Вы находитесь на странице: 1из 594

) r i e n t a l i a

e t C l a s s i c a

Russian
State University
for the H u m a n i t i e s
rientalia
etClassica
Papers o f the Institute o f Oriental
and Classical Studies
Issue X V

Festschrift for . Fedorov


on his Eightieth Birthday

Moscow
2008

rientalia
etClassica


XV

S
G

C
I

80- H.A.

2008

800(091)
8043
D611

ISBN 978-5-7281-1050-7


, 2008

DISCIPVLI MAGISTRO
-

11

DE LITTERIS LATINIS
A.B. H.H. .

A.M. . (
)

17
53

.. .

74

.. .

. . IV

82
110

.. . : 4.8

130

.. . ratio
(
De Lingua Latina)

150

.. . .
(Suet. Dom. 10, 4)
162
Uli. . (

)
170

DE LITTERIS GRAECIS

H.K. .

.. .
:
A.B. .

. . (Soph. 892-893:
)
.. .
:

232

.. . ,
:

248

.. . (
)
.. .

.. . .

183
193
207
224

270
278
292

DE POSTERIS
. . :
Ar. Poet 49b27 (... '
) -

333
A.B. .

345

.. . analogia entis:
XVI
.. .

370
393

.. . , :

416

.. . ..

438

.. .. . .
, ..
A.B. . ,

448
473

482

500

VERSIONES
.. (Dionysius Keyer).

511

. -. ( 863-910)
513

. .
. (). . ..

515

. I 7, II14. ..

521

. .
(). . ..
[ ]. (
, 13). . ..
. ,
. .,
..

523
528
543

, ...
H.A.

558

N I C O L A O F J O D O R O V A. F. O C T O G E N A R I O
D O N V M NATALICIVM A DISCIPVLIS
VIRO INGENIOSO GRAMMATICO
PERITISSIMO
MAGISTRO VENERABILI
GRATO ANIMO OBLATVM

11


- ,
,
. ,
, .

.
,
,
,
- ,
(
)
.

- , . , , ,
,
, .

, :
, ....
( )

, - Lupus, .
,
. ,
, Lupus in fabulis, . . ,

. ,
; :
? (
. ., ),

12

? (
-
).
, , , ,
, .
- , H.A. , , ,
, .
-
.
, -
:
-
. - -
, , , ,

, urbi et orbi , 1,
. ,
, ,
,
.
- , ,
,
( ,
), (
, ) -
, ,
, , ,
, , . ,
1

, , , ,
. .

13

, - ,
, , , .

- ,
, ,
- . H.A., - ! -, ,
,
.
-, , ,
, , ,
H.A. , , .

(
);
. ,
H.A. ,
, , ,
,
, .
,
,
H.A. ,
, - ; - .
,

, , -
H.A. !
(, !).
- , , , , , , ! ,
. : , , ;
-

14

.

, , ,
. ,
,
, : ,
. []
, , 2.
-
.
: ,
- , .
- , .
, , , ,
.
..

.: . Studia classica et mediaevalia. M.: . 3. 2006. . 382.

D E L I T T E R I S LATINIS

17

A.B. , H.H.

-

.
, ,
. ,
, .
, ,
,
,
, ,
- , .
- -
.

,
- , .
, , - - 1
1

.: -
. (., 1849), :

. ., 1795;
. . 1-2. ., 1796; -

\g

De litteris latinis

- 2, 3,
.
.
, , , - ,
- .

ABESSE ( , ) - . ADESSE (, )
ABNUERE ( ) - .
ADNUERE, NUERE ( , )
... . ... . 2. ., 1805;
- ... . ... . 4. ., 1841;
- , . ... . 2.
., 1841; - . 6 .. .
., 1841 ; - ,
, (),
(), (), . ., 1847.
: ,
, . ., 1862.
: . -
. , 1877; . - . . 9. ., 1914
( - ., 1994). : - /
. A.M. . 2- . ., 1961; - .. .. . , 1949; . - .
2- . , 1976.
2
.. - . ., 1876; .
- . 2- . ., 1900 ( - ., 2003); Lingua latina.
- / A.B. , A.M. . 2- . ., 2004; .. - . 2- . , 2004.
.. : .., . - . ., 1977.
3
,
. ., 1845 ( ,
); / .
. (. .). ., 1890.

A.B. , H.H. . ...

ABOMINARI ( ) . OMEN ACCIPERE ( )


ABSOLVERE (, ) . INCHOARE ( )
ABUNDANTIA (, ) - . EGESTAS ( )
ABUNDARE ( ) - . EGERE, INDIGERE
( )
ACCLIVIS (,
) - AEQUUM ( ,
)
ACER ( , ) - . LENTUS
( , )
ACER (, , , ) . FRIGIDUS ( )
ACERBUS (, ) - . MITIS (, )
ADDERE (, ) - . DEMERE (
)
ADDICERE ( -) - . INTERDICERE
( )
ADESSE (, ) - . ABESSE
( , )
ADHIBERE (, ) - .
PROHIBERE ( , )
ADIICERE (, ) - . DEMERE ( )
ADIMERE ( - ) - . DARE (), REDDERE ()
ADIUVARE () - . IMPEDIRE (,
)
ADMIRARI (, ) - . DESPICERE,
DESPECTARE ( )
ADMITTERE (, ) - . ARCERE
(, )

\9

20

De litteris latinis

ADNUERE ( , ) - .
ABNUERE, RENUERE ( )
ADSCENDERE (, ) - .
DESCENDERE (, )
ADVENA ( , ) - .
INDIGENA ( , )
ADVENIRE (, , ) - .
REVENIRE (, )
ADVERSARI ( , ) - . ASSENTARI ( )
AEGRE ( ) - . FACILE ()
AEGRITUDO () - . SANITAS ( )
AEQUUM ( ,
) - SUPERIOR (), INFERIOR () ACCLIVIS (,
)
AEQUUS ( ) - . VARIUS
(, )
AESTUARE ( ) - . ALGERE (
)
AFFIRMARE ( ) - .
DUBITARE ( , )
AGER ( , , , ) - . URBS, OPPIDUM (), RUS, VICUS
(), HORTUS (), SILVA ()
AGRESTIS (, ) . HUMANUS (, )
( , , -) - . NEGARE (
)
ALACER ( , ; alacritas
, ) - .
TERRITUS (
)
ALBUS () - . ATER ()
ALGERE ( ) - . AESTUARE ( )

A.B. , H.H. . ...

ALIENIGENA ( , ) . INDIGENA ( ,
)
ALIENUS () - . PRIVUS ()
ALIQUANDO ( ) - . SEMEL ()
ALIQUOT () - . OMNES ( )
ALITES (, ) - . OSCINES (, )
( )
ALTUS (
) - . HUMILIS (
)
AMARUS ( ) - . DULCIS ()
AMBULARE () - . INCEDERE ( )
AMBULARE ( ) - . STARE (
), CUBARE (), CURRERE (), SALIRE
()
AMICUS () - . INIMICUS ()
AMITTERE (, ) - . RETINERE ()
AMNIS ( ) - . MARE ()
AMOR () - . ODIUM ()
AMPLUS ( , ) - .
EXIGUUS ( )
ANGUSTUS () - . LATUS ()
ANIMAL ( , ) - .
INANIMUS (, )
ANIMANS (, ) - . EXANIMUS
(, )
ANIMUS ( ) - . TIMOR (, )
ANTE PROVISUS ( ) - . SUBITUS
(, )
ANTIQUUS (; , ,
) - . NOVUS ()
APERIRE () - . OBTEGERE, OCCULERE,
OCCULTARE ( - )

21

22

De litteris latinis

APERTE (, , , ) - . OCCULTE ()
APERTUS ( : , ) - . OPACUS (, )
APPETERE ( -, -) - .
SPERNERE, SPERNARI, ASPERNARI ( -,
, )
APRICUS ( ) - . OPACUS (,
)
ARCERE (, ) - .
ADMITTERE (, )
ARCTUS (, ) - . LAXUS ()
ARDUUS () - . PRONUS (,
- )
ARID US (
) - . HUMIDUS (, )
ARTITUS (, . ) - . INERS (, , )
ARVUM (, , ) - . PABULUM, PASCUUM (),
PRATUM (), OLIVETUM ( )
ASPERNARI ( -, ) - . APPETERE, CONCUPISCERE ( -,
-)
ASSENTARI ( ) - . ADVERSARI
( , )
ASSENTIRI (, ) - . NEGARE (
), DISSENTIRE ( )
ASSERERE (, ) - . OMITTERE
(,
, )
ASSEVERARE ( ) - . IOCARI
( )
ASSUMERE () - . REPUDIARE ()
ATER () - . ALBUS ()
AUSTERITAS (, ) - . HILARITAS
( )

A.B. , H.H. . ...

AUSTERUS ( ,
, ,
,
) - . IUCUNDUS (
)
AUXILIUM () FERRE (
) - . DESERERE, DESTITUERE (, )

BALBUTIRE (, ) . FARI (,
)
BELUA ( ) - . HOMO (
, )
BENIGNITAS ( , -
) - . MALIGNITAS (,
)
BONUS () - . MALUS ()

CALERE ( ) - . FRIGERE ( )
CALIDUS ( ) - . FRIGIDUS (
)
CALVUS () - . CAPILLATUS ()
CAMPUS ( ) - . MONS ()
COLLIS ()
CANDIDUS (-) - . NIGER ( )
CAPILLATUS () - . CALVUS ()
CARERE ( -, , ) . HABERE (, )
CARMINA () - . PROSA (
)

23

24

De littens latinis

CASU () - . SUA SPONTE (


, )
CASUS ( ) - . CULPA (,
. . peccatum, delictum, maleficium, scelus, flagitium nefas,
)
CELARE (, ) - . FATERI (,
, )
CELEBRIA (, ) - . TESCA
(,
)
CELER () - . TARDUS ()
CESSARE ( - , -) . INCIPERE, COEPISSE ()
CESSARE (, ) - . PROPERARE (
- )
CIBUS () - . ()
CICUR (, ) - . FERUS ()
CIS ( ) - . TRANS, ULTRA ( )
CITUS () - . TARDUS ()
CIVIS ( ) - . EXTRANEUS,
EXTERNUS (), PEREGRINUS, HOSPES ( - )
CIVIS () - . LIBERTINUS ()
CLAM, CLANCULUM (, ) - .
PLANE, PALAM (, , )
CLAMARE () - . TACERE ()
CLEMENTIA ( ) - .
CRUDELITAS ()
CLIVUS (, - ) - . AEQUUM (
,
)
COEPISSE () - . CESSARE, DESINERE,
DESISTERE ( - ,
-), FINIRE ()
COLLIS () - . CAMPUS ( )
COLONUS ( - ) . DOMINUS ( )

A.B. , H.H. . ...

COMINUS () - . EMINUS ()
COMITAS (, , ) - . SEVERITAS, GRAVITAS (,
, ) FEROCIA (,
)
COMMUNIS () - . PROPRIUS ( )
COMPENDIUM ( ) - . DISPENDIUM
(, )
CONARI ( -) - . PERFICERE
(, )
CONCUPISCERE ( ) - . SPERNERE,
SPERNARI, ASPERNARI ( -, )
CONFESTIM, CONTINUO ( , , ) - . EX INTERVALLO (
)
CONFITERI (, ) - . INFITIARI
( , - )
CONSORS ( -) - . EXSORS ()
CONSTAT ( ) - . FAMA EST (
)
CONSUMMARE ( , ) - .
INCHOARE ( )
CONTAGIUM (, ) - . MORBUS ( )
CONTAMINATUS (, ) - . PURUS ()
CONTEMNERE ( -) - . TIMERE,
METUERE ()
CONTINENTIA () - . LIBIDO ( )
CONTINUARE () - . ORDIRI (),
TERMINARE ( : ,
)
CONTUMACIA () - . OBSEQUIUM (, )
COPIA (, ) - . INOPIA (
, )
COPIOSUS () - . INOPS ()

25

26

De litteris latinis

CORDATUS () - . EXCORS ()
CORRIGRE ( ,
) - . DEPRAVARE (,
)
CRASSUS (, ) - . TENUIS ()
CREBRO (, ) - . RARO ()
CREMARE ( ) - . HUMARE (
)
CRUDELITAS () - . CLEMENTIA ( )
CUBARE () - . AMBULARE ( )
CULPA (, -: peccatum, delictum, maleficium, scelus,
flagitium nefas,
) - . CASUS ( ),
NECESSITAS (, )
CULTA () ( ) - . VASTA ()
( )
CUNCTI ( ) - . DISPERSI (, )
CUPIDITAS ( -) - .
MODERATIO ( ,
)
CURA ( -) - . INCURIA (
-)
CURRERE () - . AMBULARE ( ), GRADIRI, INGREDI ( ,
), STARE ( )
CURRU ( , ) - PEDETENTIM ()
CURSIM () - . GRADATIM ()
CURVUS () - . RECTUS ()
D
DAMNUM (, ) - .
LUCRUM ( )
DARE () - . ADIMERE ( - )

A.B. , H.H. . ...

DEESSE ( ) - . ESSE ( )
DEESSE ( - ) - .
SUPERESSE ( - )
DEFENDERE () - . OMITTERE (
- )
DEFORMIS () - . FORMOSUS ()
DEINDE () - . STATIM, PROTINUS ( )
DEMERE ( ) - . ADDERE,
ADIICERE (, )
DENSUS ( ) - .
RARUS ()
DEPRAVARE (, ) - . CORRIGERE
( ,
)
DESCENDERE (, ) - . ADSCENDERE
(, )
DESERERE (, ) - . AUXILIUM
() FERRE, OPITULARI (
)
DESERTA () ( ) - . HABITATA
() (, )
DESINERE, DESISTERE ( - ,
-) - . COEPISSE, INCIPERE ()
DESPECTARE, DESPICERE ( ) - . ADMIRARI,
SUSPICERE (, ), REVERERI ( )
DESTITUERE (, ) - . AUXILIUM
() FERRE, OPITULARI (
)
DETRIMENTUM (, , ) - .
EMOLUMENTUM ()
DEUS () - . HOMO ()
DICERE () - . SILERE, TACERE (,
)
DIES (m) () - . NOX ()
DIFFICILIS (, ) - . FACILIS
()

27

28

De liUeris latinis

DISPENDIUM (, ) - . COMPENDIUM
( )
DISPERSI (, ) - . CUNCTI
( )
DISSENTIRE ( ) - . ASSENTIRI (, )
DIU () - . NOCTU ()
DIVES () - . PAUPER ()
DOLOR ( ) - . GAUDIUM
( )
DOMESTICUS (, ) - . EXTRANEUS
(, )
DOMINUS (, ) - . COLONUS
( - )
DOMINUS (, ) - . INQUILINUS
( - )
DOMINUS (, ) - . SERVUS ()
DUBITARE ( , ) - .
AFFIRMARE ( )
DULCIS () - . AMARUS ( )

EBRIUS () - . SOBRIUS ()
EDITUS () - . PLANUS ()
EFFETUS () - . FECUNDUS ()
EGENS, EGENUS (, ) - .
LOCUPLES (, )
EGERE ( ) - .
ABUNDARE ( )
EGESTAS ( ) - . ABUNDANTI
(, )
ELOQUI () - . RETICERE (,
-)
MERE () - . VENDERE ()
EMINUS () - . COMINUS ()
EMOLUMENTUM () - . DETRIMENTUM (, , )

A.B. , . . ...

EQUO ( ) - . PEDETENTIM ()
ESCA () - . ()
ESSE ( ) - . DEESSE ( )
ESURIES ( ) - . SITIS ( )
EVERTERE ( , ) - . FUNDARE (
-, )
EX INTERVALLO ( ) - .
CONFESTIM, CONTINUO ( , , )
EXANIMUS (, ) - . ANIMANS
(, )
EXCORS () - . CORDATUS ()
EXIGUUS (, ) - . AMPLUS,
GRANDIS ( , , )
EXILIS (, , , ) - .
GRANDIS ( , , ),
BER (, , )
EXITIUM () - . SALUS ()
EXITUS (, , ) - . INITIUM
()
EXPERS (, -) - .
PARTICEPS ( -)
EXSORS () - . CONSORS (
-)
EXSPECTATUS () - . REPENTINUS (, )
EXTERNUS, EXTRANEUS () - . CIVIS
( )
EXTRANEUS (, ) - . DOMESTICUS
(, )
EXTRANEUS ( , ) - .
FAMILIARIS ( , )
EXTREMUM ( ) - . PRINCIPIUM ( )
EXTREMUS ( - ) - . INTIMUS, MEDIUS
(, )

29

30

De litteris latinis

FACILE () - . AEGRE ( )
FACILIS () - . DIFFICILIS (, )
FAMA EST ( ) - . CONSTAT ( )
FAMES ( ) . S ATI ETAS (, )
FAMILIARIS ( , ) - .
EXTRANEUS ( , )
FAMULUS () - . HERUS (, )
FARI (, ) - .
INFANTEM ESSE (
), BALBUTIRE (, )
FATERI (, ) - . INFITIARI ( , - )
FATERI (, , ) - .
CELARE, RETICERE (, )
FAVOR () - . INVIDIA (, )
FECUNDUS () - . EFFETUS ()
FEMINA ( ,
) . MAS ( )
FERA ( ) - . PECUS ( )
FERITAS () - . HUMANITAS ()
FERUS () - . CICUR (, )
FERVIDUS (, ) - . GELIDUS (
)
FESTINUS (, ,
) - . SEGNIS (,
)
FIDUCIA () - . TIMOR ()
FINIRE () - . COEPISSE, INCIPERE (), PERGERE ()

A.B. , H.H. . ...

FIRMUS (, , , ) - . INFIRMUS, VACILLANS (, ),


IMBECILLUS (, , )
FLERE () - . RIDERE ()
FLUERE ( ) - . STARE (,
)
FLUIDUS, FLUXUS (, ) - . SOLIDUS
()
FLUMEN () - . STAGNUM ( )
FORMOSUS () - . DEFORMIS ()
FREMERE ( ,
) - . TACERE ( ,
)
FREQUENTER (, ) - . RARO ()
FRIGERE ( ) - . CALERE ( )
FRIGIDUS ( ) - .
ACER (, , , )
FRIGIDUS ( ) - . CALIDUS ( )
FUNDARE ( -, ) . EVERTERE ( ,
)

GAUDIUM ( ) - . DOLOR (
)
GELIDUS ( ) - . FERVIDUS
(, )
GLORIOSUS (, ) - .
TURPIS ( )
(G)NAVUS (, ) - . INERS ()
GRACILIS (, , ) - . OBESUS,
OPIMUS (, )
GRADATIM () - . CURSIM (), SALTUATIM
(, )

31

32

De Mens latinis

GRADIRI ( ) - . SERPERE
(), CURRERE (), STARE ()
GRANDIS ( , , ) - .
EXIGUUS (, ), EXILIS (, ,
, ), SUBTILIS (, ),
MINUTUS ( , )
GRATIA (, ) - . INVIDIA
(, )
GRATIA ( , ) - .
PRETIUM ( )
GRATIA (, ) - .
OFFENSA, OFFENSIO (, )
GRAVITAS (, , ) - .
COMITAS (, , )
H
HABERE (, ) - . CARERE ( -, , )
HABITATA () (, ) - .
DESERTA () ( )
HERUS (, ) - . FAMULUS ()
HILARIS (-US) (, ) - . SEVERUS
(; , )
HILARITAS ( ) - . TRISTITIA (), AUSTERITAS, SEVERITAS (, )
HOMO ( , ) - . BELUA, PECUS (
)
HOMO () - . DEUS ()
HONESTUS ( ) - .
TURPIS ( )
HORTUS () - . AGER ( ,
, )
HOSPES (, - ) . CIVIS ( )
HOSTIS (, ) - . PACATUS
(, )

A.B. , H.H. . ...

HUMANITAS () - . FERITAS ()
HUMANUS (, ) - .
AGRESTIS (, )
HUMARE ( ) - . CREMARE ( )
HUMIDUS (, ) - . ARIDUS (
)
HUMILIS ( ) - . ALTUS (
)
HUMILIS () - . SUBLIMIS (, )
HUMUS () - . SUBLIME ( )
I
IACERE () - . STARE ()
IGNAVI (, , ) - . INDUSTRI
(, )
ILLUSTRIS (, ) - .
OBSCURUS (, , )
IMBECILLUS (, , ) - . FIRMUS,
VALIDUS (, , , )
IMPEDIRE (, ) - . IUVARE,
ADIUVARE ()
IMPERARE () - . PARERE ()
IMUS () - . SMMUS ()
INANIMUS (, ) - . ANIMAL
( , )
INANIS ( , ) - . PLENUS
(, )
INCEDERE ( ) - .
AMBULARE ()
INCHOARE ( ) - . PERFICERE,
CONSUMMARE ( , ),
ABSOLVERE (,
)

33

34

De litteris latinis

INCIPERE () - . CESSARE, DESINERE,


DESISTERE ( - ,
-), FINIRE ()
INCURIA ( -) . CURA ( -)
INDIGENA ( , ) - . ADVENA, ALIENIGEN ( ,
)
INDIGERE ( ) - .
ABUND ARE ( )
INDUSTRIA (, ) - . IGNAVIA
(, , )
INERS () - . (G)NAVUS (,
), PROMPTUS (, , ,
)
INERS (, , )
.
ARTITUS (, . )
INFANTEM ESSE ( ) - . FARI (, )
INFERIOR () - . AEQUUM (
,
), SUPERIOR ()
INFERIOR ( , , ) . PAR (, )
INFIMUS ( ) - . SUPREMUS (,
)
INFIRMUS (, ) - . FIRMUS (,
, , )
INFITIARI ( , - ) - . CONFITERI (, ),
FATERI (, )
INGENUUS () - . LIBERTINUS
()
INGREDI ( ) - . SERPERE
(), CURRERE (), STARE ()
INIMICUS () - . AMICUS ()
INITIUM () - . EXITUS (, ,
)

A.B. , H.H. . ...

INNOCENTIA (, ) - . NOXIA
(, )
INOPIA ( , ) - . COPIA, OPULENTIA (, )
INOPS () - . COPIOSUS, OPULENTUS ()
INQUILINUS ( - ) - . DOMINUS (, )
INTERDICERE ( ) - . ADDICERE ( -), PERMITTERE
(, )
INTERDIU () - . NOCTU ()
INTERIRE (, ) - . RESTARE ()
INTERITUS () - . SALUS ()
INTIMUS () - . EXTREMUS (
- )
INVIDIA (, ) - . GRATIA,
FAVOR (, )
INVITATUS ( ) - . SUA SPONTE (
, )
INVITUS () - . VOLUNTARIUS ( )
IOCARI ( ) . ASSEVERARE ( )
IOCOSUS () - . SERIUS ()
IRACUNDIA (, ) - .
MANSUTUDO (, , ,
)
IUBERE ( - ) - . VETARE
( )
IUCUNDUS ( ) - . AUSTERUS
( , , ,
,
)
IUCUNDUS (, ) - . SERIUS ()
IUGUM ( ) - . RADICES MONTIS
( )

35

36

De litteris latinis

IUGUM ( ) - . MONS ()
IUVARE () - . IMPEDIRE (,
)
IUVENIS () - . VETUS (HOMO) (
)
(, ) - .
PROCUL (, )

LACUS () - . MARE ()
LAETITIA () - . TRISTITIA, MAESTITIA
()
LARGUS () - . PARCUS ()
LATUS () - . ANGUSTUS ()
LAUDARE () - VITUPERARE (, )
LAXUS () - . ARCTUS (, )
LENIS (, ) - . VEHEMENS (, , , ,
)
LENTUS (, ) - . VELOX,
PERNIX (, )
LENTUS ( , ) . ACER ( , )
LIBENTER (, ) - . TAEDIO (
, )
LIBERTINUS () - . CIVIS (), INGENUUS ()
LIBERTUS () - . SERVUS ()
LIBIDO ( ) - .
CONTINENTIA ()
LIBIDO ( ) - . RATIO (, ), VOLUNTAS ()
LIQUERE ( ) - . RIGERE ( ,
)
LOCUPLES (, ) - . EGENS,
EGENUS (, )
LONGE ( ) - . PROPE ()

A.B. , H.H. . ...

LOQUI () - . SILERE (
, )
LUCRUM ( ) . DAMNUM (, )
LUDUS, LUSUS (, ) - . SERIA
(, )
LUES (, ) - .
MORBUS ( )
LUX () - . TENEBRAE (, )
LUXURIOSUS ( ) - . SEVERUS (, , )
M
MACER () - . PINGUIS (, )
MADIDUS (, ) - . SICCUS (
)
MAESTITIA () - . LAETITIA ()
MAGNA EX PARTE ( ) - . OMNINO
()
MAGNUS () - . PARVUS ()
MALIGNITAS (, ) - . BENIGNITAS
()
MALUS () - . BONUS ()
MANSUETUDO (, , ) - .
SAEVITIA ( ), IRACUNDIA (, )
MARE () - . AMNIS ( ), LACUS ()
MARE ( ) - . TERRA ()
MARITUS (, ) - . UXOR (, )
MAS ( ) - . FEMINA ( ,
)
MEDITATUS ( ) - .
SUBITUS (, )
MEDIUS () - . EXTREMUS ( - )

37

38

De

littens latinis

MERACUS (, ) - . TEMPERATUS (
)
MERUS (, ) - . MIXTUS ()
METUERE () - . CONTEMNERE (
-)
METUS (, ) - .
SPES ()
MINUTUS ( , ) - .
GRANDIS ( , , )
MITIS (, ) - . ACERBUS (,
)
MIXTUS () - . MERUS (,
)
MODERATIO ( , ) - . CUPIDITAS ( -)
MONS () - . CAMPUS ( )
MONS () - . IUGUM ( )
MONTOSUS () - . PLANUS ()
MORBUS ( ) - . LUES,
CONTAGIUM, PESTILENTIA (, )
MORS () - . VITA ()
MULIER ( ) - . VIRGO
( , )
MULIER ( ) - . VIR ()
MUNDITIA (, ) - . PAEDOR (, )
MUNDUS (, , ) - . SORDIDUS,
SPURCUS (, )
N
NECESSITAS (, ) - . CULPA
(, -: peccatum, delictum, maleficium, scelus,
flagitium nefas,
)
NECESSITATE ( ) - . SUA SPONTE (
, )

A.B. , H.H. . ...

NEGARE ( ) - . (
, ,
-), ASSENTIRI (, )
NEGLIGERE ( , ) - .
TUERI (, , )
NEGOTIUM (, )
. OTIUM ( , )
NEMO () - . OMNES ( )
NEUTIQUAM ( , ) - .
UTIQUE (, )
NIGER ( ) - . CANDIDUS (-)
NITOR (, , ) - . SQUALOR (, )
NOCTU () - . DIU, INTERDIU ()
NONNUMQUAM () - . SAEPE (), NUMQUAM
(), SEMPER ()
NOVICIUS (, ) - . VETUSTUS (,
)
NOVUS () - . ANTIQUUS, PRISCUS (; ,
, )
NOXIA (, ) - . INNOCENTIA (, )
NUERE ( , ) - .
ABNUERE ( ), RENUERE
( , )
NUMQUAM () - . NONNUMQUAM (),
SEMPER ()

OBESUS (, ) - .
GRACILIS (, , )
OBLIQUUS (, , ) - . RECTUS ()
OBSCURUS (, , ) - . ILLUSTRIS
(, )
OBSEQUIUM (, ) - .
CONTUMACIA ()
OBTEGERE ( - ) - .
APERIRE ()

39

40

De litteris lattnis

OBTINERE (, ) - . RELINQUERE
()
OCCULERE, OCCULTARE ( - ) . APERIRE ()
OCCULTE () - . APERTE (, , ,
)
OCCUPATIO () - . VACATIO (
, )
OCCUPATUS () - . VACUUS (,
)
ODIUM () - . AMOR ()
OFFENSA, OFFENSIO (, ) - . GRATIA
(, )
OLIVETUM ( ) - . ARVUM (, ,
)
OMEN ACCIPERE ( ) . ABOMINARI ( )
OMITTERE (,
, ) - .
ASSERERE (, ), DEFENDERE, TUTARI
(, )
OMNES ( ) - . NEMO (), UNUS
(), ALIQUOT ()
OMNINO () - . MAGNA EX PARTE (
)
OPACUS (, ) - . APERTUS, APRICUS ( : ,
)
OPIMUS (, ) - .
GRACILIS (, , )
OPITULARI ( ) - . DESERERE, DESTITUERE (, )
OPPIDUM ( ) - . URBS ( ,
), RUS, VICUS ()
OPTIMATES ( ) - .
POPULRES ( )
OPULENTIA (, ) - . INOPIA ( , )
OPULENTUS () - . INOPS ()

A.B. , H.H. . ...

ORDIRI () - . CONTINUARE, PERGERE ()


OSCINES (, ) - .
ALITES (, ) (
)
OTIUM ( , ) - . NEGOTIUM
(, )

PABULUM () - . ARVUM (, , )
PACATUS (, ) - . HOSTIS
(, )
PAEDOR (, ) - .
MUNDITIA (, )
PAENE () - . PLANE ()
PALAM (, , ) - . CLAM,
CLANCULUM (, )
PAR (, ) - . INFERIOR
(), SUPERIOR ()
PARATUS (, ) - .
SUBITO, SUBITUS (, )
PARCUS () - . LARGUS ()
PARERE () - . IMPERARE ()
PARTICEPS ( -) - .
EXPERS (, -)
PARVUS () - . MAGNUS ()
PASCUUM () - . ARVUM (, , )
PAUPER () - . DIVES ()
PECULIARIS () - . UNIVERSALIS ()
PECUS ( ) - . FERA ( )
PECUS ( ) - . HOMO (
, )
PEDETENTIM () - . CURRU ( , ), EQUO ( ), VOLATU ( ), VELIS
( )

41

42

De litteris latinis

PERDERE ( , ) - .
SERVARE ( )
PEREGRINUS ( - ) . CIVIS ( )
PERFICERE ( , ) - .
INCHOARE ( )
PERFICERE (, ) - . CONARI
( -)
PERGERE () - . ORDIRI (), FINIRE
()
PERMITTERE (, ) - . INTERDICERE
( )
PERNIX (, ) - . LENTUS (,
)
PESTIFER () - . SALUTARIS ()
PESTILENS ( ) - SALUBER
( )
PESTILENTIA (, ) - . MORBUS ( )
PEXI ( ) - . SPARSI (
)
PICTURA (, ) - . SIGNUM (
)
PINGUIS (, ) - . MACER ()
PLACIDUS (, ) - . TURBIDUS (, , )
PLANE () - . PAENE, VIX ()
PLANE (, , ) - . CLAM,
CLANCULUM (, )
PLANUS () - . EDITUS (),
MONTOSUS (), SAXOSUS (, )
PLENUS (, ) - . INANIS (
, )
() - . PROSA (
)
POENA () - . PRAEMIUM ( ,
, -)

A.B. , H.H. . ...

POLLUTUS (, ) - . SANCTUS
(, . .
)
POPULRES ( ) - . OPTIMATES ( )
PORRO IRE ( ) - . REDIRE ()
POSTEA (, ) - . STATIM, PROTINUS (,
)
POSTREMUS ( -
) - . PRIMUS, PRINCEPS ()
() - . CIBUS, ESCA ()
PRAEMIUM ( , ,
-) - . POENA ()
PRAETERIRE ( ) - . RESTARE ()
PRATUM () - . ARVUM (, ,
)
PRAVUS () - . RECTUS ()
PRETIUM ( ) - . GRATIA
( , )
PRIMUS, PRINCEPS () - . POSTREMUS (
- )
PRINCIPIUM ( ) - . EXTREMUM ( )
PRISCUS (; , ,
) - . NOVUS ()
PRIVUS () - . ALIENUS ()
PROBARE (, , ) - .
REPREHENDERE ( ,
, )
PROCUL (, ) - .
(, )
PROFANUS (, , ) - .
SACER (, . . )
PROFICISCI (, ) - . REVERTI ()
PROFITERI ( , ) - . RETICERE
(, - )
PROHIBERE ( , ) . ADHIBERE (, )

43

44

De lteris latinis

PROLOQUI () - . RETICERE (,
-)
PROMPTUS (, , , ) . INERS (), SEGNIS (,
)
PRONUS (, - ) . ARDUUS ()
PROP () - . LONGE ( )
PROPERARE ( - ) - . CESSARE (, )
PROPERUS (, ,
) - . SEGNIS (,
)
PROPRIUS ( ) - .
COMMUNIS ()
PROSA ( ) - . CARMIN A, POEMATA
()
PROTINUS (, ) - . DEINDE (), POSTEA (, )
PROXIMUS () - . ULTIMUS (
)
PRUDENS (, ) . STULTUS (
, )
PULCHER () - . TURPIS (
, , )
PURUS () - . CONTAMINATUS (,
)
Q
QUAESTUS ( ) - .
SUMPTUS (, , )
R
RADICES MONTIS ( ) - . IUGUM ( )
RARO () - . CREBRO, FREQUENTER (,
)

A.B. , H.H. . ...

RARUS () - . DENSUS ( )
RATIO (, ) - . LIBIDO ( )
RECENS () - . VETUS ()
RECTUS () - . PRAVUS (), CURVUS (), OBLIQUUS (, ,
)
REUS ARE ( ,
) - . SUSCIPERE (,
)
REDDERE () - . ADIMERE (
- )
REDIRE () - . PORRO IRE ( )
REFRAGARI ( ) - . SUFFRAGARI
( ) ( )
RELINQUERE () - . OBTINERE (,
)
REMISSUS (, ) - . SEVERUS
(, , )
RENUERE ( ) - .
ADNUERE, NUERE ( , )
REPENTE (, , ) - . SENSIM (, , )
REPENTINUS (, ) - .
EXSPECTATUS ()
REPREHENDERE ( , ,
) - . PROBARE (, ,
)
REPUDIARE () - . ASSUMERE ()
RESTARE () - . PRAETERIRE (
), INTERIRE (, )
RETICERE (, -) - .
PROLOQUI (), PROFITERI ( ,
), FATERI (, , )
RETINERE () - . AMITTERE (, )

45

46

De litteris latinis

REVENIRE (, ) - . ADVENIRE (, , )
REVERERI ( ) - . DESPICERE,
DESPECTARE ( )
REVERTI () - . PROFICISCI (, )
RIDERE () - . FLERE ()
RIGERE ( , ) - . LIQUERE (
)
ROGATUS ( ) - . SUA SPONTE ( )
RUS () - . AGER ( ,
)
RUSTICUS () - . URBANUS (, , )

SACER (, . . ) - .
PROFANUS (, , )
SAEPE () - . SEMEL (), NONNUMQUAM
(), SEMPER ()
SAEVITIA ( ) - . MANSUETUDO
(, , )
SALIRE () - . AMBULARE ( ),
STARE ( )
SALTUATIM (, ) - . GRADATIM
()
SALUBER ( ) - PESTILENS (
)
SALUS () - . EXITIUM, INTERITUS ()
SALUTARIS () - . PESTIFERUS ()
SALVE ( , ) - . VALE ( , )
SANCTUS (, . . ) - .
POLLUTUS (, )
SANITAS ( ) - . AEGRITUDO ()

A.B. , H.H. . ...

47

SATIETAS (, ) - . FAMES (
)
SAXOSUS (, ) - . PLANUS ()
SECURITAS ( ) - . SOLLICITUDO ()
SECURUS () - . SOLLICITUS ()
SEGNIS (, ) - . PROPERUS, FESTINUS
(, ,
), PROMPTUS (, , , )
SEMEL () - . ALIQUANDO (
), SAEPE ()
SEMPER - . NONNUMQUAM (), SAEPE ()
SENSIM (, , ) - . REPENTE
(, , )
SERIA (, ) - . LUDUS,
LUSUS (, )
SERIUS () - . IOCOSUS, IUCUNDUS (, )
SERPERE () - . GRADIRI, INGREDI (
)
SERVARE ( ) - . PERDERE (
, )
SERVUS () - . LIBERTUS ()
SERVUS () - . DOMINUS (, )
SEVERITAS (, , ) - .
COMITAS (, , )
SEVERITAS (, ) - . HILARITAS ( )
SEVERUS (, , ) . LUXURIOSUS ( )
SEVERUS (, , ) - .
HILARIS (US) (, ), REMISSUS
(, )
SICCUS ( ) - . MADIDUS
(, )
SIGNUM ( ) - . PICTURA
(, )

48

De litteris lanis

SILERE (, ) - .
DICERE, LOQUI ()
SILVA () - . AGER ( ,
)
SIMPLEX (, ) - . VERSUTUS
(, , )
SINGULI ( ) - . UNIVERSI (
)
SITIS ( ) - . ESURIES ( )
SITUS (, ) - . USUS ()
SOBRIUS () - . EBRIUS ()
SOLIDUS () - . FLUIDUS, FLUXUS (,
)
SOLLICITUDO () - . SECURITAS (
)
SOLLICITUS () - . SECURUS ()
SOLUTUS (, ) - .
SPISSUS (, )
SORDIDUS (, ) - . MUNDUS (,
, )
SPARSI ( ) - . PEXI (
)
SPERNARI, SPERNERE ( -, ,
) - . APPETERE ( -,
-), CONCUPISCERE ( )
SPES () - . METUS (,
)
SPISSUS (, ) - . SOLUTUS
(, )
SPURCUS (, ) - . MUNDUS (,
, )
SQUALOR (, ) - . NITOR
(, , )
STAGNUM ( ) - . FLUMEN ()
STARE ( ) - . AMBULARE ( ), GRADIRI, INGREDI ( ),
CURRERE (), SALIRE ()
STARE (, ) - . FLUERE ( )

A.B. , H.H. . ...

STARE () - . IACERE ()
STATIM ( ) - . DEINDE (),
POSTEA (, )
STREPERE ( , ) - . TACERE
( , )
STULTUS ( , ) - . PRUDENS (,
)
SUA SPONTE ( , ) . CASU (), NECESSITATE ( ), INVITATUS ( ), ROGATUS (
)
SUBITUS (, ) - . ANTE
PROVISUS ( ), MEDITATUS (
), PARATUS (, )
SUBLIME ( ) - . HUMUS ()
SUBLIMIS (, ) - . HUMILIS
()
SUBTILIS (, ) - . GRANDIS (
, , )
SUFFRAGRI ( ) - .
REFRAGARI ( ) ( )
SUMMUS () - . IMUS ()
SUMPTUS (, , ) - . QUAESTUS
( )
SUPERESSE ( - ) - .
DEESSE ( - )
SUPERIOR () - AEQUUM ( , ), PAR (,
)
SUPREMUS (, ) - . INFIMUS (
)
SUSCIPERE (, ) - . RECUSARE
( , )
SUSPICERE (, ) - . DESPICERE,
DESPECTARE ( )

49

50

De litteris latinis

TACERE (, ) - .
DICERE (), CLAMARE (), STREPERE ( , )
TAEDIO ( , ) - . LIBENTER
(, )
TARDUS () - . CITUS, CELER ()
TEMPERTUS ( ) - .
MERACUS (, )
TENEBRAE (, ) - .
LUX ()
TENUIS () - . CRASSUS (, )
TERMINARE (0 : , ) - . CONTINUARE ()
TERRA () - . MARE ( )
TERRITUS ( ) - . ALACER ( ,
; alacritas
,
)
TESCA (, ) - . CELEBRIA (, )
TIMERE () - . CONTEMNERE (
-)
TIMOR () - . FIDUCIA (), ANIMUS
( )
TORRIDUS ( ) - . UVIDUS
()
TRANS ( ) - . CIS ( )
TRISTITIA (, ) - . LAETITIA (),
HILARITAS ( )
TUERI (, , ) - .
NEGLIGERE ( , )
TURBIDUS (, , ) - .
PLACIDUS (, )
TURPIS ( , , ) . PULCHER ()

A.B. , H.H. . ...

TURPIS ( ) - . GLORIOSUS
(, ), HONESTUS (
)
TUTARI (, ) - . OMITTERE (,
, )
U
BER (, , ) - . EXILIS (,
, , )
ULTIMUS ( ) - . PROXIMUS ()
ULTRA ( ) - . CIS ( )
UNIVERSALIS () - . PECULIARIS ()
UNIVERSI ( ) - . SINGULI ( ), UNUSQUISQUE ()
UNUS () - . OMNES ( )
UNUSQUISQUE () - . UNIVERSI ( )
URBANUS (, , ) - .
RUSTICUS ()
URBS ( , ) - .
OPPIDUM ( ), RUS, VICUS ()
USUS () - . SITUS (, )
UTIQUE (, ) - .
NEUTIQUAM ( , )
UVIDUS () - . TORRIDUS ( )
UXOR (, ) - . MARITUS (, )
V
VACATIO ( , ) - .
OCCUPATIO ()
VACILLANS (, ) - . FIRMUS (,
, , )

51

52

De liueris latinis

VACUUS (, ) - . OCCUPATUS
()
VALE ( , ) - . SALVE
( , )
VALIDUS (, , , ) - .
IMBECILLUS (, , )
VARIUS (, ) - . AEQUS ( )
VASTA (LOCA) ( ) - . CULTA
(LOCA) ( )
VEHEMENS (, , , , ) - . LENIS
(, )
VELIS ( ) - . PEDETENTIM ()
VELOX (, ) - . LENTUS (,
)
VENDERE () - . EMERE ()
VERSUTUS (, , ) - . SIMPLEX (, )
VETARE ( ) - . IUBERE ( - )
VETUS () - . RECENS ()
VETUS (HOMO) ( ) - .
IUVENIS ()
VETUSTUS (, ) - . NOVICIUS (,
)
VIGUS () - . AGER ( ,
)
VIR () - . MULIER ( )
VIRGO ( , ) . MULIER ( )
VITA () - . MORS ()
VITUPERARE (, ) - LAUDARE ()
VIX () - . PLANE ()
VOLATU ( ) - . PEDETENTIM ()
VOLUNTARIUS ( ) - .
INVITUS ()
VOLUNTAS () - . LIBIDO ( )

53

A.M.

(
)


[ 2000; 1962].

.
,

[Jakobson 1937/1962; 1962];

,
. ,
, ,
,

, .

,
^ P.O. .. - , -
-
- . :
,

54

De litteris latinis

. [Allen 1969; 1973],



,
.
, ,
,

, .

- , , , . . , -
5, . :
, , , ;
,
, "" <...>
. [ 2001: 62].
:
1) : ;
2) :
(AARA, LE EG 2.1438);
3)
[ ].
,
,
. :

, , ;
, ,
[
2001: 103], ,
: II I. . . [ ];

.. .

