Вы находитесь на странице: 1из 108

ÓÄÊ 794

ÁÁÊ 75.581
à 88

Ãðîñìàí À. Ì.
à 88 Êàê îáûãðàòü ïàïó â øàõìàòû / À. Ì. Ãðîñìàí. — 2-å èçä.,
èñïð. è äîï. — Ì. : Ýêñìî, 2013. — 104 ñ. : èë.
ISBN 978-5-699-66225-8
×òîáû ðåáåíîê ðîñ óìíûì è ñ èíòåðåñîì ïðîâîäèë âðåìÿ, îáùàÿñü ñ ðîäèòå-
ëÿìè, øàõìàòû — èäåàëüíûé âûáîð èãðû äëÿ ñåìåéíîãî äîñóãà.
Äàííàÿ êíèãà ïîìîæåò âàì óâëå÷ü ðåáåíêà ýòîé âåëèêîé èíòåëëåêòóàëüíîé
èãðîé. Îíà íàïèñàíà â âèäå ñêàçêè ñ äîáðûìè è âåñåëûìè ïåðñîíàæàìè, ó÷èòüñÿ
ïî íåé íåâåðîÿòíî óâëåêàòåëüíî! Ýòî íàñòîÿùåå ïðèêëþ÷åíèå! È íå áåäà, åñëè
âû ñàìè íå ñèëüíû â øàõìàòàõ: ñïåöèàëüíûå âðåçêè äëÿ ðîäèòåëåé â ñæàòîé è ÷åòêîé
ôîðìå èçëàãàþò ïðàâèëà è ïðèåìû, îïèñûâàåìûå â «ñêàçî÷íîì» òåêñòå äëÿ äåòåé.
Ïîìèìî îñíîâíîé èíôîðìàöèè îá èãðå, â êíèãå ìíîãî èíòåðåñíûõ óïðàæíåíèé è
çàäà÷åê. Âû ñàìè íå çàìåòèòå, êàê âàø ðåáåíîê íà÷íåò èãðàòü â øàõìàòû ëó÷øå
âàñ!
ÓÄÊ 794
ÁÁÊ 75.581

© «Àéäèîíîìèêñ», 2013
ISBN 978-5-699-66225-8 © Îôîðìëåíèå. ÎÎÎ «Èçäàòåëüñòâî «Ýêñìî», 2013


  

. . . . . . . . . .6     . . . . . . . . . . . . . . . .
6 18

    


       
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
11 44

3
! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
48 57

"  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . #  . . . . . . . . . . . . . . . . .


54 60

4
%& . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   
 '
. . . . . . . . .
64 77

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     . . . . . . . . . . . . . . .
71 84

"     
94
  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

$     . . . . . .97
...

5
  

- 
 
.   
 ,  
    . , 


  , 
   
 .   

 .       ,
      !    


 ,     
 "  .
#    $   -
 —
 ",
 " 
 % , 
 
&    
  
" '

. # -
  -   . #,        
-
   -    .
—   , 
, — (  . — )  -
& 
 .

6
*     —
  (   
&-
 %   % .
— +     ? —   
.
— /"  , — 
  . —   !  
   %   
  (  &.
/"   
 
 . 0   -
"   
,     "     

     — 
 , 
  "
".
—    , — ( 
.
— 1      , — (  ,  -

  %   $.



   "
   (  &.
# 
     -     ? 1
!$        . 2   -
  
& %,  -   …

7

, 
!

(        ,     -



  &  .    —  

,   
  &  
  ) . *   
+ 
&      . "     &  -
 ,  /)&,  &   —   -
   
 .
 &    &      .
%  /     ! /, 
      &
  &  .  
     )    /   -
/,  &      /, &/
  &/. ( ,   &   -
 ). 2 +) ,   &  -
   
     ,  
 & .
:   &,  ;     ' 
'/ /?       '   -
   '  . <      
   ,    ,    
  . =>  '     
 -
           ,
       /, ;     -
 
: «
,   &». :     -
     ,   
  , 
  
. %  ; ' 
  -
  &,    &  
.
%    
  ,       ,
  .
  
   ,       
   
 ,  

.
$   
«%     &  ». =
   /   —    ) 
!
2      &    ' , &
 
 ;  
       
   ,       .

8
9
+  
        ? 1
(  &. * 
& —    ,  !
 "       . 1 ? 1
 ,
 
. ,   $   3& .


(& %
, 
 .

 "    , (&
&  " -
 $     ,    ( ,  -
        .
 
 &! 5 "  ,    -

  ( &  


& ,    .
6  
( -    ,  
"
 
 .
«7 & , &(  ( !» —  

,         .  ( -
 &
,     ( &.
/$! 1   (  &   -  &-
 ,      .

10
  
    
— 8

, , —   &  -   
 . — 7  (  ( &?

 & &  ,  &" &  &  &. 6 -
,   ,     &,   -
 '
. &  &, 
  '
( 
& & $ .
   
 & (   
 
!
   . #      $, 
,
& ,  &
 
.

11
— 8

 , — ( 
. — 9  (, 
&    . 2
  ?
— 9?  . :,
, ( , (  ( ,
  &.
— 2  
 (    ?
— "&, — 
  ,   "
  &
  
  
  . — 7  ,   (   
  ?
— 1 . 9, 
 ,  & &. 9 "  , —
  ( & 
. —   &  , -
 .
— 1     
$? —    .
— 7  ? 9  
 
   . 9

 (

( . 9 
      -
, —   & 
.
— ! : 
!  ( /"   ,  
?
— *, — ( 
, — & 
"    
  .
— :, 
 ,   5  7 ( ,
  
  &  . -   1.
— 7? —     
. — ;(

 -
  ?

