Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
3. Какими защитными средствами необходимо пользоваться при замене предохранителей и плавких вставок в
электроустановках до 1000 В.
1000 В кучланишгача бўлган электр қурилмаларда сақлагични ва эриш ўрнатмасини алмаштиришда қандай ҳимоя
воситасиларидан фойдаланилади.
1000 В гача кучланишли электр қурилмаларда - изоляцияловчи қисқичлардан ва диэлектрик қўлқоплардан, очиқ
эриш ўрнатмаси бўлган сақлагичларда ҳимоя кўзойнаклардан (маскалардан).
Кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмларда ва улар яқинида тоифасидаги ишларни изоляцияловчи ҳимоя
воситалари ёрдамида бажарганда қуйидагиларга риоя қилиш зарур:
ҳимоя воситасини изоляцияловчи қисмини чегараловчи айланасигача бўлган дастасидан ушлаш зарур;
ҳимоя воситасини шундай тутиш керакки, изоляция юзаси ток ўтказувчи икки фаза ёки фаза билан ерга туташиш
хавфини ҳосил қилмасин;
фақат лакланган юзаси шикастланмаган, ўз вақтида текширишдан ўтган, қуруқ ва тоза қисмли ҳимоя воситаларидан
фойдаланиш зарур.
Лакланган юзаси шикастланган ва ўз вақтида текширишдан ўтмаган ёки изоляцияловчи қисми носоз ҳимоя
воситалари билан ишлаш тезда тўхталиши зарур.
Ҳимоя воситаларини (изоляцияловчи штанга ва қисқичлар, кучланишни кўрсатувчилар) қўллаб ишлаганда, ходимни
шу ҳимоя воситаларини изоляцияланган қисмини узунлигидан келиб чиқиб, шу ҳимоя воситалари изоляцияловчи қисмининг
узунлигидан келиб чиқиб, одамнинг ток ўтказувчи қисмларга яқинлашишига рухсат берилади.
Ҳимоя воситалардан фойдаланмасдан электр қурилмаларнинг изоляторларига тегиниш ман қилинади.
1. Электр қурилмага икки ва ундан ортиқ шахс сменада тезкор хизмат кўрсатса, ушбу пунктда кўрсатилган
тадбирларни икки киши бажариши лозим. Бир киши хизмат кўрсатганда,1000 В гача кучланишли электр қурилмаларида
ҳамма ерга улашларни қўйиш ва ечишни электр хавфсизлиги бўйича гуруҳи III дан паст бўлмаган тезкор ёки тезкор-
таъмирловчи битта шахсга рухсат берилади. ( пункт №37ушбу қоидалардаги №9иловага асосан) 1000 В дан юқори
кучланишли икки ва ундан ортиқ электр қурилма уланмаларида, ажратгичларни нотўғри ишловчи блокировка қурилмалари
ишламайдиган ҳолатда уларни бир киши бажариши мумкин.
3. На какие виды делятся средства защиты в электроустановках до 1000 В. Перечислить их.
1000 В кучланишгача бўлган электр қурилмаларда химоя воситалари қандай турларга бўлинади. Уларни санаб
ўтинг.
Электр ҳимоя воситаларига қуйидагилар киради: изоляцияловчи штангалар (оператив, ўлчов, ерга улагични ўрнатиш
учун), изоляцияловчи ва электр ўлчовчи қисқичлар (сақлагичлар билан ишлаш операциялари учун), кучланиш кўрсатгичи,
фазаларни созлаш учун кучланиш кўрсатгичи ва ҳоказолар;
1000 В гача кучланиш остидаги электр ускуналарида иш олиб бориш учун ишлатиладиган изоляцияловчи дастакли
чилангарлик-йиғув асбоблари;
диэлектрик қўлқоплар, этиклар, калишлар, гиламчалар, изоляцияловчи қопламалар ва изоляцияловчи тагликлар;
шахсий экранловчи комплектлар;
кўчма ерга улагичлар;
тўсиқ қурилмалари ва диэлектрик қалпоқлар;
хавфсизлик плакатлари ва белгилари.
Юқорида келтирилган электр ҳимоя воситаларидан ташқари, электр ускуналарида иш олиб борилганда ҳимоя
кўзойнаги ва каскалар, противогазлар, қўлқоплар, монтёрнинг ҳимоя белбоғлари ва хавфсизлик арқонлари каби шахсий
ҳимоя воситаларини қўллаш мумкин.