55

2 = 1 + 1 ,
, ,
, .. , ,
, ;
, ,
.. [ 1951],
. , .
, , .. .. [ 2000:
200-205]. ,
, , .
( ), ( ),
.
P.O. ,
,
[Jakobson 1937/1962].
, - ,
,

,
, - , .

, , .

.. .
.
,
1 [Allen
1973:162]. ,
: , . 162
1

But may there not perhaps be in it more of symbolic sleight-of-hand


phonological validity?

56

De litteris latinis

, , , , ps.cimus,

, ,
2.
,
, , ,
. ,
,
III IV (-,
dormi aud), 22 = 1 [Allen 1973:
164-169], . ,
, .
, . ,
, .

pos.ci.mus, ,
, ;
, la.ti.us re.l.tus,
,
.
, .

, . .
.. ,
, , ,
.
,
. ,

- : - :
, - , 2 = 12 3 = 13. ,
2

, .. [Bell 1970].

A.M. .

57


, . ., ,
-
, ,
,
. . ,
, ,
. 3
:
1 ) , / ;
2 ) :
, ,
-
/?;
3) : ,
5 (. .
, - ).
.. . , ,
, , ,
. , , ,
,
: ,
, ,
< > < > - , .
2 = 1+1,
,
, - 1.
, .
, ,
:
3


.. .

58

De litteris latinis

4) :
a) :
- ,

<> < > <>;


b) :
S < > < >
.

.. .. [Devine & Stephens
1982; 1994].
. .
: , ,
, .
.
. : = . ,
, ,
- ( ).
,
- <2>+<2> -(-) <2>+<1+1> : , *<2+1>_+<1>. ,

- , ,
,
. ,
.
.
- , - ,
.. .. [Devine & Stephens
1982; 1994]: , , 9,
-- (--) -$-
(--), <1+1>
<2>, ,
. ,
, <1+1> = <2>, -

A.M. .

59

. ,
.
.
/
.
,
:
III ( i ) -IV , <cpi> <sap> <au-d>, <dor-m>
<ap-r> ( ); ,
--
: <>-1, <>-1, <sttu>-, a
: <fuls>-, <mv>-l
22 = 1,
, . -,
copis, cpit, auds, opens,
impeds* [Allen 1973:164],
, , ,
auds? -, sli, ueni orior,
,
, orior,
. , , ,
, cfulgurre
:
,
. , , ,
, <texu>-, <pru>-y a
<oportu>-it, <aperu>-, .

, .
,


4

cuporet (Lucr. De rerum not. I, 71) , , .

60

De litteris latinis

. , ,
, [ 1995:
30], , , ,
( ), [ 1995:23-30,31-35; Devine
& Stephens 1980].
.
:
.
, , ,
: , ,
( ),
[West 1982: 187]. , .
,
,
, () .
..
[ 2001: 285-286].

/ , , . ,
; -
.
, , .
.

,
.

. .

61

,

,
, - . w
. , , , ,

,
.. . , , .. ,
. , ,
.. . ,
, [ 2000: 195],
, .

.
,
.
. -
.
[Hyman 1985; Allen 1973]. :

5,
. :
,
. ,
,
, ,
,
[Nagano-Madsen 1990].
,
,
5

.. [ 1895].

62

De litteris latinis

.. : .,,
... ,
, ,
[
2000: 55]. , ,

,
, ,

. ,
:
; , ,
,

: <>1<00>,
0 - .
,
, . . ;
, , . -
.
, [ 2000: 203, 230-231]
,
(), ,
; . ,
,

[ .: 200].
[ 2004] ,

. ,
( ,
), . ,
.

63

A.M. .

,
6 .
, , - ,
-
: , , .
. 1
1

+

, , ,
. ,
: - ,
, .
, ( ), , ,
( ), - 1.
6

() , ,
[ 2000:201 ].
: ,
, ,
, .
7
(
) mora-timed w syllable
weight language .

64

De litteris latinis

, ( ),
.

; [Hoequist 1983] (
[Han 1962]) ;
- -
,
. (),
,
, ,
;
, , .
,
(. . )

- , , ,
.

,
8.
, .

[Devine & Stephens 1985:
145],
.
, . ?
8

;
[ 2000:220]. -
[ 1996:177]. . : [
1963:176-191].

A.M. .

65

, , .
, , , ,
,
(, ),

- ,
. , ,
, - ,
- .
, ,
. .
, , ,
,
.
, , -, ,
, , ,

,
, , ,
[ 1983: 12]. ,

.


, ,
.
,
,
. ,

66

De litteris latinis

: (1) () , . .
, , ,
[Nagano-Madsen 1990], ; (2) ,
.
, (
, , ), .
.
, ()
: *,

. ,
- ,
, . ,

, ,
,
, . ,
(),
(),
():

()

()

()

. 1.

,

.
,
.. [ 1962: 51, . 7].
, . ,
(. . ), ,

A.M. .

67

( ) [Vendrys 1945:

55, 57];
, ,
, .
.. , , ,
, P.O. [Jakobson 1937/1962], , ,
,
9
.
,
; ,
, , ,

.
. , [Kurytowicz
1958:107], . , ,
,
[Allen 1973: 237 sqq.].


. ,
, . ,
- (~);
10. ,
;
, , .
; , , :

( [ 1962: 50]), , ,
: {00}\}.
9

.. .
, ,
, ! - , .
10

68

De litteris latinis


:
1) , ;
2) :
;
3) :
(. . 2)
, , ,
[ 2000: 220]; , , ;
4) : . [West 1982:
12] 38 {overt) , , , ; (!)
; 37 , ,
, : [Tyrt. 17], [Horn. Ilias, 2,415],
[Arch. 93, 6] etc. , , . 1() 1(),
, 1().
, , - (. .
) , ,

.

11.
11

. Musque,

-.

A.M. .

69


: (
) (
), . [ 1961 ]. .. [ 1997]
- .
,
- .
1. , (.: [ 1997]).
2. , ,
12
.
3.
- ,
.
a) ,
13: .
NB ('): , , ,
+ 5 (. . ): .
, , s [
et al. 1997: 81]; , .

b) , (1)
(2) , (3)
: 14. (
)
(00: ) [ 1962: 92-94]; ,
,
.
12

, , .
13
, : < .
14

.

70

De littens latinis

4. :
(.: [ 1961; 2003]).
5.
: . , , , ,
, :

.

[ 1962: 96].
6.
; ,
: , .

: .
,
.
3- ,
,
(, ), (, ) .

(, , 9).
.
,
, .
1) 2)
.
7.
: < *9;
< *.
8.
: < * ( ).
,
,
. ,
,

.. .

. : ^ ^ w
; 6, ^ ^,
,
^ {) -, . ,
, ,
.
9. , ,
-
. . , , ,
, ,
(/)

3- ( ,
: , ) . .
3- , ,
(, ; , ).

.
. : [ 1962:87 sqq.].

, .


.
a. -
- ;

.
b. ()
,
.
, , .

71

72

e litteris latinis

c. , ,
; ,
, - .
d. ,
.
,
,
, , ,
. ,
, ;
.
e.
:
/ . , , ,

[ 1962].

2004 - AM.
// - :
. ., 2004.
1995 - . ( . .
). ., 1995.
1961 - .. -
- // . ., 1961.
2003 - .. - // . XIII
. , 2003.
. ., 2003. . 131-162.
et al. 1997 - .. .
. ., 1997.
1997 - ..
// .
.. . ., 1997.

AM. .

73

1963 - . . ., 1963.
1996 - . . ., 1996.
2001 - ..
// Opera philologica minora. ., 2001.
1951 . //
. ., 1951.
1962 - . . .; ., 1962.
2001 (= 1960) - . . .; ., 2001 (1960).
2000 - .. . ., 2000.
1895 - .. // . 1895. . 38.
. 252-297.
1983 - .. . ., 1983.
Allen 1969 - Allen W.S. The Latin Accent: a Restatement //Journal of Linguistics, 1969. 5. P. 193-203.
Allen 1973 - Allen W.S. Accent and Rhyme. Cambridge University Press,
1973.
Bell 1970 - BellA.E. A State Process Approach to Syllabicity and Syllable
Structure. Ph.D. Dissertation. Stanford, 1970.
Devine & Stephens 1980 - Devine AM., Stephens L.D. Latin Prosody and Meter:
Brevis Brevians // Classical Philology, 1980. Vol. 75, 2. April. P. 142-157.
Devine & Stephens 1982 - Devine AM., Stephens L.D. Towards a New Theory of
Greek Prosody: The Suprasyllabic Rules // , 1982. 112. P. 33-63.
Devine & Stephens 1985 - Devine AM., Stephens L.D. Stress in Greek? //
, 1985.115. P. 125-152.
Devine & Stephens 1994 - Devine A.M., Stephens L.D. The Prosody of Greek
Speech. Oxford, 1994.
Han 1962 - Han M.S. Japanese Phonology. Tokyo, 1962.
Hoequist 1983 - Hoequist CE. Syllable Duration in Stress-, Syllable- and
Mora-Timed Languages // Phonetica, 1983. 40.
Hyman 1985 - Hyman LM. A Theory of Phonological Weight. Dordrecht,
1985.
Jakobson 1937/1962 -Jakobson R. On ancient Greek prosody (1937) // Selected
Writings. Vol. 1. Phonological Studies. 's-Gravenhage, 1962.
Kurylowicz 1958 - KurylowiczJ. L'accentuation des langues Indoeuropnnes.
Krakow, 1958.
Nagano-Madsen 1990 - Nagano-Madsen Y. Quantity Manifestation and Mora
in West Greenlandic Eskimo: Preliminary Analysis // Working Papers in
General Linguistics and Phonetics. Lund university, 1990. 36. P. 123.
Vendrys 1945 (1902) - VendrysJ. Trait d'accentuation grecque. P., 1945
(1902).
West 1982 - West ML. Greek Metre. Oxford, 1982.

74

..

,
.
: ., ,
(, ), (
), ( ). ( , , , , ), (Schwarzwald,
Weienfels, Weienstein), .
, ,
, - ,
1.
, ,
, (. ).
(, , - ),
, ? , -, ,

.
1

., : . //
. . ., 1995. . 92.

.. .

75

, -
2, - , ,
,
; , , .
: albus, niger ruber3;
: ater [Ater
mons (Plin. . h. V 35) LBY, 35 D4; 36 B2], candidus [Candidum
promunturium (Mela I 34; Plin. n. h. V 23; Solin. 27, 1) TUN, 32
E24], caesius [Caesia silua5 (Tac. ann. I 50) GER, 11 Hl; 12 Bl].
( .)
,
.
.
albus,
,
6,
2

Barrington Atlas of the Greek and Roman World / Ed. Richard J. A. Talbert.
Princeton;
Oxford, [2000].
3
Saxa Rubra (Cic. Phil. II 31, 77; Liu. II 49,12; Tac. hist. Ill 79) ITL, 43 B2,
Rubrum mare, Rubra ITL, 39 F5, *Rubrenses ITL, 48 B3, Ad Rubras? ALG, 31 G4,
Ad Rubras SPN, 26 D4.
4

[ - , (. Cap Blanc); - , -], (Candidum promunturium) ,


[Auien. or. marit. 602 (ed. Holder)].
(. 15 Arelate - Massilia).
5
(11 Sequana Rhenus), (. Haselgrove) (J. Kunow) ( ) ,
(. Heissi-Wald);
,
. . (. . .) caesius .
6
Andrej. tude sur les termes de couleur dans la langue latine. P., 1949. P. 26.

76

De lteris latinis

, , alb-,

: , , ,
() - Albis -is, m. [R. g. D. A. V 12; Mela
III 3; Veil. II 106, 2; II 106, 3 (flumine Albi); Sen. Med. 374 (Albin
Persae... bibunt), Tac. Germ. 41; ann. I 59; II 14; II 19; II 22; II 41;
IV 44; Claudian.] GER, 10 F3; 2 F3; 12 FI, a : , Alba ,
-,
, -
(fluuius, flumen, amnis), , -, ,
. (
) alb-
-. *albh-, albus.
, .. 7, ,
.-. ( ),
, , - - ( *dubn-).
,
Alba albus (
-),
: . urbs Alba (Plin. . h. HI 10),
oppidum Album (III 48)8.
.
7

: .. // /
: .. ( ), ..
(. .), .. . ., 2002 (. . . Series minor).
. 82-129.
8
. (Andrej. Op cit. P. 26).

AM. .

, 9:
1) alb-:
: Alba SPN, 25 , Alba
Docilia ITL, 39 D5, Alba Fucens ITL, 42 E4; 44 Dl, Alba
Heluiorum FRA, 17 D4, Alba Longa? ITL, 43 [.
Albanus ~a -um (Cic. Mil. 85)10], Alba Pompeia ITL, 39 C4
( Castra Albana ITL, 43 C3; 44 C2);
: Album Ingaunum ( Albingaunum)
ITL, 16 Fl Alb(i)um Intimilium ( Albintimilium) ITL,
16 E2;
: Albanum CRO, 20 F4; 21
A4, Albanus pagus Beneuentanorum (CIL. IX 1455;
III 37);
Albanus ager (Cic. agr. II66; Liu. 122,3; VI42,6;
VII11,3; VII39,8; Colum. III8,5; Plin. n. h. XIV 25) (
in Albano);
: Alba (ITL, 47 SPN, 25 ),
Albanus lacus ITL, 43 , Albanus riuus;
Albanus mons ITL, 43 C2; 44 C2, Alba GER, 12 C4;
Albanum nemus (Liu. V 15,2);
arx Albana (Liu. VII 24, 9) fundus Albanus [Cic. Clu. 141)
Albanum [Cic. Phil. VIII 9 (pl.)l;
2) ( )
albul-: Albula ITL, 42 F3, Albulae
ALG, 29 Dl, Aquae Albulae ITL, 43 C2, Aquae Albulae ITL, 43 C2;
44 D2;
3) albun(e)-: ( ) Albunea
ITL, 43 ;
4) urn- ( alburnus): Alburnus
mons ITL, 45 ; 44 4, Alburnus Portus ITL,
45 A4; 44 G5, Alburnus Maior ROM, 21 F3;
9

, , , , , ,
.
10
, Alba, Albani ( Cato orig. fr. 22) Albenses; , (Caes. anal,
fr. 12; Varr. 1. L. VIII 35; Quint, inst. I 6,15).

77

78

De litteris latinis

5) :
Albinia ITL, 42 A3, Albis GER, 10 F3; 2 F3; 12 FI [Albanta] AUS,
20 , Albius mons SVN, 20 B4, (
) Albinnum FRA, 17 F2; 18 4, Albocela SPN, 24 F3, Albona
CRO, 20 4, Albici FRA, 15 2, Albiones SPN, 24 El;
6) (. ) : Albani (r.g D. . 5; Liu.
per. 101; Mela III 39; Flor. 140; Colum. I 3, 6; Plin. n. h. VI29; VI38;
VII 98; Tac. ann. II 68; IV 5; VI 33 al.; hist. I 6; Hist. Aug.) GEO, 88
Dl, Albania (Flor. 140; Frontin, str. II3,14; Plin. n. h. 16 a al.; Gell. IX
4, 6) AZE/RUS, 88 F3, Albana porta (Val. Fl. Ill 497) RUS,
88 G2, Albanus (Plin. n. h. VI 39) GEO, 88 F3, Albanum
mare, 88 H3;
7) Albanopolis ALB, 49 B2, (,
Albaniana NET, 10 A4 Albania IRQ, 92 2);
8) Albiana FRA, 48 D3,
*Albianum AUS, 19 E2.
,
( , ):
- Albus portus [Itin. Ant. 407,1 (Portus Albus)] SPN, 26
E5 [. Toppe--- (Torre de S. Garcia)];
- : Vallis Alba SYR, 69 F2 ( )
(Valle Alba Not. dign. or. XXXII 42; Inscr. (lapides miliarii
(ed. M. Dunand): Rev. Bibl. 40 (1931), 238-240; 420; 423425)) (. --), Ad Gallinas Albas ITL, 43
Bl; 44 B2 [. - (Prima Porta)] Ad Turres
Albas ITL, 44 C3;
- : Album promunturium (Plin. n. h. V 75) LEB, 69 B3
[. - (. )] promunturium
Album (Plin. n. h. HI 3) ( , );
- Albi montes (Plin. n. h. XVI 141; XXXI 44) (
, . ).
albus candidus
-
11, Candidum promunturium.
11

. , (Andr J. Op. cit. P. 26),

.. .

79

. (
Nigris fl. ALG, 34 D3
Nigritae (Mela I 22; III 104; ALG, 29 E312)
Nigrus fl. Tab. Peut. XI 1 (Nigro); Geogr. Rau. V
10 (Nigro; GEO, 87 G213 ), a niger, , (Putea Nigrorum LBY, 37 1, .
), (
):
- Casae Nigrae (Aug. retract. 11; Cresc. II1,2;
coll. 3,24; 3,31) ALG, 34 F3 [ - Nigrae (Tab. Peut. IV4),
. Ngrine]; (. ) Casensis ~ Aug. coll. 3,36; 3,38; Don. 13,17; 16,20: Donatus a Casis Nigris = Donatus Casensis;
- Niger mons FRA, 14 H3 (. St. Geoiges-Nigremont)
Niger mons [Plin. n. h. V 37 (mons nomine Niger)] LBY, 36
D3 ( -);
- Corcyra Nigra Ins. CRO, 20 D7, . [.
,
(Corcyra Ins. GRE, 54 2; 1 G3)].
nigr-
( - Album?)
Nigrum Pullum NET, 10 A4 [ - pullus
?; . (Zwammerdam)].
niger ater -
Ater mons [. - (, , - ), --]14.
12
, . , Nigritae niger (Ibid. P. 54). , .
13
, Mogrus (. Aman,
peripl. . . 7,5; 8,1); y , , Nogrus (Plin. n. h. VI12). .

. , -, , ater
(Andr J.Op. cit. P. 54).

80

De littens latinis

, , ,
. (omen), , niger (solem nigrum
. sat. 19,73 )15. ,
,
- . , , Casae
Nigrae - Casensis - , Niger :
[., , Hipponeregiensis
Hipponiregiensis Hippo Regius)16. nigr-, ,
, (, ) Nigrinus Nigrinius

Nigrinianis [Tab. Peut. VIII 2; Geogr. Rau. IV 7
(P. 186, 19 Pinder)], a - Candidiana [Itin.
Ant. 223; Not. dign. Or. XL 24 (milites primi Moesiaci, Candidiana);
Proc. aedif. IV 7, 9 ()] BUL, 22 D4 (. )17. , ,
:
, ,
.
, , ,
nigr- , , - . , , 15

niger . (Ibid. P. 57).


16
, Casae Nigrae Nigrenses
Maiores, ,
. V .
, : Lucrus episcopus plebis Nigrensium
Maiorum; Ianuarianus, episcopus Casensium Nigrensium; Ianuarianus episcopus
Casensium <Nigrensium> (Gesta collationis Carthaginiensis a. 411, cognitio 1, cap.
133; cognitio 1, cap. 149; cognitio 1, cap. 157).
17
nom. pi. fern. sing.

AM. .

, , . . , : Casae Nigrae, mons Niger, mons Ater. ,


:
, a Nigrum
Pullum ( ) - .

, ,
: , ( !), , . , niger, albus
, - , .
, , , ,
,
.

81

82

..

Sed obscura est historia Romana.


Cicero De RP. II36

,
, .
, , ,
-
. ,
, , , . ,
, ,
(72, 73)1 ,
: 197 ., - 240 . ( - 239 .). ( , )
. ,
.
, , 2 , ,
.
1

.
Marconi 1966; Matingly 1971; Suerbaum 1968; Carratello 1977; , .
2

.. . - ... 8 3

.
1. 240
, ,
3
, , .
2. , :
( rozzo = primus),
,

- .
4
(, ) ,
Depoetis
5
.
3. ,
6.
:
- , ;
- - , , , ( ) ;
- - ,
.

p. 181).
4

...di questa data l'unico responsabile... deve essere Varrone (Marconi 1966,

(Soph. Elench. 183b22),


,
.
5
Dahlmann 1962 - .
6
, Anna 1954 . ( Anna 1984) (Dahlmann 1962, . 581).

De litteris latinis

84



,
,
, , - ,
. ,
(
);
: , .
, . ,
. , .
(
,
7) , , ,
.
, - . - (,
) - , ,
(, , )
8.
7

1148:
Else (1967, p. 113-117) (Kassel in app.); Else
, .
8
, ( , Fr. 20 Gigon (76 Rose3),

.. . - ... 8 5


. , testimonia, De comoedia:
Excerpt. De Com. V, 4 (Wessner): comoediam apud Graecos
dubium est quis primus invenerit - apud Romanos certum est: et
comoediam et tragoediam et togatam primus Livius Andronicus
repperit.

: ,
, ,
(, )
, .
, (1449),
( ) . {Brutus 72,73; Tusc. 1.1,3)

( )9.

( 71):
, 10,
, , : .
(XVII, 21),
(,
, ) - , , (Tusc. I, 3;
V, 7; De Nat. Deorum III, 11; De RP II, 18), (Gellius III. 11,5-7 =
Accius Fr. 6 FPL; Varro Fr. 69 Funaioli; Aristoteles Fr. 20,5 Gigon).
9
( ),
(Stromata. 1,16,79,1).
10
Poet. 1448b28; , , ,
, [De Nat. Deorum I,
107 = 27 Gigon (7 Rose3)].

86

De littens latinis

,
, , : . Gell. XXI, 1618),
- -

( 40-42). De Grammaticis et Rhetoribus ,
.
, 11
(VII, 2)
(II, 4) -
, -
. (, , 12
) : ludi scaenici 364 ., . Sulpicio Petico
. Licinio Stolone consulibus. , , , :
Livius VII. 2, 9

Aristoteles 1449b5
13

Liuins post aliquot annis, qui ab saturis ...


ausus est primus argumento
'
fabulam serere


.
n

Waszinkl948,p.238.

12

? - , , ( ), Hendrickson 1898 , :
unvarronisch, - vorvarronisch (Leo 1904,
p. 72); Waszink
1948; . II .
13
(114,4) paulatim deinde ludicra ars ad saturarum modos
perrepsit, a quibus primus omnium poeta Liuius ad fabularum a quibus primus omnium
poeta Liuius ad fabularum argumenta spectantium animos transtulit...
( ) . , , .

.. . - ... 3 7

saturae - 14495
144920:
...
:
14.
, : ,
, .
, , . , ,
,
(X. 2, 7; cf. Horat. . . 1, 62).
, .
, ,
. : . ,
,
.

, ( ),
, , - 14

,
(X 1, 93) . 14492021 Else (1967, . 164-182) , , , ,
. (?) , ,
Else. , .

De littens latinis

. ,
, , - , - .
, (
) .

(
).
, ,
, . primus
, . , primus .
.
, primus
, inventio-perfectio, , ,
.
, ( 27, 28, 39, 40), , ( 27), doctrina ( 44),
( 45),
( 35). ,
(31), - ,
( 32), ( 38),
( 46).
, , : primus est
M. Cornelius Cethegus ( 57), - ( 63), , , 15 ,
( 138).
inventio-perfectio
, , ,
15

Brutus 137: ...quae fuerit ascensio et quam in omnibus rebus difficilis optimi
perfectio atque absolut io...

.. . - ... 8 9

, ,
, . ,
, , , , , .
, = , , , ,
primus,
.
De Grammaticis et Rhetoribus , .
De Gramm, et Rhet. 1: initium quoque eius (grammatices) mediocre exstitit, siquidem antiquissimi doctorum... Livium et Ennium
dico... nihil amplius quam Graecos interpretabantur, aut si quid ipsi
Latine conposuissent praelegebant. nam quod nonnulli tradunt duos
libros de litteris syllabisque, item de metris ab eodem Ennio editos,
iure arguit L. Cotta non poetae sed posterions Ennii esse cuius etiam
de augurali disciplina volumina ferantur. [2] Primus igitur, quantum
opinamur, Studium grammaticae in urbem intulit Crates Mallotes,
Aristarchi aequalis...
doctores, , , , ,
, ( , ,
). , ( )
: -
.

(XVII. 21) , 45

16

parva princupia
, (Waszink 1948, . 236).

90

De litteris iatinis

(Depoetis Fr. 56 Funaioli). :


(1) 235/519 . (fabulas apudpopulum
ddit).
(2) Bellum Punicum ,
. . ,
- ,
17.
(3) ,

, , ,
.
, , 72, 73
, : , (multas
sel. fabulas docuerant) .
, ,
fabulae () 200 .,
,
.
, - doctores , ,
, , , ,
, ,
, fabulae .


,
, , . ,
.
. , 17

Leo 1912, . 67.

.. . - ... 9 1

,
- , , , (, Canna ). inventio-perfectio ,
( 70-76), ,
. ,

. Livianae fabulae Odyssia Latina,
- - ,
,
, ( )
( ) . ,
,
. .
, , saturae fabulae.
, , ,
: fabulae
.
, ,

, , , ; , fabulae, ,
(Liv. VIL 2, 9), . (
,
Livius in...),
, .

.

92

De littens latinis

, , V ., .
. (1448),
18
(1449al 1) , , , , , , :
, ,
, ( ) (
19
) . : (
144912)
( 14494) , , , , ().
:
- ( , 144838),
.
, ,
, ,
( !), - ,
, .
, , ,
, (
) - . . .,

. 18
, 144910-13, 144838 Else (p. 155 sqq.) , .
19
Else 1967, . 159 [Proclus apud Phot. Bibl. cod. 239 p. 320 Bekker - 919
Gigon (677 Rose3)].

.. . - ... 9 3

,
,
?
:

. ,
, : ,
, ,
.

.
, , 20.
- - , . , , , ,
Bellum Punicum III .21
(, 208 .: ) - . 240 .
30-40 - .
, ,
.
20

Else 1967, . 145.


Marmorale 1953, . 174. , ( )
(Diomed. I 512,18),
,
; , (. II 158, Brink ad loc.)
horridum Saturnium ,
testimonia (Luiselli 1967).
21

De lteris latinis

94

, 190-, ,
,
, ()
22.
, ,
. , , .

, .
200 .
, , ,
:
XXX. 12. 10 (sel. res divinae) uti firent C. Aurelius consul
ex decemuirorum responso curauit. Carmen, sicut patrum memoria Liuius, ita turn condidit P. Licinius Tegula.

207 . (XXVII. 37), patrum memoria ,
prodigia proxime23.
. patrum memoria
24 - , , .
22

,
. , , - - .
23
XXX. 12, 8: ...sicut proxime . Claudio M. Liuio consulibus deportatus
similis prodigii fetus erat... (9) decemuiri ex libris res diuinas easdem quae proxime
secundum id prodigium factae essent imperarunt. - 207 .
, XXVII. 37.
24
Leo 1913, S. 58, Bern. 2: hier (XXXI. 12,10) vergreift sich Livius, der soeben
auf den Vorgang von 207 mit proxime (12, 8) zurckgewiesen hat, im Ausdruck. Ed.
Fraenkel (1931 col. 600) , .

.. . - ... 9 5

,
.
-, patrum memona - , , ad hoc, 25
.
, - ,
, . patrum memoria
, : .
.
, patrum memoria
, . , patrum memoria,
, ( ) ,
. , (
), : exoleta vetustas
nostra
memoria
{recens).
tempus De Inventione 26. nostra (patrum) memoria modus
loquendi. , patrum memoria:
25

Marconi 1966. , : as the


senators remembered not as their ancestors remembered (Briscoe 1973, p. 91).
, , .
26
I. 40: quae aut propter vetustatem obsoleverint aut incredibilia videantur,
ut iam in fabularum numerum reponantur; et quae iam diu gesta et a memoria nostra
remota tamen faciant fidem vere tradita esse, quia eorum monumenta certa in litteris
exstent; et quae nuper gesta sint, quae scire plerique possint; et item quae instent in
praesentia... - .: De Oratore 1.8.

96

De litteris latinis

: 30-85 , . . ,
27
- 50 .
, 200 .,
, prodigia 207 ., , . , carmen , ,
255 .
, : ,
.
Mattingly ,
207 . , 28
. : : discerent conditum
ab Livio poeta carmen, - 30-40
, ,
, ,
.
, . Cichorius29: Carmen Saeculare , 249 . , 207
200 .

.
.
27

: Cicero In
Verr. II. 3,125, Post Red. Ad Quint. 7, Pro Domo sua, 123; Caes. B.G. 1.12,5; 1.40,
5; II. 4,2; Sail. Cat. 32; patrum memona
(XXX, 45 , 6), : XXII. 60,11; XXVII. 8, 9; XXXIV. 4, 6; XXXVII.
51, 1; auorum memona 343-217 . (XXII. 60, 11); XXXII. 22, 10
, .
28
Mattingly 1971, . 685; Barwick
1923.
29
Cichorius 1922. 249 .
: Marconi 1966, . 133 sqq. Marconi , ,
Cichorius'a ( Verdir 1983).

.. . - ... 9 7

200 207 .
: III ., carmen
patrum
memoria, .
. 207 . , 30
.
, 207 255 ( patrum memoria) - .

: 197 . 240 . ,
.
.
, . , XXVII. 37 , - poeta,
carminis ,
: carmen... ilia tempestate forsitan laudabile rudibus ingeniis,
nunc abhorrens et inconditum si referatur31.
,
III .
.
30

,
(Walsh 1966,
. 1946-1951).
31
inconditis inter se iocularia fundentes uersibus (VII. 2, 6). 20
inconditus (e.g. incqndita IV. 20, 3). , : passim i. turba, multitudo (e.g. XXI. 57, 13),
i. agmen (XLII. 66, 8), acies (XLIV. 39, 1),
i. versus - ,
( XXXVIII. 13,2, .: Cicero De Off. Ill, 82 , , De Or. Ill, 175).

98

De litteris latinis

(1)216. . : , , ,
(XXIII. 11,4).
(2) 212 . ,
32
(XXV. 12, 2) .
, , 33
, .
, in statu nascendi
III ., 207 . -
. ,
carmen Marcianum
. incondita ,
, , ( )
(?) 1. ,
-
.


, .
veteres commentant {Brutus, 60, ,
, antiqui commentant 73),
204 ., 32
Vates hic Marcius inlustris fuerat -
, (. 38)
clarus habetur ( insignis, inlustris - XVII.
21 ); , , ,
.
33
,
( ) FPL (1927) : versus heroicos a Livio leviter caligatos restituerunt viri docti - FPL .
34
Ribbeck Scaen. 3, vol. I, p. 4. , , ;
.: Cignolo 2002 ad Terentiani Mauri v. 1931.

.. . - ... 9 9

, - ,
- .
, veteres commentant
( ),
- , , 201 . (144-
35
), - 200 . (143- ) . , 188-183 .
, ,
Brutus 73,
, 36
. 238/237, -
280. , (
) De Senectute 50:
quam gaudebat bello suo Punico Naevius! quam Truculento
Plautus, quam Pseudolo! vidi etiam senem Livium; qui cum sex annis ante quam ego natus sum, fabulam docuisset Centone Tuditanoque
consulibus, usque ad adulescentiam meam processit aetate.
, , , .
, ,
208 .,
209 .
, 207 . - 37; 204 . . , usque ad adulescentiam meam processit aetate , . . 208/207 .,
. (
Bellum Punicum.) ,
35

Plautus... moritur - moratur (Hertz) clarushabetur{Ritschi)


, (
Helm-Treu).
36
, - 235 ., 204 . 35
(Nepos Cato 1.4; Astin 1973, 16), , ,
.
37
Astin 1973, . 7. Cicero De Sen. 10; Nepos Cato 1.2.

100

De litteris latinis

70 , . 170 .,
,
188/187 . : Titus Livius tragoediarum scriptor clams
habetuf**. , , , ,

Nodes Atticae.
:








. 280
. 275
. 255
240
235
208/207
204
200


. 240
?
207
200
?
.170
188-183
184

, , , , ,
, , ,
. ,
200 ., ,
, ,
fabulae ( )
15-20 ,
38

. Leo. Op. Cit. S. 58. Bern. 3. ( , Marconi 1966, . 209, sqq.) clarushabeturn , , , (Anna 1973), -
, : Plato et Xenophon alii Socratici clari habentur (a. D. 374 -
, , 425 .); Sophocles et Euripides clari habentur (a. D. 469);
Aristophanes clarus habetur et Sophocles poeta tragicus (a. D. 438).

.. . - ...

.
Truculentus Pseudolus
39
, .
,
. ,
,
: neque tarnen dubium est quin... veterum
poetarum fuerint et ab eo retractatae et expolitae sint (III. 3, 13).
retractatae , , - , , -
40
- ,
.

. , , . ,
. , .
, (
39

, ,
, ex Naevianis scriptis - ,
, , (Brutus 60),
,
.
40
(De
comoediis Plautinis Fr. 88 Funaioli). : quae tune velut ad sedandam pestilentiam diligenter
repetita atque reparata, nisi postea eodem modo neglecta atque usurpata latitarent,
non utique magnae peritiae Varronis tribuereetur, quod scribens de aedibus sacris tam
multa ignorata commmort (Augustinus. De Civ. Dei III 17, 3) -
,
?

102

De litteris latinis

) , .
, , (ratio temporum), (enumeratio
). , ,

.

,
- ,
, , . , , , , .
:
, , , .
. , ,
.
, , ,
, ,
, - .
,
( Else), :
, (, I . . .), .
,
. ,

,
.
, , ,
, ,

A.E. . - ...


. , ,
, . - quam tangere ut non potuit, discedens ait, -
,
.
I.
Brutus 72: atqui hic Livius [qui] primus fabulam . Claudio
Caeci filio et M. Tuditano consulibus [240] docuit anno ipso ante
quam natus est Ennius, post Romam conditam autem quarto decumo
et quingentesimo, ut hic ait, quem nos sequimur. est enim inter scriptores de numro annorum controversia. (73) Accius autem a Q. Maxumo quintum consule captum Tarento scripsit Livium annis XXX
post [209] quam eum fabulam docuisse et Atticus scribit et nos in antiquis commentants invenimus; docuisse autem fabulam annis post XI
[198] . Cornelio Q. Minucio consulibus [197] ludis Iuventatis, quos
Salinator Senensi proelio voverat. - A , ,
, , - 514, ,
( [sel. ab Urbe condita]
). , 30 ,
() , - , ,
, . ,
( , ) 11
[Q. Minucius . f. .
N. Rufus] ,
[207].
, , ,
' 41
.
:
Brutus 73: in quo tantus error Acci fuit, ut his consulibus XL
annos natus Ennius fuerit: quoi aequalis fuerit Livius, minor fuit
aliquanto is, qui primus fabulam ddit, quam ii, qui multas docuerant

\ 04

De litteris latinis

41

ante hos consules, et Plautus et Naevius -


, , (
) 40 : , , [] ,
, ,
.
, , .
ab Urbe Condita , Tusc. 1.1,3
, , - annis/ere
cccccxpost Romam conditam. De Senect 50 -
.
.
, , .
commentant ( ), , , .
( commentant - : Truc. 736;
738), commentant,
(, Varro De Lingua Lat. VI. 90), , -.
, ,
, -
.
(
, !), ( )
, .
ab Urbe condita , , , (
), . ,
54 46 ., , ,
Mattingly, et nos
invenimus:
41

Brutus 72, 73 = Atticus Fr. Peter HRR2. 5 = Fr. 1 Funaioli; Accius Fr. 16
('Didascalica') Morel-Buechner = Fr. 18 Funaioli.

.. . - ... 105

42.
: , - .
, , ,
. , . , ,
, , (201),
(Liv. XXXI. 4,4).
( 73),
De Senectute 50,
5 .
:
Brutus 60 (= Varro Fr. 299 Funaioli): illius autem aetatis qui
sermo fuerit ex Naevianis scriptis intellegi potest. his enim consulibus, ut in veteribus commentariis scriptum est, Naevius est mortuus;
quamquam Varro noster diligentissumus investigator antiquitatis putat in hoc erratum vitamque Naevi producit longius. nam Plautus P.
Claudio L. Porcio viginti annis post illos quos ante dixi consulibus
mortuus est Catone censore - ,
. ,
, ; ,
, , ,
: -
.
(
43) , - . , , ,
,
DepoetisA\ ,
,
- 275 . ( :
42

Mattinglyl971,p.682.
The unstated assumption is that Plautus was Naevius' contemporary. Yet
why should
Plautus not have outlived his contemporary?' ( Douglas 1966, p. 51).
44
Marmorale 1953, p. 131 sqq; Fraenkel 1931; 625. Marconi 1966, p. 267.
43

106

De littens latinis

, testimonia
, - 275270 .). , ,
200 .
, producit longius
. Mattingly: [ ]
Plautus... Brutus 60. Nam illius
autem aetatis qui sermo fuerit...

, .
5
, , * .
. , , , ,
. 213 ., 209 ., 204 .
203 .: , , 40-50 (
) ; , (,
De Sen. 50 ), - 50-60,
- 80 . ,
- ( privatus!) , , , scripta (. 29,
).

IL

Poenico bello secundo Musa pinnato gradu


intulit se bellicosam in Romuli gentem feram...
Fr.l FPL.
(De Lingua Latina V. 163 = Fr. 2
FPL), :
, De Fin. 1,5 ( = Fr. 5 FPL dubium = Fr. 3
Funaioli), .
45

Mattinglyl971,p.685.

.. . - ... 7

bellicosam 46,
( ) ,
,
bellicosa musaA1.
bellicosus
,
: (e.g. B.G.
I. 10, 2), (e.g. Pro lege Manilla 28), , sed bellicosis fata Quiritibus (III. 3, 57), , , ;
bellicosi-acres-feroces , Liv. XXVI. 26, 11 (. 1.31,5 sqq.). (De Gramm, l) bellicosa etiam
turn civitate (VII. 2, 3) bellicoso populo (cf. I. 20, 2)
Frassinetti48: e quibus adiect. bellicosus Romanae genti
cui adprime congruet Latinos scriptores volgo adplicavisse colligitur.
, ,
.
. , ,
, : ... quia populo bellicoso... ludorum scenicorum delicata subintravit insania... (De Civ.
Dei I 32). Antiquitates
49,
, bellicosus populus
(1) (2) , (
Antiquitates
Varronis Fr. 56 Funaioli, De poetis).
: dictum ,
,
,
.
46

: Anna 1973, . 202 sqq.


Brink 1982 . 185,205.
48
Frassinetti 1954, p. 385.
49
Waszinkl948,p. 228.
47

108

De litteris latinis

Anna 1954 D'Anna G. Contribute* alla cronologia dei poeti latini arcaici. II. La prima rappresentazione di una fabula di Livio Andronico //
Rendiconti delPlstituto Lombardo, Classe di Lettere, Scienze morali e
storiche. 87.
Anna 1973 - D'Anna G. Alcune osservazioni sulle fonti di Gellio, N.A. XVII,
21e sulla cronologia geronimiana dei poeti latini arcaici // Archeologia Classica. Rivista dlia Scuola naz. di Archeologia, XXV-XXVI. P.
166-237.
Anna 1984 - D'Anna G. Il problema dlie origini dlie poesia latina nel Brutus
di Cicerone / / Ciceroniana V (Rivista di Studi Ciceroniani). P. 81 -90.
Astin 1973 Astin A.B. Cato the Censor. Oxford.
Barwick 1933 - Barwick K. Das Kultlied des Livius Andronicus / / PhilologusXLII. P. 201-221.
Beare 1940 Beare W. When did Livius Andronicus come to Rome / / Class.
Quart. 34. P. 11-19.
Brink 1963 - Bunk Ch. O. Horace and Varro / / Varron: six exposes et
discussions... Geneve. P. 173-206 (Fondation Hardt. Entretiens. T. 9).
Brink 1982 - Horace on Poetry. Epistles book II: the Letters to Augustus and
Florus / By Ch.O. Brink. Cambridge.
Briscoe 1973 - BriscoeJ. A Commentary on Livy: Books XXXI-XXXIII.
Oxford.
Carratello 1977 - Carratello U. La biografia di Livio Andronico / / Giornale
Italiano di Filologia. Rivista trimestrale di Cultura XXIX. P. 1-28.
Cichorius 1922 - Cichorius Das lteste carmen saeculare / / Rmische Studien. Leipzig. S. 1-7.
Cignolo 2002 - Terentiani Mauri De Litteris, De Syllabis, De Metris / A cura
di Ch. Cignolo. Hildeseim: Olms.
Dahlmann 1963 - Dahlmann H. Studin zu Varro 'De poetis'. Wiesbaden
(Akademie der Wissenschaften und der Literatur. Abhandlungen der
Geistes- und Sozialwissenschaften Klasse, Jahrgang 1962; 10).
Douglas 1966 - M. Tulli Ciceronis Brutus / Ed. A.E. Douglas. Oxford.
Else 1967 - Else G.F. Aristottle's Poetics: the argument. Cambridge
(Mass.).
FPL 1995 - Fragmenta Poetarum Latinorum Epicorum et Lyricorum praeter
Ennium et Lucilium. Post W. Morel [ed. 1 anni 1927] novis curis adhobitis edidit Carolus Buechner [ed. 2 anni 1982]. Editionem tertiam curavit
Jrgen Blnsdorf. Studgardiae et Lipsiae.
Fraenkel 1931 - FraenkelE. Livius Andronicus / / RE Spl. V 598-607.
Frassinetti 1954 - Frassinetti P. Explanationes ad Porcium Licinum, Petronium et Minucium Felicem / / Athenaeum XXXII. P. 384-392.

.. . - ... 9
Hendrickson 1894 - Hendnckson G.H. The Dramatic Satura and the Old
Comedy in Rome // American journal of Phil. 15. P. 1-30.
Hendrickson 1898 - Hendnckson G.H. A pre-Varronian chapter of Rman literary history// American Journal of Phil. 19. P. 285-311.
Leo 1904 - Leo F. Livius und Horaz ber die Vorgeschichte des rmischen
Dramas / / Hermes. 39. P. 63-77.
Leo 1912 - Leo F. Plautinische Forschungen zur Kritik und Geschichte der
Komdie. Berlin.
Leo 1 9 1 3 - Leo F. Geschichte der Rmischen Literatur. Bd. 1: Die Archaische
Literatur. Berlin.
Marconi 1966 - Marconi G. La chronologia di Livio Andronico / / Atti della
Academia Nazionale dei Lincei. Classe di Scienze morali, storiche e filologiche; Ser. 8. Vol. 12. Roma.
Marmorale 1953 - Marmorale E.V. Naevius Poeta. Firenze.
Mattingly 1957 - Mattingly H.B. The Date of Livius Andronicus / / The
Classical Quarterly 7(51). P. 159-163.
Mattingly 1971 - Mattingly H.B. [Marconi. La chronologia di Livio
Andronico] / / Gnomon. 43.
Suerbaum 1968 - Suerbaum W. Untersuchungen zur Selbstdarstellung ltrer rmischer Dichter: Livius Andronicus, Naevius, Ennius. Hidelsheim
(Spudasmata. Bd. 19).
Verdire 1983 Verdire R. Horace et Livius Andronicus / / Latomus XLII.
P. 383-387
Walsh 1966 - Walsh P.G. Livy: His historical aims and method. Cambridge.
Waszink 1948 - WaszinkJ.H. Varro, Livy and the History of Roman Dramatic
Art / / Vigiliae Christianae 2. P. 224-242.