12
— 7 . 2  , 
  -   ?
— 1     1?
— *
 &    , — (  
  ( ( (".
7 ,     ,
& 
 .

— ;(
   ? — 
 & 
. — 2  
 , , ?
— #      ,  ,    -
.   . )   
 

.   
  
 —  ,  

, —  (

  .    (   ("   -
(
 & ). #,   (    
 .
— #. 
-
 ,   — $ -

 .
— 
. 1
(" "  " 

"
  ( . 7     " '

, -
    ,   — $ , 
 ,   "
   ( . 
 &
 (
  -
 ,  $  — $ ,   
(  -
'.

13
14
 ,  ":
#   " $ $

   — , (

!&   $ -
   (,  
  
 
 & &   . *    
   &  
"  , (  -

  

  .   

   $ 


"   —  .
/"   — ,  !&   
  
&   
      -

  &   . +    "   -


 ( , 
& "  &  ,
  (
  ( (

!
 &.
1 ,     
  —
        % —
%  "    .
  %  "    
( 

" '

.

(   (
  -
     $      

"   & .
1  
 &" !
 
   ,  ! «"  »   .
   $
  ,  ,  "-
   , 
    (.
#
"  &" !
 
   

"  $ "    -
(
  $,     .

15
— 2       ? —  

.
— 1 , — 
  . — 1 
 -

    . *
    ,   
-
 &.
(#     ?     !)
— )     , — ( 
. — # 
& 
   .
— 
. 2
 " 64 — 32    
 32 $ , 
.

16
7 
  

& &  
"  , 
     ,   
&    -

     $.


     "    . 
 
    ? +  
 ,   ,  '

 

 .     $.
#   & 
"  
&& 
.
:     &  "&!   ,   
   $ (  .         
-
 
 (     
 
 

(  ( ,   &!)
$ '
,   
 
   .

17
%
# 




#      ( 


 /"    .
1 "       $  

   &. *, (
 (  , (
 &
& . C 

    (  .
  '    
( 
 & -
. 2   
 ' 
  


 —  «$»   (
    .

(
(
 

&
)  ( & & &.

&
&.

18
D( " 

 . 
 '
 .         !  -
' ,      &.
:  
  &
  
.
 (
 &
   & .
#   ,   (  ,
 .

 '  
 . #
"  
'       ,   (-
   &.
+  (   -  ,    

 $ ' :   

. 7    ,   -
 & %, "   ( . 1
  ( ,      "
   -
(  " & &  .

19
F     "     

 ,   $  (&        .
2   ( (
&
   ( , -
    &      .
#   (
 & 
     %
 :
a, b, c, d, e, f, g, h.
G       ,   a " & 

 &.
D(  ( & '%   1  8.
  ,      & %,  
,
    1 —  ( ,    &  
  
,    8 —  ( ,  -
 & $   
.
#(&      !  ' :   
 
 (
&  .   ,    
" &   . ) 
  
   -
(  '% 1. 8 ,  ( : «7
    1».
—  &,        1? —
  
,    (  (
 .
—   . :  $ 
 
 ',

$ — 5  7&.

20
— 2  &  (?
— 9 
 ,    (   &.
7 , (  
  —   

 "   

. 1  (   
 ". G    .
#,     '
   & -
? &  '  "   ( .
*  "   . #  -

   '
.

21
G!$    ( &
 ,  
(-
 
    
 ,  -
 — (.

 ' 
&     ".
7     ? 2    -
  ?

22
#       $ -
 
   . : ,      &, -
" & '   "    . )  
  (  -
$"   — 
"  "  
" $".



  " : "  

1  &  /  64 & 


" '

.
1     '
      ,
   "   ,  ( -
  —   ,   — $ ,  
  -

&  %.
C (  , !     -
 , (
 &
 &   ( & 
-
    %
 .
C, !   &
 & , (
-
 & ( &   ( & '% .
*&    $ & ,    a1 $-
 '
 " 

   
&,  &   !     %-
 .

23
&  

1
1   "  "  
  '
 & .
   
 ,   "  (-
  &
 % /"   . ;( &,
  &!     " & —  '
",
  $- ".
1      & & ? 2 $ &?
8 $&? &&?
 
. 97.

24
!
   , 
  
 &    -

 
 '.
6 
  $     $ -
& ,   '  &   (&.
"&    
& 
', 
  ,

   -   
( ! &:
— 5 (( ! D &    ?!    



       ?! ) 
(-
  ! 
   ,      -

    !

     
  (&
 .
 
   (  .    (
(-

 &    ,    & , 


 -
% ". 1       
 
-
   .     &   —


&   "         &  ,
  "    
    .

25
+ 
     (

,   -

   !$ .
*
 ,
  
    
 
 
. 6   &    .
— 7       (    ? —    -

   .
— 6 & (
 
, (

 . 2
, 
 , 5 -
 7?
— 7   &?
— #      
"  ".
# ("       .
— 9 (,   ! —   (&
 5  7.
    
      
 -
   
. — :  
   ! $ -
  

 !
— #  , # # 
, —

 


 ((  % 
  ,   & -
!  &  & ). — 9 
   . D  -
  
 
(  
%".
— G, —   ( 7. — 1
%  .
2  " , &  & & %. 1   ,
        ?
— 8
   ?