Асосий ҳимоя воситаларининг изоляцияловчи қисми диэлектрик хусусияти чидамли бўлган материаллардан (чинни,
қоғозбакллет қувурлари, эбанит, гетинакс, ёғоч қатламли пластиклар, пластик ва шиша эпоксид материаллар ва
ҳоказолардан) тайёрланиши зарур.
Ўзига нам тортувчи материаллар (қоғозбакелит қувурлар, ёғоч ва бошқалар) намга чидамли лок билан қопланган ва бу
материаллар ёрилмаган, дарз кетмаган, текис юзали ва тирналмаган бўлиши керак.
1000 В кучланишгача бўлган электр ускуналарида қўлланиладиган асосий электр ҳимоя воситаларига қуйидагилар
киради:
изоляцияловчи штангалар;
изоляцияловчи ва электр ўлчовчи қисқичлар;
кучланиш кўрсатгичлари;
диэлектрик қўлқоплар;
изоляцияловчи дастакли чилангарлик-йиғув асбоблари.
2
1000 В кучланишгача бўлган электр ускуналари учун қўшимча электр ҳимоя воситаларига қуйидагилар киради:
диэлектрик калишлар;
диэлектрик гиламчалар;
кўчма ерга улагичлар;
изоляцияловчи тагликлар ва қопламалар;
тўсиқ қурилмалари;
хавфсизлик плакатлари ва белгилари.
Билет № 3
3
жойига ўтишни расмийлаштириш фақат бир ТҚ дан бошқасига ва ТҚ нинг бир қаватидан бошқасига ўтганда амалга
оширилади.
Бир вақтда бир иш раҳбарига бериладиган нарядлар сонини ҳар сафар наряд берувчи аниқлайди.
Наряд тезкор ходимга бевосита иш жойини тайёрлашдан олдин берилади.
Нарядни иш бажарувчига иш бажариш арафасида бериш ман қилинади.
Барча ток ўтказувчи қисмларидан, шу жумладан ҲЛ ва кабель линияларининг (КЛ) чиқишларидан кучланиш олинган
ва қўшни электр ускуналарига кириш жойлари ёпилган электр қурилмаларининг барча уланмаларида (1000 В гача бўлган
йиғмалар ва шчитлар кучланиш остида қолиши мумкин), бир вақтда битта наряд билан ишлашга рухсат берилади.
Иш жойи кенгайтирилганда ёки иш жойларининг сони ўзгаргарганда янги наряд бериш зарур.
Наряд берувчи бригада таркибини аниқлайди.
Ишни бажариш шартларини ҳисобга олган ҳолда ва иш бажарувчи (назорат қилувчи) томонидан бригада аъзоларини
етарли назорат қила билиш имкониятига қараб, бригада таркибидагиларнинг сони ва малакаси, шунингдек иш
бажарувчининг (назорат қилувчининг) малакаси аниқланади.
Наряд муддатини узайтириш ҳуқуқига ушбу нарядни берган шахс ёки ушбу электр қурилмада ишлаш учун наряд
бериши мумкин бўлган бошқа шахс эга ҳисобланади.
Наряд муддатини узайтиришга рухсатни телефон, радио ёки воситачи орқали ижозат бурувчига, иш раҳбарига ёки иш
бажарувчига етказиш мумкин, қайсики наряд муддатини узайтирган шахснинг фамилия ва исми шарфини ёзиб, буни ўз
имзоси билан белгилаб қўяди.
Нарядлар, қайсики улар бўйича олиб борилган ишлар тўлиқ тугаганидан кейин 30 кун сақланади ва шундан кейин
йўқотилиши мумкин.
Наряд билан олиб борилган ишларда авариялар ёки электр жароҳатлари содир бўлган бўлса, бу нарядлар корхона
архивида сақланиши зарур.
Наряд бўйича ишлар бажарилганда бригада камида икки кишидан, яъни иш бажарувчи ва бригада аъзосидан ташкил
топиши зарур. Иш бажарувчи бошқараётган бригада таркибидаги электр хавфсизлиги бўйича III гуруҳга эга ҳар бир
аъзосига, I гуруҳга эга электр техник ёки электр технологик ходим бириктирилиши мумкин, лекин I гуруҳдаги бригада
аъзоларининг умумий сони иккитадан ошмаслиги керак.
Тезкор ходимлар сафидаги юқори шахснинг рухсати билан нарядга киритилмасдан, фақат тезкор журналга ёзган
ҳолда, тезкор ходим навбатчилиги жараёнида таъмирлаш бригадаси ишларига жалб қилиниши мумкин.
2. Кому присваивается 1 группа электробезопасности. Какую группу могут иметь лица, проходящие
производственную практику, не достигшие 18 лет.