HO

De litteris latinis

MM.
IV

IV - , , - ,
. , , , ,
,
, . , ,
,
, . IV , , .
, :
<
(40 . . .)>
,
. ,
;
.
- ,
... . : ,
, 1.
1

. , // . . .: , 2000. . 125.

M.M. . IV

\\\

.. , IV , ,
, . ,
!
. .. : ,
; - " ", - . , -, 2.
3 -
.
4, ,
.
, , .
:
- : "
5
?" . , ;
(
) ,
V . . . 2

. , // .. . .: , 2000. . 125.
3
diesseitig-rmischer Charakter ( ), (DeubnerL. Gnomon I 1925, 167 - . : Radke G. Vergib Cumaeum Carmen. Gymnasium, 1959.
P. 217).
: Jachmann G. Die vierte Ekloge Virgils. Pisa, 1952.
, - .
4
Norden . Die Geburt des Kindes. Leipzig, 1924.
5
Ibid. P. 12.

& litteris latinis

, [ ,
, IV - , ,
- ,
() , ,
], ,
6.
(, ) : -,
- ex eventu. ,

, , . ., ,
. - , -

. ( 26,
- ),
, , , , ,
, , -
, .
- , , , .
6

, , . 3 (si canimus Silvas, silvae sint consule dignae) :


, ,
. , cui nunc V. genethliacon dicit (
), : ,
, ,
( , , risu cognos matrem ), : ,
( ).

M.M. . IV

\\3


,
. , ,
6 , - . ,
7, : ,
( , , , 256);
, (200-201),
, (
, , - , 133-6)8.
(neglecta redire Virtus) Carmen saeculare,
,
, 9.
7

Iam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna ( , ).


8
I . . . ,
- ( ). (
) (105-138): ...sed femineos
spernens invisere coetus, / Leti expers, generi mortali mixta resedit, / nomine Justitiae gaudens ; senibusque coactis, / sive foro in magno, seu latipatente platea, / civiles
populis dictabat sedula leges. / Nee mala lis fuerat, necdum discordia nota, / fera seditio furiarat mobile vulgus, / saeva nee audaces fuerant frta pressa cannas: / sed bubus
tracto sulcantes vomere terras, / malebant tenui contenti vivere cultu, / sufficiente Dea
justis pleno omnia cornu / Haec manet, in sanctis dum gens manet aurea terris/ Sed non
argenti ni mis est laetata metall; / moribus at versis, prior est quoque versa voluntas, /
raraque pejori junxit sua numina genti. / Sola sed ex raucis descendens montibus ibat /
sub noctem, nulli teneris blandita loquelis. / Sed simul ac magnas hominum venisset ad
urbes, / improba terrificis sic ulta est crimina verbis : / Non ego me dignor posthac monstrare videndam, / degener primae proles nunc altra prolis, / dgnres iterumque
iterumque habitura nepotes. / Tune fera bella hominum generi, caedesque nefandae /
impendent, culpamque comes sua poena sequetur. / Sic ait, et populos intenta etiam ora
tenentes / linquit et ad montes silvarumque avia tendit. / Haec aetas vitam liquit, sobolemque reliquit. / Ferrea turn vero proles exorta repente est, / ausaque funestum prima
est fabricarier ensem, / et gustare manu victum domitumque juvencum.
9
,
, ,
, - , . IV , , , , R. Coleman'a (Cambridge, 1977. P. 131-132, 133 ad loc.)
: ...more important however is the
role of the Virgin in oriental Apocalyptic; 7 (nova proge-

De litteris latinis

Carmen saeculare,
, ( 10)
IV : saecula. , -
nies) , , ,

, the birth of a child is a widespread apocalyptic symbol in NearEastern religion. ,
, . ,
, nova
progenies ( ),
- : Certainly
the assimilation of the Virgin Mother of the Wonder Child from oriental prophecy to
the virgin Dike- Astraia of greek mythology would provide a plausible starting point
tor the complementary development of the poem's two dominant themes - the return
of the Golden Age and the birth and growth of the Child. ,
( )
, . nova progenies .
. 17 : Clausen W. A Commentary on Virgil.
Eclogues / Edited with an Introduction and Commentary. Oxford; Clarendon, 1994.
40 . . .,
( ) .
Bryn Mawr Classical Review (20.09.1995)
( James Clauss), , (
) : What then of the
unnamed child of the Fourth Eclogue? On the Basis of the Allusion to the Pact of Brundisium, Packed into Mention of Pollio's Consulship, and to Hercules at Ec. 4.15-17,
Clausen reasonably concludes that the child was the expected offspring of Anthony
and Octavia. Failure to appreciate the second allusion, given Anthony's claim of descent from Hercules, it is argued, has caused scholars to miss the point. He states: "In
the year 40 ... Anthony, not Octavian, was 'the greatest prince o' the world', and of
this their contemporaries, spectators of the mighty drama, could be in no doubt. In the
year 40 , Octavian was a sickly if determined and ruthless young man; the future
Augustus unimaginable" (p. 125). The argument is hard to resist. Still I - and I am not
alone in this - find it hard to believe Vergil would have risked investing such a magnificent poem in a boy who might not - and did not - exist. If the poet wanted to celebrate
an important political birth, he would have been wiser to follow the example of Callimachus in the Hymn to Delos and predict the birth of a dynast after the fact. Instead,
I prefer to follow Clausen's pronouncement that identification can prove to be an "inadequate response" to so allusive, and I would add mysterious, a poet. Vergil didn't tell;
perhaps we shouldn't ask, or at least harbor our suspicions without insisting.
10
. 1920 . Pauly-Wissowa (2. Reihe, Hbb. 2)
Ludi saeculares (M.P. Nilsson): ...
"" 40 . . . IV ... (. 1708, ).

M.M. . IV


. Carmen saeculare
, Ludi saeculares - , 5 IV:
magnus ab integro saeclorum nascitur ordo ..
11
. saeculum
; ,
(
) , saeculum - .
saeculum civile, ,
.
12
saeculum naturale, ,
III . ., , , . , ,
( ) ,
: -
,
. , 30 , , . , ,
;
, ...13
,
saeculum . 11

, , , :
, - .
: ,
magnus ordo = magnus annus (
, , , ); magni... menses 12.
12
Dedienatali,XVII.
13
. / . .. //
. 1986. 3. . 228. Saeculum est spatium vitae humanae longissimum partu et morte definitum. Quare, qui annos triginta saeculum putarunt, multum
videntur errasse. Hoc enim tempus genean vocari Heraclitus auctor est, quia orbis
aetatis in eo sit spatio. Orbem autem vocat aetatis, dum natura ab sementi humana ad
sementim revertitur.

D e

litte latinis

saeculum ( , , , )
serere - 14. Saeculum -
, 15. : ...
(iam nova progenies coelo demittitur alto)
(7). ,
, ,
. ,
, , , , ,
:
. 88 .
. . (,): ... , , ,
.
,
. , ,
,
,
, .
, ,
- ,
, , , , , -,
, 16. () ,

. (XVII):
, , , . ,
14

Lateinisches Etymologisches Wrterbuch von A. Walde. 3. neubearbeitete

Auflage von J.B. Hofmann. Heidelberg, 1954. Bd. 2 [ Saeculum (S. 460-461)
Sero (S. 522); Sero se ( si); manaseJDS - , ,
(Menschensaat)].
15
. : Oxford Latin Dictionary: The
Body of Individuals Born at a Particular Time, Generation.
16
. .. .

M.M. . IV

\\J

, :
-

; ,
,
. .
,
, , ". , ,
, . " ", , , , ,
, ,
. ,
, - 123, 119, - , ,
,
17.
, saeculum ,
, I . . ., ,
17 ., , .
,
, saeculum, 17

. 1986. 3. . 229.
Sed licet veritas in obscuro latet, tamen in unaquaque civitate quae sint naturalia saecula, rituales Etruscorum libri videntur docere, in quis scriptum esse fertur
initia sic poni saeculorum: quo die urbes adque civitates constituerentur, de his, qui
eo die nati essent, eum, qui diutissime vixisset, die mortis suis primi saeculi modulum
finire, eoque die qui essent reliqui in civitate, de his rursum eius mortem, qui longissimam egisset aetatem, finem esse saeculi secundi. Sic deinceps tempus reliquorum
terminari. Sed ea quod ignorarent homines, portenta mitti divinitus, quibus admonerentur, unumquodque saeculum esse finitum. Haec portenta Etrusci pro haruspicii
disciplinaeque suae peritia diligenter observata in libros rettulenint. Quare in Tuscis
historiis, quae octavo eorum saeculo scripta sunt, ut Varro testatur, et quot numro
saecula ei genti data sint, et transactorum singula quanta fuerint quibusve ostentis
eorum exitus designati sint, continetur. Itaque scriptum est quattuor prima saecula annorum fuisse centenum, quintum centum viginti trium, sextum undeviginti et
centum, septimum totidem, octavum turn demum agi, nonum et decimum superesse,
quibus transactis finem fore nominis Etrusci.

De littens latinis

-
: , , . ,
.
,
, ,
18.
, , ,
, , 17 .
,
- Saeculares ludi
RE, , , , 149 . . .,
.

,
44 . . . , , , ,
sidus Iulium, Stella crinita,
,
(88) : []
,
. , , , ,
, , ,
.
19
. . 18

. 1986. 3. . 229. Romanorum autem saecula


quidam ludis saecularibus putant distingui; cui rei fides si certa est, modus Romani
saeculi est incertus: temporum enim intervalla, quibus ludi isti debeant referri, non
modo quanta fuerint retro ignoratur, sed ne quanta quidem esse debeant scitur.
19
. .. . Periit sexto et quinquagesimo aetatis anno atque in
deorum numerum relatus est, non ore modo decernentium, sed et persuasione vulgi.
Siquidem ludis, quos primos consecrato ei heres Augustus edebat, Stella crinita per
septem continuos dies fulsit, exoriens circa undecimam horam, credituque est animam esse Caesaris in caelum recepti; et hac de causa simulacro eius in vertice additur
Stella.

. . IV

\\9

IX, 47, , : , ,
,
,
; , , .

20.
,
,
, , .
, , , , , , , ,
(, ,
).
saecula , .
, .

, , 17 . -
. I .
saeculum condere: ,
21
saeculum . ,
, - (), , , (. ) - -.
22
, ,
17 . ,
20

Vulcatius haruspex in contione dixit cometen esse qui significaret exitum


novi saeculi et ingressum decimi, sed quod invitis diis secreta rerum pronuntiaret, statim se esse moriturum, et nondum finita oratione in ipsa contione concidit. Hoc etiam
Augustus in libro secundo de memoria vitae suae complexus est.
21

RE, art. cit., col. 1716, ( 17 .)


( saeculum condere).
22
, , II, 6.

120


. ,
. , , , , ,
Carmen saeculare: , , . , , , 40 .
( -
), , ,
, , -
- .
, , - ;
.

, (, , ),
, . - ,
, IV . (, , ), - ,
, , - ( ), , ,
-, , .
, ,
.
,
, , -
eventu, , . , , .
.
, IV
III, ,
, , -

M.M. . IV

, ,
, . III
. (84-87) :
: ,
.
, !
: :
,
.

IV -,
, :
, . . (
, ), .
,
. ,
(, , ) , :
42-38 . . . ,
43 . . ., consul designatus ( ,
: 40-
). ,
43 41 .
. ., , , , saeculum . ,
40- , . ,
,
,

, - , ,

122

De litteris latinis

,
12 . . . , ,
.
40 .
. . ( ,
), (
, , , ),
.
:
Antiquitates 41 . . ., De gente populi Romani,
, ,
saeculum 110 23, 43 . 149 . ( ), , 40 .
24.
,
: paulo maiora canamusl ,
, , , IV
. -
(silvae), , .
? ,
" " ... ... 23

Aug. De civ. dei 22,28: Marcus Varro ponit in libris quos conscripsit de gente populi Romani, cuius putavi verba ipsa esse ponenda: "Genethliaci quidam scripserunt" inquit "esse in renascendis hominibus quam appelant Graeci.
scripserunt confici in annis numro quadringentis quadraginta ut idem corpus
et eadem anima, quae fuerint coniuncta in homine aliquando, eadem rursus redeant
in comiunctionem ( " ", :
, , ""; ,
, ,
).
24
, , , (Gardthausen V. Augustus und seine Zeit. Erster
Theil. Zweiter Band. Leipzig; Teubner, 1896. S. 1007).

. . IV

123

..., (modo), ,
, ,
,
(8-9). .. : ,
... -:
tu modo nascenti puero, quo ferrea primum
desinet ac toto surget gens aurea mundo...
, quo , ,
. - ablativus absolutus,
: , ..., . . nascenti puero, quo nascente.... To
. ,
- ;
abl. abs. .
. -
.
(
), . ,
( ).
. - 17- (tumque reget patriis virtutibus orbem) 26- ( simul heroum laudes et facta parentis) - .

, ; ( 27):
. ( ,
- )
,
- , legere. , ,
- , , , ,
,

124

De litteris latinis

.
V . . . facta parentum. ,
( ) . ,
parentis ( , )

, , ,
parentum lectio difficilior.
:
, - () () .
,
, , :
Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem
(matri longa decem tulerunt fastidia menses)
incipe, parve puer: qui non risere parenti,
nec deus hune mensa, dea nec dignata cubili est.
parenti - , parentes,
qui cui (
quoi); dat. sing, .
(Inst.or. IX, 3.8) ,
, ,
qui ( ) risere.
, : .
,
, risu:
(. . , )
. ..
25: , !
. , !
, ,
. .
Coleman (ad loc. P. 148),
, cui non risere parentes gives easy
25

. . . . 125.

M.M. . IV

12 5

grammar but feeble sense. ,


, , -
.
, IV
- .
, , , ,
, ( ,
: ,
). , proinde nobilibus pueris editis in atrio domus
Iunoni lectus Herculi mensa ponebatur (

) . ,
, risus praecox (,
, , -
).
, . , . , , ,
: , - - (
) ,
- , ( ) .
, , -
, .
, ,
, , , , , . - (tu modo
nascenti puero.. casta fave Lucina). ,
. ,
: ! ( ).
, ,

126

De littens latinis

, (. 130, 6): Putasne frustra infans parvulus, et qui vix matrem


risu et vultus hilaritate cognoscat... morbo opprimitur regio (
expressum ex illo Virgilii
versu Eel. IV <...>)26 ( ,
, ... ), , 40- (sine risu sine periculo sunt)
() 27 ,
( , , ). , : , ,
, ! - , ,
,
. , .
- ?
( 15-16) ,
,
(ille deum vitam accipiet divisque videbit / permixtos heroas et ipse videbitur illis). , , :
praesentes namque ante domos inuisere castas
heroum, et sese mortali ostendere coetu,
caelicolae nondum spreta pietate solebant.
(, ,
.)
:
quare talis dignantur uisere coetus,
se contingi patiuntur lumine claro.
( [] 28.)
26

PL,t. XXII (1845), . 1120.


Cens, de die nat. XI.
28
Cat. 64,385-387,407-408.
27

MM. . IV

\ 27

IV
,
, :

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
( 326,332,336,341,346,351,355,360,364,370,374)

Talia saecla suis dixerunt currite fusis
concordes stabili fatorum numine Parcae.

IV 64-
29. - nautica pinus ( 38) (
, , ); et altra quae vehat Argo
dalectos heroas ( 34-35) (
lecti iuuenes, Argiuae robora pubis, 4); priscae
vestigia fraudis - ,
(,
.), .
, ueteris uestigia poenae
( 294 )30.
. , ,
. . , - , ,
, turn Thetidis Peleus incensus fertur amore,
turn Thetis humanos non despexit hymenaeos,
turn Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
29

.: Berg W. Early Virgil


(Eclogues). L, 1974. P. 162-166.
30
, 20 veteris vestigia flammae IV ( 23).

128

De litteris latinis

nimis optato saeclorum tempore nati31


heroes, saluete, deum genus! bona matrum
progenies, saluete iter... (19-24)
(, , ,
, . ,
, , ! , , !)
- , , .
, ,
.
, (XXIV, 59-63):
...
,
, , .
, , ...32
IV (65-68)
:
,
; VI 33
( 25) . - ,

,
, .
, . , , , -,
, . - ,
, .
, ,
31

. IV , 53: mihi turn longae maneat pars ultima vitael


, , ,
, , .
33
. : Klingner Fr. Catulls Peleus-Epos. Mnchen, 1956.
32

M.M. . IV

129

, - .
,
,
, , ! III .

IV ,
, , , , . ( )
, ,
.

130

O.B.

:
4.8

4.8 (Donarem pateras...) -


- .
( , , ,
17- )1.
,
,
, .
,
, , , 17 33 (
).
,
, recusatio, - .
1

15-19. .: Lachmann . Philologus.


1846. 1. . 164-166.Jachmann G. Philologus. 1935. 90. P. 331-340. Harrison SJ.
The Praise Singer: Horace, Censorinus and Odes 4.8 // The Journal of Roman Studies. 1990. Vol. 80. P. 31-43; Syndikus H.P. Die Lyrik des Horaz. Eine Interpretation
der Oden. Band II: Drittes und viertes Buch, 2001. P. 48-68.

O.B. . : 4.8
Donarem pateras grataque commodus,
Censorine, meis aera sodalibus,
donarem tripodas, praemia fortium
Graiorum, neque tu pessuma munerum
ferres, divite me scilicet artium
quas aut Parrhasius protulit aut Scopas,
hic saxo, liquidis ille coloribus
sollers nunc hominem ponere, nunc deum.
sed non haec mihi vis, nee tibi talium
res est aut animus deliciarum egens:
gaudes carminibus; carmina possumus
donare, et pretium dicere muneri.
non incisa notis marmora publicis,
per quae spiritus et vita redit bonis
post mortem ducibus, non celeres fugae
reiectaeque retrorsum Hannibalis minae
non incendia Karthaginis inpiae
eius qui domita nomen ab Africa
lucratus rediit clarius indicant
laudes quam Calabrae Pirides, neque
si chartae sileant quod bene feceris,
mercedem tuleris.
quid foret Iliae
Mavortisque puer, si taciturnitas
obstaret mentis invida Romuli?
ereptum Stygiis fluctibus Aeacum
virtus et favor et lingua potentium
vatum divitibus consecrat insulis.
dignum laude virum Musa vetat mori
caelo Musa beat, sic Iovis interest
optatis epulis inpiger Hercules,
darum Tyndaridae sidus ab infimis
quassas eripiunt aequoribus ratis,
ornatus viridi tempora pampino
Liber vota bonos ducit ad exitus.

132

De litteris latinis

, ,
- , - ,
, , , ,
, , , , .
,
. -
.
,
, , , ,
, , , ;
, .
, ? ,
,
. , ,
, . ,
,
.
:


, , ,
, ,
, ,
,

, , , , ,

O.B. . : 4.8

\ 33

- , , <...>, , - , , ,
.
- , , :
( ), , , . . ,
, , . , , () ( ,
), , .
,
() ().
, . , - praemia fortium Graiorum - 2,

3 . - , ,
,
. : praemia
fortium - ( ) praemia
frontium 4 (, , 5 6, ,
,
2

: Harrison S.J. Op cit. P. 34.


1.1.19-22: ,
.
4
1.1.29: doctarum hederae praemia frontium.
5
1.1.3-4: Suntquos curriculo pulverem olympicum Collegisse juvat (
).
6
1.1.29-30: Me doctarum hederae praemia frontium Dis miscent superis (
- ). 4.3 ( tuf Melpomene, semeL.).
3

134

De litteris latinis

, , ).
,
hederae, .
- ,
7
, - , ,
8
, artistic disjunction ( , ).
,
9
,
. ,
10
, break-off ( ), (, )
-: , 1 , *
11. ,
, ,
, , , . ,
, ,
, , ,
12.
7

, 3.16 (Inclusam Danaen turns aenea...): , , ,


( ),
, .
8
Bing P. The Well-read Muse. Present and Past in Callimachus and the Hellenistic Poets. Gttingen, 1988.
9
:. Zanker : Zanker . Realism in Alexandrian Poetry: a Literature and its Audience. Broom
Helm, 1987
10
, .
11
Idyll. 3.52: , . .
12
In Del. 25: <..> 6' (...
, ).

OB. . : 4.8

\ 35

, . , ()
, ,
( vs ), , , - , , .

, ,
, (
, , , ) ,
. ( - ,
,
, , - ),
( ),
( )
( ).
, , commodus. modum , voluptas
. .13 deliciae ( tibi talium res est aut animus deliciarum egens) ,
,
14, 13

Cic.Defin.5.45.11:commodum corpons.
Cic.Parad.Stoic.1.10.7: aut argenti ad avantiam aut amoenitatum ad dele

tationem aut supellectilis ad delicias aut epularum ad voluptates (


, , , ) - , , .

136

De littens latinis

15. ,
.
, {summum bonum) -
carmen.
( , , ,
) , , 13-
. ,
: Cenabis bene, mi Fabulle,
apudme^... - :
Donarem pateras <...> commodus, Censorine. ,
- ,

: sine Candida puellaxl
, - neque tu pessuma munerum.
: , - .
: -
( tut Catulli plenus sacculus est aranearum), : sed non haec mihi vis. : amores quidsuavius elegantiusvesP9, . . unguentum,
, .
, (, , -) , . ,
, .
15

Sen.Dial. 1.4.9.1: Fugite delicias, fugite enervantem flicitaient qua a

permadescunt ( , ,
); Cic.Tusc.Disp.5.78.8: deliciis otto languore desidia animum
infecimus ( , , , ).
16
, .
17
.
18
.
19
.

O.B. . : 4.8

\ 37

20
( ,
- ). , , ,
, ,
, , -
. 4.8 :
- .

, :
pateras, aera tripodas, sodalibuSy ,
. (- :

, ., ). artibus ,
: Quas aut Parrhasins protulit aut Scopas, Hic saxo, liquidis
ille coloribus Sollers nunc hominem ponere, nunc deum. ,
: - complmentaires
( seu..seu vel..ve)2\ ,
, : ., , , ,
: VLV, 22.
, ,
20
Bundy . Studia Pindarica // University of California. Publications in Classical Philology. 1962. Vol. 18. 1-2.
21
Davis G. Polyhymnia. The Rhetoric of Horatian Lyric Discource. Berkeley,
1991. P. 163.
22
Injov.5: ... - [] ?

\ 38

De litteris latinis

( , ,
, 23
) .
complementaries : ,
pateras artes,
(carmina possumus donare) (. ., ,
, 24
, , , ) .
,
: (sed non haec mihi vis.,.),
(gaudes carminibus),
carmen, {carmina possumus
donare). ., ,
23

(IdyllA.65) ( , , ?) , ;
( ?):
- , , ( , ?!!).
24
, , 1.12 ( virum out
heroa lyra velacn tibia sumis celebrate, Clio?), .2.2:
, ' , ' . ( )
( ,
). quern virum aut heroa ,
, - , , , lyra vel aai tibia. , , - ,
,
, .

\ 39

O.B. . : 4.8
25

: ,
, , - ,
26
.
. - - ,
: , 27
. , . . ,
. , 1-12
25

(gnomic transition ).
26
R8.13-20: , / /
. /
, / / '
/ /
. ( ,
; .
, - []
,
.)
27
,
,
(),
, , . ,
(), ( . 7.61 .). (. 6.78),
( - ), , , - , , -
(. 11.58: ). P. 6.51-52
( ): , ( ) ()
( ), . . . .: Kurke L. The Traffic in Praise: Pindar and the
Poetics of Social Economy. Ithaca, 1991.

140

De

lteris latinis

, (donarem commodus... neque pessuma


munerum) (carmim possumus donare)
(et pretium dicere muneri). pretium (), . , pretium
,
28, , 29,
30.
(. 13-22) , :
recusatio3\
, , status
quo ,
. - (non incisa notis
marmorn publias per quae spiritus et vita redit,, post mortem ducibus...
clarius indicant laudes quam Calabrae Pirides)
:
', / / '
' '
/ , ' ,
' ' ', cm
<...>

, ,
. -
- , , ,
...
28
. 11.41: , ,
(, ,
...) .
29
. 1.75: -
(. . ).
30
. Ars Poetica, 299: pretium nomenque poetae ( ).
31
, . Negative
Aussage - (Syndikus H.P. Op. cit. P. 48-68).

O.B. . : 4.8
,
, ,
32.
, - :
,
, , ( vs ).
, , , : reiectaeque retrorsum Hannibalis minae Non incendia Karthaginis impiae Eins qui domita nomen
ab Africa lucratus rediit.
-
33:
<...>
'

' .

,

34.
<...> , ,
, . . ,
, , ,
.
- , , ( - , , . . ) ,
32

. .8.32-34: , ,...
(,
, ).
33
, 1.12 (Quern virum aut
heroa...).
34
.2.15-22.

D e

142

Uttens latinis

(), - : ,
,
(reiectae retrorsum... minae), (domita ab Africa).
, (
)
( )
() -
. :
, ( ) -
.
, :
,
. ,
:perquae spiritus et vita... - praemiafortium
Graiorum, pateras ara. , , -
, . . .
artibus, : (, - ,
), (
sodalibus bonis ducibus), ,
- - celeresfugae
( 1-12 , :
neque tu pessuma munerum ferres).
: (), ()
, , {artes ), . ,
laudes {non... clarius indicant laudes), : quarrt Calabrae Pierides (
recusatio
carmen)35. neque si chartae sileant
35

Carm. 4.8.11-12: gaudes carminibus; carmina possumus donare.

O.B. . : 4.8

\ 43

quod bene feceris, mercedem tuleris ,


,
( - )36
: ( ) . : ,
, , carent quia
vate sacro37. ,
, - quodsi me lyricis vatibus insres.
, {mercedes), : pretium, , ,
mercedes ().
carmen Calabrae Pierides
, pretium () mercedes
(). ,
{carmen) ,
{Calabrae Pierides).
,
(pretium) , ( ).
, . ,
, - 39 .
, ( )
36

- .
(4.9.28).
38
. 1.1.35: . , ,
.
: , , , , , , , , . .: Feneey D. Horace and Greek Lyric Poets //
Horace, 2000: a Celebration. Essays for the Bimillenarium. L.,1993. P. 41-63.
39
1.1.50: ' ' ,
(
, , , ).
37

De ltetis latinis

144

( ), break-off ( ),
,
, ,
40
. (mercedes
, ),
break-off - ,
.
, recmatio , . , ( )
, .
( - carmen) recusatio , ,
- , :
, .
, (Calabrae Pierides),
recusatio, , ,
, (
, ,
): quid foret Iliae Mavortisque puer, si taciturnitas Obstaret meritis invida Romuli?
:
ereptum Stygiis fluctibus Aeacum
virtus et favor et lingua potentium
vatum divitibus consecrat insulis.
dignum laude virum Musa vetat mori
caelo Musa beat, sic Iovis interest
optatis epulis impiger Hercules,
darum Tyndaridae sidus ab infimis
quassas eripiunt aequoribus ratis,
ornatus viridi tempora pampino
Liber vota bonos ducit ad exitus.

(, 40

N.11.47:

O.B. . : 4.8

\ 45

41

).
, (
- , , ). :
(
, - ),
( , ,

, - ,
).
. :
42
- , 43
. :
, ,
, -
44
, , ,
45 . , , virtus et
favor et lingua potentium vatum ,
, ,
. , - potens vates, - , 2.13
( ) (sedespiorum), , 46.
, , ,
, , ,
, , (consecrat)
, (
41

.2.22-56; .8.15-20.
.2.59-60:
( , ).
43
.2.70: .
44
, , , .
45
.2.75.
46
2.13.22-25: et iudicantem vidimus Aeacum sedesque discretas piorum et
Aeoliis fidibus querentem Sappho ( ,
, , ).
42

146

De

lteris latinis

).
(iudicantem Aeacum) (sedes ), 2.13: pietas , ,
pietas, ,
.
,
( ), , 25- 27- . , 26-
(virtus et favor et lingua potentium),
-
,
,
<...>
' .
' ,
1 ,



... .
, , , ,
, ,
.
: (), (
' ), , , (
) . - , :
virtus et favor et lingua potentium
vatum.

O.B. . : 4.8

\ 47

enjambement,
potentium vatum: potens -
47, virtus et favor et lingua potentium
, ,
, , .
, , ,
:
potentium , ,
, -
,
.
, , 1.12 (Quemvirumautheroa...),

: dignum laude virum, - , - .
, , . : ,
, .
-
: , , ,
,
. , : epulis Iovis interest, ,
, , vota bonos duett ad exitus, ,
.
, ,
.
, :
47

diva potens Cypri (1.3.1), potenti maris deo (1.5.15), Musa potens (1.6

Naiadum potens (3.25.14), potens Diana (Carm.Saec.l) .

148

De litteris latinis

, ;
, ,
41-45 -
48
<...> .

, .
,
( : ,
, ). ,
, ,
, . : ,
, - ( - ). (
):
,
, -
( ).
( ): (
?), , ,
, : , . .
, , .
- -
, ,
. ,
( ) 4.6 . ,
48

The opening foil promised us Herodotos, but he yielded place in the first
crescendo to Kastor and Iolaos; the second crescendo promised us Herodotos again,
but he yielded place to his father Asopodoros; the foil of lines 41-51 promised us
Herodotos, and whetted our enthusiasm to hear of his exploits; now at last we shall
hear of them <...> Thefirstand second crescendo are foil for the third (Bundy E. Studia Pindarica // University of California Publications in Classical Philology. 1962.
Vol. 18. 2. P. 68).

O.B. . : 4.8

\49

.
, , (
) Sacra facit vates... , . .
. :
sic noctem patera, sic ducam carmine, donee
iniciat radios in mea vina dies.
, ,
.
13 . . . , 49
,
, Donarem pateras... - 50
. patera carmen (
- ,
), patera ,
= .7, vina - , .2, a carmen
, , - ,
.

, .
49

. Harrison SJ. Op. cit. P. 43.


, , , ,
, (1.1 Maecenas atavis.., 2.20 Non usitata tenui
fera.., 3.30 Exegi monumentum...). , 4.8, - ,
.
50

150

H..
RATIO


( De Lingua Latina)

De Lingua Latina .
, , ,
. . ,

1.
. .

, , . ,

, .
ratio
.
.
1

CollartJ. L'uvre grammaticale de Vairon / / Vairon, grammaire antique et


stylistique latine. P.: Belles lettres, 1978. P. 5.

... ratio ...

151

, , : ratio
,
(quarum similitudinum si esset origo recte capta et inde orsa ratio,
minus erraret<ur> in declinationibus v<er>borum) (X, 11,1-3)2.
, - materia
figura.
materia-figura .
, ,
: , - ,
(ego principia prima duum
generum sola arbitror esse? ad quae similitudines exigi oporteat: e quis
unum positum in verborum materia, alterum ut in materiae figura,
quae ex declinatione fit) (X, 11-12).
(, 36) , , , ,
amor-amoris, - amores-amorum. ,
.
, - .
.. , materiafigura - 3.
(): ( ) ( ). ( ),
(). .
,
, . . (SVFII, 311). ()
,
-
(SVF I, 88). '
2

. : M. Terentii Varronis. De Lingua Latina


quae supersunt / Ed. G. Goetz et F. Schoell. Amsterdam: Verlag Adolf M. Hakkert,
1964.
3
..
( ). ., 1992. . 40-41, 62.

152

De littens latinis

, ,
( ). , ,
.
, 4, .
materia
. Figura
,
, . . .
, figura , . ,
figura / .
: (genus vocabulorum
compositicium) (verba composita) (verba simplicia).
figura .
(X, 21-26) , . -, (materia). -,
(figurae vocis).

,
. . , :
1) (genus);
2) (species), . . ,
. .;
3) (casus);
4) (exitus).
4

.. : //
-I: . , 1990. . 16-19.

... ratio ...

,
, , : item refert - . .. 5 , , , ,
:
1) (numerus);
2) -
(figura vocis);
3) ,
( quae proxuma sunt neque commoventur);
4) .

, , .
,
, figura vocis,
(casus) (exitus),
,
. .
(species),
(genus), (numerus), , ( quae proxuma
sunt neque commoventur). - (casus) - , . .
(figura).
-
, . . ratio.
,
ratio X :
, : , - , ratio, , , ,
; ,
5

. //
. . . -. : , 1965. . 148

J53

154

&e lteris latinis

,
, (dicam
de quattuor rebus, quae continent declinationes verborum: quid sit
simile ac dissimile, quid ratio quam appellant , quid pro portione quod dicunt , quid consuetudo; quae explicat<a>e
declarabunt analogiam et anomalia<m>, unde sit, quid sit, cuius modi
sit) (X, 2,1-5).
ratio ,
, materia,
figura, . , ratio -
, ,
, , , , .
(SVF,
IV, . 91-92). , .
ratio - , . . ,
- . , ratio
, , ; , , , , (quare qui negant
esse rationem analogiae, non vide<n>t naturam non solum orationis,
sed etiam mundi; qui autem vident et sequi negant oportere, pugnant
contra naturam, non contra analogian) (IX, 33,1-3).
ratio
,
. ,
, ratio, , (in verborum declinationibus disciplina loquendi
dissimilitudinem an similitudinem sequi deberet, multi qu<a>esierunt,
cum ab his ratio quae ab similitudine oriretur vocaretur analogia,
reliqua pars appellaretur anomalia) (X, 1,1-4). ,
ratio , - , : ...
, - ,
ratio, ,
ratio, . .

... ratio ...

, , (...quae res inter se aliqua parte dissimiles rationem habent


aliquam, si ad eas duas alterae duae res collatae sunt, quae rationem
habeant eandem, quod ea verba bina habent eundem , dicitur
utrumque separatim , simul collata quattuor <>)
(X, 37-38).
ratio ,
ratio, a , , ratio (IX, 6, 1-9). Ratio
,
, . .
, ratio (de similitudine et dissimilitudine
ideo primum dicendum, quod ea res est fundamentum omnium
declinationum ac continet rationem verborum) (X, 3,1-3).
. , (impositio), - , , (declinatio),
- , (ratione)
, .
, .
, - , - . Ratio :
, , .
,

, ratio .
, (VI, 39).
, , . , , , . ... [], ratio,

155

156

De litteris latinis

... (...ut ea inter se ratione coniuncta sententiam


efferant...) (VIII, 1,4-5). . , -
/ ratio
6.
. , ratio
.
ratio : ... ratio ,
(...qua
enim ratione in uno vocabulo declinare didiceris, in infinito numro
nominum uti possis) (VIII, 6, 4-5). ,
, , .
- ,
, , .
, : - , - . , ,
ratio . ,
, (IX, 112).
declinatio,
, .
- genus naturale.
.
, , ratio. genus voluntarium. .
, (X, 1516). , ,

, - . , ,
ratio, ,
, .
,
- .
, ,
6

Blank D.L. Ancient Philosophy and Grammar. The Syntax of Apollonius Dyscolus. Chico, California: Scholars press, 1982. P. 25.

... ratio ...

, (sed
ii qui in loquendo partim sequi iube<n>t nos consuetudinem partim
rationem, non tarn discrepant, quod consuetudo et analogia coniunctiores sunt inter se quam iei credunt, quod est nata ex quadam consuetudine analogia et ex hac <consuetudine item anomalia. Quare quod>
consuetudo ex dissimilibus et similibus verbis eorumque declinationibus constat, neque anomalia neque analogia est repudianda) (IX, 2,
1-3; 3, 1-3). ,
, ratio (IX, 8, 1-5).
, , ratio. , declinatio,
, , ratio. , ,
. ,
. ,
, ratio.
, - ,
, , .
, ratio,
(IX, 13-17, 20).
,
, .
- , ,
ratio , ratio
(nam si qua perperam declinavit verba consuetudo, ut ea aliter sine
offensione multorum <efferi non possint>, hinc [ojrationem verborum
praetermittendam ostendit loquendi ratio) (IX, 35,1-8).
, , . ,
, ratio (multa
sunt item in hac specie in quibus potius consuetudinem sequimur
quam rationem verborum) (VIII, 57, 6; 58, 1). ,

157

\ 58

De litteris latinis

(VIII, 79; VIII, 82; IX, 71), ,


ratio
, , ratio.
, , declinatio .
declinatio , ,
:
- , - .
(X, 22). (transversa)
, (derecta directa) - , . . . . ,
, , doctus docta doctum.
femina feminus femina feminum, . ,
(singularibus secretis vocabulis appellati sunt). To
,
ratio ,
(IX, 58).
declinatio ,
, ,
, , . ,
ratio: (X, 44).
, ,
.
, ,
. . 7. ,
7

CollartJ.Opcit P. 13.

... ratio ,..

159

, ,
.
8
.
, ,
,
,
ratio, a ,
.
ratio . ,
, ,
ratio.
, materia-figura, ,
(IX, 95-96). ... ratio
legebam lego, lego legam.
, , .
, lego legis,
- , legi legisti, .
lego legebam, lego legi, legi
(...quod quam rationem habet legebam ad lego hanc habet lego ad legam.
in hoc fere omnes homines peccant, quod perperam in tribus temporibus haec verba dicunt, cum proportione volunt pronuntiare. nam cum
sint verba alia infecta, ut lego et legis, alia perfecta, ut legi et legisti, et
debeant sui cuius<que> generis in coniungendo copulari, et cum recte
sit ideo lego ad legebam, non recte est lego ad legi, quod legi significat
quod perfectum) (X, 47-48). . ,
, 9.
:
1) (in rebus);
2) (in vocibus);
3) (in utroque) (X, 63-72).
8

FehlingD. Varro und die grammatische Lehre von der Analogie und der Frexion, II. Glotta, 1957. Bd. 36.
CollartJ.Opcit P. 15.

De

160

litteris latinis

, ,
(analogiae inchoatae), a - ,
, (analogia perfecta).
,
ratio. ...
, - , - , - . - , - . ,
ratio (...ubi analogia, [a]tria, unum quod in rebus, alterum [alterum]
quod in vocibus, tertium quod in utroque, duo priora simplicia, tertium duplex, animadvertendum haec quam inter se habeant rationem) (X, 63-64).
,

. ,
. articuli () ,
provocabulum (, )
pronomen (, ).
, provocabulum infinitum
(), pronomen - finitum (). nominatus (), ,
.. 10, , ,
vocabulum nomen,
( ) ( ). ,
vocabulum ut infinitum ( ), a nomen ut finitum ( ). , ,
(in articulis) , (in nominatibus) ratio
(X, 19).
, , ratio
, ,
.
10

.. // . . 122.

... ratio ...

, ratio, ratio (, , , , , , ,
, , ), . De Lingua Latina,
, - .

162

.,



(SueL Dom. 10,4)*

,
,
, ,
1. :
( ) ,
, . la 2 - , ,
- , ,
I . . .
. (D. den
Hengst, ) ..

.
1
Suet. Dom. 10,4: Helvidium Pnscum, quod scaenico exodio sub persona Pondis
et Oenones divortium suum cum uxore taxasset ( , , . . .. . ., 1993. . 214). Exodium , , , .: Suet. Tib. 45: Atellanicum exodium; luv.Vl 71;
Schol ad M i l l 173, .: Suetonii Tranquilll . De vita Caesarum. Libri VH-VIII /
Ed. George W. Mooney. L, 1930. P. 561 al
2
.: . , . .: , , , 1997.

.. .

\6 3

()
.
93 .3, .
, , :
74 . ,
(), 16- . (114-117), (117-120) (120-123). ,
4: ,
, - 5;
6.
3

Goetz RM. Freunde und Feinde des Kaisers Domitian. Eine prosopographische Untersuchung. In.-Diss. Mnchen, 1978. S. 109 ff.
4
Agr. 2,1: Legimus, cum Aruleno Rustico Paetus Thrasea, Herennio
Priscus Helvidius laudati essent, capitale fuisse, neque in ipsos modo auc
libros quoque eorum saezntum, delegato tnumvins ministerio ut monumenta
rum ingeniotum in comitio ac foro urerentur. scilicet illo igne vocem popu
libertatem senatus et conscientiam generis humani aboleri arbitrabanturf e
persapientiaeprofessoribus atque omni bona arte in exilium acta, ne quid us
tum occurreret ( ,

, :
, ,
. ,
, ;
,
, ). ,
, , ,
.. .
5
Cass.Dio.LXVII,13,2.
6
Agr. 45,1: ... nostrae duxere Helvidium in carcerem manus; nos Mawici
Rusticique visus, nos innocenti sanguine Senecio perfudit ("...
: []
, ). : , , , 98 . ; ( ?). .: Plin. Epist.IX,13,2:
...nullum (scelus) atrocius videbatur quam quod in senatu senator senatori, praetonus
consulan, reo iudex manus intulisset; .: Ogilvie-LRichmond RM. Corn. Taciti De vita
Agricolae. Oxford, 1967. P. 308 ad loc.

\ 54

De lteris latinis

, 7; , , .
: - - 92 ., 8, ,
- 939, . .
( , , 10). ,
, ,
11.


:
, ,
7

, . Suet. Dom. 10,2: plures senatores, in its aliquot consulates interemit... Iunium Rusticum, quod Paeti
Thraseae et Helvidi Prisci laudes edidisset appellassetque eos sanctissimos viros; cuius
criminis occasionephilosophos omnis urbe Italiaque summovit ( ,
, ... - ,
,
: ). (. . Iacnapoea, . . 1).
8
Inscr. It. XIII1, p. 1921; 1949, 23 Z.27.
9
.: Goetz RM. Op. cit. P. 116-120 (
consilium , .: Plin. Epist. IV, 22,3-6; Epit. Caes.
12,5 [ ]); , .: Jones B.W. Domitian and the
Senatorial Order. Philadelphia (Memoirs of the Am, Philos. Soc. 132), 1979. P. 110:
cos. suff. 81/96; (Idem. The Emperor Domitian. L. [Routledge],
1992) ; .: Plin. Epist. IX,
13,2 (. . 7); Jones B.W. Domitian... P. 105: before 87 or in 93; Idem. The
Emperor Domitian P. 122,187,236, n. 21.
10
Agr. 45,1: mox ...
. .: Jones B.W. The Emperor Domitian. P. 119-120, 122: Late in 93 (Plin.
Epist. Ill, 11, 2-3) ... seven people were brought to trial. : (
), ( )
.
11
. : Goetz RM. Op. cit. P. 124; Jones B.W. Domitian...
P. 41 ; Idem. The Emperor Domitian. P. 38 ( ), : The Emperor Domitian. P. 198: In many ways, Domitian remains an enigma.

