЕФ- Е СОЗДАДЕН КОГА ГОЛЕМ ДЕЛ ОД МАКЕДОНИЈА БИЛ
ПОКРИЕН СО ВОДИТА.ОД АБРАЗИВНИТЕ ОБЛИЦИ ДЕНЕС ВО КОТЛИНИТЕ СЕ
СРЕЌАВААТ: ЕЗЕРСКИ ТЕРАСИ, СПИЛИ-КЛИФОВИ, ЕЗЕРСКИ СЕДИМЕНТИ, НАНОСИ
НА ПЕСОК И ЧАКАЛ.
3. ГЛАЦИЈАЛЕН - ЛЕДНИЧКИ РЕЛЈЕФ-СО ГЛАЦИЈАЦИЈА БИЛЕ ПОВИСОКИ ПЛАНИНИ ВО
МАКЕДОНИЈА. НАЈЗАСТАПЕНИ ГЛАЦИЈАЛНИ РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ СЕ: ЦИРКОВИТЕ,
ВАЛОВИТЕ, МОРЕНСКИОТ МАТЕРИЈАЛ И ФЛУВИО-ГЛАЦИЈАЛНИТЕ НАНОСИ.
4. КАРСТЕН РЕЛЈЕФ- СЕ ЈАВУВА ВО ПОДРАЧЈАТА СОСТАВЕНИ ОД ВАРОВНИК.
ВАРОВНИЧКИТЕ МАСИ СЕ ЗАСТАПЕНИ НАЈМНОГУ НА ПЛАНИНИТЕ: СУВА
ГОРА, ЖЕДЕН, ЈАКУПИЦА,ГАЛИЧИЦА,БИСТРА, ШАР ПЛАНИНА И КОРАБ.
 ЗАСТАПЕНИ СЕ ПОВРШИНСКИ И ПОДЗЕМНИ КАРСТНИ ФОРМИ.
ПОВРШИНСКИ КАРСТНИ РЕЛЈЕФНИ ОБЛИЦИ СЕ: ШКРАПИ, ВРТАЧИ, УВАЛИ И
КАРСТНИ ПОЛИЊА, А ОД ПОДЗЕМНИТЕ - ПЕШТЕРИ И ЈАМИ.
 НАЈГОЛЕМО КАРСТНО ПОЛЕ Е ЦЕРСКОТО ПОЛЕ КОЕ СЕ НАОЃА ПОМЕЃУ
КИЧЕВО И ДЕМИР ХИСАР. НАЈИНТЕРЕСНИ И НАЈПОЗНАТИ ПЕШТЕРИ
СЕ: ЃОНОВИЦА ИЛИ УБАВИЦА НА ПЛАНИНАТА БУКОВИЌ, БЕЛА
 ВОДА ВО ДЕМИРКАПИСКАТА КЛИСУРА,ПОНОР,МАКАРОЕЦ НАРЕКАТА
БАБУНА,ДАМЈАНИЦА НА ЈАБЛАНИЦА,ДОНА ДУКА НА ЖЕДЕН, АЛИЛИЦА НА
БИСТРА,ЗЛАТИНСКИ ИЗВОР ВО ПОРЕЧЕ,ВРЕЛО, УБАВА ВО СКОПСКАТА
КОТЛИНА И ДРУГИ.

5. ФЛУВИЈАЛЕН РЕЛЈЕФ- СПАЃА ВО ГРУПАТА МЛАДИ РЕЛЈЕФИ КОИ ГО СОЗДАЛЕ, А И

ДЕН ДЕНЕС ГО СОЗДАВААТ РЕКИТЕ. ГЛАВНИТЕ ФЛУВИЈАЛНИ ОБЛИЦИ НА ОВОЈ
РЕЛЈЕФ БИЛЕ СОЗДАДЕНИ ПОД ДЕЈСТВО НА ЕРОЗИВНИТЕ И АКУМУЛАТИВНИТЕ
ПРОЦЕСИ. ВО ЕРОЗИВНИТЕ ФЛУВИЈАЛНИ ОБЛИЦИ И ФОРМИ НА РЕЛЈЕФОТ
СПАЃААТ: РАЗНИТЕ ТИПОВИ НА РЕЧНИ КОРИТА, ПОТОА ФОРМИТЕ НА
НАДОЛЖНИОТ РЕЧЕН ПРОФИЛ КАКО ШТО СЕ: БРЗАЦИТЕ, ВОДОПАДИТЕ, РЕЧНИТЕ
ТЕРАСИ, РЕЧНИТЕ ДОЛИНИ И БАСЕНИТЕ НА РЕЧНИТЕ СЛИВОВИ, А ВО
АКУМУЛАТИВНИТЕ РЕЛЈЕФНИ ФОРМИ СПАЃААТ: ПЛАВИНИТЕ, РЕЧНИТЕ ОСТРОВИ И
АЛУВИЈАЛНИТЕ РАМНИНИ.