Электр хавфсизлигибўйича Iгруппа кимларга таъсис этилади. 18 ёшга тўлмаган амалиёт ўтаётган шахслар кайси
гурухга эга бўлиши мумкин.
Электр хавфсизлиги буйича I гуруҳ электр ходими бўлмаган шахсларга, ҳар йили қурилмаларда ишни хавфсиз
бажариш усулларидан билими текширилгандан кейин, корхона, ташкилот, цех, участка электр хўжалиги учун жавобгар шахс
ёки унинг ёзма фармойиши бўйича электр хавфсизлиги бўйича III гуруҳдан паст бўлмаган шахс томонидан берилади. I
гуруҳни тақдим этилганлиги махсус қайд журналига текширилувчи ва текширувчиларнинг имзолари билан
расмийлаштирилади (ушбу Қоидалардаги №2 илова).
Иш жараёнида I гуруҳ ходими ҳар йилги текширишдан ташқари ўрнатилган тартибда даврий йўриқномалардан ҳам
ўтиб туради.
3. Какие ручные светильники применяются при работе в опасных и особо опасных помещениях.
Хавфли ва ўта хавфли биноларда қандай қўл ёритгичлари ишлатилади.
Юқори хавфли ва ўта хавфли хоналарда иш бажарилганда 42В дан юқори бўлмаган қўл электр ёритгичлари ишлатилади.Ўта
ноқулай шароитларда ишлаганда фойдаланиладиган ёритгичларнинг кучланиши 12В дан юқори бўлмаслиги керак.42 В лик
ёритгичлар учун манбай сифатида пасайтирувчи трансформаторлар, машинали ўзгартирувчилар, генераторлар ва
аккумулятор батареялари бўлиши мумкин. Ушбу мақсадларда автотрансформаторлардан фойдаланишга йўл қўймаслик
керак.
4. На какие виды делятся плакаты. К каким видам относятся плакаты: Стой напряжение, Не включать
работают люди, Работать здесь, Заземлено
Плакатлар қандай турларга бўлинади. Ушбу плакатлар қайси турга мансуб:ТЎХТА КУЧЛАНИШ, УЛАМАНГ
ОДАМЛАР ИШЛАМОҚДА, ШУ ЕРДА ИШЛАНГ, ЕРГА УЛАНГАН.
5
Билет № 5
1.Организационные мероприятия, обеспечивающие безопасность работ. Перевод бригады на новое рабочее место.
Ишни хавфсиз бажаришни таъминловчиташкилий тадбирлар. Бригадани янги иш жойига ўтказиш.
Ишни хавфсизлигини таъминловчи ташкилий тадбирларга қуйидагилар киради:
А) наряд-ижозат (наряд), фармойиш ёки жорий эксаплуатация қилиш тартибидаги ишлар рўйхати асосида ишни
расмийлаштириш;
Б) ишга ижозат бериш;
В) иш вақтида назорат қилиш;
Г) иш танаффусини, бошқа иш жойига кўчишни, ишнинг тугаганини расмийлаштириш.
Қуйидаги талабларни бажаргандан кейин битта наряд билан бир уланманинг турли иш жойларида ишларни бажариш
мумкин:
А) ушбу уланманинг барча иш жойлари ишлар бошланмасидан олдин тезкор ходим томонидан тайёрланади ва иш
бажарувчи томонидан қабул қилинади;
Б) иш бажарувчига бригадаси билан уланманинг бир иш жойига ишга ижозат берилади;
В) доимий тезкор ходими бўлган электр қурилмаларида бригадани бошқа иш жойига ижозат берувчи кўчиради;
Г) доимий тезкор ходими бўлмаган электр қурилмаларида бригадани ижозат берувчи йўқлигида иш раҳбари кўчиради;
Д) бригадани янги иш жойига кўчириш наряддаги (ушбу Қоидалардаги №6 илова) “Кундалик ишга ижозат ва ишнинг
тугаши” 3 жадвалида расмийлаштирилади, агар кўчириш иш раҳбари томонидан бажарилса, бунда у жадвалда ижозат
берувчи ўрнига имзо қўяди*.
Электр қурилмага икки ва ундан ортиқ шахс сменада тезкор хизмат кўрсатса, ушбу пунктда кўрсатиган тадбирларни икки
киши бажариши лозим. Бир киши хизмат кўрсатганда, пункт №37(ушбу қоидалардаги №9илова) га асосан 1000 В дан юқори
кучланишли электр қурилмаларига кўчма ерга уланиш қўйишдан ва қўшиб ўчиришларни амалга оширишдан ташқари, 1000
В дан юқори кучланишли икки ва ундан ортиқ электр қурилма уланмаларида, ажратгичларни нотўғри ишловчи блокировка
қурилмалари ишламайдиган ҳолатда уларни бир киши бажариши мумкин.