26
— +   
  
  , ( &. # 
   —  -      &   
 !    & ,  "
     -
.

27
 ,  ":
#   " 
'


+  (   '   "  


$     (
 
%,  
&  "     ,  (  ,  
 " . 1     (-
  & %   (  ,  
&& .
+   $  ! , "   %
          &  
 
   !.
6   "        -
( (  
(
& %    & "  -
 . +    ,   (
   -
 (

!"  .
    %   (  , 
     . &(  (


% 
,    $ (  "
(
&   (  &,   

  -

 .
 
 
%.  -
  $ (  "  '
   
         — $ %.
#  $  
( % (
     $ ( ,  
%   &  . # "  
 %    ( (
 
".
      ( &  %.
   $  
  "   %-
 «  ». F    % «  »,
    "   (
$ ".
&
   "   %.
    !    , &
%
 .
          . &-
  %
 (  .  -
  $  !  
  %-
,  
   .

28
— 2  ,
          &? —

 & 
.
— G!$    ! —   & 7. — C

"! 1

$     '.  
 -
 :  ( (    ,   
(
 '. #
$   &!
— ;(

      
 ? —  
 
.

29
— ;( &,  . 9  
&     -

    

 . 
-
  ,   &    
 
 
' ,  -

 .
—      
  &  & &?
9

 ,      .
— )",       , — ( 5  7-
. — 6  
 
  ! 7 &  
" ,  

 &,    '-
   . 1,    -      

 
$  .         
 .
 &( 
    .

30
— 1 &  "

  "   —
& "  ! # ( ,   
  &  ?
— #! -   . )  (  +$ 7.
— 2     ?
— ;( &, . #    
&  -
'    &  . 7 & "  -

     ,    
 .  
& —  &       .

31
— D  &  ? —   
.
—  &
& &   

 & 
,

&      , — 
 5  7. —
G     ,   (   .
— #" , 
$-  $ &  
 
 
  , — 
  .
— #" ,   , — 
 5  7.
    
 ,  
$    .

    
 ,   
5 -
 7$ ,   (   & 
 !

  .


 ',  
 
 $"   -
"  .    7 3& & 
,  "&
 &
/"   

:
— 6   

 
 ,  -


 & 
 . G    &  
 ,
   ,   
      

  
&. 2    &   
 , -
   ,       . :     (&.

32
#
 & 
   
 ". 7  
    " , 
    (
" %
           .
— # "     ? — 
 & 
. —
)    !
— 6

 "&    . :  

. 7
  ,       -
        . 1

 &  &
    &. G 
 "     
 $ &, &  (  ,    (  -

 . +     ?
— 
"& 
? —  
 

.
— 1 , — 
 7, —
% "& -
( . 9        ,  !$
.

33
34
 "&    . 7  
&   
   ",            %-
, $   ,   ,    %
 " . #
    &  ("

%,
  & 7&. 7& ( " " -
 .
— 2   
 , 

    
-
 ?
— 6  $ .
— 5$ ? —
(   & 
. — ;(
 ?
— 1      $ , —   & 5  7-
. — )    (
 &. 6  $  
-

 . 1 
 -
, !$    -
 ,    .  "    
& : « 
%  
».   
  «
(&  %
 
». #
 ,     -

 &.

35


  " : 
'


1   "      "-


  &   %.
+   (   &,  % 
& -
      .
7 %   ", $   
&,     &,    
&  
 ,     ". 1  (  %-
    ,    
  
%.
G     %,  &   ", " &
& %,   
  %   ( (
   (&. 6      %,  %-

  '
.
   (   
 — .  -
   
    (  %. 7    
!$
$ &  ' ,    (
 "  "  .
1 (&    "    ,     -
 %
  '
.

36
  !& %,      
  $ 
 ,     &
& %.  
%
  '
 (
  ,  
     $ 
  &.
8       %  
 — -
  . :  
(&  $
 , ,  !$ -

& ,  . 1
 

    $ &
- &! !
7
& % (
 &    ,   -
 %  
,      ' -
. )  ( ,     &
 . #(& & %


 ( . 
$ &       

   .
7   
(& 
   . * -
 &   
 &    $ ,  
    (.

37
38


  " : #


G      "   ,    


 %  
,   %   &
 , 
& % 
 &  $ . :-
 " (
 & ´
(&  ª,    
 &, -
 : «   $ ». 6 !$ ( :
«  $ ».
C& % 
(&   %. #(& &
%   
  &   .
G 
 "        %-
    $  
(&  %, &!
 ,     (
 & "&! &  -
    .    
,  
         &- %,
 $  . 8 ,  & "& &  

"  " %,
,   

-
 
 ". 2 !$  
,  
 ,
 
 & " ,       

 (  !" ( 
.
1    %, &   . #-
 
",    & ,   %  -
     ,    

  !
  ( 
. #-
",  -
& &,  ($ 
!   (  -
  (    
(  « »).

# "
 "  16 %. 1 
 (-
 . 7 ,    (  

  
  . 8  
,    -
  ( "  (    ( )  
,   -
 
! ' "
 !
0 
 $  &$ . 7 —
 -
 ':      (
  $  &-
$ . 7 &$ %   & & 
  ,
 $ — ,    .

39
40


  " : 
 '


/"   % ( &  $  &-


$  " '  . I   % (
  !
,   $  && %-
. 1 ,    & ,   

 $

 %,  
 &,    -

    !

