(b)

l
, , , u.
b, d, p, t, f, v, m, n.
. .
. . .
() Q
, (). , ,
() , , .
tabaka ()
() <
()
.

kova ()
motor (; )
,
() .
-, oda
()
ada
()
ona
()
ana
()
olmak
(, )
almak
(; )
()

, ().
' kap ()
* balk
()
sk (, )
lk
()
()
().
* su
() kuru ()
ulus
() ufak ()

, .. , (),
bal
()
burun
(; )
bodrum ()
bkt
( )
(d)
() ,
dar
()
ald
( )
- doktor ()
- durak
()
()
()
.
para
()
posta
()
pnar
()
pul
()
(t)
, ,
tas
()
ton
()
tp
()
tuz
()
(f)
().
Fas ()
' fotoraf ()
futbol ()
frlatmak ()
()
,
().
.
av
()
af
(, )
sav
(!)
saf
()
ov
()
Of
( )
() ()
^ () ().
mal ()
mor ()
nam ()
nur (, )

 , ,
:
sandal
araba
. duvar
,
, :
masa
Rusya
palto
Avrupa
sandalye
Fransa
, :
Norve
Berlin

(, , ), ,
.
oda ()
ada ()
koza ()
kaza ()

:
bu , ,
() , ,
, , ( , )
:
, .., .

.. ( ) , .
masa (la table, e table, der Tisch)
adam ('homme, the man, der Mensch).

3 . .
3 . . (. .)
-dr, .
.
:
Bu masadr. .
Masa sardr. .
Bu paltodur. .
(da).

, (). , ,
, .
, .
:
Masa da sardr. .
Bu da kutudur. .

.

, .
Bu kapdr. .
Duvar sardr. .


.
, , .
Masa sardr. .
Kap da sardr. .
, , , , .
1) Bu /kapdr, u/ duvardr, o/ , , tavandr.
.

 , ,
:
sandal
araba
. duvar
,
, :
masa
Rusya
palto
Avrupa
sandalye
Fransa
, :
Norve
Berlin

(, , ), ,
.
oda ()
ada ()
koza ()
kaza ()

:
bu , ,
u () , ,
, , ( , )
:
, .., .

.. ( ) , .
masa (la table, the table, der Tisch)
adam ('homme, the man, der Mensch).

3 . .
3 . . (. .)
-dr, .
.
:
Bu masadr. .
Masa sardr. .
Bu paltodur. .
(da).

, (). , ,
, .
, .
:
Masa da sardr. .
Bu da kutudur. .

.

, .
Bu kapdr. .
Duvar sardr. .


.
, , .
Masa sardr. .
Kap da sardr. .
, , , , .
1) Bu /kapdr, u/ duvardr, o/ , , tavandr.
.

2) Masa /sardr, kutu da/ , krmzdr.

.

av af
ov Of
kov kof

( , ):
1) ak
as
al
at

ban
dal
pat
tav

adam
afan
aban
asan

ana
ata
ada
asa

baba
saka
kasa
dana

damara
samana
falana
varaka

2) ok
ol
Of
on

bol
pot
tok
mor

odun
obam
otum
omuz

oba
oka
otu
onu

dolu
dona
toka
kova

dolap
konak
soluk
bozan

3) im
ir
it

bk
dr
kn

lk
sr
tk

l
s
t

pl
s
fk

kzp
srk
skl

4) un
ur
us

put
kur
sun

uzun
unut
umum

una
usu
uda

kuru
sulu
buzu

sulusu
kurulu
ufuklu

baba
bora
buna

boruma dam
bunama dr
bkmak dul

dad
dar
dudu

kapa
spa
kap

sap
top
alp
tp
pat
put

top
tan
tos

ata ota
ava ova
ana ona
aka oka

tka
topa
pota

kova
sv
kvam

av
manav
vav '

ruma
kumu
somu

dam
rum
som

adam odam
sana sona
kanser konser
almak olmak

Bu masadr. Masa sardr. Bu kapdr. Kap da sardr. O kutudur. Kutu

krmzdr.
Bu duvardr. u da duvardr.

mat
kit
korkut

masa
sar
kap
kutu
krmz
duvar

, ()

trpan
ptrt
krpnt
fal
fkr
fodul

mat
mut
mor

motor, kanser, ova, kof, snf, ov, dolap, fkr, odanda, adamda, alp, korkut,
saf, sav, somun, donanma, konser.

1 1 10.

7) (v) u (f) , :
Van
vz
vur

kan
sun
ton

10) :

adada
odanda
udunda
katk
satan
kutur

bana
bunu
konu

9) () () :

6) (p) u (t) , :
pak
pul
pos

Ofa
taflan
snf

8) (m) u (n) , :
nam
nur
not

5) (b) u (d) :
bar
bk
bot

ova
tavla
snav

kafa
rafi
sofa

kavaf
snf
matuf

2. ,
.
3. .
8002

4. .
5. :
Bu duvardr. u da duvardr. Bu kap sardr, o kap da sardr. Bu adam
doktordur. u adam pilottur. O palto krmzdr. Bu da san. Krma kutu. Sar masa.

2
e, i.
1
1
k, k , l, l , s, z.
ne, kim.
3 . . . (-dir, -tir). .
()
, (). ( ), .
() (), , , .
eski ,
deniz
elli
demir
() () ,
, .
el ()
ses ,
ev
dev ,
(), (, ), ()
, , .
(i)
, ().
(i)
, () ().: , , .
(i)
:
di
d
kir
kr
tip
tp

11


1) (1) (),
, , .
.
dal
bavul
kl
dolu .
(I1) () ,
, , , (I1).
(1)
(e, i, , U).
dil
gl
sel
gl
(1) :
kalp
lokanta
(1) (I1)
1.
2) (k) ,
(),
.
.
kat
kol ;
kr
kum .
(k ) , {),
.'
kes
kr
lar
kl .
(k)
:
kr (: ) . (.: kar ).
(k) (k ) k.
(s)
(). ,
, ().
saf
su
son
sr
sel
sil .

12

(z)
(). .
zat ,
zil
zor
zevk .

1) () :
ek
el
ev

ben
tek
ser

elem
efem
eden

efe
ede
ele

dede
kese
teke

mesele
vesile
serene

zelzele
felsefe ,
vesvese

iri
ili
idi

nimi
lifi
kini

irsi
ismi
inli

bitirdi
irkildi
divitli

) (i) :
il
in
ip

kin
nim
dil

ibik
inim
ilik

3) (e) :
el elerne elemeler
sene seneler denizlerde
ili eli
sisli seli
tipili tepeli

bizler bezler
nimbe nemde

kimlik kemlik
sini seni

4) (b), (d), (v) :

ben
dem
ver

bebe
dede
seve

beden
deden
seven

bin
dip
vim

bini
kedi
neve

binin
didin
sivil

5) (f), (p), (t), (m), (n) :

fes
pes
men

tefe
tepe
lime

sedef
sebep
verem

fil
pil
sim

liti
tipi
kimi

pasif
silip *
benim

6) (k), (l) :
kat
kol
kn

saka
koku
sk

kapak
kopuk
sabk

kalpakhk
konukluk
klbklk

lar
lo
hk

13

bala
balo
pl

sakal
sol
fsl

ktlk
koltuk
fslth

Bu kapdr. Kap sardr. u duvardr. Duvar da sardr.

Bu nedir? Bu masadr. O nedir? O dolaptr.
Bu nedir? Bu defterdir. u nedir? Kalemdir. O nedir? Defter.
Kalem krmzdr. Kitap krmzdr. Defter de sardr.
u kimdir? Bir rencidir. u kimdir? O da renci.
Enis kimdir? Enis iidir. Osman kimdir? Pilottur.
Boris Kustur. Mustafa Tatardr.

7) (s), (z) :
san
sr
som

tasa
s
paso

paspas
s
pos

paspast
snsak
toslasa

kaza
sz
vazo

az
sakz
patoz

zararsz
kazksz
motorsur

zan
zt
zoka

dolap (b)
defter
kalem
kitap (b)
doktor
renci

8) (k), (k), (s), (z) :

kel
kil
ler

keke
iki
sele

kelek
kesik
teke

kelebek
keklik
lekeler

sizi
seze
beze

iblis
bikes
melez

silsile
serseri
zelzele

siz
sez
zer

ici, amele
pilot
bir
Rus

9) (k)-(k)
ak ek
pak pek
kas kes

kan ken
kit kit
kal kel

kara kere
klar kiler
kasa kese

akn ekin
akl ekil
azk ezik

10) (l)-(l)
al el
kl kil
bal bel

sal sel
dal del
tak tek

alm elim
alan Elen
asan esen

dal deli
sah seli'
dar deri

11)

a) defalar, tepesinde, felsefesi, zemberekli, mesafelerden, alemimiz, denizler,

tenekeden, bedeniniz, dedesinden, kederlenmek, beraberimizde, evlenen,
lekelilik, sefalet, didinenler, talkilik, zelzelesi;
b) bebesinden, basasndar, pelteden, paltodan, derelerde, darlarda, telefon,
taravet, vesvese, vastas, fosfat, nasrdan, silsilesi, salatas.

14

'

,
, , ,

,
(. )
.

:
ne ? kim ?
3 . . ().
(p, , t, k, h, , f, s) d
3 , , t.
Emin pilottur. .
Bu, kitaptr. .

.
Bu nedir? ?
Osman kimdir? ?
, .
Bu nedir? - ?
1*
Bu, kitaptr. .

15

1. 111.

, .
. .
(). .

2. ,
.
3. .

()
(), .
Rus
kr
resim
dur ,

4. .
5. :
? . ? .
*
, . , ().
, .
? . ? .
? . ? .
. , .
, .

()

I
16

() (). (
. . .)
() :
+ = ()
yaz
+ u = yu ()
yudum
+ = yo ()
yol ,
+ e = ye (e)
yemek , ;
(yi) ()
. (yi) .
() (, , )
.
yan
kaya ,
yok
banyo
yut
kuyu
() (, e, i)
.
yl
temyiz (. temiz )
yer (. er , )
i
yel (. el )
() () , .
eyer
tepeye
17

() (i) ( ).
iyi (: )
giyin (: )
() (i) .
say
kayk
( : , ).
() ()
, , ..

kyma
giymek
boy ,
uyku
koymak ,
bey , yar kymet

1) () :
ram
raf
kara

kr
kra
sar

kr kir
sar ser
var ver

boru
Rumu
kuru

rol
Rori
koro

riya
diri
seri

sar seri
dar deri
kara kere

saran seren
varan veren
takar teker

reva
kere
dere

yalan
yatk
yatar

yak
yama
yara

taya
saya
maya

kayak
sayan
bayat

takyit
tazyik
temyiz

tekeyi
Ali'yi
iyiyi

yer
yek
yel

yemlik
yerden
yelken

sedye
kolye
sandalye

4) () () :
seneye
tepeye
yeniye
5) ()

vermeye been
demeye leen
kesmeye deer
(i) :

iyi
iyiyi
deil
seyis
giyinen
beyi
Aliyi
geyik
giyim
kesmei
neyi
siniyi
teyit
seyir
sevmei
6) () () :
day
kayk
kyy
say
sayp
dayy
ky
kayp
sayy
7) () :

2) () (, , ):
yat
yap
yas

yiv
yirmi
yitik

kayaya
mayaya
boyaya

ay
tay
ray

sayman
bayram
maymun

ayna
ayva
ayda

saray
kolay
albay

oy
boy
soy

boynuz
poyraz
doymak

oyna
oylar
oymak

kovboy
gpygoy
kopoy
j

yol
yok
yor

yorgan
yonga
yolmak

yosun
yolum
yorum

yum
yut
yun

yumruk yular
yufka
yutan
yutmak Yusuf

kamyon
komisyon
karyola

banyo
mayo
iyot

boyu
suyu
koyu

kuyuyu
boruyu
suluyu

kymet
tynet
bey
meydan
rey.
peynir
ney
seyrek
8) ()

3) () (, i, e):
yk
yl
18

yldz
ykmak

ylan
ykat

yay
ky

'
'

a) yalan ylan ilan

yaldz yldz ilden
yakmak ykmak iklim

syrk
kymk
eylem
eytam
eyyam

iy
ine
ide

ziynet
> giymek
liynet

yal yok ol
yak yok ok
yal yl il
19
n

yar yer er
yat yet et
yal yel el

temyiz temiz
takyit takit
yirmi irmik

saya saye
daya day
taya tay

b) yayl, meyva, day, yulaf, temyiz, deyyus, tayyare, muayyen, beenmek,

inelik, seyrek, seyyare, yosun, mayo, yokluk, peyderpey, seyir, deerli.

-lar ( -ler).
duvar
duvarlar
ev
evler
masa
masalar

-1/-1 ,
.
kitaplar, defterler ve kalemler
, .
= kitap, defter ve kalemler

Kap ne renktedir? Kap sardr. Ya duvar? O da sardr.

u defter ne renktedir? Yeildir. Ya o defterler? O defterler beyazdr.
Kalem ne renktedir? Krmzdr. Ya u kutu? O da krmz.
Masalar sardr, deil mi? Evet, sar. Ya sandalyeler? Onlar da sar.
Sen kimsin? Ben renciyim. Ya u kz? O da renci.
Sen subaysn, ya Osman? O erdir.
Siz kimsiniz? iyim. Ya siz? Ben memurum.
Siz memursunuz, onlar iidirler.
Sen ersin, o subaydr.
Ben subaym, onlar da subaydr.
Siz memursunuz, deil mi? Evet, memurum.
Sen pilotsun, deil mi? Evet, pilotum. Ya Ali? O da pilottur.
Biz kimiz? Siz rencisiniz.
Ben kimim? Siz doktorsunuz.

renk
ya...?
yeil
beyaz
kz
memur
subay
er
evet
sandalye
ne renktedir?
deil mi?

(
)

, ;
,

?
?, ?

: .

Ben .
Sen .
.

Biz .
Siz , .
Onlar .

,
.

a,

0, U

-(y)rm

-(y)um

,
-(y)m

-sn

-sun
-(t)dr

ben

e,i
-(y)im

sen

-sin
-(t)dir

-(t)dr

-sun
-(t)dur

biz

-(y)iz

-(y)z

-(y)uz

-(y)z

siz

-siniz

-siniz

-sunuz

-sunuz

-(t)dirler

-(t)drlar

-(t)durlar -(t)drler

onlar

B l . . () , .

20

21

Ben renciyim
Biz iiyiz
2 . .
Siz iisiniz
:
Ben iiyim
Sen iisin
iidir

Biz iiyiz
Siz iisiniz ,
Onlar iidir(ler)

subaym
memurum
sporcuyum
subaysn
memursun
sporcusun
subaydr
memurdur
sporcudur
subayz
memuruz
sporcuyuz
subaysnz
memursunuz
sporcusunuz
subaydr (lar)
memurdur (lar)
sporcudur(lar).
,
(d) 3 . . , , (t).
pilottur. .
Onlar Rustur(lar). .
, , .
talebeyim
;
talebesin ..
, :
) ;
) - .
Sen sporcusun, Osman deil. , , ( )
Ben de pilotum. .

1 2 .
Biz renciyiz. .
Siz memursunuz. .
, 3 . . -1/-1, , .
Kalemler yemdir. .
Defterler beyazdr. .
22

, . , .
renciler gentir. .
,
1 , 1 . .
Ben, sen ve Ali iiyiz. , .
, 2 3 ,
2 . .
Sen ve Hasan ersiniz. .

1. 18
2. ,
.
3. .
4. .
5. :
memur, er, kap, sandalye, subay, kim, beyaz, ne, sar, yeil, kz. renk.
6. : memur, er, sporcu, subay, ii,
7. (
):
Kalem krmzdr. Osman rrfemurdur. Bu kutudur. Aye doktordur. Onlar
rencidir. Duvarlar beyazdr. u da defterdir. Biz iiyiz. Siz memursunuz.
8. :
Bu duvar ... u kutu ... Ali memur ... Ahmet doktor ... Selim er ... Bu kitap ... j
Emine gen... u Mahmut... Osman Trk ... vanov Rus... Ben doktor... Biz ii l
... Onlar talebe ... Biz amele ... Asm er ... Siz sporcu ...

23

9. :
1. Bu kalemdir, u da kalemdir. 2. Bu duvardr, ya u nedir? O da duvardr. 3.
u kz doktordur, deil mi? Evet, doktordur o. 4. Biz iiyiz, ya siz?
Memuruz. 5. Ben de talebeyim, Osman da.
W. :
1. ? . ? .
? . 2. ? .
? . 3. ? . ? . ? . 4. , ? . ?
. 5. . 6. . 7. .

4
, U.
h, , c.
, - . mi.
- .
()
. ( schn, knnen) ( deux, seul,
meuble).
() , (),
, ().
sz
lmek
() () ()
:
l
ol
yol .
(ti)
.
(U ber, mssen) ( ne, usine).
(U) , (i), , ().
dn
kl
() () () :
n
un
yun .
(h)
.
, .
(h) . , , .

24

25

hak

Allah (
)
()

(). ( , ).

i
ok
.
()
() (). ( ).

cilt
: () (i) () () : kitap simiti, odac k tepecik

(m,
mi, mu, m), , . .
.

a,
0, U
e, i
,
m
mi
mu
m
Ben renci miyim? ? ( ?, ?)
Sen renci misin? ?
renci mi(dir)? ?
Biz renci miyiz? ?
Siz renci misiniz? ? ?
Onlar renci mi(dirler)? ?
subay mym?
subay msn?
subay m(dr)?
subay myz?
subay msnz?
subay mdrlar?
26

memur muyum?
memur musun?
memur mu(dur)?
memur muyuz?
memur musunuz?
memur mudurlar?

kyl mym?
kyl msn?
kyl m(dr)?
kyl myz?
kyl msnz?
kyl mdrler?

B l . . ().
-


deil, .
Ben memur
deilim
Sen "
deilsin
"
"
deil(dr)
"
Biz "
deiliz
Siz " deilsiniz "
Onlar "
deil(dirler) "
- deil , . deil.
Ben ii deil miyim? ?
Sen ii deil misin?... ? ..
: .

Hilmi talebe mi(dir)? ?

Hseyin kyl deil(dir). .
Onlar gen deil mi(dirler)? ?

1. () - (o); () - (yo):

dn don
bl -bol
sn son

l - yol
r yor
z yoz,

2. () :

n
ss

kl
s
dn
3. () - (u):
bz buz
ss sus
kpe kupa

ttn
ktk
spr
muz-- muz
dur dr
sr sur

sln
ttn
dd

ssl
kfl
tll,

ks kus
tuk tuk
m mug,
27

4. () - ():

sz sz
gl - gl
dn dn
gz
gz
gzmz
5. (e) - () - (o); (i)

z) (c j :
lm
kt
blk
dk
dkn
dknt
- () - (u):

el - l - ol
en n on
gel - gl - gol
den dn don
6. () u () ():
ky
yn
syle
yre
ren
yntem
7. ()

msy
tayyr

gdml
ktlk
dnmlk
p
ptr
ptrd,

s us us
in n un
biz bz buz
sir sr sur,
ky koy
byle boyla
yre -- yora,

krlk, enstit, dansz, szlk, snger, dmbelek, ldrld, srdrlen,

niversite, nite, ofrlk, mmeyyiz, retmen, mdr, ly, lmszlk,
8. (h) :
haber
hrka
horoz
humuz
halat
hyar
hortum husus
hedef
hisar
hdk
hner,
9. (h) :
nehre
beher
kehle
ehir
khne
ahit
10. ()

daha
baha
saha

Ahmet sahih
Mehmet Salih
Mahmut talih,

hayrhah, ahinah, Hamdullah, Hayrullah, heyhat, herkes, behey, hayret,

hunhar, Mahmut, hayhuy, hr, gruh, vcut, tahrip, postahane, tahmin,
hamam, talihe, Sabiha,
11. () :
at f
ul
ek
l

alar
saan
ubuk
buuk
eren
seen
rek
ger
ak ek
sa se

28

saa
ka
topu
su
kee
ge

g
akar eker
saan seen,

Ceyhan ycel
cevap
cizve
tercih
cihan
cmb glck
cret
lli () :

heceli
bilmece
cicili
mezeci
gzcs src,

can
cambaz rica
cahil
k
czbz
gcr
cut
cumbul sucuk
cum
14. () u (i) () u

bacas

cet
cin

kitap simiti
rak irkin
sap seip
15. ()

acs

sucuya

bulmaca
kaps
sucu.

kapc mezeci
odack tepecik
clk cilt

a) zlr, hicret, hrgl, tercih, cmert, hisiz, rm, cehalet, cihangir,

gzclk, crm, gzc, tahdit, byc, tehdit, gsz, hac, mcahit, tehiz,
b) Hasan, Hamdi, Hamit, Hakk, Halk, Hilmi, Hak, Hseyin, Hsamettin,
Hayri, Haydar, Hayrettin, Hamdullah.

u nedir? Pencere. Ak m? Evet, aktr. Ya kap? Kap da

aktr.
Bu kitap byk mdr? Hayr, byk deildir. Ya defter? Defter de
byk deil, kktr.
Sen kyl msn? Hayr, kyl deilim. iyim. Ahmet de ii midir?
Evet, o da iidir.
Sen retmen misin? Deilim efendim. Memur musun? Memur da
deilim. Doktorum ben.
Siz ii misiniz? Hayr. Memur musunuz? Hayr, ben retmenim.
u gen kzlar kim, talebe mi? Evet efendim, talebedir.
Behice hanm ihtiyar deil midir? htiyardr. Ya Cahide hanm? O da
gen deildir.
Memduh talebedir, deil mi? Tabi.

pencere
ak
hayr
byk
kk

;
,

29
-s*-


,
,
( )
,
() (main Herr, Sir,
monsieur)

retmen
gen
ihtiyar
hanm
efendim
tabi (tabi)

, .
Sen telebe misin?
memur mu{dur)?
Biz doktor muyuz?
, deil, , deil
.
Bu defter deil, kitaptr. , .
Pencere deil, kap aktr. , .

1. :
)
)
)
)

: retmen, kyl;
: gen, ihtiyar;
: subay, memur;
- : ii, ihtiyar.

8. :
Bu penceredir. u kalem yeildir. Ben ihtiyarim. O Trktr. Sen sporcusun.
Siz gensiniz.
9. :
Bu kutu mudur? Defter sar m? u dolap mdr? Bu da kitap m? Hseyin
memur mu? Ahmet pilot mudur? Ben retmen miyim? Sen ii misin? Biz
renci deil miyiz? Siz doktor musunuz?
v
W. :
u dolap krmz mdr? Cevdet memur mudur? Cemile hanm doktor, deil
mi? Hatice hanm retmen midir? Ben tabele deil miyim? O subay m? Sen
amele misin? Biz er miyiz?
II. :
u penceredir. Hamdi retmendir. Siz subaysnz. Ben kylym.

1. 115.

12. :

2. ,
.

Kap aktr. Pencere kapaldr. Sen kylsn. Siz gensiniz. Ben memurum.
Onlar tabeledir. O kzlar gentir. Osman zbektir.

3. .

13. :

4. .
5. :
gen, ihtiyar, byk, kk, kyl, retmen, ii.
6. :
u kitap ... Hayri de pilot... Biz de ii... Siz ihtiyar deil... Ben retmen mi
...? O kk ... Siz memur mu ...? Sen ii deil mi...

30

u nedir?
- u mu?... Kitap.
Hasan gen midir?
Hasan m?... Gentir o. Tahire hanim retmendir, doktor deil.
u dolap m?
-Deil.
Mahmut ii midir?
Deil, kyldr.
u gen adam Ahmet mi?
-Odur.
i -* Behie hanm doktordur, deil mi?
31

- Deil efendim, retmendir. Sen ihtiyar deilsin, ben de deilim.

Doktor siz misiniz efendim?
Benim. Sen de, Ali de gensiniz... Hasan da ihtiyar deildir.
Siz ii misiniz, kyl msnz?

5
g, j.
. buraba, urada, orada, nerede.
.
var, yok. .

14. :
) 1. . 2. . 3. , . 4. . 5. .
) 1. - ? , . 2. ? , . 3. ? . 4. ? , .
) 1. ? 2. ? 3.
. 4. . 5. , . 6. ? . 7. , .

()
() .
(),
.
() , () (), , ()
(): , , , .
d
di
k
kii
(j)
() ,
. () 2 .
bagaj
manej
(j) , .
jilet ()
.:
jePatin
.: ,

-da -de ( -ta -te). ?, ?,
?, ?, , ? .
odada
dolapta
masada ()
derste
bende ,
Ahmette
kimde ?
te ().

4;

32

28002

33

 :
odalar -
odalarda -
evler-
'
evlerde - .

bura ( ) + da = burada
ura ( ) + da = urada
ora ( ) + da = orada
nere ( ) + da = nerede ?
.
,
- , : burda, surda, orda, nerde?

, ,
, .
Ali odadadr. () .
Aye bizdedir. () .
Biz dersteyiz. .
Neredesiniz? ()?

.
Dersteyim.
Derstesin.
Derstedir.
Dersteyiz.
Derstesiniz.
Derstedirler.

Ben odadaym.
Sen odadasn.
O odadadr.
Biz odadayz.
Siz odadasnz.
Onlar odadadr (lar).

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

34

odada,

evde,

--"---"--

--"--

derste

... deilim
... deilsin
... deildir
... deiliz
... deilsiniz
... deildirler.

d)ODMa
Ben
mym?
odada
Evde
miyim?
Sen
msn?
odada
misin?
m(dr)
O
midir?
Biz
myz?
miyiz?
Siz
msnz?
misiniz?
Onlar
m(drlar)
midirler?
-
Ben
odada, evde, dersanede
... deil miyim?
Sen
... deil misin?
O
... deil mi(dir)?
Biz
... deil miyiz?
Siz
... deil misiniz?
Onlar
... deil midirler?
var/yok
, .., , :
var , ,
yok , ,
Masada bir kitap var(dr).
(, , ) .
Dolapta ne var(dr)?
(, , , , ) ?
Burada postane yok mu(dur)?
( )?
Bugn Osman yok(tur).
.
3 var yok, . .
Bende kalem de var.
.
odada da dolap yok.
.
Sende defter var m?
( ) ?
Burada hastane yok mu?
?
: ,

var yok, , -

 , () , ..

Para bende deildir. ,

Bende para yoktur.

() .
( ) .

1. (s) :
an
p
ok
enlik
imek
hret

amdan
rlop
oklu
belik
imi
kkm

balk
ktan
boluk
le
di
pi

ta
aha
d
k
ko
oku
ene
bee
ii
kii
yle dii

dar
kna
osesi
beere
kiiye
diini

k kii
ba be
an en
duu d
du d
d dii
2. (j) :
jale
japon
jurnal

mesaj
bagaj
baraj

jeoloji
proje
jimnastik buji
jntrk rejim

3. ()
ie, ipak, serke, ili, filoloji, akn, ikin, ruj, t, konumak, jp,
kei, ka, jntrk, sktr, arjr, bror, rejim, valye, uhluk, mesaj, imir,
gr, bagaj, s.
4. ()
ada oda
atak otak
kaya kayay
boya boyay

km kin
tp tip
ty ty
kt - kty

yak yok ok
yal yel el
boruyu kty
soruyu sn

renciler dersanededir. Dersane byk, geni bir oda. Odada be masa ve

birka sandalye var.
Masalarda kitap(lar), defter(ler), kalemler, duvarlarda da birka harita ve bir
yaztahtas var(dr).
Bugn dersanede drt renci var. Biri yoktur. Hastadr.
36

Ahmet, biz imdi neredeyiz?

Dersanedeyiz efendim.
Dersane byk m, kk m?
Efendim?
Dersane byk m?
Byk ve genitir.
u nedir?
Yaztahtasdr o.
-Ya u?
O da dolap.
Dolapta neler var?
Orada kitap var.
ok mu?
-ok.
Defter kalem yok mu?
Hayr, defter kalem yok.
... Hamdi de buradadr, deil mi?
Bugn Hamdi yoktur. Hastadr o.
Peki... imdi dersanede ka kii var?
- Bir dakika efendim. Bir. iki, , drt, be..,
Dersanede be renci var.

ders
dersane (ders + hane)
genig
oda
iki
*S
drt
be
birka
sandalye
var
yok
harita (harta)
yaztahtas
bugn
biri

,
,
,

, ,
, ,

( )
37

hasta
hastane (hasta + hane)
imdi
nerede
burada
gurada
orada
ka
az
ok
kigi
efendim?

peki

bir dakika

( ).
( ): ()? ?, ? (
efem).
(pek + iyi )
, ( , ),
() . (

i ,
bidakka,
).

: drt ,
, t : drdz .

1) , , .
. .
Byk oda
Byk odalar
Byk odalarda
, - (1, 2, 3 ..) - : ka (?), ok (), az (), birka (38

) .
ki pencere
Birka kii
, , :
.
Bu iki kk kz
.
2) , , ^
, .
Bu kitap m, defter rni?
?
Sen ii misin, kyl msn?
?
Bugn filim var m, yok mu?
?
Siz doktor musunuz, deil misiniz? ?
3) .
Mahmut, neredesin?
, ?
: Mahmut buradadr.
.

\. 14.
2. ,
.
3. , .
4. .
5. .
6. :
Talebeler nerededir? Dersane byk m? Geni mi? Odada ka masa var?
Masalarda neler var? Ya duvarlarda? Dersanede ka yaztahtas var? Harita da
var m? Bugn renci yok mu? Biri hasta mdr? Dersanede dolap var m? O
dolapta neler var?

39

7. :

15. :

Bu dersane genitir. u gen retmendir. O ihtiyar kyl imdi nerededir? O

byk kutu dolaptadr. Bu oda byktr. Kk pencere ak m? Kap kapaldr.
Talebe buradadr.

u sandalyedir. Asm pilottur. Ben talebeyim. Sen memursun. Biz iiyiz. Biz
evdeyiz. Dersanede be kii var. O odada iki masa var. Osman buradadr. Ben
dersteyim.

81 :

16. :

Bugn Ali hasta ... Biz dersane ... Sen ev ... Siz nere ...? Sen memur ...? Ben
renci... Bedri subay deil...?

1. Sen, ii, kyl. 2. Sandalye, odada, koridorda. 3. Kalem, beyaz, sar. 4. Biz,
dersanede, deil. 5. O kitap, masada, dolapta. 6. u, Ali, Hasan.

9. : hasta; odada;

17. :

: gen; dersanede;
: kk; hastanede;
- : memur; evde.
10. :
Ben evdeyim. Biz dersanedeyiz. Sen gensin. Harita duvardadr. Biz beiz. Siz
snz. Budur.
11. - :
Ben renciyim. Siz subaysnz. Sen retmensin. imdi buradadr. Siz
evdesiniz. Masada defter yok. Sende para var. Sen parktasn. Aye hanm
fabrikadadr.
12. :

a) 1. Memur burada deil midir? Deil, u odada. 2. Mahmut da dersanede,

deil mi? Hayr. 3. Sen kyde deil misin? Deilim.
b) 1. htiyar burda deil mi? Buradadr. 2. Sen evdesin, deil mi? Evet,
evdeyim. 3. Bu evde telefon var, deil mi? Yok efendim. 4. u dersanede ka
masa var? Drt tane. 5. Dolapta neler var? Kitap, defter falan. 6. u odada
kimler var imdi? 7. Para bendedir.
c) 1. Az m? - Az. 2. Ka dolar, be mi? - Deil. - Drt m? - Drt de deil,
. 3. Sen evde misin, neredesin? 4. Sen hastanede misin, deil misin? 5. Burada
da telefon var, urada da. 6. O kitap kimdedir imdi?
18. :
) . .
. . ? .

Asm da orada m? Sen dersanede misin? Kitap kk masada m? Oda geni

midir? Sen retmen misin? Ben renci miyim? Biz myz? Siz drt
msnz? Onlar be midir?

) . , .
. . .
. , . . .

13. :

) ? ? ? ? ?
? ? ?
? ? ? ? ?
? ? ? ?

u dolapta kitap var m? O iki defter masada m? Kz evde deil midir? Hasan
da burda m? Sen evde misin? Biz dersanede deil miyiz? Talebeler burada m?
Siz parkta msnz? O kitap sende mi? Sende para var m?
14. :
Biz renciyiz. Siz drtsnz. Onlar burada. Ali dersanededir. Kitap ta var.
Bende defter yok. imdi buradadr. Ahmet evde. Bedri memurdur. Siz
kylsnz. Biri oradadr imdi. Onlar betir. Cevatta para yok.

40

) ? ? ? ?
? ? ? ? ? ?
) . ? ? ? ? ? ? ? ^
228002
41

) ? ?
? ? ?
?
) .
. . . ?
) 1. ? , . 2.
, ? - , . 3. , ? - , .
4. , ? , .

6
g, . . . . . . -/-. .
(g)
: .
() , ()
.
()
. () . 3.
ine ,
' denek .

(), , , .
.
da
s ,
olan ,
ura , .
a, , o, u a, , o, u.
()
.
, .
da da/ (. )
ou o/u
uur u/ur .
.

42

43

4) () :

eri
demek
ine
mifer
le
dodun
5) () ( ):

sar ( iar) ,
boaz ( boaz) ; .
:
ar ( ar) ;
souk ( souk) ; .
.

1
u

e
i

:
okulumuzda (okul + umuz + da)
evleriniz (ev + ler + iniz) .

1) (g) :
gar
gk
gong
gurk

mangal garaj
yangn gdk
vagon
gocuk
bulgur guguk

gargara
kaygl
goygoycu
duygusu

karga
sarg
tango
kaygu,

2) (g) :
gel
git
gz

gergin
gitmek
gzler

geni
giren
gnl

engele
sevgili
vergisi

gelge
vergi
sevgi

gezecek
gergedan
gerginlik,

3) ()
glgesiz, gasp, gna, kaygu. grgn, guguklu, gzlk, gocuk, gezer, goygoy,
gnl, giriken, gergin, galip, simge, vergi, gagal, gzler, gdklamak, gergi,
gedikli,
44

leen
yiit
st

a
dal
ya
s
slk
5-0
do
dodu
ko
6) () :

kpee
brei
sn,
bal
sd
kodu,

a) daa, saa, aa, yaa, aa, maaza, aatay, almaa, maara, okumaa,
almaa;
b) , sr, yn, sal, by, aldn, ktmz, yl, sard, sr, l;
c) Mool, kuu, okuduu, sorduun, uur, sucuu, olduun, kopuu,
konduu, sunduumuz, koruduun, bulduun;
7) () (
).
:
a) sal, a, batakla, alla, kaptanla, bayndrla, tanda,
b) doan, boan, boa, yoa, poaa, boaz,
c) tugay, donua, ocua, bollua, boncua, olua,

a) sar, bard, aran, dan, sam, a, yaz, dat, ya, al, sal, az,
kapa, alaca,
b) dou, boul, ou, oul, douk, kou, yourt, ounuz, doulu.
:
'W'
8) ()
.$
Aal, baladm, sl, balla, aldm, karaca, maazaya, dala,
dattmz, ardn, sorduum, a, boa, kuu, souklua, koptuu, sla.
Vard, verdii, a, ay, iyi, ban, been, doan, deen, donuu, sn,
duda,, dedii, kestii, kst, donduunu, dndn, teptii, tatt, sne.
( )
-, -
( , -ya, -ye).

: ? ? ?
, , .
Moskovaya
doktora

45

derse ,
buraya
oraya
bana

retmene
uraya ()
nereye? ?
sana

-dan,
-den, -tan, -ten : ?
? ? .
, , .
iiden
dolaptan
dersten
neden ? ? ?
: buradan ; uradan ; oradan ;
nereden? ?

.
:
oku + mak = okumak
, ;
ren + mek = renmek
, ;
yap + mak = yapmak
, ;

-yor ,
.
-yor
( ) .
, -yor.
Ben okuyorum.
.
.
Sen okuyorsun.
O okuyor.
.
Biz okuyoruz.
.
Siz okuyorsunuz. .
Onlar okuyorlar. .
,
-yor ,
:
yap + + yor

46

evir + i + yor

konu + u + yor .
gr + + yor
.
-yor ,
,

1 .

Ben balyorum. .
Ben diyorum.^
.
, , .
Saat kata dersaneye giriyorsun?
,
?
-
-/- ( -a/-e)
. ,
-, -.
rus ' rusa )-; )
trk ;
trke )-; ; )
arap ;
)-; ; ) .
ne? ?
nece? ?
ben bence -
sen sence -
biz bizce ()
ocuk ocuka -
iyi
iyice , .
\
,

.
imdi Osman enstitye gidiyor.
.
Osman enstitye imdi gidiyor.
.
imdi enstitye Osman gidiyor.
.
, ,
mi , .
1. Ali eve mi gidiyor? () ?
Eve Ali mi gidiyor? () ?
Ali eve gidiyor mu? ?

47

2. imdi Osman enstitye mi gidiyor?

Osman enstitye imdi mi gidiyor?
imdi enstitye Osman m gidiyor?
Osman imdi enstitye gidiyor mu?
, : .
, ,
,
.
Osman imdi nereye gidiyor? ?
odada kimler var? ?
Sen saat kata gidiyorsun? ?

ft'^V

1. :

.'-

Ben pilot... Hsn nerede ...? Siz nerede ...? Orhan retmen deil mi...?
Tevfk renci...?
Ct'-

2. (bu, gen, Rus), (teneffste, dersanede),

(ktphanede, enstitde).
3. :
Kutuda bir ey var. O kitap bendedir. Harita duvardadr. Ben kylym.
Onlar imdi enstitdedir. Kitap trkedir. u odada bir kimse var. Mahmut da
erdir. Ben memurum.
"~"
4. - :
Yaztahtas byktr. Kap aktr. Ben retmenim. Sen subaysn. Siz
iisiniz. imdi orada bir kimse var. Kitap sendedir. Kz dersanededir. Biz
enstitdeyiz.
5. :
kim, kimde, kimden, ne, nerede, nereden, nereye, nece, ka, kata.
6. :
1. Siz trke mi okuyorsunuz? 2. Bugn ilk ders saat onda m bitiyor? 3. u gen
hastahanede mi alyor? 4. Derste ne yapyor? 5.0 da trke mi reniyor?

48

7. :
Ben enstitde ... Sen trke mi...? lk ders saat kata...? Biz de enstitde ...
Sen kitap m...? O da trke ... Teneffs...
8. :
Biz enstitde (okumak). Sen ne (demek)? Hasan nerede (almak)? Ders
dokuzda (balamak). Ben trke (renmek). renciler ktphanede ne
(yapmak)? Talebeler nece (konumak)?
,
9. :
Mahmut bugn enstitye gidiyor. Saat te renciler okuldan eve dnyorlar.
10. :
1. reniyorsun, trke, arapa; 2. gidiyor, Ankara, stanbul; 3. Tevfik, burada,
deil; 4. siz, memur, ii; 5. bu, kyde, hastane, var, yok.
11. :

'

a) 1. Sen trke mi reniyorsun? 2. Siz ktphaneye mi gidiyorsunuz,

efendim? Hayr. Ya nereye? Eve gidiyorum ben.
b) 1. Sen evden saat 7 de mi kyorsun? Hayr, 9 da. Ya Ali? O da 9da
kyor. 2. Bugn ders var, deil mi? Var ya! 3. Talebeler ok mu? Az deil.
4. Ben de trke reniyorum, o da. 5. Bugn sen de gidiyorsun, o da.
c) 1. Bugn kye mi gidiyorsunuz? Evet efendim. 2. Adil iyi okuyor, deil mi?
Tabi ya. 3. imdi saat ka? On. 4. Gnde ka saat alyorsunuz? Yedi.
d) 1. Sen gazete okuyorsun, deil mi? Gazete ya! 2. u dersanede ka talebe
var? Bence orada 6 renci var, efendim. Onlar ne yapyorlar? imdi mi?
imdi ya! Arapa konuuyorlar. 3. Sende para az m? ok deil.
e) 1. lk ders 10 da m bitiyor? Evet, onda. 2. Teneffste ktphaneye mi
gidiyorsun? Evet, oraya. 3. Gazete mi okuyorsunuz? Gazete de okuyoruz.
4. Teneffs ka dakika? On dakika.
f) 1. Sen dersaneye kata gidiyorsun? Saat dokuzda. 2. Oraya kim gidiyor,
sen mi, Ahmet mi? Ben gidiyorum.
g) 1. Aye nerede okuyor? Enstitde okuyor. 2. Dersler saat kata balyor?
Dokuzda. 3. retmen rencilere ne diyor? Merhaba diyor. 4. Bu
dersanede ka talebe var? 5 talebe. 5. imdi talebeler ne yapyorlar?
h) 1. lk ders saat kata bitiyor? Onda. 2. Teneffste renciler nereye
gidiyorlar? Ktphaneye. Orada ne yapyorlar? Okuyor, konuuyorlar.
4. Dersler saat kata bitiyor? Saat te.
j) 1. Ben enstitde okuyorum. 2. Kemal imdi ktphanededir. 3. Biz
kydeyiz. 4. Kalem masadadr. 5. Sen evde misin? Hayr. 6. Kitaplar dolaptadr.
49

|||||||
111
1
11
^^

k) 1. Biz enstitye gidiyoruz. 2. Kz Kiyeve gidiyor. 3. Ben onlara kitap

okuyorum. 4. Sen nereye gidiyorsun? 5. Ali'ye ben bugn Ankaraya gidiyoruz.
I) 1. Kitaptan balyoruz. 2. Gazetelerden ne reniyorsun? 3. O da arapadan
eviriyor. 4. Buradan ktphaneye mi gidiyorsunuz? 5. Nereden ve nereye
gidiyorlar?
m) 1. Mehmet saat kata gidiyor? Bence, bete. 2. Saat ka? Drt.
3. Bete hastaneye gidiyoruz. 4. Evden sekizde mi kyorsun?

18. :
Biz trke reniyoruz. Bence o dersane aktr. Derste rusa da konuuyoruz,
retmen arapaya eviriyor. ocuka bakyor. Bence iyidir.
19. :
ne, iyi, Fransz, sen.
Derste

12. :

Sergey ve ben enstitde okuyoruz. Ben trke reniyorum, o arapa.

Enstitde dersler saat 9 da balyor. Bugn ilk ders Trke.
Saat 9. renciler dersanededir. retmen giriyor ve bize:
Merhaba, diyor.
Oturuyoruz. Ders balyor. Bu derste trke okuyor, konuuyoruz; trkeden
rusaya, rusadan da trkeye eviriyoruz.
Saat onda ilk ders bitiyor. Teneffs. renci dersaneden koridora kyorlar.
Ben ktphaneye gidiyorum.
*

1. Trke mi konuuyorsunuz? 2. retmen dersanede trke mi konuuyor?

3. Ders onda m balyor? 4. renciler dersanede ne yapyorlar? 5. Siz
Moskovada m oturuyorsunuz? 6. Doktor hastahaneye mi gidiyor? 7. Mehmet
trkeden mi eviriyor? 8. Okuldan eve saat kata dnyorsunuz?
13. ( ):
Bugn Emine hanm saat onda hastahaneden eve dnyor.
imdi renciler dersanede arapa konuuyorlar.

KONUMA

14. :

Merhaba, Ahmet! Naslsn?

Teekkr derin, iyiyim... Ya sen?
Mersi, ben de iyiyim ... (Sen) nereye gidiyorsun?
- Ben mi?
Sen ya!
Enstitye.
Okuyorsun, demek?
Okumaa bahyrum.
Ne reniyorsun?
Trke.
Ya Kemal? O da m okuyor?
Tabi ya! Arapa reniyor o.
lk ders kata balyor? Sekizde mi?
,
Hayr, dokuzda.
Bugn trke var m?
Var ya!
Ka saat?
ki saat.
Bu derslerde ne yapyorsunuz?
Okuyoruz, konuuyoruz, eviriyoruz.
Trkeden mi eviriyorsunuz?
Trkeden de, rusadan da.

O nere ... gidiyor? Siz koridor ... Doktor saat bete hastahane ... mi dnyor?
u pencere nere ... bakyor? Hseyin dersane ... mi dnyor? Biz teekkr
ederim diyor ... Oda ... giriyoruz.
15. :
1. Dersaneye saat kata giriyorsunuz? 2. Eve saat kata dnyorsun? 3. Nereye
bakyorsunuz? 4. Sen trke mi konuuyosm? 5. Kata derse balyoruz?
16. :
O bura ... nereye gidiyor? Okul ... saat te kyor. Talebeler enstit ...
dnyorlar. Aye trke ... rusaya eviriyor. Turistler Ankara ... stanbula
gidiyorlar. Ders ne^^Jcalyor?
17. :
1. Nereden dnyorsunuz? 2. Teneffste dersaneden nereye kyorsunuz?
3. Doktor hastaneden nereye dnyor? 4. imdi rusadan m eviriyorsunuz,
trkeden mi? 5. Okuldan eve saat kata dnyorlar?

50

1 /

51

ip^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
ok mu okuyorsunuz?
Efendim?
ok mu okuyorsunuz, diyorum.
Hayr.
- Sen teneffslerde ne yapyorsun?
Ktphaneye gidiyorum.
Orada ne okuyorsun? f
Gazete.
- Dersler (saat) kata bitiyor?
te.
Sonra eve mi dnyorsun?
- Evet.
Szler

estit
,
..- okumak
-
tiirke
-
arapa

-' renmek
,
saat
,
f balamak

ilk

* girmek
, ;
- demek
,
> konumak

^evirmek

j bitmek

teneffs

" kmak

ktphane

v gitmek
*

u yapmak

gazete

nereye

nereden

alt

yedi

sekiz

dokuz

on
?
saat ka
52

^
saat kata
merhaba
teekkr ederim

,
-, -
, -

bir ey

(bir) kimse
dnmek
oturmak
bakmak

Altrmalar
20. :
1. Ahmet arapa (okumak)? 2. Ders dokuzda (bitmek)?
3. retmen bize ne (demek)? 4. Kim arapa (renmek)? 5. Derse kim
(balamak)? 6. retmen derste ne (yapmak)? 7. O ii hastahaneye (girmeTcJT
V 8. O kz arapa renmee (balamak).
21. :
1. Siz rusadan trkeye ... 2. Sen nece ...? 3. Onlar teneffste nereye ...?
4. retmen odaya.... 5. Ben enstitde ... 6. Ahmet bir kitap... 7. Talebe okumaya ...
8. Dersanede ka sandalye...? 9. imdi bu odada doktor...
22. :
1. Dersanede dolap vardr. 2. O da rencidir. 3. Siz pilotsunuz. 4. Bu kitap
arapadr. 5. Orada bir ey var. 6. Enstitdeyiz. 7. Saat altda. 8. Odada harita var.
23. :
1. Enstitde deildir. 2. O odada masa yoktur. 3. Koridorda deiliz. 4. Bu kz
hasta deildir. 5. Gazete onda deildir. 6. Talebe deilsin. 7. Masada saat yoktur.
8. Subay deilim.
24. - :
1. Siz retmensiniz. 2. Kitap trkedir. 3. Ktphanedesin. 4. Ktphane ok
byktr.
25. ^*:
1. Be misiniz? 2. Alt kii midir? 3. Filim iyi midir? 4. Derste misiniz? 5. Ali
kyde mi? 6. Hasan trke konuuyor mu? 7. O kz arapa renmee balyor
mu?
53

26. :
1. imdi orada bir kimse var m? 2. O da m ihtiyar? 3. Siz de mi rencisiniz?
4. retmen ktphanede midir? 5. Bu gazete rusa m? 6. imdi be kitap m
var? 7. O subay hasta mdr? 8. Saat dolapta mdr? 9. Gazete duvarda mdr?
27. :
1. Nerede oturuyorsunuz? 2. Trke mi reniyorsunuz? 3. Tahir de mi
okuyor? 4. Ne reniyor o? 5. Dersler saat kata bahyor? 6. Derste trke mi
konuuyorsunuz? 7. Teneffste gazete m okuyorsunuz? 8. Ziya arapadan
trkeye mi eviriyor?
28. :
l. Sen enstitdesin. 2. Siz retmensiniz. 3. Biz memuruz. 4. Ders saat
dokuzda balyor. 5. Ahmet arapa konumaa balyor. 6. Mevkre hanm
retmendir. 7. Siz hastasnz. 8. Enstitde ktphane var.
29. :
1. Kitap masadadr. 2. Siz retmensiniz. 3. Dersaneye gidiyorlar. 4. Trke
konuuyoruz. 5. Gazete okuyorsunuz. 6. Bugn be ders var..7. Bir ders krk be
dakika. 8. Burada okuyoruz.
30. , :
1. ktphane, burada, yok, var.
: Burada ktphane var m yok mu?
2. Deil, sen, talebe; 3. trke,'arapa, reniyorsunuz; 4. saat te, ders,
teneffs, bahyor; 5. duvarda harita, gazete, var; 6. saat dokuzda, ders, bahyor,
bitiyor; 7. derste, rusa, trke, konuuyorsunuz; 8. saat yedide, eve, dersaneye, j
gidiyorsunuz; 9. sizde, kalem, var, yok.
31.
:
nereye, nereden, nerede, kim, nece, kata, ka, kimde.
32. :
ben, siz, rus, tatar, zbek, ne, sen, trk.

33. :
girmek, gen, byk, var, evet.
34. :
1. Ktphaneye mi gidiyorsunuz, efendim?
Hayr.
Ya nereye?
Eve gidiyorum.
2. Bugn ders var, deil mi? var ya!
3. - Talebeler ok mu?
-Az deil.
4. Bugn bir kimse kye gidiyor mu?
Evet, bir kii gidiyor.
5. Demek, gidiyorsun?
Gidiyorum ya!
6. Emine okuyor mu?
Okuyor.
- Nerede?
Bir enstitde.
Ne reniyor?
Arapa.
yi mi okuyor?
- Evet.
7. smet hastaneden bugn m kyor?
Evet.
Okumaa m balyor?
Hayr, bir ktphanede almaa.
imdi orada mdr?
Evet, orada.
Teekkr ederim,
8. Ne okuyorsun?
Bir kitap. Ya sen?
Ben mi?,. Bir gazete.
35. :
1. ?
, .
2. ?
.
3. ?
, ,
4. ?

54
55

 , .
5. - , /
().
6. , ?
!
7 ?
' - !.. , ... .
- ?
.
8. ?
?
- ?
-.
.

7
, - . . evvel sonra.
. . .

-ma/-me,
-mak/-mek. ,
-/-.
okumak
okumamak
girmek
girmemek
dnmek dnmemek
(yor)
i. , .
bakmyorum

bakmyorsun

bakmyor

bakmyoruz

bakmyorsunuz

bakmyorlar

renmiyorum

renmiyorsun

renmiyor

renmiyoruz

renmiyorsunuz
renmiyorlar

,
4 : -m, -mi, -mu, -mil:
dnmyor
konumuyorum

56

57

ulu
:
sylyorum ( syliyorum).
-
. 3 . . , .
.
,
-yor, -
.
:
() ? ? ^
(Ben) kyor muyum?
(Sen) kyor musun?
?
?
(O) kyor mu?
?
(Biz) kyor myz?
(Siz) kyor musunuz?
?
?
(Onlar) kyorlar m?
() ?
(Ben) yapmyor muyum?
?
(Sen) yapmyor musun?
(O) yapmyor mu?
?
(Biz) yapmyor muyuz?
?
?
(Siz) yapmyor musunuz?
?
(Oular) yapmyorlar m?
(), :
Enstitten kyor, otobse biniyor, , eve gidiyoruz.
.


, , ..
yirmi be

yz otuz yedi


-(i)nci:
bir + inci = birinci
;
i
g + nc = nc
;
alt + nc = altnc
;

58

-(i)nci
: yz seksen yedinci .
-(i)nci , : ka ?, kanc , ( )? son , sonuncu ( ).

