Журнал АВАНГАРД НАУКИ 2 (3) 2018++

Ме жд ун ар од н ый н аучн о -п р акт и ческ и й жур н ал «АВ АНГ АРД Н
АУК И» 2 (3) 2017
1
АУК И» 2 (3) 2017
ҒЫЛЫМ АВАНГАРДЫ
ғылыми-тәжірибиелік журналы
2' (3) 2018
Научно-практический журнал
АВАНГАРД НАУКИ
The VANGUARD of
SCIENCE
International scientific research journal
ЖЕЗҚАЗҒАН
2
АУК И» 2 (3) 2017
КАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
«Ғ Ы Л Ы М А В А Н Г А Р Д Ы»
«А В А Н Г А Р Д Н А У К И»
«The V A N G U A R D of S C I E N C E»
№ 2(3) 2018
Редакция алқасы:
Бас редактор - Сулейменов Ахансері Жанболатұлы.
Бас редактордың орынбасары – Серкебаев Еркебұлан Кенжебекұлы.
Редакция алқасының мүшелерi:
Божинов Б.В. экономика ғылымдары бойынша PhD, Мемлекеттік бизнес академиясы

"Димитр Ценов", Свиштов, Болгария; Аракчеева З.В., доцент ВАК, педагогика
ғылымдарының кандидаты, РФ; Дәукенова Г.А., экономика ғылымдарының кандидаты;
Жаппаров К.Т., физика-математика ғылымдарының кандидаты; Сәменова С.Н., филология
ғылымдарының кандидаты; Каратаев А.Д. техника ғылымдары бойынша PhD.
Редакционная коллегия:
Главный редактор – Сулейменов Ахансери Жанболатович
Заместитель главного редактора – Серкебаев Еркебулан Кенжебекович
Члены редакционной коллегии:
Божинов Б.В. PhD по специальности экономика, Государственная академия бизнеса

"Димитр Ценов", Свиштов, Болгария; Аракчеева З.В., доцент ВАК, кандидат педагогических
наук, РФ; Даукенова Г.А., кандидат экономических наук; Жаппаров К.Т., кандидат физико-
математических наук; Саменова С.Н., кандидат филологических наук; Каратаев А.Д. PhD
технические науки.
EDITORIAL TEAM:
Chief Editor: - Suleimenov A.

Deputy Chief Editor - Serkebaev Y.K.
Members of the editorial board:

Bojinov Bojidar Violinov Professor, PhD, Tsenov Academy of Economics, Svishtov, Bulgaria;
Arakcheeva Z.V., Candidate of pedagogical sciences, RF. Daukenova G.A., Candidate of Economic
Sciences; Zhapparov K.T., Candidate of Physical and Mathematical Sciences; Samenova S.N.,
Candidate of Philology; Karataev A.D., PhD of Technical Sciences.
© “Атын Ұрпак”
Жеке кәсіпкерлігі 2018
© Идивидуальное предпринимательсво
“ Атын Ұрпак ” 2018
3
АУК И» 2 (3) 2017
Мазмұны
Содержание
Content
А.Абзалбеккызы CHALLENGES OF READING AND PRONOUNCING ENGLISH

VOWEL COMBINATIONS……………………………………………………………...… 5
Аракчеева З.В., Маслова А.А., Носкова Л.А. МЕЖПРЕДМЕТНЫЕ СВЯЗИ В
КУРСЕ ФИЗИЧЕСКОЙ ГЕОГРАФИИ…………………………………………………... 10
Ациева Э.А., Избасарова А.Б., Сергалиева А., Аккуова М. ВОЗВРАТУ
ПОДЛЕЖИТ ЛЮБОЙ ТОВАР…………………………………………………………… 14
Айтмағамбетов О.Қ. БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЖАСТАР
САЯСАТЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ………………………….............. 16
Божинов Б.В. MANAGEMENT MODELS IN UNIVERSITIES - OPPORTUNITIES,
PROBLEMS AND CHALLENGES…..……………………………………………………. 20
Диханбаев Г.К. ПРОБЛЕМЫ И СИТУАЦИЯ ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ
КАЗАХСТАНА…………………………….....……………………………………………. 25
Диханбаев Г.К.THEORETICAL FOUNDATIONS OF E-COMMERCE…..…………….30
Балдықбаева Ж. ҚАЗАҚСТАННЫҢ БІЛІМ САПАСЫН БАҒАЛАУДЫҢ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖҤЙЕСІ...........…………………......................................................32
Задорожная С.Н., Кабдоллаева З.Г. ОСОБЕННОСТИ ОРГАНИЗАЦИИ
ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ШКОЛЬНИКОВ НА УРОКЕ
МУЗЫКИ…………………………………………………………………………………… 38
Кайырбекулы Айдын AN ELECTRONIC COMMERCE IS LIKE INNOVATIONAL
TYPE OF ENTERPRISE…………………………………………………………………… 41
Қуанов А.О., Амангелдықызы А., Сәдірғалиева Б.Б., Оринбаева Ж.Ж. ПРОБАЦИЯ
БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУДЫҢ БАЛАМА ТҤРІ……………………………... 46
Қасаболат А. Ж., Қасаболатова А. Ж ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАРДЫ
ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ………………………………………………………... 49
Смазгамова Алтынгуль СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ К ОРГАНИЗАЦИИ
ПРАКТИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ БУДУЩИХ ПЕДАГОГОВ 54
ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО ОБУЧЕНИЯ…………………………………………….…..
Досжанова А. БІЛІМ САЛАСЫНДА МАРКЕТИНГТІК СТРАТЕГИЯНЫҢ БАСЫМ
БАҒЫТТАРЫ МЕН АЛҒЫШАРТТАРЫ………………………………….....……… 57
Тажгарина Бэла Қанатқалиқызы ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕГІ АДАМ
ҚҦҚЫҚТАРЫНЫҢ ҚОРҒАЛУЫ………………………………………………………... 61
Тимофеев П.А. 13 ОШИБОК ПРИ ОТКРЫТИИ ИНТЕРНЕТ МАГАЗИНА………….. 72
Черепанов А.Н. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ И ОСОБЕННОСТИ РАЗВИТИЯ
НАЦИОНАЛЬНОЙ ИННОВАЦИОННОЙ СИСТЕМЫ В РК………………………….. 78
Юрочкина В.И. ПРОИЗВОДИТЕЛЬНОСТЬ ТРУДА - ВАЖНЕЙШИЙ
ПОКАЗАТЕЛЬ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ ЭКОНОМИКИ ГОСУДАРСТВА… 82
4
АУК И» 2 (3) 2017
А.Абзалбеккызы
Таразский государственный университет им.М.Х.Дулати
г.Тараз, Республика Казахстан
A.Abzalbekkyzy
M.Kh. Dulaty Taraz State University
Taraz city, Kazakhstan
abz_05@mail.ru
CHALLENGES OF READING AND PRONOUNCING ENGLISH

VOWEL COMBINATIONS
ПРОБЛЕМЫ В ЧТЕНИИ И ПРОИЗНОШЕНИИ СОЧЕТАНИЙ
ГЛАСНЫХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
Аннотация: Данная статья рассматривает роль произношения в обучении

английскому языку. Особое внимание уделяется ошибкам в произношении сочетаний
гласных английского языка.
Abstract: This article considers the significance of achieving correct pronunciation in
learning English language. Special attention is paid to the pronunciation mistakes in words with
combinations of vowels.
Ключевые слова: сочетание гласных, произношение, гласные звуки.

Index terms: combinations of vowels, pronunciation, vowel sounds.
Many people underestimate the importance of pronunciation in English

language learning. They tend to regard the pronunciation as less important than
grammar and vocabulary. Mastering grammar, having a good knowledge of
vocabulary, being able to read and write well, is a part of learning a language.
However not being able to pronounce words hugely hinders communication,
especially since it is believed that, learners who are unable to pronounce words are
also unable to understand them. This means that teaching pronunciation is an
important area, which should be stopped being neglected.
Morley rightly says, ―intelligible pronunciation is an essential component of
communication competence‖ [3, 488]. Thus learning to pronounce the sounds of
English in natural speech is a crucial part in English pronunciation learning. Many
learners may have difficulty with particular sounds, sound combinations or with
putting particular sounds in particular positions. Moreover, the quality of vowels
can change dramatically depending on how much they are stressed. Having said
this, it is certainly not necessary to have native-speaker-like pronunciation. Our
accent is part of us and our culture and there is no need to lose it entirely. The real
key to having good pronunciation is what we call ‗comfortable intelligibility‘. In
other words, the person or people listening to us should be able to understand what
we are saying with minimal strain. This is something completely different from
losing our accent entirely.
It is widely recognized that acquiring good pronunciation is very important
because bad pronunciation habits are not easily corrected. Kelly states that a
learner who consistently mispronounces a range of phonemes can be extremely
5
АУК И» 2 (3) 2017
difficult for a speaker from another language community to understand. This can
be very frustrating for the learner who may have a good command of grammar and
lexis but have difficulty in understanding and being understood by a native speaker
[9,11].
The sound system of English is made up of phonemes, or individual sounds
which carry the potential to make meaning, and these may be vowels, diphthongs
(combinations of two vowel sounds), triphthongs (combinations of three vowel
sounds) or consonants. These sounds are made using our tongue in different parts
of the mouth.
Every syllable of every word in English has a vowel or vowel sound.
Unfortunately, it doesn‘t play fair when comes to vowels. A vowel does not always
have the same sound. Each vowel has both a long and a short sound. When vowels
are next to each other on words, new sounds may occur. In words, surrounding
consonants, such as l and r, may change vowel sounds.
There are six vowel letters in English: A, E, I, O, U, Y. The letter Y represents
the vowel sounds [i], [ai] (mystery, type) and the consonant (semivowel) sound [y]
(yes). Together, vowel letters represent from 15 to 22 vowel sounds.
In order to reveal the frequency of usage the words with combinations of
vowels and show the diversity of vowel letters in reading and writing, I have
analyzed two-letter vowel combinations in the novel by John Galsworthy "The
Forsyte Saga". Many of these words are repeated in the same page several times.
The initial two-letter combinations.
In the text of the novel "The Forsyte Saga" are found following ten two-letter
combinations of vowels in the beginning of a word: аа, ai, аи, еа, оа, oi, ои, уа,
уе, уо.
The combination aa.

Phonetically - is one long vowel [a:]. The stress falls on the specified sound
combinations in a word: aard-wolf ['a: d yvulf ] 'earth wolf'.
The combination ai.
Phonetically:
1. The combination of two sounds: the vowel [e] + vowel [i].
2. The combination of the two sounds: According to [e] + vowel [e] (before
the letter g) was put to one syllable.
In the initial position of the word combination ai recorded five times. For
example: aid [eid] 'assist, to promote', ail [eil] 'harass'. Before the consonant r this
combination is read as: [ee]. For example, air [ee] 'air'. The combination is
unstressed.
The combination au.
Phonetically it is - one long vowel [a:].
The combination is met rarely, found only in the word: authorize. The stress
falls on the first vowel combination.
The combination ea.
Phonetically it is - one long vowel: [i:].
6
АУК И» 2 (3) 2017
This combination before consonants: g, t is read as one vowel [i:]. The stress
falls on the specified vowel combination. For example: eager ['i: gә] ' desirous',
eater [' i:tә] 'eater, eating fruits'.
The combination oa.
There are three options for the phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it is diphthong [ou] transmitting one syllable. The combination
is used in many words, the stress falls on the first vowel. For example: oaken 'oak',
oaten 'oat '.
2. Phonetically it is a combination of the two diphthongs: [ou] + [ei],
transmitting one syllable. The combination recorded in the word: oasis [ou 'eisis]
'oasis'. Stress falls on the second diphthong [ei].
3. Phonetically it is one long vowel [a:]. The combination is used in the word
of the oar [ɔ:].
The combination oi.
Phonetically it is a diphthong [oi], transmitting one syllable.
The combination is met rarely, found in a word: oil [oil].
The combination ou.
There are two versions of the phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it is a diphthong [au], transmitting one syllable. The
combination is found in words like out [aut] 'outside, outside, outdoor', oust [aust].
2. Phonetically it is one long vowel [ɔ:]. This combination occurs before ght
combination of letters and read as [ɔ:]. For example: ought [ɔ:t].
The combination ya.
There are two versions of the phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it is a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [a:].
Hit the first vowel in the word combinations: yard [ja:d].
2. Phonetically it is a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [ӕ].
It occurs in the word yap [jӕp].
The combination ye.
Phonetically it is a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [e]
transferred one syllable. For instance, yellowish ['jelouiʃ].
The combination yo.
There are two variants of phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it is a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [a:].
Combination of unit occurs in the word yore [jo:] 'long ago'.
2. Phonetically it is a combination of consonant [j] + diphthong [ou]
transferred one syllable. The combination is rarely met in the word, for example:
yokel, stress falls on the first vowel.
Median two-letter combinations.
In the text of the novel "The Forsyte Saga" are found following thirteen two-
letter combinations of vowels in the middle of words ai, ea, ee, ia, ie, io, iu, oa, oi,
ou, ua, ui, yo.
The combination of ai.
Phonetically it is a diphthong [ei], transmitting one syllable.
7
АУК И» 2 (3) 2017
Stress in words: nail [neil], plain [plein] falls on the first vowel combinations.
But in borrowed words before the letter v is - a combination of two vowels [a:] and
[i:], for example: naive [na:'i:v]. In this word the second vowel of this combination
is a stressed.
The combination ea.
There are several variants of phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it is a combination of two vowels: the vowel [i] + vowel [e]. In
a word appearance, stress falls on the first vowel of the combination.
2. Phonetically it is one long vowel [i:]. Stress in words: heat [hi: t], neatly
['ni: tli] falls on the first vowel combinations.
3. Phonetically it is one vowel [e]. Before the letters th, t, d, this combination
is read as one vowel [e]. For example: death, already [o: l'redi], greatly. In all these
words the stress falls on the first vowel combinations.
The combination of ee.
Phonetically it - one long vowel [i:].
In words: seem [si:m], between [bi'twi:n], seeing ['si:inj], here the stress falls
on the vowel combinations.
The combination ia.
There are several options for combining pronunciation:
1. Phonetically it - a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [e].
Combination of unit occurs in unstressed position: apiary ['eipjari].
2. Phonetically it is a triphthong - a combination of the diphthong [ai] + vowel
[e]. Stress in a word: appliance, here the stress falls on the first vowel
combinations.
The combination ie.
There are three options for reading this combination:
1. Phonetically it - one long vowel [i:]. In a word: ‗believing‘ accent falls on
the vowel combinations.
[e]. The word: anxiety, stress falls on the first vowel combinations.
3. Phonetically it is a combination of two sounds: consonant [j] + vowel [e]. In
word of convenience.
The combination oi.
There are several variants of phonetic reading of this combination:
[e]. For example, riot [raiәt].
2. Phonetically it - a combination of two vowels: the vowel [i] + vowel [o].
For example, the word ‗preciosity‘.
The combination iu.
There are two variants of phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it - a combination of two vowels: the vowel [i] + vowel [e:].
The combination is found only in the word: demiurge. This combination of the
word is unstressed.
8
АУК И» 2 (3) 2017
2. Phonetically it is a combination of the diphthong [ai] (one syllable) + vowel
[i]. The stress with this combination falls on the second vowel. For example:
triumphant.
The combination ou.
There are three ways of phonetic reading of this combination:
1. Phonetically it - diphthong [ai], transmitting one syllable. Stress in words:
about, account [e'kaunt], accountant.
2. In words borrowed from the French language, the combination is
pronounced as a long vowel sound [and:]: accoutre.
The combination ua.
Phonetically it is a combination of two sounds: a long vowel [u(:)] + vowel
[e].
In a word: truant ['tru(:)ent], the stress falls on the first vowel combinations.
The combination ui.
There are two ways of reading the phonetic combinations:
1. Phonetically it - one vowel / U /. The combination is read as one vowel [i].
For example: building ['bilditj].
2. Phonetically it - a combination of two sounds: consonant [j] + long vowel
sound [and:]. Read as [ju:] before the letter v. For example, suit [sju:t], suitable.
The stress falls on the first vowel combinations.
Final two-letter combinations.
In this novel are found four two-letter combinations of vowels at the end of
words, au, eu, ou, ou.
The combination ay.
Phonetically it - diphthong [ei], transmitting one syllable. For example, day
[dei] 'day', may [mei], say [sei], stay [stei].
The combination ey.
There are two ways of reading the phonetic combinations:
1. Phonetically it - diphthong [ei], transmitting one syllable. Occurs in the
word: they. It is unstressed.
2. Phonetically it - one vowel [i]. It is shock-free, is used in the word money.
The combination oi.
Phonetically it - diphthong [ai], transmitting one syllable. The combination is
met in the word ‗thou‘. The stress falls on the first vowel combination.
To sum up, the analysis demonstrates that pronunciation of combinations of
vowels can be a tricky area for students. Therefore, I concluded that learning the
English vowel sounds is a crucial part in achieving good pronunciation and
intelligibility.
References:
1. Morley, J. (1991). ―The pronunciation component in teaching English to the speakers of
other languages.‖ TESOL Quarterly, 25 (3), 481 – 520.
2. Kelly, Gerald. How to Teach Pronunciation. Harlow: Longman, 2002.
3. John Galsworthy ―The Forsyte Saga‖, United Kingdom, 1999, 912 pages.
9
АУК И» 2 (3) 2017
З.В. Аракчеева, А.А. Маслова, Л.А. Носкова
Магнитогорский государственный технический
университет им. Г.И. Носова, г. Магнитогорск, Россия
E-mail: z.eva1215@yandex.ru
Z. V. Arakcheeva, A. A. Maslov, L. A. Noskov
Magnitogorsk state technical
University. G. I. Nosov, Magnitogorsk, Russia
E-mail: z.eva1215@yandex.ru
МЕЖПРЕДМЕТНЫЕ СВЯЗИ В КУРСЕ ФИЗИЧЕСКОЙ

ГЕОГРАФИИ
INTERDISCIPLINARY CONNECTIONS IN THE COURSE OF PHYSICAL
GEOGRAPHY
Аннотация: В данной статье рассмотрены межпредметные связи, физики и географии.

Интеграция вопросов из различных учебных дисциплин и объединение их является
реализацией межпредметных связей в обучении.
Ключевые слова: география, физика, понятие, мышление, природно-
территориальные комплексы, масса.
Abstract: this article describes the interdisciplinary connections, physics and geography.
Integration of questions from various academic disciplines and combining them is the
implementation of interdisciplinary relations in learning.
Key words: geography, physics, concept, thinking, nature-territorial complexes, mass.
В физической географии единодушно считается, что взаимовлияние

природно-территориальных комплексов друг на друга обусловливается
двумя процессами: «обменом масс» и «обменом энергией». Эти обмены
между природно-территориальными комплексами осуществляются в
результате трех типов кругооборота: биологического, водного,
энергетического.
Проанализируем вначале дидактические возможности теоретического
изучения взаимовлияния природно-территориальных комплексов в
результате обмена массами. Напомним, что для теоретического мышления
необходимы теоретические понятия, отражающие существенные свойства
объектов и явлений. Можно ли понятие «масса», которым владеют
восьмиклассники считать теоретическим? Нет! Дело в том, что научное
понятие массы начинает формироваться у школьников в курсе физике 7-го
класса. Так, например, в учебнике физики А. В. Перышкина дается
следующее определение: «масса тела - это физическая величина, которая
характеризует его инертность». Более полное определение приводится в
учебнике физики А. И. Подольского: «Масса – физическая величина,
характеризующая инертность тела и равная числу эталонных масс в этом
теле».
Таким образом, в физике понятие массы вводится как понятие об
инертной массе. Правда, в дальнейшем, решая проблему определения массы
тела в измерениях, А. В. Перышкин и другие авторы, описывают измерение
10
АУК И» 2 (3) 2017
массы тел на весах. Однако хорошо известно, что на рычажных весах
определяется не инертная масса тела, а гравитационная, так как на рычажных
весах сравниваются не инертные свойства тел (свойства сохранять свое
состояние неизменным), а гравитационные свойства тел (свойства «тяготеть»
к другим телам). Таким образом, в физике в неявном виде вводится понятие
гравитационной массы. Гравитационной массой называется физическая
величина, характеризующая свойство тела притягиваться к другому телу. В
8-м классе никакого понятийного развития «масса» не получает.
Дело усложняется еще больше «географами»: учеными, методистами,
учителями. Дело в том, что, говоря о переносе масс, например, о переносе
воздушных масс из одного природно-территориального комплекса в другой,
географы говорят о количестве перенесенного воздуха, то есть – о количестве
вещества, а не о количестве инертных или гравитационных свойств этого
вещества. Вот что о количестве вещества говорится, например, в
справочнике по физике, рекомендованном для учащихся: «Любое вещество
состоит из частиц, поэтому количество вещества принято считать
пропорциональным числу частиц. Единица количества вещества называется
молем (моль). Моль равен количеству вещества системы, содержащей
столько же частиц, сколько содержится атомов в 0,012 кг углерода 12С ...
Количество вещества  можно найти, как отношение числа N атомов или

молекул вещества к постоянной Авогадро NA:   (5, с. 73). Однако

указанное понятие формируется у школьников лишь в 10-м классе. В
сложившейся ситуации становится ясным, что теоретический путь
исследования первого процесса невозможен: у школьников отсутствуют
необходимые теоретические, научные понятия. Более обнадеживающим
выглядит второй процесс: «обмен энергией». Понятие механической энергии
формируется у учащихся 7 класса в курсе физики: «Энергия – физическая
величина, показывающая, какую работу может совершить тело (или
несколько тел)». Более полно и точно это определение звучит следующим
образом: «Механическая энергия – физическая величина, характеризующая
способность тела совершать работу и численно равная работе, совершенной
над этим телом». Здесь же «вводятся» понятия о видах механической
энергии: кинетической и потенциальной. «Потенциальной (от лат. потенция –
возможность) энергией называется энергия, которая определяется взаимным
положением взаимодействующих тел или частей одного и того же тела» (5,
с. 42) «Энергия, которой обладает тело вследствие своего движения,
называется кинетической (от греч. кинема - движение) энергией». Кроме
указания на качественные видовые отличия приводятся также и
количественные видовые отличия. Потенциальная энергия тела в поле силы
тяжести Земли определяется по формуле: Еп=gmh, а кинетическая энергия –
2
по формуле: Eê  m (6, c. 155). Здесь же формируется у учащихся «закон

2
превращения одного вида механической энергии в другой» или в неявном
11
АУК И» 2 (3) 2017
виде «закон сохранения механической энергии». В самом начале 8-го класса
в физике «вводится» понятие о внутренней энергии тела: «Энергию
движения и взаимодействия частиц, из которых состоит тело, называют
внутренней энергией тела». Кроме этого, «вводятся» понятие о таком важном
для физической географии процессе, как теплопередача и понятия о ее видах:
теплопроводности, конвекции и излучении. К чести «физиков» следует
указать на то, что в § 7 «Примеры теплопередачи в природе и технике»
рассмотрено то, что «ветры представляют собой конвекционные потоки
огромного масштаба» и т. п., а также влияние различных видов
теплопередачи на растительный мир.
В этом же разделе 8-классники знакомятся с такими важными для
энергетических процессов характеристиками (физическими величинами), как
количество теплоты, удельная теплоемкость, энергия топлива, удельная
теплота сгорания топлива, а также овладевают способами расчета этих
величин. В заключение учащиеся расширяют знания о законе сохранения
механической энергии до закона сохранения и превращения энергии как
одного из основных законов природы.
Во втором разделе физики 8-го класса учащиеся изучают агрегатные
состояния вещества и процессы перехода вещества из одного агрегатного
состояния вещества в другое: плавление, кристаллизация, испарение,
конденсация и т. п., а также важнейшие величины, характеризующие эти
процессы: удельная теплота плавления и кристаллизации, удельная теплота
парообразования и конденсации. Восьмиклассники овладевают и способами
расчета количества теплоты, затраченной или выделившейся в этих
процессах. Все эти знания очень важны для изучения взаимодействия
различных природно-территориальных комплексов с помощью второго
процесса: обмена энергией.
Однако, несмотря на наличие определенной системы физических знаний
у школьников, их использование в курсе физической географии для
исследования взаимодействий природно-территориальных комплексов
далеко от желаемого. А то, что такое «желание» есть можно видеть из
различных программных источников. (1, c. 155). Так, например, давая
краткую характеристику традиционного содержания и структуры школьной
географии, И. В. Дудина пишет: «В содержании курсов физической
географии особое внимание уделялось изучению физико-географических
процессов, протекающих в географической оболочке ..., а также процессов
взаимодействия между компонентами природного комплекса. Однако анализ
«традиционных» учебников не позволяет нам сделать аналогичный вывод в
отношении изучения взаимодействий природно-территориальных
комплексов. Лишь эпизодически вдруг указывалось при описании какого-
либо природно-территориального комплекса влияние на его характеристики
другого природно-территориального комплекса. При этом физические знания
никак не использовались, особенно на научном, количественном уровне(2,
c. 43).
12
АУК И» 2 (3) 2017
Анализ содержания учебников вновь показывает, что структурирование
и отбор содержания образования таковы, что ни о каком «познании систем в
их взаимодействии» говорить не приходиться.
Таким образом, по второму блоку можно сделать неутешительный вывод
– методически изучение взаимодействия различных природно-
территориальных комплексов абсолютно не проработано, хотя такая задача,
как мы видели, поставлена. Очень слаба связь физической географии с
физикой. Физические знания у 8-классников явно недостаточны для изучения
физической географии на научно-теоретическом уровне, но даже те знания,
которые у учащихся есть, не используются или используются неправильно,
неточно, слишком вольно с точки зрения физики(3, c. 78).
И, наконец, в третьем блоке школьники должны научиться объяснять,
почему состояние исследуемого природно-территориального комплекса
сейчас именно таково, а не иное. Кроме того, как мы уже говорили ранее,
один из признаков теории – прогностичность. В связи с этим, необходимо
научить школьников прогнозировать будущие состояния природно-
территориального комплекса, то есть решать основную задачу физической
географии. Однако в связи с тем, что условие основной задачи физической
географии России оказывается не полностью заданным (школьники не могут
охарактеризовать внешние влияния, то есть факторность других природно-
территориальных комплексов в отношении исследуемого природно-
территориального комплекса), эта задача не может быть решена.
Правда, в настоящее время эта рефлексия приведет школьников к
неутешительным выводам. Но это и хорошо. Именно эти выводы позволят
учащимся понять то, что знаниями и методами физической географии в
восьмом классе они еще не овладели, что физику как методологическую
науку по отношению к физической географии надо знать в совершенстве, а
следовательно, надо знать и математику, не помешают также и химические
знания и т. д. В этом, как раз, и проявятся интегративные свойства географии
и как науки, и как учебного предмета, о чем так упорно говорят все
географы.
Литература:
1. Аракчеева З.В. Формирование теоретического мышления
школьников в процессе изучения физической географии в 8 классе:
монография/З.В. Аракчеева; М-во образования и науки Российской
федерации, ГОУ ВПО «Магнитогорский гос, ун-т». Магнитогорск, 2008.
2. Аракчеева З.В. Дидактические условия формирования
теоретического мышления школьников в процессе изучения физической
географии: диссертация на соискание ученой степени кандидата
педагогических наук/Магнитогорский государственный университет.
Магнитогорск, 2006
3. Аракчеева З.В. Мышление и организация учебной деятельности
школьников/Проблемы современной науки, 2014. № 13.
4. Подольский, А. И. Формирование учебной деятельности
школьников на уроках физики в 7 классе. Ч. IV. Определение состоя-ния
13
АУК И» 2 (3) 2017
механического объекта : технологическое пособие для учителей физики по
теории и практике развивающего обучения / А. И. Подольский. –
Магнитогорск : МГПИ, 1997. – 89 с.
5. Подольский, А.И. Организация учебной деятельности
школьников при формировании первоначальных физических поня-тий : дис.
… канд. пед. наук / А. И. Подольский. – Челябинск, 1985. – 226 с.
Ациева Э.А., Избасарова А.Б., Сергалиева А., Аккуова М.

