Î×ÍÎ - ÇÀÄÎ×ÍÀ

ØÊÎËÀ ÏÎ ÌÀÒÅÌÀÒÈÊÀ
Ïîìàãàëîòî ñå èçäàâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî
íà ÑÌÁ-ñåêöèÿ Ïëåâåí
 Ìëàäè ÷èòàòåëè ,
Ñ íàñòîÿùàòà êíèæêà âè ïðåäëàãàìå ÷åòèâà ñúñ çàäà÷è
îò î÷íî-çàäî÷íàòà ìàòåìàòè÷åñêà øêîëà ïðîâåæäàíà
åæåãîäíî îò ÌÃ"Ãåî Ìèëåâ" ãðàä Ïëåâåí.
Íàäÿâàìå ñå ñ òîçè ñáîðíèê ïîäãîòîâêàòà âè ïî
ìàòåìàòèêà äà å ïî-èíòåðåñíà è ïî-óñïåøíà.
Äîáðå äîøëè â ïðèêàçíèÿ ñâÿò íà ìàòåìàòèêàòà.

Ñúñòàâèòåëè: Ïåòÿ Ïåòêîâà, Âåñêà Àïîñòîëîâà, Äèàíà Äàíîâà

 ó÷. 1999 - 2000 ã.
ÄÅËÅÍÈÅ Ñ ÎÑÒÀÒÚÊ

Äà ïðèïîìíèì, ÷å íå âèíàãè ìîæåì äà ðàçäåëèì òî÷íî åñòåñòâåíî

÷èñëî íà äðóãî. Íàïðèìåð, íÿìà åñòåñòâåíî ÷èñëî à, çà êîåòî à .7= 15.
 ñëó÷àÿ, 15 : 7 =2
14
1

è êàçâàìå, ÷å ïðè äåëåíèå íà 15 ñúñ 7 ïîëó÷àâàìå ÷àñòíî 2 è

îñòàòúê 1.
Çàïèñâàìå 15:7 = 2 (îñò. 1). Íàèñòèíà, 7.2+1 = 14+1 = 15 .
Çàáåëåæåòå, îñòàòúêúò å ïî-ìàëúê îò äåëèòåëÿ!
Äà ðàçãëåäàìå è 345 : 15 = 23, çàùîòî 23 . 15
30 115
45 + 23
45 345
0

Òúé êàòî äåëåíèåòî å òî÷íî, ìîæåì äà êàæåì, ÷å ïîëó÷åíèÿò îñòàòúê

å íóëà (èëè íèùî). Òîãàâà, àêî çà ÷èñëàòà à,b,ñ è q å â ñèëà à :b =ñ (îñò. q),
òî q=0 èëè 0 < q < b .
Îáúðíåòå âíèìàíèå: êîãàòî äåëèì ÷èñëî ñ 2, ìîæåì äà ïîëó÷èì òî÷íî
åäèí îò äâà âúçìîæíè îñòàòúêà - 0 èëè 1;

êîãàòî äåëèì ÷èñëî ñ 5, ìîæåì äà ïîëó÷èì òî÷íî åäèí îò ïåò âúçìîæíè

îñòàòúöè: 0,1,2,3 èëè 4! Ñ äðóãè äóìè,

Êîãàòî äåëèì ÷èñëîòî À ñ ÷èñëîòî Â, îñòàòúêúò q å íÿêîå

îò ÷èñëàòà 0,1,......, B-1 è À= . Ñ + q .

3
 Çàäà÷à 1. Äà ñå ðàçäåëè ÷èñëîòî À ñ ÷èñëîòî Â, àêî :
à) À=137 , Â=3 ; á) À=12 , Â=1 ; â) À=2 , Â=5 .

Ðåøåíèå:

à) 137 : 3=45 (îñò.2) ; á) 12 : 1 = 12(îñò.Î) ; â) 2:5=0(îñò.2).

12 12.1+0=12+0=12 0.5+2=0+2=2
17
15
2

45.3+2=135+2=137
Çàáåëåæåòå, àêî äåëèìîòî å ïî-ìàëêî îò äåëèòåëÿ, ÷àñòíîòî å ðàâíî íà 0!

Çàäà÷à 2. Äèäè ñå ïèòà äàëè èìà åñòåñòâåíî ÷èñëî, êîåòî êàòî

ðàçäåëèì ñ âñÿêî äðóãî åñòåñòâåíî ÷èñëî äà ïîëó÷èì :

à) åäèí è ñúù îñòàòúê;

á) åäíî è ñúùî ÷àñòíî?
Îòã. à),á) Èìà- ÷èñëîòî 1.

Çàäà÷à 3. Äà ñå îïðåäåëè êîå îò ÷èñëàòà à,b,ñ è q å äåëèìîòî, êîå å

äåëèòåëÿò, êîå å ÷àñòíîòî è êîå - îñòàòúêúò.
àêî :
à) à=4, b=5 , ñ=10, q=45 ;
á) à=19, b=97, ñ=2, q=5;
â) à=99, b=8 , ñ=7 , q=13 .

Ðåøåíèå:
à) Òúé êàòî ñðåä äàäåíèòå ÷èñëà íÿìà 0, äåëèìîòî å íàé-ãîëÿìîòî ÷èñëî,
ò.å. 45. Äåëèòåëÿò íå ìîæå äà å ðàâåí íà 4, çàùîòî îñòàòúêúò òðÿáâà äà å
÷èñëî, ïî-ìàëêî îò íåãî. à â ñúùîòî âðåìå è 5, è 10 ñà ïî-ãîëåìè îò 4.
Äåëèòåëÿò íå ìîæå äà áúäå è 5, çàùîòî òîãàâà îñòàòúêúò ùå å 0.
Ñëåäîâàòåëíî
45 : 10=4(îñò.5).
4
 á) È òóê äåëèìîòî å íàé-ãîëÿìîòî ÷èñëî, ò.å. 97, à ÷èñëîòî 2 íå ìîæå äà
áúäå äåëèòåë. Îò äðóãà ñòðàíà, 97:5 = 19 (îñò.2), êàêòî è 97:19=5 (îñò.2).
Ñëåäîâàòåëíî â òîçè ñëó÷àé íå ìîæåì äà îïðåäåëèì åäíîçíà÷íî äåëèòåëÿò
è ÷àñòíîòî.
â) Äåëèìîòî å 99, à äåëèòåëÿò å íÿêîå îò ÷èñëàòà 8 è 13. Ïðîâåðÿâàìå
ïîñëåäîâàòåëíî è óñòàíîâÿâàìå, ÷å 99:13 = 7 (îñò.8).
Çàáåëåæåòå, íå âèíàãè îñòàòúêúò å ïî-ìàëúê îò ÷àñòíîòî!

Çàäà÷à 4. Ïèïè èìà çà äîìàøíî äà èçïèøå âñè÷êè ÷èñëà, êîèòî ïðè

äåëåíèå ñ 9 äàâàò ÷àñòíî 4. Ïîìîãíåòå é!
Ðåøåíèå: Êîãàòî íÿêîå åñòåñòâåíî ÷èñëî èëè 0 ðàçäåëèì ñ 9, ìîæåì äà
ïîëó÷èì òî÷íî åäèí îò äåâåò âúçìîæíè îñòàòúêà -0,1,2,3,4,5,6,7,8. Òîãàâà
âñè÷êè ÷èñëà, ïðè äåëåíèåòî íà êîèòî ñ 9 íàìèðàìå ÷àñòíî 4, ñà: 9.4 + 0,
9.4+1, 9.4+2, 9.4+3, 9.4+4. 9.4+5, 9.4+5, 9.4+6 , 9.4+7, 9.4+8.
Ïèïè òðÿáâà äà íàïèøå ÷èñëàòà 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44.

Çàäà÷à 5. Äà ñå íàìåðè ïðîèçâåäåíèåòî íà âñè÷êè ÷èñëà, êîèòî êàòî

ðàçäåëèì ñ 5 ïîëó÷àâàìå ÷àñòíî 1.
Óïúòâàíå: Íàìåðåòå ïúðâî ÷èñëàòà. Âñúùíîñò òå ïðè äåëåíèå íà 5 äàâàò
÷àñòíî 1 è îñòàòúê íÿêîå îò ÷èñëàòà 0, 1,2,3 è 4.
Îòã. 15 120
Çàäà÷à 6. Äà ñå ïîñî÷àò âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ïðè äåëåíèå íà
14 äàâàò îñòàòúê 6.
Ðåøåíèå: Ùîì òúðñåíèòå ÷èñëà ñà äâóöèôðåíè, òîãàâà òå ñà ïî-ìàëêè îò
100. Ïúðâîòî ÷èñëî, êîåòî ïðè äåëåíèå íà 14 äàâà îñòàòúê 6 å ÷èñëîòî
14.0+6=6. Íî òî å åäíîöèôðåíî. Îò äðóãà ñòðàíà,
14.1+6=20, 14.2 + 6=34 . 14.3 + 6=48 ,
14.4 + 6=62 14.5 + 6=76, 14.6 + 6=90. Ïðè òîâà, 14.7+6=104 > 100.
Ñëåäîâàòåëíî, òúðñåíèòå ÷èñëà ñà 20, 34, 48, 62, 76 è 90.
Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å àêî çíàåì ïúðâîòî îò òÿõ, âñÿêî ñëåäâàùî ìîæåì äà
ïîëó÷èì êàòî êúì ïðåäõîäíîòî ïðèáàâèì 14 (äåëèòåëÿ).
Çàäà÷à 7. Äà ñå íàìåðÿò âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ïðè äåëåíèå íà
11 äàâàò îñòàòúê 3, à ïðè äåëåíèå íà 9 - îñòàòúê 4.
Óïúòâàíå: Îáðàçóâàéòå äâå ðåäèöè îò ÷èñëà - òàêèâà, êîèòî ïðè äåëåíèå,
íà 11 äàâàò îñòàòúê 3 è òàêèâà, êîèòî ïðè äåëåíèå íà 9 äàâàò îñòàòúê 4.
Òúðñåíèòå ÷èñëà òðÿáâà äà ñå íàìèðàò è â äâåòå ðåäèöè.
Çàäà÷à 8. Àíèêà ñëåä êàòî ðåøèëà çàäà÷àòà îò äîìàøíîòî ñå îïèòàëà äà
íàìåðè ñáîðà íà âñè÷êè ÷èñëà, ïî-ãîëåìè îò 80 è ïî-ìàëêè îò 200, êîèòî
ïðè äåëåíèå íà 55 äàâàò îñòàòúê 4. Ïîëó÷èëà 283. Âÿðíî ëè å ïðåñìåòíàëà?
Óïúòâàíå: Èçïîëçâàéòå, ÷å òúðñåíèòå ÷èñëà ñà îò âèäà 55.à+4, êúäåòî
à > 1. Çàùî? 5
 Çàäà÷à 9. Åäèí ìåñåö çàïî÷âà â ñðÿäà. Êàêúâ äåí îò ñåäìèöàòà
ùå áúäå: à) äåâåòèÿò äåí îò ìåñåöà; á) äâàäåñåò è ñåäìèÿò äåí?
Ðåøåíèå: à) Ùîì ïúðâèÿò äåí îò òîçè ìåñåö å â ñðÿäà, òî âòîðèÿò å â
÷åòâúðòúê. Òðåòèÿò äåí å â ïåòúê è ò.í. Îñâåí òîâà òúé êàòî ñåäìèöàòà èìà
7 äåíà, âñè÷êè äàòè îò ìåñåöà, êîèòî ïðè äåëåíèå íà 7 äàâàò åäèí è ñúù
îñòàòúê, ñå ïàäàò â åäèí è ñúù äåí îò ñåäìèöàòà. Òîãàâà 9:7=1(îñò.2) èëè
äåâåòèÿò è âòîðèÿò äåí îò ìåñåöà ñå ïàäàò â åäèí è ñúù äåí îò
ñåäìèöàòà.Òóê òîé å ÷åòâúðòúê.
Êîè äðóãè äàòè îò òîçè ìåñåö ùå áúäàò â ÷åòâúðòúê, àêî ñëåä 29-òèÿò äåí
èìà îùå?
Àêî ïðè äåëåíèåòî íà 7 ïîëó÷èì îñòàòúê 0, êîé ïî ðåä ìîæå äà áúäå òîçè
äåí îò ìåñåöà?
Çàäà÷à 10. Òàçè ãîäèíà 03.03. ñå ïàäà â ïåòúê. Êàêúâ äåí îò ñåäìèöàòà
ùå áúäå 24.05.?
Óïúòâàíå: ² í. Ïîñëåäîâàòåëíî íàìåðåòå êàêúâ äåí îò ñåäìèöàòà
ñå ïàäàò 01.04., 01.05. è 24.05. Èçïîëçâàéòå, ÷å áðîÿò íà äíèòå íà ìàðò å 31,
à íà àïðèë å 30.
II í. Îò 03.03. äî 24.05. , âêëþ÷èòåëíî, áðîÿò íà äíèòå å
29 + 30 + 24 = 83. Òîãàâà 83:7=11 (îñò.6). Íî àêî ïúðâèÿò äåí
ìàðò àïðèë ìàé
(03.03.) å â ïåòúê, ñëåäâà ÷å øåñòèÿò å â ñðÿäà. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å è 24.05. å â
ñðÿäà,
Çàäà÷à 11. Òàçè ãîäèíà 14.02. ñå ïàäà â ïîíåäåëíèê. Êàêúâ
äåí îò ñåäìèöàòà:
à) ùå áúäå ñëåäâàùàòà ãîäèíà;
á) ùå áúäå ñëåä äâå ãîäèíè;
â) å áèë ìèíàëàòà ãîäèíà?
Ðåøåíèå: à) Òàçè ãîäèíà å âèñîêîñíà. Ñëåäîâàòåëíî èìà 366 äíè. Íî
366:7=52 (îñò.2) è îò 15.02. òàçè ãîäèíà äî 14.02.2001 ã., âêëþ÷èòåëíî, èìà
òî÷íî 366 äíè. Òîíà îçíà÷àâà, ÷å 14.02.2001 ã. è 16.02.2000ã. ñå ïàäàò â
ñðÿäà.
á) Ñëåäâàùàòà ãîäèíà èìà 365 äíè. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å âñåêè äåí îò ìåñåö
ïðåç 2002ã. ùå ñå ïàäà â äåíÿ îò ñåäìèöàòà, ñëåäâàù òîçè, â êîéòî ñå
ïàäàò ïðåç 2001 ã.. Ïî-òî÷íî, 14.02.2002ã. ùå áúäå â ÷åòâúðòúê.
â) Òóê òúðñèì äåíÿ îò ñåäìèöàòà, ïðåäõîæäàù òîçè, â êîéòî
14.02. ñå ïàäà òàçè ãîäèíà, ò.å. òúðñåíèÿò äåí å íåäåëÿ. Òîâà îáà÷å ñå
îòíàñÿ ñàìî äî äàòè ïðåäè 29.02. Àêî íè èíòåðåñóâà â êîé äåí îò
ñåäìèöàòà å áèë 01.03., âå÷å òðÿáâà äà âúðíåì äâà äåíà îò ñåäìèöàòà
íàçàä, â êîéòî 01.03. ñå ïàäà ñåãà.
6
 Çàäà÷à 12. Òàçè ãîäèíà 01.06. ñå ïàäà â ÷åòâúðòúê. Áåç äà èçïîëçâàòå
êàëåíäàð íàìåðåòå â êîé äåí îò ñåäìèöàòà ñå ïàäà:
à) 01.11.2000ã.; á) 01.11.2001 ã.; â) 01.11.1999 ã.?

Çàäà÷à 13.  åäèí ìåñåö îò ïåò ïîíåäåëíèêà òðè ñå ïàäàò íà ÷åòíà äàòà.
 êàêúâ äåí îò ñåäìèöàòà ñå ïàäà 17-òèÿò äåí îò òîçè ìåñåö?
Óïúòâàíå: Ìåñåöúò èìà 29 èëè ïîâå÷å äíè (4.7+1=29). Òîãàâà, àêî
ïúðâèÿò ïîíåäåëíèê å íå÷åòíà äàòà, "÷åòíèòå" ïîíåäåëíèöè ùå áúäàò
ñàìî äâà. Ïî òàêúâ íà÷èí ïúðâèÿò ïîíåäåëíèê å ÷åòíà äàòà. Åäèíñòâåíàòà
âúçìîæíîñò å 2 èëè ìåñåöúò å çàïî÷íàë â íåäåëÿ. Ñëåäîâàòåëíî, òúé êàòî
17:7=2 (îñò.Ç), ïîñî÷åíèÿò äåí ñå ïàäà âúâ âòîðíèê.

Çàäà÷à 14. Äîêàòî ÷àêàëî äà ñå ïîÿâè Êàðñëîí, Äðåáîñú÷åòî îòáåëÿçàëî

ïîñëåäîâàòåëíî âúðõó ïðàâà òî÷êè Â1 , Â2 , Â3 , Â4 , Â5 , Â6, Â7, Â8 è Â9. Òåçè
îò òÿõ, ÷èèòî íîìåðà èëè ïðè äåëåíèå íà 4 äàâàò îñòàòúê 2, èëè ïðè
äåëåíèå íà 5 äàâàò îñòàòúê 3, îöâåòèëî â æúëòî, à îñòàíàëèòå - â áÿëî.
à) Êîëêî îòñå÷êè ñ êðàèùà ïîñëåäîâàòåëíè æúëòè òî÷êè èìà?
á) Ñ êîëêî îòñå÷êèòå ñ êðàèùà ïîñëåäîâàòåëíè áåëè òî÷êè
ñà ïîâå÷å?
Óïúòâàíå: ²í. Òúé êàòî òî÷êèòå ñà ìàëêî íà áðîé, ìîæåì äà ñè íàïðàâèì
÷åðòåæ. Îçíà÷àâàìå íàïðèìåð ñ (æ) æúëòèòå òî÷êè, à èìåííî Â2, Â3, Â6 è
Â8.
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9
Æ Æ Æ Æ
Ñ ïîìîùòà íà ÷åðòåæà íàìèðàìå, ÷å îò òúðñåíèòå îòñå÷êè è â à), è â á)
èìà ñàìî ïî åäíà - Â2 Â3 è Â4Â5 .
²² í. Èçïèñâàìå òî÷êèòå: æúëòè - Â2, Â3 , Â6, Â8.
áåëè - Â1, Â4, Â5 , Â7 , Â9. Òðÿáâàò íè
îòñå÷êè ñ ïîñëåäîâàòåëíè êðàèùà åäíîöâåòíè òî÷êè. Îò "æúëòèòå"
îòñå÷êè ñàìî Â2Â3 å ñ ïîñëåäîâàòåëíè êðàèùà, à îò "áåëèòå" - ñàìî Â4Â5 .

Çàäà÷à15. Êàðñëîí ñå ïîÿâèë íåíàäåéíî è êàêòî îáèêíîâåíî, çàÿâèë,

÷å òîé å íàé-âåëèêèÿò, íàé-óìíèÿò è íàé-ñúîáðàçèòåëíèÿò. Íà÷åðòàë
îêðúæíîñò è âúðõó íåÿ îòáåëÿçàë òî÷êèòå À1, À2, À3, À4, À5, À6 è À7.
Òåçè îò òÿõ, ÷èèòî íîìåðà ñå äåëÿò òî÷íî íà 2 ñà îöâåòåíè â æúëòî, à
îñòàíàëèòå - â áÿëî. Êîëêî ïúòè îòñå÷êèòå ñ êðàèùà æúëòè òî÷êè ñà
ïîâå÷å îò îòñå÷êèòå ñ êðàèùà íåïîñëåäîâàòåëíè çåëåíè òî÷êè?

7
 ÌÅÒÎÄ ÍÀ ÏÚËÍÎÒÎ ÈÇ×ÅÐÏÂÀÍÅ
Äà ïðèïîìíèì,
ðåøåíèå íà çàäà÷à å òàêîâà ÷èñëî (÷èñëà), êîåòî óäîâëåòâîðÿâà óñëîâèÿòà
íà òàçè çàäà÷à.  òàêúâ ñëó÷àé íå âñÿêà çàäà÷à èìà ðåøåíèå, êàêòî è íå å
çàäúëæèòåëíî òîâà ðåøåíèå äà å ñàìî åäíî!
Òîãàâà, äà ñå ðåøè çàäà÷à îçíà÷àâà èëè äà ñå ïîêàæå, ÷å òÿ íÿìà ðåøåíèå,
èëè äà ñå íàìåðÿò ÂÑÈ×ÊÈ âúçìîæíè ðåøåíèÿ.
Äà îáúðíåì âíèìàíèå, êîãàòî ðåøàâàìå çàäà÷à ïî ðàçëè÷íè íà÷èíè å
åäíî, à êîãàòî òúðñèì ðàçëè÷íè ÷èñëà, êîèòî ðåøàâàò çàäà÷àòà å äðóãî!
Ïî-äîëó ùå ðàçãëåäàìå åäèí íà÷èí çà ðåøàâàíå íà çàäà÷è, êîéòî íå
âèíàãè å íàé-êðàòêèÿ ïúò êúì êðàéíèÿ ðåçóëòàò, íî ïîíå âèíàãè ìîæåì äà
èçïîëçâàìå.
È òàêà, èäåÿòà å äà ïðîâåðèì äàëè âñÿêà âúçìîæíà ñòîéíîñò íà
íåèçâåñòíîòî èçïúëíÿâà óñëîâèÿòà íà çàäà÷àòà.
Áàâíî, íî ñèãóðíî!
Çàäà÷à 1. Äà ñå íàìåðÿò âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ñå äåëÿò
òî÷íî íà 2 è ñáîðúò îò öèôðèòå íà êîèòî å ðàâåí íà 5.
Ðåøåíèå: Òúðñåíèòå ÷èñëà òðÿáâà äà ñå äåëÿò áåç îñòàòúê íà 2. Òîãàâà
òå ñà ÷åòíè è çà äà ðåøèì çàäà÷àòà, îò âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷åòíè ÷èñëà
ùå îòäåëèì òåçè, ñúñ ñáîð íà öèôðèòå, ðàâåí íà 5.
Ìîæåì äà ðàçñúæäàâàìå è òàêà:
Îçíà÷àâàìå öèôðàòà íà äåñåòèöèòå ñ õ.  òàêúâ ñëó÷àé öèôðàòà íà
åäèíèöèòå å (5-õ), à òúðñåíèòå ÷èñëà ñà îò âèäà 10.x + (5-õ). Äà îáúðíåì
âíèìàíèå, öèôðàòà õ ìîæå äà ïðèåìà ñàìî ñòîéíîñòè îò 1 äî 5,
âêëþ÷èòåëíî (Çàùî?). Ïðîâåðêèòå è ðåçóëòàòèòå îò òÿõ îôîðìÿìå â
òàáëèöà.
õ 1 2 3 4 5
(öèôðà íà äåñåòèöèòå)
5-õ 4 3 2 1 0
(öèôðà íà åäèíèöè)
10.õ+(5-õ) 14 23 32 41 50
(÷èñëî)
Èçìåæäó ïîëó÷åíèòå ÷èñëà ñàìî 14, 32 è 50 ñà ÷åòíè, êîåòî ïîêàçâà, ÷å
òå ñà ðåøåíèÿòà íà çàäà÷àòà.
Çàäà÷à 2. Äà ñå íàìåðÿò òðèöèôðåíèòå ÷èñëà, ïî-ìàëêè îò 200, ñáîðúò
îò öèôðèòå íà êîèòî å 7. Êîÿ å ïîñëåäíàòà öèôðà íà ïðîèçâåäåíèåòî èì?
Óïúòâàíå: Òúðñèì âñè÷êè òðèöèôðåíè ÷èñëà, ïî-ìàëêè îò 200. Òîâà
îçíà÷àâà, ÷å öèôðàòà íà ñòîòèöèòå å 1.
8
Òîãàâà ñáîðúò îò öèôðèòå íà äåñåòèöèòå è åäèíèöèòå å 6. Ïðè òîâà, òóê
öèôðàòà íà äåñåòèöèòå ìîæå äà áúäå è 0.
õ 0 1 2 3 4 5 6
(öèôðà íà
äåñåòèöèòå)

6-õ 6 5 4 3 2 1 0
(öèôðà íà åäèíèöèòå

÷èñëî 106 115 124 133 142 151 160

Îòã. 0

Çàäà÷à 3. Ïàòîêúò Äîíàëä ïîëó÷èë ïèñìî.  åäèí ìîìåíò çàáåëÿçàë, ÷å

ïîùåíñêèÿò êîä íà ïîäàòåëÿ å ÷èñëî, ïîñëåäíàòà öèôðà íà êîåòî å 3 ïúòè
ïî-ãîëÿìà îò âñÿêà îò îñòàíàëèòå öèôðè. Çà÷óäèë ñå êîëêî òàêèâà
÷åòèðèöèôðåíè ÷èñëà èìà è êîè ñà òå. Ïîìîãíåòå ìó!
Îòã. 1113, 2226, 3339

Çàäà÷à 4. Ïðåç âàêàíöèÿòà Òîìè îòèøúë ïðè áàáà ñè íà ñåëî. Ïðåáðîèë

êðàêàòà íà íîâîèçëþïåíèòå ïèëåíöà è ðîäåíèòå ïðàñåíöà è ïîëó÷èë 42.
Ïî-êîëêî ïèëåíöà è ïðàñåíöà ìîæå äà èìà â áàáèíèÿ äâîð?
Ðåøåíèå: Åäèí âúçìîæåí íà÷èí çà ðåøàâàíå íà òàçè çàäà÷à å ñëåäíèÿò.
Îçíà÷àâàìå: áðîé ïèëåíöà = õ (õ å åñòåñòâåíî ÷èñëî)
áðîé ïðàñåíöà = ó (ó å åñòåñòâåíî ÷èñëî)
Òîãàâà: áðîé êðàêà ïèëåíöà = 2õ
áðîé êðàêà ïðàñåíöà = 4ó
Îáùî: 42
Èëè ïîëó÷àâàìå 2õ + 4ó = 42. Ïðè òîâà, íàé-ãîëåìèÿò áðîé ïðàñåíöà å 10
(Çàùî?). Ïîëó÷àâàìå òàáëèöàòà:
y 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
4y 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40
2õ=42-4y 38 34 30 26 22 18 14 10 6 2

x 19 17 15 13 11 9 7 5 3 1
Ïúðâèÿò ðåä íè ïîêàçâà âúçìîæíèÿ áðîé ïðàñåíöà, à ïîñëåäíèÿ-
ñúîòâåòíèÿ áðîé ïèëåíöà.
9
 Çàáåëÿçâàìå, ÷å ïðè õ=19 è ó=1, êàêòî è ïðè õ=15, à ó=3, ïèëåíöàòà ñà
öÿëî ÷èñëî ïúòè ïîâå÷å (ñúîòâåòíî 19 ïúòè è 5 ïúòè).
Íåùî ïîâå÷å, âñÿêî åäíî ðåøåíèå íà çàäà÷àòà ñå ñúñòîè îò äâå ÷èñëà-
ñòîéíîñò íà õ è ñòîéíîñò íà ó!

Çàäà÷à 5.  ïîðòìîíåòî íà Ìèìè èìà ñàìî ïî 7 ìîíåòè îò ïî 2 è 5

ñòîòèíêè. Ïî êîëêî íà÷èíà òÿ ìîæå äà ïëàòè òî÷íî ñëàäîëåä îò 35
ñòîòèíêè?
Óïúòâàíå: Îçíà÷àâàìå íàïðèìåð ñ õ áðîÿò íà ìîíåòèòå îò 2 ñòîòèíêè, à
ñ ó- áðîÿò íà ìîíåòèòå îò 5 ñòîòèíêè. Òóê îñâåí åñòåñòâåíè ÷èñëà, õ è ó
ìîãàò äà áúäàò è 0, íî ïî-ìàëêè îò 8.
Ïîëó÷àâàìå óðàâíåíèåòî 2õ + 5ó = 35.

10
 ó÷. 2000 - 2001 ã.

Íåêà âè çàïîçíàÿ ñ áðàòÿòà Áîáè è Äàíè. Ïî- ìàëêèÿò Áîáè å

ó÷åíèê â Ìàòåìàòè÷åñêàòà ãèìíàçèÿ è âñå ðåøàâà çàäà÷è.
×åòâúðòîêëàñíèêúò Äàíè ïðåäïî÷èòà òîïêàòà è èãðèòå ïðåä êíèãèòå
ñ ïðèêàçêè è ìàòåìàòèêàòà. Êàêòî è äà å!
Íà ñëåäâàùèòå ñòðàíèöè çàåäíî ùå ñå îïèòàìå äà âè óáåäèì, ÷å. íå å
òðóäíî ÷îâåê äà ñå çàáàâëÿâà. Äîðè è êîãàòî ðåøàâà çàäà÷è!
Íåùî ìè ïîäñêàçâà, ÷å ùå óñïååì!
Áîáè ïðàâè ôîêóñ
- Õàéäå äà èãðàåì! - íå ñïèðàøå äà äîñàæäà Äàíè. Ïî-ãîëåìèÿò áðàò
Áîáè óïîðèòî íå ìó îáðúùàøå âíèìàíèå. Êàê èíà÷å?! Áîáè èìàøå äà
èçðåøè 33 çàäà÷è ïðåç òàçè íåî÷àêâàíà âàêàíöèÿ, à è òå íå áÿõà îò
ëåñíèòå.
- Ìîëÿ òå, îñòàâè òåçè çàäà÷è! Ùå ãè ðåøèø ïîñëå!
- Äîáðå, íî àç èçáèðàì èãðàòà - âäèãíà ãëàâà Áîáè - Íóæåí òè å ëèñò,
öâåòíè ìîëèâè, ïåðãåë è ëèíèéêà. Ãîòîâ ëè ñè?
- Äà! Âåäíàãà! - ðàäîñòíî ïîäñêî÷è Äàíè è íå íàêàðà Áîáè äúëãî äà
ñòðàäà çà îòñúñòâèåòî ìó - Äà çàïî÷âàìå! È Áîáè îáÿñíè ïðàâèëàòà íà

Èãðà I : Íà÷åðòàé îòñå÷êà ÀÂ. Ñ ïîìîùòà íà ëèíèéêà ÿ ðàçäåëè íà

êîëêîòî èñêàø ðàâíè îòñå÷êè . Âúðõó âñåêè äâå ñúñåäíè îò
ïîëó÷åíèòå ðàâíè îòñå÷êè ïîñòðîé êâàäðàò÷åòà, íî òàêà, ÷å äà ñà
ðàçïîëîæåíè îò ðàçëè÷íèòå ñòðàíè íà ïðàâàòà ÀÂ. Êàæè ìè êîëêî
å ñáîðúò îò îáèêîëêèòå íà íà÷åðòàèèòå êâàäðàò÷åòà, à àç ùå òè
êàæà êîëêî å äúëãà îòñå÷êàòà ÀÂ.

- Íå ìîæåø! - ïðîâèêíà ñå Äàíè è çàïî÷íà äà ÷åðòàå. Ñëåä èçâåñòíî

âðåìå, ÷åòâúðòîêëàñíèêúò ëèêóâàù äðúïíà Áîáè çà ðúêàâà è
ïðîèçíåñå òàéíñòâåíî ïîëó÷åíîòî ÷èñëî. Áàòêî ìó îáà÷å
áåçìèëîñòíî, ìèãíîâåíî, áåç äîðè äà ãî ïîãëåäíå èçñòðåëÿ òî÷íàòà
äúëæèíà íà îòñå÷êàòà ÀÂ.
- Òè íàëó÷êà! - òúðñåøå îáÿñíåíèå ìàë÷óãàíúò. - Çà äà òè äîêàæà,
÷å ñåãà íÿìà íèùî ñëó÷àéíî, íåêà óñëîæíèì èãðàòà! - ïðåäëîæè
êàòî çà ïîìèðåíèå áàòêîòî.
11
 -Ïðåäè òîâà îáà÷å äà ñå óãîâîðèì - àêî ñ ïîìîùòà íà òî÷êà
ðàçäåëèì îòñå÷êà íà äâå îòñå÷êè, íåêà íàðè÷àìå òàçè òî÷êà
ðàçäåëÿùà. È òàêà.

Èãðà II: Íà÷åðòàé îòñå÷êè ÀÂ. Ñ ïîìîùòà íà òî÷êè ÿ ðàçäåëè

íà êîëêîòî èñêàø è êàêâèòî ïî äúëæèíà èñêàø îòñå÷êè. Âúðõó
âñåêè äâå îò ñúñåäíèòå ïîëó÷åíè îòñå÷êè, êîèòî íå ñúäúðæàò
ðàçäåëÿùà òî÷êà, ïîñòðîé êâàäðàò÷åòà òàêà, ÷å äà ñà
ðàçïîëîæåíè îò ðàçëè÷íèòå ñòðàíè íà ïðàâàòà ÀÂ. Êàæè ìè
ñáîðúò îò îáèêîëêèòå íà êâàäðàò÷åòàòà, à àç ùå òè êàæà
äúëæèíàòà íà îòñå÷êàòà ÀÂ.

Ñëåä 5 ìèíóòè, êîãàòî Áîáè îòíîâî "ïîçíà", Äàíè ðåøè, ÷å áðàò

ìó å ïîíå ìàãüîñíèê. Âñúùíîñò, õëàïàêúò è íå ïîäîçèðàøå, ÷å â
îñíîâàòà íà ìíîãî ìàãèè ñòîè ìàòåìàòèêàòà...
Äà ìó ïîêàæåì, ÷å íÿìà íèùî ñâðúõåñòåñòâåíî. Âðúùàìå ñå
îòíîâî íà Èãðà I. Òóê Äàíè ñúîáðàçè:
Îòñå÷êàòà À áå ðàçäåëåíà íà ðàâíè ÷àñòè. Òîãàâà âñè÷êè
íà÷åðòàíè êâàäðàò÷åòà èìàò ðàâíè äúëæèíè íà ñòðàíèòå.
Êâàäðàò÷åòàòà ñ ðàâíè äúëæèíè íà ñòðàíèòå èìàò ðàâíè
ïåðèìåòðè (îáèêîëêè).
Ñáîðúò îò ïåðèìåòðèòå íà ïîëó÷åíèòå êâàäðàò÷åòà å
ïðîèçâåäåíèå íà áðîÿ èì è îáèêîëêàòà íà åäíî îò òÿõ.
À ñåãà äà ïîãëåäíåì ïî äðóã íà÷èí íà òàçè çàäà÷à:
Îáèêîëêàòà íà âñÿêî êâàäðàò÷å å òî÷íî 4 ïúòè ïî-ãîëÿìà îò
äúëæèíàòà íà ñòðàíàòà ìó. Òîãàâà ñáîðúò îò îáèêîëêèòå íà âñè÷êè
êâàäðàò÷åòà å 4 ïúòè ïî-ãîëÿì îò ñáîðà íà ÷àñòèòå, íà êîèòî Äàíè å
ðàçäåëèë îòñå÷êàòà ÀÂ.
Ñëåä êàòî ðàçêðèõòå "ìàãèÿòà" ïîìèñëåòå è îòãîâîðåòå
íà âúïðîñèòå:
Èçïîëçâàõìå ëè íÿêúäå â ðàçñúæäåíèÿòà, ÷å îòñå÷êàòà ÀÂ
ñå ðàçäåëÿ íà ðàâíè ÷àñòè?
Èçïîëçâàõìå ëè, ÷å ñúñåäíèòå êâàäðàò÷åòà ñà ðàçïîëîæåíè
îò ðàçëè÷íè ñòðàíè íà ïðàâàòà ÀÂ?
Âúçìîæíî ëè å ñáîðúò îò îáèêîëêèòå íà êâàäðàò÷åòàòà äà å
íàïðèìåð 17ñì, àêî äúëæèíàòà íà ñòðàíàòà íà âñÿêî îò òÿõ â ñì å
åñòåñòâåíî ÷èñëî?
Ñëåäâàùèòå çàäà÷è ùå ïîìîãíàò êàêòî íà Äàíè, òàêà è íà âàñ
ñúùî äà îâëàäååòå ìàãèÿòà îò Èãðà II.

12
 Çàäà÷à 1. Äà ñå íàìåðè äúëæèíàòà íà çàòâîðåíà íà÷óïåíà
ëèíèÿ, àêî å èçâåñòíî, ÷å íå÷åðòàíèòå òðèúãúëíèöè ñà
ðàâíîñòðàííè è ÀÂ=9 ñì.