6. ЕРОЗИЈА НА ТЛОТО- ВО ГРУПАТА КАРАКТЕРИСТИЧНИ ПРОСТОРИ ЗАФАТЕНИ СО

ЕРОЗИЈА СПАЃААТ: СРЕДНО ПОВАРДАРИЕ, ТИКВЕШКО ПОВАРДАРИЕ, СЛИВОВИТЕ
НА КРИВА РЕКА (СЕЛОТО КУКЛИЦА ВО КРАТОВО СО КАРАКТЕРИСТИЧНИ ЗЕМЈИНИ
ПИРАМИДИ), ПЧИЊА, ДЕЛОВИ ОД МАРИОВСКОТО ПОДРАЧЈЕ - РЕКАТА БОШАВА,
ПОТОА МАЛЕШ И ПИЈАНЕЦ И НА ДРУГИ МЕСТА. ОВОЈ ПРОЦЕС НА ЕРОЗИЈА  Е
МНОГУ ШТЕТЕН ЗА ПОЛЈОДЕЛСТВОТО. ПРЕКУ ЕРОЗИЈАТА НА ЗЕМЈИШТЕТО СЕ
ФОРМИРААТ ДОЛОВИ, ДОЛЧИЊА, БРАЗДИ И ДОЛИНИ НА ПОВРЕМЕНИ ПОРОИ
ПРЕКУ КОИ СЕ СИМНУВА МАТЕРИЈАЛ ОД ПОВИСОКОТО КОН ПОНИСКОТО
ЗЕМЈИШТЕ. КАКО РЕЗУЛТАТ НА ПОРОИТЕ НАСТАНУВА ЗАТРУПУВАЊЕ НА НИВИТЕ,
СОЗДАВАЊЕ НА СТЕРИЛНИ ПОЧВИ, УРИВАЊЕ НА ПАТИШТАТ И МОСТОВИТЕ,
ПОЈАВА НА ЛИЗГАЛИШТЕ НА ТЕРЕНОТ И СЛ., А ПОРАДИ ТОА ПРОБЛЕМОТ СО
ЕРОЗИЈАТА НА ЗЕМЈИШТЕТО Е МНОГУ АКТУЕЛЕН И МОРА ДА СЕ РЕШИ.