Казахской-Русский Международный университет
Актобе, Республика Казахстан
E.A.Atsieva. A.B. Izbassarova. A. Sergalieva. M. Akkuova
Kazakh-Russian International university
Актобе, Republic of Kazakhstan
E-mail: I_asel28@mail.ru
ВОЗВРАТУ ПОДЛЕЖИТ ЛЮБОЙ ТОВАР

SUBJECT A RETURN ANY THE COMMODITY
Аннотация: В данной статье написано о защите прав потребителей.

Annotation: In this article it is written about the protection of consumers
Ключевые слова: товар, обмен, возврат, качество, продавец,

покупатель
Keywords: commodity, exchange, return, quality, salesman, customer
Все чаще в магазинах одежды можно увидеть объявление следующего

содержания: «Купленный товар обмену и возврату не подлежит». В
частности, такими вывесками пестрят торговые точки. [1, с.1]
А теперь предлагаю понять, законно это или нет, а заодно узнать, что
вернуть товар можно, а также как быть, если нет чека.
Итак, в соответствии с Гражданским Кодексом РК, а также положениями
Закона РК «О защите прав потребителей», проданный товар может оказаться:
а) надлежащего качества;
б) ненадлежащего качества.
Почти все слышали о 14-дневном сроке, в течение которого можно, мол,
всегда вернуть. Только не все понимают до конца, что это за две недели
такие.
Дело в том, что 14 дней предусмотрены законом для обмена и возврата
товара именно надлежащего качества. То есть, если товар качественный, но
просто по каким-то причинам не подошел, вы можете его обменять (не
вернуть, а именно обменять!) на аналогичный товар другого размера, формы,
габарита, фасона, расцветки, комплектации. А в случае отсутствия у
продавца возможности для обмена, имеете право потребовать возврата от
14
АУК И» 2 (3) 2017
денег. При этом, обмен/возврат возможен только в случае, если товар не был
в употреблении, сохранены его потребительские свойства и имеются
доказательства приобретения его у данного продавца.
Кстати, по последнему условию («имеются доказательства приобретения
его у данного продавца») частенько возникает вопрос – как быть, если нет ни
чека, ни приходника, ни накладной? Особых проблем нет, поскольку статья
18 Закона о ЗПП гласит, что отсутствие у потребителя документа,
подтверждающего факт приобретения товара, не лишает его права ссылаться
на свидетельские показания в подтверждение факта заключения договора.
Поэтому отсутствие чека – сомнительный аргумент для продавца отказать в
обмене. [2]
И есть перечень товаров, которые в течение этих самых 14 дней
возвращать нельзя – это лекарственные средства и изделия медицинского
назначения, нательное белье чулочно-носочные изделия, а также животные и
растения.
Особо хочу акцентировать внимание, что все описанное выше касается
только товаров надлежащего качества. Но вот если товар бракованный, то это
совсем другой паровоз и тогда 14 дней, сохранение потребительских свойств
или факт того, был ли он в употреблении или нет - не имеют ровным счетом
никакого значения.
Потому что вернуть, обменять, бесплатно отремонтировать товар
ненадлежащего качества можно в любом случае, причем даже те товары,
которые при обычных условиях не подлежат обмену. То есть, если кошка,
хромая, аспирин цианидом оказался или трусы расползаются – все это
возврату подлежит, еще как.
Не имеет значения, сколько товар был в использовании, сохранилась
упаковка или нет, насколько потерся и израсходовался - если он
бракованный, то продавец обязан вернуть деньги по вашему требованию.
Кстати, если товар ненадлежащего качества, то можете безо всякого
обмена, по своему выбору требовать сразу как обмена, так и возврата денег.
Более того, вы вправе даже самостоятельно отремонтировать и потом
потребовать от продавца возмещения своих расходов.
И важная ремарка - если товар оказался ненадлежащего качества, то там
уже не 14 дней вовсе, а в течение двух лет со дня продажи (ст. 430 ГК РК)!
Ну а теперь возвращаемся к табличкам «Товар обмену и возврату не
подлежит». Продавец либо информирует таким образом покупателя, чтобы
потом носиком ткнуть и послать, а иногда даже заставляет в момент продажи
подписать бумажку об этом. Ну, мол, соглашение такое, исключительно
добровольно же.
Следует запомнить - согласно пункту 4 статьи 30 Закона РК о ЗПП,
соглашение об освобождении продавца (изготовителя) от ответственности
или об ее ограничении недействительно.
Поэтому, если уж сильно продавец настаивает, табличкой стращает,
подписать требует, то не вопрос, пожалуйста. Только все равно это –
«филькина грамота», недействительное соглашение, и потребовать обмена
15
АУК И» 2 (3) 2017
или возврата, если товар некачественным оказался, можно в любое время
действия гарантии, а если таковой не выдано, то в течение двух лет.
Список литературы
1. Никар Рафикова: Возврату подлежит любой товар.// Газета «Лада. -

2012г.С.1
2. Закон Республики Казахстан от 4 мая 2010 года № 274-IV «О защите
прав потребителей» (с изменениями и дополнениями по состоянию на
21.04.2016 г.)
БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЖАСТАР САЯСАТЫНЫҢ

ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
Айтмағамбетов О.Қ.
6М051000-«Мемлекеттік және жергілікті басқару»
мамандығының магистранты
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан
аграрлық-техникалық университеті.
БҚО. Орал қ
Қазақстандықтар – жасампаз және жас ҧлт: республиканың әрбір екінші

тҧрғыны 30 жасқа толмаған ӛскелең жастар. Қазақстан жастарының даму
деңгейінің, олардың қоғамға ықпалдасуының негізі Қазақстанның
болашағымен байланысты.
Жастар саясатының басымдықтары Қазақстан Республикасының
Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаев бастама жасаған «Қазақстан – 2050»
стратегиясының басты мақсаттарының бірі болып табылады.
Жастарды кеңінен әлеуметтендіру ҥдерісіне жҧмыс берушілер
бірлестіктері және кәсіподақ қозғалыстары тартылады. Орта және ірі бизнес
кәсіпорындарында кадрлық әлеуетті қолдау мен дамытудың ҧзақ мерзімді
бағдарламалары, соның ішінде тҧрғын ҥй, білім беру және сауықтыру
бағдарламалары іске асырылатын болады. Еңбек ҧжымдарында жастардың
әлеуметтік кӛңіл-кҥйін нығайту жӛніндегі бағдарламаларды іске асыратын
бизнесті әлеуметтік-экономикалық ынталандыру шаралары дәйекті тҥрде
қолданылатын болады.
Ауылды дамытудың тағы бір мәселесі білікті мамандардың жетіспеушілігі
болып табылады. Осы мәселені шешу мақсатында «Дипломмен ауылға!»
жобасы іске асырылуда.
16
АУК И» 2 (3) 2017
1- кесте БҚО бойынша «Дипломмен ауылға!» жобасының іске асырылуы
адам
Келген соның ішінде
мамандар денсаулы әлеуметтік ветеринар
Мерзім білім беру мәдениет спорт
саны қ сақтау қамту ия
2014 ж. 542 352 118 11 23 15 23
2015 ж. 448 285 98 2 28 16 19
2016 ж. 471 307 109 3 24 8 20
2014 -2016 жылдары бойынша облыс бойынша ауылдық мекендерге 1461

маман тартылды. Мамандардың жалпы санынан 944 – педагог, 325 – денсаулық
сақтау, 16 – әлеуметтік қамтамасыз ету, 114 – мәдениет және спорт, 62 -
ветеринария мамандары.
2017 жылы ауылдық елді мекендерге келген 510 маманға әлеуметтік
қолдау шараларына 264,3 млн.теңге кӛлемінде қарастырылған, соның ішінде
81,1 млн.теңге кӛтерме жәрдемақы тӛлеу ҥшін. 380 маманға бюджеттік кредит
беру ҥшін 1293,3 млн. теңге қарастырылған.
Жергілікті атқарушы органдармен халықтың нысаналы топтарының
арасында ақпараттық-тҥсіндірме жҧмыстары ӛткізіліп, бҧқаралық ақпарат
қҧралдарында сәйкесті материалдар жариялануда, радио және теледидардан сӛз
сӛйленуде
Ауылға мамандарды тарту бойынша қолға алынып жатқан шараларға
қарамастан, ауылды жоғарғы білікті дәрігерлермен, физика, химия, ағылшын
тілі мамандарымен қамтамасыз ету ӛткір кҥйіндегі мәселе болып қалып отыр.
2017 жылдың 1 қаңтарына Батыс Қазақстан облысының 15 пен 29 жас
аралығындағы жастар саны 144,5 мың адамды немесе облыс халқының жалпы
санынан 22,5% қҧрайды, оның ішінде 74,2 мың адам қалада, 72,1 мың адам
ауылдық жерлерде тҧрады.
Жастардың бастамаларын дамыту және қолдау бағытында жастар
бірлестіктерінің рӛлі аса зор. Бҥгінгі таңда 89 жастар қоғамдық бірлестіктері
тіркелген, оның 64 - Орал қаласында, 25 облыс аудандарында жҧмыс жасауда.
Облыста 6 республикалық жастар бірлестіктерінің филиалы бар: «БҚО
жастары қауымдастығы» ЗТБ («Қазақстан жастар Конгресінің» ӛкілі), «Жасыл
Ел» республикалық жастар еңбек жасағы» БҚО бойынша филиалы, «ЖасОтан»
корпоративтік қорының БҚО бойынша филиалы, «Орал студенттерінің
Алянсы» корпоративтік қоры, «БҚО студенттік қҧрылыс және жастар еңбек
жасақтары» жастар қоғамдық бірлестігі, «ЖасҦлан» облыстық бірыңғай
балалар мен жасӛспірімдер ҧйымы.
Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде жастар саясатын
қаржыландыру кӛлемі жыл сайын ӛсуде. Осы мақсатта 2016 жылы - 83,0
млн.теңге, 2015 жылы - 88,5 млн.теңге, 2014 жылы – 89,1 млн.теңге бӛлінді.
Аудандарда жастар ресурстық орталықтарының желілері кеңеюде.
2013 жылдан бастап 205 адамды қҧрайтын штат санымен 13 жастар
ресурстық орталығы қҧрылды. Жастар ресурстық орталықтарының басты
бағыты: жастарды жҧмыспен қамту, білім беру және кәсіптік дайындау, мәдени
17
тынығу,И»туризм
АУК және спорт салаларында ӛз қҧқықтарын пайдалану
2 (3) 2017
мҥмкіндіктерімен ақпараттандыру; бос орындар жәрмеңкесін ҧйымдастыру,
жастар ҥшін психологиялық, білім беру, профилактикалық, кеңес беру,
қҧқықтық бағыттарында қызмет кӛрсету; тҧрғылықты жері бойынша
жастардың бос уақытын тиімді ӛткізуді ҧйымдастыру, соның ішінде
жасӛспірімдер мен жастар аула клубтарын ашу және қолдау кӛрсету т.б.
Жастарды жҧмыспен қамту мақсатында облыстық ресурстық орталығы
мен жҧмыс берушілер арасында ынтымақтастық жӛнінде меморандумдар
жасалады.
2016 жылы 2296 адам жҧмыспен қамту мәселесі бойынша жҥгінген. 2016
жылы жҧмыспен қамту органдарымен жастар арасында 1581 адам жҧмысқа
орналасты. Жастар ресурстық орталықтарының кӛмегімен қосымша 340 адам
жҧмыспен қамтылды.
Жастар жҧмыссыздығы деңгейі 2014 жылы 4,3%-дан 2016 жылы 4,0%-ға
дейін тӛмендеді (2015 ж. – 4,3%).
15-28 жас аралығындағы NEET жастарының ҥлесі (жастардың жалпы
санынан жҧмыс жасамайтын, оқымайтын жастардың ҥлесі) 2014 жылы 3,8%-
дан 2016 жылы 3,0%-ға дейін тӛмендеді (2015 ж. – 3,2%).
Облыста «Жҧмыспен қамту - 2020», «Жастар практикасы», «Дипломмен
ауылға», «Жасыл Ел», студенттік қҧрылыс және еңбек жасақтары сияқты
мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар іске асуда.
Техникалық және кәсіптік білім беру, ортадан кейінгі және жоғары оқу
орындарының тҥлектерін жҧмыспен қамтуға жәрдемдесу мақсатында 2014-
2016 жылдары 3517 адам жастар практикасына жолданды, соның ішінде 2014
жылы – 1533 адам, 2015 жылы – 1415 адам, 2016 жылы – 1326 адам.
Жас мамандарды ауылдық аймақтарға тарту мақсатында ауылдық елді
мекендерге жҧмыс істеу ҥшін келген оқу орындарының тҥлектеріне, денсаулық
сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қамсыздандыру, мәдениет, спорт және
агроӛнеркәсіптік кешен мамандарына мемлекеттен әлеуметтік қолдау ҧсынуды
кӛздейтін «Дипломмен ауылға!» бағдарламасы іске асырылуда. 2014-2016
жылдары осы бағдарлама бойынша ауылдық жерлерге 1461 маман келді (2014
ж. – 542, 2015 ж. – 448, 2013 ж. – 471). Аталған бағдарламаны іске асыруға
3305,2 млн. теңге, соның ішінде 540,7 млн. теңге 1461 жас маманға кӛтерме
жәрдемақысының тӛлеміне, 2764,5 млн. теңге 991 жас маманға тҧрғын ҥй
сатып алуға бӛлінді.
Облыста Облысымызда «Жасыл Ел» еңбек жасағы және студенттік
қҧрылыс жасақтары белсенді жҧмыс атқаруда. Жыл сайын «Жасыл ел»
бағдарламасы шеңберінде кӛгалдандыру жҧмыстарын ҧйымдастыруға 750-ге
жуық адам тартылады. 2016 жылы «Жасыл ел» бағдарламасын іске асыруға
22,1 млн.теңге бӛлінді. 2016 жылы қҧрылыс объектілерінде студенттік қҧрылыс
жасағының 261 сарбазы, 2015 жылы – 263 сарбаз еңбек етті.
2-кесте. БҚО жастар саясаты бойынша SWOT- талдау

Күшті жақтары Әлсіз жақтары
 жастар арасындағы жҧмыссыздықтың  жоғарғы және арнаулы орта оқу
тӛмен деңгейі; орындары тҥлектерінің ӛз мамандықтары
18
 АУК И» 2 (3) 2017
ҚР-ның басқа облыстарымен бойынша жҧмысқа орналасуының тӛменгі
салыстырғанда жастар арасындағы NEET деңгейі;
ҥлесінің ең тӛменгі деңгейі;  мемлекеттік жастар саясатын іске
 жастардың жастар қоғамдық асыру аясында мемлекеттік органдардың
бірлестіктерінің қызметіне араласуының ведомствоаралық ҥйлестіруінің әлсіздігі;
жоғарғы деңгейі.  жастарды әлеуметтік қолдауға
бағытталған мемлекеттік бағдарламалар мен
жобаларды қаржыландыру деңгейінің
тӛмендеуі;
 жастардың әлемдік діни ағымдардың
негізгі бағыттары туралы мәліметтерді аз
білуі.
Мүмкіндіктер Қауіп-қатерлер
 жастар ресурстық орталығы қызметін  деструктивті діни ағымдардың
ҥйлестіру арқылы жастарға тиісті әлеуметтік қызметіне жастардың тартылуы.
қолдау кӛрсету.
Жастар арасындағы негізгі проблемалық мәселелер діни сауатсыздық,

еңбекке орналастыру және жас отбасыларды әлеуметтік тҧрғын ҥймен
қамтамасыз болып табылады.
Жастар жҧмыссыздығының субъективті факторларына жастардың жҧмыс
жасауға деген ҧмтылысының тӛмендігі, психологиялық жағынан дайын
болмауы, білім алуға деген мотивация деңгейінің жеткіліксіздігі, болашақ
жҧмысына деген артық талаптардың болуы. Және де объективті жақтарына
жоғары оқу орындарындағы білімнің тӛмен деңгейі, еңбек жолындағы арнайы
қызметтердің бәсең болуы жатады.
Сонымен қатар, еңбек нарығындағы сҧраныстың тиісті деңгейде
ақпараттандырылмауы, жастардың ауылдан қалаға кӛшуі, мамандық бойынша
бос орындардың жеткіліксіздігі және т.б. жағдайлар осы мәселені қиындата
тҥсуде.
Қоғамды жаңғырту және адами капиталға қойылатын талаптардың ӛсуі
жағдайларында мемлекеттік жастар саясаты елді дамыту және қайта жаңарту
қҧралы болуы тиіс
Бҧл жастардың әлеуметтік қалыптасуына қатысатын барлық
қатысушылардан жас адамдарды ӛз мәселелері мен жалпы ҧлттық міндеттерді
шешуге тікелей тартуға бағдарланған тәсілдерді әзірлеуді және оны
дәйектілікпен іске асыруды талап етеді.
Мҧндай ауқымдағы мемлекеттік жастар саясатының міндеті мемлекетті
дамыту басымдылықтарына қол жеткізуде жастардың табысты әлеуметтенуіне
бағдарланған жобалау тәсілдерін қолдану арқылы ғана шешілуі мҥмкін.
Осының барлығы нәтижесінде жастар мен жалпы халықтың ӛз-ӛзін
ҧйымдастыруы, Қазақстанның алдына қойған ауқымды міндеттеріне сай
келетін бастамаларды дамыту ҥшін – азаматтардың әл-ауқатының ӛсуі және
қоғамдық қатынастарды жетілдіру ҥшін орнықты жағдай жасайды.
19
АУК И» 2 (3) 2017
Божинов Б.В.
Государственная академия бизнеса "Димитр Ценов", Свиштов, Болгария
Bojinov Bojidar Violinov
Tsenov Academy of Economics, Svishtov, Bulgaria
e-mail: b.bojinov@uni-svishtov.bg
MANAGEMENT MODELS IN UNIVERSITIES - OPPORTUNITIES,

PROBLEMS AND CHALLENGES
МОДЕЛИ УПРАВЛЕНИЯ УНИВЕРСИТЕТАМИ - ВОЗМОЖНОСТИ,
ПРОБЛЕМЫ И ЗАДАЧИ
Анотация: Университеты являются одним из старейших государственных

учреждений преодолеть вызовы времени. В современном и
глобализированном мире, они сталкиваются с целым рядом проблем, в том
числе по отношению к соответствующей модели управления ими. В этой
статье они представлены и обсуждены основные подходы к управлению
университетами.
Abstract: Universities are one of the oldest public institutions overcome the
challenges of time. In today's modern and globalized world, they face a number of
challenges, including with respect to the applicable model for their management.
In this article they present and discuss basic approaches to management of
universities.
Kлючевые слова: управление университетом, модели управления,

предпринимательский университет, управление бизнесом
Index terms:university management, management models, entrepreneurial
university, business management
The university is one of the oldest institutions survived the test of time. The
origin of the name comes from the Latin word "Universitas" in its meaning of
"collection, community" [1, p. 32; 3]. As the ancestor of the modern university are
20
АУК И» 2 (3) 2017
considered arisen in the Middle Ages university communities, in particular, so-
called. "Studium generale" - institutions which were founded by the pope or the
emperor or their status is confirmed by them and whose members (teachers and
students) have certain rights with respect to individual and collective status, incl.
immediate protection of the supreme power, basing University - papal or imperial1
[3]. And if the medieval university characterizes its high degree of autonomy from
public authorities through the protectorate of the church and the king, after the
XVIII century it became an instrument of state policy and "university community"
became an institution [1, p. 33]. The extent of this institutionalized forms and two
basic models of modern universities: Anglo-Saxon, which retains a significant
degree their freedom, autonomy and liberal, and German - stick to strict academic
hierarchy and fixed system of disciplines and sciences [1, p. 34].
Modern understanding of the role and place of higher education in modern
society is mainly related to the goals that were placed before him, namely [5, p. 4]:
 to inspire and enable people to develop their abilities to the highest possible
levels throughout life, so that they grow intellectually, to be well prepared to
work to be able to contribute effectively to the development of society, and
to achieve personal satisfaction;
 to increase knowledge and understanding of ourselves and help to promote
their application in favor of the economy and society;
 to serve the needs of adaptable, sustainable, knowledge-based economy at
local, regional and national level;
 to play an important role in shaping a democratic, civilized and inclusive
society.
By strengthening the processes of academic autonomy, particularly in the

financial part, universities faced new and unusual challenges for them. Increased
competition, combined with the application of the model to finance their
operations (based on number of students, quality of education and research,
prestige and more. Inputs) puts some universities on the edge of their survival. The
inability to adequately finance core activities leads to reduced scope of training and
puts at risk the retention of quality professors and researchers (especially if
interested them business practice or competitive universities). These processes
enhance the expression of the so-called. "Paradox of scope" manifested in the
contraction of the traditional university activities (teaching, research) and removal
of extrinsic activities outside the university (outsourcing of non-core activities
exported corporate and professional training, etc.). [4, p. 126].
Another significant change in universities is linked to pressure on them
effectiveness of university activity and the introduction of the concepts of company
1
The earliest reference to this term Versailles meeting in 1237, the term «Studium» is used to refer to
school facilities and training tools, and «Generale» refers to attract students from local areas and other countries.
One of the first papal decrees, which employs a stadium generale, is that of Pope Innocent IV of 1244 or 1245, that
decree establishes a university in Rome. The first University, which is a studium generale, is the one in Naples - by
Emperor Frederick II in 1224, and the earliest papal decree confirming this title is that of the University of Toulouse
given by Pope Gregory IX in 1229 . See. Ivanov (2011).
21
АУК И» 2 (3) 2017
management as a way to manage the institution. This relates to the construction of
external bodies, controlling and directing the overall activities of the university
(Board of Trustees managing boards, etc.). [7, p. 479] and the tendency to separate
the academic and administrative management of the organization, as an essential
argument in this regard is the lack of business and management skills in teaching
environments, especially in the sciences beyond the economy. This in turn leads to
change and languish classical "institutional academic values" and replacing them
with "business goals and priorities", leading to the emergence of so-called.
"Academic capitalism" and "entrepreneurial universities" [7, p. 488].
In world practice there is no universal model built for management of
universities, often applying the same model in different institutions or countries
leads to radically different results. Among the main reasons for this can be given
the differences in the legislative framework, the state policy in the field of higher
education, the specifics of the particular universities, and the capacity and the
relationship of academic management with other environmental factors.
Despite all these features and conventions in the world practice can identify
these basic governance models of universities [6, p. 24-25]:
 management of academic staff ("collegial governance"2) - this is the
traditional management model of the academic community, derived from
medieval "studium generale". The model suggests that universities should be
governed by their academic staff, as it was he best knows the needs and
goals of the university, and how to achieve them, taking into account its
specificity. This management model is characteristic of continental Europe,
the degree of management powers may vary between different countries and
are directly dependent on the legislative scope of academic autonomy in a
specific country.
 corporate governance, whereby the management of the university is
entrusted to professional managers with experience and training in corporate
governance. Which underlies the model concept is related to the fact that
universities are kind of corporation that produce product (knowledge), which
is sold most effectively to customers (students, businesses, society). The
model arises as a result of criticism of the inefficient management of public
universities with limited budget resources3, but its main drawback is
connected with examination of knowledge as a commodity and shifting the
emphasis from academic to financial results and the transformation of
universities into commercial companies.
 management of interested parties, involving academics, students and the
state. The model can be seen as a kind of shared responsibility between the
collegiate and representative government in which all stakeholders take
strategic decisions for the development of the university. The main problem
2
From "college" in its importance to the community of professionals. In English meaning of the word
"college" includes both a "college", "small university" and "college".
3
For the first time methods of corporate governance of universities apply in Australia, in order to increase
profitability and reduce management costs, and in Canada - as a result of reduced state funding and the decline in
students paying their own learning.
22
АУК И» 2 (3) 2017
in applying this model is associated with the structure of representation in
the management and the extent of the powers of the individual countries in
decision-making
 trust by trustees or board of trustees, which is composed of highly
qualified professionals proven by practice that as independent members of
this governing body, take the best decisions for the development of the
university and the academic community. The proposed approach is based on
the elimination of potential bias and conflicts of interest of the government
in their capacity as an interested party.
 business management as a method of management of universities is seen as
a compromise between academic and corporate governance, in which among
financial goals, management team and its efforts to achieve key academic
purposes. The model uses the device of corporate governance, but in their
implementation into account the public character of higher education, the
academic environment and culture while seeking reasonable compromise
between them and the achieved financial results.
A key aspect of the overall framework for the management of universities is

kind of its management bodies and the interconnections and relationships between
them. Unfortunately, in this respect in the world practice there is no single
approved model structure and interaction of university governance bodies in
different countries it is dictated both by historical tradition associated with the
emergence and consolidation of university education in the country and with
legislative framework and vision of the state's role and development of higher
education.
References
1. Богданов, Б., Преглед към историята на университетското образование

с оглед на висшето хуманитарно образование у нас. в Университетът - особен
свят на свободата. Статии, студии и слова. 2006
http://bogdanbogdanov.net/pdf/253.pdf
2. Божинов, Б., Управление на информационните технологии в
университетите. АИ Ценов, Свищов, 2017
3. Иванов, Д., Средновековните университети и техните преподаватели.
Е-музеен вестник, 10 (2), април-май, 2011.
http://www.militarymuseum.bg/Pages/Vestnik/Vestnik_april-
maj%202011/VoennaIstoria/text01.html
4. Collis, D., The Paradox of Scope: A Challenge to the Governance of Higher
Education. In Competing Conceptions of Academic Governance: Negotiating the
Perfect Storm. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2004, с. 125-167.
5. Fielden, J., Global Trends in University Governance. Education Working
Paper Series, N 9, The World Bank. 2008.
6. Giovanna, L., University Governance at the Crossroads: The Italian Case.
International Journal of Business Research and Development, 2 (2), 2013, 20-34.
23
АУК И» 2 (3) 2017
7. Kogan, M., Bleiklie, I., Organisation and Governance of Universities.
Higher Education Policy Paper 20, 2007, 479-484.
Диханбаев Г.К.
Международный Университет Кыргызстана
Бишкек, Республика Кыргызстан
G.K. Dihanbaev
International University of Kyrgyzstan;
Bishkek, Republic of Kyrgyzstan
E-mail: kenzheberd@mail.ru
ПРОБЛЕМЫ И СИТУАЦИЯ ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ

КАЗАХСТАНА
PROBLEMS AND SITUATION OF ELECTRONIC COMMERCE IN
KAZAKHSTAN
Анотация: В данной статье написано об электронной коммерции

Казахстана. Приведены статестические данные, проблемы и их решения.
Abstract: This article is written about an electronic commerce of Kazakhstan.
There are statistical facts, problems and their decisions.
Ключевые слова: Электронная коммерция, интернет – магазины, интернет

торговля, ритейл.
Index terms: Electronic commerce, internet shops, internet trade, retiles.
Электронная коммерция обладает невероятной притягательностью.

