Жиынтық бағалауға арналған

әдістемелік ұсыныстар

Алгебра

7-сынып
 Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 7-сынып оқушыларына «Алгебра» пәні бойынша
жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде
құрастырылған. Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары
мұғалімге оқушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін
анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныста бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге
арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-
ақ, жинақта оқушылардыңң оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар)
сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс мұғалімдерге, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің
әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойыншамектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және
басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.

Әдістемелік ұсынысты дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді

ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.

2
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.........4
«Бүтін көрсеткішті дәреже» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........................................5
«Көпмүшелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...............................................................8
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.......11
«Функция. Функцияның графигі» бөлім бойынша жиынтық бағалау...............................12
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.......19
«Статистика және мәліметтерді талдау» бөлім бойынша жиынтық бағалау.....................16
«Қысқаша көбейту формулалары» бөлім бойынша жиынтық бағалау..............................20
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.......23
«Алгебралық бөлшектер» бөлім бойынш жиынтық бағалау...............................................24

3
 1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ
БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

4
 «Бүтін көрсеткішті дәреже» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше Натурал көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері

Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері
Құрамында дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
Санның стандарт түрі
Мәтінді есептерді шығару

Оқыту мақсаты 7.2.1.1 санды өрнектердің мәндерін табуда бүтін

көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолдану
7.1.2.5 алгебралық өрнектерді ықшамдауда дәрежелердің
қасиеттерін қолдану
7.4.2.1 өте кіші немесе өте үлкен сандармен берілген
шамаларға байланысты есептер шығару
7.1.2.10 шамаларды бір өлшем бірліктен екінші өлшем
бірлікке айналдыру және оны стандарт түрде жазу
7.1.2.7 стандарт түрде жазылған сандарға арифметикалық
амалдар қолдану

Бағалау критерийі Білім алушы:

 Бүтін көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолданып,
санды өрнектердің мәндерін табады
 Алгебралық өрнектерді ықшамдау барысында
дәреже қасиеттерін қолданады
 Стандарт түрде жазылған сандарды қолданып есепті
шығарады
 Стандарт түрде жазылған сандарға арифметикалық
амалдар қолданады

Ойлау дағдыларының Қолдану

деңгейлері

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма
37 ( 2 )3
5
⋅3
1. Өрнектің мәнін табыңыз: 3

( )
−2
n−4
−5
⋅6 n6 m2
2. Алгебралық өрнекті ықшамдаңыз: 4 m .

3. Жерден күнге дейінгі қашықтық 149500000000 м.

a) Жерден күнге дейінгі қашықтықты метрмен стандарт түрде жазыңыз.
b) Метрмен стандарт түрде жазылған қашықтықтың мәнді бөлігі мен ретін жазып
көрсетіңіз.
с) Метрмен стандарты түрде жазылған қашықтықты км-ге айналдырып жазыңыз.
d) Күн сәулесінің Жерге қанша секундта жететіндігін табыңыз (жарық жылдамдығы
3∙108м/с).

5
 5 4
4. Стандарт түрде жазылған 6,45⋅10 және 4 ,5⋅10 сандарының:
a) қосындысын табыңыз, жауабын стандарт түрде жазыңыз;
b) айырымын табыңыз, жауабын стандарт түрде жазыңыз.

Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл

Білім алушы
негіздері бірдей дәрежелерді бөлу
Бүтін көрсеткішті дәреже ережесін қолданады 1
қасиеттерін қолданып,
санды өрнектердің 1 дәрежені дәрежеге шығару ережесін
1
мәндерін табады. қолданады
негіздері бірдей дәрежелерді көбейту
1
ережесін қолданады
бөліндіні дәрежеге шығару ережесін
1
Алгебралық өрнектерді қолданады
ықшамдау барысында дәрежені дәрежеге шығару ережесін
1
дәреже қасиеттерін 2 қолданады
қолданады. көбейтіндіні дәрежеге шығару ережесін
1
қолданады
өрнекті ықшамдайды 1
cанды стандарт түрде жазады 1
стандарт түрде жазылған қашықтықтың
1
мәнді бөлігін табады
Стандарт түрде жазылған
стандарт түрде жазылған қашықтықтың
сандарды қолданып есепті 3 1
ретін көрсете алады
шығарады.
шамаларды бір өлшем бірліктен екінші
1
өлшем бірлікке айналдырады
стандарт түрде жазылған сандарды бөледі 1
стандарт түрде жазылған сандардың
Стандарт түрде жазылған 1
қосындысын табады
сандарға арифметикалық 4
стандарт түрде жазылған сандардың
амалдар қолданады. 1
айырымын табады
Барлығы 14

6
 «Бүтін көрсеткішті дәреже» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні________________________________________

Бағалау Оқу жетістіктерінің деңгейлері

критерийлері Төмен Орта Жоғары
Бүтін көрсеткішті Санды өрнектердің мәндерін Бүтін көрсеткішті дәреже Бүтін көрсеткішті дәреже
дәреже қасиеттерін табу үшін, бүтін көрсеткішті қасиеттерінің бірін қолдану қасиеттерін қолданып, есептің
қолданып, санды дәреже қасиеттерін қолдануда барысында қате жібереді / дұрыс шешімін табады.
өрнектердің мәндерін қиналады. есептеуде қателіктер жібереді.
табады.

Алгебралық өрнектерді Алгебралық өрнектерді Бүтін көрсеткішті дәреже Дәрежелердің қасиеттерін

ықшамдау барысында ықшамдауда, дәрежелердің қасиеттерінің бірін қолдану толықтай қолданады және
дәреже қасиеттерін қасиеттерін қолдануда барысында / өрнектің есептің ықшамдалған түрін
қолданады. қиналады. коэффициентін табу барысында көрсетеді.
қателіктер жібереді.

Стандарт түрде Санды стандарт түрде жазуда
жазылған сандарды және шаманы бір өлшем
қолданып есепті бірліктен екінші өлшем
шығарады. бірлікке айналдыруда
қиналады.
Санды стандарт түрде жазып,
оның мәнді бөлігін / ретін
анықтау барысында / шаманы бір
өлшем бірліктен екінші өлшем
бірлікке айналдыруда қателіктер
жібереді.
Санды стандарт түрде жазып,
оның мәнді бөлігін және ретін
көрсете алады, шаманы бір
өлшем бірліктен екінші өлшем
бірлікке айналдырып, есепті
шығарады.

Стандарт түрде Стандарт түрде жазылған Стандарт түрде жазылған Стандарт түрде жазылған
жазылған сандарға сандарға арифметикалық сандарға қосу немесе азайту сандарға арифметикалық
арифметикалық амалдар қолдануда қиналады. амалдарын қолдануда / жауапты амалдар қолдана отырып,
амалдар қолданады. стандарт түрге келтіргенде жауапты стандарт түрде бере
қателіктер жібереді. алады.

7
 «Көпмүшелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Бірмүшенің

Оқыту мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының
деңгейлері
дәрежесі және стандарт түрі
Көпмүшелер. Көпмүшенің дәрежесі және стандарт түрі
Көпмүшелерге амалдар қолдану
Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу
Өрнектерді тепе-тең түрлендіру
7.2.1.3 бірмүшені стандарт түрде жазу
7.2.1.6 көпмүшені стандарт түрге келтіру
7.2.1.7 көпмүшелерді қосу және азайтуды орындау
7.2.1.9 көпмүшені көпмүшеге көбейтуді орындау
7.2.1.12 алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша
сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы
көбейткіштерге жіктеу
Білім алушы
 Бірмүшені, оның стандарт түрін және дәрежесін
анықтайды
 Көпмүшелерді қосу және азайту амалдарын
орындайды, жауаптарын стандарт түрге келтіреді
 Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді орындайды
 Алгебралық өрнектерді әртүрлі тәсілдермен
көбейткіштерге жіктейді
Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма
1. Бірмүше болмайтын өрнекті анықтаңыз:
A) -3х
B) 0,3
C) ах
4
D) х
E) 2х2у2

