Вы находитесь на странице: 1из 596

adem

Ak
i

ycan
M
ba

li Elml?

il

TARX
NSTTUTU

as

Az
?

Az
?

as

..

TARX
NSTTUTU

2010, ,

adem
Ak
i

ycan
M
ba

li Elml?

il

TARX
NSTTUTU

Az
?

...


. . .

, - ,
..., . ,
..., . , ..., . ,
... , , ... ,
... , ... , ... ,

... , ... , ...


, - ,
..., . ( ),
..., . ( ),
... ( ), ,
..., . , ... , ... ,
... , ...

as

...,
.

..


, - ,
..., .

adem
Ak
i

ycan
M
ba

li Elml?

il

TARX
NSTTUTU

Az
?

as

adem
Ak
i

ycan
M
ba

li Elml?

il

ycan
M
ba
r

TARX
NSTTUTU

as

Az
?

XIX

16-33

adem
Ak
i

li Elml?

il

ycan
M
ba
r

TARX
NSTTUTU

Az
?


35-68


69-100

-
101-137

,
139-184

185-247


249-284

13

as

adem
Ak
i

li Elml?

il


285-321


323-371



373-498

10

:
499-578

14

!
579-586

587-588


589-606

The resume
607-610

611-615

15

XIX

XIX

(1747-1828) .
.

. -
.

17

..

XIX

, , , , , * -

- .

"- " -

,
.

(1468-1478) -

"-"
, . -

-
- ,
, .1

, - -

, .

- .

. , 1441-

*1918-
1930- ""
.
1.
: . -. ,
, . , 1998, .46-47.

18

..

XIX

() -

. (*) 1443- -
.**

. , , , , -

, , -

, , , , , -

, .***

. .****
- -

,
.

. -

* "" () ()
(194-216) . ""
"" .
[: 95,116; 190, 29].
** : 2, 1.
*** : 4, 2, 3.
**** : 2, 2.

19

..

XIX

. -

.


. 1804-1813-
(2 -3 1804- ; 3 -30 1808- ) .
. (1784-1805)
(1806-1827)
.

.
( .)
,
,
.1 .
, .
,
: " ".2

, (), .III, , 1869,


447, .239-240.
2
, . I, , 1866, 548, .436.
1

20

..

XIX

,

.
.

- , - .
1826- 21- :
" , , , ".1
(1826-1828) I (1825-1855) 1826- 1 :
. : "
". 15
.2
, " " 1827- (27 23 ; 24 1 )
(16-17 ; 14-20 ) .

: " ".3
-

. - . , .II, .,
1890, .122.
2
(1816-1827), .II, , 1868, .214; : 8,
3.
3
.. , , , .III,
.1-4, ., 1886, .304-305.
1

21

..

XIX


. .
.
,
.1

" " ,2 2- , 1

"" .3 - .
,
[: 8, : 5,6].
.
: " -
.
,
- ".4
, (1828) (1829) ,


,
, ,* .

. , , 1954, .85-86.
. , .330.
.. , , , .III,
.1-4, ., 1886, .591.
4
.. , .516.
*
.
1
2
3

22

..

XIX

: N
, .1
, 1828- 26- 11-,
, 8249 , , 40
.2 90
.3
. , .4
,
.
.
.

()
: " (
.)
( .) . ! . , . , -

. , .129-130.
.. . , 1831.
.131.
3
, .VII, , 1878, 829, .845.
4
, .VII, 586, .619-620; .. , .107.
1

23

..

XIX

, ".1 , , " ".2


, .. 1828- .

. 1828- .
( .. ).

,
- .
, ,
.3 ,
,

.. , .107-111.
.. , .68-69.
3
, .II, 438,.888-491; : 9, 1.
1
2

24

..

XIX

,

,

,
.1
.

1911- : "
1 300 1
. ( .) ".2
20-30-

- .

.
, ,
- . 1828- 21-


" " .3
,
.. , .I. , 1972, .72.
.. :
. ., 1911, .63.
3
, () . , .III. 1828, .,
1830. .272-273; .VII, .437..487; : 9, 2.
1

25

..

XIX

,
. , 1828- , " " 1125 1111- .

1840- : " " : , , , . 1849-
- . , ,

.
, .
. , -
.


.
, 1918- 29-
, ,
9,5 . . , . .
26

..

XIX

29 1918- ! , , . ,
.

.
. , , .
, . 20-30-

" ", -
"", "
" .
.*
.
, 1805- . : "
14 1805 ".1 ,
, , ,
.2

.II, 1436, .702-705.


: 200. , 2005.
*
.
1
2

27

..

XIX

. , 1805- 1828- .
1978- , 150 ,

. 1988- - " "
.
.

150
150 . . , 1978-

150
1988-

28

..

XIX

:

. . .
. 1826-1828-
, (1828) ,
. 1828
.1 III

:

,
"" . .
"" .
""
: , .III. 1828, ., 1830, .125-126.

29

..

XIX


" "
. ?!

. , .. ..
.1

.. .. , 1948, .9.

30

..

XIX

, , .. " "1 . ,
. , ..
, .

.. ..
" "

, "
" , ..
" :
" , , . , . , " :
.. . ( ), .,
( ). .65, 113.
1

31

..

XIX

"
, , . . 1828-
.
180 .
. , , . "
" .
, .
***

" : -

" . -

. - .

. , -

, -

,
32

..

XIX

... , ,
, , ...

" " , , ... ,


-

" " " " ,


.. " " , ... , . .

- " : -

"

,
,

- ,

33

..

*
** *** . - .
****
. , ,
.

[91, 17-18]. ""
.
[200, 2].
1411- [164,139]. [164, 139].

* .
, .
[: 196,24,191].
** ""
""
. . "" "
" "" "", ( .) ""
"", "" [82,1]. . ""
. ("") "
" [7,218]. , "" ""
" ", " " "" "" [:
110, 270]. ( )
("")
[: 111,28].
*** 1747- 19- 20-
20- .
, , , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , .
**** , ..
" "
, " " [: 190,19].

37

..

()
[164,139-140].
- XI .
-
( * ) (
) [164,140].
.
" " " ",
" " " " [214,26;
164,140].
1428-
()
[164,140].
.
.

[18,562; 195,22].
"" . -
[44, 11-12].
1410- .
- [:
, : 1, 2, 3, 4]. 1420- -
-

* ()
" ", " " .

38

..

[164,142].
( 1469-
), , -,*
, , ,
.
.
-

:
1441- -

(**) [51,87;138,255].

. -

.
. ,
, .

. * -
"- " .
** "" (
) -
[: 51, 374]. -
. "" , ""
" " . -
"" [: 72; 73].

39

..

, [[:
, : 6, 7, 8, 9]. 30-
13 . ()
.
, , (

) , , ,
,
*

[174, 14].
-

.

. ,
"- " 1538- . . 1554-
. .
[174, 121122; 170, 52-53].

.
,

*
.

.
" . "" ,
-
" [: 17; 192, 437-438].

40

..

- . 1590- ,
, - 1590-
" " : . 10 : , ,
, , , , , , , . 16 (, -, -, , , , , , , ,
, , , ) 1 () [6; 8-9]. 100
- 1639- -
. 1723- . -
- .
.
(1587-1629)
" " * ()
. 1625-
, [105,155-156; 174,125].

.
1663- (1642-1666)
. ,
70- .
.

[:104,100-101; 105,156; 164,111; : , : 1].
* [: 174,125; 196,186187].

41

..

. 1677- [181,195196]. () (1666-1694)


. ,
. , . , ,
.
, , [187,28]. . " , " [187,28].
. 1635-1639-
. - . . , 1629-1634-
. ,
,
[182,53]. . , ()
[96,107].
30- 20-
, ,
* . X -

*
[: 59, 49-50].

42

..

. (
) .

. ,
- , .

.
. 1721- .
[136,28-36].

. 30
, .


[52, 28-29].
1722- .
, [: 126,86-93]. 1722-
: " , (
.) . , , " [35, XXXI; 126,93]. 1722-1723 [169,38

43

..

64].
1723- .
. 1724-
. ,
. , . .

(6 7 1724- ).
.

" " [22].
1724- 60

29- [22,33-34].
" " 75 * [38,8]. .
** .***
.
**** -

*
. , .
**
[: 22,50,61 .].
*** 2
[: 22,56].
****
35 [38,11], 10
[38,12;204,261], 3 [38,13].

44

..

. . , "
" [204,261].
, . ,

.* , .
, ,
.** ,
""
. , " ,
"
[38,11] . ,
[38,11].
,

. , , .

* -
, [22,54-55].
** " " ,
. . ,
,
,
[: 22, 56; 38,17].

45

..

. .
-

: "

, . ?
, ?" [38, 11].

.
-

. -

, .

[204,261].

92 * , , ** [22,69].

, I -

""
[38,17].

200 .

* " " 60
1724- 7- [38,17].
24 28 [204,
261].
** " " 1724- 6-
(1136- 13 ) [22, 46] 7- (1137- 18 )
[22, 69] .

46

..

[22,70].

. , -

.
20 -

, [204,261]. .
20

[34,LXXX]. .
[204, 261].

10


, .

1728- " " ,

, , ,

. ,
, , , , ,

. , , , ,
[6;9].

, 1728-

: , , , ,
, , , , , , , ,

47

..

, , , , ;

, , , , , -, -, , ,
, , , , [6;9].

. 1726- -

.
1730- . ,

. -

. 1731- , . -

. , -


. II ,

[219;116;115,19].
.

. , 1732- 16- -

, .

48

..

. ,
II III -

"" -

. , , [136, 106].

1723- -

.
. -

. .
-

. 1735- 3- [203,89].

1735- 9-

. 1736- "" -

4 III "".
,
""
!

49

..

. ,

- , , .

. , .

.
, ""

, , , ( .), [23, 244].
,

[23, 198, 199-120, 214, 215, 220, 244, 250 .].
,
, . .

[23, 245].

, ,

50

..


. .

. .
- ,
[115, 24-25, 51].

.
1747- 19- 20- ,
[203, 261].

. - .

.
[115,52]. -

.
.

XVIII

20-
.

1747-

* () [221,93]
,

*
[: 221,93-94].

51

..

. , 1748- . -


[221, 93-94; 112, 111]. , 1748-

[221, 94, 97-98].

,

. 1751-

. -

[105,136,194] 1752-

[82,5]. . . ,

[115,55].

.. "-" 1752-

** [39, 156].

, .

* "" , 1750-1751, 1752-1753,


1754-1755-
[: 105,136,149].
**..
, -. ""
1755- [: 105,136].

52

..

, 1755- -

* -

[105,136;
95,161; 82,5;].

( .)

[105,231]. ** . .

, -

[95,161]. [105,137,232; 95,163;

82,5;] .
1759-1760-
[105,137]. 1783- 9-

, 15 [95,164;

37,267; 150,40]. .

*
. ,
. 465- ,
,
.
. .. ,
" -"
: " .

". ,
,
[: 209,137-147].
**
[196,186-187];
[82,5; 39,185; 200,8].

.
,
[: , : 2].

53

..

1784-

12 * [95, 164; 166, 205;


115, 70-71; : , 5]. 1797-


[95, 164; 115, 84].

.. , , -

, ( .)
[41, II, 428].
-

[95, 164; 41, II, 426; 200,


9].

[41, II, 431; 214, 185]. . ,

(1797) - .

[214, 185; 200, 9].

* [60,6].
. .
. 1796-
[99,67].
[99,107,108,109] ""
[99,109]. .
( .)
[200,8]. ..
1785- [41,II,177], , , 1779- [82,5] .

, 1784- .

54

..

(1797-1836)
[115, 85]. -

[200, 9]. , .

1805- [26,
1256, .626; 188, 113]. ,
[95, 167],

( )

[200, 14-15]. , -

( .) -

.
.

1805- -

[95, 167; 200, 14-15]. , ,

(1805- )

* [26, 1256, .626;


82, 5; 200, 14-15]. , -

. ""
-

* [: 98,193].
.
[: 127,30].

55

..

[8, II, 156]. , 1804-


[98, 222], , . 1805-

.
1806-

[26, 1256, .626-627].
[82, 5; 74, 368369]. . ,
, .
. , ( .)
[98, 285-286]. 1806- 17 . [:
27, 792, .421], .
*
()** [: 27, 129, . 6970; 424, .232; 95, 167; 82,5; 200, 16-17]. "" , [200, 17].

, , -

*.
[: 200,17-18].
.
** ( .)
,
. 18001802- ,
"" . 1802-
[: 200,17-18].

56

..

[98, 295].
"
" . , " "*
[:
8, II, 63; 177, 515; 127, 96; 200, 18].
, , 1747-
1827-
.

* "" "" ""


" " [8,II, 63; 127, 96; 200, 18].
" "
[: 59, 62; 177, 515].

57

..

1.
() :

( 1410- )
(1410-1413)
( ) (1420- )
( ) (1440- )
(1440- )
(1460- )
(1515-)
(1550- )
(1550-1575)
(1576-1583)
(1583)
(1577)
(1604- )
(1604/5-1625)
(1625-1635)
(1635)
(1636-1639)
* (1639/40-1648)
** (1648-1652/53)
(1652/53-1659/60)
(1659/60-1663)
( ) (1663-1666)
( )*** (1666/67-1674)
(1674-1675)
* "" [105,156],

- (1639)
[66,129].
** [66,140].
*** [105,156; 82,4].
[104,63],
[104,80,84,88].

58

..

**** (1675-1679)
***** (1679-1688)
****** (1688-1691)
(1691-1694)
(1694-1699)
() (1699-1705)
(1705-1709)
(1709-1719)
(1719-1725)
(1725-1728)
(1728-1734)
(1734)
(1734)
(1735)
(1736)

****"" [105,156], .
[66,182; 104,102].
[82,4].
***** [82,4].
[66,195].
****** [66,224; 82,4].

:
, : ,1938: [ . . , 1938].
. . , 1969.
. , ( ,
..). , 1973.
: : , ,
, : : : [ .
.
. , 1873].
, .I. , 1881.

59

..

2.
:

()* (1747-1748)
** (1748-1751)
*** (1751-1755)
(1755-1759)
( )
(1759/60**** - 1783, )
( )
(1783 -1784, *****)
( )
(1784-1805, ******)
( )
(1797, )
(
) (1797, )
(1805, 1806, )
(1806, -)
() (
)*******
(1806, ******** 1827, )

* [: 221,93].
**
[: 221,93].
*** [
: , .51].
**** 1764-
[82, 5], "" 1759-1760- [105,137].
***** 8 .
****** 1797-
[ : , .53].
******* .
XVIII [: 200, 17].
******** . 1807-
. 10 1806- ,
[: 27, 129, .69-70].

60

..

. . , 1989.

, . , 1991.
, . II. , 1868.

, . III. , 1869.

.. -. , 1991.
, .I. , 1881.

..

. ., 1852.

Brydges H.J. The dynasty of the Kajars, translated from original Persian

manuscript. New York, Arno Press, 1973.

Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828,

Mazda Publishers in association with Bibliotheca Persica.. Costa Mesa,


California and New York, 1992.

[ . -. , 1329].

: : , ,
, :

: : [ . .

. ,
1873].

61

..

1.
(XIII ).
: . . . .1939, . 101

62

..

2.
(XIII ).*
: . . . .1939, . 102
*

63

..

3. * ( )

* ( )

4. * ( )

* ( )

64

..

5.

(1784-1805)
: .. ( ).
, 1890, .308

65

..

6.
()
http://ru.wikipedia.org/wiki/:Iravan-copper/jpg

7.
()
: ..
. , 11-15 2005. . 70-71. . , 2005.
www.nuseum.ru/GMII/tezisi.pdf

66

..

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba044a.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba053.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba047.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba054.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba049.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba055.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/bi051.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba056.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba059.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba058.jpg

8. ()

67

..

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba060.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba063.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba064.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba067.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba070.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/ba071.jpg

http://www.rustypennies.com/catalog/pix/bh001.jpg

http://ru.wikipedia.org/wiki/:Iravan_1144_AbbasIII.jpg

9.

()

68

..

.
.
. ,
1441-

[34,326-327;105,19]
. , - [: , 1].

1687-
.
, ( .)
" , , ,
, " [51,28]. , XVIII [51,28].
, 1441-
() . , (*)

* "" ()
() (194-216) .
""
"" ("") .
[: 95,116; 190, 29].

71

..

1443- -
. , (1443) , , () 8
40 [105,100], 3 6 90 [105,102;
: , : 1].
,
. , . " " ,
: "
, ".
-
( .) [117, 3-4; 126, 33].
, .
, -
.
() . , - .

72

..


,
. , , 1583-
[192,346].
.
,

(1587-1629) . , ,
* [174, 181-182; 126, 29, 32].

. .

(1642-1667)

: " (

.) .

* ,
" "

.

73

..

300 - ,

"
[73,368-369; 126,32, : , 2].

. 1590-
" " , --

67,5%- [6,13], 1728- "


" 61,2%- [6,18].

. , 1735- -

300
[82,6-7].

. , (1736)
.


[23, 252-255].

.
. , . .
, : "
.
1/4- " [100,154]. XVIII

74

..

- ,
. .. , - , " ,
1/4-, "
[100,153; 34, LXXVII]. , ()
.
,
,
[: ,
1, 2].
, 109
, , [58,42,43; :
, 1].
"" ,
[: , 1, 2].
1813- 100 25
- (-) [102,256].
115
[133, 22].
, ..

75

..

.* (1829-1832- ) [95]. .
** 20%- . . .
[: 200, 59; 201,78; 145,121].
,
: " (
.)
, .
, 25.000 ,

" [200, 59-60].
80%-
*** . ,
, , ,
. [173,141].
. , - - -

* (1798-1870)
..
1852- .

. IX .
**
(, , ,
, .)
. ,
100 [38,12].
***
" "
.

76

..

: 5000- , 3000- , , , ( .), , * , . [95,535-538; : 2]. , .


. ,
49.875 ( .), 324 ,
20.073 [95,635-642]. ()
.
521 153- ()
[200,38]. ,
, .
25 5 ** ,
19125 .
. , " 521
310 *** " [95,509-517].
25
5 , 125 310 ,
38750 .****
,
- 107.750 .

18%- .

* . "" [: 200, 231].


** , 5
.
*** , 310 .
, .
**** 1828-1832-
.

77

..

, .
, , .*
[200,60]. , ( .)
, . ( I ).
. ,

.

. , (1673) .
, [10,23]. , "... .
( .) " [10,21].
, 1700- ,

. : " (
.) ** (
.), (, .)
. ( .) "
* 15 115.155 [: 95,635-638].
**
. - "
", "" . ,
,
, .

78

..

[224,118]. " "


. 1673-
. , ( .) , ,
[215,34; 116,5-6].
, , , . ,

. -
. 1701- 25 " "
18
. 7-
, 300
[35,213;126,31].
, ,
. . , , ,
, .

79

..


. .
(1759-1779) 20 [210,230]. . [197,12].
,
.
.

,
.
,

.
, ,
,
, , ,
:

;

( .) [: 126,219];

80

..

. ,

, , .

81

..

1.

1441-

**



.


4

99-108


, . 1443- (1443-1455)

.
,
14
. 1445 .
(1603-1625)
(1604-1625)

.

(1625-1635)


-

( .) .