4.Что необходимо проверять перед началом работ с переносными электрическими машинами и светильниками.
Кўчма электр машиналари ва ёритгичлар билан ишлашдан олдин нимани текшириш зарур.
Электр машиналар ва қўл электр ёритгичлари билан ишлашдан олдин қўйидагиларни бажариш керак:
комплектлилиги ва қисмларининг ишончли маҳкамланганлигини текшириш;
ташқи кўрикдан ўтказиш йўли билан кабель (шнур), унинг ҳимоя трубкаси ва штепсель вилкасининг созлигини
текшириш;
корпуснинг изоляцион қисмларининг, тутқичининг шчеткаишлагичнинг қопқоғининг бутунлиги; ҳимоя
қопламасининг мавжудлиги ва созлиги;
ўчиргичнинг ишлаши аниқлигини текшириш;
салт ҳолатда ишлашини текшириш;
I тоифага тегишли машиналарда, булардан ташқари, ерга уланиш занжирининг (машина корпуси ва штепсель
вилкасининг ерга уловчи контакти орасида) созлигини текшириш.
Қўл электр машиналари,электр асбоблари, электр ёритгачлари ва уларга тегишли ёрдамчи жихозларининг
носозликлари бўлган тақдирда уларни иш учун бериш таъқиқланади.
Билет № 6
6
Б) ишга ижозат бериш;
В) иш вақтида назорат қилиш;
Г) иш танаффусини, бошқа иш жойига кўчишни, ишнинг тугаганини расмийлаштириш.
Наряд бўйича бригадага ишга ижозат бериш
83. Ишга ижозот беришдан олдин иш раҳбари ва иш бажарувчи ижозат берувчи билан бирга иш жойини тайёрлаш
бўйича қилинган техник тадбирларни текширади.
Иш жойини тайёрлашни текширгандан ва бригадани йўриқномадан ўтказгандан кейин иш раҳбари наряднинг орқа
томонидаги тегишли қаторида имзо қўяди (фақат биринчи ижозат пайтида).
Иш раҳбари тайинланмаганда иш жойини тайёрланганлигини иш бажарувчи текширади ва имзо қўяди.
Нарядда иш жойини тайёрлаш учун кўзда тутилган чораларни ўзгартириш таъқиқланади.
84. Техник тадбирларнинг бажарилганлиги текширилгандан кейин бригадага ишга ижозат бериш бажарилади, у
қуйидагича, яъни ижозат берувчи:
А) бригаданинг аъзоларининг таркибини ва малакасини нарядда ёзилганига мослигини текширади. Агар ижозат
берувчи бригада таркибидаги шахсларни фамилияси ва электр хавфсизлиги бўйича гуруҳини билмаса, уларнинг
гувоҳномалари бўйича текшириб кўради;
Б) наряд бўйича иш раҳбари, иш бажарувчи, бригада аъзоларининг фамилияларини ва топширилган иш мазмунини
ўқиб беради; бригадага қаердан кучланиш ўчирилганини, ерга улагич қаерда ўрнатилганини, таъмирланаётган уланманинг
қайси қисми ва қайси қўшни уланмалар кучланиш остида қолганини, иш бажаришнинг қайси махсус шартларига амал
қилишни тушунтиради; бригадага иш жойи чегарасини кўрсатади; барча айтганлари бригада аъзоларига тушунарли
бўлганига ишонч ҳосил қилади.
В) бригадага кучланиш йўқлигини исботлайди: 35 кВ дан юқори қурилмаларда ўрнатилган ерга улагичларни
кўрсатиш билан; 35 кВ ва ундан паст кучланишли қурилмаларда, иш жойидан ерга улагич кўринмаса – ток ўтказувчи
қисмларда аввал кучланиш йўқлигини кучланишни кўрсатувчи ёки штангалар ёрдамида текшириб, кейин уларга қўл
теккизиш усули билан исботлайди.
Бевосита иш жойига ерга улагич ўрнатилган бўлса, бунда ток ўтказувчи қисмларга қўл теккизиш шарт эмас.
Г) наряд бланкасининг ҳар иккила нусхасида, ушбу қоидаларнинг №6 иловасида келтирилган “Кундалик ишга ишга
ижозат ва ишнинг тугаши” 3 жадвалини муддат ва вақт, ижозат берувчи ва иш бажарувчиларнинг имзоси билан тўлдириб,
иш жойини иш бажарувчига топширади.
