ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ

�ᠠᠳ ᠤᠨ ᠦᠨᠳ᠋ᠦᠰᠦᠨ ᠦ
ᠶᠡ� ᠰᠢᠷ� ᠲᠤᠭ᠋ᠤᠵᠢ
ᠣᠷᠤᠰᠢ�
ГАРЧИГ

Эртний монголын хаадын үндэсний их шар тууж оршвой 3

(монгол бичгээр)

Транслитерация монгольского текста «Шара туджи», Цендина А.Д. 31


ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠭ᠌ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠷᠡ ��ᠤ ᠃ ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ
ᠰᠠᠶᠢᠬᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ ᠳᠣᠤᠷᠠᠳ᠋ᠤ ᠶᠡ� ᠳᠠᠯᠠᠢ ��ᠤ ᠃ �ᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ
᠕᠂
ᠶᠡ� �ᠤᠷᠠ �ᠢᠨ ᠤᠰᠤᠨ �ᠢ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠰᠢᠲᠦᠵᠦ
᠔᠂
�ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ
ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠲᠦ �ᠮᠡ� ᠡᠭᠦᠯᠡ
ᠦᠭᠡᠢ �ᠯᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠢ �ᠶᠢᠰᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠵᠢᠷᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠷᠡ ᠃ ᠠᠭ᠋ᠤᠤ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠲᠣᠭ᠍� ᠲᠣᠮᠰᠢ
ᠦᠭᠡᠢ �ᠲᠤ ᠵᠢᠯᠠᠮᠠᠬᠠᠨ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠲᠥ᠋ᠭᠦᠷᠢᠭ᠌ �� ᠵᠤᠵᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ
�ᠶᠢᠰᠡᠵᠦ ᠢᠷᠡᠵᠦ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠲᠤᠯᠠᠯᠴᠠᠵᠤ �ᠳ᠋ᠡᠯᠦᠰᠢ
�ᠣᠭ᠋ᠤᠰᠤᠨ �� ᠣᠭᠲᠠᠷᠭ᠋ᠤᠢ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠡᠴᠡ �ᠢ
ᠡᠩ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠲᠣᠭᠲᠠᠭᠰᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃
᠓᠂
�ᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠠᠳ᠋ᠠᠯᠢ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ��ᠤ ᠅
�ᠴᠢᠭ᠌ ᠦᠳ ᠢ ᠡᠰᠡ ᠦᠵᠡᠪᠡᠰᠦ ᠮᠥ᠋ᠨ �ᠦᠬᠡᠨ ᠢ ᠵᠠᠪᠬᠠᠵᠤ
ᠯᠤᠤ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠠᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠃ ᠡᠴᠢ� ᠡᠪᠦᠭᠡᠰ ᠦᠨ ᠡᠶᠢᠮᠦ ᠲᠡᠶᠢᠮᠦ �ᠮᠡ�
ᠥᠪᠡᠷ ᠦᠨ ᠣᠪᠤᠭ ᠢᠶᠠᠨ ᠡᠰᠡ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠪᠡᠰᠦ ᠣᠭ�ᠤᠨ �ᠷ �ᠶᠢᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠡᠰᠡ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠪᠡᠰᠦ ᠣᠢ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠲᠥ᠋ᠭᠦᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠰᠠᠷᠪᠠᠴᠢᠨ ᠲᠤᠷ ᠠᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠃
ᠲᠡᠦᠬᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠃ ᠶᠡᠷᠦ �ᠮᠦᠨ ᠥᠪᠡᠷ ᠦᠨ ᠤᠭ ᠢᠵᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠢᠶᠠᠨ
ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠮ� �ᠢᠨ ᠨᠣᠮᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠵᠠᠯᠠᠭ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ �ᠤᠷᠢᠮ �ᠮᠡ�
᠒᠂
ᠲᠤᠭ᠋ᠤᠵᠢ ᠣᠷᠤᠰᠢ� ᠅
ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ �ᠠᠳ ᠤᠨ ᠦᠨᠳ᠋ᠦᠰᠦᠨ ᠦ ᠶᠡ� ᠰᠢᠷ�
᠑᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦᠷ ᠨᠠᠷᠠ ᠰᠠᠷᠠ ᠣᠳ᠋ᠤᠳ
ᠠᠰᠤᠷᠤ �ᠲᠤ �ᠭᠡᠨ �ᠢ ᠲᠦ᠋ᠭᠦᠷᠢᠭ᠌ ᠵᠥ᠋ᠪᠰᠢ�ᠡᠷ� ᠡᠷᠭᠢᠨ ��ᠤ ᠃
ᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠷᠡ �ᠢᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠣᠭᠲᠠᠷᠭ᠋ᠤᠢ ᠲᠤᠷ
ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠮᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ��ᠤ ᠅
ᠡᠨ᠋ᠡ ᠴᠠᠮᠪᠤᠲᠢᠪ ᠲᠡᠷᠭᠡᠨ ᠦ ᠠᠷᠠᠯ ᠤᠨ ᠳᠦ᠋ᠷᠢ ᠲᠦ ᠃ ᠴᠠᠮᠪᠤᠲᠢᠪ ᠦᠨ
�ᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠷᠢ�� ��ᠤ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢᠨ ᠡᠮᠦᠨ᠋ᠡ
᠘᠂
ᠰᠢᠷᠣᠢ �ᠷ �ᠲᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠲᠢᠪ ᠦᠨ
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠷᠡ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂ ᠤᠰᠤᠨ ᠤ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ��ᠤ ᠃ ᠲᠸᠢᠪ ᠦᠳ
ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢᠨ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ �ᠷᠡ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠳᠣᠲᠠᠷᠠ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ
�ᠣᠶᠢᠲᠤ ᠲᠠᠯᠠ ᠠᠯᠲᠠ �ᠷ �ᠲᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ��ᠤ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ
ᠮᠥ᠋ᠩᠭᠦᠨ ᠂ ᠡᠮᠦᠨ᠋ᠡ �ᠶᠢᠳ᠋ᠤᠷ�� ᠂ �ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠳᠮᠠᠷᠠᠬᠠ ᠂
ᠲᠢᠪ �ᠲᠦᠪᠡᠢ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢᠨ ᠲᠠᠯᠠᠰ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂ ᠵᠡᠭᠦᠨ
᠗᠂
ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠂ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ
ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠰᠤᠨ �ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠂ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ ᠳᠠᠯᠠᠢ ��ᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠳᠠᠯᠠᠢ ��� �ᠯᠡᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠵᠦ
ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ �ᠤᠷᠠ ᠦᠷᠭᠦᠯᠵᠢ ᠣᠷᠤᠵᠤ ᠂ ᠲᠣᠭᠲᠠᠭᠰᠠᠨ ᠤᠰᠤᠨ
ᠠᠨ᠋ᠤ ᠤᠰᠤᠨ ᠯᠤᠭ᠍� ᠰᠠᠴᠠᠭ᠋ᠤ �ᠢ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ
ᠵᠤᠵᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠤᠴᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠷᠡ ��ᠤ ᠃ ᠠᠭ᠋ᠤᠤ
᠖᠂
ᠡᠨ᠋ᠡ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ��ᠤ ᠃
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠰᠤᠨ ᠥᠷᠦᠮᠡ ᠮᠡᠲᠦ �ᠲᠤ ᠲᠣᠭᠲᠠᠪᠠᠢ ᠃
ᠲᠠᠪᠢᠨ �ᠷᠡ ᠂ ᠲᠡᠷᠡ ᠤᠰᠤᠨ �ᠢ ᠲᠦᠷ �ᠯᠡᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠵᠦ ᠂ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ
ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠣᠷᠢᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠨ
3
ᠲᠠᠷᠢ�� �ᠨ �ᠯᠢ�ᠠᠯᠳ᠋ᠤᠨ
ᠲᠠᠷᠢ�ᠠᠨ ᠲᠠᠷᠢᠬᠤ �ᠯᠪᠠᠢ ᠅
�ᠭᠦᠳ᠋ᠡᠭᠡᠷ ᠠᠪᠴᠤ �ᠷᠠᠭᠳ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ �ᠣᠶᠢᠰᠢ
�ᠮᠦᠨ ᠮᠠᠨ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠤᠨ �ᠤ� �ᠮᠡᠨ ᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠢ ᠦᠵᠡᠭᠡᠳ
ᠢᠳ᠋ᠡ� ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠠᠪᠴᠤ ᠢᠳ᠋ᠡᠨ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠵᠠᠯᠢᠬᠠᠢ
ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠡᠰᠡ ᠲᠠᠷᠢᠭᠰᠠᠨ ᠵᠡᠷᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠤᠲᠤᠷᠭ᠍� ᠢᠳ᠋ᠡᠵᠦ
᠑᠑᠂
ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ ᠅
ᠨᠠᠰᠤᠯᠠᠨ ᠃ ᠥᠩ� ᠲᠦ ᠶᠢᠷᠲᠢᠨᠴᠦ �ᠢᠨ ᠲᠡᠩᠷᠢ ᠮᠡᠲᠦ ᠠᠭᠰᠠᠨ
ᠦ�� ᠲᠦᠷ ᠴᠠᠮᠪᠤᠲᠢᠪ ᠦᠨ �ᠮᠦᠨ ᠲᠣᠭ᠍� ᠲᠣᠮᠰᠢ ᠦᠭᠡᠢ ᠣᠯᠠᠨ
ᠦᠨᠳ᠋ᠦᠰᠦᠯᠡᠵᠦ ᠃ �ᠮᠦᠨ ᠨᠡᠷᠡᠶᠢᠳ᠋ᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ��ᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ
ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ ᠳᠢ�ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ
�ᠮᠡ�ᠦ ᠅᠃ ᠅
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠢ�ᠡᠨ ᠢ ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠤᠰᠳ᠋ᠠᠬᠤᠢ ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠷᠡ
᠑᠐᠂
ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠷᠡ �ᠢᠨ �ᠮᠵᠢ�� ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ
�ᠷᠡ �ᠢ ᠅
ᠲᠡᠩᠷᠢ �ᠢᠨ ᠣᠷᠳ᠋ᠤ �ᠠᠷᠰᠢ ��ᠤ ᠃ ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠲᠠᠪᠢᠨ
ᠰᠠᠷᠠᠨ ᠤᠰᠤᠨ �ᠯᠤᠷ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠷ �ᠲᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠰᠠᠷᠠᠨ
ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠲᠠᠪᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠷᠡ �ᠢ ᠅
�ᠲᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠨᠠᠷᠠᠨ ᠲᠡᠩᠷᠢ ᠨᠠᠷ ᠤᠨ ᠣᠷᠳ᠋ᠤ �ᠠᠷᠰᠢ ��ᠤ ᠃
ᠲᠡᠩᠷᠢ ᠨᠠᠷ ᠰᠠᠭ᠋ᠤ�ᠤ ᠃ ᠨᠠᠷᠠᠨ �ᠠᠯ �ᠯᠤᠷ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠷ
ᠰᠢᠲᠦᠵᠦ ᠠ�ᠤ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠦ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠣᠭᠲᠠᠷᠭ᠋ᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠶᠠᠪᠤᠭᠴᠢᠨ
᠙᠂

�ᠠᠷ �ᠯ ᠦᠨ �ᠤᠷᠤᠭ᠋ᠤᠳ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠯᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠤ �ᠯ ᠮᠡᠲᠦ ᠂
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠪᠡᠰᠦ ᠃ �ᠷᠢᠰ ᠦᠰᠦᠲᠦ ᠂ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠯᠠᠪᠠᠢ ᠰᠢᠳ᠋ᠦᠲᠦ ᠂
᠑᠕᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ �ᠳᠰᠠᠯᠠ ᠤᠯᠤᠰᠤᠨ ᠤᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭᠴᠢ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ
�ᠠᠳ ᠤᠨ ᠤᠭ ᠳᠡᠯᠭᠡᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠅
�ᠣ�ᠠᠷ ᠃ ᠴᠠᠰᠤᠲᠤ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢᠨ �ᠯ ᠲᠦᠷ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ
ᠠᠷᠢᠭ᠋ᠤᠨ ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠰᠢᠭᠡᠮᠤᠨ᠋ᠢ ᠨᠠᠨᠳ᠋ᠢ
ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠲᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ��ᠤ ᠅
ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠲᠦ ᠂ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠲᠦ ᠂ ᠲᠠᠩᠰᠤᠭ ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠲᠦ ᠂ ᠷᠠᠰᠢ�ᠠᠨ
᠑᠔᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠢᠭ᠋ᠤᠨ
ᠣᠷᠤ�� ᠂ ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ ᠤᠤᠵᠢᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠪᠡᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠣᠯᠠᠨ ᠦ�� �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠦᠨ ᠮᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠ
ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠪᠠᠢ ᠃ ᠃ ᠨᠠᠮᠠᠶᠢ �� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠮᠠᠭᠰᠢ ᠂
ᠣᠷᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭᠴᠢ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠴᠠᠬᠷᠠᠸᠠᠷᠲᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ
ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠃ ᠨᠠᠮᠠᠢ �� �ᠮᠡ� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠲᠡᠯᠡ ᠃ �ᠷᠳ᠋ᠦᠨ
᠑᠓᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠡᠷᠭᠦᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡ� ᠃ ᠣᠯᠠᠨ ᠠ᠋ ᠡᠷᠭᠦᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠰᠠᠮᠪᠠᠲᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠡᠷᠡ ��ᠤ ᠃ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ �ᠯᠡᠪᠡᠷ ᠣᠯᠠ��
ᠡᠷᠭᠦᠪᠡᠢ ᠃ ᠃ ᠡᠩ᠓ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠦᠨ ᠮᠠᠾᠠ�
�ᠮᠦᠨ ᠢ ᠰᠢᠯᠢᠵᠦ ᠲᠠᠷᠢ�ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠪᠢ�ᠠᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ
ᠲᠡᠮᠴᠡᠯᠳ᠋ᠦᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡᠭᠡᠷ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ ᠠᠪᠤᠷᠢᠲᠤ
᠑᠒᠂
��ᠤ ᠅
ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ ᠡᠩ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ �ᠵᠦᠭᠦᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠡᠷᠡ
ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠦ᠋ᠷ �ᠵᠦᠭᠦᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠤᠨ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭᠡᠳ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡᠭᠡᠷ ᠢᠨᠳ᠋ᠦᠵᠦ
᠑᠘᠂
ᠰᠢᠯᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠷᠢ�� ᠥᠭᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ  �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠂ ᠠᠯᠠᠩ �ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ ᠡᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠤᠷᠤᠭ ��ᠤ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠤ �
ᠮᠢᠨ᠋ᠦ ᠡᠴᠢ� ᠡᠪᠦ� ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠤᠨ ᠣᠯᠠ�� ᠡᠷᠭᠦᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠵᠣᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠂ ᠴᠢ ᠠᠯᠢ �ᠠᠵᠠᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠢ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃
ᠶᠠᠷᠯᠤᠩ ᠤᠨ ᠡᠷᠬᠡᠲᠦ ᠲᠠᠯᠠ ᠲᠤᠷ ᠃ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠮ� �ᠮᠦᠨ
ᠮᠡᠲᠦ �ᠯᠤᠨ ᠂ ᠳᠣᠷᠤᠨ᠋ᠠ ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠨ ᠴᠠᠰᠤᠲᠤ ᠣᠷᠤ�� ᠣᠳᠴᠤ ᠂
ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠤ ᠰᠢᠯᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠷᠢᠨ ᠥᠭᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠰᠣᠴᠢᠭᠰᠠᠨ
᠑᠗᠂
ᠡᠪᠦᠭᠡᠨ
� ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠢ �ᠮᠡᠨ ᠠᠰᠠᠭ᠋ᠠᠪᠠᠰᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠲᠡᠵᠢ�ᠡᠭ᠍ᠴᠢ
ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠮᠦᠨ ᠣᠯᠵᠤ ᠲᠡᠵᠢ�ᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠠᠮᠠᠨ ᠣᠷᠤᠭᠰᠠᠨ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠂
�ᠵᠦ �ᠠᠩᠭ᠋ᠠ ᠮᠥ᠋ᠷᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠣᠷᠬᠢᠪᠠᠢ ᠃ ᠸᠠᠶᠢᠰᠠᠯᠢ �ᠯᠭ᠋ᠠᠰᠤᠨ ᠤ
ᠶᠠᠮᠪᠠᠷ � ᠮᠡᠰᠡᠰ ᠢᠶᠡᠷ ᠲᠠᠬᠠᠯᠠᠵᠤ ᠶᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ ᠵᠡᠰ �ᠠᠶᠢᠷᠴᠠᠭ ᠲᠤ
ᠡᠴᠢ� ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠮᠡᠳ ᠢ ᠠᠯᠠ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠮᠡᠳ
᠑᠖᠂
�ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠡᠴᠢ� ᠲᠦᠷ ᠢᠶᠡᠨ �ᠠᠷᠰᠢ ��ᠤ ᠃ ᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠰᠤ ᠵᠣᠬᠢᠬᠤ
�ᠯᠭᠡᠴᠢᠨ ᠨᠤᠭ᠋ᠤᠳ ᠲᠤᠷ ᠦᠵᠦᠭᠦᠯᠪᠡᠰᠦ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠯᠭᠡᠰ ᠯᠤᠭ᠍� ᠲᠡᠭᠦᠯᠳ᠋ᠡᠷ ᠂ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂
ᠨᠢᠳ᠋ᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡ ᠠᠨ᠋ᠢᠬᠤ ᠰᠢᠪᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠮᠡᠲᠦ ᠯᠠᠭᠱᠠᠨ
4
��ᠤ ᠃ �ᠳ᠋ᠤᠩᠴᠠᠷ ᠤᠨ ᠦᠷᠡ �ᠷᠵᠢᠭᠢᠨ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ �ᠯ� ᠃
ᠶᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠲᠡᠩᠷᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠳ᠋ᠤᠩᠴᠠᠷ
ᠰᠢᠷᠠ ᠴᠡᠦᠬᠡᠨ �ᠮᠦᠨ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠠ �ᠷ ᠨᠢ ᠣᠷᠤᠵᠤ �ᠠᠮᠲᠤᠳᠴᠤ
᠒᠑᠂
ᠶᠠᠪᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠂ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ �ᠷᠲᠡ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠷᠡᠯ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠳ
ᠳᠣ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ� ᠃ ᠳᠣ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠶᠡᠭᠦᠳᠬᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ
�ᠷᠲᠦ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠦ�� �ᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ
ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ ᠡᠩ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠷᠲᠦ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ ��ᠤ ᠃
ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠰᠢᠯᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢᠶᠠᠨ ᠥᠭᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠲᠡᠷᠡ �ᠳ᠋ᠠ ᠤᠯᠤᠰ �ᠯᠡᠯᠴᠡᠵᠦ
᠒᠐᠂
ᠤᠯᠤᠰ ᠲᠤ ᠵᠣᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠂ ᠤᠴᠢᠷ
�ᠲᠦᠯᠵᠦ ᠂ �ᠷᠬᠠᠨ �ᠠᠯᠳ᠋ᠤᠨ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ�� �ᠷᠴᠦ ᠂ �ᠳ᠋ᠠ �ᠮᠡ�
ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠷᠭᠡᠢ �ᠨ ᠠᠪᠤᠨ ᠂ ᠳᠣᠷᠤᠨ᠋ᠠ ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠲᠡᠩᠭᠢᠰ ᠳᠠᠯᠠᠢ
ᠰᠭᠦᠩ� �ᠢᠨ �ᠠᠵᠠᠷ� ᠶᠠᠪᠤᠵᠤ ᠂ ᠦᠯᠦ ᠢᠲᠡᠭᠡᠰᠢᠨ �ᠣᠸ᠋� ᠮᠠᠷᠠᠯ
ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠣᠳᠬᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠷᠲᠦ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ ᠂
ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠮᠡᠯ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤ�� ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠠᠯᠲᠠᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠯᠣᠩᠨ᠋ᠠᠮ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠮᠡᠯ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠣᠷᠣᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠂
᠑᠙᠂
ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ ᠂ ��ᠤ ᠅
ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ ᠂
ᠰᠢᠪᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠪᠠᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠦᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ

ᠰᠤᠲᠤ �ᠭᠳ᠋ᠠ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠪᠠᠢ ᠅
�ᠲᠠᠳ ᠤᠨ ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠮᠤᠵᠢᠢ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠳᠠᠶᠢᠮᠢᠩ
ᠠᠯᠲᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠭᠡᠵᠦ �ᠠᠷᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ
᠒᠔᠂
�ᠠᠳ ᠤᠨ ᠦ�� �ᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠂
ᠲᠠᠩ �ᠦᠵᠦᠩ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠂ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ
�ᠤᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠲᠠᠳ ᠤᠨ ᠡᠩ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠯ ᠠ�ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
�ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠰᠣᠯᠤᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ �ᠬᠠ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠠᠪᠤ� ᠅
�ᠣᠷᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠵᠦ᠋ᠷᠴᠢᠳ ᠦᠨ ᠸᠠᠩᠵᠤᠨ
᠒᠓᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠅
�ᠣᠷᠢᠨ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠦᠯᠡᠨ ᠦ �ᠳ᠋ᠡ� ᠠᠷᠠᠯᠠ
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰᠢ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠅
ᠤᠯᠠᠮ ᠨᠥ᠋ᠬᠦᠷ ᠨᠡᠮᠡᠵᠦ ᠂ �ᠰᠠ ᠳᠡᠶᠢᠯᠡᠵᠦ ᠠᠪᠴᠤ ᠂ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ
ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠢᠷᠡᠵᠦ ᠨᠥ᠋ᠬᠦᠴᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠮᠡᠲᠦ
ᠡᠷᠬᠡᠳ᠋ᠡᠭᠡᠨ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ ᠠᠬ� ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠵᠦ ᠃ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠥᠩ� ᠂ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ �ᠠᠷᠢ ᠤᠯᠤᠰᠢ
�ᠠᠯ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠯ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠤᠪᠢᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠒᠒᠂
ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠵᠢᠷᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ
�ᠷᠬᠠᠨ ᠨᠢᠷᠸᠠᠨ ᠤ ᠳᠦ᠋ᠷᠢ ᠦᠵᠦᠭᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠡᠴᠡ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
�ᠳ᠋ᠤᠩᠴᠠᠷ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠦ�� �ᠯᠬᠤ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠰᠢᠭᠡᠮᠤᠨ᠋ᠢ
ᠶᠠᠪᠤᠳ᠋ᠠᠯ ᠮᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠤ ᠭᠶᠢᠨ ᠲᠤᠯᠠ ᠡᠰᠡ ᠵᠠᠯᠠ� � ᠂
�ᠠᠮ� ᠲᠤᠷ ᠴᠢᠮᠠᠶᠢ ᠵᠠᠯᠠᠬᠤ �ᠯᠡ� � ᠂ ᠶᠢᠷᠲᠢᠨᠴᠦ �ᠢᠨ ᠦᠢᠯᠡ
�ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ ᠴᠠᠭ ᠯᠣᠵᠠᠸ ᠠ᠋ ᠠᠨ᠋ᠠᠨᠳ᠋ᠠ �ᠠᠷ� �ᠮᠡ�
ᠶᠡ� ᠥᠭ᠍ᠯᠢ� ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠂ ᠢᠯᠠᠬᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠳ᠋ᠦᠷ� ᠡᠯᠴᠢ
᠒᠗᠂
ᠤᠭᠲᠤᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠥ᠋ᠪᠰᠢ�ᠡᠵᠦ ᠂
ᠡᠷᠭᠦᠨ ᠣᠷᠤᠵᠤ ᠥᠭ᠍ᠰᠦ �ᠵᠦ ᠃ ᠨᠠᠴᠢᠨ ᠢ ᠴᠠᠶᠢᠳ᠋ᠠᠮ ᠲᠤᠷ
ᠢᠯᠠᠬᠤ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠯᠡᠨ ᠣᠯᠠᠨ ᠡᠯᠴᠢᠳ ᠢ ᠠᠯ�
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠤᠰᠴᠤ
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ �ᠯᠦ� ᠳᠣᠷᠵᠢ
ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ��ᠡ �ᠢ ᠨᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠤᠯᠤᠰᠢ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
᠒᠖᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠂ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠤᠭᠲᠤᠵᠤ
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠷᠯᠢᠭ ᠤᠳ ᠤᠨ ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ
ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ �ᠣᠷᠯᠣᠰᠤᠨ ᠨᠠᠷᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
�ᠤᠴᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠢ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
�ᠤᠴᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠤᠰᠤᠨ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠯ� �ᠷᠡᠶᠢᠳ ᠦᠨ ᠤᠩ
ᠮᠡᠩᠭᠦᠯᠡ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠃ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
᠒᠕᠂
�ᠤᠴᠢᠨ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ᠋ᠤᠨ
ᠰᠤᠯᠲᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠂ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠮᠤᠵᠢ ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
�ᠤᠴᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠰᠢᠷᠠ ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ
5
ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠨᠣ�ᠠᠳ ᠂ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠨᠣ�ᠠᠳ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢ ᠨᠣ�ᠠᠳ
�ᠨᠳ᠋ᠦ ᠶᠡ� ᠶᠠᠮ� ᠃ ᠶᠡ� ᠥᠭ᠍ᠯᠢ� �ᠢ ᠵᠡᠷ� �ᠷ ᠨᠢ ᠂
ᠡᠬᠢᠯᠡᠨ ᠃ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠳ� �ᠨ ᠶᠡ� ᠴᠣᠯᠠ ᠂
ᠲᠡᠷᠡ ᠶᠡ� ᠠ�ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠦᠳ
ᠳᠠᠷᠤᠭ᠋ᠠᠳ᠔ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
᠓᠐᠂
�ᠶᠢᠯᠳ᠋ᠤᠵᠤ ᠃
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠴᠡᠷᠢᠭ᠌ ᠢ �ᠶᠢᠭ᠋ᠠᠯ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠣᠤᠯ ᠲᠤᠷ
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠰᠠᠷᠲᠠᠭᠴᠢᠨ ᠤ ᠠᠮᠪᠠᠬᠠᠢ
�ᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠡᠩᠷᠢ ᠡᠴᠢ� ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠢᠳᠬᠠᠭᠰᠠᠨ �ᠢ �� �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠤᠷᠪᠠᠵᠤ
ᠠᠮᠠ ᠦᠭᠡᠢ �ᠷᠦᠭᠡᠰᠦᠨ ᠮᠥ᠋ᠷᠭᠦ� ᠠᠬᠤ �ᠰᠤ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠠᠬᠤ ᠃
�ᠷᠬᠠᠨ ᠰᠢᠭᠡᠮᠤᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠡ� ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠯᠡ
᠒᠙᠂
ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠳᠡᠭᠡᠳ᠋ᠦ
ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠦᠨ ᠸᠴᠢᠷ ᠲᠤ ᠣᠷᠤᠨ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠃
ᠡᠮᠦᠨ᠋ᠡ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠠ ᠰᠥ᠋ᠭᠦᠳᠴᠦ ᠮᠥ᠋ᠷᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠡᠵᠡᠨ
�ᠠᠭᠴᠠ ᠡᠪᠡᠷᠲᠦ �ᠷᠦᠭᠡᠰᠦᠨ ��ᠦᠵᠦ ᠢᠷᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠦ
ᠴᠠᠳ᠋ᠠᠭᠷᠢᠭ ᠤᠨ ᠳᠠᠪᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢᠶᠠᠷ ᠳᠠᠪᠠᠵᠤ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠰᠡᠷᠦ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ
ᠮᠥ᠋ᠨ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ ᠴᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠲᠦᠷ ᠣᠴᠢᠲᠠᠯᠠ ᠃
�ᠠᠷᠠ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠢ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠪᠠᠢ ᠅
᠒᠘᠂
ᠳᠣᠷᠤᠭᠰᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠮᠤᠵᠢ �ᠢᠨ
�ᠴᠢᠭ᠌ �ᠯᠡᠭ᠌ ᠡᠷᠭᠦᠨ ᠃ ᠮᠩᠠᠷᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠠᠶᠢᠮᠠᠭ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠴᠢᠮᠠᠳ᠋ᠤᠷ ᠰᠢᠲᠦᠵᠦ ᠂ ᠴᠢ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠨᠠᠮᠠᠢ ᠰᠠ� �ᠮᠡᠨ

᠓᠔᠂
ᠠᠯᠲᠠᠨ
ᠵᠢᠯᠤᠭ᠍� ᠨᠢ �ᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠰᠠᠨ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠴᠢᠬᠤᠯ ��ᠤ ᠂ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ
�ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷᠦᠨ ᠃ ᠶᠡᠷᠦ ᠡᠮᠡ �ᠮᠦᠨ ᠢ
�ᠯᠲᠠᠯᠠ ᠃ �ᠠᠭᠴᠠ ᠴᠢᠮᠠᠢ ᠡᠰᠡ ᠳᠤᠷᠠᠰᠤᠭᠰᠠᠨ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠢ ᠃
ᠶᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ� ᠨᠠᠷᠮᠠᠢ ᠶᠡ� ᠤᠯᠤᠰ ᠲᠤ ᠶᠡ� �ᠠᠶᠢᠷᠠ
�ᠦᠬᠡᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠣᠷᠬᠢᠵᠤ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠲᠦ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠼᠦ �ᠵᠦ
ᠡᠴᠡ ᠦᠯᠡᠮᠵᠢ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃ ᠡᠴᠢ� ᠡ� ᠡᠮᠡ
᠓᠓᠂
�ᠷᠢᠨ ᠶᠡ� ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠰᠢᠯᠴᠠᠵᠤ ᠃ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ  �ᠷᠲᠡ �ᠷᠭᠡᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠨᠠᠮᠠᠶᠢ ᠵᠡᠮᠯᠡᠵᠦ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠠᠲᠠᠯᠠ ᠃
�ᠲᠦ� �ᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ ᠤᠴᠢᠷᠠᠵᠤ �ᠬᠦᠢ ᠤᠯᠤᠰᠢ �ᠤᠷᠢ�ᠠᠯᠴᠠᠵᠤ ᠃
ᠴᠢᠩᠯᠠᠪᠠᠰᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠰᠬᠡᠨ �ᠣᠸ᠋� ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠷᠭᠡᠢ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃
�ᠷᠲᠡᠭᠡᠨ ᠶᠠᠭ᠋ᠤ �ᠯᠡᠯᠴᠡᠨ᠋ᠡᠮ �ᠵᠢ ᠢᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠵᠤ
ᠨᠠᠳ᠋ᠠ ᠦᠯᠦ ᠠᠭ᠋ᠤᠷᠯᠠᠬᠤ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠯ �ᠴᠢᠨ ᠣᠴᠢᠵᠤ ᠴᠢᠩᠨ᠋ᠠ ᠂
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢᠨ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠮ ᠢ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠠᠷᠭ᠋ᠠᠰᠤ �ᠵᠢ �ᠯᠡ� ᠃ ᠲᠡᠷᠡ
᠓᠒᠂
�ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ � ᠠᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷᠬᠠᠭᠴᠢᠨ ᠣᠯᠠᠨ ᠤ ᠲᠤᠯᠠ ᠃
�ᠠᠭᠴᠠ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠰᠢ �ᠯᠡᠦ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢ ᠶᠠᠬᠢᠨ ᠮᠠᠷᠲᠠ�
ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠂ �ᠠᠭ᠋ᠠᠴᠠᠯ ᠦᠭᠡᠢ ᠶᠠᠪᠤᠵᠤ ᠃ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠰᠤᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷ ᠦᠨ ᠃ �ᠠᠭᠴᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠶᠠᠪᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ
ᠨᠢᠭᠡᠬᠡᠨ �ᠷ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠮᠠ ᠡᠰᠡ ᠳᠤᠷᠠᠰᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ �ᠷᠲᠡ
᠓᠑᠂
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠲᠤ ᠂
�ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ ᠲᠦᠷ ᠶᠡ� �ᠠᠶᠢᠷ� ᠲᠤᠷ ᠃ �ᠠᠭᠴᠠ
᠓᠗᠂
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠷᠮᠠᠭ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ ᠶᠠᠪᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠮᠢᠨ᠋ᠦ ᠢᠷᠡᠵᠦ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ
ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ �ᠨ ᠡᠰᠡ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃
ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠷᠢᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠭ ᠢᠶᠠᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠᠲᠠᠯᠠ ᠃
�ᠯᠡᠯᠴᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ ᠃ ᠨᠠᠳ᠋ᠤᠷ �ᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠮᠡᠨ �ᠷᠢ��
ᠢᠷᠡᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠲᠡᠭᠦᠰᠬᠡᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠤᠨ
�ᠲᠡᠴᠢ �ᠦᠬᠡᠳ ᠂ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠷᠢ ᠳᠠᠭ᠋ᠠᠷᠢᠵᠤ
᠓᠖᠂
ᠦᠴᠦᠭᠦᠯᠳ᠋ᠦᠷ � �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢ ᠮᠠᠷᠲᠠᠵᠢ ᠣᠷᠬᠢᠵᠢ ᠃ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ
ᠮᠠᠨ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠨᠠᠷᠮᠠᠢ ᠶᠡ� ᠤᠯᠤᠰ ᠲᠤᠷ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠂
ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠪᠠᠢ ᠅
ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ ᠥᠪᠡᠷ� ᠰᠠᠨ᠋ᠠᠭ᠍� �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠠᠬᠤ ᠃ �ᠮᠡᠨ
ᠰᠡᠷᠡᠯᠡᠦ ᠃ ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠡᠴᠡ ᠢᠯᠡ ᠳᠠᠯᠳ᠋ᠠ ᠦᠭᠡᠢ ᠵᠢᠳᠬᠦ� ᠃
ᠡᠵᠡᠨ ᠲᠦᠷ �ᠷᠢ�� ᠠᠶᠢᠯᠠᠳᠬᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ �
᠓᠕᠂
�ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠯ �ᠴᠢᠨ ᠃
ᠡᠰᠡ �ᠷᠲᠡᠪᠡᠴᠢ ᠂ ᠡᠴᠦᠰ ᠲᠦᠷ ᠦᠷᠡ ᠳ᠋ᠦ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ �ᠷᠲᠡᠮᠵᠡ
�ᠷᠡᠭ᠌ ᠃ ᠶᠠᠪᠤᠵᠤ �ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ �ᠰᠠ �ᠰᠠ ᠥᠭ᠍ᠰᠦ ᠂ ᠡᠳ᠋ᠦ�
�ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠳ᠋ᠡ� ᠃ ᠶᠠᠭ᠋ᠠᠷᠠᠵᠤ �ᠤᠨ᠋ᠢᠭᠬᠤ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ
ᠥᠭ᠍ᠯᠢ� ᠲᠦ ᠦᠯᠦ ᠱᠠᠮᠳ᠋ᠠᠬᠤ ᠃ ᠥᠨ᠋ᠢᠳ᠋ᠡ ᠵᠢᠳᠬᠦᠵᠦ
ᠶᠠᠪᠤᠬᠤᠯᠠ ᠴᠢᠮᠠᠳ᠋ᠤ ᠣᠯᠵᠠ �ᠰᠢᠦ ᠃ ᠥᠷᠢᠰᠦᠨ ᠠᠪᠬᠤ
ᠣᠭ᠋ᠤᠰᠤᠷ ᠤᠷᠲᠤ �ᠯᠬᠤᠯᠠ ᠨᠠᠳ᠋ᠠ ᠣᠯᠵᠠ ᠃ � ᠠᠮᠢᠳ᠋ᠤ
6
�ᠯᠤᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠰ �ᠯᠤᠨ
ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ �ᠯᠤᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ �ᠠᠷᠤᠳ᠋ᠢ
᠔᠐᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠤᠵᠤ �ᠷᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠃
ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭ᠍� ᠡᠳ᠋ᠦᠢ �ᠯᠡ �ᠵᠦ ᠃ ᠮᠢᠨ᠋ᠠᠭ ᠤᠨ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ
ᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ �ᠯᠡ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢᠶᠡᠷ �ᠠᠭᠴᠠ ᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠢ ᠂
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠡᠵᠡᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢᠶᠡᠷ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ ᠠᠮᠠᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠰᠤᠭ᠋ᠠᠢ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠵᠢᠯ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃
ᠶᠡᠬᠡᠩ� ᠦᠢᠯᠡᠰ ᠢᠶᠡᠨ ᠲᠡᠭᠦᠰᠬᠡᠪᠡᠢ � ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ� ᠠᠮᠠᠷᠠᠨ
�ᠣ�ᠠᠷ ᠶᠡ� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠃ ᠡᠷ� ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠶᠡᠷᠦ
᠓᠙᠂
ᠡᠴᠢ� ᠶᠦᠭᠡᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ ᠢᠶᠠᠷ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠳᠠᠬᠢᠨ ᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ
ᠡᠵᠡᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠃ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ �ᠣᠷᠮᠤᠰᠲᠠ ᠲᠡᠩᠷᠢ
ᠡᠷᠬᠢᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠶᠢᠷᠯᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠪᠤᠴᠢᠨ ᠴᠣᠯᠠ ᠰᠣ�ᠤᠷᠬᠠᠵᠤ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ �ᠢᠨ
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠰᠬᠡᠨ �ᠣᠸ᠋� �ᠷᠭᠡᠢ ᠲᠦᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠴᠢᠨ
�ᠠᠳᠭᠠᠯᠠᠨ ᠃ �ᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠮᠤᠵᠢ �ᠢᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠯᠦᠭ᠌
᠓᠘᠂
ᠶᠡ� ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ
ᠡᠭᠦᠨ ᠢᠶᠡᠷ � ᠠᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷᠬ� ᠃ �ᠮᠡᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠵᠤ ᠃ �ᠠᠰ
ᠶᠡᠷᠦ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠡᠬᠢᠯᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠳ ᠰᠠᠶᠢᠳ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡᠭᠡᠷ
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ �ᠯᠦ� ᠅
ᠥᠭᠦᠯᠳ᠋ᠦᠨ ᠠᠯᠠᠯᠳ᠋ᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠠᠮᠢ ��� �ᠨ ᠡᠰᠡ �ᠠᠶᠢᠷᠯᠠᠭᠰᠠᠨ
ᠦᠨ᠋ᠡᠨ �ᠤᠳ᠋ᠠᠯ ᠢᠶᠠᠨ ᠡᠰᠡ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠥᠰᠦᠲᠦ ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠭ ᠢᠶᠠᠨ ᠦᠯᠲᠡᠷᠡᠲᠡᠯ� ᠂