* "" ()
() (194-216) . ""
"" ("")
. [: 95,116; 190, 29].
** , , ,
, - .

82

..

37,
108112

(1642-1667)
(16331655)
.

(1663-1666)

.
(1655-1682)
(1667-1694) .
(16911709) (16941722)
.

(1724-1727) (1714-1730)
** .
(1736-1747) (1734-1736)

.

.
.
,
,
.
- .

*"" "" [170,197]


. , "
" [110,351].

83

..

-
,
,
, ,
,

.

(1724-1727)
.

* 112114


. ,
.


, , ,

,

. .


.
. 1760-

(1759-1763)
(17591783) . ,
.

* 1728- .
,
"" .
[: 95, 327; 110, 397].

84

..

114115

116117

**

117119


. -

(17071714) . - .

. ,
.
.


-
.

.
1735- .

.


(1642-1667) - .

* "" "" "


, " [165,369], " ", " " .
, [: 110,
332].
** . ,
"" [105,37,105 .].

85

..

119


.

.

.

.
1760-

1768- .


.
1682-
.
( .)

. (1736-1747) (1734-1736)

.

120

.
70-

.

.

* [105,120].

86

..

121

10

**

122

11

***

122123

12

124125


, (
)
(1642-1667) 1660-
.




. 1674- (1655-1682)


.

.

.
. 1768-
(1759-1783)
.

() . 1660-

.

* " "
.
** ( ) .
() [: 110,348].
*** "" ,
"", [6,36], "" [95,55] . ,
. . "" ( )
[: 110,242].

87

..

13

124125

14

**

125

15

125126

16

126127

17

***


.

.

.

.


.
. -


.

.
.
.
.

127



. ,
1687-
.

* ""
.
** ""
.
*** , ()
[: 110,426].

88

..

18

127128

19

128129

20

**

129

21

***

129

129

22
23

.


.

.
.
.
, 7 .
1768-
.

.

129


.

.

:
: : , ,
,
: : :
[ . . . ,
1873].

* .
- , - ,
. ,
- , .
" " [: 110, 259].
** "" "" .
, .
*** " ", " "
. "" , "" "", "" .
, "", "" , ""
[: 111,6].

89

..

90

..

1.
XIX I
: . , . 133, . 214, . 12-13; :
(., 1801-1917
.). : ... , 1978, .110-111.

91

..

1.
" "

109 .
: 1) , 2) , 3) , 4) , 5) , 6) , 7) , 8) , 9) , 10) , 11) 12) , 13) , 14) , 15) , 16) , 17) , 18) , 19) , 20) , 21) , 22) , 23) , 24) , 25) , 26) , 27) , 28) , 29) ,
30) , 31) , 32) -, 33) , 34) , 35) , 36) -, 37) , 38) , 39) , 40) , 41) , 42) ,
43) , 44) , 45) , 46) , 47) ,
48) , 49) , 50) , 51) , 52) , 53) , 54) , 55) , 56) , 57) , 58) , 59) , 60) , 61) ,
62) , 63) , 64) , 65) , 66) ,
67) , 68) , 69) , 70) , 71) , 72) , 73) , 74) , 75) , 76) , 77) , 78) , 79) -,
80) , 81) , 82) , 83) , 84) 85) , 86) , 87) , 88) , 89) ,
90) , 91 , 92) , 93) ,
94) , 95) , 96) , 97) , 98) , 99) , 100) , 101) , 102) , 103) ,
104) , 105) , 106) , 107) , 108) , 109)

92

..


- ( 358)
109- , :
1) , 2) , 3) -, 4) -, 5) ,
6) , 7) -, 8) -, 9) , 10) , 11) -, 12) -, 13) , 14) -, 15) -, 16) -, 17) -, 18) -, 19) , 20) , 21) , 22) , 23) , 24) , 25) , 26) -, 27) -,
28) -, 29) -, 30) - , 31) , 32) --, 33) , 34) -, 35) , 36) -, 37) , 38) , 39) , 40) , 41) , 42) -, 43) -, 44) , 45) , 46) -, 47) , 48) ,
49) , 50) -, 51) -, 52) -,
53) -, 54) , 55) , 56) , 57) , 58) --, 59) , 60) -, 61) -, 62) , 63) , 64) , 65) , 66) , 67) -, 68) -, 69) , 70) , 71) -, 72) -, 73) -, 74) , 75) -, 76) -, 77) -, 78) , 79) -, 80) -, 81) , 82) , 83) , 84) , 85) , 86) -, 87) , 88) -, 89) -, 90) -,
91) -, 92) , 93) , 94) , 95) , 96) -, 97) , 98) -, 99) , 100) , 101) , 102) -, 103) -,
104) -, 105) , 106) , 107) -, 108) , 109) .
: , . XX, ( . , 15- 1825 . 358. . ). , 1900,
.42-43.

93

..

2.

()

()

()

94

..

( )

( )

()

( )

()

95

..

96

..

:
: : , ,
,
: : : [ . .


. , 1873].

97

..

2, .
: . ,
.II, 1601-1650 ., . ... , 1959, .368-369.

98

..

2, .
: . ,
.II, 1601-1650 ., . ... , 1959, .368-369.

99

..

2.

1
2

3
4
5
6

7
8
9
()
10
11
()
12
13

4.619
988

90
31
55
98

541
228
357
652

12
24

75
158

13

72

34
12
16

10
57

14

840
159

232
68
82

65
308

15

631

3.484

17

124

565

16 -

311

18

160

19

20 ()

21 ()

1.754
565

200

1.100*

149

940

164

959

: . .
. ., 1852. .535-537.
Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda
Publishers in association with Bibliotheca Persica, Costa Mesa. California and
New York, 1992, p. 231.
* . .

100

..

- .

, ,

.
.

: -

( .) [155,11].
1782- -

, , , [37,215-216].

.
* . . ,

, , , .
. -

, [:
95,738-740; 71,IV,278].

* ,
.

. : , , , , . [:
95,738-746].
.

103

..

34.185 * , 11.500

[71,IV,280]. , .

. [71,IV,278]. , -

,
[95,741]. 18.400 [71,IV,280].

. ,
[95,743;71,.IV,278-279]. -

2100
[71,IV,280]. .

[95,745]. ,
, . -

[95,741742].
12 , 24 [71,IV,280; : , 6,7].

. . ,
[95,753].

.

. *1 28 (1 16 .) 4 .

104

..

, ,

(:
, 8,9). , -

.
[: 95,747; 71,IV,281-282].

, -

, -
[: 95,745-746]. -

. 1782-
7000

2 , , , ,
, , , . .

1784- -

[214,41-42]. ,

.


, , ,
.

--

(-) . -

. , -

. ,
(300 ) 100 . 300

105

..

. -

. [141,235;214,43]. ,
, -

,
[141,228-229; 214,43].

,
. . , , , , , , , -

[:
95,523-525]. -

- [: , 10].

- .
- - ,
.

. -

.
[: 95,519-523].

. , , , ;

, ;

, , , , , , , , - -

[66,153]. , ,

106

..

, , , , ,
, , . 3000 .
, , , .
[71,IV, 284; 214, 46].

. , .

, , , , -

, , . [: 71, IV, 282-283]. -

. * [: 95,851-853]. -

. , , . . -


[: 95, 862].

. -

("")** . -


[: 71,IV,259-266; 95,859-860].

* . , .

.
** "" .

107

..

- . -

- , [95;857-858]. - . , -

, , . [: 95,858,856,861-862].

* () [:
, 10]

. , , [42,72; 214,43-44].

. , ( .)
- 50

[95,824; : 9].

. .

14.000 [: 95,827].

( .)
. .

,
[71,IV,268-269].

* "" () .
"", " " [7,148].
. .
(
. "" . ""
. ""
. ).
() [60,16; 71,IV,267-268; 95,283,284,824
.]. .. [214,43].
30, 50
8
[71,IV,268].

108

..

. . ,

. ,
: , .* -

, -

[104,7-8].
()
.
, ,
[: , 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9]. ,
. , . " " " " . ,
[104,7-8]. , , ,
[214,46]. .
* ", "
[104,7],
[: . , , 1939, .16].
,
.

109

..

. .
: , , ,
, , [223,141-156].
,
.
.
[104,7].
, . 1829-1832-
: 1.
; 2. ; 3.
; 4.
. 161 ;
5. . [: 95, 718-721].
. . [71,IV,285; 95,883884].

. , , [: , 1, 2, 3; 5]. [: 4] 851- [: 1,
2, 3].

[:
, 4].

110

..

, -

. * . -

, (1501-1736)
,

[95,851,888-891].

. . -


[: 95, 888-889; : , 5].

.
, 25 ,

340 , 85 1 [: 71, IV, 283284].

, , -

, , , . [71, IV,
283-284].

. , -

5 : ()
() , , , , .

. -

* 1825-

.
3 1000 [: 58, 60].

111

..

, [171,14]. -

.
-

[: 95, 989990; 160, .1. .102].

- . -

, - .
[: 95,926-928].
3 : 1)

. , , , , -

. ; 2)
1/10- ; 3) 1/10

[: 51, 107, 174, 287; 174, 222-248].


: . -

.
[: 160, .1. .122].

, -

, , 22 [174,234].

112

..

.
[: 95, 928-929; 160, .1. .124].

, -

. ,

, , -

. -

. [174,218-219].

, .


, , , ,
, . .
.

, -

. 1441- -

()
, .

[115,29].

113

..

1443-
, -

, -

[: 51;72;73]. - -

. -

- 190 ( 375 )

, 103 .

, , [115,29].
1763- [51,208]. ,
, , , , ,
, 7 * . [139,3].
,
,
. , 1797- -

. .
24- -

* 1443-
,
, , - [:
2, 1].

114

..

: " .
. , ( ) . . " [214,51].
- ,
, .
.
[173,72;115,28]. . ,
8 . [: 95, 967-980].
.
.
, . ,
. (
). , [95,967; 115,30-31].
-, [174,311]. 1828- "
" . 1939- ..
[141, : 174,313-314].

115

..

(), , ,
, , , .
.
,

:
- ( -) . -

.
(). () .
[174, 266]. . 10 3,5 ,
.
1,5 , , [115, 37].
. . . , ,
[115, 38].
, ,
, . [115, 38].
, ,
(, - ) .
, , .

"", "" [174,281].

72 [95,978].
.

116

..

. ,
.
, "" " " . , 1828- 22-
" " 1828- 17 458
-

[214,54]. , 1828- 29-
, "
" [214, 54]. ,
, . . ,
. . ,
-
680 [95, 975].
: ().
.
3-6

117

..

. , 2 () [174,278-279].

. , (-

) ,

, - [53,183].

, .

. ,
.

. , , .

, - .

,
.

118

..

1.

7
9


.
.

.


.
.

.
.

:
1. ..
. ., 1852 .877-878.

2. , .I, , 1881, ( ).
3. Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda Publishers
in association with Bibliotheca Persica. Costa Mesa, California and New York, 1992, p.207.

119

..

2.

2
4
5
6

252
543
32
4

18

851

:
1. .IV. ., 1836, .290-291.
2. ..
. ., 1852, .469, 881.
3. Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda Publishers
in association with Bibliotheca Persica. Costa Mesa, California and New York, 1992, p.204.

* ,
, ,
[: 215,34].

120

..

3.

4
5
6
7


78
, 24- .


38 .
38 .

74 .

,
74 .

74 .
40 .

:
1. .IV. ., 1836, .290-291.
2. ..
. ., 1852, .468-469, 878-880.
3. Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda
Publishers in association with Bibliotheca Persica. Costa Mesa, California and New York,
1992, p.207.

* .Bornoutn
:
;
,
- ;
,
.

121

..

4.

100 **

5 ***

4 50

****

89

640 7 17/89

, , ,
, , . .

,


.

,
,

10 *****

12

(
)

121/2

122

..

24 .


.
7 -


.

.

:
1. ( ). .IV. ., 1836, .286-288.
2. ..
. ., 1852, .886-888.
3. , : ,1938: [ . . ,
1938].

* 28 , ( 16 . .) 4 .
** - 4500 .
*** 139 . . 24 () 9
[: . . , 1964,53]. XVII
"" [104,114].
, 1 139 , 50 6,95 [:
. . , 1939, .144].
**** 5 .
***** 3 .

123

..

5.

4 7

10

10 500

1- -4, 2- -2, 3-
-1
, 3

35

50

20

10

1 -2 ; 2 , 3
-1,5 6
; 3 -1

11

12

1 , 34

14

10

13

16 8 ,

:
1. ( ). .IV. ., 1836, .287-288.
2. ..
. ., 1852, .888-890.
* .

124

..

6.

34.185

11.500

18.400

50- 100-

, ,

2100

1
50
,
12,5

60

1
1

125

..

4
1

24

12

4
1

:
1. ( ). .IV. ., 1836, .278-280.
2. ..
. ., 1852, .739-741,745-746.

126

..

7.

(2)

34.185

11.500

830.000

3.200

18.400

40

24

12

60

2.100

:
1. ( ). .IV. ., 1836, .280-281.

127

..

8.

1.473

1.233

2.608 34

199

38

259

54

172

390

36

76

15????

284
375

110

96

150

68

80

21

10

80

16

62

34

160

50

2.9823

95

78

115

19

320

50

50

279
76
72
-

245

20
60

:
1. ..
. ., 1852, .747.

128

..

9.

, ,
, ,
, ,


40

1
4

-110
- 120
-132;

-46
-107
-46 34

:
1. ( ). .IV. ., 1836, .281-282.

129

..

5000

10.



20

100

290

400-

()

:
1. , ( ). .IV. ., 1836, .282-283.

130

..

1.
(XIV )
: www.armeniapedia.org/index.php.title=/Rediscov

2.

: .. V-XVII .
., 1950, . 105

131

..

3.
( )
: ., ., . . ., 1968, .69

4.
. 1905-

: . Fire and Sword in the Caucasus. London, 1906, p.220

132

..

5.
.

: ., ., . . ., 1968, .68

6.

: ., ., . . ., 1968, .68

133

..

7.

: ., ., . . ., 1968, .66

134

..

8.
* . .

: ., ., . . ., 1968, .67
*

9.
* .

: ., ., . . ., 1968, .67
*
.

135

..

10.
()
(XIX )


- .
- .
., ,

. , , ,
, , -

[149, 327]. .. - -

* [40, 25-26].

[40, 17].
-

, ** [95, 351-353; 149, 327; 71, V, 253; : ,


3,4].

61-64 41-39

, , , , - , , -

, , -

*
- [71, I, 294].
**
[: 1,
2, 3].

141

..

11,000 . * [: 71, IV, 253; 106, 34].


- ,
,
, . - .
-, , , -
[: , 12].

,
.
** [95, 351352; 214, 31-32].
(1762***-1783) [214, 31-32]. " "
.. : "1779- ".

[105, 178; 214, 32].

* [: 71, IV, 253].


** , ,
, , ,
. ""
[: 2, 4]. ..
,
. : (),
() . [214, 31-32 .].
*** ""
1759-1760- [105, 137].

142

..

1795-
. , [149, 65].
1796- .
.
.

, .
1797-

,
[149, 207; 214, 33]

. , .
1801- . 1805- .

,
- , [: , 3].
,
, ()
.
.
28 [95, 463-464; : ,
5, 6, 7, 8, 11]. ,
()
[: , : 2, 4].

143

..

. 1583 ,
, ,

. .
,
2 .
: ,
.
[71,IV,290; 200,41].
1813- :
, .

, ( .)
. .
, 60
[49,8].
, ,
.* 2
-
[: , 3, 4].
800 .
[71, IV. 290].
.
:
( ) -
.
,
* [:
2; 1, 2, 15].

144

..

[95, 464; 200, 46; :


, 3; 9, 10, 14].

. .

- .
[95, 464-465; 200, 46].

-, -

. , -

[95,
465; 214, 40; 200, 47].
[200, 47].

XVI

[9, 169]. -

. .-

: "
( .) , . -

. , , -

, : ,
, ,

, .

" [154, 40-42]. 1836- ,

145

..

1736 , 5 , 8 , 5 ,* 6

, 1670 , 9 , 1470 , 40 , 6 [71, IV. 291].

, . 1730 . 792- ( ), 622- , 322- -

[95,468].
. . , ( .)
1810- [95,255].
, . () 6, 4 .
4 .
700- , 1 , 33 , 16 , 1 , 4 , 1 . , , , , ,
[71,IV.291-292].

. [59,28]. , [32,564].
[: 95,442-446;
50,31]. . . * ,

.

146

..

. ,
.
. , , . .
12 -

. 3 -

15- [200,33].

. .

[:

, 2].

. , , , .

- -

. ,

[214,33].

: [95, 442 ].
. 48
26- [: 95, 509-510, 543-

544]. .
22 [200, 38].

, , . .

147

..

33 -

7- [: 95, 510, 547-548].

. 26 [200, 35].
. ,
()
, . ,
[214,34]. *
[95, 442-443].

, , , . . 95
43-
[: 95,442,510-511,547-555]. .
52 .
[200, 35].

, , - , . -

[95,442-443]. .
54

33- [95,511-512,555-556].
* "" , ""
( ) .
[171,50]. ,
. [95,537].
1918- ,
1915-1918- [: 110, 162, 169-170].

148

..

. 21
[200,35].

. -

, , .

[95,443,]. . 61 11 -

[95, 512,555-563]. . ,
50 . -

[200,35].
. -
.
- , ,
.
, . , 78 28- [95, 443, 512-513, 563-567].
. .
. 49
[200,35]. . 50
[: 95,563-567].
. , .
, -
, .
, ,
. 8 ,
26, 54
[95, 443, 513, 571-574]. ()

149

..

.
[200, 35-36].
.*
.
. , , ,
. . 14 5-
[95, 444, 513, 575-576]. .,
, 9 [200, 36].
. - . ,
,
, - .
. 47 27- [95, 444, 513-514, 575-576].
. 20
.
[200, 36].
[: 9].
- .**

. -

*"" . , , "" .
. [34, 90, 193, 485 .].
** ""
. .
[: 200, 36]. "" "",
"" .
"" . :
, , , () .
, - .

.

150

..

, , - , -
[95, 444]. () 20 . 11 , 9 . [95, 575580; 200, 36].
. . ,
. , , ,
.
1810-
.
[95, 255]. - 30
. 8- . , [95,
444, 514, 579-584].
() . - , , ,
, -
.
. 49
. 9- . [95,445,514,583588]. -,
. . ,
. [200,37].
[: , 1, 3].

151

..

* .

, .

- .
, - , -,

. .

61 22- -

[95, 445, 514-515, 587-591]. , , . - -

. 39 . [200, 37].

. -

**

. , , , . . 53 16-

[95,445,515-116,591-596]. -

. 37 . [200,37].

*, .
.
[: 171, 1]. .
- .
[: 110, 96-97].
** [: 95,
445].

152

..

* . -
. ( .) . , , - ,
, - , ,
. ,
. .
126 67-
.
59 [95, 446, 515-517, 595600].
** [200, 37].
.

. , ,
.
- . [50, 81; 214, 35].
. -
. ,

* , 1918-
1930-
"" .
** . ,
() , 1829-
[200,37-38].

153

..

. ,
[50,
82; 214, 35-36].
-

. ,

831 310- -

[95,510-517].

. .
, .
.
,
. "" . . , .
.
[50,82].

,
.
- . -,
[: , 13].
,
. .
, ,

154

..