2. Стандарт түрде жазылған бірмүшені көрсетіңіз:

A) -3xy2
B) -3хху
C) ахbyx
D) 2х2у2ах
E) 0,3yab∙ax2

3. 2х2у2 және -3xy2 бірмүшелерінің дәрежелерінің қосындысын табыңыз:

A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
4. 2а2-а-1 және а2+2 көпмүшелері берілген.
a) Берілген көпмүшелердің айырмасын табыңыз.
b) Берілген көпмүшелердің қосындысын табыңыз.
Жауаптарды стандарт түрге келтіріңіз.
5. Суреттегі боялған фигураның ауданын анықтау өрнегін құрыңыз және алынған
көпмүшені стандарт түрде жазыңыз:

6. Көбейткіштерге жіктеңіз:
a) х(а+1) – у(а+1)
b) а2+3аb+2b2

Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл

Білім алушы
берілген өрнектерден бірмүшені ажырата
1
Бірмүшені, оның алады
стандарт түрін және бірмүшелердің ішінен стандарт түрде
1-3 1
дәрежесін анықтайды. жазылғанын көрсетеді
бірмүшелердің дәрежелерінің қосындысын
1
есептейді
көпмүшелердің айырмасын табады, жауабын
Көпмүшелерді қосу 1
стандарт түрде жазады
және азайту амалдарын
көпмүшелердің айырмасын табады, жауабын
орындайды, 4 1
стандарт түрде жазады
жауаптарын стандарт
көпмүшелердің қосындысын табады, жауабын
түрге келтіреді. 1
стандарт түрде жазады
фигураның ауданын табу үшін өрнекті
1
Көпмүшені көпмүшеге құрайды
көбейтуді орындайды. 5 бірмүшені бірмүшеге көбейтеді 1
көпмүшені көпмүшеге көбейтеді 1
көпмүшені стандарт түрде жазады 1
Алгебралық ортақ көбейткішті анықтайды 1
өрнектерді әртүрлі көпмүшелерді көбейткіштерге жіктейді 1
тәсілдермен топтастыру тәсілін қолданады 1
6
көбейткіштерге ортақ көбейткішті анықтайды 1
жіктейді. көпмүшелерді көбейткіштерге жіктейді 1
Барлығы 15

9
 «Көпмүшелер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні________________________________________

Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейлері

Төмен Орта Жоғары
Бірмүшені, оның стандарт Бірмүшені және оның стандарт Берілген өрнектерден бірмүшені Бірмүше болмайтын өрнекті,
түрін және дәрежесін түрін, бірмүшенің дәрежесін ажырата алады, бірмүшенің стандарт түріндегі бірмүшені,
анықтайды. анықтауда қиналады. стандарт түрін / бірмүшенің бірмүшенің дәрежесін дұрыс
дәрежесін анықтағанда анықтайды.
қателіктер жібереді.

Көпмүшелерді қосу және Өрнекті құрғанда, көпмүшелерді Өрнекті құрайды, көпмүшелерді Көпмүшелерді қосу және азайту
азайту амалдарын қосу және азайту амалдарын қосу / азайту амалдарын амалдарын дұрыс орындайды,
орындайды, жауаптарын орындағанда қиналады. орындағанда / жауапты стандарт жауаптарын стандарт түрге
стандарт түрге келтіреді. түрге келтіргенде қателіктер келтіреді.
жібереді.
Көпмүшені көпмүшеге Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді Боялған фигураның ауданын Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді
көбейтуді орындайды. орындау барысында қиналады. анықтау үшін өрнекті құрайды, дұрыс орындайды
оны ықшамдағанда қателіктер
жібереді (жақшаны ашқанда /
ұқсас қосылғыштарды
біріктіргенде).