�ᠠᠲᠤᠨ ᠢ �ᠣᠤᠯ �ᠮᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠡᠴᠢ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠶᠠᠰᠤᠢ ᠨᠢ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡ
ᠦᠬᠦᠪᠡᠢ ᠃ �ᠠᠷᠠ ᠮᠥ᠋ᠷᠢᠨ ᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢ ᠦᠬᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢᠶᠡᠷ
�ᠮ �ᠯᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ �ᠠᠷᠠ ᠮᠥ᠋ᠷᠢᠨ ᠲᠦᠷ ᠤᠨ᠋ᠠᠵᠤ
᠔᠓᠂
�ᠠᠪᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠂ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠴᠠ ᠣᠷᠤᠨ ᠢ
�ᠷᠪᠡᠯᠵᠢᠨ �ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠴᠠ ᠣᠷᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠰᠠ
�ᠵᠦ �ᠴᠢᠭ᠌ �ᠴᠢᠵᠦ �ᠵᠦᠭᠦᠨ ᠲᠦᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠤ�ᠠᠵᠤ ᠢᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃
ᠦᠬᠦᠮᠦ ᠃ ᠶᠠᠰᠤ �ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠤᠷᠤᠭ᠋ᠤ � ᠡᠷᠢ ᠃ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡ ᠡᠷᠢ
�ᠵᠦᠨ ᠲᠦᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ � ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠠᠷᠠ ᠮᠥ᠋ᠷᠢᠨ ᠲᠦᠷ ᠤᠨ᠋ᠠᠵᠤ
ᠨᠢ ᠵᠠᠷᠤᠳ᠋ᠠᠰᠤᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠷᠦᠨ ᠰᠢᠪᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠣᠲᠠ �ᠢᠨ ᠤ ᠣᠪᠤᠭ ᠲᠤ ᠰᠠᠰᠢᠨ ᠸᠠᠩᠢᠨ ᠂ �ᠮᠡ� ᠂ ᠡᠴᠢᠭᠡᠶᠢᠨ
᠔᠒᠂
ᠣᠳ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠴᠢ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂ �ᠲᠠᠳ ᠤᠨ ᠢᠷᠭ᠋ᠠᠢ
�ᠷᠪᠡᠯᠵᠢᠨ �ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ �ᠠᠷᠠ ᠮᠥ᠋ᠷᠢᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠤᠬᠢ�ᠠᠷ�
�ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ �ᠷᠪᠡᠯᠵᠢᠨ �ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ ᠢ ᠡᠵᠡᠨ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃
�ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠷᠠ �ᠮᠤᠰᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠠᠪᠤᠨ ᠨᠡᠭ᠍ᠵᠢ
�ᠯᠲᠤᠭ᠋ᠠᠢ �ᠵᠢ ᠠᠯᠠᠬᠤᠢ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠪᠡᠯᠵᠢᠨ
��� ᠮᠢᠨ᠋ᠢ �ᠠᠢ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ �ᠣᠶᠢᠲᠤ ᠦᠷᠢᠳ᠋ᠦ ᠮᠢᠨ᠋ᠢᠯᠡ ᠰᠠᠶᠢᠨ
�ᠣᠶᠢᠲᠤ ᠦᠷᠡ ᠳ᠋ᠦ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ ᠃ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠡᠵᠡᠨ ᠡᠨ᠋ᠡ
᠔᠑᠂
ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ ᠃ ᠡᠰᠡ ᠠᠯᠠᠪᠠᠰᠤ
ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷᠦᠨ ᠃ ᠨᠠᠮᠠᠶᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠰᠤ ��ᠡᠨ ᠲᠦᠷ
�ᠣᠷᠮᠤᠰᠲᠠ �ᠯᠤᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠵᠤ ᠃ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠷᠢᠪᠠᠢ ᠃
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠤᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ
�ᠤᠪᠢᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ �ᠯᠤᠨ ᠂ ᠰᠢᠳ᠋ᠤᠷᠭ᠋ᠤ
�ᠰᠢᠦ ᠃ ᠶᠡ� ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠨ ᠰᠠ� ᠅
ᠣᠯᠠᠨ ᠯᠤᠭ᠍� ᠵᠣ� ᠃ ᠦᠨ᠋ᠡᠭᠡᠷ ᠨᠡᠭᠦᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢ� ���
᠔᠖᠂
ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠰᠤᠭᠰᠠᠨ �ᠮᠦᠨ ᠣ� ᠃ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ ᠳᠤᠷᠠ �ᠷᠢᠵᠤ
�ᠮᠦᠨ ᠢ ᠰᠡᠳᠬᠢᠯ �� ᠃ ᠦᠢᠯᠡᠳ᠋ᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠦᠢᠯᠡᠪᠡᠨ
�ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠲᠦᠨ ᠃ ᠦᠨ᠋ᠡᠨ ᠦᠭᠡᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ �ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠦᠨ᠋ᠡᠨ ᠰᠡᠳᠬᠢᠯ ᠢᠶᠡᠷ ᠶᠠᠪᠤᠵᠤ ᠃ ᠦᠷᠭᠦᠯᠵᠢ
ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠥᠨ᠋ᠦᠴᠢᠨ �ᠣᠴᠤᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠲᠤᠯᠤᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠤ
�ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠃ ᠥᠷᠦᠭᠡᠰᠦᠨ �ᠣᠴᠤᠷᠤᠭᠰᠠᠨ �ᠷᠲᠡ �ᠠᠲᠤᠨ ᠲᠤ
ᠥᠴᠢᠨ ᠵᠠᠯᠪᠠᠷᠢᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠥᠩᠳ᠋ᠡᠶᠢᠵᠦ ᠡᠶᠢᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ
᠔᠕᠂
ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠵᠢᠷᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠨ᠋ᠢᠳ ᠦᠨ �ᠯᠦᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠰᠠᠩ ᠮᠡᠲᠦ �ᠷ ᠶᠡ� ᠤᠯᠤᠰ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ �ᠷᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠨᠣ�ᠠᠳ ᠰᠠᠶᠢᠳ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ �ᠦ
�ᠳ᠋ᠡᠷ ᠮᠡᠲᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ �ᠯᠦᠭ᠌ ᠮᠡᠲᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ
ᠲᠤᠰᠠᠯᠠᠯᠴᠠᠭᠰᠠᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠦᠳ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠅
ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠰᠠᠶᠢᠲᠤᠷ ᠨᠥ᠋ᠬᠦᠴᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠰᠠᠪᠯᠠᠯᠳ᠋ᠤᠨ
ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠷᠤᠨ ᠃ ᠰᠠᠶᠢᠪᠠᠷ ᠤᠴᠢᠷᠠᠭᠰᠠᠨ �ᠷᠲᠡ �ᠠᠲᠤᠨ
᠔᠔᠂
ᠤᠶᠢᠷᠠᠳ᠋ᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠶᠢᠨ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠴᠢᠯᠡ� �ᠷᠬᠡᠳ ᠦᠨ ᠠᠮᠢᠪᠠᠨ
ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠣᠯᠬᠤ �ᠮᠡ� ᠳᠣ� ��ᠤ ᠅
�ᠲᠠᠳ �ᠮᠦᠨ ᠢ ᠨᠢ� �ᠷᠵᠡ ᠰᠢᠷᠣᠢ ᠣᠷᠬᠢᠭᠰᠠᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃
ᠡᠷᠢᠵᠦ ᠡᠰᠡ ᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ �ᠠᠭᠴᠠ ᠣᠶᠢᠮᠤᠰᠤᠨ ᠢ ᠣᠯᠵᠤ ᠃
7
᠔᠙᠂
ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠠᠵᠠᠷ ᠠ᠋ ᠂᠂᠂ �ᠤᠩᠭ᠋ᠠ ᠷᠭ�ᠠᠯ ᠮᠲᠰᠾᠠᠨ
�ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ �ᠣᠨ᠋ᠢᠨ ᠵᠢᠯ� ᠯᠤᠤᠰ ᠤᠨ ᠡᠪᠴᠢᠨ ᠂᠂᠂
ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ �ᠣᠷᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠢ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠯ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠂ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
��ᠤ ᠃ ��ᠦᠭ᠌ �ᠣᠷᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠶᠡᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠦᠭ᠌ ᠃ �ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠣ�ᠠᠷ
ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠲᠠᠵᠤ ᠃ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ
᠔᠘᠂
ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ ᠭᠷᠠᠭ� ᠷᠭ�ᠠᠯ ᠮᠲᠰᠾᠠᠨ ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠨ ᠠᠲᠠᠯᠠ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠠ ᠵᠢᠯ� �ᠠᠨ ᠣᠷᠤ�� ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ �ᠠᠯ �ᠣᠨ᠋ᠢ ᠲᠠᠢ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠷ
ᠲᠤᠯᠤᠢ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠰᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠲᠦ �ᠠᠯᠢᠭᠰᠠᠨ ��ᠤ ᠅
ᠲᠤᠯᠤᠢ �ᠠᠯ �ᠣᠯᠣᠮᠲᠠ ᠰᠠᠬᠢᠨ ᠠᠲᠤᠭ᠋ᠠᠢ ᠃ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠯᠦ� ᠃
ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ �ᠢ ᠥᠪᠡᠷᠦᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠃
ᠡᠵᠡᠨ ᠰᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠵᠦ᠋ᠴᠢ �ᠢ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢ
�ᠯᠭ᠋ᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠔᠗᠂
ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ� ᠃ ᠮᠢᠨ᠋ᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠦ᠋ᠷᠡᠮᠭᠡᠢ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ �ᠠᠯ �ᠠᠬᠠᠢ ᠵᠢᠯᠦᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠ �ᠢᠨ
ᠦᠭᠡᠪᠡᠷ ᠶᠠᠪᠤᠭᠲᠤᠨ ᠃ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠵᠢᠷᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠤᠪᠢᠯᠠᠢ �ᠦᠬᠡᠨ ᠢ ᠦ� ᠨᠢ ᠠᠵᠢᠭᠲᠠᠢ �ᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
��ᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠦᠭᠡᠢ ᠃ �ᠠᠲᠠᠭ᠋ᠤᠵᠢᠨ ᠶᠠᠪᠤᠭᠲᠤᠨ ᠃
�ᠠᠲᠠᠨ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠲᠦᠷ ᠳᠤᠷᠤᠰᠤᠨ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ �ᠠᠶᠢᠷᠠᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ

ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠳᠡᠯᠭᠡᠷᠡᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠃ ᠳᠠᠯᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠬᠠᠢ
�ᠯᠪᠠᠢ ᠂ �ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ �ᠠᠵᠠᠷ� ᠂ ᠰᠠᠰᠢᠨ ᠢ ᠡᠩ
�ᠯᠵᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ ᠢᠶᠠᠷ үᠠᠪᠤᠬᠤᠢ
ᠡᠪᠡᠴᠢᠨ ᠡᠳ᠋ᠡᠭᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠣᠲᠠᠯᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠶᠡ� ��ᠠᠰᠬᠤᠯᠠᠩ ᠲᠤ
ᠠᠪᠢᠰᠢᠭ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠠᠳ᠋ᠢᠰᠲᠢᠳᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠢᠶᠠᠷ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠲᠡᠷᠡ
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠢᠶᠠᠨ �ᠣᠨ᠋ᠢᠨ ᠵᠢᠯ� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠯᠤᠭ᠍� ᠵᠣᠯᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠃
�ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠢᠶᠠᠨ ᠯᠤᠤ ᠵᠢᠯ� ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡ �ᠯᠵᠤ ᠃ ᠵᠢᠷᠠᠨ
᠕᠑᠂
ᠵᠢᠷᠠᠨ
ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ� �ᠰᠢᠭ ᠡᠳ᠋ᠦ� ᠂᠂᠂ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ �ᠮᠡᠨ
ᠰᠠᠰᠢᠨ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ ᠶᠡᠬᠡᠳ᠋ᠡ ᠳᠡᠯᠭᠡᠷᠡᠮᠦ ᠃ �ᠮᠡᠨ ᠵᠠᠷᠯᠢᠭ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ
ᠵᠠᠯᠠᠮᠤ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠴᠢ ᠣᠳᠬᠤᠢ �ᠷᠡᠭ᠌ ᠃ ᠴᠢᠨ᠋ᠤ
�ᠳ᠋ᠢᠰᠠᠳ᠋ᠤ �ᠢᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠭ᠋ᠠᠨ �ᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠴᠢᠮᠠᠢ �ᠢ
ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠲᠣᠤᠷ ᠮᠡᠲᠦ �ᠷᠲᠡᠢ ᠃ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰᠤᠨ ᠡᠵᠡᠨ
ᠮᠠᠯᠠᠭ᠍� ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠪᠠᠷ ᠮᠡᠲᠦ �ᠤᠲᠤᠯ ᠲᠠᠢ ᠃
ᠴᠢ �ᠷ ᠳᠣᠷᠤ�� ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠨ �ᠠᠷᠴᠠᠭ᠋ᠠᠢ ᠰᠢᠪᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠮᠡᠲᠦ
᠕᠐᠂
ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠂᠂᠂
�ᠮᠡ� �ᠢᠨ �ᠰᠢᠭ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ
ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠃ ᠠᠪᠠᠭ ᠠ᠋ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠭᠷᠠᠭ� ᠷᠭ�ᠠᠯ ᠮᠲᠰᠾᠠᠨ
ᠲᠡᠮᠴᠡᠯ ᠢ ᠳᠠᠷᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ ᠴᠣᠯᠠ �ᠢ ᠠᠪᠤᠨ ᠃ �ᠠᠷᠢᠵᠤ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠶᠠᠨ ᠡᠨ᠋ᠡᠳᠬᠡᠭ᠌ ᠲᠦᠷ ᠣᠳᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠲᠡᠷᠰ ᠦᠳ ᠦᠨ
�ᠤᠪᠢᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠨᠳ᠋ᠢᠲᠠ �ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ �ᠣᠷᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠷ� ᠡᠯᠴᠢ ᠢᠯᠭᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ ᠮᠠᠨᠵᠤᠰᠷᠢ �ᠢᠨ
�ᠮᠡ� ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠮ� �ᠢ �ᠮᠡᠮᠦ ᠅
�ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ �ᠭᠳ᠋ᠠ ᠳᠡᠭᠡᠳ᠋ᠦ �ᠠᠮ ᠠ᠋ ᠮᠠᠨ᠋ᠢ ᠮᠡᠲᠦ ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ ᠃
ᠴᠠᠮᠪᠤᠢ �ᠣᠸ᠋� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠮᠠᠲᠢ ᠳᠤᠸᠠᠽᠠ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ �ᠤᠪᠢᠯᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ
ᠠᠪᠠᠭ᠍� ᠯᠤᠭ᠍� �ᠨ ᠳᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠵᠢᠭ᠋ᠤ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ
ᠳᠤᠸᠠᠽᠠ �ᠮᠡ� ᠃ �ᠠᠯ �ᠣᠨ᠋ᠢᠨ ᠵᠢᠯ ᠲᠡᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠤᠷ� ᠲᠠᠢ
᠕᠔᠂
ᠮᠠᠲᠢ
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ ᠠᠴᠢ ᠳᠡᠭᠦᠦ
ᠨᠢᠰᠭᠠᠯᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠶᠡᠷᠦᠩᠬᠡᠢ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ �ᠢ ᠡᠩᠬᠡᠵᠢᠭᠦᠯ ᠦᠨ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠤᠯᠤᠰᠢ ᠦᠯᠦ ᠳᠡᠩᠰᠡᠯᠭᠡᠨ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ �ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠢ ᠦᠯᠦ
�ᠯᠠᠭ᠋ᠠᠰᠤ�� ᠵᠤᠰᠠᠵᠤ ᠃ ᠶᠡ� ᠳᠠᠶᠢᠳ᠋ᠤ �ᠣᠲᠠ ᠲᠤᠷ ᠡᠪᠦᠯᠵᠢᠵᠦ ᠃
�ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠱᠠᠩᠳ᠋ᠤ �ᠶᠢᠪᠦᠩ �ᠷᠳ᠋ᠦ
ᠵᠢᠯ ᠲᠡᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯ�
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂ �ᠤᠪᠢᠯᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠬᠠᠢ
᠕᠓᠂
�ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠶᠡ� ᠠᠬ ᠠ᠋ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠵᠢᠯ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠭᠰᠠᠨ ��ᠤ ᠅
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠂ �ᠤᠪᠢᠯᠠᠢ ᠂ ᠦᠯᠡ� ᠂ ᠠᠷᠢᠭ �� ᠂
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠲᠤᠯᠤᠢ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠰᠤᠷᠬᠠᠭᠲᠠᠢ �� ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠶᠠᠨ �ᠠᠬᠠᠢ ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ
ᠵᠢᠯ� ᠨᠢᠷᠸᠠᠨ ᠳᠦ᠋ᠷᠢ ᠦᠵᠦᠭᠦᠯᠪᠡᠢ ᠃ �ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠷᠪᠠᠨ
᠕᠒᠂
8
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠶᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ �ᠷᠢᠨ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠢ ᠲᠡᠭ᠍ᠰᠢᠳ᠋ᠡ �ᠶᠢᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ ᠃ ᠡᠩ� ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠠᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃
�ᠠ�� ᠷᠠᠲᠨ᠋ᠠ �ᠲᠦ �ᠠᠮ� �ᠢ ᠲᠠᠬᠢᠯ ᠤᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ
ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠦᠬᠡᠷ ᠵᠢᠯ ᠲᠡᠢ ᠃᠂ ᠰᠠᠰᠬ�� ᠮᠠᠨᠵᠤ �ᠣ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
᠕᠗᠂
ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠢ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠡᠴᠢ� ᠠᠨ᠋ᠤ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠷᠢᠨ ᠴᠢᠳ᠋ᠠᠮᠤ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢᠶᠡᠷ
ᠳᠠᠷᠮ� �ᠯᠠ ᠃ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠤᠷᠪᠠᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠤ ᠃ ᠡᠪᠦ�
��ᠤ ᠃ ᠴᠢᠩᠭᠢᠮ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠠᠮᠠᠯᠠ ᠃
ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠂ ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠠᠯᠠ ᠂ ᠴᠢᠩᠭᠢᠮ ᠂ ᠨᠣᠮᠤᠬᠤᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠼᠠᠬᠷᠠᠸᠠᠷ ᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠴᠦ᠋ᠮᠪᠦᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠨᠠ�ᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠢᠷᠣᠢ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠕᠖᠂
�ᠤᠴᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠃ �ᠣᠲᠠᠯᠠ ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠳ ᠲᠦᠷ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠨ ᠃
ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠯᠲᠠᠨ �ᠷᠳ᠋ᠦᠨ ᠢ ᠡᠷᠭᠢᠭᠦᠯᠦᠭ᠍ᠴᠢ ᠼᠠᠬᠷᠠᠸᠠᠷ ᠤᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ
ᠶᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠳᠠᠬᠢᠨ ᠢ ᠡᠩᠬᠡᠵᠢᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃
ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷ ᠠᠷᠪᠠᠨ ��ᠠᠨ ᠲᠤ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠢ
ᠫᠾᠠᠭᠰ� �ᠠᠮ� �ᠮᠡᠨ ᠴᠣᠯᠠ ᠡᠷᠭᠦᠪᠡᠢ ᠅
ᠠᠶᠢᠯᠠᠳᠬᠠᠭᠰᠠᠨ ᠢᠶᠠᠷ ᠠᠪᠢᠰᠢᠭ ᠠᠪᠴᠤ ᠃ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠕᠕᠂
�ᠮᠡᠨ ᠂ ᠴᠠᠮᠪᠤᠢ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ
ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ ᠢᠳ᠋ᠠᠮ ᠴᠣᠭᠲᠤ �ᠶ ᠸᠴᠢᠷ ᠤᠨ ᠠᠪᠢᠰᠢᠭ ᠠᠪᠤ��

ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠣᠨ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ
�ᠯᠦᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠶᠡ� �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠵᠠᠪᠠᠭ �ᠤᠴᠢᠨ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠖᠐᠂
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ
ᠲᠠᠬᠢᠯ ᠤᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
�ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ �ᠨ᠋ᠢ�� �ᠳ᠋ᠠ �ᠢ �ᠮᠡ� �ᠠᠮ� �ᠢ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ �ᠠᠮᠠᠯᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠂ �ᠣᠷᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ
�ᠭᠳ᠋ᠠ ᠱᠷᠢ �ᠮᠡ� �ᠢ ᠲᠠᠬᠢᠯ ᠤᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠕᠙᠂
�ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ
�ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠵᠢᠯ
ᠶᠡ� ᠡᠵᠡᠨ ᠰᠢᠷᠢ �ᠳ᠋ᠠ �ᠮᠡ� �ᠠᠮ� �ᠢ ᠲᠠᠬᠢᠯ ᠤᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠢᠨ᠋ᠦ ��ᠠᠨ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ
�ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠬᠠᠢ ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠳᠡᠭ᠍ᠵᠢᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ �ᠷᠢᠵᠤ ᠃
ᠨᠣᠮ ᠤᠳ ᠢ ᠣᠷᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ �ᠣᠲᠠᠯᠠ ᠳ᠋ᠠ
᠕᠘᠂
ᠴᠣᠰ� ᠣᠳᠰᠡᠷ �ᠯᠡᠮᠦᠷᠴᠢ �ᠷ ᠰᠤᠳ᠋ᠤᠷ ᠲᠠᠷᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠳᠠᠷᠮᠠ �ᠯᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠦᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠵᠤ ᠃
᠖᠓᠂
�ᠯᠦᠭ᠌
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ �ᠷᠲᠡ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠰᠣᠯᠤ�� ᠲᠠᠲᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ
ᠵᠦ᠋ᠢ ᠡᠪᠦᠭᠡᠨ �ᠮᠡ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠦ᠋� ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ
ᠠᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯ� �ᠲᠠᠳ ᠤᠨ ᠵᠤᠤ ᠣᠪᠤᠭ ᠲᠤ ᠂
ᠲᠡᠭ᠍ᠰᠢᠳ᠋ᠡ ᠶᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠱᠠᠰᠢᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠷ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠨ
ᠣᠷᠤᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ ᠶᠣᠰᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠣ�ᠠᠷ ᠶᠣᠰᠤᠨ ᠢ
�ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ ᠠᠨ᠋ᠠᠨᠳ᠋ᠠ ᠮᠠᠲᠢ �ᠮᠡ� �ᠠᠮ� �ᠢ ᠲᠠᠬᠢᠯ ᠤᠨ
᠖᠒᠂
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠤᠰᠤᠨ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠯᠲᠡᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ
ᠵᠠ�ᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ᠕ ᠲᠣᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ
ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠰᠠᠷᠠ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠰᠯᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠢᠨᠴᠡᠨ �ᠯ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠦ᠋ᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ �ᠣᠷᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠰᠢᠷᠡᠵᠦ ᠃ �ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ ᠶᠣᠰᠤᠭ᠋ᠠᠷ ᠦᠢᠯᠡᠳ ᠦᠨ ᠃
�ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠬᠢᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠱᠠᠭᠢᠮᠤᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ ᠱᠠᠰᠢᠨ ᠢ ᠦᠯᠡᠮᠵᠢ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ
᠖᠑᠂
ᠣᠷᠤᠶᠢᠨ ᠴᠢᠮᠡᠭ᠌
�ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ ᠠᠨ᠋ᠠᠨᠳ᠋ᠠ �ᠳ᠋ᠠ �ᠠᠷᠠ �ᠮᠡ� �ᠠᠮ� �ᠢ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ��ᠠᠨ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠ�ᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠢ� ᠰᠠᠷᠠ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠰᠯᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃ �ᠣᠷᠢᠨ ᠲᠠᠪᠤᠨ
9
᠖᠖᠂
�ᠠᠲᠬᠤᠯᠳ᠋ᠤᠨ �ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ
ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠮᠣᠯᠲᠤᠰᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠯᠭ᠍� �ᠷ ᠤᠪᠤᠨ ᠴᠤᠪᠤᠨ
�ᠷᠢᠭᠰᠠᠨ �ᠢ ᠅
ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ ᠳᠡᠭᠡᠭ᠍ᠰᠢ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠲᠠᠪᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠨ᠋ᠠᠭᠰᠢ ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠨᠠ�ᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯ� ᠃ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
�ᠤᠴᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠲᠠᠪᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ
᠖᠕᠂
�ᠠᠷᠪᠠᠢ ᠃ ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠃ �ᠠᠲᠬᠤᠯᠳ᠋ᠤᠨ ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠪᠴᠤ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ �ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠢᠯᠭ᠋ᠠᠬᠤ
�ᠠᠷᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠃ �ᠠᠰᠠᠷ ᠤᠨ ᠦᠷᠡ ᠲᠣᠮᠤᠯᠠᠬᠤ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
�ᠠᠨᠴᠤᠶᠢᠯᠠᠨ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠦᠬᠡᠳ ᠢᠶᠡᠨ ᠠᠪᠤᠨ ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ
ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠴᠡᠷᠢᠭ᠌ ᠳᠠᠶᠢᠯᠠᠵᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠰᠪᠤᠤ ᠲᠠᠮᠠᠭ᠋ᠠᠢ
ᠯᠤᠭ᠍� �ᠯᠵᠠᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭᠡᠳ ᠃ �ᠠᠰᠠᠭ ᠲᠡᠷᠭᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠲᠡᠭᠡᠵᠦ ᠃
᠖᠔᠂
ᠠᠯ� ᠠᠪᠴᠢ ᠢᠷᠡᠰᠦ �ᠵᠢ ᠣᠴᠢᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠨᠠ�ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ 
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ �ᠨ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠨᠠᠩᠵᠢᠨ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠣᠲᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠶᠡᠬᠡᠳ᠋ᠡ �ᠷᠤᠭ᠋ᠤᠰᠢ�ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠶᠦ᠋� ᠶᠡ� �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ
�ᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠨᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠰᠤ ᠵᠣᠬᠢᠮᠤ ᠃ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠯ� �ᠯᠬᠤ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠠᠷᠢ ᠶᠠᠰᠤᠲᠤ �ᠮᠦᠨ �ᠶᠢᠨ᠋ᠠᠮ ᠃
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠦᠲᠡᠯᠡ �ᠮᠦᠨ ᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠡᠶᠢᠮᠦ
�ᠭ᠋ᠤᠷᠴᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠢᠯᠭ᠋ᠠᠬᠤ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ

ᠡᠮᠡ �ᠢ �ᠯᠪᠠᠤ ᠯᠠ �ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ
ᠦᠵᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠮᠡᠲᠦ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠷ ᠲᠠᠢ ᠤᠯᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠴᠠᠷ ᠲᠠᠢ
ᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ �ᠢᠨ ᠴᠢᠰᠤᠨ ᠴᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠲᠤᠰᠤᠭᠰᠠᠨ ᠢ
ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠪᠠᠢ ᠃ �ᠨ᠋ᠡᠲᠡ ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠰᠢᠮᠨ᠋ᠤᠰ ᠣᠷᠤᠵᠤ ᠃
᠖᠘᠂
�ᠣᠲᠠᠯᠠ ᠳ᠋ᠠ
ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ ᠨᠢᠭᠦᠯᠡᠰᠦᠭ᠍ᠴᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠤᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ �ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ  ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠨᠢᠭᠦᠯᠡᠰᠦᠭ᠍ᠴᠢ ᠃ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ �ᠤᠷᠪᠠᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠤ ᠃ ᠡᠩ�
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠩ� ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ ᠂
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
 ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ᠖ ᠤᠰᠬᠠᠯ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ
᠖᠗᠂
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠤᠴᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠠᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠲᠠᠪᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠵᠢᠯ�
ᠮᠥ᠋ᠷᠢᠨ ᠦ �ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠷ� �ᠷᠴᠦ �ᠷᠰ �ᠣᠲᠠ �ᠷᠢᠵᠤ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠨ
�ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠴᠤᠭᠯᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ �ᠷᠦᠯᠡᠨ
�ᠤᠴᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠭᠳ᠋ᠠᠵᠤ �ᠣᠴᠤᠷᠪᠠᠢ ᠃
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠷᠪᠠᠢ ᠅
ᠵᠣᠨ ᠢ ᠨᠢ ᠠᠷᠠᠰᠤᠨ ᠢ ᠥᠪᠴᠢᠵᠦ ᠢᠷᠡᠵᠦ ᠃ �ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ ᠳ᠋ᠦ
�ᠤᠷᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ ᠲᠠᠰᠤ �ᠠᠷᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ �ᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠃
ᠰᠣᠨ᠋ᠤᠰᠤᠨ ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠭᠡᠵᠦ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠂ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
᠗᠑᠂
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠬᠤᠢ ᠃ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ
�ᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠡᠰᠡ �ᠯ� �ᠵᠢ ᠢᠩᠭᠡ� ᠃ �ᠵᠦ �ᠯᠡᠵᠦ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢᠷᠡᠨ ᠠᠰᠬᠠᠪᠠᠰᠤ ᠃ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ ᠨᠠᠮᠠᠢ ᠲᠠᠲᠠ��
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠢᠷᠡᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ �ᠷᠤᠭ᠋ᠤ �ᠠᠷᠠᠵᠤ ᠤᠶᠢᠯᠠᠵᠤ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠃
ᠮᠠᠭ᠋ᠠᠵᠢᠯᠠᠨ ᠃ ᠳᠣᠭᠰᠢᠨ ᠱᠠᠷᠠ �ᠷ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠨᠡᠬᠡᠭᠦᠯᠵᠦ ᠃
ᠥᠷᠭᠦᠵᠦ ᠲᠠᠪᠢᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ ᠦᠰᠦᠪᠡᠨ ᠲᠠᠰᠤᠴᠢᠵᠤ ᠃ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠷ ᠢᠶᠠᠨ
�ᠵᠦ ᠃ ᠠᠷᠢ� �ᠷ ᠰᠣᠭᠲᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠂ ᠣᠷᠤᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ �ᠨ
ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠶᠡ� ᠂ �ᠶᠢᠵᠢ ᠨᠡᠷᠡ �ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ �ᠯᠭ᠋ᠠ� ᠴᠢ
᠗᠐᠂
ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠃ �ᠭ᠋ᠠ ��� �ᠢ
ᠱᠠᠩ � �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠮᠵᠡ ᠃ ᠴᠢ ᠨᠠᠮᠠᠢ �ᠢ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ ��� �ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ
ᠴᠠᠷᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠠᠷᠢ� �ᠵᠦ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠶᠡ�
�ᠲᠡᠴᠢ ᠳᠣᠭᠰᠢᠨ ᠰᠢᠷᠠ �ᠢ �ᠷ ᠤᠷᠢᠵᠤ ᠃ ᠮᠥ᠋ᠩᠭᠦᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠦᠭᠡᠢ ᠳ᠋ᠦᠷ �ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ �ᠢ ᠃ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠤᠨ
�ᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠᠲᠠᠢ ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠠᠵᠤᠭ᠋ᠤ ᠃
�ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠃ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ᠋�
ᠢᠯᠡᠭᠦᠦ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠃ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠳᠡᠭᠦᠦ �ᠨ
᠖᠙᠂
ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠥᠩ� �ᠷᠡᠯ
ᠥᠭᠦᠯᠡᠷ ᠦᠨ ᠃ ᠴᠢᠨ᠋ᠦ ᠳᠡᠭᠦᠦ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ �ᠤᠩ
10
᠗᠔᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠂
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠲᠥ᠋ᠬᠡᠭᠦᠷᠦᠨ ᠃ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠶᠡ� �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ ᠠᠮᠤᠵᠤ ᠃
ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠠᠷᠭ᠋ᠠᠯ ᠲᠡᠭᠦᠯᠭᠡᠵᠦ ᠂ ᠠᠷᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠨᠡᠷᠡ ᠥᠭ᠍� ᠅
ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ ᠥᠭᠡᠳ᠋ᠡᠯᠡ� ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠃ �ᠲᠤᠯᠠ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠠᠵᠠᠢ �ᠮᠡᠨ ᠨᠡᠷᠡ ᠥᠭ᠍� ᠃
�ᠠᠰᠬ� �ᠢ ᠠᠪᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠᠲᠠᠢ ᠣᠳᠴᠤ ᠃
᠗᠓᠂
ᠠᠪᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠᠲᠠᠢ ᠂ ᠦᠭᠡᠴᠢ
ᠠᠯᠠᠵᠤ ᠃ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠦᠭᠡᠴᠢ �ᠠᠰᠬ� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭᠦᠯᠪᠡᠢ ᠅
ᠴᠣᠯᠠ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠰᠠᠮᠤᠷ �ᠨᠵᠢ �ᠢ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃
ᠠᠯᠠᠪᠠᠢ � �ᠵᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ �ᠲᠤᠯᠠᠲᠤ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ
�ᠷᠡᠯ ᠲᠦᠷ �ᠯᠵᠤ ᠡᠰᠡ ᠠᠭ᠋ᠤᠷᠯᠠᠪᠠᠢ ᠃ �ᠤᠤᠬᠠᠢ �ᠢ �ᠷᠤᠭ᠋ᠤ �ᠷ
�ᠠᠩ� � ᠃ ᠣᠨᠲᠠᠷᠯᠠ �ᠮᠡᠪᠡᠢ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠥᠩ�
᠗᠒᠂
�ᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠤᠤᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠲᠣᠰᠤᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢᠶᠠᠷ
� ᠃ �ᠠᠷᠠ ᠰᠠᠨ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠴᠢᠰᠤᠨ ᠃ �ᠠᠲᠬᠤᠬᠠᠨ
ᠳᠣᠯᠢ�ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠡᠮᠡ ᠴᠢ �ᠯ� ᠡᠷᠡ ᠶᠦᠭᠡᠨ ᠥᠰᠢ�� ᠠᠪᠤ�
�ᠤᠤᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠠᠷᠠᠰᠤᠨ ᠢ ᠲᠣᠰᠤᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠨᠡᠶᠢᠯᠡᠭᠦᠯᠵᠦ
ᠥᠭ᠍ᠪᠡᠢ ᠃ �ᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠷᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ ᠴᠢᠰᠤᠨ ᠃

�ᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠪᠴᠤ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠲᠤᠯᠠ ᠴᠢᠩᠰᠠᠨ �ᠢᠨ
ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠵᠢᠯᠠᠮᠠᠨ �ᠠ�� ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ ᠳᠣᠪᠲᠤᠯᠵᠤ ᠣᠯᠵᠠ
ᠴᠢ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠠᠵᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠂
᠗᠖᠂
ᠠᠷᠤᠭᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠴᠣᠯᠠ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭᠡᠳ ᠃ ᠠᠲᠠᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠠᠵᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠂ ᠠᠷᠤᠭᠲᠠᠢ ᠲᠤ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠣᠸ ᠠ᠋ �ᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠠᠪᠴᠤ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ
ᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠢ ᠡᠵᠡᠯᠡᠨ ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠠᠵᠠᠭ᠋ᠤ ᠂ ᠠᠲᠠᠢ
ᠢᠷᠡ �ᠮᠡᠨ ᠢᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠦ ᠦᠷᠡ ᠠᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠡᠵᠡᠨ ᠡᠴᠢ� ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠮᠥ᠋ᠷᠭᠦᠵᠦ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠨᠢ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ
ᠢᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠡᠰᠡ� ᠦᠬᠡ� ᠂ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠰᠠᠮᠠᠭ᠋ᠤ �ᠯ� ᠃
ᠠᠷᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠲᠥ᠋ᠷᠬᠦᠮ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠲᠤᠷ
ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠂ ᠡᠰᠡ� ᠦᠬᠦᠪᠡᠢ ᠂ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠰᠠᠮᠤᠷ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃
᠗᠕᠂
ᠵᠠᠷᠤᠵᠤ
�ᠣᠸ᠋� �ᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠠᠵᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠠᠷᠤᠭᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ
ᠡᠰᠡ� ᠂ �ᠲᠤᠯᠠ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ �ᠢᠨ ᠰᠠᠮᠤᠷ �ᠨᠵᠢ �ᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃
ᠦᠭᠡᠴᠢ �ᠠᠰᠬ� ᠦᠬᠦᠪᠡᠢ ᠃ ᠦᠭᠡᠴᠢ �ᠠᠰᠬ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠲᠤᠯᠠ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠨᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ
ᠮᠥ᠋ᠨ ᠲᠡᠷᠡ ᠵᠢᠯ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠦᠭᠡᠴᠢ �ᠠᠰᠬ� �ᠤᠤᠬᠠᠢ �ᠢᠨ
�ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ ᠂ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠣᠷᠢᠨ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ �ᠠᠷ ᠲᠤ
ᠠᠲᠠᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠤᠴᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠡᠶᠢᠨ �ᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠪᠡᠢ ᠃ �ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠦᠬᠡᠪᠡᠢ ᠅
ᠠᠯᠠ ᠃ ᠡᠮᠡ ᠰᠤᠲᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ � ᠃ ᠡᠵᠡᠨ �ᠭᠳ᠋ᠠ ᠳ᠋ᠤ
ᠥᠷᠭᠦᠰᠦᠨ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠠᠷᠢᠯᠵᠠᠮ ᠃ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ �ᠠᠭᠴᠠ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢ
ᠴᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠷᠪᠠᠢ ᠃ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠡᠰᠡᠨ ᠢ ᠢᠷᠡᠭᠦᠯᠵᠦ ᠃
᠗᠘᠂
ᠠᠮᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠭ ᠲᠤ � ᠰᠤᠮᠤᠨ ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠠᠷᠤᠨ ᠂ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ �ᠠᠪᠠᠷ
ᠰᠤᠲᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠮᠡᠨ ᠥᠭᠦᠯᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ
�ᠷ ᠢ ᠡᠷᠭᠢᠵᠦ ᠃ ᠳᠠᠭ᠋ᠠᠷᠢᠯᠠᠨ ᠴᠢ ᠰᠤᠲᠤ �ᠯᠬᠤᠯᠠ ᠂ �
ᠠᠲᠠᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠨᠢ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠ�� �ᠵᠦ ᠂ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ ᠠᠪᠴᠢ ᠢᠷᠡᠵᠦ ᠃
ᠮᠠᠨ᠋ᠢ ᠠᠪᠲᠠᠭᠴᠢ ᠮᠡᠲᠦ ᠲᠣᠮᠤᠭ᠋ᠤ ᠦᠭᠡᠢ �ᠶᠢᠨ᠋ᠠᠮ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ
��ᠡᠪᠡᠷ �ᠤ�ᠤᠵᠤ ᠠᠪᠤᠨ �ᠠᠷᠢᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ �ᠷᠦᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ
ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ ᠨᠡᠷᠡ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃ ᠵᠠᠷᠤᠵᠤ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠰᠠᠮᠤᠷ �ᠨᠵᠢ
᠗᠗᠂
ᠥᠭ᠍ᠴᠢ �ᠯᠡ �ᠵᠢ �ᠭ᠋ᠠᠮᠤ �ᠢ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ ᠳᠣᠤᠷᠠ �ᠮᠦᠷᠢᠨ
�ᠵᠢ ᠃ ᠠᠷᠤᠭᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠨᠠᠮᠠᠢ ᠠᠷᠤᠭ ᠦᠭᠦᠷᠭᠡᠵᠦ ᠨᠡᠷᠡ
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠲᠠᠯᠪᠢ�� �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠣᠤᠷ� ᠲᠤ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠯᠡ
ᠡᠭᠡᠴᠢ ᠰᠠᠮᠤᠷ �ᠨᠵᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠯᠡ� ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭ᠋ᠠᠮᠤ �ᠢ �ᠷᠢᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠠᠵᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
11
᠘᠑᠂
ᠦᠭᠡᠶᠢᠯᠡ �ᠯ�
ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠲᠡᠨ᠋ᠡᠭ᠌ �ᠯᠡ ᠂ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠴᠤᠤᠲᠤ �ᠠᠷᠤᠭᠴᠤᠭ
�ᠣᠨ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ ᠲᠡᠯᠡᠩᠭᠦᠰ ᠦᠨ ᠠᠪᠲᠤᠯᠠ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠃
ᠦᠳ᠋ᠡᠰᠢ �ᠯᠡᠯᠴᠡᠵᠦ ᠂ ᠮᠠᠷᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠ ᠣᠷᠤᠵᠢ ᠥᠭ᠍ᠭᠦ�� �ᠮᠡᠨ
*ᠰᠢᠭᠦᠰᠦᠲᠡᠢ ᠰᠠᠯᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠳ᠋ᠤᠷ �ᠷᠲᠡᠯᠡ ᠴᠠᠪᠴᠢᠪᠠᠢ ᠅
ᠨᠡᠪᠲᠡ ��ᠡᠨ ᠳ᠋ᠦ ᠨᠢ �ᠬ� �ᠷᠲᠡᠯᠡ �ᠠᠷᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠵᠣᠯᠭ᠋ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ *�ᠤᠶᠢᠯᠢᠨᠴᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ �ᠤ�ᠠᠭ �ᠷᠵᠡ
ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ ᠲᠤᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠍� ᠡᠮᠦᠰᠴᠦ ᠃ �ᠣ�ᠠᠷ ᠴᠡᠷᠢᠭ᠌ ᠦᠨ ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠ
�ᠤ�ᠠᠭ ᠡᠮᠦᠰᠴᠦ ᠃ ᠡᠯᠢᠭᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ �ᠷᠵᠡ �ᠵᠦ �ᠤᠶᠢᠯᠢᠨᠴᠢ �ᠣ�ᠠᠷ
᠘᠐᠂
ᠰᠢᠭᠦᠰᠦᠲᠡᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ
�ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠰᠢᠯᠢᠵᠦ �ᠠᠷᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
�ᠠᠷ� ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠠᠷᠢ�ᠠᠳ ᠤᠨ �ᠤᠶᠢᠯᠢᠨᠴᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠢᠷᠡᠬᠦᠢ ᠲᠤᠷ ᠃ �ᠠᠰᠠᠷᠤᠨ ᠦᠷᠡ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠰᠢᠭᠦᠰᠦᠲᠡᠢ
�ᠶᠢᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠃ �ᠣ�ᠠᠷ ᠴᠡᠷᠢᠭ᠌ ᠦᠨ ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠ ᠲᠦ᠋ᠭᠦᠷᠦᠭ᠌ ᠢ
ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠭᠲᠤᠵᠤ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠶᠢᠷᠢ ᠲᠤᠯᠤᠯᠴᠠᠵᠤ
ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠᠬ� ᠳᠡᠭᠦᠦ �ᠤᠷᠪᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠲᠤᠷ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠥᠪᠡᠷ ᠢᠶᠡᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ��ᠤ ᠃ ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ
᠗᠙᠂
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ
�ᠤᠷᠪᠠᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠠᠬ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠡᠳ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠵᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ

�ᠭᠡᠵᠦ ᠃ ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ �ᠠᠪᠴᠠᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠤᠷ �ᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯᠪᠠᠢ ᠃
ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠ� ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ �ᠤᠴᠢᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠡᠷᠡ ᠰᠢᠯᠡᠵᠦ
�ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷ� ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠲᠡᠴᠢ �ᠨ ᠠᠪᠤᠨ
ᠴᠤᠭ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠤᠤᠲᠤ
ᠴᠤᠪᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠡᠬᠢᠯᠡᠨ �ᠤᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠥᠷᠪᠡᠯᠡᠭ᠍ᠲᠡᠨ ᠢ
᠘᠓᠂
ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠯᠠᠬᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠮᠡᠨ
�ᠤᠷᠢᠮ ᠥᠭ᠍� �ᠮᠡᠨ ᠵᠠᠯᠠᠵᠤ ᠃ ᠠ�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠪᠢᠬᠤ �ᠵᠦ
ᠢᠨ᠋ᠢ�ᠡᠯᠳ᠋ᠦᠪᠡᠢ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠡᠰᠡᠨ ᠂ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠡᠬᠢᠯᠡᠨ ᠳ᠋ᠦ
ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠰᠢ ᠃ ᠮᠠᠷᠠᠯ ᠡᠯᠵᠢᠭᠡᠨ ᠠᠵᠤᠭ᠋ᠤ �ᠮᠡᠨ ᠂
�ᠶᠢᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ �ᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠡᠯᠡᠭ᠍ᠯᠡᠨ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠮᠠᠭ᠋ᠠᠳ
�ᠯᠤᠨ �ᠵᠢ ᠶᠠᠭ᠋ᠤ� ᠂ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ ᠴᠠᠪᠴᠢ�� �ᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ �
ᠴᠤᠤᠲᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠂ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠲᠠᠢ ᠨᠢ�
ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠡᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠦ �ᠠᠷ ᠲᠤᠷ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠘᠒᠂
ᠠᠷᠪᠠᠨ
�ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ
ᠠᠯᠲᠠᠭ᠋ᠠᠯᠵᠢᠨ ᠢ �ᠭᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠯᠦ� �ᠮᠡᠵᠦ ᠃ ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠤᠴᠢᠷᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ ᠥᠬᠢᠨ ᠢ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ
ᠵᠣᠷᠢᠨ ᠣᠴᠢᠲᠠᠯᠠ ᠃ �ᠣᠷᠯᠣᠰᠤᠨ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂
ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠨ ᠢ ᠳᠠᠶᠢᠯᠠᠨ �ᠭᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠨᠲᠡᠢ �ᠠᠨ ᠢ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠡᠰᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠲᠠᠢ ᠨᠢᠭᠡᠳᠴᠦ ᠃ ᠠᠬ� ᠶᠤᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠭ᠋ᠤ�� �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃
� ᠠᠷᠠᠭᠯᠠᠰᠤ �ᠵᠢ ᠂ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ ᠢᠷᠡᠵᠢ ᠠᠭᠪᠠᠷᠵᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠢ ᠴᠢᠮᠠᠢ
᠘᠖᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠡᠰᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠰᠦ᠋ᠷᠦᠭ᠌ ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠤ ᠠᠪᠤᠨ ᠃ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ
�ᠠᠷᠠ �ᠲᠡᠴᠢ ᠢᠷᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠢ
ᠵᠠᠭᠰᠢ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠨᠢᠳ᠋ᠦᠨ ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠶᠢᠯᠠᠨ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ
ᠵᠡᠭᠡᠷᠡᠨ ᠢ ᠶᠢᠰᠦᠢ ᠨᠢ ᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠠᠭ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ
ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠠᠪᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠂ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠠᠷᠪᠠᠨ
�ᠲᠡᠴᠢ �ᠨ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠢ ᠲᠡᠩᠰᠡ �ᠮᠡᠨ ᠢᠯᠡᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃
�ᠯᠵᠤ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠯᠦ� ᠨᠥ᠋ᠬᠦᠴᠡᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷᠠ
�ᠮᠡᠨ ᠣᠴᠢᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠤᠨ ᠠᠭ ᠮᠥ᠋ᠩ� ��ᠠᠨ ᠲᠤᠰ
᠘᠕᠂
ᠦᠷᠡ ᠂ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠯ �ᠯᠦ�
�ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠢᠷᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠤᠨ �ᠠᠳ ᠵᠦ᠋ᠴᠢ �ᠢᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠭ᠋ᠤᠷᠠ �ᠠᠪᠰᠠᠭ ᠂ ᠡᠷᠡᠮᠡᠭ᠌ ᠱᠠᠷᠠᠭᠴᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ
�ᠯᠬᠤ �ᠮᠡᠨ ᠂ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷᠠ �ᠲᠡᠴᠢ ᠣᠳᠴᠤ ᠂ ᠡᠰᠡᠨ
ᠣᠴᠢᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠥ᠋ᠨ᠋ᠢ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠶᠠᠪᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠶᠠᠭ᠋ᠤᠨ
ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ �ᠣᠶᠢᠲᠤ �ᠤᠷᠪᠠᠨ �ᠮᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠠᠪᠤᠨ �ᠣᠯᠠᠳᠴᠤ
ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ �ᠤ�ᠠᠭ ᠨᠡᠪᠲᠡ �ᠠᠷᠪᠤᠪᠠᠢ ᠅
ᠴᠢᠳ᠋ᠠᠬᠤ ᠦᠭᠡᠢ ᠂ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠷ� �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
�ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ �ᠤ�ᠠᠭ ᠡᠮᠦᠰᠴᠦ ᠢᠷᠡᠪᠡᠰᠦ ᠂ �ᠲᠡᠴᠢ �
᠘᠔᠂
ᠤᠨ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠴᠡᠯᠡᠭ᠌ ᠲᠦ᠋ᠷᠭᠡᠨ
�ᠤ�ᠠᠭ ᠨᠡᠪᠲᠡ �ᠠᠷᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠂ �ᠣᠶᠢᠲᠤ �ᠮᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠠᠪᠤᠨ
ᠴᠤᠪᠤᠵᠤ ᠢᠷᠡᠲᠡᠯᠡ ᠂ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷᠠ �ᠲᠡᠴᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠰᠢᠯᠪᠢᠰ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ �ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ �ᠤ�ᠠᠭ ᠡᠮᠦᠰᠴᠦ
12
ᠲᠠᠶᠢ� ᠳ᠋ᠤ ᠃ ᠴᠢ �ᠨᠳ᠋ᠦ ᠶᠡ� �ᠯᠤ�� �ᠬᠦᠯᠡ ᠃
ᠶᠠᠪᠤᠳ᠋ᠠᠭ �ᠯᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠲᠡᠩᠰᠡ� �ᠵᠦ ᠃ ᠥᠬᠢᠳ᠋ᠡᠢ
ᠥᠭᠦᠯᠡᠷᠦᠨ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠳ᠋ᠡᠢ ᠲᠠᠶᠢ� �ᠤᠶᠢᠭᠴᠢ
ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠳ᠋ᠤ ᠨᠢ ᠢᠯᠡᠭᠡ�� ᠨᠢ �ᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷᠠ
�ᠨᠵᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠢᠷᠡᠵᠦ �ᠯᠡᠪᠡᠢ ᠃ �ᠨᠵᠢ ᠢᠲᠡᠭᠡᠯᠲᠡᠢ �ᠮᠦᠨ �ᠯᠵᠢ
᠘᠘᠂
ᠠᠯᠠ�� �ᠬᠦᠢ ᠨᠢ ᠂ ᠢᠨ᠋ᠠᠭ �ᠠᠷᠠ �ᠲᠡᠴᠢ ᠰᠣᠨ᠋ᠤᠰᠴᠤ ᠂
ᠢᠩᠭᠡᠮᠦ ᠃ �ᠮᠡᠨ ᠡᠰᠡ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ �ᠨᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠵᠤ
ᠥᠰᠢ�� ᠠᠪᠬᠤ �ᠢ ᠃ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ �ᠭᠡᠰᠦ
ᠡᠨ᠋ᠡ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠂ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠵᠢ� �ᠰᠢᠦ ᠃ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠵᠢ�� ᠥᠰᠴᠢ
�ᠨᠵᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠦᠬᠡᠨ ᠢ ᠠᠯᠠ�� �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ �ᠨᠵᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠪᠤᠴᠢᠨ ᠲᠤᠷ �ᠬᠡᠭᠦᠯᠪᠡᠢ ᠃ ᠡᠰᠡᠨ ᠡᠮᠡ� ᠡ� ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠰᠠᠮᠤᠷ
ᠰᠣᠯᠤᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ ᠰᠠᠩᠭ᠋ᠤᠯᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ ᠡᠮᠡ ᠂ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠢᠨ
ᠢᠷᠡᠵᠢ ᠂ ��ᠠᠨ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠮᠡᠨ ᠨᠡᠷᠡ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃
�ᠨᠵᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠣᠳᠴᠤ ᠥᠭᠦᠯᠡᠪᠡᠰᠦ ᠂ �ᠨᠵᠢ �ᠦᠬᠡᠨ ᠢ ᠠᠪᠴᠤ
᠘᠗᠂
ᠥᠯᠦᠭᠡᠶᠢᠳᠴᠦ ᠲᠠᠯᠪᠢᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠡᠯᠦᠩᠴᠡᠭ᠌ ᠡ� ᠰᠠᠮᠤᠷ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠂ ᠴᠠᠬᠠᠷ ᠤᠨ ᠣᠳ᠋ᠤᠢ ᠡᠮᠡᠭᠡᠨ ᠢ ᠥᠬᠢᠨ ᠢ
ᠲᠠᠲᠠᠵᠤ ᠰᠢᠭᠡᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠲᠡᠷᠡ �ᠮᠦᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠵᠦ �ᠠᠷᠤᠪᠠᠢ ᠃
ᠢᠯᠭᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠰᠡᠴᠡᠭ᠌ �ᠶᠢᠵᠢ ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠠ � ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠣᠶᠢᠰᠢ
�ᠯᠬᠤᠯᠠ ᠂ ᠠᠮᠢᠯᠠ ᠃ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠬᠤᠯᠠ ᠠᠯᠠ �ᠮᠡᠵᠦ �ᠮᠦᠨ
ᠮᠡᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠂ ᠡᠴᠢ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠡᠰᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠂ ᠥᠬᠢᠨ
ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠᠲᠠᠢ ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠠᠵᠤᠭ᠋ᠤ ᠃ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠰᠠᠷᠠ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠰᠠᠯᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ
ᠰᠡᠴᠡᠭ᠌ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠶᠠᠨ ᠳᠡᠷᠭᠡᠳ᠋ᠡ ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃ �ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ

ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠲᠠᠢ �ᠢ ᠂ ᠥᠭᠡᠭ᠍ᠯᠡᠨ ᠰᠠᠮᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠢᠯᠳ᠋ᠦ ᠵᠡᠭᠦᠵᠦ
ᠰᠠᠮᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠮᠡᠷᠭᠦᠬᠢᠰ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ
᠙᠑᠂
�ᠠᠲᠤᠨ
ᠡᠰᠡᠨ ᠢ ᠦᠬᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ ᠰᠣᠨ᠋ᠤᠰᠴᠤ ᠂ ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠭ᠋ᠠ
ᠡᠯᠭᠦᠵᠦ ᠣᠷᠬᠢᠪᠠᠢ ᠅
�ᠷᠢᠵᠤ ᠠᠯᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ �ᠬᠡᠢ �ᠠᠨ ᠢ �ᠲᠡᠯ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠲᠤᠷ
�ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠢ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ �� ᠰᠤᠷᠰᠤᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠬᠤ
�ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠣᠪᠲᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠡᠰᠡᠨ �ᠠᠭᠴᠠ ��� �ᠨ ᠳᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ
ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ �ᠢ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ �ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠠᠷ ᠤᠨ ᠠᠭᠯᠠᠭ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ
�ᠷᠭᠡ�� �ᠮᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠡᠰᠡᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠲᠤᠷ ᠵᠦ᠋ᠩᠬᠡᠨ ᠥᠷᠭᠦᠨ ᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠯ ᠲᠦᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ
᠙᠐᠂
ᠮᠥ᠋ᠩ�
ᠣᠷᠢᠴᠢ ᠰᠢᠭᠦᠰᠢ ᠰᠢᠬᠢᠷ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠲᠡᠷᠡ ��ᠠᠨ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ �ᠷ �ᠷᠭᠡᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠢᠯᠭᠡᠪᠡᠢ ᠃ ᠵᠠᠭ᠋ᠤᠷᠠ ᠣᠷᠬᠤᠳ ᠤᠨ
ᠠᠬᠯᠠᠬᠤ ᠂ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠣᠩᠭᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠡᠰᠡᠯᠡᠢ ᠲᠠᠶᠢ�
ᠲᠠᠶᠢ� ᠂ �ᠠᠷᠠᠴᠢᠨ ᠢ �ᠯᠤᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠂ ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ ��ᠠᠨᠲᠠᠢ
�ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠃ �ᠨᠵᠢ ��ᠠᠰᠴᠤ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠳ᠋ᠡᠢ
�ᠨᠵᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠣᠳᠴᠤ ᠃ � ᠲᠥ᠋ᠷᠬᠦᠮ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ �ᠷᠭᠡᠰᠦᠭᠡᠢ
ᠦᠷᠡ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠯᠬᠤ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠥᠬᠢᠳ᠋ᠡᠢ ᠲᠠᠶᠢ�
᠘᠙᠂
�ᠯᠬᠤ ᠂ �ᠣᠶᠢᠲᠤ
ᠨᠠᠰᠤᠲᠠᠢ �ᠢ ᠃ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠲᠤᠷ �ᠷᠭᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ᠡᠨ᠋ᠡ ��ᠡᠨ ᠡᠴᠡ
�ᠠᠷᠠᠭᠴᠤᠭ ᠤᠨ ᠰᠡᠴᠡᠭ᠌ �ᠶᠢᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠦᠬᠡᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
ᠰᠢᠭᠦᠰᠢ �ᠷᠭᠡᠵᠦ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠠᠪᠠᠭ᠋ᠠ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠠᠪᠴᠢ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠴᠢ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠰᠠᠶᠢᠳ ᠂ ᠣᠷᠤᠴᠢ
��ᠠᠨ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠰᠢᠬᠢᠷ �ᠶᠢᠵᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ
ᠳᠣᠭ᠋ᠤᠯᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ ᠡᠴᠡ ᠵᠢᠴᠢ �ᠢ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠥᠰᠢ�� �ᠷ ᠃ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠤᠵᠤ �ᠠᠴᠢᠭᠢᠨ ᠤ ᠦᠷᠡ
ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠦᠭᠡᠭᠡᠲᠦ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠢ �ᠤᠴᠢᠨ
᠙᠓᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ
ᠮᠣᠯᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠠᠪᠠᠭ᠍� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠵᠠᠢ
ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
�ᠣᠪ �ᠯᠡᠵᠦ ᠃ ᠮᠣᠤᠯᠢᠬᠠᠢ ᠤᠩ ᠂ ᠮᠣᠯᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ ᠰᠣᠯᠤᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ �ᠣᠲᠤᠪᠠᠬ� ᠂ �ᠣ�ᠠᠷ ᠳᠡᠭᠡᠭ᠍ᠰᠢ �ᠤᠳ᠋ᠠᠯ
ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠃ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠭ᠋ᠤᠳ ᠤᠨ ᠮᠣᠤᠯᠢᠬᠠᠢ ᠤᠩ ᠂ ᠮᠣᠯᠤᠨ ᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ
ᠡᠰᠡ ᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠮᠣᠯᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠃ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠢ ᠦᠬᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠢ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠬᠤᠢ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠥᠪᠡᠷᠦᠨ ᠵᠢ� �ᠯᠡ �ᠵᠦ
᠙᠒᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
�ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠳ ᠦᠨ �ᠠᠴᠢᠭᠢᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠂ ᠳᠣᠭ᠋ᠤᠯᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠨᠡᠷᠡᠶᠢᠳᠴᠦ ᠂ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂
ᠣᠷᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠦᠭᠡᠭ᠍ᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ
ᠳᠣᠪᠲᠤᠯᠵᠤ ᠶᠡ� ᠣᠯᠵᠠ ᠠᠪᠴᠤ �ᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠮᠡᠷᠭᠦᠷᠬᠢᠰ ᠢ �ᠠᠨ
ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ �ᠩᠬᠦᠢ ᠵᠠᠪᠬᠠᠨ ᠲᠤᠷ
13
ᠢᠷᠠᠭ᠋ᠤ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠮᠦᠨ ᠢᠶᠡᠷ ᠰᠠᠴᠤᠯᠢ ᠰᠠᠴᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠡᠰᠢ
ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ ᠦ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠲᠡ ᠣᠳᠴᠤ ᠃ ᠮᠡᠩᠭᠡᠨ
ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠯᠲᠡᠢ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ �ᠴᠢᠨ ᠵᠢᠯᠲᠡᠢ ᠃ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ
��ᠠᠨ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ �ᠲᠤ ᠮᠥ᠋ᠩ�
ᠶᠥ᠋ᠩᠰᠢ�ᠡ� �ᠢᠨ �ᠷᠢ�� �ᠣᠵᠢᠭᠢᠷ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
᠙᠖᠂
�ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠢ �ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠮᠦᠨ ᠢ ᠡᠮᠡ �ᠬᠡᠭᠦᠯᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ��ᠤ ᠃ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠲᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠢ �ᠬᠠᠢ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ
ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ ᠰᠢᠬᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ �ᠲᠤ ᠮᠥ᠋ᠩ�
ᠰᠢᠬᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ �ᠢ ᠢᠰᠠᠮᠠ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃ �ᠯᠬᠤ
�ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠡᠰᠡ ᠡᠷᠦᠰᠲᠡᠵᠦ �ᠠᠷᠪᠠᠢ ᠃ �ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ �ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠢ ᠳᠣᠪᠲᠤᠯᠵᠤ ᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃
᠙᠕᠂
�ᠣ�ᠠᠷ ᠤᠨ �ᠣᠭ᠋ᠤᠷ ᠳᠤᠮᠳ᠋ᠠ ᠂ �ᠤᠳ᠋ᠠᠯ �ᠣᠪ �ᠯᠡᠵᠦ ᠃
ᠲᠠᠮᠲᠤᠭᠯᠠᠨ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠵᠦ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠃ ᠢᠰᠠᠮᠠ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠣ�ᠠᠷ ᠃ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢ
ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠤᠵᠤ ᠂ ᠮᠣᠤᠯᠢᠬᠠᠢ ᠤᠩ ᠢ ᠠᠯᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ �ᠰᠠ ᠮᠣᠯᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠥᠰᠢ�� �ᠷ ᠠᠪᠤᠷᠠ
ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠳᠠᠷᠬᠠᠳ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠲᠡᠷᠡ ��ᠤ ᠅
ᠨᠡᠷᠡᠶᠢᠳᠴᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠰᠠᠶᠢᠳ ᠢ ᠦᠷᠡ �ᠢᠨ ᠦᠷ� �ᠷᠲᠡᠯᠡ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠠᠰᠢ ��ᠠᠰᠴᠤ ᠃ ��ᠠᠨ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢ �ᠯᠬᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ
᠙᠔᠂

ᠡᠵᠡᠨ ᠦ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠦᠨ ᠡᠮᠦᠨ᠋ᠡ ᠂ �ᠠᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠅
�ᠮᠡᠵᠦ ᠃ �ᠲᠤ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠨᠡᠷᠡᠶᠢᠳᠴᠦ ᠃
ᠰᠢᠲᠦᠯᠴᠡᠵᠦ ᠃ �ᠷᠰ ᠵᠢᠯ� ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ �ᠢ ᠡᠵᠡᠯᠡ� �ᠯᠲᠤᠭ᠋ᠠᠢ
ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠤᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠭᠡᠢ �ᠯᠤᠨ
᠙᠙᠂
ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠤᠷ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃
ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠰᠢᠲᠠᠭ᠋ᠠᠰᠤ ᠂ �ᠮᠡᠨ ᠥᠴᠢᠭᠡᠳ �ᠠᠷᠢᠪᠠᠢ ᠃ �ᠲᠤ
�ᠯᠪᠠᠰᠤ ᠃ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠤᠳ ᠨᠡᠷᠡ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ ᠃ �ᠣᠯᠤᠮᠲᠠ �ᠢ
ᠮᠢᠨ᠋ᠢ �ᠠᠭᠴᠠ ᠥᠬᠢᠨ ᠵᠠ�ᠠᠭ᠋ᠠ �ᠮᠡᠨ ᠃ ᠵᠠᠯᠪᠠᠷᠢᠭᠰᠠᠨ ᠢᠶᠠᠷ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ
ᠡᠩᠭᠡᠷ ᠲᠦ ᠮᠢᠨ᠋ᠢ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ �ᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ ᠡᠩᠭᠡᠷ ᠲᠦ
�ᠯᠢ�ᠡᠵᠦ ᠂ �ᠷᠭᠡᠢ �ᠯᠪᠠᠰᠤ ᠃ ᠥᠷᠦᠰᠢ�ᠡᠵᠦ ᠳᠣᠲᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ
�ᠷᠴᠦ ᠃ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ ᠦᠷᠡᠢ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ �ᠲᠤ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢ ᠰᠠᠬᠢᠨ
�ᠮᠡᠭᠡᠳ ᠃ ᠦᠨ᠋ᠡᠨ ᠰᠡᠳᠬᠢᠯ ᠢᠶᠡᠷ ᠵᠠᠯᠪᠠᠷᠢᠭᠰᠠᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠙᠘᠂
�ᠰᠤᠬᠤᠯᠠ ᠃ ᠥᠨᠪᠣᠯᠤᠳ ᠢ ᠤᠷᠠᠭᠯᠠᠵᠤ ᠠᠪ
�ᠰᠢᠦ ᠂ ᠤᠷᠠᠭᠯᠠᠵᠤ ᠠᠪ ᠨᠠᠮᠠᠢ ᠃ ᠦᠷᠡᠢ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ �ᠭ᠍� �ᠵᠦ
ᠣᠴᠢᠬᠤᠯᠠ ᠃ ᠤᠷᠭ᠍� ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠤᠷᠲᠤ ᠃ �ᠤᠸ� ᠴᠢᠨ᠋ᠢ ᠠᠭ᠋ᠤᠤ
ᠴᠢᠨ᠋ᠢ �ᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠢ �ᠵᠦ ᠃ ᠥᠪᠡᠷᠡ ᠡᠲᠡᠭᠡᠳ ᠥᠨᠪᠣᠯᠤᠳ ᠲᠤᠷ
ᠶᠡ� ᠡᠭᠦᠳ᠋ᠡᠢ ᠴᠢᠨ᠋ᠢ �ᠩᠭᠡᠨ �ᠵᠦ ᠃ ᠥᠨᠳ᠋ᠦᠷ ᠶᠡ� �ᠰᠤᠭ᠋ᠠᠨ᠋ᠢ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠡ� �ᠢᠨ ᠣᠷᠳ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠣᠶᠢᠷᠠ ᠢᠷᠡᠪᠡᠢ � ᠃ ᠥᠷᠭᠡᠨ
�ᠵᠦ ᠃ �ᠠᠰᠠᠷᠤᠨ ᠦᠷᠡ ᠥᠨᠪᠣᠯᠤᠳ ᠢ ᠠᠪᠤ�� �ᠬᠦᠳ᠋ᠦ ᠃
�ᠷᠢᠯᠠᠮ �ᠯᠡ � ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠦᠷᠡ �ᠲᠤ ᠮᠥ᠋ᠩ� �ᠢ �ᠭ᠍�
᠙᠗᠂
ᠦᠯᠦ ᠦᠵᠡ� �ᠠᠵᠠᠷ ᠠ᠋
�ᠠᠲᠤ�� ᠃ ᠥᠪᠡᠷ ᠢᠶᠡᠨ ᠡᠶᠢᠨ ᠥᠴᠢᠷ ᠦᠨ ᠃ �ᠠᠷᠠ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
�ᠣ�ᠠᠷ ��ᠤ ᠃ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂
ᠵᠢᠮᠢᠰᠭᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ �ᠷᠡ �ᠯᠤᠳ ᠂ �ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ
᠑᠐᠒᠂
ᠣᠷᠬᠤᠳ ᠤᠨ ᠣᠷᠤᠴᠢ ᠰᠢᠭᠦᠰᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠠᠷᠤᠳ᠋ᠢ ᠂ ᠴᠢᠩ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠢ ᠃
ᠨᠥ᠋ᠭᠦ� ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ �ᠷᠢ�� �ᠣᠵᠢᠭᠢᠷ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠰᠡᠢ
ᠢᠬᠡᠷᠡ ᠃ ᠠᠯ �ᠯᠤᠳ ᠂ �ᠭᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢᠬᠡᠷᠡ ��ᠤ ᠃
�ᠣ�ᠠᠷ ᠢᠬᠡᠷᠡ ᠃ ᠸᠴᠢᠷ �ᠯᠤᠳ ᠂ ᠠᠯᠴᠤ �ᠯᠤᠳ �ᠣ�ᠠᠷ
�ᠯᠤᠳ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢᠬᠡᠷ� ᠃ �ᠷᠰᠠ �ᠯᠤᠳ ᠂ ᠠᠷᠰ� �ᠯᠤᠳ
ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠯᠤᠳ ᠂ ᠤᠯᠤᠰ
�ᠯᠲᠠᠯᠠ ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠵᠠ �ᠷ ᠶᠠᠪᠤᠬᠤ ��ᠤ ᠃ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡᠴᠡ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ
᠑᠐᠑᠂
�ᠤ�ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠰᠭᠡᠭᠦᠯᠵᠢ ᠢᠳ᠋ᠡ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠢ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ�
�ᠤᠲᠠᠭ᠍� �ᠷ ᠡᠰᠭᠦᠯᠵᠢ ᠢᠳ᠋ᠡᠬᠦᠯᠡ ᠶᠠᠮᠠᠷ �ᠯ� �ᠵᠢ
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠵᠠ �ᠵᠦ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠮᠢᠬ� �ᠢ
ᠨᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠢᠳ᠋ᠡ ᠃ ᠠᠶᠢᠷᠠᠭ ᠢᠶᠠᠨ ᠴᠡ�� �ᠵᠢ �ᠯᠡ ᠃ �ᠮᠡᠨ
ᠰᠥ᠋ᠭᠦᠳᠴᠦ ᠰᠠᠭ᠋ᠤ ᠃ ᠮᠢᠬᠠ �ᠢ �ᠤᠲᠠᠭ᠍� �ᠷ � ᠢᠳ᠋ᠡ ᠠᠮᠠᠭ᠋ᠠᠷ
�ᠤᠷᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠢᠯᠡᠭᠦᠦ � � ᠃ ᠵᠠᠪᠢᠯᠠᠵᠦ � ᠰᠠᠭ᠋ᠤ ᠂
�ᠵᠢ � �ᠯᠡ ᠃ ᠥᠷ�� �ᠵᠢ �ᠯᠡ ᠃ ᠵᠠᠯᠠᠭ᠋ᠠ �ᠨ �ᠣ�ᠠᠷ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠲᠠ ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ �ᠣᠶᠢᠰᠢ ᠂ �ᠷ ᠢᠶᠡᠨ ᠣᠷᠳ᠋ᠤ
᠑᠐᠐᠂
ᠳᠡᠰᠪᠦᠷ ᠲᠦ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠳᠣᠪᠲᠤᠯᠵᠤ ᠠᠪᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠵᠠ �ᠵᠦ
ᠥᠭᠡᠭ᠍ᠯᠡᠵᠦ ᠂ ᠤᠳ᠋ᠤᠷᠢᠳ ᠤᠨ ᠮᠣᠷᠳ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ
ᠦᠰᠦᠪᠡᠨ ᠳᠡᠭᠡᠭ᠍ᠰᠢ ᠡᠪᠬᠡᠵᠦ ᠃ ᠤᠯᠤᠰᠤᠨ ᠡᠵᠡᠨ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠷ ᠃ ᠤᠨᠵᠢᠭᠰᠠᠨ
14
�ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠲᠥ᠋ᠪᠰᠢᠳᠬᠡᠵᠦ ᠃ �ᠷ ᠶᠡ� ᠤᠯᠤᠰᠢ ᠡᠩ� ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃
ᠥᠭ᠍ᠪᠡᠢ ᠃ �ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠰ ᠶᠡ� ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ
ᠵᠥ᠋ᠪᠰᠢ�ᠡᠵᠦ ᠃ ᠠᠯᠲᠠ ᠲᠤ ᠰᠢᠲᠡᠦ �ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠴᠣᠯᠠ
�ᠠᠰᠢᠭᠴᠢ ᠰᠢᠲᠡᠦ �ᠠᠨ ᠴᠣᠯᠠ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠨ ᠰᠣ�ᠣᠷᠬ� �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ
᠑᠐᠔᠂
ᠨᠠᠮᠠᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ
�ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠃ ᠴᠢ ᠶᠡ� �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠪᠠᠢ ᠃
ᠡᠮᠦᠨ᠋ᠡ ᠂ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠵᠤ ᠢᠷᠡᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ �ᠷᠰ �ᠯᠤᠳ ᠤᠨ
�ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠣᠷᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠦᠨ
��ᠤ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠬᠦᠴᠢᠳ᠋ᠡᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠨ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
�ᠳ᠋ᠢ ᠠᠯᠠᠭ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
��ᠤ ᠃ �ᠳ᠋ᠢ ᠠᠯᠠᠭ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ
�ᠳ᠋ᠢ ᠠᠯᠠᠭ ᠃ ᠤᠪᠠᠰᠠᠨᠴᠠ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠡᠮᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠤᠷᠪᠠᠨ
᠑᠐᠓᠂
ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠯᠤᠳ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠯᠤᠳ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠬᠤ �ᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳ᠋ᠠ
ᠤᠯᠤᠰ �ᠯᠤᠳ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠶᠡ�
ᠵᠢᠯ� ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ �ᠷᠢᠵᠤ ᠨᠠ�ᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ
ᠡᠮᠬᠢᠯᠡᠨ ᠴᠤᠭᠯᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠡᠩᠬᠡᠵᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠳᠠᠯᠠᠨ
�ᠠᠭᠴᠠ ᠥᠬᠢᠨ ��ᠤ ᠃ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢ

ᠡᠴᠢ� ᠶᠦᠭᠡᠨ ᠰᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠳ᠋ᠦ
�ᠲᠠᠳ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ��ᠤ ᠃ ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠷᠠᠪᠭᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠡᠩᠬᠡᠵᠢᠭᠦᠯᠵᠦ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠯᠵᠤ ᠂ ��ᠠᠨ ᠳᠠ�ᠤᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠱᠠᠵᠢᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ
ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ��ᠠᠨ �ᠤᠴᠢᠨ ᠶᠢᠰᠦᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠠᠨ ᠂ ᠰᠠᠩᠠᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠢ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃ ᠲᠠᠪᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠑᠐᠖᠂
ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠵᠢᠯ
ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠵᠤ ᠃ �ᠮᠦᠨ ᠠᠮᠢᠲᠠᠨ ᠢ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ
ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠢ �ᠷᠢᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠃ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠳ ᠦᠨ ᠨᠠᠮᠤᠲᠠᠢ ᠴᠥ᠋ᠷᠦ� �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠢᠶᠡᠷ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠠᠰᠤᠳ ᠤᠨ ᠨᠣᠮ ᠳᠠᠷᠠ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃
�ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠡᠴᠡ ᠣᠷᠳ᠋ᠤᠰ ᠤᠨ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠤᠩ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ �ᠠᠯᠬ� �ᠢᠨ ᠰᠤᠪᠤᠬᠠᠢ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠃ �ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠵᠠ �ᠪᠡᠢ ᠃ ᠵᠡᠭᠦᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠡᠴᠡ ᠨᠠᠮᠤᠲᠠᠢ �ᠤᠩ
ᠲᠤᠷ ᠣᠷᠤᠵᠤ ᠃ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢ ᠴᠤᠭᠯᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠶᠡ�
᠑᠐᠕᠂
ᠤᠴᠢᠷᠠᠵᠤ ᠃ ᠱᠠᠵᠢᠨ  ᠰᠠᠩᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ��ᠤ ᠃ ᠯᠢᠨᠳ᠋ᠡᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
�ᠣᠷᠢᠨ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠯᠵᠤ ᠃ �ᠠᠷᠮ� �ᠠᠮ�
�ᠭ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠃ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠥ᠋ᠩᠬᠡᠲᠦ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠂
�ᠤᠷᠢ�ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠵᠢᠯ �ᠠᠨ ᠣᠷᠤᠨ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠃
ᠶᠠᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠳ ᠂ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠶᠡ� ᠤᠯᠤᠰᠢ �ᠴᠢᠷ ᠢᠶᠡᠷ
᠑᠐᠙᠂
ᠶᠠᠪᠤᠳ᠋ᠠᠯ ᠣᠯᠠᠳ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠃ ᠡ�ᠡᠪᠡᠷ �ᠯᠭ᠋ᠠᠨ
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠢ ᠂ �ᠠᠨ �ᠠᠷᠠᠴᠤ ᠲᠤᠷ ᠂ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ ᠡᠴᠡ ᠡᠲᠡᠭᠡᠳ ᠦᠢᠯᠡ
ᠠᠲᠠᠯᠠ ᠂ ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠦᠢᠯᠡ �ᠢᠨ �ᠮᠵᠢ�� �ᠷ ᠃ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠮᠡᠨ ᠃ �ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢ ᠦᠯᠡᠮᠵᠢ ᠳ᠋ᠡ �ᠶᠢᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ
�ᠣᠷᠮᠤᠰ ᠲᠠ ᠂ ᠠᠯᠲᠠᠨ �ᠷᠳ᠋ᠦᠨ ᠢ ᠣᠷᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠤᠭᠴᠢ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠂ ᠲᠩᠷᠢ �ᠢᠨ ᠲᠩᠷᠢ ᠂ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠳᠠᠬᠢᠨ ᠢ
ᠲᠡᠶᠢᠨ �ᠭᠡᠳ ᠢᠯᠠᠭ᠋ᠤᠭᠴᠢ �ᠯᠠ ᠼᠠᠬᠷᠠᠸᠠᠷᠲᠢ ᠂ ᠲᠠᠢ
�ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠰᠤᠲᠤ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ ᠳᠠᠶᠢᠮᠢᠩ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠳ ᠢ
�ᠠᠩᠵᠤᠷ ᠢ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ �ᠯᠡᠪᠡᠷ ᠣᠷᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠃ ᠯᠢᠨᠳ᠋ᠡᠨ
�ᠩᠭ᠋ᠠ ᠣᠰᠡᠷ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠯᠡᠨ ᠣᠷᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠠᠭᠴᠢᠨ ᠢ �ᠤᠷᠢ�ᠠᠵᠤ ᠃
᠑᠐᠘᠂
�ᠷᠢᠵᠤ ᠂ ᠰᠢᠭᠢᠮᠤᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ ��� ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠲᠡᠨ ᠢ �ᠲᠦᠭᠡᠵᠦ ᠃
ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠴᠠ �ᠯᠭᠡᠨ ᠦ ᠠᠪᠢᠰᠢᠭ ᠠᠪᠴᠤ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠮᠡ �ᠶᠢᠳ
ᠰᠠᠰᠬ�� �ᠢᠨ ᠱᠠᠷ� ᠳᠠᠭᠵᠠᠨ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠨ ᠨᠠᠷᠢᠨ
ᠠᠪᠴᠤ ᠃ ᠱᠠᠵᠢᠨ ᠢ ᠲᠡᠳᠬᠦᠨ ᠃ �ᠣᠷᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂
ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠲᠡᠨ ᠡᠴᠡ �ᠨ ᠨᠠᠷᠢᠨ ᠨᠢᠭ᠋ᠤᠴᠠ �ᠯᠭᠡᠨ ᠦ ᠠᠪᠢᠰᠢᠭ
�ᠯᠵᠤ ᠃ ᠮᠠᠶᠢᠳ᠋ᠠᠷᠢ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠵᠣᠨ᠋ᠢ ᠴᠣᠷᠵᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠯᠤᠤ ᠵᠢᠯᠲᠡᠢ ᠃ ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠢᠨᠳ᠋ᠡᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
᠑᠐᠗᠂
15
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠳ᠋ᠠᠨ᠋ᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠰᠡᠩ� ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠃
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠴᠣᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ ᠢᠷᠡ� �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
᠑᠑᠑᠂
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
�ᠳ᠋ᠢ ᠠᠯᠠᠭ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠩᠬᠤᠨ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ
ᠡᠳ᠋ᠡ ᠰᠦ᠋ᠨ᠋ᠢᠳ ᠦᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠴᠢᠬᠢᠲᠡᠢ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠸᠠᠩ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠭᠦᠰᠡ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠮ� �ᠶᠢᠯᠡ ᠃ ��ᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠮᠠᠳ᠋ᠢ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠷᠢᠰᠬᠤ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠸᠠᠩ ᠂ ᠲᠡᠩᠭᠢᠰᠳ᠋ᠡᠢ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠷᠢᠰᠬᠤ ᠸᠠᠩ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠪᠠᠭ᠋ᠠ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠡᠩᠭᠢᠰ
᠑᠑᠐᠂
ᠴᠣᠷᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠂ �ᠷᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ��ᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
�ᠳ᠋ᠢ ᠠᠯᠠᠭ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠬᠡᠴᠡᠢ ᠲᠠᠢ
ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠡ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠷ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠨ᠋ᠢ ᠸᠠᠩ ᠂ ᠯᠤᠪᠰᠠᠩ �ᠣ�ᠠᠷ ᠦᠷᠡ
�ᠣ�ᠠᠷ ᠂ ᠡᠷ� �ᠣᠩᠬᠤᠷ ᠦᠷ� ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠠᠪᠠᠨ᠋ᠠᠢ ᠴᠢᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠥᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠷ� �ᠣᠩᠬᠤᠷ ᠂ ᠠᠪᠠᠨ᠋ᠠᠢ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ
ᠳᠥ᠋ᠴᠢᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠨᠠᠰᠤᠨ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠪᠡᠢ ᠅
�ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠡᠲᠡᠭᠡᠳ ᠨᠡᠭᠦᠵᠦ ᠂ ᠱᠠᠷᠠ ᠲᠠᠯᠠ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠠᠵᠠᠷ�

�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠮᠡᠯᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠷᠠ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ ᠠᠯᠲᠠᠨ �ᠭᠡᠨ
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ
�ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠦᠭᠡᠢ ᠃ �ᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ ᠨᠢ ᠣᠶᠢᠭ᠋ᠤᠳ ᠤᠨ ᠢᠪᠠᠷᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠯᠤᠰ �ᠯᠤᠳ ᠦᠷᠡ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠢᠷᠪᠢᠰ ᠂ ᠡᠳ᠋ᠡ ᠦᠵᠦᠮᠡᠴᠢᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠮᠣᠤᠯᠢᠬᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ �ᠶᠢᠰᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠷᠪᠢᠰ ᠰᠡᠴᠡᠨ
᠑᠑᠓᠂
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠢᠷᠡ� �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠷᠡᠨ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠶᠢᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠯᠣᠤᠪᠠᠬᠠ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠡ ᠴᠠᠬᠠᠷ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ
ᠡᠷ� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠮᠵᠠᠯ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠥᠭᠡᠯᠡᠳ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠰᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠮᠠᠵᠠᠪ
�ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃
ᠡᠳ᠋ᠡ �ᠠᠤᠴᠢᠳ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
�ᠯᠤᠳ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠠᠷᠠᠶᠢᠵᠤᠨ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠸᠠᠩ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠪᠳ᠋ᠠᠨ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠸᠠᠩ ᠃
ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠷᠮ� ᠵᠠᠪ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
᠑᠑᠒᠂
ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ ᠂ �ᠯᠤᠳ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠸᠠᠩ ᠂ �ᠩᠪᠤᠮ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ ᠂
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠠᠩᠯᠠᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠳ᠋ᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠣᠩᠳ᠋ᠤ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠰᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠳᠣᠩᠷᠤᠪ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠡᠳ᠋ᠡ ᠦᠵᠦᠮᠡᠴᠢᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ
�ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠶᠢᠳ᠋ᠠᠷᠮ� ᠨᠣᠮᠤᠬᠤᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ �ᠶᠢᠰᠡ �ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ
᠑᠑᠖᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠮᠰᠣ �ᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ �ᠨ ᠃
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠴᠢᠲᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠷᠠ �ᠲᠠᠳ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠠᠰᠢ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠡᠬᠡᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠶᠢᠳ᠋ᠠᠷᠮ� ᠨᠣᠮᠤᠬᠤᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠩᠷᠠᠪ ᠸᠠᠩ ᠅
ᠱᠠᠨᠳ᠋ᠠ �ᠶᠢᠯᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠃
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠠᠷ� ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠵᠣᠷᠢᠭᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠨ᠋ᠠᠳ᠋ᠠ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
᠑᠑᠕᠂
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠶᠢᠰᠤᠩᠬᠣᠷᠯᠠᠩ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠩᠷᠤᠪ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠅
ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠴᠣᠶᠢᠯᠠ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠦ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠃
ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ᠴᠣᠶᠢᠯᠠ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ᠲᠣ� ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠦᠷᠡ
�ᠰᠢᠭ ᠲᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠣ� ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃
�ᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠑᠔᠂
��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠨᠠᠷᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠯᠠᠪᠤᠭ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠶᠢᠰᠠᠬᠠᠯ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃
16
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠤᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠮ� ᠶᠣᠨᠳ᠋ᠠᠨ ᠷᠭ�� ᠮᠲᠰᠣ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠩ� ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ
�ᠨᠴᠦᠭ᠌ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠠᠮᠰᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠠᠯᠠᠳ �ᠯᠦᠭ᠌ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠳ᠋ᠠᠱᠢᠷᠠ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
��ᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ �ᠨᠲᠤ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ
᠑᠑᠘᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠩ� ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠩ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃
�ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠲᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠭᠡᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠳ᠋ᠦᠰ� �ᠶᠢᠰᠡ ᠅
�ᠶᠢᠰᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠪᠦᠷᠠᠰᠢ �ᠶᠢᠯᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠦ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠷᠡᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠢᠩᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠵᠠᠷ� ᠦᠢᠵᠡᠩ
ᠸᠠᠩᠴᠤᠭ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠵᠢ�� �ᠶᠢᠯᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠦᠰᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ �ᠶᠢᠰᠡ ᠃
᠑᠑᠗᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠰᠠᠳ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠴᠣᠭᠴᠠᠰ ᠤᠨ ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ
�ᠮᠡᠯᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠤᠨ ᠳᠦ᠋ᠲᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠮᠳ᠋ᠠᠷᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠦᠰ� �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠰᠠᠨᠵᠠᠢ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠱᠠᠭᠵᠠ �ᠶᠢᠰᠡ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠡᠬᠢ�� �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ

ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃
ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠩᠬᠡᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠳᠠᠶᠢᠵᠢᠩ
�ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠤᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠠᠷᠳ᠋ᠠ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠣᠸ᠋�
�ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ ᠲᠠᠪᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠨᠠᠷᠢᠨ
ᠮᠠᠩᠬᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠯᠠᠶᠢᠰᠠᠩᠬᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
�ᠶᠢᠰᠠᠩᠬᠤᠷ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩᠬᠤᠷ ᠴᠢᠩ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠶᠢᠰᠬᠠᠯ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
᠑᠒᠐᠂
�ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ �ᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠲᠦᠭᠡᠷ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠠᠷᠮ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
�ᠷᠰᠪᠣᠯᠤᠳ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠪᠤᠭ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
�ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ �ᠨᠳ᠋ᠦᠷᠠᠰᠢ ᠰᠣᠮᠤᠨ ᠢ ᠵᠠᠩ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠷ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠵᠡᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠨᠴᠤᠨ
�ᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮ� �ᠶᠢᠰᠡ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠴᠠᠪ �ᠶᠢᠰᠡ ᠅
᠑᠑᠙᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠮ� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠯ ᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ ᠥᠬᠢᠨ �ᠶᠢᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠤᠯᠠ �ᠯᠠᠢ ᠂ �ᠭᠡᠨ
�ᠤᠪᠢᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ ᠡ� ᠠᠨ᠋ᠤ �ᠠᠪᠤᠲᠤ �ᠠᠰᠤᠷᠤᠨ ᠦᠷᠡ ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �� ᠨᠠᠭ᠋ᠤᠷ ᠲᠤ ᠣᠴᠢᠵᠢ �ᠠᠨ
�ᠵᠢᠭᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠵᠢᠭᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠒᠓᠂
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠳᠥ᠋ᠲᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠰᠠᠪᠣᠯᠤᠳ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠦᠰᠢ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠅
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠡᠷ� ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂
ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠅
ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠱᠠᠷᠠ ᠥᠬᠢᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ
�ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ ᠠᠪᠠᠢ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂ �ᠠᠷᠮᠠ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃
ᠡᠰᠡᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂
ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠵᠠᠪ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠒᠒᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠠᠮᠰᠤ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ �ᠮ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠴᠣᠶᠢᠷᠵᠠ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠰᠠᠷᠠᠨ ᠳᠠᠰᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ
�ᠠᠷᠮ ᠠ᠋ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠯᠠᠮᠠᠵᠠᠪ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ��ᠠᠨ ᠲᠤ ᠴᠢᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠠᠪᠠᠶᠢᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠢᠨᠳ᠋ᠤ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠃
ᠡᠩ� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠳᠮ�
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠩ� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠡᠰᠡᠨ
�ᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠩᠬᠡᠳ᠋ᠠᠷᠠ
ᠨᠠᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠨᠣᠮᠳ᠋ᠠᠷᠠ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠒᠑᠂
17
᠑᠒᠖᠂
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠅
ᠳᠠᠷᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠩᠬᠤᠨ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠠᠯᠠᠭ ᠂ ᠦᠢᠵᠡᠩ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠅
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠴᠢᠷ �ᠯᠤᠳ ᠂
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠨ ᠢ ᠡᠵᠡᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠨ᠋ᠢ ᠠᠯᠢᠬᠠᠨ ᠅
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠰᠢ�ᠠᠨ
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠮᠳ᠋ᠠᠭ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠅
��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠷᠠᠪᠳ᠋ᠠᠨ ᠠᠩᠢ ᠃ ᠸᠴᠢᠷ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ
᠑᠒᠕᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠴᠢᠷ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠳ᠋ᠠᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠃
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
�ᠠᠰᠠᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠦᠢᠵᠡᠩ
ᠰᠤᠪᠠᠬᠠᠢ ᠣᠪᠤᠩ ᠂ ᠲᠠᠪᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠂ ᠰᠢᠤᠬ� ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠅
�ᠠᠰᠠᠷ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ �ᠤᠷᠠᠭᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠯᠴᠠᠪᠣᠯᠤᠳ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠤᠷᠠᠭᠴᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
᠑᠒᠔᠂
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠲᠠᠪᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ
�ᠷᠤᠭᠴᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠴᠡᠭᠦᠦ ᠰᠡᠩ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠠᠬᠠᠢ ᠨᠠᠩᠰᠣ ᠂ ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠴᠢ �ᠳ᠋ᠦᠨ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠦ �ᠤᠩ

ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠠᠷᠪᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠡᠪᠣᠯᠤᠳ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠩᠰᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠴᠡᠩᠯᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠶᠢᠰᠦᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠢᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃
ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠨᠠ�ᠮᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠷᠤᠳ᠋ᠢ ᠦᠷᠡ
��ᠠᠨ ᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠒᠘᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠨᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
�� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠣᠷᠢᠭᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠳ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠠᠴᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠢᠷᠰᠡ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠰᠢᠷᠠ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠮᠣᠯᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠴᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠰᠢᠷᠠ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ��
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠳᠣᠯᠤᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠪᠣᠭ᠋ᠤᠷᠠ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠷᠭ�ᠠᠯ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠳᠰᠡᠷ ᠲᠠᠶᠲᠢᠵᠢ ᠅
᠑᠒᠗᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠳ᠋ᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠬᠤᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠳᠠᠷᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠅
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠮᠠᠨ᠋ᠠᠬᠤ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠮ� �� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ
ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠠᠯᠠᠭ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠰᠢᠷᠠᠯᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠢᠰᠬ�ᠠᠪ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠣᠳ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠦᠷᠡ
ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠠᠬᠠᠢ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠮᠠᠰᠬ�ᠠᠪ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠦᠷᠡ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠢᠱᠠᠷ ᠶᠣᠰᠤᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠳᠠᠱᠠᠷ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠅
�ᠮᠪᠤ�ᠠᠭ �ᠨᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠃ �ᠮ� ᠪᠷᠠᠰᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠤᠩ
ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠰᠬ�ᠠᠪ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠨᠣᠷ� �ᠰᠢᠷᠡᠯ ᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃
᠑᠓᠑᠂
ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠠᠬᠠᠢ
ᠤᠪᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠳᠠᠷᠮ� ᠱᠢᠷᠢ ᠅
ᠯᠠᠶᠢᠬᠤᠷ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠪᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂
ᠯᠠᠶᠢᠬᠤᠷ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ� ᠱᠠᠷᠠ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠅
��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ� ᠱᠠᠷᠠ ᠂
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠳᠠᠷᠠ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠲᠤᠭ᠋ᠤᠷ ᠂ ᠥᠳᠬᠦᠢ ᠢᠯᠳ᠋ᠦᠴᠢ ᠅
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
᠑᠓᠐᠂
ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠂ ᠰᠠᠮᠤ ᠣᠳᠳ᠋ᠤᠨ ᠅
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠠᠮᠢᠨ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠤᠩ
ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠦᠭᠡᠷ ᠣᠳᠬᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂
᠑᠒᠙᠂
18
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠦ᠋ᠩᠵᠠᠪ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠳᠠᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠳ᠋ᠦᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠶᠢᠯᠡ ᠃
᠑᠓᠔᠂
�ᠨ ᠅
�ᠳᠮ� ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠯᠤᠪᠰᠠᠩ
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠳᠮ� ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠲᠠᠢ
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠲᠤᠭ᠋ᠤᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠷ� �ᠨᠳ᠋ᠢ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠳᠠᠷᠮᠠᠱᠢᠷᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᡀᠠᠮô ᠳᠣᠷᠵᠢ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠴᠣᠶᠢᠵᠠᠪ ᠅
᠑᠓᠓᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮ� ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠣᠳ� ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠳᠠᠷᠮᠠᠱᠢᠷᠢ ᠃ ᠲᠠᠶᠢᠪᠤᠩ �ᠤᠩ
ᠤᠪᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠳᠠᠷᠮ� ᠰᠢᠷᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠠᠶᠢᠪᠤᠩ �ᠤᠩ
ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠰᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠴᠡᠸᠡᠨ ᠵᠠᠪ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠅
ᠴᠠᠮᠪᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠷᠠ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ
�ᠣ�ᠠᠷ ᠅
ᠸᠠᠩᠴᠤᠭ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠯᠲᠠ ᠂ �ᠣᠩᠬᠤᠷ
�ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠅
�ᠠᠷᠠ ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠂ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠂ �ᠨᠳ᠋ᠦᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠬᠷᠠᠩᠯᠠ
᠑᠓᠒᠂
ᠴᠠᠮᠪᠤᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂
�ᠰᠢᠷᠡᠯᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠠᠩᠴᠤᠭ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂

�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠩ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠅
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠩᠬᠡᠨ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠬᠠᠷᠠᠢ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠠᠪᠤᠬᠤ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠲᠠᠳ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ
ᠨᠣᠬᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠪᠠᠲᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠨᠴᠡᠨ
᠑᠓᠖᠂
�ᠳᠮᠠ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠷᠢᠨ �ᠮ� �ᠠᠲᠠᠨ
ᠤᠷᠴᠠᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠴᠠᠬᠠᠰᠭᠢᠪ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ  ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠴᠤᠭ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠅
�ᠬᠠᠷᠠᠨ ᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠮᠠᠳ᠋ᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠷᠰ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠦᠪᠡᠢ �ᠷᠰ �ᠶᠢᠰᠡ ᠅
ᠴᠡᠷᠢᠰᠭᠢᠪ ᠠᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠸᠡᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠢᠰᠢ �ᠨ ᠅
ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂
ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠴᠠᠬᠠᠰᠭᠢᠪ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
᠑᠓᠕᠂
ᠠᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ �ᠬᠠᠷᠠᠨ
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠴᠠᠷᠢᠰᠭᠢᠪ
�ᠳᠮᠠ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠠᠷ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠣᠩᠬᠤᠷ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃
ᠨᠣ�ᠠᠨᠲᠠᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ �ᠠᠲᠠᠨ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ ᠸᠠᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠩᠷᠤᠪ ᠸᠠᠩ ᠅
ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ �ᠠᠨ ᠂ �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠅
ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ ᠂ ᠸᠠᠩ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠸᠴᠢᠷ
ᠳᠣᠷᠵᠢ �ᠨᠲᠤ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠅
᠑᠓᠙᠂
��� ᠃
ᠣ�ᠤᠲᠤ ᠱᠠᠵᠢᠨ ᠤ ᠳᠤᠸᠠᠽᠠ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠴᠣᠭ ᠲᠤ �ᠢᠨ �ᠤᠪᠢᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ
ᠠᠶᠢᠯᠠᠳ᠋ᠤᠭᠴᠢ ᠴᠥ᠋ᠪ ᠦᠨ ᠴᠠᠭ ᠤᠨ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ ᠴᠢᠳ᠋ᠠᠭᠴᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ
ᠸᠴᠢᠷ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠱᠢᠳ᠋ᠢᠱᠢᠷᠢ �ᠶᠢᠯᠡ ᠃ �ᠠᠮᠦᠭ ᠢ
ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠦ᠋ᠵᠦᠭ᠌ �ᠨᠴᠦᠨ ᠲᠡᠭᠦᠰᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠯᠠᠪᠠᠳ᠋ᠠᠷ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
�ᠮ� ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠨᠠᠮᠠᠰᠭᠢᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
᠑᠓᠘᠂
ᠡᠷᠢ�ᠡᠬᠡᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠴᠢᠩ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ �ᠶᠢᠰᠡ ᠅
ᠮᠤᠵᠠᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠪᠳ᠋ᠤᠢ �ᠠᠲᠠᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠴᠡᠷᠢᠩ ᠵᠠᠪ ᠅
ᠣᠷᠬᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠰᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠮᠤᠵᠠᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠥᠯᠵᠡᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠷᠬᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠂
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠅
ᠰᠠᠪᠤᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠡᠷᠢ�ᠡᠬᠡᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
᠑᠓᠗᠂
ᠠᠪᠠᠲᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
19
�ᠨᠲᠠᠷ ᠂ �ᠮᠪᠠᠰᠬ�ᠠᠪ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠂ �ᠮᠪᠤᠨ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠵᠠᠮᠰᠣ
ᠠᠷᠠᠬᠤᠯᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ
�ᠶᠢᠮᠴᠣᠭ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠅
ᠠᠷᠵᠠ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
�ᠷᠦᠰ� ᠅
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠣ� ᠅
ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
᠑᠔᠑᠂
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠴᠡᠷᠢᠨᠳ᠋ᠠᠰᠢ ᠠᠷᠵᠠ�� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠅
ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠪ �ᠨᠲᠤ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠵᠠᠮᠰᠣ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠰᠣᠨ᠋ᠤ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠠᠷᠠᠬᠤᠯᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠳᠮᠠᠰᠢ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠩᠭ᠋ᠠᠬᠠᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠪᠤᠬᠤ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠠᠮᠴᠤᠭ ᠨᠠᠮᠵᠠᠯ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
᠑᠔᠐᠂
ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᡀᠠᠰᠤᠴᠠᠪ ᠴᠢᠩ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠤ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠸᠠᠩ� ᠳᠣᠷᠵᠢ
�ᠬᠠᠷᠠᠨ ᠅
ᠯᠠᠪᠠᠳ᠋ᠠᠷ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
ᠨᠠᠮᠠᠰᠭᠢᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠮᠪᠠᠯᠠ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠨ
�ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠮᠴᠤᠷ ᠅

�ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠭᠡᠭ᠍ᠴᠢ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠅
ᠰᠠᠩᠭ᠋ᠠᠷᠵᠢ ᠠᠯᠲᠠᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠ �ᠦᠬᠡᠨ ᠂ �ᠮ�
[�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ] �ᠮᠠᠯᠢ �ᠷᠲᠢ ᠂ ᠰᠡᠷᠵᠢᠳ᠋ᠢᠳ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
᠑᠔᠔᠂
�ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠰᠳ᠋ᠠᠨᠵᠢᠨ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠤᠪᠠᠰᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠮᠴᠤᠷ ᠡᠷ� ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂ ᠲᠣᠶᠢᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠴᠡᠰᠵᠠᠪ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠃ ᠵᠠᠮᠪᠤᠮ
ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠳᠤᠷᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠯᠤ�ᠠᠭ ᠡᠷ� ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠷᠴᠠᠵᠠᠭ
ᠲᠣᠶᠢᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷᠰᠢᠭᠰᠠᠨ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ ᠡᠵᠡᠨ ᠃
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ �ᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬ�ᠠᠪ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠩᠬᠡᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠣᠳ�
᠑᠔᠓᠂
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ ᠳᠥ᠋ᠲᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠲᠠᠳ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠸᠠᠩᠴᠤᠭ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠯᠢᠳ᠋ᠡᠷ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠣᠤ� ᠂
ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ �ᠨᠲᠠᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠢ ᠃
᠑᠔᠒᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠂ ᠰᠠᠩᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠨ ᠂ �ᠷᠦ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠡᠷᠢᠨᠴᠢᠨ
ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠂ ᠢᠲᠡᠭᠡᠯᠲᠦ ᠨᠠᠶᠢᠷᠲᠤ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠴᠢᠨ ᠸᠠᠩ ᠱᠠᠮ� ᠅
ᠢᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠭ᠍ᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠩᠷᠢ
᠑᠔᠘᠂
ᠳᠢᠸ᠋� ᠅
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠂ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠮᠠᠬ�
ᠢᠯᠳ᠋ᠦᠴᠢ ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠂ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠨᠣᠮ ᠤᠨ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ ᠂ ᠴᠣᠭᠲᠤ
ᠤᠪᠠᠳ᠋ᠠ ᠅
ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�� �ᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠣ� ᠅
�ᠨᠲᠠᠷ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ
᠑᠔᠗᠂
ᠴᠡᠮᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂ �ᠳᠮᠠ ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠵᠠᠮᠪᠤᠮ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠠᠮᠪᠤᠮ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ
�ᠠᠮ� ᠃ �ᠮᠪᠤᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠴᠣᠰᠬᠢᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ
ᠴᠡᠮᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠣᠶᠢᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ
᠑᠔᠖᠂
᠑᠔᠕᠂
�ᠠᠮ� ᠅
ᠴᠡᠮᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠣᠶᠢᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ
��ᠤᠪ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠅
ᠱᠠᠮ� �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠣᠶᠢᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠳᠠᠷᠮ�
ᠵᠣᠳ� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠠᠷ� ᠴᠣᠯᠤᠮ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂
20
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠅
᠑᠕᠑᠂
�ᠮᠮᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ
ᠵᠠᠮᠪᠤᠮ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨ᠋ᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠂ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠨᠠᠮᠵᠠᠯ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠅
ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠢᠳ᠋ᠠᠮ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠃ ᠡᠷ�
ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠠᠩᠵᠠᠯ �ᠨ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠪᠠᠵᠠᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
᠑᠕᠐᠂
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠃
�ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠅
ᠡᠷ� ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠮ� �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ
��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ �ᠷᠦᠰ� ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠳᠠᠷᠵᠢ�� ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠳᠤᠷᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠰᠠᠷᠸᠠᠨᠵᠠ ᠅
ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠰᠤᠲᠠᠢ ᠃
᠑᠔᠙᠂
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠤᠰᠠᠯᠠᠭᠴᠢ �ᠩᠸᠠᠩᠴᠤᠭ ᠅
ᠵᠦ᠋ᠭ᠍ᠳ᠋ᠡᠷ ᠷᠠᠰᠢ ᠳᠣᠩᠷᠣᠪ ᠂ ᠴᠡᠸᠡᠩᠳ᠋ᠣᠷᠵᠢ ᠅
ᠳᠡᠳ᠋ᠡᠬᠡᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ �ᠨᠲᠠᠷ ᠂ �ᠮᠴᠠᠯ ᠂ ᠰᠡᠭᠦᠷᠴᠡ ᠂
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠠᠮᠪᠤᠨ ᠵᠣᠷᠢᠭᠲᠤ ᠂

ᠢᠯᠳ᠋ᠦᠴᠢ ᠅
�ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠂ ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠱᠢᠬᠠᠷᠤ
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠃ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠡᠷ� ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠢᠯᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ
ᠰᠠᠩᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠠᠷᠢ�� ᠅
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ
᠑᠕᠓᠂
ᠰᠠᠳ᠋ᠤᠸ᠋� ᠅
ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᡀᠠᠸᠠᠩ ᠂ ᠰᠠᠳ᠋ᠠᠸᠠᠨ᠋ᠢ ᠮᠠᠬ�
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠂ ᠴᠢᠸᠠᠩ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠠᠬᠠᠢ ᠂
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠰᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠴᠣᠰ� ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠠᠬᠠᠢ
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠴᠣᠰᠬᠢᠪ �ᠨᠲᠤ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠱᠡᠮᠵᠢᠳ ᠂ �ᠵᠠᠷ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ �ᠨᠴᠤᠭ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ
ᠡᠮᠨ᠋ᠢᠭ᠌ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠴᠠᠭᠪᠠᠳ᠋ᠠᠷ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠳ᠋ᠠᠷ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂
᠑᠕᠒᠂
ᠰᠡᠷᠵᠡ ᠳᠠ�ᠤᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠴᠢᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ �ᠨᠳ᠋ᠦᠨᠵᠠᠪ ᠅
ᠡᠷ� ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠳᠠᠮᠷᠢᠨᠵᠠᠪ ᠂ �ᠷᠤᠵᠠᠪ ᠴᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠨᠠᠮᠵᠠᠯ
ᡀᠠᠵᠠᠪ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠠᠬᠠᠢ ᠃ ᠴᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠃ �ᠳ᠋ᠠᠵᠠᠪ
�ᠨᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠠᠷᠠ�� ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠂
ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠵᠢᠰ� ᠡᠷ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠰᠤᠪᠢᠨ᠋ᠢ
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠶᠢᠰᠡ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ �ᠶᠢᠰᠡ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠮ� ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠴᠣᠰᠬᠢᠪ ᠤᠪᠠᠰᠢ
ᠡᠷ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠴᠡᠪᠡᠷᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ �� ᠰᠡᠴᠡᠨ
ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠠᠵᠠᠷᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ ᠂ ᠯᠠᠪᠠᠷᠢ
᠑᠕᠖᠂
ᠮᠣᠤᠷᠤ �ᠶᠢᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠯᠤᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂
ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠯ ᠂ ᠮᠣᠤᠷᠤ �ᠶᠢᠮᠠ ᠃ �ᠠᠷᠠ ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠯ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠃
ᠠᠮᠢᠨ ᠳᠤᠷᠬᠠᠯ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠷᠵᠠᠬᠠᠢ �ᠠᠷᠠ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠳᠥ᠋ᠲᠦᠭᠡᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠷ ᠅
ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�� �ᠨ ᠰᠤᠲᠠᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠃
�ᠠᠷᠮ� ᠵᠦ᠋ᠭ᠌ ᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠂ ᠠᠰᠠᠷᠠᠯ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂
᠑᠕᠕᠂
ᠷᠠᠲᠨ ᠠ᠋ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠯᠢᠩᠬᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠴᠢᠷ ᠠᠶᠢᠮᠠᠭ ᠤᠨ ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ
�ᠬᠠᠷᠠᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠭᠡᠬᠡᠨ ᠴᠣᠭᠲᠤ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᡀᠠᠸᠠᠩ ᠂ ᠸᠠᠩᠵᠠᠯ ᠅
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠮᠥ᠋ᠩ� ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠳᠠᠮᠷᠢᠨ
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠪ
��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ �ᠮ� �ᠰᠢᠭ ᠲᠤ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠸᠠᠩᠳ᠋ᠤᠢ ᠡᠷ�
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠢᠨ᠋ᠠ ᠮᠢᠲᠢ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠅
᠑᠕᠔᠂
ᠴᠣᠰᠬᠢᠪ �ᠨᠲᠤ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠴᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠴᠣᠭᠲᠤ �ᠢᠨ
ᠴᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠂ �ᠨᠳ᠋ᠦᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
�ᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠ �ᠦᠬᠡᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠮᠠᠰᠬᠢᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠂
21
᠑᠕᠙᠂
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ
ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ ᠅
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠲᠠᠪᠲᠠᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ
�ᠶᠢᠰᠡ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠶᠢᠰᠡ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷ ᠂ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠤᠩ
�ᠶᠢᠰᠡ ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ ᠅
�ᠶᠢᠰᠡ ᠠᠨ᠋ᠠᠨᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠨᠴᠣᠭ ᠃
ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠳᠠᠰᠢ �ᠨ ᠃
᠑᠕᠘᠂
ᠴᠣᠰᠬᠢᠪ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠅
�ᠨᠴᠤᠭ ᠂ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠨᠠᠮᠵᠠᠯ ᠃ ᠷᠠᠪᠳ᠋ᠠᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠪᠳ᠋ᠠᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ
�� ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠷ� ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠢᠨᠵᠠᠨ᠋ᠠ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠯᠠᠪᠤᠷᠢ ᠡᠷ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ �ᠤᠩ
ᠰᠠᠵᠢ ᠡᠷ� ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂ �ᠶᠢᠰᠡ ᠳᠠᠷᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠤᠩ
᠑᠕᠗᠂
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃
ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠠᠨ᠋ᠠ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠤᠩ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠶᠢᠰᠡ �ᠳ᠋ᠠᠵᠠᠪ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠅
ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ ᠱᠢᠷᠠ ᠳᠠᠰᠢ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠤᠩ

ᠵᠠᠩᠭᠢᠷ �ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠰᠠᠭ �ᠠᠨ ᠅
᠑᠖᠒᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ �ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠦ� �ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠯᠲᠠᠨ �ᠠᠨ᠃
ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠶᠡ� �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠦ᠋ᠴᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠂
᠃᠅
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠳ᠋ᠦ ᠵᠠᠰᠠᠭ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠦᠭᠡᠢ ᠅
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠵᠠᠷᠠᠬᠴᠠ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠨᠵᠢᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ
᠑᠖᠑᠂ ᠴᠢᠨᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠠᠵᠢᠭ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠲᠠᠩᠭ᠋ᠤᠳ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠂ �ᠠᠶᠢᠷᠠᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ �ᠤᠯᠠᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠴᠢᠨᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠮᠠᠵᠢᠭ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠮᠳ᠋ᠡᠭᠡᠢ
ᠵᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯ ᠂ ᠶᠣᠩᠰᠤ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ �ᠭᠦᠪᠡᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ
ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠰᠠᠮᠤ �ᠶᠢᠮᠠ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ �ᠣᠩᠬᠤᠢ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
᠑᠖᠐᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠮᠠᠵᠠᠪ �ᠶᠢᠯᠡ ᠅
ᠠᠬᠠᠢ ᠅
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠤᠰᠢ�ᠠᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠭᠶᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠰᠠᠷᠠᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠣᠮ� ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠤᠰᠢ�ᠠᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠴᠢᠩ
ᠳᠠ�ᠠᠬᠠᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠤᠩ
ᠵᠣᠨᠳ᠋ᠤ ᠳ᠋ᠠᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠠᠩᠬᠠᠲᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠂
ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠶᠢᠯᠡ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠯ ᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯ� �ᠨᠲᠤ ᠂
�� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠵᠣᠨᠳ᠋ᠤ ᠳ᠋ᠠᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠣᠤ� �� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠤ�
᠑᠖᠕᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠃
ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠰᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯᠢ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠠᠷᠪᠠᠨ
ᠥᠴᠢᠭᠢᠨ ᠳ᠋ᠦ ᠦᠴᠢ�ᠡᠳ ᠂ ᠮᠣᠶᠢᠯ ᠂ ᠮᠣᠯᠰᠤᠨ ᠅
�ᠯᠵᠢᠦᠳ᠋ᠡᠢ �ᠠᠷᠠ ᠴᠡᠷᠢᠭ᠌ ᠂ �ᠠᠯᠬ� ᠅
�ᠯᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠲᠦ ᠨᠣᠮ ᠢ , ᠰᠡᠭᠦᠰᠡᠩᠬᠡᠢ �ᠠᠴᠢᠭᠢᠨ ᠳ᠋ᠦ �ᠬᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠂
ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ �ᠠᠰᠠᠷ ᠲᠤ �ᠣᠷᠴᠢᠨ ᠂ ᠯᠠᠤᠰᠠᠴᠢᠨ ᠅
ᠤᠯᠤᠰ ᠃ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠳᠡᠭᠦᠨ᠋ᠡᠷ ᠲᠦᠷ ᠥᠮᠴᠢ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
�ᠠᠷᠠ ᠴᠡᠯᠢᠰ ᠂ ᠠᠨᠴᠢ�ᠠᠨ ᠂ ᠮᠡ� ᠡᠳ �ᠭᠦᠳ᠋ᠡ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ
᠑᠖᠔᠂
ᠴᠡᠷᠢ�� ᠂ ᠤᠲᠤᠰ᠂ ᠠᠬ� ᠂ �ᠣᠸ᠋� ᠂ �ᠰᠡᠨ ᠂
ᠶᠡᠷᠬᠡᠨ ᠂ �ᠠᠰᠭᠠᠷ ᠂ ᠠᠭᠰᠤ ᠂ �ᠴᠢ�� ᠂ �ᠷᠢ�� ᠂
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ �ᠠᠮᠢᠯ ᠂ ᠲᠤᠷᠮᠠᠨ ᠂ �ᠬᠠᠶᠢᠷ ᠂ ᠰᠠᠮᠤᠷᠬᠠᠨ ᠂
ᠣᠷᠤᠨ ᠲᠤ ᠢᠰᠮᠠᠶᠢᠯᠢ ᠰᠠᠭ᠋ᠤ� ᠅
ᠵᠣᠯᠪᠤᠷᠠᠰ �ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠪᠠᠶᠢᠯᠢ �ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠪᠠᠯᠠ �ᠠᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠪᠳ᠋ᠠᠯᠢ �ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠳ᠋ᠠᠮᠢ
᠑᠖᠓᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠪᠤᠯ ᠮᠠᠮᠤᠳ �ᠠᠨ ᠃
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠠᠪᠳ᠋ᠠᠷᠠᠢ �ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠰ ᠂ ᠮᠠᠩᠭ᠋ᠤᠰ ᠡᠳ᠋ᠡ ᠵᠦ᠋ᠴᠢ �ᠢᠨ ᠤᠯᠤᠰ ᠅
�ᠠᠰᠠᠯᠪᠢᠰ ᠂ ᠳᠠᠷᠪᠢᠰ ᠂ ᠰᠢᠬᠡᠨ ᠂ ᠤᠯᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠠᠬᠢᠰ ᠂
ᠵᠦ᠋ᠴᠢ ᠲᠣᠭᠮᠣᠭ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠂ ᠰᠠᠭ᠋ᠤ� ᠃ ᠠᠩᠬᠠᠰᠠᠷ ᠂
22
�ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ �ᠠᠯᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠠᠮᠢᠨ ᠲᠤᠷ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�� �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃
�ᠠᠩᠭ᠋ᠠᠢ �ᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠵᠤ ᠂ �ᠠᠷᠢᠨ ᠢᠷᠡ� �ᠢᠨ �ᠠᠷᠠᠭ᠋ᠤᠯ
ᠳᠤᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠳᠡᠯᠡ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠂ ᠴᠠᠬᠠᠷ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠅
�ᠭ᠍ᠴᠢ ᠃ ᠴᠠᠪᠴᠢᠬᠤ ᠢᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠦ ᠢᠷ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠂ ᠴᠠᠷ�
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠡᠨ᠋ᠡ �ᠢ ᠃ ᠵᠡᠭᠦᠨ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ
ᠳᠠ�ᠤ ᠲᠤᠷ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠢ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭᠦᠯ� ᠃ ᠦᠯᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠠᠯᠠᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠂ �ᠷᠢ �ᠨ ᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠤᠯᠠᠮᠵᠢᠯᠠᠨ ᠃ �ᠣᠤᠬᠠᠢ
᠑᠖᠗᠂
�ᠣᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ �ᠷ ᠳᠡᠭᠦᠦ �ᠨ
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠡᠯᠪᠡᠭ᠌ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠴᠣᠷᠤᠰ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠤ
ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠢᠶᠠᠨ ᠠᠪᠴᠢ �ᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠂
ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ ᠳᠣᠲᠠᠷᠠ �ᠭᠡᠵᠢᠨ ᠳ᠋ᠦ �ᠣᠴᠤᠷ� ᠅
�ᠲᠠᠳ ᠤᠨ ᠶᠦ᠋� ᠲᠦᠷ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠬᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠃ �ᠤᠴᠢᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠃ ᠤᠬᠠᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ ᠃
�ᠯᠬᠤ ᠅
�ᠭ᠍ᠴᠢ ᠂ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠲᠠ� �ᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢ ᠂ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠳ᠋ᠡᠭᠡᠨ �ᠠᠷᠢ
᠑᠖᠖᠂
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ �ᠠᠷᠢ
�ᠠᠷᠠ ᠲᠠᠩᠭ᠋ᠤᠳ �ᠯ� �� ᠅
�ᠯ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠤᠯᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠲᠠᠳ �ᠯ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠰᠣᠯᠤᠩᠭ᠋ᠤᠰ �ᠯ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠱᠠᠷᠠ ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ
�ᠷᠲᠦ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ� �� ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠨ �ᠯ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ
ᠥᠩ� ᠤᠯᠤᠰ �ᠯ� �� ᠅
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠰᠠᠯᠵᠢ ᠣᠳᠴᠤ ᠃ ᠲᠠᠪᠤᠨ
ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠠᠬ� ᠨᠢ ᠂ ᠲᠠᠪᠤᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠳ᠋ᠡᠭᠡᠨ ᠥᠮᠴᠢ ᠡᠰᠡ

᠑᠗᠑᠂
ᠡᠳ᠋ᠦ� ᠰᠠᠷᠭᠢᠰ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠤᠯᠤᠰ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ �ᠭ᠍ᠴᠢ �ᠠᠷᠢ�ᠠᠳ ᠂ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢ ᠥᠭᠦᠯᠦᠳ
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠃ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠡᠳ᠋ᠡ �ᠢ ᠅
ᠶᠥ᠋ᠩᠰᠢ�ᠡ� ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠠᠰᠤᠳ ᠂ �ᠠᠷᠠᠴᠢᠨ ᠢ ᠨᠡᠮᠡᠵᠦ ᠨᠢ�
�ᠷᠦᠩ� �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ ᠲᠦ᠋ᠩ ᠶᠡ� ᠶᠥ᠋ᠩᠰᠢ�ᠡ� ᠅
�ᠴᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠡᠰᠦᠭ᠌ ᠦᠨ ᠡᠬᠡᠷ ᠲᠠᠷᠠᠭ ᠤᠨ
ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠮ ᠲᠦ �ᠭᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ ᠢᠷᠡᠭᠦᠯ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ ᠡᠷᠲᠡ ᠡᠳ᠋ᠦᠷ
᠑᠗᠐᠂
�ᠣ�ᠠᠷ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠅
ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢᠨ ᠣᠪᠤᠭ᠍� ᠂ ᠲᠠᠯᠠ �ᠢᠨ �ᠰᠢ�� �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠᠷᠪᠠᠨ
�ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ ᠠᠯᠲᠠ �ᠢᠨ ᠠᠷᠪᠠᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠰᠦ᠋� ᠰᠠᠬᠢᠭᠰᠠᠨ ᠂
ᠣᠷᠤᠬᠤ �ᠢᠨ ᠣᠯᠵᠠ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ �ᠲᠡᠵᠦ ᠢᠷᠡ� �ᠢᠨ ᠢᠳ᠋ᠡᠰᠢ
�ᠷᠦ� ᠲᠦ ᠮᠣᠷᠢᠨ ᠢ �ᠠᠳ᠋ᠠᠰᠤᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠂ �ᠷᠦᠵᠦ
ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷ ᠢ �ᠠᠳᠬᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠣᠷᠳ᠋ᠣᠰ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠅
ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠲᠦ ᠃ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠤ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠡᠵᠡᠨ ᠢ ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
᠑᠖᠙᠂
ᠡᠷᠡᠬᠡᠢ ᠲᠦ �ᠢᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠃ ᠡᠪᠴᠢᠭᠦᠨ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠶᠡ�
�ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃ ᠡᠷᠭᠢ� �ᠠᠰᠠᠭ ᠲᠡᠷᠭᠡᠨ ᠢ �ᠠᠳᠭᠠᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠃
�ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠂ ᠡᠷᠴᠢᠮᠲᠦ ᠨᠠᠴᠢᠨ ᠢ ᠵᠡᠭᠦᠷ
�ᠤᠳ᠋ᠤᠭ ᠤᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠢ �ᠠᠷᠭ᠋ᠠᠭᠴᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠅
�ᠵᠦ ᠂ �ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠶᠢᠴᠢ ᠳᠡᠭᠡᠷᠮᠡ �ᠢᠨ ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃
�ᠤᠯᠠᠨ �ᠷᠦᠭᠡᠰᠦᠨ ᠢ ᠢᠳ᠋ᠡᠵ ᠂ �ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠷ ᠲᠠᠷᠪᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷ ᠵᠤᠯᠮᠠ
�ᠠᠯᠬ� ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠅
᠑᠖᠘᠂
᠑᠗᠔᠂
�ᠣᠤᠬᠠᠢ ᠳᠠ�ᠤ ᠴᠣᠷᠣᠰ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠣᠤᠬᠠᠢ �ᠢᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠴᠤᠭ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠ�ᠤ� ᠅
ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠬᠦᠷ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠣᠯᠵᠤᠬᠠᠢ ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠣᠸ᠋�
ᠮᠠᠭ᠋ᠠᠴᠢ ᠮᠡᠩ� ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠶᠢᠭ᠋ᠠ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
ᠰᠣᠭ᠋ᠤᠰᠤᠨ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠵᠠᠷ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠣᠷᠭ᠋ᠤᠳ �ᠭ᠍ᠴᠢ �ᠷᠡᠶᠢᠳ ᠤᠩ �ᠠᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠃
᠑᠗᠓᠂
ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠅
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠢᠭ᠍ᠰᠢ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠲᠨ᠋ᠠ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠶᠢᠬᠤ �ᠦᠰᠢ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ
ᠮᠢᠷᠵᠠ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠨ᠋ᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠷ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠰᠦᠢ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠪᠤᠢ
ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠶᠢᠮᠯᠠᠬᠤ ᠴᠢᠩᠴᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠡᠭᠦᠳ᠋ᠡᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ
ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠤᠳ �ᠬᠤ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠂
᠑᠗᠒᠂
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠥ᠋ᠴᠢ�ᠡᠨ ᠳᠦ᠋ᠭᠦᠷᠡᠨ ᠃
ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠥᠷᠦᠪ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠃
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠳ ᠤᠨ ᠤᠭ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ �ᠭ᠍ᠴᠢ ᠡᠨ᠋ᠡ ᠅
�ᠠᠮᠰᠠᠵᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢ �ᠷᠠᠭ᠋ᠤ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠳ ᠂ ᠣᠶᠢᠳ ᠂
�ᠯ� ᠃ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠳ ᠲᠣᠷᠭ᠋ᠤᠳ ᠵᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠷ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠳ
23
ᠰᠢᠷᠠᠮᠤᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠴᠢᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠱᠠ�
ᠴᠢᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠡᠨ �ᠪᠨ᠋ᠡᠭ᠌ ᠲᠦ ᠃
ᠰᠦ᠋ᠮᠢᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠨᠳ᠋ᠤ ᠰᠢᠷᠠ �ᠠᠯᠵᠠᠭ᠋ᠤ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠠᠪᠤᠲᠤ �ᠠᠰᠠᠷ ᠃ �ᠠᠰᠠᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠩ�
ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠃ ᠥᠭᠡᠯᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
᠑᠗᠗᠂
ᠴᠣᠰᠬᠢᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠ�ᠤ ᠅᠃ ᠅
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠯᠲᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
᠑᠗᠖᠂
��� ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠮ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠤᠲᠠᠢ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠲᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠰᠡᠯᠪᠡᠢ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠡᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠸᠠᠴᠢᠷᠠᠢ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠲᠤ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠯᠴᠢ ᠲᠦ ᠵᠦ᠋ᠴᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠣᠯᠤᠢ �ᠠᠨ ᠢ
ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠴᠡᠴᠡᠢ �ᠨ ᠢ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠢᠨ᠋ᠠᠯᠴᠢ �ᠢᠨ ᠠᠬ�
�ᠤᠲᠠᠭ᠋ᠠ �� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠨ᠋ᠠᠯᠴᠢ ᠤᠨ ᠂ ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
�ᠣᠶᠢᠳ ᠤᠨ ᠤᠭ ᠵᠠᠪᠬᠠᠭ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠃ �ᠣᠶᠢᠳ ᠤᠨ
᠑᠗᠕᠂
�ᠰᠢᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠰᠡᠩ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠢᠸᠡᠨ ᠷᠠᠪᠳ᠋ᠠᠨ ᠅
�ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠩ� ᠃ �ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠨ
�ᠠᠷᠠ �ᠤᠯᠠ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠣᠲᠤᠭ᠋ᠤᠴᠢᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯ�� ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠡᠴᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠷᠠᠬᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠴᠠ ᠃
ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠰᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠲᠤᠯᠠ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠣᠭ᠋ᠤᠨ

ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠨᠣᠮᠤᠬᠤᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠠᠮᠤᠭ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂
ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠠᠪᠤᠲᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠅
᠑᠘᠐᠂
ᠦᠢᠵᠡᠩ
ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠷᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠨᠣᠨ᠋ᠤᠨ
ᠳᠠᠰᠢ ᠃ �ᠷᠡ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠪᠠᠳ᠋ᠠᠨ ᠅
ᠴᠣᠯᠤᠮ ᠂ ᠠᠪᠤᠤ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠠᠪᠤᠤ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠷᠡᠨ
�ᠳ᠋ᠦ ᠃ �ᠷᠡ� �� ᠃ �ᠲᠦ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠪᠠᠳ᠋ᠠᠢ
�ᠷᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠶᠢᠰᠠᠬᠠᠯ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠣᠭᠲᠤ �ᠯᠬᠤ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠴᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠠᠷᠠ ᠅
ᠤᠷᠲᠤᠬᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠣᠭᠲᠤ �ᠯᠬᠤ ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ
᠑᠗᠙᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠅
�ᠯ� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠣᠮᠤᠰᠢᠷᠢ ᠨᠠ�ᠮᠠᠨ
ᠵᠠ�ᠠᠭ᠋ᠠᠴᠢ ᠂ ᠡᠰᠮᠡᠯᠦᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠡᠪᠡᠲᠡᠢ �ᠣᠩᠭ᠋ᠤᠷ ᠂ ᠮᠦ᠋ᠩ�
ᠤᠷᠲᠤᠬᠠᠢ ��ᠠᠨ ᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠢ ᠂ ᠲᠣᠮᠪᠤᠢ
ᠰᠢᠭᠦᠰᠢᠲᠡᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠤᠨ᠋ᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠢᠭᠦᠰᠢᠲᠡᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠨᠣ�ᠠᠨ �ᠯᠤᠳ ᠤᠨ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠦ᠋� ᠂ ᠳᠣᠬᠤ ᠂ ᠶᠢᠰᠦᠩ� �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠃ ᠶᠢᠰᠦᠩ� �ᠢᠨ
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠭ᠋ᠠᠯᠢᠭ �ᠬᠠ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ
᠑᠗᠘᠂
ᠠᠷᠤᠭ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠃
ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠭᠰᠠᠭ᠋ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠡ� ᠂ ᠵᠡᠬēᠳᠦ ᠲᠡᠨ ᠂
ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ ᠲᠡᠨ ᠃ ᠳᠠᠷᠠ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠠᠭ᠋ᠠᠬᠤ
�ᠪᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠨᠣᠮ ᠤᠨ ᠡᠵᠡ�� �ᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠂
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠ�� �ᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ ᠅
ᠠᠪᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠ�� ᠲᠤ ᠨᠠᠮᠴᠤᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ
᠑᠘᠓᠂
ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠠᠪᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭᠲᠤ �ᠲᠠᠳ �ᠣ�ᠠᠷ ᠃
�ᠷᠢ�ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠅
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠪᠠᠬᠠᠢ ᠂ �ᠪᠠᠬᠠᠢ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠂
ᠨᠣᠮ ᠲᠡᠮᠡ� ᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠤᠰᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠨᠣᠮᠲᠤ ᠂ ��ᠠᠨᠲᠤ ᠅
�ᠷᠭᠦᠳ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠮ ᠂ ᠲᠠᠷᠨ᠋ᠢ ᠂
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ �� �ᠯᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠂
ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠨᠢ� ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠠᠨ᠋ᠤ ᠮᠡᠩᠭᠢᠯᠦᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠡᠴᠡ
᠑᠘᠒᠂
ᠨᠡᠮᠡᠩᠡ ᠴᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠮ� ᠴᠣ�ᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠅
�ᠮᠡᠳ᠋ᠡ ᠃ ᠳᠠᠷᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠡᠮᠡᠩᠡ ᠴᠣ�ᠠᠨ ᠅
ᠴᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠣᠮ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠮᠰᠣ ᠂ �ᠬᠤᠯᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
᠑᠘᠑᠂
�ᠬᠤᠯᠳ᠋ᠠᠢ ��ᠡᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠮ�
ᠳᠤᠯ� ᠴᠢᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠴᠢᠷ ᠲᠤ ᠂ ᠣᠮ� ᠂
ᠷᠭ�ᠠᠮᠼᠣ �ᠤᠪᠢᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠅
ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠶᠢᠬᠠᠨ ᠵᠤᠯᠠ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠂ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠮ� ᠶᠣᠨᠳ᠋ᠠᠨ
ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠅
ᠴᠥ᠋ᠷᠦ� ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠭ᠋ᠠᠪᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠂ ᠳᠤᠯ� ᠴᠢᠩ ᠂ �ᠮ�
24
�ᠣ�ᠠᠳ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠷᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠭᠦᠰᠡᠩᠭᠡᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ �ᠳᠮ� ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠃ �ᠷᠭᠦᠳ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ
ᠰᠡᠷᠡᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂ ᠠᠷᠠᠨ᠋ᠠ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠳ᠋ᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠯᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠶᠢᠪᠤᠩ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ
᠑᠘᠖᠂
ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠃
ᠳᠠᠶᠢᠪᠤᠩ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠂ ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠡᠷ� ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂
�ᠷᠡᠯᠲᠦ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠮᠭᠡᠷ ��ᠡᠨ ᠂ ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷ ᠤᠪᠠᠰᠢ
ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ �ᠯᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠃ ᠮᠠᠵᠢᠭ
�ᠲᠠᠳ ᠨᠣ�ᠠ�� �ᠢ ᠡᠪᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠠᠪᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ �ᠷᠡᠯᠲᠦ
ᠵᠠᠮᠰᠣ ᠡᠷ� ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠵᠦᠭ᠌ ᠲᠦ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠰᠦ᠋ᠵᠦᠭ᠌ ᠲᠦ �ᠣ�ᠠᠷ ᠃ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ��
᠑᠘᠕᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂
�ᠭᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠳᠣᠨᠲᠤ ᠴᠣᠯᠤᠮ �ᠦᠰᠢ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠵᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠲᠠᠨ ᠅
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠦ᠋ᠵᠢᠭᠢᠷ ᠂ �ᠤᠬᠤᠢ ᠂ ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠂
�ᠷᠢ�ᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠ�� �ᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠲᠥ᠋ᠯᠦᠭᠡᠰᠦᠨ
�ᠭᠡᠬᠡᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠢᠨᠳ᠋ᠠᠮᠠᠨ᠋ᠢ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠲᠠᠨ ᠅
�ᠭᠡᠬᠡᠢ ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂ �ᠭᠡᠵᠡᠬᠡᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠅
᠑᠘᠔᠂
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠂ �ᠤᠵᠢᠷ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ ᠂
ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠢ ᠦᠷᠡ ᠴᠢᠬᠢᠨ �ᠯᠪᠠᠴᠢ ᠂ �ᠳᠮ� ᠂ �ᠣᠲᠠᠨ