.
.
, , -

. ,
.

. -

. . .
( ), -

( ), (), , , * .
[95, 451-452; 214, 38].

, -

, . , , ,

. .

, -
.

- . -

, ,
.
.

2000 [69, 122, 127].

* , ..
, .

155

..

. , 5000
[214, 38-39].

.
. -

. , , .

, ,

- -

, .

156

..

()

4
6

10

- ()

12

()

14

11
13
15

()

..
. ., 1852, .441-446.
Bournoutian .A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda Publishers in association with Bibliotheca Persica, Costa Mesa, California and New York, 1992. p.35-38.
* (, , )
.
[: 110,292]. 1829-
(1850- )
. 1959-
.

157

..


() (1679-1688)
.


. 17601768-

(1759-1783)
.

*
. . 4 , .
.

158

..

8
9

10

11


( ) [: ,
.I, ].

:
1. , .IV. ., 1836. .290-291.
2. ..
. ., 1852, .468, 687.
3. , .I, , 1881, ( ).

4. Lynch H.F.B., Armenia, Travels and Studies, 2 vol. 1901, .280.


5. Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda
Publishers in association with Bibliotheca Persica, Costa Mesa, California and New York,
1992, p.205.

159

..

1 ()


()

( )

( )

( )

3
4
5
6
7
8 (
)
9
10 (
)

:
1. .IV. ., 1836, .290-291.
2. ..
. ., 1852, .469.
3. Bournoutian .A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda
Publishers in association with Bibliotheca Persica, Costa Mesa, California and New York,
1992, p.206.
* . 1836- ,
9- .

160

..

1.
.

: Lynch H.F.B., Armenia, Travels and Studies, vol. 2, 1901, p. 213

161

..

2.
.

: . ( ). , 1980, .318

3.

: Bournoutian .A. The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828,


Mazda Publishers in association with Bibliotheca Persica, Costa Mesa,
California and New York, 1992, p. 41
*
[: 95, 686], . " "

4.

: ., ., . . ., 1968, .66

5.

: ., ., . . ., 1968, .75

166

..

6.
. 1655-
: ., ., . . ., 1968, .62

7.
. 1672-
: ., ., . . ., 1968, .62

167

..

8.
. 1837-

: ., ., . . ., 1968, .76

168

..

9.
.
: ., ., . . ., 1968, .71

169

..

10.

: . . ., 1969 .143

170

..

11.

: (
)
I-V, ., 1904

171

..

1. -

: ..
XIX . , 1959, .143

2. .

: , .I, , 1881

3. . 1820-

: Bournoutian .A. The khanate of Erevan under Qajar rule


1795-1828, Mazda Publishers in association with Bibliotheca Persica,
Costa Mesa, California and New York, 1992, p. 34

12.
(XIX )

13.

, - (1811-1893)

14.
, - (1811-1893)

182

..

4. XVIII
: . , 2007, .34

183

..

15.
.
(XIX )

184

..

, -

, . -

-, , , ,

, -

. .
-
, ,
, .,
. .

-
[: , 35, 36, 37,
38, 39, 40]. , -
- , ,
.
.

- .-

"

" . ,
[95, 901-911].

187

..

. ,

. -

.
, . ,

. -
, . 200 [95,901-911].

. ,

: -, - -. , "" -

. "" , ,
. , , , -

.
, , , , , . -

, ( ) [95, 903]. ,
- .

. , -

. , -

, ""

,
. , .

188

..

""

[95,917].

,
.

, .
. , , , , . .
, ,
, , , , , . . ,
,
() , , . , , , .
[: , 24,25].
-
( 04.04.1946- ) . ,
[ . , , 1987, .40-41 [95,917].
, 12 ,
5 [: , 1,2].
, 1414- . 50 ""

189

..

. .
, , , , [ . . . . .., , 1961, . 68-75].
.
, . . ,
. . , - . ,
, .
. , , " " .
[ .. , , 1986, . 250-251; : ,
4]. ,
.
.

190

..

.
,
- .

. . [107,481]

[: , 27, 28].
, - .
1510-1517- ,
. , ,
(790 850 ) , 7 . 4,5 . 10,5-12 , - - .
. - 36-42 .
,
.
2450 . 53 .
[: , 5,6].

191

..

1672-1673- ,

[10,21-22].

. ,

[10,21-22].

.

.
[: , 3].

. 1815-1817- . -

, . 1840- [:
8, 4].

-, , , -

, , , , , -

, .

. ,

192

..


. -

(1764-1783)
.
1791-

, -

[Krimov Krim. "rvan srdarnn saray", "Yeni


fikir" qzeti, 18 oktyabr 1995-ci il, 5].

1837-

, 1 .

- . - .

[: , 7, 8, 9, 10,
11].

. -

( 36 35 31 25 ) .

, .

()
. , , .

193

..

. -

. .

1880- -

: " -

, , , .

- . ,
! -

?!" [121, 571].




. ,
,

.
, 1828-
., 1840-
., 60- ., .
, , , .

. . -

194

..

, , , [: .
].

[: .
].

. :

" - -

. - . -

, -

" [101,216].
, ,
, , , , [101, 217; 215,181].
1827-1828-
. [:
. ].
50- ,

, .


(1825-1875) . .. -

. -

, "", "", "" (

195

..

) . . -

,
( , .) . 1860-70- " ", "", " ", " -

", " " , "


" , " "

- [ VI, , 1980, . 517-

518; : , 12, 13].


, . ,
,
- .
.. ,
, .
, , . , " " [:
. ].
1918-
- .

. ,
1510- . ,
, . 1918-
, [113,449].

196

..

1929-

, ,

.
. ,

:
,
- [ ,
4, 1929, sh. 299].
.
. . 1685-

[ , 4, 1929, sh. 299].
8 . , 2- , 6-
, , , , , [95,468].
, .
.

1760-1768- . 1616- . 97,266 . , . 1988- .

197

..

,
" " .
, (
) -
. - [: , 13,14,15,16,17, 18, 19, 20, 21].
1725- , -

.
. -

.
.

. ,
-

, -

1988- [113, 452; :

, 23].
,
" " ,
8
- .
8
. , ,
.

198

..

. . : 1. ()
; 2. ; 3. ; 4. ; 5. ; 6. ; 7. ; 8. [95, 469].
,
, , ,
. , " "
.

. - , .
" ", " "
.
, , , .

[: , 29, 30].
, .
. . - [: , 31, 32, 33].
. 2- . 1827- 1- 4

199

..

[177,361]. . 2- 1924-
. 461 473 -

. .
145261 217 -. .
(-) . , , , . , , .
. ,
. . , , , . " () ", " , " . (, ) .
.
.
1825-26- ( 1241) .

, . -

,
, , ,

200

..

. , ( .) ,

.), , , . -

[95,716-717]. ,

.
2 . ,
[170,98]. , - , .
. . , , .
, , .
-

. -

, . 1543- -

[ . ,
III cild, Bak, 2001, s. 75; : , : 26].

.
-

. -

201

..

. -

. 1470- ( ) 500

-
, , , -

. -, , , 1988 . -

.
(1694-1722) ,
"" . , [: , 34].
.
. ,
.

.
, .
30-40- ()
. 1929-
", - " , ,
(1868-1938) .
. . .

202

..

. . 1938-
,
.
[121,67,73].

. . , 1657- "" .
(2941)
[121,545].
, . ,
. " " 1812- - , 1826- , 1832-1833 , 1892-
" "
, , , . ,
. 1892-
, " " . " " ,
.
" " 1950- () [121, 544].

203

..

, ,
.
. 201 "" 1888-
. . 239
[121,544].
2001- "" 245 " "
.
, - .
, , ,
, , . " "

300
. . .. 2814 .
, , "" , , , , ,
, ,
[Mdtli E. Smd
Srdariniyann 245 shiflik "rvan mslman yurdu olmudur"
kitab. Tarix v onun problemlri, 2002, 2, s.196-199].

204

..


. .
(1470-1535)
. , , -
.

(1754-1860) .
(1800-1911) .
(1821-1926) . 1918-

[Sazl-szl Gy. Bak,
1999, sh.13].
(1780-1860) . , , , .
, , . , " " . .
.
- . 1692-
, .
, .
. , 1752- .
.

205

..


. - . 1829-1832-
" " :
" ,
, , , " [95,911].
.. : " ( ) , ,
" [ ., srlrinin tam
klliyyat (rusca),V cild, Moskva Leninqrad, 1937, sh. 393].
.
- .
1673- (
.)
. , ,
, .
, "... . ( .) , , ,
.
, . . -
. ,

206

..

... ( ) , ,
, " [10, 23, 28].

, -

.
, , .

. ,

. : " . , -

, , , , , " [Bax: Abbasov . Azrbaycan folkloru

XIX sr ermni mnblrind. Bak, 1977, sh.65].


" "

150 : " ( .) . ,
. " [Bax:
Abbasov . Azrbaycan folkloru XIX sr ermni mnblrind. Bak,
1977, sh.65].
, ,

- . : " .

( .)
".

207

..

,

- . . - . ( ) ,
. : " ,
( .)
, ".
. .
, "... , . (,
)
" [Bax: Abbasov .
Azrbaycan folkloru XIX sr ermni mnblrind. Bak, 1977,
sh.102].
- -

.
, , , , , ,

, , .
. -

-
[Yerevanl . -ermni dbi laqlri. rvan, 1968, s. 282].

208

..

- , -

, - -

, , . .-

, ,

. -

,
.

.
.

209

..

"-"

2394

"-"

2845

1
2
4

"-"
"-"

2842
3055

"-"

3581

"-"

3229

6
8
9

10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23

"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"

3228
3411
3417
3443
3751
3998

1831-
1617-

1885-

1640-

4355

5954

6640

4529
6438
6998

7009

7315

7197
7316
7318

210
210

..

24

"-"

7351

26

"-"

7693

25
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55

"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"
"-"

7653
7694
7667
7702
7707

1876-

1759-
1831-
1611-

7709

1620- (1608)

7716

7715
7717
7782

1687- (1688)
1695-

1784-

7891

8021

1802-

7997
8084
8099
8338

1810-

8361

1696-

8540

1799-1807-

8715
8725

8397
8605

1666-

1676 (1667)-

8738

8764

8741
8820
8831

8967

9003

8968

1556-

: Abbasov . Azrbaycan folkloru XIX sr ermni mnblrind. Bak, 1977, s.46-47.

211

..

1.


: ..
.
. . ... ., 1961, .72

212

..

2.

: .
, , 3. , 2001, .175

213

..

3.

: . ( ).
, 1890, . 275

214

..

4.

: . .
, 1986, . 311

215

..

5.
,
(XIX )

6.
.

: . . ( ). , 1890, .455.

218

..

7.

: . ( ).
, 1890, . 309.

219

..

8.

: . ( ).
, 1890, . 310

9.

: . ( ).
, 1890, . 310

220

..

10.

: ., ., . . ., 1068, . 66

11.
,

: ., I. rmenian Acts of Cultural Terrorism.


Ankara, 1997, p. 46

221

..

12.

: (), . VI, .312

222

..

13.

: (), . VI, .313

223

..

14.
. XVIII .
, ..

224

..

15.
.

: ., ., . . ., 1968, . 64

16.

: ., ., . . ., 1968, . 64

225

..

17.

: Lynch H.F.B., Armenia, Travels and Studies,


vol. 2, 1901, p. 214

226

..

18.

: ., ., . . ., 1968, . 65

227

..

19.
.
(XIX )

20.

(XIX )

228

..

21.

. 1910-

: http://www.baku.ru/cmm-gir-list.php?cmm_id=564&id=124124

22.
1988-

( )
: www.wikipedia.org/wiki/category: Blue-Mosgue

229

..

23.

. .

. F 1988- .

230

..

24.
.

: ., ., . .
., 1968, . 71

231

..

25.
.
: ., ., . .
., 1968, . 70

232

..

26.
(XII ).
: .
, 2004, .192

233

..

27.
.

: ., ., . . ., 1968, . 74

234

..

28.
.

: ., ., . . ., 1968, . 89

235

..

29.
.

236

..

30.
*

: http://www.gudman-stroy.ru/article2/images/kover_armen.jpg
*

.

237

..

31.

: . . ., 1950, .56
*
" "
.

238

..

32.

: . . ., 1950, .61
*
" "
.

239

..

33.

: . . ., 1950, .61
*
" "
.

240

..

34.
(XVI )
: " " , 6 2000-

241

..

35.
.*

* ( )

.

242

..

36.
.*

* ( )

.

243

..

37.
.*

* ( )

.

38.
.*

* ( )

.

39.
.*

* ( )

.

246

..

40.
.*

* ( )

.

247

..

. XVIII II

. .

.

. , ,

, [
].

. 1747- 1783- -

. -

. -

(
).

-
.

. 1748-

251

..

(1747-1751)

[112, 111]. 1749-

: 4 -

[41,.I,237-238;115,52].

. " -

" * , [105, 172, 187;


214, 30]. .
.

** 1751-
[41,
.I, 237-238; 387-388, 389; 115, 53].

"" . , ,
1751- -

*
. .
** 1736- - , . , . - , , , . - -
.

252

..


. -

-
.

.

[41, I, 389-390; 115, 53].

. 1748-


. , -

, ,

( 30 -

) 1751- . -

. "-

" . . *
-
[41, I, 238; 115, 53-54].

. -

.
* , ""
[: 123, 200-201].

253

..

. , 200 ,
[41, I, 238; 112,
111-112]. [220, 42; 112, 111-112].


. .. 1752- -

[214,30]. , ,

.
, , "

" .

. ,

. ,

. . [41, I, 238-

239, 390-391; 115, 57-58]. "" ""


, .

(1755-1759)

(1759-1783) -

254

..

. 1759- -


[166, 129].
1762-1765, 1778-1779-

[214, 31]. ,
.

- -

- [166,205] .

. -

[115, 60]. , . , 1770-


[166, 142].

,
. 1775-

23- , .

[191, 107; 125,38].

-
,

. (1757-1774)

[14; 20, 57; 124, 159]. ,

255

..

. , 1776-
[20, 67].

[166,205]. 1779 12 (5
) .

.


[41, II, 73-74; 115, 60].

(1779, .)

.
. 1779- 20

[53,22; 159,112]. -

[214, 68-69]. -

.* , -

* .. 1780 [: 41,II,75].
. . , 1781- [: 214,71,72,73].

256

..

. : ,

, .. , [214,73] . *
.

[214,72].
**

[214,72].

1781-

. ,
, -

[214,72]. , 1781-

- .
30 -

[41, II, 75; 115, 63;


214, 73]. ,

. 1782-
(1762-

1796) -

, [166, 167].

* 1781-
. [115, 62].
** ,
. , . . [:
214,72]. .

257

..

, ,

" " .
. 1783- 3- .

, II ( -

.) ( -

.)
[214, 82].

, , ,

. 1783- 24- ( 4-) [41, .II, .11; 166, 168-171].

. -

,
.

, , -

.
-

258

..

. .*

II -

, . -
.

[166, 205].


. -

"" , - , ,
,
-

[20, 85; 21, 66; 125, 55]. ,


,

[125,54]. .

1782-
* . .

. , I , " " . [: 126].

259

..

.* -

[37, 132, .215-217;


126,153]. 1783- .

1783- ..

,
, , . [37,
170, .265-266], .

XVIII II ,

, II -

, -

. - [125,55].
, .

, -

. .

[81, .360]. -

: " .

, . , -

* . .. .
, .
[: 37, 132, .215-217; 126, 153].

260

..

. -

. -

" [81, .331]. : "... -


. -

- -

. , " [81, 366, .209].



.
: " ,
,
. . , " [81, 331, . 54-55].
, . .
( .) [159, 113].
II
. , [1, 17; 125, 55].
,
.

261

..

.
-

[: 125, 89].
II -


[115, 69].

1783- 9-

.* , 15 -

[37, 267; 159, 114].


.

. -



[115,69-70]. ,
.

. II

[20, 62; 21, 87; 125, 54-55] 1783-


, II

* . , [115, 69].
, [: 37, 274; 214, 81]. , . [: 37, 274; 159, 268] .

262

..


[20, 72-74; 125, 55].

1783-
. . -

35 [20, 88; 125, 55].

. 1784- 9- .. , , , -

; -


. .

.. [1, 17; 125, 56]. , 1784- -

. , -

200 [115, 73-74].

263

..

. , , , . . . . 1784-
16 . ,


.- [78, .VII, .173; 214, 83].

[166, 203; 115, 74].

[20, 84, 85, 296; 124, 189] . . 1784-
26-
* [214, 84], . : "
( .) - , " [1, 110; 125, 56].
. 1784- 2 , . . [78, .VII, .245; 214, 87]. , , -
.

.
* ,
[:115,49-53;214,84-85].

264

..

. . [214, 86-87].
*
. . , 1784- - .** 12 [166, 205;
215, 74]. , "
" [125; 56-57].
. 1784-
.
: " , (
.) (
.) " [1, 15; 125, 56].
-

. -

, 12 (1784-1805) [115, 71; 124, 191]. (1774-1789)

. , , -

* ,

[: 214, 87].
** : 1.1784- 7-
[:159,266-267]; 2. 1784- [: 166,205].

265

..

. ,

[81, .1/194, 336, .VIII,

.54-55; : 166, 206; 124, 192].


- .

.. , , , .
[166, 206;
115, 75].

, -

, 1784- 28- II
-

. , II
[20, 93; : 125, 57]. -

[20, 32; 125,


57].

1784-

(60 ) -

. .


[81, .1/194, 350, .II, .4; : 115, 75].

266

..



.
. 1785- 25-
.
: "..
,
" [: 214, 115].
. , " " .
. , .
,
, .
, [159, 134-135].

. , 1785-
- *
, , [214,135].
-

. 1787- II . , , -

[78,. 469; : 159,182].

* - " "
[: 24, . 482. .144, . 41481; . 148, . 41929]
.

267

..

1787-

: "

. , , ,
.
, " [79, 4252,.126].

.. -

[79, 4252, .126].

. 1787- 8

.. , , ,

. , --

. , -


[81, .1/194, 416,

.I, .354; 115, 77-78].


1787-1791-
. ,
1787- 22- .

268

..

[20, 122; :
125,82-83]. 1787- 26- .
[19, . 9, 6, 71; 125, 83]. "-
( .) "
[11; 15, 215; 20, 123, 324; 124, 222]. , .
90- -

- . , .

-
.
-

, . . 1795- .

.
1789-1790-
[12; 124, 229].

269

..


.
.
, [20, 43, 134-135; : 124, 229].
. ,
1791-
, 6
. ,
.
, .
,
,
.
[16; 124, 230].
1795 15 :
,
20-30
, [20, 46, .145-146, 339-340; 124, 236].

270

..

, .


20

. -

. 35 ,
. , 8 80

. , [115, 7981].

, 1795-

33 ,
.
, [9, 260261].

. ,
-

30 . , . ,

.
. ,
, , .
1796-

271

..

.
,

. 5000
[24, .80-81].

: " ,
" [24, .80-81].


.
. ,

[80, 628-631, .19].
1797- . , .
- .
[9, 261-262].

, ,
*

[41, II, 428; 95, 164]. [41, II, 426; 95, 164; 200, 9]. -

* .. , [: 41, II, 431].

272

..

[41, II, 431; 214, 59]. .