Алгебралық өрнектерді Көпмүшені көбейткіштерге Көбейткіштерге жіктеу тәсілін
әртүрлі тәсілдермен жіктеуде қиналады. анықтайды, бірақ ортақ
көбейткіштерге жіктейді. көбейткішті жақша сыртына
шығаруда / топтау тәсілін
қолданғанда қателіктер
жібереді.
Көбейткіштерге жіктеу тәсілін
анықтайды, оны қолдану
дағдысын көрсете алады, дұрыс
жауапты жазады.

10
 2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ
БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
 «Функция. Функцияның графигі» бөлім бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше Функция және функцияның графигі

Сызықтық функция және оның графигі
Сызықтық функциялардың графиктерінің өзара орналасуы
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін
k
y=
графиктік тәсілмен шешу у=ах2, у=ах3 және x ( k≠0)
түріндегі функциялар, олардың графиктері және қасиеттері

Оқыту мақсаты 7.4.1.11 y=a x3 ( a ≠ 0) функциясының графигін салу және

оның қасиеттерін білу
7.4.1.5 y=kx+ b түріндегі сызықтық функцияның
анықтамасын білу, оның графигін салу және графиктің k
және b коэффициенттеріне қатысты орналасуын анықтау
7.4.2.4 екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін
графиктік тәсілмен шешу
7.4.1.3 функцияның анықталу облысы мен мәндер жиынын
табу

Бағалау критерийі Білім алушы:

 Кубтық параболаны анықтайды және оның
қасиеттерін пайдаланады
 Графикті пайдаланып, сызықтық функцияның k
және b коэффициенттерін анықтайды
 Сызықтық функцияның графигі арқылы теңдеулер
жүйесінің шешімін табады
 Функцияның анықталу облысын және мәндер
жиынын анықтайды

Ойлау дағдыларының Білу және түсіну

деңгейлері Қолдану

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма
1. Төмендегі функциялардың графиктеріне байланысты тапсырманы орындаңыз:

1 сурет 2 сурет 3 сурет

a) кубтық парабола графигі қай суретте бейнеленген;

b) функцияның жалпы формуласын жазыңыз;
c) график бойынша а коэффициентінің таңбасын анықтаңыз.

12
2. 4-ші суреттегі графиктің:
a) бос мүшесі нешеге тең екендігін көрсетіңіз;
b) бұрыштық коэффициентін анықтаңыз;
c) формуласын жазыңыз.

4-сурет

3. Теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешіңіз:

{2 х+у=−2¿¿¿¿ .
4.

a) Келесі формуламен берілген функциялардың анықталу облысын табыңыз:

1) у=14−2 х ;

х
у=
2) х +2 ;

2 х+5
у=
b) −1≤х ≤5 кесіндісінде 3 функциясының мәндерінің жиындарын табыңыз.

Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл

Кубтық параболаны
анықтайды және оның
қасиеттерін пайдаланады.
Графикті пайдаланып
сызықтық функцияның k
және b коэффициенттерін
анықтайды.
Сызықтық функцияның
графигі арқылы теңдеулер
жүйесінің шешімін
табады.
Білім алушы
тақ көрсеткішті функцияның (кубтық
1
парабола) графигін көрсетеді
кубтық параболаның жалпы түрінің
1 1
формуласын жазады
графигі бойынша коэффициентінің
1
таңбасын анықтайды
бос мүшесін жазады 1
бұрыштық коэффициентті анықтайды 1
2
формуласын жазады
1
3 теңдеулерді y=kx+b түріне келтіреді 1
бірінші теңдеудің графигін салады 1
екінші теңдеудің графигін салады 1
жазықтықтағы графиктердің ортақ 1
нүктелерін анықтайды

13
 теңдеулер жүйесінің шешімін жазады 1
бірінші функцияның анықталу
1
облысын табады
екінші функцияның анықталу
1
Функцияның анықталу облысын табады
облысын және мәндер анықталу облысы кесіндісінің шеткі
4
жиынын анықтайды. нүктелеріндегі функция мәндерін 1
анықтайды
математикалық тілді қолданып,
жауапқа функцияның мәндерінің 1
жиынын жазады
Барлығы 15