.
sonra evvel (nce)
) sonra ( , ):
1. , :
ilk dersten sonra

senden sonra

saat beten sonra.
.
Teneffsten sonra ders balyor.
.
2. , ,
. sonra
, - (saat , gn ,
, yl ..).
drt dakika sonra
gn sonra

yedi ay sonra
.
sonra ,
, ,
dersten drt saat sonra .
: () sonra .

) nce (evvel).
nce evvel y sonra:
1. , ,
, .
teneffsten nce (evvel)

bizden nce (evvel)
, .
Biz dersaneye retmenden
nce (evvel) giriyoruz
.
2. , , nce
evvel ... .
bir saat nce (evvel)

hafta nce (evvel)
.

59

F M 11 Ffflfff l1

"jr
nce evvel , , :
ilk dersten drt dakika nce (evvel) .
nce , evvel:
nce (evvel) Ali okuyor, sonra ben. , .

, .
Turgut iyi okyor. .
Rusaya abuk eviiriyor. .

.
Buradadr o imdi!
. !
Merak etme, gitmiyorum bugn! , !

() -
:
, .
:
3 . . . , .
Bedri pilottur.
.
Palto dolaptadr.
.
Mektepten geliyor.
.
Altrmalar

3. :
Ben niversitede (okumamak). Sen eve (gitmemek). Siz arapa
(konumamak). Onlar bir ey (yapmamak). Sen Ankaraya (gitmemek). Biz
(okumamak). Ben ona bir ey (dememek). Niin size merhaba (dememek)?
4. :
Ben o k u m u y o r u m . Sen b a k m y o r s u n . O o t u r m u y o r . Onlar evden
kmyorlar. Biz buradan gitmiyouruz. Siz almyorsunuz.
5. :
Adil bir ey yapyor. Oraya kimse gidiyor. Teneffste koridora kyorlar.
ocuk okuyor. Biz fabrikaya gidiyoruz. lk ders 10 da balyor.
6. , :
renmemek, dememek, yapmamak, bitmemek.
7. :
Dersler balyor mu? Siz trkeden bir ey eviriyor musunuz? Sen trke
konuuyor musun? Siz arapa yazyor musunuz? Dersler bitiyor mu?
8. :
Sen trke reniyor ... ? Ders balyor ... ? Siz bugn okula gidiyor ... ? Sen
bir ey yapyor... Onlar kyor ... ? Siz derste trkeye eviriyor...
9. :
Sen eve (gitmek)? Siz trke (konumak)? Onlar bir ey (yapmak)? O eve
(dnmek)? Siz teneffste koridora (kmak)? Sen (almak)?
10. ' :
Biz trke reniyoruz. Ali arapa okuyor. Dersaneye giriyolar. Ben bir ey
diyorum. Ktphanede alyoruz. Biz rusa konuuyoruz.

1. :

II. , : konumak, bakmak, kmak, renmek

1. Siz konuuyorsunuz. 2. Onlar arapa renmiyorlar. 3. O teneffste

dersaneden kmyor. 4. imdi rusadan trkeye evirmiyoruz.

12. :

2. :

1. Ali arapa okuyor mu? 2. Saat bete ktphaneye gidiyor musun? 3. Trke
konuuyor musunuz? 4. Ona merhaba diyor musunuz? 5. Teneffste dersaneden
kyor musunuz?

Biz bugn oraya gitmiyor ... Siz arapa yazmyor . Onlar bugn gelmiyor ...

60

61

13. :
Dersler saat dokuzda m balyor? Siz trke yazmyor musunuz? Teekkr
ederim demiyor mu? Biz teneffste ktphaneye gitmiyor muyuz?
14. -
:
demek, balamak, oturmak.
15. :
Sen trke renmiyor ...? Ali saat bete dnmyor ...? Siz derste arapadan
evirmiyor ...? Sen okulda okumuyor ...? Doktor hastanede almyor ...?

22. :
1. Kanc ders? Sonuncu ders. 2. Kanc dersane? Drdnc dersane.
3. Kanc snftasnz? Birinci snftayz. 4. Siz de mi birinci snftasnz? Hayr,
ben ikinci snftaym. 5. Kanc kattayz? On nc kattayz. 6. Birinci snf
ikinci kattadr.
23. . :
1. Ben derseneden senden sonra kyorun. 2. Derslerden sonra ktphaneye
gidiyoruz. 3. nce Nihat kyor, sonra ben. 4. Onlar nce okula gidiyolar. 5. Ben
ondan iki gn evvel dnyorum. 6. Evvel sen okuyorsun, sonra ben.

16. :

24.
:

AH imdi eve (gitmek)? Ben hastanede (almamak)? Filim sekizde

(bitmemek)? Siz trkeden (evirmemek)? lk ders dokuzda (balamamak)? O
size merhaba (dememek)?

1. Ders iki saat (sonra) bitiyor. 2. Rusa (sonra) trke dersi var. 3. retmen
biz (nce) kyor. 4. Saat bir (sonra) ktphaneye gidiyorum. 5. On yl (nce).
6. Saat (evvel). 7. Sen (sonra).

17. :

25. :

Rusa konumuyor musunuz? Siz arapa renmiyor musunuz? Blent

Rizeye gitmiyor mu? Oraya dnmyor mu?. Teneffste dersaneden kmyorlar
m? Ders saat onda bitmiyor mu? Trkeden evirmiyor musunuz?

1. kinci ders saat kata balyor? On dakika sonra. 2. Kanc dersten sonra
eve gidiyorsunuz? Altnc dersten sonra. 3. retmen kimden nce dersaneden
kyor? Talebelerden nce. 4. Ka dakika sonra eve dnyorsunuz? Elli
dakika sonra. 5. ki saat sonra ne yapyorsunuz? 6. Sen ne zaman ()
gidiyorsun? Aliden sonra. 7. Sonuncu ders ne zaman bitiyor? On be dakika
sonra.

18. - :
Sen gidiyorsun. Siz trke konuuyorsunuz. Ben arapa reniyorum. O bir
ey demiyor. Biz doktora gidiyoruz.
19. , :
yapmak, almak, kmak, dnmek.
20. :
on , yirmi iki, otuz be, krk drt, elli yedi, yz dokuz, yz otuz sekiz, be
yz altm, yedi yz krk , sekiz yz elli yedi, alt yz yirmi yedi.
21. -()nc :

26. :
1. Sen enstitden gidiyor musun, gitimyor musun? 2. Okuyor mu, okumuyor
mu? Okuyor ya! 3. imdi bir ey evirmiyor mu, eviryor mu? 4. Sen ona bir ey,
sylyor musun sylemiyor musun? (sylemek ) Bir ey
sylemiyorum! 5. Siz kyor musunuz?
27. :
) :
Biz trke reniyoruz. Ali arapa konuuyor. Dersaneye gidiyolar. Sen
evirmiyorsun. Ben ktphaneye gidiyorum. Onlar evden kyorlar. Ders
bitiyor. Siz gitmiyorsunuz.

elli , yetmi drt, yirmi sekiz, yz dokuz, bin dokuz yz yetmi yedi, yedi
yz doksan bir, iki milyon

62

63

iriflfflflll

6) :
Sen gidiyorsun. Siz arapa konuuyorsunuz. Ben trke reniyorum.
Onlar kyorlar. Biz evdeyiz. Sen bir ey yapyorsun. Oraya bir kimse gidiyor.
Ders balyor. Siz eviriyorsunuz. Onlar gidiyorlar.
Teneffste

Teneffste Mehmed'e soruyorum:

Bu derste ne yapyorsunuz? eviriyor musunuz?
Hayr, evirmiyoruz. Konuuyoruz.
Nasl? Arapa konumak kolay m?
imdilik g.
Nasl konuuyorsunuz? retmen size sual soruyor, siz de cevap
veriyorsunuz, deil mi?
Efendim?
retmen size sual soruyor mu?
Soruyor ya!
abuk mu cevap veriyorsunuz?
! Arapa bu! imdilik abuk cevap vermek kolay deil!
kinci derste ne yapyorsunuz bugn? Okuyor musunuz, eviriyor
-musunuz?
Bence rusadan eviriyoruz.
Sen nasl eviriyorsun?
Rusadan m?
Evet.
abuk evirmiyorum. Gtr.
Ha... Derslerden sonra nereye gidiyorsun?
Eve.
Ya akam?
Akam da ktphaneye.
Enstitde

Saat 8.55 te btn talebeler dersanededir artk. kinci zil alyor. Saat tam
dokuz.
Birinci derste trke okuyoruz. Baz talebeler hata yapyor. Ama bugn
hatalar ok deil. retmen bizden memnundur.
Sonra trkeden rusaya eviriyoruz. Temrin kolaydr, onun iin abuk
geiyor. Ama rusadan trkeye evirmek imdilik g. 45 dakika ne abuk
geiyor! Gene zil alyor. Teneffs.
Teneffste baz talebeler ktphaneye gidiyor, oradan yeni gazete alyor,
okuyorlar.
64

kinci derste 10-15 dakika yazyoruz, sonra da konuuyoruz. retmen bize

sualler soruyor, biz bunlara cevap veriyoruz. Amma imdilik trke konumak
kolay deil. Onun iin biz yava konuuyoruz.
... Ders bitiyor. retmen bize: Allahasmarladk, diyor. Biz de ona: Gle gle
diyoruz.
Ben akam ktphaneye gidiyorum. Benden 20-25 dakika sonra Tahir de
geliyor. Beraber derslere alyoruz.
KONUMA
Merhaba, Tahir. Naslsn, iyi misin inallah?
Teekkr ederim, iyiyim. Sen?
Ben de iyiyim... Ne var, ne yok?
Yeni bir ey yok.
Dersler nasl geiyor? Her ey yolunda m?
Yolunda. retmen bizden memnun. Gzel, diyor.
Bugn derste yazyor musunuz?
Arapa yazmak gtr, onun iin her gn 25-30 dakika yazyoruz.
Sonra da konuuyorsunuz tabi, deil mi?
Konuuyoruz, konuuyoruz amma, pek yava. Her ey yeni.
Tabi! Trke daha kolay, amma biz de imdilik abuk konumuyoruz.
Hata yapyorsunuz demek?
Evet. Baz temrinler pek g ...
retmen size ok mu sual soruyor?
Pek ok! Her talebe 8-10 suale cevap veriyor. Grupta da 6 kii var. Demek,
her gn 50-60 sual soruyor.
Bugn ka dakika konuuyorsunuz?
35-40 dakika. Ama baz gnler tam iki saat konuuyoruz.
Ne gzel! ok yazmyorsunuz da onun iin.
Tabi, trke yazmak kolay...
Bugn btn gn enstitdesin, deil mi?
Hayrr dersten sonra eve gidiyorum.
Akam ktphanedesin tabi?
-Evet.
Ne zaman geliyorsun?
Saat 8 de ordaym artk.
Demek, derslere beraber alyoruz?
-Tabi ya!
Allahasmarladk.
Gle gle.

38002

65

Szler ve deyimler
sormak
nasl
kolay
g

imdilik
sHH)
cevap .(bi)
vermek
abuk
akam
btttn
artk
zil

almak
tam

baz
hata
ama, amma
memnun
temcin Y/
gemek
gene v./ ,' "
almak
yazmak
yava
gelmek
beraber
almak
tane
66

,
1), ;
2) , ( )
1) , , ; 2)
1) , ;
2) ,
1) , ; 2)

, ,
1) ;
2) ; ;
1) ;
2)
,

, ; ( )
1) ( );
2) , ,
,

,
, ,
1) , ;
2) ,

1) , ; 2) ,
; ! !
, , ; ( )
,
,
()

pek
her
kii
yirmi
otuz
krk
elli
altm
sual sormak
cevap vermek
onun iin
derse almak
allahasmarladk
gle gUle

inallah
ne var ne yok?
yeni bir ey yok
her ey yolunda
pek ok
ne zaman?

()

,
,

,

, ! (
)
()
?
,


? ?
YORUM

1) ben sen
bana, sana.
2) bu,
u, o ():
bunlar ; unlar ;
buna ; ondan , ..
3) ne
, , , .
Ne gzel hava! !
Ne abuk okuyor! !
Ne ok kitap! !
4) onun iin () iin : onunin.
5) , ,
gn () .
67

6) ama , .
Defter var, ama ok deil. , .
Trke okuyor, ama konumuyor. - , .
ama , ,
.
Defter var ama, ok deil.
Trke okuyor amma, konumuyor.
ama : Defter var ama, ok deil.
Amma da...! ... ( )
Amma da byk! !
7) sormak :
) -:
Sana soruyorum
) -, -:
Benden soruyor
) -:
Sizi soruyorlar.
8) memnun , :
Ali senden memnun deildir.
9) almak , ... :
Maazadan kitap alyoruz.
.
10) gemek :
Tren tnelden geiyor.
.
11) (): tane () kii ()
:
Ka kitap alyor?
?
be tane.
.
Bugn alt kii geliyor.
6 .
12) ()
allahasmarladk (, () ),
: gle, gle (, , ).
Altrmalar

28. :

derste nece (sual sormak)? 7. Suallere kim (cevap vermek)? 8. O nereden gazete
(almak)?
29. :
1. Bana m... soruyorsun? 2. Kime ... veriyor? 3. Sizi bir ... soruyor. 4. On be
dakika sonra gene dersaneye... 5. Saat kata... alyor? 6. imdi her talebe temrin
... 7.... kiiyiz.
30. :
1. Trke abuk konumuyorum. 2. retmen benden memnundur.
3. Dokuz kiisiniz. 4. Btn temrini yazyorum. 5. Yava alyorsunuz. 6. Saat
te eve gidiyorum. 7. Ktphaneden kitap alyorum. 8. Bu akam derse
alyorum.
31. :
1. Baz renciler almyorlar. 2. ef sizi sormuyor. 3. Bir ey okumuyorum.
4. (Sen) temrinde hata yapmyorsun. 5. Derste ok yazmyorsunuz. 6. Benden
sormuyor. 7. Rusadan trkeye evirmek g deildir. 8. Bu akam eve
gitmiyorum.
32. - :
1. Saat te zil alyor. 2. Bu kitaptan memnunum. 3. Ondan soruyorsun.
4. Sergey hata yapyor. 5. Yava konuuyorum. 6. Mehmet yeni gazete okuyor.
7. Dersaneye beraber gidiyoruz.
33. :
1. imdi rusadan m eviriyorsunuz? 2. Ktphaneden buraya m
geliyorsunuz? 3. Bana m soruyorlar? 4. Kitap m yazyorsunuz? 5. Trke g
m? 6. Tatarca kolay m? 7. Teneffste arapa m konuuyorlar? 8. Bundan
sonra eve mi gidiyorsunuz?
34. :
1. imdi dersanede bir kimse var m? 2. Bize mi soruyorsunuz? 3. Yeni bir ey
var m? 4. O kitaptan memnun musunuz? 5. Bu altrma kolay m? 6. Zil alyor
mu? 7. On dakika sonra eve mi gidiyor? 8. Sonra koridora kyor muyuz?

1. retmen kime (sormak)? 2. Siz (bu) memnun musunuz? 3. Sen nereden

(gelmek)? 4. Siz derse ok mu (almak)? 5. Ne zaman zil (almak)? 6. Onlar
68

69

35. :
1. kinci ders ne zaman balyor? 2. Bu akam bana geliyor musunuz?
3. Drdnc ders saat kata bitiyor? 4. Naslsnz? 5. Btn gn alyor
musunuz? 6. imdilik burada msnz? 7. Her renci mi eviriyor? 8. Bugn
dersler abuk mu geiyor? 9. Derslere ne zaman alyorsunuz?
36. ) :
1. Harita burada deildir. 2. kinci derste yazyoruz. 3. Rusadan arapaya
yava eviriyorum. 4. Eve akam gidiyorum. 5. retmen her talebeye sual
soruyor. 6. Benden bir ey soruyor. 7. retmene: Allahasmarladk, diyoruz.
6) .
37. :

'

1. Bugn, dersler, ok, az. (Bugn dersler ok mu, az m?) 2. Trke, yava,
abuk, konuuyorsunuz. 3. Derste, sual soruyorsunuz, cevap veriyorsunuz.
4. imdi, okula, eve gidiyorsunuz. 5. Trke konumak, g, kolay. 6.
Ktphaneye dersten sonra, evvel, gidiyorsun. 7. Akam, evdesin,
ktphanedesin. 8. Teneffste, konuuyorlar, gazete okuyorlar.
38. , :
nasl, ama, artk, ne zaman, onun iin, her, gene, baz,pek, altm.
39. :
1. Btn gn ktphanedeyim, onun iin ... 2. imdi derse alyorum, onun
iin ... 3. retmen bize pek ok sual soruyor, onun iin ... 4. Az konuuyorsun,
onun iin ... 5. Arapa gtr, onun iin ... 6. Ahmet hata yapmyor, onun iin ...
40. :

Birinci kattadr efendim.

Oraya bu koridordan m geiyorsunuz?
Tabi ya!
4. imdi bu dersanede misiniz?
Evet, buradayz.
Amma da byk bir oda!
5. Defter ok mu?
ok ama, iyi deildir.
6. imdi bir ey yapyor musun?
Evet, bir kitap eviriyorum.
ok gzel!
7. Kitap alyor musunuz?
Alyorum ama ok deil.
42. :
1. ? ?
- , ().
?
, .
2. (hep) . ?
.
.
- ?
.
! !
3. ?
.
! .
?
.

sual sormak, almak, gelmek, ok, yava, kolay, evvel.

41. :
1. Ka kutu alyorsunuz efendim?
Bana m soruyorsunuz?
Evet, size.
Elli tane.
2. imdilik Allahasmarladk!
Gle gle, efendim!
3. Ne gzel kitaplar! Bunlar nereden alyorsunuz?
Ktphaneden.
Kanc kattadr ktphane?
70

71

 8
.
. .
. (2 . .
. .). ile. .
.

, (-in) : -n, -in, -n, -un.
ben (), biz ()
-im.
1- . .
ben + im = benim

2- . . sen + in = senin

3- . . + nn = onun

1- . . biz + im = bizim

2- . . siz -t- n = sizin

3- . . onlar + m = onlarn



) :

, , .
:
1) ;


-mz, -miz, -muz, -muz
1-
-
2-
-
-mz, -niz, -nuz. -nz
3-
-s, -si, -su, -s
-lar, -leri
:.
babamz
babam
babanz
baban

babalan
babas
()

72

1-
2-
3-
:

2)

-im, -im, -um, -um
-n, -in, -un, -n
-, -i, -u, -
evim
evin
evi

:

-muz, -imiz, -umuz, -mz
-iniz, -iniz, -unuz, -nz
-lar, -leri

evimiz
eviniz
evleri

kym
kymz
kyn kynz
ky

kyleri
b) :

, , :
bizim Aye
sizin Osman
c) -:
,
.
benim annem

bizim annemiz

senin annen

sizin anneniz

onun annesi
() onlarn anneleri

- , :
Benim babam gidiyor. ( , ..)
-benim olum var --
(-) -:
Benim param var. .
AJmedin.kjBbvar^ .
, .
:
kitaplarm

odamda

derslerin

evinizden
.

8002

73

-_

..


-, -i, -u, -U.
: kimi? (?) neyi? ne? (?).
, -:
nc dersi okuyoruz. .
Bu talebeyi tanmyorum. .

, , .., (). , .. ,
.

, :
) :
tnusu grmyorum. .
) , , .
Bulutlar g kaplyor. .
Turgut kapy ayor. .
:
smi seni aryor. .
Bunu kime yazyorsun? ?
kim () ,
ne ()
' :
Kimi aryorsunuz? ?
Neyi aryorsunuz? () ?
Ne aryorsunuz? ?
^^) :
Turistler stanbulu geziyorlar. .
) , :
u kitab okuyorum. .
Bu paltoyu alyor musun? ?
) ,
:

74

Aceba Reat niin

,
vermiyor?
?
Pencereyi mi ayorsun?
?
) :
Yaz daima buralarda

geiriyoruz.
.
: ,
.

Ben u balktan alyorum. , ()

Ben su bal alyorum. , ()
Balkalyorum. , ( - )

V , ()
, ,
Ekmei Nihat alyor.
.
: , ,
.

Akam bekliyor. .
Akam bekliyor, .

,
:
) ,
:
kr kitap okuyor. . ( : .)
Selim ay iiyor. . ( : .)
) , , , :
Ferit bana bilet alyor. .
Ben gazete alyorum. .
Fabrika araba karyor. . ( , )

75

1111111|111|||||||||||||||||||^

) ,
bir ( ), : az, ok, fazla .
Bir kitap yazyor. (-) .
Be defter alyor. .
Birka subay gryorum. .

-'

2 . . .
konu
k .
2 . . -iniz, -iniz, -unuz, -nz. .
alnz ,
geliniz , .
,
-.
okuyunuz ,
balaynz .
2 .. (-n, -in, -un, -Un):
gelin
sorun .
-/-:
alma ,
gitmeyin(iz)
ile
' .
, ,
-1(-1), -yla(-yle).
.
ile
( onlar), kim.
ile :
1. (ne ile?, neyle? ?, ?)
Neyle yazyorsun? ?
Kalemle (kalem ile) yazyorum. .
76

Okula metroyla (metro ile) gidiyorum. .

2. (kiminle? ?).
.'' beraber .
Hasanla (Hasan ile) konuuyorum. .
Aliyle (Ali ile) beraber dnyorum. .
Arkadayla beraber derse alyor.
.
3. . ile ve.
retmen ile talebeler dersa-
nededir.
.

, p, t, , k,
, , b, d, c, .
, . ( ok ).
genciz
dolaba
ocuu
armudu

() .
ehir
ehrimiz
olum
oul
gnl
gnl
ksm
ehrin bir ksm

(") , ,
.
bekr (: )
bekra .
.
lim (: )
i,
: asker ( askeri) .
77

Altrmalar

1. :
benin saatim, onun kitab, sizin talebeniz, onlarn pilotlar, bizim subaymz,
senin kzn.
2. :
talebem benim talebem
kzmz, penceresi, kylleri, sandalyem, haritan, ocuunuz, okullarmz,
fabrikalar, ktphaneleriniz.
3. :
a) Kutusu buradadr. Kitab yoktur. Evleri uradadr. Dersimiz dokuzda
balyor. Trkesi var m? Kz almyor. Babanz ihtiyar deildir. Kitabn
bendedir. Saatim masadadr. Masamz yenidir. Dersaneleri pek" byktr.
Doktorunuz kimdir? Penceresi aktr. Biri buradadr. Bay retmen, bir sualim
var. Cevab kolay. Hatas ok. Gazeten m yok?
b) O defter masamdadr. Kitaplarn nerede? Birka trke retmeniniz var.
Neleri var? Evimizde telefon var. Kzlarn okuyor mu? Talebelerin ka kii?
Haritalarmz ok deil. Dersanenizde kimse yok.
c) 1. u kitap senin midir? Evet, benimdir. 2. Benim defterim nerede? 3. Bu
kutu sizin deildir. 4. Kitap kimindir? Onundur. 5. u saat sizin deil mi?
Benim. 6. Kalem senin, deil mi? Deil. 7. u ev kimindir? Bizimdir.
4. :
Onun baba ... memurdur. Sizin anne ... alyor mu? Senin kz ... nerede
okuyor? Onun kitap ... yok mu? Onlarn ka defter ... var? Senin baba ... kye
gitmiyor. Benim saat... pek gzel. Bizim enstit ... byktr. Onlarn ev ...
urada. Bugn siziin ka ders ... var?
5. :
Bugn ka dersiniz var? retmeniniz dersaneye ne zaman giriyor? Kitabnz
ok mu? Eviniz byk mdr? Bu kalem sizin midir? Okulunuz byk mdr?
Dersanenizde ka talebe var?
6. :
1. ? 2. . 3. . 4. ? 5. . 6. ?

78

7. . 8. -
? 9. .
10. ? 11. . 12. ?
13. .
7. :
saat, kitap, ofr, ocuk, enstit, memur, talebe, sporcu, masa, dolap.
8. :
Bu ii bugn bitirmek lzm dr. Bana m sual soruyorsunuz? Orada bir ey
grmyorum. Siz de mi bunu reniyorsunuz? Ne yapyorsunuz burada? ok
enteresan bir kitap okuyorum. Her gn m kitap okuyorsun? Kitabn kime
veriyorsun? Neden pencereyi ayorsun? Babas ona defter, kitap alyor. Seni
soruyorum. Bunu sormuyor.
9. :
1. , - .
2. ? . 3. ?
. 4.0 ?
10. , , :
Para ... ben veriyorum. Selim yeni bir ev ... alyor. Bu kitap ... okunuyorum.
u kutu... alyorsunuz. Hasan imdi bir ey ... yapmyor. Sen... soruyor. Aliye'ye
bir iki defter ... alyorum. Bu ... da yazmyorsunuz.
11. :
Kitab trkeden rusaya eviriyor.
12. (2 ):
oku, renme, bala, girme, konu, evir, bitir, k, git, yap, alma, dnme,
bak, sorma, ge.
13. :
Yapma! Naslsn? Sorma! uraya gein. 5 te k. Evden kmayn. Git, git,
buradadr o artk. Trke konuun. Sen ok konuma! Geliyorum, de. Her ey
yolunda, deyin. Saat 4 ten evvel gelme! Gelin, efendim, gelin! e bala! unu
okuyun. Aliye sor. retmene sorunuz. Defteri Faunaya ver. On para verme. Bir
ey demeyiniz.

79

14. , :

21. :

Sen okula saat dokuzda (gelmek). Siz bu kitab (okumamak). Siz onu da
(konumak). Sen 8 den evvel (gelmemek). Siz btn gn (okumamak). Sen
derse (almak). Siz kye (gitmek), efendim. Siz ona bir ey (sormak). Sen bu
paray annene (vermek). Sandalyeye (oturmak).

Adil bey trenle geliyor. Biz kalemle yazyoruz. Enstitye Memduhla beraber
gidiyorum.

15. :
Bize gel. Bunu yapma. u kitab oku. e bala. Teekkr et. Naim'e sorma.
16. :
t
Dersaneden knz. Bu cmleyi okuyunuz. Bir daha yapnz.
Cevap veriniz. Oraya baknz. Kapy anz.
17. <41 :
1. Kurun kalemin ile ne yapyorsun? 2. retmeniniz kimin ile (beraber)
ktphaneye gidiyor? 3. Bu gen kz ile beraber mi okuyorsunuz? Hayr, onun ile
deil, Aliye ile beraber okuyorum. 4. Okula troleybs ile mi geliyorsunuz? Hayr,
otobs ile. 5. Baba ile kz trke konuuyorlar. 6. Annesi ile beraber saat dokuzda
geliyor. 7. Sizin ile beraber mi alyor?
18. :
1. Sen kiminle gidiyorsun? Cevatla m? 2. Orada kimlerle konuuyor?
Doktorla. 3. Neyle yazyorsunuz? Kalemle. 4. Oraya tramvayla m gidiyorsun?
Hayr, metroyla. 5. Sen Orhanla m alyorsun? Hayr, Turgutla.
6. Benimle gel. 7. Bizimle konumaynz. 8. Ders neyle balyor? Okumakla.
9. Evden saat sekizde babamla beraber kyorum.
19. :
Sen ... ile mi konuuyor? Kye ne ... ile gidiyorsun? Siz kim ... ile beraber
okuyorsunuz? Cevdet... ile Ali geliyorlar. Kalem ... ile yaz. Evden siz ... ile
beraber mi kyor? Sen Ali... ile gel. Siz o ... ile konuunuz.
20. :
Faal (c) beraber okuyor. Memduh (c) Ali rusa reniyorlar. Mustafa bey
tren (c) dnyor. Ben (c) gel. Sen o ... (c) git. Ben kardeim (c) beraber
oturuyorum.

80

22. :
Sen trenle mi gidiyorsun? Neyle yazyorsun? imdi annemle konuuyorum.
Siz onunla beraber mi oturuyorsunuz? Sen kiminle geliyorsun? Bedri ile Cevdet
okuldadrlar. Senin babanla gidiyoruz. Bizimle geliyor musun? Sen annesiyle
konu! Selim gitmek istemiyor, onun iin bir arkadamla gidiyorum.
23. :
a) kitap kitab
sebep sebebe -b
sahip sahibi
gurup guruba -kanat kanad *
senet senede
kilit kilidi
*
kt - kda ^
b) akl-akl
karn karn
ksm ksm

aa aac
**"
deme demece
kl klc
havu havucu. ^
ayak aya
kpek kpee
ek elii
sank sana

*
^
V

resim resmi
ekil ekli
nehir nehri

kutup kutbu
burun burnu -f
nutuk nutku

gs - gs
br - br
gnl gnl
Dostum

te fa
ft 4IX.0

*
"*
^

f
^

"t

'

p,l
^5'

Benim pek iyi bir dostum var. Ad Tabirdir. 29 yandadr. Bir byk
fabrikada mhendis olarak alyor.
Tahir evlidir. AilesTort kiid^njbatettir. ki ocuu var. Kz be, olu da iki
yandandr. Tahir'in kars imdi bir yerde almyor, nk kk ocuklarna
bakyor.
~
~~
Tahir ailesi ile beraber 6 katl bir apartmanda oturuyor. Onlarn odal bir
daireleri var.
~^~^
^
Tahir'in kardeleri yoktur. Babas ile annesi kyde oturuyorlar. Babas ihtiyar
deildir, 56 yandadr.

81

Ailemiz
Bizim ailemiz epey kalabalktr. 7 kiiden ibarettir.
Babam kyldr. Annemle beraber izmir'e yakn bir kyde oturuyor. Babam
artk epey ihtiyardr. 63 yandadr. Ama imdiye kadar bahede alyor.
Annem de gen deildir. 58 yandadr. Evde peTTok ileri var, kz ile beraber
bunlar^ bakyor.
KTkzkardeim evlidir. Onun kocas tccardr. buuk yanda bir
oullar var.
Aabeyim subaydr. 37 yandadr. oktandr, evlidir. 3 ocuu var. imdi
onlar zmirde oturuyorlar, nk aabeyim bir gemide hizmet ediyor. Kars ilk
>3
okulda retmendir.
"
~
Kk kardeim gentir. Bekrdr. stanbul'da oturuyor. senedir, bir
fabrikada teknisyen olarak alyor. Kardeim mhendis olmak istiyor, onun
iin de akamTar enstitye devam ediyor.
Benim bir ablam da var. imdi iki ocuu ile beraber Konya'da oturuyor. Bir
hastanede doktordur.
Benim adm Asmdr. 35 yandaym. Ailem drt kiiden ibaret: karm, kzm,
olum ... bir de ben.
Ankara'da oturuyoruz. Bizim gzel bir evimiz, kk bir bahemiz var.
Olumuz 12 yanda, Orta okula devam ediyor. Kzmz kktr, imdilik
okumuyor. Kk, ama pek alkandr, her zaman annesine yardm etmee
alyor.
"
KONUMA

82

Adnz nedir?
Mihail Zotov.
Ka yandasnz?
22 (yandaym).
Nerelisiniz?.. Moskoval msnz?
Hayir7~Rostov'lyuyum.
Ev misiniz?
Deilim.
Bekrsnz, demek?
-Evet.
alyor musunuz?
Hayr, enstitde okuyorum.
Enstity ne zaman bitiriyorsunuz?
Bu sene.
Kardeiniz var m?
Evet. Bir tane. MeTedir.
/"V.

Orta okulu bu sene mi bitiriyor?

Hayr, bir sene sonra ...
Kim olmak istiyor o?
Babas gibi () da mhendis olmak istiyor.
Siz babanzla beraber mi oturuyorsunuz?
Evet, ben de, kardeim de babamzla beraber oturuyoruz.
Babanz ka yandadr?
Babam 47, annem de 45 yanda.
Demek aileniz drt kiiden ibaret, deil mi?
Evet efendim.
Nerede oturuyorsunuz?
-Arbat'ta.
Daireniz byk mu?
Pek byk deil. odal.
Kanc kattadr?
Drdncde.
Babanz nerede alyor?
Bir fabrikada mhendistir.
oktan m alyor?
23 senedir.
Ya anneniz?
Annem imdi bir yerde almyor. Onun evde ileri pek oktur.
Szler ve deyimler
dost
pek
ad
ya
mhendis
evli
aile
adnz nedir?
ka yandasn?
(dan) ibaret
ocuk (u)
oul (lu)
kar
tccar
yer
nkU

, ;
; ( )

?
?

1) , ;
2) ()

1) ; 2) ,
,
83

(ya) bakmak
kat
apartiman
oturmak
daire
kardeg
kardegim!
baba
anne
epey ~ c.

kalabalk
(ya) yakn
sene
koca
buuk (gu)
aabey
oktan (oktandr)
gemi
hizmet etmek
okul, mektep" (bi) *>** lt mektepli
bekr
teknisyen
tecrbeli
olmak
olarak
istemek
devam etmek
abla
bahe
alkan
yardm
yardm etmek
(ya) almak
84

1) , ;
2) ,
-., -.
1) ; 2)
()
1) ; 2) ( .);

,
! !

, , ,
1) ; 2)
,
,
,
()

( )
,

, , ,
,
, ; ,
1) ;
2) ( .) ;

, ,

, (-. )

yetmig
seksen
doksan

yz
bin
bitirmek

niin?

, , ,
?
YORUM

^l) ^- , , :
kapc ,
gemici
kitap
saati
(*1) evli (, )
ev () 4- :
yal (ya )
tuzlu (tuz )
ok odal
iki katl
yeil apkal kadn
Mahmut adl bir kyl -
- :
1. Moskoval ,
ehirli (ehir )
kyl (ky )
yerli ()
nereli , ?
2. mektepli ,
enstitl
partili ,
3) bir yer () , :

85

bir yere
-

I
bir yerde
-

1
bir yerden
-

|
4) apartman ( ),
, , ev , - ]
.
5) oturmak , !
, j
.
6) buuk () :
bir buuk ,
sekiz buukta .
7) etmek (
) olmak (, , ) - j
. r-j
, .
hizmet etmek
dan ibaret olmak ...
, ,
,
:
Annene yardm ediyor musun? ?
Ediyorum ya! , !
8) devam etmek -1
: 1) ; 2) , . devam]
etmek :
Okumaa devam ediyorum. .
Ders devam ediyor. .
9) aabey^CTapuHH ) abla (!
) , .
Altrmalar
24. :
1. Sen kime (bakmak)? 2. Bu mhendis nerede (oturmak)? 3. Ahmet imdi i
(hizmet etmek)? 4. Benden ne (istemek)? 5. Ablan imdi (yardm etmek)?
6. Hasan derse (almak). 7. Ders (devam etmek). 8. Aabeyim okulu j
(bitirmek).
86

25. :
1. Annen nere ... alyor? 3. Dostum okula saat... gidiyor? 3. Ailemiz alt...
ibarettir. 4. Kk ... bakyorum. 5. Hatice orta okula ... ediyor. 6. ok iyi
okumaa... 7. Benim bir ablam ... 8.... yandaym.
26. :
1. Olum byktr. 2. Ailem kalabalktr. 3. Bekrm. 4. Babam ok
ihtiyardr. 5. Ablam gentir. 6. Benim kzm var. 7. Bahemiz ok gzeldir.
8. Kardeim alkandr. 9. Teknisyen olmak istiyor.
27. :
1. Orta okulu bitirmiyorum. 2. Kardeim hizmet etmiyor. 3. imdi almaya
devam etmiyorum. 4. Doktor olmak istemiyorsun. 5. Mustafarjjnaabeyi yok.
6. Dostum bir yerde almyor. 7. Terbini iyi yapmaa almyorum.
28. - :
1. Senin aabeyin var. 2. Kardeim bahededir. 3. O mhendis olmak istiyor.
4. Benden bir ey istiyor. 5. Babam doktordur. 6. Bizim dairemiz vardr.
7. Dostlarm oktur. 8. Ablam evlidir.
29. :
1. Kardeiniz imdi bir ey eviriyor mu? 2. Bu sene okulu bitiriyor musunuz?
3. Babanz bir yerde alyor mu? 4. Aabeyiniz hizmet ediyor mu? 5. Kocas var
m? 6. Hastaneye yakn m oturuyorsunuz? 7. Dostunuz bir gemide mi hizmet
ediyor?
30. :
1. Bir kyde mi oturuyorsunuz? 2. Anneniz imdiye kadar alyor mu? 3. Az
m alyorsunuz? 4. Adnz Mehmet mi? 5. Dostunuz bekr m? 6. Dairesi iki
odal m? 7. Moskoval msnz? 8. Babanz yetmi yanda m? 9. Ahmedin ailesi
kalabalk m?
31. :
l. Niin babanzla beraber oturmyorsunuz? 2. imdiye kadar ie niin
balamyorsunuz? 3. Ka yandasnz? 4. Adnz nedir? 5. Ka ocuunuz var? 6.
Daireniz kanc kattadr? 7. Olunuz kim olmak istiyor? 8. Kznz ilk okulu ne
zaman bitiriyor?

87

32. :
1. Babam tecrbelidir. 2. Kzm alkandr. 3. Dostum bekrdr. 4. imdi iim
yoktur. 5. Orada kalabalk vardr. 6. Sergey hizmet ediyor. 7. Evlisin. 8. Ad
gzeldir. 9. Birinci kattayz. 10. Ailem yoktur.
33. :
1. Karm hastanede alyor. 2. Kardeim bir gemide hizmet ediyor.
3. Annem elli yandadr. 4. ki yl sonra enstity bitiriyorum. 5. Kk kzm
doktor olmak istiyor.
34. , :
1. Babanz, gen, ihtiyar. 2. Dostun, evli, bekr. 3. leri, ok, az.
4. ocuunuza, anneniz, babanz, bakyor. 5. Olu, kz, var. 6. Aabeyiniz,
hizmet ediyor, etmiyor. 7. Ablas, aabeyi, alyor. 8. Evde, okulda, derse,
alyorsunuz? 9. Babalan mhendis, teknisyen.
35. 10 , :
niin, bin, gemi, imdiye kadar, epey, yakn, pek, nk, yer, ibaret.
36. -U :
ky, ev, bahe, hata, stanbul, renk, Karaganda.
37. :
oul, baba, evli, koca, ihtiyar, bitirmek.
38. :
1. Merhaba, kardeim!
Merhaba, dostum.
Bu apartmanda m oturuyorsun?
Hayr! Annem oturuyor burada.
oktan m?
iki senedir.
2. Evstitl msn?
Evet, bu sene bitiriyorum.
Kim olmak istiyorsun?
Mhendis, efendim.
3. Kk kardeine sen mi bakyorsun?
Evet, efendim.
Ka yandadr?
88

ki yanda, efendim.
Kz m, olan m?
-Kz.
-Adine?
Cemile.
Ne gzel bir isim!
4. Ka ocuunuz var?
Bir tane.
Demek, aileniz kiiden ibaret?
Hayr, annem de bizimle beraber oturuyor.
Size yardm ediyor mu?
Hayr, artk epey ihtiyardr.
39. :
1. ?
.
-?
.
. ?
. .
2. ?
, .
?
.
- ?
. . .
3. , ?
, .
?
> _ , -, . (akamlar)
.
4. , - . .
. ?
>,, . .
?
l . ^

*
*

 bu, u, ().

. . (1- ). . . -iin.

-m, -in,-un,
-un , -nn, -nn, -niln ,
kitabn , dostun , ailenin , kardeimin
su ne
suyun neyin? ( nenin?).

: kimin? (?, ?) nenin?,
neyin? (?).

( )
:

--n, -in, -un, -n
-a, -e
-, -i, -u. -

-ta, -te
-tan, -ten
'
,

ev
evin

eve ,
evi
.
evde

evden
90

nn, -nn, -nn, -nn
-ya, -ye
-v, -yi, -vu. -v

-da, -de
-dan. -den
,
evler
evlerin
evlere
evleri
evlerde
evlerden

bu
bunun
buna
bunu
bunda
bundan ()

bunlar
bunlarn
bunlara
bunlar
bunlarda ()
bunlardan ()

1. ben sen bana () sana ().
2. ben biz
-im: benim (), bizim ().

1 2 . . . (. ),
.
evimiz
babam

evimin
babamn

evimize
babama

evimizi
babami

evimizde
babamda

babamdan evimizden

3 . .
():
odas
odasnn (odas-n-n)
odasna (odas-n-a)
odasn (odas-n-)
odasnda (odas-n-da)
odasndan (odas-n-dan)
2-3
:
1. Kitaplarnda (kitaplar-n-da) ,
2. Kitaplarnda (kitaplar-u-da)
3. Kitaplarnda (kitaplar--nda)
91

 ()
.
( ) , , , .
() ,
() 3 . . .

onun defteri (o+nn defter + i)

babanzn kitab (babanz + n kitab +1)
evin pencereleri (ev + in pencereler + i)
Kitaplarn fiyat (kitaplar + n fiyat+1)
, , .., ,
:
ikinci katn be penceresi
okulun yeni mdr
yeni okulun mdr


-idim, -idin, -idi, -idik, -idiniz, -idiler,
.
Ben
renci idim.
.
Sen
-"idin.

-"
-"idi.
-
Biz
-"idik.
.
Siz
-"idiniz.

-"Onlar
-"idiler.

( !) -idim, -idin .. . :
) :
Ben pilottum. .
Siz gentiniz. .
) :
Talebeydin. .
Odadayd. .
92

'

, - deil.
.
Kyde miydiniz? ?
Sporcu deildi. .
Sen deil miydin? ?
Onun ka ocuu vard? ?
Vaktiniz yok muydu? ?
Mektup Hasandand. .


-dim, -din, -di, -dik, -diniz, -diler, , , 8 .
Ben yaptm
Biz yaptk
Sen yaptn
Siz yaptnz
yapt
Onlar yaptlar
,
.
Sabri bir ey almad. ( ).
Dn onlar almadlar. .
-

(mi), -dim, -din, -di, -dik .. :
Ben gittim mi? ?
Sen yazmadn m? ?
, . .
Otobs geldi. .
Bu kitab okumadn m? ?
,

.
Dn enteresan bir kitap okudum. .

.93

Altrmalar

1 .
I1 , , :
megul
megulm
sual
sualiniz
rol
onun rol .
:
(t) .

saat ;
seyahat ,

saatim
seyahatimiz

iin
iin (, , ), ile .
Bu kitab senin iin aldk.
.
Cevdet birka dolar iin 12 saat alt. 12 .
Sizin iin her eye hazr.
.
, , iin .
Bugn iin bilet yok.
.
Buraya birka saat iin geldim.

.
iin -mak/-mek () .
Aziz'i grmek iin geldik.
,
.
Sinemaya gitmek iin vakti yoktu.
.


,
:
tiyatro
parlamento
telefon
televizyon
94

1.
:
dostum, mhendis, ailen, ocuu, olumuz, kimse, kars, ne, daireniz,
kardeleri; ben, gemimiz, okul, teknisyen, ablan, bahemiz, suali, Ruslar, kk,
yaztahtas, byk, su, biz.
\
2. :
1. u kalem kimindir? Alinin. 2. Senin defterin bu mu? Deil. 3. Ev
Hasan beyin mi? Evet, onundur. 4. Neyin devam var? u kitabn. 5. Bu kz
sizin mi? Hayr, Faunann. 6. Bu anta kznn m? Hayr, olumundur.
3. :
1. ? . 2. ?
, . 3. ? . 4. ? , . 5. ? , .
4. :
dolap, sen, Hsn, drt, bu, ben, sualler, annesi.
5. :
Kitap, su, ben, memur, okul, kutu.
6. , :
bu masa, onun masas, u yksek okul, sizin retmeniniz.
7. :
Senin karde ... gryorum. Benim harita ... Aliye verin. retmen sizin
oul... memnun. Onun abey... bir mektup yaznz. Selim saat... bakyor. Benim
sual... sen cevap ver. Sen i... memnun musun?
8. :
. ? . ? . . () . , 43 .
95

9. :

15. ( ):

a) retmenin kitab; olumun ocuu; kardeinin kz; benim babamn

masas; sizin olunuzun odas; grupumuzun talebeleri; odamn duvarlar;
olumun dostu; senin olunun dostu; senin dostunun olu; dostumun olu.
b) Mahmudun masasna bak. Paray Ahmedin babasna verin. Evin ka
penceresi var? Bu memurun i|leri pek ok. Hseyinin ok ileri var. Telefonun
numaras. Masann rengi. Selimin dostlar var m, yok mu? Bedrinin kz bir J
yerde okuyor mu? O apartmann 15 dairesi var. Bu ocuun bir kimsesi yok mu?
Eminenin olu byktr artk. retmenin sualine cevap ver.

ocuklar kii ... O zaman Selim pek gen ... Palto dolapta ... Mektup
Emineden ... O, kyl deil... Ben evde mi...? Kardei pilot... Ben de orada ...
Siz sinemada deil mi...?

10. 1 :
ev bahe; filim devam; doktor yardm; Ali baba; aabeyim i;
mhendis tecrbe; fabrikamz teknisyen; ky okul; Asm kar; Aye
ocuklar; babas ev; Mahmut kk oul; dolap kap; masalar iki.

16. :
) :
Bilet yoktu. Vaktimiz vard. Ali kydendi. Ktphanedeydik. Sen talebeydin.
Aabeyi doktordu. Evimiz kkt. Memurdun.
) :
Ali kylyd. Sen talebeydin. Kitap vard. Siz odadaydnz. Mektup
Ahmettendi. Paras vard. Vaktiniz azd. Haber ondand.
. - :

11. :

Ayenin vakti vard. Ali genti. Sualiniz kolayd. retmen cevabmzdan

memnundu.

Kitabn bura ... pek enteresan. Teknisyenin tecrbe ... byk m? Burann s
sinema ... nasl? Evin btn pencere ... ak. Asmn birka kitap ... var.

18. :

12. :
; ; ; ; ; ; ;
.
13. :
1. zaman Ali memurdu. 2. Kimdi o? Mahmuttu. 3. Benim kitabm
vard. 4. Ben de pilottum. 5. Siz o zaman ii miydiniz? Evet, efendim, iiydim.
6. Sen de talebeydin. 7. Sen doktor muydun? Hayr, doktor deildim. 8. Vaktin
var myd? Yoktu. 9. Dn orada bir kimse yok muydu? Bence yoktu. 10.
Senin ka defterin vard? 4 defterim vard.
14. :
ocuk hastadr. Memi kyldr. Ben talebeyim. Sen amelesin. Asm
pilottur. Biz genciz. Gitmee hazrsnz. Mektup Osmandadr. Kutu dolaptadr.
Paras vardr. Vaktimiz yok. Defterin ok mu? Kardei teknisyen midir? Siz
fabrikada msnz? Onlar ka kiidir?

96

,) : okumak, istemek.
) : almak, hizmet, etmek.
) : gitmek, konumak.
) - : almak, vermek.
19. :
a) Bu temrini iyi yaptnz. Maazadan Reat Nuri Gntekinin bir romann
aldm. Saat sekizde dndk.
b) Biz bunu renmedik. Kardeiniz benimle konutu. Ben ona cevap
vermedim. Bunu okumadnz.
20. :
a) Nereye gittiler? Dn ne yaptnz? Sinemadan saat kata dndnz?
b) Tramvayla m geldiniz? e saat bete mi baladk? Dn akam sen mi bize
yardm ettin? Btn gn m alt?
c) Dn sinemaya gittiniz mi? Olumuz dn akam sokaa kt m? Bugn
gazete okudun mu? Biz o subayla konutuk mu?
d) Ne demek? Seninle bunu konumadk m? Okulu bitirmediniz mi?
ocuklar daha dnmediler mi? Ne istiyorsunuz? Sualinize cevap vermedim mi?
e) Dn dersleriniz saat te mi bitti? Bugn gazete aldk m? Bu sabah
kardeimle konutunuz mu? Dn derse altk m? Yksek okulu bitirdiniz mi?
48002

97

21. :

28. :

1. Sen gazeteyi okumadn m? Okudum. 2. Neler rendin? Baz yeni

eyler rendim. 3. Ali iine balad m? Bence balamad. 4. lk dersi ne zaman
okumaa baladnz? Dn efendim. 5. Sen enstitye girdin mi? Girdim. 6.
Ne dedin? Bir ey demedim ben. 7. Bedriye, akam gel, dedin mi? Dedim ya!
8. Niin evden kmadn? Hastaydm.

Bu antay olum iin aldm. O seans iin bilet yoktu. Sen bunu kimin iin
yapyorsun? Senin iin canm. Babam iin ne diyorlar? i bitirmek iin size ne
lzmdr? Hseyin iin bu i g deil. 3 dolar iin drt saat alt. Kye gitmek
iin otobse bindik. Derslere almamak iin bir yere gitti. Okulu iyi bitirmek
iin ok alt.

22. :

29. :

Ben bir ey alma ... Sen nerede oku ...? ocuklar baheye git ... Kyden
kimler gel...? Siz onu gr ...? Dersi niin evir ... sen? Onlar retmenle konu
Kardei nerede hizmet et ...? Siz ocua yardm et ...? Sen kitaptan neler
ren ...? Siz ona bir ey de ...? Ben dn bir yere gitme ... Zil al...?

Bu (iin) gelmedim. Bu (sonra) o (ile) konutum. Kalem (ile) ne yapyorsun?

Kardeim (iin) bir ey sylemedi mi? Sen (ile) beraber kim geldi? Ne (iin)
buraya geldin? Ben (evvel) ie balad. Bunu kim (iin) yaptnz? Siz (ile)
konutum. Ders on dakika (nce) balad.

23. , :

(evvel, sonra, e, iin):

Ben iimi (bitirmek). Sen ona niin (yardm etmemek)? Ders 45 dakika
(devam etmek). Sen defteri (istememek)? Siz iinize (devam etmek)? Ne
(olmak)? Naim kye (gitmemek)? Siz retmenimizi (grmemek)? Sen nerede
(oturmak)? Onlar bir ey (yapmak)? Siz evden ne zaman (kmak)? Kim
(gelmek)? Ders (bitmek) artk?

Enstitye gitmek ... tramvaya bindi. O siz ... beraber mi gidiyor? Bir saat...
buradayd. Mektubu kalem ... yazdm. Ders ... ktphaneye gittik. Kitab sen ...
almadm. Bugn ... bilet yok, dediler. Birka gn ... buradayz.

24. :
Derse alyoruz. Ne gryorsunuz? Eve akam saat yedide dorun uyu.
musun? Siz de mi gitmiyorsunuz? O bir gemide hizmet ediyor. antaya ne
koyuyorsun?
25. :
) : sinemaya gittiniz. Bizimle konumadlar.
) : Siz gittiniz. ocuklar dnyorlar. Siz babas ile
konutunuz. Geldi.
26. - :
Biz hastaneye gittik. Sen vaktinde dndn. Ben ona teekkr ederim dedim
27. 7 ,
:
dnmek, renmek, girmek, oturmak, bakmak, istemek, yardm etmek.

98

31. :
Kitab senin iin aldk. Okumak iin gidiyor. Senden sonra geldik. Bir saat
evvel buradayd. Bilet sizin iindi.
32. l :
rol rol
megul megul
gol gol
mahsul mahsule
hal hali
ithal ithali
33. / :
loca
lostra
Londra

istihsal
istikbal
istimal

balya
sar dalya
paskalya
Sabah

Dn sabah Fahri epey erken uyand. Saat yedi buuktu.

Fahri pencereyi at, 10-15 dakika jimnastik yapt. Sonra ellerini yzn
ykad, giyindi.
Fahri'nin kahvalts birka sandvile bir stl kahveden ibaretti. Kahvaltdan
sonra biraz gazete okudu.
8.15 te onun odasna dostu Kemal girdi. O da Fahri'yle ayn enstitde okuyor,
ayn aparmanda oturuyor.

99

Fahri:
Dn akam sinemaya gittin mi? dedi.
Gitmedim. Vaktim yoktu nk.
Nasl yoktu?! Enstitden epey erken dndk.
Erken dndk amma, sonra baz ilerim kt. uraya buraya gittim geldim,
bir de baktm ki sinemaya gitmek iin vakit yok artk!
... Dostlar sokaa ktlar. Enstitleri apartmanlarma yakn deildir, onun
iin otobsle gittiler.
gnm.