,

- . -

[200,9].
1797- 4-
(1797-1834)
, -

,
[115, 85]. . ,

.
. -

40 -

. -.
[115, 8 5-86].


.
-

. -

. -


.. . .. -

, ..
-

273

..

( - !!! .).
, 1801- .. -

[25, 1031, .705].


1802- .
, 1802- .
, . . - [41, II, 513-514].
23 1802- , ,
.
.
,
, [41, II, 514-516].
1802- , -

. .

274

..

. 1802 -

[41, II, 516-517].

, -

[162,44]. ,

. -

275

..

1.

, . 461

276

..

2.

, . 473

277

..

1.

2.
-
,
: Bournoutian .A.
The khanate of Erevan under Qajar rule 1795-1828, Mazda
Publishers in association with Bibliotheca Persica,
Costa Mesa. California and New York, 1992, p. 56

3. .
: .

: (
). I-V, ., 1904, .77-78

4.

: (
, 1847 .

284

..

" " "" -


. ""
, , .

1804-1813- -

. -

- .

. 1801-
(- ) . I (1801-1825)

16 1801- [178, 25] -

, , , [150, 372; 132, 28].

287

..

[25,

801, 802, .598-599; 132, 28; 41, II, 448].


.

, -

,
. 600

[150, 402; 132, 28]. -

, , ..

. -

[150, 402-403; 132, 28-29].


..-

30 [25, -

799, .598; 132, 29].


[25, 800,
.598]. ..

[25, 801, .598-599]. ,


. ,

288

..

. ,
, [150, 404]. -

, -

. ,


, " -

"

.
,
. ,

[178, 38; 25, 548, .436].


- .
, -

, .. ,

, " , [25,

838, .617-618; 115, 89] -

" [25, 838, .617-618; 115, 89].

289

..

" " ..
- -

, 14 . -

[25, 838, 617-618; 115, 89].

. , 1792- -

, . ,

- .

. , - -

. -

" "

.. 1802- 18- [25, 840, .618-619; 115, 90]. -

24- .. ,
[115, 90].

, -

290

..

, -

.. , 1802- 17-
[115, 90].

.. . , , -


[178, 50; 115, 90-91].

..

.. (1802- , .) . . .

. , 1803-

. -

( .)

[26, 1214, .609]. ,


[148, 120; 188, 19].

291

..

.. . ,

. -


, - [26, 1215, .609-610].

.
[26, 1215,

.610; 148, 121]. .. 1803-

12- ,
.

6 . [26, 1216, .610;

132, 46]. .. * [26, 1216, .610].

- (1803-

, -),

(1804- , 3 ) ..
*.. 1803- 12
3 100
, , -
[26, 1216,.610; 148,121].

292

..

. , -


[9,265]. .

.. 1804- 10- .
: 1. -

; 2. ; 3.

; 4. 80
-

,
. -

, , ; , -

,
, [26, 613-614; 115, 92].

. . .. . 1804- ..

[74, 258].

" -

293

..

" [67,95,97;
56,159; 132,47]. ,
, ,
.

: , -

; ,


,
[26, 1224, .613].

. , [178,136]. ,

- . -


, , -

. -

. -

. , "" -

500

294

..

[26, 1224,.611-614; 115,93,94]. -

, [178,143-144].

[:
1, 2].

,
. .. .. : " " [178, 129;172,20].
, 1804- . , , , -
, [115,95].
-
" " . , .. , .. [67,79-82]. , ..
, [67,79-82].

295

..

. ,


. 7 , 22 ,

[: 148,
298; 74, 267; 115, 95-96].


4 100.000 . * ,
, , - [26, 1216, .610]. ..
, ,
[178, 137].


[26, 1225, .613; 132, 47].

,
. [147,
95-96]. . , ..
: "
1500
"
[177, 722; 178, 138].

* 12 3572 , 3 , 300
200
[178,137; 26, 1216, .610]

296

..

, -

, . ,

.
-



[25, 34, .119].

,* , . -

,
: " " [25, 548, .436].

. .-

, [178,
136]. .

.** .

, 1804- - ..-

1 , 2 8 . 2 -

* ,
[: 178, 137].
** . , 1804- 1- , 18-
[: 188, 22, 25-26].

297

..

100 [178,

138; 148, 311; 132, 48-49]. ..


*
12- [148, 311-312; 74, 260-261].



(2 -3 , 1804- )

1804- 10- -

. -

15- . ** 2-,

[26, 1668, .810; 74, 228,

266]. .
, "1804- 24-

. 60 7000
[172,21]".

* 8 [: 127,30].
** 5 . 26- . , .
. . .

[: 74, 225-227, 261-266; 148, 314-315; 320-321; 188,38].

298

..

,
.
. -

, .

15 20 * . . 17 . 60

20- . (
.) . 7000 [74, 267; 115, 97].

, , ""
: "
(

.) - , -

" [8, I, 68]. -


[178, 150; 172, 21].

. -

. ,
- [188, 49].
* 1 2,134 .

299

..


,
[26, 1672, .811,
1673, .812; 148, 325].
13 173 [178, 147; 67,
100]. 15-
8
3 , 120 , 6 , 200 [74, 269-270].
. -

.
6 . . -

,
-


[115, 97-98].

, . .
22-26- 100
250 .

300

..

20 , 50
[74, 274-275]. .
* 350 3 [148, 339; 178, 153; 132, 49].
, . .
. 50 ,
.

.
[148, 338-339; 74, 272; 115, 101-102].

.
, 34 ,
[74, 272-273].

. -
, (
.) [177, 372; 132, 50] ** .

*
[178,
150].
** . " " [: 74, 272]. - . . , - , (
" " ) [: 74, 273-274].

301

..



. 12
, , * [54, 241; 74,
275; 132, 50]. . 20 [147, 275; 74,275; 132, 50]. -

. " "
.

[: 26, 1241, .618; 132, 50-51]. , .

.
1804- 31- - , , , , ** . 1-
* . ,
" , 1 15 , ". [: 74, 275].
** : "
,
. ".
. , [:
74, 275-276].

302

..

.
. 3- [26, 1242, .619;
178, 154-155; 74, 275-276; 115, 104].
. , 200

" 500 " [26, 1256, .626; 74, 283; 172, 22]. ,
.
,
. , 2000- [26, 1682,
.815-816]. ,
. ,
. ,
.
-
. 1805-
,
* [: 26, 1672,
.572-574].

*
3 .
-
. . , -
[26, 1672, .573-574].

303

..

1805-

" "
-

[26, 1256, .626; 200, 14-15;


188, 113].

1806- -

. -

.
.. -


[8, 72-73;
39, 187-188].

. [26, 1256,
.626-627]. 1806- [82, 5; 74, 368-370].

, . ,
, 1806- 17- . [98, 285286; 74, 380].
[: 27, 792, .421], . 1806-
[27, 129, .69-70; 74, 456; 95, 167; : 1].
.

304

..

, .
1806- . , .

. [115, 106].
. ,
,
.
[: 27, 831, .456-460; 178, 268].
1807- , . , . : "
,
. . ,
" [27, 467,
.254; 115, 107-108]. ,
[74, 462-463; 132, 90].
,

. ,
. : "

305

..

" [79, 4265, .17-18;


115, 108]. , "
,
" [75, 168, .60-72; 115, 108].
. -

1808- -

. ,

, , , ,
. 1808- -

6 12 . , -

240 7506 . 500


[151,209; 115, 109-110].
-


" " . -

-
, , "" , [26,

1258, .627]. , ,

306

..

" " ,
.

"" -

, -
[: 180, 7-30, 56-62, 85-103].

. , 1806-
,

[27, 424, .232; 74, 456].


. -


.
[27, 467, .254].
[27, 436, .235].

26-

.
2 4

. 1808- 30- .
[27, 453, .243].

307

..

(3 30 1808- )

.
, [79, 4265, .4-16; 115, 110; 178, 295-297]. 3- [27, 450, .244].
. 4- , . .*

. . -
[27, 450, .244; 178, 298-299; 115, 110].
.** 9-
* : "
(1804 .) , , . , [27, 443, .237].
** 7- , -
, - ,
[27, 453, .244-245; 178, 296-297].

308

..

. [27, 453, .244-245; 178, 296-297].


17-
.* 21-
[74,
473].
, . [27, 458;
.248-249].
. .

5 .
-
.

[27, 453, .245].


. , ** .

* ,
.
, , ,
[27, 447, .239240].
** , .
. .
,
[27, 453, .246].

309

..

40 ,
[178, 299-302; 132, 91].
. 12- "
" [27, 458, .248-249].
, : " -

( !), -

. , -

" [27, 460, .249-250; 178, 301; : ,


1]. ,
[151, 222; 178, 301].

, , .
[79, 4266, .1-2; 115, 111; 178, 301].

. , -

.
1808- 17- 5- [27, 895,

.509]. . , .
3000 [172,

310

..

26], 4645 [27, 467, .253-256].


.

. -

. -

, 1000 [41, .III, 390]. ,


17 , 269 , 64 , 829 [27, 467, .256]. -

30-

. 1-
[27, 895, .509, 510; 178, 304-305].

, "-

"

, "
() " [8, I, 75; 8, II, 55].

- .

.
, 17

269 , 64 829 [27, 467; 132, 92]. .


-

. ," ( -

.) ,
" [151, 224; 132, 92; 178, 304].

311

..

1000 [178, 305]. , , -

, . -

:
" , ,
. ,

, ,
" [74, 473; 178, 298].

( .) [27, 462, .250-251]. -

,
.

1809- [39, 191].

. -

.
20 -

. ,
[: 28, 1112, .725; 28, 1127, 736; 115, 112].

1810- -

[178,160].

312

..

. -

- .
. -

: "
, ,

. " [29, 170, .120;

: , 2]. -

[28, 666, .478]. 4 200 10 "" : -

,
.

- [29, 172, .122].

1813- -

. 6 . ""

[74, 616-617].

,
.

1813- 27-

. ,
.
, 12- ( 23-) 11 [29, 879, .736; 29, 883, .739-747].

313

..

(
) . ,

. , -

314

..

1.

: ..
XIX . , 1959, c.83

315

..

2.

: (
). I-V, ., 1904

1. , 1808-
( ). : , . III. , 1869, . 460, .249

318

..

1, . , 1808-
, ( ). : , . III. , 1869, . 460, .250

319

..

2. -
27 1811-
: , .V. , 1873, .170, .120

320

..

1.
(1806-1827)

: http://en.wikipedia.org/wiki/hossein_khan_sardar
( "" )

321

..

(1826-1828)

. ,

[95, 873-874].
, "
57 , -

1500 " [71, .I, 51].


300 -

[71, .IV, 284]. ,


,
.*

, (1804-

1812) 22

1812- . :
" , -

, 1802- , 1804- -

, ,

" [29, 88, .59-60;


: , 1] .

, ,

, , -

* 1813- , .

325

..

. ,

, " , -

( .) " [29, 523, .443-444].

XIX -

. -

. ,

. ,
. ,
[82, 40-41; 93, 231; 177, 334].

, XIX , ,

. 1816- -

: " ,

, "
[93,12-13].

326

..

, , ,

I , [93, 122; 175, 410-411]. -

. ,

,
.
[30, 1370-

1371, .892; 132, 162; 58, 40-42]. , 1826- -

(*) [132, 162].


.

.
: 1000 ;
1000 ;

, 6 3000 ; ( -

) *
[30, 1374 .] [60, 179; 177, 32, 36; 59, 105; 93, 37 .] .
"" , "" [105,191]

327

..

5000 [59, 105].


* .

, -

(: .) .

[30, 1372, .892; : , 2]".

1826- 16- - -

, .
. "

, . -

, -

. " [20, 111112]". 16- 5 -

[93, 37;
59, 104]. , ,

. . , -

. , -

,
: " ()
-
[8, I, 81-82]". ,

, , -

* ""
"" . XX
"" [: , 1].

328

..

. , 16-

21- 92 , 2 37 ,
2 25 [146, 143-144].

, 1826- 19- -


. 166

26- , , . 113 -

, 18 , (40 ) [177,

47-50]. ,

, ,
[177,50].

. ,
", -

" [177, 52; 132, 164].


: " , -

" [152,618619; 132, 164]. .

329

..

. -

[177, 52].
1826- 14-

- , 1- 2-
3

[177, 63; 93, 84-85; 43, 261]. 3

. ,

.
.
[43, 261] -

. - -

.
I . 1826- 1 :
" .
: 15 " [55, 214; : , 3]. 1- .

330

..

.
.

.
. , ,
. 21-
.
.
, 29- [152, 686-687; 93, 87; 132, 165]. , .
. ,
( .)
[93,
87-88; 132, 165] .
1826- 21- : "
, ,

, ".
[: , 1, 2] - [93, 122].

1826-
. , . [152,
687; 93, 159-160, 166; 132, 165].
, ,

331

..


. ,
, . I
[93, 157-166, 205-208].

1827-
.
400 500
. [93,
166-170].
. 1827- .. (1827-1831) [93, 226, 228-229; 177,283; 172,3839].
.
1827- 26- . , [32, 214,
.258-260; 177, 287; 93, 222-223, 229-230, 233; 137, 12; 132, 166]. 11- 40 . . , ; [93,
231]. 13-

332

..


, .*
[32, 214, .258-259].


(16-17 1827- )

16- -

. 22 . 3000 . -

( .) [59, 28].

16- 5 4 , .**

. ( .)
" -

* . .
, .
[: 177, 287-288; 175, .IV, 409]. , ,
.
1828- [32, 214, .258-259].
** 1000 10 , , [: 93, 243].

333

..

" [177, 304-305]. -

16-
17- . . , -

17-
[93, 243-244; 177,305].

,
[93, 245]. , 23-

. 10 [177,
306]. , -



(27 23 1827- )

.
, -

. -

5 , 26 [59,28]. 400 -

334

..

[93,233].
, [8, II, 84].

2 23- . - . 24- 27- -

.*
, 27-
.

[93, 256-258; 177,

308-310]. ,
.

** ( .) .

,
.

* 500 . , - . . 25- " " . . , ... [: 93, 256,


257; 177, 308-309].
** ""
[177, 309-311], "" [177,514], "" [93,
264] . , [32,566].

335

..

,
, . 29-

30-

. [177, 309312].

30- 200

[93, 258]. 1-
2-

, , . - -

, . ,
[93, 260]. 7- 4

. 8- -

1200 1 . .
. -

.
-

300 . 54

. , .

336

..

5
[93, 261-162].

. ,

, 12- -

. -

* 17- . 1000

[177, 323-324].
.

8-

. 1000
500 ,

18 -

. -

: "
.

. , -

( .) . 2 -

" [93, 262-263]. , * 1826- ( .) . 1827- 24-


[153, 62-64].

337

..

- .
1804- ,
1808- -

[93, 263-264] -

.
( .) . ,
,
.
.

,
. : " ,
.
, " [93, 264-265]. [93, 265; 132,167]. 20- . ,
[177, 449].
-

. , -

. 240 -

. 400 .

338

..

( 26- -

).
, -

, .* -

3 . -

10- .
[93, 265-267].

25

. . -

-
.** *** : , ,

. , ,

.
[93, 267-273; 177, 332-333].

* , [93,266].
** 3200- , 1200 , 16 , 4800
, 800 3000 - , 26 [93, 269-270].
***
[: 93, 273].

339

..

19- 21-

. [93, 273; 132,167].

, ,
.
, 18 [93, 322; 132, 167].

17- , 700 [59,6]. -

,
. ,

[177, 449-451].

, , 21-

.
2 .
- [177, 451].

22- 23- -

[93,275].
-

1827- 23- [59, 6].

340

..

.*

, -

,
[177, 453-454].

.
[115, 118]. 26-

. 1-
[93, 275-280]. -

** [177, 454]. , .

5-

. -

. 7- . 8-
. 13- -

[93,
282-287, 293; 132,167]. 1827- 19- . .

*
, 23 , [177,452,
453-454].
** 4- 4 2 2 . . . .
. 2 4 5- [177,454-455; 59,8].

341

..

10 -

. [153, 76].
1-
35 , . * 10 [59, 6; 177, 452-455].
( 10
, 15 28 [93,301]), 17- . 7-
4- 2
. .
[93, 302-303].
,
1166 (685 , 347 ,
134 ) [146, 145; 132, 167]. , 700- , 300 .
3 [93,303]. , , . .
:
, * , [177,
455].

342

..


. , , [93,303-304].


: ,
, [177, 481].
: " * .
4000 , 2 . 4- 30 6- . 17-
, . 200
24 , 1130 " [185, 48; 177, 457, 469-478; 137, 21;
132, 168]. .
,

(14-20 1827- )

1827- 29- .

[64,138]. 11- .

. [32, 518,
.561; 177, 494].
* , 2
() [185,48]

343

..

14-
[59, 31]. 10-12
*
. , . 14


. , [32, 518, .561; 177, 494-495; 93, 315-316].
, - .
. 15-
. 16-
. 18-
24 . 2
. 20- [32, 518, .561; 177, 495-501; 93, 315-317].
. , 13 , 14 ,
, [177,
501-502; 32, 518, .561-562, 563-564]. , * . ,
1810- [95, 255].

344

..

500 , 250
. , , . , , , . , 13 .
: " ,
. , [93, 318]".
,

.
.
,
,
[132,
168].
,

(24 1 1827- )

,
. . [177,505]. 21-
.
. . , ,

345

..

[93, 319]. 23-


2 750
: " , . , 200
. , -. . 50 . .
. , ,
.
18
. -
" [93, 321-322]. - [93, 323].

. 2
2 . [93, 263].


.
[177, 492].

346

..

1827- 24- -

[93,323; : , 1]. 2 3 . .
-

. -

. , -

. . . -


40 1000- . -
. --

[177, 505-511]. . -


. , ,

. . -

,
. ,

, -

[84,36; 153,86]. -


. 27-28- -

[172,44]. ,

347

..


. 1827-

[153,85-86].
- [143, 164],
.

30- .

, . -

. 1- . ,

.
1- , .* , , [32, 523, .566].
, , [177, 512-513].
. ,
,
[153, 85-86].
- . ( .) . ,
* 28- [:177,508].

348

..

. . .
,
[: , 5]
.
. .
[175,
415; 177, 512-513; 67, 252].
. ,

[93, 329].
... 6 -

6 [153, 86].

200-
.

. *

,** ,
* , " "
. .
.
[: 177, 516].
.
** 1827- 3- 6
[: 32, 523, .566]. [: 177, 514; 93, 329].

349

..

, , ,
.

, [32, 523,

.564-566; 93, 328-330; 177, 514]. ,


,
* .

. -

: " - .

, -
" [177, 516; : , 3, 5, 6].


. . ,

. 8- -

.
4 [: 177, 518-519].

" -

" [93, 330]. ,

* (1402 .) . , . . . . [: 59, 61-62; 177, 515-516].

350

..

1- ,
2- , -

1 -

"" [177, 591]. ,

[:
, 6,7]. -

" " .

""

. .
" " [46, 34-35; 132, 170].

1827- 2- -

"" .
, , [177, 517-518].

. 1828-

10- .
, -

(1813)
[76, 125-126-131; : ,
4].

. -


. ,

. 1828-

351

..

21- ( .) I "

" [76, 272-273; 32, 437,


.487; : , 5]. -

,
[163,37].

352

..