À Â
Çàäà÷à 2. Äà ñå íàìåðè äúëæèíàòà íà çàòâîðåíàòà íà÷óïåíà
ëèíèÿ, àêî å èçâåñòíî, ÷å òðèúãúëíèöèòå ñà ðàâíîñòðàííè è
ÀÂ=8ñì 3ìì.

À Â
Çàäà÷à 3. Çà êîëêî âðåìå ìîæå äà ñå èçáðîäèðà çàòâîðåíàòà
íà÷óïåíà ëèíèÿ íà ÷åðòåæà, àêî ÀÂ=11ñì, äúëæèíàòà íà åäèí
áîä å 5ìì, à âðåìåòî, çà êîåòî ñå ïðàâè òîçè áîä å 10 ñåêóíäè?

À Â

Çàäà÷à 4. Íà÷åðòàõ ñ ìîëèâ îòñå÷êà À ñ äúëæèíà 15ñì.

Ðàçäåëèõ ÿ íà 9 îòñå÷êè ñ ïîìîùòà íà 8 òî÷êè, ðàçëè÷íè îò À è
Â. Âúðõó âñåêè äâå ñúñåäíè îò ïîëó÷åíèòå 9 îòñå÷êè ïîñòðîèõ
æúëòè ðàâíîñòðàííè òðèúãúëíèöè è çåëåíè êâàäðàòè, êàêòî å
ïîêàçàíî íà ÷åðòåæà. Ñëåä òîâà èçòðèõ îòñå÷êàòà ÀÂ. Ñúáðàõ
äúëæèíèòå íà çàòâîðåíàòà æúëòà è çåëåíà íà÷óïåíè ëèíèè è
ïîëó÷èõ 11ì 5 ñì. Âåðíè ëè ñà ïðåñìÿòàíèÿòà?

13
Äàíè âè ñúâåòâà: Àêî ñå çàòðóäíÿâàòå, íàïðàâåòå ñè öâåòåí
÷åðòåæ!
Çàäà÷à 5. Âúðõó åäíà ïðàâà ñà äàäåíè 2002 òî÷êè, ðàçñòîÿíèåòî
ìåæäó âñåêè äâå îò êîèòî å 1ñì. Âúðõó îòñå÷êàòà ñ êðàèùà ïúðâèòå
äâå òî÷êè, íàä ïðàâàòà, å ïîñòðîåí êâàäðàò ñúñ ñòðàíà 1ñì. Âúðõó
ñëåäâàùàòà îòñå÷êà, îòäîëó, å ïîñòðîåí ðàâíîñòðàíåí òðèúãúëíèê
ñúñ ñòðàíà 1 ñì. Ñëåä òîâà å íà÷åðòàíà îòñå÷êà, ñ êðàèùà òðåòàòà è
÷åòâúðòàòà òî÷êè. Ïîñëå îòãîðå - ðàâíîñòðàíåí òðèúãúëíèê, ñëåä
íåãî êâàäðàò è îòíîâî îòñå÷êà, êàêòî å ïîêàçàíî íà ÷åðòåæà.
Ïîñòðîåíèÿòà ñå ïîâòàðÿò. Äà ñå íàìåðè äúëæèíàòà íà íà÷óïåíàòà
íåçàòâîðåíà ëèíèÿ, ñúåäèíÿâàùà ïúðâàòà è ïîñëåäíàòà òî÷êè.

Äàíè âè ñúâåòâà: Äàäåíèòå 2002 òî÷êè îáðàçóâàò 2001 îòñå÷êè ñ

äúëæèíà 1ñì. Íàìåðåòå äúëæèíàòà íà íà÷óïåíàòà ëèíèÿ, ñâúðçâàùà
ïúðâàòà è ÷åòâúðòàòà òî÷êè. Çàáåëåæåòå, ÷å òÿ ñ ðàâíà íà äúëæèíàòà
íà íà÷óïåíàòà ëèíèÿ, ñúåäèíÿâàùà ÷åòâúðòàòà ñúñ ñåäìàòà òî÷êà.
Íàìåðåòå äî 2002-òà òî÷êà êîëêî ïúòè ùå ñå ïîâòîðè ãðóïè÷êàòà
êâàäðàò, òðèúãúëíèê, îòñå÷êà (íåçàâèñèìî îò ïîñëåäîâàòåëíîñòòà è
îò êîÿ ñòðàíà íà ïðàâàòà ñà íà÷åðòàíè).
Îòã:4002ñì
Çàäà÷à 6. Âúíøíî çà ïðàâîúãúëíèê ñà ïîñòðîåíè ðàâíîñòðàííè
òðèúãúëíèöè òàêà, ÷å âñÿêà ñòðàíà íà ïðàâîúãúëíèê å ñòðàíà è íà
íÿêîé îò òåçè òðèúãúëíèöè. Èçâåñòíî å, ÷å îáèêîëêàòà íà
ïîëó÷åíàòà ôèãóðà å 20 ñì è òÿ å 5 ïúòè ïî-ãîëÿìà îò åäíàòà ñòðàíà íà
ïðàâîúãúëíèêà. Äà ñå íàìåðè ëèöåòî íà ïðàâîúãúëíèêà.
14
 Äàíè è òóðèñòèòå
Çàäà÷à 1. Çà êîëêî ìèíóòè ùå èçìèíàâàì 1 êèëîìåòúð, àêî
ñå äâèæà ñúñ ñêîðîñò:
à) 10 êì/÷; á) 6 êì/÷; â) 4 êì/÷?
Çàäà÷à 2. Ïðåäñòàâè ñè, ÷å ïüòÿ ìåæäó äâå õèæè À è
 å ñòðúìåí êàêòî íà ÷åðòåæà:
Åäèí òóðèñò - ìàòåìàòèê òðúãíàë îò õèæà À â 8÷. 14ìèí.

ñóòðèíòà. Êîãàòî ñòèãíàë äî õèæà  ðàçáðàë, ÷å ñè å çàáðàâèë

ëè÷íàòà êàðòà â À è ñå âúðíàë îáðàòíî.  õèæà À áèë îòíîâî â 10÷.
35ìèí. ñóòðèíòà. Ïðè òîâà èç÷èñëèë, ÷å å ñëèçàë ñúñ ñêîðîñò 5êì/÷, à
ñå å èçêà÷âàë ñúñ ñêîðîñò 2êì/÷. Îùå, â õèæà  å ïðåñòîÿë ñàìî
15ìèí. è ïî âðåìå íà ïðåõîäèòå íèêúäå íå å ñïèðàë. Êàòî çíàåø
âñè÷êî òîâà, ïîìèñëè è îòãîâîðè ïîñëåäîâàòåëíî íà âúïðîñèòå:
à) Êîëêî ìèíóòè ñå å äâèæèë îáùî òóðèñòúò?
á) Çà êîëêî ìèíóòè èçìèíàâà 1 êèëîìåòúð íà ñëèçàíå? À íà
èçêà÷âàíå?
â)Àêî òúðñåíîòî ðàçñòîÿíèå å S êì., êàê ìîæåì äà èçðàçèì
÷ðåç S çà êîëêî ìèíóòè å ñëÿçúë îò À äî  è ñå å êà÷èë îò  äî À
îáùî?
ã)Ìîæåì ëè äà íàìåðèì ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó õèæèòå S?
Îòã: ã) 3 êì.
Âÿðâàì, ÷å è âèå êàòî Äàíè ñòå ñå ïðåáîðèëè ñ òåçè çàäà÷è, íî êàêâî
ëè áè ñòàíàëî, àêî òóðèñòèòå ñà äâàìà? À ìîæå ëè ìàðøðóòúò ìåæäó
õèæèòå äà âêëþ÷âà íå ñàìî íàêëîíåíè, à è õîðèçîíòàëíè ó÷àñòúöè?
 ñëåäâàùèòå çàäà÷è ñúùî ùå ïðåäïîëàãàìå, ÷å òóðèñòèòå ñå äâèæàò
áåç ïî÷èâêè è ñ ïîñòîÿííî òåìïî.

15
 Çàäà÷à 3. Ïúòÿò ìåæäó õèæè ãî À è  å ñòðúìåí, êàêòî ñ
ïîêàçàíî íà ÷åðòåæà:

Òóðèñòúò òðúãíàë îò À êúì Â â 9÷. ñóòðèíòà. Êîãàòî ïðèñòèãíàë â

Â, îòòàì êúì À âåäíàãà òðúãíàë äðóã òóðèñò. Òîé ïðèñòèãíàë â À â
11÷.30ìèí. ñóòðèíòà. Èçâåñòíî å, ÷å âòîðèÿò ñå å äâèæèë ñúñ
ñêîðîñò 6 êì/÷, à ïúðâèÿò - ñ äâà ïúòè ïî-ìàëêà îò òàçè ñêîðîñò. Äà
ñå íàìåðè ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó äâåòå õèæè.
Äàíè âè ñúâåòâà: Çàäàéòå ñè è îòãîâîðåòå ïîñëåäîâàòåëíî íà
âúïðîñè êàòî òåçè îò çàäà÷à 2. Âñúùíîñò, òîâà å ïúòÿò, ïî êîéòî
òðÿáâà äà "ìèíåòå", çà äà ðåøèòå çàäà÷àòà.
Îòã: 5 êì.
Çàäà÷à 4. Ìàðøðóòúò îò õèæà À äî õèæà Ñ ñå ñúñòîè îò íàêëîíåí
è õîðèçîíòàëåí ó÷àñòúê, êàêòî å ïîêàçàíî íà ÷åðòåæà:
 Ñ

Òóðèñò òðúãíàë îò À â 7÷. 45ìèí. ñóòðèíòà. Êîãàòî ñòèãíàë â

õèæà Ñ, îòòàì êúì À âåäíàãà òðúãíàë äðóã òóðèñò. Â õèæà À âòîðèÿò
òóðèñò áèë â 10÷. 05ìèí. ñóòðèíòà. Îêàçàëî ñå, ÷å ïúðâèÿò èçìèíàë
ó÷àñòúêà À ñúñ ñêîðîñò 4êì/÷, âòîðèÿò èçìèíàë òè÷åøêîì ñúùèÿ
ó÷àñòúê ñúñ ñêîðîñò 12êì/÷, à íà õîðèçîíòàëíèÿ ïúò è äâàìàòà ñà
èçìèíàâàëè ïî 6 êì çà 1÷. Êîëêî êèëîìåòðà å ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó
äâåòå õèæè?
Äàíè âè ñúâåòâà: Îáúðíåòå âíèìàíèå, íå òúðñèì äúëæèíàòà íà
âñåêè îò ó÷àñòúöèòå À è ÂÑ, à òåõíèÿ ñáîð.

16
 Íåêà ÀÂ= õ (êì), ÂÑ= y (êì). Òîãàâà:
Èçìèíàâà ÀÂ çà: Èçìèíàâà ÂÑ çà:
² òóðèñò õ . 15 (ìèí.) y . 10 (ìèí)
²² òóðèñò õ . 5 (ìèí.) y . 10 (ìèí)

Îáùî äâàìàòà ñà ñå äâèæèëè

õ.15 + ó.10 + ó.10 + õ.5 =
= 15.õ + 10.ó + 10.ó + 5.õ = 15.x +5.õ + 10.ó + 10.ó
=(15 + 5).õ + (10 + 10).ó = 20.x + 20.ó = 20.(õ + ó) ìèíóòè.
Îòã: 7êì.

Çàäà÷à 5. Ìàðøðóòúò îò õèæà À äî õèæà Ä ñå ñúñòîè îò ñïóñêàíå,

õîðèçîíòàëåí ó÷àñòúê è èçêà÷âàíå, êàêòî å ïîêàçàíî íà ÷åðòåæà:

À
Ä

 Ñ

Åäíîâðåìåííî îò õèæèòå À è Ä òðúãíàëè åäèí ñðåùó äðóã äâàìà

òóðèñòè. È äâàìàòà ñå ñïóñêàëè ñúñ ñêîðîñò 6êì/÷, èçêà÷âàëè ñå ñúñ
ñêîðîñò 3êì/÷, à ó÷àñòúêà ÂÑ èçìèíàâàëè ñúñ ñêîðîñò 4 êì/÷.
Òóðèñòúò îò À ïðèñòèãíàë â Ä 1÷. 22ìèí ñëåä òðúãâàíåòî ñè. Ñëåä
16ìèí. ïðèñòèãíàë â À è âòîðèÿ òóðèñò. Äà ñå íàìåðè ðàçñòîÿíèåòî
ìåæäó õèæèòå.

Äàíè âè ñúâåòâà: Íåêà ÀÂ=õ êì, ÂÑ=ó êì. à ÑÄ=z êì, òî âðåìåòî íà
òóðèñòà, ïðèñòèãíàë â Ä å
õ.10(ìèí) + ó.15(ìèí) + z.20(ìèí) =82(ìèí). Âðåìåòî íà òóðèñòà,
ïðèñòèãíàë â À å
z.10(ìèí.) + ó. 15(ìèí,) + õ.20(ìèí.) =98(ìèí). Íàìåðåòå êîëêî
ìèíóòè îáùî ñà ñå äâèæèëè è ïðåñìåòíåòå ñáîðà õ + ó +z.
Çàäà÷à 6. Ïúòÿò ìåæäó äâå õèæè â ïëàíèíàòà ñå ñúñòîè îò
õîðèçîíòàëíè, íàêëîíåíè íàãîðå è íàêëîíåíè íàäîëó ó÷àñòúöè.

17
 Òóðèñò ñå äâèæè ñ âåëîñèïåä ïî õîðèçîíòàëíèòå ó÷àñòúöè ñúñ
ñêîðîñ 15êì/÷. ïî íàäîëíèùàòà - ñúñ ñêîðîñò 20êì/÷., à ïî
íàãîðíèùàòà - ñúñ ñêîðîñ 12êì/÷. Çà èçìèíàâàíå íà ðàçñòîÿíèåòî
ìåæäó äâåòå õèæè â äâåòå ïîñîêè ñà ìó íåîáõîäèìè 2 ÷àñà.
Íàìåðåòå êîëêî å ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó òÿõ.

Äàíè âè ñúâåòâà: Íåêà â åäíàòà ïîñîêà îáùàòà äúëæèíà íà

õîðèçîíòàëíèòå ó÷àñòúöè å ó(êì), îáùàòà äúëæèíà íà íàêëîíåíèòå
íàãîðå ñ z(êì), à îáùàòà äúëæèíà íà íàêëîíåíèòå íàäîëó ñ õ(êì).
Ñåãà ðàçñúæäàâàéòå êàêòî â çàäà÷à 5.
Îòã: 15êì

Êîíêóðñíè çàäà÷è
Çà ÷åòâúðòîêëàñíèöè ïðåç ó÷åáíàòà 2000/2001ã.

Çàäà÷à 1. Íàìåðåòå íåèçâåñòíîòî ÷èñëî õ, àêo

115:(65 - 5.x) + 14 = 2001 -491.4

Çàäà÷à 2. Ïðàâîúãúëíèê ñ ëèöå 108 êâ.ñì ìîæå äà áúäå ðàçðÿçàí

íà 12 åäíàêâè êâàäðàò÷åòà. Âúðõó âñÿêà îò ñòðàíèòå íà
ïðàâîúãúëíèêà âúíøíî å ïîñòðîåí ðàâíîñòðàíåí òðèúãúëíèê òàêà,
÷å âñÿêà îò ñòðàíèòå íà ïðàâîúãúëíèêà å è ñòðàíà íà íÿêîé îò òåçè
òðèúãúëíèöè. Íàìåðåòå îáèêîëêàòà íà ïîëó÷åíàòà ôèãóðà.

Çàäà÷à 3. Äàíè è Áîáè ðåøèëè äà ñè íàïðàâÿò ïîõîä. Ìàðøðóòúò

èì ñå ñúñòîÿë îò õîðèçîíòàëíè, íàêëîíåíè íàäîëó è íàêëîíåíè
íàãîðå ó÷àñòúöè. Äåöàòà òðúãíàëè â 8÷. 15ìèí. ñóòðèíòà. Íà
îòèâàíå, ñëåä ïúðâîòî èçêà÷âàíå, ñïðåëè 15ìèíóòè, çà äà çàêóñÿò.
Îêàçàëî ñå,÷å ïúòåêàòà èì ìèíàâàëà ïîêðàé ÷åøìà ñ èçâîðíà âîäà.
Çàòîâà è â äâåòå ïîñîêè äåöàòà íå îòìèíàëè ïðîñòî òàêà, à ñå
ñïèðàëè çà ïî 4ìèíóòè äà øèÿò ñòóäåíà è áèñòðà âîäà. Îñâåí òîâà,
ñïèðàëè îùå äâà ïúòè îáùî çà 9ìèíóòè, çà äà îòäúõíàò. Êîãàòî ñå
ïðèáðàëè, ÷àñúò áèë 12÷. 47ìèí. íà îáÿä. Èçâåñòíî å, ÷å äåöàòà ñà ñå
èçêà÷âàëè ñúñ ñêîðîñò 2êì/÷, ñïóñêàëè ñà ñå ñúñ ñêîðîñò 6êì/÷ è ïî
ðàâíîòî ñà ñå äâèæèëè ñúñ ñêîðîñò 3êì/÷. Íàìåðåòå êàêâî
ðàçñòîÿíèå ñà èçìèíàëè äåöàòà ïî âðåìå íà ïîõîäà.

18
 Çàäà÷à 4.  êâàäðàò ñúñ ñòðàíà 2ñì ïðåñå÷íàòà òî÷êà íà
äèàãîíàëèòå ñ öåíòúð íà êðúã÷å ñ äèàìåòúð 1 ñì. Ðàçïîëàãàìå ñ
÷åðâåí, îðàíæåâ, æúëò è ñèí ìîëèâ. Ñ åäèí îò òÿõ ïîïúëâàìå
êðúã÷åòî, à ñ äðóã - îñòàíàëàòà ÷àñò îò êâàäðàòà. Ðàçãëåæëàìå
âñè÷êè îöâåòåíè ïî òîçè íà÷èí ñ ïîìîùòà íà ÷åòèðèòå ìîëèâà
êâàäðàòè ñúñ ñòðàíà 2ñì. Âúçìîæíî ëè å òå äà áúäàò èçðÿçàíè îò
ïðàâîúãúëåí ëèñò êàðòîí ñ ðàçìåðè:
à) 7ñì è 7ñì ; á) 7ñì è 8ñì ?
Îáîñíîâåòå îòãîâîðà .

19
 ó÷. 2001 - 2002 ã.
Ìàòåìàòèêà â çåëåí÷óêîâàòà ãðàäèíà

Áàáàòà íà Äàíè è Áîáè æèâåå íà ñåëî. Òàì òÿ èìà çåëåí÷óêîâà

ãðàäèíà ñ ôîðìà íà ïðàâîúãúëíèê. Æåíàòà èñêà äà çàñàäè è ïèïåð, è
äîìàòè, è çåëå, ïî â ïðàâîúãúëíè ëåõè, êàêòî å ïîêàçàíî íà ÷åðò. 1.
Çàòîâà òÿ ïîñòàâè íà ìîì÷åòàòà ñëåäíàòà
Çàäà÷à 1. Íåêà çàáèåì êîë÷åòà â ïîñî÷åíèòå íà ÷åðòåæà òî÷êè è ñ
ïîìîùòà íà êîíîïåíà âðúâ äà îãðàäèì ïðàâîúãúëíèöèòå DQTP è
MBNT ( çà äà îôîðìèì ïî-êðàñèâî íàñàæäåíèÿòà).

D P C
ïèïåð çåëå
Q N
T
äîìàòè ïèïåð

A M B
Êîëêî ìåòðà âðúâ ùå áúäå íåîáõîäèìî, àêî çíàåì ñàìî ðàçìåðèòå
íà çåëåí÷óêîâàòà ãðàäèíà?
Áîáè êàçà, ÷å çàäà÷àòà å "ôàñóëñêà" è ñå çàòâîðè â ñòàÿòà ñè, çà äà
÷åòå "Ìàìèíî äåòåíöå" îò Ë. Êàðàâåëîâ. Äàíè îáà÷å ðåøè äà îïèòà
è ñå çàãëåäà â ÷åðòåæà. Ñëåä ìàëêî çàáåëÿçà, ÷å ÀÌ=QÒ=DÐ,
ÀQ=ÌÒ=ÂN, QD=ÐÒ=ÑN è MB=TN=PC (Çàùî?). Ïî òàêúâ
íà÷èí:
PDQTP + PMBNT = QT+TP+DP+DQ+MB+BN+TN+TM =
=(QT+TN)+(TP+TM)+(DP+MB)+(DQ+BN)=
= QN + TM + (DP+PC) + (DQ+QA) =
= AB + BC + CD + DA =
= PABCD
Òîâà ñè å îòêðèòèå! Îêàçà ñå, ÷å íåîáõîäèìàòà âðúâ òðÿáâà äà å
äúëãà êîëêîòî îáèêîëêàòà íà ãðàäèíàòà. À íåÿ Äàíè ëåñíî ùå
íàìåðè ùîì ñà èçâåñòíè ðàçìåðèòå ïà ïðàâîúãúëíèêà ÀÂÑD.
Ìèñëåéêè, ÷å âå÷å äîñòàòú÷íî å íàïðÿãàë ìîçú÷íèòå ñè êëåòêè,

20
÷åòâúðòîêëàñíèêúò ïîêàçà ðåøåíèåòî ïà áðàò ñè. È íå áåç ãîðäîñò,
àëà Áîáè ïîñòàâè âåäíàãà

Çàäà÷à 2. Äà ñå èçðàçè îáèêîëêàòà íà ïðàâîúãúëíèêà ÀÌÒQ

÷ðåç îáèêîëêèòå íà ïðàâîúãúëíèöèòå ÌÂNÒ, ÒNCP è OTPD
Äàíè ñå óñìèõíà è íàïèñà:
PQTPD + PMBNT= PABCD = PAMTQ + PTNCP, ñúãëàñíî çàäà÷à1.
Òîãàâà PAMTQ = (PQTPD + PMBNT) - PTNCP.
Áîáè îäîáðèòåëíî êèìíà ñ ãëàâà è äîïúëíè:
- Íåêà ïîñòðîèì îòñå÷êè, óñïîðåäíè íà äâîéêà ñðåùóïîëîæíè
ñòðàíè è ñ êðàèùà âúðõó äðóãèòå ìó ñòðàíè. Äà ïîñòðîèì îùå
òîëêîâà ïà áðîé îòñå÷êè, óñïîðåäíè íà âòîðàòà äâîéêà
ñðåùóïîëîæíè ñòðàíè è ñ êðàèùà âúðõó ïîñî÷åíèòå â íà÷àëîòî
ñòðàíè íà ïðàâîúãúëíèêà. Ïîëó÷àâàìå "òàáëèöà". Òîãàâà,
äîñòàòú÷íî ñ äà çíàåì îáèêîëêèòå íà ïî åäíà "êëåòêà" îò
âñåêè ðåä è êîëîíà íà òàáëèöàòà, çà äà çíàåì è îáèêîëêàòà íà
öåëèÿ ïðàâîúãúëíèê- òÿ ñ ñáîð íà èçâåñòíèòå îáèêîëêè.
Çâó÷è èíòåðåñíî! Ìîæåòå è âèå, çàåäíî ñ Äàíè, äà ñå ïðîâåðèòå
ïðè ðåøàâàíåòî íà ñëåäâàùèòå çàäà÷è.
Íåêà ïðåäè òîâà ñå óãîâîðèì, ÷å íàïèñàíèòå ïî-äîëó ÷èñëà
ïðåäñòàâëÿâàò îáèêîëêèòå â ìåòðè íà ñúîòâåòíèòå ìàëêè
ïðàâîúãúëíèöè.

Çàäà÷à 3. Ïðè îçíà÷åíèÿòà ïà ÷åðò. 2 äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà íà

íàé-ãîëåìèÿò ïðàâîúãúëíèê.

3
5
4

÷åðò. 2

21
 Çàäà÷à 4. Ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 3 à,á äà ñå íàìåðÿò äâà íà÷èíà
îáèêîëêàòà íà çàùðèõîâàíèÿ ïðàâîúãúëíèê.

2 1 3 3 1
4 3 5

5 4

÷åðò.3 à) ÷åðò.3 á)

Çàäà÷à 5. Ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 4 äà ñå íàìåðè îáùàòà

äúëæèíà íà îòñå÷êèòå, êîèòî ðàçäåëÿò ïðàâîúãúëíèêà íà 9 ïî-
ìàëêè ïðàâîúãúëíèêà.

10
10 8 6
6
÷åðò.4
Çàëà÷à 6. Ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò 4 äà ñå íàìåðè ñáîðúò
íà îáèêîëêèòå íà âñè÷êè ìàëêè ïðàâîúãúëíèöè .

5
3 6
9 8

÷åðò.5

22
 Ïîíÿêîãà êðàÿò å íà÷àëî!

Äàíè çàáåëÿçà, ÷å Áîáè ðàçñåÿíî ãëåäà ïðåç ïðîçîðåöà.

Ìàë÷óãàíúò ïðåäïîëîæè, ÷å áàòêîòî âå÷å å ñâîáîäåí è çàïî÷íà ñ
îïèòèòå äà ïðèâëå÷å âíèìàíèåòî ìó.
-Êîÿ å òàçè òðóäíà çàäà÷à, êîÿòî íå òå îñòàâÿ íà ìèðà?-Áîáè ïîêàçà
çà ïîðåäåí ïúò "ÿñíîâèäñêèòå" ñè ñïîñîáíîñòè. Äàíè îòâîðè
òåòðàäêàòà è ïîêàçà:

Çàäà÷à 1. Äà ñå íàìåðè ÷èñëîòî õ, àêî

((3.õ-10).6+52): 100=1.
-Äàíè, ïîìíèø ëè òîï÷åòî, êîåòî òè ïîäàðèõ çà
Êîëåäà?- ïîïèòà äÿâîëèòî Áîáè.
-Àìà êàê äà ãî çàáðàâÿ? Îòâîðèõ îïàêîâàíàòà êóòèÿ, à â
ïåÿ- äðóãà êóòèÿ. È ïîñëå íàìåðèõ îùå åäíà. ×àê êîãàòî
îòâîðèõ òðåòàòà êóòèÿ, îòêðèõ òâîåòî òîï÷å. - ðàçïàëåíî
çàðàçêàçâà ìîì÷åòî- Êàêâà èçíåíàäà áåøå!
-Äà, ÷óäåñíî å è äà ñå ïîëó÷àâàò, è äà ñå ïðàâÿò
ïîäàðúöè!- ìúäðî çàêëþ÷è ñåäìîêëàñíèêúò.
-×àêàé,- íåäîóìÿâàøå Äàíè- êàêâî îáùî èìà òîâà ñúñ çàäà÷àòà
ìè?
Òîãàâà, ñ òèõ ãëàñ, êàêòî ñå ñïîäåëÿò ñàìî âàæíè òàéíè, Áîáè
êàçà:
-Ïðåäñòàâè ñè, ÷å íåèçâåñòíîòî ÷èñëî õ å ñêðèòî â òàêúâ ïîäàðúê
è âñÿêî ñëåäâàùî äåéñòâèå å ñëåäâàùà ïî-ãîëÿìà êóòèÿ.
Îòâàðÿíåòî é ïúê ùå ñòàíå ñ ïîìîùòà íà äåéñòâèåòî, îáðàòíî íà
òîêà, êîåòî å "çàêëþ÷èëî" êóòèÿòà.
-Èñêàø äà êàæåø,- åäíà èäåÿ çàïî÷íà äà ðàñòå â ãëàâàòà íà Äàíè-
÷å àêî ïîñëåäíîòî äåéñòâèå å èçâàæäàíå, òðÿáâà äà ñúáèðàì; àêî å
óìíîæåíèå- äà äåëÿ è ò. í., çà äà ñå ïðèáëèæà âñå ïîâå÷å äî
íåèçâåñòíîòî ÷èñëî?
-Òî÷íî òàêà. Çàùî íå îïèòàø äà ðåøèø âå÷å ñàì
çàäà÷àòà?
Ñëåä ìàëêî Äàíè ïîêàçà
((3.x - 10).6 + 52):100 = 1
(3õ- 10).6 + 52=100
23
 (Ç.õ-10).6 = 48 (48=100-52)
3.x-10= 8 (8 = 48:6)
3.x = 18 (18 = 8+ 10)
õ= 6

-Äî òóê äîáðå, - Áîáè ïîòóïà Äàíè ïî ðàìîòî- íî êàê ùå ðåøèø

ñëåäâàùàòà çàäà÷à? È ïðîäèêòóâà:

Çàäà÷à 2. Íàìèñëèõ ÷èñëî. Óâåëè÷èõ ãî ñ 33. Ïîëó÷åíèÿò ñáîð

óâåëè÷èõ 3 ïúòè. Òîâà ïðîèçâåäåíèå íàìàëèõ 7 ïúòè è ïîëó÷åíîòî
íàìàëèõ ñ 11. Ðåçóëòàòúò å 7. Êîå ÷èñëî ñúì íàìèñëèë?
-Àìè ãîñïîæàòà êàçâà âèíàãè äà îçíà÷àâàìå òúðñåíîòî ÷èñëî.
Íàïðèìåð ñ õ!- çàïî÷íà ïî-ìàëêèÿò áðàò- Òîãàâà, êàòî ÷åòà ïàê
óñëîâèåòî, ìîãà äà íàïèøà, ÷å
((õ + 33).3):7-11 = 7
Îòòóê âå÷å çíàì êàê äà íàìåðÿ íåèçâåñòíîòî ÷èñëî õ!
-Íåäåé äà ñå ïú÷èø òîëêîâà, ÷å ùå ñå ïóêíåø êàòî áàëîí! Ïî-
äîáðå åëà äà òè ïîêàæà îùå åäèí òðèê - è Áîáè íà÷åðòà ñõåìàòà
+33 .3 :7 -11
? 7

- Äà íå íàìåêâàø, ÷å çà äà íàìåðÿ íàìèñëåíîòî ÷èñëî, òðÿáâà äà

ñå âúðíà ïî ñõåìàòà îòäÿñíî-íàëÿâî, êàòî îòíîâî èçïîëçâàì
îáðàòíèòå äåéñòâèÿ? Íî òîâà ìè èçãëåæäà ëåñíî! Åòî!- è Äàíè
áúðçî ïîïúëíè ïðàçíèòå êâàäðàò÷åòà.

+33 .3 :7 -11
9 42 126 18 7
-33 :3 .7 +11

Íî ðàäîñòòà ìó íå áå çà äúëãî, çàùîòî Áîáè ïðî÷åòå îò íÿêàêúâ

ñòàð ñáîðíèê

Çàäà÷à 3. Ñ åäíî ÷èñëî ìîæåì äà èçâúðøèì ñàìî åäíî îò

äåéñòâèÿòà- ïðèáàâÿìå êúì òîâà ÷èñëî 1 èëè óìíîæàâàìå
24
òîâà ÷èñëî ñ 2. Àêî çàïî÷íåì îò 1, ñ êîëêî íàé-ìàëêî äåéñòâèÿ
ùå ïîëó÷èì 100?
-Íàâÿðíî è òóê ùå ïðàâèì íåùî îòçàä-íàïðåä.-
çàìèñëåíî ïðîäóìà ÷åòâúðòîêëàñíèêúò- Íî êàêâî?
-Çàáåëåæè, ÷å îò 50 ìîæåì äà ïîëó÷èì 100 èëè êàòî óìíîæèì ñ
2, èëè êàòî ïðèáàâèì 50 ïúòè 1. ×èñëîòî 50 ñúùî ìîæåì äà
ïîëó÷èì èëè êàòî óìíîæèì 25 ñ 2, èëè êàòî êúì 25 ïðèáàâèì 25
ïúòè 1. Îò äðóãà ñòðàíà, ñúãëàñíî óñëîâèåòî, ÷èñëîòî 25 ìîæåì äà
ïîëó÷èì ñàìî ñ ïðèáàâÿíå íà 1 êúì ÷èñëîòî 24.
-Èçëèçà, ÷å êîëêîòî ïîâå÷å ïúòè óìíîæàâàìå ñ 2, òîëêîâà
ïî-ìàëêî äåéñòâèÿ îáùî èçâúðøâàìå. Íî êàê ùå ïðåáðîèì?
-Íàïðèìåð ñúñ ñõåìàòà

:2 :2 -1 :2 :2 :2 -1 :2

100 50 25 24 12 6 3 2 1

Ñëåä ìèíóòà Áîáè ïëúçíà ïðåä áðàò ñè óñëîâèåòî íà

Çàäà÷à 4. Òðèìà áðàòÿ ðåøèëè äà ïîìîãíàò íà ìàéêà ñè â
íàïðàâàòà íà ëþáèìèÿ èì ñëàäêèø. Çà öåëòà ñå çàåëè äà ÷óïÿò
ïðèãîòâåíèòå îðåõè. Ïúðâèÿò ñ÷óïèë ïîëîâèíàòà îò îðåõèòå è îùå
1. Ñëåä òîâà âòîðèÿò ñ÷óïèë ïîëîâèíàòà îò îðåõèòå è îùå 2. Íàêðàÿ
òðåòèÿò ñ÷óïèë ïîëîâèíàòà îò îñòàíàëèòå ñëåä ïîìîùòà íà âòîðèÿ
áðàò îðåõè è îùå 3. Âúïðåêè òîâà, îñòàíàë îùå 1 îðåõ. Ïî êîëêî
îðåõè å ñ÷óïèë âñåêè?
-Òàçè çàäà÷à çâó÷è îáúðêàíî è èçìîðèòåëíî!- ïî÷òè èçïëàêà
Äàíè.
-Óñïîêîé ñå! Äà ïîäðåäèì äàäåíîòî â óñëîâèåòî
íàïðèìåð â òàáëèöà.- áàòêîòî ãî ïðåãúðíà è ïðîäúëæè- Îñâåí
òîâà, îáúðíè âíèìàíèå, ÷å ïðåäè äà ñå âêëþ÷è òðåòèÿò áðàò,
îðåõèòå ñà áèëè 2 ïúòè ïîâå÷å îò 1+3 = 4 îðåõà. Òîãàâà îòçàä-
ïàïðåä ïîïúëâàìå
25
 ïðåäè áðîè ñ÷óïåíè îðåõè ÑËÅÄ

42=(20+1).2 22=(20+1)+1 20
1.

20=(2+8).2 12=(2+8)+2 8
2.

3. 8=(3+1).2 7=(3+1)+3 1

Òàêà â òðåòàòà êîëîíêà ïîëó÷àâàìå êàê ñå å ïðåäñòàâèë âñåêè

áðàò, à è íàìåðèõìå êîëêî îðåõè ïúðâîíà÷àëíî ñà áèëè
ïðèãîòâåíè.
Äàëè ñòå ðàçáðàëè õèòðîñòèòå íà Áîáè? Ïðîâåðåòå ñàìè êàòî
ðåøèòå çàäà÷èòå çà óïðàæíåíèå.

Çàäà÷à 5. Íàìèñëèõ ñè ÷èñëî. Óâåëè÷èõ ãî 3 ïúòè. Ïîëó÷åíîòî

ïðîèçâåäåíèå óâåëè÷èõ ñ 2 è ðåçóëòàòúò íàìàëèõ 4 ïúòè. Óâåëè÷èõ
ïîñëåäíîòî ÷èñëî ñ 2 è íàìåðèõ 7. Êîå ÷èñëî ñúì íàìèñëèë?
îòã.6
Çàäà÷à 6. Ïåòúð÷î äàë ïîëîâèíàòà îò ïàðèòå, êîèòî èìàë, çà
èíòåðåñíà êíèæêà. Ñ ïîëîâèíàòà îò îñòàíàëèòå ïàðè ñè êóïèë
áîíáîíè. Ïîëîâèíàòà îò íîâèÿ îñòàòúê äàë çà ñîê è òîâà, êîåòî ìó
îñòàíàëî ðàçäåëèë ïî ðàâíî ñ áðàò÷åòî ñè. Íàêðàÿ ñå îêàçàëî, ÷å
èìà 1 ëåâ. Êîëêî ëåâà å èìàë Ïåòúð÷î â íà÷àëîòî?
Îòã.: 16 ëâ.
Çàäà÷à 7. Ïðè ïóñêàíå íà ìîíåòà îò 50ñò., åëåêòðîíåí àâòîìàò
óâåëè÷àâà 3 ïúòè äàäåíîòî ÷èñëî, à ïðè ïóñêàíå íà ìîíåòà îò 20ñò.,
ïðèáàâÿ 4 êúì äàäåíîòî ÷èñëî. Ñ êàêâà íàé-ìàëêà ñóìà ÷ðåç òîçè
àâòîìàò ìîæå äà ñå ïîëó÷è 1991, êàòî ñå çàïî÷íå îò ÷èñëîòî 1?
Îòã.: ñ 390 ñò., êîèòî ïðàâÿò Çëâ. 90ñò.