.. .

.
(3,1):
Inter initia principatus...deinde uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tulerat alteroque anno <...> consalutavit
Augustam, eandem Paridis histrionis amove deperditam repudiavit
intraque brevt tempus impatiens discidii quasi efflagitante populo
reduxit ( ...
, , ... ,
, ,
, ,
).
, , 12
.
:
13
89/90 . (.
). , . . , ,
Actafratrum Arvalium . (
) :
82-84 . 91 .14 15. , , ,
, ; , , 16.
, ,
83 .17
12

Cp.iJanssenJ. Suetonii Vita Domitiani. Diss. Groningae; Hagae, 1919. P. 17


ah ...neque tamen certum.
13

Cass. Dio. LXVII, 3,2:


, (Ursus cos. suff. 84? -..) , - ...
, . . , .
14
.: Suetonio.Vita di Domiziano / Intr., trad, e comm. a cura di F. Galli.
Roma, 1991. P. 63, n. 24.
15
JanssenJ. Op. cit.; Mooney G.W. Op. cit. P. 519 adloc.
16
Jones B.W. The Emperor Domitian... P. 34-35.
17
Ibid. P. 35: But he did not divorce her, she was probably exiled 83.

De littens latinis


{Suet. Dom. 10,4, .
) ,
. -18
: -- .
, , , , ,
19
20
. :
, {Mart.
VI, 2 4) Lexlulia de adulteriis, ,
, (
21
) , . .
22
. (
) :
, ,
.
18
, . . ,
:.Jones B.W. The Emperor Domitian... P. 187: It was cleverly chosen for the chief
characters were Paris and Oenone. She was Paris's first wife whom he had deserted for
Helen and who, on learning that he had been wounded by an arrow, refused to return
and cure him. The parallels are obvious - Paris is Domitian, Helen Julia and Oenone
Domitia - and rendered all the more piquant by two factors: Paris was also the name
of Domitia's alleged lover {Dom. 3,1) and Domitian himself was known to be particularly fond of archery (Dom.\9). , . .
19
Ibid. P. 36,38-39; Suet. Dom. 22; PHn. Epist. IV, 11,6; luv. II, 29-33.
20
Ibid. P. 39-40.
21
Mart. VI, 3: N ascte Dardanio promissum nomen Iulo,/Vera deum suboles;
nascere, magne puer: / pater aeternas post saecula tradat habenas, / Quique
regas orbem cum seniore senex. / Ipsa tibi niveo trahet aurea pollice fila / Et totam
Phrixi Iulia nebit ovem. He , . , (.: Jones B.W. The Emperor Domitian...
P. 37) - . ,
: ,
- -
.
22
Obviously, the rumours linking Domitia and Paris were current during
Domitian's reign, whereas those linking Julia's death with a supposed affair with her
uncle were not. They were invented after his death (Ibid. P. 40).

.. .

\ 67


, : .
, ,
23
89/90 . , , 83 .
93 . . ,
, ().
() . , , : 93 .
24
35 ( ),
,
.
() 25
, ; ,

, . . 83 . .
() , , , - ; () - . , ,
: . , ( ,
26) - 91/92 .
(
, , ),
- .
; , . ,
, . .
23
.: Vinson .. Domitia Longina, Iulia Titi and the literary tradition //
Historia, 1989.38. P. 431-450, . 436.
24
:. Jones B.W. The Emperor Domitian... P. 33-38. .
25
Mart. XI, 13: Quisquis Flaminiam tens, viator,/noli nobilepraeterire marmor. / urbis delicias salesque Nili/ars et gratia, lusus et voluptas, / Romani decus et
dolor theatri / atque omnes Veneres Cupidinesque / hoc sunt condita, quo Paris, sepulcro.
26
, .: Cass. Bio. Loc. cit.
(. .13).

168

De littais latinis

- :
- , 90 . . .
. ,
, , ,
, ,
: , (. ). .
, 92/93
90/91 .
-
,
, . ,

,
,
27.
,
.
: ) (,
, ); ) -
, .
, .
93 . .
, , , , . ,
28,
27
28

Plin. Epist. VII, 30,4 libellos meos de ultione Helvidi; IX, 13,23.

, , : Agr. 6,1 vixerunt mira


concordia, permutuam cantatem et in vicem se anteponendo, nisi quod in bona uxore tanto
maior laus, quanto in mala plus culpae est ( ,
, ,

.. .

\Q9

. , ,
( )
.
, , 29
, ( ), 93 ., .
, . ,
30
-
31
. .

, : 32
. , . .
: monumenta clarissimorum ingeniorum
. 33.
Alexander Tscherniak
Helvidius Prisms iunior exodiumque suum Paris et Oenone (Suet
Dom.10,4).
Helvidius praetoris Helvidii Prisci filius A.D. 93 occisus monet
divortium Domitiani imperatoris cum uxore non 83, ut vulgo creditur,
sed potius A.D. 90 accidisse, quod etiam ex epigrammate Martialis
in mimi Paridis, Domitiae adulteri, sepulcrum (Mart. XI 13, sc. post
Domitiani mortem) sequitur. tune perspicuum est Domitianum
scandalum timentem consulates stoicis Aruleno Rustico fratrique eius
Maurico ac Helvidio filio tribuisse, mox cachinnis eorum indignatum
irritatumque morte aut relegatione ingratos damnasse.
.) (. .. ). , ,
97/98 ., . : Tscherniak A. Tacitus in
schwerer Zeit: Zur Entstehung des Agricola// Hyperboreus. XIII ( ).
29
.: Plin. . VI, 29,1; IX, 13,15-16; Jones B.W. Domitian... P. 44; . : Fasti Potentini: AE 1949,23,29.
30
3
.: Sylloge II822.
31
De sera numinis vindicta; .: Hanslik R.
Art. Avidius nr. 6 // Der kleine Pauly 1,1979.788.
32
Agr. 2,1, . . 4.
33
.: Tscherniak A. Op. cit.

170

..


(
)

VII Variae - .
,
- , : ...,
,
, <...> .
, .
, ,
<...> , , ,
...1
. , ,
, , ,
, ,
,
2.
/. Van VII, 17.
2

. I, 4 (. .. ): , . , ,

.. .

171

, magister officiorum .
3. , ,
. ,

,
. ,
.

. ,
, .

, (
544 .) , 4. ,
.
, , , ,
, ? ,
-
5. Vari
, :
,
. , ,
, ,
, , ; PLRE 2: Opilio 4, Cyprianus 2.
3
Arator. Epistula ad Parthenium; .: Cassiod. Var. VIII, 19; CIL IX, 1596.
4
. (III, 36); PLRE 2: Parthenius 3.
5
.: Em. 314.29ff; : Liber Pontificalis 53.3-5.

De

172

litteris latinis

ae , -

. , Variae , ,
,
, , ,
,
6
, .
Variae , . . , , ,
, , .
, ,
7
, .
8. :
, ,
, 9.
.
, , ,
,
, , ,
...10
, -, . , , , ,

11.
6

Cassiod. Var. 4.19-27.


Cassiod.
Van V, 22,3.
8
Cassiod.
Var. V, 21,2.
9
Cassiod. Var. VIII, 14,3-4.
7

10
11

Cassiod. Var. VI, 9,3-4; .: Ill, 6,3.


Cassiod. Var. V, 40,5.

.. .

173

Variae
,
, .
, ,
. ,
, , , .
, , , , ,
, , : lux, splendor, jubar, decus, serenitas, clantas, radius, coruscare, rutilare, fulmen, aura, fax, lampas, lumen, gloria,
laus, praeconia, tituli, insignia, micare, ornamentum.
Variae, .
Variae :
"" {darum), "" {clarissimum), , ,

(tanti fulgorissuperlativo nomine vocitatur)*2.
,
Variae,
, 13.
(. . ),
,
12
13

Cassiod. Van VII, 38.

Cassiod. Var. VII, 35. . ' (O'DonnellJJ. Cassiodorus. Berkeley;


Los Angeles; London, 1979. P. 5) , . . 12.9-13; .: Fronto. Ad Marcum Caesarem et Invicem, III, 12.
Variae, '
(Ibid. P. 96).

De

174

litteris laiinis

. , ,
(, )14. , , ,
.
,

. -, ,
, , ,
15. .
,
.
- .
, districtio (), interminatio (),
nimietas (), oblocutio, depraedatio, hostilitas, incivilitas, indisciplinatio etc., III . . . Variae.

,
.
, , ( ,
14

Cassiod. Van VIII, 26,3-4; , 31,2-3; Fridh AJ. Etudes critiques et syntaxiques sur les Variae de Casiodore. Gteborg, 1950. P. 62-82.
15
. . . , 1976. . 92-93,104-105.

.. .

175

, ,
)
16.
,
, nostra / vestra serenitas
mansuetudo ( ) celsitudo,
sudlimitas magnitudo (
) devotio tua (
). , Notitia dignitatum,
Variae
17.
,

, ,
, , 18.

, III .
. (, cams / Caritas),
,
, : ,

, , .
16

Muller H.F. L'poque mrovingienne. Essai de synthse de philologie et

d'histoire. N.Y., 1945. P. 161, a : . 157-158.


17
Fridh AJ. Terminologie et formules dans les Variae de Cassiodore. Etudes sur
le dveloppment du style administratif aux derniers sicles de l'antiquit. Stockholm,
1956. P. 106-109.
18
, , : cetvicositas, exibilitas, numerositas, officiositas. .: Zimmermann OJ. The Late Latin Vocabulary of the
Variae of Cassiodorus. Washington, 1944; : Fridh AJ. Contributions la critique et l'interprtation des Variae de Cassiodore. Gteborg, 1968. P. 33f.

176

De littens latinis

, ,
,

.
, , , ,
, 19
.
, : Tnnitas,
puritas, profunditas, moralitas, resurrectio, sanctificatio, pollutio, dilec20
tio, manifestatio, afflictio, illuminatio, adunatio .
, ,
,
. , ,
mel () 21. ,
,
, . mel
dulcedo (), suavitas (), favus () nectar22
, : fons, irrigate, refrigerare;
: ubertas, cibus, pastus, lac; 23.

,
19
20

FHdh AJ, Op. cit. P. 155-156.

, ,
, profunditas puntas,
.
21
Symm. . 1,24.
22
.: Paulinus Nol. . 21,6; Sid. . IV, 28; Vita Honorati // PL 50. 1261
B-C: blanda... dulcia... mel... dulcedinis; Victor Vitensis 4, 8-10 . .
.
23
Prudentius. Cathemerinon IV, 33; Sid. . Ill, 12; Fausti aliorumque epistulae // MGH. AA. Vol. VIII. P. 271,22-7; Enn. 18.12-14; Vita Caesarii 1,52; Cassiod.
Instit. 1,17,1; Epp. Austrasicae 12.

.. .

177

.

( ; , ,
; , ).
, .
,
. , - , , ,
. ,
, , , , , Naevius Balbus> , ,
, Asterins, Celestinus, Orientius, Fulgentiiis, Constantius,
, Petrus unnjohannes.
;S


, , ,
,
. ,
, 24. ,
,
25,
24

Ibid. P. 37-40; Fichtenau H. Arenga: Sptantike und Mittelalter im Spiegel


von Urkundenformeln. Graz; Cologne, 1957. P. 93-95.
25
MucMullen R. Some Pictures in Ammianus Marcellinus / / Art Bulletin.
1964. 46. R 435-438.

178

De litteris latinis

, 26
.
, .
, , .
, , ,
tua serenitas, tua
pietas . . ,
.
,
, Variae, 27
, , .
,
,
semper ().
, , , , ,
28. , , , ,
, , semper29.
, ,
( V VI .) -
26

. . 2- ., . .
., 1984. . 313.
27
Fridh AJ. Terminologie et formules dans les Variae de Cassiodore. Etudes sur
le dveloppment du style administratif aux derniers sicles de l'antiquit. Stockholm,
1956. , , (O'DonnellJJ. Op. cit. P. 95).
28
.: O'DonnellJJ. Op. cit. P. 34.
29
Paulinus Pel. Eucharisticon, 540: ...instabilis semper generaliter aevi.

.. .

179

insignia tituli
30
.

,
. IV . ,
31
. , , ,
,
, , ,
32
.
, . : ,
,
, , , , .
<...> 33.
, , IX . , ,
,
,
, II .34
30

. 105,19-20; 138,20; 186,17; Cassiod. Var. II, 3; III, 6,3; AL II, 2,1376,
6; 1385,6; 1411,13; 1414,14,1430,7; 1445,7; 1516,3.
gemmae.
31
MucMullen R. Op. cit. P. 445-450; .: Salvianus. De gubern. Dei IV,
33 ( , ).
32
Morris . The Discovery of the Individual, 1050-1200. L., 1972; Ullmann W.
The Individual and Society in the Middle Ages. L, 1967. P. 43f; GrabarA. Plotin et les
origines de l'esthtique mdivale / / Cahiers Archologiques. 1945. I. P. 19.
33
Auerbach E. Literary Language and Its Public in Late Latin Antiquity and in
the Middle Ages / Transi,fromthe German by R. Manheim. L, 1965. P. 255.
34
Morris C. Op. cit. P. 8.

DE L I T T E R I S G R A E C I S

183

U.K.

, . ,
, , ,
, ,
1.
, ,

.
. - . ,
( , , - , - ). ( - ,
- ). ,
: - , - .
, ,
, , .
1
., : A.A.
. ., 1973. . 77-78; .. .
., 1975. . 13.

184

D littens graecis


( ) , .
.
2. 3. , , -
4. 2
( ): .

// . . . - . . . . 25, . III . ,
1958; AM. , ,
XVIIXX . .... . . . ., 1964; . , . .... . . . , 1964;
.. , , . .... . . . ., 1964; .
(
). ..... . ., 1965; A.M.
// . ., 1968;
.. ( ). .... -, . . ., 1971; .. . .... . .
. ., 1972; X. ,
, . .... . . . .,
1973; .. .
.... . . . , 1977; P.M. .
-. ., 1982;
. .
.... . . . ., 1984; U.C. XVIIXVIII
. .... . . . ., 1989; O.E. ( ). .... .
. . , 1992.
3
/ .. . .:
, 2002.
4
. . .,
1979; . . .... - . . ., 1980.

H.. . ... 135

. , ..
, , :
, . .5 , 5

, : .. (
- ). . ... . . . ,
1971 ; .. -
. .... . . . ., 1979; .. ( ). .... . . . ., 1985; K.M.
. .... . . . ., 1986; .. .
. .... . . . , 1995.
( , : . - ( ).
.... . . . , 1970; A.A.
- . .... . . . , 1980.
, : . - . .... . . . , 1986; .. -
. .... . . . , 1988.
, , : .. -
,
. .... . . . ., 1976; .. ,
(
). .... . . . ., 1978; . ( ). . ... . . .
., 1979.
, :
.. . . ... .
. . , 1983.

, , , : .
, , // . , 1977. . 1. . 23-26 ( ).

\ 86

De litteris graecis

6
7.
,

. .. , 1954 .,

8.

9. ,
6
.. IX-XIX . //
. ., 1966; MA.
XIXVI . .... 1. . . ., 1967;
.. - III . . . II . . .
.... . . . ., 1968; .. // . ., 1970. . II.
. 85100; .. //
. 1978. 5. . 93109; . . .... . . . , 1981 (
, ).
7
.. -
. .... -, . . ., 1972 (
).
8
.. //
. . . .. , 1954. . 83, . 4. . 77-100.
9
.. . .... . . .
., 1975; . , //
-2. . ., 1975; .. //
. .: , 1976; . , // Kalbotyra (). . . .
-.-.. XXXIV (2). , 1983. . 101-108 (. .,
. .); . //
. ., 1985. . 144148; .
// . . 7. , 1996. . 156161; .
( ) //
. . . 1999. 3. . 496 509.

H.. . ...

, (, , . . ),
,
: , , , , .
,
- .
18
- . ,
, : , , , ,
, . -
19
.. .
.
,
, . , ,
.
.
, ,
,
.
,
, () 20 .
, , 21: , , ,
(Philol. 13), (Archyt. 1), (. VM 9),
(Arist. A Po 99 b 35);
(Demoer. 9 .),
18

- . -
/ . . . , H.H. . ., 1986. . 76-77,85.
19
Petrusevski M.D. Les dsignations de couleur en grec mycnien / / Atti e
memorie del I Congresso internazionale di micenologia. Roma, 1967.
20
Gehring A. Index Homericus. Leipzig, 1891.
21
Liddell E.G., Scott RA. Greek-English Lexicon with Revised Supplement /
Rev. and augm. by H.C.Jones. Oxford, 1996.
.

\ 88

De litteris graecis

(Hp. I, 23), (Theaet. 156 b; R 507 e .),


:
(Plat. R 507 e), ' (Plat. Phlb. 39
b); (Mem.
I 4.6), : (Fr.
95) . .
.
- , ,
- . , , , (. 957), (Ph.
75), (Hipp. 603), (Pax. 209),
(Mem. 3. 11. 8), (Lys. 9, 4), (Off. 1),
(Tht. 184 ) ., . . ,
.
.
: (), (), (), . , ( *Fuj-0-)
- ,
. audire (< *auiz-dh-jo ?) - ^.

,
. . XXIII (94-95) :
'
1 '
, ,
; ,
...
( . .. .)
14

S.45.

Frisk . Griechisches etymologisches Wrterbuch. Heidelberg, 1960. Bd. I.

H.. . ... 189



, . . (. . XX 205),
(. XXIII 91-92):
...
, .
...
, .
, , (.
VI 468, . XXIV 632):
1


, ...
,
, ...
(
.. .)
, , : (Fut.),
(Perf.), .(\ pass.), (. pass.),
(Perf. med.), : - , - ,
- , , (dual.) - , - . *oku- . oculus,
. . , . akis, . . aksi, . Akn - . (*se/oklh1)19.
- ,
, , (. IX 512):
- . 18

Ibid.
.., . . . III. , 1984. . 121, 696-697, 786.
19

De tittens graecis

190

,
- , (. III97, IV 327,
XVII 44). , 077
, (AR 2,109). , ,
,
(Heraclit. 55), (Demoer. ) , (. 396 ) (de
An. 428 6 . .).

, ( )
: (Hdt. I 38)
- , (
- Phd. 65 b - ). : ' ( . XVI634).
, :
'
...
, ,
(. II308, . IV 701, V 19, XIV 179, XVII 43).
:
-
- : --jco, , . .
. , , - , ( ) - , ,
*- 18.
, , (Demoer. 11),
(X. Hier. I 4 O ), (Arist. Sens. 440 b 28
.), ( < *od-m)
(6 ).
18

Chantraine P. Dictionnaire tymologique de la langue grecque. P., 1968. T. I.


P. 50-51; Frisk . Op. cit. Bd. I. S. 57-58.

H.. . ...

, :


(. XIV 415), . (. IV 406, 442,
446), (. V 59), (.
1X210).

- (. V 60, IX 210)
(. . odor - , . uosti - , . hot 8.

. -
: (R 523 ) (de
An. 424 12), - (Demoer. 11)
(EN 1118 26; de An. 422 29,
).
- , , ,
. . ,
. : . XI 278,
. XXI408, . 1512, .
VI 147 . XIX 473.
(. VIII 196, 4M 462).
,
,

, .
, ,
( ),
(. .
gusto - gustus - , . kiusan, . .. kiosan , .-. joayate - ^).

:
18

Chantraine P. Op. cit. T. III. . 777; Fnsk H. Op. cit. 1972. Bd. II.
S. 353-355.
19
Chantraine P. Op. cit. T. I. P. 218; Frisk H. Op. cit. Bd. I. S. 302.

192

De littens graecis
...
in'
, ,
,
(. XVII 413).

, ( . XX 258, XXI 61; . XXI


98 . 181).
,
.
. , ,
{, ), ,
(), . .
, .
, ( )
, .
, .


- - . , (
), ,
() ().
, ( ),
, .
, -, ,
.

193

B.B.


- . ,

.
:
, , , .
.
1. ,
. ( )
, , , -
- ,
(, , , , ). , , , . , 11.7.238 , ,
: BON
. :
403 . ,
[], [] [], [], [] [].

De litteris graecis

194

,

.
, Venetus A,
: ,
, . , , ; ,
, , ; ,
, ; ,
,
. , , ,
, . ,

, , ,
.

. , II ., . . , .
, .
, ,
( ).
2.
. : ?, . 1 :
,
2
. ,
, .
1

Cic. De oratore III, 34 et 137; Paus. VII, 26,6; Elian. VH XIII, 14; Liban. Decl. I,

1,73; (. Diog. Laert. 1,57).


[Plato] Hipparchus 228 9.

B.B. . ... 195

(.. )
, .

,
,
3
( ) . , ,
: .
, .. , , 4
, , .
, . : " " - , , , ; .
- ,
, , . , , 5.
,
? . : ,
, ,
6. .
.. ,
. ,

, , ,
7.
3

Pfeiffer R. History of Classical Scholarship from the Beginnings to the End


of the Hellenistic
Age. Oxford, 1968.
4

MM. // . M.; ., 1946. . I. . 110.


5
Janko R. Introduction // The Iliad: A Commentary/ General Editor G.S. Kirk.
Cambridge, 1985. Vol. 4. P. 39.
6
Chantraine P. Grammaire homrique. P., 1958. Vol. 1-2. P. 5.
7
West S. The Transmission or the Text / / A Commentary to a Homer's Odyssey / By A. Heubeck, S. West, J.B. Hainsworth. Oxford, 1988. Vol. 1. P. 39.
AM. // .. . ., 2003. . 243-245.

196

De litteris graecis

, ,
, -
. . , .

8. . , ,
... , 9.
:
.-. ,
. , ,
10. , .
3. , - .
. ,
, ,
.
; .. , , 11. :
,
. , ,
.
, , - . ,
. , ,
8

LeskyA. Geschichte der griechischen Literatur. Bern; Muenchen, 1963. S. 94.


JankoR.Op. cit. P. 36.
10
NardelliJ.-F.y rec: M.L West (ed.), Homems Ilias... // Bryn Mawr Classical
Review, 2001; Teodorsson S.-T. The Phonemic System of the Attic Dialect, Studia
Graeca 11et Latina Gothoburgensia 22. Lund, 1974.
Montanari FA. Alexandrian Homeric Philology. The Form of the Ekdosis
and the Variae Lectiones // Epea pteroenta. Festschrift fr Wolfgang Kullmann zum
75. Gebursttag. Stuttgart, 2002. P. 130.
9

B.B. . ... 197

12.
, , , ,
.
:
, , .
. . , lectiones
difficiliores, .
, ,
,
,
13.

. , , , ,
, 14.
: .
, . 15.
. : - , -
, - , ,
16
. . ,
,
, .
,
.
, , . , 12

Nickau . Untersuchungen zur textkritischen Methode des Zenodotos von


Ephesos. Berlin; New York, 1977.
13
West S. The Transmission or the Text. P. 43.
14
Boiling G M. The Athetized Lines of the Iliad. Baltimore, 1944. P. 30.
15
Erbse . ber Aristarchs Iliasausgaben / / Hermes. 1959. 87. S. 285;
Apthorp MJ. The Manuscript Evidence for Interpolation in Homer. Heid, 1980. R XV.
x
*Janko R. Op. cit. P. 24.

198

De litteris graecis

, ,
17.
.. , , , ,
, ,
, 18.
, . , , ,
. .19 ,
, . 20. , - .. , -
, , ?21
. ,
: , (schol.
234) 22.
, - , - ,
. , : ,
, . .
,
a .
17

West Ml. Praefatio // Homeri Ilias / Ed. M.L. West. Stuttgart; Lipsiae,
1998. Vol.
1. P. VIL
18
Montanan
FA. Op. cit. P. 134.
19
Rengakos A. Der Homertext und die hellenistischen Dichter. Hermes Einzelschriften
64. Stuttgart, 1987.
20
West 5. The Ptolemaic Papyri of Homer (Papyrologica Coloniensia 3). Kln,
1967. P. 133,137,223,263.
21
Montanan FA. Op. cit. P. 135.
22
Thiel H. van. Zenodot, Aristarch und andere / / ZPE. 1992.90. S. 4.

B.B. . ... \ 9 9

. . , (. , . . ) , .
.
23.

. : . , - 24.
4. ,
.

: (),
. . : .
: (), (), , , .
.
25. ,
26
.
. ,
. , - . ,
,
.
, ,
. , 11.9.222 ,
:
23

Schmidt . Variae Lectiones oder Parallelstellen: Was notierten Zenodot


und Aristarch zu Homer? // ZPE. 1997. 115.
.
24
Ufesf5.Op.cit.P.4i.
25

:
(ad 397).
26
Pfeiffer R. Op. cit. P. 217.

200

& titterisgraecis

' . , ,
27.
,
, , .
, , . .
, , . , ,
28.
5. , , -
: ?

.-. .. ,
. XIX .
. , . ,
, - , ,
, .
,
- . .
,
.
.. . .
, - , - ...
" - " " " -
, , 29.
27

Erbse H. Op. cit.


M. (. ).
28
ThielH. van. Introduction// Homeri Odyssea/ Ed. H. van Thiel. Hildesheim;
Zuerich; NewYork, 1991. P. XXVIII.
29
Volk M. van der. Researches on the Text and Scholia of the Iliad. 2 Bande.
Leiden, 1963-1964; Kirk G.S. Introduction // The Iliad: A Commentary, General Editor G.S. Kirk. Cambridge, 1985. Vol. I. P. 43;Janko R. Op. cit. P. 24-25.

B.B. .

, , .
, .
, , .
. , ,
, , , . ,
, ,
, , -
. , ,
30
, , ( ), , . , , .
. . ,
. ,
. , ,
,
.
? .
; , , , .
, . 5-6
31. ,
(1451), , 30

West Ml. Op.cit. P. VII-VIIL


Bachmann W. Die aesthetischen Anschauungen Aristarchs in der Exegese
und Kritik der homerischen Gedichte. Nuernberg, 1902-1904. Bd. I. S. 11.
31

De

202

litte graecis


,
(1450b).
, . ,
.
681 143 ,
,
( ) .
, . , , 32.
,
: , 33.
,
34.
6. ,
.
,
. . .
XX . .
,
. , , ,
, ,
numeri versuum
.
32

Schenkeveld D.M. Aristarchus and Homeros philotechnos // Mnemosyne,


1970. Ser.
IV. Vol. XXIII.
33
Hymn. Apoll. 105-113.
34

, . , , numerus veruum , , , (Boiling G.M.


The External Evidence for Interpolation in Homer. Oxford, 1925. P. 11).

B.B. . ... 2 0 3


.. : (1) , ; (2)
;
(3) , ,
( , ,
); (4)
35
.
. : , , ,
, , .

. , ,
. ,
,
.
, ,
, ,
. , , . : : ,
, 36. ,
, :
, , 37.
, :
.
, . , . . ,

35

Boiling G M. Op. cit.; Apthorp MJ. Op. cit. P. 1.


Janko
R. Op. cit. P. 27.
37
Thiel H. van. Introduction. P. XXVII.
m

De

204

htteris graecis

: , ( ) , numerus versuum, . . ,
.
, , .
: , .
,

. numeri versuum, ,
:
,
38. , . , , . ,
,
? , - . , " ".
, ,
, 39.
, ( ) , ,
. - , ,
- , .
,
, .
- . ( vs. ) : ,
38

., : Apthorp MJ. Op. cit. P. 9-10; West S. The Transmission or


the Text. P. 47.
39
Haslam M. Homeric papyri and transmission of the text // A New Companion to Homer / Ed. I. Morris and B. Powell. Leiden; New York; Koeln, 1997. P. 84.

B.B. . ...

.
, , ( ), 40.
, .
,
. ,
. , . , ,
. ,
,
. , - II . . X., - . , ,
.
, , .. 41
, :
.
,
,
. , ,
,
, ;
.
40

.. //
. ., 2004. . 273276; . // .
2003. . 109-112.
41
..
VIII .. 2004 . ,
.

20

206

&e lteris graecis

-
. , 900 70% , ,
,
: (1)
(2) .
, 70%
,
1600. , .
, ,
, , .. .
, ,
.
, , ,
,
. ,
,
,
. , ,
,

207

A.B.


( , 18).
,
, :
, , , , 1.
, testimonia. , ,
- ( 2).
,
3.
,
* : ,
. ., 2004.
. 71-77.
1

, , . 730 . . .
- . ( ) ,2 , (. FGrHist 451 1).
(Matthews VJ. Naupaktia and Argonautika// Phoenix, 1977. Vol. XXXI. P. 189-207).
3
Poetarum Epicorum Graecorum Testimonia et Fragmenta / Ed. A. Bernab. P.l. Leipzig, 1987. P. 123.

208

& litteris graecis

.
.
,
, 10 4. . Terminus post quem 5; terminus ante
quem
(. ). , VII-VI . . .

, ( ) , ,
, ,
(fr. 1). , , , .
,
: , (
) -
, .
Paus. X 38, 11 (Testimonium Bernabe):


.

- ,

, (?). , 6,
(FGrHist 262 F 4), .
<>: , , ,
?
4

,
: Huxley G.L. Greek Epic Poetry from Eumelos to Panyassis.
Cambridge (Mass.), 1969 .
5
Huxley G.L Op. cit. P. 73.
6
( 136) : , , ,
, '
, ' , .

A.B. .

209

^ , , (
?). , .
, , - , -, , -,
: , 7.
. .

, -:
(),
.
: - (,
, ), ,
.
, . -
, - ,
. ,

; , , . -
7

(. 68-69),
, , , . ,
,
.
. ,
, .

210

De litteris graecis

( ), (. . carmen Naupactium).
, , ,
. ,
, (. . 3, 21; cf. Liddell-Scott '' III
measure or limit, without reference to time). , ,
,
, ( ) . .
, , ,
. ,
, , ,
.
, :
Paus. IV 2, 1 (fr. 12 Bernabe):
, ,
,
.
, , ,
, .

,
. ,
, - , ( ).
, ,
. ;
-

.. .

211

',
, ,
, ,
.
, .
, . .

8,
, .
, ,
. , .
(, )
,
9.
,
. ,
,
(14):

, (3 fg. 106 J.) '
. . , , -
, . , .

, ,
.


, .

8

Matthews V.J. Op. cit. P. 191.

212

De litteris graecis

. , ,
- . , , ,
, ,

. ,
. .
,
, , ,
10
, , . ,
. ,
11
, .
,
, ( ,
, ).
12, , ,
.
,
( ) (II3,6 sqq.,
fr. 9 ), (II3,10 = Corinthiaca, fr. 5 Bernabe):

, ... ,
, - 13...
10

Hes. fr. 30 sqq. Merkelbach - West, . Od. XI 235-259, Apld. I 9, 7 sqq.


(II 3, 9), : schol. . Rhod. Ill 242;
IV 1212; schol. Pind. . XIII 74; schol. ad Lyc. 174, 22 sqq.
12
Seh. Pind. Ol. XIII 74.
13
.: Huxley G.L. Op.
cit. P. 63 : Jameson M. Labda, Lambda, Labdakos // Corinthiaca, Studies in
Honor of Darrell A. Amyx. University of Missouri Press, Columbia, 1986. P. 7. (VII 53, 5) (VII 7,
10).
11

A.B. .

213

, ,
- . . , ,
, ,
( ). .
, , , ,
, .
, , , -,
, -, , (fr. 19 Bernabe,
dubium). ,
14
,
. , ,
.


.
Fr. 2 = Herodianus, De prosodia catholica, 3,1
'
.
( Cramer, Bernabe, MSS)

, .

; , . , ,
.
Fr. 3 = Schol. Apoll. Rhod. II 297-301.
14

, .

214

De littens graecis


, . (. Rhod. II 273
sqq.).
[ 278]: .
, <> (fg
3 Kink.) Q
.
. (FGrHist 702 F
4). (FGrHist 3 F 29)
, ,
.
(),
,
.
(II 271):

, . - , () (
), .
(Apoll. II 296-97)
, ,
(. . . 18 Gomp. = FGrHist I p. *28)
, .

Fr. 6 (4+7. 8 Kinkel).
,
,
( ).

.. .

I. Schol. . Rhod. 4. 86, 266-267:



,

,
[] , '
-
( ). - , , , . ,
,
, , , .
.
. Schol. Apoll. Rhod. IV 66:
[]
, ' '
' ,
,
, '
, . -
(?) ,
,
, ,
.
, (
).
:
(),
;
( );
,
, .

215

216

De littens graecis
Fr. 7 = Schol. Ap. Rhod. IV 86:
,
,
. .
codd. Meineke
:
.
, , [ ]. (31 F 53) .

,
. , ,
. ,
. , , ?
Fr. 8 = Schol. Apoll. Rhod. IV 87:



, [ ]. -
,
. -
, [].
, ,
,
(IV 83) . ,
15 ,
.
, . ,
, . 16
,
15

(958-960) - , (schol. Ap. Rhod. Ill 240).


16
Matthews V.J. Op. cit. P. 199.

.. .

217

, .
, , .
(527-528)
. , ,
17.
: . .
. , . , ,
-
.
, . 18
,
:

Schol. Apoll. Rhod. III1354:


' , '

. -
, <> .
.
,
,
.
:
, (
17

.: Will . Korinthiaka. Recherches sur l'histoire et la civilisation de Corinthe des origines aux guerres
mdiques. P., 1955. P. 97 sqq. (Lerituelmden de l'Hraion urbain).
18
Fr. 19 (dubium) Bernabe = Apoll. Ill 1354-1358; Huxley G.L. Op. cit. P. 67.

218

De litteris graecis

, , , ,
).
5
,
. ,
. .
Paus. II 3,11:
' ,
,
,
,
... -
, , ,
[], , , .
, , ...19

, (
) . , , (. . ).
20. , ,
19

. (L'Hraion de Prachore et les enfants de Mde, RA, XXXV, 1932. P. 218 sqq) , ,

, .
(. 89) , , .
20
Seh. Pind. Ol. XIII 74 ( : Corinthiaca fr. 5 Bernabe):

.
, "
' .
, . - - , , ,
.
, , , -

A.B. .

219

( ) , - . ,
21;
-
, . , , .
:
, ( ) . : ,
(
). ,
,
, 22.
:
? 9 ,
, : , .
Fr. 9 = Paus. II 3, 9:




. , , ,
.
21
(. : Medea als
Zauberin. Bd. II, 2483), , , ,
, (Matthew V.J. Op. cit. P. 202).
22
: Huxley G.L. Op. cit. P. 74.

220

&e lteris graecis


. -
, . ,
, , , ,
. , .

- .
,
: , .
, , .
Apollodorus apud schol. . Od. I 259 (" )
= Fr. 170c Mller:
# , , ',
, . -
, ,
[] , [] ,
; ...
. .
, . , , ( ). ,
, (
)
, .
, , ,
. , , , , ,
.
. -

A.B. .

221


. .
, , : , ,
.
,
,
, , . ,
.
(1. XIII 74, ),
, ,
,
.
23
. , , .

. (273)
,
.
(Nem. VII 53) ,
, I 259
.
24, ,
, .
, , : , Seeliger,
23
{Will . Op. cit. P. 117) ,

.
24
(. 119) : (Griech. Trag., Medea, P. 9 sq.) Seeliger, ,
Schan (Schan L. La lgende de Mde / / Revue des tudes Grecques. XL,
1927. P. 236) , . Robert (Robert . Die griechische Heldensage // Preller. Griechische
Mythologie. 2 vol. Berlin, 1920-1921. Vol. I. P. 185) , ,
. ,
, , . .

222

De

lteris graecis

, (Bd. II, 2490).


, , : ( , Od. I 262
). , , , .

. , -, ( ) ( )
25
, . ,
, ( ).
,
.
, ,
.

.
( ,
),
( ) .
. , ,
. , ,
26.
, -,
, -, .
25
.
26
(. 63) .

A.B. .

223

. , . ,

,
. , ,


.

Poetarum Epicorum Graecorum Testimonia et Fragmenta / Ed. A. Bernab.


Leipzig, 1987. P.I.
Huxley G.L. Greek epic poetry from Eumelos to Panyassis. Cambridge
(Mass.), 1969.
Matthews V.J. Naupaktia and Argonautika / / Phoenix. 1977. Vol. XXXI.
P. 189-207.
Jameson M. Labda, Lambda, Labdakos / / Corinthiaca, Studies in Honor of
Darrell A. Amyx. University of Missouri Press, Columbia, 1986.
OdelbergP. Sacra Corinthia, Sicyonia, Phliasia. Uppsala, 1896.
Picard Ch. LHraion de Prachore et les enfants de Mde / / Revue Archologique. 1932. XXXV. P. 218.
Robert Die griechische Heldensage // Preller. Griechische Mythologie.
2 vol. Berlin, 1920-1921.
Roussel P. Mde et le meurtre de ses enfants / / Reviie des tudes anciennes.
XXII. P. 157 sqq.
Schan L. La lgende de Mde / / Revue des tudes Grecques. XL. 1927.
Will . Korinthiaka. Recherches sur l'histoire et la civilisation de Corinthe
des origines aux guerres mdiques. P., 1955.

224

.

(Soph. 892-893: )

II - -
(. 882-891):
,

,
,
,

,
.

,

,

,
,

.
- , , , ,
, - , -

. . (Soph. 892-893: ) 2 2 5

,
(. 892-3):
- ' '
;
ps

N , s. 1. DXs Hermann I Jebb Enger


, -, ,
;
, ,
. , ,
,
:
1
, , ?
, - - : , Who will abstain from warding off (from the
) with passion () the shafls wich wound his soul (
), , , ,
, , 2.
, ,
,
.
-
?3
1

The Oedipus Tyrannus of Sophocles / Ed., notes by R. Jebb. Cambridge,


(1885) 1958. P. 98: If justice and religion are tramped unto foot, can any man dare to
boast that
he will escape the divine wrath?
2
KamerbeekJ.C. The Plays of Sophocles. Commentaries. IV. The Oedipus
Tyrannus. Leiden, 1967. P. 178-179; Idem. Comments on the Second Stasimon of the
Oedipus Tyrannus // WS. 79 (1966). 80-92, esp. 88.
3

, , :
(. 906) .

D e

226

litte graecis

, ,
( ) , , . , ( ) , : - ,
, . ,
() , , .
, ? , ,
. , , , .
, Pl.Resp. 466 (cf.
TLVL), Thuc. 4.23 (cf. ); Soph.
Trach. 668 HQCLKAE (cf. )\(

); Eur. IT 388 (cf.


)4.
; ,
, .
( , , )
, - , , , ( -).
,
, (. XV 561-566),
- , (Hdt. VII.51.3)
5
, - (Hdt. 8.68.1) ; , 4

Schwyzer ., Debrunner . Griechische Grammatik. 5th ed. Mnchen, 1988.


Bd. II. S. 153; Khner R., GerthB. Ausfhrliche Grammatik der griechischen Sprache.
4th ed. Leverkusen, 1955. Bd. II. 424. S. 426-427; Smyth H.W. A Greek Grammar.
5th ed. Harvard, 1968. 1529.
5
Cf.Aesch.PV705-706.

. . (Soph. 892-893: ) 2 2 7
- , (
975): -
.
,
: -
, , |3 - . - ,
.
, 49-51 (
/ 1 , / 1

1 ) ,
, 6 .
, ( 65),
7 . , ,
( - . 319) , , ( 322, 328,
438) 8.
(579)
9
.
.
. , , (Ant. 10841086):
, ,

, .
, ,
-
.
6

Jebb, adloc.
Jebb, ad loc: The addition of rises and invigerates a trite metaphor.
8
Falkner TM. Containing Tragedy: Rhetoric and Self-Representation in
Sophocles' Philoctetes // CA. 17,1 (1998) 25-58, esp. P. 50.
9
Ibid. P. 35-36.
7

228

De lteris graecis


dativus modi: 10. : , ,
11,
, (1086-1087: , '
, / ). ,
- , , .
, :
(. . ,
) , , , , , , ?
, : (), - ().
, , ,
. 12, V . ,
, , , ,
, . , , (218219) .
- ( ) - , , ( Aesch. Ag. 547, Suppl. 566-7),
(Soph. 915-916),
(Soph. 1465), (Soph.
Ant. 1096-1097). , , .
, ; , ,
, .
10
11

Jebb, ad loc: in my anger. Kamerbeek, ad loc: with passion.

. 404-405,
, .
12
RohdeE. Psyche. Tbingen, 1910. Bd. II. S. 141-142. Anm. 2.

. . (Soph. 892-893: ) 2 2 9

,
. , (Resp. IV, 14, 4395440D4) - ,
, ,
; ,
,
. ,
: , ,
,
,
, a
(Plat. Resp. 439E5-440A6).
.
,
Gewissensscrupel religionem habere, . . 13
, . - ,
, (Antiph. ), (Id. 11169) (Hdt. VIII, 54)14, , , , , . . ,
.
. ,
, ,
, , ,
( 739): 1 ', , .
: ,
,
, , 15.
, - . 16, 13

Ewipides. Herakles. Erkl. von U. von Wilamowitz-Moellendorff. Berlin,


1895. Bd.
II. S. 162.
1/1
How W.W., WellsJ. A Commentary on Herodotus. Oxford, 1936. Vol. II.
P. 253 ad loc. - remorse. . : Lloyd A.B. Herodotus. Book II.
Commentary. Leiden, 1993. P. 216.
15
KnoxBM.W. Oedipus at Thebes. 2"1 ed. Yale, 1998. P. 91.
16
KnoxBM.W. The Heroic Temper. Berkeley, 1966. P. 29 et passim.

De

230

litteris graecis

,
, - , , heroic
temper - ,
, - .

II - II .
, , - , -
,
, , , . , , ,
,
(895-896)17. , , .
, ,
, ,
, :
, , '
' (. 249-250). ,
II ,
, , (. 910: ):
.
-
II , ^
, , :
, , . , , : , , .
, - , . ,
, , ,
17

. (Dodds . On Misunderstanding Oedipus Rex // The Ancient Concept of Progress. Oxford, 1973. P. 6477, esp. P. 75).

. . (Soph. 892-893: ) 2 3 1

, , ,
(. 857-860) ,
, , (917).
, ,
(975-976), , ,
, , ,
(984-986):
' ,
1
' '
, ' , , .
, , ,
; ,
, .
,

- , .
II
. , . 892-893
, - :
, 18.
18

KamerbeekJ.C. Comments on the Second Stasimon. P. 82: The world we see


is one savedfrommeaninglessness by Oedipus' heroism.

