MDT

АЗЯРБАЙЖАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ
ТЯЩСИЛ ПРОБЛЕМЛЯРИ ИНСТИТУТУ

1
АЗЯРБАЙЖАН ДЮВЛЯТ ИГТИСАД УНИВЕРСИТЕТИ

«МАЭИСТР ЩАЗЫРЛЫЬЫ МЯРКЯЗИ»
MAQĠSTR DĠSSERTASĠYASININ YERĠNƏ YETRĠLMƏSĠ,

ELMĠ-TƏDQĠQAT VƏ ELMĠ-PEDOQOJĠ TƏCRÜBƏLƏRĠN
TƏġKĠLĠNƏ DAĠR
МЕТОДИК ЭЮСТЯРИШLƏR
TOPLUSU
БАКЫ 2007
2
АДИУ-нун ректору, и.е.д., профессор ġ.H.HACIYEVĠN
ümumi redakəsi ilə
METODĠK GÖSTƏRĠġLƏR TOPLUSUNU

HAZIRLAYANLAR
АДИУ-нун Маэистр щазырлыьы мяркязинин

директору, и.е.н., досент Щ.А.Исрафилов
АДИУ-нун «Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин
директор мцавини, i.e.d. Е.М.Щажызадя
Magistr dissertasiyasının yerinə yetrilməsi,

elmi-tədqiqat və elmi-pedoqoji təcrübələrin
təşkilinə dair metodik göstərişlər toplusu
Bakı: «İqtisad Universitet nəşriyyatı», 2007
3
MAGISTR DISSERTASIYASININ
YERINƏ YETRILMƏSINƏ DAĠR
МЕТОДИК ЭЮСТЯРИШ
Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийинин

Елми-Методик Шурасынын «Игтисадиййат»
бюлмясинин «13» «март» 2006-жы ил тарихли
ижласынын гярары иля тясдиг едилмишдир /протокол №41/
4
RЯЙЧИЛЯР
АДИУ-нун «Игтисади кибернетика» кафедрасынын мцдири,

и.е.д., профессор Б.Ы.Мусайев
Азярбайжан Дювлят Нефт Академийасынын Маэистратура
бюлмясинин деканы
и.е.н., досент В.Т.Мустафайев
Методик эюстяриш маэистр програмынын йериня йетрилмяси

тялябляриня уйьун олараг маэистрантлара маэистр
диссертасийаларынын мювзу сечимини, щазырлыг ишляринин тяшкилини,
мязмунунун ишлянилмясини реаллашдырмаг, онун йазылышы вя
мцдафия олунмасыны истигамятляндирмяк мягсяди дашыйыр.
Методик эюстяриш маэистр диссертасийасынын щазырланмасы,
тясдиг олунмасы вя мцдафияси гайдалары щаггында мювжуд
ясаснамянин тялябляриндян иряли эялир вя онун башлыжа
мцддяаларыны якс етдирир.
Методик эюстяриш маэистрантлар, маэистр програмы вя
диссертасийа ишинин елми рящбярляри, ресензентляр, мяслящятчиляр
вя щямчинин юзцнцн елми йарадыжылыг диапозонуну
эенишляндирмяк истяйиндя оланлар цчцн нязярдя тутулур.
5
Щяля 10 ил юнжя Азярярбайжанын али тящсил мцяссисяляриндя
дипломлу мцтяхяссисяляр щазырланмагда иди. Щямин системдя
тядрисин истигамятиндян асылы олараг тящсил просеси 4-6 ил
давам едирди. Алынмыш диплом щяр йердя ейни гцввя вя
мащиййятя малик иди. Фярг ися, диплому вермиш али тящсил
мцяссисясинин мящшурлуьу вя нуфузу нязяря алынмагла
мцяййянляшдирилирди. Лакин Азярбайжанын дювлят
мцсяигиллийинин бярпасы иля юлкядя юзял тящсил мцяссисяляри
тясис олунараг юзцнцн эениш тятбигини тапды. Бу мцддят
ярзиндя юзял университетлярля йанашы ейни заманда тящсилин
бакалавр вя маэистр тяснифатында ики пилляли системиня кечид дя
формалашды. Бунунла беля, тящсилин илк пилляси ясас аьырлыг
йцкцнц юз цзяриня эютцрся дя республиканын мцасир ямяк
базары щяля ки, бакалавр дипломуну там тяминатлы али тящсил
сяняди кейфиййятиндя мянимсямямишдир. Мящз буна эюря дя,
ишя эютцрянляр вя тящсил хидмяти истещлакчылары али тящсил
камиллийиня ясасян «Маэистр» пиллясинин дипломлары
кейфиййятиндя йанашырлар. Бу реаллыг ися республикамызда
«Маэистр» програмына олан тялябин щяр ил артмасы иля
мцшаийят олунур.
75 иля йахын тарихи яняняляри олан Азярбайжан Дювлят
Игтисад Университети юзцнцн тящсил програмларына даим
инкишаф стратеэийасы бахымындан йанашмыш, тядрис просесинин
тякмилляшдирилмяси истигамятиндя хцсуси кейфиййят
дяйишикликляри иля фярглянмишдир. Бу яняняйя садиг галараг
вязифяляримизин тямялиндя республиканын сосил-игтисади
тяряггисини щяртяряфли тямин едян, елмин, тящсилин инкишафы
истигамятиндя йени тядрис технолоэийаларыны мянимсямиш,
щяртяряфили билик вя щазырлыьа малик, бирбаша фяалиййят пулту
архасына яйляшмяк игтидарына малик пешякар мцтяхяссислярин
6
щазырланмасы миссийасы дайаныр. Инкишафы сцрятлянян тящсил
кяскин олараг щям дя, даим тякмилляшян мцтярягги
норматив-щцгуги ясаслар тяляб едир. Бу бахымдан да
мцяллифляр Азярбайжан Дювлят Игтисад Университетинин
маэистрантлары цчцн елми йарадыжылыьын илк професионал
методолоъи регламентасийа сяняди олан маэистр
диссертасийасынын йазылышы цзря мцвафиг методик эюстяриш
щазырлайараг йцксяк тялябли аудиторийанын сярянжамына
тягдим едирляр.
Мювжуд методик эюстяриш маэистрантларла йанашы, щям дя
елми йарадыжылыг пилляси иля илк аддымларыны атараг мцвафиг
истигамятдя ирялиляйянлярин марагларына щесабланмышдыр.
Бунунла беля онун ясас мязмунуну маэистр
диссертасийасынын йазылыш вя тяртибат методикасы ифадяляндирир.
Мцяллифляр щесаб едирляр ки, Азярбайжан Республикасында
Авро-Атлантик мяканын стандартларына тамлыгла жаваб верян
маэистрлярин щазырланмасы истигамятиндя башланьыж
тясисатландырыжы ямяли ишляр артыг реалашмышдыр. Лакин бунунла
беля мющтяшям Болонийа просесиня там щцгуглу гошулмада
да эениш мигйасда мцгабил ишлярин эюрцлмясиня бюйцк
ещтийаж дуйулур. Бу ещтийажларын юдянилмясиндян юнжя ися
щяр бир юлкя вятяндашынын, хцсусян дя тялябя-мяктябли
эянжлярин, елми йардыжылыьа пешя сявиййясиндя сяй едянлярин
маэистр пилляси иля ятрафлы танышлыьы мцщцм шяртлярдяндир. Бу
танышлыгдан сонра ися тящсили йцксялтмяк, маэистрант олмаг
вя илк елми диссертасийаны йазмаг истяйи
даща да артажагдыр.
7
«Маэистр» сюзц латын мяншяли олуб мцяллим, мцрябби,
рящбяр мяналарыны ифадя едир. О, щям дя, «гросмейстер»,
«маестро» вя диьяр бу кими сюзлярин парониминин ясасында дайаныр.
Гядим Ромада «Маэистр» дяряжяси мцщцм вязифя сялащийятляриня
эюря верилярди. Бизанс императорлуьында бу ад йцксяк мямур
рцтбяси титулуна мцвафиг иди. Орта ясрлярдя ися, «Маэистр»
мяфщуму мцяллим вя устад адына синоним кими гябул едилди.
Сонракы сивилизасийа мярщялясиндя «Маэистр» Гярби Авропа
университетляриндя доктор елми дяряжяси иля мцгаисядя нисбятян
ашаьы елми пилляни ифадя етди.
Чаьдаш Инэилис-Американ тящсил системиндя «Маэистр» рцтбяси
елмляр доктору иля бакалавр арасында аралыг дяряжя вязиййятини
сяжиййяляндирир. Конкрет муасир мянада ися «Маэистр» эениш
ерудисийалы вя щазырлыглы, аналитик-тядгигат тяфяккцрцня малик
мцтяхяссис, елми йарадыжылыг методологийасынын билижиси, габагжыл
информасийа технологийалары истифадячиси вя дашайыжысы, консултатив
вя йарадыжы фяалиййятли бир мцтяхяссисдир.
8
I. МАЭИСТР ДЯРЯЖЯСИНИН
«ЦМУМИ ИГТИСАДИЙЙАТ» ПЕШЯ ИСТИГАМЯТИНДЯ
МЯНИМСЯНИЛМЯСИ ГАРШЫСЫНДА ГОЙУЛАН
ТЯЛЯБЛЯР
«Маэистр» дяряжясинин мянимсянилмяси щяр бир ихтисас цзря
мцвафиг програм ясасында щяйата кечирилир.
Маэистр програмынын цмуми принсипляри иля йанашы онун
цмуми игтисадиййат ихтисаслары цзря спесефик хцсусиййятляри вя
тялябляри дя вардыр. Бу тялябляр сырасына, башлыжа олараг
игтисади инкишафын ганунауйьунлугларыны дярк етмяк, нязяри
вя методолоъи ясасларыны юйрянмяк, мцасир дцнйа игтисади
системляриндя мювсуд чохшахялилийи анламаг, Азярбайжан вя
дцнйа игтисадиййатынын структурунун вя тярягги мейлинин
гурулуш тягдиматыны, дювлятин сосиал-игтисади инкишаф
мярщялялярини, игтисади тящлил вя тясярруфат просессляринин
микро вя макро сявиййядя елми методологийасыны вя
методикасыны билмяк, габагжыл компйцтер техникасындан
игтисади мясялялярин тядгиги истигамятиндя истифадя еимяк
кими бажарыг вя кейфиййятляр дахилдир.
II. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ИШИНИН МЯГСЯДЛЯРИ

Маэистр диссертасийасы иддиачынын /маэистрантын/ мцстягил
елми вя педогоъы ишя щазырлыьыны нцмайиш етдирян, елми
рящбярин эюстяриш вя тювсиййяляри ясасында маэистр дяряжяси
алмаг цчцн ишлянмиш елми-тядгигат вя тяжрцби-конструктур
ишидир.
Маэистр диссертасийасынын щазырланмасы вя мцвяффягиййятля
мцдафияси маэистр щазырлыьы програмынын йериня
йетирилмясинин мяжбури шяртидир. Онун елми сявиййяси щямишя
тядрис едилян програмын тялябляриня жаваб вермялидир.
9
Маэистр диссертасийасы маэистрантын елми потенсиалыны,
онун игтисадиййат вя малиййя сферасында сярбяст тядгигат
апармаг, тяшкилатчылыг бажарыьыны ашкара чыхармаг, мцасир
метод вя йанашмалардан истифадя етмякля проблемин тядгиги
сащясиндя нятижяляри мцяййянляшдирмяк, аргументляря
сюйкянян ясасландырылмыш тювсиййя вя тяклифляр иряли сцрмяк
миссийасы дашыйыр.
III. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ

МЮВЗУЛАРЫНЫН СЕЧИЛМЯСИ ВЯ ТЯСДИГ ОЛУНМАСЫ
Маэистр диссертасийасынын мювзу сечими маэистрантын шяхси
елми вя практики марагларында уйьун олараг сярбяст тямин
едилир. Бу мягсядля ихтисас кафедраларында мцвафиг
истигамятли диссертасийа мювзулары щазырланыр, университет
ректорунун мцвафиг ямри иля тясдиг едиляряк маэистрантлара
тягдим олунур. Маэистрант юзц дя мювзу тяклиф едя биляр.
Бу заман маэистрант тяряфиндян тядгигатын
мягсядяуйьунлуьу вя актуаллыьы ясасландырылмалыдыр.
Маэистр програмынын рящбяри мювзу сечиминдя маэистранта
лазыми кюмяклик эюстярмяйя боржлудур.
Мювзу сечиминдян сонра маэистрант, орийентирли олараг
ишин адыны формалашдырыр вя бу барядя маэистр програмы
рящбяриня мялумат верир. Маэистр програмынын рящбяри ися
бу ады мцвафиг рейестря кючцрцр. Бу ися диссертасийанын елми
рящбяринин тяйинаты цчцн ясас олур.
Маэистр диссертасийасынын мювзусу вя елми рящбяри тядрисин
биринжи илиндя - I семестрдя 15 декабр тарихиндян эеж
олмайараг ректорун ямри иля рясмиляшдирилир. Кафедралар
маэистр диссертасийасынын мювзусу вя елми рящбярин
тяйинатыны 15 нойабра кими баша чатдырмалы вя Маэистр
щазырлыьы мяркязинин Елми Шурасынын тясдигиния вермялидирляр.
10
Маэистр диссертасийасы цзря мювзулар актуал олмалы, ясасян
юлкя игтисадиййаты, онун сащяляринин мцасир вязиййяти вя
инкишаф преспективляри иля уйьунлуг тяшкил етмялидир. Мювзу
сечими маэистрантын тящсил алдыьы ихтисас сащясиня уйьун
олараг чох эениш ящатя даиряли проблеми щядяф тутмамалыдыр.
Мювзунун адланышы заманы ишин ясас идейасынын конкрет вя
максимал образда тяжяссцмцня наил олунмалыдыр.
Диссертасийанын тематикасы тядгигатын щям нязяри вя щям
дя практики истигамятлярини ящатя етмялидир. Нязяри
исчтигамятлярин сечими йени консептуал бахышлардан
истифадядя тядгиг едилян сащянин нязяри вя методолоъи
ясасларында орийентасийа олунараг юзцнцн мцяййян елми
йенилик, истигамяти вя тядгиг методикасы иля фярглянмялидир.
Диссертасийа ишинин практики щиссяси уйьун методолоъи ясас вя
йанашмада пешякарлыг сащясиндя мцвафиг модел ишлямяляри
цзяриндя маэистрантын практики мясяляляри щялл етмяк
бажарыьыны нцмайиш етдирмялидир.
IV. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН МЯЗМУНУ ВЯ

ОНУН СТРУКТУРУНА ГОЙУЛАН ТЯЛЯБЛЯР
Диссертасийа иши ихтисас цзря елми-тяжрцби ядябиййатын дярин
юйрянилмяси, мцвафиг статистик информасийанын эениш тящлили
ясасында йериня йетрилир.
Щяр бир диссертасийа ишиндя проблемин гойулушу вя онун
ишлянмяси игтисад елминин вя мцвафиг тяжрцбянин актуал
инкишаф мейлляри иля рабитяли шякилдя щяллини тапмалыдыр.
Маэистр диссертасийасы шяхси тядгигат тювщяляриндя якс
олунан дахили вящдятя малик гурулушда вя мянтиги
ардыжыллыгда маэистрантын ачыг мцдафия цчцн иряли сцрдцйц
елми-нязяри вя практики ящямиййятли мцддяа вя нятижялярин
мязмунуну ящатя етмялидир.
11
Маэистр диссертасийасынын компазисийасы
1.Титул вяряги.
2.Мцндярижат.
3.Эириш.
4.Ясас щиссянин фясилляри вя параграфлары.
5.Нятижя вя тяклифляр.
6.Истифадя олунмуш ядябиййат сийащысы.
7.Ялавяляр.
8.Аннотасийа: /рус вя инэилис дилиндя/.
Маэистр диссертасийасынын бюлмяляринин мязмуну

Титул вяряги диссертасийа ишинин биринжи сящифяси кими
мцяййян едилмиш гайдада тяртиб олунур (Титиул вяряги ялавя
1-дя верилмишдир).
Мцндярижат титул вярягиндян сонра эялир вя сящифяляри
эюстярилмякля диссертасийа ишинин ясас башлыгларыны ящатя едир:
Эириш, I Фясил, II Фясил, III Фясил вя онларын параграфлары,
Нятижя вя тяклифляр, Истифадя олунмуш ябябиййат сийащысы,
Ялавяляр вя рус вя инэилис дилляриндя олмагла Аннотасийа.
Эириш щиссяси башлыжа олараг ашаьыдакылары ящатя едир:
 Мювзунун актуаллыьы;
 Тядгигатын предмет вя обйекти;
 Тядгигатын ясас мягсяди вя вязифяляри;
 Тядгигатын информасийа базасы вя ишлянмяси методлары;
 Тядгигатын елми йенилийи;
 Тядгигатын практики ящямиййяти.
Мювзунун актуаллыьы бюлцмцндя мювжуд игтисади систем
вя реаллыглар бахымындан проблемин гойулуш мясялялярини якс
етдиряряк, онун тядгиги зярурилийи ясасландырыр. Бурада
проблемин мащиййяти, фяргляндирижи хцсцсиййятляри, щялл
12
мцряккяблийи вя чятинликляри, елми-тящлил тяляблилийи вя
юйрянилмяси истигамятиндяки аспектляр яксини тапыр.
Тядгигатын ясас мягсяди вя вязифяляри бюлцмцндя
тядгигатын мягсяди вя она наил олманын имкан вя цсуллары
юз яксини тапыр. Мягсяд проблем мясялянин фундоментал вя
ямяли-тятбиги характерини ясасландырараг ифадя олунур.
Тядгигатын вязифяляри даиряси диссертасийа ишинин
структурундан иряли эяляряк конкрет истигамятляри
сяжиййяляндирир вя адятян: юйрянилир, мцяййян едилир, тяйин
олунур, шярщи верилир, эюстярилир, арашдырылыр, цмумиляшдирилир вя
саир бу кими ифадя сонлуглары ясасында формалашдырылыр.
Тядгигатын обйекти вя предмети: Обйект проблем
ситуасийаны йарадан вя юйрянилмясини шяртляндирян просес вя
щадисяни, предмет ися щямин обйектин щцдудларында оланлары
ящатя едир. Обйект вя предмет елми-тядгигат просесинин
категорийалары олараг юз араларында цмуми вя хцсуси нисбяти
бюлцшцрляр. Обйектдя тядгигат предметиня хидмят эюстярян
щисся айрылыр. Предмет ися тядгигат ишиня тяйинат верир вя бу
бахымдан да диссертасийанын тцтул вярягиндя тясбит олунан
адла узлашыр.
Тядгигатын информасийа базасы вя ишлянмяси методлары
бюлцмцндя фактики материалын ялдя едилмяси,
информасийаларын рясми, елми, ядябиййат вя библиографик
мянбяляри, тядгигат инструментарийасы вя нязяри-методолоъи
ясаслары эюстярилир.
Тядгигатын елми йенилийини оръинал елми наилиййят вя практики
тятбиг дяйярлярини ифадя едяряк бир жцмля ясасында
формалашдырылыр. Онун тяснифат структуру верилдикдя ися щяр
бир истигамят цзря айрыжа тягдиматда верилир. Тядгигатчы
чалышмалыдыр ки, щяр бир фясил цзря щягигилийи ясасландырылмыш
мцяййян елми йенилийя наил олсун вя онлар тядгигат
вязифяляриндян сайжа аз олмагла фяргли мязмун ифадя етсин.
13
Бурада елми-ямяли нятижялик: «цмуми йанашмалардан
фярглянир», «дахил едир», «тятбиг едилмякля алынмышдыр»,
«имкан верир» кими ифадяляр гурулушунда ясасландырылараг
тягдим олунур.
Тядгигатын практики ящямиййяти бюлцмцндя диссертасийанын
мащиййятиндян иряли эялян цмуми фразаларла йанашы, ейни
заманда, онун конкрет вя айдын тяжрцби ящямиййятлилийи,
мцмкцн гядяр тятбиг сферасы, вя практики ящямиййяти
эюстярилмялидир.
Эириш щиссяси 4 сящифядян чох олмамагла тяртиб едилир.
Тядгигатчынын мювзу цзря елми ясярляри олдугда онларын
сийащысы верилир.
Яэяр иш апробасийа цчцн гябул едилмишся бу заман тятбиг
цзря акт вя арайышлар тягдим олунур.
I Фясил: Бахылан проблемин методолоъи тядгиг сечими
ясасландырылмыш нязяри консепсийаларын ижмалыны якс етдирир.
Бурада мцхтялиф нязяри консепсийалара бахылма вя
гиймятляндирмя, щялл едилян проблемя методолоъи йанашма
цстцнлцйц сезилмяли, тядгигат обйекти вя предметинин дягиг
шярщи верилмяли, чатышмамазлыглар вя зяиф тяряфляр юз яксини
тапмалыдыр. Тювсиййя едилир ки, тядгигат обйекти вя
предметинин юлкя вя харижи практикада аналогларынын
функсионаллыьы тящлил олунсун.
Бу бюлцмдя мцяллиф тядгигат сащясиндя мювжуд апараты
тящлил едяряк мцяййян анлайышлары юзцнцн тянгиди мцлащизяли
йанашмасында гиймятляндирмялидир. Мцяллиф щямчинин
бурада методолоъи вя тящлили ясасландырмаларла мцвафиг елми
вя тядрис ядябиййатларында, дярслик вя дярс вясаитляриндя
яксини тапан нязяриййя вя практиканын башлыжа инкишаф
мейллярини дя эюстярмялидир.
14
II Фясил: Конкрет проблем ситуасийаларын, просесляринин вя
фяалиййятлярин систем эюстярижиляринин тящлилиня щяср олунур.
Бу бюлцм мязмунжа цстцн тящлили характер дашыйыр.
Конкрет фирма, сащя вя сферанын тимсалында фяалиййят
практикасы тядгиг олунур, щярякят механизми ачылыр вя тящлил
едилир.
Бурада тящлил заманы тядгиг олунан сащянин вязиййятини вя
динамикасыны характеризя едян мцасир статистик
мялуматлардан, фирма, сащя, реэион вя сферанын щесабат
материалларындан эениш истифадя олунур. Бу бюлцм бахылан
проблемин щяр бир тядгигат истигамяти цзря конкрет тящлил
нятижялярини якс етдирмялидир.
Фяслин ишлянмяйя щазырлыг мярщялясиндя тящлилин мцхтялиф
методларындан вя щямчинин информасийаларын емалында
хцсуси компйцтер програмларындан истифадя олунмалыдыр.
III Фясил: Апарылан тядгигатын нятижяляри гиймятляндирилир вя
тягдим олунур.
Бюлцм мцяллиф тяряфиндян апарылан тядгигатын тящлилинин
ясасландырылмыш нятижялярини якс етдирмялидир. Бурада тядгиг
едилян сащянин фяалиййят механизминин тякмилляшдирилмясини
ясасландыран методик вя тяшкилати тядбирляр тяклиф олунур.
Мцяллиф бу истигамятдя юзцнцн мцяййянляшдирдийи щялл
механизмини бир вя йа чохвариантлы формада тягдим едир. Бу
вариантлар щялли верилян тядгигат проблеминин конкрет
нцмунядя, мцвафиг щесаблама вя гиймятляндирмясиня
ясасланыр. Апарылмыш щесабламалар мцяллифя просеслярин
тякмилляшмяси истигамятиндя тядгигат обйектинин тящлилиндян
иряли эялян практики тювсиййялярин верилмясиня имкан
йаратмалы, онларын реаллашмасы тядбирляринин сямяряси
ясасландырылмалыдыр.
Ясасландырылараг фясиллярин мязмуну тягдим олунан
истигамятлярдян фяргляня биляр.
15
Фясиллярин дахили параграфларын сайы 2-дян аз ола билмяз.
Зярури елми-методолоъи ясасландырмаларла тядгигатын
фясилляринин сайы артырыла биляр
Маэистрант тядгигат ишинин щяр бир бюлцмцня бахылан
проблемя уйьун ад вермялидир.
Тядгиг олунан проблемин ишыгландырылмасы заманы
информасийа мянбяляри мцтляг эюстярилмялидир. Бу заман
тягдим едилян истинадлар ядябиййат сийащысындакы нюмря
сырасына уйьун мютярзя формасында верилир.
Нятижя вя тяклифляр: Тядгигат ишинин бу бюлцмцндя апарылан