Çàäà÷à 8.  åäíà êîøíèöà èìà ÿáúëêè. Àêî ñå èçâàäÿò

ïîëîâèíàòà îò òÿõ è îùå 1 ÿáúëêà, ñëåä òîâà ïîëîâèíàòà îò
îñòàíàëèòå è îùå 1, à íàêðàÿ ñå èçâàäÿò ïîëîâèíàòà îò îñòàíàëèòå
è îùå 1 ÿáúëêà, êîøíèöàòà ùå ñå èçïðàçíè. Êîëêî ÿáúëêè å èìàëî â
êîøíèöàòà è êîëêî ÿáúëêè ñà èçâàäåíè âòîðèÿ ïúò?
Îòã.: 14; 4
26
 Çàäà÷à 9.  òðè ñúäà å èìàëî îáùî 30ë. âîäà. Îò ïúðâèÿ ñúä
ïðåëåëè âúâ âòîðèÿ 4ë. Ïîñëå îò âòîðèÿ ñúä ïðåëåëè â òðåòèÿ 2ë.
Íàêðàÿ îò òðåòèÿ ñúä ïðåëåëè â ïúðâèÿ3ë. Îêàçàëî ñå, ÷å â òðèòå
ñúäà âå÷å èìà ïî ðàâíî êîëè÷åñòâî âîäà. Ïî êîëêî ëèòðà âîäà å
èìàëî âúâ âñåêè ñúä â íà÷àëîòî?
Îòã.: 11; 8; 11

Êîëêî ñà âúçìîæíèòå ïúòèùà?

Äàíè èìàøå "ñòðàííî" äîìàøíî. Çà ïúðâè ïúò äîìàøíàòà

ðàáîòà òðÿáâàøå íå äà ÿ íàïèøå, à äà ÿ íàðèñóâà. Ïî-òî÷íî äà
íàïðàâè íåùî êàòî êàðòà íà Ïëåâåí. ×åòâúðòîêëàñíèêúò äîðè è íå
çàáåëÿçà êîãàòî áàòêî ìó âëåçå â ñòàÿòà è äîéäå äî íåãî. Çàòîâà è
ïîäñêî÷è, ùîì Áîáè êàçà, ÷å îò òàçè "êàðòà" ìîãàò äà èçëÿçàò
èíòåðåñíè çàäà÷è. È êàêòî äðóã ïúò, ñåäìîêëàñíèêúò íå îñòàâè
äúëãî Äàíè â íåäîóìåíèå.
Çàäà÷à 1. Ïî êîëêî íà÷èíà ìîæå äà ñå ñòèãíå îò òî÷êà À äî òî÷êà
F ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 1, áåç äà ñå ìèíàâà äâà ïúòè ïðåç åäíà è
ñúùà òî÷êà?
C

À D F
÷åðò. 1
B
Äàíè âçå ëþáèìèòå öâåòíè ìîëèâè è ìúë÷àëèâî î÷åðòà
ñ ÷åðâåíî ïúòÿ À - Ñ - Ð,
ñ æúëòî ïúòÿ À-Ñ-D-F è
ñúñ ñèíüî ïúòÿ À -  - F. Ïî òàêúâ íà÷èí ëåñíî ñå âèæäà, ÷å
òúðñåíèÿò áðîé å 3.
- Àìè àêî íå òè ñòèãíàò öâåòíèòå ìîëèâè? Èëè ïúê íÿìàø ïðàâî
äà èçïîëçâàø òàêèâà?- øåãîâèòî ïîïèòà Áîáè.-Åëà äà òè ïîêàæà
êàê ìîæåø äà ñå ñïðàâèø è ñàìî ñ åäíà õèìèêàëêà. Äà çàáåëåæèì,
÷å îò òî÷êà À ìîæåø äà îòèäåø èëè â òî÷êà Ñ, èëè â òî÷êà Â. Îò
òî÷êà Ñ ïúê ìîæåì äà
27
îòèäåì èëè â òî÷êà D, èëè â òî÷êà F, à îò B íàïðàâî îòèâàìå âúâ F.
Òîâà ñõåìàòè÷íî èçãëåæäà êàêòî íà ÷åðò. 2.

C F

D F
À
B
F
÷åðò. 2
Êàêòî äúðâî, ÷èéòî êîðåí å òî÷êàòà À- íà÷àëîòî íà âñåêè îò
íàøèòå ìàðøðóòè è ñ ëèñòà- êðàÿò íà âñåêè ìàðøðóò, à èìåííî-
òî÷êàòà F. Áðîÿò íà "ëèñòàòà" îòãîâàðÿ ïà áðîÿ íà ïúòèùàòà ñ
èñêàíîòî ñâîéñòâî.
Çàäà÷à 2. Ïî êîëêî íà÷èíà ìîæå äà ñå ñòèãíå îò òî÷êà À äî òî÷êà
F ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 3, áåç äà ñå ìèíàâà äâà ïúòè ïðåç åäíà è
ñúùà òî÷êà? C

A F

B ÷åðò. 3

Äàíè çàáåëÿçà, ÷å íàïðèìåð îò  ìîæå äà îòèäå â C è ïîñëå â F, íî

íå è äà ñå âúðíå â À (Çàøî?). Ñëåä òîâà âíèìàòåëíî íàðèñóâà
äúðâîòî îò ÷åðò. 4 è ïîëó÷è ïîõâàëà îò Áîáè. Áàòêîòî êàçà. ÷å òàêàâà
ñõåìà ñå íàðè÷à ÃÐÀÔ-ÄÚÐÂÎ è èìà ãîëÿìî ïðèëîæåíèå â
èíôîðìàòèêàòà.
C B F

À F
B
C F ÷åðò. 4
F

Çàäà÷à 3. Åäíà ìðàâêà ñå äâèæè îò À êúì F (÷åðò5) ñàìî ïî

ïîñîêà ïà ñòðåëêèòå. Ïî êîëêî ðàçëè÷íè íà÷èíà ìîæå äà ñå
ïðèäâèæè?

28
 F

A ÷åðò.1
- Ùå îçíà÷à "âúçëèòå" íà íà÷åðòàíàòà ìðåæà- çàïî÷íà
íåòúðïåëèâî õëàïàêúò- ìèñëÿ, ÷å ùå óñïåÿ äà ñúñòàâÿ îíîâà
“äúðâî". Íàïðèìåð òàêà- è ñëåä ìàëêî ïîêàçà ñõåìè, êàòî
ïîêàçàíèòå íà ÷åðò. 6 à), á)
A9
A8 F
A5 A6
A4 A7

A A3 ÷åðò.6 à)
A1 A2
A5 A9 F
A1 A6 A7 F
A6 A7 F
A2 F
A3 A7
A
A8 A9 F

A4 A5 A9 F
A6 A F ÷åðò.6 á)

-Òîâà âèíàãè ïîìàãà. Íî êîãàòî "âúçëèòå" íà ìðåæàòà, êàêòî ãè

íàðå÷å, ñà ìíîãî ïîâå÷å, òîãàâà èçïîëçâàíåòî íà ÃÐÀÔ-ÄÚÐÂÎ
ìîæå äà çàòðóäíè. Îáúðíè âíèìàíèå, ÷å â òàçè çàäà÷à ãè çíàåø
íà÷àëíàòà òî÷êà, êðàéíàòà òî÷êà è ïîñîêèòå, êîèòî ìîæåø äà
ñëåäâàø. Òîãàâà â À5 ìîæåø äà äîéäåø èëè îò À1, èëè îò À4.
Òîâà ïîêàçâà, ÷å àêî âå÷å çíàåø áðîÿò íà ïúòèùàòà äî òî÷êèòå
À4 è À1 òåõíèÿò ñáîð å áðîÿò íà ïúòèùàòà äî À5. Ïî òàêúâ íà÷èí,
áåç äà ïðåòðóïâàìå ÷åðòåæà ñ áóêâè, ïðåñìÿòàìå è äî âñÿêà òî÷êà
çàïèñâàìå ÷èñëîòî, ïîêàçâàùî áðîÿò íà ïúòèùàòà äî íåÿ
1 F (÷åðò. 7).
3 7
1 4
A 2 3
÷åðò.1
1 1 1
29
 À ñåãà îïèòàéòå ñ Äàíè äà ðåøèòå:
Çàäà÷à 4. Ïî êîëêî íà÷èíà ìîæå äà ñå ñòèãíå îò òî÷êà À äî
òî÷êàF ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 8, áåç äà ñå ìèíàâà äâà ïúòè ïðåç
åäíà è ñúùà òî÷êà?
C
E
A D
F

B ÷åðò. 8
Çàäà÷à 5. Åäíà áóáîëå÷êà ñå äâèæè îò À êúì F ïî ñòðàíèòå íà
ôèãóðàòà (÷åðò. 9).
A

F ÷åðò. 9

Áóáîëå÷êàòà ìîæå äà ñå äâèæè ñàìî íàäÿñíî è íàäîëó. Ïî êîëêî

ðàçëè÷íè íà÷èíà ìîæå äà ñå ïðèäâèæè áóáîëå÷êàòà îò À äî F?
Îòã.: 13

Çàäà÷à 6. Íà äàäåíàòà ñõåìà ïðàâîúãúëíèêúò ÀÂÑD å ðàçðÿçàí

íà øåñò êâàäðàò÷åòà ñ ðàâíè äúëæèíè íà ñòðàíèòå. Èìà ðàçëè÷íè
êðàòêè ïúòèùà îò À äî Ñ.
D C

A B
à)äà ñå íàìåðè áðîÿò íà íàé-êðàòêèòå ïúòèùà îò À äî Ñ.
á)êîñòåíóðêà òðúãâà îò À â 7÷ 18ìèí. ñóòðèíòà. Äâèæè ñå ïî
íàé-êðàòúê ïúò êúì Ñ. Çà 345ñåê. èçìèíàâà äúëæèíàòà íà ñòðàíàòà
íà åäíî îò øåñòòå ìàëêè êâàäðàò÷åòà.  êîëêî ÷àñà ùå áúäå â Ñ?

30
 Äàíè âè ñúâåòâà
à) çàáåëåæåòå, ÷å íàé-êðàòêè ñà îíåçè ïúòèùà, ïðè êîèòî ñå
äâèæèì ñàìî íàãîðå è íàäÿñíî.
á) ìîæåòå äà íàìåðèòå îáùî êîëêî ñåêóíäè ùå ñà íåîáõîäèìè íà
êîñòåíóðêàòà è ñëåä òîâà äà ãè ïðåâúðíåòå â ìèíóòè è ñåêóíäè.
Ìîæåòå äà ïîñòúïèòå è ïî äðóã íà÷èí, íî ñè ïðèïîìíåòå, ÷å 1
ìèíóòà = 60 ñåêóíäè è 1÷àñ = 60 ìèíóòè.

ÊÎÍÊÓÐÑÍÈ ÇÀÄÀ×È

1.Âåäíúæ Äàíè ïîïèòàë Ìèòêî íà êîëêî å ãîäèíè, à ìîì÷åòî

îòãîâîðèëî: "Íÿìà äà òè êàæà âúçðàñòòà ñè. Òè ùå ÿ îòêðèåø êàòî
çíàåø, ÷å àêî ÷èñëîòî, êîåòî ïîêàçâà ãîäèíèòå ìè, óìíîæèø ñ
5, îò ïîëó÷åíîòî èçâàäèø 27, ðåçóëòàòúò ðàçäåëèø íà 3 è
íàêðàÿ ïðèáàâèø 88, ùå ïîëó÷èø íàé-ãîëÿìîòî äâóöèôðåíî
÷èñëî".
Íà êîëêî ãîäèíè å Ìèòêî?

2.Íà ÷åðòåæà ïîñî÷åíèòå ÷èñëà ñà îáèêîëêèòå â

ñàíòèìåòðè íà ñúîòâåòíèòå ìàëêè ïðàâîúãúëíèöè. Èçâåñòíî å, ÷å
ÀÐQR å è êâàäðàò. Äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà íà ïðàâîúãúëíèêà
ÀÂÑD â ñàíòèìåòðè. Ïîêàæåòå, ÷å òÿ ìîæå äà áúäå ñáîð è îò
îáèêîëêèòå íà íÿêîëêî ðàâíîñòðàííè òðèúãúëíèöè ñ ðàâíè ñòðàíè
â ñàíòèìåòðè. Êîëêî íà áðîé ìîãàò äà áúäàò òåçè òðèúãúëíèöè?

D C
8

Q 16
R
16 10
À P B
31
 3. Äàäåíàòà ñõåìà ïðåäñòàâëÿâà ïúòíà êàðòà íà åäèí æèëèùåí
êâàðòàë. Îò À äî Ñ èìà íÿêîëêî íàé-êðàòêè ìàðøðóòà. Çàðàäè áàñ,
îò À â 13.00 ÷àñà òðúãíàëî ìîì÷å ïî åäèí îò íàé-êðàòêèòå ïúòèùà.
Ïðèñòèãíàëî â Ñ 13.07 ÷àñà. Âåäíàãà òðúãíàëî îáðàòíî êúì À ïî
äðóã íàé-êðàòüê ìàðøðóò. Ñëåä êàòî ïðèñòèãíàëî â À âåäíàãà
òðúãíàëî êúì Ñ è òàêà, äîêàòî íå ìèíàëî ïî âåäíúæ ïðåç âñè÷êèòå
íàé-êðàòêè ìàðøðóòè. Àêî íå ñè å ïðîìåíÿëî ñêîðîñòòà, â êîëêî
÷àñà ìîì÷åòî å áèëî çà ïîñëåäåí ïúò â À?
Ñ
ïàðê

4. Òðè ïðèÿòåëêè -Áåòè, Êåòè è Íåòè- ñè êóïèëè 48 äúâêè. Âñÿêà

âçåëà ïî íÿêîëêî è äúâêèòå ñâúðøèëè. Ñëåä òîâà Áåòè äàëà
ïîëîâèíàòà îò äúâêèòå ñè ïî ðàâíî íà Êåòè è Áåòè. Ïîñëå Êåòè äàëà.
ïîëîâèíàòà îò äúâêèòå ñè, êîèòî âå÷å èìàëà, íà Áåòè è Íåòè ïî
ðàâíî,ñúùîòî íàïðàâèëà è Íåòè, ñëåä êîåòî ñå îêàçàëî, ÷å òðèòå
ìîìè÷åòà âå÷å èìàò ïî ðàâåí áðîé äúâêè. Êîëêî äúâêè å èìàëà Êåòè
â íà÷àëîòî?

32
 ó÷. 2002 - 2003 ã.
Ñðåùà ñ ÷åòíè è íå÷åòíè

Îòèâàì íàñêîðî íà ãîñòè ó ïðèÿòåëè è çàâàðâàì ìàëêàòà Ñèìîíà,

êîÿòî å ó÷åíè÷êà â IV êëàñ, äà äîâúðøâà äîìàøíîòî ñè ïî
ìàòåìàòèêà. Òÿ ñ ãîðäîñò ìè ïîêàçâà:
Çàäà÷à: Äà ñå èçâúðøè äåëåíèåòî ïî 2 íà÷èíà, êúäåòî å
âúçìîæíî:
À=(102+56-38):2;
Â=(209+103):2;
Ñ=(307-109):2.
Ðåøåíèå: À=(102+56-38):2=120:2=60 èëè
À=(102+56-38):2=102:2+56:2-38:2=51+28-19=60
Â=(209+103):2=312:2=156
Ñ=(307-109):2=198:2=99
-Ìíîãî ëåñíî!  èçðàçà À â ñêîáèòå èìà ñàìî ÷åòíè ÷èñëà è ìîæå
äà èçâúðøèì äåëåíèåòî ïî äâà íà÷èíà.  èçðàçèòå  è Ñ
ó÷àñòâàùèòå â ñêîáèòå ÷èñëà ñà ñàìî íå÷åòíè è çàòîâà íå ìîæå äà
ãè äåëèì ïîîòäåëíî íà 2. Ñáîðúò è ðàçëèêàòà íà íå÷åòíè ñ ÷åòíî
÷èñëî è ìîæå äà ñå äåëè íà 2.
-Áðàâî! Âå÷å çíàåø, ÷å ñáîðúò è ðàçëèêàòà íà äâå ÷èñëà, êîèòî ñà
åäíîâðåìåííî ÷åòíè èëè íå÷åòíè å ÷åòíî ÷èñëî. Õàéäå äà èãðàåì
íà åäíà èãðà - êàçâàì àç, ñåùàéêè ñå çà øîêîëàäà â äæîáà ñè. - Òè
íàïèñâàø ÷èñëî è àç íàïèñâàì ÷èñëî. Àêî ïðîèçâåäåíèåòî èì å
÷åòíî ÷èñëî, ïå÷åëèø øîêîëàä.
Î÷è÷êèòå ñâåòíàõà è Ñèìîíà áúðçî íàïèñà ÷èñëîòî 2.
-Òàêà ùå ñúì ñèãóðíà, ÷å ïðîèçâåäåíèåòî ùå áúäå ÷åòíî ïðè
âñÿêî äðóãî ÷èñëî ê, íàïèñàíî îò òåáå. Íàëè òàêà çàïèñâàìå
÷åòíèòå ÷èñëà - 2.ê. Ìîãà äà çàïèøà è ïðîèçâîëíî äðóãî ÷åòíî
÷èñëî è ïå÷åëÿ.
Äîêàòî òÿ ñå íàñëàæäàâàøå íà øîêîëàäà, àç íàïèñàõ:

Çàäà÷à 1. (à+b).à.b=705
Âúçìîæíî ëè å ðàâåíñòâîòî çà åñòåñòâåíèòå ÷èñëà à è b?
Ìàëêàòà ëþáèòåëêà íà ðåáóñè íå ñëåä äúëãî âúçêëèêíà:
-Íå ìîæå. Àêî à èëèb å ÷åòíî, òî ïðîèçâåäåíèåòî å ÷åòíî, íî 705
33
å íå÷åòíî. Çíà÷è äâåòå ÷èñëà à è b ñà íå÷åòíè, íî òîãàâà (à+b) å ÷åòíî
÷èñëî. Îòíîâî íå ìîæå.
Ñðåùàòà íè ïðîäúëæè ñ îùå íÿêîëêî çàäà÷è. Âçåìåòå è âèå ëèñò è
õèìèêàëêà, çà äà ðåøàâàìå çàåäíî.

Çàäà÷à 2.  êëàñà íà Ñèìîíà èìà 24 äåöà è âñè÷êè èìàò îöåíêè 5

èëè 6 çà ñðîêà ïî ìàòåìàòèêà. Íàáúðçî ïðåáðîèõ â äíåâíèêà,÷å
äåöàòà ñ îöåíêà 6 ñà ñúñ 7 ïîâå÷å îò òåçè ñ îöåíêà 5. Âúçìîæíî ëè å
òîâà?
Ðåøåíèå: Äà îçíà÷èì áðîÿ íà äåöàòà ñ îöåíêà 5 ñ õ. Òîãàâà áðîÿò
íà äåöàòà ñ îöåíêà 6 å õ+7. Îáùèÿò áðîè îöåíêè å: õ+õ+7=24
2.õ+7=24
2.õ=17
Ëÿâàòà ñòðàíà íà ðàâåíñòâîòî å ÷åòíî ÷èñëî, à äÿñíàòà - íå÷åòíî.
Ñëåäîâàòåëíî íå å âúçìîæíî.

Çàäà÷à 3. Ìîãàò ëè åñòåñòâåíèòå ÷èñëà îò 1 äî 12 äà ñå ðàçäåëÿò íà

äâå ãðóïè îò ïî 6 ÷èñëà, òàêà ÷å ñóìèòå â òÿõ äà:
à) ñà ðàâíè;
á)èìàò ðàçëèêà 11;
â)èìàò ðàçëèêà 38?
Ðåøåíèå: à) Äà íàìåðèì íàé-íàïðåä ñóìàòà íà ÷èñëàòà
1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12=13.6=78

Ãðóïèðàìå ïî äâîéêè: 1+12=2+11=3+10=4+9=5+8=6+7=13

Èìàìå 6 ãðóïè ñúñ ñóìà 13. Ñóìàòà íà ÷èñëàòà å 78 - ÷åòíî ÷èñëî.
Ìîæå äà ñå ðàçäåëè íà 2 ãðóïè ñ ðàâíè ñóìè.
Íàïðèìåð: I ãðóïà - 1,2,3, 10, 11,12 II ãðóïà - 4, 5, 6, 7, 8, 9
á) Ñåãà ÷èñëàòà ñà ðàçäåëåíè íà äâå ãðóïè ñ ðàçëè÷íè ñóìè.
Àêî îçíà÷èì ïî-ìàëêàòà ñóìà ñ S, òî äðóãàòà ùå å S+11.
Îáùàòà ñóìà å: S+S+11=78
2.S+11=78
2.S=67
Ëÿâàòà ñòðàíà íà òîâà ðàâåíñòâî å ÷åòíî ÷èñëî, à äÿñíàòà - íå÷åòíî.
Ñëåäîâàòåëíî å íåâúçìîæíî.
â)Íåêà îòíîâî ïî-ìàëêàòà ñóìà å S, à äðóãàòà-S+38.
34
 Îáùàòà ñóìà å: S+S+38=78
2.S = 40
S = 20
Äà îïèòàìå äà íàìåðèì òàêèâà 6 åñòåñòâåíè ÷èñëà îò ÷èñëàòà îò
1 äî 12, êîèòî èìàò ñóìà 20. Ñúáèðàìå 1 +2+3+4+5+6=21 >20=S
Ñóìàòà íà íàé-ìàëêèòå 6 ÷èñëà îò äàäåíèòå å ïîâå÷å îò 20.
Ñëåäîâàòåëíî òàêîâà ðàçäåëÿíå íå å âúçìîæíî.

Çàäà÷à 4. Ìîãàò ëè 25 ìîëèâà äà ñå ïîäðåäÿò â 10 ãðóïè ïî 1, 3

èëè 5 ìîëèâà?
Ðåøåíèå: Íåêà îçíà÷èì áðîÿ íà ãðóïèòå ñ 1 ìîëèâ ñ õ, áðîÿ íà
ãðóïèòå ñ 3 ìîëèâà ñ ó è òåçè ñ 5 ìîëèâà - ñúñ z. Îáùèÿò áðîé ãðóïè
å:õ + ó + z= 10
Ìîëèâèòå â òÿõ ñà: 1.x + 3.ó + 5.z =25
Òîãàâà êàòî çàïèøåì: õ+ 2.ó + ó+ 4.z + z = 25
x+y+z+ 2.ó + 4.z = 25

10 +2.ó + 4.2 25
Ëÿâàòà ñòðàíà íà ðàâåíñòâîòî å ÷åòíà, à äÿñíàòà - íå÷åòíà.
Ñëåäîâàòåëíî æåëàíîòî ïîäðåæäàíå íå å âúçìîæíî.

Çàäà÷à 5. Íèêîëàé ñúñ ñèíà ñè è Ïåòúð ñúñ ñèíà ñè îòèøëè íà

ðèáà. Íèêîëàé õâàíàë òîëêîâà ðèáè, êîëêîòî ñèíà ìó, à Ïåòúð
õâàíàë 3 ïúòè ïîâå÷å îò ñèíà ñè. Îáùî õâàíàëè 25 ðèáè. Ïî êîëêî
ðèáè å õâàíàë âñåêè?
Ðåøåíèå: Íåêà îçíà÷èì áðîÿ íà ðèáèòå, õâàíàòè îò Íèêîëàé ñ õ.
Òîãàâà çà ñèíà ìó ñúùî ñà õ. Àêî ñèíà íà Ïåòúð å õâàíàë ó ðèáè, òî
çà Ïåòúð ïîëó÷àâàìå Ç.ó. Îáùèÿò áðîé å :
õ + õ + ó + Ç.ó = 25
2.õ + 4.ó = 25
Äà, òîâà ðàâåíñòâî å íåâúçìîæíî, íî íå áúðçàéòå äà êàçâàòå, ÷å
çàäà÷àòà íÿìà ðåøåíèå. Àìè àêî ðèáàðèòå íå ñà ÷åòèðèìà? Èìàìå
äâå âúçìîæíîñòè:
1 ñëó÷àé: Àêî Ïåòúð å ñèí íà Íèêîëàé, òî áðîÿò íà õâàíàòèòå
ðèáè îò ñèíà íà Ïåòúð å ó, îò Ïåòúð - Ç.ó í îò Íèêîëàé - Ç.ó.
Îáùèÿò áðîé ðèáè å: ó + 3.ó + 3.ó = 25
7.ó = 25 - íå å âúçìîæíî.
35
 II ñëó÷àè: Àêî Íèêîëàé å ñèí íà Ïåòúð, òî áðîÿò íà õâàíàòèòå
ðèáè îò Íèêîëàé å õ, îò ñèíà ìó - õ è îò Ïåòüð - 3.x.
Îáùèÿò áðîé ðèáè å: õ + õ + 3.x = 25
5.x - 25
õ = 5 ðèáè
Íèêîëàé è ñèíúò ìó ñà õâàíàëè ïî 5 ðèáè, à Ïåòüð - 15 ðèáè.

Çàäà÷à 6. Íà äúñêàòà ñà çàïèñàíè ÷èñëàòà îò 1 äî 2003. Èçòðèâàò

ñå ïðîèçâîëíè 2 ÷èñëà è ñå íàïèñâà òÿõíàòà ñóìà. Òàçè îïåðàöèÿ ñå
ïîâòàðÿ, äîêàòî íà äúñêàòà îñòàíå åäíî ÷èñëî. Êàêâî å òî: ÷åòíî èëè
íå÷åòíî?
Ðåøåíèå: Äà çàáåëåæèì,÷å àêî èçòðèåì 2 ÷åòíè èëè 2 íå÷åòíè
÷èñëà, íà äúñêàòà çàïèñâàìå ñóìàòà èì, êîÿòî å ÷åòíî ÷èñëî. Áðîÿò
íà íå÷åòíèòå ÷èñëà íàìàëÿâà ñ 2 èëè ñå çàïàçâà.
Àêî èçòðèåì ÷åòíî è íå÷åòíî ÷èñëî - çàïèñâàìå íå÷åòíî ÷èñëî.
Áðîÿò íà íå÷åòíèòå ÷èñëà â òîçè ñëó÷àé íå ñå ïðîìåíÿ.
 íà÷àëîòî íà äúñêàòà èìà çàïèñàíè 1002 íå÷åòíè ÷èñëà. Òåõíèÿò
áðîè ñëåä âñÿêà îïåðàöèÿ èëè ñå çàïàçâà, èëè íàìàëÿâà ñ 2, ò.å. çà
áðîÿ íà íå÷åòíèòå ÷èñëà ìîæåì äà ïîëó÷àâàìå â ðàçëè÷íè ìîìåíòè
1002, 1000, 998, ..., 4, 2, 0 - ñàìî ÷åòíè ñòîéíîñòè. Íå ìîæå äà îñòàíå
1 íå÷åòíî ÷èñëî. Ñëåäîâàòåëíî ïîñëåäíîòî ÷èñëî íà äúñêàòà å
÷åòíî.

Êîëêî å æèëèùíàòà ïëîù?

Ñèìîíà èçâàäè îò ïîùåíñêàòà êóòèÿ ïðîäúëãîâàò ïëèê,

àäðåñèðàí äî áàùà é. Êðàäåøêîì íàäçúðíà ïðåç ðàìîòî ìó äîêàòî
òîé ïðî÷åòå êàêúâ äàíúê òðÿáâà äà ïëàòè çà æèëèùåòî, â êîåòî
æèâååõà.
-È çàùî òî÷íî òîëêîâà? - íå ñå ñòúðïÿ ìîìè÷åòî, êîåòî èñêàøå
âñî÷êî äà çíàå - Êàê ãî èç÷èñëèõà?
-Ìíîãî ïðîñòî! Ïðåñìÿòàò ëèöàòà íà ïîäîâåòå íà âñè÷êè
ïîìåùåíèÿ è òåðàñè â àïàðòàìåíòà, ñúáèðàò ãè è ñ ïîìîùà íà
òàáëèöà ñúïîñòàâÿò íà íàøàòà æèëèùíà ïëîù ñúîòâåòåí äàíúê.
Çàäà÷à êàòî çà òåá!-äÿâîëèòî ïîäõâúðëè áàùàòà.Âçå áÿë ëèñò è
ñêèöèðà ôèãóðàòà îò ÷åðò. 1-Ïðåäñòàâè ñè, ÷å òîâà å ïëàí íà

36
àïàðòàìåíò.Ñòàèòå èìàò ïîä ñ ôîðìà íà
êâàäðàò,à áóêâèòå îçíà÷àâàò: À-àíòðå; Á-áàíÿ; Ê- K
Á
êóõíÿ; Â -âñåêèäíåâíà. Ïðåäëàãàì òè À
Çàäà÷à 1. Èçâåñòíè ñà äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå
íà êâàäðàòèòå À è Ê -ñúîòâåòíî 1ì è Çì. Îïèòàé
ñå äà íàìåðèø ïëîùòà íà æèëèùåòî. Â
-Òîâà å ëåñíî!-çàïàëåíî èçâèêà Ñèìîíà,
çàïî÷íàäà íàíàñÿ âúðõó ÷åðòåæà ÷èñëà è íå ñëåä ÷åðò.1
äúëãî èçâèêà -Òðèäåñåò!
-Êàêâî?È êàê ïîëó÷è òîâà ÷èñëî?À êàêâî èçïîëçâà?  ìîìåíòà íå
ðåøàâàø òåñò è âñè÷êî òðÿáâà äà áúäåîáÿñíåíî! - óñìèâêàòà íå
ñëèçàøå îò óñòíèòå íà áàùàòà.
-Àìè...íå çíàì êàê... - åäâà ïðîìúëâè ìîìè÷åíöåòî.
-Íå å òîëêîâà ñëîæíî! Âñúùíîñò òúðñèø ñáîð îò ëèöà íà êâàäðàòè.
Çíàåø îùå,÷å S= õ.õ, àêî îçíà÷èì äúëæèíàòà íà ñòðàíàòà íà
êâàäðàòà ñ õ. Ñëåäîâàòåëíî íàé-íàïðåä òðÿáâà äà îòêðèåø
äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå. Òîãàâà â íàøàòà çàäà÷à òúðñèø ÕA, ÕÁ, Õ è
ÕÊ (ñúîòâåòíî äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà êâàäðàòèòå À, Á, Â è Ê îò
÷åðòåæà. Îùå íåùî âàæíî: ëèöàòà ñå èçìåðâàò â êâàäðàòíè ìåðíè
åäèíèöè. Òîãàâà è ñáîðúò èì ùå ñå èçìåðâà â êâàäðàòíè ìåðíè
åäèíèöè. Äà âèäèì êàê ùå ñå ñïðàâèø ñåãà ñúñ ñëåäíèòå:
Çàäà÷à 2. Ïðè îçíà÷åíèÿòà íà ÷åðò. 1 ñåãà ñà èçâåñòíè äúëæèíèòå
íà ñòðàíèòå íà êâàäðàòèòå Á è Â - ñúîòâåòíî 3 ì è 5 ì. Ìîæåø ëè
îòíîâî äà íàìåðèø ïëîùòà íà æèëèùåòî?
Åòî è ðåøåíèåòî íà Ñèìîíà:
-Çà äà íàìåðèì ïëîùòà S, òðÿáâà äà íàìåðèì ëèöàòà íà
êâàäðàòèòå À, Á,  è Ê -ñúîòâåòíî SA, SÁ,S è SÊ. Çíàåì, ÷å S = õ.õ
ÕÁ+ÕÀ=ÕÊ è ÕÊ+ÕÀ=ÕÂ
ÕÁ + ÕÀ + ÕÀ = ÕÂ
ÕÁ + 2. ÕÀ = ÕÂ
3Ì+ 2. ÕÀ = 5Ì
2. ÕÀ = 2 ì
ÕÀ = 1 ì è SA = 1.1=1 êâ.ì.
Îòòóê ÕÊ=3ì+1ì=4ì è SK=4.4=16 êâ.ì.
Îùå SÁ=3.3=9êâ.ì. SÂ=5.5=25êâ.ì
Òàêà S=SA+SÁ+SÂ+SK=1+9+16+25=51 êâ.ì (öÿëîòî æèëèùå).
37
 Çàäà÷à 3. Ïðàâîúãúëíèêúò íà ÷åðò.2
å ðàçäåëåí íà ïðàâîúãúëíèöè.
G F D
à)Àêî ÀÂ = õ, äà ñå èçðàçÿò ÂÑ è
ÀÑ
á)Àêî äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà
ïðàâîúãúëíèöèòå ñå èçìåðâàò ñ
åñòåñòâåíè ÷èñëà â ñàíòèìåòðè, äà ñå B
A C
íàìåðè ïåðèìåòúðúò íà ÀÑDG â ÷åðò.2
ñàíòèìåòðè.

-Íî òåçè ïðàâîúãúëíèöè èìàò îáùà ñòðàíà è ëèöåòî íà ÂÑDF å

äâà ïüòè ïî-ãîëÿìî îò ëèöåòî íà ÀÂFG. Òîãàâà... - è Ñèìîíà íàïèñà:
à)Îò 2. SÀÂFG -SÂÑDF
2.ÀÂ.ÂÐ = ÂÐ.ÂÑ
2. ÀÂ= ÂÑ
Òîãàâà ÂÑ = 2.x, ÀÑ = ÀÂ + ÂÑ = õ + 2.x = 3.x
á)Àêî À = õ, ÂF = ó, òî îò SABFG=õ.ó =2 è âèæäàìå, ÷å èìà
ñëåäíèòå âúçìîæíîñòè:
1ñë.)õ=1ñì, ó=2ñì, ÐÀCDG=(ÀÑ+ÑD)2=(3.x+ó).2=(3.1+2)2= 10ñì;
2ñë.)õ=2ñì, ó=1ñì, ÐÀCDG=(ÀÑ+ÑD).2=(3.x+ó).2=(3.2 +1).2=14ñì.
-Çàáåëåæè, - ïîñî÷è áàùàòà - òóê êîëêîòî ïúòè SBCDF å ïî-ãîëÿìî
îò SABFG, òîëêîâà ïúòè ÂÑ å ïî-ãîëÿìà îò ÀÂ. Âÿðíî ëè å òîâà è çà
äðóãè ïðàâîúãúëíèöè ñ îáùà ñòðàíà? À îáðàòíîòî?

Çàäà÷è çà óïðàæíåíèå

Çàäà÷à 4. Àêî ñòðàíàòà íà îöâåòåíèÿ êâàäðàò å

2ñì, äà ñå íàìåðè ñáîðúò îò ïåðèìåòðèòå íà
÷åòèðèòå êâàäðàòà îò ÷åðò.3.
Îòã.: 56 ñì
÷åðò.3
Çàäà÷à 5. /ÇÌÑ, 2001 ã./ Ïðàâîúãúëíèêúò íà
÷åðò.4 å ðàçäåëåí íà êâàäðàòè. Îáèêîëêèòå íà
ìàëêèÿ è ãîëåìèÿ îöâåòåíè êâàäðàòè ñà
ñúîòâåòíî 8ñì è 32ñì. Äà ñå íàìåðè ëèöåòî íà
ïðàâîúãúëíèêà ÀÂÑD.
Îòã.: 208 êâ.ñì
÷åðò.4
38
 Çàäà÷à 6. Ïðàâîúãúëíèêúò íà ÷åðò. 5 å
D C B
ðàçäåëåí íà êâàäðàòè (îöâåòåíîòî êâàäðàò÷å
å À). H
à) Ëèöàòà íà êâàäðàòèòå À è Â ñà G
ñúîòâåòíî 1êâ.ñì è 81êâ.ñì. Äà ñå íàìåðè I
ëèöåòî íà êâàäðàò Å. E F
Îòã.: 324 êâ.ñì
á) Îáèêîëêèòå íà êâàäðàòèòå Ñ è G ñà
ñúîòâåòíî 96 äì è 120 äì. Äà ñå íàìåðÿò
ñòðàíèòå íà èìåíóâàíèòå ñ áóêâè êâàäðàòè. ×åðò.5

â) /Î÷åí êðúã íà ÎÇÌØ, 2001 ã./ Äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà

êâàäðàòèòå Í è Â ñà ñúîòâåòíî 7 ñì è 9 ñì. Ëèöåòî íà êâàäðàò I å S1, à
Sîñò. å ñáîðúò íà ëèöàòà íà îñòàíàëèòå èìåíóâàíè ñ áóêâè
êâàäðàòè. Äà ñå ïîêàæå, ÷å Sîñò.=65. S1.