Ишга ижозат бериш бевосита иш жойида амалга оширилиши шарт.
85. Ишга ижозат расмийлаштирилган бир наряд нусхаси иш бажарувчида қолади, иккинчи нусхаси иш бажарилаётган
жараёнда ижозат берувчида бўлади.
Танаффус пайтида, ишдан кетган пайтларда ва ҳ.к. наряд амалдаги нарядлар папкасида сақланиши керак.
Ижозат берилган вақт ва ишнинг тугаган вақти наряд номери ва мазмуни билан бирга тезкор журналга ёзиб қўйилиши
керак.
86. Агар нарядни олгандан кейин тезкор ходимда ёки иш бажарувчида қандайдир шубҳалар пайдо бўлса, бу ҳақда
улар иш раҳбари ёки наряд берувчидан тушунтириб беришларини талаб қилишлари зарур.
87. Тезкор ходим иш раҳбари ва иш бажарувчи билмасдан туриб, схемада техника хавфсизлиги нуқтаи назаридан иш
бажариш шартларини ўзгартирадиган ўзгартиришлар киритишига ҳаққи йўқ, ушбу Қоидалардаги 95 пунктда кўрсатиб
ўтилганлар бундан мустасно.
88. Доимий тезкор ходими бўлмаган подстанцияларда ва тақсимлаш қурилмаларида, наряд бўйича иш жойини
биринчи кун ҳаракатдаги тезкор ёки тезкор-таъмирловчи ходим тайёрлайди ва одатдаги тартибда бригадага ишга ижозат
беради.
Бу наряд бўйича кейинги кунларда иккиламчи ишга ижозатни амалга ошириш ҳуқуқини, иш раҳбари, агар у бўлмаса
иш бажарувчига топширилади.
2. Закон Ома для участка цепи. Величина сечения переносного заземления в электроустановках до 1000В.
Занжирни бир қисми учун ОМ қонуни. 1000 Вкучланишгача бўлган электр қурилмаларда кўчма ерга улагичнинг
кесим ўлчами.
Занжирнинг бир қисми учун Ом қонуни: Ўтказгичдаги ток кучи кучланишга тўғри пропорционал, қаршиликга
тескари пропорционал. I=U/R
Тўлиқ занжир учун Ом қонуни: Ўтказгичдан ўтаётган ток кучи кучланишга тўғри пропорционал, тулиқ
қаршиликка тескари пропорционал. I=U/(R+r)
Кўчма ерга улагич эгилувчан, изоляцияланган, кўп симли (мисдан таййорланган) қалинлиги 25 мм2 дан кам бўлмаслиги
керак.
3. Какими защитными средствами необходимо пользоваться при замене предохранителей и плавких вставок в
электроустановках до 1000 В.
1000 Вкучланишгача бўлган электр қурилмаларда сақлагични ва эриш ўрнатмасиниалмаштиришда қандай ҳимоя
воситасиларидан фойдаланилади.
1000 В гача кучланишли электр қурилмаларда - изоляцияловчи қисқичлардан ва диэлектрик қўлқоплардан, очиқ эриш
ўрнатмаси бўлган сақлагичларда ҳимоя кўзойнаклардан (маскалардан).
Кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмларда ва улар яқинида тоифасидаги ишларни изоляцияловчи ҳимоя воситалари
ёрдамида бажарганда қуйидагиларга риоя қилиш зарур:
ҳимоя воситасини изоляцияловчи қисмини чегараловчи айланасигача бўлган дастасидан ушлаш зарур;
ҳимоя воситасини шундай тутиш керакки, изоляция юзаси ток ўтказувчи икки фаза ёки фаза билан ерга туташиш
хавфини ҳосил қилмасин;
фақат лакланган юзаси шикастланмаган, ўз вақтида текширишдан ўтган, қуруқ ва тоза қисмли ҳимоя воситаларидан
фойдаланиш зарур.
7
Лакланган юзаси шикастланган ва ўз вақтида текширишдан ўтмаган ёки изоляцияловчи қисми носоз ҳимоя воситалари
билан ишлаш тезда тўхталиши зарур.
Ҳимоя воситаларини (изоляцияловчи штанга ва қисқичлар, кучланишни кўрсатувчилар) қўллаб ишлаганда, ходимни шу
ҳимоя воситаларини изоляцияланган қисмини узунлигидан келиб чиқиб, шу ҳимоя воситалари изоляцияловчи қисмининг
узунлигидан келиб чиқиб, одамнинг ток ўтказувчи қисмларга яқинлашишига рухсат берилади.Ҳимоя воситалардан
фойдаланмасдан электр қурилмаларнинг изоляторларига тегиниш ман қилинади.