тящлил цзря ялдя едилмиш конкрет нятижялярин йыьжам шярщи
верилир. Бюлмяляр цзря ялдя едилмиш нятижяляр елми-тящлили,
методолоъи ясасландырылмыш вя мянтиги мащиййятли сяжиййя
дашымалыдыр. Бунунла беля бурада апарылан щесаблама вя
тящлил цзря йалныз йекун нятижяляр вя мараг доьуран мцвафиг
тяклиф вя тювсиййяляр якс етдирилир. Цмумиликдя, нятижя вя
тяклифляр мцяллиф тяряфиндян гойулан мягсяд вя вязифяляря
уйьун олараг проблемин ардыжыл щяллини жавабландырмалы вя
тядгигатын дольун шякилдя битмясини гиймятляндирмялидир.
Истифадя олунмуш ядябиййат сийащысы: Тядгигат ишинин
йазылмасы просесиндя мцяллиф мцвафиг истигамятдя мювжуд
мянбяляря истинад етмяйя боржлудур. Бунун цчцн дя о,
истинад етдийи вя ситат эятирдийи ядябиййатын сийащысыны тяртиб
етмялидир. Бу заман ядябиййатын ады иля йанашы мцяллифин ады,
шящяр, няшриййат, бурахылыш тарихи вя сящифялярин сайы
эюстярилмялидир.
Ялавяляр: диссертасийада ясасландырылараг ишин мязмунунун
тялябляриндян иряли эялян бир вя йа бир нечя ялавя вериля биляр.
Бурада ясас щиссяйя дахил едилмяйян информасийа
материаллары (щесаблат формалары, графикляр, схемляр, бир сыра
аналитик жядвялляр, бизнес-планларын бюлмяляри вя диэяр
сянядляр) тягдим олунур.
16
Ялавяляр ишин цмуми щяжминин 15%-индян чох
олмамалыдыр.
Аннотасийа рус вя инэилис дилиндя олмагла щяр бири айрыжа
сящифядя бир вяряг щяжминдя йазылыр.
Спесифик терминологийадан истифадя едилдикдя
диссертасийада онларын сийащысы Ихтисар сийащысы башлыьы алтында
айрыжа вярягдя вериля биляр.
Маэистр диссертасийасы пирнсипжя мцвафиг тядгигат
консепсийасыны ящатя етмялидир. Тядгигат консепсийасы
маэистр диссертасийасынын тяртибат сянядляринин мцщцм тяркиб
щиссяси олараг мцтляг тяртибат сяжиййяси дашыйыр. (Маэистр
диссертасийасынын тядгигат консепсийасынын нцмуняси ялавя 2-
дя верилмишдир).
V. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ВЯ ОНУН

ЙАЗЫЛЫШ ГАЙДАЛАРЫ
Диссертасийанын мятни компцтердя (формат Wорд) чап
олунур. Чап А4 (210 х 297 мм) форматлы аь каьызын бир
цзцндя, мятндя бош сащяляри эюстярилмякля: сол бош сащя - 30
мм, саь - 10 мм, йухары - 20 мм вя ашаьы 25 мм, цмуми
щяжм ялавялярля бирликдя 75 сящифядян аз олмамаг шярти иля
йериня йетрилир. Сятрляр арасы интервал 1.5, ширифтляр Азярбайжан
дилиндя «Тимес Неw Роман - 14», Рус вя Инэилис дилиндя дя
щямчинин «Тимес Неw Роман - 14» тяйин едилир.
Диссертасийадакы бцтцн хятляр, щярфляр, рягямляр вя ишаряляр
айдын вя ейни гара чаларлыгда олмалыдыр.
Цз вяряги диссетасийанын биринжи сящифясидир вя о,
нюмрялянмир.
Мцндярижатда фясил, параграф вя бяндлярин башлыгларынын
диссертасийанын щансы сящифясиндян башландыьы эюстярилир.
17
Яэяр диссертасийада спесифик терминологийа, щямчинин эениш
йайылмамыш ихтисарлар, йени символлар, ишаряляр вя с. истифадя
едилмишся, онларын сийащысы «Ихтисар сийащысы» башлыьы алтында
айрыжа вярягля диссетасийанын яввялиндя верилмялидир. Сийащы
сцтцн шяклиндя йазылыр, сцтунун сол тяряфиндя (ялифба сырасы иля)
ихтисарлар, саь тяряфиндя ися онун дягиг ачылышы верилир. Яэяр
диссертасийада хцсуси терминляр, ихтисарлар, символлар, ишаряляр
цч дяфядян аз тякрар едилирся, онда сийащы тяртиб едилмир.
Фясиллярин башлыглары мятня симметрик шякилдя, гаралдылмыш
бюйцк щярфлярля, параграфларын башлыглары ися абсаздан
башлайараг сятри щярфлярдя йазылмалыдыр (биринжи баш щярф
истисна олмагла). Башлгларын йазылышында сюзляр сятирдян сятиря
кечирилмямяли, башлыьын сонунда нюгтя гойлмамалыдыр. Яэяр
башлыг ики жцмлядян ибарятдирся, онлары нюгтя гоймагла бири-
бириндян айырмаг лазымдыр.
«МЦНДЯРИЖАТ», «ЭИРИШ», «НЯТИЖЯ ВЯ
ТЯКЛИФЛЯР», «ИСТИФАДЯ ЕДИЛМИШ ЯДЯБИЙЙАТ»,
«ЯЛАВЯЛЯР» сюзляри диссетасийанын уйьун структур
щиссясинин башлыьы кими гябул едилмялидир.
Фясил вя параграфлар, еляжя дя башлыг вя мятнин арасындакы
мясафя 2,5 интервал олмалыдыр. Башлыьын алтындан хятт чякмяк
олмаз.
Щяр фясил йени сящифядян башланмалыдыр.
Диссертасийанын сящифяляри яряб рягямляри иля нюмрялянир.
Сящифяляр нюмряляняркян цз вяряги дя нязяря алыныр. Цз
вярягиндян сонра эялян сящифядя «2» рягями, сонракы
сящифялярдя ися ардыжыл нюмряляр сящифянин йухары саь
кцнжцндя чап олунур. Сящифяляр (ялавяляр, арайышлар, актлар вя
саир дахил олмагла) ардыжыл олараг нюмрялянир.
Истифадя олунмуш ядябиййат сийащысына дахил олан бцтцн
няшрляр яряб рягямляри иля ардыжыл нюмрялянмялидир.
Фясилляр рум рягямляри иля ардыжыл олараг нюмрялянир
(мясялян: I ФЯСИЛ). Мцндярижат, эириш вя нятижяйя нюмря
гойулмур.
18
Параграфларын нюмряси бир-бириндян нюгтя иля айрылан фяслин
вя йарымфяслин нюмряляриндян ибарятдир.
Айрыжа сящифядя йерляшян иллцстрасийалар да (жядвялляр,
диограмлар, чертйоълар, схемляр, графикляр) диссертасийанын
сящифяляри кими нюмрялянир. Юлчцляри А4 форматындан бюйцк
олан жядвялляр, шякилляр, чертйоълар бир сящифя кими гябул едилир
вя диссертасийанын сонунда нятижядян сонра онларын
мятндяки сыра ардыжылыьы иля йерляшдирилир.
Диссертасийа ишиндя системли рягямли материаллар бир гайда
олараг жядвял гурулушунда тяртиб едилир. Щяр бир жядвял
мцвафиг башлыьа маликдир. «Жядвял» сюзц вя башлыг бюйцк
щярфля башланмалыдыр. Башлыьын алтындан хятт чякилмямялидир.
Жядвял, мятндя онун илк хатырладылмасындан сонра еля
йерляшдирилир ки, диссертасийаны дюндярмядян вя йа саат
ягряби истигамятиндя дюндярдикдян сонра ону охумаг
мцмкцн олсун. Сятирлярин вя сцтунларын сайы чох олан
жядвялляри щиссяляря бюлцб бир нечя сящифядя йерляшдирмяк
лазымдыр. Яэяр жядвял ики вя даща чох сящифядя йерляширся,
«Жядвял» сюзц вя онун нюмряси жядвялин биринжи сящифясинин
саь цст тяряфиндя бир дяфя эюстярилир, галан щиссялярин мцвафиг
йерляриндя «арды» сюзц йазылыр. Яэяр диссертасийада бир нечя
жядвял варса, онда «арды» сюзцнцн гаршысында жядвялин
нюмряси йазылыр. (мясялян: жядвял 1.2-нин арды).
Фясилляр дахилиндя верилян жядвялляр ардыжыл олараг яряб
рягмяляри иля нюмрялянир (ялавядя верилмиш жядвялляр истисна
олмагла). Жядвялин нюмряси бир-бириндян нюгтя иля айрылан
фяслин нюмрясиндян ибарятдир. (мясялян: Жядвял 1.2). Яэяр
диссертасийада жями бир жядвял варса, ону нюмрялямяк вя
«Жядвял» сюзц йазмаг лазым дейиллдир.
Жядвялин ады вя нюмряси жядвялин цстцндя йерляшдирилир.
Нюмря саь кцнждя чап едилир. Жядвяллярин сцтун вя
сятирляринин башлыглары, онларын ичярисиндяки мялуматлар цчцн
шрифтин юлчцсц 12, сятирлярарасы мясафя 1 интервал олмалыдыр.
19
Мятндя верилян дцстурларын сайы бирдян артыг олдугда яряб
рягмляри иля ардыжыл нюмрялянмялидир. Дцстурун нюмярси бир-
бириндян нюгтя иля айрылмыш фяслин вя дцстурун ардыжыл
нюмряляриндян ибарят олараг онунла бир сявиййядя сящифянин
саь тяряфиндя мютяризянин ичиндя йазылыр (мясялян: /3.1/).
Дцстурда раст эялинян символларын гиймяти вя ядяди
ямсалларын изащы, онларын дцстурдакы йерляшмя ардыжыллыьыны
нязяря алараг, билаваситя дцстурун алтында верилир. Щяр бир
символун вя ядяди ямсалын гиймяти йени сятирдя
йерляшдирилмялидир. Изащатын биринжи сятри «Бурада» сюзцндян
башламалыдыр.
Тянликляр вя дцстцрлар мятндян бош сятирляр васитясиля
айрылыр. Щяр дцстцрун цстцндя вя алтында бир-ики бош сятир
олмалыдыр. Яэяр тянлик бир сятиря йерляшмяйибся, онун арды
бярабярлик (=) вя йа плйус (+), минус (-), вурма (х), болмя
(:) ишаряляриндян сонра йени сятиря кечириля биляр.
Диссертасийанын мятниндя истифадя олунмуш бюйцк щяжмли
мянбяляр ядябиййат сийащысында ялифба сырасы иля йазылмалы вя
нюмрялянмялидир. Истинад олунмуш мянбянин ядябиййат
сийащысындакы нюмряси мятндяки истинаддан сонра квадрат
вя йа ади мютяризядя эюстярилир (мясялян: [115] вя йа /115/).
Диссертасийанын мятниндя бюйцк щясмли китабларын
мцхтялиф сящифяляриня бир нечя дяфя истинад олундуьу щалда
ядябиййат сийащысында бу мянбя йалныз бир дяфя эюстярилир,
лакин мятндяки истинаддан сонра ясярин сийащыдакы нюмряси,
жилд (чохжилди ясярляр цчцн) вя мцвафиг сящифяляр эюстярилир
(мясялян: [37, 301-328], [183, ж.2, 136] вя мятнин диьяр бир
йериндя [44, 176], [183, ж.1, 74-89] вя саир.).
Диссертасийа ишиндя истифадя едилмиш мянбяляр чап
олундуглары диллярдя (яввялжя: Азярбайжан, сонра тцрк, рус,
инэилис, франсыз, яряб вя с.) ялифба сырасы иля йазылыр вя ардыжыл
нюмряляняряк, сийащыда эюстярилир. Истифадя едилмиш ядябиййат
сийащысында сон 5-10 илин ядябиййатына цстцнлцк верилмялидир.
Истинад олунан мянбялярин библиографик тясвири онун
20
нювцндян асылы олараг верилмялидир. Сийащыйа дахил олан
мянбяляр щаггында мялумат ашаьыдакы кими эюстярилир:
Китабларын (монографийа, дярсликляр вя с.) библиографик
тясвири мцяллифин вя йа китабын ады иля тяртиб едилир, мцяллифляр
дюрд няфярядяк одугда мцяллифин вя йа мцяллифлярин сойады
вя йа инисиаллары веирлир.
Мцяллифи эюстярилмийян вя дюрддян артыг мцяллифии китаблар
(коллектив моногроафийа вя дярсликляр) китабын ады иля верилир.
Мятнин алтында сятиралты истинадлар мягсядяуйьйн дейилдир.
VI. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ЦЗРЯ РЕФЕРАТЫН

ТЯРТИБ ЕДИЛМЯСИ
Маэистрант мцдафия цчцн 2 вяряг щяжминдя диссертасийа
ишинин бцтцн мязмун вя композисийада йыьжам ижмалыны якс
етдирян реферат ишлямялидир. Бу сяняд нятижя вя тяклифлярин
няшри, щямчинин мцзакиря вя мцдафия просесляриндя
башланьыж мярузя материалы ролуну ифадя едир.
Рефератда диссертасийанын ясас идейалары вя нятижяляри шярщ
олунмалы, онун йенилик дяряжяси вя тядгигатын нятижяляринин
елми вя практики ящямиййяти, апарылан тядгигатларда
мцяллифин шяхси тювщяси эюстярилмялидир.
Рефератын мятни компцтердя чап олунур вя сятрляр арасы
интервал 1,5 эютцрцлцр. Диэяр мцвафиг йазылыш механикасы ися
диссертасийанын цмуми тяртибат гайдалары иля уйьунлуг тяшкил
етмялидир.
Реферат диссертасийанын йазылдыьы дилдя олмалыдыр. Мцстясна
щалларда кафедранын разылыьы иля маэистрант рефераты харижи
диллярдян бириндя йаза биляр вя мцдафия заманы суаллара
щямин дилдя жаваб веря биляр /Ялавя 3-дя маэистр
диссертасийасынын рефератынын нцмянви гурулуш схеми
верилмишдир/.
21
VII. МАЭИСТРАНТЫН ФЯРДИ ИШ ПЛАНЫ
Маэистр програмыны вя ейни заманда диссертасийа ишини дя
ащянэдар вя фасилясиз йериня йетирмяк цчцн маэистрантлар
фярди иш планы ишляйиб щазырламаьа боржлудурлар. Фярди иш
планынын щазырланмасында маэистр програмынын рящбяри
маэистранта щяртяряфли кюмяклик эюстярир.
Маэистрантын фярди иш планы мцвафиг ихтисас кафедрасынын
тягдиматы ясасында «Маэистр щазырлдлыьы мяркязи»нин
директору тяряфиндян тясдиг олунур. / Ялавя 4, 5 вя 5а-да
маэистрантын фярди иш планынын нцмуняси верилмишдир/
VIII. МАЭИСТР ПРОГРАМЫ ВЯ ОНУН РЯЩБЯРИ

Маэистр щазырлыьы мцвафиг маэистр ихтисасы прогамларына
уйьун апарылыр.
Маэистр програмы мцщцм тядрис сяняди олмагла
ашаьыдакылары ящатя едир:
I.Аннотасийа - бурада маэистр програмынын гыса
мязмуну яксини тапыр.
II.Маэистр програмынын тядрис планы - бурада маэистр
програмынын тядрис вя елми-тядгигат мязмуну verilir.
Програмын тядрис бюлмясиндя тядрис олунажаг ихтисас
фяннляринин тяснифаты вя щяжми верилир.
Елми-тядгигат бюлцмцндя ися елми-тядгигат ишляри, елми-
тядгигат вя елми-педогоъи практика вя маэистр
диссертасийасынын щазырлыьы цзря истигамятляр якс олунур.
Щяр бир маэистр програмы бу програмын мязмуну вя
кейфиййятиня жавабдещ олан мцвафиг бурахылыш кафедрасы
тяряфиндян мцяййян едилян вя университетин «Тядрис-Методик
Шурасы» тяряфиндян тясдиг едилян програм рящбяря маликдир.
22
Маэистр програмы рящбяринин вязифя сялащиййятляриня
ашаьыдакылар дахилдир:
 тядрис просеси бойу мцвафиг ихтисас цзря маэистр
щазырланмасынын кейфиййятиня жавабдещ олур вя маэистр
програмынын тядрис вя елми щиссясиня рящбярлийи щяйата
кечирир;
 кейфиййятли тящсилин тяминаты цзря мцвафиг програм
чярчивясиндя университетин мцхтялиф кафедраларынын
фяалиййятлярини кординасийа едир;
 маэистр програмы цзря тядрис планы щазырлайыр вя бу
програма дахил олунажаг хцсуси фянляри тяйин едир;
 маэистр диссертасийасынын експерт гиймятляндирилмяси вя
онун тематикасынын корректя олунмасыны тямин едир;
 маэистр диссертасийасынын елми рящбяринин ишиня нязаряти
щяйата кечирир;
 диссертасийанын бцтцн мярщялялярдя мцдафиясини тяшкил
едир;
 маэистрантларын елми-педогоъи вя елми-тядгигат
тяжрцбяляринин сямяряли кечрилмясиня нязарят едир
Маэистр програмынын рящбяри мцвафиг ихтисас цзря
профессорлар, елмляр докторлары вя апарыжы досентляр
тяряфиндян сечиляряк тяйин едилир. Университетин Елми
Шурасынын гярары иля маэистр програмына рящбярлик елмляр
намизядляри тяряфиндян дя апарыла биляр.
Бир няфяр ян чоху 5 маэистр програмына рящбярлик едя
биляр. Маэистр програмынын рящбяри ейни заманда мцвафиг
програм чярчивясиндя реаллашдырылан диссертасийа иши цзря елми
рящбяри ола билмяз.
Бир маэистр програмына ил ярзиндя маэистрант сайындан
асылы олмайараг рящбяр цчцн педогоъи йцк 30 саатдыр.
Бцтцн аспектлярдя маэистр програмына билаваситя
рящбярлик вя нязаряти «Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин
директору вя бурахылыш кафедраларынын мцдирляри щяйата
кечирирляр.
23
IX. ЕЛМИ РЯЩБЯРЛЯ МАЭИСТРАНТЫН
БИРЭЯ ФЯАЛИЙЙЯТ ГАЙДАЛАРЫ
Маэистр програмы рящбяринин тягдиматы ясасында тядрис
просесиндя иштирак едян профессор вя апарыжы досентляр
сырасындан «Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин Елми Шурасынын
тягдиматы ясасында АДИУ ректорунун ямри иля маэистр
диссертасийасы цзря елми рящбярляр тяйин олунур.
Бир няфяр рящбяря 5-дян артыг маэистр диссертасийасы
верилмямялидир.
Елми рящбяря ил ярзиндя бир маэистрант цчцн педогоъи йцк
40 саат мцяййян едилир.
Ихтисаслары говушдуран маэистр диссертасийасы мювзусу
цзря мцвафиг мяслящятчиляр жялб олуна биляр.
Ил ярзиндя бир маэистрант щазырлыьына мяслящятчиляр цчцн
педогоъи йцк 10 саат мцяййян олунур.
Мяслящятчиляр мцвафиг ихтисас кафедраларында тясдиг
едилирляр.
Маэистр диссертасийасынын елми рящбяри:
 маэистранта диссертасийанын бцтювлцкдя йериня
йетрилмяси мцддятини ящатя едян фярди иш графикинин
ишлянмясиндя кюмяклик эюстярир;
 тядгигат мювзусунун сон сечими истигамятиндя
маэистранта йардым едир;
 зярури олан ясас ядябиййат, арайыш, архив материаллары,
лайищя нцмуняляри вя мювзу иля баьлы диэяр истинад
мянбяляринин сечилмясиндя маэистранта тювсиййяляр
верир;
 маэистрантларла мцвафиг мяслящятляшмяляр тяшкил едир
вя зярури методик йардымлар эюстярир;
 йериня йетирилян ишин эедишиня вя айры-айры бюлмялярин
щазырланмасына нязарят едир;
24
 АДИУ-да, республикада вя юлкя щцдудларындан
кянарда кечрилян мцвафиг елми-практики
конфрансларда маэистрантын иштиракы цчцн тяшяббцс вя
сяй эюстярир, бу истигамятдя она зярури олан
кюмякликляр едир;
 диссертасийа ишинин мцдафийяйя бурахылмасы вя
бурахылмамасы барядя йазылы ряй тягдим едир;
 маэистр диссертасийасынын презентасийасы цзря
маэистранта лазими мяслящятляр верир;
 маэистр диссертасийасы цчцн кянар ряйлярин
алынмасында маэистранта кюмяк едир;
 ихтисас кафедраларында эюрцлмцш ишляр щаггында
мцвафиг щесабатлар верир.
Елми рящбярля илк консултасийа диссертасийа мювзусу тясдиг
едилдикдян сонра, I семестрдя эерчякляшмяйя башланмалыдыр.
Бу важиб эюрцшдя диссертасийа мювзусу вя маэистрант
тяряфиндян онун юнжядян щазырланмыш ачыг эениш планы
мцзакиря олунур. Бундан сонра диссертасийа ишинин планы
елми рящбярин вя мцвафиг кафедра мцдиринин имзалары иля
програм директоруна тягдим едилир /Ялавя 6-дя маэистр
диссертасийасынын нцмуняви иш планы верилмишдир/
Диссертасийа ишинин планынын тягдиматындан сонра
маэистрант диссертасийа иши цзяриндя тяртиб едилмиш план-
график ясасында сярбяст чалышыр вя щяр ай елми рящбярля
эюрцшляр кечиряряк ондан лазымы мяслящятляр алыр.
Диссертасийа ишинин план-графики цзря фяалиййят маэистр
програмы рящбяри тяряфиндян нязарятя эютцрцлцр вя
имзаланыр. /Ялавя 7 вя 7а-да маэистр диссертасийасы цзяриндя
ишин план-графикинин нцмуняси верилмишдир/.
Маэистрант диссертасийа ишини IV семестрдя, 15 март
тарихиня гядяр тамамлайараг ону рефератла бирликдя елми
рящбяря тягдим едир. Елми рящбяр иши йохлайыб бяйяндикдян
сонра ону имзалайыр, юзцнцн йазылы рясми ряйи вя диэяр
мцвафиг сянядлярля бирликдя диссертасийаны ихтисас
25
кафедрасында илкин мцзакиря цчцн програм рящбяриня
тягдим едир. Ряйдя диссертасийанын бцтцн бюлмяляри цзря
эюрцлмцш иш сяжиййяляндирилир вя алынан нятижялярин доьрулуьу
ясасландырылыр.
Гийаби тящсил системи маэистрантлары диссертасийа ишини
тамамлайараг бцтцн лазымы сяняд вя материалларла бирликдя
III курсун V семестриндя, 15 нойабр тарихиня гядяр елми
рящбяря тягдим етмялидирляр. Елми рящбяр 2 щяфтя ярзиндя
юзцнцн йазылы рясми ряйи вя диэяр мцвафиг сянядлярля бирликдя
диссертасийаны ихтисас кафедрасында илкин мцзакиря цчцн
програм рящбяриня тягдим етмялидир.
Диссертасийа ишини тясбит олунмуш мцддятлярдя вя йазылыш
тялябляри гайдасында елми рящбяря тягдим етмяйян
маэистрантлар барясиндя маэистр програмы рящбяриня йазылы
мялумат верилир.
X МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ИХТИСАС

КАФЕДРАСЫНДА ИЛКИН МЦЗАКИРЯСИНИН ТЯШКИЛИ
Маэистр програм рящбяри апрел айы ярзиндя диссертасийа
ишинин кафедрада мцзакирясини тяшкил едир.
Ихтисас кафедрасы ашаьыдакы щалларда диссертасийа ишинин
мцдафияйя бурахылмамасы щаггында гярар гябул едир.
 мцвафиг тягдимат мцддятляринин эежикдирилмяси;
 диссертасийа ишинин тяртибат гайдаларына ямял
олунмамасы;
 елми рящбярин мянфи ряйи.
Диссертасийа ишини тясбит едилмиш мцддятлярдя вя йазылыш
тялябляри гайдасында йериня йетирмяйян маэистрантлар
барясиндя маэистр програмы рящбяринин тягдиматы ясасында
ихтисас кафедраларында мцвафиг гярар гябул олунур.
26
Ихтисас кафедралары маэистр диссертасийасынын гябул
едилмямяси барясиндя «Маэистр щазырлыьы мяркязи»ня йазылы
мялумат вермялидирляр.
Диссертасийа ихтисас кафедрасында програм вя елми
рящбярин иштиракы иля мцзакиря едилир вя гярар протокол
гайдасында рясмиляшдирилир. Протоколда диссертасийа ишинин
мцдафийяйя тювсиййя олунуб-олунмамасы щаггында ряй-
гярар юз яксини тапыр. Бундан сонра диссертасийа иши ихтисас
кафедрасында кечирилмиш мцзакирянин протоколундан чыхарыш
вя диэяр мцвафиг сянядлярля бирликдя «Маэистр щазырлыьы
мяркязи»ня тягдим едилир. Тягдим олунмуш материаллар вя
маэистрантын тядрис планларынын йериня йетрилмяси ясасында
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин директору маэистрантын
ишинин ачыг мцдафийяйя бурахылыб бурахылмамасы щаггында
дисертасийанын титул вярягиндя мцвафиг гейд апарыр.
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»ндя ишин ачыг мцдафийяйя
бурахылмамасы щаггында гярар гябул едяркян ашаьыдакылар
ясас эютцрцлцр:
 мцвафиг тягдимат мцддятляринин эежикдирилмяси;
 диссертасийа ишинин мцяййян едилмиш стандартларына вя
тяртибат гайдаларына ямял олунмамасы;
 ихтисас кафедрасынын мянфи гярары;
 маэистрантын тядрис планында нязярдя тутулан бцтцн
тялябляри йериня йетирмямяси;
 мцгавиля ющдялилкляринин йериня йетирилмямяси.
 диссертасийа адынын рясми тясдиг едилмиш илкин адындан
фяргляндикдя.
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»ндя ишин ачыг мцдафийяйя
бурахылмасы мягсядяуйьун щесаб олунмадыгда бу мясяляйя
маэистрантын програм вя елми рящбярляринин бирэя иштиракы иля
бахылыр вя мцвафиг гярар гябул едилир.
Гийаби тящсил системи маэистрантларынын диссертасийа ишинин
ихтисас кафедраларында мцзакиряси III курсун V семестриндя
декабр айында кечирилир.
27
XI. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН
РЯЙЛЯРИНИН ВЕРИЛМЯСИ ГАЙДАСЫ
Маэистр диссертасийасы мцтляг кянар рясми ряй верян шяхся -
ряйчийя эюндярилмялидир. Ихтисас кафедрасы ачыг мцдафийяйя
бурахылмыш маэистр диссертасийасыны мцдафийяйя ян азы 15
эцн галмыш рясми ряйчийя эюндярир.
Рясми ряйчи кими идаря вя тяшкилатларда, елми тясисатларда
чалышан мцтяхяссисляр, Азярбайжан Дювлят Игтисад
Университетиндя там, йарым штатда вя явязчилик гайдасында
ишляйян, диэяр али тящсил мцяссисяляринин профессор вя мцяллим
щейяти вя щабеля маэистранты ишя эютцрян тяшкилатын рящбяр вя
мцтяхяссисляри дя чыхыш едя билярляр.
Маэистр диссертасийасы университет дахилиндя вя
университетдян кянар рясми ряйчийя эюндярилян заман
мяктуб тяртиб едилир вя ресензентдян ряйин тяртибиндя
ашаьыдакы тялябляря ямял олунмасы хащиш едилир:
 мювзунун актуаллыьы вя онун практики ящямиййяти;
 йериня йетрилмиш ишин йенилийи;
 ишин кейфиййятинин дяйярляндирилмяси;
 диссертасийада мцасир тядгигат методларындан вя
йени методикадан истифадя олунмасы;
 мцяллиф тяряфиндян сямярялилик, идаряетмя вя диэяр
расионаллыьын артырылмасына йюнялмиш конкрет
ишлямяляр вя тядгигат сащясиндя онун мцмкцн
реаллашмасынын гиймятляндирилмяси.
Бундан башга ряйдя ресензент юз бахышлары мцгабилиндя
айрыжа ирад вя нюгсанлары да эюстяря биляр.
Ряйин сонунда ресензент маэистр диссертасийасынын мюжуд
тялябляря уйьунлуьуну вя онун цмуми гиймятляндирилмясини
эюстярмялидир.
Рясми ряйчинин имзасы онун ады, сой ады вя атасынын ады, иш
йери, вязифясинин там эюстярилмяси иля мцшаийят олунмалыдыр.
28
Ряй ресензентин чалышдыьы тяшкилатын бланкында чап
олунмалы вя мцвафиг мющцрля тясдиг едилмялидир.
Рясми ряйчинин йазылы ряйи мцдафияйя азы 5 эцн галмыш 1
нцсхяси маэистранта, диэяр 1 нцсхяси ися «Маэистр
диссертасийасынын мцдафияси цзря ихтисаслашдырылмыш Елми
Шура»йа тягдим олунмалыдыр. Рясми ряй мянфи олдугда
ресензентин мцдафиядя иштиракы важибдир.
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин директору вя маэистр
програмынын рящбяри зярурят олдугда рясми ряйчи сайыны
артырылмасы тювсиййяси иля чыхыш едя билярляр.
Маэистрант мцдафийяйя гядяр ресензентин ряйиндя
эюстярилян ирад вя нюгсанлары гейдя алмалы вя мцдафия
просесиндя онлара жаваб вермялидир.
XII. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН

МЦДАФИЯ ШУРАСЫНА ТЯГДИМ ЕДИЛМЯСИ ГАЙДАСЫ
Маэистр диссертасийасынын мцдафиясини «Маэистр
диссертасийасынын мцдафияси цзря ихтисаслашдырылмыш Елми
Шура» /бундан сонра Шура/ апарыр. Шуралар «Маэистр щазырлыьы
мяркязи»нин директорунун вясатяти ясасында университет
ректорунун ямри иля айры-айры истигамятляр вя ихтисаслар цзря
бир тягвим или мцддятиндя йарадылыр. Тяркибиня мцвафиг
кафедраларын мцдирляри вя щямин сащя цзря елмляр докторлары
вя елмляр намизядляри дахил едилян Шуралар 7-11 няфяр цзвдян
ибарят тяшкил олунур. Шуранын сядри Азярбайжан Республикасы
Тящсил Назирлийи тяряфиндян тяйин едилир.
Бир гайда олараг диссертасийа ишляринин Шурада мцдафияси
яйани тящсил аланлар цчцн II курсун IV семестриндя май-
ийун, гийаби тящсил аланлар цчцн III курсун V семестриндя
йанвар-феврал айларында кечирилир. АДИУ-нун ректорунун
ямри иля бу мцддятляр дяйишдириля биляр.
29
Маэистрант мцдафияйя азы 3 эцн галмыш Шурайа ашаьыдакы
сянядляри тягдим едир:
 Яризя /««Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин» разылыг
дяркянары иля/;
 Ихтисас кафедрасынын диссертасийа ишинин мцдафияйяйя
тювсиййя едилмяси щаггында гярары;
 Елми рящбярин ряйи1;
 Маэиср диссертасийасы - 1 нцсхя /жилдлянмиш/;
 Реферат - 1 нцсхя;
 Рясми ряйчини ряйи;
 Маэистрантын фярди иш планынын суряти.
Шуранын катиби сянядляри йохлайараг гябул едир. Рефератда
мцдафиянин вахти вя кечириляжяйи йер барядя мцвафиг гейдляр
апарыр.
Мцдафия цчцн тяляб олунан сянядляр вя материаллар
маэистрант тяряфиндян вахтында тягдим едилмязся
мцдафиянин вахты йалныз цзцрлц сябябляр олдугда мцяййян
едилмиш гайдалара уйьун дяйишдириля биляр. Бу гайда цзцрлц
сябябляр зямининдя мцяййян едилмиш вахт мцддятляриндя
маэистрантын мцдафиядя иштирак етмямясиня дя шамил олунур.
Мцдафия Шуранын ачыг ижласында кечирирлир вя онун
цзвляринин 2/3 щиссянинин иштириак етдийи ижлас сялайищятли сайылыр.
Шуранын ижласыны бир гайда олараг онун сядри апарыр. Сядр
олмадыгда ону мцавин явяз едир. Шядр вя мцавинин иштирак
етмядийи ижлас тяхиря салыныр вя йа университетин ректору шура
цзвляриндян бирини мцвяггяти сядр мцавини тяйин едир.
Шуранын катиби ижласда иштирак етмядикдя сядр бу вязифяни
мцвяггяти олараг цзвлярдян бириня щяваля едир.
Шуранын щяр ижласы 5 саат давам едя вя щяр бир ижласда 10-
надяк диссертасийа иши мцдафия олуна биляр.
1 Диссертасийа иши цзря мяслящятчи тяйин едилдийи тягдирдя онун да ряйи сянядляр
топлусуна дахил едилмялидир.
30
Елми рящбярин вя рясми ряйчинин иштирак етдийи мцдафия цзря
ижласда мцвафиг ряйлярн охунушу бирбаша олараг елми рящбяр
вя рясми ряйчинин чыхышлары иля явяз едилир.
Шура ижласынын эедиши мцвафиг протоколла рясмиляшдирилир.
Шурада щяр маэистр диссертасийасынын мцдафияси цчцн 45
дягигя вахт айрылыр. Бу вахтын 10-15 дягигяси маэистранта
ишин мязмуну вя онун нятижяляринин тягдиматы цчцн верилир.
Маэистрант мцдафийяйя щяртяряфили вя жидди щазырлашмалы,
иллйцстрасийа материаллары да дахил етмякля чыхышынын
тезислярини щазырламалыдыр.
Маэистрант чыхышыны компцтер презентасийа програмы олан
«Поwер Поинт» дя нцмайиш етдирмялидир. Чыхыш цчцн лазымы
аваданлыьы «Маэистр щазырлыьы мяркязи» тягдим едир.
Тядгигат нятижяляринин презентасийасынын структуруну
ашаьыдакылар ящатя едир:
 ишин ады;
 маэистрантын ады, сой ады вя атасынын ады;
 елми рящбярин ады, сой ады вя атасынын ады;
 тядгигатын мягсяди вя проблематикасы;
 тядгигат проблеминин йенилийи вя гойулмуш вязифяляр;
 нязяри консепсийаларын гыса шярщи;
 тядгигатын ясасландырылмыш методолоэийасы, мянтиги
вя методлары;
 тящлили арашдырмалар;
 нятижяляр вя тяклифляр;
 ишлянмиш тяклифляр;
 наил олунмуш вя эюзлянилян игтисади еффектин
гимятляндирилмяси.
Маэистрант ресензентлярин, маэистр диссертасийасынын
мцдафияси цзря Шуранын цзвляринин ирад вя суалларына жаваб
вермяйя щазыр олмалыдыр. Чыхыш цчцн маэистрант цстцн олан
зярури вя мцвафиг материал сечмялидир. Мярузя тядгигат
ишиндян чыхараг мцяллифин мцщцм щесаб етдийи мцвафиг
методолоъи шярщдя тягдим олунмалыдыр.
31
Чыхышындан сонра дисертасийа цзря рясми ряйляр охунур вя
маэистрант онлара жаваб верир. Маэистрант ирадларла разылаша
биляр вя йа онлары ясасландырылмыш шякилдя рядд едя биляр.
Мцдафия просесиндя маэистранта диссертасийа ишинин
мязмуну иля баьлы Шура цзвцляри дя суаллар веририляр.
Жаваблар гыса вя мотивляшдирилмиш олмалыдыр. Мцвафиг
жавабландырмалардан сонра ися елми рящбярин ряйи динлянилир.
Диссертасийанын мцдафияси гуртардыгдан сонра Шуранын
цзвцляри мювжуд гайдада сясвермя кечирирляр. Ижласда
иштирак едян Шура цзвцляриндян йарыдан чоху маэистр
дяряжясинин верилмяси лещиня сяс вердикдя Ихтисаслашдырылмыш
Шуранын гярары иля маэистр дяряжяси верилир.
Маэистр диссертасийасынын мцдафияси цзря гярар мянфи
олдугда маэистрант 2 щяфтя ярзиндя Шура гаршысында тякрар
мцдафия вясатяти иля чыхыш едя вя йа юзцнцн нюгтейи-
нязяриндян ядалятсизлик мотивлярини ясасландырмагла
апеллйасийа шикайяти едя биляр. Апеллйасийа шикайятиня
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин няздиндя йарадылмыш
апеллйасийа комиссийасында бахылыр.
Диссертасийа мцдафияси нятижясиндя мянфи гярар гябул
едилдикдян сонра бир айдан тез олмайан мцддятдя
диссертасийа иши йенидян ишлянилмиш формада тякрар
мцдафийяйя тягдим едиля биляр.
Шура йенидян мянфи гярар гябул етдикдя онун йени
мювзуда тякрар мцдафиясиня /2 дяфядян чох олмамагла/
нювбяти тядрис илинин мязунларынын диссертасийа мцдафияси
цчцн мцяййян олунмуш мцддятдя ижазя верилир.
Тякрар мцдафиядя дисертасийа мцвяффягиййятля мцдафия
едилмядикдя, маэистрантын мцвафиг програмы динлядийи
щаггында арайыш верирлир.
Маэистр диссертасийасынын мцдафиясинин нятижяляри мцсбят
олдугда Шура маэистранта мцвафиг ихтисас цзря маэистр
рцтбясинин вя маэистр али тящсилинин дювлят дипломунун
верилмяси щаггында гярар гябул едир. /Ялавя 8 вя 8а-да
32
маэистр диссертасийасынын бцтцн мярщялярдя тяртибат шяртляри вя
кечид мцддятлярини якс етдирян схем верилмишдир/.
Мцдафиядян сонра диссертасийа «Маэистр щазырлыьы
мяркязи»ндя сахланылыр.
Цзцрсцз сябябя эюря диссертасийа ишинин мцдафияси цчцн
айрылмыш вахтда мцдафия просесиндя иштирак етмяйян
маэистрантлар тясбит олунмуш гайдалара уйьун олараг
университетдян хариж едилирляр. Цзцрлц сябябляр мцгабилиндя
ися мцдафияйя 2 дяфядян чох олмамагла нювбяти тядрис
илиндя, мязунларынын диссертасийа мцдафияси цчцн мцяййян
олунмуш мцддятиндя ижазя верилир.
XIII. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН

ГИЙМЯТЛЯНДИРИЛМЯСИ МЕТОДИКАСЫ (МЕЙАРЛАРЫ)
Маэистр диссертасийасынын гиймятляндирилмяси заманы
гиймятляндирмя ядалятлилийи тямин етмяли вя мцвафиг
мейарлара ясасланмалыдыр. Гиймятляндирмяйя сярт
мейарларла йанашмаг мягсядягуйьун щесаб едилмир.
Диссертасийа ишинин гиймятляндирилмяси заманы мярузянин
мянтиги гурулуш вя ардыжыллыгда тягдиматына, мцдафия
просесиндя шярщ едилян материалын иллцстрасийалыьына,
мязунун суал вя ирадлары жавабландырма аргументлилийиня,
щабеля нятижялярин елми-тяжрцби ящямиййятлилийиня хцсуси
диггят йетирилир. Гиймятляндирмя заманы щямчинин
диссертасийанын тяртибат механикасынын, мювзу иля ялагядяр
дярж олунмуш елми ясярлярин кямиййят вя кейфиййяти, ишин
апробасийасы да нязяря алыныр. /Маэистр диссертасийасынын
гиймятляндирилмяси методикасы иля баьлы тювсиййя характерли
мейар ясасландырмалары ялавя 9-да верилмишдир/.
33
XIV. ДИССЕРТАСИЙА ИШИНИН НЯТИЖЯЛЯРИНИН
ТЯСРЦБЯДЯ ТЯТБИГИ ВЯ ИСТИФАДЯ ОЛУНМАСЫ
Цстцн уьурлу диссертасийа ишляринин нятижяляри мцяллифин
разылыьы ясасында университетин елми мяжмуясиндя няшр вя
диэяр сащялярдя тятбиг цчцн тювсиййя олунур. Мцстясна
щалларда ясасландырылараг Маэистр диссертасийасынын
мцдафияси цзря ихтисаслашдырылмыш шурасы вя университет Елми
Шурасынын гярар иля (эенишляндирмя вя тякмилляшдирилмя шярти
иля) ишин намизядлик диссертасийасы кими мцдафия едилмяси
тяклифи дя иряли сцрцля биляр.
34
ЯЛАВЯЛЯР
Ялавя 1
AZƏRBAYCAN RESPUBLĠKASI TƏHSĠL NAZĠRLĠYĠ

Ялйазмасы щцгугунда
Тясдиг едирям
«Маэиср щазырлыьы мяркязинин» директору
_________________________ (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
«____» «____________» 200_ ил
______________________________________________
/А.С.А./
«______________________________________________»
мювзусунда
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ
Истигамятин шифри вя ады
Ихтисасын шифри вя ады
Диссертасийа иши мцдафийяйя бурахылмышдыр
Елми рящбяр Маэистр програмынын рящбяри

(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад) (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
__________________________ _________________________
_______________________ _______________________
Кафедра мцдири(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)___________________________

___________________________________________________
БАКЫ 200_
35
Ялавя 2
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНДА ТЯДГИГАТ
КОНСЕПСИЙАСЫ2
Маэистрант /А.С.А/.__________________________________
Маэистр програмы___________________________________
Сечилмиш тядгигат мювзусунун ады______________________
Мювзунунм актуаллыьынын ясасландырылмасы вя мягсяди______
___________________________________________________
Тядгигатын вязифяляри:
1.__________________________________________________
2.__________________________________________________
3.__________________________________________________
(ардыжыллыгла тядгигат мярщялялярини гейд етмяк)
Тядгигат щансы реэионун, юлкянин вя йа тяшкилатын материаллары
ясасында апарылажагдыр?
___________________________________________________
(тяшкилат, реэион, сащя вя саир)
Тядгигатда истифадя едиляжяк консептуал моделляр (мясялян:
менежмент, игтисади малиййя вя с.)
__________________________________________________
(моделляр игтисадиййат, малиййя, менежмент вя с. цзря мцваиг
ядябиййатлара ясасланмалыдыр)
Щансы тядгигат методларындан истифадя олунажагдыр?
___________________________________________________
Маэистрант_________________________/имза, тарих/
(А.С.А)
Елми рящбяр________________________/имза, тарих/
(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
2
Консепсийа ялавясини тяртиб етмяк цчцн елми рящбяр вя маэистрант мювзуйа аид
ядябиййатла дяриндян таныш олмалыдыр.
36
Ялавя 3
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН
РЕФЕРАТЫНЫН ГУРУЛУШ СХЕМИ
Мювзунун актуаллыьы_________________________________
Тядгигатын предмет вя обйекти_________________________
Тядгигатын ясас мягсяди вя вязифяляри____________________
Тядгигатын информасийа базасы вя ишлянмяси методлары_______

___________________________________________________
Тядгигатын елми йенилийини_____________________________
Тядгигатын практики ящямиййяти_________________________
Диссертасийа ишинин структуру___________________________
Диссертасийа ишинин I Фясилиндя бахылан мясяляляр___________

___________________________________________________
Диссертасийа ишинин II Фясилиндя бахылан мясяляляр___________

___________________________________________________
Диссертасийа ишинин III Фясилиндя бахылан мясяляляр__________

___________________________________________________
Нятижя вя тяклифляр
Маэистрант_______________________/имза/
(А.С.А)
Елми рящбяр______________________/имза, тарих/
37
Ялавя 4
«Тясдиг едирям»
«Маэистр щазырлыьы мяркязи»нин директору
___________________/А.С.А./
«____» «______________»20__ ил.
МАЭИСТРАНТЫН ФЯРДИ ИШ ПЛАНЫ

Маэистрант_________________________________________
(А.С.А)
Маэистр диссертасийасынын мювзусу______________________
Елми рящбяр ________________________________________
Мяслящятчи__________________________________________
Кафедра____________________________________________
Истигамят___________________________________________
(ады ая коду)
Ихтисас /Маэистр програмы/____________________________
(ады вя шифри)
____________________________________________________________________________
Маэистр програмынын рящбяри___________________________

(А. С.А., елми дяряжя вя елми ад)
Маэистратурада тящсил алдыьы дювр_______________________
Маэистр диссертасийасынын кафедрайа тягдим едилмясинин сон
мцддяти____________________________________________
Маэистрант (А.С.А.)______________________________________________имза, тарих

Маэистр програмынын рящбяри (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)______имза, тарих
Елми рящбяр (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)__________________________имза, тарих
38
Ялавя 5
ПЕШЯ-ТЯЩСИЛ ПРОГРАМЫНЫН
МЯЗМУНУ
Фянн, тяжрцбялярин Аудиторийа Аттестасийанын Аттестасийа
Аттестасийа
С\с вя диэяр тядрис саатларыны планлашдырылан щаггында гейд
формасы
предметляринин ады мигдары мцддяти (гиймят вя тарих)
I. С ЕМ Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
II. С Е М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
Елми-тядгигат практикасы 4 щяфтя
III. С Е М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
IV. С Е М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
Елми-педогоъи практика 4 щяфтя
Жями тядрис цзря йекун

39
Ялавя 5а
ПЕШЯ-ТЯЩСИЛ ПРОГРАМЫНЫН МЯЗМУНУ

(гийаби тящсил аланлар цчцн)
Фянн, тяжрцбялярин Аудиторийа Аттестасийанын Аттестасийа
Аттестасийа
С\с вя диэяр тядрис саатларыны планлашдырылан щаггында гейд
формасы
предметляринин ады мигдары мцддяти (гиймят вя тарих)
I. С EМ Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
II. С E М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
Елми-тядгигат практикасы 2 щяфтя
III. С E М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
IV. С E М Е С Т Р
1.
2.
3.
… Жями
Елми-педогоъи практика 2 щяфтя
V. С E М Е С Т Р
1
2
3
Жями тядрис цзря йекун

Маэистр програмынын рящбяри (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)_______имза, тарих
40
Ялавя 6
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ИШ ПЛАНЫ

Маэистр диссертасийасынын ады_________________________
ЭИРИШ
I ФЯСИЛ ___________________________________________
1.1.____________________________________________________
1.2.____________________________________________________
…….___________________________________________________
II ФЯСИЛ __________________________________________
2.1.____________________________________________________
2.2.____________________________________________________
…….___________________________________________________
III ФЯСИЛ _________________________________________
3.1.____________________________________________________
3.2.____________________________________________________
…….___________________________________________________
НЯТИЖЯ ВЯ ТЯКЛИФЛЯР
ИСТИФАДЯ ЕДИЛМИШ ЯДЯБИЙЙАТ
ЯЛАВЯЛЯР
РЕЗЮМЕ
SUMMARY
Маэистрант____________________________________________(А.С.А.)
Елми рящбяр________________________(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
Кафедра мцдири_____________________(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
41
Ялавя 7
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ЦЗЯРИНДЯ ИШИН
ПЛАН-ГРАФИКИ
ПЛАН ЦЗРЯ Ижра Елми рящбярин
С/с ЭЮРЦЛЯЖЯК ИШЛЯР мцддяти гейдляри
I С Е М Е С Т Р
1. Декабр
2. Йанвар
Елми рящбяр /имза, тарих/ Маэистрант /имза, тарих/
II С Е М Е С Т Р
3. Феврал
4. Март
5. Апрел
6. Май
7. Ийун
III С Е М Е С Т Р
8. Сентйабр
9. Октйабр
10. Нойабр
11. Декабр
12. Йанвар
IV С Е М Е С Т Р
13. Феврал
14. Март
42
Ялавя 7а
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ
ЦЗЯРИНДЯ ИШИН ПЛАН-ГРАФИКИ
ПЛАН ЦЗРЯ Ижра Елми рящбярин
С/с ЭЮРЦЛЯЖЯК ИШЛЯР мцддяти гейдляри
I С E М Е С Т Р
1. Декабр
2. Йанвар
II С E М Е С Т Р
3. Феврал
4. Март
5. Апрел
6. Май
7. Ийун
III С E М Е С Т Р
8. Сентйабр
9. Октйабр
10. Нойабр
11. Декабр
12. Йанвар
IV С E М Е С Т Р
13. Феврал
14. Март
15. Апрел
16. Май
17. Ийун
V С E М Е С Т Р
18 Сентйабр
19 Октйабр
20 Нойабр
43
Ялавя 8
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ЙЕРИНЯ ЙЕТРИЛМЯСИ
МЯРЩЯЛЯЛЯРИ ВЯ МЦДДЯТЛЯРИ СХЕМИ
Диссертасийа мювзусу вя елми рящбярин тясдиги

I СЕМЕСТР
Сентйабр 15-31 Диссертасийа планынын мцзакиряси вя онун тясдиги
Октйабр 01-31
Нойабр 01-30
Диссертасийа цзяриндя иш
Декабр 01-15
15-30
Диссертасийа вя рефератын елми рящбяря тягдим едилмяси
Йанвар 03-31
II СЕМЕСТР
Елми рящбяр тяряфиндян диссертасийайа ряйин
Феврал 01-29 кафедрайа тягдим едилмяси
Март 01-31
Апрел 01-30 Диссертасийанын кафедрада мцзакиряси
Май 01-31
Ийун 01-31 Кафедранын иши рясми ряйчийя эюндярмяси
III СЕМЕСТР
Сентйабр 15-30 Диссертасийанын МЩМ-ня эюндярилмяси
Октйабр 01-31
Нойабр 01-30 МЩМ-ин диссертасийа иши щаггында гярары
Декабр 01-30
Йанвар 03-31 Рясми ряйин Шурайа тягдим едилмяси
IV СЕМЕСТР
Маэистрантын иши Шурайа тягдим етмяси
Феврал 01-29
01-10
Март 15-дяк Маэистр диссертасийасынын мцдафияси
30- дяк
Апрел 01-30 Мянфи гярар бараядя
аппелйасийа шикайяти
05- дяк
05-15
Май 15-дяк Тякрар мцдафия
17-дяк
21-31
Ийун 1-30
44
Ялавя 8а
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ЙЕРИНЯ ЙЕТРИЛМЯСИ
МЯРЩЯЛЯЛЯРИ ВЯ МЦДДЯТЛЯРИ СХЕМИ
Диссертасийа мювзусу вя елми рящбярин тясдиги I семестр 15.09-15.12
Диссертасийа планынын мцзакиряси вя онун тясдиги I семестр 15.12-15.30
Диссертасийа цзяриндя иш I семестр 15.09-15.12
Диссертасийа вя рефератын елми рящбяря тягдими II семестр 03.01

V семестр 15.11
Елми рящбярин ряйинин кафедрайа тягдим едилмяси V семестр 30.11
Кафедранын иши рясми ряйчийя эюндярмяси V семестр 01.12-05.12
Диссертасийанын кафедрада мцзакиряси V семестр 01.12-30.12
Диссертасийанын МЩМ-ня эюндярилмяси V семестр 03.01-07.01
МЩМ-ин диссертасийа иши щаггында гярары V семестр 07.01-15.01
Рясми ряйин Шурайа тягдим едилмяси V семестр 15.01-20.01
Маэистрантын иши Шурайа тягдим етмяси V семестр 2001-25.01
Маэистр диссертасийасынын мцдафияси V семестр 25.01-25.02
Мянфи гярар бараядя аппелйасийа шикайяти 25.02-01.03
Тякрар мцдафия 01.03-10.03
45
Ялавя 9
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН
ГИЙМЯТЛЯНДИРИЛМЯСИ МЕЙАРЛАРЫ
ГИЙМЯТ-
С/с МЕЙАРЛАР ЛЯНДИРМЯ
Бяли Хейр
1. 2. 3. 4.
ФОРМАЛ ЯЛАМЯТЛЯР ЦЗРЯ ИЛКИН

I
ГИЙМЯТЛЯНДИРМЯ
1.Мювзунун мащиййятинин ачылмасы вя дольун ящатя

едилмяси
1.1.Мювзунун адынын мязмуна уйьунлуьу
1.2.Гурулуш мянтиги вя стилистик шярщин кейфиййяти
1.3.Нятижялярин елми вя практики ящямиййяти
1.4.Харижи ядябиййатларын оръиналындан истифадя
1.5.Мювзу иля ялагядар дярж олунмуш елми ясярляр
(тезис, мягаля вя с.
1.6.Тядгигат обйектинин даща да сямяряли
фяалиййяти цчцн ещтийат имканларынын ашкара
чыхарылмасы вя онун йахшылашдырылмасы йоллары цзря
ясасландырмалар.
1.7.Нятижялярин апробасийасы (мцвафиг акт вя
арайышларын сайы)
2.Тяртибат кейфиййяти
2.1.Маэистр диссертасийасынын стандартларынын
тялябляриня уйьунлулуьу
2.2.Жядвял, схем, диограм, график, дцстцр,
истинадлар, ядябиййат сийащысы вя с. стандартлара
уйьун йазылышы
2.3.Ялавялярин сайы вя мювзуйа уйьунлуьу
46
1 2 3 4
3.Елми рящбяр вя ресензентлярин
гиймяти вя тювсиййяляри
3.1.Елми рящбярин ирадлары вя тювсиййяляри
3.2.Ресензентлярин ирадлары вя тювсиййяляри
МАЭИСТРАНТЫН МЦДАФИЯ ПРОСЕСИНДЯ
II
ИХТИСАСЫНЫН ГИЙМЯТЛЯНДИРИЛМЯСИ
1.Мцдафия просесиндя шярщ едилян материалын

иллцстрасийалыьы (слайтларын сайы вя кейфиййяти)
2.Суал вя ирадлара жавабларын аргументлилийи вя
ясасландырылмасы
3.Ишин мцдафиядян чыхарылмасы (плаэиат, жидди
уйьунсузлуглар, рягямлярин сахталашдырылмасынын
мцяййян едилмяси вя с.)
ДЮВЛЯТ АТТЕСТАСИЙА
КОММИСИЙАСЫНЫН ЙЕКУН ГИЙМЯТИ
ДЮВЛЯТ АТТЕСТАСИЙА КОММИСИЙАСЫНЫН
III
ТЮВСИЙЙЯЛЯРИ
1.Маэистрантын асперантурайа вя йа диссертантлыьа
тягдим едилмяси вя с.
2.Ишин няшр едилмяси цчцн тювсиййя едилмяси.
3.Практик тягбиг цчцн тювсиййя, о жцмлядян
университетин тядрис просесиндя истифадяси цчцн
тювсиййя едилмяси.
47
ТЮВСИЙЙЯ ЕДИЛЯН ЯДЯБИЙЙАТ
1.Азярбайжан Республикасынын Конститусийасы. Бакы. 1997.