Çàäà÷à 7. Ïðàâîúãúëíèê ñ ëèöå 12 êâ.ñì ìîæå äà áúäå ðàçðÿçàí

íà 3 êâàäðàòà ñ ðàâíè ëèöà. Äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà ìó.

Çàäà÷à 8. /ÇÌÑ, 2003 ã./ Ïðàâîúãúëíèê 4 êâ.ñì 8 êâ.ñì

å ðàçäåëåí íà ÷åòèðè ïðàâîúãúëíèêà.
Ëèöàòà íà òðè îò òÿõ ñà 4 êâ.ñì, 8 êâ.ñì è
12 êâ.ñì, êàêòî å ïîêàçàíî íà ÷åðò.6. 12 êâ.ñì
Äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà âñè÷êè
ïðàâîúãúëíèöè ñà åñòåñòâåíè ÷èñëà. Äà ×åðò. 6
ñå íàìåðÿò äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå è
ëèöåòî íà äàäåíèÿ ïðàâîúãúëíèê.

Óïúòâàíå: Ðàçãëåäàéòå òðè âúçìîæíîñòè çà äúëæèíèòå íà

ñòðàíèòå íà ïðàâîúãúëíèêà ñ ëèöå 4 êâ.ñì.

39
 Ïðîâåðè ëè âñè÷êè âúçìîæíîñòè?

Íÿìà ñïîð. Íàé-ïðèÿòíî å äà ñå óïðàæíÿâàø äîêàòî ñå

çàáàâëÿâàø. Òåçè çàäà÷è ñ ïðåíàñÿíå, òóê åäíî íàóì, òàì åäíî íàóì...
Ìíîãî òðÿáâà äà ñå âíèìàâà.
Íå, íå ÷åòà ìèñëèòå âè. Ïðîñòî íàáëþäàâàì Ñèìîíà. Ñ ùàñòëèâà
óñìèâêà è óâåðåíîñò íà ïîáåäèòåë òÿ ìè ïîäíàñÿ ëèñò, íà êîéòî å
ðåøàâàëà åäèí ðåáóñ.
- Âèæ êîëêî ðåøåíèÿ íàìåðèõ!
Äà ïîãëåäíåì çàåäíî

Çàäà÷à 1. Ðåøåòå ðåáóñà, àêî íà ðàçëè÷íèòå áóêâè ñúîòâåòñòâàò

ðàçëè÷íè öèôðè, à íà åäíàêâèòå - åäíàêâè öèôðè.

+ ÒÐÈ
ÒÐÈ
ØÅÑÒ
Ðåøåíèå: 643 638 648 678
+ +
643 638 648 678
1286 1276 1296 1356
-Âèæäàì, ÷å âñè÷êè ðåøåíèÿ, êîèòî ñè ïîñî÷èëà, îòãîâàðÿò íà
óñëîâèåòî. Çàáåëÿçâàì, ÷å ñè ïðîñëåäèëà ðàçëè÷íè âúçìîæíîñòè
çà Ð è íå ñè çàáðàâèëà, ÷å èìà ïðåíîñ â íÿêîè ñëó÷àè, íî âñå ïàê ÿ
ìè îáÿñíè êàê íàìåðè òåçè ðåøåíèÿ.
-Àìè òàêà: ßñíî å, ÷å Ø = 1. Àêî Ò < 5 íÿìà äà ïîëó÷à ïðåíîñ è
ñáîðúò ùå å òðèöèôðåí. Îò åäèíèöèòå çàáåëÿçàõ, ÷å Ò å ÷åòíà
öèôðà. Òîãàâà Ò = 6 èëè Ò = 8. Î-î! Íàìåðèõ âñè÷êè ðåøåíèÿ ïðè Ò
= 6, íî ñúì çàáðàâèëà çà Ò = 8. Äàé äà ãè íàìåðÿ.

Àêî Ò = 8, òî È = 4 èëè È = 9. ²
1 ñë. 8Ð4 Àêî Ð = 2, òî Ñ = 4 - íå ìîæå
+ Ð = 3, òî Ñ = 6, Å = 6 - íå ìîæå
8Ð4
1ÅÑ8
Ð = 5, òî Ñ = 0, Å = 7, çàùîòî èìà ïðåíîñ - ð-íèå
Ð = 6, òî Ñ = 2, Å = 7 - ðåøåíèå
Ð = 7, òî Ñ = 4 - íå ìîæå
Ð = 9, òî Ñ = 8 - íå ìîæå
2 ñë. 8Ð9 Àêî Ð = 2, òî Ñ = 5, Å=6 -ðåøåíèå
+ Ð = 3, òî Ñ = 7, Å = 6 -ðåøåíèå
8Ð9
1ÅÑ8 Ð = 4, òî Ñ = 9 - íå ìîæå
Ð = 5, òî Ñ = 1, çàùîòî èìà ïðåíîñ - íå ìîæå
Ð = 6, òî Ñ = 3, Å = 7 - ðåøåíèå
Ð = 7, òî Ñ = 5, Å = 7 - íå ìîæå
40
 Ïîëó÷èõ îùå ïåò ðåøåíèÿ:
854 864 829 839 869
+ + + + +
854 864 829 839 869
1708 1728 1658 1678 1738
Çàäà÷àòà èìà îáùî äåâåò ðåøåíèÿ:
Äà îïèòàìå ïàê ðåáóñ ñúñ ñúáèðàíå.

Çàäà÷à 2. Äà ñå ðåøè ðåáóñúò, àêî íà ðàçëè÷íèòå áóêâè îòãîâàðÿò

ðàçëè÷íè öèôðè:
ÈÂÀÍ
ÈÂÀ
+ ÈÂ
È
4321
Ðåøåíèå: Áóêâàòà È ìîæå äà å ñàìî 3 èëè 4.
Àêî È = 4 è Â > 5, ùå èìà ïðåíîñ è öèôðàòà íà õèëÿäèòå ùå å 5 -
íå ìîæå. Àêî Â<6, òî + 4 = 3 å íåâúçìîæíî.
Àêî È = 3 òðÿáâà äà èìà ïðåíîñ 1 îò ñòîòèöèòå. Íî îò äåñåòèöèòå
ñúùî èìà ïðåíîñ è òîé ìîæå äà å 1 èëè 2. Àêî ïðåíîñúò å 1, òî-
 + 3 = 12 è  = 9.
Ïîëó÷àâàìå: 39ÀÍ
39À
39
+ 3
4321
Çà À å âúçìîæíî ñàìî 0, íî îò åäèíèöèòå ñúùî èìà ïðåíîñ, è
öèôðàòà íà äåñåòèöèòå íå ìîæå äà å 2. Ñëåäîâàòåëíî ïðåíîñúò îò
äåñåòèöèòå íå å 1, à 2. Òîãàâà íàìèðàìå  + 3 = 11,  = 8 è ïîëó÷àâàìå:
38ÀÍ
38À
+ 38
3
4321
Îò äåñåòèöèòå íàìèðàìå À + 8 + 3 = 20, À = 9. Çà Í èìà
åäèíñòâåíà âúçìîæíîñò 1. Ïîëó÷èõìå åäèíñòâåíî ðåøåíèå:
3891
389
+ 38
3
4321
À êàê ùå ðåøèì ñëåäíàòà
Çàäà÷à 3. ÌÀÌÓÒ
- ÑËÎÍ
ÒÎÍ
Ñèìîíà ïîáúðçà ñ ïðåäëîæåíèåòî: - 41
 -Äà çàïèøåì ÑËÎÍ
+ ÒÎÍ
ÌÀÌÓÒ
- Ïî÷àêàé - ïðåêúñíàõ ÿ àç. - Íåêà âñåêè äà îïèòà ñàì. Ñàìî âíèìà-
âàéòå! Çàäà÷àòà èìà 6 ðåøåíèÿ.
Äà îïèòàìå ñåãà ñ óìíîæåíèå.
Çàäà÷à 4. Äà ñå âúçñòàíîâè óìíîæåíèåòî ÏÐÎËÅÒ . Ò =À À À À À À
Ðåøåíèå: Ïîíåæå Ò = À, òî Ò íå ìîæå äà å 0, 1,5 èëè 6.
Àêî Ò = 2, òî À À À À À À = 444444 è Ï Ð Î Ë Å Ò = 444444:2 = 222222 -
åäíàêâè öèôðí, íå ìîæå.
Àêî Ò = 3, òî Ï Ð Î Ë Å Ò = 999999:3 = 333333 - íå ìîæå.
Àêî Ò = 4, òî Ï Ð Î Ë Å Ò = 666666:4 - äàâà îñòàòúê, íå ìîæå.
Àêî Ò = 7, òî Ï Ð Î Ë Å Ò = 999999:7 = 142857 - ðåøåíèå.
Àêî Ò = 8, òî À À À À À À = 444444 è íå ñå äåëè íà 8.
Àêî Ò = 9, òî À À À À À À = 111111 è íå ñå äåëè íà 9.
Ïîëó÷èõìå åäèíñòâåíî ðåøåíèå: 142857.7 = 999999

Çàäà÷à 5. Äà ñå âúçñòàíîâè óìíîæåíèåòî:

Ñ Å Å .4 = Ï Å Å Ì
Ðåøåíèå: Çàáåëÿçâàìå, ÷å öèôðèòå íà åäèíèöèòå í äåñåòèöèòå íà
ïðîèçâåäåíèåòî ñà ðàçëè÷íè, à íà ìíîæèòåëÿ Ñ Å Å ñà åäíàêâè.
Ñëåäîâàòåëíî îò åäèíèöèòå èìà ïðåíîñ. Òîãàâà Å å íàé-ìàëêî 3.
Àêî Å = 3, Ì = 2, òî Ñ .4 òðÿáâà äà çàâúðøâà íà 2 (èìà ïðåíîñ 1 îò
äåñåòèöèòå), êîåòî å âúçìîæíî çà Ñ = 8, íî òîãàâà Ï = 3 - íåâúçìîæíî.
Àêî Å = 4, òî Ì = 6, íî òîãàâà çà äåñåòèöèòå íà ïðîèçâåäåíèåòî
ïîëó÷àâàìå ñ ïðåíîñà 7 = Å- íåâúçìîæíî.
Àêî Å = 5, òî Ì = 0 è ïðåíîñ 2. Çà äåñåòèöèòå íà ïðîèçâåäåíèåòî
ïîëó÷àâàìå 2 = Å - íåâúçìîæíî.
Àêî Å = 6, òîÌ = 4 è ïðåíîñ 2. Ïîëó÷àâàìå äåñåòèöèòå íà
ïðîèçâåäåíèåòî. Ñåãà çà ñòîòèöèòå èìàìå ïðåíîñ 2 è Ñ.4 òðÿáâà äà
çàâúðøâà íà 4, êîåòî å âúçìîæíî çà Ñ = 1 (6 å çàåòî), íî òîãàâà Ï = 0 -
íåâúçìîæíî.
Àêî Å = 7, òî Ì = 8 è ïðåíîñ 2 - íåâúçìîæíî (0 = Å).
Àêî Å = 8, òî Ì = 2 è ïðåíîñ 3, 5 = Å - íåâúçìîæíî.
Àêî Å = 9, òî Ì = 6 è ïðåíîñ 3. Ïðåíîñúò êúì ñòîòèöèòå å 3 è Ñ.4 òðÿáâà äà
çàâúðøâà íà 6, êîåòî å âúçìîæíî çà Ñ = 4 (9 å çàåòî). Çà Ï íàìèðàìå 1.
Ñëåäîâàòåëíî ïîëó÷èõìå ðåøåíèå 499.4= 1996

Çà óïðàæíåíèå ðàçøèôðîâàéòå ðåáóñèòå, êàòî ïîìíèòå, ÷å íà

ðàçëè÷íèòå áóêâè îòãîâàðÿò ðàçëè÷íè öèôðí, à íà åäíàêâèòå áóêâè -
åäíàêâè öèôðè. Çâåçäè÷êèòå ñà öèôðè, íî íå íåïðåìåííî ðàçëè÷íè.

Çàäà÷à 6. ÁÎÍ + ÁÎÍ + ÁÎÍ + ÁÎÍ = ÑÎÊ

42
 Çàäà÷à 7. ÁÀÍÀÍÈ
ÀÍÀÍÈ
ÍÀÍÈ
+ ÀÍÈ
ÍÈ
È
5*0*42
Âíèìàâàéòå, çàäà÷à 6 èìà 5 ðåøåíèÿ, à çàäà÷à 7 - åäèíñòâåíî ðåøåíèå.

ÊÎÍÊÓÐÑÍÈ ÇÀÄÀ×È

Çàäà÷à 1. Âúçìîæíî ëí å åñòåñòâåíèòå ÷èñëà îò1äî 10 äà ñå

ðàçäåëÿò â äâå ãðóïè ïî 5 ÷èñëà, òàêà ÷å:
à) ñóìèòå â òÿõ äà ñà ðàâíè;
á) ñóìèòå â òÿõ äà ñå ðàçëè÷àâàò ñ 15;
â) ïðîèçâåäåíèåòî íà ÷èñëàòà â åäíàòà ãðóïà äà å ñ 1 ïî-ãîëÿìî
îò ïðîèçâåäåíèåòî íà ÷èñëàòà â äðóãàòà?
Îáîñíîâåòå îòãîâîðà.

Çàäà÷à 2. Ñïîðòíà ïëîùàäêà èìà ôîðìàòà íà ïðàâîúãúëíèê. Àêî

íàìàëèì äúëæèíàòà é íà 80 ì, áåç äà ïðîìåíÿìå øèðèíàòà, ëèöåòî é
ñå íàìàëÿâà ñ 50 êâ.ì. Àêî óâåëè÷èì äúëæèíàòà íà ïëîùàäêàòà íà
110 ì, áåç äà ïðîìåíÿìå øèðèíàòà, ëèöåòî é ñå óâåëè÷àâà ñ 250 êâ.ì.
Äà ñå íàìåðÿò ðàçìåðèòå íà ïëîùàäêàòà.

Çàäà÷à 3. Ïðàâîúãúëíèêúò íà ÷åðò.7 å A

ðàçäåëåí íà êâàäðàòè. Ëèöàòà íà
êâàäðàòèòå À è Â ñà ñúîòâåòíî 1 êâ.ì. è 9
êâ.ì. Äà ñå íàìåðè 300 - S, êúäåòî S å
ëèöåòî íà ãîëåìèÿ ïðàâîúãúëíèê,
ñúäúðæàù âñè÷êè êâàäðàòè.

Çàäà÷à 4. Ðàçøèôðîâàéòå ðåáóñà:

ÊÅÊÑ + ÊÅÊÑ = ÒÎÐÒÀ, àêî íà
ðàçëè÷íèòå áóêâè îòãîâàðÿò ðàçëè÷íè
öèôðè, à íà åäíàêâèòå- åäíàêâè öèôðè.
B
ÆÅËÀÅÌ ÂÈ ÓÑÏÅÕ! ×åðò.7
43
 ó÷. 2003 - 2004 ã.
Äà ïàçàðóâàìå çàåäíî
Âñåêè ó÷åíèê, äîðè â ó÷èëèùåòî çà ìàãèè "Õîãóîðòñ", ñòàðàòåëíî
ïîäãîòâÿ çà íà÷àëîòî íà ó÷åáíàòà ãîäèíà íåîáõîäèìèòå ïîñîáèÿ.
Ñëåä äúëúã äåí íà ïàçàðóâàíå ïî ìàãàçèíèòå ïî óëèöà "Äèàãîí-àëè”
Õàðè Ïîòúð, Ðîí è Õàðìàÿíè îãëåæäàõà ïîêóïêèòå ñè.
Çàäà÷à 1. Õàðè êóïèë 1 âúëøåáíà ìåòëà è 1 âúëøåáíà ïðú÷èöà çà 38
ãàëåîíà, Ðîí çàïëàòèë çà 1 âúëøåáíà ìåòëà è 1 âúëøåáíà øàïêà îáùî
31 ãàëåîíà, à Õàðìàÿíè - 1 âúëøåáíà øàïêà è 1 âúëøåáíà ïðú÷èöà çà
33 ãàëåîíà. Êîëêî ñòðóâàò îáùî 1 âúëøåáíà ìåòëà, 1 âúëøåáíà øàïêà
è 1 âúëøåáíà ïðú÷èöà, àêî ïðåäìåòèòå îò åäèí è ñúøè âèä èìàò åäíà è
ñúùà öåíà? À ïîîòäåëíî?
Ðåøåíèå: Äà çàïèøåì ñúêðàòåíî: 1ì - 1ï = 38
1ì + 1ø = 31
1ø + 1ï = 33
Êàòî ñúáåðåì îáùî, ïîëó÷àâàìå: 2ì + 2ø + 2ï = 102
Òîãàâà 1ì + 1ø + 1ï = 51
Ïîëó÷èõìå, ÷å1âúëøåáíà ìåòëà, 1 âúëøåáíà øàïêà è 1 âúëøåáíà
ïðú÷èöà ñòðóâàò îáùî 51 ãàëåîíà. Ñåãà ëåñíî íàìèðàìå:
1ì+(1ø + 1ï) = 51, 1ì + 33 = 51, 1ì = 51-33, 1ì = 18
1 âúëøåáíà ìåòëà ñòðóâà 18 ãàëåîíà
1ø + (1ì+ 1ï) = 51, 1ø + 31 = 51 , 1ø = 51-38, 1ø=13
1 âúëøåáíà øàïêà ñòðóâà 13 ãàëåîíà
Òîãàâà 51 -( 18 + 13 ) = 51 -31 =20
1 âúëøåáíà ïðú÷èöà ñòðóâà 20 ãàëåîíà

Çàäà÷à 2.  ìàãàçèíà çà ïîñîáèÿ Ðîí áåøå êóïèë 3 ïåðà çà ïèñàíå,2

ñâèòúêà ïàïèðóñ è 1 ó÷åáíèê çà ìàãèè çà 116 ñèêëè, à Õàðè - 5 ïåðà çà
ïèñàíå, 3 ñâèòúêà ïàïèðóñ è 1 ó÷åáíèê çà ìàãèè çà 158 ñèêëè. Êîëêî
ñòðóâàò îáùî 1 ïåðî çà ïèñàíå, 1 ñâèòúê ïàïèðóñ è 1 ó÷åáíèê çà
ìàãèè?
Ðåøåíèå: Äà çàïèøåì ñúêðàòåíî ïîêóïêèòå :
(Ð) 3ï + 2ñ+1ó=116
(X) 5ï + 3ñ + 1ó = 158
Íå å íóæíà ìàãèÿ, çà äà ñå äîñåòèì, ÷å 2 ïúòè ïî-ãîëÿìà ïîêóïêà îò
òàçè íà Ðîí, ñòðóâà 2 ïúòè ïî-ñêúïî è â íåÿ ïðåäìåòèòå ñà òî÷íî ñ åäèí
ïîâå÷å îò òåçè â ïîêóïêàòà íà Õàðè.
6ï + 4ñ + 2ó = 232
Äà çàïèøåì: 5ï + 1ï + Çñ+ 1ñ + 1ó + 1ó = 232
1ï +1ñ +1ó +(5ï+3ñ+1ó)=232
1ï+1ñ+1ó = 232- 158 = 74
Íàìåðèõìå, ÷å 1 ïåðî çà ïèñàíå, 1 ñâèòúê ïàïèðóñ è 1 ó÷åáíèê çà
ìàãìè ñòðóâà îáùî 74 ñèêëè.
44
Åñòåñòâåíî òðèìàòà ïðèÿòåëè ñå áÿõà îòáèëè è â ìàãàçèíà çà ëàêîìñòâà.
Çàäà÷à 3. Õàðè êóïèë 5 ïàñòè è 3 êàðàìåëêè, à Ðîí - 3 ïàñòè è 2
êàðàìåëêè è çàïëàòèë çà òÿõ ñ 55 êíóòà ïî-ìàëêî îò Õàðè. Àêî åäíà ïàñòà
ñòðóâà êîëêîòî 2 êàðàìåëêè, êîëêî å ïëàòèëà Õàðìàÿíè çà 2 ïàñòè è 2
êàðàìåëêè?
Ðåøåíèå: Íåêà îçíà÷èì ñ áóêâàòà S ñóìàòà, êîÿòî å ïëàòèë Õàðè. Äà
çàïèøåì ñúêðàòåíî 5ï + Çê = S
3ï + 2ê = S - 55
Ùîì 1 ïàñòà ñòðóâà êîëêîòî 2 êàðàìåëêè,
òî 5 ïàñòè ñòðóâàò êîëêîòî 10 êàðàìåëêè,
à 3 ïàñòè ñòðóâàò êîëêîòî 6 êàðàìåëêè.
Çàìåíÿìå ñòîéíîñòòà íà ïàñòèòå ñ ðàâíàòà èì ñòîéíîñò íà ñúîòâåòíèÿ
áðîé
êàðàìåëêè è ïîñëåäîâàòåëíî ïîëó÷àâàìå:
10ê + 3ê = S 13ê = S
6 ê + 2ê = S - 55 8ê = S-55
Äâåòå ñóìè ñå ðàçëè÷àâàò ñúñ ñòîéíîñòòà íà 5 êàðàìåëêí. Òîãàâà 55 : 5 = 11
Íàìåðèõìå, ÷å 1 êàðàìåëêà ñòðóâà 11 êíóòà, à åäíà ïàñòà - 22 êíóòà.
Õàðìàÿíè å ïëàòèëà 2.22 + 2.11 =66 êíóòà.
Äåöà è âúçðàñòíè ïàçàðóâàò íå ñàìî â ãðàäà íà ìàãèèòå. Òàçè ñóòðèí â
ìàãàçèíà çàâàðèõ Ïåïè, Âàëÿ è Ìèëà, êîèòî ìíîãî ïîìàãàò âêúùè è õîäÿò
çàåäíî íà ïîêóïêè.
Çàäà÷à 4. Ïåïè êóïè 2 êîôè÷êè êèñåëî ìëÿêî, 3 ïèòêè è 1 ïàêåò ôèäå è
çàïëàòè 2ëâ.78ñò. Âàëÿ êóïè 4 êîôè÷êè êèñåëî ìëÿêî è 6 ïèòêè çà 4ëâ. 10ñò.
Àêî åäíî êèñåëî ìëÿêî ñòðóâà ñ 15ñò. ïîâå÷å îò 1 ïèòêà, íàìåðåòå êîëêî
ïëàòè Ìèëà çà1êèñåëî ìëÿêî, 2 ïèòêè è 1 ïàêåò ôèäå.
Ðåøåíèå: Ïúðâî ùå ïðåâúðíåì âñè÷êè ñóìè â ñòîòèíêè
2ëâ.78ñò. = 278ñò. , 4ëâ.10ñò. = 410ñò.
Äà çàïèøåì ñúêðàòåíî : 2ì + 3ï + 1ô = 278 (Ï)
4ì + 6ï = 410 (Â)
Âå÷å ñå äîñåòèõòå, íàëè? 4ì + 6ï + 2ô = 556
Äâà ïúòè ïî-ãîëÿìà ïîêóïêà îò òàçè íà Ïåïè íè ïîìàãà äà íàìåðèì, êîëêî
ñòðóâàò
2 ïàêåòà ôèäå : 556 - 410 = 146 ñò.
1 ïàêåò ôèäå - 73 ñò.
Ñåãà çà ïèòêèòå è ìëÿêîòî. Çíàåì: 2ì + 3ï =205. Êîôè÷êà ìëÿêî ñòðóâà ñ
15ñò. ïîâå÷å, çà 2 êîôè÷êè îòäåëÿìå 30 ñò. èëè 205 - 30 = 175.
Ðàçäåëÿìå ïî ðàâíî íà 5 çà ïåòòå ïîêóïêè : 175: 5 = 35.
Ïèòêèòå ñà ïî 35 ñò., à êîôè÷êà êèñåëî ìëÿêî ñòðóâà 50 ñò.
Òîãàâà Ìèëà å ïëàòèëà 50 + 2.35 + 73 = 193 ñò. = 1 ëâ. 93ñò.
Çàäà÷à 5. Áàáà ßíà èìà 3 êó÷åòà è 4 êîòêè. Òÿ èì êóïè 17 êðåìâèðøà.
Âñÿêî êó÷å ÿäå ïî åäèí êðåìâèðø ïîâå÷å îò êîòêà. Êàê ùå ãè ðàçäåëè áàáà
ßíà ìåæäó äîìàøíèòå ñè ëþáèìöè?
45
 Òàéíàòà íà ìàãè÷åñêèÿ êâàäðàò

Âåäíúæ, äîêàòî Õàðè Ïîòúð îáèêàëÿøå Ñòàÿòà íà Òàéíèòå, ïîïàäíà

íà åäíà ïîòúíàëà â ïðàõ êóòèÿ. Îòâîðè ÿ âíèìàòåëíî è çàïî÷íà äà
ðàçãëåæäà ñúäúðæàíèåòî é. Âúòðå èìàøå òàáëà ñúñ ñëåäíàòà ôîðìà è 9
ìàãíèò÷åòà, êîèòî ïðåäñòàâëÿâàõà ÷èñëàòà îò 1 äî 9. Êîéòî óñíåñ äà
íàðåäè òîçè ìàãè÷åñêè êâàäðàò òàêà, ÷å ñóìàòà îò ÷èñëàòà ïî ðåäîâå,
êîëîíè è äâàòà äèàãîíàëà äà å åäíà è ñúùà, ùå èìà ïðàâî íà åäíî
æåëàíèå - ãëàñåøå óñëîâèåòî íà èãðàòà. Õàðè íàïðàâè îïèò, íî îùå ïðè
ïîñòàâÿíåòî íà òðåòîòî ÷èñëî, ìàãíèò÷åòàòà îòñêî÷èõà îò ìåñòàòà ñè.
Ðåøè äà ïðîáâà ñ ìàãèÿ:
-Êâàäðàòóñ ðåøèìóñ - èçðå÷å Ïîòúð è çàìàõìà ñ
ïðú÷êàòà. Íî ìàãè÷åñêèÿò
êâàäðàò íå ñå ïîääàäå íà çàêëèíàíèåòî. Õàðè âçå
êóòèÿòà ñ èãðàòà è îòèäå ïðè
ïðèÿòåëèòå ñè Õàðìàÿíè è Ðîíàëä.
-Î, ñ òîâà ùå ñå ñïðàâÿò äîðè è ìúãúëè - êàçà
Õàðìàÿíè.( Ñèãóðíî çíàåòå, ÷å ìüãüëè ñà õîðà áåç
ìàãè÷åñêè ñïîñîáíîñòè). Íàé-íàïðåä äà ðàçáåðåì
êîëêî å òúðñåíàòà ñóìà. Äà ÿ îçíà÷èì ñ S. Òðèòå
ðåäà òðÿáâà äà èìàò ðàâåí ñáîð. Âñè÷êè ÷èñëà îò 1
äî 9 ñà ðàçïîëîæåíè â òåçè òðè ðåäà.

Òîãàâà:
3.S=1+2+3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9, 3.S = 45, S=15
Òîâà å ìàãè÷åñêîòî ÷èñëî. Ñåãà ùå ïðåäñòàâèì 15 êàòî ñáîð îò òðè
ðàçëè÷íè ñúáèðàåìè êàòî èçïîëçâàìå ÷èñëàòà îò 1 äî 9. Çà äà íÿìà
îáúðêâàíå ùå ñïàçâàìå ïðàâèëîòî, ÷å âúâ âñåêè òàêúâ ñáîð âòîðîòî
ñúáèðàåìî å ïî-ãîëÿìî îò ïúðâîòî, à òðåòîòî - ïî-ãîëÿìî îò âòîðîòî.

Äà çàïî÷íåì ñ 1 : 1+5 + 9= 15
1+6 + 8= 35
ñ 2: 2+ 4 + 9= 15
2 + 5 + 8= 15
2+ 6 + 7= 15
ñ 3: 3+4 + 8= 15
3+ 5 + 7= 15
ñ4: 4 + 5 + 6= 15

46
 Íàïèñàõìå âñè÷êè ðàçëè÷íè 8 ñóìè íà òðè ñúáèðàåìè. Âðåìå å äà
ïîïúëíèì êâàäðàòà.  öåíòðàëíîòî êâàäðàò÷å òðÿáâà äà ñòîè ÷èñëî,
êîåòî ñå ñðåùà 4 ïúòè â òåçè ñóìè, ò.å. ó÷àñòâà â 1 ðåä, 1 êîëîíà è 2
äèàãîíàëà. Òîâà å ÷èñëîòî 5. ×èñëàòà, êîéòî ñå ñðåøàò 3 ïúòè ñà â
úãëîâèòå êâàäðàò÷åòà.
-Òîâà ñà 2, 8, 4 è 6 - âêëþ÷è ñå Õàðè çàâëàäÿí îò èãðàòà. - Íåêà
ïîñòàâèì 2.
-Òîãàâà â ïðîòèâîïîëîæíîòî úãëîâî êâàäðàò÷å ñòîè 8, çàùîòî 2 + 5 +
8=15-íàìåñè ñå Ðîíàëä.
- Îñòàíàëèòå úãëîâè êâàäðàò÷åòà äà ïîïúëíèì ñ 4 è 6- ïðîäúëæè
Õàðìàíÿíè. Âå÷å ëåñíî ñå íàðåæäàò è îñòàíàëèòå
÷èñëà. Êâàäðàòúò áå ïîïúëíåí è ñåãà ÷èñëàòà ñòîÿõà
êðîòêî ïî ìåñòàòà ñè. 2
Àç íå çíàì êàêâî ñà ñè ïîæåëàëè òðèìàòà ïðèÿòåëè, 5
íî àêî âàøåòî æåëàíèå å äà ðåøèòå îùå òàêèâà çàäà÷è, 8
ùå ãî èçïúëíÿ.
Çàäà÷à 1. Äà ñå ñúñòàâè ìàãè÷åñêè êâàäðàò 3 õ 3 ñ
íå÷åòíèòå ÷èñëà îò 1 äî 17. (Âñÿêî ÷èñëî ó÷àñòâà ïî 4 2
âåäíúæ)
Óïúòâàìå: Ìàãè÷åñêîòî ÷èñëî ùå íàìåðèòå êàòî 5
ñúáåðåòå íå÷åòíèòå ÷èñëà îò 1 äî 17 è ïîëó÷åíèÿ ñáîð 8 6
ðàçäåëèòå íà 3. Òî å 27. Íàïèøåòå âñè÷êè ñóìè îò 3
ðàçëè÷íè ÷èñëà, êîèòî ñà ðàâíè íà 27, òàêà ÷å âñÿêî
ñúáèðàåìî äà å ïî-ãîëÿìî îò ïðåäõîäíîòî. 4 9 2
ñ1: 1+9+17 = 27 3 5 7
1 +11 + 15 = 27 8 1 6
ñ3: 3 + 7+17=27
3+9+15 = 27
3 + 11 + 13 = 27 ...

Ïðîäúëæåòå ñàìè! 7 17 3
5 9 13
Àêî ñòå íàïðàâèëè òîâà, ùå çàáåëåæèòå, ÷å ÷èñëîòî, 15 1 11
êîåòî ñå ñðåùà 4 ïúòè å 9 è òî òðÿáâà äà áúäå ïîñòàâåíî
â öåíòðàëíîòî êâàäðàò÷å. Åäíî âúçìîæíî ðåøåíèå å:

47
Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å è â äâàòà ìàãè÷åñêè êâàäðàòà 3x3 íà öåíòðàëíî ìÿñãî
ñòîè ÷èñëî ðàâíî ëà ÷àñòíîòî íà ìàãè÷åñêîòî ÷èñëî è 3. (5=15:3, 9=27:3 )
Äàëè âèíàãè å òàêà?
Äà ðàçãëåäàìå ïðîèçâîëåí ìàãè÷åñêè êâàäðàò 3 õ 3 ñ ìàãè÷åñêî ÷èñëî S.
Èìàìå: à5 + à2 + à8 = S
à5 + à1 + à6 = S à1 à2 à3
à5 + à1 + à9 = S à4 à5 à6
à5 + à3 + à7 = S
Äà ãè ñúáåðåì: à7 à8 à9
a5 + à5 + à5 + à5 + à2 + à4 + a1 + à3 + à8 +a6+a9+a7=4.S

Òîãàâà: à5 + à5+ à5 + (a5+a4+a6) +2.S= 4. S

Ïîëó÷àâàìå 3.à5 + 3.S = 4. S

3.à5 = S
à5 = S:3
Íî à5 å òî÷íî ÷èñëîòî â öåíòðàëíîòî êâàäðàò÷å. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å çà âñåêè
ìàãè÷åñêè êâàäðàò 3x3 öåíòðàëíîòî ÷èñòî å ðàâíî íà S:3

Îñâåí â êâàäðàòè, ÷èñëàòà ìîãàò ìàãè÷åñêè äà ñå ïîäðåæäàò è â äðóãè

ôèãóðè.

Çàäà÷à 2. Äà ñå ðàçïîëîæàò ÷èñëàòà îò 2 äî 7 â 4

ìàãè÷åñêè òðèúãúëíèê òàêà, ÷å ñóìàòà ïî ñòðàíèòå äà
å 12. 6 5

Óïúòâàíå: Ñ ÷èñëàòà 2, 3, 4, 5, 6, 7 íàïèøåòå âñè÷êè

2 7 3
ñóìè, ðàâíè íà 12, ñ 3 ðàçëè÷íè ñúáèðàåìè. Åäíî
âúçìîæíî ðåøåíèå å :
4
Çàäà÷à 3. ×èñëàòà îò 1 äî 12 ñà ïîñòàâåíè ïî
ñòðàíèòå íà çâåçäà òàêà, ÷å ñáîðúò íà ÷åòèðèòå 3 a b 1
÷èñëà âúâ âñÿêà îò øåñòòå ñòðàíè äà å åäèí è ñúù. Íà
ìÿñòîòî íà êîÿ áóêâà ñòîí ÷èñëîòî 7? 8 5

c 6 d e
Îòã.: å =7
9

48
 Çàäà÷à 4. ( Êîëåäíî ñúñòåçàíèå 2004ã.) Äà ñå íàìåðè ñáîðúò 9 1
à+b+ñ çà ìàãè÷åñêèÿ êâàäðàò.
Óïúòâàíå: Èçïîëçâàéòå, ÷å â öåíòðàëíîòî êâàäðàò÷å ñòîè c 8
÷èñëî, êîåòî å 3 ïúòè ïî-ìàëêî îò ìàãè÷åñêîòî ÷èñëî.
2 â à

Çàäà÷à 5. Ïîêàçàíèÿò êâàäðàò å ìàãè÷åñêè. Äà ñå íàìåðè ñóìàòà

à+b+ñ+d +å= ?
Óïúòâàíå: à+5+22 = à+ñ+12 à b 8
27 = ñ + 12, ñ= 15 5 c d
22 e 12
Îöâåòè ñè ñàì êâàäðàò÷å

Âèå îáè÷àòå äà îöâåòÿâàòå, íàëè? Ïðèãîòâåòå ñè öâåòíè

ìîëèâè. Õàðè âå÷å å ãîòîâ. Ðèñóâàíå è ìàòåìàòèêà - äâå
óäîâîëñòâèÿ çàåäíî. Õàéäå äà îïèòàìå!
Çàäà÷à 1. Êâàäðàòíà ïëîùàäêà å ðàçäåëåíà íà 9 ìàëêè
êâàäðàò÷åòà. Âúâ âñÿêî îò òÿõ ñòîè äåòå. Ïðè ñèãíàë
åäíîâðåìåííî âñÿêî äåòå îòèâà â êâàäðàò÷å, êîåòî èìà îáùà
ñòðàíà ñ êâàäðàò÷åòî, â êîåòî å áèëî. Îáÿñíåòå çàùî ùå îñòàíå
ñâîáîäíî êâàäðàò÷å.
Ðåøåíèå: Îöâåòÿâàìå øàõìàòíî êâàäðàò÷åòàòà. Òîãàâà 5 êâàäðàò÷åòà ùå
áúäàò â åäèí öâÿò, íàïðèìåð ÷åðâåí, à îñòàíàëèòå 4 â äðóã - ìîæå äà ãè îñòàâèì
áåëè. Ñëåä ñèãíàëà äåòå îò ÷åðâåíî êâàäðàò÷å ïðåìèíàâà â áÿëî, à îò áÿëî- â
÷åðâåíî. Íî ÷åðâåíèòå è áåëèòå êâàäðàò÷åòà íå ñà ðàâåí áðîé è
ïåòòå äåöà îò ÷åðâåíè êâàäðàò÷åòà ìîãàò äà îòèäàò â 4
êâàäðàò÷åòà â áÿë öâÿò. Ïîíå äâå äåöà ùå ñòîÿò â åäíî
êâàäðàò÷å. Ïîíå åäíî êâàäðàò÷å ùå îñòàíå ñâîáîäíî.
Çàäà÷à 2. Êâàäðàò ñ ëèöå 16 êâ.ñì. å ðàç÷åðòàí íà
êâàäðàò÷åòà ñúñ ñòðàíà 1ñì è ñà îòðÿçàíè 2 êâàäðàò÷åòà îò
ñðåùóïîëîæíè úãëè. Ìîæå ëè òàçè ôèãóðà äà ñå íàðåæå ïî
ëèíèèòå íà ïðàâîúãúëíèöè ñ øèðèíà 1ñì è äúëæèíà 2 ñì?
Ðåøåíèå: Íå áúðçàéòå äà òè÷àòå çà íîæèöà. Íåêà
ïîìèñëèì. Àêî ôèãóðàòà îò ÷åðòåæà ìîæå äà áúäå ðàçðÿçàíà ïî èñêàíèÿ
íà÷èí, òî òîâà îçíà÷àâà, ÷å âúðõó íåÿ ìîãàò äà áúäàò íàðåäåíè
ïðàâîúãúëíèöèòå îò óñëîâèåòî.