1.
22 1812-
: , .V. , 1873, . 88, .59-60

353

..

1,

354

..

2. 21
1825-
: , . VI, .I. , 1874, . 1372, .892

355

..

3. I (1825-1855)
1826- 1
: (1816-1827), .II,
, 1868, .214

356

..

4.
, 10 1828-
: , . , .III, 1828, ., 1830, .125-131

357

..

4,

358

..

4,

359

..

4,

360

..

4,

361

..

: 4,

362

..

: 4,

363

..

5.
I (1825-1855)
: , .VII, , 1878, . 437, .487

364

..

1.


(1903- )

365

..

1.
1827- *

: .. , ,
. .III, .3, ., 1887, .502 .
*.
.

[: 95, 686-687].

366

..

2.

:
- (1811-1893)

: http://en.wikipedia.org/wiki/(Grigory_Gagarin)

367

..

3.

(1827- , )
: ..
XIX . , 1959, .115

368

..

4.

: (
)
I-V, ., 1904

369

..

5.

: http://sardari-iravani.org/FamilyHistory/familyhistory1.htm

370

..

6.
I (1825-1855)
(1827- )
: http://ru.wikipedia.org/wiki/:ErevanMedal.jpg

7.
I (1825-1855)
(1829- )*
: . . , 1976, .352 .
*I
,
.

371

..

.
* **
.


.
,
, ,
.
, , ,
1441-
.***
-
, ()
.

* 1828- 10-
. 15- .
**1829- 2- . 13-
.
*** ,
. : II.

375

..

.), -

. 1783- . -

: "
" [214,107]. -

..

. -

-
-

. , -

.- 1784-
. , , .-

( .) [214,109]. -

. " " ,

,*

*
.

376

..

.
. .

, ... -


[46, 92].

. ialndan

sonra hmin razilrd . Qafqaz

1827-ci il oktyabrn 6-da " "* -

.
onun i,

"vqqti " tyin edildi. . - .

. -

4500 -

.
, ,
. , b q * " "
160
. 1989- 12-
" -
" . .

. 1828- "
" .

377

..

: " , , -

, ,

* ( .) , " [32, 438,


.487-491; 109, 22; : , 1].

. -

, . -

( .)
12,3-13,5 [: 177, 335; 182, 112-113].

: " ** . , "

[177, 334]. 27 1827- ,

4500 () . ,
800

, , 100
300 , 600
[32, 512, .547].

* ,

.
**.
.
.

378

..


. ,
" "n .

" " .
[109, 22; 172,72].

(20 , 1828) -

" "
. : " ,
-

" " -

. -

" [76,
272-273; : , 2].
yaradlan " -

" -

[32, 437, .487]. , a

, 15 , 5 , 5 . " "
-, knyaz .Q. [32, 438, .487; 109, 23].


. 15-
,
( .) .
[47, 339-341; 130, 85-86].

379

..

,
, ,
,
() 5 [76, 130; 75,
221-222; 46, 44; 4, 283].
1827- ..
. .. . 80
[79, 923, .1-16; 153, 128, 129]. . , . ,
[153,128].
1827- * ( **)
[153, 129]. .

* . 1827-
19- [46, 40].
, 1787-1791-
[: 74, 649] , , .
** . 1828- 30- [46, 111].

380

..

(13 .) "" , .
19- [46, 38, 40].
,
""
. - .
[153, 129]. , , , 15 [aysor
red.] .

[153, 129-130]. ,

[79, 978, 1; 153, 129-131]. , .
1828-
14- ,
( .) .
: "1)

381

..

yaz tlimat
; 2) - mslsi ( .); 3)
; 4) " [32,
553, .588; 32, 561, .603-604; 109, 26].
26- -

, 29- is " " -

.
19 di:
" , ;
6 , 3 mddtin ;
; ,
150- 300- ;
,
;
2-5 ; , " " , , ,
. 10 25 " [: 46,98-107;
: , 3].
" " 16 : "

382

..


. , , , -
. ,
, , -
.* , . ()
() . , . , , . imli .

" [77,189191; 109, 27-28].
, . , , .

* , 1948-1953-
- - . .

383

..

narahat [65, 60].


,
. , 6
[32, 586, .619-620].
tmidi ,

[: 46, 66-67, 76-78].
- : " . , , ,
" [46, 77-78].

.
, - [aysor red.]
, [46, 115]. ,
1828- 17- tdi ,

[32, 568, .607-608; 65, 72-73; 109, 28]. 19
[32, 568, .607-608].
. 25
. t .

384

..

" " .

.
[46,105-106].

1829- 24- " " . ,
1828- 26- 11- .
.
41-
,
- ,
,
,
* [: 46, 48, 55, 63, 69, 115-116].
,

8- -

. 1828- * - , ... .
, XVII [ . . . , 2005, .601-602 .]. .
, .. , I
.

. , - ,
.

385

..

7- .
9- " " . -

. ( .)

[46, 55-56]. 9- , 4500


ran trfki sahilin [32, 592, .624-625].

[46,48]. -

[: 46,57-58]. -

1828- 30-
. : " ( -

.) -

. ! . -

,
.

, , " [46, 107-111; : , 4]. -

386

..

1828- - , ,

[: 46, 59-60, 61-62]. ,


. ,
1828- 27- 500 dn

ibart d ran

. 29- ,
[32, 598, .629; 109, 29].

. , 1828- 26

: "
. 279, 948 ;

, 5 " [79, 978,.19].


.in ,

366 (1715 ) , 265 (1110 )


36 (182 ) -

[95,636-638]. 119
, 61 , 11

. , 4559

(23568 ), 2137 (10652 ), 250 (1340 ) . -

" " 35560 6949 [95, 635-642; 109, 31-32].

387

..

8249 , , , , 40

; 14000 , 400
; 1500
.

[: 46, 131; 109, 31].

,

. ,

.. 90
[: 183, 180].

. ,
, , , , , ,
(
.), . 300-
[153, 135-136; 122, 94].
200- . [153, 141; 122, 94]. , , ( , , ; , , ,
, . ) [45, 93; :
182, 118]. , .

388

..

. -
. ..
: " - : (
.) (
.) " [153,135].
, . "-

"-

, " ,
,

. . , , -

. -

"* [32, 618, .642-644; 65, 81-85; 153, 140; :


, 5].

, randan -

, ,

. -

mslmanlarla ,
, . ,

. -

. , -

mslmanlar yaayan kndlrd mskunladrl


* [32, 618, .642-644; 65, 81-85] , . . ,
. [: 153, 140].

389

..

500 tdi.
[32, 623, .647-648; 109, 30-31].

, , -

32 .
, .

. , , [: 130, 94].

, -

-
" " . -

" " -

1826-1828- -

1828- 14- 12

23- . 24- , -

15- , 22- , 28- .

1829-

390

..

, , v
[109, 33].

, -

- -

sasn .


.
[193, 826; 109, 33].

1829- -

II
2- . -

,
, , -

, [183,
180].

. 13- -

, 18 bir . , , ,

.
, . 1829- 10-

I v
yaayan ermnilrdn 10 "

391

..

" [32, 818, .830].

1829- 18-

, [32, 819, .830-832].


. , 3- n -

, -

ermni

i
ermni i [32, 820,
.831]. -


. 12 -

[32, 822,
.835-836].

() -

d.

gndrdi , 95 . -
400

[32, 820, .831]. rvan xanl, ,


, -

, , -

. , 270
[71, IV, 291; 122,

95]. .

392

..

: " , 1828-1829- " [142, 12; 122, 95].

1830- 22- -

, 2500 -

()
k [32, 821, .833].

, , -

.
, 17-

"" di. , ,

, t-

rfindn , , , .
[189, 386-387; 109, 37-38].


. , -

.
, .

80 , 15 . , -

(, )
,

393

..


[109, 38].

dirn msi -

, 1831- 3- -

. ,
- " " [32, 830,
.847]. dn mlum olur ki, ( , ,
, , ) 14044

. rzurumdan 7288

5000-, 67 ail * , 1050 , 1305 Pmbk v ryel distansiyalarnda . Qarsdan kn 2464 2264- Pmbk v -

ryel distansiyalarnda, 200- Taln mahalnda, Byaziddn k-

n 4215 ail Gy g trafnda v Ba Aaranda mskunlad-

rlmd [32, 830, .847]. Hmin snd aid lav qeydd , edilmdiyi n Trkiydn -

. , 84

[32,
830, .847]. 1831- 24- -


, 14 (90

) 380
* .

, . ()
.

394

..

[89, 61; 32, 832, .847]. 90

[32, 829, .845; 172, 66],

100 [186, 37].



. .
106 . , - ( .) [212, 75].
100 [212,
100]. 1832- [213, 82-111]. , 20 [ .]
[211,70].
, , ,
, [45, 93; : 182, 118].
,
, -
. 96
[71, II, 303-304; 182, 118].
, .
. , , 1828-1829-
" " 21666 (3682 ) , 324
(67 ) . sasn

395

..

, , , ,
, 129
[95, 636-642; 109, 40].
,
- 1801-1805- , " " . 1829- (
) - 1536 (5425 ) . 3148 (10575 ) . 1832- , 1833- 182 (674 ) - . 169 963 [71, .II, 302-304;
109, 41]. ,
90 ,
75
[183,180]. .
, - ;
, [ .] [200, 37-38; 145, 122].

396

..

, 1828-ci il martn 21-d -

yaradlan " " .

" " 4 : , , .
[71, IV, 270].

. -

.. 8510 [186, 33].

1834- , -

2750 1807 ( .),

898 , 40 ( .) [71, IV,


291]. ,

22336 , 65300 .

29690 ( .), 10350


24255 -

, 1000 [71, IV, 270-271; : ,


5].

397

..

1828-

[32, 622,

.646; 623, .647].


. , 1828- -

, ( .)
[32, 438, .490].

1829- -""

. " "

. 20 hmin 1852- "


" -

. . , mhariblrdn sonra
" " 752 521- , 179- , 52-
[95, 485-508]. 359 ,

310 ( ,

.), 43 -

, 6 . -

tlvi qrnlara mruz qal -

- salnd [95, 510-518]. , " "

1111 (359 752 ) ki, bu

398

..

831- (521 310 ) vvllr rvan xanlnn

razisin daxil [109, 23; : , 2;3].


. , rvan v Naxvan n
" " tkil edn
lr 23730 ( 17000,
4600, 2130 ) ,
, 5 , 118650
[95, 542].
,
81749 25151 * .
,
. , . - (35560 )
(21666 )
( 10631 )
[95, 639-642]. [: , 1].

.
,
. , 1826-1828- 20 **
, 1832- 55,5
%- .

* . , " " " "


.
** , 20%-
.

399

..

: "
. ( .) -

( .) . , -

. " ", ,

. 2 . ( -

.) ( .).
1829-
". 1829- , -

1536 (5425 ) 3148 (10575 ) [71, II, 303; 122,


95-96].

. 2 .

1/3- . 64%, 66% , 98%

[95, 635-638; 182,118]. ,


.

. , , -

[45, 92].

1832- ,

463- [ .], 98- ,


65 .

400

..

, , ,

62 , -

68 , 24 32
. ,

, ,
64 . (15 ) (23 ) (12 ) .
-

(12 ) . , 126 , 70 , 22
47 [95, 543-630; : 182,
118-119].


[32, 618, .642].

, .

401

..

. -

: " -



- " [47, 341]. ,

, , -

. , -

, " ".
[47, 341].

, -

- - -

, -
[90, 159].

rvan xanlnn -

. ,
sin . 1834- -

, 1000 ( 300 ) -

[71, .IV, 270-271]. ()



. 1839- ,

, , ,
, , ,
. , 1877-

402

..

-- ( ) [70, 4]. -

, , (Baytar)
[109,42].

, 1826-1828- 1828-1829-

" " 57226 (10631 ) .

25151 (4428 )

, . ,

81749 (16078 ) .

" " 82377 -

(15059 ) . ,
, [95, 642; 109,42].

. , 8249

6949- " " ,


, 1300
[109, 32].

1840- " " .

-
di. - -

. 1849- , -

[ .], , - [
.]

403

..

i 1917-

[109, 24]. .

Cnubi Qafqazda n , , ,

. ,
onlarn .

.. Cnubi Qafqazdak -

: " Cnubi

Qafqazda ,
... 1826-1828-

1828- 1830- Cnubi Qafqaza 40


84 . , , ,

. O
200 ,
2 -

.
. ,

124 , -
, 200
" [92, 63; 109,43].

ke rvan xanl 1877-1878- -

. X1X

srin 90- lrind

404

..

nn yatrlmasndan sonra 400 e


Cnubi . .

, XIX Cnubi Qafqazda 1.300.000 -

,
. .

: "
, ( -

), : , 1.300 .,

, 1.000.000
" [92,63].

, -

. -

, , .

20-30- -

.

, , -

.
.

405

..

1.


(1828- )

1828

7-8

9-16

20
5000

22-23 ,
20-21

200

(
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
)

406

..

13 ,
9 (
22-


29-
)

1828- 26
11

8249

(40
),
1500
,
.

300



: ,
, ,
, ,
,

,

.

:
.. , ., 1831.
. , , 1954.

407

..

1.

1829-1832- (
)

408

..

* 1828- .

409

..

410

..

411

..

412

..

413

..

414

..

415

..

416

..

417

..

418

..

419

..

420

..

421

..

422

..

423

..

424

..

425

..

426

..

427

..

428

..

429

..

430

..

431

..

432

..

433

..

434

..

435

..

436

..

437

..

438

..

439

..

440

..

441

..

442

..

443

..

444

..

445

..

446

..

447

..

448

..

449

..

450

..

:
1. . . ., 1852, . 543-630.

451

..

2.

1829-1832- . (
)

452

..

453

..

454

..

455

..

456

..

457

..

458

..

459

..

460

..

461

..

462

..

:
1. . . ., 1852, . 485-508.

463

..

3.

1826-1828- 1828-1829-
(
)

464

..

465

..

466

..

467

..

:
1. . . ., 1852, . 510-518.

468

..

2.


(. , )

2
4
5
6

81

1305

589

10
11
13

91

999

78,0

787

4321

97,0

3,0

603

1043

15

756

420

74

416

1837

469

3214

11

58

897

1300
5607

92
15

28

1305

6016

90,0

3464

99,6

6510

100

10,0
0,4
0

1644 10724

46,0

54,0

160

100

590

3272

165

836

51,0

49,0

5051

37,0

63,0

100

1004

317

1782

5290

1297

7882

552

323

745
11

90

1014

1344

58

1852
5697

99,9

99,0
33,0
71,0
99,0

0,1

1,0

67,0
29,0
1,0

9196 49875 3498 20073 12874 69948 71,40 28,60


1344

22,0

2592

231

1779

1004

3267

400

343

5892

24,4

935

1754

276

75,6

4832

311

14

160

6010

12

709

9700

145

3449

2374

34

574

2369

4176

1396

133

262

5413

753

567

383

910

7331

15

1807

7489

7489

10540 57364 3498 20073 14218 77437 74,07 25,93

: .
. , 1852, .543-600.

469

..

3.

1832-

( )

1828-
1827- 1828-

7331

2369

1715

5413

603

2360

3449

383

4176

6510

8 -
9

10

1004

3267

420

416

1837

3214

58

13

2592

14

15

5892

1754

()

145

4832

11 -
12

1396

28

49875

20073

16

5607

90

8376

1757

3053
9680
4533
8268

1459

1342

13525

1004

1144

356

21

3535

552

5359

2897

1300

11463

231

5290

15

48

1043

1069

1980
1782
5428

176

10955

3263

8650

2018

6857

8557

23568

3272

21639

8933

14254

115155

:
1. . . ., 1852, .643-648.

470

..

4.
, 1834-

1834 22.33 65300 29.690 10.350

1834 2750

5900

1807 11

24.255

898

1000

40

:
1. , ,

(), .IV. .270-271, 290-291.

471

..

1.
2 1828-
: , .VII. , 1878, .438, .487-491

472

..

: 1,

473

..

: 1,

474

..

: 1,

475

..

: 1,

476

..

1. 1828-1831-

: . . . .
. . , 1998, . 261

477

..

2.
I (1825-1855)

: , . , .III. 1828, ., 1830, 272-273

478

..

2.

479

..

3.

: ..
. , 1831, .98-107

480

..

3,

481

..

3,

482

..

3,

483

..

3,

484

..

3,

485

..

3,

486

..

3,

487

..

3,

488

..

3,

489

..

4.


: ..
. , 1831, .107-111

490

..

4,

491

..

4,

492

..

4,

493

..

4,

494

..

5.
.

: , .VII, , 1878, .618, .642-644.

495

..

5,

496

..

5,

497

..

10




.
:

:

-

(1828) (1829)


, ,


, ,

. 1988-

. . , .

... ,

. , .

.
.. -

. .

- ,
,

500

..

, .

, . -

- .
, 1918- .
!

.
.

,
, -

. - -

1828- 21- " " -

. " "
1111 62- .
1828- . , 62 14- .

501

..

" " .
- - .
. . 1911-
: " 1 300 1
".
1918- 29-
-
. ,
.

, . . 1988- - ( )
. .
1905-1906, 1918-1920, 1948-1953, 1988-

, , ,
, , ,
, .

502

..

( )
.
, , 1919- (1918)
. 1935 190-
.
1991- .


.
, .

. ,
- 1954, 1970
1972- .
,
, - ,
,

503

..


. 1935, 1938, 1939, 1940, 1946, 1947, 1948, 1949,
1950, 1957, 1962, 1968, 1969, 1977, 1978, 1980-
. 1988-
521
.

" - - " 1976
1988- , 9
1991- 2000- .
.
1. ,
. , (), (), (), (),
().
2.
. , (),
(), (), (), (), ().
3. ""
. , (), - (), (), - (), ().
.
4. ,
, . ,

504

..

(), (), (), (), (), ().


5. " - "
"", "", "", ""
"", "", "", "" .
, . ,
(), (),
(), (). , .
6. 1935- . ,
(), (), (), ().
,
,
. ,
5 1978- (), (), (), ()
. 1918-1987-
254
( ,
.) .
1948-53- 60 . 1978-
23 60 .
1991- 9
90 .
, 667 .

505

..

1.

2.

03.07.1968

3.

12.11.1946

4.

04.04.1946

5.

6.

26.04.1946

7.

09.04.1991

8.

09.04.1991

9.

10.

11.

12.

13.

09.09.1930

()

1.
2.

09.04.1991

04.04.1946
25.01.1978
21.06.1948
25.05.1967

25.01.1978

14.

**

15.

03.07.1968

16.

17.04.1948

25.05.1967
12.10.1961

*Siyah 1976-c v 1988-ci illrd Ermnistan SSR Ali Sovetinin rvanda rus v ermni dillrind drc
etdirdiyi "Ermnistan SSR-in inzbati-razi blgs" kitablar, habel 2000-ci ild rvanda ermni
dilind p ediln "Ermnistan Respublikasnn xritsi" sasnda trtib edilmidir.
**Ain qim trk dilind "a, uca, hndr", "byk" sz il "daxma, koma, maara" mnasnda
ilnn "hin", "in" sznn birlmsindn ml glmidir [: .
. , 2002, . 34].

506

..

17.

18.

19.

03.01.1935

07.12.1945

19.04.1991

20.

()

09.04.1991

21.

09.04.1991

22.

()

07.12.1945

23.