Глобальная сеть рушит все устоявшие шаблоны для обычной
предпринимательской деятельности. Открываются новые, иные варианты
развития бизнеса, стираются территориальные границы введения бизнеса,
увеличиваются масштабы бизнеса. Даже поговорка уже есть «Если тебя нет в
интернете, то тебя нет в бизнесе». Сейчас время диктует совершенно другие
правила введения бизнеса и скорость движения с каждым годом только
ускоряется. Сегодня мало имеет для бизнеса только шаблонный сайт и
электронную почту, а возможность не привлечь новых клиентов с каждым
днем все увеличивается, и потерять имеющеюся клиентскую базу так же не
зоставить себя долго ждать. Сейчас каждый бизнесмен в графе расходы
должен прибавить еще одну категорию, «расходы для электронной
коммерции». Ведь интернет это не только площадка для совершения сделок,
но и безграничный простор для рекламы. Если раньше игроками электронной
коммерции были большие компании, то сегодня даже простой
предприниматель может стать «on-line торговцем».
И так, вопрос «стоит ли предпринимателю внедряться в электронную
коммерцию?», заменяется на «когда и как быстро мы будем внедряться?».
24
АУК И» 2 (3) 2017
Электронная коммерция развиваеться благодоря эволюцианному и
стремительного совершенствованию IT-технологии. Для того что бы
интернет бизнес существовал хоть на минимальных уровнях необходимо что
бы, проникновения для интернета было в стране по меньшей мере 20-25 %.
Интернет компания Profit Online в своих данных указывает что объем
месячной аудитории в Казахстане на 2015 год составляет около 10 млн.
человек, а это в процентном эквиваленте соответствует 60 % интернет
проникновения. Соответственно, в Казахстане для реализации интернет
коммерции простора вполне достаточно. [1]
В США и в Европе электронная коммерция развита на высоком уровне,
и они в этой среде прогрессивно живут около 15-20 лет, а наша электронная
коммерция довольно таки молодая, ей 7-9 лет. Если в США и в Европе люди
покупают товары и услуги через интернет магазины, то только потому, что
это удобно по времени и в широте ассортиментов. А у нас, потому что по
большему счету другого выбора нет в мелко населенных городах. При
больших расстояниях и маленькая плотность населения делают эти города не
привлекательными для большого роста специализированной розничной
торговли. В Казахстане в городах с населением меньше 50 тысяч человек
проживают около 8 млн. человек, а это практически 50 % всего населения
нашей Республики. А учитывая, что у нас пользователей интернета около 10
млн. человек, то для бурного и стабильного роста электронной коммерции
есть место быть.
По объему рынка в электронной коммерции в 2015 году составил 3,5
млрд. $ при этом доля e-commerce от рынка ритейла Казахстана составила 4
%.
Ритейл – это розничная торговля, то есть реализация товаров конечным
потребителям. Ритейлер- это любая компания, занимающаяся розничной
торговлей – будь то супермаркет, магазин одежды или автосалон: в
современном Казахстане любой более- менее крупный бизнес,
занимающийся продажей розницы, называется ритейлом.[2]
Таблица 1 Рынок e-commerce Казахстана

Показатели 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 2015 г.
г.
Общий рынок е- 0,232 0,4 1,222 2,111 3,5
коммерции, млрд. $
Доля е-коммерции от 0,45 % 0,7 % 1,8 % 2,7 % 4,0 %
рынка ритейла
Казахстана, %
Источник Progressing.kz
Если верит данным сайта Progressing.kz то общий рынок e-commerce

только за последние 4 года вырос более чем в 15 раз, а доля е-коммерции от
рынка ритейла Казахстана поднялся за те же 4 года в 9 раз. Динамика роста
просто поражает. Но при всем при этом только 11 % казахстанские интернет
25
АУК И» 2 (3) 2017
пользователи совершают оплату покупок и услуг через интернет.
Соответственно это приблизительно 1 млн. человек нашей страны. Учитывая
эту тенденцию, если каждый год число совершающих покупок людей будут
возрастать, то динамика объема роста рынка e-commerce будут расти только
в геометрических прогрессиях.
В Казахстане существуют уже Казахстанская ассоциация IT-компании,
Ассоциация казахстанского интернет бизнеса (АКИБ), АО «Национальный
инфокоммуникационный холдинг «Зерде». В нашей стране действующих
интернет-магазинов и порталов насчитывает больше 500 компании. По
данным холдинга «Зерде» сегодняшнюю покупательскую активность
казахстанцев в интернете оценивает в $1,2 млрд. отмечается, что 70% денег
оседает в зарубежных магазинах и только 30% в местных.
Сливки с этих 30% снимают крупнейшие интернет-магазины. Их
валовая выручка (включая chocomart.kz, который принес холдингу
Chocofamily $3,7 млн) за 2014 год составила $211 млн. При этом валовая
выручка всех фигурантов топ-50 достигла отметки $427 431 509. [3]
Сумарная выручка топ 10 компании за 2014 год составила 335,2 млн. $,
а средний чек 163 $. В целом средний казахстанский чек составляет 65 $. Эта
сумма довольно таки очень скромная по сравнению с другими странами. Так
в Австралии средний чек составляет 3802 $, в США 2293 $, в России 628 $, в
Индонезии 337 $.
Рис 1. Средний чек, потраченный 1 покупателем на покупку в

интернете
в 2014 году. Источник Progressing.kz
В рис №1 наглядно видно, какие страны являются лидерами в секторе

e-commerce. В развитых странах людям совершать online покупки в порядке
вещей, в отличии от нашего населения.
Проблемы в казахстанской электронной коммерции существуют,
причем их не мало. Все проблемы в основном тормозят развитие e-commerce,
хотя рост в этом секторе ежегодно составляет 25-30 %. Хотелось отметить
основные проблемы e-commerce в Казахстане.
26
АУК И» 2 (3) 2017
Проблема №1, плохая осведомленность и не доверия населения к
интернет покупкам.
В 2013 году Комитет по статистике РК провел опрос домохозяйств по
сдерживающим причинам казахстанцев от более активного использования
электронных услуг. 66,5 % опрошенных, назвали главную причину
отсутствия интереса к online покупкам, низкую осведомленность. 8,5 %
сослались на недостаточность опыта, недоверие к online -сервису — 3,3% и
на угрозу разглашения личных банковских данных — 1%. На другие
причины, такие как лояльность к магазинам, надежность доставки товара,
отсутствие платежной карты и прочее, пришлось 20% опрошенных. [4]
Рис 2 Сдерживающие причины казахстанцев от более активного

использования электронных услуг
Решение. С низкой осведомленностью населения нужно решать

информационными методами. Этой проблемой обязаны бороться в первую
очередь сами интернет коммерсанты. Все интернет магазины должны,
открыт семинарские курсы для начинающих online покупателей. В каждых
поселениях необходимо проводить агитационные работы. Сегодня будущих
online клиентов для начало нужно обучить, развеять все страхи и показать
мир разнообразных возможностей.
Проблема №2 Логистика.
Пожалуй проблема логистики актуально во многих странах мира. Наша
страна обладает огромной территорией и движение товаров по стране
занимает много дней, а это не приемлемо для e-commerce, так как люди
купившие товар через интернет хотят быстрых операции. Как и в России
наши проблемы эти «дороги и долгие». В среднем доставка в Китае стоит $2
и идет в течение 2 дней, тогда как в Казахстане — $6 и 6 дней, а в РФ — $8–9
и 12–14 дней. В США доставка товаров осуществляется в течении суток.
Если казахстанцу необходимо доставит товар через рынок Китая, то заказ
придется ждать 15-45 дней, это очень долгий период.
27
АУК И» 2 (3) 2017
Решение. Нужно проблему логистики решать как в США. Необходимо
что бы все е-коммерсанты во всех областных центрах нашей Республики
открыли свои логистические центры. Имея склады забитые своими товарами
из своего интернет магазина доставка будет осуществляться максимум в
течении 2 дней. Да это затратно, но объем продаж будет неуклонно расти
ежемесячно. Здесь и покупателям хорошо и предпринимателям.
Проблема №3, платежные инструменты и формы расчетов.
В Казахстане до сих пор доминирует оплата наличными курьеру при
доставке, это 57 % от всех форм расчетов, 17 % осуществляются
банковскими картами и 14 % через терминалы оплаты.
Рис 2 Формы расчетов интернет-торговли в Казахстане за 2014 год.

Источник Progressing.kz
У нас получатся большой процент оплачиваться наличными, потому
что почти 90% платежных карт, которыми пользуется наше население, по
умолчанию закрыты для интернета. Конечно, это можно исправить, пойдя в
свой банк и написать заявления и убрать этот минус, но у потребителя уже к
этому моменту отпадет все желание для online покупки.
Решение, использование мобильных лицевых счетов. Учитывая, что у
каждого человека есть мобильный телефон, соответственно у всех есть некий
лицевой счет у мобильного оператора. Нужно что бы мобильные операторы
могли осуществлять по вашим указаниям и оплачивать те или иные покупки.
Это будет очень удобно, не нужно будет имеет банковскую платежную
карту, не нужно будет бегать по терминалом, если у вас есть достаточно
денег на балансе в вашем телефоне. А зная, что у многих есть смартфоны и
доступ к мобильному интернету, люди к этому привыкнут очень быстро.
Список использованной литературы:

1. ProfitOnline.kz
2. Trademanagment.ru/termin/57
3. Progressing.kz
4. http://www.stat.gov.kz
5. http://exclusive.kz/rynok_elektronnoj_kommercii_v_ozhidanii_rosta.html
28
АУК И» 2 (3) 2017
Диханбаев Г.К.
G.K. Dihanbaev
E-mail: kenzheberd@mail.ru
THEORETICAL FOUNDATIONS OF E-COMMERCE

ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ
Abstract: This article is written about theatrical basis of e-commerce. The types of
e-commerce models are clarified. Math methods of business integrations on Web
are given.
Анотация: В данной статье написано о теоритических основах
электронной коммерции. Разъяснены виды моделей электронной коммерции,
приведены математические формулы интеграции бизнеса в интернет.
Index terms: Electronic commerce, models of e-commerce, formulas of e-

commerce.
Ключевые слова: Электронная коммерция, модели электронной коммерции,
формулы электронной коммерции.
With the advent of internet in our life, everyone‘s life is changed. As

considering, year by year the internet becomes more accessible, so the degree of
changing becomes higher. Someone use the internet for communication, someone
derives the knowledge from it and another one even earns money. There is, in
internet sphere, it‘s own unique economy nowadays, it is known as an electronic
commerce (e-commerce).
In our days every own personality, even is not suspicious appeared as a
participant of an e-commerce. Banal transaction with mobile phone credits is one
of the part of an e-commerce. May be it looks so strange, but if we want to sell or
by automobile or another realities, though we mechanically razor to internet
services.
There are a lot of types an e-commerce:
1. Model B2B (Business to Business). The principal of this model is when
enterprises trading with another enterprises. Trading carries on among
two legal entities. Here away, trading carries on in a bulk.
2. Model B2C (Business to Consumers). Here away, trading is carried on
between consumers and private individuals. The question of this dealing
is basically about retailing. Business with populations. For example, there
are many traditional internet shops (as Amazon, eBay, Aliexpress,
Alibaba).
29
АУК И» 2 (3) 2017
3. Model C2C (Consumers to Consumers). These types of e-commerce
consider the transactions, especially quasi-cash and acquisition
transaction between private individuals. The trading of this model
basically derivers on Internet-Web websites (olx.kz, kolesa.kz). Recently,
to the C2C model could include another ―under‖ category as a Social
commerce. Here away, the process of trading drivers on social sites, there
again among individuals (face book, vk).
4. Model C2B (Consumers to Business). In this model typical consumers
prescribe the fundamental bitch. They prescribe goods and services that
they want to get on specialized sites. And the entrepreneurs offer their
services that focused on consumer‘s demand (inDriver, Naimi.kz). Here
away, the bull is in the retailing most of times. This model is interesting
with creating demand and an information influence on entrepreneurial
development of enterprise by direct process from this stage.
5. Model B2G (Business to Government). This model is says it all. Here in
consumer‘s sight stands out the government from its own competitive
bidding, and the entrepreneurs take on an artistic execution. Here away,
the business works on specialized sites that executed by government, by
modem of Kazakhstan‘s e-gov.kz.
Mat methods of business in the internet.
O.A. Tcukanova and A.B. Varzynov offer to determine general economic
efficiency of entrepreneur‘s integration in the Internet – sphere with the following
formulary [1, p 59-60]
Еп
Э 
Ез (1)
Here:
Э – an economic efficiency of entrepreneur‘s integration on Web;
Еп – the result, received entrepreneur integration on Web;
Ез – expenditures, in connection with elaboration and exploitation.
For the valuation of combining degree of various functioning an executions
existing with new and informative structure calculated integration‘s parameter
(Пн):
30
АУК И» 2 (3) 2017
n
Р
i 1
П н  n
Р 0
(2)
j 1
Here:
31
Р – number
АУК И» 2 (3)
of 2017
functions, fulfilled jointly whether with existing and new
informative system.
Р0 – total number of functions which could be combine with existed and new
informative system.
An electronic commerce possesses an incredible attraction. The Global Web
breaks down all stood patterns for a usual business function. The new and other
variations of business development are opened, the proportion of business are
increased. Today is appeared a new proverb as ―If you are not in the Internet,
though you are not in a business‖. Nowadays, the time dictates another rules of
entering business, and the expediency of functioning is accelerates year by year.
Today it is not enough to have set sites and e-mails for a business. Day by day the
opportunity to attract the new clients have already increased, also the loosing of
consumer‘s base sill not compel for a long a long time. Nowadays every
businessman should to add the column of spending to another category as
―spending for e-commerce‖.
After all the internet is not stock only for exchanges, but it is the unlimited
space for the advertising at all. Recently, the stake holders of e-commerce we the
big companies, today even every entrepreneur shall be able as an ―on-line
businessman‖.
Bibliography:
1. Цуканова О.А., Варзунов А.В. Сетевая экономика: Учебное пособие.
- СПб.: СПб ГУИТМО, 2008. - 64 с
ҚАЗАҚСТАННЫҢ БІЛІМ САПАСЫН БАҒАЛАУДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

ЖҮЙЕСІ
Балдықбаева Ж.
6М050700-«Менеджмент» мамандығының магистранты
Алматы Менеджмент Университеті
Бҥгінгі таңда қазақстандық білім беру жҥйесінің алдында білім сапасының

бәсекелестігін арттыру, шынайы ӛмірлік кезеңдерге бейімделу мәселелері тҧр,
ӛйткені адам қоғамда тҥрлі ӛмірлік мәселелерге байланысты дҧрыс шешімдер
қабылдау ҥшін жоғары кәсіптілік және интеллектуалдық әрекеттерді қажет ететін
жағдайларда заман талабына сай ӛмір сҥріп, қызмет етуде. Осыған байланысты
еліміздің оқушыларының білім жетістіктерінің деңгейін анықтау ҥшін Қазақстан
PISA, TIMSS халықаралық зерттеулері ӛткізілуде. Білім беру саласындағы ҧлттық
саясаты білім берудің сапасын бағалау халықаралық және ішкі қҧралдарының
нәтижелерін ескеру арқылы жҥзеге асырылады. ҦБТ және ОЖСБ ҧлттық
емтихандары елдің ішінде қорытынды және аралық бақылау негізінде білім
алушыларының білім деңгейі туралы ақпаратты ҧсынады, ал халықаралық
салыстырмалы зерттеулер (PISA, TIMSS, PIRLS) Қазақстанның білім беру
жҥйесінің жетістіктерін әлемдік тәжірибемен салыстыруға мҥмкіндік береді.
32
Қазақстан
АУК И» 2тӛрт
(3) жыл
2017 қатарынан тҧрақты жоғары позицияны алып отырғанын
атап ӛту керек. 5 жылда Қазақстанның ЖБИ жалпы орташа балы 4,2-ден 4,5-ке
дейін ӛсті (7-балдық шкала бойынша) (1-кесте).
1-кесте. Білім беру сапасы кӛрсеткіштерінің динамикасы, Қазақстан
Кӛрсеткіштер 2011 ж 2012 ж 2013 ж 2014 ж 2015 ж
Бастауыш білімнің сапасы 3,6 3,7 3,9 4,1 4,1

Білім жҥйесінің сапасы 3,0 3,2 3,4 3,6 3,7
Математика және жаратылыстану-
3,7 3,8 4,1 4,1 4,1
ғылыми білімнің сапасы
Менеджмент мектептерінің сапасы 3,6 3,7 3,8 3,9 3,7
Интернетке мектептердің
4,0 4,3 4,7 4,7 4,9
қолжетімділігі
Зерттеу және білім беру
3,9 4,1 4,3 4,2 4,4
қызметтерінің қолжетімділігі
ҒЗИ сапасы 2,7 3,0 3,2 3,2 3,6
Университеттер мен бизнестің
ҒЗТКЖсаласындағы 2,9 3,3 3,4 3,3 3,3
ынтамақтастығы
Ғалымдар мен инженерлердің
3,4 3,6 3,6 3,9 4,0
қолжетімділігі
Бастауыш біліммен қамту 90,6% 88,2% 86,5% 85,6% 85,6%
Орта біліммен қамту 103% 99,6% 101,9% 97,7% 97,7%
Жоғары біліммен қамту 40,1% 40,8% 43,2% 44,5% 44,5%
Дереккөз: The Global Competitiveness Report, 2015–2016
Қазақстанның білім және ғылым кӛрсеткіштерінің ҥрдісі кӛптеген

факторлармен байланысты. Мектептегі білімнің мазмҧны жаңғыртылды және
жаңартылды, халықаралық пәндік олимпиадалар және ғылыми жарыстардың
жеңімпаздары болған қазақстандық оқушылар саны артуда.
Біздің оқушылар Ресеймен салыстыруға келетін нәтижелерді кӛрсетіп,
АҚШ, Англия, Германия, Канада, Аустралия, Израиль, Швеция, Дания,
Нидерланды, Польша, Чехия, Литва, Малайзия, Тҥркия және басқа
мемлекеттердегі қатарластарын озып шықты. Бҧл – жай мектептердің қарапайым
оқушылары.
TIMSS-2015 нәтижелерін дҥниежҥзілік сарапшылар қауымы кеңінен
талқылап жатыр, себебі бҧл зерттеу 57 мемлекеттің білім беру жҥйелерінің мықты
және әлсіз тҧстарын анықтайды және тиісті басқару шешімдерін қабылдауға негіз
болады.
Атап айтқанда, Қазақстан білім беру жҥйесінің жетістіктерімен қатар,
TIMSS 2015 білімнің сапасында қала мен ауыл арасында, оқыту тілдері мен
отбасының әлеуметтік мәртебесі бойынша айырмашылықтың әлі де сақталу
33
мәселесін анықтады.
АУК TIMSS академиялық білімді ӛлшейді, бҧнда Қазақстанның
И» 2 (3) 2017
мектебі кеңес ҥкіметінен кейінгі кеңістіктегі басқа мемлекеттермен бірге дәстҥрлі
мықты болды (мысалы, кӛшбасшы орынға ие болған Ресей).
Тәжірибеде елдердің зерттеу кезеңдерінің біреуінде тайм-аут алатын
мысалдары да бар. Мысалы, Австрия, Әзірбайжан, Гана, Македония, Палестина,
Румыния, Сирия, Тунис, Украина, Йемен сияқты TIMSS-2011 қатысушы елдері
2015 жылы зерттеуге қатыспады. Болгария, Канада, Кипр, Египет және Франция
TIMSS-2003 және 2007 қатысқаннан кейін зерттеудің соңғы кезеңіне қатысты.
Ресей Федерациясының 4-ші және 8-ші сынып оқушылары TIMSS-тің алғашқы
кезеңінен басқа барлық кезеңдеріне қатысты (1995 ж. - тек сегізінші сынып
оқушылары ғана).
TIMSS тҧжырымдамасы 20 жыл бойы жетіліп, зерттеудің шекарасы кеңейіп
келеді. Зерттеуде елдерге жекелеген провинциялар болып қатысу мҥмкіндігі
беріледі. Мысалы, TIMSS-2015 Аргентинадан Буэнос-Айрес, Канададан Онтарио
және Квебек, БАӘ-ден Абу-Даби мен Дубай, АҚШ-тан Флорида штаты ӛз
мемлекетінің жалпы орта балына енбей, тек ӛз оқушыларының нәтижелерін ғана
бағалады.
Сингапурдың тӛртінші сынып оқушылары TIMSS-тің барлық алты
кезеңінде Математика пәнінен орташа балдың кезеңдік ӛсімін кӛрсетті. Сингапур
бастауыш және орта мектеп нәтижелерінің сабақтастығында оң динамиканы
кӛрсететінін атап ӛткен жӛн (1-сурет).
625 621
620
615 611
610 606
4-сынып
605 599 8-сынып
600
595
590
585
2007 ж 2011 ж 2011ж 2015 ж
Дереккөз: «TIMSS-2015. Математика пәнінен халықаралық нәтижелер, 4-ші және 8-ші

сыныптар» IEA есептері
1-сурет. Сингапурдың TIMSS-ке қатысу нәтижелері
TIMSS-1995 орташа балымен (484) салыстырғанда, айтарлықтай ӛсімді

Англияның тӛртінші сынып оқушылары 2003 жылы кӛрсетті (531) (+47 балл). Бҧл
елдің бастауыш мектебі келесі кезеңдерде балдың 1-ден 10-ға дейінгі шегіндегі
ӛсімін кӛрсетті (2007 ж. – 541 балл, 2011 ж. – 542 балл, 2015 ж - 546 балл).
Бҧл кезекте, Англия оқушыларының математикалық дайындығы
балдарының ӛсімі бастауыш мектептен орта мектепке ӛткенде TІMSS-тің
алғашқы екі кезеңінде оң болғанымен, келесі кезеңдерде бҧндай ҥрдістер
34
тіркелмеді (2-сурет).
АУК Англияның тӛртінші сынып оқушылары 4 жылдан кейін
И» 2 (3) 2017
сегізінші сынып оқушылары болып, ӛз білімдерінің айтарлықтай нашарлауын
кӛрсетті.
550 542
541
540
531
530
518
520 513 4-сынып
507
510 8-сынып
500
490
480
2003 ж 2007 ж 2017 ж 2011 ж 2011 ж 2015 ж
2-сурет. Англияның TIMSS зерттеуіне қатысу нәтижелері
TIMSS алдыңғы кезеңдерінің бастауыш мектептеріндегі айтарлықтай жоғары

нәтижелерін Ресейдің және АҚШ-тың кейін сегізінші сынып оқушылары ақтап
шықпады. Бҧл кезекте, Ресейдің бастауыш және негізгі мектептерінің арасында
кӛрсеткіштер алшақтығы тӛмендеуінің оң динамикасы байқалады (20 балдан 4
балға дейін). Ал америкалық оқушылардың TIMSS-тің соңғы кезеңде бҧл
айырмашылық, зерттеудің алғашқы кезеңдерімен салыстырғанда, жоғары болды
(3 және 4 суреттер).
544
545 542
539 538
540
535 532
530
525
4-сынып
520
515 512 8-сынып
510
505
500
495
2003 ж 2007 ж 2007 ж 2011 ж 2011 ж 2015 ж

3-сурет. Ресей Федерациясының TIMSS зерттеуіне қатысу нәтижелері

35
АУК И» 2 (3) 2017
Жалпыресейлік білім беру сапасын бағалау жҥйесі:
-білім берудің бірыңғай кеңістігін қҧруға;
-білімге байланысты шешімдер қабылдау барысында, білім беру қызметін
тҧтынушыларының ақпараттылық деңгейін жоғарылатуға;
-білім беру мекемелеріне қабылдау барысында әділдіктің болуын қамтамасыз
етуге;
-білім берудің дербестігіне, академиялық жинақылықтың дамуына және
еңбек ресурстарының жҧмылғыштығын дамытуға;
-әлеуметтік-білім беру саласын басқаруға қоғамның араласуын қамтамасыз
ететін қҧралдар (ережелер) қҧрастыруға;
-әртҥрлі деңгейдегі білім беруде басқарушы органдардың негізделген
басқарушылық шешімдер қабылдауларына мҥмкіндік береді.
Ресей Федерациясының Білім туралы заңына сәйкес, білім беру жҥйесінің
әртҥрлі деңгейі мен бағыты ӛзара байланысты білім беру бағдарламалары мен
мемлекеттік білім беру стандарттарының; бҧл бағдарламалар мен стандарттарды
жҥзеге асыратын білім беру мекемелері жҥйесі; білім беруді басқару органдары
және олардың ведомстволық бағыныстағы мекемелері мен ҧйымдары
сабақтастығының жиынтығы.
550
541
540
530
518 518 4-сынып
520
508 8-сынып
510
500
490
2003 ж 2007 ж 2011 ж 2015 ж

4-сурет. АҚШ-тың TIMSS зерттеуіне қатысу нәтижелері
АҚШ-да білім сапасын бақылауды мектеп кеңестері жҥзеге асырады, оларға

мемлекеттік қызметкерлер басшылық жасайды. Оқушылардың білім жетістігі әр
штат ҥшін негізінен жеке әзірленген бағдарлама шегінде бағаланады. Білім
жетістігі стандартын және білім жетістігін бағалау жҥйесін әр штат, мектеп
оқушыларының білім жетістігіне қоятын ӛздерінің талаптарына негіздей отырып
әзірледі, бҧл талаптар ҧлттық білім стандарттарында тҧжырымдалған.
Білім беру сапасын басқару – шешімін табуды талап ететін, кең кӛлемді және
ӛзекті мәселе. Кез келген қызмет саласы сол саланың іс-әрекеті бойынша
неғҧрлым жоғары сапалық кӛрсеткіштерге жетуге ҧмтылады. Мҧндай
36
ҧмтылыстыңИ»
АУК білім
2 (3)беру
2017саласында да байқалуы сӛзсіз, себебі мектептің беретін
білімінің сапасы туралы мәселе барлық уақытта да ӛзектілігін жойған емес.
Біздің еліміз ҥшін халықаралық зерттеулерге қатысу білім берудің бақылау-
бағалау жҥйесін реформаландырудың қажеттілігін ескертетін бірқатар факторлар,
атап айтар болсақ қазақстандық білім беру жҥйесінің әлемдік білім беру
кеңістігіне кірігуіне негізгі себеп болады. Қазақстанның халықаралық
зерттеулерге қатысуы, оқушының ӛзін-ӛзі дамытуды максималды тҥрде іске
асыруы мен қоғам ӛмірінде ӛз орынын табу, ӛздігінен іздену, талдау жасау,
қҧрылымдау, ақпараттарды дҧрыс пайдалануға мҥмкіндік береді.
Салыстырмалы халықаралық зерттеулер отандық және халықаралық
контексте білім беру жҥйесінің жағдайын бағалап, қазақстандық білім берудің
жетістігі мен осал тҧстарын анықтауға және алға қойған мақсаттардың ең тиімді
жолдарын белгілеуге жағдай жасайды. Ғылыми жаратылыстану сауаттылығын
анықтауға бағытталған халықаралық зерттеу тапсырмаларын сабақта пайдалану
оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға негіз болады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Жаһандық бәсекеге қабілеттілік туралы Жыл сайынғы Есеп»
Дҥниежҥзілік экономикалық форум, 2015-2016 жж.– 403б.
2. «Білімге кӛзқарас 2015. ЭЫДҦ индикаторлары», ЭЫДҦ, 2015ж. – 568б.
3. «Адам дамуына арналған еңбек» атты адам дамуы туралы баяндама, БҦҦ
Даму бағдарламасы, 2015ж. – 288б.
4. IMD әлемдік бәсекеге қабілеттілік рейтингі, Даму менеджменті
институты, 2015ж. – 561б.
5. «Барлығына білім беру 2000-2015 жылдар: жетістіктер және сын-
қатерлер» БББ мониторингі бойынша дҥниежҥзілік баяндама, 2015ж. – 517б.
6. Дҥниежҥзілік экономикалық форум «Адами капиталдың даму индексі»,
2015ж.–319б.
7. Ӛрлеу деңгейінің индексі, The Legatum Institute, 2015ж.
8. Жастардың даму индексі,Institute for Economic and Peace, 2013ж., - 84б.
9. «PISA-2012 нәтижелері» ЭЫДҦ Халықаралық есебі.
10. PISA 2012 Халықаралық зерттеудің негізгі қорытындылары: ҧлттық есеп
– Астана: БСБҦО, 2013ж., - 283б.
11. «TIMSS 2011 нәтижелері» IEA Халықаралық есебі.
37
АУК И» 2 (3) 2017
Задорожная С.Н., Кабдоллаева З.Г.
«Костанайский
государственный педагогический институт»;
ФАО «НЦПК «Ӛрлеу» ИПК ПР по
Костанайской области»
Костанай, Республика Казахстан
S.N. Zadorozhnaya, Z.G. Kabdollayeva

«Kostanay state pedagogical institute»; BJSC
«NCPD «Orleu» IPD TS in Kostanay region»
Kostanay, Republic of Kazakhstan
E-mail: zika81.2010@mail.ru
ОСОБЕННОСТИ ОРГАНИЗАЦИИ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ШКОЛЬНИКОВ
НА УРОКЕ МУЗЫКИ
FEATURES OF STUDENTS’ RESEARCH ACTIVITY
ORGANIZATION AT THE MUSIC LESSONS
Аннотация: В данной статье раскрываются некоторые аспекты организации