232

..

:

,
, , . . ,
,
. , .
, . ,
, 1.
,
.
.
-, , , -. , 2. , 3.
,
1

Fraser P. Ptolemaic Alexandria. Oxford, 1972. Vol. I. P. 625-626; ,


. M., 1983. . 216.
2
NybergL Unity and Coherence. Studies in Apollonius Rhodius Argonautica
and Alexandrian epic tradition. Lund, 1992. P. 111.
3
Beye C.R. Jason as Love-hero in Apollonius' Argonautika // Greek, Roman
and Byzantine Studies. Cambridge, 1969. 10. P. 34.

.. . ...

233

.
. ""
: 4.
,
,
-
- . - ,
.
, . , , ,
5.
:



\ (1-4).
, , , ,
,
.
6, , , , :
, ,
(. 2, 1-3). ,
, , 4

Deforest . Apollonius Argonatica: A Callimachean Epic. Leiden; New


York; Cologne, 1994.
5
A Ibis R. V. Poet and Audience in the Argonautica of Apollonius. Boston, 1996.

R8.
6

., , :
' 1
.

De

234

lteris graecis

.
. , ,
(3, 104). , ,
1
: (
). .
8
.
, : . , ,
,
. ,

, . , ,
, .
,
. .
,
. ,
.
. ,
,
, 9. : '
, ' (
) (Od. 8,499).
, : , , ..., , ....
7

Nagy G. Pindar's Homer. The Lyric Possession of an Epic Past. Baltimore;


London,
1990. P. 353-354.
8
Nagy G. Homeric Questions. Austin, 1996. P. 85.
9

H.., .
. ., 2000. . 28.

.. . ...

235

,
.
, . -
.
, . ,
, .
,

. 1 0 .
: . .
(8, 73), - (9,
524) (9, 189).

(1, 18; 1, 59),
. :


1
, , 1
... (1,18-22)
, Apr
. []
, ,
...
, , ,
, -
10

. (Op. cit. P. 52) , . .


.

De

236

litteris graecis

11.
(, , ), -.
, .
, , 12.
.
: , , (fr. 150 Snell). ,
13. 14 - 22- ,
:
;
, , - 1
& '
(Idill 22 116-118).
? , ,
. , , ,
.
11

. .: .
:
, ,
,
(69-71).
, , - ,
, . .
, ,
, .
12
Albis R. V. Op. cit. P. 20-21 ; Beye P. Epic and Romance in the Argonautica of
Apollonius. Carbondale, 1982. P. 14-15.
13
.., . . . . 42.

, (Pfeiffer R. Geschichte der klassischen Philologie. Von Anfaengen bis


zum Ende des Hellenismus. Rowohlt, 1970, S. 125).

.. . ...

237

,
, , - . ,
. , : .
, .
. ,
, -
, ..
, , , 15.
, , ,
. ,
?
,
. . .

. , , , . . : ,
16
.
.
, - ,
17
.
.
15

.. - . / . 1980. . 7.
. 98.
^.. . ., 1994. . 83.
17
. The Making of Homeric Verse. Oxford, 1971. P. 272.

De

238

litteris graecis

, . -, . , , 18. , -
, ,
, . . ,
, , : ,
, 19.

, .
.
, , .
-.
. 20.
,
, 21.
. , ,
. , .. 22, ,
. .

, .
, ,
. , , ,
, -
, - .

.
18

. . M., 2002. . 44.


.. . . . 47.
20
. . ., 2002.
21
Lord A.B. Epic Singers and Oral Tradition. Ithaca; London, 1991. P. 77.
22
HainsworthJB. The Flexibility of the Homeric Formula. Oxford, 1968.
19

.. . ...

239



, .
23
.. ,

. ,
, , .
: ,
, , , ,
, , ...
, , ,
, , ... , ...
1
, , ' ,
.
.
. , - - .
- -
.
. ,
,
:
.
.
. , , , , , ,
. , .
, .
,
,
23

Page Dl. History and the Homeric Iliad. Berkeley, 1959. P. 225-228.

De

240

24

litte graecis

. , ,
.
. ,
.
(3 , , ,
, . ,
.

, , , .
, 25
.
- (4, 318).
(Od. 3, 158).
... .
,
, , .
: (1, 574) - (1, 1235). (Od.
4, 511; 5,100; 9, 252; 15,474). 5, 100 . : , .

: - (2, 594)
- (2, 732).
:
24

, , ,
. .: HainsworthJ.B. Op. cit. P. 30.
25
. (PeradottoJ. Man in the Middle Voice. Name and narration
in the Odyssey. Princeton, 1990. P. 101-102) , : , .

.. . ...
' 1
... (II. 15, 625).
, , , ...
, ,
. , , :
(Od. 12, 60).
.
:
(2,580).
.

5,296 5,313.
. ,
:
.
1 1 ,
, .
' ,

(5, 312-317).
.
, ,
. [] , . , ,
.

241

242

D e

Ititeris graecis

, , ,
:
,
'
- ,
'
, (2, 583-587).
[], , , ,
: , . , , . .

. . 924-
: -, , ,
- - .
:
(4,924).
.
: '
(Od. 5,353), (. 23,693) -
. ,
: ' (1, 257) - ;
(4, 153) - , .

.
.
,
, . , -

.. . ...
,
, :
.
,
1
,
-
' (2, 728-734).
. , ,
.
, , , .
: , , , , (Od. 10, 508-515). , ,
, , - .

(Od. 9, 147; 14, 315). 9, 147 : . 14,
315 , ,
; , :
. : .
,
.
, ,
, :
,
(4,980).
.

- . 4,1694:

.

243

D Ititeris graecis

244

-
,
. , ,
.
.. ,
26. ,
. ,
:
'
1 .
, 1 ,
' , 1 ,
. 1 ,
, ,
.
.
. , .
. . , , , , ,
.

, .
,
:
,
,
... (4, 573-574).
, ...

26

..
// . ., 1973. . 5.
. 118.

.. . ...

245

, (
12,124):

( ,
, ) (4,827-829).
( , ,
).

:
' afya be
,
1
.
'
, ,
1 , 1 ,
... (4, 891-898).
, , , ,
, . , , , , , .
- ,
...

, , . ,
.
, , 27
(, 185), A.A. - .
27

- . // . .,
1973. . 5. . 81.

246

De

htteris graecis

, .
, - .
,
, , , (4, 988-992). - . , .
,
, , . .

. ,
.
- . (12, 259) - (
1, 574).
,
.
1, 20-2,
, .

.
1, 361,
- (1, 986),
(4, 486) ' (4, 1556).
,
, (1, 236; 1,918; 4,299). (II. 23, 227; 24, 13; Od. 3, 73;
4,172; 9, 254).

- (, 1157).
- - ,

.. . ...

247

(1, 1014; 4, 659). 2, 351


- .
,
V . . . ( . 1, 20; 2, 124)
( . 8, 262; 12, 432).
.
.. ,
, , ,

, ,
28.
,
- .
- -
.
, , .
, .
, . , .
, ,
. . ,

.

28

.. //
. ., 1980. . 7. . 59.

248

HB.

,

:

,
, , , . , ,
.
1. ,
, ,
,
, . ,
, .
:
( ) ,
- - pour les dames.

, , , ,
.
-
1

.. . ., 2003. . 181 .

H.B. . , ... 2 4 9

, 2.
.
,
, , ,
. II . . ., -, . 3,
, .

, , , , ,
, .
, IIII ., ,
4.
2

Bartsch S. Decoding the Ancient Novel: the Reader and the Role of Description in Heliodorus and Achilles Tatius. Princeton, 1989; . . .: , 2001. . 347-386; Nakatani S.
A Reexamination of Some Structural Problems in Achilles Tatius' Leucippe and Clitophon// Ancient Narrative. 2003. Vol. 3. P. 63 sqq.; .: Anderson G. Eros Sophistes:
Ancient Novelists at Play. Chico, 1982. P. 32.
3
1914 . . . , IV .,
- III ., :
Grenfell B.P., HuntA.S. The Oxyrhynchus Papyri. L, 1914. Vol. X. P. 135-142, pi. VI.
. , II ., .: Vogliano A. Un Papiro di Achille Tazio //
Studi Italiani di Filologia Classica. 1938. Vol. 15. P. 121-130.
II ., Pap. Oxyrynch. 3837, 1989 .: Plepelits . Achilles Tatius // The
Novel in the Ancient World / Ed. G. Schmeling. Leiden: Brill, 1996. P. 392.
4
Suda, Lexicon alpha. 4695: , ,
8 .
. " " "",
" ", , . .
" "
"" . . , , : Achillis quae feruntur
astronomica et in Aratum opuscula / Ed. Georgius Di Maria. Palermo: [s. .], 1996.

De

250

hue graecis


, - . , ,
, , ,
, , ,
, , , , .

, , . -
,
,
. , , 5, 5

. , ,
.
- , . , . , , ,
- .
, , ; . 1890--1925-
(., 1993. . 24). .. , . ,
. .. : ,
, , , , ... -
(. ) . . ,
, ,
: .
// . ., 1987. . 283-284; .. // ..
. .: , 2000. . 447-449.

H.B. . , ... 2 5 1

, .
, , .
- -
. ,
, . , .. ,
(
)
, . . , (
)6.

,
, , , - .
,
, .. , 7.
.
, :
- , [], , - . ; ,
, , , ,
,
.
, . ,
, .
. , , 6

.. // : . 2. .: , 1999. . 69.
7
.: . . .,
2001. . 347-363, . 358 .

&e htteris graecis

252

, , ,
8.
, ,
? ,
.
, 9,
, 10.
,
. - ,
, :
, , . ? , .
, 11, .
.
.
8

, : Rommel. Die naturwissenschaftlich-paradoxographischen Exkurse bei Philostratos, Heliodoros und Achilleus


Tatios. Stuttgart, 1923; Sedelmeier-Stoeck D. Studien zu Achilleus Tatios // Wiener
Studien. 1959.72. S. 113-143. Cf. Mittelstadt M\ Longus; Daphnisand Chloeand Roman Narrative Painting// Latomus. 1967.26. P. 753.
9
.: VilborgE. Achilles Tatius: Leucippe and Clitophon. A Commentary, Studia Graeca et Latina Gothoburgensia XV (Gteborg, 1962). Test. X p. 18-19.
10
.: Poidebard A, Lauf fray J. Sidon, amnagements antiques du port de
Saida. tude arienne, au sol et sous-marine, 1946-1950. Aperu historique sur les
ports anciens de Mditerrane orientale par R. Mouterde. Prf. d'Ibrahim Abel-el
Al. Beyrouth, 1951. P. 51-56.
11
, , , ,
. , ;
.: Hunter R.L. A Study of Daphnis and Chloe, Cambridge: Cambridge University
Press, 1983. 40; Winkler JJ. (trans.) Achilles Tatius, Leucippe and Clitophon, in
B.P Reardon (ed.) Collected Ancient Greek Novels. Berkeley; Los Angeles: University
of California Press, 1989.284, n. 72; Wkitmarsh T. (trans.), Morales H. (intro.) Achilles
Tatius, Leucippe and Clitophon. Oxford: Oxford University Press, 2002. XX-XXII,
n. 146.

H.B. . , ...

253

, , . : , , .
. ,
, . , . , ; ,
12.
, 13: , . ,
, . ,
, , , , .
: , , ,
14.

. .
, , .

.
: , - , , , - ,
, ; - ,
15
.
.

12

12 12 1.1.2.5-3.6.

13

Leucippe et Clitophon 1.1.10.5-11.4:


* .
* . 1.1.11
* *
. *
, .
14
Cp. Norm. Dion. XLII449-53.
15
* , ,
, , ,
, ' * , ,
.

D lteris graecis

254

, . , .
, :
, , , ,
; , , 16. - ,
17. , . , , , - , . ,
.
, 18.
,
,
: .
, ,
, , , : 1) - , 2)
19.
.
. . , ,
.
, : ,
. .
( ), ; , , ,
, .
1(

.
1.4.3: * ,
, ,
, *
, .
18
.: VilborgE. Op. cit. P. 21; .: Mignogna . Europa Selene? Achille Tazio
e Mosco il ritorno delP inversione // Maia. 1993. 43.2. P. 177-183.
19
Luc. De Dea Syr. 4.
17

H.B. . , ... 2 5 5

, ,
, .
, , .

- - , , ,
( ), ( ), , ,
.
,
,
20,
20

: Friedlnder . Johannes von Gaza und Paulus Silentiarius: Kunstbeschreibungen Justinianischer Zeit. Leipzig; Berlin, 1912.
(.: Cheney D. The
Garden Ekphrasis: Visual Aspects of the Ancient Novel. M.A. Diss. Calgary Unv., 1999.
P. 92-99). , ,
-.
(1-2: , , ;
3-4: ; 5-6: ; 7-8: , ,
). .
, , . (3.6-8 5.3) ,
- ( , ),

(3.6.2; 5.4.1-2), , (, ,
, , .) . , . , : Anderson G. The Mystic Pomegranate and the Vine of Sodom: Achilles
Tatius 3.6' // American Journal of Philology. 1979. Vol. 100. P. 516-518.
, , , ,
. ,
, , -

256

D titterisgraecis

, ,
, ,
.
, .
.
- - : :
( ) , , ,
{ ,
).
( )
, ,
.
21.
,
. , - , .
, , . 22
, 1.1.1; 1.1.4; 1.1.11 .
: (--), . . : Harlan .. The Description of Paintings as a Literary
Device and Its Application in Achilles Tatius, Ph.D. Diss. Columbia, 1965. Ch. Ill;
Bartsch S. Decoding the Ancient Novel. Princeton: Princeton University Press. 1989,
41 sqq.; Garson R. Works of Art in Achilles Tatius' Leucippe and Clitophon // Acta
Classica. 21. (1978). P. 83-86; Nimis S. Memory and Description in the Ancient Novel //
Arethusa. 31. (1998), 99-122.
21
.: OySullivanJ.N. A Lexicon to Achilles Tatius. Berlin, 1980.
22
:
(10.5.3) (12.2.5);
,
, , , (2.21.5.2; 3.7.3.3; 4.19.2.2; 6.7.1.4;
8.7.5.2).

H.B. . , ... 2 5 7

- ;
-
- ( -
); -
- .
, : ( , ), ( ,
, ), (,
).
, , .
- ( ) -
(-), - : - , , ; , ,
( ), (1.15.2), .
. , , .
, :
: ,
; , ;
; . ,
, .
, .
, , , -23. , , ,
- , ,
.
, , , . .
, : .
- , , .
, - . 23

.: Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae. Zrich, IV 1988,


IV-1,76-92; IV-2,32-48.

De

258

itteris graecis

, , .
, , ,
, . . . , ,

,
24
.

. , :
,
, (
): , ; 25
, .
, (),
:
. , , , : [] , ;
, , , ,
.
,
; , 26.
,
, , .
, . .
, , 27. , locus amoenus, 24

. Martin R.P. A Good Place to Talk: Discourse and Topos in Achilles Tatius and Philostratus // Michael Paschalis, Stavros Frangoulidis (ed.), Space in the
Ancient Novel. Ancient Narrative Supplementum 1. Groningen: Barkhuis & The University Library. Groningen, 2002,144 sq.
25
, .
26
1.1.9.4-9.6:
, ,
.
27
1.2.3: .

H.B. . , ... 2 5 9

28.
, ,
, .
,
, ,
-. , , ,
.
, , , ,
. ,
, , ,
,
, , . 29
30.
, 31;
(), , , ; ,
32. , .
: ,
, - . , , . . ,
, - , :
, , . .
,
28

Cp.Phaedr.230bc.

29

- , . . Nonn. Dion. 6.211: - , ;


12.179: .
30
1.15.3.
31
1.15.8:
.
32
. (Op. cit. P. 146 sq.).

De

260

titteris graecis

, , , 33
.
, ,
34
,
. , . : ,
: , () . ,
, , 35
.
, , , , - ,
. (1.15.1), ,
, , ,
, .
,
,
, 36.
,
, ,
, , , - 37.
33

1.15.2: , '
, ,
. .
34
1.1.5.
35
1.15.6-7: , , ]
.
36
. . . . 347-386, . 353.
37
.. , , : , , , , - .

H.B. . , ... 2 6 1

, .
, ,
. ,
. , - - , , , , , ,
,
: , , .
, , ,
, 38: ,
? - ! - . -
, ,
, , .
, , , , , . ?39
40, - , , , , , , , ,
(Op. cit. P. 146). .
, , , , , ,
. ,
- , , (.
. 39), ,
.
38

: , ?
39
1.17.1-2.
40
1.17.4-5: ,
, .
, , , , , , , . ,
. . ,
, . .

262

De

litteris graecis

41, (, , ) ,
- (
- ).
- 42. , , ,
, , ,
.

, .
, , putto .
, ,
, ; , , . , ,

, , ,
, ,
. ,
, , ,
. .
43
, .
-
.
41
1.18.1-2: , . , - . ,
. ,
, .
! ,
, .
42
1.18.3-5.
43
1.19.1-2. .. ,
,
(. . . 352).

H.. . , ... 2 6 3

,
. . ,
, :
...44. , . :

,
,
.
.
,
, , , , .
, ,
, , . , , ,
. ,
, .. , ,
, ,
45
. ,
.
,
44

Dion. Hal. De . verb. 25. 208 (212-218 Usener-Radermacher):


,
, , ,
"": " , ..."
(. . ).
45
.: Thomas R.F. Catullus and the Poetic Reference (Poem 64.1 -18) // The
American Journal of Philology. Vol. 103,2 (Summer, 1982). P. 144-164.

&e litteris graecis

264

. ,
, . . , 64-

46,
, 47.
:
, , , ()
(abiegnae ... trabes)48. ,

, , , ,
-, , , , , 49.
, ,
- 50. . ,
, , :

Peliaco... prognatae.... pinus,
...
51
Peliaco quondam .
46

Catullus: the Poems; Edited with Introduction, Revised text and Commentary
by Kenneth
Quinn. London; Macmillan; New York; St. Martin's Press, 1970. P. 299.
47

.: Cic. De fin 1.4; Acad 1.10.


, , , , ,
( ), . :
Seen. 246-47: Utinam ne in nemore Pelio securibus / caesae accidissent abiegnae ad
terram trabes etc.
49
Ap.Rhod. 1.914.
50
Pinus... dicuntur... nasse
1-2
Abiegnis
palmis
7
Pinea
texta
10
51
, .: Thomas R.F. Op. cit.
P. 155.
48

H.B. . , ... 2 6 5

,
, ,
,
, ,
:
, :
[] *
,
, fj
, ,
, ,
,
.
,
, , . , , > , . , disjecta membra , ,
-, -
,
. , , , ,
.

, - , - .
.
TiAi-iK-TtAi--7~-7------~--.

,
, -

De

266

litte graecis

52 . ,
,
.

.
1.6.2.5 - 3.7
,
,
, .

, *
, '
.
, , ,
, , , , ;
, , , ,
: , - () , , :
:

-71--- -~---.--~ -
:
1.8.3.1-4.3

* , ,
. "
, , ." '
, > -
,
<>
52

. : . // Colloquia classica
et indo-europeica II. /
. H.H. . ., 2000. . 273; .: .. //
. . , 1988. . 103-124.

H.B. . , ... 2 6 7

, ,
, , , , ,
; , ,
,
- .
--7----7-7-717-~7-~-
7lAK-K

, , , , , .
, . , ,
, - ,
, -
. , .. , :
53,
.
. , , , ( ) ,
( )54.
, , , ,
. ,
, , , 53

,
, ; .: de. .
, 1977. 643-644.
54
. .. : .. () //
. ., 1987. . 196.

De

268

lute graecis

,
: , ,
, 55. ..
- ,
Roma56. A.A. ,
, ,
.
, Arma virumque cano, Vergili(us), a
. 5-11 , . . 57.
A.A. , ,
: , , .
, , , , .

: , -: ,
. ()
(), ,
, , .
, .
. -:
, , , ,
, . , , ,
, .
55

, ,
, . ,
.
56
.: .. . . 197-198.
57
. . . 276-282.

H.B. . , ... 2 6 9

, , , . , :
! , , , ,
: , , : , . 58
- , - ,
, , .
,
. , , -
. , - ,
, , , - ,
, , , .
, - , . , , : . - , , , ,
, "" ( 1
, , ) 59 .
, , , , , .

58

. : , - (Op. cit. P. 46).


59
Phot. Bibl. 94.73b. 24-35. ,
, (.: . ., 1961.
. 185). , , , ,
: , ,
, ,
,
.

270

..


( )


.
- , 1, , (
VII . . .), .

, , , - .
,
. , .
.
-
.
,
, , .

:
/
. , .
1

.: . // Studia
classica et mediaevalia. M.: , 2004.

. . ( )

271

. , 33.1:
.
19.1: - . : , - . , .
. , 3.4.42: : ,
- .
. 337.13: - . : , - . , .
. 391.1: - . : , - .
, .
. 12.82.1: ,
, . , ,
, .
. 2.70.1: . . . 3.29.1: , . .
. 7.33.1: , . .
. 6.38.1: , - . .
, . .
, ,
( ) . ,
: . , , - : ,
.
,

( , - ).
.
. , 295: ... //
- .

272

Delterisgraecis

. , , 4:
, , -- - ,
.
. , 1.17.18:
- .
. , 8.41.61 (
III . . . ):
- , ,
, .
, :
( ) ( ).
(. .. )

(. 229):
(
).
,
, . ,
, . :
,
, ,
, ,
.
, ,
, , . : ,
, - , , , . , , , ,
:

. . ( )

273

- , - . , , -
- , .
,
- . , : -
, - - (, ). , , -
, - , ,
.
, , IV . . .
( )
V . . . ( ) ,
.
- .
- (, ).
- ,
:
( ), - ( ).

. , , , , : ,
, , , .
-
, ( - , ). , ,
- -
, , .
, , ,
- , ,
.

274

De litteris graecis

:
? , , , , ,
, ,
, - .
- , ,
,
, . ,
. ,
,
.

. ,
.
, , .
(. 2750 . . .) , :
, ;
, ,
, , (. 1).
(, . 3000 .
. .) - ,
.

OJI. . ( )

. 1

275

De litteris graecis

276

( )
, (. 2).

.2

--
().
(. , IXVIII . . .) :
, ,
.
- .
, -
. , - ,
. 2.
, , :
,
,
. , . ,
2

. : PritchardJ. The Ancient Near East in Pictures. Relating to the


Old Testament. Princeton, 1969.

. . ( )

277

( ) .
, ?

, - , ,
. ,
: ,
, , .
,
, , ,
.
-
,
,
.

278

JIM.

-
.
,
.
, ,
.
, ,
, .

1, , , 2,
3.
, 4.
1

.: 1940, . 65-77; 2001, . 96-115; 2002, . 207-223 .


2
1979, . 55-59; 1981, . 13-15; 1989, . 88;
1980, . 75; 1984, . 12-18.
3
1970, . 226-235.
4
., , 2002, . 207-223.

JIM. . 2 7 9

, ,
5,
,
,
,
. (, ),
, , ,
6.

7.
, - , , -,
I . . . , , 8
,
9. ,

10.
5

Strab. 1. 1. 22-23; 16; 18-19; 5. 1. .: 1988.


. 95,138.
G
Strab. 1.1.19; 22-23; 2.5. 13; 17 . .: Dueck 2000. . 125.
7
Strab. 1.1.12; 16; 22-23. . : Lassrre 1982. . 880-886, 889-896.
8
Cic. Att. 2. 6.1. (cf.: Att. 2. 7.1).
9
Strab. 13.1.54.
10

, .
(Brodersen 1995, s. 268-285), :
, , , ,
. ,
, , (Ibid.
S. 280-284), . (.: Strab. 2. 1. 1; 2,
. . : Dueck 2000. . 127-128. : Ibid. . 64. . 201).

De

280

tittens graecis

Res gestae divi Augusti11.


12. ,

, 13.
: , 14,
, 15.
16, , -, , 17, , ,
18 , , -
19. ,
() , -
20.
, , , 21, ,
, ,
22
.

17 23
.
11

.: Dueck2000. R 124-125.
Geiger 1985. S. 76-77.
13
Plin.NH. 1.5.

.: Dueck2000. P. 123-124.
15
.: Dueck 2000. . 124, 130-144.
16
.: 1988. . 34-93; Lassrre 1982. . 881.
17
, . .:
Dueck 2000. . 7-8,85-86.
18
Dueck 2000. . 87-88.
19
1 1957. S. 398; Dueck 2000, . 88-96.
20
1 1957. S. 17-18, 22-23.
21
1988. . 39-40.
22
1988. . 39-41,96 .; 1913-1914. . 368; Diller
1975,1975. A; Aly 1957. S. 373 u. a.
23
Diller 1975. P. 43; Aly 1957. S. 373.
12

.. . 2 8 1


24
.
, , , ,
, , , 25
, .
, , :
,

, ,
26
, .

VII XI ,
, 1- XII. 21 , , :
28, ,
, - , , , . . (, , , - IV ; - V ;
- - VI ; , , , ,
- VII ; , , , ,
- XI ; - XII-XIV ; - XV
; - XVII )29.
24

Strab. 11.9.3. . : 1988. . 27-30.


Pdech 1972. . 408.
26
1988. . 96 .; 142-143.
27
: Strab. 7.1.1. ; 11.1.5 .
28
-. ., : Strab. 7.3.
17; 19 .
29 (VII 1- .)
XVI ., - -,
, , , , -.
25

De

282

litte graecis

, . , , - , ,
,
, : ,
... ,
...30
, - , , :
, , ,

. (, ) . ,
.
,
, , , , .
, , ,
, 31
, , ,
, , : ( ,
, )
32
33
,
34
.

30

Strab. 7.3.8.
Strab.
7.3.18-4.8; 11.2.1-14.
32
Strab. 2.1.16-7.3.18.
31

33
34

Strab. 7 . 5-. 2.3.


1988. . 133-136.

JIM. . 2 8 3
35,
, ,
,
, ,
- .
, ,
.
( , , ,
) : , , 36.
- - ( ) -
, - ,
: IV . . . .
- ,
, 37 ,
, , ,

,
,
-
,
38 ,
39 ,
33

Strab. 7. 3. 17; . 1989. . 263-272.


^ .: 979. . 134-136; 1984. . 131-132. .
.. : , 1992. . 87-97.
37
1909. . 129-137.
38
Strab. 7. 4. 3: ... , .
39
Ibid.

De lteris graecis

284
40

- ,
, .
, 41
42
,
,
: , , ,
-, , .
, ,
, -, , ,
.
, ,
43
: , 44
,
, 45, 46,
,
, 47.
, , ,
, -, 48.

, , 40
41

Ibid.

Strab. 7. 4.4: .
Strab. 7. 4. 7: ,
, . .
13
Strab. 7. 4.3.
44
Strab. 7. 3.17; 4. 7.
45
Strab. 7.3.18 (.: 2. 1.16).
46
Strab. 7. 4. 6.
47
Strab. 7. 3.17.
48
.: 1988. . 86-88.
42

JIM. . 2 8 5

49. 50 .
,
, , - , .
51, - 52.

53 54. 55, ,
56.

,
- .
, ,
49
)0

Fabricius 1888. S. 174.

: Strab. 11. 2. 14 .
.: 1988. . 87-88.
51
,

,
,
, . ,
(Strab. 1.2.1).
52
.: 1988. . 15-16.
53
Rge 1888; Daebritz R. 1905; Kunze 1892; Neumann . 1881;
1925 .
54
Mnz 1918. S. 5-19; ^ 1959. . 301-322; 1947. . 159
.; .. 1975. . 36-43. , 70- XX .
,
,
(.: Hering 1970, s. 46).
55
1988. . 83-86, .
36
. . 64-66, .

De

286

littens graecis

, 57.

58,

.
( ) ,

, ,

, (),
, , , ,
...59

( )
(

) 60 . ,
Strab. 17. 3. 5, - , 61, .
.. , , , , ,
62.
.. 63 , 57

. . 35-37 .
1913-1914. . 379-380; Rostowzew 1931. S. 126-128.
, -, (Flav. Ant. Jud. 14. 8. 3).
59
Strab. 7. 4. 6. ,
360
( ).
60
Strab. 10.5. 1.
G1
Jacoby 1916, col. 434; Funaioli 1916, col. 435.
62
1913-1914. . 376-380.
63
1929. . 67-71.
18

.. . 2 8 7

- 64, 65, 66,


I 67 68. ,
, ,
69, I,
, , , ,
70. 71
.. . ,

, , , , ,
, .
72 ,

73, ,
, 74,
75,
64

Strab. . 2. ; 17; 5,8; 12. 3; 14; 38; 13. 4. 3.


Strab. 7. 4. 6; 11. 2.11; 13. 4.3.
66
Strab. 11.12.17; 13.4.3.
67
Strab. 11. 2.3; ; 18; 12.3.29; 38; 6.1; 8.16.
68
Strab. 11. 2.18; 12.3. 29; 31; 37; 14.1. 2.
69
1929. . 70.
70
1929. . 71. . : Lassrre 1984. . 19-22 -

(Strab. 16.2.22-24).
71
1988. . 15-16.
72
Dueck 2000. . 85-96; 142-144.
73
Dueck 2000. . 130-144, . 142-144.
74
Ibid. P. 134.
75
., : Strab. 6. 4. 2 exit.,

. . - Funck 1985.
. 277-280.
65

D e

288

litteris graecis

.

, , ,

: -, 76, , , , ,

.
, ,

.
, .
,
77 .
,
, , .
. , , , ,
78
, , , ,
79
, ,
, -, ,
76

, , (Strab. 10.4.10). , (Strab. 11. 2.18).


77
11. 9. 3 : "
" ( " "), , ...
78
1988. . 15-16.
79
Strab. 2.5.12. . : 1 1957. S. 165-178.

.. .
.
,
( , , ) , ,
. ,
, , , -,
.

1979: .. . 3. // . . 2.
. 128-138.
1984: .. . 10. // . . 4. . 124-141.
1947: .. // . . 4. . 142-160.
, 1992: .., . ( - ) // . . 2. . 87-97.
1975: .. (11. 5. 1-8) // . .-. .
. . , . /. 4. . 3&-43.
1989: ..
. .
1988: .. .
// . 1988. . 6-175.
1994: .. .
- . .
1979: .. , I . . . - III .
..//. .2. . 55-79.
1981: .. . . .
1989: .. // icTopi '
*1 PCP: . .
.88-89.

290

&e lteris graecis

1940: .. // . 2. . 55-77.
1909: ..
. I. 7. 4. 2 //
PONTIKA. . . 129-137.
1959: . . .
2001: .. : , ,
. .
1925: .. . .
1913-1914: ..
// . .. (.
- , . 21). . . 366-380.
2002: . , // . . . 5. . 207-223.
1929: . // . . . III (60). . 66-71.
1980: .
I . . . // BicH. . -. 201.
1958: .. . .; .
1970: .. IIII . . . .
Aly 1957: Aly W. Strabon von Amaseia. Untersuchungen ber Text, Aufbau
und Quellen der Geographica. Bonn.
Brodersen 1995: Brodersen K. Terra Cognita. Studien zur rmischen Raumerfassung. Hildesheim.
Daebritz 1905: Daebritz R. De Artemidoro Strabonis auctore capita tria. Lipsiae.
Diller 1975: Diller A The Textual Tradition of Strabo's Geography / With
Appendix: The Manuscripts of Eustathius' Commentary on Dionysius
Periegetes. Amsterdam.
Dueck 2000: Dueck D. Strabo of Amasia. A Greek Man of Letters in Augustian Rome. L.; N. Y.
Fabricius 1888: Fabricius W. Theophanus von Mytilene und Quintus Dellius
als Quellen der Geographie des Strabon. Strassburg.
Funaioli 1916: Funaioli. Hypsikrates 3 / / PWRE. Stuttgart. Bd. 9. Col.
434-435.
Funck 1985: FunckB. Das Bosporanische Reich aus der Sicht Strabons / /
Klio. Bd. 67. S. 273-280.

JIM. . 2
Geiger 1985: Geiger J. Cornelius Nepos and Ancient Political Biografy.
Stuttgart (= Historia. Einzelschriften 47).
Hering 1970: Hering W. Geographie und Rmische Politik. Bemerkungen zur
Beschreibung Galliens bei Strabon / / Acta classica univ. Debrechen.
Vol. 6. S. 45-51.
Jacoby 19i6:Jacoby F. Hypsikrates 1 / / PWRE. Stuttgart. Bd. 9. Col. 433-434.
Kunze 1892: Kunze R. Symbolae Strabonianae. Leipzig.
Lassrre 1984: Lassrre F. Histoire de premire main dans la Gographie de
Strabon / / F. Prontera (d.) Strabone. Contributi all studio dlia
personalit e delPopera. Perugia. Vol. 1. P. 11-26.
Lassrre 1982: Lassrre F. Strabon devant l'Empire romain / / Aufstieg und
Niedergang der Rmischen Welt. Geschichte und Kultur Roms im
Spiegel der Neueren Forschung. 2. Principat. Bd. 30. 1 / Hrsg. von
Wolfgang Haase. Berlin; New York. S. 867-896.
Mnz 1918: Mnz R. Quellenkritische Untersuchungen zu Strabo's
Geographie mit besonderer Rucksicht auf die posidonianische
Sprachtheorie. Basel.
Neumann 1881: Neumann K. Strabons Quellen in 11 Buche. I. Kaukasien
Halle.
Pdech 1972: Pdech R Strabon historien / / Studi Classici in onore di
Quintino Cataudella. Catania. Vol. 2. P. 395-408.
Rostowzew 1931: Rostowzew M. Scythien und der Bosporus. Berlin. Bd. 1.
Rge 1888: Rge G. Quaestiones Strabonianae. Leipzig.

- .
- / . . . .: .
- ,
. .
PWRE -Pauly-Wissowa-Kroll. Realencyclopadie der Klassischen
Altertumswissenschaft. Stuttgart.

292

..



, ,
.

.

. ,
.
, ,
,
: , , , .
,
, , , ,
( , , , , , , ,
, , , , , ,
).

.. . . ... 2 9 3


, .

,

.
1575 . De arte gymnastica ( ),
1
( , ),
.
XIX .
2
,
, .
, -, , ,
.
,
, .

1

Mercurialis . De arte gymnastica libri sex. Venetiis, 1587.


(Olympia
oder Darstellung der groen Olympischen Spiele. Vienna, 1838; Gymnastik und
Agonistik der Hellenen. Leipzig, 1841), (Greek
Athletic Sports and Festivals. London, 1910; Olympia, its History and Remains.
Oxford, 1925; Athletics of the Ancient World. Oxford, 1930),
(Philostratos ber Gymnastik. Leipzig; Berlin, 1909; ber antike Turngerte. Wien,
1896; Die athletischen Leibesbungen der Griechen. Wien, 1965) (Studies in the Terminology of the Greek Combat Sports. Knigstein/Ts.,
1982; Combat Sports in the Ancient World: Competition, Violence and Culture. New
Haven; London, 1987).
2

&e lteris graecis

294

: , ,

.
,
. ,

, ,
. .

.
,

.
, ,
.

(Quaest. conv. 638 ),
(),
. - , ( ), ,
( ). (
)
3
.
3

: . . XXIII, 669; Eurip. Ale. 1031; Anth. Gr. VI, 256; Plato. Leg.
795 b; Demosth. LXI, 24; IG VII 1765 () . : II. XXIII, 653,
665; Pind. Olymp. XI, 12; Apoll. Rhod. Arg. II, 7,16; Q. Smym. IV, 284; Nonn. Dionys.
XXXVII, 485; IG XII 3,390 (= Moretti L Iscrizioni agonistiche greche, 1953. Roma.
55) (, . I . . .) . . : Plato. Gor. 460 d; Ale. 2,145 d; Aristot.
Cat. 10 b 3. : Xenophan. Frg. II, 4. Gloss. ( ): Xenoph. Lac. 4,6; Demosth. IV, 40; Plato. Gorg. 456 d; I Ep. Cor. 9,26
.; ( ): Artemid. II, 32; V, 58; .: L. Robert. . - Rev. arch. V,
Sries XXX (1929), 24 sqq. (); SEG XXXII605 (, II . . .).

.. . . ... 2 9 5

(pugil(l)atus) pugnus ()4.


.

1500 . .. (. 1,1).
(.
XXIII, 652-699)
, .

5, , .

(Nem. V, 89 - [ ]
).
, (Gymn. 9:
- - ).
, ,
, .

6,
.
, , 4

.: Walde A.f Hofmann J.B. Lateinisches etymologisches Wrterbuch. 3,


neubearb / Aufl. von J.B. Hofmann. Heidelberg, 1954. Bd. IL S. 383.
, ,
, (XXIII, 668-671):
/ ' '
/ ', ./
; ' / ' , . / , ,
, / : , ! / , , - : /
(. .-. .. . .:
. . .: , 1987).
6
Philostr. Gymn. 9; Plut. Reg. et imp. apophth. 188 e.
5

De

296

lteris graecis

, , ,
[Protag. 342 b:
() ,
]7.
,
(Quaest. conv. 640 a:
).
8, 9 10.
23- (688 . . .)11,
- 41- (616 . . .)12.
,
- .

, 48-
(588 . . ) 1 3 .

. ,
, , ,
(Cato 20, 6: ).

.
() 165 . . . - ,
(. . 33).
(. II, 1, 185-186): media inter carmina poscunt/ aut ursum
7

Cp. Xenoph. Lac. 4,6.


Paus. V, 7,10.
9
Paus. V, 8, 4; Dio Chrys. XXXVII, 14.
10
Ps-Apollod. Bibl. 3,66.
11
8

Paus. V, 8, 7. .: Moretti L. Olympionikai, i vincitori negli antichi agoni


olimpici // Atti dlia Accademia Nazionale dei Lincei. Classe di scienze morali,
storiche e filologiche. Roma, 1957. Ser. VIII. Vol. VIII. Fasc. 2. 29.
12
Paus. V, 8,9. .: Moretti L Olymp. 71.
13
Diog. Laert. VIII, 47 ( ). .: Moretti L Olymp. 88.

... . ,..

autpugiles: his plebescula gaudet -


, : . 14.
15.
. (Suet. Aug. 45, 2),
, (Id.
Cal. 18,1).


: ,
.

16.
{termini technici - ai ,
)
(XXIII, 684).
(Gymn. 10) (VIII, 40,3).
, ,
. .
VI-V . . . (. 2).
IV . . . {terminus
technicus - ) 17 . .
, .
. (Arg.
, 52-53), (IV, 338-339) 14

Tac. Ann. XIV, 20.


Liv. 1,35,9.
16
Clem.
Alex. Strom. 1,16,76; Schol. Plato. Leg. 796 a.
17
Paus. VIII, 40,3; Philostr. Gymn. 10.
15

&etitterisgraecis

298

18

(Dionys. XXXVII, 507; 510) .


19
(. ) .
,
, .
{termini technici - ,
) (Leg. 830 ),
, , : ,

- ,
.
, , , ,
(.
rei publ. ger. 825 :
,
, ). (. 4). ,
20.
, , ()21. ,
. ,
. ,
, .
, , .
,
(Comm. ad Horn. II. IV, 815). (Anth.
Gr. XI, 78) , 18

Cp.Hesych.x287.
Philostr. Her. 678,18.

19
20
21

.: Poltakoff M. Studies. P. 88-100.


Hesych. 1902; Schol. Pind. Nem. V, 89 a.

.. . . ... 2 9 9

, 22
, .
: (caestus) ,
.
VIIIII .
. . (. 5, 5). , , .
23

24
. , (. 6).
,
, , . , .
, 25
.
, , , ,
,
.


. ,
.
, ()26
(. 7).
22

.: Poliakoff M. Studies. P. 54

sqq.
23 v e r g , A0A-405:tantorum ingentia septem/terga boumplumbo insuto
rigebant - .
24
Stat. Theb. VI, 732-733: nigrantia plumbo / tegmina cruda bourn - , .
25
, caestus
(.: Verg. Aen. V, 424).
26
Eustath. Comm. ad Horn. II. IV, 817; Hesych. 1444.

De

300

litteris

graecis

. 27
28
29
30
, , .
. ,
31
, .
. ,
32
.
, 33
{termini technici - . , . percel34
lere - )
35
() . 36
(, ) , 37
(. 8) .
27

Apoll. Rhod. Arg. II, 45-48: / '


/ ' . /
- , , -
. ,
.
28
Luc. Herrn. 33: ...
-
... , .
29
Q. Smyrn. IV, 344-345: , /
' - ( )
, , , .
30
Verg. Aen. V, 376-377: alternaque iactat / bracchia protendens et verberat
ictibus auras -
.
31
Apoll. Rhod. Arg. II, 85-87; Dio Chrys. XXVIII, 7; Polyb. Hist. XXVII, 9;
StatTheb. VI, 798-801.
32
3
Dio Chrys. XXVIII, 4; Paus. VIII, 40,3. .: Inschr. v. Olymp. 54 = Syll. 1073.
33
Dio Chrys. VIII, 18; Plut. In virt. prefect. 80 b; Ael. Arist.
39 (. . II. XXIII, 689-697) .
34
Verg. Aen. V, 374; Stat. Theb. VI, 805.
35
Plut. Reg. et imp. apophth. 189 e.
36
Philostr. Gymn. 9; Dio Chrys. XXVIII, 7. .: Sen. Ben. V, 3,1.
37
Theoer. XXII, 128-130: ' / '
/ - ,
,
.

.. . . ...

(ter38
minus technicus - ).
39
, .

. , I . . .
:
(IG XII 3, 390 = Moretti. Iscr.
55).
(VI, 15, 5), ,
142- (212 . . .). ,
, ,
,
, , , (

)*0. ,
. , .
(. 9).

. , .

.
(VIII, 40, 3). 400 . . .41
38

Moretti L. Iscr. P. 201 .