()

25.01.1978

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

03.07.1968

37.

21.10.1967

30.06.1959

1.
2.

1.
2.

1.
2.

()

01.06.1940
25.01.1978
25.01.1978
-

31.07.1950

09.04.1991

19.09.1969
12.11.1946

07.12.1945

25.05.1978
-

*Audi qdim trk dilind "uca, hndr, byk" mnasnda ilnn "a" sz il uti/udi trkdil-

li tayfann adnn birlmsindn ml glmidir [: . , . 43].

507

..

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

()

1.
2.

31.05.1946
04.04.1946

10.09.1946

31.07.1950

20.08.1945
21.10.1967

22.04.1935

45.

19.09.1950

46.

07.12.1945

47.

20.08.1945

48.

12.11.1946

49.

50.

51.

1.
2.

04.04.1946

25.05.1967
11.11.1970

27.09.1968

52.

04.04.1946

53.

54.

55.

25.01.1978

56.

26.04.1946

57.

58.

1.
2.

30.06.1959

1991-

07.12.1945

25.01.1978

12.11.1946

*Artiz qdim trk dilind "ardc kolu" mnasndadr [: . , . 77].

508

..

2

59.

60.

5
09.09.1930

61.

04.04.1946

62.

01.12.1949

63.

25.01.1978

64.

02.03.1940

65.

09.04.1991

66.

03.01.1935

67.

12.08.1946

68.

25.01.1978

69.

03.01.1935

70.

04.04.1946


()

1.
2.

71.
72.

04.05.1939
21.10.1967

73.

25.01.1978

74.

19.04.1950

75.

1.
2.
1.
2.

76.
77.
78.

10.09.1946
09.04.1991
15.07.1978
09.04.1991

79.

15.07.1948

80.

07.12.1945

509

..

81.

82.

83.
84.

(
)

()

09.04.1991
09.04.1991

03.07.1968
03.01.1035
1991-

85.

86.

09.04.1991

87.

04.01.1938

88.

11.06.1969

89.

90.

91.

92.

**

03.01.1935

93.

04.04.1946

94.

95.

96.

97.

04.01.1938

11.06.1969
03.01.1935

()

03.01.1935

25.01.1978

31.05.1946

10.09.1946

()

04.04.1946

98.

01.12.1949

99.

07.05.1968

100.

15.07.1946

101.

1991-

*Barana qdim trk tayfas baranilrdn qalmadr. "o, qoyun" demkdir [: .

, . 121].

**rni urartu dilind "qala" demkdir [: . , . 418].

510

..

102.

103.

104.

( )

105.

106.

107.

108.

109.

()

()

20.08.1945
03.02.1947
04.04.1946
09.04.1991
09.04.1991

03.07.1968

110.

20.08.1945

111.

03.01.1935

112.

31.07.1950

113.

25.01.1978

114.

03.01.1935

115.

116.

117.

118.

()

12.11.1946

03.01.1935

04.01.1938

03.01.1935

119.

120.

121.
122.
123.

1.
2.
1.
2.
1.

2.

511

..

1991-

26.04.1946
30.09.1935
1964
03.01.1935
1991
03.01.1935
09.04.1991

124.

125.

126.

127.

128.

129.

1.
2.

()

()

09.04.1991
19.04.1950
12.11.1946

- 25.01.1978

04.04.1946

03.02.1947

130.

31.07.1950

131.

132.

133.

134.
135.

( )

1.
2.

19.04.1950
-

03.07.1969
09.04.1991
19.04.1957

136.

27.02.1960

137.

04.04.1946

138.

139.

140.

141.

142.

143.

144.

145.

()

1.
2.

04.04.1946

26.04.1946

19.04.1950

02.03.1940
21.10.1967

() 12.11.1946

()

12.11.1946

07.12.1945

25.01.1978

Coaz qdim trk dilind "su" sznn fonetik formas olan "cu" ("co") sz il "qaz", "xaz", "as"
qdim trk etnoniminin birlmsi sasnda ml glmidir [: . , . 636].

512

..

146.

147.

148.

149.

150.

1.
2.

()

09.04.1991
19.04.1950

03.01.1935
1991-

09.04.1991

151.

10.09.1948

152.

02.03.1940

153.

154.

155.

156.

157.

158.

159.

160.

1.
2.
1.
2.

1.
2.

()

25.01.1978

08.07.1957
10.02.1962
03.01.1935
21.10.1967
09.04.1991

() 09.04.1991

()

1991-

07.12.1945

**

26.04.1946

161.

28.08.1974

162.

***

25.01.1978

163.

09.04.1991

164.

25.01.1978

165.

20.08.1.945

09.04.1991

*arxac toponim qdim trk dilind "yaran", "uurum", "sldrm dr" mnasnda ilnn "ar" sz
il "ct, qoa" mnasnda ilnn "haa" szlrinin birlmsindn ml glmidir [: .
, . 636].
**rr "r-r" sznn dialekt variantdr [: . , . 618].
***irviz trk dilind "ir" sz "tin keiln kolluq" v "vays" "tyindn ay axan sdrm" mnasn
bildirn szlrin birlmsindn ibartdir [: 110, 424].

513

..

166.

167.

168.

169.

170.

171.

172.

1.
2.

()

()

25.01.1978
26.04.1946
21.10.1967
26.04.1946
04.04.1946

03.01.1935

07.12.1945

03.01.1935

173.

1. 2.

174.

175.

176.

177.

1.
2.

15.07.1946
21.10.1967
10.09.1946
01.12.1949
30.12.1957

09.04.1991

03.02.1947

178.

03.07.1968

179.

()

25.05.1978

180.

04.05.1939

181.

12.11.1946

182.

21.06.1948

183.

()

21.06.1948

184.

21.06.1948

185.

03.01.1935

186.

()

09.04.1991

187.

26.04.1946

*otur qdim trk dilind "uc, knar" mnasndadr [: . , . 622].

514

..

188.

189.

190.

191.

192.

193.

09.04.1991

1.
2.

()

12.11.1946

03.01.1935

194.

26.04.1946

195.

20.08.1945

196.

03.01.1935

197.

()*

20.06.1949

198.

25.01.1978

199.

09.04.1991

200.

19.04.1950

201.

202.

203.

204.

()

12.11.1946

07.12.1945

03.01.1935

09.04.1991

205.

206.

207.

1. 2.

208.

209.

31.12.1937
12.10.1961

()

1991-
10.09.1946
10.04.1947

*Dornu (Dortnu) toponim qpaq mnli durt (dort) tayfa ad sasnda yaranmdr [: . , . 285].

515

..

210.

211.

3
1.
2.

- 04.04.1946

04.01.1938

212.

26.04.1946

213.

1991-

214.

09.04.1991

215.

31.07.1950

216. .

31.07.1950

217.

04.04.1946

218.

03.01.1935

219.

03.01.1935

220.

10.09.1948

221.

03.01.1935

222.

03.01.1935

223.

224.

225.

226.

227.

10.09.1946

228.

09.04.1991

229. *

()

03.07.1948

230. **

09.04.1991

()

09.04.1991
03.07.1968

*Gabud "gab" sz "qayalqdan ken yol", "dalq keid" mnasn bildirir [: . , . 375].
**Grd fars dilindn dilimiz kemi "krdi", "lk", "kilmi tarla" mnasn bildirir [: . ,
. 416].

516

..

231.

14.02.1937

232.

25.01.1978

233.

()

09.04.1991

234.

26.04.1946

1.
2.

235.

236.

237.

238.

239.

240.

241.

242.

243.

()

04.04.1946
03.07.1968
12.08.1946
20.08.1945

()

09.04.1991

09.04.1991

03.01.1935

01.12.1949

244.

26.04.1946

245.

15.07.1946

246.

09.04.1991

247.

31.05.1946

248.

12.02.1946

249.

29.06.1949

250.

251.

252.

253.

()

517

..

15.07.1946
15.07.1946
19.04.1950

254.

255.

256.

25.01.1978

19.04.1950

09.04.1991

257.

09.04.1991

258.

259.

260.

261.

1.
2.
3.
4.

()
-

262.

263.

264.

265.

266.

267.

268.

269.

270.

271.

272.

273.

274.

1.
2.

()

()

()

1840
27.01.1924
1990
1992
09.04.1991
09.04.1991
30.07.1980
03.01.1935
15.07.1946
25.01.1978

03.01.1935

03.01.1935

1.
2.
1.
2.

09.04.1991

01.03.1946
26.09.1957
03.01.1935
-

03.01.1935
30.01.1961
03.01.1935
09.04.1991
-

01.12.1949

*Haxs "ay az, mnsbi", "keid" mnasnda ilnn "as, axz" sz sasnda ml glmidir [: .
, . 585].

518

..

275.

276.

277.

3
1.
2.

5
25.01.1978
09.04.1991

26.09.1949

278.

31.07.1950

279.

280.

01.04.1940

281.

()

26.09.1967

282.

25.01.1978

283.

03.01.1935

284.

285.

286.

287.

288.

1.
2.
1.
2.

()

1991-

03.07.1968

- 09.04.1991

- 09.04.1991

03.01.1935

03.01.1935

289.

09.04.1991

290.

01.06.1940

291.

292.

293.

294.

295.
296.

()

25.05.1967

25.01.1978

25.01.1978

09.04.1991

()

*sli Oradzdr. "Ora"qdim trk dillrind "kklik" demkdir [: 110, 414].

519

..

03.01.1935

297.

298.

299.

300.

1.
2.

5
-

26.04.1946
09.04.1991

301.

302.

31.09.1950

303.

01.06.1940

304.

19.04.1950

305.

306.

307.

()

308.

309.

310.

311.

312.

313.

314.

1.
2.

26.04.1946

1991-

03.01.1935

25.01.1978
09.04.1991

1.
2.

01.12.1949
04.04.1946
-

()

()

()

1.
2.

1828 1936
03.01.1935
10.04.1947

25.01.1978

315.

25.01.1978

316.

317.

318.

()

()

520

..

04.04.1976
25.01.1978
03.01.1935

319.

320.

321.

322.

323.

3
1.
2.
1.
2.

5
03.01.1935
06.12.1957
03.01.1935
06.12.1957

1.
2.

03.02.1947

324.

01.12.1949

325.

25.01.1978

326.

327.

328.

329.

330.

()

()

()

1.
2.

03.01.1935
21.10.1967
04.04.1946

03.01.1935
02.03.1940
25.05.1967
09.04.1991

25.01.1978

331.

07.12.1945

332.

333.

334.

335.

336.

337.

1.-
2.
3.
1.

2.-

3.
4.

1.
2.

()

()

03.01.1935

1837
13.04.1959
1991
1837
30.09.1930
13.04.1959
1991

03.01.1935
-

26.04.1946
21.10.1967
07.12.1945

*Kvr xzrlrin bir qolu olan "kbr" etnonimi sasnda yaranmdr [: . , . 383].

521
521

..

338.

339.

09.04.1991

340.

07.05.1969

341.

342.

343.

344.

345.

1.
2.

()

()

07.12.1945

03.07.1968
12.12.1946
03.01.1935
09.04.1991

10.09.1948

346.

03.01.1935

347.

31.07.1950

348.

349.

350.

1.
2.

()

12.11.1946
21.10.1967

()

351.

()

352.

()

09.04.1991

353.

03.01.1935

354.

19.04.1950

355.

356.

357.

1.
2.

25.01.1978

03.01.1935
25.05.1967

()

19.04.1950

358.

04.07.1951

359.

25.01.1.978

522

..

360.

361.

25.01.1978

362.

03.02.1947

363.

26.04.1946

364.

03.01.1935

365.

366.

367.

368.

369.

()

()

26.04.1946

25.01.1978
31.09.1950

12.08.1946

03.02.1947

26.04.1946

370.

15.07.1946

371.

09.04.1991

372.

373.

374.

375.

376.

377.

378.

379.

1.
2.

1.
2.
1.
2.

1.
2.

31.07.1950
21.01.1965
04.04.1946
04.05.1939
09.04.1991
20.08.1945
21.10.1967
-

25.01.1978

()

09.04.1991

380.

()

25.01.1978

381.

19.04.1950

523

..

382.

383.

384.

3
1.
2.

- 02.03.1940

12.11.1946

21.06.1948

385.

()

09.04.1991

386.

25.01.1978

387.

25.01.1978

388.

389.

390.

1.
2.

1991-

12.11.1946

31.09.1950

391.

25.01.1978

392.

26.04.1946

393.

26.04.1946

394.

395.

396.

397.

398.

399.

1.
2.

1.
2.

03.01.1935
09. 04.1991
03.07.1968
10.09.1948
02.01.1935

09.04.1991

400.

01.06.1940

401.

10.09.1948

402.

09.04.1991

403.

31.05.1946

524

..

25.05.1967

404.

405.

03.07.1968

406.

04.09.1945

407.

15.07.1946

408.

04.09.1945

409.

31.09.1950

410.

21.06.1948

411.

10.09.1948

412.

12.11.1946

413.

31.05.1946

414.

()

25.01.1978

415.

03.01.1935

416.

15.07.1946

417.

12.11.1946

418.

1991-

419.

1991-

420.

()

09.04.1991

421.

Qzldmir

Voskevaz

trk

03.01.1935

422.

09.04.1991

423.

09.04.1991

424.

03.01.1935

425.

1.
2.

()

525

..

30.06.1945

03.01.1935
09.04.1991

426.

427.

428.

429.

430.

431.

432.

433.

1.
2.
1.
2.

()

()

12.10.1956
04.01.1938
12.10.1956
26.04.1946
24.07.1940
25.01.1978
25.01.1978

04.04.1946

09.04.1991

09.04.1991

434.

25.01.1978

435.

09.04.1950

436.

03.01.1935

437.

438.

439.

440.

1.
2.

()

09.04.1991

09.04.1991

441.

03.01.1935

442.

443.

444.

445.

446.

()

()

()

()

01.06.1940
04.05.1939
31.05.1946
12.01.1946
19.04.1950

*Qznauz (Xznauz) ouz etnoniminin rb mnblrind "z, uz" kimi qeyd alnmasndan v cm
kilisi artrlmasndan ml glmidir [: . , . 577].

526

..

447.

448.

449.

450.

451.

452.

453.

454.

455.

456.

457.

1. -
2.
-

()

()

09.04.1991
10.09.1946
03.01.1930
09.09.1930
02.03.1935
19.04.1950
25.01.1978
-

()

12.11.1946

15.07.1946

09.04.1991

()

458.

459.

460.

461.

1.
2.

25.01.1978
18.06.1960
23.02.1972

09.04.1991

462.

()*

01.12.1949

463.

02.03.1940

464.

465.

466.
467.

1.
2.

01.06.1940
1991-

1991-

25.01.1978

20.08.1945

Mad (Maqda) "maq" szndn ml glmidir [: . , . 202].

527

..

468.

469.

470.

471.

472.

()

19.04.1950
09.04.1991

15.07.1946

04.05.1939

01.04.1940

473.

()*

21.01.1965

474.

01.12.1949

475.

476.

10.09.1946

477.

26.12.1968

478.

01.12.1949

479.

480.

481.

482.

483.

484.

26.04.1946

485.

25.01.1978

486.

11.11.1970

487.

488.

()

1.
2.

()

1.
2.

03.01.1935
-

09.04.1991

03.01.1935

04.04.1946
25.01.1978
25.01.1978

*Msdr qdim trk dilind mesiz dan cnub trfi mnasnda ilnn "mes" v "dr" szlrinin
birlmsindn ml glmidir [: . , . 455].

528

..

489.

490.

15.07.1946

491.

15.08.1964

492.

03.02.1947

493.

494.

25.01.1978

495.

09.04.1991

496.

09.04.1991

497.

498.

499.

500.

501.

1.
2.
3.

25.01.1978

1991-
26.04.1946

25.01.1978
09.04.1991

09.04.1991

502.

10.09.1946

503.

26.04.1946

504.

31.09.1950

505.

19.04.1950

506.

09.04.1991

507.

26.04.1946

508.

()

25.01.1978

509.

03.01.1935

510.

1.
2.

529

()

..

20.08.1945

03.01.1935
08.07.1957

511.

512.

03.01.935

513.

29.06.1949

514.

515.

516.

1.
2.

01.12.1949

09.04.1991

25.05.1967

517.

04.04.1946

518.

25.01.1978

519.

25.01.1978

520.

15.07.1946

521.

522.

523.

524.

525.

526.

527.

528.

1.
2.

()

09.04.1991

25.01.1978

()

12.11.1946
1991-
-

15.07.1948

04.04.1946

529.

()

09.04.1991

530.

531.

()

09.04.1991
09.04.1991

*Patrinc - urartu dilind "hr" mnasnda ilnn "patar" sz sasnda yaranmdr [: .


, . 492].

530

..

532.

533.

534.

1.
2.

5
03.01.1935
09.04.1991

22.02.1939

535.

01.06.1940

536.

537.

03.01.1935

538.

539.

02.03.1940

540.

09.04.1991

541.

542.

543.

544.

545.

546.

547.

548.

549.

1.
2.

()

()

()

1.
2.

10.09.1946

03.01.1935
1992

12.10.1956
09.04.1991

02.03.1940

09.04.1991

09.04.1991

()

03.01.1935

31.05.1946

12.02.1946

03.02.1947

550.

09.04.1991

551.

11.04.1940

552.

03.07.1968

553.

10.04.1947

531

..

554. .

25.01.1978

555.

()

25.01.1978

556.

26.04.1946

557.

03.07.1968

558.

02.03.1940

559.

03.01.1935

560.

09.04.1991

561.

562.

563.

564.

()

03.07.1968

09.04.1991

26.12.1968

02.03.1940

565.

566.

09.04.1991

567.

31.09.1950

568.

15.07.1946

569.

15.07.1948

570.

09.04.1991

571.

03.01.1935

572.

**

09.04.1991

573.

574.

25.01.1978

*enata "knd, oba, yurd" mnasn bildirn "en" sz il "da" sznn birlmsindn ml
glmidir [: . , . 652].
**urnuxu "kiik lal" mnasnda ilnn "rnx" sznn fonetik formas olan "urnux" szndn
ml glmidir [: . , . 663].

532

..

575.

576.

**

577.

578.

11.11.1970

579.

580.

25.01.1978

581.

31.05.1946

582.

25.01.1978

583.

04.04.1946

584.

***

585.

586.

587.

588.

589.

590.

591.

592.

1.
2.

15.07.1948
-

()

27.02.1960

19.04.1950

01.12.1949

()

25.01.1978

09.04.1991

()

04.04.1946

07.12.1945

09.04.1991

593.

10.09.1970

594.

595.

04.01.1946

1.
2.

()

21.10.1967

*Taln trk dilind "sydl yer" demkdir [: . , . 537].


**Terp rb mnli sz olub, "da keidi, arm, dr" demkdir [: . ,
. 543].

533
533

..

596.

597.

()

598.

599.

600.

601.

602.

()

03.07.1968
20.08.1945
19.04.1991

31.05.1946

31.07.1950

07.12.1945

603.

01.12.1949

604.

605.

21.06.1948

606.

04.04.1946

607.

03.01.1935

608.

25.01.1978

609.

610.

611.

1.
2.

31.12.1937
31.07.1950

612.

03.07.1968

613.

09.04.1991

614.

30.09.1967

615.

616.

617.

1.
2.