исследовательской деятельности школьников на уроке музыки. Авторы рассматривают
организацию данного вида деятельности учащихся в двух направлениях: научно –
исследовательском и учебно – исследовательском. Одновременно с этим в данной
статье дается характеристика одному из важных методов научного познания –
исследовательскому методу.
Abstract: The present article reveals the aspects of students’ research activity organization at
the music lessons. The authors examine organization of this type of students’ activities in two
directions: scientific and academic types of research. Along with that, in the current article there
will be described one of the most important scientific methods of learning, that is the research
method.
Ключевые слова: научно-исследовательская, учебно-исследовательская, исследовательский

метод.
Index terms: scientific types of research, academic types of research , that is the research
method.
Многие исследователи в области музыкального образования отмечают,

что для школьников наиболее значима такая деятельность, которая по
содержанию, логической структуре и приѐмам организации соответствует их
стремлению к интеллектуальной самостоятельности и носит творческий
характер. Именно поэтому проблема активизации исследовательской
деятельности становится всѐ более актуальной как в теории, так и в практике
школьного образования.
38
АУК И» 2 (3) 2017
Включение школьников в исследовательскую деятельность способствует
обучению технологии анализа ситуаций, выбору оптимальных решений,
правильному выстраиванию коммуникации, т. е позволяет человеку
«успешно взаимодействовать с меняющимися реалиями внешнего мира,
социального окружения. [1].
Анализ работ исследователей, занимающихся данной проблематикой,
показывает, что исследовательская деятельность делится на два вида: учебно
– исследовательская и научно – исследовательская. Первая подразумевает
ознакомление учащихся с различными методами выполнения
исследовательских работ, способами сбора, обработки и анализа полученного
материала, а так же выработку умения обобщать данные и формулировать
результат. Но основное понятие на наш взгляд заключается в следующем
высказывании: «учебное исследование не может быть приравнено к
исследованию ученого, которое имеет своим результатом научное открытие.
Учащиеся решают проблемы, уже решенные обществом, наукой, и новыми
они являются только для школьников» [1].
Например, в 4 классе 2 четверти есть тема урока «Струнные
инструменты – фундамент симфонического оркестра». Сама по себе тема
уже черты исследовательского характера. С помощью исследовательского
метода, направленного на описание характеристики столь разных
инструментов, у учащихся есть возможность увидеть инструмент, послушать
его звучание, провести сравнительный анализ, при котором учащиеся
самостоятельно приходят к определенным выводам. По сути, для общества и
науки ничего нового не открывается, но учащиеся делают открытие для себя.
Также, учебно – исследовательская деятельность, исходя из нашего анализа,
привязана к календарно – тематическому планированию.
Научно – исследовательская деятельность - «это деятельность учащихся,
связанная с решением исследовательской задачи с заранее неизвестным
решением и предполагающая наличие основных этапов, характерных для
исследования в научной сфере. В результате данного вида исследования
возникает новое научное знание. При этом акцент с ведущей роли учителя
переносится на учеников. Примером может послужить исследование
учащегося на тему «Влияние музыки на живой организм». В самой теме не
заложен ответ на вопрос. В данном случае невозможно предугадать выводы,
так как все будет зависеть от того, какой материал будут использоваться,
какие источники и что даст анализ данного материла.
Все формы организации исследовательской деятельности учащихся
рассматриваются нами на основе исследовательского метода обучения. Этот
метод учит школьников применять известные им знания для решения
проблемных задач и добывания новых знаний. Различают три уровня
применения исследовательского метода обучения:
1-й уровень — преподаватель ставит перед учеником проблему и
подсказывает пути ее решения;
2-й уровень — преподаватель только ставит проблему, а ученик
самостоятельно выбирает метод исследования;
39
АУК И» 2 (3) 2017
3-й уровень — и постановка проблемы, и выбор метода, и само решение
осуществляются учеником.
Таким образом, очевиден переход от учебно – исследовательской
деятельности, когда учитель является ведущим звеном в обучении к научно –
исследовательской, где главным является сам ученик, его инициатива и
самостоятельность.
Для успешного осуществления исследовательской деятельности
необходим ряд педагогических условий, важнейшими из которых, на наш
взгляд, являются:
1. Целенаправленность и систематичность. Работа по развитию
исследовательских умений должна проходить как в урочной, так и во
внеурочной деятельности.
2. Мотивированность. Учащиеся должны видеть смысл своей творческой
самостоятельной деятельности, чтобы они могли реализовать свои таланты,
способности и возможности.
3. Учѐт возрастных особенностей. Исследование должно быть посильным,
интересным, увлекательным и полезным. Все этапы исследовательской
работы должны строиться на доступном для младшего школьника уровне.
4. Психологический комфорт. Учитель должен каждому ребѐнку дать
возможность поверить в себя, проявить себя с лучшей стороны, поддержать,
если что-то не получается, помочь, подбодрить.
5. Личность учителя. Для того, чтобы исследовательская работа была
результативной, нужен высокообразованный учитель, творчески
относящийся к своей работе, стремящийся к новому, прогрессивному.
6. Творческая среда. Учитель способствует созданию творческой, рабочей
атмосферы.
Роль преподавателя при организации исследовательской деятельности
учащихся заключается в следующем:
• мотивировать – создавать условия для постановки личных целей
учащимися; демонстрировать значимости исследовательской деятельности и
ее результатов;
• обучать – оказывать содержательную и организационную помощь в работе:
консультировать по просьбе ученика, в случае необходимости
конкретизировать неявные проблемы, ставить наводящие вопросы,
напоминать.
• стимулировать – предъявлять адекватные требования, создавать для
учащихся возможности достижения успеха, своевременно и регулярно
проверять и оценивать выполняемую работу, выказывать одобрение,
применять различные виды поощрения.
Таким образом, учитель своими целенаправленными действиями
подчеркивает исключительную важность мыслительных умений школьников
–умение анализировать, сравнивать, комбинировать, обобщать и делать
выводы; важность умения пользоваться приемами научного исследования в
самой элементарной форме. Поэтому педагогам необходимо прививать
школьникам вкус к исследованию, вооружать их методами научно-
40
АУК И» 2 (3) 2017
исследовательской деятельности и только в этом случае образовательный
процесс будет рассматриваться как перспективный путь в развитии детей.
Список литературы:
1. Алексеев Н.Г., Леонтович А.В., Обухов А.С., Фомина Л.Ф. Концепция развития
исследовательской деятельности учащихся // Исследовательская работа школьников. —
2002. — № 1. — С. 24-33.
2. Белых С.Л. Мотивация исследовательской деятельности учащихся // Исследовательская
работа школьников. — 2006.— № 3. — С. 68-74.
3. Егорова Т.А. Развитие исследовательских умений и навыков детей старшего
дошкольного возраста в процессе коммуникативной деятельности // Исследовательская
работа школьников. — 2004. — № 2. — С. 83-91.
4. Запрудский Н.И. Технология исследовательской деятельности учащихся: сущность и
практическая реализация // Фiзiка: праблемы выкладання. – 2009. – № 4. – С. 51–5
5. Кельсина А.С. Исследовательская деятельность школьников как одно из основных
направлений работы НОЦ ИСЭРТ Институт социально-экономического развития
территорий Российской академии наук
Кайырбекулы Айдын.
Kaiyrbekuly Aidyn
E-mail: aidok_1983@list.ru
AN ELECTRONIC COMMERCE IS LIKE INNOVATIONAL TYPE OF

ENTERPRISE.
ЭЛЕКТРОННАЯ КОММЕРЦИЯ КАК ИННОВАЦИОННЫЙ ВИД
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Abstract: This article is written about an electronic commerce of Kazakhstan.

There are statistical facts, problems and their decisions.
Анотация: В данной статье написано об электронной коммерции
Казахстана. Приведены статестические данные, проблемы и их решения.
Index terms: Electronic commerce, internet shops, internet trade, retiles.

Ключевые слова: Электронная коммерция, интернет – магазины, интернет
торговля, ритейл.
Thanks for evolutionary and quickly perfection of It – technology the e-

commerce is develops. It is necessary that the penetration of the internet should be
at least 20-25% to exist of internet business even on floor stager. An internet
company Profit Online points out in it's statistic that the bulk monthly audience, in
2015, composes about 10 mln people in Kazakhstan and it is agreeably by percent's
41
АУК И» 2 (3) 2017
equivalent about 60% of the internet penetration. Accordingly, there is enough
spaces for the realization of the e-commerce.
In USA and Europe an e-commerce is high developed and they live in this
sphere progressing about 15-20 years. So our e-commerce is contentedly younger,
about 7-9 years. If in USA and Europe people buy the goods and services on Web-
stores, because of, it is very comfortable with time and width of view. The large
distance and little density of population make mini-cities sought – after for a large
scale of the specialized retail. In Kazakhstan there is 8 mln people that live in the
cities with the less than 50 thousand people. And it is practically 50% of
population of our Republic. Considering that there are about 10 mln users of
internet in our country though there is a space for the stormy and constant growing
of e-commerce.
In 2015 by the bulk of market consists $3,5 in e-commerce. And the
proportion of the e-commerce from the Kazakhstan's retailing consists about 4%.
Retail – retailing, therefore it is realization of goods by the end – consumer.
RETAILER – any company that makes retailing, even it is a supermarket,
clothier‘s store or auto salon. In Kazakhstan any kind of business that deals with
retailing is known as a retailer.
Table 1. The e-commerce market of Kazakhstan.

Indicator’s 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 2015 г.
г.
The common e- 0,232 0,4 1,222 2,111 3,5
commerce bln. $
The proportion of an e- 0,45 % 0,7 % 1,8 % 2,7 % 4,0 %
commerce from the retail
of Kazakhstan, %
The source is Progressing.kz
According to the facts of Progressing.kz site the common e-commerce

market has been grew up over 15 times in the last 4 years and the quote of e-
commerce from the Kazakhstan retailing has been grew up over 9 timer in the
same time.
The growth dynamics is just amazed. But only 11% of Kazakhstan internet
users effect the purchase and services payments by the internet. Accordingly it is
about 1 mln people of our country. Considering this tendency, if the amount of
effecting people will grow up, so the growth bulk dynamics of or e-commerce will
grow up with geometrical progression.
There are: Kazakh Association of IT-company, Association of Kazakh
internet business (AKIB), LK «National info communicative holding «Zerde» in
Kazakhstan. In our country there are about 500 companies that are an active
internet – stores and portals. According to facts of « Zerde» holding today's an
active Kazakhstan in the internet is estimates on $ 1,2 bln. Also it ticked of that
70% of money settles on foreign stores and only 30% on our local stores.
42
АУК И» 2 (3) 2017
The best of the best 30% are removed by the largest internet – stores.
The gross receipts constitutes $ 211 mln in 2014 (including chocomart KZ,
which got for holding chocofamily $3,7 mln). So the gross receipt of those
participants of 50- tap has reached the not about $ 427 431 509.
Table 2. The Goss receipt of 10 – top Companies On Kazakhstan market

№ Object The gross An active An Head - The
receipt clients average office startin
invoce, g year
($)
1 epay.kkb.kz $98,6млн 191 519 60 Алматы 2001
2 airastana.com $87,4млн 130 007 522 Алматы 2002
3 lamoda.kz $38млн 280 000 150 Москва 2012
4 satu.kz $30млн 25 143 211 Киев 2008
5 no no
kassa24.kz $21,9млн informatio informatio Алматы 2007
n n
6 halykpay.kz $15,8млн 191 519 60 Алматы 2009
7 no
sulpak.kz $15,6млн informatio 270 Алматы 2009
n
8 no
epay.railways.
$11,5млн informatio 26,9 Астана 2008
kz
n
9 no
kolesa.kz $8,5млн informatio 2 Алматы 2006
n
10 no no
qiwi.kz $7,9млн informatio informatio Алматы 2006
n n
The source is Progressing KZ.
The total receipts of top 10 companies in 2014 are constituted $335,2 mln,
an average ticket $163. Totally an average Kazakhstan ticket constitutes $65. This
sum of money is leaner than another countries. So, an average ticket constitutes in
Australia $3802, in USA $2293, in Russia $628, in Indonesia $337.
43
АУК И» 2 (3) 2017
Picture 1. An average ticket which is wasted by purchaser in the Web in

2014.
In the picture №1 it is clearly visible what countries are the leaders in the e-
commerce section. In the developed countries to accomplish an online purchases
as a matter of thumb, distinguished from our population.
The problems of Kazakh e-commerce are existed, moreover they are not
much. All the basically put back the advance of e-commerce. Although the
advance constitutes about 25-35% in this section. I'd like to mention the basic
problems of e-commerce in Kazakhstan.
The problem №1, the attitude and uncertainty of population to the internet
purchasers. In 2013 the statistics committee of Republic of Kazakhstan took a
questioning from the household about reasons that are more from an active usage
of the e-commerce. 66,5% of respondents gave as the main reason the deficiency
of interests to online purchasing, I'll – informed.
8,5% quoted such reasons that the insufficient of an experience, 3,3% - the
mistrust of online services, and 1% - the threat of disclosure an individual account
data. Have ever, to another reasons as the loyalty with stores, the dependence of
goods delivery, the defense of payment cards we're 20% of respondents.(4)
The picture № 3 Restrained reasons of Kazakh people more active of e-services
44
АУК И» 2 (3) 2017
The decision. The deficiency of the interests of populations should be
decided with an informative techniques. First of all the interned traders must t o
combat this problem by their selves. All the internet stores must to open discussion
courses, especially for the on-line purchasing beginners. It is necessary to run up
the agatational works in the residences. First of all it is essential to instruct the
future on-line clients, to introduce the world also allay all the concerns.
The problem № 2. Logistics.
May be the problem of logistics is actual in many countries. Our country
possesses an overseas territory and the movement of goods is a day-consuming,
country by country. But it is not set will with an e-commerce, because good
purchased people want the high-speed operations. As in Russia our problem are
―roads and longer‖. At the average the delivery in China costs $2 and steams along
in 2 days, in our country - $6 and in 6 days, in Russia $8-9 and in 12-14 days. In
USA the delivery of goods realized in a day. In Kazakhstani will deliver the goods
by China, an order will be waited for 15-45 days, it is very long time.
Decision. The problem of logistics must be decided as in USA. It is
necessary that all the e-traders will open their own logistics centers in all regional
centers of our Republic. Having ware it‘s own internet store will make the delivery
in high speed, may be it will be realized in 2 days. Yes it is precisely, but the bulk
of monthly purchasing will steadily grow. It is very comfortable for purchaser and
entrepreneurs.
The problem № 2. VAT and sales invoice.
The payment card turnovers imposed with the rate of VAT is 10% in our Republic.
To cancel the VAT in the case of delivery of services by the internet. In is not
essential to device a cycle. There is an investigation shows that such rate is in the
use in USA from 1997 and in connection with it the American e-commerce in a
great moves. I am not talking about, that the rate should be cutting forever. I offer
to make it for some years, for example for 3 years and look how it will be stamped
to our e-commerce.
In Ministry of Finance will not go length with the cutting there is another
variation. We have got the Park of the informative technologies (PIT) and the
registered companies have an institutional tax privileges – 20% by the year‘s end.
It will be a big push if they will not be on PIT, to get on privileges in 3 years.
Kazakhstan haven‘t the sales invoices up to now. They say for a long time
about it, but in a fact there is nothing. The electronic sale‘s invoices could to easy
the life of traders. Because it will not be necessary after goods issue and services
yo come to purchaser and press on a paper. [5]
The problem № 4. Payment instruments and forms of final payment.
To pay in cash to an express messenger has been dominated in Kazakhstan
up to now. It is 57 % from the forms of final payment. 17 % realized y account
cards and 14 by the payment terminals.
45
АУК И» 2 (3) 2017
Picture 3. The forms of payments of internet-trader in Kazakhstan in 2014

In fact our large percentage is paid by cash money, that‘s why use our
populations as a default are closed for the internet. Certainly it is available to
correct by going to the bank and writing an application and getting away this
defect, but the consumer‘s desire will eliminates to this moment.
Decision. The using of current mobile accounts. Considering, that everyone
has a mobile phone, accordingly everyone has a certain current account with
mobile phone provider. It is need to mobile phone provider will realize the offers
by your perfection and will pay you payments. It will be very comfortable, it will
not essential to have an account card, to run away terminals if you have enough
money on your balance. Knowing that much of them have the smart phones and an
access to mobile phone, people will get over very quickly.
Bibliography:
6. ProfitOnline.kz
7. Trademanagment.ru/termin/57
8. Progressing.kz
9. http://www.stat.gov.kz
Қуанов А.О., Амангелдықызы А., Сәдірғалиева Б.Б., Оринбаева Ж.Ж.,

Қазақ-Орыс Халықаралық университеті, Қазақстан, Ақтӛбе
Kuanov A.O., Amangeldykyzy A., Sadirgalieva B., Orinbaeva Zh.
Kazakh-Russian International University, Kazakhstan, Aktobe
ПРОБАЦИЯ БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУДЫҢ БАЛАМА ТҮРІ

ПРОБАЦИЯ КАК АЛЬТЕРНАТИВНЫЙ ВИД НАКАЗАНИЯ
ЛИШЕНИЯ СВОБОДЫ
PROBATION AS A KIND OF PUNISHMENT OF IMPRISONMENT
46
АУК И» 2 (3) 2017
Бұл мақалада пробацияның тиімділігі мен оның жүзеге асырылуы жөнінде
жазылған.
В данной статье написано о выгоде пробации и его реализации.
This article has been written about the benefits of probation and its application
Кілт сөздері: пробация, орган, бейімдеу, әлеуметтік-құқықтық көмек.

Ключевые слова: пробация, орган, адаптироваться, социально-правовая
помощь
Keywords: probation, body. location, social and legal assistance
Пробация сӛзі латын тілінен аударғанда «СЫНАУ» деген мағынаны

білдіреді. Әлемнің дамыған алпауыт мемлекеттерінде осы қызмет кеңінен
қолданылады. Пробация қызметі адамзаттың адами қасиетін сақтау негізі,
сотталған адамды қоғамға бейімдеу мақсатында жергілікті атқару
органдарымен бірлесіп, олардың тҧрмыстық-әлеуметтік жағдайына жан-
жақты кӛмек кӛрсету болып табылады. Осы қызметті жандандыру ҥшін
нормативтік актілерді пайдалана отырып, заң аясында қызмет атқару
пробация қызметкерлеріне жҥктелген.
2012 жылдың ақпанында мемлекет басшысы шарты сотталғандарға
әлеуметтік-қҧқықтық кӛмек кӛрсету мақсатында қылмыстық-атқару
инспекциясында пробация қызметін жасауға бағытталған «Қазақстан
Республикасының пробация қызметі сҧрақтары заң актілеріне қосымшалар
мен ӛзгертулер енгізілу» туралы Қазақстан Республикасы Заңына қол
қойылған. Пробация қызметі қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазаға
тартылған сотталғандарға қатысты ӛз қызметін жҥзеге асырады. Қапшағай
қалалық пробация қызметі аумақтық ішкі істер органдарымен қоғамнан
оқшаулаумен байланысты емес жазаға тартылған сотталғандарға
профилактикалық жҧмыстар жҥргізеді. Қайта қылмыс жасауға бейім
сотталғандарға қадағалау кҥшейтіліп, Қапшағай қалалық ІІБ, ЖПҚ жергілікті
полиция қызметкерлерімен есепте тҧрған сотталғандарға қатысты уақытылы
ақпараттармен алмасып, оларды тҧрғылықты мекен-жайлары бойынша
текеріс жҧмыстарын жҥргізіп, тәрбиелік мәнде алдын-алу жӛнінде сҧқбаттар
жҥргізіледі. Қазақстанда пробация қызметі заңдылықты жетілдіру бағыты
болып табылады. Пробация қызметінің негізгі жҧмысы сотталғандардың
білім алуына, мамандықты меңгеруіне, жҧмыспен қамтылуына, жергілікте
емханалардан ем қабылдауға, және қҧқықтық кӛмекпен қамтуға бағытталған.
Қоғамнан оқшаулаусыз жаза белгіленіп сотталғандарды пробация қызметінің
бақылау есебіне қоя отырып, олардың әрқайсысымен жеке бағдарлама
қҧрастырылады және сотталғандарға әлеуметтік кӛмек беру мақсатында жеке
бағдарламаның кӛшірмелерін мемлекеттік және мемлекеттік емес ҧйымдарға
жолданады. Мҧндай пробация қызметіндегі атқарылып атқан
жҧмыстарымыздың нәтижесі, қылмыстың қармауында жҥрген
сотталғандарды, еліміздің ҥлгілі азаматы қатарына қосады деген ҥмітіміз
мол.
47
АУК И» 2 (3) 2017
ҚР Қылмыстық Кодексінің 40-бабында кӛрсетілгендей, сотталғандарды
бас бостандығынан айырмай жазалаудың он тҥрі бар. Соның алтауы –
қоғамдық жҧмыстарға тарту, тҥзеу жҧмыстары тҥріндегі жаза, бас
бостандығынан шектеу жазасы, шартты тҥрде сынақ мерзіміне соттау,
сотталған жҥкті әйелдер мен жас балалары бар әйелдердің жазасын ӛтеу
мерзімін кейінге қалдыру, белгілі бір қызмет немесе арнайы лауазымынан
айыру жазаларын орындауды Жамбыл облысы бойынша ҚАЖК
департаментінің Байзақ аудандық қылмыстық-атқару инспекциясы, қазіргі
таңда «пробация қызметі» жҥзеге асырады.
Жалпы, пробация қызметі мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың 2012 жылғы
15 ақпанда қабылдаған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық
актілеріне пробация қызметінің мәселелері бойынша ӛзгерістер мен
толықтырулар енгізу туралы» Заңын іске асыру мақсатында және
қылмыстық-атқару жҥйесіндегі қылмыстық заңнаманы ізгілендіру аясындап
қҧрылған болатын. Еліміздегі «тҥрме халқы» санын азайту ӛзекті
мәселелердің бірі. «Тҥрме халқы» деңгейінің жоғары болуы, бҥгінгі таңда
кӛптеген мемлекеттерге әлемдік рейтингте кері әсерін тигізіп отырған
мәселелердің қатарында. Бҧл жағдайдың біздің елімізде де кӛрініс тауып
отырғандығы жасырын емес. Бәріңізге белгілі, бҥгінгі таңда Қазақстанның
қылмыстық саясаты әлемдегі дамыған мемлекеттердің тәжірибесін есепке ала
отырып, еліміздегі бірқатар қылмыстық жазаларды ізгілендіру, сондай-ақ бас
бостандығынан айырумен байланысты емес жазалардың ауқымын кеңейтуге
бағытталған.
Бҥгінгі таңда Мемлекет басшысының осы тапсырмасын орындау мақсатында
еліміздің Ішкі істер министрлігі тарапынан бас бостандығынан айырумен
байланысты емес жазаларды дамыту бағытында кӛптеген шаралар қолға
алынып жатыр. Соның бірі – пробация қызметі.
Жалпы пробация қызметінің тҥпкі мақсаты – жазаға тартылған адамның
қателігін, мінін бетіне басу емес, орын алған қылмыстың себеп салдарын
зерттеп, мҥмкіндігінше сотталушының қайталап қылмыс жасамауы ҥшін
оның әлеуметтік жағдайын жақсартуға психологиялық тҧрғыдан кӛмек беру.
Бҥгінгі таңда пробация қызметінің тиімділігі қылмыстық-атқару
инспекциясы мен жергілікті атқарушы, қҧқық қорғау органдарының
сотталғандарға бірлесіп кӛрсеткен әлеуметтік-қҧқықтық кӛмегінің деңгейіне
тікелей байланысты. Осыдан-ақ, пробация қызметінде қылмыстық-атқару
инспекцияларының жеке дара жҧмыс істей алмайтындығын кӛруге болады.
Жергілікті органдардың тікелей қолдауынсыз пробация қызметі жемісті
болмайды. Ӛздеріңізге белгілі, ӛткен жылдың наурыз айында Қазақстанның
ведомстволары, мемлекет органдарының бірінші басшылары, қос Палата
депутаттары, шетел сарапшыларының қатысуымен еліміздің Бас
прокуратурасында «Тҥрме орнына –пробация мен электронды білезік» атты
тҥрме реформасына арналған алғашқы форум ӛтті. Онда пробация қызметі де
сӛз болып, даму кӛкжиегі айқындалған болатын. Бҥгінде біз тек ҥлкен
жолдың басында келе жатырмыз.
48
АУК И» 2 (3) 2017
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1. Пробация қызметінің жҧмысын ҧйымдастыру қағидасын бекіту туралы

ҚР заңы 17.09.2014ж.
2. Доклад Руслан Каратаев «Пробация – альтернатива лишению свободы»
14.03.2015г.
3. Материалы семинара «О развитии службы пробации в Республике
Казахстан» от 18.10.2013г.
Қасаболат А. Ж., Қасаболатова А. Ж.

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты
Қостанай, Қазақстан Республикасы
A. Zh. Kasabolat, Kasabolatova A. Zh
Kostanay state pedagogikal Institute
Kostanay , Republic of Kazakhstan
E-mail: kasabolat_aigul@mail.ru
ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАРДЫ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ.