Билет № 7
Иш бажариш учун иш жойини тайёрлашда кучланишни олиб ташлаш талаб килинса, куйида курсатилган техник
тадбирлар бажарилиши керак:
-барча учирилиши керак булган ускуналар учирилиши, уларнинг уз-узидан ёки янглишиш окибатида ёкилишига
тускинлик килувчи чораларни куриш;
-узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратларнинг калитларига, кул билан бошкариладиган юритмаларига
такикловчи шиорлар осиш;
-одамларни электр токи билан жарохатланишдан саклаш максадида ерга улаш зарур булган ток утказувчи кисмларни ерга
улашдан олдин уларда кучланиш йуклигини текшириш;
-ерга улагични урнатиш (ерга улагич пичокларини улаш, кучма ерга улагични урнатиш);
-зарур булган такдирда иш жойларини ёки кучланиш остида колган бошка ток утказувчи кисмларни тусиш ва тусикларга
хавфсизлик шиорлари осиш.
Кучланиш ечилган электр қурилмаларда ҳамма ишларни бажаришдан олдин ишлаш бўлимида кучланиш йўқлигини
текшириш лозим. Ишлаш учун ўчирилган электр қурилмада кучланиш йўқлигини текшириш, ижозат берувчи томонидан
таъқиқловчи плакатларни осгандан сўнг амалга оширилади.
Электр қурилмада кучланишни текшириш завод томонидан ишлаб чиқарилган кучланишни кўрсатгич орқали текшириш
лозим, уни ишлатишдан олдин шу мақсад учун мўлжалланган махсус асбоб ёрдамида ёки шу атрофда жойлашган кучланиш
остида бўлган ток ўтказгич қисмларда синаб кўргандан сўнг фойдаланиш мумкин.
35кВ ва ундан юқори кучланишли электр қурилмаларида, кучланиш йўқлигини текширишда изоляцион штангадан ток
ўтказгич қисларга бир неча бор теккизиш билан амалга оширилади. Кучланиш йўқлигини билдирувчи белгилар учқун ва
товушлар ҳисобланади.
220кВ кучланишгача бўлган ОТҚда кучланиш йўқлигини кучланиш кўрсатгич ёки штанга билан текшириш фақатгина
қуруқ ҳавода рухсат этилади. Нам ҳавода кучланиш йўқлигини текшириш схемани амалда яхшилаб кўриб чиқиш билан
амалга оширишга рухсат этилади. Бу ҳолда чиқувчи линияларда кучланиш йўқлиги тезкор ходим ёки диспетчер томонидан
тасдиқланади.
2. На какие виды делятся плакаты. К каким видам относятся плакаты: Стой напряжение, Не включать
работают люди, Работать здесь, Заземлено.
8
3. Что необходимо проверять перед началом работ с переносными электрическими машинами и
светильниками.
Электр машиналар ва қўл электр ёритгичлари билан ишлашдан олдин қўйидагиларни бажариш керак:
комплектлилиги ва қисмларининг ишончли маҳкамланганлигини текшириш;
ташқи кўрикдан ўтказиш йўли билан кабель (шнур), унинг ҳимоя трубкаси ва штепсель вилкасининг созлигини
текшириш;
корпуснинг изоляцион қисмларининг, тутқичининг шчеткаишлагичнинг қопқоғининг бутунлиги; ҳимоя
қопламасининг мавжудлиги ва созлиги;
ўчиргичнинг ишлаши аниқлигини текшириш;
салт ҳолатда ишлашини текшириш;
I тоифага тег5ишли машиналарда, булардан ташқари, ерга уланиш занжирининг (машина корпуси ва штепсель
вилкасининг ерга уловчи контакти орасида) созлигини текшириш.
Қўл электр машиналари,электр асбоблари, электр ёритгачлари ва уларга тегишли ёрдамчи жихозларининг носозликлари
бўлган тақдирда уларни иш учун бериш таъқиқланади
4. Какая техническая документация должна находиться на участке.
Texnikqurilmalarelektrqurilmalarinitexnikxsusiyatlarivapassportxaritalrivajo’rnallaryozilganhaqidama’lumotbo’lishikkUlarningmuoz
anatraqamlari (passportxaritalarivajurnallardaremontreviziyaprotocolvaaktilivaqilnishik/k).