()

*Uz qdim trk tayfasnn addr [: . , . 561-562].

534

..

31.07.1950

10.04.1947
25.05.1967
12.02.1969
25.05.1967

618.

()

619.

620.

15.05.1968

621.

04.04.1946

622.

623.

()

04.05.1939

624.

01.04.1946

625.

25.05.1967

626.

627.

25.05.1967

628.

07.12.1945

629.

12.11.1946

630.

25.01.1978

631.

03.07.1968

632.

15.07.1948

633.

31.07.1965

634.

25.01.1978

635.

09.04.1991

636.

10.09.1946

637.

09.04.1991

638.

639.

1.
2.

1.
2.

()

03.01.1935
1991-

25.01.1978
09.04.1991

07.12.1945

*Vaudi "audi" toponiminin vvlind "v" samiti lav etmkl ml glmidir [: .


, . 163-164].

535

..

640.

641.

642.

643.

644.

1.
2.

01.12.1949
12.11.1946
25.05.1967
25.01.1978

645.

646.

25.01.1978

647.

25.01.1978

648.

649.

26.04.1946

650.

12.11.1946

651.

04.04.1946

652.

653.

654.

1.
2.

25.01.1978
04.04.1946
1991-

20.08.1945
25.01.1978

25.01.1978

02.03.1940

655.

03.01.1975

656.

25.01.1978

657.

25.01.1978

658.

19.04.1950

659.

()

09.04.1991

660.

29.06.1949

*Zeyt rb dilind "knc, bucaq, hcr, ibadtgah" mnasnda ilnn "zeyv" szndn ml
glmidir [: . , . 317].

536

..

661.

662.

663.

664.

665.

1.
2.

15.03.1953
09.04.1991
03.01.1935
09.04.1991

03.01.1935

666.

03.01.1935

667.

20.08.1945

537

..

09.04.1991


1918-1987-

1.

()

3.

2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.

()

1918-20-

()

1918-20-

()

1918-20-

()

()

()

()

1966

1948-51-
1938

1940-
1948
1939

1918-20-
1918-20-
1949

1918-20-

1948-51-

()

1940

()

1918-20-
1918-20-

()

1918-20-

()
()

1930-

()

()

()

()

538

..

1948-51-
1918-20-
1940

1918-20-
1948-51-

25.

( )

()

27.

()

1948-51-

1918-20-

26.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.

()

1918-20-

()

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1959

1918-20-

1959

1985

1918-20-

()

1918-20-

()

1930-

()

1959

1918-20-

1918-20-

1940-

1918-20-

1978-

1950-

()

()

539

..

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1940-

1948-51-
1930-

51.

53.

52.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.

()
()

()

()

( )

1918-20-

()

()

()

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1948-51-
1948-51-
1918-20-
1930-
1930-
1940-

1930-

1918-20-

()

1918-20-

1918-20-

()

()

1930-

()

()

1939

1918-20-

()

1947

()

()

()

1936

1918-20-

()

1918-20-

()

()

1948-51-

540

..

1930-
1930-

1918-20-
1930-

77.

79.

78.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.

()
()

()

()

()

()

()
()

()

()

()

101.

102.

1930-
1950-

1918-20-
1918-20-
1930-

1918-20-
1960
1959

1918-20-
1948-51-
1918-20-
1940-
1920-

1930-

()

1918-20-

()

1948-51-

100.

1939

1918-20-

1918-20-

()

1918-20-

1918-20-

()

1918-20-

()

1918-20-

()

()

541

..

1918-20-
1948-51-
1918-20-

103.

104.

105.
106.
108.

1918-20-

()

1918-20-

()

109.

110. ()

()

111.

112.

113. ()
114.

115.

116.
117.

118.
119.

120. ()
121.
122.

124.
125.

126.

1930-

1918-20-

()

()
()

()

1930-

1948-51-
1939
1939

1940-

1930-

1918-20-

1918-20-

()

1918-20-
1940-

()

1918-20-

()

1948-51-

()

()

1930-

()

()

128.

1930-

1948-51-

127.

1918-20-

()

()

123.

1960-

()

()

107.

1950

542

..

1918-20-
1930-
1930-

1918-20-

129.

130.

131.

()

132.

()

133.

134.

135.

()

136.

137.

138.

139.
140.
141.

()

()

142.

143.

144.
146.

147.
148.

149.
150.

152.

()
()

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1918-20
1960

1930-

1918-20-
1930-
1930-

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1930-

1918-20-

()

1918-20-

()

1918-20-

1948-51-

()

154.

1918-20-

()

()

153.

1948-51-

1948-51-

()

151.

1918-20-

()

145.

1918-20-

543

..

1948-51-
1930-

1948-51-
1948-51-

155.

()

156.

157.

158.

()

159.

()

160.

()

161.

()

162.

()

163.

()

164.

165.

()

166.
167.

169.

1930-
1940-

1930-
1930-

1918-20-
1918-20-
1930-

1918-20-
1918-20-
1930-

()

1918-20-

()

1930-

()

168.

1918-20-

()

1918-20-
1948-51-

170.

172.

1918-20-

1918-20-

171.

173. ()
174.
175.

176.

177.
178.

179.

()
()

()
()

180.

()

544

..

1930-
1930-

1948-51-
1948-51-
1918-20-
1918-20-
1918-20-
1950-

1918-20-

181.

182.

184.

187. ()
188.

189.

190.
191.
192.

()

()
()

()

193.
194.
196.

()
()

203.

204.
205.
206.

1918-20-
1918-20-
1930-

1918-20-
1930-
1930-

1918-20-
1918-20-
1930-
1930-

1918-20-
1918-20-
1930-
1940-

1918-20-

1918-20-

1930-

1918-20-

()

202.

1918-20-

()

201.

1948-51-

1918-20-

198. ( )

1918-20-

()

195.

200.

1918-20-

()

186.

199.

()
()

185.

197.

1918-20-

183.

()

545

..

1918-20-
1930-

207.

208.

209.

210.
211.
212.

()

1918-20-

()

1918-20-

213.

214.
215.
216.
217.

()

()

219.
220.

221.

222.

223. ()
224.

225.

()

()

231. ()

232.

1930-

1918-20-
1918-20-
1930-
1930-

1918-20-

()

1918-20-

()

230.

1930-

229.

1918-20-

1918-20-

228.

1918-20-

()

227.

1948-51-

1918-20-

226.

1918-20-

218.

1930-

()

546

..

1918-20-
1930-
1930-
1940-

1930-

1948-51-
1930-
1930-

1918-20-

233.

234.

235.

()

236.
237.

239.
241.

()

1948-51-

1918-20-

242.

()

243.

()

244.

()

245.

()

246.

247.

248.

249.
250.
251.
252.
253.
254.

1940-

1918-20-

240.

1930-

()
()

238.

1930-

1930-

1918-20-
1918-20-
1918-20-
1918-20-
1930-
1930-
1930-

()

1948-51-

()

1930-

1930-

()

1940-
1940-

1918-20-

()

1948-51-

()

547

..

1930-


-
*

1.

3.

( .)

2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.

( .)

( .)

17.

( .)

19.

18.

* . , ,
1936, . 85-87.

548

..

20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.

39.

42.

40.

( .)

41.

37.
38.

( .)

36.

34.
35.

32.
33.

549

..

43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.

()


(- .)

58.

59.
60.
61.
62.

65.

64.

63.

( .)

56.
57.

550

..

66.

68.

67.

69.

71.

( .)

70.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.

84.
85.
86.
87.
88.

83.

82.

80.
81.

551

..

89.

91.

90.
92.

93.

95.

(. .)

94.
96.
97.
98.
99.

100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.

( .)

( .)

()

552

..

114.

115.

117.

116.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.

( .)

()

()

( .)

553

..

138.

140.

( .)

139.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.

( .)

158.
160.

()

159.

156.
157.

( .)

( )

554

..

161.

163.

162.

164.

165.

167.

166.
168.
169.
170.
171.
172.
173.

179.
180.
181.
182.

176.
178.

177.

174.
175.

555

..

183.
184.

185.

187.

186.
188.

191.

195.

193.
194.

192.

189.
190.

556

..

1976- -

*

()

25/5-1967

4/4-1946

4/4-1946

26/4-1946

12/10-1961

17/4-1948

3/1-1935

3/7-1968

7/12-1945

7/12-1945

30/6-1959

3/7-1968

12/11-1946

27/1-1924 3/1-1935

26/4-1946
22/2-1939

* . - 1 1976 .
. , , , 1976, . 265-280.

557

..

()

( )
()

12/11-1946

7/12- 1945

4/4-1946

10/9-1946

20/8-1945

31/7-1950
4/4-1946
-

22/4-1935

20/3-1945

7/12-1945
4/4-1946

30/6-1959

4/4-1946

7/12-1945

26/4-1946

31/5-1946

3/7-1968

21/10-1967

30/12-1957
(1/12-1949)

3/7-1968

19/9-1969

558

..

27/9-1968

15/7-1946
-

()

( )

12/8-1946

4/4-1946

10/9-1946

2/2-1963

10/9-1946

19/4-1950
10/9-1946
-

15/7-1948

3/7-1968
(3/1-1935)

559

3/1-1935
3/1-1945

1/12-1949

12/11-1946

4
-

..

7/12-1945
30/12-1957
-

4/1-1938

11/6-1969
11/6-1969
3/1-1935
3/1-1935

()

( )

3/2-1947

4/4-1946 -

3/7-1968

20/8-1945

31/7-1950

3/1-1935

560

10/2-1962
(8/7-1957)

20/8-1945

15/7-1946

1/12-1949

7/5-1969

1/12-1949

10/9-1946

4/4-1946

4/4-1946

31/5-1946

..

3/1-1935
-

12/11-1946
3/1-1935
4/1-1938

26/4-1946
3/1- 1935

( )

3/2-1947

31/7-1950
19/4-1950

3/7-1969 4/4 -1946

4/4 - 1946
26/4-1946
19/4-1950

12/11-1946
12/11-1945
7/12-1945
19/4-1950
3/1-1935

10/9-1948

26/4-1946

561

4/4-1946

27/2-1960

12/11-1946

19/4-1950

3/1-1935

3/1-1935

..

2/3-1940

20/8-1945

()

()

562

3/7-1968

12/11-1946

4/5-1939
-

3/1-1935

21/6-1948

10/9-1946

3/1-1933

3/1-1945

23/2-1972
(18/6-1960)

4/4-1946

7/12-1945

3/2-1947

10/4-1947

7/12-1945

26/4-1946
-

12/11-1946
-

3/1-1935

10/4-1947

26/4- 1946

..

. ( )

29/6-1949

12/11-1946

19/4-1950

7/12-1945

()

4/7-1951

12/10-1961
-

10/4-1947

26/4-1946

31/7-1950

3/1-1935

563

19/4-1950

4/1-1938

3/1-1935

7/12-1945

10/9-1946

3/1-1935

20/8-1945

3/1-1935

..

4/4-1946
3/1-1935
3/1-1935

8/7-1957
(3/1-1935)

. .

()

()
.

31/5-1946

3/1-1935

15/7-1946

12/11-1946

15/7-1946

19/4-1950
-

29/6-1949

15/7-1946

564

20/8-1945

26/4-1946

12/8-1946

26/4-1946

1/12-1949

29/3-1970

14/1-1969

25/5-1967
(3/1-1935)

25/5-1967
(21/6-1948)

14/2-1937

30/12-1964

..

3/7-1968

()

()

()

()

()

3/7-1968
-

21/10-1967
(3/1-1935)

3/1-1935

1/6-1940

565

12/8-1946

3/1-1935

--

1/6-1940

15/7-1948

26/9-1949

24/7-1940

3/1-1935

3/1-1935

1/12-1949

3/1-1935

..

--

3/1-1935
2/1-1935 25/5-1967
4/4-1946
1/6-1940
-


2-

3/1-1935
4/4-1946
3/2-1947

1/12-1949

2/3-1940

3/1-1935

23/5-1967

7/12-1945

7/12-1945

566

21/1-1965
(31/7-1950)

3/1-1935

10/4-1947

1/12-1949

4/4-1946 -

1/6-1940

19/4-1950

3/1-1935

( .)

()

26/4-1946
26/4-1946

..

3/1-1935
3/1-1935

2/10-1961

3/1-1935

4/7-1951

3/1-1935

26/4-1946

12/8-1946

26/4-1946

567

3/1-1935

26/4-1946

15/6-1964

12/11-1946

19/4-1950

3/1-1935

10/9-1948

12/11-1946

3/7-1968

7/5-1969

7/12-1945

3/1-1935

..

3/2-1947

15/7-1946

..

3/1-1935

10/9-1948

25/5-1967

10/9-1948

30/6-1945

3/7-1968
1/6-1940

31/5-1946
3/7-1968
4/9-1945

21/6-1948

26/4-1946

15/7-1946

26/4-1946

31/7-1950

12/11-1946

21/6-1948

19/4-1950

4/5-1939

4/4-1946

568

..

4/9-1945

10/9-1948

12/11-1946
31/5-1946

()

569

24/7-1940
--

2/3-1940

3/1-1935
3/7-1968
3/1-1935
1/6-1940
4/4-1939

31/5-1946

10/9-1946

19/4-1950
3/1-1935

19/4-1950

12/11-1946

26/4-1946

3/1-1935

3/1-1935

3/1-1935

19/4-1950

3/1-1935

12/11-1946

4/4-1946

15/7-1946

3/1-1935

15/7-1948

..

( )

()

()


( )

1/12-1940

21/1-1965

19/4-1950

1/6-1940
4/5-1939

20/8-1945
1/6-1940
2/3-1940

15/7-1946

1/12-1949

4/5-1939

()
()

2/3-1940

26/9-1957
1/3-1946

23/9-1967

570

--

21/10-1967
(20-8-1945)

15/7-1946

(12/11-1946) -

21/10-1967
(26/4-1946)

( )

2-
()

..

10/9-1946
--

6/12-1957
(3/1-1935)
6/12-1957
(3/1-1935)

()

( )

( )

()

()

3/1-1935

11/11- 1970
20/8-1945
15/7-1946
15/8-1964
3/2-1947

3/1-1935

21/6-1948

27/12-1938

13/4-1959 18/4-1950
19/4-1950
31/7-1965
(4/7-1938)

26/3-1938

26/4-1946

571

26/12-1968

3/1-1935

29/6-1949

26/4-1946 -

1/12-1949 -

..

()

()

()

26/4-1946

30/1-1961
(3/1-1935)

572

3/1-1935

3/1-1935

4/5-1939

2/3-1940
25/5-1967
4/4-1946
-

15/7-1946

12/11-1946

3/1-1935

19/4-19

31/7-1950

10/9-1946

21/10- 1967
(15/7-1946)

26/4-1946

12/2-1969
(25/5-1967)

20/8-1945

..

15/7-1948

()

31/15-1946

22/10-1939

30/12-1957

15/8-1964

40

6-

41

39

2/3-1935

38

3/1-1935

2/8-1940 -

36

1/6-1940

..

22/2-1939

..

10/9-1946

10

573

..

3/1-1935

25/5-1967
2/8-1940
-

18/7-1953
15/8-1964
21/8-1964

11/11-1970
5/11-1966
4/4-1946

12/10-1956
2/3-1940
-

19/4-1950
10/5-1951
-

14/4-1940

10/4-1947

3/4-1968

()

574

2/3-1940
-

15/7-1945

3/1-1935

15/7-1948

15/7-1948

11/11-1970

31/5-1946

27/12-1960

3/1-1935

2/3-1940

26/4-1946

3/7-1968

26/12-1958

3/2-1947
25/5-1967

3/1-1935

12/11-1946

3/1-1935

..

--

4/4-1946

()

()

()
()
()

20/8-1945

31/5-1946

7/12-1945

31/7-1950
1/12-1949
-

21/10-1967
(20/8-1945)
21/10-1967
(12/11-1945)
21/10-1967
(4/5-1939)
19/9-1969
(27/12-1938)

4/4-1946

31/7-1950

575

3/7-1968 -

21/10-1967

10/9-1970

4/4-1946

4/4-1946

1/12-1949

19/4-1950

7/12-1945

..

3/1-1935

25/5-1967

27/1-1965

12/3-1945

()

576

12/3-1945

2/3-1940 15/5-1968
-

4/5-1939

3/1-1935

4/4-1946
3/1-1935
5/7-1941
1/2-1946

25/5-1967

7/12-1945

25/5-1967

12/11-1946

15/7-1948

10/4-1947
3/1-1935

3/7-1968

30/9-1967

..

3/7-1968

()


()

10/9-1946
3/7-1968
4/4-1946

1/6-1940

12/11-1946

31/7-1965

7/12-1945

3/1-1935

1/12-1949
25/5-1907
4/4-1946
4/4-1946
-

26/4-1946

12/11-1946
20/8-1945
12/10-1956
(4/1-1938)

19/4-1950

29/6-1949

577

..

2/3-1949
3/1-1935

3/1-1935
-

3/1-1935
3/1-1935

()

()

578

..

21/10-1967
(3/1- 1935)
21/10-1967
(2/3- 1940)

4/4-1972

20/8-1945


.
.

1826-1828- , 1828-1829- -

( , )
.

. , -

. -

.
. ,

. . ,

.
.
.

580

. .

- - .
, . ,
500 . , .
, 20- 90
1 .

.
.
- ""
" " . .
, - .
, , , - , .
.

. .
1918- 29- ,

581

. .

. 100
. , , , .
1918-

9,5 . . -

. - , ,

- - .

- -

, , .


. 1920- 10- -

,
- .

- ( ) .

. . -

. , -

582

. .

, . ,


"" . , -

"" .

. , 1922- -

379.984 ,
405.000 . 1928- " " 75.904

79.208
.

. 1929-
657 .- 9 -

. -

. 1938-
. .

, , -

( -

) . . ,

. .

583

. .

. -

.
, , , , -

- . , 1947- -

23- .
-

- . 1948-1950-

100.000 -
- -

- . .
1948-1950- -

1953-
,
. , -

. - ,

- .


- . S d ermnilr dflrl indiki Ermnistan
( ) razisin kl . Tkc 1946-1948-ci illrd 100 xaricdn k - mskunladrld [158,365].
-
.

584

. .

, hazrda kemi rvan xanl ( ) razisind , ,


randan , , , , v .
1948-1950- -


1988-

, 1918- -


70 1988-
. 70 -

. 1992- 26-
. .

20 . 1 .

, -

"",

, .

- , 1 -

585

. .

" " "" ,


! 1918-

,
! !

,
,

- ,

586

. .

-
-
-
-
- ,
- - ( )
-
-
-
-
-
- , ,
-
-
- -
- ( )
- ( )
-
-

-

588

. .

1. , . 1795/1/.
2. , . 1795/2/.

3. , . 202, . 1, 7, . 317-321.

4. . , 1989.

5. . ( -

..., ). , 1997.

6. . (, , -

.., ....). , 1996.


7. . -- (

.), . . , 2006.

8. , . , 1989; . , 1991.

9. .. ---.

(XVI ). , 2007.

10. . ( .-

). , 1994.

11. , - , 37.

12. , - , 8488.
13. , - , 3.

14. BOA - Al Emiri III Ahmet 21756.

15. , , 9.
16. , - , 9932

17. , , XXXVIII, 115.

18. Hafz Ebru. Zubdet ut- tevarx. Fath Ktb. 4371, v. 562 b.

19. ,

. , 1992.