КЛИМА
А) КЛИМАТСКИ ФАКТОРИ
1. ГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА- НАШАТА ЗЕМЈА СЕ НАОЃА ВО ЈУЖНИОТ, ПОТОПОЛ ДЕЛ
НА ЕВРОПА  ШТО ЗНАЧИ ДЕКА Е ПОБЛИСКУ ДО ЕКВАТОРОТ ОТКОЛКУ ДО СЕВЕРНИОТ ПОЛ.
СПОРЕД КОЛИЧЕСТВОТО ТОПЛИНА И ИНТЕНЗИТЕТОТ НА СОНЧЕВАТА РАДИЈАЦИЈА,
ТЕРИТОРИЈАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ДОБИВА ОКОЛУ 250 КГ КАЛОРИИ, ШТО
ПРИБЛИЖНО ОДГОВАРА НА ГОДИШНОТО КОЛИЧЕСТВО СОНЧЕВ СЈАЈ КОЈ СЕ ДВИЖИ ВО
ГРАНИЦАТА ОД 2.100 ДО 2.450 ЧАСОВИ ГОДИШНО.
2. БЛИЗИНАТА НА МОРИЊАТА- ОД ЕГЕЈСКОТО МОРЕ И ЈАДРАНСКОТО МОРЕ
НАВЛЕГУВААТ ТОПЛИТЕ ВЛИЈАНИЈА НА СРЕДОЗЕМНАТА КЛИМА. СПОРЕД ТОА, НА
ПОГОЛЕМ ДЕЛ ОД ТЕРИТОРИЈАТА НА МАКЕДОНИЈА БИ ТРЕБАЛО ДА ИМА МЕДИТЕРАНСКА
КЛИМА, МЕЃУТОА, ВИСОКИТЕ ПЛАНИНИ КОИ СЕ ИЗДИГНУВААТ НА ЗАПАД И НА ЈУГ,
КЛИМАТА Е МОДИФИЦИРАНА ВО ИЗМЕНЕТО-СРЕДОЗЕМНА КЛИМА. ЧЕСТО СЕ СЛУЧУВА ДА
НАВЛЕЗАТ ВЛИЈАНИЈА ОД АТЛАНСКИОТ ОКЕАН. ИАКО ТОЈ СЕ НАОЃА НА МНОГУ ГОЛЕМА
ОДДАЛЕЧЕНОСТ, СЕПАК, ВО ПРОЛЕТНИТЕ И ВО ЕСЕНСКИТЕ МЕСЕЦИ, ОСОБЕНО, КОГА ОД
НЕГО ДУВААТ ЗАПАДНИТЕ ВЕТРОВИ КОИ ПРЕНЕСУВААТ ВЛАЖНИ ВОЗДУШНИ МАСИ, ТИЕ
ГЛАВНО, НОСАТ ОБИЛНИ ДОЖДОВИ НА ТЕРИТОРИЈАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА.
НА ТЕРИТОРИЈАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ЧЕСТО СЕ ЈАВУВААТ И ПРОБИВИ НА
ТРОПСКИ И НА ПОЛАРНИ ВОЗДУШНИ МАСИ. ТАКА, ВОЗДУШНИТЕ МАСИ ОД ЈУГ НАЈЧЕСТО
НОСАТ ТОПЛО, СУВО И ЖЕШКО ВРЕМЕ СО ТЕМПЕРАТУРНИ ВРЕДНОСТИ ОД 40-45°С,
ДОДЕКА, ПАК ВОЗДУШНИТЕ МАСИ КОИ НАВЛЕГУВААТ ОД СЕВЕР И СЕВЕРОИСТОК ГЛАВНО
ПРЕДИЗВИКУВААТ СТУДЕНО, ВЕДРО И ВЕТРОВИТО ВРЕМЕ, СО ТЕМПЕРАТУРНИ ВРЕДНОСТИ
ОД -25°С ДО ПОВИСОКИ ОД -30°С.

3. РЕЛЈЕФНАТА СТРУКТУРА - РЕЛЈЕФОТ ВЛИЈАЕ ПАРАЛЕЛНО СО ВИСОЧИНАТА И СО

ПРАВЕЦОТ НА ПРОТЕГАЊЕ НА ПЛАНИНИТЕ, РЕЧНИ ДОЛИНИ, ПЛАНИНСКИ ПРЕВОИ И СО
ПРИСУСТВО НА КОТЛИНИТЕ. КЛИМАТА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Е ПОТОПЛА ВО
КОТЛИНИТЕ И ВО РЕЧНИТЕ ДОЛИНИ ОТКОЛКУ НА ВИСОКИТЕ ПЛАНИНИ. КАКО РЕЗУЛТАТ
НА РЕЛЈЕФОТ, КЛИМАТСКИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА, ЗА
КОНТИНЕНТАЛНОСТА НА КЛИМАТА, НАМАЛУВАЊАТА СЕ ДВИЖАТ ОД СЕВЕР КОН ЈУГ, А ВО
ПОМАЛА МЕРА И ОД ЗАПАД КОН ИСТОК, А ЗА СРЕДОЗЕМНОСТА НА КЛИМАТА,
НАМАЛУВАЊАТА СЕ ОД ЈУГ КОН СЕВЕР И ОД ЗАПАД КОН ИСТОК.
4. РАСТИТЕЛНА ПОКРИВКА