14
 «Функция. Функцияның графигі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні ________________________________________

Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейлері

Кубтық параболаны анықтайды
және оның қасиеттерін
пайдаланады.
Төмен
Функцияның графигін
анықтауда, жалпы формуласын
жазуда, функция қасиетін
пайдалануда қиналады.
Орта Жоғары
Функцияның графигін Функцияның графигін
анықтағанымен, жалпы анықтайды, жалпы
формуласын жазғанда / қасиетін формуласын жазады және
пайдалануда қателіктер жібереді. коэффициентінің таңбасын
қасиетті дұрыс пайдаланып
анықтайды.

Графикті пайдаланып сызықтық
функцияның k және b
коэффициенттерін анықтайды.
Графикті пайдаланып сызықтық
функцияның k және b
коэффициенттерін анықтауда
қиналады.
Функция графигін талдап, k / b
коэффициенттерін анықтағанымен,
функция формуласын жазуда
қателіктер жібереді.
Графикті пайдаланып
сызықтық функцияның k
және b коэффициенттерін
анықтайды, формуласын
жазады.

Сызықтық функцияның графигі
арқылы теңдеулер жүйесінің
шешімін табады.
Сызықтық теңдеулер жүйесінің
графиктік шешімін табуда
қиналады.
Сызықтық теңдеулер жүйесінің
шешімі екі графиктің қиылысу
нүктесі екенін біледі, бірақ
графиктердің бірін салуда / ортақ
нүктелерді анықтауда қателіктер
жібереді.
Сызықтық теңдеулер
жүйесінің графиктік
шешімін дұрыс анықтайды,
жауабын жазады.

Функцияның анықталу облысын Функцияның анықталу облысын Берілген функциялардың біреуінің Функцияның анықталу
және мәндер жиынын және мәндер жиынын табу анықталу облысын табу барысында облысын және мәндер
анықтайды. барысында қиналады. / мәндер жиынын анықтауда жиынын дұрыс табады.
қателіктер жібереді.

15
 «Статистика және мәліметтерді талдау» бөлім бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше Вариациялық қатар

Абсолютті жиілік және салыстырмалы жиілік. Жиілік
кестесі
Жиілік алқабы

Оқыту мақсаты 7.3.3.2 нұсқалықтың абсолютті және салыстырмалы

жиіліктерін есептеу
7.3.3.4 таңдаманы жиілік кестесі түрінде көрсету

Бағалау критерийі Білім алушы

 Нұсқалықтың абсолютті және салыстырмалы
жиіліктерін есептейді
 Таңдаманы жиілік кестесі түрінде ұсынады

Ойлау дағдыларының Қолдану

деңгейлері

Орындау уақыты 15 минут

Тапсырма
1. Ғылыми жобалар сайысына қатысушылар тақырыптары бойынша 8 секцияға
іріктелді. 50 қатысушының секцияларға таралуы жиілік кестесі түрінде берілді.
Қалып кеткен жиілік мәнін табыңыз.

Секциялар 1 2 3 4 5 6 7 8
Жиілік 3 4 5 12 8 6 3

2. Кестеде қыркүйек айында жарыққа шыққан 9 фильмнің орталық кинотеатрда неше рет
көрсетілімде болғаны келтірілген. Ең танымал фильмнің салыстырмалы жиілігін
табыңыз.