Q. Smyrn. IV, 309-310 ( - ); Luc. Ver. hist. 2, 22 (
... - ,
... , ).
40
.: Artemid. I, 61-62; Liban. LXIV, 119; Gal. Art. addisc. 12 . .
: Anth. Gr. XI, 81; 75; 77; . Theoer. XXII, 45; Demosth. LXI,
24; Luc. Dial. deor. XV, 1 . (Dio Chrys. XXVIII, 7).
41
Klee Th. ZUT Geschichte der gymnischen Agone an griechischen Festen.
Leipzig; Berlin, 1918. S. 104.
39

302

De Metis graecis

,
,
. , ,
, , 42.
, . , ,

. (Gorg. 515 : ) 43 .
V . . . , 44.
, . , .
(, , Theoer. XXII, 66-67) .
, (Quaest. con . 638 :
42

: Paus.
VI, 9, 6 (.: Theod. Gr. ff. cur. VIII, 27); Phot. Bibl. 190, 151 a; G. J. M. G. Te
Riele. - BCH. 1964. LXXXVIII. P. 186-187 ( , ). . ,
(Philostr. Im. II, 6; . Gymn. 21; Paus. VIII, 40, 1-2;
I. Ephesos VIII, 3446) (Syll.3 274 = Moretti. Iscr. 29 = EbertJ. Griechische
Epigramme auf Sieger an gymnischen und hippischen Agone // Abhandlungen der
Schsichen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig. Philosophisch-historische
Klasse. Berlin, 1972.63. Bd. 2. Heft. ([ 44 , 336-332 . ..] Hippocr.
Morb. popul. V, 1,14). . : Schol. Pind. Olymp. V, 34 b; Plato. Leg. 865 a-b;
Demosth. XXIII, 53; Aristot. Ath. Pol. 57, 3; lust. Dig. IX, 2, 7, 4,
, .
43
.: Dodds . Gorgias. Oxford, 1959. P. 357. . : Plato. Protag.
342 b .
44
Gildersleeve . Pindar, Olympian and Pythian Odes. N. Y, 1890. P. 182 sq.

.. . . ...

303

-
,
).

VI V . . ., , (. 10).
, . ,
(XXII, 119):
- .
(Dionys. XXXVII, 525): '
- [ ] .
,

. , (15).
. ,
XXIII (IV, 816), , , (
,
, ) 45 .
. ,
, ,
(. 11 ).
. (XXII, 109), 45

.: Philostr. Gymn. 9,
:
, ,
() -
(, ), [] ,
.

304

De litteris graecis

(VIII, 40, 3), (Dionys. XXXVII, 520-521),


(Aen. V, 434) (Arg. IV, 300-301). ,

:
/ - .
. ,
, , , , (. 11 ).
,
.
. , , , , (. 11 ).
,

. ,
, .
VI .
. . (. 12). . ,
.

(
- , )46. ,
.
,
. 66-67 XXII .
,
, : , (.
, ' ; / AM.
).
46

Philostr. Gymn. , 34; .: Euseb. . evang. V, 34, 1:


-
.

.. . . ... 3 0 5




- . , ,
, .

47
(. 23 = 688 . . .) . ,
,

- , , {
,
, ,
) 48 .
, 48- (588 . . .)
( ... ).
,
. 49,
(
). , ,
, .
, , ( 1
).

47

Paus. V, 8,7; Philostr. Gymn. 12. .: Moretti L Olymp. 29.


Philostr. Ibid.
49
Eratosth. Frg. 11 j; Favor. Frg. 59 (utrique apud Diog. Laert. VIII, 47-48).
Anth. Gr. app. XI
XXXV. . : Moretti L. Olymp. Mb 88.
48

D e

306

lute graecis

,
50. -, IV . . . , , ,
, , ,
51.
:
in /
/ Kauxer] - ,
, (. . )
, (Inscr. v. Olymp. 147 = Moretti. Iscr. 33).

[termini technici - . ( )52, (, )53, . gradus (,
)54] - ,
.
,
.

,
(Arg. IV, 303-307): sentit ubi Pollux rationis egentem, / dat
genibus iunctis latus effusumque secutus/haud revocaregradumpatitur
turbatque premitque / ancipitem crebros et liber congerit ictus / desuper
averso - , , , ,
50

.: Herod. 1,143. .: Philostr. Gymn. 12 .


Paus. V, 8,4. . : . . III,
237 = Od. XI, 300; Apoll. Rhod. Arg. II, 67 sqq.; Theoer. XXII, 65 sqq.; Ps.-Apollod.
Bibl.3,134 ..
52
Theoer. XXII, 120; Philostr. Gymn. 34; .: Luc. Anach. 31; Cic. Att. XIII,
21,3.
53
Aeschin. Ctesiph. 206; Them. 139 b.
54
Val. FI. Arg. IV, 305.
51

.. . . ...

307

[ ]. [],
, , ,

.
, , ( ). (. 11 ).
: , ,
, ;
;
; (. 11 ). .
.
, , .
.

, , ,
55.
. . , ,
, , ,
, (XXII, 90-91:
be , ' ).
(. 11 ). , , (. V, 428 ): abdnxere retro longe
capita ardua ab ictu -
55

Q. Smyrn. IV, 346-347 ( be / - ); Verg. Aen. V, 426 (constitit in digitos extemplo arrectus
uterque - [ ] ); Stat. Theb. VI, 750
(suspensi corpora plantis - ); Val. Fl. Arg. IV, 267 (semper
et in digitis - ).

De

308

Iferis graecis

56. , , ,
.
,
, , . , (Dionys.
XXXVII, 508-509) , :
/ , -
, 57.
,
(. 13). . .
(. 14).


: , ,
.
()58,
59, 60 , 61 , 62 , 63 (,
56

.: Stat. Theb. VI, 751-752 (tuto procul ora recessu / armorum in speculis,
aditus ad volnera clusi -
: ); Val. Fl.
Arg. IV, 266 (semper cervice reducta - ).
57
.: Apoll. Rhod. Arg. II, 68-69:
aqeiac / - .
58
Plato. Leg. 830 b; Paus. VI, 10,2; Plut. Quaest. conv. 640 a; Anth. Gr. XI, 79
. . ./g (. . 69).
59
. . XXIII, 695; Theoer. XXII, 105; 124; Philostr. Gymn. 20 . .
60
Theoer. XXII, 88; Q. Smyrn. IV, 367; Nonn. Dionys. XXXVII, 538 .
61
. . XXIII, 690; Apoll. Rhod. Arg. II, 95; Q. Smyrn. IV, 364; Nonn.
Dionys. XXXVII, 538; loan. Chrys. Ad Stagirium a daemone vexatur XLVII, 446,42;
In illud, vidi Dominum LVI, 139,23 .
: . . XXIII, 726; Nonn. Dionys. , 354; XXXVII, 581-582.
62
Luc. Herrn. 33; Plut. Cato 20,6 .
63
Aspas. Eth. Nie. comm. 84, 33-34; loan. Chrys. Ad Stagirium a daemone
vexatur XLVII, 446,42; Them. 139 b; Theod. Gr. ff. cur.
VIII, 27 . .

.. . . ... 3 0 9
64

, ), (, ) , (, 65
, , ) .
,
66
67
, verberare /erire (, 68
69
), ictus uplaga ().
, . ,
(Tusc. II, 56: pugiles vero, etiam cumferiunt adversarium, in iactandL caestibus ingemescunt, non quoddoleant
animove succumbant, sed quia pro fundenda voce omne corpus intenditur
70
venitque plaga vehementior) .
- . , .
,
, (. 15,16).
XXII (88-89; 102-105). :
' / (. 17).
( ),
,
. :
/ ' '
' , / '
, / ' .
,
.
(IV, 367-368), , - : , / '
64

. Od. XVIII, 96; Theoer. XXII, 104; Q. Smyrn. IV, 368 .


Anth. Gr. XI, 79; loan. Chrys. Ad populum Antiocheum XLIX, 74,20.
66
Verg. Aen. V, 377; Ambr. Enarr. in Ps. XXXVI, 55 (PL XIV, 1040) .
67
Cic. Tusc. II, 56 .
68
Verg. Aen. V, 377,428,444,457 sqq.; Stat. Theb. VI, 761, 781,795,804; Val.
Fl. Arg. IV, 271,306 .
09
Cic. Tusc. II, 56; Brut. 243 . .
70
.: Cic. Tusc. II, 40.
65

310

De littens graecis

- , ,
(. 18).
.
,
. .

. XXII (118 sqq.)
,
.
:
, . , ,
.
:
/
, / , ^ ' /
./
* / ' ' , '
/ .
,

71.
72,
, , 73.
71

., A.M., . . . , 1997. . 104.


72
. Od. XVIII, 96: ' ' ' -
. II. XXIII, 689-695: ' , /
\ ' ' ' / '
. / ' / ' ,
, / ' -
. :
. , , [ ] ,
. .
, . .
73
Apoll. Rhod. Arg. II, 95 ( - ,
, ); Philostr. Im. II, 19, 4; Q.

.. . . ...

311


.
,
(Im.
II, 19, 4). ,
. , .
.
, 1500 . . . (. 1, 1 , .
. 19).
, , ,

(. 15, 20).

. .
.
. , . , , ,
.
. . .
(VI, 10, 2-3) , ( an -
74
) ,
, , .
65-
75
(520 . . .) . ,
Smyrn. IV, 363-364 ( /
, -
); Nonn. Dionys. XXXVII, 538
( ' -
).
74
. : Philostr. Gymn. 20.
75
Moretti L Olymp. 134.

312

De litteris graecis


.

. (90-92) : ' '
in /
, / ' -
, , ,
, .
.
V (443-448) ,
, : ostendit dextram
insurgens Entelliis et alte / extulit, ille ictum uenientem a uertice nelox /
praeuidit celerique elapsus corpore cessit; / Entellus uiris in uentum
effudit et ultro / ipse grams grauiterque ad terram pondre uasto /
concidit - .
, , ,
. , ,
.
.
(. 21). , ,
,
.
(. 8),
, .

, , ,
, .

(, , )76, (,
;

Plato. Leg. 830 b.

.. . . ... 3 1 3
77

, ) , (78
79
, ) , (, , ) .
,
, cavere ( 80
, , ) .

. ,
, .
(. ,
. discutere, reicere)
81
, .

, .
, , ,
(. 22).
, ,
(. 23).
,
, .

.

(, )82
77

Plut. Quaest. conv. 640 a; Chryssip. Frg. log. et phys. 998,19-20 .


Philo. Cher. 81; Aspas. Eth. Nie. comm. 84,33-34; Nonn. Dionys. XXXVII,
511; Eustath. Comm. ad Horn. II. IV, 817 .
79
Plato. Leg. 795 ; Theoer. XXII, 96 .
80
Stat. Theb. VI, 771,780,793 .
81
Apoll. Rhod. Arg. II, 78 ( q ); Philo. Cher.
81 ( ^ -
); Stat. Theb. VI, 770-771 (Lacon hos reicit ictus, /
hos cavet - , ); 772-773
(manibus tela / discutiens - , . . ).
82
Theoer. XXII, 120.
78

314

D liiteris graecis

( )83, (,
)84. corpore (caestus) exire
[ ( ) ]85 corpore ela ( )86.
, 87.
(IV, 367) ,
, (
, / ' ).
(Cher. 81)
, , (
).
(De gram, et rhet. 22, 3), ,
, ,
: qui caput ad laevam didicit
glossemata nobis / Praecipit os nullum vel potius pugilis - "
!" - , : / , 88.
,
, .
. , , .
, , , (. 24).
83
84
85

Apoll. Rhod. Arg. II, 93.


Q. Smyrn. IV, 367.

.: Verg. Aen. V, 438.


Ibid. 445.
87
, , , , .
88
. . . . . : .
. .: , 1988.
86

.. . . ...

315


. , 490 . . ,
, , ,
(. 25).
, 89
90
(. , . mergi umeri ,
9i
inter caestus subire )
(. 26). XXII . , . ,
(123-124: ' '
1
, /
).
.
VI
, (802-805:
iterum immodice venientem eludit et exit/sponte ruens mersusque
umeris: effunditurille/in caput, adsurgentem aliopuerimprobus ictu/
perculit eventuque impalluit ipse secundo).
. IV , ,
, (298-301: tune
caestu elatusutroque/inruit hos inter Pollux subit et trucis ultro / avolat ora vin spes effecta. sed ambae/in pectus cecidere manus).
, ,

92. , .

. ,
89

Theoer. XXII, 123.


Stat. Theb. VI, 803.
91
Val. FI. Arg. IV, 299
90

92
.

&e tittms graecis

316

VI . . . , , ,
.
, , ,
(. 27).

, . .
.
.
. , ,
(II, 92-96: ' , / ,
' . / '
, / , ' / ).
, 93
, , .

93

Q. Srnyrn. IV, 358-360; Verg. Aen. V, 444-445; Stat. Theb. VI, 770-773,
792-794; Val. Fl. Arg. IV, 265-268.

.. . . ... 317

. 1, 1
(). 1500 . . .
, , 409
{Miller S.G. Ancient Greek athletics. New Haven; L., 2004.
Fig. 26, 27).

318

De litteris graeas

Pue. 2
, ,

(termini technici - ai , ).
(), , 1961.26
(Miller S.G. Op. cit. Fig. 81)

Puc.3

(terminus technicus - ).

.
200 . . . ,
, 119917
(Miller S.G. Op. cit. Fig. 85)

.. . . ... 319

.4

(termini technici - , ).
- .
(Poliakoff M. Combat sports. Fig. 85)

. 5,5a
,
.
. 800-400 . ..
(RE s.v. pugilatus); (Poliakoff M.
Op. cit. Fig. 76)

320

De littens graecis

.6

{caestus). . , II-III . . .
(Gardiner Ed. Athletics. Fig. 177)

.7
,
( - ).
( ). VI . . . (Poliakoff M.
Op. cit. Fig. 81)

.. . . ...

.8
, , .
. .

{Schrder . Taf. 90 )

.9
.

.
: , , .
. 55(525 . . . , , MNC 332
{Miller S.G. Op. cit. Fig. 93)

322

De litteris graecis

Pue. 10

.
. 510 . . .
, , 50680
(Poliakoff M. Op. cit. Fig. 83)

. 11.
. (JthnerJ.
Athletischen Leibesbungen. S. 181)

.. . . ... 323

. 12
. . VI . . . (Poliakoff M.
Op. cit. Fig. 89)

. 13

(termini technici - . , . percellere).
. VI . . . (Poliakoff M. Op. cit. Fig. 86)

324

De litteris graecis

Pue. 14

.
{termini technici - . , , . gradus). .
II . . . (Poliakoff M. Op. cit. Fig. 79 A)

.15
.
. VI . . .
-, , , 76
(Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 183).

.. . . ... 325

.16
. .
470 . . . , ER. 166
(Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 181)

. 17
.
( .., A.M., A.A. .
. . 107, . 56)

.18
.

. 74, . 17

. 19
.

. 45, . 26

326

De litteris graecis

Pue.
rue. 20
zu

. .
{Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 186)

.21
( '
)
( , ). .
, . (Jahn), 279 {Schrder . Taf. 89 )

.. . . ... 327

.22

(. , . discutere, reicere).
. 3- VI . . . ,
, 295 (Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 155 A).

.23

.
. ( . .
. ., 1969. . 16)

.24
. .
(JthnerJ. Athletischen Leibesbungen. S. 173)

.. . . ... 329

.25
.
. 490 . . .
, 39 (Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 173)

.26
. ( .., A.M., A.A.
. . . 42, . 25)

330

De litteris graecis

Pue. 27

.
. VI . . . ,
, 124 (Gardiner Ed. Op. cit. Fig. 184)

DE POSTERIS

333

.
:
Ar. Poet. 49b27
(.../
)
-

IX . -
.

.
X .,
( , | 940 .)1, - ,
: , , ,
2. , 1

( - );
, , , ; : Brockelmann . Geschichte der
arabischen Literatur. Leiden, 1943. Bd. 1. S. 228, 332. . : Abu Bisr Matt. Kitb Aristutls f al-si'r [Aristotelis de
poetica liber] / / Analecta Orientalia ad poeticam Aristoteleam / Ed. D. Margoliouth.
L, 1887. P. 1-76 [sinistrorsum].
2

( 700 .). Riccardianus: Aristotle. On the Art of Poetry. By I. Bywater... P. xxxv-vi;
TkatschJ. Die arabische bersetzung der Poetik des Aristoteles und die Grundlage
der Kritik des griechischen Textes. Wien; Leipzig, 1928. Bd. I; Bd. II / Hrsg. von
A. Gudeman, Th. Seif. Wien, 1932. (opus vitae,
) -
.

334

De postens

( 700 900 .)3,


, , ,
,
, -
(, Map , t 1242 .)4. ,
,
Katharsisstelle, (
5). : ... (?) (, )
, 6.
3

termini .
, . , (VI .): TkatschJ. Op. cit. Bd. I. P. 96b. (IX .): Rescher N. The Development of Arabic Logic.
Pittsburgh, 1964. P. 19. IX .;
, ,
: Heinrichs W. Arabische Dichtung und Griechische Poetik.
Hzim al-Qartganms Grundlegung der Poetik mit Hilfe aristotelischer Begriffe.
Beirut, 1969. P. 114-115; .: Luserke Ni. Die Bndigung der wilden Seele. Literatur
und Leidenschaft in der Aufklrung. Stuttgart, 1995. P. 89-90,96.
4
: Sprengling M. Severus bar Shakko's Poetics // The
American Journal of Semitic Languages and Literatures. 32 (1915-6). 305b6-306b6.
5
- ,
: Ibn an-Nadim. Kitb al-Fihrist / Ed. G. Flgel,
J. Roediger. Beirut, 1964. P. 253,3-4; .: TkatschJ. Op. cit. Bd. I. P. 124b-125a ( , , );
Heinrichs W. Op. cit. P. 112-113.
6
Analecta Orientalia... 77 [ ]. .. (--),
, .
() . . (Op. cit. Bd. I. P. 155): per misericordiam
et metum temperans (miscens) dolores et faciens purgationem eorum, qui dolent,
mazh: - , - ;
- , .

. . : ...

335

- ?
, 7. . , - 8.
,
. , , - .
, , 9.
,
.
, ,
, . ,
7

Gabneli F. Estetica e poesia araba nell'interpretatione dlia Poetica


Aristotelica presso Avicenna e Averro / / Rivista degli studi orientali. 1930. 12.

P. 292. , , . ,
(Ion 535a9),
. ; VI .: Brock 5. Studies in Syriac
Christianity. History, Literature and Theology. Aldershot; Brookfield, 1992. P. 10-11.
.
8
TkatschJ. Op. cit. Bd. II. P. 157b.
9
Otte H. Kennt Aristoteles die sogenannte tragische Katharsis. Berlin,
1912. P. 47. ,
, . (Op. cit. Bd. . . 78-79); (
: Ibid. IL P. 221). Parisinus . , ,

. Riccardianus
, . Parisinus
. : / - .

336

Deposteris

10

, . :
.
, ,
. . ,
,
, . : (
11
dolores ). , , , .
, ,
, , ,
, , , , , ,
12
. -, .
13
, . . 10
, Wort fr Wort bersetzung: TkatschJ. Op. cit. Bd. I. P. 151., 156. - , (Islam. 20. [1932].
58-61): , , .
11
hs , (passio, dolor): . 2,9; 2 . 1, 5: 6: 7, - (animi affectio): \. 4, 5 ( : Thesaurus Syriacus.
Auxit digessit exposuit edidit R. Payne Smith. II. [Oxonii, 1901] 5. w.)
. ( ,
) purificatio, (.
. 14). ,
, , . .
12
Sprengung M\ Op. cit. P. 293; - :
The Development of Arabic Logic... P. 84-255. . , .
, : Heimichs W.
Op. cit. P. 115.
13
, . : , , - ( ,
. .), ,
- -
. . , , ,
.

. . : ...

337

, , ( ).
,
- , , - , - .
, IX ., , ,
. . . ,
, ; -,
14. , , , ,
, 15. , , , ,
.
14

, - duky' = purgatio, purificatio (. 1, 3; 1 . 1,

9) puritas (. 9, 13); . - rahme' = misericordia, commiseratio, amor ( viscera; . . , . . : . 6, 14; . 7, 9). - ,


.
15
(,
), VI-IX .
: Brock S. Syriac Perspectives on Late Antiquity. Aldershot, 1984.
P. 28: Normally a Syriac intermediary should be posited for references to classical
literature. , , ;
(IX .)
: Raguse H. Syrische Homerzitate in der Rhetorik von Anton von Tagrit / Paul
de Lagarde und die Syrische Kirchengeschichte. Gttingen, 1968. S. 162-175.
VII .
: ..
. ., 1979. . 176. . : -
, .
. ; . VIII . , (. Greg. Naz. Oral. 23 [1164, 46-7]: , '
): Brock S. Syriac Perspectives on Late Antiquity... P. 28, 34,
. 128. Ta
.

338

Deposteris

. :
, , (,
) , . .
.
, :
- , , ,
, 16
. , ,
.
- , , , -

. ,
,
.
, 17
: .
16

, , ( Analecta Orientalia...
77, 55; , , , ), hrne mrin - . ,
, . ,
, , , , ,
, : (. 6, 7): Heinrichs W.
Op. cit. 116, Anm. 3. , (la-trgdiya naqqpn
demc), . nenia. ( - )
( , ). , -
- .
17
.. IX . // .. . .; ., 1956. . II. . 363: . - ,
- , . ( .): TkatschJ. Op. cit. Bd I. P. 107. - , . -
(muhkt), - (tahyl).
- : Arberry A.J.
Farabi's Canons of Poetry // Rivista degli studi orientali. 17.1938. P. 266-78.

. . :...

339

, : ; -

(madh)18.
? - -
.
, (932 .?19),
20.
21. - , , , 22. (
18

Heinrichs W. Op. cit. P. 108 (Lobgedicht); TkatschJ. Op. cit. Bd. I. P. 231

(ars encomii). [
(1962 .); . ]
. ,
,
. : Averros et rAverroisme. Paris ,21861. P. 48.
19
Avicenna's Commentary on the Poetics of Aristotle / Ed., transi, comm. by
Ismail M. Dahiyat. Leiden, 1974. P. 9.
20
; ,
-: Margoliouth D.S. The Discussion between Abu Bishr
Matta and Abu Said al-Sirafi on the Merits of Logic and Grammar // The Journal of
the Royal Asiatic Society. 1905. P. 84. , :
.. // .. . . II. . 381. , ,
.: The Kitb Naqd al-si'r of Qudama b. Jafar al-Katib al-Bagdadi / Ed. S.A. Bonebakker. Leiden, 1956. P. 36-44.
21
The Kitb Naqd al-si'r of Qudama b. Jafar... 2; . X-XVIII . ., 1991. . 405-406: -
, . () , , , ,
. (-
.) : ..
// .. . . II. . 58;
.. . ., 1974.
. 100-107.
22
. . . 407; . . . 90.

340

Deposteris

)23. . , - ,
,
, .
24.
-
,
. : -
(4825-27). (4838: ), , , .
,
: ... , , ,
25. .
- ,
,
. ,
: .
. 23
24

Heinnchs W. Op. cit. P. 108.

. , ,
, - / . V (48b24-27): Kelly .
Aristotle-Averroes-Alemannus on Tragedy // Viator. 10. 1979. P. 161-172.
: -; . .
.
25
Avicenna's Commentary... 85: modifying the emotions and affections
by mercy and fear and purifying and cleansing those who are moved;
.: Ibid. 86: the concept of catharsis consists not in "purging" pity and fear, but in their modifying effect over "emotions and affections..."; .:
TkatschJ. Op. cit. Bd. I. P. 231: ars encomii... temprt passiones et impressiones per
misericordiam et metum et purgat et mundat eos qui patiuntur.
B.B. (-) - , .

M.M. . : ...

,
26
.
, .

- .
, ,
, ,
, . , , -
27
(--, -) . - - ? ; , ,
, .
,
:
28
; ( tragodia) . , , ,
(?)29, .
, , ,
26

. :
Vaffectus' ; Syrus tantum 'dolores': TkatschJ. Op. cit. Bd. IL P. 6. 'adala , .
.. : ...... , , ,
.
27
- : . . ., 2004. .
: .
// . .,
1978. . 46-59.
28
, , . - ( -; . . .: . ., 1975. . 331-334).
29
.: .. : , , , . ., 2003. . 110-112.

341

342

Deposteris

- , ,
.
, , . 30
.
. ,
,
31
. ,
, .
,
VIII-X .
. ( ),
- - .
, -
, .
-.
, -,
(alias ;
), :
! ]
, 32. 30

. -
: , - / , , ? (.
. ).
- : . . . . 95.
( .) .:
.. . . . 228.
31
. . .: .
. 30-31, 34-35; . ( . . 68, . . ).
.
32
. . . . 71. -,
, . , , ,

M.M. . : ...

343

-, -,
,
( -). , , , , , .
(, ): - ( s ) -
( = ), , , ,
,
, ,
.
,
, .
, 33.
. , , ,
.
, ,
(
, ?) , , - . ,
, .
, . - , , la monocorda povera musa beduina, , 34.
- , (
- ). -
, . .
33
. , . ;
, . : ,
.
.: .. . . . 30.
34
Gabrieli F. Op. cit. P. 302: ...la monocorda povera musa beduina, ignara del
epos, ignara del drammata, tutta ristretta alPespressione di sentimenti e immaggini
(non importa naturalmente qui, quanto meccanizate e meccanizabili), in cui... la prima
e unica persona era quella del poeta stesso, parlante per bocca propria.

344

De posteris

() - . . IX .,
- ( -),

: , ,
, . : ; :
,
35
.
. : , . .
: ,
. , , ,
, , .

35

. . . . 68.

345

A.B.

. , 1204 . ,
1099 .
,
1. ,
2.

. , . ,
3, .
,
, , , , 4.
,
, ,
, . . . , A.A.
1

1nterview avec J. Le Goff. Chronique d'un trs grand malheur / / L'histoire.


1995.191. P. 36-38.

., : . . .
., 1998. . 107; PapadakisA., Talbot AM. John X Camaterus Confronts Innocent III:
an Unpublished Correspondence// Byzantinoslavica. 1972.33. P. 28; GeanakoplosD.
Byzantine East and Latin West. N. Y., 1966. P. 44.
3
Ostmgorsky G. Geschichte des byzantinischen Staates. Mnchen, 1963. S. 359.
4
. . . . 106-107.
2

346

De posteris

, 1204 . , ,
, ,
5, ..
,
6.
12 1204 .

. 1203 .,
,
1204 .7 , I 8
III9,
IV V
10. ,
11. , ,
12;
, ,
( ),
5

. . ., 1923. . 81.
.. XII . //
. , 1967. . 2. . 345-346.
7
.: Villehardouin G. de La conqute de Constantinople / . Faral. P., 1961; . .: . . . M., 1993. . 217-220. . : Clan R. de. La conqute de Constantinople / Ph. Lauer. P., 1924 (. .: . . .
., 1986. . 60).
8
. . . . . 21.
9
. . 28.
10
. . 58-59; . . . . . 208-210.
11
. . . . . 226.
12
Guntherus Parisiensis. Historia constantinopolitana // Exuviae sacrae constantinopolitanae / P. Riant. Genevae, 1877. T. 1. P. 83.
6

A.B. .

347

13. , , , IV
14.
. ,
, IV ,

. ,
. .


1204 . , ,
,
. ,
.

, .
15.
IV, -
, , . ,
400 . 13

Contemporary Sources for the Fourth Crusade / A. Andrea. Leiden; Boston;


Kln, 2000. P. 234.
P. . . . 62.
PL 215, col. 517-519. . : . . . . . 234-235.

III . (Contemporary Sources...
P. 109).
14
15

348

De posteris

16 10 . ; 50 . , 17.

IV , , 200 . 18. ,
,
. 10 .
, ,
500 19.
, 100 .
, . . 20.

, ,
- ,
, 21. ,
. 22. , 23.

16

244,7529 , - 233,6 ( .. . , 1979. . 106). , 90 .


17
. . . . . 254-255. . : . . .
. .81.
18
100 . , ,
: . . . . . 56. . : . . . . . 193.
19
. . 93,188.
20
, . 254. 20 , (
) - 10 - 5 (L'estoire de Eracles empereur //
Recueil des historiens des Croisades. Historiens occidentaux. P., 1859. T. 2. P. 275).
21
.: P. de. . . . 81 ; Devastatio constantinopolitana // MGH
SS, 16. P. 12.
22
Guntherus Parisiensis. Op. cit. P. 105.
23
Ibid. P. 104.

A.B. .

349

,
,
.

, 24,
,
, . ,
, , 25.
1229 .
,
( , . ) ;
26.
, ,
, , ,
, 27.
1204 .
IV . ,

.
, , . :
24

. . . . . 81.
. . . . . 255.
26
L'estoire de Eracles empereur. P. 275.
27
, 1081 . , III
, , (
. / . .. . ., 1996. . 111; Ioannes Zonaras.
Epitome historiarum. Lib. 18, cap. 20 / Ed. L. Dindorf. L, 1871. Vol. 4. P. 234). .
- 1114,1128,1136 .
(MGH SS 10. . 296, 308, 311), I,
1162 . (MGH SS 14. . 77),
Bll68r.(MGHSS32.P. 1).
25

350

De posteris

,
28. , 29.
,
,
. ,
1203 .30
,
19 1203 . ,
,
31. ,
12 1204 ., ,
. , , 32.
,
, 33.
, , .
- , 28

. . . . . 81.
, (.
, : .. IV
// : . . XVII . ., 2004. . 136).
30
. . . . . 46.
31
Nicetae Choniatae. Historia / I. van Dieten. Berlin, 1975. P. 552-555 ( - Nicetas Chmtes). . ,
( . . . . . 203-205; Devastatio
constantinopolitana// MGH SS, 16. P. 11).
32
. . . . . 247; Devastatio constantinopolitana. P. 12.
33
Nicetas Chmtes. P. 570.
29

A.B. .

351

1204-1208 ., . . 34.

,
. , ,
35. ,
36.
,
- , , , .37
587 . . , ,
.
,
,
38.
- 39,
, , -

, . ,
, ,
40
:
34

Bieten . van. Praefatio // Nicetas Choniates. P. C.


Nicetas Choniates. P. 573-574,587-591.
36
Ibid. P. 647-655.
37
Ibid. P. 577-582,585.
38
Ibid. P. 580,585.
39
.. . ., 1997.
.193-194.
40
.. ,
, ( .. : //
. . . XVII . . 13).
35

352

De posteris
... , ,
, ,
, 41...

,
:
...* , 1 42...


43.
... ,
44...
,
:
.:. , ,
, ,
, ,
45...
... ,
# ,
.
, ,
, 46...
,

:
41

..., , - ; , , - ; ,
, - ; , , - ; - , - (Nicetas Chmtes. P. 572).
42
... , ... (Ibid. P. 572).
43
, ( - "") !
(Ibid. P. 573).
44
... , ... (Ibid. P. 575).
45
... , , , , , , ... (Ibid. P. 574).
46
... , - , - . , , ,
... (Ibid. P. 574-575).

A.B. .
... , ,
, , ,
47
, .
... , ,

48
...

, , ,
,
. ,
,
.
49; ,
.. , 50.
1207 .
. , , ,
. , , :
... , , ... , , ,
, ...51.
47

... , , ,
, , , (Ibid. P. 576).
48
... , ,
[ ] ... (Ibid. P. 577).
49
, .. ... { . // . . 690).
50
. . 689-691.
51
. //
Heisenberg . Neue Quellen zur Geschichte des lateinischen Kaisertums und der
Kirchenunion. Sitzungsberichte der bayerischen Akademie der Wissenschaften, phil.hist. Klasse. Jahrgang 1922,5. Abhandlung. Mnchen, 1923. S. 46.

353

354

Deposteris

-
, ,
, .
,
: ,
, ,
. , ,
,
, ,
52. ,
,
-
,
53. ,
, 54. , ,
. , () 55.
, . , ,
. 56. , 52

53
54

Nicetas Chmtes. P. 588.


Ibid. P. 590-591.

. S. 47.
Ibid. S. 48.
56
Nicetas Chmtes. P. 573; .
//
REB, 21.1963. . 82.
55

A.B. .

355

57

. ,
, , , (, ) ,
.
, 58
. ,
, ,
( ), , , (
),
[] (
59
) . ,
, , : - 60
...
, , ,
, ; -
, . , , ,
, ,
[] ,
61.
57

.. // . ., 1987. . 353;
. .; ., 1950. . 48-50. , , IV ,
; ,
, .
58
. . 81-82.
59
. S. 46.
60
Ibid. S. 47.
61
' // . (). XIII . . ., 1892. . 85.

356

Deposteris

, . -
(), ,
62
; , ,
63
.
,
, ;
-
64
65
12 .
,
. , 66
,
67
.

. , .
, , 68. , ,
, 69.
,
62
63

Nicetas Choniates. P. 574.

. . 82. . , ,
( . . , 1993.
. 472). , ( ),
; , , .
64
Devastatio constantinopolitana. P. 10.
65
P. de. . . . 73.
66
. . 83.
67
Ibid. P. 85.
68
Nicetas Chmtes. P. 573. . , . ( . . . . 471).
... , ... (, ) ,
... . , (
, - . . 83).
69
Nicetas Choniates. P. 595.

A.B. .

357

. - , .

. . , ,
70.
, , , .
. , , ... .
, ,
,
( , , . ).
, , - , 71
72.
. ( , 73)
74. ,

, 75. , ,
,
, , ,
76
, .
, , . ,
. , 70

. S. 46.
, 1185 . (Eustazio di
Tessalonica. P. 122).
72
' . . 85.
73

: Ricardus de Gerboredo, . Ambkinensis. De capta et
direpta a latinis Constantinopoli // Exuviae sacrae. P. 35-44.
74
' . . 86.
75
. . 81-84.
76
Ibid. P. 82-83.
71

358

Deposteris

,
. ,
.

, . . ,
.
:
,
1204 . ,

. , , ,
,
77. , :
, , , , , , -
78.
,
, .
.
: ( , , , ),
, , , ,
, , 77
,
,
. ,
: ... (Nicetas
Chmtes. P. 573) - ...
( . . 82).
78
. . 70-71.

A.B. .

359

, , . 79.
.
1204 . ,
... []
,
,
80. ,

81.
, , - , , 82, ,
83.
,
, IV. ,
, - , 84
, . ,
,
85
, ,
. III
79

. . . . . 82-83,87, 92.
. . 66.
81
Recueil des historiens des Croisades. Historiens grecs. T. 1. P. 613.
82
Guntherus Parisiensis. Op. cit. P. 84.
83
...a fide catholica dissidebant (Guntherus Pansiensis. Op. cit. P. 78).
84
P. de. . . . 73. jus (. juifs) , .
, ,
-
.
85
. . 18.
80

360

De posteris

Legimus in Daniele, 1204 ., . .


86
. , , ,
, ,
87
.
,
.
, ,
.
88
, . .
XI XII .
III
89
. , .
: . ,
II,
90. , 1203 . ( II)
,
91. , 1204 ., ,
86

PL 215, col 456.


Devastatio constantinopolitana. P. 12.
88
Guntherus Parisiensis. Op. cit. P. 78.
87

89


, :
, (.: A.B. - XIXII . // . ., 1996. . 103).
90
. de.. . . 91-93.
91
. . 188-189.

A.B. .

361


, . . V 92.

, , , .
, , 93.
, ,
: [] ...
94. -
II IV (
1203 - 1204 .) , ,
,
.
,
1204 . ,

95
.
,
, ,
; , , ( ).
, 92
93
94

P. 85).

. . 224-225.
Guntherus Parisiensis. Op. cit. P. 83.
...ad pacem et concordiam Sanctae universalis Ecclesiae revocare (Ibid.

95
PL 215, col. 517-519. , ,
,
(Ibid., col 516,578). III,

(Ibid., col. 579).

De posteris

362

:

,

96.
, - IV , .
, -
,
, 97.

98, ,
,
.
,
, ,

. , []
( ), []
( , ) , , (. . ) ,
, [] 99.
,
, 100.
96

. . . . . 72.
. . 74.
98
Cronica fratris Salimbene de Adam // MGH SS, 32. P. 23-25.
99
. S. 46.
,
,
, .
100
. . 49.
- , ( (XI-XIV .). ., 1990. . 3. . 457-458),
97

A.B. .

363

,
,
101.
,
, , . ,
,
, 102. ,
,
- 103. ,

, () 104.
,
.
, , 105. ,
,
.
,
106. , ,
. {Freydank D. Die altrussische Erzhlung ber die
Eroberung Konstantinopels 1204 / / Byzantinoslavica, 1968. S. 343).
M.A. , ...
{ . // , 1956. 31. . 102).
101
. . 85.
102
Nicetas Chmtes. P. 574.
103
Ibid. P. 587.
104
Ibid. P. 594. .: Benselers griechisch-deutsches
Schulwrterbuch. Leipzig; Berlin, 1904. S. 146.
105
Nicetas Chmtes. P. 589.
106
Ibid. P. 590-591.

364

De posteris

,
, , ,
.
,
. , , , ,
, 107.

, III,
,
, , 108.
. 1217 .
,
, , ,
- , , ...109 -
,
. , , 110.
111,
.

,
, ,
? ,
107

. . . . . 68.
PL 215, col. 701.
109
. // Recueil des historiens
des Croisades. Historiens grecs. P., 1860. T. 1. P. 566.
110
. S. 46.
111
Lampe G.W. A Patristic Greek Lexikon. Oxford, 1961. P. 997.
108

A.B. .

365

, , 1204 . .
,
, 112.
,
. ,
113, ,
114.
,
, 115.
, ,
-, 116: , III.
, ,
, , 12
, . , ,
... , , ,
117
,

118
.
112

. . 84.
Nicetas Chmtes. P. 570.
l14
Ibid.R574.
115
1204 .
1185 .
(Eustazio di Tessalonica. P. 112,114), - (Ibid. P. 120).
116
Nicetas Chmtes. P. 586.
117
. de. . . . 244.
118
Dvasttio constantinopolitana. P. 12.
m

366

De posteris

,
119
, .
, [] ...
... ...
120
.
, ,
, , ,
121
1203 . 122
, ,

123
. ,


.

, . ,
, ,
, ,
, , 124.
, , ,
, 125. , . , : , !126
119

Anonymus Suessionensis. De terra Iherosolimitana // Exuviae sacrae. P. 7.

120 . ., 1977.
. 267 (= Guntherus Parisiensis. Op. cit. P. 102).
121
Nicetas Chmtes. P. 552; . . . . . 205.
122
. . . . . 78.
123
Nicetas Chmtes. P. 569-572.
124
. . . . . 68. .
(L'estoire de Eracles empereur. P. 274).
125
. . . . . 80.
126
. . . . . 253.

A.B. .

367


, ,

1204 . , -
.
, ,
1203 . ,
. , , -

. ,
- ,
,
, 127. , ,
,
128.

129,
. ,
130. .
,
127

128

Nicetas Chmtes. P. 575.

. S. 46.
. . . . . 251.
130
. . . . . 112.
129

368

De postens

:
, ,
. .,
1207 .131 ,

. 132.
, : , , . :
,
. , ,
. ,
,
,
,
- 133
. ,
XIII . .

, 134
.
, .
, . . ;
()
135
.
131

. . . . . 34,40, 46, 57, 500.


. . 229-231.
133
.: Le GoffJ. La bourse et la vie. P., 1986. P. 10.
134
. . . . 1,5//
. Assisi, 1996. . 201.
135
Nicetas Chmtes. P. 553,569,588,597, 647.
132

A.B. .

369

.
,
.

,

136.

136

: Contemporary Sources for the Fourth Crusade / A. Andrea.


Leiden; Boston; Kln, 2000.

370

..

ANALOGIA ENTIS:

XVI .
H.A.
,


- XIII .
. , ,
, . ,
, .
,
,
. ( - aequivoce),
, (. univoce),
, ,
(, ). , , , , - .

. , - .
-, .

.. . analogia entis: ... 3 7 1

, , - ,
, .
,
.
? , ? ,
, ? XIII . ,

, :
?
XVI ., ,
(1548, - 1617, ), ,
, ,
. ,

?
, . , , . ,
,
-, , , ; -, , ens ut sic. ,
: , ,
,
analogia entis. ?
: . ens
ut sic .

De posteris

372

, ,
,
. ,
, , , .
, . .
:

- .
1, , . ,
- ,
,
,
.
,
? , ... ... , .
"", , ,

.
[ ] , [ ]
, , ,

2
.
. .
1) ,
1
2

Ens est univocum in omnibus - Ordinatio I, dist. 3, p. 1, q. 3, n. 150.


Ibid., n. 26.

.. . ooanalogia entis: ... 3 7

, ,
, . , ,
, , -
, . , , . , . 2)
(in intellectu viatoris)
,
. (phantasmata) , .
. , :
,
. ,

: ,
. 3)
: ,
,
. ,

. , - , . 4) - . . -
. ,
,
: -; ,
,
, . , , ,
3.
3

Ibid., n. 39.

374

De postern


. -, ,
, . . , .

, , (Ord. I dist. 2, pars 1, q. 1-2).
-, , ,
, (in statu viatoris). -,
,

. , ,
.
:
.
, . ,
, . ,
,
4. , :

inferiora. :
, , - ,
5. ( , ): [] ,
""
;
, , - 4

.
SurezE Disputationes Metaphysicae, XXVIII. 3.17.

.. . ooanalogia entis:


6.
,
, , ,
: ,

. ,
, ipsum esse . . , ,
, . , ,
, . ,
.
, , ,
,
,
.
, (
) - XV-XVI .
:


.
, - .
, 6

Ibid.,XXXIL2.14.

376

Deposteris

.
,
XVI . ( Disputationes
Metaphysicae Cyapeca 1597 .).

(De nominum analogia) 1498 . , ,
,
, .
, , , ,
. ,
.
, , . , , .
: (analogia inaequalitatis), (analogia attributionis) (analogia proportionalitatis). ,
.

, ,
, , . , ( ) - ;
.
:
,
.
, , ,

LB. . ooanalogia entis: ... 377

, .
- , :
, : ; :

; ,
, - .
: , , . , :
1) (denominatio extrinseca).
; . , ,
,
; 2)
,
; 3) ,
,
. , , .
.
, , , ,
, . ,

- ,
, -
. , . .
:
. , ,
,

378

De posteris

. ,
, : ,
,
, - . ,
: ,
,
.
- - , , . .
? -,
,
. -, .
, , : ,
. -, , , .

, : , ,
.
,
inferiora: ,
.
, -
( ).
. ,
. -, , ,

.. . analogia entis: ... 3 7 9

, ,
,
, . , , , .
,
, , - . , :
,
, - . -,
- , -
( , ),
(, ) : ,
.
?
.

:
,
- .
,
, , . . , ;
,
7. ,
, - ,
. , , ,
7

- , : 8 4, 6 3.

380

De posteris


(unica impositione), a (per diversas impositiones);
,
. ;
, . ,
;
,
. ;
,
.
, ;
, ,
, .
, , . . , .
, , ,
, . , ,
.
, .


.
, , - , ,
.
,
,
.

.. . analogia entis: ... 3 8 1

,
. : , -
,
,
; ,
, . ,
; , 8. -
(virtus) :
- , 9.
. , , , . .
,
; ,
. ... [= ], - 10. ,
, ,
(habitudo), . ,
, , , . -
8

Super Sent., q. 1 . 2 ad 2: Talis autem communitas potest esse dupliciter.