᠑᠙᠑᠂
�ᠭᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ ᠡᠪᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠳᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠅
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠤᠬᠤᠢ ᠴᠥ᠋ᠷᠦ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠂ ᠲᠤᠭᠲᠠᠢ
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠲᠣᠷᠵᠢᠭᠢᠷ �ᠩᠬᠦᠷ ᠂ ᠵᠠᠩᠭᠢᠳ᠋ᠠᠢ ᠵᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯ
�ᠭᠡᠴᠡᠬᠡᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠷᠢ�ᠠᠳ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠯᠦᠭᠡᠰᠦᠨ
᠑᠙᠐᠂
�ᠣᠵᠢᠷ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ �ᠭᠡᠬᠡᠢ ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠴᠢᠬᠢᠨ �ᠯᠪāᠴᠢ ᠂ �ᠳ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠤᠲᠠᠭ ᠵᠣᠷᠢᠭᠲᠤ ᠂
�ᠠᠬᠠᠤ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠡ� ᠂ ᠵᠡᠭ᠌ēᠲᠦ ᠲᠡᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠢ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠠᠮᠷᠢᠨ ᠅
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠵᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠴᠣᠯᠤᠮ ᠂ �ᠵᠢᠳ᠋ᠠᠢ ᠴᠢᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ
᠑᠘᠙᠂
ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ ᠂ �ᠠᠭ᠋ᠠᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠨ ᠂ ᠴᠠᠰᠤᠴᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ �ᠢᠨ
�ᠵᠢᠳ᠋ᠠᠢ ᠴᠢᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ �ᠣᠷᠰᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ �ᠣᠯᠴᠤ
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠲᠠᠨ ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠠᠰᠤᠴᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠂
ᠠᠪᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ ᠃ �ᠪᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ
᠑᠘᠘᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠤᠷᠵᠠᠨ �ᠠᠷ� ��ᠤᠨ ᠸᠠᠩ ᠂ ᠳᠡᠮᠴᠣᠭ ᠠ� ᠅
ᠲᠤᠰᠬᠠᠷ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠱᠠᠭᠵᠠ ᠸᠠᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠤᠰᠬᠠᠷ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠂ ᠨᠠᠮᠣ ᠵᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃
᠑᠘᠗᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠳ᠋ᠠᠰᠢᠷᠢ ᠵᠢᠨ᠋ᠣᠩ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ
�ᠯᠲᠤᠭ᠋ᠠᠢ
�’ᠢ (ᠲᠢᠪ᠂) �ᠠᠵᠠᠶᠢᠭᠰᠠᠨ ᠣᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠠᠮᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠᠩ
(ᠲᠢᠪ᠂) ᠨᠢᠷᠤᠭ᠋ᠤ ᠰᠾᠠᠷ ᠳᠣᠷᠣᠨ᠋ᠠ ᠨᠤᠪ (ᠲᠢᠪ᠂) ᠥᠷᠦ�� ᠶᠣ
ᠣᠯ (ᠲᠢᠪ᠂) ᠡᠯᠢ�� ᠷᠭ᠋ᠣᠳ (ᠲᠢᠪ᠂) ᠲᠤᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠭᠳ᠋ᠤᠩᠰ
᠒᠑᠓᠂
��ᠠᠰᠬᠤ
᠒᠐᠕᠂
ᠳᠡᠭᠡᠳ᠋ᠦ ᠠᠮᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠᠩ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠡᠷᠢᠩ ᠠᠬᠠᠢ ᠲᠠ�� �ᠢᠨ
᠑᠙᠙᠂
ᠳᠣᠲᠤᠭᠳ᠋ᠤ
᠑᠙᠕᠂
�ᠣ�ᠠᠷ �ᠩᠯᠡᠭ᠌ �ᠰᠦᠭ᠌
ᠲᠥ᠋ᠯᠦᠭᠡᠰᠦᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠤᠷᠠ᠗ ᠦᠭᠡᠢ �ᠭᠲᠤ ᠦᠷᠡ ᠳᠣᠲᠤᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤ
᠑᠙᠔᠂
ᠡᠷ� ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠅
ᠠᠯᠳ᠋ᠠᠷ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠲᠠᠶᠢᠪᠤᠩ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠂ ᠴᠡᠮᠭᠡᠷ ��ᠡᠨ ᠂
ᠮᠠᠵᠢᠭ �ᠷᠡᠯᠲᠦ ᠤᠪᠠᠰᠢ  �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠯᠣᠪᠰᠠᠩ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂
ᠦᠭᠡᠢ ᠂ ᠠᠷᠠᠨ᠋ᠠ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ �ᠳᠮ� ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠅
ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ��ᠡᠨ ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠦᠷᠡ
᠑᠙᠒᠂
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠯᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠅
ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠃ �ᠷᠡᠯ ᠲᠦ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠂ ᠰᠦ᠋ᠨ᠋ᠢᠳ ᠠᠪᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠂ �ᠲᠠᠳ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠨᠠᠢ ᠡᠪᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠠᠪᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠡᠷ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠰᠦ᠋ᠵᠦᠭ᠌ ᠲᠦ ᠃ �ᠭᠲᠤ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ ᠦᠬᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳᠣᠨᠲᠤ ᠴᠣᠯᠤᠮ �ᠦᠰᠢ ᠃ �ᠦᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
25
ᠠᠪᠴᠤ ᠢᠷᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠢ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠵᠦ
ᠢᠷᠡᠬᠦᠢ ᠳ᠋ᠡᠭᠡᠨ ᠨᠠᠭ᠋ᠠᠳ᠋ᠤᠨ ᠶᠠᠪᠤᠬᠤ �ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢ
ᠡᠭᠦᠨ ᠡᠴᠡ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠡᠷᠡᠭᠦᠳ᠋ᠦ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠵᠠᠢ � �ᠮᠡᠨ ᠥᠭ᠍ᠴᠦ
ᠠᠪᠤᠷᠢ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠳᠣᠭᠰᠢᠨ ᠂ ᠡᠳ᠋ᠦᠢ ᠠᠰᠠᠷᠠᠭᠳ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠠᠯᠪᠠᠲᠤ ᠴᠢᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠡᠷ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠶᠡ� ᠃ ᠡ� ᠦᠭᠡᠢ �ᠠᠯᠬ� �ᠢᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠ�� ᠠᠪᠤᠨ ᠣᠳᠴᠤ ᠥᠴᠢᠷᠦᠨ ᠃ ᠡᠵᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ
�ᠯᠠᠳ ᠢ ᠥᠭ᠍ᠪᠡᠢ ᠃ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠠᠳ ᠨᠥ᠋ᠭᠦ� ᠵᠢᠯ �ᠷᠡ �ᠯᠠᠳ ᠢ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠵᠥ᠋ᠪᠰᠢ�ᠡᠵᠦ ᠵᠢᠮᠢᠰᠭᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠤ ᠶᠡ� �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠡ
᠒᠒᠓᠂
ᠥᠴᠢᠪᠡᠰᠦ ᠃
�ᠠᠨ ᠡᠵᠡᠨ ᠡᠴᠡᠭᠡᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠤ�ᠤᠷ� ᠢᠷᠡᠯᠦ� � �ᠮᠡᠨ
ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠵᠦ ᠶᠠᠪᠤᠨ ᠃ ᠲᠡᠳ᠋ᠡ�� �ᠷ ᠮᠡᠳ᠋ᠡᠭᠦᠯ ᠦᠨ �ᠯᠦ� ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ�
ᠣᠳ᠋ᠠᠬᠤᠢ ᠲᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠷᠠᠴᠤ �ᠮᠦᠨ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ �ᠷᠦᠳ ᠦᠨ ᠰᠢᠭᠡᠴᠢᠨ᠋ᠡᠷ
ᠲᠠ� ᠴᠢᠬᠢᠲᠡᠢ ᠠᠯᠠᠵᠤ �ᠠᠲᠠᠭ᠋ᠠᠮᠠᠯ �ᠷᠭᠡᠨ ᠠᠵᠤᠭ᠋ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨ
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠳᠠ�ᠠᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠ�� ᠴᠢᠨ᠋ᠣᠰᠤᠨ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠠᠳ ᠵᠢᠯ �ᠷᠢ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ �ᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠤ ᠰᠠᠭ᠋ᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤᠴᠢᠷ
᠒᠒᠒᠂
ᠦᠷᠡ᠂ ᠲᠡᠳ᠋ᠡ
᠒᠑᠙᠂
ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠭᠡᠨ ôᠮ ᠮᠠ ᠨᠢ �ᠳ ᠮᠡ ᠾᠤᠮ
᠒᠑᠗᠂
ᠳᠡᠭᠡᠳ᠋ᠦ �ᠭᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ ᠡᠭᠦᠳ᠋ᠡ �ᠷᠡᠨ �ᠠᠮᠲᠤ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠ��
᠒᠑᠖᠂
�ᠭᠳ᠋ᠠ
᠒᠑᠔᠂

�ᠶᠵᠢ �ᠷᠠᠭ᠋ᠤᠨ �ᠣᠶᠢᠮᠠᠷ� ᠤᠮᠲᠠᠵᠤ ᠃ �ᠭ᠍� �ᠶᠵᠢ ᠵᠡᠭᠦᠨᠲᠡ�
ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ �ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ �ᠢ ᠥᠪᠡᠷᠡ �ᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ �ᠯᠦ� ᠃ ᠶᠡ�
�ᠰᠴᠤ ᠢᠷᠡᠪᠡᠰᠦ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠤᠳ �ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠲᠦᠷ ᠠᠪᠬᠠᠭ᠋ᠤᠯ� ᠃
�ᠠᠯᠬ� �ᠢᠨ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠤᠳ �ᠯᠦ� ᠃ �ᠮᠡᠨ �ᠠᠯᠬ� ᠲᠤᠷ
�ᠮᠦᠨ ᠯᠦ� �ᠣᠪᠲᠠᠢ �ᠯᠤᠭ᠋ᠠᠳ ᠃ ᠡᠷᠲᠡᠨ ᠦ ᠮᠢᠨ᠋ᠤ ᠰᠦ᠋ᠢᠲᠦ
ᠴᠠᠬᠠᠷ �ᠯᠢ�ᠠᠵᠤ ᠠᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠠᠵᠤᠭ᠋ᠤ ᠃ ᠲᠡᠨᠳ᠋ᠡ ᠴᠠᠬᠠᠷ ᠲᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨ
᠒᠒᠖᠂
ᠥᠬᠢᠨ ᠢ
ᠨᠢᠳ᠋ᠦ �ᠷ �ᠠᠳ᠋ᠠᠨ᠋ᠠ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠨ ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠢ ᠃ ᠮᠡᠨᠳ᠋ᠦ �ᠢᠨ
�ᠷᠲᠦ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠦᠯᠦ ᠣᠷᠤᠨ ᠃ ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠰᠦ᠋ᠨ ᠢᠶᠡᠨ �ᠠᠨ᠋ᠠ �ᠢᠨ
�ᠷᠯᠡᠨ ᠮᠠᠯ ᠰᠠᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠤᠳ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠷᠢᠯᠡᠬᠦᠢ �ᠢᠨ ᠲᠤᠯᠠ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠣᠭᠲᠤᠬᠤ ᠢᠰᠡᠭᠡᠢ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ �ᠤᠷᠢ�ᠠᠵᠤ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ �ᠷ
ᠵᠡᠭᠡᠷᠡᠨ ᠤᠭ᠋ᠤᠵᠢ ᠡᠮᠦᠰᠬᠡᠵᠦ ᠥᠭ᠍� ᠃ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠤᠳ ᠤᠨ ᠵᠡ�
ᠥᠬᠢᠨ ᠢ �ᠭ᠋ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠠᠴᠠᠷᠠᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠡᠮᠡ� ᠠᠴᠢᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ
ᠨᠡᠷᠡᠲᠡᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ �ᠤᠳ᠋ᠠᠴᠢᠯᠠᠨ ᠰᠣᠶᠢᠯᠠᠵᠤ ᠃ ᠦᠴᠢ�ᠡᠳ ᠦᠨ
᠒᠒᠕᠂
ᠮᠥ᠋ᠩᠬᠦᠢ
ᠥᠬᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠩᠭ᠋ᠠᠢ ᠨᠡᠷᠡᠲᠡᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠮᠡᠨᠳ᠋ᠦ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨᠴᠢᠯᠡᠨ ᠶᠠᠪᠤᠵᠤ ᠥᠴᠢ�ᠡᠳ ᠦᠨ ᠮᠥ᠋ᠩᠭᠦᠴᠡᠢ ᠳᠠᠷᠤᠭ᠍� �ᠢᠨ
ᠠᠪᠴᠤ ᠣᠳᠲᠤᠭ᠋ᠠᠢ �ᠮᠡᠨ ᠨᠡᠬᠡᠭᠦᠯᠪᠡᠢ ᠃ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠠᠳ
ᠵᠠᠰᠠᠭᠯᠠᠭᠳ᠋ᠠᠬᠤ �ᠮᠡᠪᠡᠰᠦ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠭ᠋ᠤᠯᠴᠢᠯᠠᠨ ᠵᠠᠷᠠᠬᠤ �ᠰᠤ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠭᠡᠳ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ� ᠡᠴᠢᠨ᠋ᠡ ᠶᠠᠬᠢᠨ �ᠤᠯᠭ᠋ᠠᠵᠤ ᠣᠳᠬᠤ ᠨᠡᠬᠡᠵᠦ
ᠠᠰᠠᠷᠠᠵᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠶᠡᠨ ᠰᠣ�ᠤᠷᠬᠠᠪᠠᠰᠤ �ᠠᠷᠢᠨ �ᠠᠷᠢᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠳᠡᠷᠭᠡᠳ᠋ᠡ� ᠲᠦ᠋ᠰᠢᠮᠡᠳ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷᠦᠨ ᠃ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠒᠒᠔᠂
�ᠠᠯ ᠮᠣᠷᠢᠲᠠᠢ ᠃ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠤᠪᠠᠰᠠᠩ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
ᠤᠶᠢᠭ᠋ᠤᠷᠵᠢᠨ ᠤ ᠠᠬᠠᠴᠠᠢ ᠲᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠩᠬᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ
᠒᠒᠙᠂
ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠢ
�ᠶᠢᠮᠠ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠯᠤᠤ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠯ ᠤᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ
ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠠ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠤᠰᠤᠨ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠮᠤ
ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠮᠣᠷᠢᠲᠠᠢ ᠃ ᠠᠮᠢᠨ ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ �ᠠᠯ �ᠴᠢ ᠲᠡᠢ ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ
ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ
ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃
ᠦᠴᠢ�ᠡᠳ ᠦᠨ ᠮᠥ᠋ᠩᠬᠦᠴᠦᠢ ᠳᠠᠷᠤᠭ᠍� �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠠᠢ
�ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠶᠡ� �ᠠᠲᠤᠨ
ᠤᠰᠤᠨ ᠲᠠᠬᠢ�� ᠲᠠᠢ ᠃ ᠶᠡ� ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ �ᠠᠵᠠᠷ ᠯᠤᠤ ᠲᠠᠢ ᠃
᠒᠒᠘᠂
ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ
ᠡᠶᠢᠮᠦ �ᠯᠦ� ᠅
ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠯᠬ� �ᠢᠨ ᠡᠵᠡᠨ �ᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤ ᠶᠣᠰᠤᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠴᠠᠨ �ᠯᠦ� ᠃ �ᠮᠡᠨ ᠶᠡ� ᠳᠠᠭ᠋ᠤᠪᠠᠷ �ᠠᠶᠢᠯᠠᠪᠠᠢ ᠃
�ᠭᠡᠳ᠋ᠡ ᠮᠥ᠋ᠩᠬᠦᠢ ᠯᠦ� ᠨᠢᠭᠡᠨ �ᠯ� ᠃ ᠲᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ � ᠶᠠᠬᠢᠨ
�ᠶᠵᠢ ᠲᠣᠭᠲᠤᠬᠤ �ᠢᠨ �ᠠᠳ᠋ᠠᠨ᠋ᠠ ᠢᠷᠡᠵᠦ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷᠦᠨ ᠃ ᠲᠠ
�ᠷ ᠳ᠋ᠦᠷ ᠢᠶᠡᠨ ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠯᠵᠤ ᠨᠢᠭᠡ�� ᠢᠳ᠋ᠡᠭᠡᠯᠡᠨ ᠶᠠᠪᠤᠬᠤᠢ ᠲᠤᠷ ᠶᠡ�
�ᠷ ᠦᠭᠡᠢ �ᠠᠳ᠋ᠠᠨ᠋ᠠ ᠤᠨᠲᠠᠬᠤ �ᠯ� ᠃ ᠤᠳ᠋ᠠ �ᠯᠤᠳ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ
� �ᠷ ᠦᠵᠡ� ᠃ ᠮᠢᠨ᠋ᠦ �ᠷᠲᠡ ᠡᠴᠡ �ᠠᠷᠤᠭᠲᠤᠨ �ᠮᠡᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦᠷ
᠒᠒᠗᠂
ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠠᠯᠳ᠋ᠤᠨ �ᠪᠲᠡᠬᠦᠢ �ᠢ
ᠤᠮᠲᠠᠵᠤ ᠶᠠᠪᠤᠲᠠᠯᠠ ᠶᠡ� �ᠶᠵᠢ ᠥᠭᠦᠯᠡᠷ ᠦᠨ ᠃ ᠲᠠ �ᠣ�ᠠᠷ ᠤᠨ
26
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠂ �ᠳᠮ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠠᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠣᠩᠬᠤᠢ
ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠮᠣᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ �ᠠᠲᠠᠨ
�ᠷᠯᠦᠦᠰ ᠦᠨ ᠮᠦ᠋ᠩᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ �ᠯᠢᠩᠬᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
�ᠣᠷᠴᠢᠨ ᠤ ᠵᠣᠷᠢᠭᠲᠤ ᠳ᠋ᠠ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠥᠪᠦᠭᠡᠯᠴᠢᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
�ᠳ᠋ᠠᠢ ��ᠠᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ �ᠷᠦᠳ ᠤᠨ ��ᠠᠰᠬᠤ ᠴᠢᠩᠴᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠦᠳᠬᠡᠢ ᠢᠯᠳ᠋ᠦᠴᠢ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃
᠒᠓᠑᠂
ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠳᠠᠷᠠ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠲᠡᠮᠦᠷ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠯ �ᠣᠨ᠋ᠢ ᠲᠠᠢ ᠃
ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠥᠬᠢᠨ ᠃ ᠠᠯᠲᠠᠬᠠᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠣᠯᠵᠠᠴᠢ
ᠥᠭ᠍� ᠅
ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃ ᠰᠠᠮᠤ ᠳ᠋ᠤ �ᠠᠭᠴᠠ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠢ
�ᠬᠡᠶᠢᠳ �ᠠᠲᠠᠭᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠳ᠋ᠦ ᠲᠠᠩᠭ᠋ᠤᠳ
ᠠᠮᠢᠨ ᠲᠤ �ᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤ �ᠷᠢ�� ᠴᠣᠭ᠋ᠤᠬᠤᠷ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠢ ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠳ᠋ᠦ �ᠷᠦᠳ �ᠣᠷᠯᠣᠰ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃
᠒᠓᠐᠂
ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃ ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ �ᠰᠦᠳ ᠡᠯᠵᠢᠭᠡᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠢ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳ᠋ᠡᠭᠡᠨ ᠥᠮᠴᠢ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠠᠰᠢᠬᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠦᠦᠰᠢᠨ
ᠨᠥ᠋ᠭ᠍ᠴᠢᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠦ �ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠶᠡ� ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ ᠡ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠠᠨ
ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠠᠪᠠᠨᠲᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭᠦᠯᠦ� ᠃ �ᠷᠡᠰᠡᠨᠵᠡ �ᠢ
ᠠᠯᠲᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠯᠤᠭ᠍� ᠰᠠᠴᠠᠭ᠋ᠤ �ᠯᠦ� ᠃
ᠮᠡᠨᠳ᠋ᠦ ᠥᠷᠯᠦᠭ᠌ ᠦᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠮᠥ᠋ᠩᠭᠦᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ

�ᠶᠢᠳ᠋ᠤᠷᠤᠩ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠮᠠᠨᠳ᠋ᠠᠯ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠦᠷᠡ ᠦᠭᠡᠢ �ᠢ ᠃ ᠳᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠦ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ
ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ ��ᠠᠰᠠᠬᠤ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠲᠤᠨ᠋ᠠᠯ �ᠯᠦ� ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ
�ᠶᠢᠮᠠ ᠤᠰᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠳᠠᠷᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ ᠴᠣᠷᠴᠠᠬᠠᠢ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠴᠢᠲᠡᠢ ᠃ ᠮᠣᠤᠷᠤ
ᠠᠪᠠᠭ᠍� �� ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠠᠮᠢᠨ ᠳᠤᠷᠬᠠᠯ ᠤᠨ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠦ᠋ᠩᠭᠡᠯᠴᠢᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠢᠨ
ᠠᠮᠢᠨ ᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠣᠷᠴᠢᠨ ᠤ ᠳᠠᠷᠠ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠮᠪᠤᠬᠠᠢ
᠒᠓᠔᠂
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
�ᠯᠦ� ᠃ ᠲᠣᠯᠤᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠢᠨ ᠠᠪᠠᠭ᠍� �� ᠲᠦᠷ
�ᠬᠠᠷᠠᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠯᠤᠭ᠍� ᠰᠠᠴᠠᠭ᠋ᠤ
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠨᠣᠮ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠷᠢ�ᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍� ᠃ ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠡᠢ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠤ ᠠᠴᠢ ᠠᠯᠲᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠭᠴᠢᠨ
ᠦᠬᠡᠷ ᠲᠡᠢ ᠃ �ᠭ ᠠ᠋ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠃ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃
�ᠬᠠᠷᠠᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠣᠳᠬᠤᠨ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ
᠒᠓᠓᠂
�ᠷᠢ�ᠠᠳ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠲᠠᠬᠢ�� ᠲᠠᠢ ᠃
�ᠠᠯ ᠯᠤᠤ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠲᠠᠳ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠨ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃
ᠠᠪᠠᠲᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠠᠪᠤᠬᠤ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠡᠪᠢᠲᠡᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠨᠣᠮ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠭᠲᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
�� �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠡᠴᠡᠩᠬᠡᠨ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠨ᠋ᠤᠬᠤ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠯᠦ�ᠡᠳ ᠦᠨ
᠒᠓᠒᠂
ᠰᠤᠪᠠᠬᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠣᠩᠬᠤ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠨᠣᠮ ᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠰᠠᠮᠴᠠᠬᠠᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠦᠳᠬᠡᠢ ᠢᠯᠳ᠋ᠦᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ
ᠮᠢᠩᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠮᠣᠷᠢᠲᠠᠢ ᠃ ᠨᠤᠪᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠱᠣᠯᠤᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠠᠯ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃
�ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠪᠤᠰᠠᠢ ᠤᠩ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠭ᠋ᠠᠯ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠲᠦ᠋ᠮᠡᠨ ᠳᠠᠷᠠ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠤᠨ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠯᠦᠨ ᠴᠢᠨ᠋ᠣ� ᠱᠠᠷᠠ ᠰᠢᠷᠣᠢ ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠯᠠᠶᠢᠬᠤᠷ
᠒᠓᠗᠂
�ᠶᠢᠳ᠋ᠤᠷᠤᠩ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠯᠠᠬᠠᠢ ᠠᠯᠠᠭ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
��ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ
ᠵᠡᠴᠡᠭᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ �ᠶᠢᠨ᠋ᠤᠭ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠅
ᠲᠦ᠋ᠩᠭᠡᠯᠵᠢᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ �ᠳ᠋ᠠ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
�ᠠᠵᠠᠷ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠠᠶᠢᠷᠠᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠯᠤᠤ ᠲᠠᠢ
ᠲᠡᠮᠳ᠋ᠡᠬᠡᠢ ᠴᠣᠭ ᠲᠤ �ᠠᠯ �ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠤᠯᠠᠨ ᠦᠢᠵᠡᠩ
ᠴᠢᠨᠳ᠋ᠠᠭ᠍� ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠵᠡᠴᠡᠭᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ
᠒᠓᠖᠂
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ �ᠭᠦᠪᠡᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠤᠰᠤᠨ ᠲᠠᠬᠢ�� ᠲᠠᠢ ᠃
�ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ �ᠠᠯ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠨᠣ�ᠠᠨᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠵᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠰᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠰᠠᠮᠴᠠᠬᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠶᠣᠩᠰᠤ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ
ᠰᠠᠮᠤ �ᠢᠨ ᠵᠢᠮᠢᠰᠭᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ �ᠣᠩᠬᠤᠢ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠲᠣᠬᠤᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠅
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠯᠦ� ᠰᠠᠴᠠᠭ᠋ᠤ �ᠯᠦ� ᠃ ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
ᠣᠤ� �� �ᠠᠯ ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠵᠣᠨᠳ᠋ᠤ ᠲᠠᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂
᠒᠓᠕᠂
27
ᠤᠤᠪᠠᠬᠠᠢ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠲᠠᠲᠠᠷ ᠤᠨ ᠲᠠᠮᠲᠠᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠬᠦᠪᠦᠷᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠯᠦ� �ᠢᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ
�ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠮᠠᠭ᠋ᠠᠭᠴᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠤᠬᠠᠢ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠠᠩᠭ᠋ᠠᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠠᠯ
�ᠯᠦ� ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠲᠣᠯᠤᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠲᠣᠯᠤᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠰᠤᠯᠳ᠋ᠤᠰᠤᠨ
᠒᠔᠐᠂
ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠥ�᠁
ᠮᠠᠵᠢᠭ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠦ �ᠠᠲᠤᠨ
�ᠠᠵᠠᠷ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠴᠠᠮᠤᠳ᠋ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠲᠠᠳ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠡᠷᠢ�ᠡᠬᠡᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠬᠦᠭᠡᠨᠵᠡᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠤᠯᠮᠠᠨ
ᠤᠰᠤᠨ ᠲᠠᠬᠢ�� ᠲᠠᠢ ᠃ ᠮᠢᠩᠭ᠋ᠠᠬᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠶᠢᠬᠤ �ᠢᠨ
ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠡᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠰᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ �ᠣᠯᠤᠴᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠰᠤᠯᠳ᠋ᠤᠰᠤᠨ
᠒᠓᠙᠂
�ᠩᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭ᠋ᠠᠷᠠᠨ
ᠠᠪᠠᠲᠠᠢ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠳᠠᠷᠠ �ᠢᠨ ᠲᠤᠨ᠋ᠠᠯ
�ᠶᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ ᠅
ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ �ᠠᠯ ᠠᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠠᠨᠳ᠋ᠤᠬᠠᠢ
�ᠣᠩᠬᠤᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠵᠠᠷ �ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠳᠮ� ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ
ᠰᠡᠭᠦᠰᠡᠩᠬᠡᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠮᠤᠯᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ �ᠠᠲᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
ᠲᠣᠤᠬᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠱᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃
᠒᠓᠘᠂

᠒᠔᠓᠂
ᠳᠤᠷᠠᠬᠠᠯ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠠᠨᠳ᠋ᠤᠵᠠᠪ ᠦᠢᠵᠡᠩ �ᠠᠯ �ᠴᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠴᠡᠷᠢᠨ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠤ ᠠᠯᠠᠭᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠮᠤᠯᠲᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠤ ᠠᠴᠢ ᠠᠷᠰᠢ ᠳ᠋ᠤᠷ
�ᠲᠠᠳ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠠᠵᠢᠭ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠳᠠᠷᠮᠠ�ᠠᠭ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠣᠲᠠᠯᠳ᠋ᠤ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠰᠠᠮᠤᠷ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
�ᠣᠨ᠋ᠢᠲᠠᠢ ᠃ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮᠰᠤ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠷᠦᠳ ᠦᠨ �ᠶᠢᠳ᠋ᠤᠷᠤᠩ ᠤᠨ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠵᠣᠳ� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠤᠰᠤᠨ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠡᠷᠬᠡᠭᠦᠳ ᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠪᠦᠶᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠮᠤᠯᠲᠠᠢ
᠒᠔᠒᠂
�ᠷᠢ�ᠠᠳ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋�᠁
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠅
�ᠷᠰ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠰᠢᠯᠤᠶᠢᠬᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠲᠦ᠋ᠩᠰᠡᠢ ᠲᠤᠷ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠨᠳ᠋ᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠱᠢᠦᠰᠡᠢ �ᠶᠢᠮᠠ �ᠠᠵᠠᠷ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠮᠪᠦᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠭᠲᠤ �ᠢᠨ
ᠲᠤᠷᠤᠮᠬᠠᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠲᠠᠮᠲᠠᠢ �ᠤᠩ
�ᠲᠠᠳ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠦᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠶᠡ� ᠠᠭ᠋ᠤᠤᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠅
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ ᠳᠠᠷᠠᠶᠢᠰᠤᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠬᠦᠬᠦᠢ ᠲᠦᠷ
�ᠪᠠᠬᠠᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠪᠷᠠᠰᠢ
᠒᠔᠑᠂
ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
�ᠴᠢᠲᠡᠢ ᠃ ᠰᠠᠮᠤᠷ ᠷᠠᠰᠢ �ᠣ�ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠁ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
ᠣᠩᠬᠤᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠷᠠᠬᠤᠯᠢ ᠴᠣᠸ᠋� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ
᠒᠔᠖᠂
ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ ᠲᠦ᠋ᠩᠰᠡ �ᠢᠨ
�ᠶᠢᠰᠢᠩ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠮᠤᠨ᠋ᠢᠰᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠰᠡᠩᠭᠡᠷᠵᠡᠢ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳᠠᠷᠮᠠ�ᠠᠭ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠳ ᠦᠨ
ᠠᠪᠠᠢ ᠵᠠᠮᠤᠳ᠋ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ ᠮᠤᠯᠲᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠤ ᠠᠴᠢ ᠢᠨᠳ᠋ᠠᠷᠠᠢ
�ᠠᠵᠠᠷ �ᠴᠢᠲᠡᠢ ᠃ �ᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠ ᠲᠡᠮᠦᠷ �ᠠᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠵᠠᠮᠤᠰᠵᠢᠳ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠴᠠᠰᠬᠢᠪ �ᠠᠯ �ᠣᠨ᠋ᠢ ᠲᠠᠢ ᠂ �ᠮᠵᠤᠷ
ᠰᠠᠴᠠᠭ᠋ᠤ �ᠯᠦ� ᠃ ᠮᠥ᠋ᠨ ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠦᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠤ ᠠᠴᠢ ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠦᠰᠢ
᠒᠔᠕᠂
ᠶᠠᠮᠤᠨ ᠯᠤᠭ ᠠ᠋
ᠥᠬᠢᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠲᠦ᠋ᠩᠬᠦᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ
ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠰᠡᠩᠭᠡᠷᠵᠡᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠡᠷᠢ�ᠡᠭ᠍ᠴᠢᠳ ᠦᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠤᠨ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠶᠠᠮᠤᠨ �ᠠᠵᠠᠷ ᠲᠠᠬᠢ�� ᠲᠠᠢ ᠃ ᡀᠠᠷᠴᠠᠯ ᠲᠡᠮᠦᠷ
ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠷᠵᠠᠮᠴᠣ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠡᠷᠢ�ᠡᠭ᠍ᠵᠢᠳ ᠦᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯ ᠳ᠋ᠤᠷ
ᠥᠬᠢᠨ �ᠬᠦᠷᠡᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠷᠠᠵᠠ�ᠠᠭ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ
ᠰᠡᠩᠭᠡᠷᠵᠡᠢ ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ �ᠷᠢ�ᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢᠨ
᠒᠔᠔᠂
�ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠰᠠᠮ�ᠠᠭ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠮᠠᠵᠢᠭ ᠤᠨ
ᠲᠥ᠋ᠪᠡᠳ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠡᠷ� ᠵᠠᠶᠢᠰᠠᠩ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠦᠢ
ᠱᠠᠭᠳ᠋ᠤᠷ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᡀᠠᠮᠣᠰᠠᠩ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠴᠡᠮᠢᠰᠵᠢᠳ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠳᠮᠠᠨᠴᠤ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
�ᠤᠯᠤᠭ᠋ᠤᠨ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠤ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯᠵᠢᠨ
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠰᠢᠷᠣᠢ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠯᠤ�ᠠᠭ ᠡᠷ� ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠡᠮᠦᠷ
28
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠵᠣᠨᠳ᠋ᠤ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ
ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠨᠢ� ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠰᠤᠯᠳ᠋ᠤᠰᠤᠨ �ᠣᠷᠤᠬᠠᠢ ᠲᠤᠷ
�ᠤᠯᠵᠠ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠠᠬᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠦᠬᠡᠷ ᠲᠡᠢ ᠃ ᠣᠳ� �ᠶᠢᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠱᠣᠯᠣᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ �ᠠᠯ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠶᠢᠯᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠲᠠᠳ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠲᠤᠷ
᠒᠔᠘᠂
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠣᠯᠤᠴᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠮᠠᠭ᠋ᠠᠬᠠᠢ �ᠣᠲᠤᠭ᠋ᠠᠷ
ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠲᠦᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠮᠣᠤᠷᠤ �ᠶᠢᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ �ᠠᠭᠴᠠ ᠴᠣᠮᠤ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ
ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠩᠭ᠋ᠤᠯᠢ �ᠯᠦ� ᠃ �ᠶᠢᠮᠠ �ᠢᠨ �ᠣᠲᠤᠭ᠋ᠤᠷ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
�ᠣᠲᠠᠯᠲᠤ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠴᠤᠷᠴᠠᠬᠠᠢ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠃ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠷᠦᠭᠦᠳ ᠦᠨ ᠮᠥ᠋ᠨ
ᠡᠷᠢ�ᠡᠭ᠍ᠴᠢᠳ ᠦᠨ ᠮᠥ᠋ᠩᠬᠡᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠮᠣᠩᠭ᠋ᠣᠯᠵᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
᠒᠔᠗᠂
ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ ᠳ᠋ᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ�
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠬᠦᠬᠡᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠷᠢ�ᠠᠳ᠋ᠠ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠢᠨ᠋ᠦ �ᠣᠷᠴᠢᠨ ᠲᠥ᠋ᠷᠦ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠠᠯᠠᠭᠳ᠋ᠠᠢ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠮᠣᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠣᠳᠬᠤᠨ ᠤ �ᠠᠲᠤᠨ
�ᠷ� �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠬᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠴᠣᠷᠤᠬᠤᠯ
�ᠬᠠᠷᠠᠢ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ
ᠨᠣᠮ ᠤᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠅
ᠥᠬᠢᠨ ᠴᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠳᠠᠷᠠ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠣ�ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ

�ᠮ� ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠃ ᠮᠢᠩᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠨᠢ�
�ᠠᠷᠠ ᠃ �ᠮᠪᠦᠳ᠋ᠡᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠰᠡᠩᠭᠡᠷᠵᠡᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠰᠠᠩ ᠢ
�ᠦᠰᠢ ᠂ �ᠳᠮ� ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠡᠷ�
ᠨᠢ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠳ᠋ᠢᠰᠢᠷᠢ ᠵᠣᠷᠢᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠮᠠᠨᠵᠤᠰᠢᠷᠢ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠢ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠤᠮᠠᠬᠤ �ᠣᠯᠣᠴᠢ ᠂
ᠤᠪᠠᠨᠲᠠᠢ ᠰᠡᠷᠵᠡ ᠳᠠᠷᠮᠠᠰᠢᠷᠢ ᠃ ᠡᠷ� ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠱᠢᠯᠣᠢ �ᠤᠩ
᠒᠕᠑᠂
ᠯᠠᠶᠢᠬᠤᠷ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠦᠨ᠋ᠡᠩᠬᠡᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠲᠤ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠮᠠᠭ᠋ᠤ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠂ ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠵᠢᠬᠠᠢ ᠲᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠅
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠣᠯᠠᠲᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠃ ᠰᠢᠬᠦᠷ ᠴᠣᠯᠤᠮ ᠃ ᠨᠢ�
ᠳᠣᠷᠵᠢ �ᠨᠲᠤ ᠃ �ᠠᠶᠢᠷᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠢ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠢ�
�ᠯᠤᠩᠬᠤᠷ ᠂ ᠲᠡᠮᠳ᠋ᠡᠬᠡᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠦ᠋ᠳ᠋ᠡᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃
ᠴᠥ᠋ᠷᠦ� �ᠣᠨᠵᠢᠨ ᠃ �ᠬᠦ� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠠᠯ ᠲᠤ
ᠵᠣᠷᠭ᠋ᠤᠯ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠯᠪᠡ�ᠬᠡᠨ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠃ �ᠷᠠᠬᠠᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠃
᠒᠕᠐᠂
�ᠮ� ᠃ �ᠣᠩᠬᠤᠢ
ᠰᠦ᠋ᠮᠡᠨᠳ᠋ᠡᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠰᠦ᠋ᠮᠡᠷ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠃ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂
ᠠᠪᠠᠢ ᠂ �ᠷᠡᠯ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠲᠡᠮᠦᠷ ᠲᠠᠤᠯᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠤᠰᠢ�ᠠᠨ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠢᠷᠴᠢᠭᠡᠢ
�ᠩᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ ᠥᠬᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠡᠷ�
ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠰᠣ�ᠤᠰᠠᠨ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠵᠠᠯᠠᠶᠢᠷ ᠤᠨ �ᠯᠦ�
ᠲᠠ�ᠠᠬᠠᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠮᠣᠷᠢ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠲᠤᠤᠬᠠᠢ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
᠒᠔᠙᠂
ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠳ᠋ᠤ ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠮᠣᠳ᠋ᠤᠨ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠲᠠᠢ
ᠣᠩᠨ᠋ᠢᠳ ᠤᠨ ��ᠠᠨ ᠲᠤ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠠᠬᠠᠢ ᠃ �ᠷᠦ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠂ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢ ᠃
�ᠮᠪᠠᠰᠬᠢᠪ ᠂ �ᠮᠪᠤᠮ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠵᠠᠮᠰᠣ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠃ ᠰᠡᠩᠭᠡᠷᠵᠡ
�ᠢ ᠃ ᠷᠠᠬᠤᠯᠢ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠲᠠᠷ ᠴᠣᠭ ᠲᠤ ᠃
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠰᠣᠨ᠋ᠤ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠃ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠵᠠᠮᠰᠣ ᠂ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ
᠒᠕᠔᠂
ᠢᠯᠪᠦᠭᠡᠨ ᠂ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ �ᠭ᠍�
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠳᠮᠠᠰᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠃
ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠠᠩᠭ᠋ᠠᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠂ ᠶᠡ�
��ᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠨᠢ� ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ
ᠯᠠᠮᠠᠵᠠᠪ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠯᠠᠮᠠᠳ᠋ᠠᠷ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠃ ᠳᠡᠯᠭᠡᠷ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠂ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠰᠦ᠋ᠨ ᠲᠠᠶᠢᠬ ᠤ ᠠᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠲᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠮ� ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠤ
ᠰᠤᠪᠤᠷᠭ᠋ᠠᠲᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠣᠩ� ᠷᠭ�ᠠᠯ ᠃ ᠡᠷᠢ�ᠡᠬᠡᠢ
᠒᠕᠓᠂
�ᠮᠡᠵᠡᠢ ᠴᠣᠯᠤᠮ ᠃
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠣᠷᠬᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠨᠣᠮᠴᠢ �ᠨᠲᠤ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ
ᠰᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠢ ᠥᠯᠵᠡᠢ ᠲᠦ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠡᠴᠡᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠠᠬᠠᠢ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ �ᠷᠦ ᠡᠷ� ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠃
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠃ �ᠣᠵᠢᠭᠢᠷ
ᠡᠷ� ᠂ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠂ ᠱᠠᠳ᠋ᠠᠳ᠋ᠠ ᠂ ᠣᠤ� ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠃ �ᠣᠩᠬᠤᠢ
ᠰᠢᠷᠠᠪ ᠂ ᠤᠪᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠤᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ �ᠨᠴᠣᠭ
ᠨᠢ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ �ᠳᠮ� ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠃ ᠣᠩ� ᠂
᠒᠕᠒᠂
ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠃
�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠠᠩᠭ᠋ᠠᠬᠠᠢ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠷ ᠃ ᠡᠩ� ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠃ ᠯᠠᠪᠠᠰᠠᠢ
29
᠒᠕᠗᠂
ᠤᠪᠠᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠂
ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠳᠠᠷᠠ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ �ᠨᠳ᠋ᠦᠯᠡᠨ
ᠱᠡᠮᠵᠢᠳ ᠂ ᠵᠠᠮ�ᠠᠨ ᠂ ᠰᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠴᠡᠸᠡᠩ ᠂ ᠳᠤᠷᠬᠠᠨ ᠂
ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠡᠮᠨ᠋ᠢᠭ᠌ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠂ ᠴᠠᠭᠪᠠᠳ᠋ᠠᠷ ᠂ �ᠨᠴᠤᠭ ᠂ �ᠵᠠᠷ ᠂
ᠠᠮᠠᠳ᠋ᠠᠷ �ᠤᠷᠪᠠᠨ ᠃ ᠵᠢᠭᠳ᠋ᠠᠰᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠃ ᠰᠡᠲᠡᠷ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ ᠂ ᠶᠠᠮᠤᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠨᠣᠷ� �ᠶᠢᠳ᠋ᠠᠷᠠ ᠃
ᠠ�ᠤᠰᠢ ᠠᠨ᠋ᠠᠨᠳ᠋ᠠ ᠂ ᠨᠢᠮᠠ ᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠂ ᠳᠠᠷᠮ� ᠷᠢᠨᠴᠡᠨ
ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠢ ᠃ ᠰᠠᠷᠵᠠ�ᠭ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠦᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠨᠳ᠋ᠢᠳ᠋ᠠ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠤᠷᠭ᠋ᠤᠳ᠋ᠠᠭ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ
᠒᠕᠖᠂
�ᠢ ᠃ ᠯᠤ�ᠠᠭ ᠡᠷ� ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠦᠨ
�ᠢ ᠃ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠴᠤᠨ �ᠮ� �ᠣ�ᠠᠷ
ᠰᠡᠷᠵᠢ�ᠡᠩ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ �ᠷᠦᠰᠬᠢᠪ ᠡᠷ� ᠃ ᠨᠠ�ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ
ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠂ ᠰᠠᠷᠠᠮᠤᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠂ ᠷᠭ�ᠠᠯᠰᠬ�ᠠᠪ ᠴᠣᠭᠲᠤ ᠃
�ᠮᠪᠠᠰᠬᠢᠪ ᠴᠣᠸ᠋� ᠃ ᠰᠡᠷᠵᠢᠮᠦ �ᠨᠲᠤ ᠠᠬᠠᠢ ᠃ ᠴᠠᠮᠵᠠᠷ
�ᠢ ᠃ �ᠠᠨᠲᠤᠵᠠᠪ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠯᠠᠰᠬᠢᠪ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠃
ᠴᠣᠸ᠋� ᠂ ᠰᠣᠨ᠋ᠣᠮ ᠃ ᠨᠢ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠳᠮ� ᠠᠷᠪᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ
�ᠨᠲᠤ ᠂ ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠃ ᠨᠢ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠯᠢᠭ᠌ ᠲᠦ ᠂ ᠴᠢᠩ ᠂
᠒᠕᠕᠂
ᠴᠤᠯᠤᠮ ᠂ �ᠠᠳ᠋ᠠᠨ ᠂
ᠵᠣᠳ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ ᠶᠡ� �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂
ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠃ ᠲᠠᠮᠲᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠳ᠋ᠢᠰᠤᠭ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠅
�ᠳᠮᠠᠰᠤ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢᠮᠰᠣ ᠂ �ᠮᠴᠤ ᠂ ᠰᠤᠨᠳ᠋ᠠᠷ ᠂ ᠴᠣᠶᠢᠰᠤᠮ ᠲᠠᠪᠤᠨ

�ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ
ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠱᠣᠯᠤᠢ �ᠤᠩ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠬᠠᠢ
ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ ᠵᠠᠮᠴᠣ ᠳᠡᠯᠭᠡᠷ ᠲᠠᠪᠤᠨ᠋ᠤᠩ ᠳ᠋ᠤᠷ
ᠨᠣᠮᠴᠢ ᠲᠠᠪᠤᠨ᠋ᠤᠩ ᠲᠤᠷ ᠥᠭ᠍ᠭᠦᠯᠦ� ᠃ ᠶᠠᠨᠵᠠᠨᠮᠠ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ
ᠰᠤᠨᠳ᠋ᠠᠷ ᠠᠪᠠᠢ ᠂ ᠰᠪ�ᠠᠨᠮᠠ ᠠᠪᠠᠢ �ᠢ �ᠣᠷᠯᠣᠰ ᠤᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ
ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠵᠢᠳ ��ᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠂ ᠠᠰᠠᠷᠠᠯ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂
ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ �ᠷᠵᠢᠭᠢᠨ ᠤ ᠲᠣᠷᠵᠢᠭᠢᠷ �ᠩᠬᠦᠷ ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ
ᠲᠠᠪᠤᠨ᠋ᠤᠩ ᠤᠨ ᠥᠬᠢᠨ ᠠᠰᠬᠢᠳ ��ᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠠᠷᠮᠠ
᠒᠕᠙᠂
ᠰᠣᠭᠰᠤᠳ᠋ᠠ ᠠᠪᠠᠢ ᠂ ᠤᠷᠢ�ᠠᠩᠬᠠᠨ ᠤ ᠤᠪᠠᠰᠠᠩ
ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠵᠠᠨᠴᠠᠨ᠋ᠠᠮ ᠠᠪᠠᠢ ᠃ ᠨᠣᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ �ᠷᠡ ᠠᠪᠠᠢ ᠃
�ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ ᠠᠷᠠᠨ᠋ᠠ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠃ �ᠳᠮ� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠃ ᠰᠫ�ᠠᠨ᠋ᠠᠮ
�ᠷᠢ�ᠡᠴᠢ �ᠢᠨ ᠥᠬᠢᠨ �ᠤᠴᠤᠢ ��ᠵᠢ ᠡᠴᠡ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠸᠴᠢᠷ
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠂ ᠢᠬᠡᠷᠡᠰᠦᠨ ᠳᠦ᠋ᠷᠦᠢ ᠃
ᠰᠠᠷᠲᠠᠭ᠋ᠤᠯ �ᠠᠲᠤᠨ ᠠ᠌ᠴᠠ �ᠣ�ᠠᠷ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠠᠪᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠃ ᠴᠣᠭᠲᠤ
ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠸᠠᠩᠳ᠋ᠤᠢ ᠂ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠂ ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷᠵᠠᠪ
᠒᠕᠘᠂
�ᠨᠳ᠋ᠦᠨ ᠂ ᠨᠢᠨᠲᠦ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ ᠃
�ᠢ ᠃ �ᠨᠵᠠ�� �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠠᠨ᠋ᠠᠮᠰᠬᠢᠪ ᠃ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠂
ᡀᠠᠵᠢᠪ ᠂ �ᠨᠲᠤ ᠂ ᠴᠡᠪᠳ᠋ᠡᠨ ᠂ ᠳᠠᠮᠷᠢᠨ ᠵᠠᠪ ᠳᠣᠯᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠ
�ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠡᠷ� ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠃ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠃ ᠠᠷᠠᠨ᠋ᠠ ᠂
ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠂ �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ �ᠤᠷᠪᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠃ ᠳᠠᠷᠮᠠᠬᠢᠷᠲᠢ �ᠢᠨ
�ᠴᠢᠭᠡᠳ᠋ᠡᠢ ᠃ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ �ᠣᠰᠢᠭ᠋ᠤᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠤᠭ᠋ᠠᠷ ᠂
�ᠪᠦᠷᠢ ᠂ ᠰᠢᠷᠠᠪ ᠂ ᠨᠠ�ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ ᠂ �ᠮᠠᠯᠠᠬᠢᠷᠲᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
ᠲᠣ� ᠂ ᠡᠷᠢᠨᠴᠡᠨ ᠂ �ᠷᠦ ᠂ ᠳᠣᠷᠵᠢ ᠂ ᠰᠠᠮᠳ᠋ᠠᠨ ᠂
30
᠒᠗᠔᠂
�ᠷᠡᠶᠢᠳ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠅
ᠵᠦ᠋ᠦ ᠴᠢᠩᠰᠠᠩ �ᠭ᠋ᠠᠲᠤᠳ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃ � ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠲᠡᠮᠡᠨ᠋ᠡ
�ᠣᠶᠢᠳ ᠤᠨ ᠨᠣ�ᠠᠳ ᠰᠥ᠋ᠯᠡᠨ ᠢᠨ᠋ᠠᠯᠴᠢ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠯᠵᠢ �ᠢᠨ ᠦᠷᠡ ᠃
ᠠᠯᠠᠯᠤᠭ᠍� ᠃ �ᠣᠲᠠᠭ᠋ᠠᠢ ᠲᠤ ᠴᠣᠷᠤᠭ᠋ᠤᠰ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃
ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠠᠬᠠᠢ �ᠢ �ᠪᠬᠡᠷ ᠦᠨ �ᠶᠢᠷᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠰᠠᠶᠢᠨ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ
᠒᠖᠒᠂
�ᠢ ᠃ ᠦᠵᠢ�ᠡᠳ
�ᠣᠶᠢᠨ᠋ᠠ ᠃ ᠠᠬᠠᠢ ᠠ᠌ᠴᠠ ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ �ᠶᠢᠪᠠᠭ᠋ᠠᠰ �ᠣ�ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ
ᠡ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠠᠬᠠᠶᠢᠬᠠᠨ �ᠠᠲᠤᠨ ᠃ ᠵᠠᠳ᠋ᠠᠢ �ᠢ ᠦᠬᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠦ
ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠨᠠᠬᠤᠷ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠦᠨ ᠡᠴᠢ� ᠢᠨ᠋ᠦ ᠵᠠᠳ᠋ᠠᠢ ᠃
ᠴᠠᠭ ᠲᠤᠷ ᠵᠢᠷᠭ᠋ᠤᠭ᠋ᠠᠨ ᠣᠮᠤᠭ ᠲᠠᠢ ᠃ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠰᠢ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠳ
ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠨ ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ ᠳᠤᠸ᠋� ᠰᠣᠬᠤᠷ ᠤᠨ ᠦᠷᠡ �ᠢ ᠃ ᠡᠳ᠋ᠦ�
ᠳᠡᠭᠦᠷᠭᠡᠴᠢ �ᠢᠨ �ᠪᠡᠭᠦᠨ �ᠮᠲᠠᠷ ᠂ ᡀᠠᠪᠰᠢᠨ �ᠣ�ᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠅
ᠣᠮ� ᠂ ᠪᠷᠠᠰᠢ ᠂ ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠂ �ᠬᠠᠷᠠᠨ ᠲᠠᠪᠤᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠃
᠒᠖᠑᠂
ᠳᠠᠷᠬᠠᠨ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠷᠠᠲᠨ᠋ᠠ
ᠴᠡᠷᠢᠨ ᠂ ᠲᠣᠶᠢᠨ ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠂ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ �ᠢ ᠃
ᠳᠣᠷᠵᠢ �ᠨᠲᠤ ᠳᠥ᠋ᠷᠪᠡᠭᠦᠯᠡ �ᠢ ᠃ ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠨᠣ�ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ
�ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠃ ᠰᠢᠳ᠋ᠢ ᠰᠢᠷᠢ ᠃ ᠵᠢᠪᠵᠤᠨ ᠳᠠᠮ� �ᠤᠲᠤᠭ ᠲᠤ ᠃ ᠴᠡᠨᠳ᠋ᠦ
�ᠮ� ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�ᠡᠲᠦ �ᠠᠭ᠋ᠠᠨ ᠤ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠢᠨ᠋ᠦ ᠴᠡᠸᠡᠨ ᠰᠠᠶᠢᠨ ᠒᠘᠒᠂
�ᠮ� ᠨᠠ�ᠮᠠᠭ᠋ᠤᠯᠠ �ᠢ ᠅ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠲᠡᠭ᠍ᠷᠢ ᠶᠡ� ᠡᠨᠳ᠋ᠡ ᠡᠴᠡ ᠶᠡ� �
ᠲᠠᠶᠢᠵᠢ ᠂ ᠴᠡᠪᠡᠷᠢ ᠡᠷᠳ᠋ᠡᠨ᠋ᠢ ᠤᠪᠠᠰᠢ ᠃ �� ᠰᠡᠴᠡᠨ ᠴᠥ᠋ᠭᠦᠬᠦᠷ ᠂ ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ ᠡᠷᠬᠡᠮ ᠦᠢᠵᠡᠩ ᠡᠭᠦᠨ᠋ᠢ ᠠᠬᠮᠠᠳ �ᠪᠡᠭᠦᠨ ᠰᠠᠮᠳ᠋ᠠᠨ ᠠᠲᠠᠷ
ᠲᠥ᠋ᠷᠦᠭ᠍ᠰᠡᠨ ᠮᠠᠵᠠᠷᠢ ᠶᠡᠯᠳ᠋ᠡᠩ ᠲᠦ᠋ᠰᠢ�� ᠲᠦ ᠂ ᠯᠠᠪᠠᠷᠢ ᠡᠷ� ᠒᠘᠑᠂
᠒᠖᠐᠂ ��ᠠᠰᠠᠬᠤ ��ᠠᠰᠠᠬᠤ �ᠷᠭᠦᠳ
 Цендина А.Д.

1
Транслитерация монгольского текста «Шара туджи»

В Институте восточных рукописей РАН в г. Санкт-Петербурге хранится

уникальный манускрипт монгольского исторического сочинения XVII в. «Шара туджи»
(«Желтая история»), известный в науке как «История Радлова» ― он был обнаружен в
Монголии в 1891 г. во время Орхонской экспедиции под руководством В.В.Радлова
(шифр ― В 173). Два других списка «Шара туджи» так же находятся в г. Санкт-
Петербурге ― в библиотеке СПбГУ (шифр ― Mong. C 33) и в рукописном фонде ИВР
РАН (шифр ― F 264).
«Шара туджи» давно известна науке. О ней писали Ц.Жамцарано [Жамцарано,
1936, с. 56], Л.С.Пучковский [Пучковский, 1953, с. 146], Ш.Бира [Бира, 1978, с. 241–249].
До войны над ее переводом трудился В.А.Казакевич. Наконец сводный текст указанных
трех списков на старописьменном языке вместе с переводом и комментариями был издан
Н.П.Шастиной [Шастина, 1957]. Текст сочинения с комментариями и предисловием был
также опубликован в Китае [Sir-a tuγuji, 1983].
Ценность памятника состоит, прежде всего, в его историческом содержании. Он
был написан в первой половине XVII в. в Северной Монголии (Халхе), а сочинений,
отражающих историю и историографические традиции Халхи этого периода, не так много.
Однако он представляет интерес и как источник по истории развития монгольского
письменного языка, сохраняя многие черты доклассического старописьменного
монгольского языка, а также лексико-грамматические особенности северомонгольского
диалекта.
Необходимость в публикации фотокопии оригинала и научной транслитерации
текста «Шара туджи» назрела давно. Это сделает памятник по-настоящему доступным
ученому сообществу, так как публикация текста, осуществленная Н.П.Шастиной в 1957 г.,
включающая сводный монгольский текст, набранный заново на уйгурской графике, не
отвечает современным научным требованиям. Первым шагом на пути к такой публикации
является представленная здесь транслитерация памятника.
Из всех известных списков «Радловский», несомненно, является наиболее ранним и
ценным, он и лег в основу транслитерации. Размеры листов ― 23,5 см х 7,5 см, от 11 до 15

1
Статья подготовлена при финансовой поддержке Российского гуманитарного научного
фонда ("Письменные памятники северной Монголии XVI–XIX вв.: новонайденные тексты
и их место в литературном процессе"; 10–04–00572 а/G).

1
строк на листе, листы сложены в гармошку. Бумага китайская, плотная, пожелтевшая,
черная тушь, три почерка. Пагинация до л. 145 ― монгольскими цифрами, позднее,
видимо, при поступлении в библиотеку, повторена арабскими; начиная с л. 146
монгольской пагинации нет. Листы 1–2, 3–4, 141–148, 144–145 отсутствовали и были
восполнены позднее, возможно, кем-то из ученых. Листы 194–221, 263–283 пусты, на них
спорадически встречаются отдельные слова и фразы, очевидно, записанные в более
позднее время. На л. 284 черной тушью сделана надпись: «Инв. 1961 no 251 inv 0 1929 г.
no 1513. Монгольская история, привезенная акад. В.В.Радловым из Орхонской экспедиции
1891 г. (138 foll)». На прибавленном позднее л. 1 сделана надпись карандашом и
фиолетовыми чернилами: «Инв. 1961. No 251. Орфография подогнана к В. 200.
Реставрация недостающих страниц по бурятскому списку F. 80 в Вост. библ. ЛГУ Ц.Ж.
1933 2 г. октябрь 23 числа». На л. 4 теми же чернилами написано: «см. р. б. списка В. 200.
в библ. ИВ». На листах 12–17, 30–33, 39–53, 61–67 между строк вписан текст, являющийся
добавлениями более позднего времени.

Литература
Бира, 1978 – Бира Ш. Монгольская историография (XIII–XVII вв.). М.
Жамцарано, 1936 – Жамцарано Ц.Ж. Монгольские летописи XVII века // Труды
Института востоковедения. Вып. XVI. М.–Л.
Пучковский, 1953 – Пучковский Л.С. Монгольская историография XIII–XVII вв. //
Ученые записки Института востоковедения АН. Т. VI. М.–Л.
Пучковский, 1957 – Пучковский Л.С. Монгольские, бурят-монгольские и ойратские
рукописи и ксилографы Института востоковедения. История, право. М.–Л.
Шастина, 1957 – Шара Туджи. Монгольская летопись XVII века. Сводн. текст, пер.,
введ. и примеч. Н.П.Шастиной. М.–Л.
Sir-a tuγuji, 1983 – Erten-ü mongγol-un qad-un ündüsün-ü yeke sir-a tuγuji orosiba.
Üljeyitü emkitgen γarγuγulju tayilburi kibe. (Begejing).

Транслитерация текста

1.
erten-ü
mongγol-un
qad-un
ündüsün-ü

2
Год написан неясно. Однако Л.С.Пучковский указывает, что реставрация памятника была осуществлена в
1933 г. [Пучковский, 1957, с. 34].

2
yeke sir-a
tuγuji
orusiba ::
2.
dalai blam-a-yin nomlaγsan
jalaγus-un qurim kemekü teüken-
dür : yerü kümün öber-ün
uγ ijaγur-iyan ese medebesü
oi-dur tögüregsen sarbačin-tur
adali : öber-ün obuγ-iyan
ese medebesü oγyun-bar keyigsen
luu-dur adali : ečige ebüges-ün
eyimü teyimü kemekü bičig-üd-i
ese üjebesü mön keüken-i
jabqaju kigsen-dür adali
kemegsen buyu ::
3.
eng terigün ene altan delekei
toγtaγsan anu : qoγusun
köke oγtarγui-dur arban
jüg-eče kei keyisejü
irejü nigen nigen-tegen
tulalčaju ködelüsi ügei
batu jilamaqan neretü tögürig
köke jujaγan anu yisün
jiran tümen bere : aγuu anu
toγ-a tomsi ügei bolai :
tegün-ü degere anu kei
keyisügsen doluγan naγur-ača
boluγsan altan jirüketü
kemekü egüle γaruγsan
4.
yeke qura-yin usun kei-
dür sitüjü
5.
sayiqan anu . douradu
yeke dalai buyu : gün inü
arban γurban tüg tümen
bere buyu : dumdaγur inü
jaγun qorin tümen γurban
mingγan dörben jaγun tabin
bere . tere usun kei-tür
bülegdejü . degere inü :
altan toγusun örüme
metü batu toγtabai : ene
altan delekei buyu :
6.
jujaγan anu γučin qoyar
tümen bere buyu : aγuu
anu usun-luγ-a sačaγu
bui : tere altan delekei
degere qura ürgülji

3
oruju . toγtaγsan usun
γadaγadu dalai buyu :
tere dalai key-e bülegdejü
toγusun γaruγsan anu .
sümir aγula . doluγan
altan aγula . dörben
7.
tib bütübei : sümir
aγula-yin talas inü .
jegün mönggün . emüne
bayidury-a . baraγun badma=
raka . qoyitu tala alta-
bar bütügsen buyu : sümir
aγula-yin naiman bere anu .
dalai dotara : naiman tümen
bere inü . usun-u degere
buyu : tvib-üd siroi-bar
bütügsen bui : dörben tib-ün
8.
γadaγur temür küriy-e
buyu : sümir aγula-yin
emüne ene čambutib tergen-
ü aral-un düri-tü : čambu=
tib-ün dumda inü : magada
neretü buyu :: endeče dörben
tümen bere-yin degere
oγtarγui-tur asuru
batu gegen kei tügürig
jöbsiyerkü ergin buyu :
tegün-tür nara sara odud
9.
sitüjü ayu : teden-ü
degere oγtarγui-tur
yabuγčin tengri nar saγuyu :
naran γal bolur erdeni-ber
bütügsen naran tengri nar-un
ordu qarsi buyu : dumdaγur
anu tabin nigen bere bui :: saran
usun bolur erdeni-
ber bütügsen . saran tengri-yin
ordu qarsi buyu : dumdaγur
anu tabin bere bui :: nigen
bere-yin kemjiy-e naiman
10.
čaγan büriyen-i daγun
sonusdaqui : nigen bere
kemeyü :: : ::
tere čaγ-tur nigedüger
diyan-ača inaγsi ündüsü=
lejü : kümün nereyidügsen
buyu : tere üy-e-tür čambu=
tib-ün kümün toγ-a tomsi

4
ügei olan nasulan : öngge-
tü yirtinčü-yin tengri
metü aγsan ajiγu ::
11.
tere čaγ-tur ese tariγsan
jerlig tuturγ-a idejü
yabubai :: idekü čaγ-tur
abču iden yabutala :
nigen jaliqai kümün
manaγar-un qubi kemen
abuγsan-i üjeged bügü=
deger abču baraγdaγsan-
tur : tegün-eče qoyisi
tariyan tariqu bolbai ::
tariy-a-ban buliyaldun
12.
temčeldüküi-tür :
bügüdeger nigen sidurγu
aburitu kümün-i silijü
tariyan-i qubiyalγaju
noyan ergübei : :
eng 3 terigün . enedkeg-ün
maha-a sambati qaγan
tere buyu : mongγol-un
keleber olan-a ergügdegsen
qaγan kemekü : olan-a
ergügdegsen qaγan-ača
13.
inaγsi : namai köke kemekü
qaγan kürtele : kürdün
orčiγuluγči jirγuγan
čakravarti qaγan kemen
aldarsibai : :
namayi köke qaγan-ača
imaγsi . olan üy-e boluγ=
san-u qoyina . enedkeg-ün
magada orun-a . arslan
uujitu qaγan törübei :
tegün-ü köbegün ariγun
14.
idegetü . čaγan idegetü .
tangsuγ idegetü . rasiyan
idegetü dörben buyu ::
ariγun idegetü qaγan-u
köbegün . sigemuni nandi
qoyar : časutu aγula-yin
bel-tür töbed-ün qad-un
uγ delgeregsen anu :: tere
čaγ-tur badsala ulusun
urγuγuluγči neretü

3
Начиная с этого места и до л. 17 между строк вписан другой текст. Он не транслитерирован.

5
qaγan-u nigen köbegün
15.
törübesü : kiris üsütü .
čaγan labai sidütü . γar
köl-ün quruγud inü
γalaγun-u köl metü . nidün-iyen
ögede aniqu sibaγun metü
lagšan belges-luγ-a tegülder .
nigen köbegün törügsen-tür .
belgečin nuγud-tur üjügül=
besü : ene köbegün ečige-tür-
iyen qarsi buyu : egün-i alabasu
jokiqu kemegsen-tür : qaγan
16.
ečige anu . tüsimed-i ala
kemegsen-tür . tüsimed
yambar ba meses-iyer
taqalaju yadaγad . jes
qayirčaγ-tu kijü gangga
mören-tür orkibai :
vayisali balγasun-u nigen
kümün olju tejiyebei :
aman oruγsan qoyina . bi
yaγun köbegün bui kemen asaγa=
basu : tere tejiyegči ebügen
17.
uridu siltaγan-i bürin
ögülegsen-tür . sočiγsan
metü bolun . doruna jüg-ün
časutu orun-a odču .
yarlung-un erketü tala-tur :
qoyar bombo kümün jolγaju .
či ali γajar-un köbegün bui
kemegsen-tür : minü ečige ebüge
erten-ü enedkeg-un olan-a ergüg=
degsen qaγan-u altan uruγ
buyu kemeged : uridu-ki
siltaγan-i bürin-e ögülegsen-
18.
tür küjügün-tegen unuγul=
ju ireged bügüdeger indüjü
noyan bolγabai :: töbed-ün
eng terigün küjügün sandali-
tu qaγan tere buyu :: tegün-ü
köbegün kümün sandali-tu :
tegün-ü köbegün sibaγun sandali-
tu . tegün-ü köbegün arbai
sandali-tu : tegün-ü köbegün
morin sandali-tu . tegün-ü
köbegün altan sandali-tu .
buyu :: altan sandali-tu
19.

6
qaγan-u longnam neretü
tüsimel anu qoroγuju .
tüsimel anu qan orun-a
saγuγsan-tur : altan sandali-tu
qaγan-u odqun köbegün anu
börtü čino . sgüngbü-yin
γajar-a yabuju . ülü itegesin
qov-a maral neretü gergei-ben
abun . doruna jüg tenggis
dalai getüljü . burqan qaldun
aγulan-a kürčü . bida kemekü
ulus-tu jolγaju . učir
20.
siltaγan-iyan ögülegsen-tür
tere bida ulus kelelčejü
noyan bolγabai :: mongγol-un
eng terigün noyan börtü
čino buyu : börtü čino-
ača inaγsi arban qoyar
üy-e bolqui-tur dobu
mergen-i törübe : dobu
mergen yegüdkegsen qoyina .
alang qov-a qatun anu . ere
ügei yabuqui-tur . söni
gerte inü gerel oruγad
21.
sira čeüken kümün toγuna-bar
ni oruju qamtudču yabuγsan-
ača törügsen . tengri-yin
köbegün bodungčar buyu :
bodungčar-un üre
borjigin omuγ-tai bolba :
bodungčar-ača inaγsi yisün
üy-e bolqu-tur :
sigemuni burqan nirvan-u düri
üjügülegsen-eče inaγsi
γurban mingγan qoyar jaγun
jiran jirγuγan jil bolqui-tur
22.
γal morin jil-tür : qubilγan
činggis qaγan törüjü : tabun
öngge . dörben qari ulusi
erkedegen oruγuluγsan anu :
aq-a degüü dörbegüle yabutala :
boγurči irejü nöküčebei :
tere metü ulam nökür nemejü .
basa deyilejü abču . döčin
tümen mongγol ulusi
oruγulju :: qorin naiman
nasun-taγan kerülen-ü ködege
arala qaγan bolbai ::
23.

7
qorin yisün nasun-taγan .
jürčid-ün vangjun
qaγan-tur mordaju oru=
γulju abuba :: γučin
nigen nasun-taγan . solungγus-
un buqa čaγan qaγan-i γurban
jil ayalaju oruγulju
abubai :: γučin γurban
nasun-taγan . kitad-un eng
terigün . tang geüjüng qaγan-
ača inaγsi . arban yisün
qad-un üy-e bolqui-tur .
24.
altan qaγan-i kögejü
γarγan : naiman tümen
kitad-un arban γurban
mujii oruγulju :
dayiming sutu boγda
činggis qaγan kemen aldar=
sibai :: γučin dörben
nasun-taγan . sira sartaγul-
un sultan qaγan-i alaju .
tabun muji sartaγul-i
abubai :: γučin tabun
nasun-taγan : toγmoγun
25.
menggüle qaγan-i alaju :
toγmoγ-i abubai :: γučin
doluγan-i usun morin jil-e
kereyid-ün ung qaγan-i
abubai :: γučin yisün nasun-
taγan : naiman-i dayan qaγan-i
abubai :: döčin nigen nasun-
taγan : γorlosun narin
qaγan-i abubai :: döčin γurban
nasun-taγan qarliγ-ud-un
arslan qaγan mordaju .
iregsen-tür uγtuju
26.
mordaju beye-yi ni alaju
ulusi inü abubai ::
döčin tabun nasun-taγan .
töbed-ün külüge dorji
qaγan-tur morduγsan-tur
töbed-ün qaγan sonusču
ilaqu neretü noyan-i
terigülen olan elčid-i
alba ergün oruju ögsü
gejü : način-i čayidam-tur
uγtuju iregsen-tür
činggis qaγan jöbsiyejü .
27.

8
yeke öglige ögčü . ilaqu
noyan-i gedürgü elči bolγan .
sasky-a-yin čaγ lojav-a
ananda garbi kemekü blam-a-tur
čimayi jalaqu bile-e bi .
yirtinčü-yin üile yabudal
minü : dutaγu-gyin tula
ese jalaba bi . endeče čimadur
sitüjü . či tendeče namai
saki kemen bičig beleg ergün :
mngari γurban ayimaγ-ača
doruγsi γurban muji-yin
28.
qara töbed-i oruγul=
bai :: mön tegün-eče činaγsi
enedkeg-tür očitala :
čadaγrig-un dabaγan-iyar
dabaju yabutala : serü
neretü γaγča ebertü
görügesün güyüjü ire=
ged : ejen-ü emüne γurban-
ta sögüdčü mörgügsen-
tür . ejen jarliγ bolurun :
enedkeg-ün včir-tu orun
gegči : erten-ü degedü
29.
burqan sigemuni-yin
törügsen orun gele-e :
ene kele ama ügei görüge=
sün mörgükü aqu busu
yaγun aqu : tengri ečige
mini idqaγsan bui j-a
kemeged urbaju baγubai ::
döčin doluγan nasun-
taγan . sartaγčin-u ambaqai
qaγan-i arban tümen
čerig-i bayiγal neretü
γoul-tur bayilduju :
30.
daruγad 4 oruγulju
abubai :: tere yeke
ayan-ača baγuγad : yisün
örlüg-üd ekilen : küčün-
iyen öggügsed-e gün yeke
čola . kündü yeke yambu :
yeke öglige-yi jerge-
ber ni . jaγun-u noyad .
mingγan-u noyad . tümen-i
noyad bolγan : bügüde-
tür yeke qayir-a-tur :
4
Начиная с этого места и до л. 33 между строк вписан другой текст. Он не транслитерирован.

9
γaγča boγurči-tu .
31.
nigeken ber yaγuma ese
durasuγsan-tur : söni
börte sečen sutai tayiqu
ögüler-ün : γaγčaγar
yabuqui-tur čini .
qaγačal ügei yabuju :
küčün-iyen öggügsen
γaγča boγurči bisi
bileü : boγurči-yi yakin
martaba kemebesü : ejen bi
ataγarqaγčin olan-u tula :
32.
boγurči-yin erdem-i
anu γarγasu geji bile-e :
tere nada ülü aγurlaqu :
boγul bačin očiju čingna .
gertegen yaγu kelelčenem
geji ilgebei : niγuju
činglabasu : tegüsken
qov-a neretü gergei anu :
bütükü-yin urida učiraju
büküi ulusi quriyalča=
ju : bürin yeke törü-yi
inü qasilčaju : bügüde-
33.
eče ülemji küčün-iyen
ögčü : ečige eke eme keüken-
iyen orkiju : ejen-tü küčün-
iyen ögcü gejü yabuγsan
čini : edüge narmai yeke
ulus-tu yeke qayira
boltala : γaγča čimai ese
durasuγsan yaγun bui :
kemegsen-tür : boγurči
ögülerün : yerü eme kümün-i
jiluγ-a ni boγuni : sanaγan-i
čiqul buyu . ejen-i altan
34.
oγusur urtu bolqula
nada olja : bi amidu yabu=
qula čimadu olja bisiü :
örisün abqu öglige-tü
ülü šamdaqu : önide
jidküjü küčün-iyen öggüg=
dekü : yaγaraju γuniγqu
yaγun kereg : yabuju
küčün-iyen basa basa ögsü .
edüge ese kürtebeči . ečüs-
tür üre-dü mini kürtemje
kemegsen-i : boγul bačin :

10
35.
ejen-tür bürin-e ayiladqaγ=
san-tur : ejen bi sereleü :
erten-eče ile dalda ügei
jidkükü : egün-eče öber-e
sanaγ-a boγurči-du yaγun
aqu : kemen jarliγ bolbai ::
manaγar anu narmai yeke
ulus-tur jarliγ bolurun .
üčügüldür bi boγurči-yi
martaji orkiji : söni
börte gergei mini namayi
jemlejü saγun atala :
36.
köteči keüked . boγurči-
yin geri daγariju ireküi-
tür : boγurči tegüsken
qoyar-un kelelčegsen-i :
nadur kelegsen anu ene kemen
bürin-e jarliγ boluγad :
saγarin saγadaγ-iyan sanda=
ratala : sayin maγu-ban
ese medegdegsen boγurči
mini : saγarmaγ maγu
yabuqui-tur minü irejü
küčün-iyen öggügsen
37.
boγurči mini : ösütü
saγadaγ-iyan ülteretel-e .
ünen qudal-iyan ese medegdeg=
sen boγurči mini : ögüldün
alalduqui-tur ami bey-e-
ben ese qayirlaγsan
boγurči mini bölüge ::
yerü yisün örlüg ekilen
noyad sayid bügüdeger
egün-iyer büü ataγarq-a :
kemen jarliγ bolju :
qas yeke törü-yi mini
38.
qadγalan : γadaγadu
yisün muji-yin noyan
kölüg boγurči kemeged :
tegüsken γov-a gergei-
tür inü bučin tayibučin
čola soyurqaju : boγurči-
yi bügüde-yin erkin
noyan bolγan qayirlabai ::
ejen jarliγ bolurun :
degere qormusta tengri
ečige-yügen jarliγ-iyar
delekei dakin-i arban

11
39.
qoyar yeke qaγan-i : erke-
tegen oruγulju : yerü
yekengki üiles-iyen tegüske=
bei bi : edüge amaran saγu=
suγai kemeged : arban yisün
jil saγuju : tendeče ejen
jarliγ bolurun : nigen-iyer
urida aman abuγsan bile-e :
nigen-iyer γaγča eden-i .
oruγuluγ-a edüi bile gejü :
minaγ-un sidurγu qaγan-tur
morduju kürküi-tür :
40.
sidurγu qaγan moγai
bolun qubilbai : ejen
garudi bolun qubilbai :
sidurγu qaγan bars bolun
qubilqui-tur inü :
ejen arslan bolun . sidurγu
qaγan köbegün bolun qubil=
qui-tur inü : ejen
qormusta bolun qubilju :
sidurγu qaγan-i baribai :
sidurγu qaγan ögülerün :
namayi alabasu beyen-tür
čini maγu : ese alabasu
41.
qoyitu üre-dü čini maγu :
kemegsen-tür ejen ene bey-e
mini γai ügei : qoyitu
üridü minile sayin boltu=
γai geji alaqui-tür .
sidurγu qaγan gürbeljin
γov-a qatun-i minü qara
kimusun-ača abun negji
kemebesü : gürbeljin γov-a
qatun-i ejen abubai : gürbeljin
γov-a qatun qara mörin-tür .
ukiyar-a oduγsan-tur :
ečige inü . kitad-un irγai
42.
qota-yin uu obuγ-tu
sasin vangin . kemekü . ečigeyin
ni jarudasun nigen gerün
sibaγun ajiγu : tegün-ü
küjün-tür anu : bi ene
qara mörin-tür unaju
ükümü : yasu-yi mini
uruγu büü eri : ögede
eri gejü bičig bičijü küjügün-
tür anu uyaju ilgebei :

12
gürbeljin γov-a qatun niγuča
orun-taγan kimsa qabčiγul=
ju . ejen-i niγuča orun-i
43.
gem bolγaγad : dutaγaju
qara mörin-tür unaju
ükübei : qara mörin-i
qatun-i ükügsen-iyer
qatun-i γoul kemebei : ečige
inü yasui-ni ögede erijü
ese oluγad . γaγča oyimu=
sun-i olju : kitad kümün-i
nige kürje siroi orkiγsan
inü : temür olqu kemekü
dobu buyu :: tendeče ejen-i
čilege berked-ün amiban
uyiraduqui-tur : eyin
44.
jarliγ bolurun : sayibar
učiraγsan börte qatun
mini : sayitur nöküčegsen
boγurči mini : sablaldun
tusalalčaγsan yisün
örlüg-üd mini :: küder
metü dörben degüü mini :
kölüg metü dörben köbegün
mini : gürü metü noyad
sayid mini : küü sang metü
gür yeke ulus mini :
kemeged : maγujiraγsan-tur :
sünid-ün gilügedei baγatur
45.
öčin jalbariγsan-tur :
ejen öngdeyijü eyin jarliγ
bolurun : örügesün qoču=
ruγsan börte qatun-tu
mini : önüčin qočuruγsan
ögedei tului qoyar-tu
mini : ünen sedkil-iyer
yabuju : ürgülji küčün-
iyen öggügtün : ünen ügen-
tegen kürügsen kümün-i sedkil
beki : üiledügsen üileben
daγusuγsan kümün oki :
öčüken dura bariju
46.
olan-luγ-a joki : üneger
negün nögčikü bey-e bisiü :
yeke törü-ben saki :: qatan
temür-tür durusun ügei :
qayiran törügsen beyen-tür
möngke ügei : qataγujin

13
yabuγtun : qubilai keüken-i
üge-ni ajiγtai bui :
tegün-ü ügeber yabuγtun :
kemeged : jiran jirγuγan
nasun-taγan : γal γaqai jilün
doluγan sara-yin arban
qoyar-a : minaγ-un türemgei
47.
balγasun-tur nögčibei ::
ejen serigün-tegen jüči-yi
toγmoγ-tur : čaγadai-yi
sartaγul-tur : ögedei-yi
öberün orun-tur : tului
γal γolomta sakin atuγai :
kemegsen bülüge : tului ejen-i
serigün-tü qaliγsan buyu ::
tendeče ögedei γal qoni-tai
döčin qoyar nasun-taγan
quluγuna jil-e qan orun-a
saγuγad : sasky-a-yin gragba
rgyal mtshan-i jalan atala
48.
saγataju : jirγuγan jil
boluγad : döčin doluγan-i
moγai jil-e nögčibei ::
ögedei qaγan-i köbegün
güyüg : güden qoyar buyu :
güyüg qorin yisün nasun-
tur-iyen qan orun saγuju .
jirγuγan sara boluγad
nögčibei :: degüü anu güden
bars-tai qorin yisün-i
morin jil qan orun saγuju :
qonin jil-e luus-un ebčin
... möngke γajar-a
... gungga rgyal mtshan
49.
kemekü tabun uqaγan-tur
mergen blam-a bui kememü ::
tegüni jalar-a elči ilgegsen-
tür : tere manjusri-yin
qubilγan sasky-a pandita
kemebesü : qorin doluγan
nasun-tur-iyan enedkeg-tür
odqui-tur ters-üd-ün
temčel-i daruγad : bandida
čola-yi abun : qariju
iregsen-ü qoyina : abaγ-a
anu gragba rgyal mtshan kemekü-
yin bosiγ öggügsen anu :
egün-eče qoyina nigen ...
50.

14
či ber dorun-a jüg-ün
qarčaγai sibaγun saγuγsan
metü malaγ-a-tai : γaqai-yin
qabar metü γutul-tai :
modun tour metü gertei :
mongγol ulusun ejen bodi=
sadu-yin qubilγan güden
neretü qaγan čimai-yi
jalamu : tere čaγ-tur
či odqui kereg : činu
sasin tende yekede delgeremü :
kemen jarliγ boluγsan
ajiγu : terekü bosiγ edüge
... mön ajiγu kemen jiran
51.
γurban-iyan luu jil-e
ögede bolju : jiran jirγu=
γan-iyan qonin jil-e qaγan-
luγ-a jolγaγad : abisig
ögčü adistidlaγsan-
iyar : qaγan-i tere ebečin
edegegsen-tür : qotalaγar
yeke bayasqulang-tu bolju :
tere sasky-a pandida-yin
jarliγ-iyar үabuqui bolbai .
kijaγar mongγol-un γajar-a .
sasin-i eng terigün delgeregül-
ün : dalan nasun-taγan γaqai
52.
jil-e nirvan düri üjü=
gülbei : güden qaγan
arban naiman jil qan orun
saγuγad : döčin jirγuγan-
tur-iyan γaqai jil-e nögči=
bei :: tendeče tului ejen-i
surqaγtai beki tayiqu-
ača törügsen möngke .
qubilai . ülekü . ariγ
böke . dörben köbegün
aγsan buyu :: yeke aq-a
möngke qan orun saγuju :
naiman jil boluγad nögčibei ::
53.
tendeče degüü anu . qubilai
sečen qaγan . γaqai jil-tei :
döčin jirγuγan nasun-taγan
bečin jil-e qan orun saγuγad :
šangdu keyibüng kürdü
balaγasun-a jusaju : yeke
dayidu qota-tur ebüljijü :
dörben ulusi ülü dengselgen :
naiman kijaγar-i ülü nisγalaγan

15
yerüngkei bügüde-yi engkeji=
gül-ün jirγaγulju :
tendeče sasky-a bandida-
yin ači degüü mati
54.
duvaza kemekü : γal qonin
jil-tei arban γurba-tai
abaγ-a-luγ-a-ban daγaju
iregsen ajiγu : γučin
nasun-tur inü : qutuγ-
tu qubilai sečen qaγan-u
čambui γov-a qatun anu :
ene mati duvaza kemebesü :
boγda degedü blam-a
mani metü ajiγu : egün-eče
idam čoγtu kiy včir-un
abisig abuy-a kemen .
čambui qatun qaγan-tur
55.
ayiladqaγsan-iyar
abisig abču : nom-un
qaγan phagspa blam-a kemen
čola ergübei :: sečen
qaγan ber arban buyan-tu
nom-un jasaγ-i yabuγulju
delekei dakin-i engkejigül-ün
jirγaγulju : mingγan altan
kürdün-i ergigülügči
cakravar-un sečen qaγan kemen :
qotala jüg-üd-tür
aldarsin : γučin jirγuγan
jil qan orun saγuγad :
56.
nayan qoyar nasun-taγan
siroi bečin jil-e nögčibei ::
tendeče cakravar-un qaγan-u
čümbüi qatun-ača
dorji . manggala . činggim .
nomuqun dörben köbegün
buyu : činggim tayiji-yin
köbegün anu kamala : darm-a
bala : öljei-tü γurban
köbegün buyu : ebüge ečige
anu öljei-tü-yi törü
barin čidamu kemegsen-iyer
öljei-tü-yi qan orun
57.
saγulγabai :: öljei-tü
qaγan üker jil-tei :.
sasky-a manju go qay-a
ratna ketü blam-a-yi
takil-un orun bolγan qoyar

16
jasaγ-i tegside bayiγul-un :
engke jirγuaγuluγad : arban
nigen jil qan törü-yi barin :
döčin γurban nasun-tur-iyan
nögčibei :: tendeče darma
bala-yin köbegün külüg qaγan
bolju : čoski odser
kelemürči ber sudur tarni-yin
58.
nom-ud-i orčiγul-un
qoyar törü-yi qotala-
da degjigül-ün : dörben
jil qan törü-yi bariju :
γučin nigen nasun-taγan
γaqai jil-e nögčibei :: tegüni
degüü inü buyan-tu qaγan
bolbai : sasky-a-yin yeke
ejen siri bada kemekü blam-a-
yi takil-un orun bolγan :
yisün jil qan orun
bolγan : yisün jil qan
orun saγuju : γučin
59.
jirγuγan nasun-taγan bečin
jil-e nögčibei :: tegün-i
köbegün gegen qaγan bolbai :
sasky-a-yin boγda šri kemekü-
yi takil-un orun bolγabai ::
γurban jil qan orun saγuju .
qorin nigen nasun-taγan nögčibei ::
tendeče gamala-yin köbegün
yisün temür qaγan bolbai :
sasky-a-yin buniy-a bada-yi
kemekü blam-a-yi takil-un orun
bolγan : tabun jil qan orun
saγuju : γučin jirγuγan
60.
nasun-taγan nögčibei ::
külüg qaγan-u yeke köbegün
rajabaγ γučin nasun-
taγan qaγan bolbai :
döčin qonuγad nögčibei ::
tegünü degüü anu küslen
qaγan bolbai : qorin
tabun nasun-taγan nige sara
boluγad nögčibei ::
tendeče buyan-tu qaγan-u köbegün
jayaγatu qaγan bolbai :
sasky-a-yin ananda bada gara
kemekü blam-a-yi oruyin čimeg
61.
bolγan takiγad : šagimuni-yin

17
šasin-i ülemji kündülen
bisirejü : qoyar törü-yi
yosuγar üiled-ün :
dörben jüil boluγad :
qorin yisün nasun-taγan
nögčibei :: küslen qaγan-u
köbegün rinčen bal qaγan
bolbai : nigen sara boluγad .
doluγan nasun-taγan nögčibei ::
jayaγatu qaγan-u köbegün 5
toγan temür uqaγatu qaγan .
usun morin jiltei arban
jirγuγan nasun-taγan qaγan
62.
bolbai : sasky-a-yin ananda
mati kemekü blam-a-yi takil-un
orun bolγaju : uridus-un
yosuγar qoyar yosun-i
tegside yabuγuluγad :
šasin törü-ber jirγaju
saγun atala : modun bečin
jil-e kitad-un juu obuγ-
tu . jüi ebügen kemekü-yin
köbegün yüge neretü
köbegün-i törüküi-tür
gerte inü solungγ-a tataγ=
san-tur erten-ü külüg
63.
boγurči-yin üre-yin üre
ilγaqu čingsang qaγan-tur .
ene ütele kümün-i törüküi-
tür eyimü belge bolqu
ügei : ene qari yasutu
kümün bayinam : baγan-ača ni
alabasu jokimu : kemegsen-
tür : qaγan yekede buruγu=
siyabai : tedüi yüge
yeke boluγsan qoyina-ban :
qaγan-ača nangjin neretü
qotan-ača alba abči iresü
geji očiγad : nayan tümen-
64.
luγ-a boljaju ireged :
qasaγ tergen-tür tegejü :
iregsen čerig dayilaju
qaγan . qasbuu tamaγai
qančuyilan qatun keüked-
iyen abun dutaγaju
γarqui-tur : qasar-un

5
Начиная с этого места и до л. 67 между строк вписан другой текст. Он не транслитерирован.

18
üre tomulaqu baγatur
tayiji : boγurči-yin
üre-yin üre ilγaqu
čingsang : qatquldun
uqaγatu qaγan-i abču
γarbai : uqaγatu qaγan
65.
γučin jirγuγan jil qan
orun saγuju : tabin nigen
nasun-taγan bečin jil-e :
činggis qaγan . qan orun
saγuγsan-ača inaγsi jaγun
nayan jil bolqui-tur törü-
yi inü aldabai :: egün-eče
degegsi mongγol-un arban tabun
qaγan törü bariγsan bui ::
uqaγatu qaγan : moltusun
qaγalγ-a-bar ubun čubun
qatquldun γaruγsan inü :
döčin tümen mongγol-un
66.
jirγuγan tümen inü γarbai ::
γučin dörben tümen inü
qaγaγdaju qočurbai :
γaruγsan jirγuγan tümen-
iyen čuγlaγulju : kerülen
mörin-ü kijaγar-a kürčü
bars qota bariju saγun
atala : tabin γurban nasun-
taγan noqai jil-e nögčibei ::
tegün-ü köbegün bilig-tü
qaγan γučin dörben nasun
taγan qan orun saγuju :
naiman jil boluγad nögčibei ::
67.
tegünü qoyina degüü anu 6
usqal qaγan γučin nasun
-taγan qan orun saγuju :
arban jil boluγad nögčibei ::
tegün-ü köbegün engke joriγ-tu
elbeg . nigülesügči : qaraγčuγ
γurban köbegün buyu : engke
joriγ-tu γučin nigen nasun
-taγan qan orun saγuju : dörben
jil boluγad nögčibei :: tegün-ü
degüü elbeg γučin γurban
nasun-taγan qan orun saγuju :
elbeg nigülesügči qaγan
kemen qotala-da
68.
6
Между строк вставлено несколько слов.