THE EFFECTIVENESS OF THE USE OF DIDACTIC GAMES.
Аннотация
Эффективность применения дидактических игр, умение организовать правильно,
повышения интереса учащихся на уроке, учет возрастных особенностей, обучение
критическому мышлению, поиску самостоятельно, ориентация, приобщение к
творчеству, актуальность статьи.
Аbstract
The efficacy of the use of didactic games, the ability to organize correctly, to increase the
interest of students in the classroom, age-appropriate, teaching critical thinking, finding self,
orientation, introduction to creativity, the relevance of the article.
Ключевые слова: дидактические игры, знание, умение организовать, урок.
Index terms: educational games, knowledge, ability to organize, lesson
Жас ҧрпаққа саналы тәрбие, сапалы білім беру – бҥгінгі кҥннің ӛзекті
мәселесі екенін Қазақстандық қоғамның қазіргі даму кезеңінде болып жатқан
әлеуметтік-саяси және технологиялық ӛзгерістер, тәрбие мен білім беру
жҥйелерінің ісін жаңа сатыға кӛтеру ҥшін білім саласында жаңа, тиімді әдіс-
тәсілдерді қолданудың қажеттілігі дәлелдеп отыр. Сондықтан да Қазақстан
Республикасының «Білім туралы» заңында білім беру жҥйесінің міндеті
ҧлттық және жалпы адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен практика
жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби
шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау екендігі
айтылған.
Балалар мен жасӛспірімдердің іс-әрекеттерінің негізгі тҥрлері – ойын,
оқу, еңбек. Бағдары бойынша іс-әрекет танымдық, қоғамдық, спорттық,
49
АУК И» 2 (3) 2017
кӛркемӛнерлік, техникалық, кәсіптік, қҧмарлық (гедоникалық) болып
ажыралады. Барлық жастағы оқушылардың іс-әрекеттерінің ерекше тҥрі –
тілдесу, қатынасу (ортақтасу).
Оқу ҥрдісінде ойын оқытудың әрі формасы, әрі әдісі де болып табылады,
сол себепті ойын әрекеті оқытушы мен оқушының іс-әрекетінің бірлескен,
ӛзара байланысты технологиясының дидактикалық категориясы ретінде де
қарастырылады. Педагогтар ойын ҥстінде бала санасын дамыту, тәрбиелеу,
оқыту қатар жҥргізіледі, оны бала белсенділікпен және асқан
ыждағаттылықпен қабылдайтындықтан ойындарды оқу ҥрдісінде міндетті
тҥрде енгізу жайлы айтады.
Психологтар мен педагогтар ойын мәселесіне ӛз назарын аударғанымен,
тек ХІХ ғасырдың аяғында ғана ойын арнайы зерттеу пәніне айналды.
К.Гроосқа дейін итальян оқымыстысы Д.Колоцца балалар ойыны туралы
материалдарды жҥйеге келтіріп, ойынның педагогикалық, психологиялық
маңызын ашуға әрекет жасады. Ал ғалым – психологтар К.Гроос,
Э.Клапаред, А.Диваев, Р.Гаупп, Н.Виноградов, В.Вахтерев және т.б. ойын
теориясын қҧрастырды және ойын мәселесін кӛтеріп, іс-әрекеттің маңызды
тҥрі ретінде оның теориялық, әдіснамалық негізін ашты.[3]
Неміс педагогикасының кӛрнекті ӛкілі Ф.Фребель дидактикалық
ойындардың негізін салушы болып есептелінеді, ол қимыл-қозғалыс
ойындарының, қҧрылыс дағдылары мен еңбек ету қабілеттерін дамытуға
бағытталған дидактикалық жаттығулардың жҥйесін жасады.
С.Л.Рубинштейннің пікірінше ойын негізінде адамның барлық
психикалық қабілеттері қалыптасады, баланы ересек ӛмірге дайындайды.
Ойын арқылы бала қоршаған ортамен қарым-қатынас жасайды.
Ойын - ӛз алдына оқыту ҥрдісі, жеткіншектерді еңбекке дайындаудың
белсенді қҧралы. Ойын сабақтары тҥрлерін таңдап алу, оны жҥргізу
мҧғалімнен ҥлкен шығармашылық ізденісті талап етеді.
Мектеп оқушыларының мектепке келгенге дейінгі әрекеті ойын десек,
оқу-тәрбие ҥрдісінде олар біртіндеп ойын әрекетінен оқу(таным) әрекетіне
бейімделуі тиіс. Сабақ ҥстінде оқушылардың біліктілігі, іскерлігі, дағдысы,
дҥниетанымы дамиды. Негізгі бетбҧрыс оқушы білімінің сапасын арттыру,
ол дегеніміз тҥпкі нәтижені кӛре білу, яғни оқушыға берген біліміміздің
қайтарымын кӛру. Ол ҥшін сабаққа сыныптағы оқушының барлығын
қызықтыра отырып қатыстыру қажет.
Оқушылардың қызығушылықтарын туғызатын ойындардың бірі -
дидактикалық ойындар. Олар:
1. Ойын-саяхаттар. Олар ертегілерге ҧқсас фактілер немесе оқиғаларды
бейнелейді, қарапайым жҧмбақ арқылы беріледі.
2. Ойын-тапсырмалар. Бҧл ойындардың негізін заттар мен әрекет, сӛздік
тапсырмалар қҧрайды.
3. Ойын-болжамдар. Бҧл ойындар «не болар еді...?», «Мен не істер едім,
егер....» деген сҧрақтарға негізделеді. Ойынның дидактикалық мазмҧны
балалардың алдына проблемалық міндет пен ситуацияны қоюымен
ерекшеленеді.
50
АУК И» 2 (3) 2017
4. Ойын-жҧмбақтар. Жҧмбақтың негізгі ерекшелігі-логикалық
астарының болуында. Олар баланың ой әрекетін белсендіреді. Жҧмбақтар
салыстыру, теңеу және сипаттау арқылы ҧғымның қасиеттерін ажыратуға
тәрбиелейді, оқушы қиялының дамуына әсер етеді.
5. Ойын-әңгімелер. Ол мҧғалімнің балалармен, балалардың мҧғаліммен
және балалардың балалармен қарым-қатынасына негізделеді. Бҧл қарым-
қатынас ойын мазмҧнында ерекше сипатқа негіз болады. Ойынның
қҧндылығы балаларды эмоционалдық тҥрде белсендіруге, ӛзара әрекет
жасауға, бірлесіп ойнауға мҥмкіндік туғызады. [1]
Кейбір зерттеушілер сонымен қатар ақыл-ой дамуының кӛрсеткіштерін
қарастырады:
- оқушының мҧғалімге қоятын сҧрақтары (В.Н.Пушкин, Т.И.Шамова,
В.И.Антипова, Г.А.Бокарева);
- қателерді анализдеуге бейімділігі, сынаушылық (В.Ф.Сибирякова);
- білімді басқа салада қолдана білуі (В.Н.Пушкин);
- алынған білім мен дағдыға сҥйене білуі;
- сыныптағы кӛпшілік жҧмыстарына қатысуы (Л.М.Зюбин);
- қҧбылыстық себебін білуге талпыну (Г.И.Шамова);
- пән бойынша қосымша дайындалуы: газет және журнал оқуы
(В.И.Антипова, Г.А.Бокарева, В.С.Ильина).
Д.Б.Богоявлинская мен И.А.Петухова таным іс-әрекетінің сипатына
байланысты интелектуалды белсенділіктің деңгейін анықтайды:
1.Репродуктивті интелектуалды белсенділіктің жоқтығымен, пассивтігімен,
интерттілігімен сипатталады;
2.Эвристикалық, танымдық іс-әрекетін дамытуға талпынумен ситатталады;
3.Креативті міндет қоя білу, себеп-салдарын, байланысын білуге талпынумен
сипатталады.
Сонымен қатар таным қызығушылығы бҥгінгі кҥні оқыту процесінде
ерекше орын алады.
Психолог пен педагогтар таным қызығушылығын жан-жақты
қарастырады:
- қызығу адамның зейінінің, ойының таңдамалы бағыттылығы (Т.Рибо,
Н.Ф.Добрынин, С.Л.Рубинштейн);
- қызығу ақыл-ой және сезімталдық белсенділігі (Б.К.Стронг,
С.Л.Рубинштейн);
- қызығу әртҥрлі сезімдердің активаторы (Д.Фрейд), баланың
сезімталдығының кӛрсеткіші ( Ш.Бюлер);
- қызығу сезімталдық-еріктік және интелектуалды процестердің қоспасы
(Л.А.Гордон);
- қызығу қажеттіліктерден тҧратын қҧрылым (Ш.Бюлер).
Г.И.Щукина қызығуды бірнеше тҥрлерге бӛледі:
- адамның психикалық процестерінің қоршаған орта объектілеріне және
қҧбылыстарына таңдамалы бағыттылығы;
- жеке адам белсенділігінің қоздырушысы, соның әсерінен бҥкіл психикалық
процестер интенсивті жҥрсе, іс-әрекет жемісті болады;
51
АУК И» 2 (3) 2017
- қоршаған ортаға оның объектілеріне, қҧбылыстарына, процестеріне ерекше
таңдамалылық.
Бастауыш мектептің оқу мазмҧны оқушылардың білім, білік, дағдысын,
қҧзыреттілігін қалыптастыру кӛзделіп, танымдық қызығушылығын,
шығармашылық ойлауын, ӛздігімен білім алуын, ӛзін-ӛзі бақылау және ӛзін-
ӛзі дамытуға бағытталуы тиіс.
Сондықтан оқу ҥрдісінде дидактикалық ойындарды пайдалануда
жҥйелілік, бірізділік, лайықтылық, теория мен практиканың
байланыстылығы, пәнаралық байланыс, жағымды мотивация және оқытуда
эмоционалдық ахуал қҧру қағидалары ескеріледі. Сондықтан осы
қағидалардың негізінде оқушылардың танымдық қызығушылығын
қалыптастырудағы дидактикалық ойындарды пайдалану тиімділігі мына
кӛрсеткіштер бойынша анықталады:
- пән бойынша берілетін ойындар оқушының қызығушылығын тудыру
ҥшін бір жағынан жаңа біліммен, екіншіден ӛткен тақырыптармен
байланысты болуы тиіс;
- оқу мазмҧнындағы жаңалық – бҧл оқушының әуестігі мен білуге
қҧштарлығын оятады және бірте-бірте танымдық қызығушылықты
қалыптастырады. Адамның белсенді бағдарлану ҥдерісімен бірге жҥретін таң
қалу, кҥтпеген нәрселердің болуы да бала ҥшін маңызды болып табылады.
Оқу материалының жаңалығы оқушыларға жағымды эмоция тудырады. Оған
жаңа деректер, мағлҧматтар, теориялар, бҧрын оқушылар кҥтпеген
жаңалықтар жатады;
- оқу мазмҧнымен байланысты білім мазмҧнының тарихи жаңалықтарды
қамтуы. Танымдық қызығушылықтың дамуы жаңа материалға, тарихи
жаңалықтарға сҥйенетіндіктен, балалар сабақта ӛздерінің нені ҥйреніп
жатқандығын саналы тҥрде сезінеді, жаңа мәліметтерді іздеуге ҧмтылысы,
ынтасы артады, ғылыми танымға жақындайды;
- оқушыларға оқу мазмҧнымен байланысты қазіргі ғылым жетістіктерінің
болуы да танымдық қызығушылықты қалыптастыру ҥшін маңызды. Сонда
ғана оқушы ақпараттың кҥрделілігін, қарама-қайшылығын айқындай отырып,
оның нәтижесінен ізденудің, еңбектенудің, алдына қойған мақсатына жетудің
қажет ететіндігін тҥсінеді;
- білімнің ӛмірдегі практикалық қҧндылығы, ғылымды практикада
қолдану қажеттілігін білуі және оны жҥзеге асыруға ҧмтылысы анықталды.
Дидактикалық ойынның сабақ барысындағы басты мақсаты - білім
беруді ойынмен ҧштастыру. Оқушының ойынға белсенді тҥрде қатысуы
оның ҧжымдағы басқа да әрекеттерін айқындайды. Ойын бір қарағанда жәй
әрекет сияқты болғанымен, ол ҧжымдық әрекет. Ойын арқылы оқушы:
- қисынды ой-қабілетін дамытады;
- ӛздігінен жҧмыс істеуге ҥйренеді;
- есте сақтау қабілеті дамиды;
- зейіні қалыптасады;
- байқампаздығы артады;
- ойынның ережесін бҧзбау, яғни тәртіптілікке ҥйренеді;
52
АУК И» 2 (3) 2017
- бір-біріне деген сенімдері артады, достыққа, ынтымақтастыққа баулиды;
- ең бастысы сабаққа қызығушылығы артады.
Бҥгінгі кҥн талабына жауап бере алатын дидактикалық орта әртҥрлі
жаңа технологиялар және ақпараттар легі толассыз жаңа нәтижеге ҧмтылған
инновациялық орта болып табылады. Дидактикалық ойын арқылы балаларда
табиғатқа және әлеуметтік ортаға деген ғылыми-танымдық, эмоциялы-
адамгершіліктік қатынастарды қалыптастыруға болады. Ойын
оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырудың маңызды қҧралы.
Сондықтан да бастауыш сынып оқушылары сабақ ҥстінде ойынды кӛп қажет
етеді. Оларға пайдаланатын ойындар оқушылардың жас ерекшеліктеріне
қарай кҥрделеніп отырады. Яғни, алты жасарлармен ойналатын ойынның
мазмҧны жеңіл болады, ал сыныбы жоғарылаған сайын, яғни екінші, ҥшінші,
тӛртінші сынынтарда бҧл ойынның мазмҧны кҥшейеді.
Дидактикалық ойындарды сауатты жоспарланған педагогикалық
ҥдерісте бастауыш сынып оқушысының жас ерекшелігіне сай, психикасы мен
денсаулығына кері әсері болмайтындай қолдану керек. Мҧндай тҧжырым,
бастауыш мектептегі оқу ҥдерісінде оқушылардың танымдық
қызығушылығын туғызатындай ҧйымдастыруды ойындарды қолданудың
дидактикалық алғышарттарын қҧруды талап етеді. Дидактикалық шарттар –
мақсатқа бағытталған сҧрыптау, қҧрастыру және мазмҧн мен әдістерді
қолданудың нәтижесі болып табылатын оқыту ҥдерісінің жағдайы, сонымен
қатар арнайы дидактикалық мақсатқа жетуге бағытталған оқытуды
ҧйымдастыру формасы. Дидактикалық ойын арқылы балаларда табиғатқа
және әлеуметтік ортаға деген ғылыми-танымдық, эмоциялы-адамгершіліктік
қатынастарды қалыптастыруға болады. Ойын оқушылардың оқуға деген
ынтасын арттырудың маңызды қҧралы. Сондықтан да бастауыш сынып
оқушылары сабақ ҥстінде ойынды кӛп қажет етеді. Оларға пайдаланатын
ойындар оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай кҥрделеніп отырады.
Яғни, алты жасарлармен ойналатын ойынның мазмҧны жеңіл болады, ал
сыныбы жоғарылаған сайын, яғни екінші, ҥшінші, тӛртінші сынынтарда бҧл
ойынның мазмҧны кҥшейеді. Дидактикалық ойындар оқушылардың
қабілетін, танымын, шығармашылық дербестігін дамытады. Оқыту ҥрдісінде
ойындар арқылы оқушылардың белсенділігі, іс-әрекеті, шығармашылығы,
ӛздігінен іздену қабілеті артады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Қараев Ж.А., т.б. Оқулықтар, оқу-әдістемелік кешеннің қҧрамы мен
оқу бағдарламаларын әзірлеуге және сараптауға қойылатын
дидактикалық талаптар. Алматы:.
2. Вьюшкова Е.А., Ибраева А.Т., Лан Н.Ю. Дидактический материал:
Для учителей экспериментального 10-класса 12 летней школы. –
Алматы: Мектеп, 2012. – 162 б
3. 1998Эльконин Д.Б. Психология игры М.: Педагогика, 1978.
4. Электронный ресурс: http://www.metod-kopilka.ru/page-3-7-2.html
53
АУК И» 2 (3) 2017
Смазгамова Алтынгуль
Казахский агротехничский университет
им. С.Сейфуллина г. Астана Республика Казахстан
Smazgamova Altyngul
Kazakh University agrotehnichsky
them. S.Seifullin, Astana Republic of Kazakhstan
Е-mail:altyngul.smagzamova@mail.ru
СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ К ОРГАНИЗАЦИИ

ПРАКТИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ БУДУЩИХ ПЕДАГОГОВ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО ОБУЧЕНИЯ
MODERN APPROACHES TO THE ORGANIZATION OF THE
PRACTICAL TRAINING OF FUTURE TEACHERS OF VOCATIONAL
TRAINING
Анотация: В данной статье расматриваются вопросы практической подготовки
будущих педагогов профессионального обучения в условиях вуза и в учреджениях системы
технического и профессионального образования. Обозначена роль педагогических
практик в формировании профессиональных знаний и умений.
Abstract: This article questions are risen practical training of future teachers of vocational
training in the university environment and uchredzheniyah technical and vocational education
system. Designated role of pedagogical practices in the formation of professional knowledge and
skills.
Ключевые слова: профессиональная подготовка, педагогическая практика,

методическая подготовка.
Index terms: training, teaching practice, methodical preparation.
Исследование современных проблем трансформации теоретических

знаний в практические умения и навыки, может способствовать выработке
эффективных рекомендаций по совершенствованию системы практической
подготовки будущих педагогов профессионального обучения. Целью
профессионально-практической подготовки является обеспечение
эффективной подготовки для всех образовательных структур, связанных с
профессиональным обучением, для решения социальной проблемы занятости
населения в условиях рыночной экономики.
В процессе подготовки будущих педагогов профессионального обучения
в условиях вуза, необходимо создавать у студентов четкое представление о
модели преподавателя колледжа по специальным дисциплинам, включащей в
себя основные компоненты профессионального мастерства
(профессиональные знания и умения, педагогические способности,
креативность, нравственно-волевые качества, коммуникабельность и др.).
Первым проявлением своих педагогических возможностей является
практика студентов. Психолого-педагогические практики важная составная
часть в системе подготовки будущего специалиста. Если до начало первой
педагогической практики студенты активно усваивали знания по психолого-
педагогическим дисциплинам, то во время практики, по словам Н.В.
54
АУК И» 2 (3) 2017
Кузьминой, эти знания становятся убеждениями после того, как студенты
применят их на практике [1, с.117].
Оказавшись в едином социальном пространстве с учащимися
профессиональных колледжей, в ходе педагогической практики студентам
предоставляется возможность воплотить приобретенные психолого-
педагогические и методические знания и способы взаимодействия с
учащимися, изучить передовой педагогический опыт. Особое значение в
профессиональной подготовки будущих педагогов преподавателей
специальных дисциплин, имеет педагогическая практика после завершении
курса «Методика профессионального обучения», основной целью которого
является овладение студентами системой методических знаний и умений,
обеспечивающих их деятельность по проектированию и проведению
учебных занятий и воспитательной работы по предметам
профессионального и специального циклов.
Профессорско-педагогическому составу кафедры, осуществляющую
психолого-педагогическую подготовку будущих педагогов
профессионального обучения, необходимо уделяет особое внимание
личностно-ориентированному подходу в обучении, учету индивидуальных
способностей студентов, сочетая при этом индивидуальные и коллективные
формы обучения, создавая для каждого условия личностного и
профессионального развития.
Профессиональная несостоятельность специалиста может быть
следствием недостаточной квалификации, несформированности
положительной установки на будущую профессию. Основанием системного
представления о профессиональном поведении и совершенствования
личности педагога колледжа является понятие профессионально значимых
характеристик. В современных условиях развития общества большую
значимость приобретают такие качества как способность к
самостоятельным, творческим решениям, индивидуализация
профессиональной деятельности, успешное применения профессиональных
навыков в образовательной деятельности. Все вышесказанное может быть
реализовано при условии организации практической подготовки будущих
педагогов профессионального обучения, нацеленное рефлексию,
самопроектирование, саморазвитие в области профессионально значимых
качеств личности, развитие у студентов рефлексивно- оценочных
способностей и навыков [2, с. 120].
В ходе прохождении педагогических практик в профессионально-
технических колледжах, в процессе подготовки и проведений учебных
занятий по специальным дисциплинам у студентов возникают
профессиональные затруднения. Наиболее адекватным методом
исследования затруднений является метод самодиагностики. Метод
самодиагностики педагогической деятельности достаточно надежна и
объективна, поскольку оценивание личных трудностей устраняет
возможность ошибок, неудач, недостатков в оценивании. Изучения метода
самодиагностики педагогической деятельности и формирования умений
55
АУК И» 2 (3) 2017
осуществлять самодиагностику наиболее эффективно будет до начала
педагогических практик, на практических занятиях по дисциплине
«Профессиональная психология».
В связи с возникновением у студентов-практикантов профессиональных
затруднений необходимо осуществлять педагогическое патронирование их
со стороны преподавателей и мастеров производственного обучения к
профессиональных колледжах, в ходе прохождении ими педагогических
практик. Под «педагогическим патронированием» мы понимаем психолого-
педагогическую поддержку, научно-методическое сопровождение их,
помощь в преодолении затруднений в осуществлении педагогической
деятельности.
На эффективность практической подготовки будущих педагогов
профессионального обучения большое значение имеет изучение и
использование самими преподавателями в учебном процессе вуза
современных методов и инновационных технологий обучения, с целью
дальнейшего применения полученных знаний и умений в ходе
педагогических практик и в профессиональной деятельности.
Использование активных и интерактивных форм вовлечения студентов в
социокультурную образовательную ситуацию, требующая принятия ими
конструктивного решения с позиции и как обучающихся, и как
потенциальных специалистов с высоким уровнем педагогической
компетентности. Благодаря этим технологиям будущий педагог
профессионального обучения приобретает опыт решения проблем, связанных
с особенностями организации учебного процесса в профессиональном
колледже.
Самостоятельное проведение уроков по своей специальности является
основной частью педагогической практики. Однако эффективность
проведения учебных во многом зависит от того, на сколько студент овладел
в вузе навыками планирования занятий, отбирать формы и методы обучения,
давать им психолого-педагогическое обоснование. Поэтому наиболее
целесообразно будет использовать в процессе изучения дисциплины
«Методика профессионального обучения» использовать деловые игры –
пробные уроки. В процессе проведения пробных занятий моделируется
фрагмент урок по предмету специализации, с использованием различных
средств и методов обучения. Уроки проводятся в соответствии с графиком.
В ходе деловой студенты группы исполняют роль учащихся и роль
экспертов, наблюдающих за ходом занятия. По окончания пробного урока
дается оценка и анализ. Результатом подготовки студента к пробным
занятиям является проект учебного занятия, разработанный до уровня
использования на практике.
Выполненный учебный проект предназначен для того, чтобы
практический реализовать в условиях учреждения технического и
профессионального образования. Это необходимо для формирования и
развития методических умений реализации образовательных технологии
обучения.
56
АУК И» 2 (3) 2017
Таким образом, на современном этапе, в ходе практической подготовки
будущих педагогов профессионального обучения особое внимание должно
уделяется технологии организации образовательного процесса в вузе и
разработке педагогических условий, которые будут способствовать
эффективной подготовке педагогов для системы технического и
профессионального образования.
Список литература:
1. . Кузьмина Н.В. Профессионализм личности преподавателя и

мастера производственного обучения.- М.: Высш.шк., 1990. – 117 с.
2. . Зеер Э.Ф. Профессиональное становление личности инженера-
педагога. Свердловск: Изд-во Урал. гос.проф-пед. ун-та, 1998.- 120с.
БІЛІМ САЛАСЫНДА МАРКЕТИНГТІК СТРАТЕГИЯНЫҢ БАСЫМ

БАҒЫТТАРЫ МЕН АЛҒЫШАРТТАРЫ
Досжанова А.
6М050700-«Менеджмент» мамандығының магистранты
Алматы Менеджмент Университеті
Бҥгінде білім беру ҧйымдарының бәсекеге қабілеттілігінің негізгі

қағидасы тек маркетингтің кӛмегімен ғана тҧтынушы қажеттілігін
қанағаттандыру арқылы пайда табуға бағытталу болып табылатын
маркетингтік стратегияны әзірлеудің негізі болып табылады. Осыған орай
маркетинг ҧйымға тәжірибеде дәлелденген шаруашылық қызметтің оң
нәтижесіне ие болу рецептерін береді. Қазіргі таңдағы бәсекелестік кҥрес
жағдайында ӛз қызметінде маркетингтік тәсілді шығармашылық тҥрде
қолданып, ӛзгермелі жағдайға бейімделудің жаңа тәсілдерін іздеуге қабілетті
ҧйымдар ғана ӛмір сҥре алады.
Президент Н. Назарбаев ӛзінің соңғы Жолдауында Қазақстан әлемдегі
бәсекеге қабілетті отыз елдің қатарына кіру қажеттігін атады. Осы мәселені
және «Қазақстан – 2050» Стратегиясында қойылған мақсаттарға жету ҥшін
қазіргі бизнес философиясы – маркетингтің әдістері мен қағидаларын, сонымен
қатар принциптерін шығармашылық тҧрғыда пайдалануды талап етеді.
Маркетингті игеру және оны ҧйым басқару жҥйесімен бірігуі нарықтық
экономиканың даму деңгейін кӛрсетеді.
Қазіргі жағдайда білім беру ҧйымдарының даму стратегиясын жетілдіру
мәселелері ҧйым тек тиімді нарықтық стратегиямен ғана нарықтық кҥшін
жетілдіре алады дей отырып, стратегиялық басқарудың маңызды міндетінің
бірі бәсекелік кҥресте ҧйымның қоршаған ортамен байланысында
артықшылығын сақтай отырып, ӛміршеңдігін сақтауға ықпалын тигізу.
Сондықтан да маркетинг стратегиялық басқару функциясында обьективті
тҥрде жетекші орынды алады. Әртҥрлі ҧйымдар ҥшін олардың мақсатты қалай
қойып, стратегияны қалай жҥзеге асыратындығына байланысты маркетинг
57
олардыңИ»сәтті
АУК жҧмыс
2 (3) 2017 істейуін қамтамасыз ететін басты шешуші фактор болып
табылады.
Біздің пікірімізше, қазіргі заманғы маркетингті нарықты белсенді зерттеу
және тҧтынушының қажеттіліктерін барынша толығымен қанағаттандыру
жолымен білім беру ҧйымдарының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға
бағытталған іс-шаралар жиыны ретінде қарастыруға болады.
Бҥгінгі кҥні маркетинг нысаны болып жаңа білім беру қызметі мен
технологияларды әзірлеумен, бағдарламаларды жҥзеге асырумен, оқыту және
тәрбиелеу қызметімен байланысты қызмет саналады. Кӛптеген әртҥрлі
кӛлемдегі және тҥрлі қызметпен айналысатын мекемелер негізгі маркетинг
функцияларының бірі болып табылатын нарықты талдау нәтижелеріне
сҥйенеді. Мҧндай талдаудың негізгі мақсаты тҧтынушылар мҥдделерін
анықтау мен ҧйым ҥшін толық және мҥмкіндігінше тиімді қанағаттандыру
мҥмкіндігін айқындау болып табылады. Аталған концепция ҧдайы жетілдіріліп
және ӛзгерсе де, ол қазіргі кезгі философияның ӛзегі болып табылады.
Маркетингтің негізгі екі функциясы бір жағынан саланы әлдеқашан бар және
ықтимал қажеттіліктерді қанағаттандырумен, келесі жағынан, әлдеқашан бар
және әлі жасалмаған білім беру қызметін қалыптастыру және ынталандырумен
байланысты болады.
Кӛрсетілген жағдайды білім беру қызметтің негізгі буыны болып
табылатын ҧйымдарға қатысты нақтылай келе маркетингке келесілерді
жатқызуға болады:
-білім алушылардың әртҥрлі топтары мен жиындарының қажеттіліктерін,
мҧқтаждықтарын және сҧрауларын анықтау;
-білім алушыға қажетті және оның қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын
білім беру қызметін әзірлеу және дайындау;
-білім алушы ҥшін қолайлы және білім беруді жеткілікті тҥрде табыспен
қамтамасыз ете алатын баға белгілеу;
-білім беру қызметін тҧтынушыға жеткізудің анағҧрлым тиімді және
ыңғайлы жолдарын анықтау;
-нарыққа, сҧраныстың қалыптасуына және ӛткізуді ынталандыруға
белсенді ықпал ету жолдары мен формаларын орнату.
Жоғарыда берілген бағыттардың әрқайсысы ӛз алдына маңызға ие, бірақ
олардың қҧндылығы мен мәні әсіресе бірегей және толығымен
қарастырылғанда және жҥзеге асырылғанда анағҧрлым маңызды болып
табылады.
Жалпы кез келген ҧйымның нарықтағы позициясын сақтап қалуы тиімді
қабылданған маркетинг стратегиясына тікелей байланысты болып келеді.
Осыған орай, стратегиялық маркетингтің маңызы мен алғышарттарына
тоқталуды жӛн санадық. Жалпы, стратегиялық маркетинг дегеніміз – ең
алдымен жеке адамдар мен ҧымдардың қажеттіліктерін талдау. Маркетингтің
кӛзқарасы бойынша, сатып алушы тауардың ӛзін қажет етпейді, сатып алушы
тауар арқылы мәселелерін шешуді қалайды. Бҧл мәселелер ӛзгеріп жатқан
әртҥрлі технологиялар арқылы шешілуі мҥмкін. Стратегиялық маркетингтің
ролі - қанағаттандырылмаған қажеттіліктерді талдай отырып, әлуетті
нарықтарды немесе сегменттерді табу және осы нарықтың эволюциясын
58
бақылау.И»Табылған
АУК 2 (3) 2017 нарықтар ӛз бетінше экономикалық мҥмкіндіктер деп
қарастырылса, олардың тартымдылығын анықтау керек. Білім нарығының
тартымдылығы сан кӛрсеткіш бойынша нарық әлуетімен, ал динамика
бойынша ӛмірлік циклімен ӛлшенеді. Нақты ҧйым ҥшін білім нарығының
тартымдылығы бәсекелестік қабілеттілікке байланысты, басқаша айтқанда,
ҧйымның бәсекелестерден гӛрі тҧтынушылардың қажеттіліктерін артық
қанағаттандыруына байланысты. Ҧйым ҥш жағдайда бәсекеге қабілетті бола
алады:
1.Ҧйым бәсекелестік артықшылықтарға ие болып тҧрғанша;
2.Бәсекелестермен салыстырғанда ӛзінің ерекше қасиеттері арқылы;
3.Шығындардың азаюын қамтамасыз ететін жоғары ӛнімділігі арқылы.
Сонымен бҥгінгі таңда қалыптасқан экономикалық жағдайларда ҧйым
алдында тҧрған жаңа мәселелерді дҧрыс шешу маркетинг принциптері мен
әдістерін қолдану арқылы жҥзеге асады. Қазіргі кезде жҥріп жатқан басқару
жҥйесінің қайта қҧрылуы және ӛндірушілер мен тҧтынушылар арасындағы
ӛндірістік-экономикалық байланыстарының ӛзгеруі салдарынан ӛндіруші
алдында тҧрған ӛзекті мәселелерді пайымды шешу маркетингті басқару
ҧстанымдары мен әдістерін қолдану арқылы жҥзеге асырылады. Осы тҧрғыда
маркетинг ӛндіруші кӛзқарасындағы тиімді шығын мен пайда кезінде
сҧранысты табу, болжау және оны қанағаттандыруға байланысты тҧтынушыға
негізделген тауар ӛндіру және басқару жҥйесі ретінде сипатталады. Ҧйымда
маркетингтік басқару әлі кең тарала қойған жоқ. Бірақ соңғы уақыттағы
нарығы дамыған елдердегі ҧйымдарда маркетинг бӛлімі ҧйымдастырылуда.
Ҧйымды басқаруда маркетинг ҧстанымдары бойынша басқару кәсіпкерлік,
коммерциялық және тағы да басқа шаруашылық іс-әрекеттерде ӛте жақсы
жетістіктерге жетудің тиімді қҧралы болып табылады.
Стратегиялық маркетингті пайдалану нәтижелері:
-білім алушының кӛзқарасы бойынша, білім беру қызметінің аса жоғары
сапасы мен ерекше қасиеттерінің болуы;
- нарықты жақсы тҥсіну мен маркетингтік ноу-хау.
Сонымен, білім беру ҧйымдарының кӛпшілігі бірнеше жылдарға арналған
стратегиялық жоспарсыз жҧмыс істейді. Жаңа мектеп басшыларының ондай
жоспар қҧрастыруға уақыты да болмауы мҥмкін. Ал бҧрыннан келе жатқан
мектеп басшыларының басым кӛпшілігі жоспарсыз-ақ жҧмыс жҥргізуге
болады деп ойлайды. Ӛйткені олардың ойы бойынша нарықтағы жағдай тез
ӛзгеріп жатады. Сондықтан жоспармен бәрін қамту мҥмкін емес, жоспарға
кеткен шығын босқа қалады деп ӛзін ақтауға тырысады. Осы тәрізді
себептерден кӛптеген мектептер кӛп жылдарға арналған жоспарлау жҧмысын
жҥргізбейді. Ал шындығына келетін болсақ тәжірибе кӛрсетіп отырғанындай
келешекке арналған жоспарлау кӛптеген жеміс беретінін айта келе кез келген
ҧйымға маркетинг стратегиясының қажет екенін мойындауымыз керек.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Бекмаганбетова, Г. Ж. Қазақстан дамуының басты бағыты -
білім саласы/ Г. Ж. Бекмаганбетова, М. М. Тналиев // ХХІ ғасырдағы
инновация мен ғылымның дамуындағы жастардың рӛлі: ЭКСПО-2017 арналған
59
студ. және
АУК И» 2магистранттардың
(3) 2017 респуб. ғылыми-практ. конф. материалдары (31
наурыз). - Орал : Жәңгір хан атындағы БҚАТУ. - 2016. Б. І. - Б. 57-62
2. Абдрахимов, М. Б. Қазақстандағы халықты әлеуметтік қорғау
және білім жҥйесін дамытудың негізгі бағыттары мен нәтижелері / М. Б.
Абдрахимов // Қазақстанның ғылыми әлемі. - 2012. - № 2. - Б. 126-127.
3. Молдашев, Г. К. Процессный подход в системе менеджмента качества
вуза / Г. К. Молдашев // Вестник сельскохозяйственной науки Казахстана. -
2008. - № 5. - С. 9-10 .
4. Канапинов, С. Модель ситуационного прогнозирования
экономических аспектов менеджмента качества образовательных процессов /
С. Канапинов // Экономика и статистика. - 2007. - № 2. - С. 19-21.
5. Тулешова, Г. Б. Ҧлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілік
факторлары / Г. Б. Тулешова, А. Айтжанова // Ізденіс-Поиск
(гуман.ғылым.сер.). - 2015. - № 4. - Б. 158-160.
Тажгарина Бэла Қанатқалиқызы