Íåêà ãè íàðè÷àìå äîìèíî.

Äà îöâåòèì äàäåíàòà ôèãóðà â 2 öâÿòà øàõìàòíî. Ñèíüî è æúëòî - äîáðå.
Òîãàâà êàòî ïîñòàâèì äîìèíîòî, òî ùå ïîêðèâà åäíî ñèíüî è åäíî æúëòî
êâàäðàò÷å. Àêî ôèãóðàòà ìîæå äà áúäå ïîêðèòà ñ äîìèíî, òî áðîÿò ïà æúëòèòå
è ñèíèòå êâàäðàò÷åòà ùå áúäå ðàâåí. Ïðåáðîéòå, ñðàâíåòå è îòãîâîðåòå.
49
 Íà âñè÷êè âå÷å å ÿñíî, ÷å çàäà÷àòà çà ðàçðÿçâàíå è
ïîêðèâàíå íà äàäåíà ôèãóðà ñ îïðåäåëåíè åëåìåíòè å
åäíà è ñúùà.
Çàäà÷à 3. Îò êâàäðàò ñúñ ñòðàíà 5ñì å îòðÿçàíî
úãëîâî êâàäðàò÷å ñúñ ñòðàíà 1ñì. Ìîæå ëè ïîëó÷åíàòà
ôèãóðà äà ñå ïîêðèå ñ ïðàâîúãúëíèöè ñúñ ñòðàíè 1ñì è
3ñì?
Ðåøåíèå: Âå÷å çíàåòå. Ðàç÷åðòàâàìå íà êâàäðàò÷åòà
ñúñ ñòðàíà 1ñì è îöâåòÿâàìå. Êîëêî öâÿòà ùå
èçïîëçâàìå? Ïðàâîúãúëíèêúò îò óñëîâèåòî ïîêðèâà 3 êâàäðàò÷åòà.
Îöâåòÿâàìå ñ 3 öâÿòà, òàêà ÷å äèàãîíàëíî ðàçïîëîæåíèòå êâàäðàò÷åòà äà ñà
îöâåòåíè åäíàêâî è öâåòîâåòå ñå ðåäóâàò â åäíà è ñúùà ïîñëåäîâàòåëíîñò (âèæ
÷åðòåæà). Êàòî ïîñòàâèì ïðàâîúãúëíèêà âúðõó ôèãóðàòà, òîé ùå ïîêðèâà 3
êâàäðàò÷åòà ñ ðàçëè÷åí öâÿò. Àêî ôèãóðàòà ìîæå äà áúäå ïîêðèòà ñ
ïðàâîúãúëíèöèòå, òî áðîÿò íà ïîêðèòèòå êâàäðàò÷åòà îò âñåêè öâÿò ùå å åäèí è
ñúù. Ïðåáðîéòå, ñðàâíåòå è îòãîâîðåòå.

Çàäà÷à 4. Äàäåí å êâàäðàò, ðàç÷åðòàí íà 64 ìàëêè êâàäðàò÷åòà. Ìîæå ëè äà

ñå ðàçðåæå ïî ëèíèèòå íà 15 ôèãóðè îò ² âèä: è 1 ôèãóðà îò II âèä:

Ðåøåíèå: Îöâåòÿâàìå êâàäðàòà â 2 öâÿòà ïî

ðåäîâå (÷åðòåæà). Èñêàòå ëè ÷åðâåíî è ñèíüî?

Ïîñòàâÿìå ôèãóðàòà îò II âèä. Òÿ ïîêðèâà ïî 2

êâàäðàò÷åòà îò âñåêè îò öâåòîâåòå. Îñòàâàò ïî
30 êâàäðàò÷åòà âúâ âñåêè öâÿò. Ôèãóðèòå îò I
âèä ìîãàò ñïîðåä ðàçïîëîæåíèåòî ñè äà
ïîêðèâàò ñúîòâåòíî 3 êâàäðàò÷åòà îò åäèíèÿ
öâÿò è 1 îò äðóãèÿ.

Íåêà ñìå ðàçïîëîæèëè è 15 ôèãóðè îò I âèä.

Ïåòíàäåñåòòå çàåäíî òðÿáâà äà ïîêðèâàò 30 ñèíè êâàäðàò÷åòà. Âñÿêà îò
ôèãóðèòå ïîêðèâà ïîíå 1 îò òÿõ. 30-15 = 15 Îñòàíàõà 15 êâàäðàò÷åòà çà òåçè,
êîèòî ïîêðèâàò ïî 2 ïîâå÷å. Çà äà íàìåðèì òåõíèÿ áðîé òðÿáâà äà ðàçäåëèì 15
íà 2. Íî 15 å íå÷åòíî ÷èñëî, íå ñå äåëè áåç îñòàòúê íà 2. Ñëåäîâàòåëíî èñêàíîòî
ðàçðÿçâàíå å íåâúçìîæíî.

50
 Çàäà÷à 5. Êâàäðàò å ðàç÷åðòàí íà 64 êâàäðàò÷åòà. Îáÿñíåòå çàùî íå ìîæå
äà ñå ïîêðèå ñ 15 ôèãóðè îò I âèä:, è åäíà ôèãóðà îò II âèä:

Çàäà÷à 6. Êâàäðàò å ðàç÷åðòàí íà 100 êâàäðàò÷åòà. Îáÿñíåòå çøäî íå ìîæå

äà ñå ïîêðèå ñ ôèãóðè îò âèäà:

Óïúòâàíå çà çàäà÷à 5 í çàäà÷à 6: Îöâåòåòå øàõìàòíî. Çàáåëåæåòå, ÷å

ôèãóðèòå îò âèäà ïîêðèâàò 3 êâàäðàò÷åòà îò åäèí öâÿò.

Êîíêóðñíè çàäà÷è

Çàäà÷à 1. Îò ó÷èëèùíèÿ áþôåò Ìèëà ñè êóïè 8 äúâêè, 2 âàôëè è 20 áîíáîíà

è ïëàòè 2ëâ.40ñò. Âàëÿ ñè êóïè 3 äúâêè, 1âàôëà è 7 áîíáîíà í ïëàòè 95 ñò. Àêî
ëàêîìñòâàòà îò åäèí è ñúùè âèä èìàò åäíàêâà öåíà, íàìåðåòå:
à) êîëêî ñòðóâà îáùî 1 äúâêà, 1âàôëà è 1 áîíáîí;
á) êîëêî ñòðóâàò ïîîòäåëíî äúâêà, âàôëà è áîíáîí, àêî 1 âàôëà å 3 ïúòè ïî-
ñêúïà îò 1 äúôêà, à 1 áîíáîí å ñ 5 ñò. ïî-åâòèí îò äúâêà.

Çàäà÷à 2. Ìîæå ëè äà ñå ñúñòàâè ìàãè÷åñêè êâàäðàò 3 õ 3 ñ ìàãè÷åñêî ÷èñëî

à) 18; á) 20? Àêî ìîæå - ñúñòàâåòå, àêî íå - îáÿñíåòå çàùî.

Çàäà÷à 3. Âúâ âñÿêî îò êðúã÷åòàòà íà ôèãóðàòà Ì ñà

ïîñòàâåíè åñòåñòâåíèòå ÷èñëà îò 1 äî 9, âñÿêî ïî
âåäíúæ, òàêà ÷å ñáîðúò íà ÷èñëàòà âúðõó âñÿêà îò 8 7
÷åòèðèòå ïðàâè íà áóêâàòà Ì å ðàâåí íà 13. Êîå å 9 6
÷èñëîòî, îçíà÷åíî ñ À?

Çàäà÷à 4. Äàäåíà å ïðàâîúãúëíà äúñêà ñ 4 ðåäà è 15 êîëîíè è íåîãðàíè÷åí

áðîé ôíãóðè îò I âèä: è îò II âèä:

à) Îáÿñíåòå çàùî íå ìîæå äà ñå ïîêðèå äúñêàòà ñ 15 ôèãóðè îò I âèä.

á) Êîëêî íàé-ìàëêî ôèãóðè îò II âèä òðÿáâà äà ñå ïîñòàâÿò, çà äà ìîæå
îñòàíàëàòà ÷àñò äà ñå ïîêðèå ñ ôèãóðè îò I âèä?

ÆÅËÀÅÌ ÂÈ ÓÑÏÅÕ! Íå çàáðàâÿéòå êðàéíèÿ ñðîê!

51
 ó÷. 2004 - 2005 ã.
Ïðèêëþ÷åíèÿ â "Èçìèñëíëåíä" ñ ïîìîùòà íà Äèîôàíò

Ïðåç äåâåò ïëàíèíè â äåñåòà, ìàëêî ñëåä ñòðàíàòà Íàé-íàé-äàëå÷, ñå

íàìèðàøå ïðèêàçíàòà ñòðàíà Õèòðîëàíäèÿ, êîÿòî áåøå èçâåñòíà ïî ñâåòà ñ íàé-
ãîëåìèÿ óâåñåëèòåëåí ïàðê "Èçìèñëèëåíä". Òàì âñè÷êî áåøå íåâåðîÿòíî,
èçóìèòåëíî, íî... Âñÿêà ñåêöèÿ çà çàáàâëåíèÿ áåøå îòäåëåíà îò îñòàíàëèòå è
öåíàòà çà âõîä áåøå âåðíèÿ îòãîâîð íà çàäà÷à, êîÿòî ñå ïîÿâÿâàøå íà âðàòàòà
ùîì ÿ ïðèáëèæèø.
×åòâúðòîêëàñíèöèòå Òèøî è Ìèøî, êîèòî âå÷å áÿõà íàòðóïàëè çíàíèÿ è
îïèò îò íÿêîëêî ìàòåìàòè÷åñêè ñúñòåçàíèÿ, ðåøèõà , ÷å å âðåìå çà ïúòåøåñòâèå.
Âçåõà ëèñòîâå è õèìèêàëêè è åòî ãè ïðåä ïúðâàòà âðàòà:
Äà ïðî÷åòåì çàåäíî:
Çàäà÷à 1 - Ïîëåòè: Òóê èìà òðèãëàâè êðèëàòè çìåéîâå è äâóãëàâè êðèëàòè
ëàìè, êîèòî èìàò îáùî 13 ãëàâè. Çà äà ëåòèòå ñ òÿõ, îòãîâîðåòå: Êîëêî ñà ëàìèòå,
àêî çìåéîâåòå ñà ïîâå÷å?
-Äà îçíà÷èì áðîÿò íà ëàìèòå ñ õ, à áðîÿò íà çìåéîâåòå ñ ó - çàïî÷íà Òèøî. -
Òàêà ïîëó÷èõìå 2.x + 3.ó = 13
-ßñíî å, ÷å çà äà ðåøèì çàäà÷àòà, òðÿáâà äà èç÷åðïèì âñè÷êè âúçìîæíîñòè -
ñúîáðàçè Ìèøî.
-Äà ïðèëîæèì õèòðèíà - ïðåäëîæè Òèøî. - Àêî ðàçãëåäàìå- âúçìîæíîñòèòå
çà õ, òî òå ñà öåëèòå ÷èñëà îò 0 äî 6, çàùîòî 2.7 > 13. Àêî ðàçãëåæäàìå çà ó, òî òå ñà
ñàìî îò 1 äî 4 , çàùîòî çìåéîâåòå ñà ïîíå 1 è 3.5>13.
Çàìåñòâàìå ïîñëåäîâàòåëíî ó ñ 1, 2, 3, 4 â 2.x = 13 - Ç.ó
ó=1 2.x =13-3.1 2.x =10 õ=5 å ðåøåíèå
ó=2 2.x =13-3.2 2.x = 7 íÿìà öÿëî ÷èñëî õ
ó=3 2.x =13-3.3 2.x = 4 õ=2 å ðåøåíèå
ó=4 2.x =13-3.4 2.x = 1 íÿìà öÿëî ÷èñëî õ
Íàìåðèõìå 2 ðåøåíèÿ íà óðàâíåíèåòî: 1 çìåé è 5 ëàìè èëè 3 çìåÿ è 2 ëàìè.
Îò äîïúëíèòåëíîòî óñëîâèå, ÷å çìåéîâåòå ñà ïîâå÷å îïðåäåëÿìå îòãîâîðà: 2
ëàìè. Âðàòèòå ñå ðàçòâîðèõà è ìàë÷óãàíèòå ïðèñòúïèõà ùàñòëèâè è
íåâÿðâàùè...
Ìèøî è Òèøî ðåøèõà åäíî íåîïðåäåëåíî óðàâíåíèå ñ äâå íåèçâåñòíè. Â
íåãî ñå òúðñÿò öåëèòå ÷èñëà, êîèòî ñà ðåøåíèÿ. Òàêèâà óðàâíåíèÿ ñå íàðè÷àò
îùå äèîôàïòîâè ïî èìåòî ïà äðåâíîãðúöêèÿ ìàòåìàòèê Äèîôàíò. Òå ìîãàò äà
èçãëåæäàò ðàçëè÷íî:
à.õ + b.ó = ñ, õ.ó = ñ, õ.ó + à.õ + b.ó = ñ ... êúäåòî à, b, ñ ñà äàäåíè öåëè ÷èñëà.
Âàæíî å, ÷å çà äà ðåøèì òàêîâà óðàâíåíèå, ò.å. äà íàìåðèì âñè÷êèòå ìó
ðåøåíèÿ, àêî èìà òàêèâà, òðÿáâà äà èç÷åðïèì âñè÷êè âúçìîæíè ñòîéíîñòè çà
åäíîòî îò íåèçâåñòíèòå. Áðîÿò èì ìîæå äà áúäå íàìàëåí, àêî ðàçãëåæäàìå
íåèçâåñòíîòî, ïðè êîåòî èìà ïî-ãîëÿì ìèîæèòåë (êîåôèöèåíò). Ùå èçïîëçâàìå
è äðóãè õèòðèíè -÷åòíîñò, äåëèìîñò. Áúäåòå íàáëþäàòåëíè!
Äà âúðâèì - Ìèøî è Òèøî âå÷å ÷åòàò:
52
 Çàäà÷à 2 - Ñêîðîñòè: Çà äà ñå ïîâîçèòå íà øåìåòíîòî âëàê÷å, íàìåðåòå
áðîÿ íà âàãîí÷åòàòà ìó, àêî òî èìà òàêèâà ñ 4 ñåäàëêè è 5 ñåäàëêè, ïîíå åäíî îò
âñåêè âèä, à áðîÿò íà âñè÷êè ñåäàëêè å 32.

Ìèøî áúðçî çàïî÷íà:

-Íåêà õ å áðîÿò íà âàãîí÷åòàòà ñ 4 ñåäàëêè, à ó - áðîÿò íà òåçè ñ 5 ñåäàëêè.
Òîãàâà 4.x + 5.ó = 32. Çà ó ñà âúçìîæíè ñòîéíîñòèòå îò 1 äî 6, çàùîòî 5.7 > 32.
Çàïèñâàìå 4.x =32 - 5.ó è çàïî÷âàìå äà çàìåñòâàìå.
-Ïî÷àêàé - ñïðÿ ãî Òèøî - Çàáåëåæè ÷å 4.x å âèíàãè ÷åòíî ÷èñëî, 32 å
÷åòíî ÷èñëî. Çà äà áúäå 32 - 5.ó ÷åòíî ÷èñëî òðÿáâà è 5.ó äà å ÷åòíî ÷èñëî, íî 5
íå å.
Òîãàâà ó å ÷åòíî: 2, 4, 6.
ó=2 4.x = 32-5.2 4.x = 22 íÿìà öÿëî ÷èñëî õ
ó=4 4.x = 32-5.4 4.x =12 õ=3 å ðåøåíèå
ó=6 4.x = 32 - 5.6 4.x = 2 íÿìà öÿëî ÷èñëî õ
-Ìîæåøå äà çàáåëåæèø, ÷å 4.x ñå äåëè íà 4, 32 ñå äåëè íà 4 è òðÿáâà 5.ó äà
ñå äåëè íà 4, ò.å. ó ñå äåëè íà 4 è îò âúçìîæíèòå ñòîéíîñòè çà ó îò 1 äî 6 îñòàíà
ñàìî ó = 4. - Çàêëþ÷è Ìèøî.
-Íàìåðèõìå åäíî ðåøåíèå íà óðàâíåíèåòî: 3 âàãîí÷åòà ïî 4 ñåäàëêè è 4
âàãîí÷åòà ïî 5 ñåäàëêè. Îáùî îòãîâàðÿìå: 7 âàãîí÷åòà.
Áðåé ÷å õèòðåöè. Äîêàòî ñå óñåòÿ, âå÷å áÿõà âúâ âëàê÷åòî.

Íåêà íèå ñ âàñ äà îòãîâîðèì íà åäèí âúïðîñ:

Çàùî íÿìàò ðåøåíèÿ ñëåäíèòå óðàâíåíèÿ:
à)2.õ + 4.ó= 17; á) 3.x + 12.ó = 29; â) 10.x + 5.ó = 232 ?
Ìîæåì äà çàáåëåæèì, èëè äà èçïîëçâàìå ðàçïðåäåëèòåëíîòî ñâîéñòâî
ñ.à + ñ.b = ñ.(à + b) è äà çàïèøåì:
2.(õ + 2.ó)=17 Ç.(õ + 4.ó) = 29 5 .(2.x + ó) = 232
Ñåãà âå÷å å ÿñíî, íàëè? Çà à) ëÿâàòà ñòðàíà ñå äåëè íà 2, à äÿñíàòà - íå. Íÿìà
öåëè ÷èñëà õ è ó, êîèòî äà ñà ðåøåíèÿ íà óðàâíåíèåòî. Çà á) ëÿâàòà ñòðàíà ñå
äåëè íà 3, äÿñíàòà - íå. Íÿìà ðåøåíèå. Çà â) îáÿñíåòå ñàìè.

Âðåìå å. Äâàìàòà ïðèÿòåëè ùàñòëèâè è äîâîëíè ñëÿçîõà îò âëàê÷åòî è ñåãà

÷åòàò ñëåäâàùàòà çàäà÷à.
Çàäà÷à 3 - Ëàêîìñòâà: Òóê âñåêè ïîëó÷àâà êîëêîòî è êàêâèòî ëàêîìñòâà ñè
ïîæåëàâà. Ðàçäàâàò ãè 20 äÿâîë÷åòà - áåëè, ÷åðâåíè è ñèíè. Òå èçÿæäàò íà äåí
140 áîíáîíà, êàòî âñÿêî áÿëî èçÿæäà ïî 12 áîíáîíà íà äåí, âñÿêî ÷åðâåíî -ïî
10 áîíáîíà íà äåí, à âñÿêî ñèíüî - ïî 6 áîíáîíà íà äåí. Êîëêî ñà ñèíèòå, àêî
èìà îò âñåêè âèä?

Àêî õ å áðîÿò íà áåëèòå äÿâîë÷åòà, òî òå èçÿæäàò çà åäèí äåí 12.x áîíáîíè

ó å áðîÿò íà ÷åðâåíèòå äÿâîë÷åòà, òî òå èçÿæäàò çà åäèí äåí 10.ó áîíáîíè
z å áðîÿ íà ñèíèòå äÿâîë÷åòà, òî òå èçÿæäàò çà åäèí äåí 6.z áîíáîíè
îáùî áîíáîíè: 12.x + 10.ó+ 6.z = 140.
Âñè÷êè ñå äåëÿò íà 2, äà íàìàëèì 2 ïúòè - ïðåäëîæè Ìèøî.
53
 6.x + Ç.ó+ 3.2 = 70
Çíàåì îùå õ + ó + ò. - 20. Äà ãî óâåëè÷èì 3 ïúòè. 3.x + Ç.ó + 3.2 = 60
3.õ + 2.ó = 10
- Òîâà å ëåñíî - ïðîäúëæè Òèøî. - 10 å ÷åòíî ÷èñëî, 2.ó å ÷åòíî ÷èñëî, çíà÷è è
3.x ñ ÷åòíî ÷èñëî, ò.ñ. õ ñ ÷åòíî. Ïîíåæå 3.4 > 10, òî õ ìîæå äà áúäå ñàìî îò 1 äî 3
è å ÷åòíî, îñòàíà ñàìî õ = 2. Òîãàâà ó = 2 è
z = 20 - õ - ó
z-20-2-2
z= 16 ñèíè äÿâîë÷åòà
Ìèøî è Òèøî çàñëóæåíî âëÿçîõà äà ñè ïîõàïíàò.

Äàëè è âèå âå÷å ñòå ãîòîâè çà òàêèâà ïúòåøåñòâèÿ? Âçåìåòå ëèñòîâå è

õèìèêàëêè è äà îïèòàìå:
Çàäà÷à 4: Êîëêî òðèúãúëíè÷åòà è êâàäðàò÷åòà áåç îáùà ñòðàíà ìîãàò äà ñå
ñãëîáÿò îò 31 êèáðèòåíè êëå÷êè, êàòî âñÿêà ñòðàíà å îò 1 êëå÷êà?
Óïúòâàíå: 3.x + 4.ó = 31. Âñè÷êè âúçìîæíè ñòîéíîñòè íà ó ñà îò 0 äî 7.
Çàìåñòåòå ïîñëåäîâàòåëíî è âíèìàòåëíî ñ âñÿêà îò òÿõ. Ïîëó÷èõòå 3 ðåøåíèÿ,
íàëè?
Îòãîâîð: 1 êâàäðàò è 9 òðèúãúëíèêà;
4 êâàäðàòà è 5 òðèìúëíèêà;
7 êâàäðàòà è 1 òðèúãúëíèê

Çàäà÷à 5:  ìàãàçèí ïðîäàâàëè ñàìî äâà âèäà òîïêè: åäíèòå ïî 2 ëâ., à

äðóãèòå - ïî 7 ëâ. Ïî êîëêî ðàçëè÷íè íà÷èíà ñ 30 ëâ. ìîãàò äà ñå çàêóïÿò òîïêè?
Óïúòâàíå: Ñúîáðàçåòå, ÷å ó ìîæå äà áúäå ñàìî ÷åòíî ÷èñëî.
Îòãîâîð: Ïî 3 íà÷èíà: 15 òîïêè ïî 2 ëâ.;
8 òîïêè ïî 2 ëâ. è 2 òîïêè ïî 7 ëâ.
1 òîïêà ïî 2 ëâ. è 4 òîïêè ïî 7 ëâ.
Çàäà÷à 6: Ìèøî è Òèøî ñå ïîäãîòâÿëè çà ìàòåìàòè÷åñêîòî ñúñòåçàíèå
'"Åâðîïåéñêî êåíãóðó" è ðåøèëè íÿêîëêî òåñòà ñ ïî 24 âúïðîñà è íÿêîëêî òåñòà ñ
ïî 30 âúïðîñà, êàòî îáùèÿò áðîé âúïðîñè å 246. Êîëêî òåñòà îáùî ñà ðåøèëè,
àêî áðîÿò èì å íå÷åòíî ÷èñëî.
Óïúòâàíå: 24.x + 30.ó = 246 Íàìàëåòå 6 ïúòè.
4.x + 5.ó =41 Ñúîáðàçåòå, ÷å ó íå ìîæå äà áúäå ÷åòíî ÷èñëî.
Îòãîâîð: Ðåøèëè îáùî 9 òåñòà:
4 òåñòà ïî 24 âúïðîñà è 5 òåñòà ïî 30 âúïðîñà
Çàäà÷à 7: Òåñò ñúäúðæà 30 âúïðîñà. Çà ïðàâèëåí îòãîâîð ñå äàâàò 8 òî÷êè,
çà íå ïîñî÷åí - 3 òî÷êè, à çà ãðåøåí - 0. Ìèøî ïîëó÷èë 201 òî÷êè. Íà êîëêî
âúïðîñà íå å ïîñî÷èë îòãîâîð?
Óïúòâàíå: 8.x + Ç.ó = 201, 201 ñå äåëè íà 3, Ç.ó ñå äåëè íà 3, òîãàâà çà äà
èìà ðåøåíèå 8.x ñå äåëè íà 3, ò.å. õ = Ç.ê, êúäåòî õ, ó, ê ñà åñòåñòâåíè ÷èñëà.
8.3.Ê + 3.ó = 201 Íàìàëÿâàìå 3 ïúòè
3.ê + ó = 67
54
 Íå çàáðàâÿéòå: õ < 30, ò.å. ê < 10, ó < 30, îáùèÿ áðîé âúïðîñè å òî÷íî 30.
Âíèìàòåëíî ïðîâåðåòå âñè÷êè âúçìîæíîñòè è îáÿñíåòå, çàùî ñà èëè íå ñà
ðåøåíèÿ.
Îòãîâîð: Íå å ïîñî÷èë îòãîâîð íà 3 âúïðîñà.
Çàäà÷à 8: Äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà ðàâíîñòðàíåí òðèúãúëíèê è êâàäðàò ñå
èçðàçÿâàò â ñàíòèìåòðè ÷ðåç åñòåñòâåíè ÷èñëà, à ñáîðúò íà îáèêîëêèòå èì å 26
ñì. Äà ñå îïðåäåëè íàé-ãîëÿìàòà âúçìîæíà ñòîéíîñò íà ëèöåòî íà êâàäðàòà.
Îòãîâîð: 25 êâ. ñì.
Çàäà÷à 9:  "Èçìèñëèëåíä" ñêîêîâåòå ñå ïðàâÿò ñ äåñåòîêðàêè äðàêîèè è
òðèíàäåñåòîêðàêè ïàÿöè, êîèòî èìàò îáùî 142 êðàêà. Êîëêî ñà äðàêîíèòå?
Îòãîâîð: 9 äðàêîíà.
Îòíîâî äåëåíèå ñ îñòàòúê
Çèìíà ñúáîòíà óòðèí. Ñëúíöåòî ñðàìåæëèâî íàäíè÷àøå ïðåç ïðîçîðåöà.
Ìèøî ñúíåíî ïîãëåäíà ëåäåíèòå âèñóëêè íà îòñðåùíàòà ñòðÿõà. Áåç äà ãè
áðîè, ìèñëåíî çàïî÷íà äà ãè ðåäè. Îïèòà ïî 2, îñòàíà 1. Îïèòà ïî 3, îñòàíàõà 2.
Âå÷å ñå ñúáóäè è ãè ïðåáðîè - 23. Óñìèâêàòà ãðåéíà íà ëèöåòî ìó è òîé ñòàíà îò
ëåãëîòî. Âñè÷êî ñè èìà îáÿñíåíèå. Äíåñ Ìèøî òðÿáâà äà ïîäðåäè
áèáëèîòåêàòà, äà ñè íàïèøå äîìàøíîòî çà äåëåíèå ñ îñòàòúê è ïîñëå îòèâà íà
ðîæäåí äåí íà Òèøî.
Äîêàòî Ìèøî çàêóñè, íèå äà ñå ïîäãîòâèì çà äîìàøíîòî.
Êàòî ðàçäåëèì 23 íà 2 ïîëó÷àâàíå 11 è îñòàâà 1.
Çàïèñâàìå òàêà: 23 : 2 = 11 (îñò. 1) èëè 23 = 2.11 + 1.
23 íàðè÷àìå äåëèìî, 2 -äåëèòåë, 11 - ÷àñòíî è 1 - îñòàòúê.
Äà ðàçãëåäàìå îùå: 23 : 3 = 7 (îñò. 2) èëè 23 = 3.7 +2;
57:9 = 6 (îñò. 3) èëè 57 = 9.6 + 3;
105:7=35 èëè 105 = 7.35
Ïðàâèëíî çàáåëÿçàõòå, ÷å îñòàòúêúò å âèíàãè ïî-ìàëúê îò äåëèòåëÿ. Àêî
äåëèòåëÿò å 2, òî îñòàòúöèòå ìîãàò äà ñà 0 èëè 1. Àêî äåëèòåëÿò å 3, òî
îñòàòúöèòå ìîãàò äà ñà 0, 1 èëè 2.
Êîãàòî äåëèì ïðîèçâîëíî åñòåñòâåíî ÷èñëî à ñ äðóãî åñòåñòâåíî ÷èñëî b, òî
âúçìîæíèòå îñòàòúöè ñà 0, 1,... , b-1.
Ìîæåì äà çàïèøåì: à : b = q(îñò. r) èëè à = b.q + r,
êúäåòî à - äåëèìî, b - äåëèòåë, q - ÷àñòíî, r - îñòàòúê, 0 < r < b-1
Íàïðèìåð ïðè b = 2, âñè÷êè ÷åòíè ÷èñëà ñå äåëÿò íà 2 (äàâàò îñòàòúê 0) è çàòîâà
èìàò âèäà à = 2.q, à âñè÷êè íå÷åòíè äàâàò îñòàòúê 1 è ñå çàïèñâàò à = 2.q + 1.
Íåêà äà âèäèì êàê Ìèøî ùå ñå ñïðàâè ñúñ:
Çàäà÷à 1:  ðàâåíñòâîòî à = b.q + r äà ñå ïîñòàâÿò ÷èñëàòà 37, 5, 8, 4 òàêà, ÷å
äà å âÿðíî.
ßñíî å, ÷å à =37. Îñòàòúêúò r íå ìîæå äà å 8, çàùîòî çà ÷àñòíîòî b ùå îñòàíàò
ïî-ìàëêèòå 5 è 4, à r < b.
Àêî r = 4 5.8 + 4 = 44=37
Àêî r = 5 4.8 + 5 = 37
Òîãàâà b = 8, ñúîáðàçè Ìèøî, çàùîòî b > r.
à = 37 - äåëèìî, b = 8 - äåëèòåë, q = 4 - ÷àñòíî, r = 5 - îñòàòúê.
55
 Çàäà÷à 2: ×èñëîòî 83 å ðàçäåëåíî íà íåèçâåñòíî ÷èñëî b è å ïîëó÷åí
îñòàòúê 20. Êîå å òîâà ÷èñëî?
83=b.q+20
b.q = 83 -20
b.q = 63
Ùîì 83 äàâà îñòàòúê 20 ïðè äåëåíèå ñ b, òî 63 ñå äåëè òî÷íî íà b.
Äà âèäèì êàêâè ñà âñè÷êè âúçìîæíè ïðåäñòàâÿíèÿ ÷ðåç äâà ìíîæèòåëÿ:
63 = 1.63 = 2.21=7.9
63 ñå äåëè áåç îñòàòúê íà 1,3,7, 9, 21, 63
Òúðñåíîòî ÷èñëî b > r = 20. Çà b èìà 2 âúçìîæíîñòè 63 è 21.
Çàäà÷àòà èìà 2 ðåøåíèÿ 83 = 63.1 + 20 èëè
83 = 21.3 + 20.
Îòãîâîð: b= 63 èëè b = 21
Âðåìå å äà ïîäðåäèì áèáëèîòåêàòà.
Çàäà÷à 3: Ìèøî èìà äâóöèôðåíî ÷èñëî êíèãè. Àêî ãè ãðóïèðà ïî 7 íà ðàôò,
îñòàâà 1. Àêî ãè ãðóïèðà ïî 11, ïàê îñòàâà 1. Êîëêî ñà êíèãèòå íà Ìèøî?
Ìîæåì äà íàïèøåì:
Âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ïðè äåëåíèå ñ 7 äàâàò îñòàòúê 1 ñà: 15, 22,
29, 36, 43, 50, 57, 64, 71, 78, 85, 92, 99
Âñè÷êè äâóöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ïðè äåëåíèå ñ 11 äàâàò îñòàòúê 1 ñà:
12,23,34,45,56,67,78,89
×èñëàòà, êîèòî îòãîâàðÿò íà äâåòå óñëîâèÿ, ñà ðåøåíèÿ íà çàäà÷àòà. Òóê
òàêîâà å ñàìî ÷èñëîòî 78.
À ìîæåì äà ðàçñúæäàâàìå è òàêà:
Íåêà áðîÿò íà êíèãèòå å à. Ùîì äàâà îñòàòúê 1 ïðè äåëåíå ñ 7, òî à -1 ñå äåëè
íà 7 áåç îñòàòúê. Ùîì äàâà îñòàòúê 1 ïðè äåëåíèå ñ 11, òî à -1 ñå äåëè íà 11 áåç
îñòàòúê.
Òîãàâà à -1 ñå äåëè íà 77, ò.å. à -1 = 77.q
Ïîíåæå à å äâóöèôðåíî ÷èñëî, òî q = 1 è à -1 = 77
à = 78 êíèãè
Ìèøî âçå ïîäàðúêà è îòèäå ïðè Òèøî.

Çàäà÷à 4: Áðîÿò íà ãîñòèòå íà Òèøî å äâóöèôðåíî ÷èñëî, ïî-ìàëêî îò 20.

Àêî ãî ðàçäåëèì íà 3, îñòàâà 2. Àêî ãî ðàçäåëèì íà 4, îñòàâà 1. Êîëêî ñà ãîñòèòå
íà Òèøî?
Óïúòâàíå: Çà âñÿêî îò óñëîâèÿòà íàïèøåòå ÷èñëàòà, êîèòî ãî óäîâëåòâîðÿâàò.
Îòãîâîð: 17 äåöà
Çàäà÷à 5: Ðîæäåíèÿò äåí íà Òèøî ïðåç 2005 å â ñúáîòà.  êàêúâ äåí îò
ñåäìèöàòà ùå áúäå ðîæäåíèÿò ìó äåí ïðåç 2006? Îòãîâîð: íåäåëÿ

Çàäà÷à 6: ×èñëàòà 97, 4, 23, 5 ñà äåëèìî, äåëèòåë, ÷àñòíî è îñòàòúê. Äà ñå

îáîñíîâå, êîå ÷èñëî êàêâî å.

56
 Çàäà÷à 7: Äà ñå íàìåðè ìàé-ìàëêîòî òðèöèôðåíî ÷èñëî, êîåòî ïðè äåëåíèå
ñ 5, 7 è 9 äàâà îñòàòúê 3.
Îòãîâîð: 318

Íà áàë ïðè Øðåê

Íàëè ïîìíèø, ÷å Øðåê è Ôèîíà çàæèâåëè ùàñòëèâî â áëàòîòî ñè?