Dn benim i gnm erken balad.

Saat yediden evvel uyandm. Yataktan kalktm, odamn penceresini atm, 15
dakika jimnastik yaptm. Sonra yatam topladm, giyindim, kitap ve ,
defterlerimi antama koydum.
Bundan 5 dakika sonra babamla ben sofra basma oturduk, nk kahvaltmz ]
hazrd artk. Bu sefer kahvalt, kfte, sandvi, ve stl kahveden ibaretti.
Kahvaltdan sonra sofra bandan kalktk. Benim 15 dakika kadar vaktim
vard. Onun iin radyoyu atm, son haberleri dinledim. Ama gazeteyi okumak j
iin vakit kalmad artk.
Saat 8.15 te palto ve apkam giydim, sokaa ktm. Durakta ancak 5-6 kii!
vard, onun iin yarm saat gemeden enstitdeydim artk.
Dersten evvel baz dostlarmla konutum. Ama Kemali grmedim. Hastayd,
derse gelmedi.
Dn ilk dersimiz trke idi. retmen bize birok sualler sordu, biz bunlara j
cevap verdik. Sonra trkeden rusaya birka cmle evirdik, 40 dakika kadar da]
konutuk.
Dersin sonunda retmen bize bugn iin iki vazife verdi. Bunlardan biri, 14
cmleyi trkeye evirmekti.
Son ders saat te bitti. Birka dostumla beraber lokantaya gittim, yemek
yedim. Yemekten sonra sinemaya gitmee karar verdik.
En yakn sinemaya geldik. Bilet parasn verdik ve hemen salona girdik.
nk ancak drt dakikamz vard. Yerlerimize oturduk. Tam bu zaman filim
balad. Filim iyi idi. Ben de, dostlarm da ok memnun kaldk.
Ondan sonra eve dndm. Akam derslerime almaa baladm.
Vazifelerimiz az deilldi, onun iin bunlar ancak on buukta bitirdim. On birde
de yataa girdim.
KONUMA

Orhan, sen bugn ne zaman uyandn?

Yedi buukta.

100

Hemen mi kalktn?
- Evet.
Jimnastik yapmadn m?
Nasl yapmadm?! ... Yaptm ... Hem de 20 dakika ...
- Sonra?
Sonra da ellerimi yzm ykadm, yatam topladm.
Ondan sonra kahvalt ettin, deil mi?
Hayr. Kahvaltdan evvel biraz okudum.
Kardeinle beraber mi kahvalt ettin?
Bu sefer beraber etmedim. nk kardeim bugn benden bir saat evvel
yataktan kalkt.
Bir ey mi oldu?
Yok canm! Bir ey olmad maallah.
Bu akam Kiyev'a gidiyor da ondan.
,
.
Kahvaltda annen sana ne verdi?
Bir kfte, bir sandvi ve bir stl kahve.
Sekiz buukta son haberleri dinledin mi?
Dinlemedim. Kahvaltdan sonra pek az vaktim kald, radyoyu amadm.
Sonra ne yaptn?
antam aldm, sokaa ktm.
Enstitye otobsle mi gittin?
Otobsle ya!
Birinci derste ne yaptnz? Okudunuz mu?
Hayr, 20 dakika kadar rusadan evirdik, sonra da konutuk. Okumadk
amma...
Dersten sonra bir yere gittin mi?
Bir dostumla sinemaya gitmee karar verdik.
Saat ten hemen sonra m?
Hayr. Ben eve dndm, yemek yedim. Sinemaya da ancak altda gittik.
Filim nasld, gzel miydi?
Fena deildi.
O dostun sizin enstitnzde mi okuyor?
Evet; benimle ayn grupta.
Szlerle devimler

1) ; 2)
(dn akam )

,
1) ;
2) (, ..)

101

yz

giymek
giyinmek
kahvalt etmek
sandvi
sut
kahve
ayn
sinema
vakit (kti)
dnmek
sokak ()
yatak ()
kalkmak
kadar
toplamak
anta
koymak
softa
hazr
kfte
haber
dinlemek
kalmak
apka
durak ()
ancak
grmek
cmle
vazife
lokanta
hemen
en
fena
megul (1U)
daha
ykamak

102

1) ; 2)
1) ; 2) ,

1) , ;
2) ,
,
,
1) , ; 2) , ( )
,

, , (),
1) , ; 2)

,
, , ,

,
,
,
, ;
1) ( . .)
,
1) ; 2) ,
,
, ,
;
1) , ; 2)

jimnastik yapmak
i gn
bu sefer
yemek yemek
(a) karar vermek
parasn
yataa girmek
canm!
maallah

()

(-. )
-. -.

!, !
1) !, !;
2) !
YORUM

1) sokak ,
, .
2) yatak (, ; ; ), yatmak (; ), :
yataktan kakmak
yataa girmek (.: ) .
3) ba ( ),
, , , , :
Radyo bana oturduk. .
Sofra banda oturuyorlar. .
Adam bana bin lira () 1000
Kelime bana ()
Kilometre bana ( )
4) hazr () :
gitmee hazrm.
.
5) haber () var yok , :
Haberin var m, Ali geliyor.
, .
Bir oullar oldu, haberiniz var m? , .
Bundan haberim yoktu.
.
6) , gemeden (.
) :
Bir saat gemeden stadyumdaydk. ,
.

103

il ^^

U gn gemeden buradasn.

.
7) yemek yemek () :
1. yemek (.) , ; ,
2. yemek (.)
8) karar vermek () :
Mdrle konumaa karar verdik.
.
Gitmemee karar verdim.
.
9) parasn almak ( -.) parasn
vermek ( -., -.)
1- :
Kitabn parasn verdik.
.
, , .. , :
Yemek parasn verdin mi?
?
Altrmalar

34. , , ,
:
1. Moskovaya (gitmek) hazrm. 2. (giyinmek) hazrm. 3. (Kahvalt etmek)
hazrm. 4. St (para) verdik. 5. Kahve (para) aldnz. 6. Otel (para) sen verdin. 7.
Bu akam sinemaya (gitmek) karar verdim.
35. , :
1. Saat on ikide yataa... 2. Saat yedide yataktan... 3. Veli her gn jimnastik...
4. Ziya bugn nerede yemek... 5. Selim ancak bugn bu ie balamaa karar... 6.
Ali evde kahvalt... 7. Kz erken ...
36. :
1. Mustafa benimle ayn grupta okuyor. 2. Dn sinemaya gittik. 3. Pencereyi
atm. 4. Sekiz buukta yataktan kalktm. 5. Bu sabah retmenimizle trke
konutuk. 6. Bilet parasn verdin. 7. Dn akam son haberleri dinledim.

38. - :
1. Kahvaltn hazrdr. 2. Bir gazete almak iin para kald. 3. Bu sefer sofra
bana saat ikide oturdular. 4. Sinemaya gitmek iin vakit var. 5. Paltonuzu
giydiniz. 6. On dakika kadar vaktimiz var. 7. Derse hazrsn. 8. O derste ancak
rusadan evirdik.
39. :
1. apkan var m? 2. Ders vazifenizi yaptnz m? 3. Moskovada daha bir-iki
gn kalyor mu? 4. Lokanta buraya yakn mdr? 5. Kfte hazr m artk? 6.
Arkadanz grdnz m? 7. Bugn iin vazifeniz var m? 8. Okulunuz bu
sokakta mdr?
40. :
1. Dostunuzla beraber mi kahvalt ettiniz? 2. Vaktiniz ok mu? 3. Saat on
birde artk yatakta mydnz? 4. Kahveniz stl m? 5. Vazifenizi yapmak iin mi
geldiniz? 6. antanza bir ey koydunuz mu? 7. apkann parasn artk verdiniz
mi? 8. Arbat sokanda m oturuyorsunuz? 9. Tramvay kalkt m artk?
41. :
1. Trke konumak kolay m? 2. Saat kata yataa giriyorsunuz? 3. Bugn
ok megul musunuz? 4. gnnz ka saattir? 5. Kahvaltdan sonra paranz
kald m? 6. retmen size bir vazife verdi mi? 7. Bu altrma ka cmleden
ibarettir? 8. antanz sandalyeye mi koydunuz?
42. :
1. antann parasn verdim. 2. Bu sefer vaktim kalmad. 3. Veliyi grdm.
4. retmeni dinliyorsunuz. 5. Annem yatam toplamyor. 6. Kfte aldm.
7. Erken yataa giriyorum. 8. Bundan haberim var. 9. antam atn.
43. :
1. Ablam radyo dinliyor. 2. Kardeim bir vazife yapyor. 3. Kitabm antaya
koydum. 4. Dostum durakta kald. 5. Okula erken geldim. 6. Filim yedide balad.
7. Dnmee karar verdi. 8. Kitaplarmz topladk.

37. :

44. , :

l. Erken uyanmyorum. 2. Sinemaya gitmiyorum. 3. retmen bize vazife

vermedi. 4. Kfte almadm. 5. Son haberleri dinlemedim. 6. Elektrii amadnz.
7. Sofra basma oturmadlar. 8. Yatamz toplamadk.

Lokantanz, iyi, fena. Lokantanz iyi mi fena m?

1. gnmz, byk, kk. 2. Derslerden sonra, eve dndnz, okulda
kaldnz. 3. Kahve, ay, iiyorsunuz. 4. Yataktan kalkyorsun, yataa giriyorsun.

104

105

5. Bundan, haberiniz, var, yok. 6. Sinemaya, tiyatroya, gidiyorsun. 7. Vaktiniz,

var, yok. 8. apkasn, giydi, giymedi.

- ,
.
.
, .

45. :
maallah, canm, daha, ancak, hemen, en, sofra, ayn, st, erken.
46. :
sabah, fena, kalkmak, ayn, daha, yataa girmek.
47. :
1. Annem sofray toplad. 2. Sofra bandan kalktm. 3. Osman fena arkada
mdr? 4. O bana fena gzle bakyor. 5. Babam gk fena oldu. 6. Dn stanbul'a
dndm. 7. Yemek hazr, efendilerim! 8. Bugn maallah var, ok iyi alyor.
48. :
1. Merhaba, canm!
Merhaba.
Ne var, ne yok?
Babam zmirden dnd.
Maallah! Epey erken dnd.
Burada ileri gct, onun iin...
imdi evde midir?
Tabi ya!
Peki, yarm saat gemeden sizdeyim.
2. Anne! Sofra hazr mdr?
Her ey hazr. Ancak kahve yok.
Nasl yok? Su pakette pek ok kahve vard.
O kahve deil, ay canm.
ay m? Bu daha gzel!
3. Filim artk balad m?
Yok canm! Daha be dakikamz var.
Para sende mi?
Evet, antamda.
Nasl bir filim, haberin var m?
Sormadm. Sinema bu binada m?
Yoo! urada.
49. :

2. ?
. .
?
, ! . .
?
. . -,
, .
3. ?
, .
, .
. .
?
, - ?
, ! , ?
, . ?
.
50. :
1. .
2. , .
3. , , .
8 . .
4. .
5. ,
. 7 , .
6. .

1. .
? !

106

4,*

107

 10
(). bir. - (1 .
. .). ( ). -ip. .
()
,
:
1) :
Defterini kime verdin?
?
2) 1- :
Alinin antasn grmediniz mi?
?
) , :
Kk, en byk elmay ald.

.
bir
bir : .
1) bir adam
bir defter
bir
.
Bir dostu yok.
.
2) bir , , ,
(-, , ).
Bir ev - .
Bir bahe - .
Bir
, :
eski bir ev (-)

108

i-

-
(1 . . . )

: -
. 1 . . - .

-/-, .
1 . . . -yim, -ym; 1 . . . -Um, -lim
yazaym - , ;
gideyim - , ;
yazalm - , , ;
gidelim - , , .
():
okuyaym - , ;
okuyalm , .
, i.
balyaym - , ;
bekliyelim , .
.
yazmyaym - , ;
gitmiyelim , .
- -m/-mi, , - ,
.
Pazara gideyim mi?
- ? (..:
, )
Peynir almyaym m?
?
- :
) , :
Sinemaya gideyim.
- .
) , , ..
Bu radyoyu alaym m, almyaym , m, bilmem ki...
(.:
).
Bir de ne greyim!
!
) 1 . . , :

109

Kye gidelim.
.
Bunu yapmyahm.
,
) , , :
Size kahve vereyim mi?
?
Biz de mi kalalm?
?
: bakmak 1 . . . - (-).

Gel bakym. - .
Balon bakalm. -.
1 . . . , ,
( ) (-; ; ) ,
.

) daha ( ):
daha gen ,
Bu masa daha geni|tir. .
, ,
, daha .
Selim senden byktr.
.
Bedava sirke baldan taddr.

().
Onlar sizden ok altlar.
,
( ).
ok daha , .
, sizden ok daha kktr.
()
.
) en ():
en iyi
, ,
en ksa
,
1
en alkan talebe
- ()

en ok neyi seviyorsun?
?

-(y)ip

1) 4- -(y)ip,
, , ,
, .
Masa bana oturup kahvalt etmee ,
baladlar.
.
imizi bitirip-sinemaya gittik.
, .
-() ip .
balayp ,
dnmeyip ,
2) -(y)ip .
Oturyor ve kitap okuyor.
Oturup kitap okuyor.
Yataktan kalktm ve yzm Yataktan kalkp yzm ykadm.
ykadm.
Git ve bir kilo st al.
Gidip bir kilo st al.
Hasan grmedik, paray vermedik. Hasan gurup paray vermedik.
, -(y)ip -ma/-me.
, , .

:
demek; .
Asm grp, nereye gidiyorsun? , :
dedim.
?
Kz, kardeim sizi bekledi, dedi.
,
.
':
demek, - ,
diye (.: ).
Orada neler grdnz diye sordum.

: ?
111

7. :

Altrmalar

bir doktor, bir kitap, bir sen.

1. iin, ile, sonra, evvel:

8. :

Sen ... iki mektup var. Siz kim ... gidiyorsunuz, Ali ile mi? Saat bir ... burada
kimse kalmad. Ktphaneye ne ... gidiyorsun? Hikmet kardei... ayn okulda
okuyor. Akam ... bilet var m? Siz ... de ok gzel bir ey aldk. Bir saat ...
buradayd. Ahmet ancak bir buuk saat... dnd. Sen ne ... megulsn? Hasan...
beraber mi yemek yedin? ... sinemaya gidelim.

; - ; ; - ;
; ; ; .
9. 1 . . .
:

2. :

Sana kahve ver ... mi? Ben de gitme ... Kahvalt iin bir ey al... Vaktimiz az,
kalma ... (Biz) bunu yapma ... Ben de mi evir ... Kiminle konu...? Ne yap ...?
Ben nereye otur ... Ben onu da m davet etme ...? Size u balktan koy ...? Bu
trenle mi git...? Akam ne zaman gel...? Biz gel... mi, gelme ... mi? Kal...

Asm, pencereyi a! Sen yzn ykadn m? St kim iti? Kahve aldn m?

Bu adam sen grdn. Radyoyu atlar. Bana bir kitap verin. Fahri'yi de davet
edin. ocuklar kye gnderiyorlar. Bir de baktm ki ocuk suyu iti! Kutuyu
nereye koydun? Beni dinle. Kfteyi una koy. O vazifesini yapyor. Cmleyi
evirdik. Tencereyi al, onlara orba koy. Mektubu Fazl'a yazyorsun, deil mi?
Yeni bir ey anlatyor. antay almad. Paray kime verdiniz? Cevdet'e para
gnder. Btn gazeteleri okumayn. Sizi bekliyorlar. Peynirle ya aldlar.

10. :
Asma yardm edelim. Bu filme bilet alaym. Beyaz peynir alalm. Tiyatroya
gidelim.
11. :

3. , , :
Ben bir ey ... almadm. En iyi kalem ... verdik. Vazifen ... yaptn m? u ...
sen mi itin? Ondan ne aldn? Birka mektup ... aldm. Bu cmle ... evirdiniz
mi? Yatak ... topladm. Sana para ... gnderdik. Akam ... bekliyoruz. Pencere ...
a. Kahve ... seviyor musunuz? Birka tane de sandvi... alalm. u kostm ... giy.
Filim... grdk.

Sinemaya m gidelim? Nereye gidelim? ocuklar, burada m kalalm?

Kahve mi ielim, anne? e imdiden mi balyalm? Parka tramvayla m
gideyim, otobsle mi?
12. , 1. :

4. :
Bedrinin kalemini aldm. Aye st iti. Sen kitap okuyorsun.
5. .Kapy anz. Barda uraya koy. Adam sen de grdn. Radyoyu anz. Son
haberleri dinlediniz mi? Bir ey aldn m? Bana bir kitap ver. O da bir ey
okumak istiyor. Ahmedi de davet et. Yarn saban onlar ehre gnderiyorlar.
Bunu iitmedik. Kime mektup yazyorsun? Hasana para gnder.
6. :

Size kfte (vermemek)? Bir kahve mi (imek)? Saat yedide (kalkmak).

Stten niin (almamak)? Sofray (toplamak). Sinemaya (gitmek). Bugn burada
(kalmak). Sandvi te mi (almamak)? Sokaa (kmak). Akam oldu, eve
(dnmek).
13. :
Kardei senden 3 ya byk. Bu kitap o kitaptan enteresan m? O filim daha
iyidir. stanbul zmirden ok daha byktr. Selim arkadandan ok alt.
Arapa Trkeden daha gtr. Selim grupumuzun en alkan talebesidir. O
senden daha abuk konuuyor. Bu i daha kolay. Benden ka ya byksnz?
Sizden ya bym. Bu be renciden en alkan, mer(dir).

dolap, defter , yeil, beyaz, sar, kutu, krmz, retmenler, gen, ihtiyar,
dersane, hanm, geni, iyi, g, saat, sualler, hata, byk.
112

113

14. :

21. :

. . 25 .
? . , .
. . ? .
. ? ? - ?
(). ? .

1. , . 2. :
? 3. ? . 4. ,
. 5. , :
? 6. , .
.

15. , :
daha gen, daha alkan, en alkan, ok alkan, en iyi, ok daha.
16. -(y)ip :
dinlemek, yemek, grmek, giyinmek. : teekkr
etmek, uyanmak, almak, girmek.
17. ,
-ip:
Koridordan geip bir odaya giriyorlar. Osman grp konumadm. Gidip bir
ey alaym. Masa banda oturup bir eyler yazyor. O adam tramvaya binip gitti
artk. Selim dolaba bakp, burada da bir ey yok dedi. ok alp ii vaktinde
bitirdik. Eve dnp derslerine almaya balad. Sekizde giyinip sofra bana
oturdular. Asm uyanp saate bakt. Lokantaya gitmeyip eve gitti.
18. -(y)ip:
Sofra bana otur ... yemee baladm. Yatakta yat... kitap okuyor. Sinemaya
git... bilet aldk. Eve dn ... hemen yataa gireyim. Git... yemek yiyeyim. Haberi
dinleme ... gittiler. Defterimize bak ..., bu ne bu? dedi. Bir iki saat sonra
buradaym de ... gitti. Onlar bizi bekleme ... ehre dndler.
19. -(y)ip:
Okuldan dndm, yemek yedim. Masa bamda oturuyor, annesine mektup
yazyor. Gidelim maazadan peynir, salam alalm. Oturun, yazn. Gideyim, kahve
var m, bakaym. Kitab okuyunuz ve eviriniz. Bakmak ve grmek lzmdr.
20. :

Kahvalt

Dn pazar gn idi. Sabahleyin dostum Selim bir gezinti yapmay teklif etti.
Ben:
Yapalm, dedim. Ama bir buuk saat sonra. Kahvalt etmedim daha.
Vaktim yoktu.
Selim memnun oldu:
yi ya ite! dedi. Benim de karnm a. imdi bir lokantada beraber kahvalt
ederim.
Lokantalar ak m artk? imdi tam dokuz.
Dokuz mu, dedin? Demek oktaan ak!
10 dakika sonra bir lokantada idik. Birok masalar botu. Birine oturduk.
Selim hemen steye bakp:
Sosis istiyor musun? dedi.
Hayr ... Salata varsa alalm.
Salata m? Bir dakika, bakym ... Ha, var. Demek, senin iin bir salata ...
Ben de etlilerden alaym.
Al canm ... imdi de eylere bakalm... peynirlere. Beyaz peynir var m
acaba?
Var ya!
Bir tane de ondan alalm.
Sana ne imarlaym (=smarhyaym): ay m, kahve mi?
Kahve ... Stl ama ...
- Peki.
Birka dakika sonra btn bunlar masamzdayd. Yiyip imee baladk.
Ben beyaz peyniri ok seviyorum. Bu sefer peynir fevkalade idi. Onu
memnuniyetle yedim. Selim bana:
Sana salamdan vereyim mi? dedi
Teekkr ederim, istemiyorum.
Sonra Selim ayn iti, ben kahvemi. Kahvalt parasm verip lokantadan
dar ktk.

1. Orhan, iki gn sonra gelin dedi. 2. Kardei, onu ben de grdm dedi. 3. Ne
oldu? dedik. 4. Tevfk dostuna, vakti yok, dedi. 5. Biz de gitmek istiyoruz, diyeyim
mi? 6. Aldn diyelim. 7. Bugn megulm, diyor. 8. Her ey yolunda, deyin.
114

115

le yemei
Pazar gn dostlarmdan Tahir'le Veli'yi yemee davet ettim. Saat iin
szletik. Veli vaktinde geldi. Tahir'in ise, bir ii kt, onun iin yirmi dakika ge
kald.
Hebeten sonra hemen sofra bana oturduk. Sofrada neler neler yoktu!
Salam, peynir, tereya, konserve, trl erezler...
Bardaklara bira koydum. Biralarmz iip erezlere baladk. Ben undan
aln, bundan tadn diye ikram ediyorum, ocuklar da memnuniyetle yiyorlar.
tahlar yerindedir, maallah.
Veli bilhassa etli salatayi beendi, Tahir'le ben de peyniri.
Bir zaman sonra orba geldi. Tencereyi ap ocuklarn tabaklarna (ondan)
koydum. orbay iip bitirdik. Tahir'e:
Sana balk koyaym m? dedim.
Teekkr ederim, ben bal pek sevmiyorum. Kfteden koy.
Buyur canm. Patates?
Ondan da bir para.
KONUMA
Hsn Haydi ocuklar! Sofra bana!
Tahir Ben nereye oturaym?
Hsn Sen uraya otur. Veli buraya... ere/lerden balyalm, deil mi?
Veli Tabi ya! Bana ltfen u salamdan koy.
H. Estafurullah. Buyur canm... Daha da koyaym m?
V. Yeter kuzum. Teekkr ederim.
H. Tahir, sen niin bir ey almyorsun?
T. Ben mi?.. ieleri ayorum da...
. H. Eee? Atn m artk?
T. ki tanesini atm.
. V. imdilik yeter. Haydi, biray bardaklara koy bakalm.
H. u bal nasl buldunuz?
V. Ben ondan tatmadn daha.
H. - Tat canm, tat!.. Eee? Nasl?
V. Fevkalde!
H. Ben size demedim mi? stne yoktur!
T. Peynir de ok gzel.
H. Afiyet olsun. Tereyadan niin almadn sen, tereyadan?
T. Nasl almadm! Aldm da yedim artk.
V. Maallah. imdi de de etli salatadan al bakym... Ben onu pek
beendim.
T. Yal beyaz peynir daha gzel amma...
116

V. Ne dedin, ne dedin? Beyaz peynir mi daha gzel?.. Salatadan m gzel?

Amma da yaptn ha!
H. Renk ve zevk zerine mnakaa olmaz, deil mi ya? Onun iin
mnakaa etmiyelim!.. Siz yemee bakn, ocuklar! Ben de gidip orba hazr m
bakym.
T. erezler yeter artk, deil mi?
V. Ben de onu dedim.
H. orba geldi. Tencereyi nereye koyaym? Ha... uraya. orbay koymak
ta, senden Veli.
V. Koyaym. Ver bakym tabam!
H. ok koyma amma. Karnm a deil...
V.-Peki.
H. Tahir! Ne o? orbay niin imiyorsun? Beenmedin mi yoksa?
T. Yoo! orba gzel amma pek scak!
H. Veli, u ekmekten bir iki para ver.
V. Rica ederim, kuzum.
H. Mersi! (Tahir'e) orban itin m artk?.. Sana balktan ikram
etmiyorum. Onu sevmiyorsun nk...
T. Bir kfte koy, yeter.
H. Patatesten koymyaym m?
T. Bir para... Teekkr ederim.
H. Estafurullah... Veli, nasl, bal beendin mi?
V. ok. Sen Tahire bak amma, Tahire! Kftesini itahsz itahsz yiyor.
H. Ne o, Tahir? Kftenin tad m yok, yoksa itahn m?
T. Tad var amma, tuzu az.
V. te tuzluk, grmyor musun?
H. Kompostoyu ver bakym.
V.-Efendim?
H. Aa! Kompostoyu ver dedim. itmedin mi yoksa?
V. Affedersin canm.
H. - Estafurullah.
pazar gtlntl
teklif etmek
bo

liste
sosis
salata

Szler ve deyimler
, ;

1) ;
2) ,
1) , ; 2)

()
117

et
peynir
yeil salata
beyaz peynir
smarlamak
imek
sevmek
fevkalde

salam
davet etmek
davetli
sz
vaktinde
ya
tereya
trl
tUrlU turlu
erez
bardak ()
bira
tatmak
tat (di)
tatl
ikram etmek
itah
bilhassa
beenmek
orba
tencere
tabak ()
patates
ltfen
ie
bulmak
scak ()
ekmek ()
igitmek
komposto
gezinti yapmak
iyi ya ite!
118

()

1) ; 2) ; 3) ()

, , ;

;
,
; ,

, ,

,

( )

, ,

( )
, ,
,
1) , ; 2) ,

karnm a
memnuniyetle
ge kalmak
hobeten sonra
bir para
estafurullah
yeter!
stne yok
afiyet olsun
amma da yaptn ha!
renk ve zevk zerine mnakaa olmaz
rica ederim

, ,

()

1) , ;
2) ()!
!, !, !
() , ( )
; ()

() !
(.)
(, ).

YORUM

1) -leyin :
sabahleyin
akamleyin
geceleyin
2) teklif etmek () .
Kye gitmei teklif ediyorum.
.
3) ise ( ) , :
Vaktin varsa gidelim. , .
Peynir iyi ise al. , .
Ali gidiyor, bense kalyorum. , .
4) le yemei (.: )
5) :
yeil yeil -
trl trl .
6) beenmek (, ) :
Hasan peyniri beenmiyor. .
Bu filmi ok beendim. .

119

7) haydi (hadi) .
Haydi, gidelim! , !
Hadi otur! - !
8) Kuzum , canm: , ,
.
Kuzum, u kalemi ver bakym. , - .
Ne yapyorsunuz, kuzum! , !
9) ikram etmek ( -.) :
Onlara meyva ikram ettik. .
Bana bir sigara ikram etti. .'
10) orba ()
imek (), yemek ()!
orba itik. .
11) 4- -siz , , ,
.., -, -:
sensiz
tecrbesiz
isiz .
12) -siz
-li:
tatl
tuzlu
tatsz
tuzsuz .
Altrmalar
22. :
1. Dostum sinemaya gitmeyi (teklif etmek). 2. Mithat sabahleyin st imeyi
(sevmek). 3. Orhan yarn iin ka kii (davet etmek)? 4. Kardeim, imdi beni
nasl (bulmak)? 5. Annen dn bana ok gzel (ikram etmek). 6. orbanz artk
(imek)? 7. Bana (yeil salata) niin ikram etmiyorsun?
23. , :
1. Lokantaya gidiyorum, karnm ... 2. Benimle beraber bir gezinti... istiyor
musun? 3. Sana beyaz... koyaym m? 4. Ziya annesini de mi davet...? 5. Bundan
tadn, rica ...! 6. stne yok mu dedin? Ama da ... 7. Arkadanz dn tiyatroya
ge ...? 8. Ka ie ... alaym?
120

24. :
1. Ali salatay beeniyor. 2. Bana orba ikram etti. 3. Kompostoyu iyi
buluyorum. 4. Sana ekmek vereyim mi? 5. orba scaksa, ieyim. 6. Biranz
itiniz mi? 7. Tadalm bu biradan.
25. :
1. itmediniz mi? 2. u tabak sizin deil mi? 3. Siz de mi davetli deilsiniz? 4.
Bardama bira koyma. 5. Boris ieleri gzel amyor. 6. Konserveden alma! 7.
Sofra bana oturmyahm! 8. tahm yerinde deildir.
26. :
l. tahnz var m? 2. u salatann tuzu yok mu? 3. Etli salata yeil salatadan
gzel mi? 4. Biraz sonra gezinti yapalm m? 5. imdi karnnz a m? 6. orbay
itahsz m itiniz? 7. Kfteniz tatsz m? 8. Dostunuza peynir ikram ettiniz mi?
9. Patates varsa smarhyaym m?
27. :
l. Sofra bana sensiz mi oturdular? 2. Sana bir sigara ikram etti mi? 3. Balk
scak m? 4. Bir ey ielim mi? 5. erezlerden bir ey smarhyaym m? 6. u
yemekten tattnz m hi? 7. Bir ie bira yeter mi?
28. :
l. Dn nerede le yemei yediniz? 2. Yemee kimi davet ettiniz?
3. Yemeklerden hangisi bilhassa tatlyd? 4. orbay nasl buldunuz acaba?
5. tahnz yerinde miydi? 6. Dostunuz orbay itahsz m iiyor? 7. Dostunuza
ne ikram ettiniz?
29. ,
:
1. Sosis, kfte, alyorsun. 2. Kftenin tuzu, var, yok. 3. Arkadanz vaktinde
geldi, ge kald. 4. Karnnz a, deil. 5. le yemeinden sonra sigara itiniz,
gezinti yaptnz. 6. Bal itahla, itahsz, yediniz? 7. erezlerden, salam, beyaz
peynir, smarhyaym. 8. Etlilerden, balklardan, alalm.
30. , :
rica ederim, yeter, bir para, hobeten sonra, tencere, trl, fevkalde, liste,
pazar gn, ltfen.

121

31. -sz, -h, :

etli, adsz, ocuklu, tecrbesiz, stl, antasz, apkal, lokantasz, vazifeli,
haritasz, masasz.
32. , :
1. Yemee kimi davet ettiniz? (arkadam Ahmet)? 2. Ne teklif ettiniz
(lokantaya gitmek)? 3, Hangi yemei beendiniz (yeil salata)? 4. Dostunuza ne
ikram ettiniz (ikolata)? 5. Bardaklara ne koydunuz (bira)? 7. Hangi yemei
bilhassa seviyorsunuz (balk)?
33. :
, ?
. .
! . ,
, , ? -
.
!
! . - , ... ... ... ... . ?
, ! , .
?
, . .
, . , .
34.

1. , .
2. .
3. , ,
. ,
.

122

11
( II ). -. - . -diktan sonra. kendi . kadar.
( II )
II 3 (). () .
saati(saat + i)
uak fabrikas (fabrika + s)
.
)
duvar saati
kule saati
kadn saati
kol saati
saati
) :
Ankara ehri
Kzlrmak nehri
Cumhuriyet gazetesi
) , (, ):
Biz zamiri
X pln X
Dur! emri !
) , :
uyumak arzusu
gitmek lzumu .
:
) :
2 ya ,
Orhan 25 yandadr. 25 .
123

) :
1970 yl - 1970
: 1970 yl 1970 ( )
) :
eyll ay
Emin eyll aynda geldi. ().
) :
pazar gn ,
cuma gn

:
Milletler Meclisi
limler Akademisi
retmenler odas
Beler konferans
() :
1) :
traktr fabrikas
futbol ma
pencere cam
2) :
istirahat evi
ayak sesleri
doum gn
futbol oyunu
dolap anahtar
zmir yolu ()
byk uak fabrikas
, , 1- 2- 3 :
ders kitab ( : )
ders kitabmz
yaz masas ( : )
yaz masam .
: : ders kitaplar

124

II :
ayakkab (ayak ; kab )
boyunba (boyun ; ba )
denizalt (deniz ; alt ).
. .
Pukin mzesi .
.
1) Erkek palto, kostm ve apkalar ,

Ankara, stanbul ve zmir , gazeteleri

2) ay taba deil, (ay) ka () ,
istedim.
.
-

, -, , ,
. - , ,
:
n 1) , ; 2)
arka 1) , ; 2)
st 1) , ; 2)
alt 1) , ; 2)
1) , ; 2)
d 1) , ; 2) ,
ara 1) , ; 2)
yan 1) , ; 2)
kar l) ; 2)
orta 1) , ; 2) ,
zer 1) , (zer st)
ba 1) , ; 2) ,

125

f ififff

Ab.

:
) :
n pln
arka sra
st kat
alt tabaka
i politika
d duvar
yan kap
kar ky
orta okul
ba mhendis ,
) :
okulun n ,
binann arkas ,
masann st
dolabn alt (, )
elmann ii
apartunann d
caddenin yan
fabrikann kars ,
dersanenin ortas
sokan ba
,
:
,
.
Kitab masann stne koy.
.
Defter masann stndedir.
.
Lmbay masann stnden sen mi , ?
aldn?

, :
) :
Bir maaza nnde durdular.
- .
126

) :
su stnde
kpr altlarnda (.: )
karlar altnda
) 1 T
evin kaps nnde ( ).
, :
stanbul nlerinde
:
1) ,
ara, ile:
masa ile dolap arasnda ;
2) , , iinde , :
Osman 3 gn iinde grnmedi.

3 .
Bu ii iki hafta iinde yapacaksn.
2 .
3) 3-, 1 2- . . .
(Benim) yanmda
(Senin) nnde
(Bizim) aramzda ,
(Sizin) kargnzda .

- .

.,

.-. ..^ VAJ~1\

-

(y)acak/-(y)ecek . 1 . . -(y)acak/-(y)ecek . - .
.
Ben bekliyeceim
,
Sen beklyeceksin
,
bekliyecek
,
Biz bekliyeceiz
,
Siz bekliyeceksiniz
,
Onlar bekliyecekler
,
127

 , -1
8- -dik ,!
sonra, , -|
, :
i

( )
,
.
Memduh
gittikten
sonra ( ) kendisinden bir tek mektup almadk, , .
Orta okulu bitirdikten sonra enstitye ( )
gireceim.
.
, -diktan sonra, .
sonra , , :
Filim baladktan on dakika sonra
geldiler.
, .
, -diktan
sonra, , , .
.
dndkten sonra yemek yiyeceiz. , (
) .
Dndkten sonra yemek yiyeceiz. ( ) .
-diktan sonra :
) :
Enstitden dndkten sonra ne yapacaksn?
, ?
Dersler bittikten sonra yemekhaneye ,
gitti.
.
) (, ):
Yemek yedikten sonra bir para , dinlendim.
.
) , :
Hasanla konutuktan sonra sokaa ,
ktm.
.
) :
Toplant baladktan sonra 10 dakika ()
geti.
10 .

128

.-8002

almyacak mym?
alacak mym?
almyacam
-"msn?
msn?
almyacaksn
m?
m?
almyacak
-"myz?
myz?
almyacaz
-"msnz?
.".
msmz?
almyacaksnz
almyacaklar m?
alacaklar m?
aimyacauar
ma^uvuu
..;
alrayacaklar
,
, ,
i: anlayacak, bekleyecek.
- ,

(. : - ).
Otobs saat ikide kalkacak.
2 .
Ben gitmiyeceim.
( ).
Sen kalacak msn?
?
- : ,
) , :
Bizimle geleceksin.
!
Bunu yapmyacaksnz.
.
) :
Ben de dneceim.
.
Hayr, gideceksin!
, !
, - () .
-1
olacak.
l
1) memnundu (memnun idi)

. memnun olacak

2) vaktim vard

vaktim olacak

Olacak !
, , -:
j
- Kim o?
- ? ( ?)
Hasan olacak...
, ...
-diktan sonra

Otobsten indikten sonra be

dakika kadar yryorlar.

129

zmire dndkten sonra ...

...

: 1) -diktan sonra .

Metin istemedikten sonra ne diye

gideyim?

,
() ?

2) , -diktan sonra :

Zil aldktan ve btn talebeler

dersaneye girdikten sonra
retmen derse balad.

,
.

kendi
1) kendi
,
, :
kitabm , kendi kitabm ()
sen kendi iine bak! !
, kendi .
Ona kendi kalemimi verdim.
( - ) .
Oraya kendi arabamzla gittik.
() *

kendi,
benim kendi saatim
2) Kendi .
kendim
kendimiz
kendin
kendiniz
kendisi
kendileri .
Kendim yapacam. ( ).
Kendimiz greceiz. (.: ) .
Kendisi gelsin! () !
kendi :
kendim
kendimiz
kendisi
kendisinin
kendimin
kendimizin
kendisine
kendime
kendimize
kendimi
kendisim
kendimizi
kendimde
kendisinde
kendimizde
kendisinden
kendimden
kendimizden

kendi
3 :
kendi
kendim
kendinin
kendinde
kendine
kendinden.
kendisi ( ), kendi ,
( ).
Kendine gvenmiyor. .
(!): Kendisine gvenmiyor. .
Kendinden memnundu. .
(f); Kendisinden memnundur. .
Kendini suya att. (.: ).
kendi :
kendini zmek
( )
kendine gelmek
, ,

kendim atmak
,
kendim (bir yerde) bulmak
, (-.) ..
1 kendi .
mdrn kendisi
,
Mektubu mhendisin kendisine vereceksin.
.
kadar
t kadar, ,

.
saat bee kadar
sabahtan akama kadar
bugne kadar
Mardin'e kadar otomobille gittik. .
Kadar , , () :
Yirmi kii kadardk. ().
Be kilo kadar
Orada bir hafta kadar kalacam. ( ).
Kadar :

130
131

ne kadar , , ;
bu kadar , , ;
kadar , , ;
U kadar .

ka () ne kadar

().

Ne kadar aldn? ?
Ka tane aldn? () ?
Buras ne kadar gzel! !
Bu kadar az m? ?
Ben o kadar yoruldum ki! !
Altrmalar

1. :
duvar gazetesi, cam fabrikas, ders kitabnda, elektrik lmbas, Moskova
radyosu, okul binasna, ev kadn, i saatlerinde, ehir tiyatrosuna.
2. :
yaz masa; fabrika ii; ders kitap; okul talebe; konserve kutu;
duvar saat; pencere cam; kyl ev; retmenler oda; futbol hasta;
ehir park; akam okul; su yol; ocuk palto; banyo oda; bahe kap;
sabah kahvalt; jimnastik retmen; tramvay durak; yemek vakit.
3. ( ) :
Kitap ... maaza ... m gittiniz? O filmi Ulus ... sinema ... m seyrettik?
Samsun ... vapur ... mi dndler? Bugn Ankara ... radyo ... dinledin mi?
Mahmut... karde... tanyor musunuz? Rus ... salata ... seviyor musunuz?
4. :
Lomonosof (niversite); Taksim (meydan); Bursa (ehir); stikll (cadde);
Cumhuriyet (gazete); nce Memed (roman); 1968 (yl); okumak (zaman).
5. :.
1. 1968 senesinde gittiler. 2. Olu 17 yandadr. 3. Zhre konserve
fabrikasnda alyor. 4. Van gl Tuz glnden byktr. 5. Tiyatro binas
solumuzdayd. 6. Osman 1936 ylnda dodu.

132

6. :
Ali gzel bir masa saati ald, Arma Karenina filmini grdnz m? Bugn
stanbul radyosunu dinlemedin mi? Ankaradan 1962 senesinde dndler. O
caddede bir hazr elbise maazas var. Mahmut ne fabrikasnda alyor? Bahe
kapsndan girdik. Tarih mzesini de gezdik.
7. :
1. . 2.
. 3. . 4.
. 5.
. 6. , ? 7. ?
8. :
1. Birka gn evvel tandnz ile ne ehrim gezdiniz? 2. Gezintiniz nereden
balad? 3. Gorki kltr ve istirahat parkna gittiniz mi? 4. Krmski kprs
nerede bulunuyor? 5. Yolcu vapuruna bindiniz mi? 6. Gorki abidesi hangi
meydandadr? 7. Arbat caddesi Moskovann neresindedir?
9. :
1. Dolabn arkasnda bir ey yok. 2. Arkamdan geliniz. 3. Gel yanma. 4.
Kapnn nnde kimse yok mu? 5. Kapnn n pek kalabalk. 6. Kitap masann
stnde deil, iindedir. 7. Ben baheye arka kapdan girdim. 8. ki arkadamla
n srada yer aldk.
10. :
1. ne gein, burada yer kalmad. Orhan n srada oturuyor. 3. Evin n
bahe. 4. Seni sinemann nnde bekliyorum. 5. Maazann nne geldik. 6. Sen
nn grmyor musun yahu! 7. Ahmet nmzden geti. 8. Evin arkas
bahedir. 9. Arka srada ancak be kii oturuyor. 10. Bu romann arkasn
okudunuz mu? 11. Arkasna bakmad, gitti. 12. Bavulu dolabn arkasndan sen mi
kardn? 13. Arkanda kim vard? 14. st katta kimler oturuyor? 15. Evin st
toprak. 16. Saati masann stne koy.
11.3 , , :
1. Masa ... i... baktnz m? 2. Onu drt ay... i... grmedik. 3. Alt ay... sonra
mi dneceksin? 4. Aliyi iki gn ... evvel grdm. 5. Bir saat yamur ... alt...
133

yrdk. 6. Kitaplar anta ... i ... koyun. 7. Mektup ... i .:. ne kt, haberin var
m? 8. D... politika ... 9. ki ky ... ara ... 6 kilometre.
12. :
1. Sandalye masann yanndadr. 2. Sinemann nne geldik. 3. Postanenin
kapsndan otomobil geti. 4. Eskiehir, Ankara ile stanbul arasndadr. 5. Mze
nnde durdular.
13. :
l. Her gn tiyatronun () geiyoruz. 2. Giesinin () kalabalk
myd? 3. ocuk aacn () sakland. 4. Arabann () lstikleri yenidir.
5. u dolabn () bir ey yok mu acaba? 6. u narn () yatyor. 7. Selimin
(, ) kimse oturmad.
14. :
1. Tandnz Moskovaya ka gn evvel geldi? 2. Kalujski meydanndan sonra
neyin yarmdan getiniz? 3. Krmski kprsnn stnde ka dakika durdunuz?
4. Kprnn altndan neler geiyor? 5. Yayalar kprsnn neresinden
geiyorlar? 6. Metro istasyonunda Hlilmiden sonra arka vagona kim girdi?
7. istasyon yer stnde mi bulunuyor altnda m? 8. Gorki abidesi Beloruski
meydannn neresindedir?
15. :
1. Kemali de davet edeceiz. 2. Sen ona bir ey teklif etmiyeceksin! 3. Palto
smarlyacam. 4. Filim pek gzel, sen de beeneceksin. 5. u salatadan
tadacaksnz. 6. Defteri mutlaka bulacam. 7. Yarn ehre gidecekler. 8. Siz
gezinti yapmyacak msnz?
16. :
1. Yemekten evvel dnmediler mi? 2. Tren saat te kalkyor. 3. Konferans
dinledik. 4. Onda yatyorsun. 5. Bu dolab nereye koydunuz? 6. Beraber mi
gittiler? 7. Baz maazalar gezdik. 8. Birka gn sonra hasta yataktan kalkt.
9. Nerede istirahat ediyorsun? 10. Seni de sordum.
17. , :
1. Sen Hilmi'yi (davet etmek). 2. Biz yemei beraber (yemek). 3. u pastadan
(tatmak) sen. 4. Siz Selim'in arkasndan (gitmek). 5. Cevat (okumamak)? 6. Sizi
saat bee kadar (beklemek) o. 7. Sen (beenmek). 8. Yemei kim (smarlamak)?

134

18. :
1. Oralara otobs iliyecek. 2. Bu i ok devam etmiyecek. 3. Bundan iki sene
sonra olu mhendis olacak. 4. aramba gn ne yapacaksnz? 5. Et alacaksn!
6. Bakmyacam ben ona! 7. Postacya mektup var m diye soracaksn.
8. Vaktimiz dar olacak. 9. Yayan m gideceiz?
19. 10 , :
istirahat etmek, seyretmek, binmek, kmak, inmek, raz olmak, yorulmak,
telefon etmek, yrmek.
20. :
1. Yarn okula gitmiyecek. 2. Filmi greceiz. 3. Evde kalacaksn. 4. zmir
otobs vaktinde kalkacak. 5. Onu davet edecekler. 6. Suya gireceiz. 7. Taksi
tutacaksnz. 6. Trene bineceim.
21. :
1. . 2. . 3. . 4.
? 5. . 6. . 7. . 8. . 9. -?
22. :
1. ocuklar biraz istirahat ettikten sonra yolumuza devam ettik. 2. Gazeteyi
okuduktan sonra kahvalt ettim. 3. Biz dersaneye girdikten 5 dakika sonra zil
ald. 4. mtihanlar bittikten sonra Bursa ehrine gidecek. 5. Derse iki saat
altktan sonra sokaa ktk. 6. Tiyatrodan dndkten bir saat sonra yataa
girdi.
23. -diktan sonra:
1. Kitab oku ... Hasana vereceksin. 2. Dn ... yemek yedik. 3. Grme ... ne
deyim? 4. e bala ... onu bir daha grmedik. 5. Sen git... kimse telefon etmedi.
6. Osmana teekkr et... kt gitti.

135

24. , -diktan sonra:

, , :

1. Ders bitti. Biz eve gittik. 2. saat derse altm. Sonra sinemaya gittim.
3. Kahvalt edeceksin. Gideceksin. 4. Kahve smarladm. Birka dakika
bekledim. 5. Peynir yedim, ay itim. Sonra bir sigara itim.

1. Onu drt ay ... kadar grmedim. 2. Saat sekiz ... kadar kitap okudum.
3. Galata kprs ... kadar yayan gittim. 4. ki yl... kadar zmirde kald. 5. Saat
be... kadar telefon etmedi.

25. :

31. , kadar.

1. Andrey geldikten sonra kendisi ile beraber ehri gezdiniz mi? 2. Evden j
ktktan sonra ilk nce nereye gittiniz? 3. Gorki kltr ve istirahat parknn J
yanndan getikten sonra nereye gittiniz? 4. Krmski kprsne ktktan sonra |
stnde durdunuz mu? 5. Kprden bakp neleri grdnz?
|

32. :

26. :
1. , . 2. , . 3. ,
. 4. .
5. . 6.
, . 7. ,
.
27. :
1. Ben ona kendim telefon edeceim. 2. Gitmei kendisi teklif etti. 3. Yemei
kendiniz mi smarhyacaksnz? 4. Sen Aliyi kendin mi davet ettin? 5. Onu kimden
iittiniz? Mdrn kendisinden. 6. Yok mu dedin? Gidip kendim bakacam.
7. Evde ancak ihtiyar babas kald.

1. . 2. 15 , .
3. . 4.
. 5. ! 6.
. 7. 1965
.
33. :
1. (Saat yedi) kadar. 2. (Yedi saat) kadar. 3. (Akam) kadar. 4. (Cuma) kadar.
5. (1968 senesi) kadar. 6. (Yarm saat) kadar. 7. (Saat yarm) kadar. 8. (Saat
dokuz) kadar. 9. (stanbul) kadar.
34. :
l. Yatakhaneden buraya kadar ka dakikada geliyorsunuz? 2. Talebeler okula
kadar neyle gidiyorlar? 3. Dersleriniz saat kaa kadar devam ediyor? 4. Gnde ne
kadar alyrsnz? 5. Maazalar saat kaa kadar aktr? 6. Postaneye kadar
yayan m gidiyorsunuz? 7. Saat altya kadar neredeydiniz?

28. :
1. . 2.
! 3. ? 4. .
5. . 6. - . 7. ,
. 8. ? 9.
?
29. :
1. Sabahtan akama kadar derse almakla meguld. 2. Taksi ile t gara
kadar gitti. 3. Konferans salonunda 100 kadar talebe vard. 4. Kardeim sekiz
sene kadar okula devam ettikten sonra fabrikaya girdi. 5. Orada mart ayna kadar
kaldnz, deil m? 6. ten bee kadar neredeydiniz? 7. stanbula kadar uakla
gidecek, oradan da trenle. 8. Yirmiye kadar saym.
136

Gezinti
Birka gn evvel Moskova'ya bir tandm geldi. smi Hilmi. Dn kendisi ile
ehri gezdik.
Gezintimiz Kalujski meydanndan balad. nce Gorki Kltr ve stirahat
parknn yanndan getik, sonra Krmski kprsne ktk. Kprnn stnde
be dakika durduk, nehri, park, yeni binalar seyrettik. Tam bu zaman kprnn
altndan bir yolcu vapuru geti, arkasndan da bir kk vapur daha...
Yolumuza devam ettik. Kprnn ortasndan otobsler, troleybsler, trl
arabalar gelip geiyor, yayalar da her iki yanndan.
te metro istasyonu. Bilet alp eskalatrle yer altna iniyoruz. Bir dakika
sonra nmzde bir tren duruyor. Arka vagona biniyoruz. nce Hilmi,
arkasndan da ben.
Beloruski istasyonunda vagondan inip yer stne kyoruz.
5a- 8002

137

Buras, epey geni bir meydan. Ortasnda Gorki abidesi bulunuyor. Meydann
bir yan gar. Garn nnde bir sr araba duruyor.
Buradan Tverskaya caddesi boyunca yayan gidiyoruz. Bugn ne kadar da halk
var!
Gezinti

(devam)
Ben, troleybse binip Manejni meydanna kadar gitmei teklif ettim ama
Hilmi buna raz olmad. Troleybs penceresiden fazla bir ey gremezsin, dedi.
ste nmzde byk bir meydan... Buras Mayakovski meydan. Meydan
seyrediyoruz. Solumuzda Sofya lokantas, Samzda Moskova sinemas, tam
karmzda da aykovski Konser salonu. Salonun yannda Hicviye tiyatrosu
bulunuyor.
Meydan geip cadde boyunca yrmee devam ediyoruz. Grcstan
maazas, Stanislavski Dram tiyatrosu arkamzda kald, kitap maasnm nne
kyoruz. Buras ise, Pukin meydanndan uzak deil artk.
Meydan ortasnda kk, fakat pek gzel bir bahe var. Hilmi baheyi
grdkten sonra bir para oturup istirahat etmei teklif etti. Olur dedim, nk
ben de epey yoruldum artk. Bahenin iine girdik, oturup istirahat ettik.
Hilmi Moskova'ya ilk defa geldi. Onun iin hep, buras nedir, u ne bunas?
diye soruyor. Ben de suallerine cevap vermee alyorum.
Akama kadar Hilmi'ye btn Tverskaya caddesini, Kzl Meydan ve ehrin
merkezini gezdik.
kimiz de epey yorulduk amma, gezintimizden pek memunduk.
KONUMA

Osman, gelecek tatil gn ne yapacaksn?

Adalara gitmek istiyorum.
Yalnz m gideceksin?
Hayr. Bu akam Hsn'ye telefon edeceim. Vakti varsa, onu da davet
edeceim.
Ya kardein? O da sizinle gitmiyecek mi?
Maalesef. O gn megul olacak.
Saat 12 vapruru ile mi gideceksiniz?
Yoo, canm! Daha erken kalkacak bir vapura bineceiz. yle 9 ile 10 aras.
skeleyle kadar yayar m gideceksiniz?
Vaktimiz dar olacak, onun iin taksi tutacaz.
Adalarda akama kadar m kalacaksnz?
Tabi... Bir iki saat iin gidecek deiliz ya! Orann havas mkemmel.
Grlecek yerler de ok. Gezeceiz.
138

Yannza yiyecek falan alacak msnz?

