Вы находитесь на странице: 1из 25

MACHAXA

CONSTITUCIONATAKI
AMTHAPIWI

JACH’A AMTA SARAYIRI


MACHAXA
CONSTITUCIONATAKI
AMTHAPIWI
Unidad Secretaría Administrativa Convención Constitucional

Palacio Pereira, domiciliado en Huérfanos 1515, Santiago, Región Metropolitana


Correo: contacto@chileconvencion.cl

Ministerio Secretaría General de la Presidencia


Gobierno de Chile

2
UTJIRINAKA

I. Qalltawi�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������4

II. Constitucional Amthapiwituxita����������������������������������������������������������������������������������������������� 5


1. Kunamas aka Constitucional Amthapiwi qalltawayi���������������������������������������������������������������������������������������������������������6
2. Kuna amtanisa aka Convención Constitucionalaxa����������������������������������������������������������������������������������������������������������6
3. Jupanaka qayqhanipxisa��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������6
4. Kunamasa Convencional Constitucional wakt’ayataraki����������������������������������������������������������������������������������������������7
5. Kunamanisa����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������7
6. Qayqa pachansa Machaxa Constitución qilqapxañapa apsupxañaparaki��������������������������������������������������7

III. Convencionalanakata Constituyentenakata����������������������������������������������������������������������� 8


1. Convencionales Constituyentes chhijllatanaka yaqha machaxa irpiritaki chhijllayasispati�����������9
2. Kuna kamachimpisa Convencional Constitucionalanakaru uñjasiñapa.���������������������������������������������������������9
3. Sapa phaxsi ukhamaraki yanapirinakaparu pajaña������������������������������������������������������������������������������������������������������10
4. Régimen Tributarioru ukhamaraki Régimen Previsional���������������������������������������������������������������������������������������������10

IV. Secretaría Administrativatuxita ���������������������������������������������������������������������������������������������11

V. Kunamasa suma arusiña sarayaña taqinitakipini ukhamaraki qhana amtampipini���� 13


1. Chiqapa thakhi��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������14
2. Suma sarayaña phuqhayaña uka Kamachi Probidad uksatuxita����������������������������������������������������������������������14
3. Lurayasa ukhamaraki phuqhasa Kamachi Ley del Lobby ukampinpini�������������������������������������������������������16
4. Suma sarayasa ukhamaraki phuqhasa Transparencia kamachimpi.�������������������������������������������������������������17

VI. Wakita wakichatañanaka���������������������������������������������������������������������������������������������������������19

VII. Mayiwinaktuxita��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������21

VIII. Taqinipini chhijllañapa�������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 23


1. Jawsthapiña����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 24
2. Chhijllaña qilqata������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 24
3. Qhanancha�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 24

3
I. QALLTAWI

A
ka Machaxa Constitu- Constituyente utt’ayata taqi
cionataki Amthapiwi, kunsa luraña uka sarayañapa
Secrtaraía Administrati- ukhamanaka qilqatarakiwa; taqi
vatuxita, jach’a kamachirjama kunasa phuqhasiñapa kama-
phuqhañataki taqi kuna wakita chinaka aka taxpacha markpa-
yanapt’añataki, irnaxasa, qulqi- chataki suma qhana sarayasa;
tuxitsa kunay wakitachi suma ukhamaraki taqi kunay wakitachi
utt’ayañataki aka Machaxa ukhamarjamaraki. Aka qilqata
Constitución Amthapiwi, aka lurañatakisti Ministerio Secre-
qilqata utt’ayaraki khistinakataki taria General de la Presidencia
Constituyente utt’ayataki yanaparaki, uka Unidad de
jupanakana suma sarayaña Secretaria Administrativa de la
yanapt’añaparakiwa. Convención Constitucional ukha-
maraki Servicio de Impuestos
Machaxa Constitucionataki suma Internos uksatuxitsa.
yanapt’añataki qilqatapiniwa;
wakita yatiyawini kunamasa

4
II. CONSTITUCIONAL
AMTHAPIWITUXITA

5
1. Kunamas aka Constitucional
Amthapiwi qalltawayi

Constitucional Amthapiwi N° 21.200 kamachimpiw qalltawayaraki


Constitucional sumachañataki, ukhama Plebiscito Nacional wakitaya
2020 marana octubre phaxsina ukana Convencionales Constituyentes
chhijllasiwayi, 15ni ukhamaraki 16ni uruna mayo phaxsina, 2021ni marana.