Нұсқалық 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жиілік 5 3 6 12 11 8 5 4 6

3. 7-сыныптың оқушылары қанша үй жануарын ұстайтыны туралы мынадай мәліметтер

берді:
1 0 1 2 1 5 2 1 2 3 1 4
2 3 1 2 2 0 1 1 2 1 3 2

a) реттелген сандар қатарын құрыңыз;

b) абсолютті және салыстырмалы жиілік кестесін салыңыз;
c) кесте мәліметтерін қайшылықсыздыққа тексеріңіз.
Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл
Білім алушы
өрнекті құрастыру үшін жиіліктердің
1
1 қосындысын қолданады
Нұсқалықтың абсолютті
вариантаның абсолютті жиілігін есептейді 1
және салыстырмалы
өрнекті құрастыру үшін жиіліктердің
жиіліктерін есептейді. 1
қосындысын анықтайды
2
вариантаның салыстырмалы жиілігін
1
есептейді
кесте құрып вариантаны анықтайды /
1
реттелген сандар қатарын құрады
таңдаманың абсолютті жиіліктерін
Таңдаманы жиілік кестесі 1
анықтайды (кестені салады)
түрінде ұсынады. 3
таңдаманың салыстырмалы жиіліктерін
1
анықтайды (кестені салады)
кесте мәліметтерін қайшылықсыздыққа
1
тексереді
Барлығы: 8

17
 «Статистика және мәліметтерді талдау» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні________________________________________

Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейлері

Төмен Орта Жоғары
Нұсқалықтың абсолютті Абсолютті және салыстырмалы Жиіліктердің қосындысын Жиіліктердің қосындысын
және салыстырмалы жиіліктерді есептеуде қиналады. қолданғанымен, абсолютті / қолданып, вариантаның
жиіліктерін есептейді. салыстырмалы жиіліктерді абсолютті жиілігін,
есептеу барысында қателіктер салыстырмалы жиілігін дұрыс
жібереді. есептейді.

Таңдаманы жиілік кестесі Жиілік кестесін құруда, кесте
түрінде ұсынады. мәліметтерін қайшылықсыздыққа
тексеруде қиналады.
Таңдаманы жиіліктер кестесі
түрінде ұсына алады, абсолютті
жиілік мәндерін табады.
Салыстырмалы жиіліктерді
есептеуде / қайшылықсыздыққа
тексеруде қателіктер жібереді.
Таңдаманы жиілік кестесі
түрінде дұрыс ұсынады, кесте
мәліметтерін
қайшылықсыздыққа тексереді.

18
 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ
БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

19
 «Қысқаша көбейту формулалары» бөлім бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше Қысқаша көбейту формулалары

Қысқаша көбейту формулаларының көмегімен өрнектерді
түрлендіру
Мәтін есептерді шығару

Оқыту мақсаты 7.2.1.10 a 2−b2= ( a−b ) ( a+b ) , ( a ± b )2=a2 ±2 ab +b2қысқаша

көбейту формулаларын білу және қолдану
7.2.1.11 a 3−b3 =( a−b ) ( a2 ∓ ab+ b2 ) ,
¿ қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану
7.1.2.14 тиімді есептеу үшін қысқаша көбейту
формулаларын қолдану
7.4.2.2 мәтін есептерді теңдеулер және теңсіздіктер құру
арқылы шығару

Бағалау критерийі Білім алушы:

 Қысқаша көбейту формулалары көмегімен
өрнектің берілген санға еселік болатынын
дәлелдейді
 Қысқаша көбейту формулаларын қолдана отырып,
теңдеудің түбірлерін табады
 Қысқаша көбейту формулаларын қолданып, тиімді
есептейді
 Мәтін есептерді шешуде қысқаша көбейту
формулаларын қолданады

Ойлау дағдыларының Қолдану

деңгейлері Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты 25 минут

Тапсырма
1. Қысқаша көбейту формулаларын пайдаланып:
2 2
a) көбейткіштерге жіктеңіз: ( 5 n−6 ) −n ;
2 2
b) кез келген n∈ N үшін( 5 n−6 ) −n өрнегі 12-ге еселік екенін дәлелдеңіз.

2.
3 2
а) x +6 x + 12 x +8 өрнегін ықшамдаңыз;
3 2
b) x +6 x + 12 x +8=0 теңдеуін шешіңіз.