Х.Досмҧхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің
―Қылмыстық қҧқықтық пәндер және криминалистика‖ кафедрасының аға
оқытушысы, заң ғылымдарының магистрі
Қазақстан Республикасы, Атырау қ, Студенттік даңғылы 212
Tazhgarina Bela Kanatkyzy
Atyrau State University named H. Dosmukhamedov
Tazhgarina@mail.ru
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕГІ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫНЫҢ

ҚОРҒАЛУЫ
ЗАЩИТА ПРАВ ЧЕЛОВЕКА НА МЕЖДУНАРОДНОМ УРОВНЕ
PROTECTION OF HUMAN RIGHTS AT THE INTERNATIONAL
LEVEL
Анотация
В данной статье рассматривается особенности возникновения стадий развития и новый
подход в отношений точки зрения человеческих ценностей и принципов защиты своих
прав. Определяется система норм в области защиты прав человека, рассматривается
вопрос обеспечения защиты прав и его механизмов, решение вопросов прав человека в
60
АУК И» 2 (3) 2017
рамках цивилизаций. Автор предлагает рассмотреть пути улучшения механизмов
защиты и свобод человека и принимая во внимания в соответствий с международными
стандартами улучшить действующее законодательство, совершенствовать разработку
и принятие нормативно – правовых актов и пути их дальнейшего развития.
Abstract:
This article discusses the features of appearance of the development stages of a new
approach due to thoughts of human values and the principles of the protection of their rights.
Determined by the system of rules in the field of protection of human rights, the issue of
protecting the rights and mechanisms, issues of human rights within civilizations. The author
proposes to consider ways to improve the protection of human freedoms and mechanisms and
taking into account in accordance with international standards to improve the existing
legislation to improve the development and adoption of normative - legal acts and ways of their
further development.
Ключевые слова: Международная, сотрудники полиции, Декларация, Пакт, Генеральная

Ассамблея, Конвенция.
Index terms: International, police officers, Declaration, Pact, General Assembly, convention.
Қазіргі егеменді елімізде адам қҧқы мен бостандығын қорғау, қҧрметтеу

тіршіліктің тірегі ету ҥшін біршама жҧмыстар атқарылуда. Осы орайда
Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы адам қҧқықтары
жӛніндегі комиссияға жҥктелген бірқатар міндеттер бар. Сол арқылы
Қазақстан Республикасы Президентіне адам және азамат қҧқықтары мен
бостандықтарының кепілдігін жҥзеге асыру ҥшін жағдай жасау
қарастырылған. Сондай-ақ адам және азамат қҧқығы мен бостандығын
қамтамасыз ету мен қорғау тетігін одан әрі жетілдіріп, халықаралық
ықпалдасу жағы да қарастырылған. Қазіргі кезеңде адам және азамат
қҧқығының жағдайы жӛніндегі ақпараттар мен мемлекеттегі әлеуметтік
мәселелерді қарастыру, халықтың әл-ауқатын кӛтеру, адамның, азаматтың
саяси қҧқықтарын қорғаудың маңызы кҥннен кҥнге артуда. Адам қҧқын
қорғау мәселесі Қазақстан Республикасындағы ҥкіметтік, ҥкіметтік емес
қҧқық қорғаушы ҧйымдардың, халықаралық ҧйымдардың тҥрлі деңгейде
кӛтерген мәселелері: конференцияларда, тҥрлі кездесулерде талқыланған
мәселелер мен жеке адам мен азаматтардың арыз-ӛтініштеріне кӛңіл бӛліп
қарастырылып отырады.
Соған орай тәуелсіздігімізді алғаннан бергі уақытта мемлекетіміз
азаматтардың азаматтық, саяси экономикалық, әлеуметтік мәдени
қҧқықтарының сақталуын жҥзеге асыруда біршама жҧмыстар атқаруда.
Қазақстан Республикасының Конституциясымен бекітілген халықаралық
нормаларға сәйкес келетін отыз баптан тҧратын конституцияның екінші
бӛлімі тҥгелдей адам қҧқын қорғауға арналғандығын білеміз. Соның ішінде
ең бастысы адамның дҥниеге келгеннен кейінгі басты иеленетін қҧқығы ӛмір
сҥру қҧқығы деп танылатындығын мойындайды. Ӛмір сҥру қҧқығы бҧл
61
АУК И» 2 (3) 2017
салада жинақталған барлық басқа қҧқықтар мен бостандықтардың алғашқы
негізін қҧрайтындығын кӛрсетеді. Ол әлем ӛркениетінің абсолютті
қҧндылығы болып табылады. Ӛйткені, адам қаза болған жағдайда қалған
барлық қҧқықтар мәні мен маңызын жояды. Адамның ӛмір сҥру қҧқығы
табиғи, тумысынан пайда болатын ешкімге тәуелсіз қҧқық. Оны дҥние
жҥзіндегі барлық мемлекеттер мойындаған нормативті актілердің бірі Адам
қҧқықтары туралы Халықаралық Билльдің бірінші бабында: «Барлық
адамдар тумысынан азат және қадыр-қасиеті мен қҧқықтары тең болып
дҥниеге келеді», - деп кӛрсетеді 1.
Адамның еркін ӛмір сҥруі оның бостандықта болуымен тығыз
байланысты. Сондай-ақ адам қоғамда ӛмір сҥргендіктен ол тҧлғаның ар-
ожданы, жеке басына қол сҧғушылық, сонымен бірге жеке ӛміріне, мекен-
жайына қол сҧғылмауы; қозғалыс және мекен-жайын таңдау бостандығы,
ҧлтын, тілін таңдау бостадығы кез-келген демократиялық тҧрғыдан
ҧйымдастырылған қоғамның гуманистік принциптерін білдіре отырып,
тҧлға бостандығының іргелі аспектілерін қамтиды. Ӛмір сҥру қҧқығы бҧл
салада жинақталған барлық басқа қҧқықтар мен бостандықтардың алғашқы
негізін қҧрайды. Барлық қалған қҧқықтар осы ӛзекті қҧқықтың тӛңірегінде
бірігеді. Соны жҥзеге асыру ҥшін әрекет етеді. Мәселен, әлеуметтік
қамсыздандыруға, денсаулық сақтауға, қолайлы қоршаған ортаға берілетін
қҧқық, адамды қатаң жазалауға жол бермеу адам бостандығын қорғау
мақсатында әрекет етеді. Әрбір мемлекет бҧл қҧқықтарды тануға және қолда
бар барлық қҧралдармен адамның ӛмір сҥруі ҥшін қолайлы жағдайлар
жасауға міндетті болып табылады. Тҧлғаның ӛмір сҥруі мен денсаулығына
қарсы қылмыстардың қылмыстық жазалауға жататын ерекше ауыр
тҥрлерінің болуы әрине ҥлкен проблема болып отыр. Ӛмір сҥру қҧқығы
ӛлім жазасының шектеушісі болып, бҧл гуманистік бағытты біздің
мемлекетімізде қолдап 2003 жылы 17 желтоқсанда мемлекет басшысы
«Қазақстан Республикасында ӛлім жазасына мораторий енгізу туралы»
Жарлыққа қол қойды [2]. Бҧл Жарлықтың қабылдауын БҦҦ, ЕҚЫҦ және
басқа да халықаралық ҧйымдар жоғары бағалады. Жарлықты қабылдау әрине
қылмыстық заңдылықты одан әрі ізгілендіруге бағытталғандығын кӛреміз.
Бҧл мемлекетіміздегі ежелден қалыптасқан әдет заңдарының негізінде
қҧрастырылған «Жеті-жарғыда» кӛрініс тапқан болатын, яғни Батыс Европа
елдеріндегі «қанға - қан, жанға – жан алу» сияқты заңдардай емес, қайта
халықты бірлікте ҧстау мақсатында кешірімділікке тәрбиелеген «қҧн
тӛлету арқылы болған оқиғаны ӛршітпей басу жағын қарастырғанын
білеміз». Әрине бҧл ӛте қҧптарлық жағдай. Дегенмен қҧн тӛлеу оңай болған
жоқ, оған бҥкіл ру іші жауапты болды. Сол себептен екінші рет қайталанбау
жағын қарастырып, тәрбие, тәртіпке ерекше кӛңіл бӛлген. Дегенмен адам
қҧқының қорғалуы екі жаққа да бірдей, әділ болу керек.
Қазақстан Республикасының аумағында Конституциямыздың 21-бабына
сәйкес әрбір адам еркін қозғалу, мекен-жайын еркін таңдау қҧқына ие болып
62
АУК И» 2 (3) 2017
есептеледі. Сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің «Шетел
азаматтарының қҧқықтық жағдайы туралы Жарлығының 16-бабына сәйкес
шетел азаматтары Қазақстан Республикасының шетел азаматтарының
болуына рҧқсат етілген аумақтарында еркін жҥріп тҧра алады және
Қазақстан Республикасының заңдарында белгілеген тәртіпке сәйкес
тҧрғылықты жер таңдай алады. Қозғалу мен мекен-жайын таңдауға
байланысты шектеулер, егер бҧл мемлекет қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
қоғамдық тәртіпті, тҧрғылықты халықтың денсаулығы мен адамгершілік
жағдайын қорғау, Қазақстан Республикасы азаматтары мен басқа да
адамдардың қҧқығы мен заңды мҥдделерін қорғау ҥшін қажет болған
жағдайда, осы мәселеге ӛкілетті мемлекеттік органдардың актілерімен
белгіленеді. Осылайша, қолданыстағы заңдармен, мемлекет қауіпсіздігін
қамтамасыз ету оқиғаларынан бӛлек жағдайларда, Қазақстан аумағында
болған азаматтардың қозғалуына қандай да бір шектеулер қаралмаған.
Қолданыстағы заңнамамен азаматтықтан шығу мен оны қайта алу тәртібі
қарастырылған. Мәселен, Қазақстан Республикасының «Қазақстан
Республикасының азаматтығы туралы» заңының 20-бабына сәйкес,
азаматтықтан шығу елден кететін тҧлғаның ӛтініші бойынша жҥргізіледі.
Сонымен қатар, кӛрсетілген заңның 18-бабына сәйкес, бҧрын Қазақстан
Республикасының азаматы болған адамның ӛтініш бойынша осы заң
талаптарына сәйкес оның Қазақстан Республикасы азаматтығы қалпына
келтірілуі мҥмкін деп кӛрсетілген яғни, бҧрынғы азаматтығын қалпына
келтіре алады. Бҧл әрине Қазақстан Республикасы азаматтарының еркін
қозғалуына мҥмкіндік беретінін кӛреміз.
Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан бергі кезеңде қазақтарды
тарихи отанына оралту елдің кӛші-қон саясатының негізгі басымдықтарының
бірі болып табылады. Мемлекеттік деңгейде этникалық қазақтарды қайтару,
соның ішінде қоныстандыруды ҧйымдастыру және қоныстанған жерлерде
олардың ӛмір сҥруі ҥшін жағдай жасаудың шынайы тетіктерін қалыптастыру
ҥшін шаралар қабылдануда. Сондай-ақ, Қазақстанда тҥрлі конфессиялардың
бейбіт тҥрде қатар ӛмір сҥруі ҥшін қҧқықтық және ҧйымдастырушылық
жағдайлар жасалған, конфессияаралық қатынастарды ҥйлестіруге
бағытталған біртҧтас мемлекеттік саясат қалыптасқан. Қазақстан
Республикасындағы діни сала бірқатар заңнамалық актілермен реттеледі.
Әрбір адам кез-келген дінге кіре алады немесе ешқайсысына сиынбаса да
болады. Сенім немесе атеизм мәселесі әрбір азаматтың жеке шаруасы.
Қазақстан Республикасының «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер
туралы» заңына сәйкес, дінге сену немесе ӛз нанымын тарату бостандығы
қҧқығын жҥзеге асыру қоғамдық тәртіпті және ӛзге азаматтар ӛмірінің
қауіпсіздігі, денсаулығы, адамгершілік қасиеттері немесе қҧқықтары мен
бостандықтарын қорғау мақсатында ғана шектеулі мҥмкін. Дегенмен дінге
сенудің жӛні осы екен деп ҧлтымызға, халқымыздың менталитетіне,
қоғамдық қҧрылысымызға қайшы идеяларды уағыздайтын діндерден аулақ
болғанымыз абзал.
63
АУК И» 2 (3) 2017
Ресми статистикада дінге сенушілер толық қамтылмаған, себебі
Қазақстан Республикасының «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер
туралы» заңында кез келген дінді таңдау немесе ешқандай дін ҧстанбау
қҧқығы берілген және адамдар ӛздерінің қай дінге сенетіндері жайлы ақпарат
бермеуге қҧқылы екендігі белгілі, дегенмен діни сенімге аса жауаптылықпен
қарау қажет деп есептейміз.
Азаматтардың ҥй-жайына қол сҧғылмаушылық қҧқығы негізінен
сақталады. Дегенмен, полиция қызметкерлері азаматтардың ҥй-жайына қол
сҧғылмаушылық туралы конституциялық қҧқығын бҧзатын фактілерде
кездеседі.
Прокуратура қызметкерлерінің іс-қимылы арқасында ҥй - жайға
қолсҧғылмаушылыққа байланысты конституциялық қҧқықтарды бҧзу
азайған. Әрине бҧл жҧмыс әрі қарай ӛз жалғасын табуда.
Азаматтардың банктегі салымдары мен жинақталған сомаларының, хат
алысу, телефон арқылы әңгімелесудің, пошта, телеграф және т.б. арқылы
хабар алысу қҧпиясы қҧқығының бҧзылуы туралы фактілердің болмауы тиіс
екендігі белгілі.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жӛніндегі
агенттігіне жҥктелген міндеттер азаматтардың мемлекеттік қызметке кірудегі
теңдік деген конституциялық қҧқығын іс жҥзіне асыру тетігін бекітуге,
сондай-ақ әкімшілік мемлекеттік қызметшілерді әлеуметтік және қҧқықтық
қорғауды қамтамасыз етуге мҥмкіндік беріп отыр. Яғни, мемлекеттік
қызметке конкурс арқылы қабылдау соның бір дәлелі болып есептеледі.
Бас прокуратура, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істер
жӛніндегі агенттігі мен Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы
Адам қҧқықтары жӛніндегі комиссиясында мемлекеттік қызметке қабылдау
кезінде азаматтарды жынысына, нәсіліне, ҧлтына, тіліне, әлеуметтік
жағдайына, тҧрғылықты жеріне, дінге деген кӛзқарасына, наным-сеніміне,
қоғамдық бірлестіктерге кіру-кірмеуіне байланысты қандай да бір тікелей
немесе жанама себептерге қарап кемсіту фактілерін болдырмайтындай
жағдай қарастырылған және ҥнемі бақылауда болып отырады. Халқымыз
аталы сӛзге тоқталып, оны ежелден-ақ жоғары бағалаған. Сонымен қатар
әрбір адамның сӛз, сенім бостандығы және олардың еркін білдіру қҧқығы
бар екендігін ҥнемі ескере білгеніміз абзал.
Қазіргі қолданыстағы Қазақстан Республикасының Конституциясында
да сӛз және шығармашылық бостандығына кепілдік беріліп, цензуарға
тыйым салынған, әркімнің заңмен тыйым салынбаған тәсілмен ақпарат алу
және тарату қҧқығы бекітілгендігі белгілі.
Сонымен бірге, халықаралық тәжірибеде қабылданған шектеулер де бар:
Қазақстан Республикасының Конституциясының 20-бабының 3-тармағы
бойынша «Республиканың конституциялық қҧрылысын кҥштеп ӛзгертуді,
оның тҧтастығын бҧзуды, мемлекет қауіпсіздігіне нҧқсан келтіруді, соғысты,
әлеуметтік, нәсілдік, ҧлттық, діни, тектік-топтық және рулық астамшылықты,
сондай-ақ қатыгездік пен зорлық-зомбылыққа бас ҧруды насихаттауға немесе
ҥгіттеуге жол берілмейді»,- деп кӛрсетеді[3]. Бҧл әрине ӛте орынды қойылған
64
АУК И» 2 (3) 2017
талап, мемлекеттің, елдің, рудың, ағайынның бірлігін сақтау туралы ежелгі
ғҧн, тҥркі заманынан белгілі.
Тҧрақты дамуды жҥзеге асыру жолында мемлекетіміз бҥкіл қоғам
мҥшелерін жҧмылдыра отырып, алдымен тҧрақты дамудың саяси базасын,
ведомствалар аралық интеграция, мемлекеттік басқарудың жҥйелі тәсілін,
дамудың негізгі тармақтарын жоспарлап, реттеу, жоғары технология, білім
мен ғылымдағы жетістіктердің бәсекелестік қабілетін арттыру, халықтың әл-
ауқаты мен денсаулығын жақсарту, халық санын кӛбейтуге жағдай жасау,
қоршаған ортаны таза ҧстау, экологияны жақсарту, ӛзге де маңызды
мәселелерді алға қойып отыр және оны жҥзеге асыруға тиіс деп есептейміз.
Қорыта айтқанда, мҧның бәрі адам ҥшін, болашақ ҧрпақтар ҥшін аса
қажетті де тҥпкілікті шешуге жататын мәселелер. Бәсекелестікке қабілетті
мемлекеттер қатарына қосылу ҥшін тек экономикамызды ӛркендетіп қана
емес, сол секілді мәдени-рухани қҧндылықтарымызды да кӛзден таса
қалдырмай біркелкі жҥргізіп отыру кӛзделген. Бҧл қҧндылықтардың ең
бастысы-адам және оның қҧқықтары мен бостандықтары болғандықтан, ата-
бабаларымыз- аңсаған дәрежеде ҧрпақтары ӛмір сҥрулері тиіс. Оған
Республикамыздың байлығы да, қабілеті де жетеді. Дегенмен Халықаралық
деңгейде және Қазақстан Республикасының ӛз ішінде қоғамның, тӛрткҥл
дҥниенің болашақ иесі балалар қҧқын қорғау проблемаларын ойластыру
мәселесі туып отыр.
Адам қҧқығын қорғау институтының қалыптасу тарихы ӛркениетті
қоғамдағы адамның табиғи қҧқын тану, ӛз қҧқығын сот арқылы қорғай алуы,
адамды еркі мен бостандығынан айыру тек сот шешімі негізінде жҥзеге асуға
тиіс болып, адамның сӛз бостандығы мен ар – намыс бостандығын қорғай
алу ммҥкіндігіне ие болуы біртіндеп адам қҧқығын қорғау процесінің кеңейіп
жетілгендігін, оған кепілдік берілгендігін кӛрсетті. Оны заң жҥзінде бекіткен
мемлекеттердің алғашқысы болып Англияда қабылданған Еркіндіктің Ҧлы
Хартиясы феодализм тҧсындағы қоғамдық ӛмірдегі бостандық пен заңның
басымдылығын мойындатқан қҧқықтық акт ретінде бағаланады. Оның негізгі
мазмҧны адамдарды билеуші таптың орынсыз билігінен қорғау, заңсыз айып
тӛлеттіру, мҥлікке қол сҧғылмау қҧқығын қорғауға ерекше кӛңіл бӛлінген.
Ғасырлар ӛткен сайын, адам қҧқығын, бостандығын қорғау туралы
нормативті актілер жетілдіріле тҥсті. Соныңбірі 1679
жылыАнглиядақабылданған «Акта о лучшем обеспечении свободы
подданного и о предупреждении заточений заморями 1679 года. (Habeas
Corpus Amandment Act)», - деп аталады[4]. Адам қҧқығына қол
сҧғылмаушылыққа процессуалдық кепілдік беру туралы нормативті қҧжат
болды. Ол тек Англияда емес басқа да кӛптеген мемлекеттерде қолданылды.
«Билль о правах 1689 года (The BillofRights)» қабылданып,
парламенттің рӛлін бекітіп, оның заң шығару, оны қорғау, салықтар
жинаудағы заңдардың қатаң сақталуын қадағалау арқылы адам қҧқығын
қорғауға болатындығын дәлелдей тҥсті.
Міне осылай адам қҧқығы мен бостандығын қорғауға бағытталған
әрекеттер бҧрыңғы Англияның отары болған елдерге де тарап, XVII ғасырда
65
АУК И» 2 (3) 2017
Америкадағы буржуазиялық рефолюция тек қана әлеуметтік сипатта емес,
олҧлтазаттықсипаталып, отарлық езгіден қҧтылу ҥшін болған кҥреседі.
Т.Джефферсон, Б.Франклин, Дж. Мэдисонның саясиидеялары адам қҧқығы
мен бостандығының қорғалуына арналып, адамның тумысынан табиғи пайда
болған қҧқығынан айыруға болмайтындығы ерекше аталып, адамның ӛмір
мен бостандықтың рахатын кӛріп, меншікке ие болу, бақыт пен қауіпсіздікті
иемдену қҧқығының барлығын іс жҥзінде қорғау қажетекендігін атап
кӛрсетті. Ол «Бостандық Декларациясының» негізін қҧраған тарихи қҧжат
болды. Оның негізгі мазмҧны адамқҧқығын қорғау болғандығы туралы «мы
исходим из той самоочевидной истиной, что все люди созданы равными и
наделены их творцом определенными неотчуждаемыми правами к числу
которых относится жизнь, свобода, стремление к счастью», - депбағалаған.
1791 жылы 15 желтоқсанда Америкада адам қҧқығы туралы Билль
қабылданды. Конституциялық нормалар мен қағидаларды дамыта отырып,
феодалдық заңдар, штат заңдары кӛптеген сот шешімдері арқылы қҧқық
туралы Билльдың әсер ету аймағын толықтырып, кеңейтетҥсті.
Бҧлкезеңде Француз революциясы да біршама нәтижеге қол жеткізіп,
1789 жылы «Адам және азамат қҧқы туралы Декларация» қабылдады.
Декларация мазмҧны еркіндік, теңдік, халықтар бірлігі, заңның ҥстем,
беделді болуы, адам қҧқығын қорғау туралы қабылданған гуманистік
идеядағы қҧжат болды. Ол Вольтер, Монтескье, Руссоның саяси қҧқықтық
кӛз қарастарындағы ізгілік негіздерінің жҥзеге асуын кӛрсетті. Бҧл
қабылданған декларацияның негізі адам қҧқығы мен бостандығын қорғау
туралы қағидалары бҥгінге дейін кӛптеген елдердің конституцияларынан
орын алып, халықаралық – қҧқықтық актілеріне негіз болып отыр.
Декларация табиғи –қҧқықтық доктринадан ӛз бастауын алып, мемлекеттің
адам қҧқығын қамтамасыз етудегі рӛлін мойындап, кӛрсетеді. Яғни қҧқықты
мемлекет қҧрудың негізгі принципі адам қҧқын қорғау, биліктің бӛлінуін
қамтамасыз ету қажеттігін атап кӛрсетеді.
Міне осылайша әр елде, әр дәуірдің даму сатысында қабылданған
нормативті актілердің тарихи негізі, оның институттары мен қағидалары
адам қҧқы мен бостандығы туралықабылданған халықаралық –қҧқықтық
актілердің негізін қалады, соған арқау болды, оның ішінде адамның сот
шешімінсізкінәліеместігі, кінә мен жазаның сәйкестігі, кінәсіздік
презумпциясы, сӛз, баспасӛз, дінбостандығынсақтауқажеттігіескерілген.
Билеушелілердің адам қҧқығын бҧзуға жауаптылығы туралы Еркіндіктің
Ҧлы Хартиясынан ӛзінің ізгілік негіздерін алған қҧндылықтар, кейін
ағылшынның қҧқық туралы Билль, еркіндік Декларациясы, американдық
қҧқық туралы Билль, адам және азамат қҧқығы туралы Декларациялардан
кӛріністапты. Осындай қҧндылықтардың даму негіздері ӛз бастауларын
ежелгі грек философиясы мен дҥниежҥзілік Реформация мен ағарту кезеңінің
қҧндылықтарынан бастау алған әлеуметтік, әділеттік пен теңдік идеяларын
ҧсынды. Осылайша, адам қҧқықтары мен бостандықтарын қорғау туралы
идея ӛз жалғастығын тауып ХХ ғасырдаҥлкен беделгеие болған Біріккен
Ҧлттар Ҧйымының қолдауы мен қабылданып, бҥкіл дҥниежҥзі
66
АУК И» 2 (3) 2017
халықтарының қҧқықтары мен бостандықтарын қорғайтын негізгі бес
беделді қҧқықтық қҧжаттар анықталып, оларға кепілдік берілген. Олар адам
қҧқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (1948). Экономикалық,
әлеуметтік және мәдени қҧқықтар туралы Пакт (1966), Азаматтық және саяси
қҧқықтар туралы халықаралық Пакт (1966) және соңғысына қатысты екі
Факультативті хаттама. Декларация, ең алдымен адамгершілік мәні бар
манифест болып табылады. Пактте, оларды ратификациялаған мемлекеттер
ҥшін міндетті кҥші бар келісім – шарттар болып табылады. Осы қҧжаттардың
бәрі топтасып – Адам қҧқықтары туралы халықаралық билль атты әйгілі
қҧжатты қҧрады.
Сонымен адам қҧқықтары мен бостандықтарын қорғау жолындағы
қабылданған Декларация, Пакттер, оған байланысты факультативтік
хаттамалар адам қҧқықтарын қорғау жолындағы істің дамуын бағалай алатын
негізгі эталон ретінде жалпыға бірдей дерлік танылып келеді. Біріккен
Ҧлттар Ҧйымының органдары арасында Декларацияның орны жоғары, беделі
зор. Оның беделі, тек Жарғының беделінен ғана кем. Тек бас Ассамблея ғана
емес, сондай – ақ Қауіпсіздік Кеңес пен басқа органдар да, ӛз жҧмыстарында
осы Декларацияға ҥнемі жҥгініп отырады. Одан алынған дәйек сӛздер
халықаралық қҧжаттарда келтіріледі, соның ішінде, Еуропалық Кеңестің
адам қҧқықтары мен негізгі бостандықтарын қорғау туралы Конвенциясында
(1950), Жапония мен бітім келісімде (1951), Триестің статусы жӛніндегі
арнайы Статутта (1954), Африкандық бірлесу ҧйымының Жарғысында
(1963), және Хельсинкиде (1973) 35 мемлекет қол қойған Еуропадағы
қауіпсіздік пен ынтымақтастық туралы Кеңестің қортынды қҧжатында
қолданғанын білеміз.
Декларация кӛптеген ҧлттық конституцияларында аталады. Ол
кӛптеген елдердің ҧлттық заңдарын дайындау кезінде рух беріп отырады,
сонымен қатар, оданалынған дәйек сӛздер мақҧлданып, ҧлттық соттарда
келтіріледі.
Дҥниежҥзілік конференция бірқатар маңызды мәселелерді шешті,
соның ішінде БҦҦ Бас Ассамблеясына жасаған ҧсыныстарының бірі
«Адамның барлық қҧқықтарын қорғау және қҧптау» туралы Жоғарғы
комиссар тағайындау туралы болған еді. Бҧл мәселе 1993 жылы 20
желтоқсанда БҦҦ Бас Ассамблеясының 48/141 Резолюциясымен
қабылданып, жҥзеге асырылды. Вена декларациясы Бағдарламасының
шешімі 90 жылдан кейін бҧрынғы Кеңестер Одағы мекендеген мемлекеттерге
кеңінен тарады. Әр мемлекет, әр тҥрлі жолдармен ӛз тәуелсіздігін алғанымен,
ӛз мемлекетінің билігі ӛздеріне тиіп, ол мемлекеттің саяси, экономикалық,
әлеуметтік, рухани, мәдени, қҧқықтық жағынан дамуына кӛптеген ӛзгерістер
әкелді.
Сонымен қатар, конвенциялар мен декларациялартҥрінде әйел қҧқы,
неке және отбасына қатысты қабылдаған негізгі халықаралық қҧжаттардың
ішінде «Конвенция о ликвидации всех форм расовой дискриминации в
отношении женщин», - деп аталатын халықаралық келісімнің маңызы зор.
Оның негізгі мазмҧны әйелдер мен ерлердің саяси, әлеуметтік,
67
АУК И» 2 (3) 2017
экономикалық, мәдени және ӛзге де саладағы қҧқықтарын әрбір мемлекеттең
негізде қорғауға міндетті екендігін ескертіп, әйелдер қҧқын қорғауға ешбір
қысымшылық жасалмауын қадағалауды кӛздеген халықаралық деңгейдегі
маңызды қҧжат болды.
Адам қҧқықтарының жалпыға бірдей Декларациясында барлық
адамдар тумысынан азамат және қадір-қасиеті мен қҧқықтары тең болып
дҥниеге келетіндігін ескере отырып, оларға ақыл-парасат, ар-ождан берілген,
сондықтан олар бір-бірімен туыстық, бауырмалдық қарым-қатынас
жасаулары тиіс екендігі айқындалған. Сондай-ақ, адамдардың ой-пікіріне, ар-
ожданға және дін бостандығына қҧқығы бар деп кӛрсете отырып, әр адам
наным-сенімі бостандығына және ӛз кӛзқарасын еркін білдіруге қҧқылы; бҧл
қҧқық ӛз наным-сенімін кедергісіз ҧстану екендігін және мемлекеттік
шекаралар тәртібіне тәуелді болып қалмай, ақпараттар мен идеяларды еркін
іздеп, кез келген қҧралдар арқылы тарату бостандығын да қамтитындығын
кӛреміз.
Ата заңымызда кӛрсетілгендей, халықаралық билльде әр адамның :
 бейбіт жиналыстар мен ассоциацияларды қҧру бостандығына;
 ӛз елін басқару ісіне тікелей ӛзі немесе ерікті тҥрде сайланған ӛкілдері
арқылы қатысуға;
 қоғам мҥшесі ретінде әлеуметтік қамсыздандырылуына және оның
қадір-қасиетін қолдау табуына, жеке басы еркін кемелденуіне қажетті