2. Kuna amtanisa aka Convención


Constitucionalaxa

Ukasti Machaxa aka Jach’a Chile Marka Constitución qilqañaparakiya


ukhamaraki suma Plebiscito Nacionalampi apsuñaparakiya. Ukan
taqinipiniw munas jan munasa wutu jaquntiri sarapxañapa.

3. Jupanaka qayqhanipxisa

155nipxiwa, taqiniw 15ni ukhamaraki 16ni uruna, mayo phaxsina 2021


marana chhijllapxaraki.

Kamachi N° 21.216ni wakhuna Reforma Constitucional, ukana


Convención Constitucional utt’ayawina, ukasti suma wakita
chachanakas warminakasa chikat chikatapxiwa. Ukhamaraki
Kamachi N° 21.298ni sarakiya, 17ni aka pachpa indígena jaqinakataki
wakitaya, ukasti, Aymara, Mapuche, Rapa Nui, Quechua, Lican Antay
o Atacameño, Diaguita, Colla Chango, Kawashkat ukhamaraki Yagan
jan ukax Yámana markanakarakiya.

6
4. Kunamasa Convencional
Constitucional wakt’ayataraki

Kunamati Kamachi Ley N° 21.200 siy uka Reforma Constitucional,


Convención Constitucional akhamarakiw utt’ayata:

• Mä Jiliri Irpiri ukhamaraki Sullka Ispiri, jupanajasti layriri


qutuchasiwina taxpachani chhijllapxarakini.

• Mä suma qilqiri Secretaría Técnica sutini Convención


Constitucional qilqapxañaparaki, suma yatintata, yatxatiri,
yatiñani jaqiñaparakiwa.

• Ukhamaraki, yaqha yanapirinaka utjarakini Comité Externo sutini


kunay amayaña wakitachini uka Convencional Constituyentes
jupanakar yanapiri, kunamay Convencional Constitucional
Kamachi luratachini uka thakhirjamarakiaya.

5. Kunamanisa

Kunamati artículo 133ni uka Constitución Política de la Republicana


siya, ukarjamay Convención Constitucional mä kamachi utt’ayañapa,
ukanaya sani kunamas Reglamento de votación phuqhasiñapa, 2/3
chanichasiñapa taqinina amtapampi. Aka Convención Constitucional
janiw mayjt’aykarakispati, ukhamarupiniw phuqasiñapa taqi lurawisa
amtawia suma sarañapataki.

6. Qayqa pachansa Machaxa


Constitución qilqapxañapa
apsupxañaparaki
Convención Constitucional machaxa Constitución qilqsuñapa
ukhamaraki apsuñapa niya 9 phaxsina niya qalltki ukjata amtasa,
ukasti maya kutikirakiwa jittaspa, kimsa phaxsi, kunapachati
Convención Constitucional Irpiri mayini ukjaraki jan ukaxa 1/3
constitucionalanakampi amtasa.

7
III. CONVENCIONALANAKATA
CONSTITUYENTENAKATA

8
1. Convencionales Constituyentes chhijllatanaka
yaqha machaxa irpiritaki chhijllayasispati

Janiw markapana irpiri chhijllatakaspati niya mä mara aka convencional tukusini uka
pachakama janipiw chhijllatakaspati.

2. Kuna kamachimpisa Convencional


Constitucionalanakaru uñjasiñapa

Kunamati articulo 134ni jupanakan sarantañapataki,


wakhuna siy Jach’a Kamachi akhamarakiwa:
aka taqpacha markpachataki,
• Kamachi Ley N° 20.880
niya ukax articulo 51nti
wakhuni, wali Suma Wakita
uñjasirakini (mayiri ukhamaraki
Irnaxiriña ukhamaraki kuna
payiri wakhun aytatachi)
jan walt’awitsa jark’aqiriraki.
58ni, 59ni ukhamaraki 61nina
taqimana kamachiw utjaraki • Kamachi Ley N° 20.730
jani mantañapataki jani kikipa wakhuni, jani Lobby
utjañapataki ukhamaraki irpiriru utjañapa, Jan Walinakata
jan mantañataki, yaqhanakampi jupa pachpata askipataki
ukhama, ukasta taqinina mayiri.
suma qamasiña utjañapataki,