19
aldarsibai : genete
jirüken-tür inü simnus
oruju : alaγsan taulai-
yin čisun časun-tur
tusuγsan-i üjeged :
ene metü čaγan niγur-tai
ulaγan qačar-tai eme bai
bolbau la kemebesü : oyirad-
un quuqai dayu ögüler-ün :
činü degüü qaraγčuγ
dügüreng qung tayiji-yin
öljei-tü γov-a beyiji-
yin öngge gerel egün-eče
69.
ilegüü kemegsen-dür : elbeg
qaγan . degüü-ben qaraγčuγ
dügüreng tayiji-yi alaju :
öljei-tü γov-a beyiji-yi
abubai : γurban saratai
aγsan ajuγu : qaγan-i ügei-
dür quuqai dayu-yi :
qaraγčuγ-un köteči
doγsin sira-yi-ber uriju :
mönggün čaran-tur ariki kijü
öljei-tü γov-a beyiji :
yeke šang-gi qaγan medemje :
či namai-yi maγu bey-e-yi
mini sayin : baγa bey-e-yi
70.
mini yeke . beyiji nere-yi
mini tayiqu bolγaba či
gejü : ariki-bar soγtaγaju .
orun degere-ben örgüjü
tabiγad . üsüben tasučiju :
niγur-iyan maγajilan : doγsin
šara-bar qaγan-i nekegüljü :
qaγan-i ireküi-tür buruγu
qaraju uyilaju saγubai :
qaγan iren asqabasu :
quuqai dayu namai tatay-a
gegsen-tür ese bolba geji
inggebe : gejü kelejü
saγuqui : quuqai dayu
71.
sonusun dutaγabai : qaγan
kögejü quuqai . qaγan-i
quruγun-i tasu qarbubai :
quuqai dayu-yi alaju :
jon-i ni arasun-i öbčijü
irejü : γov-a beyiji-dü
ögbei : beyiji qaγan-i quru=
γun-i čisun : quuqai-yin

20
arasun-i tosun qoyar-i
neyilegüljü doliyaγad : eme či
bolba ere-yügen ösiy-e abuba
bi : qara sanaγatu qaγan-i
čisun : qatquqan kelegsen
quuqai-yin tosun qoyar-iyar
72.
qangba bi : ontarla kemebei :
qaγan öngge gerel-tür bolju
ese aγurlabai : quuqai-yi
buruγu-bar alabai bi gejü
köbegün-tür inü : batulatu
čingsang čola ögčü :
ökin-iyen samur günji-yi
ögčü : dörben oyirad-i
medegülbei :: tegün-ü
qoyina oyirad-un ügeči
qasq-a qaγan-i alaju :
öljei-tü γov-a beyiji
elbeg qaγan-i abqui-tur
γurban saratai . ügeči
73.
qasq-a-yi abqui-tur
doluγan saratai odču :
törügsen köbegün-i ajai
kemen nere ögbe : mongγol-un
ögedelekü neretü köbegün-i :
batula čingsang arγal tegülgejü .
aruγ-tai nere ögbe :: tegün-ü
qoyina mongγol öčüken amuju :
tökegürün : elbeg qaγan-i yeke
köbegün gün temür-i qorin
jirγuγan nasun-tur inü qan
orun saγulγabai : naiman jil
boluγad nögčibei :: tegünü qoyina
degüü inü : öljei temür .
74.
qorin tabun nasun-daγan .
qan orun saγuju : naiman
jil boluγad nögčibei ::
tegünü köbegün delbeg . arban
doluγan nasun-taγan qan orun
saγuju : tabun jil boluγad
nögčibei :: mön tere jil oyirad-
un ügeči qasq-a quuqai-yin
köbegün batula čingsang ni
alabai : mön tende ügeči qasq-a
ükübei : ügeči qasq-a-yin
köbegün esekü . batula čingsang-
yin samur günji-yi abubai :
γov-a beyiji : ajai tayiji
qoyar-i aruγtai tayisi jaruju

21
75.
yabubai . esekü ükübei . mön tedüi samur
qoyar-i : aruγ-tai-ača niγuju
törküm-tegen mongγol-tur
ilgebei : esekü ükebe . oyirad
samaγu bolba : ejen ečige-tegen
mörgüjü . ene degere ni mordaju
ire kemen ilgebei : ejen-ü üre
atai tayiji . ülegsen mongγol-
i ejelen aγsan ajaγu . atai
tayiji . öljei-tü γov-a
beyiji-yi abču : γučin tabun
nasun-taγan qan orun saγuju .
aruγtai-tu tayisi čola
öggüged : atai qaγan . ajai
tayiji . aruγtai tayisi
76.
či öljei-tü γov-a beyiji . ajai tayiji-i
γurbaγula . mordaju jilaman
qan-a dörben oyirad-i
dobtulju olja bolγan
abču iregsen-tür : batula
čingsan-yin köbegün baγamu-
yi bariju iregsen-tür :
ajai tayiji . egeči samur
günji sayin kigsen bile-e .
ene köbegün-i inü talbiy-a
kemegsen-tür : qour-a-tu-yin
üre bile geji : aruγtai
tayisi namai aruγ ügürgejü
nere ögči bile geji baγamu-yi
toγun doura kömürin
77.
toγun nere ögčü : jaruju
yabutala : samur günji beyeber
γuyuju abun qaribai : toγun
gürün mongγol mani abtaγči
metü tomuγu ügei bayinam :
ene degere ni morday-a gejü .
dörben oyirad-i abči
irejü : atai qaγan-i qoru=
γaju : toγun tayisi ejen-i
čaγan ger-i ergijü : daγarilan či
sutu bolqula . bi sutai-yin
üre kemen ögülebei : ejen-i
saγadaγ-tu-ki sumun daγun
γarun . toγun-i qabar aman-ača
78.
čisun γarbai : köbegün-iyen
esen-i iregüljü : örgüsün
čini ariljam : mongγol-un
γaγča möngke-yi ala :

22
eme sutai-yin üre bi : ejen
boγda-du eyin kigdebei :
kemeged ükebei :: atai qaγan
γučin doluγan nasun-taγan
qan orun saγuju : döčin
yisün nasun-taγan toγun-i
γar-tu nögčibei :: tegün-ü
qoyina elbeg qaγan-u köbegün
ajai tayiji-yin γurban
köbegün-ü aq-a inü tayisun
tayiji . ded inü aγbarji
79.
tayiji . mandaγul tayiji
γurban buyu : tayisun tayiji
arban naiman-taγan öber-iyen
qan orun saγubai :: tayisun
qaγan aq-a degüü γurbaγula
oyirad-tur mordaju :
oyirad uγtuju qoyar bayiri
tululčaju bayiqui-tur : qoyar
čerig-ün dumda tügürüg-i
ireküi-tur : qasarun üre baγatur
sigüsütei γarba : oyirad-ača
qariyad-un γuyilinči baγatur
qoyar-i silijü γarγabai ::
sigüsütei qoyar dabqur
80.
quyaγ emüsčü : eligen-dür
kürje kijü γuyilinči qoyar
dabqur tuγulγ-a emüsčü :
qoyar čerig-ün dumda
jolγaldabai : *γuyilinči qoyar
dabqur quyaγ kürje nebte
beyen-dü ni baq-a kürtele
qarbubai :: *sigüsütei saltaγan-
dur kürtele čabčibai :: üdesi
kelelčejü . marγada oruji
öggüy-e kemen qonuγsan-tur :
söni telenggüs-ün abtula sečen :
aγbarji jinong teneg gele .
köbegün-i čuutu
qaruγčuγ ügeyile bolba
81.
bi araγlasu geji . söni
ireji aγbarji jinong-i
čimai qaγan bolγuy-a kemegsen-
tür : aγbarji jinong :
oyirad-un esen tayisi-tai
nigedčü : aq-a-yuγan tayisun
qan-i dayilan kögegsen-tür :
kentei qan-i jorin očitala :
γorlosun čebden-tür .

23
učiraγsan-tur : čebden
urida ökin-i mini altaγaljin-i
gegegsen bölüge kemejü : tayisun
qaγan-i qoruγabai : γučin nigen-
tegen qan orun saγuju arban
82.
dörben jil boluγad . čebden-ü
γar-tur nögčibei :: tedüi
aγbarji jinong oyirad-un
esen-tür . mini čuutu köbegün
qaraγčuγ . urida oyirad-tai
nige bolun geji yaγubi .
oyirad-i čabčiy-a gegsen-i
bi bayilγabai gegsen-tür oyirad
eleglen : ene maγad jinong bisi :
maral eljigen ajuγu kemen .
iniyeldübei : tedüi esen .
aγbarji jinong ekilen-dü
qurim ögkü kemen jalaju : ayaγan
tabiqu gejü
toγulaqu-du sayin kemen
83.
čubuγulju : jinong ekilen
γučin γurban örbelegten-i
čuγ qoruγabai : aγbarji
jinong-un köbegün čuutu qaraγ=
čuγ tayiji inaγ gar-a neretü
köteči-ben abun dutaγabi :
oyirad γučin sayin ere silejü
kögejü : ongγun-i qabčaγai-tur
qorγulbai : oyirad-un
silbis baγatur qoyar dabqur
quyaγ emüsčü čubuju iretele .
inaγ gara köteči qoyar dabqur
quyaγ nebte qarbuγsan-tur .
qoyitu kümün-iyen abun unabai :
tegün-ü qoyina čeleg türgen
84.
γurban dabqur quyaγ emüsčü
irebesü . köteči bi čidaqu
ügei . tayiji qarbu kemegsen-
dür tayiji γurban dabqur
quyaγ nebte qarbubai :: tedüi
qoyitu γurban kümün-iyen
abun qoladču očibai : söni
boluγsan qoyina yabaγan
saγuju yaγun bolqu kemen .
inag gara köteči odču .
esen tayisi-yin boγura
qabsaγ . eremeg šaraγčin
qoyar-i qulγaju ireged :
toγmoγ-un qad jüči-yin

24
üre . mini törül bölüge
85.
kemen očitala : toγmoγ-un
aγ möngke bayan tus bolju .
tegün-lüge nöküčen saγuju :
inaγ gara köteči-ben döčin
dörben-i tengse kemen ilegebei :
toγmoγ abalaγsan-tur . qaraγčuγ
tayiji . arban jegeren-i yisüi
ni alaγsan-tur : aγ möngke-yin
degüü jaγsi möngke nidün
maγuyilan qoruγabai : tedüi
inaγ gara köteči ireged :
tayiji-yi qoruγaγsan-i
medeged : nigen sürüg aduγu
abun : qaraγčuγ tayiji-yin
beyiji . esen tayisi-yin ökin
86.
sečeg neretü qatun-iyan dergede
yabubai : qaraγčuγ tayiji-
yin beyiji qaraγčuγ tayiji-
ača salqui-tur doluγan saratai
aγsan ajuγu : γurban sara
boluγad mendülegsen-tür . ečige
inü esen tayisi . ökin bolqula .
amila : köbegün bolqula ala kemejü
kümün ilgegsen-tür : sečeg
beyiji jaγaγa-ki inü qoyisi
tataju sigelgebei : tere kümün
ökin gejü qarubai : tegünü
qoyina . čaqar-un odui
emegen-i ökin-i ölügeyidčü
talbiγad : elüngčeg eke samur
87.
günji-dü odču ögülebesü .
günji keüken-i abču ireji .
bayan möngke kemen nere ögčü :
solungγus-un sangγuldai-yin
eme . qaraγčin tayibučin-tur
kökegülbei : esen emege eke-
tegen samur günji-dü . ene
keüken-i alay-a kemegsen-tür :
günji ene mini degüü . čini
jige bisiü : ene kejiy-e ösči
ösiy-e abqu bai : köbegün
mini toγun bögesü inggemü :
kemen ese bolbai : tedüi günji-
eče niγuju alay-a geküi ni .
inaγ gara köteči sonusču .
88.
günji-dü irejü kelebei :
günji itegeltei kümün bolji

25
mongγol-du ni ilegey-e ni
geküi-tür : inaγ gara
ögülerün : oyirad-un
ökidei tayibu quyiγči
yabudaγ bile : tegün-i
tengsekü gejü : ökidei
tayibu-du : či kündü yeke
boluy-a geküle : qaraγčuγ-
un sečeg beyiji-eče törügsen
keüken γurban nasutai bui :
mongγol-tur kürgebesü :ene
beyen-eče bolqu . qoyitu
89.
üre čini darqan bolqu
kemegsen-tür : ökidei tayibu
günji-dü odču : bi törküm-
dür čini kürgesügei kemegsen-
dür : günji bayasču :
oyirad-un ökidei tayibu .
qaračin-i bolui tayisi .
sartaγul-un bayantai aqlaqu .
mergen qonggirad-un eselei
tayibu dörbegüle-ber kürge=
gül-ün ilgebei : jaγura
orqud-un oriči sigüsi
sikir neretü ökin-iyen
tere bayan möngke
90.
tayiji-tur jüngken
örgün ülegsen törül-tür
inü kürgey-e kemen tüsigül-ün
saγubai : tedüi esen tayisi-
yi oyirad-un baraγun γar-un
aγlaγ čingsang qoyar
dobtulju : esen γaγča bey-e-
ben dutaγaju γaruγsan-i
mongγol-un böke sursun-i
köbegün baqu bariju alaγad .
kökei qan-i kötel degere modun-
tur elgüjü orkibai ::
esen-i ükügsen-i sonusču .
tayisun qaγan-u baγa qatun
91.
samur tayiqu-ača törügsen .
mergükis neretü köbegün-i
doluγan nasutai-yi . ögeg=
len samur tayiqu ildü jegüjü
mordaju : dörben oyirad-i
küngküi jabqan-tur dobtulju
yeke olja abču baγuγad :
mergürkis-i qan orun-tur
saγulγaju : ügegtü qaγan

26
kemen nereyidčü . yabutala :
naiman nasun-tur inü .
tümed-ün qačigin-i üre .
doγulun tayiji qoruγabai ::
tegün-ü qoyina tayisun qaγan-i
92.
čebden-i qoruγaqui-taγan .
öberün jige bile gejü ese
alaγsan molun tayiji-yi :
čebden-i ükügsen qoyina :
ongniγud-un mouliqai ung .
molun-i arban doluγan nasun-
tur inü : qan orun saγul=
γabai : tende solungγus-un
qotubaq-a . qoyar degegsi
qudal qob kelejü : mouliqai
ung . molun qaγan-i arban
yisün nasun-tur inü qoruγabai ::
molun qaγan-i nögčigsen-tür :
abaγ-a inü ajai tayiji-yin
93.
oyirad qatun-ača törügsen
manduγul neretü-yi γučin
naiman-tur inü : qan orun
saγuγad : ügegetü qaγan-u
ösiy-e-ber : morduju qačigin-u
üre doγulan tayiji-yi
alabai : tende-eče jiči-yi
inü . bayan möngke tayiji .
sikir beyiji qoyar-i urida
oyirad-ača abči iregči
dörben sayid . oruči
sigüsi kürgejü iregsen-dür
abaγa inü . manduγul-un
94.
qaγan masi bayasču : bayan
möngke-yi bolqu jinong
nereyidčü dörben sayid-i
üre-yin ür-e kürtele darqan
bolγabai : dörben darqad
gegči tere buyu :: tegün-ü qoyina
basa molun qaγan-u ösiy-e-ber
abura morduju . mouliqai
ung-i alabai : manduγul-un
qaγan . bolqu jinong qoyar :
jirγuγan tümen-i tamtuγlan
medejü yabutala : isama tayisi
qaγan jinong qoyar-un qoγur
dumda . qudal qob kelejü :
95.
qaγan morduju : bolqu
jinong-i dobtulju abubai :

27
bolqu jinong ese erüstejü
γarbai : bolqu jinong-yin
sikir tayiqu-yi isama
tayisi abubai : bolqu jinong-
yin sikir tayiqu-ača törüg=
sen . batu möngke neretü nigen
nasutu köbegün aγsan-i baqai
neretü kümün-i eme kökegülügsen
buyu : manduγul-un qaγan
döčin qoyar nasun-taγan
nögčibei :: bolqu jinong-i
γučin nigen nasun-tur inü :
96.
yöngsiyebü-yin keriy-e qojigir
qoruγabai :: bayan
möngke bolqu jinong-yin
köbegün : batu möngke modun
bečin jiltei : doluγan nasun-
tur inü manduqai sečen
qatun usun morin jiltei :
γučin γurban nasun-taγan :
ejen-ü čaγan gerte odču :
menggen iraγu neretü kümün-
iyer sačuli sačuγulju :
esi qatun-a : öber-iyen
eyin öčir-ün : qara čaγan-i
ülü üjekü γajar-a
97.
barilam bile bi : qaγan-u
üre batu möngke-yi baγ-a gejü :
qasarun üre önbolud-i
abuy-a geküdü : qatun eke-yin
ordun-u oyira irebei bi :
örgen yeke egüdei čini könggen
gejü : öndür yeke bosuγani
čini boγuni gejü : öbere
eteged önbolud-tur očiqu=
la : urγ-a čini urtu :
quvbi čini aγuu bisiü .
uraγlaju ab namai : ürei
čini baγ-a gejü basuqula :
önbolud-i uraγlaju ab
98.
kemeged : ünen sedkil-iyer
jalbariγsan-taγan kürčü :
öčüken ürei čini batu
möngke-yi sakin küliyejü .
gergei bolbasu : örüsiyejü
dotaγadu engger-tü mini
doluγan köbegün : γadaγadu
engger-tü mini γaγča ökin
jayaγa kemen : jalbariγsan-

28
iyar mini bolbasu : doluγan
bolud nere ögčü : γolumta-yi
čini sitaγasu . kemen öčiged
qaribai : batu möngke-yi
doluγan nasun-tur anu :
99.
manduqai qatun γučin γurban
nasun-taγan gergei bolun sitül=
čejü : bars jil-e dayan bügüde-
yi ejelekü boltuγai kemejü :
batu möngke dayan qaγan kemen
nereyidčü : ejen-ü čaγan gerün
emüne . qan saγubai :: uqaγatu
sečen manduqai qatun ber :
unjiγsan üsüben degegsi
ebkejü : ulusun ejen dayan
qaγan-i ögeglejü . udurid-un
mordaju : dörben oyirad-i
des=bür-tü degere dobtulju
abuγad : čaγaja kijü
100.
saγulγabai : ta egün-eče
qoyisi . ger-iyen ordu geji
büü kele : örge-e geji kele :
jalaγa-ban qoyar quruγun-ača
ilegüü büü ki : jabilajü
büü saγu . sögüdčü saγu :
miqa-yi qutaγ-a-bar büü ide
amaγar nulγaju ide : ayiraγ-
iyan čege-e geji kele : kemen
čaγaja kijü öggügsen-tür :
oyirad miq-a-yi qutaγ-a-bar
esgülji ideküle yamar bolba
geji γuyuγsan-tur : esgegülji
ide kemegsen bui : edüge
101.
boltala tere čaγaja-bar yabuqu
buyu : tendeče manduqai sečen
qatun-ača törügsen . törü
bolud . ulus bolud qoyar
iker-e : barsa bolud . ars-a
bolud qoyar ikere : včir
bolud . alču bolud qoyar
ikere : al bolud . gegen abai
qoyar ikere buyu : nögüge
oyirad-un keriy-e qojigir
un ökin güsei qatun-ača-
törügsen garudi . čing
qoyar bui : orqud-un
oruči sigüsi-yin ökin
102.
jimisgen qatun-ača törügsen .

29
gere bolud . geresenje qoyar
buyu : dayan qaγan-u arban
nigen köbegün . γaγča ökin
buyu : dayan qaγan jirγuγan
tümen-i emkilen čuγlaγulju :
engkejin jirγaγulju : dalan
dörben jil qan orun bariju
nayan nasun-taγan taulai jil-e
nögčibei :: ulus bolud
üre ügei : dayan qaγan-u
yeke köbegün . törü bolud
qan orun saγuqu-yin urida nögčibei ::
törü bolud-un köbegün
103.
bodi alaγ : ubasanča tayiji
emlig tayiji γurban buyu :
bodi alaγ döčin nigen nasun-
taγan qan orun saγubai :
dörben jil boluγad nögčibei ::
bodi alaγ qaγan-u köbegün .
güden . darayisun tayiji .
köküčidei tayiji : ongγun
duraqal tayiji buyu :: güden
qorin yisün nasun-taγan : čaγan
gerün emüne . qaγan bolju ireküi-
tür bars bolud-un qoyaduγar
köbegün altan : či yeke qaγan
bolbai : namai törü-yi
104.
qasiγči siteü qan čola
öggün soyorq-a kemegsen-i
jöbsiyejü : alta-tu siteü
qan kemen čola ögbei : güden
qaγan qas yeke törü-yi
töbsidkejü : gür yeke
ulusi engke jirγaγulju :
γučin naiman nasun-taγan nögči=
bei :: tegün-ü köbegün tümen
tayiji . jöngketü duraqal .
baγ darqan . dayičing tayiji
bui : tümen tayiji qorin
naiman nasun-taγan qaγan bolju :
karm-a blam-a učiraju : šajin-
105.
tur oruju : jirγuγan tümen-i
čuγlaγulju yeke čaγaja kibei :
jegün γurban tümen-eče namutai
qung tayiji : qalq-a-yin
subuqai üijeng : baraγun
γurban tümen-eče ordus-un
qutuγ-tai sečen qung tayiji .
asud-un nom dara qoluči

30
noyan : tümed-ün namutai
čörükü qung tayiji : eden-
iyer jasaγ-i bariγulju :
tümen jasaγ-tu qaγan kemen
aldarsiju : kümün amitan-i
jirγaγul-un : γučin tabun jil
106.
qan orun saγuju : tabin
dörben nasun-taγan nögčibei ::
tegün-ü köbegün buyan . sangaγarjai
dügüreng jinong : buyan γučin
yisün nasun-taγan . qaγan bolju .
buyan dayun sečen qaγan kemen
šajin törü qoyar-i engkeji=
güljü : döčin yisün nasun-taγan
nögčibei :: tegün-ü köbegün
mangγus tayiji .
rabgir tayiji .
maγu kitad qung tayiji .
γurban buyu : mangγus tayiji
ečige-yügen serigün-dü
107.
nögčibei :: mangγus tayiji-yin
köbegün linden baγatur tayiji .
sangγarja odqun tayiji qoyar
buyu : linden baγatur tayiji
luu jiltei : arban γurban
nasun-taγan qaγan bolju : mayidari
nom-un qaγan . joni čorji
terigüten-eče gün narin niγuča
kölgen-ü abisig abču : šajin-i
tedkün : qorin jirγuγan-taγan .
sasky-a-yin šarba daγjan
qutuγ-tu-ača gün narin niγuča
kölgen-ü abisig abču : süme
keyid bariju . sigimuni-yin
bey-e terigüten-i bütügejü :
108.
güngga oser terigülen
orčiγulaγčin-i quriyaju :
gangjur-i mongγol keleber orči=
γulγaju : linden qutuγ-tu sutu
činggis dayiming sečen jüg-üd-i
teyin böged ilaγuγči bala
cakravarti . tai tayisun . tngri-
yin tngri . delekei dakin-i qormus-
ta . altan kürdün-i orčiγuluγči
nom-un qaγan kemen : qoyar törü-
yi ülemji-de bayiγul-un atala .
erten-ü üile-yin kemjiy-e-ber :
jirγuγan tümen-i . qan qaraču-
tur . törü-eče eteged

31
üile yabudal oladaγsan-
tur : eyeber bolγan
109.
yadaγad . jirγuγan yeke ulusi
küčir-iyer quriyaγad : γučin
nigen jil qan orun saγuju : baraγun
eteged negüjü . šara tala neretü
γajar-a döčin γurban nasun-taγan
nögčibei :: tegün-ü öbegün erke
qongqur . abanai čin vang qoyar .
erke qongqur ür-e ügei : abanai
čin vang-yin köbegün burni vang .
lubsang qoyar üre ügei :
ede čaγar degere saγuγsan ::
bodi alaγ qaγan-i qoyadu=
γar köbegün . kükečei tai
tayiji-yin köbegün buraqai .
čögükür . buyan noyan .
čorudai . buraqai-yin
110.
köbegün dabaγa qosiγuči .
tegün-ü köbegün tenggis mergen
vang . tenggisdei üijeng
daγurisqu vang : mergen
vang-yin köbegün samadi vang :
daγurisqu vang-yin köbegün .
gümbü beyile : buyan noyan-i
köbegün següse dügüreng vang :
tegün-ü köbegün čikitei
dügüreng vang : tegünü köbegün
ayusi vang ede sünid-ün
degere saγuγsan ::
bodi alaγ qaγan-i γutaγar
köbegün ongqun duraqal
noyan-i köbegün bayandai noyan .
111.
tegün-i köbegün dorji sečen
jinong . irekü baγatur noyan .
dorji sečen jinong-yin köbegün .
čoi sengge : tegüni köbegün
čaγan baγabai čin vang : tegüni
köbegün sudani sečen čin vang :
tegünü köbegün sebden dongrub
čin vang ede üjümečin degere
saγuγsan ::
güden qaγan-u qoyaduγar köbegün
jongdu duraqal noyan-i köbegün
manglai erdeni . tegünü köbegün
jaγan dügüreng . bolud erdeni
vang . bangbum tüsiyetü .
112.
jaγan dügüreng-yin köbegün

32
karm-a jab vang : tegünü köbegün
rabdan vang : tegünü köbegün
čebden vang : bolud erdeni
vang-yin köbegün . arayijun erdeni
vang ede qaučid degere saγuγsan ::
güden qaγan-u γutaγar köbegün
baγ darqan noyan : tegünü köbegün
lasai dayičing : tegünü köbegün
lamajab erke noyan : tegünü köbegün
namjal erdeni : ögeled yelden
baγatur . loubaqa : ede čaqar
degere saγuγsan :: irekü baγatur
noyan-i köbegün seren erdeni
törüyin noyan . tegüni köbegün
113.
mouliqai noyan : bayisai noyan-i
köbegün irbis sečen noyan :
irbis . ede üjümečin degere
saγuγsan ::
dayan qaγan-u qoyaduγar
köbegün ulus bolud üre
ügei : baγadu ni oyiγud-un
ibarai tayisi qoruγabai ::
dayan qaγan-u γutaγar köbegün
barsbolud jinong-yin köbegün .
gümeli mergen qara jinong .
altan gegen qaγan : labuγ
tayiji . bayisaqal köndülen
qaγan : bayandara narin tayiji
114.
bodidara odqun tayiji ::
gümeli jinong-yin nigedüger
köbegün noyandara jinong :
tegünü köbegün buyan baγatur
jinong : tegünü köbegün
bosiγ-tu jinong : tegünü
köbegün toba jinong . erinčen
jinong : čoyila jinong :
toba jinong üre ügei :
čoyila jinong-yin köbegün
gürü čin vang : tegünü köbegün
dongrub giyun vang ::
gümeli jinong-yin qoyadu=
γar köbegün bayisungqor=
lang noyan : tegün-ü köbegün
115.
joriγtu noyan : tegünü
köbegün qanada mergen qosi=
γuči : tegün-ü köbegün tarba .
tegünü köbegün šanda beyile :
tegünü köbegün sonom giyun
vang : tegünü köbegün sungrab

33
vang :: gümeli jinong-yin
γutaγar köbegün oyidarm-a
nomuqun noyan : tegün-ü köbegün
tekei qosiγuči : tegün-ü
köbegün sira kitad tayiji : tegünü
köbegün darasi tayiji :
tegün-ü köbegün ačitai sečen .
tegünü köbegün jamso gün :
tegün-ü köbegün sonom gün :
116.
tegünü köbegün dügüreng beyise
gümeli jinong-yin γutaγar
köbegün oyidarm-a nomuqun
noyan-i γutaγar köbegün
nekiy-e köndülen dayičing :
tegünü köbegün sanjai čögükür .
tegün-ü köbegün šagja beyise :
tegün-ü köbegün gürüski
beyile :: gümeli jinong-un
dütüger köbegün nomdarai
tayiji : tegün-ü köbegün .
qutuγ-tai čoγčas-un
jirüken sečen tayiji : tegünü
köbegün . sadadai sečen
čögükür : tegün-ü köbegün
117.
güüsi noyan : tegün-ü köbegün
erinčen beyise : tegünü köbegün
darjiy-a beyile : tegün-ü köbegün
vangčuγ beyile ::
gümeli jinong-yin jirγudu=
γar köbegün bajar-a üijeng
tayiji : tegün-ü köbegün mingqai
dayičing : tegün-ü köbegün gürü
dayičing : tegün-ü köbegün seren
beyise : tegün-ü köbegün gümbürasi
beyile : tegün-ü köbegün kendüski
beyise ::
barsbolud jinong-yin qoyatu
köbegün sayin gegen qaγan : tegün-ü
köbegün sengge dügüreng qaγan :
118.
buyan baγatur tayiji : töbed
tayiji : bintu yelden tayiji
dalad külüg tayiji . budašira
tayiji . günčüg tayiji . jamsu
tayiji :: gegen qaγan-u nigedüger
köbegün sengge dügüreng qaγan-i
nigedüger köbegün sümir
tayiji . tegün-ü köbegün bolun
dalai blam-a yondan rgy-a mtso
qubiluγsan : eke anu qabutu

34
qasurun üre nonun üijeng
noyan-u ökin bayiγan jula bolai .
gegen qaγan-u qoyaduγar
köbegün γal-tu noyan : tegünü
köbegün ombu noyan : tegün-ü
119.
köbegün gümbü beyise : tegünü
köbegün lačab beyise ::
gegen qaγan-u γutaγar köbegün
töbed tayiji . tegünü
köbegün ejei dayičing . tegünü
köbegün ončun tayiji . tegünü
köbegün norbu tayiji : tegünü
köbegün galdan tayiji : gendü=
rasi somun-i janggi tayiji
danjin tayiji ::
barsbolud jinong-yin γuta=
γar köbegün labuγ tayiji .
tegünü köbegün baγatur tayiji
darm-a tayiji ::
barsbolud-yin dötüger
120.
köbegün bayisqal kündülen
qaγan : tegünü köbegün
bayisangqur üijeng tayiji :
jayisangqur čing baγatur :
layisangqur tayiji . mangγus
tayiji . mangqudai tayiji ::
barsbolud jinong-yin
tabutaγar köbegün bayandara
narin tayiji : tegün-ü köbegün
lang tayiji . γov-a tayiji .
duraqal tayiji . darda tayiji ::
barsbolud jinong-yin jirγu=
dur köbegün bodidara odqun
tayiji : tegünü köbegün
engkedara dayijing noyan :
121.
nasandara duraqal noyan . nom=
dara qoluči tayiji ::
bodidara odqun tayiji-yin
nigedüger köbegün engkedara
dayičing noyan-i köbegün engke
sečen noyan : esen üijeng noyan :
öljei-tü abai :: engke sečen
noyan-i köbegün tümei tayiji
badm-a tayiji . abayitu tayiji
dorji indu jayisang : karm-a
yelden . lamajab čögükür . buyan-
tu čin baγatur . čoyirja
üijeng tayiji . saran dasi
erdeni tayiji . jamsu čögükür

35
gümbü tayiji . jamyan tayiji .
122.
erinčen jab tayiji :: esen
üijeng noyan-i köbegün buraqai
sečen čögükür . dorji nomči
jayisang . karma üijeng joriγ-
tu : öljei-tü abai üre
ügei :: buraqai sečen čögükür-
ün köbegün erinčen tayiji ::
nomči jayisang-yin köbegün
šara ökin dayičing toyin ::
üijeng joriγ-tu-yin köbegün
čebden erke jayisang . tegünü
köbegün güüsi toyin ::
dayan qaγan-u dötüger
köbegün arsabolud mergen
123.
tayiji-yin köbegün bujigir
tayiji . nonun tayiji ::
bujigir tayiji-yin köbegün
dai baγatur tayiji . mergen
tayiji . joriγ-tu tayiji .
köke naγur-tu očiji
qan saγuγči güdün qoluči
noyan-i köbegün gürü qung
tayiji . aqai nangso .
nonun tayiji-yin köbegün
boruγčin tayiji . kečegüü
sengge tayiji ::
dayan qaγan-u tabutaγar
124.
köbegün alčabolud :
tegünü köbegün quraγči
tayiji . qasar noyan :
quraγči-yin köbegün
üijeng noyan . subaqai
obung . tabudai . siuq-a
joriγ-tu :: qasar noyan-u
köbegün baγatur noyan .
üijeng noyan :: baγatur
noyan-u köbegün darqan noyan :
tegün-ü köbegün sadar noyan :
tegün-ü köbegün sebden :
tegünü köbegün včir
125.
giyun vang : rabdan angi :
včir giyun vang-yin köbegün
namdaγ giyun vang :: üijeng
noyan-u köbegün yelden
noyan : tegünü köbegün
duraqal noyan : tegünü köbegün
rasiyan qosiγun-i ejen .

36
tegünü köbegün arni aliqan ::
dayan qaγan-u jirγuduγar
köbegün včir bolud . tegünü
köbegün darai . darayisun ::
darai-yin köbegün ongqun darai
sayin alaγ . üijeng baγatur ::
126.
sayin alaγ-yin köbegün mergen
siraldai noyan : tegünü
köbegün darm-a böke tayiji :
tegünü köbegün sonom noyan :
tegün-ü köbegün jasaγ-un
tayiji manaqu : tegünü
köbegün jasaγ-un tayiji
ayusi :: darai-yin qoya=
duγar köbegün üijeng
baγatur : tegün-ü köbegün
aqui sečen tayiji :
tegünü köbegün sümir tayiji .
tegünü köbegün bandi sečen
tayiji : tegün-ü köbegün
127.
rgyalbo tayiji : tegün-ü
köbegün odser taytiji ::
dayan qaγan-u doluduγar
köbegün arboγura tayiji .
tegün-ü köbegün aču tayiji .
sira tayiji . böke tayiji .
molun tayiji :: aču tayiji-
yin köbegün begirse tayiji :
sira tayiji-yin köbegün
sirγuγud tayiji :: böke
tayiji-yin köbegün joriγtu
tayiji . baγatur tayiji .
bintu tayiji . yelden tayiji .
128.
buyan-tu tayiji ::
dayan qaγan-u naimaduγar
köbegün garudi üre ügei ::
dayan qaγan-u yisüdüger
köbegün čing tayiji :
tegün-ü köbegün tüngsi
tayiji : čengli tayiji ::
dayan qaγan-u arbaduγar
köbegün gerebolud tayiji .
tegünü köbegün lung tayiji ::
129.
dayan qaγan-u arban
nigedüger odqun
köbegün . geresenje jalayir
tayiji-yin köbegün asiqai
darqan qung tayiji :

37
noyandai qatan baγatur :
noγunuqu üijeng noyan .
amin duraqal noyan . darai
tayiji . delden köndülen .
samu oddun ::
geresenje jalayir-un qung
tayiji-yin nigedüger
köbegün asiqai darqan
130.
qung tayiji-yin köbegün
nayandara qung tayiji .
tümen dara dayičing
qotuγur . ödküi
ildüči :: bayandara
qung tayiji-yin köbegün
čino-a šara . layiqur
qaγan : čino-a šara üre
ügei :: layiqur qaγan-u
köbegün subandai jasaγ-tu
qaγan . ubandai darm-a
širi :: jasaγ-tu qaγan-u
köbegün sonom aqai
131.
čögükür . skyab erdeni .
norbu bisirel-tü qaγan :
gümbuyaγ bintu aqai :
gümbü brasi darqan qung
tayiji : išar yosutu
aqai . dašar sečen aqai ::
aqai čögükür-ün köbegün
namaskyab tayiji üre ügei ::
iskyab erdeni-yin köbegün
jodba tayiji üre ügei ::
bisireltü qaγan-u köbegün
vangčuγ mergen qaγan .
čambun jasaγ-tu sečen qaγan .
132.
qara ayusi . čaγan ayusi .
gendün dayičing krangla
galdan qutuγ-tu ::
vangčuγ mergen qaγan-u
köbegün alta . qongqur
qoyar :: čambun qaγan-u
köbegün sara jasaγ-tu qaγan
galdan ubasi . sebden . čeven
jab čin vang :: ubandai
darm-a siri-yin köbegün tayibung
qung tayiji . jodba yelden
darmaširi : tayibung qung
tayiji-yin köbegün gümbü
joriγ-tu ubasi . tegüni
133.

38
köbegün jasaγ-un tayiji
čoyijab :: darmaširi-yin
köbegün lhamô dorji
beyile :: tegünü köbegün norbo
bandi beyile :: asiqai darqan
qung tayiji-yin
qoyaduγar köbegün dayičing
qotuγur-un köbegün
ubasi qung tayiji .
tegüni köbegün badm-a erdeni
qung tayiji . dorji tai
qung tayiji :: badm-a erdeni
qung tayiji-yin köbegün
sayin lubsang gün ::
134.
dai qung tayiji-yin köbegün
gendün dayičing beyile :
tegün-ü köbegün süngjab
beyile ::
geresenje jalayirun qung
tayiji-yin qoyaduγar
köbegün noyantai qaγan
baγatur-un köbegün töbed
qatan baγatar . tegün-ü
köbegün qongqur sečen
jinong : badma qatan baγatur ::
sečen jinong-yin köbegün
čerin čögükür . čarisgib
aqai dayičing . baqaran
135.
aqai . čaqasgib sečen noyan ::
čerin čögükür-ün köbegün
dorji joriγ-tu jinong .
tegün-ü köbegün sonom isi gün ::
čerisgib aqai dayičing-yin
köbegün čeven dorji čaγan bars
tegün-ü köbegün bügübei
bars beyise :: baqaran aqai-
yin köbegün samadi jinong .
tegün-ü köbegün bunčuγ giyun
vang :: čaqasgib sečen noyan
-u köbegün jasaγ-un tayiji
určan sečen qung tayiji ::
badma qatan baγatur-un
köbegün čerin gümbü qatan
136.
baγatur : tegün-ü köbegün
jasaγ-un tayiji günčen
qatan baγatur ::
geresenje jalayir-un qung
tayiji-yin γutaγar
köbegün noqunuqu üijeng

39
noyan-u köbegün abatai
sayin qaγan . abuqu mergen
noyan . kitad yelden qosi=
γuči . tümengken köndülen
sayin noyan . baqarai qosiγuči
noyan . bodisung odqun ::
abatai sayin qaγan-u köbegün
137.
sabuγadai öljei-tü qung
tayiji . eriyekei mergen
qaγan :: öljei qung tayiji-
yin köbegün orqudai nomči .
mujan ubasi qung tayiji ::
orqudai nomči-yin köbegün
dasi qung tayiji . tegün-ü
köbegün jasaγ-un tayiji
čering jab :: mujan ubasi
qung tayiji-yin köbegün
sibdui qatan baγatur beyise ::
jasaγ-un tayiji čing jasaγ ::
eriyekei mergen qaγan-u köbegün
138.
gümbü tüsiyetü
qaγan : namasgib dayičing
noyan . labadar qoluči
darqan noyan . dorji degür=
geči noyan :: tüsiyetü
qaγan-u köbegün süjüg
günčün tegüsügsen včir
sayin qaγan : šidiširi
beyile :
qamüγ-i ayiladuγči
čöb-ün čaγ-un qoyaduγar
čidaγči sayin oyutu
šajin-u duvaza sayin čoγ-
tu-yin qubilγan-u bey-e :
139.
dorji bintu dayičing ::
sayin qaγan-u köbegün galdan .
vang . dorji včir tüsiyetü qan .
bandida erdeni :: galdan
vang-yin köbegün dongrub
vang :: bandida erdeni-yin
köbegün jasaγ-un tayiji
bamčur :: namasgib dayičing
noyan-i köbegün jambala dayičin
noyan :: labadar qoluči noyan-
u köbegün jasaγ-un tayiji
baqaran :: tegün-ü köbegün jasaγ-un tayiji vangbo
dorji degürgeči-
yin köbegün lhasučab čing qung tayiju
140.