Íåîáåçïîêîÿâàíè îò íèêîãî. Áåç äà áðîèì Ãîâîðÿùîòî ìàãàðåíöå. Äíèòå ñå
íèæåëè è ñè ïðèëè÷àëè åäèí ñ äðóã. Âñå åäíî è ñúùî...
-Ôè ïàê ñ òúæíà, Øðåê. - çàìúðìîðè ìàãàðåíöåòî - Êàêâî ùå êàæåø çà áàë?
-Àìè ... Çà Ôèî... Äîáðå! Äà ãî íàïðàâèì! - è çåëåíîòî îãðå ñè ñïîìíè êàêâî
å äà ñè âúîäóøåâåí.
Ìàãàðåíöåòî ïúê âå÷å èçíàñÿøå îò êúùóðêàòà êàðòîí ñ öâÿò íà óçðÿëà
ïðàñêîâà è ñå çàå äà ðåøàâà
Çàäà÷à 1. Îò ïðàâîúãúëåí êàðòîí ñ ðàçìåðè 6 äì è 1 ì äà èçðåæå âúçìîæíî
íàé-ìíîãî ïðàâîúãúëíè ïîêàíè ñ ðàçìåðè 20 ñì è 15 ñì.
Ïúðâîòî, êîåòî ìó õðóìíà, å äà çàïèøå â áåëåæíèêà ñè âñè÷êè ðàçìåðè â
åäíà ìåðíà åäèíèöà - ñàíòèìåòðè ( è òî âñå îùå íå çíàå êàê äà çàïèñâà
ñàíòèìåòðè êàòî äåöèìåòðè èëè ìåòðè). Ïîëó÷è 6 äì = 60 ñì, 1 ì = 100 ñì
Çàáåëÿçà, ÷å íàïðèìåð 60: 15 = 4 , 100:20 = 5 è
ñêèöèðà ñëåäíîòî "ðàçðÿçâàíå"

15
20
Âå÷å çíàåøå, ÷å îò òîçè ëèñò ùå íàïðàâè 20 ïîêàíè.
Âñúùíîñò, òóê Sãîëÿì.ïðàâ.: Sìàëúê ïðàâ. = áðîé ìàëêè ïðàâ.
Òî÷íî â òîâà âðåìå Ìèøî íàäíè÷àøå ëþáîïèòíî âúâ âúëøåáíîòî îãëåäàëî
è âèäÿ âñè÷êî. Âå÷å ñè çàáåëÿçàë, ÷å òîé ñè ïàäà ïî ðàçãàäàâàíåòî íà êàêâè ëè
íå çàäà÷è. Çàòîâà è ñå çàìèñëè äàëè èìà äðóã íà÷èí. Âñå ïàê è 60 : 20 = 3 . Àìè
àêî ðàçðåæå ãîëåìèÿ ïðàâîúãúëíèê íà äâà âèäà ëåíòè ñ äúëæèíà 60 ñì. à
øèðèíè 15 ñì è 20 ñì
ñúîòâåòíî õ è ó íà áðîé? Òîãàâà õ. 15 + ó.20 = 100
(õ.3).5 + (ó.4).5 = 20.5
õ.3+ó.4 = 20
õ = 4 è ó = 2 (Çàùî?)

57
 15 20
Åòî è ÷åðòåæúò íà Ìèøî
20 15

À êðàé áëàòîòî Øðåê ñå îïèòâàøå äà ðåøè

Çàäà÷à 2. Îò ïðàâîúãúëåí ðåçåäàâ êàðòîí ñ ðàçìåðè 11 ñì è 10 ñì äà èçðåæå
ïðàâîúãúëíè êàðòîí÷åòà ñ ðàçìåðè 2 ñì è 5 ñì.
Áåøå ñå ñåòèë, ÷å íåîòäàâíà Âúëêúò ðàçðóøè êîëèáêèòå íà äâå îò òðèòå
ïðàñåíöà è çàìèñëè áëàãîòâîðèòåëíà òîìáîëà. Òúé êàòî
Sã.ïð. = 11.10- 110êâ.ñì
Sì.ïð. = 2.5 = 10 êâ.ñì
ïðåäïîëîæè, ÷å ìîæå äà ïîëó÷è 110:10=11 êàðòîí÷åòà

Àëà êàê?Òîãàâà Ìèøî âëåçå â îãëåäàëîòî - âñåçíàéêî è ñå îçîâà ïðåä îãðåòî.

Ïîêàçà ìó ðåøåíèåòî ñè íà ïðåäíàòà çàäà÷à. Çàåäíî îçíà÷èõà ñ õ è ó áðîÿ íà
ëåíòèòå ñ øèðèíà ñúîòâåòíî 2 ñì è 5 ñì, à ñ äúëæèíà 10. Òàêà õ.2 + ó.5 = 11
õ = 3 è ó = 1 (Çàùî?)
È âúçìîæíî "ðàçðÿçâàíå" ñå îêàçà

5
2
5 2
Ñëåä âðåìå Òèøî, ñëóøàéêè çà òîâà ïðèêëþ÷åíèå, ùåøå äà ïîñòàâè
Çàäà÷à 3. Âúçìîæíî ëè å ïðàâîúãúëíèê äà ñå ðàçðåæå ñàìî íà
ïðàâîúãüëíè÷åòà ñ ðàçìåðè 5 ñì è 11 ñì, àêî ïúðâèÿò èìà ðàçìåðè:
à)39ñì è 44 ñì; á) 39 ñì è 55 ñì; â) 42 ñì è 55ñì?

Ñúâåòèòå íà Ìèøî : à) Ïðîâåðè, ÷å S ã.ïð. íå ñå äåëè òî÷íî íà S ì.ïð. Òîâà

ïîêàçâà, ÷å îòãîâîðúò å "íå".
á)Íå áúðçàé äà êàçâàø "äà"! Íåêà õ è ó ñà áðîÿò ïà ëåíòèòå ñ äúëæèíà 55 ñì
è øèðèíè ñúîòâåòíî 5 ñì è 11 ñì. Ïîòúðñè ðåøåíèå íà 5.x + 11.ó = 39.
â)Ïîñòúïè êàòî â á).

Çàäà÷à 4. Êîëêî íàé-ìíîãî ïðàâîúãüëíè÷åòà ñ ðàçìåðè 4 ñì è 3 ñì ìîãàò äà

ñå èçðåæàò îò ïðàâîúãúëíèê ñ ðàçìåðè:
à) 5 ñì è 12 ñì; á)10 ñì è 11 ñì?
58
 Ñúâåòèòå íà Ìèøî: Çàáåëåæè, òóê ìîãàò äà îñòàíàò èçðåçêè! Íàé-
ìíîãî îò èñêàíèòå ïðàâîúãúëíè÷åòà ùå èìà, êîãàòî ëèöåòî íà èçðåçêèòå å
íàé-ìàëêî
à) Ïîêàæè, ÷å ìîãàò äà ñå èçðåæàò 4 îò äàäåíèòå ïðàâîúãúëíè÷åòà.
á) Sã.ïð. : Sì.ïð. = 110: 12 = 9 (îñò. 2). Ïîòúðñè ðåøåíèå çà 9
ïðàâîúãúëíè÷åòà. Àêî íå å âúçìîæíî, ïîòúðñè çà 8 è ò.í. Âñúùíîñò,
îñòàâàùèòå 2 êâ. ñì ñà òî÷íî ëèöàòà íà äâå êâàäðàò÷åòà ñúñ ñòðàíà 1 ñì.

Çàäà÷à 5. Ïðàâîúãúëåí ïëîò íà ãðàäèíñêà ìàñà ñ ðàçìåðè 12 äì è 10 äì

òðÿáâà äà ñå ïîêðèå ñ êâàäðàòíè òåðàêîòåíè ïëî÷êè îò äâà âèäà - ñúñ ñòðàíà
2 äì è ñòðàíà 3 äì. Ñ êîëêî íàé-ìàëêî ïëî÷êè ìîæå äà ñå íàïðàâè? Ïîêàæè!

Çàäà÷à 6. (Îëèìïèàäà ïî ìàòåìàòèêà , 2003ã. ) Êâàäðàò ñúñ ñòðàíà 12

ñì äà ñå ðàçðåæå íà êâàäðàòè. Òå òðÿáâà äà ñà òî÷íî:
à) 6; 6)7 ; â) 8; ã) 10.
Ïðîó÷è íàïðèìåð ÷åðòåæèòå ïàÒèøî:

Çàäà÷à 7. Îò êâàäðàòåí êàðòîí ñúñ ñòðàíà à äà ñå èçðåæàò êâàäðàòè îò äâà

âèäà ñúñ ñòðàíè Ü è ñ, àêî:
à)à= 6 ñì, b=4 ñì ñ= 2 ñì.
á)à= 8 ñì, b=3 ñì ñ= 2 ñì.
È çà äà íå ñúæàëÿâàø , ÷å íå ìîæåø äà îòèäåø íà áàëà è òè , îïèòàé ñå äà
ðåøèø

Çàäà÷à 8 . Ñ åäíàêâè ïðú÷èöè å îáðàçóâàíà ôèãóðàòà Ïðèáàâè ñàìî 2

ïðú÷èöè, çà äà ïîëó÷èø òî÷íî:
à) 6 êâàäðàòà;
á) 5 êâàäðàòà è ïîìèñëè ïî êîëêî íà÷èíà å âúçìîæíî.

59
 Êîíêóðñíè çàäà÷è

Çàäà÷à 1: Ïî êîëêî ðàçëè÷íè íà÷èíà îò 40 ðîçè ìîãàò äà ñå íàïðàâÿã

áóêåòè ñ
5 ðîçè èëè 3 ðîçè?

Çàäà÷à 2: Îò 36 êèáðèòåíè êëå÷êè ñà ïîñòðîåíè òðèúãúëíè÷åòà,

êâàäðàò÷åòà è êúùè÷êè ( ) - îáùî 10 ôèãóðêè. Âñÿêà ñòðàíà å îò 1 êëå÷êà.
Êîëêî ñà ôèãóðèòå îò âñåêè âèä, àêî îò âñÿêà èìà ïîíå åäíà?

Çàäà÷à 3: ×èñëàòà 101 è 73 ñà ðàçäåëåíè íà åäíî è ñúùî åñòåñòâåíî ÷èñëî

n è ñà ïîëó÷åíè îñòàòüöè ñúîòâåòíî 11 è 13. Äà ñå íàìåðÿò âñè÷êè âúçìîæíè
ñòîéíîñòè çà n?

Çàäà÷à 4: Ïðàâîúãúëíà äúñêà èìà ëèöå 120 êâ. ñì. Äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå
â ñàíòèìåòðè ñà åñòåñòâåíè ÷èñëà, à îáèêîëêàòà å âúçìîæíî íàé-ìàëêà.
Ðàçïîëàãàìå ñ ïëî÷êè îò äâà âèäà: êâàäðàòíè ñúñ ñòðàíà 30 ìì. è
ïðàâîúãúëíè ñ ðàçìåðè 30 ìì. è 40 ìì. Ìîæå ëè äúñêàòà äà ñå ïîêðèå ñàìî ñ
ïëî÷êè îò åäèí âèä? Êàê?
Ìîæå ëè äúñêàòà äà ñå ïîêðèå ñ ïëî÷êè è îò äâàòà âèäà? Íà÷åðòàé ïðèìåð.

Æåëàåì âè óñïåõ! Íå çàáðàâÿéòå êðàéíèÿ ñðîê!

60
 2006-2007 ã.
Òðè ïúòè ÷åòè, âåäíúæ ïèøè
Ñëåä åäèí äúëúã äåí äæóäæåòàòà ñå ïðèáðàõà â òîïëàòà ñè è óþòíà êúùà,
êúäåòî ãè î÷àêâàøå Ñíåæàíêà. Êàêòî ñå äîñåùàòå, â Ñâåòà íà ïðèêàçêèòå, òå
èìàò âàæíàòà çàäà÷à äà ïîïúëâàò íåèç÷åðïàåìèòå ïðèêàçíè ñúêðîâèùíèöè.
Äîêàòî ïèåõà àðîìàòíèÿ ñè áèëêîâ ÷àé, äæóäæåòàòà ñïîäåëÿõà çà ñâúðøåíîòî
ïðåç äåíÿ. Ñíåæàíêà çàïèñâàøå è ïðåñìÿòàøå êîé êàêâî å èçðàáîòèë.

Çàäà÷à 1. Äíåñ Àðîí èçêîïàë 3 ïúòè ïîâå÷å ãðàìà çëàòî îò Áîá, à Âèêè - ñ 4
ã ïîâå÷å îò Àðîí. Îáùî äîíåñëè 88ã çëàòî. Ïî êîëêî å äîíåñúë âñåêè îò òÿõ?
Ñíåæàíêà èçáðà çà íåèçâåñòíî êîëè÷åñòâîòî çëàòî, äîíåñåíî îò Áîá è ãî
îçíà÷è ñ õ. Òîãàâà Àðîí äîíåñúë 3.x, à Âèêè - 3.x + 4.
Îáùî êîëè÷åñòâî: õ + 3.õ + 3.õ + 4 = 88
7 . õ + 4 = 88
7 . õ = 84
õ=12ã.
Ñíåæàíêà íàìåðè:
Áîá- 12ã, Àðîí - 3 . 12 = Ç6 ã è Âèêè - 36 + 4 = 40ã.

Çàäà÷à 2. Îò äîíåñåíèòå 88ã Ãðåã è Äðîä ùå èçðàáîòÿò çëàòíè ìîíåòè ïî 5ã

è 3ã. Ìîíåòèòå ïî 3ã òðÿáâà äà ñà ñ 8 ïî-ìàëêî îò òåçè îò 5ã. Ïî êîëêî ìîíåòè îò
âñåêè âèä ùå ñå ïîëó÷àò?
Ñíåæàíêà íàïèñà:
áðîé ìîíåòè îò 5ã : õ íåîáõîäèìî çëàòî : 5.x
áðîé ìîíåòè îò 3ã : õ - 8 íåîáõîäèìî çëàòî : 3 . (õ - 8)
îáùî íåîáõîäèìî çëàòî: 5.õ + 3.(õ-8) = 88
îò ðàçïðåäåëèòåëíîòî ñâîéñòâî 5.õ + 3.õ-3.8 = 88
8 . õ - 24 = 88
8.õ = 112
õ = 14 áðîÿ
Ñíåæàíêà íàìåðè: 14 ìîíåòè ïî 5ã è 6 ìîíåòè ïî 3ã.
Çàäà÷à 3. Ïðåç èçìèíàëàòà ñåäìèöà áÿõà èçðàáîòåíè îáùî 215 ìîíåòè.
Àðîí íàïðàâè êîëêîòî Áîá è Âèêè çàåäíî, Ãðåã èçðàáîòè ñ 10 ïî-ìàëêî îò
Àðîí, à Áîá - 4 ïúòè ïîâå÷å îò Âèêè. Êîëêî ìîíåòè å èçðàáîòèë Ãðåã?
Ñíåæàíêà íàïèñà:

61
 Àêî Âèêè õ ìîíåòè,
òî Áîá 4 . õ ìîíåòè.
Òîãàâà Àðîí 5 . õ ìîíåòè
è Ãðåã 5 . õ - 10 ìîíåòè
Îáùî ìîíåòè: õ + 4.õ + 5.õ + 5.õ-10 = 215
15.x-10 = 215
15 . õ = 225
õ = 15 ìîíåòè
Ñíåæàíêà ïîëó÷è: Ãðåã å èçðàáîòèë 5.15 - 10 = 75 - 10 = 65 ìîíåòè

Ïî-êúñíî âå÷åðòà Ñíåæàíêà, Àðîí, Áîá, Âèêè, Ãðåã è Äðîä ñå ñúñòåçàâàõà

â ðàçêàçâàíå íà èñòîðèè è çàáàâíè çàäà÷è. Äðóãèòå äâå äæóäæåòà çàïèñâàõà è
îò÷èòàõà ðåçóëòàòà.

Çàäà÷à 4. Ïîáåäèòåëÿò ðàçêàçàë 22 èñòîðèè. Âèêè ðàçêàçàë ñ 3 ïî-ìàëêî îò

Ñíåæàíêà, íî ñ 3 ïîâå÷å îò Áîá; Äðîä - ñ 10 ïî-ìàëêî îò Àðîí, íî 4 ïúòè
ïîâå÷å îò Ãðåã; Áîá - ñ 1 ïîâå÷å îò Ãðåã. Êîëêî èñòîðèè å ðàçêàçàëà Ñíåæàíêà,
àêî å íà òðåòî ìÿñòî?
Ïðî÷åòåòå ïàê âíèìàòåëíî!
Äà èçáåðåì çà íåèçâåñòíî áðîÿ íà èñòîðèèòå íà Ãðåã. Îçíà÷àâàìå:
Ãðåã õ èñòîðèè
Áîá õ+1
Äðîä 4.x
Àðîí 4 . õ + 10
Âèêè 3+õ+1 = õ + 4
Ñíåæàíêà Ç+õ + 4 = õ + 7
Íàé-ìíîãî å ðàçêàçàë Àðîí, çàùîòî 4.õ+10>õ+7è 4.õ+10>4.õ
Òîãàâà 4 . õ + 10 = 22
4.õ= 12
õ=3
Íàìåðèõìå, ÷å Ñíåæàíêà å ðàçêàçàëà 3 + 7 = 10 èñòîðèè.

Åòî åäíà îò çàáàâíèòå çàäà÷è, êîèòî ðàçêàçà Äðîä.

Çàäà÷à 5. Öàðÿò íà Ñòðàíàòà íà èçãðåâà å íà 27 ãîäèíè è èìà ñèí íà 3
ãîäèíè. Ñëåä êîëêî ãîäèíè ñèíúò ùå áúäå 3 ïúòè ïî-ìàëúê îò áàùà ñè?
Ñíåæàíêà íàïèñà:
ñåãà ñëåä õ ãîäèíè
áàùà 27 27 + õ
ñèí 3 3+õ
Òîãàâà 3 ïúòè(ãîäèíèòå íà ñèíà) = (ãîäèíèòå íà áàùàòà)
62
 3.(3 + õ) = 27 + õ
3.3 + 3.õ = 27 + õ
9+2.õ+õ=9+ 18 + õ
2.õ= 18
õ = 9 ãîäèíè
Ñíåæàíêà ïîëó÷è, ÷å ñðåä 9 ãîäèíè ñèíúò ùå áúäå 3 ïúòè ïî-ìàëúê îò
áàùà ñè.

Çàäà÷è çà óïðàæíåíèå:
Çàäà÷à 6. Öàðÿò íà Ñòðàíàòà íà ðîçèòå å íà 35 ãîäèíè è èìà 4 ñèíà. Íàé-
ãîëåìèÿò ïðèíö å íà 8 ãîäèíè, à âñåêè ñëåäâàù å ñ 2 ãîäèíè ïî-ìàëúê. Ñëåä
êîëêî ãîäèíè ñáîðúò îò âúçðàñòèòå íà ïðèíöîâåòå ùå áúäå ðàâíà íà
âúçðàñòòà íà öàðÿ?
Îòãîâîð: ñëåä 5 ãîäèíè
Çàäà÷à 7. Áàùàòà íà îìàãüîñàíèòå ïðèíöåñè, êîèòî ïî öÿëà íîù
òàíöóâàëè â Ïîäçåìíîòî öàðñòâî, ïîðú÷àë îáóâêè: ñèíè îáóâêè ïî 25 ãðîøà
çà ÷èôò, áåëè îáóâêè ïî 13 ãðîøà çà ÷èôò è ÷åðâåíè îáóâêè ïî 20 ãðîøà.
Áåëèòå áèëè ñ 20 ïîâå÷å îò ñèíèòå, à ÷åðâåíèòå - 2 ïúòè ïîâå÷å îò ñèíèòå.
Ïëàòèë 962 ãðîøà. Êîëêî ÷èôòà îáóâêè å ïîðú÷àë?
Îòãîâîð: 56 ÷èôòà

Âåçíè è äæóäæåòà

Íåäåëíîòî ñëúíöå îãðÿ âúðõîâåòå íà áîðîâåòå è áåëèòå ñêàëè. Êàêòî

âñåêè äåí, Ñíåæàíêà ñå ñúáóäè ïúðâà. Ñêîðî àðîìàòúò íà áèëêîâ ÷àé,
ïðåïå÷åíè ôèëèéêè è ñëàäêî îò áîðîâèíêè ïîãúäåëè÷êà íîçäðèòå íà
äæóäæåòàòà.
Äðîä îùå ïðåäúâêâàøå, êîãàòî Ãðåã ñòîâàðè âúðõó äúáîâàòà ìàñà ñâîÿòà
"Çàíèìàòåëíà ìàòåìàòèêà". Ïîãëåäíà äÿâîëèòî Äðîä, ðàçòâîðè äëàíòà ñè è
ïîñòàâè òðè íà âèä åäíàêâè ìîíåòè ïðåä íåãî íà ìàñàòà.
×óäåíêà 1.  åäíàòà ìîíåòà èìà ïî-ìàëêî çëàòî è òÿ å ïî-ëåêà . -çàïî÷íà
Ãðåã - Ìîæåø ëè ñàìî ñ åäíî ïðåòåãëÿíå ñ îáèêíîâåíà âåçíà è áåç òåãëèëêè
äà îòêðèåø ïî-ëåêàòà?

63
 -Òîâà ãî çíàì.- îòâúðíà íà ïðåäèçâèêàòåëñòâîòî Äðîä - Èìà
õèòðèíêà: ñëàãàø ïî åäíà ìîíåòà â äâåòå áëþäà íà âåçíàòà. Àêî òÿ å
â ðàâíîâåñèå, òðåòàòà ìîíåòà å ïî-ëåêàòà. Àêî îò ìîíåòèòå íà âåçíàòà
åäíàòà å ïî-ëåêà, òÿ å òúðñåíàòà. Íî êàòî òîëêîâà çíàåø, îòãîâîðè ìè íà
ñëåäíàòà
×óäåíêà 2. Êúì òâîèòå 3 çëàòíè ìîíåòè ùå äîáàâÿ îùå 6, åäíàêâè íà
äâåòå ïî-òåæêè îò òâîÿòà ×óäåíêà 1. Ìîæåø ëè ïàê ñ îáèêíîâåíà âåçíà, áåç
òåãëèëêè è ñàìî ñ äâå ïðåòåãëÿíèÿ äà îòêðèåø ïî-ëåêàòà ñðåä äåâåò ìîíåòè?
Ãðåã ñå óìúë÷à. Íî çà ìàëêî.
-Ùå èçïîëçâàì õèòðèíêàòà. - çàïî÷íà äæóäæåòî - Ðàçäåëÿì
ìîíåòèòå íà 3 ãðóïè ïî 3 ìîíåòè. Òàçè, â êîÿòî å ïî-ëåêàòà ìîíåòà, å ïî
ëåêà îò îñòàíàëèòå. Ñ ïúðâîòî ïðåòåãëÿíå ùå îòêðèÿ òàçè ãðóïà. Ïîñëå çà
òðèòå ìîíåòè â íåÿ ïðèëàãàì ×óäåíêà 1.
-Ìíîãî äîáðå! - ïîõâàëè ãî Äðîä - À êàê ùå ñå ñïðàâèø ñ
×óäåíêà 3. Íåêà óâåëè÷à ìîíåòèòå íà 26. Îòíîâî çíàåì, ÷å ñàìî
åäíà ñðåä òÿõ å ïî-ëåêà. Ìîæåø ëè ñàìî ñ òðè ïðåòåãëÿíèÿ ñ îáèêíîâåíà
âåçíà è áåç òåãëèëêè äà ÿ îòêðèåø?
-Ìîæå áè îòíîâî òðÿáâà äà ðàçäåëÿ ìîíåòèòå â 3 ãðóïè? - íå ñå
ïðåäàâàøå Ãðåã - Ñåòèõ ñå! Â 2 îò ãðóïèòå òå ùå ñà ïî 9, à â òðåòàòà - 8. Ñ
ïúðâîòî ïðåòåãëÿíå ùå ñðàâíÿ ãðóïèòå ñ ïî 9 ìîíåòè. Àêî åäíàòà îò òÿõ
å ïî-ëåêà, äåéñòâàì êàêòî â ×óäåíêà 2. Àêî ñà ðàâíè , ïî-ëåêàòà å ñðåä
îñåìòå ìîíåòè. Ðàçäåëÿì ãè íà 2 ãðóïè ïî 3 è åäíà ãðóïà ñ 2 ìîíåòè.
Îòíîâî ñðàâíÿâàì ïúðâèòå_2 ãðóïè. Òîâà å âòîðîòî ïðåòåãëÿíå. Àêî ïî-
ëåêàòà å â íÿêîÿ îò òÿõ, èçïîëçâàì ×óäåíêà 1. Àêî ïî-ëåêàòà å ñðåä
îñòàíàëèòå 2 ìîíåòè, ñ òðåòîòî ïðåòåãëÿíå ÿ îòêðèâàì.
-×óäåñíî! Íî íåùî ñå çàñåäÿõ. Çàòîâà îòèâàì äà íàáåðà ìàëèíè. -
Äðîä òðúãíà êúì âðàòàòà. - Àêî èñêàø, òè ñå ïîìú÷è ñ
×óäåíêà 4. Ñðåä åäíàêâèòå íà âèä 12 ñðåáúðíèêà â êîâ÷åæåòî òè åäèí å
ðàçëè÷åí. Çíàì òîâà, çàùîòî àç ãî ñëîæèõ. Ìîæåø ëè ñàìî ñ 4 ïðåòåãëÿíèÿ
äà óñòàíîâèø ïî-ëåê èëè ïî-òåæúê å òîé?
Êîãàòî ñå âèäÿõà ïàê ñëåä íÿêîëêî ÷àñà, Ãðåã ñèÿåøå. Åòî è íåãîâèÿò
ïëàí:
1)Õèòðèíêàòà - ðàçäåëÿì ìîíåòèòå â òðè ãðóïè ïî 4;
2)ñ ïúðâèòå 2 ïðåòåãëÿíèÿ îòêðèâàì äâåòå ãðóïè ñ åäíàêâè ìîíåòè.
Òàêà ùå ðàçáåðà è äàëè åäíà îò ìîíåòèòå â òðåòàòà ãðóïà å ïî-ëåêà èëè ïî-
òåæêà;
3)ìîíåòèòå â òðåòàòà ãðóïà ðàçäåëÿì â 2 ïî-ìàëêè ãðóïè ïî 2;

64
 4) ñ åäíî ïðåòåãëÿíå íàìèðàì ñðåä êîè 2 å òúðñåíàòà ìîíåòà;
5)ñ ïîñëåäíîòî ïðåòåãëÿíå ùå ïîñî÷à è ñàìàòà ìîíåòà. - äî÷åòå
Ìðàì ïðåç ðàìîòî íà Äðîä.
-Àõà, çíà÷è ñ òîâà ñòå ñå çàíèìàâàëè öÿëà ñóòðèí, à àç ñå èçìú÷èõ äà
òúðñÿ òåãëèëêèòå. Åòî âè
×óäåíêà 5. Ñíåæàíêà èñêà äà íàïðàâè ïèòêè ñúñ ñèðåíå çà ïðåç
ñåäìèöàòà, çà êîåòî è òðÿáâàò òî÷íî Çêã áðàøíî. Äà, íî íàìåðèõ òåãëèëêà
ñàìî îò 1êã. Áåç äà èñêàì, ïðåäè ìàëêî íàñòðîèõ âåçíàòà çà òî÷íî 2
ïðåòåãëÿíèÿ íà äåí, à â ÷óâàë÷åòî èìà 7êã áðàøíî. - âúçäúõíà Ìðàì -
Ìîæåòå ëè äà ìè ïîìîãíåòå?
-Åõ, Ìðàì, - íåòúðïåëèâî çàïî÷íà Ãðåã - ìîæåø äà èçïîëçâàø
íàïðèìåð
I íà÷èí: Ïðåòåãëÿø 1êã áðàøíî.Ñëåä òîâà ñ íåãîâà ïîìîù è ñ
òåãëèëêàòà ïðåòåãëÿø îùå 2êã, çàùîòî
1êã (òåãë.) + 1êã (áð.) = 2êã (áð.)
II íà÷èí: Îòäåëÿø 1êã áðàøíî. Ïîñëå îñòàíàëèòå áêã ðàçäåëÿø ïî
ðàâíî íà âåçíèòå, ò.å. 6 êã : 2 = 3êã.
III íà÷èí: Ñëàãàø â åäíîòî áëþäî òåãëèëêàòà. Ñëåä òîâà ðàçäåëÿø
áðàøíîòî â äâåòå áëþäà òàêà, ÷å òå äà áúäàò â ðàâíîâåñèå. Òîãàâà íà
åäíîòî ìÿñòî ùå èìàø Çêã, à íà äðóãîòî - 4êã áðàøíî. Òîâà å òàêà, òúé
êàòî (1êã (òåãë.) + 7êã (áð.)): 2 = 4êã (áð.), à 7êã - 4êã = 3êã.
-Ãðåã å ïðàâ, Ìðàì. Îïèòàé ñåãà ñàì äà ðåøèø
×óäåíêà 6. Èìàì åäíà òåãëèëêà îò 1ã è âåçíà. Êàê ñ 2 ïðåòåãëÿíèÿ äà
îòäåëÿ îò 21ã çëàòåí ïÿñúê òî÷íî 6ã, çà äà íàïðàâÿ êîëèå íà Ñíåæàíêà?
-Èìàì èäåÿ! - ÷åðòàåøå ñ êðàê êðúãîâå ïî ïîäà Ìðàì - Àêî ñå
ñåòèì, ÷å 6 = (11 + 1 ) : 2 èçëèçà, ÷å å íåîáõîäèìî ñ åäíî ïðåòåãëÿíå äà
îòäåëèì 11ã. Íî (21 + 1) : 2 = 11 è ïîíå àç çíàì êàêâî äà íàïðàâÿ. À âèå?
Ïðåç òîâà âðåìå Ãðåã îòíîâî ñå çà÷åòå â ñâîÿòà "Çàíèìàòåëíà ìàòåìàòèêà" è
ïî-òî÷íî â
×óäåíêà 7. "Äæóäæå ðàçïîëàãà ñ åäíà òåãëèëêà îò 1ã, åäíà òåãëèëêà îò Çã
è åäíà òåãëèëêà îò 9ã. Ìîæå ëè äà èçìåðâà ñ òÿõ ñêúïîöåííè êàìúíè, àêî òå
òåæàò â ãðàìîâå öÿëî ÷èñëî, íå ïî-ãîëÿìî îò 13?"
Âñúùíîñò, òîâà å ïî äðóã íà÷èí êàçàíà çàäà÷àòà: " Êàòî èçïîëçâàòå ÷èñëàòà
1, 3 è 9 íàé-ìíîãî âåäíúæ â èçðàç, ñ ïîìîùòà íà ñêîáè è äåéñòâèÿòà
ñúáèðàíå è èçâàæäàíå, ïîëó÷åòå åñòåñòâåíèòå ÷èñëà îò 1 äî 13,
âêëþ÷èòåëíî." Çàùî?
È òúé êàòî 3 - 1 = 2, 1 + 3 = 4, 9 - (1 + 3) = 5, 9 - 3 = 6, (9 + 1) - 3 = 7,
9-1 = 8, 9 + 1 = 10, (9 + 3)-1 = 11,9 + 3= 12 è9 + 3 + 1 = 13, îòãîâîðúò å
óòâúðäèòåëåí.

65
 Çàäà÷è çà óïðàæíåíèå:
×óäåíêà 8. Êàê ñ îáèêíîâåíà âåçíà è áåç òåãëèëêè äà îòêðèåì ïî-òåæêà ñðåä
åäíàêâè íà âèä:
à)81 ìîíåòè ñ 4 ïðåòåãëÿíèÿ;
á)80 ìîíåòè ñ 4 ïðåòåãëÿíèÿ;
â)7 ìîíåòè ñ 2 ïðåòåãëÿíèÿ;
ã)16 ìîíåòè ñ 3 ïðåòåãëÿíèÿ;
ä)25 ìîíåòè ñ 3 ïðåòåãëÿíèÿ?

×óäåíêà 9. Êàê ñ îáèêíîâåíà âåçíà è åäíà òåãëèëêà îò 1ã íàé-ìíîãî ñ 2

ïðåòåãëÿíèÿ äà îòäåëèì îò 9ã çëàòåí ïÿñúê òî÷íî 5ã?

×óäåíêà 10. Â ÷óâàë èìà 19êã çàõàð. Êàê ñ îáèêíîâåíà âåçíà è òåãëèëêà îò
1êã ñàìî ñ 3 ïðåòåãëÿíèÿ äà ðàçäåëèì çàõàðòà íà äâå ìåñòà -ñúîòâåòíî ïî 12êã è
7êã?

×óäåíêà 11. Ðàçïîëàãàìå ñ îáèêíîâåíà âåçíà è ïî åäíà òåãëèëêà îò 1ã, Çã, 9ã,
27ã è 81ã. Êàêâè òåãëà â öÿëî ÷èñëî ãðàìîâå ìîæåì äà èçìåðâàìå ñ òÿõ?

Îãëåäàëíè ÷èñëà

Òðàäèöèîííî, ïðåç ïðîëåòòà Ñíåæàíêà è äæóäæåòàòà ó÷àñòâàõà â

îãëåäàëíèòå ñúñòåçàíèÿ. Îòáîðè îò öÿëàòà ñòðàíà ñå ðåãèñòðèðàõà íà àäðåñ:
www.ogledalo.mir.ogl è ñå âêëþ÷èõà â ìðåæàòà, çà äà ïðåìåðÿò ñèëè â îáëàñòòà
íà ìàòåìàòèêàòà.
Äà âè çàïîçíàÿ ñ ïðàâèëàòà:
1) Äâå ÷èñëà íàðè÷àìå îãëåäàëíè, àêî åäíîòî ñå çàïèñâà ñ öèôðèòå
íà äðóãîòî, íî â îáðàòåí ðåä. Íàïðèìåð 61 è 16, 203 è 302.
2) Ïîä çàïèñà àb ðàçáèðàìå äâóöèôðåíî ÷èñëî ñ öèôðà íà
åäèíèöèòå b è íà äåñåòèöèòå à. Ïðè àbñ- àíàëîãè÷íî, òðèöèôðåíî ÷èñëî ñ
öèôðà íà åäèíèöèòå ñ, íà äåñåòèöèòå b è íà ñòîòèöèòå à.
Òàçè ãîäèíà Ñíåæàíêà ðåøè äà ñå áîðè çà òèòëàòà â îòáîð ñ äæóäæåòàòà
Ìðàì è Åäè. Íà åêðàíà ïðåä òÿõ ñâåòåøå óñëîâèåòî çà

66
 I íèâî: Êîè ñà îãëåäàëíèòå ÷èñëà àÜ è Üà ñúñ ñóìà 99?
Ìðàì óâåðåíî çàïèñà çàäà÷àòà âúâ âèä íà ðåáóñ àb
+ bà
99
Ùîì à + b = 9, òî äâîéêèòå (à ; b) ñà : (1;8), (2;7), (3;6), (4;5), (5;4),
(6;3),(7;2),(8;1).
Òîãàâà äâîéêèòå îãëåäàëíè ÷èñëà ñà: 18 è 81, 27 è 72, 36 è 63, 45 è 54.
Ñëåä êàòî âåðíèÿò îòãîâîð áå âúâåäåí, íà åêðàíà ñå ïîÿâè óñëîâèåòî îò
IIíèâî: Äà ñå íàìåðÿò â ñàíòèìåòðè äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà
ïðàâîúãúëíèê, àêî òå ñà äâîéêà îãëåäàëíè ÷èñëà, à îáèêîëêàòà ìó å 806ñì.
Åäè äîâîëíî ïîòðè ðúöå, çàùîòî çíàåøå, ÷å ùå ñå ñïðàâè è çàïî÷íà äà
íàáèðà: àbñ
+ ñbà
403 - Ñáîðúò íà äâåòå ñòðàíè å ðàâåí íà ïîëîâèíàòà îò îáèêîëêàòà íà
ïðàâîúãúëíèêà. - ïîÿñíè Åäè - Àêî ïîãëåäíåø ñòîòèöèòå, à + ñ íå âîäè äî
ïðåíîñ. Îò åäèíèöèòå à + ñ = 3 è âúçìîæíîñòèòå ñà: à = 1 è ñ = 2 èëè à = 2 è ñ = 1,
íî òå ñà îò åäíà äâîéêà îãëåäàëíè ÷èñëà.
1b2
+ 2b1
403 - ßñíî å, ÷å b + b òðÿáâà äà äîâåäå äî ïðåíîñ. Òîãàâà b = 5. Âåðíèÿò
îòãîâîð å 152ñì è 251ñì.
Íî òîâà íå áåøå âñè÷êî. Ïðåäñòîåøå ïðåîäîëÿâàíåòî íà
III íèâî: Äà ñå íàìåðè â ñàíòèìåòðè äúëæèíàòà íà ñòðàíàòà íà
êâàäðàò, àêî òÿ å ÷åòèðèöèôðåíî ÷èñëî, à íåãîâîòî îãëåäàëíî å ðàâíî íà
îáèêîëêàòà íà êâàäðàòà.
Ìðàì è Åäè ïîíå÷èõà äà èçïîëçâàò Íålð, àëà Ñíåæàíêà ñå íàìåñè: - Íå
áúðçàéòå. Íåêà îïèòàìå ñàìè. Äîòóê ðåáóñèòå íè ïîìîãíàõà. Äà îïèòàìå òàêà:
abcd
abcd
+ abcd
abcd
dcba
Îò õèëÿäèòå âèæäàìå, ÷å 4 . à íå âîäè äî ïðåíîñ.
Òîãàâà à = 1 èëè à = 2.
Àêî à = 1, òî 4 . 1bcd = dcb1. Îò åäèíèöèòå 4 .d çàâúðøâà íà 1, íî 4 .d å
÷åòíî ÷èñëî. Òîãàâà à íå å 1. Äà íàïèøåì à = 2.
Èìàìå 4 . 2bcd = dcb2 . Âúçìîæíîñòèòå çà d ñà 3 è 8. Îò õèëÿäèòå
çàáåëÿçâàìå, ÷å d íå ìîæå äà å 3, äà âúâåäåì d = 8.