9
3. Sapa phaxsi ukhamaraki 4. Régimen Tributarioru
yanapirinakaparu ukhamaraki Régimen
pajaña Previsional
Sapa phaxsi pajaña Régimen triburariotuxita
Kunamati amtataki 134ni wakhuni articulona Kunamati qulqi tributarioru uchaña, Conven-
qhip qhipa qilqatana uka Constitución Política cionales Constituyentes Impuesto de Segunda
de la República kamachina siya, khistinajati Categoría ukaru churañaparaki, kunamati
Convención Constitucional ukankirinaka sapa artículo 42ni wakhunina N° 1iri ukhamaraki 43ni
phaxsi 50 UTM katuqapxarakini. N° wakhuna 1iri Kamachi Ley de Impuestos a la
Renta utt’ayataki ukarjamarakiya.

Yanapinirinakaru pajaña Régimen previsional uksatuxitsi


Ukjarusti, khistinakati Convencionales Constitu- Janiw ukaru qulqi uchañapapinikiti uka
yentes jupanakasti, suma irnaqapxañapataki, retribución mensual niya 50 UTM uksatuxitsti. Jani
kunamati Reglamento Constitucional kamachina mayjt’aysa, jupanaka cotización k’umarañataki
siya. Uka apnaxatarakiniya Comité Externo uka ukhamaraki apachiptañataki qulqi jupanak
Convención Constitucional jupanakay apnaxani, pachpa imasipxarakispawa.
ukasti mä Reglamento utt’ayatani suma apna-
xasiñapatakiya.

Khisitinakati qulqi apnaxañtuxita yanapani, taqi


kunati wakisi ukanakasti Unidad de Secretaría
Administrativa uka Convención Constitucional
jupanakay sarayani.

10
IV. SECRETARÍA
ADMINISTRATIVATUXITA

11
Qallta Utt’ayata Amtawi
Uka Unidad de Secretaría Admi- Ukasti Subsecretaría utt’ayata Aka qutusti suma yanapañapa
nistrativa uksatuxitsti, Kamachi uka Secretaría General de la yatiñtuxinakata, apnaqañtuxi-
Decreto Supremo N° 4 wakhuni Presidencia uksatuxita. nakata qulqituxitsa ukhamarak
niya 11ni febrero phaxsina, suma sarayañapa, taqi kuna
Secretario/a Ejecutivo/a
2021 marana, Ministerio Secre- wakitachi Convención Constitu-
jupanakay Convencionales
taría General de la Presidencia cional utt’asiñapataki saranta-
Constituyentes jupanakanti
uksatuxita, aka amtampi ñapataki qilqatawa.
aruskipani taqi kunsa suma
phuqhañataki, artículo 133ni
amtapxarakini.
wakhuna Constitución Política
de la Republica utt’ayi, aka
marka apnaxiri Ejecutivo jupa-
nakay yatiñtuxitsa, apnaxañtu-
xitsa ukhamaraki qulqituxitsa
yanapañapaxa, taqi kunay
wakitachi suma Convención
Constitucional taqi amta
phuqhañpataya.

AMTAÑATAKI
Uka Secretaría Administrativa
uksankirinakasti janiw “Secretaría
Técnica” ukanti pantatañapakiti ukasti
Convención Constitucional utt’ayañaparaki,
jupanakasti wali suma yatita yatintata
jaqinakapiniñaparakiya.