Elktrqurilmalarichizmalarizahiraqismlarchizmalarihavokabelliniyalarivakabeltrassalarichizmalriyerostikabeltrassalarivayergaulangan
qurilmalarKuchlanishulanganmuftalarvaboshqaqurilmakommunikatsiyagaulanganqurilmalachizmalrisexdaalohidavaumumiytaminots
xemalarisexdagielectqurilmalarningexplutatsioninstruksiyalari,
uchastkalrdagiharbirisho’rniningdoljnsnoyintruksiyalarimehnatmuhohazasiinstruksiyalari. Instruksiyalarniboshinjinertasdiqlaydi.
Билет № 8
1. Технические мероприятия, обеспечивающие безопасность работ, заземления токоведущих частей.
Иш бажариш учун иш жойини тайёрлашда кучланишни олиб ташлаш талаб килинса, куйида курсатилган тартибда техник
тадбирлар бажарилиши керак:
-барча учирилиши керак булган ускуналар учирилиши, уларнинг уз-узидан ёки янглишиш окибатида ёкилишига
тускинлик килувчи чораларни куриш;
-узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратларнинг калитларига, кул билан бошкариладиган юритмаларига
такикловчи шиорлар осиш;
-одамларни электр токи билан жарохатланишдан саклаш максадида ерга улаш зарур булган ток утказувчи кисмларни ерга
улашдан олдин уларда кучланиш йуклигини текшириш;
-ерга улагични урнатиш (ерга улагич пичокларини улаш, кучма ерга улагични урнатиш);
-зарур булган такдирда иш жойларини ёки кучланиш остида колган бошка ток утказувчи кисмларни тусиш ва тусикларга
хавфсизлик шиорлари осиш. Махаллий шароитга караб учирилган ток утказувчи кисмлар ерга улашдан олдин ёки кейин,
тусиклар билан ажратилади.
2. Требования, предъявляемые к персоналу, обслуживающему электроустановки.
18yoshdan>=, kasal va jarohatlanmagan bo’lishi kerak nazariy va amaliy tayyorgarliikdan o’tgandan so’ng ruxsatnoma olgan bo’lishi
kerak. ITR 3 ilda 1 marta oddiy xodimlar, Oddiy xodimlar 1 yilda 1 marta
3. Лица, ответственные за безопасность работ, их права и обязанности. Кому присваивается 1группа
электробезопасности.
Javobgar shaxslar:
Naryad beruvchi
Ish jayini tayyorlovchi va ruxsat beruvchi
Operativ gurihdan ishga jalb etuvchi inson
Javobgar ish boshqaruvchi
Ish bajaruvchi
Kuzatuvchi
Brigada azolari
4. Какими защитными средствами необходимо пользоваться при замене предохранителей и плавких вставок в
электроустановках до 1000В.
1000 В гача кучланишли электр қурилмаларда - изоляцияловчи қисқичлардан ва диэлектрик қўлқоплардан, очиқ эриш
ўрнатмаси бўлган сақлагичларда ҳимоя кўзойнаклардан (маскалардан).
Кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмларда ва улар яқинида тоифасидаги ишларни изоляцияловчи ҳимоя
воситалари ёрдамида бажарганда қуйидагиларга риоя қилиш зарур:
ҳимоя воситасини изоляцияловчи қисмини чегараловчи айланасигача бўлган дастасидан ушлаш зарур;
ҳимоя воситасини шундай тутиш керакки, изоляция юзаси ток ўтказувчи икки фаза ёки фаза билан ерга туташиш
хавфини ҳосил қилмасин;
фақат лакланган юзаси шикастланмаган, ўз вақтида текширишдан ўтган, қуруқ ва тоза қисмли ҳимоя воситаларидан
фойдаланиш зарур.
Лакланган юзаси шикастланган ва ўз вақтида текширишдан ўтмаган ёки изоляцияловчи қисми носоз ҳимоя
воситалари билан ишлаш тезда тўхталиши зарур.
Ҳимоя воситаларини (изоляцияловчи штанга ва қисқичлар, кучланишни кўрсатувчилар) қўллаб ишлаганда, ходимни
шу ҳимоя воситаларини изоляцияланган қисмини узунлигидан келиб чиқиб, шу ҳимоя воситалари изоляцияловчи қисмининг
узунлигидан келиб чиқиб, одамнинг ток ўтказувчи қисмларга яқинлашишига рухсат берилади.
9
Ҳимоя воситалардан фойдаланмасдан электр қурилмаларнинг изоляторларига тегиниш ман қилинади.
Билет № 9
1. Дать определение действующим электроустановкам. Амалдаги электр курилмаларга таъриф беринг.