40
tegün-ü köbegün čamčuγ
namjal beyile ::
noγunuqu üijeng noyan-i
qoyaduγar köbegün
abuqu mergen noyan . tegün-i
köbegün angγaqai mergen noyan .
araquli dalai noyan : mergen
noyan-i köbegün badmasi
mergen čögükür . sonu
dayičing qung tayiji .
duγarjab bintu tayiji .
jamso čoγtu dayičing .
jamyan aqai . čerindasi arjan-a
mergen dayičing :: mergen
141.
čögükür-ün köbegün jasaγ-un
tayiji čerin : tegün-ü
köbegün jasaγ-un tayiji
obu ::
dayičing qung tayiji-yin
köbegün giyun vang gürüski ::
arja-a mergen tayiji-yin
köbegün jasaγ-un tayiji
bayimčoγ üijeng dayičing ::
araquli dalai noyan-u
köbegün darqan čin vang
buntar . bumbaskyab čoγtu .
bambun erdeni . jamso
čoγtu . sangγarjai dalai
dayičin . gürü mergen erinčin
tayiji ::
142.
čin vang buntar-un köbegün
darqan čin vang nonui :
dalai dayičing-yin köbegün
jasaγ-un tayiji oubu .
tegünü köbegün jasaγ-un
tayiji lider : tegün-ü
köbegün jasaγ-un tayiji
vangčuγ ::
noγunuqu üijeng noyan-i
γutaγar köbegün kitad
yelden qosiγuči üre
ügei ::
noγunuqu üijeng noyan-i
dötüger köbegün
143.
tümengken sayin noyan :
sayin noyan-i köbegün jodba
sečen noyan : kandukyab
erdeni üijeng noyan . toyin
boluγsan-u qoyina aldar=

41
siγsan nom-un ejen : čerin
durqal noyan . luyaγ erke
čögükür . rčajaγ üijeng
noyan : česjab köndülen
ubasi : jambum tayiji .
bamčur erke jayisang . toyin
boluγsan-u qoyina sdanjin
toyin . baγatur erdeni
nomči ubasi boluγsan-u
144.
[qoyina]
bamali kerti . serjidid
sečen qung tayiji . sangγarji
altan qosiγuči . baγarja
keüken . gümbü köndülen
dayičing dügürgegči giyun
vang ::
jodba sečen noyan-u
köbegün tarba čolum
qosiγuči . šamba qatan
baγatur toyin boluγsan-u
qoyina darm-a giyub toyin ::
čemen čögükür toyin
boluγsan-u qoyina
čögükür blam-a ::
145.
146.
čemen čögükür toyin
boluγsan-u qoyina
čögükür blam-a : bambun
mergen čögükür . čoskib
dayičing baγatur .
jambum tayiji . tambum
noyan ubasi .
sonom sečen dayičing
qosiγuči . badma
lobsang dayičing ::
čemen čögükür-ün
köbegün jasaγ-un tayiji
147.
buntar dayičing čögükür
tegün-ü köbegün jasaγ-un
tayiji doba :: sonom
dayičing qosiγuči-yin
köbegün tüsiy-e gün
ubada ::
nom-un ejen-i köbegün
yelden degürgeči . čoγtu
ildüči . dayičing qosiγuči
erdeni nomči . mergen dayičing
lobsang toyin . erdeni
dayičing . maq-a div-a ::

42
148.
ilden degürgegči-yin
köbegün ilden noyan .
tengri toyin . itegeltü
nayirtu jasaγ-un čin
vang šamba ::
dayičing qosiγuči-yin
köbegün čambun joriγtu .
dedekei mergen aqai .
buntar . bumčal . segürče .
jügder rasi dongrob .
čevengdorji ::
mergen aqai-yin köbegün
tusalaγči güngvangčuγ ::
149.
lobsang toyin-i köbegün
jasaγ-un tayiji sutai :
tegün-ü köbegün jasaγ-un
tayiji sarvanja ::
čerin durqal noyan-i köbegün
gümbü mergen aqai . tegün-i
köbegün giyun vang darjiy-a
tegünü köbegün giyun vang
gürüski :: erke čögükür-ün
köbegün nom-un qaγan gambu
bandida qutuγ-tu ::
üijeng noyan-i köbegün
gün üijeng ayusi :
150.
tegün-ü köbegün pagbajab
dayičing aqai . tegünü
köbegün vangjal gün ::
köndülen ubasi-yin köbegün
jamyan dayičing qosiγuči
erke dayičing : dayičing
qosiγuči-yin köbegün
jasaγ-un tayiji idam
mergen aqai : erke dayičing-
yin köbegün jasaγ-un tayiji
namjal ubasi :: jambum
tayiji-yin köbegün bunidara .
erke dayičing . bummi yelden
151.
dayičing :: danjin toyin-i
köbegün günjiske erke tayiji .
subini bintu aqai . toyin
mergen dayičing . aran-a
čoγtu . lhajab erdeni
aqai : čeden čoγtu aqai :
budajab erke aqai . damrin=
jab . gürujab čin tayiji :
namjal üijeng aqai . gendün=

43
jab :: baγatur erdeni-yin
köbegün bičigedei erke dayičing .
tegün-ü köbegün jasaγ-un tayiji
danjin :: serje dayun sečen
152.
qung tayiji-yin köbegün
sadar dayičing qosiγuči .
emnig nomči aqai .
čaγbadar sečen noyan . jasaγ-un
tayiji šemjid . bajar ubasi
sonom bunčuγ erdeni baγatur .
jamyan erke dayičing . čoskib
bintu dayičing sebden nomči
aqai . čoski dorji aqai
dayičing . erinčen dorji .
čivang erdeni aqai . danjin
mergen aqai . lhavang . sadavani
maq-a saduv-a ::
153.
sečen noyan-i
köbegün buni . tegün-ü
köbegün jasaγ-un
tayiji ariy-a :: sangγarjai
yelden qosiγuči-yin
köbegün duγar yelden qosi=
γuči : dorji erke yelden .
ilaγuγsan noyan qutuγ-tu .
duγar yelden qosiγuči-yin
köbegün šiqaru ildüči ::
baγarja keüken-i köbegün
namaskib dayičing qosiγuči .
čeden yelden čoγtu . gendün
yelden qung tayiji .
čoskib bintu dayičing :
čeden yelden čoγtu-yin
154.
köbegün jina miti čoγtu aqai ::
giyun vang gömbo bosiγ-tu-yin
köbegün . vangdui erke qung
tayiji . erinčen yelden aqai .
duγarjab dayičing aqai .
möngke erdeni dayičing .
damrin mergen aqai . lhavang .
vangjal ::
baqarai qosiγuči noyan-i
köbegün . tümegeken čoγtu qung
tayiji . tegün-i köbegün včir
ayimaγ-un arslan ratn-a
erdeni . lingqu sečen dayičing .
155.
karm-a jüg-ün jasaγ . asaral
erke dayičing . jüg-ün

44
jasaγ-i köbegün tüsiy-e gün
sutai yelden : tegün-ü köbegün
jasaγ-un tayiji qongγur ::
geresenje jalayir-un qung
tayiji-yin dötüger köbegün
amin durqal noyan . tegün-i
köbegün dorjaqai qara
jaγal . mouru buyima :
qara jaγal üre ügei :
mouru buyima-yin köbegün
silui dalai jinong .
156.
dalai jinong-yin köbegün
majari yelden tüsiyetü .
labari erke tayiji . čeberi
erdeni ubasi . baba sečen
qaγan . bumba darqan qung
tayiji : čoskib ubasi
qung tayiji . beyise dalai
jinong . beyise čebden
jinong . šira dasi qatan
baγatur . dalai qung tayiji .
beyise budajab jinong ::
yelden tüsiyetü-yin köbegün
arana mergen qung tayiji :
157.
saji erke jayisang . beyise
dari yelden qung tayiji :
laburi erke tayiji-yin
köbegün jayisang qung
tayiji . tegünü köbegün
jasaγ-un tayiji injana ::
baba sečen qaγan-u köbegün
norbu sečen qaγan . tegün-ü
köbegün rabdan sečen qaγan .
giyun vang bunčuγ . giyun
vang namjal : rabdan sečen
qaγan-i köbegün sonom dorji
sečen qaγan :: čoskib
158.
ubasi qung tayiji-yin
köbegün čerin dasi gün :
beyise ananda-yin köbegün jasaγ-
un tayiji günčoγ : beyise
danjin :: beyise čebden-i
köbegün . beyise aldar .
dalai qung tayiji-yin köbegün
dalai qung tayiji : tegün-i
köbegün čebden beyile ::
geresenje jalayir-un qung
tayiji-yin tabtaγar
köbegün darai üre ügei ::

45
geresenje jalayir-un qung
tayiji-yin jirγuduγar
159.
köbegün delden köndülen :
tegün-i köbegün ouba büke
noyan . jondu-dai baγatur .
ouba büke noyan-i köbegün
γal-tu noyan : tegüni köbegün
balbo bintu . tegüni köbegün
yelden noyan : tegüni köbegün
beyile lobsang :: jondu-dai
baγatur-un köbegün . angqatu
sečen . dayaqai mergen noyan .
baγatur tayiji . dayičing
qung tayiji : ombu čögükür
usiyan yelden . čing baγatur .
usiyan yelden-gyin köbegün
giyun vang saran aqai ::
160.
tegün-ü köbegün lamajab beyile ::
geresenje jalayir-un
qung tayiji-yin doludu=
γar köbegün odqun
samu buyima : tegün-ü
köbegün . qongqui jorγul .
yongsu darqan baγatur .
bügübei qosiγuči noyan .
čindaγan sayin majiγ
noyan : temdegei čoγtu .
qayiran čögükür .
qulan üijeng noyan ::
161.
čindaγan majiγ noyan-i
köbegün . tangγud mergen
dayičing : tegün-ü köbegün
danjin dayičing joriγ-tu :
tegün-i köbegün banjarakča
dayičing joriγ-tu :
eden-dü jasaγ boluγsan
ügei :: : ::
činggis qaγan-u yeke köbegün jüči-yin üre
anu . teüke qan . tegünü
köbegün sultan qan:
162.
tegün-ü köbegün baγatur qan .
tegün-ü köbegün janggir qan :
tegünü köbegün qasaγ qan ::
jüči toγmoγ degere .
saγuba : angqasar .
qasalbis . darbis .
siken . ulaγan makis .
toγus . mangγus ede

46
jüči-yin ulus ::
čaγadai qan-i köbegün .
abdarai qan : tegün-ü
köbegün abul mamud qan :
163.
tegün-i köbegün sabdali
qan : tegüni köbegün
baγdami qan : tegün-ü
köbegün abala qan . tegünü
köbegün jolburas qan :
tegünü köbegün abayili
qan : tegünü orun-
tu ismayili saγuba ::
čagadai-du qamil . turman .
buqayir . samurqan . yerken .
qasγar . aγsu . küčin-e .
keriy-e . čeriy-e . utus.
aq-a . qov-a . küsen .
164.
qara čelis . ančiyan . meke
ed bügüde čagadai-yin ulus :
činggis qaγan degüner-tür
ömči öggügsen anu :
qasar-tu qorčin . lausačin ::
belgedei-tü nom-i , següsengkei
qačigin-dü kekedei . beljiüdei
qara čerig . qalq-a ::
öčigin-dü üčiyed . moyil .
molsun ::
töbed-ün altan sandali-
tu qaγan-i arban köbegün-i :
165.
tabun aq-a ni . tabun degüü-
degen ömči ese öggügsen-
tür tabun degüü salji
odču : tabun öngge
ulus bolba gekü :: börtü
čino-a köke mongγol omuγ-
tan bolba : nigen inü čaγan
solungγus bolba : nigen anu
šara sartaγul bolba : nigen
anu ulaγan kitad bolba :
nigen anu qara tangγud
bolba gekü :: dörben qari
166.
gegči . ene tabu-yin nigen-i .
dörben-degen qari bolqu ::
jirγuγan tümen gegči :
uqaγatu qaγan-i : kitad-un
yüge-tür törü aldaqu-du :
γučin tümen mongγol anu :
dotara begejin-dü qočurba ::

47
arban tümen mongγol-iyan
abči γaruγsan-ača . qoyina
elbeg qaγan : oyirad-un
čorus omuγ-tu qouqai
dayu ber degüü-ben
167.
alaγulju . beri-ben abuγsan-
ača ulamjilan : qouqai dayu-
tur dörben oyirad-i
medegülbe : ülegsen jirγuγan
tümen gegči ene bui : jegün
γurban tümen gegči :
čabčiqu ilden-ü ir
boluγsan . čargi duγulγan-
u dele boluγsan . čaqar
tümen :: qangγai qan-tur
saγuju . qarin irekü-yin
qaraγul boluγsan : qalaγun
amin-tur tüsiy-e boluγsan :
168.
qalq-a tümen :: qulan
görügesün-i idej .
quluγur tarbaγan-bar
julma kijü . qulγayiči
degerme-yin terigün boluγsan :
quduγ-un usun-i γarγaγči
uriyangqan tümen ::
baraγun tümen gegči . erčimtü
način-i jegür boluγsan :
ergikü qasaγ tergen-i
qadγalaγsan : erekei-tü-yin
mergen : ebčigün-tegen yeke
169.
jirüketü : omuγ-tu
törügsen ejen-i aγula metü :
čaγan ger-i qadqalaγsan
ordos tümen :: kerüge-tü
morin-i γadasun boluγsan .
kerüjü oruqu-yin
olja boluγsan : getejü
irekü-yin idesi boluγsan :
alta-yin arban qoyar
sübe sakiγsan . aγula-
yin obuγ-a . tala-yin
kösiy-e boluγsan arban qoyar tümen ::
170.
erdem-tü boγda-yin
iregül boluγsan : erte
edür küčün-iyen öggügsen .
esüg-ün eker taraγ-un
körüngge boluγsan : tüng
yeke yöngsiyebü :: yöngsi=

48
yebü degere asud . qaračin-i
nemejü nige tümen : jirγuγan
tümen gegči ede bui ::
dörben oyirad gegči
qariyad . nigen-i ögülüd
edüge sargis gegči ulus
171.
bolba : nigen-i qosiγud
torγud jegün γar
dörbed qamsaju nigen :
nigen-i baraγu . baγatud .
oyid . dörben tümen
oyirad gegči ene ::
qosiγud-un uγ
čaγadai čingsang . tegünü
köbegün čebden čingsang .
tegünü köbegün örüb
temür : tegün-ü köbegün
döčiyen dügüren :
172.
tegünü köbegün bolud buqu .
tegün-ü köbegün naγadai .
tegün-ü köbegün degüdei .
tegünü köbegün naγudai čingsang
tegün-ü köbegün sayimlaqu
čingči : tegün-ü köbegün
kösüi čingsang : tegün-ü
köbegün bobui mirja : tegünü
köbegün qanai noyan qongγur :
tegün-ü köbegün törü bayiqu
güüsi qaγan : tegünü köbegün
jigsikü mergen qaγan : tegün-ü
köbegün ratna dalai qaγan ::
173.
torγud gegči kereyid
ung qan-i üre : soγusun .
tegün-ü köbegün bajar . tegün-ü
köbegün maγači menggi :
tegün-ü köbegün buyiγa :
tegünü köbegün joljuqai
örlüg : tegünü köbegün
qov-a örlüg : tegünü
köbegün sikür dayičing :
tegünü köbegün bunčuγ :
tegün-ü köbegün ayuki ::
qouqai dayu čoros
omuγ-tai : qouqai-yin
174.
köbegün batula čingsang :
tegünü köbegün toγun
tayisi : tegün-ü köbegün
esen tayisi : tegün-ü

49
köbegün araqan tayisi :
tegün-ü köbegün ongγuča :
tegün-ü köbegün boln-a tayisi
tegün-ü köbegün gümeči qara
qula : tegün-ü köbegün
qotuγučin baγatur qung
tayiji : tegün-ü köbegün
sengge : galdan bosiγ-tu :
sengge-yin köbegün čiven rabdan ::
175.
qoyid-un uγ jabqaγ
mergen-i üre : qoyid-un
qutaγa beki-yin köbegün
inalči-un . činggis qaγan
ökin-iyen čečei ken-i
öggügsen . inalči-yin aq-a
törülči-tü jüči-yin
ökin qolui qan-i öggüg=
sen : eden-i üre vačirai
mingγatu . tegün-ü köbegün
sutai mingγatu : tegün-ü
köbegün eselbei kiy-a :
tegün-ü köbegün nom dalai :
176.
tegün-ü köbegün sultun
tayisi : tegün-ü köbegün
čoskin : tegün-ü köbegün ayu :: : ::
177.
činggis qaγan-u degüü
anu : ögelen qatun-ača
törügsen qabutu qasar :
qasar-un köbegün engke
sümir tayiji : tegün-i
köbegün andu sira γaljaγu
čing tayiji : tegün-i köbegün
gegen kebneg-tü : tegün-i
köbegün buraqai sečen :
tegün-i köbegün šabi siramun :
tegün-i köbegün uriyangqačin
mergen : tegün-i köbegün
aγsaγaldai noyan : tegün-i
köbegün aruγ temür :
178.
tegün-ü köbegün andaγaliγ
buqa noyan : tegün-i köbegün
jükü . doqu . yisüngkü
γurban : yisüngkü-yin köbegün
sigüsitei baγatur : noyan
bolud un : sigüsitei-yin
köbegün bolunai noyan : tegüni
köbegün urtuqai buyan-tu
noyan . darqan mandui . tombui

50
jayaγači . esmelün noyan :
ebetei qongγur . münggü
bölkü noyan . buraqai noyan .
omusiri naiman köbegün ::
179.
urtuqai-yin köbegün
yelden toγtu bolqu :
darai sayin qara :: yelden
toγtu bolqu-yin köbegün
buči : tegüni köbegün
barduqai : tegüni köbegün
bayisaqal : tegün-i köbegün
kedü : kerekü büke : ketü-yin
köbegün ubadai čolum .
abuu baγatur : abuu-yin
köbegün seren dasi :
kerekü-yin köbegün ubadan ::
darai sayin qara-yin köbegün
lang tayiji . nonun üijeng
180.
noyan :: nonun üijeng noyan-i
köbegün tabutai sečen
čögükür . nomuqun noyan .
qamuγ joriγ-tu noyan .
čörükü noyan . baγabai
sečen . dulba čing . bamba
üijeng :: ökin inü
bayiqan jula-ača .
dalai blam-a yondan
rgyamco qubiluγsan ::
dulba čing tayiji-yin
köbegün včir-tu . ombu .
buquldai güyen . darm-a
181.
čoyan : ombu-yin köbegün
jamso . buquldai-yin
köbegün gümede : darma-yin
köbegün nemenge čoyan ::
nemenge čoyan-u köbegün
damba čoyan tayiji ::
182.
činggis qaγan-u nige
degüü anu menggilün qatun-
eče törügsen : büke
belgedei-yin üre-yin üre .
bürgüd noyan : tegün-ü
köbegün nom . tarni . nomtu .
buyantu :: nom temege-tü
qaγan-u köbegün mandusi
qatun-ača törügsen
abaqai . babaqai . darai .
darayisun . buriyadai ::

51
ayusi abai-ača törügsen
baγtu kitad qoyar :
183.
abaqai-yin üre sayin
qaγan-a-tu namčun sečen
joriγ-tu : jasaγ-tu qan-a-yi-
du sečen bilig-tü ::
babaqai-yin üre nom-un
ejen-e-yi-dü sečen toyin .
yelden tüsiyetü-ten :
dara-yin üre qaγaqu
üijeng . tegün-ü köbegün
jebe . jekēdü-ten .
darayisun-i üre čikin
balbači . badm-a . qotan
joriγ-tu . qujir bilig-tü .
184.
bügekei güyen jayisang .
bügejekei yelden ubasi ::
bügekei-yin köbegün čindamani
toyin-tan ::
buriyadai-yin üre sayin
qaγan-a-yi-du
tölügesün sečen tayiji .
tüjigir . bouqui . tataqu
üijeng . jorγul tayiji-
tan ::
baγtu noyan-i üre dontu
čolum güüsi . tegün-ü
köbegün erke dayičing .
185.
süjüg-tü qoyar : erke
dayičing-yin köbegün büke
tayiji . dayičing qosi=
γuči : süjüg-tü-yin
köbegün jamso erke čoγtu ::
kitad noyan-a-yi ebedei
abai-ača törügsen .
gereltü ubasi .
bulγudai erdeni : dorji yelden : majiγ
gereltü ubasi-yin köbegün
čemger güyen . aldar ubasi
dayibung üijeng . lobsang
ubasi . erke ubasi .
erdeni nomči :
186.
bulγudai erdeni-yin köbegün
dayibung erdeni . tegün-i
köbegün bandi dayičing :
dorji yeldeng-yin köbegün
seren mergen tayiji . sonom
güyen jayisang . arana erdeni .

52
badm-a güyen jayisang :
bürgüd noyan-i qoyaduγar
köbegün darai-yin köbegün
següsenggei baγatur noyan :
tegün-i köbegün tümedei
jasaγ-tu : tegün-i köbegün
budasiri jinong : tegün-ü
187.
köbegün tusqar jinong .
namo jaγan qung tayiji :
tusqar jinong-yin
köbegün šagja vang : tegün-
ü köbegün urjan karbo
giyun vang . demčoγ agi ::
188.
abaqai-yin üre
sečen bilig-tü :
babaqai-yin üre
sečen toyin-tan :
darai-yin köbegün
časuči yelden . bujidai
čing baγatur . qorsu
sečen tayiji . qolču
degürgeči . qaγaqu üijen .
časuči yeldeng-yin
189.
köbegün bujidara čolum .
bujidai čing baγatur-un
köbegün dayičing baγatur .
tegün-ü köbegün damrin ::
qaqau-yin köbegün jebe .
jegētü-ten .
darayisun-i köbegün .
čikin balbāči . badan .
qutaγ joriγtu . qojir
bilig-tü bögekei
güyen jayisang .
190.
bögečekei yelden ubasi
buriyad-yin köbegün
tölügesün sečen tayiji .
torjigir küngkür .
janggidai jorγul tayiji
bouqui čörükü tayiji
tataqu üijeng . tuγtai
sečen qosiγuči ::
baγtu noyan-i ebedei
dayisun abai-ača
191.
törügsen dontu
čolum güüsi : güüsi-
yin köbegün erke dayičing

53
süjüg-tü : baγtu
noyan-i ükügsen qoyina .
kitad noyan-nai
ebedei abai-ača törüg=
sen dorji yelden :
gerel-tü ubasi . sünid
abai-ača törügsen
bolγudai erdeni ::
192.
dorji yeldeng-yin köbegün
sonom güyen jayisang
üre ügei . arana erdeni .
badm-a güyen jayisang ::
majiγ gereltü ubasi
-yin köbegün . lobsang
ubasi . aldar ubasi .
tayibung üijeng . čemger
güyen . erke ubasi .
erdeni nomči ::
194.
tölügesün sečen ura 7 ügei
baγtu üre dotuγadu qoyar
bengleg besüg
195.
dotuγdu
199.
degedü
amuγulang
yeldeng
ering aqai tan-a-yin
205.
bayasqu
213.
ol (tib.) eliy-e rgod (tib.) tuluγsan
gdungs (tib.) niruγu shar dorona
nub (tib.) örün-e yo ba’i (tib.) qajayiγsan
on sayin amuγulang
boltuγai
214.
boγda
216.
degedü
boγda-yin
egüde
büren qamtu
jirγay-a
217.
dalai blama-yin gegen
ôm ma ni bad me hum
219.

7
Üre.

54
tede
222.
geresenje-yin doluγan
qosiγun-tu saγuγsan učir
inü : dayan qaγan-a čino=
sun uda bolad jil büri
taki čikitei alaju qataγa=
mal kürgen ajuγu nigen
odaqui-taγan qaraču
kümün jalayir kerüd-ün
sigečiner medejü yabun :
teden-e ker medegül-ün bölüge :
edüge qan ejen-ečegen nigen
köbegün γuyur-a irelüge
bi kemen öčibesü :
223.
qaγan jöbsiyejü jimisgen
qatun-u yeke köbegün gere
bolad-i ögbei : uda bolad
nögüge jil gere bolad-i
qaγan-a abun odču öčirün :
ejen qaγan-u köbegün-ü erke
inü yeke : eki ügei qalq-a-
yin aburi inü doγsin .
edüi asaraγdaγsan albatu
činü egün-eče qoyina eregüdü
oruγujai bi kemen ögčü
ireküi-degen naγadun yabuqu
geresenje neretü köbegün-i
abču iregsen-i medejü
224.
qaγan-u dergedeki tüsimed
ögülerün : qaγan asaraju
köbegün-iyen soyurqabasu
qarin qariγulju öggüged :
edüge ečine yakin qulγaju
odqu nekejü jasaγlaγdaqu
kemebesü : qaγan boγulčilan
jaraqu busu abču odtu=
γai kemen nekegülbei :
uda bolad köbegün=čilen
yabuju öčiyed-ün mönggüčei
daruγ-a-yin ökin qatungγai
neretei uriyangqan-u
mendü-yin ökin möngküi
225.
neretei qoyar-i qudačilan
soyilaju : üčiyed-ün
ökin-i baγulγaju ačaraqui-
tur čaγan temege ačiγulju
jegeren uγuji emüskejü
ögbe : uda bolud-un jeke

55
köbegün toγtuqu isegei
modun quriyaju öčüken
ger gerlen mal saγaju uda
bolud-ača berileküi-yin
tula gertü inü ülü orun :
saγaγsan sün-iyen qana-yin
nidü-ber γadana-ača öggün
yabubai : mendü-yin ökin-i
226.
čaqar buliyaju abuγsan
ajuγu : tende čaqar-tu
nigen kümün-lüge qobtai
boluγad : erten-ü minu
süitü qalq-a-yin uda
bolud bölüge : kemen qalq-a-
tur bosču irebesü uda
bolud geresenje-tür abqa=
γulba : tende geresenje-yi
öbere baγulγaγsan bölüge :
yeke biyji baraγun qoyimar-a
umtaju : baγ-a biyji jegün=
tege umtaju yabutala yeke
biyji ögüler-ün : ta qoyar-
un jirγaldun kebteküi-yi
227.
bi kir üjekü : minü gerte-
eče γaruγtun kemegsen-tür
ger ügei γadana untaqu
bolba : uda bolud öčüken
ger-dür-iyen oruγulju
nigen-e idegelen yabuqui-
tur yeke biyji toγtuqu-
yin γadana irejü ögülerün :
ta bügede möngküi-lüge nigen
bolba : tan-ača bi yakin
qaγačan bölüge : kemen yeke
daγubar qayilabai : jalayir
qung tayiji qalq-a-yin
ejen boluγsan-u yosun eyimü
bölüge :: jalayir qung tayiji
228.
usun takiy-a-tai : yeke
tayiqu γajar luu-tai :
geresenje jalayir qung tayiji-
yin yeke qatun üčiyed-ün
möngküčüi daruγ-a-yin ökin
qatun qai tayiqu-ača
asiqai qung tayiji temür
bars-tai : noyandai temür
taulai-tai : noγunuqu
üijeng noyan modun moritai :
amin duraqal γal beči-tei :

56
darai temür quluγuna-tai :
delden usun bars-tai : samu
buyima modun luu-tai :
mingγal-un abai modun moγai-tai
229.
uyiγurjin-u aqačai-tu
öggülüge : tümengken abai
γal moritai : uriyangqan-u
ubasang-du öggülüge :
mendü örlüg-ün ökin
mönggüi qatun-ača törügsen
altai abai delden noyan-
luγ-a sačaγu bölüge : uriyang=
qan-u abantu-du ögülüge :
geresenje-yi nögčigsen-ü qoyina
yeke tayiqu eke inü doluγan
köbegün-degen ömči öggülüge :
asiqai-du üüsin jalayir
qoyar-i : noyandai-du besüd
eljigen qoyar-i :
230.
noγunuqu üijeng-dü
kerüd γorlos qoyar-i :
amin-tu qoruγu küriy-e
čoγuqur γurban-i : darai-
du kökeyid qatagin qoyar-i :
delden-dü tangγud sartaγul
qoyar-i : samu-du γaγča
uriyangqan-i ögbe ::
asiqai qung tayiji-yin qatun
inü jalayir-un oljači
mingγan-u ökin : altaqan sečen
qatun-ača törügsen bayandara
qung tayiji γal qoni-tai :
tümen dara dayičing temür
231.
noqai-tai : üdkei ildüči
modun bars-tai : noyandai-
yin qatun kerüd-un bayasqu
čingči-yin ökin badai bayan
qatun-ača törügsen : dalai
abai-yi qorčin-u joriγtu-
da öggülüge : öbügelčin
abai-yi görlüüs-ün müngküi-
tür öggülüge : bulingqan
abai-yi jalayir-un moudai-
du öggülüge : töbed
qatan baγatur temür γaqai-
tai : tegün-i köbegün qongqui sečen noyan .
badm-a dayičing qatan baγatur :
232.
noγunuqu üijeng

57
noyan-u qatun inü
gilüyed-ün beki-yin ökin
ečengken joriγ-tu qatun-
ača törügsen ebitei
abai-yi nom-yin köbegün
baγtu-du öggülüge :
abatai sayin qaγan modun
bars-tai : abuqu mergen
γal luu-tai : kitad
yelden temür bars-tai :
buriyad sečen čögükür
temür takiy-a-tai :
233.
baqarai qosiγuči
noyan : odqun bodisug
modun üker-tei : baγ-a
qatun inü : mön joriγ-tu :
qatun-u ači altai qatun-ača
törügsen : čaγaγčin abai-yi
nom-yin köbegün buriyadai-
du ögbe : tüngkei abai-yi
ongnid-un tümen jasaγ-tu-
dur öggülüge : baqarai
qosiγuči bodisug odqun-
luγ-a sačaγu bölüge : tolui
abai-yi jasaγ-tu-yin
abaγ-a büke-tür öggülüge :
234.
amin-u qatun inü qorčin-u
dara-yin ökin bambuqai
qatun-ača törügsen tünggelčin
abai-yi jasaγ-tu-yin abaγ-a
büke-tür öggülüge : amin
durqal-un köbegün : čorčaqai
degürgeči temür bečitei : mouru
buyima usun noqai-tai : darai-
yin qatun inü ongnid-un
bayasaqu-yin ökin tunal
bölüge : darai üre ügei bui :
delden-ü qatun inü uriyang=
qan-u buyidurung-un ökin
mandal qatun-ača törügsen
235.
ouba büke γal moγai-tai :
jondu-tai baγatur .
sečen čögükür-lüge sačaγu
bölüge : tüngken abai-yi
oyirad-un toqui-du
öggülüge ::
samu-yin jimisgen qatun-
ača törügsen : qongqui
jorγul usun noqai-tai :

58
samčaqan abai yongsu
darqan baγatur γal taulai-
tai : noyandai qatun-ača
törügsen : bögübei qosi=
γuči usun takiy-a-tai :
236.
čindaγ-a joriγ-tu modun
noqai-tai : ječegen abai
temdekei čoγ-tu γal
quluγun-tai : qulan
üijeng γajar taulai-tai :
qayiran čögükür temür luu-
tai tünggeljin abai-yi
uriyangqan-u buda-tur
öggülüge : ječegen abai-yi
uriyangqan-u buyinuγ-tur
öggülüge :: bayandara qung
tayiji-yin qatun inü
uriyangqan-u buyidurung-un
ökin bulaqai alaγ qatun-ača
237.
törügsen gelün čino-a šara
siroi moγai-tai : layiqur
qaγan usun noqai-tai :
tümen dara dayičing-un qatun
inü babusai ung-un ökin
tayiγal qatun-ača törügsen :
šolui qung tayiji γal
taulai-tai : mingqai dayičing
temür moritai : nubandai
darqan baγatur modun noqai-
tai : üdkei ildüči-yin
qatun inü nom-i-yin ökin
samčaqan-ača törügsen :
subaqai abai-yi jalayir-un
qongqu-dur öggülüge :
238.
touqai abai-yi jalayir-un
šudai-dur öggülüge :
töbed qatan baγatur-un qatun
inü ongnid-un següsengkei-yin
ökin muldai qatun-ača
törügsen qongqui erdeni
sečen γajar bars-tai :
badm-a dayičing joriγ-tu
γal aqai-tai : dörben
abai : anduqai biyji-eče
törügsen qoyar abai ::
abatai sayin qaγan-u qatun
inü dara-yin tunal güngji-
eče törügsen baγaran
239.

59
abai-yi uriyangqan-u
qoluči-du öggülüge :
suldusun tüngkei qatun-
ača törügsen sabuγudai
öljei-tü usun takiy-a-tai :
mingγaqan abai-yi bayiqu-
yin köbegün bükügenjei-dü
öggülüge : jalayir-un
qulman sečen qatun-ača törüg=
sen eriyekei mergen qaγan :
γajar bars-tai : čamudar
abai-yi kitad-un köbegün
majiγ-tur öggülüge :
abuγu mergen-ü qatun
uriyangqan-u öki…
240.
qatun-ača törügsen tolui
abai-yi suldusun kölüge-
tür öggülüge : tolun abai-yi
uriyangqan-u maγuuqai-tur
öggülüge : angγaqai dayičing
γal quluγun-tai : jalayir-
un ökin imaγaγčin qatun-ača
törügsen kökübüri abai-yi
kölüge-yin degüü uubaqai-
tur öggülüge : tatar-un
tamtai-yin ökin ongqui
qatun-ača törügsen raquli
čov-a tayiji modun bečitei :
samur rasi qoyar abai :
… abai-yi ongnid-un
241.
babaqai-yin köbegün töbed-
tür öggülüge : brasi
abai-yi ongnid-un darayisun-
i köbegün büküküi-tür
öggülüge :: kitad yeldeng-
ün qatun inü yeke aγuudai-
yin ökin turumqan dalai
qatun-ača törügsen : tamtai
qung tayiji modun noqai-tai :
bümbüi abai-yi baγtu-yin
köbegün dondu-du öggülüge :
šiüsei buyima γajar bars-tai :
siluyiqan abai-yi jalayir-un
tüngsei-tur öggülüge ::
buriyad sečen čökü…
242.
qatun inü erkegüd-ün
töbüyin ökin multai qatun-ača
törügsen : jodba sečen tayiji
usun qonitai : sonomsu

60
abai-yi kerüd-ün buyidurung-
un köbegün qotaldu-tur
öggülüge : samur abai-yi
kitad-un köbegün majiγ-tur
öggülüge : darmayaγ abai-yi
mön multai qatun-u ači
arsi-dur öggülüge :
bodisug odqun-u alaγdai
qatun-ača törügsen
kandujab üijeng γal
beči-tai : čerin duraqal
243.
noyan siroi noqai-tai :
luyaγ erke čögükür temür
quluγun-tai : bodisug
odqun-u mongγoljin qatun-
ača törügsen badmanču
abai-yi ongnid-un sonom-
tur öggülüge : čemisjid
abai-yi ongnid-un šaγdur-
tur öggülüge : lhamosang
abai-yi ongnid-un töbed-
ün köbegün čerin erke jayisang
erdeni üi jayisang-dur
öggülüge : samyaγ abai-
yi majiγ-un köbegün
244.
senggerjei-tür öggülüge :
ongnid-un buriyadai-yin
ökin kökürei qatun-ača
törügsen : rajayaγ modun
moγai-tai : rjamčo abai-yi
eriyegjid-ün mongγol-dur
öggülüge : yamun γajar
takiy-a-tai : lharčal temür
noqai-tai : senggerjei
abai-yi eriyegčid-ün
mongγol-un ökin degüü
tüngküi qatun-ača törügsen
baγatur yamun-luγ-a
245.
sačaγu bölüge : mön
tüngküi qatun-u ači
tüngküsi qatun-ača törüg=
sen časkib γal qoni-tai .
bamjur γajar
bečitei : baγarja temür
γaqai-tai : jamusjid
abai jamudar abai multai
qatun-u ači indarai qatun-
ača törügsen darmayaγ abai-
yi merged-ün bayising-ün

61
köbegün munisu-du
öggülüge :
senggerjei temür noqai-tai :
jalayir-un tüngse-yin
246.
ökin čaγan dara qatun-ača
törügsen qoyar abai nom-
un dalai :: baqarai qosi=
γuči baγatur-un qatun inü
ongnid-un berke-yin ökin
tayiqu qatun-ača törügsen
čoruqul čoγtu temür
moγai-tai : bodisug
odqun-u qatun inü
qorčin törü-yin ökin
alaγdai qatun-ača törügsen
kökükei abai-yi buriyada-yin
köbegün tataqu-dur öggülüge
247.
eriyegčid-ün möngkei-yin
ökin mongγoljin qatun-ača
törügsen : maγu abai-yi
kerügüd-ün mön qotaltu-
dur öggülüge : čurčaqai
degürgeči-yin qatun inü
angγuli bölüge : buyima-yin
qotuγur qatun-ača
törügsen : γaγča čomu
abai-yi jalayir-un čögükür-
tür öggülüge : mouru
buyima-yin qatun inü
jalayir-un qoluči-yin ökin
imaγaqai qotuγar qatun-ača
248.
törügsen buyilai abai-yi
kitad-un köbegün dorji-tur
öggülüge : šoloi dalai
sečen qaγan γal üker-tei :
odba buyima-yin qatun inü
jalayir-un qulja-yin ökin
qatun-ača törügsen aqadai
mergen modun noqai-tai : nige
abai-yi suldusun qoruqai-
tur öggülüge : jondu
dayičing baγatur-un qatun
inü ongnid-un buyan-tu-yin
ökin qatun-ača törügsen
angqan-du sečen modun noqai-tai
249.
tayaqai mergen usun
mori-tai : tuuqai abai-
yi uriyangqan-u soyusan-

62
tur öggülüge : jalayir-
un kilüge kingγan-u ökin
qatun-ača törügsen dorji
erke dayičing temür taulai-
tai : usiyan yeldeng
irčigei abai . gerel abai :
ongnid-un qatun-ača
törügsen sümendei baγatur
sümer čögükür : čoγtu
erdeni . gümbü : qongqui
250.
jorγul-un köbegün bülbei=
ken nomči : buraqai mergen :
čörükü qonjin : bükübe-yin
köbegün γal-tu gilungqur .
temdekei-yin köbegün tüdei
baγatur : dorji bintu :
qayiran noyan-i köbegün nige
qatun-ača qolatu sečen :
sikür čolum : nige qatun-
ača maγu baγatur . maγujiqai
tabuγula bui ::
layiqur qaγan-i köbegün
ünengken jasaγ-tu qaγan :
251.
ubantai serje darmasiri :
erke abai : šiloi qung
tayiji-yin köbegün nige
qatun-ača umaqu qoloči .
nige qatun-ača bodisiri
joriγ-tu : manjusiri güüsi .
badm-a erdeni qung tayiji :
dorji erke qara : gümbü=
dei noyan : senggerjei
erdeni : sang-i gümbü
yeldeng : mingqai dayičing-un
köbegün . nige qatun-ača
angγaqai baγatur : engke
mergen : labasai sečen :
252.
nige qatun-ača erdeni .
badm-a nomči : ongbu . sirab .
ubadai darqan baγatur-un
köbegün : günčoγ erke . čerin .
šadada . oubu dorji :
qongqui sečen noyan-u
köbegün : čerin čögükür :
qojigir aqai dayičing :
gürü erke jirγuγula bui :
sabuγudai öljei-tü-yin
köbegün sečen qatun-ača
törügsen orqudai nomči

63
bintu qatun-ača törügsen
gümejei čolum :
253.
suburγatu qatun-ača
törügsen gongbo rgyal :
eriyekei mergen qaγan-u
köbegün bintu qatun-ača
gümbo tüsiyetu qaγan .
γurban abai : sün tayiq-u
ača törügsen lamajab dayičing
noyan : lamadar darqan noyan :
delger beiji-eče törügsen
nige abai : dorji degürgeči
noyan : angγaqai dayičing-un
köbegün . yeke qatun-ača
törügsen badmasi mergen
čögükür : ilbügen .
dörben abai : baγ-a
254.
qatun-ača sonu erdeni :
jamyan jamso . γurban abai
bui : raquli dalai noyan-u
köbegün bumtar čoγ-tu :
bumbaskib . bambum erdeni .
jamso čoγtu : senggerje
aqai : gürü mergen . jirγuγan
tayiji bui : badmasu .
dorjimso . bumču . sundar .
čoyisum tabun abai bui :
tamtai tayiji-yin bodisug
abai bui :: jodba
tayiji-yin yeke qatun-ača
törügsen . čulum . qadan .
255.
bintu . nomči : nige qatun-
ača bilig-tü . čing . čov-a .
sonom : nige qatun-ača
badm-a arbaγula bui : kantujab erdeni-yin
köbegün laskib yeldeng :
bumbaskib čov-a : serjimü
bintu aqai : čamjar erdeni .
saramun mergen . rgyalskyab
čoγtu : serjiyeng dayičing :
gürüskib erke : naimaγula
bui : čerin tayiji-yin
köbegün bamčun gümbo qoyar
bui : luyaγ erke čögükür-ün
256.
köbegün bandida qutuγ-tu :
urγudaγ erdeni dayičing
qoyar bui : sarjaiγ
üijeng-ün köbegün ayusi

64
ananda . nima rinčen . darm-a
rinčen dörbegüle . yamun tayiji-
yin köbegün norbo buyidara :
amadar γurban : jiγdasi-
yin köbegün : seter erdeni .
emnig nomči . čaγbadar .
bunčuγ . bajar . šemjid .
jamyan . sebden . čeveng .
durqan . noγuγan dara-ača
qoyar köbegün : köndülen
ubasi-yin köbegün jamyan .
257.
toba . erinčen . gürü . dorji .
samdan . gübüri . sirab .
naimaγula . bimalakirti-yin
köbegün bičigedei : yeldeng
qosiγuči-yin köbegün
duγar . dorji . qutuγ-tu
γurbaγula bui : darmakirti-
yin köbegün erke tayiji :
mergen dayičing : arana .
lhajib . bintu . čebden .
damrin jab doluγula bui :
binjay-a-yin köbegün
anamskib : yeldeng . gendün .
nintü dörbegüle :
258.
čögükür-yin köbegün
vangdui . erinčen . duγarjab
sartaγul qatun-ača qoyar
köbegün tabaγula : čoγtu
tayiji-yin köbegün inü .
ikeresün dürüi : büriyeči-
yin ökin γučui beiji-eče
törügsen včir qosiγuči
arana erdeni : badm-a
sečen : spyanam abai :
jančanam abai : noγuγan
gere abai : sogsuda abai .
uriyangqan-u ubasang
259.
tabunung-un ökin askid
beiji-eče törügsen karma
mergen tayiji : borjigin-u
torjigir köngkür tayiji-yin
čerin jid beiji-eče törüg=
sen . asaral tayiji . sundar
abai . sbyanma abai-yi γorlos-
un dalai erdeni nomči
tabunung-tur öggülüge :
yanjanma abai-yi uriyangqan-
u abai-yi jamčo delger

65
tabunung-dur öggülüge :
šolui qung tayiji-yin
köbegün aqai qatun-ača
260.
törügsen majari yeldeng
tüsiy-e-tü . labari erke
tayiji . čeberi erdeni
ubasi : baba sečen čögükür .
bumba naimaγula bui :: gömbo
tüsiyetü qaγan-u köbegün
inü čeven sayin qaγan :
sidi siri :
jibjun damba qutuγ-tu :
dorji bintu dörbegüle bui :
dayičing noyan-u köbegün čerin .
toyin . dayičing . erdeni
dörbegüle bui : darqan
toyin-u köbegün ratna
261.
ombo . brasi . čerin .
baqaran tabuγula bui :
degürgeči-yin köbegün bumtar .
lhabsin qoyaγula bui ::
dörben oyirad duv-a soqur-
un üre bui : edüge čaγ-tur
jirγuγan omuγ-tai : dalai
tayisi dörbed omuγ-tai :
naqur üijeng-ün ečige inü
jadai : eke inü aqayiqan
qatun : jadai-yi ükügsen-
ü qoyina : aqai-ača törügsen
bayibaγas qoyaγu=
la bui : üjiyed
262.
omuγ-tai : aqai-yi
kübker-ün bayiri-du
sayin qaγan alaluγ-a :
qotaγai-tu čoruγus
omuγ-tai : qoyid-un
noyad sölen inalči
törülji-yin üre : jüü
čingsang baγatud omuγ-
tai : ki mergen temene
kereyid omuγ-tai ::
274.
bayasaqu
bayasaqu bürgüd
281.
tataqu erkem üijeng
egüni aqmad köbegün
samdan atar üijeng
tegri yeke ende-eče

66
yeke bi
282.
čendü

67