 $ %.
7    &  &$,  $ %-
     ,    (&     !


&.
I     % &  ( & 

 ". C$ % (   )


& 
   &. #     

 &    , 
% ( —  ' " 
&   -
 !      % (   & &$ 
% .
 
&    %.  &


 
    ,   & %-
, "& 
'   , 
    
 .
   %    & &   ,
   '  .
      
 &. 7 -
  
 
   . 7  
 
 
   ,  
  &,
  .      13  . C&

41
    ( 14  . #  -
' % (,  
      
27   —     

  !
1  :  '  ,  &  % 

& 
(&  .   %  & &
%.

42
( 


!

7
 ( & "  & -
  
      % ,

%  
  ,  
&&

(.
;     %     (-

 &  . : 


 
  -
    
 !$ -
.
  :   " 
"  !"
'      ,
 
-
&   
"    /"   -


,  
 "   %  -
(! " ( — ,     
 ". +    (  &,  -
  & (
  %  " ( .
+   (  , 
&& %-
   ",  "  
 
(   ,  (). +    -

,   ( . 6  
 
       . 

 -
   —  , " -
 ?
G    !$    &
(", 
 & — 
(  "   , 
 ,

"   &!       


      ( .

43
)
1$ . G$  (
 ,     
 "  .
C &  &  .     " -
" 
   ,     
    (
  &. 1      &

  %,     
  "    
,    (   &.
C   " ,    "  .  "-
&   & .  ,    ( 

 ? :
 ,    & &,  -
        
  .
C&  "   
   -
(  & , (    
  .
1   $ &
     %

  '
,  $ &  
  &. C&  $ -
 %, &!     .

44
 "  $.  
 $   (
'  "         "

.    "
(
! %  ' -
  .

45
:  
 (   .  
  
 1,       ,   % 


"  "  ,     ( " — 
-
. 7   ,  &    &?



  " : 

#      (  


 &
   :  a1  h1 &   ,  a8
 h8 — $ .
C&  
  &  (   
-
. C& "   &    

 


 &  ".
C& — 
& %,  &  -


 
  " ,   (
 &  -
 .    "
      
( .

 ,  ":



 #  
)  ( —  (  " " 
.
# 
    ,     
  

(       
.
#( $ 
  %    
 ,  

 — . 7  
  "    ,
    &  "   
?
2       (. 1  
 
 !$ (,  ,      
( "       " , 
       
    -
"     ".
# '  ( . 97)  
   (,
  
       & .

46
&  

5 & &       '


 ,     
 — $-
 .     ,  (, &   :
  
 ( 
  &. 7 " 
      ,     &  ' ?
 
. 98.

47

)   
"& % — "   . 1 -
 ,  ,  ",        -
(
  %'  . : 
&   ,   
&    &  
  "& ",
  &! %' . 1   (
   %-
  ,  
(  "   .
 "&  & . +     ,  
( , —   ,       
  .     !  &
 
    . 1,  ,   &$ ,
    
    (  %. 7   ,
 $ &  
  &,   $ &
%,
&!   .
 
    ( '  "    -
 ,     . 1$
  -

 &? 6 '.

48
#
    
 ,   
   (-

   & — !$  
&   .  -
 
 "&  (   :  — 
 $ ,   —     .   : ,
    $   ,   $



  " : 

#       (  & c1


 f1. +$  &  &" c8  f8. 
   
    "  
    ,   —  $ .   

(
      . 5 -
  —    c8  f1,  -
 — c1  f8.
    !  & ( "   -

    .

&  #


 

2   (  (    


" " 
,        ! . :  
   '         .
  " "
 $ &   ?

 
. 98.

49
  . 
    "   $ -
& .
: ,   "     & , (
 &
  , 
,   "   $
  , –   .
 
 
" 
  :  —  $
 , 
 —   .    & "   :
  
       &
  , ( (    ('
"
,  ',       & .

50
&   

# !$  (,   . 7   "-


  (    ,    " -

    $ % ? D   &,



  %      ?
 
. 99.

51
 
    
$  
 "  -
  . ;(   (  
%,

 ( &  (  .
L,   - ( "   &
  . G    —   :  -
      .
 
   1   ,   
h8 — $ . 5 & &  " 
 
. #  ,  
( $ %  
-
. 6    (  ( %,  

 
   
:  ( ( -
, 
 — ( .

52
#
 & " 
   .   , 
  ,    

  !
"   &         
   &   . 7     -
,  % ,        ( 
%  . C   -  ( 

((
 &    ,
 
-
 . 1 (
!

  
  "
 & .
1. 6    %  
?
2. 6      ",   -
   
    &   "-
  " (       $,
 $ 
  ! " )?
3. 1  & 
& %  
  "?
    ".
 
  : &  " 
   ,   
  
   .       &,   -
& —  &$&,   &, %,
 .

53
*

 & (   & 
,  

(  "    (


 % ($ .
)    & 
& %,   . 5 (
&        &. 5 ( 


    ,  $ & ,     



 —  & & %    .
7
 "
(    

$ 

 .
   & 
 /"    ,  , (-
!! &  

   .  "-

 
  — "   & , "  
 —    
  ,   
 "    &,   .
7 ,   (&   
    (  %:
     ,  


 .
  $  %
     ,   
    .