Hayr! Byk Ada'da lokanta dolu, yemeimizi onlardan birinde yiyeceiz.
Oras yle, yle amma...
Ne ammas?
Pahahcadr, kuzum.
Olsun, zarar yok. Biz oralara her pazar gn gitmiyoruz ki... Bu bir. Sonra,
ucuz lokanta yok deil ya!
Hakkn var ... ey... suya girecek misiniz?
Mutlaka. Biz evvel Heybeli'ye ineceiz. Orann plaj yeri pek gzel. Sen
kendin de bilirsin yni. Oras fazla kalabalk deil. Denize ite orada gireceiz.
Kumlar zerinde yatacaz.
- Sonra?
Sonra da bir kayk tutup kar tarafa geeceiz.
Byk Ada'ya m?
- Evet.
Szlerle deyimler
tanmak

isim (smi)
gezmek

meydan
nce (=evvel)
istirahat (ti)
istirahat etmek (dinlenmek)
kpr
bina
seyretmek
vapur
yaya
yayan
istasyon
binmek
inmek
abide
gar
boy
boyunca

1) , ;
2) ,
1) , ; 2)
1) ;
2) ,

, , ,

( , ,
, ..)
,
,

1) , ; 2)
;
139

halk
raz
raz olmak
sol
sa

merkez
bulunmak
yrmek
uzak ()
fakat
yorulmak
yalnz
gelecek
telefon etmek
tatil
tatil glintt
iskele
tutmak
yiyecek (j)
pahal
ucuz
mutlaka
fazla
kalabalk ()
kum

kayk ()
taraf
defa
olur
Kzl Meydan
maalesef
grlecek yerler
olsun

140

1) ; 2)

, ,
1) ; 2) ; 3)

,
1) , , ;
2) (
!)
1) ; , ;
2) ,

1) , ( ); 2)
,

1) ; 2) ,
, ,

,
;
1) ; ; 2)

1) , ; 2)


,
()

zarar yok
hakkn var
suya girmek
vaktimiz dar
ilk defa

, ,

, ()
YORUM

1) isim (, ; ) ad.
'
sminiz nedir? ?
Filmin ismini hatrlyor musun? ?
2) gezmek , :
Mzeyi gezdik. .
3) raz olmak () :
Buna raz olmadm. .
Gitmee raz msn? ?
>
4) sa () sol () , :
saa sada ()
sola solda ()
sadan ()
soldan ()
, sa sol
1 :
Binann solunda .
(Bizim) samzda .
5) fakat ama,
:
Seni grd, fakat tanmad. , .
6) -/- ( -a/-e)
, :
pahal ,
pahalca ,
byk , byke .
7) baka () :
Senden baka .
Gazetelerden baka .
8) ,
II :

141

ay ka
ay nesi? ?
ne ka ( ) ?
9) : burada, orada, urada, nerede, , , buras, oras, uras, neresi
()
, , .., , , ..
(Memleketin, ehrin, binann, ! (.:
bahenin...) buras ok gzel!
, , ,
... ).
10) -li -siz
II :
Yaz masas
Yaz masasz
Altrmalar

35.
:
\. Arkadan hemen (tanmak). 2. Onu (tanmak) bile istemiyorum. 3.
Blenti yalnz iki yldr (tanmak). 4. Oras (uzak), yayan gitmiyeceim. 5. Yeter,
canm! (Uzaklar) gitme! 6. (Uzak bir gelecek) neler olacak! 7. Oktay btn
Moskovay (gezmek).
36. , :

kltr ve istirahat park deildir. 8. Pukin meydam otelimizden uzak deildir.

9. Yanma yiyecek falan almyacam.
39. - :
1. Gezintiden pek memnundur. 2. Seyretmee geldin. 3. Bu parkta bir para
gezeceksiniz. 4. Operet tiyatrosuna yarn gidiyor. 5. Hatice istirahat etmei teklif
etti. 6. Vaktin dardr. 7. Akama kadar burada bulunacaksnz. 8. Saat on vapuru
ile gidecekler.
40. :
|

l. Tatil gn Adalara gidecek misiniz? 2. Bugn gezintiden sonra ok mu

yoruldunuz? 3. zmirde grlecek yerler ok mu? 4. Pukin abidesi Gorki
caddesinde mi bulunuyor? 5. Okulunuz kprnn tesinde mi bulunuyor?
6. Manejni meydan Kzl Meydana yakn m bulunuyor? 7. Kar tarafa kaykla
m geeceksiniz? 8. Saat dokuz vapuruna m binecekler? 9. Saat on bir ile on iki
aras plaja m gideceksiniz? 10. Saat iki ile aras lokantanz dolu mu? 11.
Buralarda ucuz bir lokanta var m?
41. :
1. Oras grlecek yer mi? 2. Yiyecekten baka bir eyiniz var m? 3. ehrin
merkezini ilk defa m gezdiniz? 4. Tandnzn ismi Cengiz mi? 5. Grc
msnz? 6. Kayk tutup bir para gezmek istiyor musunuz? 7. Minsk
lokantas pahal m? 8. Gelecek tatil gn dinlenecek misiniz?

1. Dn suya ..., fazla sauktu. 2. Zarar..., her ey yerindedir. 3. zmire ilk ...
geldim. 4. Hakkn ..., stanbul gzel bir ehirdir. 5. Bu ehirde grlecek ... ok
mu? 6. Ona telefon ..., ok meguldr. 7. Solumuzda Gorki abidesi... ise gar
bulunuyor. 9. Pukin ... Moskovann neresindedir?

42. ,
:

37. :

43. :

vaktim dar, maalesef, hakkn var, olur, olsun, zarar yok, fakat, mutlaka,
boyunca, ilk defa.

1. odamda yaz masas var. 2. Buna raz olacam. 3. Yiyeceim var.

4. Yakn gelecekte gideceim. 5. Bu sefer fazla yoruldum. 6. O troleybs Gorki
caddesi boyunca yryor. 7. ehrin oras pek kalabalktr. 8. Tatil gn odam
iyice topladm. 9. ehri gezmee yalnz gittim.

1. sminiz nedir? 2. Yakn tandnzn ismi nedir? 3. Moskovann neresinde

oturuyorsunuz? 4. Eviniz metro istasyonuna yakn m? 5. Tatil gnleri ehri
geziyor musunuz? 6. Her gn m gezinti yapyorsunuz? 7. Kremlin Moskovann
neresinde bulunuyor? 8. Evinize yakn bir park var m? Ne parkdr o? 9. Dn
kime telefon ettiniz?

38. :

44. :

1. ler yrmyor. 2. ocuu yrmee balamad. 3. Trkiyeye ilk defa

gelmedim. 4. gnleri de dinlenmiyorum. 5. Semra ile konutuktan sonra
iskeleye gitmiyeceim. 6. Btn ehri gezmee almyorum. 7. Buras Gorki
142

1. Arkadam kaykla gezmei davet ettim. 2. lk defa denize geldi. 3. nce

kumlar zerine yatmak istiyorum. 4. Vapurla gezinti yapacam. 5. apayev
filmini seyrettim. 6. stirahat parkndan Mayakovski meydanna troleyblisle
143

gittim. 7. Evin ntt de arkas da ok gzel. 8. nmz byke bir bahedir.

9. Garn nne ktk.
45. ,
:
1. Bayram (), sonra, nce, zmir, gitmek. 2. Deniz, yayan, arabayla,
gitmek. 3. Araba, ev, n, arka, durmak. 4.0, kpr, alt, st, bulunmak. 5. Abide,
tiyatro, sa, sol. 6. Lokantanz, ucuz, pahal. 7. Yarn, tatil gn, i gn. 8. Parka,
yalnz, arkadanzla, gitmek. 9. Yiyecek, iecek, almak.
46. -/-, -a/-e :
uzak, epey, kalabalk, kolay, abuk, yava, erken, ihtiyar, geni.
fi. :
nce, istirahat, etmek, binmek, sol, uzak, pahal, olur, vaktimiz dar.
48.
KONUMALAR

Neredeyiz?
Mayakovski meydamndayz.
Buras Kzl Meydana yalcn m acaba?
ok yakn! Tverskaya caddesi boyunca troleybsle gitmek lzm. Gidelim
mi?
Memnunniyetle canm!
Bir para da Moskovamn merkezini gezelim.
te troleybs... Rica ederim.
u ne binas? Kukla tiyatrosu mu ne?
Ne bileyim ben? ehri o kadar bilmem ki...
Amma da yaptn ha! Moskovaya ilk defa gelmedin ya.
Oras yle amma ...
Ammas mammas yok. Btn ehri bana gsterecek, her eyi
anlatacaksn.
Olur, canm. Fakat maalesef bugn vaktim dar. Seninle yalnz saat bee
kadar gezeceim.
Zarar yok. ki saat da yeter.

144

49. :
. !
.
. .
. . .
! . . ?
, . ? .
! ? .
, . , , ? .
!
50.

1. , , .
2. .
3.
, .
51. :
1. . 2.
. 3. , . 4.
. 5. ,
. ,
. 6. , .
7. .
52. :
Ucuz etin orbas tatsz olur.
Salk en byk varlktr.
Kkten al haberi.

Ata szleri

145

 -(i)ken

12
. -(i)ken.
gre. - . - . - (-an). .

:
) -
okumak okunmak ,
beklemek beklenmek
) -l, -il, -ul, -Ul , .
yapmak yaplmak
kurmak kurulmak
grmek grlmek
) -n, -in, -un, -Un .
almak alnmak ,
bulmak bulunmak .
: 1) , : -nl (n + l), -nil, -nul, -nl. demek denilmek
.
2) :
ayrmak ayrlmak ;
evirmek evrilmek .

:
Bu kitap nereden alnd? () ?
Orada bir fabrika kurulacak. .
- :
Gidildi. .
Ne zaman geliniyor? f ?
Byle yaplr m? ?
Girilmez. .
Sigara iilmez. . ( .)

146

, -ken - , , , , .
, -ken,
" .
Ali alrken konumaz.

( ; ).
Buraya gelirken bir ey grdn m?
- ,
( )?
Ben odaya girerken Osman pencere , nnde idi.
.
-ken , , . () .
Biri glerken, biri alyor.
, () ,
:
) Asm yemek yerken...
...
()
...
) Gne doarken

Yeni yla girerken

Kar yaarken

Atlarken
-
alrken
-
Kamaa alrken
.
, -iken
.
-iken .
Ben pilot iken ... ...
Biz orada iken ... ...

, .
Sen hastanedeyken. .
Bedri mdrken. .

147

 , .
Hava scakken. () .
Ben kydeyken. (; ) .
:
, , (.)
Demir scakken dvlr.
Hasan 4 yandayken, annesi ld. ,
4 .
, .
Siz sinemadayken geldim.
Bo vakti varken, kitap okur.
, .
...
Biz masa bandayken ...
Nasl oldu da daha dn birinci iken ,
, imdi nc oldun?
?
gre
gre (, , ; ; ) .
.
Alnan haberlere gre.
.
Radyo haberlerine gre.
.
Onun fikrine gre.
,
Havasna gre.
, .

.
Yorganna gre ayan uzat.
(.)
-
10,100,1000 .. -larca, -lerce.
onlarca kitap .
yz binlerce kii .
-larca , ( ).
saatlerce ; .
aylarca , .
defalarca , .
kuman metrelercesi .

:

148

bir iki gn , , -
be elma ,
be on kii ,
-
:
1) - : okur, balar, der, yrr.
2) -ar, -er : gider, yapar, dner,
donar.
3) -ir, -ir, -ur,-r : alr, evirir,
konuur, gldrr.
- : -ir, -ir, -ur, -Ur:
almak ,
bilmek ,
bulmak
denmek , (.)
durmak ,
gelmek ,
grmek
kalmak
konmak ,
olmak
lmek
sanmak ,
varmak ,
vermek
vurmak ,
yenmek ,
:
Ben okurum (),
Sen okursun (),
okur (),
Biz okuruz (),
Siz okursunuz (),
Onlar okurlar (), .

149


-
,
:
1 . . .-mam
gelmem
2 . . .-mazsn
gelmezsin
3 . . .-maz
gelmez
1 . . . mayz meyiz
2 . . . mazsmz mezsiniz
3 . . . mazlar mezler
gitmem (, );
gitmezsin ;
gitmez ;
gitmeyiz ;
gitmezsiniz ;
gitmezler ; .
- - .
-maz/-mez:
yapar mym?
grmez miyim?
misin?
--"-msn?
--"-mi?
m?
miyiz?
--"-myz?
--"-misiniz?
--"-msnz?
--"-yaparlar m?
grmezler mi?
- , , () , () , , , , - .
.
Kular uar.
, , nsan doar, yasar, lr.
.
Kn hava souk olur.
.
7-8 .
gn 7-8 saat devam eder.
9
Derslerimiz 9 da balar, 3 te biter.
3 .
150

Kahveyi ok severim.
.
- - , : ) , ; ) , ; ) ,
..
Yarn bize gel, Gorki kltr ve ,
istirahat parkna gideriz.

. .
Kitabnz verir misiniz?
?
-
-an, -en
:
seyreden ,
tutan ,

geen ,
bitiren ,
, , .
yryen ,
okuyan ,
, ,
i,
:
bekleyen bekliyen ,
smarlayan ismarlyan ,
ileyen iliyen , .
- - -
-/-. e i .
okumyan ,
gelmiyen , .
: 1) ; 2)
; 3) .
Dn Moskovadan gelen adam , nerededir?
?
Sizinle konuan adam gitti artk.
,
, .
151

 -an/-en : ) ;
)
:
smarlyan ) , ) , ) , , ) , .

, -daki
( + -ki).
,
: , , , , .
Masadaki defter
, .
Birinci sradaki seyirciler
, , .
Evin nndeki aa
- , .
Bendeki para
.
Dolaptaki palto ,
, () .
Altrmalar
1. - :
1.0 maazadan neler alnyor? 2. Otobse hangi kapdan biniliyor? 3. Bu yaz
abuk evrilmiyor. 4. Buradan m klyor? 5. Yediye kadar allyor. 6. Eve bu
kadar ge dnlyor mu? 7. Kaln elbise ne zaman giyiliyor? 8. Byle bir i kolay
yaplmyor. 9. Yazn nerede istirahat edildi?
2. :
1. Burada sigara iilmez mi? 2. Oraya inilmez mi? 3. O bahede gezilmez mi
yoksa? 4. Bu sokaktan kamyonla geilmez mi? 5. Gidildi mi artk? 6. Bu saatte
kahvalt edilmez mi? 7. Gitmee karar verildi mi? 8. Kitap okunmyacak m?
9. Oturulmaz m?
3. :
1. Yemek paras, verildi mi artk? 2. Ondan da para istendi mi? 3. Bu
mevsimde denize girilir mi? 4. Byle bir adam sevilir mi hi? 5. Kendisine bir ey
soruldu mu? 6. Bu glde balk tutulur mu? 7. Kitap sana m verildi? 8. Bize de
yardm edilecek mi?

152

4. :
1. Bu su iilir. 2. u kapdan klmaz. 3. Buradan meydana geilmez. 4. Orada
filim gsterilir. 5. Annesine haber verilecek. 6. Bir ey iitiliyor. 7. O dalar karla
rtlr. 8. Haftada bir verilecek.
5. :
1. Hsn senin gibidir. 2. Ahmet iyi bir kitap istiyor. 3. ok altk. 4. Kemal
sizin kadar alyor. 5. Onlar bu apartmanda oturuyorlar. 6. Araba be bin
kilometre yapt. 7. Kyde bir iki gn kalacaz.
6. :
binilen, klan, gelinen, okunan, oturulan, grlen, baklan.
7. :

beklenen, ikram edilen, vurulan.

8. , :
1. Bedriden bir mektup geldi. O mektubu biz de okuduk.
2. Dn bir filim gsterildi. Onu beendiniz mi?
9. gibi kadar:
l. Az m, dediniz? Ne ... alacaksnz? 2. yle deil, benim ... yapn! 3. Ne ... bir
adam? 4. Bu ... ok okunur mu? 5. eker ... tatl idi. 6. Ne ... abuk deiti! 7. O
da siz ... ii deil mi? 8. Onu kardeim ... severim.
W. ( ):
1. Memleket... iklim ... diktir. 2. ... ne zaman balanacak? 3.0 da sen... gibi
gentir. 4. Adana... gibi ehirler kk saylmaz. 5. Byle bir ey ... beenilir mi?
6. zmir ... yaz ... scaktr.
11. -iken :
1. Kn hava souktur. Tabiat uyur.
2. Hava yamurludur. Evden dar kmazlar.
3. Yazn yapraklar yeildir. Sonbaharda sardr.
4. Aalar iek aar. Bahenin manzaras deiir.
5. Dn yedi idi. Bugn on oldular.
6. Yaz gelir. Tabiat deiir.
153

12. -lorca:

\ 6. :

1. Bu, yz ... sene evvel oldu. 2. Bunun iin ton ... su lzm. 3. Orman
kilometre ... uzanr. 4. Sivas'ta iken hafta... otelde kald. 5. Ona defa... syledim.
6. Mitingle bin ... kii vard. 7. Gn... yamur yad.

1. . 2. . 3.
? 4. . 5. . 6. ? 7. . 8. . 9. . 10.
. 11. . 12. .
13. . 14. .

13. 8 , 1
:
geirmek, oynamak, grmek, renmek, demek, sylemek, rtmek,
smarlamak.
14. :
a) 1. Sonra stanbula gnderildim. 2. ocua byle baklr m? 3. Filim ok
beenildi. 4. Kaybolan bulundu mu? 5. Otobse n kapdan binilmez. 6. Bu suale
kolay kolay cevap verilmez. 7. Kap alnd. 8. Toplantya devam edilecek. 9.
Bete mi dnlyor? 10. Son haberler dinlenildi mi? 11. Sen de davet edildin mi?
b) 1. Sen kydeyken birka mektup geldi. 2. Daha dn on iken, bugn on
sekiz oldular. 3. Selimi tramvaydan inerken grdm. 4. Onlar ay ierlerken
bulduk. 5. Fabrikaya 18 yandayken girdi. 6. Hava kararrken, Maka'ya vardk.
7. Ali efendi iiz iken kimseden yardm grmedi. 8. Mzeyi gezerken birok gzel
tablolar greceksiniz. 9. Biz mdr beyin yarmdayken niin sormadn?
c) 1. Hi bir zaman bu kadar yorulmadm. 2. Kaa kadar okudun? lkin
ne kadar. 3. Memi aann el kadar bir tarlas vard. 4. Gecenin ge saatine
kadar okudular. 5. Onu siz de benim kadar bilirsiniz. 6. Ne kadar gzel! 7. O
kadar syleme! 8. Hepsi o kadar m? 9. Erzurum'da ne kadar kalacaksnz?
d) 1. Bana gre hava ho! 3. Dne gre hava daha iyi. 3. Yorganna gre
ayan uzat. 4. Son haberlere gre ... 5. Babasnn szlerine gre ...
e) 1. Gnlerce yamur yad. 2. Kars'ta iken onu defalarca grdm.
3. Tatildeyken onlarca kitap okur. 4. Bu filmi yz binlerce kii grmtr.
5. Milyonlarca sene evvel ... 6. Ali efendi aylarca isiz kalmtr. 7. Gidiyor,
gidiyoruz ... Manzara saatlerce deimiyor.
15. :
1. En ok hangi mevsimi seversiniz? 2. Yazn ehirde kalr msnz? 3. Kn,
hava soukken gezmei sever misiniz? 4. Sonbaharda havalar nasl geer?
5. iddetli yamur yaarken evden dar kar msnz? 6. Hava yamurlu iken
ne yaparsnz? 7. lkbahar ne aynda balar? 8. lkbaharda ak haval gnler ok
mu? 9. Ak havada gezmek hounuza gider mi? 10. Havann ne gibisini
seversiniz? 11. Ilk olann beenir misiniz? 12. K mevsiminde ne gibi sporlar
yaplr? 13. Siz ne eit sporlar tercih edersiniz? 14. K sporlarndan hangilerini
beenirsiniz?
154

. :
1. Onu sonra anlatrm. ok acelem var da ... 2. Ayda bir tiyatroya gideriz.
3. Saat bete dner mi? Bilmem. 4. Yarn gelir misiniz? 5. Pazar gnleri okula
gitmeyiz. 6. Tatil gnleri istirahat evine gider misiniz? 7. Derslerden sonra
bahede gezeriz. 8. Siz kahveyi sever misiniz? Pek te sevmem. 9. Teneffs saat
kata balar? 10. Sinemaya yalnz akamlar gider. 11. lk dersiniz ne zaman
balar? Onda. 12. Haftada bir (defa) dostuma urarm. 13. Merkez kukla
tiyatrosu Mayakovski meydanndadr. 14. Sen operay sever misin?
15. Yrmekten yorulur musun? Pek yorulurum. 16. Her evin bahesi olmaz ki!
18. - :
gezmek, yrmek, seyretmek, bulunmak.
19. -
- :
yorulmak, inmek, raz olmak, beklemek.
20. - :
1. Osman, tatil gnleri ne yapacaksn? Mze, tiyatro, sinemaya gideceim.
2. Yalnz m gideceksiniz? Bir dostum var, onunla gideceiz. 3. Adalara vapur
kata kalkyor? Bilmiyorum. 4. Pazar gnleri evde kalyor, kitap okuyor, radyo
dinliyor, biraz da parkta geziyor.
'
21. :
1. u giren adam kimdir? 2. Masa zerinde bulunan kitap benim deil,
kardeimindir. 3. Kahvalt parasn veren Reat kalkp dar kt. 4. Peynir
getiren garson: baka emriniz? dedi. 5. Bu gelenler kim? 6. Seni ariyan, soran
yoktu. 7. Anlyan anlar. 8. u azbuuk trke konuan tanyor musunuz?
9. Adalara giden var m?
155

22. - :
uyumak, inmek, yrmek, bulunmak, tatmak, seyretmek, beenmek,
smarlamak, ge kalmak.
23. :
: Moskova gezintisi yapan Hasan ... Hasan Moskova gezintisi
yap.
1. Kahvalt etmiyen kardeim ... 2. retmenle konuan renciler ... 3. Bo
masaya oturan Orhan ile arkadalar... 4. orbasn imee balyan Ferit...
5. Babasn seven Kemal... 6. Bundan tadn diyen Memduh ... 7. Pencereyi aan
ikinci ocuk ... 8. ini bitiren evket ... 9. erezlerden balyan Yunus ...
10. Derslerden sonra yemekhaneye giden Mahmut... 11. Kap nnde duran
delikanl. 12. Bardaklara bira koyan garson ...
24. :
: Hasan Moskova gezintisi yapt. Moskova gezintisi yapan Hasan.
1. Bir tandm Trabzona gitti. 2. Dostum ehri gezdi. 3. Gezintimiz Kalujski
meydanndan balad. 4. renciler Gorki kltr ve istirahat parknn yanndan
getiler. 5. Turistler kprnn stnde birka dakika durdu. 6. Babanz gezmei
sever. 7. retmenimiz dersanededir. 8. Beloruski meydannn tam ortasnda
Gorki abidesi bulunuyor. 9. Garn nnde arabalar durur. 10. Merkez Kukla
tiyatrosu solumuzda kald. 11. Tam karmzda Konser salonu bulunuyor.
25. :
1. Parktaki ocuklar futbol oynyorlar. 2. Dersanemizdeki masalar sardr.;
3. ndeki arabaya binin. 4. Koridordaki talebeler sigara iiyorlar. 5. Haftadaki
dersler iyi geti. 6. ilerideki bina tiyatrodur. 7. Mayakovski abidesinin
karsndaki bina. 8. nmzdeki hafta Fransaya gidecek. 9. Karnzdaki abide,^
Gorki antdr. 10. Sizdeki kitaplar getirin. 11. Bendeki para ok deildi.
12. Evdekiler buna ne der?
26. :
1. , , . 2.
, ? 3. - , - j
. 4. , ?
5. , ? 6.
. 7. ,
? 8. . 9.
156

. 10. , ,
. 11. ?
27. 10 , :
1. Tenceredeki su. 2. kinci kattaki daire. 3. Arbat caddesindeki yeni
maazalar. 4. Tiyatrodakiler. 5. Karmzdakiler. 6. Yammzdakiler.
28. , :
1. Sen ... () konuuyor. 2. hsan, Orhan ... () alkan deildir.
3. Ben zmir ... () gzel bir ehir bilmiyorum. 4. O ... () yapmadnz.
6. Buz ... () souk elini uzatt. 7. Moskova, stanbul, Baku ... () byk
ehirler. 8. O bana ocuk ... () bakt. 9. Ona ocuu ... () bakt.
29. :
1. Saat yediye doru eve dnd. 2. Kzl Meydana doru gittiler. 3. Sana doru
yryor. 4. Bu dalar doudan batya doru uzanr. 8. Hesab doru deildi.
9. in dorusunu anlamadm. 10. ocuk ok doru okudu.
30. :
l. Orman ... () giden kimdi? 2. Fabrika ( ) giden otobs var m?
3. Konferans saat alt... () bitti. 4. Evvel kpr... () yayan gittim. 5. Saat iki...
() telefon etti.
31. :
1. .
2. . 3.
. 4. . 5. , . 6. . 7. ? 8.
.
32. :
1. Kendi den alamaz. 2. ki ocuu var. By fabrikada alyor.
3. Biriniz gidecek. 4. Birincisi hangisi? Bu deil mi? 5. Kitap ok. Hangisini
vereyim? 6. Yoo, bunu deil, brn isterim. 7. Ama bylesi kime lzm?
8. ou yayan yrmei sever. 9. ou futbola gitti. 10. Sonras? 11. Sonrasn
sorma. 12. Kiminiz hastadr? 13. mz de niversitede okuyoruz.

157

33. 10 ,
:
bir, birinci, byk, ok, balca, dier, br, hangi, kim.
34. :
1. . 2.
. 3. , . 4. , . 5.
- . 6. , . 7.
, . 8. . 9. ? 10. ! 11. -
. ?
Mevsimler

Sonbahar aylar: eull, ekim ve kasmdr.

Bu mevsimde gnler ksalmaa balar, hava yaz mevsimine gre serin olur.
Tabiat nasl deiir! Orman ve bahelerde yer, sar ve krmzmtrak kuru
yapraklarla rtlr. am ve gknardan baka btn aalar plak kalr.
Hava ekseyriyetle kapal geer, yamur yaar, bazan souk rzgarlar eser.
Gne k verir, fakat scak vermez.
Kular k geirmek iin scak memleketlere giderler.
K, aralk ayndan ubat ayma kadar devam eder. Kn, hava ok soukken
tabiat uyur. Gk bulutludur. Yaan karlar, yava yava her taraf beyaz bir hah ile
rter. Nehir ve gllerin sular donar. Kn, hele ocak aynda souk pek
iddetlidir. Fakat ondan korkan yok. Bu mevsimde ski ve patinaj sporlar yaplr.
ocuklar kartopu oynarlar.
'
'
Kn, souk almamak iin herkes kaln elbiseler giyer.
. Bu mevsim souktur, onun iin k sevmeyip onu naho bulanlar hi te az1
deildir.
lkbahar pek ho bir mevsimdir. Mart, nisan, maysla beraber gnler
uzamaa, gne te fada k ve scak vermee balar. Btn tabiat uyanr: karlar
erk, krlar zmrt gibi renk renk ieklerle rtlr. lkbahar ieklerinin renkleri
gzel, kokular ok hotur.
Bu mevsimde havalar ekseri ak ve iyi geer, fakat bazen gkte bulutlar
toplanp yamur yaar.
Yaz. Haziran, temmuz ve austos aylarn iine alan yaz mevsimi scaktr.
Yazn havalar ok iyi geer, gney blgelerde ise baz yllar aylarca hi yamur
yamaz, gk yznde bir yamur bulutu grlmez.

158

Yazn birok kimseler, istirahat etmek iin deniz kysna gider, dalara kar,
seyahat yaparlar. Bu mevsimde herkes, bo vaktim ak havada geirmek ister,
ehir dna, ormana, lara gider, gezer, suya girer.
KONUMA
Saim Bey, siz pazar gnlerini nasl geirirsiniz?
_ Eh... havasna gre... stanbul'un iklimini bilirsiniz ya!
-Yni?
Yni klar souk, karl, sonbaharlar yamurlu, rzgrl... Vakit geirmek
de havaya gredir, deil mi ya?
Oras yle amma yaz yok mu yaz?
Yaza bir ey diyen var m canm? Zaten mevsimlerden en ok yaz severim ben.
- Niin?
5
Bana gre, yazn ayr bir tad var da (onun iin).
- Ne gibi?
Bir kere havalar ekseriya scak geer. Benim yatakiler de souu hi
sevmez. Sonra, bu mevsimde tabiatn manzaras da bakadr. Her taraf yeil...
Tabiat sever misiniz?
- oook!
Serbest vaktinizi gezmekle geirisiniz her halde?
Evet, bo vaktim varken gezinti yapma ok severim.
Ne gezintisini tercih edersiniz?
Mevsime gre. Mesel lkbaharda Boaz'da vapur gezintisi yapmak ok
ho bir ey...
Vapur gezintisi mi dediniz? Nesi hotur onun?
Vapurla yolculuk yaparken hem temiz hava alrsnz, hem de fevkalde
gzel manzaral Boaz kylarn grrsnz. Az m bu?
Fakat vapurla her yere gidilmez ki!
Tabi! Ama hava sicakken o da fena olmuyor.
Adalara gittiniz mi, Saim Bey?
Hem de ka defa!
Oras nasl?
Kn bilmem, o mevsimde gidip gezmedim nk... Yazn ise fevkalde!
O baheler, o kokulu renk renk iekler hi unutulmaz !
Yalova'y da gezdiniz tabi?
Evet, bir iki defa gittim oraya da...
Uzak m oras?
Deil, vapurla 2-2,5 saat. Yalova su ehridir amma, gezilecek yeri yok gibi...
Bursa'y nasl buldunuz?
Ooo! Trkiye'nin en gzel ehirlerindendir. Ona Yeil Bursa deriz.
Bursa'da iken Uludaa ktnz m?

159

 Bir defasnda ktm, o da araba ile amma... Benim bir dostum var,
kayakdr. te o, oralara sksk gider.
Uluda yaz k karla kapl demek?
O kadar da deil amma, k zaman oraya ok kar, yaar, onun iin de
kayak gibi sporlar pekl yaplr.
Yazn Uludan manzaras gzel mi?
Gzeldir, zaten oradaki dalarn byk bir ksm ormanlarla kapl...
Uludan tepesi yaz ortasnda da karlar altnda kalr.
Denize girer misiniz, Saim Bey?
Ancak temmuz ve austos aynda, yni suyu scakken...
Plajlardan hangisini tercih edersiniz? Moda'y m?
Hayr, Florya'ya gideriz. Bence, oras daha iyi...
Gideriz dediniz de merak ettim: acaba kimlerle gidiyorsunuz?
Pazar gnleri ekseriya birka arkada toplanr, vakitlerimizi beraber geiririz.
Yamur yaarken de mi?
! zaman toplanmayz, her birimiz evde otururuz.
Size gre, en gzel mevsim hangisidir?
lkbaharla yaz...
Arkadalarnz da o fikirde mi?
Deil. Birka, hele avc olanlar, sonbahar tercih eder.
Aralarnda k ho bulan yok demek?
Tabi canm! stanbul knn hoa gidecek nesi var ki?
Szler ve deyimler
yaz

yazn
k

kn
sonbahar
sonbaharda
ilkbahar
lk
mevsim
mesel, rnein
iddetli
iddet
serin
serinlik
ay
kar

karl

160

,
, ,

1) ; 2)

hava
durum
bile
rzgr
rzgrl
tabiat (ti)
yaprak (j)
aa (c)
aalk
plak
gne
giineli
k ()
k vermek
ku
gk

gk rengi
bulut
bulutlu
hal
hele
herkes
hi
ho

naho
buz

buzlu
ot

otluk
kr

koku
kokmak
manzara
yani (yni)
zaten
68002

1) ; 2) ; )
, , ,

( )
1) ; 2) ,
,

,
, ,

,
,

,
, (),
()
, , ,

, ,

,
, (,
)
,

1) , ; 2) ; 3)
-,
(); ,

161

yamak
yamur
esmek
donmak
ksalmak
ksa
uzamak
deimek
rtmek
rtU
geirmek
uyumak
uyku
(dan) korkmak
korku
oynamak
oyun
erimek
ekseri (ekseriyetle)
vakit geirmek
ski yapmak
kayak
patinaj yapmak
paten
souk almak
kaln elbise
kaln
iek amak
iek (gi)
iine almak
birok kimseler
her taraf
en ok

( )

( ..)
,
,

, ,
.<
,
|

'

'

,
,

1) ; 2)
,

,

,

( -)
,

( ),
()
, ,
,
YORUM

1) Birok kimseler^- ( )
Bunu birok kimseler grd -
.: biroklar
162

biroumuz
2) Herkes , (), ():
Bunu herkes bilir. ,
.: hepsi
hepimiz .
3) her taraf (, ) : , , , , .
Her taraf iek dolu. .
Her taraftan mektup geliyor. .
Her tarafa haber verdik. .
4) hi (, , ,
) -.
Hi bir kimse gelmedi. .
Hi bir ey anlamad. .
Oralara hi yamur yamaz. .
Bu adam tanmyor musun? ?
Hi! .
Ankaraya gittiniz mi hi? - ?
Hi tenis oynad m? - ?
5) -1/-/-U/-U :
korku
korkmak ,
koku ,
kokmak
yaz 1) ; 2)
yazmak
dou
domak ( ..)
bat
batmak ( )
6) 4- -(y)i
, , :
al ,
yry 1) , ; 2)
bulu ,
okuyu ,
al (, ..)
Yamurun yana dikkat ettin mi? ,
() ?
Gene ya balad.
.
7) -()mtrak, -, , :
sarmtrak
yeilimtrak
163

tatlmtrak .
8) oynamak ... -
:
futbol oynamak
dama oynamak .
9) ski yapmak
:
patinaj yapmak
kayak sporu yapmak
antrenman yapmak , .
,
10) kmak, , : 1) ; 2) :
Drdnc kata kmak
|
daa kmak ()
, I
Scak 40 dereceye kt. 40 .
11) u , , yle , , .
Ali unu dedi: :...
Ben u suali sordum: () .
yle yazacaksn:... () :...
12) Yz , , :
Suyun yznde
gk yz ,
Feza pilotu Yer yzne dnd. .
13) ki ( ), .
ki, :
ki,
.
ki :
) :
Bedri'nin bir olu vardr ki, ancak , ilkin (ilk okulun) ne kadar
okudu.
.
) -:
Gece yle scak ki, uyumak kabil ,
deil.
.
kadar korktu ki cevap bile vermedi ,
.
14) fark (, , ) etmek , :
164

Bunu farketmedin.
Alinin Mahmut'tan bir fark yok.

- .

.
Sizin ondan bir farknz var m?
- ?
Byle almak, hi almamaktan
farkszdr.
, .
Erol ak bir farkla birinci geldi.
, () .
Altrmalar

35. , :
1. Kayak ... ok severim. 2. Patinaj yapmaa gitmem, souk ... 3. Bugn hava
soutktur, kaln ... giymek lzm. 4. Oras ne gzel! Her ... karla kapldr. 5. Hi
evden kmyorsun. Tatil gn bylece ... geirilmez. 6. lkbahar en iyi bir ...
7. Kn orada iddetli... yaar. 8. Bugn... esiyor mu? 9. lkbaharda karlar ...
36. :
1. Kn...

kar yaar
iekler aar
nehirler donar
gnler ksalr
2. Yazn...
gnler uzar
karlar erir
her taraf iek dolu
insanlar kahn elbise giyer
3. lkbaharda ...
patinaj yaplr
kular ter
gne k vermez
havalar lk geer
gk bulutsuzdur
4. Sonbaharda ... manzara deiir
yamur yaar
gk bulutludur
havalar scak olur
37. :
: lkbahar mevsimim sever misiniz? ok severim. Bu mevsimde
her ey uyanr da, onun iin.
165

1. Dn akam patinaj yaptnz m? 2. Tatil gn krda nasl vakit geirdiniz?

3. Arkadanz souk ald m? 4. Ski yaptnz m hi? 5. Moskovada ki|lar souk
mu geer? 6. Burann yazlarn sever misiniz? 7. Bo vaktinizi ak havada
geirmek ister misiniz? 8. imdi gk yznde bir bulut gryor musunuz? 9.
iddetli souktan korkar msnz?
38. :
1. Sk sk m souk alyorsunuz? 2. Vapurla m yolculuk yapacaksnz?
3. stanbulun iklimini bilir misiniz? 4. Evinizde zbek hals var m? 5. Yamur
yaarken gezmei sever misiniz? 6. Moskovada kar sokaklarda m kalr?
7. lkbaharda gne k verir mi? 8. Yaz mevsimim naho mu buluyorsunuz?
39. , :
1. Moskova k, hoa gidecek, bir taraf, var, yok. 2. Plajlardan, Altmkum,
Moda, tercih etmek. 3. Denize girmek, kumlarda yatmak. 4. Gezmekle,
okumakla, vakit geirmek. 5. Onunla, ayn fikirde, baka fikirde. 6. Orasnn
akamlar, serin, lk, geer. 7. imdi, aalar, plak, yapraklarla rtl.
8. iekler toplamak, otlar stnde yatmak, tercih ediyorsun. 9. Geen yl,
Kuskovo, Abramevo, gezmek.
40. :
En ok, iine almak, ekseriyetle birok kimseler, kayak, uyku, rt, buzlu,
durum, korku, oyun, ho.
41. bunu bilmek, :
Baz kimseler
Kimimiz
Kiminiz
Bazlar
Birok kimseler
Biroumuz

Birounuz
Biroklar
Herkes
Hepsi
Hepimiz
Hepiniz

42. :
en ok, her tarafta, erimek, uzamak, herkes, gk, yz, k, serin, yaz.

ayda ylda bir uryorsunuz. 7. Bu adamn ne gzel tabiat var! 8. Nisanda yaprak
amaa balar. 9. ok kk, plak gzle grnmez. 10. Gzleri bulutland.
11. Ho bir delikanl. 12. Pis kokulu iek olur mu? 13. alkan m dersin?
alkanln kokusu bile yok.
44.
1. ;
2. ;
3. :
, .
, .

45. :
1. : , , , , ,
, , , , , , . 2. . 3. . 4. ,
. 5. . 6.
. 7. ,
, .
46 :
1. , . 2.
. 3. . , . 4. . 5. ! 6. ! 7. ,
! . 8. , , . 9. - - ? !
47. :
ocukla aka olmaz.
Bir iekle yaz olmaz.
Bir bulutla k olmaz.
Balk batan kokar.

Ata szleri

43. :
1. Biz koridordan geerken ihtiyar k tuttu. 2. Buraya bir k getirin. 3. Size
bir ay msaade. 4. Ay banda konuuruz. 5. Ne gzel kz! Ay paras! 6. Bize
166

167

:
ocuk mu girsin babas m? ?

13
(3 ).
. -ince.
. gibi, kadar,
doru (). .
( )
3 . .
:
alsn ()
okusun ()
gelsin ()
,
.
:
almasn
beklemesin
3 . 3 . , .
:
alsnlar ()
okusunlar
,
.
:
almasnlar
evirmesinler
. :
:
alsn m? ?
gelmesinler mi? ?

.
168

.

-(), -() bilmek.
-iyorum
almak alabil(al + a + bil) -irim
-dim
-

( )
()

gelmek gelebilmek ( )
kapamak kapyabilmek ( )
yrmek yryebilmek ( ).
,
.
yazlmak yazlabildim
yaptrmak yaptrabildim .
,
:
okumamak okumyabilirim
yapmamak yapmayabilir
, - .
-
Ben aabilirim.
Sen gezebilirsin.
O balyabilir.
Biz alabiliriz.
Siz bahyabilirsiniz.
Onlar konuabilirler.

() .
() ().
() .
() ().
() .
() .

. , -, - -

628002

169

 -ma, -me. ,
:
alamadm (al+a+ma+dm) () .
.
-ince
-ince [-(y)nca/-(y)unca, -(y)ince/-(y)nce], , , .
- -ince :
1)
:
ocuk annesini grnce gld.
, , .
2) , .
:
Sabah olunca yola gktk.
, .
:
Paras kalmaynca aabeyine gitti. ,
.

:
:
Gece olmaynca yldz grnmez.
, ',
.
.
:
Elmasn ellerinde tutamaynca ( ) ocuk bard.
, .
: -ince gelmek
...: : bana gelince ; bu konuya
gelince .

/ :
,
saat ,
170

, , ,
, , , geiyor. saat dakika
.
:
(Saat) drd yirmi be (dakika) geiyor.
.
,
saat , ,
, , ,
, , , kalyor var.
:
(Saat) bee yirmi (dakika) var () .
(kalyor).
saat kata? ? , gemek kalmak
: gee, kala.
:
(Saat) dokuzu on (dakika) gee ()
evden kt.
.
Dersimiz altya eyrek kala bitti.
.
gibi, kabar, doru
gibi
( onlar), , kim . .

, , ,
.., .
Buz gibi souk ,
Ne gibi? ? (, ?)
Sen de onun gibisin ,
ocuk gibi alyor ,
Trkiye, ran ve Irak gibi lkeler , , .
kabar, ,
:
onun gibi yap ,
onun kadar yap , ()
elma gibi bir ey
elma kalar bir ey .
171

 doru (, ...) :
Kprye doru gidiyoruz.
( )
.
Saat yediye doru telefon etti.
.

, , ,
, 3
. . , 2 . . .
- , , ..
by

ikimiz

ikinciniz

hepimiz

ou
.
Bu filmi greniniz var m?
-
?
Kimi(si) gitti, kimi(si) kald.
( ) , .
, -da/-de :
ikisi de ().
: ikisi ( )
Biri (birisi) -, - . (.: ).
, biri"
(birisi) , :
memurun biri - , .
Altrmalar
1. :
1. Pencereyi asn m? 2. Biraz beklesinler mi? 3. Kimi beklesin? 4. Telefonu asn
m? 5. Etlilerden mi getirsin? 6.0 da m gelsin? 7. ocuklar denize girsinler mi?
2. :
1. Onu le yemeine davet etsin. 2. Parka gidip patinaj yapsn. 3. Burada
oynamasnlar! 4. le yemeinden sonra biraz uyusun. 5. Kapy amasn! 6. Kz
172

evine kadar geirsin. 7. Bunu kimseye sylemesin. 8. Saat bete toplansnlar.

9. Daa ksnlar.
3. ():
evirdik, uyuyorum, sorar msnz?, deitirir mi?, erir, oynarz, smarlarz,
smarlar myz?, grtk, anlattm, gelecek, yrdn, buldunuz, tercih edersiniz,
yediler, uyanrsn, varr m, okur muyuz?
4. , :
1. Bugn saat yirmi gee kitapevine gelebilir misin? 2. Sorulan suale
cevap verebildiniz mi? 3. Oraya beraber gidemez miyiz? 4. u listeyi alabilir
miyim? 5. Bana yarn saat dokuza eyrek kala telefon edemez misin? 6. Saat
onda grebilir miyiz? 7. Anlatabildim mi? 8. Kzkardeiniz trkeden rusaya
evirebilir mi? 9. Kk hanm, sizi burada bekliyebilir mi?
5. , :
1. Bu haftay Floryada geirirsiniz. 2. Orada iyi vakit geiririz. 3. Gezinti
yaparsn. 4. ocuk artk evden kp temiz hava alr. 5. Vapurla yolculuk
yaparken Boaz kylarn grrz. 6. Adalara gittiniz. 7. Yazn orasn gezdiniz.
8. Uludaa ktlar. 9. Suya girdi.
6. , :
1. Kap (almak) ban o tarafa evirdi. 2. (Evlenmek) baka bir eve
tandlar. 3. Derslerimiz (bitmek) lokantaya gideriz. 4. Yemek vakti (bitmek)
dersanemize dndk. 5. ki saat (almak) baheye kp beni bekle.
6. Arkadam uzun (konumak) yerine oturdu. 7. Son haberleri (dinlemek) bana
telefon etsin. 8. Onu evde (bulmamak) yalnz git.
7. 3 :
Zil ald. renciler dersaneden k. Zil alnca renciler dersaneden
kt.
1. Yzne bakt. Adn syledi. 2. Bana kahve getirecek. Kahvalt edeceim.
3. ini bitirmezsin. Sinemaya gitmeyiz. 4. K mevsimi gelir. Hepsi kaln giyinir.
5. lkbahar mevsimi gelir. Yalova'ya gideriz. 6. Bu akam size kardeim urar.
Ona paketini verirsiniz. 7. Uyanrm. ime balarm. 8. Kahvalt parasn verdik.
Lokantadan dar ktk.

173

8. :
1. Saat ka? ... on geiyor. 2. Saat ka? Dokuz ... on be var. 3. Saat
kata eve dndnz? Alt... be kala. 4. Saat kata bana telefon edeceksin?
... eyrek gee. 5. Bugn saat kata grrz? Evden iki ... be kala
karm, drt ... yirmi yedi gee grrz. 6. Saat ka? kiye on sekiz var.
7. Dersiniz saat kata bitecek? ... yirmi kala. 8. Saat kata uykudan
uyandnz? Alt... eyrek gee. 9. Saat kata okula geldiniz? Dokuz ... on
sekiz kala. 10. retmeniniz saat kata deraneye girdi? Dokuz... bir kala.
9. :
1. Saat kata kahvaltnz bitirdiniz? 2. Saat kata evden ktnz? 3. Saat kata
okula vardnz? 4. Saat kata birinci dersiniz bitti? 5. Saat kata trke dersiniz
balad? 6. Saat kata okuma salonuna gittiniz? 7. Orada kitaplar okumakla ka
saat geirdiniz? 8. Toplantnz saat kata balad?
10. :
1. imdi drde sekiz ... 2. Tiyatroya alty be ... giderim. 3. Eve on bire
yirmi ... dnerim. 4. Yarn biri on ... seni beklerim. 5. Vapur on ikiye be ...
kalkar. 6. Bee eyrek ... grrz. 7. Yediyi yedi... 8. Sekize on iki..
Telefonlarmz
Telefonu aarsnz, ddk sesi gelmez. Ddk alar, numaralar evirirsiniz,
numaralar dmez. Haydi yeni batan!
-440576 m?
- Hayr, 449576.
Postahanelerdeki, iskelelerdeki umum yerlerdeki Umum telefon hep
byle. Biz, stanbullular m telefonla konumaa baylyorz, yoksa Telefon
daresi umum telefonlar iinde ok mu hasis, nedir, her zaman, her yerde
umum telefonlar meguldr.
Bunlarn banda ddk sesini, numara dmesini beklemek, tahamml
edilir i deil. Fakat btn bu beklemelerin en fenas, numaranz megul lanca,
telefonu kapayp jetonu beklemek. Tabi hi gelmiyor.
Byk Postahenedeyiz. Giri ksm tklm. Herkes telefonda sra bekliyor.
Kimi sinirli sinirli sigara iiyor, kimi iklet iniyor, kimi de elindeki jetonu
havaya atp duruyor.
Telefonlarn bir ksm ift caml kabinelerde, bir ksm akta.
Alo, Ahmet abi. Ben Nevzat. Hasan bey dedi ki ...
Yahut:
Neresi kardeim? Kemal'i rica edeceim -...
174

Telefon kabinelerindeki konumalar szde duyulmuyor. Fakat kapatabilene

akolsun! Siz kapatyorsunuz, o alyor, sonunda ak brakyorsunuz.
Bir delikanl numaralar eviriyor. Kaps ak.
Alo, neresi efendim?... Yanl efendim ... Dr. Nevzat beyin evi deil mi?...
Affedersiniz...
Anlalan bir gen kza telefon etti. Eski numaradr bu nk ...
Sradayz ... nmde kaskerti biri var. Belli ki, Anadolulu. Sra kendisine
gelince yzme bakyor.
Aabey, diyor. Telefonda konuamyorum. Sen ara da, Slman (Sleyman)
abi var orada. Ona deki, Osman de, boyun ii bitirdi, netsin de.
Btn bunlar Slman Abi sine bir bir syleyince adam sadece:
Bana gelsin, dedi, telefonu kapatt. Anlattm. Saol aabey deyip gitti.
Bazlar telefon edip numaray karamaynca jetonun dmesini beklemiyor,
gidiyorlar. Nasl olsa geri gelmiyor. Bu sebepten baz akgzler kabineye girince
iki yumruk sallyorlar. Ve hayret, onlara dyorlar da, sizin zavall jetonunuz
maden kutunun iine iniyor.
Umum telefonlar muhakkak ki bir lem ...( )
Byk Postanedeki telefonlarn bana bir adam koydular. Jeton dmeyince
hemen geliyor. Telefonu ayor, sana soluna bakyor.
Konumuunuz, diyor.
nat edemezsiniz ki. Nasl olsa bizim telefonlar Allahlk ...
ehirlerars telefon konumas
Fehmi, dairesindeki telefonun bana oturup 03 numarasn evirir.
Santralci kz Buyurun efendim?
Fehmi
(Oras) neresi?
ehirleraras efendim.
imdi stanbul ile grebilir miyim?
Acele mi istiyorsunuz?
Srada ka kii var efendim?
- Drt kii.
Ne kadar bekliyeceim?
15-20 dakika kadar.
O halde acele olmasn.
Numaranz (ka) efendim?
- 213365
stanbuldaki numara?
- 882849
Kapatn efendim.
Fehmi telefonu kapar. 20 dakika sonra telefon zili alar.
Telefonu aan Fehmiye santral bayan:

'

175

- 213365 mi efendim?
- Evet.
stanbulu veriyorum. Grn efendim.
Teekkr ederim.
Birka saniye sonra telefonda bir ses duyulur.
Fehmi Alo! Sen misin, Asm?
Asm Kiminle merref oluyorum?
Fehmi Tanmadn m yoksa? Benim, Fehmi...
dakika geince santralci kz:
Efendim, dakika bitti. Uzataym m?
Uzatn ltfen ...
FehmiHa ... Tren kata kalkyor?
Asm Yarn 20 ye eyrek kala.
Fehmi Demek brgn Ankaradasn?...
Asm Evet, sabahn sekizinde.
Konuma bittikten be on dakika sonra telefon gene alar:
Santral bayan Grtnz m efendim?
Fehmi Grtk, teekkr ederim kk hanm.
Szlerle deyimler
telefonu amak
telefonu kapamak (kapatmak)
telefon etmek
telefonunu amak
telefonla aramak
ddk sesi (sinyal)
numaray evirmek
yeni batan
iskele
umum (genel)
umum telefon (otomatik telefon)
telefonla konumak
baylmak
idare
hasis
tahamml etmek
kmak
giri ksm
tklm tklm

176

()
,
, (-,
-)
()
,

, ,

;
-

,
,

,
-; ,

sra
sra beklemek
sraya girmek
sinirli sinirli
sinirlenmek
sinir
iklet
vazifesini grmek
atmak
cam
ift
telefon kabinesi
(oras) neresi?
szde
duymak
duyulmak
sonunda
brakmak
delikanl
yanl amnz
kasket
belli
sade
sadece
anlatmak
dmek
nasl olsa
geri
geri gelmek
bu sebepten
akgz
yumruk
yumruklamak
hayret
hayret!
hayret etmek
zavall
maden

;

- ( )
,
1) ; 2)
1) ; 2) ,
()
?
,
,
;
,
, ,
,
, -,

,
1) , ; 2) ,

,
, ,
,
,
1) ; 2)
,
,
, ,

()

! !
,
, ; ,

177

maden
muhakkak
inat etmek
inat (di)
ehirleraras
grmek
acele
acele etmek
o halde
santral bayan, santralci kz
saniye
ses
kiminle merref oluyorum?
uzatmak
eyrek
brgun

;
, ; , ,
,
,

; , ,
1) ; 2)
,
,

1) ; 2)
() ()?
, ,
(, ..)