20. Osmanl Devleti ile Azerbaycan Trk Hanlklar Arasndak

Mnasbetlere Dair Ariv Belgeler, c.I, Ankara, 1992.

591

. .

21. Osmanl Devleti ile Azerbaycan Trk Hanlklar Arasndak

Mnasbetlere Dair Ariv Belgeler, c.II. Ankara, 1993.

22. Silahsr Kemani Mustafa Aa. Revan Fethnamesi. // M.Mnir

Aktepe. 1720-1724 Osmanl-ran mnasbetleri. stanbul, 1970.


23. . . ( , .

. ..). , 1973.
24. , . , . 77/1, . 158 (1796).
25. , . I. , 1866.

26. , . II. , 1868.

27. , . III. , 1869.

28. , . IV. , 1870.


29. , .V. , 1873.

30. , . VI. .I,, 1874.

31. , . VI. .II, , 1875.


32. , .VII. , 1878.

33. , .VIII. , 1881.

34. . . ( ,

..). , 1973.

35. - XVIII

(.), .II, .II. , 1967.


36. - XVIII
(.), .III. , 1976.
37. - XVIII . 1760-1800 .
(.), .IV, .II. , 1990.
38. . 1722-1736.(.
. ..). , 1988.
39. .. -. , 1991.
40. ..
. , 1793.

592

. .

41. .. 1722

1802 . ., 1869, .I-III.

42. .-

. ., 1839.

43. ( -

). . , . VI. ., 1854.

44. - , .

XVI. .6. (. .. ). ., 1883.

45. ..

.. //, .VII. , 1882-1883.

46. ..

. , 1831.

47. ..

. . , .II. , 1971.

48. . (-

.). ., 1869.

49. . 1812 1815 , .II.

( ). , 1826.

50. .. -

, . I, , , 1889.

51. . . ,

. . ., . . ... , 1958.

52. -.

/1702-1722 ../(. . . .. -. -

..). , 1989.
53. , . I. ., 1813.

54. (1766-1808). .,

1908.

593

. .

55. (1816-1827), .II,


, 1868.
56. , . I. , 1900.
57. . , 1847.
58. . . XXI. , 1900.
59. , . XXII. , 1901.
60. , . XXIII. , 1902.
61. , . XXIV. , 1903.
62. , . XXVI. , 1907.
63. , . XXVII. , 1908.
64. , . XXVIII. , 1908.
65. , . XXX. , 1910.
66. . . , 1969.
67. .. ( ). ., ( ).
68. ... . , ( ). (. . .), .I. , 1910.
69. - ..
XVIII . //
. , XVIII . 1940.
70. . , 1885, . I, .I.
71. ( ), . I-IV. ., 1836.
72. , (, . ..), . I, (XV-XVII .). , 1956.
73. (, . ..). . II, (1601-1650 .). , 1959.
74. , .I, (18011813), (.. . ..). , 1972.
75. , .8.
76. , . , .III, 1828, ., 1830.
77.
(. .). , 1978.

594

. .

78. , . XXIII.
79. , . .
80. , .41.
81. , . 52.
82. , .I. , 1881.
83. , .II. , 1882.
84. , .IV. , 1884.
85. , .VI. , 1888.
86. , .I, .I. , 1887.
87. , .I, .II. , 1887.
88. , .III. , 1888.
89. , , . I. , 1833.
90. , , . II. , 1838.
91. . - .
(. . . ..-). , 1957.
92. .. : . ., 1911.
93. . - .
, .II. ., 1890.
94. . - .
, .III, ., 1891.
95. ..
. .,
1852.
96. . .
(VII ). (. . .. ,
.. , .. , .. ), . 3.
. , 1983.

595

. .

97. .. .
., 1898.

98. Brydges H.J. The dynasty of the Kajars, translated from original Persian manuscript. New York, Arno Press, 1973.
99. Busse H. History of Persia under Qajar rule, translated Hasane Fasai's "Farsnama-ye Naseri". New York, 1972.
100. -. i ,
. , . , (1750).
101. Lynch H.F.B. Armenia, Travels and Studies , II vol. 1901.
102. Morier J. Second Voyage en Perse, en Armenie et dans L'AsieMineure, fait de 1810 a 1816, tome second, Paris, 1818.
103. Tadhkirat al-Muluk. A Manual of Safavid Administration.
Translated and explained by V.Minorsky. London, 1943.

104. , : ,1938: [ .
. , 1938].
105. : : , ,
,
: : : [ . .

. , 1873].

596

. .

106. . , 2007.
107. . , c. III. , 1999.
108. . , c. IV. , 2000.
109. , . . . . . , 1998.
110. ., ..
. , 1998.
111. . , , .
, 2008.
112. .. . , 1979.
113. (
.) , 1995.
114. ., . . , 1996.
115. ., . . , 1997.
116. .
// . . , 2007, 5, . 41-45.
117. . " " (
). , 1917 // ( .). " ".
118. . : . , 2005.
119. , . . . . . , 2005.
120. , . : . ,
2007.
121. . , , . , 2002.
122. . XIX . // ( ).
, 2008/1(3), .89-110.

598

. .

123. .. -

. , 1977.
124. .. -
- . , 2002.
125. .
( ). , 2002.
126. . XVIII
. , 2007.
127. . ( - -
). ( , ,
, . ). , 1993.
128. .. ""
. , 2004.
129. . . ,1997.
130. . 1828 ( ). , 2006.
131. . (
.. .). , 2006.
132. .
(1801-1828), , 2004.
133. .. . (-,
). , 1993.

134. .. : , , . , 1989.
135. .. - . , 2003.
136. .. XVIII . ,
1975.

599

. .

137. .. - .
., 1912.
138. . / XIX /. , 1900.
139. ..
XVII-XVIII . , 1940.
140. . . 1907 .
II. //
. , 2005, 1-6, .128-132.
141. .. XIX . // , .II. , 1939.
142. . . ( ), .I. .,1885.
143. .. . , 1976.
144. : - 200. , 2005.
145. . . "
(1795-1828)". //. , (, , ) , 2007, 8, . 118-127.
146. ..
(1801-1885). , 1901.
147. ..
XIX . , 1959.
148. .. 1803 1806 . ., 1866.
149. ..
, .I. (.II-III), ., 1871.
150. ..
, .IV. ., 1886.
151. ..
, .V. ., 1887.

600

. .

152. ..
, . VI. ., 1888.
153. . . , 1954.
154. . (
), . 4. , 1913.
155. .. XVIII . . -
. , 1929, . IV. 8.
156. ..
XIX . , 1969.
157.
. , 2005.
158.
. , 2009.
159. .. 80- . XVIII . , 1947.
160. 20-60 . XIX , .1-2. -, 1936.
161. . . (1796 .).
. 2003.
162. . XVIII .// - 200. , 2005, .67-82.
163. .
" " XVIII- XIX . // . , 2005. 1-6, .35-48.
164. .. XV - XVIII . , 1993.
165. .. .
, 1984.
166. .. , XVIII . , 1966.

601

. .

167. .. . ,
2005.
168. .., .. : .
. . , 2005.
169. .. - XVIII . , 1993.
170. ..
. , 1913.
171. ..
XVI-XVII .. , 1972.
172. .. 1801-1900 .
, 1972.
173. .. XVII-XVIII . " ", . 4.
, 1935.
174. .. XVI - XIX . ,
1949.
175. ( ), . I-V. ., 1904.
176. .. - . , 1964.
177. .. , ,
, .III, .1-4. ., 1886.
178. .. ,
.I. , 1901.
179. .. ,
.II. , 1902.
180. ( . ..). , 1978.
181. .. XVI XVII
(1590-1700). , 1981.
182. . XIX - (

602

. .

) // , (, ). , 2004,
4, .111-134.
183. .. XVI - XIX . , 1958.
184. .,
1907 . . //
., .., . . 1989, 2, .146.
185. . ( ). ., 1901.
186. .. . // - . . , 1978, 3(82)
.26-40.
187. - .. . , 1963.
188. . . , 1811.

189. .1828-1829 - . , , 17, , 1988.


190. etnkaya Nhat. Idr tarihi. stanbul, 1996.
191. Cemal Gkce. Kafkasya ve Osmanl mperatopluunun
Kafkasya syaseti. Istanbul, 1979.
192. . (1451-1590).
, 1976.
193. . . , 1964.
194. . // .
. .. , 2000.

603

. .

195. Smer F. Kara Koyunlular (Balangtan Cihan- aha kadar).


c.I, Ankara, 1967.
196. .
. , 1992.

197. Atkin Muriel. Russia and Iran. 1780-1828, Menneapolis, 1980.


198. Bahramov C. Inexcusable Bitter Reusults of a Political Error.

Azerbaijan and Azerbaijanis. 2008. 5-8, p. 30-35,

199. Bahramov C. Some notes on history of genoside policy against

the Azerbaijani people. Azerbaijan and Azerbaijanis. 2005, 1-5, p.914.

200. Bournoutian G.A. The khanate of Erevan under Qajar rule

1795-1828. Mazda Publishers in association with Bibliotheca Persica.


Costa Mesa, California and New York, 1992.

201. Bournoutian G.A. The ethnic composition and the socio-eco-

nomic condition of Eastern Armenia in the first half of the nineteenth


century // Transcaucasia, Nationalism and Social change. The University of Michigan Press, 1996.

202. Hovannisian R. Armenia on the Road to Independence, 1918.

Los Angeles, 1967.

203. Lockhart L. Nadir Shah. A critical study based mainly upon

contemporary sources. London, 1938.

204. Lockhart L. The fall of the Safavi dynasty and the afghan oc-

cupation of Persia. Cambridge, Cambridge University Press, 1958.

205. Mahmudlu Y. Azerbaijan short history of statehood. Islam-

abad, 2005.

206. Mahmudov Y.M, Shukurov K. Garabagh. Real history, facts,

documents. Baku, 2005.

604

. .

207. Mahmudlu Y. Azerbaijan short history of statehood. Baku,

2006.

208. Nacafli G. Attempts of Armenians to establish state on the ter-

ritory of Azerbaijan in the first quarter of the 18th century (from materials of "Peter the Great's relations with Armenian people" book after

G.A.Ezov). // " ", , 2005, 1-6,


p.49-59.

209. Nacafli T, Nacafli G. Role of Gajars in Azerbaijans political

life in the XVI - XVII centuries.// " ", , 2006, 1-4.

210. Perry J.P., Karim Khan Zand (1747-1779). Chicago and Lon-

don, The University of Chicago Press, 1979.


211. . "", -

?! , 1996 [ ].

212. (). . , 2005

[ ].

213. . -

--
(- )// , 1925. " " 43. 1988-

.)//
4717 1, 6, .82-111. [ ].

214. .. 18- , ,

1958: [ .. (17801800). , 1958].

215. : : , 1931: [

. . , 1931].

605

. .

216. , . . . . -

[ ].

217. , . . . . -

[ ]

218. , . . . . -

[ ].

219. . - - . III . .,

1966.

220.

[ -

- (-) . - , , 1317].
221.

[ . -

. , 1329].

222. ::: (1801-1879): , 1959:

[ .. (1801-1879). , 1959].

223. . du chevalier Chardin , et autres

licus de Orient. . . Amsterdam, 1735, Paris 1811.

224. . - . -

, 1716.

606

. .

THE IREVAN KHANATE

the Russian invasion and resettlement of Armenians in the territory


of Northern Azerbaijan

The resume

The resume

In the book offered to the readership is


spoken about one of the Azerbaijan states
having played the significant role in the history of Southern Caucasus- the Irevan
khanate (1747-1828). History of the Irevan
khanate is an integral part of the rich spiritual and material culture of Azerbaijan people created in the course of several
millennia.
In the recent past- in the beginning of
the XIX century the territory of present Armenian Republic was a part of the territory
of the Azerbaijan state Irevan khanate. Territories, on which the Irevan khanate had
been emerged, are the ancient lands of the
Azerbaijan Turks. The important historical
events and processes which had found reflections in the heroic epos of Azerbaijan
and other Turkic peoples Kitabi-Dede
Gorgud had occurred just in this region of
Azerbaijan. Oghuz khagan from which
Oghuz-Turks have taken their genealogical
origin lived just here- on the outskirt lands
of the Goycha Lake,* died and were buried
here. Many of other Oghuz-Turk warlords
lived, died and had been buried here- on
their ancestors homeland.
Up to the Russian invasion in the beginning of the XIX century overwhelming
majority of population in the Irevan khanate
was made by the Azerbaijan Turks. In the
capital of the khanate- in the ancient city of
Irevan, lived only the Azerbaijan Turks. Medieval sources also confirm belonging of
this city to Azerbaijan. Ibrahim
Rahimizadeh, being the secretary of the sultan during the Ottoman campaigns of the
XVI century wrote that Irevan is the apple
of the eyes of the Azerbaijan lands. Even
after the invasion by Russia in the beginning
* In 1930 the historical Azerbaijan name of the
Lake Goycha was renamed by Armenians to
Sevan.

608

. .

THE IREVAN KHANATE

T H E RUSSI AN INVASION AND RESETTLEMENT OF ARMEN IANS


IN THE TERR ITORY OF NORHERN AZERBAIJAN

of the XIX century the population of Irevan city consisted of the Azerbaijan Turks. B.Jelikhovskaya writes: In view Irevan is entirely a Tatar (Azerbaijan - editor) city.
Being the second after the Irevan city and situating on the left bank of the river
Araz Sardarabad was one of majestic medieval fortresses of Azerbaijan. In Sardarabad
fortress, except for the sardars palace and the huge garden belonging to the sardar there
were roughly 700 houses, 1 mosque, row of 33 shops, 16 mills, 4 factories on manufacture of oil, set of other craft works. This city, as well as other monuments of Azerbaijan, was wiped off the face of the Earth.
In the territory of the Irevan khanate samples of material culture of the Azerbaijan
people - settlements, cities had been erected; thousands of historical monumentsfortresses, mosques, minarets (prayers tower), caravansaries, bath-houses had been
built. In the territory of the khanate were a great deal of ancient Oghuz-turk graveyards
and a lot of other gravestone monuments, including gochbashi (ram-head) statues belonging to the Azerbaijan people. All the place names- toponyms also belonged to the
Azerbaijan people.
However in the beginning of the XIX century in Southern Caucasus began the period of bloody tragedies. After bloody battles and protracted sieges Russian troops managed to seize the fortresses of Sardarabad and Irevan. The Irevan khanate was invaded.
The commander-in-chief of the Russian troops Paskevich was awarded with the title of
count Erivanski, the second degree Cross of St. George and the money premium in
amount of 1 million roubles. Seizure of the Irevan fortress was celebrated in Saint Petersburg with special official parade and special medals were instituted.
After the victory over Iran and Turkey, the Russian invaders under the clauses of
Turkmenchay (1828) and Adirna (1829) contracts, began mass resettlement of Armenians from these states to the lands of Northern Azerbaijan, in particular to the territories
of Irevan, Nakhchivan, Garabagh khanates and the lands of present Republic of Georgia where Azerbaijanis lived. This fact is proved with numerous archival documents.
Armenians were moved to the territory of Northern Azerbaijan purposefully, i.e. to
create for them the permanent homeland. Despite of mass resettlement of Armenians, the
imperial government bodies not at once managed to change a demographic situation in
the Irevan khanate. Russian general Paskevich who had realized the invasion of the Irevan khanate was obliged to recognize that even after the resettlement of Armenians there
three quarters of population in the Irevan lands were made by the Azerbaijan Turks.
In due course, with the purpose of liquidation of historical state traditions and consciousness of independence of the Azerbaijani people, the Russian colonizers began to
carry out administrative-territorial reforms. On March, 21, 1828 according to the decree
of Emperor Nicolas I, Irevan and Nakhchivan khanates of Azerbaijan were liquidated,
and in their territory for Armenians moved from Iran and Turkey the fictious Armenian province was created. Thus the first step on the way of creation of the Armenian
state in Southern Caucasus, to be exact, in the territories of Irevan and Nakhchivan
khanates was made.
After resettlement of Armenians Southern Caucasus stepped to the period of bloody
massacres. Having been armed and supported by the Russian invaders, the Armenian

609

. .

THE IREVAN KHANATE

T H E RUSSI AN INVASI ON AND RESETTLEMENT OF ARMEN IANS


IN THE TERRITORY OF NORHERN AZERBAIJ AN

armed formations started to pursue a policy of genocide against the Azerbaijani people.
With the purpose of carrying out the invasive plans in Southern Caucasus great powers
began to use Armenians and in exchange for it they tried their best for creation their
state on the lands of North Azerbaijan former Irevan and Nakhchivan khanates.
At last on May 29, 1918 under pressure of great powers the government of the newly
established Azerbaijan Democratic Republic conceded the ancient Azerbaijan city of
Irevan with adjoining area of 9, 5 sq. km to Armenians. On the conceded Northern Azerbaijan lands- in the territories of former Irevan khanate the Armenian state was created.
It is an incontestable historic fact that in Southern Caucasus had never been the Armenian state before. Today in the given territory Armenians completely have destroyed
all monuments of material - spiritual culture and toponyms of Azerbaijan. As a result of
bloody policy pursued by the support of great powers in the territories, where in the recent past the overwhelming majority of the population was made by the Azerbaijan
Turks, today does not live any Azerbaijani.
The book The Irevan khanate: the Russian invasion and resettlement of Armenians
in the territory of Northern Azerbaijan, made by the staff of authors from employees of
the History Institute, the Azerbaijan Republic National Academy of Sciences is worked
out with the purpose of unmasking falsifications and to make the world community
aware of the scientific truth, to be exact, the real history. Written on the basis of incontestable primary sources, including numerous archival documents and even the Armenian sources, the book The Irevan khanate: the Russian invasion and resettlement of
Armenians in the territory of Northern Azerbaijan proves, that the territory on which
today the state called the Armenian Republic has been formed, in the recent past and during all history was the Azerbaijan land. Native populations of these lands were Azerbaijanis. But the Armenian is the alien ethnos resettled in Southern Caucasus by the
tsarist Russia. The territory of the Armenian Republic on which the stated ethnos lives
is the Azerbaijan land. As long as Azerbaijan people live, this truth will also live.

610

. .



- ,
(1747-1828).

,
.


XIX

.
,
,
- .
,
-
,
. ,

, ,


.*
-
,
, .
XIX

.
* 1930
-
.

612

. .

.
. , XVI ,
.
XIX
. . :
( - .) -.
-
-
.
700 , 1 , 33
(), 16 , 4 ,
, .
.

- , ,
- , , , , .
- ,

, ( ).
- .
XIX
.
.
.
, ,
1 .
- ,
.

(1828) (1829)


, , ,

.
.
,
.

613

. .


.
,

.

,
- . 21 1828
I
,
. ,

,
.

. ,
,
.

,
-
.
, 29 1918


9,5 . . .
- -
.
,
.
-
.
,
,
.
:
,
,
,

614

. .

, , .
, ..
, :

, ,
,
.
.
.
, ,
. , .



2010, ,
618

CBS

1009
,
143,
.: (+994 12) 596 36 60
: (+994 12) 596 36 86
: (+994 50) 216 78 57
(+994 50) 443 80 07
regionlariib@yahoo.com region.00@rambler.ru
ISBN: 978-9952-8134-0-1

Вам также может понравиться