54


  " : '#

C ,   
, —  & & %-
    . #  & % ( &  &"

  '
. 5  % (    d1,
 $ % ( —   d8. 8 : % ( —

 %,  
   -
&   .
0 ( "   
    -
( ,
   .
  % ( &   
,

        ,  


   
  % (& &   
.

55
  % (  
  &  & 


 ,     (  &   
"    
 ( 
 ". 1& & %-
,  ,    .

&  

#(  
" 
  
   . 6-
   ( "
(& 
  ?   :
  (  "      -
 ,      . 1-
    ,
  
  
   &. 6  " ('   
 ?

 
. 99.

 ,  ":



 #  '#
F    (   
   

    . :       "
(,    .
1
(& 
  % (  ( ( 
%,   (
 ,  

 &   &
(
 ( % ( )   
 
"  "     ,     ( "
 " &    .
)  (  ,     ,
   -
 , % (    % !$   -
.  !
 ' " 92 
"  -
 &.


   
 
. 100.

56
*
:   (  & $ .    
 (!! . G 
       -
    
,   .
G # 
    &. 
! 
  &  

 
 :  
-
 ,         (  .
7    !  &
 
  —
    (  ! 1 (  ( "   
   -

  &     . 7 ,  -
  "  ,  
   (  &  (.
  
    (
     -
.
5    ,   "& , — %  -
    . 1    . 59

" ( %


 -   &.   "  ".
8   ,      ?

57


  " : 

"  —  &


&,       &
& %  "     .
7     &" e1 (  -
)  e8 ($ ).
7 
 "     &  -
    — 
 , ( 
 .          "
  , "&! &    %.
) 
   ( ,   
 & 
  &   "  ".
7&  (&  :      
", (
! &
(&  &, 


 .        

(  !" ( 
.

F   & 

  ":   
 .    (  " "
  
  .
2
 ( (    (   . 59
-
(). 6  (     - %?
+      ?

58
7  %   ,    (-
   '  &  ,      
&(   &   . +   
,      —   

(,
  4. :  " &   " 
 ( -
 .

59
+

— 2  
  ? — (

 & 
.
7   &:
— )    &.
— 1
$- ? G   ?
— ,  & (  & &.
— 2    ?
— 1    !
   
. 
(
 & 
. 



  , & 
 —  ! —  &  (  . D
 ,  -
  $    :    &
        ,     -
&  .
     3&
,       -

,    
 &  
 &

-
 ,    &   & 
  
 
 &   ( ( $ .

60


  " : 


#  —     "


"  ".
*&  $  
  '" 
.
# 
 
  (    .
;
   & :     "
 
 
 , ( &   -
  &   ( &  
 &   (  .
;
   &  " . +   (-
  &, &     !  &,  
    
  .
 
  : 
  &  
 (     '
,    
%   & &  ( 
  .
;
 

   
-
 . # "   !$ (
 
-

 
 %  


 % (
 %.    -

  (
 &   ('
&, & —  (' 
 . 
  (
 &  (' % (

, & —   (' % (&.
;
 (  &,    $ ,
 

!  $    -
     " "
. #   
 —
   $  $  "  -
" " %       ,   (
   
  & ,  "  
  %  
.
;
 
( ,   " &
 " :    
,   & (-
( 
  (&,  
 
 -

( ,  (   ( .
;
       
 ( (  .

61
 
  :   "  
&   & 
" ,     &   
   ( &,
        .
;

( ,    $
 $,  &    (     
 , 
" %      ,  &
 
  !$  (  
 . ;
    -
&,    "  (  3&
  " (  ,
     ,     ( ).
1  (  ,   (    $


 & 
,   "  &  
 %.

62
&  


      % :    -


& 
(   & 
. #  
  
  &? 1    &?
2       & &? G   -
  " $",   
   ,  
   
 
( ?

 
. 100–101.

63
"

   && %,    (  -


&, —    . :  ( ,     —  




. 8      '-

  " (  ,   " %.

  (
    !



  " : "
  —    %    , ( 
" 
". #      ( &
  %
  '
.    -
    
 (   )
   ($  ) ( .
  (
    " %,  

   "& &  
"  

 &".   
 &"  h (
 -
&   , 
 &" b  g — 
 , 

 &" c  f — 
 . 1
  d &
% (
  ,  
   — 
 .

64
0 (
&  
&    (
 &
'   ,      -  (
-
 &  .
  "
 $ 
   
-
      . #(
!  & (, 
 "   & (  $,     .
  — 
& %,  & $ 
,  " . 2 
     
 &  -
   , "&! &   "  
 &".
  
 ,   
 &   '
, "&-
! &       . L 
(&   -
  

   ".
G          & %-
,    %  
,    
   ",
  $  ,  " . :&
  (
 & 
. +!
 -
   & 
 ,    
 
 ,  
 ,      &  -
,  '  %.

   " ('    
( 
  &
 $ (  
 & (
 ". 1 ,  &  , &!&   
$ ,    
 " & 2
  3 " & 2   4. *&  -
 ,      
  !$  
-
    &      
.
#
 &  " &      

(&   " ,      "  


  (  !" '.

65
     '    $  

      &      % ,

& ".      &   .

66


  " :

 "

7  
 ( 
" "
 &
     (  
   " -
(', $  (      % 

 .      % ($ , $,


  $
  '
. 
!   
  &     ",    
! &

 %  (& (  " ,  -
     "  .
 
  :  ,  &   -

 &  ,  (&  
   .
G$ &(   (     %.
 