YORUM

1) :
440576 krk drt, sfr be, yetmi alt
drt. drt, sfr, be, yedi, alt.
,
ift.
002165 ift sfr, yirmi bir, altm be
2) numara dmek ( ),
3) tahamml edilir , .
4) bekleme beklemek (, ) . :
dmek
dme .
5) - kimi..., kimi...
..., ... ..., ..., ...
6) , , :
sinirli , sinirli sinirli ()
erken , erken erken , .
7) durmak (, ) -ip , :
178

okuyup duruyor () ( ).
8) akolsun , , :
anlyana (anlryabilene) akolsun!
!
- !
akolsun (sana)!
!, ()!
9) Boyun bugn, netsin? ne etsin? ( ?, ?).
10) Konumusunuz.
, , (, ) .
Altrmalar
11. :
1. Telefonu... Numaray... Bay Blentle...? diye sordu. 2. Telefonda kaln
bir ses: Kimi ...? diye sordu. 3. Telefonu atm ama ... sesi duyulmuyor.
4. Niin ddk sesi gelmedi?... anz. 5. Telefon ... istiyorum amma jetonum yok.
6. Telefonu ... Ali beyle ben de konumak istiyorum. 7. Bu kulbeye girme!
Kaps... 8. Yalnz ddk sesleri duyuluyor ... megulm. 9. Hayret ya! Sen iki
yumruk ...', jeton dt. 10. Git! Jetonun ... bekleme!
12. :
1. Bugn kime telefon ettiniz? 2. Numaranz megul deil miydi? 3. Yanl m
atnz? 4. Numara dmesini ok mu beklediniz? 5. Dairenizden mi telefon
ettiniz yoksa umum telefondan m? 6. Jetonunuz var myd? 7. Sra beklediniz
mi? 8. Srada ka kii vard? 9. Ne kadar beklediniz? 10. Kiminle grtnz?
11. Dostunuz sizi sesinizden tand m? 12. Telefon numaralarn iyi mi
hatrlyorsunuz?
13. , :
1. Evden, daireden, telefon ediyorsunuz. 2. Bunu, telefonla syliyeyim, sonra
konuuruz. 3. Evvel, jeton braktn, numara evirdin. 4. Telefon konumasndan
sonra, evvel, yanna, gittin. 5. Sra kimin, senin, u bayamn. 6. Oras, Telefon
idaresi, deil. 7. Kapy kapatabildiniz, ak braktnz.
14. :
halde, ehirleraras, yumruklamak, sonunda, sinirli sinirli, giri ksm,
tklm tklm, ddk sesi, kasket.
179

15. :
telefonu amak, sinirli sinirli, geri, megul, ak.
16. 13- :
1. Artk uzatma, mesele anlald.
2. Ben Zeki.
Hasan.
Memnun oldum.
3. Bir dakikann altmta biri saniyedir. 4. Bu i biraz acele ister. 5. Acelesi
vard, bekliyemedi. 6. Acelesinden antasz gitti. 7. Arasra grelim.
8. Komunuzla grr msnz? 9. Bunu baka bir zaman grrz.
10. Yumruk kadar bir ta... 11. Yumruk kadar bir ocuk ... 12. Sade bir yemek ...
13. Sade kahve...
17. ) :
1. !... 2. ()?
3. ( )... 4. ,
. 5. ... 6.
( )!... 7. ( !)...
8. ... 9. ( )... 10.
. !... 11. !... 12. -
... 13. . , ... 14.
, ... 15. , , ...
17. ) :
1. . 2.
( )? 3. . . 4.
, . 5. 2.25 .
6. . 7. .
. 8. , . 9. , . 10.
. 11. , . 12.
, 6.45 .

3. , .
4. -.
19. :
Bir aka
Biliyor musunuz, beni yakndan tanmyanlar yirmi be yatan fazla
vermiyorlar bana!
Vermezler, zamanmzda insanlar yle hasisletiler ki.
20. :
Ataszleri

Acele ie eytan karr.

Adam olana bir sz yeter.
Kap iinden alr.
yi dost kara gnde belli olur.
Araba krlnca yol gsteren ok olur.
21. :
1. . , .
, , . , .
2. .
3. , . .
4. , . , 10
.
5. 9.15. .
6. . .
, , .
7. , .
. .

18.

1. , ,
.
2. , -.
180

181

 14
. -d halde -masna
ramen -makla beraber. .


. J
.
.
1) ( -1 -)
-dr/-tr, -dir/-tir, -dur/-tur, -dllr/-tr.
:
yazmak
yazdrmak (yaz+dr+mak) (, .)
unutmak
unutturmak (unut+tur + mak) ( ..) .
2) ( -1 -) -t.
:
beklemek
bekletmek (bekle + t + mek)
karmak
kartmak (kar + t + mak) ()
-ir/-r, -ur/-ur, -ar (er), -it/'-ut, -it/-Ut.
:
gemek
geirmek (ge + ir + mek) ,
korkmak ,
korkutmak (kork + ut + mak) , .
.
,
, ,
.
:
ocuk konuuyor. .
ocuu konuturdum. .

182

, , , ,
:
Bu olay bana her eyi unutturdu.

.
yemek, demek, -dir.
:
yemek yedirmek, demek, dedirmek.

1) d halde
-dik, halde. .
:
ocuk derse geldii halde hazr
1
deildi.
, .
2) masna ramen

ramen. , ,
.
:
Hasta olmasna ramen sokaa , ikt.
, .
Sz vermeme ramen vaktinde ,
gelemedim.
( )
.
3) makla beraber
ile
beraber. - .
, ,
, () .
htiyar olmakla beraber dintir.
, .
Onu
grmekle
beraber , konuamadk.

.
, :
Biz bir ey anlamamakla beraber ,
okumaa devam ediyordu.
.
183

: Bir ey anlamamakla beraber ,

okumaa devam ediyordu.
() .
: ,
, .

-
-dim, -din, -di, -dik .
:
) , , ;
) ,
(
).

Ben giderdim
Sen giderdin
O giderdi
Biz giderdik
Siz giderdiniz
Onlar giderlerdi

(.: )

II
,

Ben gitmezdim
Sen gitmezdin
O gitmezdi
Biz gitmezdik
Siz gitmezdiniz
Onlar gitmezlerdi

Ben gider miydim?

Sen gider miydin?
O gider miydi?
Biz gider miydik?
Siz gider miydiniz?
184

?
?
?
?
?

?
?
?
?
?

Onlar giderler miydi? ?

-
( ?)
Ben gitmez miydim?
( ?)
Sen gitmez miydin?
( ?)
O gitmez miydi?
( ?)
Biz gitmez miydik?
( ?)
Siz gitmez miydiniz?
( ?)
Onlar gitmezler miydi?
:
( ) 1. O srada zmirde otururdu.
.
nceleri bu yol baka yerden geerdi
( ).
.
Kitap okumazlard.
? (
Ben sana demez miydim?
!)
2. Niin sylemedin? ocuklar da ? .
getirirdim.
, sterdik ki denlensin.
.
? (
Sen ne yapardn?
?)
... ( )
Zil... Bu saatte kim olabilirdi?
?
, ...
Kim derdi ki...
Yanmda para yok, yoksa ben de , .
alrdm.
.
Tek bana gidemezdi.
!
Dnyada kabul edemezdim!

,
( ):
, pencerenin nnde oturur, ,
kimse ile konumaz, bireyler , - .
dikerdi.
Biz mektepte okur, yazlar kye ,
dnerdik.
.

185

Altrmalar

'

1. :
balamak, durmak, bulunmak, binmek, seyretmek, grmek, karmak,
vermek, yorulmak, tutmak, bilmek, konumak, anlamak, yemek, almak, girmek,
oturmak, gezmek, inmek, tanmak, yrmek, ayrmak, uzanmak, ayrlmak,
erimek, oalmak, azalmak.
2. , :
1. Sonbaharda, denizde, vapur gezintisi, yaptrmak. 2. Yazn, size, oralar,
gezdirmek. 3. O, baheler, gzel kokulu, iekler, her, ey, unutturmak.
4. Kardeiniz, kpr, stnde, durdurmak, nehir, seyrettirmek. 5. Alo, buras,
neresi, diye, sordurmak. 6. Bu sualler, cevap verdirmek. 7. Ona, taksi, tutturmak.
8. Bizi, Heybeli'ye, indirmek. 9. Kumlar, zerinde, yatrmak. 10. Bana, bal,
smarlatmak. 11. ieleri, atrmak, bardaklara, bira, koydurmak.
3. .
: Ben sandalyeye oturdum Beni sandalyeye oturttu.
1. Ben ona komposto vermedim. 2. Troleybse bindiniz. 3. Kftemi yedim.
4. Trke okuduk. 5. imdi siz mi trke konuacaksnz? 6. Bu uzun mektubu
yazacak m? 7. Vaktinde eve dnmedik. 8. Pencereyi atnz m? 9. Arabay
tutamadk. 10. u gzel ehri gezdin mi? 11. Kk, salon, ayn yere dkme.
4. :
: Beni sofra bana oturttu. Sofra bana oturdum,
1. Saat yedide iimizi bitirdik. 2. Beni teye geirdi. 3. Mdr bana Ahmedi
artt. 4. Bana ekerli kahve iirme. 5. Tutturunuz u adam. 6. Sakn, u kk
kz drme. 7. Git be buradan, olum, bam artma. 8. Makaleyi bana m
yazdracaksnz? 9. Onlara trke okutsun! 10. ok mu beklettim? Affedersiniz.
5. :
1. Vaktinde iimizi bitirdiimiz halde eve gitmedik. 2. Bunu iitmeme ramen
pek te sevinmedim. 3. Bu kitab okumakla beraber iindekin hi
harlyamyorum. 4. Ona hepsim bir bir anlatmama ramen hi bir ey anlamad.
5. Dostum ge kalmakla beraber trene yetiebildik. 6. Dt halde bir tarafn
incitmedi. 7. Biz gelmesini rica etmekle beraber kabul etmedi.
186

6. :
) :
yetimek, uramak, kabul, etmek, oturmak.
) - :
armak, phe etmek, unutmak, gtrmek.
7. :
) 1. . 2. ?
3. . 4.
. 5. . 6.
. 7. () ? 8. ? . 9. , .
) 1. , . 2. , ...
( )? 3. , ! 4.
, ! 5.
? 6. , . 7. , , , ... 8, ? , . 9. ,
!
8. :
1. , .
2. , .
3. , .
4. , .
9. :
l. Byk uaklar buraya inmezdi. 2. Makineler dardan gelirdi. 3. Bir yere
uramaz, doruca fabrikaya giderdik. 4. Balk tutar mydnz? 5. O zamanlar
salarm baka trl kestirirdi. 6. Yazlar kye falan gitmez miydin? 7. Kkken
sen de top filn oynardn tabi. 8. Genken bunu yle yapardm.
10. :
1. Giderdim amma, vaktim dar. 2. ok megulm, yoksa sizinle ben de
gelirdim. 3. sterdim ki, bizim de byle bir evimiz olsun. 4. Peki, benim yerimde
olsanz ne yapardnz? 5. Kim derdi ki bu kadar zayfn biri o kadar kuvvetli olsun.
6. Teklifinizi kabul edebilirdik, fakat... 7. Kktr, byle bir ey yapamazd.
187

8. Koskoca adam nasl kaybolurdu?! 9. Bir de baktk, para yok... Kim alabilirdi
acaba? 10. Bu basit ii kendiniz de pekl yapabilirdiniz.
11. :
1. Vaktim yok, yoksa ben de (gitmek.. 2. Dn (gelememek)? Gelirdim,
fakat acele bir i|im kt da... 3. O srada onlar kyde (oturmak). 4. Bunu siz de
(anlamamak). 5. Mehmet de bizimle (gelmek)? phesiz.
Yerli Mallardan pazen aldm

(Aziz Nesin. Bir hikyesinin ksaltlmdr)

Smer Bank'n Yerli Mallar Sat Maazalarndan birine gittik. nce vitrine
baktk. Aman ne gzel eyler... Mavi bir pazen, bir de beyaz noktal bir basmay
beendik. eri girdik. Geni, byk, tavan yksek bir maaza... Kapnn
karsnda, kasada bir kz var, manikrlerini trplyor. Ortada soba var. yi
giyimli bir bey sobann bana oturmu, kahvesini iiyor. Kasann yannda bir
delikanl, manikrn trpliyen kzla konuuyor. Tezghn arkasmdakilerden
orta yal bir adam gazete okuyor. Yine tezghn banda duran bir gen te kapa
renkli bir polis roman okuyor.
Erken erken gelmiiz. Bizden baka da gelen yok. Yalnz, vitrim seyreden ,
drt kii daha var.
eri girince, hi kimse ban evirip bize bakmad. Bu houma gitti.
yi mallarmz var!..
Buyurun bayaan!..
Bir ey mi aradnz?
Diye yoldan geenleri kolundan ekip ieri alan tezghtarlar hi sevmen.
Saa sola baktk, bize aldran yok... Tezgha yanatk Raflardaki toplara
bakyoruz. Kendi aramzda konuuyoruz.
unlardan ne gzel perde olur!
.
Acaba metresi kaa?
Eni ka santim acaba?
Kime sorsak?...
Kahvesini itikten sonra, solundaki tezghtarla tatl tatl konuan adama
yanatm.
Affedersiniz...
Ne var yahu? Gryorsun konuuyoruz.
Pazen istiyoruz, siz mi vereceksiniz?
Zht bey'e gidin...
Zht bey, acaba hangisi?..
Zht bey zataliniz misiniz?
188

Benim n'oolacak?
Hi ... sorduk. Biraz pazen alacaktk ta...
Arkasna, rafa uzand, bir top siyah renkli pazen ald.
Ka metre?
Ama biz ondan istemiyoruz. Vitrinde grdk... Pembe de, mavi mavi
iekleri var.
Ondan kalmad.
Vitrinde var beyefendi.
O vitrinlik ...Vitrinden indirmeyiz...
O halde u sraya bakabilir miyiz?
ndir, kaldr olmaz! Bak ite uzaktan... Hepsi de pazen... Hangisini
istiyorsun, onu syle!..
O sary istiyoruz.
-Ne kadar?
Be metre!
Ondan be metre kesilmez... O btn top...
u yeil...
O drt metrelik bir paradr. sterseniz vereyim, ha drt metre, ha be
metre...
Bizimkiler drt metreden kar m, kmaz m diye konuuyorlar.
Bay tezghtar akl veriyor.
Etei klo yapmazsanz kar.
ocuklara pijama yapacaz.
iyi, paalarn biraz ksa yapn...Zaten bu sene ksa moda...
Bizi beklemekten sinirleniyor:
Baym, bu kadar millet al veri edecek... Hangisini istiyorsanz syleyin!..
aresiz, bay tezghtarn kendisinin beenip de ilk kard siyah pazenden
be metre kestiriyoruz. Baka yerde gle gle kullarm ! diye kuma keserler
ya, bizim Yerli Mallarn ba tezghtar, kuma kzgnlkla carrt!.. diye yrtyor,
bize bir kat uzatyor.
Karya!..
Kars pembe kada bir m h r v u r u y o r . Yandakine!.. Y a n d a k i
damgalyor... Bir hanm pembe kad ikiye paralyor, bir paray bize uzatyor.
Veznedeki bayana o kat parasn gtryoruz.
Saat 12 oldu, paydos, diyor, leden sonra.
Sram gelince, bayana para uzatyorum.
Bozuk verin!..
Bozuk yok...
Bozdurun efendim, buras sarraf dkkan deil...

189

Maazadan ktm. Ttnc bozmaz. Gazeteci bozmaz. Bir ukulata aldm,

bozdular. Kasiyer hanma paray verdim. Bir kat uzatt. Tekrar damgaladlar.
Damgal kad baka birine verdim, paketi uzattlar.
Kapdan karken, maaza memurlarndan soba bandaki:
Buradan ucuz alp, gtrp karaborsada satyorlar, dedi.
Eve geldim. oluk ocuk sevinle paketi atlar. aacak ey... Bizim paket
bakasnnkiyle karm... Be metre pazen yerine metre tlbent almz.
Szlerle deyimler
mal
satmak
sat
mavi
mavilik
kasa (=vezne)
kasiyer hanm
soba
iyi giyimli
tezgh
tezghtar
kapak()
houna gitmek
ekmek
aldrmamak

yanamak
raf
perde
kaa?
en
pembe
indirmek
kaldrmak
kesmek
akl vermek
etek(i)
paa
millet
al veri yapmak
aresiz
190

,
1) 2)

,
,

,

, ,
?

, , ;
,

, ; ,

1) 2)

1) 2)

, -

kuma
ba
kzgn
kzmak
yrtmak
uzatmak
mhr vurmak
damgalamak
damga
paralamak
gtrmek
paydos
le
gndermek
bindirmek
oluk ocuk
kuyruk(u)
bozuk (para)
bozmak .
bozdurmak
paket
karaborsa
sevin (ci)
sevinmek
aacak ey!
karmak
yerine

, ,
,
,

,
, ,
( )
, ,
1) 2)
, ( )
, ,
( ..)
\, ,
,
() ,
,
( )
( -)
1),
2) (, ..)
,

,
!, !
, ,
,
(-, -)
YORUM

1) Aman ne gzel eyler! ! !

Aman bayan... () , ()...
2) Tavan yksek bir maaza
Kapa renkli bir kitap
3) :

191

bir iki gn -,
be gn -
%
be on -
4) ieri girmek , ()
eri almak ( -)
5) houna gitmek beenmek:
Hounuza gitti mi? ?
I
6) tutmak ekmek, , ..., ...:
Onu elinden tuttum. .
Beni kolumdan ekti. ( ).
7) aldrmak :
Aldrma! !, !
8) Kime sorsak? ?
9) Zatliniz ,
siz.
10) N'oolacak (=ne olacak) ? ?
11) Alacaktk () , .
12) sterseniz ...
Hangisini istiyorsanz (), ...
13) ha... ha... ... ...:
4 metre ha 5 metre ( ), 5 , 4
ha hoca Ali, ha Ali hoca ,
14) Gle gle kullann , , .
15) Bizim paket bakasnnkiyle karm.
, - .
16) en () boy ()
genilik uzunluk :
masann eni
kuman boyu ,
Altrmalar

12. ,
:
1. Yanma ... giyimli bir hanm geldi. 2. Bu filim ok houma ... 3. O ocuk
bana akl m...? 4. Ne i grr? Al veri ... 5. Bunu memura ver. Mhr ...!
192

6. Kasiyer ... hangisi? Bu mu o mu? 7. aacak ...! imdiye kadar gelmedi.

8. oluu ... beraber gelmi. 9. Benim iin bir ... sigara alsn.
13. , , , .
1. (Sz) aldrma, kuzum! 2. Vapur (iskele) yanat. 3. (Raflar) bak (raflar).
4. Beni (kasa) gnderdiler. 5. (Tezgh) banda bir gen duruyor. 6. (Vitrin)
bakn, belki bir ey bulursunuz. 7. Ne diye (kolum) ekiyorsunuz? 8. (Mavi
ieklisi) alaym! 9. st raftaki (top) indirmem. 10. u (top) metre keser
misiniz? 11. (Ben) mi akl veriyorsunuz? 12. (Paalar) ksa m yapacaksn?
13. Bana (ne) uzatyorsunuz?
14. :
1. Karki maazada kuma satlr m? 2. Tezgh banda her gn m
duruyor? 3. Kitap kapaksz mdr? 4. Kapa renkli kitap sizin mi? 5. Pembe rengi
hounuza gider mi? 6. O raflarda kitap m var? 7. Pantalonun paas yirmi santim
mi olacak? 8. Bu dkkanda paydos bir saat mi? 9. Paray bozdurabUdiniz mi?
15. :
1. Bu kostmn kuma ucuz mudur? 2. Kumata damga var m? 3. Paray
ttncye mi bozdurdunuz? 4. Sizde bozuk para var m? 5. Kuma kesen kz size
gle gle kullann dedi mi? 6. Etei ksa m yaptnz? 7. Eni 90 santimlik
kumatan aldnz m? 8. Beyaz noktal basmay beendiniz mi?
16. :
1. Hikyenin kahraman nereye geldi? 2. Ne almak istiyordu? 3. Maazann
ierisi gzel miydi? 4. Maazada alcy karhyan, kendisine aldran var myd?
5. Sonunda kime yanat? 6. Kahramanmzla konuan tezghtar nasl bir
adamd? Nazik miydi? 7. Alc kuma kestirince bir saat daha maazann
kapsnda niin durdu? 8. leden sonra kuman alabildi mi? 9. Kapdan
karken maaza memurundan biri arkasndan ne dedi? 10. Eve gelen alc paketi
anca ne grd?
17. :
1. ... 2. ... 3.
... 4. ... 5. ? (
)... 6. ... 7.
... 8. ... 9. ... 10. ... 11. ! 12.
7 - 8002

193

... 13. ... 14.

...

18.

:
Houna gitti, elinden tuttu, kolundan ekti, yerine.

'

19. , :
1. Bu mal, satar, alr. 2. Mavisini, pembesini, istersiniz. 3. Pazenden,
basmadan, keseyim. 4. Sende, bozuk, var, yok. 5. Vitrindekini, raftakini, vereyim.
6. Sadaki, soldaki, tezghtar, yaklatnz. 7. Polis romann, baka bir ey,
okuyorsunuz. 8. unlardan, perde, ocuk pijamas, yapacaksnz. 9. Tezghtar,
gen, orta yal.

24. :
1. . 2.
. 3. . 4. ,
? 5. ,
. 6. .
(iyisi) . 7. , , !
8. . 9. .
25. :
Kendi den alamaz.
yilik bmiyen, adam deildir.
Her yze glen dost deildir.

Ata szleri

20. :

26. :

Satmak , soba, kapak, aldrmak, kaa, kaldrmak, etek, millet, aresiz, ba,
yrtmak, sat, paydos, kuyruk, yerine, aman.

Kadn maaza sahibine:

Bana hizmet edecek daha nazik, daha anlayl bir tezghtar yok mu?
Maaza sahibi:
Hayr, bayan, cevabn verdi, en nazik ve anlayl tezghtarmz sizi
grnce kp gitti.

21. :
Kuma satmak, tezgha yanamak, kuman eni, raftan indirmek, tatl tatl
konumak, bir top pazen gtilrdii, trene bindirmek.
22.

1. , .
2. ,
.
3. .
23. , :
1. Aman, ne gzel eyler, buyurun, bayan, bir ey mi aradnz, acaba metresi
kaa; eni ka santim, pazenden alacaktm; ka metre; ok kr, gle gle
kullann.
2. Erken gelmiiz; bize aldran yok, kime sorsak; affedersiniz, cevap bile
vermiyor; u kumatan pijama kar m dersin?; olmaz kuzum; bu sene moda
bakadr; haydi giderim.
3. Hangisini istersiniz; o beyazn; ne kadar; iki metre kesilmez; o drt |
metrelik bir paradr; undan be metre kesin; bozuk yok; sarraf dkkn m
buras?
194

27. -:
Hoca tavuk kzartmas ( ) yerken adamn biri gelip.
Efendi, bana da bir para ver! demi.
Hoca:
Ne yazk ki veremem! nk bu yemek benim deil, kannndr, demi.
Adam:
yi amma, ite sen yiyorsun, deyince Hoca:
Ne yapalm. Bana ye diye verdi. Bakalarn ar da yedir demedi,
demi.

195

 ( : kaar, yarmar
)

15
-arak. .
-ki (). masn
bilmek.
-arak
-(y)arak/-(y)erek :
1) . , .
:
Pencereden bakarak konuuyor. , .
2) , , .
:
Otobse binerek eve gittim. , .
-arak, , .
:
htiyar arkasna bakmyarak gitti. , .
: ,
, ,
i: anlayarak, bekleyerek.

-(-) -gar(-ser)
.
:
birer
-
ikier
-
drder

yirmi beer

er yz

-ar
ka, ok, az. Kaar , oar , azar
azar , teker teker .

196

-ki ()
-ki
, .
:
dn dnk ;
geen sene geen seneki ;
yarn yarnki ;
beri beriki .
-ki .
:
Eski otobsler kkt, imdikiler , .
byktr.
Dnk gazeteyi okudum, bugnkn ,
.
ver.
masn bilmek
masn bilmek () - , , : + masn + bilmek
, , .
:
Okumasn biliyor ama, kitap ,
.
okumak arzusu yoktur.

,
Yzmesini bilmiyenler iin ders
.
veriyorum.
Altrmalar
l. , :
1. (kram etmek) undan aln, bundan tadn diyor. 2. Annesi tencereyi
(atrmak) ocuklarn tabaklarna orbadan koydurdu. 3. Onu sandalyeye
(oturmak) mektubunuzu okuttu. 4. Kitabnz (bulmak) getirin. 5. Ona (dnmek)
salatadan tattrdm. 6. (Konumak) kahvalt ettiler. 7. Komumuz (dama
oynamak) vaktini geirir. 8. Yzne (bakmak) her eyi anlad. 9. Arabay
(durdurmak) k dar diye bard. 10. Bilet (almak) eskalatrle yer altna
indiler.

197

2. :
1. Kap ald. Bam o tarafa evirdim. 2. Evlenecekler. Baka bir eve
tanacaklar (). 3. Derslerimiz biter. Lokantaya gidip ^le yemiimizi
yeriz. 4. Yemek vakti bitti. Dersanemize dnmek, orada derse almak lzm.
5. Aye iki saat alt. Baheye kt. 6. retmen arkadam uzun uzun
konuturdu. Yerine oturttu.
. ,
-arak, -ince:
1. Kz, bu, bak, duymak, gzler, evirmek, glmsemek. 2. Kalabalk
arasnda, glkle, ilerlemek, yan, yaklamak, 3. Zavall, adam, bunlar,
sylemek, gzler, bulanmak (). 4. Ertesi, gn, iim, dnmek, ev,
yaklamak, bir araba, grmek. 5. antam, almak, yerim, kalkmak, odas, gitmek.
6. ocuk, komak, geri dnmek.
4. , :
1. ( ) fincan stl kahve smarladk. 2. Bize ( ) kitap getirtti.
3. Her ay m ( ) dolar alrsn.? 4. Bu satc kz onlara ( ) sra bekletir. 5. Her odada ( ) masa ve ( )
karyola var. 6. Ona her odaya ( ) sandalye getirtiniz. 7. saatte (no
-) sigara ierler. 8. Gnde ( -) saat sokakta dolan.
9. ocuk daha kktr. Ona her gn ( ) saat altrmayn.
5. :
I. Pazar gn kaar balk tuttunuz? 2. Birer birer mi girelim? 3. Azar azar m
alaym? 4. Ayda kaar lira alyorsunuz? 5. Akamlan kaar bardak ay
iersiniz? 6. Her sene kaar kitap okuyorsunuz?
6. - , :

II, 26, 226, 115, 1002, 33, 16, 49, 400, 310, 583.
7. , :
1. zamanki insanlar. 2. Sonraki konuma. 3. Evvelki retmen. 4. Evvelki
gn. 5. Bugnk toplant. 6. Bir hafta sonraki ders. 7. Benden sonraki retmen.

198

8. :
1. Saatim seninki ... daha iyi iler. 2. Oradakiler ... arnz. 3. Sizinkiler ...
benden selm syleyiniz. 4. ki kardeim var. zmirdeki... daha gitmedim. 5. Bu
kitabi deil, masann stndeki ... ver. 6. Boyum babamnki ... geti.
7. Bizimkiler ... uraynz. Yaknda gelecekler. 8. antam ok kktr.
Anneminki... alaym m? 9. Evdekiler ... sordun mu?
9. :
Bu odada bulunan adamlara Bu odadakilere.
1. Bu ehirde bulunan okullar ... 2. Masada bulunan kitapta ... 3. Dolapta
bulunan tereyadan ... 4. Tramaym iinde bulunan insanlar ... 5. Sokamzda
bulunan postanede ... 6. Kyde oturan akrabamdan ... 7. ehrin merkezinde
bulunan lokantaya ... 8. Kzl Meydanda bulunan mzeyi...
Postanede
Geen gn, acaba bana mektup var m diye Merkez Postahanesine uradm.
erisi epey kalabalkt... zerinde Post restant levhas bulunan gieye gelerek
sraya girdim.
nmdekiler, teker teker gienin nne gelerek mektup, kartpostal alyor,
uzaklayorlar. Nihayet benim sram gelince gie memuru bana, isminiz efendim
diye sordu.
Ben adm ve soyadm syledikten sonra memur K hanesindeki
mektuplar birer birer gzden geirerek:
Sizin iin bir taahhtl var beyim. zerinizde hviyetinizi ispat edecek bir
vesikanz var m? dedi.
Hviyet czdanm var ...
Tamam, efendim. Buyurun mektubunuzu...
Okyunca hayret ettim: Hseyin paray almam. Halbuki ben onu bir hafta
evvel gnderdim, hem de posta deil, telegraf havalesi ile ...
Hemen bir masa bana oturarak, Hseyinciim, bir yanllk olacak. nk
senin mektubunu cevapsz brakmadm, istediin paray daha bir hafta nce
gnderdim szleriyle balyan bir mektup yazdm.
Mektubu bitirip onu zarf iine koydum, yaptrdm.
Zarfn stne, Hseyin Akake, Demirciler cd. Gknil ap. da. 6, Adana diye
yazdktan sonra, ters tarafna da kendi adresimi koydum.
Sonra posta ve damga pulu satlan giedeki memura, Adana'ya gidecek bir
mektup iin ka lralik pul alacam? diye sordum.
Taahhtl m olacak efendim?

199

 Hayr, di...
.
O halde ... liralk pul alrsnz beyefendi...
Uak postas da var m oraya?
Var amma, uak postas creti daha fazla ...
Memura para uzattm. Pullar ve parann stn alp, salonun karg tarafnda j
bulunan Uak Postas giesine doru yrdm.
**
Memur mektubumu tartarken marak ettim:
Ne diye tartyorsunuz acaba?
20 gramdan fazla gelen mektuplardan ayrca cret alnr da ondan, beyirn.
Szlerle deyimler
geen giin
uramak
postrestant
levha
kartpostal
uzaklamak
soyad
gzden geirmek
taahhtl mektup
di mektup
ehirii mektup
gehird mektup
yurtd mektup
hviyet czdan
ispat etmek
halbuki
telgraf (posta) havalisi
zarf
yaptrmak
yapmak
ters
pul
uak
umak
uak postas
cret
fazla

parann st

( )


, ,

,

, f

,

()

,
1) ,
2)

,
1) ; 2) () ;
3)

salon
yrmek
tartmak
tart
merak etmek
ne diye
ayrca
ayr
tarife
deiiklik
cins
not
eklemek
ek
koli
paket
kelime
kelime bana
telgraf
telgrafhane
yldrm telgraf
say
saymak
karmak

(), ,

,
? ?

,
,
,
, ,
1) ,
2) ,
,
,

1) ,
2) (, )
,
1) , ,
2) , ,
YORUM

1) demek :
Buna ne dersin?
?
Raz msnz? dedim.
: ?
Razym, dedi.
, .
Bu iin iinde bir i var dedim.
, ( ) -
.
Kabahati yok, diyelim.
, (),
.

200
728002

201

Ona Memduh derler.

(, ) .

2) ierisi = ii
3) teker teker = birer birer
4) zerinde Post restant levhas ,
bulunan gie

5) hane, :
(postahane, telgrafhane, hastane ..) : , , , ; ().
Yz haneli dama
Zarar hanesi
Yz haneli bir ky
A haneli
6) olmak 3 . . .
Bir yanllk olacak. , ( - ).
Gitmi olacak. , ,
7) stediin , (), , ().
8) : PTT - Posta, Telgraf, Telefon; ad. - cadde; ap. apartman; da. daire
p 1) ; 2) () ;
9) fazla
3) ( h )
fazla su
f
Fazla alyorsun!
''** () !
Sizden fazla altlar.
!
Yirmi gramdan fazla gelen mektup. , 20 .
10) tartmak (!!);
gelmek ( - );
Sand tarttnz m? ?
Ka kilo geliyorsun? ? ( ?)
Altrmalar
10. ,
:
1. Mektubu abuk ... geirdim. 2. Taahhtl ... iin cret bakadr. 3. ...
czdanm yanmda m bakalm. 4. Efendim, bunu nasl ispat...? 5.... havalesi mi
aldnz? 6. ... stn niin almadnz? Kaln elbise giydi. 8. Acaba ... diye
mektubumu tartyorsunuz?
202

11. , :
1. Geen gn (bir dost) uradm. 2. Kadn (kpr) yava yava uzaklat.
3. Bugnk (gazete) gzden geirdin mi? 4. (Hviyetiniz) neyle ispat edersiniz?
5. (Pul) da yaptrn! 6. (o) tartmaynz, kilosunu biliyorum artk. 7. Hasta
(dostunuz) mu merak ediyorsunuz? 8. Telgrafn (tart) biliyor musunuz?
12. :
l. zerinizde hviyetinizi ispat edecek bir vesikanz var m? 2. Babanzdan
telgraf havalesi aldnz m? 3. Annenize mektup yazdnz m? 4. Mektubunuza
nasl baladnz? 5. Adresinizi zarfn n tarafna m koydunuz? 6. Mektubunuz
taahhtl myd, di miydi? 7. Pulu zarfn neresine yaptrdnz? 8. Posta
memuru mektubunuzu tartt m? 9. Uak postas creti nedir? W. Eviniz Merkez"
Postahanesine yakn m?
13. Postanede:
- 1. Geen gn Merkez Postahanesine ne diye uradnz? 2. Hangi gieye
geldiniz? 3. Gie memuru size ne sordu? 4. Siz isminizi syledikten sonra gie
memuru hviyetinizi ispat edecek vesika istedi mi? 5. Sonra size ne verdi?
6. Mektubu alnca cevap vermek istediniz mi? 7. Mektubunuzda ne yazdnz?
8. Mektubunuz iin ka liralk pul aldnz? 9. Uak Postas giesi salonun
neresinde bulunuyor? 10. Bu gieye doru ne diye yrdnz? 11. Memur
mektubunuzu ne diye tartt?
14. :
1. , ... 2. ... 3. ... 4. ... 5.
: ?... 6. ,
... 7. ... 8. ... 9. , ...
15. , , :
gieden uzaklamak, gehirii mektup, eski bir masa, daha fazla almak,
sraya girdim, numdekine sordum, bir haffa evvel, masa bana oturmak,
mektubu bitirmek, parann stn almak.
16. :
Bugnk, akamki, iki gn evvelki, benden sonraki, o zamanki.
203

. 17. , 1- :
bugnk, evvelki, yarnki.
18. :
uzaklatrmak, yrtmek, ispat ettirmek, kartmak, dondurmak, ksaltmak,
uzatmak, oynatmak, eritmek, atrmak, uyutmak.
19. :
1. Postaneye girerken... 2. Gieden uzaklarken... 3. Adm sylerken...
4. Mektubunu gzden geirirken... 5. Pul yaptrrken... 6. nsan fazla isterken...
7. Sokaktan geerken... 8. Bir kelime eklerken... 9. Rzgr eserken...
20. :
postrestant, levha, kartpostal, yurtd mektup, halbuki, telgraf havalesi, uak
postas, tarife, cins, not, koli, kelime, yldrm telgraf.
21. , :
1. Kartpostal, mektup, aldnz. 2. Mektup, taahhtl, olacak, di. 3. Mektup,
ehirii, olacak, ehird. 4. Eski, tarife, bakyorsun, yenisi. 5. A hanesindeki,
mektuplar, gzden geiriyorsun, B hanesindeki. 6. Posta paketi, koli,
gndereyim. 7. Adresim, buraya, ters tarafna, yazaym.

22.
1. .
. 2. : ) ; ) .
3. ,
) ,
) .
23. , :
Yaz, mevsim, 29 derece, gneli, bulutsuz, ince elbise, postane, uramak,
postrestant, taahhtl, hviyet czdan, oturmak, cevap vermek, gndermek,
uak postas, tartmak, merak etmek, ayrca.

. 5. , . 6. , . 7. , . 8.
5-6 , . 9. .
25. ) -:
Olunun kazanc
Ali cebinden paralar karp babasna
Baba, paralarma bak! Sonra olum para kazanyor da bana gstermiyor
deme, diyerek paralar yine cebine koydu.
) :
Akam toplantya neden gelmedin, Ltf?
Toplant ok ksa imi gecikmeye muvaffak olmadm...
26. :

Ata szleri

Bugnk tavuk () yarnki kazdan () iyidir.

Gk grlemeyince Allah Allah denmez.
Gzeli herkes sever.
Her gecenin gndz vardr.
27. :
1. , . 2.
, . 3. ? ? , , , . 4. ,
. 10-15 . 5. , . 6. ,
. 7. : , . 8. . 9. , : .

24. :
1. , . 2. , . 3. , . 4. , -

204

205

 16
. -m. diye. - .
. .

, .
Sokaa baktm. nce bir yamur .
yayordu.
.
-yor ( )
.
Ben okuyordum ( )
Sen okuyordun
okuyordu
Biz okuyoruk
Siz okuyordunuz
Onlar okuyorlard
-yordu .

(-dum, -dun ..)
.
:
Doktor yanna geldi. mer doktorun . *
yzne bakyor, sessizce alyordu.

.
-m
-mg/-mi, -mu/-mUg .
:
Gelmi tren (, )
-m , . .
206

:
okumu adam
satlm politikaclar
diye
demek diye :
1) , :
Gitti mi diye baktm. , .
2) - .
Yamur yaacak diye korkuyorum. , .
3) , , .
Ben Fatma diye biz kz tanmyorum.
.
4) , .
Teknisyen diye mi alyorsun?
?
5) 1 2 . 3 .
.
Sizi greyim diye geldim.
, .
-
- - .
:
Yazmak yazacaktm.
Gelmek gelecektim.
:
1) , ( , )
Bugn gelecekti. .
lk trenle dnecektik. .
2) ,
( , ).
- . , - 207

,
.
stanbula gidecektim. .
stanbula gitmeliydim. () .
3) , , . . .
Bugn memnuniyetle tiyatroya gidecektim (giderdim).
.
Ben de telgraf ekecektim ,
(ekerdim), adresi yoktu.
.
yazmak
-
1)
Ben yazacaktm
, , ( )
Sen yazacaktn

--"---"- yazacakt

--"---"-Biz yazacaktk , , ( )
Siz yazacaktnz
--"---"-Onlar yazacaklard
--"---"-2)
Ben yazmyacaktm (, ) ( )
Sen yazmyacaktn

--"---"- yazmyacakt

--"- "-Biz yazmyacaktk (, )
( )
Siz yazmyacaktnz
--"-"--
Onlar yazmyacaklard --"---"-: , , yazacak deildim.

3)
Ben yazacak mydm?
Sen yazacak miydin?
O yazacak myd?
208

( )
() ( )?
- --"-- -"--?
_ -"- -"-?

( ) () ( )?
Siz yazacak mydnz?
--"-- --"--?
Onlar yazacak mydlar?
--"-- "?
4) -
(),
Ben yazmycak mydm?
, () ?

-"-"-?
Sen yazmycak miydin?

-"-"-?
O yazmycak myd?
,
Biz yazmycak mydk?
, () ?

-"-"-?
Siz yazmycak mydnz?

-"-"-?
Onlar yazmycak mydlar?
Biz yazacak mydk?

: - (d/di t/ti ..) .

Ben ne yapacaktm? Sokaa kacak,

biraz gezinecek, maazalar dolaacak,
akama doru eve dnecektim.

?
,
, ,
.

(-maktadr)
, , , . ,
- .

1 . . . yazmaktaym ( )

-2 -"- -"- yazmaktasn

-"3 -"- -"- yazmaktadr

-"1 . . . yazmaktayz

-"2 -"- -"- yazmaktasnz

3 -"- -"- yazmaktadrlar


-"1 . . . yazmamaktaym
-"2 -"- -"- yazmamaktasn

-"3 -"- -"- yazmamaktadr
209

1 . . . yazmamaktayz
-"2 -"- -"- yazmamaktasnz
-"3 -"- -"- yazmamaktadrlar
-"
yazmakta mym?
? ..
- :
yazmamakta mym?
? ..
:

Bu eklin kullanlmas azalmaktadr.

Denizde iddetli bir frtna hkm
srmektedir.

.

.

,
. -makta -idi (maktayd).

1 . . .

9 -" -"
3-"- -"1. . .
9 -

3-"- -"-

okumaktaydm
okumaktaydn
okumaktayd
okumaktaydk
okumaktaydnz
okumaktaydlar

(, )

-"- -"
-"- -"
-"--"
-"- -"
-"- -"-

, : okumakta myd? (, ) ?
:
iddetli yamur yamaktayd.
ehre dndm zaman bina hl
kurulmaktayd.

.
, ,

Altrmalar

1. :
1. Araba be on adm gittikten sonra durdu, kaps ald; mektep arkadalarmdan
Hamdi beni aryordu. 2. Merdivenlerden karken Fatma'nn yrei gm gm
210

vuruyordu. 3. Gz kapaklarm at. Biz ey grnmyordu. Gzleri yanyordu.

4. Kaymakam iine girince muhtar kotu. Kaymakamn sol yannda yer almak
istiyordu. 5. Ahmet, yatakta, elini kolunu am upuzun yatyordu. Sararmt.
Yz uzamt.
2. , :
*'
1. Dn ben eve dnerken kar (yamak). 2. (Onlar) yzme bakarak (glmek).
"'. Evden ktm. Rzgr dn akamkine (benzememek). 4. Fatma dn akam bir
kitap (okumak). Derken telefon ald. 5. Okuma salonunda arkadalarndan birini
grdm. Derse (almak). 6. imdi byle dnyorsunuz, o zaman ise baka trl
(dnmek). 7. Saat bete odamda (oturmak), arkadama mektup (yazmak).
Birdenbire kap alnd. 8. Dn kitap maazalarn (dolamak). Birden bire Blente
rastgeldim. 9. Annesi bir ey (konumak), fakat sesi iitilmezdi. 10. Evden ktm,
^ece (inmek). Ortalk karard. Yamur kesildi.
3. :
1. Geen gn Merkez Postahanesine uram adam... 2. Sraya girmi gen...
3. smimi sormu gie memuru... 4. A hanesindeki mektuplar birer birer
gzden geirmi kz... 5. bulmam Hseyin... 6. Bir hafta evvel gnderilmi
lelgraf havalesi... 7. Mektubumu cevapsz brakm Ahmet... 8. Parann stn
alm kadn... 9. Mektubumu tartm memur... 10. 20 gramdan fazla gelmi
mektup...
:K}KY
4. diye:
***'
w
1. u mektubu mu okuyaym diye beni davet ettiniz? 2. Gelmiyecekler diye
beklemedim. 3. Zarfn stnde taahhtl mektup diye yazma unutmaynz.
4. Grlt karmyalm diye ayaklarnzn ularna basarak getik. 5. Buraya,
oturup biraz istirahat edeyim diye geldim. 6. Beyaz noktal basmay daha gzel
diye tercih ettim. 7. Biraz dinlensin diye buraya oturttum. 8. Vaktinde gelmiyecek
diye korkuyorum. 9. Gelmiyeceksiniz diye dndm. 10. Bey diye yayor.
5. :

l. ( , ) teklifimi kabul etmedi. 2. ( , ) sokaa kmad. 3. ( ) paltosunu giydi.

4. ( , ) hemen yataa girdi. 5. (, ) apkasn karm. 6. ( ) odadan
kmam. 7. Olunu ( ) ayplad.
8. ( , ) elini kaldrd. 9. (,
) yayan gittik.
211

6. ,
diye:
1. Blent Tahan oteline inmi. 2. Nazm Hikmet Kafatas adl bir piyes
yazd. 3. Hasan isimli adam tanmyorum. 4. Mahmut Makal Bizim ky
dedikleri roman yazmtr. 5. Orada Aliye adb bir kz var. 6. zmire mdr olarak
gnderdiler. 7. Bunu anlamadndan korkuyorum. 8. Ge kalmadm iin
memnun kald.
7. :
1. , . 2. ,
. 3. , . 4. , . 5. , . 6.
, . 7.
, , .
8. - :
) :
atmak, gelmek, bitirmek.
) :
kesmek, vermek, yazmak, bozmak.
) :
yapmak, gtrmek, almak, bozmak.
) - :
okumak, konumak, istemek, indirmek.

"".'

9. - :
1. Acelem yoktu. Zaten toplantmz yarm saat srecekti. 2. Selim'le
grmedim. O gn Antalya'ya gidecektim. 3. Evden erken ktm. arya
uryacaktm. 4. Bugn sinemaya gidecek misin? Memnuniyetle gidecektim.
5. Saat bee doru geldim. Niyazi yoktu. Halbuki beni yarm saat kadar
bekliyecekti. 6. imi dn bitirecektim ama bir arkadam geldi. 7. Daha evvel
gelecekti ama taksi bulamad. 8. Az kald decektim. 9. Ayeye bunu
sormyacaktnz.
W. , :
( ) unuttum. 2. Ona ka kiisiniz diye (
). 3. lk otobsle ( ).
4. Bununla ( ) ama vaktim yok. 5. ii ben deil, Osman ( ). 6. lm eek kitabn kime ( )? 7. En
212

iyi hediye ( ). 8. Kapcya ( ).

9. Parkta biraz ( ) ama yamur yayordu.
11. :
) : yazmak, bitmek, konumak.
) : gelmek, uramak, kapamak.
) : almak, vurmak.
) - : bakmak, gitmek, sormak.
12. :
) : gezmek, bilmek.
) : uyumak, alamak.
) : vermek, durmak.
) - : yapmak, grmek.
13.
:
1. Aye hanm ttn fabrikasnda almaktadr. 2. Selim bey retmenlik
yapmakta mdr? 3. Kk olu Sabit orduda hizmet etmektedir. 4. Bu phe
bam artmaktadr. 5. Kendisini iki aydan beri grmediimden dolay bir
znt duymaktaym. 6. Yarallar tedavi edilmektedir. 7. Resimde iki kii
grlmektedir.
Sinemada
Ahmet ve Blent ismindeki iki ahbap, bo vakitlerinden faydalanarak Kzlay
Meydannda bulunan Ulus sinemasna geldiler. Vitrinlerin iindeki resimleri
seyrettikten sonra sinemann holne girdiler. Gieler ak: bir vestern oynuyor.
Sra beklerken Blent, gienin stndeki tarifeyi gzden geirdi.
Gienin nne gelerek:
Balkon var m? diye sordu.
Var efendim, ka tane verelim?
ki tane.
Biletlerle parann stn alan Blent, dostuna dnerek:
Seans kata balyor?
Yedi buukta.
imdi yediyi on geiyor. Demek on on be dakikamz var. Gidip birer gazoz
ielim...
Olur, ben de susadm zaten...
Gazoz, sigara filn satlan bfeye gelip birer meyva gazozu aldlar. Blent,
ieyi azna dikerek imee balaynca, Ahmet onu takip etti.
213

Dereden tepeden konuurken ahbaplar, ikinci kata ktlar. Balkon ve localar,

buras... Beraberce kapdan ieri girdiler. Biletlerini alan bileti kz, ahbaplar
yerlerine kadar geirdikten sonra program uzatt. Ahmet, teekkr ederiz,
istemez diye ona bir bahi verdi.
Yerleri yanyana idi (suvarelerde biletler numaral). Bir iki dakika sonra gonga
nc defa vurulup klar snd, filim balad. lk nce, gelecek program, sonra
da pek yaknda diye ksa ksa reklmlar, bunlarn arkasndan da dnya haberleri
gsterilerek, asl filme baland.
galonda bulunan seyirciler, bir taraftan beyaz perdedekilere bakyor, bir
yandan da ikolata, fndk filn yiyordu. Hem de kabuk ve ktlarn yerlere
atarak. Ahbaplar da onlardan geri kalmyordu tabi.
Bir saat kadar geince beyaz perdenin zerinde be dakika istirahat yazs
grnd, klar gene yand. Perde arasnda seyircelerin bir ksm sigara imee
gitti. Bir ksm da yerlerinde kalarak yanndakilerle konuuyor, aralarnda filmin
mnakaasn yapyor, yahut da sralar arasnda koan ve ince sesleri ile gazo-oo-z diye baran gazozcu ocuklardan te beri alyor, yiyor, iiyordu.
Ahmet de bir gazoz ald. Yava yava iiyordu. Fakat be dakika sonra klar
gene snerek gazozcular salondan ekilip gitti. Elindeki ieyi geri verememi
(olan) Ahmet, filimden sonra alrlar diye onu koltuun altna koydu.
Szlerle deyimler
ahbap (b)
faydalanmak
resim (smi)
seyirci
hol (i)

gie
tarife
gazoz

meyva
az (z)
dikmek
(i)takip etmek
dereden tepeden konumak
loca
bileti
geirmek

214

,
,
1) ; 2)

, ;
,
1) ; 2) ( ..)
, ( )
; ,
1) ; 2) ; 3) ()
1) ; 2) (
..); 3)
1) -., -.;
2) -.
, ;

istemez
bahi
suvare
gong
vurmak
snmek
ilknce
dnya haberleri
dnya
asl
bir taraftan, bir yandan
perde
beyaz perde
perde aras
fndk
filn; falan
kabuk(u)
geri kalmak
grnmek
komak
yahut
ince
barmak
te beri
ekilmek
ekil kargmdan!
geri vermek
koltuk (u)
matine
konulu filim
dkmanter=belge filmi
susamak

, ,
,
1) , ;
2) ,
()
,
1) , ; 2)

1) , , ;
2) , ()
()
,
()
1) ; 2) -
, ,

"'-,
,
t ty*
;
,
,

, , -

;
!, !
,

,



YORUM

1) faydalanmak :
frsattan faydalanmak

215

2) dnmek (, )
, :
bize dnd (), .
3) susamak :
susadm
tuzlu yemekler inam susatr ()
4) gazoz falan salan bfe , ( ) .
5) geirmek :
vakit geirmek
onu gara (kadar) geirdim. .
Bana apkasn geirdi. .
skarpinini ayana geirdi. ( ).
6) , .
7) pek yaknda , 2-3
.
8) dnya haberleri aktualite .
9) yer.
yerleri silmek
ocuk yere dt .
10) in mnakaasn yapmak , , .
11) te beri (-) , :
teye beriye
tede beride
teden beriden , ( ).
12) oynamak : filim, piyes
:
Bu sinemada yeni bir filim oynuyor.
.
Altrmalar

14. :
1. Dn sinemaya gittim. Enteresan bir belge ... seyrettim. 2. Ne mi yaptk? Bir
ey yapmadk, dereden ... konutuk. 3. Saatin geri mi...? 4. Perde ... hole ktn
m? 5. Konulu ... belge filimlerinden daha ok severim. 7.... arasnda sigara itim.
8. Iklar ... filim balar. 9. Suvareden sonra arkadam beni eve kadar...