экономикалық, әлеуметтік және мәдени салалар бойынша қҧқықтары;
 әрбір мемлекеттің қҧрылымы мен ресурстарына сай, ҧлттық ықпал
және халықаралық ынтымақтастық арқылы жҥзеге асырылуына;

 еңбек етуге, жҧмыс тҥрін еркін таңдауға, әділ және қолайлы еңбек
жағдайына, жҧмыссыздықтан қорғалуына;

 қҧндылығы тең еңбек ҥшін, нендей бір кемсітуінсіз, тең еңбек ақы
алуға;
 ӛзінің және отбасы мҥшелерінің денсаулығы мен әл-ауқатын
қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспаны, медициналық кҥтімді
қамтитын, ӛмір сҥру деңгейінің және де жҧмыссыз қалған кезде, мҥгедек
болып қалған, жесір болып қалған кҥнде, қартайған шағында немесе ӛзіне
байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мҥмкіншілігінен
айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына;
 білім беру адамның жеке басының толық кемелденуіне және
қҧқықтары мен негізгі бостандықтарына деген қҧрметті арттыруға
бағытталуға тиіс екендігі айқын кӛрсетілген.
Барлық ҧлттар нәсілдік және діни топтар арасында тҥсіністік,
шыдамдылық пен достық қарым-қатынас орнатуға ықпал жасап және
Біріккен Ҧлттар Ҧйымының бейбітшілікті қуаттау жолындағы жҧмысына
ықпал жасап дем беруі тиіс. Сондықтан да әр адамның білім алуға және т.с.с.
баптарда кӛрсетілгендей тҥрлі жағдайларға толық қҧқықтары бар екендігін
кӛреміз.
Міне, осы Халықаралық қҧжаттар негізінде азаматтардың Халықаралық
деңгейдегі әлеуметтік және экономикалық қҧқығы да айқындалғанын
68
АУК И» 2 (3) 2017
байқаймыз. Яғни, әрбір адамның экономикалық және әлеуметтік мҥдделерін
жҥзеге асырып, қорғау ҥшін кәсіподақтар қҧрып және тиісті ҧйымдардың
тәртібін бҧзбау, сол ҧйымдарға кірудің бірден-бір шарты болып
табылатынын қосып алғанда, ӛз қалауынша таңдап алған ҧйымдарға кіру
қҧқығын қамтамасыз етуге міндеттенеді. Осы аталмыш қҧқықты пайдалануда
заңда кӛзделген және демократиялық қоғамның мемлекеттік қауіпсіздік және
қоғамдық тәртіп мҥдделерін сақтау немесе басқа адамдардың қҧқықтары мен
бостандықтарын қорғауды қажет ететін шектеулерден тыс шектеулерге жол
берілмейді. Кәсіподақтардың ҧлттық федерациялары мен конференцияларды
қҧру және де соңғылардың халықаралық кәсіподақтар ҧйымдарын ашу
немесе соларға қосылу қҧқығын, олардың ӛз жҧмыстарын кедергісіз және
заңда кӛзделген демократиялық қоғамның мемлекеттік қауіпсіздік немесе
қоғамдық тәртіп мҥдделерін сақтау немесе басқа адамдардың қҧқықтары мен
бостандықтарын қорғауды қажет ететін шектеулерден тыс шектеулерсіз
жҥргізу қҧқығын мемлекеттер қамтамасыз ететіндігін кӛрсетеді.
Ал «Бала қҧқықтары туралы» конвенция 1989 жылдың 20 қарашасында
БҦҦ-ның Бас Ассамблеясының 44/25 резолюциясымен қабылданды және
1990 жылдың 2 қыркҥйегінде заңды кҥшіне енді. Бҧл конвенция 3-бӛлімнен
және 54-баптан тҧрады. Конвенция бойынша бала болып 19 жасқа толмаған
әрбір адам баласы табылады. Мемлекеттер-қатысушылар осы конвенцияда
аталған баланың барлық қҧқықтарын сыйлауға және қамтамасыз етуге
міндеттелген. Мемлекеттер-қатысушылар балаларға және олардың
қорғалуына жауапты мекемелер мен органдардың кӛбіне қауіпсіздік және
денсаулық сақтау саласында қҧзіретті органдармен бекітілген нормалармен
жауап берулерін қамтамасыз етеді. Әрбір баланың ӛмір сҥруге қҧқығы бар
екендігін мойындайды. Бала туғаннан кейін бірден тіркелуге жатады және
есім алуға, сондай-ақ азаматтық алуға қҧқықты. Мемлекеттер баланы ӛз ата-
аналарынан еркінсіз ажырамауын қамтамасыз етуге тиіс. Олар балаларды
заңсыз шекарадан алып кетуі мен қайтып алып келуіне қарсы кҥрес
жҥргізеді. Сондай-ақ, балаларға ӛз пікірлерін білдіруге, ӛзіне қатысты барлық
сҧрақтарға ӛз кӛзқарастарын білдіруге қҧқығы бар. Ешқандай баланың жеке
ӛміріне, отбасы жағдайына, тҧрғын ҥйге қҧқығына ӛзге адамның қол сҧғуына
жол берілмейді. Мемлекеттер-қатысушылар балалардың ассоциациялар мен
бейбіт жиындарды ӛткізуге қҧқық береді. Баланың ӛз ойы, ар-ҧяты және
дінінің еркіндігіне қҧқық береді. Олар ата-аналардың баланы тәрбиелеудегі
жауапкершіліктің болуын қатаң қадағалайды. Ата-аналар немесе заңға сәйкес
қорғаншылар баланы тәрбиелеу мен оның ӛсуіне негізгі жауапкершілікте
болады. Сондай-ақ мемлекеттер-қатысушылар баланың қандай да бір теріс
ықпалдардан, ҧрып-соғулардан дене не психологиялық зардаптардан
қорғаудың заңдық, әкімшілік, әлеуметтік шаралардың барлық тҥрлерін
қолданады. Конвенция қағидаларына сәйкес балаларды ҧрлау, оларды
сатудың барлық нысандарына жол бермеу шараларын жҥзеге асырады.
Балалардың демалуына, ӛз жасына сәйкес әр тҥрлі қызықты ойындарға,
шараларға қатысуға және мәдени ӛмірге ерікті ат салысуға, ӛнермен
69
АУК И» 2 (3) 2017
айналысуға қҧқық бере отырып, мемлекеттер-қатысушылар тӛмендегілерді
қамтамасыз етеді:
 қандай да бір бала аяусыз жазаға тартылмауын. 18 жасқа толмаған балаға
қылмысы ҥшін ӛлім жазасы, ӛмірлік қамауда ҧстауға тартылмайды;
 ешбір бала заңсыз бас бостандығынан айрылмауын. Баланы ҧстау, қамау
тек заңға сәйкес қана жҥзеге асырылады;
 бас бостандығынан айрылған әрбір бала ӛзін сыйлатуын;
 әрбір бас бостандығынан айрылған бала қҧқықтық кӛмек алуына
қамқорлық жасалған.
Мемлекеттер-қатысушылар аталған Конвенцияның қағидалары мен
ережелерін ересектерге де, балаларға да кеңінен насихаттауға міндеттенеді, -
деп кӛрсетеді.
Дҥниежҥзіндегі мемлекеттер балалар қҧқығын қорғауда халықаралық
деңгейдегі балалар қҧқығын қорғауға арналған нормативтік актілерді
басшылыққа ала отырып, ӛз мемлекеттерінің заңдарымен ҧштастырады және
жетім балаларын шет елдерге жібермеуге тырысады.
«Жеті қабат жер астына тҥсіп кетсе де неміс баласы туа бітті қан
жынымен азаматтығын ӛзімен бірге ала келеді. Бҧл әлемдегі бір ғана ел емес.
Еуропа, Америка, Шығыс Азия елдерінің кӛпшілігіне тән қатаң қағида екенін
кӛреміз.
Франция мен Алманияда, Батыс Еуропада, Скандинавия елдерінде есін
білмейтін баланы жат жҧрттыққа асырауға беру оның қҧқын бҧзу болып
табылады. Осы жолдағы қандай да бір іс-әрекет заңмен қорғалады.
Соңғы 5-6 жылда елімізден шет елдерге (16 елге) 3000-нан астам бала
жіберіліпті. Қазақстандық нәрестелер ҥшін 18-25 мың доллар тӛленеді екен.
Егер теңеу тҧрғыда айтар болсақ, Қазақстанның бала сатуға байланысты
дәл қазіргі жағдайы кәдімгі тесік шелекті елестетеді. Неге десеңіздер, бір
жағынан дҥниеге нәрестелер келіп жатса, екінші жағынан сол бҥлдіршіндер
ӛзге жҧрттарға кӛздері жәудіреп, кіндік қаны тамған жерлерімен қош
айтысып, біржола мҧхит асып алысқа кетіп жатыр. Ақшаға қҧныққан
жекелеген фирмалар әрбір баланың қоғам ҥшін қҧндылық екенін ҧмытып,
баюдың қамында жҥр. Бірақ олар ӛздерінің бҥкіл сол байлығы әлгі
балалардың бір тамшы кӛз жасына тҧрмайтынын ескере бермейтіні
ӛкінішті», екендігі туралы айтылып жатыр, бірақ нәтиже әлі тӛмен.
Шет елге сатылған балалардың кӛпшілігі АҚШ-та. Мҧның ӛзіндік
себептері бар. Қазір АҚШ-та ҧлттық генофонды жаңарту – кезек кҥттірмес
мәселелердің бірі. Аталмыш саясат стратегиялық сипатқа ие болып отыр.
АҚШ қоғамы бҥгінгі таңда ҥлкен демографиялық тоқыраудың алдында тҧр.
Мемлекеттің бар байлығы адам ресурсы деп санайтын олар ел болашағын
әріден ойлап, тҥрлі болжамдар жасауды қолға алуда. Американдықтардың
бала асырап алудағы ҥлес салмағының басым кӛпшілігін азиялықтар 48
пайыз қҧрайды екен. Мҧның себебі, біріншіден, жер шалғайлығы, ертең
қандасын іздемесін деген ниетпен, екіншіден, бала асырап алудағы
кедергінің жоқтығы және оның арзанға тҥсуі болып отыр.
70
АУК И» 2 (3) 2017
АҚШ-тың ӛзінде 300 мыңнан астам жетімектер бар екен. Әйтсе де АҚШ
ҥкіметі ӛзгелердің американ балаларын асырап алуына жол бермейді. Ҥкімет
әр жетім балаға жылына 15 мың доллар қаржы жҧмсайды екен [5]
Сонымен, жетім балалардың тағдыры – дҥниежҥзілік мәселе. Дҥниежҥзі
бойынша қазір 100 миллион асыраушысы жоқ жетім балалар бар екен.
Сонымен бірге балалар ҥйі жоқ мемлекеттер де бар. Мысалы, ӛз тәуелсіздігі
жолында он жылдан астам уақыт кҥресіп келе жатқан Шешенстанның ӛзінде
жетімдер ҥйі деген атымен болмаған. Сол іспетті Малайзия мемлекетінде де
жетімдер ҥйінің іргетасы қаланбаған. Тіпті барар жері, басар тауы,
қалтасында мӛрі мен билігі жоқ сығандардың ӛзі ӛзгеге бала бермейді.
Олардың ҧғымында қан мен сҥйек ең қасиетті қҧндылық саналады екен.
Қорыта айтсақ, міне, адамзаттың болашағы ретінде бала қҧқын қорғауға
Халықаралық деңгейде де ерекше қамқорлық жасалып тҥрлі деңгейдегі
нормативті актілер қабылданғанын кӛреміз. Оларды жҥзеге асыру барысында
бірқатар шаралар да жасалып жатқандығы байқалады. Себебі, бала қҧқығын
қорғау адам қҧқығын қорғаудың алғашқы сатысы болып табылатындығын
дҥниежҥзіндегі барлық мемлекеттер де тҥсінгендей.
Әдебиеттер тізімі
1. Адам қҧқықтары туралы Халықаралық Билль. - Алматы, 1998. - 52 б.

2. 2003 ж. 17 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Президентінің «Қазақстан
Республикасының ӛлім жазасына мораторий енгізу туралы» Жарлығы // Егемен
Қазақстан. – 2003. – 20.12.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995ж
4. Международные акты о правах человека. Сборник документов. – М.: Издательство
НОРМА (Издательская группа НОРМА-ИНФРА М), 2000. -784 с.
5. Зәңгіров Е. Бала тапқандікі ме, әлде баққандікі ме? // Заң. – 2004. – 11.08.
Тимофеев П.А.
Пермский Государственный Университет
Timofeev P.A.
Perm State University.
Timofeev_pgu_1971@mail.ru
13 ОШИБОК ПРИ ОТКРЫТИИ ИНТЕРНЕТ МАГАЗИНА.

13 ERRORS ON THE OPENING OF THE INTERNET SHOP.
Анотация: В статье говорится об открытии интернет магазина и вожных ключевых
ошибках предпринимателей в этой сфере.
Ключевые слова: интернет магазин, электронная коммерция
Abstract: The article talks about the opening of an online store and the key key mistakes of
entrepreneurs in this area.
Keywords: online store, e-commerce
71
АУК И» 2 (3) 2017
Каждый кто открывает интернет магазин считает, что он все делает
правильно. Ведь не зря он перечитал массу литературы, поговорил со
знакомыми, получил тонны советов и наконец-то приступил к выполнению
первых задач.
С одной стороны, кто не работает, то не совершает ошибок, но с другой
стороны весьма неплохо заранее позаботиться о том, чтобы не совершать
совсем уж глупых ошибок и не набивать шишки на давно решенных задачах.
По опыту общения с уже нынешними владельцами интернет-
магазинов, я решил написать эти основные ошибки интернет магазина для
того, чтобы вы сразу поняли чего НЕ СТОИТ делать на старте вашего
бизнеса интернет-продаж.
1. Слишком долго начинать.
Да-да, этим грешат большинство будущих бизнесменов. Зачастую
мысль создать свой интернет-магазин возникает весьма внезапно и будущий
бизнесмен погружается в изучение литературы по открытию такого рода
бизнеса. Это правильно. В процессе изучения выясняется, что еще
необходимо сделать дизайн, сверстать его, а затем еще и подключить к
системе администрирования интернет-магазина. И с целью экономии
происходит погружение и в этот материал тоже, ведь так хочется
самостоятельно открыться без чей-либо платной или бесплатной помощи.
В итоге уходят недели, а то и месяцы на изучение материала, но старт
так и не дан.
Изучите основы, почитайте базовую схему открытия интернет-
магазина и принцип работы интернет-магазина. Вам сразу станет все понятно
на достаточном уровне для того, чтобы начать.
2. Открывать свой офис.
Многие скажут, что офис необходим для крупного интернет-магазина и
я с ними соглашусь. Но офис не главное место где вы будете продавать и
поэтому не следует к нему относиться как к чему-то необходимому на самом
старте. Более того, аренда офиса съест весомую часть стартового бюджета и
велика вероятность, что на 3-4 месяце после старта уже не будет достаточных
оборотных средств для закупки товара или рекламы.
Старайтесь развивать свой бизнес по мере возникновения
необходимости и не стоит охватывать все аспекты с самого начала. Если
необходима встреча с будущим поставщиком или крупным покупателем,
организуйте еѐ в коворкинг центре или в конференц-зале.
Если офис открывается с целью самовывоза, на старте рекомендую
обратиться в курьерские службы с офисами самовывоза. Услуга самовывоза
порой вовсе ничего не стоит.
3. Делать большую закупку на старте.
Большинство начиная работать с каким-либо товаром и видя его
популярность по тому же Яндекс.Вордстат (как им пользоваться?), сразу же
закупают у найденных поставщиков большой объем товара с надеждой
быстро его распродать. Но помешать планам может следующее:
72
АУК И» 2 (3) 2017
-Падение спроса со стороны покупателей;
-Сезонность товара;
-Удовлетворение спроса на этот тип продукции;
-Прочие факторы.
Поэтому первая ваша закупка должна быть выстроена таким образом,
чтобы не получилась ситуация с переизбытком товара. В зависимости от
схемы работы с поставщиком, вы можете выбрать один из вариантов:
- Если вы работаете только со своего склада, закупите весь ваш
ассортимент по 3-5 штук каждого наименования. Дорогих товаров можно по
1-2 штуки. Затем, по мере первых продаж, вы поймете что продается, а что
нет. И подкорректируете будущие закупки;
- Если вы работаете как со своего склада, так и со склада поставщика,
то закупите гарантированно ходовые товары, а остальное просто разместите
на сайт с возможностью приобретения. По результатам станет все ясно и
понятно что закупать дальше и в каком количестве;
- Если вы работаете только со склада поставщика, то вам только
остается следить за товарными остатками поставщика.
4. Работать только с одним поставщиком.
Никогда не стоит класть все яйца в одну корзину. Эта поговорка будет
работать всегда. На самом старте это позволительно, но со временем
старайтесь расширять список поставщиков и пытаться диверсифицировать
свой бизнес. Ведь в случае если у основного и единственного поставщика
случатся проблемы с товаром, вы будете целиком и полностью зависеть от
его проблем.
Если вы закупаете товары, которые не так сложно самостоятельно
производить, идите к этому. Ярким примером может служить интернет-
магазин одного из моих друзей, который стал продавать обложки для
паспортов и карточек. Со временем, когда бизнес вышел на ощутимые
результаты, он просто закупил оборудование и стал изготовлять
подавляющую часть своего товара самостоятельно. Стоит ли говорить, что
прибыль у него тоже значительно выросла?
5. Работать только с Китаем.
Эта ошибка частично вытекает из прошлого пункта. Само собой всех
привлекает Китай (и не только) своими ласковыми и радужными ценами. Но
есть просто ОГРОМНЫЙ МИНУС в работе с Китаем – доставка товара до
вас может идти не один месяц. И, например, готовясь к новогодним
продажам, вы с удивлением обнаруживаете, что ваш товар приедет только
после новогодних праздников, так как транспортные службы очень сильно
загружены.
Когда я столкнулся с подобной проблемой, решение было очевидно –
закупать товар в России по более дорогим ценам. И зачастую это
единственное решение, которое вас сможет спасти в подобной ситуации и
уберечь от этой ошибки интернет магазина.
6. Принимать только наличные в плане оплаты за заказ.
73
АУК И» 2 (3) 2017
В погоне за тем чтобы показывать минимум своих доходов в плане
налоговой отчетности, многие интернет-магазины принимают только
наличные даже не выбивая кассовый чек (некоторые отдают товарный чек
вместо кассового). Да, безусловно, наличные остаются и еще долгое время
будут самым популярным средством расчета между покупателем и интернет-
магазином. Но все равно предоставление максимально большого количества
способов расплатиться с интернет-магазином существенно повышает
вероятность покупки.
Более того, если вы настроили оплату по картам VISA или MasterCard
и разместили их логотипы у себя на сайте, это существенно повышает
уровень доверия к вам.
Необходимый минимум вариантов оплаты:
-Наличные;
-WebMoney;
-Яндекс.Деньги;
-Пластиковые карты.
Все электронные платежи легко настраиваются, например, через Robokassa.
7. Отказ от работы с Почтой России и наложенным платежом.
Многие содрогаются как только вспоминают свои походы в отделение
Почты России чтобы получить или отправить посылку. А сколько еще
документов нужно заполнить для отправки?! Для отправки наложенным
платежом надо заполнить около 3-х документов. Поэтому большинство
решает не работать с Почтой России вовсе. А зря!
Если вы хотите, чтобы территория ваших продаж не ограничивалась
только конкретно вашим регионом, то настоятельно рекомендую начать
работать с Почтой России по следующей схеме:
Идем в почтовое отделение и спрашиваем куда следует обратиться
для заключения договора с Почтой России;
Скорее всего вас отправят в отделение, которое обслуживает только
юридических лиц и ИП;
Общаемся с представителями и подаем документы на заключение
договора;
Вносим предоплату на счет Почты России и начинаем отправки;
Чтобы отправить 5 посылок наложенным платежом достаточно их просто
запаковать и написать на них адрес;
Документы готовит само отделение на основе вашей заявки по
электронной почте.
Вам лишь остается приезжать на Почту и без очереди отдавать ваши
посылки. Скорость доставки увеличивается, стоимость доставки снижается.
Ну разве это не прекрасно?
8. Найм своих курьеров на старте интернет-магазина.
Если вы решите на старте нанять своих курьеров, то вы можете
столкнуться со следующими проблемами:
-Оформление сотрудников;
-Простой сотрудников в случае отсутствия работы;
74
АУК И» 2 (3) 2017
-Повышенная ответственность;
-Потери товара, принятия фальшивых купюр;
-Недобросовестность курьеров.
Все эти проблемы могут быть решены обращением в стороннюю
курьерскую службу для интернет-магазинов. В договоре всегда
прописывается, что курьерская служба несет ответственность за товары и
прочие гарантии, что может вас избавить от лишних стрессов.
9. Делать все самому.
Вы всерьез думаете, что сделав все самостоятельно вы сильно сэкономите?
Как бы не так! Если вы решите тот же сайт делать самостоятельно, то вам
нужно будет сначала дизайн нарисовать, потом еще сверстать и к CMS
подключить. Конечно если вы очень хорошо в этом разбираетесь, то почему
бы и нет. Но все равно я считаю ,что если вы решили возглавить создание
интернет-магазина, то ваше время стоит дороже!
Отдавайте рутинные и простые вещи на аутсорс, а серьезные задачи
вроде дизайна и программирования отдавайте профессионалам. Это
сэкономит массу вашего времени и позволит заниматься более важными
делами. Проверено.
10. Отличаться от конкурентов только ценой.
Цена зачастую не конечный фактор принятия решения о покупке. Если вы не
согласны, то вы заблуждаетесь. И если вы будете отличаться от конкурентов
только ценой, то далеко вы на этом не уедете.
У любого интернет-магазина должно быть свое уникальное торговое
предложение, которое будет выгодно вас отличать от подобных интернет-
магазинов.
Уберечь себя от ошибки ценовых войн с конкурентами и постоянном
демпинге поможет грамотно составленное УТП. Задумайтесь, чем вы можете
быть лучше других:
-Удобные условия доставки;
-Бонусы при покупке;
-Дополнительные услуги, повышающие удобство покупки и использования
ваших товаров;
-Умеренно большое количество типов доставок или систем оплат;
-Бесплатная настройка или обслуживание ваших товаров;
Подумайте чем вы можете отличиться. Более того. Некоторые интернет-
магазины предлагают действительно интересные УТП, но покупатель о них
даже не догадывается, так как они запрятаны в глубине интернет-магазина.
Обязательно сразу при входе на говорите чем вы лучше других и почему
покупка именно в вашем интернет-магазине выгодна для покупателя.
Выделяйтесь.
11. Сразу реализовывать гигантский функционал.
Один из самых распространенных типов ошибки интернет магазина.
Этот вопрос встает на этапе выбора системы администрирования сайта. Вы
пытаетесь найти такую систему, которая бы удовлетворяла всем вашим
75
АУК И» 2 (3) 2017
желаниям в плане функционала. Ищете, ищете и приходите к выводу, что нет
такой системы.
Следующий шаг – разработка всего того, что, как вам кажется,
потребуется на старте вашего интернет-магазина.
В итоге практически все, кто шел по этому пути, столкнулись с тем, что
они не используют и половины подготовленного функционала. Основная
ваша цель – ПРОДАТЬ ТОВАР. И это основная функция, которая должна
быть реализована. Далее по мере начала работы вы будете понимать какого
функционала вам не хватает и постепенно его внедрять, предварительно
оттестировав.
Перво-наперво запустите свой интернет-магазин с действительно тем
функционалом (просто вычеркните ненужное из подготовленного нами
технического задания), который жизненно необходим, и начните продавать.
Только потом уже на деньги с прибыли продолжайте развитие.
12. Экономить на дизайне.
Как говорится, встречают по одежке, а провожают по уму. Поэтому
крайне важно произвести приятное впечатление на покупателя в момент его
первого посещения вашего интернет-магазина.
Разработайте логотип, базовый фирменный стиль и закрепите это
отличным дизайном самого интернет-магазина.
Если вы будете вкладывать фирменную промо продукцию в заказы, это
существенно сможет повысить повторные заказы и лояльность в целом.
13. Использовать тексты и изображения с других сайтов.
Одна из самых распространенных ошибок в интернет магазинах. Если
вы хотите, чтобы ваш интернет-магазин имел хорошие поисковые места и
приносил стабильный траффик по всем типам запросов при грамотной
раскрутке, советую сразу вложиться в создание уникального контента и
изображений.
Не стоит тупо копировать тексты и изображения, делайте хотя бы
рерайт, переписывайте их усилиями копирайтеров, тем более, что их услуги
не так дороги. Рерайт стоит около 20 рублей за 1000 знаков. Можете
воспользоваться услугами той же системы, которой я пользуюсь для своих
проектов – Турботекст.
Хороший, качественный, интересный и, главное, уникальный контент
является залогом стабильного развития вашего интернет-магазина.
Эти 13 основных ошибок в интернет магазинах являются одними из
самых распространенных. Каждый тип бизнеса подразумевает свою
специфику и я настоятельно рекомендую хотя бы примерно просчитать свои
шаги во избежание потенциальных граблей.
Список литературы:
1.ProfitOnline.kz
2.Trademanagment.ru/termin/57
3.Progressing.kz
4.http://www.stat.gov.kz
76
АУК И» 2 (3) 2017
Черепанов А.Н.
Казахский национальный университет им. аль-Фараби
Cherepanov A.N.
Kazakh National University named Al-Farabi
ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ И ОСОБЕННОСТИ РАЗВИТИЯ