Harakatlanuvchi elektr qurilmalariga tarif bering:
Ishlab turgan (kuchlanish ostida elektrga ulangan qurilmalar, yoki zaxirada turgan kuchlanish berilishi mumkin bo’lgan)
2. Технические и организационные мероприятия, обеспечивающие безопасность работ. Кто имеет право
выполнять технические мероприятия.
Elektr xodimning darajasi 3-guruhdan kam bo’lmasligi kk
3. На какие виды делятся средства защиты. Перечислить их.
Himoya vositalari 2 xil turga bo’linadi:
1. СИЗ – СРЕДСТВА ИНДУВИДАЛЬНЫЙ ЗАШИТА (каска спец одежда обувь)
2. СИЗОД – СРЕДСТВА ИНДУВИДАЛЬНЫЙ ЗАШИТА ОРГАНЫ ДИХАНЫЕ (противогаз)
4. Какие ручные светильники применяются при работе в опасных и особо опасных помещениях.
Электр қурилмаларида бажариладиган ишлар хавфсизлик даражасига кўра қуйидагиларга бўлинади:
кучланишни ўчириб ишлаш;
кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмларда ва улар яқинида;
кучланиш остида бўлган ток ўтказувчи қисмлардан узоқда.
Кучланишни ўчириб ишлаш тоифасига, иш электр қурилмада (ёки унинг бирор-бир қисмида) бажарилса, бу қурилманинг
ток ўтказувчи қисмларидан кучланиш бутунлай узилган ҳолатда бажриладиган ишлар киради.
Билет № 10
1. Технические мероприятия, обеспечивающие безопасность работ. Производство отключений.
Иш бажариш учун иш жойини тайёрлашда кучланишни олиб ташлаш талаб килинса, qanday тартибда техник
тадбирлар бажарилиши керак:
-барча учирилиши керак булган ускуналар учирилиши, уларнинг уз-узидан ёки янглишиш окибатида ёкилишига
тускинлик килувчи чораларни куриш;
-узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратларнинг калитларига, кул билан бошкариладиган юритмаларига
такикловчи шиорлар осиш;
-одамларни электр токи билан жарохатланишдан саклаш максадида ерга улаш зарур булган ток утказувчи кисмларни ерга
улашдан олдин уларда кучланиш йуклигини текшириш;
-ерга улагични урнатиш (ерга улагич пичокларини улаш, кучма ерга улагични урнатиш);
-зарур булган такдирда иш жойларини ёки кучланиш остида колган бошка ток утказувчи кисмларни тусиш ва тусикларга
хавфсизлик шиорлари осиш. Махаллий шароитга караб учирилган ток утказувчи кисмлар ерга улашдан олдин ёки кейин,
тусиклар билан ажратилади.
2. Какими защитными средствами необходимо пользоваться при замене предохранителей и плавких вставок в
электроустановках до 1000В. Оперативное обслуживание.
Билет № 12
1. Работы в электроустановках в отношении мер безопасности подразделяются на …
Электр қурилмаларда ишлашда хавфсизлик чоралари қуйидагилар...
2. Закон Ома для участка цепи. Единицы измерения сопротивления, индуктивности, напряжения, тока.
Занжирнинг бир кисми учун Ом конуни. R,L,U ва I улчов бирликлари.
10
Занжирнинг бир қисми учун Ом қонуни: Ўтказгичдаги ток кучи кучланишга тўғри пропорционал, қаршиликга
тескари пропорционал. I=U/R
3. Кто может выполнять технические мероприятия, обеспечивающие безопасность работ.
Иш бажариш учун иш жойини тайёрлашда кучланишни олиб ташлаш талаб килинса, куйида курсатилган тартибда техник
тадбирлар бажарилиши керак:
-барча учирилиши керак булган ускуналар учирилиши, уларнинг уз-узидан ёки янглишиш окибатида ёкилишига
тускинлик килувчи чораларни куриш;
-узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратларнинг калитларига, кул билан бошкариладиган юритмаларига
такикловчи шиорлар осиш;
-одамларни электр токи билан жарохатланишдан саклаш максадида ерга улаш зарур булган ток утказувчи кисмларни ерга
улашдан олдин уларда кучланиш йуклигини текшириш;
-ерга улагични урнатиш (ерга улагич пичокларини улаш, кучма ерга улагични урнатиш);
-зарур булган такдирда иш жойларини ёки кучланиш остида колган бошка ток утказувчи кисмларни тусиш ва тусикларга
хавфсизлик шиорлари осиш. Махаллий шароитга караб учирилган ток утказувчи кисмлар ерга улашдан олдин ёки кейин,
тусиклар билан ажратилади.
11