216

15. , :

1. (Bo vakit) faydalanarak sinemaya gittim. 2. (gazoz) dikti. 3. (Ben) niin

takip ediyorsun? 4. Yine (gong) vuruldu. 5. (Filim) artk baland. 6. Annem,
Borisi (geirmek) gidiyorum. 8. () ekildi, ev ileriyle urayor. 9. (Komum)
geri kalmak istemiyorum.
16. :
1. Evvelki gn sinemaya gittiniz mi? 2. Matineye mi gittiniz? 3. Bilet almak
iin sra beklediniz mi? 4. Seans kata balad? 5. Arkadanz sizi giri ksmnda
m bekledi? Niin sinirliydi? 6. Bfeye uramaa vaktiniz var myd?
7. Sinemann hol geni mi? 8. Yerleriniz yanyana myd? 9. Iklar snnce asl
filim mi balad? 10. Filim iyi miydi? 11. brgn yine sinemaya gidecek misiniz?
17. :
1. Ulus sinemas nerede bulunur? 2. ki ahbap sinemaya geldikleri zaman gie
ak myd? 3. Gienin nne kim geldi? 4. Ahbaplar bfeye gidip ne aldlar?
5. Seans kata balad? 6. Asl filme ne zaman baland? 7. Perde arasnda
Ahmetle Blent sigara imee mi gitti? 8. Sralar arasnda kimler kouyordu? 9.
Perde aras ka dakikalkt?
j
,, f
18. :

' <*

1. ... 2. ... 3.
... 4. , , .... 5. ... 6.
... 7. , ... 8. :
... 9. , ...
10. !
19. , , :
Umumi ktphane, klar snd, iten ekildi, yava yava imek, kitab geri
vermek, matine iin bir bilet, hususi telefon, bilet numaral, filim balad,
arkadan geti, beraberce ieri girmek.
20. :
1. Vitrinlerin iindeki resimlerin hepsini seyredebilirim. 2. Srasn
bekliyebilir. 3. Gienin nne geebilirsin. 4. kinci kata kabilir. 5. Sizi eve
kadar geirebihrim. 6. Yiyebilir misin? 7. Senden geri kalabilirim tabii. 8. Sigara
iebilir miyim? 9. Yammzdakiyle konuabileceksiniz.
217

21. , :
1. Belge flimleri, konulu filimler, seversiniz. 2. Matine, suvare, bilet aldnz.
3. Bfeden, ikolata, fndk, aldnz. 4. Sana, gazoz, meyva suyu, iireyim. 5. Beyaz
perdede, istirahat yazs, son yazs, grnd. 6. Sizi, giri, kmmda, gienin
yannda, bekliyeyim. 9. ocuk, yava, sinirli. 10. Biraz, dereden tepeden
konualm, yoksa, acele ediyorsunuz. 11. Beyaz perdede, gelecek program, dnya
haberleri, var.
22. , :

U>. :
1. ? - . 2. ,
, . 3. , ,
. 4. , ,
(. 5. , , , . 6. . , , . . 7. .
.

Bo vakit, faydalanmak, ahbabm, telefon etmek, numaray evirmek, ddk

sesi, yeni batan, telefonu amak, aramak, duymak, konumak, grmek, filim,
oynamak, giri ksm, beklemek, sinirlenmek, akolsun, sraya girmek, bilet
almak, hol, tkhm tklm, reklm, resim, alt buuk, bileti, ieri girmek, yanyana,
k, snmek, dkmanter, asl, filim, balanmak, gene, yanmak, memnun
kalmak.

23.

'

",

..

). .
). : 1- , 3- .
24. :
. , . ! . ? .
, , , , .
, . , .
! ,
, . , , ! . . ! , ? - ...
, ? ,
. .
. .
25. :
Ata szleri

Yol sormakla bulunur.

Sz iin usta i iin hasta.
Rzgr esmeyince yaprak oynamaz.

219

:
gzel () gzellemek ( )
uzak () uzaklamak ()
yakn () yaknlamak ()

17
_^

. lan, -len; -la, -le. . .

, .. , . ,
-dik -acak .
:
izin yazdnz mektup...
, ...
Kardeimin geen sene gittii ehir... , () ... .
Bugn greceimiz adam yazardr. , , .
,
, ,
-dik -acak .
:
Kardeimin bana hediye ettii renkli kurunkalemleri evde unuttum.
,
.
ocuklarn tanmadklar iki adam kapy alyordu.
, .
-lan/len; la$/-Ieg
-lan/len; -la/le
, .
:
hazr () + lan = hazrlanmak
en () + len = enlenmek
hasta () + lan = hastalanmak
-la/le ,
,
.
220

, ,
, , , , .
.
:
.
.
,}

(
+ : sa-se (yaz-sa,
bll-se) (yaz-sa-m, bil-se-m).
:
,
,
1. yazsak, bilsek
t
1. yaz-sa-m, bil-se- ^
2.
yazsanz,
bilseniz
vs<

2. yazsan, bilsen
3.
yazsalar,
bilseler
3. yazsa, bilse



1. yaz-ma-sa-m, bil-me-se-m 1. yazmasak, bilmesek
2. yazmasan, bUmesen
2. yazmasamz, bilmeseniz
3. yazmasalar, bilmeseler
3. yazmasa, bilmese

(alsa, gelse) -(i)di :
:
almak alsayd
gelmek gelseydi

+ .
221

1 . . . alsaydm
()
2 -"- alsaydn
()
3 -"- alsayd
()
1 . . . alsaydk
()
2 -"- akaydnz
()
3 -"- akaydlar
()

1 . . . gelmeseydim
( )
2 -"- gelmeseydin
( )
3 -"- gelmeseydi
( )
1 . . . gelmeseydik

^ 2 .-"- gelmeseydiniz
( )
3 -"- gelmeseydiler
( |
1. ()
, ,
, , HCBO:I
.

.
: ) - , ) - .
:
a) Ya imdi kalksam, onu braksam,
tek basma ne yapar?
, '.'
Bu band yz defa dinlesem yine
bkmam.
, .
b) Y a z l a r m okumasan yine
yazacam.
, .
Bir derdin olsa hemen yardm ,
edeceim.
.
2.
,
: )
, )
().
.

222

:
a) Bana byle bir teklif yapsalar
reddederdim.
Kendisim tutmasa alyacakt.
b) Vaktinde gelseydin yetiirdin.

, .
,
.
,
.

-am, -sem, -san, -sen ..
, . .
Yazyorsam ()
Yazyorsan
Yazyorsa
Yazyorsak
Yazyorsanz
Yazyorlarsa
- :
Yazdmsa
Yazdysam ()
Yazdnsa
Yazdysan
Yazdysa
Yazdysa
Yazdksa
Yazdysak
Yazdmzsa
Yazdysanz
Yazdlarsa
Yazdysalar
Yazmsam ( , )
Yazacaksam ,

:
Yazmyorsam () .
Yazamadnsa .
Yazabilmise ( ) .

- ( ).
da (de)
da (de) .
223

yaptysa da ()...
yapyorsa da ...
yaparsa da ( )...
yapacaksa da () .
:
1. l aldysa da faydas dokunmad. ,
.
2. Okula gelirsem de okuma salonuna , uramam.
.
: da(de) . - .
:

1. Oraya gitsem de bir ey kamazd.

,
.
2. Oraya gitsem de bir ey kmaz.
,
.
da(de) , .
Bunu Ahmet te sylese inanamam. ,
.
da(de)
bile.
Buraya gelmese bile, onu arayp ,
bulacaz.
.
Altrmalar
1. -dk-acak:
aldk, bulmadk, gelecek, yapmyacak, anlattk, anlamadk, konuacak,
vermiyecek.
2. :
: Fabrikada alyor alt fabrika.
1. Bir dostumu grdm. 2. ehirde oturuyoruz. 3. Olum parka gidecek. 4. Bir
adamla konuuyorlar. 5. Sinemann holne girdi. 6. Tarifeyi gzden geirdi.
7. Biletilcz onlara program uzatt. 8. Bir kitap okuyorum. 9. Bir mektup
yazyorsunuz. 10. antay arayp buldunuz.

224

3. :
: Bana kahve verdiniz. Maalesef onu iemem. Bana verdiiniz
kahveyi maalesef iemem.
1. Trene bineceiz, o tren yarm saat sonra kalkacak. 2. Bana bir sual
sordunuz. Bu suali anlamadm. 3. Sa tarafta bir ev gryorsunuz. Bu evde
oturuyorum. 4. 60 numaral trene bineceiz. Bu tren gecenin on birinde hareket
edecek. 5. imdi bir kye gideceksin. O ky buradan uzak deildir. 6. Bir adamla
konutunuz. O adam kimdir? 7. Yarn bir fabrikaya gideceiz. O fabrikada
arkadam alyor.
4. :
1. ( ) adam iki gn evvel Ankaraya gitmi. 2. (
) bina Dou Dilleri Enstitsdr. 3. (
) ehirde ok tiyatro vardr. 4. ( ) rol ok
gtr. 5. ( ) amcam yarn geliyor.
6. ( ) gazete haftada kyor. 7. Bu ehirde (no
) sokak kalmad. 8. ( ) kye
Karaahmetli derler. 9. ( ) yerler ok gzeldir.
5. :
1. Saat bete geldim ise de Ahmedi arayp bulamadm. 2. Spermarkete gittim
ise de, istediimi bulamadm. 3. Vaktim olmadysa da gelmee alyordum.
4. Mektubu yazdysa da vaktinde gndermedi. 5. Hasan grdmse de ders
saatim konuamadm.
''',

6. :
) -lan, -len:
Ev, hava, yaprak, dal, iek, buz, yeni, sabun.
) -la, -le:
yi, iki, bir, kolay.
7. :
Siyahlanmak, beyazlanmak, temizlenmek, yalanmak, yollanmak,
ayaklanmak, kuvvetlenmek, sralanmak, ekerlenmek, fralanmak.

M 0002

225

8. -lar, -1 , :
1. Son iki saat iinde rzgr gk (iddet). 2. Ne yapyorsun? Suvareye
(hazr). 3. Olu ka yanda? On yandadr artk, epey byd (kuvvet), fakat
hi (akl). 4. Dnk futbol ma acaba neyle (netice)? 5. Okulun btn talebeleri
avluda (sra). 6. Filme kata (ba)? 7. Ben byle eylerden (ho). 8. Vapurun
kalkmasna be dakika kald. (Sinir) baladm. 9. ocuklar arma. Oda (hava).
9. :
1. Bana sorsaydlar cevap verecektim. 2. ocuk alasayd ne yapacaktn?
3. Dnk trene yetiseydim artk orada olacaktm. 4. Biraz daha cesur olsaydn
bu olay olmazd. 5. e karmasayd, halim duman olacakt. 6. Kpry
geseydiniz, yolunuz daha ksa olurdu. 7. Dolmua binseydik, vaktinde gelirdik.
8. Toplantya gelseydin bundan haberin olacakt.
W. :

'

Tiyatroya gitse... 1. Tiyatroya gitse ok memnun kalr. 2. Tiyatroya gitse ok

memnun kalrd (kalacakt).
1. Hata yapmasa... 2. Btn fabrikay dolasanz... 3. Biraz dinlensek...
4. Mdryle konusalar... 5. Telgraf ekmesen... 6. Birer kahve isek... 7.
Grlt karmasanz...
11. :
1. , . 2. ,
- . 3. ,
. 4. () ! 5. , () .
12. , :
1. Vaktin (olmak) sen de gel. 2. iyidir efendim. Fakat siz (istememek) bir
bakasn verelim. 3. Vakit var daha. Drtte (kmak) yarm saat sonra tiyatroya
gelirim. 4. Yamur (balamamak) sizde daha da otururduk. 5. Sen (gitmemek)
ben de gitmiyeceim.

226

13. :
a) 1. Hava iyi olsa... 2. Anlamamsan..: 3. Ge kalmasaydk ... 3. sterseniz...
5. Msaade ederseniz... 6. Yanlmyorsam... 7. Vakti olmazsa... 8. Elma iyi
deilse... 9. Paranz var idi ise... 10. Kalmyacanz bilseydim...
11. Konuacaksan... 12. Kendi gznle grmedinse...
b) 1. ... ok memnun olurdum. 2. ... biz de kalmazdk. 3. ... dnyada kabul
etmezdi. 4. ... vaktinde gelirdik. 5. ... almazdnz. 6. ... ben de yaparm.
7.... demezdi. 8.... bir daha oku. 9.... gelmesin.
. Tren yolculuu
Mevsim yazd. Ald izinden faydalanarak Ali bey stanbul'a gitmee karar
verdi. Treni sormak iin birka defa istihbarata telefon etti. Fakat oras hep
meguld.
yisi kendim gidip soraym diye taksi ile Devlet Demiryollar gielerine gitti.
Memura:
Bugn iin yataklda yer var m?
Bir dakikack, bakym efendim... Birinci mevki mi olacak?
Hayr, ikinci...
Yalnz m gideceksiniz efendim?
Drt kiiyiz.
ki kompartmanmz var amma, bitiik deil maalesef.. sminiz efendim?
Ali Canda.
Memur, Ali beyin adn nndeki deftere kaydetti, ve kestii makbuzu
uzatarak: Ltfen vezneye buyurun, dedi.
Az kald unutuyordum... Kata kalkyor?
Sekizi eyrek gee...
Lokantas var m?
Tabi beyefendi, bunlar ekspres!
... Eve dnnce Ali bey karsna yolculuk eyasn bavul ve antalara
koydurdu. Gitmek zaman yaklayordu. Saat sekize 25 kala bir taksi arabas
artarak ailece istasyona gittiler.
Araba Gar meydannda durunca, hamallar tayalm! diye derhal etrafn
aldlar. Ali bey onlardan birini seerek:
unlar beinci vagona gtr... O sandk ta bagaja verilecek, dedi. Taksi
parasn verdikten sonra gar binasnn iinden geerek beraberce perona ktlar.
Binecekleri vagonun n, hi de kalabalk deildi. Ak pencerelerden birinin
arkasnda duran niformal bir memur, hamaln birer birer verdii anta ve
bavullar alyor, kompartmana yerletiriyordu.
Bu srada radyodan bir ses duyuldu:
Sayn yolcular, stanbul ekspresinin kalkmasna be dakika kald!
227

yaptysa da ()...
yapyorsa da ...
yaparsa da ( )...
yapacaksa da () .
:
1. l aldysa da faydas dokunmad. ,
.
2. Okula gelirsem de okuma salonuna , uramam.
.
: da(de) . - .
:

1. Oraya gitsem de bir ey kamazd.

,
.
2. Oraya gitsem de bir ey kmaz.
,
.
da(de) , .
Bunu Ahmet te sylese inanamam. ,
.
da(de)
bile.
Buraya gelmese bile, onu arayp ,
bulacaz.
.
Altrmalar
1. -dk-acak:
aldk, bulmadk, gelecek, yapmyacak, anlattk, anlamadk, konuacak,
vermiyecek.
2. :
: Fabrikada alyor alt fabrika.
1. Bir dostumu grdm. 2. ehirde oturuyoruz. 3. Olum parka gidecek. 4. Bir
adamla konuuyorlar. 5. Sinemann holne girdi. 6. Tarifeyi gzden geirdi.
7. Bileti Icz onlara program uzatt. 8. Bir kitap okuyorum. 9. Bir mektup
yazyorsunuz. 10. antay arayp buldunuz.

224

t, 3. :
: Bana kahve verdiniz. Maalesef onu iemem. Bana verdiiniz
kahveyi maalesef iemem.
1. Trene bineceiz, o tren yarm saat sonra kalkacak. 2. Bana bir sual
sordunuz. Bu suali anlamadm. 3. Sa tarafta bir ev gryorsunuz. Bu evde
oturuyorum. 4. 60 numaral trene bineceiz. Bu tren gecenin on birinde hareket
edecek. 5. imdi bir kye gideceksin. O ky buradan uzak deildir. 6. Bir adamla
konutunuz. O adam kimdir? 7. Yarn bir fabrikaya gideceiz. O fabrikada
arkadam alyor.
*
4. :
1. ( ) adam iki gn evvel Ankaraya gitmi. 2. (
) bina Dou Dilleri Enstitsdr. 3. (
) ehirde ok tiyatro vardr. 4. ( ) rol ok
gtr. 5. ( ) amcam yarn geliyor.
6. ( ) gazete haftada kyor. 7. Bu ehirde (no
) sokak kalmad. 8. ( ) kye
Karaahmetli derler. 9. ( ) yerler ok gzeldir.
5. :
1. Saat bete geldim ise de Ahmedi arayp bulamadm. 2. Spermarkete gittim
ise de, istediimi bulamadm. 3. Vaktim olmadysa da gelmee alyordum.
4. Mektubu yazdysa da vaktinde gndermedi. 5. Hasan grdmse de ders
saatini konuamadm.
6. :
) -lan, -len:
Ev, hava, yaprak, dal, iek, buz, yeni, sabun.
) -la, -le:
yi, iki, bir, kolay.
7. :
Siyahlanmak, beyazlanmak, temizlenmek, yalanmak, yollanmak,
ayaklanmak, kuvvetlenmek, sralanmak, ekerlenmek, fralanmak.

8-8002

225

1 . . . alsaydm
()
2 -"- akaydn
()
3 -"- alsayd
()
1 . . . alsaydk
()
2 -"- akaydnz
()
3 -"- akaydlar
()

1 . . . gelmeseydim
( )
2 -"- gelmeseydin
( )
3 -"- gelmeseydi
( )
1 . . . gelmeseydik

2 .-"- gelmeseydiniz
( )
3 -"- gelmeseydiler
( )
1. ()
, ,
, , .

. : ) - , ) - .
:
a) Ya imdi kalksam, onu braksam, tek bana ne yapar?
, ?
Bu band yz defa dinlesem yine
bkmam.
, .
b) Y a z l a r m okumasan yine
yazacam.
, .
Bir derdin olsa hemen yardm , edeceim.
.
2.
, .
: ) , ) (). .
222

:
a) Bana byle bir teklif yapsalar
reddederdim.
Kendisini tutmasa alyacakt.
b) Vaktinde gelseydin yetiirdin.

, .
,
.
,
.

-am, -sem, -san, -sen ..
, . .
Yazyorsam ()
Yazyorsan
Yazyorsa
Yazyorsak
Yazyorsanz
( ,,
Yazyorlarsa
- :
Yazdmsa
Yazdysam ()
Yazdmsa
Yazdysan
Yazdysa
Yazdysa
Yazdksa
Yazdysak
Yazdnzsa
Yazdysamz
Yazdlarsa
Yazdysalar
Yazmsam ( , )
Yazacaksam ,

:
Yazmyorsam () .
Yazamadnsa .
Yazabilmise ( ) .

- ( ).
da(de)
da(de) .
223

3. :

yaptysa da ()...
yapyorsa da ...
yaparsa da ( )...
yapacaksa da () .
:
1. l aldysa da faydas dokunmad. ,
.
2. Okula gelirsem de okuma salonuna , uramam.
.

: Bana kahve verdiniz. Maalesef onu iemem. Bana verdiiniz

kahveyi maalesef iemem.
' 1. Trene bineceiz, o tren yarm saat sonra kalkacak. 2. Bana bir sual
sordunuz. Bu suali anlamadm. 3. Sa tarafta bir ev gryorsunuz. Bu evde
oturuyorum. 4. 60 numaral trene bineceiz. Bu tren gecenin on birinde hareket
edecek. 5. imdi bir kye gideceksin. O ky buradan uzak deildir. 6. Bir adamla
konutunuz. O adam kimdir? 7. Yarn bir fabrikaya gideceiz. O fabrikada
arkadam alyor.

: da(de) . - .
:

4. :
1. ( ) adam iki gn evvel Ankaraya gitmi. 2. (
) bina Dou Dilleri Enstitsdr. 3. (
) ehirde ok tiyatro vardr. 4. ( ) rol ok
gtr. 5. ( ) amcam yarn geliyor.
6. ( ) gazete haftada kyor. 7. Bu ehirde (no
) sokak kalmad. 8. ( ) kye
Karaahmetli derler. 9. ( ) yerler ok gzeldir.

1. Oraya gitsem de bir ey kamazd.

,
.
2. Oraya gitsem de bir ey kmaz.
,
.
da(de) , .
Bunu Ahmet te sylese inanamam. ,
.
da(de)
bile.
Buraya gelmese bile, onu arayp ,
bulacaz.
.

5. :
1. Saat bete geldim ise de Ahmedi arayp bulamadm. 2. Spermarkete gittim
ise de, istediimi bulamadm. 3. Vaktim olmadysa da gelmee alyordum.
4. Mektubu yazdysa da vaktinde gndermedi. 5. Hasan grdmse de ders
saatini konuamadm.

Altrmalar

6. :

1. -dk-acak:

',

) -la, -le:
yi, iki, bir, kolay.

2. :

224

'

) -lan, -len:
Ev, hava, yaprak, dal, iek, buz, yeni, sabun.

aldk, bulmadk, gelecek, yapmyacak, anlattk, anlamadk, konuacak,

vermiyecek.

: Fabrikada alyor alt fabrika.

1. Bir dostumu grdm. 2. ehirde oturuyoruz. 3. Olum parka gidecek. 4. Bir
adamla konuuyorlar. 5. Sinemann holne girdi. 6. Tarifeyi gzden geirdi.
7. Bileti Icz onlara program uzatt. 8. Bir kitap okuyorum. 9. Bir mektup
yazyorsunuz. 10. antay arayp buldunuz.

'!>

7. :
Siyahlanmak, beyazlanmak, temizlenmek, yalanmak, yollanmak,
ayaklanmak, kuvvetlenmek, sralanmak, ekerlenmek, fralanmak.
f

88002

225

8. -lan, -log , :
1. Son iki saat iinde rzgr ok (iddet). 2. Ne yapyorsun? Suvareye
(hazr). 3. Olu ka yanda? On yandadr artk, epey byd (kuvvet), fakat
hi (akl). 4. Dnk futbol ma acaba neyle (netice)? 5. Okulun btn talebeleri
avluda (sra). 6. Filme kata (ba)? 7. Ben byle eylerden (ho). 8. Vapurun
kalkmasna be dakika kald. (Sinir) baladm. 9. ocuklar arma. Oda (hava).
9. :
1. Bana sorsaydlar cevap verecektim. 2. ocuk alasayd ne yapacaktn?
3. Dnk trene yetiseydim artk orada olacaktm. 4. Biraz daha cesur olsaydn
bu olay olmazd. 5. e karmasayd, halim duman olacakt. 6. Kpry
geseydiniz, yolunuz daha ksa olurdu. 7. Dolmua binseydik, vaktinde gelirdik.
8. Toplantya gelseydin bundan haberin olacakt.
W. :
Tiyatroya gitse... 1. Tiyatroya gitse ok memnun kalr. 2. Tiyatroya gitse ok
memnun kalrd (kalacakt).
1. Hata yapmasa... 2. Btn fabrikay dolasanz... 3. Biraz dinlensek...
4. Mdryle konusalar... 5. Telgraf ekmesen... 6. Birer kahve isek... 7.
Grlt karmasamz...
11. :
1. , . 2. ,
- . 3. ,
. 4. () ! 5. , () .
12. , :
1. Vaktin (olmak) sen de gel. 2. yidir efendim. Fakat siz (istememek) bir
bakasn verelim. 3. Vakit var daha. Drtte (kmak) yarm saat sonra tiyatroya
gelirim. 4. Yamur (balamamak) sizde daha da otururduk. 5. Sen (gitmemek)
ben de gitmiyeceim.

226

13. :
a) 1. Hava iyi olsa... 2. Anlamamsan..: 3. Ge kalmasaydk ... 3. sterseniz...
5. Msaade ederseniz... 6. Yanlmyorsam... 7. Vakti olmazsa... 8. Elma iyi
deilse... 9. Paranz var idi ise... 10. Kalmyacamz bilseydim...
11. Konuacaksan... 12. Kendi gznle grmedinse...
b) 1. ... ok memnun olurdum. 2. ... biz de kalmazdk. 3. ... dnyada kabul
etmezdi. 4. ... vaktinde gelirdik. 5. ... almazdnz. 6. ... ben de yaparm.
7.... demezdi. 8.... bir daha oku. 9.... gelmesin.
Tren yolculuu

Mevsim yazd. Ald izinden faydalanarak Ali bey stanbul'a gitmee karar
verdi. Treni sormak iin birka defa istihbarata telefon etti. Fakat oras hep
meguld.
yisi kendim gidip soraym diye taksi ile Devlet Demiryollar gielerine gitti.
Memura:
Bugn iin yataklda yer var m?
Bir dakikack, bakym efendim... Birinci mevki mi olacak?
Hayr, ikinci...
Yalnz m gideceksiniz efendim?
Drt kiiyiz.
ki kompartmanmz var amma, bitiik deil maalesef.. sminiz efendim?
Ali Canda.
Memur, Ali beyin adn nndeki deftere kaydetti, ve kestii makbuzu
uzatarak: Ltfen vezneye buyurun, dedi.
Az kald unutuyordum... Kata kalkyor?
Sekizi eyrek gee...
Lokantas var m?
Tabi beyefendi, bunlar ekspres!
... Eve dnnce Ali bey karma yolculuk eyasn bavul ve antalara
koydurdu. Gitmek zaman yaklayordu. Saat sekize 25 kala bir taksi arabas
artarak ailece istasyona gittiler.
Araba Gar meydannda durunca, hamallar tayalm! diye derhal etrafn
aldlar. Ali bey onlardan birini seerek:
unlar beinci vagona gtr... O sandk ta bagaja verilecek, dedi. Taksi
parasn verdikten sonra gar binasnn iinden geerek beraberce perona ktlar.
Binecekleri vagonun n, hi de kalababk deildi. Ak pencerelerden birinin
arkasnda duran niformal bir memur, hamaln birer birer verdii anta ve
bavullar alyor, kompartmana yerletiriyordu.
Bu srada radyodan bir ses duyuldu:
Sayn yolcular, stanbul ekspresinin kalkmasna be dakika kald!
227

Kondktr, vagonun kaps nnde idi. Ali beyin uzatt biletlere gz

gezdirdikten sonra: Buyurun gein efendim, dedi.
Ali bey, kompartmanna girdi, ceketini karp askya ast. Oturdu. 14
yandaki olu Cemil pencereye ili|miti. Vagonun nnden gelip geen
yolcular, acele acele koan hamallar, istasyon memurlarm seyrediyordu.
Saat 8.15 e geliyordu. nc kampana alnca tren kalkt ve yava yava hz
almaa balad. Yolcular, birbirlerine hayrl yolculuklar, iyi yolculuklar deder.
Bir saat kadar sonra kondktr:
Yataklarnz yapalm m? diye sordu.
imdilik istemez. Biz birazdan lokantaya gideriz de o zaman yaparsnz.
Aile lokantadan dndkten sonra Ali bey kars ile kzma Hayrl geceler!
diyerek Cemil ile kendi kompartmanna girdi. Kapy kitlediler, yattlar.
Ertesi gnn sabah tren, Marmara denizinin kys boyunca ilerliyordu.
Yolun byk bir ksm arkada kald. Trenin 20 dakika kadar durduu zmit'te
baba ile oul vagondan indiler, bir para gezinip hava aldlar.
Tren hareket ettikten birka dakika sonra beraberce aylarn imee gittiler.
Ali bey bir sade, de komple ay syledi. Pencereden dar bakan Cemil,
babasna dnerek:
Bak babam, Adalar grnd. Demek ok kalmad artk, deil mi?
Evet... Bir saat sonra stanbul'dayz...
... Nihayet tren, hzn yavalatarak Haydarpaa garna giriyor.
Bir komular ile vedalaan Ali beyler, gar binasndan dar kp vapur
giesine doru yrdler. Oras uzak deil, merdiven inilince sa tarafta.
Ali beyin kars, grd sray gstererek:
Bekh'yecek misin? dedi.
*
E, ne yapalm?
Bilet vapurda da alnr...
Alnmasna alnr amma, o zaman cezal olur.
Peki, sen bilirsin.
... Sralar gelince Ali bey, gieciye:
Kpr, drt tane...
'
"
Birinci mi, beyim?
*
\'''" -Evet.

izin (zni)
yatakl vagon
lokantal vagon
irket
mevki (yi)
yalnz
kompartman
bitiik
kaydetmek
makbuz kesmek
vezne
az kald unutuyordum
yolculuk eyas
bavul
yaklamak
armak
hamal
tamak
derhal
-in etrafn almak
semek
bagaja vermek
niforma
yerletirmek
duymak
kondktr
-a gz gezdirmek

Szlerle deyimler
yolculuk
yolcu
tren
demiryolu
istihbarat (brosu)

228

()

ceket
asmak
ask
kampana
hz almak
hayrl (iyi) yolculuklar
hayrl geceler

1) ;
2) ,

-
, , ()

( )

, ,
, ,
,

()

v;
,
, ;
,
, , , ,

, , ,
( )
,

,
, ,
1) , ;
2) ,
()
,

,
1) ; 2)
(.: )

229

8. -lan, -la , :
1. Son iki saat iinde rzgr ok (iddet). 2. Ne yapyorsun? Suvareye
(hazr). 3. Olu ka yanda? On yandadr artk, epey byd (kuvvet), fakat
hi (akl). 4. Dnk futbol ma acaba neyle (netice)? 5. Okulun btn talebeleri
avluda (sra). 6. Filme kata (ba)? 7. Ben byle eylerden (ho). 8. Vapurun
kalkmasna be dakika kald. (Sinir) baladm. 9. ocuklar arma. Oda (hava).
9. :
1. Bana sorsaydlar cevap verecektim. 2. ocuk alasayd ne yapacaktn?
3. Dnk trene yetiseydim artk orada olacaktm. 4. Biraz daha cesur olsaydn
bu olay olmazd. 5. e karmasayd, halim duman olacakt. 6. Kpry
geseydiniz, yolunuz daha ksa olurdu. 7. Dolmua binseydik, vaktinde gelirdik.
8. Toplantya gelseydin bundan haberin olacakt.
W. :
Tiyatroya gitse... 1. Tiyatroya gitse ok memnun kalr. 2. Tiyatroya gitse ok
memnun kalrd (kalacakt).
1. Hata yapmasa... 2. Btn fabrikay dolasanz... 3. Biraz dinlensek...
4. Mdryle konusalar... 5. Telgraf ekmesen... 6. Birer kahve isek... 7.
Grlt karmasanz...
11. :
1. , . 2. ,
- . 3. ,
. 4. () ! 5. , () .
12. , :
1. Vaktin (olmak) sen de gel. 2. iyidir efendim. Fakat siz (istememek) bir
bakasn verelim. 3. Vakit var daha. Drtte (kmak) yarm saat sonra tiyatroya
gelirim. 4. Yamur (balamamak) sizde daha da otururduk. 5. Sen (gitmemek)
ben de gitmiyeceim.

226

13. :
a) 1. Hava iyi olsa... 2. Anlamamsan..: 3. Ge kalmasaydk ... 3. sterseniz...
5. Msaade ederseniz... 6. Yanlmyorsam... 7. Vakti olmazsa... 8. Elma iyi
deilse... 9. Paranz var idi ise... 10. Kalmyacanz bilseydim...
11. Konuacaksan... 12. Kendi gznle grmedinse...
b) 1. ... ok memnun olurdum. 2. ... biz de kalmazdk. 3. ... dnyada kabul
etmezdi. 4. ... vaktinde gelirdik. 5. ... almazdnz. 6. ... ben de yaparm.
7.... demezdi. 8.... bir daha oku. 9.... gelmesin.
Tren yolculuu

Mevsim yazd. Ald izinden faydalanarak Ali bey stanbul'a gitmee karar
verdi. Treni sormak iin birka defa istihbarata telefon etti. Fakat oras hep
meguld.
yisi kendim gidip soraym diye taksi ile Devlet Demiryollar gielerine gitti.
Memura:
Bugn iin yataklda yer var m?
Bir dakikack, bakym efendim... Birinci mevki mi olacak?
Hayr, ikinci...
Yalnz m gideceksiniz efendim?
Drt kiiyiz.
ki kompartmanmz var amma, bitiik deil maalesef.. sminiz efendim?
Ali Canda.
Memur, AH beyin adn nndeki deftere kaydetti, ve kestii makbuzu
uzatarak: Ltfen vezneye buyurun, dedi.
Az kald unutuyordum... Kata kalkyor?
Sekizi eyrek gee...
Lokantas var m?
Tabi beyefendi, bunlar ekspres!
... Eve dnnce Ali bey karsna yolculuk eyasn bavul ve antalara
koydurdu. Gitmek zaman yaklayordu. Saat sekize 25 kala bir taksi arabas
artarak ailece istasyona gittiler.
'
Araba Gar meydannda durunca, hamallar tayalm! diye derhal etrafn
aldlar. Ali bey onlardan birini seerek:
unlar beinci vagona gtr... O sandk ta bagaja verilecek, dedi. Taksi
parasn verdikten sonra gar binasnn iinden geerek beraberce perona ktlar.
Binecekleri vagonun n, hi de kalabalk deildi. Ak pencerelerden birinin
arkasnda duran niformal bir memur, hamaln birer birer verdii anta ve
bavullar alyor, kompartmana yerletiriyordu.
Bu srada radyodan bir ses duyuldu:
Sayn yolcular, stanbul ekspresinin kalkmasna be dakika kald!
227

Kondktr, vagonun kaps nnde idi. Ali beyin uzatt biletlere gz

gezdirdikten sonra: Buyurun gein efendim, dedi.
Ali bey, kompartmanna girdi, ceketini karp askya ast. Oturdu. 14
yandaki olu Cemil pencereye ilimiti. Vagonun nnden gelip geen
yolcular, acele acele koan hamallar, istasyon menurlanni seyrediyordu.
Saat 8.15 e geliyordu. nc kampana alnca tren kalkt ve yava yava hz
almaa balad. Yolcular, birbirlerine hayrl yolculuklar, iyi yolculuklar deder.
Bir saat kadar sonra kondktr:
Yataklarnz yapalm m? diye sordu.
imdilik istemez. Biz birazdan lokantaya gideriz de o zaman yaparsnz.
Aile lokantadan dndkten sonra Ali bey kars ile kzna Hayrl geceler!
diyerek Cemil ile kendi kompartmanna girdi. Kapy kitlediler, yattlar.
Ertesi gnn sabah tren, Marmara denizinin kys boyunca ilerliyordu.
Yolun byk bir ksm arkada kald. Trenin 20 dakika kadar durduu zmit'te
baba ile oul vagondan indiler, bir para gezinip hava aldlar.
Tren hareket ettikten birka dakika sonra beraberce aylarn imee gittiler.
Ali bey bir sade, de komple ay syledi. Pencereden dar bakan Cemil,
babasna dnerek:
Bak babam, Adalar grnd. Demek ok kalmad artk, deil mi?
Evet... Bir saat sonra stanbul'dayz...
... Nihayet tren, hzn yavalatarak Haydarpaa garna giriyor.
Bir komular ile vedalaan Ali beyler, gar binasndan dar kp vapur
giesine doru yrdler. Oras uzak deil, merdiven inilince sa tarafta.
Ali beyin kars, grd sray gstererek:
Bekliyecek misin? dedi.
E, ne yapalm?
Bilet vapurda da alnr...
Alnmasna alnr amma, o zaman cezal olur.
Peki, sen bilirsin.
... Sralar gelince Ali bey, gieciye:
-Kpr, drt tane...
Birinci mi, beyim?
"' -Evet.
.

izin (zni)
yatakl vagon
lokantal vagon
irket
mevki (yi)
yalnz
kompartman
bitigik
kaydetmek
makbuz kesmek
vezne
az kald unutuyordum
yolculuk eyas
bavul
yaklamak
armak
hamal
tamak
derhal
-in etrafn almak
semek
bagaja vermek
niforma
yerletirmek
duymak
kondktr
-a gz gezdirmek

Szlerle deyimler
yolculuk
yolcu
tren
demiryolu
istihbarat (brosu)
228

()

ceket
asmak
ask
kampana
hz almak
hayrl (iyi) yolculuklar
hayrl geceler

1) ;
2) ,

-
, , ()

( )

, ,
, ,
,

-"
()

,
, ;
,
, , , ,

, , ,
( )
,

,
, ,
1) , ;
2) ,
()
,

,
1) ; 2)
(.: )

229

yatan yapmak
birazdan
kitlemek (kilitlemek)
kilit
ertesi gn
ilerlemek
arkada kalmak
gezinmek
hava almak
hareket etmek
yavalatmak
vedalamak
merdiven
sen bilirsin
sandk
sayn

, ;

()
; , (
)

,
();

vapurun kalkmas

otobsn kalmasna be dakika var
8) Kondktr . bileti.
9) birbirlerine, birbirine
:
birbirini tanmyorlar
"I
birbirimizden memnun deiliz .
10) Hayrl yolculuklar, iyi yolculuklar! !
11) Kitlemek kilitmek (
, , ):
Dolap killidir (kilitlidir). .
12) ay sade ( , , ). ay komple , , ,
.
13) Cezal bilet , .
, .
Altrmalar

YORUM

14. :
1) iyisi ():
iyisi gitme
<
iyisi kalalm ()
2) mevki ()
snf :
ikinci mevki vagon
birinci snf lokanta
3) Vezne , ; kasa .
4) az kald ( ..., ...,
...) .
Az kald dyordu (decekti). - .
5) - :
ailece ,
beraberce
6) Sandk - (); , kutu - , , :
Bir sandik portakal
7) Kalkma - ,
hareket:
230

1. Kk hanm, burann istihbarat ... nerededir? 2. Memur bana iki

makbuz... 3. Az ... unutuyordum, oday toplamak sana dyor. 4. Annem,
yolculuk ... ne iine koyaym? 5. ocuklar babasnn etrafn... 6. Ne yapsn?
Bavullarn bagaja m...? 7. Hayr, okumadm bu kitab, yalnz... 8. Burada ...
alma. Durak yakndr. 9. Hayrl... dedim, yatak odasma gittim. 10. Yatam...!
Vakit erkendir. Bir iki saat sonra yaplsn.
15. :
1. a) Sabahlan Milliyet gazetesi... gzden geiririm, b) Sabahlan gazete ...
gz gezdiriyorum. 2. Talebeler retmen ... etrafn aldlar. 3. Vapurun
kalkmas... ka dakika kalyor? 4. Birbirimiz ... mektup yazacaz, deil mi?
5. Paltonu ask... m astn? 6. Kap... kitlemedin mi yoksa? 7. niformal memur
bavullarm kompartman ... yerletirdi. 8. Bir dakika! sminizi defter ...
kaydedeyim.
16. :
1. Evinize yakn istihbarat brosu var m? 2. Bu yaz bir tren yolculuu yaptnz
m? Ka kiiydiniz? 3. O zaman refikanz izinli miydi? 4. Ailece yolculuk yapmay
sever misiniz? 5. Bindiiniz vagonun numaras neydi? 6. Vagonun n kalabalk

231

myd? 7. Vagonlarn pencereleri ak myd? 8. Tren kalknca ailece lokantaya

gittiniz mi? 9. Tren deniz kys boyunca m ilerliyordu? 10. Pencereden dar
baktnz m? 11. Tren durunca hamal ardnz m? 12. Yolculuunuzdan
memnun kaldnz m?
17. :
1. Ali bey kimdir? 2. Ali bey ald izinden faydalanarak ne yapmaa karar
verdi? 3. Ekspres iin bilet alabildi m? 4. Eve dnnce ne yapt? 5. Saat kata
taksiyle istasyona gittiler? 6. Araba nerede durdu? 7. Ali bey taksi parasn
verdikten sonra yanna kimi ard? 8. Binecekleri vagonun nnde kimler
duruyordu? 9. Ak pencerenin arkasnda duran niformali memur ne
yapyordu? 10. Vagonun kondktr ne yapyordu? 11. Tren ne zaman kalkt?
12. Tren ne zaman stanbula vard? Hangi gara girdi? 13. Komularyla vedalaan
Ali beyler nereye gittiler? 14. Vapur giesi gar binasndan uzak myd?
18. :
1. ... 2. ... 3. ( ). 4. ... 5. ... 6. ... 7.
... 8. ... 9.
... 10. ... 11. ...
12. ... 13. ... 14. ... 15. ... 16. ?...
17. - , ... 18. .
19. , , :
oras hep meguld, yanma yaklat, beinci vagona gtr, sandk bagaja
verilecek, taksi parasn verdikten sonra, binecekleri vagon, vagonun n, ekspres
kalkt, kompartmana girdi, ceketini kard, tren hz almaa balad,
komularyla vedalaan Ali beyler, oras uzak deil, merdiven inilince.
20. :
ieri girdik, maaza 1) ieri girdiimiz maaza 2) ieri gireceimiz maaza.
1. Beendiniz, basma. 2. Okudun, kapa renkli bir roman. 3. Seyrettim,
maazann vitrinleri. 4. eri aldk, gen kz. 5. Yanatlar, tezgh. 6. Konutun,
gen. 7. Vitrinde grdler, siyah saten. 8. Vitrinden indirttiniz, mavi iekli pazen.
9. Tezghtar kard, pembe renkli kuma. 10. Tezghtara kestirdik, pijamalk.
11. Para uzattm, veznedeki bayan. 12. Bozuk verdin, kasiyer hanm.
232

21. , :
1. Mevsim, yaz, k. 2. Treni sormak, iin, istihbarata telefon etti, Devlet
Demiryollar gielerine. 3. Birinci mevki, ikinci mevki, ald. 4. Ali bey, bavullarm,
vagona, kendisi gtrd, hamala verdi. 5. Ali bey, yataklarn, kondktre,
hemen, biraz sonra, yaptrd. 6. Tren zmit'te, durdu, durmad. 7. Ertesi gnn
sabah Ali beyler, lokantaya gittiler, kompartmanlarnda kaldlar. 8. Ali bey ay
smarlarken, kendisi iin, sade, komple, syledi.
22. , :
Tren yolculuu, karar vermek, yatakl, birinci mevki, stanbul, yolculuk
eyalar, bavullar, yerletirmek, taksi, ailece, gitmek, hamal, perona kmak,
niformal memur, kompartman, ekspresin kalkmas, hz almak, hayrl
yolculuklar, lokanta, hayrl geceler, kilitlemek, ky boyunca, inmek, hava almak,
ertesi gnn sabah, ay imek, Adalar, grnmek, hzm yavalatmak, dar
kmak, vapur giesi, sa tarafta, sras gelince, gieci.
23.

1. : ) 1- ; ) 3- .
2. (), .
24. :
) 1. , , 80 . 2. , 10 , . 3. , , . 4. , , . 5.
, , . 6. , ? 7. , , , , . 8.
, , .
) 1. , , . 2. , ,
. 3. , , . 4. ,
, 6 . 5. ,
, . 6. 5
. 7. , ,
. 8. , 5 ?

8,8002

233

18
jj|

.
-vermek. .

-d zaman (vakit) . -d zaman

. , -d zaman , .
.
:
Ali bahede oynad zaman kardei ,
evde derslere alyor.
.
'";.!' Odaya girdiim zaman babam kitap ,
okuyordu.
.
, , -d zaman -ken ( ).
:
'' Ali bahede oynarken kardei derslere ( ,
alyor.
) , .
vermek
-vermek ( -vermek/-yvermek, ivermek/-yivermek, -uvermek/-yuvermek, -vermek/-yvermek), , ,
, :
yazvermek , , ;
/ okuyuvermek , , .
: :
Saat onda yataa girerek yuyuverdi.
.

234

(l)n/(i)n
(u)n/(u)n. :
1. ,
. .
:
ykamak ;
soymak ;
ykanmak ;
soyunmak ;
giymek ;
taramak ;
giyinmek ;
taranmak .
2. , .
:
sevmek ;
oyalanmak ;
sevinmek ;
ekmek ;
oyalamak .;
ekinmek , .
3. , .
:
bakmak ;
emek ;
baknmak
einmek ;
grmek - ;
kalkmak - ;
grnmek ;
kalknmak ( ).
Altrmalar
1. :

', i ,!.:-

1. ( ) mutlaka bunu sorunuz. 2. ( ) telefon ald. 3. ( ) teklifimi kabul etti.

4. ( ) bana da iki bilet alnz. 5. ( ) ne i grecek? 6. ( )
benim iin iki kartpostar alr msn? 7. ( ) bunu anlar.
8. ( ) 15 yandayd. 9. ( )
annem bana bir mektup uzatt.
2. :
Telefonu aarsnz telefonu atn/ zaman (srada)
1. Numaralar evirdiniz. 2. Telefon meguldr. 3. Numara dmesini
beklerim. 4. Kapy kapattn. 5. Yzme bakyor. 6. Bir gezinti yaptk. 7. Sofraya
235

getik. 8. Yiyip imee baladm. 9. Kahvalt paras verecebn. 10. orbay iip
bitirdik. 11. Dostum brahmi yemee davet edeceiz.
. :
1. Bana telefon edersin. Gezinti iin szleiriz. 2. Yarn ehri gezeriz. Kitap
maazasna urarz. 3. Krmski kprsne ktk. Nehirle park seyrettik.
4. Kprnn stnde durduk. Altndan bir yolcu vapuru geti. 5. nmzde bir
tren durdu. Vagona bindik. 6. Yer stne karsnz. Geni bir meydan
grrsnz. 7. Gorki kltr ve stirahat parknn yanndan geiyorduk. Dostum
biraz istirahat etmei teklif etti. 8. Heybeyliye ineceksiniz. Bir kayk tutup kar
tarafa geeceksiniz.
4. :
ykamak, giymek, uzamak, tamak, soymak, taramak, saklamak, bakmak,
hazrlamak, vmek, temizlemek, korumak.
,,
5. :
1. Kapda Hamdi grnd. 2. Oraya gitmekten ekmiyordum. 3. Orada ne
syleniyorsun? 4. Nerde toplanalm? 5. O yalnz kendini beenir. 6. Evldn
dvmiyen sonunda kendim dver (atalar sz). 7. Derse hazrlandm. 8. Yarm
saat iin kanapeye uzand. 9. Etrafma bakndm. Kimse yoktu. 10. Btn gller
ald. 11. Neyle vnyorsunuz? 12. Rrgrdan iyice korunmalsn.
6. :
1. Kapy at. 2. Mektubu kutudan al. 3. al da dinlesin! 4. Adam sen de! Yaz
da gitsin. 5. Oku bakalm, olum. 6. Kadn bayld. 7. Hemen uyudum. 8. Gzleri
kapand. 9. Bir kahve getir!
j. :
l. Ya gelivermezse? 2. Ya bunu yapvermerse? 3. Ya kapy avermezse?
4. Bunu syleyivermezse? 5. Vaktinde gelivermezse? 6. Masraf ekivermezse?
7. Parman kaldmverdi. 8. Ortadan hemen kayboluverdi.
Terzi'de

Makastar Sami, tezghn stne serdii kuma kesiyordu. Cameknn

nnde bir adam durunca, mteriyi karmamak iin makas bir yana koyup
dar kt ve buyursunlar beyefendi diye onu ieri ald.
Emriniz beyefendi?
Bir kostm yaptracam da...
236

Hayhay, yapalm... Nasl bir ey istersiniz? Mevsimlik mi?

Evet... Fakat vitrinde zevkime gre bir ey yok gibi...
Siz emredin efendim, buluruz... Geen gn yeni parti kostmlk ve
paltoluklarmz geldi. lerinde yle paralar var ki, greceiniz zaman
baydr siniz!... Ne renk istersiniz?
Ak bir ey olsun... Gri falan...
Terzi kumalar almaa gittii zaman, mteri oturup bir dergiyi kartrmaa
balad.
Buyurun, bakn, efendim. unu bilhassa tavsiye ederim size. Hem salam,
hem rengi de gzeldir.
Hayr, kareli olmaz.
O halde izgilisinden yapalm. Sizi ok iyi aar...
' mr
Tavsiye ettiiniz, bu mu?.. Fena deil.. Bunlar buruur mu?
Katiyen, beyefendi... Sizin gibi mterilere kt mal vermeyiz biz.
Peki, bundan olsun..
Modele gelince, unun zerine yapalm ... ne dersiniz?
""
O, tek tarafl... Bense kruvaze yaptrmak istiyorum... Houma bu model
gitti amma, onu iki deil de, dmeli yapsak?
Olur, efendim. Yakasn da kesik yapmyalm, sivrisi daha gzel.
Eh... Orasn siz bilirsiniz artk... Onu size brakyorum...
yle buyurunuz efendim, lnz alaym... Omuz dk olacak, deil mi?
- Evet...
Paa ne kadar olsun?
-24.
Yelek olacak m?
Tabi ya! Bu kumalar kupon, deil mi? yle ise yelekli de kar
zannederim.
Pekl kar beyefendi... Kusura bakmayn, ben ey iin sordum... baz
mteriler yeleksiz yaptryorlar da...
lk prova ne zaman?
aramba gn beyim. On gne de teslim ederiz inallah.
*
Acelem yok, iyi olsun da...
Orasn siz hi merak buyurmaynz... (Mterinin ismini deftere yazarken)
Kaparo olarak imdi ka lira verirsiniz, beyefendi?
... ura versem, olur mu?
- Olur.
Ha, az kald unutuyordum... astar ne olacak?
pek koyalm, isterseniz saten de olur. imdi pek gzel satenlerimiz var.
Saten koyun o halde..
Baka emriniz?
237

 imdiden baka bir ey syliyemem. Kalann provada konuuruz. Prova

yapld srada:
Aynann karsna geen mteri, kendini seyrederken:
Kolu biraz uzun...
Ksaltalm efendim.
~ Bana gelince, fazla yapk gibi...
Deil efendim. Siz yle dnn, bakn, gayet iyi oturdu. Mamafih isterseniz,
daha bol yapabiliriz.
Sol kolun alt ekiyor biraz...
Bir dakikack efendim... oldu..
Etekler byle kalsn...
Emredersiniz...
Szlerle deyimler
terzi
makas
makastar
sermek
camekan
mteri
emretmek
hayhay
zevk
ak
gri
bilhassa
tavsiye etmek
salam
kareli
izgili
burumak
katiyen
kt
tek tarafl
kruvaze
dme
dmelemek
yaka
sivri
l almak

238

, ;

( , )
1) ; 2)
( )

,
,
,
,
,

,
,

omuz
paa
yelek
halde = yle ise
pekl
kusura bakmayn
prova
teslim etmek
inallah
acelem var
kaparo
unutmak
astar
ipek
ipekli
saten
ayna
zannetmek
kol
ksaltmak
bel
yapk
gayet
bol
pantolon

( )

( ),

()

,
,
,,,

iv>j

1) ; 2)

.
*&.
,
; (
)
;
;
1) , ( );
2) ,

1) , (
); 2)

YORUM

1) Karmak :
Frsat karmak
Treni karmak
2) Emriniz? ?
Emredersiniz ;
3) Ak () ,
, -....
ak yeil -
ak sar -
,

239

 ak koyu:
koyu renk
koyu krmz -
4) ' -hk:
pantolonluk
eteklik
5) ( , ):
mevsimlik
yazlk
6) Bu renk size gidiyor (sizi ayor). .
,$
7) Gelince ( . ) .., .., ...
8) -ik(4) , :
'
amak ak ;

kesmek kesik ,
;
burumak buruuk , ;
yapmak yapk ,
dmek dk omuz
9) (Orasn) siz bilirsiniz. , .
10) Onu size brakyorum. () .
' 11) yle buyurun(uz) , , (
-. ).
12) buyurmak (, )
etmek:
Bir ey mi buyurdunuz? - ?
Siz merak buyurmayn(z)! !
Altrmalar
7. :
1. Bu pazeni bilhassa ... ederim. 2. Ceket tek ... m olacak? 3. Ne renk
istersiniz? Koyu mu ... m? 4. Bir dakika, efendim! lnz... 5. Hangisini
istersiniz? Karelisini mi... mi? 6. Astar ne olacak? pek mi... mi? 7. Beli fazla ...,
bol olsun. 8. Yakasn m merak ediyorsunuz? Orasn sonra, ilk ... konuuruz.
. :
1. Terziye mi gidiyorsunuz, efendim? 2. Bir kostm m yaptracaksnz?
3. Ahmette iyi kostmlk var m? Ne renk istersiniz? 4. izgilisinden mi
240

diktireceksiniz? 5. Kostmnzn modelini setiniz mi artk? 6. Kostm tek

tarafl m olacak? 7. Yakas kesik m olacak? 8. Omuzu nasl olacak? 9. Paas ne
kadar? 10. Kostm yelekli mi olacak? 11. lk prova ne zaman? 12. Astar ne
olacak?
9. :
I. , ... 2. ... 3. ... 4. , ... 5. ... 6. ... 7. ... 8.
... 9. , ... 10.
... 11. ... 12. ...
13. ... 14. ...
10. , , :
ak yeil, kt mal, tek tarafl bir kostm, yakas sivri, ilk prova, acelem yok,
kolunu ksaltalm, fazla yapk gibi.
11. :
1. Merkez Postahanesine uradm zaman... 2. Gieye geldiim srada...
3. Gie memuru isminiz efendim diye sorduu vakit... 4. Memur A
hanesindeki mektuplar birer gzden geirdii zaman... 5. Aldm mektubu
okurken... 6. Paray telgraf havalesiye gnderdiin vakit... 7. Mektubu bitirdii
zaman... 8. Zarfn stne arkadamn adresini yazdm zaman... 9. Memur
mektubumu tartt srada...
12. , :
geen gn, makastar Ahmet, uramak, kostm yaptrmak, zevkime gre,
kostmlk, salam, rengi gzel, kareli, model, kruvaze, drt dmeli, yaka, sivri,
l, omuz, paa, yelek, prova, teslim etmek, kaparo, astar, saten, kol, ksaltmak,
bol, etek.
13.