12
V. KUNAMASA SUMA ARUSIÑA
SARAYAÑA TAQINITAKIPINI
UKHAMARAKI QHANA
AMTAMPIPINI

13
1. Chiqapa thakhi

Akasti suma thakhipana taxpachanitaki, suma Sañani, taqi kamachi wakitachi


yatiñampi sarayaña ukhamaraki taqinitakis
ukanakay jichha qilqataraki:
wakitapini Convencionales Constituyentes
jupanakataki, suma sarayañapini jani kuna
jan walt’awis ni ñanqha amuyusa utjañpataki Uka Artículo 8° Constitución Política de la
kunapachati jupanaka irnaxapki ukja. Akasti República ukana qilqataki, kunamati suma
phuqhasirakiya kunamas qhanañapa suma yatiñampi qhana lurawimpi, taqi kunsa
yatiñaniñapa kunapachati irnaxapki ukana, uka yatiyasa kunanakasa Estado uksata wakisi taqi
wali sumapini taqinin waliñapa sarayañpataki. ukanaka yatiyasa, kunamati qhananchawipasa
lurawinakapasa.
Kunamati utt’ayataki artículo 2° Kamachi Ley
N° 20.880 wakhunina, suma yatiñampi irnaxaña Kamachi Ley 20.880 wakhuni akasti Probidad
Funciones Públicas ukhamaraki Prevención de en la Función Pública ukhamaraki Prevención
los Conflictos de Intereses, kunamati Constitución de los Conflictos de Intereses (“Kamchi Ley de
Política de la República qilqataki ukhamapini Probidad”) sutinirakiya.
taxpacha kamachimpi, suma yatiña thakhinpin
Kamachi Ley 20.730 wakhuni ukasti taqi
sarayasa.
kunsa suma luraña sarayaña ukhamaraki
kuna wakitachi jani mayjt’ayasa Jilirinakaru
ukhamaraki taxpacha irnaxirinakaru (“Kamachi
Ley del Lobby”).

2. Suma sarayaña phuqhayaña uka


Kamachi Probidad uksatuxita

Uka inciso kimsiri artículo 134ni Constitución Política de la Republica


uksatuxina, wakitakiya Convencionales Constituyentes jupanakataki
kamachi Ley Probidad uksatuxita, sarakiya “[…] kunamati Kamachi
Ley N° 20.880 ukana qilqataraki, uka probidad uksata kunapachati
taqinitaki irnaqiriki jan ch’axwanaka utjayañapataki, uka
diputadonakar wakitaki uka kikiparaki […]”.

14
2.1. Taqinisa Declaración de 2.3. Kamachanisa jani
Intereses ukhamaraki qhananchkani taqi
Patrimonio (DIP) qilqatanaka pacha
lurañparakiya, kunamati wakitaru uñstaykani
pachasa taqi kunas ukjaxa
Kamachina qilqataki
ukarjamraki. Kunapachi jan lurawipampi
phuqhaspa ukhamaraki kunamas
juchanchatañapa:
• Kunapachati makhati ukat niya 30
urunakaru phuqhañparakiya. Kunamati artículo 134ni uka Constitución Política
de la República Jach’a Kamachi ukasti Kamachi
• Kunapachati 30 urunakkama tukuyxi
Ley de Probidad apayarakiya, ukata Convención
ukjar phuqhañparaki
Constitucional ukasti kunamasa uka kamachi
• Sapa marapiniy akampi phuqhañpa niya ukarjampiniy phuqañaparaki.
2022ni marzo mayampi wakitañapa.
Jani aka kamachimpi phuqkani suma
qhananchasa kunapachati wakitaki jan
uka jan phuqhata qhananchkaspa ukja,
juchanchatarakiniya artículo 11ni ukhamaraki

2.2. Taqinin yatitañapawa uka qhipankirinakansa qilqataki Kamachi Ley de


Probidad ukarjamaniy uñjatani.
uka DIP Convencionales
Constituyentes
jupanaktuxita
Jisa, akhama qhananchawina yatiyatañapaya
Convención Constitucional qilqatanakampi
chikapin yatisiñapa, ukankañapapiniya qayqa
pachay Convención Convencional ukankchini
taxpacha uka pacha (artículo 6tiri ukhamaraki 14ni
Kamachi Ley de Probidad) uka qilqatarjampini.

15
3. Lurayasa ukhamaraki phuqhasa Kamachi Ley del
Lobby ukampipini

Artículo 134ni wakhunina Constitución Política phuqhañachi, yatiyawinakampi kunanakasa


de la República uksatuxina, payiri incisona, Lobbistas jupanakampi jan uka sañani gestores
sarakiya Convencionales Constituyentes jupanakan amtaparjama, kawkinakaruy sarchini
qilqantayasiñapaya, kunama wakitachi ukhamaraki kunxay katuqchini ukan irnaqkasina
kunanakampi Kamachi Ley del Lobby ukarjama taqi ukanaka qhananchañaparakiya.

Khistisa ukhamaraki kawkinsa


qilqatani ukhamaraki yatiyatani
Convencionales Constituyentes
jupanajtuxita
Kunamati Kamachi Ley del Lobby siya,
Convencional Constituyente phuqhañapaya
kunanakxay lurchi, jaqinakar ist’i, sari ukharaki
inas katuqchi taqi ukanaka qilqantasa
yatiyañapaya.