2.Азярбайжан Республикасынын Милли Мяжлисинин ганун вя
гярарлар топлусу. Бакы. 1991-2005-жи илляр.
3.Азярбайжан Республикасы Тящсил Ганунверижилийи
Кцллиййаты (Биринжи няшр) Бакы. «Тящсил», «Бейнялхалг
Университет» няшриййат вя полиграфийа мяркязи. 2002. 436 сящ.
4.Маэистр диссертасийасынын щазырланмасы, тясдиг олунмасы вя
мцдафияси гайдалары щаггында ясаснамя. Азярбайжан
Республикасы тящсил назирлийинин 20.04.1998-жи ил тарихли, 202
сайлы ямри.
5.Иениш Е.В. Библиографический поиск в научной работе.
М: Книга.1982. 167 с.
6.Кузин Ф.А. Магистрская диссертация. Методика
написания, правила оформления и порядок защиты. М:
Ось-89. 1997. 304 с.
7.Кузнецов И.Н. «Методика подготовки и оформления».
Мн: Амалфея. 2000. 234.с.
8.Олкок Д. Управление временем и рабочей нагрузкой. М:
Финпресс. 1998. 96 с.
9.Попов Г.X. Техника личной работы, М: Советская
Россия. 1979. 92 с.
10.Приходько П.Т. Азбука исследовательского труда.
Новосибирск. 1979. 96 с.
11.Стешов А.В. «Устное выступление: логика и
композиция». Ленинград. 1989. 189 с.
12.Федотов В.В. Рациональная организация
умственного труда. М: Экономика. 1987. 109 с.
13.www.uca.edu
14.www.olemiss.edu
48
TƏHSĠL PROBLEMLƏRĠ ĠNSTĠTUTU
AZƏRBAYJAN DÖVLƏT ĠQTĠSAD UNĠVERSĠTETĠ
MAGĠSTR HAZIRLIĞI MƏRKƏZĠ
MAGĠSTRANTIN
ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN TƏġKĠLĠ ÜZRƏ
METODĠK GÖSTƏRĠġ
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Elmi-Metodik ġurasının «Ġqtisadiyyat»
bölməsinin 18 may 2006-cı il tarixli
ijlasının qərarı ilə təsdiq edilmiĢdir /protokol № 45/
49
RESENZENTLƏR
ADĠU-nun prorektoru i.e.d. Ə.Ġ.Bayramov

Azərbaycan Respublikasının Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinin
Ġqtisadi Ġslahatlar Mərkəzinin direktoru,
i.e.n. V.Ə.Rüstəmov
Metodik göstəriş magistrantlar üçün elmi-tədqiqat

təcrübəsinin təşkili və reallaşdırılmasının ən ümumi
mexanizmlərini əhatə edən proqram xarakterli metodoloci
normativ akt mahiyyəti daşıyır. Burada elmi-tədqiqat
təgrübəsinin məqsədi, təşkilati prinsipləri, strukturu və tipik
prossedur qaydalarının şərhi verilir, təcrübə keçənlərin hüquq və
vəzifələri, əsas fəaliyyət öhdəlikləri təsbit olunur.
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin təşkili və keçrilməsinə dair
mövcud metodik göstəriş Azərbaycan Dövlət İqtisad
Üniversitetində bütün istiqamətlərdə magistr pilləsi üzrə təhsil
alan magistrantlar, onların elmi rəhbərləri, resenzentləri və
həmçinin elmi yaradıcılıq fəaliyyətini genişləndirmək istəyən
tədqiqatçılar üçün nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, metodik
göstəriş Azərbayjan Respublikasının magistr proqramını
həyata keçirən digər universitetlərində, elmi-tədqiqat
istitutlarında və elmi mərkəzlərində elmi-tədqiqat təcrübəsinin
səmərəli təşkili və reallaşdırılmasına metodoloci yardım
məqsədi də daşıyır.
50
Universitetlərin fəaliyyətlərinin mühüm
vəzifələrdən biri də yüksək ixtisaslı elmi kadrların
hazırlanmasıdır. Elmi kadr yaradıcılığı prosesinin
təməli isə başlıja olaraq təhsilin magistr pilləsində
formalaşır.
Azərbayjan Dövlət İqtisad Universiteti elmi

kadrların hazırlanması istiqamətində qarşısında bir sıra
vəzifələr qoymuşdur.
Tədris prosesi çərçivəsində elmi fəaliyyətin əsas
forması kimi tədqiqat xarakterli tapşırıqların yerinə
yetirilməsi xüsüsi əhəmiyyət kəsb edir. Bu proses isə
empirik olaraq elmi-tədqiqat təcrübəsi keçirilərkən
reallaşır. Elmi-praktiki konfranslarda, seminarlarda
iştirak və çıxış, referatların yazılışı, eksprementlərin
aparılması, praktik əhəmiyyətli modellərin
hazırlanması və digər bu kimi prossedurların yerinə
yetirilməsi elmi-tədqiqat təcrübəsinin struktur
elementlərini səciyyələndirir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin forma və tapşırıqlarının
yerinə yetrilməsi prosesində magistrantın elmi bilik və
səriştəlilik səviyyəsi yüksəlir, onun fərdi elmi
yaradıcılıq qabiliyyəti artır.
51
I. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN
MAHĠYYƏTĠ, MƏQSƏDĠ VƏ VƏZĠFƏLƏRĠ
Elmi-tədqiqat təcrübəsi magistr proqramının mühüm

tərkib hissəsi kimi iqtisad yönümlü fənnlər üzrə elmi kadrların
keyfiyyət hazırlığının başlıja amillərindən biri kimi çıxış edir.
O, müasir tələblər səviyyəsində elmi-tədqiqat prosesinin
təşəkkül və reallaşması istiqamətində magistrantların aldıqları
elmi-nəzəri bilikləri təcrübi səriştə və vərdişlərlə
zənginləşdirərək geniş elmi-əməli fəaliyyət sferasında
möhkəmləndirilməsi, magistr dissertasiyasının elmi-metodiki
tələblər səviyyəsində yerinə yetirilməsinə kömək mahiyyətini
ifadə edir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi mgistrantlara elmi-tədqiqat
işlərinin yerinə yetrilməsinin əsas üsullarını öyrətmək,
dissertasiya işi üçün eksperimental xarakterli material
toplamaq, onlarda maqistr proqramına uyğun seçdikləri ixtisas
üzrə peşəkarlıq səriştəsi formalaşdırmaq məqsədi daşıyır.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirir:
 müasir elmi-tədqiqat metodologiyası və yaradıcılıq
texnologiyaları haqqında magistrantların biliklərinin
kamilləşdirilməsi;
 elmi-analitik informasiyaların seçimi, təhlili və emalının
mütərəqqi metodlarının magistrantlara çatdırıması;
 referat nəşrləri ilə işləmək və dissertasiyasının mövzusu
üzrə biblioqrafiyanın tərtibi;
 elmi-praktiki konfranslarda, məqalələr toplusunun
hazırlanmasında əyani iştirak, testlərin javablandırılması
və məruzələrlə çıxışlar;
 təcrübə zamanı əldə edilmiş eksperimental nəticələrin
elmi-yaradıcılıq fəaliyyətində və magistr dissertasiyasının
yazılışında məqsədyönlü istifadə olunması;
 magistrantların müstəqil elmi fəaliyyət bacarıqının
52
təkmilləşdirməsi, onlara şəxsi yaradıcılıq keyfiyyətlərinin
formalaşdırılması istiqamətində özünütəhsil və
özünütəkmilləşdirmə vərdişlərinin aşılanması;
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin məzmununu qarşılıqlı təmas və
ümumi vəhdətdə elmilik, oxşar fənlərlə əlaqəlik, kreativlik,
magistrantların elmi maraqlarının uçotu kimi təməl prinsipləri
təşkil edir.
II. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN

KEÇRĠLMƏ OBYEKTĠ VƏ MÜDDƏTĠ
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin obyektlərini əsasən

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin /bundan sonra
ADİU/ kafedraları, elmi-tədqiqat laboratoriyaları, Magistr
hazırlığı mərkəzinə /bundan sonra MHM/ mənsub tədris
laboratoriyaları və habelə kənar elmi-tədqiqat institutları,
universitetlər, elmi mərkəzlər və uyğun profilli müvafiq
qurumlar, təsisatlar təşkil edir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin müvafiq ixtisaslar üzrə
keçrilmə obyektinin təyinatı rektorun əmri ilə rəsmiləşdirilir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi kənar qurum və təsisatlarda
müqavilə əsasında həyata keçirilir.
Magistr hazırlığı proqramına müvafiq olaraq elmi-
tədqiqat təcrübəsi tədrisin I kursunun II smestrinin sonunda 4
həftəlik müddətdə reallaşdırılır. /Qiyabi təhsil alanlar üçün bü
müddət 2 həftədir və bir qayda olaraq I kursun II smestrində
keçirilir/.
ADİU ümumiqtisad fənləri üzrə digər ali təhsil
müəssisələri üçün də ödənişli əsasda elmi-tədqiqat təcrübəsi
prosesi təşkil edə bilər.
53
III. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCÜRBƏSĠNĠN
PROQRAMI VƏ RƏHBƏRLƏRĠ
Elmi-tədqiqat təçrübəsi müvafiq proqram əsasında

keçirilir. Elmi-tədqiqat təçrübəsi ADİU-da təşkil olunduqda
təcürbəsinin proqramı universitetin «Elmi-Metodik Şura»sında
təsdiq olunur. Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçrilməsi üçün
magistrantlara təcürbəsinin keçirildiyi təşkilat tərəfindən
təcrübə rəhbəri təyin edilir. Bu qayda elmi-tədqiqat təcrübəsi
ADİU-da təşkili edildiyi zaman da tətbiq olunur.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin əsas rəhbəri kimi magistrantın
elmi rəhbəri çıxış edir /Bundan sonra: elmi rəhbər/.
Magistr proqramının və elmi-pedaqoci təcrübənin rəhbəri
eyni magistrant üçün elmi təcrübə rəhbəri ola bilməzlər. Bir
pedaqoq 5 nəfərdən çox magistranta elmi təcrübə üzrə rəhbər
təyin edilə bilməz.
Elmi rəhbər təcrübə prosesi ilə bağlı aşağıdakı vəzifələri
yerinə yetirir:
 elmi-tədqiqat təcrübəsinin proqramından irəli gələn
təşkilati tədbirləri həll edir;
 magistr proqramının rəhbəri ilə təcürbəsinin keçrilməsi
proqramını və onun təqvim müddətlərini razılaşdırır;
 magistranta təcürbəsinin fərdi iş planının /tapşırığın/
hazırllanmasında hərtərfli köməklik göstərir, öz
tapşırıqlarını verir və onu təsdiq edir;
 təcrübə prosesində sual doğuran məsələlərlə bağlı
magistranta məsləhətlər və tövsiyələr verir;
 elmi-tədqiqat təcrübəsi prosesində magistrantların
müsətiqil fəaliyyətini ilkin qiymətləndirir;
 elmi-tədqiqat təcrübəsinin kitabçasını təsdiq edir;
 elmi-tədqiqat təcrübəsinin yekun attestasiyası zamanı
komissiyanın işində iştirak edir.
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin rəhbəri həmçinin təcrübə günü
54
magistrantların təcrübə obyektinə təqdim olunması prosesini
reallaşdırır, müntəzəm olaraq təcrübə obyektinə gedir,
magistrantlar və təcrübə obyektinin rəhbərləri ilə əlaqələr
saxlayır və müvafiq məsləhətləşmələr aparır.
Təcürbəsinin rəhbəri aşağıdakı vəzifələri yerinə yetir:
 elmi-tədqiqat təcürbəsinin keçrilməsinin bütün təşkilati
məsələlərini həll edir və müvafiq nəzarəti həyata
keçirir;
 təşkilata daxil olmuş magistratların qeydiyyat uçotunu
aparır və davamiyyətə nəzarət edir;
 magistrantlara elmi-tədqiqat təcürbəsinin keçrilməsinin
proqramı haqqında məlumatlar verir;
 magistrantları təşkilatın vaxt recimi və əməyin
mühafizəsi qaydaları ilə tanış edir;
 elmi-tədqiqat təcürbəsinin gündəyliyində müvafiq
qeydlər aparır;
 hər bir magistranta təcrübədə iştirakın nəticələrinə
uyğun olaraq qısa rəy verir. /Təcrübə obyektinin
rəhbərinin rəyinin nümunəsi elmi-tədqiqat təcrübəsi
kitabçasında öz əksini tapmışdır/
IV. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN MƏRHƏLƏLƏRĠ
Elmi-tədqiqat təçrübəsinin başlanğıcında təşkilati

xarakakterli yığınjaq keçirilir. Burada magistrantları elmi-
tədqiqat təcürbəsinin məqsəd və vəzifələri, məzmunu və
təşkilati formaları ilə tanış edirlər. Yığınjağın yekunu olaraq
magistrantlara elmi-tədqiqat təçrübəsinin keçirilməsi üzrə fərdi
iş planın (tapşırığı) işlənməsi tapşırığı verilir.
Təcrübə prosesi mövcud elmi-tədqiqat infrastrukturu,
tədqiqat predmetləri və vasitələrinin tanışlığı ilə başlanır.
Bundan sonra magistrant keçirilən elmi-tədqiqat təcrübəsinin
55
ilk - I mərhələsində /1-ci həftə/ fərdi planı (tapşırığı) hazırlayır
və onun elmi və təcrübə obyekti rəhbərləri ilə razılaşdıraraq
təsdiq etdirir. Bu mərhələdə magistranta dissertasiyanın
tərtibatı, biblioqrafiya, kataloqlarla işləmə, referatları mütaliə
və eksperimental metodların mənimsənilməsi üsulları öyrədilir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin II mərhələsində /2-ci həftə/
magistrantlar elmi-tədqiqat işinin əsas müddəaları və tələbləri
ilə tanış olur, elmi yaradıcılığın müasir yazılış stilistikasını,
spesefik cəhətlərini, müxtəlif empirik metodları öyrənir və
uyğun problemlər bankı yaradırlar. Bu mərhələdə həmçinin
nəzəri məşğələlər və praktikumlar, işgüzar oynunlar təşkil
olunur, xüsüsi kompütrer proqramları ilə bağlı metodik
məşğələr keçirilir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin III mərhələsi /3-cü həfə/
magistr dissertasiyasının əsas məzmunundan irəli gələn
nəzərdə tutulan nəticələrlə bağlı intensiv eksperimental işlərin
görülməsi üzərində qurulur və üstün olaraq nəzəri məşğələlər
və praktikumların keçirilməsi prosesi ilə davam etdirilir.
II və III mərhələlərin yekunu kimi magistrantlar ayrı-
ayrılıqda 2 səhifə həcmində icmal hazırlayır, keçrilmiş
mərhələnin nəticələrini elmi rəhbərlə birgə təhlil edirlər.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin IV mərhələsində /4-cü həftə/
magistrant sərbəst müvafiq hesabat hazırlayır və təcürbəsinin
yekunlarına həsr olunmuş «dəyirmi masada» iştirak edir.
Təcrübə zamanı magistrantların müvafiq elmi-praktiki
konfranslar, elmi seminarlar, treninqlər, eksprementlər, yeni
texnologiyaların tətbiq proseslərində hərtəfəli iştirakı təmin
olunur.
56
V. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠ
ÜZRƏ MAGĠSTRANTIN FƏRDĠ Ġġ PLANI (TapĢırığı)
Elmi-tədqiqat təcrübəsi zamanı magistrant hazırladığı

fərdi iş planına (tapşırığı) uyğun olaraq aşağıdakı konkret işləri
görməlidir:
I. Magistr dissertasiyasının mövzusunun predmeti
sahəsində geniş məzmünlu əhatəli təhlil aparmaq;
II. Biblioqrafiya, kataloqlarla, referatları mütaliə
üsullarını öyrənmək;
III. Tədqiq olunan sistem və proseslərin modellərinin
işlənməsini həyata keçirmək və müvafiq modellər
vasitəsi ilə eksperimentlər aparmaq
IV. Konfranslar, elmi nəşrlər üçün məruzələr, elmi
məjmüələrin və məqalələrin hazırlanmasını həyata
keçirmək;
V. Təcürbəsinin müvafiq mərhələləri üzrə icmallar
yazmaq və yekun hesabatı hazırlamaq.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin proqramına və təcrübə
obyektinin spesefikliyinə uyğun olaraq elmi rəhbər fərdi iş
planında (tapşırığı) əks edilməklə magistranta əlavə tapşırıqlar
verə bilər.
VI. NƏZƏRĠ MƏġĞƏLƏLƏR VƏ PRAKTĠKUMLAR
Nəzəri məşğələlər bir qayda olaraq yüksək ixtisaslı, elmi

işçilər, nüfuzlu alimlər tərəfindən aparılır. İxtisas kafedraları
belə məşğələlərin keçrilməsi məqsədləri üçün elmi-tədqiqatt
institutlarından, elmi mərkəzlərdən və digər təsisatlardan
yüksək ixtisaslı kadrlar cəlb edirlər.
Nəzəri məşğələlərin nümunəvi mövzuları aşağıdakı kimi
formalaşdırıla bilər:
57
1. Elmi-tədqiqatın ümumi metodologiyası;
2. Elmi eksperpentlərin planlaşdırılması və keçirilməsii
texnologiyası;
3. Yaradıcı intelektin sistem və modelləri;
4. Müxtəlif təyinatlı sistemlərin yaradılmasında sistemli
təhlil texnologiyalarının yerinə yetrilməsi;
5. Layihə həllərin effektivliyinin qiymətləndirilməsi;
6. Elmi-tədqiqat profili təşkilatlarında biznes-proseslərin
modelləri;
7. Elmi-tədqiqatların həyata keçirilməsində aləti
vasitələrdən istifadənin müqayisəli təhlili;
8. Elmi-tədqiqatların keçirilməsində aləti vasitələrin
struktur-funksional təşkili;
9. Təyin olunmuş konkret sahə üzrə elmi-tədqiqatın
vəziyyətinin icmalı;
10. İnformasiya mənbələrinin xarakteristikası;
11. İntellektual mülkiyyətin müdafiəsi;
12. Elmi-tədqiqatın nəticələrinin nəşrə hazırlığının
texnologiyaları və aləti vasitələri;
13. Elmi-tədqiqatla tədris fəaliyyətinin inteqrasiyası;
14. Elmi-tədqiqatların maliyyələşməsi mənbələrinin axtarış
texnologiyası;
15. Təyin olunmuş predmet üzrə elmi-tədqiqat işlərinin
tarixi;
16. Magistr dissertasiyası elmi-tədqiqat işinin bir növü kimi;
17. Təyin olunmuş predmet istiqamətində magistr və yuxarı
pilləli elmi dərəcələr üzrə dissertasiyaların icmalı.
Nəzəri məşğələlərin davamlığı bir həfətə ərzində 6
saatdan çox olmamalıdır.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi prosesində keçirilmiş
materialların mənimsənilməsini artırmaq məqsədi ilə
praktikumlar təşkil olunur. Praktikumlarda magistr proqramına
uyğun olaraq magistrantların sərbəst fəaliyəti üçün keçirilmiş
58
materiallar əsasında tapşırıqlar verirlir və onlara bu istiqamətdə
müvafiq ədəbiyyatlar və elmi materialların mənbələri göstərilir.
Praktikumlar interaktiv recimdə, əyani vəsaitlərin nümayişi
əsasında keçrilmiş materialların təkrarı və toplanmış biliklərin
ümumiləşdirilməsi və hər bir magistrant üçün ayrıja tapşırıq
vermə formasında keçirilir. Bu zaman testlərdən istifadə
olunması məqsədəuyğun hesab edilir.
Praktikumlar muvafiq ixtisas kafedralarının müəllimləri
tərəfindən aparılır.
VII. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCÜRBƏSĠNĠN

KEÇRĠLMƏSĠNĠN TƏġKĠLATĠ MƏSƏLƏLƏRĠ
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin keçirilməsinə ümumi nəzarət

və rəhbərliyi ADİU-nun «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» və
magistr proqramının rəhbərləri həyata keçirirlər.
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin keçrilməsi üçün magistrantlara
ADİU və təcürbəsinin keçirildiyi təşkilat /təcrübə obyekti/
tərəfindən ayrı-ayrılıqda rəhbərlər təyin olunur.
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin ADİU tərəfindən rəhbəri
magistr proqramını həyata keçirən ixtisas kafedrasının
professor-müəllim heyəti sırasından seçilir və magistr
proqramının rəhbəri ilə razılaşdırılaraq universitetin rektorunun
əmri ilə təsdiq edilir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi ADİU-da keçirildikdə bu zaman
təşkilati işlərə rəhbərliyi «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi»
həyata keçirir.
Elmi-tədqiqat təcrübənin səmərəli reallaşması üçün
təcrübə keçənlər 10-12 nəfərdən çox olmayan qruplara
bölünürlər.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi kənar təşkilat tərəfindən
realaşdırıldıqda təcürbənin başlanmasına azı 10 gün qalmış
59
tərəflər arasında müvafiq razılaşdırmalar aparılmalıdır.
Magist proqamını həyata keçirən ixtisas kafedraları elmi-
tədqiqat təcrübəsinin başlanmasına azı 1 ay qalmış ADİU-nun
«Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi»nə müvafiq təqdimat
sənədlərini göndərməlidirlər. «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi»
isə öz növbəsində elmi-tədqiqat təcrübəsinin başlanmasına azı
2 həftə qalmış müvafiq sənədləri elmi rəhbərə və təcürbənin
keçirildiyi obyektin müdiriyyətinə göndərməlidir.
Magistrant fərdi şəkildə xidmət haqqını şəxsi hesabına
ödəməklə müvafiq kənar təşkilatlarda da elmi-tədqiqat
təcrübəsi keçə bilər. Bu zaman universitet rəhbərliyinə
müraciət edilməlidir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi bütün hallarda bu metodik
göstərişin tələbləri səviyyəsində yerinə yetirilməlidir. Onun
keçrilməsinin materialları və hesabatları təcrübə keçrilən
təşkilatın təcrübə rəhbəri tərəfindən baxılmalı və təcürbəsinin
yekunlarına həsr edilmiş ijlasda təsdiq edilməlidir.
Üzürlü səbəbdən elmi-tədqiqat təcrübəsi keçməyən
magistrantlar bu prosesə təkrar cəlb olunurlar. Bu zaman bütün
xərjlər magistrantın şəxsi hesabına təmin olunur və təcrübə
tədris prosesindən kənar vaxtda yerinə yetirilir.
Üzürlü səbəb olmadan təcrübə keçməyən və müdafiə
zamanı qeyri-kafi qiymətləndirilmiş magistrantlar akademik
borc zəminində universitetdən xarij olunurlar. Magistrantın
təcrübədə iştirak etməməsi və ya təsbit olunmuş normaları
yerinə yetriməməsi elmi-tədqiqat təcürbəsinin kitabçasındakı
qeydlər və sənədlər əsasında rəsmiləşdirilməlidir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin son yekunları təsbit olunmuş
sənədlərin təqdimatı əsasında müvafiq ixtisas kafedralarında
attestasiya edilir.
60
VIII. TƏCRÜBƏ PROSESĠNDƏ
MAGĠSTRANTIN HÜQUQ VƏ VƏZĠFƏLƏRĠ
Magistrantlar elmi-tədqiqat təcrübəsi müddətində

borcludurlar:
 əldə etdiyi nəzəri bilikləri genişləndirmək və
dərinləşdirmək;
 müasir elmi-tədqiqat metodologiyası və elmi-yaradıcılıq
texnologiyaları haqqında biliklərini zənginləşdirmək;
 təcrübə prosesində əldə edilmiş nəticələrdən magistr
dissertasiyasının yazılmasında və gələjək elmi-
yaradıcılıq fəaliyyətində məqsədyönlü istifadə etmək;
Elmi-tədqiqat təcrübəsi prosesində magistrant
aşağıdakıları bajarmalıdır:
 fərdi iş planın (tapşırığı) hazırlamaq;
 elmi-tədqiqat işlərinin layihələşdirilməsi və təşkilinin
metodik işini realaşdırmaq;
 dissertasiya işinin nəticələri üzrə ekspeimentlər
aparmaq;
 referatlar, elmi məqalələr yazmaq, problemlər bankı
hazırlamaq;
 biblioqrafiya, kataloqlarla, tezaurslarla işləmək;
 elmi-tədqiqat prosesində yaranmış çətinlikləri təhlil və
həll etmək;
Magistrantlara təcrübə obyektinə daxil olduqları andan
əmək mühafizəsi və daxili əmək intizamı qaydaları tətbiq
olunur. Bu qaydaların pozulması üçün müvafiq intizam jəzası
tətbiq edilir.
61
IX .ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSNĠN KĠTABÇASI
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin kitabçası /bundan sonra

kitabça/ təcrübə prosesi üçün əsas uçot, davamiyyət və
keyfiyyətli təlim üzrə mənimsəmə sənədi funksiyasını yerinə
yetirir. Magistrantlar təcrübə keçərkən yerinə yetirdiyi
tapşırıqlar, öyrəndiyi bilgilər və digər tələb olunan məsələlərlə
bağı elmi-tədqiqat təcrübəsi kitabçasında müvafiq qeydlər
aprarırlar.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin təşkili və keçirilməsi ADİU-
nun rektorunun əmrinə əsasən kitabça «Təcrübə və işədüzəltmə
şöbəsi» tərəfindən müvafiq rekvizitləri doldurularaq ixtisas
kafedrasının müdiri və magistr proqramının rəhbərinin
təsdiqinə göndərilir.
«Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» elmi-tədqiqat
təcrübəsinin başlanmasına azı 2 həftə qalmış kitabçanı təcrübə
rəhbəri vasitəsi ilə magistranta təqdim etməlidir.
Kitabça aşağıdakı bölmələri əhatə edir.
 Magistraytın təcrübə vərəqi;
 Təcürbəsinin keçirildiyi yerə daxil olma və qurtarma
müddətinə dair qeydlər;
 Elmi-tədqiqat təcrübəsinin səmərəli keçrilməsi
haqqında magistranta verilən tövsiyyələr;
 Təcürbənin keçirilməsi və kitabçanın doldurulması üzrə
təlimat;
 Magistrantın fərdi iş planı (tapşırığı);
 Təcürbənin keçrilməsi üzrə gündəlik qeydlər;
 Magistrantın elmi-tədqiqat təcrübəsində iştirakı
haqqında qeydlər;
 Təcrübə obyekti rəhbərinin qısa rəyi;
 Təcrübəyə aid olan hesabatların qəbulu və müdafiə
zamanı çıxışın kompozisiyası.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi keçən hər bir magistrant
62
kitabçanın bütün bəndlərini fərdi iş planına (taşırığı) uyğun
olaraq qısa şərhdə dolğun və məzmunlu doldurulması
istiqamətində sərbəst qaydada gündəlik əməli fəaliyyət
göstərməlidir.
Əyani formada təhsil alan magistrantlar kitabçada 20 gün,
qiyabi təhsil alanlar isə 10 gün üçün qeyd aparmalıdırlar.
Təcrübə obyektinin rəhbəri magistrantların davamiyyəti
haqqında kitabçada hər gün müvafiq qeydlər aparmalıdır.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin sonunda təcrübə obyektinin
rəhbəri kitabçanın müvafiq bölümündə magistrantın fəaliyyəti
üzrə qısa rəy yazmalıdır. Qısa rəydə aşağıdakılar
göstərilməlidir:
 magistrant tərəfindən elmi-tədqiqat təcrübə proqramının
yerinə yetirilməsi səviyyəsi;
 əmək və icra intizamına riayət dərəcəsi;
 peşəkarlıq səriştələrinə maliklik;
 yaradıcı yanaşma qabiliyyəti;
 sərbəst işləmək bacarıqı;
 təhlil və özünütəhlil dərəcəsi;
 sənədlərin tərtibat keyfiyyəti;
 hesabatının kafedrada müdafiə olunmaq üçün tövsiyyə
edilməsi.
Hesabat və kitabça tam hazır vəziyyətdə elmi rəhbərə və
onun tərəfindən ixtisas kafedrasına təqdim olunmalıdır.
Elmi rəhbəri müvafiq hesabatın strukturu və həcminin
müəyyən olunmasında əlavə göstərişlər verə bilər.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin kitabçasının nümunəsi
mövcud metodik göstərişin ayrılmaz hissəsi olaraq əlavə
olunur.
63
X. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCÜRBƏSĠNĠN HESABATI
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin ümumi yekun hesabatı

keçrilən təcrübə prosesinin mühüm qiymətləndirmə sənədi
olaraq xüsüsi struktur və məzmuna malikdir. Onun strukturuna
aşağıdakılar daxildir:
I.GiriĢ hissəsi:
 məqsəd;
 keçirilmə obyekti;
 başlanma və davam etmə müddəti;
 təcrübə zamanı yerinə yetrilmiş iş və tapşırıqların
təsnifatı.
II.Ümumi hissə:
 mövzuya aid ədəbiyyatların təhlili;
 eksperimentlərin keçrilməsi metodikası;
 təcrübə prosesində magistrantın yerinə yetirdiyi
praktiki tapırıqların təsviri;
 fərdi işin təşkilinin təsviri;
III.Yekun hissə:
 təcrübə zamanı əldə edilmiş səriştə və bacarıqlar
haqqında təsviri məlumat;
 nəticələrin riyazi-statistik emalı;
 əldə edilmiş nəticələrin müzakirəsi
 elmi-tədqiqat prosesinin təkmilləşdirilməsi üzrə
təkliflər;
IV.İstifadə olunmuş mənbələrin siyahısı:
İstifadə olunmuş mənbələr sırasına nəşrlər, vebsaytlar,
hesabatlar və sair daxil edilir. Siyahıda mənbənin, müəllifin və
nəşriyyatın adı, buraxılış tarixi və səhifələrin sayı
göstərilməlidir.
V.Əlavələr:
Hesabatda məzmunun tələblərinə uyğun olaraq bir və ya
64
bir neçə əlavə verilə bilər. Əlavələr hesabatın əsas hissəsində
göstərilməyən informasiya materiallarından: cədvəllər
qrafiklər, sxemlər və digər sənədləri əks etdirir və hesabatın
ümumi həcminə aid olunmur.
Elmi rəhbər hesabatın strukturunun və həcminin müəyyən
olunmasında əlavə göstərişlər verə bilər.
XI. HESABATIN YAZILIġ FORMASI
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabatı müvafiq yazılış

formasında tərtib olunur. Bu zaman aşağıdakı yazılış
qaydalarına əməl olunmalıdır:
 mətn kompüterdə (format Word) çap olunur;
 çap A4 (210 x 297 mm) formatlı ağ kağızın bir üzündə,
mətndə boş sahələrin göstərilməklə: sol boş sahə - 30
mm, sağ - 1,5 mm, yuxarı - 20 mm və aşağı 25 mm;
 sətrlər arası interval 1,5;
 şiriftlər «Times New Roman 14»;
Hesabat cədvəllər, qrafik, sxem və sair ilə illüstrasiya
olunmalı və ümumi həcmi əlavələrlə birlikdə 20-25 səhifəni
əhatə etməlidir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabat sənədləri ardıcıl
nömrələnməli və cildlənməlidir. Titul vərəqi ümumi hesabat
sənədləri toplusunun ilk səhifəsidir və o nömrələnmir.
XII. HESABAT SƏNƏDLƏRĠNĠN HAZIRLANMASINA

QOLULAN TƏLƏBLƏR
Magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsinin yekunları ilə bağlı

müvafiq hesabat sənədlərini toplamalı, hazırlamalı və
cildləşdirilmiş formada yekun attestasiyasına azı 10 gün qalmış
65
elmi rəhbərə təqdim etməlidir. Elmi rəhbər qəbul olunmuş
sənədlərin magistr proqramının rəhbəri və MHM-nin
direktorunun təsdiqinə verdikdən sonra ixtisas kafedrasında
yekun attestasiyası təşkil etməlidir. /Əlavə1-də təcürbəsinin
titul vərəqinin nümunəsi verilmişdir/.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabat sənədinə aşağıdakılar
aiddir:
1. Elmi-tədqiqat təcrübəsinin titul vərəqi /Əlavə 1/;
2. Elmi-tədqiqat təcrübəsinin təsbit olunmuş formada
hesabatı;
3. Elmi-tədqiqat təcrübəsi kitabçası;
4. Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçrilməsi üzrə elmi
rəhbərin rəyi. /Əlavə 2-də elmi rəhbərin rəyinin
nümunəsi verilmişdir./;
5. Yekun attestasiyası sənədi /Əlavə 3/
MHM-də və ixtisas kafedralarında müvafiq olaraq
magistrantı elmi-tədqiqat təcrübəsinin yekun attestasiyasına
buraxılmaması haqqında aşağıdakılar əsas götürülür:
 təsbit olunmuş təqdimat müddətlərinin gecikdirilməsi;
 hesabat sənədlərinin işinin tərtibat qaydalarına əməl
olunmaması;
 magistrantın akademik borcları;
 müqavilə öhdəlilklərinin yerinə yetirilməməsi.
Magistrant təcürbəsinin yekunları üzrə lazımı sənədləri
müəyyən olunmuş müddətlərdə hazırlayıb və vaxtında təqdim
etmədikdə elmi rəhbər həmin magistrant barəsində magistr
proqramı rəhbəri və ixtisas kafedrasının müdirini
məlumatlandırmaqla MHM-nin direktoruna rəsmi təqdimat
verməlidir.
MHM-də sənədləri müfaviq qaydada tərtib olunmuş,
lakin təcrübə rəhbərindən mənfi rəy almış magistrant barəsində
müvafiq qaydada qərar verilməlidir.
66
XIII. YEKUN ATTESTASĠYASI
Yekun attestasiya elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabatının

müdafiəsi formasında magistr proqramının və elmi rəhbərlərin
iştirakı ilə təqdim olunmuş müvafiq sənədlər əsasında ixtisas
kafedralarında keçirilir. Bu məqsədlə ixtisas kafedrasında 3
nəfərdən az olmayaraq attestasiya kommisiyası yaradılır.
Kommisiyanın tərkibinə ixtisas kafedrasının müdiri /sədr/,
elmi-tədqiqat təcürbəsinin rəhbəri və ixtisas kafedrasının
müəllimləri sırasında üzv və üzvlər daxil edilir. Elmi-tədqiqat
təcrübəsi ADİU-da keçirildiyi təqdirdə təcrübə obyektinin
rəhbəri də kommisiyaya üzv kimi daxil edilir.
Yekun attestasiyada hesabatın müdafiəsi zamanı
magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsi zamanı əldə olunan
nailiyyətlərlə çıxış etməli, özünün qazandığı yeni təjrübi
bilikləri təqdim etməlidir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin yekunları differensial məqbul
formatında beş ballı sistem üzrə qiymətləndirilir və nəzəri təlim
qiymətləri ilə eyni səviyyədə götürülür.
Yekun attestasiyasının nəticələri magistrantlar tərəfindən
hazırlanmış hesabat materiallarının keyfiyyəti və həcminə
müqabil olaraq təcrübə proqramı və fərdi iş planının (tapşırığı)
yerinə yetrilməsi səviyyəsi ilə müəyyən edilir. Qiymətləndirmə
kompleks şəkildə aparılır və buraya tədqiqatçının fuksional
fəaliyyəti üçün bütün vacib xüsüsiyyətləri və cəhətləri əhatə
edən aşağıdakı göstəricilər daxil olunur:
 elmi-tədqiqatın metodoloci əsaslarına yiyələnmək və
mənimsədiyi bilgiləri seçilmiş magistr dissertasiyasının
yazılışında bacarıqla tətbiq etmək;
 elmi informasiyanın seçim, təhlil və emalının müasir
metodlarından bacarıqlı istifadəni gerçəkləşdirmək;
 elmi yaradıcılığa olan maraq və motivasiya;
 məsuliyyət və müstəqillik dərəcəsi;
67
 apardığı eksperimentlərin keyfiyyət nəticəliyi;
 elmi-tədqiqat işlərinin planlaşdırılması və hazırlanması
üzrə müvafiq nomativ sənədləri və metodologiyanı
bilməsi;
 məqsədlərə çatmaq üçün real imkanları və ehtiyatları
nəzərə almaq bacarıqı;
 elmi-tədqiqat işində texniki vasitələrdən istifadə bacarıqı
və özünü təkmilləşdirmə keyfiyyəti;
 elmi və təcrübə obyektinin rəhbərlərin tapşırıqlarının
yerinə yetiriməsinə münasibət.
 özünü təhlil və özünü qiymətləndirmə səriştəsi.
Müsbət qiymət almaq üçün magistrant elmi-tədqiqat
təcrübəsinin proqramm tələblərini tam yerinə yetirməli, jari və
yekun sənədləri vaxtında tərtib etməlidir. /Əlavə 3-də elmi-
tədqiqat təcürbəsinin yekun attestasiyası sənədi təqdim olunur/.
XIV. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSiNĠN

KEÇĠRĠLMƏSĠNĠN MATERĠAL TƏMĠNATI
Elmi-tədqiqat təcrübəsi rəhbəri kimi çıxış edən elmi

rəhbərlər müvafiq məqsəldlər üçün ayrılaraq təsbit olunmuş
vaxt müddətləri çərçivəsində tədris saatlarına görə əmək haqqı
alır. Elmi-tədqiqat təcrübəsi ADİU tərəfindən keçirildikdə
təyin olunmuş təcrübə obyekti rəhbərinə də seksiyalar üzrə
tədris saatlarına görə əmək haqqı verilir. Bu zaman təcrübə
obyekti rəhbərinin iş saatı gün ərzində 6 saatdan çox
olmamalıdır.
Elmi-tədqiqat təcrübəsini reallaşdıran professor-müəllim
heyətinin əmək haqqı da tədris saatlarına görə təyin edilir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin baza təşkilatlarında təcrübə
rəhbərlərinin əmək haqqı təşkilatlar arası müqavilə əsasında və
ya baza təşkilatının özünün vasaitləri müqabilində təyin edilir.
68
TÖVSĠYYƏ EDĠLƏN ƏDƏBĠYYAT
1.Azərbaycan Respublikası Təhsil Qanunvericilyiyin

Külliyyatı (Birinci nəşr) Bakı, «Təhsil», «Beynəlxalq
universitet» nəşriyyat və poliqrafiya mərkəzi, 2002. 436 səh.
2.Кузнецов И.Н. «Методика подготовки и оформления».
Мн: Амалфея, 2000. 134. c.
3.Ломакин А.Л., Морошкин В.А.Практикум по экономике
и управлению: Компьютерные деловые игры + CD.
Учебное пособие. М.: Инфра. 2004. 144 с.
4.Минаев Д.В. Маркетинг: игровой практикум. Деловые
игры, упражнения, тесты. М.: Феникс. 2004. 256 с.
5.Мицкевич А.А. Сборник заданий по экономике с
решениями: В 3-х томах. М.: Вита-Пресс. 2001.
6.Олкок Д. Управление временем и рабочей нагрузкой. М.:
7.Потеев М.И. Практикум по методике обучения во вузах.
М.: Высшая школа, 1990. 211 с.
9.«Философия и методология науки». Учебное пособие
для студентов высших учебных заведений /под ред. В.И.
Купцова/. М.: 1996. 249 с.
10.http://www.nsu.ru
11.www.olemiss.edu
12.http://www.newmail.ru
69
ƏLAVƏLƏR
Əlavə 1

«MAGĠSTR HAZIRLIĞI MƏRKƏZĠ»
ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN
ÜMUMĠ HESABATI
Magistrant /A.S.A/.__________________________________
Magistr proqramı___________________________________
(magistr proqramının adı)
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirildiyi

yer________________
___________________________________________________
(təşkilatın adı, ünvanı)
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilmə müddəti:
«__» «_______» 200 ildə «__» «_______» 200 ilədək
Hesabat müdafiyəyə təqdim MHM-nin direktoru

edilmək üçün baxılmışdır ________________________
(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
Elmi rəhbər Magistr proqramının rəhbəri

__________________________ ___________________________
(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad) (A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
Kafedra müdiri (A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)_______________________
BAKI 2006
70
Əlavə 2
ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN KEÇRĠLMƏSĠ

ÜZRƏ ELMĠ RƏHBƏRĠN RƏYĠNĠN NÜMUNƏSĠ
_______________________________magistr proqramıı üzrə

___________qrupunun magistrantı______________________
(qrupun №-si) (magistrantın A.S.A)
keçdiyi elmi-tədqiqat təcrübəsi üzrə
RƏY
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilmə müddəti:

«__» «_______» 20__ ildə «__» «_______» 20__ ilədək
Mövzunun açılıĢ dərəcəsi__________________________________

_______________________________________________________
Müstəqillik və təĢəbbüskarlıq_______________________________
_______________________________________________________
Təcürbə vaxt əldə edilmiĢ bilik və bacarıq__________________

_______________________________________________________
Magistrantın iĢə olan münasibəti____________________________
Elmi-tədqiqat təcrübəsinə görə rəy___________________________

(«əla», «yaxşı», «kafi», «qeyri-kafi»)
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin rəhbəri

(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad _________________________imza, tarix
71
Əlavə 3

ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN
YEKUN ATTESTASĠYASI
Kafedra________________________________________________
(kafedranın adı)
Magistrant /A.S.A/.___________________________________________
Qrup №______
Magistr proqramı_______________________________________
Hesabat sənədləri kafedraya təqdim olunmuşdur________200_il.

(gün, ay)
Attestasiya keçirilmişdir_____________________________200_il.
(gün, ay)
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin
yekunlarına görə_____________________________qiymət verilir
(«əla», «yaxşı», «kafi», «qeyri-kafi»)
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin rəhbəri__________________________

Kafedra müdiri__________________________________________
BAKI 20__
72
AZƏRBAYCN RESPUBLĠKASI TƏHSĠL NAZĠRLĠYĠ
AZƏRBAYCN DÖVLƏT ĠQTĠSAD UNĠVERSĠTETĠ
ELMĠ-TƏDQĠQAT
TƏCRÜBƏSĠNĠN
KĠTABÇASI
20__/20__- tədris или
BAKI 20__
73
TƏCRÜBƏ VƏRƏQƏSĠ
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT ĠQTĠSAD UNĠVERSĠTETĠ

Magistrant _____________________________________
(A.S.A)
Ġstiqamət ______________________________________
(adı və kodu)
Ġxtisas /Magistr proqramı/ _________________________

(adı və şifri)
___________________________________________
___kurs,________________ __ qrup
(təhsil forması)
Magistr bileti (№)___________
Magistratın ünvanı /telefon/________________________________
_______________________________________________________
Təcrübənin keçirildiyi yer ________________________________

___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
74
Təcrübənin keçirilmə müddəti
«__» «____________» 20__ildən
«__» «___________» 20__ilədək
Əsas: ADİU-nun rektorunun əmri ___№ _______________

(tarix - gün, ay, il)
«Təcrübə və iĢədüzəltmə
Ģöbəsi»nin müdiri _______________________________
_________________imza
M.Y.
Ġxtisas kafedrası_________________________________________
(Kafedranın adı)
Kafedra müdiri _____________________________________

_________________imza
Elmi-tədqiqat təcürbənin
rəhbəri /elmi rəhbər/_________________________________
_________________imza
Magistr proqramının
rəhbəri _______________________________________
(A. S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
_________________imza
TƏCRÜBƏNĠN KEÇĠRĠLDĠYĠ YERƏ DAXĠL OLMA VƏ
75
TƏCRÜBƏNĠN BAġA ÇATDIRMA MÜDDƏTĠNƏ DAĠR
QEYDLƏR
Getdi «__» «______________» 20___il
Ģöbəsi»nin inspektoru______________________________
(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Gəldi «__» «______________» 20___il
Təcrübə obyekti rəhbəri_____________________________

(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Getdi «__» «______________» 20___il

(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Gəldi «__» «______________» 20___il
(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
76
Elmi-tədqiqat təcrübəsi magistr proqramının
mühüm tərkib hissəsi olmaqla iqtisad yönümlü fənnlər üzrə
elmi kadrların keyfiyyət hazırlığının başlıja amillərindən biri
kimi çıxış edir. O, müasir tələblər səviyyəsində elmi-tədqiqat
prosesinin təşəkkül və reallaşması istiqamətində
magistrantların aldıqları elmi-nəzəri bilikləri təjrübi səriştə və
vərdişlərlə zənginləşdirərək geniş elmi-əməli fəaliyyət
sferasında möhkəmləndirilməsi, magistr dissertasiyasının elmi-
metodik keyfiyyətdə yerinə yetrilməsi məqsədi daşıyır.
Hörmətli magistrantlar!
Siz elmi-tədqiqat təcrübəsi zamanı hazırladığınız fərdi iş
planına uyğun olaraq, əldə etdiyiniz nəzəri bilikləri
geniĢləndirməli və dərinləĢdirməli, təcrübə prosesində əldə
edilmiş nətijələrin magistr dissertasiyasında və gələcək elmi-
yaradıcılıq fəaliyyətində məqsədyönlü istifadə etməlisiniz
Elmi-tədqiqat işlərinin layihələşdirilməsi və təşkilinin
metodik işini reallaşdırmağı, dissertasiya işinin nəticələri üzrə
eksperimentlər aparmağı, referatlar, elmi məqalələr yazmağı,
biblioqrafiya, kataloqlarla işləməyi və problemlər bankı
hazırlamağı bacarmalısınız.
Bilməlisiniz ki, təcrübə obyektinə daxil olduqunuz andan
Sizə həmin qürumun əmək mühafizəsi və daxili əmək intizamı
qaydaları tətbiq ediləcəkdir. Bu qaydaların pozulması isə
müvafiq intizam cəzası ilə müşayiət olunur.
Siz əlinzdə tutduğunuz kitabçada elmi-tədqiqat təcrübəsi
dövründə görülən iş barədə hər gün qısa qeydlər aparmalı,
nəzərdə tutulan prossedur qaydalara tam əməl etməlisiniz. Son
olaraq keçirilmiş elmi-tədqiqat təcrübəsi üzrə hesabat yazmalı,
müəyyən olunmuş müddətlərdə təcrübənin yekun hesabatını
müdafiə etməlisiniz.
77
Elmi-tədqiqat təcrübəsinə üzürsüz səbəbə görə
gəlməyən, müvafiq proqramını yerinə yetirməyən, onun
nətijəsi haqqında qeyri-qənaətbəxş rəy və müdafiə
zamanı qeyri-müvəffəq qiymət alan magistrantlar təkrar
təcrübə prosesinə cəlb edilirlər. Bu zaman bütün xərclər
magistrantın şəxsi hesabına təmin olunur və təcrübə
tədris prosesindən kənar vaxtda yerinə yetrilir.
Üzürsüz səbəbdən təcrübə keçməyən və qeyri-kafi
qiymətləndirilmiş magistrantlar akademik borc zəmində
universitetdən xaric olunurlar.
Magistrantın təcrübədə iştirak etməməsi və ya
müəyyən olunmuş normativləri yerinə yetriməməsi elmi-
pedoqoji təcrübənin kitabçasında qeydlər və sənədlər
əsasında təsdiqlənməlidir.
Sizə keçəcəyiniz elmi-tədqiqat təcrübəsindən

maksimum faydalanmaq və əldə edəcəyiniz bilklərin
gələcək fəaliyyəçtnizdə səmərli tətbiq olunması uğurları
arzulayırıq!
78
I. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN KEÇĠRĠLMƏSĠ
VƏ KĠTABÇANIN DOLDURULMASI ÜZRƏ
TƏLĠMAT
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin kitabçası bütün təcrübə

prosesi boyu magistrantın fəaliyyətini sistemləşdirilməsinə
xidmət edir. Bu kitabça, həmçinin keçirilən təcrübənin əsas
uçot, davamiyyət və keyfiyyətli mənimsəmə sənədi
funksiyalarını da yerinə yetirir.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin təşkili və keçirilməsi üzrə
ADİU-nun rektorunun əmrinə əsasən kitabça «Təcrübə və
işədüzəltmə şöbəsi» tərəfindən müvafiq rekvizitləri
doldurularaq, ixtisas kafedrasının müdiri və magistr
proqramının rəhbərinin təsdiqinə göndərilir.
«Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» elmi-tədqiqat
təcrübəsinin başlanmasına azı 2 həftə qalmış kitabça təcrübə
Gündəliyi əldə etmiş magistarant təsdiq olunmuş vaxt
müddətində elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçrildiyi obyektə gedir.
O, elmi-tədqiqat təcrübəsinin ilk günlərində təcrübə rəhbərinin
köməyi ilə fərdi iş planı (tapşırığı) hazırlayır və onu hər iki
təcrübə rəhbərinin təsdiqinə verir.
Kitabçanın fərdi iş planı adlanan II. bölümündə
magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsinin məqsədini və
məzmununu qısa şərhdə formalaşdırır. Bölmənin öyrənmək,
tanış olmaq, praktiki yerinə yetirmək hissələrində magistrant
elmi-tədqiqat təcrübəsinin konkret tələblərindən irəli gələn
məsələləri elmi rəhbərlə razılaşdıraraq qeydlər aparır. Elmi-
tədqiqat təcrübəsi obyektinin rəhbəri magistranta öz tapırığını
verir və bu tapşırıq gündəlikdə - fərdi iş planının xüsüsi
hissəsində əksini tapır. Plan tapşırığın yerinə yetrimə
müddətləri elmi və təcrübə obyekti rəhbərləri ilə razılaşdırılır
və onlar tərəfindən təsdiq olunur.
79
Elmi-tədqiqat təcrübəsini keçən hər bir magistrant onun
bütün bəndlərini fərdi plana (taşırığı) uyğun olaraq qısa şərhdə
dolğun və məzmunlu doldurulması istiqamətində sərbəst
qaydada gündəlik əməli fəaliyyət göstərməlidir.
qiyabi təhsil alanlar isə 10 gün üçün qeyd aparmalıdıprlar.
Təcrübə obyekti rəhbəri magistrantların davamiyyəti
haqqında gündəliyin IV bölümündə hər gün müvafiq qeydlər
aparmalıdır.
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin sonunda təcrübə obyekti
rəhbəri kitabçanın V bölümündə magistrantın fəaliyyəti üzrə
qısa rəy yazmalıdır. Qısa rəydə aşağıdakılar göstərilməlidir:
 magistrant tərəfindən elmi-tədqiqat təcürbə proqramının
yerinə yetrilməsi səviyyəsi;
 əmək və icra intizamına riyayət dərəcəsi;
 peşəkarlıq səriştələrinə maliklilik;
 yaradıcı yanaşma qabiliyyəti;
 sərbəst işləmək bajarığı;
 təhlil və özünütəhlil dərəcəsi;
 sənədlərin tərtibat keyfiyyəti;
 hesabatının kafedrada müdafiə olunmaq üçün tövsiyyə
edilməsi.
Hesabat və kitabça tam hazır vəziyyətdə elmi rəhbərə və
onun tərəfindən ixtisas kafedrasına təqdim olunmalıdır.
Hesabatda magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsisinin iş
sistemi, təcrübə zamanı yerinə yetirilən tədqiqatların
mahiyyəti, özünün iştirakçısı olduğu elmi-konfransların, nəzəri
məşğələlərin, seminarların və praktikumların gedişi haqqında
məlumatları əks etdirməlidir.
Elmi rəhbər müvafiq hesabatın strukturu və həjminin
müəyyən olunmasında əlavə göstərişlər verə bilər. Təcrübənin
keçrilməsi üzrə təlmat «Elmi-tədqiqat təcrübəsi» adlı müvafiq
metodik göstərişdə daha geniş əksini tapmışdır.
80
II. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN KEÇRĠLMƏSĠ
ÜZRƏ MAGĠSTRANTIN FƏRDĠ Ġġ PLANI /TAPġIRIĞI/
PLAN-TAPġIRIQ
№ YERĠNƏ
ADI və MƏZMUNU YETRĠLMƏ
MÜDDƏTĠ
Məqsəd:
I
Təcrübənin məzmünu:
1.Öyrənmək:
II 2.Tanış olmaq:
3.Praktiki yerinə yetirmək:
Təcrübə obyekti rəhbərinin tapĢırıqları:

III
Elmi-pedoqoji təcrübənin
hesabatını təqdim etmək «__» «______» 20__ ilədək
Təcrübə rəhbəri /elmi rəhbər/ _________________________________________
_________________imza
Təcrübə obyekti rəhbəri_______________________________________________

_________________imza
Magistrant ___________________________________________________________
(A.S.A.)
_________________imza
III. ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠNĠN KEÇRĠLMƏSĠ
81
ÜZRƏ GÜNDƏLĠK QEYDLƏR
Təcrübə obyekti
GÖRÜLƏN ĠġLƏRĠN QISA
S/№ Tarix rəhbərin qeydi və
MƏZMUNU
imzası
1.
2.
S/№ Tarix GÖRÜLƏN ĠġLƏRĠN QISA Təcrübə obyekti
82
MƏZMUNU rəhbərin qeydi və
imzası
6.
7.
8.
9.
10.
83
imzası
11.
12.
13.
14.
15.
84
imzası
16.
17.
18.
19.
20.
IV. MAGĠSTRANTIN ELMĠ-TƏDQĠQAT TƏCRÜBƏSĠ
85
PROSESĠNDƏ ĠġTĠRAKI HAQQINDA QEYDLƏR
Günlər GəlmiĢdir
GəlməmiĢdir (-)
Əlavə qeydlər
S/s Tarix
1-ci gün
2-ci gün
3-ci gün
4-ci gün
5-ci gün
6-cı gün
7-ci gün
8-ci gün
9-cu gün
10-cu gün
11-ci gün
12-ci gün
13-cügün
14-cü gün
15-ci gün
16-cı gün
17-ci gün
18-ci gün
18-cü gün
20-ci gün
Yekun GəlmiĢdir (gün)
GəlməmiĢdir (gün)
Elmi-tədqiqat təcrübəsi
obyektinin rəhbəri______________________imza
(A.S.A)
V. TƏCRÜBƏ OBYEKTĠ RƏHBƏRĠNĠN RƏYĠ
86
Magistrant (A.S.A) _______________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Elmi-tədqiqat təcrübəsi
obyektinin rəhbəri _______________________________
(əsas vəzifəsi, A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
_____________________________________ _______________________ imza
«__» «_______» 20__- il.
VI. TƏCRÜBƏYƏ AĠD OLAN
87
HESABATLARIN QƏBULU VƏ MÜDAFĠƏ ZAMANI
ÇIXIġIN STRUKTURU
Magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsinin gündəliyi hesabatı

və digər müvafiq sənədləri təsbit olunmuş müddətlərdə elmi
rəhbərə təhvil verərək təyin olunmuş tarixdə onu müdafiə edir.
Müdafiə zamanı magistrantın ixtisas səviyyəsi, gördüyü işlərin
məzmunu və keyfiyyəti nəzərə alınır.
Hesabat və onun müdafiəsi differensiallaşdırılmış
qiymətlə dəyərləndirilir. Bu qiymətlər təcrübəyə dair müvafiq
yekun attestasiyası sənədində əks olunaraq təsdiq edilir.
Magistrant elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabatını ixtisas
kafedrasında müdafiə edərkən aşağıdakıları nəzərədə
tutmalıdır:
1. Keçirilmiş elmi-tədqiqait təcrübəsinin məqsədlərini
formalaşdıraraq təqdim etmək;
2. Təəssüratları qeyd olunmaqla elmi-tədqiqat
təcrübəsinin qısa xronologiyasını vermək;
3. Fərdi iş planın yerinə yetrilməsi istiqamətində fəaliyyəti
açıqlamaq, onun hansı səviyyədə yerinə yetrilməsini
əsaslandırmaq;
4. Elmi-tədqiqat təcrübəsi zamanı özünün əsas fəaliyyət
tərzlərini sadalamaq və fəaliyyət tərzlərindən daha
maraqlı və çətin olanları qeyd edərək seçimin
armqumentlər əsasında izahını vermək;
5. Elmi informasiyanın seçim, təhlil və emalının müasir
metodlarından istifadə haqqında məlumatlar vermək;
6. Aparılmış ekspermentlərin keyfiyyət nətijəliyini və
ümumilikdə elmi-tədqiqat təcrübəsi zamanı əldə
olunmuş nətijələri təqdim etmək;
7. Keçrilmiş elmi-tədqiqat təcrübəsini keyfiyyətini və
əhəmiyyətini dəyərləndirmək.
88
ЕЛМИ-ПЕДАГОJI
ТЯЖРЦБЯ
(МЕТОДИК ЭЮСТЯРИШ)
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Elmi-Metodik Şurasının «İqtisadiyyat»
bölməsinin 18 may 2006-cı il tarixli
iclasının qərarı ilə təsdiq edilmişdir /protokol № 45/
89
RESENZENTLƏR
ADİU-nun Tədris hissəsinin müdiri

i.e.n. dos. Ə.M.Mirzəyev
Azərbaycan Beynəlxalq Universitetinin Beynəlxalq
İqtisadi Münasibətlər kafedrasının müdiri
i.e.d., prof. İ.A.Kərimov
Elmi-pedaqoji təcrübənin təşkili və keçrilməsi dair metodik

göstəriş Azərbayjan Dövlət İqtisad Üniversitetində bütün
istiqamətlərdə magistr proqramı üzrə təhsil alan dinləyijilər üçün
təyin edilmişdir. Burada magistr hazırlığı pilləsində elmi-
pedaqoji təcrübənin məqsəd və vəzifələrinin, təşkilati prinsip və
metodoloji yanaşmaların şərhi verilmiş, onun bütün mərhələlərdə
reallaşmanın prossedur qaydaları əksini tapmışdır.
Metodik göstəriş magistrantlar, onların elmi rəhbərləri,
resenzentləri və həmçinin özünün elmi yaradıjılıq diapozonunu
genişləndirənlər üçün nəzərdə tutulur.
90
I. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN
MƏQSƏD VƏ PRĠNSĠPLƏRĠ
Elmi-pedaqoji təcrübə magistr proqramının mühüm tərkib

hissəsi olaraq gələjək magistrlərın iqtisad yönümlü fənnlərin
tədrisi üzrə elmi-pedlqoci fəaliyyətlərini zəruri elmi-praktiki
bilgi, müvafiq səriştə və bacarıq aşılama ilə
zənginləşdirilməsini təmin edən təhsil prosesinin məjburi
formalarından biridir.
Keçrilən təcrübənin prinsipial jəhətini onun, həm elmi və
həm də tədris tərkibli olması səjiyyələndirir. Bu mahiyyətdən
irəli gələrək hər iki istiqamət üzrə fəaliyyət onun yekun
hesabatında əks olunur.
Elmi-pedaqoji təcrübənin əsas məqsədi aşağıdakılardan
ibarətdir:
 magistrantları iqtisad yönümlü fənnlərin tədrisinin
fəaliyyət xüsüsiyyətləri ilə tanış etmək və onlarda
pedaqoji funksiyaların yerinə yetrilmə bajarığını
formalaşmaq;
 magistrantların psixoloci-pedaqoji sahədə biliklərini
möhkəmləndirmək, onlara müvafiq məsələlərin həllində
yaradıjı yanaşma bajarığı aşılamaq;
 magistrantlarda seçilmiş ixtisas istiqamətində
peşəkarlıq biliklərini formalaşdırmaq və inkişaf etdirmək;
 magistrantların tədris prosesində alınmış nəzəri
biliklərini təjrübi vərdişlərlə möhkəmləndirmək;
Elmi-pedaqoji təcrübənin nəticələri magistr dissertasiyasının
yerinə yetrilməsində istifadə oluna bilər.
91
II. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN
MƏZMUNU VƏ MÖVZUSU
Magistrantların elmi-pedaqoji təçrübəsi yalnız pedaqoji

fəaliyyətlə məhdudlaşmır. Buraya müstəqil labaratoriya və
praktiki məşqələlərin, seminarların, kurs işlərinin
layihələşdirilməsi, təqdim olunmuş mövzular üzrə sınaq
mühazirələrin oxunuşu daxildir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin məzmununu aşağıdakı pedaqoji
fəalliyyət növləri və istiqamətləri əhatə edir:
 layihələşdirmə;
 təşkilatçılıq;
 kommunikativlik;
 diaqnostiklik;
 analitik-qiymətləndirmə;
 refleksivlik;
 tədqiqat-yaradıjılıqı.
Elmi-pedaqoji təcrübəni keçirən qurum hazırladığı
təcrübə proqramına uyğun olaraq müvafiq fəalliyyət növləri və
istiqamətlərini digər innovasiyalı yeniliklərlə zənginləşdirə
bilər.
III. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN DAVAMLILIĞI

VƏ KEÇRĠLMƏ OBYEKTĠ
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilmə obyekti kimi

Azərbayjan Dövlət İqtisad Universitetinin /bundan sonra
ADİU/ Magistr hazırlığı mərkəzinə /bundan sonra MHM/
məxsus tədris labaratoriyaları, müvaiq magistr proqramını
həyata keçirən ixtisas kafedraları, uyğun profilli kənar
qurumlar və təsisatlar çıxış edirlər. Elmi-pedaqoji təcrübənin
müvafiq ixtisaslar üzrə keçirilmə obyektinin təyinatı hər il
ADİU-nun rektorunun müvafiq əmri ilə rəsmiləşdirilir.
92
Elmi-pedaqoji təcrübə kənar qurum və təsisatlarda
müqavilə əsasında həyata keçirilir.
Magistr hazırlığı proqramına müvafiq olaraq elmi-
pedaqoji təcrübə tədrisin II kursun IV smestrində 4 həftəlik
müddətdə keçirilir. /Qiyabi təhsil alanlar üçün bü müddət 2
həftədir və bir qayda olaraq II kursun IV smestrində keçirilir/.
ADİU-da ümumiqtisad fənləri üzrə digər ali təhsil
müəssisələri üçün də mübadilə və ödənişli əsasda elmi-
pedaqoji təcrübə təşkil edilə bilər.
IV. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN

REALLAġDIRILMASI MƏRHƏLƏLƏRĠ
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçirildiyi obyektdə təcrübə

prosesi başlanılmazdan əvvəl təşkilati ijlas keçirilir. Burada
magistrantı elmi-pedaqoji təcrübənin məqsədləri, məzmunu və
təşkilati formaları ilə tanış edilir. Ona bu ijlasda elmi-pedaqoji
təcrübənin keçirilməsinin fərdi planın (tapşırığa) işlənilməsi
tapşırığı verilir. Elmi-pedaqoji təcrübə ADİU-da keçirildikdə
təşkilati ijlasda ixtisas kafedralarının müdirləri, magistr
proqamı və elmi-pedaqoji təcrübə rəhbərlərinin iştirakı
məqsədəuyğun hesab edilir.
Magistrant keçiriləjək elmi-pedaqoji təcrübənin ilk - I
mərhələsində /1-2-ji həftələr/ fərdi planı (tapşırığı) hazırlayır
və onun təcrübə rəhbərləri ilə razılaşdıraraq təsdiq etdirir. Fərdi
plan (tapşırığı) magistrantın elmi-pedaqoji təcrübə
kitabçasında öz əksni tapır.
Fərdi plana (tapşırığı) uyğun olaraq magistrant aşağıdakı
işləri yerinə yetirməlidir:
 ali təhsil müəsissəsində tədris problemləri üzrə
psixoloci-pedaqoji ədəbiyyatlarla tanış olmaq və onları
öyrənmək;
93
 mühazirə, seminar, laboratoriya və praktiki dərslərin,
hazırlanması və keçirilməsi metodikası ilə tanış olmaq;
 kurs və diplom işlərinin, məqbul və imtahanların
layihələndirilməsi prosesini öyrənmək;
 innovasiyalı, mütərəqqi təhsil texnologiyalarını
mənimsəmək;
 tədris kompüter proqamları və digər müvafiq texniki
vasitələrlə tanış olmaq.
I mərhələnin nəticələri üzrə magistrant müvafiq ijmal
sənədi /konspekt/ hazırlayır.
II mərhələdə /2-ji həftə/ magistrant təcrübəli pedaqoqların
dərslərində müşahidəçi kimi iştirak edir.
Magistrant müşahidəçi rolunda iştirak etdiyi dərslərdə
pedaqoji prosesin təşkilini müəllim-tələbə qarşılıqlı
münasibətləri baxımından təhlil edir. Apalılmış təhlilin
nəticələri müstəqil olaraq yazılı qaydada tərtib olunur.
Resenziya-reytinqin cədvəl şəkilli yazılış formiası elmi-
pedaqoji təcrübənin gündəliyində öz əksini tapır.
Magistrant eyni zamanda müşahidəçi qismində digər
magistrantların da apardığı dərslərdə də iştirak etməlidir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin III mərhələsində /3-jü həftə/
magistrant sərbəst hərəkət edir:
 mühazirə, seminar, parktiki məşğələ, laboratoriya işi və
sair üzrə məsləhətləşmələr aparır;
 müxtəlif multimedia məhsullarını və hazırlanmış əyani
vəsaitləri nümayiş etdirir;
 psixoloji-pedaqoji testlər keçirir;
 keyslər, işgüzar oyunlar və dərslərin digər innovasiya
formalarını hazırlayır və nümayiş etdirir.
Son mərhələdə magistrant /4-jü həftə/ iqtisadi təhsilin
keyfiyyətinin artıfrılmasına həsr olunmuş «dəyirmi masada»
iştirak edir. Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatını hazırlayır və
onu müdafiə edir.
94
V. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN KEÇRĠLMƏSĠNĠN
TƏġKĠLATĠ MƏSƏLƏLƏRĠ
Elmi-pedaqoji təjürbənin keçirilməsinə ümumi nəzarət və

rəhbərliyi ADİU-nun «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» və
magistr proqramının rəhbərləri həyata keçirirlər.
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsi üçün magistrantlara
ADİU və təcrübənin keçirildiyi təşkilat /təcrübə obyekti/
tərəfindən ayrı-ayrılıqda rəhbərlər təyin olunur.
Elmi-pedaqoji təcrübə ADİU-da keçrildikdə bu zaman
təşkilati işlərə rəhbərliyi «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi»
həyata keçirir və proses universitetinq «Elmi-Metodik
Şura»sında təsdiq olunan müvafiq proqram əsasında
reallaşdırılır.
Elmi-pedaqoji təcrübənin səmərəli reallaşması üçün
təcrübə keçənlər 10-12 nəfərdən çox olmayan qruplara
bölünürlər.
Elmi-pedaqoji təcrübə kənar təşkilat tərəfindən
keçirildikdə təcrübənin başlanmasına azı 10 gün qalmış tərəflər
arasında müvafiq razılaşdırmalar aparılmalıdır.
Kənar təşkilatda elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri həmin
qurumun rəhbərliyi tərəfindən təyin edilir.
Magist hazırlığı proqramını həyata keçirən ixtisas
kafedraları elmi-pedaqoji təcrübənin başlanmasına azı 1 ay
qalmış ADİU-nun «Təcrübə və işədüzəltə şöbəsi»nə müvafiq
təqdimat göndərməlidirlər. «Təcrübə və işədüzəltə şöbəsi» isə
öz növbəsində elmi-pedaqoji təcrübənin başlanmasına azı 2
həfətə qalmış müvafiq qərar sənədlərini elmi-pedaqoji
təcrübənin rəhbərinə və təcrübənin keçirildiyi obyektin
rəhbərinə göndərməlidir.
Magistrant əsaslandıraraq ona göstəriləjək xidmət haqqını
öz şəxsi vəsaiti hesabına ödəməklə müvafiq imkanlara malik
kənar təşkilatda da elmi-pedaqoji təcrübə keçə bilər. Bu qərar
rektorun əmri ilə rəsmiləşdirilir.
95
Elmi-pedaqoji təcrübə bütün hallarda müvafiq tələblər
dolğunluğu ilə yerinə yetirilməlidir. Onun keçrilməsinin
materialları və hesabatları təcrübə keçrilən təşkilatın təcrübə
rəhbəri tərəfindən baxılmalı və təcrübənin yekunlarına həsr
edilmiş ijlasda təsdiq edilməlidir.
Elmi-pedaqoji təcrübəni üzürlü səbəbdən keçməyən
magistrantlar təkrar təcrübə keçməlidirlər. Bu zaman bütün
xərjlər magistrantın şəxsi hesabına təmin olunur və təcrübə
tədris prosesindən kənar vaxtda yerinə yetirilir.
Üzürlü səbəb olmadan təcrübə keçməyən və müdafiəsi
qeyri-kafi qiymətləndirilmiş magistrantlar akademik borj
zəmində universitetdən xaric olunurlar. Magistrantın təcrübədə
iştirak etməməsi və ya təsbit olunmuş normaları yerinə
yetriməməsi elmi-pedaqoji təcrübənin gündəliyindəki qeydlər
və sənədlər əsasında təsdiqlənməlidir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin son yekunları təsbit olunmuş
sənədlərin təqdimatı əsasında müvafiq ixtisas kafedralarında
attestasiya edilir.
VI. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏYƏ

RƏHBƏRLĠK
Elmi-pedaqoji təcrübənin ADİU tərəfindən rəhbəri

magistr proqramını həyata keçirən ixtisas kafedrasının
professor-müəllim heyəti sırasından seçilir və magistr
proqramının rəhbəri ilə razılaşdırılaraq universitetin rektorunun
əmri ilə təsdiq edilir.
Magistr proqramının rəhbəri və elmi rəhbər eyni
magistrant üçün elmi-pedaqoji təcrübə rəhbəri ola bilməzlər.
Bir pedaqoq 5 nəfərdən çox magistranta elmi-pedaqoji təcrübə
üzrə rəhbər təyin edilə bilməz.
Elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri təcrübə planının yerinə
96
yetrilməsinə bilavasitə rəhbərlik və nəzarət edir.
Elmi-pedaqoji təjürbənin rəhbəri aşağıdakı vəzifələri
yerinə yetirir:
 magistr proqramının rəhbəri ilə təcrübənin keçirilməsi
proqramını və təqvim müddətlərini razılaşdırır;
 təcrübə proqramının keçirilməsi vəzifələrindən irəli
gələn təşkilati tədbirləri həll edir;
 magistranta təcrübənin fərdi planının (tapşırığı)
hazırllanmasında hərtərfli köməklik göstərir ona
təjürbənin sərbəst keçməsi üçün tapşırıqlar verir;
 fərdi iş planını (tapşırığı) təsdiq edir;
 elmi-pedaqoji təcrübə zamanı sual doğuran təşkilati,
elmi-pedoqoji məsələlərlə bağlı magistranta məsləhətlər
verir;
 elmi-pedaqoji təcrübə zamanı magistrantların müsətiqil
fəaliyyətini ilkin qiymətləndirir;
 elmi-pedaqoji təcrübənin gündəliyini təsdiq edir;
 elmi-pedaqoji təcrübənin yekun attestasiyasında
kommisiyanın iclasında iştirak edir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri həmçinin təcrübə günü
magistrantların təcrübə obyektinə təqdim olunaması prosesini
reallaşdırır, müntəzəm olaraq təcrübə obyektində gedir,
magistrantlar və təcrübə obyektinin rəhbərləri ilə əlaqələr
saxlayır və müvafiq məsləhətləşmələr aparır.
Elmi-pedaqoji təcrübənin obyekti üzrə rəhbər aşağıdakı
vəzifələri yerinə yetirir:
 təşkilata daxil olmuş magistratların qeydiyyat və
uçotunu aparır;
 magistrantları elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsi
proqramı haqqında məlumatlar verir;
 magistrantları təşkilatın vaxt recimi və əməyin
mühafizəsi qaydaları ilə tanış edir;
97
 elmi-pedaqoji təjürbənin keçirilməsinin bütün təşkilati
məsələrini həll edir və müvafiq nəzatəti hayta keçirir;
 magistrantların davamiyyətinə nəzarət edir;
 elmi-pedaqoji təcrübənin gündəyliyində müvafiq
qeydlər aparır;
 hər bir magistranta təcrübədə iştirakın nəticələrinə
uyğun olaraq qısa rəy verir.
/Təcrübə obyektinin rəhbərinin rəyi elmi-pedaqoji
təcrübənin gündəyliyində öz əksini tapmışdır/.
VII. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏ PROSESĠNDƏ