!      ( -
&,  " %      .
:,     (  &     -
 '
. +        
!$  -
  
, 
!$   -
 ' ( . 1 , 
 
 $        
   -
 
 . 6      
- .
   
!
% (&,     
 —  & & %    . 1 -
 

 
    
&,  -
   % (       ( %, 
..

67


  " :
#
  

)  !$   ",    



    .
#(&   "  &,    
 ( ,  &) 
 $  
 &,
  
  ( 

 $&)
   ,    ,   (   
 &
 
&  , " &   
. :
$&   (   "     !-
&  "&! & (      $  
 .
 
&   (
 " 
(&    
      ,       
-
         .
#(&     
   "  
(   $   ! &  
 &. 
-
 
(&   "   
 "-
 ,  

(& &  " & &.

68
   "  (  & (. -
       !  ' :
$&      ( 
 
 -
$     & 4. 5 &  
$  

 & &  ,   b2. :    &
    "  
 &
 $. 5 &  -
 (
 &   b4,     b3,
  (    , " &  
$  ,  $&   
 "
$  b3   $     b4, " &  
(
 &     !
L ´
(&   " ª 
 . G 
  & ,     &,    ,
  ( "    ,   

  & 
  $  "  
   (   ". 1   ("    &
 
"  
! ,    -
 ,   "
$ 
   
 .

  —   & %:  "  & ,


 $  .  !$   
  &
(,    
 & 
 $.
      
 $.    $
%, "&! &   !  ( ,  
&      ,   .
 
   &

&(  &
 —  -
        &  ,  
 
 &
 $. 7   (  
  &,
  & 
   & 
, ,  , "
   .
7   
  
 "
 ,  -
   
  &   ,   
 . 7-
&
&          (.
7   ( ,  
 $ 
 -
$. G   $   
 &  ,

69
 $ &
        &. ;(-

 ?       … 


!  &

 %.
 ,  &       ( , -
 &,   $  
&   %-
: &, ,   % (&.
7 , !
   
! &

,

    & & %. :  &   


( 
   
! L,    -
    
 
& &   ,   -
  
(  & .
2

&   
   &   :  -
    !
% :   
! &
 %  
 ",    
 &     (-
.

 
    
&, 
-

,             ( 
%. 1 
 & (   &  .

70
* 
:, 
 , ( ,        -

    (  
   &
&. 7, "&! &


   ,    .

71
 
& ,   "    " 
 D.
 
 
   
 
 $
   —
,      (  
 

. 1 %, &!   ,
   ",   
   , 
    &  
' ". 7 -
   
    (
   %.  -

  , 
  % !$
(     ,     
  &   (  -
     " (  & '  '

 .
7 
,  (   ( '  -
"      . #     -
   & !   . 2
 , (
  &, 
  ! .

72
F( $ (     ,    

   :  ,         (



.


(  " &
"    -
 . 6  ,   (  ,  "
? :     (. #  (  -
 
 D ( 
 "      -

 $  ,      ,    

 .



  " :  

7     &"  $


  . )  & b1  g1 &  "  
 & b8  g8 & $"  .
F   —   (  
  " (
"
"  " %.
7        , 
(&  %  '
,    -
&   ' 
 D (   
   ! &  
 &  ( 
 
 ,  (      -
 &  
  
 ).
7  
 ",     -

    (
  %  "
-
 
 &. G
  &
 & "
$ —    ,    & «-
(   &»,  %
  '
.

 , 
     " $ ,
   . #  (  " 
 (
-
&     '
,    ".

73
&   

* , ($&  , (   &  


     ,   ( " —
&
('&.    
(' 
 ( "
  " $ :  (  " (  

%.

 
. 101.

74
 ,  ":

 #    -
)  ( —  & & ( ",   

 . 1  ,        (-


 "     ,     . # -
'  (   . 102) ,  , $ 

   (,      &    $ -
 & .
+  ( ,  "  
&  -
$ ,   &  $ 
 .  

     &   1     
  
  " ,    
 
   
" &" "    ,   
   ( & 
.
+   ( ,  " &"   ,
  " — !$  ,     
 "    ,   

 & ,
 , 
    ($. :,
   
$ 
,    
        ($   -
   ,     ($,  -
 ,   - ($  (  
 
 .

75
 

 
  
  . 
 
     
"   (" '


   ,   ( "  &


(&   


 .
    (:  
   
 $       
 '
   
 & %   

".

     
 
 -
   "     ,    

&   $  .

76
  #
.


— 1  ? —   7. — : ( ,    


 ?
— *, — 
 
. — ",    (  -
&: %  ,   ( , &  

 
!
— 1 , — 5  7 &! " -
   , — 
 &. # $ "   .
1
  ( —   !$ (,   
!$…
— :  ? G  &  
 ( 
( 
+$ 7&
 , $ &   &  (,
      ,      ?
— F. 2   ,    
  &? C-
, 
 &     
 .  $ &
  , $    .
— 7 ? — 
 & 
.

77
—    %, — 
 7. —  -
   
% 
& & 
 .
F  %
$    $ 
    ,  
    
 .
— )   !
— 8   . G  
,   (" & ,
 
      
("  
-
&". 2   (&.
         
  % 
  . #   %
 &  "
 "   ",    -  .
1      
    
% . +   (   &     
&  -
 ,
 
 %
'    .