Aut ex eo quod aliqua participant aliquid unum secundum prius et posterius, sicut potentia et actus rationem entis, et similiter substantia et accidens; aut ex eo quod unum
esse et rationem ab altero recipit, et talis est analogia creaturae ad creatorem: creatura
enim non habet esse nisi secundum quod a primo ente descendit: unde nec nominatur
ens nisi inquantum ens primum imitatur.
9
Super Sent., lib. 1 d. 3 q. 1 a. 3, Resp.: ...creatura exemplariter procdt a Deo
sicut a causa quodammodo simili secundum analogiam.
10
De veritate, q. 2 a. 11, Resp.: ...Prima ergo convenientia est proportionis,
secunda autem proportionalitatis.

382

De postens

-
. .
-, , . , ,
. . -, , . ,

: , , , - .

. .
-
- -
.
, ,
: ,
(secundum rem, secundum rem significatam), , (secundum
nomen, secundum modum significandi). . ,
. ,
( ), ( ); ,
, -
. ,
. ,
:
, ;
, 11, . . . ,
1

Contra Gentiles, lib. 1 cap. 34 . 2: Uncle et nominari dicitur a suis causatis.

.. . ooanalogia entis: ... 3 8 3

, ,
, :
, , ,
12. , , : ,
, , , , ;
, , ,
, ,
13.
,
: 1 )
. ? ,
esse. ? .
- ,
, . , ,
- - ;
2)
; 3)
,
- , . 12

STh I, q. 13, . 5, Resp.: Quidquid dicitur de Deo et creaturis, dicitur secundum quod est aliquis ordo creaturae ad Deum, ut ad principium et causam, in qua
praeexistunt excellenter omnes rerum perfectiones.
13
In De divinis nominibus, cap. 10 1. 1: Qui quidem amor est divinus et omnia tenens et insolubilis: sive hoc intelligatur de amore quo ipse Deus amat suam
bonitatem, per quam omnia tenet et insolubilis est quia ex necessitate se amat; sive
dicatur divinus amor qui est divinitus omnibus rebus inditus, per quern omnia tenentur a Deo et qui solvi non potest, quia omnia ex necessitate Deum amant, saltern in
eiuseffectibus.

384

De postern

, ; 4)
- ,
, , . ,
,
, , .
, .
,
. ? -,
. -, - . -, ,
-
. -,
ens ut sic, talia entia.

, . ,
, ,
(talia
entia), . ,
,
; , .
, , ,
, , talia entia. ,
, .
, , 14.

Suarez F. Disputationes Metaphysicae, XXVIII. 3.9.

.. . ooanalogia entis: ... 3 8



, , -
, .

. , , :
(In IV
Metaph., cap. 4, q. 1, s. 7). , , , ,
. ,
, . .

,
, - . ,
, 15.
( ),
,
,
,
.
15

- 3 XXVIII, - 2 XXXII.

386

De posteris

, , ,
, . ? , ; ,
. , ,
. ,
,
, . , ,
, , .
, . ,
, -
. , ,
, (prius et posterius),
.
. , (. . ) ,
.

. -,
, , ,
.
-,
, . , ,
, ,
. . , , :
, . -,
, ;

.. . ooanalogia entis: ... 3 8 7

, , ... ,
, 16. , -,
.
, , ,
. , -
.
.
, ,
, , .
( ,
), , .
.
?
, - , - , .
,
... ...
... , . ,
, ,
17.
18.
, , . ,
16

SurezF. Disputationes Metaphysicae, XXVIII. 3.14.

17
Ibid., XXVIII. 3. 4.
18

Ibid., XXXII. 2. 18.

388

Deposteris

: tale ens, ens


.
, , ; .
, .
,

, 19
.
, , . .
,
. , ,
, .
: 20. ,
.
, , , , ,
.
; , ,

. ,
, . . .

, ,
, ,
ratio entis .
19
20

Ibid., XXXII. 2.16.


Ibid., XXXII. 2. 21 - 22.

.. . analogia entis:

?
,
,
. ,
:
, ... - , ,
, ,
, , (XXVIII. 3.
15). : , ,
(XVIII. 2.
16). :
, ,

... (XXVIII.
3. 15). : , ,
, , (XXVIII. 3.19). , : , , - ,
... (XXVIII. 3.21). ,
, ens ut sic
, ; ,
ratio
entis, , .
, , ,
, .
, (II. 2. 35).
. :
, ... , ,
" " , , " "

390

De posteris

.
, [
] ;

, 21
.
,
.

. ,
, ( ),
, .
, ,
:
,
,
: , , , , , ,
(XXXVIII. 3. 21).
;
,
, : ,
, (XXVIIL 3. 22).
: . -
. , 21

Caietanus. De nominum analogia. Cap. V: Qualis sit abstractio analogi


ab analogatis: 43. Sciendum est, quod licet abstrahere diversa significet, cum dicimus intellectum abstrahere animal ab homine et equo, et cum dicimus animal abstrahere ab homine et equo: eo quod tune significat ipsam intellectus Operationen! attingentem in eis unum et non alia; nunc vero significat extrinsecam denominationem ab
ilia intellectus operatione, qua res cognita abstracta denominatur.

.. . analogic! entis: ... 3

, , .
, , , :

?
,
, (descendit) . , - . :
,

. ens ut sic, a , ?
.
? , . .
. , : ,
, ,
, , .
- , ,
, -
(XXXI. 2. 15). , ens t sic habitudines

(XXXII. 2. 14). :
, .
,
,
habitudines - -

392

De posteris


. : - , ,
(XXVIII. 3.15).
? ,
,
. , ,
, ,
, .

,
.
, - , habitudines
. (aptitudo ad existere) . ,
habitudines, .
, .

, .
, ens ut sic. ,
.
.

393

..

- .

, ( )1. , 2 1

, . ,
( ) ,
: . ,
. , 1992.
2
, , ,
(1909), - : ,
,
. , ,
. 1909 . 45 , .
, , , .
, , [ , , , (1899); ,
, , , .
- , - (1894), - (1898). - . .] ,
, , . - .
. 412 (. . - . .).

394

Deposteris

. :
3 .
4.
, . 154
30 ( !) , 50 -
, .
, - , :
( 1906 ., 1910 .),
, , , - : 1893 .,
, 1909 .
( 1918 .). ,
- ,
, , - 5. , ,
3
Keely . Cavafy's Alexandria: Study of a Myth in Progress. Harvard University Press, 1976. . ( ).
4
.
/ .
. . , 2000.
. 129-137. .
(. 139-148).
5
, 1925 ., , :
, , . .

. .

395

( 1893 ., 1897 .),


,
, ( ).
,
- : . 1893 . ( ), -
. ,
6

7
, .
- ,
(244-205 . . .) ,
,
.
, , ,
, ,
,


(1906), , III . . .
. , , -, . . , - - - an .
, , .
- , (1923)8
6

. . . . , .
7
. . . .
8
-,
:
. , .

396

De posteris

, , ( ,
, -),
: : - .
1893 .,
(
) ,
- , (1900). , ,
, ,
, , (
) - . ,
, , ,
(1926):
, ,
;
...
... , ,
, 9.

. , ,
. - ,
, ,
() , X , (Maevius). , ,
. - , -
, ,
, , ,
9

. . .

. .

397

, .
, - ,
10.
(1906,
1912 .), - ,
- :
, ,
...11
:
... ,
, ...12
1890- , . 1892 .

, - 363 . . . ,
. , (1896) , , , :

,
, ,
,
,
13
...
.
10 , 10

() - (1917), (314-393), , ,
, (. 389-459). III-IV . . .;
- ,
, .
11
. ..
12
. . .
13
. . .

398

Deposteris

. ,
, : , ,
,
, . , , ,
- , , , ( , 1924);
(361-363 .)
, , 14.
( -),
- , (
, 1926; , 1928; , 1933; . , 19201926 . - , , .).
, ,
,
: , 400 . . X. (
). (1897, 1910,
1920 .):
(III . . ),
-
(518-527)15. 14

(1896, 1897 .): (275 . . .), . ,


. . - .
15
, , . . ,
476 . . .
, , , . . .

.. .

399


:
...

; , ,
,
16
.
, , (
), (1911) :
17
, . . 337-350 . 18
- , ,
.
, ,
: , , , (595 ) (1918, 1921 .). - ,
: 638 . . . , - ,
. , (628-655 . . X.)
(1898, 1918 .) ,
( ), ,
( ) , 642 . .
, : (1930) ;
, . , ,
, ,

19 , , - .
16
17
18
19

. . .
. . .
. . .
. .

400

Deposteris

272 .
, . ,
,
, , .
1898 . , 20,
: ( ) ( )
, .
, , . .
, . , , . .,
. , .
,

21
(1898) , .
, , , . . (
) .
, 1897 1910-1911 ., ,
, 22.
: -, , , , 1893
1892 . - - -, -
, , , .

. , , 20

. : .
/ ., ., . .. //
. 2004. 8. . 216-230.
21
. . . 393-395.
22
. . 407-409. . .

.. .

401

, , (. - . .)
23
.
, , ,
, ,
, .
. - :
, ,
, , , - , .
,
- - . ,
, ,
. - , , (1911, 1915 .),
(1910, 1911 .) ,
, - (1907) .
, , , XIII, (. . ) ,
, ,
24. ,

25. , :
, ,
,
23

. .. .. : // .
1998. 15. . 36. . . .
24
,
, : . . . 436-436.
25
.: . versus :
( ) // . . . . -7.
. 24-26 2006 . . ., 2003. . 178-185.

402

Deposteris
?
, ,
, , ,

26.

:
...
.
( )27
... ,
, .
( )28

. (1912)

, .
34 . . .,
,
.
:
... , ,
- 29.
- : , , .
, , ,

. - - 26

. . .
.
. .
28
.
. .
29
. . .
27

.. .

403

,
.
, .

(1914, 1918 .), ( 30 . . . :

,
):
...
, ,
, ,
,
, , : 30 .


- - , (, . II, 204:
; 31), 32. , 30 . . .
, ,
( )
. ,
, . ,
, ? ? - .

, 30

. . .
. .. .
32
. . * ..
. . - . , , 2003. . 450.
31

404

Deposteris

,
, . 31 . X.
(1917, 1924 .)
,
- , :
... , , 33.
:
- , - , (
) :
... ,
, - , 34.
,
;
- ,
, - : , , 35 .

- , , , .
- ,
, ,
:
, , , .
.
33

. . .
. . .
35
(I,
37), .
() ( -, ), 4- ,
.
;
, ( !).
34

.. .

405

. ,
, :
,
,
:
.
36.

- - . III . . .,
.
(, , )
, (
) . ,
(1910, 1916 .) VI

VII - 164 . . . (1915, 1918 .),
, ,
, :
' .
<
: - :
37.
- ,
. IV. .
36
37

. . .
. .

406

Deposteris

162-150 .
. ., - - :

(162-150 . X.) (1915,
1919.); ,
...

,

, 38.
,
39 .
, , . 150 . . .
,
, IV , 175-164 . . .
- (1916,
1921 .) (1911,
1922 .).
, ,
40

.
, : ,
II, .
, , ,
168 . . . , 400
38

. . .
(, VI, 851-853),
( , , , , ). , , .
40
. . .
39

.. .

407

(1925)
( ) - , ,
41. , (1913, 1916 .),
- V,
197 . . . ,
III, 190 . . . , - ,
: 1903 .,
1921 .
- , ,
: ,
165 . . 42: ,
(162-150 . X.):
...
43.

: - - ; , , , ,
.
- ,
.
41

400 . . . - (400 ) (1920) (400 ) (1923).


. : - 400 . . X., , ( . ., ..., 2000.
. 273).
42
. . .
43
. . .

408

Deposteris

, ( , )
.
- 200 . . X. ( , 200 .
. X., 1928, 200 . . X., 1931).
, 197 . . .
( , ,
), -
( , , , ).
:
, ,
...44
,
. ,
45, , , ( ):
, .
- ,
,
,
, ...
...
, 46.
( 44

. . .
. . .
46
. . .
45

. .

409

- ), - , .
.
; - , .
200 . . . , , .
(1922): . : , , - ,
, " " , : 146 . . X.47. , ..., , : 1922 .,
-
( - ). ,
, , : , , IX , 109 .
. X. - , ,
, , .
48. ,
-
, . , , -
(1925),
.

, , 47
48

. . . . 27. . .
. . 28. . .

410

De posteris

, .
(1917, 1920 .) -
- -
, VI ( 73 . . .) , . :
,
, , . - - :
, !
, ,
, ?
?49


(1929) : , (
103-76 . . .):
, ( ,
),
, . , , - 50. - ,
"", " ", ,
, ,
, .
; , , - : - ,
, .
, ? <...> ,
,
. , , : , , 49
50

. . .
. . . 37. . .

.. .

411

. - ,
51.
(1929), , 77 . . . I . ,
, ,
- :
, !
, : ,
.
, , .
- !
- - - !
,
...52

: 69 . . .

, (1932)
. 217 .
. .
V
( ):
. .
,
, ,
, 53
, .
, , (,
51

. (1918), : (. 73-4 . . .) 35 . . .
- .
, - ,
. .
52
. .
53
. .

412

De posteris

: ,
- , ,
),
. , , . ,
,

( ), , , (1901,
1903 .), , ,

. (1905, 1910 .) ,

.
, ,
,
,
54.

( ) , . . , . ,
V . . . I . . .,
,
VI-V . . ., , -
, , II . . ., , 55.
54

.. . -
. . , 2003. . 444-445.
55
- - (1893,1903, 1911 .): , ,
, . -
, :
- , , - .

.. .

413

, , . , ,
,
. , : , ,
, , ,
. - , , ,

, : 1892-1893 ., -
1933 . ,
( - ) , III . . .:
.
273 . . . - , ; 272 . . .
.
, , , ,
, - (363-364 . . .). , ,
(
), : 56.
, ,
200 . . X. 400 . . X.,
, : , - .
, 56

, ,
(379 . . .) , (
). , , ,
, . ,
.

414

Deposteris

,
(, ,
, - ),
. , , : , ,
.
, , , , ( ),
, ( )
( ).
, ,
.
( , ) - ,
- ,
, , , , , ( ):
,
- : ,
57 .
, , , ,
. , , -
,
. ,
( ) ,
, , (, ,
57

. " ":
( ).

.. .

415

, , ,
. . .), , ... ,
:
- (1886) -
, 58
59
, (1894)
,
.
. -
60
, : , , - .
, , - ,
, , . , :
, .
:

.
, ,
, 61.

58

. . .: . . - , 2003.
. 45-47.
59
. . 82-93.
60
. . 39.
61
. . .

416

M.
, :

. . , , :


;
,
,
.
,
:

;
?
(III, 459)1.
. .. ,
.
1

. ..
( . .. . . 1864-1883).
, - .

M.. . , :

, , , : " ..."2.
, .. :
, .
, . , :
?
.
, 3.
.. , "
"4.
,
, , IV, 2 .
IV, 2,1-4
Pindarum quisquis studet aemulari,
lulle, ceratis ope Daedalea
Nititur pinnis, vitreo daturus
Nomina ponto5.
,
,
,
6.
1

. . .: , 1997. . 180-181.
^ . . .: , 1988. . 46.
4
. / . . . .. . .,
1983. . 3.
5
. : Horatius. Opera / Edidit Fridericus Klingner. Lipsiae
in aedibus B.G. Teubneri, 1959.
6
, A.A. .
. : / . .
2- . .: . .. . /.

417

418

Deposteris

, , ,
XVIII XIX . .
1. ,
, .
, , ,
(, ,
,
, ),
.
, ,
, ,
, ,
:
Multa Dircaeum levt aura cycnum...
2. - ,
.
, , , .
, , , 1804 . .. .
I, 4 .
, 1,4
Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni
Trahuntque siccas machinae carinas,
Ac neque iam stabulis gaudet pecus aut arator igni
Nee prata canis albicant pruinis.
Iam Cytherea choros ducit Venus imminente luna,
Iunctaeque Nymphis gratiae dcentes
Alterno terrain quatiunt pede, dum gravis Cyclopum
Volcanus ardens visit officinas.

. . , :
Nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto
Aut flore, terrae quem ferunt solutae.
Nunc et in umbrosis Fauno decet immolare lucis,
Seu poscat agna sive mavit haedo.
Pallida Mors aequo puist pede pauperum tabernas
Regumque turris. beate Sesti,
Vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam;
lam te premet nox fabulaeque Manes
Et domus exilis Plutonia: quo simul mearis,
Nee regna vini sortiere talis
Nee tenerum Lycidan mirabere, quo calet iuventus
Nunc omnis et mox virgins tepebunt.
,
,
, ,
.
,

,
, ...
,
,
,
, , .

.
, , ;
!

, ;
,
.

419

420

Deposteris


,
;
,
.
, ,
;
, , ,
, .
, ,
,
,
, .
;
,
:
- , , , ,
, ;
,
, , !
?
!.. (III, 154).
, , , .. ,
7. . . 1770- ,
, .
, ,
1760- - 7

. . . 189.

. . , :

421

, , , ; , ,
, , 8
, 1770- .
1760- ,
1758 .
, , , , 1776 .9
, .
:
, ,
1743 .,
?
10,
: - ,
. ,
, XVII - XVIII .
.. :
- XVII - XVIII .,

De arte poetica, - --
11.
, , - .
8

.. . . . 181.
1770 . .; .. . ., 2000.
.33-34.
10
Busch W. Horaz in Russland; Studien und Materialen. Mnchen: Eidos Ver9

lag, 1964. S. 16.

11
.. : 2000-
// , 1935. . 8. . 1039.

422

Deposteris

XVII . L'art potique.

, ; , ""
" " .
"" . ,
" "
12.
( ), ,
. , ,
.
, , -, , , ,
,
. -, XVIII ., 13.
,
, XVIII ., ,
, aetas Horatiana14. ( , , - ) ,
; liebenswrdige,
Freund, Liebling - . (1708-1754)
, XVIII
15.

13

Busch W.Op. cit. S. 17.

,
1772 . ( , ); 1770- , ( ..
. . 279).
14
Schmidt . Zeit und Form. Dichtungen des Horaz. Universittsverlag.
Heidelberg, 2002. S. 383.
15
Ibid.

M. . , :

,
XVIII . (L'art potique, Discours sur l'Ode).
, . , L'art potique le beau dsordre
, ,
(
- verbis felicissime audax est);
, , -
, , 16. ,
IV, 2 Pindarum quisquis studet aemulari...
,
17. ,
, , ,
.
-, , , - XVIII . , , , .
.. : , ,
,
XVII - XVIII ., ,
.
- III, 4 ( ) (
.. ) -
16

Ibid. S. 411-412.
.: Geschichte des Textverstndnisses am Beispiel
von Pindar und Horaz. Wolfenbtteler-Forschungen. Mnchen, 1981. Bd. 12.
S. 173-191.
17

424

Deposteris

. , .. -
.. - , , ,


18. , 19.
,
, .
1. ,
( 1759 1762 .), . ,

, 1755 .
.. , (. - M 77.)
.
20.
. , , 21.
18

.. . 1985. .
. ( .. ). . 495.
19
XIX . ; , : . ,
, , , ;
, , ... , , , ... ... , ,
, ... , , , ( .
. . 1-2 (1843) // .. . . .:
, 1955. . VI). .
20
.. . . . 32.
21
. . 35.

. . , :

1755 ., ,

--
22. , , , , .
1762 .; ,
.
; - - 23. ,
, .
:
64 10 1759 . ,
, .
,
; - ( 1760-
), , , ,
, . ,
, , , ,
, ...
22

. . . . 130.
, ,
, .. .. , : ......
, , -
, -
. . : . . .: , 1953. . 157.
23

425

426

De postetis

, , , , , ;
, , .
, ,
, (. .
. - . .) - , ...24.
, ,
, , , .
2. ,
1789 ., : , ,
, (I,
256). , , , .
3. ...
,
25.
.
4. , .. ,
,
. , . , ,
. ,

26
; ,
24

.. . . 10.

: . . 1800
(III, 680);
: 1806 ,
(III, 705).
26
Busch W.Op. dt S. 93.
25

. . , :

27. , , ,
.
, ,
- 28.
, ,
, .
III, 4 (. .
, .. ), , . .. ,
, 1811 . (III, 100).

, , ,
- ( - ; XVIII - XIX .
). , , ,
, , - ,
(,
27

A.B. , .
: 1. . , , , ,
. II .

, .
.
. ( A.B. . , 1910. . 15. . 1. . 200-201).
28
.. : 2 . ; ., 1960. . 2. . 39.

427

428

Deposteris

, , ,
)29.
1805 . .
, ,
( )
.
, , .
. ,
,

, , .
- ; - ; - ; - , .
, 1812 . (VII, 629).
,
- , , , , ,
:
, ; ,
. ,
, ,
. 1779
,
, H.A. , .. ,
(VI, 350).
.. :
29

.: VI ,
.

M. . , :

429

, , , ,
. ,

. ,
. , ,
, ... , ,
, , .
.
,
, , , ,

30.
,
,
,
, , . , 1792 1797 .; ,

.
1792 . ,
, , , , :
, ; - - . ,
, (
/
, ... , , ...),
. ..
.. ; . , , .
30

. . . . 120-121.

430

De posteris

,
!
-, ,
, !
,
,
, ,
.

,
!
,
.
,
, ;

...

! :
? , !
, , -
, ?
(1,573)

, , !
? , ! ;
, ,
, !
(1,574)

, , , - , , .
,
, , ,
- - ; .
.
, ,
, ;
. , , , , ,
:
, !
, , ,
:
, , .

M. . , :
1797 .
, ; II, 17
Otium divos rogat in patenti... ,
1,26
Musis amicus tristitiam et metus....
, ; ,
, 31
.
; ,
, ; , ;
,

.


( , ,
?),
,
,
, ;
( .)
,
( .)
, ,
.
, ! ,

,
.


,
.
( ? .)
31

.. . . . 593-594.

432

Deposteris
, ,
, ,

,


( .)
, ,
,
( !)
.
( .)
.
?
( .)


( !)
?
,
, .

( , :
?)

( , !)
,
,
( , .)
,
( .)

, ;
( .)

.
{ , .)

. . , :
! ,
;
,
.
, ,
, :
( .)

.
,
!
;
, ,
:
?
( .)
,
.

:

, ;
( ?)
, .

;
, !
( .)
}
( : .)

( , .)

;
,
,

433

434

De posteris

,
.
( , , ; , : ...)

.

( .)
, .
.
( , . .)
.
: .
. .



,
,
;
,
, ,
.
, ! ,

,
.


,
.
, ,
, ,

,

. . , :

, ,
,
.

,


?
,
, .

,
,
,

,
,
.
! ,
;
,
.
, ,
, :

.
,
!
;
, ,
:
,
,
.

436

Deposteris

, ,

,


,
, - ;
-


;
,
,
, .



, ,
,
.
,
, (II, 673).

, 24 8; ,
, : ,
, , .
,
( ...), ,
. , ,
, , ,
, (

. . , :

,
) , , ).
,
,

.

437

438

B.B.

..

1818 . ,
(1843-1915), , -
, 1895 .1 , (
)2
; .. , ,
3.

. 1895. . 8. . 2. . . 1-2. : // . 2002. . 3.


. 53-54.
2
(Korsch Th. : Carmina partim sua Graeca et Latina, partim alina in alterutram linguam ab se conversa.
Hauniae, 1886) : , ,
, ... - ,
...,
... - .
3
. 1970. ., 1972. . 74-75:
.

B.B. . ..
In quendam qui opinionis amare se putabat

10

15

20

25

Te iuvat occulto maerere cupidinis ictu


Et lacrimas semper fundere, amice, iuvat
Nec profecturas meditando accendere flammas
Et gerere in tacitis volnera pectoribus.
Crede mihi experto, quod tu modo fingere gaudes,
Crede mihi: nondum te tenet acer Amor.
Quodsi te, tristis qui quaeris gaudia mentis,
Iratae Veneris caecum agerent furiae,
Virus ut e tota pueri penetrale pharetra
Ureret arcanis viscera viva focis,
Et vigil in lecto longae per tempora noctis
Te versante diu solus amore gemens,
Dum falsum cuperes arcessere ab arte quietem,
Anxius invitos comprimeres oculos
Palliaque amplexu lacrimans tepefacta foveres,
Cum desiderio conficerere vago,
Talia, crede mihi, nolles ingrata tueri
Somnia quaesitis sponte cupidinibus,
Sed potius supplex tumidae prostratus amicae
Ante pedes, multo rore rigante genas,
Pallidus atque tremens, animi non compos et amens
Talibus orares caelicolas precibus:
Numina magna, , mentem mihi reddite sanam,
Cedat ut ex oculis ista figura meis.
Sit satis hoc, superi; iam iam sum lassus amando:
lam mihi sit tandem pace priore frui.
Tristis amor tarnen et dominae fatalis imago
Te comitarentur funus ad usque tuum.

;
,

:
, , .
, , ,

43

440

Deposteris

;
;
,
, ,
,
,

:
,
.
, :
,
, , ,
:
, , ,
;
: ...

.

10

15

20

23

,
, - , , ( ) ,
.4 :
.. ,
, , , - sermo amatorius
I . . ., 5.
, , 4

. , ( ) : Wlamowitz-Moellendorff U. von. Was is


hersetzen? (1891) / / Wilamowitz-Moellendorff U. von. Rede und Vortrge. 4. Aufl.
Berlin, 1925. Bd. 1. S. 19 ff. , : , .. , (Beatus ille, qui
procul conventibus...; .: ..
. ., 1904. . 3), .
5
Pichon R. Index verborum amatoriorum. P., 1902.

B.B. . ..

, -,
6.
,
: , , . (,
, , ,
, I . . . : ,
,
inscriptiones, .)

, - : ,
, , , ,
magister
amoris -
, (crede mihi experto,
quod tu modo fingere gaudes).
,
. ? , .
-: -
1860- , 17- ,
- , 7
- .
6

1, (. 9), caelicola
(. 21; .: Catull 68,138) compos animi (. 22;
.: Ov. Met. VIII, 35-36 - ).
7
., : Postquam domum revertimus, frater A. mihi narravit S. planissime mutatam esse: nam de natura grammatica verbi alicuius diu disseruisse, cum
omnes saltarent. Nonne illud me sapit? Fortasse mea quoque opera factum est. Postea
autem, cum illud ipsum e S. extorquere studerem, mihi nihil de hoc studio philologico
dixit. Nescio, utrum S. me timeat an frater omnia ipse finxerit.
A.A. : . 1916 (.). .
4-. . 89.

441

442

De posteris

- , - ,
, , ,

( ),
. -
A.A. : . .,
, ,
, , ,
. . . , ,
<...>
, ,
,
, ,
, 8.

- I . . .,
. : Amor
(. 6) Corpus Tibullianum (II, 6,15; III, 8,6);
gaudia mentis (. 7) - {Pont II, 1,17);
. 4 ,
, , Prop. Ill, 21,32: lenibunt tacito volnera nostra sinu;
- ! -
( . 20 Ars am, I, 532; . 3 Epist
5, 116, Ibis 520 .); , sed potius... (. 19)
{Prop, IV, 5, 43; [Tib.] Ill, 1, 27; IV, 5, 15), ,
crede mihi, ,
, ; . .
. 18, , 8

. 1916 (.). . 4-. . 106-107.

B.B. . ..

, sponte
, (Am. 1,10,24; 14,28; II, 9,37 etc.)
, - , . .
(., , ...cupidinibus Prop. 1,1,2).
,
,
. ,
, ( :
9
, ,
)
- 10
I, 5, 7 9 .
,
: , ,
. ( , ):
, -
,
11. ,
: , !
9
-
.: . . .; ., 1962. . 174-176; ..
... (1981) // ..
. ., 2000. . 124.
10
, Monobiblos , , (., : . . / . . .. . 2004. . 2. . 844-845).
11
, ( . . ; .: .
: / . . .. . .,
1999. . 484), - .. .
1900 .,
.. .

443

444

Deposteris

: , -
, .
(,
, ) ?
, , ? ,
, , . , - -
- 1895 .
12. De Saturnino Latinorum versu, , , ,
: , 397 . . .
(V, 16, 8 sqq.), , . ,
,
,
, , , -, -,
13.
.. ..
12


; , .
, (., :
Vergilius Maro . Aeneis: Buch VI / Erkl. von E. Norden. 2. Aufl. Leipzig; Berlin,
1916. S. 183,191).
13
Korsch Th. De Saturnino Latinorum versu // . 1882 (). . 5-.
. 227 (Verumtamen oratio huius sortis tarn insolens est tamque intricata et perplexa, ut et poetici dicendi generis vincula atque ambages et interpretis imperitiam haud
difficulter sentias <...> Qua re motus, postquam periculum feci, siquid Graeci ex illis
tenebris etiamnunc elici posset, hi versus heroi non ei quidem elegantes, sed pro illo
operario scribendi gnre non nimis mali paene sua sponte succreverunt <...> Quae
ego ipse somnia dicerem, nisi Latina Graece prope ad verbum reddita numros habere
viderem).

B.B. . ..

445

, , 1810- ,
( -),
14. ,
,
- 15.
, ,
( 1803 .
,
,
); .
.. : 1825 , ""
, ,
, , , (sic) 16
, .. 17, , .
.. , .. , 14

U.E. : . ., 1912. . 87-88; .. ... . 124; . : .


., 1994. . 185-192, . 186; . // A.C.
: 20 . ., 2004. . 2. . 1. . 531-534.
15
. .. :
; , . , , " ", "loci communes"
( XVHI-XIX
(1989) // .. . . 545).
16
.. // : . .; ., 1941. . 6. . 102.
17
.. : // Colloquia classica et Indo-Europeica. II / . H.H. .
., 2000. . 292-315 ( . 5 - ).

446

Deposteris

, , . .;
,
, , Aut in amore dolere
volo aut audire volentem {Prop. Ill, 8, 23) / ,
, Ut meus oblitus pulvis amore vacet
{Prop. I, 19, 6) / . , : , 10- .
XIX . , , , ,
" ". , , .
: , ,
,
, ,
18.
..
: , 19.
,
II, 10, 7: aetas prima canat vnres, extrema
tumultus. 1825 .,
4- (
1829 .), : , / ,
/ (Amores canat aetas prima) / . , , , .. :
, ,
,
- . ,
1825 .
18

.. : // Colloquia classica et Indo-Europeica. II / . H.H. .


., 2000. . 292-315 . 303.
19
. . 296.

B.B. . ..

447

( , tumultus -
)20, ,
. . , canat, a canit21.
,
22; , triumvirorum amoris 1812 ., 23.
- -
, , .
, : ( , )
,
, -
, ,
.

20
, -.
, , tumultus ,
, (
! !); ,
(., : .. // . .,
1997. . 408).
21
.. , , ,

{ . //
. 1993. 3. . 193-194).
22
.: .. . . . 102; ..
. . . 297-298.
23
. A.C. : . ., 1910. 714.

448

.. ..
.
, ..
.. .

(. 310. . . 9).
, .. 5- , .
,
. . ;
; .
. ,
.. . ,
,
(.310...8).
.

. .
I
IB

.H. .. .





.
12
,
, , - , , , , , , , ,
, ,
,
.
, , , , , ,
, , , ,
.
II
20 1 92.
!

. . , , ,
. ,
, : ,
, .
!
,
, - .
? ,
, . , ,
1? ,
, -

44

450

Deposteris

,
.
, , , .
, , , , , , . , , 3 . , , .
. ,

, ,
. . . . , , .
. . ,
, , , , .
. ,
, .
, -

, , ,
. ,
.
, , ,

. .
III
. 19 1893 .
!
.. . .
. . ,
. , ,
, : 1)
, 2) ||
. ,
, , , ,

.. .. .

451

, . ,
.
, . . ,
12 ?

. .
P. S. -Be ,
, , - entre chien et loup,
. .
IV
5 1 93.
!
, , (,
) , 1 , : . de Legg. . ,
,
., , , , ,
. . 648
. , .
. .
V
23 . 908 .
!
,

22 .
,
.
:
- , - ( -
, ), . .

, 1 1905 , , ;

452

De posteris

.
, - - ,
.
, , ,
.
, . - (, 4).
10 ?
, ,
;
( . .)
. , , .
, , ,
(-, . 70 75) , ,
. , , .
, .
. ,
, . . , ,
,
. .
, ,
, .
. ^. , ., ...
, ; .
, .
, - . ,
...
-.
. .
: .
. . .

. .. .

453

VI

13 . 908. .
,
, .
, .
, ,
. ,
, - ...
, . .
, , ,
, .
, ., , .
1 1 .
. - .
...
. !
; - .
. 1 . !
, . .
. .
VII
30 . 908.
. . 12,10.
, , ,
. .

, , .
...
,
, , -:
. , ( . , ,
.. . . . de lege lata, sed de lege
ferenda1), - !
1

, ().

454

Deposteris

,
, , ,
, ,
, , , . , , .
, ...
. , ,
1 1. , .
( ) , .
, , ,
;
. , ,
.
, . , .
: , ... ,
. , , , ; . , ...
, , . .
. .
P. S. , ,
1 , . -.
, .
. -. , , , .
VIII
18 . 908. .

!

. ., .
, ,
, . , .

.. .. .

455

, ,
. . , ,
. . , , , ,
.
. .
.
?
. .
IX
25 . 908.
., 12.
, , , ;
, . , . que chaque billet demande une rponse2,
, .

, .


. ,
. . 1.
. - . -
, , , , , , -
-
.
, , ,
, . - . .
, , , , , .
2

{.).

456

Deposteris

,
, . S. (I) LXX?
. ?
?
,
, . ...
?
. ,
- 3.
. .

X
22 1 909. .
!
,
, , ,

.
- ,
- , .
.
-
. ,
, , , . ( , etc.), , , : , , -Be
. .
. , ,
, - ,
, - . , , ,
. , .
- 11 1 ., ,
...
3

.. .. .

457

. , - . .
1907 . ^- , ,
. , , , . ,
, . , , , ?
, , , - ?
?
Sed ego fortasse vaticinor et haec omnia meliores habebunt exitus: recordor enim desperationes eorum, qui senes erant adulescente
me; eos ego fortasse nunc imitor, et utor aetatis vitio. Velim ita sit; sed
tarnen4...
, ^ , , , , -

. .
XI
21 .909.
,

, . . ,
, 2 3.
, (. .),
17 . .
5 6 . , . -.
?
, , ,
. ,
', . .
, , ,
4

, , , ;
; ,
, . ,
; ... (.).

458

Deposteris

, ,
,
1. , ,
, . .
. , , , .
? . , .
, 1 ...
. .
. .
, . , , . . , .
!
XII
22 . 909.
, 12.
!
.
,
, 1 , .
1 , 4/5 . - .
., .,
, . . .
, - .
, . ,
. . . . ?
,
. .?

.. .. .

459

, , -

. .
.
, . .,
. .
- . , . .
.
, . ,
, , . , . , .
, 1, . . , . . .
.
. . , , , :
.
. .1
,
. , .
, , ,
cie.
|"| ...
. . .
. .
6 ., , ,
.
XIII
24 . 909
, ,
1 ^.
,
. .
, . , -

460

Deposteris

\\ (15 . 2S ).
, , . . ,
. , - (, ). , ,
, ' . , ,
. . , , ,
.
, - -, , . .
, , . 5. .
.
, .. . ,

. . 1905 . (!), , .
. ., . .
- ,
, , 1905 ., -
? ,
.
()
. ,
, , . , ,
.
.
. . - : , 62 .
.

.
. .

. .. .

461

XIV

19 1 1910. , 12.
!
. . ,
. (, ,
, . ., . .
) , , .
(, ,
. ) .
. ,
, .
.. . .
. 1
, ., , .
, .
. . ,
!
?
, , , . ( .,
,
).
- . , . , ,
. 1 . ,
, , , : 6 .
, .
. ,
:
, , , , ,
. ?
1 , . . ; ,
...

462

De postern

, . ., , . , . ., -
, - , . .
, , . . , .
, . - , .

. :
. , , , .
,
, 2S .
-.
15 1 , 15 1 - 10 . , 1 . -. ,
.
, ,
.
(, ; ).
. ,
.
P. S. die griech. christl. Schriftstellerei der ersten 3
Jahrhunderte ., .! ...
XV
23 . 914. .
( ,
).
!
,
, , ,
, , , .
,
, , ,
.

, , ,

AM. .. .

463

, .
- 1 -
.
, , ,
. ,
- ^. , 1.
,
. ,
-.
. , ,
, ...
.
? ,
, . , . . .
.
, -
-. , 48...
, , ,
. ., -, , - .
- ?
,

. .
..
XVI
15 . 1890.
!
, : , ^- , quasi-'
, , , , , ,

464

Deposteris

,
, ,
.
1) W ^ W A W ^ .
, , , , , ,
.
2) Nub. 663 , - . ,
+ ;
1, , . . ,
(. ).
3) Ach. 1023
.
, ^ ^ ^ (= ^ W ) w ^ (=
^ ) - ( ), . Choeph. 657 (638 Kirchh.),
, , :
;
.
4)3 ,

, ( ^ ^ ^
). -
6
' ;

'
'
'
'

-^s Nw/ _^ \^ ^ s^ s_x ^ ^^ N^ ^ ^

, , , ,

, 1 3-,
( ) .
!

Frg.698.-A./7.

A.N. .. .
5) ,
. .
, , , ,
, , , ,
.
6) Elementa doctrinae metricae
, - ; a Christ1 .
. .

1.. 13.
(. 15):
. , ,
, . .
.
II. . 72-73.
(. 74):
. .
201 1892 .-. .
Mnemosyne

. : /
Ed. A. Schwartz. Mosquae, 1891. Scripsit Sergius Sobolewski, Mnemosyne, 1893. XXI. P. 182-195. ,
, - .. : [] . , V . . X. .
. 1892. . 2. . 2. . 29-34.
.. :
, . , , , , .
, ; ,
. , - , . (. 33).

465

466

De posteris

. .. :
... - ,
- 459 449 (. Bauer, Literarische und historische Forschungen zu Aristoteles
. 85), (448/447) (446/445)
(. 32), , , - 464-455 .
(1858-1931) - ,
. 1922 .
III. . 90.
5- .
(. 92): .
. - . ,
.
19 . 1893. .
, , ..
(Sobolewski S. Syntaxis Aristophaneae
capita selecta: de sententiarum condicionalium temporalium relativarum
formisetusu. Mosquae, 1891 (X + 181 in 8. .
M., 1893. T. 4. . 2. . 3-13). : , , ,
, , , .
. , ,
,
, ,
,
(. 6). ( , )
Eccl. 191-192. (Irrealis futuri): . . 1.
. 152. irrealis futuri - . 167-169.
IV. . 93.
(. 95): . - ., ,
. 3 .
51 1893. .

. .. .

467

V. . 439.
(. 441): , , ., .
.

23 . 1908
. .
..
6 1907 ., - 1
1908 . 16 1905 .
.. .. .
(1859-1921) - ,
, - , .
, 1902-1909 . - , (1917 .).
VI. . 455.
. 457. . , ,
, .
.
13 . 1908. .
(. 1860) -
(1896-1908), (1908-1911).
VII. . 461-462.
(. 463): , , . ,
.
.
. 1908 ( .)
-
, , ,

.. .. ,
. .. , . (31 )
.. ,
.. .

468

Deposteris

(1861-1929) - ,
, 1905
1911 ., .
(. 1859) -
, .
(1860-1912) - ,
( 1906 .) .
VIII. . 464.
(. 466): , , .,
.
.
18 . 1908 ( .)
0 .. .
IX. . 482-483.
(. 484): , , .,
, .
.
25 . 1908 ( .).
. . . . .
(1851-1916)-
(1905-1906), - (19061909), .
(. 1863 .) - ,
, M , 1905 .
1 1910 . . (. . . , 1 .
1910 . , 1910), :
, , . , ,
, , . , ,
, - . ,
! ,
; ,

.H. .. .
, ;
, :
(. 29-30).
X. . 497-498.
(. 499): , 1 .
.
.
221 1909. . .
, , - .. ,
. -
. (., 1909.
. . 184-191) :
JI.H. . , 4- . .,
1906 ( ). :

" ": - " "
, ,
-,
; ; , , .
. , -
,
(. 184). ,
;

-
- (. 185).
- (1908-1910), .
XI. . 500.
(. 502): ,
. .

469

470

Deposteris

.
31 . 1909. .

XII. . 503.
. 505. M , ,
,
., .
.

22 . 1909. . . . -.
(1866-1933) - , .. ,
, II . , .. ,
;
.. . , I ,

. : ,
,
,
,
.
, , ,

( A.A. . 1881
1914. ., 1997. . 321). - 1911 .,
.. - A.A.
.
(1861-1914) - , , 1895 . - , 1905 . - .
(1843-1913) - , , , , .
.. ( . . 310. . . 5. . 1-2):

III
^

.H. .. .
"5"1911.
!
,
- , . . ,
" ",
,
, 28 . , ,
.. 1910 ,
, 28 .
, ,

, ,
.
.. , 1
.
"^" ; ^ . 1
. 1 1, ,
.
, <...>.
XIII. . 509-510.
(. 511): , , ., .
.
24 . 1909 (. ).
XIV. . 515-516.
(. 517): , ,
.
.
191 1910. . .
(1843-1915) - -
, , .

471

472

De posteris

(1859-1954) - ,
, . 1924 .
; ( 1940 .).
. ; ,
, ( -
XVI . , 1894 .).
( . . ., 1999. . 2.)
XV. . 640-641.
. :
'
1 .
' * 1 ,
' !
- (. XXII, 389-390
.. :
, / ); -
( VII, 346,3-4: ;
, ,
, !).
(1848 -1914) -
-.
(7 1848 - 5 1913) , , ,
(1897-1911),
( 1911 .).
(26 1848 - 18
1913) - -, .
: .
, - . , ,
.
.
XVI. . 1 -2. (. 3) : -
( ), .
.

473

A.B.
,


,
, ,
, , ,
. . , 2005 .
VIII , ,
,
, , , , - , .

.

( -
),
, ,
,
, ,
, , ,
, .

474

De postens


, , , ,
, .
, 1,
.
, , ,
. , (, , , , , , ),
( ). ()
. ,
, ,
, .
, ( - 1199),
8-9- . , ( ),

.
, , ,
.
10- 11- , , , ,
, .
: ,
1

.., .. LINGUA LATINA.


: , . . I-V. ., 1995-2002.

A.B. . , .