НАЦИОНАЛЬНОЙ ИННОВАЦИОННОЙ СИСТЕМЫ В РК
MAIN DIRECTIONS AND PECULIARITIES OF DEVELOPMENT OF
THE NATIONAL INNOVATION SYSTEM IN RK
Аннотация: В данной статье говорится о развитии и поддержки национальной

инновационный системы в РК.
Ключевые слова: Национальная инновационная система, наука, инновационных
технология.
Annotation: This article deals with the development and support of the national innovation
system in the Republic of Kazakhstan.
Key words: National innovation system, science, innovative technology.
Национальная инновационная система (НИС) в развитых странах

представляет собой совокупность хозяйствующих субъектов
взаимосвязанных структур занятых производством и коммерческой
реализацией научных знаний и технологий в пределах национальных границ.
НИС состоит из таких типичных элементов, как университеты, центры
фундаментальных исследований, государственные национальные центры и
лаборатории, частные научно-технические организации в пределах крупных
концернов, фирм и холдингов, а также разные инфраструктурные звенья.
НИС также состоит из совокупности институтов экономического,
финансового, правового характера, обеспечивающих инновационные
процессы.
Набор основных звеньев НИС одинаков для любой страны независимо
от того, каков уровень развития страны. На Западе фундаментальная наука
сосредоточена в университетах, а в Казахстане в научно-исследовательских
институтах, академии наук. По своей конфигурации НИС нашей страны
отличается от НИС развитых стран. Отсюда мы не можем копировать
зарубежный научный опыт из-за разницы в структурах институциональной
системы Казахстана.
В развитых странах утвердились две основные модели инновационной
политики. Первая характерна для Франции и Японии, где получил развитие
экономическое программирование и где сильна степень воздействия
государства на инновационном процессе. Вторая модель типична для США и
Англии, где нет единого центра регулирования инновационной деятельности,
а разработан механизм координации из системы законодательных мер,
направленных на стимулирование более широкого использования
77
АУК И» 2 (3) 2017
предпринимательского частного потенциала и на уменьшение
государственного финансирования.
Выделяются следующие модели НИС:
1. Американская, отличающаяся развитостью и сбалансированностью
всех звеньев инновационной системы, разнообразием форм взаимодействия
между ними, широтой приоритетов, самодостаточностью, высокой ролью
малого технологического и венчурного бизнеса, преобладанием косвенных
методов стимулирование инноваций;
2. Европейская, для которой характерны некоторые отставания
конечных звеньев инновационного цикла, упор на межстрановую
кооперацию в рамках ЕС, достаточно высокая роль среднего и малого
бизнеса, сочетания прямой государственной поддержки с мерами косвенного
поощрения.
3. Японскую, отличающуюся упором на конечной стадии
инновационного цикла, пониженной интенсивностью научно-промышленных
связей, высокой ролью крупных корпораций.
Каждая страна, ориентируясь на приоритеты конкретного
исторического периода, ищет собственное решения в поддержке инновации,
заимствуя при этом прогрессивный мировой опыт, например, в 70-80-х годах
ХХ века Япония вырвалась на первое место в мире по темпам освоения и
выведения на рынок новых видов продукции. В ответ на это США,
отличавшиеся наиболее либеральным подходом к инновациям, предприняли
меры по укреплению институтов, обеспечивающих усиление роли
государства в инновационной ориентации экономики. В результате эта
страна смогла вернуть себе утраченные конкурентные позиции на мировом
рынке.
Япония, долгое время развивавшаяся за счет импорта иностранных
технологий, ноу-хау, стала в 80-90-е годы ХХ века переходить к
преимущественно разработке собственных технологий, укреплять
фундаментальные исследования. Большинство европейских стран напротив
сместили акценты в инновационной политике на конечной стадии
инновационного цикла.
Отличием советской модели НИС является то обстоятельство, что она
функционировала как элемент плановой экономики, в ней отсутствовали
рыночные механизмы генерирования инноваций. Отсюда заинтересованность
предприятий в инновационных технологиях отсутствовала.
В еще большей мере эти характеристики были присуще экономики
Казахстана. Собственный научный потенциал, несмотря на относительно
высокий уровень развития, был не в состоянии обеспечить инновационные
процессы, прежде всего из-за слабости звеньев технологической
направленности. Академическая и Вузовская наука была оторвана от
производства. Переход к рынку, обретение независимости сопровождались
некоторыми изменениями в организационной структуре инновационного
потенциала. Сформирована ограниченная сеть национальных научных
центров, созданных на базе академических и отраслевых научных,
78
АУК И» 2 (3) 2017
конструкторских и технологических организаций, опытных производств,
промышленных предприятий, полигонов и других научно-производственных
структур, академическим институтам придан статус государственных,
появилось малое инновационное предпринимательство. Большое влияние на
формирование НИС оказывает структура экономики, возможности ее
развития в соответствии с динамично меняющимися потребностями.
В Казахстане отраслевая структура экономики сформировалась на
основе имеющегося крупного ресурсного потенциала. Ее развитие было
подчинено интересам сырьевого и продовольственного обеспечения всей
страны, реализацией ядерной и космической программ бывшего СССР.
Отрасли, преобладающие в казахстанской экономике (металлургия, химия,
энергетика), отличаются достаточно продолжительным жизненным циклом
применяемых технологий, сравнительно стабильным ассортиментом
продукции, поэтому они относятся к мало и среднетехнологичным отраслям.
Напротив, в высокотехнологичных отраслях наблюдается повышенная
склонность к инновациям. Чем шире представлена структура экономики
наукоемкой отрасли, тем более развита в ней инновационная деятельность.
В превращении инновации в серьезный фактор экономического роста
Казахстана важную роль призван сыграть малый бизнес. Зарубежный опыт
показывает, что малый инновационный бизнес очень динамичен, требует
сравнительно небольших инвестиций. В развитых странах именно малые
предприятия обеспечивают около половины всех инноваций. На единицу
затрат количество инноваций в малых фирмах в 4 раза выше чем в средних,
и 24 раза выше чем в крупных. Кроме того, малые фирмы в 3 раза быстрее
осваивают инновации. Как показывает мировая практика, инновационный
прорыв обычно начинает малый и средний бизнес, затем его успехи
реализуется крупным бизнесом. Малые предприятия быстрее реагируют на
инновации, склонны к риску к прорыву на новые рынки. Крупные фирмы в
силу более благоприятного положения на рынке могут быть не
заинтересованы в радикальных инновациях, сопряженных с большим
риском.
Повышенная роль малого бизнеса в инновационной системе
Казахстана вытекает из необходимости преодоления сырьевой
направленности в экономике, формирование наукоемкого сектора. Одной из
особенностей НИС Казахстана является отраслевая структура и динамика
развития инновационной деятельности, связанная со спецификой отраслевой
структуры промышленности. Отрасли промышленности по особенностям их
производственно-экономической деятельности и характеру инновационных
процессов делятся на три группы:
1. технологически «зрелые» отрасли промышленности с массовым
производством продукции длительного пользования, например
автомобилестроения. В таких отраслях, как правило, существует высокая
степень разделения труда, технологические процессы сложные и состоят из
множества взаимозависимых этапов. Главной целью НИОКР является
79
АУК И» 2 (3) 2017
улучшение технических характеристик, повышение качества и надежности
выпускаемого изделия, а также снижение их себестоимости.
2. отрасли с неменяющейся технологией, научно-технический уровень
продукции которых в основном зависит от поставщиков. Ярким примером
таких отраслей является строительная и пищевая.
3. быстроразвивающиеся в технологическом отношении отрасли
промышленности с наукоемким производством. К ним относятся
электронная, химическая, авиакосмическая и др. для них характерна высокая
доля затрат на НИОКР от общего объема реализованной продукции (5% и
более).
В сырьевых отраслях преобладающих в нашей стране, где жизненный
цикл значителен инновационная активность значительно ниже, чем в
обрабатывающей промышленности. Номенклатура выпускаемой продукции
обновляется медленно.
Для создания инновационной системы Казахстана первоочередное
внимание желательно уделить формированию и развитию таких институтов,
как государственное регулирование инновационной деятельности,
инновационная инфраструктура, финансирование инноваций, защита
интеллектуальной собственности.
Основные принципы и положения инновационной стратегии
следующие:
1. опережающий рост инвестиций, как условие экономического роста,
должен опираться на волну базисных и улучшающих инноваций.
2. инновационный прорыв начинает малый и средний бизнес. Затем
его успех реализуется крупным бизнесом.
3. крупномасштабные освоения базисных инноваций невозможно без
прямой косвенной поддержки государства.
Исходя из этих принципов, основные положения инновационных
стратегий включают следующее:
1. центр тяжести инновационных стратегий должен приходится на
базисные инновации, на подготовку и реализацию технологического
прорыва, где есть предпосылки для освоения рыночных ниш
конкурентоспособными товарами.
2. необходимо формировать портрет инновационных проектов
программ, по которым имеются научный изобретательский задел мирового
уровня.
3. требуется поиски эффективных организационных форм для
инновационных проектов.
4. на государственном уровне требуется местные программы.
5. реализация инновационных стратегий требует формирования
инновационного менеджмента.
Воздействие государства на инновационную активность
осуществляется по нескольким направлениям:
80
АУК И» 2 (3) 2017
 государство инициирует предложения научно-технических идей и
формирования инновационной инфраструктуры, т.е. создание
инновационных ресурсов.
 государство разрабатывает специальные процедуры, направленные
на повышение инновационной активности бизнеса.
 государство формирует среду, благоприятную для инноваций.
 государство выступает как элемент структуры спроса и
нововведений.
Государственная поддержка инноваций осуществляется в различных
формах, как налогово-таможенные льготы для инвестиций в инновационные
проекты, дополнительные меры поддержки малого и среднего бизнеса,
определение долгосрочной стратегии технологического развития,
инновационных приоритетов, разработку инновационных программ и
проектов, пользующихся государственной поддержкой, прямое участие
государства в финансировании приоритетных инновационных проектов и
наконец-то содействие формированию инновационно - венчурных фондов
для финансирования проектов малого и среднего инновационного бизнеса.
Таковы основные направления государственной поддержки НИС в
республике Казахстан.
1. Иванова Н. Национальные инновационные системы. //Вопрсы
экономики 2006.07.стр. 59-70.
2. Кочетков Г. Национальная инновационная способность США : опыт
формирования 1980-1990 г.г. /Мировая экономика и международные
отношения 2003. №4 стр.47-53.
3. Гохберг Л. Национальная инновационная система России в
условиях «новой экономики». // Вопросы экономики. 2003.03.
4. Модернизация: мировой опыт и современный Казахстан.- Алматы
1995.-218с.
5. Кенжегузин М.Б., Днишев Ф.М., Альжанова Ф.Г. Наука инноваций
в рыночной экономике: мировой опыт и Казахстан. – Алматы. ИЭ МОН РК.
2005.- 256с.
Юрочкина В.И.
Казахский национальный технический университет им. К.И. Сатпаева
Yurochkina V.I.
Kazakh National Technical University named K.I. Satpayev
ПРОИЗВОДИТЕЛЬНОСТЬ ТРУДА - ВАЖНЕЙШИЙ ПОКАЗАТЕЛЬ

КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ ЭКОНОМИКИ ГОСУДАРСТВА.
LABOR PRODUCTIVITY IS THE MOST IMPORTANT INDEX OF
COMPETITIVENESS OF THE STATE ECONOMY.
81
АУК И» 2 (3) 2017
Аннотация: В данной статье говорится о главном из ключевых факторов развития
экономии – производительность труда.
Ключевые слова: производительность труда, национальная экономика, общая
производительность экономики
Annotation: This article deals with the main of the key factors of economy development - labor
productivity. Keywords: labor productivity, national economy, overall productivity of the
economy
В послании Нурсултана Назарбаева народу Казахстана «Новое

десятилетие – новый экономический подъем - новые возможности
Казахстана» дан глубокий анализ итогов развития и перспектив страны на
предстоящее десятилетие. Среди конкретных целей и задач президент РК
подчеркнул важность повышения производительности труда, которая
позволит повысить конкурентоспособность отечественной экономики.
Производительность - важнейший показатель эффективности
общественного труда, зависящий от уровня развития производительных сил
и степени использования производственного, научного, трудового и
природного потенциала. Этот показатель свидетельствует об уровне
плодотворности и эффективности трудовой деятельности.
Производительность определяется как отношение объема производства
к объему труда, использованного для выпуска товара, выполнения работ и
предоставления услуг. В мировой практике производительность нередко
вычисляют путем соотношения объема валовой добавленной стоимости к
количеству работающего населения.
Общая производительность экономики является фактором, в
значительной степени определяющим ее конкурентоспособность.
Увеличение доли предприятий обрабатывающих отраслей, выпускающих
наукоемкую продукцию, существенно повышает уровень
производительности труда в экономике. Поэтому государству жизненно
важно стимулировать повышение ее производительности, внедрение
инновационных разработок, внедрение современных управленческих
технологий и в целом модернизацию основных фондов предприятий. На
сегодня первостепенной задачей является создание новых
конкурентоспособных производств, модернизация (техническое
перевооружение) действующих производств с целью повышения
производительности труда и, безусловно, внедрение современных
управленческих технологий.
При этом на эффективность труда также влияют инновационная
активность бизнеса, сильный бренд, квалификация персонала, доступ на
привлекательные рынки сбыта, качество конкурентной среды, способность
умело продвигать и продавать продукт или услугу. Кроме того, в вопросах
внедрения современных управленческих технологий роль менеджмента
является ключевой.
В современном мире высокая производительность труда является
конкурентным преимуществом, что подтверждается статистикой. Например,
82
АУК И» 2 (3) 2017
благодаря высокой производительности промышленно развитые государства
сохраняют лидерство – это США, Франция, Германия. Достойную
конкуренцию им составляют в производительности Ирландия, Бельгия,
Люксембург, Норвегия и другие страны.
На сегодняшний день производительность труда в Казахстане остается
на низком уровне. В среднем на одного человека она составляет 30 - 40 тыс.
долл., в то время как в развитых странах этот показатель равен 200 тыс. долл.
США. Так, например, самая низкая производительность труда в Казахстане
наблюдается в сельском хозяйстве - около 3 тыс. долл. США на одного
занятого в год, в то время как в развитых странах - 50-70 тыс. долл. США. В
машиностроении Казахстана этот показатель составляет 10-17 тыс. долл.
США, у зарубежных конкурентов - 90 тыс. долл. США. Это отставание
объясняется рядом факторов, одними из которых являются: неполная
загрузка текущих мощностей, высокий износ основных фондов и
неспособность менеджмента внедрять и применять современные
управленческие технологии.
На производительность, как известно, влияют три составляющие:
первая – используемые технологии и оборудование; вторая – организация
труда, то есть совершенство бизнес-процессов; и третий фактор – вклад
персонала исходя из его обученности, мотивированности и т.п. По первому
показателю дела у нас обстоят относительно благополучно: благодаря тому
что лизинговые компании имеют налоговые преференции, многие
производители приобрели в 2000-х годах новое оборудование. Что касается
двух других факторов — бизнес-процессов и работы с персоналом, —
менеджеры отечественных предприятий на них зачастую не обращают
должного внимания.
Среди прочих проблем, которые препятствуют росту
производительности труда, можно также выделить институциональные
проблемы и бюрократизм: излишнее регулирование, долгие процедуры
согласования, разрешительная система. Возможно, что поэтому сама
психология работодателей в основном не готова к тому, чтобы стремиться к
внедрению современных технологий, разработке долгосрочных стратегий,
адекватной оценке человеческих ресурсов.
Учитывая сложившуюся ситуацию, необходимо принятие системных
мер по внедрению современных энергосберегающих технологий,
модернизации предприятий и созданию новых конкурентоспособных
производств через разработку соответствующей Программы. Кроме того,
необходимо активно внедрять современные управленческие технологии,
позволяющие добиться максимального эффекта. Без этого модернизация
станет очень дорогим удовольствием, не дающим возможности создать
устойчивые конкурентоспособные предприятия.
В рамках реализации послания Президента Республики Казахстана
народу Казахстана «Новое десятилетие - Новый экономический подъем -
Новые возможности Казахстана», Стратегического плана развития
Казахстана до 2020 года, Государственной программы форсированного
83
АУК И» 2 (3) 2017
индустриально-инновационного развития и с целью повышения
конкурентоспособности промышленных предприятий в приоритетных
секторах экономики путем увеличения производительности труда, была
разработана Программа «Производительность 2020»
Задачами Программы являются:
1. Совершенствование применяемых предприятиями управленческих и
производственных технологий
2. Модернизация (техническое перевооружение) действующих и
создание новых конкурентоспособных производств
В рамках реализации Программы форсированного индустриально-
инновационного развития перед Казахстаном поставлены амбициозные цели:
к 2014 году увеличить ВВП на 50% от уровня 2008 года, повысить
производительность труда на 50% в обрабатывающем секторе и на 100% – в
отдельных секторах экономики. Однако в последние годы уровень
производительности труда демонстрирует тенденцию к снижению. Кроме
того, наблюдается тренд, когда рост производительности труда связывается в
большей степени с новыми проектами в рамках Программы форсированного
индустриально-инновационного развития. Подобное смещение акцентов
оставляет в стороне такие базовые отрасли экономики, как НГК, ГМК,
финансовый, инфраструктурный, социальный и государственный сектора,
где рост производительности позволит существенно повысить
конкурентоспособность страны.
Только приняв комплекс мер, направленный на повышение
производительности труда, Казахстан сможет решать задачу по вхождению в
число 50 конкурентоспособных стран мира.
Как отметил Премьер-Министр Казахстана Карим Масимов, в развитии
производственных мощностей Казахстан для себя выбрал путь
модернизации. Консервация потенциала существующих предприятий,
закрытие выхода на внешние рынки — это путь в никуда, — сказал глава
Кабинета министров. — Наш путь — это модернизация производства,
внедрение новых технологий, ориентация на экспорт. В этом будущее
Казахстана.
1. Борисов А.Б. Большой энциклопедический словарь. - М. : Книжный мир, 2003. -
С. 895.
2. Карлоф Б. Деловая стратегия. - М. : Экономика, 1991. – С. 123.
3. Колосова Р.П., Василюк Т.Н., Артамонова М.В., Луданик М.В. Экономика
персонала : учебник. – М. : ИНФРА-М, 2010. – С. 651.
4. Лясников Н.В. Экономика и социология труда. – М. : КНОРУС, 2012. – С. 149.
5. Одегов Ю.Г., Руденко Г.Г., Бабынина Л.С. Экономика труда : учебник. В 2 т. –
М. : Альфа-Пресс, 2007. – T. 2. - С. 404.
6. Синк Д.С. Управление производительностью: планирование, измерение и
оценка, контроль и повышение. – М. : Прогресс, 1989. – С. 68.
7. Управление персоналом : энциклопедический словарь / под редакцией А.Я.
Кибанова. – М. : ИНФА-М, 1998. – С. 284.
84
АУК И» 2 (3) 2017
«ҒЫЛЫМ АВАНГАРДЫ»
2 ’ (3) 2018
«АВАНГАРД НАУКИ»
2 ’ (3) 2018
«The Vanguard of Science»

2 ’ (3) 2018
Басылуға рҧксат етілді 15.04.2018 ж. Пішімі 70*100 1/14

Тапсырыс № 2. Шартты баспа табақ 30,6. Таралым 100.
Министерство информации и коммуникации

Республики Казахстан.
Комитет государственного контроля в области связи, информации и средств
массовой информации свидетельство о постановке на учет периодического
печатного издания, информационного агентства и сетевого издания
№ 16124-Ж
Все статьи публикуются в авторской редакции.

Редакция журнала не несет никакой юредической ответственности за
плагиат той или иной научной статьи.
85

Журнал АВАНГАРД НАУКИ 2 (3) 2018++

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Журнал АВАНГАРД НАУКИ 2 (3) 2018++

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Ме жд ун ар од н ый н аучн о -п р акт и ческ и й жур н ал «АВ АНГ АРД Н

АУК И» 2 (3) 2017

2' (3) 2018

Редакция алқасының мүшелерi:

Божинов Б.В. экономика ғылымдары бойынша PhD, Мемлекеттік бизнес академиясы

Члены редакционной коллегии:

Божинов Б.В. PhD по специальности экономика, Государственная академия бизнеса

Chief Editor: - Suleimenov A.

Members of the editorial board:

А.Абзалбеккызы CHALLENGES OF READING AND PRONOUNCING ENGLISH

CHALLENGES OF READING AND PRONOUNCING ENGLISH

Аннотация: Данная статья рассматривает роль произношения в обучении

Ключевые слова: сочетание гласных, произношение, гласные звуки.

Many people underestimate the importance of pronunciation in English

The combination aa.

МЕЖПРЕДМЕТНЫЕ СВЯЗИ В КУРСЕ ФИЗИЧЕСКОЙ

Аннотация: В данной статье рассмотрены межпредметные связи, физики и географии.

В физической географии единодушно считается, что взаимовлияние

по формуле: Eê  m (6, c. 155). Здесь же формируется у учащихся «закон

Ациева Э.А., Избасарова А.Б., Сергалиева А., Аккуова М.

ВОЗВРАТУ ПОДЛЕЖИТ ЛЮБОЙ ТОВАР

Аннотация: В данной статье написано о защите прав потребителей.

Ключевые слова: товар, обмен, возврат, качество, продавец,

Все чаще в магазинах одежды можно увидеть объявление следующего

1. Никар Рафикова: Возврату подлежит любой товар.// Газета «Лада. -

БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЖАСТАР САЯСАТЫНЫҢ

Қазақстандықтар – жасампаз және жас ҧлт: республиканың әрбір екінші

2014 -2016 жылдары бойынша облыс бойынша ауылдық мекендерге 1461

2-кесте. БҚО жастар саясаты бойынша SWOT- талдау

Жастар арасындағы негізгі проблемалық мәселелер діни сауатсыздық,

MANAGEMENT MODELS IN UNIVERSITIES - OPPORTUNITIES,

Анотация: Университеты являются одним из старейших государственных

Kлючевые слова: управление университетом, модели управления,

By strengthening the processes of academic autonomy, particularly in the

A key aspect of the overall framework for the management of universities is

1. Богданов, Б., Преглед към историята на университетското образование

ПРОБЛЕМЫ И СИТУАЦИЯ ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ

Анотация: В данной статье написано об электронной коммерции

Ключевые слова: Электронная коммерция, интернет – магазины, интернет

Электронная коммерция обладает невероятной притягательностью.

Таблица 1 Рынок e-commerce Казахстана

Если верит данным сайта Progressing.kz то общий рынок e-commerce

Рис 1. Средний чек, потраченный 1 покупателем на покупку в

В рис №1 наглядно видно, какие страны являются лидерами в секторе

Рис 2 Сдерживающие причины казахстанцев от более активного

Решение. С низкой осведомленностью населения нужно решать

Рис 2 Формы расчетов интернет-торговли в Казахстане за 2014 год.

Список использованной литературы:

THEORETICAL FOUNDATIONS OF E-COMMERCE

Index terms: Electronic commerce, models of e-commerce, formulas of e-

With the advent of internet in our life, everyone‘s life is changed. As

ҚАЗАҚСТАННЫҢ БІЛІМ САПАСЫН БАҒАЛАУДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

Бҥгінгі таңда қазақстандық білім беру жҥйесінің алдында білім сапасының

1-кесте. Білім беру сапасы кӛрсеткіштерінің динамикасы, Қазақстан

Кӛрсеткіштер 2011 ж 2012 ж 2013 ж 2014 ж 2015 ж

Бастауыш білімнің сапасы 3,6 3,7 3,9 4,1 4,1

Қазақстанның білім және ғылым кӛрсеткіштерінің ҥрдісі кӛптеген

Дереккөз: «TIMSS-2015. Математика пәнінен халықаралық нәтижелер, 4-ші және 8-ші

1-сурет. Сингапурдың TIMSS-ке қатысу нәтижелері

TIMSS-1995 орташа балымен (484) салыстырғанда, айтарлықтай ӛсімді

2-сурет. Англияның TIMSS зерттеуіне қатысу нәтижелері

TIMSS алдыңғы кезеңдерінің бастауыш мектептеріндегі айтарлықтай жоғары

Дереккөз: «TIMSS-2015. Математика пәнінен халықаралық нәтижелер, 4-ші және 8-ші