1. : ) 1- ; ) 3- .
2. :
) ;
) ;
) .
3. .
241

14. :
1. , . 2.
. 3. ,
, .
4. . 5.
. 6. , ,
, . 7. , ? 8.
, . 9. ,
, .
15. :
Bir aka
Bir toplantda biri, birinin yanma sokularak:
Baksanza, dedi, imdiki genler nasl giyiniyorlar!
Hele de kzlar! te bu kz ! Sa ksa, ayagnda bir pantolon... Bil
bakym kz mdr, yoksa oglan m! Kimin kz bu aceba?
Benim.
yle mi? Onun babas msnz? Affedersiniz, bunu bilmezdim dogrusu...
Ben onun babas degil, anasym...
16. :
Ata szleri

Karanlk gecenin kara yzl mterisi olur.

Kedi () bulunmadg yerde sanlar () ba kaldrr.

'

17. :
1. ... - ... 2.
, . 3.
, , . 4. , .
5. , . 6. ,
. 7. . , . 8. . , .
9. ,
- .

19
-dn-acan.
-. . .
-dka.
-dn -acam

. , -dik ( ) -acak ( ) , .
:
, (Ben ocuun oynadn grdm.
).

, Ktip mdrn gittiini syliyor.

().
,
Ben Hasalun gelmediini iittim.
( ).
,
, :
) -dik olmak
bulunmak .
:
Dersanede 6 masa olduunu ,
biliyoruz.
() 6 .
Hasan sokakta ancak bir otomobil ,
bulunduunu syliyor.
.
) :
yamur, kar, rzgar, souk, scak .., -dik : yamak ( , , ), esmek ( ),
basmak ( , ) ..
:
Avclar, dalara ok kar yadn ,
soyuyorlar.
.

242

243

iiuiiiJiM

11|!'|
! 1111 (
l ' H H ' M H I i !!!lllIl
r i r l M M i illl
M MMl HM

: , , , :
Ali yamurun ayni iddetle yadn soyuyor. ,
.

) ,
.
:
smail ancak iki otomobil geldiini ,
anlatyor.
.
Gazete bu fabrikada be bin kii ,
altn yazyor.
5 . .
) .
:
Ahmedin babas geldiini iittim.
, .
-mg ( )

-mg -m ( -mu/-mi, -mug/-mg).

-mg :
1) , , ;
2) , , .
-m
, (-) -mg : , , ..
:
Ben almm. (, , ) .
Sen almn. (, , ) .
alm. (, , ) .
Biz almz. (, , ) .
Siz almnz. (, , ) .
Onlar almlar. (, , ) .
-m 1-
.
, ..
244

-dk/acak
.
, ,
3 . .
, var yok ak, belli
(, ), phesiz () . .
Yarn gelecei syleniyor.
, .
Kye girerken ilk greceiniz, ,
Fevzi'nin evi.
, .
Memnun olduu yznden anla- , hyordu (belli idi).
.
Benim istediim de buydu.
() .
II

-mg .
Grmtm (grm idim) ().
'
.
'
() II
, - , .
.
Hasan evde bulamadk, gitmiti.
.
ehirden saat drtte ayrldlar, .
ikinci grup da ayrlmt.
.
Yemei yemi, dinleniyorduk.
() .

:
.
Siyah bir kostm giymiti.
.
Duvara bir portre asmt.
Masa bana oturmu bir eyler - .
yazyordu.
: (-du)
.

245

3. -dik -acak:

-dka (8- )
-dka :
) , , .
:
retmen anlattka merakmz artyordu.
,
.
Bunu dndke heyecanm ,
artyordu.
.
) , her.
Onu her grdke sevinirim.
,
.
) -dka , ,
.
Pahallk arttka artyor. .
-dka ,
, .

Annem telefon etmedike evden , .

ikmam.
1. :

1. ( ) iittiniz mi? 2. ( )
duyunca ban kaldrd. 3. ( ) anladm. 4. (
) renince onu aramaa gittim. 5. Mektubumda ( )
yazdm. 6. ( ) sanrm (). 7. ( ) sordum. 8. zaman ( ) henz
bilmiyordum. 9. ( ) anlatt.
2. -dik -acak:

246

4. , :
l. Ankaradan geldiinizi biliyorum. 2. Bu trende bulunduunuzu sylediler.
3. Bana bir ey sylemek istediini anlyorum. 4. Ziya'nn buralara al veri
yapmak iin geldiini imdi daha iyi anlyoruz. 5. Ablam mektubunda bu haberi
sizden aldn yazmyor. 6. Bu ii benim yaptm syle. 7. ocuk dn vaktinde
girdiini syledi.
5. :
1. Tandm bunu yapacan bildirdi. 2. Ahmet kapy kapadn syledi.
3. Halilin buralarn havasna alacana inanmyorum. 4. Bu szleri duyduunu
/annetmiyor. 5. Onunla konuacan ne biliyor? 6. "Cumhuriyet gazetesi
mehur artistin stanbulda birka gn kalacan b i l d i r m i t i r . 7. Bu ii
yapacama sen de mi inanmyorsun?
6.
-dik -acak:
1. Gazeteler, festivalin eyllde baladn bildiriyor. 2. O ehirde ok iyi
i s t i r a h a t ettiini z a n n e t m e m . 3. ini ne zaman yaptn sordum.
4. Okuduklarnz anlatacaksnz. 5. Nereden baladn sor. 6. Kim olduumu
biliyorsun. 7. Bu caddede yeni binalar kurulduunu anlattm.

Altrmalar

1. Yarn gideceimi syledim.

2. Yazdklarm okuduk.
3. Hangi snfa girdiimi sordu.
4. Sporla uraacam yazd.

1. Arkadam ayn fikirde olduunu syledi. 2. stanbulun iklimini bildiini

yazyor. 3. Trkiyeye gittiini bildirdiler. 4. O fotorafta beni grdn syledi.
5. Adalara gideceimi yazdm. 6. Oralarda kn iddetli getiini bildiriyor.

l.B -acak
-dik:
1. Konuacaklarn defterlerinize yaznz. 2. Nereye gideceini bilmez misiniz?
3. Orada anlatacanz ey mzede grdkleriniz mi? 4. Bekliyecein kimdir?
x Enstitde okuyacanz ben de biliyorum. 6. Toplantnn saat drtte
halyacam bildirdi. 7. Buna inanacam zannetmem. 8. Seyredeceinizi bana
yarn anlatrsnz.
8. -m:
1. Bir gn padiah hastalanm ve oullarn yanna arm. 2. Taksime
kadar yrmz. 3. ok yoruldum. Biraz fazla gezmiim. 4. Ne kadar
247

deimisiniz! 5. Dn buraya gelmi beni aram ve bulamamsnz. 6. ok iyi

grnyorsunuz. Renginiz de yerine gelmi.
9. -m:
) :
deimek, geirmek, korkmak, souk almak
) :
okumak, konumak, istemek, indirmek.
) :
kesmek, vermek, yazmak, gitmek
) :
yapmak, gtrmek, almak
) :
atmak, gelmek, bitirmek

''b-

. -

10. :
1. Bu dedikoducu kadn neler sylemedi. Meer iimden (),'ondan
sonra karmdan (). 2. Petrof yolda Moskovaya (). Size bunu
kim syledi? Bizim skender iki gn evvel bir sinemada kendisine (). 3. Yirmi kilometre yol aldnz. ok ( ). 4. zmire (, ). Babas hastayd. 5. Bu adam enteresan bir roman (,
). 6. retmenimize uryahm. Son zaman (, ).
7. Meer yazar deil, ( ). 8. Belki ismini (
).
11. :
1. Yazd bir roman idi. 2. Sizin istediiniz bu deil miydi? 3. lkenin kromca
zengin olduu eskiden beri biliniyor. 4. Onlarn senin hakknda ne dndkleri
belli deil ki... 5. ehirden karken son grdmz bir fabrika idi.
6. Sevmediim budur. 7. Toplantnn saat bete balyaca haber verildi.
8. Demedii kalmad. 9. Dediim kt. 10. Dnecei phesizdi. 11. Akam
altnz olur mu? 12. Haydi dediin olsun.
12. :
: Bunu istemiyorum stediim bu deil.
1. Denize girmemitik. 2. Bunu aramyordu. 3. Neler neler yapmad. 4. Bir ey
okumuyor. 5. Demin kiminle konutun?

248

13. :
1. stirahatte iken suya girdiiniz...? 2. Ge kalacanz... 3. Bunu elde etmek
iin yapmad... 4. Bunu beenmedii, yznden... 5. Senin ettiin... 6. K
ortasnda yamur yad... 7. eri girince ilk duyduumuz... 8. Sen yle dedin
amma, dediin... 9. Oraya otobs iliyecei... 10. Sizin aradnz...
14. :
1. , .
2. , ,
. 3. ! . 4. ! 5. , . 6. , . 7.
? 8. . 9. ? 10. , .
15. II :
Yrmek, kurmak, kabul etmek, varmak.

16. :
1. Saat gece yarsn gemiti. 2. Kanapeye uzanm, kitap okuyordum.
3. Kzn bana tuhaf bir apka geirmiti. 4. Aradan be dakika gememiti ki
geri dnd. 5. Ali geldi. Hseyin de gelmiti. 6. Kadn siyahlar giymiti. 7. Yolun
her iki yanna genler dizilmiti. 8. Perdeyi aralayp baktm. Hava kararmt.
17. :
1. Kahve piirmedike evden gitmem. 2. Yamur yadka yayor. 3. Beni
her grdke glerdi. 4. Rrgr estike esiyordu. 5. Kk aladka alyordu.
6. Bu arky her iittike heyecanlanyorum.
Pazar elencesi
(Aziz Nesin'in hikyesi. Kisaltumr.)
Yaln' ok severim. Kars da ok iyi bir kz. Katr da aryorlar. Fakat
insan, yeni ev kurmu arkadana elini kolunu sallya sallya gelmez ya... Son
grmemizde, Bu pazar geliyorum dedim. Uratm, yine bir ey alamadm.
Eski gazetelerden, katlardan baka bir ey yok.
Kavgann stne gelmiim. Karsnn sesi apartmann sokak kapsndan
duyuluyordu:
249

JL.

 Evde kapandk kaldk. Byle ey olur mu? nsan haftada bir sinemaya da
m gitmez?
Sinemaya gitmek kolay m sanyorsun? Yryerek gidilmez. Tramvaylar
kaldrdlar. Otobslerde yer yok...
Zile bastm. Beni grnce, kar koca, ikisi de glmsemeye alyorlar ama
bu gl sahne gl...
Haydi sizi gezmeye gtreyim, dedim. Sokaa ktk.
Yruye yrye ili'ye geldik. Apartmanlardan birinin kapmda Kiralk
katlar diye kt var.
Sizin oturduunuz evi hi baenmedim, dedim. Byklerimiz, Gne
girmiyen yere doktor girer demiler. Yerin altnda oturulur mu? Gne deil,
hava bile girmiyor ... u apartman gezelim, belki uygun bir kat buluruz.
Aman aabey, sen ne yapyorsun! Biz imdikinin kirasn bile zar zor
veriyoruz.
Apartmana girdik. Kapcnn zilini alarken onlara:
Siz sakn lfa karmayn, dedim. Yalnz ben konuacam.
Kapcya: Olum, kiralk katlan grmek istiyorum, dedim.
Gstereyim beyim.
Ev sahibi yok mu?
Burada, nc katta oturuyor.
Pazar, hem de sabahn erken saati. Herifin evde olabileceini dndm.
Bir ki dakika sonra beyefendi geldi, Size ka oda lzm? dedi.
En az alt oda...
Yalm'a: Alt oda idare eder mi? dedim.
Eder aabey! diye inledi.
Kapc, dairelerden birinin kapsn at. eri girince:
Antre ok kk, dedim, yle deil mi Yaln?
Kk te lf m aabey, dasdarack...
Baktm Yaln da akm numaray. Kk dediimiz antre, Yaln'm yatak
odasnn ikisi kadar var. Demeler, aa parke, ok da iyi cilalanm.
Tavanlar alak beyefendi, dedim.
Odalar geziyoruz. Herbiri yayla gibi odalar.
Odalar da dar...
Yaln'n kars da lfa kart:
Bizim eyalar dnyada smaz buraya, demesin mi? AfgrinJaz!
Aaa. Mutfak karardk.
Adam:
Yoo... dedi, mutfamz aydnlktr. Bakn, her yan pencere.
Yaln'n kars: Mutfa batya bakan evde oturmam, dedi.
Salon dediiniz yer buras m beyefendi?
- Evet.
250

Aman efendim, insan buraya salon demee utanr. Buras salon deil,
,.

aralk...
Aabey, dedi, kaloriferleri de beenmedim. Bak radyatrler ne biim:
ofbeni ne marka?
Yunkers...
Aaaa... en disi.
Helas bir tane mi?
Hayr, iki... Biri alafranga, biri alaturka.
Manzara da yok.
Banyo dediiniz buras m?
Evet... Gmmedir.
Rutubetli.
Kk.
- Dar...
Karanlk.
Yalm'la kars eyalar yerletiriyorlar:
Burasm yatak odas yaparz.
Hal smaz.
Burasn misafir odas yaparz. Bfeyi buraya... Vitrini de yle.
Ev sahibine sordum:
Kiras ne kadar?
**
... lira beyefendi.
Ucuuuz!.. dedim. Yalm'a: Eh, ucuzluunun hatr iin tutalm. Ne
dersiniz?
Tutalm aabey...
Adam Yalm'a sordu:
Beyefendi, affedersiniz, ne i yaparsnz?
- Ben mi? ... ey...
Hemen atldm:
i ok iyidir efendim. Ara sra hapse girerse de...
Sakn gazeteci filn...
Yo... Ne mnasebet?

Sakn politika filn...

Yok efendim... i dolaysiyle...
Haaa... anladm. Karaborsac filn...
Eh... onun gibi...
Memnun oldum. imdi mutabk myz?
Tabii. Hemen konturat yapalm...
Adamda konturat ktlar hazrm. Hemen yazmaya balad. Konturat
kdnn evin ne maksatla kullanlaca sualinin karsna ikametgh diye
yazarken:

251

 Durun, dedim, burasn bir ikametgh olarak kullanmyacaz.

Ya? Ticarethane, yazhane filn m?

Hayr efendim, kumarhane.

Anlamadm efendim.
Kumarhane ileteceiz. senelik pein istiyorsunuz ... 30 bin lira kira
vermek iin kumarhanecilik yapmaktan baka are var m beyefendi?
Veremiyceim...
Allahasmarladk efendim.
Gle gle.
Yollarda Yalnla kars glmekten lyorlar.
Aman aaley, hayatmda yle elenmedim.
Herkes parasna gre elenir, kardeim.
Szlerle
insan
insanlk
ev kurmak
elini kolunu sallya sallya gelmek
uramak
kt(d)
grme
kavga etmek
sanmak
basmak
glmek
glmsemek
kira
kiralk
zar zor
lafa karmak
kapc
sahip(bi)
ev sahibi
. hem de
lzm
en az
idare etmek
antre
252

deyimler

(
)
; -.
( : )
, ,
,
, ,
;

,
,
( )
-,

,
,

,
, ,
, ,
.: ,

deme
parke
tavan
smak
mutfak()
karanlk
aydnlk
bakmak
utanmak
kalorifer
radyatr
ofben
di
hela
banyo odas
gmme
rutubetli
misafir odas
ara sra
(ile) mutabk
maksat (di)
kullanmak
ikametgh
pein
are
hayat
dnmek
elenmek

, ,

1) , ; 2) ,

1) (); 2)
-. ( ..)

()
()
()
,
,

(.: )
,

, ,

, ,
;
, ;
( );

,
,
YORUM

1) insan - :
nsan byle yapar m? ?
2) Yryerek, yrye yrye .
3) -
:
elenmek ,

253

elence ,
4) tutmak (, ) kiralamak
( ):
Evi kimden kiraladnz? ?
Daireyi kime kiralad? ?
Ev kiradadr. .
Kiradayz. (, ).
Bu daire kiralk m? ?
5) sahip(bi) :
ev sahibi ,
aile sahibi ,
;
mektup sahibi
ocuk sahibi ()
namus sahibi
6) herif (, )
.. .
7) akmak ,
i akt. , .
8) Dnyada.
( ).
9) ne biim? ( ...?) :
Bu ne biim i (byle)?!
?! (
)?!
10) Hatr() iin

/
sizin hatrnz iin

11) Ne i yaparsnz?
? (
)
12) Sakn
()!
Sakn ocuk dmesin.
(), ( ) .
Sakn gitme.
.
Sakn mfetti olmasn?
?
13) Ticarethane ; yazhane , ;
kumarhane .
14) kullanmak (, , ):
gzlk kullanmak

Otomobil kullanr msnz?
?
ki kullanmaz.
.
Bir sigara? Teekkr ederim, ? kullanmam.

254

',"

Altrmalar

18. :
1. Haberiniz var m? Ahmet bey yeni... kurmutur! Yeni evlileri tebrik etmek
lzm. 2. Fakat yamna elini ... sallya gelmezsin ki! 3. Niin ... karyorsunuz?
Kondktr deilsin ya! 4. Misafir ... mu buras? 5. Ev ... siz misiniz? Benim,
fakat evim kiralk deildir. 6. Bu temrin bana g geldi: zar ... yapabildim.
7. Selim bey birinci kattaki daireyi ... m? 8. Gelmek istemiyordum. Yalnz
sizin... iin geldim.

19. , , :
1. Eski (antanz) buldunuz mu? 2. stanbulda (tramvaylar) ne zaman
kaldrld haberiniz var m? 3. (Zil) basma! lemez! 4. Bizi (elendirmek)
alyordu. 5. Haydi (gezmek) gidelim! 6. (Dairesi) beendim. 7. Btn
(apartmanlar) gezdik. Bize (gresi) bulamadk. 8. (Lf) karan kimdir? Ev
sahibi m? 9. Burasn (yatak odas) yaparm.
20. , :

1. () lfa karmayn! Hepsini kendim konuacam. 2. Bize ( ) oda lzmdr. 3. Bizim eyalar ( ) smaz buraya.
l ( ) odada oturmam. 5. ()
yemekleri severim. 6. () dolap sa taraftadr. 7. Burasn ( ) kullanmyacaz. 8. Ka aylk () istiyorsunuz?
''. ( ) baka are yoktur.
21. :
1. Hikyenin kahraman kimin ziyaretine gelmi? 2. Yadigr ()
olarak niin bir ey getirmemi? 3. Arkadann apartmamna yaklanca sokak
kapsndan kimin sesini duymu? 4. Kar koca ne konuuyorlard? 5. Misafir (eve
i'clince) ne yapmay teklif etmi? 6. Dostlar isli'yi gezerken niin
partmanlardan birine uramlar? 7. Kahramanmz onlar kardyan kapcya
IH- demi? 8. Ev sahibi evde miydi? 9. Dostlar ev sahibinin gsterdii daireyi
zerken ne konumu? Daireyi beenmiler mi? 10. Gsterilen dairenin kiras
ne kadarm? 11. Arkadalar bu daireyi tutmaa karar vermiler mi? 12. Ev
hibi konturat kdm yazmaa balad zaman ne olmu?

255

22. :

127.

1. Yakn dostunuz var m? 2. Ziyaretine sk sk m gidiyorsunuz? 3. Dostunuz

evli midir? 4. Yanna pazar gnleri mi gidiyorsunuz? 5. Dostunuzun dairesi ka
odadr? Kiras ne kadar? 6. Dairesinin antresi byk m? 7. Demeleri nedir?
8. Tavanlar yksek mi? 9. Mutfa aydnlk m? 10. Mutfan penceresi nereye
bakyor? 11. Gmme dolab var m? 12. Pazar elencelerinden hangilerini en ok
seversiniz?

1. : ) 1- ; ) 3- .
2. (), [ .
3. .

23. :

28. :
1. , ,
. 2. , ,
. 3. , 7.30,
. 4. , ,
, . 5. ,
? 6. , , . 7.
, .

1. !.. 2. ... 3. ... 4. ,

... 5. ?.. 6. ?.. 7. , ... 8. ,
... 9. , , ... 10. , ... 11. () ... 12.
... 13. .

29. :

24. :
Ata szleri

1. Bunu yapmak kolay m sanyorsun?.. 2. Evde yalnz bykler kald...

3. Yerin altnda... 4. Kitab gtreyim mi?.. 5. Sabahn erken saati... 6. Kapc
k a p y at... 7. ieri girince... 8. Odalar dardr... 9. Mutfak karanlktr...
10. Mutfa batya bakan ev...

Para veren dd alar.

Tatsz orbaya tuz, aklsz kafaya sz para etmez.
Bugnk tavuk yarnki kazdan iyidir.
30. :

25. , :

1. , : , . 2. : . 3. , , . 4. , . 5. ,
, . 6. , . 7. . , . 8. , . 9. . , .

1. Kavgann stne gelmiiz. Aliyenin sesi apartmann sokak kapsndan

(). 2. Zile bastm. Beni grnce kar koca glmsemee (). 3. Meer bu adam bir zaman fabrikamzda (). 4. Yollarda
Yalnla kars glmekten (). 5. Odaya girdim, kar koca eyalar
(). 6. () odalar (). Herbiri yayla gibi odalard.
7. Sokaa ktk. ilide (). Birdenbire dostum: sola bak! dedi.
8. Hurutlarm oturduklar ev iyi deildi. Gne deil, hava bile ( ).
9. kinci kata ktm. Kiralk katlar grmek (-).
26. , :
ki ahbap, bo vakitleri, faydalanmak, kiralk katlar, grmek, ev sahibi,
nc kat, kapc, daire, ieri, girmek, antre, kk, demeler, aa, parke,
tavanlar, alak, eyalar, smak, mutfak, karanlk, bat, bakmak, salon, kalorifer,
ofben, marka, rutubetli, yatak odas, hah, misafir odas, bfe, vitrin, ucuz,
mutabk, konturat, senelik, pein.
256

98002

257

 20
-r...-maz.
-dam yanan ev. . - .
-r...-maz
-ir,
-maz: gelir gelmez,
anlar anlamaz.
. ... (), ..., ... ()
-r...-maz -.
:
Oraya girer germez telefon ald.
, .
Babas evden kar kmaz kz ,
alamaa balad.
.
Para alr almaz gzel bir palto , alacam.
.
-dam yanan ev.
' 3 (. . ),
.
Elleri testili kadnlar suya gidiyordu. (.: , ...).
:
) ( ):
Bir aya krk masa.

(.: , () ...).
) :
Babas dnen ocuk.
, ()
().
Stten az yanan yourdu fliye ,
fliye yer.
(.).

258

Leylekler, hayat en ok incelenmi kulardandr.

, .
3 :
Paras olmyan (),
Numaras okunan , ().
, :
eli ak ; gz a ,

| -mal/-meli
| . , ,
: () ..., () ..., () ... +
. , .
-acak.

Ben yapmalym ( )
Sen yapmalsn ( )
yapmal (dr) ( )
Biz yapmalyz ( )
Siz yapmalsnz ( )
Onlar yapmaldrlar ( )
, -
.

-mal/-meli + -d/-di +
:
Ben gelmeliydim
Sen gelmeliydin

gelmeliydi

Biz gelmeliydik

Siz gelmeliydiniz
-"- -"Onlar gelmeliydiler
-"- -"-

259

, -
.
:
Saat bee kadar bu ii bitirmeliyim.
.
Annesine oktan mektup yazmalyd.
.
Acaba M u s t a f a y a uramamah mydm?
?
-
-
, ..
Unutulmaz gnler
Dayanlmaz bir ac

Sznde durur bir adam

- , .
a) Gler yzl , ( )
kmaz sokak (, )
Kendigider top ,
kar yol ( )
Kaynar su
ilir su
Yanarda (.: )
b) kmaz ( )
Gelir ,
Gider
Bierbalar
Bierdver ()
Yaramaz ,
surette, tarzda, biimde, derecede
-
:
nanlmaz derecede ,
Gvenilir bir tarzda
Tarif edilmez bir biimde
Yeter derecede ,
,
260

Altrmalar
1. - -r...-maz :
1. Meseleyi anlaynca sk tedbirler alacak. 2. Nurinin szlerini iitince fena
halde kzdk. 3. Zafer haberini alnca hepimiz ok sevindik. 4. Yamur balaynca
ocuklar korkup eve kotular. 5. Refik babasn grnce gld. 6. ehre gelince
bana telefon et! 7. Faik sinemaya gitmeyi teklif edince herkes raz oldu. 8. Sabah
olunca yola ktlar. 9. Pencereye yaklanca olumun sesini duydum. 10. Ders
bitince renciler yemekhaneye koup gittiler.
2. :
1. Ahmedin szleri hatrma gelir gelmez... 2. Kk istediini syler
sylemez... 3. Snfmzn rencileri gelecek imtihan konuur konumaz... 4. Biz
Leylnn teklifini reddeder reddetmez... 5. Bu gzel kz glmser glmsemez...
6. Elindeki antay aar amaz... 7. Hatip krsye kp sze balar balamaz...
8. Tren durur durmaz...
3. - :
: Dost, yok, adam Dostu olmyan adam.
1. Aile, kalabalk, memur. 2. Tepeler, karl, dalar. 3. taraf, denizlerle
evrili, memleket. 4. Yz, glmek, insan. 5. st, rtl, yer. 6. st, mermerli,
masa. 7. Hatalar, var, cmleler. 8. Renk, kamak, yz. 9. Moda, gemek mal.
10. Arka, var, kimse.
4. - :
: Odann pencereleri aktr. Odada kimse yoktur. Pencereleri
ak odada kimse yoktur.
1. Olu mhendis oldu. Fehmi zmire tand. 2. Kadnn ba rtldr.
Kadn suya gidiyor. 3. Kzn yz sardr. Doktor kza yaklat. 4. Kalemin ucu
krktr. Masada bir kalem var. 5. Odann kaps aktr. Selma hanm odaya
doru gitti. 6. Vagonun n kalabalktr. Vagona geldik. 7. Otelin lokantas
aktr. Otele gittik. 8. Mektubun zarf kkt. Mektubu aldm. 9. Mterinin
st ba temizdi. Mteri usta Ahmedi bekliyordu.

261

5. :

9, :

1. (, ) orada istirahat edebilir. 2. (

) Osman bey okulumuza sk sk urar. 3. ( ) oda daha gzeldir. 4. ( ) bir kadn
buradan gemedi mi? 5. (Te, ) oktan gitmiler.
6.( ) arkadam tanmyor musunuz?
7. ( ) adam sizi orada bekliyor. 8. (, ) bunu anlar.

l. Uak buraya inmeliydi. 2. hsan bugn zmire gitmelidir. 3. Dostunuzun

verdii kitab haftaya getirmelisiniz. 4. Kaybolan defteri muhakkak arayp
bulmalsn. 5. Rzann ailesi oktan yeni eve tanmalyd. 6. Biletler nceden
alnmalyd. 7. Btn bunlar unutmal mydnz? 8. Sarkye akama kadar
varmaldrlar. 10. Mehmede deil, bana sylemeliydi.

6. :
I. ( ) ne olur? 2. ( ) anta
almak iin para yetmez. 3. (
) bana telefon ediniz. 4. ) ( ) oturup bir dergiyi
kartrabilirsiniz, ) ( ) yanna uraymz. 5. (
) bu modeli tavsiye ederim. 6. ( ) ok iyi olacak. 7. ( ) kabul etme. Sana yakmaz. 8. ( ) bir
bakasndan yapalm m? 9. ( ) olur mu? 10. ( ) daha iyi olacak. 11. ( ) saten
de alabilirsiniz. 12. ( ) eteini daha ksa yapabilirsiniz.
13. ( ) baka odaya gesin.
7. :
1. ... 2. ... 3. ... 4. ...
5. ... 6. ... 7.
... 8. ... 9.
... 10. ... 11. ...
8. :
1. Alt buukta Mustafa gelmeliydi. 2. Hi phe yok ki bu filmi grmelisiniz.
3. u namussuz herife para vermemeliydiniz! 4. Yarna kadar bir telgraf
ekmelisin. 5. Annenin sylediine gre btn gn evde kalmalydn. 6. Velinin
yazd makaleyi bana gstermelisiniz. 7. Aldmz gazeteler okunmal.
8. Memur efine ba vurmalyd.

262

Doktorlarn hatasn mezar rter

(Aziz Nesir'in hikyesi, ksaltlmtr)
ehir hastanelerinden birinin kaps nndeyiz. Kapnn n hastalarla dolu.
Numaras okunan ieri alyorlar.
Orta yal bir kadn, arkasndan tavsiye mektuplu bir gen erkek, ieri girdi.
Ellerindeki kd gsterdiler. nce dii iltihaplanan kadnn rntgen filmi
ekildi. Sonra cierlerinden hasta olan delikanlnn rntgeni alnd. Kadn,
elindeki tavsiye mektubunu doktora verdi, gitti.
***
Cierlerinden hasta delikanli, rntgen filmi elinde, mtehasss doktorun
kapsnda bekliyor. Sras gelmiti. Mtehasss doktor rntgen filmini inceliyor:
Alt ene kemiklerinin sol tarafnda iltihap var. Hemen ameliyat lzm.
Delikanl bsbtn hayrette:
Fakat ben tberkloz...
A... Hayr, hayr, ite filminiz ... Hemen ameliyata.
Delikanl filim elinde ameliyat odasna gidiyor.
***
Orta yal kadn, yz davul imi bir halde, mtehasss doktorun
karsndadr. Filmi inceliyen mtehasss:
Hanm, sizin sanatoryumda yatmanz gerekiyor.
Kadn diinin arsndan inliyerek:
Aman efendim.
Baka imkn yok. Cierlerinize hava verilecek ve streptomisin tedavisi
yaplacak.
Cierlerinden hasta olan delikanlnn, dii ekilmi ve ene kemii de
paralanm. Baka doktorun karsndadr. Doktor, delikanlnn yeni ekilmi
rntgen filmine bakyor:
Sizde mzmn romatizma var.
Efendim, cierlerim ...
Yoo ... Kendinize iftira etmeyin. Derhal vereceim illar almazsanz,
kalbe sirayeti mmkndr.
263

Yine bakasnn rntgen filmi eline verilen orta yal kadn, ayn hastanenin
baka bir mtehasss karsndadr. Yz bsbtn imi, gznn biri
kapanmtr. Filmi inceliyen doktor:
Hanm, sana derhal mdahale lzm ...
Fakat beyefendi yzm, yzm (bararak) yzm ...
Kan bozukluundan...
Kadn bararak, inleyip alyarak, apandisit ameliyat iin, masaya uzanr.
***
enesi bal delikanl, ald romatizma illarnn tesiriyle topallyarak, ayn
hastanenin bir baka mtehasss karsndadr.
Bu sefer elinde kan tahlili raporu vardr. Her zamanki gibi, bu tahlil raporu
da, bakasnn raporuyla karmtr. Raporu inceliyen doktor hayretle:
Nasl ayakta durduuna ayorum.
Geirdii ene kemii ameliyat ile sersemlemi ve ald romatizma
illaryla sararm olan veremli delikanl:
Ben de ayorum.
Sizin bbrekleriniz tala dolu. Derhal ameliyat...
Beyefendi...
~\
Sus, btn hastalar byledir. Kendi hayatlarn dnmezler.
Delikanl, topallyarak, inliyerek ameliyat odasna gider.
***
Apandisit ameliyat geirmi, yz gz i cierine ald havalardan nefes
alamyan kadnn eline, yine bakasnn filmini vermiler. Kadn, mtehasss bir
doktorun karsnda:
Bacanzda bir ameliyat yaplmazsa, hayatnz kaybedebilirsiniz.
Kadn inliyerek ameliyat masasna uzanr.
***
Hastanenin heyet odasnn kapsmdayz. Tedaviden gemi birok hastalar,
kr, topal, sar bir halde bekliyorlar ... Yeil uhal masa etrafnda beyaz kolal
gmlekli doktorlar ...
Bir baca kesilmi olan kadm, koltuk denei ile heyet odasna girer. Bir
doktor raporu okur:
Hastann, hastanemizin shh heyetinin ince muayenesi sonunda
tamsshha olduu, askerlikten kamak iin kendini hasta gsterdii anlald.
Tek aya zerinde duramyan kadn yere der.
Sz ve deyimler
di
iltihaplanmak
ilihap(b)
rntgen filmi
264

cier (akcier)
karacier
mtehasss
incelemek
ene
kemik (i)
ameliyat odas
bsbtn
hayret etmek
gimek
ikin, gi
sanatoryum

gerekmek
armak
ar
inlemek
baka trl
imkn
mmkn
tedavi etmek
mzmin
romatizma
il(c)
kalp(bi)
mdahale etmek
alamak
apandisit
bah
tesir etmek
topallamak
topal
bu sefer
kan
kanamak
tahlil etmek
rapor
ber zamanki gibi
ayakta durmak
928002

,
,
,

, ,
,
, , ,

, ,

,
( )
()

?!.'?;!

, ,
,
.

1) ; 2) ,
,
()

265

amak
geirmek
sersemlemek
sararmak
verem, tberkloz
veremli
bbrek(i)
ta

susmak
hayat
nefes almak
bacak()
kaybetmek
mezar
kr

krlk
sar
gmlek
koltuk denei
shhat(ti)
shh
muayene etmek
kendini hasta gstermek
anlalmak

,
(,
..)
,
,

; ,

/
,
(

, , ()
,

, ;
.:
, ,
,
, , ,
YORUM

1) - -siz ,
II , :
tavsiye mektuplu ( )
masa lmbasz
2) hayret etmek amak (, ) :
Buna hayret etmedi.
,
hayret edecek bir ey yok,
,
aacak bir ey yok

hayret! ! !
266

3) yatmanz gerekiyor ( ) .
4) armak ( - ):
Neniz aryor? ?
Nereniz aryor? ?
ba ars
di ars
5) mkn yok () ,
Oraya gitmek mmkn m? ?
Oraya gitmenin imkn var m?
6) tedavi () :
rntgen tedavisi, rntgenle tedavi ,
gne tedavisi, gnele tedavi ,
su tedavisi, su ile tedavi ..
streptomisin tedavisi
Sizi kim tedavi ediyor? ?
Onu neyle tedavi ediyorsunuz? ?
7) llar almazsanz
grip ilc
sinek ilc .
8) Rapor ; ,
doktor raporu ,
raporludur
temiz raporu
9) sersemlemek sersem l) , ; 2) , :
sersem sersem ,
10) yz gz :
Yz gz i (imi). .
11) Nefes ;
rahat bir nefes almak
son nefesini vermek
12) Bacak () .
13) Tedaviden gemek
14) Kr
Kr msn (be)?! , ()?!
15) Muayene etmek ;
doktor muayenesi
tbb muayene
gmrk muayenesi
16) Tamsshha
267

Altrmalar

10. , :
1. Size rntgen ... yaptrdlar m? 2. Baka ... tedavi edilmez. 3. Doktorun
ilerine niin ...? 4. Verdii il hi tesir ... 5. Her zamanki... vaktinde geldi. 6. O
kadar yoruldum ki ayakta... 7. Neye ...? Olacak eylerdir bu. 8. Apandisit... m
geirdiniz? 9. Bbreinde ... var, hemen ameliyat olacaktr. 10. Doktor bana
nefes... dedi.
11. , ,
:

9. Bunun neticesinde zavall delikanlya ne oldu? 10. Dii aryan kadnn baca
niin kesilmi? 11. En sonunda kadna ne oldu?
15. :
1. ()... 2. ... 3. . 4. ... 5. ... 6.
... 7. ... 8. ... 9. ... 10. ...
11. ( ). 12. , ... 13. , ...

1. Elimdeki (kat) gsterdim. 2. (Gen) rntgen filmi ekildi. 3. (Cierleri)

hasta olan kadn, doktorunu bekliyor. 4. Onun (sanatoryum) yatmas lzm.
5 (Diim) arsndan bir ey yapamyorum. 6. Streptomisin (tedavisi) yaptnz
m? 7. Oraya deil, (karndaki) bak! 8. Mtehasss doktor rntgen (filmi)
inceledi mi? 9. Baka antaya koy, bakasnn (raporu) karmasn! 10: Nasl
ayakta (durduunuz) ayorum. 11. Hal ayakta msnz? (Hayatnz) dnmez
misiniz hi?

16. :

12. :

18. , :

1. Dn doktora gittiniz mi? 2. Kapsnn n kalabalk myd? 3. Randevunuz

var myd? 4. Doktorun kapsnda ok mu beklediniz? 5. Doktora diinizin
arsndan m ikyet ettiniz? (). 6. Diiniz iltihapland m?
7. Avurdunuz imedi mi? 8. enenizi bal m tuttunuz? 9. Doktor diinizi ekti
mi?
13. :
1. Cierlerinden hasta olan hsan bey doktora gitti mi? 2. Austos aymda m
sanatoryuma gidecek? 3. Geen yaz ehirde miydi? 4. Onu Esat bey mi tedavi
ediyor? 5. Yz ok mu sararm? 6. Streptomisin tedavisi kesildi mi artk?
7. Doktorun verdii illar kullanyor mu?
14. :
1. Okuduunuz hikaye kimlerin almasn gsteriyor? 2. Doktorlar
hastalarm nasl muayene ediyorlar? 3. Dii iltihaplanan kadna ne tavsiye ettiler?
4. Veremli delikanl niin ameliyat oldu? 5. Doktor delikanlnn yeni ekilmi
rntgen filmine baktktan sonra ne dedi? 0. Apandisitten ameliyat olan kimdi?
7. Kime kan tahlili yaptrdlar? 8. Tahlil raporu bakasnn raporuyla kart m?
268

'

Bir gen, ieri giren kz, tavsiye mektubu verdi, alt ene kemikleri, sol
tarafnda iltihap var, hasta olan delikanl, gzleri kapanmtr, beyaz gmlekli.
17. :
ene, kemik, hayret etmek, inlemek, kalp, alamak, topallamak, sararmak,
bbrek, sar, kr.

1. Doktorun muayenehanesinde bekliyelim, kapsnda. 2. Raporludur,

izinlidir. 3. Tedaviden geti, gemedi. 4. Ald il, romatizma ilc, grip ilci.
5. Kan bozukluundan, ald ilcn tesiriyle, sararm. 6. Cemal, ameliyat olacak,
tadaviden geecek. 7. Derin nefes alabiliyorsunuz, alamyorsunuz. 8. Doktorun
elinde, rntgen filmi, kan tahlili raporu. 9. O hastalk, mzmin, geici ().
19. ,
dam yanan ev :
1. Kap, kapal, ev. 2. Eya, bagaja verirmi, yolcu. 3. Baba, ay smarlyor, kz.
5. Ev, parka yakn, delikanl. 6. Di, aryor, kadn. 7. Rntgen filmi, doktora
verildi, gen. 8. Yz, imi, ihtiyar. 9. Numara, okundu, biri.
20.

1. .
2. .
269

3. , .
4. .
21. :
1. ,
, , . 2. . 3. , . 4.
. 5. ,
. 6. , . 7.
. 8. . , . 9. !
! . 10. . .
22. -:
ok yazk
Doktor ok zengin bir hastay muayene ediyordu. Miraslar da kap nnde
bekliyordu. Doktor muayene odasndan ktktan sonra miraslar hemen ona
sordular:
Doktor bey, bir mit var m?
Maalesef yok ... Hasta lmiyecek...
miras
mit

Hoguna gidermi

Adamn biri diini tedavi ettirmek iin daima kadn diiye gidermi. Sebebi
sorulunca izah etmi:
Bir kadnn eneni kapa demesi yerine tatl tatl: Ltfen agznz aar
msnz? szlerini duymak ok houma gidiyor da...
23. :
Ata szleri

Hastalk okkayla girer, dirhemle kar.

Krn istedigi bir gz, iki olursa ne sz.
Topal eekle kervana karlmaz.

270

iillili

24. :
1. , (.). 2.
, . 3.
. 4. ., , . 5.
, , . 6. . 7. , , 15- .

 ()

21
.

. (). -madan. -/.

-(y)mcaya kadar. -gelmesi
beklenen vapur.

-dk-(y)acak iin . -d-(y)aca iin .

:
Orhan hastaland iin bugn ,
konsere gelemedi.
.
O adam tanmadm iin kitabma ona vermedim.
, .
iin , .
:
Beni karsna tantmad ve masaya
oturtmad iin...
...
, , iin .
:
Sizin dostunuz olduu iin, sizin ,
dostunuz olabildii iin onu severiz, ,
.
-d iin -dndan.
:
iddetli bir yamur yadndan bu ,
dereyi gemek mmkn deildi.
.
-dndan dolay
tr ( ),
: hasta
olduunuzdan dolay (tr)... , ...

272

-()/-. -
:
al + + yun
al + + hm
al + + sn
al + + siniz
al + a
al + + lar

Beklemiyeyim
Beklemiyelim
Beklemiyesin
Beklemiyesiniz
Beklemiye
Beklemiyeler
- mi :
alaym m?
beklemiyelim mi?
-
:
Alasn ; ; ?
Beklemiyesin ; ;
?

-(y)dm, -(y)dn,
-(y)d .. :
Geleydim
Geleydik
Yapmyaydm
Yapmyaydk
Geleydin
Geleydiniz
Yapmyaydn
Yapmyaydmz
Geleydi
Geleydiler
Yapmyayd
Yapmyaydlar
.
Geleydim () ; !
Geleydim mi? , ?
-madan
-madan/-meden ( , ", ) :
1) ,
] , -arak .
273

:
Ben g z l e r i m i ayrmadan ona ,
bakyordum.
.
Bir ey sylemeden gitti.
, .
2) ,
..., , ...> , ..., , , .
:
Talebeler zil almadan dersaneye ,
girdiler.
.
lerimi
bitirmeden
eve , dnmiyeceim.
.
Avclar tai yari aarmadan ormana ( ,
doru yollandlar.
), .
-

/
-/-, -a/-e .
:
/
gzelce bir ocuk
uzunca bir yol
;
: , ,
, -. kzlca ().

-(y)ncaya kadar
-(y)nca kadar
.
Ali gelinceye kadar burada bekle.
, .
klar snnceye kadar bahede ,
kalyordu.
.
-gelmesi beklenen vapur
(, )

:
Lizemisi bitirdii sylenen , ,
(sylenilen) adam.
.
274

Altrmalar
L :
1. ( ) birka gndr gelmediini sylediler. 2. (
) gnler uzadi. 3. ( ) Krma
gitmedim. 4. ( )
gara gitmee karar verdi. 5. ( )
yolculuk eyalarn bavullara koydu. 6. (
) vagona girdi. 7. (
) Gemil pencereden ayrlmad. 8. ( 20- ) baba ile oul vagondan inip hava aldlar.
2. :
1. Benim de byle bir fotoraf makinem olsun diye istiyordum. 2. Karmasn
dedik dinletemedik. 3. Maa Memduh da katlabilsin diye rica ettim, raz olmad.
4. Gnl ister ki karlamalarn bylesi bir daha olmasn. 5. stiyorduk ki malup
olmyasruz. 6. Param var m ki sana oyuncak alaym? 7. Kura atlmasn da ne
yaplsn? 8. Karmyalm da birbirlerine mi girsinler? 9. Evet demiyesin de ne
edesin? 10. Zavally siz dnmiyesiniz de kim dnsn? 11. Otobse
binmiyeydim de ie ge mi kalaydm?
3. ,
:
1. Vaktim yok ki u dergileri... 2. Ona bir fenalk yapmadk ki... 3. Antrenr
onlar pek sk altrmaktadr ki... 4. Onu grdm m ki selmnz... 5. Tren
henz perona gelmedi ki... 6. Annesi onu adamakll azarlad ki, bir daha yalan...
4. :
1. Sen daha iyi (almak) diye ne lazmsa hepsini yapmtk. 2. Biz bu sefer
de (yenilmemek) diye pek sk alyorduk. 3. Ne diye mi anlatyorum? Siz
(armamak) diye. 4. ocuklar (bulamamak) diye hediyeyi dolaba saklamt.
5. Geziye Ali de (katlabilmek) diye ok rica etti. Bouna.
5. :
Franszca bilmez franszca bilmedii iin, franszca bilmediinden.
1. Szn anlamadm. 2. antam bulamadm. 3. Salih bey konsere
gidemiyor. 4. Dn arkadam grmedim. 5. Bu bileti almyacam. 6. Yarn izin
alp kra gidersiniz. 7. ok iyi bir adamdr. 8. Bu roman pek te enteresan deildir.
275

9. ocuklar etrafm aldlar. 10. Aradan 8 yl geti. 11. Perona beraberce karz.
12. Araba gar meydannda duracak.

11. ,
:

6. :

1. ki gnlk izin alaca sylenilen arkada yarn bana urasn. 2. Yarn

hareket edecekleri iddia olunan (iddia etmek ) adamlarla
konumak istiyor musunuz? 3. Aabeyini kaybettii sylenen akradan baka
akrabas yok mu? 4. Bir ka gn evvel yazd kitab bitirdii anlatlan dostumu
henz grmedim. 5. ok merak verici olduu sylenen u romandan nedense
holanmadm.

1. Bunu ( ) soyuyordu. 2. (
) onunla grmek istiyorum. 3. ( ,
) karglarna polis kt. 4. ( ) br ie koma.
5. ( ) ekilip gitti. 6. Ben ok kalmam ( ) geri dnerim. 7. Sana imdiden ( ) syliyeyim, yarn
toplant olacak. 8. Bizi de ( ) duymular. 9. ( ) koridordan hzla yrd gitti.
7. , :
1. ok gemeden...
2. Kitab vapura girmeden...
3. Misafir ses karmadan...
4. Sabahtan leye kadar yemeden
imeden...
5. Yaras durmadan...
6. Onu grmedim. O gelmeden...
7. Saatlerce hi konumadan...
8.
retmen
bize
vakit
kaybetmeden...

kardm
retmen girdi
altk
' ieri girdi
ktm
kanyor
altrd
yanyana otururlard

8. , madan-meden, :
1. Babam ben domadan ld. 2. Sen uyanmadan kalkp gitmi. 3. Defterine
bakmadan anlatyordu. 4. Hi dnmeden konuuyor. 5. Bir hafta gemeden
ehrine dnd. 6. Polis bir sz sylemeden kolundan tutup arabaya gtrd.
7. Palto giymeden sokaa ktm. 8. Ahmet beni pek te dinlemeden susuyordu.
9. , -, -, -, - :
aka, yaknca, dosta, rusa, gizlice, bakalarnca, uzaka, abuka, trke,
yavaa, ahbapa, bence, ailece, hepimizce.
10. , :
ocuka, ska, doruca, gzelce, sarca, tatlca, kzlca, epeyce, genie.

276

12. :
1. Ben kahve piirinceye kadar burada bekle. 2. Havalar iyileinceye kadar
sokaa kmam. 3. Zil allncaya kadar burada kalrz. 4. Vapur gzden
uzaklancaya kadar denize baktm. 5. Ortalk kararncaya kadar parkta gezelim.
Berber salonunda
Tra uzam Fehmi sabah erkenden berber salonuna gitti. Daima tras olduu
usta, kendisini kap banda selmlyarak hemen koltua oturttu:
Emriniz"beyim?
Sa tras.
' -r
Berber sa makinesini alarak:
Salarnz nasl kesilecek?
Dzeltilecek.
... ncitmiyor mu, efendim?
- Hi!
Bu srada rak, Fehmi'nin nne birka gazete ve mecmua koydu. lerini
dnd iin, Fehmi'nin hi de okumak arzusu yoktu.
Usta sa makinesini bir tarafa koyduktan sonra eline makasla tarak ald.
Salar kesilip tarannca da, raa scak su! diye seslenerek usturay bilemee
balad.
Mterinin yzn tras fras ile sabunlarken, usta konumaa devam
ediyor:
Byk brakmnz, beyefendi?
Evet, iyi olur mu dersin?
Size ok yakr.
ene ve yanak kllar kesilince, usta Fehmi'nen yzn bir daha sabuhlad.
Kendiniz tras olurken ustura m kullanrsnz, efendim?
Hayr, jilet... Ama sakalm sert olduu iin her bak yaramyor.
Geri tras makinesi usturann yerini tutamaz amma, bu i adamna gredir:
ikisine de elektrik tras makinesini tercih edenler var.
Mterinin yzne scak kompres koyduktan sonra:
277

 Kolonya srelim mi, efendim?

Limon iei mi gene?
j, Odur, beyim. Her zamanki gibi...
Olsun...
Byke bir ie alan usta, ince azna ba parman tutarak Fehmi'nin
bana bolca kolonya dkt, salarn tarad. Ayn ieden avucunun iine
dkerek yanaklarna da srdkten sonra:
Podra?
Krem olsun!
Emredersiniz.
Mteri yerinden kalkarken:
Saatler olsun, beyefendi.
Borcum ne kadar?
... lira.
Sa tras parasndan baka ustaya ..., stn fralam olan raa da .,., lira
bahi veren Fehmi, eyvallah diyerek kapya doru yrd.
Gle gle beyefendi. Gene buyurun.
Sz ve deyimler
tras olmak
tras etmek
berber
daima = her zaman
usta
sa
salarn kesmek
dzeltmek
dz
incitmek
bu srada
irak()
arzu etmek
tarak()
taramak
seslenmek
ustura
bilemek
fralamak
fra
sabunlamak
sabun
278

, ( )
,
;
;


,
,
>
,
;
, ;
()
,

sakal
byk()
x
sakal (byk) brakmak ,
yakmak
yanak
kl
kll
jilet (makinesi), tras makinesi
sert
bak()
tercih etmek
kolonya
srmek
parmak()
ba parmak
J
bol
bolluk
dkmek
avu (cu)
podra, pudra
borcum ne kadar?
eyvallah = allaha smarladk
az(z)

()
,

, ;
;
,

, ; (

-.)

,
, ; ,
; ,

?, ?
1) ; 2) ; 3)
YORUM

1) Tras
Tran uzad. .
Tra uzun srd. ()
Byn tras etti. .
Byn tras ettirdi. ( ).
Gidip tras ol. !
2) usta , .., .
Ustalk ,
Ustalkl bir i ()
3) Salarn kesmek (-.)
Salarn ksa kestirir. .
279

4) dzeltmek (, ; , )
'
Hatay dzeltmek
Masa rtsn dzeltmek
5) rak , (-); (
)
6) seslenmek -. :
Ona seslendim, duymad. , .
Onu ardk, seslenmedi. , ( ).
7) Yakmak ,
Bu apka sana ok yakt. .
Alamak sana yakmaz. .
8) Yaramak , ,
/
Byle defter bize yaramaz. . /
9) Kolonya sreyim mi? ()?
10) Saatler (shhatler) olsun!
1) ! 2)
Altrmalar

kompres koydurur musunuz? 7. Tras olduktan sonra hangi kolonyadan

srdrrsnz? 8. Tranz uzun mu srer? 9. Sakalnz sert mi?
16. :
1. Tra uzam Fehmi sabah erkenden nereye gitti? 2. Daima tras olduu
brahim usta onu nerede karlad? 3. brahim usta mterisini selmladktan
sonra nereye oturttu? 4. Fehmi salarn kestirmek istiyor muydu? 5. Salar
kesilip tarannca neye geildi? 6. ene ve yanak kllar kesilince usta Fehminin
yzn bir daha sabunlad m? 7. Mterinin yzn tras fras ile sabunlarken
brahim usta onunla ne konuuyordu? 8. Fehmi'yi neyle tras etti? 9. Kompres
koyduktan sonra kolonya srd m her zamanki gibi?
17. :
1. ... 2. , ?.. 3. ?.. 4. ? ( ?)... 5. ... 6. ... 7. ... 8. ... 9. ... 10. ! ...
18. :

13. , 21:

yuvarlanmak, saklanmak, atlmak, vurmak, tercih etmek, bilemek,

dzeltmek, sert, fra.