Б) КЛИМАТСКИТЕ ЕЛЕМЕНТИ И ПОЈАВИ

1. ТЕМПЕРАТУРА НА ВОЗДУХ
 ФАКТОРИ КОИ ВЛИЈААТ НА ТЕМЕПРАТУРАТА НА ВОЗДУХО:
- ГЕОГРАФСКАТА ШИРИНА,
- БЛИЗИНАТА И ОДДАЛЕЧЕНОСТА ОД МОРИЊАТА И ОКЕАНИТЕ,
- РЕЛЈЕФНАТА СТРУКТУРА,
- ПРИСУСТВОТО НА ВОДЕНИ АКУМУЛАЦИИ,
- ПОШУМЕНОСТ И ДР.
  НАЈТОПОЛ МЕСЕЦ ВО ГОДИНАТА Е ЈУЛИ СО ПРОСЕЧНА ТЕМПЕРАТУРА НА ВОЗДУХОТ
ОД 22°С,
 НАЈСТУДЕН МЕСЕЦ Е ЈАНУАРИ СО ТЕМПЕРАТУРА ОД 3°С.
2. ВРНЕЖИ
 ПОВЕЌЕ ВРНЕЖИ ИМА НА ПЛАНИНИТЕ, А ПОМАЛКУ ВО КОТЛИНИТЕ
 НАЈМНОГУ ВРНЕЖИ ИМА ВО ЗИМСКИТЕ И ЕСЕНСКИТЕ МЕСЕЦИ, А МНОГУ ПОМАЛКУ
ВО ЛЕТНИТЕ МЕСЕЦИ.
 ПРОСЕЧНОТО ГОДИШНО КОЛИЧЕСТВО ВРНЕЖИ ИЗНЕСУВА 680 ММ.
 ГОДИШНО ОД 700 ДО 1000 ММ ВРНЕЖИ ИМА ВО: ПОЛОШКАТА И КИЧЕВСКАТА
КОТЛИНА, СТРУШКО ПОЛЕ, ПРЕСПА И ГЕВГЕЛИСКО-ВАЛАНДОВСКА КОТЛИНА.
 ОД 500 ДО 700 ММ ВРНЕЖИ ИМА ВО: КУМАНОВСКАТА, СКОПСКАТА,
КРИВОПАЛАНЕЧКАТА, ОХРИДСКАТА, СТРУМИЧКАТА
КОТЛИНА, ПЕЛАГОНИЈА,МАЛЕШЕВИЈА, ОСОГОВИЈА КАКО И ВО ДЕЛ
ОД ПОВАРАДАРИЕ.
 НАЈСУШНИ ПРОСТОРИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА СЕ: ЦЕНТРАЛНИОТ ДЕЛ НА
ПОВАРДАРИЕТО: ВЕЛЕС, ТИКВЕШКОИ ОВЧЕ ПОЛЕ.
 ПОСТОЈАТ ТРИ ПЛУВИОМЕТРИСКИ РЕЖИМИ: МЕДИТЕРАНСКИ, КОНТИНЕНТАЛЕН И
ПРЕОДЕН.