78
79
 
       & &   -

. 7
 — ',    &(  
  
  '
.     
 , -

         
  %:
 
  &    "   '
-
,     . 2   & 
 

80
. #  (    "
(   —    1   "    -
 8  $".
:   ,      
 -
&,
(  "    (
 
 %-
 ,    — % (
 % . 1 "

81
   :  
  %   & &
  e,
f, g  h,   % (
  —    
 .

  
  
    
 
.
1 "  "   (  . "
 &, 
  ( , $
   &,  
   & 
    . 1   

 &    $ 
& & .
# %       .   

     ( 
 
 ( $" —
 ) ( ,    %

   & 
" 
 "  "  .
#(&  " :   
% & 
-
" ". #(  %   
 "    
 ,     .     %  , (-
       
 % !$ (. : -
  &      "   
 &. # $

  
? 1 (   &? 6 '!

82
7  "  
 ?  
 
    .
2
   ( 
" 
     , 
          !  &. 1-
,
(  
  —    $ —  

 .  
  
   (   
 &&.
1
(   

 &  ! G     &
    
      
 ,  -
  &   &. 7 ,  " &
-
 . 1
      -  ,  &

 "    &, 
&   -  !$
("   .

83


— :  &
   +$ 7$ ? — -
 
.
— 7   
  
( $

 , ( &.
—   , &      
-
%
 
?
— 8  ? *  
(& 
  7&,  
  %  &  .
— 2      ?   ,   
 %?
— 1 , — ( 7, —     $ . #
!$
  —   7&! 7   . (-(
  $   ,      $.  -
 , 
   ,     .
7  
 %   ,    -
! "     &,   

84
!      
 — ( : «/"».  
   
   & -    (.
F    
 :   %,  


";   & (- (;    
%. G    
       
 
(&   &,  
: «6 ».  
  3&
   ,  & (
 &. : ,   -

  ,
.

&  "

*  (   &      


 ,   ( " —
& ('&. 7  -

  " $  
 (  ?
7 $    " ,   (  
(?

 
. 102–103.

85
 
  :     
  "
  ,        (&

  
 , "&! &  (  %. 2

    ,   $  
!
G   $ (- ,   ! "
%  
 
  
   , 

 3&
  ". 6     "
&.
       ",    
 
   &  " ,   
   -  ". :   (&  
   " $  "&! &    ,
      
 % ,     &

(   &  %  


.



  " : "

/"
"     (
 &  -
    ,   " &   
 %,     ! "  
-
 " &    % 
(& 
 
&.

86
7    ",     
 
 (
 &   , "&! & 
 - %,    3&
  ".
6 (   
, &  
& %
  ,       
  (.
5
    ". )    ,  -
&     %,  &   ",
 &, &     "    &

(  .
       . 86.   "
 ",  $        .
1        "  $ 

 
 , $     & 
    , " &   &  
 .
#    —  %,  & 

 ,
 
(    
  -
& —  (
 &    " .
7  ( &  " ,   
 ! " 

  & (- -
(. *&         (  " -
$

:
ƒ    " $    ,  "-
&! &   ;   $
   !
 
 
;
ƒ   &,  


 %   
%  
    ( 
-
& (
  
!& & %

     
);   $
 
  ,  &   ,   
    (  %;
ƒ   %  
, !  -
,      &
(  ;  
$
  (&   ,      
 -  &   &  " .

87


  " : 

«6 » —   
,     (
 &
. : ,    3&
   , -
,   ,       
, —
 .
6 —     ,     -
 ( 
      ", -
     ( &    .
     3&
  "   ( -
 ,
   
  !  
&:
ƒ  " &  " ;
ƒ  & 
(     (-  
(
  & (&  %   '
 
 "& &   );

88
ƒ &  (& (   " " 
%;
ƒ %, 3&

 ",  (&   -
 " .
G 
 
&
 ,  3&
& &  .
:  
& (  : «/"   ».
        !  -
' . 1  "  " —      -
'&, " &  & (.
  " $",   "   ", -
   $   ( &  
 .  & ( ,    , $
     
& &   .
G       ,      &
 (
 &. 5
 ,     
" &  " ,       
 "
  %   $ ,  
 (  &  " . :  &   -
     ,  
(     
 ( $ " —  
(&  ,   (
 . :   —   "
— (
-
&  . : ,  
$ ( &, 
 .
     . +$   
   ",    ",     -

$  ". )   $ ,  
.

89
# ( ((
 , (   !$
 -    (
 
(  -
 .
— +   ? —     5  7&.
— )  .   
%
"&  -
&  "    .  
 ((
 -
  $ &   .  :  "  

  &    
&  . #
  -
   . 1     &,  
   

 

, && 
  (-
 .
— 2 

    (

  +$
7&?
— F    ,    , — 
 5 
7. — ,
 , &    & &

 . 5 ( &   
    
  &.
:      &  &  


      — ,  ,  


$
  ,    &     .    
 !    '  
( 
-
' — ,   
  
   -
 .

90
—   ! —   
. — 9  - -
 
 ( ! 9     
    !
*    
  &! *    & -
" !
:     .
G
 
 ( &    ,  (-
(
   
%   -
 "    
 

$ :
— 9! 9! " ! 9      "!  
&! —         ,  
  (&  (   
. 
   &
 (  &,
 
     ( 
, 
 (,             

".
—  ! — ( 
. —   ! *
    "!..
   &.
6   (  
 ,      


   
( "      
 -
  % ,      &  -
.
— + ,
,    & "  & ? D
,   ( ?
— 9  ( ,  . 9 
/"   -
 ,    5  7   %, 
,    
! 