1. Berbere uradm, ... oldum. 2. Tram ... berbere gideyim. 3. Berber ...
makinesini alarak salarm dzeltti. 4. Sakalm ok ..., jilet makinesi yaramyor.
5. (Yznze) scak ... koyaym m? 6. Evde tras olurken ne ... efendim?
7. Artekteki Ayda sahiden de denizden su ien... gibidir. 8. Byk braktm.
Bana... m?
,

19. ,
:

14. , :
l

1. rak (nn) birka gazete koydu. 2. Usta (sa makinesi) alp salar
dzeltmee balad. 3. Usta salarm taryarak (jrak) scak su! diye seslendi.
4. Tras makinesi usturann (yeri) tutamyor. 5. Ben ise usturaya elektrik tras
(makinesi) tercih ederim. 6. Usta mterinin (yz) scak kompres koydu.
7. (Bam) kolonya dkme! 8. (Yanaklarnz) podra sreyim mi?
15. :
1. (Daima) nerede tras olursunuz? 2. Tras olduunuz berber iinin ustas m?
3. Salarnz ksa m kestirirsiniz? 4. Ahmet byk brakt m? 5. Evde tras
olurken elektrik tras makinesi mi kullanrsnz? 6. Tras olduktan sonra scak
280

1. ( ,
) ieri girmedim. 2. (- , ) size bir ey gsteremem. 3. ( ) orada yarm saat kadar bekledim. 4. ( ,
) bunlar bilhassa tavsiye ediyorum size.
5. ( ) sekiz dme lzm. 6. (
, ) acele edeceim.
7. ( ) astar iin ipek koyalm.
8. ( ) onu iyice grebildim.
9. ( ) hayr dedim.
20. ,
-madan-meden:
1. ok gemedi. Makastar buyursunlar beyefendi diye onu ieri ald.
2. Kostmn astarm konumadm. Gittim. 3. Sabri bugn tras olmad. e gitti.
281

4. Salarm ok ta kesmeyin. (Salarm) dzeltin. 5. nce usturay bilerim.

Sonra ie balarm. 6. Yzne scak kompres koydurmaa vakit bulamad. Gitti.
7. Bu ii iyice dneceksin. Sonra ie balayacaksn. 8. Hi bir ey sylemedi.
Hzla kt gitti. 9. Modele bakmad. i anlad.
21. , -dg zaman (vakit, srada):
1. Ne zaman berbere uradnz? 2. Ne zaman sakal braktnz? 3. Elektrik tras
makinesini ne zaman kullanrsnz? 4. Yznze ne zaman krem srersiniz?
5. Yanaklarnza ne zaman scak kompres koyarsnz? 6. Ne zaman terziye
gideceksiniz? 7. Terziyle astar ne zaman konuursunuz? 8. Yeni paltoluklar size
ne zaman gsterecek? 9. Mevsimlik kostm ne zaman diktireceksiniz?

22.
1. .
2. .
3. , .
4. : ) 1- ;
) 3- .
23. , :

. l
I

25. :
Ataszleri

Byle baa byle tra.

Giden aamz, gelen paamz.
Bahi atrn diine baklmaz.
26. :
1. (.). 2. ,
. 3. , . 4.
, . 5. , . 7. , ,
.

Buyursunlar, beyefendi; emriniz beyim; sa tras; salarnz nasl kesilecek,

dzeltilecek, incitmiyor mu; oktan m byk brakmnz; iki ay oluyor; size ok
yakr; ey... sakalnz biraz sert; iki defa sabunlamak lzm; kendiniz tras
olurken, jilet mi kullanrsnz; elektrik tras makinesini tercih ederim ben; her
zamanki gibi kolonya sreyim mi, efendim; Limon iei olsun; hayhay
yapalm; podra srelim mi, krem olsun; emredersiniz, bir dakikack, efendim;
buyurun, grn, efendim; borcum ne kadar; teekkrler; eyvallah; saatler olsun.
24. :
1. , , . 2. ,
-. 3. .
. 4. , . 5. ; ( )
. 6. ,
. 7. ,
. 8. . 9.
.

282

283

:
Ahmedin gelip gelmedii belli deil.

22
-ma/-me.
. -(y)acak yerde. .
-ma/-me
-ma/-me ( ) , .. ,
-dk-(y)acak.
-ma/-me ,
, ,
, , ..
, , -dk-(y)acak
, .
()
.
, :
Ahmedin de gelmesini emretti.
Bizimle gitmenizi istiyoruz.

,
.
,
.

: beklemek
-dk-(y)acak, -ma/-me.

:
Gelmesini bekliyorum. ( ).


-ip, -dk-acak .
284

Onun hasta olup olmadn

bilmiyorum.

, .
, .

-(y)acak yerde

. -acana .
:
Uakla gidecek yerde (gideceine)
treni tercih etti.

Kye saat ikide varacak yerde

(varacamza) ancak be'te
varabildik.

,
, .
,
, .

-(i), , .
beklemek ()
bakmak
dvmek ,
kamak
yardmlamak
.
gelimek
uramak
yatmak ,
-(y)c
-(y)c, , :
1) :
inandrc
mit verici
can skc
ar kesici
yapc teklif
ykc gler

285

2) :
okuyucu
dinleyici
alc 1) ; 2) ()
kurucu , ,

6. Doktorlar ( 10 ) emrettiler. 7. ( ) syledi. 8. ( )

beklemiyeceim. 9. ( ) hatrlattm.
7. :

Altrmalar

1. -acak yerde -ocana:

1. Bu kadar ge gelecek yerde hi gelmiyeydiniz. 2. Buyurun oturun diyecek
yerde bizi yirmi dakika ayakta bekletti. 3. Amma da dalgnsn! Muz alacak yerde
portakal almsn. 4. Otobse binecek yerde taksi tutsaydk! 5. Alyacak yerde
glyordu. 6. Sevinecek yerde somurttu sustu.
2. :
1. , ! 2. , , . 3. ,
. 4. 15 , 10.
3. :
alma, gelmeniz, konumas.

4. :
bulma, grme, yapma, alma, gememe.
5. ,
:
1. Konumamz uzun srmedi. 2. Yusufa hi bir ey amamay tercih etti.
3. Ahmet sinemaya gitmeyi ok severdi. 4. Salih bana gelemiyeceini, onu
yemee beklemememi syledi. 5. Doktor ona istirahat etmesini ve yarn
gelmesini tavsiye etti. 6. Ekmek getirmelerini mi syledi? 7. Annemin yanndan
ayrlmam g bir eydir. 8. Buradan gitmeni istemiyorum. 9. Yolda antay
amamasn rica etti. 10. Ev sahibinin cevap vermesini beklemeden odaya
girdiler.
6. :
1. ( ) rica etti. 2. ( ) syledi. 3. ( ) tavsiye ediyor.
4. ( ) bekliyordum. 5. Tabi ( ) istiyoruz.
286

1. ( ) bilmiyorum. 2. ( ) sormadm. 3. (
) iyice hatrlamyorum. 4. ( ) haber almadm. 5. ( ) renmedin mi? 6. ocua ( ) sormay unutma.
7. ( ) belli deil. 8. ( ) renmek lzm.
8. :
1. Tras olup olmyacan... 2. Salarmn kesilip kesilmediini... 3. Oraya gidip
gitmiyeceimizi... 4. Byk b r a k p brakmyacan... 5. Size yakp
yakmyacan... 6. Yelekli kp kmadn... 7. Erken gelip gelmiyeceimi...
8. Bozuk olup olmadn... 9. Drt metrelik bir paradan pijama kp
ikmyacan...
Gmrkte

Bay Duran hususi bir i iin stanbul'a gidiyordu.

Tren trk snrn geerek Karaaa istasyonuna gelip durunca vagona
niformal bir polisle iki gmrk memuru girdiler. Bay Duran, Trkiye'yi
evvelce de birka defa ziyaret ettii iin gmrk muamelesini bilirdi Onun,
trenle gelen yolculara ait eyann vagonda muayene edildiinden de haberi vard.
Onun iin kompartmannda kalarak gmrklerin gelmesini bekliyordu.
On dakika gemeden geldiler. Bay Dran'n pasaportunu gzden geiren
polis memuru, giri vizesini kontrol ettikten sonra, beraberinde ocuk olup
olmadn sordu. Hayr cevab verilince, gmrk:
Ltfen u bavulu aar msnz?
Diye Bay Dran'dan bavulunu amasn rica etti. Ricas yerine getirildikten
sonra, gmrk memuru bavulun iindeki gmlek kravat gibi giyim eyasn pek
ilgi gstermeden muayeneye balad. Gzne bir kitap iliince sayfalarn
dikkatle kartrd, sonra kitab yerine koydu, bavulun kapan kapad. Bay
Duran:
Valizi de aaym m? diye sordu.
stemez efendim, bir tanesini grdk m kfi... Beraberinizde kymetli
eya, altn, dviz var m?
Bay Dran'n bir miktar dolar ve fransz frang, bir tane de altn cep saati
vard. Syledi. Gmrk memuru husus bir belgeye ad ile soyadn, uyrukluu
ile pasaport numarasn ve nihayet adresim de birer birer sorup yazdktan sonra,
287

dviz miktarm kaydetti, bir altn cep saati diye yazd, belgenin altna imzasn
koydu.
Bay Dran'n yolculuk eyas sadece bir bavul ile bir valizden ibaret olduu
iin, gmrk memuru bu sefer tekel mallarndan bir ey olup olmadn
sormad...
Formaliteler bitince Bay Duran, pasaportunu ne zaman alacam merak etti.
stanbul'a gelince beyefendi, kayd yaplacak da ...
Sz ve deyimler

,
,
;
; ,

()/
,

, ,
() ,

( ..)
, , ;
,
1) ;
2) ,

gmrk(g)
evvelce
ziyaret etmek
muamele
ait

pasaport
valiz
rica etmek
yerine getirmek
kravat
giyim eyas
ilgi gstermek
gzne ilimek
kapak ()
kfi
kymetli eya
altn
dviz
miktar
cep(bi)
belge
uyrukluk
imzalamak
tekel

YORUM

1) Ziyaret ,
Mzeyi ziyaret
Krm' da ziyaret ettik. .
Babasn ziyarete gitti. .
2) Ait (. )
Bu ev bana aittir. , .
Bu mektup Size aittir. .
3) Beraberinde ,
Olumu beraber alacam. .
4) rica etmek ( -.) :
Size ok rica ederim... ...
5) Sayfalarn kartrmak ,
6) stemez , ,
7) dolar , 1
frank :
svire frang
Altrmalar
9.3 ,
22 :
1. u bavulda giyim ... var. Aaym m? 2. Emrettiklerinizi ... getiririm.
3. Kitap maazasnn vitrinlerini seyrederken gzme bir kitap... 4. Kitabn ...
renkliydi. 5. zerimde ... eyadan yalnz bir altn saat vard. 6. Bundan haberim
yoktu. Kimse bana haber... 7. Bugnk Akam gazetesini okudun mu artk?
yle bir ... gezdirdim. 8. Sizde fransz ... var m? Hayr, dvizim hi yoktur.
9. Yalnz cep ... var.
10. , , :
1. Yolculara ait eyann vagonda muayene (edildii) haberi vard. 2. Burada
kalarak gmrknn (gelme) beklerim. 3: Polis memuru, beraberinde ocuk
olup (olmad) sordu. 4. Valizinizi (amanz) rica ederim. 5. Ricanz (yeri)
getiririm. 6. Doktor (hasta) muayeneye balad. 7. Gmrk hususi bir belgeye
dviz (miktar) kaydetti. 8. Belgenin altna (imzanz) koyar msnz ltfen?

108002

,. ,

I M l! I M

289

II. :

16. , :

1. Gmrk muamelesini biliyor musunuz? 2. Yolcunun eyas vagonda m

muayene edilir? 3. Polis memuru yolcunun giri vizesini kontrol eder mi?
4. Gmrk (size) bavulunuzu atrr m? 5. Gmrk memuru bavulun
iindekileri ilgi ile mi muayene eder? 6. Gzne bir kitap iliince sayfalarn
kartrr m? 7. Sonra beraberinizde kymetli eya olup olmadn sorar m?
8. Yolcuya tekel mallarndan bir ey olup olmadn sorar m? 9. Formaliteler
ok mu srer? 10. Yolcu pasaportunu stanbulda m alr?

sylemek, tavsiye etmek, rica etmek, istemek.

: Bu pazar geliniz bu pazar gelmenizi rica ederim.
1. Bugn sinemaya gitmeyiniz. 2. Bana zile bas! dedi. 3. Bizi gezmeye gtr!
4. Bize u apartman gezdirin. 5. Kendinize uygun bir kat bulunuz. 6. Lfa
karma, dediniz. 7. Kiralk katlar grsn. 8. nc katta otursun. 9. Burasn
yatak odas yapsnlar. 10. Hemen konturat yapsn.

12. :

sormak, renmek, bilmek, bildirmek.

: ocuu var ocuunun olup almadn sordu.
1. Saati var. 2. Bayram gn yanma gelecek. 3. Bir ey aldm. 4. Otobste yer
yok. 5. Oturduunuz evi beeniyorum. 6. Dairemizin kirasn verdiler. 7. Ev
sahibi yoktur. 8. Antre kktr. 9. Demeler aa parkedir. 10. Eyalarmz
yerletirdik.

1. Karaaa istasyonunda vagonunuza bir polisle iki gmrk memuru

gireceinden haberiniz var myd? 2. Gmrklerin gelmesini bekliyor
muydunuz? 3. Tren Karaaa istasyonuna gelince hemen mi geldiler?
4. ocuunuz beraberinizde miydi? 5. Bavulunuzu gmrk m at? 6. Giyim
eya arasnda kitap filn yok muydu? 7. Gmrk (size) btn valizlerinizi mi
atrd? 8. zerinizde dviz var myd? 9. Beraberinizde tekel mallarndan bir ey
var myd? 10 Pasaportunuz hemen mi verildi?
13. :
1. Bay Duran niin stanbula gidiyordu? 2. Tren trk snrn geerek bindii
vagona kimler geldi? 3. Bay Durann, geleceklerinden haberi var myd?
4. Vagona giren polis memurunun vazifesi neydi? 5. Gmrk memuru vagonda
ne yapacakt ( )? 6. Gmrk memurunun husus bir
belgeye neler yazd? 7. Bay Durann yolculuk eyas nelerden ibaretti?
8. Formaliteler bitince bay Duran gmrkye ne sordu?
14. :
1. ... 2. , , ... 3. ... 4. ... 5. , ?.. 6.
() ... 7.
... 8. . 9. ...
15.

1. : ) ; )
.
2. .
3. , .
?
290

17. , :

18. :
1. Tren durunca vagona bir polisle iki gmrk memuru girecek. Mehmet
bunu biliyordu. 2. Gmrk muamelesi vagonda yaplr. Bundan haberim var.
1. Memur bavulumdaki gmlek kravat gibi giyim eyasna pek ilgi gstermez.
Bunu evvelden biliyordum. 4. Beraberimde kitap yok. Bunu gmrkye
syledim. 5. Yolculuk eyam sadece bir bavul ile bir valizden ibarettir. Gmrk
memuru bunu grd. 6. stanbula ne zaman geleceiz? Bunu merak ettim.
19. :
1. () . 2. , . 3. ,
,
i , . 4. ,
. 5. - !
20. -:
Nedeni var
Kzm day elektrikiye:
Ayol, gndr aryorum sizi!
Kapnn zili ilemiyor, adamlarnzdan birini gnderip tamir edin...
Gnderdik yahu, hem de birka defa, fakat her defasnda usta kapnn
ziline basyor, kimse kp amyormu, kabahat bizde mi yani.

10*

291

21. :
Ata szleri

Garesiz dert olmaz.

zmn ye de bagn sorma.
Altnn kymeti azlgndadr.
22. :
.
. 2. , . 3. , - . 4. , , . 5. , . 6. , . 7. /
, . 8.
, . 9. , .

292

P 23
-acak/-ecek. -mas gerek.
mas iin. -d-aca fikri.
-(y)acak/-(y)ecek
- -(y)acak/-(y)ecek, :
1) , ,
:
:

Fransaya gidecek Trk heyeti, dn ,

Ankaradan hareket etti.
,
.
2) :
Kardeim annemin houna gidecek , hediyeler ald.
( ) .
Herkesin alkasn uyandracak ,
haberler geldi.
( )
.
3) :
:
Doktorla konuacak Fehmi giri , ksmnda kmasn bekliyordu.
, .
-acak ,
.
:
iecek (, )
. iecek su ( );
yiyecek (,
. yiyecek bir ey (,
)
);
giyecek (, )
. giyecek bir ey (,
);
gelecek ()
. gelecek ay ( ).
-acak/-ecek
.
293

:
Oturacak (oturulacak) yer aryorum.
Artk verecek (verilecek) bireyimiz
yoktur.

() ,
.
,

:
Bunu yapamyaca kanaatine geldim. ,
.
Yarn gelmiyecei haberini ,
duymadm.
.

-mas gerek

-(y)al/-(y)eli

-mas gerek ,
.
,
: gerek, lzm, lzumsuz,
imknsz, mmkn .., 3- . , : lzm gelmek,
gerekmek, icab etmek. , .
, , .
:
Yarn buraya gelmeniz lzm.
, .
Derhal cevap vermeniz gerekiyor.
,
.

-(y)al/-(y)eli , , ( ..., , ...).

:
Aye hastalanah tam bir sene olmutu. ,
.
Elif doal kynden dar () kmamtr.
.
( ) . (y)al/(y)eli, ,
, . :
1. geldi geleli, ald alal
2. geldii geleli, ald alal
3. gelelidenberi, alaldanberi
4. geldiinden beri, aldndan beri ()
, , .
:
Buraya tandk tanal rahat iinde yayoruz.
, .
Ahmet gittii gideli evden kmyor. ,
.

-mas iin
+
iin . .
:
Ahmedin vaktinde gelmesi iin onu ,
erken uyandrmalym.
.
Bu ii yapman iin ka para lzm? ,
?
d -aca fikri
-d -acak , (okuduum fikri ,
).
fikir, kanaat, haber, kan, inan, cevap ..
294

Altrmalar
1. :

1. ( ) yer... 2. (
) . 3. ( ) ev. 4. ( ) gnlerde... 5. (
) Ahmet. 6. (
) Aksu vapuru... 7. ( ) konferans... 8. ( ) adam...
295

9. ( ) arkada... 10. ( ) adam...

2. -m/-mi -/-
-ocak:
1. rafta satlm kuponlar bulunuyor. 2. Karsn tedavi eden doktor Ali
beydir. 3. Ameliyat olmu kadn ok zayftr. 4. Filmi inceliyen mtehasss
nerededir? 5. Streptomisin tedavisi yaplm gen cierlerinden hastadr. 6.
dii ekilmi kadn elindeki rntgen filmini doktora uzatt. 7. Alnm il
hangisi? 8. Filmi eline verilen kadn doktora gitmelidir. 9. Raporu inceliyen
doktor her eyi anlar.
. -acak :
Arfk r anlatmak, bir y.yimT, vok - Artk anlatarak bir evimiz voktur.
1. Yaknda, kmak, hastamz, yok. 2. Salonda, oturmak, yer, yoktu.
3. Sokaklarda, dolamak, vaktim, yoktur. 4. Bunda, anlamamak, ne, var.
5. Derste, konumak, ey, deildir. 6. Yolda, okumak, iki kitabm, var. 7. O
ehirde, grlmek, yer, oktur. 8. Dinlenmek, vaktimiz, yok. 9. mek, su, yok
mu, sizde?
1. .
2. .
Odaya girmek mmkn m?
5.3 , :
) 1- . .:
1. Et yememe ... lzmdr. 2. Onu yalnz brakma... imknszdr. 3. retmem
memnun etme ... gerekiyor. 4. Saat bete gelme ... gerektir.
) 3- . .:
1. Trke konuma ... iyi deildir. 2. Onun yalnz gelme ... doru deildir.
3. Buraya gelme ... faydaldr.
6. :
1. , . 2.
, 7 . 3.
296

, . 4. ,
. 5. ,
.
7. , -dndan ocandan :
1. Hayat zannettiinden daha abuk eski halini ald. 2. Bunu yaptndan ok
memnunum. 3. O ehir kardeimiz anlattndan daha gzelmi. 4. Dostumun
sesi duyulduundan kapya doru kotum. 5. Otobste yer olmadndan dolay
ayakta duruyordu. 6. Ali bey gezdii kiralk katlarn beenmediinden ev sahibi
ile konumak istemedi. 7. Ev sahibi evde olmadndan kp birar gezmee karar
verdim. 8. Bir iki dakika sonra beyefendi geleceinden onu beklemenizi tavsiye
ederim. 9. Trke iyi konutuundan her eyi anlatabildi.
8. -dndan uandan:
1. Antre ok kk olduundan... 2. Kk kz lfa karmadndan... 3. Bize
iki oda lzm olduundan... 4. Tavanlar yksek olduundan... 5. Pencere douya
baktndan... 6. En byk oday misafir odas yaptmdan... 7. Konturat hemen
yaptmzdan...
9. :
1. Bizimkilerin zafer kazandklar haberini... 2. Hepimiz cevabnn doru
olduu fikrinde... 3. Gelmiyeceim haberini... 3. Bu ii yapamyacamz
fikrinden... 5. Muhtarn buna imkan olmad mracaat zerine... 6. Vaktinde
gelmiyecei kansnda... 7. Kitabm kaybettii endiesinde...
10. :
1. Ben buraya geleli iki ay oldu. 2. Buraya geldim geleli onu her gn
gryorum. 3. Buraya gelelidenberi bir ey yememiim. 4. Byk Millet Meclisi
kurulal ka yl oldu? 5. Yola kal bir saatten fazla olmutu. 6. Anadoluya geldi
geleli hastalktan ban kaldramyor. 7. Reit anasndan doduundanberi
ayana ayakkab giymemitir. 8. Annesi lelidenber burada oturuyor. 9. Dnya
kuruldu kurulal yleymi sanki!
11. , -al/-eli ,
:
1. Hasan askerden (dnmek) ok olmamt. 2. Onunla (konumak) iki gn
olmutu. 3. Aabeyiniz sizden (ayrlmak) bir sene var m? 4. Babasn
(kaybetmek) yalnzktan korkuyor. 5. Dersler (balamak) ka ay oluyor?
8002

297

6. Sevda u evi (tutmak) rahat uyuyamyor. 7. Hava (soumak) rahat yz

grmedim. 8. Babam (gitmek) bir defack bile uryamadnz. 9. yle bir hastalk
ki, kendimi (bilmek) bana tek bir saadet dakikas yaatmad. 10. Ben
mektubunuzu (almak) iki hafta oldu.
Otelde
Bay Durand'n bindii tren stanbulun Sirkeci garna geldi. Otel meselesini
halletmek zere, Durand danma brosuna mracaat ile memurlarn birinden
kendisine bir oda temin etmesini rica etti. Memur telefonu eline alp be alt
otelle ayr ayr konutu.
Gezilecek yerleri ok olan stanbul'a yazlaz sr ile yerli yabanc turist
geldienden, bu mevsimde lks ve htt birinci snf ottelerde bo oda bulmak bir
mesele... Telefon konumasnn uzadn gren Bay Durand, ne dedim de
nceden telegraf ya da telefonla yer ayrtmadm diye sinirlenmee balad. V
Nihayet memur, Tarabya otelinin kendesini kabul etmee hazr olduunu
syledi. ehir iindeki lks otellerin hi birinde bo yer kalmam. Geri Plaza
otelinde bir oda vard amma, ift yatakl (= iki kiilik) ... Yazk.... Geen seferki
geliinde Durand oraya inmiti. Otel rahat. Yeri de gzel. Hem de stanbul'un i
merkezlerinden Taksim meydanna ok yakn .;.
Bay Durand, neyse, oras uzaka amma, manzaras fevkalde diye memurun
tarif ettii otele gitti.
Boazii'nin kenarnda duran Tarabya, Byk modern bir otel. Cephesi
Boaza bakar. Buraya inenlerin ounu yabanc turistler tekil eder.
Resepsiyon memuru:
Ne kadar kalacaksnz efendim?
Bir iki hafta...
Demin telefon eden siz miydiniz efendim?
- Evet.
Sizin iin gayet gzel bir oda ayrdk efendim. Memnun kalrsnz inallah...
Kanc katta?
Drdncde efendim.
Banyosu var m?
Tabi efendim! Bizim otelde odalarn hepsi banyolu, tekler de iftler de.
Lvabosuzu, banyosuzu yok ...
Tras makinesi iin priz?
O da var efendim. Mterilerimizin rahat olmas iin her bir ey
dnlmtr: modern amarhane, elbise temizlemek, berber salonu falan ...
Otel her trl konforu haiz. Telefon bile, istediiniz zaman alar saat vazifesini
grebilir.
- Telefon dahil midir?
Evet, fakat ehir hattna da balanabilir.

298

Peki, gnl (gecelii) ka lira o odann?

... lira efendim.
Kahvalt dahil mi bu fiyata?
Evet, yoksa pansiyon komple mi istiyorsunuz?
Hayr, hayr ... Gndzleri ehirde bulunmam gerekecek de ...
Kahvaltnz odanzda m edeceksiniz efendim?
Mmknse ...
phesiz efendim ... Buradaki rahat ve konforu baka yerde bulmazsnz ...
Kata getirsinler kahvaltnz?
Sekiz buukta.
Hayhay efendim. Baka emriniz?
Odann cretim pein mi vereceim?
inize nasl gelirse... imdi paydos zaman olduu iin para deitirme
giesi kapal ama, birazdan alacak...
Odann anahtar kap zerinde mi?
Hayr efendim, onu uradan alrsnz. kacanz zamanlar da gene oraya
brakn.
Verdiiniz malmat iin ok teekkr ederim.
Estafurullah beyefendi, vazifemiz...
Asansrle drdnc kata kan Bay Durand, tekmil hal deli koridordan
geerek odasna girdi. Talihine, odann penceresi Boaza bakard. Hava da
gneli olduundan, alan manzara fevkalde gzeldi.
Oda iyi deli, mobilyas modern ve kullanl idi.
Ykanacak amar zel bir yere koyduktan sonra Durand zile basarak
hizmetiyi ard. tlenecek gmlek falan vard.
Sz ve deyimler
otele inmek
mesele
halletmek
danma brosu
mracaat etmek
temin etmek
ayr ayr
bir srU
yabanc
oda
ayrtmak
kabul etmek
102*

,
,

( )
,
, ,
, ,
1) , ; ; 2)
( )
( ..)
;

299

(ne) yazk
rahat
manzara
tarif etmek
modern
kenar
cephe
tekil etmek
resepsiyon
kalmak
demin
lavabo
priz (piriz)
tek
elbise
konfor
amar
amarhane
alar saat
haiz olmak
hat(tt)
dahili
yoksa
gndz
mmkn
phe etmek
phesiz
pein
iine gelmek
para deitirme giesi
anahtar
malmat
asansr
asansrc
mobilya
kullanl
zel = hususi
armak
hizmeti
300

() ,
'
1) , ;
2) ,
;
, ,
, ;

,
/;
;

, (-)
,

,
\^
, ;
,
,

;
, ,
, ,

(); , ,
,
;

, ,
,

, ,

( )
1) , ; 2)
;

tlemek
t

paydos

()

YORUM

1) zere iin:
bu meseleyi halletmek zere .
2) , ( . + etmek),

ve:
Ona m r a c a a t ettim, yardm =
Ona m r a c a a t l a yardm
gstermesini rica ettim.
gstermesini rica ettim.
3) sUr () :
Ku srs
Koyun srs
At srs ()
nsan srs ,
bir sr , :
Bir sr ilerim var. () .
4) Yabanc
1) , ;
2) ; , :
Yabanc bir madde
()
Yabanc deildir
(),
Yabanc turistler

Yabanclar

5) Mesele (sorun)
, ,
Bir mesele
( )
ayr mesele
,

6) ne dedim de... :
Ne dedim de kaldm.
.
Ne dedim de szn dinlemedim.
.
7) Kabul etmek ,
'
kabul saatleri
Mdr sizi saat ikide kabul edecek. 2 .
Fikrinizi kabul edemem.

.
301

Hediyeyi kabul etmek

Kabul msn? Kabulm.
() ? , ().
8) Hi biri(si) :
Bundan hi birimizin haberi yoktu. .
9) Tek (, ; ) (, ..):
Tek (ift) saylar
()
;.
bizde tektir
()
Bir tek maksad vard.
- .
Eldivenin tekini grmedin mi?
()
?
Tek yatakl oda
( )
ift yatakl oda
V
tek kiilik uak

\
10) Rahat
l) , ;
2) , :
Rahat yz grmyor.
.
Burada rahat edersiniz.
, .
1.80 i rahat rahat geti.
1.80.
rahat bir koltuk

11) Neyse (ne ise)
( ) !
12) Tarif etmek
, :
Bize postanenin yolunu tarif etti.
,
.
13) Kenar
, :
masann kenar

ehrin kenar

kyn kenar

deniz kenar

orman kenar

14) haiz olmak :
Daire her trl konforu haizdir.
() .
15) dahil hari :
1) , , ;
2) , , :
Petrov dahil 5 kii gidecek.
5 ,
.
Ankara hari birka ehirde...
, ...
302

Kahvalt bu fiyata dahil deildir.

Altrmalar
12. :
1. Hangi otele ... hanm efendi? Tarabya oteline. 2. Ayr ... oturunuz.
3. Para ... giesi bu mu? 4. Buras iime ... ok pahaldr. 5. Otele telefon et
bakym. Oday nceden ... lzm. 6. Ltfen hastanenin yolunu ... eder misiniz
beyefendi? 7. Ykanacak amar... gtrdn m? 8. alar ... masama koy, saat
altda kalkacam.
13. , ,
:
1. Bana bir oda (temin etmeniz) rica ederim. 2. Hilton oteli sizi (kabul etmek)
hazrdr. 3. Onlarn (ou) renciler tekil eder. 4. Bu sorun byk bir (nem)
haizdir. 5. Bu telefon ehir (hat) balanmaz. 6. (Kahvaltmz) bfede edeceiz.
7. (im) gelmez bu. Byle fiyata daha konforlusunu bulurum. 8. Bekleyin,
efendim, (biraz) gelir. 9. (Asansr) kmam, bam dnmee balar. 10 ay
paras bu (fiyat) dahildir, beyim.
14. :
1. Bir otele indiniz mi hi? 2. ndiiniz otel konforlu muydu? 3. Odanz
nceden mi ayrttnz? 4. Lks otelde bo oda bulmak zor mu? 5. Otel ehrin
merkezinden uzak m? 6. Cephesi caddeye m bakar? 7. Buraya inenlerin ounu
turistler mi tekil eder? 8. Size ayrlan oda ikinci katta m bulunuyordu?
9. Odann cretini pein mi verdiniz? 10. Kahvaltnz odanzda m ettiniz?
11. Odanzdaki mobilya kullanl myd?
15. :
1. Bay Durand stanbula uakla m geldi? 2. stanbula gelince hemen mi gitti?
3. Bir kimse nceden otelde yer ayrtt m? 4. Plaza otelinde bo yer var myd?
5. Tarabya oteli stanbul'un i merkezlerine yakn m? 6. Odasnda alar saat var
myd? 7. Bay Durand odann cretini hemen mi verdi? 8. Para deitirme giesi
ak myd? 9. Bay Durand ykanacak amarn amarhaneye mi gtrd?
10. tlenecek amar yok muydu?
16. :
1. , ... 2.
. 3. ?! 4. ()...
303

5. ... 6. . 7. ... 8. ... 9. ? 10. . 11. ,

...
17. , :

1. .
2. : ) 3- ; ) 1- .
3. , .
22. :

1. ehre, trenle, otobsle, geldin. 2. Hemen otele gitti, yoksa nce danma
brosuna mracaat etti. 3. Oraya, yerli, yabanc turistler inerler. 4. Kendinize,
lks, otelde, birinci snf otelde, yer temin ettiniz. 5. Kalacanz oda, tek yatakl,
ift yatakl. 6. neceiniz otel, ehrin kenarnda, merkezinde, bulunuyor.
7. Resepsiyon, akt, kapalyd. 8. Kahvaltsn, odasnda, bfede edecek. 9. Salon
alt katta, st katta. 10. Odanzn anahtar, yannzda, resepsiyonda.

1. , .
2. . 3.
, .
4. , . 5. . 6. . 7. . 8.
, . 9.
, .

18. ,
gelecek adam:
,

23. :

1. eri alnmak, mteri. 2. Gsterilmek, kat. 3. ekilmek^ filim.

4. Alnmak, rntgen filmi. 5. Ameliyat olmak, ihtiyar. 6. Sanatoryumda yatmak,
kadn. 7. Streptomisin tedavisi, yaplmak, hasta. 8. Verilmek, illar. 9. Tavsiye
edilmek, ey.
19. -d iin :
1. Vitrinde zevkime gre bir ey grmediim iin... 2. Terziye kostm parasn
verdiim iin... 3. lk provay szlemediimiz iin... 4. Karelisini beenmediim
iin... 5. Onu iyice seemediin iin... 6. Astar olarak ipek koyduu iin...
7. Sabahn onunda prova olduu iin... 8. ylesini bulmadm iin... 9. Bu kuma
hi burumad iin...
20. :
1. Otel meselesini halletmeniz gerekirse her eyden evvel ne yaparsnz?
2. Lks otelde bo oda bulmak g gelirse ne yaparsnz? 3. nceden telgraf veya
telefonla yer ayrtrsanz daha iyi mi olur? 4. Tarabya otelinde yalnz iftler olursa
gene iner misiniz? 5. Bu otel sizi kabul etmee hazr olmazsa nereye gidersiniz?
6. Odanzn penceresi Boaza bakmazsa kabul olmaz msnz? 7. Odalarn ancak
banyosuzu olursa tutar msnz? 8. Gndzleri ehirde bulunursanz odann
anahtarn resepsiyona m brakrsnz? 9. Hava gneli olursa gezmeye gider
misiniz?

304

Ata szleri

Srden ayrlan kurt () kapar.

Arif () tarif istemez.
Araba krlnca yol gsteren ok olur.
Aslacak suya boulmaz.
24. :

1. ? 2. . 3.
, . 4.
. 5. . 6.
, . 7. ,
, . 8. ,
. 9. 10 ., .. .

305

 24
. . tarafndan. . -casna.

, ,
-ip -
durmak, kalmak (gelmek ).
,
-di, -r(-rd), -mg(-mgt),
, :
\
aladk durduk
\^
alar dururduk
alam durmusun
, ,
, , , , .
:
Btn gn yazd durdu.
.
$ Kk, ne diye alayp duruyorsun? , ?
$r Gzleri bir noktaya dalp kalyor.

.

, (-sa)
(-rsa, -dysa, -yorsa ..) - (ne, kim, ne zaman, nasl, ne kadar, hangi, nerede ..),
(- ).
1. (-sa), , ,
..., ..., ... ..
306

:
Ne yapsam...
Bunu kim yapsa...
Ne zaman ve nereye gitsek...

...
...
...
2.
(-rsa, -yorsa ..), , , ...,
, ....
:
Ne yaptmsa...
'...
Bunu kim yapyorsa...
...
, , ... ..., ... ..., ... ....

.
:
, beni ne kadar seviyorsa ben de , ;. onu o kadar seviyorum.
.
Sen nasl yapmsan ben de yle , .
yaparm.
. 3.
-dik,
-acak, -an, -en, -d gibi, d kadar ., .
:
Kim gelmek istiyorsa gelsin.
, .
Gelmek istiyen gelsin.
Sen onu ne kadar tanyorsan, ben , de onu o kadar tanyorum.
.
Onu senin tandn kadar
tanyorum.
tarafndan
tarafndan ( - ) , , .
.
307

:
Devlet tarafndan alman vergiler.
Tarafnzdan istenen belge.

, .
, .

+ -/-, -a/-e .
:
millete sevilen bir kahraman (=millet ,
tarafndan sevilen bir kahraman)
Bunlar Cumhurbakannca atanrlar. .
-casna
-casma/-cesine, -asna/-esine :
1)
adam adamcasna (-)
deli delicesine ( )
kr krcesine ( )
2) (-ir, -m)
'
kudurmak
kudurmuasna
devam etmek
*
devam edercesine
s
-casna , ,
:
, , , , , .
-rcasna -masna -irmi gibi m gibi.
I -yormuasna -yormu gibi; acakmasna -acakm gibi.
:
Yamur bardaktan boanrcasna .
yayor.
Her eyi anlamcasma yzme manal manal bakt.
, .
: gibi, , -casna ,
3- .

Altrmalar
1. :
1. Kendine geldi, kendine geldi diye tekrarlyordu. 2. Sizin neler
konutuunuzu sordu. 3. Cevabn alnca atk. 4. Ne sevindin, ne sevindim
bilmezsin diyordu. 5. Aacn tepesine ekilen bayrak saatlerce dalgaland. 6. Ne
susuyorsun? 7. O beklesin!
2) :
1. Babasndan izin karsa evleneceim der dururdu. 2. Yamur hep yad
durdu. 3. Aye yarn ne yapacan dnp duruyordu. 4. Selim t sabaha kadar
bir kitap okudu durdu. 5. Bu ie atm kaldm dorusu.
3. :
1. Kim bunu biliyorsa parmam kaldrsn. 2. Cebinde ne kadar para varsa
hepsim ver. 3. Kime rastlarsam ona selm veririm. 4. Siz nasl isterseniz yle olur. 5.
Ne zaman istersen gel. 6. Kzm kim guldurtirse onu kendime damat ()
yaparm. 7. Her kim bunu yapmak istemezse baka odaya gitsin. 8. Ne zaman
ihtiyacn olursa gel. 9. Nasl gsterirsen yle yaparm. 10. Ne dersem onu yap.
4. :
Gnl kimi severse gzel odur.
Yz neyse yrei de odur.
Kimin arabasna binerse onun trksn arr.
Yedisinde neyse yetmiinde de odur.
5. :
1. Belediye reisi tarafndan bu hususta hi bir ey yaplmamtr. 2. Bu hastane
bay vali tarafndan ziyaret edilecektir. 3. Dn trk heyeti tarafndan bir bale
seyredilmitir. 4. Bu sual savc () tarafndan sorulmutur. 5. Polis
tarafndan tutuldular. 6. Oradaki btn gezilecek yerler tarafmzdan dolamt.
7. Saray tamamen bomu. Cinler tarafndan tutulmu (masaldan).
6. :
1. Dn akamn onunda Tarabya otelinin giri ksmnda kapc bir kol saati
bulmutur. 2. Parti komitesi btn bunlar yarnki toplantsnda konuacaktr.
3. Ahmedi polis aryor.

308

309

11111111

14

7. :
1. Alarm gibi... 2. Baylacakm gibi... 3. Bouluyormu gibi... 4. Zevk
, alrm gibi... 5. Bir ey sylemek istiyormu gibi... 6. Bunlardan haberi almam
''gibi... 7. inin ustas olmu gibi... 8. Annesine kavumu gibi...
8. :
l. Bir ey gsterircesine... 2. Budalacasma... 3. ldrrcesine... 4. ark
sylercesine... 5. ocukasna... 6. Grm gibi... 7. Uyanm gibi... 8. Dinlenir
gibi (dinlenirmi gibi)... 9. Seviyormu gibi...
9. , -casna:
1. Beni grnce, annesine (kahvumak) sevindi. 2. Damdan (dmek) lf
syler. 3. Ona kar (sevmek) davranr. 4. Hizmeti daha bir ey sylemek
(istemek) kapda durdu. 5. Yzn (alamak) buruturdu. 6. (Baylmak) bir
salland. 7. ( Boulmak) uzun uzun ksrd. 8. Yanllarn (zevk almak)
karyordu. 9. ki kere iki drt (etmek) ispat etti.
Yllk kongre

(Aziz Nesin'nin hikyesi. Ksaltlmtr.)

stanbul kembeciler ve Piyazclar Dernei o gn yllk kongresini
yapyordu. Yeni idare heyeti seimi ok hararetli gemiti. Bakanla getirilen
Hidayet Kelleci, kendisini bu makama setikleri iin, yelere ayr ayr minnettar
olduunu belirterek, gndemin dilekler faslna geildiini syledi.
Sayn arkadalarm!.. lk sz cemiyetimiz kurucularndan olan ve 34 yldr
ehrimizde ikembeci dkkn ileten Fahri Sarkaya'ya veriyorum. Buyurun
Fahri bey, konuun...
Kalabaln arasndan 50-55 yalarnda uzun boylu bir adam ilerliyerek
krsye kt. Kongreyi selmladktan sonra:
Pek sayn arkadalarm. Bugn memleketimizde pahalla kar
kahramanca savaan ve halk ucuza doyuran ikembeciler, resmi makamlardan
maalesef tam bir ilgi grmemektedir. Misalim de arzedeyim. Bugn stanbulda
gnde 3.000 ile 3.500 arasnda koyun ve sr kesilmektedir. Bu hayvanlardan
kan ikembeler, maalesef ikembeci esnafna verilmeyip haksz bir ekilde
datlmaktadr. Bu ikembelerin 500 paras, sucuk imalatlarna veriliyor. 350
paras, kyma yerine kullanlmak zere brekilere datlyor. Biz bu durumu
sayn valimiz Fahrettin Kerim Gkay'a arzettik. Memlekette demokrasi olduu
iin ikembecilere husus muamele yaplamyacan bildirdi.

310

il h

Sonra biz srar edince vali bey, bizim beyinli ba sattmzdan ikyet etti.
Beyinli ba iyi olur ise de vali bunu kabul etmiyor. Balarn hem beyinsiz, hem de
dilsiz olmasn art koyuyor.
Haydi beyinsiz ba kabul edelim. Fakat dillerini kesmek katiyen doru
deildir arkadalar...
Sayn arkadalar... Hepimiz eski gnleri hatrlarz. Eski hkmetlerden ok ektik.
Bu yzden tuttuk, Avrupadan bir demokrasi getirdik Ama bu demokrasiyi brekiler
iin getirmedik. Demokrasi demek, ikembecinin hakkn ikembeciye vermek
demektir...
Bu srada kongre salonunda bir alk koptu. Sralardan ayaa kalkanlar Fahri
Sarkayaya Bravo diye baryorlard. Hatip, bardaktan bir yudum aldktan
sonra devam etti:
Muhterem arkadalarm... kembecilerin haklarn korumak maksadiyle,
sayn hkmetimize bir heyet gndermek istiyoruz. Bu heyet Demokrat Partiye
ballmz arzedecek ve sonra brein iine ikembe koyanlara 15 seneden 20
seneye kadar ar hapis cezas verilmek zere madde konmasn istiyecek.
Szlerim, bundan ibarettir. Hepinizi sayg ile selmlarm kardelerim...
'
Fahri Sarkaya alklar arasnda krsden indi. Kongre bakam:
Arkadalar, dedi, imdi sz piyaza esnafndan, arkadamz lyas Topglle'ye
aittir. Buyurun lyas bey!..
lyas Topglle ar ar ilerliyerek krsye kt:
Sayn arkadalar!..
Ben bu memleketin en kymetli piyazclarndan biri olarak sizi selmlarm.
Bizim, memlekete yaptmz hizmet ok kr byklerimiz tarafndan da kabul
ediliyor.
Sayn particilerimiz bile piyaz ve piyazcl o kadar benemsemilerdir ki,
onlarn bir gn bile piyazdan vazgetii grlmemitir efendim.
Demokrat piyazclardan Tevfik Nimetolu, arka sradan bard:
Ne demek istiyorsun arkada?.. Kongreye siyaset kartrma...
Arkadalar bir dakika msaade edin. Piyaz bizim gdamz olmutur.
Memleketteki piyazclarn gnden gne arttn grmekle sevinirken...
Sus be herif!.. ndirin unu aaya...
Vurun...
- Halk Partili, Halk Partili!..
Sus. Aa in. Defol...
Erkeksen dar k... Piyaz gsteririz sana...
Sayn arkadalarm... Bir dakika msaade ederseniz bir ift szm var...
n aa, alak... Beinci kol...
Yahu bir dakika msaade edin de...
Kongre bir anda kart. Bakan durmadan zil alyor, delegeler birbirleriyle
itiiyorlard. Yan kaplardaki polis memurlar da, kavgaclar ayrmaa alyorlard.
311

Sz ve deyimler
kongre
dernek (gi)
heyet
seim
bakan
makam
yelik
minnettar
belirtmek
gndem
dilek
cemiyet
kurucu
krsye kmak
selmlamak
selm
kahramanca
savamak
doyurmak
resm
yar resm
misal, rnek
arzetmek
koyun
sr
haksz bir ekilde = haksz olarak
brek(gi)
kyma
datmak
vali
bildirmek
srar etmek
beyin
ikyet etmek
dil

art koymak
hatrlamak
hkmet

312

,
, ,
; ;

, ,
1) ; 2) . .:

,

;

,

,
,
,
;
,

1) ; ();
2) ()
,

,
,
,
,

bu yzden
alklamak
sra
hatip(bi)
korumak
hapis cezas
madde
ar
iktisad=ekonomik
mhim
inkr etmek
ok kr
bile
benimsemek
(dan) vazgemek
siyaset=politika
siyas=politik
msaade etmek
gda
artmak
sevinmek
aa (aaya)
defol
durmadan
delege

1) , ; 2) ,

,
,
( )
1) ( ..);
2) ( )
1) , ;
2) ,

, ,

,
,
, ,
,

, ,
,
,
YORUM

1) -(y)im
:
semek seim
yutmak yudum
bakmak , bakm ( , .)
demek deyim , ()
satmak satm .
2) Bakan (. )
dare heyeti bakan

Heyet bakam

313

Hkmet Bakam

bakanlk yapmak (etmek)

t o p l a n t y a b a k a n l k etmek, toplantnn bakanln yapmak.

3) dernek cemiyet, , , :
Dostluk Dernei ...
nsan cemiyeti
4) Uzun boylu ,
Orta boylu
Ksa boylu ,
5) et :
Sr eti
Koyun eti
Tavuk eti
Ay eti
Geyik eti
6) esnaf :
Kundurac esnaf
Sebzeci esnaf ,
7) :
Neden ikyet ediyorsunuz? ?
Seni annene ikyet etti. .
8) alklamak :
Artistleri alklamak
9) Tutmak ( ...): Tuttu gitti. .
10) koymak konmak,
konulmak.
11) -lk, -b, -sz, -c, ( ):
ballk , ,
paraszlk ,
gdaszlk ,
traktrclk
12) bile () ,
:
'Bunu bile bilmezlermi! !
Bize bakmad bile. .
13) Msaade , .
14) Muhterem = sayn
15) Ayrmak .
16) Piyaz 1) , ; 2) ()
314

Altrmalar
!

'

10. :
1. Yllk ... bakanlk eden kimdi? 2. O kongrede idare ... seildi mi? 3. ok
tembel bir ocuk. Onu annesine ... ettin mi? 4. Dnk toplantnn ... ka fasldan
ibaretti? 6. Dorusu ben bunu yapmak istemedim, fakat olum bunda ... etti.
7. Mdr bey saat ona doru gelmesini... koyuyor. 8. Baksana ocuklar kavga
etti. Kavgaclar... lzm.
11. , , :
1. Gndemin ikinci (fasl) getiler. 2. hsan bey terzi (dkkn) iletiyor. 3. Bu
dernek resm (makamlar) da byk ilgi grmektedir. 4. (ocuklar) birer elma
datld. 5. (Raporum) sayn valimize arzettim. 6. e (ballnz) ispat
edeceksiniz. 7. Acele (i) eytan karr. 8. Fatma hanm (olu) ok ekti.
9. (Solist) uzun uzun alkladk.
12. :
1.
. 2. . 3. ,
. 4.
. 5. , ... 6. ... 7. ,
... 8. (ilke). 9. . 10. ...
13. ,
tarafndan:
1. Hidayet Kelleci toplanty at. 2. lk sz stanbul kembecile'r ve
Piyazclar Derneinin kurucularndan bir dkknc syledi. 3. Particilerimiz bu
durumu sayn valimize arzetti. 4. Okulumuz da festivale bir heyet gnderecek.
5. Vali bey dileimizi kabul etmedi. 6. Fatma ocuu doyurdu. 7. ocuklar o
gramer kaidesini benimsemiler.
14.1. .
2. , ,
- .
3. .
4. .
315

15. :
1. , . 2. ? . 3. ,
. 4. , ? 5.
. 6.
, . 7. , , ? 8. , .
9. , . 10. ,
. 11. ,
.

4
, , , u. b, d, p, t, f, v, m, n. . . .
. . .

11
e, i. k, k1, l, l1, s, z. ne, kim. 3 . . . (-dir, -tir).
. .

16. :
Ataszleri

Minnet kadar ar yk olmaz.

Kahraman yarasz olmaz.
iftle koyun geri yan oyun.
Hakl sz akan sular durdurur.
17. :

1. . 2. , . 3.
() . 4.
. 5. .
. 6. , , . 7. .

316

3
17
, . .
. (). . .
4

25
, . h, , . , -
.
mi. . .

33
, j. . burada, urada,
orada, nerede. . var, yok.
. .

43
g, . . . : . . -/-. . : Derste. .

317

32
7

57

, - . . evvel sonra. . .
. 1: Teneffste. 2: Enstitde.
Konuma.
L
8

72
.
. .
. (2. .
. .). ile. .
. 1: Dostum. 2: Ailemiz.
Konuma.
_____
.

13
.168
(3 ).
. ince. .
gibi, kadar, doru (). .
: Telefonlarmz. Konuma.
14
182
. d halde
masna ramen makla beraber. . : Yerli mallardan pazen aldm.
15
196
-arak. .
ki (). masn bilmek.
: Postanede.
.
.

90
. . (1- ).
. .
iin. 1: Sabah. 2: gnm. Konuma.

16
206
. -m. diye. - .
. . :
Sinemada.

10
108
(). bir. - (1 .
. .). ( ). -ip. . 1: Kahvalt.
2: le yemei. Konuma.

17
220
. -lan, -len; -la, -le. . . -da-de. : Tren
yolculuu.

11
123
( II ). -. - . -diktan sonra. kendi . kadar. : Gezinti. Konuma.
12
146
. -(i)ken.
gre. - . - . - (-an). .
: Mevsimler. Konuma.
318

18
234
.
vermek. . : Terzide.
19
243
-dn-acam.
-m. . . -dka. : Pazar elencesi.

319

 20
258
-r...-maz.
-dam yanan ev. . - . :
Doktorlarn hatasn mezar rter.
21
2122
. ,
(). -madan. /. -(y)mcaya kadar. gelmesi beklenen vapur. : Berber salonunda.
22
. .284
-ma-me.
. -(y)acak yerde. . (y)c. : Gmrkle.
23
293
-acak-ecek. -mas gerek. mas iin. -d-aca fikri. (y)al-(y)eli. : Otelde.
24
306
. . tarafndan.
. -casna. : Yllk
kongre.

320