3. ВЕТРОВИ
 ВАРДАРЕЦ-ТОЈ ДУВА ПО ДОЛИНАТА НА РЕКАТА ВАРДАР, ВО ЗИМСКИОТ ПЕРИОД, А
ПОРЕТКО ВО ЛЕТОТО. ВАРДАРЕЦОТ Е СТУДЕН И СУВ ВЕТЕР КОЈ ДУВА ОД ШАР
ПЛАНИНА ПО ДОЛИНАТА НА РЕКАТА ВАРДАР КОН СОЛУНСКИ ЗАЛИВ И ЈА
НАМАЛУВА ТЕМПЕРАТУРАТА.
 ЈУГО- ИСТО ТАКА Е ВЕТЕР КОЈ ДУВА ПО ТЕЧЕНИЕТО НА РЕКАТА ВАРДАР, НО ВО
СПРОТИВЕН ПРАВЕЦ ОД ВАРДАРЕЦОТ, ОД ЈУГ-ЈУГОИСТОК КОН СЕВЕР. ТОЈ Е ТОПОЛ
И СУВ ВЕТЕР И ДОАЃА ОД ПУСТИНАТА САХАРА ВО АФРИКА. НАД СРЕДОЗЕМНОТО И
ЕГЕЈСКОТО МОРЕ СЕ ЗАСИТУВА СО ВОДНА ПАРЕА, КОЈА ПОДОЦНА СЕ ПРЕТВОРА ВО
ВРНЕЖИ КОИ ПАЃААТ ВО ЈУЖНИТЕ ДЕЛОВИ ОД РЕПУБЛИКА
МАКЕДОНИЈА (ОСОБЕНО ВО ГЕВГЕЛИСКО-ВАЛАНДОВСКАТА КОТЛИНА). ТОЈ
НАЈМНОГУ ДУВА ВО ПРОЛЕНИТЕ И ВО ЕСЕНСКИТЕ МЕСЕЦИ. ОВОЈ ВЕТЕР Е ПОЗНАТ И
ПО НЕГОВОТО ЛОКАЛНО ИМЕ РАЗВИГОРЕЦ.
 ЗАПАДНИТЕ ВЕТРОВИ- ДУВААТ СО ПОМАЛА ЗАЧЕСТЕНОСТ, БИДЕЈЌИ СЕ
СПРЕЧУВААТ ОД ВИСОКИТЕ ПЛАНИНИ КОИШТО СЕ НАОЃААТ ВО ЗАПАДНИОТ ДЕЛ
НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА. ОВИЕ ВЕТРОВИ НОСАТ ГОЛЕМИ КОЛИЧЕСТВА
ВРНЕЖИ, А ВО ЗИМСКИТЕ МЕСЕЦИ СНЕГ, НО НАЈГОЛЕМ ДЕЛ ОД НИВ СЕ ЈАВУВААТ
НА ВИСОКИТЕ ПЛАНИНСКИ СТРАНИ, ТАКА ШТО МНОГУ МАЛО КОЛИЧЕСТВО ДОАЃА
ДО ЦЕНТРАЛНИОТ ДЕЛ ОД РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА.
  ЛОКАЛНИ ВЕТРОВИ- СЕ ЈАВУВААТ ВО КОТЛИНИТЕ И ТОА ВО ВО ЛЕТНИТЕ МЕСЕЦИ
СО ДНЕВНО-НОЌЕН ПЕРИОД, КАКВИ ШТО
СЕ: СТРМЕЦОТ, ЈЕЛОШНИК, БЕЛИЧКИ, СЕВЕРЕН И ОТОЧЕН ВО ОХРИДСКО-
СТРУШКАТА КОТЛИНА, ПЕЛИСТРЕЦ ИЛИ ПЛАНИНЕЦ ВОБИТОЛСКО ПОЛЕ ИТН.

4.ДРУГИ КЛИМАТСКИ ПОЈАВИ

 РЕЛАТИВНАТА ВЛАЖНОСТ- ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Е НАЈГОЛЕМА ВО
ЗИМСКИТЕ МЕСЕЦИ, СОБЕНО ВО ДЕКЕМВРИ СО 84%, А НАЈМАЛА ВО ЛЕТНИТЕ
МЕСЕЦИ, ВО ЈУЛИ СО 57%.
 СОНЧЕВИОТ СЈАЈ- ГОДИШНОТО КОЛИЧЕСТВО НА СОНЧЕВ СЈАЈ СЕ ДВИЖИ ОД 2,100
ДО 2,450 ЧАСОВИ И Е ВО ТЕСНА ЗАВИСНОСТ ОД ГЕОГРАФСКАТА ШИРОЧИНА И
НАДМОРСКАТА ВИСОЧИНА.
 ОБЛАЧНОСТ- ОБЛАЧНОСТА Е ПОГОЛЕМА ВО ЗИМСКИТЕ МЕСЕЦИ (7 ДО 8
ДЕСЕТИНИ) ОТКОЛКУ ВО ЛЕТНИТЕ МЕСЕЦИ (2 ДО 3 ДЕСЕТИНИ).
 МАГЛА- НАЈЧЕСТО МАГЛАТА СЕ ЈАВУВА ВО ЕСЕНСКИТЕ, ЗИМСКИТЕ И ПРОЛЕТНИТЕ
МЕСЕЦИ, СО МАКСИМАЛНИ ВРЕДНОСТИ ОД 72 ДЕНА ГОДИШНО ВО СКОПЈЕ, А
НАЈМАЛКУ ВО ОХРИД САМО СО 5 МАГЛОВИТИ ДЕНА.

КЛИМАТСКИ УСЛОВИ
- КАКО ПОСЛЕДИЦА НА КЛИМАТСКИТЕ И НА ДРУГИТЕ ПРИРОДНИ ФАКТОРИ, НА
ТЕРИТОРИЈАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА СЕ ЗАСТАПЕНИ ТРИ ОСНОВНИ КЛИМАТСКИ
ТИПА: ИЗМЕНЕТО-МЕДИТЕРАНСКА КЛИМА, УМЕРЕНО-КОНТИНЕНТАЛНА КЛИМА И
ПЛАНИНСКАКЛИМА.