67
 2bñ8
2bñ8
+ 2bñ8
2bñ8
8ñb2 - Îò åäèíèöèòå èìà ïðåíîñ 3, íî îò ñòîòèöèòå íÿìà. Òîâà îçíà÷àâà,
÷å b å 2 èëè 1. Àêî b = 2, îò äåñåòèöèòå èìàìå, ÷å 4 . ñ + 3 å ÷èñëî, çàâúðøâàùî
íà 2, íî 4 . ñ + 3 å íå÷åòíî ÷èñëî. Âúâåæäàìå b = 1.
21ñ8
21ñ8
+ 21ñ8
21ñ8
8ñ12 - Òîãàâà 4 . ñ + 3 çàâúðøâà íà 1. Òîâà å âúçìîæíî ïðè ñ = 2 èëè ñ = 7.
Ïðîâåðåòå, ÷å ñ = 2 íå å ðåøåíèå. Îñòàâà ñ = 7.
Âåðíèÿò îòãîâîð å 2178ñì.

Ìðàì è Åäè òúêìî ñå ïîçäðàâèõà çà óñïåøíîòî ïðåäñòàâÿíå, êîãàòî íà

åêðàíà ñå ïîÿâè íîâî ïðåäèçâèêàòåëñòâî -
Ñóïåð íèâî: Êîëêî ñà ÷åòèðèöèôðåíèòå ÷èñëà àbñd, òàêèâà ÷å
àb + ñ + d = ñd + à + b?
Òàçè çàäà÷à ñå ñòîðè íåïîñèëíà çà äæóäæåòàòà, ío Ñíåæàíêà ãè îêóðàæè:
-Âñÿêî äâóöèôðåíî ÷èñëî àb ìîæå äà ñå çàïèøå êàòî 10 . à + b, à
òðèöèôðåíèòå ÷èñëà àbñ èìàò çàïèñ 100.à+10.b + ñ.
Ñëåä òîâà öåííî ïîÿñíåíèå Åäè ïúðãàâî çàïèñà ðåä ñëåä ðåä:
10.à + b + ñ + d=10.ñ + d + à + b
10.à + ñ = 10 . ñ + à
9.à = 9.ñ
à=ñ
-Àìè ñåãà, êàê ùå ãè íàìåðèì òåçè ÷èñëà? - ïîñúðíà Åäè.
-Íå ÷åòåø óñëîâèåòî. - âêëþ÷è ñå Ìðàì - Òðÿáâà äà íàìåðèì ñàìî òåõíèÿ
áðîé, à òîâà îçíà÷àâà äà ðàçáåðåì êîëêî ñà ðàçëè÷íèòå
âúçìîæíîñòè çà öèôðèòå à, b, ñ, d.
Öèôðàòà à ïðèåìà ñòîéíîñòè îò 1 äî 9. Òîâà ñà 9 âúçìîæíîñòè.
Öèôðàòà b ìîæå äà å âñÿêà åäíà îò öèôðèòå îò 0 äî 9. Òîâà ñà 10
âúçìîæíîñòè.
Çà ñ èçáîðúò å åäèí, à èìåííî òîçè, êîéòî îòãîâàðÿ íà èçáîðà íà à.
Öèôðàòà d ìîæå äà ïðèåìà 10 ñòîéíîñòè îò 0 äî 9.
Áðîÿò íà ÷èñëàòà ùå ïîëó÷èì êàòî óìíîæèì òåçè âúçìîæíîñòè :
9.10.1.10 = 900 ÷èñëà.

68
 Òàêà îòáîðúò íà Ñíåæàíêà, Ìðàì è Åäè ïîëó÷è ïðèçà çà íàé-äîáðè
ìàòåìàòèöè â îãëåäàëíàòà ìðåæà, à ñåãà âèå ñå óïðàæíåòå:
I íèâî: Ñóìàòà íà êîè îãëåäàëíè òðèöèôðåíè ÷èñëà å 1817?
Îòãîâîð: 958 è 859
II íèâî: Äà ñå íàìåðè ñáîðúò íà äâå äâóöèôðåíè ÷èñëà, àêî ñóìàòà íà
òåõíèòå îãëåäàëíè å ÷èñëî, êîåòî ñå ïðåäñòàâÿ êàòî ïðîèçâåäåíèå íà ïåò
ïîñëåäîâàòåëíè åñòåñòâåíè ÷èñëà. Îòãîâîð: 1.11
III íèâî:Ïðàâîúãúëíèê èìà ëèöå 765êâ.ñì, à ñòðàíèòå ìó ñà äâå
îãëåäàëíè äâóöèôðåíè ÷èñëà. Êîè ñà òå ?
Óïúòâàíå: àb . bà = 765. Ïîíå åäíî îò à èëè b å 5, à äðóãîòî å íå÷åòíî
÷èñëî. Îòãîâîð: 15 è 51

Ïðåìèíàëè ëè ñòå ïðåç òåçè íèâà áåçïðåïÿòñòâåíî, ùå ñå ñïðàâèòå è ñúñ

Ñóïåð íèâî: ×èñëîòî àbñ èìà ïðîèçâåäåíèå íà öèôðèòå 6. Êîëêî íà áðîé

ñà òåçè ÷èñëà? Èìà ëè òàêîâà îò òÿõ, êîåòî ñúáðàíî ñúñ ñâîåòî îãëåäàëíî äà
äàâà ñóìà òðèöèôðåíî ÷èñëî ñ åäíàêâè öèôðè?
Îòãîâîð: 9 ÷èñëà

Êîíêóðñíè çàäà÷è

Çàäà÷à 1. Àðîí, Áîá è Âèêè èçðÿçàõà ïî åäèí ïðàâîúãúëíèê. Ñáîðúò îò

ëèöàòà íà òðèòå å 80êâ.ñì. Ïðàâîúãúëíèêúò íà Áîá èìà ëèöå 2 ïúòè ïî-ìàëêî
îò òîçè íà Àðîí è ñ 8êâ.ñì ïî-ìàëêî îò òîçè íà Âèêè.
à)Íàìåðåòå ëèöàòà íà òðèòå ïðàâîúãúëíèêà.
á)Íàìåðåòå âñè÷êè âúçìîæíè ñòîéíîñòè íà ðàçìåðèòå íà ïðàâîúãúëíèêà
íà Àðîí, àêî òå ñà öåëè ÷èñëà â ñàíòèìåòðè? Ïðåñìåòíåòå
ñúîòâåòíèòå îáèêîëêè.

Çàäà÷à 2. Åäíî îò äæóäæåòàòà áóòíàëî ñêúïîöåíåí êàìúê îò 40ã. Ñíåæàíêà

ìó êàçàëà:
- Õóáàâ êàìúê áåøå, à ñåãà - íÿêîëêî ïàð÷åòà. Àëà è òàêà å äîáðå - ùå ìîãà
äà èçìåðâàì â öåëè ãðàìîâå îò 1ã äî 40ã, âêëþ÷èòåëíî.
Êîëêî íàé-ìàëêî ñà ïàð÷åòàòà è ïî êîëêî òåæè âñÿêî îò òÿõ?

Çàäà÷à 3. ×åòèðèöèôðåíîòî_÷èñëî _àbñd èìà ðàçëè÷íè íåíóëåâè öèôðè.

Çà íåãî å èçïúëíåíî àb + ñd = dà + bñ = 121.
à)Äîêàæåòå, ÷å à + ñ = b + d=11.
á)Êîëêî íà áðîé ñà ÷åòèðèöèôðåíèòå ÷èñëà ñ òîâà ñâîéñòâî?
â)Çà êîëêî îò òÿõ å âÿðíî, ÷å àbñd + 1089 = dñbà ?
69
 ó÷. 2007 - 2008 ã.
ÑÃÎÂÎÐÍÀ ÄÐÓÆÈÍÀ

 ñëåäâàùèòå çàäà÷è ùå ïðèåìåì, ÷å âñè÷êè ó÷àñòíèöè èçâúðøâàò

ïîñî÷åíèòå äåéíîñòè ïî åäèí è ñúùè íà÷èí, ò.å. çà åäíî è ñúùî âðåìå òå
ïîñòèãàò åäèí è ñúù ðåçóëòàò. Ñ äðóãè äóìè, âñè÷êè ó÷àñòíèöè â êîíêðåòíàòà
çàäà÷à èìàò åäíàêâà "ïðîèçâîäèòåëíîñò".

Çàäà÷à 1. Äâå øèâà÷êè çà 2 ÷àñà óøèâàò 2 ðèçè. Øåñò øèâà÷êè çà êîëêî ÷àñà
óøèâàò 6 ðèçè?
Ðåøåíèå. Çâó÷è êàòî ñêîðîïîãîâîðêà. È êàòî ÷å ëè å ëîãè÷íî íåîáõîäèìîòî
âðåìå äà áúäå 6 ÷àñà. Íî äàëè íàèñòèíà å òàêà ?
Äâåòå øèâà÷êè ðàáîòÿò åäíîâðåìåííî - â ñëó÷àÿ 2 ÷àñà. Òîãàâà âñÿêà îò òÿõ
çà äàäåíîòî âðåìå èçðàáîòâà ïî 2:2 = 1 ðèçà (áðîÿò íà ðèçèòå, ðàçäåëåí íà
áðîÿ íà øèâà÷êèòå). Òîâà îçíà÷àâà, ÷å çà ñúùîòî âðåìå (2 ÷àñà) 6 øèâà÷êè ùå
óøèÿò 6.1=6 ðèçè. Òúðñåíîòî âðåìå å 2 ÷àñà.

Çàäà÷à 2. Òðèìà ñëàäêàðè èçðàáîòâàò 3 åäíàêâè òîðòè çà 3 ÷àñà. Ñåäåì

ñëàäêàðè êîëêî òàêèâà òîðòè ùå èçðàáîòÿò çà 6 ÷àñà?
Óïúòâàíå. Ðàçñúæäåíèÿòà ñè ìîæåì äà îïèøåì è òàêà:

áðîé ñëàäêàðè âðåìå çà ðàáîòà áðîé òîðòè

3 ñëàäêàðè çà 3 ÷àñà 3 òîðòè
1 ñëàäêàð çà 3 ÷àñà 1 òîðòà
7 ñëàäêàðè çà 3 ÷àñà 7 òîðòè
7 ñëàäêàðè çà 6 ÷àñà 14 òîðòè

Çàáåëåæåòå, ÷å îò åäèí è ñúù áðîé ñëàäêàðè ïðîèçâåäåíîòî çà äâîéíî

ïîâå÷å âðåìå å äâîéíî ïîâå÷å.

Çàäà÷à 3. Ïåò ðàáîòíèêà èçêîïàâàò çà 5 ÷àñà îáùî 5 ìåòðà çà íàïîèòåëåí

êàíàë. Êîëêî ðàáîòíèêà çà 10 ÷àñà ùå èçêîïàÿò 40 ìåòðà? Óïúòâàíå. Äà
ïîïúëíèì îòíîâî òàáëèöà.

áðîé ðàáîòíèöè âðåìå çà ðàáîòà èçêîïàíè ìåòðè

5 ðàáîòíèêà 5 ÷àñà 5 ìåòðà
5 ðàáîòíèêà 10 ÷àñà 10 ìåòðà
20 ðàáîòíèêà 10 ÷àñà 40 ìåòðà
70
 Çàáåëåæåòå, ÷å çà åäíî è ñúùî âðåìå êîëêîòî ïîâå÷å ñà ðàáîòíèöèòå,
òîëêîâà ïîâå÷å å è èçâúðøåíîòî.

Îïèòàéòå äà ðåøèòå ñàìè:

Çàäà÷à 4. Òðè äåöà çà òðè ìèíóòè èçÿæäàò øåñò áîíáîíà. Äåñåò äåöà çà
êîëêî ìèíóòè ùå èçÿäàò äâàäåñåò áîíáîíè?

Çàäà÷à 5. Òðè êîêîøêè çà òðè äíè ñíàñÿò äåâåò ÿéöà. ×åòèðè êîêîøêè çà
äåâåò äíè êîëêî ÿéöà ùå ñíåñàò?

Çàäà÷à 6. Äâå êîòêè çà äâà ÷àñà èçÿæäàò äâå ìèøêè. ×åòèðè êîòêè çà
÷åòèðè ÷àñà êîëêî ìèøêè ùå èçÿäàò?

Çàäà÷à 7. Äâàäåñåò ðàáîòíèêà ñãëîáÿâàòà 40 åäíàêâè äåòàéëè çà åäèí

÷àñ. Êîëêî ðàáîòíèêà ùå ñãëîáÿò 20 òàêèâà äåòàéëè çà òðèäåñåò ìèíóòè?

Êîíêóðñíè çàäà÷è çà I åòàï - 2007ã.

Çàäà÷à 1. Çà òðè ÷àñà ÷åòèðèìà ñëàäêàðè îìåñâàò 444 êèôëè÷êè.

Íàìåðåòå è îáÿñíåòå êîëêî êèôëè÷êè ùå îìåñÿò øåñòèìà ñëàäêàðè çà ïåò
÷àñà?

Çàäà÷à 2. Íàìåðåòå íåèçâåñòíîòî ÷èñëî õ, àêî

((2007-x).9+ 156): 15 = 111-11.8

Çàäà÷à 3. Âúíøíî çà ðàâíîñòðàíåí òðèúãúëíèê, âúðõó ñòðàíèòå ìó ñà

ïîñòðîåíè êâàäðàòè.
à)Ëèöåòî íà åäèí îò òåçè êâàäðàòè å 16êâ.ñì. Çà êàêâî âðåìå (â
ìèíóòè è ñåêóíäè) îõëþâ ùå îáèêîëè ïîëó÷åíàòà ôèãóðà, àêî çà
52ñåêóíäè èçìèíàâà 1ñì?
á)Îáèêîëêàòà íà òðèúãúëíèêà å 12ñì. Íàìåðåòå âñè÷êè ðàçìåðè, êîèòî
ìîæå äà éìà ïðàâîúãúëíèê ñ ëèöå, ðàâíî íà ñáîðà îò ëèöàòà íà
ïîñòðîåíèòå êâàäðàòè.

71
 Íåðàâåíñòâî íà òðèúãúëíèêà

Èçâåñòíî å, ÷å òðè îòñå÷êè ìîãàò äà îáðàçóâàò òðèúãúëíèê ñàìî, àêî

äúëæèíàòà íà âñÿêà îò òÿõ å ïî-ìàëêà îò ñáîðà íà äúëæèíèòå íà äðóãèòå
äâå. ßñíî å, ÷å å äîñòàòú÷íî íàé-ãîëÿìàòà îòñå÷êà äà å ïî-ìàëêà îò ñóìàòà
íà äðóãèòå äâå.
 ñëåäâàùèòå çàäà÷è ùå ðàçãëåæäàìå òðèúãúëíèöè, ÷èèòî ñòðàíè èìàò
äúëæèíè åñòåñòâåíè ÷èñëà â ñì.

Çàäà÷à 1. Íåêà ñà äàäåíè îòñå÷êè à, Ü, ñ è é ñ äúëæèíè ñúîòâåòíî 8 ñì, 6

ñì, 5 ñì è 2 ñì. Äà ñå óñòàíîâè ñ êîè îò òÿõ ìîæå äà ñå ïîñòðîè òðèúãúëíèê.
Ðåøåíèå: Ñïîðåä èçèñêâàíåòî ïî-ãîðå à, Ü, ñ è Ü, ñ, é ìîãàò äà
îáðàçóâàò òðèúãúëíèöè òúé êàòî: 8 < 6+5 (ôèã. 1) è 6 < 5+2 (ôèã.2)

c b
c
d

à à
ôèã. 1 ôèã. 2

Âàðèàíòèòå à,b, d è à, ñ, d íå ñà âúçìîæíè òúé êàòî:

8 = 6+2 (ôèã. 3) è 8 > 5+2 (ôèã. 4)

b d c d

à à
ôèã. 3 ôèã. 4

72
 Çàäà÷à 2. Äâå îò äúëæèíèòå íà ñòðàíèòå íà òðèúãúëíèê ñà 2 ñì. è 5 ñì.
Äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà íà òðèúãúëíèêà.
Ðåøåíèå: Äúëæèíàòà íà òðåòàòà ñòðàíà å ïî-ìàëêà îò ñáîðà íà äðóãèòå
äâå. Äà îçíà÷èì òàçè ñòðàíà ñ õ.
Òîãàâà õ < 2 + 5, ò.å.

2 5

õ
õ<7
Âúçìîæíîñòèòå çà õ ñà: 6, 5, 4, 3, 2 è 1 ñì.
×èñëàòà 1, 2, 5; 2, 2, 5 è 2, 3, 5 íå ìîãàò äà áúäàò ñòðàíè íà òðèúãúëíèê,
ò.å. òðåòàòà ñòðàíà å ñ äúëæèíà 6, 5 èëè 4 ñì.
Ïðè õ=6 Ð=6+5+2 Ð=13ñì.
Ïðè õ=5 Ð=5+5+2 Ð=12ñì.
Ïðè õ=4 Ð=4+5+2 Ð=11ñì.

Çàäà÷à 3. Îáèêîëêàòà íà òðèúãúëíèê å ÷åòíî ÷èñëî, à äâå îò ñòðàíèòå ñà

3 ñì. è 7 ñì. Äà ñå íàìåðè òðåòàòà ñòðàíà.
Ðåøåíèå: Îòíîâî íåèçâåñòíàòà ñòðàíà ùå îçíà÷èì ñ õ

7
3

õ
Îò íåðàâåíñòâîòî íà òðèúãúëíèêà ñëåäâà: õ<3+7 , õ<10
Îñâåí òîâà Ð = õ+10 òðÿáâà äà å ÷åòíî ÷èñëî, ñëåäîâàòåëíî õ ñúùî å
÷åòíî.
Òîãàâà õ å 2, 4, 6 èëè 8.

73
Àêî õ=2, òî 7>2+3 è ñëåäîâàòåëíî íå å âúçìîæíî äà ñå îáðàçóâà
òðèúãúëíèê.
Àêî õ=4, òî 7=3+4 è ñëåäîâàòåëíî íå ñúùåñòâóâà òàêúâ òðèúãúëíèê. Àêî
õ=6, òî 7<3+6 è Ð=3+6+7
Ð=16ñì.
Àêî õ=8, Ð=3+7+8
Ð=18 ñì.

Ñëåäâàùèòå çàäà÷è ñà çà óïðàæíåíèå. Ïðè ðåøàâàíåòî èì íå

çàáðàâÿéòå äà ðàçãëåäàòå âñè÷êè âúçìîæíîñòè.

Çàäà÷à 4. Äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà íà ðàçíîñòðàíåí òðèúãúëíèê, àêî

íàé-ãîëÿìàòà ìó ñòðàíà å 4 ñì.

Çàäà÷à 5. Äà ñå íàìåðÿò ñòðàíèòå íà òðèúãúëíèê, àêî íàé-ìàëêàòà ìó

ñòðàíà å ÷åòíî ÷èñëî, íàé-ãîëÿìàòà ìó ñòðàíà å 11 ñì, à òðåòàòà ñòðàíà å
íå÷åòíî ÷èñëî, êîåòî ñå äåëè íà 3.

Çàäà÷à 6. Äà ñå íàìåðè îáèêîëêàòà íà ðàâíîáåäðåí òðèúãúëíèê ñúñ

ñòðàíè 4 ñì. è 9 ñì.

74
 Êîíêóðñíè çàäà÷è çà II êðúã

Çàäà÷à1. Äà ñå íàìåðÿò ñòðàíèòå íà òðèúãúëíèê, àêî òå ñà

ïîñëåäîâàòåëíè ÷åòíè ÷èñëà è îáèêîëêàòà ìó å ïî ìàëêà îò ñáîðà íà
êâàäðàò ñúñ ñòðàíà 7 ñì.

Çàäà÷à 2. Ñúáðàë öàð òðèìàòà ñè ñèíà è çàïî÷íàë äà èì äåëè ñàíäúê

ñ äèàìàíòè. Ðàçäåëèë âñè÷êè äèàìàíòè íà 3 ðàâíè ÷àñòè è äàë åäíà îò
òÿõ íà íàé-ãîëåìèÿò ñè ñèí. Ïîñëå ñúáðàë îñòàíàëèòå äèàìàíòè è
îòíîâî ãè ðàçäåëèë íà 3 ðàâíè ÷àñòè è äàë åäíà îò òÿõ íà âòîðèÿ ñè ñèí.
Ñúáðàë îñòàíàëèòå ïàê ãè ðàçäåëèë íà 3 ðàâíè ÷àñòè è äàë åäíà îò òÿõ íà
íàé-ìàëêèÿ ñè ñèí.
“Îñòàíàëèòå 16 äèàìàíòà ùå âè ïîäåëÿ, êàòî âè âèäÿ êàê ùå
èçïîëçâàòå òåçè" - èì êàçàë öàðÿò. Êîëêî ñà âñè÷êè äèàìàíòè è ïî êîëêî
îò òÿõ å ïîëó÷èë âñåêè ñèí.

Çàäà÷à 3. Äà ñå ðåøè ðåáóñà:

ÓÄÀÐ
+
ÓÄÀÐ
ÄÐÀÌÀ

75
 ó÷. 2008 - 2009 ã.
Ñ ïîìîùòà íà ïðàâîúãúëíèêà

Çäðàâåéòå ïðèÿòåëè,
 òîâà ÷åòèâî ùå âè ïîêàæåì êîëêî ïîëåçíè ñà êâàäðàòúò è
ïðàâîúãúëíèêúò, êîãàòî ñå íàëàãà äà òúðñèì ëèöå íà ôèãóðè. Çà öåëòà å
íåîáõîäèìî äà çíàåòå êàê ñå íàìèðà ëèöå íà êâàäðàò ñúñ ñòðàíà à (S = à . à),
ëèöå íà ïðàâîúãúëíèê ñúñ ñòðàíè à è â (S = à . â) è ñëåäíèòå ñâîéñòâà:
1.Âñåêè êâàäðàò ñå ðàçäåëÿ îò ñâîé äèàãîíàë íà äâà ïðàâîúãúëíè
òðèúãúëíèêà ñ ëèöå ïîëîâèíêà îò ëèöåòî íà êâàäðàòà.
2.Âñåêè ïðàâîúãúëíèê ñå ðàçäåëÿ îò ñâîé äèàãîíàë íà äâà ïðàâîúãúëíè
òðèúãúëíèêà ñ ëèöå ïîëîâèíêà îò ëèöåòî íà ïðàâîúãúëíèêà.

Çàäà÷à 1. Äà ñå íàìåðè ëèöåòî íà îöâåòåíàòà ôèãóðà, àêî ñòðàíàòà íà

åäíî êâàäðàò÷å å 1ñì.

Ðåøåíèå: Ôèãóðàòà ñå ñúñòîè îò 24 êâàäðàò÷åòà è 24 òðèúãúëíè÷åòà,

êîèòî ñà ïîëîâèíêà îò êâàäðàò÷å. Îöâåòåíàòà ÷àñò (öâ.÷.) å ñ ëèöå
24 .1.1 + (24 .1.1) : 2 = 36 êâ.ñì.
Îòã.: Söâ.÷. =36êâ.ñì.

Çàäà÷à 2: Àêî ëèöåòî íà åäíî êâàäðàò÷å å 4êâ.ñì., äà ñå íàìåðè ëèöåòî

íà îöâåòåíàòà ôèãóðà.

76
 Ðåøåíèå: Ñòðàíàòà íà åäíî
êâàäðàò÷å å 2ñì. Îöâåòåíàòà
ôèãóðà å ñúñòàâåíà îò 6 êâàä-
ðàò÷åòà è 6 ïðàâîúãúëíè
òðèúãúëíè÷åòà, êîèòî ñà
ïîëîâèíêè îò ïðàâîúãúëíèê ñ
ðàçìåðè 2x6 . Òîãàâà

S öâ.÷. = 6.4 + (2.6: 2) . 6

Îòã.: Söâ.÷. = 60 êâ.ñì.

Çàäà÷à 3. Àêî ëèöåòî íà öâåòåòî å 234êâ.ñì., äà ñå íàìåðè ëèöåòî íà

èçðÿçàíèÿ îò íåãî êâàäðàò.
Ðåøåíèå: Âúðõó ôèãóðàòà ñà îöâåòåíè 20 êâàäðàò÷åòà è 12
òðèúãúëíè÷åòà, êîèòî èìàò
ëèöå, ðàâíî íà ëèöåòî íà 6
êâàäðàò÷åòà. Ïîëó÷èõìå, ÷å
ëèöåòî íà ôèãóðàòà å ðàâíî íà
ë è ö å òî , ï îë ó ÷ å í î îò 2 6
êâàäðàò÷åò à. Äà îçíà÷èì
ëèöåòî íà êâàäðàò÷å ñ S .
Ñëåäîâàòåëíî 234 = 26 . S .
Îòòóê S = 234 : 26, S = 9êâ.ñì.
Ëåñíî ñå ïðåñìÿòà, ÷å ñòðàíàòà
å 3ñì., à èçðÿçàíèÿò êâàäðàò å ñ
ëèöå 36êâ.ñì.
Îòã.: 3ñì.

Çàäà÷à 4. Àêî ñòðàíàòà íà åäíî

êâàäðàò÷å îò ìðåæàòà å 2ñì., äà ñå
í à ì å ð è ë è ö å ò î í à í à÷ å ð ò à í è ÿ
òðèúãúëíèê.
Ðåøåíèå: Òðèúãúëíèêúò å "îïàêîâàí" â
ïðàâîúãúëíèê ñ ðàçìåðè 6x10 è ëèöåòî
ìó å 60êâ.ñì. Îöâåòåíàòà ÷àñò ñå ñúñòîè
îò òðè ïðàâîúãúëíè òðèúãúëíèêà.
77
 Òðèúãúëíèêúò À å ïîëîâèíêàòà îò
ïðàâîúãúëíèê ñ ðàçìåðè 2x10, òðèú-
ã ú ë í è ê Â å ï îë î â è í êàò à îò A
ïðàâîúãúëíèê ñ ðàçìåðè 4x8, à
òðèúãúëíèê Ñ å ïîëîâèíêàòà îò
ïðàâîúãúëíèê ñ ðàçìåðè 2x6. Ëèöåòî
C B
íà îöâåòåíàòà ÷àñò å
2 .10 : 2+4 . 8 : 2+2 . 6 : 2 =32êâ.ñì
Òúðñåíîòî ëèöå å ðàçëèêà îò ëèöåòî
íà ãîëåìèÿ ïðàâîúãúëíèê è
ëèöåòî íà îöâåòåíàòà ÷àñò.
Îòã.: S = 28 êâ.ñì.

Óïðàæíåòå ñâîèòå çíàíèÿ è íàáëþäàòåëíîñò ñúñ ñëåäíèòå

Çàäà÷à 5.
à) Äà ñå íàìåðè ëèöåòî
íà îöâåòåíàòà ÷àñò, àêî
ñòðàíàòà íà åäíî êâàäðàò÷å å
1ñì.
á) Ñ êîëêî êâ.ñì. å ïî-
ãîëÿìî ëèöåòî íà
îöâåòåíàòà ÷àñò îò òîâà íà
“âúòðåøíàòà” íåîöâåòåíà
÷àñò.
Îòã.: à) 23êâ.ñì.; á) 19êâ.ñì.
÷àñò îò òîâà íà íåîöâåòåíà
÷àñò?

Çàäà÷à 6. Ëèöåòî íà îöâåòå- Çàäà÷à 7. Ñòðàíàòà íà

íàòà ÷àñò å 80êâ.ñì. Äà ñå íàìåðè ëè- åäíî êâàäðàò÷å å 1ñì. Äà ñå
öåòî íà åäíî êâàäðàò÷å îò ìðåæàòà. íàìåðè ëèöåòî íà îöâåòåíàòà
÷àñò.

78 îòã.: 4êâ.ñì îòã.: 9êâ.ñì

 Êîíêóðñíè çàäà÷è çà I åòàï

Çàäà÷à 1. Ëèöåòî íà åäíî ìàëêî

êâàäðàò÷å å à êâ.ñì.
à)Äà ñå íàìåðè ëèöåòî íà
îöâåòåíàòà ÷àñò.
á) Àêî ëèöåòî íà îöâåòåíàòà ÷àñò å
ñúñ 153êâ.ñì. ïî-ãîëÿìî îò ñóìàòà À
íà ëèöàòà íà íåîöâåòåíèòå ôèãóðè,
îçíà÷åíè ñ À è Â, äà ñå íàìåðè
ñòðàíàòà íà åäíî êâàäðàò÷å.

Çàäà÷à 2. Íåêà ñ ~ îçíà÷èì íîâî

äåéñòâèå, êîåòî ñå èçâúðøâà ïî
ïðàâèëîòî m~n = 2.m.n - 3.n B
à)Äà ñå ïðåñìåòíå (2 ~ 3) ~ (3 ~ 2)
á)Äà ñå íàìåðè íåèçâåñòíîòî à â
ðàâåíñòâîòî 3 ~ à = 5 ~ 3
Çàäà÷à 3.  åäèí êëàñ èìà 36
ó÷åíèêà, êîèòî ñà èëè ïëóâöè, èëè
ñêèîðè, èëè ôóòáîëèñòè. Ïëóâöèòå
ñà 9, ñêèîðèòå ñà 11, à ôóòáîëèñòèòå
ñà 13. Àêî 4 îò ïëóâöèòå ñà ñêèîðè è íèêîé îò ôóòáîëèñòèòå íå å ïëóâåö,
äà ñå íàìåðè êîëêî îò ñêèîðèòå ñà ôóòáîëèñòè.

ÏÚÒÅÂÎÄÈÒÅË ÇÀ ÒÅÊÑÒÎÂÈ ÇÀÄÀ×È

×åñòî ñâúðçâàìå ìàòåìàòèêàòà ñ ïðåñìÿòàíèÿ íà ÷èñëîâè èçðàçè,

ñ íàìèðàíå íà íåèçâåñòíè ÷èñëà, ñ íàìèðàíå íà îáèêîëêè èëè ëèöà íà
ôèãóðè. Âñúùíîñò, åäíà îò öåëèòå íà ó÷åíåòî â ó÷èëèùå å äà ìîæåì äà ñå
ñïðàâèì ñúñ çàäà÷è îò åæåäíåâèåòî. Ïðèìåð çà òàêèâà ñà òàêà íàðå÷åíèòå
òåêñòîâè çàäà÷è. Îáèêíîâåíî òÿõ ìîæåì äà ãè ðåøèì ïîíå ïî äâà íà÷èíà,
íî íåçàâèñèìî êàêâî ùå èçïîëçâàìå, çà ñèãóðåí óñïåõ å äîáðå äà
ñïàçâàìå:
Ïðàâèëî 1. Ñëåä êàòî ïðî÷åòåø óñëîâèåòî îòãîâîðè
ïîñëåäîâàòåëíî íà âúïðîñèòå "Êàêâî ñå òúðñè?", "Êàêâî å
èçâåñòíî/äàäåíî/?", "Êàêâè âðúçêè ñà çàäàäåíè?". Äîáðå å äà ñè çàïèøåø
îòãîâîðèòå íà òåçè âúïðîñè êàòî êðàòêî óñëîâèå íà çàäà÷àòà. Åäíî îò
ïðåäèìñòâàòà å, ÷å äîêàòî ãî ïèøåø, òè îòíîâî îñìèñëÿø äàäåíîòî â
óñëîâèåòî, à è ÷åñòî ñúêðàòåíèÿò çàïèñ òè ïîäñêàçâà ïúò çà ðåøàâàíå.
Ïðàâèëî 2. Çàïèñâàé ñè èçâîäèòå, êîèòî ïðàâèø, íàáëþäàâàéêè
ïîëó÷åíàòà äî ìîìåíòà èíôîðìàöèÿ.
Ïðàâèëî 3. Ñëåä âñÿêî ïðåñìÿòàíå ñè çàïèñâàé êàêâî òî÷íî ñè
ïîëó÷èë. Òåçè áåëåæêè òè ïîìàãàò áúðçî äà ñå îðèåíòèðàø äîêúäå ñè
ñòèãíàë ñ ðåøàâàíåòî íà çàäà÷àòà.
Ïðàâèëî 4. Êîãàòî ìèñëèø, ÷å ñè ðåøèë çàäà÷àòà, ïðî÷åòè
79
îòíîâî êàêâî òî÷íî ñå òúðñè â íåÿ.
Ïðàâèëî 5. Ðåøåíèåòî íà çàäà÷àòà å ïúòÿ, êîéòî "èçìèíàâàìå"
îò óñëîâèåòî äî êðàéíèÿ ðåçóëòàò. Çàòîâà ñëåä ðàçñúæäåíèÿòà ñè
íàïèøè è ñâîÿ îòãîâîð íà ïîñòàâåíèÿ â óñëîâèåòî âúïðîñ èëè âúïðîñè.
Íåêà çàåäíî äà âèäèì êàê ïîìàãàò ïðàâèëàòà. È òóê å
íåîáõîäèìà "òðåíèðîâêà", çàùîòî ÷îâåê ñå ó÷è äà ðåøàâà çàäà÷è êàòî
ðåøàâà çàäà÷è!
À ñåãà äà ïîòðåíèðàìå.
Çàäà÷à 1. Çà 10ëâ. åäèí ó÷åíèê êóïèë áåëè è êàðèðàíè ëèñòîâå. Åäèí
áÿë ëèñò ñòðóâà 5ñò., à åäèí êàðèðàí ñòðóâà 3ñò. Áåëèòå ëèñòîâå ñà ñ 16
ïîâå÷å îò êàðèðàíèòå. Êîëêî áåëè è êàðèðàíè ëèñòîâå å çàêóïèë
ó÷åíèêúò?
Óñëîâèåòî ìîæåì äà çàïèøåì íàïðèìåð â òàáëèöàòà
Åäèíè÷íà öåíà Áðîé
Áåëè ëèñòîâå 5 ñò. 16 + õ = ?
Êàðèðàíè ëèñòîâå 3 ñò. õ=?
I íà÷èí. Îáùî ó÷åíèêúò å ïîõàð÷èë
10ëâ. = 10 . 100 = 1000ñò.
16.5 = 80ñò. /ñòðóâàò 16 áåëè ë./
1000 - 80 = 920ñò. /ñòðóâàò êàðèð. ë. è îùå òîëêîâà áåëè ë./
5 + 3 = 8ñò. /ñòðóâàò 1 êàðèð.ë. è 1 á.ë./
920 : 8 = 115 /êîìïëåêòà îò ïî 1 êàðèð. ë. è 1 á.ë./ Òîãàâà êàðèðàíèòå
ëèñòîâå ñà 115, à áåëèòå ëèñòîâå ñà115 + 16=131.
II íà÷èí. Íåîáõîäèìàòà ñóìà çà 1 áÿë è 1 êàðèðàí ëèñò å 8ñò.
Âñè÷êè ëèñòîâå ñà õ êîìïëåêòà îò ïî 1 áÿë è 1 êàðèðàí ëèñò ïëþñ 16
áåëè ëèñòîâå. Òîãàâà ìîæåì äà íàìåðèì õ îò ðàâåíñòâîòî
8 . õ + 16 .5 = 10 . 100 èëè 8 . õ + 80 = 1000
8 . õ = 1000 - 80
8 . õ = 920
õ = 920 : 8
õ = 115 /êîìïëåêòà/

IIIíà÷èí. Ìîæåì äà äîïúëíèì òàáëèöàòà

åäèíè÷íà áðîé ïîêóïêàòà
öåíà ñòðóâà
áåëè ë. 5 ñò. 16 16.5=80 ñò.
õ=? 5.õ
=8.õ
êàðèðàíè ë. 3 ñò. õ=? 3.õ
îáùî: 1000 ñò.
è äà íàïèøåì è ðåøèì 80 + 8 . õ = 1000
Îòãîâîð: 115 êàðèðàíè è 131 áåëè ëèñòîâå
80
 Çàäà÷à 2. Àíè, Ïåòúð è Åëèöà èìàëè îáùî 3774ëâ. Ïåòúð èìàë ñúñ
111ëâ. ïîâå÷å îò Àíè, à Åëèöà - êîëêîòî Àíè è Ïåòúð çàåäíî. Ïî êîëêî
ëåâà å èìàëî âñÿêî îò äåöàòà ?
Äà îçíà÷èì ñ À ïàðèòå íà Àíè, ñ Ï - ïàðèòå íà Ïåòúð, à ïàðèòå íà
Åëèöà -ñ Å. Íàïèñàíîòî, ÷å Ïåòúð èìàë ñúñ 111ëâ. ïîâå÷å îò Àíè
îçíà÷àâà, ÷å êúì ïàðèòå íà Àíè òðÿáâà äà ïðèáàâèì 111ëâ., çà äà
ïîëó÷èì ïàðèòå íà Ïåòúð. Òîãàâà
Äàäåíî: Ï= 111 +À Òúðñèì: À = ?
Å=Ï+À Ï=?
Ï + À + Å = 3774ëâ. Å=?
Ðåøåíèå.
I íà÷èí. Òúé êàòî Åëèöà èìà êîëêîòî Àíè è Ïåòúð çàåäíî, îáùàòà
ñóìà å 2 ïúòè ïî-ãîëÿìà îò íåéíèòå ïàðè.
Å = 3774: 2 = 1887ëâ.
1887 -111 = 1776ëâ. / 2 ïúòè ïàðèòå íà Àíè/
À= 1776: 2 = 888ëâ. è Ï = 888+ 111= 999ëâ.