MAGĠSTRANTIN HÜQUQ VƏ VƏZĠFƏLƏRĠ
Elmi-pedaqoji təcrübə prosesində magistrant

aşağıdakıları həyata keçirməyə borjludur:
 əldə etdiyi nəzəri bilikləri genişləndirmək və
dərinləşdirmək;
 iqtisadyönümlü elmlərin tədrisi istiqamətində pedaqoji
prosesin təşkilinin əsas metod və formalarını, başlıja
prinsiplərini əxz etmək;
 biliklərin keyfiyyət qiymətləndirilməsini və tədris
prosesinə nəzarət metodikasını öyrənmək;
 təhsilin metodoloji prinsiplərini və təhsil
qanunverijiliyinin mühüm normativ-hüquqi aktları üzrə
biliklərini təkmilləşdirmək.
Elmi-pedaqoji təcrübə prosesində magistrant
aşağıdakıları həyata keçirməyi bajarmalıdır:
 tədris prosesinin layihələşdirilməsi və təşkilinin
metodik işlərini əsaslandırmaq və reallaşdırmaq;
 auditoriyada çıxış etmək və dərs prosesesində yaradıjı
mühiti formalaşdırmaq;
98
 pedaqoji fəaliyyətdə yaranmış çətinlikləri təhlil etmək
və onların həlli istiqamətində hərəkət planları
hazırlamaq;
 müstəqil psixoloji-pedaqoji tədqiqatlar aparmaq;
 müstəqil olaraq, pedaqoji fəaliyyət prosesinə nəzərət
etmək və onun nəticələrini qiymətləndirmək.
Magistrantlara təcrübə obyektinə daxil olduqları andan
etibarən əmək mühafizəsi və daxili əmək intizamı qaydaları
tətbiq olunur. Bu qaydaların pozulması üçün müvafiq intizam
cəzası tətbiq edilə bilər.
VIII. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏSNĠN KĠTABÇASI
Magistrantlar təcrübə keçərkən yerinə yetirdiyi

tapşırıqlar, öyrəndiyi bilgilər və digər tələb olunan məsələlərlə
bağı elmi-pedaqoji təcrübə kitabçasında /bundan sonra kitabça/
müvafiq qeydlər aprarırlar.
Elmi-pedaqoji təcrübənin kitabçası təcrübə prosesi üçün
əsas uçot, davamiyyət və keyfiyyətli təlim üzrə mənimsəmə
sənədi funksiyasını yerinə yetirir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin təşkil edilməsi və keçirilməsi
barədə qərar ADİU-nun rektorunun əmrinə əsasən kitabçada
əksini tapdıqdan sonra «Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» bu
kitabçada müvafiq rekvizitlər üzrə qeydlər apararaq onu ixtisas
kafedrasının müdiri və magistr proqramının rəhbərinin
təsdiqinə göndərilir.
«Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» elmi-pedaqoji
təcrübənin başlanmasına azı 2 həftə qalmış kitabçanı təcrübə
Kitabça aşağıdakı bölmələri əhatə edir.
 Magistratın təcrübə vərəqi;
99
 Təcrübənin keçirildiyi yerə daxil olma və qurtarma
müddətinə dair qeydlər;
 Elmi-pedaqoji təcrübənin səmərəli keçirilməsi haqqında
magistranta tövsiyyələr;
 Təcrübənin keçirilməsi və kitabçanın doldurulması üzrə
təlimat;
 Magistrantın fərdi iş planı (tapşırığı);
 Təcrübənin keçrilməsi üzrə gündəlik qeydlər;
 Magistrantın müşahidəçi /dinləyiji/ qismində iştirak
etdiyi dərslərdə pedaqoji prosesin təşkilinin təhlili üzrə
resenziya-reytinqin cədvəli;
 Magistrantın müşahidəçi /dinləyiji/ qismində iştirak
etdiyi digər magistrantın tədris etdiyi dərsin təhlilinin
resenziya-reytinqin cədvəli;
 Magistrantın elmi-pedaqoji təcrübə prosesində iştirakı
haqqında qeydlər;
 Təcrübə obyektinin rəhbərinin qısa rəyi;
 Təcrübəyə aid olan hesabatların müdafiəsi üzrə çıxışın
hazırlanması.
Elmi-pedaqoji təcrübə keçən hər bir magistrant
kitabçanın bütün bəndlərini fərdi plana (taşırığı) uyğun olaraq
qısa tərzdə, dolğun və məzmunlu doldurulması istiqamətində
sərbəst qaydada gündəlik əməli fəaliyyət göstərməlidir.
Əyani formada təhsil alan magistrantlar kitabçada 20
qeyd, qiyabi təhsil alanlar isə 10 qeyd aparmalıdıprlar.
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin mühüm
hissələrindən biri kimi kitabçada əksini tapan - hər iki
resenziya-reytinq cədvəlində dərslərində müşahidəçi /dinləyiji/
qismində iştirak etdiyi pedaqoq və magistrant yoldaşının
fəaliyyətinə öz nöqteyi-nəzərindən 4 ballı sistem üzrə qiymət
verməli, ehtiyaj duyulduqda ayrı-ayrı bəndlərə əlavə iradlarını
bildirməlidir. Qiymətlərin 11 bəndin hər biri üzrə orta balı
müəyəyənləşdirilir və ümumi olan yekun qiymət hesablanır.
100
haqqında kitabçada hər gün müvafiq qeydlər aparmalıdır.
Elmi-pedaqoji təcrübənin sonunda təcrübə obyektinin
rəhbəri kitabçanın bölümündə magistrantın fəaliyyəti üzrə qısa
rəy yazmalıdır. Qısa rəydə aşağıdakılar öz əksini tapmalıdır:
 magistrant tərəfindən elmi-pedaqoji təcrübə
proqramının yerinə yetrilməsi səviyyəsi;
 əmək və icra intizamına riyayət dərəcəsi;
 peşəkarlıq səriştəsinə malik olma səviyyəsi;
 yaradıcılıq qabiliyyəti;
 sərbəst işləmək bajarığı
 sənədlərin tərtibat keyfiyyəti;
 hesabatının kafedrada müdafiə olunma üçün tövsiyyə
edilməsi.
Hesabat və kitabça tam hazır vəziyyətdə təcrübə
rəhbərinə və onun vasitəsi ilə ixtisas kafedrasına təqdim
olunmalıdır.
Təcrübə rəhbəri hesabatın strukturunun və həjminin
Elmi-pedaqoji təcrübəsnin kitabçasının nümunəsi mövjud
metodik göstərişin ayrılmaz hissəsi olaraq əlavə olunur.
IX. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN

HESABATI
Elmi-pedaqoji təcrübənin ümumi yekun hesabatı keçirilən

təcrübə prosesinin mühüm qiymətləndirmə sənədi olaraq
xüsüsi struktur və məzmuna malikdir. Onun strukturuna
aşağıdakılar daxildir:
I.GiriĢ hissəsi:
 məqsəd;
 təcrübənin keçirilmə obyekti;
101
 başlanma və qurtarma müddəti;
 elmi-pedaqoji təcrübə zamanı yerinə yetrilmiş iş və
tapşırıqların təsnifatı.
II.Ümumi hissə:
 mövzuya aid psixoloci-pedaqoji ədəbiyyatın təhlili;
 elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsi prosesində
magistrantın yerinə yetirdiyi praktiki tapşırıqların
təsfiri;
 fərdi işin təşkilinin təsviri;
 müəllimlər və magistrantlar tərəfindən aparılmış
dərslərin nəticələrinin təhlili.
III.Yekun hissə:
 elmi-pedaqoji təcrübə zamanı əldə edilmiş səriştə və
bacarıqlar haqqında təsfiri məlumat;
 tədris, metodoloji və tərbiyyə işinin təşkilinin
təkmilləşdirilməsi haqqında təkliflər.
IV.Ġstifadə olunmuĢ mənbələrin siyahısı:
İstifadə olunmuş mənbələr sırasına elmi əsərlər, nəşrlər,
vebsaytlar, hesabatlar və sair daxil edilir. Siyahıda mənbənin,
müəlifin və nəşriyyatın adı, buraxılış ili və səhifələrin sayı
göstərilməlidir.
V.Əlavələr:
Hesabatda əsaslandırılaraq məzmun tələblərindən irəli
gələn bir və ya bir neçə əlavə verilə bilər. Əlavələr hesabıtın
əsas hissəsində göstərilməyən informasiya materiallarından:
cədvəllər qrafiklər, sxemlər və digər sənədləri əks etdirir və
hesabatın ümumi həjminə aid olunmur.
102
X. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN HESABAT
SƏNƏDLƏRĠNĠN HAZIRLANMASINA
QOYULAN TƏLƏBLƏR
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin yekunları ilə bağlı

müvafiq hesabat sənədlərini toplamalı, hazırlamalı və xüsusi
tərtib olunmuş formada yekun attestasiyasına azı 10 gün qalmış
təcrübə rəhbərinə təqdim etməlidir. Təcrübə rəhbəri
magistrantdan qəbul etdiyi sənədləri magistr proqramının
rəhbərinin razılığı əsasında müvafiq ixtisas kafedrasında yekun
attestasiyasını təşkil etməlidir. Bu zaman təcrübə rəhbəri elmi-
pedaqoji təcrübənin titul vərəqində qeydlər aparmalı və o
magistrant tərəfindən «MHM»nə təsdiq üçün təqdim
olunmalıdır. /Əlavə1-də təcrübənin titul vərəqinin nümunəsi
verilmişdir/
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabat sənədinə aşağıdakılar
aiddir:
1. elmi-pedaqoji təcrübənin titul vərəqi /Əlavə 1/;
2. elmi-pedaqoji təcrübənin təsbit olunmuş formada
hesabatı;
2. elmi-pedaqoji təcrübənin gündəliyi;
3. elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsi üzrə təcrübə
rəhbərinin rəyi. /Əlavə 2-də təcrübə rəhbərinin rəyinin
nümunəsi verilmişdir./;
4. yekun attestasiyası sənədi /Əlavə 3/
Magistrant elmi-pedoqogi təcrübəni müəyyən olunmuş
müddətlərdə keçmədikdə və lazımı sənədləri vaxtında
hazırlayıb təqdim etmədikdə təcrübə rəhbəri həmin magistrant
barəsində ixtisas kafedrası rəhbərliyini və magistr proqramı
rəhbərini məlumatlandırmaqla «Magistr hazırlığı mərkəzi»nin
direktoruna rəsmi məlumat verməlidir.
103
«MHM»də təcrübənin yekun attestasiyasına
buraxılmaması haqqında aşağıdakılar əsas götürülür:
 müvafiq təqdimat müddətlərinin gejikdirilməsi;
 hesabat sənədlərinin işinin tərtibat qaydalarına əməl
olunmaması;
 magistrantın akademik borjları;
 müqavilə öhdəlilklərinin yerinə yetirilməməsi.
«Magistr hazırlığı mərkəzi»ndə səndləri müfaviq qaydada
tərtib olunmuş, lakin elmi-pedaqoji təcrübə obyektindən mənfi
rəy almış magistrant barəsində müəyyən olunmuş formada
qərar qəbul edilməlidir.
XI. HESABATIN YAZILIġ FORMASI
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatı müvafiq yazılış

formasında tərtib olunur. Bu zaman aşağıdakı yazılış
qaydalarına əməl olunmalıdır:
 mətn kompüterdə (format Word) çap olunur;
 çap A4 (210 x 297 mm) formatlı ağ kağızın bir üzündə,
mətndə boş sahələrin göstərilməklə: sol boş sahə - 30
mm, sağ - 1,5 mm, yuxarı - 20 mm və aşağı 25 mm;
 sətrlər arası interval 1,5;
 şiriftlər «Times New Roman 14»;
Hesabat jəvəllər, qrafik, sxem və sair ilə illüstrasiya
olunmalı və ümumi həjmi əlavələrlə birlikdə 20-25 səhifəni
əhatə edillməlidir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabat sənədləri ardıcıl
nömrələnməli və gildlənməlidir. Titul vərqəqi ümumi hesabat
səndləri toplusunun ilk səhifəsi hesab edilir və o nömrələnmir.
104
XII. YEKUN ATTESTASĠYASININ KEÇĠRĠLMƏSĠ
QAYDALARI VƏ QĠYMƏTLƏNDĠRĠLMƏSĠ METODĠKASI
Yekun attestasiyası elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatının

müdafiəsi formasında magistr proqramının rəhbərinin iştirakı
ilə təqdim olunmuş müvafiq sənədlər əsasında kafedralarda
keçirilir. Bu məqsədlə ixtisas kafedrasında 3 nəfərdən az
olmayaraq attestasiya komissiyası yaradılır. Komissiyanın
tərkibinə kafedranın müdiri /sədr/, elmi-pedoqogi təcrübənin
rəhbəri və ixtisas kafedrasının müəllimləri sırasında üzv və
üzvlər daxil edilir. Təcrübə ADİU-da keçirldiyi təqdirdə
təcrübə obyektinin rəhbəri də komissiyaya üzv kimi daxil
edilir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin yekunları differensial məqbul
formatında beş ballı sistem üzrə qiymətləndirilir və nəzəri təlim
qiymətləri ilə eyni səviyyədə götürülür.
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatının
müdafiəsi zamanı çıxışını təcrübə prosesində əldə olunmuş
nailiyyətlər və özünün şəxsən qazandığı yeni biliklər əsasında
quraraq nümayiş etdirməlidir.
Qiymətləndirmə hesabat materialları əsasında kompleks
şəkildə aparılır və buraya ümumiiqtisad fənnlərinin tədrisi üzrə
müəllimin müstəqil fuksional fəaliyyəti üçün bütün vajib
xüsüsiyyət və keyfiyyətlərdə əhatə olunan aşağıdakı göstərijilər
daxil edilir:
 psixoloji-pedaqoji və metodoloji biliklər;
 pedaqoji bacarıq /tədris etmə, layihələndirmə,
konstruktivlik, kommunikativlik, təşkilatçılıq, təribiyəvi
funksiyaların yerinə yetrilməsi hazırlığ/;
 iqtisadi fənnlərin tədrisinə maraq və motivasiya;
 məsuliyyət və müstəqillik dərəcəsi;
 elmi-pedaqoji və metodik işin keyfiyyəti;
 özünü təhlil və özünü qiymətləndirmə səriştəsi.
105
Müsbət qiymət almaq üçün magistrant elmi-pedaqoji
təcrübənin proqram tələblərini tam yerinə yetirməli, cari və
yekun sənədlərini vaxtında tərtib etməlidir.
Magistrantın təjürbənin nəticələrinə görə fəaliyyətinin
qiymətləndirilməsi üçün aşağıdakılar əsas götürülür:
I.Müasir Ģəraitdə magistrantın psixoloji hazırlığının
qiymətləndirilməsi.
II.Müasir Ģəraitdə magistrantın texnoloji hazırlığının
qiymətləndirilməsi:
 didaktik;
 metodik;
 texniki;
 tədris-təlim prosessinin təşkili üzrə müvafiq nomativ
sənədlər üzrə biliklərə malik olmma;
 tədris olunan fənnlər üzrə ümumi biliklərin nümayiş
etdirilməsi.
III.Öz fəaliyyətini planlaĢdırmaq bajarığının
 məqsədlərə çatmaq üçün real imkanları və ehtiyatları
nəzərə almınması bajarığı.
 magistrantın öz fəaliyyətini planlaşdırma bacarığının
proqnozlaşdırılması;
IV.Magistrattın müəllimlik /redoqoqluq/ fəaliyyətinin
 tədris proqramlarının yerninə yetrilməsi;
 dərslərin aprılması medodikaya uyğunluğu;
 magistrantın müsətəqillilik dərəcəsi;
 tədris edilən predmetə maraq;
 tədrisin aktiv metodlarından istifadə səviyyəsi.
V.Magistrattın özünün professional səviyyəsinin
yüksəldilməsinin qiymətləndirilməsi:
 tədrisin effektiv metod və tiexnologiyalarının
axtarışının qiymətləndirilməsi;
106
 özünü təkmilləşdirmə bajarığı.
VI.Magistrantın Ģəxsi keyfiyyətlərinin
 ünsiyyət mədəniyyəti;
 intellektual səviyyə;
 mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərin inkişaf etdirilməsi.
VII.Elmi-pedaqoji təjürbəyə və rəhbərin tapĢırığının
yerinə yetiriməsinə münasibət:
Hər bir göstəriji 5 ballıq sistem üzrə qiymətləndirilir və
bölgü əsasında orta qiymət müəyyən olunur.
Elmi-pedaqoji təjürbənin yekun attestasiyası müvafiq
qaydada protokollaşdırılır. /Əlavə 3-də elmi-pedaqoji
təcrübənin yekun attestasiyası protokolu təqdim olunur/.
XIII. ELMĠ-PEDAQOCĠ TƏCRÜBƏNĠN

KEÇĠRĠLMƏSĠNĠN MATERĠAL TƏMĠNATI
Elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri müvafiq məqsəldlər

üçün ayrılaraq təsbit olunmuş tədris saatlarına görə əmək haqqı
alır. Elmi-pedaqoji təcrübə ADİU tərəfindən keçirildikdə təyin
olunmuş təcrübə obyekti rəhbəri də seksiyalar üzrə tədris
saatlarına görə əmək haqqı verilir. Bu zaman təcrübə obyekti
rəhbərinin iş saatı gün ərzində 6 saatdan çox olmamalıdır.
Elmi-pedaqoji təcrübəni keçirən professor-müəllim
heyətinin əmək haqqı da tədris saatlarına görə müəyyən edilir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin baza təşkilatlarında təcrübə
rəhbərlərinin əmək haqqı təşkilatlar arası müqavilə əsasında və
ya baza təşkilatının özünün vasaitləri müqabilində təyin edilir.
Metodik göstəriĢ üzrə müəyyən məqamlar elmi-tədqiqat təcrübəsi

proqrammı, məkan və spesifiklik Ģəraitinə uyğun olaraq iĢin gediĢi
zamanı təcrübə rəhbəri tərəfindən əlavələr edilməklə
konkretləĢmələrə məruz qala bilər.
107
ƏLAVƏLƏR
Əlavə 1

ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN
ÜMUMĠ HESABATI
Magistrant /A.S.A/.__________________________________
Magistr proqramı______________________________________
Elmi-pedaqoji təcrübənin obyekti______________________

___________________________________________________
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçirilmə müddəti:

«__» «_______» 20__ ildə «__» «_______» 20__ ilədək
Hesabat müdafiyəyə təqdim MHM-nin direktoru
edilmək üçün buraxılmıĢdır İmza_____________________

Elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri Magistr proqramının rəhbəri

İmza__________________________ İmza________________________
(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad) (A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
Kafedra müdiri İmza _____________________________

BAKI 20__
108
Əlavə 2
ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN KEÇRĠLMƏSĠ ÜZRƏ

TƏCRÜBƏ RƏHBƏRĠNĠN RƏYĠNĠN NÜMUNƏSĠ
__________________________________magistr proqramını üzrə

___________qrupunun magistrantı_________________________
(qrupun №-si) (magistrantın A.S.A)
keçdiyi elmi-pedaqoji təcrübə üzrə
RƏY
Praktikanın keçirilmə müddəti:

«__» «_______» 20__ ildə «__» «_______» 20__ ilədək
Hesabatın yerinə yetrilməsi dərəcəsi_____________________

___________________________________________________
Müstəqillik və təĢəbbüskarlıq________________________
___________________________________________________
Praktikanın keçrildiyi vaxt əldə edilmiĢ təjrübi bilik və

bacarıq____________________________________________
___________________________________________________
Magistrantın iĢə olan münasibəti______________________

___________________________________________________
Elmi-pedaqoji təcrübə prosesində magistrantın ümumi

fəaliyyətinin qiymətilədirilməsi_________________________
Elmi-pedaqoji təcrübənin rəhbəri

(A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad _____________________________________İmza, tarix
109
Əlavə 3
ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN
YEKUN ATTESTASĠYASININ PROTOKOLU
Kafedra___________________________________________
(kafedranın adı)
Magistrant /A.S.A/.___________________________________
Qrup №________
Magistr proqramı______________________________________
Hesabat sənədləri kafedraya təqdim olunmuşdur

«__» «__________» 20___il.
Müdafiənin keçirilmə tarixi__________________20___il.
(gün, ay)
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatının

müdafiəsinə verilən qiymət___________________________
/«əla», «yaxşı», «kafi», «qeyri-kafi»/
Kafedra müdiri_________________________________İmza
Elmi-pedaqoji təcrürbənin rəhbəri_________________İmza
Attestasiya kommisiyasının üzvləri
1._____________________________________________İmza
2._____________________________________________İmza
BAKI 20__
110
TÖVSĠYYƏ EDĠLƏN ƏDƏBĠYYAT
1.Azərbaycan Respublikası Təhsil Qanunvericilyiyin

Külliyyatı (Birinji nəşr) Bakı, «Təhsil», «Beynəlxalq
universitet» nəşriyyat və poliqrafiya mərkəzi. 2002. 436 səh.
2.Кудрявцев В.Т. Проблемное обучение: истоки, сущность,
перспективы. М.: Знание. 1991. 173 с.
3.Кулакова Н.Е, Лупоядова Л.Ю., Мельникова Н.А. и др.
Дневник педагогической практики. Брянск: «Курсив»,
2000. 298 с.
4.Маркова А.К. Психология профессионализма. М.:
Высшая школа. 1996. 169 с.
5.Потеев М.И. Практикум по методике обучения во вузах.
М.: Высшая школа, 1990. 211 с.
6.Олкок Д. Управление временем и рабочей нагрузкой. М.:
7.Селевко Г.К. Современные образовательные технологии:
Учеб. Пособие. М.: ИЧП «Издат-Магистр». 1997. 324 с.
8.Смирнов С.Д. Педагогика и психология высшего
образования. М.: Аспект Пресс, 1995.
10.Тимоховец Е.А., Цыркун И.И. Педагогическая практика
в школе: организация. Проектирование эффективного
обучения: Методич. пособие. Минск: БГПУ, 1998. 92 с.
11.Фадеев В.А., Приступа Г.Н. Как проводить
педагогический эксперимент. Рязань: Изд-во РГПУ,1993.
умственного труда. М.: Экономика. 1987. 109 с.
12.www.olemiss.edu
111
ELMĠ-PEDАQOJĠ
TƏCRÜBƏNĠN
KĠTABÇASI
20__/20__- тядрис или
BAKI 20__
112
TƏCRÜBƏ VƏRƏQƏSĠ

Magistrant _____________________________________
(A.S.A)
Ġstiqamət ______________________________________
(adı və kodu)
Ġxtisas /Magistr proqramı/ _________________________

(adı və şifri)
___________________________________________
___kurs,________________ __ qrup
(təhsil forması)
Magistr bileti (№)___________
Magistratın ünvanı /telefon/___________________________
__________________________________________________
Təcrübənin keçirildiyi yer ___________________________

___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________
113
Təcrübənin keçirilmə müddəti
«__» «____________» 200_ildən
«__» «___________» 200_ilədək
Əsas: ADİU-nun rektorunun əmri ___№ _______________

(tarix - gün, ay, il)
Ģöbəsi»nin müdiri _______________________________
_________________imza
M.Y.
Ġxtisas kafedrası_________________________________________
(Kafedranın adı)
Kafedra müdiri _____________________________________

_________________imza
Elmi-pedaqoji
təcürbənin rəhbəri _________________________________
_________________imza
Magistr proqramının
rəhbəri _______________________________________
(A. S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
_________________imza
114
TƏCRÜBƏNĠN KEÇĠRĠLDĠYĠ YERƏ DAXĠL OLMA VƏ
TƏCRÜBƏNĠN BAġA ÇATDIRMA MÜDDƏTĠNƏ DAĠR
QEYDLƏR
Getdi «__» «______________» 200__il
(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Gəldi «__» «______________» 200__il

(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Getdi «__» «______________» 200__il