1.ИЗМЕНЕТО СРЕДОЗЕМНОМОРСКА (МЕДИТЕРАНСКА) КЛИМА.

=НАСТАНУВА ПО ДЕЈСТВО НА ТОПЛИТЕ ВЛИЈАНИЈА КОИ ОД ЈУГ ОД ЕГЕЈСКОТО МОРЕ,
ПРЕКУ ДОЛИНАТА НА РЕКАТА ВАРДАР, СТРУМИЦА И ДОЈРАНСКА КОТЛИНА, НАВЛЕГУВААТ
НА СЕВЕР. ПОГОЛЕМИ ВЛИЈАНИЈА ОД ОВАА КЛИМА СЕ ЧУВСТВУВААТ ВО ГЕВГЕЛИСКО-
ВАЛАНДОВСКАТА КОТЛИНА, ДОЈРАНСКАТА КОТЛИНА, ДО ДЕМИР КАПИЈА. СЛИЧНИ
ВЛИЈАНИЈА ТАА ИМА И ВО СТРУМИЧКО-РАДОВИШКАТА КОТЛИНА, КАДЕ СЕ ПРОБИВА
ПРЕКУ ДОЛИНАТА НА РЕКИТЕ СТРУМА И СТРУМИЦА.
ВО ПЕЛАГОНИЈА И ВО ПРЕСПА, И ПОКРАЈ ЈУЖНАТА ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И БЛИЗИНАТА
НА ОКОЛНИТЕ МОРИЊА, А И ПОРАДИ ВИСОКАТА НАДМОРСКА ВИСОЧИНА НА КОЈА СЕ
НАОЃААТ И ОПКРУЖЕНОСТА СО ПЛАНИНИ, СЕПАК НЕ СЕ ЧУВСТВУВА ВЛИЈАНИЕТО НА
МЕДИТЕРАНСКАТА КЛИМА.
КОЛИЧЕСТВОТО НА ВРНЕЖИ МНОГУ ОСЦИЛИРА, СО ВРЕДНОСИ ОД 750 ММ ВО
ГЕВГЕЛИСКО-ВАЛАНДОВСКАТА КОТЛИНА, НА 650 ММ ВО СТРУМИЧКО-РАДОВИШКАТА,
ДО 510 ММ, ОДНОСНО 490 ММ ВО ТИКВЕШКАТА И ОВЧЕПОЛСКАТА КОТЛИНА.

 СРЕДНА ГОДИШНА ТЕМПЕРАТУРА ОД 12 ДО 14 СТЕПЕНИ.

 ИЗМЕНЕТО СРЕДОЗЕМНОМОРКСКА КЛИМА СЕ КАРАКТЕРИЗИРА СО ТОПЛИ И СУВИ
ЛЕТА И БЛАГИ И ВРНЕЖЛИВИ ЗИМИ.
 НАЈЗАСТАПЕНИ ВЕТРОВИ КОИ ДУВААТ КАЈ ОВОЈ КЛИМАТСКИ ТИП СЕ ВАРДАРЕЦОТ
И ЈУГО.

2.УМЕРЕНО-КОНТИНЕНТАЛНА КЛИМА
=Е ЗАСТАПЕНА ВО:ПЕЛАГОНИЈА,ПРЕСПА,КИЧЕВО,ОВЧЕПОЛЕ,КУМАНОВО,СЛАВИШТЕИ
МАЛЕШЕВИЈАТА. ПРОСЕЧНОТО ГОДИШНО КОЛИЧЕСТВО ВРНЕЖИ СЕ ДВИЖИ ОД 490 ММ
ВО ОВЧЕ ПОЛЕ, 640 ММ ВО ПЕЛАГОНИЈА, ДО 760 ММ ВО ПРЕСПА. ВРНЕЖИТЕ ПАЃААТ ВО
ВИД НА ДОЖД И СНЕГ, А ЧЕСТА Е И ПОЈАВАТА НА ГРАД.
 СРЕДНО ГОДИШНА ТЕМПЕРАТУРА ОД 10 ДО 12 СТЕПЕНИ.
 УМЕРЕНО КОНТИНЕНТАЛНАТА КЛИМА СЕ КАРАКТЕРИЗИРА СО УМЕРЕНО ВЛАЖНИ И
СТУДЕНИ ЗИМИ И СО УМЕРЕНО СУВИ И ТОПЛИ ЛЕТА.
 ЖУПСКА КЛИМА-КОТЛИНИ КОИ СЕ ЗАШТИТЕНИ ОД СТУДЕНИТЕ ВОЗДУШНИ
ВЛИЈАНИЈА.СЕ ЈАВУВА ВО ПОЛОШКАТА И ДЕБАРСКАТА КОТЛИНА И СЕ ОДЛИКУВА
СО ПОТОПЛИ ЗИМИ И ТОПЛИ ЛЕТА.