II íà÷èí. Îò Ï = 111+ÀèÅ = Ï + À íàìèðàìå

Å = 111 +-À + À. Òîãàâà îò Ï + À + Å = 3774
111 + À + À+111+À + À = 3774 èëè 222 + 4.À = 3774
Ï Å
III íà÷èí. Ïàðèòå íà Åëèöà ñà ïàðèòå íà Àíè ïëþñ ïàðèòå íà Àíè è
îùå 111ëâ., ò.å. ñúñ 111ëâ. ïîâå÷å îò 2 ïúòè ïàðèòå íà Àíè. Òîãàâà îáùàòà
ñóìà å ñúñ 111.2 = 222ëâ. ïîâå÷å îò 4 ïúòè ïàðèòå íà Àíè èëè
À = ( 3774 - 222 ): 4 = 3552 : 4 = 888ëâ.

Îòãîâîð: Àíè å èìàëà 888ëâ.,Ïåòúð - 999ëâ., Åëèöà -1887ëâ.

Çàäà÷à 3. Ïåòúð è Âåñåëèí èìàò ðàçëè÷íè ñóìè ïàðè. Àêî Ïåòúð äàäå
íà Âåñåëèí 100ëâ,, òîãàâà ùå èìàò ðàâíè ñóìè. Àêî Âåñåëèí äàäå íà
Ïåòúð 150 ëâ., òîãàâà Ïåòúð ùå èìà äâà ïúòè ïîâå÷å ïàðè îò Âåñåëèí.
Êîëêî ïàðè èìà Ïåòúð è êîëêî ïàðè èìà Âåñåëèí ?
Îçíà÷àâàìå ñóìèòå íà äâåòå ìîì÷åòà ñúîòâåòíî ñ Ï è Â. Êîãàòî
åäíîòî ìâì÷å äàâà íà äðóãîòî õ ëâ., òîãàâà ñóìàòà íà ïúðâîòî íàìàëÿâà ñ
õ ëâ. è â ñúùîòî âðåìå ñóìàòà íà âòîðîòî ñå óâåëè÷àâà ñ õ ëâ. Òîâà
îçíà÷àâà, ÷å ðàçëèêàòà ìåæäó ïàðèòå íà äâåòå ìîì÷åòà å 2 . õ ëâ., àêî ñëåä
ðàçìÿíàòà ñå ïîëó÷àò ðàâíè ñóìè.

81
 Äàäåíî: Ï - 100 = Â + 100 Òúðñèì: Ï = ?
Ï+150= (Â-150). 2 Â=?
Ðåøåíèå.
I íà÷èí. Ùîì êàòî Ï =  + 200, òî
 + 200 +150 =  - 150 +  - 150
 + 350 =  + Â- 150- 150
 + 350 =  +  - 300
Îò äâåòå ñòðàíè èìàìå ðàâíè ñáîðîâå è â òÿõ ó÷àñòâà åäíî è ñúùî
ñúáèðàåìî Â. Òîãàâà ðàâåíñòâîòî ùå ñå çàïàçè, àêî ãî ìàõíåì è îò äâåòå
ñòðàíè èëè 350 = Â - 300, Â = 650ëâ., Ï = 850ëâ
II íà÷èí. Ðàçëèêàòà ìåæäó ïàðèòå íà Ïåòúð è ïàðèòå íà Âåñåëèí
å 200ëâ. Òîãàâà êîãàòî Âåñåëèí äàâà 150 ëâ., ðàçëèêàòà ìåæäó íàëè÷íèòå
âå÷å ïàðè íà Ïåòúð è îñòàíàëèòå âúâ Âåñåëèí å 200 + 2 .150 = 500ëâ. è òÿ
å ðàâíà íà îñòàíàëèòå âúâ Âåñåëèí ïàðè. Òúé êàòî òå ñà ñúñ 150ëâ. ïî-
ìàëêî îò ïúðâîíà÷àëíàòà ñóìà, òî  = 500 + 150 = 650ëâ.
Îòãîâîð: Âåñåëèí èìà 650ëâ., à Ïåòúð èìà 850ëâ.

Çàäà÷à 4. Íà ñòàäèîí èìà ïåéêè. Ñïîðòèñòè íàñÿäàëè ïî 190 íà ïåéêà,

êàòî íà ïîñëåäíàòà ñåäíàëè 140. Àêî òåçè ñïîðòèñòè ñåäíàò ïî 170 íà
ïåéêà, òî çà 210 îò òÿõ íÿìà äà îñòàíàò ìåñòà. Êîëêî ïåéêè èìà íà
ñòàäèîíà? Êîëêî ñà ñïîðòèñòèòå?
Ðåøåíèå.
I íà÷èí. Âúâ âòîðèÿ ñëó÷àé íà ïîñëåäíàòà ïåéêà ñà ñåäíàëè 30
ñïîðòèñòè ïîâå÷å. Àêî ãè "âäèãíåì", îñòàâàò áåç ìÿñòî 210 + 30 = 240
ñïîðòèñòè. Îñâåí òîâà, â ïúðâèÿ ñëó÷àé íà âñÿêà îò îñòàíàëèòå ïåéêè
ñåäÿò ñ 20 ñïîðòèñòè ïîâå÷å îòêîëêîòî âúâ âòîðèÿ ñëó÷àé. Òîâà ïîêàçâà,
÷å "ïðàâèòå" àòëåòè ìîãàò äà ñåäíàò êàêòî â ïúðâèÿ ñëó÷àé íà
240 : 20 = 12 ïåéêè. Òîãàâà âñè÷êè ïåéêè ñà 13, à ñïîðòèñòèòå ñà
13. 190 + 140 = 2420.

II íà÷èí. Íåêà âñè÷êè ïåéêè áåç ïîñëåäíàòà ñà õ íà áðîé è

"âäèãíåì" ñïîðòèñòè â äâàòà ñëó÷àÿ òàêà, ÷å íà ïåéêèòå äà ñåäÿò ïî 140
÷îâåêà.  ïúðâèÿ ñëó÷àé ïðàâèòå õîðà ùå áúäàò 50 . õ, à âúâ âòîðèÿ ùå
áúäàò 30.x + 30 + 210 èëè 50 . õ = 30 . õ + 240
20 . õ + 30 . õ = 30 . õ + 240
20 . õ = 240
Îòãîâîð: ïåéêèòå ñà 13, à ñïîðòèñòèòå ñà 2420

82
 Çà óïðàæíåíèå ðåøè
Çàäà÷à 5. Ñàøî è Ïàâåë çàåäíî èìàò äâà ïúòè ïîâå÷å òî÷êè íà
âõîäíèÿ òåñò ïî ìàòåìàòèêà îòêîëêîòî Èâàí. Èâàí èìà 15 òî÷êè ïîâå÷å
îò Ñàøî. Ñ êîëêî òî÷êèòå íà Ïàâåë ñà ïîâå÷å îò òåçè íà Ñàøî?
Çàäà÷à 6.  ìàãàçèí "Åëåêòðîäîì" ïðîäàëè 4 åäíàêâè õëàäèëíèêà,
3 åäíàêâè òåëåâèçîðà è 2 åäíàêâè êëèìàòèêà íà îáùà ñòîéíîñò 6960ëâ.
Èçâåñòíî å, ÷å åäèí êëèìàòèê å ñ 690ëâ. ïî-ñêúï îò åäèí õëàäèëíèê, à
åäèí õëàäèëíèê å ñ 240ëâ. ïî-åâòèí îò åäèí òåëåâèçîð. Íàìåðåòå êàêâà å
öåíàòà íà âñåêè åäèí îò òåçè ïðåäìåòè?
Çàäà÷à 7.  åäèí ìàãàçèí äîêàðàëè 180 òåòðàäêè îò äâà âèäà - ñ
øèðîêè ðåäîâå è íà êâàäðàò÷åòà. Ïðåç ïúðâèÿ äåí ïðîäàëè 36 òåòðàäêè ñ
øèðîêè ðåäîâå è 24 íà êâàäðàò÷åòà. Âå÷åðòà ïðîäàâà÷úò óñòàíîâèë, ÷å
áðîÿò íà îñòàíàëèòå òåòðàäêè ñ øèðîêè ðåäîâå å òðè ïúòè ïî-ãîëÿì îò
îñòàíàëèòå òåòðàäêè íà êâàäðàò÷åòà. Ïî êîëêî òåòðàäêè îò äâàòà âèäà ñà
äîêàðàëè â ìàãàçèíà?
Çàäà÷à 8. Ôàáðèêà "Äåíäè" ïðîèçâåæäà ðèçè ñ äúëãè è êúñè ðúêàâè.
Ðèçèòå ñ äúëãè ðúêàâè èìàò ïî 8 ïðåäíè êîï÷åòà è ïî îùå 2 êîï÷åòà íà
ðúêàâèòå. Ðèçèòå ñ êúñè ðúêàâè èìàò ïî 6 ïðåäíè êîï÷åòà. Çà 1 ÷àñ
çàøèòèòå âúâ ôàáðèêàòà ïðåäíè êîï÷åòà ñà 10 ïúòè ïîâå÷å îò êîï÷åòàòà
íà ðúêàâèòå. Îò êîé âèä ðèçè ñà ïðîèçâåäåíè ïîâå÷å çà òîçè 1 ÷àñ? Êîëêî
ïúòè òå ñà ïîâå÷å îò ïðîèçâåäåíèòå ðèçè îò äðóãèÿ âèä?

Êîíêóðñíè çàäà÷è çà II åòàï

Çàäà÷à1. ×åðâåíàòà øàï÷èöà íîñåëà íà áàáà ñè áàíèöà çà 48ëâ. â

êîøíèöà, êîÿòî ñòðóâàëà äâà ïúòè ïîâå÷å îò áàíèöàòà. Âúëêúò èçÿë
áàíèöàòà è ñ÷óïèë êîøíèöàòà. Äîêàòî áÿãàëà, ×åðâåíàòà øàï÷èöà ñè
èçãóáèëà øàïêàòà, êîÿòî ñòðóâàëà ïåò ïúòè ïîâå÷å îò áàíèöàòà. Ëîâöèòå
óáèëè âúëêà è ïðîäàëè êîæàòà ìó çà 3840ëâ. Êàêâà ÷àñò îò òåçè ïàðè
òðÿáâà äà äàäàò ëîâöèòå íà ×åðâåíàòà øàï÷èöà, çà äà âúçñòàíîâÿò òî÷íî
íåéíèòå çàãóáè?
Çàäà÷à 2. Íà ìÿñòîòî íà åäíàêâèòå áóêâè ïîñòàâåòå åäíàêâè öèôðè,
à íà ðàçëè÷íèòå áóêâè - ðàçëè÷íè öèôðè, òàêà ÷å À äà å âúçìîæíî íàé-
ãîëÿìî è äà å âÿðíî ðàâåíñòâîòî ÊËÀÑ
+ ÊËÀÑ
ÊËÀÑ
ÌÐÅÆÀ

83
 Çàäà÷à 3. Ïðàâîúãúëíèêúò ÀÂÑD å ðàçðÿçàí íà 6 êâàäðàòà.
Êâàäðàòèòå III è IV èìàò ðàâíè ñòðàíè. Ñòðàíàòà íà êâàäðàò I å ñ 4ñì ïî-
ãîëÿìà îò ñòðàíàòà íà êâàäðàò III. Îòñå÷êàòà À å ñ 4ñì ïî-ìàëêà îò
îòñå÷êàòà ÀÂ.
à)Íàìåðåòå ñòðàíàòà íà íàé-ìàëêîòî
êâàäðàò÷å è ñëåä òîâà íàìåðåòå ñòðàíèòå íà
ïðàâîúãúëíèêà ÀÂÑD.

á)Ïðàâîúãúëíèêúò ÀÂÑD å ðàçðÿçàí íà åäíàêâè ïðàâîúãúëíèöè ñ

åäíà ñòðàíà 11 ñì, à äðóãàòà - åñòåñòâåíî ÷èñëî â ñàíòèìåòðè. Ïî êîëêî
íà÷èíà ìîæå äà ñòàíå òîâà? Íàìåðåòå ñáîðà îò îáèêîëêèòå íà åäíàêâèòå
ïðàâîúãúëíèöè âúâ âñåêè îò ñëó÷àèòå.

D C

IV III
V

I II

À B

84
 ó÷. 2009-2010 ã.
 öàðñòâîòî íà äåñåòè÷íàòà áðîéíà ñèñòåìà

Áîáè ïîäãîòâÿøå äîìàøíîòî ñè çà êðúæîêà ïî ìàòåìàòèêà. Òðÿáâàøå

äà íàìåðè ñóìàòà íà âñè÷êè òðèöèôðåíè ÷èñëà, çàïèñàíè ñ öèôðèòå 1, 2,
3.
" Êîëêî ìàëêî öèôðè, à òîëêîâà ìíîãî ÷èñëà" - ìèñëåøå Áîáè, äîêàòî
ãè èçïèñâàøå 111, 112, 113, 121, 122 ... "Äîáðå, ÷å Ãîñïîæàòà íå èñêà äà
ñúáèðàìå ïåòöèôðåíè ÷èñëà".
Äàëè èìà íÿêîÿ õèòðèíêà , êîÿòî äà "ðàçïëåòå" òàçè çàäà÷à. Ðàçáèðà
ñå, ÷å "äà", ñòèãà è âèå, è Áîáè äà ïîçíàâàòå ðàçøèðåíèÿ äåñåòè÷åí çàïèñ.
Íàïðèìåð ÷èñëîòî 123 â ðàçøèðåí çàïèñ ñå ïðåäñòàâÿ êàòî
1.100 +2.10 +3, òúé êàòî èìà 1 ñòîòèöà 2 äåñåòèöè è 3 åäèíèöè. Èçîáùî
âñÿêî äâóöèôðåíî ÷èñëî ìîæåì äà çàïèøåì òàêà:
ab = 10.a + b , òúé êàòî äåñåòèöèòå ñà a, à åäèíèöèòå ñà b, à âñÿêî
òðèöèôðåíî ÷èñëî òàêà: abc = 100.a + 10.b + c.
Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å íà ìÿñòîòî íà a, b èëè c ìîãàò äà ñå ïîñòàâÿò
ñàìî öèôðè.
Ïðåäè äà ðåøèì çàäà÷àòà íà Áîáè íåêà çàïî÷íåì ñ

1 çàäà÷à: Öèôðàòà íà äåñåòèöèòå íà åäíî äâóöèôðåíî ÷èñëî å òðè ïúòè

ïî-ãîëÿìà îò öèôðàòà íà åäèíèöèòå. Àêî êúì ÷èñëîòî ïðèáàâèì ÷èñëîòî
çàïèñàíî ñúñ ñúùèòå öèôðè, íî â îáðàòåí ðåä ùå ïîëó÷èì 88. Êîå å
ïúðâîíà÷àëíîòî ÷èñëî?

Ðåøåíèå: Îò óñëîâèåòî èìàìå ,÷å:

ab + ba = 88
10.a + b + 10.b + a = 88
11.a + 11.b = 88
11.(a + b) = 88
a + b = 88 : 11
a+b=8

Òúé êàòî a=3.b , ïîëó÷àâàìå 3.b+b=8 => 4.b=8 => b=2 => a=6
Îòãîâîð: 62

2 çàäà÷à: Ñóìàòà îò öèôðèòå íà åäíî äâóöèôðåíî ÷èñëî å 11 . Àêî

ñúáåðåì òîâà ÷èñëî ñ 27, ùå ïîëó÷èì ÷èñëî çàïèñàíî ñúñ ñüùèòå öèôðè,
íî â îáðàòåí ðåä. Êîå å ïúðâîíà÷àëíîòî ÷èñëî?
85
 Ðåøåíèå: Çàïèñâàìå óñëîâèåòî òàêà:

ab + 27 = ba
10.a + b + 27 = 10.b + a
9.a + a + b + 27 = 9.b + b + a

Ìîæåì äà îòñòðàíèì ðàâíèòå ñúáèðàåìè îò äâåòå ñòðàíè íà

ðàâåíñòâîòî , ñëåä êîåòî ïîëó÷àâàìå
9.a +27= 9.b => 9.(a+3)=9.b => a+3= b
Òúé êàòî ïî óñëîâèå a+b=11, à ãîðíèÿò ðåçóëòàò íè äàâà, ÷å b= a+3,
ñòèãàìå äî ñëåäíîòî ðàâåíñòâî
a+ a+3=11 => 2.a=8 => a=4. Òîãàâà b=7

Îòãîâîð: 47

3 çàäà÷à:  òðèöèôðåíî ÷èñëî çà÷åðêíàëè ïúðâàòà îòëÿâî öèôðà è

ñå ïîëó÷èëî ÷èñëî 7 ïúòè ïî-ìàëêî îò ïúðâîíà÷àëíîòî. Êîå å ÷èñëîòî?

Ðåøåíèå: Íåêà ÷èñëîòî å abc. Ñëåä çà÷åðêâàíå íà ïúðâàòà öèôðà,

ïîëó÷àâàìå ÷èñëîòî bc. Îò óñëîâèåòî ñëåäâà, ÷å

bc . 7 = abc
7 . bc = 100. a + bc
6 . bc = 100 . a

Äÿñíàòà ñòðàíà íà ðàâåíñòâîòî å ÷èñëî, êîåòî çàâúðøâà íà 0 =>

÷èñëîòî â ëÿâî ñúùî òðÿáâà äà çàâúðøâà íà 0. Òîãàâà íà ìÿñòîòî íà c
ìîæåì äà ïîñòàâèì 0 èëè 5.
Àêî ñ=0 =>
6.(10.b+0)=100.a => 60.b = 100.a => 6.b=10.a.
×èñëîòî â äÿñíî îòíîâî çàâúðøâà íà 0 => 6.b çàâúðøâà íà 0.
Åäèíñòâåíèòå âúçìîæíè öèôðè ñà b=5 è a=3 (b=0 è a=0 íå âîäÿò äî
ðåøåíèå).
Àêî ñ=5 => 6.(10.b+5)=100.a => 60.b+30=100.a => 10.(6.b+3)=100.a
=> 6.b+3 = 10.a.  ïîñëåäíîòî ðàâåíñòâî ÷èñëîòî â äÿñíî çàâúðøâà íà 0, à
â ëÿâî íÿìà òàêîâà b, êîåòî äà äîâåäå äî òàêúâ ðåçóëòàò. Òîåñò ïðè ñ=5
íÿìà ðåøåíèå.
Îòãîâîð: 350

4 çàäà÷à: Ïúðâàòà öèôðà íà òðèöèôðåíî ÷èñëî å 8. Àêî ÿ ïðåìåñòèì

íà ïîñëåäíî ìÿñòî, ùå ïîëó÷èì ÷èñëî, êîåòî å ñúñ 126 ïî-ìàëêî îò
ïúðâîíà÷àëíîòî. Êîå å ÷èñëîòî?
86
 Ðåøåíèå: Íåêà çàïèøåì èçõîäíîòî ÷èñëî êàòî 8bc , a ÷èñëîòî ñëåä
ïðåìåñòâàíåòî íà öèôðàòà 8 êàòî bc8. Òîãàâà:

8bc = bc8 + 126

800 + 10 . b + c = 100 . b + 10 . c + 8 + 126
800 + 10 . b +c = 10 . b + 90 . b + c + 9 . c + 134

Îòñòðàíÿâàìå ðàâíèòå ñúáèðàåìè îò äâåòå ñòðàíè íà ðàâåíñòâîòî è

ïîëó÷àâàìå:
800 = 90.b+9.c+134 => 666 = 9.(10b+c) => 666 : 9= 10.b+c =>74 = bc

Îòãîâîð: 874

Íåêà ñå âúðíåì íà çàäà÷àòà íà Áîáè. Òðÿáâà äà íàìåðèì ñóìàòà íà

âñè÷êè òðèöèôðåíè ÷èñëà abc = 100.a + 10.b + c, êàòî âñÿêî îò à, b è c
ìîæå äà å 1,2 èëè 3. Çà âñÿêà îò ïîçèöèèòå à, b è c èìàìå ïî 3 âúçìîæíè
èçáîðà => âñè÷êè ÷èñëà, êîèòî ìîæåì äà çàïèøåì ñ öèôðèòå 1,2,3 ñà
îáùî 3.3.3=27 ÷èñëà.
Öèôðà 1 ó÷àñòâà êàòî ñòîòèöà 9 ïúòè. Öèôðèòå 2 è 3 ñúùî ó÷àñòâàò
êàòî ñòîòèöè ïî 9 ïúòè . Çà äåñåòèöèòå è åäèíèöèòå îòíîâî èìàìå, ÷å
öèôðèòòå 1, 2 è 3 ñå ñðåùàò ïî 9 ïúòè . Òîãàâà ñóìàòà íà ÷èñëàòà îò
òúðñåíèÿ âèä å :
9.(100.1+100.2+100.3+10.1+10.2+10.3+1+2+3) =9.(100.6+10.6+6)
Îêîí÷àòåëíî ïîëó÷àâàìå 9.666= 5994

Çàäà÷è çà óïðàæíåíèå

5 çàäà÷à:  òðèöèôðåíî ÷èñëî çà÷åðêíàëè ñðåäíàòà öèôðà. Ïîëó÷èëî

ñå ÷èñëî 6 ïúòè ïî-ìàëêî îò ïúðâîíà÷àëíîòî. Êîå å èçõîäíîòî ÷èñëî?
Óïúòâàíå: ac.6 = abc Ñëåä êàòî ðàçïèøåòå â ðàçøèðåí äåñåòè÷åí
çàïèñ è ïðåîáðàçóâàòå ùå ïîëó÷èòå 5. c = 40.a + 10 . b
Îò òóê ëåñíî ñëåäâà, ÷å ñ= 8, òúé êàòî ñóìàòà â äÿñíî çàâüðøâà íà 0 è å
ïî-ãîëÿìà èëè ðàâíà íà 40.
Îòãîâîð: 108

6 çàäà÷à:Òðèöèôðåíî ÷èñëî èìà çà öèôðà íà ñòîòèöèòå 7. Àêî ÿ

ïðåìåñòèì íà ìÿñòîòî íà åäèíèöèòå ùå ñå ïîëó÷è ÷èñëî ñúñ 117 ïî-
ìàëêî îò ïúðâîíà÷àëíîòî. Êîå å òî?

Óïúòâàíå: 7bc = bc7 + 117

Îòãîâîð: 764
87
 7 çàäà÷à: Íàìåðåòå öèôðèòå a, b è c, êîèòî èçïúëíÿâàò óñëîâèåòî
abc + bc + c = 487
Óïúòâàíå: Ñëåä êàòî ðàçïèøåòå ëÿâàòà ÷àñò â ðàçøèðåí äåñåòè÷åí
çàïèñ , óñòàíîâåòå, ÷å ñóìàòà òðÿáâà äà çàâúðøâà íà 7, êîåòî å âúçìîæíî
ñàìî ïðè ñ=9
Îòãîâîð: 3,8,9 èëè 4,3,9

Êîíêóðñíè çàäà÷è
çà ²² åòàï íà çàäî÷åí êðúã íà ÎÇÌØ

1 çàäà÷à: Íàìåðåòå âñè÷êè òðèöèôðåíè ÷èñëà, êîèòî ïðè çà÷åðêâàíå

íà ñðåäíàòà öèôðà ñå íàìàëÿâà 9 ïúòè.

2 çàäà÷à: Áîáè íàïèñà ÷èñëàòà îò 1 äî 50, êàòî âñÿêî ÷èñëî íàïèñà

òîëêîâà ïúòè, êîëêîòî å ñàìîòî òî : åäíà åäèíèöà, äâå äâîéêè, òðè òðîéêè
è òàêà íàòàòúê. Íàêðàÿ íàïèñà 50 ïúòè ÷èñëîòî 50.
à) Êîëêî öèôðè å óïîòðåáèë Áîáè çà íàïèñâàíåòî íà åäíîöèôðåíèòå
÷èñëà?
b) Êîëêî öèôðè ñà óïîòðåáåíè çà íàïèñâàíåòî íà äâóöèôðåíèòå
÷èñëà?

3 çàäà÷à: Ïåïè, Áîáè , Âàñêî è Èâî ñúáðàëè ïàðè çà ïîäàðúê. Âñè÷êè

ïàðè, áåç òåçè íà Ïåïè, ñà 40 ëâ. Ïàðèòå, áåç òåçè íà Áîáè , ñà 45 ëâ.; áåç
òåçè íà Âàñêî ñà 44 ëâ., à áåç òåçè íà Èâî ñà 27 ëâ. Êîëêî ëåâà å äàëî âñÿêî
ìîì÷å?

Æåëàåì âè óñïåõ!

Íå çàáðàâÿéòå êðàéíèÿ ñðîê!

88
 Çàäà÷è ñ ÷àñîâíèöè

Îùå ïîìíÿ ïúðâèÿ ñè ÷àñîâíèê, ïîäàðåí ìè çà êðàÿ íà ó÷åáíàòà

ãîäèíà. Èçïèòâàõ îãðîìíî óäîâîëñòâèå äà ñúñðåäîòî÷àâàì ïîãëåä âúðõó
äåëåíèÿòà, íà êîèòî ñà ïîïàäíàëè ñòðåëêèòå è ïî÷òè íåçàáåëåæèìîòî èì
äâèæåíèå. Âèå ïàçèòå ëè ñâîèòå ïúðâè ÷àñîâíèöè . Äàâàéòå ãè íàñàì.
Çàïî÷âà ÷àñ ïî „×àñîâíèêîâà ìàòåìàòèêà”.

Çà íà÷àëî äà ïðèïîìíèì:

². 1 ÷àñ= 60 ìèíóòè
1 ìèíóòà=60 ñåêóíäè
1 ÷àñ= 3600 ñåêóíäè

²². Öèôåðáëàòúò íà ÷àñîâíèêà å ðàçäåëåí íà 12 ÷àñîâè äåëåíèÿ, íî â

äåíîíîùèåòî èìà 24 ÷àñà.

Íà ïîêàçàíàòà ôèãóðà ÷àñúò å 13.10 èëè 1.10 .

²²². Êîãàòî ãîëÿìàòà ñòðåëêà íàïðàâè åäèí ïúëåí îáîðîò, òîåñò ïðåìèíå
ïðåç âñè÷êèòå 12 ÷àñîâè äåëåíèÿ ìàëêàòà ïðåìèíàâà îò åäíî ÷àñîâî
äåëåíèå íà äðóãî.Òîâà îçíà÷àâà, ÷å ÷àñîâàòà ñòðåëêà ñå äâèæè 12 ïúòè
ïî-áàâíî îò ìèíóòíàòà . Íî ñå äâèæè. Ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó 2 ñúñåäíè
÷àñîâè äåëåíèÿ, èçìèíàòî îò ìèíóòíàòà ñòðåëêà ñúîòâåòñòâà íà 5
ìèíóòè.
1 çàäà÷à: Êîëêî å ÷àñúò, àêî :
à) Îò 15.00 ÷. ñà èçìèíàëè 78 ìèíóòè
á) Îò 16.40 ÷. ñà èçìèíàëè 206 ìèíóòè
Ðåøåíèå:
à) 78 ìèíóòè =60 ìèíóòè +18 ìèíóòè
Òúé êàòî 60 ìèíóòè ñà 1÷àñ, òî 78 ìèíóòè ñà 1 ÷àñ è 18 ìèíóòè .
Îòãîâîð: 16.18 ÷.
á) 206 ìèíóòè= 3õ60 ìèíóòè +26 ìèíóòè.
206 ìèíóòè ñà 3 ÷àñà è 26 ìèíóòè. Ñëåä êàòî ïðèáàâèì êúì 16.40 3 ÷àñà è
26 ìèíóòè ïîëó÷àâàìå 19 ÷àñá è 66 ìèíóòè, íî 66 ìèíóòè ñà 1 ÷àñ è 6
ìèíóòè.
Îòãîâîð: 20.06 ÷.
89
 Çàáåëåæåòå, ÷å àêî ìèíóòèòå íàäìèíàâàò 60, òî îò òÿõ îòäåëÿìå êõ60
çà äà ãè ïðåâúðíåì â ÷àñîâå.

2 çàäà÷à: Íà ÷àñîâíèê ìó ïàäíàëà ÷àñîâàòà ñòðåëêà.Åâà çàáåëÿçàëà ,

÷å îò 12 ÷àñá ìèíóòíàòà ñòðåëêà å íàïðàâèëà
à) 2 ïúëíè çàâúðòàíèÿ è ÷åòâúðòèíêà îò òðåòîòî.
á) 3 ïúëíè çàâúðòàíèÿ è òðåòèíêà îò ÷åòâúðòîòî.
Ðåøåíèå:
à) 2 ïúëíè çàâúðòàíèÿ ñà 120 ìèíóòè = 2 ÷àñà , à ÷åòâúðòèíêàòà å
60:4 = 15 ìèíóòè.
Îòãîâîð: 14.15 ÷.
á) 3 ïúëíè çàâúðòàíèÿ ñà 3 ÷àñà.Òðåòèíêàòà å 60:3=20 ìèíóòè
Îòãîâîð: 15.20 ÷.

3 çàäà÷à: Íà ñòàð ÷àñîâíèê ìó ëèïñâà ìèíóòíàòà ñòðåëêà . Êîëêî ÷àñá

äî ìèíóòè ïîêàçâà ÷àñîâíèêúò?
à) ÷àñîâàòà ñòðåëêà ñî÷è 18 ìèíóòè

á) ÷àñîâàòà ñòðåëêà ñî÷è 42 ìèíóòè

Ðåøåíèå:
à) Òúé êàòî ìàëêàòà ñòðåëêà å èçìèíàëà 3 ìèíóòíè äåëåíèÿ ñëåä 3
÷àñá, òî ãîëÿìàòà å èçìèíàëà 12 ïúòè ïîâå÷å ò.å. 36 ìèíóòè
Îòãîâîð: ×àñúò å 3.36 ÷. èëè 15.36 ÷.
á) Çà 2 ìèíóòíè äåëåíèÿ, êîèòî ìàëêàòà ñòðåëêà å èçìèíàëà ñëåä
8÷àñá, ãîëÿìàòà å èçìèíàëà24 ìèíóòíè äåëåíèÿ.
Îòãîâîð: 8.24 ÷. èëè 20.24 ÷.

4 çàäà÷à:  22.00, ïðè ñâåðåí áóäèëíèê , Òåäè ãî íàâèëà äà çâúíè â

6.30. ×àñîâíèêúò èçáúðçâà ñ 2 ìèíóòè íà ÷àñ. Êîëêî ìèíóòè ïî-ðàíî ùå
çâúííå ÷àñîâíèêà ?
90
 Ðåøåíèå: Îò 22.00 äî 6.30 ùå èçìèíàò 8 ÷àñà è 30 ìèíóòè. Çà òîâà
âðåìå ÷àñîâíèêúò ùå èçáúðñà ñ 8õ2ìèíóòè çà îñåìòå ÷àñà è ñ1 ìèíóòà çà
òðèäåñåòòå ìèíóòè, êîèòî ñà ïîëîâèí ÷àñ.
Îòãîâîð: 17 ìèíóòè

Çàäà÷è çà óïðàæíåíèå

5 çàäà÷à: Êîëêî ñåêóíäè ùå èçìèíàò , àêî ÷àñîâàòà ñòðåëêà ñå å

ïðèäâèæèëà
à) îò 30 ìèíóòè äî 31 ìèíóòè
á) îò 23 ìèíóòè äî 28õìèíóòè

Îòãîâîð: à) 720 ñåêóíäè

á) 3600 ñåêóíäè

6 çàäà÷à: Êîëêî å ÷àñúò, àêî ÷àñîâàòà ñòðåëêà ïîêàçâà :

à) 36 ìèíóòè á) 22 ìèíóòè

Îòãîâîð : à) 18.12 ÷. èëè 6.12 ÷.

á) 16.24 ÷. èëè 4.24 ÷.

7 çàäà÷à: Áóäèëíèê èçîñòàâà ñ 8 ìèíóòè çà 3 ÷àñà . Ñâåðåí å ïðåäè 6

÷àñà è 45 ìèíóòè. Àêî ñåãà å òî÷íî 12 ÷àñá, êîëêî ÷àñá ïîêàçâà
÷àñîâíèêúò?
Óïúòâàíå : Àêî çà 3 ÷àñà ÷àñîâíèêúò èçîñòàâà ñ 8 ìèíóòè, òî çà 45
ìèíóòè èçîñòàâà ñ 2 ìèíóòè.
Îòãîâîð: 11.52 ÷.

8 çàäà÷à: Êîãàòî â Ñîôèÿ å 12.00 ÷. â Àìñòåðäàì å 11.00÷. Êîëêî ÷àñà

å ïîëåòúò îò Àìñòåðäàì äî Ñîôèÿ, àêî ñàìîëåòúò èçëèòà â 7.00 ÷. îò
Àìñòåðäàì è êàöà â 10.30 ÷. â Ñîôèÿ?

Îòãîâîð: 2÷àñà è 30 ìèíóòè.

91
 Êîíêóðñíè çàäà÷è çà ²² åòàï íà çàäî÷åí êðúã íà ÎÇÌØ

1 çàäà÷à:
à) ×àñîâíèê, êîéòî âúðâè òî÷íî, íÿìà ìèíóòíà ñòðåëêà.  ìîìåíòà
÷àñîâàòà ñòðåëêà ïîêàçâà 14 ìèíóòè. Êîëêî å ÷àñúò äî ìèíóòè.

á) Êàòî èçïîëçâàòå ïîëó÷åíîòî â à) âðåìå íàìåðåòå êîëêî ÷àñúò ïîêàçâà

÷àñîâíèê, êîéòî èçîñòàâà ñ 5 ìèíóòè íà ÷àñ è å ñâåðåí â 12.00 ÷

2 çàäà÷à:  åäíî ñåìåéñòâî èìà òðè ñåñòðè íà ðàçëè÷íà âúçðàñò.

Ïúðâàòà ñåñòðà êàçàëà, ÷å ñóìàòà îò ãîäèíèòå íà äðóãèòå äâå å 15. Âòîðàòà
êàçàëà, ÷å ñóìàòà îò ãîäèíèòå íà ñåñòðèòå ú å 17. À òðåòàòà , ÷å ñóìàòà îò
ãîäèíèòå íà ñåñòðèòå ú 20. Íàìåðåòå âúçðàñòòà íà âñÿêà îò ñåñòðèòå.

3 çàäà÷à: Íàìåðåòå îáèêîëêàòà íà òðèúãúëíèê ñúññòðàíè a, b, è c, àêî:

à = 30 ñì. b å íåèçâåñòíîòî ÷èñëî îò ðàâåíñòâîòî ((2432:b)-9).2+8=142
c å îáèêîëêàòà íà ïðàâîúãëíèêà îò ÷åðòåæà ,êîéòî å ñúòàâåí îò êâàäðàòè.

92