,
, ,
, , , - , IV , .
2002/03 - - , .
.
, ,
- .
, ,
,
, , .
, . , ,
,
(
).
, ,
, - .
,
, , , ,

. .
,
. .
, , -

476

De posteris

,
(.. / .. ,
.. .. ),
. : , , ,
. ,
.
,
- , , ,
.
, .
2004 . 2,
, , ,
.
- ( : ,
, , , ).
, ,
,
.
.
.
: ,
, , ,
,
, .
, ,
2

. / . .
A.B. . .: , 2004 ().

A.B. . , .

,
, .
, , , ,
,
, . , , .

158 , .
, , .

,
. . ,
XIX - XX .
, .
-
ad usum scholarum, , . ,
,
.

, 9-11- , , , , .
,
. .
:

478

Deposteris

. 2005 .

.
, , -
- . 2004-2005 .
,
, 5
9 . Lingua Latina est mater linguarum Europae.
, ,

, ( ). , ,

, , ,
. - ,
,
, .
, , ,

,
4. , , .
, , .
, . 3

. / . .
A.B. . .: , 2005 ().
4
.., .., ..
: -. ., 2002; .. : -. ., 2003.

A.B. . , .

.
, ,
.
: , ,
. - , - (
); , ,
. , (, ,
), - ( ), -
( ). ,
,
. , ,
,
.
,
. , .

. ,
(
) , ,
. ,
, , .
(, , computer, , , computare - ).

(., , .. : . Pedale
. ., .). ,

480

De posteris

.

- .
,

, ,
. ,
( ) ,

.
, , ,
-, . ,
,
,
. ,
, . . .
2004 . 5, ,

(. . )
.
- - . 2004/05

, , .
..
.. .
, 2005 . , 6,
5

- . Lingua Latina est mater linguarum


Europae: . / . . . A.B. .
., 2004.
6
- . Lingua Latina est mater linguarum
Europae: . / . . . A.B. .
2-, . . . ., 2005.

A.B. . , ..

50 , . .
, ,
.
, ( ) ,
.
.

482

Deposteris



A.B.
1

I. , , ?
2
3
?
4
5
?
6
, , ,
7
8
, 9
10
,
? , ? 1

Catilina - , , ,
( ), .
2
eludet - , ,
(eludit) .
3
Quousque tandem... quam diu etiam... quem ad finem - ,
.
4
effrenata - , , .
5
nihilne... nihil... - , :
,
( ), .
6
Palatii - - , , .
7
concursus - , .
8
bonorum - vir bonus - ,
.
9
munitissimus... locus - ,
,
.
10
vultusque - :
(. .
. 124); : .

483

, ? , -, ,
, 11, , , ? (2) , !
, , ! ? ,
12, ,
13 ; ,
14, , ,
.
15, ,
, , 16 . (3) 17, , ,
18, ,
11

proxima ... superiore nocte (abl. temporis) -


8 ( ), , proxima - 7 8,
superior- 6 7.
12
in senatum venit - ,
68 . , , , .
13
nott et dsignt - , , (jiotare) , .
14
fortes viri - , .
15
iam pridem - 21 ,
(. . 22).
16
iam diu - 66 .
17
P. Scipio - , 138 .,
133 . - , , , .
18
T. Gracchum - , 133 .
, . , ,
, :

pontifex maximus
privatus
interfecit

nos, consules
perferemus

T. Gracchum, mediocriter labefactantem


statum rei publicae

Catilinam, orbem
terrae... vastare
cupientem

484

Deposteris

, , , , 19? 20
, , , , . ,
21 , , , . 22 , , - ;
23 ,
, , , , ,
.
. (4) -24 ,
,
- , - 19

...interfecit; ...perferemus -
, - (. . . 124).
20
Praetereo - (aposiopesis,
praeteritio), , -,
.
,
(quod - , ), 439 . . .:
, .
, , ( ), , .
21
fuit, fuit nos, nos - (. . . 123).
22
senatus consultum [ultimum] - ,
, , 21 ; : Videant consules,
ne quid res publica detrimenti capiat - , ; (legem brevem esse oportet!)
; , ,
, mos maiorum ( ). , , ( ).
23
non deest - (. . . 125).
24
quondam - : , 121., , , , ,
.

485

- ,
, , 25;
26. 27
; 28 ?
29 , 30.
, , ,
31; , , ,
. , , , . , 32,
, 3 3 , . (5)
34,
25

clarissimo ptre, avo, maioribus - - -

- ,
; - - 2- ;
- .
26
M. Fulvius consularis - , 125 . . ., 122 ., .
27
simili... consulto - 100 .,

.
28
mors ... - (. . 10): .
29
vicesimum... diem - : 8 -
21 .
30
aciem hebescere - : .
31
in vagina - ( ) , .
32
patres conscripti - : (patres),
, (consaipt) ; et; :
, .
33
cupio... cupio - (. . . 123).
34
in Etruriae faucibus - , ,
.

486

Deposteris

; 35
,
.
, , , , , ,

,
- .
,
. ,
, ,
, ,
. (6) -,
, , ,
, , .
, , ,
.
III. , , ,
,
,
? ,
. ;
,
. (7) ,
12 36, 37, 35
imperatorem - :
.
36
a. d. XII Kai. Novembres - 21 . ( - , )
, , . 12
11 ,
. , ,
.
37
. Manlium - ,
. , .
62 . .

487

, ,
6 38? ,
, ,
, , ?
,
5 , ,

, 39?
,
, , , , , - , ? (8)
? 40, ,
, , ? , , ,
, , , ,
.
IV. , 41,
, , . ,
42 - -
43;
44. ? - ? ,
. ,
38

a.d. VI Kai. Novembres - 27 .


sui conservandi... tuorum consiliorum reprimendorum - , , ,
, , .
40
Praeneste - , 30 -
.
41
noctem... superiorem priore nocte - ,
6 7 ( ).
42
inter falcarios - , , : falcanus - , (faix)
.
43
M. Laecae - , ,
.
44
amentiae scelerisque (. . . 124).
39

488

De posterLs

, . (9) !
? ? ? , , , , , ! ,
,
, ,
! , , , ; ; , ; , ,
; ;
, ; ,
, .
45,
. , . (10) , ,
46 , 47,
.
V. , , , ,
, ; : !
- - .
, , ,
; ! ,
. ; , ,
48. (11)
45

Duo quits Romani - , ( , . 28).


46

salutatum -
( ).
47
Uli ipsi - ,
; , 23- .
48
non feram, non patiar, non sinam - (.
. . 124).

489

49 - - , ,
, .
. , , , -50, , ,
. 51 ,
, 52, 53 ,
; ,
, ,
. (12) , ,
, ,
.
, , , , , , , ,
, - . ,
; ,
,
- 49

huic ipsi Iovi Statori - ,


, . Stator , (sistebat)
, .
50
consult designate - - , , . 64 . 63 .
51
,
28 63 . . . , .
52
competitors - '
62 .
, , .
53
,
, , (. , 14,3).

490

De posteris

. (13) , ?
, ?
. ,
? 54, , , .
VI. , ,
, ,
? ?
? ,
, ?
, ,
,
? (14) ? ,
55,
56?
, , , , .
, 57; ,
54

, , ,
. .
55
superioris uxoris - .
56
alio incredibili scelere - , : (. .
) , , ,
; ,
, , ( ), , (
, . 15).
57
proximis Idibus -
(13 ),
; , , ,
.

491

, , .
(15) , ,
, , ,
, , 58
,
,
- , . (
). ,
-, , . , , 59,
, , , !
, , , , , . (16)
,
!
; , ,
, , , .
60
61
VII. ?
, ,
62
, , ,
. .
,
? 58

pridie Kalendas Ianuarias - 31 66 . . 65 .


( .: . . . 18).
59
parva declinatione et... corpore effugi - .
60
Nunc - . . .
61
...vita - , , .
62
odio... sed misericordia -
. .

De posteris

492

; , - , -
? ,
63, ,
, 64 ? , -,
? (17) ,
, ,
; ? ,

, , . , , ,
, ?
, , , - ,
? - 65 -
, ,
; ,
, ? (18)
, , 66:
, , ,
; 67 ,
68 ; , , . , 63

consulares - - , .
nudam atque inanem - (. . . 124).
65
mine... patria, quae communis est parens -
(, . . . 126).
66
tacita loquitur - (. . 125).
67
neces -
.
68
vexatio direptioque sociorum - , 67 . . .
64

493

, , , ; ,
, - ,
,
, .
; , ,
, - .
VIII. ( 19) , ,
, ? ,
, ,
69? ,
.
,
,
, , 70. ,
, 71, ,
, , .
, !
(20) , ,
, ,
, ? :
, , ,
. ,
72
, , , , ,
69

ad M*. Lepidum - 66 . . .
ad Q. Metellum - (. . . . 30).
71
ad M. Metellum - .
72
abhorret a meis moribus - ,
. ,
, .
70

494

De postens

. , , , ,
. , ? ,
? - .
,
, ? (21)
73 74,
- ! -
.
, , , , , ,
, , ;
, ,
, ,
, ;
, , .
, ;
,
75, ,
.
IX. (22) , ? ? -?
- ? , 76 ! ,
, ,
, , , , , , . , , , ,
. , 73

P. Sestio -
.
74
M. Marcello - ( 51 .) .
75
usque ad portas prosequantur -
, , .
76
duint - dare, .

495

, ,
, . , , , -
, ,
. (23) ,
,
, - ,
, ;
, ;
, .
,
,
77, , , , , ,
, . (24) ,
; , 78; ,
; ,
79, ,
,
, .
, ,
, ?
X. (25) - - ,
, ;
, - . , , . , ,
, .
77

ad Manlium - . . 37.
ad Forum Aurelium - -
, .
79
aquilam illam argenteam - , . , ( , . 59).
78

496

De posteris

,
, . (26)
, ! , !
:
, , , , . ,
80 , ;
. (27) ,
,
, , ,
, .
XI. , , , , , , , , ,
. ,
, ,
, 81:
, ? ,
, ,
, ,
,
, , ,
, , ?
, ? (28) ? ?
, , 82.
80

praeclaram patientiam famis, frigoris, inopiae rerum omnium -


, , , ( , . 5).
81
Loquatur - . . . 126.
82
privati... morte multarunt - (.
1,3).

497

,
83? , , .
? ,
, 84, 85
, ,
- . (29)
- , , , ,
. ,
, , , ?
XII.
, , ,
. , , , .
,
, 86
, , , ,
, ,
, - .
,
, , , - , . (30) ,
, , , ; ,

83

leges, quae... rogatae sunt - ,


, .
84
hominem per te cognitum -
hommes novi - , , - . , ,
.
85
tam mature - 40-, - 43-
.
86
Saturnini et Gracchorum et Flacci - . 1,3 II, 4.

498

De posteris

.
, , , ,
, , ,
. ,
, , - ,
, , , ,
, . ,
, ,
.
, ,
, ,
.
XIII. (31) , , , ,
,
.
, , , , ,

. ,
, ,
, , , , - ,
. (32) ,
, ,
, , , ; , 87, 88,
, , ,
, . ,
87

circumstare tribunal - ( ) , , .
88
curiam - , .

499

, , , , , , , :
, , .
(33) , ,
,
,
, . , , 89
,
90, 91 ,
,
, ;
, , ,
, .

89

es constitutes - ,
.
90
isdem... auspiciis - , - .
91
Statorem - Stator . . 49. ,
.

500

Deposteris




A.B.

1, 2,
, 3 .

, - 4 .
, ,
5 6;
, 7 8 .
1

.
- ( ) (
).
2
,
,
(), .
3
,
,
.
4
(. 23-33), ( ), .
saevae memorem Iunonis ob iram,
- . , . ( . . . 127).
5
- ,
.
6
- ( ),
. - .
7
, , ,
( ); ,
.
8
( . . 4) ,
.

10

15

20

501

9, ,
, , 10
11
, ... ?
, 1 2 , ,
. .
, , ,
, 13 ; ,
. ,
, .
,
;
, ,
, 15; 16 .
17 18 19 9

( )
( ). .
10
(pius).
11
, ,
-, .
12
, , . (Poeni).
13

(). , ().
14
, , ,
, . ,
, (. V, 720-732). , , .
15
, 146 . . .
.
16
(, ) , , .
17
,
.
18
- , .
19
,
; Argivi, Grai, Achivi, Argolici, Pelasgi.

502

25

30

35

40

De posteris

.
:
, 20,
21 22.
,
,
, 23 , 24;
, .
!
25,
, 26 ,
- , ,
: ?
27?
, , ,
, ,
28.
29,
, .
20

, , ,
(), () ().
21
, ,
, ;
.
22

, , .
23
, .
24
, ,
() .
25
,
- .
26
.
27
;
.
28
; - , , ,
( ), , (.: . , IV, 499-511).
29
Ignis Iovis - , . . .

45

50

55

60

65

70

503

, ,
.
, ,
30 ,
! ,
?

31 - ,
32 .
, , ,
, .
, ,
;
, .
, , ,
, , .
,
,
, ,
, 33 .
:
,
;
34
,
35
.
, , ,
, .
,
30

, () , ( ).
31
- , - .
32
- , .
33
.: . , X, 20-22:
... (. . )
(. . ) , ,
, .
(. . )
34
.
35
- .

504

75

80

85

90

Deposteris

36 .
37
,
.
: , , , , .
, ,
,
.

- , ,
, , 38 .
39 , ,
, ,
, .
.

, 40 .
, ,
.
, .
, ,

36

( ) - , IV, 334-344, .
37
()
, (, XIV, 267-269).
38
. , V, 291-314, .
39
- , - , - -. .: . , V, 295-296:
, , , ,
, .
(. . )
40
.: . , V, 293-294:
...
, .
(. . )

95

100

105

505

41 42 : , ,

! , 43 ,
, ,
,
, , 44 ,
45 , 46
, 47 .
, , 48 ,
, , .
, ,
, ...
, ,
, .
, , 41

- talia voce refert - , (voce ), . : . . 126.


42
.: . , V, 306-310, , ,
:
, , ( . - )
,
, !
,
,
.
(. . )
43
, . (V,
297-318) , , ().
44
- , ,
.
45
- , , (.: . , XVI, 476-486).
46
- , .
47
.: . , XII, 21-23:
...
,
, .
(. . )
48
- .

506

110

115

120

125

130

135

De posteris

49 .
50, !
, .

, .
, ,
, ,
.
,
, , .
,
, 51.
, ,
.
- ,
, , ,
.
, .
, ,
, .
.
, :
.
, ,
, ?
! , , ,
, .
, :

49

, , , .
50
- , .
51
( ,
XIV, 489 , V, 148), .

140

145

150

155

507

52
, ! , ,
, ,
, .
.
, .
53, ,
, ,
, ,
.
,
,
, .
,
, .
, , , ,
, ,
, .
, ,
54.

52

,
; , - , - .
53
- , .
54
, , , (), ,
.

VERSIONES

511

..
(Dionysius Key er)

.. .
, ,
, , , ?
,
- , ?
, ,
, .
Undique cur volitans, aestatis pestis amoenae,
nunc os nunc digitos, musca molesta, meos
vexas? Unde tibi, qua rumpis inulta puellae
amplexus avidos Pegasidumve modos,
cuspis? Mollitiae Graiae modo mitis alumnus
iam Scytha letifero Marte frui propero.

Saevis volutans turbinibus nivem
caligine atra velat hiems polum
rumpitque iam vocem ferinam,
iam nimis ut querulus dolorum
singultat infans; interea crpant
tecti obsoleti stramina culmine;
nee non, viator quaerat ut si
serus inire, tonat fenestra.

512

Verstrtes
segnis potiri iam laribus parat
nostris Vetustas, Tristitiae soror;
quaeso tarnen, seu te strepente
somnus habet radio sepultam,
seu te procellae perpetuo iuvat
dormire fletu, sedula anus, mero
mutare festina quietem,
fer calicem positura curas:
angore solvet cor Semelae genus,
nunc, iuventae inopis comes,
vel fata Procnes, vel puellas
urna gravans Danai canenda.

Paulum quidlibet ad famem levandam
mendicus prece supplici rogabat,
sole et frigore et esuritione
Aurorae prope siccior marito,
porrectaque tulit manu lapillum.
vae te, non aliter tuos amores
risit Lesbia, quam, Catulle, amasti.

Poma vel Hesperidum post turdos concoquat alvus:
ultima, crede, dies iam tibi, dives, adest.

513

-. ( 863-910)
.
, , ,

,
,
,
,

, , .
, .
; ,

, , ,
,
,

.
, , .
.
,
,
,

,
,

.
, ,
,
, , ?

514

Verstrtes

, ,
, ,
,
,
.
, , ,
, , ,
, .
, ,
,
, ,
.

515


()
..
:

10

, .

.
!

, . !
!
! ...
-!
, ! , !.. :
, ...
,
,
...
1
, !
?
?
!
,
...
, ?
- .
... , !
!

* : Herodos. Mimiambi / Ed. I.C. Cunningham. Oxford, 1971. (The Mimes of


Herodas / Ed. J. Arbuthnot Nairn. Oxford, 1904).
1
- ,
(Zenob. VI 10).
, - .

516

Verstrtes

15

20

25

30

35

... ...
,
.
...
,
- , ,
.
- !
,
. !
- ! -...
?
- !

----,

---- 2 .
, , :
,

?
?

... :
-,
( , ...).

-, ?
, -....
, , .
!
...
!
.

. M ( : M
, ); (, , ) , I;
, , .

40

45

50

55

517

,
!

... !
, , ?
,
:
... !
, .
... - 3 !
:
...
, ?
4...
! ?
...
, ?
, ?
...
,
!
, :

?
!
,
!
...

:
... -, ...
? ? ?
! .
, !
3

' . (s.v.), Omiwbllion (-). , , .


4
' (: ); , .

518

Verstrtes

60

65

... 5...
-, ?
, !
, , ?
,
... !
.
-
!
? ?
, - ,
!
!

:
70

, !
, !
, !
, ,
-6 !

75

!
.
, ... !
...

. ( )
(Phot. Lex. II p. 212). , . ,
, .
6
(
: ). , , ,
; , -
( , , . . , -,
). , .

519

:
-!
! ,
?..
:
, .
:
Ma, ? !

80

:
? :
, , , !

:
! , , !

:
, !
:
! ! !
...
:
85

, ...
! , 7.
:
, ! , .

:
, . , ...
7

( !). ? , - .

520

Versiones
:
? , ... !
:
...
:
90

, ... !
- , .
,
, , ,
!
:

, , !
:
-, .
! 8...

95

:
- ...
? ... - !
!
, ,
.

- ,
( )! , ,
. , .

521

I 7, II14
.

17
- ,
,
.
, ,
,

.
.
,
. .
, . ,
, ,
, ,
.

,
, ,
.

- ,
, ,
.

522

Verstones

II14
, !
. .
- ,

,
! , ,
,
.
, ,
- ,
.
,
,

,
-
. ,
. ...
, ...


!

,

.

523

()
..
, , .
.

10

15

20

25

, , ,
, ,
, .
, ,
, ,
,
, , - , ,
,
.
, , ,
.
,
,
, .
, , ,
:
, .
,
,
, , , .
, ,
, , ,
, :
, , .
,
, , ,
- - .
, ,

524
30

35

40

45

50

55

60

65

Verstrtes
.
, ,
,
.
, ,
,
, .
, , ,
.
,
, , :
,
, , , ,
, ,
, .
, , , .
, , ,
, .
.
, ,
.
, ,
, ,

, , .
, , ,
,
, , .
, , ,
, - , ,
, . ,
, . ,
,
.
, ,
- .
.
,
, , .
, ,

.
70

75

80

85

90

95

100

105

,
, .
-, ,
, ,
, ;
,
,
, ;
, .
, , ,
.
, ,

.
- , - ,
- .
,
: -
, .
,
.
,
- :
, ! ,
, , ?
?
?
:
, ?
, , , ?
:
,
,
.
, , ,
?
, , , ,
, ,
, ,
, .

525

526
110

115

120

125

130

135

140

145

Versiones
, , :
, ,
, , ,
, ,
- - .

: - , ,
- , - ,
. ?
?
, ,
?
, ?
: ,
, .
-, .
,
:
, !
, :
" , !" -
-: " ,
- ".
, !
, , , ,
, ... ,
, .
, , , .
, , ,
.
, ,
, ,
,
,
.
:
, ,
, , .
,
, ,

.
150

155

160

,
.
,
, .
,
-
, :
.
, , ,
, ,
, ,
,
, , ,

527

528

Versiones

[ ]
1

( , 13)
..
.
:

, , ,
. - , . , 2
. , , <
>. ,
. . .
:

[1] , , , , ( , ,
, ), ,
1

M. Fabius Quintilianus [pseudo]. Declamatio maior, XIII. Apes pauperis.

.: Marcus Fabius Quintilianus [pseudo]. Declamationes XIX


maiores Quintiliano falso ascriptae / Ed. L. Hakanson; Teubner, 1982 (Titulus et
argumentum Laurentii Vallae). ; .
I - II . (
IV ) ,
. , ,
,
, (Corycius senex;
. Georg. IV, 127-146), .
, , () ,
.
2
Denuntiavit; denuntiatio ,

; .

[ ].

529

, , , ,
, , .
,
, . , ( ,
); ,
, ,
, . ,
, , - , < > , - - .
- - . ,
, , , ,
. , ,
<> .
, , ,
?
, , , ,
, , ,
.
, , ,
, , - .
[2] , , ,
, - :
, , ;

. , . ,
,
, , , , ,
, .

, ,
. ?!

530

Verstrtes

. , , ; ,
,
. ,
, - .
, ; , ;
,
, , -
.
, ,
, , , , -
- . , . , <> , ,
, , ,
. [3] ,
, -
. ,
, .
? , , :
- , - , - ,
- ; . ,
, . , ? , . , !
. , - , , .
,
. , , , ,
.
, , ,
, .

[ ].

531

, , , :
;
,
, , ; ;
, ; ,
, , , - -
.
[4] , , . , .
, ,
? ! , ,
, :
, ,
? , , , - ?
, ?
, .
, , , ; ,
, , . , , , , -
, .
3. -
, , ,
,
. , ( ),
, , , ,
; , ,
, , - 3

Nee tarnen lieuit diu quaerere; ? (quaerere - , ).

532

Versiones

; , ,
<>; ,
, , -
... , , :
[5] , ,
; <...>4
, . .
, . 5, , : ,
, !

; , ,
,
; ; , - . , , . ,
, ,
.
-
, ! , , , , , ,
,
, - , .
[6] , ,
. <>
, , ,
; , ,
. ,
. , , . , ,
. ,
- ,
, , ,
, .
4

.
Aestimate; aestimare , ( , ).
5

[ ].

533

, ,
, ! , ,
: ! , , .
, ,
, , - <> ; - , .
,
, 6
,
. , , , , , .
, . ,
, , , .
, ! ; . , ; - ,

, . , ,
, .
[7]
. , , , , , , .
, : ,
? :
, . , , ,
. ,
; , ;
- , - .
(i

Crimen ( , ).

534

Versiones

, , :

? , , ,
.
, , , , , ,
, .
, ?
< >
, ; , , : , 7 ?
[8] - ;
,
,
, (
) .
, ,
; , ,
, . , ,
, < >
. ? ,
, , , ;
, ,
. ,
, ,
, ?
, . , , ,
. , ,
, ,
, , ; , ,
7

[ ].

535

, 8, , , : , , .
[9] - .
,
? ,
, ,
, ,
,
9 .
, , , , ,
. ,
,
, ? , , ,
, , , ,
, , , - . , , ,
?
.

,
, -, ,
: ,
; , , - . , , ,

-, .
, , :
, , , .
,
?
, . , , ,
8

Cellis; cella ; .
9
Mancipia - .

536

Verstrtes

, , - . , , -
, , , - , ,
, - ? [10] ,
, ? ,
, - , ,
. , , . , -
, , ? , ,
, , , - ?
, , ,
, ?
, :
, ?
, ?
, - , -
. , , - ?
- ,
,
, . ,
, . , ,
,
. ,
?
, . ,
,
, . ,
,
, , , , , ,
. ? [11] ,
, . ;

[ ].

537

;
;
. , ,
< > ; , - ? , , : , , .
, -

<> . ,
,
?
, , <> .

, ,
,
. ? , ,
, , <>, ,
. , ,
, , , , , ,
, .
; ,
.
; ,
- .
[12] , ? -
, , , ,
- . ? , , -
,
. , - , - . ,
, ,
? . , . ,
,
, ? -
? , , , . -

538

Versiones

<>
- .
, , , , ,
, -
, , ,
, .
, , , ,
; - . ,
? , , , , ,
, , , , ? ,
, ? [13]
, , ! ,
, - , , .
, .
- , , , , , , .
? , , ,
, -, ?
,
,
,
, : ? , !
, - , - , <>
. , , ?
,
; ,
, ; , ; , , - . , , ,
, - !

[ ].

539

, , ,
; ; , ;
,
; ,
, - ,
-, ?
, ,
? - - ?
[14] , , , , ,
, ?
, , , , ,
, - ?
, , ,
, , . , - , - . .
.
, ,
, ? , , ;
, ,
; - ,
, .
, , ? ,
, -
. , ? . ? . , , ,
, ?
[15] ,
, .
? ,
. ,
. , ,

540

Verstrtes

, , , - ,
. , - , 10. ,
, : !
, ? -
! , ,
, , ? , , , , - .
, , : , ,
, . ,
, -
. ,
, - ,
, - .
, .
[16] , ?
, -
? .
, - ,
, , , . , , . ,
: , , , (
),
. , ,
: , 11. , , , , ,
. , 10
11

Quod perierint de me bene meritae - .


Faciunt.

[ ].

541

, , , . ,
, ; ,
, .
, , , ,
, - ,
. , , , ? ,
? [17]
, , ,
, - , ;
- . , , ; , ,
, , .
,
: , , , .

- ,
?
, ; ,
,
, . , : , ,
! ,
! , , : , , . , , ,
,
. :
,

542

Versiones

. , -
, , <> , .
[18] , ? , ,
, ?
: ,
, ,
; ,
. ,
, , , ,
. < >
,
. [ <>
, , ,
, .]
, , ( ,
), ,
, , .
,
? ,
, - , ! [19] ,
, , ,
;
,
? , , ,
. -
, , ;

, ,
, , ? , ! , ,
: ,
? ,
!

543

,

, ..


, , XVI .
,
. .
1469 . , .
, . , , . ,
, ,
- , - , , : (A spirituall consolation)
(The wayes to perfect Religion).
, (Michaelhouse), a 1491 . .

, , , ,
.
,
24 ,
(Northallerton), .
1494 .
.
, -

544

Verstrtes

. 1495 .
, (apud dominam
matrem rgis), a -.
, , VII, .
, .
, ,
: , ,
, ,
- .
1497 . ,
1501 . (
, ,
), - - .

.
- ,
. 1503 .
(the Lady Margaret Readerships in Divinity),
. 1504 .
, ,
, 1508 .
(
, -).
1504 . VII . , ,
: ,
, , .

. ,

,
,
, ,
,
(
, , ). 1505 . , ,
,
.
(Godshouse), (Christ's College)
, , . , - ( ,
St. John's College), 1509 . , VII,
- , VIII . ,

,
,
. ,
.
,
, 1514 . ,

. ,
(
, -, , ).
, , , . , -

546

Verstrtes

. , , , . ,
, . ,
, ;
, :
15111514., ,
,
,
, ,
.
, - ,
- .

.
,
. ,
,
, , ,
,
.
.
, ,
. , ,
, ,
.
,
, ,
.

. , 5 4 7

-
, : []
, , ,
, , , ,
, , ,
,
.
.
,
, . ,
,
.
,
,
, . ,
, - , ,
, .
1519 ., , , -. , ,
, 15121516.,
( ). ,
,
', ,
. , ,

548

Verstrtes

, (De unica
Magdalena) ,
.
,
, .
. ,
- , ,
, ,
,
-
, . 1521 . . .
( 1526 .),
. , ,
, .
1522 1527 ., , : , , (Convulsio Calumniarum Ulrichi Veleni Minhoniensis,
quibus Petrum nunquam Romae fuisse cavillatur, 1522),
,
(Assertionis Lutheranae confutatio, 1523, Sacri Sacerdotii
defensio contra Lutherum, 1525 Assertionum rgis Angliae de
fide catholica adversus Lutheri Babylonicam captivitatem defensio,
1525)
(De Veritate Corporis et
Sanguinis Christi in Eucharistia, 1527).
1545 . ,
.
,
VIII , .

. ,


, VIII
,
.
(
, , ) . ,
, , , ,
,
.
,
1529 .
, ,
,
, , , , ,
, , . , , ( , 1530 ., De Causa
Matrimonii). 1532 .
.
1529 . VIII ,

, . ,
(quantum per
legem Dei licet), .

: ,
;
. , , ,
V, VIII
, .

550

Versiones

(,
,
), , .
,
, ,
. , , ,
,
. -,
,
, , , . ,

, . ,
- ,
, , , ,
, .
1534 .
,
, .
, ,
.
, ,
, , , .
, ( VIII , , ), ,
, , , ,
, ,
, -

. ,

, .
.
,
, 1534 .
( , , ,
,

), . ,
, , - , .
, , , ,
, , ,
.
,
: ,
, ,
. ,
, , . -
- , ,
, , .
4 1535 . , ,
, , , .
III , , ,
, : , , , ,
. 17 ,
, .
, , -

552

Verstrtes

, . .
-.
, , , -.
. ,
22 , ,
, , ,
, , , :
, ? ,
,
.
,
, , .
,
, , , , .
, ,
, , ,
, . -

- - , .
,
, ,
.
.

, , , ,
, , -

. ,

. , ,
, , ,
.
- .
1952 . . 2002 .
,
, - , , . , , ,
, - , ,
, .
: English works of John Fisher,
Bishopof Rochester (1469-1535): Sermons and other writings, 1520
1535 / Ed. by Cecilia A. Hatt; Oxford University Press, 2002.
,
.

,
, , , ,
. . ,
,
, .
, ,
, , . , , . , ,
. ,
-, , . ,
, , ,
. ,

554

Versiones

, ,
.
, ! . ,
, ,
, , , . , ,
.
, ,
,
.
? . .
,
, - , .
, , ? , . ,
, , , , , ?
, , ,
, , !
, .
, .
, ,
.
, , , .
, , ,
, ,
, , , -

. ,

, , , .
, ! ? ?
, ?
, , , ? ,

: . , , ,
, ,
, ,
.
: ,
, , , ?
, , - , , , -
, ,
, .
,
. , , .
.
- , .
- ,
.
- , .
,
,
, ,

,
.
!
, , , ?

556

Versiones

, , - , ,
.
, ,
,
, , - ,
, .
, , , ,
, ,
.

.
-, , ,
.
-,
: , , , . , , ,
, , .
, ,
,
.
, , , . ,
, . , , , . ,
,
. , .
,
.
, , , , .
, , ,
.
, ,
. , ,

. ,
,
.
, ,
, ,
.
, ,
,
, ,
, ,
, , .
.

558

, .
H.A.

2004 .
IV
( .. ;
).
.

( .. , .. , .
) ,
, ,
.

?
- . ,
. , , - ,

, .
.
-
.

559

: , .
, , : , . - - .
.
- .
.
,
- , ,
.
, ,
, .
, . ,
: , - ,
. . , ,
, - .
.
, , - , ,
. : -,
, .
, , -
. . : , , - , ,
.
- ,
?

6- 7- - , .

560

?
. , , -
. , : vici,
-- ! -, , . -
.
?
. . , , , , Indicativus, Conjunctivus -
, .
.
?
- .
, :
- . , -
. , . -
, ,
, . - .
.
.
, ?
, . , -
. ,
, - .

561

. -
-
,
, , .
, ,
. .
. , . -,
44- . 43- .
43/44 , .
. 40 .
, 30 .
, - 23 24.
?

.
.
- - . . , , -
.
- .
?
, .
?

. :
15 , 7.

562

.
. , , ,
.
,
, . ,
. ,
.
.
?
. . , 30 - .
. , . ,
23 . .
. , 6-8
.
?
, ,
. , , ( )
.
, , ?
. , ,
. -: , -
.

563

?
, ,
.
?

, . .
,
4-5 .
,
, , , .
, . :
- , - - . , , , . ,
, .
?
,
-,
, .
, -
. - 30- , . , .
. ,
, . 41-42
. , :
.
. .
.
-
, ,

564

,
, , ad hoc. De
bello Gallico , . .
?
: .
. -
, - . , , -
, .
- , . - . , , , , - ,
, -, . , . .

. .
: ?
?
. - : : - , . , ,
- , ,
.
, .
. , , .
: , . .
?

565

, . .
,
. - , , - . ,
.
. , : .
. ,
-
. . ,
- . .
.
,
, - ?

, ,
.
, ,
, ,
, ,
- , , .
. , , :
. . .
? , ?

. ,
, .

566

. -
,
. ,
. , . - .
:
-
, .
, .
- , ,
.
. (). , , . -
-
. - - ,
, .
.
, . ,
, , .
?
?

, , ,
, . , - .

, - .

567

- ?
?
. .
, . , , , , ,
.
-
, . .
, .

- , 1952 ., ,
. , , . .
. . (
).
- ,
.
, , .
, , , , ,
- . , ,
- .
, ,
. ,
.
,
. -
! , .
?

, . . , . .

568

, , . ,
, . . ,
- , , - . .
, - . . ,
- . , , .
?

, , . .
, .
, ,
, . , .
, . -
- . , : ,
. .
. - .
?

. - , , , , . , -
. , , -
, , , ,
, . . , ,
( ), , , -
. . ,
, . . , .
, , . . ,

569

, , , . ,
, . , , ,
- .

.
, , , ...

, . .
, - (
). ,
, . ,
, . , . .
. ,
.
-
. -
, .
. 2-3 , .
?

,
. . ,
, . .
-, :
... - ?,
, , . ,
.
. .
, , . , ,
- :
, . , .

570

?
, , . , . . ,
.
?

.
. , ,
, .
. , ,
. : , .
,
( ), , ,
. - ,
.
, -
.
?

-, . ,
, , .
48-49 ,
.
?

.
, , , . , , , ,
, , . , .
. , -

571

. . -
, . , ,
. ,
. .
, .
, - . ,
. .
?

- , ,
. .
,
. ,
, .

.
, , . , ,
.
, . . ,
, , ,
- -.
?
, , , - - , ,
, . - ,

572

. -
.
,
, . ( 58- ). ( 62-), , .
?
, . . , , 14-15 .
-, , 15- . , , ,
-, . - - -
. ,
. 23- , ,
,
. , , , , ,
. .
.
?
. , -. ,
,
,
. ,
20-30- , . - .
?

573

. , , , . .
.

,
- ?
, . . :
, - , .
:
, ( ,
), .
- , .
. . , . XVIII ,
. , , - XIX -
, .
, , .
: ,
, , .
, -
. .
, .

?

, .
?

. , ,
. ,
, .
, , - .
.

574

?
, , 42 52 , .
?
, , ... , ,
. , , ,
, 9/10 , . . - ,
- , , -
- ,
.
, .
?
! . -
. . ,
, . .
.
, ?
, , , -
, ,
, , -
, - , ,
, -
1- 2- . , ,
, , .
- . , ,

575

, .
, .
?

. , ablativus
absolutus - - .
: conversa signa...
?

- . , ...
, .
. , ?

, . . ,
. -
- .
. . - .
, ,
. . ,
. . . ,
- , . .
, , ,
, .
. , , . . :
. , , , , ,
. , , , ,

576

. .
: , .
,
, .
, ,
. - . .
[ ]
... : , - . : -. , ,
, . - , 70- , . ,
? , , .
- . , .
! . : , , .
. , , .
, ,
. : nulla sacrificabimus daemonibus.
, , -
. , ,
, ,
- .
. - ,
. :
, Carmina Burana, , ,
: Fortuna velut luna...
.
, , -
,

577

.
- -
. - ,
Vox Latina.
. . ,
. , , , -
. .
, : ,
, . . : conversus ad virgines dixit, cantet!
, De Ira ,
: caput movendo totum corpus terram pede pulsando.
,
, , , . , -
. .
, . .
?

? 1 !
,
...

. , , . ,
, . , . ,
- . ,
, Carmina Burana . , , .
,
. , -
De Senectute .

578

?
25-30,
, , . , -
.
, ,
. . . : ,
, , ,
, , . ! , ,
. , , .
,
.
?
! , ,
- . . .
, 1977 , , , ,
: . .
.
,
, , ,
. -.
, ,
,
. , ,
. ,
20 .

579

, - - . -
. ( ), , .
, , ,
. .
. .
, ...

, ... , ,
.
?

. , . , , - .
, , .
, ,
? ?

, . , , ,
.
,
.
. ? ?

, , , , .

580

. , .
,
. , , ,
-. - . -
. - , , 28-30 .
. .
. , .
-
, . ,
, , .
.., , , , , . , ,
. - .
- .
- ,
.
? : , .
?

: , . : ,
,
, - . , , - . , . . ,
, ,
. - , ,
: .

581

3-, 4- , ,
, -
, .
, ?

, . - . .
, 15-20 , .
: ,
.
, , . . .
.
: ; , , . ,
- .
.
. ,
-, , . ,
. , - , , .
?

. .
, :
.
, . , - , . . , 6-7 ,
4 -
.
mera solitudo - .

582

, : .
? ?
, . : ,
. , , , .
. , : . , ,
.
: ?

, . .
? , ?
, ?

, ... ... , . .
, .
, :
.
, .
: , ,
, . ,
- , .
, , , .
.
, , . . .

583

:
, , ,
, ?

.
- . : .
,
.
- , , , . - , . . . ,
: , , ,
, . .
, .
, . ... , ,
, .
, ,
.
,
-
.
?

, , . .
. .
- ?

, ,
,
... . 1947 , (
, ),

584

- ,
.
, , ,
. 20-25 ,
. -
. .
, ,
, .
. , ,
, - . , , 60-,
.
.
. ,
, ,
40- ; 20 , , , , . - .
, ,
, ,
.
- .
, .
: .
,
: , . ,
, 1948 ,
. , , , -
. ,
, ,
, , . -
,
.

Contents

DISCIPVLI MAGISTRO
Nikolai A. Fedorov the Man and the Legend

11

D E LITTERIS L A T I N I S
A.V. Andreev, N.N. Kazansky. Contributions t o the dictionary
of Latin antonyms

17

A.M. Belov. The mora question: opposition of the repetition


factor in Greek and Latin
A.I. Solopov. Black and white in Latin toponymies

53
74

A.Ye. Kuznetsov. T h e beginnings of Roman drama: discussion


on chronology in ancient Roman philology
MM. Sokotskaya.

Once again on t h e 4th eclogue

82
110

O. V. Zuhakina. Pindar and Horace:


the structure of Ode 4.8
N.V. Drachiova. T h e term ratio in t h e linguistic theory
of Marcus Terentius Varro
A.B. Chernyak. Helvidius Priscus and his drama
Parisand Oenone {Suet. Dom.10,4)

162

P.P. Shkarenkov. Language of rhetorical t h o u g h t


(linguistic transformation in late antiquity)

170

130
150

D E LITTERIS G R A E C I S
N.K. Malinauskene. The formation of the vocabulary
of sense perception in Homeric poque

183

V. V. Fay er. Textological work of the Alexandrian philologists:


some problems yet unsolved

193

A. V. Zakharova. The Argonauts' myth in the archaic


Greek epic

207

Z.A. Barzakh. (Soph. 892 - 893: text and


interpretation)

224

I.V. Rybakova. Marine formulas in the Argonautica


of Apollonius Rhodius: apprehension and transformation
of the epic tradition

232

N. V. Braginskaya. A bay and a sinus, or how to read Greek prose


vertically: Leucippe and Clitophont
O.L. Levinskaya. A donkey with lyre (on one Greek proverb)

248
270

L.I. Gratsianskaya. Strabo's notion of the Northern Black Sea


region
278
E. V. Yanzina. Ancient boxing. Some interpretations of Greek and
Latin sports terms
292
DE POSTERIS
MM. Pozdnev. Catharsis in the early Middle Ages: apprehension
of Ar. Poet. 49b27 (... '
) by Syro-Arabic
translators
333
A.V. Barmin. Crusaders in Constantinople

345

G.V. Vdovina. Francisco Suarez on analogia entis: the problem


of the analogy of being in XVIth century scholastics

370

/./. Kovaleva. Cavafy's Rome

393

M. Ya. Pait. Horace, Derzhavin, and Kapnist: notes to


the comparison

416

V.V. ZeVchenko. On one latin translation by . Korsch

438

Letters of A.N. Schwartz and . Korsch to S.I. Sobolevsky


Publication and notes by A.I. Lubzhin
448
A. V. Podosinov. On reading, translating and publishing Latin
authors for secondary education
473
Appendix
M. Tullius Cicero. In Catilinam oratio 1

482

P. Vergilius Maro. Aeneidos I

500

VERSIONES
D.V. Keyer. Some Latin versions of Russian lyric poetry

511

Sophocles. Oedipus Rex. Second stasimon. Transi.


by Z.A. Barzakh
Herondas. Mimiambus III. Transi, by E.S. Ivanyuk
Horace. Odes I 7, II14. Transi, by DA. Litvinov

513
515
521

Nonnus Panopolitanus. An extract from Dionysiaca, book /. Transi.


by R.N. Zlatinsky
[Quintilian]. Bees of a poor man. Transi, by M.S. Kasyan
John Fisher. Prayer to God, the Father, written in the Tower
of London. Transi, with introduction by A.L. Kasatkina
Appendix
Teaching to read, that is, to understand...
(an interview with N.A. Fedorov)

523
528
543

558

Discipuli Magistro: Festschrift for N.A. Fedorov on his


Eightieth Birthday.
This volume of Orientalia et Classica series published by the Insitute
of the Oriental and Classical Studies, Russian State University for the Humanities is dedicated to the anniversary of a distinguished scholar and professor
of Latin, Nikolay A. Fedorov. It contains articles written by his disciples and
colleagues dealing with a vast range of problems in Greek and Latin literature,
history and linguistics. The collection also includes, along with an interview
with Prof. Fedorov, a number of original publications and translations, both
from classical languages into Russian, and from Russian into Latin.
Discipuli Magistro: 80- H.A. . M.: ,
D611 2008. 584 . (Orientalia et Classica:
; . 15.)
ISBN 978-5-7281-1050-7
Orientalia et Classica
80- -, . ,
, , .
, ,
H.A. .
- .
800(091)
8043


Discipuli

Magistro

80- H.A.


..

H .

..

06.10.2008.
60901
.-..37,1. . . . 37,0.
300 . 223



125993, , ., 6


Orientalia et Classica, . XIII
(XII .) . , , , ,
.
, ,
, .
,
, , , , .

INDOLOGICA

..

I
Orientalia et Classica, . XX
-
, , ,
, ,
.
.
-, , .

Вам также может понравиться