16
4. Suma sarayasa ukhamaraki phuqhasa
Transparencia kamachimpi.

Kunanakxay Convención Constitucional jupanaka lurapxchi,


ukhamaraki amtapxchi kunama thakhima sarayasa, taqi
ukanaka yatiyatañapawa.

Kunsa saña muni akaxa

Taqi kunxay lurapxchini uka yatisiñaparakiya jan ukasti ina khistis yatiñ munakirakchi taqiniwa
uka Convención Constitucional jupanakana yatiñaparaki (transparencia pasiva sutini).
luratanakapa, niya yaqha jaqinakana mayitapasa

4.1. Qhanapini taqi kunas lurasiñapa uka Unidad de


Secretaría Administrativa en la Convención Constitucional
sarayirijtuxunakata.

Kunamati constitucional kamachi siya suma


yanapañapa, apnaxañana ukhamaraki qulqitu-
xutsa Convención Constitucional ukaru yana-
pañapa suma utt’ayañana ukhamaraki suma
sarayaña ukasti Unidad de Secretaría Admi-
nistrativa jupanakay sarayapxañapa kunamati
Kamachi Ley N° 20.285ni wakhuni siya Acceso
a la Información Pública, taqi kunapin yatiya-
siñapa kunay apnaxaschi qayqa qulqiy waki-
tachi jupanakana suma irnaqapxañapataki taqi
ukanaka yatiyatañaparakiwa.

Ukhamaraki, uka Unidad de Secretaría Adminis-


trativa ukasti Contraloría General de la Repú-
blica jupanaka sapa kutiy lurawinaka uñakipa-
pxarakini.

17
4.2. Taqituxiru mantañatakis tirichuni (taqikuna wakitañapa) uka
Convención Constitucional ukhamaraki taqi kunas wakitañapa

a) Taqi kunas wakitañapa: taqikun b) Taqu kunas qhananchtañapa


yatiñataki tirichuniña uka Convención Constitucional
ukstuxita: yatiyaña wakisipiniwa
Reglamento de la Convención Constitucional
jupanakay qhananchañapa taqi kunas jau Taqi kunay yatiyawir mistchi ukasti
satañapa ukhamaraki taqi yatiñ munirurus taqpachanirupiniw yatiyatañapa uksti
yatiyaña Convención Constitucional kunamas Convención Constitucional jupanakaya
taqi ukanajakta. yatiyañpa kunamati artículo 7° siy ukarjama
ukamaraki Ley Kamachi N° 20.285 ukasti Acceso
a la Información Pública ukhamapiniñapaya.

18
VI. WAKITA
WAKICHATANAKA
Artículo 135ni wakhunina Constitución Política de la Republica taqi kunay lurasiñapachi uksti sumapiniy
qilqataru ucharaki, amayasiñatakipini:

• Convención Constitucional janiw yaqha Constitución kamchi siy ukhampiniñapaya.


lurawinakar mantkaraskipati, yaqha Janipiniw khistis aka Convención
irnaxawi lurkaspasa kunamati kamachi Ley Constitucional taypina ni mayni jaqisa ni mä
Constitución siya ukhampiniy apnaxasiñapa. qutusa, jupanak kikipa amtaskarakispati,
yaqha amtanaka sarayasa, kunamati
• Machaxa Constitución janira mistkipana, Constitución siy ukhampiniy phuqhasiñapa.
aka jichha Constitución ukakipinirakiy
irpistani, janirakiw jan jisksnasa Convención • Uka Machaxa Constitución qilqata
Constitucional sumachañapa askichañapa. taqinina amtatani ukasti kunamas
República del Estado de Chile ukhampini
• Kunapachakamay aka Convención sarayañapa, suma democrático amtapa,
Constitucional wakitachini ukjakama, ukhamaraki kamachinaktuxitsa uka
kunamay aka jach’a marka apnaxaschi pachparaki kuna amtay Chile markampi
ukhamaraki jaqinakapasti plebiscito yaqha markanampi utjchi taqi ukanaksa
ukhamraki chhijllasa Constitución uksatuxi phuqhasiñapapiniwakiwa.
ukhamaraki irpirinakapa kunamati

20
VII. MAYIWINAKTUXITA

21
Tukuyañataki artículo 136ni wakhuni Constitución Política de la Republica uksatuxina utjarakiya kunamasa
jan wali luratanaka yatiyaña, apnaxaña sarayaña Convención Constitucional uka phuqhayasa, ukata-
piniy qalltarakini taqi kunay wakitachi uka phuqhasiñapataki.