(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
Gəldi «__» «______________» 200__il
(A.S.A.)
_________________imza
M.Y.
115
Elmi-pedaqoji təcrübə real tədrisin aktiv
tərzdə mənimsənilməsi prosesi olmaqla praktik yönümlü elm
kimi insana peşəsinə qarşı məhəbbət aşlayır, biliyini
zənginləşdirərək onun yaradıjılıq fəallığını yüksəldir. Elmi-
pedaqoji təcrübənin keçirilməsi zamanı magistrantlar müəllim
mövqeyindən pedaqoji fəaliyyəti duyaraq, müvafiq istiqamətdə
İlkin mənəvi kapital toplayır və öz biliyini tətbiq etmək
imkalarını daha da artırmış olurlar.
Hörmətli magistrantlar!
Cəlb olunduğunuz elmi-pedaqoji təcrübə prosesi Sizə
iqtisad yönümlü fənlərin tədrisinin reallaşdırılması
istiqamətində müvafiq peşə bilikləri və səriştəsinin
formalaşmasında pedaqoji fəaliyyətin konstruksiyası, metod və
vasitələrinin tətbiqi və inkişafının mənimsənilməsinə hərtərəfli
yardımçı olacaqdır.
Siz elmi-pedaqoji təcrübə zamanı hazırladığınız fərdi iş
planına uyğun olaraq iqtisad yönümlü elmlərinin tədrisi
istiqamətində pedaqoji prosesin təşkilinin əsas metod və
formalarını və başlıja prinsiplərini mənimsəməli,
mühazirələrin, laborator və praktiki dərslərin, seminarların,
hazırlanması və keçirilməsi metodikası ilə tanış olmalı,
biliklərin keyfiyyət qiymətləndirilməsini və tədris prosesinə
nəzarət metodikasını öyrənməli, innovasiyalı, mütərəqqi təhsil
texnologiyalarına yiyələnməli, təhsilin metodoloci prinsiplərini
və təhsil qanunverijiliyinin mühüm normativ-hüquqi aktlarına
dair əldə etdiyiniz məlumatları daha da təkmilləĢdirməli və
artırmalısınız.
Elmi-pedaqoji təcrübə prosesində Siz tədris prosesinin
layihələşdirilməsi və təşkilinin metodik işini realaşdırmaq,
auditoriyada çıxış və dərs prosesesində yaradıjı mühit
formalaşdırmaq, pedaqoji fəaliyyətdə yaranmış çətinlikləri
təhlil etmək, onların həlli istiqamətində hərəkət planları
116
hazırlamaq, müstəqil psixoloci-pedaqoji tədqiqatlar aparmaq və
ümumi fəaliyyətin nətijələrini qiymətləndirməyi
bacarmalısınız.
Bilməlisiniz ki, təjrübi obyektinə daxil olduqunuz andan
etibarən Sizə həmin qürumun əmək mühafizəsi və daxili əmək
intizamı qaydaları tətbiq ediləjəkdir. Bütün bu qaydaların hər
hansı birinin pozuluşu isə müvafiq intizam jəzası ilə müşayiət
olunur.
Siz bu kiatabçada elmi-pedaqoji təcrübə dövründə
görülən iş barədə hər gün qısa qeydlər aparmalı, nəzərdə
tutulan prossedur qaydalara tam dolğunluğu ilə əməl
etməlisiniz. Son nəticə olaraq keçirilmiş elmi-pedaqoji təcrübə
üzrə hesabat yazmalı, müəyyən olunmuş müddətlərdə təcrübə
rəhbərinə verərək hesabatnızı attestasiya kommisiyası
qarşısında müdafiə etməlisiniz.
Elmi-pedoqogi təcrübəyə üzürsüz səbəbə görə

gəlməyən, müvafiq proqramını yerinə yetirməyən, onun
nəticəsi haqqında qeyri-qənaətbəxĢ rəy və müdafiə zamanı
qeyri-müvəffəq qiymət alan magistrantlar təkrar təcrübə
prosesinə cəlb edilirlər. Bu zaman bütün xərclər
magistrantın Ģəxsi hesabına təmin olunur və təcrübə tədris
prosesindən kənar vaxtda yerinə yetrilir.
Üzürsüz səbəbdən təcrübə keçməyən və qeyri-kafi
qiymətləndirilmiĢ magistrantlar akademik borc zəmində
universitetdən xaric olunurlar.
Magistrantın təcrübədə iĢtirak etməməsi və ya
müəyyən olunmuĢ normativləri yerinə yetriməməsi elmi-
pedaqoji təcrübənin kitabçasındakı qeydlər və sənədlər
əsasında təsdiqlənməlidir.
Sizə daxil olduğunuz elmi-pedaqoji təjrümadən maksimum

faydalanmaq, əldə etdiyiniz bilkləri gələjək fəaliyyətlərnizdə
səmərli tətbiq etmək uğurları arzulayırıq!
117
I.TƏCRÜBƏNĠN KEÇĠRĠLMƏSĠ VƏ KĠTABÇANIN
DOLDURULMASI ÜZRƏ TƏLĠMAT
Elmi-pedaqoji təcrübənin kitabçası bütün təcrübə prosesi

boyu magistrantın fəaliyyətini sistemləşdirilməsinə xidmət edir.
O, həmçinin keçirilən təcrübənin əsas uçot, davamiyyət və
keyfiyyətli mənimsəmə sənədi funksiyalarını da yerinə yetirir.
Elmi-pedaqoji təcrübənin təşkili və keçirilməsi üzrə ADİU-
nun rektorunun əmrinə əsasən gündəlik «Təcrübə və işədüzəltmə
şöbəsi» tərəfindən müvafiq rekvizitləri doldurullaraq ixtisas
kafedrasının müdiri və magistr proqramının rəhbərinin təsdiqinə
göndərilir.
«Təcrübə və işədüzəltmə şöbəsi» elmi-pedaqoji təcrübənin
başlanmasına azı 2 həftə qalmış gündəliyi təcrübə rəhbəri vasitəsi
ilə magistranta təqdim etməlidir.
Gündəliyi əldə etmiş magistarant müəyyən olunmuş vaxt
müddətində elmi-pedaqoji təcrübənin keçrildiyi obyektə gedir. O.
elmi-pedaqoji təcrübənin ilk günlərində təcrübə rəhbərinin
köməyi ilə fərdi iş planı (tapşırığı) hazırlayır və onu hər iki
təcrübə rəhbərinin təsdiqinə verir.
Kitabçanın fərdi iş planı adlanan II. bölümündə magistrant
elmi-pedaqoji təcrübənin məqsədini, praktikanın məzmunun qısa
şərhdə formalaşdırır. Bölmənin öyrənmək, praktiki yerinə
yetirmək, tanış olmaq hissələrində magistrant elmi-pedaqoji
təcrübənin konkret tələblərindən irəli gələn məsələləri təcrübə
rəhbəri ilə razılaşdıraraq qeydlər aparır. Elmi-pedaqoji təcrübə
obyektinin rəhbəri magistranta əlahiddə olan öz tapırığını verir və
bu tapşırıq gündəlikdə - fərdi iş planının xüsüsi hissəsində əksini
tapır. Plan tapşırığın yerinə yetrimə müddətləri təcrübə rəhbərləri
ilə razılaşdırılır və onlar tərəfindən təsdiq olunur.
Elmi-pedaqoji təcrübə keçən hər bir magistrant onun bütün
bəndlərini fərdi plana (taşırığı) uyğun olaraq qısa şərhdə dolğun
və məzmunlu doldurulması istiqamətində sərbəst qaydada
gündəlik əməli fəaliyyət göstərməlidir.
118
qiyabi təhsil alanlar isə 10 gün üçün qeyd aparmalıdıprlar.
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin mühüm hissələrindən
və olaraq kitabçanın IV-V bölmələrində əksini tapan - hər iki
resenziya-reytinq jədvəlində dərslərində müşahidəçi qismində
iştirak etdiyi pedaqoq və magistrant yoldaşının fəaliyyətinə öz
nöqteyi-nəzərindən 4 ballı sistem üzrə qiymət verməli, ehtiyaj
duyulduqda isə ayrı-ayrı bəndlərə əlavə iradlarını bildirməlidir.
Qiymətlərin 11 bəndin hər biri üzrə orta vəziyyəti
müəyəyənləşdirilir və ümumi olan yekun qiymət hesablanır.
haqqında kitabçanın VI bölümündə hər gün müvafiq qeydlər
aparmalıdır.
Elmi-pedaqoji təcrübənin sonunda təcrübə obyekti rəhbəri
kitabçanın VII bölümündə magistrantın fəaliyyəti üzrə qısa rəy
yazmalıdır. Qısa rəydə aşağıdakılar göstərilməlidir:
 magistrant tərəfindən elmi-pedaqoji təjürbə proqramının
yerinə yetrilməsi səviyyəsi;
 əmək və ijra intizamına riyayət dərəcəsi;
 peşəkarlıq səriştəsinə malik olma səviyyəsi;
 yaradıjılıq qabiliyyəti;
 sərbəst işləmək bajarığı
 sənədlərin tərtibat keyfiyyəti;
 hesabatının kafedrada müdafiə olunma üçün tövsiyyə
edilməsi.
Hesabat və gündəlik tam hazır vəziyyətdə təcrübə rəhbərinə və
onun tərəfindən ixtisas kafedrasına təqdim olunmalıdır. Hesabatda
magistrant elmi-pedaqoji təcrübəsinin iş sistemi, təcrübə zamanı
yerinə yetirilən tədqiqatların mahiyyəti, özünün iştirakçısı olduğu
seminarların gedişi haqqında məlumatları əks etdirməlidir.
Təcrübə rəhbəri müvafiq hesabatın strukturunun və həjminin
Təcrübənin keçrilməsi üzrə geniş təlmat «Elmi-pedaqoji
təcrübə» adlı müvafiq metodik göstərişdə daha golğun öz əksini
tapmışdır.
119
II. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN KEÇRĠLMƏSĠ
ÜZRƏ MAGĠSTRANTIN FƏRDĠ Ġġ PLANI /TAġIRIĞI/
PLAN-TAPġIRIQ
№ YERĠNƏ
ADI və MƏZMUNU YETRĠLMƏ
MÜDDƏTĠ
Məqsəd:
I
Təcrübənin məzmünu:
1.Öyrənmək:
II 2.Tanış olmaq:
3.Praktiki yerinə yetirmək:
Təcrübə obyekti rəhbərinin tapĢırıqları:

III
Elmi-pedaqoji təcrübənin
hesabatını təqdim etmək «__» «______» 20__ ilədək
Təcrübə
rəhbəri__________________________________________________________
_________________imza
Təcrübə obyekti
rəhbəri_________________________________________________
_________________imza
Magistrant ______________________________________________________________
(A.S.A.)
_________________imza
120
III. ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏNĠN KEÇRĠLMƏSĠ
ÜZRƏ GÜNDƏLĠK QEYDLƏR
Təcrübə obyekti
MƏZMUNU
imzası
1.
2.
121
Təcrübə obyekti
MƏZMUNU
imzası
6.
7.
8.
9.
10.
122
Təcrübə obyekti
Tarix rəhbərin qeydi və
MƏZMUNU
S/№ imzası
11.
12.
13.
14.
15.
123
Təcrübə obyekti
Tarix rəhbərin qeydi və
MƏZMUNU
S/№ imzası
16.
17.
18.
19.
20.
124
IV. MAGĠSTRANTIN MÜġAHĠDƏÇĠ QĠSMĠNDƏ
ĠġTĠRAK ETDĠYĠ DƏRSLƏRDƏ PEDAQOJĠ PROSESĠN
TƏġKĠLĠNĠN TƏHLĠLĠ ÜZRƏ
resenziya-reytinqin cədvəli
Fənnin adı_____________________________________
Qiymətləndirə
Ģkalası Resenzentin
№ Qiymətləndirmə meyarları iradları
2 3 4 5
1 Mövzunun açılış dolğunluğu
və düzgünlüyü
2 Mövzunun məntiqri və ardıcıl
təqdim edilməsi
3 Təqdim olunan materialın
xarakteri, stili və inandırıcılığı
4 Ayrılmış vaxt müddətində
təqdim etmək bajarığı
5 Çıxış edənin savadlılığı, nitq
mədəniyyəti və jestlərdən
istifadə məharəti
6 İllyustrasiya materiallardan
istifadə
7 Çıxış edənin təmkinliyi və
özünə inam dərəcəsi
8 Çıxış zamanı yol verilən səhv
və düzəlişlər
9 Çıxış edənin ümumi manerasi
10 Çıxış edənin özünün təqdim
edilən problemə münasibəti
Resenzentin
ümumi qiyməti Yekun qiymət
Resenzent /Magistrant/ (A.S.A.) __________________________________

__________________imza
«__» «_______» 20__
125
V. MAGĠSTRANTIN MÜġAHĠDƏÇĠ QĠSMĠNDƏ
ĠġTĠRAKÇISI OLDUĞU DĠGƏR BĠR MAGĠSTRANTIN
TƏDRĠS ETDĠYĠ DƏRSĠN TƏHLĠLĠNĠN
resenziya-reytinqin cədvəli
Fənnin adı_____________________________________________
Qiymətləndirə
Ģkalası Resenzentin
№ Qiymətləndirmə meyarları iradları
2 3 4 5
1 Mövzunun açılış dolğunluğu
və düzgünlüyü
2 Mövzunun məntiqri və ardıcıl
təqdim edilməsi
3 Təqdim olunan materialın
xarakteri, stili və inandırıcılığı
4 Ayrılmış vaxt müddətində
təqdim etmək bajarığı
5 Çıxış edənin savadlılığı, nitq
mədəniyyəti və cestlərdən
istifadə məharəti
6 İllyustrasiya materiallardan
istifadə
7 Çıxış edənin təmkinliyi və
özünə inam dərəcəsi
8 Çıxış zamanı yol verilən səhv
və düzəlişlər
9 Çıxış edənin ümumi manerasi
10 Çıxış edənin özünün təqdim
edilən problemə münasibəti
Resenzentin
ümumi qiyməti Yekun qiymət
Resenzent /Magistrant/ (A.S.A.) __________________________________

__________________imza
«__» «_______» 20__
126
VI. MAGĠSTRANTIN ELMĠ-PEDAQOJĠ TƏCRÜBƏ
PROSESĠNDƏ ĠġTĠRAKI HAQQINDA QEYDLƏR
Günlər GəlmiĢdir
GəlməmiĢdir (-)
Əlavə qeydlər
S/s Tarix
1-ji gün
2-ji gün
3-ji gün
4-ji gün
5-ji gün
6-jı gün
7-ji gün
8-ji gün
9-ju gün
10-ju gün
11-ji gün
12-ji gün
13-jügün
14-jü gün
15-ji gün
16-jı gün
17-ji gün
18-ji gün
18-jü gün
20-ji gün
Yekun GəlmiĢdir (gün)
GəlməmiĢdir (gün)
Elmi-pedaqoji təcrübə
obyektinin rəhbəri_________________________imza
(A.S.A)
127
VII. TƏCRÜBƏ OBYEKTĠ RƏHBƏRĠNĠN RƏYĠ
Magistrant (A.S.A) ________________________________________________

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Elmi-pedaqoji təcrübə
obyektinin rəhbəri _______________________________
(əsas vəzifəsi, A.S.A., elmi dərəcə və elmi ad)
_____________________________________ _______________________ imza
«__» «_______» 20__
128
VIII. TƏCRÜBƏYƏ AĠD OLAN
HESABATLARIN QƏBULU VƏ MÜDAFĠƏ ZAMANI
ÇIXIġIN STRUKTURU
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin gündəliyi, hesabatı

və digər müvafiq sənədləri müəyyən olunmuş müddətlərdə
təcrübə rəhbərinə təhvil verir və təyin olunmuş tarixdə onu
müdafiə edir. Mydafiə zamanı tələbənin ixtisas səviyyəsi,
gördüyü işlərin məzmunu və keyfiyyəti nəzərə alınır.
Hesabat və onun müdafiəsi differensiallaşdırılmış
qiymətlə dəyərləndirilir. Bu qiymətlər təcrübəyə dair müvafiq
yekun attestasiyası sənədində əks olunaraq təsdiq edilir.
Magistrant elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatını ixtisas
kafedrasında müdafiə edərkən aşağıdakıları nəzərə almalıdır:
1.Keçirilmiş elmi-pedaqoji təcrübənin məqsədlərini
formalaşdırmaq və təqdim etmək. Onları keçirilmiş pedaqoji-
psixoloci fənnlərələrdə əldə edilmiş biliklərlə müqayisə etmək;
2.Təəssüratları qeyd olunmaqla elmi-pedaqoji təcrübənin
qısa xronologiyasını vermək;
3.Fərdi iş planın yerinə yetrilməsi istiqamətində fəaliyyəti
açıqlamaq, onun hansı səviyyədə yerinə yetrilməsini
əsaslandırmaq;
4.Elmi-pedaqoji təcrübə müddətində magistrantın özünün
konkret fəaliyyət bajarığını şərh etmək.
5.Müşahidəçi qismində iştirakçısı olduğunuz dərslərdə
dərsləridə diqqəti jəlb edən məqamları sadalamaq və irad
tutuğunuz halların özününzün nejə aradan qaldırmaq
imkanında olduğunuzu subut etmək;
6.Elmi-pedaqoji təcrübə zamanı əldə etdiyiniz nətijələri
və qazandığınız səriştəni nümayiş etdirmək;
7.Keçrilmiş elmi-pedaqoji təcrübəni keyfiyyətini və sizin
üçün əhəmiyyətini dəyərləndirmək.
129
МЦНДЯРИЖАТ
Mаэистр диссертасийасынын йериня йетирилмяси
цзря методик эюстяриш
Маэистр дяряжясинин «Умуми игтисадиййат» пешяси

истигамятиндя мянимсянилмяси гаршысында гойулан
тялябляр 09
Маэистр диссертасийасы ишинин мягсядляри 09
Маэистр диссертасийасы мювзуларынын сечилмяси вя
tясдиг олунмасы 10
Маэистр диссертасийасынын мязмуну вя онун
структуруна гойулан тялябляр 11
Маэистр диссертасийасы вя онун йазылыш гайдалары 17
Маэистр диссертасийасы цзря рефератын тяртиб едилмяси 21
Маэистрантын фярди иш планы 22
Маэистр програмы вя онун рящбяри 22
Елми рящбярля маэистрантын бирэя фяалиййят гайдалары 24
Маэистр диссертасийасынын ихтисас кафедрасында
iлкин мцзакирясинин тяшкили 26
Маэистр диссертасийасына ряйлярин верилмяси гайдасы 28
Маэистр диссертасийасынын мцдафия шурасына
tягдим едилмяси гайдасы 29
Маэистр диссертасийасынын гиймятляндирилмяси
методикасы (мейарлары) 33
Диссертасийа ишинин нятижяляринин тяжрцбядя тятбиги
вя ондан истифадя олунмасы 34
Ялавяляр 35
Тювсиййя едилян ядябиййат 48
130
Magistrantin Elmi-Tədqiqat Təcrübəsinin
təĢkili üzrə metodik göstəriĢ
Elmi-tədqiqat təcürbəsinin mahiyyəti, məqsəd və vəzifələri 52

Elmii-tədqiqat təcrübəsinin keçrilmə obyekti və müddəti 53
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin proqramı və rəhbərləri 53
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin mərhələləri 55
Elmi-tədqiqat təcrübəsi üzrə magistrantın fərdi
iş planı (tapşırığı) 57
Nəzəri məşğələlər və praktikumlar 57
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçrilməsinin təşkilati
məsələləri 59
Təcrübə prosesində magistrantın hüquq və vəzifələri 61
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin kitabçası 62
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin hesabatı 64
Hesabatın yazılış forması 65
Hesabat sənədlərinin hazırlanmasına qolulan tələblər 65
Yekun attestasiyası 67
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilməsinin material
təminatı 68
Tövsiyyə edilən ədəbiyyat 69
Əlavələr 70
Elmi-Tədqiqat Təcrübəsinin Kitabçasi
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilməsi və kitabçanın

doldurulması üzrə təlimat 79
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilməsi üzrə magistrantın
fərdi planı (tapşırığı) 81
Elmi-tədqiqat təcrübəsinin keçirilməsi üzrə gündəlik qeydlər 82
131
Magistrantin elmi-tədqiqat təcrübəsi prosesində iştirakı
haqqinda qeydlər 86
Təcrübə rəhbərinin rəyi 87
Təcrübəyə aid olan hesabatlarin qəbulu və müdafiə zamanı
çıxışın strukturu 88
Magistrantin Elmi-Pedoqoji Təcrübəsinin

təĢkili üzrə metodik göstəriĢ
Elmi-pedaqoji təcrübənin məqsəd və prinsipləri 91

Elmi-pedaqoji təcrübənin məzmunu və mövzusu 92
Elmi-pedaqoji təcrübənin davamlılığı və keçrilmə obyekti 92
Elmi-pedaqoji təcrübənin reallaşdırlması mərhələləri 93
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsinin təşkilati məsələləri 95
Elmi-pedaqoji təcrübəyə rəhbərlik 96
Elmi-pedaqoji təcrübə prosesində magistrantın hüqüq və
vəzifələri 98
Elmi-pedaqoji təcrübənin kitabçası 99
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabatı 101
Elmi-pedaqoji təcrübənin hesabat sənədlərinin
hazırlanmasına qoyulan tələblər 103
Hesabatın yazılış forması 104
Yekun attestasiyası keçirilməsi qaydaları və
qiymətləndirilməsi metodikası 105
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçirilməsinin material təminatı 107
Əlavələr 108
Tövsiyyə edilən ədəbiyyat 111
132
Elmi-Pedoqoji Təcrübəsinin Kitabçasi
Elmi pedaqoji təcrübənin keçilməsi üzrə magistrantın və

kitabçanın doldurulması üzrə təlimat 118
Elmi-pedaqoji təcrübənin keçrilməsi üzrə magistrantın
fərdi iş plani (taşiriği) 120
Elmi pedaqoji təcrübənin keçirlməsi üzrə gündəlik qeydlər 121
Magistrantın müşahidəçi qismində iştirak etdiyi dərslərdə
pedaqoji prosesin təşkilinin təhlili üzrə
resenziya-reytinq cədvəli 125
Magistrantın müşahidəçi qismində iştirakçı olduğu digər bir
magistrantın tədris etdiyi dərsin təhlilinin resenziya-reytinq
cədvəli 126
Magistrantın elmi pedaqoji təcrübə prosesində iştirakı
haqqında qeydlər 127
Təcrübə obyekti rəhbərinin rəyi 128
Təcrübəyə aid olan hesabatlarının qəbulu və müdafiə zamanı
içisin strukturu 129
Müəlliflər Metodik GöstəriĢlər Toplusunun

hazırlanmasında göstərdikləri köməyə görə Azərbaycan
Respublikası Təhsil Nazirliyinin «Ali v orta ixtisas təhsili»
Ģöbəsinin baĢ məsləhətçisi N.S.Ġbrahimova,
özlərindən əvvəl bu tipli metodik göstəriĢlər hazırlamıĢ
p.e.d F.B.Sadıqova, M.K.Məcidova, Ə.M.Mirzəyevə və
ADĠU-nun əməkdaĢları prof. T.Ə.Hüseynova, i.e.n.
A.Fərruxova, E.R.Bağırzadəyə və magistr P.H.Ziyadova
dərin təĢəkkürlərinin bildirirlər.
133
NəĢrin redaktoru Ş.H.Kərimova
Texniki redaktor E.R.Bağırzadə
Kompüter tərtibatçısı M.E.Hacızadə
Koorektor F.H.Məmmədova
Həsən Abid oğlu Ġsrafilov

iqtisad elmləri namizədi, dosent
ElĢən Mahmud oğlu Hacızadə

iqtisad elmləri doktoru
Magistr dissertasiyasının yerinə yetrilməsi,

elmi-tədqiqat və elmi-pedoqoji təcrübələrin təĢkilinə dair
metodik göstəriĢlər toplusu
www.aseu.ab.az
Çapa imzalanıb 20.02.2007. Kağız formatı 60x84 1/16

Həcmi 8 ç.v. SifariĢ 020. Sayı 300
«Ġqtisad Universiteti» nəĢriyyatı

AZ 1001, Bakı, Ġstiqlaliyyət küçəsi, 6
134

MDT

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

MDT

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

АЗЯРБАЙЖАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ

ТЯЩСИЛ ПРОБЛЕМЛЯРИ ИНСТИТУТУ

АЗЯРБАЙЖАН ДЮВЛЯТ ИГТИСАД УНИВЕРСИТЕТИ

MAQĠSTR DĠSSERTASĠYASININ YERĠNƏ YETRĠLMƏSĠ,

METODĠK GÖSTƏRĠġLƏR TOPLUSUNU

АДИУ-нун Маэистр щазырлыьы мяркязинин

Magistr dissertasiyasının yerinə yetrilməsi,

Bakı: «İqtisad Universitet nəşriyyatı», 2007

Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийинин

АДИУ-нун «Игтисади кибернетика» кафедрасынын мцдири,

Методик эюстяриш маэистр програмынын йериня йетрилмяси

II. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ИШИНИН МЯГСЯДЛЯРИ

III. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ

IV. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН МЯЗМУНУ ВЯ

Маэистр диссертасийасынын бюлмяляринин мязмуну

Нятижя вя тяклифляр: Тядгигат ишинин бу бюлцмцндя апарылан

V. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ВЯ ОНУН

VI. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ ЦЗРЯ РЕФЕРАТЫН

VIII. МАЭИСТР ПРОГРАМЫ ВЯ ОНУН РЯЩБЯРИ

X МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ИХТИСАС

XII. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН

XIII. МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН

AZƏRBAYCAN RESPUBLĠKASI TƏHSĠL NAZĠRLĠYĠ

Ихтисасын шифри вя ады

Диссертасийа иши мцдафийяйя бурахылмышдыр

Елми рящбяр Маэистр програмынын рящбяри

Кафедра мцдири(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)___________________________

Тядгигатын предмет вя обйекти_________________________

Тядгигатын ясас мягсяди вя вязифяляри____________________

Тядгигатын информасийа базасы вя ишлянмяси методлары_______

Тядгигатын елми йенилийини_____________________________

Тядгигатын практики ящямиййяти_________________________

Диссертасийа ишинин структуру___________________________

Диссертасийа ишинин I Фясилиндя бахылан мясяляляр___________

Диссертасийа ишинин II Фясилиндя бахылан мясяляляр___________

Диссертасийа ишинин III Фясилиндя бахылан мясяляляр__________

МАЭИСТРАНТЫН ФЯРДИ ИШ ПЛАНЫ

Маэистр програмынын рящбяри___________________________

Маэистрант (А.С.А.)______________________________________________имза, тарих

Маэистрант (А.С.А.)______________________________________________имза, тарих

ПЕШЯ-ТЯЩСИЛ ПРОГРАМЫНЫН МЯЗМУНУ

Жями тядрис цзря йекун

Маэистрант (А.С.А.)______________________________________________имза, тарих

МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫНЫН ИШ ПЛАНЫ

Маэистр програмынын рящбяри (А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)______имза, тарих

Диссертасийа мювзусу вя елми рящбярин тясдиги

Диссертасийа мювзусу вя елми рящбярин тясдиги I семестр 15.09-15.12

Диссертасийа планынын мцзакиряси вя онун тясдиги I семестр 15.12-15.30

Диссертасийа цзяриндя иш I семестр 15.09-15.12

Диссертасийа вя рефератын елми рящбяря тягдими II семестр 03.01

Елми рящбярин ряйинин кафедрайа тягдим едилмяси V семестр 30.11

Кафедранын иши рясми ряйчийя эюндярмяси V семестр 01.12-05.12

Диссертасийанын кафедрада мцзакиряси V семестр 01.12-30.12

Диссертасийанын МЩМ-ня эюндярилмяси V семестр 03.01-07.01

МЩМ-ин диссертасийа иши щаггында гярары V семестр 07.01-15.01

Рясми ряйин Шурайа тягдим едилмяси V семестр 15.01-20.01

Маэистрантын иши Шурайа тягдим етмяси V семестр 2001-25.01

Маэистр диссертасийасынын мцдафияси V семестр 25.01-25.02

Мянфи гярар бараядя аппелйасийа шикайяти 25.02-01.03

Тякрар мцдафия 01.03-10.03

ФОРМАЛ ЯЛАМЯТЛЯР ЦЗРЯ ИЛКИН

1.Мювзунун мащиййятинин ачылмасы вя дольун ящатя

1.Мцдафия просесиндя шярщ едилян материалын

«» «_» 200 ildə «» «_____» 200 ilədək

«» «________» 20ildən

«» «_______» 20ilədək

Əsas: ADİU-nun rektorunun əmri _№ _____________

Getdi «» «__________» 20_il

Gəldi «» «__________» 20_il

Getdi «» «__________» 20_il

Gəldi «» «__________» 20_il