3.ПЛАНИНСКА КЛИМА
= Е ЗАСТАПЕНА НА ОНИЕ ПЛАНИНИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА КОИ ИМААТ
НАДМОРСКА ВИСОЧИНА ПОГОЛЕМА ОД 1.000 МЕТРИ. ТЕМПЕРАТУРАТА НА ВОЗДУХОТ НА
НАШИТЕ ПЛАНИНИ СЕ НАМАЛУВА СО ЗГОЛЕМУВАЊЕТО НА НАДМОРСКАТА ВИСОЧИНА, А
СПРОТИВНО ОД НЕА ВРНЕЖИТЕ СЕ ЗГОЛЕМУВААТ. НА ПЛАНИНИТЕ ВО РЕПУБЛИКА
МАКЕДОНИЈА ПРОСЕЧНОТО ГОДИШНО КОЛИЧЕСТВО НА ВРНЕЖИ Е НАД 1.000 ММ.
НАЈМНОГУ ВРНЕЖИ ИМА НА ПЛАНИНИТЕ ВО ЗАПАДНИОТ ДЕЛ НА РЕПУБЛИКА
МАКЕДОНИЈА, А КОН ИСТОК, ПОРАДИ ОДДАЛЕЧЕНОСТА ОД МОРСКИТЕ ВЛИЈАНИЈА, НА
ПЛАНИНИТЕ ВО ИСТОЧНИОТ ДЕЛ НА МАКЕДОНИЈА КОЛИЧЕСТВОТО ВРНЕЖИ СЕ
НАМАЛУВА И ИЗНЕСУВА ОД ОКОЛУ 700 ДО 800 ММ. НАЈМНОГУ ВРНЕЖИ ПАЃААТ ВО ТЕКОТ
НА ЕСЕНСКИТЕ И ЗИМСКИТЕ МЕСЕЦИ И ТОА КАКО СНЕГ.
 ГОДИШНА ТЕМПЕРАТУРА ОД 5 ДО 8 СТЕПЕНИ.
 ПЛАНИНСКАТА КЛИМА СЕ КАРАКТЕРИЗИРА СО КРАТКИ И СВЕЖИ ЛЕТА И СО
СТУДЕНИ И СНЕЖНИ ЗИМИ.
  ПОРАДИ ЧЕСТИОТ ПЛАНИНСКИ ВОЗДУХ ОБЛАСТИТЕ СО ПЛАНИНСКА КЛИМА
ПРЕТСТАВУВААТ ВОЗДУШНИ БАЊИ.

ЗНАЧЕЊЕТО НА КЛИМАТА ЗА СТОПАНСТВОТО, ЗАГАДУВАЊЕ НА ВОЗДУХОТ И

НЕГОВАТА ЗАШТИТА

 КЛИМАТА ИМА ВЛИЈАНИЕ ВРЗ РАЗВОЈОТ И ГЕОГРАФСКАТА РАЗМЕСТЕНОСТ НА

СИТЕ СТОПАНСКИ ГРАНКИ, А ОСОБЕНО НА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО, СОБРАЌАЈОТ И
ТУРИЗМОТ.