Akhamarakiy sarayatañapa:

a) Akhama jan wali lurasiti sipansa jay siri e) Kunamay katuxatachini ukarjamay uñjatani
phisqa ministros Corte Suprema, jupanakasti ukasti chaqayasa chaqtayarakispaya.
uka Corte pachparakiw utt’ayarakini
f) Niya jay satañaparakiya niya tunka uru
kunapachay wakischini ukhampini.
saraqataru, kunapachay yatischi ukjata
b) UKhama aytayasiñataki niya chikatan urunaka wakht’asina.
chikatapay qilqapxañaparaki uka
g) Janirakiy jay satakaniti Corte Suprema
Convención Constitucional uksatuxita, ukasti
ukaru juchanchan munapkani ukjasti.
Corte Suprema uksaruy mayitani, jupanakay
jay sañapa, niya phisqa uruna kunapachay h) Janiw khistis yatkarakispati, kunamay
yatischi ukhata urunaka jakht’asarakiya. luraschi uka yatipxaspawa, kunay jan wali
satachi Constitución uksatuxita Convención
c) Ukham ist’ayasiñataki kunaya jan walichiti
Constitucional, yaqha luwarinaka jani
uka yatiyañapa, uka wakitapiniñapaya,
artículo 136ni Constitución ukan utjki
kunxay jan walt’aychiti uka yatiyasa.
ukarjama qhananchataniya.
d) Kunamasa sarañapa yatiñataki ukhamaraki
i) Janirakiwa yaqha jan wakita amtanaka
amta apsuñataki ukasti amtatarakiya
mayipkaspati kunamati artículo 135ni
Auto Acordado Sobre Tramitación de la
wakhuna qilqataki Constitución uksa-
Reclamación uka Procedimientos Convención
tuxita, akax ukhamapiniya, Republica del
Constitucional uksatuxita qilqatarakiya
Estado de Chile ukax janiw mayjt’ayañakiti,
Artículo 136ni wakhuna uka Constitución
ukhama taqinina apnaxaña, kunamasa judi-
Política de la Republica uksatuxina, ukasti
ciales ukasti ukhama phuqhayiri ukhamraki
Actana N° 75-2021ni wakhuna Corte Supremo
yaqha markanakampi amta Chilen jaysata
uksatuxina qilqatarakiya.
jichhakama sarayata, janiw mayjt’kara-
kispati.

22
VIII. TAQINIPINI
CHHIJLLAÑAPA

23
1. Jawsthapiña
Jiliri ipiri Presidente de la Republica jupar
yatiyasa kunamas Convención Constitucional
qilqsuraki, ukata mä plescitoru jawsthapirakini
aka taxpacha markana qamasirinakaru ukata
jay sasina suma chhijllañapa. Aka chhijllawiru
taqinipini munkas jan munkasa sarañaparakiwa,
khistinakati Chile markana qamapki taqi
jupanakatakiya.

2. Chhijllaña qilqata 3. Qhanancha


Uka chhijllawina plebiscito sutini uka taqinitakiw Ukahama amta taqinana walikiwa satachi ukasti,
utjarakini, ukana chhikt’arakiniya: “Juma walikiw Jiliri Irpiri Presidente de la Republica jupasti
sasmati aka Machaxa Constitución uka Convención taxpacha Congreso Pleno jupanakar jawsasa,
Constitucional jupanakana qilqataparu”. Ukana taqinir suma yatiyasa, machaxa kamachi
qilqatana paya qilqantañatakiy utjarakini, ukan ukhama lurasa jan ukaxa iyaw sasina suma
maya sani “Jisa walikiwa” ukhamaraki yaqhasti Machaxa Constitución Política de la Republica
“Janiw walikiti” ukaru khistinakay chhijllchini jach’a kamachi phuqhayasirakini.
jupanakana suma qilqatañapataki kawkiri sañ
Ukhama taqi jaqinakar yatiyata jani iyawa
munchi ukarjamaraki.
satachi ukasti, aka jichha Constitución Política de
la Republica kikipakiy wakitaskarakini.

24
MACHAXA
CONSTITUCIONATAKI
AMTHAPIWI
Jaqukipiri Elías Ticona Mamani

25

Вам также может понравиться