,  &
$ -
     &  +$ 7&,    …
— #   , — (   ( 
  -
     . — 2
  $ & 
 
    . *
- (

 ,     !$ . +   , -
& (  ?
— 
 , — 
 
. — ) 

   "   .

91
92
     
  &  ! : 
  & -    &    
-
 ,  
 +   &. "    -
&   &,  &    
 & -
 /       &   ' .
< &            ,
      
   . *   -
  &     ,      — 
 
;  
!
2    &  -     — 
 / ;     &  /    -
 ,   .

/
 !

93
* #
  

1
      (   .
5
 ,  
  &   -
 .  
 "   . 7      
 -
! (?
6,  ,  
  %    ,  
"   - "     
 .
2 !$ 
 ,   " &  (   -, 
  &. 1 ,  "    (   ,

  . 1  (&  (  
 -
 ( ! 7  ?
/"          ( 
 
"
 &". )    (
 & ´"  &
 '&ª.
:  ( ,   & "     (-
 & 
   '% . 2
 (  
-
 %  !$  " . )    & :

7 — " .
0 ( — C.
C& — .
 — !.
7 — ".

G    , & % " ,    &


  ,    ( &.
  & (
 %   ,  
  ".   
 &   ( 
 &  ,
     ".
1 ,  $  $
 $ 
 
,     (   :

"b8–c6.

2   , &!&      $ , 


-
 &
 $,    "  (  :

94
e2–e4.

 
  : 
,    ( &
-
,   ,   ,  (
& %, — 

 . )  ,          .
G    "
& %  $ %  
-
, 
  
& 
  . 1 ,
 

& ",    $ :

!g5:d8.

      &   


%,     ,  %     "-
 ,     &  ( (   !" "
.
G   ( 
 
   '  , " -
  
 .    "  
 &
  
     . 1
      , 
(  "  "  " $".
:,  ,
& (   
 "  :

1. e2–e4 "g8–f6.

 (
 —   
 $ 

 ,  $

 (-( &   
  &.
  "  &(  ( 
  &  &
  .    &  
 ,   ' 
( ,     .
G    "    ",  
 & (
 (
 : +).
1 , (  Ca5–e1+ ( ,     "
% (   "
   .
    ,  " &"   &  -
,         "  " .
G    "   
     & (-
 , 
&  ,
 : .
# 
& ",   % ( 
 
-
   :

Ch5:f7.

G    "  & (   , 


&
( 
,
 : =.

95
G   
' " 
! &
 %-
,   (   (
   %   -
  &. 1 ,
  &   " 
'    
 & % ($ :

b7–b8C.

2
 $&   
! &
&:

f2–f1".

7 " & (    -       

 ,
( (  "

&
 '  

   (.


8 ! 
& ,  "     " 
 .
8 ? 
& ,  "  "  .
)  (  ( ,   " &   
 , "       
! .
7       " & (    -
,
" ( 

!$
 . :
  ,  &   ",  (
 
(
 %   ,       .
1 ,
 :

"b3.

)   $  b3. ( ( 


   -
   & ,      $. G 
 & ,  (     ",      
     b3, (

 ,  -
   & ":

"cb3.

1   
     "  & ,
       "? #, &   

-
! 1      (& & ,     ".
G   ("    &  
"     ,
 '&  &(   & —

" "
 "     (    .

96
(  #

F    
  ( . 24). 7 & — 4, $ & — f2,
( $& — g5, && — d6.

! 
     
 ( . 46)

97
F      ( . 47)

F         ( . 49)

98
F     ( . 51)

F       ( . 56)
F   (      .

  (
( "
 
.

99
! 
    > 
 ( . 56)

F      ( . 63)
;
   &

100
 
!  


F     ( . 74)

101
! 
     ) ( . 75). 1 
$
      ( & "


  "   &. 1 
  & '%-
 1 (   1)  
 &      -
!    (  2,     1  
 ). #      &, ( &, 64 " —

 & &   (!

54 49 40 35 56 47 42 33
39 36 55 48 41 34 59 46
50 53 38 57 62 45 32 43

37 12 29 52 31 58 19 60
28 51 26 63 20 61 44 5

11 64 13 30 25 6 21 18

14 27 2 9 16 23 4 7
1 10 15 24 3 8 17 22

F    &  ( . 85)
/" $  

102
+$  (  (

103
Ñïðàâî÷íîå èçäàíèå

Ãðîñìàí Àëåêñàíäð Ìèõàéëîâè÷

ÊÀÊ ÎÁÛÃÐÀÒÜ ÏÀÏÓ Â ØÀÕÌÀÒÛ


2-å èçä., èñïð. è äîï.

Îòâåòñòâåííûé ðåäàêòîð Î. Óñîëüöåâà


Õóäîæåñòâåííûé ðåäàêòîð À. Ìàðû÷åâ

Ñâåäåíèÿ î ïîäòâåðæäåíèè ñîîòâåòñòâèÿ èçäàíèÿ ñîãëàñíî çàêîíîäàòåëüñòâó ÐÔ


î òåõíè÷åñêîì ðåãóëèðîâàíèè ìîæíî ïîëó÷èòü ïî àäðåñó: http://eksmo.ru/certification/
 
  : 
    


Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü 02.09.2013.


Ôîðìàò 60x841/8. Ïå÷àòü îôñåòíàÿ. Óñë. ïå÷. ë. 12,13.
Òèðàæ ýêç. Çàêàç

Вам также может понравиться