 РАЗНОВИДНИТЕ КЛИМАТСКИ ТИПОВИ ОВОЗМОЖУВААТ РАЗВОЈ НА РАЗНОВИДНО

ЗЕМЈОДЕЛСКО ПРОИЗВОДСТВО.
 ВО РЕГИОНИТЕ СО УМЕРЕНО-КОНТИНЕНТАЛНА КЛИМА СЕ ОДГЛЕДУВААТ ЖИТНИ
РАСТЕНИЈА, ГРАДИНАРСКИ (ДОЦНИ) ИНДУСТРИСКИ И КРМНИ КУЛТУРИ, ОВОШЈА
И ВИНОВА ЛОЗА.
 ВО РЕГИОНИТЕ СО ИЗМЕНЕТО-МЕДИТЕРАНСКА КЛИМА УСПЕВААТ РАЗНОВИДНИ
ЈУЖНИ РАСТЕНИЈА И ОВОШЈЕ: СМОКВИ, КАЛИНКИ, ЈАПОНСКО ЈАБОЛКО, ПАМУК,
АФИОН, СУСАМ, КИКИРИТКИ, КИВИ, ВИНОВА ЛОЗА, РАНО-ГРАДИНАРСКИ
КУЛТУРИ
 ВО РЕГИОНИТЕ СО ПЛАНИНСКА КЛИМА НАЈДОБРО УСПЕВААТ КОМПИРОТ, Р`Ж И
СЛ. НА МЕСТАТА СО ПЛАНИНСКА КЛИМА ПОСТОЈАТ УСЛОВИ ЗА ЛЕТНО-ЗИМСКИ
ТУРИЗАМ И ПЛАНИНАРСКИ ЗДРАВСТВЕН ТУРИЗАМ.
 КЛИМАТА ВЛИЈАЕ И НА ГЕОГРАФСКАТА И ВИСОЧИНСКАТА РАЗМЕСТЕНОСТ НА
ШУМИТЕ, ЛИВАДИТЕ И ПАСИШТАТА.
 ВРНЕЖИТЕ МОЖАТ ДА ВЛИЈААТ И ПОЗИТИВНО И НЕГАТИВНО. УМЕРЕНИТЕ ВРНЕЖИ
СЕ КОРИСНИ СЕ ЗА РАЗВОЈ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИТЕ КУЛТУРИ, НАВОДНУВАЊЕ,
ХИДРОЕНЕРГЕТИКА И СЛ. ВРНЕЖИТЕ ОД ГРАД, СЛАНА, МРАЗОТ, ОБИЛНИТЕ
СНЕГОВИ , СЕ ШТЕТНИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО, СООБРАЌАЈОТ И СЛ.
 ЧЕСТА ПОЈАВА КАЈ НАС СЕ И СУШИТЕ. ВО НАЈСУШНИТЕ РЕГИОНИ (СРЕДНО
ПОВАРДАРИЕ И ОВЧЕ ПОЛЕ) ЗАСТАПЕНИ СЕ НИСКИ ДЕГРАДИРАНИ ШУМИ И
СИРОМАШНА ТРЕВНА ВЕГЕТАЦИЈА. ЗАШТИТА ОД СУШИ СЕ ВРШИ СО ИЗГРАДБА НА
ВЕШТАЧКИ АКУМУЛАЦИИ.

ЗАГАДУВАЊЕ НА ВОЗДУХОТ И НЕГОВА ЗАШТИТА

-ИЗВОРИ НА ЗАГАДУВАЊЕ НА ВОЗДУХОТ СЕ ИНДУСТРИИТЕ КОИ УПОТРЕБУВААТ
РАЗЛИЧНИ ГОРИВА,СООБРАЌАЈНИТЕ ВОЗИЛА И РАЗЛИЧНИ ЗАГАДУВАЧИ КОИ
ИСПУШТААТ ГАС,ПЕПЕЛ И ПРАВ.ВО ЗИМАТА ЗАГАДЕНИОТ ВОЗДУХ СЕ МЕША СО МАГЛА И
ТОА СЕ ВИКА СМОГ. ЗАГАДЕНИОТ ВОЗДУХ Е ШТЕТЕН ЗА СИТЕ ЖИВИ
СУШТЕСТВО.НАЈЗАГАДЕНИ ГРАДОВИ СЕ СКОПЈЕ И ВЕЛЕС.НАЈМАЛКУ Е ЗАГАДЕН ВОЗДУХОТ
НА ПЛАНИНИТЕ.НА ОЏАЦИТЕ И МОТОРНИТЕ ВОЗИЛА СЕ СТАВААТ ФИЛТЕРИ ЗА
ВОЗДУХОТ,ФАБРИКИТЕ СЕ ГРАДАТ НАДВОР ОД НАСЕЛЕНИТЕ МЕСТА, СЕ ПОСАДУВААТ
ПОВЕЌЕ ДРВЈА, ЗАБРАНЕТО Е СЕЧЕЊЕ НА ШУМИТЕ...