3. Тиімді тәсілмен есептеңіз:

37⋅12,2+22,4 2−14 ,62 .
4. Егер шаршының қабырғасын 7 см-ге арттырса, онда шаршы ауданы 301 см 2-қа артады.
Шаршының периметрін есептеңіз.
Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл
Білім алушы
Қысқаша көбейту қысқаша көбейту формуласын қолданады 1
формулалары көмегімен өрнекті ықшамдайды 1
өрнектің берілген санға 1
дәлелдеуді орындайды
еселік болатынын 1
дәлелдейді
Қысқаша көбейту екі өрнектің қосындысының кубы
формулаларын қолдана формуласын қолданып, өрнекті 1
2
отырып, теңдеудің ықшамдайды
түбірлерін табады теңдеу түбірлерін анықтайды 1
екі өрнектің айырымының квадраты
1
Қысқаша көбейту формуласын қолданады
формулаларын қолданып 3 ортақ көбейткішті жақша сыртына
1
тиімді есептейді шығарады
есептеуді орындайды 1
мәтін есептің математикалық моделін
1
құрады
Мәтін есептерді шешуде қысқаша көбейту формуласын
қысқаша көбейту 4 1
пайдаланады
формулаларын қолданады
теңдеуді шешеді 1
шаршы периметрін табады 1
Барлығы 12

21
 «Қысқаша көбейту формулалары» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні________________________________________

Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейлері

Төмен Орта Жоғары
Қысқаша көбейту Қысқаша көбейту формуласын Қысқаша көбейту формуласын Қысқаша көбейту формуласын
формулалары көмегімен қолдануда қиналады. қолданып көбейткіштерге дұрыс қолданып, тұжырымды
өрнектің берілген санға жіктегенімен, таңбаларды дәлелдей алады.
еселік болатынын қоюда / дәлелдеу барысында
дәлелдейді. қателіктер жібереді.

Қысқаша көбейту Қысқаша көбейту формулаларын Қысқаша көбейту формуласын Теңдеу түбірлерін анықтауда
формулаларын қолдана қолдануда қиналады. қолданғанымен, теңдеу қысқаша көбейту
отырып,теңдеудің түбірлерін табуда қателіктер формулаларын дұрыс
түбірлерін табады. жібереді. қолданады. Шешімін табады.

Қысқаша көбейту Тиімді тәсілді табу үшін қысқаша
формулаларын қолданып көбейту формуласын қолдануда
тиімді есептейді. қиналады немесе тиімсіз тәсілмен
есептейді.
Қысқаша көбейту формуласын
дұрыс қолданғанымен, ортақ
көбейткішті жақша сыртына
шығаруда / есептеулерде
қателіктер жібереді.
Есептеудің тиімді тәсілін табу
үшін қысқаша көбейту
формуласын дұрыс қолданады.

Мәтін есептерді шешуде Мәтін есептің математикалық Мәтін есептің математикалық
қысқаша көбейту моделін құрастыруда қиналады. моделін дұрыс құрағанымен,
формулаларын қолданады. түрлендірулер орындауда /
теңдеуді шешуде / есеп сұрағына
жауап беруде қателіктер
жібереді.
Қысқаша көбейту
формулаларын қолданып,
мәтін есептің дұрыс шешімін
табады.

22
 4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ
БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
 «Алгебралық бөлшектер» бөлім бойынш жиынтық бағалау

Бөлімше Алгебралық бөлшек және оның негізгі қасиеті

Алгебралық бөлшектерге амалдар қолдану
Алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіру

Оқыту мақсаты 7.2.1.17 алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін

мәндер жиынын табу
7.2.1.19 алгебралық бөлшектерді қосу және азайтуды
орындау
7.2.1.20 алгебралық бөлшектерді көбейту және бөлуді,
дәрежеге шығаруды орындау
7.2.1.21 құрамында алгебралық бөлшектері бар
өрнектерді түрлендіруді орындау

Бағалау критерийі Білім алушы:

 Алгебралық бөлшектегі айнымалының
анықталмайтын мәнін таба біледі
 Алгебралық бөлшектерге қосу және азайту амалын
қолданады
 Алгебралық бөлшектерге көбейту және бөлу
амалдарын қолданады
 Алгебралық бөлшектері бар өрнектерді
түрлендіреді

Ойлау дағдыларының Қолдану

деңгейлері Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма
5 х+6
1. Келесі алгебралық бөлшек үшін: 3 х −9
а) айнымалының қандай мәнінде алгебралық бөлшектің мәні анықталмайды?
b) айнымалының қандай мәнінде алгебралық бөлшектің мәні нольге тең болады?

2. Амалдарды орындаңыз:
a2 +b2 b b
2 2
− − ;
a) a −b b−a a+b
2 xy 2 xy 3 2y
: 2 2⋅
b) 3 x − y 9 x − y 3 x+ y

3. Өрнекті ықшамдаңыз:
( а−
а+ b)(
a2 + b 2 1
⋅ +
2
b а−b . )

24
Бағалау критерийлері № Дескриптор Балл
Білім алушы
Алгебралық бөлшектегі алгебралық бөлшек анықталмайтын
1
айнымалының айнымалының мәнін табады
1
анықталмайтын мәнін алгебралық бөлшек нольге айналатын
1
таба біледі. айнымалының мәнін табады
Алгебралық бөлшектерге бөлшектердің ортақ бөлімін
1
қосу және азайту амалын анықтайды
2a
қолданады. бөлшектерді қосады 1
бөлшектерді азайтуды орындайды 1
көбейткіштерге жіктеуге ҚКФ
1
Алгебралық бөлшектерге қолданады
көбейту және бөлу 2b бөлшектерді бөледі 1
амалдарын қолданады. бөлшектерді көбейтеді 1
өрнекті ықшамдап, жауабын жазады 1
бөлшектерді ортақ бөлімге келтіреді 1
бөлшектерді қосады 1
бөлшектерді азайтады 1
Алгебралық бөлшекті
3 алгебралық бөлшектерге көбейту
өрнектерді түрлендіреді. 1
амалын орындайды
ықшамдауды орындап, жауапты
1
жазады
Жалпы: 14

25
 «Алгебралық бөлшектер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні________________________________________

Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейлері

Төмен Орта Жоғары
Алгебралық бөлшектегі Алгебралық бөлшектегі Алгебралық Алгебралық
айнымалының айнымалының мүмкін мәндерін бөлшектегі айнымалының бөлшектегі айнымалының
анықталмайтын мәнін анықтауда қиналады. анықталмайтын мәнін табу анықталмайтын және нольге
таба біледі. өрнегін жазғанымен, теңдеуді айналатын мәндерін дұрыс
шешуде / нольге айналатын мәнін табады.
анықтауда қателеседі.

Алгебралық Алгебралық бөлшектерді қосу және Бөлшектердің ортақ бөлімін Алгебралық бөлшектерді қосу,
бөлшектерге қосу және азайту барысында қиналады. тауып, қосу / азайтуды азайту амалын дұрыс орындайды.
азайту амалын орындағанда / ықшамдауда
қолданады. қателеседі.

Алгебралық Алгебралық бөлшектерді Бөлшектерді көбейту мен бөлуді Алгебралық

бөлшектерге көбейту көбейтуде, бөлуде қиналады. орындайды, бірақ қысқартуда бөлшектерге көбейту және бөлу
және бөлу амалдарын қателеседі. амалдарын дұрыс қолданып,
қолданады. есептеуді дұрыс орындайды.

Алгебралық Түрлендірулер орындауда Өрнектегі амалдар ретін Алгебралық

бөлшектері бар қиналады. анықтайды, бөлшектерді ортақ бөлшектері бар өрнектерді дұрыс
өрнектерді бөлімге келтіреді, өрнектерді түрлендіреді.
түрлендіреді. ықшамдауда / қысқартуда
қателеседі.

26